Na het ontfangen van een zoo volleedig fr.uk , en zulk een nieuw ft""^fpreekend bewijs van broederliefde door de Commisfie en de geheele Vergadering , begreep ik niet bng.jr te moogen aa. felen om aan hunne verlangens te voldoen en mij geheel aan hun goedvinden over te geeven. Ik g'if dei hal ven mijn woord , en Ibhreef, den volgenden dag, aan den Kerkenraad van Fceuwouden het vozende. ,, eerwaardige , en in onzen heere JE^US „ CHRISTUS zeer geliefde mkdkbrokd&8s! „ De reden van uitftel in het antwoorden op Uwe ,, geëerde van den soften jongstleden is gedeeltelijk „ gelegen in mijn afzijn van huis bij den ontvangst „ derzelve, dewijl ik, om [Familie-belangen mij, voor eenige dagen , te Amftcrdam heb moeten op„ houden ; maar nog meer in de flingeringen en ge,, moedelijke bedenkingen , die mij dezelve veroirzaakt ,, heeft. ., De bediening des Euangeliums is de lust mijnes „ harten , en het is mij eene geduurige fmerte , dat „ ik verhinderd worde en tot nog toe blijve , om in „ de Gemeente Gods gerechtigheid te vermelden, en „ zijne wonderen, vooral in den Hcere jssus, aan „ mijne Broederen te verkondigen. Het was mij dus „ reent ernst , te onderzoeken , of ik niet met blijd„ febap de geleegenheid , door U Eerw. mij aange„ boden, moest" omhelzen , en het Euangelie ver„ kondigen, ook in die plaatzen, die aan geene zijde „ van ons geleegen zijn. De liefde mijner regenwoor„ dige Gemeente, de trouw en hulp, mij door mijne ,, Collegen en den Kerkenraad tot hier toe beweezen, „ lieten echter niet roe , dat ik hier in op mijn ver„ ftand alleen zou fleuren, maar vorderde het innee„ men van den raad der Commisfie, in wier handen „ mijne belangens en die der Gemeente. ten aanzien „ mijner Remotie, door den Kerkenraad gefteld waren. ,, Na meer dan ééne em'tige Conferentie met mij, „ hebben Zij deeze zaak gebragt in de Groote Ker„ kenrands-vergadering , en deeze heeft mij bepaald „ bij de algemeene liefde der Rotterdamfche Gemeen„ te; bij het veekrlei nut, het welk ook daar mijne „ te-  < ?3 > tegenwoordigheid, zelfs zonder opênbaar Prediken, ,, onder Gods zegen, hebben kon ; vooral, op deeze! „ n'jzonderheid in mijn geval, dat ik, op de plegtige ,, begeerte van meer dan Acht Duizend Leden der ,, Gemeente , éénpaarig door den Kerkenraad erkend „ ben , en nog erkend worde als Kerkelijk Wettig „ Leeraar der Gemeente van Rotterdam, niet tegen,, (taande ik in de daadelijke waarneeming mijner 13e„ diening, voor als nog, verhinderd worde, En op ,, deeze gronden, behalven nog veele andere van veel ,, gewigt, heeft die Vergadering geoordeeld, dat ik, ,, immers voor als nog, niet behoorde deeze naauwe ,, banden te verbreeken , maar bij de Gemeente te „ blijven, die mij zoo veele aankleeving bewijst, op „ dat ons onderling geloof in liefde verfterkt worde, j, zoo wel het hunne als het mijne. ,. Alles nu, in de vreeze Gods, gemoedelijk over„ woogen hebbende, heb ik gemeend mij dat oordeel „ der Eerw. Vergadering te moeten onderwerpen, „ en het mijn pligt gevonden , voor als nog mijne lieve en getrouwe Gemeente niet te moogen ver„ laaten, en U Eerw. hier van , hoewel niet zonder aandoening, kennis te geeven , met verzoek', het „ werk der Beroeping niet verder te willen laaten „ voortgaan , en op mijnen Perfoon , in dit geval , „ geene verdere aanmerking te willen maaken. „ Altoos — geliefde Broeders! zal ik met dank„ baarheid aan U Eerw. gedenken , die mij in deeze „ ongeleegenheid , waar in ik ben , de handen hebt „ toegereikt. Altoos met erkentelijkheid, waar ik ., immer kan , poogen te beantwoorden uwe liefde ,, en hoogachting , en de goede gedachren , welke g'j getoond hebt mijnen Perfoon en Dienst toe te ., craagen. ,, Ik bidde god, den Vader van onzen Heere ,, ir sus Christus , dat Llij de Gemeente van Feentvouden eerlang voorzie van eenen waardigen , „ getrouwen , en rijkelijk in zijn werk gezeegenden, ,, Euangelie-dienaar , en voorts, dat Hij U Eerwa ,, Allen, en Elk in het bijzonder, met allerlei tijde„ lijke en geeftelijke zeegeningen uit zijne algenoeg» „ zaamheid begenadige! Fa „ Rï  < §4 > ,, Ik beveele mij in uwe vriendfchnp en broeder„ liefde. Broeders! biddet ook voor Mij, op dat „ mij de deure des woords fpoedig geopend , en ik aan het blijvend verlangen mijner Gemeente , tot ,, veeier nut, wedergegeeven worde ; houdende U „ reevens verzeekerd , dat Ik , Uwer altoos geden„ kende in mijne gebeden, met alle toegeneegenheid „ en dankbaarheid ben „ EERWAARDE, ZEER GELIEFDE BROEDEREN! ,, Uw Eerws zeer ootmoedige en „ Rotterdam „ dienstbereide Medebroeder, „190c;. 1797. (get.) „JAN SCHARP. „ v. d. m," Zoo eindigde een Incident , het welk , in deszelfs beloop mij veele bekommeringen, maar ook veele aangenaame vertrooftingen, heeft opgeleeverd, en het geene ik hier zoo breedvoerig heb gemeend te moeten opgceven , om te bewijzen , dat ik ook hier in, gelijk altoos, getracht heb in gemoedelijke en eerlijke oprechtheid voor God en menfehen, en met alle noodige voorzichtigheid, te handelen. Van toen af heb ik gepoogd lijdzaam onderworpen in mijn leed, en met een oog op God, die de tijden en (tonden verandert en alles naar wijsheid en goedheid beftuurt, te wandelen, en met opmerking toe te zien , of God mij ook eenen anderen weg en gefchikrer middelen mogt aanwijzen, met een vast voorneemen , om, in den weg der middelen, niets, wat eerlijk was, onbeproefd te laaten, en, hoe ook de uitkoomften voorder zijn mogten , in ftilheid en in vertrouwen mijne fterkte te vinden. Het duurde niet lang, of de geleegenheid kwam ongezogr, en, als het waare, van zelf, om nog éénen flap te doen, welken te verzuimen, mij, voor mijn geweeten, en voor de Gemeente, voor God zelven, op wiens wegen de bedachtzaame Chriften verpligt is vérftandrg te letten, onverantwoordelijk gefield zou hebben. On-  '< 85 y Onderlinge verfchiilen tusfchen de Stem ■ uitbrengende Burgers van Rotterdam hadden ten gevolge, dar, volgends decifie van het Provintiaal Beltuur, alle de Leden der Stedelijke Collegien van hunne Polten onrdagen , en door andere Leden in het Beftuur opgevolgd wierden. I Je Raad der Gemeente veranderde dus allereerst in Perfoonen , die dezelve uitmaakten; en wat was nu natuurlijker , dan (daar ik altoos, in het aangezicht van den Raad zelven , en in mijne Adresfen aan bat Provintiaal Beduur, gefuftineerd had onbillijk te zijn behandeld , en over die behandeling openlijk gedoleerd had) ook deeze geleegenheid te omhelzen , om bij den nieuwen Raad mijne gegronde Magten in te brengen, en een gunftig, maar niet min rechtvaardig , Reores re verzoeken van het geene dezelve, na bedaard en onpartijdig onderzoek, bevinden mogt door hunne Voorgangers kwalijk te zijn vei richt? Ik zag intusfchen wel , dat ook deeze flap zijne moeilijkheden hadt. In cle Stedelijke Burgergefchillen wilde ik mij geen Partij {tellen en verkoos voor altoos onzijdig te blijven. Ik moest derhalven de Eer der afgegaane Leden niet benadeelen ; maar aan den anderen kant hunne Eer niet ophouden ten kofte van mijn eigen goed recht, en konde mij dus alleen bepaalen tot derzelver misvattingen en overhaafting, en de daar uit voortgevloeide onbillijkheid in mijn geval alleen. — En wat reden van klagt kan een eenig Collegie vinden in de fuftenue , dat bet zelve niec onfeilbaar is, en zo intijds, door overhaafting en vooroordeel kan onbillijk zijn ? -— Voor het overige vreesde ik, niet zonder allen grond, dat ik, ook nog niet, den ftrijd met tegenwerkende krachten zou ontworfteld zijn , en het is alleen de innerlijke bewustheid van oprecht, eerlijk , en deugdzaam gehandeld te hebben, welke mij belet heeft, na zoo veele mislukkingen, moedeloos te worden, en welke mij ftandvaftigheid van ziel hehonden liet tot nieuwe onderneemingen ter herfteliing mijner wettige rechten. Deeze rechtvaardige zucht , die mij bezielde , werdt gelukkig aangevuurd door verfcheidene Vrienden van mijnen Perfoon en Dienst onder die Burgers, welke F 3 ge-  '< 86 > geheel de zijde hielden van de tegenwoordige Raaden» Onder die waren 'er verfcheidene , die , met grond, overreed waren , dat men Mij niet naar de regelen van billijkheid behandeld hadt ; zij fpraaken 'er met de Leden van den Raad, ook buiten mijn weettn, over; en zij waren de eerfte en voornaamfte aanraaders , dat ik mij, ter verkrijging van mijn g"ed recht , en ter vervulling mijner vuurige verlangens tot den opcnhsaren Euangelie - dienst , en van de wenfchen der Gemeente, welke zij ook verklaarden de hunne te zijn , aan den Raad zou adresfeeren. Veel danks ben ik aan verfcheidene hunner vcrfchuldigd voor alles wat zij gedaan hebben om mij te helpen; maar vooral aan éénen uit dezelve, met wien ik in den tijd mijnes dienftes, geduurende de behandeling van den ongelukkigen muijhr, was bekend geworden, en die van den waaren aart mijner denk en handel-wijze, meer dan anderen, overtuigd was. Deeze welwillende vriend mijner belangens fprak niet alleen met eenige zijner vrienden uit den Raad, en fpóorde mij aan tot bedrijvigheid t maar bezorgde mij ook eene gunftige geleegenheid , om met den Prefident van den Raad der Gemeente zelve over mijne zaaken te handelen. Bedaard en onpartijdig fcheen dezelve mij niet alleen te hooien, maar ook de Cardo rei, de waare en innerlijke toedragt der zaak, te bevatten. Ik verklaarde Hem niets anders te begeeren dan billijkheid en goed recht, en 's Mans antwoord beviel mij volkoomen. „ Voor niets in de weereld „ (zeide Hij) zou hij medewerken tot onrecht of „ onverdiende gunstbewijzen ; maar ook altoos zou ,, hij zijn best doen , om recht te doen wedervaaren „ aan elk , wien hij vondt onrechtvaardig behandeld „ te zijn , zonder aanzien van perfüonen of denkwij,, zen. Voor billijke klagten zou het oor van den „ Raad altijd open zijn. En, indien mijne zaak waar„ lijk zoo was , als ik vertelde , raade hij mij, om ,, aan dezelve mij te adresfeeren ; alles zou onpartij,, dig en naauwkeurig worden onderzogt , en , zo ik het recht aan mijne zijde hadt, zou de Raad zee„ ker mij alle juftitie doen, welke in deszelfs ver„ moogen was." Van  '< 8? > Van dien tijd af nnm ik de zaak meer ernfiig ter harte, en, op den gorten November keverde ik aan den Raad in het volgende Request. „ AAN DEN RAAD DER GEMEENTE „ DiS STAD ROTTERDAM. „ Geeft de Onderger. zederd het Jaar 1789 Predikant der Nederd. Geref. Gemeente binnen deeze Stad, " maar nu , ze.ierd 17 Maanden , door Polhieque , difpcfitien vt-ihmderd in da openlijke waarneèming H van zijnen Dienst, — met alle die befcbeidenhetd, „ welke de liefde tot de Orde , de pligt aller Maat„ fchappijen, en de lesfen van den Godsdienst, wel„ ken Hij bijna 20 Jaaren gepredikt heeft, omtrend alle geconftitueerde Magt&n vorderen, (a) — maar teevens met. die eerlijke rondheid , cordaate ,' vrijmoedigheid en dar rullig vertrouwen, het welke ' een vrij geweeten kenmerkt, dat, zonder zich zel" ven van flinkfche oogmerken bewust re zijn , op ,' den weg van Eerlijkheid , het ongelukkig flacht„ offer geworden is van verkeerde opvattingen en be' fchuldigingen . waar tegen hij openlijk en in f rma „beeft geprotegeerd, en van overhaafte befiuiten, „ die hem den weg tot billijke zelfsverdeediging hebl ben afgefneden , en daar door alle volgende poo" gingen , zoo van hem zelven , als van ruim twee ,' derde gedeeltens zijner Gemeente, tot dus verre, „ vruchteloos gemaakt hebben , — het volgende te „ kennen, (b) „ Dat een Man voor zijne Eer fpreekt, en, hoe zeer Hij, als een Chriften. met onderwerping kan lijden, eevenwel niet, door rtilzwijen op verkeerde l\ befchuldigingen , begeert te lijden ais een kwaad„ doender. — Dat een Vader , wiens Echtgenoot e „ en (a^ Juftificative Memorie , in de Deductie , pag. 58. Kerkeliik Advies, ibii p. 34. Memorie van Doleantie, pag 105 vergel. p. 121 , 142 , en 173. en de Inleiding van het Request van den 5den Sept. 1797, hier voorea opgegeeveii pag. 48. , fY) Zie Reqnes; van den sden Sept. 1797. F 4  '< 88 >' „ en talrijk Kroost, onfchuldig, van a/kvaüemiddelen „ van bettaan, door éénen wenk des gezags, beroofd „ zijn, voor zijne belangen, en die van zijn huisgezin „ fpreekt , is al e z ■• t gegrond in de eeuwige rech„ ten der menschiijkheid. — Dat een Burger , die „ bij de onr.erwisibaare vrijheid van denken altoos „ gevoegd heeft, zoo veel met de merfchelijke zwak„ heid beftaanbaar is , naar zijn befte weeten en in „ zijnen kring , eene flipte betrachting van alle Bur„ gerpligten , (a) nu ook voor zich zelven inroept „ het behoud van die rechten, welke, door het Be,, ftuur , voor Hem zoo ivel ah voor anderen , als „ onvervreemdbaar werden afgekondigd , is te zeer „ oyereenkoomftig met de gronden eener Maatfcbap,, pij. — En dat eindelijk iemand , die zijnen post „ bezit, niet, op zijne follicitatien , niet, als een „ burgerlijk ampt of benefi ie; maar die denzelven ,, aanvaard heefr. rp verzoek van — en bij form van „ ivederzijd" „ Decreet, waar tegen Hij niet gezondigd heeft, op „ zich , — in den vollen Raad , — geprorefteerd, „ en dat Protest is in de Notulen van den Raad, op „ den 18 Julij 179Ó , te vinden. Hij beeft hxt er. gevraagd', en net is hem geaccordeerd . om zich „ nader te juftificeeren en zijne meening te verklaaren. „ Maar, dagen voor dat hem het Ex ract gegeeven en hem dus geleegenheid ter verantwoording ver- leend is, heeft de Raad, door eene overbatfte ,, aanlcirijving aan het Provintiaal Committé , de ,, vaak uit haar geheel gebragt, den Onderget. onver* ,, boort en tegen zijne Confesfie en, het geen n g „ erger is, oneer eene geheel nieuwe befchuldiging* ,, doen veroordeeien ; — en , onder dat voorgeeven „ is -/:ine ingeleeverde Juftificatie gehouden buiten „ Deliberatie. De ftem van den gehe-elen Grooten ,. Kerkenraad , eene Vergadering van 46 onbefproo„ ken Burgers , en daar onder alle de Leeraaren „ die, volgends eigene betuiging van den Raad, de belofte gaaf hadden afgelegd , en dus volkoomen „ geloof bij den Raad verdienden , verhief zich één„ paarig. Zij beweezen, bij eene opzetlijke Memorie ,, aan den Raad , dat de Onderget. kwalijk was ver„ itaan , en heveftigden dat met Extracten uir een „ fchriftelijk Advies van den Onderget. in het Mini„ fterie gegeeven, en waar in de Onderger. letterlijk „ het contrarie beweerde van het geene hem do< r „ den Raad was te lafte gelegd ; maar men hielde „ ook deeze Memorie buiten deliberatie. „ Vergeefs vuurde de ftem van veele dvïzk noes „ Leden der Gemeente den reeds van zelf ontvlam„ den ijver des Kerkenraads a::n , om den Onderger. ,. te doen herftellen. Vruchteloos deedt zich nader„ hand wederom de ftem van eenige duizenden booren , rot in de Vergaderplaats zelve van bet „ Proviritiaal Beftuur. De befcbuldiginjgen van den „ Raad werden geloofd ; het oogmerk van den On„ derger. miskend; eene zoo bliikbaare Volks-üem „ der Gemeerre gefmoord ; en de Onderget. bleef, „ met eene onfchuldige Familie, in een onverdienden „ druk gedoupeld, welke, — het zij zonder groot„ fpraak gezegd', en het is aan U L. althands veelen Uwer, genoeg btkend. — van de nadeeligftè gaF 5 » VüL*  < 9° > „ volgen was en nog blijft voor de Gemeente; voor ,, de Armen , wier belang in den tegenwoordigen tijd zoo zeer moet onder het oog gehouden wor„ den ; ja zelfs voor de Eer van het Beftuur ; en voor het algemeen belang en eendragt der Burgers. „ Wat konde de Onderget. tegen dit alles doen? — Nooit bevielen Hem oneerlijke middelen. Z jn belang te bevoorferen ten kofte van Eerlijkheid; ,, een veinsaart te worden , om aan den dwang te behaagen; oogmerken te bekennen, welke hij nooit 3, gehad hadt, en tegen welker aantijging hij plegtig ,, hadt geprotegeerd; of zoodaanige trappen te doen, „ waar door Hij de onverdiende befchuldiging van ,, den Raad zou fchijnen toe te ftemmtn; — dit alles ,, konde hij nooit. — dit alles zal hij nimmer doen, ,, zonder zich, zelfs in de oogen van eerlijke Leden ,. van het Beduur, diep verachtelijk te maaken , en 3, veel eer wil hij zich onrecht, fmaad, verdrukking ,, en armoede , als het zoo Gods wil is , mer lijd,, zaamheid getrooften op een grond, die zijn Vader,, land is, dat hem boven alles dierbaar is, en voor ,, welks bloei, welvaart en eendragt Hij zijn leeven gaarne geeven wilde, liever, dan het eerlijk en ,, rond character van een gebooren Nederlander, het welk Hij van braave Ouderen , vrije en geboorene ,, Nederlanders, gelijk Hij, geërfd heeft, eenigzints „ >e verloochenen, (a) ,, De verandering van Beftuur, onlangs in deeze „ Stad voorgevallen , eischt van Hem eene nieuwe „ pooging. Hij is die aan zijne Eer, zijne Familie en zijne Gemeente, aan U Lieden zelve, ver- fchuldigd. En , zoo rasch las hij niet in de aan„ fpraak ven den Prefident der Gecommirreerden uit ,, de Burgerij aan den nieuwen Raad , (b) de flree,, lende verwagting, dat docr dezelve de wonden der onnooslen zullen worden geueezen, die Ariflocraaten, „ zoo (a~) Men vergelijke de Juflificatoire Memorie , in de Deductie , pag 54 , en die van Doleantie, pag. 85, en dezelve Deductie doorgaans. f') Zie de Rotterdamfche Courant, vau 11 Nov. 1797, 135.  < 9i > „ zoo onbefchamnd, bloedende hebben gehouden; met „ den wenéch , dat Uwe beftuuring gericht zij ni t naar de zwakheden der menfehen, maar r.aar het " waare doel, welke de eeuwige lnfteller der Natuur „ op het oog gehad beeft : Zoo iasch heeft liij niet 'geleezen 'den plegtigen Eed van den Pfefidetlt van „ Uw Lieder Vergadering: (a~) dat eerder het mo'agd* ., flaal in zijne bloXJt zal zinken , dan dat Hij in ' zijnen Post, moedwillig zou gedongen, dat le reci>» „ ten der menschheid zonden worden gefchonaen ; of „ hij heeft gemeend , met een biddend oog op dien. God, die alle harten beftuurt, en die de eerlijkheid „ zijner doelwitten kent, en , met eene ftreelende „ hoop op billijkheid en juftitie, zich te moogen en te moeten adre&feeren aan U Lieden , die openlijk „ betuigd hebt, zulke beginzelen te leggen tot da grondflagen van Uw Stedelijk Beftuur , en van welke Hij geene reden heeft te verwachten , dat deeze fchoone woorden door de daaden niet zuu„ den worden achtervolgd, ,, Het zij dan den Onderget. gegund , — Medeburgers 1 — aan U Lieden , edoch zoo kort en duidelijk als doenlijk is, te vertoonen, wat in zijne ' zaak , geduurende den tijd van 17 Maanden zij voorgevallen , — beneevens den waaren aart en ',' het oogmerk van zijn gehouden gedrag, — en het geene Hij van U Lieden , op gronden van billijk„ beid, met vertrouwen verzoekt en verwagr. ' ,, 1. Op den J4den Julij 1796, met alle zijne Ampt„ genooten opgeroepen zijnde tot het afleggen der ' „ Belofte, gevorderd bij het Provintiaal Decreet van ', 5 April 1796, maakte de Onderger. geene zwaa\, righeid om dezelve af te leggen , maar zaide bij „ monde: „ „ De Onderget. doet de belofte in dion „ „ zin , dat Hij zich niet verbindt tot iers , fHj h'g „ ,, met het geene door den tegenwoordigen Regee„ „ lingsvorm erkend is als bet onvervreemdbaar ,1 „ recht van bet Folk en van eiken Burger, bij „ „ Art. 1 , 4 , 17 en 19 der Rechten van den „ „ Merisel} ( „ „ Mensch en Burger , in de Publicatie der Provif. „ ,, Repref. van het Volk van Holl. in dato 31 Jan. „ „ 179^ , of met Art. r. der Public, van de Aar. „ „ Conv. in dato 10 Maart 1796 , en de Public. „ ,, van het Provintiaal Beftuur, in dato iS Maart „ „ 1796." (*) „ i)e Commisfie verzogt den Onderget. dit fcbrif„ lelijk over te geeven om aan den Raad rapport te 3, dn= n , en de Onderget. zich op niets, dan op de „ eigene Publicatien van bet Beftuur beroepen heb„ bende, ter vuorkooming van alle dubbelzinnigheid, „ die in Eeden en Beloften oneerlijk is, maakte hier „ in geene zwaarigheid , en gaf 'het voorgeleezene fchriftelijk over. b) „ Men liet den Onderget. zijnen Dienst ongeftoord „ vervullen tot den i8den Julij 1796, toen Hij, „ voor den vollen Raad ontboden zijnde , met be„ vreemding vernam , dat de Commisfie hadt gerap„ porteerd , „ dat alle de dienstdoende Predikanten „ „ der Nederd. Geref. Gemeente de Belofte gaaf „ „ hadden afgelegd, uitgezonderd de Burger scharp, „ „ die dezelve niet hadt afgelegd, dan onder zeekere „ „ referve." Aanftonds protefteerde de Onderger. „ tegen dat Rapport, en zeide: „ Dat zijne intentie „ „ niet gevat, of niet wel uitgedrukt was; dat de „ ,. Onderget. geene bedoeling hadt gehad, zoo min „ ,, om referven en reftrittien te maaken, als om te „ ,, -weigeren; dat Hij toen en nog bereid was om „ „ de Belofte af te leggen , mits "die nooit moest „ „ worden uitgelegd ftrijdig met de voorige Publi„ ,, cati-n en gedeclareerde Intentie van bet tegen„ „ woordig Beftuur, of met de vrijheden en rechten „ ,, den Menscb en Burger toegeftaan , in de aan„ „ gehaalde Artijkelen." En, om voor te koomen „ dat men niet zou meenen dat de Onderget. juist ,, iets bijzonders met die Artijkelen bedoelde , her- haalde Hij verfcheidene maaien in algemeene be„ woldingen: Bereid te zijn om de Belofte te doen „ conform de Publicatien , met dat gevolg, dat, na „ veele 00 Deductie, pag. 43, vergel. pag. 40. (b) Ibid.  < 93 > „ veele over en wcêr geboudene gefprekken, b!j her„ haald binnen-ftaan, eindelijk, de Prelident vergende „ om alleen bij Ja of Neen te antwoorden, de On- derget. repliceerde , Ja , conform de Publicatien, ,, wordende toen terftond aK Predikant in dee/.e < ie., meente gefufpendeerd. Waar op aanftonds de On„ derget. in den vollen Raad gefuliineerd heeft: 3, „ dat het Decreet op Hem niet toepasfelijk was, „ „ als hebbende niet geweigerd of gereftringeerd t „ Proteftceiende tegen de Applicatie van het zelve, ,, „ en verzoekende dat Protest te no;uleeren , be„ „ neevens Copij der Refolutie, om hem te dienen, „ „ waar het behoorde." — Welk verzoek den ün„ derget. is geaccordeerd. ' a) ,, De Onderget. herhaalt hier letterlijk , her geen ,, Hij aan den toenmaaligen Raad Ichreef in zijne „ volgende Memorie ( waar van flraks nader) en „ het geene te vinden is in zijne gedrukte Deductie, „ pag. 67. ,, „ Hadt nu de Raad eenvouwig gezegd, dat zij, „ „ te vreden met de openhartigheid van den Onder„ „ get. en oordeelende , dat het van zelven fprak , „ „ Hem nu vroeg, of de Onderget. na deeze ver„ „ klaaring van zijne meening , nu gereed was de ., „ belofte gaaf te doen , zou de Onderget. eeven» „ „ gaaf geantwoord hebben. ., dat beloof ik." ,, ,, En hij is, zoo rasch de Raad hem op die wijze ., „ de vraag doet, nog alle oogenblikken gereed." ,, De Onderget. intusfehen , altoos verleerende in „ de billijke opinie , dat zijne zaak , naar recht , in „ flatu blijven zou , tot dat Hij Extract bekoomen „ ën geleegenheid tot nadere Jultificatie zou gekree„ gen hebben, is in dit rechtmaatig vertrouwen deer„ lijk te leur gefield ; want op denzelfden dag gaf „ de Raad van de Remotie des Onderget. kennis aan „ den Grooten Kerkenraad. Dit niet alleen , maar „ op denzelfden dag fchreef de Raad aan het Pro,, vintiaal Committé van Holland, en gaf kennis, in „ weerwil van des Onderget. Proteftatie, en zonder „ re- O) Vergel. Juftlficatoire Memorie, ia de Deductie9 pag. 59 en vervolgens.  < n > „ refumtie, van de fufpenfie des Onderger., 'er nog „ bijvoegende voor reden , dat Hij de belofte ge„ weigerd hadt, het geen dus eene geheel nieuwe „ befchuldiging was ? en , in de termen zeer onder» „ fcheiden van die eener referve, om welke de On„ terget. was gefiifpendeerd , maar tegen welke, als „ reeds notoirlijk vahcb, Hij ook geprotefteerd ha.it, „ zonder dat echter de Raad van zijn Protest eenige „ melding maakte : reden , waarom ook het Com„ mitté, van dit alles niets weetende, op den aiften Julij 1796 , Hem onverdiend en onverboord con,„ demneerde, verklaarende de interdictie te houden ,, voor eene effective dimisle. Qa) „ Oe Onderget. van dit alles tot daar toe volflrekt ,, onkundig , wagte het Extract, en ontving dit ein„ delijk eerst op den agften Julij, en dus twee dagen „ laarer, na dat de R aad- reeds eene decifie in deeze „ zaak door het Committé hadt weeten te bekoomcn; en nu eerst zag de Onderget. met de hoogfie be„ vreemding , dat daar uit weggelaaten waren de ge,, fprekken , voor den Raad gehouden , en waar van v Hij aanteekening verzogt hadt, naamelijk , dat Hij „ noch weigering noch referve bedoelde ; maar nog veel meer bevreemde het hem , dat hem bij dit ,, Extract in den mond gelegd wierden de woorden: „ Ik kan niet anders dan onder die refirictie , op den zelfden tijd, dat Hij Onderget. de fterkde , proteltaiien deedt en nog doet, van geene refirictie „ te bedoelen, cn dat men NB. dit zijn Protest echs, ter genoruleerd hadt, het geen, bij aldien Hij zulks „ gezegd hadt , vol (trekt geen zin noch beteekenis „ kon hebben, (b) Uit dien hoofde haaftë Hij zich, en keverde reeds den asften Julij 1796 eene jufli„ ficatoire Memorie in bij den Raad. Omtrend welke „ Memorie de Onderget. thands alleen zal remarq^vee,, ren, dat in dezelve, breedvoerig en naar waarheid, „ alle de gefprekken, in den Raad voorgevallen, zijn „ opgegeeven , ten betooge van het defectueufe in ,, de Notulen ten minden in het. Extract , en dat „ de- (a~) Deductie, pag. 71. (/;) Jujiific. Mem. iu de Deductie, pag. 64, 65, f56.  < 95 y „ dezelfde Memorie, en het verhel van het voorgevallene, naderhand openlijk gedruki is , in de „ ,)eductie, bijzonder pag. 63 — 67, zonder dar hier ,, in de Ondereet, im-ner door den Raad of ieirrnd „ anders van onwaarheid befchu,ldigd of overtuigd is, „ waarom Hij zich vrijelijk op de/elve , als bebel, zende onberwifte waarheden, durft beroepen. Ech„ ter is die Memorie , welke nog onder de p pieren „ van den Raad berust, hoe voldoende ook, gehou„ den buiten deliberatie , om dat , — quafi, — het „ Provintiaal Commitré de zaak reeds hadt gedecideerd. „ Op den iflen Aug. 1796 deedr de Kerkenraad, — eeven bevreemd als de Onderger. — door haare „ Gecommitteerden inleeveren eene Memorie , ten„ deerende om den Raad re bewijzen , dat de in„ tentie des Onderget. kwalijk was opgevat , bewij,, zende dat met Extracten, uit een , door Hem „ Onderget. gegeeven Advies, waar in de Onderger. „ alle weigering, referve en refirictie hadt afgeraaden „ en wederlegd. Maar ook op deeze Memorie , die „ den Onderget. volkoomen moest gejuftificeerd heb„ ben , verklaarde de Raad , om , quafi , dezelfde „ reien, niet te kunnen letten. 00 ,. 'Er fchoot den Onderget. niets overig , dan zijn Protest te vervolgen bij het toenmaalige Provintiaal ,, Beftuur. Dit deedt hij bij eene Memorie van Do* ,, leantie, ingeleeverd den 7den Aug. 1706. (h) ,, Deeze werdt Commisfoiiaal gemaakt, en da On„ derger. leeverde nog een nader Request in ter „ Eiucidatie en met verzoek van afdoening , op den „ 12 Sept. 179'j. (O „ Dan, ook dit Commistonaal gemaakt zijnde, ,, hebben veele tegenwerkende oirzaaken het zoo „ verre gebragt , dat op den 9den Dec. 1796 het „ Provintiaal Beftuur bij meerderheid geperlifteerd heeft bij het Declinatoir Advies van het Committé ,, Provintiaal, zonder den Onderget. echter hier van ,, 'de minfte legale kennis te doen toekoomen. (d) 00 Deductie, pag. &c. 00 Deductie, pag. 85. fY) Deductie , pag. 109. ij) Deductie, pag. nó.  < o6 > „ In dien fland hleeven ongelukkig de zaaken, tot ,, dat, op den Q7'iten Januarij 17^7, een aantal van „ eenige duizenden Leden oer Gemeente zich bij „ Requeften adre^feerde aan den Grooten Kerke-i,, raad deezer Stad, verzoekende onder anderen, dat ,, dezelve ook in hunnen naam, ölles wiide aanwen- den, om, zoo moogelijk, ue nerftelling van den Onïerget. re bewerken. Dit getal d-_r Requethan- ten groeide fpoidig aan tot zoo veele duizenden, ,, dat dezelve verve weg meer dan § gedee.tens der „ Gemeente uitmaakten. Zonder bedenking eene 5, Volks Item in een zaak van dee.zen aart. De geleegenheid fcbten gunfhg. De Natie vroeg ,; véran lering in het Provintiaal Beftuur, en nu was ,, 'er hoop, dat de Nieuwe Vergadering ook de zaak „ van den Onderget. met billijkheid befchouwen, ,, en aan het gegrond verlangen van den Onderget. en de geheele Gemeente voldoen zoude. „ Ongelukkig ecbrer viel de keuze voor deeze Stad ,, meestal op dezelfde Leden , welke in het voorige Provinria-.fi Beftuur feMie gehad hadden , en , hoe ,', zeer veele Burgers deezer Stad zich te ■en deeze „ keuze verzetten , werdt dezelve goedgekeurd , en „ mLfchien ("de Onderger. durft hier niets bepaalen) „ misfchien is, onder anderen, hier aan ook de flechta uitflag, welke alle laatere poogingen gehad hebben, voor een gedeelte, toe te fchrijven. ,, Op den iióen Junij 1797 prefenreerde de On„ derget. een Adres aan her nieuwe Provintiaal Re- ftuur, om hulp en herftel, het welk ten zelf„ den dage geappuieerJ wordt door een Adres , in „ naam van den Grooten Kerkenraad, en de genoemde „ duizenden Leden der Gemeente , het welk door „ eene oerfoneele Commisfie ingeleeverd, en bij ver* „ fcheidene Leden van het Befiuur mondeling wer lt „ aangedrongen. Dit niet alleen, maar bij fuccesfive „ Requeften is dat verzoek ook bij het Provintiaal ,, Befiuur onderfteund wederom door eenige duizen- den Leden, makende als vooren eene genoegzaame „ Volkftem deezer Gemeente , en door eene perfo,, neele Commisfie v:.n Zes Burgers bij minde aan„ gedrongen. Alle welke verzoeken wederom gefield „ zijn iu handen eener Commisfie. „ Op  '< 97 > „ Op den sden Sepr. 1797 is wederom door den „ Onderget. een nader Request met Eiucidatie en „ verzoek van afdoening geprefenreeril , en onder„ fteund door een nieuw en ampel Request van den ,, Grooren Kerkenraad. „ De benoemde Commisfie een tweederlei Rapport,1 „ het ééne conform, het verzoek van den Onderget! „ en de verdere Requeftranten , doch het andere on„ gunftiger, hebbende uitgebragt, twiftende alzoo de billijklieid des eenen met de vooroordeelen ann anj, deren ingeboezemd, heefc echter (zonder dar de „ Onderget. wil of mag onderzoeken , door welke ,, oirzaaken) het Provintiaal Beftuur goedgevonden, „ op den gdeh Oct. en na dat zeer veele Leden reeds „ vertrokken waren , bij meerderheid van jlemmen te „ neemen een fachetis Decreet, waar bij , zinder „ eenige motiven of redenen te melden , eenvouwig „ geperfifteerd is bij het Decreet van het voorige „ Provintiaal Beftuur, in dato 9 Dec. 1796, en de „ verzoeken van zoo veele duizenden Requeftran„ ten , ongemotiveerd , zijn geweezen van de hand. „ Tegen welke Conclufie echter de Prefident van hec „ Provintiaal Beftuur, de Burger ver reek, benee„ vens nog negen der prefente Leden, hebben ge„ protefteerd , en hunne aantekeningen., zoo in de „ Notulen als in de gedrukte Decreeten hebben doen 5, infereeren. „ Zonder dat al wederom, tot nog toe, de Onderger. „ eenige legale kennis van dit befluit gekreegen heeft, „ maar ^alleen uit eene vriendelijke mededeeling van den Grooten Kerkenraad , aan welken het zelve is „ toegezonden, daar van bewust geworden is. „ Deeze is de ongelukkige , en met de gronden „ zelve van het tegenwoordige Beftuur, in veele op,, zichten, tegenftrijdige gefchiedenis der ongelukken, „ welke de ( mderget. nu geduurende den tijd van ruim ,, anderhalf Jaar heeft doorgezweet , en van welke „ hij, met zoo veele duizenden , de herfteliing van „ Uwlieder billijkheid en eerlijkheid verwagt. „ II. Voortgaande, tot het ode ftuk: De Zaak zelve „ en de onschuldige oogmerken van den Onderget. „ vindt Hij zich vejpligt het volgende ender Uwlie„ der oog te brengen, <3 » L>  < 98 > De Onderger. heeft , voor het oog van God en 'van de geheele Natie, meenigvuldige reizen geprotefteerd , en dat doet hij nog plegtig bij die „ Adres , dat hij nooit gehadt heeft, of nog heeft, , eenige intentie , om de gevorderde Belofte te wei* " teren , of eenige referve of refirictie te maaken , " veel min met eenige erg of list te handelen, en hij ..ontkent derhal ven, en zal altijd blijven ontkennen, „ geheel en in alle deelen , de beichuldiging, hem , gedaan bij den voorigen Raad, welke befchuldiging 2 alleen geweest is de oirzaak zijner onverdiende Sufpenfie en Politieke Dimisfie; zoo verre is hec daar van daan , dat de Onderget. in tegendeel in „ zijn bekend en openlijk gedrukt Advies, ter deezer „ zaake gegeeven , zich tegen alle weigering en referve. „ rond uit verklaard , en dezelve , als ftrijdig tegen het recht der Maatftchappij, veroordeeld heeft (aj *i Is waar, dat de Onderget. zich bediend heeft „ 'van een Declaratoir. — Maar welk een Declaratoir •? _ Niet, dat aanliep tegen de letter en in,\ tentie van het Provintiaal Decreet, maar veel meer, conform het zelve. De Onderget. niet weigerende , maar altoos gereed , om aan de Maatfchappij en het Beftuur te geeven alle genoegzaam Contentement, ten aanzien " vap zijn gedrag, intentie en onderwerping , heeft „ rond uit gezegd : dat beloof ik. Hier maakt hij noch reftrictie noch referve. Maar, — daar men over den waaren zin der belofte niet éénftemmig " dagt, daar het zeer mooglijk was , en dikwils ge', bleeken is fmen zal den Onderger. niet vergen dit met proeven te bewijzen) dat Lieden van allerlei ,' ftempel, dat Ariftocraaten , die hunnen wil voor " v/et willen doen gelden, dat Intriguanten en Veins' 'aarts aan de gedaane belofte eenen zin hechten, die * dezelve tot een keten maakt der heerschzucht, die " de vrijheid van den Mensch en Burger, die het iï onvervreemdbaar vrije recht van een geboren eer" lijken Nederlander, om niet te zeggen de vrije " confeientie van een Chriften, aan banden leggen " zou , meende hij , om een eerlijk man te zijn en V n te (aj Deductie, pag. 51, 54, 55*  < 9? y „ te blijven, dat hij de belofre doen en houden moest „ conform de gepubliceerde Rechten van den Menscb „ en ïlurger, of, in één woord, conform de Publi* „ catien. Eén van beiden moet toch waar zijn. „ Of, de belofte is conform die Publicatien, en akoo* ., wil de Onderget. ze eerlijk afleggen. Of, zij is ,, niet conform de Publicatien, en dan mag ze nie,, mand ...oen of vergen, (a) Alleen , de Onderget. „ zegt niet, dat de belofte met de Publicatien firijdt% „ want dan deedt hij zenimmer; maar, dat zij tegen „ de Publicatien kan -worden uitgelegd, en dit al„ leen heeft hij willen voorkoomen, ten zijnen op,, zichte, door het bijgevoegde Declararoir. (b) „ De Onderget. is dus alleen gedreeven door dit „ eerlijk beginzel: ,, ,, Doe nooit eene Belofte, die gij zelve niet in „ „ alles verftaat, en waar bij de afneemers niet let„ „ terlijk weeten , hoe gij het meent, en bedrieg „ „ nooit God, het Gouvernementen U zelven, die „ „ aan God verantwoording fchuldig zijt, door men„ „ tale refervatien en verzweegene conditiën." CO „ Ja, Medeburgers! de Onderget. zou ook wel heb„ ben kunnen de Belofte doen zonder iets te zeggen, „ en dan bij zich zelven daar aan eenen zin hechten ,', volftrekt ftrijdig met de intentie en de Publicatien. „ Zoo zou hij zijn belang meer bezorgd hebben: mis„ fchien is dezelve , (zonder anderen te tauxeeren „ die dezelve eerlijk en in gemoede hebben afgelegd,) ,, ook wel op die wijze door deezen of geenen ge„ daan. Maar daar toe is Hij (God lof!) te eerlijk „ en als hij iets belooft, kunt gij ftaat maaken, dat „ hij eerlijk houden zal het geene hij belooft. Zoo „ is hij opgevoed ; zoo is zijn character; zoo leert „ hem zijn Godsdienst. Qd) „ Wat beloofr dan de Onderget.? — Hij doet de „ gevergde Belofte. — In wat zin? — Confotm de „ Puia) Deductie , pag. 28, 62 , no, 132, 133, I34. Vergcl. pag. 40. (b) Ibid, pag. 155, O) Deductie, pag. 38, en letterlijk pag. 44.; vergel. 101. (d) FergeL bet Adres van 5 Sept, 1707, èoven vermeld. C a  '«c ico y Publicatien. — Wa: verftaat Hij daar door * — 3' die: „ Dat Hij zich plegtig verbindt tot onderwer*' ping en gehoorzaamheid aan de Wetten van hec " tegenwoordig Beftuur. Dat Hij zich gewillig ver" \' bindt tot het draagen van alle moogelijke lallen. ' Dat Hij zich in allei, bijzonder in de waarnee" " ming van zijnen Post, verpligt tot alle ftilheid " , van gedrag , tot diepe ftilzwijgenheid van alle " ", bijzondere Staatkundige opinien. Dat Hij met *' woorden en daaden zich niet alleen nooit zal „ „ fchuldig maaken aan oproerige beweegingen, plans „ of iets diergelijks , maar dat hij dezelve ook , „ oreral bij anderen zal tegengaan en helpen weeren „ met al zijn vermoogen , onder wat voorwendzel ook dezelve moogen worden ondernoomen." En „ hij heeft van het begin af, en tot verveelens toe. „ zijne waare meening , dus duidelijk , en zonder eenige achrerhoudenheid , verkl .ard. O) „ Medeburgers! is dit niet alles, wat men van een „ vrij, van een eerlijk Man vergen mag? Is dit niet voldoende voor het beftuur en de rust der Maat\l fchappij ? Is dit niet conftrm de Publicatien en de duidelijke letter van hec Provintiaal Decreet, ver^ klaarende , dat het zelve niet bedoelde eene Politieke Geloofsbelijdenis, maar alleen zeekerheid van „ gedrag te vorderen ? — Geeft iemand, die zich zo» ,, verklaart, niet veel meer zeekerheid van zijn gedrag „ en intentie , dan een ander, die letterlijk nazegt ' wat men hem voorhoudt, zonder dat men weet, hoe hij het bij zich zelven vetklaart? — En zou ,, dan het ongeluk alleen het lot zijn van de flapte „ eerlijkheid? - „ De daaden alleen, niet de gevoelens, zijn onder het bedwang det Wetten. En het zijn de daaden, " openlijke gefprekken en verrichtingen , welke de Onderget. zonder eenige referve, conform de Wet• ten en Publicatien , verhinden wil. En wat zijns „ gevoelens betreft, zij zijn éénvouwig deeze: „ Dat ', men aan alle Magten en Beftuur, waar onder „ men leeft, onderwerping en gehoorzaamheid be- „ „ loo- (a) DedtittU , pag. II, 41, i*9> "31» '43> »S5-  r< roi y. „ looven en bewijzen moer. Dat men, onder alle ,, „ Conftiturien , zich een doodvijand roonen moet „ „ van alle Combudten, oproerigheden, misbande„ ,, lingen en tumultueufe beweegingen , maar tee„ „ vens , dat 'er geen weezenlijkèr voorrecht is, ,, ,, dan vrijheid van confcientie, en het reiht om ,, vrijmoedig te fpreeken tegen onverdiende onder3, „ drukking." —- En hoe zou iemand , roet zulke ,, gevoelens, kunnen gevaarlijk zijn onder eenig, ea „ dus ook, onder dit Beduur? (aj „ Alles zaamgetrokken zijnde, komt het hier op „ uit, dat de Onderget. nooit geweigerd heeft, en nog bereid is, de gevorderde Helode , zonder re„ ferve af te leggen. — Dat hij , om alle dubbel,, zinnigheid te vermijden , verklaart, wat hij door „ dezelve verdaat, en dat deeze verklaaring voldoende „ is voor het Beduur en de Maatfchappij, en letter„ lijk conform deszelfs eigene Publicatien, op welke „ alleen , zonder iets anders , hij zich beroept. — ,, En eindelijk , dat hij , deeze zijne meening ver- klaard hebbende, na zoo lang en onfchulaig geleden ,, te hebben, nog bereid is, gelijk altoos, om, cori,, form die Publicatien, de Belofte, des gerequireerd „ zijnde , af te leggen , zonder eenige Verdere bij,, voeging. „ HL Op alle deeze gronden concludeert ds On,, derget. dat het U Lieden bchaage, om — lettende ,, op zijne onfchuldige intentie, duidelijke en ronde „ verklaaring, en gereedheid tot het geeven van alle ,, fecuriteit aan de Maatfchappij; mitsgaders lettende ,, op de begeerte van den geheelen Kerkenraad , en ,, zoo veele duizenden , uitmaakende de Volks dem ,, der Gemeente , onder welke zoo veele bekende „ en ijverige aankleevers van de tegenwoordige orde „ van zaaken , welke alzoo toonen van de eerlijke oprechtheid des Onderget. volkoomen overreed re „ zijn , —- om (zegge ik) op deeze gronden nu ook ,, tc befluiten, — dat de Onderget. voor eene ,, Commi&fie uit Uw Lieder Vergadering ontboden, „ con- («) Vergelij'u de Deductie , pag. 167—169 , en doet. 'er bij pag. 121—135. G g  '■^ ioz "y ï, conform zijne gegeevene verklaaringen , en onder „ fommatie op de eerlijkheid der zeiver, tot hec „ doen der belofte , zonder eenige verdere bijvoej> ging, zal worden geadmitteerd, en daarmede de „ interdictie in deszelfs dienst, voor zoo veel den ,, Raad betreft, zal worden opgeheven en gefield buiten effect, met verdere kennisgeeving daar van aan het Provintiaal Beduur , en waar het voorder mogt befiooren. («) ,, De Onderget. altoos eeven ijverig voor vrijheid van gevoelens , opinien en confcientie , maar niet „ minder onbepaald alle zijne daaden ftellende ten „ bedwang van billijke wetten , die, met wijsheid „ genoomen, en met cequiteit gehandhaafd, genoeg„ zaam zijn voor de zeekerheid en rust der Maat. „ fchappij, zal geenen aandrang gebruiken bij Uw „ Lieder Vergadering, in welke Hij vertrouwt, dat ,, de billijkheid zal fpreeken ; niet twijfelende , of „ een gunflig, maar billijk, befluit zal — bij U Lieden „ zelfsvoldoening, — bij de geheele Gemeente goed„ keuring en blijdfchap , — bij alle eerlijke en wel „ onderrichte Burgeren lof, — bij den God en Vader „ van onzen Heere jesus Christus zegen, — en „ bij een onfchuldig en gelukkig gemaakt huisgezin „ dankbaarheid en ftille traanen der vergenoeging —» „ ten blijde gevolge hebben. ,, 't Welk doende £rV. Cger.) „JAN SCHARP. „ v, d. m." Eer ik eevenwel dit Request inleeverde , gaf ik van mijn voorneemen kennis aan de Commisfie des Grooten Kerkenraads , welke mij tot hier toe 200 getrouw geholpen hadt, en wederom vondt ik dezelfde Lefde, dezelfde getrouwheid, dezelfde bereidwilligheid als 00 Men vergelijke de Cottclufien zoo wel van de Memorïen en Requejlen, in de Deductie vermeld, als van de volgende *lilreif*u, ia dit Utjloriscb Verhaal geinfereerd.  < i°3 y als te vooren. Eénpnarig befloot men ook deeze nieuwe poogingen te onderfteunen , en op den zelfden dag, waar op mijn Adres ter tafel van den Raad kwam , appuieerde de Commisfie het zelve, in naam der Groote Vergadering, met het volgende Request. „ AAN DEN RAAD DER GEMEENTE ,, tb rotterdam. „ Geeven mits deezen te kennen de Onderger. „ j. j. i,e sage ten broek, Profesfor en Predikanr, „ th. hoog, Predikant, p. de sel en w. van ,, loo Ouderlingen, beneffens a. breedvelü en „ r. uiTDENBROEK Diaconen der Nederd. Geref. ,, Gemeente te Rotterdam , in Qualiteit als daar „ toe expresfelijk Gecommitteerd en Gequaltpcccrd „ van -wegen de Groote Kerkenraad der gemelde „ Gemeente, (a) „ Dat, tot hunne gevoelige fmerte, en tot groote „ fehade en leedweezen van hunne geheele Gemeente', „ hun waardige Medebroeder Ds. jan scharp nu „ reeds zedert den geruimen tijd van 17 Maanden is ,, verhinderd geweest in de zoo algemeen verlangde „ en nuttige waarneeming van zijnen Euangeliedïcnst ,, binnen deeze Stad , waar door hij , zedert hét „ Jaar 1789, met zoo veel ijver en algemeene goed„ keuring , heeft medegewerkt rot het godsdienftig „ onderwijs, de verlichting en fiichting deezer Ge,, meente, en, in verfcheidene bijzondere gevallen, ,, tot de bevoordering van orde , liefde en eendragt „ binnen deeze Stad. „ Dat deeze zoo hoogstongelukkige verhindering „ het gevolg is van eene ongunftige Refolutie op ,, den 18 Julij 1796 genoomen bij den toenmaaligen „ Raad deezer Stad , en welke , in wcerwtl van alle „ aangewende poogingen , door het Provintiaal lie„ ftuur is gehomologeerd. „ Dat echter de eenige grond van dit alles geleegen ,, is in de befchuldiging van weigering of re„ serve bij het doen der Provintiaale Belofte op » de» (d) Zie boven pag. 43. G 4  ,, den 14 Julij 1796. tegen welke befchuldiging niet „ alleen Ds. scharp in den Raad geprotefteerd en „ bij het Provintiaal Beftuur gedoleerd heeft, beklaa„ gende zich altijd , bij den Raad kwalijk verftaan en niet billijk behandeld te zijn : zonder dat tot nog toe alle zijne fuccesfivelijk aangewende poo„ gingen tot redres en herfteliing in zijn gefultineerd „ goed recht van eenig ander gevolg zijn geweest, „ dan dat de befchuldiging van den Raad , in weer,, wil van zijn Protest, is geboord en geloofd , en „ zijne interdictie, door dezelve gedaan, bij het Pro„ vintiaal Beftuur is gevolgd, en de Gemeente, tot „ haare grievende fmert en merkelijke fehade voor „ haare Diaconie , van haaren geliefden Leeraar is „ verfteeken gebleeven. Dat de Groote Kerkenraad , ten bewijze , dat ,, men den zin van het Declaratoir van Ds. scharp ,, niet recht verftaan hadt, niet alleen eene Memorie ,, heeft ingeleeverd aan den Raad op den t Aug. 1796. „ met letterlijke Extracten uit een Advies door hun„ nen Medebroeder ter deezer zaake gegeeven, en „ met verzoek om de gemelde Interdictie in te trek„ ken , welke Memorie bij den Raad gehouden is „ buiten alle deliberatie; maar dat ook dezelve Ker„ kenraad door haare Gedeputeerden , de poogingen „ van Do. scharp tot zijn herftel bij het Provin„ tiaal Beftuur, heeft onderfteund niet alleen bij ,, mondelijke Conferentien, maar ook bij fuccesfive „ fchriftelijke Adresfen, op den 12 Junij en 5 Sept. „ deezes Jaars. ,, Dat al verder, ten bewijze van de groote achting van deezen Leeraar , welke Hij door het nut „ van zijnen dienst in de Gemeente verworven heeft, „ een aanzienlijk getal van verre over de acht s, duizend Leden, uitraaakende twee derde, en „ alzoo eene genoegzaame Volks-ftem der Gemeente, „ van den Kerkenraad verzogt heeft alles aan te „ wenden wat eenigzints dienen konde, om deezen hunnen waarden Leeraar aan zich te moogen zien „ wedergegeeven en in zijnen dienst herfteld, „ Dat, hoe zeer tot nog tce , alle aangewende w poogingen dit heilzaam oogmerk niet hebben moo- » gen  '< 105 > gen bereiken , de Onderger. beneevens de geheel© Kerkenraad en Gemeente , zich nog altoos hennen „ blijven vleien met de hoop, dat éénmaal deeze ,,'wensch verkreegen, de Perfoon van Ds. scharp ,, in zijne klagten gehoord en in zijnen wectigen dienst herlteld zou worden , en over alle misvat„ tingen en vooroordeelen tegen hem zou zeegepraa- len , waarom ook de Onderget. op nieuw gelast ,, zijn alle hunne poogingen daar toe in het weik te „ blijven ftellen. Dat nu eindelijk hunne Medebroeder aan hun kennis gegeeven hebbende , dat Hij , bij gelet gen„ heid der verandering in het Stedelijk Beftuur, zich ,, op nieuw aan den Raad zou adresfeeren met eene „ gedetailleerde voordragt van zijne zaaken , en men verzoek om het verrichte door den voorigen Raad „ te revideere» , het geene daar in kwalijk mogt ge,, daan zijn te vernietigen, en door het intrekken van de Refol. van 18 Julij 1796. Hem in dewaar- neeming van zijnen dienst te herftellen , geevende ,, daar toe aan de Onderget. opening van het door „ hem te maakene Adres. Recdenen , waarom de Onderget. gemeend heb,, ben de nieuwe poogingen van hunnen Medebroeder „ en Leeraar, en het verzoek bij deszelfs Adres ge„ daan , op alle moogelijke wijze te moeten onder,, fteunen en appuieeren , gelijk zij hier mede op „ het allerfterkfte zijn doende. ,, Overtuigd van de groote nuttigheid, welke bet „ herftel van Do. s chasp voor de Gemeente „ hebben zoude , en ten vollen verzeekerd van de „ waarhbid zijner gedeclareerde intentie en de op„ rechtheid zijner verklaaringen , verzoeken en ver» „ trouwen de Onderger., ge-jualiffceerd als vooten, „ in den naam en van wegeu de geheele Groore „ Kerkenraad en het gemelde aantal van juira acht „ duizend Leden, ja zelfs van de geheele Ge„ meente, d3t het U Lieden behaagen zal het ver,, zoek door Do. scharp gedaan , zoo als het „ ligt, door eene gunftige en rechtvaardige Refolutie „ te accordeeren en daar mtde den zelven in zijnet) wettigen dienst, fpoedig, te herftellen , en daar „ door blijdfehap en genoegen in de Gemeente re G 5 ,j doen  ,, uoen herleeven , ja mede te werken tot nut en „ eendragt orider geheel de Burgerij. „ 'l Welk doende CgerO » J- J- LE SAGE TEN BROEK. „ T. HOOG. „ P. DE SEL Az. „ W. VAN LOO. „ A. BREED VELD. „ R. UTTDENBROEK." Het bleef hier niet bij, maar eer nog de gemelde Requeften ingeleeverd waren , werdt dit min of meer Tuchtbaar onder de Gecommitteerden van de Ledemaaten, welke in de maand Junij derzelver Requeften hadden overgebragt aan het Provintiaal Beftuur, en deeze , van den ftand der zaaken nader geïnformeerd zijnde, wilden ook gaarne het hunne toebrengen, en , tot een nieuw bewijs van liefde voor mij en Verlangen naar mijne herfteliing , de gedaane verzoeken , zoo veel moogelijk was, aandringen, het welk zij deeden met het volgende Request. 5, AAN DEN RAAD DER GEMEENTE „TE ROTTERDAM. „ Geeven te kennen de Onderget. allen Burgers en Ingezeetenen dezer Stad, dat zij in de maand Junij „ laastleden zijn gequalificeerd geweest, in naam van „ zeer veele duizenden Leden der Geref. Gemeente „ binnen deeze Stad , om bij het Provintiaal Beftuur „ van Holland, en , waar het verder zou moogen „ nodig zijn , te verzoeken, en zoo veel mogelijk ,, te bewerken de zoo zeer gewenschre herfteliing van hunnen waardigen Leeraar Ds. jan scharp, „ welke door den voorigen Raad was geinterdiceerd ,, ter zaake van een Declaratoir bij het afleggen der „ Belofte, het welk echter conform de Publicatien „ door denzelven meermaalen was verklaard en ge- expliceerd. „ Dat zij Onderget. daar toe reeds naar 's Hage „ hadden overgebragt de Requeften, op den 14 Junij ,, van 1470 en den 21 Junij van f,926 Leden, te „ zamen uitmaakende een getal van 5396, allen een- „ ilem-  „ ftemmig verzoekende, dat de Refolutie van 18 Julij „ 1796. moge geleekt worden buiten effect, en hunne n 200 zeül' negeerde Leeraar aan hun mogt worden ,, wedergegeeven. Welk verzoek ook mondeling door „ de Onderget. is aangedrongen. Dat, hoe zeer zij „ het genoegen gehad hebben, dat hun verzoek dour „ den Prcfident en verfcheidene Leden van het Be„ ftuur gunftig is aangenoomen en tot het laatfte toe „ geappuieerd, echter door de meerderheid ongelukkig „ is geperfifteerd bij het Decreet van het voorig Vro„ vintiaal Beftuur, waar bij het befluit van den voo„ rigen Raad was gehomologeerd. ,, Dat zij Onderger. gelast om het herftel van hun„ nen Leeraar naar vermogen re bevoorderen, en als „ nu vernomen hebbende, dat dezelve benevens Jen „ Kerkenraad zich op nieuw bij den tegenwoordigen „ Raad heeft geadresfeerd , ten einde de Herfteliing ,, te verzoeken van den Dienst, waar in hij door „ den voorigen Raad was gefuipendeerd , — en ,, voorts , _ overtuigd van het groot belang der Ge,, meente in deeze zoo algemeen verlangde herftel55 Kng , — zich bij deezen mede keeren tot den „ Raad, om het zelve verzoek, zoo voor zich zel„ ven , als voor de gemelde 5396 Leden der Ge„ meente, zoo fterk moogelijk te appuieeren , en „ op het zelve een gunftig en rechtvaardig appoiric„ tement van den Raad te verzoeken. ,, De Onderger. zich refereerende tot de gronden ,, en motiven , bij het verzoek zelve vervat. ver,, trouwen, dat de Raad, overtuigd van de billijkheid „ der gronden, waar op het zelve verzoek is gefun„ deerd, aan het zoo algemeen, en bij den Raad zelve ,, bekende, verlangen der geheele Gemeente voldoen, „ en daar door tot de algemeene liefde en het wel„ zijn dezer Stad wel zal 'gelieven mede te werken. „ '/ Welk doende cjfr." Cget,) „ As. DE SEL. „JAN SCflEY. „ KRYN VAN LOON. „JAC. TAVENRAADT Hz. „ REINARDUS BOER. „ JOCHEM GRIM." De  De gemelde Requeften allen in handen gefield zijnde van eene perfoneele Commisfie , beftaande uic de Kaaden van schelle, verroen, gallas, vander velde en ruychaver, brachten deeze weeken achter den anderen door met het naauwkeurigfte onderzoek der zaaken, en toen men, met het begin van Februarij, vernam , dat dit onderzoek ten einde liep , en de zaak eerlang ftondt gedecideerd te worden , oordeelden de Gecommitteerden van den Grooten Kerkenraad noodig te zijn, aan die Vergadering een meer gedetailleerd verüag te doen van alle derzelver handelingen, in mijne zaak gehouden, waar toe zij , in eene expres belegde Vergadering , op den 8ften Februarij .1798, uitbragten het volgende rapport: „ Gecommitteerden in de zaak van Ds. scharp ,, vinden zich thans verpligt, om aan deeze Eerw. ,, Groote Vergadering bericht te geeven van eenige „ hunner laatfte poogingen, welke zij, ingevolge den „ last, hun door deeze Eerw. Vergadering gegeeven, „ hebben aangewend , om de herfteliing van onzen ,, waardigen Medeleeraar en Medebroeder j. scharp „ in zijnen opgefchorten Euangeliedienst, zoo bij „ het Provintiaal Beftuur van Holland , als nu laar„ (lelijk bij den Raad der Gemeente van deeze Stad, „ te verzoeken, en, ware het mogelijk, te verkrijgen. „ Het is den Gecommitteerden niet mogelijk ge„ weest, om van tijd tot tijd een ampel en gede„ tailleerd bericht te geeven van de menigvuldige vergaderingen, deliberatien en conferentien, welke ,, zij ten dien einde gehouden , en van de herhaalde ,, reizen na 'i Hagg, welke zij ten zelven einde ge„ daan hebben. Gecommitteerden oordeelden ook „ niet noodig te zijn , om d« aandagt deezer Verga,, dering daar mede te verveelen , dewijl het voor,, naame en wezenlijk refultaat van dit alles door,, gaans uitliep op het vervaardigen en prefenteeren ,, van een of ander verzoekfehrift. Welke Stukken, ,, of reeds van tijd tot tijd door Gecommitteerden ,, aan deeze Eerw. Vergadering zijn gecommuniceerd „ en door dezelve goedgekeurd , of nu nog ter tafel van deeze Eerw. Vergadering zullen worden over»• gelegd. „ Daar  ♦£ 109 y „ Daar is ook, buiten de zoo even gemelde Stuk„ ken , in den loop der deliberatien van Gecommit„ teerden niets voorgevallen , waar bij Gecommic„ teerden noodig oordeelen de aandagt deezer Ver„ gadering te bepaalen , dan alleen de brief', door „ Regenten van het Gereformeerd Burger-Weeshuis in deeze Stad aan de Eerw. Groote Vergadering toegezonden den 4 Februarij des voorleden Jaars, „ waar bij ingeflooten was eene notitie , in zich be„ vattende de naamen van 84 Kinderen , 43 Jongens „ en 41 Meisjes, welke, zoo als genoemde Regenten „ zieh in hunnen brief uitdrukken , „ hunne naamen „ „ (meestal) hebben geteekend op een fchoon vel „ ., papier, met oogmerk , om hunne verkleefdheid „ „ te openbaaren voor den Euangeliedienst van „ „ Ds. j. schab p." Terwijl gemelde Regenten „ in hunnen brief verder verklaaren , om redenen, „ daar voor bijgebragt, deeze teekening der Kinderen „ te houden als niet gefchied , cn overzulks ver„ zoeken , de Lijften bij deeze Eerw. Groote Ver„ gadering ingebragt, natezien , de naamen hunner „ Kinderen te roijeeren, en de handelwijs dier Kin- deren met hen va» de befte zijde te beoordeelen, ,, offchoon onbegaanbaar met de Regulen van het „ Godshuis. „ Deeze brief in eene volgende Groote Vergade„ ring gelteid zijnde m handen van Gecommitteer,, den, ten fine van onderzoek en bericht, hebben „ Gecommitteerden zich dea onbefchrijflijk laftigen ., en verveelenden arbeid getroost , om , met alle ., noodige attentie en nauwkeurigheid, alle de Lijften ., natezien , en zoo uit een getal van ver over de „ 8000 Leden der Gemeente, de naamen optezoeken „ van 84 Weeskinderen; met dat gevolg echter, dat ,, zij 'er niet meer dan 75 hebben kunnen vinden. „ Vervolgens alle mogelijk onderzoek en nafpeuring „ gedaan hebbende , wat daar van de reden roogte ,, zijn , is bevonden , dat zommigen der Weeskin„ deren, die geen rijd hadden om te wagten, hunne ,, naamen, op een fmal reepje papier gefcbreeven, „ gebragt hebben aan een Huis , daar een Adres ter „ teekening lag, met verzoek, om dien naam op de „ Lijst te infereercn, Dat eenige van die kleine ,, pa-  ♦C II o > ,, papiertjes, bij toeval, waren verlooren geraakt, en ,, dat dit alzoo de waaffbhijnelijke reden was , dat de naamen van 9 Kinderen niet op de Lijften ge„ vonden wierden. „ Gecommitteerden hebben , voor zoo veel hun 5, aangaat, gereedelijk voldaan aan het verzoek van Regenten , om de genoteerde handelwijs der 84 5, Weeskinderen van esne goede zijde te beoordeelen, ■ v zoodanig zelfs, dat zij geene kwaade , geene onj, gwftige, zijde daar aan hebben kunnen ontdekken. j, . Ie geheele Groote Kerkeraad en ruim twee der, de gedeelte van de Gemeente openbaarden hunne >•( rkleefdheid voor den Euangeliedienst van Ds. scharp, en hunne begeerte, om zijn Eerw. daar |, ta " ■üiteld te zien. Uit het overige derde gedeelte Gemeente kwam niemand op, om die begeerte tegen te werken. Men kon , men moest dit der, halven houden voor de algemeene èn éénpaarige -,' begeerte der Gemeente. Daar was hier geen twist, j, geene verdeeldheid; geene partijfchap! En waarom j, mogten dan die 84 Weeskinderen , uit een één-, vnudig en onfchuldig beginzel van verkleefdheid 5, aan den Euangeliedienst van Ds. scharp, hunne jj begeerte niet openlijk vereenigen met de ganfche J5 Gemeente, waar toe zij als Ledemaateri behooren, „ en uit v/elker ingezamelde liefdegaven zij, door - de aaminiftratie der Regenten , in naam dier Ge}J meente, hun tijdelijk onderhoud ontvangen? ' „ Gecommitteerden hebben wel eens in bedenking i genoomen, om een antwoord op dien brief te ont5, werpen , en aan deeze Eerw. Vergadering te pre£ fenteeren, waar in men Regenten, ter hunner vo!■? koomene gerustftelling , zou verzekeren , dat de 5) Kerkeraad niets onbehoorlijks, niets berispelijks, in e, de handelwijze hunner Kinderen ontdekt hadt. „ Dan, om verfcheidene redenen, welke voor al in j, deezen tijd gewigtig geoordeeld wierden, meenden ,, Gecommitteerden best te zijn, om die zaak te laa„ ten beruften , zoo als zij lag, en de handel„ wijze der regenten van de befte zijde te „ beichouwen , als voortfpruitende uit eene al te ,, groote fcrupuleusheid der Regenten, om de Regulen „ van Urde, bij geheel andere gelegenheden, of met „ be-  < III > „ betrekking tot geheel andere gevallen, in hun Gods„ huis gemaakt, op alle moogelijke gevallen, en dus „ ook op dit geval toepasfelijk te maaken. ,, Wat het derde verzoek van Regenten betreft, „ om de naamen dier Kinderen te roije^ren ; hier „ aan hebben Gecommitteerden tot nog toe niet vol„ daan, vermeenende, dat zij zulks niet konden, nog „ mogten doen, zonder daar toe vooraf uitdrukkelijk ,, order van deeze Vergadering ontvangen te heb„ ben , en ook tevens niet, zonder bewilliging van „ veelen dier Kinderen, welke weinige weeken daar,, na uit het Godsbuis, en dus van de onderwerping „ aan Regenten, en aan. de Regulen van dat Huis, „ ontflagen zijnde , veelligt zouden kunnen verzoe„ ken , dat hunne naamen mogten blijven ftaan , of „ dat zij dezelve van nieuws, ten bewijze van hunne „ oprechte en voortduurende verkleefdheid aan den. „ Euangeliedienst van üs. j. scharp, onder de an« „ dere Teekenaars mogten plaatfen. Gecommitteer„ den hebben dan alleenlijk de naamen van die 75 „ Kinderen, welke op de I/jften gevonden zijn, met „ twee roode letters, W J en W M genoteerd, om „ dezelve, indien 't noodig mogt zijn, met een op„ flag van 't oog te kunnen vinden : en, om niet te „ prajudicieeren aan bet verzoek door Regenten aan „ deeze Vergadering gedaan , noch aan de delibe„ ratien, welke de Vergadering mogt goedvinden daar „ over te houden, en 't befluit, 't welk daar op „ volgen mogt, hebben Gecommitteerden na dien „ tijd geen gebruik gemaakt van het pracife getal der „ Teekenaars , maar zich altoos bediend van onbe„ paalde uitdrukkingen, als ruim 8000, over de 8000, meer dan 8000 en dergelijke. Gecommitteerden „ meenen hier in , bij hunnen pligt, ook de voor„ zigtigheid betragt te hebben , en laaten voorts de „ gedaane verzoeken der Regenten aan de delibe„ ratie en de decifie der Vergadering over. „ Gecommitteerden moeten dan nu overgaan , om ,, eenige Stukken , welke zij na de maand Junij des „ voorleden Jaars, ingevolge hunne qualificatie door ,, deeze Vergadering , vervaardigd , en ingeleeverd, „ of afgegeeven hebben, ter tafel deezer Vergadering overteleggen, „ Het  Het is uit de Acta deezer Vergadering bekend, „ Jat Gecommitteerden in de maand Junij, 1. !, „ toen hec Provintiaal Beftuur van Holland verga„ deren zoude, een Concept-adres aan deeze Ver,, gadering hebben overgegeeven , waar mede zij ,, meenden te moeten appuieeren zeker Request, het 5, welk Ds. scharp voorgenoomen hadt aan ge- melde Provintiaal Beftuur te prefenteeren. Dac „ dit Concept-adres éénpaarig door deeze Vergade„ ving wierd goedgekeurd, en alzoo Gecommitteerden gelast, om het zelve in naam en van wegen deeze „ Vergadering te prefenteeren. Dat bijna terzelver „ tijd, naamlijk op den 18 Junij, door deeze Ver3, gadering aan Gecommitteerden , op hua verzoek, is gegeeven eene behoorelijke Acte van qualifi„ catie, ten einde zich overal , waar het noodig „ mogt zijn, daar mede re munieeren, en des noods te kunnen bewijzen , dat zij ageerden in naam en van wegen dteze Vergadering, en voorts, om alles re doen, wat tot de herfteliing van Ds. scharp ,, zoude kunnen gedaan eh in het werk gefield wor- tien, met belofte van alles , wat door hen , in deeze qualireit gedaan, geprefenteerd en ondrr„ teekend wordt, te zullen «houden, als of het door „ deeze geheele Vergadering gedaan , geprefenteerd „ en ondergeteekend mogt geweest zijn. „ Gecommitteerden hebben dan , ingevolge van, „ en ter voldoening aan hunnen last, in het begin der maand Junij de beide Requeften , zoo van ,, Ds. scharp , als van deeze Eerw. Vergadering, ,, overgebragt na 's Hage, en aldaar gefield in han,, den van den toenmaaligen Prefident van het Pro„ vintiaal Beftuur, den Burger vbrbeek. Gecom„ muteerden befpeurden bij die gelegenheid, dat het misfehien veel goeds aan de zaak zou kunnen „ doen, indien een genoegzaam aantal Leden der „ Gemeente kon goedvinden , om in afzonderlijke „ Requeften bij het Provintiaal Beftuur, conform „ het verzoek van den Kerkeraad , aantedringen op „ de herfteliing van Ds. scharp, en alzoo hec „ Provintiaal Beftuur meer van nabij te overtuigen „ van de waarlijk exfteerende Volksftem in de Ge„ meente. „ Ge-  < 1-3 > „ Gecommitteerden meenden dan nu ook verplig» ,, te zijn , om bij hun retour van dit hun weder„ vaaren kennis te geeven aan eenige Leden der Ge„ meente. Het geen ten gevolge hadt, dat, zeer „ weinige dagen daarna, zes Gecommitteerden uit da „ Gemeente aan den bovengemekien prefident over„ bragren negen Requeften, in zich bevattende de „ teekening van 1470 Ledemaaten , en agt da^cn „ laater nog 31 Requeften. in zich bevattendebde „ teekening van 3926 Ledemaaten, en alzoo te fa„ men 5396 Teekenaars. Welk getal de volgende) „ week aanmerkelijk zou zijn vermeerderd geweest, ,, indien niet de Prefident bij de tweede overbren„ ging verklaard hadt, dat dit getal reeds overvloedig „ genoegzaam was ter bereiking van het voorgeftelde „ oogmerk. „ Gecommitteerden vleiden zich van dit oogens, blik af, dat de zaak van hunnen waardtgen Me„ debroeder in deeze Zitting van het Provintiaal Be,, ftuur eene gelukkige afdoening zou verkreegen ,, hebben. Dan menigvuldige bezigheden, en vooral „ gebeurenisfcn van gewigc, welke tegen het einde. „ van de maand Junij voorvielen, waren oorzaak, „ dat de zaak in die Zitting niet kon worden afge„ daan, maar de behandeling derzelve uitgefield bleef „ tot eene volgende Zitting in de maand°September. „ Toen die tijd begon te naderen, wierd Ds. scharp „ te raade, om wederom een Request aan het Pro„ vintiaaj Befiuur te prefenteeren, met verzoek, om „ eene fboedige en gunftige afdoening. Zoo draa „ Gecommitteerden daar van kennis gekreegen had„ den, oordeelden zij ook nu wederom dit tentamen „ te moeten fecundeeren. 'Zij vervaardigden dan, en „ bragten , in naam en van wegen deeze Vergade„ ring, op den 5 September 1797, bij den meerge„ meiden Prefident in 's Hage over het navolgend „ nader adres &c. „ (Fiat infertio van Bijlage A.) „ Gecommitteerden liadden althans nu, zoo uit „ verfcheidene converfatien met den Prtfident en „ andere Leden van het Provintiaal Beftuur, als uit H „ zij.  < "4 > ,, aSjdelingfche informatien, zeer veel hoop opgevat, ,, dat ds zaak in deeze Zitting eene finaale en gun, ftige afdoening zou gekreegen hebben. Maar, ge„ lijk ook nu wederom onverwagte en gevvigtige „ voorvallen de behandeling deezer zaak vertraag,, den, zjo wierd dezelve in het begin van October, „ toen de Vergadering reeds op het punct was , om ,, te fcheiden , en verfcheidene Leden reeds ver„ trokken waren , afgedaan met eene fimpele perfi,, fteering bij de voorige ongunftige üecreeten, gelijk ,, ons allen , uit het aan den toenmaaligen Prsfes „ deezer Vergadering bezorgde , en den 8 Octoner „ ter Vergadering ingeleeverd Extract uit de De,, creeten van het Provintiaal Beftuur van Holland, ,, tot onze innige fmerte en leedweezen, bekend is. ,, De zaak hadt dan dus verre, ondanks alle aan,, gewende moeite en welmeenende poogingen, eenen „ ongunftigen uitflag. De Vergadering was verpligt „ provifioneel in deeze uitfpraak van het Provintiaal „ beftuur te bc-ruften , maar verzogt tevens haare Gecommitteerden om waakzaam te blijven fungee„ ren, en zoodra zich eene gunftige gelegenheid daar„ toe mogte opdoen , hunne vernieuwde poogingen „ ter herfteliing van Ds. scharp aantewenden. ,, Inmiddels kreeg Ds. scharp een herhaald en „ dringend aanzoek uit de Gemeente van Feenwouden „ in Friesland, om zig aldaar beroepelijk te ftellen, „ met verzeekering, dat terftond op die verklaaring, „ de Beroepbrief in fonna opgemaakt en aan zijn „ Eerw. toegezonden zou worden. „ Gecommitteerden hier van geïnformeerd zijnde, „ vonden zich verpligt hier over met Ds. scharp „ te confereeren, en zijn Eerw. verfcheidene gewig„ tige reuenen medetedeelen , waarom zij meenden, ,, dat zijn Eerw. dit aanzoek in de tegenwoordige „ tijdsomstandigheden behoorde van de hand te wij,, zen. Na éër>e en andere conferentie daar over gehad te hebben , bragten Gecommitteerden het zoo „ verre, dat Ds. scharp verklaarde, zoo uit zich „ zelven als op de overtuigende redenen, door Ge„ committeerden bijgebragt, wel eene fterke neiging „ te gevoelen , om onder ons te blijven ; maar te„ vens, dat hij niet gaarne gevaar zou loopen , om ,, door  < «5 > „ door zijne vijanden gelafterd te worden, als haddc „ hij die beroeping afgeweezen uit onverfchilltgheid, ,, ot' gebrek aan lu^ , om hei Euangelie van jesus „ Christus, immers in eene kleinere Gemeente, „ dan die van Rotterdam , re verkondigen. Maar „ zo hij eenig fcbriftelijk: bewijs mogt hebben , dat „ hij dit gedaan hadt op aandrang van den Kerkeraad ,, en Gemeente te Rotterdam , dat zijn Eerw. dan ,, volkomen bereid was, om ten fpoedigften voor die aangeboodene beroeping te bedanken. „ Gecommitteerden hoe zeer ook daar toe genee„ gen , oordeelden echter , dat zij daar toe niet bevoegd waren, zonder fpeciaale en uitdrukkelijke „ authorifatie van deeze Eerw. Vergadering. Zij ,, le verden dan ten dien einde eene Memorie in op „ den iS October, welke in de Acta van dien dag is geinfereerd, met dat gevolg, dat de Eerw. Ver„ gadering hen daar toe qualificeerde. Gecommitteer„ den hebben dan ook, nog dienzelfden avond daar ,, aan voldaan, en aan Ds. scharp ter hand gefteld „ het navolgend Declaratoir, door hen allen onder,, teekend. „L. S. „ (.Fiat infertio uit Bijlage B.) „ Waar op dan ook Gecommitteerden het genoe„ gen hadden, dat Ds. scharp nog dienzelfden ,, avond een brief fchreef, en hun voorlas, waar in ,, zijn Eerw. het aanzoek der Gemeente van Feen„ wouden op de vriendelijkfte wijze van de hand „ wees. „ Vervolgens Gecommitteerden tegen het einde van „ de maand November, door Ds. scharp geinfor„ meerd zijnde, dat zijn Eerw. te raade was gewor„ den, om bij den nieuw verkooren en toen reeds „ geinftalleerden Raad der Gemeente in deeze Stad, „ een Request te prefenteeren , om revifie van alle ,, de Acten en Stukken tot zijn geval betrekkelijk, herfteliing der abuifen in de beoordeeling en op,, gave van zijn gehouden gedrag, door den voorigen ,, Raad gepleegd , en alzoo op radicaale gronden de „ tfficacieufe medewerking- van den tegenwoordigen H 2 „ RUé  ♦C 116 > „ Raad tot zijne herfteliing in zijnen wettigen Eurtn„ geüedienst, te verzoeken ; zoo hebben Gccommit„ tperden gemeend , ingevolge hunnen last op den „ 18 Junij, en de gedecreteerde continuatie op den „ 8 October 1797. u°k nu "iets te mogen verzui„ men, wat eenigzins, ter bereiking van het oog„ merk deezer Vergadering en van de algemeene be„ geerte der Gemeente , dienen konde , en dus een„ paarig beflooten , om gelijktijdig met het Request „ van Ds. scharp, en, om het zelve, zoo veel „ mogelijk , te fecundeeren , bij den Raad der Ge„ meente inteleveren het navolgend adres. (Fiat infertio uit Bijlage C.} „ Eindelijk moeten Gecommitteerden noch berich„ ten, dat Ds. scharp hun kennis gegeeven heeft „ van het ontvangen eenes briefs , uit de Gemeente „ van Loga, bij Lebr in Oost ■ Friesland, getee- kend Loga, den 24 Januarij 1798. waar in gemeld wordt, dat zijn Eerw. in die vaceerende Gemeente „ in aanmerking gekoomen , en op de Nominatie „ geplaatst _ is; met gedienftig verzoek, dat zijn „ Eerw. die Gemeente het genoegen geeve , om al„ daar den 18 Februarij te koomen prediken. Doch, „ dat zijn Eerw. den uitflag zijner zaak afwagtende, „ zich provifioneel van het prediken aldaar geëxcu- feerd heeft. „ Gecommitteerden eindigen dit Rapport met dien „ hartelijken wensch , dat deeze laatfte poogingen „ eenen gunftiger en gelukkiger uitflag mogen erlan„ gen dan alle de voorige , op dat daar 'door eens „ eindelijk het loflijk en Broederlijk oogmerk deezer „ Vergadering bereikt, — het rechtmaatig en vuu„ rig verlangen van Ds. scharp voldaan, — de „ billijkheid en gegrondheid zijner zaak in het licht „ gefteld, — de algemeene en hartelijke begeerte der „ Gemeente vervuld , en — ten minften niet alle ,, de welmeenende en ieverige poogingen van Ge,, committeerden vruchtloos bevonden, werden. „ Ja Heeren, en Broederen ! dit is niet alleen de ,, hartelijke wensch , en vuurige bede van Gecom„ mitfeerden, maar zij verkeeren thans in dat ftreelend „ voor-  '< 117 >' „ vooruitzicht, en vleien zich met die hoope , ja „ zelfs zij voeden , een , zoo zij meenen , gegrond „ vertrouwen , dat zij eerlang van den gelukkigen „ en zoo lang gewenschten uitflag deezer zaak'aan „ deeze Eerw. Vergadering zullen kunnen kennis „ geeven , en Dezelve daar mede hartelijk geluk„ wenfchen. J b CgeO „ J. J. LE SAGE TEN BROEK. „ T. I I O O G. „ P. DE SE L Az. „ W. VAN LOO. „ A. B R E E D V E L D. „ R. UITDENBROE K." Bij dit Rapport waren gevoegd als Bijlagen: A. Het nader Adres der Commisfie , boven vermeld pag. 59—63. • B. Het Declaratoir , mij gegeeven in de zaak der Sondeering van Feenwouden , te vinden boven P"g- 79-8i. C. Het Request van Appui aan den Raad der Ge. meente, boven reeds opgegeeven, pag. 103 -106. Op welk alles de Groote Vergadering, met de ge. woone éénpaarigheid, nam de volgende Refolutie f 1' °,e Ver2adering dit Rapport gehoord hebbende, „ heeft Gecommitteerden hartelijk bedankt voor hunne „ veelveelvuldige moeite en arbeid, welke hun Eerw. „ met zoo veel wijsheid en voorzichtigheid, in deeze ,, belangrijke zaak hebben aangewend ; veiéénigende „ zich van gantfcher harte met derzelver wensch en „ bede , dat eene fpoedige en gelukkige herfteliing „ van Ds. schakp, in zijnen zoo nuttigen Euan„ gehedienst, het heuglijk gevolg en de aangenaame „ belooning van al dien arbeid mooge zijn ; en zich „ verheugende over de ftreelende hoope, welke hun " L/rw-..verklaaren, dat zich thands daar toe opdoet. „ Terwijl, ten aanzien van het verzoek , door Re„ genten van het Weeshuis ged.an , aangaande het „ roijeeren van de naamen der Weeskinderen, welke „ in deeze zaak geteekcnd hebben , gerefolveerd is H 3 „te  '< 'iiS > „ te beruften in het geene Gecommitteerden daar ia „ verricht hebben, zonder daar voorder iets aan te „ doen." Het duurde nu niet lang, of de hoop van de Vergadering op eenen meer gunftigen uitflag werdt voor een gedeelte vervuld , want op den iaden Februarij 1798 werdt, na een ampel Rapport van de Perfoneele Commisfie , bij den Raad der Gemeente , conform dat Rapport, met opene deuren, gedecreteerd: „ Dat door mij aan den geest en aanfchrijving van ,, het Provintiaal Befiuur bij het afleggen oer Belofte „ was voldaan , en mijn Declaratoir alzoo hadt be„ hooren te worden aangenoomen. — Dat de voorige ,, Raad gehandeld hadt partijdig en onbillijk, — dat „ mijne Interdictie was onrechtvaardig, de Decreeten „ van het Provintiaal Commitié toe mijne dimisfie „ bij fwprife verkreegen ,• en mitsdien mijne klagten „ aan den tegenwoordigen Raad wel gefondeerd. „ Dat voorts de Raad , ingevalle zij de zaak, als „ Domeftiek en alleen tot deszelfs Vergadering be„ hoorende , befchouwde , niet zou aarfelen de Be- lofte, als waarlijk door mij gedaan, en, wat meer ,, is, door fchriftelijke verzeekeringen beveftigd, aan „ te neemen , en daar mede de Interdictie op te „ heffen en te ftellen buiten effect. Maar daar deeze „ Interdictie door een Provintiaal Decreet in eene „ dimisfie is geconverteerd, dat daarom het verzoek, „ zoo ah bet ligt, moest worden geweezen van de „ hand, ah niet zijnde van de Competentie van den „ Raad, welke mij renvoijeerde aan het Adminiftratief ,, Beftuur van het voormaalig Gewest van Holland, „ of waar zulks anders zou moogen behooren , met „ favorabele voorfebrijving , indien ik verkoos mij „ aldaar te adresfeeren." Dit Decreet van den Raad , met algemeene blijdfehap in de Gemeente ontfangen , en door alle onpartijdigen toegejuicht, was wel onvoldoende om mij aan mijne Gemeente weder te geeven ; maar ftrekte mij echter tot ongemeene blijdfebap. Naauwkeuriger en onpartijdiger was toch nooit mijne zaak on-  < i r9 > onderzogt; niemand van den Raad, niemand van deszelfs Commisfie , had ik ooit te vooren gekend , en toen ik hen naderhand meermaalen fpreeken moest, fommeer ik elk hunner openlijk, of ik immer iets anders dan de ftiptfte rechtvaardigheid verzogt heb; en hoe groote fatisfactie gaf mij dan niet een Rapport,' waar uit de rcchtmaatighoid van mijn Protest en alle mijne daar op gevolgde klagten bteék , en het welk den itempel van waarheid zette op alles, wat ik, in alle fuccesfivelijk geprefenteerde Stukken , zoo aan het Stedelijk als Provinciaal Beftuur, beweerd had. Niet weinig verleevendigde dit de hoop en goede uitzichten der Kerkelijke Commisfie , welke van het gebeurde , in de groote Vergadering, cit bericht deedt op den 21 Februarij. „ Gecommitteerden dn de zaak van D?. scharp „geeven aan deeze Eerw. Vergadering, bericht, „ dat de Commisfie van den Raad op Maandag, den ,, 19 Februarij 1798 , heeft gedaan rapport, en daaï ,, in beweezen. „ i.) Dat Ds. scharp, in het doen van de Re„ lofte , niet gepecceerd heeft, met deszelfs De„ claratoir, tegen de intentie van het Provintiaal „ Beftuur , en dus billijk heeft geproteftcerd. en „ met reden zich aan den tegenwoordigen Raad be„ klaagd. „ a.) Dat de voorige Rand in zijne Interdictie „ heeft gehandeld partijdig, overhaast, en gevolgelijk onbillijk. „ Concludeerende , dat Ds. scharp onrechtvaar„ dig was gefuspendeerd , en het Decreet van bet „ Provintiaal Beftuur , ter zijner dimisfie , bij fur,, prife was verkreegen. „ Weshalvcn de' Raad, ingevalle de zaak mére „ domefticq was, niet zou moeren aarfelen , om de „ interdictie aanftonds op te heffen en te ftellen bui„ ten effect. . „ Doch , dewijl 'er Provintiale Decreeten waren „ tusfchen beiden gefchooten , de Raad nu behoorde „ de Requeftranten te renvoieeten aan het Interme,, diair adrnmiflreerend Beltuur van het voormaalig H 4 » Hol-  ,, Hollandsen gewest, met favorabele voorfchrijving „ door den Raad, ingevalle de Requeftraiit goed„ vindc zich aldaar teadrejfeeren. „ Wordende hier meede teevens gehouden gedifpo,, neerd te zijn op de Requeften van den grooten „ Kerkeraad, mede in naam van het grootfte gedeelte „ der Leden van bet Hervormd Kerkgenootfchap aan „ den Raad geprefenteerd. ., En dat ook de Raad , zoo als zij vernoomen ,, hebben , met opene deuren , met eene zeer groote „ meerderheid heeft gedecreteerd conform het bo„ vengemelde Rapport en de conclulie van deszelfs „ Gecommitteerden. „ Ziet daar. Wel Eerw. Heeren en Broederen! den eerften ftap ter vervulling van die hoop, waar „ mede Uwe Gecommitteerden zich , zedert eenigen „ tijd, gevleid, en ook, bij het doen van hun „ laatfte Rapport, getracht hebben deeze Wel Eerw. „ Vergadering provifioneel te verblijden. God geeve, dat de voorzichtige, billijke en rechtvaardige maat„ regelen , door den tegenwoordigen Raad in deeze „ zaak genoomen, fpoedig door een gunftig beflutt „ van het Intermediair Adminiftreerend Beftuur van „ het voorroanlig Hollands Gewest, mogen achrer„ volgd , bekrachtigd en in volkoomene werking ge„ fteld worden; op dat eerlang de blijdfchap van ons „ en onze Gemeente volkoomen zij; en wij onzen „ waardigen Medebroeder in de onbelemmerde waar„ neeming van zijnen wettigen Euangeliedienst, en „ van alle de pligren , daar aan verbonden , en dus „ ook in het bijwoonen onzer Kerkelijke Vergade„ ringen, moogen herfteld zien!" Het, naar gewoonte broederlijk, befluit, dat op dit Rapport viel, luidt aldus: „ De Vergadering verblijde zich over dit aange„ naam bericht, bedankte Gecommitteerden voor het „ zelve , en conformeert zich met Hun Eerws. har„ telijken wensch en bede , dat onze waardige Me„ debroeder rasch in zijnen wettigen dienst mooie „ herfteld , en zoo aan Haar en aan de Gemeente „ wedergegeeven worden!" Nu  < i2i y Nu werdt het wederom mijne zaak , om de beveiliging van het gewijsde door den Raad der Gemeente te verkrijgen bij het Intermediair Befiuur van het voormalig Holland ; doch hier toe had ik noodig ij den brief van voorfchrijving, mij beloofd; 2.) eene geheele Copij van het Rapport , om dat de* Perfoneele Commisfie van den Raad, als toegang gehad hebbende toe de Notulen, uit dezelve verfcheidene nieuwe argumenten ontleend hadt ter mijner defenfie, welke aan mij zelven, tot daar toe, naruurlijlc onbekend geweest waren; maar welke Copij mij echter niet was toegezegd. — Ook moest ik van mijn voorneemen ter voortzetting mijner zaak legale kennis geeven , dewijl het befluit van den Raad voorwaardelijk was : Indien ik verkoos mij aldaar te adresfceren. Ik befloot derhalven mij op nieuw bij Requefte aan den Raad te adresfeeren en het één en ander te verzoeken ; dan , dewijl 'er periculum in mord was, en de difpofitien op een fchriftelijk Adres langer zouden ophouden , vojgde ik , voornaamelijk bier om, hec Advijs van verfiandigen, om in perfoon voor den Raad te compareeren en het verzoek bij monde voor te ftellen. Na de refumtie der voorige Notulen verfcheen ik derhalven in den vollen Raad , op Donderdag, den 22ften Februarij 1798, met de volgende Aanfpraak: burgers! „ Het eerfte oogmerk mijner verfchijning in deeze „ opene Vergadering is, om, voor aller oog, mijne „ erkentenis te betuigen voor de rechtvaardigheid „ der befluiten van den tegenwoordigen Raad , waar „ door mijne gefchonüene Eer op zulk eene éclatante „ wijze is herjield. — Dat vertrouwen , welk mij ,, hier gebragt heeft met mijne billijke, maar zoa „ lang vetfmaade klagten , heeft mij dus niet be„ droogen; en de Raad, zich zelven hier in gelijk, „ heeft de hoop, welke alle eerlijke Leden der Maatfchappij uit de -woorden der eerfte Aanfpraak „ van zijnen Prefident hadt opgevat, door de daaden „ beveiligd, H $ „ Zoo 3> beveiligd.  "< 122 > „ Zoo waarlijk moeten alle Uwe bedrijven , eeven „ zoo gekenmerkt, den bederven Ariftocraat dotn ,, beeven, den valfcben Intriguant doen bloozen, en de geheele Burgerij Uwe handelingen doen zee,, genen, als verftandig zonder vooroordeel, en rech,„ vaardig zonder partijfchap! „ Maar, aan den anderen kant, daar het van Uwe „ competentie niet was, het ongelijk, mij aangedaan, „ volkoomen te herftellen , hebt Gij wel willen mij „ favorabele voorfchrijving toezeggen, indien ik ver„ koos mij aan bet Intermediair Adminiftratief Be„ fiuur van bet voormaalig Hollandscb Gewest te „ adresfeeren. „ Ja, Mededeburgers! dat verkies ik te doen: „ dat moet ik doen uit hoofde van mijne betrek„ kingen: hier mede ben ik reeds beezig. Het oog„ merk mijner verfchijning alhier is dus vooral het Effect te verzoeken Uwer genoomene Refolutie, „ en die voorfchrijving ten fpoedigften te ir.ploree5, ren, cp eene wijze, die aan bet oogmerk volkoomen „ beantwoordt. Te gelijk met Copij voor mij zelven ,, van bet Rapport in mijne zaak en bet daar op „ gevolgde Decreet, om mij te dienen, waar ik het „ zelve mogt van nooden hebben. ,, Zoo gerugfteund zal de rechtvaardigheid volkoo„ men zeegepraalen. Het Adminiftratief Beftuur zal „ niet minder rechtvaardig zijn, dan Gij waart. „ Een eerlijk man , die orde en rust bemint, — „ eene talrijke familie met nog onnoozele kinderen, „ — eene geheele Gemeente zal dan erkennen , dat „ 'er een God in den Hemel is , die op aarde richt, en de wenfchen zullen algemeener worden voor „ het welzijn van Uwe Perfoonen , en de Godlijke „ invloeden op Uw Befiuur tot het weezenlijk heil 5, van deeze Stad." Op welke Aanfpraak de toenmaalige Prefident van J-ANGESTraat het volgende antwoord gaf: „burger scharp! „ De Raad heefc met haare befluiten wel geene „ toejuiching bedoeld. Gezond verftand alleen heeft „ hun den weg geweezen , dien zij houden moeften. „ Het  < 123 > ,, Het is echter denzelven geheel niet onverfchillig, „ dat gij zelve, fchoon uw verzuek niet ghheel heeft'kunnen worden ingewilligd, echter daar over „uw genoegen betuigt. „ Wat nu voorts uwe tegenwoordige verzoeken „ betreft, daar over zal ik met den Raad nader „ ïbreeken , en zorg draagen dat gij van deszelfs be„ fluit zult kennis krijgen." — Wordende mij voorts aanftonds de verzogte voorfchrijving niet alleen, maar ook Copij, ten mijnen koften, tuegefiaan. Dus ook wederom hier in gelukkig flaagende , begaf ik mij naar 's Hage, om , zo moogelijk, eenige Leden van het Adminiftratief Beuuur te fpreeken"; en hoe veele voldoening was het mij , reeds aldaar te vinden, en dagelijks op nieuw te zien aankoomen, ijveiige Vrienden mijner zaak , allen de thans beerfchende gevoelens in bet Staatkundige toegedaan, welke, fchoon ik nimmer eenigen gemeenzaamen omgang met hen gehad had , enkel ter liefde , en uit overtuiging van de rechtvaardigheid mijner zaak, zich voor mij interesfeerden , en een tcgenwigt zogten te maaken tegen de poogingen van perfoneele partijdigheid , welke de hoofdzaak uic het oog wilden brengen , en de aandacht bepaalen op geheel andere dingen , welke nooit de redenen mijner Interdictie en daar op gevolgde dimisfie hadden uitgemaakt. Eindelijk dan leeverde ik, op Dingsdag den 27 Februarij 1793, in handen van den Prefident hovkns, die mij met vriendelijkheid ontfing , en met bedaardheid hoorde , het volgende Adres in , het geen nog dien zelfden morgen ter tafel van het Adminiftratief Beftuur gebragt werdt. „ AAN HET INTERMEDIAIR AD. „ ministratief bestuur van het „ voormaalig hollandsch ge,, west. „ medeburgers! „ De Gerechtigheid, eeven blind voor het konfiig ., blanketzel der Partijfchap, als fijn gevoelig voor den  „ den eevenaar van haare weegfchaal, waar mede „ zij de daaden der Menfchen weegt, heeft deezer ,, dagen na een onpartijdig en rijp onderzoek van ver„ fcheidene weeken , op het Request van den On„ dergetekenden een rechtvaardig vonnis geweezen; „ het geene thands den Ondergetekenden vrijheid 3» geeft> en, uit hoofde van alle zijne betrekkingen, „ noodzaakt, om zich aan ü Lieden te adresfeeren „ met dat zelfde vol vertrouwen op de billijkheid „ Uwer Vergadering , waar mede Hij zijne belangen „ ronaborftig en eerlijk heeft voorgemeld aan den „Raad der Gemeente te Rotterdam, welke zijne 3, billijke verwagting niet heeft te leur gefteld. „ Op den i8den Julij van het Jaar 1796. dompelde „ de perfoneele partijdigheid der voorige Regeering 3, deezer Stad door een overhaast befluit den On,, dergetekenden met een talrijk onfchuldig huisgezin „ in onverdiende droefheid en rampen , welke nu „ anderhalf Jaar (onder eene onvermoeide en be„ fcheidene verdeediging van des Ondergetekenden ,, braafheid en onfchuld) zijn gedraagen. — Een „ zeer eenvouwig Declaratoir bij het afleggen der „ belofte , door het voormaalig Provintiaal Beftuur „ van Holland in het Jaar 1796. gevorderd, na voor„ afgaande duidelijke betuiging „ Ik doe de belofte" „ alleen gefchikt , gelijk de Ondergetekenden her„ haalde reizen heeft verklaard om zich te dekken „ tegen verkeerde uitleggingen van intriganten en „ anftocraten; Een Declaratoir dat alleen gegrond ,, was op de eigene Publicatien van het Beftuur ,, zelve, en wel op die Artikelen, waarop zij zelve „ verklaarden hun geheele beftuur te gronden ; Een „ Declaratoir welk alleen behelsde , dat de Onder* „ getekenden zicb niet verbondt tot iets ftrijdigs met „ bet geen door den tegenwoordige Regeeringsform „ erkend is als het onvervreemdbaar recht van bet „ Folk en van eiken Burger; Dit Declaratoir, alleen „ uit ftnkte eerlijkheid gegeeven om zich aan geene „ mentale refervatien fchuldig te maaken , en buiten „ het welke, wat den zin en bedoeling betreft, het „ zij dan meer letterlijk uitgedrukt of niet, nie„ mand , de belofte kon of mogt afleggen ; Dit De„ claratoir heeft de voormaalige Raad deezer Stad „ uit-  < 125 > uitgelegd , eerst als eene ongepermiteerde referve, „ en op dien grond den Ondergetekenden , in weer„ wil zijner proteftatien en herhaalde betuigingen ter ",, contrarie, als Predikant der Hervormde Nederduit» „ fche Gemeente te Rotterdam gefuspendeerd ; maar „ daar te boven als eene geheele weigering overge„ fchreeven aan het toenmaalig Provintiaal Committé „ van Holland, en van het zelve , door deeze ver„ keerde voordragt, weeten te verkrijgen een Decreet „ van finale dimisfie, niet tegenftaande uit de ei,, gene Notulen van den zelfden Raad bleek, dat „ de Ondergetekenden met ronde woorden verklaard „ hadt de belofte nikt te weigeren, maar de* „ zelve te zullen afleggen in den geest en conform ,, de aanfchrijving van bet Beftuur. „ De Ondergetekende (fchoon destijds zonder „ eenige uitzichten op befcherming, daar hij tegen ,, zijne confesfie veroordeeld was j heeft niet alleen ,, tegen dat alles geprotefteerd, maar ook zijn Protest ,, op eene legaale wijze, waar hij konde, vervolgd. „ Maar zoo wel zijne Juftiiicatoire Memorie , als ,, die van den Kerkenraad, zijn bij den Raad, zonder „ eenige allegatie van redenen, gehouden buiten Ad,, vies. En , dat meer is, zijne herhaalde Adresfen ,, aan het voorig Provintiaal Befiuur , vergezeld van „ de ernftige poogingen zijnes Kerkenraads en die van ,, verre het grootfte gedeelte zijner Gemeente , ten ,, getale van veele duizenden , welke zich aan het „ zelve bij Requeften hebben geadresfeerd, zijn „ fwaarfchijnlijlc alleen op grond van de verkeerde „ aanfchrijving van den toenmaaligen Raad) geheel „ vruchtloos geweest, en de Ondergetekenden is in ,, zijne onverdiende dimisfie tot dus verre gecon„ tinueerd. „ 'Er fchoot den Ondergetekenden niets overig, ,, dan nu, bij de verandering van het Stedelijk Be„ ftuur, zich te adresfeeren aan den tegenwoordigen „ Raad deezer Gemeente, in welke hij geene Arï,, ftocratie of perlbneele partijfchap, maar firicte „ rechtvaardigheid en billijkheid vooronderfielde, en „ aan welke hij op den 09 November 1. 1. een am„ pel Request heeft ingeleeverd , het geen door den „ Kerkenraad, in naam van meer dan 8000, en door „ eenige  < 126 > „ eenige Gequalificeerden van meer dan 5000 Leden \, der Gemeente is geappuieerd. ,, En het is deeze Raad, welke, getrouw aan haare gemanifefteerde principien , op den i9den Februarij 1. 1., na het uitgebragc Rapport eener „ perfoneele Commisfie, en na rijpe discusfien, heeft gedecreteerd, dat „ hunne Predecesfeuren in deeze ,, „ hebben gehandeld partijdig , overhaast en ge» „ volglijk onbillijk, — dat de fufpenfie van den „ „ Ondergetekenden geweest is onrechtvaardig, — „ „ de üecreeien van het Provintiaal Committé bij „ „ furprift verkreegen , en gevolgelijk, dat, inge- „ valle zij de zaak als domefticq en alleen tot hunne j, „ Vergadering behoorende , befchouwde , zij niet ,, „ zouden aarlelen om de Belofte als waarlijk door „ „ den Ondergerekenden gedaan , te befchouwen, „ „ en dezelve als door fchriftelijke verzeekeringen „ ,, beveftigd, aan te neemen, en daar mede de ln„ ,, terdictie te ftellen buiten ejfect. — Maar dar, „ „ daar deeze Interdictie door een Provintiaal De„ „ creet in eene dimisfie is geconverteerd , en het „ „ dus niet meer van de competentie hunner Ver„ „ gadering befchouwd kon worden , dezelve Raad „ „ nu befloot den Ondergetekenden te renvoieeren „ „ tot Uwlieder Vergadering, met favorabele voor* „ ,, fchrijving, indien den Ondergetekenden verkoos „ „ zich bij Ulieden te adresfeeren." „ Weinig moeite zou het nu den Ondergetekenden „ koften om uit den geheelen toedragt der zaaken, „ en uit de Notulen zelve van den voormaaligen „ Raad in het Rapport geallegueerd , breedvoeriger de rechtvaardigheid deezer Conclufie te bewijzen, „ dan de Ondergetekenden verkiest liever zich te „ renvoieeren tot de favorabele voorfchrijving van „ den tegenwoordigen Raad der Gemeente van Rot„ terdam zelve, waar in alle deeze gronden, na een „ rijp en onpartijdig onderzoek van alles, wat ter „ materie diende , breeder zijn gedetailleerd , bene- vens tot het Rapport van deszelfs Commisfie ten ,, deezen geannexeerd. „ Oe Ondergetekenden zal 'er dus alleen bijvoe„ gen, dat Hij, volkoomen overtuigd van de recht,, vaardigheid zijner zaak, en vooral op grond van » dt  „ de gemelde Refolutie van den Raad, zich vrij„ moedig keert tot Uwlieder Vergadering, in dit „ vol vertrouwen , dat Hij in dezelve geene mindere „rechtvaardigheid zal aantreffen, dan Hij bij deni „ Raad gevonden heeft, en dat Gijlieden , op die „ zelfde billijke gronden , doen zult, wat de Raad „ wel heeft willen , maar niet kunnen doen, „ namelijk , de üecreeten van het voormaalig Pro„ vintiaal Beftuur, op eene verkeerde aanfchrijving „ van den voorigen Raad, ter dimisfie van den On,, dergetekenden genoomen, te ftellen buiten Effect, „ en daar mede den Ondergetekenden in zijnen wet„ tigen Euangeliedienst, met den aankleeve van dien „ te herftellen , ten nutte van zijne talrijke familie, „ ten genoege en blijdfchap van zijne geheele Ge„ meente , welke hier toe reeds zoo veele vruchte„ looze poogingen heeft aangewend, en ter eere van „ de rechtvaardigheid en billijkheid van Uwlieder „ Beftuur. „ 't Welk doende &c> (get.) „ J. SCHAR P » Aan welk Adres, als Bijlage was gehegt het volgende „extract uit de Refolutien van ,, den Raad der Gemeente van Rotter„ dam, genoomen op „ maandag den iq februarij I79S. ,, Het vierde jfaar der Bataaffcbe Vrijheid. „ 't Gerefblveerde &c. „ De Raden van schelle, verroen, gal,, las, van der velde, en ruichaver, ,, hebben ter voldoeninge aan de Refolutie Commis,, foriaal der Vergadering , van den 30 November ,, 1. 1. relatief de Requeften van jan scharp, j. j. „ le sage ten broek, c. s. en a. de sel, „ c. s. ter tafel gebragt het volgend Rapport. #, BUR-  < 128 > „burgers raaden „ Uwe Commisfie, beftaande in de Burgers van „schelle, verroen, gallas, van der „ velde en ruichav^r, door U Lieden be„ noemd, om op hec Request van den Burger jan „ scharp, Predikant &c. ingeleeverd den 30 No„ vember 1. 1. uwe Vergadering te dienen van Conli„ deracien en Advis, heeft, ingevolge van en ter „ voldoening aan den last hen door U Lieden op„ gelegd, met alle mogelijke exactitude geëxamineerd „ de voorfz. Requefte als meede die, welke door „ de groote Kerkenraad der Nederduitfche Gerefor„ meerde Gemeente, gelijk ook door eenige Bur„ gers , ten zelven dage , tot onderfteuning van het „ verzoek van den Burger jan scharp, zijn ge„ prefenteerd , mitsgaders de notulen van het vorige „ Collegie van Raaden en verdere Stukken daar toe. „ relatief, uit welk een en ander hun gebleeken is. „ Dat de Commisfie , door en uit den voorigen „ Raad tot het afneemen der Belofte benoemd , ge„ rapporteerd heeft. „ „ Dat alle Predikanten de Belofte hadden afge„ „ legd , uitgezonderd de Burger jan scharp, ,, die gezegd heeft, dat hij de Belofte deedt in „ „ dien zin, te gelijk overgeevende een Declaratoir." „ Dit Declaratoir is van den volgenden Inhoud: „ ,, De Ondergeteekende doet de belofte, „ ,, in dien zin , dat hij zich niet verbindt tot iets, „ „ ftrijdig met bet geene door den teegenswoordigen „ ,, Regeeringsvorm erkend is als bet onvervreemd„ „ baar recht van bet Volk en van eiken Burger" „ Dat hun al verder uit de Notulen gebleeken is, „ dat, door den toenmaaligen Raad (op grond dat „ de Belofte niets meer behelst dan eene lijdelijke „ onderwerping aan den teegenwoordigen provifio„ neelen of finaal daar te ftellen Regeeringsform) „ na dat bet Rapport door de Commisfie in die zaak „ was uitgebragt, gerefolveerd is, om Ds. jan „ scharp, door eenen Stads Bode voor het Col„ legie van den Raad te requireeren , en hem af te „ vraagen, of hij geneegen is, de gevorderde Belofte „ gaaf en zonder eenige Refirictie , Explicatie of » wa:  '< 129 > " hZ dInS ?-eCr Zij' afre!e^en, en om vervolgens, „ ingevalle hij mogte weigeren om hier aan te vol! " !h' v- *n de aanfchrïjwing van hec meerge„ melde Provintiaal Befiuur van den as hjnii 17qó. „ door den Secretaris Ce doen voorleezen, en, inge„ volge den letterlijken Inhoud derzelve, hem de " ZlTef™r£ $ner funC[ien als Predikant der „ JNederdunfche Hervormde Gemeente deezer Stad, V den aankleeven van dien , ce interdiceeren fcVJf'rf- B"r2er jan scharp, zich voor den ,, Kaad fifteerende, door den Prefident, ter voldoe„ nmg aan hec gerefolveerde, is gevraagd, of hij be- "sctATDS fZrVe S^ „ uit de Notulen Copij gevraagd, het welk hem ge,, accordeerd is. ,, Dat nog gerefolveerd is, om den zelfden dag „ aan het Provintiaal Committé een gedetailleerd ver„ flag van den gantfchen toedragt deezer zaak te ,, geeven. „ Dat voorts bij den Raad is ontfangen een Ex„ rract uit het Regifter der Relblutien van het Pro., vintiaal Committé , in dato 19 Julij , waar bij de „ Misfive van den Raad, den lijden dier zelve maand „ gezonden, betrekkelijk de Interdictie van den Pre„ dikanr jan scharp, wordt aangenoomen voor „ Notificatie , en het gedrag van den Raad , voor ,, zoo veel des noods, geapprobeerd. „ En verder eene Misfive van het zelfde Provin„ naai Committé, de dato at Julij, houdende een ,', nader antwoord op de Misfive , den iBden dier zelfde maand door den Raad aan het Committé „ gezonden, behelzende dit antwoord: Dat het Pro„ vintiaal Committé deeze Interdictie houdt voor „ finaale dimisfie. „ Uwe Commisfie heeft daarop dan met de uiterfie „ Exactitude ingezien , de Misfive van den Raad ,, aan het Provintiaal Befiuur van 18 Julij 1796, „ als mede het door gemelde Committé daarop ge,, refolveerde van 19 en aangefchreevene van ai Julij, „ en eindelijk 'de Jufiificatoire Memorie van jan „scharp, in dato 05 Julij daaraanvolgende, aan „ den Raad ingeleeverd*, met het gerefolveerde op dezelve. " „ Na dus, het geen op dit geval betrekking heeft, „ rijpelijk te hebben overwoogen , en gelet op alles „ waarop in deeze zaak te letten ftondt, heeft uwe „ Commisfie de Eer aan uwe Vergadering te rap„ porteeren: „ Dat uit het Request, als ook uit al het reeds „ wemelde, hun gebleeken is, dat Ds. jan scharp, „ den Hden van Julij 1796 , tot het doen der Be„ lofre opgeroepen zijnde, noch toen; noch bi] zijne „ Comparitie voor den Raad; noch in eenige Me„ morie , Request of publique Deductie , oe voorfz. Belofte weezenlijk geweigerd heeft, of in het afleggen derzelve eenige difficulteit of refirictie gemaakt ,, or  ♦C 131 > „ of explicatie gevraagd , maar enkel en alleen ver„ klaarci heef:, zijne weeze;i!ijke msening en den „ grond waarop bij de Belofte deed. „ Ditgepoieerde, burgers ra aden! blijkt aan „ uwe Commisfie te meer, wanneer zij ernfiig in „ overweeging neemt: j, primo. Zijn Declaratoir hier vooren geinfereerd, „ en waaruit zijne bereidwilligheid toe ,, het doen der Belofte aan de Commisfie ,, reeds confteert. „ 2°. Dat hij, blijkens de Notulen van 18 „ Julij 1796 , fpreekende over het doen „der Belofte, duidelijk gezegd heeft: „ „ Ik verzoek te noteeren , dat ik ze „ „ niet weiger, ik zal ze doen! „ ,, in den geest van het tegenwoordig; o „ „ Beftuur en volgends de aanfchrijving.'* » 3 • Dat_ die zelfde woorden ook te vinden „ zijn in de Misfive van den Raad aani „ het Provintiaal Beftuur. „ Hoe toch, vraagen uwe Gecommitteerden, kanr „ de meening van den Predikant jan scharp an„ ders worden uitgelegd ? Hij prefenteert de Belofte „ in den geest (dat is volgends de intentie) van hec „ tegenwoordig Befiuur. Wat was , — wat konde >, de intentie van dat Beftuur toch anders zijn , da« ,, dat de Belofte met eene oprechte meening en mee „ ronde woorden zoude gedaan worden ? Zoodanig „ prelenteert jan scharp die te doen, en heefc „ dus, naar ons inzien, aan den last van het Beftuue „ voldaan. „ Dan nog prefenteert hij de Belofre volgends de. „ aanfchrijving ; hier bij fnijdt hij, ons bedunkens, „ alle refirictie af, en derhalven voldoet hij eevem „ zeer aan de aanfchrijving als aan de intentie vat* „ het Provintiaal Beftuur, zoo dat dan uwe Com„ misfie ook in het begrip ftaat, dat de toenmaalige „ Raad, na deeze verklaaring, bcm badt bebooren ds ,, Belofte afteneemen. ,. Met geene mindere naauwkeurigheid heeft uwe „ Commisfie, zoo uit de Notulen als uit de Misfive „ van den Raad aan het Provintiaal Committé, „ gereflecteerd , dat de Burger jan scharp, 1 2 „ (oh-  *i 132. > „ Conmiddelijk na. dat hij de Belofre volgens de „ aanfchrijving had geprelenreerd te doen) op de „ nadere aanvraag van den Prefident heefc verklaard: Ik kan niet anders dan onder die refirictie , en „ dat hij, te gelijker tijd, zoo draa aan hem wierdt „ voorgeleezen de aanfchrijving van het Provintiaal „ Beftuur de daro 23 Junij 1796, dadelijk repliceerde „ dat dezelve niet toepasfelijk op hem was. „ Uit alles heeft uwe Commisfie toegefcheenen 5, zeer opmerkzaam te zijn , en hoe zeer die decla„ rade hen ook uk de Notulen gebleeken is, en zij „ geene reden hebben fteliig te vermoeden , dat „ dezelve door den Requeftrant niet zouden zijn ge,, beezigd , zo blijft het bij hen zeeker, dat jan „scharp die eeven te vooren verklaard had „de belofte te doen in den geest, „van het provintiaal bestuur, het „ welk hem verbood reflrictien te maaken , niet „ zoodanig beroofd is van gezond verftand , dat hij „ op het zelfde moment zou laaten volgen, dat het decreet niet toepasselijk op „ hem wa s. „ Uwe Commisfarisfen vertrouwen , dat elk die „ met Ds. scharp, eenigzints bekend is, hem tot „ zulke zotte in bet oog hopende tegenfirijdighedsn, „ niet in ftaat kent, en dus befluiten zij, dat jan «, scharp in zijn discours met de Prefident het „ woord restrictie nooit opzetlijk heeft kon,, nen, ten minften niet heeft willen gebruiken, „ gelijk bij bij zijne Juftificatoire Memorie duide„ lijk verklaard beeft, ., Dit gepofeerde komt aan uwe Commisfie voot ,, volkoomen duidelijk te zijn , eensdeels uit kracht „ van zijne , door den Raad zelve erkende , bereid„ willigheid, om de Belofte te doen conform de aan„ fcbrijving ; anderdeels uit de Memorie van den „ Kerkenraad ter zijner Juftificatie ingeleeverd , waar „ :n uit zijne fcbrJftehike Advifen blijkt, dat hij „ alle referven en reflrictien verwierp; en einde„ lijk uit zijn protest tegen de applicatie van het ,, decreet; — waar uit dan ook notoir moet volgen „ dat wanneer in de hitte der gefprekken , hem die „ woord eens mag ontvallen zijn, zulks volmaakt „ te-  „ tegen zijne intentie is gefchied, en waar van door ,, den Raad een zeer mal gratieus gebruik gemaakt „ is , daar het allezincs ten duidelijkfie blijkt,. dat „ gemelde Burger geene reflrictien boe genaamd bedoelde. „ Wat betreft zijn Declaratoir aan de Commisfie ,, uit den to'enmaaligen Raad overgegeeven ; dit be-. „ wijst al mede even min weigering als referve, immers daarin zegt hij 'vooraf: ik dos de belofte, hier mede was aan het Decreet der s, aanfchrijving reeds voldaan ; te meer , daar in het ,, Declaratoir alleen worden aangehaald de Publi- catien van bet tegenwoordige Befiuur en wel bi]' 3, zonder zulke Ailikehn , dewelke w ij allen. ,, befebouwen ah de gronden waarop deeze Revolutie,. gebafeerd is. „ Dier bij komt nog, dat de Burger jan scharp „ dit zijn Declaratoir , en aan den toenmaaligen ,, en aan den tegenwoordigen Raad voldoende heeft ,, geëxpliceerd , verklaarende zich daar door te ver- binden (blijkends zijn Request) „ tot onderwer„ „ ping en gehoorzaamheid aan de wetten van ,, „ het tegenwoordige Befiuur, dat hij zich insge„ ,, lijks gewillig verbindt tot het draagen van alie „ moogelijke lafien, dat hij zich in alles, bijzon„ ,, der in de waarnceming van zijnen Post , ver3, ,, pligt tot alle ftilheid van gedrag , tot diepe ,, „ ftilzwijgenheid van alle bijzondere fiaatkundige ,, „ opinien , dat hij met woorden en daaden zich ,, „ niet alleen nooit zal fchuldig maaken aan oproe- „ rige beweegingen, plans of iets diergelijks, maar ,, „ dat hij dezelve ook overal bij anderen zal te„ „ gengaan en helpen weeren, onder wat voor„ ,, wendzel dezelve ook zoude moogen worden ondernoomen." „ Waar door hij niet alleen voldoende , maar veel „ meerder zekerheid van zijn gedrag gegpeven heeft dan veele anderen , wier Belofte geaccepteerd zijn ,, en die in hunne Pofien zijn gebleeven. „ Dat dus het bijgevoegde Declaratoir zeer wel „ kan worden aangemerkt als een gemoedelijk, maar tevens eerlijk bezwaar , fpruitende , gelijk de Re„ quefirant zelve verklaart, uit de vrees , dat de I 3 „ ge-  «C 134 > gevergde Belofte, den eenen of anderen tijd, door „ Intriguanten , Veinsaarts of Ariftocraaten , moge 5, worden uitgelegd, ftrijdig met zijne gedeclareerde „ meening, de intentie van het Provintiaal Beftuur ,, en den letter der geciteerde Publicatien. „ En gevolglijk dit poinct van het Rapport mede belluitende, oordeelen uwe Gecommitteerden, dat „ de Burger jan scharp, tegen het Provintiaal „ Decreet in deeze niet gezondigd, de gevergde Be„ lofte niet geweigerd, of met eenig opzet gereftrin,, geerd heeft, en dus , tegen zijne Confes/ie en „ herbaalde betuigingen, door de voorigen Raad ge,, fufpendeerd is; dat hij derhalven wel en wettig tegen de applicatie van het Decreet beeft geprote„ fleerd , en met billijke redenen bij den tegenwoor- digen Raad zich ter verkrijging van zijn goed recht geadresfeerd heeft. ,, Vervolgends aan den anderen kant gelet hebbende ,, op het in deezen gehouden gedrag van den Raad, „ waar over zich jan scharp bij zijn Request be,, klaagd heeft, kunnen uwe Gecommitteerden , om „ gemelde en nog volgende redenen, nier afzijn rond „ uit U Lieden te betuigen , dat zij het gehouden ,, gedrag van den Raad in deeze befchouwen te zijn „ overhaast, partijdig , en dienvolgens onbillijk. —En om de gegrondheid van hunne verklaaring in deeze U Lieden aantetoonen , zullen uwe Gecom„ mitteerden niet alleen remarqueeren , dat de Raadr „ niet tegenftaande zij de bovengemelde verklaaring „ van den Burger scharp, dat hij db belofte „ bereid was tb doen in den geest &c, „ zeer wel gehoord en zelfs aan het Provintiaal ,, Committé overgelchreeven heeft, eevenwel het on„ willig gebruikte woord refirictie zoodanig verklaard ,, en, tegen alle betuigingen en proteftatien van den „ Requefirant, in diervoegen uitgelegd heeft, dat zij ,, daar van .een misdaad en grond van fufpenfie beeft „ weeten te maaken; maar nog daarenboven aan uwe „ Vergadering doen obferveeren, dat door den Raad, in de aanfchrijving aan het Provintiaal Committé, „ het woord weigeren gebruikt is; fchoon zij zeer „ wel wist. dat jan scharp niets minder dan „ geweigerd badt, en zij zelve in de Notulen , en .„ in  < i35 y „ in de aanfchrijving, erkennen , dat hij herhaalde. „ reizen gezegd heeft : Ik weiger de Belofte nikt, „ en welk woord weigeren in de aanfchrijving „ van het Committé als de eenige reden wordr op„ gegeeven, waarom het zelve verklaard de fufpenfie „ te houden voor eene effective dimisfie. (a~) „ Dat al verder uwe Gecommitteerden zeer be„ denkelijk voorkomt de overhaafte manier, op welke „ die zaak bij het Provintiaal Committé gebragt is; „ daar op den iSden van Julij 1796, de Burger „ jan scharp voor den Raad gerequireerd zijnde, „ reeds denzelfden dag de Misfive aan het Provin„ tiaal Committé gefehreeven, op dien zelfden avond ,, in eene Extraordinaire Vergadering gerefumeerd ,, en dadelijk vet zonden is geworden. „ Maar nog meer verwonderen zich uwe Gecom„ mitteerden , daar reeds den iaden Julij , en dus „ dr.ags na de fufpenfie , bij het Provintiaal Com- miné een Decreet genoomen is, waar bij verkl-ard ,, wordt : „ Dat de Misfive van den Raad wordt „ „ aangenoomen voor Notificatie, en inmiddels het 5) 55 g^" ( „ „ gedrag van den Raad in deezen gehouden (voor »i »i zo° vee' des nöods_) wordt geapprobeerd", waar „ van Extract aan den Raad gezonden is. Dat op ,, den aiften dier zelfde maand , (dat is maar twee „ dagen laater) van het zelfde Provintiaal Committé " a^Vde" toenmaal'gen Kaad is ingezonden eene „ Misfive, dienende in antwoord op deszelfs Misfive „ van den i8den te vooren, en welk antwoord NB. „ begint en eindigt eeven als of'er te 'vooren geen „ Decreet op was gevallen , nochte eenig antwoord „ gezonden , en waarin gezegd wordt , 'üac het Pro„ vintiaal Committé de Interdictie, door den Raad „ aan jan scharp gedaan , houdt voor eens efflc„ tive dimisfie. Qa) „ Het 00 Wat zou bier een ruim veld zijn tot odleufe reflectïen? hoe zwart zon ik hier fchiideren kunnen, indien ik waarlijk een zoo kwaadaariig en gevaarlijk hart hadals men heelt willen doen gelopven ! — Maar nu wil ik alleen eenige Waagèn doen ? — Hoe koomen Ter twee zulke differente brieven twee dagen na eikanderen ? was de eerfte misfehien niet voldoende genoeg om de uitwerkzelen van mijn Protest te kceren, en mijne, verwagt wordende , fuftificncie te kunnen houden buiten Advies"? — waarom hiet die tweede brief iu de Notulen eene had ere Re/oluiie , daar in dezelve geen één woord van eenige voorige difpofuie gemeld wordt ? — zou ook iemand in het particulier, of met medevveeten van eenige weinigen, om die tweede difpofitie gebeedeld hebben ? — zou men zich niet nog meer moeten verwonderen , zou men niet iets on/.ui vers vermoeden , indien die eerfte brief, bij het nader onderzoek , in het Receuil der ontvangene Misfives geheel vermist was , eeven als of 'er geene andere, dan de tweede ooit ontfangen was , en niet , dan met veele moeite eindelijk los voor den da" f;ekoomen was ? &c. — Ik wil liever deeze Praaien doen, dan iets flelligs zeggen, en hec zal mij zeer aangenaam zijn, als elk, wien dit aangaat, en een eerlijk har: heeft , deeze Vraagen zonder Lloozen leezen kan. Maar, bij aldien dezelve ook alle van geen belang, of confequentie zijn , zal men mij toch wel willen toeftaan , dat eene zoodaanigc zamcnloop van zaaken de zonde/lingjle is, van welke men in Jangen tijd gehoord heeft.  < 137 > „ Hec zij uwe Gecommitteerden gegund burgers „raaden! op dac fujet een weinig breeder uit „ te weiden. „ Jn het Extract uit het Regifter der Refolutien „ van 19 Julij grondt zich het Provintiaal Commii.é „op de aanfchrijving van den Raad, dat de „borger jan scharp, de belofte kif/o „ had afgelegd, en approbeerd (voor zoo veel „ des noods) het geboulen gedrag van den Raad. „ En in deszeifs Misfive van 21 Julij, neemt dat „ zelve ComtniPé tot grondflag , dat jan scharp „ de Be/ofte heeft geweigerd, en op grond daar „ van houd gemelde Committé de fulpen/ie voor een „ pnale demissie. „ Uwe Commisfarisfen herhaalen dus , en zoo zii „ meenen op folide gronden , dat zij zich in deeze „ zeer verwonderen ; ja , dat hunne verwondering „ nog grcoter word, naardien zij in de Notulen van " >••! u d V''m 25 Juli^ ^9<5' vinden aangereekend, „ gelijk hiet vooren reeds gezegd is, woordelijk: " b c ,aIeleei''en een Éxtract uit het Regifter der „ „ Refolutien van het Provintiaal Committé van „ „ Holland, geno.omen op den 19de deezer, waar „ „ bij de Misfive deezer Vergadering van den 18Je " " u JPoren ' betrekkelïjk de inreidictie van den „„Predikant jan scharp, in de waarneeming " " Xt" . deszelfs functie , is aangenoomen , voor „ „ .Notificatie , en het gedrag deezer Vergadering :, „ inmiddels voor zoo veel des noods wórd eeap. „-#, probeerd." ta „ En weinig lager op dien zelve datum. „ „_ Voorts is geleezen eene Misfive van het Pro„ „ vintiaal Committé van Holland , houdende een „ „ nader antwoord op de Misfive deezer Ver„ „ gadering van den 18de deezer &c. ,, Dat herzeggen uwe Gecommitteerden in die Mis* „ live geen het minfle gewag van een voorig; ge„ normen Decreet of gezonden antwoord gemaakt „ -wordt, maar welks inhoud zoodanig is.als of'er „ bevoorens geen de minfte Refolutie op-gevallen was„ JNa dus, gelijk reeds meermaalen gezegd is. „ naauwkeurig alle fiukken ingezien en met 'de daar „ bij vereischte onpartijdigheid geëxamineerd té heb1 5 „ ben,  '< 138 > *', ben, heeft uwe Commisfie bevonden, dat de Burger jan scharp, door den voormaaligen „ Raad der Gemeente in zijne bedieningen geiufpen,, deerd is, niet ter oorzaak zijner Orange-gezind„ heid , niet ter oorzaak zijner voorige uitdrukkin„ gen, of fentimenten, maar ter oorzaak van de „ declaratie zijner meening bij het doen of prefen„ teeren der Belofte; en daar hunnens, inziens gelijk „ zij reeds diverfe maaien aan uwe Vergadering „ geobferveerd en , zoo zij meenen, voldoende aan„ getoond te hebben: deeze Declaratie in geene deelen flrijdig is, noch met den geest van het „ Provintiaal Beftuur , noch met de geadopteerde 5, principes , is uwe Commisfie van oordeel dat het 3, befiuit van fufpenfie jegens den Predikant jan ,, scharp, onrechtmaatig en de daarop gevolgde s, dimisfie hij furprife genoomen is. „ En eindelijk dat niet tegenftaande de Burger „ jan scharp, blijkends de notulen van den Raad, ,, daadelijk bij de interdictie in zijne functieh Copij „ uit de Refolutie ten zijnen opzichte gevraagd heeft, en welke Copij aan hem is toegezegd, om „ na de reftuntie te zullen worden bezorgd , heeft „ hem de Raad op den tuften Junij en dus twee „ daagen na dat reeds bet Committé finaal in zijne ,, zaak gedifponeerd hadt, gegeeven een Extract „ ten eenemaal onvoldoende om zicb daar op met ,, mogelijkheid te kunnen defendeer en: en vervol3, gens zijne Juftificatoire Memorie als meede die van s, den Kerkenraad ; na Lecture (en zonder dat daar ,, van eenige redenen in de Notulen te vinden zijn) „ gehouden buiten Advies. ,, Het is dan burgers raaden! om alle deeze „ redenen en op grond van ftricte rechtvaardigheid, 9, die men verpligt is zonder aanzien van perfoonen „ uitteoeffenen, dat uwe Commisfie, ingevalle zij „ de zaak als domefticq , en alleen tot deeze Ver5, gadering behoorende, befchouwde, niet zoude aar„ felen te advifeeren , om de Belofte als waarlijk door den Requeftrant gedaan , en, wat nog meer„ der is , door fcbriftelijke ver zeekeringen heveftigd, aantenemen , en daar meede de interdictie op te „ bef en en te ftellen buiten effect. ,, Maar,  < 139 > „ Maar, daar deeze interdictie door een Provin„ naai Decreet in eene dimisfie is geconverteerd, en ,, het dus niet meer van de competentie deezer Ver,, gadering befchouwd kan -worden, zoude uwe „ Commisfie van Advies zijn , dat Gij Lieden den „ Requeftrant behoorde te renvoijeeren aan het Jn,, termidiair Adminiftratief Beftuur van bet voor,, maalig Hollandscb Gewest , met favorabele „ voorschrijving, indien bij verkiest zich al„ daar te adresfeeren ; terwijl ook door deeze con„ clufie op de Requeften van den Kerkenraad , als „ mede van een aantal Leden der Kerkgemeente, „ mede in hunne handen gefteld, zal gehouden wor„ den te zijn gedifponeerd. „ Submitteerende niettemin dit alles aan Uw Lieder „ meer verlicht oordeel. „ rotterdam CgetO „19^^.1798. „ A°. 4. „ JOANNES VAN SCHELLE. „ M: J: VERROEN. „ H: H: GALLAS. „JAN VAN DER VELDE. „JAN RUYCHAVER Fz. ,, Waarop gedelibereerd zijnde, heeft de Vergade,, ring zich met bet zelve geconformeerd, en is dien„ volgende goedgevonden en verftaan , om het ver,, zoek van den Suppliant, zoo als het zelve is lig„ gende , als niet zijnde van de competentie deezer „ Vergadering , te declineeren en te wijzen van de ,, hand , denzejve renvoijeerende naar bet Admini,, ftratief Beftuur van het voormaalig Gewest van „ Holland, of waar zulks anders zoude moogen be,, hooren; met favorabele voorschrd> ,, ving , indien hij verkiest zich aldaar te adres,, feeren. (onder ftond) „ Accordeert met voorfz. Refolutie. (get.) „ Bij mij Secretaris, „JAN YS VANDER VLIET." Deeze  "♦(£ 140 > Deeze poogingen werden op nieuw onderfieund door dezelfde Kerkelijke Commisfie , welke mij toe dus verre met zoo veel ijver hadt bijgeftaan , en nu ook bij deeze laatfte pooging niet verliet, maar het gedaane verzoek aandrong met het volgende Request. ,, AAN HET INTERMEDIAIR AD„ ministratief bestuur van het „ voormaalig hollandsch g k- „ west. „ Geeven te kennen de Ondergeteekende j. j. le „sage ten broek, Profesfor en Predikant, a, th. hoog, Predikant, p. de str, az, en w. van „ loo, Ouderlingen, a. bre-edveld en r. uit„ denbroek, Diakenen, als daar toe expresfelijk „ gelast en geauthorifeerd van wegen den grooten ,, Kerkenraad der Nederduitfche Gereformeerde Ge,, meente te Rorrerdam, meede in naam en van „ wegen- een aantal van- ruim acht duizend Leden „ derzelver Gemeente , welke zich , bij Requeften, „ aan den Kerkenraad hebben geaddresfeerd, met be,, geerte, dat dezelve alle poogingen, welke mogelijk ' „ zoude bevonden worden, mogt aanwenden ter alge„ meen gewenschte herfteliing van Ds. j. scharp, „ in zijnen wettigen Euangeliedienst, waarin dezelve „ door den Raad der Gemeente den i8den Juüj 1796. „ was gefulpendeerd , en welke fufpenfie door het„ Provintiaal Committé van Holland op den 2iften „ dito was veranderd in eene finaale dimisfie. ,, Dat zij met ongemeene blijdfehap op Maandag „ den iaden Februarij hebben vernoomen de recht-. „ vaardige Decreeren van den tegenwoordigen Raad der Gemeente deezer Stad , waarbij de fufpenfie „ van hunnen waardigen Medebroeder , door derzel„ ver Predefesfeuren , is verklaard voor onbillijk en „ onrechtvaardig, waarom de Raad, indien de zaak „ alleen van bunne competentie was geweest, de In„ terdictie zoude bebben opgeheven en gefield buiten „ effect; doch nu , uit hoofde van de Provintiaale „ Decreeten (welke de Raad verklaard bij furprifie „ door baare Predecesfeuren te zijn verkreegen) „ hun-  < 141 > „ hunnen Medebroeder verzendt aan Uw Lieder Ver* „ gadering, met gunftige toezegging van favora„ bele voorschrijving, indien hij zich ver„ koos bij U Lieden te adresfeeren. „ Dat dit befluit van den Raad, het geen in hunne ,, Vergadering en geheele Gemeente met algemeene „ toejuiching is ontvangen, hun Ondergeteekende qq. „ zoowel als voor hunne perfoonen , des te meer „ verblijd heeft , om dat zij daar in gevonden heb„ ben de volkoomene jfuft'ficatie der gronden, ivaar- op zij , geduurende den tijd van anderhalf jfaa,, ten, gebouwd hebben, in alle hunne Memorien en ,, verdere Adresfen, -welke zij ter defenjie van bun» „ nen Medebroeder (van de rechtvaardigheid van ,, wiens zaak zij volkoomen overtuigd waren en nog ,, zijn) zoo bij de Stedelijke als frovintiaale Be,, ftuuring, boewei (tot hunne en der Gemeente grie„ vende fmarte) tot hiertoe vruchteloos hebben in- gekeverd. „ Dat zij al verder vernoemen hebbende , dat Ds. „ j. scharp, op grond der Refolutie van den Raad, „ zich nu zoude wenden tot Uw Lieder Vergade„ ring, om van dezelve, op gronden van billijkheid „ en rechtvaardigheid , welke wij van Uw Lieder „ Vergadering verwachten , te verzoeken herftel in ,, zijnen zoo algemeen verlangden dienst , en buiten „ effect ftelling van die Decreeten , welke de Raad, „ alleen daarom , dat dezelve niet van haare com„ petentie waren, niet heeft kunnen annulleeren, —• ,, ook nu eeven daarom zich verpligt vinden om, „ geauthorifeerd en gequalificeerd als vooren, dit ver„ zoek met den fterkften aandrang, en op grond van „ de leevendigfte overtuiging, te appuieeren. ,, De Ondergeteekende zuilen zich , ten aanzien „ der voornaamfte en alles afdoende gronden , niet ,, veroorlooven om de attentie van Uwe Vergade,, ring daar mede in het breede te fatigueeren , uit „ kracht hunner volkoomene verzekering, dat de„ zelve , in de favorabele voorfchrijving van den „ Raad , ten vollen zijn gededuceerd , zoo dat het „ onnodig is tot adftructie van dezelve daar iets „ meerder bij te voegen. „ De  < 142 > „ De algemeene gezetheid der Gemeente op den „ nuttigen Euangeliedienst van hunnen waardigen Me„ debroeder , — de daar omtrend door zoo veele ,, duizenden gemanifefteerde intentie , bij fuccesfive „ Requeften , zoo aan den Kerkenraad , als aan het „ voormaalig Provintiaal Beftuur , — de perfoneele „ hoedanigheid van Ds. j. scharp, en het belang ,, der thans zoo veel lijdende Diaconie , gevoegd bij .„ de nu openlijk erkende rechtvaardigheid zijner „ zaak , zijn de gronden , op welke de Onderge„ teekenden , qq. , hun Appui van deszelfs verzoek „ bouwen , en met allen ernst bij U Lieden , met „ vertrouwen op een favorabele decifie , aandringen. ,, 'Alle redenen, waarom de Ondergeteekenden, geauthorifeerd en gequalificeerd als vooren , koo„ mende tot conclufie , ten ernftigften imploreeren, „dat het U Lieden believe Ds. j. scharp, in „ zijnen wettigen Euangeliedienst in de Nederduit,, fche" Hervormde Gemeente te Rotterdam, met den „ aankleeve van dien , te herftellen , en alle onver,, diende, en bij furprife verkreegene, Decreeten van „ het voormaalig Provintiaal Beftuur te annulleeren „ en re ftellen buiten effect , op dat de rechtvaar„ digheid en Eer van Uw Lieder Beftuur zeege„ praale, en het nut van deeze talrijke Gemeente op „ de krachtigfte wijze bevorderd worde. (onder ftond) „ 't Welk doende gfV. (was get.) „ J. J. LE SAGE TEN BROEK. „ TH. HOOG. „ P. DE SEL Az. „ W. VAN LOO. „ A. BREED VELD. „ R. UIT DE NB ROEK." Nog hadt een gezelfchap van welmeenende Lieden , allen de tegenwoordige orde van zaaken toegedaan , doch eeven zeer gezet op mijne herfteliing, en vreezende dat men uit mijne voorige denkwijze bedenkingen en vooroordeelen zou plaats geeven, ten kofte van Hipte rechtvaardigheid , gemeend, dat het  < 143 >" het noodig was eenig bewijs hier bij te voegen van mijn gedrag, omtrend zulken, die in Staatkundige opinien van mij verfchilden , en zondt derhalven eenen uit hun, ten huize van den Heer j. r. scheff'sr, Luthersch Predikant deezer Stad , en verkreeg van zijn Eerw. het volgend Request van appui, het welk, mij door hun toegezonden zijnde, bij de voorgaande nukken aan den Prefident is overgeleeverd. „ AAN HET INTERMEDIAIR ADMI„nistratief bestuur van het „voormaalig hollandsch ge" „ west. „ Geefc met gepaften eerbied te kennen j. f. „ scheffer, Predikant bij de Lutherfche Gemeente „ te Rotterdam. „ Dat hij, uit hoofde zijner Patriotfche denkwijze „ en gedraagingen , door het oud Beftuur , bij de „ omwenteling van 1787 , is geweest gefufpendeerd „ van zijnen dienst, en in weêrwil van alle aange„ wende poogingen ter contrarie , een geruimen tijd „ daarin is gecontinueerd. „ Dat voorts in het Jaar 1789. bij de Nederduït„ fche Geieformeerde Gemeente deezer Stad, als „Predikant gekoomen is Ds. j. scharp, welke, „ fchoon te "vooren geene de minfte kennis aan de „ Ondergeteekenden gehad hebbende , niet zoo draa „ gehoord heeft van de ongelukkige omftandigheden, „ waarin zich de Ondergeteekende met deszelfs on„ fchuldige Familie bevondt, of hij heeft alle moo,, gelijke poogingen van onpartijdige menschlievenheid „ aangewend , om den Ondergeteekende te helpen, „ zoo bij de oppofite partij in de Lutherfche Ge„ meente als bij de toenuiaalige Regeering deezer „ Stad, en eindelijk bij den Stadhouder zelven, met ,, dat gevolg , dat eindelijk de Ondergeteekende , in „ deszelfs wettigen dienst volkoomen is herfteld. „ Dat dit alles niet alleen algemeen eene bekende „ waarheid is, maar ook door den Ondergeteekenden „ destijds openlijk erkend. ,, Dat  „ Dat nu vervolgens den Ondergeteekenden ter „ ooien gekoomen zijnde, dat voornoemde Predikant „ j. scharp, na ijjaar van zijnen dienst te „ weezen ontzet, van den tegenvvoordigen Raad der „ Gemeente van Rotterdam op den 19de Februarij „ 1. 1. heeft verkreegen een Decreet, waarbij des„ zelfs interdictie wordt verklaard voor partijdig, „ overhaast en onrechtvaardig; — en dat dezelve „ zich nu voor Uw Lieder Vergadering adresfeerde, „ ten fine van volkomen herftel; ook gemeend heeft, „ uit liefde tot de waarheid, en uit erkentenis van „ de gemelde zijne goede officien, deszelfs verzoek „ te moeten appuieeren en op alle mogelijke wijze „ te onderfteunen. „ Redenen waaröm de Ondergeteekende zich nu „ ootmoedig keert tot Uw Lieder Vergadering, ver„ zoekende, dat op het Request van Ds. j. scharp „ gunftig mooge worden gelet, en dezelve aan het „ verlangen zijner Gemeente mooge worden weder „ gegeeven , onder anderen ook ter contemplatie „ van den dienst door hem aan den Ondergeteeken„ den en de Lutherfche Gemeente, in een diergelb'k „ geval, beweezen. J (onderftond) „ V ÏVelk doende &c. Cwas get.) „ J. F. SCHEFFE R." Alle deeze nukken werden eindelijk niet weinf-* onderfteund door hen brief van voorschrijving, van wegen den Raad zelven aan het Adminiftratief Beftuur verzonden, welke op den zelfden dag ter Vergadering inkwam en van den volgenden inhoud was: i» AAN HET INTERMEDIAIR ADMI„ nistratief bestuur van hol„ land. „medeburgers! ,, Alzo de Burger jan sgiiarp, voorheen Predi„ kant der Nederduitfche Gereformeerde Gemeente „ bin-  binnen deeze Stad, doch, op den i8den Julij 1796, ,, door den toenmaligen Raad der Gemeente , onze „ Prjcdecesfeuren, als Predikant in die Gemeente ge„ fulpendeerd , uit hoofde dat dezelve de Belofte, „ welke ter dier tijd van alle de Predikanten en „ Leeraaren der ondetfcheidene Kerkgenootfchappen binnen dit Gewest, ingevolge Decreet van het $, Provintiaal Beftuur van den 5den April deszelven „ Jaars, is gevorderd, zou hebben geweigerd af te „ leggen, en welke, Hem door onze Pnedecesfeuren „ opgelegde fufpenfie, drie dagen laater, en dus op „ den öiften Julij, door hec Provintiaal Committé, op grond deezer aanfchrijving van den Raad der „ Gemeente, dat de voornoemde Predikant geweigerd „ hadt de gevorderde Belofte af te leggen, in eene „ finale dimisfie is veranderd , zich op den 3ofien „ November des afgeloopen Jaars , met een ampel „ Request of Memorie aan Ons heeft geadresfeerd, „ zich bij dezelve beklaagende en trachtende te be„ toogen, dat het gemelde Decreet op Hem verkeerdelijk en ten onrechte zoude zijn toegepast, „ als hebbende niet geweigerd of gerejiringeerd; het voorgevallene tusfchen Hem Suppliant en onze .., Pr;cdecesfeuren in het breede ontvouwende , gelijk „ ook van al het geene door Hem, den Grooten t, Kerkenraad, en verre het grootfte gedeelte der Ne„ duitfche Gereformeerde Gemeente , ter zijner her„ {telling, hoewel tot daar toe vruchteloos, was gedaan en verricht; ten flotte van ons verzoekende: ., „ Dat Hij Suppliant voor eene Commisfie uit onze „ „ Vergadering mogt worden ontbooden, om, con3, form zijne verklaaring, en onder fommatie op „ „■ de eerlijkheid derzelve, tot het doen der Be„ „ lofte, zonder eenige bijvoeging, te worden ge„ „ admitteerd, en daar mede de interdictie in des„ „ zelfs dienst, voor zoo veel deezen Raad betrof, .,, „ worden opgeheeven en gefteld buiten effect, en „ „ daar vau aan Uwlieder Vergadering, en waar „ „ het verder mogte behooren , worden kennis ge„ „ geeven." ,, Het bezef van onze ïndiipenfabele verpligting, „ 01a elk ea een iegelijk, zonder aanzien van K „ per-  < 14Ö > „ ptrfoonen , goed recht te doen wedervaaren, heeft ons doen befluiten de klakten van den Suppliant naauwkeurig te onderzoeken, en derhalven het Re„ quest , door den Suppliant aan ons ingeleeverd, ,, ten fine daar van , te ftellen in handen eener Per„ foneele Commisfie , dewelke dan ook , na alles „ wat tot deeze zaak dienende was, rijpelijk te heb'ben overwoogen, en het gepofeerde van den Sup„ pliant met de Notulen deezer Vergadering , deeze „ zaak betreffende, te hebben geconfronteerd, gelijk „ ook met de Misfives , door onze Praedecesfeurert ,, en voormaalig Provintiaal JJeftuur, betreffende de„ zelve, gefchreeven, — hebben bevonden, dac het „ gepofeerde van den Suppliant bij zijne Requefte ,, alltzints conform de waarheid is, en derhalven des ,, Suppiiants fufpenfie in zijnen dienst, door onze ,, Prcedccesfeuren , verkeerdelijk en f?» onrechte is „ gedaan ; zoo als in het Rapport, door onze Pcr,, foneele Commisfie uitgebragt, en waar van aan „ den Suppliant Copij is gegeeven , breeder is ge„ detailleerd. ,, Het is dan aan deeze verkeerde voordragt, dat „ wij het veranderen der Stedelijke fufpenfie in eene „ effe'ctivé dimisfie van den Suppliant van zijnen Post „ a's Predikant bij de Gereformeerde Nederduitfche ,, Gemeente deezer Stad , doer het voormaalig Pro„ vintiaal Committé van Holland , alleen meenen te „ moeten toefchrijven, en, zonder welke Provintiaale „ difpofitie , Wij , na het volkoomen onderzoek der ,, zaake , geen oogenblik zouden geaarfeld hebben, ,, om aan het, zoo het ons voorkoomt, reebtmaatig ,, en billijk verzoek van den Suppliant, grrugfteund „ door den Grooten Kerkenraad en verre het groot,, fie gedeelte der Leden van het Gereformeerde Kerk„ genootfehap, te voldoen! — Dan, daar, na deeze ,, difpofitie van het voormaalig Provintiaal Beftuur „ van Holland, zijn berftel niet van onze competentie „ is , hebben wij gemeend het van onzen pligt te „ zijn Hem aan Uwlieder Vergadering te moeten renvoieeren , en Uwlieder gunjlige difpofitie ter „ zijner herfteliing te verzoeken. „ Waar  < 147 > Waar mede Wij , na toewenfching van heil en „ aanbod van broedcrlchap, blijven „rotterdam „ Uwe Medeburgers, „ den 06 Febr. 1798. „ Het ide Jaar der Ba- „ De Raad der Gemeente „ taajfebe Vrijheid. „ te Rotterdam. (get.) JAN YS VANDER VLIET." Alle welke Stukken , op denzelfden dag, gefteld zijn in handen van de Commisfie tot de zaaken van de Politie, zijnde de Burgers chandon, vander cocq, cos*ter en oltmans, om dezelve te examineeren en de Vergadering te dienen van confideratien en advies. In deezen gunfiigen (tand der zaaken vleiden zich mijne Vrienden , mijne geheele Gemeenre, en alle onpartijdige liefhebbers van rechtvaardigheid en billijkheid, met eene fpoedige en verblijdende afdoening derzelve; en de lieden van doorzicht maakten weinig zwaarigheid Over eenige middelen van tegenwerking, welk.» 'door de perfoneelè Partijfchap werden in het werk gefield , om dien zoo algemeen gewenschten uitflag te verhinderen. In de daad, — hoe ongelooflijk een kundig Leezer der laatst opgegeevene Stukken dit zou geoordeeld hebben , — de tastbaare onrechtvaardigheid mijner Remotie ; de openlijke verklaaring daar van , door den Raad , na hec naauwkeurigfte onderzoek , gegeeven ; de algemeene blijdfehap over dat Decreet; en de zoo fterke medewerking van een aantal bekende voorftanders der tegenwoordige orde van zaaken, maar te geUjk liet hebbers van mijnen Euangeliedienst en declneemers in mijn geluk en dat van mijne familie , heeft niet kunnen verhinderen , dat eenige weinigen , het zij hoofdig gezet op hunne bijzondere fentimenten, of geheel onkundig van den waaren toedragt en eigenlijken aart der zaaken in gefchil , of hollende door blinde Partijzucht en aangevuurd door K a on-  ♦C 148 > ónverdieiiden lanter, zoo veel moogelijk geijverd hebben , om door geruchtraaakende, en echter (op den keeper befchouwd) weinig beduidende poogingen, mijne herfteliing te verhinderen, en mijn onverdiend ongeluk te verlengen. Het eerfte van dien aart was oen openlijk Protest, door ééhen der Leden van den Raad, in tegenwoordigheid der Tribune , voorgeleezcn, en in de Notulen opgegeeven, den iften Maart 1798. Dat die Burger het mij vergeeve, indien ik hier zijnen naam niet noeme; dit gefchiedt niet uit minachting , maar om dezelfde reden, waarom ik , in mijne Deductie, pag. 63, den naam verzweegen heb van eenen Burger, die Lid van den* toenmaaligen llaad was. Iioe algemeen 's Mans naam thands ook bekend zij, riu ailcs nog versch in geheugen ligt8 zal do vergetelheid denzelven fpoeeiig in de menigvuldigheid var. het dagelijks nieuws begraaven, en Ik wil volftrekt niet medewetken tot het voeden en beft.cndigen van den haat mijner Vrienden tegen een éénigen bijzonderen perfoon; en in dit geval wil ik het te minder doen, om dat, fchoon ik dien Burger in het geheel niet ker.ne, geloofwaardige berichten Hem mij afgetCekend hebben als een eerlijk man, die uit zijne beginzelen, naar zijn befte weeten, handelt, waarom ik mij verzeekerd houde , dat ik dit onaangenaam Incident niet aan de boosheid van zijn hart, maar aan verkeerde, hem ingeboezemde, vooroordeelen tegen Mij, te danken hebbe. —» En nu oordeele Hij zelve, of ik waarlijk zulk een haadijk character bezitte, als Hij heeft willen fchijnen mij toe te fchrijven. Wat intusfehen het Protest zelve betreft: Ik heb het, als alleen voor de Notulen gefchikt, niet woordelijk gezien , en weet 'er dus niets van , dan het geen door de Toehoorers op de Tribune is onthouden , en uit het geen ik 'er van weet, durf ik ten vollen verzeekeren , dat het niets afdoet, dewijl hec meest gegrond is op proeven mijner bijzondere denkwijze en de verdeediging van dezelve , toen die verdeediging geene misdaad was. Maar, zo ik hierom mijnen wettigen Dienst moest nalaaten , dan moesten allen , die met mij van dezelfde denkwijze geweest waren , of ooit dezelve verdeedigd hadden, ia  < H9 > in eenerlei ongeluk mee mij zijn» — Daar te bove». zijn veele dingen, of volkoomen valsch, of uit heur verband gerukt, of met haatlijke verwen gefchilderd. ta- Bij eene volftrekt onpartijdige opgaave hadt men ook eene tweede verz-aameling moeten maaken van ïnijne, niet min fterke en veelvuldige gezegdens, Leerredenen , gefebriften en daaden , die voor de orde, harmonie,verzoening en iindragt, en bet welzijn der Maatfchappij, met ter zijde ftelling van alle gffchillen der baatelijkbeid en partijfchap , gefprooken, gehouden, gefchreeven en openlijk gedaan 2ijn, — Kiets, volftrekt niets, behelsde dit Protest, waar mede de rechtvaardigheid der eigenlijke redenen mijner Remotie is beweezen , of de folide gronden van bet favorabel Rapport der Raads - Commisfie in mijne zaak wederlegd zijn, het geen (falvd venid'j de éénige en eigenlijke inhoud van het Protest hadt behooren te weezen. — Niets vervatte dit Protest, het geen bewijzen konde,.dat mijn Declaratoir misdaadig, mijne gegeevene verklaaringen onvoldoende , mijne onderwerping ongenoegzaam , èn ik dus, ook na dt Revolutie, en wel ik alleen, en boven alle anderen, een gevaarlijk Man was, die, in weerwil van de al- Cemeene begeerte der Gemeente, en van de duidelijk eweezene onbillijkheid der behandeling mijner zaaken, van den Leerftoel moest blijven afgeweerd. Eindelijk vergeeve mij de Burger Proteftant, datik mij des te meer verwonderd heb over zijné ongegronde vooroordeelen regen mij over een Declaratoir, het welk de Commisfie van den Raad , met reden noemt een gemoedelijk, maar eerlijk bezwaar, ,, uit vreeze van misduiding der Belofte" indien het waar is , dat die Burger zelve , uit een eerlijk bezwaar gedifficulteerd heeft in de Verklaaring, door den Krijgsraad gevorderd, zonder dat men hierom zijn Patriotifmus verdagt, of Hem zelfs tot de Polten van het Stedelijk Beftuur onbekwaam geoordeeld heeft. Eene tweede, meer directe, pooging om mijn lierftel te verhinderen, was een Antidataal Request van de Sociëteit, btven de Beurs vergaderende , en aan het Adminiftratief Beftuur geprefenteerd , op den 5den Maart 1798. — Maar ook dit , met eea K g Ou»  < 15° > enpartijdig oog befchouwd , was van weinis beteekenis. — Hec hinkte aan dat zelfde gebrek., dat het niet bewees de rechtvaardigheid mijner Remotie of her misdaadige van mijn Declaratoir , veel min de onbillijkheid van het Rapport der Commisfie of bet Decreet van den Raad; maar dac hec zich alleen gronde op mijne denkwijze en derzelver verdeediging voor de Revolutie, voorgefteld op eene. zeer éénzijdige en verkeerd gekleurde wijze. — Da.ir te boven had ik het genoegen , dat het zelye door niet êénen der Ditecteuren, zelfs niet door den zoo eeven genoemden protefleerenden Raad, en , met veel moeite , pas door naauwlijks een tiende gedeelte der Leden is onderteekend. — En door welke "? — meestal door de geenen , die van den warren toedragt der zaak, en van de gronden , in het Rapport vervat, de minde kundigheid hadden , en daar te boven meestal van eene andere Gezindheid waren, bij welke men dus zoo wel ' Godsdienftige als Burgerlijke partijdigheid zou moogen vooronderftellen. — Én wat beduidt dan de tegenkanting van zoo weittigen, in tegenftelling van zoo veele duizenden, waar onder zoo veelen der bekendfte en ijverigfte Patriotten, welke mijne herfteliing, mee zoo veel ernst, begeer den ? Mij derhalven wederom verlaatende op de billijkheid mijner zaak, en vertrouwende, dat het Beftuur zelve fchielijk het gebrekkige in dit Antidotaal zou inzien , bleef ik den uitflag van alle de aangewende poogingen, roet bedaardheid en een biddend hart tot God, den beftuurer aller harten, lij-lzaam afwagten, —- zonder mij door eene nadere Memorie van Adftructie (welke niet moeilijk zou geweest zijn) tegen de gemelde poogingen te verzeccen. ündertusfehen hadt de alleen wijze God , die onnafpoorlijk in zijne wegen is , beflooten mij door nieuwe flingeringèh te beproeven , en , terwijl mij wijsheid en doorzicht ontbrak , mij te leeren geheel afhanglijk van Hem, verloochend aan mij zelven en de aangewende middelen te worden , en in ftilheid af re wagten, wat weg Hij mij wijzen zoude. Pas buiten de grenzen van mijn Vaderland ligt Loga, een vermaakiijk en welgeleegen Doip in Oostvries-  < 151 > vriesland, toebehoorende aan den , aldaar op Fr saburg zijn verMijf houdenden , Gvaave ad. vor» wiid8l, Koninglijk Pruifiscb Kamerheer , . Hofrichter, &c. &c, waar de Leeraars-post, door ten verfchil over hec roepen van eenen Hoog- of Nederduitfcner. Predikant, een gernittietl tijd vacant gebleeven was. — Ik wist niet éénen éénigen bekenden, noch daar , noch in den omtrek in geheel Oostvriesland , te hebben , toen ik onverwagts eenen Brief ontving van den Kerkvoogd d. iieinrichs, in dato 24 Januaiij 1798, met kennis-geeving, dat ik aldaar op de Nominatie geplaatst was, en met verzoek om aldaar , den i8den Februarij, op de Nominatie te koomen prediken. — Ik was lange na niet los genoeg van mijne geliefde Gemeente, welke mij zoo veele proeven van"aangekleefdheid gaf, om aanftonds van zulk eene uimoodiging gebruik te maaken , en bedankte dus, om redenen , die mij voldoende waren, op eene beleefde wijze, voor dezelve, bij eene Misfive van den oden Februarij , gelijk den Leezer reeds bekend is uit het Rapport der Kerkelijke Commisfie aan den Grooten Kerkenraad, boven pag. 116 te vinden. — Uic hoofde bier van, te meer daar verfcheidene braave Mannen werkelijk cp de Nominatie predikten , kon ik van dien kant niets nadeis wagten, toen een Brief van den Eerw. snethlage. Predikant in de nabuurfchap te Leer , aan mijnen waardigen Collega hofstede gsfehreeven , de algemeene begeerte naar mijnen perfoon en de waarfchijnlijkheid mijner beroeping aldaar beveiligde; en, in de daad, met verwondering en eene heevige mengeling van hartstochten , ontfing ik eenen ailervnendelijkften Brief van den gemelden Graave vos wed el, gefchreeven den aoften Februarij, met de ongedachte tijding , dat ik door de Hemmende Gemeente ,- met volkoomen éénpaarigbeid van /temmen tot hunnen Leeraar was beroepen-* en dat zijn Hooggeb. , in qualiteit als Patror.us Ecclefia , mij deeze beroeping, mee allen aandrang om dezelve aan te neemen, opdroeg. . Van dien dag af ben ik, meer dan ooit, gefitngerd, meer dan ooit onzeeker geweest ; de gewoone ieevendigheid van mijnen geest, de rust van mijn gemoeji K 4 leedc  < 152 > leedt dagelijkfche, heevige fchokken , en ik was ia de grootfte ongewisheid, ten aanzien van mijne keuze. Aan den éénen kant had ik het voor mij zoo wenschbaar genoegen, dat God mij toonde, hoe alle mijne tegenfpoeden wel eene beproevende, maar geene verfmaadende roede waren , en dat Hij mij uit den dienst zijnes zaligen Euangeliums niet geheel verwierp , maar een naam en plaats gaf in zijn Heiligdom. — Geleegenheïd te verkrijgen, om vrij en ongeftoord mijnen Heiland te kunnen prediken , buiten het bereik der onverdiende partijfchap mijner vijanden en de onzeekerheid der tijdén , fcheen mij wenfchelijk. — De roeping, niet door kennisfen of vrienden; maar door eene éénpaarige beroeping van eene geheele, mij volftrekt onbekende Gemeente , buiten 's Lands, hadt alle kenmerken van onloochenbaare ■wettigheid en dus van een Godlijk beftuur, waar aan ik, niet dan met fchroomvalligheid, mij fcheen te kunnen ontrekken; — en de middelen van beftaan waren zoo, dat ik , alles bij één gereekend zijnde, weinig of niets verliezen zoude. Maar aan de andere zijde, fchokte mijn hart op de gedachte, dat ik, onfchuldig, en ten gevolge van behandelingen , die bij een openlijk Decreet voor onrechtvaardig verklaard zijn , een Vaderland zou moeten verlaaten, in het welk ik gebooren ben en dat ik zoo hartelijk bemin ; — mij affcheuren van eene zoo getrouwe en liefhebbende Gemeente; — voor altoos vaarwel zeggen aan alle de kennisfen mijner jeugd en de vrienden mijner rijpere leevensjaaren, en heenen trekken naar een Land , waar elk mij vreemd, waar alles mij onbekend is. — Deeze gedachte alleen ftorte mij in eene droefgeeftigheid, welke mij tot hier toe onbekend was. Daar te boven was het uitzicht op mijne herfteliing niet geheel verlooren , de hoop op de rechtvaardigheid van het Adminiftratief Beftuur bleef nog leèvendig, en voor den uitflag van deszelfs deliberatien fcheen ik niet finaal mij te kunnen bepaalen. Met befcheidene en vrijmoedige openhartigheid fchreef ik dit alles, den aden Maart, aan den Graave von wïdei, en verzogt den noodigen tijd, om mij op eene  < 153 > eene zoo gewigtige keuze te moogen beraaden, waar op ik van Hoogstdenzelven een zeer beleefd antwoord ontving, gedateerd den oden dito. Dit uitfiel verminderde' mijne ilingeiingen en bedenkingen niet veel. -— Van den Rotteidamfcben kant drongen veelen ten fterkften aan, dat ik onder hen verblijven , en eene gunftige verandering van mijn lot en den triomf der rechtvaardigheid zou afwagten. De Groote Kerkenraad zondt mij daar toe eene expresfelijk benoemde Commisfie., bekleed door den toenmaaligen Prsefes, mijnen waaiden Collega le sage ten broek, deszelfs Ouderling van loo, en den Prsefes der Broederen Diacónen van os; welke poogingen ook inzonderheid van den kant mijner Leerlingen werden aangedrongen. — Maar niet min iïerk waren de Oost-vriefcbe aanzoeken tot mijne overkoomst, in veele Brieven van oncerfcheidene Clasfen van menfchen , welke alles in het voordeeligfte en aanneeraingswaardigfte licht plaatfien, en onder welke de broederlijke en godvruchtige Brieven van den Eerwaardigen rud. henr. taute, waardigen Lutherfchen Leeraar te Leer , het fterkfie fpraken tot mijn hart, en die van zijnen Gereformeerden Amptgenoot snethlage, mij van alles, wat mij daar vreemd en onbekend was , de rondlte en volleedigfie ophelderingen verfchaften. In deeze onaangenaame omftandigheden meende ik echter niets te moeten verzuimen , om een einde te verkrijgen aan mijne zaak in queftie, welke in den Haag, door de veelheid der beezigheden van het Beftuur, fteeds hangende bleef. Op den oden Maart fchreef ik, ten dien einde, een Misfive aan den Burger chakdon, waar in ik, na eene zeer korte recapitulatie der gronden mijner hoop, eh eenige aanmerkingen op de tegenwerkende poogingen, hem verzogt om eene Ipoeüige en gunftige afdoening, „ En (fchreef ik ten flotte) hoe „ het dan ook weezen mooge , bewijs mij deeze „ ééne gunst , dat het Rapport en de Decifie niet „ langer blijve uitgefteld , en ik Jpóedig weeten „ mooge, of ik en de mijne zeegen en dankfiof, ,, dan traanen en verdriet, tot ons lot zullen ver„ krijgen." X 5 De  < 154 > De Commisfie van den Kerkenraad, nooit wankelende in haare liefde en getrouwheid, zat ook niet ftil , maar vervaardigde een Adres van nadere Adftructie, vooral ten fine van afdoening, en vaardigde uir hun midden af mijnen waardigen Amptgenoot Hoog en den Diacon uitdenbroek , om het zelve aan den Prefident chandon over te brengen, en mondeling aan te dringen , welke, op den I5den Maart, deeze Commisfie volvoerden, zijnde dat Request van den volgenden inhoud: „ AAN HET INTERMEDIAIR ADMI,, nistratief bestuur van het „ voormaalig hollandsch gk„ west. „ Geeven met allen moogelijken ernst en gepafte „ vrijmoedigheid te kennen de Ondergeteekende j. j. „ le sage ten broek, Profesfor en Predikant, ,, t. hoog, Predikant, p. de sel az. en w. van „ loo, Ouderlingen, beneevens a. breeDveld en „ r. uitdenbroek, Diaconen , in qualiteit als Gecommitteerden en Gequalificeerden ad banc cait„ fam, in den naam en van wegen den Grooten „ Kerkenraad der Nederduitfche Gereformeerde Ge„ meente te Rotterdam, mede in naam en van wegen „ een nantal van verre over de acht duizend „ Ledemaaten derzelver Gemeente , welke zich hier „ toe bij fuccesfiv'e Requeften aan gemelden Kerken- raad hebben geadresfeerd. „ Dat zij Ondergeteekende zich reeds aan Uw„ lieder Vergadering hebben geadresfeerd op den „ 27 Februarij 1. K in de zaak van hunnen waardigen „ Medebroeder, Ds. j. scharp, ter appuieering van „ het verzoek door den zelven op den voorfz. ,,27 Febiuarij ter tafel'Van Uwe Vergadering ge„ bragr, met het ftellig uitzicht, dat Uwe rechr„ vaardigheid niet alleen favorabel, maar ook fpoedig f, deszelfs zaak zoude termineeren. „ Dat zij Ondergeteekende dit met des te meer „ gunftig uitzicht hebben gedaan , eensdeels nis ten ,, vollen geconvinceerd zij"dë van de rechtvaardigheid „ der zaak in queltie, cn anderdeels op grond van »>  < 155 > het squitabèl Decreet, door den Raad deezer Ge,, meenre op dit fujec genoomen. Dan, murgers bestuurders! hoe zeer de „ Ondergeteekende zich ook in ueezen met i ï ,, fpoedige, finaale en volkoomen gunftige difpofitie „ van Ulieden gevleid ha.iden , is het hun fte^.ls „ grievend, ja tèn boogden grievend, dat Uwe me„ nigvuldige en onafgebrookene bezigheden de rtëele „ afdoening in deeze zaak tot hier toe hebben ver„ hinderd. ,, Maar hoe zeer zij Ondergeteekende ook genoeg„ zaam zich verzeekerd houden, dat het Retarck ment „ in deezen aan geene andere , dan aan voorftaande oirzasken kan toegefchrecven worden ; zo vinden ,, zij echter zich ten uiterften gedrongen aan Uw„ lieder ferieufe attentie te brengen , dat de ver,, traaging in het formeel herfiel van deezen hunnen ,, Medebroeder in zeer veele opzichten niets dan de „ ailerfunefte gevolgen voor geheel deeze Gemeente „ en derzelver Keikelijke Vergaderingen kan naar „ zich fieepen , van welke funefie gevolgen de On„ dergeteekende de vrijheid neemen, door het voor„ ftellen van het nut zijner herfteliing, flechts een „ gedeelte in het kort aan Ulieden, burgers be,, stuurders! te doen gevoelen. „ li) Het fpoedig en compleet hetftel van Ds. ,, j. scharp, in zijnen wettigen Dienst, ,, is voor onze Kerkelijke Vergaderingen allernoodigst en wenfchefijk, ter beftendigé „ bewaaring van de, ten befte der Ge„ meente , zoo noodige Eendragt en har„ mö'nie., welke altoos.zoo gelukkig, en „ wel voornaamenlijk door zijne getrouwe ,, medewerking , in deeze onze Vergade,, ringen plaats heeft gehad , en door zijne ,, compleete herfteliing niet anders dan be„ veftigd , en , door zijue bijwoóning van ,, dezelve Vergaderingen geconfolideerd kan ,, worden. „ o.) Naauwfijks zou 'er eenig middel te beden,, ken zijn , waar door in deeze talrijke Ge„ meente , en onder alle deszelfs Ledan, „ meerder zou kunnen worden gecontri- 3, bu-  < is6 > „ bueerd tot de voor alle Maatfchappijen „ zoo noodige orde , ftilheid en algemeene „ te vredenheid, daar de geheele Gemeente, ,, en deszelfs Leden, (hoe verfchillende ook anders in denkwijze} de herfteliing „ van deezen hunnen waardigen Leeraar, en het fpoedig genot van deszelfs zoo be„ geerden Euangeliedienst, (blijkends hunne „ fucceslive Requeften} zoo hartelijk ver„ langen. a» 30 En.daar het publiek onderwijs en de zeedelijke opvoeding der Menfchen van zoo „ veel nut voor het algemeen welzijn is, „ en een voornaam deel uitmaakt der zorgen „ van onze Kerkelijke Vergadering , ver„ zoeken "Wij Ulieden in ferieufe atteHtie „ te houden , van welk een uitgebreid nut ,, de herfteliing van eenen zoo algemeen „ begeerden Leeraar is voor de openbaare „ ftichting door zijne bijzondere talenten, „ en voor de herderlijke zorgen over eene „ zoo talrijke Gemeente, waar toe wij zijne „ hulp zoo noodig hebben. 4.) Maar allerbijzonderst bidden wij Ulieden, burgers bïstborders! de noodzaa„ kelijkheid zijner fpcedige herfteliing te „ willen confidereeren , met betrekking tot „ onze veelvuldige armen, welker ftaat „ door een zaamenloop van omftandigheden „ thans zoo deplorabel is, dat het bijna, ja, „ laat ons zeggen, ten eenenmaal onmoo„ gelijk wordt, de uitgaaven , welke vol„ ftrekt noodzaakelijk zijn, zelfs voor een „ gedeelte, gaande.te houden, — en welke „ penurie aan den tegenwöordigen ftaat van „ onzen Medebroeder voor een groot deel 9, te attribueeren is, terwijl wij ons ge„ drongen vinden om Ulieden openlijk te „ declareeren, dat, ingevalle de bij ons zoo „ hartelijk gewenschte, en op gronden van „ rechtvaardigheid verwagte, herfteliing van „ meergemelden onzen Medebroeder effect fortewe , deeze penurie voor een zeer p aan>  < 15? > aanmerkelijk gedeelte zoude zijn uit de* „ weg geruimd, dewijl daar door veelen der waardigfte Leden, welke deszelfs Dienst „ met asfiduiteit frequenteerden, niet alleen „ door geduurige mededeelzaamheid , maar, „ zoo als wij met grond vertrouwen, ook „ door buitengewoone giften van dankbaar„ heid, de Armen zouden ter hulpe koomen „ en onderfteunen. „ Waar mede de Ondergeteekende dan ook tneenen aan Uwlieder Vergadering volkoomen aange„ toond te hebben , de hooge noodzaakelijkbeid van „ de fpoedige afdoening (welke wij niet anders dan „ favorabel verwagten kunnen) deezer zaak. „ Alleen neemen de Ondergeteekende de vrijheid „ om nog maar ééne reflectie, burgers bestuur„ d e r s ! aan Uwlieder Vergadering , ter bereiking „ van hun loflijk oogmerk, te maaken. „ Daar niemand zonder vijanden is, heeft het aan „ de Ondergeteekende niet vreemd kunnen voorkoo„ men, ter zijde te verneemen, dat perfoneele partij„ fchap hunnen Mededebroeder aan Ulieden zou ,, trachten te doen voorkoomen als een gevaarlijk „ man in den tegenwoordigen tijd, met oogmerk om „ daar door deszelfs zoo gewenachte en noodzaake„ lijke herfteliing te verhinderen, of ten minften, „ onder dat voorwendzel, nog langer te dilaijeeren. „ Dan, Medeburgers 1 waar in toch zou hij kun„ nen gevaarlijk zijn? Zou hij dat kunnen of „ willen weezen in de publieke waarneeming „ van zijnen Dienst ? — Men begrijpt hier van het s, onmoogelijke. «— Wij allen verklaaren Ulieden ten 35 piegtigften uit de verkeering , welke wij met ge„ melden onzen Medebroeder reeds zoo veele Jaarea „ gehad hebben en nog zijn hebbende, dat wij allen „ en elk van ons hem kennen voor eenen beften„ digen Voorftander van orde, harmonie en deugd, „ en diensvolgends geene de'minfte zwaarigheid maa„ ken Ulieden ten fterkften te verzekeren, dat wij ons „ volkoomen overtuigd houden, dat Ds. j. scharp „ zich nooit of nimmer tegen eene geveftigde orde „ van zaaken , of tegen de forme van Beftuur vers, zetten zal, maar in tegendeel de liefde en eendragt « der  ♦C 158 > „ der Maatfchappij, door zijne Lesfen en voorbeeld ,, fteeds bevoorderen zal. „ Alle redenen , waarom de Ondergeteekende qq. „ zich keeren tot uwe Vergadering, allerernftigst ver- zoekende, dat het om bovengemelde redenen Ulie„ den behaage , om op de spoedigst moogs„ liJkstk wijze in zijne zaak, ten genoege van „ Hem , de Ondergeteekende en zijne talrijke , hem „ te rug wenfchende , Gemeente, te beflisfen , ten einde daar door aan zijn billijk verlangen voldaan, „ de last ons opgelegd verligt, en de Kasfe der „ Armen voor een groot gedeelte gellijfd worde. „ V Welk doende &c. CeetO m t J- LE SAGE ÏEN BROEK. „ T. HOOG. „ P. DE SEL Az. „ W. VAN LOO. „ A. BREED VELD. „ R. UITDENBROEK." Ondertusfchen ontmoete dit Request, zoo wel als de Commisfie, wederom nieuwe, en in het eerst ontmoedigende, zwaarïgheden. — De Burger chandon was daags te vooren benoemd tot Secretaris der Buitenlandfche Zaaken, en was, door deezen gewigtigen Post, niet alleen uit de Commisfie , in welker handen mijne zaak gefteld was, maar uit geheel het Adminiftratief Beftuur ontflagen, en beduide dus aan de Kerkenraads Commisfie , dat alles thands buiten Hem was. — Ijlings begaf zich dezelve naar den nieuwen Prefident van het Beftuur, den Burger ris, welke aannam het Adres nog dien zelfden dag ter tafel van de Vergadering te brengen; ook fpraken zij nog dien eigen nademiddag den Burger vandes cocq, die toen aan het hoofd der Commisfie was gekoomen , wien zij de zaak met ernst en aandrang aanbevolen, en door wien zij met alle befcheidenheid behandeld werden. — Ondertusfchen gebeurde 'er iets , waar op niemand hadt kunnen reekenen. Het Adminiftratief Beftuur zondt het Request 's anderen daags,  '< 159 > daags, zonder difpofitie te rug, voofnaamelijk om dat 'er aan manqueerde eene Qualificatie van de Vergadering, in weiker naam hei zelve, dour de Commisfie, was geprefenteerd. — Inmiddels was ik uit de Stad, en begaf mij den aiften Maart naar 's Hage, waar ik onverwagts weder eene Commisfie aantrof, bekleed door Profesf;r ten broek en den Ouderling van loo; welke hec Request te rug bragt neevens de Qualificatie, boven pag. 43 — 45 geïnfereerd, waar in üe Groote Vergadering oelootde , ,, alies „ wat door de Gecommitteerden, in deeze qualiteit, „ gedaan, geprefenteerd en onderteekend wierdt, te „ zullen houden als of het door dee/.e Vergadering ,, gedaan , geprefenteerd en onderteekend rm gr ge,, weest zijn." —- Gecommitteerden hadden dien dag eene zeer lange befoigne met den Prefident ris , en ik fprak, mee verzoek van fpoedig Rapport , den Burger vander cocq , en de uitflag van alles, bijzonder na eenige laarere informatien, was, dat de hoop op eenen fpoedigen en favorabelen afloop der zaaken, zints dien tijd, merkelijk vermeerderde, en het biddend verlangen der Gemeente om mijne herfteliing zeer toenam. Ondertusfchen verflaauwde die hoop , kort daar na , weder door het beftendig uitftel van het Rapport der Gecommitteerden van het Adminiftratief Beftuur , waar door de Decifie zelve vertraagd bleef, niet tegenftaande ik, den asften Maart, eene ampele Miïftve gefchreeven hadt aan den meergemelden Burger vand',8 cocq, met den vriendelijkften en ernftigften aandrang, om zoo rasch mooglijk een einde te bezorgen aan eene zaak , zoo duidelijk als rechtvaardig , en hem in den naam der billijkheid en der menschlijkheid gebeden had, hij wilde toch het reeds zoo lang gerekt verlangen der Gemeente en van Mij eindelijk voldoen, of, indien Hij mij in de zaak oneerlijk, en het Rapport van de Stedelijke Commisfie ongegrond , vondt, (van het tegendeel waar van ik meende , dat Hij volkoomen overtuigd zou worden) dat Hij mij dan in dat geval ten fpoedigften zou veroordeejen , ten einde ik eenmaal weeten mogt , wat mijn lot zou zijn , en waar ik mij naar fchifcken moest. — Den volgenden dag ontving gemelde van- BKfc  dïr cocq eenen dergelijken Brief van de Kerkelijke Commisfie in mijne zaak, door mijnen geliefden Collega hoog, in eene daar toe expresfelijk belegde Vergadering gefchreeven, en in aller naam onderteekend; welke door verfcheidene zoo mondelinge, als fchriftelijke aandrangen van eenigen mijner Vrienden in en buiten deeze Gemeente gevolgd werdt. — Eindelijk, daar niemand iets verder hier omtrend vernam , begaf zich één van dezelve , op den oolten Maart, in perfoon naar den Haag, fprak met verfcheidene Leden, en bijzonder met vandkr cocq, die van de billijkheid der verzoeken om afdoening overtuigd fcheen , maar teevens verklaarde , dat niet Hij, maar de Burger oltmans het Rapport moest uitbrengen. — Ook deeze werdt door mijnen Vriend gefprooken, en, fchoon minder nog fchijnendo van de billijkheid overtuigd te zijn, deedt ook deeze hoopen op een rechtvaardig en fpoedig Rapport. Door alle deeze onvervvagte fiïngetingen begon mijne moed te bezwijken, fchoon ik poogde mij, hoe dan ook de uitkoomst zijn mogt, aan den wil des Hemels , die alleen wijs en goed is , te onderwerpen, en mij traehte op te beuren met de fchoone gedachte, die ik eens bad opgeteekend uit lombard de langhes, Cboix d''Hijloricttes &c. T. 3./». 138. „ Murmurer contre le Ciel? — mei! grand Dieul tien jamais. Ubomme , qui vit dans les plaifirs, ,, dans Topulence, peut quelquefoi: s'etourdir au point „ d'oiiblier la Providence; tnais i'bommc, qui a foujfert „ fi? qui fouffre encore, — mais Vl omme, d'ont l'ame „ est brifèe, tnais ïbomme, qui estrebuté par fes „ fembliibles, & qui n'a plus que des maux k esfuijer „ fur la terre Obipour celui-la fon refuge est „ dans le Ciel * & fa confianca en l''Eternel est le „ feul bien, qu'il posjede ici bas." Dat is: „ Tegen „ den Hemel in opftand zijn ? — ik! groote God! „ neen, dat nimmer. — De merssch, die in de weelde „ en in den overvloed leeft, mag zich zemtijds zoo „ verdwaazen, dat hij de Voorzienigheid uit het oog ,, verliest; maar de mensch, die geleden hcefc en „ nog lijdt, — de mensch, wiens ziel verbrijzeld is, „ —- de mensch, die door zijns gelijken vsrftooten #, wordt, en die niets meer overig heeft op de „ vvea-  < i6i > ,, weereld, dan tegenfpoed O! voor zulk eenen „ is de Hemel de ëénige toevlugt, en zijn vercrou„ wen op# God is hec éénige goed dac hem hier be,, neden overfchiet." Die onzeekere der verwachting, welke toe dus verre de Gemeente, de Kerkelijke Vergaderingen, en mij , gefliogerd , en dan eens met lachende hoop'gevleid, dan weder door angftige vreeze ontfteld hade, eindigde nu zeer korc , maar op eene wijze , welke niemand toen hadt kunnen vermoeden. Het Adminiftratief Beftuur befloot (volgends de letter van het Decreet) op rapport van de Commisfie, ~~ dezelfde , welke nog dien eigen morgen iets anders fcheen te doen hoopen , •— „ dat de geheele „ zaak niet van hunne competentie was, en behoorde „ aan de Judicature van de Confiicueerende Vergadering"; waar van ik den volgenden dag bij een Extract (en dus in zoo verre veel vriendelijker en billijker dan door het .voorige Provintiaal Beftuur, dat telkens op mijne Adresfen gedifponeerd hadt zonder eentge legale kennisgeeving) bericht kreeg, het welk letterlijk van den volgenden inhoud was: „ GELYKHEID, VRYHEID, BROEDERSCHAP. extract uit het Regifter der" „ Refolutien van het Adminiftratief „ Beftuur van hec voormalig Ge„ west Holland, genomen op „ Den co Maart 1798. ,, Het vierde Jaar der Bataaffiche Vrijheid. „ Is gehoord het Rapport van de Commisfie tot „ de zaaken van de Politie, op de bij marginale „ Apoftille de dato 27 Februarij 1. 1. ten fine van „ Advis in hunne handen geftelde Requefte en Bij„ lagen van j. scharp te Rotterdam, gemunieerd „ met een favorabele Brief van voorfchrijving van „ den Raad der Gemeente te Rotterdam, om de dasr „ bii geallegeerde redenen verzoekende zijne dimisfie, „ ruftende op de Decrecten van het Provinciaal Be1* ,j ftuuj  < ?62 > ftuur van Holland , mogen worden gefteld buiten eff cc enz. geappujeerd door een Request van de " Burger j. sciniFFFR te Rotterdam, Waar op gedelibereerd en in aanmerking genomen zijnde', dat zodanige verzoeken als welke " zijn ftrekkende om buiren eflvct te ftellen de De" creeten door de Geconftiiueerde Magten genomen, " en dierhalve» ftrij^ig met het eerlte Artikel der h.ftructie voor dee/.e Vergadering; is goedgevonden en verftaan , dat het verzoek in dezen niet kan " uitroaaken een poir.cc van verdere deliberatie voor , deeze Vergadering , maar de Requt (Trant behoord H re worden gerenvoijeerd naar de Conftirueerende Vergadering, reprei'enteerende het Bataaffche Volk. En ' dat Extract hier van aan den Suppliant tot narigr behoorde gegeeven te worden. ' Wordende door hec neemen van dit bi-fluit mede „ voor vervallen verklaart het verzoek door eenige Burgers van Rotterdam gedaan , om op het ver„ zoek van j. scharp voornoemd geen reguard te liaan. (onder ftondt) „ Accordeert mei voorfz. Regifter, Cget.) „HEUVELMANS." Hoe zper ik , bij den ontfangst van dit Extract, het ongeluk gevoelde, dat mijne zaak van nieuws op langer baan gefchooven , en ik telkens van de eene Vergadering naar de andere verzonden wierd , zal ik echter hier geene de minfte aanmerking op dir Decreet maaken , om 'er mij over te beklaagen. De Egards , welke ik , par principe , fteeds geoordeeld heb te moeten toonen voor alle Geconftinieerde Magten , uit hoofde van het belang , dat de Maatfchappij heeft in het behoorlijk refpect voor haare 'Beftuu'-ders , en van welke ik , zon wel in tegenfpoed als voorfpoed, oordeele Amptsbalven een voorbeeld te moeten geeven, w< derhuuüen mij_, om hiej eenige aanmerking re maaken over de wijze en tijd van het Rapport en daar op gevolgde Decreet, ten nv.n-  < i6"3 > mmften, zo het waarheid is, het geen men daarvan buiten af openlijk verteld heeft,'doch het geen ik niet voor mijne reekening neeme — veel meer wederhoude ik mij van te onderzoeken , of het eerfte Artikel der Inftructie hec Beftuur verhinderen kon, om zulk een üecreet hunner Voorgangeren , dat bij furprife verkreegen was, en waar van hec onrechttnautige door den Raad, na een naauwkeurig onderzoek , beweezen was, ter eere van de rechtvaardigheid , als geheel niet genoomen te^ befchouwen ; zelfs wil ik , om eeven die zelfde* reden , geene de minfte verwondering toonen , dat de non Competentie toen eerst aan de Commisfie gebleeken is , na dac meer dan eene maand lang met alle de Leden derzelve , en mee de fuccei-five Prefidencen , zoo dikwils ampel over de zaak gèfprooken was , zonder dat volftrekt iemand, zelfs nog dien eigen morgen, hier aan fcheen gedagt te hebben. — Liever zal ik zonder eenige dier aanmerkingen, mijn wezenlijk genoegen betuigen over dit nieuw bewijs voor de rechtvaardigheid mijner zaak en de foliditeit van het Rapport van den Raad , te weeten , dat de Commisfie van hec Beltuur, bij hec nazien der Stukken , geene de minfte bewiizen heefc aangetroffen van oneerlijkheid of' flechtbeid', waarom hét gedaane verzoek, als onbillijk en volftrekt ongefundeerd, behoorde te worden geweezen van de band , maar alleen geoordeeld heefc, dac het intrekken van de Provintiaale Decreeten en het toeftaan der gedaane verzoeken niet in hun vermoogen -was, en ik derhalven moest gèrenvoieerd woraen aan de; hoogfte en eenige wetgeevende Ver» gadering der Républiek. üe zaak bleef derhalven nog in den zelfden ftaat en was eeven onafgedaan als op den ioxlen Februarij, toen de Raad dezelve, met favorabele voorfchrijving, aan het Adminiftratief Beftuur verweezen hadt. —Maar wat bleef nu voor mij overig in dit geval te doen ? — Moest ik mij daadelijk aan de Conftitueerende Vergadering adresfeeren, en aldaar mijn herftel zoeken te verkrijgen? — Zonder bedenking bleef ik aan mij zelven , mijne Familie , mijne Gemeenre en de billijkheid mijner zaak , vcrfchuldigd overal L a jmjjrj  < 16*4 > mijn recht re vervolgen tot de laatjle inftantie toe; maar was her hier toe thands de gefcbikte tijd? —_ Tot nog roe was nooit mijn geval anders dan bij de Provintialen behandeld. Het was door de voorige Stedelijke Regeering daar gebragt, en Kerkenraad, Gemeente en Ik zelve hadden ons fteeds dnar moeten adresfeeren. Alle Papieren en Stukken, tot mijne zaak betrekkelijk, waren dus daar beruftende, en in de laatere Adresfen konden wij ons op dezelve , als tiotoiriteiten beroepen, en de telkens benoemde Commisfien konden daar van gemaklijk vijie hebben. Maar zoodaanig was het niet bij de Nationale Vergaderingen : bij dezelve was nimmer over mijne zaak gehandeld , en ik moest dus bij de Conftitueerende Vergadering mijne klagten , met alle derzelver gronden en motiven, op nieuw beginnen, en mijne Procedures van vooren af aanvangen. Hoe veel tijds verliep 'er niet , eer ik met dat alles gereed kon zijn! hoe volumineus zou zulk een nieuw Adres niet worden door de veelheid der Bijlagen van voorige Stukken , die allen malkanderen ophelderen en verlterken moeten! — En, indien ik al, binnen eenige toeeken, met dit alles gereed was, hoe veele andere nxeeken zouden 'er daii noodig weezen , eer eene re benoemene Commisfie alles onderzogt en de zaak in eene ftaat van wijzing bij die Vergadering gebragt hadt! daar te boven, hoe veel tijd en moeite zou het koften eer ik alle moogelijke eerlijke en folide middelen als Contra-minèes had aangewend, om mijne billijke aanzoeken te dekken tegen de woelingen van onverdiende partijfchap , van welke ik tot dus verre zoo' veele proeven had, en welke natuurlijk van meerderen invloed zijn moeften bij de Leden eener Vergadering, waar van verre de meeften zoo weinig kennis hebben aan mijnen perfoon als aan mijne zaak! — Eindelijk, eer de helfc van den tijd, tot dit alles noodig, zou verftreeken zijn, zou, hoogstwaarfchijnlijk, de geprojecteerde Conltitutie aangenoomen zijn, welker v'astftellingen, in werking gebragt zijnde, misfchien aan al het Intermediair gebeurde, en dus ook aan mijn geval, eene geheel andere richting geeven en eene geheel andere wijze van behandeling noodzaak-  < 16*5 > zaaklijk maaken konden; althands, de Conftitueerende Vergadering, als zoodaanig, dan ontbonden, en eene andere Conftirutioneele we'rgeevende Vergadering aangelteld zijnde, was her zeer mooglijk, dat alle aangewende , en zoo omflagrige, poogingen wederom vergeefsch zijn konden en de geheele zaak de novo weder voor eene andere Vergadering zou moeten geëntameerd worden. Het is aan deeze en eenige andere, niet ongelijkzoortige, redenen alleen, en dus aan niets minder, dan aan eenig wantrouwen op perfoonen of zaaken roe te fchrijven, dat ik geoordeeld heb eenigen tijd te moeten ftil zitten, en confticutioneele tijden te moeten afwagten , tot dat, na den afloop van gewigtiger en voor het Algemeen noodwendiger beezigheden , en in eene meer kalme om. ftandigheid van zaaken , ik op eenen meer vaften voet kan voortgaan om mijn goed recht te voorderen , waar ik als dan bevinden zal zulks te behooren. Zoodanig — beminde Leezers ! — was de ohgun, flige , — hoewel rot nog toe alleen provificr.eek, — uitflag der poogingen , welke door Mij niet alleen, maar ook door den Grooten Kerkenraad en deszelfs Gecommitteerden, door de Gemeente, en (voor zoo veel zulks gefchieden konde) door den Raad zelven, met zoo veel vuurs aangewend en met^oo veel ijver? voortgezet waren, om,'indien het nfÖoglijk was, mij aan mijnen wettigen Dienst, waar in ik zonder'vo!doende redenen verhinderd was, en aan het oogmerk mijner roeping te zien wedergegeeven. — Uitflag, die , ja . tot mijne herfteliing ongenoegzaam was en aan het _hoofdbedoclde niet beantwoorde; maar echter voor mijne eer en die der overige Réquéftranten meer dan voldoende was; daar, bij het Raads - befluit, de bülijkheid mijner Doleantie erkend, de onrechtmaatfeii heid der behandelingen , mij aangedaan , beweezen, en daar door de ijver der Gemeente rot mijne herfteliing gewettigd is, en daar dit befluit door het jongfte Decreet van het Adminiftratief Beftuur niet vernietigd, maar veel eer (in den grond befchouwd) beveftigd is, moetende dus het fondament zijn, waar op ik mijn volkoomen recht bij eene hoogere Vergadering , werwaards ik gerenvoieerd ben, vervolge» kan, en, zoo fpoedig ik dat gefaijoneerd oordeele, 3 ook  < i66 > ook met de daad (als God mij het leeven fpaart) vervolgen zal. Ondertusfchen fhelde de tijd van mijn beraad over de beroeping te Loga, welke ik reeds één en andermaal verlengd had , ten einde , en het zoude tegen alle welvoeglijkheid en orde ftrijdig geweest zijn mijn finaal befluit daar omtrend langer te verwijlen. Aclit dagen lang, — dagen , zoo als ik nimmer eenen vijand zou willen wenfchen , — heb ik ge'leeten in den pijnigenden fchroef der gemoeds- angften , flingeringen en.onzeekerheden , wat weg ik kiezen moest. — Aan den éénen kant'gedrongen door het wettige, ongezochte en recht-tijdige eener éénpaarige beroeping , die mij den weg opende ter vrije verkondiging van het dierbaar Euangelie mijnes Zaligmaakers, welke mij. in mijne wettige en mij aankleevende Gemeente werdt geweigerd; — aan den anderen kant diep gevoelig over het harde noodlot , om , onfchuldig, mijn Vaderland, Maagfchap, Vrienden en Bekenden, met alle de genoegens daar aan verbonden , te moeten verlaaten , en heenen te trekken naar een Land, waar ik niemand kende , dan mijnen overaltegenwoordigen Verbonds-God alleen, die een God van verre en van nabij is, en wiens oógen aan alle plaatfen zijn,;oru zich fterk te bewijzen den geenen, die op Hem- vertrouwt; — dit alles fchokte mijne geheele ziel en trof de gezondheid van mijn lichaam geweldig, daar mij niets overig bleef, dan een biddend oog op God om wijsheid, genade en krachten, — Raadpleegde ik hier over mijne verftandige Vrienden , de meefien hunner , fchoon vol deelneeming in mijne omfiandigheden , raaden mij (hunnes ondanks) te vertrekken, behoudens mijn recht in het vervolg; — Mijne Leerlingen echter baden mij haar ten minften mijn bijzonder onderwijs niet te onttrekken , en de Commisfie des Kerkenraads, altoos dezelfde in hartelijkheid en liefde , gebruikte alle de kracht van welzeggen en al het verraoogen , welk zij op mijn hart hadden , om mij te beweegen tot het verblijven in eene Gemeente , die mij zoo hartelijk beminde. — Afgetobt door dit alles bad ik Hem, die leeft en die regeert, d;,t flij mij zijnen wil deedt kennen, en eindelijk heb ik, met volle overtuiging van  < 167 > van mijn hart, gemeend die beroeping te morren aanvaarden , zoo echter, dar 5k mij van de Rotterdamfche Gemeeme niet geheel ontfi.eg, en mij verbinden bleef, om in vervolg van rij i , wanneer de Conftirutie mij dit zou toelaaten, mijn recht te vervolgen , waar ik zulks zou noodig vinden. De zeevende van April was de. dai{ , waar op ik mij verklaaren moesr, en zond dien morgen de Brieven af, welke mijne aunneeming, onder de gemelde voorwaarde, vervatten. Ten negen uurcn had ik Vergadering verzogt van cle Kerkelijke Cc.mmisfie, en ten elf uuren van de Groore Kerkenraads-vergadering, om mijne decifie te verklaaren. In de eerfte verfcheen ik in perfoon, en mijn hart fchokt nog op de nagedachtenis der wederzij ifche aandoeningen. die ons gefprek vergezelden , waar na ik hun den Brief ter hand (telde , welken zij , in mijnen naam , ter Groote Vergadering beloofden in te keveren. Deeze ter gefielde tijd bij eén gekoomen zijnde, deeden vooraf de Gecommitteerden rapport van alles, wat in den laatften tijd door bun in mijne zaak verricht was , en leeverden daar toe in de volgende MEMORIE. ,, Gecommitteerden in de zaak van Ds. scharp ,, geeven aan deeze Eerw. Vergadering berichr: dat ,, Ds. scharp, kort na den ontvangst- van bet „ Decreet van den Raad der Gemeente, waar bij niet „ alleen gunftig op de Requeften van Ds. scharp, „ en van de Gecommirteerden in naam en van we,, gen deeze Eerw. Groote Vergadering en de (ie,, meente gepref-nteerd, was gedifponeerd , maar ook, ,, om redenen, daar bij gemeld, de Requeftramen „ wierden gerenvoieerd aan het Intermedia ir A „ Inferatur Bijlage A. (boven te vinden/^. 140* 14a.) „ Dan, dat hier op niet zoo fpoedig, als Gecom„ muteerden gewenscht hadden , eenige decifie ge„ vallen zijnde, Gecommitteerden noodig geoordeeld „ hebben , zoo uit hoofde van het belang der zaake „ in het gemeen , als wel bijzonder uit aanmerking „ van de tusfchen inkoomende Beroeping van Ds. „ scharp te loga, en het verloopen van den tijd, „ binnen welken zijn Eerw. zich finaal tot het aan„ neemen, of afllaan van die beroeping zou behooren ,, te bepaalen , om andermaal bij het bovengemelde „ Beduur op eene fpoedige afdoening aantedringen, „ ten welken einde zij dan het navolgend Request „ hebben geprefenteerd. „ Inferatur Bijlage B. (boven gemeld pag. 154-158.) „ Dit Stuk den 15 Maart in 's Hage gebragt zijnde „ door twee Leden uit de Commisfie, Ds. nooe „ en Broeder uitdenbroek, wierdt op hun ver,, zoek nog dien zelfden dag door den toenmaaligen ,, Prefident, den Burger ris, ter Vergadering van „ het Adminiftratief Beftuur ingeleeverd. „ Maar op den volgenden Zondag, den 18 Maart, „ ontvingen Gecommitteerden dit Stuk per Post te „ rug in eene Enveloppe, verzegeld met het Cachet „ van het Adminiftratief Beftuur , en geadresfeerd „ aan den Burger j. j. le sage ten broek, ,, Profesfor en Predikant der Nederduitfche Gerefor,, meerde Gemeente te Rotterdam; met een marginaal „ bijvoegfel N B. bet bewijs der qualificatie moet ,, bier bij overgelegd worden. ,, Gecommitteerden vergaderden dan nog dien zelf. ,, den avond na kerktijd, en vonden het noodig, of„ fchoon zij reeds hunne Acte van qualificatie , in ,, forma door deeze Vergadering afgegeeven op den „ 18 Junij des voorigen Jaars, ten dien tijde aan den „ Prefident van het voormaalig Provintiaal Beftuur ,, hadden overgegeeven , om zich nu ten overvloede van een nieuw bewijs van hunne qualificatie t« „ voorzien , en ten dien einde Extract te ligten uit t, de Acta deezer Groote Vergadering, en Collega „ VAN  < i6o > „ van nieuwst ad, als Scriba te verzoeken, om „ het zelve op Zegel gefcbreeven behoorelijk te „ authentifeeren. Het welk gefchied zijnde, ver„ trokken dan wederom twee Leden der Commisfie, „ Ds. ten broek en Broeder van loo, 's Maan,, dags namiddags na 's Hage, om Dingsdags 's morgens vroegtijdig den Burger Prefident r i s te kun„ nen fpreeken, en hem die beide Stukken aan„ tebieden. „ De Prefident hieldt zich in den eerften opflag geheel vreemd en onkundig van het voorgemelde „ marginaale NB. , maar op vertooning van de gc,, cachetteerde Enveloppe overtuigd zijnde , dat Ge„ committeerden het Stuk alzoo van het Admini,, ftratief Beftuur ontvangen hadden , beweerde bij, „ dat dit geheele Adres informeel was, en dat het „ bewijs van qualificatie daar in geene verandering ,, kon maaken ; dat eenige Leden geweigerd hadden „ dit Adres aanteneemen uit hoofde van eene wet, ,, waar bij aan alle Corpora verbooden wierdt, om ,, zich door Gecommitteerden uit aller naam te adres„ feeren. En bijgevolg, indien de Kerkenraad noodig „ oordeelde een Request ter afdoening te prefen„ teeren , dat dan dit tlequest op naam der Verga„ dering gefteld, en met de individueele handteeke„ ning van alle de Leden moest bekrachtigd worden. ,, Gecommitteerden repliceerden hier op, dat zij „ wel deeze wet niet woordelijk in hun geheugen „ hadden , maar dat zij evenwel , naar hun befte „ weeten en herinnering , meenden te kunnen zeg„ gen, dat die wet noch uit haaren oorfprong, noch „ door haaren inhoud, toepasfelijk was op dit geval. „ Dat die wet alleenlijk zag op zoodaanige Socie,, feiten of Corpora , welke niet gelegaltfeerd , en ,, als zoodaanig bij de Geconftitueerde Magten be„ kend waren , maar dat daar van waren uirgezon„ derd alle gelegalifeerde Corpora , tot welke buiten „ allen twijffel behoorde de Kerkenraad der Neder„ duitfcbe Hervormde Gemeente te Rotterdam. „ Het welk dan , na nog zeer veele Woordenwis,, felingen , van dat gevolg was , dat de Prefident „ aannam nog dien zelfden dag andermaal het Adres L 5 met  „ met de bijgevoegde qualificatie ter Vergadering inteleeveren. „ Dan, Gecommitteerden hier op nader bedagt „ hebbende , vonden het raadzaam , om nog dien „ zelfden morgen een Brief aan den P.efiient te fchrijven , en hem daar in onder de aandagt te „ brengen , dat dit geheele Adres ara afdoening een „ louter Incident was, het weik niets afdeedt, niets „ veranderde , in de zaak ten principaale. Dat de „ Stukken , waar op eigenlijk de dec fie moest ge„ bouwd worden , gefteld waren in handen van Ge„ committeerden , en bijgevolg, dat het nu geheel „ en alleen aan den Prefident ftondt , om de afdoe„ ning der zaak te befpoedigen , indien hij flechts „ Gecommitteerden wilde opwekken , of gelaften, om, zoo fpoedig moogelijk, rapport te doen, het „ welk tevens op het vriendelijkst door hen verzogt „ en ten ernfiigfien aangedrongen wierdt. ,. De Prefident, deezen Brief voor het aangaan „ der Vergadering ontvangen hebbende , heeft ook „ aan het verzoek, daar in gemeld, voldaan, „ De zaak fcheen dan nu zoo verre gebragt te „ zijn , dat alles zich fchikte tot eene fpoedige af„ doening. En Gecommitteerden vleidden zich te„ vens , zoo uit mondelinge converfatien, als uit „ zijdelingiche berichten , dat het rapport van Ge„ committeerden tot die zaak niet ongunftig zou zijn; „ in zoo verre zelfs, dat op Donderdag middag, den „ 29 Maart, even voor het aangaan der Vergadering, „ nog ftellig beloofd wierdt , dat den volgenden „ Vrijdag avond een rechtvaardig rapport zou wor„ den uitgebragt. „ Maar ziet! eenige oogenblikken daar na , nog „ dien zelfden Donderdag , decreteerde de Vergade„ ring van het Adminiftratief Beftuur , dat deeze 3, zaak niet van haare competentie was, dat zij, „ volgends haare inftructie , niet bevoegd was De„ creeten van bet voormaalig Provintiaal Befiuur „ buiten effect te ftellen , en bijgevolg , dat de ke„ queftrant moest worden gerenvoieerd aan de Con„ ftitueerende Vergadering. „ Deeze  < 171 > „ Deeze tijding kwam nog dien zelfden Donderdag „ avond in de Stad , en wierdt bijna van niemand „ geloofd, dan Saturdag morgen, den 31 Maart, „ wierdt dezelve beveiligd, toen Collega scharp „ een Brief ontving van deezen inhoud: „ Inferatur Bijlage C. (hier vooren geplaatst „ op pag. 161 en 162.) „ Ziet daar , Wel Eerwaardige Heeren en Broe„ deren ! de hoop op eene gunftige en fpoedige af„ doening, waar mede zich uwe Gecommitteerden „ onlangs gevleid , en welke zij toen ook , uit de ,, volheid hunner harten, met zoo veel blijdfchap aan ,, deeze Eerw. Vergadering medegedeeld hebben , i.i „ zoo verre verijdeld en te leur gefteld, dat wij nu ,, wederom , ten aanzien van den eindelijken uit„ koomst deezer zoo gewigtige, en voor onzen waar„ digen Medebroeder, voor ons, en de geheele ,, Gemeente zoo belangrijke zaak , in eene geheele „ onzeekerh id verkeeren; terwijl Ds. schakp, door „ eenen zaamenloop van omftandigheden , en bi-j,, zonder door de vervuüinge des tijds, waar op zijn „ Eerw. zich tót het aanneemen , of affchiijven der „ beroepinae te Loga bepaalen moest , tot hier toe „ niet in ftaat geweest is , om zich behoorelijk te „ beraaden , veel min ftellig aan ons te verklaaren, „ of, -wanneer , en op -welk eene wijze , zijn Eerw. „ zich , ter bevoordeling en voortzetting van zijne „ en onze belangens , aan de Conftitueerende Ver„ gadering , of zoodaanig wetgeevend lighaam , als „ bij de eerstdaags aanteneemene Conftitutie mogt worden daargefteld, zal adresfeeren. „ Inmiddels hebben uwe Gecommitteerden , uit „ aanmerking van deeze, vooral in dit tijdftip , zoo ,, onaangenaame en verdrietelijke onzeekerheid, en ,, van den invloed, dien dezelve veelligt op het aan„ neemen van de beroepinge te Loga zou kunnen „ maaken, penetreerende het belang, dat deeze Eerw. „ Vergadering en de Gemeente heeft, en ook met „ zulke duidelijke en fterke bewijzen getoond heeft „ te ftellen in het verblijf en de herfteliing van Ds. „ scharp, in de volleedige en onverhinderde waar- „ nee-  < l?2 > „ neeming van zijnen wettigen Euangeliedienst onder ons; en daar bij overweegende, dat het behartigen „ en bevoorderen van dit belang , zoo door deeze „ Vergadering zelve, als ook uit naam van verre het „ grootfte gedeelte der Gemeente aan hun is toebe„ trouwd, met last en verzoek, om alle middelen, „ welke hun , als daar toe dienltig en gefchikt zou„ den voorkoomen, te beproeven en te werk te „ ftellen ; op deeze gronden , zeggen wij , hebben „ uwe Gecommitteerden, zonder echter eenigfints te „ willen prcejudicieeren aan die Commisfie , welke „ fpeciaal verzogt en gelast is, om Os. scharp, ,, uit naam van deeze Eerw Vergadering , met de „ beroeping te Loga te feliciteeren , en tot een beftendig verblijf bij onze Gemeente te verzoeken, ,, zich verpligt en in gemoede gedrongen gevonden, ,, om aan zijn Eerw. bij meer dan ééne gelegenheid „ voortefiellen verfcheidene redenen en confideratien, „ welke hun toefcheenen gewigtig te zijn, en onder „ Gods medewerkenden zegen te kunnen dienen, om „ voor de beroeping te Loga te bedanken ; met dat „ gevoig , dat zijn Eerw. alle die redenen , niet al„ leen met alle liefde en befcheidenheid aangehoord „ en opgeteekend, maar ook daar bij beloofd heefc, „ dat Hij dezelve nader in ernftige en gemoedelijke „ overweeging zou neemen , en dat hij , met betui„ ging van, en onverminderd zijne fterke verkleefd„ heid aan deeze Vergadering en Gemeente, trachten „ zou aan licht en pligt te voldoen , en onder op„ zien tot God, met ootmoedige afbidding van God„ lijk onderwijs en beftiering in zijnen 'weg , eene „ zoodaanige keuze te doen, welke hij wenschte dat hem nooit berouwen , noch deeze Vergadering en „ Gemeente naderhand bedroeven zoude. ,, Gecommitteerden meenen dus verre gedefungeerd, en aan hunnen last en pligc voldaan te hebben; 9, althans zij zijn zich niet bewust iets verzuimd te „ hebben , het geen ter bereiking van het welmee„ nend , broederlijk en liefderijk oogmerk van deeze 9, Eerw. Vergadering en van de Rotterdamfche GeB, m< enre; — tot het herftel en verblijf van Ds. „scharp, — en ter bevoordering van zijn Eerws. „ en onzer aller belang eenigfints zou hebben kunnen „ die-  < 173 > „ dienen, of door hen te werk gefteld worden. Zij ,, hoopen en vertrouwen ook , dac zij op dit alles „ de goedkeuring van deeze Eerw. Vergadering en „ van de Gemeente altijd zullen ondervinden. „ Voorts heefc Ds. scharp deezen voormiddag „ ten Elf uuren bepaald, om door Ds.ten broek, „ als Prafes der beide Commhfien, zijn eindelijk be„ fluit, met betrekking tot de beroeping te Loga, „ aan deeze Eerw. Groote Vergadering te overhan„ digen en medetedeelen. Ten welken einde wij „ dan ook aan Ds. Prefes verzogt he'Dben, deeze „ Vergadering op dit uur te beleggen. fget.) ,', T. J. LE SAGE TEN BROEK, U T. HOOG. „ P. DE S E L Az. „ W. VA N L O O. ' A. BR EË D' VEL D. „R. UITDENBROE K." Na dat door de Vergadering dit Rapport gehoord, al het verrichte goedgekeurd en de Commisfie hartelijk bedankt was, las de Piasfes voor eene Memorie, door mij ten zelfden dage ingezonden, en die luidde als volgt: HOOG EN wel EERWAARDIGE ,, heeren! waardste mrdegenoo„ ten der heilige bediïmino! — '„ eerwaardige heeren ! getrqü„we medeopzieners deezer gk- ,, meente en vaders onzer ar" „ men! — tezaamenuitmaakends „de groote kerkenraads ver» „gadering der nf. derduitschk „ gereformeerde gemeente bin» „ nen deeze stad. „ hartelijk geliefde medebroeders! Van zeer vroege tijden af, na de gezeegende „ Kerkhervorming , en bijzonder zedert meer dan s, eene Eeuw , heeft de Rotterdamfche Gemeente „ mer  < *u > „ met . haare Leeraars, en Beftuurders,. boven veele „ andere , den algêffleérièri roem gehad in de Kerke „ Gods, van uitmuntende te zijn in 'geoeffende ken„ nis der waarheid , ijverigen voorltand der recht„ /.innigheid en blinkende beoeffening van godsdien-. „ ftigheid en godvrucht; en zij heeft ook, in het „ d politieke verhinderingen , aan de wanrneeming vnn ,, mijn openlijk Dienstwerk toegebragt, hebt Gij mij, „ ter mijner onderfteuning in het vervolgen van mijn ,, goed recht , eene Commisfie uit U Lieden toege,, voegd, met volle magt voorzien, om alles te be,, werkffcelligen , wat ter bereiking van dar, door de „ Gemeente , door U Lieden en duor Mij zoo ge„ wenscht oogmeik mogt kunnen gedaan en ver- richt worden. „ Gij kent mij, Eerwaardige Broeders! door eenen „ veeljaaiigen omgang , als iemand van een r.-nd, ,, openhartig beflaan, dat afkeerig is van alle vleknj. „ Maar , vergunt mij , zonder ecnigen ichjn van „ vleizucht , U te moogen ze,'.gen , naar mijn beflè weeten in de Kerkelijke gefchiedenisfen van mijn ,, Vaderland en bijzonder van deeze Gemeente , cat 'er nooit eene zoodaanige Commisfie in Kerkelijke „ zaaken geweest is , als die , welke U Eeiw. in mijne zaak benoemd hebben. „ Die volftrek e écnpaarigheid, die waare broeder- lijke liefde , die onvernifte vrienafchap , die be„ langelooze ijver, die onvermoeide werkzaamheid, „ iie kl ekmoedige ftandvavtigheid , die wijze voor„ zichtigheid , die deelneemende hartelijkheid , met „ één woord , die zeldzaame Chn'ftelijkhe'id , welke „ Uwe Gecommitteerden, in deeze geheele zaak zoo „ onafgebrooken getoond hebben , is zonder eenig „ voorbeeld , kan nimmer verbeterd , en maar zeld„ zaam nagevolgd , worden. Zij verdienen bij de „ rakoomeiingfchap verwondering en eerbied; in U.ve Notulen roemrijke aanteekening; bij de geheele „ Broederfehap eerbied en vertrouwen ; bij de g>nr- fche Gemeente liefde en erkentenis, in het hart „ van Mij en mijne Familie een duurzaam en dank„ baar gedenkreeken , dat geene tijden of omftandig„ heden kunnen uitwisfchen, en (verhoort God mijne „ gebeden) dan zal, ook op deeze hunne recht „ Euangelifche gedragingen , het goede en de wel„ daadigheid , en de zegen van den 4iften Pfalm, ., hen volgen alle hunne dagen! „ Deeze Eerw. Vergadering zelve , telkens goed,, keurende alles w.n door de Commisfie was ver„ richt , altoos bereidvaardig op eiken voorflag door „ de-  < Ï70~ > „ dezelve gedaan , altoos in haare Notulen bewijzen „ geevende van haare hartelijkheid voor Mij en de „ verlangens der Gemeente , altoos in dat alles één„ paarig zonder verfchil, en zich zelven gelijk zon„ der afwijking, heeft daar door beweezen, dat de ,, zelfde geest, de geest der broederlijke liefde, op „ het bevel onzes eeuwiggezeegenden Meefters ge,, grond , alle de Leden gelijkelijk bezielde, en dat „ de God des vredes in deeze Vergadering woonde. ,, öntfangt dan, geliefde Broeders! de ongeveinsde „ en onöpgefmukte dankzeggingen van eenen , wel ongelukkigen , maar eerlijken, en (zo ik hoop) „ niec geheel onnuttigen of uwer vriendfchap on„ waardigen Medebroeder, en weest, bij de banden «, van Godsdienst en liefde , welke ons verbinden, „ verzeekerd, dat alle de dagen mijnes leevens onder „ de Vrienden , die in mijn gevoelig hart geprent „ zijn , Gijlieden de eerfte en wartafte plaatfen be„ kleeden zult. ,, Aan de Gemeente (uit welke een aantal van ., ruim 8000 zich aan U Lieden, en meer dan 5000 „ aan de Politieke Magt geadresfeerd heefc, om, zo „ mooglijk, mijne herfteliing te bevoorderen , en „ welke mij daar door een blijvend , en voor mij „ dierbaar, bewijs gegeeven heeft van haare achting „ en liefde) aan de Gemeente en aan de gantfche „ Kerk van Nederland, zal, binnen zeer kort, door „ de Drukpers blijken , alles wat □ Eerw., wat de „ Commisfie , wat ik zelve , wat de jongfte Raad der Gemeente , gedaan hebben , om mijne onbil,, lijke Remotie opgeheven , en de Provintiaale De„ creeten daar omtrend buiten effect gefteld te krïj„ gen , en welke tot dus verre de ongelukkige, „ althands ongenoegzaame uitflag van alle deeze ijve„ rige poogingen geweest zij. „ Maar Gij Lieden , — Hoog en Wel Eerw. Heeren en Broederen! hebt dien uitflag, reeds „ met aandoening en deelneeming, verftaan. Gij ,, Lieden weet, dat het Intermediair Adminiftratief „ Beftuur van bet voormaalig Holland , bij Decreet ,, van 29 Maart 1. 1. — op het oogenblik , dat men ,, zich, niet zonder fchijnbaare redenen, meende met „ iets meer gunftigs te moogen vleien verklaard „ heeft,  '< 177 > „ heeft, „ dat het verzoek in deezen niet konde „ „ uitrnaaken een poinct van verdere deliberatie „ „ voor die Vergadering , en dat ik behoorde te 5» >> worden gerenvoieerd naar de Conftitueerende )> Vergadering, reprefenteerende het Bataaffche „ » Volk." ,, Het zoude voor U Lieden onnoodig, en voor „ mij misfchien niet zeer gemefureerd zijn , hier in „ hec breede te detaillreren de redenen en niotiven, „ waarom ik niec zoo fpoedig , als de aart der zaake „ anders wel zou vereifcben , aan dat Renvoi vol„ doen kan , en de finaale decifie verder kan pous„ feeren. De omflagcigheid van alles gereed ce „ maaken , zoo dat het een poinct van deliberatie „ uit kan maaken voor eene Vergadering , die van „ de geheele zaak nog geene de minfte kennis heeft; „ De langduurigheid van tijd welke tot een nieuw „ onderzoek zou noodig zijn , gevoegd bij de appa„ rente ontbinding dier Vergadering bij de aannee„ ming der geprojecteerde Conftitutie, en eene veel„ heid van politifche , juridifche en andere Confide„ ratien , vorderen volftrekt, dac ik nog eenen ge,, ruimen tijd moet fuperfedeeren met dè pourfuite „ eener zaak , die in zich zelve wel klaar en recht„ vaardig, maar, door de geduurige renvoieering zoo „ omflagtig geworden is, dac 'er misfchien weeken „ zouden noodig zijn , om in dezelve (al was de „ Vergadering niet met eene meenigte dingen van ,, meerder belang voor het algemeene welzijn ge„ obrueerd) eenigen uitflag te kunnen verwagten. „ Laat ik hier alleen onder het oog van U Eerws. „ brengen moogen de groote fatisfactie, welke deeze „ Vergadering en derzelver loffelijke Commisfie heeft „ op alle de gedaane demarches , en welke ik zelve ,, heb op alle de door mij aangewende, en aan mijne „ geliefde Gemeente verfchuldigde, poogingen, dat, „ naamenlijk , door het Adminiftratief Beftuur (na ,, meer dan een maand lang geleegenheid gehad te „ hebben ter Examinatie der Stukken) geene de min„ fte trek gevonden is van fchuld of oneerlijkheid „ aan mijne zijde , om deswegens het gedaane ver„ zoek , als onbillijk, te declineeren , maar alleen „ verklaard is het zelve riet van hunne competentie  < 178 > „ te zijn om te accordeeren ; en dat ik derhalven ,, voor als nog in de volkoomene jotrïsfance blijf ,, van het Deereer, bij den Raad der Gemeente dee„ zer Srad genoomen, op den 19 Februarij 1. 1., „ conform het rapport door deszelfs Gecommitteer„ den uitgebragt, waar in met eeven zoo veele ,, woorden wordt gedeclareerd: ,, Dat ik eeven zeer ,, „ aan de aanfchrijving als aan de intentie van het ,, „ Provintiaal Beftuur voldaan heb , zoo dat de „ ,, toenmaalige Raad mij hadt bebooren de Belofte „ „ af te neemen;" — ,, Dat de Raad van een „ ,, enkel woord , in de hitte der gefprekken ont„ „ vallen, een zeer mal-gratieus gebruik gemaakt ,, ,, heeft;" — ,, Dat ik mij voldoende heb geëx„ „ pliceerd;" — „ Dat mijn Declaratoir zeer wel „ ,, kan worden aangemerkt als een gemoedelijk, „ ,, maar tevens eer/ijk, bezwaar;" — „ Dat ik ge«5 » volgelijk tegen het Provintiaal Decreet in deezen „ „ niet gezondigd , de gevergde Belofte niet ge„ „ weigerd, of met eenig opzet gereftringeerd heb, „ ,, en dus , tegen mijne Confesfte en berbaalde be* ,, „ tuigingen , door den voorigen Raad gefufpen,, deerd ben ; en dat ik derhalven wel en wettig „ ,, tegen de applicatie van bet Decreet beb gepro„ ,, tefteerd, en met billijke redenen mij bij den te* „ „ genwoordigen Raad, ter verkrijging van mijn ,, „ goed recht, geadresfeerd beb" — Verder: ,, Dat „ ,, het gehouden gedrag van den Raad omtrend mij „ >') geweest is overhaast, partijdig en diensvolgends „ „ onbillijk," — „en dat het befluit van fufpenfie „ „ tegen mij onrechtvaardig , en de daar op ge„ „ volgde dimisfie bij furprife genoomen is." — „ Eindelijk : „ Dat zij niet zouden aarfelen , om de „ ,, Belofte als waarlijk door Mij gedaan , en , wat „ „ nog meerder is, door fchriftelijke verzeekeringen „ ,, beveftigd, aan te neemen, en daar mede de in,, ,, ter dictie op te heffen en te ftellen buiten effect," „ — ,, Maar dat , daar deeze interdictie door een „ „ Provintiaal Decreet in eene dimisfie is gecon„ ,, verteerd, en het dus niet meer van hunne com„ „ petentie befchouwd kon worden , Ik behoorde „ ., te worden gerenvoieerd aan het Intermediair „ „ Adminiftratief Beftuur van het voormaalig Hol- „ „ landsch  < 179 > „ landsch Gewesr, met favorabele voorfcbrijving." „ vV*elke vooifchrijving dan ook door den Raad op den Qóften Februari] 1. 1. gefchied is. „ Deeze J unificatie , na een naauwkeürig en on„ partijuig onderzoek van meer dan ai Maand , is „ mij voor hec tegenwoordige genoeg. Zij bewijst ,, de billijkheid mijner klagten , en de gegrondheid „ van het appui, het welk mij Uwe Gecornmitteer„ den hebben veileend , en hec geen telkens door ,, deeze Vergadering, met zoo éénpaarige als voor- beeldige broederliefde is geapprecieerd. — Teevens zal deeze zelfde Juftificatie de grondllag zijn, waar „ op fen hier toe verbinde ik mij ten plegtigften) „ ik, bij de eerstmooglijke, mij gefchikt voorkoo- mende, tijd, geleegenheid en omftandigheden, „ mijn voorder goed recht , met allen ijver zal ver„ volgen , daar en zoo ah ik , na rijp beraad en goed advies, zal bevinden te behooren. „ Geduurende deezen actueelen toeftand van zaa„ ken en onder het bepaald voorneemen van mijn „ goed recht te bevoorderen , is het U Hoog en „ Wel Eerw. niet onbekend , dar ik, na voor het „ prediken op de Nominatie bedankt te hebben, ,, eeven wel met volle éénpaarigheid der Mans - lede„ maaren , op .den 19 Februarij 1. 1. , beroepen ben ,, tot Predik int te Loga in Oost ■ vriesland , en dat, „ingevolge die ftemming, mij dezelve beroeping, „ naar gewoonte dier Kerken , is geconfereerd door „ den Hooggeb. Heere adolï Graave von we d " l, „ Heer dier Plaatfe , in qualiteit als Patronui Ec„ clefid, en dat ik die beroeping , met herhaalde „ prolongatie, eenen geruimen tijd genoomen heb in „ ernftig en gemoedelijk beraad. „ Ik bedank de Eerw. Groote Vergadering , met „ hartelijke oprechtheid, voor de eer mij aangedaan, ,, door het toezenden eener expresfelijk benoemde „ Commisfie, ten einde mij te verzoeken bij U Lie„ den en in deeze Gemeente te blijven ; maar aller„ bijzonderst dank ik de gewoone en te vooren ge„ noemde Commisfie in mijne zaak, welke, bij ,, herhaalde en aandoenlijke broederlijke conferentien, „ alle mooglijke confideratien mij voorgefteld en alle bedenkelijke aandiangen gebtuikt heefc , om daar Ma „ tot  ,#' toe mijne keuze te bepaalen, en wier, bij mij on- ve-geetelijke, liefde zich zelf tor het bijna on5, moogüjke verbinden wiide , om mij bij deeze Ge* „ meente (fchoon buiten ftaat om dezelve te dienen) echter met de wooning te doen verblijven. „ O! mijne geliefde en zeer gewenschte Broeders! „ konde ik U in dit hart, — dit voor de vriendfehap „ zoo gevoelig , — die aan de Rotterdamfche Ge„ meente zoo verkleefd , — dit voor mijn dierbaar Vaderland zoo kloppend , hart , doen leezen ! — „ konde ik U doen gevoelen wat ik gevoel en met zoo veelen weedom der ziele lij Je ! hoe zoudt gij „ mijn lot, mijne flingeringen, mijn zwoegend hart, ,v beklaagen ! — het trilt pp de gedachte van alles, wat mij dierbaar is , in ééns te moeten verlaaten; mijn geboortegrond ; het land der begraftv's mijner „ Vaderen en van bijna de helft mijner Kinderen; „ de woonplaats mijner Vrienden en Bekenden ; mij 5, af te fcheuren van eene zoo aankleevende, en aan „ mijn hart zoo dierbaare Gemeente ; U Lieden te „ verlaaten , mijne Vrienden ! die mij zoo waard en „ lief zijt , en onder welke 'er zijn , die meer aan„ kleeven dan een Broeder: — dit alles, en honderd „ Ühlgea , die ik hier niet noemen kan , treft mij ^, zoo geweldig, dat ik in moedelooze oogenblikken, „ met rlias en jonas zeggen zoude: „ Och „ „ Heere ! neem nu mijne ziele van mij. want het „ is mij beter re fterven dan te leeven!" „ Maar , als ik aan den anderen kant, in ftillen ,, chriftelijken ooimoed, befchouw, dat ik, hoewel niet geheel , echter ren grooten deele bier onnut, ,, door de barmhartigheid mijnes Gods, daar eene „ geopende deure vinde ter vrije verkondiging van ,, het Euangelie onzes Zaligmaakers, welke de lust ,, mijnes harten en het hoofdoogmerk mijner Roeping ,, en H. Bediening is; eene veilige fchuilplaars voor ,, den geesfel der tonge en de dagelijkfche kwellingen „ der partijfchap, die mij, zonder oirzaak, haat; — ,, als ik overweeg het vrije , het ongezochte , het éénnaarige , het juist tijdige dier beroeping; — de „ zeekerheid van een vast beftaan voor mij en mij"e ,, Familie ; — en bijzonder de geleegenheid , welke „ ik heb, om deeze beroeping te kunnen aanneemen, „ zon-  < 181 > „ zonder iets re verliezen van mijn goed recht; zon„ der de b«naen los te maaken, die mij aan de Ge„ meente en aan U Lieden verbinden , en eene „ oieenigte bijzonderheden , hier niet gevoegelijk te melden ; oan vreeze ;k zeer mij aan God , aan „ mijne Familie , aan de Gemeente en U Lieden „ zelve, te zullen bezondigen, indien ik, al ie veel ,, mij beraadende met bijzondere geneegei,heden , de ,, (tem des Heeren mijnes Gods ongehoorzaam was. „ Na meenige verzuchting toe den God der wijs,, heid om inlichting in zijnen, voor mij van weder,, zijden zoo moeilijken , weg; na bedaard en lang„ duurig onderzoek der redenen voor en tegen ; en „ na bedachtzaame regeling bij mij zelven van de „ wederzijdfche belangen en billijke voorwaarden, ,, ben ik dan eindelijk tot een b*.fluit gekoomen, „ onder oormoedig opzien tot Godlijke goedkeuring, „ het welk ik mij verpligt vinde ter kennisje van „ deeze Vergadering, onder eene fchokkende men- geling van itrijdenae aandoeningen mijnes gemoeds, te brengen. „ Weet dan, — lieve Medebroeders! — dat ik „ mij verpligt gevonden hebbe de beroeping re Loga, ,, na zoo lang en emftig beraad, te aanvaarden; — „ doch niet dan onder deeze exprtsfe Conditiën: I.J Dat ik daar mede nie s verlieze van mijn ,, recht op deeze mijne wettige Gemeente; „ neen maar de vrijheid boude , om , bij „ alle moogüjke gelegenheden het zelve te „ achtervolgen en te doen geiden; en, wan,, neer het God behaagt , in wiens hand „ tijden , ftonden en harten zijn , kalmer „ dagen te geeven en den geest der partij„ digheid te teugelen , tot U Lieden weder „ te keeren. —■ En gevolgelijk, dat ik der,, waards koomen zal zonder eenige ge» ,, woone losmaaking noch van deeze Ver„ gadering noch van de Eerw. Claslis van ,. Schieiand. ,, 3.) Dat ik 's Jaarlijks, zonder ander bezwaar, „ dan het bezorgen van den dienst, de vrij„ heid hebben moet, om zes weeken mijn „ Vaderland, Gemeente, Vrienden en achM 3 „ ter-  ♦C 182 > „ terblijvende Kinderen te gaan bezoeken, „ en mij in hun bijzijn , op den Vader„ landfchen grond, re verheugen. „ Onder deeze voorwaarden, beneevens eenige ,, andere , raakende het Tranfport, de Pas-poorten „ &c. mijnen Perfoon en Familie in het bijzonder „ betreffende, heb ik de beroeping aangenoomen, „ gebonden in dan geest, niet weetende wat mij „ daar ontmoeten zal, biddende God , dat Hij mij ,, voor naberouw bewaare , en alles doe uitloopen tot de eer van zijnen naam en tot weezenlijk heil „ van zijne Gemeentens. „ Ziet daar, Eerwaardige Medebroeders ! na on,, gemeene en onbedenkelijke gemoeds- flingeringen, „ mijne keuze , in welke ik hoop , en , naar mijn „ befte weeten vertrouw, den wil van mijnen God, „ met ootmoed en vertrouwelijk , te hebben opge„ volgd , weg en lot voor het overige beveelende „ in zijne Vaderlijke handen. „ Ik heb 'er flechts nog eenige weinge dingen bij „ te voegen, gedeeltelijk deeze Vergadering, gedeel,9 telijk mij zelven raakende. „ A. Wat het eerfte aangaat, verklaare ik „ «. Plegtig , dat ik , door deezen interme,, diairen ftap niet losmaake de wet,, tige en heilige banden , die mij aan „ deeze Vergadering en aan de Rotter„ damfche Gemeente verbinden. Ik ,, blijf mij, op gronden onzer Belij„ denis en Kerkenorde, bij mijne De,, ductie breeder gedetailleerd, befchou„ wen als wettig Leeraar deezer Ge* „ meente, en verlaat mijne plaatfe niet. „ Op dien grond zal ik , door billijke „ middelen , bij gepafte geleegenheid, ,, mijn recht vervolgen, en, het zij bij „ de Conftitueerende Vergadering, het „ zij bij het Wetgeevend Lichaam, vol,, gends de geprojecteerde Conftitutie „ daar te ftellen , het zij elders, waar „ het mogt behooren , geene gefchikte „ poogingen verzuimen , om de interdictie, welke de Raad (als boven » ge-  „ gemeld is) op naauwkeurïg onderzoek voor onrechtvaardig verklaard „ heeft, opgeheeven, en mij, bij eene „ wettige en rechtmaatige Refolutie, in „ mijnen dienst onder U herfteld te zien. „ @. Daar deeze Vergadering, als wettige Be,, roepers in naam der Gemeente, ver„ pligt is voor het betaamlijk onderhoud „ der Leeraaren te zorgen, verbinde ik „ mij ten plegtigften aan deeze Verga„ dering, om nimmer eenigen aanfpraak „ te zullen maaken op het Lands of „ Stads Tractement van 1 April 1798 „ en vervolgends, in het welk ik, zon„ der eenig tegenzeggen , lijden zal, ,, dat die Collega invalt, die tot dus „ verre het Tractement voor den der„ tienden Predikant genooten heeft, re„ nuntieerende daar van volkoomen, „ met belofte, van, bij eene altoos ge. ,, wenschte herfteliing , mij te zullen „ vergenoegen met zoodaanige fchik,, kingen, als welke, in reedelijkheid en „ tot onderling contentement, als dan „ zullen worden gemaakt; onvermin„ derd het goed recht, het welk ik „ nu, en als dan , op het, door nie„ mand ontfangen, Tractement van „ Lands en Stads wegen, zedert 1 Julij „ 1796 tot ultimo Maart 1798, zou „ moogen fuftineeren. „ b. In de tweede plaats , voor mij zelven ver,, zoek ik van deeze Vergadering , zonder ,, de gewoone losmaaking en dimisfie: <*. Dat mij van wegen deeze Groote Ver„ gadering mooge gegeeven worden een „ bloot Attest van Leer, Leeven en „ Verkeer onder U Lieden, zoo als „ U Eerw. in gemoede zult oordeelen „ te behooren, ten fine, om mij, waar „ ik koome, tot een bewijs te dienen, dat ik van hier niet vertrokken ben „ om eenige reden , welke mij Kerke- m 4 „ ajk  "< 184 > »' l'J'Lhec verbl'if on^er U Eerw. zou „ hebben onwaardig gemaakt, i, & Dat de Predikanten en Ouderling, welke „ in naam deezer Vergadering zullen „ verfchijnen op de aanftaande Clasfis „ belooken Paafchen, moogen worden „ gequahnceerd, om op dezelve in mij„ nen naam , en, des noods, wegens „ deeze Vergadering, te verzoeken een „ zoortgelijk bloot Attest van Leer „ Leeven en Verkeer , mede zonder „ eemgen gewoonen form van losmaa» «mg of Clasficaale dimisfie. weeTnf m.iVerigf ' d3ar ikJn°g geene bePaal!nS " ™- « ,maaken kan over den juiften tijd van „ m.jn finaal vertrek hoop ik nadere geleegenhe d " dafVin-en',°maU Eem- het faartwehe zeggen, „ dat niet dan ftootend en fnikkend mijn hart en " 2lg v°"tgllPPen ka" , biddende imusfchen God " jenJ?der Va" °"Zen He«e jesus christus " LedenJ T^aderi."^ « Elk van derzelv ? " net rijeflr3aIe met z'J"..l^ht, geleide door zij. » nen Geest, bewaare met zijne magt, en in alle bi. " V^TV^- f Zlïne alSenoe'gZaamne dl fl " U df,C Ól°- 1,efderiike ^ noodzaaklijke Eén- „ dragt, we ke hier thands zoo gelukkig heersen? „ en tot welke k met zoo veel genoegen mW ie poo„gmgen heb bijgedraagen , onder U beftenK? » en ae Gemeente van Rotterdam , onder Uwen „ dtenst en opzicht, beftendig blijve een lof op aarde' »ii ,-i/Cna Zü,-met Uwen Reest' hoeders.» ter„ wijl ik van nabij en van verre, met alle liefde „ gemeenfehap des geeftes, blijve * 60 " H°nLerr,Wel Ee™"«% Heeren, Leeraaren, „ Ouderlingen en Diaconen! » Van U Hoog en Wel Eerw. „ de zeer ootmoedige Dienaar en in »» J*s?* Christus liefhebbende „ Medebroeder „ «otterdam . tam «! C IA A V> t> *, dtn iden April m%. » Y. £t» Op  < 185 > Op de voorleezing van deeze Memorie voWen naar gewoonte, de broederlijkfte Refolutien der1" Vergadering, waar bij dezelve betuigde allergevoeligst aangedaan te zijn over den tot bier toe ongeluKkigeH of ten mhftm onzeekeren uitflag van dat alles, ver. klaarende tefens , met hartelijk leedweezen over het aanftaande gemis van eenen zoo waardigen en nuttigen Medebroeder, te beruften in de keuze do^r Ds. ss ha r p gedaan, om te vertrekken naar as rokende Gemeente van loca, en refolveerendè zijn Wel Eerw alle de verzoeken , bij zijne Memorie gedaan, volkoomen toe te ftaan, barteiijk biddende dat s Heeren gunflig aangezicht met zijn Wel Eerw. zal optrekken, en zijn Wel Eerw, in deeze Hem zoo zeer begeerende Gemeente zal ftellen tot eenen uitaebretden zegen, en ook nog eenmaal geeve, dat de Vergadering en de Gemeente moogen verblijd worden door zijn Wel Eerw. in zijnen wettigen Euangeliedienst onder ons herfteld te zien. Waar bij de Vergadering een verzoek deedt aan de Gecommitteerden in mijne zaak , om in derzelver werkzaamheden m zoo verre te continueeren , dac hun Eerw. verder bij alle gefchikte gelegenheden, in naam der Vergadering, alles zouden aanwenden' T1 ■|en'$ntS XV bevoorden'n2 van mijne herfteliing, als Pred'kant deezer Gemeente zou kunnen ftrekken. — Welken last door hun Eerw. met de gewoone SLl r,°? Z1C,h fienoome" ~ En van alle welke Refolutien ik door eene expresfelijk daar toe benoemde Commisfie, nog dien zelfden dag, kennis a™8,'- SeC gevoelige dankbaarheid voor de ftandvaltige liefde der Vergadering. „i" Cef6 T°lgende Ver?ade"ng , gehouden op den «den April 179S , ontving ik van dezelfde Groote Kerkenraads • vergadering het verzogt Attest van L.eer , Leeven en Verkeering, het welk éénpaarig, op voorftel eener ad banc caufam benoemde Commisfie, goedgekeurd, en door den Prtfes en Scriba der Vergadering onderteekend, en mij dien eigen dag inhoud" g Werdt' Z'inde V3D den v°Wden M 5 „ L. S.  < i86* > „ L. Si De Groote Kerkenraad der Nederduitfche Gereformeerde Gemeente te Rotterdam , verklaart bij ,, deezen zeer gevoelig aangedaan en diep getroffen te zijn , over de onaangenaame oraftandigheden en lotgevallen van haaren waardigen en zeer geliefden „ Medebroeder, den Wel Eerwaardigen, Godzaligen en zeer Geleerden Heere j. scharp , zedert den „ Jaare 1789 gewoonen en wettigen Leeraar deezer „ Gemeente , en over de facheufe gevolgen, welke ,, daar uit voor zijn Eerws. Huisgezin , voor onze Kerkelijke Vergaderingen, en voor onze Gemeente, -zijn voortgevloeid. ,, Zijn Eerw. op den 14 Julij 1796. benevens zijne Ambtgenooten opgeroepen zijnde , om, op „ order van het Provintiaal Beftuur van Holland, „ voor Wethouders en Raaden van Rotterdam , af»> teleggen zekere politieke Belofte van onderwerping en gehoorzaamheid aan den tegenwoordigen Re„ geeringsvorm &c., vondt het, ter voldoening aan ,, zijn geweeten, en ter voorkooming van alle verkeerde inteTpretatien in het vervolg, noodig om „ bij die gelegenheid fchriftelijk te verklaaren, in „ welken zin , en met welke meening Hij die Be„ lofte aflag. „ Deeze bijgevoegde verklaaring wierdt door den toenmaaligen Raad der Gemeente te Rotterdam zoodanig opgevat en verklaard , als of dezelve in „ zich behelsde eene heimelijke refirictie of indi„ recte weigering van de onderwerping en gehoor„ zaamheid in de termen van die Belofte vervat; „ met dat gevolg, dat de Raad der Gemeente Hem, „ op den 18 Julij deszelfden Jaars, de waarneeming „ zijner functie geïnterdiceerd, en het Provintiaal „ Committé , op den 21 Julij daaraanvolgende, die „ interdictie in eene finaale dimisfie veranderd heeft. „ Ds. scha&p heeft niet alleen daar tegen mon„ deling geprotefteerd, en in eene Juftiflcatoire Me„ morie aan den Raad, door eene duidelijke en „ openhartige verklaaring van zijne waare meening, „ getracht de ongegrondheid en daar uit voortij vloeijende onbillijkheid van dit alles aantetoonen, m en  „ cn op dien grond te verzoeken , dat de Raad tot „ opheffing van zijne dimisfie mogt medewerken; „ maar dè Kerkenraad heeft ook , uit volkoomene „ overtuiging, dat de waare meening van Ds. scharp ,, niet wel begreepen was, dit verzoek bij eene am„ pele Memorie onderfteund en aangedrongen. „ Dan dit alles vrugtloos bevonden zijnne, heeft „ de Kerkenraad eene Commisfie aangefteld van zes ,, Leden haarer Vergadering, gelast en behoorelijk „ gevolmagtigd , om uit haaren naam, als mede uit „ naam van ruim 8000 Leden haarer Gemeente, die. „ zulks bij Requefien van den Kerkenraad verzogt „ hadden, alle moogelijke middelen te beproeven en „ in het werk te ftellen , welke noodig en dienftig ,, konden geoordeeld worden , om de dimisfie van Ds. scharp opgeheven en zijn Eerw. in de „ volleedige waarneeming van zijnen wettigen Euan» „ geliedienst herfteld te krijgen; doch wederom met „ geen ander gevolg, dan dat de verzoeken ten dien ,, einde, bij onderfcneidene Adresfen, zoo van Ds, „scharp , als van de Gecommitteerden des Ker„ kenraads gedaan en aangedrongen , één en ander„ maal bij het Provintiaal Beftuur zijn gedeclineerd. „ Eindelijk heeft wel Ds. scharp, en de Ker„ kenraad en Gemeente, die zich zijne zaak zoo „ hartelijk aantrok , die fatisfactie verkreegen , dat. „ de opvolgende Raad der Gemeente van Rotter„ dam , in de maand November des Jaars 1797 ge- inftalleerd, na behoorelijk onderzoek en revifie „ van alle de Stukken, tot deeze zaak betrekkelijk, „ conform het Rapport van eene uit haar midden „ daar toe aangeftelde Commisfie , heeft gedecla„ reerd, dat de bovengemelde, en met het doen der „ Belofte door Ds. scharp zaamengevoegde ver„ klaaring in geenen deele ftrijdig is , nocb met den „ geest van bet Provintiaal Beftuur , nocb mei de ,, geadopteerde principes; — dat bet befiuit van „ fufpenfie' jegens den Predikant jan scharp m»« „ rtcbtmaatig , en de daar op gevolgde dimisfie bij „ furprife genoomen is. Dat zij derhalven, op grond „ van ftricte rechtvaardigheid, ingevalle zij de zaak „ als domeftiek, en alleen tot baare Vergadering bes, boorende, bcfcbottwde , niet zou aarfelen te ad-  < 188 > „ vifeeren , om de Belofte als waarlijk door Ds. „ scharp gedaan, en wat nog meerder is, door „ fcbriftelijke verzeekeringen beveiligd, aanteneemen, „ en daar mede de interdictie optebeffen en te /lellen „ buiten effect. Maar , daar deeze interdictie door „ een Provintiaal Decreet in eene dimisfie is g con„ verteerd, en bet dus niet meer van de competentie „ haarer Vergadering befebouwd kan worden — den „ Requeflrant renvoijeeü aan bet Int „ Gemeente den Euangeliedienst in alle deszelfs dee« „ len te koomen vervullen , zoo heeft zijn Eerw. „ zich , deels op den vriendelijken en eenpaatigefl ., aandrang öier Gemeente, deels ter vpldoerringe a^n „ den lust zijnes harten , om het Euangelie van „ zijnen God en Zaligmaaker openlijk en vnjedjk te „ verkondigen, maar ook deels en bijzondeilijk uit „ aanmerking van den tot hier toe zoo or.gunttigen ,, en on zekeren uitflag zijner zaak in ons Vaderland, „ zich in gemoede verpligt en gedrongen gevonden, „ om provifioneel aan de begeerte van die Gemeente „ te voldoen ; zoodanig echter , en op dien voer, „ dat zijn Eerw. daar door geenzins wil gereekend „ worden zijne Kerkelijk wettige betrekking , en de „ naauwe lieldebanden, welke tusfchen de Gemeente „ van Rotterdam en Hem plaats nebben, te ont„ binden , of te verbreeken ; maar in tegendeel vsn voorneemen is en zich verbonden heeft, om, met „ concurrentie en hulpe des Grooten Kerkenraads, 55 zijn goed recht te vervolgen , en zich ten dien „ einde , zoo dra^ tijd en gelegenheid 2ulks zal toe;) laaten, te adresfeeren aan de Conftitueerende Ver., gadering , of zoodanig Wetgeevend Ligm-.am , als „ bij de aanteneemene Conftiturie zal worden daar- gefteld, of waar zulks als dan anders zou moogen ., behooren. „ Het is dan op deeze gronden , dat zijn Eerw. van den Grooten Kerkenraad heef verzogt, om wel niet, uit aanmerking van Zijne wettige be„ roepinge te loga, en het gewillig opvolgen van „ dezelve,_ zijne betrekking als Kerkelijk wettig „ Leeraar in de Gemeente te Rotterdam te ontbin„ den , en Hem daar van eene gewoone Acte in „ forma te geeven, maar Hem alleen, onverminderd „ die betrekkinj», en de onafgebrookene voorrauu„ ring derzelve , ten genoegen van de Gemeente te „ loga, of ter voldoeninge van het Kerkbefluur in „ oost-vs iesland , daar zulks mogte nooóitf „ zijn, of gevorderd worden, te munieeren met eene „ Atteftatie van zijn Eerw. Leer, Leeven en Ver,, keeringe onder ons. ,, De Kerkenraad hier over gedelibereerd heb., bende, betuigde éÓNPAARiG , dat zij aan den ,, eenen  < 190 > „ eenen kant, «en hartelijk leedweezen gevoelde, dat zij zulk een verzoek ontvangen moest, en door „ het inwilligen daar van eenen zoo waardigen , en „ bij Haar en haare Gemeente zoo zeer geliefden ,, Medebroeder en Medeleeraar, althans voor eenen „ geruimen tijd, zou moeten, misfen : maar dat zij „ ook, aan den anderen kant, niet anders' kon, dan „ zijn Eerw. gedrag , uit hoofde der bovengemelde „ redenen en gronden , in deezen gehouden , vol' „ koomen te laudeeren en approbeeren , en diensvol„ gens zijn gedaan verzoek gereedelijk toeteftaan. „ Het is dan, ingevolge dit befluit, het welk ins„ gelijks op de bovengemelde redenen en motiven „ gebouwd is, dat de Groote Kerkenraad der Ne„ derduitfche Gereformeerde Gemeeme te Rotter,, dam, ten verzoeke van Ds. scharp, en ter vol,, doeninge van allen , die daar in belang hebben, ,, in volkoomene overtuiging der waarbeid, bij dee„ zen verklaart : dat zij den Perfoon van Ds. jan „ scharp, haaren wettigen Medeleeraar en Mede„ broeder alhier, kent en erkent voor eenen op„ rechten en getrouwen aankleever van de zuivere Genadeleer van jbsus christus , zoo als die ,, in ons Hervormd Kerkgenootfchap, op grond van „ den Bijbel, en overeenkomftig de vastgeftelde ,, Formulieren van Éénheid, geleerd en beleeden „ wordt; die door zijne bevallige predikgaaven, door „ de bijzondere en uitfteekende Talenten , die God „ in Hem gelegd heeft ; door zijne mannelijke ver„ deediging van onzen dierbaaren Godsdienst, en ,, zijne krachtige wederlegging van deszelfs oude, ,, maar vooral bok hedendaagfche Beftrij iers ; door „ zijn lofwaardig en onberifpelijk gedrag; door zijne „ lieftaalige, inneemende, vriendelijke, befcheidene, „ leerzaame en nuttige verkeering , zoo in onze ,, Vergaderingen , als in de Gemeente ; door zijne „ ieverige en welmeenende poogingen tot bewaaring ,, en aankweeking van orde , rust , en broederlijke ,, eensgezindheid ; door meenigvuldige bewijzen van „ waare menschlievenheid, en Chriftelijke dienst,, vaardigheid, zelfs omtrent dezulken , die in denk„ wijze geheel van hem veifchillen; zich de achting „ niet alleen van onze Broederfchap, maar ook van „ alle  «( 191 y ,, alle eerlijke en braave Lieden, die hem van nabij „ kennen, en den algemeenen roem van een waardig „ Euangeliedienaar , van een ongeveinsd Chriften, „ van een waaren Menfchenvriend, en een allernut„ tigst Lid der Maatfchappije te zijn , verworven „ heeft; die de achting, de liefde, en de hartelijkfte ,, verkleefdheid , zoo van alle de Leden onzer Ver„ gadering, als van het grootfte deel onzer Ge» „ meente ten allen tijde , maar bijzonder ook in ,, zijne onaangenaame omftandigheden en lotgevallen, „ op de fterkfte en overtuigendfte wijze genooten en „ ondervonden heeft; wiens verblijf onder ons altijd „ aangenaam was, maar wiens vertrek ons ook daar,, om eene rechtraaatige ftoffe van droefheid ver„ oorzaakt; dien wij zeer ongaarne moeten vaarwel „ zeggen , echter met dien hartelijken wensch en ,, ootmoedige bede tot God, dat zijn weg naar de „ Gemeente van loga voorfpoedig zij, en Gods „ Vaderlijke liefdezorg Hem veilig derwaards geleide; ,, dat zijn Euangeliedienst in die Gemeente vrucht,, baar gemaakt, en tot eenen wezenlijken zegen be„ vonden werde ; dat het verblijf van Hem en de ,, Zijnen aldaar op alle wijze veraangenaamd werde; ,, maar ook , dat de poogingen die noch tot zijn ,, Eerws. herfteliing en hervatting van zijnen wet„ tigen Euangeliedienst in deeze onze Gemeente zullen ,, worden aangewend, door het hoogstwijs en opper- magtig Beftuur van den Koning zijner Kerke , en 5, Regeerder der geheele weereld, zoodanig moogen beftuurd, en met zijnen zegen bekrachtigd worden, s, dat wij ons eerlang wederom in zijn bijzijn en j, broederlijke inwooning onder ons verblijden , en 5, gezaamenlijk met Hem in het werk van onzen s, Heer en Zaligmaaker verkeeren moogen. „ Aldus gedaan in onze Groote Kerkenraads-ver„ gadering te Rotterdam, den 13 April 1798. (geteekend) „ J. W. BOU VINK, r. D. M. Rotter, „ Syn. b. t. Prdfes. „ W. VAN NIEÜWSTADT, „ Syn. Scriba." Dit  Dit niet alleen, maar eene daar toe benoemde Commisfie uit de Groote Vergadering, verzogt opde Clasficaale Vergadering van Scbieiand eene zoort* gelijke Attéftatie, zonder ontflag en behoudens mijn recht; welke Vergadering, eeven Eénpaarig, het geheele gehouden gedrag des Kerkenraads goedgekeurd, alle de pofnivei) van deszelfs verleend Attest overgshoomen , en daar bij gevoegd heeft een Getuigfchrlff van den volgenden inhoud: » L- S. „ De Clasfis van Scbieiand, gehoord hebbende „ het voorftel van Gecommitteerden uit den Groo,, ten Kerkenraad der Nederduitfche Hervormde Ge„ meente te Rotterdam , mitsgaders de prailecture „ van zeekere Atteftatie, door gemelden Kerkenraad, „ invoegen en ten fine als daar in vermeld , afge„ peeven aan den Eerwaardigen, Godzaligen en zeer „ Geleerden Heere j. scharp, waardigen en Ker„ kelijk wettigen Euangeliedienaar te Rotterdam, „ heetc na gedaane omvraag , en gehoudene delibe„ ratie, ééNPAARio bcfiooten , ter voldoeninge ,, aan het verzoek van Gecommitteerden uit den „ Rorterdamfchen Kerkenraad , aan de rechtmaatige ,, begeerte van Ds. j. scharp, en van allen , die „ daar in belang hebben , te verklaaren , gelijk zij „ verklaart bij deezen, dat zij het gedrag, zoo door „ den Grooten Kerkenraad van Rotterdam, als door „ Ds. scharp, in deeze zonderlinge en onaange„ naame omftandigheden gehouden , volkoomen lau,, deert en approbeert, en dat zij diensvolgens met „ overneeming van , en inhasfie aan , alle de pofi,, tiven, redenen, en motiven, in bovengemelde At„ trftütie vermeld, aan Ds. scharp vrijlaat, om, ,, gebetl onverminderd zijne wettige betrekking op ,, de Gemeente van Rotterdam . en zoo lang zijne „ politieke interdictie en dimisfie niet volleedig zal „ zijn opgeheeven , van hier te vertrekken naar de ,, Gemeente van loga in oost-vriesland, om „ aldaar den Euangeliedienst in alle deszelfs deelen ,, te vervullen; dat zij Ds. scharp altoos gekend „ heefc, en erkennen moet, voor eenen waardigen, „ nut-  < 193 > „ nuttigen en zeer begaafden Leeraar in Gods Kerk, zuiver in de Leer, onergerlijk en onberifpelijk in „ den wandel ; voor eenen zeer bekwaamen , ieve,, rigen en getrouwen voorftander en verdeediger „ van onzen Hervormden Godsdienst; voor een aan„ genaam en nuttig Lid van onze Clasficaale Ver„ gaderingen, die door zijne broederlijke verkeering, „ door zijne wijze, voorzigtige en bondige Adviefën „ altoos een medewerker was aan de eer onzer Ver„ gadering , aan het heil der Kerke en aan het nut „ der Gemeentens , welke bijzonder aan ons opzicht „ en onze zorge zijn toebetrouwd : hartelijk wen,, fchende en biddende, dat de groote Koning zijner ,, Kerke over het voorneemen en de gedaane keuze ,, van Ds. scharp de zigtbaarfte bewijzen zijner „ Godlijke goedkeuring zal verleenen ; dat zijn aan„ gezigte derwaards met hem optrekke ; dat zijn „ Euangeliedienst in de Gemeente van looa ge,, zeegend werde tot uitbreiding van jesus Koning„ rijk, tot opbouwing en verfterking in haar aller„ heiligst geloof, hoop en liefde; dat 't Hem en de «, Zijnen daar welgaa; en dat wij ons eerlang, indien ,, 't Gode behaagt, in zijne herfteliing, terugkoomst, ,, en vernieuwde broederlijke verkeering onder ons, „ hartelijk zullen moogen verblijden. „ Aldus gedaan in onze Clasficaale Vergadering, „ gehouden te Rotterdam den 17 April 1798. (geteekend) „ J. J. LE SAGE TEN BROEK» „ Cl. b. t. Preefies. „ J. W. B O U V INK, „ CL b. t. Scriba.n Voorts werd ik , op den poften April, op eeven dezelfde Vriendbroederlijke wijze , en onder dezelfde voorbehouding van mijn volkoomen recht, door mijne Mederegenten der Diaconie- fchoclen te Rotterdam, N pro-  < 194 > provifioneel en onder de hoop eener fpoedige hervatting van ook dit gedeelte mijnes dienltes ontflagen, en door den welfpreekenden mond mijnes getrouwen Amptgenoots , den Wel Eerw, kaas, een aandoenlijk , zeegenend en intermediair Vaar viel gezegd. En eindelijk ontving ik , bij dit alles , de hartelijkfte Brieven uir Oost - vriesland, met verftendiging, dat ook daar mijne aanneeming der beroeping met algemeene blijdfchap was ontfangen, alles mij was toegedaan , en ik, onder Gods zegen, tegen den door mij geftelden tijd, met het grootfte verlangen weid le gemoete gezien. Zoo eindigt voor een poos (indien de goede Voorzienigheid mij gezondheid en leeven fpaart) de zaak, welke JVlij ongelukkig, mijne Gemeente verdrietig en alle Vrienden van ftricte rechtvaardigheid, hoedaanig ook anders verfchillende in denkwijzen, ontevreeden gemaakt heeft. Zoo is 'er voor mij thands geen verblijf meer in het Land mijner geboorte , altoos het voorwerp mijner vuurige liefde en zoo dikwils het onderwerp mijner plegtige en bijzondere gebeden; geene erfenis in het Land mijner Vaderen ; geene dagordening in het Huis des Heeren mijnes Gods aan deeze plaatze; — Nu zal geene broederlijke handdruk mijner Amptgenooten , geene geroeenfchap met mijne Gemeente, geene dankbaarheid mijner Leerlingen, geen omgang met mijne Vrienden, geene omhelzing mijner Maagfchap , geene tederheid van een gedeelte mijner Kinderen (wier onderwijs en opvoeding mij verpligt hen achter te laaten) mijn gevoelig hart, eenen geruimen tijd, verkwikken!! — en wie, — in de ongewisheid onzes kortftondigen leevens, — wie kan mij verzeekeren , dat ik aan deezen rand van het graf veelen ooit zal weder zien, met welke ik in mijn hart had zaamen te leeven en te  < 195 > te fterven ? — Rust gij zagt in God, dierbaare asch mijner zalige Ouderen ! uwe oogen zal het verdriet niet doorknaagen om dat gij uwen Eéngeboorenen uit zijne Erve verftooten ziet! Rust in God, lief gezaligd Kroost! dat, in den Vadeilandfchen grond begraven , de heerlijke opftanriing verbeidt, Gij ten minften zult met mij niet omzwerven in een vreemd Land, waar ik, ja, op den zegen van dien God, die mij roept, vertrouwe, maar meenigmaalen het gemis mijnes lieven Vaderlands befchreien zal, Hoe zoude ik mij getrooften , —- of liever, hoe zou ik , met zelfsveroordeeling, de rechtvaardigheid der behandelingen, die ik geleeden heb, erkennen, indien ik immer, om het verfchil van denkwijze, éénen éénigen mijner Medeburgeren perfoneel beleedigd , of immer nagelaaten had cie hand te reiken aan iemand hunner, die eenen dienst vergde , welke in mijn vermoogen was; maar nu, daar ik mij zelven niets kwaads bewust ben, meene ik vrij uit te moogen klaagen over onverdienden tegenfpoed. Voor God erkenne ik mij eenen Zondaar , die oneindige reizen mijnen weg bedierf en zijne kaftijdende roede met ootmoed kusfchen moet en wil ; maar aan de menfchen ben ik onfchuldig , en tegen de Maatfchappij en eene vastgeftelde orde van zaaken heb ik mij nimmer vergreepen, en het aantal mijner Medeburgeren, dat de tegenwoordige orde aankleeft, en zich mijne belangen echter zoo ijverig aantrok, en daar door niet zelden de verwondering wekte der geenen zelve, die mijne zaak beflisfen moeften , ftrekt mij hier in tot een ontegenzeglijk bewijs. — Dan, ik wil niet meerder klaagen, veel eer zal ik roemen in mijne zwakheden , en de genade mijnes Gods, op welke ik hoope, zal mij genoeg zijn. Ik gaa heenen met deeze niet geringe voldoening, dat niemand mijner Vijanden mij van eenige Staatsmisdaad overtuigen, zelfs niet met eenigen febijn befchuldigen konde ; — met deeze, nog veel grootere, fatisfactie, dat, in het onpartijdig, langduurig en naauwkeurig onderzoek van den Raad der Gemeente , niets nadeeligs tegen mij gevonden , maar in tegendeel de behandeling , mij aangedaan , voor overhaast, partijdig en onbillijk , en mijne klagten N a voor  voor gefondeerd en recbtmaatig verklaard zijn. Ik gaa heenen onder de traanen eener liefhebbende Gemeente en den fpijt mijner Medebroederen , verre verwijderd van joram's vloek, die heenen ging, zonder begeerd te zijn. Ik gaa heenen , zonder de banden los te maaken, die mij aan de Rotterdamfche Gemeente en de Schielandfche Kerkvergadering verbinden, en in de ftille hoop, dac, daar het Adminiftratief Beftuur mij niet veroordeeld, maar alleen naar de hoogfte Magt verwcezen heeft, eenmaal de geleegenheid , om mijn recht te vorderen , in bedaarde en conftitutioneele tijden, gebooren zal worden, en, de billijkheid over de vooro.ordeelen zegepraalende, ik aan de Gemeente zal wedergegeeven worden. Maar wat mij immer ook ontvallen mooge , verlaat gij mij niet, God van mijn vertrouwen! toevlugt in tijden van bezwaar! die nooit befchaamd laat worden den geenen die U verwacht ! Uw aangezicht gaa met mij op, om mij gerust te ltellen; bedaar de woelingen van mijn fchokkend hart cn balzem mijne fcbrijnende wonden door de vertrooftingen uwer genade en de invloeden van uwen II. Geest. Ook daar, werwaards uwe Voorzienigheid mij, met zoo fpreekende beftuuring , roept, onderfteune mij uwe hand en zeegene uwe medewerking mijne prediking; en hoor ook in het Land der Vreemden alle gebed en fmeeking, het welk ik niet alleen voor die Kudde, die ook de uwe is , maar ook voor mijne tegenwoordige Gemeente, en ten goede van mijn Vaderland , voor uw aangezicht zal uitftorten, om des Heeren wille ; want de aarde is de uwe en haare volheid, de weereld en die daar op woonen!! Vaar wel dan, mijn Vaderland! ik kusfche, wel dra voor het laatst, uwen mij dierbaaren grond, doorweekt van het bloed , dat onze braave Vaderen voor uwe Vrijheid hebben doen ftroomen. Mogt ik mij , van verre , nog verblijden over uwen bloei, uwen voorfpoed, uwen welvaart! Orde en Eendragt moeten uwe Maatfchappij gezeegend en gelukkig maaken , en tot den jongiten dag blijve Nederland, wat het te vooren was , de jalouzij zijner Nabuuren , de ftapelpiaats van Europa, het fteunpunt zijner Vrienden , de fcbrik zijner Vijanden en een paradijs voor des-  < *97 > deszelfs Bewooners! — Wat mij intusfchen aangaat, waar ik mij bevinde , zal mijn hart aan U gehecht zijn; nooit zal ik vergeeten een Nederlander te zijn, en altoos zal ik mijne Kinderen infeherpen liefde voor uwe grootheid en haat tegen uwe vijanden. Vaart wel, Gij duizenden mijner Vrienden! getrouw in druk gelijk in voorfpoed , fchaamdet gij u niet, met uwe naamen , mijne belangen te behartigen bij Politieke en Kerkelijke Vergaderingen; veelen uwer oeffenden gemeenfehap aan mijn lijden door weldaadige zorgen, en alle de Jaaren, die ik onder U, — hier en in mijne voorige Gemeentens — heb doorgebragt, zijn vol geweest van genoegens, welke mij uwe en hunne liefde heeft doen fmaaken. God vergelde U alles! een dankbaar hart zal uwe beeldenisfen bewaaren , en gaat het naar mijnen wensch , dan kent Gij, en allen, die U waard zijn, den tegenfpoed alleen bij den naam, en een overvloed van zegeningen ftroome in alle uwe betrekkingen ! Gij bijzonder, wier denkbeelden in het Godsdienftige of Burgerlijke met de mijne verfchilden , op wier vriendfehap ilc dus minder fcheen reekening te moogen maaken, en die eeven wel, uit eerlijke beginzelen, mijne belangen hebt poogen te bevnorderen! — vergeeft mij, zo ik hier niet uwe naamen fpelle ; bij mij zullen zij niet vergeeten worden ; bij mijne Vrienden zullen zij in erkentenis zijn , en bij mijne Vijanden zou het misfchien U fchadelijk zijn: Maar, hoe ook voorts mijn lot zij , aan U zal nooit mijn ramp geweeten worden , dankbaar zal ik lleeds uwe liefde erkennen, en de weinige dienst, die ik U zou moogen kunnen bewijzen, zal U altoos bereid zijn. — Vaart allen wel, Vrienden van mij en van desmijnen ! bewaart mijne nagedachtenis in een genegen geheugen , en niets zal mijne blijdfehap eevenaaren , wanneer Wij nog eens te zaamen ons verheugen moogen in de ondervinding deezer waarheid , dat een vriend ten allen tijde lief beeft , gelijk een broeder in de be~ naauwdbeid wordt gebooren. Vaart ook gij wel, die mijne Vijanden waart, en U verzet hebt tegen mijn geluk en de gewenschte vervulling mijner billijke wenfehen! — ik vergeef U alles , ter liefde van eenen Zaligmaaker, die zelve N 3 voor  Toor zijne Vijanden badt , en mij den Hemelfchen Vader heefc leeren bidden : „ Vergeef ons onze „ fchulden gelijk ook wij vergeeven aan onze fchul,, denaaren!" — Van veelen , van de meeften Uwer, misfchien van bijna U Lieden allen, vertrouw ik met efn hare, dac gaarne het befte denkt van mijne eevenmenfehen, dat Gij niet gehandeld hebc uit hec fnood beginzel van haat en het Satanisch opzet om moedwillig kwaad te doen. — Ik weer dat vooroordeelen, drift , partijzucht en de omftandigheden der tijden, zeer dikwils iemand onbillijk maaken tegen zijn gewoon character aan en onrechtvaardig alleen uit verblinding ; Ik ben volkoomen verzeekerd , dat veelen uwer mijnen perfoon niet dan zeer oppervlakkig kennen , geen onderfcheid maaken tu«fchen het veifchil van gevoelens , waar in de éénzelvigheid onder de menfehen onmooglijk is, en tüJfcnèm prircipien van het hart , welke bij ieder eerlijk man , hoe verfchillende ook anders, altoos deugdzaam en voor anderen onfchadelijk zijn , en dat zeer veele anderen zijn medegedeepr door eenen ijver zonder veritand : —maar, hoe bet ook weezen mooge , ik vergeef het U . en verlaat mijn Vaderland , zoo als ik éénmaal de weereld hoop te verlaaten , zonder perioneelen wrok, en her bevel mijnes Heilands indachtig: ., Indien uw broeder tegen U gezondigd heeft, zo zult „ Gij het hem vergeeven." — Met deeze zelfsvoldoening, dat ik niemand uwer ooit perfoneel beleedigd heb , dat ik de haarelijkheden altoos met mond en pen heb tegengeftaan, ook in die fchriften, welke men tor m>jn bezwaar heeft willen doen dienen, wen?ch ik U een gedrag, dar de vrijheid van denken eerbieligr, de m ^schlievenheid, rechtvaardigheid en billijkheid betracht, en, zonder grond tot naoerouw, nimmer aan eenen anderen doet, bet geen gij billijk zoud verlangen , dat nooit aan U gefchicden mogt, en het welk nooit den zegen Gods uir uw leeven, en de gegronde gerustheid uit uw fterfuur zal wegneemen. Maar vooral treft mij het affcheid , — ook zelfs ïn het hoopend vooruitzicht van U, voor mijnen dood, nog eens weder te zien, — hartelijk geliefde Gemeente van Rotterdam, met alle uwe Leeraaren, Op-  < 199 > Opzieners en Diacnnen ! — Daar, waar het gevoel in al zijn kracht ipreekt, daar zoekt de hoo^fte welJpreekenheid , — en hoe veel meerder mijn gering verrnoogen van welzeggen , — naar woorden en uitdrukkingen , die naauwhjks de fcbaduw zijn van hec weezen des gevoels. Deeze bladeren zuilen U overtuigen, dat ik niers verzuimd, dat ik alles (ruisfchien zelfs, naar zonvniger oordeel, reeus te veel) gtaaan heb, om ondtr U mij ïen wetrigen EuangeliediensE te blijven vervullen ; Dit was ik aan God, aan U en aan mij zelven verfchuldigd. Uwe poogingt.n (dank zij uwer Liefde!) hebben de mijne ve gez-id en onderfteund. De redenen, waarom ik in dit oogenblik niet verder voorrgaa , zijn naar waarheid en voldoende in het bovcnttaande te vinden , en, zoo rasch het de geleegerheid toelaat, zal ik , met uwe medewerking, geenen minderen ijver toonen, dan ik tot hier toe gedaan heb. Nu wettig, en met fpreekende bewijzen eener Godlijke beltuuring , geroepen, gaa ik elders heenen, in gehoorzaamheid aan' het bevel: „ Gaat heenen in de geheele weereld, ,, predikt her Euangelie aan alle Creaturen," en mee geloovig vertrouwen op de belofte : ,, Jk ben roet ., U Lieden alle de dagen." IntusTchen blijft mijne liefde, mijne vriendfehap, mijne dankhaare erkentenis met U allen , en gelijk ik mij uwer beproefde geneegenheid en voorbiddingen aanbeveele, zullen ook fteeds mijne fmeekingen voor U ten goede, en mijn geKed tot uwe zaligheid zijn. Va art wel dan , Eerwaardige Araptgenooten, Hoogleeraaren en Leeraaien der Rotterdamfi he Gemeente ! — Hoe zeldzaam de Broedertrouw altoos was en vooral in onzen tijd geworden is, zij woonde onder Ons, en Gij hebt al den tijd mijnes lijdens daar van een zoo febitterend vooibeeld gegeeven, dat het zommige andere Minifterien beichaamen , andere verfterken en allen tot een patroon van navolging verltrekken moer. Hebt dank, mijne Broeders! voor uwe belangelooze hulp in de waarneeming mij' et Predikbeurten geduurende een zoo geruimen tijd; voor alle uwe liefderijke verkeeringen, opbeuringen en vertrooltingen j voor uw wijs beftuur, uwe éénpaarige N 4 me-  *C Ir* ttedewerking tot mijn herftel en uwe deelneeming in mijne lotgevallen. Uw God en de mijne, wien wij in zoo liefderijke vereeniging des geeftes te zaamen in deeze Gemeente gediend hebben , vergelde den arbeid uwer liefde en uwe gehoorzaamheid aan het bevel onzes Godlijken Meefters , met U te zeegenen in alles en tot alles! Dat uwe Perfoonen gelukkig , uwe Familien voorfpoedig, uw Dienstwerk zalig voor veeier harten, en uw lot en weg aan God bevoolen zij! Verblijd U in den bloei van onze Gemeente en ziet dezelve toereemen, onder uwe godvruchtige poogingen, in kennis en genade , gefticht worden , vrede hebben , en wandelen in de vertrooftingen van den H. Geest! — Draagt mij beftendig die zelfde vriendfchap toe, welke gij mij tot hier toe hebt beweezen , en onderfteund mijn vertrouwen op God door uwe broed.rlijke gebeden. Van mijne zijde beloof ik U altoos dezelfde hoogachting, dezelfde liefde, het zelfde eerlijk, openhartig en onveranderlijk Broedeihart, en ook daar , waar Eeuwige Barmhartigheid de fmeekingen des armen en verdreevenen niet zal afwijzen, zal mijn gebed voor U zijn , op ,dat God uit zijne algenoegzaamheid allen uwen nooddruft vervulle door jesüs Christus! Vaart wel, Eerwaardige Ouderlingen en getrouwe Diaconen! -— Uwe waare geneegenheid, uwe ééi'paarige befluiten tot mijne wettig- verklaaring en bijftand in mijne poogingen, uw vriendelijke omgang, uwe ftandvaftige getrouwheid, en het éénftemmig getuigfchrifc, mij door U , tot een gedenkftuk uwer liefde en die mijner Amptsbroederen, snedegegeeven, verbinden mij voor altoos dankbaar aan U Lieden. Gezeegend moete uw lot in de weereld , allezints goed uw opgang in de Kerk onzes Gods , vruchtbaar uw werk ren nutte der Gemeente , algemeen uwe achting , Euangelisch uw hart cn zalig uw fterfuur zijn! — Bewaart toch ongefchonden de Eéndragt en Broederliefde in uwe Kerkelijke Vergaderingen. Beleeft nimmer de akelige geleegenheden, om verdrukte Broederen te moeten helpen , maar , zo dat onverhoopt gebeurt, gedraagt U dan altoos, gelijk gij je-  jegens mij gedaan hebt , en uw loon zij groot bij God, die de oprechten van harten behoudt! Deelt eene dubbele maat van dien zegen , voorbeeldige en getrouwe Gecommitteerden 1 die aan de Vergadering tot oogen en handen , en voor mij tot ftaven en Iteunzels waart. Standvaftige en bepioefde Vriend TtN broek! aandoenlijke en deelneementle hoog! bedaard- werkzaame de srl 1 ronuootitigeerlijke van loo ! hartelijk-liefhebbenae mtujveld en verftandig ijverende uitdenbroek! — en gij ook, getrouwe en achtingwaardige van velsfn, die alleen door het harte - leed bij de toenmaaligè fmarten uwer nu zalige Echtgenoote genoodzaak. zijt geweest het werk aan uwe Medebroederen ter voltooijing over te laaten, het welk Gij neevens Hen, zoo kloekmoedig, had begonnen! — Uwen lof, fchoon boven mijn vermoogen , heb ik in dit Hifloriscb Bericht, waar het te pas kwam, met verfcnuldigde erkentenis poogen te verheffen ; maar, of het gedaane werk niet genoeg waare, hebt gij mijne verpligting vergroot, door U zoo gewillig den last der continuatie te laaten welgevallen, om Mij, ten allen tijde, in de gefchikte en geleegene poogingen ter mijner herfteliing te blijven onderfteunen. Dit zal ons een- nieuwe band zijn van onlosmaakbaare vriendfchap en het zegel op onze Broedermin. — Maar juist dit gevoel verfmoort het afgepijnigd vaart wel tusfchen mijne beevende lippen. — Och of de uitgekiptfte der Godlijke zeegeningen ruften mogten op de fchedels van deeze afgezonderden onder hunne Broederen ! — en dat, bij die gelukkige zelfvoldoening , waar mede de deugd zich zelve beloont, en bij de algemeene achting , welke hunne uitfteekende braafheid en Chrifteiijke gezinning verdient, God, de Vader der lichten , alle goede gaaven en volmaakte giften over hen en alle de hunne doe nederdaalen , en tijdelijk en eeuwig hun die liefde vergelde, welke mijne, hoewel altoos-duurende, dankbaarheid hun nooit vergelden kan. Vaart allen wel, lieve Gemeentens der Nederlandfche Kerk, onder welke ik nu twintig Jaaren in het Euangelie gearbeid heb! Vaar wkl, mij nog lief st. anhaland, eerfteling mijner kracht! — Wel-