I NIEUWE N EDERLAND S CHE JAARBOEKEN, of VERVOLG der MERKWAARDIGSTE GESCHIEDENISSEN, DIE VOORGEVALLEN ZYN IN DE VEREENIGDE PROVINCIËN, GENERALITEITS LALDEN, EN DE VOLKPLANTINGEN van den STAAT. TWT.E-EN- TWINTIGSTE DEELS DERDE STUK, mdcglxxx vii. Te LEIDEN, By P. van der EYK en D. VYGH. Te JMSTELD/i M, By j. van der BURGH en ZOON.   N ï Ë Ü W E NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN* J U L Y. MDCCLXXXVII. • ,. I II! nog hunne begrippen zig laaten opdringen , en E namen op den Landdag van April en Mei 1786 1 een nadrukkelyk befluit ter handhaving van de tegrnswoordige Regueringvorm, en Staatsgefteldheid dezer Provircie; ook ter voorkommge * van die middelen, die zy zagen, dat tot affchaf- rten, in Gel tleil. in Juny «» >7«7» dan die van eigenbelang, dan het zoeken om in troebel water te visfchen, en z>g zei ven in de Regeeringüoelen te plaatfen, uit welken zy anderen verftooteden. Zy meenden, om veele redenen, en byzonder ook om deze redenen alle hunne woelingen te moeten vrrdagt houden, en tegengaan, te meer, daar de Nieuwe Patriotten niet fchroomden, zelfs den geheelen Staat van eene uitheemfche Mogendheid afhange!yk te maaken, mits zy maar in hunne oogmerken mogten ilaagen, in welken hen die Mogendheid zo openlyk, als onder de hand onderfteunde, en op.welke de Staten van Gelderland zo groot een vertrouwen niet Relden. Zy zagen , dat de Nieuwerwetfche Patriotten, tot het geweldaadig doordringen van hunne plans, een gedeelte der Burgeryen hadden irgc-r:epen, en iu Vergaderingen of Sociëteiten verzamel, en een gropt gedeelte ook hadden gewa« pend ;dat men tot dat zelfde einde, voor een groot gedeelte eene eigenlyke- Volksregeering zogt in te voeren, en ouk wel moest invoeren, dog welke de Stalen dezer Provincie en tegen de Grondwetten var den Lande, en de bezwooreneConftitutie regelrecht aanloopende , en allergevaarlykst en ten hoogden Dadeelig agtten. De Staten oordeelden verder, dat 'er geen Regeering zonder ge* breken is, nog kan zyn, en dat hier git de liefhebbers van nieuwigheid, of ook van hun eigenbelang, aityd vcorwendzels kunnen nemen, om de "tegen wu>rdig'? Regeering aan te vallen, onder den icuyn van die te willen verbeteren. Libertas £? fpeciofa xomina prtsfen/ntur, nee quisqunm alie* wum fervitium domtnationem concupivit, ut nm (adem ifta vocabula ufurparet, zegt de Staatkundige Tacitus Lib. 4. Hiflor. ccp. 73. Dat is: „De naam van Vryheid , en diergelyke andere ,, fchoonfchynende ramen worden voorgewend; „ en niemand is 'er, die eens anders flaverny 9S dingen van den&aat, en dikwyls veel Woed ver- a Eieren is om verre geworpen en vernietigd. De f l aten van Gelderland kwamen ook kraguglyk « daar voor uit, dat zy vooral die leer verfoei-< dtü die in Dag- en Weekpapieren, byzonder / met' vee! arglistigheid in de ftollandfche H.tto , riefche Garant van Mei 1786, en m alle de, Nteuw-Patriottifche Couranten openlyk wierdt, aangeprezen, als of de heiligde verdragen, opdragten, avereenkornften, verbintenisfen, al waren die m^t de dierftc Eeden geftaafd, en door een on<*-ftoord bezit van lange ]aaren bekragtiad, ten allen tvden egter, onder voorgeven van 'sVolks nut en voordeel, zouden mogen verbroken worden: ganscb anders, dan de onftervetyke Huig de Groot, in zyn Recht van Vrede en Oorlog II. B. 22. d. §• tl. eert; en gansch anders, dan de Staten Generaal gevoelden in hun Antwoord op de Memorie van den Gezanc van Spanje, by Refolmie van 16 Masrt S72Ö. „ Dat van de inagtneming en nakoming 1 van de Tractaten en Verbintenisfen alle zekerheid, die de Vorften en Staten onderling heb\\ ben, afhangt, en dat men geen ftaat me#r kan ' maken op de toekoomende verdragen, als men de voorheen gemaakte niet nakomt." Het welk fchoon aldaar eigenlyk van de Traftatec met uit. heemfche Mogendheden gezegd worde , met te min op de algemeene gronden van verpligting tot onderhouding der heilige trouw gevestigd », Vooral waren de Staten dezer Provincie veronr wsardigd over de verregaande lasterzucht, di< thands, zonder ontzag voor Regenten , vco den Stadhouder, ja zelfs voor den Souverein Mmmmm 3 j; 3el- KRAlNO. Alge* teene anterk.mtrend le geteurten.n Gelierl. in fttny en faly 1787- 1  Gel- Di-RLAND. tneene aanmerk,omtrend de ge. b'urten. in Gelder/, in Juny ei J«iy 1594 NIEUWE NEDERLANDSCHE in de Hollandfehe Dag- en Weekpapieren op eën nooit gehoorde wyze, dagel^ks woedde, éo at u , C .inJV0Ïland verou'-!"ofd wierdc, en tot een hulpmiddel gebruikt, om alle tegenftand van eerJyke Kegenten , tegen de omworpene Plans, ware het dus mogelyk , uit den weg te ruimen. Te meer waren de Staten hier over verontwaardigd, daar zy zagen, hoe dat de Prins Erfftadhouder, hoe dat dage yks, byzonder in de remotie van Regenten te Amfteldam en Rotterdam, cn in de plunderingen te Amfteldam, braave, kundige en eerlyke Regenten de onfchuidigc flagtofFers van de godloze lasterzucht waren geworden Het ! gevaar van dusdanige handelwyze heeft den Volk vriend RonssE^u/ar l'Orie. de iVnegal. parmi les homm. in de Opdragt p. XI, reeds aangewezen, wanneer hy de Regeerders van zyn Vaderland aldus aanfpreekt: Gardez vous furtout, zegt Hy, d ecouter jamais des interpretatior.s fmiflres 6? des discours entenimis, o o n t l e s m o ï i f s s *.* cb e ts Jont jouvent plus dangereux qw /es *£ions> gut en font l objet. Zy gcheugden , hoe men hun gezag omtrend de ftedcn Hattem cn EIburs m September 1786 hadtaangerand; zy fpieeclden zig aan de Provincie Utrecht, alwaar reeds lenige Staatsleden, aan het Nieuwerwetfche Patriottis* mus toegedaan, zig voor de waare en eenige Sta ten , der, eenigen Souverein hadden opgeworpen! en de Staten zeiven, voor onwettige, voor uiurpateun? hadden verklaard, en getragt uit de Regeenug te bonzen. Zy meenden te voorzien, dat zodanig onweder ook al in Friesland broeide en Hun wel haast het zelfde lot dreigde, daar dl Nieuwe Patriotten, door het verjaagen der Oude en opwerpen van Nieuwe Staten, hun ontwerp dagten door te zetten; dat daar toe de middelen met kragt wierden by de hand genomen , en meer en meer voor de Staten van Gelderland hacheiyk werden, nadien zy reeds byna met een gedeelte itr Provincie van Utrecht, die met Hun eensge, zind  JAARBOEKEN, Ju!y, 1787» -595 z'nd was, in openbare oorlog waren met de Provincie Holland, en met dat gedeelte van Utrecht, 'cwelk door Holland was overgehaald en met geld j en gewapende manfehap onderfteund wierdt, als mede met de Provincie Overysiel, alwaat het Nieuwerwetsch Patriottismus by de Hoofdlieden en veele Leden der Ridderfchap de overhand hadt, en met Hollandsch geld en den fterken arm tegen andersdenkende Staatsleden en Ingezetenen wierdt ftaande gehouden. , De Staten van Gelderland hadden van vericheidene kanten, geweldige aanvallen te vrsezen, welken, indien zy onderiteund wierden door die geenen hunner Ingezetenen , die ook met de fchoonichynende denkbeelden van Volksregeering,zyn vooringenomen,misleid en verblind, welligt eene geheele omkeering in hunne Provincie zouden kunnen te wege brengen. In dezen toelland van zaken wilden de Staten van Gelderland het gedreigd onweder by tyd* voorkomen , eer het uitbarstte, en den toegebragte (lag onherftelbaar zoude zyn, (*). Daar moest dan ook eene ftap ondernomen worden, niet, om, gelyk in Holland, het een gedeelte der Burgers en Ingezetenen te wapenen, en het ander gedeelte te ontwapenen; maar om de geheele Burgeryen in de Steden en ten platten Lande te ontwapenen; en dus te verhoeden, dat de eene den andereo. niet onderdrukten, en voor te komen, dat niet die Ingezetenen, die met de denkbeelden van hervorming beimet, en door het fchynfchoon van het Nieuwe Patriottismus verleid waren, met de invallers van buiten zouden kunnen famenfpannen , en hun helpen, om ook hier (*) Omtie malum nafcens factie opprimitur; inveieratum fit plerumque robuflius . Ciceb. V. Philipp, c. Ti. in fine. „ Dat is, Alle kwaad wordt ligt ,, 111 zyn geboorte gefraoord: maar verouderd zynde , „ wordt hoe langer hoe fterker." M rammm 4 Gel- jer.and. Alge- neenc. lannerktmtreni Ie gebeurten*'n Gelierl in Junyen July 1787,  ij65 _ NIEUWE NEDERLANDSCHE GELPI '.- Algemur,eaanmerk.omtren de gebeurteiin Gelder 1 in Juny ■ Juty .17 tf?» hier de nieuwe Plans niet geweld door te dringen. Zy meenden tc; gelyfc, door die algemeene ontwapening, den fleen des amltoots en het zaad van tweedragt weg te nemen, om zo in Raat te . zyn, van de Provincie te blyven beltiereo volgens die grondwetten, die nu wederom meer dan eene derde van eene eeuw hadden Rand gegrepen, en dus niet ligt moeiten verworpen worden , msr veel eer geëerbiedigd, volgens den les van den boven aangehaalde Koussrau, dielnimmer het !. des; r>tismus is toegedaan geweest, en nogthans in zyne gem. Opdragt p. X- aldus fcnryr't; Cefi fur torn la grande antiquité des loix, qui les •n rexd fal'tes & venerables; iepeuple mepi ife bientót celk-. ciCih voit changer tous les jours: £? en s,accouiutnüt.t a negliger les anciens ufages, sous P R E ï E X T E DE FAIRE M I E U X OH INTRODUIT SOUVENT DE GRANDS MAfJX,POUR EN CORRIGER LES M018DRES," Maar het geen bedaarde en doorzigtige Va derlanders \oorzien , gevreesd, voorfpeld hadden, zulks heeft de ondervinding helaas bevestigd. De tweedragt geftookt tusfehen Burgeis en Burgers, en tusfehen Burgers en Krygslieden, borst eerlang uit in de beklaaglykfle gewelddadigheden. Het ontwapenen hier en daar van Kryg«volk in Holland, zo door Krygsvolk als ook door Burgers, vooral onlangs te Woerden,- het zingen van triumph deswege in de dagpapieren; het verlaagen van den Krygsfland, door in de Couranten deKrygslieden honlrekkers, bezoldigden en wat dies meer is, als met veragting te noen^en, en het aftefchetzen van hen als zodatijgen, die geen eer, geen liefde voor het Va "Ierland 9 maar flegts voor het loon hadden; het .uitinaaken van alle die geenen , die niet oordeelden j dat zy in gemoede den eed aan de Generaliteit gedaan, mogten verzaaken , voor weglopers, dcferteurs, trouwlozen, meineedjgers; het affchilderen van dezelven als laffe lieden, die voor  JAARBOEKEN, July, i?*7» 1597 voor de wapens van een klein getal Burgers de G vlugt namen, zo als men wegens het voorgeval- de lene in 's Hertogenbosch ■ valfchelyk gefchreven la hadt, enz. dit al hadt niet alleen het Krygsvolk ten hoogden verbitterd, maar ook aan veele In- z gezetenen in deze Provincie eenen haat tegen het me Krygsvolk, en aan het Krygsvolk tegen de Nieuw» aa> patriottifche Burgers ingeboezemd, die reeds tot we yeele daadelykheden was uitgebroken, en nog om voor de fchroomlykfte gevolgen deedt dugten. de Dat haatlyk affchilderen van het Krygsvolk was bei zelfs zeer nadeelig voor de Nieuw-Patriottifche in party. Getuigen zy hier van het verloopen van de verre het grootfte gedeelte van 'c Krygsvolk uit J> het Hollandsen Cordon naar Amersfoort en Geb J, derland. Het zig toeeigenen van Krygsvo'k, op ij dien grond, dat hetzelve door deze of geene Provincie betaald wierdt; het ontflaanvan het zei ven uit den eed van den Staat, of ook onder bevelen te Rellen, ftrydig tegen die van de Algemeene Staten en den Raad van Staten; het afzetten van eene menigte Officieren, en buiten foldy zetten van Soldaten, die in gemoede zig bezwaard oor« deelden, van hunnen eed, aan de Republiek gedaan, ontflagen te worden, en op het grondgebied van eene andere Souvereine Provincie te trekken zonder verlof van deszelfs Souverein; bet fmaade en lasteren van de Krygshoofden als verraaders, en het Rellen zelfs van pryzen op hunne hoofden, zo als omtrend den Major Balneavis gefchied was; het lokken van net Krygsvolk om tot zig over te komen, door hooge belooningen en foldyen, enz. dit een en ander hadt het Krygsvolk niet alleen ten hoogften verbitterd , maar ook daarenboven de Krygstugt, eene zo tcedere, gewigtige en moeilyke zaak, ten eenemale verzwakt. Het Rondt dan met het Krygsvolk zo gefchapen, dat, by de minile gebeurtenisfen, de gedugtfte ongeregeldheden en geweld ftonden uit te barden, dio niet EL* t. ND. 'Ige. :ne i rk. trend geinen.Gel. L in wy en (h B7-  Geldfr- LAND. Algetneeneaanmerk,omtretu de gebeurtenin Gel derl. h funj t >h 1598 NIËÜWE NEDERLANDSCHE niet ligt voor te komen, of, eens uitgeborften, niet te beteugelen zouden ?yn. En dit is het waare dagligt, waar in de gebeurtenisfen, ook het infiaan van glazen , en andere ongeregeldheden , die alle weldenkende lieden, van welke party ook, zeergefmert hebben, in deze Provincie in Juny en July 1787 voorgevallen, moeten befchouw worden; dit zyndeeenige, de waareoorzaaken, waarom die / geweldadigheden, die hier cn daar zyn uitgcbrooken, niet hebben kunnen verhoed worden. On. derwyl is het verre van daar, dat zy in week- en dagpapieren of naar waarheid verhaald, of on. zydig beoordeeld zyn. Men heeft ze onbcdagt, n (cm met meer te zeggen; ten laste en op reekemrg gebragt van de Regeerdeis in deze Provin. cie, daar dezelve in dieoorzaaken moeten gezoet worden, welken wy zo even hebben aangewezen, in die verdeeldheden, in die tweefpah, in die opftooking en verhitting der gemoederen, uit welke doorzigtige en bedaarde Vaderlanders reeds te voren de uitbarfting van zo heftige rampen metimert voorzien en met zekerheid vooifpeld hadden. Ik oordeelde deze aanmerkingen, dit ligt van de voorvallen in Juny cn July in deze Provincie, aan myne Mede Vaderlanders, aan de weldenkende Regeerders, aan de nakorrelingfchap a ja aan de waarheid zelve verfchukiigd te zyn. £n men veigelyke ru hiermede die caawer, die verbittering, die vervolg zucht, welke in de verhaaien dier gebeurtenisfen in deze Provincie, in de dagelyks uitkomende gefchriften, zig op iedere bladzyde vertoonen : en dan durft men gerusteiyk ieder doorzigtig en welmeenend Vaderlander het oordeel zelve te laaten uitfpreken, N Y M E G E N. Haare Koninglyke Hoogheid, die met alle tekenen van blydfchap van haar verhinderde reize in deze Stad te rug is gekomen is door de Regeering van Cleef by eene' aan-  JAARBOEKEN, July, 1787. i#9 aanfpraak van den Prefident de Foerder begroet, en geluk gewenscht wegens hare ge-G lukkige terugkomst. Ons is ter plaatfinge toegezonden het navolgend Verhaal van *fc gsen met het Jagt of Boeijer van deze Provincie te Gorinchem. en Loeveftein is voorgevallen. 's Vfagts tusfehen den 27 en 28 Juny, laatst leden zyn de Heer Reckenmeesters Heecke-« reu tot Zuycieras, en de H&er Plegcher, Raadfecre-tj taris der ftad Zutphen, met den Provincialen Boei-» jer van Nymegen afgevaaren. Die Heeren zynJ daarmede tot Delft naar beneden gereisd zonder eenige verhindering. Dan by hun terugkeer op den 1 July is het gebeurd, dat zy 's namiddags met evengemeldcn Boeijer voor Gorinchem, tusfehen vier of vyf fcheepen gekomen zynde, aldaar wierd geroepen om aan te leggen. Die van den Boeijerin vooronderrtelling,dat dit roepen alleen demer. hun vaarende fcheepen aanging, voeren met den Boeijer door, maar voorby de fcheepen gekomen zynde, wierd er van het Veer, alwaar zig een wacht bevondt, op hun met Canon gefchotec: hierop draaide uien den Boeijer by, en er kwam aan boord van denzelven een Burger Officier, by zig hebbende vier gewapende Burgers, die dca Boeijer vifiteerden, en het fcheepsvolk noodzaakten de kasten te openen, welke ook zo wel als het beddegoed en voorts alles wierden geviflteert; wanneer zy onder anderen in een kast vonden een Vlag zynde verciert met Oranje linten. De Offi ■ cier verzogt aan het fcheepsvolk om een end van deze linten, het welk heni gegeven wierd, waar op deze Officier met zyne manfehap vertrok, naa toegedaan te hebben, dat de Boeijer zyne reize konde vervolgen. Das Nymsï* ün. Voorval •et ha elirfc'i  NïM cen. Vborx met hei GelderschJagU Thie[e,. töbo NIEUWE NEDERLANDSCHË E- ^an de Boeijer nu buken verhinderiug verder voortgevaren zynde, tot voor het Fort Loevesteih wierd weder van daar toegeroepen, om al aan te leggen; dit wierdt weder gedaan, wanneer zich een Burger Officier met twee mannen met blanke /abels in de hand aan boord begaven " terwyl ene of vier voor de gang met geweer bleven icailderen , en inmiddels die Officier tn twee man< nen het Jacht overal vifiteerden. Oe Officier vroeg het volk van den Boeijer, of zy ook een Caslette met Brieven aan boord hadden, hetgeen door hun met neen wierdc beantwoord; toen van boord gegaan zynde cn rapport gedaan hebbende aan een Militair Officier, die buiten het Fort öy den Beeijer ftondt, welke Militair Officier na riet zeggen van den Bakenmeester, de Overfle van Pabst zoude geweest zyn, kwam deze Üfh> Cier met zyne twee mannen wederom aan boord, en vervoegde zig by een van de Schippers kcegts, die z'g ender in den Boeijer bevordt, hem vragende, of hy ook een kelder onder het Jacht hadde, waarop dezelve knegt als toen een plank uit den bodem van het Jacht brak en dien Officier in het water liet zien; deze hierop weder Daar de wal gegaanzynde, omzohyzeide, raporc te eoen, terwyi hy hun verbood weg te vaarens kwam vervolgens nog eetis te rug, om te zeggen, dat de Boeijer kon heen vaaren, zoo als toen gefchiedde* ïien ü6 J111^ des nac«ts, kwam de Prins Erfftadhouder met een klein gevolg, van Amersfoort herwaards, Zyne Hoogheid hadt zyn rytuig aan de overzyde van de Waal te Lent laten ftaan, en kwam te voet m de Stad. Den -28 July vertrok de Prins wederom van hier naar Amersfoort.  JAARBOEKEN, Jtiln -W* T H I E L. De Ingezetenen dezer plaatle, die aan de '| Oude Staatsgefteldheid, en aan het Huis van Oranje gehegt zyn, hadden niet weinig misnoegen opgevat wegens het aanhouden van H. Koninglyke Hoogheid in Holland en de ftuiting Haarer reize. Dit gevoel wakkerde op, wanneer Haare Hoogheid den 30 Juny, op Haare te rugreize naarNymegen, in deze Stad vertoefde. Eene menigte der geringe Ingezetenen verzamelde zig des Sondags den 1 July, omtrend 7 uuren in den avond, en begaf-zig naar het huis van de zogenaamde Burgerfocieteit, alwaar de glazen wierden ingeflagen. Het geweld nam hand over hand toe; zy gooiden , in verfcheidene huizen dier geenen, die voor Nieuwftaatsgezinden, ent byzonder voor Leden van de Burgerfocieteit bekend (tonden, de glazen in, of plunderden dezelven. Uit zommige huizen, byzonder uit hetBurgerfocieteitshuis, verdeedigde men zig, en fchoot op de menigte, het welk de woede aanblies, zo dat het Societeits huis geheel uitgeplunderd wierdt. De Zwitfers, hier in Krygsbezetting liggen. de, deeden rondens; de Regeering was den ganfchen nacht door vergaderd, en liet '3 Maandags morgens ten agt uuren eenerPublicatie afkondigen tegen alle geweld en oproer. Veele van de Hoofden der Nieuvvftaatsgezinden hebben zig uit de Stad naar Utrecht en elders begeven, waar onder ook de Stads Secretaris JJdt de Jeude, om dc ge« 'hiel.  Thibi 1602 NIEUWS NEDERLANDSCHE ,. gevolgen der verbittering te omgaan. Ondef de befchadigde huizen telt men die van Gó J. van Verfendaal, van den Brouwer J.vatt Bieflen, den Heer Gerrit de Roever, den Predikant J. Koeverding, den Heer Franken , Secretaris van Yl'endoorn en Procureur, en den Houtkoper Riemsdyk. Men heeft van geen ongelukken aan perfonen vernomen, dan alleen, dat de Voerman Dingeman, zynde van de zyde der Nieuwftaatsgezinden, met een Heen aan het hoofd gekwetst is. Dog van de verbitterde meenigte zyn eenigen door het fchieten gewond, en ook eenigen gefneuveld , zo als zommige berigten melden; dog zulks is ons niet volkomen zeker gebleken. By bovengem. Pu* blicatie wierden alle Ingezetenen gelast hunne geweeren en wapenen, op zekere boete, ten half tien uuren voor den middag op het Stadhuis te brengen: het welk gefchiedde. Waarna de Regeering met Oranjelinten op de ftraat verfcheen, gelyk ook de Officieren van de Krygsbezetting,. en weldra was deze dragt algemeen, ook wierden Oranjevlaggens hier en daar uitgefioken. Dingsdag wierdt by eene Publicatie afgelezen, dat, alle .Burgerhyeenkomften, onder de benaming van Burgerfocieteiten of gewapende Genoot fchapp en, ofte van eenig gezelfcbap, ten jlrengften verboden tuierden. Woensdag kwam hier een gedeelte van de Ruitery van van Stokkum in, en wierdt by de Regeering befloten, om Donderdags den 5 July de Oranjevlag op den Toren te zetten; 't weik ge-  JAARBOEKEN j july, iffcf. 1603 |efchiedde, Wanneer ook het kanon vari Stads Wallen gelost, de Klokken geluid en door de Stad Eerebogen opgerigt wierden, ook byzondervoor het Stadhuis: des avonds was de ganfche Stad met kaarsfen verligt, Wy hebben ons in het verflag tot voorgem. gebeurtenisfen, die eenvouwig en zeker zyn bepaald. Hoe zeef men in de dagpapieren het voorgevallene in een hatelyk ligt, en met verdichtzels heeft voorgedragen, kan blyken uit het navolgend ftuk, in de Opreg' te Nederlandfcbe Courant van D. Schuurman N. 05. door den Courantier zeiven geplaatst en van dezen inhoud; Door het navolgende Advertisfement te plaatfen, tooneh WyOnze bereidwilligheid, en onzydigheid; maar men zal Ons dan ook niet kwalyk nemen, dat, wanneer Wy éen contra Advertentie op deze bekomen, Wy dezelve letterlyk zullen plaats geven, en zulk eene Advertentie verwachten Wy zeer zeker. DE HEEREN VAN DE MAGISTRAAT DER STAD THIEL, met verontwaarding gelezen hebbende, een Naamlozen Brief, gedateerd ïkielden 14 July 1787, in de Neder landfche Contant No. 9c, en Dingsdag den 24 July daar aan volgende door DIRK SCHUURMAN te Amiterdam uitgegceveh, geinfereerd, behelzende eene aaneenfchakeling van de Eerrovendfte Lasteringen , groflte Onwaarheden en valfche Infimulatien, za ten opzigte van Hun Ed.erj Achtb. en eenige andere Burgeren én Ingezetenen, als Van de daar by verhaalde Gebeurtenisfen, hebben Hun Wel Jid* ert Achtb. goedgcvónden een Brasmievan HONDERD GOU1DEN DUCAATEN (door de thans in de Stad teNor» na gein* THIEti  I6©4 NIEUWE NEDERLANDSCME Thiel, genswoordig zynde Heeren Leden van welgeme?» den Magiftraac privativeiyk te betalen) te beloven aan den geenen, welke aan Hun Wel Ed en Achtb. den Schryver van gemelden Brief zal opgeven, zo dat hem zulks na Rechten genoegzaam zal kunnen worden bewezen, zullende des Aangeevers naam, by aldien hy zulks begeeren zal, worden gefecreteerd. Aftum Thiel den 37 July 1787. (onder ftoncT) In kennisfe van my. (was getekend) A. D. van OMPHAL, Secretaris. Zalt-Bommel. De Princes, verhinderd zynde om haare voorgenomen reize naar 'sHage te doen, was genoodzaakt, om de te rug reize naar Nymegen aan te nemen. Intusfchen verfpreidde zig het gerugt, dat de Husfaren en Cuirasfiers van den Rhyngrave van Salm den 29 Juny uit Utrecht getrokken waren, om haare Kon. Hoogheid op Derzei ver te rug reize op te ligten. De Baron van Pat* kuil, Bevelhebber van de Krygsbezetting alhier, nam op dit gerugt de voorzorg, om alle posten langs de Lingenftroom te doen bezetten, en de Ruitery tot esne genoegzaam geleide te doen opzitten. De Princes te Leerdam komende, en hier van verwittigd , bedankte voor de voorzorg, en de aan-  JAARBOEKEN, yu!y, 1787, ÏÖ05 aanbieding van het geleide, en zettede de reis over Thiel naar Nymegen voort. Gelyk te Thiel, zo fmeulden ook hier de1 vonken van geftookte tweedragt onder den asch. Deze vonken gloeiden door verfche gebeurtenisfen, en een gedeelte der Ingezetenen , misnoegd over het aanhouden van de Princes van Oranje, en het ongelyk, welk zy daar door meende aan hunne party te zyn aangedaan, wierden tot wraak vervoerd, en begon den, tusfehen Saturdag den laatften Juny en Sondags den 1 July 'snachts, hier en daar by hen , die voorNieuwftaatsgezinden bekend waren, de glazen in te liaan , welke geweldadiglieden des Sondags fterk toe namen. Dog de Krygsbezetting, onder bevel van den Baron van Patkull, in de wapenen gebragt, ftuitte den verderen voortgang van het kwaad. De Nieuwftaatsgezinde /over het prompt fluiten van het geweld voldaan, vervoegden zig tot de Regeering, en leidden by dezelve edelmoediglyk (*) eene Verklaring af, van alle hunne vermogens mede te zullen in het werk ftellen, cm de tegenwoordige Staatsgefleldheid, zo veel in hun was, te handhaven en te bewaaren, met verzoek, dat zulks mogte gepubliceerd wor- (*) H Ingratus eft tnjuitusqne civis, qui armo-nrri „ perculo libertatus animum tarnen retinet armatirh. Dat is: Hy is een ondankbaar en onrechtvaarde Burger , die van het gevaar der wapenen beviyd, nog «•w gewapend gemoed behoudt, Cicero p.o Mar«ett* eap. 10. Nnnnn e ioMl£Lo  IÖ05 NIEUWE NEDERLANDSCHE Zali Bom- MM. ] » I l • worden. De Regeering was vaardig om daar in te bewilligen, en vermaande ernftig tot herftel der zo hoog noodige eensgezindheid. Dit gaf het uiterst genoegen, zo dat de vreugde allenzints uitblonk. Voor de huizen van de Regeeringsleden en den Bevelhebber van 't Krygsvolk, als mede van andere aanzienlyke Ingezetenen, wierden Eerepoorten opgerigt, en door eenen iegelyk zo Regeerders als Burgers een Oranjeftrik gedragen; gelyk ook de Vlag van Oranje, wit en blaauw op den Toren gezet, en van het Stadhuis wierdt uitgeftoken. Den i July 1787 wierdt deze Publicatie afgekondigd: TJurgemeesteren, Scheepenen, en Raaden der Rad Zalt Boemel, met het innigst leedwe. zen vernemende de verregaande disordres, die in de afgelopen en vorige nagt alhier ter Stede hebben plaats gehad, en deswegens klachten te vooren gekomen zynde, fpecialyk over hetinflaanen ingooycn van glaazen aan de huizen der Ingezetenen alhier , hebben tot voorkoominge van alle verdere confuüe en oneenigheden in deze Stad, alle Burgers en Ingezetenen alhier op hetercltigfte willen gerecommandeert en gewaarfchouwt hebben om zig te onthouden van al wat gelegentheid tot deeze en zoortgelyke rustverltoorende bewegingen zonde konnen geven , en in het byzonder dg te menayeeren van alle attroupementen, het [chreeuweo en roepen langs de ftraaten, hetdoen van infultes aan de huilen van de Burgers enlnlezetenen alhier, vooral met het inflaan van glaaen, en diergelyke fchandelyke misdryven; rejommandeerendeaan alle en een ieder, die hetaanraaumag, zig tranquil en vreedzaam te gedragen, iunne Mede Burgers en Ingezetenen, met aflegging van  JAARBOEKEN, 1787. i&>7 van alle partyfchap als Vrinden te behandelen, en tog alles toe te brengen, wat totherllellingder rusten vreede in deze Stad dienen kan: En zo deeze Hun Wel Ed. en Achtb. Waarfchouwinge en aanmaninge naar behooren niet mogte worden in acht genoomen, zo word by deezen tot eens ieders naricht bekent gemaakt, dat heden avond met verdubbelde patrouilles, alle met fcherp gelaaden, en met de ftriftue ordres voorzien, tegens alle de voorfz. misdryven zal worden gevigileert, zo dat by overtredinge dezer Publicatie de Contraventeurs zuilen worden geapprehendeert, en a la rigeur tegens dezelve arbicralyk geprocedeerd. En, daar het ongenoegen en de verdeeltheid onder de Burgery alhier voornamentlykdeszelfsoor fprong fchynt verfchuldigt te zyn aan de oprich' tmg van zekere Sociëteit alhier ter Steede, doot zommige kwalykgezinde geërigeert buiten voorkenm'sfe van Hun Wel Ed. en Achtb. en welke Sociëteit aan het grootlte gedeelte der Burgery alhier, lange geobtteert heeft, als of die in navolging van het geen in andere Steeden dezer Republicq zedert eenige tyd is voorgevallen , was aangelegt tot ondermyning van de Kegeringe, en be. zwoore Conftitutie alhier, hebben Hun Wel en Achtb. na rype deliberatie goedgevonden en verRaan, de voorfz. Sociëteit- te vernietigen, met verbod aan alle en een ieder, die Leden van deze Sociëteit zyn, dezelve te frequenteeren, of ee« nige Sociëteiten alhier zonder voorgaande permisfie| van de Magiftraat op te rigten, zo als ook niemant van de Burgers of Ingezetenen en Herbergiers alhier, aan alzulke Sociëteiten kamers of huizen zal mogen verhuuren, op pcene van arbitraire Rraffe by de overtreders dezer te verrbeuren. A.£tum in Curia i July 1787. Ter Ordonnantie van dezelve. P. A. D. R O O C K. Nnnnn 3 Na Zate» Bommel. Puil. tegen geweld enz.  !6oS NIEUWE NEDERLANDSCHE Zal B MMaX. Nadi Publu tot rui enz. r- Na het bedaaren der onfUiimigheden, zo door het toeverzigt der Regeering als de waakzaamheid van den Bevelhebber over de Krygsbezetting, wierdt den 4 July 1787 heï navolgende afgekondigd. re RuJ/erafesteren» Schepenen en Raaden der flati * * ^alt:boemel met genoegen vernomen hebbent de, dat in den afgelopen nacht geene publiecque desordres alhier hebben plaats gehad , zo dat geen fchade aan de Huifen der Burgers en Ingezetenen js aangedaan, hebben na deliberatie goedgevonden en verflaan bydeezen te declareeren, dat aan Hun Wel Ed. Achtb. niets aangenamer zyn zal als tc vernemen, dat de inwendige rust en eensgezindheid onder de goede Burgery en Ingezetenen deezer Stad meer en meer herftelt mag worden, zo dat geen blyken van Partyfchapptn meer exteeren mogen, vergeten en vergeven mag worden het geen in voorige da^en gebeurd is, ej. voortaan lener gerust en zceker omLrent deszeifs Perfoon of Goederen zyn. En, daar elk Lid der Burgery hierby ten fterkften geintresfeerd is, zal de bloeien welvaart binnen deeze Stad hcrlccven, zo is ook ieder verpügt biertoe zyn uiterite besc te doen, inzonderheid met tegen te gaan alle verkeerde desfeinen , waardoor het volk aan den drank gehouden en daar door belet word in de exercitie van hunne dageJykfche bezigheden, en waartoe zeer on<*efchikt is het ophalen van Geld tot aankoop van"Wyn, pier of Sterken 'tank, waardoor de gemoederen, in plaats van te bedaren, verhit en opgezet worden. En om deze Haar Wel fid. en Achtb. aanma. nnge te beter van (Redt te doen zyn, zo wordt by efezen onder inbsöe van voorige Publicatiefl, waarby alle attroupeering van volk &c. verboden is , op pajne van arbitraire Ihaffe aan elk, dien het aangaat, verboden om iemand der Burgers en Inge-  J A A R.EOE KEN, July t 1787. 1609 sezetenerj alhier te vraagen om geld tot aankoop van wyn, bier of fterke drank, tot we'ke eindens B ook mogende geene Colletuns van penningen M buiten confent van Hun Wel Ed Achtb. gefchieden, gelyk ook op pcene als vooren verboden . wordt geld, bier, wyn of flerke drank te geven I aan volks vergaderingen buiten confent van Hun tt Wel Ed. en Achtb., zoo als ook niemand, Her gt bergiers of een particulier Burger en Inwoonder et alhier, deszelfs huis of kamer hiertoe zal mogen verleenen, dewyl uit zodaane vergaderingen niet anders als ongeregeldheden voorkomen en veele door den drank tot pleegen van disordres vetleid worden, 't welk Hun Wel Ed. ea Agtb. op de beste en gefchikfte wyze willende tegengaan,van alle braave en welgeïntentioneerde Burgers verwagten, dat dezelve hierin roet Hun Wel Ed. en Agtb. zullen medewerken , als wanneer onder befiiering van de Goddelyke goedheid de rust en eensgezindheid ten eenenmaale herfteld, en een ieder gerust van zyne bezittingen alhier zyn zal. Eindelyk hebben Hun Wel Ed. en Agtb. goed. gevonden en vetftaan tot voorkomen van alle verkeerde inducïien die door fommige periodicque gefchriften aan deze en geene wordeu ingeboezemd , by dezen te verbieden het inbrengen en debiteeren, alhier ter Stede, van de Post van den Neder Khyn, Politicque Kruyer, en foortgelyke fchotfchriften, op pcene van 50 Gis. voor de cerfte reis, en voor 100 Gis. voor de volgende reizen te verbeuren by ieder Boekverkoper of andere perfoonen, die deeze verboden papieren alhier inbrengen, verkopen en daarmeede rondloopen, dezelve in Herbergen ter leezing zouden leggen, enz. CUILENBURG. Den 2 July kwam hier in de Herberg Den Nnnnn a . Doe* Zalt- 3MEL. Nadert ublic, gen weid U  CVM ÜVHG löio NIEUWE NEDERLANDSCHE foof en ,? 6 ^° ™is mn Hatl ™ Vianet T«ftonriyVeng ,Nie!wftaa«ge,inde bekend! vVrh ?,^ ve^derde eene menigte , die S Si°P h,em W3S' voor de Herberg, en wilde hem daar uit hebben. De Heer Belaerts van Wieldrecht reddede hem nog met zyn rytuig, egter niet zonder dat & T irl' meiIe1in het Graa^hap Buuren, Leerdam, en de Baronyen van Ysfelftein en Acquoy van wegens Zyne Hoogheid, den Heer Pnns Erfftadhouder, eene" Publicatie gedaan „ tegen allerhande tumultueufe be„ wegingen, het onderneemen van feitelvk„ heden, en het plegen van geweld, moet. „ wil en overlast, op pcene van de hoogfle s, «Jgnatie, en na bevind van zaken (e ,, zullen geftraft worden." Z ü T P H E N, Den 24 Juny was in eene Herberg, ge* naamd De Laatfle Stuiver^ wat oneeniff. heid en gevegt, tusfehen Nieuwftaatsgezin. vfleilfnUrgnfnffieenige ^lieden voorge. vallen. De Officieren, voor de gevolgen beougt, giggen naar de woonplaatfen van het Krygsvolk om hun tot rust en Rilte aan te maanen, en de Opperbevelhebber liet s nachts geduurige rondens door de Stad doen, Een Corporaal van de patrouilles wierdt in de Laarftraat van de Roep van zekeren Kuiper in zyn kuit gefchoten, en een ander door een tweede fchot met een fpyker ia  JAARBOEKEN, >/y, 1787.' 1611 in zyn arm gekwetst: het welk voor dien nacht wel geen gevolg hadt, maar den vo1-p gende dag, zynde 'sMaandags den 25 Juny, rugtbaar geworden zynde, zeer veel verbittering onder het Krygsvolk veroorzaakte. Men zag de Soldaten by 10, 20, 30, en-5o hier en daar op de ftraaten zig vereenigen , met Oranjekokardes op de hoeden door de Stad loopen, en zig vry ongeftuirnig gedragen; llaande by verfcheidene Ingezetenen, voor Nieuwflaatsgezinden bekend, de glazen in. De Regeering deedt terftond alle zaamenrotting en geweld by eene Publicatie verbieden. Dog zeker Schoenmakersbaas, woonende in de NieuwRad, fchoot uit zyn venfter op een Ruiter, zo dat hy ogenblikkelyk dood ter aurde viel. Dit maakte het Krygsvolk verwoed. Eenige Officieren, van dit voorval verwittigd,vlogen van dehoofdwagt naar h'et huis van den Schoenmaker, om voor te komen, dat hy door de verwoede Sold;itcn niet verfcheurdwierde. Het geheel blokhuizen van de wooning van den Schoenmaker wierdt terftond voor en agter door Ruitcry en Voetvolk bezet en ingeftoten. Zyn huis wierdt ras open geftampt in bywezen van eenenStadsboden,en vier Officieren gingen alleen daar in om het zeiven te doorzo eken, terwyl andere Officieren met bloot zydgeweer zeiven de wagt voor het huis hieldan, om het indringen van Soldaten te beletten, welkers woede niet zou zyn te beteugelen geweest. Men vondt daar niet, N n n n n 5 als ZüThun.  ZuTPHEN. 1612 NIEUWE NEDERLANDSCOE als zyne vrouw, welke men naderhand, om haar voor alle mishandeling te beveiligen door eenig gewapend Krygsvolk naar het Stadhuis het brengen, en aan de Stads Regeering overgeven. Alle de huizen wierden doorzogt, en de wapens in bewaaring genomen , vooral de geweeren, die meestal met zwaare wolfhagel geladen waren, afgetrokken, en op de hoofdwagt gebragt. Een verfcholen Kleermakers baas wierdt in een der huizen gevonden en by vergisfmg voor den daader gehouden: de woedende Soldaten wilden op hem aanvallen en hem verfcheuren; het welk de Officiers beletteden en zelfs niet anders konden beletten, dan op het lichaam van dien man te leggen, zo dat zy hem niet konden kwetfen , zonder de Officieren zeiven te wonden. Hy kon egter alle klappen en Rompen niet ontgaan, en wierdt eindelyk op yerzekering, d°at hy de man niet was, die gefchoten hadt, naar zyn huis gebragt, alwaar de Officieren terRond den Heelmeeder van de Comp. Artill. IVilderick zonden, om hem te verbinden en te geneezen. Het Krygsvolk verbitterd, dat zy den daader niet vonden, koelde vast hunne grimmigheid met aan verfcheidene huizen van zogenaamde Patriotten de glazen in te daan,. 't welk egter wederom door de Offi i^ren gefluit wierdt. EindeiyK vondt men den daader in een fchuur van een hoekhuis, zynde een herberg, onder het hooi op de zolder ver- bor-  JAARBOEKEN, July, 1787; 1613 borgen. Hy wierdt daadelyk erkend, en de Officieren hadden alle moeite- om dei woede van 't Krygsvolk tc beteugelen , en hen te beduiden, dat een moordenaar niet door eerlyke handen, maar door den beul op last van den Magiftraat moest fterven. Zj bevolen de Soldaten uit de fchuur te gaan, die terftond door gewapend Krygsvolk en Officieren bezet wierdt. Vier Officieren met bloote degens befchermdenhem, hielden hem vast en bragten hem onder het geleide van al het vergaard Krygsvolk naar het Stadhuis, bragten hem binnen, en leverden hem aan de aldaar vergaderde Magiftraat over, verzoeten zyne gevangenis te mogen weten,en daar voor dubbele fchildwagten te mogen zetten ; 't welk wierdt toegeftaan, en de gevangen alzo naar zyn gevangenis gebragt. De opfchuddingen hielden niet daadelyk op; men floeg nog aan verfóheidene huizen de glazen in. De Officieren waakten daar tegen met onvermoeide vlyt, namen verfcheidene Soldaten in arrest; en de rondens gingen geduurig door de Rad: het een en ander hadt zodanige vrees verwekt, dat alle en iegelyk terftond Oranje ftrikken droegen, geen zwarte kokardes meer gezien wierden, en de huizen zelfs, vooral die van de Nieuwftaatsgezinden, met Oranje papier beplakt wierden. 's Avonds waren ook zeer veele huizen met kaarfen verligt. Den volgende dingsdag ging een Tamboer van de Krygsbezetting met twee Soldaten en een kar de Rad door, om by de Nieuwftaatsgezinden trom- Zor- 'HEN.  1614 NIEUWE NEDERLANDSCHfi 'J. trommels, vaandels enz, op te haal™ SZ,eggi,ng',datZV voortaaLondenX'zvn van den last der wapenoefening. Ook S ften de Burgerofficieren hunne §erpen ünt kraag, deegen en fpontonsafgeven . 't welk het Stadhuis gebragt wierdt: gelyk ook de *i „„ Mlë^aat heeft verders alle geweefen, en wapens van de Burgers door eTnen Bode doen ophalen, by eene Publicatie de Ingezetenen op het allerernftigftSt rus? vermaand alle Genootfchappen verboden en de Oranje vlag op de Toren en het Stadhuis gezet. Den 28 Juny zyn ook de len oprehnet V* ^^°At nen op net Stadhuis gebrast. De* T>,™ Wierdtdedoodgefchotenrfe zyuk ane'de'S1'' b«£de lykSl Sirl rfü! d£ T?fficieren> en meer dan dui- gtolfö^f^' ahenmetOran. bv^e^eïeïfS6 nabUrige d0fPen zvn 00k Heer rJiZn geweeren opgehaald. De een Hoo?fdl?N0t denaMars4 bekend als ccn nootü der Nieuwftaatsgezinden ismpr Zl^rVao Kind£ren "-Dtentefve" Ivne rLj °°r ZV" Vertrek heeft hy alle S en n?PrgefeChteJvk laten jeeren , en, met overzending van een lvst bS^cSS'^ de b^hfrming van he Wy hebben wederom het verhaal van het voort  JAARBOEKEN, Junyt 1787» 16*5 voorgevallene uit de egtfte berigten opgemaakt. Hoe veel daaromtrent in ,de dagpa-p pieren vergroot is, en hoe veel onwaarheden opgegeven, blykc uit het navolgend berigt, in de meefte Couranten geplaatst. Wy hebben, met zoo veel verachting als ver. ontwaardiging, in de Zuid HoUandfiht Courant van den 19 der vorige maand gelezen, dat ten tyde der hijr phats gehad hebbende revo utien, de Lieut. Collonel Bentinck voorkoomt.alada voornaamfte Inftigateur en Voorganger der des. ordres; door welke fchandelyke la«erwyniet van ons hebben kunnen verkrygen, het Publiek te laten misleiden, maar vinden ons integendeel vernlicht, by dezen te declareeren, dat gemelde Lieur. Collonel alles gedaan heeft, wat moge]yk was, om de woede te ftuicen, en tegen te gaan, en het aan de vigilantie van denzelven voornamenlyk is toetefchryven, dat zich de geheele revolutie het meest bepaalt heeft tot nee inflaan der glazen van een groot aantal huizes: En offchoon zich gemelde Lieut. Collonel Bentinck aan eenigen van ons verklaart heeft, dat zoortgelyke onwaarheden te veel meprifeerde, om te begeren, dezelve tegengefproken wier. den, maar alleen verzoekende onze Vrienden en Kennisfen in Overysfel er van te willen verwittigen, ten einde niet zomwylen een oude Moeder aan de wrakende woede wiert b'ootgeftelt, zoo hebben wy echter gemeent, uit liefde voor de waarheid, dit Declaratoir te moeten doen, Aftum Zutphen den 7 July 1787(was getekend) A- de Neufville, P. de Grient Dreux, R. % iVillinck, A. W. WUlinck, Antoni Boon, J: Egeling, J. P. de ftye, Hendrik Eggink, H. Tellering, N. van Hamei, A. Helderman, J. L. Bruggink. ZOTUEN. I  ZUT- i i6i6 NIEUWE NEDERLANDSCHfi Twee Officieren, zynde Plettenbir? eii Kappen, hebben aan het Veerhuis veeleongeregeldheden gepleegd, en zyn deswege in arrest genomen. ° Den 4 July is de Heer Crookceus, die op den 5 Mei 1785 door Zyne D. Hoogheid tot Gemeensman was aangefteld, en door de Staten den 18 November 1786 nader bevestigd was, maar nog geen zitting hadt kunnen verkrygen, op voorftel van den Voorzitter der Vergadering eenparig als Gemeensman erkend en aangenomen. Gelyk by deze omwenteling eenige Burgers van hier naar Deventer zyn gevlugt, zo hebben ook verlcheidenen van Deventer zig herwaarts begeven. Doesburg. Daar ter oorzake van de gewoone Jaarmarkt of Kermis alhier, door de verdeeldheid, die thans in de gemoederen van Burgeren en Krygslieden plaats heeft, ligtelyk onaangename voorvallen te vreezen waren (blykens een levendig voorbeeld uit het na btiunge Zutphen, alwaar een Ruiter door een Burger is dood gefchoten) zo heeft de Magiftraat dezer Stad goedgevonden, alle de Schutters dezer Stad te ontwapenen, het welk egter niet zo is toegegaan, of daar zyn aan eenige huizen door Krygslieden de glaaen ingeflagen. 6 De  JA AR HOPPEN, July , I7S7. 1617 De Oranjevlag is op de Toren gezet, en T, het bekend Deuntje van Wilhelmus wierdt buf op de Klokken gefpeeld: Regeerders, Burgers en Krygslieden dragen allen Oranjeftnkken: ook de Landlieden ten platte Landen. Daar wierdt eene Publicatie den 27 Juny 1787 afgekondigd ter ontwapening van de Burgers, welke Publicatie wy reeds in ons voorgaand Rukje hebben medegedeeld. Voorfz. Publicatie is by de aanwezende Heeren Burgemeefters Lindenberg en Wilbrennink genomen. De andere Heeren waren of afwezig, of door onpasfelykheicLfeelet. Eenen Haarman, en de Advocaat B. J. J. te Lintelof Secretaris van het gewezen Genootfchap van Wapenhandel, en eenige anderen hebben de Stad verlaten. Te Deutichem, Lochem en Groenlo zyn de gewapendeGenootfchappen vernietigd en verders de Burgeryen ook ontwapend, de Oranjevlag op Torens en Stadhuis geplant}en niemant verfchynt zonder Oranjeftrik of Lint in het openbaar. Het zelfde heeft op de meefte Dorpen plaats, hebbende veele Loeren hunne geweeren op karren geladen en naar hunnen Rigter of Schout gebragt. Arnhem. Den 29 Juny laatstleden borften hier ook de gevolgen der geftookte tweedragt uit. De Krygslieden begonden Oranje te dragen, het welk door die Ingezetenen, die der Oude OESG.  Ari liËM. 161U NIEUWE NEDERLAMDSCM2 ï- de Staatsgefteldheid-waren toegedaan, gé« volgd wierdt. Maar gelylc reedl lang groo< te verbittering tusfehen de Krygslieden en de Nieuwftaatsgezinde Burgers hadt plaats gehad, en de zarringen en tergingen wederzydsheeyig waren geweest, zo iloegen de Krygslieden eindelyk tot geweldadigheden over, begondea ten een uuren na den middag de glazen hier en daar in te fmyten, en eindelyk de huizen te plunderen van diegeenen, die byzonderlyk voor Nieuwftaatsgezinden te boek ftonden. Hier en daar, alwaar zy wederftand vonden, was het geweld heftig. Men fchoot ook uit de huizen op het Krygsvolk. Ten 4 uuren des namiddags wierdt alarm gefiagen, waarop al het Krygsvolk onder da wapenen kwam op de markt,- alwaar tegelyk een ftuk kanon geplaatst wierdt. Eenige Burgers kwamen gewapend op het Stadhuis, en fchoten van daar, gelyk ook uit eenige •huizen, op het Krygsvo k, onder de wapenen ftaande, hetwelk eene algemeene losbranding op het Stadhuis deedt: waarop de Burgers alle de wapenen neder leidden. Onderwyl hadt men nog de razerny van uit het Koffyhuis van. van Leeuwen op de markt handgranaten onder de Krygslieden te werpen, 't welk hen zo verwoed maakte, dat het zelve huis in een ogenblik uitgeplunderd wierdt. Dog de yver van den Bevelhebber den Generaal Verfcbuur en de verdere Officieren beletteden nog gelukkiglyk den verderen voortgang der woede. De Ne* dtrU  JAARBOEKEN» f$jt 1787' derl. Cour. van Verlem, welke in dit geval niet partydig kan gehouden worden^ fchryft* 'er zeiven dus van. „ Tot lof der Com„ mandant van 't Guarnizoen, den Gene„ raai Major Verjchuur, en der overige Of„ ficieren, kan men zeggen, dat zedert het '„ Haan van alarm, en 't vergaderen der Mi- litairen , zeer goede orders gelteld zyn , en welke men door eenige Officieren, dog „ wier namen , om niet te particularizee„ ren, best gezwegen worden, op het ac„ cutaatfie en vigilahtfte heeft zien uitvoe,, ren,offchoon zulks niet verhinderde, dat „ nog verfcheide huizen geruïneerd wierden # „ waar by menonmogelyk zo fpoedigfchynt j, niet te hebben kunnen komen." Van de Krygslieden zyn 4 of 5 ge* kwetst, ook eenigen van de Burgers. De Regeering deedt eene Publicatie afkondigen ter ontwapening van de Burgery: de geweeren wierden opgehaald en op het Stadhuis gebragt: ook de Vaandels, Spon-; tons en Trommen. Den 30 Juny des s morgens vroeg begon^ den de opfchuddingen weder op nieuws. Hendrik bcbievelberg Bekking Advocaat en Gemeensman , als mede Contrarolleur van de Convoyen en Licenten, een man, die een hoofdrol in de pogingen der Nieuwftaatsgezindén hier gefpeeld heeft, heefe veel geleden: zyn huis is geheel uitgeplunderd. Het huis van het Burger Uenootfchap is deerlyk gehavend. Een groote menigte goederen O 0 0 0 0 zyn Arïï<  Arn HEM. 1620 NIEUWE NEDERLANDSCHE zyn met karren naar het Stadhuis gebrast. De Officieren bragten alles toe tot"bedaaring, het welk eindelyk gelukte. Een Detachement van 60 Ruiters wierdt den zelfden voormiddag naar het platte Land gezonden, om ook aldaar de geweeren op te haaien. De gemelde Advocaat Bekking en verfcheidene anderen, die zig byzonderlyk hadden laten zien, konde het wegens de verbittering op hen in deze Stad &niet langer houden , en zyn naar elders geweken. ° Zie hier een Lyst van 14 geplunderden en 12 minder befchadigde huizen. D6 n^wW'**» Contr°Ueur der Generaliteit. Ue Wed. van Leeuwe, Koffyhuis. • Fan den Berg, Zilverfmit. Pieten, Slager. De Kemp, Bakker. Kniest, Burger Lieutenant. De Wed. de Ronde, Tabakswinkel. Naberman, Tabakskoper. A. Boonzaayer, Mr. Versver. Merkelbag, Kruidenier. Huybers, Kleermaker. Van Leyden, Kaarsfemaker. Henne, Geweermaker. Van Duure, Herbergier. Wed. Buying. Rruydenierswirjkel. Mos, Snuif koper. Wed. Courou, Katoen- en Chitswinkel. Ir ter Hoeve, Koopman in Manufact-uuren. Luit. Leming, Lakenkoper. Ponfe, Zilverfmit. Aartfe, Kruidenierswinkel. Van  JAARBOEKEN, Jdy, ïfai Vin der Kluys, Slager. Van Embde, Herbergier. Schoute, Mandemaker. Beerligt Kleerkoper. Rarteveld, Bakker. De Krygslieden hebben verklaaringen doen opftellen, dat zy niet de eerfte aanvallers in de opfchuddingen en plunderingen geweest waren. Den 6 July is by het Hof, namens de Heeren Staten des Furflendom Gelre en Graaffchap Zutphen, deze Publicatie afgekondigd en verzonden. Wfy ERFSTADHOUDER EN RAADEN, in naame van de Ed. Mog. HeerenStaatendes Furftendoms Gelre en Graaflchaps Zutphen, doen te weeten: Alzo wy niet zonder de hooglte be vreemding en verontwaarding uit eene Misfive van de Heeren Staaten van den Lande van Utiecht binnen A'meisfoort vergadert, vernomen hebben, dac verfcheide Ingezetenen deezer Provincie zig zouden hebben onderdaan om zig na de Rad Utrecht te begeeven , en aldaar in dierst te treeden, met oogmerk om onder den fchyn van befcherminge dier Srad, dog in der daad om onrust aan te kweeken, en de verwarringen te doen cootinueeren , zig tegen Hooggedagte Heeren Staaten als Auxiliairen te laten gebruiken; daar het nogtatss aan niemand, wie hy zy, uit deezen Furltemiom of Graaffchap geoorloofd kan zyn om zig, buiten expresfe wil en toedemminge van de Heeren Staaten, in zodanige omftandigheden van tyden in anderer Landen, Quartieren en Provinciën, aan Hun Ed-. Mog. niec fubjecï weezende, ten Oorloge of in KrygsraaJ te begeeven, Ooooo 2 Z09 r Arn* hem.  1622 NIEUWE NEDERLANDSCHE Arn. HEM. Vubl. tegen 't uittrekken naar Utrecht enz, ZOO IS 'T dat wy, zodane in Ei'g zelfs verbodene en ftrafbaarlre handelingen van de verfte en gevaariykfte uitziften aanmerkende , en daar tegens door alle mogelyke wegen en middelen willende voorzien, uit kragt van 's Landfchaps auctorifatie, vervat by de Refolntie van den 17 juny jongstleeden, hier mede, in naame als boven, op het ernftigfte verbieden en interdiceeren , dac niemand van de Ingezetenen of Onderzaten van deeze Furfteudom of Graaffchap zig zal hebben te verftouten om uit deeze Provincie te trekken, en zig, onder wat prastext ook, ten Oorloge, of in Krygsdienst te begeeven voor de Rad U trecht of in 't generaal voor wien het ook zyn moge, zonder expres verlof en confent van de Heeren Staaten deeze1 Furftendoms en Graaffchaps, by païue dat de Overtreeders van dit ons verbod deswegens na exigentie van zaaken arbitralyk op het rigoureufte zullen worden gettraft. Ordonnerende en beveelende voorts alle de gene, die zig reeds binnen de ftad Utrecht ten einde voorfz. mogten hebben begeeven, of zig aldaar in den dienst, of als Auxiliairen mogten hebben laaten engageeren , dezelve dadelyk te verlaaten, «p poene als vooren, boven en behalven zodane ftraffe, welke zy reeds wegens 't gunt voorfz. zouden mogen hebben geincurreert, mitsgaders onvermindert alle zodane ftraffen, penaliteiten en correctien, waar aan zy zig wegens ardere feiten of delicten zouden mogen hebben onderhevig gemaakt. Lastende dienvolgens den Momber enS. Momber deezer Landfchap, voorts alle Drosfaarden, Regteren, Amptluiden , Officieren en Magiftraten om zig exacielyk na die geene, welke tegen dit ons verbod aangegaan of gehandelt zouden mogen hebben, te informeel en en tegens de fchuldige datelyk, in conformiré van 't gunt voorfz., te procedeeren , zonder eenige gunst, conniventie of disfimulatie. AI-  JAARBOEKEN, July , 1787J 1623 Alles mede onvermindert zodane voorzieningen cf dispofiüen , welke alreeds ten opzigte voorfz. H: door eenige Officieren of Magiftraacen mogten zyn gemaakt. . . * Knop dat niemand hier van eenige ignoranties hebbe voor te wenden, zal deeze allommein dee-m zen Furdendom en Graaffchap, ter plaatze, al k, waar men zulks gewoonlyk is, worden gepubli- L ceert en geaffigeert. ei Dies te oirconde isdes opgemelden Furftendoms en Graaffchaps fecreet Zegel op het fpatium dezes gedrukt en door den Griffier ondergeteekend geworden. Gegeeven te Arnhem den 6 July 1787. (onder ftond) Ter Ordonnantie van dezelve. {was getekend) F. W. van den STEEN. Een Bataillon Mariniers van van Salm, welke van "t Hollandsen, grondgebied naar Gelderland getrokken en in deze Stad was gekomen, is naar het Loo gegaan, om dat Lusthuis van Zyne Hoogheid tegen het Declaratoir en de bedreigingen van de Burgercorpfen te beveiligen. E E ü E. Ook hier zyn by den Schout Ammon en eenige andere Nieuwftaatsgezinden de glazen ingellagen. Thans ftaan hier omtrend O0000 3 30 Arm* m* 'ubl. Xen 't ttrek' ■» naar trecht  Ha'ü NIEUWE NÈDERLANDSCHE 30 Eerebogen opgerigt, ook voor de huizen van den Schout, en anderen. Harderwyk. - Saturdag den 7 dezer maand July kwam ■ïKhier patent,dat het Regiment Mariniers van van Aalmin deze Stad Krygsbezetting zoude houden. De Raad vergaderde derhalve des avonds, en befloot eene Commisfie desaangaande aan Z. H, te Amersfoort te zenden, welke terftond daar na vertrok. De Heeren van den Academifchen Senaat vervoegden zig insgeiyks met eenen brief daaromtrend aan Z. H. Het oogmerk van dien dubbelen ftap was, om het Guarnifoen voor te komen, of, zo zulks met kon zyn, voor de goede rusc en orde op het fterks: te zorgen. Het gevolg was, dat in plaats van twee, flegts één Battaillon patent kreeg, om herwaards te trekken. Middelerwyl belloot de Krygsraad en een groot gedeelte der Schuttery, haare vaandels, trommels en geweeren op het Stadhuis in bewaaring te brengen, terwyi een ander gedeelte verkoos met hunne wapens naar Amfleldam, en vervolgens naar elders te trekken; gelyk ook eenige andere Lieden hunne beste goederen naar de gemelde Stad verzonden, en insgeiyks zelve vertrokken, riet vooifchreeven Battaillon , omtrend 250 man fterk, kwam den 8 dezer maand 3s middags om één uur aan. Voor de Stad werdt het door den Magiftraat in den eed genomen, en tiofc, den Magiftraat den ge-  JAARBOEKEN, >/y, -^5 gedaan gewoonen eeregroet hebbende, vervolgens in orde binnen. Daar in gansch Gelderland met het begin van July het draagen van Oranjelint of ftrikken genoegzaam algemeen was geworden; drongen de Krygslieden alhier by de Regeering den 27 July aan , dat zulks ook in deze Stad zoude plaats hebben. Eenige Nieuwftaatsgezinden daar toe niet willende verftaan, fchynt zulks gelegenheid te hebben gegeven aan twist en wrok tusfehen de Nieuwftaatsgezinde, en Oudftaatsgezinde Ingeze. tenen, by welke laatfte zig de Krygslieden voegden. Althands de beklaaglyke wrok en 't geweld is uitgeborften, en verfcheidene huizen zyn de glazen ingellagen, en ook eenigen geplunderd. H A T T E M. Ook hier is het dragen van Oranjelint of ftrikken doorgedrongen,niet zonder eennige moeilykheid tegen die geeiVen, die voor het Nieuwftaatsgeftel zyn, of tegen het dragen van Oranje zig wilden verzetten. • Gelyk alom in Gelderland, zo is ook alhier den 13 July des middags ten twaalf uuren, na voorafgaande klokkenlut, van wege de Staten afgekondigd de Publicatie, welke wy hier te voren bl. 1621 en volg. hebben medegedeeld. Ooooo 4 Den HARDERWYK  Hattem, r U2ö NIEUWE NEDERLANDSCHE Ben 15 July Zag men een aantal Militairen met flaande trom deze Stad naderen,komende den weg van Zalk. Aanftonda wierdt hun een Detachement van onze Krygsbezetting te gemoet gezonden, en men bevondt, dat hun de Soldaten vmd'Envie waren, die een langen tyd in Haslèlt gelegen hebbende nu zonder hunnen Officier, en zonder patent van daar waren vertrokken. Zy werden op bevel van onzen Commandant ontwapend, en moelien buiten de Stad blyven. Den 29 July borften wederom de oneenigheden uit, en zyn meest door het Krygsvolk by verfcheidene lieden de glazen mgeflagen, als by Mevrouw Daendels, den Burger Hopman van Laar ; 't welk egter door de Officieren fpoedig gefluit wierdt die het volk met bjoote degens in de vuist tegenflonden en ieder naar hunne kwartieren JSegenè ,9 fterke rondens -deeden gaan. iwee Soldaten zitten thands in hegtenis on der het Stadhuis, en nog vier in de hoofd. ,v/agt m arrest,  JAARBOEKEN, July, 1787. ifia7 HOLLAND. Dordrecht. Eene nieuwe verdeeling der Burger Compagnien, reeds zo lange op het tapytR] geweest, ftaat nu eindelyk tot ftand gebragt te worden, en men zal Maandag den 2 July beginnen om de nieuwe Compagnie No.... op te roepen, en zo vervolgens alle dagen één, ten einde daar in vier Opperofficieren te verkiezen. Alle de nu afgaande Officieren, zyn op nieuw verkiesbaar in die rang of hooger , als ze thans bekleeden, In Oud Beijerlanden elders, rondsom deëe Stad, wilden de Boeren nog niet in de nuttigheid van het Nieuwftaatsgeftel geloven : in tegendeel men tekende veel al Requesten, dat men met de tegenswoordige Regeering, zo als die zederd ruim 30 jaren hadt plaats gehad, wel te vrede was. Waar tegen zig de Nieuwftaatsgezinden verzetteden, byzonder het Genootfchap van Wapenhandel. Dog de Oudttaatsgezinden beweerden, dat hun zo wel, als de andere party, het ontwerpen, teekenen en indienen van Requesten aan de Staten vry flondt, een ieder na zyn ligt en inzien, dat dit de egte vryheid was enz. Hier uit ontftonden opfchuddingen, en de Oudftaatsgezinden, zig van hunne Medeburgeren de wet niet willende laten voorfchryven, handhaafden hun Ooooo 5 recht DORDCHT.  Do RfSCU m8 NIEUWE NEDERLANDSCHE £■recht zo goed zy konden, en ontwapenden het Genootfchap. By welke ichermutzelingen gelyk het gaat, vry wat verbittering, wrok en geweldadigheden ontftonden. Vrydag avond den 13 July kwam hier deswege tyding in. De Krygsraad van de drie iahmteryen begreep met, dat zulks eene domeftique zaak te Oud Beijerland was: maar meende zulks voor oproer te mogen houden, en wel zodanig, waar toe zy bevoegd waren, om het zeiven te dempen. Waarop dan wel dra, met kennis van den voorzittende Burgemeefter en het DefenfieWe5en 1 r,% raan uic de 3 Schutteryen, met de nodige Officieren,onder bevel van den Kaptein Dekker, *s nachts ten half een uuren, voorzien van twee veldftukken drieponders, zig begaven eerst naar 's Gravendeel, werwaards de Bailluw van Stryen was vooraf gereeden. Op dat Dorp vondt men 'ruim 100 Schutters in de wapenen, alles was Ril, en men zou, als daar iets van buiten kwam, \ wel 111 orde houden. Van daar begaf gem. 60 man zig naar Oud Beijerland. Hier waren eenige huizen de glazen ingeflagen; het Genootfchap van 30 man was ontwapend en op de vlugt. De Oud Beijerlanders fielden zig te weer tegen de Schutters van Dordrechtdog dezen fchooten zo verwoed op hen, door de Rukken gefchut onderfteund, dat zy het in twee uuren tyds meefler wierden: vyf of les Oud Beijerlanders wierden dood gefchoten, een aantal gekwetst en nog veel grooter getal gevangen, waar van 'er den 14. Jüiy  JAARBOEKEN, July, 1787. 1629 July reeds ti,.en den 15July i5zyn °Ph^ Stadhuis gebragt, en nog eenige volgen zullen. Zo. dra onze Schutters aan den flag waren: kwamen de Leden van het Genootfchap ook ten voorfchyn, om de Schutters te helpen. Toen het vegten gedaan was, kwamen nog 12 Ruiters en een Wagtmeefter van Hesfen Philipsthall. De Schutters zyn den 14 July 'savonds ten 11 uuren, als 'tware, in triumf binnen gekomen: zy hadden nog een Oudftaatsgezinden onderwege gevangen genomen,dien zy, aan het gefchut gebonden, binnen bragten. Wat maakt tog de partyfchappen de menfchen wreed en gevoelloos! Een Schutter is gekwetst met een kogel door de fchouderbladen. Alle de veroverde goederen, beftaande in fhaphanen, labels, poolen, mesfen, pieken, vorken, vlaggen, wimpels, papieren, geld en andere goederen, van de Oudftaats.gezinden, zyn plegtig van de Waale Vest. uit eene groote Tent, by het Hoofdpiket ftaande, naar het Raadhuis gebragt. De Heer J. van Dongen, Thefaurier dezer Stad, hadt tot gemelde vervoering een wagen in gereedheid doen brengen , met een.hooge zoldering omringt van een foort van hek, waar op en waar tegens de Snaphaanen en verdere veroverde goederen, geplaatst waren: voor af Rondt op een wagen een groote zuil, waar tegens de Speer en ■Hoed van Vryheid geplaatst was op een voetRuk, waarop eemg Krygs- en Wapentuig ïac, en waar tegen het volgende vaers Rondt: Dooi DOR.1)UECHT.  1630 NIEUWE NEDERLANDSCHE DOR! Recht >• Door Deugd en Heldendaén hy fieun op'de ' oppermagt, ; Zy 'i Vaderland wel haast in Rille rust gebragt. 6 'tls Dekker met zyn Volk, die 'tbeer- lykst voorbeeld geven. Dat ieder dus bezield, de Vreê kan doen berleeven. A. L. Ter zyde van den zuil hing het Vaaidei en de Trom van het Genootfchap te OudBeverland, welke door de opfchuddingen aldaar zeer gehavend was; de klederen van den Schutter Dubber, welke gekwetst was, lagen op het Kanon: Schout en Gerechte van Oud Beverland, waren by dezeplegtige vervoering aanwezig, ook alle de Officieren der drie Schutteryen en Burger Compagnien; de Commandant J. Dekker, was voor af te paard, terwyl den Heer A. der Moeyen, als Adjudant agter opfloot, de ftraten Ronden gevuld met menfchen. Voor het Raadhuis genadert zynde, zeide de Heer IVebbers een Vaars op, het welk gevolgd wierdt door een van den jongen Heer Heulen, welke beide meteen algemeen Hoezee, wierden beantwoord. Ruim 30 gevangenen zyn gebonden ineen Schip naar Dordrecht opgezonden, fchoon Oud Beyerland zyn eigen recht heeft, op voorgeven, dat aldaar eene Regeeringloosfoeid plaats hadde. Naderhand zyn door den Ge-  JAARBOEKEN» W, i7>7- Gerechtsdienaar van Oud-Beyerland nog ze- Do™, ven opgebragt naar deze Stad; te Oud-Bey-^ciuerland is een Detachement Ruytery gebleven. Bv de terugkomst was op Maasdam een Oranje man gevat, wierdt aan het Kanon gebonden, en zo mede naar Dordrecht vervoerd. In de Zuidhollandfche Courant wierdt uit Dordrecht gefchreven: „ Dit is het vast , fvsthema thands van de Dordfche Schut' teryen, dat zy op den kreet van hunne , Mede men£chen,aaallepogingen bySchout * enBailluw te hebben aangewend, tot voor- ' koming van onheilen, zullen toefchieten. In-de Opregte Nederl. Courant JNo. 88 fchreef men van dit verrigte der Schuttery aldus: DORDRECHT, den 16 Jaiy. In *t laatst der afgelopene week is hec hier in den ontrek der Stad mede vry vrolyk toegegaan. Lenige honderde Boeren zetten zich in het hoofd, zekerlvk verhit door geld, dat zy van welbekende Voorftanders van zekere party ontfangen hadden , en door het drinken van Oranje Genever tevens, om heen en weêr Dordrecht te komen plunderen ; dat is her handwerk dryven van den welbekenden Oranje Aanhang, die den Baas weder opden winkel helpen moet, door moord, oproer en plundering, die dan altyd gevolgd word met, inde verwarring de verfchrikte Burgers te doen tekenen , dat zv wel met Myn Heer de Prins te vrede zyn, en dat Hy weer hebben moet, wat Hem ontnomen is- maar dat wilde hier zo wel met gelukken ala in' Zeeland. De Gewapende Burgers zaten er bier terltond met twee Veldftukken achter , en na tweemaal onder de vrolyke gasten te hebben losgebrand, raakte de boel iu de vlugtj hebben-  #3* NIEUWE nedei4land3cije Dord de deze Oranje Vrienden Pj»mV- , Wiï" J i-i'm ui ü rp te maken. e endiee verfpreiden helfcbe aanhangffvSi hebfV ^ geenooren, geenoogcf, en geen Geweien? Het getal der dooden onder de Beverlanders wordt door genoegzaam alle dTNieuvvfiaatsgezinde Courantiers oPH, doorandl ren op veel minder bepaald • de gekweten worden ook verschillende begroot He"e vlugte Genootfchap wierdt "daar her e1d Te Beverland zyn in de geweldige opfchuddmgen eenige huizen, waaronder dat vani den Schout, geplunderd. Veertig Ingezetenen 1 Boeren als Boerinnen van Oud b!Jerland Zyn hier gevangen gebragt, en meer dan hoiderd der overwonnenen van daar gevlun. De Dagpapieren hebben de onhandigheden van dezen togt met de aller onwaar le en aller onwaarfchynlykfte zaken voorgedragen Uen'5 July kwam eene^»A0w* Scheepen van Overfchie, te Oud Beyerland , met wee zyner bekende van diezelfde plaats. Hy te Oud Beyerland door eenige Lieden dié "e men zeide; te herdeden, erkend wordende «West Hy eerst veel fcheldens uitftaan, alzo' men  'JAARBOEKEN, Ju/j, 1737- l633 men hem voor eenOmnjemanh'iëdt;vervolgens ging men van woorden tot daaden , en def verbiuering tegens hem was zo groot, dat hy naauwiyks door den Bevelhebber van het Krygsvolk gered is geworden. Den 24 July wierdt wederom een Boer door vier Ruiters van het Detachement, het welk te OudBeyerland in bezetting is gelegd, herwaards op gebragt en in het gevangenhuis gelloten. De Oud-Beyerlanders klaagen wegens onderdrukking, geweld en overheerfching. Gemelde vier Ruiters , hunnen gevangen te Dordrecht afgeleverd i-ebbende, heten zig aan de Rietdyk overbrengen op Papendrecht, alwaar zy veel geweld tegen de Oranjeheden hebben gepleegd , glazen ingeilagen , menfchen aangerand, enz. Woensdag den 25 July 1787', des avonds ten 10 uuren , vertrok van hier wederom een Detachement van honderd man uit de drie Schutteryen, wel gewapend, onder het bevel van den Heer A. Pompe van Meerdervoort, Kaptein Lieucenant, F. van Ohvier de Lieutenants van der Werf en J. D Haan Pz. en een Lid van het Defenfiewezen. Het beo-af zig naar Weikendam, en aldaar in den vroegen morgen des Donderdags ten huize van den Geneesheer van Wyk, ligte dien heer van zyn bedde, bragthem hier te Dordrecht binnen, en zettede hem gevangen in de St. Joris Doelen. De Nederlandfche Courant van Verlem heeft onder het Artikel van Dordrecht den züjuly het verhaal van deze ver- rig- Dord- ecu t.  1(534 N1EDWE NEDERLANDSCHE DoRE RECHT. -rigting met eenige geestige trekken willen verfraaijen. De drie Schutteryen hebben geftadig go Schutters en Kanonniers te Loeveftein. Den 30 July ontvongen zy van de Commisfie der Burgercorpfen te Woerden een verzoek, om, zo fpoedig mogelyk, honderd Schutters naar Gorinchem aftezenden: waarop dan den 31 July, des namiddags ten twee uuren, van hier, onder bevel van den Heer J. Dekker Jr., de Kapteinen Abr. Pompe van Meerdervoort, S. de Jong Heere van Raamsdonk, Lieute* nants Cornelis Kuipers, J. de Haan, H. Mauritz, en als Adjudant A. der Moeyen, honderd Schutters derwaards zyn uitgetrokken; welken, na hunnen bepaalden tyd te Gorinchem geweest te zyn, naar Loeveftein vertrokken, ter aflosfing van die zig thans zederd veertien dagen daar bevinden onder bevel van den Kapteins S. Kuch en G. Rees. Ook zou er nog een Detachement van 300 k 400 Man derwaards tot verfterking trekken, uit Rotterdam, Delft en Leyden. Alhier is de navolgende Publicatie afgekondigd. MYNE EDELE HEEREN VAN DEN GERECHTE DER STAD DORDRECHT, met leedwezen en teffens met de uiterfte verontwaardiging vernomen hebbende de oproerige bewegingen , die , zelfs tot geweldadige aanval, len op Ferfonen en plunderingen en beroovina:en van Huizen en Goederen overgellagen, nierTalleen  jaarboeken, July, 17^7» ^3S leen in de Provinciën van Gelderland en Zeeland , d< van tyd tot tyd hebben plaats gehad, miar ooi< REC zo binnen deze P.ovincie, en nog onlangs ten platten Lan ie in de Nibuurfclvip van deze Stad, pul zyn gepleegd, waar van de fchroomelyke g-vol gen gen voor de Uitvoer Iers, die veeltyds onkundig we({ zyn en door de listige aanflagen van kwaadwiUY roei gen verleid worden, niet ver geno g worden m gezien, waar door dezelve dan ook veekyds de ongelukkige Slactoffers worden van de verfoeilyke inzisten van die genen, die zich niet heb* n ontzien hun door beloften, gefchenken of bedreigingen , daar toe te verleiden en op re wekken: En"dat, offchoon Hun Ed. Groot Achtb de g< ede Burgery dezer Stad, over het gehad genomen, veel te verligt en te weldenkend erkennen , om zig aan het plegen van zoodanige fchandlyke co af.' fchuwlyke dad.n van Oproer en Geweld fchuldig te maken, het esder zoude kunnen «ebeuren , dat mmdoorzUtige Ingezetenen door kwade voorbeelden en ïnftiga.ie van Kwaadwilligen , zïclionbeda^tzaam tot hec bedryven van foongelyke verwoeftende geweldadightd n zouden kunnen, laten vervoeren; ZOO HEBBEN Hun Ed Or. Achtb., uic eene vaderlyke voorzone voor hec welzyn van de goede Burgery en Ingezetenen Jezer Stad, en tot voorkoming' van derzelver totaal verderf, bet welK een onvermydelyk gevolg is van net aanrigten van diergelyke toneelt-n 1 au verwoèflinge, een yder, by dezen openleren klokkegeflig, op het emftigtte wel willen vermanen en waarfchouwen, om zich zorgvuldig te wagten zodanige kwade voorbeelden te volgen, of aan eenige kwade inblazingen en aanhitzin^en tot het bedryven van gewelddadigheden aan de Perfonen, Huizen of Goede en van eer.ige der Ingezetenen dezer Stad of Jurisdiétie van den, eenig gehojr te geven; en dat mitsdien een yder zich zal heb'ien te onthouden van eenue bedreieineen te doen , veel min dezelve door daden vaa 6 & Ppppp rlO' cït. I. legei , np> enz.  DOBD RECHT PuM. t gen geivdd\ oj réer en: 1636 NIEDVVE NEDERLANDSCHE . geweld, op eenigerhande wyze, ter uitvoer te brengen; naardien die geenen, welke zich aan zooaamge euvel iaden zouden komen fchuHü te f-maken, ten rigoureuRen zullen worden geftraft, volgens de Wetten en Plaknren van den Lande > van tyd tot tyd en nog onlangs op nieuws eeöma- u nterd, Terwyl Hun Ed. Groot Achtb. ter waarfchouwing van een ydcr, nog ten overvloeden verklaren, dat de Burgeren en ingezetenen van deeze Stad en Jurisdicle, ingevallen derzelver Huizen of Goederen met geweld, plundering of beroovmge zouden mogen worden aangevallen, volkoniene vrybeid hebben om gebruik te maken van het recht van zelfsverdediging, by de natuurlyke en burgerlyke wetten verleend, en dus om geweld met geweld te keer te gaan, zoodanig, dat indien by gelegeuheid van het p!eegen van diergelyke geweldige plundering of befoovinge van iemmds Huis of Goederen, een of meer der Geweldenaars , door de voren gemelde geoorloofde zeif verdeedigmg , gekwetst of van bet leven ter dood gebragt mogten worden, daar aan niets zal zyn verbeurd. Authoriferende Hun Ed. Groot Achtb. wyders by dezen de Officieren derrefptöive Burger Compagnien en Schuteryen binnen deze Stad , om by gelegenheid van onverhoopte oproerigheden! plunderingen of geweld aan Perfonen, Hmzen of Goederen van eenige Ingezetenen dezer Stad of Jurisdictie van hen , gepleegd wordende , daar tegen met derzelverr enderhoorige Manfchappen tc vigileren, dezelve kragtdadig tegen te gaan . en , des nt'Ods, met geweld te verhinderen; en ingeval le dezelve Officieren en Manfchappen wagr. doende, het zy by Compagnien, Divifiën, Piketten , Rondens of Schildwagten, eenig molest rnogte worden aangedaan, de Daders in verzekennge te nemen en daar van kennisfe te geven aan de Heeren Hoofd - Officier en Prsrfident Burge. mee-  JAARBOEKEN, Jttïy, 1787. 1637 ffieefter dezer Stad in der tyd, ten ware het aangedane geweld rnogte komen te gefchieden by ] overrompeling of trocpsgewyze, en dus was van die natuur, dat de nood ter behoorlyke zelfsver- j deding vereischte, het zelve daadlyk enimmsdi.^ aat met geweld te keer te gaan , als wanneer de* j zelve Officieren of Commandanten, in zoodanig ( geval, mede by dezen worden geauthorifeerd en verklaard worden, naar vereisen van omfiandigheden daar toe volkomen bevoegd te zyn, zonder daar voor als dan eenigQnts aanfpraaklyk te zullen zyn, of daar aan iets verbeurd te wezen, al ware het, dat by zoo eene gelegenheit den een of andere wierd gekwetst of gedood. — Alies nogtans overminderd de fpeciale orders by eenige Reglementen nopens het waarnemen der Wagten binnen deze Stad gefield of nog te arrefteren. Van wege den Krygsraad der drie Schutteryen, las men in de dagpapieren dit berigt: De Gecombineerde Krygsraad der drie SCHUTTERYEN MNNliN DORDRECHT, wel ontfangen hebbende de Misfive waar in zekere Propoütie word opgegeeven, verzoekt den braaven , doch onbekenden Schryver, zich in Perfoon gelieve te vervoegen by een der Leden vangemel. den Krygsraad, ten einden onder de diepfle gegeheimhouding over de middelen ter executie van voornoemde Propolitie nader te confereeren. In naame van den gecombineerden Dord Krygsraad. den 8 July 1787. (was getekend) A. LAMME. Ppppp 2 O V IE" D0R.0» lECHT. 'uhl. U 'en geveld . op■oer ens.  i<533 NIEUWE NEDERLANDSCI-H Over ïlak. See. Haar* O v e r f l ic a ic ic e 32. . Ook op de Dorpen van dit Eiland zyn veele Op- en Ingezetenen, die beleiden, het heil der Nieuwe Staatsgeftcldheid nog niet te kunnen doorzien, en waanen regt te hebben, om ook hunne denkbeelden te doen gelden , en daar toe Requesten voor de Oude Conftitutie, zo als zy dat noemen, te teekenen, en ,in te leveren, zo wel als de JVieuwltaatsgezinden; die zig egter hier tegens kragtig verzetten. Waar uit dan veele oplchuddingen en geweld ontdaan ; byzonder ook in de Willem Rad, de Klundert, in de Fynard, enz. zo dat de Schutters van Dordrecht handen vol werks zouden vinden om alle die beweegingen te duiten. Te. Dirksland ontftonden ter gelegenheid der tiende verpagting eenige bewegingen , in welken de Aanklevers van de Oude ötaatsgeiteldheid de overhand hadden , tegen de Nieuwftaatsgezinden en drie derzei ver Hoofden Leenden Lodder, voorzittend Scheepen, Smits, en Simon Post, en eenige anderen. De overwinnaars zyn door geen gewapende Schutters en drie Rukken gefchut, zo als te Oud Beijerland, te onder gebragt. Beklaag lyk is de wrok en verbittering, en het daar uit ontftaand geweld, zynde eenige huizen derNieuwllaatsgezinden door de andere party geplunderd.  JA AREOEKEN, Jub)t 1787* *635 Haarlem. Wy hebben in ons voorgaand ftukje vermeld , hoe de Penfionaris van Zeebergen niet geheel af keerig was van eene Ichikking of CuncMatoir, door den Raad van State geopperd, en deswege een raport hadt opge* fteld en met de andere cecoramitteerdem uitgebragt, het welk geehzints naar den finaals was van de Burgerfocieteiten en derzeiver hoofden en aanvoerders, die alles met geweid wilden doordringen, alles, (zo als het fpreekwoord zegt) op haaien en fnaaren Rellen. Zie beneden bi. 1659. Wy hebben 'er te gelyk uit opgemerkt, hoe moeilyk het is aan zo veele lieden, die allen het Land willen beflieren, en lillen zig verbeelden die kunst te bezitten (*) te voldoen; daar de meeite lieden onkundig zyn, en de onkundigen, onbezonnen te werk gaan,hoe moeilyk het dan is voor een Staatsman■, die omzigtigheid en dat beleid te bewaaren, waar van alleen eene goede uitflag te wagten is; en hoe veel moellyker nog, dat beleid door de groote meenigte te doen goedkeuren. „ f») Daar in de geringde konden en handwerken „ niemant ie:s kan of vermag, ten zy hy die konden of handwerken geleerd hebbes zo heefc de wyze So. ceats s dan met regt die voor onwys verKlaard , „ die zig inbeelden , dat de kennis van 's Lands bellier „ en Staatsbeleid den Burgeren van 7e!fs zoude aan„ waaijen." Dit zyn de woorden van den Hoogleeraar Ott o ad Pufend. de Offic. Hom. & Civ. L. II. t. ii. j. 6. Ppppp 3 Haar. lem.  Haar- i 16 o NIEUWE NEDERLAND3CHE ren. De Heer Penfionaris van Zeehergb raakte dan mede op zyn beurt in de haat, wierdt voor eendraaijer en verrader der goede zaak in dag-en weekpapierenuitgekreten, en ondervondt dus, dat hetgeen hy ten opzigte van zo veele andere Regenten, in de dag- en weekpapieren, zedert geruimen tyd gezien hadt uitoeifenen, hy zelve zulks geenzints kon ontwyken. Maar hoe het zy,een Staatsman , die de bewustheid heeft van volgens zyn ligt en geweten gehandeld te hebben, kan en zal altyd in dat geweten zyn verichooning, troost en genoegen vinden; en hy behoort dan ook weinig zig te bekommeren, of hy zynen post zal behouden of niet: vooral behoort hy ftandvastig genoeg te zyn, om althands van zyn gevoelen, 't welk hy als een eerlyk man omhelscht heeft, niet af te gaan, vooral niet om heethoofdigen, die de allcrgevaarlyklte lieden voor alle Burgerltaten zyn . te believen (non civium ardor prava jubentium), welker drift, en gevaariyke overyling hy daarom veel eer verpligt is manmoedig tegen te gaan, dan door zwakke , weeke en laffe toegevenheid die drift, die alles, de allerbeste raadllagen bederft., aan te wakkeren. Hoe de Penüonaris van Zeebergb te moede was, en in dezen tegenlpoed zig heeft gedragen, kan het best en egtst worden opgemaakt, uit het geen hy zelve in deze maand J: ly, :er Vergaderinge van de Vroedfchap dezer Stad heeft voorgedragen, namenlyk: Dat,  JAARBOEKEN, July, 1787. i«4* Dat, zoo dra zvn Ed. en de mede Heeren Gecommitteerden tot hetperloneelbefoignejiur- L ne attentie hadden gevestigd op de Propofitie, tot het entameeren der Negotiatie tot fvkdiatie der thans lubttlteertrdc differente»» Hun Ed. tot een A bafis van hun te doene onderzoek hadden begree- v. pen te moeten 'sar (tellen, het weds zoo menig. 1 maal en ef> differente manieren voor het oog var,\ de x geheele Natie voorgemeld Systema van MUUriKA- t TIE van Haar Ed. Groot Mog., en cat Hoogstdezelve niet al< door den hoogften nood gedwongen waren geworden, tot het ree- eo van meer vi. goureule maatregelen te he bben moeten belluiten, dat Hun Ed. ais Co*fiB#rii I fmciph, zich verp'icht rekenden van dit eens aangenomen Systema zich niet te moogen verwyderen, zoo lang er mogelykheid waare, om met eenige hoope vanfuc* ces daar in te kunnen voortgaan. Dat Hun Ed. daar toe des re meerder inclineerden, ten einde door fpreekende daaden_ tegen te gaan alle die vagoe en losfe befchuldigingen, door de Staaten van Gelderland en Amersfoort te meermaalen Hun Ed. Groot B'hg. aangewreeven, even als of alle proteflatien va» moderatie niet anders , als iedele klanken waaren, agter welk een geheim Plan van Gverheerschiing verborgen gehouden wierd, d«ar het uitbrengen van een Rap. port tot eene g.claufuleerde Me i atie deeze val- fche voorgevingen geheel deeden verval'en Dat het eene bekende zaak was, dat Haar Ed. Groet Mog. nimmer zich in de noodzaakelykheid gevonden zouden hebben, om ter voldoening aan Vi. beloofde proteüie aan de St^d ürrecht . haare Troepes order te geeven het Utrechts Grondgebied in te trekken, waare het niet veröorzaakt door de Vyandelyke aanval door het Regiment va» van Efferen, zoo verradëLïk op Utrechts Burgen gedaan , waar door Haar Ed. Groot Mog. wilden dezelve aan haare beiofte getrouw blyven , Zich in de indispenfabelde verpiigting bevonden, Ppppp 4 tot Haar» "m. Verdee* ging m den ^enjion, an Zeeerg.  Haar lem. Verdee digii/g van den Po.fion. van Zee betg. ia/ardeerd zoude zyn d^t zy Heeren Gecommitteerden Hun Ed. Groot Mog.  JAARBOEKEN, July, 17Z7. 1Ó43 Mog. advifecrden eenige dispofitien te willen ac- CC¥en anderen, dat het Hun Heeren Gecommitteerden was voorgekoomen, dat ce Stad Utrecht om veeie gewigüije r< denen zoude kunnen oor & deelen te moeten üifficuueeren in de afzending der „, ter hunnen byftand ingetrokken Auxihairen, het/ welk zy Heeren Gecommitteerden in alle hunne v gevolgen zeer wel hebben |/epondereert, en dier- \> ftaltfé* zich in het uttgebragte Kapport zeer zorgvuldig hebben gewagt, deeze Conditie, als «en, arbfoliiut p'rëltaihair te kunnen erkennen, maar zulks alleen hebben aangenoomen, alseenaccesfoir point, waar toe Haar Ed. Groot Mog. de nodige inftantien, des goedvindende, zouden kunnen doen. ■ , , Dat zy Heeren Gecommitteerden op deeze gelegde gronden , na type en bedaarde deliberatie en zender eenige overhaasting zullende overgaan tot her, formeeren van hun nu uitgebragt Rapport, in confideratie hebben genomen . alle de akelige gevolgen vaneenen Burger Kryg, en de gefieidheid van zaaien, BY ZONDEK HET MILITAIRE betreffende, het welk aan hun door de Comrr.isfie van 6- Oótober op dezelve perfoneel gedcfereert, m aüe zyne uitgeltrektheid volkoomen bekend was, ?y zich in gemoeJe verplipt hebben gevonden, en ook Unaniem voor hun Advies hebben uitcebragt. deeze Propofitie tot Mediatie door Hun Hoog Mog. voorgtflagen, niet te kunnen, noch te moogen verwerpen, maar dezelve te conüdereoreo, als een toei steen, waar aan men de waare fintimenten der thans zoo discreperende Bondgenooten ■zoude hunnen en moeten toet/en, en dus itandvastig aan het door Hun Ed. Groot Mog. fteeds aangenomen Systema van mo'eratie, daar voor ook oordeelden te moeten advis eren, —.— dan dat zy te gelyker tyd by dit hun Advis hadden cragtea te toonen , niet genegen re zyn ter contemplatie van een Collegie* die zoo getuimen tyd het gePpppP5 wel. FIaar- iM. Vetdee. ging i« den 'en/ion. anZee- erg,  1644 NIEUWE NEDERLAND5CHE Haarlem. Virdee diging van den Penfion. van Zeeberg. weldig Syscema van Overheerfching, over deeze Provintie had gemanifesteerd, m een point, de Hoogheid van een geledeert Souverein beerg.  164(5 NIEUWS NE DE R L A NPSC H E Haar» LEMi Verdee. diging van den Penfion. van Zeeberg. : i 1 i «. i ) i myne dwaaling willen erkennen, maar. het is'er tn deezen verre af; — myne mede Gecommiteerden, zoo wel als ik, verklaaren eenflemmig, dat WY ALS MOG VERHEUGD ZYN HET RAPPORT U1T- «ïebract tb hebben, zoo als het is. ■ Heeft de Meerderheid van Hun Hoog Mog. door nadere en nog geweldiger genomen Refolutien onze heilzaame poogingen veriedelc, en worden wy daar door gedwongen van onze kant aan Haar Md. Groot Meg. efficacieufer Propofitien te doen , ja, al waare nee, dac het tot het uitterfte gebragt wierd, welke ongelukken daar van ook de gevolgen tndogen zyn, Wy hebben, ten mintten voor de geheele Natie en voor de ganfche Waereld bewyzen gegeven, dat zelfs, na vyandelyke aanvallen der Gelderfche en Utrecht/che Staaten» wy den weg van bemiddeling neg wilden voor(laan, en dim voor openbaar geweld verkiezen. — Zoo na dee?e verdediging van myne'' fentimen • ten U Wel Ed. Achtb. als nog eenige verdenking tegen my mogten behouden, ik ben volkoomen bereid om zelfs van dien korten tyd, welke als nog tot vervulling van myn contract apen blyft, af te zien, my getroostende, dat, kan ik niet. langer als Minister Stad en Land van ditnsc weezen, ik tot de clssüs van Burger :e rug gebragt, alle myne pogingen zal aanwenlen tot coniervatie onzer Vryheid. Niet Ed. Achtb. Heeren! dat ik voornemens zoude zyn, n dit haglyk tydRip myn post te verlaaten, dit ry verre; maar ik flelle dezelve geheel en al er dispolitie van U Ed. Achtb. - Ik ver- •ssek, nochte verlange niet , dat op deeze mvne 'oordragt thans eenige deliberatien van U Wel Ed. dchtb. gehouden worden, dewyl zulks gefchielende, ik my, om dit des te vryër te kunnen loen, uit deeze Vergadering zoude abfenteeren, lan het zal my voldoende zyn, zoo onder de land onderri^t mag worden, welke fentimenten 'J Wel Ed. Achtb., na myne defenfie, waar coe ik  JAARBOEKEN, fufy, 1787* 1647 ik mv met veele aasdoeningen genoodzaakt hebbe gevonden, gehoord te hebben, deswegens r voeden, en ben bereid my volkoomen, en gewillig daar aan te onderwerpen.'' Welke uitwerking deze zelfsverdeediging van den Penlionaris van Zeebergb by onzydige beoordeelaars heeft gehad, kunnen wy zo bepaaldelyk niet opgeven; welke uitwerking zy moest hebben op diegeenen, die door de oogen van Dag- en Weekfchryvers zagen, (welke verre de grootfte hoop is 1 kan uit dezen brief, in de Polit. Kruijer N. 466. bl. 721 en volg. geplaats, worden opgemaakt (*): Waarde VriendI In Nommer 457. van uw geacht Weekblad, een brief op de uaaru van Waarmond van Haarlem , over de Apologie van onzen Penfionarh van Zeeberg , in de Rollandfche Hijlorijche Courant van den 16. Juny jongstleden geplaatst, mee zeer veel genoegen gelee?en hebbende, om dat myn Stadgenoot daar door toond als een Vry Burger zonder aanzien des Perfoons, het geen hem min bevorderlyk voor de waare Burgerlyke Vryheid voorkomt, te willen aanwyzen, heb ik zetlert vernomen , dat het by die fraaije Apologie niet gebleven is, maar dat de Heer Penfionaris Zeebesgh , zich in den Raad dcezer Stad zodanig nader heeft verandwoord , en zyne gehouden conduite tragten te verdeedigen, als U uit het bygaande Ruk, op welks egtheid Gy aan kunt, zal blyken. —- Daar nu eenmaal een Apologie on. der het oog der Natie gebragt is, zou het jammer zyn, dat dit Ruk haar onthouden wierd. — Het cierlyk opftel is der moeite overwaardig, om ge- (*) Vergelyk het Voorftel van het Delftsch Genootfchap bl. 1658 en 1659. Ha a-rem.  Haarlem., Brief over de verdeed, van den Pevjion. vanZeeberg. I « 1 ] < | ] 1648 NIEUWE NEDERLANDSCHE geleezer. te worden; of het ten opz-gte def zaak zelve, waar omtrent men met reden in het byzonder op den Penfionaris van Zeebbrgh meende onvergenoegd te moeten zyn, iets ter ju. ftificatie afdoet, hier over zal ik my voor h-t 4 genwoordige niet uitlaaten, even zoo min aïs'ik U kan meiden, of deeze JuRificatie als voldoende by den Ed. Achtb. Raad onzer Stad is aange- T^r a!J?cVs zeker' dat> ^ men meende, dat de Penfonaris van Zeebergh zoude gerappelleerd worden, en de Heer Casteeie in zyn plaats ter Vergadering van Holland zoude gaan, zulks tot heden toe niet gefchied is. \ Wat daar toe tusfehen heiden gekomen is, is een dier raadzelen, welke met 'er tyd, even als zoo veele andere wonderlyke dinsren , welke thans tot yerbaazmg der Natie voorvallen, wel eens haare juiste oplojfing zullen vinden; ~ zyneverdeediging kan daar roe geen oorzaak gsgeeven hebben, als zyn Mediatie-Systhema zich daar in te klaar doet zien , om 'er met uit op te maken, hoedanig tiyover het applaneeren onzer goede zaak als toen aagt; — een tydfhp, waar in bet braave Volk, even. zoo mm als immer in eenige Mediatie zal bewilligen, welke niet met de Wapenen in de vuist en na zich op zyne geweldhebbers gewroken te hebben, tot eer van de Volks party daar gefield ivord, en daar toe is het beste gedeelte des Volks i leen van oordeel, dat de goede offices van het riof van Frankryk byzonderlyk moeten mede werken. _ Het Volk is reeds lang alle mo3ERATIE moede, — befchouwt die met den ïrootlten weerzin, wil zich wel degelyk red- !en door de Wapenen, temeer, daar de Land'erdervende party, zoo Oranje als hec Arifto. :raatendom toegedaan, alle redelyke voordellen net geweldadige middelen heeft beandwoord; — •n wat Frankrvk ook naar myne gedagten ten ;oede tragt te bewerken , onze tegenparty zal iaare pogingen, even als die vaa het braave Volk,  JAARBOEKEN, July, 1787.' 164,9 Voik, in 't einde veriedelcn, gemerkt de denkwyze der verfchillende partyen over den ftair van zaaken en het herfiel der waare Hurgerlyke Vryheid te zeer uit een loopen, dan dat men zich als nog eenigzins kan verlaaten op een vleiend voor < uitzicht, van eene f3vorable afdoening, zoo als net i Voik moet en behoord te hebben,zal het waadyk 1 vry kunnen heeten en by vervolg in Raat zyn zulke euveidaaden, als thans gebeut°n, naar ver- eisch te beteugelen; dan dit poinct by de' naaste gelegenheid eens breeder hoopende te verhandelen, ua dat ik, indien hec ongenoegen over de directie van Zaaken, in verfcneide opzigcen ziende plaats hebben, mv de luar toe mee beneemd, U myne Confideratien over deeze veran Iwoordin^ van onzen Penfionarh zal mede gedeeld hebnen, blyvende in verwagting van eene fpoedige plaatzing. Uw Leezer Haarlem den July Anti Aristocraat. 1787. Deze voorgera. brief wierdt in de dagpapieren by het volgend berigt aangekondigd, firekkende teffens tot een Raaltje van de onderwerpen en derzelver behandeling in dat Weekblad: T>rief van ANTI-ARISTOCRAAT uit HAARLEM, over en ten geleide van eene VERDEDIGING, door den Heer Pen/tonaris VAN ZEEBERG, in de Vroedfchap dier Stadingebragt, omtrent zyn gehouden gedrag in het uitbrengen van het bffaamde Rappert, betrekkelyk eene te voorenge* proponeerde Mediatie van Hun Hoog Mog. de STA ATEN GENERAAL, enz. Bnef -an J.S., over de Paphartigheid en niet genoegzaame werkzaamheid , weike 'er by zommïgen , die aan de Patriottifche zy- de Haar. Brief >ver de >erdeed% >an den °enf ran Zee>erg.  \6$o NIEUWE NEDERLANDSCflE Haarlem. Aankon diging van de Polit, Kruyer Daar de in het bewind van Zanken zyn, plaats hebben, in tegenflelling van de geduurige voortvarendheid eener geweldadige ORA NJE en ARiS POCRARISCHE Cabaale en de fchadelykegevolgen daar van: en ANTW OORD op dezelven.- ririefvan EEN DORTüCH BURGER, over het laag gedrag van zekeren Cor. nelis Krol, enz.: en AN i'WOORD op denzelten, waar in aangetoond word, dat de vertraaging der goede zaak , niet weinig aan de Stillen in den Lande, de Schyn Patriotten en Eigen Belangzoekers te wy ten is. Brief van M1SOCOLAX int LEEUWARDEN , over de LAAGHARTIGE foliicita■ tie van den RaStor NODELL te AMERSFÖÜ R E, ter vervulling van de vacante Hoogletrnars Plaatzen aan Frïeslands Hooge Schoole: en ANTWOORD op denzehen. — Brief van J U. uit UTRECHT, over en ten geleide van een int'esiant ADRES van EEN WELMENEND SCHUTTER, aan de Ed. Gr Achtb. Heeren BURGEMEESTEREN en VROEDSCHAP der Rad Ui RECHT, tot .eene kloekmoedige doorzetting der goede zaak —■ en over de ATERLINGEN, die zich in het midden der goede Burgery betinden enz. en ANT VVOoR D ¥denzehen — Dit alles is te vinden in de POLI1EK.E KYUYER No. 466 en 407. Werd Heden a 2 Stuivers uitgegeven te ArnR. by J. VER. LEM, en allomme in dc BuitenReden. Den 6 July vertrok wederom een Detachement uit het Bataillon onzer Schuttery Pro Arts & Focis, onder bevel van den Heer Mr. C. A. van Sypefteyn, en verdere Officieren, van hier naar de Nieuwerfluis, om het aldaar zynde Detachement af te losfen. Men las verders in de dagpapieren wederom deze bekendmaking:  JAARBOEKEN, 1787. i<5ji Daar de nood des Vaderlands, hoe langer hoe hooger klint, en hec uittrekken der wclge Einde Schutteryen een pligc is geworden, ver trouwt men , dac die geenen, welken in perfoot hiertoe buiten Raat zyn, gaarne hec hunne zul len toebrengen, om door hunne milde giften dee ze lofwaaadige poogingen te onderfteunen. Ter dien einde wordt nog dagelyks in hec Logemen de Oude Öoude Leeuw, alsmede op hec Prinfen hof ce Haarlem, gevaceerd. Ook gefchiedde nog uit naam van de Gequalificeerde der Schutteryen en Geconfli tueerden der ongewapende Burgery deze be kendmaking:' TVar de Heeren Leden van het Befoigne uic d< Vroedfchap der Rad Haarlem, nopens de b'ehoorlyken invloed der Burgery op haare Regen tcu voor zoverre dee/.e Stad aangaat, aan deEd Achtb. Vroedfchap te kennen hadden gegeevena dat Hun lid. Achtb. niet verder konden gaan, zonder ruggefpraak te houden mee de Burgery deezer SircJ en mee dezelve in onderhandeling te treeden over het Regeerings Reglement, zyn dooi de Schutcery ten dien einde, en ter behandeling van zodanige zaaken, als in deezen critiquen tyd, noodzaaklyk zullen geoord, eld worden, Gh QUA. LIF1CEERD de Heeren Mr. J.Enfchtdi, J. H. Frö:chen, /. C. Sterck, C. H. van Hennenburg Reuvens, P. Kops Goedfchalkfz., Df. W. Brouwer Bosch , B. Weevei ing en J de Wit, en door eet notabel aantal der ongewapende Burgery ten zei ven einde, tot hunneGRCONSTI iUhERüfiN aangeReld de Heeren P. van Liender, P, Klaa renbeek, D. Huttemam, Dr. B. Ter/kr, A. Fo>, Jacobufz., J. P, Kuenen en A. Loos/es Pz.; ter. wyl de tteeren Gequahficeerden der Schutteryen Gtconfiitueerden der ongewapende Burgery geza Qqqqq mtö HAAR* LEM'. ; l I  1652 NIEUWE NEDERLANDSCHE Haar lem. ■ menlyk één Collegie uitmaaken , zynde reeds uk hun midden tot Secretenisfen aangefield C. //. van Heimenberg Reuyens en A. Lootjes Pz. Uit naam van Gequahficeerden der Schuttery en GeconRitueerden der Haarlem ongewapende Burgery. den 13 Ju!y A. LOOSJES Pz., Secretaris. De Afte van QUALIFICATIE voor het OiV. GEWAPENDE gedeelte der Burgery der IfeaJ Haarlem, ligt ter Tekening in het Logemenc de Oude Goude Leeuw van 12 tot 2 uuren. Vervolgens las men nog in de Haarlem, fche Courant, onder 't Artykel van Haarlem den 15 July, dit berigt: TJTaarlem den 15 July. Door onze Schurterye zyn uit haar midden, tot het houden der Conferentien met de Leden van het Befogne uit de Vroedfchap over het nieuwe Regeerings Reglement, en het behandelen van 't geen verder in deeze critiquen tyd; noodzaaklyk is , GEQUA. LlFlCEERDEN aangelteld, te weeten : de Heeren, Mr. J. Enfchedé, J. H. Fröiclien, T C. Sterck, C. H. van Heimenbetg Reuvens, P. Kops Goedfchalksz., Dr. IV. Brouwer Bosch, B. Wee* vering, en J. de Wit. Tm zelfden einde zyn, door een notabel aan. tal der ongewapende Uurgerye, tot haare GE. CONSTlTt EER DEN aangedeld, de Heeren; P. van Liender, P. Klaarenbeek, D. Huttemans , Dr, B. Ter/ter, A. Fos Jacobusz., J. P. Kuenen , en A. Loosjes Pz. Vooris is goedgevonden , dat voorn. Heeren Gequahficeerden en GeconRitueerden gezamentlyk een Collegie zullen uicmaaken. Den  JAARBOEKEN, July, 1787. 1653 Den 1,1 July is de tiende jaarlykfche Algemeene Vergadering des Oeconomifchen Taks van de Hollandïche Maatl'chappy der Weetenfchappen alhier gehouden , en derzelver raadplegingen zyn tot op den laten avond van den 16 July voortgezet, en zyn verfcheiden Refolutien genomen. Dan vermits fommige gewigtigen beletzelen, veroorzaakt door de droevige omilandigheden , waar in het Vaderland is gedompeld, de Vergadering buiten Raat hebben geheld,om over verfcheiden Rukken behoorlyk te kunnen oordeelen, is dezelve op reces tot Woensdag den 19 September eerstkomende gefcheiden, ten einde op dien dag, des voormiddags ten negen uuren, haare raadplegingen te hervatten en het nu onbeflist geblevene af te doen. De Refolutien van dezelve Vergadering zullen na dien tyd als naar gewoonte gedrukt worden uitgegeven. Den 20 July des namiddags is wederom een Detachement der kchuttery, uit de Bataillons der Cluveniers en St. Joris, onder bevel van den Heer Kollonel J. J. Cambier, naar de Nieuwerfluis vertrokken, tot aflosfing van het Detachement , het welk zedert 14 dagen aldaar bezetting heeft gehouden. Men las wederom by herhaaling in de dagpapieren deze aanmaning : Qqqqq a Daar Haar. lem.  1654 NIEUWE NEDERLANDSCHE Haar LEM. Aan- man. toi giften. , T"Var de tegenwoordige toefiand des Vaderlands ■"-^ het uittrekken van gewapende Burgers, toe bewaaring van de Froctier • plaatsen deezer Provincie, om dezelve tegen allen overval in zekerheid te dellen , als een plicht vordert, en eaar de Haarlemfche Schuttery zich hierin zo notabel diftingueert, worden alle wclmeenende liefhebbers des Vaderlands ten allerfterkften aangemaand, deeze zo loflyke pogingen hunner Medeburgers donr hunne rykelyke giften te onderdennen ; en fchoon men reeds eene aanzienlyke fomme heefe ontvangen, maakt echter de aanhoudende noodzaaklykheid deezer uittrekkingen, en de verplichting om inmiddels de Vrouwen en Kinderen deezer braave Manfchappen van eene nodige onderdeuning te voorzien, hetonvermydlyk, öm nogmaals de Ingezetenen der ftad Haarlem te adverteeren, dat nog daaglyks ter inzameling van Penningen ten deezen einde gevaceerd word, zo op het Prinfenhof als in het Logement De Ou, de Gouden Leeuw. Delft. Den sa Juny was een gedeelte van het gewapend Genootfchap: Tot Her/lel der Delffche Schuttery voor Vryheid en Vaderland, met flaande trom en vliegend vaandel uitgetrokken, van het Societeitshuis af, langs het Oude Delft, tot buiten de Haagpoort, om van daar naar Woerden te reizen. Toen hadt men het eerfle de Grenadier Compagnie onder Kaptein Adam van de Goorberge, met Grenadiers mutzen zien pryk«n. Gemelde uitgetrokkene Genootfchappers kwamen den 6 July te rug. De t'huis geblevenen trokken naar het Exercitieveld aan de Haag weg, om  JAARBOEKEN, Jufy, 1787» 1655 om te thuiskomende daar af te wagten en te 1 ontvangen. Intusfchen komt een Corps gewapende manfchappen van het Haagfche Genootfchap, van Gorinchem voor de Rotterdamfche poort. De Regeering liet die poort fluiten, vindende het zorgelyk, twee gewapende Corpfen van weders kanten te gelyk te laaten in de Stad trekken : het zelve trok dan buiten om de Stad, naar den Haag. Het Delftfche Genootfchap trok des avonds om agt uuren met llaande trom en vliegend vaandel, onder eene groote toevloed van men» fchen, in de Stad. Men heeft den 10 July en de volgende dagen deze Acfe van Qualificatie ter tekening gelegd: \7ermits wy Ondergetekenden alle Burgers en * Inwoonders der Rad Delft , en de Jurisdictie van dien, in aanmerking neemende de veele drukkende bezwaaren en ingelloopen misbruiken, ten nadeele van de onbetwistbaarerechten en weezenlyke belangen der goede Burgerye, byzonderlyk van deeze Stad , verpligt vinden alles wat in ons vermogen is ter verbetering en herftellirg toetebrengen, en om daar in met orde , bed aard r heid, en op ééne geregelde wyze werkzaam te zyn , verklaaren wy Ondergetekenden zo lange wy zulks noodig zullen oordeelen, te Conilitueeren en Qualificeren, gelyk wy ConRitueeren en Qaalificeeren by deezen, de Heeren Reyervan den Bosch, Jan Willem Ravefteyn, Dr. Theodorus Hoogeieen, Mr. Willem Buys, Gerardus Fesbeek, Aainoud'Willem van Haaf ten , Joost Vrydag,Yredrik Cornelis Zwaanshals, Hendt ik Snep, Wybo Fynje en Willem Noods, ~4. Z. Omme uit den Qq.qqq 3 naam Delft.  I6j5 NIEUWE NEDERLANDSCHE Delft, A&e vai Qualifi. Catie. naam en van wegen ons Ondergetekenden alle zodanige middelen ter bereikinge dier heilzaai me oogmerken aantcwenden, a's zy, na hun wys beraad, en overeenkomRig de belangen van ons ConRituanten , cn onze Mede bwo'onderen, zo nu als voor 't vervolg, zullen oordeelen tebehooren, als mede om in onze Naainen te Compareeren voor alle zodanige hooge en mindere Collegien van Staaten Stad, als overeenkomende de geiieldheid der zaake, welke zy zouden komen voortedragen , zullen vereisfchen, mits in alle geval Jen verantwoording fchuldig blvvende, aan ons Committenten. Beloovende wy ConRituanten in deeze, in alles wat uit kragte deezes door voorn. Geconttitueerdens zal werden verrigt, te houden van zodanige waarde, even als of hetzelve by ons in eige. ner perfoon was verrigt, onder belofte de voorfz, GeconRitueerdens niet alleen in alles te zullen Katiiïceeren en van waarde hou Jen, maar ook hun in alles, wat zy op deeze wys zullen hebben verrigt, te Indemneeren; en hunne Perfoonen en Goederen tegen ajle geweld en overlast ter zaake voorfz. met alle onze vermogens te zullen beveiligen en befchermen, even als of zulks ons in eigen lyflyke Perfoonen wierd aangedaan. Waar toe wy or s by deeze Handttekening op het plegtigfte verbinden. Aftum Delft den lojuly 1787 en volgende dagen. Vuorgem. A&e van Qualificatie ligt voor alle Ingezeetenen zoniet onderfcheid, die de behartiging hunner Burger-belangen aan de daarin genoemde Hee-en willen toevertrouwen, ter tee. kening by den Boekverkooper, G. Fetbeek% albier. Den 13 July des namiddags trok binnen deze Stad,gantsch onverwagt,ter bezetting, een Detachement Gardes te paard, beftaan- de  JAARDOEKEN, July, ni7. i(5j7 de uit i Officier, i Wagtmeefler, i Trom-1 peiter, en uo Gemeenen, op verzoek van de Heeren Burgemeefleren aan hec Collegie van Heeren Gecommitteerde Raaden. Deze Ruitery, onder bevel van den Graaf van Bentinck, wierdt op de Groote Markt door de Regeering in den eed genomen. Zy, die de wapenen hadden opgevat, om daar mede hunne gevoelens en wil te doen gelden, en dus niet gaarne tegenfland van andere wapens ontmoetteden, zagen dit ongaarn; men fprak en fchreef 'er dus ook dubbelzinnig van in de dagpapieren, en men keurde het af, en fchreef het vorderen van dat Krygsvolk niet aan de Regeering, maar flegts aan derzelver meerderheid toe. In zommige gefchrifieu is verhaald, dat de Regeering dit Krygsvolk gevorderd hadt, om dat zy het voornemen zouden ontdekt hebben van de Vrycorporisten, om zig van het Magazyn en Tuighuis meeiler te maken. Wat hier van zy, het Krygsvolk wierdt in de Stads Doelen geinkwarnerd, en hieldt in de Waag de hoofdwagc. Het gewapend Genootfchap in deze Stad wierdt ook door Burger-Ruitery geRerkt, en haakte zeer, om van gelchut voorzien te worden, en oeffende zig niet flegts 'smaandags, maar verfcheidene dagen in de week, in den Wapenhandel, ook byzonder met handgranaten. By Woerden was een Legertje van Burgercorpien te velde getrokken, en in tenten Qq'qqq 4 ge= Delft,.  1653 N1EÜWE NEDERLANDSCHE Delft, gelegerd, voorzien van gefchat, legerwagens, en wat meer tot een veldtogt noodig is, onder het opperbevel van A. G. Mappa, Burger dezer Stad. Naar dit Legertje trokken Reeds van alle kanten uit Steden en Dorpen van Holland veele Genootfchappers, die wederom door volgende wierden afgelost. _ De gewapende Genootfchappen oeffenden zig niet alleen in de wapenen, maar maakten ook tot hunne voornaamfte werkzaamheid het Landsbeftier , moetende hunne wapenen voomamenlyk dienen om hunne denkbeelden van Staatsbeftier kragt by te zetten en door te dringen. Zy hielden dan gevvoone en buitengewoone Vergaderingen, en op eene buirengewoone Vergadering, te Leyden in deze maand gehouden, is van wegens de Afgevaardigden van het Delftfche Genootfchap, den 17 July 1787, dit voordel gedaan: Voorflel door Gecommitteerden van het Delffche Genootfchap ter Extraordinaire Provinei aa/e Vergadering, gedaan den 17 July 1707. WEL EDELE MANHAFTE HEEREN? TTet Genootfchap van Delft heeft zyne Geconv J-J- mitteerden gelast om ter dezer Vergadering voortedellen, dat vermits de zaaken in ons gefolterd Vaderland zins eenigen tyd meer agter uit dan voorwaards zyn gegaan , zo door hec aanrigten van geweldige oproeren, zo in de nabuurige als in onze Provincie, als ook door de flappe maatregelen,, zedert eenigen tyd ter Stap ia- ver-  JAARBOEKEN, Jub» 178?» 1^9 vergadering van Holland genomen en gevolgd,! en de daar uit voortvloeiende algemeene werkeloosheid, of het niet volflrtkt noodzakelykzy, , dat 'er uit deze Vergadering eene CommisRe be- v noemd worde, om zich te vervoegen by dei voornaamRe Staats Miniftc-rs in 'iHage, ten C einde daar mede te confereeren, en gemelde/ Staatsieeden Heilig af te vraagen , de reden var. », de zints eenigen tyd genoomen, en gevolgde p maatregelen en verdere opening van alzulkePla.Js, betreklyk het tegenwoordig beRuur der algemeene zaaken, als de gewapende Burger Corpfen, volflrekt ter hunner eigene veiligheid behooren te weeten, dewyl het onmogelyk en gevaarlyk is vol te houden, voor de geede Burgery, wanneer de zaaken niet Rerker, en op een meer be, flisfende wyze, dan tot nog toe gefchied is, worden voortgezet, en men tot Rerker flappen befluit, en verder te declareeren , dat de weldenkende Burger Corpfen als nog ten Rerkllen ge. zind zyn, om alle kragten in te ipannen , en mee alle vermogens mede te werken, indien men van de zyde der Staatsvergadering flegts crnflige maatregelen wil neemen , en gecombineerd met de gewapende Burgermagt bewerkflelligen, om dat het te bezien üaat, dat zonder Rerker werkzaamheid de goede zaak niet behouden kan worden, en de bloem der Burgers eindelyk afgemat en uitgeput, de Slagtoffers onzer wraakgie» rige Vyandea Raan te worden. Deze CommisRe zou dadelyk benoemd dienen te worden, en nog heden naar 's Hage tevettrekken, ten einde gemelde Commisüe op morgen Kapp irt van haare verrigtingen ter dezer Vergadering kan geeven, die als dan zodanige Refolu. tien zou kunnen neemen, als de hooge nood en de gevaarlyke omflandigheden des Vaderlands verus* fchen. Tot voorgemelde Commisfle proponeeren wy de benoeming van vi:r Heeren uit en door de/e Ver )elpt . Voorflel m '/ ïelftsch 'enoot- hap »» Wa~ enh.  i66o NIEUWE NEDEtlLANDSCHE Delfi Vergadering, geaijungeerd door twee prefeite Heeren van de Woerdf'che Commislie ter ixpe. ditie der Burger JViilicaire zaaken. Op dit voordel wierdt door de Vergadering der Burgercorpfen den zelfden 17 July 1787 dit rapport gedaan: Rapport van Gecommitteerden ter F.Xaminatie van de bovenflaande Propofiite van Delft, gedaan in bovengenoemde Provinciaale Ver • gadering, gedaan den 17 July 1787. T\e Commisfie oordeelt, dat geene Politiecquc middelen voldoende zyn, ten zy gepaaid met eene dadelyke werkzaamheid. Dat 'er twee Hoofdpoimen zyn, waar omtrent het redres zig behoorde te bepalen, vooreerst tot de Defenfie tegen Buitenlandfche aanvallen, ten tweede tut Maictien oer rust van binnen. Dat met betrekking tot het eerde de Commisfie zig buiten (laat bevind te advifeeren, ten zy alvorens met kundige en eerlyke Militaire te hebben geraadpleegt. Dac met betrekking tot het tweede de Commis-< lie van gedagten is, dac ten allerfpoedigfle een of twee Obfervations Corpfen uic de gewapende Burgeryen dienen zaam te trekken, binnen de Provincie, voorzien van een convenabele trein Artillery en eenige Manfchap ce paard. Dat de Commisfie van Woerden behoorde belast te worden, met het geen tot het in ftaat brengen van het zeiven, nodig is. en alle Corpfen verzogt aan dezelven onderwyl op te geeven hoe veel Manfchappen elk Corp5, tot het forrneeren van dit Obfervations Legertje, kan fourneeren, als mede hoe veel Kanon r met het aantal Kanonniers, en hoe veel ManichapjJtn te "paard,  JAARBOEKEN, July, 17&7. ï^ól paard, het zy zonder, het zy met paarden , het £ zy eindelyk Paarden alleen. Dac de Vergadering gelyktydig , dat het Corps ƒ by een trekt, een Declaratoir hy den Souverain 0j moest doen, behelzende, dat zy hec Declaratoir ft van de uitgetrokke Detachementen aannemende 1 en het haare makende om het zelve ter Executie ( te leggen, had goedgevonden een Oberlervacionsƒ< Corps faam te trekken, doch geneegen was niet alleen gepleegd geweld, op eene reguaardige wyze te wreeken; maar ook zo veel mogelyk het zelve te voorkomen, dat hec uic de euvelmoed die de Orange party deed blyken, en uic hec onwrikbaar voornemen der goede Burgerye, om deeze te beteugelen , gefchapen ftond, dac een Bloedbad onvermydelyk was ten zy de Souverein hec zelve voorkwam door eene kragtdadige Adminiftratie der Juftitie, dat men deeze dus met nadruk vorderde , en dat men , zo wanneer de gewoone weegen daar toe ongefchikc waren , indeerde , dat de Souverain daar toe buitengewone middelen (*) bezigde, zelfs al was het daar toe expresfelyk decern-eren van een Staats Commisfie, beftaande uic zodanige Perfoonen waar op de Natie vertrouwen had, met aanbod dat het faamgetrokken Corps dienen zoude om de Juftitie in haare werkzaamheid kragt by te zetten; terwyl men by re leurftelling bepaald was, door te tasten, en de totaale gevolgen , in dit geval liet voor reekening van hun, die*hijnne regtmatige vordering hadden verydeld. Voorts zoude dit Declaratoir poincen moeten bevatten, welke men geïnformeerd was, noodzakelyk te zyn, tot defenfie der Provincie tegen aanvallen van buiten, welker daarfteüing mee den zalven nadruk zouden moeten gevorderd worden. Dat 00 Vergelyk wegens het gebruik van buitengewone ■middelen hier voren bl, 524 528. > ?t FT. 'aïpirt > VOOr'.l van 't relftsch 'enoot' hap. t  DfiLFr Rapoi Op Foor ft el van Delfsch Genootfchap. m\ NIEUWE NEDERLANDSCHS Dat de CommisGe ziende, dac tot het bewcffe. Hellingen van een en ander e-nig tydverloop on* ,vermydelyk was, voordelde, dat deze Vergade- ring op reces fcheidde- dog opeen termyn zo-kort eerigzmts mogelyk, en dat de tuslchencyd befteeu worde door de refpeclive Gedeputeerden, om op du zeer intresfant point de fentimenten hunner Committenten in te neemen, en aan de Commisfie te /Voerden, het by die Rapport gerequireerde op te geven; door de Commisfie van Woerden, om ZICh in Raat ce Reden, van het van haar gevorderde als dan te rapporteert £n door deze Commisfie om inmiddels bet Declaratoir op te Rellen; een einde in de caastvolgende bveenkomst finaal te concludeeren, en het gereiolveerde dadelyk ter Executie te leggen. Zie daar een voordel en rapport, waar uit de twee Burger Legertjes zyn voortgefproten, van welken wy by vervolg zullen moeten fpreken. Men ziet in dit Rapport, dat zy, die voorgaven de voornaamRe Voor* flanders van de Vryheid , 'sLands Rechten, en der Ingezetenen Privilegiën te zyn een voorflel doen ter oprigting van eenen bmtengewoonen Rechtbank, en dus geen zwaarigheid maaken, zei ven de grootfte inbreuk te doen op het allergewigtigst Privilegie de non evocando, dat is, het onfehatbaaf vooiregt. om van zyn dagelykfehen en bevoegden Rechter niet te zullen of te mogen afgetrokken worden; een Privilegie, door onze Voorvaderen wettig verkregen , met d*wapenen in de vuist tegens eenen Philips en Duc d'Alba behouden, «i met hun bloed verzegeld; een Privilegie, welke Reeds ge- agt  JAARBOEKEN, Julj, i?3> 1653 agt is de eenigfte fleunpilaar van onze Vryheid te zyn, en welke weggenomen zynde, alle vryheid ogenhlikkelyk in duigen valt; een Privilegie eindelyk, welks verbreking men in het geval van Oldenbarneveld, de Groot en Hogerbeets duizendmalen als eene fchennis en inbreuk op de Vryheid heeft aangehaald. Men vrage dan alle onzydigen, wat van zulke Rappen te wagten, wat van der zodanigen voorgevens van Voorfianders der Vryheid te zyn, te denken is? Is het vorderen van zulk eene inconftitutioneele Rechtbank , en van Gedelegeerde Rechters dan geene omkeering van 'sLands Staatswezen en verbreking van de heiligfte Privilegiën? En is het onderfteunen of kragtbyzetten aan zodanigen onwettigen gedelegeerden Rechtbank, door de wapenen, dan geen geweld en overheerfching ? of kan het eenig onderfcheid maken, of een Duc d'Alba, eene Philips, dan wel de Staten zeiven, op verzoek van Genootfchappen, van een gedeelte gewapende Burgers, de Privilegiën vertrappen? Want te regt heeft de fchrandere JLocke over het Staatsbejiier, Ploofd. 17. §. 3. beweerd, dat het 'er niets toe doet, van wien de overheerfching kome, en dat zo wel een Volk, als eene Vergadering van Aanzienlyken, en als een Vorst, geweldenaars kunnen worden. Zyn de Staten niet zo wel, als eertyds de Graven, in wiens Rappen zy getreden zyn, aan de Privilegiën, zyn niet alle wettige Souvereinen aan 'sLands Grondwetten gebonden? En is'er e'eni- Delft.  Kêj. NIEUWE NEDERLANDSCBE Delft • eenige Grondwet, eenig Privilegie heiliger $ dan dat van voor niemant dan voor zyne dagelykfehen en bevoegden Rechter te regt te /laan ? Men vergeve ons deze aanmerking. Waarheid en Recht; Onwaarheid en Onrecht, is en blyft eeuwig en nnveranderlyk de zelfde . waar of men die ook vinde of aantreffe ; en de yver van een iegelyk braaf Burger moet ontbranden, wanneer hy de ge* wigtigfte, de dierbaarfte panden van onze Vryheid ziet aangerand, of in gevaar gefteld, vooral door die geenen, die voorgeven handhavers van die panden te zyn, en daar voor hun goed en bloed te willen veil hebben, en te zullen opofferen. Moeten zy, die voor de Privilegiën en Rechten des Volks, die voor de Vryheid zeggen op te komen; moeten die niet voor al zig wagten , dat op hen niet kan toegepast worden het zeggen van den uitmuntenden Gefchiedichryver Tacitus 11°. Ann. 25. Falfo liberta* tis vocabulum ostenditur ab üs, qui privatim degeneres, in publicum exitiofi, nihil fpei, nlfi per discordias, habent. „ De naam van Vry- beid wordt valfchelyk voorgewend van „ die geenen , die in hunne eigene zaken ontaard, voor de gemeene zaak verderve„ lyk, geen hoop hebben dan alleen in de „ tweedragt." Nog eens, men vergeve ons deze aanmerkingen. Niet wy, maar de daaden zeiven veroordeelen hier de fchuldigen. Den 31 July is door GeconRitueerden van een aantal Burgeren en Ingezetenen dezer? Stad  JA AR BÖEKEN, July, 1787. lêoj Stad en Scheependom derzelver aan de Vroed* fchap piegtig kennis gegeven van hun aanwezen. Voorfz, Geconftitueerden deeden in de dagpapieren terftond deze bekendmaking : GeconRitueerden vari een notabel aantal Burgers en Ingezeetenen der Rad Delft en derzelver Jurisdictie , wel byzonderlyk gequalificerd, tot handbaaving van de rechten en de belangen van deeze hunne ConRituanten, in voorn, qualiteit; en ten dien einde, onder anderen , óm met behoorlyké kennis van zaaken te werk te gaan, zig reeds voorzien hebbende , en nog verder zullende tngten te voorzien, van zodaabige echte Rukken deezer Stads Regeering, Burgery en Schuttery corcernéerende, waar van zy vifie óf Posfesfie kunnen bekomen, nodigen by deeze elk Medeburger en Landgenoot op het ernltigst uit, om, ter medewerking tot zulk een heilzaam doelwit, alle zodaanige Rukken,die zy in handen mogten hebben, aan voorn. Coilegie van GeconRitueerden te fuppediteeren, onder het adres van den Secretaris WyboFynje^ Zullende daar van een behooilyk, nuttig endankbaar gebruik maaken. Veelis te döen geweest omtrend het begeven van hetBailluwfchap van 's Gravenhagen door den dood van Jr. van der Does van Noordwyk opengevallen. De Delfcfche Conrantier tVybo Fynje fchreef 'er in zynö Courant onder het Artykel van Delft den 2/ jfuly aldus van. T~\f.lft den 17 July. Onze weldenkende Ingezeetenen hebben, rmt een gftenaengd gevoel Rrrtr vaa Delft* Bekend* making van Girconjliti,  1666 NIEUWE NEDERLANDSCHE Delft. van blydTchap en droefheid, vernoomen, dat onze waaadige Vrredfchap, de Wel Ed. Geb. Heer en Mr. W. H. Teding van Berkhout wylen den Heer van Noordwyk in den gewigtigen Pose van Bailliuw van \r Gravenhage itaat op te volgen. Zy verblyden zig over het uitgebreider en weezenlyker nut, dat zyne beproefde Vaderlandsliefde in dien Pose zal kunnen uitwerken, maar zy bedroeven zig over het verlies van een kundig, cordaat en eerlyk Regent; een verlies, 't welk naauwlyks kan, en hier zeeker niet zal vergoed worden. Daar zullen 'er weinigen zyn, die deze taal van den Courantier niet voor al te flellig, en zyne prophetie of voorzegging voor al te ongunftig zullen aanzien. Zyne byzondere perfoneele betrekking maakt het onnoo digi hieromtreud meerder aan te merken, 's Gravenhage. Wy hebben in ons voorgaand Rukje voor Juny 1787 gewag gemaakt van de verhinderde reis van Mevrouwe de Princesfe van Oranje van Nymegen naar 'sHage. Deze verhindering van gemelde reize is zo gewigtig, dat zy altyd een aanmerkelyk tydperk in 'sLands gefchiedenisfen zal maken. Zy dient derhalven aangetekend, maar vooral naauwkeurig aangetekend, het welk niet beter nog onzydiger kan gefchieden, dan met het mededeelen van de egte Rukken en befcheiden zeiven. Zie hier dan voor eerst eenen brief van Hare Koninglyke Hoogheid, aan den voorzittende Heer der Gedeputeerde Staten in 't Kwartier van Nymegen,van den 2 8 Juny 1787. ivDE-  JAAR BOEKEN, July, 1787* i€6f EDELE MOG. HEER! y tk heb niet willen nalaaten UEM. kennis te gee- G ven van royn vertrek naar 's Gravenhage, waar ik denk weinig dagen te verblyven. Een en 't zelfde belang hebbende met den Prins füyn Gemaal, die om bekende reedenen niet in den Haag kan verfchynen, heb ik geoordeeld, dat myn préfentie aldaar misfchieniets konde bybrengen toe redding van 't Vaderland, en bevestiging der Conftitutie; dit heilzaam oogmerk alleen doec my de reize onderneemen; Godgeevedac zy niet geheel zonder vrugt mag zyn.' Ik ben met de verfchuldigde agting EDELE MOG. HEER! Nymegen üwe Dienstwillige Dienaresfe; den 28 Juny I787. was geteekend WILHELMINE. Het opfchrift was EDELE MOG. HEER! Den HeerePrefideerende des Quaf-tiers (*_) van Nymegen. De misfive, Waar van (nevens het adres) Copid hier booven Raat, ontfangen by my eerde regeetende Borgemeester der Rad Nymegen, op Donderdag den 28fle Juny 1700 feven en tagtigj op" den middag. {was getekend) J. J05SELET* ^Ten tweeden, eenen brief van Mevroüwê dö (*) Men heeft het Quartier by vergisfing genoemd iri plaats van Gedeputeerden , en daar door is deze brief nléf gekomen in die handen, foor welke dezelve gefchikt Mis Rrrrr i SNHA* E,  'sGr venhj ce. 1668 NIEUWE NEDERLANDSGHE k-de Princesfe van Oranje aan den voorzit» ■ tende Burgemeefler der Rad Nymegen: WEL EDELE GESTRENGE HEER! Wfaare zugt voor het Vaderland en voor debew langens van myn Huis, onaffcbeidbaar van die van den Staat, doen my de reize naar 'sGravenhage onderneemen, voor weinige daagen , Jk heb niet willen nalaaten UWEG. daar van te infortneeren, en blyve met agting WEL EDELE GESTRENGE HEER.' Nymegen Uwe Dienstwillige Dienaresfe. den 28 Juny 1787. (was gct eekend) WILHELMINE. Voorflaande misfivc is aan my ondergef. bshandigt in Nymen den 28 Juny 1787. (was getekend) J. van LEEUWEN. Het adres was: WEL EDELE GESTRENGE HEER! Den Heer van Leeuwen BurgetneeRer der Rad Nymegen. In de derde plaats eenen brief van Hare Koninglyke Hoogheid aan den Raadpenfiouaris van Holland : Schoon;  JAARBOEKEN, Julyt 1787. . 1669 Schoonhoven, den aoJuny 1787. des'smor. gens om 3 uuren. WEL EDELE GESTRENGE HEER J T"\e vuurigfle wensch van myn hart in dit hachelyk ogenblik, waaiin zich de Republiek bevind, om, daar de Prins Erffladbouder ver» hinderd is zelf in Holland te komen, door myne tusfchenkomst, zo mogelyk^ mede te werken ter verhoeding van eenen dreigenden burger oorlog en ter vereffening der gelchiilen, op gronden van de wel gevestigde Gonflituti : zyn de eenigfle redenen geweest van myr is naar 'sGravenhage, de welke ik my hadde geflatteerd geheim zoude zyngebPPeri tot na myne aatkonast op de Oiangezaal, van waar ik daadelyk myn oogmerk in deezen zoude gecommuniceert hebben aan H. E. Gr, M,, air, mede aan de Staaten Generaal. Nimmer had ik gedagt dit heilzaam oogmerk eenigzins te zien verydelen, voor dat ik in Raat was geReld daar toe alle myne pogingen aan te wenden. Het is UWEGeflr. bekend, dat ik belet worde myne reis verder voor te zetten: ik hoop evenwel, dat dit uitflel de zaak niec zal uit haar geheel brengen, maar ik heb noodig geoordeeld aan UWEGeflr. kenis te gecven van de waare redenen myner aankomsE in Holland, met verzoek dezelve onder het oog van H. E. G. M. te willen brengen, en blyve met verfchuldjgde agting WEL EDELE GESTRENGE HEER, ÜWelEd. Geltr. Dienaresfe. (getekend) WILHELM1NE. Rrrrr 3 Ten 'sGra- venha.. GE.  's Gra VENflACE. rö7o .NIEUWE NEDERLANDSCHE Ten vierden eenen brief aan den Griffie? van H. H, Mogende, den Heere Fagel: Schoonhoven den co Juny 1787 des morgens ten 3 uuren. WEL EDELE GESERENGE HEER! "Uet fingulier geval, dat my van daag gebeurt, heeft my ;doen fchryven nevensgaande brief aan den Heer Raadpenüonaris van Holland, inhoudende de redenen van myne aankomst, hem verzoekende, dezelven onder het oog vanH- Ed. G. M. te willen brengen; Ik heb het te gelyk yan myn plicht gereekend UWE. Geflr. daar van kennis te geeven, om denzelvcn in flaat te Rellen H. H. M. daar van te verwittigen, het zy in de befogne, of in de Vergadering, zoo als UWE GeRr. het gefchikst zal oordeelen. Ikzalmyniet ïnlaaten in eenige reflectien omtrent het gebeurde; Ieder een , die my kent, zal ligtelyk begrypen, hoe diep ik moet getroffen zyn over eene gebeurtenisfe, zoo weinig overeenkomftig met myne gevoelens en oogmerken; hopende in korte in Raat gefteld te zyn, de laatfte te vervolgen, met allen den yver en getrouwheid, die de waarebelangen van 't dierbaar Vaderland en vanmyn Huis, 4e bevestiging van de Conftitutie, en't herftel van rusi en vreede van my verlangen. Het is in die gevoelens dat ik akyd verbtyve met waare p WEL EDELE GESTR, HEER, UWel Ed. Gefl. Dienaresfe (getekend) WiLHELMUNE. Ten  r JAARBOEKEN, >/y, 178?» 1671 Ten vyfden een Antwoord van de Staten van Holland aan Haare Koninglyke^ Hoogheid: DOORLUCHTIGS TE, KONINGLYKE PRINSESSE, EN VROUWE' Ter Onzer kennisfe en deliberatie gebragt zynde de misfive, door Uwe Koninglyke Hoogheid den «8 dezer uit Schoonhoven aan den Heere Raadpenfionaris gefchreven, concerneerende de opgehouden reize van Uwe Koninglyke Hoogheid naar nerwaards, — hebben Wy goedgevonden , in antwoord op Hoogstderzelver voorgemelde misfive, door deeze aan Uwe Koninglyke Hoogheid, te refcribeeren: Dat de meerderheid der Leden van Onze Vergadering noodzaaklyk heeft geoordeeld dezelve over te neemen, en ter deliberatie van de Heeren Hunne Principaalen te moeten brengen, om zich daar op ten fpoedigflen teexpliceeren; waar door op Hoogstderzelver voorgemelde misfive voor als nog geen conclufie heeft kunnen vallen. Waar mede, DoorluchtigRe, Koninglyke Princesfe en Vrouwe! zullen Wy God bidden, dat Hy Uwe -Koninglyke Hoogheid believe te houden in Zyne genadige befcherminge. Gefchreven in den Haage den 29 Juny 1787. Uwe Koninglyke Hoogheids Dienstwil* lige goede Vrinden. De Staaten van Hol/and en Westfriesland. Ter Ordonnnantie van dezelven (was getekend) J. CLOTERUOOKE. Rrrrr 4 Ten 'sGra« 'knha1e.  I6?2 NIEUWE NEDERLANDSCIIE 'sGr CE. a- Ten fesden eenen brief van Heeren Gei committeerden der Staten van Holland ter verdeediging dezer Provincie en de Rad Uitrecht, *an Haare Koninglyke Hoogheid, DOORLUCHTIGE VORSTIN! Daar Wy Ons verplicht hadderj, om aan Uwe Koninglyke Hoogheid dadelyk kennisfe te Zullen geven van de Refolutievande Ed. Gr. Mog. Heeren Saaaten van Holland en Westfriesland, onze hnoge Committenten, over ons verrichtte, op eevgister, omtrent de reize van Uwe Konicgl. Hoogh naa de Orange Zaal, en, fchoon geene legale kennisfe bekoomen hebbende, van Hoogstderzelver Refolutie op dat fujet, echter van ter zyde zyn geïnformeerd, dit de Leden der Vergadering van Hun Ed. Gr. Mog., de misfive deswegens door ons aan Hoogstdezelven gedepêcheerd, als mede van Uwe Koninglyke Hoogh. aan dep Heere Raadpenlicnaris van deeze Provintie, en aan den Heer Griffier Fagel gezonden , hebben overgenomen, om deeze deiicatie materie ter kennisfe van hunne Principalen te brengen, eii dat OnzegehoudeneCondaices zyn geapprobeerd; hebben Wy gemeend, niet te mogen afzyn, om Uwe Koninglyke Hoogheid ten ïpoedigRe daar van Communicatie te geeven. Waa. mede Wy, na Uwe Koninglyke Hoogh. in de befcherming des AIlerhoogRen bevolen te hebben, de Eer hebben met alle refpect te zyn, DOORLUCHTIGE VORSTIN! Uwer Koning!. Hoogh, byzondere goede Vrienden De Geeommitteerdens van de Ed. Groot Mog. Heeren Staaten van Holland en WestFries-  JAARBOEKEN, July, 1787. 1673 Friesland ter defenfie van deeze Provintie en de Jlad Utrecht. Woerden ien %o Juny Ter Ord, van dezelve 1787. (was getekend) H. Costerus Secret. Ten fevenden: Antwoord van den Heere Griffier Fagel aan Mevroawe de Princesfe van Oranje, uit het Fransch vertaald: ME VROUWE! T"\ezen morgen my vereerd gevonden hebbende met eenen Brief van Uwe K. H., gedagtee. kend te Schoonhoven den 28 dezer, waar by een affchrifc gevoegd was, van Hoogstderzelver brief aan den Heer Raadpeniionaris , wegens het zoo orjverwagt als byzonder geval, het welk Uwe Kon. Hoo,zh. gebeurd was, heb ik het van myn p'icht geoordeeld, dezelve mede te deelen aan de Vergadering van H. H. M., by wien het befluic genomen is, om deswegens aanftonds aan de Heeren Staaten van Holland te fchryven, en Hen te verzoeken van, zoo ras mogelyk, te zorgen, dat men Uwe K> H Haare reize zonder eenige verhindering laate vervolgen, om aan de heilzame oogmerken, welke Hoogstdezelve by deze reize gehad heeft, te kunnen voldoen; gelyk Uwe K, H. zien zal uit het affchrifc van den brief van H. H. M. aan de Staaten van Holland (*) De Staten Generaal dezen avond ten zeven uren op nieuws vergaderd zynde, om den uitflag te vernemen der Raadplegingen in Holland, hebben dq (*j Ziet het volgende Stuk, bl. 1675 en volg. Rrrrr 5 's Gravenha«e.  1674 NIEUWE NEDERLANDSCHE •sGra- venha' ce. de Heeren vsn Holland verklaard, dat zy, de brieven vao H. K, H. overgenomen, en zich de vrye raadplegingen hunner Principalen voor behouden hebbende, daar over dezen morgen hadden geraadpleegd, maar dat, dewyl fommige Leden den last hunner Steden moeden vragen, men niet gereed zou kunnen zyn voor Dingsdag. ^-Waar op H. H. M befloten hebben op nieuw een brief aan de Provincie van Holland te fchry ven, gelyk Uwe K. H. zien zal uit het affchrift, dat hier nevens gaat. Ik biddc Uwe K. H gunRigte willen aannemen de verzekering van den diepen eerbied en het volkome dévouement, met welks ik de eer heb te zyn ME VROUWE! Van UWe K. H. de zeer ootmoedige en zeer gehoorzame Dienaar. ?"s Hage den ap. Juny Was geteekend) 1787. \ avonds ten tien uren. H. Fagei. Ten agtften: Befiuit van de Algemeen© Staten der Vereenigde Nederlanden: Veneris dm 29 Juny 17S7. De Griffier Fagel, heeft ter vergaderinge gecommuniceerc, een misfive van Haare Koningl, Hoogheid, gedateert uit Schoonhoven den 28 deezer, meteen Exprcsfe aan hem deeze morgen toegekomen , hebbende tot Bylage een mibfi. ve van "Hoogst dezelve, aan den Heer Raadpenfionatis van Holland en Westvriesland geaddresfeert overeen fingulier geval, dien dag aan floogsc , de-  JAARBOEKEN, >/y, 1787* »Ö7S dezelve gebeurt, volgende de voorfz, Misfive en Bylage hier na geiniereert. v ( Fiat Infettie ) j Waar op gedelibereert zynde, is goedgevonden j en verdaan, dat in afwagting van Dadere infor-( maden, nopens dit zoo onverwagt als fingulier^ geval, waar over Haar Hoog Mog. hunne uiterfle^ aandoening betuigen, Copye van de voorfz. Mis-^ five en Bylage nog ftaande Vergaderinge gezonden ( zal worden aan de Heeren Stacen van de Provin- ( cie van Hollanden West vriesland, en Hoogstde-< zelve daar benevens verzogt, om ten fpoedigfte, en zonder eenig verwyl, de noodige ordres te willen dellen, ten einde Hoogstgedagte Haare Koningl. Hoogheid, in desfèlvs voorgenome reize geen verder oponthoud ontmoete, en dat alle verhinderingen, die daar omtrent plaats hebben,aanRonds worden geremoveert; op dat aldus de heilzame pogingen in de meergemelde Misfive van Haare Koningl. Hoogheid vermeld, ten effeóte mogen werden gedeld, waar van Haar Hoog Mog. verzoeken ten allereerften door Haar Ed, Mogende geinformeert te mogen worden. Accordeert met voorfz. Register. Ten negende: Brief van de Algemeene Staten aan de Staten van Holland en Westfriesland, gedagtekend den 29 Juny 1787. EDELE MOGENDE HEEREN.' T"\eezen morgen is door onzen Griffier aan Ons J-' gecomrauniceert een Misfive van Haare Koningl. Hoogheid, gedateert uit Schoonhoven den 2§ deezer, met een expresfe aan hem toegekomen, hebbende tot Bylaag een Misfive van Hoogst. 's Gra- enha- ;e. lef. der 'tat. ren. woens de anhott' Ving van 'e Prines van franje.  16;6 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGr, VENHi GE. Brief van de Stat. Gen. a(, Hollani v. Hoogstdezelve, aan den Heer Raadpenfionaris van Holland en W est vriesland geaddresfeert,over een ftngulier geval dien dag aan Hoogstdezelve gebeurd: In afwagting van nadere informatien, nopens dit %oa onverwagt, als lingulier geval, waar over wy onze uiterRe aandoening betuigen, vinden wy ons verpügt, nog Raande onze Vergadering, Copye van de voorfz. Misiive en Byi. 'aage aan UEdele Mogen Ie toe te zenden, en UEdele Mogende daar beneevens te verzoeken, om ten fpoedigfte en zonder eenig verwyl, de nodige ordres te willen Rellen, ten einde Hoogstgedagte Haare Koningl. Hoogheid in eesfelvs voorgenoome Reys geen verder oponthoud ontmoete, en dat alle verhinderinge, die daar omtrent plaats rnogte hebben, aanRonds worde geremoveert; op dat aldus de heilzame pogingen in de meergemelde misfive van Haare Koninglyke Hoogheid vermeld, ten effecte mogen worden geitelt, waar van wy verzoeken ten aliereerflen door UEd. Mog.* geinformeert te tnogen wotden, waar toe ons verlaatende etc. Ten tiende: een nader befluit van de AIgemeene Staten nopens de aanhouding van de Princes van Oranje, Feneris den 29 Juny 1787. des avonds om zeven uur. T>e Heeren Gedeputeerden van de Provincie van Holland en West-vriesland, gepresfeerd zyndq, om antwoord op de misfive, door Haar Hoog Mog. asn de Heeren Staaten hunne Prin. cipaalen gefchreeven, hebben gedeclareerd, als nog te perfiReeren by hun advis, deezen morgen gegeevtn, waar bv de Misfive van Haate Koningl. Hoogheid hebben overgenoomen, en ge*  JAARBOEKEN, >/y, 1787. if>7l gereferveerë de vrye de'iberatie van de Heeren Staaten, hunne Principaalen, wair vaO verfchei de Leeden aangenoomen hadden de intentie van hunne Stceden ten ipoedigRen te zullen inneemen. Waar op gedelibereert zynde, is goedgevonden en verdaan, dat aan de Heeren Staaten van Holland en West-Vriesland by nadere misflve zal worden te kennen gegeeven,dat Haar Hoog Mog. zonder zig in eeniger maniere te willen mengen in de Rechten, aan gedagte Heeren Staaten, als Territoriale Overigheid , competeerende, egter met vernieuwinge van de inftantien, op heedeil reeds gedaan, dezelve op 't vriendelykst verzoeken, lerieufe reflexie te willen flaan opdegevaarlyke gevolgen, welke de gedaane demarche, betrekkelyk het verhinderen vau de reize van Haare Koningl. Hoogheid na 'sHage, buitenslands ten nadeele van de Republicq, zal konnen veroorzaaken; en dat Haar Hcog Mog., in gevalle de Heeren Staaten van Holland in deezen niet voldoen aan de indantien van Haar Hoog Mog., de gevolgen van "t geen uit dien hoofde de Republicq zal konnen overkoomen , laaten voor reekening van Holland. De Heeren Gedeputeerden van de Provincie van Holland en West-vriesland hebben blyven iahaereeren hun gedaan Declaratoir. De Heeren Gedeputeerden van de zes andere Provinciën hebben Copyelyk overgenoomen al het geen deezen morgen en deezen avond hier omtrent is voorgekoomen en gepasfeerd. Accordeert met voorfz. Register. Ten elfden: Tweede brief van Mevrouvve de Princesfe van Oranje aan' de Staten van Holland: 'sGrA- ven hage. Nader' hefl. van H. H. Mcg.  1678 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VENHAGE. Tweede brief van H- K. Hoogh. aan Holland. Nymegen den i July 1787. EDELE GROOT MOG. HEEREN! "T-Toe groot ook Onze bevreemding was, toerï LX Wy op donderdag den 28 laatstleden op order van Gecommitteerden van Uw Ed. Gr. Mog. ter defenfie van derzelver Provincie ea van de Stad Utrecht, zyn aangehouden, en door dezelve zyn verhinderd geworden op onze reize naar de Orange zaal; en zulks, niet tegenftaande Wy gemelde Gecommitteerden op het nadrukkelykst en naar waarheid verzekerd hadden, dat dezelve onze reize geene andere, dan rust en vreedelievende bedoelingen had, en zelfs, ter voorkomhg van alle opfchudding, voor af, zoo veel mogèlyit, geheim gehouden was, kunnen Wy evenwel aan Uwe Gr. Mog, niet ontveinzen, dat Wy nog veel meer getroffen zyn over de wyze, op welke deeze vreemde dap by Uwe Ed, Gr. Mog. opgenomen en verder behandeld is. ■■ - Toen Wy, van de plaats, daar men Ons eerst bad opgehouden , tot binnen Schoonhoven te rug gekeerd zynde, aan Uwe Ed. Gr. Mog. gelyk ook aan Hunne Hoog Mog. kennis gaven van die zonderlinge gebeurtenis , en te gelyk op de zachtfte wyze vertoonden, hoe weinig diergelyke behandeling met onze gevoelens en oogmerken overeerrkomftig was, en hoe zeer Wy verlangden a's nog, door het voortzetten van Onze reis, aan dezelve te kunnen voldoen; toen vleiden Wy ons in der daad, uit hoofde van die attentie, welke Wy meenen van Uw Ed. Groot Mog. te mogen verwachten , dat Uw Ed. Gr. Mog. het gedrag,door Hunne Gecommitteerden in deezen gehouden, nimmer goedgekeurd, althans op het bericht daar van, door eenige veruaafting hunner Vergadering, allen mogelyken fpoed zouden gemaakt hebben, om Ons nog in Raat te dellen, van Onze goede oogmerken ten nutte van den Lande, door het voors-  JAARBOEKEN, », 1787. 1679 voortzetten Onzer reize, te kunnen bevorderen; En het heeft Ons daarom te m^er bevreemd, dat Uwe Ed. Gr. Mog. Ons niet alleen tot Zaturdag 's morgens den 30 dezer, te Schoonhoven Daar derzelver antwoord hebben doen wachten, maar Ons daar en boven, by dat antwoord niet anders gemeld hebben , dan dat op Onze misfive, voor als noch geene conclufie had kunnen vallen, terwyl Wy, boven dien, door eene Misfive van derzelver voornoemde Gecommitt. bericht ontfangen hebben, dat hunne gehoudene Conduites door pw Ed. Gr. Mog. zyn geapprobeerd. Deeze approbatie, Ed. Gr. Mog. Heeren, van Onze ophouding, en de zwarigheid , die, niettegen« Raande Onze mondelinge en fchriftelykn opening van Onze bedoelingen, en niet tegenftaande dc nadrukelyke inftantien van de Heeren Staaten Generaal, evenwel by de meerderheid Uwer Verga, dering, door derzelver overneming, gemaakt is, om Ons den doortocht naar de Orange Za3l vry fe Iaaten, hebben Wy niet anders kunnen opneemen, dan voor eenen openlyken blyk van mistrouwen op Ons Vorftelyk woord en verklaarde oogmerken, en te gelyk voor eene beraadene en geweldige belemmering in die vyheid, welke aan Ons , in Onze betrekking vooral tot deze Republiek in 't algemeen , en tot Uwer Ed. Gr. Mog. Provincie in '/ byzonder, niet kan geweigerd worden. Wy hebben daarom ook niet geaarzeld, Ed. Gr. Mog. Heeren, om, op het ontvangen dier berichten, uit Uwe Provincie te rug, en weder herwaards te keeren, en na dat Uwe Ed. Gr. Mog. Onze goede en vreedzame oogmerken, door deeze Hunne handelwys, hebben doen mislukken, vinden Wy Ons niet alleen aan ons zeiven verplicht, om op het ernftigst eene openbaareengenoegzaame reparatie te vorderen wegens den hoon, welke Ons daar door is aangedaan, maar ook om op het nadrukkelykst te protefteeren, dat Wy van nu af aant aile gevreesde gevolgen der tegenwoordige verdeeld 'sGra- v12nhage. Tweede brief van H. K. Hoogh. aan Hol' land.  i68o NIEUWE NEDKRLANDSCHB *sGr VÊNHi GE, Tweet Brief va H. K. Hoogh. aan Ho land. deeldbeden, een dreigenden Burger Oorlog zelfs 4 ,. dien Wy door Onze tusfehen komst hadden trachten te verhoeden, atleenlyk laten voor rskenin ge en ter verantwoording van die geenen, welke die le geweldige belemmering onzer pogingen , door hunnen n invloed hebben doorgedrongen; terwyl Wy evenwel nimmer zullen ophouden met allen yver de waare beiangens te helpen bevorderen van eene f. Natie, van welke Wy, zelfs in 't midden van haare verbyflering en van dé beledigingen Ons door Uw Ed. Gr. Mog. aangedaan, over het algemeen, meer blyken van eerbied en liefde hebben ontfangen, dan men na zulke vernederende befluken en handelingen van Uwe Ed. Gr. Mog. zoude hebben mogen verwachten* Waar mede EDELE GROOT MOG. HEEREN f Wy Uwe Edi Gr. Mog. beveelen id Gods heilige protedlie, Uwer Ed. Gr. Mog. Dienstwillige Dienares fe. (.getekend) WILHELMINE. , Ten twaalfden: Tweede brief van dé Princes aan den Griffier Fagel: WEL EDELE GESTR. HEER. Wadat ik te Schoonhoven tot Saturdag's morgens ten drie uuren na eenig antwoord van de 11 eeren Staaten van Holland gewacht hadde, zyn my, zoo van Hun Ed. Gr. Mog., als van derzelver Heeren Gecommitteerden fuccesfivelyk de Misü'ves ter hand gekomen, welkeikcopiëlyk hi@r  JA ARBjOEKEN, 1787. itór hier nevens voege, en hebbe ik vervolgens herwarwaards te rug gekeerd zynde, de misfive var. Hun Ed. Gr. Mog. gemeend op zodanigen voel te moeten beantwoorden, als UWEG. zal kun nen zien in deCopie, welke insgeiyks hiernevens gaat. Ik verzoek UWEG. van het een en ander communicatie te geven aan H. H. M., het zy in het befogne , het zy in de Vergaaderinge, Zoo als UWEG. het voegstlyk zal oordeelen, en Hoogst dezelve te gelyk te verzekeren, ik my ten üerkfte" Verplicht voele aan -den ernst en nadruk, met welke Hunne H. H. M. getoond hebben, zich deeze zake aan te trekken. Waar mede blyve met agting. WEL ÉDELE GESTR. HEER. U Wel Ed. Geft. Dienaresfö Nymegen den i J uly (was getekend') mi' WILHELMINE. Ten dertiende: Eenen brief van Haafé koninglyke Hoogheid, aan de Heeren Staten der overige zes Provinciën en het Land» fchap Drenthe: Nymegen dén urgers en Militairen is opgehouden, en dat vervolgens Hoogst-  JAARBOEKEN, July, 1787. 1685 Hoogstdezelve uit Haam van Heeren Staaten van Holland wordt opgehoucen en bewaard. Wy behoeven U Hoog Mog. niet onder het oog te brengen, hoe zeer Wy getroffen en gevoelig zyn aangedaan over een zoo geweldige daaa tegen eene Ooorlugtige Perfoon, en die Ons zoo dierbaar is, geattenteerd; ü Hoog Mog. begrypen Jigcelyk , dat Wy Ons niet ongevoelig kunnen toonen aan een flettrisfure Ons en Ons Huis en aan de Perfoon vsn eene Koninglyke Princesfe aangedaan, en Wy verwachten dus met eene volkome fiducie, dat U Hoog Mogende zodanige rraatregulen wel zullen willen neemen, dat Haare Koning!, Hoogheid, zoo fpoedig doenlyk , uit Ha ire detentie ontfl-igen worde. Wy verwagten ook dat U Hoog Mogende, als niet onverfchillig kunnende zyn in de belangens en in de eer van Ons, van Onze dierbaare Gemalinne, en van Onze Kinderen, wel zullen willen me^e werken, dat de flettrisfure, aan de Perfoon van Onze Gemalinne aangedaan, ten fpoedigden gerepareed worde, terwyl Wy ook niet kunnen serwagten, dat de Koninglyke Huizen , aan d welke Onze Gemalinne en Wy zoo na geparenteerd zyn, onverfchillig kunnen zyn aau eene zoo ge weldadige handelwyze. Waar meede &c. HOOG MOG. HEEREN &c. Amersfoort den 39 Juny 1787. (geteekend) W. Pr. v. ORANGE. Ten vyftiende : Eene Refolutie van de Algemeene Staten op voorgem. brief van Z. D. Hoogheid: Sssss 3 Do. 's Gra- venha» se. Brief van Z. H. tan de Stat. Gen.  1686 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venhage. Ref. van de Stat. Gen. op den Brief van. Z. Ü. Dominica den \ July 1787. Qntfangen een Misfive van Zyne Doorlugtige ~ Hoogheid den Heere Prince van Orange en Nasfau, gefchreven te Amersfoort den 29 der voorleeden maand, zig ten hoogden bezwarende over een attentaat op den Perfoon van Haare Koningl. Hoogheid, Hoogstdeszelfs Gemalinne op derzelver reize na 'sHage gepleegt, volgende de voorfz. Mislive hier na geinlereert. Fiat inferlio. Waar op gedelibereerd zynde is goedgevonden en verdaan, dat de inftantien door Haar Hoog Mogerde op eergisteren, by de Heeren Staaten van Holland cd Westfriesland, nogmaals byeene nadere Misfive, met allen aandrang en befebeidendheid vulien worden gertïtereert, ten einde het leed , Haare Kon. Hoogheid onderweegs overkomen , op eene allefints billyke wyze gerepareert, en Hoogstdezelven niet alleen onverlet, maar op de convenabelde wyze verzogt worde, Hoogsiderzelver aangevangen reize herwaards, voort te zetten, om aan het door Haare Kon, Hoogheid zeiver gemanifesteert oogmerk te konnen en al noch te willen vuldoen. ' Met Dadrukkelyke verklaaringe dat Haar Hoog Mogende aan de eene kant zulks bdebouwen, als een >.eer bekwaam en gepast middel, waar door, ondir Gods zeegtn, de zoo verre gaande oneemgheJen en verdeeldheden, met de akeligde gevolgen, die dezelve reeds gehad hebben, en by vooitduuring derzelver, nog verder te duchten flaan, en waar door de Republiek zig op den rand van haar verderf gebragt ziet, nog voorgekomen , en voor deszelfs anderfints gewisfen ondergang zoude kunnen bewaard bly ven; daar Haar Hoog Mog. aan den anderen kant ten fterkden Eppreheedeeren, de rampfaligfle gevolgen, die  JAARBOEKEN, July, 1787. 1687 tót eene langere verwyling, of verhindering van Haare Kon. Hoogheid op Hoogstdeszelfs reize en m loflyK oogmerk, voor de Republiek zoude kon. ^ nen oncitaan, en waar aan zy nogmaals moeten herhaalen geen het min Re aandeel te willen heb- / ben of neemen, maar by eenig verder dilay of d verweigering , om aan de billyke en kragtige in- C ftantien van deeze Hoogc Vergadeóng een ge a past gehoor te verkenen, dezelve alleen zullen v, moeten overlaten voor reekening en ter verant- / woording van Hooggemeide Heeren Staaten, die nier door, daar toe oorfake zouden Komen te geewen. Dat voorts aan Zyn Doorl. Hoogheid zal worden gerefcribeert en te kennen gegeeven, de .gevoelige en diepe impresfien, die die Zoo onverwagt evenement , op de gemoederen der Leeden deezer Hooge Vergaderinge gemaakt heeft; en de demarches door Haar Hoog Mog., by de Heeren Staten van holland op eergisteren reeds gedaan, en huyden morgen a' nog te doen; en dat zy, tot nog toe het genoegen niet gehad hebbende, om dezelve met dat gewenschc fucces bekroond te zien, als zy vermeend hadden met reeden te mogen verwagten, zy niet fullen discontinueeren, door alle gepaste middelen overeenkomdig met derfelver bevoegdheid, den aart der zaake, de digniteit van Haare Kon. Hoogheid en het aanbelang, welk zy, zoo voor Haare Ptrfoonen, als met betrekking toï de tie~ publiek,in Hoogstderzelver Perfoonen en Huis Rellen, werkzaam te blyven; ten einde de Heeren Staaten van Holland en VVestfdesland alsnog te beweegen om met allen fpoed, aan de zoo billyke inRantien van deeze Hooge Vergadering, gelyk ook aan die van Zyne Doorl. Hoogheid, te willen voldoen. En dat voorts door de Heeren Gedeputeeerdens van de refpeftive Provinciën van dit voorval aan Heeren Principaalen reeds kennis geSssss 4 gcu< 'sGaAe ENHAE. \ef. van 5 Stat. '■en, op in Brief mZ. t.  1683 NIEUWE NEDERLANDSCEIK CE. kef. vt de Stat Gen 0/ denBi it van Z M. L. geev n fynde, Haar Hoog Mog. niet twyfefen, . of lullen defelve met Hoogstdezelve ten voorfz, einde wel op het kragtigst tragten meede te werken. n En word den Griffier Fagel , mits deezen geauthotifeerd, om aan Haare Koningl. Hoogheid i insgeiyks kennis te geeven van al 't geer», deef ze zaken aangaande, by Haar Hoog Mog. verrigt ea werkdellig gemaakt is. De Heeren Gedeputeerden van de Provinciën van Holland en Westfriesland, Overysfel en Stal en Lande, hebben de voorfz. Misfive van Zyn Hoogheid copiëlyk overgenomen, om in den haaren breeder gecommuniceert te worden. Accordeert met voorf. Register. Ten Sestiende: Eenen brief van den Griffier Fagel aan de Princeslè van Oranje. DOORLUCHTIGSTE, KONINGLYKE PRINCESSE, en VROUWE! gisteren svond laat heb ik de eer gehad te VJ ontfangen U Koninglyke Hoogheids Misfive, gefchreeven te Nymegen den l. deefer, waar by U Koninglyke Hoogheid aan my toezend Copie der Misfiven, zoo van Hun Ed. Gr. Mog, als van derzelver Heeren Gecommitteerden fucfesfivelyk aan U Konioglyke Hoogheid ter hand gekomen, te gelyk met een Copye van de Misfive door Uwe Koninglyke Hoogheid aan de Heeren Staten van Holland en Westfriesland ter beantwoording van dezelve gefchreeven, ten einde ik daar van aan Haar Hoog Mogende communicatie foude geeven. Ik heb dienvolgens U Koninglyke Hoogheids voorfz. Misfive, met de bygevoegde Rukken, aap de Vergadering van Haar Hoog Mogende deeze morgen gecommuniceert, Waar op gede-  JAAR BO EKEN, July, 1787. 168? delibereerd fynde hebben de Heeren Gedeputeerden van de refptctive Provinciën de voorfz. Misfive en Bylagen copyëiyk overgenomen om in den haaren breeder gecommuniceert te worden, zynde Haar Hoog Mogende in die billyfce en vaste verwagting, dat de Heeren .Staten van Holland en Westfriesland aan de inRancien van Haare Hooge Vergaderinge, in drieonderfcbeidene Misfives reeds gedaan, zoo als ook aan die van U Koninglyke Hoogheid in Hoogstderzelver Misfive vervat, een gepast gehoor zullen verleenen, ten einde alle gevreesde onheilen nog in tyds mogten voorgekomen worden, ik vindemy geauthorifeert van deeze Conclufie behoorlyk kennis te geeven , en heb de eer met het aller. diepRe refpect. te zyn. DOOR LUC HTIGSTE KONIN GL YKE PR1NCESSE EN VROUWE1 U Koninglyke Hoogheids zeer on's Hage derdanige en zeer gehoorfame den 3 July Dienaar. 1787. (was getekend) H. b' A G E L. Ten Seventiende: Eene Refolutie van de Algemeene Staten: Martis den 3 July 1787. De Griffier Fagel heeft ter Vergaderinge gecommuniceert eene Misfive van Haare Koninglyke Hoogheid, gefchreven te Nymeegenden 1 dezer met eenige bylagen, gisteren laat by hem ontfangen, volgende de voorfz. Misfive en bylagen hier na geinfereert. Sssss 5 Fiat 'sGra- venhage. Brief van den Griffier ian H. ST. H.  i65o NIEUWE NEDERLANDSCHE VENHi GE. • Rcf. VA de Stat. Gen. DOOR- Fiat infertio. Waarop gedelibereerd zynde, hebben de Heeren Gedeputeerden van de refptctive Provincicn de n vrorlz Misfive cn bylagen copiëlyk overgenoomen om in den haaren breeder gecommunieeert te worden, zynde Haar Hoog Mog in die billyke en vaste verwagting, d„t de Heeren Staaten van Holland en Westfriesland aan de inaantien door deeze hooge Vergadering in drie onderfcheidene Misfiven reeds gedaan , i:ao als ook aan die van Haare Koning!. Hoogheid in H-ogstderzelver Misiïve vervat, een gepasü gehoot zuüen verleenen, ten einde alle gevreesde onheilen nog in eyds mogten voorgekomen worden. En werd den Griffier Fagel hier meede geanthorifeert, van de hier op genoomen Conclufie aan Haare KoningI, Hoogheid behoorlyk kennis ee geeven. En is deeze Conclufie geformeerd door den Heer van Weideren, als hebbende de Provincie van Gelderland in de voorleede weekgeprasfideerr. De Heeren Gedeputeerden van de Provincie van Holland en Westfriesland, hebben tot het neernen van de voorrfz. Conclufie niet geconcurreert. De Heeren Gedeputeerden van de Provincie van Overysfel hebben daar op gereferveert'de ■vrye deliberatie van de Heeren Staaten hunne Principalen. Accordeert met voorfz. Register, Ten agtienden: Eenen brief van de Staten VLands van Utrecht, thans te Amersfoort zynde vergaderd:  JAARBOEKEN, July, 1787. x5o: DOORLUCHTIGSTE HOOGEBOORI Jj'URSTINNE EN VROUWE! W/"y hebben wel ontvangen en in onze Vergade *' ring van heden in lerieufe deliberatie geno men Uwe Koninglyke Hoogheids Misfive, gefchre ven te Nymegen den 2den dezer loopende maand. daar by aan ons kennisfe gevende van de heilzaame oogmerken, waar toe Uwe Koninglyke Hoogheid de reize naar 's Hage op den 2» Juny hadde aangenomen, van de beledigende ontmoetingen, welke Uwe Koninglyke Hoogheid opdezelve waren aangedaan, door een party gewapende Eurgers en Militairen, van het oponthoud, het welk döor Heeren Gecommitteerden van de Heeren Staaten van Holland in Hoogstderzelver reize was toegebragt, van de wyze op welke de meerderheid "der Vergaderinge van Holland de conduites hunner Gtcommitteerdens hadden goedgevonden te approberen, en van de Misfives door Uwe Koninglvke Hoogheid uit Schoonhoven, zoo aan den Raadpenfionaris van Holland, aan den Griffier van Hun Hoog Mog. deswegens gefchreven, als ook van die, welke Uwe Koninglyke Hoogheid uit Nymegen aan de Heeren Staaten van Holland hadde afgezonden. Wanneer de Keeren onze01 dinaris Gedeputeerden by onze abfentie door «e Misfive van Zyne Doorl Hoogheid vat deze feitejyke en ongehoorde ondernemingen geïnformeerd waren, hebben dezelve op den 30 der jongst afgelopene maand , onze Gecommitteerden ter Generaliteit aanftonds aangefchreven, ter Vergaderinge van H. H. Mog. met de Gecommitteerden der andere Provinciën te concurreren en te overleggen, de beste middelen , dat Uwe Koninglyke Hoogheid ten fpoedigfte in volkome vryheid en veiligheid werde gefield , alle de belctfelen en hindernisfen in Hoogstderzelver reize werden weggenomen, en de ge- pleeg- , 'sGilA. ' Vi'ixHA GE. Brief ' van de Stat van Utr. aan J-I.K.H.  'sGra venha • ce. Brief van de Stat. van Utr aa» M.KM. Door- 1692 NIEUWE NEDERLANDSCIJE pleegde feitelykheden en de toegebragtefletrisfure voikomen werden geheeld en verbeterd. Welke verrigce van de Heeren onze UrdinarisGe. deputeerden by ons op beden is geapprobeerd , waaruit Uwe Koningiylce Hoogheid al aandonds ual gelieven afteneemen de afkeuncge niet alleen, waar mede wy deeze onbehoorlyke en wederrechtelyke demarche hebben befcüouwt, maar ook onz« bereidwilligheid om me Je re werken, dat wegens den hoon, Uwe Koninglyke Hoogheid aangedaan, eene volledige reparatie en fatifactie aan Hoogstdezelve rnogte worden gegeven; Wy behoeven deeze onze gevoelens niet in 't breede alhier te repeteren, alzoo wy dezen aangaande op heden genomen hebben eene ampele refolutie,oni ter vergaderinge van H. H. Mog, opentekggen onze fentimenten over eene demarche, die wy met leedwezen en met het grootfte misnoegen hebben vernomen, en waar van wy de gevolgen, die dezelve, zonder volledige en fpoedige reparatie onverhooptelyk rnogte hebben, laten voor rekening van die geenen, welke daar van de oorzaken en bewerkers ?.yn geweest, van welke onze Refoiutie wy hier nevens copie voegen, ten dude Uwe Koninglyke Hoogheid van onze ware intentie volledig te informeren. lntusfchen fmert het ons, dat Uwe Koningl. Hoogheid door dit wederregtelyk oponthoud, als nog niet heeft kunnen voldoen aan die verheven beginfelen en heilzame doeleindens , waar toe Hoogstdezelve deeze refze naar 's Hage badde ondernomen, welke vaderlandlievende oogmerken wy vierig wenfehen, dat niet temindoo* Uwe Koninglyke Hoogheids hooge medewerking eerlang zullen kunnen worden bereikt, op dat het vuur van verdeifelyke tweedracht eenmaal ophouden, en pet dkroaar Vaderland voor desfelfs totalen ondergang nog in tyds werde bewaard. Hier mede,  JAARBOEKEN, July, 17Ö7. 1693 Doorluchtigfte Hooggebore Furftinne en Vrouwe, bevelen Wy Uwe Koninglyke Hoog-v heid in de protectie van den Almagtigen G God, dien wy bidden dezelve te behouden in lang zalige Furftelyke weldand. Gefchreven t' Amersfoort den 4 July 1787. (was geparapheert) W. E. de PERPONCHER vt. Uwe Koninglyke Hodgheids zeer goede Vrienden, De Staten van den Lande van Utrecht. Ter Ordonnantie van dezelve. (getekend) Abf. Secr. Pu. R A M. Ten negentiende: Eene Refolutie van de Staten 'sLands van Utrecht, te Amersfoort vergaderd: Mercurii den 4 July 17^7. Ter Vergaderinge voorgebracht en gelezen zyndt eene Misfive van '/yne Doorluchtige Hoogheid den Heere Erfltadhouder, gelcnreven alhier te Amersfoort den 20 der afgclope maand Jnny, houdende kennisgeving,dat Haare Koninglyke Hoogheid Horgstdeszelfs Gemalinne op haare reize van Nymegen naar 's Gravenhage, by en omtrend de ftad Schoonhoven door een party gewapende Burgers en Militairen was opgehouden en vervolgens binnen de gemelde Stad 'sGba- snha' e.  venhage. Ref. de Stat. va Ütr. wt geus voorfz. zaak. 1604 NIEUWE NEDERLANDSCElg . te rug gebracht, alwaar Hoogstdezelve uit nafirfl van Heeren Gecommitteerden der Heeren Staten van Holland wierd opgehouden en bewaard j met byvoegmg dat met volkotöen fiducie verr wagtende was, dat Haare Koninglyke Hoogheid ï zo lpoedrg doenlyk uit hare detentie ontilagen '*?Wryheid gelieId wo,'dÉ» 3ls ook, dat H. Jid. Mog, met onverfchillig kunnende zyn in de belangen en in de eere van Hoogstdenzelven , van Haare Koninglyke Hoogheid en Vorftelyke Kinderen, welv.oudan willen medeweken, dat de fletrifure aan de Perfoon van Hare Koninglyke 5°de aangedaan tea fpoedigfte gerepareerd Gelyk mede gelezen zynde eene Misfive van Hare Koninglyke Hoogheid, gefchreven te Nymegen den 2 dezer lopende maand, houdende opening van het heizaam oogmerk van Hoogstderzelver voorgenomen reize van Nymegen naar sHage. van ce beledigende ontmoetingen,wel. Re Hoogstdezelve op die reize hadde ondergaan van de verhinderingen in den verderen doortocht aan Hoogstde/elve toegebracht, en de redenen waarom Hoogstdezelve gemeend had naar Nyme^ gen te moeten te rug keeren; hebbende tot bylagen de Misfive door Hare Koninglyke Hoogheid uit Nymegen aan de Heeren Staten van Holland gelenreven, ten einde eene openbare en genoegzame reparatie te erlangen, wegens den hoon, welke door deze ophoudinge en de wyze van dien , aan Hoogstdezelve was aangedaan; gelyk ook Cop ba der Misfives door Hoogstdezelve aan den Kaad' Penfionaris van Holland, en den Griffier van H. Hoog Mog. uit Schoonhoven gefchreven; zo als ook van de brieven van de Staten van Holland uit 's Hage en van hunne Gecommitteerden mt Woerden ontvangen met verdere inftantien, Jat Hun Ed. Mog. tot "openbare en genoegzame reparatie van den geleden hoon met H. Hoog Mog. geliefden medttewerken; En daar op ry-  JAARBOEKEN, july, 1787. i695 pelvk gedelibereerd zynde, is goedgevonden en ver'ftaan ter Vergaderinge van H. Hoog Mog. te , declareren . dat Hun Ed. Mog. in overweging , nemende;hoe een der eerde envvezenlyk(te.rechten van alle Ingefetenen ener vryë Republiek in , het algemeen en dezer Landen in het byzonder . hier in beflaat, dat niemand hunner m zyne Vry j heid mag worien belemmerd anders, dan door de , algemeene weten, of door de gerechtelyke uit-, fpraak van zynen dagelykfchen en wettigen rech- ■ ter, moeten betuigen reeds uit dit algemeen oogpunt, niet da met de uiterlfc bevreemding te hebben kunnen Ren, het oponthoud aan Hare Koninglyke Hoogheid, op derzelver reize naar de Orange-zaal, toegebneht. . Dat deze bevreemding nog merkelyk is vermeerderd, wanneer Hun Ed. Mog. daar by confidereerden, dat de regten dus aan elk vry Ingezeten toekomende, nu gefchonden zyn m de Perfoon van eene VorRin, door Hare betrekkingen in deze Renublicq, aan alle de Provinciën even Rerk verbonden, door hare geboorte aan een der magtigRe VorRen van Europa, een Vrienden Nabuur van dit Gemeenebest, zo naattw verknogt, en door hare perfoneele hoedanigheden tot peheel andere bejegeningen geregtigd. c Dat Hun Ed. Mog. al verder in aanmerking ne. mende, hoe deze demarche is gefchied, door eene commisfie van weinige Heeren; en zulks vergelykende met het geen zedert eenigen tyd, van dien zeiven kant, tegen de Souveraimteit dezer Provincie is ondernomen , uit dit een en ander voor de vryheid der Ingezeten, voor de onafharkelykheid der Bondgenooten , ja voor de veiligheid van het ganfebe Gemeenebest, met daa de allergevaarlykfle eo fchroomelykde gevolgen kunnen te gemoet zien. _- Dat Hun Ed. Mog. zich ondertusichen hadden gevleid, dat deze flap ter kennis van Hun Ed, Gr. Mog. gekomen zynde, en tevens de heilzame cog- 'sGrjj- 'enha. fi. lef der ïtat. van Jïr. vegens oorfz* \aakm  I6j»ö NIEUWE NEDERLANDSCHB *sGra venha' ce. Ref. de: Stat.vai Utr. we gens vootfz. zaak. . oogmerken der reize van Hare Koninglyke Hoogheid aan Hoogstdezelve zynde opengelegd , Hun Ed. Gr. Mog. ten minlten, in overweging daar van, den gedanen Hap zouden hebbea gedisapprö- beerd, de aan Hare Koninglyke Hoogheid toege, bragte belemmering, onder behoorlyke reparatie, . uit den weg geruimd en de ondernome reize benevens derzelver heilzame doeleindens op alleriey wyzen gefaciliteerd* Dan dat Hun Ed. Mog. nu in tegendeel moetende vernemen, dat Hun Ed. Gr. Mog., althans de meerdeiheid van derzelver Vergadering, den gedanen flap hebben geapprobeerd, de Misfive van Hare Koninglyke Hoogheid zonder voldoende of beflisfend antwoord gelaten, en dus het heilzaam oogmerk harer reize geheel en al verydeld, ten fterkften moeten inlteren, ten einde H. Hoog Mog. by continuatie alle mogelyke indanae by de Provincie van Holland aanwenden, dat ais nog aan Hare Koninglyke Hoogheid werde gegeven volkomen reparatie en fatisfaclie, wegens de hoon Hoogstdezelve aangedaan, mitsgaders de belemmering aan Hoogstderzelven Vryheid toegebracht met declaratoir, dat Hun Ed. Mog. in dezen, met de by Hun Hoog M05;. reeds genome Refolutien volkomen indemmende, alle de gevolgen, wtlke dit Gemeenebest, wegens de hoon in het zelve aan de naaste Bloedverwante eenes magtigen Monarchs aangedaan mochten dreigen of onverhooptelyk overkomen, geheel en alleen voor rekening en verandwoording van H. Ed. Gr. Mog. of de meerderheid van derzeiver Vergadering overlaten. Ja dat ook Hun Ed. Mog. zelf, wegens de betrekking . waarin Zyne Doorl. Hoogheiden Hare Kon. hoogheid met deze Provincie, even gelyk met de overige Provinciën flaan; dezen Rap met geene onverfchillige oogen kunnen aanzien , maar' ten allertterkfte op reparatie deszelven moeten aandringen. De gevolgen, welke uit eene weigering  JAARBOEKEN, July. i7r7. 1697 ring van dien, door de Verdere verwydering en Verbittering der gemoederen in dit ongelukkig tydflip, ook binnen *s Lands mogten ontdaan, almede voor fekenihg en verantwoording der meerderheid van Hün Ed. Gr. Mog. Vergadering overlatende. En zal Extract dezer by Misfive werdeö toegezonden aan de Gecommitteerden wegens deze Provincie ter Generaliteit, orti ter Vergadering Van H, Hoög Mog. over te brengen. Accordeert met voorfchr, Refolutien AbR Secr* Ph. RAM. Ten twintigften: Eenen brief van de Staten van Overysfel aan Hare Koninglyke Hoogheid: DOORLÜCHTIGSTE KONINGLYKE PRINCES EN VROUW 1 TLloe zeer het ons ten allen tyde aangenaam zyn *■ * zoude Uwe Koninglyke Hoogheid in derzel« ver begeerten en oogmerken te kunnen fecondeeien, hoopen wy, dat Uwe Koninglyke Hoogheid by nader overweeginge * ten aanzien van derzelver verhinderde reife naar 'sHage, wel zal gelieven te begrypeh, dat het zölve op het Souverain Territoir van eene andere Provincie zynde voorgevallen, Wy ons onbevoegd moeten agten daar omtrent eenige kennisneeming te doen, veel ineer om ohs daat in op eenigerhande wyze verder te immifceeren : — Alleen zullen wy op het narré van dat voorval ift Uwe Koninglyke Hoogheids Misfive van den aden deezer vervat, maar remarqueeren , dat wy oordeelen onS te Zeer overtuigd te mogen houden van de eguards der eeren Staaten van Holland voor Uwe Koning» Tttts ijké l/EMHA"  1693 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra venhace'. Brief van Overysfe aan H. K. H. . lyke Hoogheids perfoon , en eminenten rang, dan dat wy zouden kunnen onderdeden, dat eenige de geringde intentie by Haar Edele Groot Mogende of derzelver Gecommitteerden zoune gehuisvest hebben om iets hoonends voor Uwe Koninglyke Hoogheid te onderneemen, en dat wy /alles liever denken te moeten toefchryven aan eene verfchillonde manier van befchouwen van de waare gefchapenheid van zaaken in de Provincie van Holland, welke de Heeren Staaten zullen geoordeeld hebben van die natuur te zyn , dat eene onverwagte apparitie van Uwe Koninglyke Hoogheid niet zo wei, als Uwe Koninglyke Hoogheid ons te kennen geeft te meenen, aan het oogmerk om de tegenwoordige beroerten te Rillen, beantwoord zoude hebben. Voor het overige betuigen wy or ze hartgrondige wenfchen, dat Uwe Koninglyke Hoogheids by derzelver Misfive opgegeeven verlangen > om door derzelver tusfchenkomst de onheilen van eenen Burgeroorlog voor te koomen, met een gewenscht fucces moge worden bekroond, en dat Uwe Koninglyke Hoogheid, ook ter pfeat£e van derzelver tegenwoordige redderde, daar tol de nodige middelen zal weeten te vinden en in 't werk te dellen, op dat alzo deze Landen en bv conlequentie Uwe Koninglyke Hoogheids Door-lustig huis voor eene totale ruine bewaard blyven,waar toe Uwe Koninglyke Hoogheid ons ten allen tyde bereid zal vinden, met al ons vermogen mede te werken. Waar mede DOORLUCHTIGSTE KONINGLYKE PRINCES EN VROUW.' Wy Uwe Koninglyke Hoogheid beveelen in Godes heilige Protectie. Campen den 7 July 1787. Uwe  JAA'RB OEKEN, Juty, 1787. i/jg? Uwe Koninglyke Hoogheids byzondere goede Vrienden. ■ \ Ridderfchap en Steden de Staaten van ° Overysfel. Ter Ordonnantie van dezelve. (was getekend) DERK DUMBAR. Ten een en twintïgfte : Eene Refolntife van' de Statap yan Holland: Saturdag den 7 July 1 f87. tn deliberatie gelegd zynde de fUccesfive ingeA komen Stukken, den 20 en 30 der laastlederi maand en 3 dezer, concernerende de geftaakte reize van Hare Koninglyke Hoogheid naar 'sGraïenhage, ,en fpeeiaal de Misfive van gemelde Hare Koninglyke Hoogheid, daar omtrent aan Hun Edl Groot Mog, en door de Heeren van de Ridderfchap, uit kragte hunner referve, en zich daarop nader te zullen espliceeren, ter Vergadering ©peï ning gegeven zynde van derzelver fchriftelyk Advys, hebben gemelde Heeren Van de Ridderi fchap het zelve geëxhibeert, om in de Notttï len van Hun Ed. Groot Mog. te worden geïnfé*reert. Nopens dé Misfive van Hare Koninglyke Hoogheid, in dato Nymegen den 1 July, en de verdere Stukken, tot die materie behoorende, en waaf omtrent de Ridderfchap en Edelen hebben aangenomen zich',nader te zullen verklaren; vi,t>* den zich dezelve verpligc, uit hoofde van de a^b» gelegenheid der zaak, het gewigt der gevolgen en het verre uitzigt derzelven , aan öun Ed. GrMog, onbewimpeld voor te dragen, dat zy niec; Ttttea m EMHAE.  1700 NIEUWE NEDERLANDSCH3 's Gra- VEM HACE. Re/, van Holland van 7 July. dan met deuiterfteaandoeningen verontwaarding, reeds op voorleden Vrydag, vernomen hebben de verregaande infulte, Hare Koninglyke Hoogheid aangedaan; dat de confequentien derzelvs van oogenblik hachlyker worden en van dien aart zyn, dat, zonder een allerfpoedigst redres, niet minder te voorzien is, dan het uitharden van een allerbloedigde fcheuring in het hart van de Provincie van Holland zelve, en het verwekken van de gegrondfte verontwaardiging der grootfte Hoven van Europa, het welk niet tegen de Republiek , maar alken tegen de Provincie van Holland, eclateeren moet. Dat genoegzaam bekend zynde, hoe verfchillende de denkwyze zy van de Ingezetenen dezer Provincie, in onderfcheidene Plaatfen derzelve, de Heeren van de Orde zich daar over niet behoeven te elargeeren $ maar tenens niet minder verzekerd zyn , dat het affrond, by Hare Koninglyke Hoogheid ondergaan, het juifte middel is, om het grootfle medelyden te verwekken by de Voorftanders van het Stadhouderlyk Huis, en van de Perfoon van Hare Koninglyke Hoogheid ; dat dit medelyden, de fmeulende woede ontbrandende , een uitbarfling kan veroorzaken; welke, hoe reer ook door de overmagt, het zy van Burger., het zy van Militaire Wapenen, geRuit wordende, egter onvermydelyk eene bloedplenging zal veroorzaken, onder Mede Burgers en Mede Ingezetenen van een en dezelve Provincie, waar aan men niet als met affchuw en fchrik kan denken. Dat integendeel het toelaten van eene ongehinderde paslage aan Hare Koniglyk Hoogheid, en eene betaamlyke zorg voor Hoogstderzelver veiigheid , op eene decente wyze ingerigc, alle oorEaak van oproer voorgekomen zou hebben. En lat aan Hoogstdezelve naar techten competeerde een veilig tranfport in een vry Land naar Haar ïigen goed, daar Zy niet, als met de beste insigren, zich naar toe begeven had, zelfs nies ichroo;  JAARBOEKEN, July, 1787. 170I fchroomende, om Haar eigen Perfoon, tot waarborg van die inzigten, aan het Opper Gezag van Hun Ed. Groot Mog. aan te vertrouwen, en zich dus als in gyzeling tot Pand Harer oprechtheid ie begeven, afgefcheiden van Haar Gemaal, Hare Kinderen en van al wat Zy dierbaarst beeft, en zich Rellende onder het bereik van de directe Vergaderplaats van den Souverein, voorzien van eene genoegzame Militaire magt, om tumultueufe bewegingen tegen te gaan, die toch alleen maar van een ongewapendgraauw te dugten waren, en waar van Hare Koninglyke Hoogheid Haar afkeer altoos heeft gemanifeReerd; — dat dus de gewaande vrees voor Oproer van de Commisfie tot het Defenfiwezen, hoe zeer by de Heeren van de Ridderfchap nimmer goedgekeurd, veel minder erkend, ten klaarften blykt van allen grond ontbloot te zyn; en, daar men zelfs in tyden van openbaren Oorlog nooit anders aanhoud,als bekende Vyanden of fufpe&e Perfonen, zoo is het niet dubieeus, dat de Heeren van die Commisfie Hare Honinglyke Hoogheid hebbengeconfidereerd, of als een Vyandin van den Staat, of ten minden als een fufpecT: Perfoon. En alhier kan de vrees der gevolgen, Welke deze roekelooze flap na zich moet Repen, niet ont. veinsd worden; immers de grootde Huizen van Europa zyn aan Hare Koninglyke Hoogheid vermaagdfehap: De Keizer, de Koning van Engeland, de Koning van Pruis/en , de Hoven, van Hesfen en Brunswyk, de Deenfche en Zweedjehe Hoven, moeten zich gevoelig toonen aan eene behandeling, welke, zelfs ten opzigte van een privaat Perfoon, in de daad wederrechtlyk zoti zyn, en die ten opzigte van een Perfoon van een verheven rang, aan eene Kunne, welke altoos een verdubbeling van egards vordert, ongeacht de rondborRige verklaring Harer allezins pryslylyke inzigten, zonder confiderarie van Haar Vorstiyk woord; — alle de gegronde aanleiding moet Ttttt 3 b ge- 'sGiu- VENHAOE. Ref. van Holland van 7 July-  1702 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra vjjnha- Ce» Ref vm Holhna van 7 » .geven tot het vorderen eener vollledige reparatie, vergezeld van zoodanige ernflige Verklaringen, die den ongelukkigen roeftand van deze wel eer zo bloevende Provincie, zoo mogelyk, cochzul- jlen moeten verergeren; de droevige tweefpale en bittere verwarring vermeerderen, de geobajreerde Finanticn onherflelbaar maken, -—• en de kwynenae, ja zieltogende Negotie, de eenigfte bron van ons'beltaan, den laatlten doodReektoebrengen. Om alle welkeredenen de Ridderfchap, als nog hunne Advyzen en aanteekeningen van den 29 en 30 Juny, ten RerkRen inhsererende, als nog van Advys is, om op debeleefddeen dringendftewyze Haare Koninglyke Hoogheid te verzoeken, Hoogstderzelver reis naar den Haag te willen hervatten, en Hare pogingen, tot herftelling der rust, wel te willen aanwenden; wyders te verklaren het overyld en onvoorzigtig ge Iraz van de Commisfie, zich noemende ter Defenfie van deze Provinfie en van de Rad Utrecht, te disapproberen en te disavoueeren; voorts Heeren Gecommitteerde Raden te gelasten by Hoogstdezelve tc vernemen, of Hare Koninglyke Hoogheid Hare reize te Water op de Rivieren, of wel te Lande, zal verkiezen te doen, en naar die keuze de noodige orders alom te geeven tot Hoogstderzelver'veiligheid en alom decente receptie; als mede om voor de confervatie en de rust en Rille onder de Ingezetenen te zorgen, zoo door het emaneren van fcberpe Publïcatien tegens de Sioorders derzeive, als door het ontbieden van genoegzame Escortes, om dezulken, zonder aanzien van Perfoon, binnen de palen van behoorlyke flilte en goede orde te houden. Betuigende , laatstlyk, de Heeren van de Ridderfchap dit hun Advys in gemoede, en naar hun beste weten te befcbouwen, als het gefchikfle middel, om het dreigend gevaar af te wenden; houden zich voor God en alle de Ingezetenen  JAARBOEKEN, July, 1787.' 1703 nen van Holland onverantwoordelyk en oofchuldig aan alle de gevolgen, welke het pousfeeren vaneen tegenovergefteld S>sthemaonvermydelyk naa zig zullen liepen, en waar van zich het fchnklyk Tafereel aan kundigen oogen niet kan verbergen, maar blyveo za! voor rerkening van die geenen, welke deeze Provintie en alle deszelfs goede Ingezetenen, zonder onderfcheid van derzelver denkwyze, — zullen dompelen in een grondelooze poel van alle die rampen, die aan een BinDenlandfche Burger flryd, en aan het zig roekeloos op de hals halen van Buitelandfche Vyanden , altoos verknogt zyn. Verzoekende de Ridderfchap, ter hunner decharge, iniertie van dit hun Advys in de Notulen» De Heeren Gedeputeerden der Rad Amflerdam, vernemende, dat de Heeren van de Ridderfckap kunnen goedvinden, derzelver Advys op de bovengenoemde Rukken, concerneerende de voorgenomen reis van Hare Hoogheid IVlevrouwe de Princesfe van Orange en Nasfau, naar 's Hage, in d« Registers van Hun Ed. G'oot Mogenden te doen inlereeren, hebben van hunne .ndispenfabelen pligt geoordeeld, oader referve van nadere aanteekening, die de Heeren hunne Principalen nodig zullen mogen oordeelen, tegen de zoo zeer'bedenkelyke inhoud van het voorfchreeven Advys van de Ridderfchap op 's Lands gewigtigde belangen, by provifie, zooveel in huavermogen js, voor te komen en tegen te gaan, het geen door hen Heeren Gedeputeerden, ingevolgen den last van welgemelde Heeren hunne Principalen, op de voorfchreven materie ter Vergadering van Hun Ed. Groot Mog. ten zeiven dage geadvifeert is geworden , insgeiyks in gemelde Registers te doen infereeren , volgens de infertie hier na volgende : Dat naamlyk de Achtbare Raad de bovengemelde Rukken, (uitgezonden de laatst icgekoTtctt 4 me- 'sGra- VENHA- Ref. van Rolland van 1 July.  1704 NIEUWE NEDEftLANDSCHE '«Ga/ VEN HA GE. Ref va JJollana van 7 .Misfive vaa bovengemelde Hare Hoogheid)mitss gadeis nog een Requesc van de Gecommitteerden uit den Grooten Krygsraad en van de Geconfli. tueerden van de Burgery der Rad AmRerdam, n verzoekende, dat de Achtbare Raad de overkomst van-Hare Koningiyke Hoogheid gelieve te declineren , met aanzegging, om zich by provifle van het Territoir dezer Protincie te verwyderen, hebbende geëxamineert, had begrepen: Dat zy zonder te treden in eenig onderzoek omtrent de motiven van de Reize van Hare Koninglyke Hoogheid of zonder eenige rernaaques te maken op de wyze, waar op de dezelve is ondernomen, alleenlyk het oog moest vestigen op de gevoleen, welke daar uit meer dan waarfchynlyk en volgens den aart der zaken zouden hebben moeten fpniiten, en welk - de Heeren Gecomm'Kteerdens van hec DefenOewezen zeer wel hebben gepenetreert, wanneer zy hebben begrepen, dat het woest gemeen van de zuivere oogmerken van Hare Hoogheid niet overtuigd zynde, op zoodanige onverwagte aankomst ligtelyk den Oproerkreet zoude hebben kunnen aanheffen en totgevaarlyke uiterdensoverflaan. Dat het den Achtbaren Raad zelve istoegefchenen, dat, al waare Hun lid. Groot Mog. van die komst verwittigd geweest, en daar door in üaatgeReld om alle mooglyke precautien te nemen , zulks nog geene genoegzame zekerheid zoude hebben kunnen geven , dat het Gemeen, by het welk het zaad van Oproer, federt een geruimen tyd gekoeflerd, al vry diepe wortelen heeft ge. fchoten, duor een evenement van dien aart nieuw voedfel onfa.igende, door de wysteen voorzigtigRe maatregelen, van welke niet altoos een even gelukkig fucce? kan verwagt worden, te beteugelen zoude geweest zyn, of nog zoude wezen, en dat om die reden de komst van Hare Koninglyke Hoogheid by provifie niet anders dan allerlorgljkst voor de rust dezer Provincie zoude kunnen  JAARBOEKEN, July t 1787» 1705 nen zyn, en dusuitwerkfels hebben, direct ftrydig niet de oogmerken door Haar Kon. Hoogheid by Haare Misfive gemanifefteert. Dat, met opzigc tot die oogmerken, de Achtbare Raad had bevonden, dat Hare Koninglyke Hoogheid kennis geeft, die Reize te hebben ondernomen om zoo mooglyk eene dreigende Burger Oorlog voor te komen en de iubfifteerende gefchillen te vereffenen. Dat gelyk yder Ingezeten van de Republyk, wien het behoud van het Vaderland ter harte gaat, in zyn kring verpligt is om daartoe mede te werken, het dan ook aan den Achtb, Raad zeer aangenaam is geweest, zoodanige dispofitie by Hare Koninglyke Hoogheid te hebben mogen befpeuren, vertrouwende, dat de pogingen, wel. ke zy daar toe zouden willen aanwenden, gegrond zullen wezen op de veiligheid dezer Provincie, luider van Hun Ed. Groot Mogenden Vergadering, Vryheid en Rechten der Ingezetenen, en dat zy dan ook niet twyffeld, of Hun Edel Groot Mog. zullen die pogingen gaarne feconderen: Doch dat de Achtbare Kaad niet kan zien, dat daar toe eene perfoneele verfchyning van Hare Koninglyke Hoogheid in 's Hage, welke om de reeds ge. melde redenenen gevaarlyk gehouden word, noodig is, daar Haare Hoogheid op eene andere wyze de gevoelens van Haar hart en de middelen, welke Zy tot vooorfchreven eindensdienftig zoude rekenen, aan Hun Edel Groot Mogenden zoude kunnen open leggen. Op alle welke gronden de Achtbare Raad het verrigte van de Heeren dezer Stads Gedeputeerden ter Dagvaart in het approbeeren der conduites van de Heeren van het üefenfiewezen laudeert en op gemelde Heeren Gedeputeerden verders gelast , om van wegens deze Stad te adviferen, dac aan Hare Koninglyke Hoogheit, van wegen Hun Ed. Groot Mog., in de erndigfte en nadruklykde termen zoude behooren te worden onder het oog Ttttts ge- VENtlAGB. Ref. van Holland van 1 July.  i7o6 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venha ge. • 1 Ref. van Holland i van 7 July. I gebragt , dat hun Edel Gront Mogenden niet cunnen verbergen, dat Hoo,;stdezelven de clanleRine wyze en route, zoo wel als de verdere )mRnntiighcden, dewelke de onverwage R ïze iran Ha-e" Koninglyke Hoogheit wrzeid nebom, liet kunnen compasferen met het g<. declareerde ^an Hare Koningl. Hoogheit , van gekomen te ;yn met intentie om de rust in deze Provincie te (rillen herRdlen en den gevreesden Burger Oorlog voor te komen. Dat Hun Edel Groot Mogenden liever zouden gezien hebben, dat Hare Koninglyke Hoogheit toi een inconteltabel bewys van derzelver opregte gevoelens, om tot zoodanige heilzame eindens mede te werken al Haar vermogen had geheven aan te wenden , om Haren I )oorluchtigen Gemaal te dehorteren van de geweldadige en hoftile dispofitien, waar mede Hy, zoo wel tegens deze Provincie, als die van Utrecht en vooral de Stad Utrecht onophoudelyk werkzaam is en 1'peciaal ook dat Hare Koninglyke Hoogheit zich beyverd hadde, om in die Provincie,waarin Hoogstdezelve nu federt zoo een geruimen tyd Haar verblyf gehouden heeft, door Haar veel .vermogenden invloed het openbaar geweld te doen ophouden, de despotieke maatregelen van fommige Regenten te doen beteugelen en de verdrukte Burgers in hunne Rechten te doen herflellen, en daar door de eerRe en boven al noodzaaklyken hoekReen te leggen , waar op de rust in het lieve Vaderland, tevens met ware Vry heit vooitaan gevestigd kan worden. en dat Hun Edel Groot Mogende om die reden vertrouwen en infleren, d, bericht van twee zeer geloofwaardige Leden van t 't Genootfchap van Haajirecht, dat een voornaam < Perfonagie daags daar aan des Nademiddags tem twee uuren te Schoonhoven en vervolgens te Haastrecht zoude pasferen, en dat tot relais voor zyne equipage in de Nieuwpoort by Leenden Fe*wey, en te Haastrecht in de Herberg de Zwaan hy Theunis den Hartog, ij Paarden tot voorfpan waren bedeld, welke op beide gem. Plaatfen door den Stalhouder van Stolwyker-Sluis by Gouda, Claas Zwanenburg genaamd, zyn bezorgd. De geruchten hadden eenige dagen te voren reeds in deeze ftreek gelopen onder de Orange party, dat eerstdaags de Stadhouder weder in de Provintie zoude zyn, en die party binnen korten tyd zoude triumpheren' De bewegingen onder dezelve te Gouda, Haastrecht en m deze omtrek, de menigvuldige en heimelyke Keizen van de Hoofden van die Party, en der Orange-Societeit in Gouda, gaven aanlei. ding om te vermoeden, dat 'er iets by dezelve op til was, en bewogen den Commandant om op dit alles een waakend oog te houden, en deden hem begrypen, terwyl de beftelling van dit voor. fpM '* Gra« VENHA- ;e. Verhaat 'an de tanhouiing van 'e Pritt'es van franje.  ifio NIEUWE NBDERLANBSC'HE ] *sGnA- VENHAGE. Vei haal Van de aanhouding var. de Princes van Oranje* fpan nog door andere lieden bevestigd wierd, daar deze Reis zo naby zyn Post te Goejanverweiten» Sluize zoude gefchieden, in dezen niet te mogen flilzitten, maar ten minde eenige Mabfchap op kondfehap te moeten uitzenden,om te vernemen, wat 'er van de zaak was, en wie daar wilde pasIeren, ten einde daar van aan Zyn Exel-lentie den Generaal van Rysfel, en aan Hun Edele- Mogende te Woerden rapport te kunneo doen; het leed ook geen twyftel, of het zelve Relais moesc dienen voor den Stadhouder of zyne Familie , of voor een IJuitcnlaudsch Vorst, daar geen paitieulieren en zelfs de grootRe Heeren in de Republicq met zulk een Train reizen. De hoop, welke men van tyd tot tyd de Oran» ge party heeft zien voeden, dat, wanneer de Stadhouder in de Provintie kwam , dan alles in den vorigen Rand van onderwerping en overheerfching zoude worden gebracht, en de Regenten en Ministers, die thans het beduur der Provintie regelen, van hunne posten zoude worden veriaten; de vyandelyke en verfoeilyke aanflagen en oproerige ondernemingen tegen en in vericheide Steden, en waar van de zaden in Gouda gelegt, van tyd tot tyd meer et meer uitbotteden, heb ben den Commandant toegefchenen, zulke geduchte voorboden te zyn, dat, wanneer den Stadhouder «f zyne Familie heimelyk of op 'C onverwachtst in de Provintie mocht komen; dat de aangelegde plans tot een generaal oproer in *t werk zouden worden geReld,en ingevolge de oproeping van den Stadhouder by zyn manifest aan die genen, die zyn party aankleven, gedaan, hy van zoodanige menigte zoude zyn gevolgd en omringd geworden , dat, wanneer men zyne komst niet in 't begin verhinderde, dezelve by verdere indrang in de Provintie niet wel gefluit zoude hebben kunnen worden, en de ysfelykfte gevolgen van Moord en FlundariDg, waar mede die per.  JAARBOEKEN, July, 1787. 17I1 party zich overal tracht te fouteneren (* , met zig zouden hebben omgevoerd. De tyd tot hèt aanleggen van eene expeditie van dien aart om zodanige train te duiten, en dn reis vruchteloos te maken , op zulk een wys, dat die party dezelve niet konde ontdekken , noch daar tegen eenige middelen in 't werk Rellen, niet te lang zynde, oordeelde de Commandant zich verplicht met den meeRen fpoed, wegens de groote gevolgen, die zodanig een onderneming na zich konde Repen, zyn voornemen ter kennis van Hun Ed. Mog de Heeren Hun Ed. Groot Mog. Gedeputeerden te Velde te moeten brengen, cn baaflede zich om ten fpoedtgfte een ExpreJè, die denzelven Nacht te drie uuren vertrok, aan den Generaal van Rysfel af te zenden, met verzoek dac zyn Excell; deze voorgenomene expeditie met eenige Ruiters wilde laten fouteneren, terwyl hy den Expresfe gelaste om zoo fpoedig mogelyk te rug te komen, ten einde Hun Ed. Mog. gelegenheid te geven , om ingevalle ra^n de expeditie ondienflig of nadelig oordeelde, dezelve te kunnen contramanderen. De Commandant ontbood daar op eenige zyner digts by de hand zynde Officieren dm dezelve zyn Plan te communiceren, en té onderdaan, wie van hun zich tot zodanige expeditié wilde laten gebruiken, waar foö zich terRond de Heeren Capitein van Leeuwen en de Grenadier Lieutenanc Jaqiies- Bmier, 'als aan de tour leggende Officie, ren om op expeditien tót te gaan, aanboden. Donderdag 's morgens den 28 geen antwoord met de Expresfe zynde gearriveerd, moest of de expeditie worden geRaakt of gewaagd, en beflooc den Commandant, daar vermeende, dat dezelve door (*) Het verdient oplettenheid en aandagt, door welke party de plunderingen te Amfteldam het eerst zyn aangevangen. VGra- venhage. V'.rhaal van de aanhouding van de drin» ces van Oranje.  171» NIEUWE NEDERLANDSCHfi 's Gra- YENHAce. Verhaal Van de aanhoU' ding van de Pr in ces van Oranje. door 't een of ander beletzel opgehouden zoute zyn, dezelve te laten voortgaan , maar zelf terftond na Woerden te ryden, om na de Expresfe en de verfterking van Ruiters te vernemen.' Ten n uureu vertrokken dan van Goejanverwellen-Sluis de Heer Capitein van Leeuwen en de Lieutenant Brotier, met een Sergeant en festien Schutters van 't Genootfchap van Gouda, na de tot de hinderlaag beftemde plaats de Glybaan aan de Vlist by Bon Repas gelegen, met order om zich aldaar zeer heimelyk op te houden, en toe te zien op het pasferen van eene Equipage en Gevolg van een groot Heer, en ingevalle ontdekken mochten , dat dezelven van een by den Souverain voor Vyand of fufpect verklaard Perfoon mogten zyn, denzelven op de befcheidenfte wyze herwaards te tranfporteren, en hunne Manfchappen in behoorlyke tucht te houden, en te maken dat geene disorders aan Boeren of omtrent by zynde Gevolg van voorn. Perfoon of Equipagie wierden gepleegd. Even na 't vertrek van het Detachement vertrok den Commandant te Paard na Woerden, ed ontmoete aan het Schoolhuis in Papekoop den Heer Lieuten. van Marle van Hes/en Phiiipfthal, met 20 Ruiters gezonden van den Gener. van Rysfel, om na de Vlist te marcheren, en daar het Detachement van 't Genootfchap van Gouda te adfifteren, die den Commandant opening van zyn last gaf en door denzelven wierd verzocht zyn marsen te verhaasten.  JAARBOEKEN, July, t0i i7,5 De Commandant nu duidelvk ziende, dat Zyn Kxcell. de Generaal van Rysfel, en Hun Ed. Mog. medewerkten, om Zyn lixpeditie te doen gelukken, reed hy verder naar Woerden, om nadere opening van Zyne beweegredenen tot die expeditie te geven, en kwam in den Naiemiddag te rug, rydende onder weg den Wachtmeester van den Heer Lieut. van Marle tegen, die de tydiug bracht, dat Haare Kon. Hoogh. Me-' vrouwe de Princes van Oranje en Nas/au, Ge- i mahn van den Stadhouder door 't Detachement ( van 't Goudfche Genootfchap aan de Vlist was gearreflecrd, waarop de Commandant te rug keerde, den Wachtmeester vergezelde en de tyding mede aan den Generaal en Hun Ed. Mog. bragt, die terftond belloten zich met een Escorte van twmug Man Ruiters derwaards te begeven: en den Commandant verzochten hen der- waards te geleiden; Am Goejanverwelle-fluis gekomen zynde , vonden Hun Ed, Mog, aldaar Mevrouw de Princes, die aldaar door het gemelde Detachement van Burgers en Ruiters reeds was gebragt in t huis van den Landman Adriaan Leeuwenhoek, alwaar de Commandant geinquartterd was, vergezeld door de Freule van WasienaarStarrenburg, den kamerheer van Randw«jk . den Quartiermeester Generaal Bentinck, en de Graaf Stamfort en eenige Kamerdienaars, Lacqyen en verder dofgevolg, hebbende by zich twee zwaar geladen Koetzen, met zes Paarden befpannen, een Lacqyete paard, en drie Cap Chahèn , m welke laatlte Chais een Heer meteen sroene rok heeft gezeten, die verzochc aan de Vlist om voorby te ryden, zeggende, dat na Rotterdam moest, en niet by 'c Gevolg te behoren welke Chais naderhand ledig van Goefanverwelle ■ Sluis dè train van de Princes evenwel na Haastrecht heen is gevo gd, ook is noch een Chais, die op de HaastrechtfcheDyk leeg agter op kwam ryden, als Rispeet opgebracht, welke in den Haag inde WagrVvvvv ftraa$ 'sGr&« vemhaie. Verhaal van de janhouling van le Pr in•es van Iranjtt,  i?H NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venhage. Verhaal van de aanholt' ding vat de Prin ces van Oranje ftrait by de Verhuurder Gevers door eenen van Driest was gehuurd, zoo als de Knecht, die de. zelve reed, heeft gezegd. Het Detachement op eene ftïlIe wyze aan da Vlist aangekomen zynde , heeft zich zodanig geposteerd gehad op de Ztndweg aan de Glybaen, en even voorby de Slangeweg onder Bon Kepas op de Klyweg, dat de Equipagien, op welke zy .wachteden, hen niet konden ontflippen, en het geluk gehad, dat ten half vier u«ren de Stoet van Hare Koningl. Hoogh. Mevrouw de Princes van Oranje en Nas/au aldaar arriveerde, de Chais die vooruit reed, waar iu gezeten waren de Heer Quartiermeester Generaal en noch eenr Heer, zo men meend de Graaf Stamfort, wierd door den Sergeant Adam Schouten en twee Schutters, fchoon de Voerman derzelver met harder te rydeu zulks wilde verydelen , tegen gehouden, waar op de Heer Bentinck zeide, wat moet gy hebben? en de Sergeant antwoorde, dat moest weten wie zy waren, en wie in de andere Rytuigen zaten. De Heer Bentinck noemde daar op eenige Namen , welke de Sergeant niet wel verftond, waar onder de Princes van Pruis/en, maar geen Princes van Orange, 't welk de Sergeant hem deed vragen, om de Namen fchriftelyk op te mogen nemen. De Heer van Bentinck zeide toen", laat u Officier by my koomen, 't welk de Sergeant beant» woorde met te zeggen, dat die dit niet zoude doen, dat zyn Rytuig konde laten daan , en, als dan daar uic wilden treden, hem by zyn Officier zoude brengen: by wien komende, vroeg de Heer Kapitein van Leeuwen, wie hy en zyn gevolgwaren? waarop hy zeide: vier Dames: zeggende de Heer van Leeuwen, Mynheer is "er ook by, wie is Mynheer dan, en hy weder, Bentinck ie Quartiermeester Generaal: voorts gevraagd zynde, waar van daan kwam, en waar na toe moest, zeide hy van Schoonhoven, na óenHaag; entegen de Ueer Btotier, die hy aanzag , je kènd my immers  JAARBOEKEN, July. 1787. 1715 mers wel; die antwoorde: ik meen Mynheer wel in Gouda gezien te hebben; waarop hy weder repliceerde met heel veel drift, dat hy die Bentinck niet was, dien Hv meende, en zeide: ik zou n myn Papieren kunnen tonen, halende met veel ontfteltenis zyn Portefeuille uit zyn zakken en eenige Papiertjes, waar onder een vifite-kaartje, 't welk de Heer van Leeuwen rernarqueerde geen bewys te zyn; de Heer Bi otter, mede hem't zelve vragende, wie Hy was, en waar na toe moest, zeide hy , Bentinck was, in den Haag woonde, men hem niet moest ophouden, dat men hem op zyn woord van Eer moest geloven, hy de Quartiermeester Generaal Bentinck was, en verzocht bem'te laten pasferen: de Heer Btotier zeide tegen hem , dat niet twyfFelen wilde, dat hy een Man van Eer was, maar dat by moest vertrouwen, dac zy even zo veel Eer ftelden in hec betrachten van hunne plicht als Officieren en in hunne Ordres te obferveren; waar op hy vroeg, mag ik dan niet pasferen, en ten antwoord bekwam; ja ; dat pasferen kon , maar datmet kwalyk moest nemen, dat zy hem zouden escorteren, hy vroeg tot waar, en verzocht, dat men dan fpoed zoude maken, want dat 'er de Princes van Pruisfen by was: er wierd geantwoord: tot een zekere diftantie , en dat evenwel dapvoets zouden moeten ryden, om dat de Manfchap niet tegen de Paarden kon oplopen. De Heer Bentinck ging daarop na zyn Chais met de Sergeant Schouten, en de twee Heeren Officieren zonden terftond de twee voorgem. Léden van 't Haastrecht, fè Genootfchap, die aan de Glybaan met een Chais (tonden te wachten , met de tyding dat de Heer Bentinck en zyn gevolg was gearredeerd aan Goejamerwelle Sluife. De Heer van Leeuwen ging voor de rytuigen uit, met vier Man; de Heer Brotier, de Princes met Geprefenteerd Geweer door de twee Gelederen hebbende laten ryden, verdeelde zyne Manfelv.ppen by derytuigen, by V v v v v 2 iede- 'sGra- vemïar.ü. Verhaal van de aanhouding van de .Princes van Oranje.  1716 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGiia venhace. Verhaa van de aankon ding va. de Prin ces van Oranje. „ieder Koets twee Man en by ieder Chais één, en dekte met de overige den train. Wanneer men dus tien minuten ver had gemarcheerd, verzocht de Heer Bentinck de Heer van Leeuwen te fpre- /ken, komende van zyn Chais af, en gaf hem te Kennen, dat het te langzaam ging, dat Mevrouw de Princes van Orange 'er zich by bevond, en j niet gewoon was zo langzaam te ryden, waar op . hy ten antwoord kreeg, dat zy zbo hard zouden marcheeren, als hun mogeiyk was, vervolgens noch ruim een quartier uurs gemarcneerd hebben» de, zag de Heer van Leeuwen van verre Ruiters naderen: by de Ruiteis zynde gekomen, vroeg de Heer van Leeuwen aan de Officier van de Ruiters wie hy was, en waar van daan kwam, en welke Ordres had, die zeide de Lieutenant van Matle te zyn, van Hun Ed. Mog. van Woerden te zyn afgezonden, en Ordre te hebben, om alles aan de Vtüt te moeten aanhouden en Rapport te doen. De Heer Bentinck fprong uit zyn Chais en vervoegde zich by de Heer van Mark, zeggendei Mynheer ik ben hier gtarrefleerd van die Ausiliairen, ik verzoek , dat Mynheer my daar van ontflaat, dat wy onze weg vervorderen; de Heer van Marle vroeg, wie die Heer was, en wierd geantwoord Bentinck de Quirtiermeester Generaal, waarop de Heer van Mark zyn fchouders ophaalde, 't welk die Heer wederom deed op 't zeggen, dat Mevrouw de Princes van Orange 'er ook by was, zeggende, ik heb ordres om alles aan te houden: toen verzocht de Heer Bentinck, dat hy zich by de Koets van Mevrouw de Princes wilde begeven, alwaar de Heer Bentinck tegen Mevrouw de Princes fprak, die vroeg, wie hy was, cn na zyne ordres, welke hy opgaf, en die zich nadeihand liet ontvallen,pautquoi nous airéte-t'on, nous ne fommes pas des gens Armés. Bentinck zeide, dat 't hier de plaats niet was,om te arrcfleren, dat zulks op de Grenzen moest zyu ge-  JAARBOEKEN, >/y, 1787. 1717 gefchied: de Kapitein van Leeuwen antwoorde dat daar hy gepasfeerd was, men mogeiyk geer order had gehad, of zyn plicht niet had betracht, Daarop fchjeef hy een Br efjeaan de lid. Mog, Heeren,der Commisfie te Woerden, 't welk med< gaf aan den Wachtmeester, die de Heer van Mar /e, als expresfe afzond om rapport te brengen, en zeide, dat zy niet op weg konden blywenflaani waarop jan Leeuwen antwoorde: wy zullen ons Da 'r. by gelegen Dorp Haastrecht begeven, doch gaf in 't voort marcheren aan de Heer van Mark in bedenking, dat, daar 'c Dorp van Haastrecht zeer oproerig was, en aldaar niet meer als tien oi twaalf Patriotten waren,of het niet veiliger zoude zyn, dat men zich na de weg van Oudewater begaf, ten einde voor te komen, dat de Princes niet door Oproeren zoude verfchrikt worden, of in gevaar geraken, 't welk de Heer van Marle goedkeurde. Vervolgens aan 't einde van dc Zydeweg aan de Oprei of Stoep op de Haastrechtfe Dyk gekomen zynde, wilde de Heer Bentinck, zo dra de Ruiters regtsom gereden waren, linksom naar Haastrecht ryden , maar offchoon de Dyk vol Rond met Merfthen, om de Princes te gemoes te gaan, en het Volk fchreeuwde: hier heende. ze Weg.' wierden de Paarden rechtsom geleid, en hun de Pssfage naar Haastrecht belet door de Heer Capitein Verzyl, die op 't vernemen van de tyding. dat de Princes was aangehouden, van Goejanverwelle Sluis tentond met tien Man naar Haastrecht was gemarcheerd, om 't Detachement te veiderken , en de Stoep te bezetten;, de Heer van Mark detacheerde, zo dra op deu Dyk gekomen was, op bekomen informatie van de oproerige toeftand in dat Dorp, daar heen acht Ruisers om den Capitein Verzyl en zy«v Manfchap te fouteneren tegen den aandrang va,-* 't Volk; die, na dat het daar weder rustig geworden was,noch 'savonds herwaards is gerctour-; Vvvvv 3 neerd, f >Gra« venhage. ; Verhaal • van de ) aanhouding van de Princes van Oranje.  1718 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venhage. Vernaai van de aanhouding van de Prinses van Oranje. neerd, zynde de Kuiters aldaar tot des anderen daags gebleven. Op deze wyze is Mevrouw de Princes met haar gevolg gebracht aan 't Veer te Goejanverwelte 1 Sluis en wierd daar gerecipieerd door den Lieutenant van de Goudkhe Artilleristen Daniël van Cenderen met een Detachement van zes Man, 'c welk de Pont bewaarde, en waar mede hy daar Koninglyke Hoogheid en gevolg, die hy op een beleefde wyze behandelde , overvoerde, en in 't huis van Adriaan Leeuwenhoek bracht, terwyl de Schildwachten, die den toegang affettcden, hun Geweer prefent-eerden, voorts zorg dragende, dac de Rytuigen wieiden overgevoerd : terwyl de Heer van Genderen Haare Koninglyke Hoogheid na het huis van gemelde Leeuwenhoek leide, vroeg de Heer Bentinck of het hier de manier was, dac men met blanke Zwaard iemand opwachte? waar op de Heer van Genderen antwoorde, dat wel wist, wanneer zyn Sabel moest trekken of opfteken. — In huis net Mevrouw de Princes gekooienzynde , en terftond zyn Sabel hehbende opgeftoken, zyde hy tegen de Heer Bentinck, dat de reflexie vreemd vond om de Sabel, die als Artillerist Officier droeg, een Zwaard te noemen, waarop Bentinck antwoorde, het op die manier niet had gemeend. Vervolgens prefenteerde de Heer van Genderen dieververl'ching, die op de plaats te bekomen wa. ren, doch Haare Koningiyke Hoogh. daar voor bedankende, en uit Haar i\oets eenig eeten en drank latende komen, liethy 't nodige Tafelgoed aanbrengen. Hare Koninglyke Hoogh. in de Kamer, waar in gebragt was, met de Heeren Bentinck, Randvyk, Stamfirt en de Freule van Wasfenaar, omtrent een half uur hebbende gefp-ooken, terwyl de Heer van Genderen in de Kamer bleef, begon Plare Koninglyke Hoo.üheid met van Genderen te ipteken, en vrotg Hem, of ue Officier van de Ca»  JAARBOEKEN, July, 1787» 17 19 Cavallerie ofdre had gehad om haar te arrefteren; hy antwoorde zyne Orders niet te weten; maar 1 geloofde dezelfde Ordres ais zy te hebben gehad: ( Hare Koningl. Hoogh. beklaagde zich over de manier, waar op zy was gearrelleerd , dat zulks gewapenderhand gefchied was, dat dei Heer Bentinck geweigerd was om met zyn, Chais met een der Officieren na de Cotnmis t fie te Woerden te ryden, om van 't aanhouden, kennis te geven , waar van de Heer van Leeuwen< en Brotior verklaarden niets te hebben gehoord. ! Wyders vtoeg Hare K ooinglyke Hoogheid , wat daar te Coejanverwellen Sluis wierd gewerkt of gemaakt, na de ittrkre van de bezettii g en der Manfchappen der Burger Corpfen. Gedurende 't verblyf van de Princes te Goejanverwelle Sluife, kreeg de Heer van Genderen tyuing, dat 'er elders Rerk gefchoten wierd, 't welk hem bewoog Hare Koninglyke Hnogh. te vragen, of'er noch meer Gevolg te wag'en was, dat dan daartegen maatregulen zoude moeten nemen, waar op Hare Koningl. Hoogh zeide, op Haar woord, dat 'er geen Gevolg meer was te wachten. Eindelyk kwamen Hun Ed. Mog, de Heeren Gedtputeerden te Velde van Woerden aan, die zich by Hare Kbningl, Hoogh vervoegden, en ha de reden van zulk een heimelyke en onverwachte komst vioegen, aan Hare Koninglyke Hoogheid te kennen gaven, dat,zonder bewilliging der Staten, Hare Reis niet konde laten vervorderen, en daarom proponeerden, dat Hare Koringl. Hoogh. zich na Woerden zoude begeven , alwaar'tCaReel •voor Hare Koningl. Hoogh. zouden inruimen, doch Zy prefereerde- en ftond 'er op, om over Gouda Haar Reis tc vervorderen, cn nam ook aan daar te blyven- Hun Ed. Mog. voorziende, dat dit vet 1 onrustigheden a'daar zoude veroorzaken , alwaar 't Gemeen reeds op de been was, moesten dit declineren, waar op Hare Koninglyke Hoogheid dan verkoos, na Schoonhoven te zulienretourneren. V v v v v 4 De 'sGra- 'f.nha- ;e. Fe; haal an de xr-nhouitr.g van ie Pfines van franje,  i?ao NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGn VENUA CE. Verhaa van ie aanhouding va> de Pr inces van Oranje. I » De Rytuigen wierden dus weder over 't Veer gevoerd, en Hare Koninglyke Hoogheid door den Commandant, en de Ed. Mog. Heeren Blok en Camerlingm de Pond geleid, vergezeld van /de Heeren Randwyk, Bentinck, Standfort, de Freulle van Wusfenaar en 't overig gevolg —— Het water laag zyn Je, liet den Commandant eeu, ge Planken en Luiken van Schepen aanbrengen', om hare Koninglyke Hoogheid daar over- gemak, kelyk en zonder zich vuil te maken, in de Pont te kunnen brengen, en heeft Hare Koninglyke Hoogheid weder by de hand uit de Pont tot de Koets geleid; wanneer Hare Koningl, Hoogheid een behouden reis en langdurige weldand beeft toege. wenscht,en haar Lot bekiaagd; waar op de Heeren Blok.en Randwyk Hare Koninglyke Hoogheid in cie Koets hebben geholpen: — vervolgens, terwyl 't overige gevolg in de Rytuigen flapte, vroeg de Heer Randwyk en de Freulle aan den Commandant, wie de Ruiters waren, en wie de Officier was, en wilde de Koetzier van de Koets van de Prir.ces en de Heer Bentinck, die in de voorde Chais zat, vooruit ryden, en den weg op Haastrecht nemen, doch een Detachement Ruiters, gevolgt van een Commisfie van Hun Ed. Mpg. de Heeren Gedeputeerden te Velde, beflaande in de Heeren de Ik'it en van 'foulon, in een Chais gezeten, reden vooraf, om H^re Koninglyke Hoogheid na Schoonhoven te geleiden, waar heen even te voren een Expresfe om praiparatien tot de receptie te maken, gezonden was. —— By de Stoep van de Zydeweg na de Vlist komende , wilde voorgem. Heer Bentinck de weg na Haastrecht weder op, doch wierd beduid, dat de reis na Schoonhoven lag. Gedurende 't verblyf van Hare Koninglyke Hoogheid te Goejanverwelle-bluis, waren alle de :oegangen tot 't gehucht wel bezet, zoo met schutters als met Canon, en 't Huis, waar inHale Koninglyke Hcogheid zich bevond, met een ge-  JAARBOEKEN, July, 1787. genoegzaam aantal Schildwachten omringd , en alle Vreemdelingen en Attroupementen geweerd, v om voor te -komen, dat 'er gene baldadigheden q wierdec gepleegd , en op dat h. Kon. Hoogh, voor fchrikkea en onrustige bewegingen mocht worden bewaard. j Pe Hoofdwacht Rond uit, verflerkt met 't Pi- ü quet onder Commando van den Heere Lieut. 0 Linken, en de Heer Lieut. Brotier had dc Pos> ( op de Approcbes van Gouda met een Veldfluk en c een genoegzaam Detachement bezet, terwyl de ( Barrière gefloten was, en bezet door een wacht, onder de Heer VerzyK en de Post was verzekerd. De Ruiters onder de Heer van Marle, Ronden beneden op 't Plein voor de Herberg over de Hoofdwacht gefchaafd. Voor 't overige is 'er niets aanmerkenswanrdig voorgevallen, ter gelegenheid v?n deze gebeurtenis; zo verre aan de ORicieten, zo die de aanhouding hebben gedirigeerd, als by 't vervolg daar van geadfifteert hebben, is bekend; en is het geen by dit relaas is verhaald en vermeld, zo ver ieder van hen heeft kunnen cagaan , in allen deelen met de waarheid overeenkomflig te zyn bevonden, waarom geene zwarigheid maaken het zelve met hunne ondertekening te bekrachtigen. Op Goejanverwellen-Sluis den 15 July I787. (was getekend) P. de Langen van Wyngaarden, Commandant ; Comelis van Leeuwen , Jacques Brotier, D van Genderen, Martinus Vtr> fyh Janfz. Wy hebben fes fluks verklaaringen, door de perfonen, die Haare Koninglyke Hoogheid op de reize yerzelden, gegeven, moeten 'sGra- iïnhae. Verhaal an de anhouing van 'e Prines van )ranje.  *s Gra- venhage. De 172a NIEUWE NEDERLANDSCHE ten agter laten: gebrek aan plaats noopt ons die tot eene andere gelegenheid uit te Rellen. In de Haagfche Courant van den 7 July 2787 las men nog dit berigt: 'T'ot narigt van het publiek dient, dat de HaarA lemfche Courantier in zyn dagblad van den 3often Juny laatstleeuen , uit den Haag meldende, dat 'er Jtnts eenige dagen voor dato van het ver/preide gerugt, dat Mevr. de Ptinces van Orar.je alhier verwagt wierd, meer toebei eidfelen in het Huis in 't Bosch waren gemaakt; de Vleeshouwer van den Prins Vlees in gereedheid moest houden; de Oranje Sociëteiten waren vergadert, en dat door den jongen Heer Bentink op een plaatsje boven Haastrecht ij Paarden befpioken waren, dit vuilaardig oogmerk heeft gehad, om de infaam fte leugens voor waarheid in de hand te Hoppen, en daar door het publiek in een denkbeeld te brengen, dat de oprechte Vaderlandfche Sociëteiten alhier combuRie of oproer hadden getragt te veroorzaaken, maar dit is het dageJyks werk van Schotfchryvers. üe gem. Sociëteiten zyn op het voorgem gerugt niet vergadert geweest, zelfs waren 'er toen des avonds ten 10 a half 11 uuren niet meer dan 6 a 7 Heeren Leeden in de Goude Leeuw op het Buitenhof prcfent, en met alle nmzigtigheid en beleid heeft men al het geen eenige de min Re aanleidinge tot oproerige bewegingen kon veroorzaaken, zoeken voor te komen, door de goedeBurgers cn Ingezetenen tot [Rite en ruste aan te raden. Ook las men nog in een ander dagpapier Éleze bekendmaking:  JAARBOEKEN, July, 1787. 1723 De Gezaamentlyke OFFICIEREN van 't Re. giment Cavallerie van den LIEUT, GENE- \ RAAL LAND-GRAVE Van Hesfen-Philipsthalt, c Guarnifoen houdende te Doesburg , uit verlchei de Nieuwspapieren, en andere l'ublicque gerugten vernooinen hebbende, dat tIAARE KONINGLYKE HOOGHEID by Schoonhoven zoude zyn gearreReerd geweest, door een Detachement van voornoemde Regiment, vinden zig verpligt, tot Confervatie van hun Eer en goede naam, het Publicq te adverteeren; dat 't geenzints zyn geweesc Officieren of Manfchappen tot gemelde Regiment behoorende, die zig daar toe hebben laaten employeeren, maar alleen ee» nige Deferteurs, die op Marsch hunne Standaarden, verhaten hebben; aan 't Hoofd hebbende een óvergetoope Lieutenact, genaamd P. O. VAN MARLE. Zy vertrouwen dierhalven, dat 't tequitabel Publicq, eene zoo atroce als lache Daad, weike zy'betuigen van harten te verfoeyen, geenzinis op rekening zal Rellen van een Regiment , 't welke nimmer eenige andere principes gemaiiifesteerd heeft, als van zuivere Eer, en van attachement aan de oude gevestigde Conflitutie, en aan 't Doorlugtjge Huis van Oranje. . Uit naam van alle de prefente Officieren, A. P. C. VAN SPAEN Lieut. Collonel, thans Commandeer ende voorn. Regiment, Doesburg den 4. July 178/. Veele dagpapieren maken gewag van opmerkelyke Rappen, en zelfs van het ontzette* van den Prinfe Erfftadhouder van alle deszëlfs waardigheden: daar en tegen maaken zig anderen bekommerd, hoedanig wel het ge- beur- 'sGra- ENüft-  9sGrü ge. 1724 NIEOVVE NEDERLANDSCHË beurde met de Princes van Oranje, doof den koning van Pruisfen, Hoogstderzelver üroeder, zoude opgenomen worden. De Griffier Fagel heeft van Zyne Doorluchtige Hoogheid, denPrince Erfftadhouder eenen brief ontvangen, gedagtekend uit Amersfoort den 28 Juny m? houdende; „Oat zig verpiigt had geagt, als Ad* „ miraal Generaal aan Haar Hoog Mog ken. „ msfe te geeven, dat 'er zig een Vaartuig „ bevond met een Wimpel, Vlag en Geus » v™, met Haver, Hooi of Ammunitie, was bej, lettende, zynde Zyn Hoogheid onbewust, „ of het zelve verdere aanvoer kwam te be- letten. é Dat Hooggem. Zyn Hoogheid hoorde, dat het gemelde Vaartuig gecommandeerd „ wierd door den Zee-Kapitein Fan Pelt, „ dog dat haast niet konde denken, dat den„ zeiven zoo een Commisfie buiten Hoogst„ deszelfs kennisfe zoude hebben aangenoo„ men. „ Wyders, dat twee dagen te vooren het „ kleine Jagt van de Admiraliteit op deMaa,, fe, welke naar Amersfoort bragt de Heer; „ Vin Wasfénapr tot Catwyk, genoodzaakt „ was geworden by te draaijen door een „ fchot met fcherp door het gemelde Vaar„ tuig gedaan, het welk niet anders konde „ worden geconfedereerd, dan als een inful„ te aan *s Lands Vlag gedaan. „ Dat  JAARBOEKEN, July, 1737. 172$ „ Dat Zyne Hoogheid tot Hoogstdeszelfs „ decharge nodig geagt hadde zulks te mei- \ „ den, met verzoek aan gem. Griffier Fa-*- gel om daar van aan H. ff. Mog. opening te doen; dat Hoogstdezelve het voorn. Vaartuig met geene Commisfie hadde ,, voorzien, en dat niet wist op wiens last „ den gemelde Kapitein van het gemelde „ Vaartuig diergelyke zaaken deed op de Kusten der Provincie van Utrecht*" De Baron van Wulkenitz, Gezant van Hesfen-Kasfel, en insgeiyks met de Rem van Nasfau Oranje voorzien, heeft in het laatst van Juny aan de Afgevaardigden op den Ryksdag te Regensburg, de Declaratie van Zyne üoorlugtige Hoogheid, den Prins van Oranje en Nasfau, van den 26 Mei laatstleden uit Nymegen uitgevaardigd, en te voren door ons medegedeeld, in de Franfche taal overgezet, ter hand gefteld. By Hunne Hoog Mog. is eene brief ingekomen van de Regeering te Hasfeft, houdende, dat zy voor eene overrompeling bevreesd zynde, byftand;van Hunne Hoog Mog. verzoeken. Intusfchen is, door eene vergisfing, een brief in dezen hrief ingefloten ge. weest van den Secretaris van Hasfelt, aan aeker Kwartiermeefter te Elburg. Hierop is by de Algemeene Staten aldus befloten. Ex- 's Gra- ENHAE.  'sGra. VENHA» OE. Ref. der Stat. Cener.op een brie] der Regeer, van Hasfelt, X?i6 NIEUWE NEDERLANDSCHE ExtraEl uit het Register der Refilutien van de Hoog Mo% Heeren Sta. ten Generaal der Vereenigde Neder* landen. Qotfarjgeri een Misfive van BurgemeeReren , Scheepenen en Raaden, neevens de gezwoo're Meenthe der Stad Hasfelt, gefchr-eeven aldaar den 30 ('er voorleeden maand, houdende, dat de te enswoordige criticque omRandigheden van tyden Bet overvallen cn overweldigen van de O/w* merfchaus en Bourtanger Fort, en 't werklyk neemen van alle .irtillérie en Ammunitie uit gem. Fortep, en voorts in het generaal het werkelyk amoveeren van menigvuldige buitenfpoorige zaaken , waaraan derzelver voorzaaten nooirgedagt Zouden hebben, alle te bekent om H. H. M. fpeciaal gedetailleert te worden , hen met reeden hadden doen fchroomen , dat ook de gem. hunne Stad, die niets anders buteerde dan de volkomen confervatie der wettig gevestigde ConRitutie^ hoofdzakelyk om de gem. reedenen meede een droevig flagtoffer deezer ongelukkige tyden zouden worden, waar omtrent zy dan ook in het zeekere geinformeert waaren, dat voorn. Magiftraat om de voorn, reedenen niet nagelaaten had. de alles in het werk te Rellen, wat tot defenfie van de voorn, hunne Stad, en van het aldaar zynde 's Lands Magazyn, van dienst konde zyn, dan dat het Haar Hoog Mog. ten vollen bekend was, dat hun geheel Guarnifoen beRond in een Detachement van 21 man Infanterie van het Regiment van den Generaal Grave d'Envie, en een Bombardier, en zes Kanonniers van de Compag, nie van den Capitein Becker. waar uit H. H. M, teer ligt zouden gelieven af te neemen , dat de newaaring en bewaaking der voorn. Stad, die ten illen tyden voor een aanval bloot legt, hoofdzaatelyk door hunne Burgerye moest gefchieden, ivelke daar meede zeer belast wierd; beftaande hun-  JAARBOEKEN, $utjt I?87. 172; hunne pebeele Artillerie in een metale twaalf pönoer en drie yzere zes potfders, alle reeds afgekeurd , en dus een Artillerie van weinb of geen confideratie. 0 ö Dac zy van tyd tot tyd overal enbyzonderbv den Raad van Staten he haalde inRantseb hadden gedaan, dar de Forcificatien der gem. Stad, die hoe langer zo meer vervielen, mogte worden herlleld, dat de ffodigè Artillerie en Ammunitie van Oorlog aldaar ifrierdec bezorgt, en dat een gehoegzaam Guarnifoen tot dekking van de voorn. Stad daar by gevoegd wierd. Dat zy ter geleegentheid van de onlusten met feyne Keizerlyke Majefteit, wanneer zy zagen , dac alle Nabuurige Plaatfen van al hec nodige meer dab genoeg voorzien wierden,daartoenadruKkelykeinftantien geda >n en dezelve herhaald hadden , dan aae tot hun Ie dweezen hadden moeten ondervinden dat alle hunne pogingen vrugteloos geweest waren! en dat zy eeven a!s of zy onder het Bondgenoot^ fchao niet behoorden, als 't ware geheel en al dan hun zelve overgelaaten waaren, en al nog overgelaten wierden, en dageiyks bloot moeften blyvëngcftèld vooralle facheufe gevolgen, die geweid en regeeringloosheid na zig Reepen , geeveride wydcrs aan Ht H. Mog. op bet allérnadrukke. lykftein averweeging, hoe hard en bitter hec hun en hunne Burgerye, die 't hunne bekentlyk toe fupport van de gemème Lande lasten opbragten moet vallen, a|/o benandelt en in gevaar van overheerfching gebragt te worden, verzoekende dezelve op het nadrukkelykfte, dat H. H. Mog. ori het allerfpoedigRe dié voorzieningen gelieven te beramen, dar uit de nabuurige daar toe be$t ve. fchiktRe plaatfen de nodige verRerking van Guarni. zoen, eq de nodige Artillerie en Ammunitie vari Oorlog tot dekking van gem. Stad en vaii 'üLarids Mogazyb, zonder eenig tyd verzuim en e^r hec te laat zoude zyn, in deeze dringende nood deri Xxx&x WaardS 'sGra. vknhagë. Ref. der Stat. Gener. op. een brief der Regeer, vaii Ratfelti  17*8 NIEÜWE NEDERLANDSCHE *sGra« venhace. Ref der Stat. Cm- op een brief der Regeer, te Hasfelt. waards verzorgd wierden; Rellende zy te veel vertrouwen in Hun Hoog Mog. dan dan dat zy zouden durven vermoeden, dat H. H. M. hen in de droevige noodzakelykheid zouden laaten,van zig te moeten beklaagen over verwaavloozing van hunne Stad, maar dat veel meer vertrouden, dat Haar H. Mog. aan gem. hun regtmatig en gegrond \erzoek zouden voldoen*, zynde by de voorfz, Misfive m;ede gevoegd een Misfive geteekend A. Eïalto d'Almaras gefchreeven te Hasfelt den 30 Juny laatstleeden, en geaddres feert aan den Heer Coulbout Quartiermeefler, Guarnifoen houdende te Elburg , cn houdende zo als woordelyk hier volgt: WEL EDELE HEER. Deeze alleen dienende om U Ed. te commuV niceeren, dat aan de mond van het Vaarwater na deze Stad een Schip met twee Stukken, en eenige Manfchappen kruist: ook is van Vollenhoven eenig Volk gekoomen aan de Sluis, die aldaar Batteryen opwerpen: dus is die route thans hier meer veilig: over Blokzyl , dat thans nog goed is, zoude nog kunnen lukken, Waar meede met alle waare agting verblyve, WEL EDELE HEER, U Ed. Ootmoedigen Dienaar^ (jvas getekend) A. EXALTO d" ALMARAS. Waar op gedelibeerdzynde, hebbende Heeren Gedeputeerden van de Provincie van Overysfelde voorfz. Misfive cn Bylagecopielykovergenomen, met verzoek de origineele bylage te mogen hebben 8  JAARBOEK EN, July , i787. im ben, om in den hiaren breder gecommuniceerd te worden, het geen aan gem. Heeren (Jedepu-, teerden is geaccordeerd, mits het voorfz. origi. gineeie Stuk alhier te rug leeverende. En is dien onvermindert goedgevonden en verRaan, dat Copye van de voorfz. Misfive gelteld 21I worden in handen van de Heeren van Walderen en andere Haar Hoog Mog. Gedeputeerden tot de Militaire zaaken, om mét en hesvenseenige Heeren Gecommitteerden uit den Raad van Staaten by Haar Ed. zelfs te nomineeren, te vifiteeren en te examineeren, en van alles alhier ter Vergadering Rapport te doen. By de Staten van Holland en Westfries-' land is ingekomen een Declaratoir der ge* wapende Burger Corpfen tot Befchcrming van het Vaderland en de Vryheid uitgetrokken. Het zei ven is aan alle Courantiers ter plaat/ ficg gezonden by dezen brief, uit Woerden den 3 July 1787. MYN HEER! W/y hebben de eer ü Ed. het inleggend DE™' CLARATQIR tue te zenden, 't welk op morgen Woensdag , door ons word gebragt tef kennisfe van Hun Ed» Gröot Mog. de Heeren Staaten dezer Provincie. Hetzelve is reets door veele Commandanten in naam van hun en hunné Manfchap onderteekent, en word fuccesfivelyR; door anderen vervolge. Wy twyffelen niet, of O Ed. zal den inhoud van het zelve van dien aart vinden , dat U Ed. niet zal afzyn, het zelyë op ons verzoek in het eerRe uitkomend nummer vatt Üw Courant een plaats te geeven. In deze ver» wagting hebben wy de eer te zyn. Ü Eds. D. W. Dienaar; Xxxxx s, D$ 's Gft&* 'RNHA*  'sGh VENHi GE. 1730 NIEUWE NEDERLANDSCHE 4- De Commisfie van gewapende Bur» k- ger Corps ter exoeditied-r Militaire zaaken, en uit derzelver naam. PIETER VREEDE, Secretaris. Woerden, den 3 July 1787. Wy zullen dit opmerkelyk Declaratoir hier na onder 'c Artykel van Woerden plaatfen. De Afgevaardigden van Rotterdam hebben ter Vergadering van Hunne Ed. Gr. Mog. een voorftel gedaan, om eene Publicatie vast te Hellen tegen alles wat tot oproer aanleiding zou kunnen geeven , als het zingen van Oranje Liedjes, enz. en byzonder ten platten Landen, op ftraffe van de plano geftraft te worden, zelfs met de koord. Eenige Steden hebben daadlyk hier in toegeftemd, terwyl andere zig by de extentie zouden verklaaren. \ Hier op is den 4 July 1787 deze Publicatie beraamd, en vervolgens aangeplakt en verzonden : T"\E STATEN VAN HOLLAND en WESTFRIESLAND, allen den geenen die deezen zullen zien of hcoren leezen, Salut: alzo Wy in het zekere zyn onderricht, dat niet tegenRaande Onze vorige reeds geëmaneerde Placaaten en Publicatien, eenige kwaadwillige en onrustige Perfoonen zig echter niet ontzien hun werkte maken om deInwoonders en Opgrzetenen, zo in deSteden als op het platte Land, binnen deeze Provincie te onrusten, en door veelerlei ilinkfche wegen  JAARBOEKEN, >/v, 178;. 1731 gen af te trekken van de gehoorzaamheid en ontzach, welke dezelve a3n de Staaten deezer Provincie, als de Hoogfte en Wettige Overheid van den Lande, verfchuldigd zyn, en dezelve Invvoonders en Opgezetenen aan te hitfen, en te verleiden tot het plegen van ongeregelden en zaaken, waar uit niet anders te verwagten is dan de grootfte Tweefpalt, Muiterv en Oproer, mitsgaders het aanmerkelykst nadeel en verderf voor den Landen, en in het byzonder voor Onze goede 't Ingezetenen, welke langs dien weg, niet alleen zig zeiven , maar fpeciaal ook hunne Vrouw en Kinderen, in het noodlottige onheil zouden ftortén. Zo is 't, dat Wy daar tegen op het ferieude willende iroorzien, hebben goedgevonden , alle de fn- en Opgezetenen deezer Provincie , zo in de Steden als op het platte Lsnd, Militaire en andere Perfoonen , van we'ken Staat of Conditie dezelve zouden mogen zyn, ernftelyk te vermanen en te gelasten , om zig in alle ftilheid te gedngen, en, voor zo veel in hun is, mede te wer-' ken tot bevordering van de Algemeene Rust, en zig wel ferieufelvk te wachten van het plegen van alles, hec geen eenige aanleiding zoude kunnen geven tot commotie of opoerigheid, of tot klein* achting of kwetzing van fchuldige eerbied en gehoorzaamheid aan de Heeren Staaten, als de Hoogde en Wettige Overheid deezer Provincie. Verbiedende mitsdien by deezen wel expresfelyk het aanrichten van eenige ïumultueufe bewegingen, het fchreeuwen van Oranje boven, hec zingen, lpeelen of blaazen van zogenaamde Frinfe Deuntjes en anderen, ftrehkende totoneer en kleinachting van de Staten van den Lande, of aanfpooring tot commotien, het rondlopen met, en bet dwingen tot het tekenen van zogenaamde Requesten, direêl ftrydende tegen de gemanifesteerde wil van Hun Edele Groot Mogende; als medj het flrooijen of diftribu'.ereu van alle oproerige Xxxxx 3 ülaad- 'sGra- venhac-e, Publ. tegen oproerigebewee%ingen,•UZ.  1732 NIEUWE NEDERLANDSCHE U Gra- venhage. Tubl. te gen oproerigebewegin gen, enz Blaadjes, Boekjes, Liedjes of Couranten, onder welke benaTiing zulks ook zoude mogen zyn; op pcene, dac de geene, welke zig daaraan('chujdig zoude mogen maken , rigoureufelyk aan den • Lyve met ce'esfeling, en zelfs, na bevind van zaken, mec~de Koorde, dat er ds Dood na volgt, zullen worden geftraftv hoedanige Strafoeffeningen ■ zullen gefchieden de Plano, en buiten figaur van , Proces, ten aanzien van dszulken, die op de daad zelve betrapt mogten worden. Alles onverminderd Onze reeds bevoorens geëmaneerde Fiakaaten en Publikatien tegens het draagen van Leuzen, Coccplotteeringen cn Aanrichten van Oproerige Bewegingen, welke by deeze alle worden gelasten in hun geheel en volle kracht. Ordonneeren voorts wel expresfelyk aan Onzen Prokureur Generaal; mitsgaders aan Onzen Advokaat Fiskaal en alle anderen , Onze Officieren en Jufticieren, om deeze Publicatie met alle rigeur, te doen nakomen en executeeren, en zig daarna zonder eenigedemindeconniventie, ftiptelyk en precifelyk te reguleeren, op pcene niet alleenlyk van privatie van hunlieder Officie, maar ook nog boven dien, na exigentie van zaaken gecorrigeerd of geltraft te worden, by aldien zy bevonden mogen worden by verzuim of anderzints aan hunne pligt niet te hebben vol. daan. Want Wy zulks bevonden hebben, alzo ten dienden van den Lande te bshooren. En op dat niemand hier van ignorantie pretendeere, begeeren Wy, dat deeze alom zal werden gepubliceerd en geaffjgeerd, daar, en zo zulks behoord, en te gefchieden gebruikelyk is. Gedaan in den PLge onder het Klein Zegel V3a Lande den ^den July 1787. (onder ftond) Ter Ordonnantie van de Staten. (was getekend} C. CLOTTERüOOKE. Me».  JAARB OEKEN, July, 1787. i733 Men ziet, dat op voordel van de nieuw veranderde Regeering van Rotterdam, by^ de Staten in deze Publicatie wordt verbo-( den onder anderen het zingen, fpeelen of blaazen van zogenaamde Prince Deuhtjts en NB. het zingen , fpeelen of blazen van an~ dere Deuntjes, ftrekkende tot oneer, kleinachting van de Staten van den Lande, of aanfpooring tot cemtnoliën; ook het rondlopen met en het dwingen tot het teekenen van zogenaamde Requesten, dirttl strydende tegen de gemanifesteerde wil van Hun Ed. Gr. Mog. als mede het firooyen, of diflribueeren van alle oproerige Blaadjes, Boekjes, Liedjes of Couranten enz. En dat de ftraf is geesfeling en zelfs de koorde , dat 'er de dood navolgt, en wel ten aanzien van zidken, die op de daad zelve betrapt zullen worden, dat is, op het zingen, fpeelen, of blazen van Prince of NB. andere deuntjes, flrekkende tot oneer of kleinagting der Staten, of op het rondlopen met Rtquesten, direcl flrydende tegen de gemanifesteerde wil van Hun Ed. Gr. Mog.; of op het flrooijen of didribueeren van oproerige Blaadjes, Boekjes, Liedjes of Couranten (dus ook die oproerige Couranten mogt rondbrengen), de plano en eu.ten figuur van proces, dat is, zonder het gewoon verhoor, zonder verdeediging van den betrapten,zonder het gewoon en naauwJteung onderzoek, of het gezongen deuntje is een Prince deuntje of niet;en of een ander deuntje, ftreki tot oneer of minagting van de Xxsxx 4 Sta- 's Gra- F.NHA-  1TA NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra venha- •Staten of niet; of een Recjuest, met welk is, rondgelopen, ftrydt tegen de gemanifesteerde wil van Hun Ed. Gr, Mog. of niet, of men dadelyk tot het teekenen van zodanig Request een ander gedwongen heeft of niet; of het geftrooid of gediflnbaeerd Blaadje, Boekje, Liedje of rondgebragte Courant is oproerig of niet, enz. Daar 'er in de ommeftreeken van Heusden Gelderfche troupes wierden geinkwartierd, heeft de Magirtraat dier Stad verzogt dezelve weder in de nodige Raat van verdeediging te Rellen, welk verzoek aan Gecommitteerde Raaden om berigt is gezonden. Den 5 July is bovengemeld Declaratoir van de^ gewapende Burgercorpfen (zie bl. 1720. En hier na onder VVoerden) by de staten van Holland goedgekeurd, hebbende de Ridderfchap en eenige Steden zig daar tegen verzet. De Franfche Gezant De Verac zendt en ontvangt van zyn Hof geduurig pustbodens. De drie-maandelykfche Lysten van verfcheide Regimenten zyn den 5 July by H. Ed. Gr. Mog. ingekomen en aan Gecommitteerde Raaden gezonden. De Provincie van Overysfel derzelver ArtiÜery gevorderd hebbende, is dit door vier Provinciën by Hun Hoog Mog. goedgekeurd.  JAARBOEKEN, July, 1787. 173S De Heeren Staaten van Holland en Westfriesland hebben den 3 July een befluit genomen,om ,ten einde beteren dienst van het Genootfchap te trekken, het zelve, met belioiidenis van het Burgerrecht, uit denSchutterlyken eed te ontdaan, by geval van alarm of oproer een Loopplaats aan te wyzen, en het wagtwoord te doen geven. De Ridderfchap heeft hier tegen ten fterkften zig verzet, hebbende daar by doen infereeren eene ampele aantekening, iaatende de gevolgen, die daar uit zouden voortfpruiten, voor rekening der Leden, die daar toe hebben geconcurreerd. Dordrecht en overige Steden protefteerden tege'n deze aanteekening, en hebben in de Notulen doen infereeren, geenzints ten oogmerk te hebben, om in dat Genootfchap alleen het behoud der rust te Rellen , maar flegts de veiligheid meer en meer te verzekeren. Daar was een gerugt verfpreid (en in tyd van tweefpald en algemeen wantrouwen, zyn helaas! dusdanige gemgten, waar of vaisch, niet zeldzaam) dat het gewapend Genootfchap binnen trekkende, de Schutters dezer Hofplaatle wilde ontwapenen. Dit zal mogeiyk ook gelegenheid gegeven hebben tot raadllagen van den Krygsraad om hier tegen te voorzien, en dit wederom aanleiding tot vermoedens en ge rugten , wegens het beletten van den intocht van het Genootfchan, waar van wy zo aanftonds zullen fpreeken. Althands de Krygsraad befloot, om al hec Xxxxx 5 ge, 's Gra VENHAGE.  173Ö NIEUWE NEDEÜLANDSCHE •sGra VENHACE. ■ geweer met de patroonen uit den Doelen te haaien,en op het Stadhuis in bewaarderhand te doen Rellen; gelyk dan ook dit befiuit zoude worden werkdellig gemaakt: dan zulks aan Gecommitteerde Raden berigt zynde, en daar by gevoegd, dat op de geweerkamer van de Haagfche Schuttery een aantal van fcherpe Patroonen in gereedheid waren, zonden Hun Ed. Mog. de Bodens Polver en Roldoet, om die geweeren in beflag te nemen. De Magiftraat hier van verwittigd, zondt eene Deputatie aan Gecomm. Raden. Waarop het beflag is opgeheven, en toegeftaan, dat al het geweer met de patroonen mogt worden uit den Doelen gehaald, en op het Stadhuis in bewaring gebragt, zoo als zulks dan ook op den 4 July nadenmiddag is gefchied, namenlyk 200 geweeren , en 20000 patroonen en al het goud en zilverwerk enz. Welgemelde Krygsraad, bedugt zynde omtrend het bovengem. verfpreide gerugt, ten aanzien van de ontwapening der Schuttery, hebben de 6 Heeren Kapteins een Request door henlieden getekend, aan den Heer Raadpenlionaris ter hand gefteld, houdende „ een verzoek aan de Heeren Staten om te mogen weeten binnen den tyd van 24 eerstkomende uuren, of ingeval de Vrycorporisten eens onverhooptelyk mogten ondernemen om de Haagfche Schuttery met geweld te willen ontwapenen, zulks zoude gefchieden overeenkomftig met den wil, en intentie van HunEd. Groot Mog. ja, dan neen." Daar  JAARBOEKEN, Ju/y, 17-87. 1737 Daar waren ook gerugten verfpreid, dat de Haagfche Schuttery aan het Haagsch Genootfchap van Wapenhandel, het welk van Gorinchem te rug verwagt wierdt,den plegtigen inkomst wilde betwisten. Dus is doot de Ed. Mog. Heeren Gecommitteerde Raa« den van H. Ed.Gr. Mog. het gantfche Guarnifoen den 6 July om half 5 uur in de wape. nen gebragt; aan alle Compagnien ieder in 't byzonder , wierdt eerst eene waarfchouwing van H. G. R. voorgeleezen, houdende, „ dat men de Militie hadt zoeken diets te maken, dat de intentie van den Souverain was om dezelve te ontwapenen, of naar andere plaatfen by gedeelten weg te ftuuren , en dat daar toe Auxiliairen derzel ver plaatfen zouden vervullen; declareeren. de derhalven H. Ed. Mog. dat zulks nimmei de intentie van Hun Ed. Gr. Mog., nog var Hun Ed. Mog. geweest was, als te veel ft ducie in de verpligtende trouw hunner Mi litairen Rellende." Het Genootfchap kwan vervolgens om half agt uur binnen, geleic wordende door den Hofmajoor Tinnen. en een Detachement Guardes te paard' onder bevel van den Lt. Lannoy. Hei Genootfchap trok met vliegend vaande en ilaande trommen en Turks muziek, on der een groote toevloed van menfchen ,fchie den gantfchen Haag, tot hunne loopplaat; toe, door, alwaar vervolgens wierdt afgedankt Aan. deze Vrycorporisten is de doortog door de Rad Delft geweigerd geworden. Zit boven onder Delft, Aai 'sGr\. venha* ge. 1 i L t '  1738 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sCi VENfl GE. U- Aan de Heeren Officieren van de alhier *• liggende Krygsbezetting , is ter tekening aangeboden het naarvolgende. „ Ik Ondergetekende verklare by dezen „ op den eed aan den Lande gedaan te per„ fifteeren by myn reeds gedeclareerd voor„ nemen, om ten allen tyden te zullen obe„ dieeren aan alle de ordres, die door de Ed. „ Groot Mog. Heeren Staten van Holland „ en Westfriesland myne Betaalsheeren of* „ van wegens Hun Edel Mogende aan my „ gegeven zullen worden, zoo op het Terri„ toir van deeze Provincie, als op eenig an„ der Territoir, en bekenne ontvangen t» „ hebben eene fomma van ƒ we- „ gens den eerflen termyn van het dedoma„ gement door de Ed. Mog. Heeren Gecornmitteerdens van de bovengem. Staten „ van Holland en Westfriesland ter defenfie „ van deze Provincie, en de Rad Utrecht by derzelver Refolutie van den 20 Juny p, 178 / geaccordeert." „Sa. ƒ Aéium den &c." Dit Ruk is reeds door verfcheide Officieren onderteekend. De Liemenant Collonel Baron van der Duin, Kaptein onder Hunne Ed. Groot Mog Gardes te voet, heeft zyn ontllag verzogt en bekomen. Eenige Officieren van de linker vleugel van het Cordon,geweigerd hebbende den gevorderden eed aan Hun Ed. Groot Mog. af te leggen, zyn door de Commisfie te Woerden niet aiken gecasfeerd, maar geinjungeerd zig  JAARBOEKEN, July, 1787. 1739 zig binnen tweemaal 24 uuren van de refpec tive Compagnien en uit die Guarnizoensplaatfen te verwyderen, (zie ons voorgaand Rukje van Juny onder Doesburg). Hun Edele Groot Mog. hebben goedgekeurd de handelwyze by dezen door de Commisfie gehouden, en eerlang ftaan deze opene posten reeds vervuld te worden,ten welken einde de lyst der Officieren, welke als dan zullen bevorderd worden, uit Woerden voor dien tyd gevraagd is. Met dat al klaagde men nog, dat de Staten van Holland niet yverig genoeg, nog werkzaam waren: men nep Reeds van inactiviteit. De Zuidhollandfche Courant fchreef in eene extraordinaire Courant van den 5 July 1787 aldus: „ Uit 'sHage word gemeld, dat ter Ver„ gadering van Hunne Ed. Groot Mog. we. „ derom niets van gewigt is uitgevoerd. Het ,, groote poinét was overgenomen,en zulks „ op een nadere Misfive van den Prins." In andere dag- en weekpapieren fchreef men op den zelfden toon, of ook wel hooger: onderwyl hebben Heeren Gecommitteerde Raden aan H. Ed. Gr. Mog. den $ July 1787 gerapporteerd, „dat zy den Courantier alhier, Gosfe, (die bekend Rondt voor toegedaan te zyn aan de belangens v;,n het Huis van Oranje) zeer Rerk hadden onderhouden, en hem eene paslage uit de Nacourant van gisteren doenligten, en verboden, dien Courant niet uit te geeven, zoo als hy eerst geweest was, en zyne Nacourant van eergisteren in handen van den Fiscaal . 'sGra- venhage.  1740 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venha' CE. De dagpapieren gewagen van fterke maatregelen, die in til zouden zyn, ter verzekering en beveiliging van deze Plaats, de Zetel van de Souveraine Vergadering dezer Provincie. Den 6 July is by de Staten van Holland met meerderheid van 12 Steden het inroepen der bemiddeling van Frankryk beiloten, en den Fraufchen Gezant daar van kennis gegeven. De Ridderfchap en de Steden Amfleldam en Schoonhoven, hebben zig den 6 July verklaard nopens de overkomst der Princes van Oranje, De Ridders hebben zeer flerk aangedrongen om de Princes te noodigen van de reize herwaarts te doen; dog Amfteldam etl Schoonhoven hebben beide alle drangredenen gebruikt om die overkomst te beletten. DeRitmeefter entevens Bevelhebber van 't Detachement Ruitery van Hes/en Philipsthall, alhier in bezetting liggende, genaamd 1 immer mans wierck den 6July in arrest gebragt, naar caal Luyken gefteld " Dit gedrag van Qt* committeerde Raden is by H. Ed. Gr. Mog* goedgekeurd, en by Meerderheid Gecommuteerden Raaden verzogt en geauthorifeerd, om gemelde Gosfe, zo hy weder zig te buiten gaat, als dan het verder uitgeven van zyn Courant te verbieden. Men verge* lyke hier mede het geen wy elders wegens de drtikpersfe hebben aangemerkt, b. v. bl. 206-210. en elders.  JAARBOEKEN, Juy, l^'i i74ï naar de geweldige Provoost, en is den 6 July van daar, door een Deurwaarder, en den Drosfaard van Gecomm. Raaden, crimineel naar de Gevangenpoort gebragt. Zyne papieren wierden reeds daags te voren in verzeekering genomen. Men legt hem ten laste, van zyn onderhebbende manfchappen te hebben tragten te verleiden. Tegens den avond is hy reeds door Commisfarisfen van Heeren Gecomm. Raden verhoord. Gecommitteerde Raden hebben nodig geoordeeld aan de Krygsbezetting dezer Plaatze den 6 July deze waarfchouwing te doen voorlezen, van welken wy bl. 1737 gewaagd hebben, dog die wy thans woordelyk mededeelen, "M adien eenige onrustige en kwaadwillige Lieden zig niet ontzien hebben, om van tyd tot tyd alhier in den Hage te fpargeeren, dat er eenig voorneemen zoude wezen, om de Troupes alhier Garnifoen hebbendeeerlang, het zy geheel, het zy by gedeeltens, van hier te doen vertrekken , en door eenige gewaapende Corpfen van elders te ontbieden,. te doen remplaceeren , als mee. de, dat men btdagt zoude weezen, dezelve Troupes door zodanige Corpfen te doen ontwapenen; hebbende Gecommitteerde Raaden, noodig geoordeelt, de Generaal Major van Kretschmar by deeze te gelasten, om aan alledevonrfz. Troup. Ees, zo Officieren als Gemeenen uit naam van un Ed. Mog. op het piegtigRe té declareeren en te doen voorleezen, dat alle de voorfz. gerugten ten eenemaale zyn valsch en bezyden de waarheid, en dat, nog hun Ed. Groot Mog. nog Hun Ed. Mog. de roinRe reedeoen hebbende, om aan de getrouwheid en het verfchuldigd aankleeven van de. 's Graven H&> ge.  'sGr, VENHV! CE. 1742 NIEUWE NEDERLANDSCHE l. denzelve Troupes te twyffekn, in teegendeel be* - reia zullen worden gevonden, om van het vertrouwen dat Hoogstdezelve te reent in haaren bly'kTn. ' by 31,6 Seke=enheeden te doen Gedaan in den Haage den 6 July 1787. (onder flond) Ter Ordonnantie van de Gecommit* teerde Raaden, (was getekend) A. J. R O Y E R. t)e Heeren Staten van Holland en West* friesland, die den 6 July beRoten hebben, om de riiediatie of bemiddeling van Frankryk in te roepen , hebben den 7 July by 11. W. Mogende de Heeren Staten Generaal dit Bun Ed. Groot Mogende befluir laaten inbrengen, door Hoogstderzelver Gedeputeerdens : om welke reden H. H. Mog. vergaderd zyn geweest. Door de andere Provincien is dit overgenomen. Deze voorllag van Holland wegens de bemiddeling van Frankryk is aldus gefchied.. ]")" Iïee""en Gedeputeerden van de'Provincie van Holland hebben ter Vergadering vim Hun Hoog Mog. voorgedragen dat de verdeeldheden'' onder de refpective Bondgenóoten thans tot die hoogte waren gereezen, dat tusfcheti dezelve, zonder de vricndelyke rusfchenkomst van iemanttv die een Bondgenoot V3n alle dezelve is, de heilzaame Eendragt niet zal kunnen worden herfleldj maar dat in het tcegen overgeRelde geval. door een verwydering der gemoederen, het te dugteri  JAARBOEKEN, 3-*#, 1787. 174 was, dat mogeiyk wel binnen korten tyd de we derzydfcbe veifchillen zo al niet een geheele fcheuring der Unie ten gevolgen zullen hebben . ten min Ren dezelve niet anders dan ten koster Van firoomen bloed vereffend zullen kunnen worden, terwyl men door een it:ro ping van de Mediatie Zyner Allerchnstelykge MajeReit, als bondgenoot der Republiek, onder den.zeegen van God Almagtig met grond de heilza.imRe gevolgen voor dit Gemeenebest kan verwagten, da !r hoogst, gedagte Zyne MajeReit in den jongden Oorlóg inet Engeland , zoo wel ais in de g^fchillen met Zyne Keizerlyke MajeReit Zyne wel. neenendheid voor deeze Kepubliek mee uitnemende bewyzen he-ift gemanifesteert (*), en dierhalven ook van een bemiddeling van Zyne Alerciristelykfte MajeReit, de eenigde Bondgenoot van de geheele Republiek, de Continuatie van de zoo zeergewenschte Unie mag' verwagt Worden, te meer daar de Bondgeneodchappelyke betrekking, tuslchen meerge* jnelde Vorst eu dit Gemeenebest volltrekt vordert, dat de wëderzydfche partyen van die zoo gelukkige Alliantie over en weder elkanders belang, bloei en welvaart op alle mogelyke wyze tragten te bevorderen en voor te Raaii; en dat zy Heeren hunne principalen gelast waren aan HunHoo^ Mog. voorteflaan, om ter bemiddeling derplaats hebbende gefcnillen tusfehen de Kefpeclive Provinden van deeze Republiek, de Mediatie van Zyne Allerchistelykfte MajeReit als Bondgenoot van het geheele Gemeeceb^st, Staatsgewyze in te roepen, tn hoogstdezelve te verzoeken , dac het Zyne MajeReit rnogte behaagen zyne goede dienften te willen aanwenden, om de gefchillerj door hoogstdeszeifs bemiddeling by te leggen, tot herRel van de zo zeer gewende eeödragt en inRandhouding van de voor alle de Provinciën zoo belangryke Unie; inReerende vvelgem. Heeren Gedeputeerden , ten einde by H. H. Mog. dier! Deeze periode verdient eenige opmerking. yyyyy 'sGRi* VEfJHAGE. Vborjl. van Holt. wegens Mediatiè van Frank* ryk.  1744 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- Vi-NHAGE, conform hoe eer hoe beter, en zo dra mogeiyk moge worden geiefclveert. Den 7 July is de Baron van Thulemeyer, Extraordinaris Envoyé des Konings van Pruisfen, naar Nymegen vertrokken. Den zelfden 7 Juky ontvingen H. Ed. Gr. Mog. berigt van de Commisfie te Woerden,dat zy, om verzekerd te zyn van de gevoelens der Officieren van den linker vleugel van 't Kordon, een togt door 't zelve, en hoofd voor hoofd afvraging gedaan hebbende, nu eene lyst zonden van de gehoorzame en ongehoorzame Officieren : waarop befloten wierdt, de plaatfen deMaatstgemelden den 11 July te vervuilen. Door de Ed. Mog. Heeren Gecommitteerde Raden van Hun Ed. Gr. Mog. Heeren Staten van Holland en Westfrieshnd, is gedaan de volgende waarfchouwing: Nadien onrustige en kwaadwillige Lieden zig niet ontzien hebben, om zedtrt eenigen tyd te fpargeeren, dat er een voorneemen zoude wezen, alhier gewapende Corpfen of Leden van Exercitie Genootfchappen van elders te doen ko. men . met oogmerk om de goede en getrouwe Schuttery deezer plaatie te ontwaapenen, en dat het te vrezen is, dat de fliniftre voorneemens, welke met zoortgelyke uitflrooile's worden gebuteert, niet weinig kragt zoude kunnen worden bygezet door zeker artictil, m de Zuidhollandfche Courant van gisteren geinfereerd, onder de tydin. gen van 's Hage in dato den 4 dezer, en wyders voorkomt in de Hodandfche Hiftorifche Courant van Meden, met betrekking tot het geene alhier in een gehouden Burger Krygsraad zoude weezen voorgevallen; hebben de Gecommitteerde Raaden noodig geoordeeld, den Collonel van welge- mel-  JAARBOEKEN, >/y, 1787. 1745 melde Schuttery by deze te verzoekeD eoteautho rifeeien, om de Schuttery,zo Officieren , Onder der Officieren en Rotsgezellen uit naam van Hut Ed. Mog. als van dit derzelver gedeclameerde, d( onwrikbaarlte verzekeringen bekomen hebbende, op de plegtigfte wyze te doen declareeren, dat 'er geen voorneemen, Hoe genaamd, exteerd, om eenige gewapende Corpien, of Leden van Exercitie Genootfchappen van elders berwaards te ontbieden, veel min, om dezelve Schuttery, door middel van zodanige Corpfen of Leden te ontwapenen, maar dat alle de gerugten, daar omtrent verfpreid, zyn geheel valsch en onwaar; dat Hun Ed. Mog op fundament van zeer goede informatien voorts overtuigd zynde, dat het geene in de gemelde articulen van de Zuidhollandfche en Rijlorifche Couranten, als in een Burger Krygsraad alhier voorgevallen, is verhaald, geheel is verdicht en bezoden de waarheid. hetzelve aanzien, als een dier middelen, dooi' welken getrapt word. meer en meer óneeliigneia en wantrouwen tusfehen de Ingezetenen dezer Plaatster bereikif g van hyzon Jere oogmerken , aan te kweeken en te doen ontdaan, en niet zullen ophouden om in de goede Schuttery deezer Plaatfeeen wel verdiend vertrouwen te iteller, altoos bereid zynde, daar van aan dezelve Schuttery by voorkomende gelegendheden tè doen blyken. Gedaan in den Hage deu 7 July 1787. ( onder flond) Ter Ordonrautie van de Gecommitteerde Raaden. {was getekend) A. J. R O Y E R. Yyyyy a Dea / - 'sGra- 'VENHAGE. Waarfchouw.van Gecomm.Raden.  'sGRA VENHA- 174(5 NIEUWE NEDERLANDSCHE % • • Den 9 July is de Commisfie,, die van Ge committeerde Raden na Hellevoetfluis was gegaan, om politiek onderzoek te doen wegens de daar voorgevallene beweegingen en oproer, te rug gekeerd. Dien zelfden 9 July hebben de Dienders van Gecommitteerde Raden, zoo als ook die van den Magiftraat dezer Stede, reeds een aanvang gemaakt om verfcheidene letteren W van de hoeden af te doen nemen, als mede de Oranjebloemeh en andere Leuzen te verbieden ; zoo dat verfcheide bloemglazen en potten, waar mede men voor de glazen gepronkt hadt, Uioeften weg genomen worden. Ook hebben de Dienders van Gecommitteerde Raden van de Rraat opgeligt een perfoon, welke de beeltenislen van de Prins en Princes van Oranje te koop aanboodt. * Gecommitteerde Raden hebben verfcheidene Ruiters van Hes/èn Philipsthall ver» hoord, wegens de zaak van hunnen Commandant, den Ritmeefter Timmermans, die op de Gevangenpoort zit, welke wederom een geruimen tyd in 't verhoor is geweest. Het Hof heeft den gemelde Ritmeefter Timmer» mans gersclameerd. De Baron van Thulemeyer, buitengewoon Gezant des Konings van Pruisfen, die in 't laatst van de voorledene week naar Nymegen was vertrokken, is den 9 July wederom gekomen, en heeft te gelyk een Majoor van den Koning zynen Meefter als Courier gekree- gen;  JAARBOEKEN, July, 1787. '747 gen; en is vervolgens met den Griffier Fagel in gefprek geweest. De Refolutie,omtrend de aanhouding van { de Princesfe van Oranje, Aanteekening der Ridderfchap, en Tegen-Aanteekening van Amfteldam, hebben wy hier voren reeds mede gedeeld. De Ridderfchap en de Reden Amfteldam, Gorinchem en Schoonhoven, hebben by de extenfie hun advys nopens de overkomst van de Princes ( wordende dezelve door deze drie Steden afgewezen ) in de Notulen doen infereeren. Vervolgens hebben zig op dit groote poincfl verklaard, de fteden Haarlem, 1/eiden, Schiedam, Alkmaar, Monnikendam en Purmerende, dewelke van het zelfde gevoelen als Amfteldam waren. Dog Dordrecht heeft nog verklaard, dat de brieven van den Prins en Princes, op zulk een hoogen toon ten aanzien van den Souverain ingerigt waren, dat men zig deswegens niet konde uitten, zynde dus gelast om zig op die brieven voor als nog ongereed te houden. Gouda en Rotterdam hadden nog geen naderen last. Op dit zelfde tydftip heeft de Raadpenfionaris deze Memorie van den Pruisfifchen Gezant aan de Staten van Holland ter tafel van Hun Ed. Groot Mog. gebragt. Yyyyy 3 De 'iGnA'ENHA!E.  GE Memori van den Kon. vai Pruisfe) aan Hol land. ; HOOG 1748 NIEUWE NEDERLANDSCME EDELE GROOT MOG. IiEEREN f T)e Koning heeft niet dan met eene Rerke ge* voehghcid her geploegd attentaatnaby Schoon- ? boven tegen «e perfoon Zyner Koninglyke Zusser, weike de hcilz^amde oogmerken tot de reis 1 naar den Haag noopten, vernomen. Haare Ko. ^mglyke Hoogheid op baaren weg verhinderd wor. uende, zag zig door Wagten omringd, zelfs heeft men gewapende lieden in Haar Vertrek geplaatst, ö Het is op uitdrnklyken last van Zyne Pruisfifche Majeheit, dat de Ondergetekende Hoogstdeszelfs bmtengewoone Gezant, de eer heeft, zig tot r td. Gr. Mog. te wenden, om op de fpoedigRe en ftcrkRe wyze aantcdringen op eere eclatante voldoening wegens die belediging en ftraf- ceffemng over de daders van dezelve. ~ Hy zal zig haaRen om den Koning zvnen MeeRer \e onderrigten van de uitwerking , welken de Vertoogen van zynen Minister in de Souveraine Vergadering van Holland zullen gehad hebben. Zyne Majefleic zal uit den uitflag van Uwer £.d. Gr. Mog. dehberatim in deicn den prys afmeten, we ken zy op zyne vriendfehap en gene. genheid Rellen. K ö Gedaan in 's Hagc, den Jo July. (getekend) THULEMEYER, enz. Ten zelfden tyde heeft de Koning van Prmsfen aan de Algemeene Staten deze MeTione door zynen Gezant doen overhandigen:  JAARBOEKEN, July, 1787. 1749 HOOG MOG. HEEREN! I" Tw Hoog Mog, hebben door hoogstderzelver ^ wysheid reeds voorzien de verbaasdheid en groote fmert, waar van Zyne Pruitfil'che Maje.. lteit moest aangedaan wezen, als Zyne Maje-1 Reit vernam, dat de ontworpen reis van Hoogst deszelf's Koninglyke Z'ister naar de Haag, met, de heilzaamRe oogmerken ondernomen , naby, de Rad Schoonhoven door gewapende lieden is ( belet geworden. De Koning is van het wys ge* voelen der meerderheid ter vergadering van U Hoog Mog. ten aanzien van dit onverwagt cn verfoeilyk beRaan, zo wel als van de daar uit voortgevloeide befluiten onderrigt', en zullen dezelven gewislyk Hoogstdcszelfs genoegen wegdragen. Het is op uitdruklyken last van Zyne Pruisfifche MajeReit, dat- de Ondergetekende aan Hun Ed. Gr. Mog. de Staaten van Holland de Memorie heeft ingeleverd, van welke het affchrift hier nevens gaat, en by welke Z. M.op eene openlyke voldoening zo wel, als de Rraf der bewerkers van den gepleegden hoon aandringt. Uw H. Mog. zullen ongetwyfFdd mede werken met al dien"vuurigen yver, welken de Ondergetekende in meer dan ééne gelegenheid het geluk gehad heeft te ondervinden, Uw Hoog Mog, te bezielen voor de onderhouding der vriend, fchap en goede genegenheid, welke tot hier toe tnsfehen de beide Staten hebben plaats gehad. Gedaan in 'sHage, den 10 July 1787. (getekend) THULEMüYER, &c. Yyyyy 4 De- 'sGra. je. Memorie an °rtdsjen xan de \tat. jen.  's Gra- s'enha- ï75o NIEUWE NEDERLANDSCME Deze Memorie wierdt door fes Provinciën overgenomen,en befloten,een affchritt daar van aan de Staten van Holland te zenden met een brief tot aandrang. Op de Memorie aan de Staten van Holland floeg de Ridderfchap aldaar terftond voor, om conciliatoire middelen by de hand ïe nemen. Dog de Memorie wierdt commisforiaal gemaakt aan het groot befogne. Verders zyn nog by Hun Hoog Mog. twee brieven van den Gezant van den Staat, Baron van Reede, van Berlyn ingekomen, meldende, dat het Pruisfisch Hof zeer getroffen was over de aanhouding van de Princes; dat zulks aldaar veel indruk maakte, als mede dat 'er aan den Gezant 'Ihulemeyer bevel gegeven was, om deswegens vertoogen te doen, gelyk ook dePruisfifche Minister Goïrts aan 't Franfche Hof bevelen hadt ontvangen wegens deze zaak. Onderwyl maakten deze twee Memoden zodanigen indruk by het Publiek, -welke de Nieuwftaatsgezinden vreesden, en dus op veeierlye wyze zogten te verzwakken. De Zuidhollandfche Courant fchreef 'er onder het Artikel van 'sGravenbage den 10 July aldus over; TQeze zoo veel gerugtmakende Memorie by liet onnozele Volk, wiens inhoud niets dreigende 111 zich bevat rede, en alleenlyk melding maakte van de gebeurtenis aan des Konrögs Zuster, fcheen door de Ridderfch .p zelfs befcboiiwt te worden als een zaak zonder gevolgen; want Zy zelfs pru-  JAARBOEKEN, July, 1787. 1751 r? proponeerde Corieilfatoire middelen te gebruiken; daar men ge;ust kan Raat maken, dat, zoo dezelve anders door die Edelen befchouwt was geworden, zy zig wel op een hoger toon zouden hebben laten horen. De VaderlandTche Courant N. 86 fchreef aldus: TJit den inhoud deezer Memorie zelve, fchynt w teblyken, dat de Heer Extraordinair Gezant de vryheid gehad heeft, om dezelve zodanig op te Rellen, dat ze best Rrookte met den inhoui der Brieven van de Princes van Oranje, die bekend zyn , en we ken buiten twyfFcl berekend zyn naardien, welke Zyaan haaren Ooorluchtigen Eroeder gefchreeven heeft.' Deeze dringende Men.orie is Commisfoiiaal gemaakt aan het Groot Eefogne. Het antwoord zal niet moeijelyk opternakenzyn; Z. Primfifche Maj. door de STAATEN van Holland zeiven onderricht van alle de openbaare en verborgene omüandipheden, die zich tcgenReldcn, cn nog tegenüellen legende komRe van Mevr. de Prinfesfe in den Haag, zal buiten twyfel aan zynen Minister ordonneeren, afteRaan van de ltrengheid zyner eisfchcn ten voordeele van Mevrouw de Pnnfes van Oranje. Een Rapport in 't eerde oogcnblik van eene verhoogde gevoeligheid gedaan, zondigt gemeen'yk ïu eenige wczendlyke punten; het zoude derha,vtn niet te verwonderen zyn , dat H. K. H. ter goeder trouwe geloofd hadt, dat men eenen Aanval op haar Perfoon gedian hadt. door haar te verzoeken van wegens eene CommisRe, die den 'lerritorialen Souvrain reprefenteert, en die voorzien is met alle de Magt der Souvrainiteit, om net verder voort re gaan, tot dat H. ED GR MOG. de STAATEN van Rollanden Westfriesland ondeirjclit zcuden zvn van de Reize Haarer Vyyyy 5 Ko- 's Gra- VKNHA» GE.  W NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra venhagë, i ] t 1 t ■ Koninglyke Hoogheid, en van de beweegredenen, die Zy zeide Haar te hebben beween , om dezelve te onderneemen, zonder daar van kennis te geeven aan de STAATEN van Hilland: Deeze feize wis geen geheim in den Haag dan voor de STAATEN zeiven. De Leidfche Courantier liet 'er zig aldus over uit: VfXTRACT uit een BRIEF van 'sHAGEden 9 July. De PruisRlche Envoyé, Baron van Thulemeyer , een keer na JN'ymeeg'en gedaan hebbende, is van daar terug en heeft een Officier der Pruisfifche Gardes als Coun'er van Beilyn ontvangen. Men zegt, dat het Hof van Verfaillcs aan dat van Berlyn, zo wel als aan dat van Londen, by private Memorie heeft geïnfinueerd een vast en gedecideerd befluit genomen te hebben, zig niet met Hollands onlusten te bemoeijen , uitgenomen wanneer Frankryk of alleen of met andere Mogendheden als Mediateurs wierd ingeroepen, maar wanneer de eene of andere Mogendheid van Europa, de Wapenen, 't zy voor of tegen de Republiek mogt opneemen, zig niet langer aan deze Declaratie verbonden te achten , maar rekenen zal vryheid te hebben om naar bevind van zaaken te handelen. Daar men nu weet, dat reeds na Brest, Roc^eforten Toulon, ordres zyn gezonden om 25 Schepen van Linie te equipeeren, bekommerd men zich zeer weinig over de gezindheid van den Koning vau Engeland, om, in weerwil van het Adyys van den Heer Pirt en zyn meede Staatsdienaars, de zaak des Stadhouders kragtdaadig te ïelpen ; gelyk men zig even min bekommerd over len moed , welke de aankomst van den bovengenelde Pruisfifche Officier onder de Orange Klanen hseft verfpreid, aangezien er buiten het Corps van  JAARBOEKEN, July, 1787. 1753 van titoo Man Trouppcs op de Maas, er nog een Campemer.t by duinkerken (laat geformeerd te worden; alles om te werken na maate het Kabinet van St. James en de Engelfchgezir.de Party in Holland zig gedragen zal; ondertusfcb.cn vertrouwd men dat Holland haaren Stadhouder eerlang tooncn zal, da: zy Souveraincn zyn; ten minnen men zegt, dat de 'Heeren Staaten Rerk worden aangedrongen om haare Souveraluiteit jegens den* zeiven te hanlt naven. In de Opregte Nederlandfche Courant, wordende uitgegeven by D. Schuurman, las men het volgende: 's rjAGit, den 12 July. Na alle apparentie zal de Grave van Goertz, van wegens den Koning van Pruisfen na Verfailles vertrekken, met een Minilh-riaale Commisfie van zyn Meefler, om de Medatie voor te Relien in de zaak des Stadhouders. Men verneemd ock, dat 'er ten dien einde een Minister uit Engeland derwaarts zal vertrekken, vermits het Parlement nimmer in het Systhema des Konings zal vallen, om over die zaak in het Harnas te tred.c n ; nrg. thans weet men niet, op wat wyze deeze Bemiddeling by het Franfcie Hof te pas zal kunnen komen, vermits bet zelve met niemand anders als met deeze Republiek alleen wil te doen hebben, en nimmer zal gedogen, dat haare waardigheid gecompromitteerd word met hun eerfte Staatsdienaar.' ; Op deze wyze redenkavelden de Courantiers, of liever die geenen, die aan dezelven dat geen opgaven, 't weik in hun Plan te pas kwam. Nog moeten wy dit volgende melden voorkomende in de Vaderlandfche Courant N. 87. Maar, 'sGra- venhage. , j  1754 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VENHACE. i » I 1 1 ( 1 % e t i e li li \/f aar, zal men zeggen, de wraak des Konings 1VA van Pruis/en ...1 Deeze wraak is zoo onr> zaglyk niet, ais men denkt. Foor eerst, zoo heeft de Koning van Pruis/en wel eenige gevoelens van recht en billykheid, en dit is reeds veel, om te gelooven, dat Z. M. wel zal onderzoeken, eer iets te onderneenien; ten tweede, het zal HoUand aan geene magtige hulpe ontbreeken, die in Itaat zy het zelve te befchermen tegen eene onrechtvaardige gevoeligheid. De Franfche Année is thans gecampeert tusfehen Givet en Maafiricht, gereed om op Gelderland in te vallen op de minde verdachte bcweeging, De Generaal Officiers, die dezelve commandeeren, zyn de Heer Graaf de Rochambeau, de Heer Graaf van EJlerhafi, en de Heer Hertog de Laval. Deeze naamen alleen zyn genoeg om aan te duiden wat men van zodanige Generaals te wagten heeft. Daarenboven zal ;ene ontzaglyke Vloot in Zee moeten gaan om dch te kanten tegen de poogingen, welke Engeland zou mogen onderneemen ten voordeele ïes Stadhouders. Wy melden die plaatfen, omdat, hoe zeer le gevoelens of het gefchryf van Couraniers van zo groot belang niet zou kunnen chynen, dit wel degelyk van belang is in leze tyden, daar de groote menigte thans nede deel heeft in 'sLands beftier, in Burerfocieteiten, gewapende Genootfchappen nz. en dewyl die menigte uit die gefchrif»n, uit week- en dagbladen , hunne meefte ennis haaien moeten; en men dus de geest n gevoelens van het groote gros daar uit an ontdekken. Ook hebben die geenen,die e hoofden, de leiders en beiiuurders van het  JAARBOEKEN, July, 1787. 1755 het volk zyn, door middel van de dag- en weekpapieren niet weinig invloed op deszelfs begrippen, om die te kunnen leiden, voor innemen enz. Onderwyl gaven andere Courantiers berigten, die zo gerust Rellende niet waren. De Rotterdamfche Courantier gaf dit verflag, het welk ook in den zelfden zin in het Amfteldamsch dagpapier herhaald is. Extratlt uit een Brief van WESEL, in da* to den 10 July. Caturdag den 7 dezer ontfing de Generaal van ^ Goudi alhier een Courier van Berlyn, die om 9 unren aankwam. TerRond hier op moesten 2 Officiers in hunne volle Montering als Couriers voort. De Heer Luitenant van Hamelberg naar Parys en de Heer Kaptein en Infpettions Adjudant van Elsfman naar de Haag. Voorts wierd er nog een ander Courier afgezonden naar Kleef aan den Pradident van de Regering aldaar, waar op alie Collegien in die Stad vergaderden en vervolgens een order aan de Boeren wierd uitgegegeven , om Paarden en Pakknegts te leveren. Om 11 uuren wierd by het parool aan alle de Officieren order gegeeven om hunne Veld Equipagie gereed te maaken om ten eerflen te kunnen marcheren. Zondag wierd het Kanon uit het Tuig. huis gehaald en "gereed gemaakt. Heden is men bezig met fcherpe Patroonen te vervaardigen en aan alle de Regimenten te Harm, Bielefe'd, Herford, Minden en Embden zyn Couriers afgezonden om orders tot den marsch te brengen rook Worden heden twee Legersplaatfen afgeRoken als een te Goch en een te Emmerik, en men zegt, dat reeds 1 Regimenten Kavalery herwaart in marsch zyn. Geweldig is ondertusfehen al- 's Gpa- vrnha3e.  'sGravenhai ge. ] j 1 i 175(5 NIEUWE NEDERLANDSC1I2 alhier de beweging, aoo door het pakken en hopen als door hec aantal Urood- en Kruitwagensia 24 uuren zyn er 19 Couriers van hier afge' gaan. Alle de Hollandfche Schepen, die hier" leggen, zyn ui heilig genomen, om toe het ver. voeren van de Krygs-Ammunicie gebruikt te worden. Heden is door het geheele Land alle voorraadvan Rogge, Tarw, Gerst, Haver, Hooi en Stroo opgenomen geworden. Extra» uit een Brief van KLEEF, in dato den 11 July. Zyne MajeReit heeft order uitgevaad tot den march van 40 Hattaillons 'en 30 Esquad-ons benevens een gedeelte der Husfarcn van Zhieren en der Dragonders, te zamen uitmakende eeu Corps van ƒ0 aóoocomannen. DeRegering, de Krvcsraad en de Kamer der Einantien zyn alle buitengewoon vergaderd geweest en alles word gereed gemaakt voor de Troupen, die alhier Raan aan re komen: aan de Landlieden is bereids oriergezonden om alle hunne Paarden herwaart te brengen, ten einde daar uit de Paarden voordever. voering der Artilery te kiezen. Eenige Officieren van de bezetting hebben geweigerd de gunst of gratificatie , waar van ner voren gemeld is bl. 1738, aan te nemen, ;net namen Tumal, Commandant van een Bataillon van van Pabst, als mede Wautier, van ie Dragonders van van Byland, en Timmerman, van 't Regiment van van Hesfen Phi'ipsthall, thans, op de Gevangenpoort in ïegtenis zittende, en Brand, van de Dragonders van van Hesfen KasfeL Dezen hèb>en van deze hunne weigering kennis gegeten aan den Raad van State, welke zulks ter  JAARBOEKEN, July, 1787. 1757 ter kennisfe van H. H. Mog. gebragt heeft. Den 9 July hebben Hun Hoog Mog. het gedrag van die Officieren goedgekeurd en dezelven in Hunne befcherming genomen, en zulks tegen protest van Holland, terwyl Overysfel en Stad en Lande zulks overnamen. Dit ter kennis van Gecommitteerde Raden gekomen zynde, hebben Dezelve dezen morgen aan die Officieren aangezegd, om de bekomene ordres van H. Hoog Mog. niet aan derzelver manfchappen voorteleezen; en voorts is by Hun Ed. Gr. Mog. hec geen verder in deze zaak zou moeten gedaan worden, commisforiaal gemaakt. Wyders hebben H. H. Mog. nog gelast, de drie maandeiykfche lysten der Regimenten aan den Raad van Staten te te zenden. By Hun Ed. Gr Mog. zyn de opengevallene Officiersplaatfen der weigerende Officieren, by Onderwater, Staart en Dundas begeven. De Ridder de Ternant, Oppergebieder van het Cordon in Overysfel, is alhier aangekomen. Den 10 July heeft het Genootfchap van Wapenhandel weder zyne wapenoeffeningen in de Koekamp verrigt,en met flaande trom en vliegend vaandel getrokken, zonder eenige beletzelen of hindernis. De Markgraaf De Verac, als mede zyn Schoonzoon De la Cofie, en zyne Cjemalinne, en de geheele huis- 1 'sGra-- VENHAGE.  1758 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venha*e. huishouding van djen Gezant was daar by tegenwoordig. Op het gevaar, het welk de Rad Heusden oordeelde voor haar te ontdaan, uit het ronddeelen van gevveeren aan de Ingezetenen van Aq omliggende Plaatzen, door de Gelderfchen, is by Hunne Ed. Groot Mog. belloten, aan het verzoek van Heusden om Ammunitie, te voldoen, en zyn Gecommitteerde Raden gemagtigd, daaromtrend te bevelen. „ Dog (fchreef de Zuidhollandfche Courant) het doen van den eed der Militie aan de Regeering dier Stad, fcheenvan te groten aanbelang te zyn, om daar zoo fchielyk op .door te flaan, Dus is hetzelve commisforiaal gemaakt met het groot befoigne." By Hun Ed. Gr. Mog. is ingekomen een brief van den Drosfaard van Heusden, houdende, dat aldaar een man was aangehouden, met een pak papieren voor den gefuspendeerde Officier Duran, en dat hetzelve pak verzegeld was; du is aan Gecommitteerde Raden gezonden. Dog bevonden van geen belang hoe genaamd te zyn. By Hun Ed. Gr. Mog. is ingekomen eenen brief van Gecommitteerde tot het Defenfiewezen dezer Provincie en der Rad Utrecht, houdende, „ Dat 'er verregaande ongeregeldheden te Leerdam en Schoonderwoerd hadden plaats gehad, met het laaten vvaayen van  JAARBOEKEN, Jut), 178?. 1759 van Oranje-vlaggen van de torens; dat zy de Magiftraat te Leerdam 'er wel over aangefchreven hadden, dog nog geen antwoord bekomen, waar door zy zig genoodzaakt gevonden hebben gehad, een Detachement uit Vianen, beftaande uit Leden van het Genootfchap en Militairen, 'er na toe te zenden, dewelke ook de vlaggen van de torens hebben afgenomen, en de voornaamfte van die party te Leerdam, te weten den Burgameefter Knyf en Schepen de Man, op vermoeden gevat en naar Vianen overgebragt hadden, als mede drie man te Schoonderwoerd in hegtenis doen nemen. Verders melden Heeren Gecommitteerden ,dat te Ysfelfteinook eenige beweegingen waren ontdaan ; dat zy den Magiftraat bevolen hadden, de fleutels der Stad in handen van den Commandant te Hellen, Dog dat de Magiftraat aldaar zulks weigerde, zonder uitdrukkeiyken last van den Prins als Heer en Baron van Ysfelfteyn : verzoekende dus Heeren Gecommitteerden in beide deze zaken Hun Ed. Gr. Mog. voorziening." Hier op is bv tiun Ed. Gr. Mog. befloten, „ dit in afwagting van het nadere berigt in advys te houden, en den Magiftraat te Ysfelfteyn aan te fchryven, de Reutels aan den Commandant over te geven. De Heeren van de Ridderfchap wilden de Commisfie aangefchreven hebben, om binnen 24 uuren de berigten, op wat aucloriteit zy dat gedaan hadden''' Wy zullen van deze zaken hier na onder Ysfelfteyn en Leerdam nader melding doen. Zzzzz JNog 's Gra* r£NH4« :;E.  I7Ö0 NIEUWE NEDERLANDSCH2 'sGra VKlNHAGE. * Nog is by Hun Ed. Gr. Mog. ingekomen eenen brief van Hun Hoog Mog. over het Declaratoir, dat aan de Officieren gevergd wordt te teekenen om van de Gratificatie te kunnen jouisfeeren, als mede over het niet zenden van de drie maandelykfchelysten aan den Raad van Staten, aandringende op intrekking van die Relolutie. Het zelve is com> misforiaal gemaakt met het groot en perfoneel befoigne. Gecommitteerde Raden hebben Hun Ed. Gr. Mog. gecommuniceerd , „ dat zy de Commandanten van de Detachementen alhier hebben doen voorhouden, dat zy geene Refolutien van Hun Hoog Mog. of van den Raad van Staten mogen obedieeren, of aan hunne manfchappen mogen communiceren, zonder permisfie van welgemelde Gecommitteerde Raden :" 't welk Hun Ed. Gr. Mog. zig hebben laten welgevallen. Verders is ter Vergadering van Holland ingekomen een Request van P. C. van Ley den, als Bailluw van Vlaardingen, om afdoening van zyn verzoek, om in de oproerige beweegingen, ten kosten van den Lande te mogen procedeeren. Dit is handen der Leden gefield. Wyders is ingekomen aen Request van de Burgers te Moordrecht, om goedkeuring van een Reglement voor een opterigten Schutterye. Dit is aan Gecommitteerde Raden om berigt gezonden. By  JAARBOEKEN, Juh, 1787. 1761 By Hun Ed. Gr. Mog. is ingekomen eenen brief van de Staten van Utrecht, te Amersfoort vergaderd, dat zy zig van Wyk te DuurRede, tot afweering der onderwaterzetting, verzekerd hadden, en om de orde daar te herftellen; dat zy alles in het vriendelyke wilden vereffenen. Dog de Meerderheid van de Staten van Holland vondt goed, dien brief te feponeeren. By Hunne Hoog Mogende, de Algemeene Staten is den 12 July dit befluit geno. men. Extra» uit het Register der Refolutien van de Hoog Mog. Heeren Staten Generaal der Fereenigie Nederlanden. Ts gehoord het Rapport van de Heeren van HeeA keren van Khell, en andere Hun Hoog Mog. Gedeputeerden toe de Militaire zaken, ingevolgen en tot voldoeninge van derzelver Kefolutie Commisforiaal van den 3 deezer loopende maand, met en nevens eenige Heeren Gecommitteerden uit den Raad van Staate, hebbende geëxamineerd een Misfive van de Collonel G. van der Poel, gefchreeven te Vreeswyk aan de Vaart, den 28 der voorleedene Maand houdende, dat ter vol» doening aan Hun Hoog Mog. Refolutie, in dato 19 Juny 1787, om uiterlyk binnen agt dagen te berigten op gedane klagten, wegens liet voorgevallene te Vreeswyk aan de Vaart, met het vifiteeren van het Jagt van de Heeren Staaten van Gelderland, hy de Eer hadde, Hun Hoog Mog, te informeeren, dat in deeze buiten Raat was gefield , aan hoogstderzelver orders te pareeren, we» Zzzzz s gens 'sGra. venhage.  i76i NIEUWE NEDERLANDSCHE *sGra- venha" ge. ReC. van de Stat. Gen. nopens het Gel. dersch 3*gt. gens de fpeciaale en bepaalde orders, door de Heeren Sraaten van Holland als Betaalsheeren gegeven , en dienvolgens de ontfangene ftukken ter kennisfe van dezelven gebragt hadde. Waar op gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verdaan, den Raad van Staate mits deezen te verzoeken om Copie van gemelde Misfive, als mede van Hun Hoog Mog. voorfchreven Kelölutie van 19 juny laatstleeden, te dellen in handen van den Advocaat Fiscaal van de Generaliteit, met last om dien aangaande te dienen van des. zelfs Confideratien en Advis. En is voorts by deeze geleegenheid nog goed' gevonden en veritaan, den Raad van Staate te verzoeken, om insgeiyks te requireeren de Confideratien en Advis van voornoemde Advocaat Fiscaal met opzigt tot alle die Officieren van den Staat, welke met overtreeding van den Eed aan de Generaliteit gedaan, en in weerwil der aanfchryving van den Raad van Staate, van den 2$ April en 0 Mey laatstleeden , met hunne onderhebbende Manfchappen op het Territoir der Provincie van Utrecht reeds dadelykzyn gemarcheerd , of verklaard hebben bereid te zyn, om zulks te doen. De Heeren Gedeputeerde van de Provinciën van Hollanden Westfriesland, van Overysfel en van Stad en Lande, hebben het voorfchreevegerapporteerde Copielyk overgenomen, om in den haaren breeder gecommuniceerd te worden; en ziende,dat met de Conclufie is voottgegaan, hebben daar tegen wel uitdrukkelyk geprotefteerd, ais zynde informeel. Den 13 July 1787 zyn hevige verdeeldheden ter Vergaderinge van de Algemeene Staten voorgevallen, omtrend de nieuwe Afgevaardigden der Staten van Utrecht, te Utrecht vergaderd. De Staten van Friesland  JAARBOEKEN, July, 1787. 1763 land hebben gedesapprobeerd en gedesavoueerd het gedrag hunner Gedeputeerden, aan-v gaande de admisfie van die Heeren Gedepu- c teerden, en verklaard, nimmer die Staten te zullen erkennen. Elke Provincie beriep zig vervolgens op derzelver vorige uitgebragte Advyfen. De Gedeputeerden van Gelderland wilden den Gedeputeerden der Staten van Utrecht, te Utrecht vergaderd,de Vergadering ontzegd hebben; dog dezelve redameer den het zelfde regt, het geen in het jaar 1654 aa" de Provincie van Overysfel was wedervaren. Hier op zyn zy evenwel nog ter Vergadering gebleven. By Hun Ed. Gr. Mog. is ingekomen eenen brief van H. Ed. Mog. Heeren Gecommitteerden ter defenfie dezer Provincie en der ftad Utrecht, houdende, „ dat zy verzogt hebben aan Gecommitteerde Raden in 't N. Kwartier, om de Officieren te Hoorn hun gevoelen af te vragen, en dat de Ritmeefter van der Duin, twee Lieutenants en een Vaandrig, geweigerd hadden te gehoorzamen ; waarom dezelve ook gedimitteerd waren; verzoekende, dat die plaatfen hoe eer zo beter vervuld mogen worden, gelyk ook die in Hardenbroek, Byland en Grcnier, als ook onder Pallardy, in piaatfe van Villates en Boursfen; communiceerende wyders, dat de meefte goederen van Hes/èn Phtlipstball te Breda zyn, welke de Magiftraat aldaar geweigerd had aftegeven; dat zy dezelven daarom hadden doen arrefteeZzzzz 3 ren, 's Gra- sn ha e.  I764 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra venha6£. ren, verzoekende daar in voorziening, als ook, dat de vier Compagnien van Waldek te Woudrichem, geen zwarigheid meer gemaakt hebben om de Patenten van den Ge • neraal van Rysfel te gehoorzamen , welke dezelve ook provifioneel bekomen hebben; verzoekende daar op ordres te Rellen, als mede aan alle de Regimenten die gehoorzaam zyn geweest; zendende verders eenen brief over van den Kaptein Nicolfon, over het gedrag van den Lieutenant Collonel Tengnagel, die de ontvangene vyf weeken tractement te rug geischt, en zig van al het geld meefter gemaakt heeft, zo dat 'er nu geen geld by dat Battaillon is." Hier op is by Hun Ed. Gr. Mog. bedoten, eerstdaags, die openftaande posten te begeven: de zaak van den Lt. Collonel Tengnagel is aan Gecommitteerde Raden gezonden om te voorZien, en voorts omtrend de goederen van Hes/en Philipstball ordres te Rellen, ten meeften dienden van den Lande, en ook op de betaling van Waldek. Den 13 July is een aanzienlyke fomme gelds naar de Commisfie van Hun Ed. Gr. Mog. te Woerden, ter betaling van 't Krygsvolk verzonden. De Heer de Liancourt, Collonel in Franfchen dienst, die eenigen tyd hier is geweest, is naar Utrecht vertrokken. De Magiftraat der ftad Heusden heeft by  JAARBOEKEN, >/v, 1*87. 17-65 by eenen brief aan de Staten van Holland te kennen gegeven, dat zy vermeenen, dat' de begeeiving van het Drosfaarts- en Schouts- 1 Ampt aan de Burgery toekomt; dus verzoeken zy, dat geene Nominatie daar toe aan Z. H. mag gezonden worden, en willen die post in een driejarige bediening veranderen, en daar toe de Nominatie door de Burgery gemaakt, aan Hun Ed. Gr. Mog. ter verkiezing zenden : dit is commisforiaal gemaakt met het groot befoigne. Verders is met betrekking tot Heusden, uit hoofde der gelegenheid van die Stad en de daar in zynde magazynen, by Hun Ed. Gr. Mog. beiloten, aldaar Krygsbezetting in te leggen, en derhalven Patent aan de vier Compagnien van Waldek gezonden, om van Woudrichem naar Heusden te trekken, en die te gelasten den eed aan de Regeering der Rad Heusden te doen. In raadpleging gebragt zynde het poinct wegens de Gedeputeerden dezer Provincie ter Generaliteit, vervat in het voordel van Rotterdam, van den 23 Juny laatstleden, is by de Staten van Holland beiloten, voornoemde Gedeputeerden te gelasten niet hun byzonder gevoelen, maar dat der Provincie te volgen. Gecommitteerden ter defenfie dezer Provincie en der Rad Utrecht, hebben aan Hun Ed.Gr. Mog. gefchreeven over het gebrek aan tenten, indien men fomwylenmoesttevelde Zzzzz 4 trek- 'sGra-  lj66 NIEUWE NEDERLANDSCHE VEMHA" GE. trekken; zy hebben daar toe Gecommitteerde Radsn verzogt, en die hadden wel voorziening gedaan, maar niet genoegzaam; dus verzoeken zy, dat de Commandanten van de troepen, die niet aan het Cordon zyn, mogen aangeichreven worden hunne tenten te Woerden in het magazyn te brengen, ex plenitudine poteftatis, om dat dezelve aan net Regiment in eigendom behoren. Dit is aan Gecommitteerde Raden om berigt gezonden. Op eenen naderen brief van de Commisfie tot het Defenfiewezen, is dezelve nader verzogt, om over het gebeurde te Leerdam en Ysfelfteyn verdere berigten in te winnen. De Heer'Raadpenfionaris heeft Hun Ed. Gr. Mog. kennis gegeven , dat de Agent van den Furst van Waldek, namens denzelven, eene Memorie aan hem overgegeven en verzogt hadt, dat de vier Compagnien van zyn tweede Regiment uit het Cordon getrokken en elders ten dienfte gefteld mogten worden. Ook is bepaald, om de foldyen van de vier Compagnien van Waldek, te VVoudrichem in Guamifoen liggende, als mede aan de v rüere thans gehoorzaam zynde Regimenten , weder op de gewoone wyze te voldoen. By Hun Ed. Groot Mog. is ook ingekomen een Request van Schout en Geregte te Maas-  JAARBOEKEN, July, 1787. 1767 Maasfluis, houdende klagten over de werkeloosheid der Juftitie van Delfland, en over de beweegingen, die aldaar plaats hebben, en door vier perfoonen wierden aangevoerd, verzoekende hier in eene fpoedige en kragtdadige voorziening. Gecommitteerde Raden zyn hier op verzogt, met het Hof te raadplegen over de handhaving van de laatfte Publicatie, om de Officieren tot hun pligt te houden, en de nalatigen naar verdienfte te ftraffen. Burgemeefteren van Delft hebben den 12 July verzogt 50 manRuitery,tot handhaving der rust in hunne Stad. Heeren Gecommitteerde Raden hebben daar op 24 man derwaards gezonden, tot beveiliging der magazynen. Men ziet hier thans niemand der Vrycorporisten meer gewapend langs de ftraat gaan, zynde aan 't Guarnifoen bevelen gegeven, om alle gewapende Vrycorporisten hun ge. weer af te nemen, gelyk zulks reeds dadelyk is gefchied aan zeker Lid van 't gewapend Genootfchap , welke deswege zyn beklag ging doen, dog zonder goeden uitflag. Het Genootfchap heeft zig by Request aan de Staten van Holland vervoegd. Voor eenige dagen kwam alhier van wegens de Commisfie van Defenfie te Woerden een Staten Bode, met Patent voor de Kanonniers, welke hier Guarnifoen hielden, om te trekken naar Ysfelfteyn; dan, den Zzzzz 5 Of- 's Gra- ge.  I7<55 NÏEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra vekha- • Officier van dit Detachement, zynde den Lieutenant van Home, zig daar op by Heeren Gecommitteerde Raden vervoegende, ontving hy van Hoogstdezelven bevel van te blyven. Maar niet te min is het zelve Detachement bellaande uit 14 man, en een Bombardier, zonder den Officier van hier uitgetrokken , met agterlaating van hunne geweeren, en vyf fabels, benevens al hunne uitrusting: men gist naar Gelderland, vermits zy tot de Compagnie van den Heer VHombach behooren; welke onlangs uit 't Cordon naar Nymegen is getrokken. Den voorfz Lieutenant is kort daar na van hier vertrokken, om was 't mogeiyk haar op te fpooren. Ook is niet verzuimd aan Heeren Gecommitteerde Raden van het vertrek dezer manfchappen kennisfe te geven. Wy hebben hier voren de Memorie van den Gezant van den Koning van Pruisfen aan de Staten van Holland medegedeeld. Den 14 July 1787 is by Hun Ed. Groot Mog. een zeer beleefd antwoord vastgefteid, houdende redenen , waarom H. Ed. Groot Mog. de reize van H.Kon. Hoogheid herwaards hadden fchroomlyk geoordeeld. De tyd zal leeren, of de Koning met deze beleefdheid zal genoegen nemen. Dit antwoord is aan den Pruisfchen Gezant ter hand gefteld, en ook een affchrift daar van naar het Hof van Frankryk gezonden. Zie hier dat antwoord zelve, 't welk,hoe uitgebreid ook, egter te gewigtig is, om niet geheel geplaatst te worden. Ex~  J A A|R B O E K E N , July, 1787. 1769 Extra» uit de Refolutien van de Reeren Staten van Hoïïand en '/Vestfriesland, in Hun Ed. Groot Mog. Vergadering genomen op Saturdag den 14 July 1787. r\e Raad Penfionaris heeft tor Vergadering geJ-' rapporteerd de Confideratien en het Advis van de Heeren van de Ridderfchap en verdere Hun Ed. Gr. Mog.Gecornmitterdentot het Groot Befoigne, hebbende, ingevolge en tot voldoening aan Hun Ed. Gr. Mog. Refolutie Commisforiaal van den 10 dezer, geëxamineerd de Memorie, ten zei ven dage door den Heer van Thu. lemeyer, Extraordinair Envoyé van Zyne MajeReit den Koning van Pruisfen , aan Hun Ed. Gr. Mog. geprefenteerd, rakende het geen onlangs aan Hare Koninglyke Hoogheid Mevrouwe dé Prinfesfe van Orange en Naslau was overgekomen. Waar op gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verdaan, dat aan den Heer van Tfmlemeyer , Extraordinaires Envoyé van Zyne MajeReit den Koning van Pruisfen, tot antwoord op deszelfs voorfchreve Memorie zal werden toegevoegd: üat Hun Ed. Groot Mog. te veel Egard' hebben voor Zyne Pruisfifche MajeReit en Hoogstdeszelfs illufler Huis, dan dat zy zouden kunnen oulden , dat, zoo als Hy Heer Extra„rdinaris Envoyé zich heeft uitgedrukt, éénig attentaat tegen de Perfoon Van Zyne MajeReits Zuster Mevrouw de Prinfes van Orange en Nasfau, hier te Lande soude worden gecommitteerd: dan dit Hun Ed. Groot Mog. daarentegen ook biet kunnen twyffelen, of Zyne Pruisfifche MareReiÉ zal voor hen ook wel dezelfde Egards willen plaacs geven, die Souveraine Mogenhedenaan eikand^ren verfchuldigd zyn,- en vervoiaens van Zyner MajeReits billyke denfcwyze niet kunnen verwagten, dat Hoogstdezelve de verrichtingen van Hun Ed. 'sGra. venhage. Ref, en antwo >rd aan ':n Koning van Fruisfen  %Gra VENHA <1K. Ref. e antwoor ■van den Koning Van Pruisfe) 1770 NIEUWE NEDERLANDSCHE . Ed. Groot Mog., als zynde den eenigen Souve.rem dezer Provincie, en welke verrichtingen met anders dan de confervatie der rust van'sLands Ingezetenen en het welzyn van den Lande toe ^ voorwerp hebben, zoude befchouwen als attens-taaten tegen welgedagte Hare Konif.glyke Hoogheid, eeniglyk en alken, om dat Hare Hoogheid va t geval is geconcemeerd geweest; dat Hun Ed* ^ooF Mog.wel gewenscht hadden, dat Zy, ne Pruisfifche MajeReit door eene echte opgave der omuandigheden, die het bedoelde geval verzeld hebben, vooraf volledig was geïnformeerd geworden; alzoo zy metreden moeten twyffelen of dan niet de overgegeve Memorie van hem Heer Extraordinans Envoyé van Thukmeyer zoude zyn gepraïvenieerd; dat toch Hun Ed Grooc Mo", van Zyner Pruisfifche AlajeRdt verheven denkwyze niet kunnen verwagten, dat Hoogstdezelve Hare Koninglyke Hoogheid boven den Souverein dezer Provincie zeiven zoude willen verheffen en op dien grond alle belemmesing, d.e Hare Hoogheid m Hare Reize naar 'sHagezouden mo. gen ontmoeten, welke belangen van den Staat daar tegen ook zouden mogen itryden, desonaangezien, als een Attentaat tegen Haar Perfoon, of als een injurie, zoude gelieven aan te zien. Dat ondertuifchen, wat de voorgevallen gebeurtenis zelve betreft, Hun Ed. Groot Mog. tot een openlyk bewys van den hoogen prys, waar op zy de vnendfehap en welwillendheid van welgedagte Zyne MajeReit fchatten, geen zwarigheid maken, om van hunne zyde openlyk te declareren, dat dezelve gebeurtenis Hen ook ten iierkRe had getroffen, en dat zy niets yveriger wenschten, dan dat dezelve hadde kunnen worden gepraïvenieerd: dat hier toe meer dan waarIcnyndyk Ook gelegenheid geweest zoude zyn, mdienHare Koninglyke Hoogheid, in plaats van ap het onverwagst, na een afwezen van byna twee Jaren, het Territoir van deze Provincie we-  JAARBOEKEN, >/y, 177* weder in te treeden, van Haar verlangen om na de Oranjezaal te komen, en van de oogmerken, door Haar daar mede bedoeld. Hun Ed. Groot Mog. op eene convenable wyze hadgepraï. ad verteerd; nadien Hun Ed. Gr. Mog. dan in de mogelykheid gelteld zouden zvn geweest, om niet alleen dat een en ander vooraf te beoordeelen, maar teffens aan welgemelde Prinfes de bedenkingen voor te Rellen, die des wegens natuurlyk by Hen moeRen ontRaan: immers dat Huü Ed. Groot Mog. in dat geval aan Hare Koninglyke Hoogheid zouden hebben kunnen en moeten herinnerende wyze, waar op de Heer Prins Erfftadhouder reeds in de maand September van het Jaar 1785 met Zyn Huis en Eamillie deze Provincie heeft verlaten; —deszelfs by her. haling gemanifefteerd misnoegen tegen de Holland, fche Souverein, gepaarc met een aantal demarches , zigtbaar ingerigt , om deze Provincie de uitwerkzelen van dat ongenoegen gevoelig te doen ondervinden, en daar toe zelfs al de magt der Republyk, die onder zyn bereik was, te employeren; — den zoo veel indruk gemaakt hebbende inhoud van het Declaratoir , door den gemelden Prins op den q6 Mey laatstleden uitgegeven, in het welk alle denkbeelden van er. kenteniseeneronaf hanglyke Souvereiniteit in deze Provincie worden uit bet oog verlooren , en waar door alle relatie tutfchen Hun Ed. Groot Mog. en hunnen regenwoordigen Stadhouder geheel onzeker en fludtuaerend is geworden;en eindelyk, de verregaande verdeeldheid in de gemoederen der Natie, waar van het voornaamRe en aanzienlykRe gedeelte, by het reclameren zyner Vryheden, door de veruitziende bedoelingen van den Heer Stadhouder, ten hoogden tegen denzelven word ingenomen; terwyl een andar gedeelte een tegengeReld gevoelen omhelst, en het misleid en onzinnig gemeen onder hetzelve reeds hier en daar den naam van Orange op de fchan- 'sGra* VENHAGE. Ref. en mtwoord van den Koning van Pruisfen.  i?7* NIEUWE NEDERLANDSCHE *s Gra venhage. Ref. en ar.twoorc aan den Koning van Pruisfen fchandelykfte wyze misbruikt tot een Leuze of Teeken, om daar onder de fchroomiykfle Tooneelen van Opro?:r en verwoeRing aan te rigten; da:, behalven deeze zo belangryke en op de rust dezer Provincie zoo veel invloed hebbende Con'fideracien, ook nog aan Haar Koninglyke Hoog. heid, met betrekking tot hec oogmerk Harer komst alhier, zou hebben kunnen worden onder het oog gebragt, dac, voor zoo verre daar mede bedoeld mogt worden, om door Hare tusfehenkomst, of wel door het entameren van Onderhandelingen met den Souverein, de gerezen verfchil'en en oneenigheden weg te ruimen, dit oogmerk, hoe lofwaardig en pryslyk ook in zyne generale beginfelen, egter noiit de voorgeRelde vrugt zoude kunnen produceren, aangezien het gebrek aan de noodige onzydigheid, het welk, na al het gebeurde, notoirlyk door de geheele Natie in Hare Koninglyke Hoogheid moest veronderdeld worden, by welgemelde Prinfes heceerfte vereiscbee in eene Mediatrice zou doen ontbraken ; terwyl de gebuteerde Onderhandelingen (gedelda! daartoe in het afgetrokkene, tusfehen den Souverein eh zynen Stadhouder, of de Perfoon, die deszelfsplaa'sdaar by vervangen mogt, voegzame termen waren, ) ten minRèn nimmer plaats konden hebben, zoo langdePrins ErfRadhouder, zynde van dien kant de principale Perfoon , by zyne tegen den Souverein dezer Provincie gemanifefteerde denk- en handelwyze mogt volharden. Dat Hun Ed. Groot Mog. vervolgens niet zouden hebben kunnen nalaten, om uit alle deze bedenkingen af te leiden, eensdeels deonmooglykheid om, de zaken aldus flaande, de komst van Hare Koninglyke Hoogheid in deze Provincie te doen diepep tot bereiking harer rustlievende oogmerken , en anderdeels, dat, gelyk het but dier komfie daar door ongelukkiglyk verviel, de gemelde komfte zelve, tot bevordering van de by Hars  JAARBOEKEN, July, 1787. 1773 Hare Hoogheid bedoelde rust in deze Provincie, hese voor als nog zoude worden uicgefteld, zoo om de nieuwe agitatie, die dit in de verfchillend denkende gemoederen zoude verwekken, als uic hoofde van de aanleiding, die meer dan waarfchynlyk ("en de ondervinding van het gebeurde in meer dan ééne Provincie, alwaar juist op dienzelfden dag de vrceslyktte oproeren, plunderiagen en mishandelingen zyn aanrigt, bevestigd dit maar te ongelukkig) daar uit by een doldriftig Gemeen ontleend zoude zyn, onder denfehynvan vreugdbedryven en in den fchuldigen waan van daar mede het Huis van Orange te verecren, de by hen fmeulende en nog fchandelyk aangeftookt wordende begeerte tot oproer en beweging den ruimen teugel te vieren , en zich inveelerlei fpoorloosheden, ten nadeele van den Lande en van de beste Ingezetenen, te buiten te gaan. Dat Hun Ed. Gr. Mog. gerustlyk vertrouwen, dat deze reflexien, gepaard met dien aandrang, welken het gewigt der zaak vorderde, door hen onder hec oog van Hare Koninglyke Hoogheid gebragt zynde, Hoogstdezelve gereedelykzouden hebben overtuigd, hoe raadzaam en convenabel het was, om hare voorgeftelde komst herwaart uit te dellen, en du- niet alleen met Hun Ed. Gr. Mog. mede te werken tot bevordering van 'sLands rust en welzyn, maar ook voor te komen, dat hare heilzame en vredelievende bedoelingen, tegen hare intentie aan, niet wierden misbruikt, om ze tot een verkeerd pratext van tumult en plandering te doen dienen; een vertrouwen , dat te levendiger by Hun Ed. Groot Mog. plaats vind, naar mate zy zich meer geperfuadeert wil/en houden, dat Hare Koninglyke Hoogheid volkomen bereid zoude zyn geween om hare als nu gedeclareerde pryslyke gevoelens ook door daden te realifeeren. Dat ondertusfehen de onve.wagte komst van Hare Koninglyke Hoogheid herwaart, welke niemand , 'sGra. VENHAGE. Ref en antwoord aan den Koning Van Pruisfen  i?74 NIEUWE NEDERLANDSCHE 5sGrü venha ge. Ref. e antivoor aan den Koning Van Pruisftt . mand, die de gefleldbeid van zaken hier kend , eenigzints vermoeden kon, alle gelegenheid voor Hun Ed. Groot Mog., om hunne voorfchrevea bedenkingen aan welgedagte Priniès te doen voor- t houden, hebbendeafgefneden ; hier in alleen dus ^de oorzaak van de gebeurdtenis, by de Memorie van gemelde Heer Extraordinans Envoyé bedoeld, en die zoo wel by Hun Ed. Groot Mog., alsby Zyne Majeltek den Koning van Pruisfen, eene , gevoelige fen.tatie verwekt heeft, moec worden toegefchreven. Dat toch, met betrekking tot die onverwagte komst van Hare Koninglyke Hoogheid, waar omtrent Hun Ed. Gr Mog. als daar van ten eene. maal onkundig zynde, geenerhande orders hadden kunnen (tellen, geenzints vreemd moet voorkomen, zoodanig beletfel in de voortzetting vande reize als heeft plaats gehad; naardien, gelyk Hun Ed. Gr. Mog. vervolgens vernomen hebben , de Heeren hunne Gecommitteerden tot het Defenfiewezen dezer Provincie, aan welken byzonder ook geïnjungeerd was om alles, wat de Provincie zoude kunueu benadeelen, tegen te gaan en te verydelen, uit kragte van deze hunne verpligting, een generale last gegeven hadden om alle Perfonen aan te houden en te ondervragen, en. zoo er iemand pasfeeren mogt, wiens komst in de Provincie voor derzelver rust nadeelig zou de kunnen zyn, denzelven, zonder aanzien, op te houden en zoo lang te bewaren tot dat, dien aangaande, by Heeren Gecommitteerden nadere orders gegeven zouden zyn ; en dat, ingevolge dit algemeen bevel, by het geven waar van, zoo als men geïnformeerd is, in genen deele op eene komst van Hare Koninttlyke Hoogheid, Mevioü. we de Prinfes wan Orange, gedagt was, welgemelde Prinfes dadel yk in haare reize opgehouden is;  JAARBOEKEN, $uly, 1787. 1773 gelyk hec ook even weinig vreemd kan Voorkomen, dat de gezegde Heeren GeCommitteerden,fpoedig van die ophoud ng onderrigc, zwarigheid gemaakc hebben om de voortzetting van Hafe Koninglyke Hoogheid voorgenomen reize, daar hun de intentie van Hun Ed. Groot Mog, dien aangaande ten eenemaal onbekend was: by provifle te laten plaats henben; vooral daar die Heeren Gecommicteerden uit de bekende deldheid van zaken en uit de beweging, die dekomsc van gemelde Prinfes reeds begonnen had te veroorzaken, genoeg konden opmaken, hoe zeeruit deze komfte aanleiding zoude genomen worden toe zoodanige verftoring der algemeene rust als hier voren reeds is aahgeitipt; en zy derhal. ven , daar het bedekte van dusdanige reize eo derzelver zorgvuldige geheimhouding;, ten minRen voor Hun * d. Groot Mog. hec mooglyk üitwerkftl daar van te bedenklyker maakte, niet gezegd kunnen worden de palen eener noodzaaklyke voorzigtigheid te buiten te zyn gegaan, wanneer ly, om de vry zeker te verwagten nadeeligeS gevolgen niet voor hunne rekening te hebben^ Hare Koninglyke Hoogheid hebben geperfuadeerd om hare reize te daken, toe dac zy orders van Hun Ed. Groot Mog. zouden bekomen hebben en er tyd geweest zoude zyn om Voor de publyke rust te zorgen. Dat dit alles, zoo ver Hun Ed Groot Mog.geïnformeerd zyn, zich op eene zeer decente wyze heeft toegedragen, zdo'dtfnig, dat eenige van welgemelde Heeren Gecommitteerde, zelfs Hare Koninglyke Hoogheid op Hare begeerte, en ter be. véiliging van Haar Perfoon, met een Escorte van Ruiters naar Schoonhoven verzeld hebben J dat mede Hare Hoogheid aldaar zynde e,éi arriveert , en iets langer dan éénen dag vertoefd hebbende, na het vernemen van Hun cdi Groot Mog. sprovifionele del'beratien over deze zaak,» goedgevonden heeft, weder naar Nymegen te reAaaaaa tour* 'è GrA* venha- (is. Ref eH antwootd ann d& Koning v/in Pruisferi  'sGra VEn HACE. Ref. en antwoorc aan den Koning van Pruisfen 1776 NIEUWE NEDERLANDSCHE • tourneeren, waarin Hoogstdezelve. tenbewyze, dar. men Haar niets van Hare vryheid benomen had, geene verhindering, hoe genaamd, heeft ontmoet: terwyl ook aan Hun Ed. Groot Mog., noch uit de Misllves van Hare Koninglyke Hoog1 heid, roch van elders", eenige klagten zyn voorgekomen, het zy over het gedrag door welgemelde Heeren Gecommitteerde, ten aanzien van Hare Hoogheid by die gelegenheid gehouden, het zy over iets, dat naar eene onbetamelyke of mjurieufe behandeling of gebrek aan behoorlyke egards voor Hare illuüre Perfoon in het allerminst zwemen zoude, waar door Hun Ed. Groot Mog. zich eenigzints bevoegd of gerechtigd zouden kunnen rekenen, om tegen de meergemelde Heeren Hunne Gecommitteerden, wier demarche meer dan waarfchynlyk een oploop voorgekomen heeft, eenige draf of correctie te decerneeren. Dat Hun Ed. Groot Mog. billyk vertrouwen, dat Zyne Pruisfifche Majefteit dit verhaal van zaken ontfangende, zich wel zal willen overtuigd houden , dat Hoogscdeztlven, met betrekking tot het geval in de Memorie van hem Heer Exttaordinaris Envoyé van Thulemeyer bedoeld, te voien niet met de vereischte onzydigheid is geïnformeerd geweest. En dat hy Heer van Thulemeyer verder nog verzogt word, Zyne Majefteit den Koning van Pruisfeo te verzekeren, dat Hun Ed. Groot Mog. de vriendfchap van Zyne Majedeit ten hoogften waarderende, daar van by alle gelegenheden de ontwyffelbaarfte preuves wenfchen te geven , en ook byzonder van hunne hoogachting es egards voor de Perfoon van Hare Koninglyke Hoogheid Mevrouwe de Prinfes van Orange en Nasfau, maar dat Hun Ed. Groot Mog. ook teffens van de billykheid van Zyne Majedeit meenen te kunnen verwagten, dat Hoogstdezelve nimmer van Hun zal vergen, dat zy eenigzints verzuimen louden alle zoodanige noodzaaklyke maatregelen te  JAARBOEKEN, July, 1787. 177; ee nemen, waar toe elk Souverein, tot confer vatie der rust en welvaart van de Ingezetenen, aan Zyne 2orge toevertrouwd, indispecfabel gehouden en verpligt is. Terwvl Hun lid. Groot Mog. eindlyk nog aan Zyne Pruisfifche Majefteit volkomen zekerheid kunnen geven, dat zy in hunne verdere Deliberatien over deze zaak door geene andere motiven, dan die hec voorfchreven falutair oogmerk bedoelen , bewogen zullen worden. Dat wyders, gelyk Zyne Pruisfifche Majefteit, volgens de gegeven informatien door den Heer Envoyé van Rheede, zich over deze zaak ook heeft geadresfeerd aan het Hof van Frankryk, de Heer Raadpenfionaris zal worden verzogt, gelyk denzelven verzogt word by deze, om van deze Refolutie kennisfe te geven aan den Heer Marquis de Verac, Ambasfadeur van Zyne Allerchristelyfcfte MajeReit by dezen Staat, met verzoek, om daar van zyn Hof de noodige informatien tc fuppediteren. En zal laastlyk van deze R-efolutie by Misfive ook Copie worden gezonden aan de Heeren Staten van de andere Provinciën. De Heeren van de Ridderfchap en Edelen hebben geinhsereert hun Aantekening en infertien onder de Notulen van den o en 10 dezer geinfereert, en daar by geperfifleert. De Heeren Gedeputeerden der deden Delft, Brielle* Edam en Medenblik, hebben geinhajreert hun Declaratoir den 10 dezer gedaan. De Heeren Gedeputeerden der Reden Hoorn en Enkhuyzen, hebben geinharreert hunne Aante. kening den lo dezer gedaan. Accordeert met voorf. Refolutien. De Franfche Gezant De Feracontvong en Aaaaaa 2 zondt h 'sCra- venhage. . Ref. en antwoord aan den Koning van , Pruhfeni  1724 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGa* VENHA- ■ zondt dagelykr postbodens naar zyn Hof, en ook naar Amfteldam. Inmiddels namen de geruchten wegens het nemen van maatregelen door zyne Pruisfche Majefteit, om zig zelve de gevraagde fatis* faëtie, in geval van weigering, te bezorgen, als ook wegens de oplettendheid en werkzaamheid van het Engelfche Hof, dagelyks toe: welken van dezen gefterkt, van anderen verzwakt wierden en voor een niets gehouden. In een onzer dagpapieren las men deze tyding uit Engeland: LONDRN den 13 July. Voorleden dingsdag morgen ten 11 uuren vergaderde het Mjniflery in het Kantoor van den Marquis van Carrmrthen en bleef aldaar tot des namiddags ten a uuien by een. Vervolgens vergaderde het op nieuws aan het huis van den Cancelier, alwaar de raadpleging tot middetnagc duurde, waar na er een Rabinec Courier wierd afgevaardigd aan den Hertog van Dorfet, 's Kordngs Ambasfadtur in b rankryk. j Woensdag wierden er in het Kantoor van oen Marquis de Carmarthen eenitte Depêches geze ■ eeld, welke met allen fpoed naar Berlyn moeiten over gebragt worden, weshalven de Courier, welke met dezelven naar Harwich gezonden wierd, order kreeg om zich, indien er geen Paketbooten waren, te bedienen vaneen Kotter of ander fnelzeilend Vaartuig. In een ander dagpapier namelyk het Rotfgrdamfche, fchreef men aldus: CQ-  JAARBOEKEN, July, 1787. \?J9 COPY van een BRIEF uit WEEZEL den 10 July. Tegenwoordig is hier alles in beweeging. Zaturdag avond kwamen twee Couriers van Berlyn; aanftonds daarop w/erden van hier twee Officiers als Couriers afgevaardigd , de een naar Parys, en de andere over Nymegen naar den Haag. De eerRe kreeg order om deze keer niet ge« lyk voorheen de OoRenrykfche Nederlanden te myden , maar regt toe regtaan over Brusfel te ryden. Zondagmorgen om io uuren wierden alle Staf-Officieren by zyn Excellentie den Generaal Infpecteur van het Westphaalfche Corps den Heer Generaal van Gaudiopontboden, en hun geopenbaard, dat zyne MajeReit den Koning 40 Bataillons lnfantery en 30 Efquadrons Kavallery zoude marcheeren laaten, om de van de riolfmders aan de Princesfe van Orange gepleegde moetwille te wreeken. Men zoude zig dus aanflonds in eenen marschvaardigen ftaat Rellen; voorts daarop wierden alle Kanonnen uit het Arfenaai gebragt, ende anngezegt om fcherpe Patroonen temaaken; de Paken Wagen Knegten worden reeds aangenootnen, en de Paarden zyn ook beReld; den 16 dezer word de Levering voor de Armee den minst aanneemende te Kleeff voor* de Krygs en Domeine Kamer aanb'-fteed, ook zullen met de Schippers wegens het Tranfport te Water onderhandelingen aangegaan worden. Zoo men veinoomen heeft, zal de Armee in twee Colommen marcheeren: de eene gaat by Duisberg over den Rhyn en de andere over Weezel. Heden zyn hier reeds alle de Stallen en Schuuren opgenoomen om te zien hoe veel Paarden dat er kunnen geRald worden. EXTRACT uit een BRIEF uit DUISBERG den 10 July. Ik heb de eer, UE hier nevens te berigten, dat gister zeven Couriers van Berlyn hier door gepasfeerd zyn na het geheele Kleeffche Land , om alle Voerlieden op te haaien, benevens Artillery en Wagen Knegten , die met alle mogelyken fpoed klaar Aaaaaa 3 moe- 'sGra- venhage.  e»ha. X. In de Leydfche Courant N. 85 wierdt het volgende vermeld: 1~V directe Brieven van Bekun, maaken even . We2pig melding van den aanmarscli derPruisllfche Trouppes , als de Memorien van Thule. rrieyer; en men gelooft dat alles daarop zal ned.erkomen, om, even als Vrankryk een Obfervations Corps te maaken; ook misichien om de Mediaeie, die men wil dat te Parys zal begonnen worden, te appuieeren &c. En nog in eene andere Leydfche Courant. Dat 1780 NIEUWE NEDERLANDSCHE klaar moeten zyn: 'er zyn reeds 30 Bataillons Intantery en 20 Lfqadrons Kavallery, benevens de zwarte Husfaaren op weg, om binnen j a 6 dagen hier te zyn, om verder na de Nederlanden te marcheeren : alles is in alarm &c. Daar en tegen fchreef men op eenen gansch andere wyze in andere dagpapieren, b. v. in de Haarlemfche Courant N. 85. aldus; *y erder kan ik U Wel Ed. Geb. verzekeren, dat het gerucht van het byeen trekken der Pruisfifche 1 roepen hier louter olie in het vuur is. Ik voor my kan niet gelooven, dac Pruisfen vyaDdelyke voorneemens zou voeden, en houde dat byeen trekken, alleen op het voorbeeld van trankryic te gefchieden, — Maar gefteld, dat de Gek'erfche en Dtrechtfche AriRokraacen I met den Prins aan het hoofd, eens eenige Pruisfifche Regimenten inriepen, dan zie ik iets vreeslyks in Holland te gemoet.  JAARBOEKEN, July, /y, 1787. 1787 Daar zyn 24. Ruiters van hier naar OudBeyerland getrokken. De Heeren Gedeputeerden van de Provincie van Utrecht hebben ter Vergadering van H. H. Mog. voorgedragen, „ Dat vernomen hebbende, dat by eene Refolutie van de Heeren Staten van Friesland de Rem van de Heeren Gedeputeerden dier Provincie, welken mede hebben geftemd tot de proviiioneele admisfie van de Heeren Taats van Amerongen, d'Averhoult en Strik van Linfchoten ter Vergadering van H. H. Mog. wordt ingetrokken, en de Staten van Utrecht te Amersfoort vergaderd voor wettig erkend worden, zynde het dus alleen de Heeren van Holland en Overysfel, welken bovengemelde Heeren voor wettig houden, hebbende de Heeren van Stad en Lande de geheele zaak overgenomen; zy zig verpligt vonden, nogmaals onder het oog van H. H. Mog. te brengen, dat, daar de Vergadering van den Staat van Utrecht, die zedert de maand Augustus des voorleden jaars te Amersfoort heeft moeten gehouden worden, door al de Bondgenooten altyd is gehouden voor de Souvereine Vergadering van die Provincie, en daar voor alleen, zonder tegenfpraak, erkend; dat dus de Rem van de Gedeputeerden uit die Vergadering nooit in twyffel zynde getrokken , dezelve ook alhiei alleen moet gelden, zy Heeren Gedeputeerden, gemerkt de Meerderheid met hun in« Remt, op het ernftigfte en nadrukkelykftc moe ••Graven hack.  1788 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- enhaE. ■ 4 moeten infteeren, dat de Refolutie, op deii 14 Juny, allezints onwettig, en met over* haafting genomen zynde, dadelyk mag worden buiten effect geiteld, en dat dienvolgens aan gemelde Heeren Taats van Amerongen, i' Averhoult en Strik van Linfchooten, geen verdere fesfie in deze Vergadering mag worden verleend, en aan dezelven verzogt,niet verder te compareeren, en dat deze Refolutie zonder refumtie mag worden geconcludeerd en geëffectueerd. Na deliberatien hier op, is de aanwezende Heer Gedeputeerde van de Provincie van Stad en Lande verzogt, de Refolutie van de rieeren Staten zyne Principalen daar op ten poedigfte uit te werken." Het gedrag der Gedeputeerden van Zeeand, ter Vergadering van Hunne Hoog \iog. gehouden, aangaande het weigeren -an zitting aan de Afgevaardigden uit Utrecht* s door de Staten van Zeeland volkomen goedgekeurd. Hier op hebben de Afge■aardigden van Zeeland voorgefteld; eenen ag te Rellen, om die zaak af te doen, nanenlyk, om den Afgevaardigden uit Urecht geen zitting in de Vergadering van iurme Hoog Mog. toe te ftaan, Holmd heeft zig daar tegen verzet. Zeeland erklaarde verder genegen te zyn, zig aan e Unie te houden, maar tegen de inconftijtioneele handelingen zig te zullen verzeten. Verders hebben die zelfde Afgevaardig* en van Zeeland voorgeflagen, om de Verga-  JAARBOEKEN, July, 1787. i7$o gadering van 'Hunne Hoog Mog. op eene veilige plaats te verleggen, en daar de Ge-1 neraliteir,s Landen thans" van het Krygsvolk ( bykans ontbloot zyn,met den Raad van Staten te overleggen, wat te doen met de Generaliteits magazynen en de weinige aldaar zynde troepen. Hunne Ed. Groot Mog. hebben, op het . verzoek van het vereenigd Genootfchap te Langeraar, Korteraar en Aarlanderveen , het zelve in Hoogstderzelver befcherming genomen. Het Genootfchap te Roelofaartjensveen heeft by requeste Hunne Ed. Groot Mog. verzogt, om mede begrepen te zyn in Hoogstderzelver Refolutie van 6 September 1786; als mede om geweeren en patroontasfen, van het Land te mogen hebben. Het eerfte punt van dit verzoek is in handen der Leden gefield, en het tweede aan Gecommitteerde Raden gezonden , om daaromtrend te bevelen. De Afgevaardigden der ftad Rotterdam hebben ter Vergadering van Hunne Ed. Groot Mog. voorgefleld, om de drie Hollandfche Admiraliteits Collegien aan te fchryven, geene Schepen door den Admiraal Generaal te laten gebruiken, dan alleen tot befcherming van de Zeevaart buiten 'sLands; de Officieren, die hier in anders handelen, niet meerder te betalen; en de goederen der hier in weigerende Admiraliteiten in beBbbbbb flag 'sGua- enha-  'sGr venha ge. 1790 NIEUWE NEDERLANDSCHE l' flaS te neemen. Dit is in handen van het ' peifoneel befoigne gefteld. De brieven van de Staten van Friesland, over het doen bydraijen van het Tagt van Gecommitteerden van Friesland tot het Defenfiewezen en Quota's , door de Uitleggers op het Y gepolteerd , als mede over het aanhouden van de Princes , waar door zy meenen , dat het vereffenen der gefchillen onmogelyk wordt, by Hun Ed. Gr Mog. ingekomen zynde, is den 16 July de eerfte in handen gefteld om berigt, en de tweede voor Notificatie aangenomen. By Hun Ed. Gr. Mog. is ingekomen en Commisforiaal gemaakt met het groot befoigne , een brie!'van Gecommitteerden tot het Defenfiewezen dezer Provincie en derftadUtrecht, houdende, „Dat zy van alle kanten ontvangen hadden de blyken vandenyver van het beste gedeelte der Natie, om het Vaderland te befchermen en Hun Ed. Groot Mog. getrouw te zyn; dat zy niet hebben nagelaten dien yver op te wekken; dat zy voorts gehad hebben eene Deputatie der gewapende Corpfen en Schutteryen van de aanzienlykfte Steden in Holland, die hun te kennen gaven, dat hun aangenaamfte belooning zoude zyn, dat 'er van wegens H.Ed. Gr. Mog. eene plegtige goedkeuring van het verrigte der Genootfchappen en Schutteryen, als mede eene belofte van fchadeloosHelling, zo voor de Weduwen der gefneu- vel-  JAARBOEKEN,' Jufy, 1787. 179I velden , als voor de verminkten in dienst van den Lande, gefchiedde, met verklaaring, dat Hun Ed. Gr. Mog. gezind waren, om na het eindigen der troebles, den invloed der Burgeryen op de Regeering, en zulks op een billyke voet, daar te Rellen; dat zy Heeren Gecommitteerden dien conform aan Hun Ed. Gr. Mog. advifeeren, en verder imploreeren, dat ook aan de Militairen, die getrouw aan Hun Ed. Gr. Mog. blyvende, in Hoogstderzelver dienst fneuvelen of verminkt worden, een dedomagement voor hunne Weduwen, of voor hun zeiven, toegelegd moge worden, leggende gemelde Commisfie daar toe over een Plan van fchadeloosftelling." Op eenen anderen brief van gemelde Heeren Gecommitteerde tot het Defenfiewezen, is goedgevonden te verklaren, „ dat aan de gemelde Commisfie behoord gegeven te worden, eene lyst van den Raat der magazynen: voorts dat door de Militie in het Cordon de ordres van den Generaal van Rysfel geobedieerd moeten worden, en is Saturdag bepaald om de plaatfen der deso* bediente Officieren van Hes/en -Kasfel te vervullen, alsook de vacante plaatfen onder Snljard" Verders wierdt by H. H. Mog. goedgekeurd het bevel van Gecommitteerde Raden aan den Krygsbevelhebber van Goedereede, om de Juftitie by te ftaan in het dempen der oproeren, en geweld met geweld te keeren. Bbbbbb 2 Den 'sGra- VBHHAUE.  1792 NIEOWE NEDERLANDSCHE 'sGra^ venha ge. Fm: Den 17 July wierdt by H. H. Mog. tegen de overneming van Holland, Overysfel en Groningen, beiloten, „ om den Fiscaal van de Generaliteit te gelasten, om te dienen van Advys aan den Raad van State over 't weigeren van berigt van den Lieutenant Collonel van de Poll, commandeerende aan de Vaart, wegens 't gebeurde aan 't Gelderfche Jagt; als mede om te advifeeren, wat te doen met de Officieren die ongehoorzaam zyn aan de bevelen der Algemeene Staten." Ook is beiloten, wegens den weerlozen ftaat der bezettingen in de Generaliteits Landen, rondgaande brieven aan de Provin * eien af te zenden. Verder is een rapport uitgebragt, om Holland by eenen brief aan te moedigen tot betaaling van het Krygsvolk, het welk op bevel van den Raad van State, uit het Cor. don, van Hollands grondgebied, is getrokken, en op derzelver repartitie ftaande. Ter buitengewone Provinciale Vergade?ring der gewapende Burgercorpfen, te Leyden in deze maand gehouden, is door de Afgevaardigden van 't Haagsch Wapencorps, den 17 July 1787 dit onberaden (om niet meer te zeggenj voorftel gedaan, 't welk toont, hoe de drift al meer en meer klimt, en eindelyk geheel het fpoor byfter wordt.  Jaarboekenj juiy, itfn. im Voorflel door Gecommitteerden van V Haagfche Wapen Corps, voor 't Va \ der land, ter Extraordinaire Provin- < ciale Vergadering, gedaan den 17 July 1787. fyc bewerken, dat Willem van Orange , als een J- gedeclareerde Vyand dezer Republiek, ebde* eerfte aanRokcr van Burgermoord en Oproer iü 1 dit vry Gemeenbest, fchuldig verklaart worde ^ aan gekwecRe MajeReit, rebellieën hoog verraad}/ dat by ten eeuwige dage van alle zyne Waardig- < heden en Eerampten met de daar toe Raande Tractementen ontzet, en voor altoos uic het grondgebied dezer Provincie gebannen worde, en de lchadedoor den verderfelyken Burger Oorlog geleden , cn noz te lyden zo veel mogeiyk op Zyne Goederen en Bezittingen worde verhaald; dat ook Zyne Gemalinne, welke in deze hachelykeomflartdjgheden het oproer in de verblyfplaats van Hollands Staaten door haare tegenwoordigheid heeft getragt aan te Rooken , en dus aanleiding tot een verfchriklyk Bloedbad in de Hofplaats te geeven; deeze Provintie werde ontzegt, en nimmer by fuccesfie als Gouvernante werde toegelaaten; als mede dien volgens derzelve Kinderen, welken boven dien van Kindsbeen af het Dispotismus hebben ingezogen, en reeds blyken toonen de verderflyke Principes van heerschzugc en geweld te zyn toegedaan, van het Erfftadh'oudeifchap, als reeds door ha^e Ouderen verbeurt zynde, vervallen werde*- verklaard. Tot bereiking van' dit heilzaam oogmerk dringt hec Vry Corps van 's Hape aar» aac 'n de ftemhebbende Steden de GecdnR;-ueerciens in die geene, welke reeds het pe]ui.-«lebben dezelve te bezitten , of anderzints^p i/aderlandfche Schutteryen , Genootfchappen -n Sociëteiten by hunne Vroedfchappen aandringen om derzelver Gedeputeerdens ter Vergadering van Staat zo fpoedig doenlyk met bovenge. melden last te voorzien, en dat ter gelyker tyd Bbbbbb 3 de sGra« ENHAiE. Voorftet an 't iaagsch ewa- end torpSi  1794 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGrA' VENHA(.li. de Vaderlanders in de kleine Steden en ten platte Lande ten zelve einde nadrukkelyke Adresfen ter Vergadering inleveren, om dus in een tydftip de geduchte ftem van alle braave Nederlanders teffens ter Vergadering te doen horen, en dezelve eindelyk eens van effect te doen zyn. Op dit voorftel, welk een ftaaltje oplevert, wat van de volksinvloed van zodanig een gewapend Corps te wagten was, wierdt den ïB dit gerapporteerd: Rapport van Gecommitteerden ter Examinatïe van het bovenftaande Voor' ftel van het Genootfchap in 's Hage, gedaan ter Extraord Provinc. Ver» gadering den \% July 1787. r\e Commisfie, gechargeerd met het onderzoek 1-/ der gewichtige Propofitie door het Vry -Corps van 'sHage ter deezer Vergadering gedaan, heeft de eer by dezen te rapporceeren , dat zy na eene aandachtige befchouwing van den tegenwoordige» Staat der zaken, en ferieufe overweging van het geen den Lande in dezen meest oorbaar zoude zyn , best zoude oordeelen zich in deze proviiloneel te bepaalen, en door de kragtigfte indantie van wege deze Vergadering by Hun Ed. Gr. Mog. daar op aan te dringen, dat Willem de V., als deoorzaak v;n alle de ons drukkende rampen, dadelvk wor'e gefuspendeert V» alle die hooge qualiteiten,welke hy by dezeProvit/je bekleed, met verlies van de Emolumenten en 'fraclamenten daar aan verknogt, en dat voorts ïnn hem VVib lem de V., en alle den Zynen het Tenv0jrcjezer Provintie provifionee! worde ontzegt. En voorts , oaar ten opzigte der fufpenfie by-on vroeger Aores door deze Vergadering reeds een* ge nftantien zyn gedaan, zoude Commisfie van Advies zyn, dat dit vernieuwde Voorftel te gelyk met de ontzegging van het Territoir behoort tc  JAARBOEKEN, July, 1787» -705 te worden gemaakt tot een Ingrediënt vari dit 1 . npdwawirfwaar van op gisteren,door de Lom. VE SSe?op dePropoütie vm Delft gedecemeertGE hi Voorltei gedaan is, terwyl de Commisfie ter bevorderiDR van deezè'gewichtige zaak die m.d. delen aanpfys^, «elke by de Propofit.e zyn opgegeven. Gemelde Vergadering van Burgercorpfen is vervolgens gefclieiden op reces. Op weigering der Regeering van Ysfelfteyn, om de fels der Stad, zonder bevel van den Prins als Heer van Ysfelftein, over te geven, is aan dezelve nogmaals het zelve door de Staten van Holland, onder bedreiging van ftrenge maatregulen, geboden. Het perfoneel befoigne den 18 July reeds een rapport uitgebragt hebbende nopens het voorftel van Rotterdam van daags te voren, is overeenkomftig van het zelve by Hunne Ld. Groot Mog. beiloten, en zyn de Admiraliteits Collegien in Holland gelast, geene hunner Schepen of andere Vaartuigen anders te laten gebruiken, als tot beveiliging van de Vaart en Koophandel der Ingezetenen naar buiten, en tot dat einde, waar toe zy uitgerust zyn en betaald worden, het zy de Admiraal Generaal, of wie het ook zy, anders rnogte komen te bevelen, op ftraffe van geene betaling meer te zullen ^nieten. En verders zyn de Admiraliteiten fe Amfteldam en in het Noorder Kwartier gelast, om te zorgen, dat hunne Schepen, è Bbbbbb4 die Gra» SHA"  *sGra venha' ce. I7c6 NIEUWE NEDERXANDSCHE ■ die beftemd waren om uit te zeilen, derzelver beftemming ten fpoedigften vervolgen, en Gecommitteerde Raden verders ge* last, om op dit alles een wakend oog te houden. Den Ritmeefter van der Duyn van Hesfen Pbilipsthall, is op zyn verzoek verfchoond, en beiloten, hem zynen rang en Compagnie te laten behouden. De Genootfchappen te Durgerdam en Bleiswyk zyn in de befeherming van Hunne Ed. Groot Mog. genomen. De Heeren Gecommitteerde Raden ter Admiraliteit te Amfteldam, hebben aan Hunne Hoog Mogende, den 18 July, gefchreeven deezen brief. HOOG MOGENDE HEEREN! l?y onze Misfive van den dan daar toe, Bbbbbb j vol- 'sGra» (ïnhae. riefvan ! Admi' tl. aan I.H.M.  'sGai VENHA CE. 1793 NIEUWE NEDERLANDSCHE . volgens het rapport van den Kastelein , geen ge. tegenheid geweest zynde, hebben wy geoordeeld U üü. nader te moeten fcbryven de redenen waarom wy u Ed. voor ons gerequireerd hebben en wel om ons de volgende vragen nordeling te beantwoorden: Hoe veel Vaartuigen U Ed. onder uw Commando heeft1? Waar dezelven geposteerd f"i 77~" °P welJ magt tegen gaan en dezelve befghermen," De Algemeene Staten hebben de Staten van Holland by eenen naderen brief wederom Jiangefpoord, om tog alles betreklyk het ge- sGua» iNHAS. 'Wem. m 'rank -' y£ weens de lediatie  'sGb ge. 1802 NIEUWE NEDERLANDSCHE 4-val van de Princes te hertellen: dan dit is "egts voor Notificatie aangenomen. De gerugten omtrend de oplettendheid en de werkzaamheid der Groot Brittannifche en Pruisfifche Hoven bleven nog aanhouden, ivlen las in een dagpapier het navolgende: A MSTERDAM den ao July. De Engelfche *7 ^«w» van den 17 July, heden morgen aangekomen, fpreken van eene den 12 deezer te Londen geflotene Ofenfive en Defenfive Alliantie, tusichen de Hoven van Berlin en Londen. Voorts melden zy, dat de beide genoemde Hoven met dat van Verfailles, ernltig bedacht zouden 'zvn ten einde de gefchiilen, in deeze Republyk plaats hebbende, zo mogeiyk, op eene miunelyke wvze te vereffenen. 3 B de Utrechtfche Courant, meldde men mt'sHage den 18 July. T\e Envoyé Rheede te Berlyn heeft by Misfive, ^ in dato 10 deezer aan H. H. M. kennis ge' geeven, dat aldaar eenige ordres aan de Troupes waren gegeeven, om zich marschvaardie te houden. ° Men vergelyke met dit uittrekzel bl, 1784. In de Brielfche Courant N. 88. aldus: r\e Ridder Harris heeft (zoo men verzeekerd) *f yding ontvangen, dat by het Engelsen Mi. niftene was doorgegaan, om zyn Hoogheid te mamtmeeren in alle zyn rechten en waardigheden ; en, men heeft met brieven van den 17deezer uit Londen berigt bekoomen, als dat 'er tus« fchen den Koning van Groot Rrittanje en de Ko-  JAARBOEKEN, >/y, 1787. 1803 Koning vnn Pruisfen een Of» en Defenfive Alliantie is aangegaan, en dat de Depêches met alle , mogelyke fpoed naar Berlin moeien dVérgèbracht, worden, hebbende de Courier, welke met de Depêches over Harwich zou verdekken, ordre gekreegen, om, zo 'er geen PacquetBooten waaren, als dan een Kotter of eeu ander fnelzeiiend Vaartuig te moeten neemen. Van wegen Zyne Keizerlyke Majefteit en den Koning van Pruisfen, is volgens echte berichten aan den Keurvorst van Keulen den doortocht zyner Troupes door het Munsterfche verzocht, en de Keizerlyke Troupes zullen te Givetin'tLuikfche, circa 4 uuren van Maastricht geleegen een Campement formeeren. Voorts zyn de Hesfifche, Brunswykfche, en Hanoverfche Troupes mede in aanmarsch. Men las in de Franfche Courant, in het nabuurigCleef wordende gefchreven, onder den tytel van Courier du Bas-Rhin: iemand als een Verrader van zyn Vaderland 111 heeft kunnen uitfiroojen, dat de Koning van Pruisfen geene orders tot het marcheeren van zyn Troupes heeft gegeeven, maar vroeg of laat zullen die Verraders daar voor loon naar werken er» langen. Ondertusfchen zyn wy in 't zeekere geïnformeerd, dat de Baron van Rheede een tweede Memorie uit naam van den Koning van Pruis» lèrj, om aan Haar Hoog Mog. te overhandigen, heeft afgezonden, waarby Zyne Majefteit allernadrukkelykst voor de tweede en laatfte reize, een prompte en eclatante fatisfvidtie eischt wegens het attentaat aan Zyne Koninglyke Zuster aangedaan, met expresfe wil, dat de Aucteurs daar van geregtelyk moeten geftraft worden, of dat by weigering van dien Zyne Majefteit zich zelfs fatisfaétie zal bezorgen. De tyd zal leeren of s Gra-  1804 NIEUWE NEDERLANDSCHH 'sGra. venha- au. of Haare Koninglyke Hoogheid kan worden gehouden voor een Onderdaan van eene Factie, welke de besten en talrykften van hunne Natie zuekt te ondertebrengen. Wy beoordeelen die berigten niet: wy vernaaien dezelven eenvouwiglyk. Nog las men in de Haagfche Courant : EXTRACT uit een Brief van WESEL, van ^ den 18 July. Hec geen ik den 10 dezer geichreven heb,is en blyfc zoo; alle de Ambachten zyn onophoudelyk bezig mee hec noodige voor de Veld Equipagie gereed te maken: Yder Officier krygc een Ry- en een Pakpaard, benevens een Pakknegt, en de Kapteins hebben ro Paarden voor de Tenten ; deze Paarden en Knegts zyn bereids in het Land opgefchreven en gifieren zyn te Kleef de Magazynen geaccordeert,- de Proviant Bakkers en Chirurgyns voor de Hospitalen, want de Veld Chirurgyns blyven altyd by hunne Compagnien, worden aangenomen; ook zyn de Legers by Emmerik en Goch afgeftoken, doch de nadere order tot den marsch is er, zo veel men weet, nog niet; voorts is de Courier, welke den 7 dezer naar Parys gezonden is, nog niet terug: ons Garnifoen beftaat tans uic 4800 man, in Goch en in Gelder leggen te famen 1200 man. Integendeel beyverde men zig, om deze berigten in andere Dagpapieren vlak tegenspreken : by voorbeeld in de Zuidhollandfche Courant van den 20 July: r\e Baron Rheede, Envoyé van dezen Staat aan het Hof van Berlyn, heeft aan Hunne Hoog Mog. gefchreven, dat het gerugt der gegevene Of-  JAARBOEKEN, July, 1787. 1805 Ordres van den Koning van Pruisfen, om Troepts naar de Nederlanden te zenden, GiiHEEL ONWAAR is, en dat er in 't geheel geene or dres gegeven zyn, die daar gelykenis na hebben. Een ieder zal zig verwonderen moeten over den toon, met welke men de goede Ingezeten misleidde, als ook over het oogmerk, welk men daarmede voor hadt. In de Haarlemfche van den,, zelfden dagtekening fchreef men: TV/fcn meent op zeer goede gronden te kunnen iVi. verzekeren, dat alle fchrikbaarende gerugten, nopens den aanmarsch van Pruisfifche Troe-' pen, van alle grond ontbloot is. De Marquis de la Code, Schoonzoon van detf Marquis de Verac, Ambasfadeur van Frankryk, is gisteren naar A mfierdam vertrokken, Ook is ten zeiven dage vertrokken de Chevallier de Bourpoin, Legationsfekretaris van den Hertog de la Vauguyon, thans Ambasfadeur des Konings van Frankryk te Madrid, medéneemendegewigtige Depêches naar Vfcrfail!es,en van waar die Ridder binnen 2a 3 weeken hier terug gewacht wordt. Den 15 July was de Vrouw van Johannes Olivier , woonende te Zalt-Bommel, en Schryver van de Gelderfche Hiftorifche Courant, te Rotterdam aangehouden met haare Couranten'. Waar op de Heeren van de Weth te Rotterdam deswege fchreven aan Gecommitteerde Raden; welk Collegie hier van kennis gaf aan de Staten van Holland. By Dezen wierdt het verkopen en verfpreiden van de Gelderfche Courant in deze Provincie verboden (*). Dus is door Ge- com- (*; Vergelyk hier voren bl. 2c6-209« Cccccc 'sGra- vènha-' hé.  i8có" NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra VENHA' 6E. Aanfch en verboi der Gekt Cour. Ook •committeerde Raden aan de Bailluwen, Hoofdofficieren en Schouten in deze Provincie den 18 July deze aanfehryving gedaan: EERZAAME, VROME, DISCRETE, GOEDE VRIENDEN! i f\p het geene door ons ter Vergadering van Hun ^ Ed. Groot'Mog. in confideratie is gegeven , aangaande het debiteren van de zoogenaamde Gel. derfche Hiftorifche Courant binnen deze Provinciehebben Hun Ed. Groot Mog., by Refolutie van den i3 dezer, goe dgevonden den Prokureur Generaal, mitsgaders den Advocaat Fiscaal by ons Collegie, en voorts alle de verdere Graaflykheids Officieren binnen deze Provincie by aanfehryving te gelasten, om al het verder debiet van de voorgemelde zoogenaamde Gelderfche Hiftorifche Courant, welke tans door Johannes Qtivitr te ZaltBommel, gedrukt wordt, op decfficacieuRe wy. ze doenlyk, binnen deze Provincie te beletten, onder welke Tytel of Benaming dezelve naderhand zoude uitkomen of gedebiteerd worden ; mitsgaders en tegen de Diftribueeurs van alle zoodanige Gelderfche Couranten het recht van de Hooge Overheid, met alle diligentie waar te neemen en te vervolgen ; alles onverminderd de Procedures , welke tegens tjerr voornoemden J. OH. vier zeiven, byaldien dezelve zich binnen deze Provincie vertoonen rnogte, ter zake voorfchreven zoude mogen geëntameerd worden: waar van wy, ingevolge van de Qualificaciedoor HunEd. Groot Mog daar toe op ons verleent, aan ui. by dezen kennisfe geven, met adhortatie van wegens Hoogstdezelve om aan den Bailliuw van ul.-Difttict. in de Executie van 't gunt voorfchreven is, op alle mogelyke wyze behulpzaam te zyn.  > JAARBOEKEN, July, 1787. 1807 Ook wierdt in deze Hofplaats, en elders in de Steden by de Boekverkopers, dit briefje rondgebragt: Tn^evolge de or ire van Hun Ed. Gr. Mog. de 1 Heeren Staten van Holland en Westfriesland, word een iegeiyk op hec rigoureust verboden, het uicgeeveu en vi rkopen van de zogenaamde GELDERSCHE HISTORISCHE COUKANT, welke thans dour Johannes Olivkr te Zalc Bommel gedrukt word» Hage 18 July 1787. Gem. Courantier gaf in een volgende Courant N. 87. van den 19 July 1787. dit verhaal op van de gebeurtenis, die aanleiding tot het vet bod van zyne Courant in Holland gegeven hadt: Relaas van het wedervaren van de Huisvrouw van den Uitgeever des bovenflaande Declaratoirs, zoo te Rotterdam, hetrekkelyk tot de gastvryheid en de èefchikking over haren wettigen eigendom, als op hare reis naar Zalt Boemel, wegens de Patriottifche maatregels eener rrye Republikainfe overheerfching, Vrydag avond den 13 July 1787 om agt uuren * kwamen zes pakken met de bovendaande De* claratoiren (*) en eenige Gelderfche Couranten met een Wageu uit Zalt Boemel te Rotterdam. Myn Nigtje, die met die Rytuig was gekomen om my af te halen, hadt alle moeite gedaan om de papieren droog te houden , dan door de geweldigen regen waren zeer nat geworden. Wy refolveerden dus om ze fchielyk los te maken en te verpakken. Myn fader was ons zeer behulpzaam in het aanbrengen van kardoespapier ea touw en Cccccc 2 pre-s (*) Zie hier na bl. 1818. '«•Gra» VEKHAGE.  i&>8 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra venhace. Verhab wegens de Gela Bijl, Courant . prefenteerde ons te helpen pakken, dan hiervoor bedankten wy. Duizend Exemplaarcn waren a ia de Boekverkoper Agé in 's Hage geadiesfeerd, öoo aan Arents te Amflerdam, 300 aan Perk te / Leiden, ico aan Poelman te Delft, 400 aan Hake te Rotterdam , 25 aan Poolman te Schiedam, , 12 aan Dekker te Overfchie en 12 aan Monté ..e Middelharnas. In het Amtlerdamfche pak voeg- , den wy het ordinair getal van 350 dagelyke Couranten , benevens 75 diverfe Nummers dieontboden waren. In het Leidfche pak wierden ook 5j losfe Couranten ingedoten. Terwyl myn Nigtje en ik bezig waren deze pakken weer gereed te maken, hadt myn Vader een Exemplaar der Declaratoiren genomen om bette leezen. Wy kwamen vervolgens by elkan» der aan tafel, hadden een vriendelyk gefprek bet geen als naar gewoonte fchielyk over de tegenwoordige tydsomdandigheden begon te rouleeren, zonder dat egter nu of NB, naderhand een woord over de Declaratoiren gefproken wierd. Dit gefprek duurde eenigen tyd, wanneer ik begon te bemerken, dat myn Vader driftig en moeilyk wierdt; iets het geen Zyn Ed. wel eens meer by zulke gelegenheden gebeurt, uit hoofde van zekere, hem eigene onbeftendigheid, waardoor hy zomtyds vry wat in gevoelen varieert, en mede voor het patriottismus wil yveren. Ikzogc bet gefprek op een ander onderwerp te brengen, dan dit mislukkende, rees ik naa den eeten op, wenschte de familie wel te rusüen en ging boven op myn kamer. Omtrent een half uur daar. vertoefd hebbende, hoorde ik, eenige bevvegirg beneden, en merkte, dat myn Vader uit wilde gaan, maar door myn Moeder hierin wierdt terug gehouden. Weinig tyd daarnaa wierdt de huisdeur vry onzagc toegetrokken. Ik verbeelde my, dat myn Vader nog bepaaldelyk uit moest gaan, fchoon ik naderhand gewaar wierd, dat het omtrent elf uuren was, en begaf my te bed, dan ik had niet  JAARBOEKEN, July, 1787. 1809 niet laDg in rust geweest, of ik hoorde, dat de meid aan myn moeder zeide (welke door doofheid zelf niet had kunnen hoorea), Mynheer wil naar den OfScier, hy wil die pakken uit den huis hebben, hy zeit dat het landverraad is, dat de Gelderfche tooneelen hier zouden geopend worden , het land in een bloedbad en wat al meer. — Ik beraade my niet lang, maar flond op, riep myn 'Nigtje en myn Dienstmeid op; en deed: alle üe pakken uit het beneden vertrek naar boven brengen, om nergens mede verrast te worden, floot myn kamer en ging weer te bed. Dan op dat zelfde moment hoorde ik myn Vader t'huiskomen, verzeld van eenige perfoonen, die ik aan de ftem niet kende. Ik luisterde zeer fcherp en hoorde Vader zeggen, ja heeren, ze zyn weg, Gaar hebben zegelegen, maar ze zullen den huize uic wezen , *t is te laat. Ik dagt, dat geldt de pakken, verheugde my, dat ik ze had laten wegneemen, om dat ze anders dcnkelyk buiten myn weeten my zouden zyn ontroofd geworden. Nieuwsgierig zynde, wat foort van lieden myn Vader eigentlyk by zig hadt, deedt ik myn kamerdeur open en zag van de trap af benedendrie of vier gewapende Burgers ftaan. Ik floot myn deur weer en wagtte gerust af, wat er van zou worden. Naa een half uur toevens gingen de Burgers heen en Vader begaf zig te bed. Toen begon ik my te verbeelden, dat de historie geëindigt was, maar een oogeublik daarnaa wierd er gefcheld. De Meid van myne Ouders vroeg my, moest openen. Ik antwoordde ja; lntusfchen wierd er voor de tweedemaal zeer hard gefcheld. De deur open gedaan zynde, hoorde ik, dat 'er na my gevraagd wierdc, en ik ging na beneden. Daar zag ik iemand ronder monteering, die my onbekend was, verzeld van eenige Burgers in hun uniform, dog zonder geweer en een Stadsbo e. Jn het voorhuis en op de floep ftonden eenige gewapende Grenadiers. Myn Vader was Cc cc cc 3 in- 'sGra. VENHA GE. Verhaal wegens de Geld. Hifi. Courant.  iRro NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sCr/ ven HA ce. Verha wegens de Gek Hifi. Courati intusfchen ook weer opgeroepen en fprak ftil met . dien voor my onbekenden perfoon, die in geen uniform gekleed was. Ü.ze wenddïï zig vervolgens toe my en vroeg , of ik hier feeïiige pakken hadont- ?/fangen. Ik verzogt te ino-jen wceten,met wier» ik fprak. Ik ben d n Hoofd Officier, was bet t. antwoord Dezelfde vraag aangaande de pakken wierdt herhaal i, die ik met ja beantwoordde. f. Waar zyn die pakken , was toen de vra igi Boven op myn kamer , was toen myn antwoord. Wat is erin die pakken? Gedrukte Papieren. Mag ik ze zien ? ja wel Mynheer Wiljeze dan wel eens afhalen ? Zy zouden my te zwaar zyn, maar beJieft Mynheer boven te komen. Neen, maar de Schutters zullen ze afhalen. — Myn Nigtje *ing rneê om die luiden den weg te wyzen. -~ Intusfchen vroeg my de Hoofd Offic.er, hoe zyn die pakken hier gekomen? Met een Wagen. Zynze van Bommel gekomen? Ja. Is er iemand meegekomen. Ja, myn Nigtje. Hoe oud is datmeisje? iö Jaar. Is die hier gelogeerd? Ja, Zoo, dan moet ik die Juffrouw ook eens fpreeken. — De Schutters kwamen met de pakken af, en leidden ze op tafel. ■ Ik ram het vvooi d en zeide tegen oen Hoofd-Officier: Mynheer ziet wel, dat ze verzegeld en gesdresfeerd zyn. Ja wel, zei hy, en vroeg my, of ik ze wilde openen. Ik antwoordde, daar weet ik geen reuen voor, Mynheer. •— Er was toevallig egter een paket, 't geen niet verzegeld was, beftaande uit eecige na gisfing 3co Exempfeateh: die boven de voor de Boekverkopers gefchikte getallen gezonden waren, eigenttyk om de uitvoering vaÜ nieuwe orders te Rotterdam te laten -doen, dog 't geen vetgeeten was my te melder, waarom ik dezelve los in een papier had gebonden, met oogmerk om ze weer mee bas* buis te neemen De Hoofd - Officier liet dat pak losmaken , ram er een uit tn vroeg my , of de overige pketten van Jenzelfden inhoud wam? Ik antwoordde ja. Zynze allemaal hetzelfde?  JAARBOEKEN, July, 1787. i8ir dc ? ja Mynheer. ~ Hy reeds op en ging by myn Nigtje, vroeg haar, of zy mee de pakken wasmeegekomen? Ja, was haar antwoord. Of zy ze van Rommel had gebragt? Ja, antwoorde zy. My vervolgens weeraanfpreekende, zeide hy: ikheb Hiet.Burgemeestcreri gefproken, en ik zal de pakken meê nemen. Ik antwoordde; Mynheer moei handelen zoo als hy meent vetpligt te zyn, maar ik protefteer tegen ade kosten en jchade, die er door het ontvoeren van iets, ,t geen my tn eigendom toekomt, voor my op zouden kunnen vallen. -~- Ik verzogt den tiode, die met papier en polloot in de hand ftond, dat hy dat wilde noteeren. —- De Officier vroeg my toen, hoe lang ik in de Stad geweest wasV Omtrent 14 dagen. En wanneer wouje weer vertrekken? Morgenogtend om Hunren. Dat zal je niet kunnen doen, je zult dienen te wagten tot 1 2 uuren. Mynheer, myn huishosdeiyke omltandigheden perrntiteeren niet, dat ik langer als tot morgen uitbiyf; als ik ten 12 uuren afry, kan ik 's avonds niet in Bommel weezen- Ja, ja, het is in 't langst van de dagen, dan moet de voerman wat meer doerryden. Mynheer, ik ben in geen fituatie, dat ik zoo per post kan reizen, en ik inüeer dus zeer dat er geen vertraaging aan myn vertrek worde tcegebragt. Nu, ik zal er de Heeren over fpreken: ik denk wel, dat gy voor uw perfoon zult kuc nen vertrekken, maar of uw nigtje meê zal gaan, dan weet ik niet. Ik verzoek dat dan wat fpoedig te mo. gen weeten. Nu , wagt tot morgen ogtend om lo uuren, en dan zulje befcheid hebben, of je kunc gaan en of je Nigtje ook meekan gaan, ~- Toen wierdt my weder gevraagd, waar de voerman ftalde? Dat kan ik niet zeggen, was myn ant. woord. Men vroeg het zelfde aan myn Nigtje , maar die wist het even weinig als ik: wy hadden den voerman flegts beiast 's morgens om 8 uuren by ons te komen, en hadden niet noodig gevonden te onderzoeken, waar hy zig dien nagt C c c c c c 4 zou 'sGra- VEMHAGE. Verhaal wegens de Geld. Bijl. Courant .  'sGra VENHA GS. Verhaa wegens de Geld. Hifi. Courant 1812 NIEUWE NEDERLANDSCHE , zou ophouden. Ondertusfehen was my door een der Schutters gevraagd, of ik het niet was, diehy voor een paar dagen in een Eargoa had zien rvden met den voerman Klaas Vervloei. Ik antwoordde, dat kan wel wezen, maar ik ken den naam niet van dien voerman — Wel hy hadt een Oranje kamifool aan. O ja zeide ik, dan nebje wel gezien: met dien man heb ik verfeheide maaien , gereeden. oMl?/7Ss-nu gereed om te vertrekken. De Hoofd-Officier Rondt op, toen ik juut bedagt, dat er in iomm.ge paketten ook Couranten gefloten waren : ik zeide dit aan den Hoofd-Officiér, met by voeging, dat de verzending daar van geene vertraaging ken lylen. Wel men zou dan de pakken openen en de Couranten er uit nemen. Dit wierdt door de Schutters verrigt. De Officier nam een Courant en begon dezelve intezien. JVlvn tfdef\ £m ëeduurende deQ gantfehen tyd den rJ oord-Officier h.,dt getragt op te zetten , en aan te lioken , zei toen ook: wel ik zou de Couran • ten en al den donder maar meenemen. Die hadt ingang, en de Officier zeide, ik zal de Couranten en alles aan de Heeren laten zien en maken die geen zwaarigheid, zoo zullen wy ze verzenden. De pakken toen geopend zynde,nam ik uit een derzei ve een Commisfie brief ie, en zeide aan den Officier: zie daar Mynheer, met zoodanig briefje, t geen door myn man ge teekend is en waar op de prys is gefield, worden de papieren verzonden: Mynheer zal dus wel gelieven optemerken, dat het geen fiuk is, dat in 't geheim zou ttagten verfpreid te worden. .— Hierop wierdc my mets geantwoord, maar de pakken wierden toegebonden — rnen weigerde my zelfs op myne begrerte het paket te iaten, *t geen ik van zins was geweest weder mede te nemen — men rieo twee gewapend. Grenadiers en een gerigts dienaar boven ~ deze namen de pakken op en het ttezelfchap vertrok — de Schutters bleven rondsom het  JAARBOEKEN, July. 1787. 18:3 het huis zweeven, dan eens op de ftoep, dan eens in een ftraatje aan de overzy, dan eens ee nige huizen verder; maar zoo veel ik heb kuonen gewaar worden, waren ze niet gewapend. Jk moest toen met geduld afwagcen, wat boodfebap ik ten to uuren krygen zou. Om half tien had ik nog niets vernomen, ook niet van den voerman : dus begreep ik, dat men dien ook had opgezogt — ik zond iemand uit om denzelven uittevorfchen en hem vindende te zeggen, dat hy tegen 10 uuren zou infpan;:en» Hy liet my zeggen, dat hy 'snagts om twee uuren ook ten bezoek had gehad van eenige gewapende manfclnppen, en dat die hem h.-jddm aangezegd vcor tien uuren geen hand aan paarden of wagen re (laan. Er kwam quartier voor jo uuren een Stadsbode by my, en kwam my zeggen uit naam van Heeren Schepenen en van de Werh, dat ik myn reis kon voortzetten zonder verhindering; en dat de Heeren met de papieren zouden handelen, zoo ais zy zouden vermeetien te behooren. De boodfcfnp tot de vryheid van te vertrekken wierdt mede aan den voermm gedaan , en voor half elf reed ik de Stad uit. Ik meende toen, volgens de opgemelde boodfehap, dat ik zonckr verhindering myn reis kon voortzetten, met allen fpoed naar Bommel te ryden, dan op het Veer aan den Ysfel komende, wierdt aan den voerman ordre gegeven om uittefpannen; terwyl aan myn Nigtje, .die daags te vooren dat Veer ook gepasieerd hadt, gezegd wierdt, eens boven by den Commandant te moeten komen. Ik liet myn Nigtje afftappen, en zeide den Voerman nog niet uittefpannen, in 't begrip zynde, dat alsmyn Nigtje met den Commandant had gefproken en hem de zaak verteld , wy wel permisfie zouden krygen om te pasfeeren: maar neen - my wkrd gez gd, wy moesten daar blyven, de paarden uitgefp.'nnen worden, en wy boven by den Commandan.. Komen, en daar vertoeven > tot dat er een Bxpresle om raport Cc.cccc 5 naar 's Gua- VCJNHA" ge, Verhaal wegens de Geld. Hifi. Courant.  I3r4 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGa VENHÜ CE, Verhei wegens de Gei Hifi. Couran \.naar Rotterdam was gezonden. Wy gingen bo. ven, en de Heer Bicker vertrok op een hitje Deze behandeling kon ik niet overeenbrengen met de boodfehap my door den Bode gebrast. al maar dat kon niet helpen: wy moesten met geduld de terugkomst van den Expresfe afwagten. 4. Iwee Schildwagten wierden by ons ryttiig geReld, en ik hoorde fpreeken van vifiteeren van t. goederen: — daar ik nog al veel bagage by my nadt, verzogc ik aen Commandant om intusfehen de vifitatie te laten doen, om geen ophouding meer te hebben, wanneer de i xpresfe tyding van ons ontflag zou brengen. Maar die antwoordde my: als ik u mag laten pasfeeren, eau zal de vifitatie denkelyk niet nodig wezen. Men liet ons nooit alleen in het vertrek _ als de Commandant eens beneden wilde gaan, riep hy eerst een ander Schutter boven. Schoon de tyd my wel lang viel, diverteerde ik my no^ al met het leven van die luiden daar eins te befchcuwen. — Nu verweet den een den ander, dat hy te veel in de Jenever flobberde, of dat hy van zyn koek gefiolen hadt, die ze dan malkander uit de borst rukten enz. dan riep er een tegen een ander, die de vvagt had en eens van zyn post afliep, „ loop voor den Blixem na ie post cn neem je geweer, wat doe je hier anders." Dog dit ging allemaal in vriendfehap en uit de grap door. Eens kwam 'er een boven, die, zoo als ik aan zyne houding meende te befpeuren, de nagtwagt gehadt hadt, de Commandant vroe» hem, allez vous au lit? _ au Kt, antwoordde hy, wel verdomd dat zou fchande wezen. Op een tafel in het vertrek lag een groote papieren zak, waaruit ik cu en dan den een en anderen wat zag uithalen en opeeten: op 't laatst kwam zekere van El, Zoon van een Pondgaarder, die vondt de zak ledig. De Commandant vroeg' is t geremoveerd? ja tog al den Blixem geremoveerd, antwoorde deze. - Eeus kwam er een Scheep-  JAARBOEKEN, July, 1787. 1815 Scheepje met hoepels verby zeilen. De Commandant rap uit het venfter, waar moet die y hoepelman naar toe? — een Schiklwagc liep er g heen eö riep den man toe, waar hy van daan kwam en waar hy naar toe wilde? ——— van , Giesfendam — naar AmRerdam , waren de ant » woorden: een der Schutters, die ook beneden^, was, riep aan dier, welke den Schipper had - l aangefprooken „ jylui roept Goddome verkeerd C an, je moet anroepen, als ze van beneden naa boven gaan, en je roept an als ze van boven af komen. -— Of hy niet gehoord hadt, dat de Commandant ordrè tot het aanroepen gegeven hadt, zou ik n et kunnen zeggen. ——— Deze zelfde Commmdant hoorde ik nog een order geven aan iemand, die in den naamiddag naar de Stad zou gaan „ je moet zeggen aan Kreet dat hy my geld moet ftuuren — wanneer zei de andere, - hoe eer hoe liever, maar vast voor en Diiigsdag; en zeg hom dat hy eens zoo veel moet duuren als de leste keer. Om één uur nu , kwam de Expresfe met zyn klein hirje weer aang loppeeren, ;cn fprak met den Commandant, kwam vervolgens by my, en zei dat ik kon vertrekken, maar dat alvorens de goederen moesten gevifkeerd worden. - Ik verzogt all en wat fpoed te maken - men haalde den koffer, een fluitmandje, mutzedoos enz. van den wagen af, en bragt het in de Officiers-kamer. Ik opende het' alles , en de Schutters namen alles Ruk voor Ruk er uit, ontvouwden en bezagen alles binnen en buiten, maar vonden niets, waar op zy iets hadden aantemerken. Dit verricht zyide, wierd het eoed weer opgeladen, en de Commandant gaf een briefje om aan den Command erendeh Officier van het volgende Veer te vertonnen, wat neer ik daar zondereenig verlet zoude kunnen dooipasfeeren. - Dit briefje was ten naasten by van dezen inhoud: „ WEE, 'sGra- enhae. vtrhaal egens <■ Geld. lift, ourant.  'sGu VENHj C£. Verk wggem de Ge Hifi. Cour ai I8iö NIEUWE NEDERLASDSCHE 4- „ WEL ED. MANHAFTE HEER! t- Een dezer Dames is die, waar van wy bericht gckreegcn hebben , dat te Rotterdam iets mee ml is voorgevallen. Ik heb derhalven een' Expresfe naar Rotterdam gezonden, om raport, en ordre 'd. bekomen deze Dames te laten pasfeeren, na vifitatie der goederen Dit alles in order bevonden ■/.zynde, dient deze tot narigt om geen verdere vertraging in de reize te weeg te bréngen. (geteekend) D. DROST. Commandant van het Detachement aan den Ysfel. Verzoeke naa leclaur dit Reliëf te bewaaren cn by occafie my te rug te zenden. Dé naam vaD de eene Dame is Schtljjeroort , Huisvrouw van J. Olhier " Aan het andere Veer komende, verzogt ik den Commandant te fpreeken , dan deze niet by der lund zynde, kwam de Sergeant, die naa lectuure van dit briefje my vryheid gaf te paslceren. Dan de Pont juist aan de"overkant zynde, moesten wy wagten. Ondertusfchen was de Commandant Major laRigweke opgedaan, en kwam half gekleed voor den dag. De Sergeant gaf hem het briefje, ——— hy las het, kwam naar het Rytnig en zeide > „dat briefje zegt niets." — Zegt dat briefje Diets vroeg ik, dan verfia ik geen Hollands. Hy las het toen nog eens, mompelde wat met de anderen, die hem omringden en hielpen leezen, kwam weer aan het Rytuig en vroeg my, waarom ik gisteren een andere naam had opgegeeven? ——— Ik ben gisteren hier niet gepasfeerd, was myn att-  JAARBOEKEN, July, 1787. 1817 antwoord. »mm^m De andere Schutters hielpen hem uit den droom, en zeiden, dat het de andere juffrouw was , die gisteren was gepasfeerd. Hy 1 vroeg toen myn Nigtje, wat naam zy had opgegeeven, — myn eigen naam, antwoordde zy. Toen zich tot my wendende, zeide hy, zoo,daa j heb ik kwalyk^Uame, ik verzoek je wel excuus. t Gy kunt pasieeren. —— De Pont aan de wal gekomen zynde, vervolgden wy onze reis tot( Gorcum. By het inkomen der Poort wierd ons weder door een troep Schutters gevraagd, waar wy van daan kwamen, en waar wy naar toe gingen: hier op geantwoord hebbende, wierdt de Voerman getest naar de Hooftwagt te ryden, eii ons een Schildwagt mtegegfevcn. . Ik verbeeldde my, dat 'er altans wel weder eene vifitatie zcu volgen: maar neen, 'cr wierdt alleen gevraa^d, hoe de naam was, waar wy van daan kwamen , en waar wy naar toe gingen?—— Opdit alles geantwoord hebbende, wierdt ons gezegd te pasfèeren; en wy reedden, met behulp van een Jongetje, dat wy namen om den weg van de Hoofdwagt naar de poort te wyzen, de Stad uit. Ik verheugde my toen ik te Dalem kwam, en dagt ——— bier kan men weer vry adem halen. Hier kwam een Militair Officier aan hetRytuig | (van bet Detachement dac; zoo als ik naderhand j hoorde, juist dien namiddag aldaar post had gevat) vragende naar myn naam, en waar de reis naar toe was. Hier aan voldaan zynde, gaf hy direct ordre te laten pasfecren, en zoo kwamen wy 's nagts om half ia uuren voorde poort te Boemel, welke ik verzogt te doen openen, het geen op het melden van myn naam wierdt toegeflaan. Het boven gerelateerde, dus woordelyk door my geReld , verklaar ik niets als eenvoudige waarheid te zyn. MARIA ELIZABETH OLIV1ER, Geb. SCHILPEROORT. Het 'sGra- venhaÏE. Verhaal vegens ie Geld. Hifi. Courant.  I3i8 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra venhace. • Het Declaratoir, welles verfpreiding in deze Provincie aanleiding tot deze gebeurtenis en verbod der Gelderfche Hiltorifche Courant heefc gegeven, wierdt ook in gemelde Courant N. 87. geplaatst, en was van dezen woordelyken inhoud* C Concept) Declaratoir der Ingezetenen van Holland en Weit Friesland, zoo in de Steeden ah ten platte Lande, tot Her/lelling van Zyn Doorluchtige Hoogheid Willem oen Vyf .en, Prince van O/ange en Nasfau, Erfftadkoudcr, Erfbapiïem Generaal en Admiraal der Fereenigde Nederlanden , enz. enz. enz. W/y alle Burgers en Ingezetenen van Holland en Westfriesland, geeven hier mede openthk te kennen. Dat wy reets lange tot onze innige fmerte hebben moeten ondervinden: Dat etv lan -bedervende Cabaal, door eenige weinige hun eigen belang zoekende perfconcn beRjerd, -ierzelver ing wortelde haat tegens het Doorluchtig Huis van Orange, en den Heere ErfRadhoii ier, zoo verre den teugel gevierd heeft, dat zy alleen als de eenige oorzaak kan en mort btlc'iouvd worden van die ongelukkige beroertens, die ons lieve Vaderland op den oever van deszeh°$ ver lérf gebragt hebben. Dat wy overtuigt zyn, dat de bewerkers van deeze onlieiien, zich zoodanig aan den invloed van een; vreemde Mogenheid o^ergegeeven en verkogt hebben, dat zv met alleen hoogstgemekien Heere ErfRadb^uder in de uitoeffemng van een aanzienlyk gedeelte, dex aan hem by geboorterecht opgekomen, en dus w^ttigiyk' toebehoorerde waardigheden en voorrechter, hébben wei.ten te doen fchorrfen , maar ook oogfchvnelyk de razendehuop koesteren, om hoogstdenzelven daar van  JAARBOEKEN, July, 1787. i8t. van geheel te ontzetten, en dus de gevestigde er gezegende Conftitutie der Republiek het onderfR boven te keeren. Dat wy alle, als waare Liefhebbers van ons Vaderland, en uit dien hoofde met d« Roelens van de opreebtde liefde, dank baarheid en aankleeving voor dat Huis , waar aan het zelve zyn opkomst en behoud te danken heeft, bezield, tot hier toe met een fiille gelatenheid en verachting de roekelooze poogingen van dit landberoerend Eedgefpan hebben aangezien; in die verwachting, dat hetzelve eenmaal door fchaamte en wroeging hunner gewetens terug keeren en tot herftelling van die ophooping van rampen, welk aan hun alleen toetefchryven zyn, toetreeden zouden; eene omwenteling, waar mede wy ons te meerder durfden vleien, naar mate wy ons verbeelden, dat men zelf gevoelen zou, dat by het grootfte en beste gedeelte der Natie de zucht tot het Huis van Orange, niet dan met derzelver laatden adem vergaan zal.en dat, zoomen door kundige begoocheling, in'een gedeelte van dezelve dat attachement voor zekeren tyd weet te fmooren, het zelve naderhand met nieuwe levendighed ontbrandt, gelyk de jaaren 1672 en 1747 daar van onder anderen de fpreekendde bewyzen opleveren. - Dan dat wy met de gevoeligfte aandoening thans bevinden, dat men onder de fchoonfchynende voorwendfels van Vryheidsliefde cn het invoeren van een grondwettige hertelling,niets minder beoogt — dan door de onikeenng van de geheele Conftitutie en vernietiging van het Stadhouderlyk gezag, het welk daar van een noodzakelyk, onontbeerlyk en onaffcbeidelyk gedeelte uitmaakt, de Regeesingsform deezer Landen geheel te vernietigen — , den band der Unie te fchenden ■ ■■, den zuiveren Godsdienst door het inlaten van andere gezindheden te ondermynen —, de Privilegiën, Rechten en Vry heden der Burgers, en dus de eenige waarborg voor de veiligheid van hunne perfo-r nen 'sGra VENHAGE» Concept Declaratoirenz%  1820 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGrj VENHA OE. Concxj Declaratoirenz, , nen cn bezittingen den bodem in te flaan —, der Viyheid door onze Voorouders zoo duur gekote te doen bukken onder he: Oaafi'che juk der onverdraagelykde overheerfching van muitzieke dwin>t gelanden daar de eet looze drift eener onbegrensae heerszucht deezer ver derfeiyke Cabaal zoo verre gaat, dat men zich niet ontziet, den Burger f. geus de beste en geit om; fle Regenten en hunne Medeburgets tn de wapenen te brenglcn, en de wettige Regenten feitelyk uit hunne plaatfen te üooten — , en men eindelyk dut ft onderdaan die vloekwaardig en Laucibedervende voornemens open te leggen in een Concept Declaratoir, hetwelk ieder, welke gevoelens hy ook toegedaan zy, niet dan mee argryzen, veffoéfüag en veromwa.irdigindg leezeti kan en waaromtrent wy billyk vertrouwen, dat de JuRitie derzelver gewoone waakzaamheid in het nalpoorcn van de Ichryvcrs en verfpreiders van zoodanig fchatïd fcbnft werkzaam zal doen zyn; hebbben wy nodig geoordeeld tot kwytmg van ons eigen geweten, voor het oog; van een alziend Opperweezen, voor dat van Onzen geëerbiedigdën Souverein , en dat van de geheele Natie openlyk te betuigen : Dat wy naarceze besteinzigtenovertuigd zyn , dat de Stadhouderlyke waardigheid zodanig, a'sdie aan Z, L). H. is opgekomen, moet aangemerkt worden, als ten onaffebcidbaar gedeelte van s Lands gevestigde Coofiitutie, zonderde welke dezelve niet beftaan kan; dat daarop uit hoof. de van de in den jaare 1747. genometie vStaats Refoiutien by Z. D. tl. en hoogstdeszelfs £>uccesfeuren is verkteegen zodanig recht, dat aan het zelve .generlei inbeuk kan wórden toegebragt, zonder fchending van die beginfelen van bet gemeene recht zelfs, waar door de Rechten van ieder Ingezeten eener vrye en volgens wetten beitierde Republicq beveiligt worden. Dat overzulks niemand die wettig verkregen en bezetene rechten kan te niet doen, verminderen  JAARBOEKEN, July. 1787. i82r of tegen derzelver natuurlyke uitgeRrektheid bepaaien, uf hy moet tevens aangemerkt worden de Conditutie der Republicq zelve, welker on-, fchendbaare bewaaring by ieder Hegent bezwoo. reu wordt, aanteranden, en te willen vernietigen. Dat wy overtuigd zyn, dat de voor onze Com- 1 meroe zo n3deelig geweest zynde jongde Oorlog niet Engeland, alleen veroorzaakt is,door eenige weinige roervinken, die om hunne eigen belangens te b. vorderen, en aan een reeds lang gefmeed ontwerp tot verkleining van de Stadhouderlyke waardigheid (trekkende, het eerde leeven te geeven, op de aanhitzingen wellicht door omkooping van een vreemd Hof, het welzyn van hun V aderland en Medeburgers aan hunne byzon tere inzichten opgeofferd hebben , en tegens uen welnue.nenden raad van Z. D. H. bet commerceerend gejtelte der Natie door dien onberaaen (tap mil1 oenen fchadens doende lyden , door een lompe kunstgreep naderhand de oorzaaken van dit verlies op de fchouders van Z. D. H. hebben geladen. Dat wy geenzins verzekerd zyn, dat aan Z. Doorl. Hoo,;h., maar alleen aan de Reeds in deRepublicq zweevende geest van een tegengefielde factie, moet toegefchteeven woiden, .ie min vo,,r. deelige Raat,waar in zich by het ontblaaken van dien ongeiukkigen , en door eenige Fransei-'ezin- ' de huizen van Negotie alle-n berokkenden Oorlog, onze Zee- en Landmacht bevondt, en dat zulks zoodanig overtuigend door Z. Doorluchtige Hoogheid by Hoogstdenzelven in het lic'it gegee» .vene JVlcmorieii , is beweezen geworden, dat men nooit ondernoomen heeft dezelve op eene regelmatige wyze tegen te fpreeken. Dat Z. Doorl. Hoogheid, hoezeer hoogstdezelve niet dan met weerzin heeft kannen en moeten zien, dat de Republicq zich om aan de eigenzinnigheid en het belang van eenige weinige Dddddd per- 's Gra« >enha- Concept Declaraoir enz» 1  i82i NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGr vekh/ ge. Conct Declar toir en a.perfoonen te voldoen, in een Oorlog inwikkelde, . welke nooit anders dan een nadeelige uitkomsc hebben moest, echter daar in alle die activiteit heeft getoond, welke de geReldheid der zaken 0t toeliet. Dat het niet dan vuile lastertaal is,wana- neer men hoogstdenzelven durft te lasten leggen, >, dat hy immer de bevielen van den Souvetain zoude hebben gecontradiceerd of tegengewerkt — en dat voor zo verre men daarmede bedoelt het niet voortgaan der beruchte Expeditie na Brest, een ordre, welke alleen fche^n ingericht om een gevaarlyke valflrik voor 'sLands Zee Officieren te leggen, Z. D. H. daar omtrent reets lang coinpletelyk is gejustifïeeerd voor de tot het onderzoek van dezelve zaak by hun Ed. Groot Mog. geüelde lietren Gecommitteerden , Heeren die zekerlyk niet van te veel partydigheid voor Z. D. H. zullen kunnen verdacht worden. Dat het ook geenfins aan Zyne Doorl. Hoogh. maar aan een Franschgezinde (Jabaale te wyten is, dat men van Engeland niet oneindig voordeeliger vreede, en fchadeloosltelling van onze zoj veel gefoeffreerd hebbende Commercie heeft bedongen, dan men nu geflooten heeft. Dat het naar ons beg-ip de verregaandlte en ongerymdfte laster is, Z. D. H. te befchuldigcn, van eene onbepaalde heerszucht of eenig voorneemtn om tot den Graaxelyke zetel te komen, daar hoogstderzelver onwaardige Tegenpartyders buiten Raat zyn om eeaig voorbeeld by te brengen, waarin Z- D. H. het gebruik van de aan hem betrouwde macht overfchreeden, of iets gedaan zou hebben, het welk tot zodanig een denkbeeld aanleiding zoude bunnen geeven, en in tegendeel, van achteren, veel eer teeeklaagen is, dat de natuurlyke goedheid van dien Vorst hem belet heboe, om zig tegens de beginielen van deeze helfehe machinatien ce verzetten, en dat hy maar al te veel die deugd , groote zielen eigen , om zyne vyanden goed te doen, beoeffend heeft. Dat  JAARBOEKEN, July, 1787. 1825 Dat wy, en met ons alle onbevooroordeelde Ingezetenen deezer Republicq, begrypen, dat welke v invloed men ook aan de Remme des volks, opee G ne regelmatige wyze verkreegen, en op een be daardewyze uitgebragt, geeven moge, men echter altoos de gevestig 1e Regeetingsfonn van een i Land in het oog moet houden, weike niet dan t, met het uiterRe gevaar veranderd en ondermynd wordt. Dat het er ook zeer verre van daan is, dat tot goedmaaking van een eenige inconRitutio. neele demarche, zoodanige Volkfiem zoude plaats gehad heoben: Dat de tuvnultueufe adre^fen, die men met hulp van een gewapende bende binnen AmRerdam beeft gemaakt, naar het eigen voorgoeven van hun, die ze gedaan hebben, uit name van 16000 perfonen gefchied zynde, dus verre na, (veronderReld al eens dat onder die ïöoóq —s niet waaren een groot getal ongequaüficeerde perfooneo — Straatloopers Jongens en zeer geringe arbeidslieden , die op ordre van hunnen Meester hebben moeten teekenen, waar om* trent niet eens het minste onderzoek; geschied is,) niet uitmaakt net acht Re geJeelte van de Inwooners dier yolkryke Stad. Dat de ondertekeningen tot herftelling der goede zaakgedaan, noch afgeperst noch gehuurd geweest zynï dat ond;r die Tekenaaas zich bevonden een aantal aanzienlyke en gediRingueerde perfoonen , en die VolkRem zeer fchielyk zou overtroffen heb. ben die van de andere party, zoo men geen Patriottisch huismiddel hadde weeten teg. bruiken, om dezelve, ten minRen voor eenige tyd, te doen zwygen. Dat ons buiten alle zweem van bedenkelykheid voorkomt, dat het ontzetten van Regenten van hunne posten , buiten autho-ifatie van Vten Souverein en door een opgeworpen hoop muite ..-.kers gedaan, is een daad van de uiterRe wederrechtelykheid, en de gevaarlykfle uitzichten ; dat daar door de geheiligfle Privilegiën en Voorrechten Dddddd a der 's Gra* ün.ua. e. Concept ïeclara* nr enz.  i824 NIEUWE NEDERLANDSCHE •sGra- venhace. Concept Declaratoir enz. i der Steeden en met deeze de Vryheid en veil: jheid der Ingezeten jn van dien, geheel en al worden vertrapt en vernietigd; Dac zo ieder pa-rty, welke het in deeze rampzalige tyden van verdeeldheid, gelukken rnogte dc bovenhand te krygen, dit voorbeeld volgt, nietdande gevaarlykde wan. ordre en compleete regeeringloosheid daar uit geboren wordt, te meerder, daar even zeker , als de gedaane reraotien onbegaanbaar , dus ook de nieuwe aanftellingen onwettig zyn. Dat zoo in het uitbrengen van Stads of Staatsbefluiten op geene meerderheid geattendeerd , of de welmeenende meerderheid doorgeweld verdreeven of door dwang genoodzaakt werde in te ftemmen tegens het geen hun Eer, plicht en geweetenhun dicteeren, de geheele klem der Regeering uit banden der wettige Regenten in die van een hoop opgeraapte, heethoofdige, onkundige of ondeugende fcliepfels, die een liurger Sociëteit uitmaken, overgaan. Dat het ons ook zodanig is voorgekomen, dat Hun Ed. Gr. Mog, door te verklaren , dat dezelve remotien waren zaken w^re domeflkq, daar door in geenen deele dezelve onbehoodykheden gewettigd, maar alleen begreepen hebben, dat zulks mindtr een object van Hoogstderzelver deüberatien, dan van deordinaireJuRitie behoorde uittdeevtren Dat wy vertrouwen, dat, voor zoo verre aan de eene zyee, onder een zoo lang getergde meenjgte, zich deeze eu geene aan eenige excesfen hebben fchuldig gemaakt, men echter aan de andere zyde oneindig ürafwaardiger daaden gepleegd heeft, en nog dagelyks pleegt, dog waaromtrent het fchynt,dat men zich op eene Rraffeloosheid zonder voorbeeld verlaat. Dat inzonderheid ons is toegefcheeren, en meer dan waarfchynelyk voorkomt , dat het openbaar tumult en de verregaande oproerigheden binnen AmRerdam plaats gehad hebbende, geenzins is geweest het werk van Regenten , die voor 's Lands ConRkutie yveren, maar v/el  JAARBOEKEN, July. 1787. 1845 wel het verfoeilyk gewrocht van de geenerj, die om de bezadigde Item van vrye Mede Burgers te bnooren, en hunne doemwaarde oogmerken voorttezetten, als andere middelen oncbreeken, oproer, moord en plunderzucht tot huune werktuigen gebruiken. Dat wy eindelyk in den allerlterkften zin over tuigdzyn, dat, zoo deeze ongelukkige verdeeld, htoen nog langer duuren; zoo men voortgaat om ter bevordering van de thans byna wanhoopigein. zigten van eenige weinige perluonen , de rust van het Gemeenebest te verftooren, en door loontrekkende benden , opfoldy van byzondere Provinciën ftaande, gewapende Vrycorporisten cn gehuurde Woardgelders, de welmeenende ingezetenen te dwingen, daar uit niets anders te verwachten is dan de totale ondergang van de Republicq , Vryheid en Godsdienst — de fchturing van de gezegende Unie «—. de Omkeering van 's Lands Kegeeringsform — het onherdelbaar verval van koophandel, zeevaart, publicq credit, fabriqucn en neerb'gen -~ een bloedige Burger Oorlog, waar van de akelige beginfelen zich reeds vertoornen ~- eene compieete vernietiging van alle de, geheiligde Voorrechten cn Privilegiën, zoo duur door onze Voorvaderen ten kosten van hun bloed gekogt en befchermd ~j en een overheerfching van een hoop kleine geweldenaars, die deeze vrye en eertyds gelukkige Natie een juk willen doen ondergaan, ondrugelyker dan ooit Philips of Alba op hunne lchouderen trachtten te drukken. Om alle deeze hoogwigt'ge redenen zouden wy vermeenen te kort te doen aan onzen eedenpligt, welke ons als Burgers tot handhaaving van "s Lands ConRitutie, Vryheid, Godsdienst en Voorrechten, verpligt te yveren, indien wy op hec ernstigde onze Mede-Burgers en Mede Ingezetenen niet aanfpoorden,omeenmaal uit hunnen flaapteontwaaken,en dezen afgrond van on heden en verderf te zien, die de beflookers van deeze Anticonftitutioneeie parDddddd 3 ty 'sGra. VENHA.GE. Concept Declara' toir enz.  i8z6 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra VENHACü. Concep Declara }oia enz . ty onder hun voeten geopend hebben, en wsarïn wy oogenblikkelyk Raan ter neder te Rorten, zoo niec een bedaard en manneJyk bedui: van hec beste gedeelte der Ingezetenen deezer Republicq r zich zamen paare, om het gewi ld en de oveiheer. fching van deeze opgeworpene (dwingelanden, , dié eerst werktuigen waren in de handen eener kw lykaenkende AriRocratifche pany, tan u hunne meesteis zelve den voet op de nek zetten, tegen te Raan, 'sLands wankelende Cos Riunie te i nderlleunen; de vo-rnaame aauhitzers van deeze ongelukkige tweedracht te vcrwyderen, en, het peen de eerRe ffap moet zyn, Zyne IJoorl. Hoogheid wederom te doen herdelLn in de exercitie van die rechten, die aan zyne hooge waardigheden en prasrogativen behocen, en zonder welke de aanvvezendheid van derzelver eminente digniteit ten bloote fchaduw zonder lichaam zyn zoude, en onze Republicq van derzelver altoos gezt gende uitwerkselen voor altoos zoude zyn ontzet. En om hierin te gelukkiger te mogen Ragen, moeter wy onzen wettigen Souverain, de Ed. Xiroot Mog, Heeren Staaten van Holland en West■Vriesiaud up het ernftigRe verzoeken, tot bereiking van deeze heilzaame oogmerken, oprechtelyk en cfficacieufelyfc mede te werken, en by de braave Regenten derSteden} die Souveraine Ver gadering uitmaakende, te inReercn, dat zy mee n rzyde Helling van alle andere byzondere inzich. ten, tot dit groot hoofdeinde, waarvan het vallen of Raan der Republicq afhangt, al het hunne toebrengen. Het belang van den Staat, de wensch van het Volk, hunne eigen veiligheid (dewyl zy anders op hun beurt, zoo liet geweld eens meet ter wordt, wei fchielyk mede de flachtoffeis van geweldenaars zyn zouden ) vorderen het; tn hun Eed, hen plicht verbinden bun daartoe. Tevens moeten wy imploreeren de hulp c-n adfiRenue van H. H. Mog.: hoe zeer hoogstde- zVai,er?alc'yke iroutv vereischt; naardien IVulem de Ferderver van ons Nederland, door om ■ koping zyne booze geesten alomme zend, om u den Volfce daar door te misleiden, .Uwe nyverheid, ó Broeders! ter Wapenoeffemngl blyfc ieder die 't Vaderland mind, op 'c nadruklykse befchonwen. By eene aando^nlyke overdenking, den Burgerdus gewapend moet worden, tegen-cenrn STAATSDIENAAR, welke £e bezoldigde Krygsknegten der Burgeren, die riem ter onzer bewaaring zyn aanveitrouwd, aan. voerd, ondereen aanzetting van Roof en Moord, vry op de Burger re mogen uiroeffènen, en zulks, van Stad tot Stad gsande, beloofd word, raardien hy als hoofd deezer Bende, zyn Throon op de Buichoopen der Burgereu zocht te vestigen. . Gylieden dan myne Broeders, die in Holland en in uwe gewaarde Sterktens woontnl Vleijenzich heimelyk minder nood te zullen hebben , dan uwe thans vermeesterde Wykfe Broederen, welke mee guldcletters ter zinfpreuke voerden: DOOD OF V RY, welke veele fchynbaar deeze Jecteren als in hunne harten gegraveeit hadden,dan, hoe zyn /.yheden gevaren? zyn hunne beltierderen niet als m een punt des tyds verandert geworden ? was hec Volk niet tot het laatste ogenblik ter Wapcnirg gereed7 6 verfchrikkelyke tyden.' men vond niet raadzaam den Vyand te keeren, omdat zyne Vrienden veele waren. Wy letten op ons zei ven Broederen, ofnaeene altoos lange beradinge, niet alles door den aandrang des Volks nog is geworden : mogeiyk zouden wy de zo hoognodige removeerina der Raac-en nog niet gehad hebben, nevens het vervullen dier plaatfen cn Officieren enz. Ach myne broe- de-  JAARBOEKEN, July, X787. 1833 deren! hoe nodig zouden wy andermaal eene removeering hebben t ziet dan met uwe Broederen zelfs v raar uw heil uit! het zy immers niet genoeg, dat <• wy onze Wapenen als ter fcboole bezigen ? het zal immers niet beltendig zyn, dat men den Burger na buiten ter Carnpeenng leid, naardien door j het verloop zyner zaken, deszeds inwendig ver-^ derf Haat gèböoren te worden? dit onze Vyan < den zeer wel weetende, zal ons tot ons verderf defenfif trachten op te houden. Het is nog even tyd, myne Vrienden , eer onze buiten Broederen als Moedeloos hun geweer ter neier fmyten, wy! Zylieden uit het midden hunner verdrukkingen ons als nog toeroepen; roept ons, wy zullen tot uw komen; helpt ons, en wy zullen door eene magügen arm verlosfen; verbind uw dan by eene korte beradinge te zamen ten einde gy zult komen te bewerken, zo by gtichriften als andere Papieren, uwe Broederen van buiten en binnen op te roepen, alhier in de groote Stpd van Holland, op dat zy nevens ons Duizenden onder de bloote Hemel alhier hem opentlyk komen af te Zweeren, en zo Unaniem hem, die ons aller verderf zoekt, te gemoed te trekken. Daar zyn Duizende, die midden uit hec Rykdes Dwjngelands zullen opftaan — hunne Bezittingen verlaten, en tot ons zullen komen , en wy kunnen, na een ryp overleg, door weinige bedaarde Manfchappen zeer gemakkelyk de Steeden bewaren, en dus met een Legioen van meer als 80,000 Man, den Dwingeland uit zyn gewaande H erlykheid verdryven i dit is de waarachtige weg om tot een fchielyk einde te komen, welke (zo de/.elve door onze Hoofd Zuilen in Waarheid en Trouw wierd onderdeund,) heel fpoedig een al. lergev\er,schte uitllag zoude hebben , wyl alle die kleine getallen vao Manfcharpen, hoe wel gemoed, onze Nederlandfche NliRO geen genoegzaame afbreuk kunnen doen. Naar- 'sGra- BNHa'L. Aanjpr, ï de SlederL ïourant.  %0t venh. ge, in de Nader, Coura, ««34 NIEUWE NEDERLANDSCME \- i* l0i aUe deeze veelen zyn geweest lair uwe beradingen dan eens weinige zy^ eTdeeze r gefHeUiZon7ert0rfC 7 ™ mS ^ ^2 r gen riej, onder de Baniere van GOD, ODtrek- ken, d0or w.ens rechtvaardige A„ » ' fteund.tea Rryde zullen gaan, e onAZrh'k ,;.v«'( jok eens Dwingeland*, nevens zyne Aun. hangeren, zal komen Ie verlo«fen nenfnDgL?"e weg dan' door al wat de Wa- MogenW^ gy eene Grondwettige Hertelling, M «rti «faÏÏ Loeven! eene nieuwe IVet! voor % en Uwe Re. genten bekomen; ln welke de Aiiibcratie ha-re paaen moet vinden. u"re der^Sft' Wy' dezaaI™ ^n zo aanhouder.d uoor hem uit zyn geheel zyn Pebragc, nevens zyn ontworpen Plans, met zyne 'zo Rust zoekenue Prinfes, welke niet dan alle Verwoes unge tnflu.t dus alle de Papieren, welkT een S ™W d°°r Cene bedoek 2° Jn'b ïndlngen Voor het V0L*' tydrekkende hmderJaagen om ons te verderven, naardien onze zo veelvuldige genoemde GrondwettigK daar door zoude ontzwagteld worden metfehembaarhedens, die het VOLK d^or eenè awsfe alweder zouden komen te kluisteren VVyldande Wapenen, welke ons een gePlegt. dtrej, welke door uwe aandrang Cot een onroepmg komen, zo zullen de Wa^en, allomme werden opgevat, naardien Duizenden gelden ^fiZZKZm^ °f lh R^uhlkk blaten] Kcr w,) dat by een onderzoek. Broederen' ik bvëgdnzey °/dwroJ*! zal blyken, d« reed! by onze Geconfinueetdem een Commisfie van Zwol deswegens zoude zyn geweest, dat by aldien  JAARBOEKEN, July, 1787. 1835 dien de door my genoemde Op*o?ping niet gefchied, wy onfeilbaar veiiooren zyn, Wy hebben hier voren gemeld, wat omtrend de toelating van de drie Afgevaardigden uit de Rad Utrecht ter Vergaderinge van de Algemeene Staten is voorgevallen. In Holland heeft het groot befoigne een raport uitgebragt, het welk terllond zonder refumtie by de Staten is beiloten: DeGe„ deputeerden van Holland ter Vergadering „ van Hunne Hoog Mogende te gelasten, „ om te declareren, dat Hunne Ed. Groot „ Mogenden , de Heeren Gedeputeerden, „ wegens de Staten van Utrecht hy Hunne „ Hoog Mogenden fesfie hebbende, zouden „ erkennen en houden als wettige Gedepu„ teerden niet alleen, maar ook als zooda- nigen zouden protegeren en maintineren, „ en indien men dezelven wilden weren uit „ de Vergadering van Hunne Hoog Mogen„ den, men daar tegen rigoreufe maatrege„ len zoude nemen, en de Amersfoortfche „ Staatsleden zelfs het Hollandsch Territoir „ ontzeggen." By Hunne Ed. Groot Mog. is ook ingekomen een brief van Gecommitteerde Raden in het Noorderkwartier, houdende, „ Dat zy van eenige tumultueufe bewegingen aan de Helder geinformeerd zynde geworden, eene Commisfie uit hun midden, met een Detachement Ruicery , derwaards hadden gezonden, en by het nemen der in- for- 'sGra- VENHAGE.  18jS NIEUWE NEDERLANDSGHE 'sGk tili. a formatien gebleken was, dat de Kapteins ''Dekker, commandeerende 'sLands Schip Medemblik, en Tulleken, bevelvoerende over de Kotter de Salamander, van hunne Schepen aan de Wal gekomen zynde, zich hadden fchuldig gemaakt aan oproerige gefprekken, zoodanig dac zy, tot handhaving van de rust, noodig geoordeeld hadden voornoemde Officieren in verzekerde bewaring te nemen.^ De Lieutenant van Braam, hebben zy ook in bewaring laten nemen, doordien hy op eene zeer bru taaie wys Sa* tisfactie over de bewaring dier twee neeren gevraagd hadt; verders melden Gecommitteerde Raden, dat den Heer Dekker door Gubius gevraagd zynde, of hy zig op ordre van IL li. Mog. of den Admiraal Generaal zoude laten gebruiken, om van Pelt teverjaagen, of in den grond te boren, geantwoord hadt: ja. Verders verzoeken Hun Ed. Mog. om van Hunner Ed. Gr. Mog. goed' keuring in deze te worden kennis gegeven." waar op by Hunne Ed. Groot Mog. na het gehoorde raport van het gehouden Befoigne, den 21 July wierdt beiloten: die Zee Of„ ticieren, niet alleen te houden in gevan„ genis, maar dezelven ook doen te recht „ Raan voor Heeren Gecommitteerde Raden „ in het Noorder Kwartier, het bevel van die Schepen onder andere Officieren te „ Rellen, en dezelven zoo dra mooglyk naar „ Zee te doen gaan."  JAARBOEKEN, July, 1787. 1837 Gecommitteerde Raden hebben te kennen gegeven, dat zy met het Hof geraadpleegd hadden over het ftipt handhaven van de Pu-1 blicatie van den 4 dezer; zy hebben aan het hof, opening gegeven van de Rukken, relatief tot de zaken te Maasfluis. Het Hof begreep, „ dat in de allereerRe plaats, de licentie van de Courantiers behoorde beteugeld te worden, waar doo; het Hof oordeelt dat de verbittering zoude verminderen j ook zou nader bepaald dienen te worden in gemeld Placaat van den 4 dezer , wat men verftaat door de Plano en zonder figuur van Proces regt te doen; de Bailluwen zouden den eerden Maandag in ieder maand aan het Hof kennis moeten geeven, en verdere voorzieningen : dit is commisforiaal gemaakt met Gecommitteerde Raden en het Hof. H. H. Mog. hebben aan H. Ed. Gr. Mog. gefchreven om voorziening tot verfterking van de Steden en Plaatzen van de Generaliteit met Guarnifoen. Dit is commisforiaal gemaakt met het grooit befoigne. De Magiftraat van 'sHage heeft op een Adres aan H. Ed. Groot Mog. omtrent de Regeeringsbeftelling, berigt, dat die gefchillen reeds door een uitfpraak van Z. H. zyn afgedaan. Dit is commhforiaal gemaakt met het groot befoigne. E e e e e e Het 'sGra. /EM1A-  1S38 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGa/ veójha au " Het Hof van Jufiitie heeft nog eenen brief ' aan H. Ed. Gr. Mog. gezonden, over hec regt doen de plano en zonder figuur van Proces, waar omtrend zy nadere verklaaring vragen, om zulks aan alle Officieren nader te kunnen uitleggen. Dit is commisforiaal gemaakt met Haarlem, Gecommitteerde Raden en gemeld Hof. De Staten van Holland hebben de Commisfie te Woerden gemagtigd, om de benodigde tenten te laaten maken; en op eenen brief van de Heusdenfche Regeering, waar by dezelve weigert de vier Compagnien van Waldeck in te nemen, uit hoofde, dat men daar niet genoegzaam op vertrouwde, is beiloten, het beilisfen van deze zaak met de Rad Heusden over te laten aan gem. Gecommitteerden ter defenfie dezer "Provincie en der Rad Utrecht. Den 20 July is by de Algemeene Staten, omtrend de vyandlykheden, door Kaptein Pelt met een Tweemastfchip op de Zuiderzee gepleegd, waar over geklaagd is, bcfioten de Regeering van Amfleldam te verzoeken, het gemelde ichip in te haaien, en de Admiraliteit aangefchreeven om van Pelt te verbieden, langer bevel over 't zelve te voeren. De Afgevaardigden van Holiand hebben zig hier tegen verzet. Ook is by PI. Ed. Gr. Mog. eenen brief ingekomen van het Hof van JuRitie , over  JA ARBOEKEN", July, 1787. 1830 over het geval van zekeren PUtcr Wilting, gewezen knegt van den Penfionaris van Schiedam, die hadt moeten gegeesield worden , dog onder het uitfpreken van de fententie zodanige fterke toevallen kreeg, dat de Arts zeide, dat hy onmooglyk de over hem uitgefprokene Straf ondergaan kon, en in gevaar van zyn Leven was; in bedenking geevende, om het Mof temagtigen, dielyfftraffe in eene anderen te veranderen. Het welk by Hun Ed. Groot Mog. toegeftaan is. Afgevaardigden van Gorinchem hebben ter Vergadering der Staten van Holland verklaard, dat de verfchillende denkbeelden, welke tusfehen de Meerderheid en Minderheid hadden plaats gehad, naar wederzydfche genoegen waren vereffend. De Gecommitteerden ter Defenfie dezer Provincie en der ftad Utrecht hebben aan PJun Ed. Gr. Mog. gefchreven, „ Dat zy het van de uiterfte noodzaaklykheid oordeelden, te Vianen een Retranchement aanteleggen tot dekking van de Vaart, waar van de kosten door Gecommitteerden op f 7000 >: - begroot waren; verzoekende wyders, dat een dag mogt bepaald worden tot begeving der Miliaire Posten onder de Marieners van van Sa/m." Het Genootfchap van Westmaas is op deszelfs verzoek in de befcherming van Hun Ed. Gr. Mog. genomen. Eeeeee a De 's Graven ha- Od.  i8+o NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra VKNHAGE. 13e Veertigen der Rad Leyden hebben de Naamlyst van Scheepenen aan Hun Ed. Gr. Mog. overgezonden, met verziek uit dezelve te verkiezen, vermits de Stadhouder door de Leydfche Vroedfchap was opgelchort: waar uit dan ook by Hun Ed. Gr. Mog. verkoren zyn de Heeren Cunaus, Douzvr van Leyden, Romsiüinkel, Fromans, van Hoogfiraaten, van Lelyveld en Harting; zynde de Zes laatften tot Scheepenen Commisfaris.feu benoemd. De Bailluw van Zuid Holland is op deszelfs verzoek gemagtigd,om een Premie van 700 gl. te beloven aan die de daaders weet aantewyzen van "t befmeeren der Publicatie van den 4 Jtdy te Ridderkerk. Tegen de toelating van de Prinfes op Hollands grondgebied hebben Gouda en Rotterdam zig verklaard, by welke gelegenheid Gouda aandrong, om van de Commisfie ter Defenfie naauwkeurig berigt van de ware toedragt van dat geval, te vraagen. Dordrecht kon zig nog niet verklaaren : dus is hierop geen beiluit gevallen. By Hun Hoog Mog. is een brief van den Gezant Baron van Rheede te Berlyr ingekomen, meldende, dat aldaar gerugten liepen, dat de KóiVing voorneemens was 40000 man naar Westphalen te laten trekken, en dat Zyne MajeReit op Jathfaclie bleef aandringen: D,e Vaderlaudlche en ZuydiiollandfcheCou.ramen laten hier op volgen deze woorden: Dog  JAARBOEKEN, July. 1787. 1841 Dog op dien tyd kon de Koning 't antwoord op de Memorie van den Heer Thulemeyer nog niet hebben. 1 Den ii July heeft de Magiflraat dezer Plaatfe met Hunne Ed. Mog. de Heeren Gecommitteerde Raden geraadpleegd, en aan Hunne Ed. Mog. kennis gegeven, dat die van de Oranje Corpfen te Loosduinen verzogt hebben, dat aan het Wapen Corps Voor 't Vaderland aldaar het Wapenoeffenen mogt verboden worden, vermits zulks aan hun verbooden was. Dog dit verzoek is van de hand gewezen. Den zelfden 11 July des namiddags is door de Dienders van gemelde Magiftraat opgebragt, en gevangen gezet de bekende Oranje Meid, uit Rotterdam gebannen, uit hoofde dat haar den Haag ontzegd was, cn zy dog evenwel hier is gekomen. Op Voorftel Jer ftad Amfteldam is den 23 July 1787 ter Vergadering van de Algemeene Staten de denunciatie door Holland gedaan, om namenlyk: den Amersfoorfche Afgevaardigden het grondgebied te ontzeggen, indien men de Utrechtfche Afgevaardigden by meerderheid uit de Vergadering van H. H. Mog. wilde weeren." Hiero ver heeft Zeeland zig fterk uitgelaten; dan egter wierdt dit by alle de de Provinciën overgenomen. Eeeeee 3 De 'sGfiA 'INdA«  18*2 NIEUWE NEDEItLANDSCHE Vr.NHA- • De Heeren Gecommitteerden ter Defenfie dezer Prov incie en der ftad Urrecht, hebben de Declaratoiren en kondfchappen. betrekkelyk de twee gevangenen van Leerdam, aan Hun Ed. Gr. Mog. gezonden, cn verdere bavelen verzogt; zy gaven ook kennis, dat het Gelderfche Krygsvolk te Dalem, naby Gorinchem, niet alleen de Voorbygangerszoude hebben aangehouden, maar zelfs op een Schuit gefchóteh, 't welk de Regeering te Dordrecht zeer hoog opnam, riet verrigte van Gecomitteerden is by Hun Ed.Gr. Mog. goedgekeurd, en op derzelver verzoek een dag bepaald, om twee openftande plaatfen onder Byland Dragonders te vervullen. Een Engelfche Postbode , komende van Londen, is hierdoornaar Berlyn gereist. Een Pruisfifche Postbode, komende van Berlyn of Wezel, is by de Baron van 'Ihulemeyer, buitengewoon Gezant van den Koning van Pruisfen, den 13 July aangekomen, en den 23 July weder afgevaardigd , zynde intusfchen die Gezant by den Heer Haetstna, Voorzitter van Hun tioog Mog. en den Heer Raadpenfionaris in gefprek geweest. De Magiftraat van 's Lage heeft eenen brief van beklag aan Hun Ed. Gr. Mog. gefchreven over zekere rondgaande brieven, door het i faagfche Genootfchap aan de Schut«aryen en Gcnootfchappen der ftemhebbende Steden, waarin gem Maaiftraat zeggen, dat den Krygsraad der haagfche Schuttery zes  JAARBOEKEN, July. 11%-- 1813 zeer beledigd was, en zelfs hevige uitdrukkingen in gem. brieven voorkomen tegen hec Collegie van Gecommitteerde Raden wegens de 1 waarfchouwing van Hun Ed. Mog.; verzoekende daar van reparatie en fatisfa&ie; deze Rukken zyn gedeld in handen van Gecommitteerde Raden om advys. Den 23 July fdus fchreef men in de dag papieren) heeft den Raad van Staten, op bevel van Hun Hoog Mog., aan de Admiraliteit te Amfteldam, en naar Tesfel bevelen afgevaardigd,om twee OorlogSchepen tezenden naar de Zuider Zee, om voorziening tegen het Amiteldams gewapend Schip of (zo als de meede Dagpapieren zig uitdrukten} om dat Schip in den grond te boren. Omtrend het evengemeld aanfehryven van den Raad van State, is opmerkelykdit Ruk in de Opregte Nederlandfche Courant wordende uitgegeven by D. Schuurman N. pi van dezen inhoud: /gisteren heeft de Raid van Staaten op bevel " van Hun Hoog Mog., of liever de pretenfe Meerderheid van Gedeputeerdens ter dier Vergadering, aan de Admiraliteic te Amflerdam en naar Texel orders afgevaardigc, om twee Oorlogfchepen te zenden nnar de Zuiderzee, om het AMSTER DAMSCH gewapend Schip in de grond te bo> r-en; en daar is ook tyding naar Friesland afgevaardigt. Ziec daar nu BRAVE LANDGENOTEN ! volkomen bevestigd hec geen de verdi< nftelykeSchryverAanb.ee VOLK VAN NEDER. LANÜ,byna op het einde van zynen zo uitmuntende en zo veel heil te weeg gebragt hebbende Rrief zegt: „ DE PRINS is volkomen meester in „ onze geheele Republiek : DE STAATEN van w Eeeeee 4 „re 'sGra- 'enh a> ie.  'sGrj venh/3 6e. Ohreg, Nedtrl Couran, N. 9i. 1S44 NIEUWE NEDERLANDSCFIE k , re de meeste Provinciën, DE VERGA D^RINO . „ VAX HUN HOOG MOGENDE ON S „ HAAG; van DI N RAAD VAN STAATVN „en van DE ADMIRALITEITEN, hangen e >t volkomen van hem af," Want hoe weinig dagen is het geleden, dac • men hoorde, dat de Admiraal Generaal, d;e0rder had ingetrokken; dan nu doet hy die door een helmie van eene Meerderheid zvrer geweldige Afhangelingen volvoeren; zult Gy ó WAAKD;G VOLK! nu noen niet ü met «Re Ma£tkragtdaa dig tegen hec Geweld verzetten en handelen, zo als die edele Schryver ?egt, even voor de aangehaal je paslage came'vk: „ De VoorRTKn; maar wy aieenen alleen aan de ferièufe sverweaging van UEd. Mog. te moeten overlaten, wat 'er wórden moet van een Land, waarin op toodarige wyze de leugen en laster zyn zetel cestigc, en de Nieuwspapieren, genoegzaam met 3ub!,cque authoriteit bekragtigc, d>enen, om Perfonen eu Coliegien by de Natie, en het onkundige dog refpectaoel Publiek , fiifpect. en gebaat te maken. EDELE MOGENDE HEEREN Wy bevelen UE. Mog, in Gods heilige protectie. In den Hage den 05 July 1787. (onder ftond) UEd. Mog goede Vrienden, De Raad van Staate der Vereenigdt Nederlanden. (was geparapheert) F. C. van AERSSEN, vt. {lager fiond) Ter Ordonnantie van dezelve. (was getekend) J. H. MOLERUS.  JAARBOEKEN, July, 1787.' 1817 De Regeering van Heusden heeft by eenen brief aan de Staten wederom geeischt, zitting en Rem ter Staatsvergadering van Holland en Westfriesland, en gaf te kennen, zeer verwonderd te zyn, dat ze de poincten van Befchryving voor de gewoone Vergadering, die den 25July 1787 moest beginnen, niet ontvangen hadt. De Provincie Friesland heeft ter Vergadering van Hun Hoog Mog. een befluit ingebragt,omtrent de bemiddeling van Frankryk „ Dat het om bygebragte redenen (na „ inzien van Hun Ed. Mog.) niet buiten „ alle bedenking is, of het wel raadzaam „ zoude zyn, ingevalle men tot inroeping „ van Buitenlandfche Mogendheden over„ ging, zig in dat aanzoek alleen tot Zyne „ Allerchristelykde Maj.met uitfluiting van „ alle andere Nabuurige Mogenheden, te bepalen. Dat deze en meer andere ge„ wigtige Conöderatien hen verhinderen, om zig voor als nog voor een Mediatie „ van buiten 's Lands te declareeren, zon,, der vooraf te beproeven, of 'er nog geen „ middelen inwendig en meer gegrond op de Conltitutie van de Republiek voor„ handen zyn, door welken dezelve onder „ den zegen van God Almagtig nog zoude „ kunnen worden gered." „ Waar toe dan in aanmerking konde ko- men, het benoemen van een klein getal ,, van de geaccrediteerdfte Perfonen uit de Hooge Bondgenooten, met genoegzame ;, au* 's Gra» ^enhage.  18+3 NïEOWE NEDERLANDSCHE 'sGra- ge. ,, authoriteit en vertrouwen voorzien , „ om in de eerde plaats by onderlinge „ ichikking zo na mogeiyk te reguleeren de „ geichiilen tusfehen de Provinciën ontree „ zen, en verder die zaken, waar over men „ niet zal convenieeren, te fubmitteeren aan „ een arbitrage van Perlöonen, wederzyds „ te benoemen; en om in de tweede plaats, „ 'c zy by onderlinge infehikkinge en tus„ Ipraak, of wel by Suomisfie aan arbitrage „ te bepaalen, de gefchikde wegen en mid„ delen om de oneenigheden in de Provincien inwendig, waar en tusfehen wien „ ook ontdaan, te asfopiëeren en by te leg-h gen-" Zynde Hun Ed. Mog. van meening, dat „ ook de Naburige Mogentheden, welke „ door derzelver aanbod van Mediatie, als „ anderlins , blyken hebben gegeven van der„ zeiver belang in de herltelling der rust ,j binnen de Republiek, zouden behoren te „ worden verzogt om den invloed en 't vers, trouwen, dat dezelven op deze of gene „ der Bondgenocten, of Notabele Peiibo„ nen in de Republiek mogten hebben, te „ willen in 't werk dellen, om dezelve te „ disponeeren tot onderlinge toegeevend„ heid, en om af te zien van alle zodanige .,, gedragingen, als gefchikt zouden zyn om „ de gemoederen meer en meer te verwyde„ ren, en alle middelen van verzoeningen „ onvrugtbaar te maken." Dog def'eeren Afgevaardigden van Overysfel hebben verklaard: „ op de propoikie den  JAARBOEKEN, July, 1787. 1849 den 7 dezer, ter hooggemelde Vergadering, door de Heeren Staten van Holland en West-' Friesland gedaan, houdende om , tot bemid-1 deling der plaats hebbende gefchiilen rusftrhen de refpeétive Provinciën van dezeRepublyk, de Mediatie van Zyne Aller-Christelvkfte Majefteit, als Bondgenoot van het geheele Gemeenebest, Staatsgewyze in te roepen en Hoogstdezelve te verzoeken: dat het Zyner Majt. mogt behagen zyne goede dienften te willen aanwenden en interponeren, om de gefchiilen , tusfehen de refpectiveSondgenooten fubfifterende, door Hoogstdeszelfs bemiddeling by te leggen, tot herftel van de zo zeer gewenschte° eendragt en in ftandhouding van de voor alle de Provinciën zo belangrykeUnie: „dat Ridderfchap „ en Steden, zo wel als de Heeren Scaten „ van Holland en We t-Friesland, ten vol„ len penetreren, dat de verfchillen, welke „ tuslchenlommige Provinciën van hetBond„ genootfchap fuofifteren, niet wel anders „ dan door tusfehenkomst van eene Moo-en„ heid, die een Geallieerde van het gant„ fche Bondgenootfchap is, en zo zeer des„ zelfs goede intentie omtrent hetzelve heeft „ gemamfefteerd, kunnen worden geterrni„ neert, en derhalven, hoe zeer ook voor „ zig zeiven het geluk hebben van in die „ droevige disfentièn niet te participeeren, „ geen zwarigheid maken met de Propofitie „ van welgemelde Heeren Staten van Hol„ land en West-Friesland zich te confor5> meren. Ook 'sGua- ' Ets HA' 3e.  i85t NIEUWE NEDERLANDSCHE »sGr VltNil/ CS. Ook is een Rapport by Hun Hoog Mog, uitgebragt om de Genootfchappen van Wapenhandel in de Meiery van 's Bosch te vernietigen. By Holland is eene Misfive ingekomen van Hun Hoog Mog., verzoekende, dat hec Vaartuig, 't welk op de Zuiderzee kruist, om alle verwydering voor te komen, mogt ingetrokken worden, en dat den Kapt. Pelt mogt worden gelast, om aan de Admiraliteit te Amtleldam opening te geven enz. De Admiraliteit van de Maas heeft aan Hun Ed. Groot Mog. gefchreven, dat derzelver Schepen reeds uitgezeild waren, en die van 't Noorder Kwartier, dat ze zouden voldoen aan de bevelen van Holland, en dienvolgende het Schip Medemulik aan den Kapt. Bloys van Treslong begeven hadden , in plaats van den gearrelteerden Kaptein Dekker. Deze beide brieven zyn voor Nutifieatie aangenomen. Gecommitc. Raden hebben een berigt, op de klagten van de Commisfie te Woerden,onlangs gedaan over het niet laten volgen door Gecommitteerde Raden van de opontboden Kanonniers uit den Briel enz., aan Hun EdGroot Mog. overgezonden. Ook hebben Gecommitteerde Raden voorgetlagen, om de openftaande plaatfen van de Gemeenen onder deGuardes du Corps niet te vervullen. Dit is Commisforiaal gemaakt, en intusfchen zyn GecommitteerdeRaden gelast, om den Overften van dezelven aan te zeggen, van hangende de raadplegingen van Hun Ed. Groot.  JAARBOEKEN, July, 1787. 1B51 Groot Mog. over deze zaak, geen volk aar ie nemen. De Regenten van de Hooge Heerlykheic van Spyk, hebben om Auxiliairen of Bur gercorpfen verzogt; uit hoofde van de ver lbmdhouding, welke aldaar met de Gelder fche plaats heeft- welk verzoek aan,de Commisfie te Woerden gezonden is, om daar omtrent de nodige voorziening te doen. By de Algemeene Staten is dit befluit genomen : Ts gehoon het rapport van de Heeren van Hee x keren van K heil en andere H. H. Mog. Gedeputeerden tot de Militaire zaaken , hebbende ingevolge en tot voldoening van derzelver Refolutie Couraiisfbriaal van den 9 deezer, met en ne vens eerige Heeren Gecommitteerden uic den Raad van Staate, gtè'xamineert derzelver Mis live, gefchreven alhier in den Hage den 6 daar te vooren, houdende, dat zy geene gelegenheden hebben laten voorby gaan, om order het oog van H, H Mog. en van de Hooge Bondgenooten te brengen den zwakken (laat der bezettingen in de Steden en Plaatfen van de Generaliteit en al'e de nadeelen e:i inconvenkmen, welke daar door, zo voor je fecuriteit van buiten als voor het beftaan en den wilvanrt dier Steden en Plaatfen zelve veroorzaakt wierden.. Dat hunne inftantien dies wegen gedaan, ten einde hier in door gepaste fehil kmg- n mogte worden voorzien tot nog toe geen vrugt gedaan hadden. Dat de Generaliteit was en bleef ontbloot van een zelfs matige bezetting, dat dit zelfs nog van tyd tot tyd verergerde, en de gemelde bezetting Ff ff ff meer 'S GRAVEN MAGü. Ref van H.H.M. wegfns den fiaat van De. fenfie enz.  i8NIEUWE NEDERLANDSCHS VENHA GE. Ref. Vt H.H.J\ wegens den /Ia, van Defenfieenz. Ver- . meer en meer verzwakte, zo dat a! het geen toe . de algemeene defenfie en fecuriteit van het Bondgenootfchap behoorde, geheel uit het oog fchuen verlooren te worden. n Dat gemelde Raad van Staate, hier omtrent t, niet anders konde doen, dan reprefeniatien en waarfchouwingeo wegens het gevaar, waar in de V Republiek op die wyze zoude kunneu worden ge, bragt, en dat, gelyk zy niet mogten nog wilden nalaaten in hunne pogingen vöor net algemeen behoud voort te varen , de voornoemde Misfive dan ook nogmaals diende, om dit poinct van de zwakheid der Guarnifoeneu in de Generaliteitsplaatfen aan de attentie van H. H. Mog. aan te beveelen. Waar op gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verdaan dat de voorfchreeve herhaalde inRanden van den Raad van Staate by Misfive zullen worden gebragt onder het oog van de Heeren Staaten der refpeètive Provinciën met byvoeging, dat hoe zeer H. H. M., en dea Raad van Staate uic hoofde van de menigvuldige reeds gedane reprefentatien onverantwoordelyk zyn voor de gevolgen, welke uit het ontblooten der Generaü. teics-Frontieren, enden volftrekt weerloozen Raat, waarin dezelve zig thans bevinden, zouden kunnen refukeeren , hoogstdezelve egter mee willen nalaaten Dogmaals de Hoge Bondgenooten , daar voor te waarfchotiwen, en ten kragtigRen te adhorceeren, dat tog eenmaal die zo belangryk poinct in feriëufe overweeging werde genoomen en by tyds fchikkingen beraamd, dat een gedeelte der Militie, welke zig thans in de refpective Provinciën bevind, by zonder uit die geene, wel. ke met een veel gtooter aantal dan na gewoonte voorzien zyn, tot verfterkïng der Generaliteitsplaatfen werden afgezonden.  JAARBOEKEN, July, 1737. 1853 Vervolgens is nog by de Algemeene Staten beiloten: T_Tud Hoog Mog. ingenomen hebbende de Coniideratien en hec Advis van de Heeren Gecommitteerde uic de refpective Collegien ter Ad- , miraliteic de?.er Landen, op de verfcheiden rap-^ porten der Admiraliteiten, omtrent de gepleegde hostiliteiten door Kanonneer-Booten op deZuiderZee, en daar op gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verdaan, dac, ten einde dadelyk , en zo veel mogeiyk te duiten , en vervolgens voor te komen de ongeregeldheden , welken door die gewapende Vaartuigen zyn gepleegd, daar dezelven alleenlyk uoor hec Coliegie ter Admiraliteit te Awjtérdam waren vetleend, om te worden gebruikt toe beveiliging van hunne Vv'eif, en van üe Stad hunner rcfidetitie, en dus niet konden worden gecetueerd tot eenig ander en verder einde, hec Coliegie ter Admiraliteit te Amjlerdum zal worden aangefcèreevén en gelast, om dadelyk en zonder tydvei-zuim diê twee Kanonneer Boten van de Heeren, uitmakende hec Dtfenfiewezender Stad 'AkifiehlaHi, terug te verzoeken, cn dellen onder de orders van het vcorfz. Coliegie en dezelve alzo , is hec nood, te doen dienen tot beveiliging, zo van de bezittingen van voorfz. Coliegie, als voor dte van de Stad van hunne Refi öentjÊ', en by faute var dien , den Kant. van Pelt, en den Lieut. Molenaar... direct aan te fchryven, en te gelasten .van zig m« t die Kanonneer-Booten dadelyk te vervoegen naar Amfterdam, en zig te Rellen onder de orders van voorfz. Colle»ie. En dat aangezien door het Rellen van bovenRaande orders alle gronden , welken Zyne Hoogheid bewogen he ben, om de door Hoogstdezelve geordonneerde deRinatie van de 's Lands Schepen Medemblik , ae Pallas en de Salamander, Proviüoneel te Raken, van zelve komen te vervalFfffffa len5 'sGra- ven hare. R"f. notens Ka. wnnecr'OOten.  1854 NIEUWE NEDERLANDSCHB 'sGra- venha' ge. Ter Staten*Vergadering van Holland zyn heftige gefchiilen gevoerd, omtrend hec begeven van de openftaande Bailluwplaats van 'sHage, in plaatfe van den overleden Jonkheer van der Does , Heer van Noordwyk. Veelen yverden voor den Heere Tedinghva.i Berckbout, Raad in de Vroedfchap te Delfc. Zie hier boven onder Delft. Zyne D. Hoogheid, heeft als Admiraal Generaal aan de Algemeene Staten te kennen gegeven, het gevangennemen van den Kaptein van het Fregat van'Oorlog, Medemblik , en dus de zwarigheid, hoe het zelve naar Zee te zenden. Hunne Ed. Groot Mog. hebben goedgekeurd het weigeren der Kanonneerbooten op de Zuider Zee, door Heeren Gecommitteerden ter defenfie aan de Admiraliteit te Amfteldam. De len; de commandeerende Officieren van voorfx. Schepen zal worden aangefchreven en gelast, orh mee hunne onderhebbende Scheepen ten fpoedigften naar Zee te gaan, en derzelver geordonneerde dedinatien te vervorderen, en du mede tot bereiking van het zelfde einde Extract, van de ze H. H, M. Refolutie zal worden gezonden aan Zyne Hoogheid als Admiraal Generaal van de Unie, met verzoek om tot de uitzeiljog van de gemelde Schepen de nodige orders te doen dellen.  jaarboeken, July, 1787. i8j$ De Amnestie voor de Deferteurs is nog eene maand verlengd, en na dien tyd de firaffe des doods op hun gefteld. De Magiftraat te Ysfelfleyn heeft eindelyk de neutels aan den Commandant van de bezetting dier Stad overgegeven. Dit befchouwden zy als eene hardigheid, te meer, daar de Krygsbezetting te Heusden zelfs gelast was, aan den Magiftraat dier Stad dén Eed tc doen. Volgens 't voorftel der ftad Amfteldam, is by Hunne Ed. Groot Mog. beiloten , '„ Om den Heer Tulling, Fiscaal ter Generaliteit, te inderdiceeren, niets op het, Souverain Territoir van deze Provincie te ondernemen , tegens de aan Holland getrouw gebleven zynde Officieren; op poene van zulks als een attentaat tegens deze Provincie, aan hem in zyn perfoon, en die hy daar toe employeert , te ftraffen- en is Copie van dit befluit met een aantal Exemplaren aan den Generaal van Rysfel gezonden, om dezelve aan de Commandanten der Regimenten te geven, zynde verders dezelve Officieren nader in Hunne Ed. Groot Mog. belcnerming genomen." De Heer van Thulemeyer, buitengewoon Gezant van Zyne Pruisfifche Majefteit, heeft den 23 July wederom een Courier van zyn Hof ontvangen, en is vervolgens met verF ff fff. 3 fchei- 'sCra» venhags.  i8j-6 nieuwe nederlandsche 'sGra- VKr. HAGE. ExtraB uit een particuliere Brief van Londen. Tk kan UEd, omtrent die Hof en dezelfs dispofitie ■*- niets gewichtiger mededeeien, dan de klaare en ftellige verklaaring, die ons Ministerie aan den Ftardchen Ambasfadeur alhier, en door deszelfs Ambasfadeur aan het Franfche Hof, aangaande de zaken van de Holl. Republiecq gedaan heeft. Het Hof van Engeland heeft zig daaromtrent eindelyk duidelyk geëxpliceerd en verklaard, dat zy noch kan , nog wilde toelaten eenige verandering inde Con!titu:ie der Republiek, zoodanig als die in den jaare 1^48 was gevestigd. Zoo ras men hier de tyding bek men had ,dat er «rdrcs gefteld waren om een Obfervations Ar- mée fcheidene Hollandfche Staats- en Stads Regéerings-Leden in gefprek geweest. Ook hebben de Algemeene Staten eenen brief van den Gezant van den Staat, aan 't Hof van Berlyn, Baron van Meede, ontvangen, behelzende, „ dat de Koning voornemens bleef, om een Leger in Westphalen by den anderen te trekken: dat het Hof van Engeland deszelfs genoegen aan 't Pruisfifche Hof hadt doen betuigen over de handel wys, die by 't zelve aangewend wierdt ot bekoming van J'atisfaclie over het gebeurde met de Princes, en dat Engeland een Eskader in Zee zou brengen." Men lchreef ook in de Gelderfche Hiftorifche Courant:  JAARBOEKEN, July. 1787. l8f7 mée te Givet te fofrpeeren , en dat het fcheen, du de Franfche Troupen de Provincie van rio.lmd zouden willen appuieeren, heeft men met zeer, veel nadruk by den Franfchen Ambasfadeur alhier, dezelve verklaaring herhaald, met de uitdruK.yke by voeging, dat zoo de Armóe geformeerd en byeen getrokken werd , Engeland direct een obfervations Esquader van 35 Oorlogsfchepen in Zee zenden zou. En nog een ander berigt in die zelfde Courant; Extmft uit een particuliere Brief van Berlin. Zyn Kon. Majefteit heeft de ordres getekend, om niet flechcs 41000 maar 60000 man te laten marcheeren om de Provincie van Holland tot reden te brengen en de goede ordre in Overysfel te herdeden. In acht dagen tyd kunnen alle deeze Troepen met hunne Artillerie te Weezei zyn, den 14 dezer heeft zyn Majedeit een Courier van Weenen ontfangen met verzekering van wegens Zyne Keizerlyke Majefteit, dat Hoogstdezelve zich met de domestique zaken van de Provincie van Holland niet zal inlaten, maar dezelve aan Zyne Pruisfifche Majefteit overlaat. Ondertusfchen zullen de preparacien , die men in Pruis, fen maakt, meer dan twee millioen gu:dens kosten, die toch naderhand tenikosten van ons ongelukkig land, zoo bet zich niet fchielyk van het Peniionariaal juk ontflaat, zullen moeten worden gerem. bourfeerd. En in de Haagfche Courant N. 122. Ffffff4 CLEEF 'sGra- /ENHAÏE.  'sGe venh gk. Berit fier Haag- latit. 1858 NIEUWE NEDERLANDSCHE Mrffetnm^ ? h!er ^ «-,raordmaar Courier * dui!r 7vnp Mnï ?r K°D,ng ceQ; on™d<-elyke ordre, froun°éin^P ?r wdB°M vangSt Van ««li corps troupes irjdeze Landen. JJe geheimraad derfioan- mislans Generaal der levensmiddelen benoemd moet op du oogenblik te^/geatA^™* ArHlrir°,UpeD ^° Mag^bWg «1 dêrzélJèr ArUery zyn reeds op marsch; en de Regimenten SS J;!g,TeteD. v«™m*™> hebben bevel? om zig geretj te bevinden , om den qo deezer maaud te kunnen marfcheerèn, 3 Dog in een ander dagblad fchreef men al. uUS ; ^etJeJ°^H BrieVCn Uk Parys van den 20 uttzer heeft men tydine ontfaneen dar Sr K * 8 m0t C ontvanê^ ^bben, vermits uitVeru " "h^ mcer' d3n 'Zts Opriogfcpepen Zee ^cn^ <** ' jonden ,Wr^ De Provincie Friesland heeft beiloten, aan den Heer■ Thulemeyer te antwoorden, dat Hunne Lfoog Mog. herhaalde verzoeken by Holland, dog vrugteloos, gedaan hebben, en dus de gevolgen voor rekening van Hol. land laten. Dit is met Gelderland, Zeeland, Ltrecht en Friesland ter Vergadering der AJgerneene itaien beiloten. Zie  JAARBOEKEN, July, 1787. 1850 Zie hier het beflm't van de Staten te Utretht, tharids nog te Amersfoort vergaderd, zelve. Extract uit de Refolutien van Hun Hoog Mog. de heit en Staten Generaal der Vertenigde Nedet landen. TT\e Heeren Gedeputeerden van de Provintie van Utrecht, hebben ter Vergadering voo gedra- \ gen, dat de Heeren Staaten hunne Principalen ont-, fingen hebbende de Memorie door den Heer 'Ihu j lemeyer, op test van Zyne Pruisfifche Majefteit,i met relatie tot de arreuY.eringe van Mevrouwede Pnncesie van Orange en Nasiauw op deszelfs reize na 's.Hage overgekomen, ter Generaliteit ingediend, en hebbende tor fjylage een Memorie aan de Heeren Staten van Holland, infteerende om behoorlyke voldoening des aangaande, Haar Heeren Gedeputeerden hadden gelast om nog nader ter Vergaderinge indantien te helpen doen, dat een zozeer irreguliere handelwyze tenfpoedigften werde gerepareerd, en aan Zyne Pruisfifche Majedeit deswegens de gevraagde Satisfactie gegeven, terwyl Haar Ed. Mog. onder inbadie van derzelver Refolutie , bereids op dit fubiect ingebragt, als nog geheel en al willen onverantwoordelyk blyven aan de gevolgen, welke noodwendig by weigering van voldoenig hier uit moeten proflueeren, dezelve alle latende voor rekening van de Provincie van Holland en Westfriesland. Waar op enz. Gecommitteerde Raden hebben door eenen brief aan Hun Ed. Gr. Mog kennis begeven, dat de Commisfie van het Defensiewezen, eene Capitulatie met den Collonel huljard hadt aangegaan, en dat zy de nodiFfffff 5 ge sGra- i'ENHA31£. 3e/l. van (e Stat. 'an Utr* vegens }ruis/èn,  n6o NIEUWE NEDERLANDSCHE VEIS HA GS. i' ge ordres tot betaling van het zelve gegeven ' hadden: dat zy van gemelde Commisfie tyding gekreegen hadden, nopens de aan te wervene Regimenten van Staart en Salmi Mariniers, en van eene Capitulatie tot vermeerdering van het Legioen van van Salm, verzoekende desvvegens bevelen van Hun Ed. Groot Mog.: welke brief is Commisforiaal gemaakt met het groot befoigne en Gecommitteerde Raden, en is inmiddels, de bepaalde begeving der Officieren van van Salm opgefchort, alzo 'er bedenkingen op die Capitulatie waren. Door de Admiraliteit te Amfteldam is het .Schip de Salamander onder 't gebied gefteld van den Lieutenant van Hamel, in plaats van den Kaptein Tulleken, en gelast aanftonds in Zee te gaan. Aan de Roomfche Armen aan den Leydfchen Dam is door Hun Ed. Groot Mog. een Oclroi toegeftaan, omtrend de erffenis van hunne At men. Gecommitteerde Raden in 't Noorder Kwartier hebben den Heer Vitringa, geweezen Secretaris der ftad Elburg, uit Gelderland voorvlugtig , aldaar ingedaagd en fub reatu, tot Fiscaal aangefteld in de zaak van de gearrefteerde Zee - Officieren Tullehen, Dekker en van Braam, Te Heusden is eene Vergadering van eenige  JAARBOEKEN, July, 1787. 1861 nige nabuurige Burger Corpfen gehouden, 's by welke befloten is, „ om, daar de Mih- vei taire magt thans elders geroepen wordt, op •• 1 het eerfte fein van alarm,zig zelfs,en de een den anderen kragtdadige byftand te geven." De Heer Har ris, buitengewoon Gezant van Groot-Brittan je, is me- eenige Heeren van de Regeering in gefprek geweest. Den 25 July is eene Staten Bode uit Friesland alhier aangekomen, met een brief van de Heeren Staten dier Provincie, aan de Heeren Staten van Holland, houdende zeer fterke Vertogen tegen de gewelddadige handelingen van eenige Hollandfche gewapende Vaartuigen in de Zuider Zee. Ter Vergaderinge van Hun Ed. Groot Mog. is heden ingekomen eenen brief van Zeeland,aannemende den bepaalden tyd van den ia September, om een Commisfie herwaards te zenden, ten einde een drietal perfoonen te benoemen, om daar uit één tot Voorzitter in den Hoogen Raad te verkiezen. Het is ons niet bewust, dat in eenig ander Nieuwspapier, dan alleen in dat van Utrecht, gemeld is, het welk in het volgend uittrekzel is vervat, en hoe zeer van waarfchynlykheid verftoken, egter dient gemeld te worden: Men verflaat, dat by de onlangs voorgevallene Plunderigcn en excesfen, door de Militie, ia 3rasiia-  "sGra venhaCR, Uittrek •zd uit di Utr. Cour. De Heeren Fagel, Griffier van Haar Hoog Mog. en van Ekiswyk, Raadpenfionaris van Holland, hebben ieder den 27July 1787 des morgens vroeg van den Heer Baron van Rbeede, buitengewoon Gezant aan het Hof van Berlyn, een afzonderlyken brief ontfangen, door denzelven Heer Gezant gefchreven, den eenen aan Haar Hoog Mog. en den anderen aan de Heeren Staten van Holland en West-" friesland, en zakelyk inhoudende: „ Dat het 18-62 NIEUWE NEDERLANDSCHE in Gelderland gepleegd, zyne Excellentie de Marquis de Verac, geïnformeerd zynde geworden van de mishandelingen, waar inede de Heer Baron «-/.pellen vanRysselt, üurgem. van Zutphen, en deszdfs Heer Hroeder Capeuen'va»\ de Marsch, toen in de nabuurfchap van Zutphen o;> deszelfs Landgoed den Engelenburg, z»g be. vindende, bedreigd wierden,en van cteysfe'lykftc vervloekingen , daaglyk? door de losbandige MiJitairen tegen dit edel Broederpaar uitgebraakt; dieswegens. in perfoon, aan den Pruisfifche Envoyé van Thulemeyer de ernftigRe vertoogen heeft gedaan, «n verklaard , dat Zyne Allerchnscelyk'fte MajeReit meermaal en aan die Heeren HoogstdeszWshoogeproteöie had toegezegd,en niet ongevoe'^g konde blyvenaande behandeling, met welke die Heeren gedreigd wierden; hocdanige bedreigingen van Militairen niet zonder de onderhardfche toelaating van den Kapt. Generaal konden vermoed worden te gefchieden; en dat de Koning zyn Meefter dié protectie ten kragtigRtn zou''ehardhaaven, ook tegens die geenen, welken alsAucteurs v^n diegeweldenaryen bekend waaren. De Baron xan 1 hulemeytr heeft hierop. na eenige woordtnwisfehng, aangenomen , dit Declaratoir ter kennisfe van den Heer de Larrey of van Meirrouw de Princes, te zuilen brengen.  JAARBOEKEN, ^/J» *787» »86"3 het Zyne Koninklyke Majefteit van Pruisfen over het antwoord van gem. Heeren Staten,, wegens ZyneMajefteits geëischte prompte en ( eclatante fatisfaclie ter zake van het gepleegd attentaat aan Hoogstdeszelfs Koninklyke Zuster, Mevrouwe de Princes van Oranje, en ftrafoeffening van de auteurs van hetzelve attentaat, zeer fterk is geirriteert geworden, en een refolutie genomen hadt, om zig zelfs door kragtdadige middelen de behoorlyke fatisf actie nopens de atroce en verregaande hoon door dit attentaat aan Hoogstgemeide Koninklyke Zuster aangedaan, te doen er* langen j dat tot dat einde en oogmerk deszelfs troupes reeds eenige dagen geleeden uit Maagdeburg in fterke aanmarsch waren, en met die in den Westphaaliche Kreitz zonden vereenigen, voorts gezamentlyk verders opmarcheren, .en binnen weinige eerstkomende dagen ter plaatle van derzelver destinatie wezen zouden." Intusfchen is op den aö dezer maand ter Vergadering van Haar Hoog Mog. by 4 Provinciën genomeneen belluit,om aan Hoogstgemelde Zyne Majefteit te fchryven eenen brief, en daar by te kennen te geven, „Dat Haar Hoog Mog. alle mogelyke aandrang by de Heeren Staten van Holland en Westfriesland hebben gedaan, om Hoogstdezelve te fchikken tot het geven van de geëischte fatisfa&ie aan Zyne Koninglyke Majefteit, en alle gevolgen, welke uit hoofde van het ongunftig of onvoldoende antwoord van wel- gc- 'sGra- 'ENUAiE.  1864 NIH O WE NEDERLANDSCHE 'sörè VËNHAGR. i gemelde Heeren Staten te wagten waren,gelaten voor derzelver rekening." De Raad van State heeft een raport uitgebragt, om de wapenoefening in de Generaliteit te verbieden , en de licentie der .Predicanten en Paftooren te beteugelen, over welke de raadpleging is uitgelteld tot in het einde van de volgende week. Den 27 July by Hun Ed. Groot Mog. de geRelde dag zynde tot de begeving van deBailluwagien van Rhynhnd,'s Hage, Heusden,Sf. Maarten en Valkoog; hebben de Meerderheid der Staten, de Steden Dordrecht, Haarlem, Leyden, Amfteldam, Rotterdam,Schiedam, Schoonhoven,Alkmaar,Monnikendamen Purgerende , begrepen, dat geen Naamlyst gemaakt en aan Z. Hoogheid ter verkiezinge moest gezonden,maar die verkiezing door Hun Ed. Groot Mog. zeiven moest gedaan worden. De Ridderfchap ende met haar gevoelen de Steden oordeelden, dat hier een voorftel van moest gemaakt worden , en dat zy die overnamen. DeRaadpenfionaris bragt daarop in overweging, of de Refolutie van 1589, welke van wegen de Ridderfchap perfoonlyk wierdt bygebragt, opMauritz zag, dan of het eene blyvende wet was. De Afgevaardigden van Dordrecht begreepen, dat dezelve Refolutie alleen perfoonlyk op Mauritz zag, dog na herhaalde omvragen, is dit punt door de Ridderfchap en andere Steden overgenomen, en de begeving uitgefteld. Dit wierdt euvei op-  JAARBOEKEN,! July, 1787. 136* opgenomen , alzo men den Heer W Tedingh van Berkbout, Raad in de Vroedfchap te Delft, voor Bailluw van's Gravenhage, en den Heer van der Meer, Vroedfchap te Leyden, tot Bailluw en Dykgraaf van Rhynland beRemd hadt. Gouda was 't wel met de Ridderfchap eens, om de iïemlyst aan den Prins te zender., dbg Leefc het ^eadvifeerde der jo Steden niet o ver genome u, en de Gedepiite< rden van Gorinchem hebben verklaard, gaarn het .goedvinden van hunne Principalen i te willen verdaan, dog tevens be¬ tuigd, indien men voortging, de conclufie te zullen aanzien. Vervolgens hebben de tien Steden op de extenfie eene aantekening gedaan, tegen 't ophouden der begeving van die posten, zich grondende op een Refolutie van 't Jaar 1670, waarby bepaald was, dat op den derden dag van de gewoone Vergadering de begeving der opengevallc Ampten zou gefchieden, welke zwarigheid daar ook tegen zou mogen gemaakt worden ; als mede op het Vde Artikel van de Inllruétie van den liaadpenlionaris. De Schryver van de Utrechtfche Courant fchreef in zyn Dagblad van den 30 July 1787, hieromtrend dit volgende: Men verneemt ten dezen opzichte Dog, dat de Heer vanWasfenaar Starrenhurg (na aanmerkelyke fommen van den Lande genoten te hebben), zich by die gelegenheid vcrfcheide haatelykheden tegens de brave Staatsleden heeft laten ontvallen, zekerlyls uit wraak, dat hy , na alle aan- 's Gra- venhage,  -1865 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Graven ha Gii. En in de Leydfche Courant No. qi. las men aldus: j~\e Vergaderingen van Hun Ed. Groot Mog. hebben in deze week algemeen zeer kort geduurd , en men hoord niet, dat 'er veel gewigtigs of decifiefs is afgedaan ; zelfs' niet, dat er (.enig politiek emptoy of ampt is begeeven; ook zyn de vaceerende Militaire Charges onder Salm nog niet vervuld, cn zal zulks eerst in de volgende week gefchieden. Het is dus nog onzeker, of de Heer Tedingk van Betkhoitt, Raad in de Vroedfchap te Delft * Bailluw van 's Hage zal worden; zyn Wel-Ed. had Vrydag, toen er over die aanïtelling wierd gedelibereerd, lo Remmen, doch de Ridderfchap, met deszelfs navolgers, verzette Ier zich fterk tegen; zich, zo als men verhaald, beroepende op eene Refolutie van den Jaare 1^80 , ten tvde van Maurits genomen , volgers welke de Nominatie aan den Stadhouder moer. afgezonden worden. Hue zeer dan eere meerderheid van Remmen plaats greep, wierd dit Ruk door overneeming tot nadere deliberatie uitgefteld. Het bleek dan,dat men zeer geneigd was, om het Bailluage van 'sHage aan den Heer van Berkhout op te dragen. Gecommitteerden ter defenfie van de Provincie en de Rad Utrecht, hebben, by eenen brief, Hunne Ed. Groot Mog. kennis gegeven, dat zy den Luit. Collonel d'Oercly^ van aangewende moeitens waarfchynlyk niet een varï die vette brokjes zal kunnen magtig worden: met de tyden veranderen de menfehén l  JAARBOEKEN., July 3 1787. 18G7 van de Waardgelders van Amfteldam, die den Majoor van Helden geweldadig aange ' vallen heeft gehad, in bewaring hadden doen 1 nemen, en aan 't Geregt te Amfteldam gefchreven, hem over te nemen; dog-dat hetzelve Geregt meent, dat hy een vreemdeling zynde, niet door hetzelve kon te regt gefteld worden. Dus verzoeken Heeren Gecommitteerden aan Hunne Ed. Groot Mog. om voorziening hieromtrent te doen. Waarop Hunne Ed. Groot Mog. by refolutie hebben goedgevonden, dit aan het Hof van Jultitie alhier om berigt te zenden. Nog hebben welgem. Heeren Gecommitteerden kennis gegeven , dat zy den Luitemnt Fricke, Cornet Ruê'l van Hesfen Philipsthal en den Luitenant van der Put van Hesfen Casfel,buiten dienst hadden geÜeld,dewyl die weigerden, aan Hun Ed. Groot Mog. refolutie van den 10 May te voldoen. Waarop beiloten is, die posten te vervullen. De Generaal van Rysfel heeft aan Hunne Ed. Groot Mog. by eenen brief kennis gegeven, dat alle zyne goederen op 'tFort St. Andries, door het Hof van Gelderland in bellag genomen zyn : vorderende ten dien einde de aan Hem door Hunne Ed. Groot Mog. beloofde befcherming. — Hetzelve is in handen van 't Peribneel Befoigne gefteld. 6 ö Het Generaliteits rapport, om alle Genootfchappen van Wapenhandel in de Generaliteit te verbieden, is Commisforiaal gemaakt met het Groot Befoigne. Gggggg Aan 'sGr\- ;e.  1868 .NJEÜWE NEDERLAND3CHE 's G.ia- VENHAGE. Aan zyne Hoogheid is door Hunne Hoog M ig.. verzogt geworden , om als Kaptein Generaal de Militie te bevelen, niet anders te dragen, dan hunne gewoone Veldtekenen, en alle anderen te veroieden. De Heer Daniël Hoofd van Vreeland is, op voordragt der Rad Amfteldam, tot Raad ter Admiraliteit in 't Noorder Kwartier aaagefteld , in plaats van den Heere Mr. IV. Bader, welke wel Raad .in de Admiraliteit was„ maar te Amfteldam , in de plaats van den geremoveerden Burgemeester Klx.W. G. Vedel Salomonsz., tot Burgemeester is, aangefteld. Zie hier na onder Amsteldam. Heeren Gecommitteerde Raden hebben bevel gegeven, dat een van de Kamerbewaarders van- H. Ed. Groot Mog. zig zou verVoegen ten huize van den Heere J. C. Benti'ik ,.een der GeconRitueerden van het Oranje request alhier in 's Uagé| en denzelven infinuecren \ het origineels Request , met derzelver Ondertekenaars, daar zy Copie van gegeven hebben, binnen agt dagen op de Secretary van Holland te bezorgen, en deszelfs wedervaren in fchrift over te brengen. . Men. is, hier thans bezig met het oprigten uan een tweede Vaderlandfche Sociëteit, op den vo.et als te Rotterdam, voor min vermogende lieden. By de Algemeene Staten is dea 2$ July ik beft uit genomen: By  JAARBOEKEN, July, 1787. jGenootfchappen, en het uittrekken van dezelve buiten het Territoir van de Ge- 1 'sGra VENHA. GS. I ' Menu van den Fiscaal van Br ah i en Ref.  I878 NIEUWE NEDERLANDSCHE ! 'sGï ce. Mem wn dt Ftscaa wm/sr, en ReJ A. Generaliteit aan dezelve Drosfaarden zoude bet. huoren te worden gerefcriberrt. Waar op gcdelibereerc zynde, is goedgevonden en verltaan, mits deezen te verzoeken ae Heeren • woepu^ertlea van de Provinciën van Holland en n West-friesland, van Overysie! en van Stad en ■ .La"c|.e' om °P "et Rapport op het voorfz. fub,£.ject den 25 deezer alhier ter Vergaderinge uitge; bragt, de Refolutien van de Heeren Staaten hunne Principaal» n ten fpoedigden, en zo doenlyk in de aanllaande week te willen uitwerken, en alhier ter Vergaderinge inbrengen. "De Provincie Zeeland heeft zwarigheid gemaakt, voor als nog, tot de inroeping der Mediatle of bemiddeling van Frankryk en oordeelde, zo men Frankryk inroepen moest, ook den Keizer en Koningen van Pruisfen en Engeland, mede te moeten inroepen. Nog Relde Zeeland voor, ter verfterkinoder Guarnifoenen in de Generaliteits Landen* de Provinciën uit te nodigen, om Troepen te misfen, en de Genootfchappen te doen ophouden. De Meerderheid van de regeering te Enkhuizen heeft aan de Staten van Holland berigt op het Adres van den Burgemeester Duy* vensy en Vroedfchappen Ebbenhout mKuurdf«n, over de verzogte befcherming van het Genootfchap van Wapenhandel aldaar. Dit is Commisforiaal gemaakt met het Groot Befoigne. Het Genootfchap te Ouderkerk aan den Am-  JAARBOEKEN, July, 1787. 1870 Amftel is op deszelfs verzoek in Hunne Ed. Groot Mog. befcherming genomen. Den 31 July is de Heer Thulemeyer, Ge* zant van den Koning van Pruisfen, wederom in gefprek geweest met den Raadpenlionaris van Holland, en heeft herhaald , dat de Koning zyn Meester niet voldaan was, maar bleef aandringen op Satisfaétie, en dat hy eerstdaags eene tweede Memorie zoude inleveren. Dezelfde Gezant is ook met andere Leden van Regering dagelyks in gefprek , en heeft lange raadplegingen met den Afgezant van Frankryk. Ook is wederom den 31 July ter Staatsvergadering van Holland ingebragt eenen brief van den Gezant van den Staat, den Baron van Rheede, by Hun Hoog Mog. ingekomen , waar by gemeld word, dat de Koning geen genoegen neemt met het antwoord van de Staten van Holland, en dat de Pruisfifche Troepen naar de Grenzen van de Republiek trekken. DePostbodens naar Londen en Berlyn zyn ook menigvuldig. ScHEVENINGEN. Een gezelfchap van Heeren en Vrouwen van zeker aanzien, kwam den 15 July herwaards reiden, zynde veelen van het zeiven met bloemen, ook geele, goudsbloemen en afri- ca« sGra- r EN HAIE.  SCH,E VEN/iS- L E y. 1880 NIEUWE NEDERLANDSCHE • canen vercierd. Aan het ftrand wandelende hebben de Dienaars der Juflitie van 's Ha^e! als mede de Dorp-Dienaar dat sezelfchap die bloemen afgenomen, als zynde leuzen en derzelver dragt inlopende tegen de Publicatie van de Staten van Holland en Westfriesland van den 4 July 1787. Dit gaf eenige beweeging voor de Herberg het Jagertje, by den Herbergier James Betting, alwaar het gezelfchap zyn intrek hadt genomen. £emg volk vergaderde aldaar, dog het welk door de Krygsronden van het Regiment van van Pabst en By landt verdreven wierdt. Voorburg. Nopens dit Dorp is ook in de Couranten dit berigt geplaatst: Heden is in de Sociëteit - Kamer van 't Genootfchap: RUSTENFRTHEID BESCHERMEN li T, ten Hiiyze.vaa Dirk Brans, in de Swaan, te VOORBURG, geplaatst een'Buscb, waar in een reder Vaderlander, welice iets begeert te contnbueeren , ten behoeve der Huisgezinnen van de .Leden van 't Wapen-Genoodfchap., hetwelk van h,er naar Woerden, of elders, waarde nood hun vordert, uitgetrokken zyn, zyne Gifte bedekt Jtan doen, en die geene, die zulks aldaar niet rnogte goedvinden te geeven, kan zich daaglyks adresPn„nBlze van Monfeur m. Deering te VOORbURG' voornoemt.  JAARBOEKEN, July, 17«7- i&i Leyden. Terftond als zig hier ook de maare ver- L fpreidde van het aanhouden van Haare ko- r>t nineivke Hoogheid, zag men in t begin dezer maand July reeds een Request van wegen Geconititueerden van een aantal Butlers aan de Ed.'Achtb. Vroedfchap dezer Stad , ftrckkende om Hun Ed- Achtb. te verzoeken , ter Staats-Vergaderinge te helpen belluiien, dat H. K. H. op de allerferieutte wyze werde geëxhorteerd, om zig Z ten fpoedigtten buiten het Territoir van deze Provincie te begeeven, en Haar Vor3 ftelyk woord te vérpanden, van daar met " weder te verfcbynen , voor en al eer aan " haar op eene legaale wyze van de Reiolutie van H. EdT Groot Mog. zal coniteeten, waarby H. Ed. Groot Mog. declareeren, dat de apparitie van een der Per'! foonen uit het Huis van Orange niet meer ' fchadelyk zv voor de rust en veiligheid " dezer Provincie, of wel anderzints, dat " H. Ed. Groot Mog. zullen zorgen, dat H K. H. thans niet verder in de Provm" cie kome, of,daar uit vertrokken zynde, , binnen dezelve niet weclerkeere, dan na !' zodanige vorenftaande Refolutie." . ' Ook is genoegzaam overeenkomftig aan dit verzoek by de Vroedfchap beiloten, en den Gedeputeerden ter Staatsvergaderinge van Holland deswegen last gegeven, by de raadplegingen over den Brief van Mevrouw de Princes van Orange, overeenkomftig het bellotene te advifeeren. Ook  dele \ Petbin te nis- iki NIEUWE NEDERLANDSCHE r- Ook hebben eenige Ingezetenen vermeend te mogen en te moeten aangaan eene zekere' -r^cTSr Wdke ZV dorpen, doofde Leydfche Courant N. 8^ en andere dagpa! pieren bekend maakten, en ten huizeen den Kastelein Degenhart, in het Logemen dePaauzv, op den Nieuwen Rhyn tlr teé temng leidden. Die Verbintenis .Vadedand zig bevind, en hoe veele van oL brave en weldenkende Landgonooténreeds hec benben by dezen ons zelve openlyk SSffiidS* t ^.f y a!,e v°orkomende geleaen'ied^n te befchermen ende te verdedigen, tlgSfa le zo damgen en tegen elk en eenen ygelyk , welke ons ofte eenen yan ons ondergetekende, zo 1 on« Perfponeo.Vrouwen, Kinderen ofcè bezktinïen zoude willen beoadeelen , ja daar voo, on goed en bloed te zullen opofferen, zullende 2 o! de eerfle begmfelen van eenigerj Litelyken aaïvil ekanderen tot den laatfien man helpfn Ve-ded ! gen zonder dat wy daar toe van iemand nfzï wte hy zy, een.ge beveeien zullen afwasten- ter bevestiging van het bovendaande, hebben' wv de,,e met onze naamen ondertekend, en bSuden het van die waarde, als of Wy hetzelve voorat oog van een alwetend God met Ëede hadden be kragt^, ende op dat een ieder van deze onze" gevoelens en openlyfce verbiatenis zoude kenms dra*  JAARBOEKEN, July, 1787» 1C83 dragen, zullen wy deze door de publieke Nieuwspapieren bekend maken, jiüum binnen Leyüen den 6 July 1787 en volgende dagen. Niets veroorzaakt meer bitterheid, wreedheid en vervolgzucht, dan de Burgeroorlogen. Men pryst nog de pogingen van een buitenlands vyand tot zyn nut, roemt en eerbiedigt zyne dapperheid en Krygsbeleid. Maar in Burgertwisten ziet, helaas! de eene party door drift vervoerd, den andere voor verraaders aan, befchouwt alle hunne poogingen, als zo veele doodlteken aan het Vaderland toegebragt, en meent zig vaak alles tegen zyne andersdenkende Medeburgers geoorloofd. Men kreet het Declaratoir Van den Prrnfe Stadhouder, van den 26 Mei 1787, de Requesten van een groot aantal Ingezetenen voor de Oude Staatsgefteldheid, de reize van Hare Koninglyke Hoogheid, de geweldadigheden in Gelderland en Zeeland uit de geftookte tweedragt ontvlamd, als zo veele fnoode euveldaden , en leide de fchuld van het niet tegengaan dier gewelddadigheden op den Stadhouder en deszelfs Gemalinne, en agtte zig daar door bevoegd,om alle gemeenfchap met zyne andersdenkende Medeburgers te mogen affnyden (het welk. niet weinig moest toebrengen tot het vermeerderen van de tweedragt, en het verbitteren van de gemoederen), en weigerde in de Burger-Compagnien te dienen met zodanige Burgers, die de Requesten voor Hhhhhh de DKN.  1884 NIEUWE NEDERLANDSCHE LEYDEN. Uittrek zei uitt Leydfci Couran, de Oude Staatsgefteldheid getekend hadden. Het teekenen van Requesten by de eene party werdt dan voor eene deugd, het teekenen by de andere party, voor een fchelmftuk gehouden. Zie hier wat in de Leydfche Courant N. 83. vermeld is: •T EYDEN den ro July. Daar het berugte 'e*-* Declaratoir van den Stadhouder, op den 26 •eMey getekend, en het onmiddelyk volgen \an '.een menigte Requesten, op denzelven leest gefchoeid; daar de zo onvtrwagte als geheime komst der Princesfe van Orange, met de daar op onmiddelyk gevolgde moord- en plunderto. neelen in Gelderland en Zeeland , zonder dat noch Staaten van Gelderland, noch van Zeeland, noch Stadhouder, noch zyne Gemaalin, een enkel blyk van ongenoegen toonen over d' ze fchandelyke werktuigen van boosheid, is het geenzins te verwonderen, dat al wat wel denkt, weigert eenige gemeenfchappelyke dienden te doen met zulken, welke door haare handtekeningen doen zien, dat wel verre van geweldenaars of geweld te verfoeijen, denzelven voorftaan; het is dus niet te verwonderen, dat de braavcn onder de Schuttery alhier volftrekt weigerden dienst te doen met de Tekenaars vanOrange-Requesten ,die zy als gevaarlyke Medgezellen befchouwen, en als lieden, in wiens handen geen Wapenen ter defenfie eener Vaderlandlievende Stad konden vertrouwd worden; de Krygsraad der Schuttery zulks gegrond oordeelende, heeft derhalven de nodige indantie by de loffelyke Regeering gedaan, om de demisfie van zodanige Leden der Schuttery, als getekend hadden, welk verzoek ook is geaccordeerd, en is dus aan ruim 2CO  JAARBOEKEN, >/jt, i?8?. 1885 aoo Leden der Schuttery, door de Stads Radens Ltf« aangezegd, om binnen tweemaal 24 uuten hunne pe n. Wapenen terug te geeven. Deze ontfehuttering of ontwapening van ruim 200-Schutters is aldus toegegaan. Den 9 July wierdt het Genootfchap van Wapen-. handel alhier, als mede 14 man uit elke Compagnie van de Schuttery dezer Stad, opontboden, tegen 11 uuren 's morgens, op dft Schutters Doelen alhier. Deze manfchappen gewapend verfchenen zynde, wierdt *er eene Deputatie van den Krygsraad naaf het Stadhuis afgezonden , om aan de Ed. Achtb. Vroedfchap re verzoeken, dat de stöo Schutters, die het Oranje Request ge* tekend hadden, en aangemerkt moesten worden , als gevaarlyke metgezellen , in wier handen geene wapenen tot verdeediging dezer Stad konden vertrouwd worden, en met welken geen eerlyk Schutter dienst kon doen, mogten wordenontwapetïd. Hierop by de Vroedfchap geraadpleegd zynde, wierdt *er beiloten,om door den Wagtmeester, vergezeld door een Stads Bode, aan de huizen van die 260 Schutters te laaten aanzeggen, dat zy binnen den tyd van tweemaal 24 uuren hunne geweeren zouden hebben te brengen op de Schutters Doelen. De gemelde Deputatie, op den Doelen te rug gekeerd zynde, deedt verflag van haare Commisfie. Na eenige raadplegingen,, hebben de gewapende Leden met dit befluit der Ed. Achtb. Vroedfchap genoegen geno* Hhhhhh 2 menj  1886 NIEUWE NEDERLANDSCHE Ley. fiïN. men; waar op aanflonds Stads 'poorten gefloten, en met gewapende Burgers of Genootfchaps Leden bezec wierden, tot zo lange door de voorgemelde Schutters de wapenen waren afgegeven. Men heeft ook de Aétens der Kasteleinen van de Oranje Sociëteiten, het Hof van Holland, en die der Studenten, ingetrokken, en deze beide Societeitshuizen gefloten. Geduurende den tyd dat men dit verrigtte, waren 100 Schutters , en 300 Leden van het gewapend Genootfchap Voor Vryheid en Vaderland, benevens het Genootfchap dienst doende te paard,in de wapenen. 't Is geenzints te verwonderen, dat zulks onder de Lieden van die party, welke aanklevers van de Oude Staatsgefteldheid zyn, veel verflagenheid heeft veroorzaakt. Zy meenden allerduidelykst te zien, dat hunne Regeering, althand* derzelver groote meerderheid, hunne tegenparty onderfteunden, en zy dus de zwakfte waren. Men zag ook wel dra in de dagpapieren eenige berigten van bevreesde Lieden, die verklaarden. dat zy nooit de Requesten voor de Oude Staatsgefteldheid, of Oranje Requesten getekend hadden: als van Willem Koster, Timmermans knegt; Pieter van den Brande, Mr. Verwer en Glazemaker; Pieter Boejelyn, Twynder; Hokfe Hoekftra, Jan Kruyk, Mr. Kleermaker , Pieter Webber, Tmïdiagcr, Jan Kerkkooven, J. z. en anderen. Den 17 July 1787 is alhier een buitenge- wo-  JAARBOEKEN, July, 17S7. iSfr; wone Provinciale Vergadering van gewapende Burgercorpfen gehouden. Wy hebben reeds te voren onder het Artykel van 's Hage een voorftel vermeld van de Afgevaardigden van het Haagsch Genootfchap op dezeVerga. dering bl.1703. De Nieuwspapieren melden, dat op dezelve gewigtige befluiten zyn genomen. In het Leydiclie Nieuwspapier N. 87. gaf men van die Vergadering, als ook van de waarfchynlykheid van aannadering van Pruisch Krygsvolk, dit volgend kort berigt: T EYDEN den 19 July. Gister is de Extraor-L/ dinaire Vergadering van de Gewapende Corpfen voor agt dagen op reces gefcheiden, dus men van derzelver verrigtingen niet anders weet, dan dat deze Vergadering, die uit twee en veertig Departementen heeft beftaan, in de beste eensgezindheid is gehouden; het geen men wenscht,dat gehadig op die wyze moge voortgaan, om dus met meerdere kragt de VerRoorders van onze Vryheid paal en perk te kunnen Rellen , als welker flinkfche oogmerken nog töt hier geheel en al verydeld zyn; zo als weder hunne verfpreiding van den aanmarsch der Pruisfifche Trouppes, omtrent welke in een Brief van Cleef, in dato 14. July, gezegt word, dat in Wezel, in Pruisfifcri Gelder, in Calcar, Santen, Goch, hetGraatfchap .Mark, de Rad Ram, in Ravenshergt Lingen, Eervort en Minden, in het geheel niet meer lege dan 13150Man,leggende de andere veel te diep in Duitschland enSilefien,om zo maar in eens 50.009 Man op Rel en fprong herwaards te doen komen : ook zyn, zegt gemelden Brief, van Berlyn in het igeheel geen orders tot aanmarsch of aanval ontfangen. Hhhhhh 3 Iu Ley- oni  ia&8 NIEUWE NEDERLANDSCHB Ley- DEM. Berigi derLeyt fche Cou rant. In een Brief van ARNHEM word in dato 15 July gezegd: „ Alhier heefc men de zekere ty. ding bekomen, dat het omkoopen van Voeragc „in de Cleeffche Landen wederom geRaakt is, ft „ en de Pruisfifche Trouppes niet marcheeren . „ zullen." En of deze byzondere berigten nog door die Schreeuwersom Pruisfifche Trouppes niet geloofd mogun worden, (fehoon het intusfehen waar is, " dat derzelver komn in dit Land voor niemand gevaarlyker dan voor 't Huis van Oranue zelve kan zyn) word ons in een Brief uit 's Hage van gister dit gemeld: „ De Raadpenlionaris heeft „ ter Vergadering gecommuniceerd eene Mis. ,, five van den Baron van Rheede, onze' Envoyé .aan 't Hof van Berlyn, waar in dezelve meld, „ dat er geen de minfle fchyn van wiarheid was, dat ,, de Koning van Pruisfen ordre tot het marcheeren ,, van Trouppes had gegeeven" De Veertigen in Rade dezer Stad hebben by. eenen brief eene Nominatie van Scheepenen aan H. Ed. Gr. Mog. overgezonden, dewyl de Vroedfchap reeds tot de fuspenfie van den Stadhouder beiloten heeft, en dus die Nominatie niet naar gewoonte aan Z. H. konde gezonden worden: Ook hadt de JBurgery hun verzogt zulks niet te doen. Dus verzoeken de Veertigen Hun Ed. Gr. Mog., dat zy het genot van hunOétroi mogen hebben, door welkers kragt de Scheepenen door Burgemeefteren kunnen verkoren worden, of anders dat, hangende de raadplegingen hier over, de verkiezing van Scheepenen door Hun Ed. Gr. Mog. gefchiede. Hier op zyn uit die Nominatie tot Scheepenen door de Staten verkoren de Heeren Cunaus, Douw, van Ley. den,  JAARBOEKEN, July, 1787. 1880 den , Romswinkel, Vroomans , van Hoog- L firaaten , Lelyveld en Harting; zynde de DE zes laatften tot Scheepenen Commisfarisfen benoemd, en het verdere commisforiaal gemaakt. Hieromtrend las men in de Gelderfche Hiftorifche Courant N.94. deze aanmerking gen. Men gaat voort met Zyne Doorl. Hoogheid den U, Heere Prince E. (Radbouder te ontzetten ze van die voorrechten en prerogati ven, welke Hoogst- G dezelve in die qualiteit oniegeozeggelyk compe- H teeren : hebbende de Steden Leiden en nu ook Cc Monnickendam, hoezeer volgtns bunne Privilegiën niemand de eleclie van Scheepenen in die öteden heeft,dan Z. I). H- kunnen goedvinden de noininatien aan Hun Ed. Groot Mog. te zenden, die dezelve ook famfugon hebben aangedeld en dit zyn de lieden, die voor onze Privilegiën en Vryheden den aimen Burger htt harnas doen aangespen. Hoe zeer men nu met zekerheid weet, dat de Heer Hertog van Brunswyk het aangeboden opperbevel over het leger, dat ra Cleve marcheert, heeft aangenomen, dat te Wezel alles in beweeging is tot het vervaardigen dernodige Artillerie, en dat reets de kryeskas met een amzienelyke fom van 10 of ia millioenen krooten aldaar is gearriveert; gaat echter het onverRand in Holland nog zoo verre, dat men openlyk in de Couranten duift te laten fchryven , dat het uitgeftrooide gerucht van een aanmarsch van Troepen, louter ongerymdheid, onmogelykbeid en bedrog is. Waarlyk de verblindheid van deeze uenfehen gaat alle begrip te boven, zoo wel als de kunstenary , waar door men de Nat e weet te doen inflapen cp het aannaderend geHhhhhh 4 vaar,- EY« N. Urek' uit de •ld. % urant.  Leyden. Uittrek- zei nitdi Geld. m. Courant. 1890 NIEUWE NEDERLAWDSCFJE vaar; en het is niet zonder reden, dat de fchrvver van den Courier du Bas Rhin op i,nz^ ongelukkiRe Mede Ingezetenen de woorden van Ezechiel VII. Hoofdfiuk toepast ' Daarna gefchiedde het woord des HEEREN tot my, zegende: — het einde ts er, het einde is ge. komen over de vier hoeken des Lands Ik zal u richten naar uwe wegen, en Ik zal opu trenzen alle uwe grouwelen - Haar Zilver en Goud zal haar niet kunnen uithelpen ten dage der verbolgenheid , en lk zal het in den hand der vreemden overgeeven ten rtve -~~r zal hen doen na'haar en weg, en met haare rechten zal ik ze rechten,. en zy zullen weeten, dat Ik de HEERE hen. God geeve, dar. deze applicatie door de uitkomst niet bewaarheid worde! Omtrend de waarfchynlykheid of onwaarfchynlykheid, dat Buitenlandfche Mogendheden zich met de verdeeldheden in de Republiek zouden bemoeij'en, las men onder anderen m het Leydfche Dagpapier N. 80. dit kort berigt: Tyien heeft hier de zekere tyding, dat de Koning van Vrankryk 15000 man zyner Troepen List g'^eeven heeft,om naar Givet,ia de nabuurfchap van J/aaJtncht, te marcheeren, en aldaar een Obiervations Camp te formeeren. En vervolgens N. 00. het naarvolgend: J7-XTR *CT uit een BRIEF van VERS/VILLES . nde" »>. Men heeft allen grond van hoop, dat de beweegingen, by verfcheide Hoven jjntltaan, co r de Onlusten, die de vereenigde Provmcen wrdeelen , rog bedaard zullen worden, zonder dien algemeenen vlam te Teroorzaakea, waar voor men bedugt was. Men meent, dat  JAARBOEKEN, July, 1787» l8Pr dat Engeland ons eene gerustftellende opheldering heeft gegeeven, vermits 'er thans niet meer, 1 dan zes Schepen te Brest zullen toegerust worden en eer, groot gaal Arbeids Liedeo naar huis is gezonden. Teffens heeft ons Evolutie J^squader* ordreom in Zee te blyven: Wy zyn dus veilig./ aan den Zeekant. Wat de bekommeringen betreft aan de Landzyde, die zyn veel minder gegrond, byzooder na de voldoende verklaaringen, die aan het Berlyner Hof zyn gedaan, ten opzigte der beletzelen, aan de reize van Mevrouw de Pri'ncesfe van Orange naar 'sHage toegebragt. Dat Hof is al te verlicht, dan dat dusdanig gering voorval, dat ook louter perfoneel is, hetzelve zou noopen tot het neemeu van zulke fcherpe maatregelen, om namelyk( Troepen te doen marcheeren na de Republiek-" En in N. 91. aldus. Ten opzigte der gefteldheid van zaken tusfehen Berlyn en Ons, lekt ook genoegzaam niets uit. Men weet niet anders, dan dat de Baron van Thulemeyer voorleden Maandag, ca eene Conferentie met den Heer Haarsma, Prefldent der Staaten Generaal, wegens Friesland, en den Heer Raad Penfionaris van Holland, een Pxpresfe terug zond, welke daags te vooren met Depêches van Berlyn was aangekomen. Zonder in 't geheim der Onderhandelingen te dringen, meent men evenwel te kunnen gisfen, dat het Hof van Berlyn zig op nieuws heeft verklaard op eene wyze, welke kan dienen om deszelfs vreedelievende en vriencfchappelyke gevoelens aan te duiden, welke hetzelve jegens de K.epubliek heeft, en waar van het geenzints de ruïne, maar de rust enwelvaard verlangt. Teffens is de hoop der Engelschgezinde party ter neder geflagen,en heeft dezelve weinig grond Hhdihhh5 zig Ley- )en. Berigt 'er Leyd)heCour.  180a NIEUWE NEDERLANDSCHE Lëï den. DerJt Buigt derLey fcheCoii . zig te vleijen in onze huislyke gefchiilen eene Mogendheid ie lokken, die ons met eenenon. regtvaardigen Oorlog, weike de eerRe oorfproni van alle onze rampen is, aangevallen heeft. ♦ En nog in N. 02. T ON DEN den 27 July. Men verzekerd nog *-* geRadig,dai eerlang teParys een Congres %A /•gehouden worden, om de zaaken van Hollard te r. vereffenen; en men houd Raande,dat hetCabuut van St. James volltrekt befloten heeft, niet anders in de Hollanjfche zaaken te komen, dan om die te bemiddelen, hebbende de Canceüer Pitt, mitsgaders andere Leden van den Staatsraad, deswegens de volgende Vraag opgeworpen: „ Door welk recht fleekeu wy ons in de Wet„ geevende zaaken der Republiek, en waarom „ zullen wy gevaar loopen met Vrankryk tot een „ Vreedebrtuk te komen,en het Oorlogsvuur in „ Europa weder te doen ontvlammen, door de „ bloote beweeg-oorzaak van het aankleeven der belangensvan den Stadhouder, wiens ge„ zag en magt door des Lands Wetten zelfs bepaald zyn?" Deze vraag weergalmt door de geheele Natie, en dezelve zou met weerzin zien, dat de rust en welvaard geRoord wierd om een twist, die doodelyke gevolgen voor onzen Koophandel en belangen kan hebben, zonder eenig wezenlyk Voordeel, of nu of in 't vervolg te kunnen aanbrengen. Hoe het ook zy, men is hier algemeen van gedachten, dat de rust van Europa thans afhangt van de wil des Franfchtn Monarchs. Het geen in de meeste Dagpapieren omtrend de gevoelens van den Engelfchen Staatsman Pitt t tegen het. deel nemen van het Groot-  JAARBOEKEN, July. 1787. 1893 Groot - Brittartnisch Ryk in de gefchiilen der Republiek, gefchreven, is, is geheel& verdigt bevonden. Voor het overige zyn wy genootzaakt en verpligt, deze uittrekzels uit de Nieuwspapieren, welken genoegzaam de denkwyze van een groot getal Ingezetenen beRieren,'aantekenen, op dat den Lezeren, byzonder der Nakomelingfchap, de oorzaak blyke van eene andeïs onbegrypelyke zorgeloosheid , gebrek arm vooruitzigt en ongelovigheid, nopens do voornemens van de Groot-Brittannifche en Pruisfifche Hoven, welke de gemoederen overmeesteren van die Ingezetenen, die heit meest deswege moesten bekommerd zyn; en dit', niettegenftaande zy, door de Nieuwspapieren van hunne tegenparty zelve, allernadrukkelykst wierden gewaarfchouwd: .als by v. b. door de Gelderfche Historifche Courant N. 91. aldus : \7olgens de zeer geloofwaardige ,Leidfche Couraut, zou het Campement, dat Frankryk te Givet byeen trekt, evenredig zyn in getal aan de PruisöfcheTroepen, die aan marcheeren, fchooti men verzekerd is, dit zoodanig een Can^pement aldaar geen ander beRaan hetfe dan in de' ontftelde hersfenen van de Patriotten. Maar vooringenomenheid wil alles verdagt houden, wat van de tegenparty komt, en in tegenoverfielling alles geloven of waarfchynlyk agten, 't welk door hare party gezegd wordt, of daar voor gunftig zou kunnen zyn. Daar nu de Gefchiedenisfen zo ia Leï- EN.  Les bén. ï§94 nieuwe nederlandsche ■ in 't algemeen der Volken, als ook byzonder van het menfcuelyk hart, deze aanmerking ten vollen bevestigen; beflisfe men dan hier uit, of eene groote menigte ooit gefchikt kan zyn tot dat beleid, dat fchrandlr doorzicht en die behoedzaamheid,zonder welke het Staatsbeftier den Staat noodwendig ten gronde helpt. 5 Men Relde de enkele bemiddeling vanFrankryk alleen, hoe onwaarfchynlyk ook, als hebbende dat Hof zig openlyk voor de eene party verklaard, (om niet te zeggen die geholpen),egter zo zeer naderende, dat men al de raad gaf, om tog vooral braave mannen naar Parys te zenden, en de Hoofd Ar. tykelen van de bemiddeling bepaalde, in de Leydfche Courant N. 99. Voorts verlangt men fterk naar het befluit der Provinciën ten opzigte der Media! ie van Frankryk, waaromtrent de gcrugten zeggen , dat Friesland en Overysfel dezelve reeds hebben geaccepteerd; men vind er zelfs die niet twyffelen.of Gelderland en Amersfoort zullen het ook doéo, geevende daarom den raad van vooral braave Man! nen paar Parys te zenden; terwyl als Hoofd Artykelen, om by die Mediatie in aanmerking te neemen, worden opgegeeven: ?! Da[het eerfte Hoofdpunt der Onderhande» hngeu van Mediatie daar in diende te beftaan" Dat de Gefchiilen tusfehen de Souveraine „ Provinciën1 op zodanige wyze moeten vereffend „ worden, dat dezelve de voortduuring der AU " kuu e Vrankryk ten zekeren gevolge kan nebben." Wyders „ Dat alle zodanige oude en nieuwe gebreken en oorzaaken van verwarring uit de Republiek  JAARBOEKEN, >/y, 1737. i8$5 „ in 'c algemeen, en uit de Staats Gefteldheid ., van elke Provincie in 'tbyzonder, moeten weg i „ genomen worden, als die zo menigmaal grond „ gegeeven hebben en verder geeven zullen, dat ,, het Staats Syftema der Regenten zo wankeloaar . en zo veele veranderingen onderworpen zal/ „ zyn , als zy het voor hun peifoneel of tydelyk ,, belang nodig oordeelen." „ Dat het Staats Syftema der Republiek in 't „ algemeen en der reipective Provinciën in 't by„ zonder, geenzins moet afhangen van de wiU ,, lekeur der Regenten, wier perfoi-eel belang, „ uit duizenderlei üorzaaken onophoudelyk aan ,, Veranderingen, cn dus ook aan grilligheden , „ of we.ierzydfehc Piquanterien, of onafhang„ lykheden, onderhevig is; ■■ ■ maar cr moet „ een geheel andeten grond tot onveranderlyk,. heid van ons Staats Syftema worden gelegt, ,. en wei allereenvoudigst, namelyk HEP BEj, LANG en WELVAART DES VOLKS ZEL. „ VE-" ,, En dat> [aangezien, zonder eenen behoorly. ,, ken invloed des Volks op de Regenten, uitkragr van welKen het belang der Regenten en des „ Volks, op hetallernaauwfte metmalkauder ver- eenigt, in malkander gegrondvest, en tot een „ wezenlyk geheel gemaakt word, er geen vasten ,, grond aan ons Staats Syttema k=m verzorgt ,, worden, men dan ook in den gantfehen beloo. pe der aanftaande Mediatie allerzorgvuldigst „ diend bedagtte zyn,, dat by de vereffening der j, Gefchiilen tusfehen de Provinciën niets werde „ vastgefteld, hetwelk aan het Patriots Staats„ Plan eenigzins kan hinderen, en alleothalve „ door de geheele Republiek een behoorlyken in- vloed der Burgeryen op hunne refpective Re„ geeringen diend tot ftand gebragt te worden, dat van veel belang voor Vrankryk is." Leyd- Ley-! )EN. Hoofd, irtyke* en der Vlediaie.  Leyi schen' dam. Beken mak. vi °t gewa1 Genoot fchap. if'oS NIEUWE NEDERLA NDSCHE Leydschendam. • Omtrend het Genootfchap van Wapenhandel , alhier ook opgeregt, las men het navolgend bengt in de dagpapieren. h w/-ord geadverteerd aan alle Honoraire Leden n " Donateurs Donatrices van het GenomfchaD >. van Wapenhandel, onder de Spreuk G F TR ni rW AAN LAND EN OVERHEID! oSSS Jï de, Zu.derzyde van de Leydfendam , ZTlf )£* lykfe Rekening van t Genootfchap zal gedaan worden op Maandag den 16dezer,om ,SuS des middags, in deszelfs Societeits Kamer",de Zwaan; als mede dat in gem. Societeits Kamer een Busfe tot den ontvangst van Liefde Gaven is gefteld voor die hunne mildadigbeid willen betooftenaan de Huisgezinnen der 4nnen die ter defenfie van 't lieve Vaderland reeds zyn ui! getrokken en nog zullen uittrekken. Ook word verzogt, dat de Honoraire Leden. Donateurs en DonBtr>ces,die hun Ed, Diploma's S-niet.Trd,en j3are W ^bben laten be! kragt,gen; dezelve daar toe gelieven over te zenden fmet de toelaagen. Aftum ter Societeits Kamer aan den Leydfen. dam den tweeden van July 1787. (was getekend) J. MOES, Secretaris. Amsteldaw. Df" ee/ften dezer maand July wierden Hoovimfts!dam °Pfbf^ ^ Sclpenmet Hooy en Stroo, welke de Rivier de Eem wil-  JAARBOEKEN, July, «3<»7 wilden opvaren, en deakelyk beftemd waren naar Amersfoort, zynde door de van si Amfteldam daar omtrend kruisfende Vaar-D tuigen aangehouden. Den a July was hier eenige opfchudding voor en in het huis van den Kastelein Kuitenbrouwer , op 't Bikkers Eiland. Een Compagnie Burgers Wyk 39 trok daar naar toe, onder gebied van den Kaptein Wouter Smit. op bevel van het Defenfie wezen, en maakte een einde aan de twisten en oneenigheden. Den a July was alhier Vroedfchaps Vergadering , in welke door eene Deputatie van den Krygsraad en Geconftitueerdens een Naamlyst ingeleverd wierdt, ter vervulling van de twee Burgemeeftersplaatfen, opengevallen door de afzetting van Burgemeefteren Dcdel znBeels in deafgelopene maand. Op deze Nominatie Ronden de Heeren Mr. Willem Backer, Mr. Jsan Geelvirick^ Vryheer van Backum, Deer van Callricum, Adriaan Pompeus van Leyden, en Mr. Willem Bareel. In dit Adres geven de vertoeners te kennen , „ dat zy gefamentlyk op het nauwkeu„ rigfle onderzogt en overwogen hebben, „ eensdeels of 'er eenig duidelyk Privilegie „ thans vigeert (in kragt is), volgens welk „ bepaald is, op welke wyze in een extraor„ dinair geval van Remotie, door tusfehenkomst van de Burgery zelve,als oorfpron- ,* ge- 'EL-  im NIEUWE NEDERLANDSCHE Amsteldam. „ gelyke Principaal, gedaan , de vervulling „ van de alzo opengevallene Burgemeefters„ plaatfen zoude moeten gefchieden; ander„ deels, welke, byaldien geen zodanige „ Privilegie of Octroi vigeert, dan altyd de „ wettigRe, natuurlykfte, oorbaarfte en der „ Burgery waardigfte wyze van vervulling „ zoude zyn; Ten aanzien van het eerfte „ punt, poogen zy te bewyzen, dat 'er „ geen Privilegie of Oélroi in wezen is, dat „ op dit geval kan worden toegepast; en „ ten aanzien van het tweede, dat altyd, en „ inzonderheid in zsdanig een extraordinair „ geval van aanftelling van BurgemerReren, „ het geen ten eenemaal buiten de termen „ van een vigeer end Privilegie of Oclrooi is, aan de gantfche Burgery (die de Raad zei„ ve als Principaal erkend beeft) het on„ vervreembaar recht toekomt, des aan. „ gaande zelve te disponeeren of fchikkin,, gen te maaken; „ En dat zy Vertooners, als Gequalifi„ ceerden van Schuttery en Burgery, nu „ verder by rype overweeging van het twee„ de punt, namelyk, welke in het aanwee„ zige extraordinaire, en buiten de termen „ van alle vigeerende Oétrooyen of Privi„ legien vallende geval, de beste wyze van ,, die Posten te vervullen zoude zyn, in de „ vaste mening zouden ftaan, dat zulks „ thans door den Ed. Achtb, Raad dezer Stad, als den JHoogen Reprefentant der „ gantfche Burgery, op de fpoedigfte, wet„ tigfte, geregeldfte, en alzo gevoeglykfte „ wyze kan gefchieden.  JAARBOEKEN, July, 1787. 1899 „ Om alle welke redenen de Vertoo„ ners zig keeren tot dezen Ed. Achtb.' Raad, met ernftig verzoek en inftan-J „ tie, „ dat H. Ed. Achtb. in plaats „ „ van de voorn. Heeren Mr. (Willem „ „ Gerrit Dedel Salomonsz , en Mr. „ „ Marien Adriaan Beels, tot Burgemee- „ fleren gelieven te verkiezen en aan te „ Rellen, twee andere Heeren, by de j, „ Burgery vertrouwde en aangename Per5, foonen, en in dezelve verkiezing en ,, aanftelling eene byzondere reflectie te „ Haan op het ten dezen opgegeven dub„ „ bel getal der na te meldene Heeren, ,. „ te weeten: Mr. Willem Bakker, Mr. „ „ Joan Geelvink, Adriaan Pompejus van „ „ Leyden en Mr. Willem Bareel; alles „ „ nogthans onverminderd de Privilegiën „ dezer Stad, ofte het Recht der Burge- „ ry in hec toekomende."" Na het eindigen van den Raad wierdt vernomen , dat daar op geen conclufie genomen maar deze zaak commisforiaal gemaakt was, om aanftaande Donderdag nader te dienen. Het was niet naar genoegen van de Burgerfocieteit, dat op die overgeleverde Nominatie niet ogenblikkelyk verkiezing en aanftelling was gevallen: en men was nu gefteld, om op zyn wenk zyn zin te erlangen. Men las dan in eenen brief van een Lid der Burgerfocieteit te Amfteldam aan zynen Vriend te Purmerende, gedagtekend den 2 July, en Iiiiii ge- Am- JAM.  1900 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- STUL" DAM. geplaatse in de Nederlandfche Courant dk volgende. a hec fcheiden der VroedfehaD was een ieder verwonderd, dac 'er geen verkiezing gedaan was , maar dat, zo men zege, dezelvecot aanRaande Donderdag was uicgeiteid; niet tegen itaande men ons in de Sociëteit b;;dc verzekerd, dat de verkiezing ontwyffelbaar plaats zoude gehad hebben. De redenen van dit uitilel zyu nog niet bekend, fchoon'er fterk gemurmureerd wordt, hoe de zaak zo lang dralende wordt gehouden. Oordeelde men , dat de Nominatie niet wettig gemaakt was, of dat de Perfoonen tot het Burgemeesters Ampt niet gefebikt waren, hadt men met reden antwoord verwacht; doch tot nu toe weet men daar van niets; hetgeen gantsch niet naar den fmaak der goede Burgery is. Men las in de Opregte Nederl. Courant, by D. Schuurman wordende uitgegeven, N. ba. dit artykel. T "TERECHT den 3 July. [Niets dan tydin^J gen, die het gruwelykst Oproer en Plunde. ring aankondigen, werden hier vernomen. Vv.n uur tot uur komen hier Burgers van ZÜTPHEN, ARNHEM, THIEL, BOMMEL, en andere Plaatfen van het platte Land van Gelderland haare toevlugt neemen, en derzelver verhalen zyn allerysfelykst, die zy naar waarheid aan de muitzucht van het Oranje gepeupel, door Willem den Fyfden zyn toedoen en de Gelderfche Tyrannen aangezet , geven. De wraak moet het koelde bloed in vuur veranderen, wanneer mende gruwelen aanhoort, en de geweldige Willem den Vyfden en zyne Medeftanders 2yn des doods fchuldig, als de  JAARBOEKEN, July, X7%7- Wi' ée oorzaken van dit alles. Zy behooren daarom VOGELVRY verklaard, en die moeds genoeg s had, dit Gemeenebest van zulke gecsfels te ont i (laan, behoorde eene treffeiyke belooning openIvk toegezegd te worden. NATUUR, GODbDIENS f, REDEN , EED en PLICHT dulden i niet, dat men die Deugenietcn, die niets dan ge» ( web, moord en roof ademen, langer fpaare of j het leven gunne, zy moeten uitgeroeid worden. De brave Burgers m de Steden thans ontwapend zynde, is men op het platte Land in Gelderland bezig de Verwoesting ter eere van Oranje door t<- zerténi Uit GELDER MALSE M is de brave Domme VAN VLIERDEN, reeds herwaards komen vlugten, aderlatende zyn Vrouw, die pas drie dagen oud kraams is, en den tedemi Zuigeling: dé Plaats van den Heer SLÜ1TER is reeds totaal geplunderd. Dit alles gefchied, terwyl Mevrouwde Prin. ces nog herRel van rust en irede zoekt te pree» ken, dan dat elk brave zyn ooien fluite over die listige Sirenen Zang, en dat het Volk zich z,onder verwyl van z^ne Tyrannen allomme ontdoe, door de Wapenen; gelyk onze Voorvaderen ■ten tyde van Philips gedaan hebben; dat HOLLAND, toe hoe eer zo beter befluite, of de Republiek is verloren, en men zal wel dra aldaar niet alleen dezelfde verwoefting zien aangeregt, maar van UTRECHT en GELDERLAND noch het verdienstlyk vcrwyt moeten -ondergaan, dat men toen mén alles voor konde komen, niet gedurfd of niet gewild heeft; dat dan efficacieufé middelen dit verwyt uit den weg ruimen, en HOLLANDS STATEN met alle magt ter redding toefchieten, eer het te laat is, want elk ogenblik is een dag verzuim; onze tegenpartyen werken onophoudelyk, en verRerkea zich op eene onbegrypelyke wyze. Gisteren avond is de Amersfoortfche Armée weder met een Regiment verlterkt, en 'er volgen noch meer. liiiii a Vier \ Am. telam. Artyk. n de )pr. \ed. 'Jour.  Am- s rEÉ.' DAM. _ Artyk in de Opr. Ned. Cour. 190e NIEUWE NEDERLANDSCHE Vier Stukken Vier en Twintig Ponders, zyn gister by hec Lexiseh Veer getransporteerd, en noch 20 van onderfcheiden Ca'iber worden uit Gelderland aangevoerd, en wel dra zullen ook alle de , Gelderfche Troepen bye:n trekken, en hier of daar met of zonder een gedeelte der Amersfoort Iche Armee een inval doen, wa."t het Plan der Dwingelanden is hier violenst, en zy verharden daann, naar mate zy onze toegetffelykbeid zien, waar van zy goed gebruik maken, en met alle DcTenfie den fpot dry ven. Daarom o VOLK VAN NEDERLAND,laat D niet langer ophouden: eischt, dat men alles doet zamentrekken, en de Dwingelanden te onder brengen. Verzuimt hier mede peen ogenblik Gy zyt in grooter gevaar, dan gy zelve moge". lyK gevoelt, cn gy moet Ü fluks redden, of gT zyt Slaven: duld niet dat men den tyd lanaer vrugteloos verfpille met kleinigheden .en de voornaamde Maatregelen niet dan fchoorvoetende omhelze, in hope van door zagter middelen zvn party tot reden te zullen brengen: een vooruitzigt dat allerbedrieglykst is, en niet te verwae ten is, zal 'er een weEent!yk herRel der ware RURGEKLYKE VRYHEID komen. Redt n fft V^K VAN NEDERLAND of getroostU der Overheerfching, die naby is, alsV gv 'er niet doorflaat, maar langer het draalen en tal men toegeeft. Den zelfden 2 July is by den Raad nog ingediend dit Adres, tot verweidering van PI. Kon. Hoogheid van het grondgebied dezer Provincie: !  JAARBOEKEN, July, 1787. I9°3 Aan de Ed. Gr. Achtb. Heeren B«rgemeesteren en Zes en-dertig Radens? der ftad Amfterdam. Dj ■x7ertoonen zeer refpettueufelyk de Gecom-^ V mittcerdens uit den gr joten Krygsraad , vei mitsgaders de GeconRkueerdens uit de Bcrgerye n/ dCüa'Sl wanneer zy Verrooners onlangs zagen Wl te voorfchvn komen zeker Declaratoir, door den Heere Stadhouder, fn dato 26 May deezes Jaars, qp de Furftendotns Burg te Nymeegen getekend , en wvders door de Republiek vcttprem, zy oen inhoud van hetzelve niet alleen hoonend voor de Zeele Natie," en ]«fief voor den Souverain beStlen, maar ook hetzelve als een voorboode van allerkorntnerlykRe aanRagcn bcfchouvvden, immers, maar al te klaar, daar m ontdekten een onvczettelvk voorfleemen, om in het eenmaal volharden, en hetzelve, ten koster, van den welvaart en bloei van dat Volk, waar aan hy al zyn grootheid verfchuldigd is, op de geweld.gRe wy,» door te drvven» , Dat de Vertooners in deeze hunne gedagten, te meer verflerkt zyn geworden , door de gebeurden, welke al ras het gedagte Declaratoir zvn opgevolgd, en waar onder het veiradcrlyk Onttrekken van Hollandsch Militie aan de gehoorzaamheid van haaren Souverain, de ontwapening van de Burgeryen in Gelderland, om aan het Milïair geweld en plundering den vryen teugel te laaien, en in 't algemeen de zo tastbaare aanmoediging tot oproer en geweldeuaryen, meer dan genoeg zyn, om alle liefhebbers van Vryheid en Vadcüand voor de gruuwlyklte onderneemingen te doen bedugt zyn, zo wel als om by deNakomelin»fchap de gedachtenis dier ontwerpers tot een afgryzen.en hunne naamen tot fchande temaken. T rw Illlll 3 *-,ac Am- tM» Ir es tet ■wyde~ g van Ptin<  Amsteldam. Adres ti vër.wydt ring verwyld zynde, daarop by ïan ffun Ld. Gr Mog., tot motief voor de?e ?o ontvvagte overkomst pealk-gueerd heeft het toert; om, oxereenkomfti^ cIe waa"X£L J' t'vlT' am H tofid** deriTteVerklT zy Vertooners echter volkomen overtuigdzv» 5 rj • ,u;im.Qpr. 'ed. uur.  i9ia N1E0WE NEDERLANDSCHE Am- STBL- Dam. Aanhit • zing in de Opr. Ned. Cour. goede Volksvrienden te zyn, om dat zy lafnartig hec Volk vrezen, (waren zy geer.e fchurken zy zou len het lief hebben,) heimelvk tegen hec Volk maatregels nemen, om het éénmaal, met uitfluiting van den Prins te kunnen beheerfchen„ En, wat noch meer verbaast, is, dat Mevrouw van Oranje juist afdaalt om dezelfde fchande'yke taal te (pieken , als de infame Haagfche Courantier. Deze Vagebond, dubbeld de galg waardig, reutelt eeuwig van de Oude Gokftitutie. Een' welbekenden Deugeniet is veel toe te geven; maar kan een Koninglyke Princes afdalen om dezelfde taal te (preken? Nu dan, Landgenoten! daar gy opentiyk word belaagd,daar de Verraderlyke toeleg om U te Plund'eten , te Veiflaven of U te Vermoorden, geen geheim meer is, en daar de Prins en zyn Verraderlyke aanhang, door zulke middelen alleen zich op U kan verheffen, grypc als één enkele Man de Wapens aan: uit het Hart van HÜLLAMD, inzonderheid uic AMSTERDAM, moet alles wac maar gemisc kan worden, en wat Wapens voert, naar UTRECHT afzakken. AMSTERDAM heeft Zestig Compagnien, rekenen Wy maar ieder op 80 Man, dan zyn 'er 4BC0 Mannen ,die ieder één Dwingeland kunnen voor een eerloozen Kop fclneteo. Houden Wy nu alleen 1500 Mannen in de Stad, deze met Gefchuc en Ruitery geRerkt, zyn over genoeg om de rust in de Stad te bewaaren ; als dan kunnen 'er 3300 Koppen naar UTRECHT, om de Moordenaars en Dieven, die de Prins derwaarts kan zenden, den hals te helpen breken. En hier toe zyn die 3300 Mannen verpligt; want daar het zigtbare Plan van den Dwingeland is, om,waar zyne Bende Meester zyn, de Vaderlanders door Plundering te verarmen, en de fchuldelooze Steden ARNHEM, ZUTPHEN, HATTEM en ELBURG, hier van fprekende bewyzen opleveren, wat zou het loc onzer UTRECHTSCHE Broederen zyn, en wat  JAARBOEKEN» July, 1787. 1QT3 wat het onze, zo de Tiran Meester wierd? Immers is het een' Geweldenaar meer te doen om Slaven te maken, dan om als een wys bepaald Opperhoofd te leven, onder een Vry en magtig Volk. Van onds was het ftelfel der Oppermagtiglte Pruisfen ; '/ Is beter dat een Vorst, herfteld in al zyne eer , Een overmeesterd, een elendig folk regeer', Dan dat hy, door met ben als Burger om te zweven, Genoodzaakt zy de ftem der Wet gehoor te geven. Wel aan dan, moedige Amfterdammers! vliegt als Leeuwen ten ftryde; immers hebt Gy uwe Waoenen niet alleen leeren behandelen voor Uwe Stad, neen.' Gy hebt U geoeffend voor Uw Vaderland , en voor Uwe verdrukte Medebroeders. Reeds hebben de moedige Auxiliairen in hetCor. don leggende, zich onderling verbonden om niec uit elkander te gaan, voor dat het Vaderland niet alleen gered, maar gewroken is. Onderfteunt die loffelyke, die edele wraak mee geheel Uw vermogen. Vliegt naar de Wallen van Utrecht'. Uwe val is verbonden aan den val van xJe Stichifche Hoofddad. Weest verzekerd, dat Hy,diedeGOD der Legeren en der Overwinningen is, zyne vernielende Engelen onder Uwe Banieren zal doen firyden, en bedïnkt, dat Kanon- en Musquettenvuur alleen vermeestert wie het vreest, niet den man die 't wederftreven durft. Alhier is thands een Corps Burgers, dienst-, doende te paard, tot Rand gebragt, van 't welk wy bl. j 320 een woord gemeld hebben. Deszelfs Officieren zyn: F. lieeldfnyder en jj. H. des Villates, Secretaris van de Defolate Boedelkamer alhier, als Ritmeesters: J. B. F. Testart, Vendumeester aihier, en W. Hooghart , als Lieutenants: P. van Jaarsveld, Kkkkkk Ad- Am- 8TELOAM. Aanmoediging in ie Opr. Ned. Cour.  1914 NIEUWE NEDERLANDSCr-IË STKL»4M. Adjudant met rang van Souslieutenant: S, Wifelius Iperitszaon, en G. C. Tbronicke, Cornetz: J. TiaMngii en r. ^4*Wj, Cornets litulair; ^. 2J. Duchenois, Piqueur met rang van Cornet, en C. A. Nisfin-i Secretaris van 't Corp3. Men las dezer dagen in de dagpapieren deze bekendmaking. A LLE DE EXERCEERENDE LEDEN va» hec Genootfchap van Wapenhandel TOT NUT DER SCHUTTERT, worden verzogt tegens Morgen den 6den dezer, des avonds telen 8 uuren, te compareeren op cc Groote SocieteitsKamer, in ^ ÓW /./st in de winkel d-.iur Pieter Schen fema, Commandant van de Loodgieters, gedooten en gefcholden , en by het afgaan van de Werf ten 8 duren, buiten de Poort komende, geweidadig door den zei ven aangevallen , en met daan en trappen zoodaanig mis handelt, als deduydelyke teekens op zyn hooft, en aangezigt bewyzen, en het is alleen door zyn fpoedig ontvlugten, dac hy de handen van dien, en andere geweldenaars, die dadelyk met Schenfema mede deeden, is ontkoomen. Wy indeeren dus met. alle nadruk, dat eens eindelyk een exemepel gelteld worde, waar door werden voorgekoomen dat het naauwelyks geïmoorde vuur van oproer en geweld niet weder aanwakkere, en dat dus de gemelde Schenfema, als een degt fubject en geweldadigfaamenfpanne, teegens brave, Rille en welmeenende Werklieden, van de Werf ontzet werde; hierop, door ü WEd. Geftr. tusfenkomst; eene voor de Burgery zoo hoog «odige gundige dispofitie van het Ed. M'ig. Coliegie ter Admiraliteit, afwachtende, betuigen wy snet alle achting te zyn, WEL Ed. GE3TR. HEER! UWEd. Geft. D. W. Dienaaten, Gecommitteerden van den Raad der flaa Amfterdam tot het Defenfieweezen. Kkkkkk $ 0*>as Am- n el- wftM. Brief van 'f Defensiewezen,■tan de Admi' ralit.  Amstel- dam. 1012 NIEUWE NEDERLANDSCI-IE (was getekend) . „ , A. P. van LEYDEN. Amfierdam !B. E. ABBEMA. den aó Juny J. Jfj. BICKER. 1787. (opfchrift was') Aan den Wel Ed. GcRr. Heere Mr. C. B.icker Secretaris van 't Ed. Mog. Coliegie ter Admiraliteit, rcfideeren. de te Amfterdam. De Raad Fiscaal Mr. J. C. van der Hoop fchreef den 9 July 1787. nopens deze zaak aan den Zeeraad dezen brief: EDELE MOGENDE HEEREN.' 7-00 dra den Ondsrget. ingevolge de Refol. van UEd. Mog- m dato 26 Juny laatstleden heeft geëxamineerc de Misfive van Heeren Gecommitteerde van den Raad der Rad AmRerdam tot het Defenfieweezen in dato c6 Juny, aan den Heer Secretaris Backer geaddresfeert, byl. deezes A.— by welke gemelde Heeren voordraagen, dat Ja. cobus Wardenaar Fice-Commandeur van de Lootgieters , dien ochtem eerst in de Winkel door Pieter Schen/ema Commandeur van de Loodgieteis, is gefcholden, en gejiooten. en by het afgaan van de Werf ten 8 uuren buiten ae Poort koomenclegcweldadig door den zeiye aangevallen , en met flaagen en trappen, zoodanig mishandelt, als de duidelyke teekens op zyn hoojt, en aangezigt bewyzen, dat het alles door zyn fpoedig ontvlugten, hy de handen van hemt en andere Geweldenaars, die dadelyk met Schenfema mede deede, is ontkoomen. ... . Infleérende gemelde Heeren vervolgens met alle nadruk, dat eens eindelyk een exempel gefteld word, waar door worde voor- ge.  JAARBOEKEN, July, 1787. 1523 gekoomen, dat het naauwelyks gefmoorde vuur van oproer en geweld niet weder aanwakker e, en dat dus de rem. Schenfemd zonder uit ft el ah een flegt fubjeSt en gewelddadig faammjpannen tegens brave fiille en welmeenende Werklieden van de Werf ontzet worde ~— welke voor de Burgery zo hoognodige gunftige dvpojitie van tien Raad waar en ajwagten de. heek hy van UEd. Mog. verzogt, dat twee Heeren Commisfarisfen zig wilden verleedigen om op de Werf tekoomen , en hec op neemen van den coedand van deeze klagten by tewoonen. Den Ondergefch. heeft vervolgens in prefentie' van de Heeren van Bostzelaar en van Royen eeni. ge perfoonen van de Werf laaten verklaaren, het gunt hun van deeze twist bekend was, en vervolgens voorfch, Jacobus Wardenaar ontbooden, en hem gevraagt bewys van de klagten, die hy by Heeren Gecommitteerden van het Dcfenfieweezen had ingedient, wanneer hy zig beroepen heefc op Teunes Reynders Commandeur van de Sjouwers, welke aandonds geroepen zvnde, in zyn prcfentie heeft verklaard, zoo als uit de byl. B. aan UEd. Mog zal coniteeren , dat hy het disput tusfehen den Commandeur P. Schenfema en Vice- Commandeur J. Wardenaar o/> dingsdag den 16 Juny niet heef gezien, maar in het voo*by loopen gehoor d, dat 'er wel eenige lieden zonden zyn, die verklaaren konden, dat de Vice ■ Commandeur flegt bzhandetd was, dat hy Commandeur evenwel niemand van die Lieden met kennis heeft kunnen onderscheiden. Vervolgens is aan voorn. Wardenaar gevraagt, oflhv geen a.dcre getuigen korde bybrengen, en in het by/üiider is hem door den Onderget. voorgehouden, dat, in gevalle hy buiten de Werf door den Commandeur Schenfema wasaangevallen, hy tot die tyd in ftiite zonder ('chrik van de Werf was afgegaan , en vervolgens zig wel zoude kunnen herinneren, de Perfoocen die naast, om en met hem de Werf waren afgegaan, aan welke vervol- Au- STELDAM. Brief t an dm Fiscaal tan de /Jdmiral.  JOH NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- stel- dam. Brief vdn den Fiscaal aait de jldmi» ralit. volgens getuigenis der waarhetf konde worden ge. vraagt, en dat hy de zulke dan opgeven zoude, — waarop hy geantwoord heeft, gelyk in zyn Responfive op het 14 Art. d2r gedaane Interro» gatorien, byl. C. blykt, dat hy niemand gekent heeft: nader aan hem zynde voorgehoude'n, of dan niemant van de bewoonders der Huizén over de Werf dit ge?al gezien heeft, en üe wys van zyne klagten door zyne getuigenisfe zou ie kunnen geeven, — beeft hy aangenoomen zig ^aar na te informeeren, en die bewyzen in te dienen. Wanneer aan voorn. Wardenaar op den 3 Ju!y zyn voorgefeezcn de Interrogatorien, en Re?pon« fiven, die hem op den 27 Juny zyu voorgenou. den, en door hem gegeven, — is hem in pretentie van Heeren Cotnirrisfarrsfén de Heeren Huygens en van Fborst nader afgevraagt bewys zyner klagten, — ma-tr ook toen is hy ingebreekengebleven , en hy hetfc zig alleen nog op voorn. Teunes Rynders beroepen, of fchoon zyn getuigenis zeer verre van voldoende of liever niets is. De Onderget. die wel bent de principes van UEd. Mog. om geen klagten, ten lasten van ie. mand aan te neemen , dan wanneer dezelve deugdelyk beweezen zyn, zoude hier meede kunnen voldaan, en sUEd. Mog. advifeeren , om de na. drukkelykeilnftantien van de Gecommitteerden van den Raad der Rad AmRerdam tot hetDefenfieweezen te declineeren. Maar den Onderget. die het caraftervan voorn. Wardectü.r al te wel kent, die by ondervinding weet, hoe hy ieder nieuw Lid van dit Coliegie, ook hem in het begin van Zyn Minifterie, en de nieuwe bedienden» van de Werf, met klagten, en on waare klagten heeftopgehouden, — en van welk onrustig Caracter hy is, — heeft eenigvermoeden opgevat, dat hy wel gem. Hr. Commisfarisfen met leugens, en onwaarheeden hee/c opgehouden , dezelve misfchien berokkend om andere onfchuldigen te benadeelen en zig zelve zo ma-  r JAARBOEKEN, July, 1787* 1925 moaelyk te bevoordeelen; — zig dus toegelegc om de waare omftandigheden van dit toeval op te s' fporeo: in welke vermoeden hy volkoomen be- D vestigd is. , .. nr. In de eerde plaats neemt hy de vryheid UEd. Mog. te herinneren een Refolutie van Jieeren v Commisfarisfen van's Lands Magazyn cn 1 immer- l werf in dato 14 July 1 ?35 (copielyk bier nevens a fub let. D.) wanneer door welgern. Heerea ineen d toen voorhanden zynde geval isgebieekea, dathy , hec eerde een van zyn volk had aangerand, en 1.1 zyn mes had getast, en hy vervolgens 14 daaden in 's Lands dienst is opgefchort. Ten tweede verzoekt hy UEd. Mog. te letten op de verklaaring van den Mr. Timmerman Cornelis Must cn Mr. Smit J. Rtckers in daco 3 July laastletkn (byï. E. l°.)by welkezy verklaaren,dat Jacohus Wardenaar by hun bekent, is, voor een onrustig mensch, dewelke geduurer.de zyn aanweezen aan 'S Lands Werf dik1 mis rufie en verdeeldheden veroor. zaakt heeft, het weik nog s:tuigd word door den Commandeur van de Hout Wi.1 Paulus Perekamp (byl. E 20.) Ten derde heeft hy de eer UEd. Mog. voor te draagen, dat de Corporaal van de Wacht J. van Egmond, en aan hem, en aan Heeren Commisfarisfen op den 27 Juny laastleden heeft gerappor. tcerd, - dat hy onlangs voor 'c Magazyn door een vreemd mensch was aangevallen, die hem aan. zag voor eene Gerrit Blom, Werkman in de Loodgreters Winkel, hem geweldig heeft gebragt na het Huis van Jacohus Wardenaar, eü niec eer losgelaaten, voordat de Vrouw van gemelde Wardenaar, en anderen daar teegenswoordighebben verzekerd hy Gerrit Blo'n niet was, - terwyl het aan den Ond;rg»fch. uit de op die klagten door Jac. Wardenaar gedaane and woorden, An, 17 en ïb der Ifnterragotorié (byl. C.) is koegelen, eenen, dat dit geval aaahem met onbewust is Am felam. Baief inden 'iscaal m de idmi- alit.  192(5 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- stflda:.i. Brief van den Fiscaal aan de Admi' ralit. . is geweest, en hy wel deegelyk gecragt heeft, die Gerrit Blom te laaten ainvslien. Ten vierden is hy verpiigf, UEd. Mog te verzoeken , te ieezen, bet 'Rapporc van de Roden Bonnet, op den 2 july aan den Onderget. gedaan , (byl. E.) zynde die Boden gelast geweesc, orrt hem tekens maandag den a July aan bet Hof te ontbieden, om de gedaane antwoorden te bekragtigen, en te onderceekenen. Uit dat Rapport zal aan UEd.-Mog. blyken, dat hy zig met zeer weinig eerbied, tegens UEd' Mog. heeft uitgelaaten, ter wy! de Ondaget. aan UEd. Mog. kan rapporteeren, dat, wanneer hy evenwel gecompareerd is, hem door de Heeren Huygens en van Voorst die gezegdens in prekntie van de Bode Bonnet zyn voorgehouden, en hy dezelve genoegzaam heeft erkent. Ten vyf'den, kan de Onderget. opmerken, dat gem. Jacobus Wardenaar reeds agt dagen te vooren, en wei op den 19 juny riifie gezogc en gehad heeft, met zyn Commandeur, — hem met een mes gedreigd, — en dat mes toen in drift gebrooken heeft, waar van aan Heeien (■Oinmisfarisfen een Ruk is overgegeven, gelyk blykt uit de verklaaring van den Commandeur Schenfemas (.byl. G.) en uit die van Mkhiel van %/, (byl. H.J Ten zesden, moet de Onderget. omtrent het geval, waar over hy klagten aan Heeren Com nisfarisfarisfen uit den Raad heeft gedaan, voordragen. A. Dat gem. Jacobus Wardenaar op den a6 Juny in den ogtentRond, omtrent half zeeveti uuren, van een Werkman in de Winkel heeft willen vorderen, een vat Waater voor hem naar zyn Huis te brengen, dat dezelve zulks geweigert hebbende, om dat hy zyn werk niet wide verlaaten. hy zulks zelve gedaan heeft, hec welk beweezen word door de verklaaring van de Com-  JAARBOEKEN, July, 1787. 1927 Commandeur Schenfema, (byl. G.) door die van Michel van Ryl Loodgieter, (byl. H.) door zyn eigen antwoorden op de 6 en y vraag, (byl. C.) Den Onderget. kan niet nalaaten optemerken, dat dit gedrag op zig zelve genoomen, geheel aanloopt tegens de plichten van een Onder Officier op de Werf, terwyl het hem niet gepermitteert is, onder werk tyd zonder permisfie van de Werf te gaan, veel minder een Werkman, daar toe aan te zetten, en dat tot zyn particuliere gerief. B. Dat gem. Jacobus Wardenaar, na dac geval en voor agt uuren in de Winkel koomende rufie gezogt heefc, en aan zyn Commandeur, op zyn zaK kloppende gezegt heefc, — hier meede zal ik je krygen, gelyk -Manifest is uic de verklaringe van den Commandeur Schenfema; (byl. G.) en Loodgieter van Rys, (byl. H.) wanc offchoon Jac. Wardenaar zulks niec in zyn antwoorden op den 5, 9 en 10 vraag, (byl. C.) heeft erkent, blykt evenwel uic dac antwoord op den 9 vreag, dat hy de eerde aanleiding tot de woorden wisielingcn, die volgens zyn zeggen plaats hebben gehad, heefc gegeven, door in de Winkel koomende te zeggen, ben ik niet een fchoone HceCommandeur, geen mensch wil my helpen, wanneer er eenige woorden over en weer gewisfelc zyn. C Dac meergem. Jacobus Wardenaar, in 'c afgaan van de Werf zeer onduimig is geweest, en tegens den Commandeur gezegc heeft, je zult na de Blixem, en er zullen er meer gaan, Ik donder in alle de Officieren van de Werf. fiet welk blykt uic de vetklaaring van de Commandeur Schenfema (byl. G.) vznjello Rinkes, (byl. I.) en Dirk Swagerman, (byl. K.) welke gezegdens hy ook zelve heeft erkend, in het 8 Art. antwoord (byl. C.) . D. Dat hy vervolgens van de Werf komende, den Command, Schenfema heeft aangegreepen en gcflaagen, terwyl die Command. zig alleen eenigzins heeft verweerd en niet wederom geflagen, ge- AMSTIJL»OAM. Brief van den Fiscaal ian de ddmlraiit.  1928 NIEUWE NEDERLANDSCHE Amstel- PAM. Brief van dei Fiscaa aan de Admu rahtt gelyk voldoende blykt uit de Verklaarii g van de Command. zelve, (Byl. G j van Dirk Swagerman en Pieter Plakker (Byl. K.>, Jetle Rinket co Pieter Hermans (Byl. \.) Uit alle deze omfiandigheden en faien conlieert , vervolgens aan den Onderget. dat gem. JacobusWar. ! denaar, van een zeer onrustig een twisczoeken J caracter is. Dat hy zeer weinig eerbied en ontzag heefc voorden Raad en de Officieren van de Werf, dat hy zig heefc fchuldig gemaakt aan het inbrengen van klagten tegens zynen fuperieur, zonder eenig bewys te kunnen bybrengen , dat hy een werkman heeft getragt van zvn werk te verleiden, en zelfs hec zelve heeft verlaaten tot particuliere gerief, dat hy rufie gemaakt heelt tegen zynen Gomman, deur, en dac hy dezelven heeft aangegreepen en mishandelt. Waarom de ODderget. de vryheid neemt aan U Ed. Iviog, te verzoeken, dac gem. Jacobus Wardenaar van de Werf worde afgezet;, en op dezelve niet meer geadmitteerd, of ten minden , dat hy van Vice. Commandeur tot jongde werkman worde geuegradeert, en dan nog, na dat hy zyn fchuld zal hebben erkent, aan den Raad om infehikkelykheid en gunst gevraagd, en aan den Command. Schenfema in prefentie van twee Heeren Commisf. zyn leedwezen en berouw betuigd , en ontzag en eerbied beloofd. De Ondergefchr. heeft de eer te zyn. (was getekend) J. C. VAN DER HOOP. Amfterdam 9 July 1787. Ook heeft de Zee-Raad alhier aan de Algemeene Staten den 10 July dezen brief gefchreven : HOOG  JAARBOEKEN, July, 1787. 1929 HOOG MOG. HEEREN / TT et heeft U Hoog Mog. behaagd, by Hoogstderzelver Refolutie en Misüve van den 5 July laatstleden , aan ons over te zenden eene Mn-five van de Heeren Staten van Utrecht, ge , fchreven te Amersfoort den 15 Juny laatstleden , , mitsgaders eene Misfive van Zyne Doorluchtige t Hoogheid, gefchteven aldaar den as Juny, onder 1 adresfe van den Griffier Fagel , en laatiielyk nog eene Misfive van fcfooggemelde Heeren Staaten gefchreven te Amersfoort den 29 van de meergemelde maand Juny* alle in het breede houdende eene opgave van hoflile ondernemingen van een Vaartuig op de Zuider Zee, onder commando van den Kapitein van Pelt , voerende de Wimpel van den Staat, zonder op authorifatie van U Hoog Mog., of Leitres de Marqués , door den Admiraal Generaal te zyn voorzien geweest. Waar op U Hoog Mog. dit Coliegie hebben gelieven aan te fchryven , ons naar de gevallen, ifl de vcorfchreven Misfive voorkomende, naauwkeuriglyk te informeren en daar van ten fpoedigRe eeh omRandig Berigt aan U Hoog Mog. té laten toekomen. In voldoening aan welke aanfehryving wy van deti Kaptein van Pelt, als door ons niet in Commisfie geteeld , eh wy dus van zyne verrigtingen onbewust zynde, by Misfivö gerequireero hebben des. zelfs Ichriftlyk berigt op de faéla in Uwer Hoog Mog. Refolutie en Bylagen vermeld , hem ten dien einde Copy daar van ter hand gerteld zynde; \vaar op hy ons heeft ingediend een Berigt, het gunt niet detailleert bovengemelde gevallen, weshalven wy hebben gemeend hem nog nader te moeten onderhouden , het gunt, alzoo dezelve niet prefent is, nog niet heeft kunnen gefchieden, maar wy zullen de eer hebben den uitflag daar van ten fpoedigfte ter keianisfé Van U Hoog Mog. te terengen, Llllll Ver. Am. iTLL)AM. Brief Ier Ad nir. ai '■e Stat. '}enct„  1930 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am* stel* dam. Brief der Adwit: aan de Stat. Gener, i i Verder hebben wy geoordeeld hier byte moeten voegen een aaneengefcbakelde opgave van hec geen by ons Coliegie is voorgevallen mee relacie tot onderfcheidene versoeken aan ons gedaan, door de Ed. Achtb. Heeren uic den Raad der Stad Amfterdam.tot hec Defenfiewezen derzeiveStad , concernerende het arnuren van twee Kaconneerbooten en hec Commando derzeiven en wat door ons in dezen is verrigt. De bovengemelde Heeren, op den 2 Juny laatstleden , ene conferentie met ons hebbende verzogt, gaven daar in te kennen, dat de veiligheid der Stad en de gerust Helling der Burgery ten hoogden vorderden, dat aan de kant van het Y, en wel te Water , eenige annature gefchiedde tegen overrompeling , welke aan die zyde konde aankomen; dat zy dierhalven meenden, uit de ampele raagt hun door den Achtbaren Kaad gegeven, om by der hand te nemen en zich te verzekeren van alles wat daar toe kende ftrekken, aan het Coliegie ter Admiraliteit, in deze Stad redderende, nut eenige inflantien te mogen verzoeken het gebruik van de twee Kanonneerbooten , behoorlyk gearme.e/t, onder het Comtnanvari bekwame Officieren. Waar op mondeling door ons is gerepliceert , dat wy , jn aanmerking van de ferieusheid dezer Vragen , eene nadere Conferentie verzogt en des anderendaags , .als wanneer het Coliegie volcalliger zoude wezen, en dat Hun Ed, Achtb. derzelver propcfitieen verzoek fchriftlyk geliefden te c'oen., zoo als ook op den 3 Juny beeft plaats gehad, hebbende de Heeren A. P. >an Leyden en B. E. Ahbema, in een der verdekken van den'Hove, zich laten vinden, alwaar >>an de Leden van die Coliegie prefent waren de Heeren Beeldfnyder, Hurgronje , van Boetfelaar» Huigens, van Rooyen, van 'Blydenburg, Fiseaal en Secretaris. En hebben welgemelde Heeren eerst by monie voorgelteld en vervolgens fchrifcelyk overge- ge«  JAARBOEKEN, July, 1787. f93 geven de Propodtie hier by overgelegd; Het welk in ryps Deliberatie genomen zynde, geoordeeld is in het Eerfte Lid van deze Propofitie , in hou dende : Om ter verzekering van deze Stad en Provincie van Holland hoé eerder zoo heter te doen 'equipeeren twee meest bekwame Vaartuigen, om te dienen tot Uitleggers, en zoodanig te worden ge'ëmployeerd, als met gemeenzaam overleg -van de AdmiralfeH en Commisfie van het Devenfiewezen zal worden bepaald; dat die Vaartuigen mogen worden gecommandeerd door meest vertrouwde Officieren , en /pedaal door Kaptein Seis en de Luitenant Molenaar , en dat aan dezelve ten dien einde , door den Raad ter Admiraliteit , eene fpeciale'Commisfie wier de verleend, als van de uiterite bedenke'ykheid zynde. er»niet van de competentie van dit-Coliegie, VofRceïrc te moeten difficulferer. Maar met relatie rot het tweede Poinc, behelzende ; dat het Coliegie ter Admiraliteit aan de 'Stad gedeve toe te [laan en te vergunnen het employ van van de twee Kanonneerhooten 'La Levrer.te en La Mefiante, eik voorzien van twee Kanmnades en 8 korte 8 pöndets Kanon en de daar toe vereiste Ammunitie, ten einde daar van zoodanig 'employ te niaksn ,als de Commisfie te*- Defenfie dezer Stad ten mèefi'ertdienjle zal noodig oordeelen, en dat tevens aan den Kaptein Seis en de Luitenant Molenaar gelieven te permitteren, om, OKgeprajudicieert hunne ver bind tenis/èn aan den dienst van het Ed. Mogend Coliegie' onder welkers gebied gemelde Officieren resforteren,: zich tè laten employ er en tot het Commando van gemelde s Lands Kanonneefbooten. ter.beveiliging der Stad Amfhrdam, ofte Van de Provintie van Rolland , 'zoo als de gemelde Officieren by particuliere Infïr.utlie zal worden voorgefcht evenals zynde een verzoek van.weasns de Stad der Reddende van dit Coliegie,en te'; beveiliging vim dezelve; hebben'de prefente Hollandfcbe Raden en Miniflers geoordeeld daai in v moe!.cn concurreren , óp der voet zoo affls Ü «oog Mog. uit onze Refolutie zullen gelieve n te Lil 111 2 zien r i Amsterdam. '' B>ief der Admir. aan de '$tat. Gefier.  103» NIEUWE NEDERLANDSCHB Am. steldam. Brief der Ad tnir. aai de Stat, Cener, zien, en wel op menigvuldige exempelen van fee» ningen van Gefchuc en Ammunitie aan onderfcieiden Steden, in de Notulen van dit Coliegie gevonden wordende; als ook dat in den Jare 1673, op Requefte van rJurgemeefteren dezer Stad , zon•der eenige pia?ahble authorifatie daar toe van U t Hoog Mog., aan dezelve zyn gegeven gewapende Vaartuigen om op het Y te leggen ; dat ook in het ongelukkig Jaar van 1650, fchoon het Coliegie zich niet wilde immisceren en neutraal bly ven in de Binnenlandfche oneenigheden , ter dier tyd plaats hebbende, egter begrepen was, dat de Magazynen zoodanig in de magt dezer Stad waren, dat alles met geweld daar uic zoude kunnen worden genomen. Hebbende wy, met relatie tot de verzoeken, eerst door den Luitenant P. N. Molenaar, en vervolgens door den Kaptein van Pelt gedaan, gemeenc eeniglyk te moeten toeftaan , het abfenteren en het treden in Stads dienst, omtrent welk verzotk door den Kaptein van Pelt wy U Hoog Mog. nog moeten verzoeken te remarqueren, datdeKap'ein Seis ons eene Misfive heefc gezrnden , mede brengende , dat hy zich van het Commando van de Kanonueerbooten by het Defenfiewezen had geëxcufeerd, waar na de Kaptein van Pelt in deszelfs plaats is gekomen. Wy flatteren ons hier mede aan het van ons gerequireerde berigt en de intentie van U Hoog Mog. te hebben voldaan. Hier mede &c. Eenen anderen brief van den zelfden ZeeRaad, den 18 July aan de Algemeene Staten gefchreven, hebben wy reeds hier voren onder 's Gravenhage medegedeeld. Den 12 July zyn een groot getal man- fchap-  JAARBOEKEN» July, 1787. m3 fchappen van de Stads Soldaten, op last van het Defenfiewezen dezer Stad uitgetrokken. De, andere Poorten, behalven de Leydfche Poort en de Waag, zyn nu door Burgers bezet. De geblevene Stads Soldaten worden ook gebruikt tot liet bezetten en bewaaken der Boomen. Op verfcheidene plaatfen worden Batteryen aangelegd, als aan Diemerdam en op den Amdelveenfche Weg by de Kalfjeslaan , welke van gefchut voorzien is, en door de Burgers van den Overtoom, onder bevel van den Kaptein De Clercq, bewaard wordt. Men neemt ook Kanonniers aan tegen ƒ4.10-: 's weeks. Door den Krygsraad zyn wederom eenige Burgerofficieren aangeReld. De ondervinding leert dagelyks, hoe moeilyk het is, den grooten hoop te voldoen, wanneer dezelve mede wil beftieren, vooral, wanneer ajle vertrouwen in misvertrouwen is verkeerd geworden. Men fcheen nu ook meer en meer fmaak in het afzetten van Leden van Regeering en Beflierders te krygen. Althans in de Nederl. Courant las men in een zogenaamden Brief van ee?i Lid der Burgerfocieteit te Amfteldam (van welke Mr. J. C. Hesfe, Schryver dezer Courant, Secretaris wasj aan zynen Vriend te Haarlem in dato 12 July, dit volgende: W/onderlyke redeneeringen hoort men alhier in w de Sociëteit: Sommige Rellen geen goed vertrouwen in eenige Heeren van het Defenfiewezen en van den Krygsraad; maar andere, die wat driftiger zyn, zeggen, dat,zo 'er eenige onL111113 öer AM- STEL DAM.  AM' STEL" DAM. 193*- NIEUWE NEDERLANDSCHE dei'mogten zyn die draaiden, dezelve maar de /^afgezet moescen worden,devvyl hetLighaam der Burgery, waaronder 'er eenige zyn, die verdand genoeg bezitten, om hunne intrigues te kunnen bemerken, zodezelve plaats mogten hebben, dat echter met te üenkeu is, daar in zd voorzien. . Mf,n, 7.''oo!\n)let zekerheid weetcn, dat door dea W el lid, fceftr. Heer Hoofd-Officier en het Co legie van Schepenen fexcent de Wel Ed. j «Pejen Mr. CorneJis van der Hoop Gys bergt: er, Mr. Diderik Jolu.i van Hogendorp, van Hofwegen,-) een Protest ingeleovetd zoude zvn , waar m zy de verkiezing van Burgemeesteren, voorieeden Zaturdag door den Burger-Krygsraad, GecommKteerdens enGecoidlitueerdens.uit naam van een aanzicnlyk getal Burgers deezer Srad gedaan, voor onwettig verklaaren: doch de twee bovengemelde Heeren zouden daar legen een Contra-trotest ingeleverd hebben. Toen dit.in onze ^urger ooaeteic ruchtbaar wierdt, maakre het ou ce gemoederen eene groote fenfatie ; fó'mmïge zeiden : vertrouwt, maar ziet toe wiengy vertrouwt: laat ons toch in Gods naam- zorg dragen, dat wv deer geen Sireenen gezang misleid worde»; ais het Protest weezenlyk gedaan is, dan is 'er geen beter middel op, als dat men die p:otefteerende Scheepenen, als mede de geproieftectd hebbende Raaden /die nog aangaven zyn, de fado ff zet, en hunne plaatjen door andere braave Vaderlanders vervult; want zulks niet gefchiedende, zullen wy de Dufies der Ari pocraaten worden, en het Patriottismus zou daar door. m auigen rr.aken. Veelen waren ook misnoegd over het uirtrekKen vaneen zo groot getal Burgers uit deeze Srad, zeggende; zo raakt men dfyvérigfle onzer Burgeren, waar op wy het meeste vertrouwen kunnen fieh en 1 vit de Stdd kwyt, < ^Za^FnUgene Oprowmakers kan ik UEd. ecg mets melderfj men hoort 'er in 't geheel niet' meer  JAARBOEKEN, July, 1787» 103* rneer van fpreeken : 't is of de zaak doodgebloed is: zo 'er eeue rcforme in de Scheepens Bank gemaakt wordt, zou dezelve naar gedachten wel weer levendig worden. Iets naders voorvallende, zal ik LJEd. berichten. Inmiddels blyve, enz. Den berugten Lord Gordon, die zo veel Ipels in Engeland gemaakt heeft, en van daar herwaarts was gevlugt, is door de Regeering dezer Stad aangezegd, om binnen den tyd van 24 uuren de Stad, en binnen tweemaal 24 uuren het Scheependom te verlaaten. Zedert eenigen tyd ontdekte men by de Bewoonders van de'Buitenwyk No. 1. eene meerder dan gewoone geneigdheid, om zig in den Wapenhandel te oeffenen: dit hadt ten gevolge, dat men goed vondt, om by wyze van intekening een Compagnie op te rigten, en die intekening van omtrend honderd Perfoonen wierdt aan het Coliegie van defenfie dezer Stad overgeleverd , die daarop dezelve Compagnie met Stads geweeren heeft voorzien. Aan de zelve is den 12 July een kopere trom vereerd. Den 15 July wierdt door een aantal Schutters buiten de Utrechtfche Poort dit navolgend papier getekend, en den Kaptein Smit overgegeven. Llllll 4 Amstel. OaM.  Am- svel- Ï03Ö NIEUWE NEDERLANDSCHE Geven Wy a//eONl)ERGETEEKENDE met de fchuldige Eerbied aan U W EI# EDE1 £ MANHAF TEN onze Waardige K 'Ml t£lN te kennen. Tyx: wy met veel g noegen van UWel Ed, Man. haften geconvoceert zynde, om tot diende van ons Lieve Vadeiland, de Wapenen op te vatten , en Ons in deszelfs gebruik te Exerceerea. Dat U Wel Ed. Manhaften zal gezien en vernoomen hebben, onze cordaate bereidwilligheid, tot bevei'iging van Ons en onze Inwoouderen, waar toe Wy ons gaarne willen laaien employeeren. Om welke en andere redenen, Wy Ons, met alle fchuLige agting en eerbied keeren tot U Wel Ed. Manhaften, ten einde uit ons midden te weeren die geenen, welke by een ieder, voor een blinden Yveraar van het Huis van Oranje zich vermaard ziet, volgens de publieke Nieuwspapieren , had gezegd: Hout genoeg te hebben om voor de Patriotten Galgen op te rigten. Wy meenen, hier mede, Wel Ed. Manhaften Heer, een Man met mme de Ronde, die zich een gezag over Ons als Officier aanmaatigd, en welken Wy in geenen deele kunnen dulden. Dit Adres, het welk fpoedig in de dagpapieren wierdt waereldkundig gemaakt, wierdt van den Kaptein Smit met veel huiverigheid ontvangen. In de Opregte Nederlandfche Courant N. 88, las men de navolgende Waarfchouwing: \V/v zyn aan ons Vaderland de volgende Waar11 Ichouwing verpligt. Er  JAARBOEKEN, July, 1787» lW Er lopen alomme ZendeRngen rond, die zich ■uitgeven voor ware Vaderlanders, en niet nalaten heimelyfe op eene onbelichaamde en verregaande wy/e wantrouw in te boezemen tegen den edelen en grondeetlyken Rhyngrave VAN SALM, Zyne Excellentie afmalende by de onnozele menigte als cl n ambitieufe vreemdeling, die enkel voor zich zt 1. yen werkt, en het goede Volk van Nederland zoekt tc verlchalken. Het beste middel tegen zulke Apost ien der duisrernisfe is,hen nadrukkelyken krachtdadig met een gefloten vuist den loon voor hun Apostelfchap te geven, wa3r men hen aantreft by het verfprciden van hun helsch venyn, Inmiddels waren nog de Vaderlandfché Sociëteit nog het Genootfchap van Wapenhandel geenzints werkeloos, zo als blykt uit deze bekendmakingen in de dagbladen: De HEEREN LEEDEN der VADERLANDSCHE SOCIËTEIT te AmRerdam, worden verzogt te Compareercn, op eene ALGEMEtNE VERGADERING, op Maandag den 16 July 1787, 's avonds ten 6 uuren, om te befoigneeun over zodanige Zaaken, waar van de Poiucten up de Societeits Kamer voorhangen, A. A. van der MARCK» Secretaris, En wegens het Genootfchap. Alle Fxerceerende en Honoraire Leden des Ge' nootfehaps TOT NUT der SCHU TTERY, worden verzogt te comparceren, op HEDEN Saturdag den 14 deezer, 's avonds ten 8 uuren op de Gr jote Societeits Kamer, in de üadLion inde Nes, om aan te hooren den Inhoud v-ai r LIIIII5 een Am- >1-eljam. I f  1938 NIEUWE NEDERLANDSCHE STEfcr DAM. eene ingckornene Misfive, en daarop bydeprefente te befluiten. Amsterdam, den 13 July 1787. Uit last van de Commisfie van DireStie, JACOBUS KOK, Secretaris. Den iy July des morgens ten 8 uuren vertrok van hier wederom naar Utrecht, een Detachement van 650 vrywilljge Burgers uit de gewapende Schuttery, onder bevel van de volgende Heeren Officieren: Collonel J. IVifelius, Lieut. Coll. G. N. P.Hasfelaar, Majoor T. C. van Herfele, Kapteins L. G. Visfcber, H. Melisfen , Ab. Valentyn, W. D. des Ruelles, H. [laak van Veen, N. van Veen; Lieutenants, R. Menkema, J. H. Viruly, H. Willink, H. Scholte, C. Krull, H j. Koopman; Vaandrigs, N. de Heus, T. Vifcher, P Craandyk,... van Rosfen,... St'umpbius en Lubelink. Den ia July vertrok van hier weder 170 ' man uit de Burgery, naarMuyden, uitmakende met de manfchap, die aldaar overblyven, het vierde Detachement. Het bevel was thands opgedragen aan de volgende Heeren Officieren: Collonel D. J. vauHoogendorp tot Hofwegen ; Lieutenant Collonel E. IV. Boer; Major D. Vcrfieeg; Kapteins C. L. Kolf, P. Boele, H. Croefe Edz. en PT. .Lynjlager; Lieutenants J van den Hoedt, J. J. van der Meniën, E. Barrevelt en J. PI. ÜPule; en Vaandrigs,?, van KeyzerszvaardE. Stoezak, M. H. Ogel'vigbt, H. Scballig en E. Lynjlager. Dien  JAARBOEKEN, July, 1787. 1939 Dien zelfden 19 July 1787 kwamen alhier te rug die gewapende Schutiers, welken te! Muyden eenigen tyd hebben bezetting ge-j houden: zy wierden door een Detachement Ruitery, onder bevel van den Heere Ritmeester Beeldfnyder, van het Tolhek, buiten de Utrechtiche Poort , afgehaald, en tot op het Stads Exercitieveld geleid. De Schryver der Opregte Nederlandfche Courant liet zig by deze gelegenheid aldus uit: Zo AMSTERDAM het geluk heeft, dat zynè Burgers in den Wapenhandel niet verflaau wen, zo de Burger Compagnien van Veld Hukken worden voorzien, en de Stedelyke Ruitery een vast Corps der Burgery blyft, zal hetbezwaarlyk zyn, om ooit iets tegen het Grondgebied dier Stad te ondernemen, veel min loopt men 'er gevaar van Zeeuwfche of Gelderfche Vrolykhcden. Verder kunnen Wy Onze brave Landgenooten geluk wenfehen, met de aangenaame tyding, dat het Weldadig Frankryk de Mediatie heefc aangenomen, en verklaard had , dat indien zig vreemde Mogenheden geweldadig in het gefchil wilden mengen, de Koning met al Zyne Magt de Souvereïniteit der STATEN van Rolland zoude handhaven. Voorts is aan alle Admiraliteiten aangefchreven, gere Gqujpagien te doen op last van den Kapitein Admiraal. De Pruisfifche Troepen hebben contra order bekomen: naast denkelyk zal de rechtvaardige Op. volger van den Wyzen FREDR1K, den waren Raat des gevals hebben bekomen. Het geen hier van het Pruisfche Krygsvolk gemeld wordt, het zelfde is in de Vaderlandfche Courant, en andere dagbladen herhaald. ^n Amtel- )AM.  Am stel dam 1*40 NIEUWE NEDERLANDSCHE ' r^1" de"evengernelde Opregte Nederl. • Courant N. 90. las men nog deze buiten- • ipoonge taal: ARNHEM, den 20 July. Om het waare Caracter van den man, uie tot heden noch Stadhou. der genoemd word, naar waarheid op te maken heelt men alleen van het volgende onderichc te' zyn. In het begin dezer maand trok WILLEM V. naar het Leger, tegen zyn Geboorteland by één getrokken, door eenige Utrechtfche en Gelderfche Landverraders. Hy pasfeerde deeze Stad , en zag daar nut eigene oogen de rampzaligeoverblyfzels der vrolykheid van de Suldaten, die onder zyn bevel daan. Men zal voorzeker zeggen: „ Occwyf„ felbaar was de Vorst, aïs een braaf man, met „ weinig verontwaardigd wegens een zo afgryslyk „ fchouwfpel, aangericht door 's Lands bezoldig. „ den, aan wier hoofd Hy geRcld is, door de ,, Reprefectanten van hen,die nu geplunderd en „ tot den bedelzak zyn gebragt; te meer zal die „ Prins van gramfcbup gegloed hebben , op hec „ denkbeeld, (en dit kon hem niet ontgaan,) „ dat die verwoedingen waien aangerecht Zynent,, halve, en met Zyn' naam in den mond der boos„ wichten, en dat in een land van Vrienden." Zo zal ieder denken en fpreken, die in den Prins ten grein menfchelykheid, of een druppel eerlyk bloed onderfldd; maar Wy kunnen verzekeren, üat alles wat zodanig denkt en fpreekc volflagen van den weg is. WILLEM zag by zyn doortogt, alles zo koelaan, als NERO de Lyken van BRITTAN NICUS, zyn' Broeder, door hem vergiftigd, en van AGRIPP1NA zyn Moeder, door hem Vermoord. Geen zweem van eenig ongenoegen was op het gelaat van den Stadhouder, die overal de rol van een' yverig' Kerkganger fpeelc. Wat moet, wat kan men van zulk een Mensch den-  JAARBOEKEN, July, 1787. 1941 denken? Is uit het lot van ARNHEM, dat hem niets misdeed , het lot van UTREhHTen HOL-8n LANDnietoptemakeo , zoHy'erMeefier wierd? o en zect men te veel, wanneer men Hem in het aaneezigtaenzegt:,,MOORD,VERWOfiSTING „ EN OPROER IS IN UW PLAN:" Den 19 July wierdt aan het Defenfiewe2en dit Adres ingeleverd, betrekkelyk het Adres aan Kaptein Smit, hier voren bl. 1936. medegedeeld: Wel Ed. Geflrenge Manhafte Hee. ren Gecommitteerdens tot het De» fè"fiewezen der Stad /Imfleldam, en deszelfs Jurisdictie. WEL EDELE HEEREN! Het was op den 29 en 30 May, wanneer onze geliefde Waerelddad in beweeging geraakte, door plundering en geweld, het geen een dag of twee later by ons buiten de Utrechtfche Poort in Wyk N°. i, volgens berichten, mede Rond te gebeuren ; het geen echter door de waakzaamheid van U Wel Ed. Manhafte Heeren! (GOD zy dank) in tyds is voorgekomen, met herwaards te benoemen en te demanderen , eenige Heeren uic de Cavallery dezer Stad , welkers commandeerende Officier met de Bregadier de Heer DUISMlTHE, my de orders gegeven hebben, om in deze buurt op te fporen zulke lieden, op wiens trouw zy Heeren en ik Ondergetekenden ons konden verlaten. Hebbe daar op 18 brave cordate Mannen, op wier trouw men gerust Raat konden maken, by een geroepen , en my van hun woord en wil verzekerd, blykens de opgave en hunne handte-, kening aan U Wel Ed. Manhafte Heeren , door ge- Amel. ftM,  Am STEL" DAM. Adre aan fa Defenj wezen, 194* NIEUWE NEDERLANDSCHtï " ^MQ^e«5fffS de Cavalleryover.^ev-n . Het is dan Wel Ei. Manhafte tieeTe^üt in rust en vreede gebleven /mct ttZh^ dat eenige Huizen onzer Naburen, Waar n Hr dat van Monfieiir Hendrik de Rolïe T TLrner # mans Laas op t Kuipers Pad , mede gSmd «- wierd, met Plundering en Geweld gedreild wier- V'a Wdk^ ,0nf\dien l 20 meD Publiek SidTen hoorde verhalen) even genoemde^ i?^ zich zelfs had op den hals gehaald , uit hoofde lv ïoorVef(gPnanhehparthy trekkendc uicdfukWngiy: vooi en ten behoeven van het Huis van Orarïe als mede zyne Indecente gezegdens, tegens Jen ons altoos achtenswaardigln Vader cn lZ£ ?eZnLden*ü?K H00FT> en SlfsdatTgfe: zegfl had dac hy wenschtc den grooten HOOFT in zyn deur te zien hangen, en hout ts hebben om voor de Patriotten Galgen te timmeren D lm) l h£bbea hs?> door öurgerpltchc en MenWwnücfde aangefpoorc , voorzie Onheilen be. haSf een'c™ M MmhafU H*er™ ^ haagc, een Compagnie onder ons op te richten nnT7£J/ °PP0e,Pen> gecompareert en hebben op U Wel kd. order, by ons eeëerbiedióf lZ» tweedemaal bereidwillig g^tekenl^ de| r'b g Paauwen Thuin genaamd. "<=neroerg. J^Im!™ u°ns laien 'Ptfnweo in den Wapenhandel: echter moeten wy ons leedwezen tekennen geven,en met een VaderlandfchedemzeS gen, het geen ons tegen de borst duit, dat & ilb7dd?£rfe ^zt£ u'yiï'dc fIeer ik biddc UWelEd. Heeren I verlcboon my de re- aanr L1dgf U V^00™0™*» beeft aangatdd als Officier , en dat als Sergeant in welke qua ueic hy thans by ons fungeert, daar'hv in gehe delen de Exercitie verftaac. ' y het voorZ^hy f b^eerd>V "eefc naderhand , het voor de tweedemaal eer tekening legeend Re! quest .van Qual.ficatie op ü Wel Ed. Éert G*l com.  JAARBOEKEN, July, 1787. 19 3 committeerden: getekend: la,maar wanneer?daags te voren wanneer hy, om in onze Compagnie te szyn, moest tekenen, zynde geweest den ïöjuny D bivkeos een verklaring des noods nader te produceeren; die man is bekeerd!! die eenige weken ' blvkens een of twee verklaaringen , des a roods ook te produceren , noch een zogenaamd 1 Oranje Request zoude getekend heboenj kan men yj zo een onnozel man (zo als de Heer Carnet hng tegens ons heeft gezegd) eene geheele bnurt, als Officier, toevertiouw n; of zoude het wezen om dat hv wat Hout verflyt? Jugeerd hier over , Ed. Manhafte Heeren\ en ik bie.de U Wel Ed. on. oevzeck dè zaak, Wv hebben ons nedngst, — volgens dit nevensgaande duplicaat, ptr Request aan onze Kapitein SMIT geddresfewd. . •• Deze Heer was niet gefiigt, dat wy de belangen van het lieve Vaderland Relde voor die van zyn Hout-Negotie. . - , . Deze Heer zyn Compagnie ging verder, op den ■ iéden dezer lopende Maand July , mee zich te uiten tegens HERMANÖS OTTE, een Lid van rSocièS, COENRAAD HORSTMAN en 1 AMBERTUS SOMERS., volgens verklaannp"en des noods, te produceeren , -met te zeggen ? êZyn Ed. had mei geen DEFENSIE-WEZEN te doen. . 2* Dat wy geen Requesten mogten preienteren. o° Dat wy een fcheuriDg in onze Compagnie zochten teweeg te brengen, in fchyn van Vaderlandfchen yver. . , Begrypende, dat wv dus van onze Kapitein niet veel goeds te hopen hebben, (fahomeliorejudicto) terwyl zvn Compagnie zich zo Indecent uitdrukt, zo wel tegens U Wel Ed Heeren, als tegens onze dunrgekogte Vrvheid en tegens onze Vaderlandfche denkbeelden «m Perfoonen. Om welke en andere redenen . Wy ons ootmoedigst tot U Wel Ed. Manhafte, keeren met 4m- AM. ddres an het tof enwezen.  Amstel- dam. Adres aan het Defensiewezen 1944 NIEUWE NEDERLANDSCHE die gepaste eerbied eo ferieus verzoek, van doof U Wel Ed. vermogende Proteclie , volgens ons vry en aangeboorenrecht,gemaintineerd temogen hebben, alzo in ons niets anders fpreekt, dan Vaderiandiche zuivere Liefde,waar mede U Wel Ed. alle mede bezield zyt. Wy vertrouwen, dat UWelEd. deze onze en al, gemeene Zaak zult gelieven te befedouwen met' die attentie , welke zy meriteerd met uit ons te weeren, niet alben de Ronden, maar ook de Heer Camerltng, die zich onwaardig gemaakt heeft onze Mede Scnutcer,veel minder onze Officier te zyn des te meer , vvyl zyn Ed. rond uit geweigerd heefc met cordate en wel geoeffende Manten te treKken, na en tot asfidentie van Utrecht. Wy zyn des te onbeschroomder, om dat wy rnetlgronden terecht deunen konnen, op U Wel Ed. Manhafte protectie , eu vreezen geene looze dreigement en , van het Gewéer te moeten wederge* ven, wanneer het ons zo niet aan ft aas. Dit is niet ten zynen dienst, masr wel tot dien van UWelEd, Heeren, en tot nut van ons JjVve Vaderland. Wy zullen . zo het U Wel Ed. Manhafte Heeren behaagd, ons Ontwapenen, en aan UWelEd Heeren voeten , de Wapenen gehoorzaam nederleggen , en dezelve uit U Wel Ed. Heeren VaderJandfche handen wederom eerbiedig ontfangen, wanneer hec U Wei Ed. Manhafte zult geraden vinden, en gaan doen en laten waar, en wat, U Wel Ed. van ons zult requireeren. Laac geen Volkftem fmoren, aan welke de Vaderlandfche liefde heilig is, neen I maar zuiverd ons van zulke Officieren* 't Welk doende, enz. (was getekend) Amfieldam , uit Naam onzer aller . den 19 July 1787. G. F. DOODHAGEN. De»  jAARROEKEN, July, 17G7, 194? Den ci July was cjntrend het Logement de Keizer skroon'vci de Kalverftraat veel beweging, s Eenige Lieden riepen , dat zy den Bloedtap-1 per, ("zo noemde men hem reeds lang in de dagpapieren) Zuyderas zagen : men fchoot toe, begon te fchelden, verhittede eikanderen, en zou aan zyne onbezonnen en dolle wraak en partyzucht hebben opgeofferd eenen Burgemeester van Haarlem Koek genaamd, die men voor dén Heere van Heeckeren tot Zuyderas aanzag , en welke Heer Koek nooit voor een Tegenftrever der Nieuwftaatsgezinden heefc bekend gedaan. Men las in de dagpapieren deze uitnodiging: ALLE DE EXERCEERENDE EN HONORAIRE-LEDEN des Geroocfchaps van Wapenhandel TOT NUT DER SCHUTTERT, worden zeer inRantelyk veizgt, op aanltaande Dingsdag den 24/ien dezer, des avonds ten acht uuren te comp^reeren, op de groote Societeits Kamer in de ltad Lion, in de Nes,om tehdpen bclluiten poin&en van groot aanbelang. Am (lei-dam Op last van de Commisfie ran den 23 July DirecJie. JACOBÜS KOK, Secretaris. Ook is by een gedrukt Billet rondgebragt', en in de dagpapieren geplaatst, de navolgende uitnodiging: NADIEN - DE GECOMBINEERDE COMMISSIE uit den Achtb. Raad en uic den GroM m m m m m ten Aaia TEL'AM.  194S NIEUWE NEDERLANDSCHE Avi STEï." DAM. ten Krygsraad dezer Stad?, tot het DEFENSIEWEEZEN, vernomen heeft, dat verfcheidebrave Ingezetenen dezer Stad te kennen hebben gegeven hunne bereidwilligheid, om, zototfoulaas en ten behoeve van de Schutters voor hunne extraordinaire Wachten en Tochten binnen deze Stad cn derzelver Jurisdi&ie, zedert eenige weken gedaan, en verder nog te doen; als tot goedmaking of verligting der inportante extra Onkosten, welke van dezer Stads wege voor de Schutters , welke naar Muyden en Utrecht zyn uitgetrokken, en, in het .vervolg moeten uittrekken, reeds zyn geïmpendeerd en nog verder geïmpendeerd mogten worden, van hunne overvloed iets toe te brengen; zo word by dezen geadverteerd, dat, ten einde tot zulk eene pryslyke rnildadigheid gelegenheid gegeven worde, in het Burger Weeshuis dezer Stad, gelyk mede bet LogemeDt den Doelen op de Garnalen Markt, Kisten geplaatst zyn, op dat aldaar de Penningen tot voorfchreve eindens k unnen worden gefourneert; en welke aldus gefourneerde Penningen, door de voorfz.eecombineerdeCommisfie tot het DEFENWEEZEN getrouwelyk zullen worden geadminiftreerd, en tot voorfchreeve eindens geëmploijeerd. Aclum Amflerdam den 04 July 1787. Ter Ordonnantie van de Commisfie uit den Achtb. Raad dezer Stad. H. N. HASSELAAR. Ter Ordonnantie van de Commisfie uit den Gjoten Krygsraad dezer Stad. A' J. C U P E R U S. Wy hebben reeds hier voren opgemerkt; dat de fmaak voor het afzetten en aanftellen van Regenten toenam, en wel meer en meer toenam, naar mate dat deze pogingen Haagden. De  jaarboeken, juiy5 i78?. mt De menfchen genomen gynde,zodanig als zy zyn, moest de oeffeniing van zo groote magt,sl de eigenliefde noodzakeiyk ftreelen. Men hadtu' nu reeds negen Raden, vier Collonellen en vervolgens twee Burgemeesteren afgezet: en andere Raden, Collonellen en Burgemeesters in derzelver plaatfen aangefteld. Men begon nu aan de Scheepenen te denken, van Welken flegts twee, nainenlyk de Heeren C. van der Hoop Gz. en % D. vati Hogendorp van Hofwegen voor Nieuwitaats^ezii'den, de andere feven voor aankkv-ers van de Oude Conduutie bekend itunden, en onder; welke laafden de Heer Mr. N. Calkoen, afgezet Raad, wierdt geveld. In de Burgerlöcieieit zyn ook voordellen tot het removeeren of afzetten van Scheepenen gedaan i 't welk al door veelen gretig wierdt aan* gehoord en goedgevonden. Deze tyden waren dan niet ongelyk aan die van Cicero, die aan zynen Viienddttici-ts fchreef 11.Ep. i!>. (Jniverfa rei eu deducta eft,Jpes ut nul' la. fit, adquarido 'non modo> privatos, veruni etiam mapjlruMs liberos fore. „ De geheele „ Raat der zaken (fcliEeef Cicero) is zo ver* j, re gekomen, dat 'er geep hoop meer is, J9 dat niet alleen amtelozen, maar zelfs re„ genten meer vry zullen zyn." Dog dit rugtbaar geworden zynde, bemoeiden zig eenigen , meer doorzigtigen, met de zaak, en hielden de gevolgen voof pogen, welke hindernisfen het zouden zyn, indien men Scheepenen afzettede, en aiide-* re aanftelde, welkers wettigheid zou konnen worden in twyffel getrokken: hoe wankelMmmmmm a baar VM»  1018 NIEUWE NEDEKLANDSCHE Am» stel" dam, baar het ian met oneindig veele zaken, rtf* kende den Koophandel, tot welke decreet van den onbetwistbaar wettigen Rechter nodig zou zyn, en met de uitgefprokene vonnisfen zyn zoude ? Zou de gedaagde nietligtelyk eene exceptio non competentis judicis , of Verzet van onbevoegden Rechter tegenwerpen? Zou den verwezene niet van Scheepenen naar het Hof beroep doen, op grond, dat het vonnis nietig was-, als zynde niet door de bevoegde Regters geflagen ? Zoude dan niet het Hof over de wettigheid van de af- en aanzetting der Scheepenen moeten onderzoek en uitfpraak doen ? Zou men op andere plaatfen de exjecutie of uitvoering van het geflagen vonnis altyd en zeker kunnen verkrygen? Zou men die kunnen verkrygen op die plaatfe, daar de Regeering of anders dagt, of door geene daad de regtmarigheid van die af- en aanftelling zoude willen btflisfen? Zouden dus de regtsgedingeta niet na de uitfpraak der Regters even onzeker en onbeflisd zyn, als voor dezelve ? Zouden dus niet inderdaad de geheele Jufiitie, en 't beftier van het regt Ril Raan? Het welk voorzeker het grootfte ongeluk voor een Land, of Stad, vooral voor eene zo volkryke Stad, eene Stad van zo uitgertrektenKoophandel, zyn moest. Dit een en ander hadt ten minden dien invloed, dat de afzetting van de fevenScheepenen agter bleef.Maar met den Hoofdofficier Mr. PP. C. Backer liep hec niet zo wel af. Na dat deszelfs broeder, de Heer Mr. IV. Backer eerst tot Burgemeester was aangelteld, begreep men nu, dat twee Broe-  JAARBOEKEN, July, 1787. *949 Broeders niet te gelvk, de één regeerend Burgemeester, en de ander Hoofdofficier dezer si Stad,konden zyn : Dog de ware reden was, dar-D de Hoofdofficier, niet zynde aan het Nieuwflaatsgeftel toegedaan, niet in de maatregelen kwam, welke de Nieuwftaatsgezinden verlangden, nog genoeg yverde tegen die heden , welken van de ontworpene hervorming afkeerig waren:waarom de dagpapierenden Heer Hoofdofficier reeds van inacliviteit, van werkeloosheid befchuldigden : en men hoopte, dat die post in handen van den Heer Mr. C. v. d. Hoop Gz. gefleld zynde, zulks meer vrees aan de Oranjeparty zou aanjaagen. Men zogt dan dien Heer Backer eerst te overreden, dat Hy zyn ontflag, al was liet dan maar voor eenen tyd, zoude verzoeken, en aan den Heer Preiident Scheepen Mr. C. van der Hoop Gz. de waarneming van de Hoofdofficiersplaats overlaten. Men fchreef al in de dagpapieren van den o July, ter gelegenheid van de aanflelling der twee nieuwe Burgemeesteren, dat de Hoofdofficier Backer zyn ontüag verzoeken zoude; anderen, dat hv zulks reeds verzogt hadt. ïn de Nederlandfche Courant by J. Verlem wierdt onder het AnikdAmfteldam den 8 July aldus gefchreven: Men verneemt als dat de Heer Mr. Willem Cornelis Bakker Hoofd - Officier dezer Stad, aan den Ed, Achtb. Raad, ten zeer Fraay en Met opgeftcld Request zoude ingeleverd hebben ,wa3r by hy verzoekt van voor de tycr-van ZES MA ANDEN uit de Stad te mogen gaan , en zyn host als Hoofd' Officier mogt waargenomen worden Mmmmmm 3 door Am* ilam,  I950 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am stel- . door den Prefi Jent Scheepen, de Ed. Achtb. Heer CÖR'MiLIS VAN DER HOOP G.s hertz., i0 wiens handen het dè Burgery gaarne' zou willeü toevertrouwen,- dog welk belluk hierop by de Raad genomen is, is nog niet bekend : men hoopt dat 't zelve zal afgeflsgen zyn, wyi Myn Heer den Hoofd officier zig niet zo verdiendelyk in het waarneemen van zyn Ampt by de Burgery gemaakt heeft, dat dezelve om zyner.t wil , nu, fi een tyd daf men bezig rs alles grondwettig te herlrellen, Vsn dat Phü zal afgaan, cn een Famihe KègeeringÉdèfétórt^ want de nieuw verkóren Burgemeefter BAKKER is des Hoofd Officiers eigen Broeder, en de laatde had, zo men zegt, zich verpligt, oin, wanneer zyn broeder Burgemeefter wierdt, zo ai$ nu gefchied is, dan zyn Ampt als Hoofd-Drnèiei neder legaen (*), WelkeOp nieuw on-angenasme gevoigen kan te Weég brengen; te meer, daar volgens de Keuren geen Broeders te géiyk Burgemeafter en Hoofd-Officier zyn mogen» Men ziet uit dit Ruk, datmen, niet ten ty, de, wanneer men de Heer W. Backer tot nieuwe Burgemeefter aanftelde, maar nu eerst begon te bedenken, dat twee Broeders niet te gelyk Burgemeefter en Hoofdofficier mogen zyn. Dog de Heer Mr. IV. C, Backerliet zig dit niet gemakkelyk beduiden, maar bleef volftandig om zyn post waar te nemen, tot zodanig hem zulks verhinderd wierdt,' gelyk eerstdaags gefchiedde. JJe Krygsraad en Geconlnmeerden leverden dan den £4 ;',ly een Adres in aan de Vroedfchap, waal- by zy verzogten, „ den Hoofdofficier deze* Stad (*) Wy hebben egre beiigten, dat dit voorgeven volkomen vajsch is. 0  JAARBOEKEN, July, 1787. ipjt Stad Mr. W. C. Backer van dien post te ontflaan, en een ander kundig en actief Per- t foon in zyne plaats aan te Rellen." Eer Hee-1 ren Burgemeesteren dit Adres in de Vroedfchap bragten, ontboden zy den Hoofd-Officier in hunne Kamer, hem vermanende,orn zelf zyn ontilag te verzoeken: dog hy weigerde zulks volRrekt. Hier op heeft de Vroedfchap beiloten , eene Commisfie uit hun naar den Officier te zenden, om hem daar toe te overreeden. Daar wierdt tegen den 2.5 July weder Vergadering belegd, om rapport te hooren. Dog de Hoofdofficier volttandig blyvende, wierdt de zaak commis: foriaal gemaakt, om dit af te doen. Den %•? July wederom Vroedfchaps Vergadering zynde, is welgem. Hoofdofficier Mr. W. C. Backer door den Raad van deszelfs Post ontze't, en den Heer Prefident Scheepen van der Hoop inmiddels daar toe aangeiteld, welke Heer vervolgens aan Heeren Scheepenen als zodanig voorgefteld is, om zyn Ed. in die post te erkennen, gelyk ook daar van mede aan de Onderfchouts ken^ nis wierdt gegeven. De Procureur Doazves heeft ook daarop fchriftelyke last bekomen, alle papieren, die 't Officie raken, van den Procureur Com melin over te nemen. In deze beroerde tyden wierdt zeer over verval van Koophandel geklaagd, het welk door hun, die der hervorming in het Staats* geitel niet waren toegedaan, aan deze beweMmmmmm 4 gin- Am» rELiAM»  Am. Sl'ELBAflf. Brief wegens verval van Kooph» Rot» i95a NIEÜWE NEDERLANDSCHE gingen, poogingen, tweefpalt enz. wierdt toegefchreven. Men tragtte dan deze zwaarhoofdigheid aldus op te ruimen in de Leydiehe Courant, by eenen brief uit AmReldam aan eenen Heer in den Haag. JJet is *er verre vandaan, WelEd. Geb.Heer, dat m deeze toedand van zaaken, hoe zeer ook by veeie brave Burgers verflapping of totaal verval van neering en banteering plaats beeft, hun de moed zou ontzinken, of deiever veiflaau- wen. • » Het tegendeel is algemeen waar. • Ziet hier, wat ik nu zedert eenige dagen veelvuldig onder onze Burgery ontmoet heb. Ik zal de eigene woorden Ichryven. — ., Eene menigte „ heden hoort men zeggen: „ Tk heb nu reeds zoo veel ter horen en ben zoo verre agter uit ge,, raakt, dat het my ook ook nu verder niet fihee„ len kan. Nu het zoo hoog gaat, moeten wy ,, maar alles wagen, om alles m winnen." Onder antieren hoorde ik nog eergisteren eene braave Burgervrouw zeggen: „ In het begin zag ik er „ vry wat tegen aan, dat myn Man uittrok, maar „ tk kon hem niet overteeden: als de Vrouwen zoo doen dan gaat alles verkoren, zeide hy. Dit zie „ ik nu ook in, en nu zou ik er hem zelfs toe aan* «, moedigen, zoohyverflaauwdeV' • , Ouderkerk. 0©k is hier veel yver tot de wapenoeffening. Het Genootfchap alhier is vereenigd met de Buurt aan de overzyde van de Tolbrug, en voert tot Zinfpreuk: Tot Amflels Veiligheid: Het heeft een fraaye koperen trom tot gefchenk ontvangen.  JAARBOEKEN, July., 1787. 1953 Rotterdam. t Den 5 July is aan de Wethouderfchap de-D Zer Stad door Commisfarisfen der Vaderlandfche Burgerfocieteit ingeleverd dit Adres: Aan de Edele Groot Achtbare Heeren Schout, Burgemeesteren en Schepenen der Stad Rotterdam. Geven reventelyk te kennen de Ondergeteekende Commisfarisfen der VaderlandfcheBurger, a Sociëteit alhier, in dato 23 Mey 1787 opgengt, ^ onder de Spreuk: 0 l Tot flerher fteun en vaster fland (, Van Vryheid, Stad en Vaderland. Dat zy het genoegen hebben, binnen zoo korten tyd, dit lichaam te zien aangroeyen tot over de Duizend Leden , alle fchoon voor een groot gedeelte uit eenen gerinperen Burgerfland . dan wel die van de Vaderlandfche Sociëteit op de Wynhaven , nogcans niet minder welgezinde Vaderlanders, die tot behoud van Vryheid en Vaderland hun laatften druppel bloeds veil hebben, en die daarom van den beginne af, en naar mate de dringende nood des lieven Vaderlands grooter geworden is, van tyd tot tyd fterker by de Ondergetekende hebben aangedrongen, dat zy tog mogten in ftaat gefteld worden, om aan hunne verpligting, welke door de Deelgenootfcbap in deze Sociëteit groter geworden is, te kunnen voldoen, en het Vaderland WAARLYK van nut te kunnen zyn. De Ondergeteekenden kunnen voor U Ed. Gr. Achtb. niet ontveinzen, dat zy deze edele drift in hunne Leden, die, zoo verre zy hebben kunnen nafpeuren, van alle onbezonnenheid en woestNlmmmmm 5 heid Ror- erft.m. Adres '.r Vad. 'ociet. an de Fe t hou. erfch.  1054 NIEUWE NEDERLANDSCHE Ror. TERDAM. Adre. der Va Societe, aan de Wethoi derfch. heid vry is, blykens de Rille onderwerping aan de vermaningen , hen by aanhbudentheid gegeven en waar op de Ondergeteekenden roemen kunnen! gaarne zagen aangekweekt, (te meer daar deze Stad, die anders op eene brave Schuttery roemen i. kan, door bezetüng van Buiten-Posten , flerk t word ontbloot, en van tyd tot tyd nog meer Raat ontbloot te wordenJ waar door dan deze Stad eene t. ongemeene verflerking wierd bezorgd ; en het waarlyk niec ongegronde misnoegen dezer braven, wier Vaderlandfche zugt door eene converfabele byeenkomsc mee kan worden verzadigd, wierde weggenomen. Onder deze braven zyn ook verfcheiden, dia reeds voor drie Maanden voor de Schuttery zyn opgefchreven : deze, mee verlangen het ooge'nblik te gemoet ziende , dac zy in den kring der Schutteren geplaatsc mogen worden , zyu niec onkundig , dac de Ordonnantie op de Burge* • Wagt, flegts éénmaal in het Jaar en wel in Augustus, eene aanneming van nieuwe Leden in de Schuttery gedoogt; maar zy meenen, dat de dringende omftandJgheden, waar in de Republykzich tans bevind, wel eene uitzondering requireerde, te meer , daar de Welvaart van htt lieve Vaderland wel eens van een enkel verwaarloost oogenblik kan afhangen. Het is derhalven deze zugt hunner Leden, het is de nood van hec Vaderlana, dat de Ondergeteekenden de vryheid nemen U Ed. Groot Achtbaarheden te-adiëeren, en te folliciteren, dat het U Ed. Groot Achtb. behagen moge, zoo fboedig mooglyk, in deliberatie te brengen, en gunftig te befluiten: ° 1. Dat de Opgefchrevenen voor de Schuttery met allen fpoed worden in den Eed genomen , en in de refpeüive Compagnien worden verdeeld. a. Dac de verdere Leden tier Vaderlandfche Burger-Sociëteit, die genegenheid hebben de Wapenen tc dragen, worden in den Eed genomen, om  JAARBOEKEN, July, 1787. 1955 om met Stads Geweren , het zy als een Corps de 1 Referve, onder discipline van den Krygsraad, of T mede in de Schuttery verdeeld, toe de Exercitiën a te worden toegelaten op zoodanigen voet en onder zulke bepalingen, als U Ed. Groot Achtb., naar derzelver wyze düorzigt, best en geichikts zullen oordeelen. 't Welk doende &c. (was getekend) Jan Vérbon, J. Heybroek, Joh, Ph. Hildebrand, J' P. van Heel, G. van Waart, P. de Biei Op dit Adres wierdt den 7 July aldus befloten. Extract uit de Refolutien van de Ed. Groot Achtb. Heeren van de Weth der ftad Rotterdam. Saturdag den 7 July 1787. Tngevolge de Refolutie, Commisforiaal dezer Vergadering, van den 5dezer, in handen van de Heeren Gevers, Schout, Reepmaker, Burgemeester , Balguerie en Willemfen, Scheepenen, gefteld zynde de Requeste door Commisfarisfen der Vaderlandfche Burger Sociëteit alhier, in dato den 23 Mey 1787, opgerigt, onder de Spreuk: Tot flerker fleun en vaster ftand Van Vryheid, Stad en Vad. rhnd. aan deze Vergadering geprefenteerd; hebben Heeren Commisfarisfen voornoemd , na alvorens ingenomen te hebben de Confideratipn en het Advys van den Grooten Krygsraad dezer Stad, gerap. porteerd van begrip te zyn: 1. Dat voor deze reis, en zonder te prcejudi- cie- ER-  1956 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rot- ter» 3am, Ref op voorgem. Adres. eieren aan het 42ArtykeI van de Ordonnantie op dezer Steede Schuttery, in plaats van de eerfte Saturdagin Augustus; Woensdag den 18 dezer, des morgers ten 9 uuren, zou behooren te worden bepaald tot het in den Eed nemen van die genen, die op de OmfchryvingsLyst, opDingsdag den 3 dezer, by deze Vergadering geappro. beerd, vermeld ftaan; blyvende voor het overige Artykel 4c, 41, 42 cn 43, van voornoeaide Ordonnantie, in hun geheel. 1. Dat met betrekking tot die Leden van voornoemde Va ierlandlcne Burger Sociëteit, die op de gemelde Omfchryvings Lyst bekend ftaan, de voornoemde bepaalden tyd zou kunnen worden vervroegd op aanftaaride Woensdag den 11 July, des morgens ten 9 uuren, wanneer dezelven, ingevolge het 40 Artykel der Ordonnantie, zouden kunnen worden bcëedigd, zonder dat hetzelve egter in confequentte zal kunnen worden getrokken, of het 9 Artykel der Ordonnantie met betrekking tot daglooners daar door worden verzwakt. 3. Dat ten aanzien van de verdere Leden van voornoemde Vaderlandfche Burger Sociëteit, die genegenheid hebben de Wapenen te dragen, daar van ten fpoedigften een Lyst zal moeten worden bezorgd aan den Grooten Krygsraad dezer Stad , ten einde dezelven op den j.8 dezer in Eed zoude kunnen worden genomeu. 4. Dat omtrent de Stads Geweeren, Burge* meesters zullen worden verzogt, om aanftaande Maandag in de Vroedfdh3p de noodige Propofnie te doen, ten einde ook in dezen aan het verzoek der Leden van voornoemde Burger Sociëteit te voldoen. Waar op gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verdaan, Commisfarisfen voor derzelver genomen moeite te bedanken, en zich in alles met het voorfthreven .uitgebragte Rapport te conformeren. Voorts  JAARBOEKEN, July, 1737. 1O57 Voorts zyn tot Commisfarisfen, tegens Woens. dag den 11 dezer, tot het beëeriigen der Perfo-1 oen, Artykel 2 vermeld, benoemd de Heeren j Elfevier, burgemeester, Baalde en van de Polder, Scheepenen. En tothetbeëedigen der Perfonen Artykel 1 en 3 vermeld, op den 18 dezer, de Heeren Bichon, Burgemeester, Hofman en Plemp, Scbeenenen; beiden die Commislien geadüfleerd met een Secretaris dezer Stad. Accordeert met voorf. Refolutien. (was getekend) A. VV. BÉELAERT £ Zie hier ook een Declaratoir van den Grooten Krygsraad, gedagtekend den ? july 17%?- Het welk zyne betrekking heeft op het Declaratoir der gewapende Burgercorps , 't welk wy hier na onder Woerden zullen mededeelen. Het zelve luidt aldus; DE GROOTE KRYGSRAAD VAN DE SCHUTTERY TE ROTTERDAM, gezien hebbende het Declaratoir van Commandanten van uitgetrokken Burger- Corps , in dezer Stads Courant van den 5 dezer en in verfcheiden geplaatst, en in aanmerking nemende , dat de Commandanten der Rotterdamfche Schutters,ter bezetting van de Veren te Crimpen op de Leken op den Ysfel gedetacheerd , het zelve Declaratoir Diet wel mede kunnen teekenen, dewyl het aanzeggingen en voornemens vervat , welke , hoe zeer alleszins op goede gronden fteunende en uit een loflyken yver voortfpruitende, egter van dien aart zyn, dac ze niet met effect gedaan of geprts- Reetd Rot' EU-' IAM*  ïof8 NIEUWS NËDERLANDSCHE Hot. R ter- n dam. g' n Declar, g van de d Krygsr. v ii fl e I g c i t < ] j . < i ;erd kunnen worden door Detachementen, welke et uitmaken het geiieelt- lichaam , of immers de oote meerderheid van die Schuttery, of dacGeotfchap, mt welke zy behooren, heeft noodig Moroeeld, ra hier opd gevoelens van het meermal hunner weldenkende Schutters,doormiddel an de groott Vergadering der Unie, te hebben (genomen , met volkomen en eensgezinde toe« emming van dezelve, als mede van de < ifficiers " i Schutters , de voorfchreven tar s uitgetrokken letachementen compoferende, deze openlyke erklaringe te doen: Dat de Krygsraad zeer wel onderrigt is, en by ervolg ondérrigc zal worden , wie binnen deze tad met de Aufteurs, Hoofden of Medcflanders er geweldige daden, weike in verfcheiden Gelder • bhe en Zeeuwfche Steden zyn ondernomen , of ndere bekende vyanden van den Lande, direct, if indirect, by mond of grichrifte,correspondeen en derzelver verfoeylyke raadRagen he'pen )evorderen , en ten dien einde misbruik maker» fan het blind vertrouwen bet welk door ee, geleelte der kleine,eenvoudige,onkundige .ofruwe ïemeente in hen word gelhld. Dat dieshalve de Krygsraad op die bedoelde Peifuonen een wak.-n 1 oog z 1 houdeii en doe|i aoudeo , et: Biet gftragföp to deze Stad teive iet tooneel word van i.-un.-c- lui'e in- 'gten , mjar* 7,(,o o eesige c a ! ot RfStëfS > tp Holland of West - Fr jes isno«door Mihtah e. me gr gt ïnvadeerd, pf öoor moord en p'imderirtj- van het Gemeen pntrust word, c~ p farm > : gi ^deren van die ge' en, welke de j^rygaraaid weet dat hetmhunn<( pagt hebben, aeitftfp, of ror hur.ne adhaen nr.-n en "comp'iccn , dierftetyke ondernemingen en gebeurdteni'fen te ver' orzaken , of'epen te houden* iRto en alom, waar di« te vinden zyn , in verzet keree bewaTÏBg zal ftellflffl of doen Reile», om die te houden tor. Gïzelaars, of Borgen en G«>  JAARBOEKEN, July, 1787- I9f9 derpttttden, vooral het kwaad, dat door die Party, R tot welke zy door hunne daden getoond hebben te te behooren, binnen deze Stad en Provincie zalwcr- da den bedreven, ten einde daar aan te verhalen alle leed en fchade, welke aan eenig Regent of Me- L deburger, om het voorftaan onzer Vaderlandfche var Vryheid en wettige ConRitutie eener reprafentati- Kr ve Volks-Regering, zal overkomen. En dewyl de Krygsraad , hoe zeer de magt der Schuttery genoeg in Raat is alle geweld, feditie en overlast, binnen deze Stad gepleegd wordende , te Ruiten en tot bederf der oproerigen te doen uitvallen, egter wenscht en vertrouwd, dat deze ernftigê waarfcbouwing het heilzaam effect, sal hebben vap die genen, op" welke dezelve applicabel is, tot nadenken te brengen en van de bevordering der berokkende P'aDs te doen afzien , en dus alle bloedflprting, niet alleen van onfchuldigen, maar zelfs van dezulke , die de fchuldige doch onbezonnen werktuigen van zich uiterlyk flilhoudende aanftokers zouden zyn, werde voorgekomen, zal deze gedrukt en tot yders kennisfe gebragt worden. Aétum in Rotterdam den 7 July 1787. Uit last van den Grooten Krygsraad. P. Caerten, J. Penning hhtz., Abm.van Rykevorfel, Huibert Leemput, N. Monf» van Swyndregt, J. P. van Heel , J. Eeeldemaker, Adriaen Radys. Men las ook in de Rotterdamfche Couraa Ötii 11 July deze bekendmaking: ot- B.» M. eclar* 1 de ygsr.  tofi-o .NIEUWE NEDERLANDSCHS ROTTERDAM. De Heeren REQUESTR ANTEN en CONSTI* TUANTEN te ROTTERDAM worden verzoet tot eene algemeene Byeenkomst, in het Huis der VADERLANDSCHE SOCIËTEIT op de Wynhaven, op Saturdagden i4den van July, des middags ten 12 uuren. Op de Maas zyn verfcheidene gewapende Vaartuigen gelegd. De Veeren, aan het Tolhuis, Ysfelmonde, en anderen zyn met wagten bezet, die alle Schepen doorzoeken. Behalven de post te Krimpen op de Leek, is ook op patent van de Ed. Mog. Commisfie te Woerden, het Veer van Capelle op Krimpen aan den Ysfel, zedert eenige dagen, door een Detachement uit onzer Stads Schuttery, bezet geworden. Zeker Perfoon, zynde Lid van de OpregVaderlandfche Sociëteit, hadt zig fterk uitgelaten voor de belangens van den Prins Erfftadhouder, en zélfs ter eere van Zyne Hoogheid gefchoten. De Schuttery nam dien man gehangen, en vorderde uit enkele zucht voor vryheid en verdraagzaamheid dat denHoofdofficier tegen denzelven eisch zoude doen van de dood. Dog deze Heer weigerde zulks, aangezien 'er bewyzen waren,dat die perfoon zomtyds niet wel by zyne zinnen is. Daar wierdt ook door zommige Leden van . het Vrycorps gevorderd, dat de Oranjelocieteiten door de Regeering zouden gefloten worden: dog dezelve heeft zulks op voorftel van den Burgemeester Elfevier \eh den Hoofdofficier Gevers van de hand gewezen : welke Heeren aanmerkten,  JAARBOEKEN, July, 1787. iQö"r dat zulks niet konde gefchieden, ten zy alle de andere Sociëteiten te gelyk gefloten wierden. Deze aanmerking en handelwyze doet gem. Heeren eer aan; maar mishaagde dermate aan de driftigen, dat zy dorften opwerpen, om gemelde twee Heeren te removeeren of af te zetten. Op patent van Hun Ed. Mog. de Heeren Gecommitteerden ter defenfie te Woerden, zyn den 16 July van hier twee Detachementen der nieuw aangeworven Stads Burger Militie vertrokken; het eene beftaande uit een Kaptein, een Lieutenant en 50 Gemeenen, naar Moorddrecht; en het ander van 40 Gemeenen , onder een Lieutenant, naar Beyerland , zynde alvorens op de Beurs in den Eed genomen geworden. Na dat men alhier Saturdags den 14 July Yyding hadt gekregen, dat 'er op de beide Dorpen van Beyerland hevige opfchuddingen ontdaan waren, en aldaar Rerk geplunderd wierdt, als mede dat 'er bereids een Detachement Schutters uit Dordrecht was afgezonden, het welk op de Oudftaatsgezinde Oud Beyerlanders aangevallen was, eenigen van dezelven gevangen genomen, en 'er verfcheiden ter neder gefchoten hadt; wierdt 'er des Zondags den 15 July een Detachement van 40 man onzer Stads Burger Militie, onder het bevel van een Lieutenant, derwaard afgezonden. Een der Militairen van dat Detachement, het welk aldaar des Maandags morgens ten 6 uuren Nnnnnn aan- RotU i ES.- ' DAM.  1952 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam. aankwam, fchreef zedert van daar den 19 dezer aldus: „ HjÉi ziet 'er hier overal de„ fperaat uit, en alles is nog in oproerig„ heid: een half uur voor onze komst is „ 'er nog een jong Schutter op zyn post „ dood gefchoten: 'er zyn in de 30 Huizen „ geheel uitgeplunderd. Wy hebben'er 15 „ gevangen genomen, die door 14 Grena„ diers, met geladen geweer, naar Dord„ recht gebragt zyn; van waar zy dezen morgen een galg hebben medegebragt, ,, die terftond in het Land is opgerigt, en „ waar aan men de oproermakers, welke „ dood gefchoten zyn, met het eene been „ heeft opgehangen, liet getal der gevan„ genen beloopt 42." De Regeering verbiedt alle oproerige gefchriften , gefprekken , vertooningen van Oranjebloemcn enz. met bedreiging, dat zy, die hier mede ftrydig doen, daar toe genoodzaakt of geftxaft zullen worden. Een zeker Maandagsgefprek is verboden; ook een Samenffraak tusfehen KJaartje cn Tryntje, om dat in N. 3. aan deNieuwftaatsgezinden de logenagtigfte aantygingen gedaan worden. De Uitgevers van gemelde twee fchriften zeiven, heeft men met eenen Geregtsboden , des noods vergezeld met Schout en Lienaars, door de Juftitie uit hunne Huizen getrast te haaien: een is werkelyk gevat, en zit nog in gevangenis; twee anderen zyn voortvlugtig: vergelyk hier mede eenige Raaitjes van de Ofregte Nederlandfche Courant  JAARBOEKEN, July, 1787. 19*3 raut en andere dagpapieren, hier voren, byzonder onder her Artikel van Amfteldam,^ medegedeeld. Z ook bl. 5831. De Couranten zyn niet verboden; maar wel de Gelderfche HiftorifcheCourant. Z.bl, 1805 en volg. Den 25 July wierden de Schutters te Krimpen op de Lek afgelost door een nieuw Detachement, uitgetrokken onder bevel van de Major du Fez, Kapteins L. van Zzuyndregt en van Gennep, Lieutenants Batchman en Heynfius, en Vaandrigs Laregnere en Ter Hoeven, nevens den Kap':ein der Artillerie-Compagnie Penning. Den 26 July is ten zelfden einde een üetachement naar Capelle op den Ysfel uitgetrokken, onder gebied van de Lieutenants Dros en J. T. Vogel, en Vaandrig Radys, met den SousLieutenant der Artilleristen van der Pot. 11 A A S O R E C H T. Van hier zag men in de dagpapieren deze bekendmaking. Alzoo L. van Ledebour, te Rotterdam, zig heeft durverj verdouten, een Lid van ons Genoot, fch.p, dezer dagen, in die Stad zynde, by zig te ontbieden , en onder voorgeeven van veel belang te dellen, in 'c welzyn van onzen VaderLndfchen Broeder, hem te onderhouden , over het gevaarlyke, van zo fterk voor de zaak der Vryheid uit te komen; maar voornamenlyk over bet helpen uitvoeren, van die roemryke, en gewigtiae daad, waar voor ieder Vaderlander, die wel denkt, hem de grootfte dankbaarheid verNnnnnnz fchul- Rot- 'er)am.  1964 NIEUWE NEDERLAND5CHE Haas- precu! fchuldigd is; zynde niets minder, als hec voor* , komen van een algemeen Bloedbad, dar voorze* ker zott zyn aangericht, waren door zyn coeiioen eenige hooge Perfoonen niet belet geworden, onder em zoo genaamd Incognito, naar 'sHagece reizen. Zo is 'c dar. wy ons verplicht vinden, fchoonde pogingen van deezen vallenen menfehenvriend, eene met zyn oogmerk ftrydende uitwerking op het hart van ons waardig IVleedelid gen aakt hebben, echter (om der zwakken wille,) alle Vaderlanders, die voor hunne rechten, de rech.ten der natuur yveren, allerernftiï>st tewaarfchou,wen, zig door di Syreenen* Zang van deezen onzydigen man, van deezen dillen in den Lande, niet te laaten misleiden, of van het pad der deugd, 'het waare Vaderlandfche Geloof, te laatenVtrekken. Haesdrecht Üit naam der Leeden van 'c den 28 July Genootfchap van Wapen' 1787. handel, voor 't Vaderland; te Haesdrecht- JOOST RUIGENDYK, Secretaris. Moordrecht. Men klaagt hier zeer over het inkwartieren van Rotterdamsch,Stads Krygsvolk, op patent van de Heeren Gecommitteerden tot defenfie van de Provincie en de Rad Utrecht. Vooral waren de Ingezetenen beledigd, dat in de Couranten gefchreven wierdt, als of zulks gefchiedde ter beteugeling van de ongeregeldheden dezer Dorpelingen. Deze Krygsbezettingftrekte ook de palen van haar gezag tegen de Ingezetenen wat te ver uit, • met  JAARBOEKEN, July, 1787. 1965! met hen te gelasten om alle geele of Oranje -1 bloemen uit hunne tuinen te moeten wegne-1 men. Dit Rootte de Opgezetenen ten hoogften. Gorinchem. Wy hebben in ons voorgaand Rukje voor Tuny gezien, wat omtrend het binnen trekken van Burger Corpfen binnen deze Stad is voorgevallen. Wanneer de Meerderheid der Vroedfchap den aandrang van den Krygsraad tot het laten intrekken van Burger Corpfen hadt afgewezen, berustte de Minderheid, nameniyk de Heeren W. H. van ::arnevdd; en Mr. Adr. Daey, regeerende Burgemeesteren , benevens L, van loulon van Wulven, Engelbert de Gyzelaar, N. de Fremery, en Ant. Joh. van Doorn, Vroedfchappen, hier in niet,maar vervoeg, den zig dén 25 der voorledene maand Juny tot de Staten vair Holland by dezen brief: EDELE GROOT MOG. HEEREN 1 De beklaaglyke toefland dezer Stad, liggende aan de conSnien van het naburig Gelderland, door den fchandelyken uittogt der Regimenten van Waldek en Salm geheel van defenfie ontbloot, en dus geexponeerc aan de aanvallen van de gedeclareerde vyanden dezer P:pvintie, welke door de verovering dezer Stad voor den vyand open lag, alle deeze oio Handigheden bewogen den Burger Krygsraad op laatstleden Maandag den 18 dezer maand, mondeling een voorftel ter Vroed, fchdps karuer te doen, cn te verzoeken, dat ie Nnnnnn 3 ver' VÏOORD. .ECHT.  GORIN chem. Brief der Min derheid ■wegens ' inlaten van Pry corps. 1966 NIEUWE NEDERLANDSCHE , verfterking door middel van Auxiliaire Bgr«i Co?plen, welke de Generaal Major vin Rvifel. dewyi geene Militairen uit het Cordon konden werden gemist, had aangeboden, ten fpoedig- Uen mogt worden aanvaart.. Hoe zeernu devoorgem. atleguien by dat voorftel van den Kryasraad t op eene overtuigende wyze wierden vooraefteld cn Rgedronaen, vond nogtans de groote meer. derheid der Vroedfchap goed,'dat verzoek afteflaan, en voor de aangeboden hulp te bedanken. Hoedirookt dese R-folutie met vorige handelingen , en hoe weinig is de meerderheid zich zelve m naar lystbema gelyk? Eenige weeken aeleeoen, wanneer de Generaal van Kysfel patent had jiezanuen aan het Redment van'den Rhyngrave vüi balei,, orn u.;t deze Stad te vertrekken, toen begreep men, dat deze Stad niet van Guarnifoen moest verminder worden, maar ten minde met twee Ktt^rrrenten bezet biyvtn, nit hoofde van flaare liggmg aan de Grenzen van Gelderland en net belang.dat geheel Holland aan bet behoud deezer Stad heeft, en wanneer wy op. den 10 dezer door de militie zoo eerloos waren verlaten S Jezelvf Vtoedfchapnog zoo veel noodzake' 5S a m 6 beze"IDS ec het behoud van deze Mad, dat er twee Expresfes, een aan UEd. Gr. Mog. en een aan den Generaal van Kysfel wierden afzonden om bezetting uic het Cordon of uit een Hodanda Gtrmfon tebekoomen; en nu daar zedert dfe« tyd het gevaar altans niec was vermin' oerc, vmd men goed de aangeboden hulp van de band te wyzen, en de geheele bewaring van he* gron Jgebied van Holland aan deze zvdo te exïo'. ;ï3n er"! BurSery« wclk2 naauwlyks twee honden manfchappen oplevert, die in daat zya het geweer behoorlyk te behandelen. - m befenouwt men de redenen, waar op deze dechnatoire Refolutie genomen is, dan moet men zich verwonderen, hoe dezelve eenige invloed op iemand kunnen maaken. De  JAARBOEKEN,?"^, 1787. 1967 De eerfte reden is de ge ammeertheid van veele Burgers tegen de gewapende Burger Corpfen,, en de vreze voor de itoormg van de rust en tranquiliceit onder de Burgeren, wanneer dezelve wier , den geadmitteerd, en de tweede, dat een getal, van 60 of 70 manfchappen, niet uiteen weinig ver / lichting aan de wagt doende Burgeren zoueiekua-^ nen toebrengen, maar ook ingeval van aehgoqox j van buiten, aitans dor.r die geringe atemehemeni geene kragtdadige defenfie zou kunnen worden , gedaan. Dan, hoe kan de eerfte reden een gegrond motief uitleveren, om hulp te deotineerön ineen zo eminent gevaar, indien ieder, in t.yit betrekking, waar in hy geplaatst is, aiies yetmyden wilde, wat aanleiding geeft om de Burgers te misleiden , en hun tot verltoriog der rust en tranquiliteit aan te moedigen, en in tegendeel ieder in zyn kring die middelen gebruikte, welke hy in zyn vermogen heefc , om de rust en tranquiliceic kagtdadig te helpen bewaaren: wy durven met volle zekerheid vastftellen, dat er nimmer gegronde vrees zou zyn voor een doring der rusc en trarquüiteit. Dan hier zit de knoop : men geeft den Burger de fchuld; maar zy die hier in posten gefield zyn, waar door zy de rusten tranquiliceic kunnen en moeten conferveeren, zy zouden de voornaame oorzaaken zyn van de ftnoring der rust. Trouwens de Advocaat van Lom, welke het Officie bedient, en Cornelis van Diepenbrugge, welke Stadhouder van den Drosfaard is , komen hier openlyk uit voor hoofden dier party, welke alles aanwenden, wat gefchikc is om de befluiten die UEd. Gr. Mog. toe welzyn van het Vaderland nemen, te veriedelen: zy zyn het, die de lieden zoo in deze Stad als in den omtrek op het placce Land aanzecten, ja dringen tot het tekenen, van Addresfen, ftrydig tegen de uitgedrukte intentie van Uhd. Gr. Mog.: zy zyn hec, die den haat elk ogenblik tusfchen de Burgers verNnnnnn 4 meer- GoRIN" :hem. °>riefder Vlinder* leid we[ens 't nbiten 'tm Vry* 'orpfy  GoRIN CHEM. Brief(h Minder heid m>< geus 7i inlaten van corps. 1953 NIEUWE NEDERLANDSCHE . deren, en de oorzaken zyn zullen van de akelige cn rampzalige gevolgen, wanneer onverhoopt na alles met aile mogeiyk geduit te hebben verdra. r gen, de rusc en ttanquihteit eenszai gedoort wor- - den door die Burgers, welker veiligheid door hun !-verwaarloosd wordt. Immers, wat kan aan de moedwil meer voedzel verfchaffen, dan de verzekering, dat zy, welke gefchikt zyn ooi haar in - toom te houden, met haar dezelve pacty zyn toegedaan. En wat de tweede reden, by de declinatoire Refolutie geallegueerd, aanbelangt, het komt ons voor, dac net tegen alle gezotde redenkunde zou aanlopen , een aangeboden hulp , in een eminent gevaar, geheel van de hand te wyzen, en zich «onder hulp te vergenoegen, alleen daarom , om dat de aangebeden hulp niet genoegziam zou zyn, om zich tegen een gefreesd onheil eensklaps te befchertnep. Ziet daar Ed. Gr. Mog. Heeren!de redenen, waarom wy mee fmerce over de breuk in de harmonie, welke zoo hoognodig is, hebben moeten dis'.enciëeren van de meerderheid onzer Medeleden; waarom wy ons mee die genume Refolutie niec hebben kunnen conformeeren; waarom wy tegen dezelve hebben moeten protederen, mee referve van nadere aantekening,- en op welke gronden wy dan ook op gisteren onze Aar.tekccitg in de Notulen vati de Vroedfchap hebben -Iaatcn infereeren- De Burger - Krygsraad ondertusfehen , meer belang dellende in de veiligheid van deze Stad , eu in de befcherming van het Vaderland, dan bevreest voor eene nog onzekere verdoring der rusc en tranquiliteit onder de Burgers, weike toch altoos door het gebruiken van gepaste middelen fpoedig kan worden herfleld, cn daarenboven door een Commisfie uic de gecombineerde DiretSten. van hec gelegalifeerd Genootfchap en van de Burger Socicteic, waar toe een groei deel  JAARBOEKEN, July, 1787. 19Ö9 deel van onze beste en weldenkendde Burgers G behooren, ten fterkften geëxhorceerd zynde, om,ei voort te gaan met het beramen van zulke mid delen, als gefciikt zullen zyn, om deze Stad B> niet langer ten prooy te laten, maar om dezel- A ve te voorzien van de nodige en wel gerelbl he veerde Manfchappen, tot haare beveiliging, en m tot beveiliging van deeze Provintie, beeft zig'» verpligt bevonden, een van deszelfs Leden te va zenden naar Woerden, om aldaar by de Ed. ca Mog Heeren, UEd. Gr. Mog. Gecommitteerde tot Defenfie van deze Provintie en de Stad U-' trecht, en by den Heer Generaal Major van Rysfel te inlteeren, ten einde deze Stad ten' fpoedigden met behoorlyke Patenten van Gewapende Manfchappen, het zy Militairen, het zy Auxiliatren, als mede van de nodige Canonftiers' werde voorzien; en teffens een Adres te maken aun 'UEd. Gr. Mog. eh aan Heeren Burgemeesteren dezer Stad, om dezelve inüantie van den Krygsraad , welke uit hoofde van den dringeneen nood geen langer uititel permitteert, ten fpoedigften by UEd. Gr. Mog of hoogstdcrze Iver Gecommitteerde tot Defenfie van deze Provintie, met allen aandrang te appuiëren. Dit Adres van den Burger Krygsraad aa,n BurgemecReren e'ezer Stad , of fchoon het zo uit hoofde van deszelfs inhoud als van de zaken daar in voorkomende , privativelyk behoorde aan de Kamer van Regerende Burgemeesteren als Gouverneurs dezer Mad, door een onwettige aangematigde en geheel inconftitutionele direcbie van Oud 'Burgemeesteren , door de Meerderheid der Vroedfchap, tot bereiking van haare oogmerken om over alles te heerfchen, aan Regerende Burgermeesteren geadlümeert , ter Kamere van de Vroedfchap gebragt, en geheel onbevoegt in deliberatie genomen zynde, heeft ten gevolge gehad, niet alleen dat de Krygsraad , met de uitdrukkingen , welke de klaarfte blyken van overheerfching cn ORIN1EM. ief der Mn der' td gem r£ 'aten n Vry werde gedekt en beveiligd tegen de aanvallen, waar voor het anders zoude bloot liggen Waar mede tnz. Burgemeesteren en Vroedfchappen beantwoordden bovengemelde brief den 17 funv 178/ op deze wyze : y EDELE GROOT MÖG. HEEREN! W/y hebben, by Uwer Ed. Gr. Mog. Misfive " van den 26 Juny laatstleden,ontvangen, ten fine van berigt, zeker Adres door W.'H van Bameveld, en Adr. Mr. üaey, Regeertnde Bu-gemeesteren, benevens L. van Toulon van Wulven, Eflgeibert de Gyfelaar, N. de Fremery en Anth. Joh. van Doorn, Vroedfchappen onzer Stad, aan Uw Ed. Gr. Mog. gemaakt, gedagtekend den 25 Juny 1787. — Het gefchiedt meer uit een gevolg van onze egards voor Uw Ed Gr. Iv.og, Souveraine Vergadering, en om aan Hoogstdezehen eene gepaste gelegenheid te geeven, ten einde hec beloop der zaaken te kunnen belchouwen uit c waare oogpunt, zeeker geheel anders geleegen als zuiks by dat adres is voorgedraagen, dan wel uit noodzakeiykhcid, dat wy den inhoud van dien ïpeciaal rescontreeren zullen , daar tog de zaak, waar over 't zelve et»enc lyk rouleerd, is afgedaan, ja Ed. Gr. Mog. Hteren! reeds was afgedaan, overeenkomfhg zelf'x verlangen van onze zes genoemde Mede-Leden op dien zelfden dag, toen men niet te min heeft kunnen goedvinden het gemelde Adres (mogeiyk in 't oog der Tekenaaren al te ioüde en van te veel energie bevonden om niec openbaar gemaakt te worden) te laten afgaan, zonder dat wy daar ï*D' v??-r^e RecePtie ' an welgemelde UEd. Gr. Mog. Misfive het minfte geweeten hebben) en hier  JAARBOEKEN, July, 1787. 1973 hier door de gewigtige bezigheden Uwer Ed. Gi Gr. Mog. Vergadering gantsch nodeloos te fioo-CHj ren. Trouwens de reden, waarom men zich aan UEd. Gr. Mog. adresfeerd, bepaald zig weezent- A lyk tot eene klagre, over eene door ons nietw« geaccepteerde offerte van Auxiliairen, met eengew bygevoegd verzoek, om UEd. Gr. Mog. voor- frrL ziening deswegens, daar we ondertusfchen op0^j den 25 Juny 17ti7, en alzo ten zeiven dage, waarhrit op 't Adres Raat getekend en ook verzonden is, de, op Patent van UEd. Gr. Mog. Gecomm. ter Defenfie van deeze Provintie, aangemarcheerde Auxiliairen, dadelyk binnen onze Stad eenparig hebben geadmitteerd, gelyk uic een Ëxtradr. van de destyds door ons genomen Refolutie, hier nevens gevoegd, nog nader blykt. —— Wy moogen met alle fiducie vast Rellen, dat UEd. ' Or- Mog. Vergadering, dat een ieder die onpi.rtydig denkt, verbaast zal Raan over den prtEcipitaiueo iever, waarfcbynelyk aangevuurd door een byna onverRaanbaar Patriottisme van onze zes voorn. Mede Leden, en nog meer over de voor ons onbegrypelyke zucht van drie derzei ven tot Contradiclien en ProteRatien, wanneer men flegts in aanmerking neemt, dat, hoe zeer ook de Publicatie , by opgem. onze Refolutie vermeld, en waarvan wy mede een affchrifc bier nevens voegen , waarlyk gefchike was, en ook veel gecontribueerc heefc tot confervatie van de rust, en om alle moogelyke harmonie tusfen Burgeryen Auxiliairen te bevorderen, men echter niet heeft kunnen van zich verkrygen in die ons welgementioneerd beflait te berusten, maar dat men ook zelf tegen deeze rustbewarende Publicatie aantekening heeft gedaan, zo als UEd. Gr Mog, zeeker mee bevreemding reeds zullen gereflecteerd hebben, uit hec bovengem. Extract onzer Notulen van den 95 Juny laastleeden. — Hebben wy wel meer nodig om UEd. Gr. Mog, een regc'bezef te doen vormen, van de denkwyze, en van de daar )R1NM. itw. Bur. en edfch \em. h  1974 NIEUWE NEDERLANDSCHE Goan CHEM. Antw van Bu gem. ei Vroedfc cpgem. brief. i' daar uit proflueerende daaden en handelingen onzer voorn, zes Mede Leden? Wy denken'neen, en wy zouden, op deeze gronden alleen ons be, rigt kunnen befluiten , was het niet dat wy ons '-in het meergemelde Adres, op eene gantsch on! verdieude wyze gefugilleerd vonden van ongefc. lykheid in ons Systhema; -r van onwettig aangematigde en geheel inconditutioneele direöien van arrogante ftellingen - van oogmerken om 't Coliegie v-n den Burger Krysraad in zyn wettig regt te fnusken en geheel van macht te ontbloten,- om kortte gaan van overleggingen en daden, die, wanneer dezelve geauthenriceert Waren , door een meer duchtig bewys dan de eigendunkeiyke pofitiven van zes disfentieerende Leden; ons zetkerlyk onwaardig zouden maaken den eerefloel, welken wy nog bezitten Kogen, fchoon waarlyk met verdriet en hartzeer, over zo veele irreguliere gebeurtenisfen, als onderden bedriegelyken fchyn van Vaderlands Liefde en Volks Vryheid ons dagelyks ontmoeten. — Wy zouden, wilden wy alle deeze fugillatien na ver* dienden beantwoorden, ons berichtte ver moe. ten uitbreiden, en daarom zullen wy onze aanmerkingen zo vee! mogeiyk inbinden, ten eindt UEd. Gr. Mog. niet te verveelen —. Watdeongelykheid in ons Systhema aanbelangt, Ed. Gr. Mog Heeren, weeten wy niet daar van nog immer preuves gegeven te hebben: wy hebben ons altoos voorgefcfreeven den regel, die aan elk Staatslid, aan elk Regent dióteert zyne verpligting, tot maintien en confervatie der gevestigde Regeeringsvorm: deezen Regel volgende zvn onze befluiten ook Reeds ingerigt geweest, in' 'tge. neraaJ, ten einde tegen'te gaan en krachtdadig te helpen weeren , alle misbruiken en ufurpatien , waar door de luisterlyke Vergadering van UEd. Gr. Mog. de eenige, de wettige Souverain van deeze Provincie. in haar gezag kou worden geftoord, waar door de Uitvoerende Magt, zonder  JAARBOEKEN, July, 1787. 1975 onderfcheid of aanzien van perfoonen, haaiepaa 1 len te ver mogt hebben uitgebreid en buiten haa < ren kring gefprongen was, waar door de refpec tive Leden van Staat te zeer afhangkelyk gefteld ■wierden, om als de Repraafentanten van een Vry 1 Volk hunue Steedelyke Rechten en b.-langens be; , hoorlyk te kunnen doen gelden, waar door op de < Privilegiën en welberbragte Voorrechten van Bur j ger en Ingezeten mogt zyn geëmpiëteeu, in eens^ gezegt, waar door de Conftitucie onzer Republi- / cainfche Regering in 't Saats Stadhouderlyk en Steedeiyk bellier, maar eenigzints was ontaart van haare prunitive inrichting; en dan ook in 't byzonder, om te gelyk met het maintien van ons gezag, als wettig verkooreo Regenten enReprajfentanten der geheele Burgerye, zo veeldoen]yk te bewaaren de goede Orde en Rust binnen onze Stad, in andere Plaatzen zo deerlyk verbysterd, zonder toetelaten, dat een zeer klein gedeelte van die Burgery , ondertteuod door maar wein ge Regenten, oneier dengeasfumeorden titel eener Souvei aine Voikflem een imperium in imperio konden oprichten, om langs dien' weg ons te regeeren, en hier door, in weerwil der begrippen van een zeer groot aantal hunner Mede Burgeren, nieuwigheden te introduceercn , en alles van Hunne wenk te doen vliegen. —— Hier van daan Ed. Gr. Mog.Heeren, datwy, onverminderd deapprehenfie der volRrekte noodzakelykheid tot een krachtdadige verUcrki'ng onzer Stad met Guarnifoen, gelyk wy daartoe een en andermaal, fpeciaal ook na den onbetamelyke uicmatsch van onze laatRe Militaire bezetting, iuRantien aedaan hebben, niet konden niet mochten refolveeren, tot het inneemen van de aan ons door den Gencr. Major van Kysfel aangeboden Auxiliairen, beRaande in een getal van mogeiyk 60 of 70 manfchappen, Ver het grootRe gedeelte onzer Burgerye, dat we dan de VolkRcm mogeü noemen, was er ceegen , zoo ieverig teegen, dat er niet anders te voorzien was O 00 000 dan jORIN- :hem. Antw. an iurgtm. nVrued':hap op em. riff.  i&6 NIEUWE NEDERLANDSCBE GoRPN CHEM. Antw. vait Burgen enFtoea fchap op gem. hfUf. . dan geweldige bedryven van oppofltie, by aldicn men aan die Auxiliairen destyds admislie bad willen verkenen. Dit is geen vertelfe!, maar wat men ook by het adres der 6 disfentieerende Leden daar van zeggen mag, en hoezeer men onze , Helling in dit opzigt voor arrogant verkiest te .houden, niet te min een waaragtige waarheid, bewee/.en door gebeurtenisfen, zo wel als door de Rukken, die deswegens in onze Registers bewaard worden. — Wy laaten het aan debe- van UEd. Gr. Mog. gaarne over, wyvraagen aan elk onpartydig mensen of het in deeze geRel dheid van zaaken, voor ons raadzaam was, dat wy uit eigenbeweging, zonder door een Souverain gedekt te zyn, dee^e weinige aangebooden Burger Manfchappen, lieten binnen koomen, cn cot wat einde?Om onze Stad te bewaren tegen den aanval van eenen Nabuurigen Vyand, en om in dit eminentegevaar volgens't idéé der zes disfentieerende Leden een geduchte cn voor 't Vaderland önherRelbare flag voor te koomen? Wanneer wy 'tniet geheel onbeRaanbaar oordeelden met de eminentie van UEd. Gr. Mog. Vergaderingen ook zelf met de Agtbaarheid van ons eigen Coliegie, zo wel als •met Tt-akelig tydgewricht, 'c welk meer ervsc vordert, zouden wy hier zekerlyk genoegzame Roffe vinden tot fatyricque reflectien, zoo over de declamatien in dat Adres vcorkoorneode, als in opzigt van de groote opinie, welke men zig fchynt te verbeelden in de macht van zulk een klein gedeelte liurger Corpfen. Wy willen de bravoures van deeze voor 't Vaderland gewapende mannen in 't minfte niet in twyffel trekken: Wy pryzen hunnen moed en vaderlandsliefde, en wy gelóven gaarne, dac zy den vyand kloekmoedig zouden dut ven afwachten, maar zyn dan deeze lieden boven ' t menfehelyke verheevenP is 'c van hen te vergen, dat zy, die nu en dan mee moeite een uur afzonderen van hunne dagelykfche bezig. Seden en beroep, om zig inde manoeuvres en Krygs-  JAARBOEKEN, Juiy, 1787. 1977 Krygs exercitiën te bekwaams, daar in moeten uitmumen boven de zulken, welke in dienst van den Lande gefteld, daar voor hunne bezolding genieten, en daarvoor alleen ig geichikt zyn, is het van hen te vergen, dat zestig, zeventig of twee honderd Manfchappen den vyand moeten afkeeren, en eene Stad verdeedigen, 'c welk van tien maal zoo veele Soldaten , door eene genoegzame fterkte van Artillerie onderfteund, naauwelyks te verwachten is. En evenwed Ed. Gr. Mog. Heeren, is aan de eene zyde hier fn de grondflag gelegen, waar op wy door onze zes Mede-Regenten worden aangeklaagt by UEd. Gr. Mog. als of wy door 'tniet dadelyk voldoen aan de begeerte van den Burger Krygsraad mee het admitteren van zestig of zeventig Auxiliairen de Stad en 't Vaderland hadden geëxponeerd aan 't allerëminentde gevaar, terwyl wy van den anderen kant ook daar in voor ons zeiven zouden heüben moeten vinden een genoegzaam fundament,om in weerwil van het ongenoe* gen der groote meerderheid onzer Burgèrye en ongeacht de gevolgen daar uit te duchten, de ons flecbts aangebode Auxiliairen te admitteren, uit eigen beweging, zonder dat zulks door UEd.Gr. Mog. of door Hoogstdirzeiver Gecomm. ter Defenfie van deze Provincie alzo wierd nodig geoordeeld: want, zo dra als ons vertoont waren de Patenten , door de voorfz. Commisfie ter Defenfie verleend aan een gedeelte van 't Haagfche Ge* rootfehap en aan de Alkmaarfche Schuttery , en wy uit eene Misfive van welgem. Commisfie, dö noodzakelykheid van dien befpeurd hadden, zo dra als we hier voor ons zeiven waren gerusc gefteld, en gedechargeert van alle nadelige gevolgen, hebben wy ook niet gehaefiteerd gehad deeze Detachementen Burger Corpfen binnen onze Sta J inteneemen , onze Burgers en Ingezetenen zelfs op het ernftigfte vermanende tot tranquiliteit, gelyk UEd. Gr. Mog. uit de hier voor geappliqueerdd Oooooo a Ruk- Gorw. chem. A~tw. van Bur- gem. en Vröêdfohappenop gem, brief.  1978 NIEUWE NEDERLANDSCHE GoRINCHK.M. Antw. van Bur gem. en Vroedfchappenop gem. brief. Rukken reeds vernomen hebben. — Zo ongegrond' derhalven als de befchuldiging van ongelykheid in ons Systhema bevonden wordt, even zo onverdiend zien we ons beticht van onwettig aangematigde en geheel inconflicutioneele directien, en dht alleenig om dat de Memorie van den Burger Krygsraad (welkers apologie tegen eene Vroedfchaps Refoluüe onze zes Mede - Regenten op zig nee. men) door de Heeren Burgemeesteren en Oud Burgermeesteren (men lette we! op propolitie zelfs van een der disfentieerende Leden ter kamere van de Vroedfchap gebragt») aldaar geheel onbevoegd in deliberatie was genomen : terwyl onze zes Mede-Regenten zig verbeelden, dac dezelve Memorie privativelyk had behoord aan de kamer van de Heeren Regerende Burgermeesteren , als Gouverneurs deezer Sadt. Het be. droeft ons waarlyk Ed. Gr. Mog. Heeren , dac wy in deeze befchuldiging ten klaarRen befpeu» ren moeten, een voorneemen, om onze deliberatie en befluiten op allerlei manier, ook zelfs tegen de evidente waarheid aan , verdacht re maaken , *n van flinkfche oogmerken te doen foupeonneersn. Immers wy durven van de zoo zeer bekende kunie van de voorn, twee Regeerende Burgermeesteren en vier Vroedfchappen niet verwagten, dac zy, jgnoreerende de Conltitutioneele ordre, waarom de voorfz. Memorie niet by Heeren Regeerende Burgemeesteren als Gouverneurs der Stad, maar by de Vroedfchap in deliberatie moert komen, alzoo ter goeder trouwe zouden hebben gedwaalt, want de zaak is al te eenvonwig, al te klaar, om eene diergelyke ignorantie in zes Regenten te kunnen veronderRellen , daar de voorfz. Memorie, niet alleen op 't eigen voordel van eea dier zes Regenten, gelyk reeds gezegd is, ter Vroedfchaps Kamer was gebragt, maar da'>r ook (en dit doet alles af) het verzoek by die Memorie vervat hier toe tendeerde, dat deezer Stads Gedeputeerdens ter Vergadering  JAARBOEKEN, July, 1787. 1979 dering van UEd, Gr. Mog. gelast mogten worden, om het Adres van den Krygsraad by UEd. Gr. Mog. te appuijeertn. Men vraagt flechts door wie moest deeze last gegeeven worden? Zeker niet door Burgemeesteren als Gouverneurs, maar door de Vroedfchap als de Principaalen van Hunne Gedeputeerden, en hier uit proflueerd dan ook van zelf, zonder dat wy iet meer tot a^n-, drang behoeven te zeggen, dat de voorfz. Memorie van den Krygsraad niet zoo onbevoegd by ons in deliberatie is gebragt en genomen als onze zes Mede-Regenten lchynen te begrypeo, mitsdien dat wy ons in dit opzigt ofk niet vergreepen hebben, aan onwettig aangematigde cn inconflitutioneele directien , zoo min als wy ons fcbuldig kennen aan arrogante Hellingen (.voor zoo verre we ons eenig idéé van deeze arrogante épitêce kunnen vormen) gemerkt dat het geen bloot voorgeeven, geen opgeraapt pretext geweest is, wanneer wy zeiden, dat 't admitteeren van Auxiliairen zoude aanloopen tegen 't verlangen van verre *t grootfte gedeelte, zoo riet genoeg zaam de geheele Burgery, maar eene waarheid aan ons gebleeken, uit authenticque berigten niet alleen, maar ook door fchrifcelyke Addresfen en mondeling gedaane voordellen,waar van wy,zoo> 'c nodig was, de allerconvincantfte bewyzen aan UEd. Gr. Mog. zouden kunnen fuppediteeren. Wy vermeenen dan, op goede gronden, in den beginne, eer ons nog bekend geworden was de intentie van de Heeren Uwer Ed Gr. Mog. Gecommitteerden, ter Defenfie deezer Provintie, gedifficulteerd te hebben, in de admisfie van de aan ons door den Generaal Major van Rysfel aan- feboden Auxiliairen, en wy hadden zeker niet nnnen verwagten, na dat deeze onze difliculteit ter kennisfe van den Burger Krygsraad was gekomen, by een Extract onzer Refolutie, dat dit Coliegie, laten wy liever zeggen de Meerderheid der Leden van 'c zelve, zou hebben Oooooo 3 be- GoRItT» CHEM. Antw. van Buf °em. en (Sroedrchappenlp gem. brief.  iqSo nieuwe nederlandsche Go rin chem. Antw. van Bnrgem. en Vroed fchappen op gem. brief. befiaan eene Commisfie af te zenden na Woerden, en al nog aan te dringen, op dat geene, hec welk wy zelfs niet gedetailleerde redenen hadden afgek tird — Ja nog minder hadden wy durven vc.wagcen, dac die zelfde r.rygsraads Leden, na een voorafgaand beklag by UEd, Gr. Mog. over onze genomene Maatregulen, en verzoek om voorziening daar tegen, zig zouden hebben kunnen emancipeeren om een last te vragen op onze Gedeputeerden, ten einde dat verzoek tegen ons zelfs ingcrigt en e diametro ftrydende met onze Refolutie, niet te min ter Staatsvergadering te doen appuijeeren, Wy vertrouwen dat diergelyke demarches, wac men ook in vilipendie van de auéton'reit der Stedelyke Regeeringen mogt ondernomen hebben, nog geheel zonder voorbeeld zyn, als involvterende niet een gereclameerc recht van een fprei kende volkfiem, maar eene verregaande verachting van onze auétoriceic, door flegts veertien ofvyftien Leden, uitmakende de groote nv.enierbe.id van de Burger Krygsraad, voor hun z< lven privativelvk ondernomen', es geenzints als daar toe verzogt, gecommitteert, of gequalificeert door de Burgery zoo min als door de wachedoende burgers, waar van in tegendeel, gelyk ons zelfs is voorgekomen, veele declareerden , dat zy als er Auxiliairen binnen kwam< n, de wapenen zouden nederleggcn; en evenwel kunnen onze zes Mtde Regenten goedvinden , deezen Rap van den f urger Krygsraad te noemen tioodzakelyk, cn de Refolutie, welke wy ceswegers genoomen hebben, zeker met meer moderatie dan men van ons raar mate van de aan ons toegebragte laafie zou kutnen verwachten, gelyk UEd. Gr. Mog by een Extract van dien kan blyken . te doen verdenken vaii oogmerken om 't Coliegie van deu Burger Krygsraad in zyn wettig recht te fnuiken . en geheel van machc te «mtblooten. Welk Regent, fchoon ook de alleryverjgfte vo&mandcr van eene by ons mede zeer geësti- meer-  JAARBOEKEN, Jutf, 1787. i9«ï meerde Volkftem, Raat niet verwonderd over zul- 1 ke vreemde begrippen ? waar moet t heen met c de "oede ordre van Regeering, met die ondergefchiktheid van byzondere departementen, en personen , welke zo noodwendig vereischt won., om v, é°ne Maatfchappy te doen beftaan» en met alles g in verwarring neer te Rorten, byaldien diergeiyke / b-sriDpen en handelwyzen gelegitimeerd wieroeo/ door eene Souveraine uitfpraak ? Wy zyn te zeer 0 overtuigd van 't wys, voorzigrig en Staatkundig 1 bellier üwcr Ed. Groot" Mog. Vergadering, dan d t wy voor eene dusdanige uitfpraak zouden behoeven te vreeën, neen, wy verwagten integendeel, en wy verzoeken op 't allerernltigite, dat, hoe zeer ook de zaak in 't Adres van obzb meergemelde zes Mede-Leden vervat, eigentlyk wel is afgedaan, en alzo geen objeft vars deciüe by UEd. Gr. Mog. behoeft uic te leveren, 1-loogndezelve echter uit epprehenüe van de minachcing, en verkeerde befchuldigingen, die wy , een incegreerend Lid der Souveraine Vergadering , hebben moeten verduuren, zoo wel als van het confeeutive, 't welk daar in ligt op gefloten, aan ons niet zullen onthouden zoodanig Declaratoir of Refolutie, als 'c gefchiktfte bevonden wordt om onze voornoemde zes MedeRegenten te doen zien de ongegrondheid hunner klagten. MogeLyk zou langs dien weg te eerder kunnetf herfleld worden de breuk in de harmonie, waar aan wy met geene mindere fmerte dan onze zes Mede-Regenten Reeds denken moeten, terwyl 't uitwerkzel van dien, niec anders dan ten uitterften nadeelig kan zyn, voor de deliberaden en befluiten , welken ten besten van t zinkende Vad«rland in die akelig tydgewnctic, niet vereende krachten behoorden aangelegt en genomen te worden'. Wy zullen in geen ampel detail treeden , omtrend de zeer ongegronde allegatien by 't Adres voorkomende, als ot onze Burgery niet meer zoude kunnen fqurneeren, dan Oooooo 4 aaau- lOMH- El EU. Antw. m Bur' em. cn roe cl•Mappen'j gem. rief.  iq8i NIEUWE NEDERLANDSCHE chem. Anm van Bu gem. ei Vroed. fchappt op gem brief. . naauwelyks twee hondcrc man, in ftaat om het geweer te behandelen, daar 'c t0g eene bewyzeiyke waarheid is, dac de Wachcdoende Burgerye . bellaar uic meer dan vier honderd, allen belioorr■ lyk gewapende Manfchappen , welke des tyds i mee allen yver en eendragc de wagc waarnamen, behalven nog een grooc aantal. die, fchoon in de n wagc niec opgefchreeven, zig egter vry willig aanboodden. — Wy zullen ook niec touchceren, of het wel zeer drekken kan tot eere van onze waarlyk vigilante Burgerye, wanneer men by 't Adres pofeert, dat deeze Burgery niet in ftaac zoude weezen den eerften fchofc te wederdaan van eenen aanvallenden vyand, maar dat de Poorten ten eerden voor hem zouden werden geopend. Wy zullen al verder aan zyn plaats laaun den ophef, dien men maakt, wegens ingekomen tydingen, van den aanmarsch van Troupes uit Gelderland na deeze Stad; genoeg, dat de ondervinding des tyds de ongegrondheid dier tydingen heeft bevestigd. Wy zullen ons cok by dit berigt onthouden van een onderzoek omtrend de politiven, welke by 't Adres onzer zes Mede-Regenten gevonden worden, in opzicht der conduites en gedragingen van den Advocaat van Lom, welke t Officie bedient, en van Cornelis van Diepenbrugge, die Stadhouder is van den Droslaard. Alleenlyk moeten wy omtrend dit laatfte aanmerken, dac hec zelve ons van ce veel aanbelang, en van te veel invloed op 'c algemeen welzyn is voorgekomen, daar in te kunnèn berusten, en dat wy derhalven m.dig hebben geoordeeld, een ExtracT: Auchentiek van 't gem. Adres, voor zo veel die pofitiven aanbelangt, te dellen in handen van Francois Cornelis Uaron van Aerfea van Sommelsdyk, als Drosfaard deezer Stad en 's Lands van Arke!, ten einde daar van 'c nodige gebruik ce kunnen maakeu. Hier mede eindigen wy e»s berigt, God biddende, dac de gulde fpreuk Eendragt maakt Magt, door wel-  JAARBOEKEN, July, 1737.' 1983 welkers betrachting ten tyde onzer Voorvaderen (] de Republiek van klein tot groot wierd , eerlang ct in haar volkomen werking herleven mag , om het in zyne grootheid zo zigtbaar dalende Vaderland, nog by tyds te redden , en dat daar toe de beduiten en maatregulen van UEd. Gr. Mog. krachtdadig mogen gezegend en onderReund worden. , Wy blyven voor 'c overige, EDELE GR. MOG. HËEREN! (onder ftond) Uwer Ed. Groot Mog Dienstwillige Burgemeesteren en Vroedfckappen der Stad Gorinchem. (Lagerftond) Gorinchem den 17 July Ter Ordonnantie van dezelve. 1787. (was getekend) S. G. BROUWER. Den 5 July zyn de Auxiliairen van het Haagfche Genootfchap van Wapenhandel, welker inlating zo veel tegenfland hadt ontmoet, op bevel van de Heeren Gecommitteerden te Woerden, weder uit deze Stad vertrokken. Zo dat thans alleen nog binnen deze Stad zyn, een Detachement van de Alkmaarfche Schuttery, en eenige manfchappen van Raamsdonk. Men ziet ook hier eene Verbintenis, door een aantal Burgers den 12 July 1787 aangegaan: Oooooo 5 Wy OIUNT' HM.  ipg4 NIEUWE NEDERLANDSCFIE GoRIN CBEM. Verhin terdsfèe Eed tot ■weerwraak. • Wy Ondergetekende, allen Burgers en Inwoonders der. Rad Gorinchem, in aanmerking nemende de criticque otnRandigheid , waarin hec lie. ve Vaderland zig bevind, hoe vele van onze bra»ve en weldenkende Landgenoten reeds het voorwerp geworden zyn van de wraak van een opgeruid en oproerig Gemeen; en hoe zig velen in deze Stad toeleggen, om het Gemeen mede tot oproerige bewegingen aan te doken; voorziende, dac die alléén Bet nog overgebleven middel is , om de bedoelingen van de vyanden van het waar belang van het Vader/and te doen gelukken , en overtuigt,' dac zy, aan wien de handhaving der rust, door het maintineeren der Wetcen van den Souvefein, is toevertrouwt, de oproerige bewegingen met vermaak zouden aanfchctiwen, in plaats van den braven Burger daar voor te beveiligen ; — hebben by dezen ons plegtig verbonden , gelyk wy ons plegdg verbinden by dezen, elkander op alle wyzen en by alle voorkomende gelegenheden , ce befchermen cn te verdedigen tegen alle zodanigen en tegen elk en een eigelyk, welke ons of een van ons Ondergetekende, zoo ' in onze Perfoonen, Vrouwen, Kinderen, of Be. zittingen , zouden willen benadelen, jaadaarvoor ons goed cn bloed te zullen opolferen, zullende wy by de eerde beginfelen van eenige feitelyke aanval, eikanderen'tot den laatften IvTan helpen verdedigen, zonder dat wy daartoe van ïmand, hy zy wie hy zy, eenige faveelen zullen verwagten; en dac wy ons daarenboven zullen wreeken aan hen, die op de eene of andere wyze Aanftokers of aanmoe» digers zullen zyn geweest van de opkomendeoproeren, of dezelve voedzel verfchaft, door hec misbruiken dier magc, welke hen tot ftuiting derzelve is verleend. — Ter bevestiging van hec bovenRaande, hebben wy deze met onze namen ondertekend, en houden het van die waarde, als of wy hetzelve voor het oog van een Alwetend God met eede hadden bekragcigt. En op dat een ieder  JAARBOEKEN, July, 1787. 1985 ieder van deze onze gevoelens en openlyke Ver. q bintenis zoude kennis dragen, zullen wy deze cr door de publicque Nieuwspapieren bekend maken. Getekend in Gorinchem den 12 July 1787, eo volgende dagen. Van wege deze Stad wierdt ter Vergaderinge der Staten voorgefteld, om zeker zogenaamd Oranje Request, dat te Hoornaar getekend was, en waar op elfmaal een en dezelfde naam zoude gevonden worden, te Rellen in handen van den Bailjuw van "den Lande van Arkel, om te onderzoeken', op wat wyze het met die ondertekening is toegegaan het geen ook beiloten wierdt: en op voorftel van Dordrecht, wierdt op de extenfie nog gemelde Bailjuw gelast, in deze zaak nog den Stadhouder van Diepenbrug' ge, nog den Advocaat van Lom, niet te gebruiken, als die beiden onder vermoeden zouden liggen van der Oranje party te zyn toegedaan. De Landlieden, woonende tusfehen Thiel en Gorinchem, ontdekt hebbende, dat de Vrycorporisten voornemens waren, om zekere Sluis , des goedvindende , open , en hunne Landeryen onder water te zetten , hebben zig van die Sluis weeten te verzekeren: honderd mannen wel gewapend, houden daar by aanhoudend de wagt, uxx einde die overftrooming te beletten. Schie- ORIN*  SCHII DAM. 1986 NiEUWE NEDERLANDSCHE S C H I E D A M. r\ In deze Stad is den 18 July, even als te Leyden en te Gorinchem , eene Aéle van Verbintenis tusfehen een aantal Buro-ers en Ingezetenen, tot onderlinge belchernW aangegaan. & B R I E L L E.. Den r4 July is by Burgemeesteren en Regeerders dezer Stad de navolgende Waarfchouwing gedaan: "Durgemeefteren en Regeerders der ftad Brielle, in ervaringe gekomen zynde, dat zommige van hunne Burgers en Inwooners onderwonden hebben, zig zedert een geruimen tyd te voorzien van Donder busfehen en ander ongewoon Schietgeweer, als mede in hunne Huizen of andere Gebouwen binnen deeze Stad, te plaatfen zodanige kwantiteit Kruit en fcherpe Patroonen, excedeerende het verbod van Hun Ed. Achtb. op den 7 Juny 1783 en 23 July 1785, by publyke omroeping gedaan, Rrekkende tot argwaan en fenfatie onder hunne Medeburgen en Ingezetenen, en een grond opleverende tot tweefpalt, oneenigheid, en andere onaangenaame gevolgen onder dezelve, waar van zig de droevige voorbeelden in andere fiaatien, zo in als buiten deeze Provincie, maar al te zeer hebben gemanifesteerd : Behalven dac een gedeelte van deeze Stad, door het in Huis ueemen van een groote kwantiteit Kruit, en hec maken van fcherpe Patroonen, eenige Jaarengele. den, niet weinig is geëxponeerd geweest, en welk laatstgemelde ongeval dan ook tot hec doen van voorzeide verbod aanlcidinge had gegeven: En de-  JAARBOEKEN, >/y, I7»7- iJ>87 dewyl HunEd, Achtb. niets meer ter harte gaat Br als de Conferva'tie van de goede rust, onde. hun- LJ£. ne Burgets en Ingezetenen, en de goede zorg voor deeze Stad, waar voor in deeze kommerlyke W tyden een dubbelde waakzaamheid word vereischt,/c?0 J, Zo is 't, dat'Burgemeefteren en Regeerders MW, der Rad Brielle voornosmc, tot voorkoming van ^ alle onaangenaame en fchadelyke gevolgen , wej- hru ke uit hetbovenRaanaezoudekunnnenprorlueeren./^/ by deezen allen en een iegeiyk, van wat daac ot mCi rang dezelve zoude mogen weezen, op net ierieuRe vertnaanen en waatfehouwen, geeneandere Wapenen, dan die tot de gewome Wapenrusting der Schuttery.e worden gerequireerd, veel min eenige Donderbusfchen, Granaten of ander ongewoon Schietgeweer, fcherpe Patroonen of diergebke , mitsgaders Kruic, excedeerends de kwant Reit by meergemelde verbod bepaad, 10 Une Huizen te penen, of dezelve hebbende zig daar van te-Rond te omdoen; ook met ongewoon Moordgeweer, geladen Snaphanen, Piftoolen of diergelyke, langs Rraac te loopei , op pcene, dat die geene die bevonden zullen worden, na dato deezes, eenige van de boveagemelde verbodene Geweeren, Kruit &c. m hunne buizeu te hebben, ofin te nemen, ofmetboveoeemelde ongewonne Geweeren hngsRraat^open te hr-bben. zullen verbeuren de fomma van I Wttü HONDERD CAROLIE GULDENS ten behoeven van de groote Armen deezer Stad, en daar cn boven La exigentie van zaken worden aeftraft, terwyl op de minfle prefumptu; van disobedientie, aan deeze onze heilzaame waar. fchouwinge alle Huizen binnen deeze btad, zonder ouderfcheid door wie dezelven ook zouden worden bewoond, door of van wegens ons zullen worden gevifueerd, belovende daar en boven een Premie-van EEN HONDERD GULOF NS aan die geene, welke de overtreeders ïan de'ze onze Waarfc&uwing zullen weeten aan te wyzen , cn 8f een overtuigende iel • iart' n 'd en Hg*, 'enz.  Brie le. iq8s NIEUWE NEDERLANDSCHE >wys bekend doen worden, zullende de naamen fecrereefd ei,gCrS ( begeereDde>> worden 6* Aldus gedaan en gearrefteetd by BurgemeeReren en Regeerders der Rad Brielle, op bet Raadhu,s derzelver Stad , den 14 July i7P8f ec na voorgaande Klokkeflag gepubliceerd7 en geaffi. geeru. (onder ftoncF) In kennisfe van my Secretaris, (was getekend) C. W. HOGER WAARD. Zwarte Waal. Men heeft hier ook een Request voor de Oude Staatsgefteldheid beginnen te teekenen. De Nieuvvftaatsgezinden zulks ongaarne ziende, zyn daar uit veele bewegingen ontdaan. Wy hebben verhaald, wat in de voorgaande maand in 't nabuurig Helvoetfluis is voorgevallen. Het grootfte gedeelte der Opgezetenen hebben hier gem Request getekend. Den 28 Juny begon de daadlyke tweefpald hier los te breken: welks omftandigheden ons niet van eene hand op welken wy volkomen ftaat kunnen maken, nog met genoegzame kenmerken van onzydigheid, berigt zyn, om die te kunnen plaatfen. Wy vreezen dus, of de Nieuwftaatsgezmden of de Oudftaatsgezinden te veelde zullen bevoordeelen of benadeeien: van t welk beiden wy ons zorgvuldig tragten te wagtenj en dalr het menfchelyke aan dwaa-  JAARBOEKEN, July, 1787. 1989 dwaaling onderhevig is, zyn wy bekommerd genoeg, van ook in deze of geene omftan- * digheden te zullen mistasten: het welk, ge- v lyk Reeds tegen onze wil en meenig zal gefchieden, zo gereed zal men ons vinden, die dwaalingen, q§s befcheiden medegedeeld, te verbeteren. Wy noodigen daar toe eenen iegelyk welmeenend en ernftig uit. Woerden. Wy hebben al met een woord onder het Artikel 's Gravenhagen, gewag gemaakt van een Declaratoir der gewapende Burgercorp[en, tot befcherming van het Vaderland en de Vryheid uitgetrokken. Dit Declaratoir is getekend door de Commisfie der gezvapende Burger Corpfen, ter expeditie der Militaire zaken : en uit derzelver naam door Pieter Vke-eoe, Secretaris. Het was van den 3 Tuly 1787, en is den 4 ter kennisfe van de Staten'van Holland en Westfriesland gebragt, door veele Bevelhebbers van Burger Corpfen in naam van hun, en hunne manfchappen getekend: over de kragt,van welke tekening de Rotterdamfche Krygsraad egter fcheen te twyffelen. Zie hier voren bl. 1957. Dit Declaratoir is van dezen inhoud : Daar de gewapende Burger in dezen hoogstdringenden nood van het iieve Vaderland uitgetrokken , ter befcherming van hetzelve en tot behoud ZWAR- E Vaal, 1  iy90 NIEUWE NEDERLANDSCHE WoEB DEN. Decla der ge• wap. Burger tot ps. .houd der Vryheid, en hy zyn Have en Goede., ren, zyn Vrouw en Kindereu, en alles wat hem liet en dierbaarst is, heeft agtergelaaten onder r. oe bejcherming der Wetten en de handhaving der Julhtie; En daar het te vreezen is. datzy oietot heden hun verfoeylyk werk maakten, cn . het min doorzigtig gedeelte der Natie te misleiden , en tot fcliandelyke daaden van oproer en geweld aan te hitzen, na, geduurende hunne afwezigheid zich zouden willen bedienen, om dee-' ze hunne vuile bedoelingen doortezetten ; ZOO willen wy door dit ons Declaratoir alle onze Meede Burgers, van wat haat, rang of denkwyze, zy mogen zyn, ernRig waarfchouwen, en van ons ferieus voornemen benchten; en dcclareeren wy Ondergeteekende Commandanten van uitgetrokken Corpfen en Detachementen , met voorkennis , volkomen en éénsgezinde toeflemming van onze onderhebben, de Manfchappen, en dus in hunnen en onzen naam, ten deezen eftetften, dat wv alle infultes, oproeren, plonderingen en geweldadigheden, aan onze nagelaaren Vrouwen, Kinderen, Nabeflaanden, of Goederen aangedaan wordende, zullen aanmerken, als aan onze Perfoonen zelve te zyn gefchied dat wy het zelfde zullen doen ten opzichten der Perfoonen, Familien, en Goederen van zodanige onzer brave Mede Burgeren, die, offchoon niet met ons uitgetrokken, echter bekend zyn voor ware Vaderlanders, die onze goede zaak in hunne onderfcheide betrelkingen met woorden en daden hebben getrouwelyk voorgedaan en aangekleefd dat wy vervolgens alle Staarsperfonen, Regenten van Steden en van het Platte Land, Officieren en verdere Handhavers der luRitje, die zulien blyken geeven, dat zy met Jlappe handen de Jultitie handhouden tot ftuiting van oproeren, geweiden plundering, of ten deezen met draijeryenen geveinsdheid tewerk gaan, of hunne traagheid, onverlchilligbeid en on-  JAARBOEKEN, July, 1787. i£$j bnwil, met den glimp van activiteit zullen pogen té vergoelyken, zullen houden" voor i'chuldig aan 1 meineed en verraad aan den Lande — dat wy eindelyk ook hun, die de heimelyke roervinken en aanltokers zullen zyn, omtëeven van wat ftaat (i of rang ze mogen zyn, en wy zeer wel weeten te v Onderkennen, zullen houden voor vyanden van 1 het Vaderland; En dat wy, nadat wy de open- c baare aanranders onzer Vryheid, onder Gojs- zegen , zullen hebben in hunnen evelmoed beteugeld, niet zuilen uit den anderen gaan , maar dat wy zullen by een blyven, tot 700 lange, dat wy, den een voor den ander en allen gezamentlyk voor malkander, op hun, die onze Vrouwen , Kinderen, Nabedaanden of Goederen; of de Perfoonen, Goederen en Familien van onze weldenkende Meede Burgeren mogten aangerand, beledigd of geplunderd hebben; ofte op hun, die by gebrek aan tydige voorzorge, of behoorlyke en pügtfchuldige adminiftratie der Jultitie daartoe medegewerkt, of hetzelve heimelyk zullen hebben aaogeftöukt, óns zullen gewroken hebben, en ons ten vollen verhaald voor alle beledigingen en fchaden voorfchreven op hunne Perfoonen of Goederen, En opdat niemand dit ons voorneemen onbekend zy; maar zich wagte voor de gevolgen van onze' rechtmatige gevoeligheid, hebben wy goedgevonden , dit Declaratoir in de Nieuwspapieren te doen plaatzen; hetzelve zoo voor ons alsan naam vaaon^ ze onderhebbende Manfchap met ónzenaamtekenig bekragtigecde, 't welk wy van de zelfde kragt cn waarde houden, als of wy zulks hoofd voor hoofd met plegtigen eede hadden geftaafd. In de Zuidhollandfche Courant, in deze Stad door den Heere Burgemeester Coflerus zeiven ("zo ons nader berigt wordt) gefchreysn wordende, las men iri een buitengewoon PPPPPP Wadr WoERiEN. Declafc er ge'ap. lurgef* WpSt  199* NIEUWE NEDERLANDSCHE WOER Dm. blad of extraordinaire Courant, nopens de waarfchynlykheid van Franfche hulp voor de Nieuwfiaatsgezinden, dk berigt. W^oerdem den 4 July. Met een particulieren " brief uit Parys, in dato 19 Juny, word ons gemeld, dat er ten Corps van 12,000Man Troepen marcheeren zoude naar Givet, in de nabuurschap van Maastricht. Men twyfelde niet, of deze Troepen waren, indien zulks nodig mogs zyn, voor Holland beRemd. üe Graaf de Rg* chambeau zoude over dezelven het bevel voeren , en onder Zyne Excellentie zoudencommandeeren de Graaf d'Esterhazy en de Hertog de Laval. —De uitrusting van een Eskader te Brest was geconrramardcerd geweest, maar thans was er op nieuw bevel gegeven, om eene vloot van ió Schepen van linie fpoedig in order te brengen. Van wegen de Commisfie van gewapende Eurgercorpfen, ter expeditie der Militaire zaken in Holland (zo luidt de tytel van deze Commisfie), is ook het navolgendenader Declaratoir aan de Staten van Holland ingele vei d: r\E COMMISSIE van Gewapende BURGER CORPSEN, ter Expeditie der Militaire zaken in HOLLAND, door het DECLARATOIR der uitgetrokken Corpfen omtrend de fchaverhalirg op den 3 July, aan UEd. Groot Mog. en gelyktydig aan het Publiek voorgedragen, en de intentie en begeerte van dezelve vernomen hebbende, vermeend zich verpügt, die heilzame oogmerken, zo veel in baar h, te bevorderen: zy vermeend wel te meer hier toe verpügt te zyn. daar zy het zelve Declaratoir erkenden befchouwd als een Wettig en eigenaartig gevolg, der Ade van  JAARBOEKEN, ^///y, 1787. I993 van Verbintenis, onder de meeste Leden der gewapende Corpfen tot fcbadeloos Helling der zulken, die uic hoofde van het Parriocismus, in ongelegenheid mogten geraken, aangegaan:in deze befchouwing, en hier by in acht nemende ongeIooffelyke,ja tot GOD om wraakfchreeuwende gebeurtenisfen in deze Republiek, waar door zo veele ware en brave Vaderlanders van huune Goederen beroofd, cn tot de uiterRe Armoede ge bragt zyn, die nimmer door welgeïntentioneerde mede Vaderlanders kunnen verlaten worden, nodigd de gemelde CommisRe by deze alle dezulken, die meer of min in dat rampzalig lot deelen, Qf door Roof en Plundering van hunne Bezittingen ten eenemaal beroofd zyn , om aan haar eene, zo veel mogeiyk, fpecifjque opgave ce doen van de fchade en onheilen, door de Plundering van een opgeruid woest Gemeen, of tomelooze en Ecrvergectende Militairen hun aangedaan, om tot het nodig en verpügt gebruik te Rrekken, by de gewapende Corpfen, in gevolge hec bewuste DECLARATOIR, inhoudende: j, Dac wy, ni de openhaare Aanranders onzer „ Vryheid, onder GODS Zegen, te zullen heb„ ben beteugeld in hunnen euvelmoed, niet zullen uit elkandcrcn gaan, maar by een blyven „ tot zo lange, dac zy den een voor den ander, s, en alle gezamentlyk voor malkander, op hun , ,, die hun, die hunne Vrouwen, Kinderen, Na„ beflaandeu of Goederen, of de Perfoonen, ,, Goederen of Familien van hunne Weldenken„ de Medebu'geren mogten aangerand, beledigd ,, of geplunderd hebben, ofte op hun, die bygebrek aau tydige voorzorg, of behoorlyke en „ Plichfchuldige AdminiRratie der JuRitie, daar „ toe medegewerkt, of het zelve heimelykheb,, ben aangeflookc, zich zullen gewroken heb,r ben , en zich ten vollen verhaald voor allebe„ ledigingen en Schaden Voorfchreven op hunne s, Perfoonen en Goederen." Pppppp 2 Uit Woeiu dkn. Nader Declar, der gewap.Burget" corps.  Woer den. T994 NIEUWE NEDERLAND5CHE Uk Naam van bovengemelde Cominisfiej, (geteekend) V R E E D E, Secretaris. De zelfde Commisfie heeft nog in de da§papieren deze bekendmaking gedaan. T\e Commisfie van Gewapende Burger-Corps tot expeditie der Militaire zaaken ziende, dat de Expeditien door de Burger- Corps, her zy geheel, het zy vereérjigd met MilitaireDetachementen, van tyd tot tyd wordende verricht, verkeerdelyk , immers niet met behoorryke exaftitude , aan de Natie bekend gemaakt, of wel geheel met ftilzwygen worden voorbygegjan, heeft begrepen, en aan het billyk verlangen der Natie, die mee reden het hooglle belang Relt in de Militaire verrichtingen hunner gewapende Meede-Broeders en aan de verdienden der brave uitgetrokken Man-, fchappen, niet beter te konntn voldoen, dan met van elke expeditie, die zal voorvallen , en waaraan de Burger Corps, 't zy geheel 't zy gedeef. relyk, zullen deel hebben , een getrouwelyk verfiag te geeven:, tot bet welk de Commisfie zich in de gelegenheid gefteld ziet door nodige Correspondentie, van welke zy g-iarne het weldenkend Publiek wil laaten jouüferen. En om hiervan een begin te maaken , heeft Zy het genoegen, thans te publiceeren het Rapport van de Expeditie op Leerdam en Schoondermert, het welk, zoo zy vertrouwt, door de Natie met dankzegging zal verdaan worden, als niet alleen met den gerukkigften uitflag bekroond zynde; maar ook tevens het blyk opleverende, hoe veel een gelukkige eo eenftemmige verééniging van de gewaapende Burger en Militaire magt, tot afbreuk van 's Lands vyanden vermag. Het  JAARBOEKEN, y»/y, 1787.' «995 Het blvkt uit deze bekendmaking , hoe moeilyk het is, zekere berigten van voor-» vallen, togten, beweegingen enz., te hebben Het was derhalven van gewigt, dat die'uit egte handen kwamen, en met kenmerken van waarheid en vooral ook naauwkeurise onzydigheid opgefteld. In gevolge dan van deze bekendmaking, en het voorgenomen Plan, wierdt in de dagpapieren dit verflag geplaatst. On eisteren den 9 deezer circa één uur uit F/aPJ5? gemarcheert zynde, naderden wy.arca A uur Scüonderwoert. De Cavalierye vooruit getonden zynde ten einde de wegen te bezetten, ^veerden de overige Troepen aldaar. OogenbliKk wierd een Detachement naar den lunmermm, welke de Vlag aldaar op den tooren geS had , afgronden , en dezelve in verzekering ienotnen , welken Timmerman geordonneeit S?d °e flond de Vlag aftehakn , het geen gefeniedde Denzelven gevraagt zynde, w?e z'.lk ïeordorw^ h3d » wilde hy zulks eerst met Ken, dan liet zig eindelyk overreden, en noemSpenen * Hartig, Kapitein van de Schuttery aldaar welken de üattog wy aanltonds m verzekering hebben genomen. Vervolgens bragten de Ru te?» een sthoanderwotrder Boer, met naame ÏS, op, die met een Oranje Cocarde vefSd was. Welke bovengenoemde drie Perzoo. £ nevens de Oranje Vlag, op een wagen gerStsuen meede mar Leerdam gevoerd wierden. P Verders van Schoonderwoerd gemarcheerd zynde toefen quartier uurs van Leerdam, w.erd a daar {Sltl genouden. De Cavallery, die vooru.t geionden was, om te recognosceeren, en z«gmeesrer van de Poorten van Leerdam te maken, deed Ss^port, dat de poorten gefloten, de trom ge Pppppp 3 roeia, Wosr EN.  w DEN Vt van togt Gew Bur^ Corps W NIEUWE NEDERLANDSCHE 3ER- r°erd, de alarmklok geluid Pn J*. v,„„ - , .flapSchutter van 'teenle BartrM™ 1? «^anc 4*en den Adjudant M&Ï^V&frfS*' der » ƒ«*. af 5*2?,™ •STeS' en dat hl'L y k°"den b)nnen marcheeren , « Aai Rokers en Uitvoerders der tumulteufe be- de aanvoerders en bewerkers van de pIunaeWnT cn t verdry ven hunner Meede Bur£r?™ wyze zal worden verhaal enf^wrqSrt P VV aarop de MagiRraat decla?eerdef Sene der. Tooren als van de Moolen, zoude af halen S wdk wy door Detacheme„^gSecfuS 'heb •n* Voornoemde Keeren zij' uir den gform' ^abfe?tee/d hebbende" wieïd iVgt inforrneerd dat de MagiRraat de Burger Solt teu haa verboden , en integendeel eef Órange! ba-  JAARBOEKEN, July, i?87» WW Sociëteit permitteerde , alsmeede dat de Heeren Burgemeester Knyfenóe Schepen de Man, voor r de voornaamfte aanftokers gehouden wierden ; waarop een Detachement naar den Magiftraat gezonden is, 't welk bovengemelde twee Heeren v h verzekering heeft genomen , en dezelve bene * vens de twee VPggen van Leerdam, als mede de ( Schoonderwoerdfche Vlag en Arrestanten , mede ] naar Vianen ger.omen hebben , alwaar wy des c avonds ten 9 omen zyn geretourneerd. Het geheele Detachement, van Vinnen naar Leerdam gemarcheerd, beftond in a.Officieren, cn q6 Man van 't Batalj:n van Hardenbrosk, éen Officier en 24 Man Dragonders van hesfen - LtoHMhal één Officier en it Canonnier* met éen Veldftuk 1 pond. als mede in 5 Officieren en 5<5 M n van het Genootfchap te Vianen Alles werd Lcommandeert door den Heer R. Frttfius, Kapitcin onder H&rdenbtoek. De Heeren Gecommitteerden tot de defenfie van deze Provincie en de ftad Utrecht, hebben op den 14 July 1787. dit befluu genomen: ExtraSb uit de Refolutien der Gecommitteerden van de Edele Groot Mog. tluren Staten van Holland en IFtsifriesland, ter Defenfie dezer Provincie en ae Jtai Utrecht. D2 Gecommitteerdens van de Ed. Groot Mog. Heeren Staten van Holland en Westfries and ter Defenfie van deze Provincie en de itat1 uitrecht , in ernftige overweging genomen hebbende, dat in de tegenwnordige cnuque OTiitandig. heden, de veiligheid cn kragtdadige verdediging dezer Provincie en der llad Utrecht vereischt, oac de vermindering der Tronpes, ter repartitie van PPPPPP 4 dcZ" tV0E5l'ÏN. Verflag an een >gi der rewap. iurger' orps.  Wol PEN. Ref. redres van't i loop ve Kryg) folk» 1998 NIEUWE NEDERLANDSCHE i" tZi Provin£ie .ftaa?de , door het fchandelyk ver. oop van zommige Regimenten, zoo veel 'L lyk en met den meeften fpoed worden geremed Weerd, hebben na rype Deliberatie goefcSn te refolveren en te arrefteren- c^-^naen er. .Artykel Dat aan [elk Deferteur, welke za, n oyerloopen uit de Troupes idie tegen deze Pm. ■ vincie en de Stad Utrecht byeen gwokkenVvn of zouden kunnen worden, 3.zichhet ee^of ander Regiment of Militair Corps ten dienfte dezer Proymcie zal'aten aannemen, en aan dezelve Provincie al een Eed doen, by provifie en tornadere dispofit* tot een Prsmiezal worden gegeven de fomma van 6 Dukaten. & *Jt' Sat Órz-elve Pfa^ie, by Provifie en tot nadere dispofitie, mede zal worden uitgereikt aan eiken Vreemdeliug, die zich op dezelve wyze eS gelyke voorwaarden by het een of ander Regiment of Militair Corps ten dienfte dezer Provinl e zal laten aannemen. ™ue zaI r Z' ?3C det7refPeaiye Kapiteinen, welke de Defertcurs of Vreemdelingen, die in termen vanu£ ze uitgeloofde Prsmie val en, inuS^^ma delingen te prefenteren aan de Auditeurs Militair' daar toe te Utrecht, Schoonhoven, WoeS' gneUSdf" en garden, of op al zulke andere S len, als gemelde Gecommitteerdens zullen noodig oordeelen , refiderende, cn dat de Comman danten van yder Kegiment'of Corps zttieTgel houoen zyn, eene Lyst onder Eede over tezfn den van alle de Manfchappen, welken onder S not van dezelve Premie en o'pde h\e%ootSmX de Conditiën zullen zyn aangenomen. g 4- Dat de Auditeurs Militair, in de verfchil. lende Plaatfen, alwaar zoodanile ManfchapDen êtZT«3Xëeü0meQ> verP«êtgzullennz;nPn?e. de onder Eede, eene accurace Lyst van deze! EEr™? tG en °P d«elvl Ly t fis PM tq doen plaatfen de Namen der Regimenten en  JAARBOEKEN, July. 1787. 1909 en Compagnien, in welken de voorfchrcvcn Man* ' fcliappen zullen zyn overgegaan. c 5. Dat het aan de Kollonels der refpeftive Regimenten en Corps zul vry Raan, de Penningen, . welke ter bereiking van het bovengemeld oog. re merk zullen benoodigd zyn, te avanceren, wel- ya ke Penningen dezelven binnen Woerden, op ver- fa toon van de twee vorengemelde Lysten, zullen K kunnen terug ontfangen. En zal deze Refolutie j> iffi* *m fenaakn gevonden worden, en welkers Defenfie, ] even na het fluiten der Vreede met Zyn Keizerl. D Majefteit JOSüPH UEIlde, genoegzaam geheel geamoveert is, in eenen goeden ftaat van tegen- „ weer zou herfleld en de Ingezetenen van het plat- va te Land tegen eenen Overloop der Geiderlche H Dwineelanden zoude kunnen beveiligd worden ; aa maar, dac alle haare daar toe aangewende pogn> B< een van geen beter uitwerking geweest zyn, dab va dat, tot hier toe, deze Stad en het Platce Land van 's Bosch af, volmaakc een prooije lege voor alle ondernemingen, welke men daar tegen zoude willen bellaan. , , . Dat dadelyk, na de uitmarscb der Militairen uit deze Stad, de Wagten en Poorten door weldenkende Burgers en Ingezetenen bezec en de Sleutels der Stads Poorten uic de banden van den Militairen Commandant in bewaring der Burgery gehouden zyn , eü dat als toen de Burgery beiloten heefc, voortaan geen Militairen binnen deze Stad toetelaacen, dan, na dezelve, ingevolge het zevende Artikel van het Verbond der Ume, eenen Eed van getrouwheid aan deze Stad zouden hebben afgelegd, terwyl van dit alles van wezens de Burgery terfload san Hun Ed. Mog- kennisfe geoeeven en de'wettigheid daar van duidelyk betoogd is, gelyk zulks in de Leydfche Courant van den 15 Juny laatstleden aan een ieder blyken kanDat daarop drie Compagnien Militairen, Patent ontfangen hebbende, om binnen deze Stad in bezetting te komen, geweigerd hebben den Eed van getrouwheid aan deze Stad afteleggen en dus binnen dezelve niet konden vertrouwd of coegelaacen worden, Dac de Magiftaac vervolgens aan Hun Ld. ur. Mog. de Heeren Scaaten dezer Provincie, by Misfive den gevaarlyken toeftand dezer Stad gecommuniceerc en hec herftel der Defenfie van dezelve allerernftigst verzogc heefc, infteerende daar by op provifioneele voorziening, en mitsdien tot IN. Idtes n tusden n de irgert n Holk  DEN. sfdrt Van Heuv, aan de Burg* vanH 2004 NiEÜVVE NEDERLANDSCHE frhm'a*tf,1»e jot gebruis van bet weinig fcout, dat op de Wallen Raat, zoude b"iodSd r zyn: maar dac integendeel de MagiRraat hé?ft moeten ondervinden , dac, weinige dagen daa Sa 'm RaDadWen8eLHï Gt' M°^ ^c^J rr nt n dibier wierd aangefenreeven om niets uit 'L * jofsr8 aan iemand af ce ofti as f ?fad aa:i de Gelderfche zyde voortgaande, en de Ingezetenen van hec Land van Heusden en Altenawt het tekener van on roerige Requesten verleid en met veïeerX denkbeelden omtrent de Regeering dJzer Lat oen onderhouden wordende, de Magiffnat on Jen 7 dezer, by Misfive aan Hun EdTCrfrilo^ der Kehéele tfvW ing^,anden cn de Vryheid fw!EÏÏ Rivier, mitsgaders den weerlozen E rKStad C" B,ürgf y hebbende openge. iegc, d^ar bv verzogc heefc, de nodreé A,L,n d«erS ad^dTn"öS ue^er ötad en de nodiee voorziening aan als dezelve duor wyien zyn excellentie WILLEM VAN NASSAU, hoog loffelyker Memorie, op den 3 December des Jaars 1577 binnen Antwerpen eigenhen Jig ondertekend, en op den 24 daar aan volgende , door de Ridderfchap, Edelen en Steden , reorelènteerende de Staaten dezer Lande, met be ofte en vaste verzekering van den inhoude derzelve, in alles te zullen volkomen en agtervolgen allezints geaggreëerd is. DEZE VERKLARlNGvan Hertog Philips van Bourgondien en SATISFACTIE van Heusden, door het opgevolgd VERBOND DER UNIE Qqqqqq 1 nader Heü«. Brief van Heusdett aan de Staten wegens zitting enz.  Heusden. Brief vat heusckr, aan de Staten wegens zitting enz. . ooio NIEUWE NEDERLANDSCHE nader bevestigd, en door U EDEL GROOT MOGENDK met heiligen Eede REZWQOREN, zyn mede de voorname gronden, waar op het i meergemeld befluit dezer Stad wettig genomen is —. terwyl wy uit hoofden der aeq jiteic en der geman.festeerde Vaderlandlievende Sentimenten van U Ed. Gr. Mog. hy zo veele befluiten van hoogstdezelve, tct hVrftel van allerlei rechten en voorrechten, fteecs alotnnje gebleken — thans met te meerder vertrouw- n hec onwederfprccklyk recht, ten dezen opzigten aan de Stad Heusden c mpeterende, van ü~Ed. Gr. Mo^. ernflig reclametrende, nogmaals verzoeken, dat de poir.cten van befchiyiing van degewoone hooge Vergader,ng dezer Lande , op aanftaande Woentd 'g den 25 de?er, en in het vei vols; zullende gt houden worden, als nog ten (poedigiten aan oes mogen worden toeg- zond- n , op dat alzo in (Lat zouden zyn, de wiare belangt ns van het lieve Vaderiind , naar on en plicht, en naar ons vermogen te helpen bevorderen. In deze verwagting bevee'en va y L Ed. Gr. M g. aan de befcherming van God Almachtig ei.z. • ■ DeBrielfche Courant gaf genoegzaam te kennen, dat de Generaal van Rysfel de Kiry^sbezetting daarom uit Heusden hadt doen trekken, om deze Stad meerder gelegenheid te geven van vryelyk hare vorderingen tegen de Staten van Holland te kunnen doorzetten. Wy zyn huiverig om zulke fteilingen zonder bewys zo maar aan te nemen, en laten dierhalven zulks in 't midden. Waai.-  'JAARBOEKEN, Jdy, 1787. 2011 W a a l w y k. Den 24 July is alhier eene tweede Ver- \ waderipg van Gecommitteerden der gewa-w pende Corpfen- te Heusden en eeöige Dórpen, gehouden, waar in beiloten is, onderling eene Verbintenis aan te gaan, ,„ om, (zeggen zy) daar de Militaire magt geroepen wordt, elders der dwingelandy het hoofd te bieden, zig zelfs, en den een den anderen , kragtdadigen byltand, op het eerfte Sein van allarm, met alle mogelyke magt te presteeren, daar. en wanneer het der heerschzugt en het geweld zal gelu.sr.en, een coup te wagen." Wat van deze Verbintepis zy, zal de tyd wederom het besteen onzydigfte keren. Leerdam. Den 6 July wierdt ook door een aantal Burgers ei; Schutters aan de Regeering,daar toe op verzoek dier 'Burgeren vergaderd, dit Request ingeleverd: Aan de Ed. Achtb. Heeren Dros/aard en die van de Magijlraat van de ftad en Graaffchap Leerdam. C"even rnet verfchuldigden eerbied te kennen de Ondergeieekende alle Burgers en Schutters van de ftad Leerdam voorn, zoo voor bun zeiven ais metde in naame van de notabcllteenmeeRe hun er Medeburgeren en Scnurreren. Dac dé Supplianten zig uit aanmerkinge van de critique tvdsomftandigheden verpügt vinden aan QqqqqqS U Vaal- YX.  Lik jdam. vernie, der So citteit d-a^ei Orarj enz. sou NIEUWE NEDESLANDSCHE x. V EJ. en Achtb. eerbiedig voor te draagen, dar. boe zetr er zeerert eenige,, tyd misnoegens hebben g.fubiideerd onuer zommige Leden van de tot Schuttery, dezelve egter alleen daaruit zyn voortf. gt iproten , dat da ze en geene éef Leden van dien in bet begrip zyn getallen, als of zy het /oonood, zaïu iv k vertrcuwen , het welk en tusfcUen et n wettig Regeering en eene dille en gehoorzame g> Burgery behoort plaats tegrypen, by U Ed. en Acinb. verlor..n hadden, daar zy evenwel van hliirpeu zyde,volkomen overtuigd zyn,en U Ed. cn Acht!) daar vat) op het plegtigde verzekeren, by de;zen nimmer bedoelt te hebben, om door tenige hunner daaden, in welk ligt dezelve ook vsn acteren zouden kunnen bef'chouwd worden te manqueeren aan dat veiichuld'gd refpedt en dit bétaam 1 vke ondergeschiktheid, welke dille tq bedaarde Burgers kenlcbetfen. Dat o;dirtusfehen dat ongelukkig misverfbnd ten gevolgen heeR gehad, dat de begonnen Exeremein den WapeLhatdel 2ed(rt dien tyd heeft 11)1 gedaan, en ; izo geheel en al verydelt is het groot oogmetk van de errélie der Schuttery. de bevt rdering namentlyk van de ruM en eensgezindheid birn^n deeze Stad, waar in de Burgery bucids lange door het oprichten en voortduuren van eene zoogenaamde Burger Sociëteit verdei ld was, en welke verdtelchedtn than*door m'ddel van oe voorfz discrepences wederom zo br 11 eJyk zyn toegenomen, dat dezelve, zoo daar in ckt poedig wierd voorzien, veelligt tot onaan^eraame uirtrftms zouden kunnen uitbatften. E', daar die voor/ieninge naar bet inzien vao de Supplianten h ofdz- ak< lyk daar in zoude dieEer te bt Baan , etrfteiyk dat de 'voorfz. zoo haatelyk* Ocderfcheids Sociëteit ten fpoedgfle werde ger-novetr^ en verboden, ten anderen dat ce e< daakte V\ apenhandcl hoe eer zo beter werde hervat, en eindelyk ten derden dat, ten einde dee«  JAARBOEKEN, JuJy, 1787» Ï0I3 deeze Stad en de goede Ingezetenen van dien tegen allen moedwil van buiten en ahe tumulcueuie , bewegingen van binnen, in veiligheid te dellen, de Vla-gen op de loren e-n het Ceezer Stads Raadhuis , fa navolging van de pabuiirige- Domamen van Buuren en Culcnborg, illico uitgeftoken werden, nadien de Supplianten in opzigte van dit, derde poincd niet zonder grond bedugc zyn, dat,, daar het nalaten van dat openlyk betoon van agtinee van de Perfoon en de belangors van Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prirce van Orange en Nasfau, by de Ingezetenen van de aanrelegen Gelderfche Plaatfen, als een duidelyk bewys, dat men wars van de Oude Regeenngsvorm naar fchadelytce nieuwigheden haakt, aa: gemerkt wordt, deeze S.ad, en de I gezeunen van dien vedlut aan feRejyke iuvafien zouden kunnen geëxponeerd worcen. Zoo ke ren zig de Supplianten tot Uw Ed. Achtb. ootmoedig verzoekende, dat het Uw bd. Achtb. tot bevordering van de rust en veiligheid alhier ter Stcede goedguoRig behagen moge, de rrrergem. zoogenaamde Burger Sociëteit dadelyk te disfolveeren, het uithargboid te doen intrekken, en de ertQie van diergelyke rusevtrftoorende Lonvcnticul-'n voor bet vervolg re n terdcferen ; voorts de Ed. Manhafte Krygsraad der deezer Sta is Schuttery te auftorifeertn om de oeffenuig jn den Wapenhandel te kunnen hervatten , en daarop zoodanige bepalingen te maken, als dezelve zal oordeelen te behooren; en eindelyk de nodige Ordres te fteüpn, dat de Vlaggen ter eere van onzen wettigen Heer cn Graaf op den looien en het Raadhuis uitgeftoken worden, met verdere permisfie aan de In- en Opgezetenen van deze Stad en het Graaffchap Leerdam, om zulks, des goedvindende, desgeiyks uit hunne Huizen te mogen doen, als mede tot het dragen van Orange Linten, 't Welk doende &c. Qqqqqq * Hier LEEi )AM. Req. tot >erniet. Ier Sociëteit , iragen v. Oranje. :nz.  dam' Appoinc* tem t\t»p geTQ-Le Reguest. ■ 1 2014 NIEUWE NEDERLANDSCHE Hier op wierdt terftond dit Appoinclemtnt verleend: ryosfa^rd rn die ??an de MagiRraat van de Stad co het Graaf f.'; ap Leerdam, gezien de inhoud »-an de pevepftaande Requeste , en g-let op de óndc-rlcheïdetie verzoek.u daar by gedaan, vin. den goed ten opz'chte van het eerde Lid var dien , dat de zogenaamde Burger Sociëteit alhier zal worden g oisfoLeert, het uitnarg 'tr>rd irïgetrofcj ken, en van deze vernietiging, zo by Extract uit do Refoluue daar op genomen aan deD gèweezeU Castelein, als by Publicarie aan de goede fngezefei ei . te nni;fe zal worden gege ven ; en ten re* guarde y'an he1 tweede Lij, outhorif eren de Ed. Manhafte Kryg-raai der Schutterye alhier, om de gedankte (iffening in den Wapenhandel ten fpoedigüen te hervatt-n, alles onder zodai ige be« palingen als dezelve zal vermeecen te be- ooren ; e: eindelyk met betrekking tot het derde Lid,aecoidee'en de Supplianten cn alle In - en Opgezt tenen van deeze St?d en Graarlchap,- des goedvindende het uit Reeken van vlagg*n uit hunne huizen, en hit draagen van Orange-Brikken, tereerevan bunnen Heer en Graaf den Heere Prince van Oranje en Nasfau, en committeeren laat fielyk den Prelidtnt Burgermeester om de roodige orders te [tellen, dat de gewoone Stads Vlaggen,zo op den Kerktoren, als '-p het de er onder deze fpeciale iiits en conditie , dit ce Supplianten zig hoofd /oor nood, zo voor hun als voor hunneConftitu. inten engageeren , om de rust volkomen te bewa ten , en zerg te ragen , dar memand in zyn )erioon of huizen gtmolesteeit werde. Aftura in Collegio van Drosfaard en Magiftraat den 6 July 1787,  JAARBOEKEN» July, 1787. »o«5 (onder/lond) 1 Ter Ordonnantie van dezelven. (was getekend) AB. MUSQuETIER, Secrts. Te gelyk wierdt deze Publicatie afgelezen: Dtbsfaard en die van de MagittrAèt der ftad en Gradfchappe Leerdam, mét leedwezen ge i zien hebbende dat de ruit en eéBsgeziËdheitfj binnen deeze Stad door bct oprigtev en voorrduuren van eene zoogtnaamdeBargerfocieteitt-.thier toe gedurig Ü gêtuibeert geworden, en dat de verdechheden en disciepances zoou^nig zyn toeaeromen, dat het im&reeken van OnaangèDaa.ne uiterftens daar van het gevolg z« ui- kunnen zyn: Zo is 't,dat Hun Ed. Achtb, ra rype delioentiep, hebben goedgevdnden en verdaan, de vo.riz. S cieteit te vernielingen, met verhol aan ahe en «en ieder, die leed n van deeze Sociëteit zyn, dt-z Ive te freqütnreerén, of eenige Sociëteiten alhier , zonder voorgaande per nisiie van de MagiRraat op te rigtcn', zoo a s ook niemand van ie B irgets' !ng ze-tenen of Herbergiers alhier aan zodanige" Sociëteiten, ki • eis of huizen zullen mooge i v.rhuuien, op poe evm nrbitrai e ftr ffe. En ten einde niemand hier van eenige ig< oranti» pretendcere, zal deeze werden g.puoliceert en ge. dn eet daa' en zo men gewoon is zodanige Publicatie en affictie te d^en = ' Adtum in Collegio van Drosfaard en Magiftraat den 6 July < ?87« , , , Ter ordonnantie van dezelven, (geteekend 1 AB. MUSQÏ'El IER, Secretaris. Leer- 'am. Verbod an de iucieteiU  Leer dam. Publi vanZ,t. .effen h wegift- 2016 NIEUWE NEDERLANDSCHÈ . Te gelyk wierdt afgekondigd de navolgende Publicatie, door Z. D, Hoogheid den 4 July 1787. te Amersfoort vastgefteld: Wy WILLEM er2. Alle die deeze zullen zien 'ft ofte hooren leezen, falut! doen hier mede , te weeten: alzoo wy, tot ons leedwezen zyn ge> informeert geworden, dat zedert weinige dagen 200 m een gedeelte van Ons Gnaffchap Buuren , als binnen onze Stad Culenborg eenige beweegingen , commotien en combustien ontftaan, cn zelfs tot dadelyk hecden oveigeilagen zyn , en het dierhalven al'ezints rodig is , dat de voortgang bier van gefluit en daarin na behoren voorzien werd, hoe zeer wy ook vertronwen, dat in 'c generaal de goede Borgeren , In- en Opgez-teuep, een afkeer van zodaane en alle andere, de algemeene rust en veiligheid verftorende, ond^vneeinincen en feytelykheeden zullen hebben , gelyk wy die ook op het fterkfte disappmbeeren en detefteren. ZO IS T , dat wy by deezen alle Borgeren, In - en Opgezetenen zoo van Onze Graaflchappen Buuren , Leerdam en Culenborg, als van Onze BaronLn Ysfelftein, en Acquoy feer ferieus en op het fterkfte vermanen , exhortceren en wel expresfe gelasten, om zig zorgvuldig te wagten van alle onbetamelyke attrouperingen , beweegingen en combustien , m tsgaders het, zoo door woor» den als - cn veel weinigtr,door daden,aitacqueeren, beledigen en molesteeren , 'c zy van eikander, 't zy van ouüeiigezeetenen of Vreemdelingen, wie en onder welke naam , fchyn of pretext het ook zoude mogen weezen , en vooral van het plegen van geweli, moetwil en Infolentien tegens ïemams Perfoon, Huizen of Gebouwen ; waar in ook beftaandé, en in 't generaal alleonderneemingen, waar door de publicque rust en veiligheid eenigzints zoude konnen worden geftoort, maar in tegendeel, om zig iu alle opzigten ,zoo tegens ' el-  JAARBOEKEN, July, 1787. 0017 elkander onderling, als en omtrent Buitengezeetenen en Vreemdelingen, zoodanig te gedraagen, als goede , getrouwe, vreedzame en rustbemin. nende 'Hurgeien In - en Opgezeienen betaamt en verpligt zyn, en dat zy ook daaromirenc den gedaanen dorg.r- Eed er, die van getrouwheid zullen indagtig weezen, terwyl Dezelve wanneer en zo lange zy zulks komen te doen en te agrervolgen , zig op Onze verdere toegenegentheid, gunst en prot.cïie kunnen verlaaten, en in tegendeel alle die geene , welke buiten verwagunge, zig in zo verre mogten vergeeten, dat zy, tekens ocze welmenende Intentie en tegens Hun Ee 1 en verp.igunge , zig aan eenige oproerige bewegin. gen . campus tien en rust" ver roorendeondcrn.eemirgen , feitelykheden eq hei plegen van tenig geweld, moetwil en overlast, komen fchuldig te Inaken j, onze hoogde Indignatie hebben te verwanten, en na bevindioge van zaaken geftraft zullen worden. En zal deeze, ten einde Niemand hier van eenige ignorantie zal konnen voorwenden, alomme pinnen O.mc Gnaffchappen Buuren, Leerdamen Culenborg, i evens 1 nze BarouLn Ysfelftein en Atquoy werden gepubliceerd en geaffigeert ter pla,tze alwaar men gewoon is zodaane Publicatien cd óffictien te doen. Aldus gedaan en gearrefleert te Amersfoort den 4 July 1787. (was getekend) W. Pr. v. O R A N G E. Ter Ordonnantie van Zyne Hoogheid. (was , .gk.end) A. .'••«. &ÏL'*"~>Uj Lf.es. 3 am. Public. wnZ H, 'egen bewegingen.  2oi3 N1E0WE NEDERLANOSChfi LEER- EJAixl. Het Gemeen is wuft, en flaat veel al tot buitenfporigheden over, vooral wanneer het zyn zin verkrygt. Nu geflaagd zynde, wilde men dien goeden uiutag vieren; daar toe was geld noodig: eenige jongens en wyven begonden d inkgeld aan üe huizen op te haaien. Hier uit ontftonden tweefpald, fchelden, geweld, en het inflaan van glazen, en plunderen van zommige huizen, vooral by de Leden van de vernietigde Sociëteit, diè zig allen over die vernietiging niet even bedaard betoonden. De Kerkenleeraar Claasfen en de Burger Drooglever, hebben het meest geleden. De Regeering fpaarde geen moeite om het oproer te Rillen. Den f July wierdt met een Declaratoir rond gegaan, om te teekenen, dat men alle partyfchap eer weder zyde zou laaten vaaren en eensgezind leven : en dus wierdt eenen Floor Middeicoop, die in het oproer was gevangen genomen, weder ontflagen. en vervolgens eereboogên en eerepoorten opgerigt, en kranslen gemaakt, en aan de huizen gehangen. Dog door eenigen van de Leden dier vernietigde Sociëteit, aan het Genootfchap te Vianen geklaagd zynde, trok het Genootfchap van Vianen met eenige vrywüiige Schutters, onder bevel van de Officieren Jalabert, van der Vliet, Harmfen , en Zeydelaar, en den Adjudant Hoithuizen, onderfteund met Soldaten en Ruiters, op patent van.Heeien Gecommitteerden te Woerden , den= 9 July naar Leerdam. Gemeld Krygsvoi£**vas'daar by gevoegd, op last van gem.  JAARBOEKEN, Jaty , i7§7- 2019 gem. Gecommitteerde te Woerden, en op 1 bevel van den Generaal Majoor van R.am. 4020 NIEUWE NEDERLANDSCHE ftraat befloot, orti een kwartier uurs uitftel te vragen, tot het openen van de Poort, die reeds van binnen met hout gevuld was, en tot het uit de wapen brengen van 150 Burgers, die daar geporteerd waren, terwyl aanftonds het luiden van de alarmklok moest ophouden. By het intrekken in de Stadt, wierdt niemand gewapend, en geen Oranje Cocardes wierden meer gezien. De Poorten bezet, en het gefchut geplant zynde, haalde menoogenbliklyk de vlag van den Toren en van den Molen; beval den MagiRraat te vergaderen, en nam den Burgemeester Knyftn den Scheepen de Man, gevangen, welken ook naar Vianen zyn overgebragt. Alle eerbogen wierden omver gefmeeten, en de kransfen weg genomen, en den Heere Orosfaard Boey aangezegd, dat alle fchaden, nadeden, plunderingen, op de MagiRraat,die zulks niet belet had, zouden verhaald worden. Des avonds ten negen uuren. na een togt van ruim zes uuren, kwam men voor de Poorten van Vianen; fchikte zig aldaar in orde, gaf aan de Ruitery, aan 't Voetvolk en aan het Genootfchap, ieder een veroverde vlag, waar mede men ter Stad Vianen introk. In de terugtogt door Schoonerwoerd nam men gevangen een Opgezeten van dat Dorp Kees Hartog, naar Vianen, alwaar hy zo als ook gemelde Burgemeester Knyf en Scheepen de Man, gevangen wierdt gezet. Verfcheidene Dorpen van rondsom, welken ook Oranjevlaggen op Torens en Molens geplant bad-  JAARBOEKEN, Ju)y, 1787. aoir hadden, door deze togt verfchrikt, hebben die terftond afgenomen. 1 Den 13 July kwam een brief aan den Secretaris van Leerdam, door twee Vrycorporisten dezer Stad, die zig naar Vianen begeven hadden, befteld. Deze brief hielde in , eene eisch van het Defer.fiewezen te Vianen, gemagtigd (zo zy zeide) door het Hollandsch Defenfiewezen, om aan gemelde Viaanfche Defenfiewezen terftond over te zenden de Notulen en Refolutien uit het Register van den Magiftraat van Leerdam, betreffende het vernietigen van't Genootfchap, het opzetten van vlaggen, en het dragen van Oranje enz. met bedreiging,van anders dezelven te zullen komen haaien. De Secretaris hier van kennis gegeven hebbende, antwoordde, aan zodanige verging buiten kennis en bevel van de Magiftraat, niet te kunnen nog te mogen voldoen. Den 14 July kwam de Secretaris van Woerden, de Heer Spoors, om met de Magiftraat deswege in onderhandeling te treden, en de zaken met het Hollandsch Defenfiewezen te willen fchikken. De rieeren de Knyf en de Mart, zyn van Vianen naar 's Hage overgebragt geworden. A s p e r e n. De Heer Ockerfe, Notaris en Procureur te Vianen , door het Defenfiewezen te Woerden byzonder gemagtigd zyn tot het opligten van den Drosfaard, Dykgraaf en Stadhouder van de Leenen der Stad en Ba- ron- Leer.- am.  902» NIEUWE NEDERLANDFCHE . asperen. ronnie van Asperen, genaamd van A?pben, ging vergezeld van den Heer L. P. tioltbuy zen, Adjudant van 't Genootfchap aldaar, benevens den Heer Lieutenant Lemker, onder Hesfen Philipstha'i, met 30 man dier Ruitery 'savonds ten ij uuren uir Vianen, en kwamen, na met voordagt een grooten omweg genomen te hebben , 'smorgens kwartier over 3 uuren te Asperen. Teritond wierden alle toegangen van dat Steedje , benevens de toegangen tot1 het voorn. Bailluw, bezet. Het huis open gedaan zynde, bezettede men hetzelveaanlloods van agteren, en doorzogt het d.>or en door, zonder den Heer v-n Alphen te vinden, die agter uit zyn huis gevlugt was. Vervolgens dourz^gt men den tuin, waa;in hoog groeijende erwten geplant ftonden, welke men al meede doorlhufFt lde. Omtrend anderhalf uur daar na, na zeer veele huizen doorzogt te hebben, vluj'tte de Ueer van Alphen uit zyn thuin, en fprong over horden en heggen, zig in een der huizen bergende, 't welk door een Ruiter op zekeren afdand wierdt Ontdekt. Terftond wierdt het voetipoor ppgezogt, en men ontdekte het huis, in 't welk hy geviugt was: waarop alle de daarorndreeks daande huizen wierden bezet, en doorzogt. Eindelyk een der Ruiters van He?fen Philipsthal in een agterhuis van een boer doorzoekende, klom boven opeen hord, op eenige Raken liggende, vondt daar op liggen eenige bostenen Rroo,  JAARBOEKEN* July, 1787. aöag Welke hy met zyrl palles tvillende doorzoeken of doorroeren, ontdekte de Drost zig zeiven, uit vreeze van gekwetst of doorftoten te worden, en wierdt gevat in eenen allerbeklaaglykften ftaat., enkel gekleed in een borstrok en broek,zonder kousfen of fchoenen, allés even nat door het water der grebbe, waar in hy door de vlugt gevallen was^ zynde zyne beenen genoegzaam van vel ontbloot , door de heggen en ftruiken, waa È over hy zig door de vlugt begeven hadt. Na hem in huis te rug.gebragt, verbonden,ader gelaten, en gekleed te hebben, wierdt hy, benevens een koffer met papieren en brieven , welke insgeiyks door het Defenfiewezen te Woerden waren gevorderd, op eetl Boeren-Wagen geplaatst, en alzo onder geleide van: Krygsvolk, tegen elf uuren te Vianen binnen gebragt; van waar hy des middags ten twee uuren door de voorn, HeerenOckerfe en Holtbwyzen, met een Sergeant en zes man van Hardenbroek, overgebragt is naar Woerden, en dp: het Kafteel gevangen gezet. Veele aanmerkingen zyn gemaakt, ove£ het regtelyke en wederregtelyke van deze gebeurtenis : welke wy in het midden laten,» Alkmaar. De BürgervVagt trekt hier. thans- op, afl men meent hier alles in eenen ftaat van tegenweer'tè moeren brengen. Voor.de uitgetrokkene manfchappen is hier 2500 gis* Rrrrrr ver* A SPEREN.  2024 NIEUWE NEDERLANDSCHE ALKmaak. verzameld. De bruggen worden 's nachts opgehaald, en de fleutels der Poorten op hetStadhuis door de Burgerwagt bewaard. Hoorn. De Zee-Kapteinen Decker, en Tulleken, en de Lieutenant van Braam, zyn op bevel van Gecommitteerde Raden van het Noorderkwartier, door eene Commisfie van dat Coliegie, bekleed door de Heeren Kloek, Claus en Coel benevens den Secretaris Blok, en verzeld van een Detachement Ruitery, omdie reden naar de Helder gezonden, gevan. gen genomen. Deze party zegt, om dat die Heeren zig in oproerige taal zouden hebben uitgelaten: de andere party, om dat zy als lieden van eer de bevelen van H. H. Mog. en den Admiraal Generaal zouden gehoorzaamd hebben, om de Zuiderzee van gewapende Vaartuigen, die dezelve onveilig maken, te bevryden. Gecommitteerde Raden van het Noorderkwartier Icheenen te verlangen, dat het onderzoek van die zaak aan hun opgedragen wierde; fchoon anderen meenen, dat zy uit haaren aart nergens kan behooren, dan by de Admiraliteit. Zie ook hier voren onder het Artykel van ""sHage. De fehuld van den Lieutenant van Braam beftondt hier in, dat hy zynen gevangen Kaptein met vry wat ernst hadt te rug gevorderd. Deze zaak is by de Staten voor als nog commisforiaal gemaakt met de Admiraliteiten,  JAARBOEKEN, July , lyfif» 2025 ten. Vervolgens zyn den 30 July gemelde I bevangen Zeeofficieren van de Helder herwaards overgebragt. De Staten hebben vervolgens het onderzoek en rechtsoeffening over gemelde Officieren opgedragen aan Gecommitteerde Raden van 't Noorderkwartier. Dezen hebben in deze zaak tot Fiscaal benoemd den Heer Mr. H. H. Vitringa, Opmerkejyk is het, dat die Heer Vitringa juist zelve uit Elburg in Gelderland gevlugt, aldaar ingedaagd en fub reatu is. Z. bl. 1177. en 1178. Op Declaratoir van dezen Fiscaal is de Lieutenant van Braam onder handtasting ontllagen en onder belofte van zig niet van het Hollandsch grondgebied te zullen verwyderen. Den 31 wierdt aan den Fiscaal verleend autbori/atie, om de Kapteinen Tulleken en Decker te doen brengen in beflotene hegtenis: welke Heeren vervolgens met veel naauwkeurigheid verhoord zyn. ZEELAND. Middelburg. Niets is moeilyker, dan verflag te geven van opfchuddingen en daden van geweld , die uit Burger-tweefpalt en verdeeldheid van gevoelens over 's Lands regeerwyze hunnen oorfprong hebben. Wil men daar van overtuigd zyn, men leze flegts de berichten in de dag- en weekpapieren, welke onderling hemelsbreedte verichillen. Het js eene volftrekte onmogelykheid, om ten allen tyde, en van alle plaatfen naauwkeurige en Rrrrrr 2 on- Ioork*  so*0 NIEUWE NEDERLANDSCH2 iMlDB ELBURG Btrigt Cmlrent oproer. onzydige berigten te bekomen, Egter om» trent de opfchuddingen in deze Stad, hebben wy dat zonderling voorregt mogen erlangen : durvende wy ons veilig en met alle gerustheid op de Inwooners dezer Stad, de oor- en ooggetuigen, beroepen, üenige Burgers, hebbende den Doftor van der frf Kemp aan het hoofd, hadden zig in den Wapenhandel geoeffend, zekerlyk, zoo als van agteren is gebleeken, met oogmerk van zommige hunner, om ook alhier den rol van gewaapende Vrycorpfen. op het voorbeeld van Holland, te fpeelen: Dog de Regeering ging dit by Meerderheid niet alle ernst, doen met zagtzinnigheid tegen : waarop de Wapenoeffenaars er iets op uit dagten, 't welk hun byna gelukt was: zy wierden meest al Leden van eene Schutters Doelen, die voorgeeft van Keyzer Karei een Privilegie te hebben , zig te mogen wapenen , en de rust van de Stad gewapenderhand te mogen bewaaren, zonder daartoe eenige nader gezag nodig te heb. ben, Dit Privilegie is niet kunnen te borde gebragt worden; weshalven de Magiftraat had goedgevonden, alle gewapende byeenkomster* van de Schuttery te verbieden: waarop dat Gezelfchap antwoord* de, geen bevelen van die van den Geregt e deswege te zullen erkennen. De Doctor van der Kemp intusfcben ziende, hoe die zaaken liepen, was geen Lid van die Sctractery willen worden, en hadt zyn Collonels plaats neergelegd: terwyl intusfchen de Schuttery nogthans daagelyks op allerhande manieren Leden tragtte te winnen, en daar in al vry wel begon te flaagen. Maar wat gebeurt 'er? de Heer IV. B. van den Santheuvel Burgemeester der ftad Dordrecht vondtgoed Walcheren eens te komen bezoeken: en begiet mee Vüsfingen, een Stad die meestal ter Staatsvergadering heeft getoond, der Nieuwftaatgeziqdsheid te  JAARBOEKEN, July, 1787. 2017 *P 7vn toegedaan. Hy komt aldaar opeen Woens- I landden 27 luny, juist op laag water, zoo di da? h ^ nietïn d?sWkoLen[ maar aan het m bl koomen van de Haven moest ankeren, de Mad ï«r gewoonte met vyf fchooten van zyn Jagt 1 Sïï oftende. Maar ziet, by ongeluk, «ands™ men heeft zo voorgegeven,) fcheurde de Prince op ^ die ageer van het Pavilloen woei; waarop nierFdie v5«neerhaalde, en een General.te.ts Vh2 zynde6 rood meteen geele Leeuw in het m ddln yby zettede. Dit wierdt in de Stad al ras Sien , en by de Gemeente, die aldaar, zooals S in dit Eiland overal, zeer Prinsgezind is, euvel opgenomen. Een roeyfchuuje kwam naar buken?ei waarfchouwde met die Vlag niet in de Stad te koomen, uit vrees voor ongetnak. Hier aan fchvnt men zig niet te hebben geftoord; althan me? het opkoomenrle water kwam het Jagt fi*n™ en het Gezelfchap ging een wandeling doen" dog wierdt, by het aan de ™1 toornen, reeds van de vergaderde meenigte, met den tytel en geroep van hezen begroed. Ondertusfchen wiefdt dePSchiPPer gedwongen wilde hy ernaansenaamheden voorkoomen, die Vlag neer te naafen. Dit gefchiedde: maar daar was men toen nog niet eens meede te vreeden. Het roode Vlaggetje dat van de mast woei, moest 'er ook af of men dreigde het 'eraf te haaien: de Bailluw merSchout en Dienders, hadden egter het geluk van eeweld voor te koomen: waar toehetoogenb iklvk vertrek van het Jagt niet weinig toebragt. Fn wï heSlve terftond naar Dordrecht vertrokken dan was waarfchynlyk alles hier in rust gebfeven Maar de tice/val den Santheuvel vondt goed om naar Middelburg te koomen, alwaar hy f)onderdag morgen den *8 Juny aankwam, evenwel onder Prince Vlag: maar met het roede Vlagget e,^[gemeènlyk Vlligel genoemd) van de groote mast- Hier op floeg egter niemand agt, niet tegSaande door verfcheide Vlisfidgers, met de ö Rrrrrr 3 Sc lm- :l- rü. krigt ttrent roet".  Mie- PELpurc. Berigt ontrent oproer. s«8 NIEUWE NEDERLANDSCPJE rJ?<*k?!2 '3V Jony voor deq middag gins het •«tzedcnap een tostie door hpr F j " j fe - c tusfehen was de Koest van de tt "2 ''^/V"W/ lustig bezig „|£ o" £ |lr T d\n.Sant' tig hy konde, zogenaamde Patrinffrhto?la}?™& ^gen, waar onde nu en terffc l Cfï vry wat bedenkelyke "UukkKg bSSe^S SSet^W S VrSïedS Vlagaede te féSmnfn T ^ ^ ^ ^ iX ^^ln .Vr: de?>''i!PPer gelastende men begon geweld te RebrUiken^PvoSevïde? rigte te beduiden, dat het plaatfen^ van dié #a? gen naar gewoonte was, dog kreeg geen gebóof een Viouwsperfoon gaf hem een vervaarlfke S S ri' 'angeZl^C' rU^te dcP h0«d af-rverfch-u? én hoop £5Jap?PSaaïïLnWi7dt die" ^°es' Weten, S i£\^Tct V?^ deQ gr°nd ge' geta  JAARBOEKEN, July, 1787. 3029 gen hebbende, dat hy CoJIonel van het Exercitie Genootfchap was geweest, was zoo woedende, dat men aanftaite maakte, om zyn huis te overweldigen. Dan de Vrouw kwam al fchryende op de ttoep,uitfchreeu wende, dat haar man bezig was met derven: weüce list gelukte, en het Volk , deedt uit eikanderen gaan , zonder eenig verder, geweld aan dat huis te plegen. Ondertusfchen keerde men te rug naar het Jagt, haalde de Prince Vlag van agter af, heiste dezelve aan de mast, daar het roode Vlaggetje wierdt afgefcheurd, en de Generaliteits Vlag onder de Prince Vlag eenige oogenblikken opgehangen , maar ras verfcheurd. Dit gefchiedde alles in minder dan een kwartier uur tyds. Zoo ras de Voorzittende Burgemees. ter hier van kennis kreeg, zondt hy terftond den Onderfchout met vier Dienders, om bezit van het Jagt te nemen, nadien de knegts en meiden en het Scheepsvolk, (een oud man, die voor Loots diende, uitgezonderd) de vlugt hadden genomen ; aan welke ouden man egter geen leed gefchiedde. Eenige Burgers vervoegden zig by den Burgemeester, verzoekende, dat zyn Ed. bevelen geliefde te geven, dat het Jagt terftond zoude vertrekken : 't geen zyn Ed. beloofde te zullen doen, zoo ras het water maar opkwam, want het was wederom laag water. Ondertusfchen liet dien Heer terftond Vroedfchap beleggen, en twee Compagnien Burgers in de Wapens komen, om het Stadhuis te bezetten, en het Jagt zoo lang te beveiligen, 't geen ras gefchiedde. Maar het paard was nu aan 'r bollen. Men ging by verfcheidene hoofden van het Genootfchap van Wapenhandel aanbellen, om op de gezondheid van den Prins te drinken, By die zulks goedwillig deeden, ging alles wel, en men deedt geen ander overlast: maar een van de Leden van dat Corps plaatfte zig op zyn Stoep, en den troep ziende naderen , dreigde hy 'er onder te zullen fchieten, Rrrrrr 4 waarop Mid. 3el- Berigt nntrent ftter.  MlD' DELHUU®, Berigt omtrent oproer. 4030 NIEUWE NEDERLANDSCHE waarop de glaazen by hem wierden ingeflaagen, en uic hoofde van namaagfchap by zynen broe« der, die eenige huizen verder woont; doch alles nog zonder plunderen: tot dat zy by een Koopman in Graanen kwamen, die Werf - Officier van het vry Corps was, en die het Gemeen zeer ruw bejeegende; en zelfs uit de bovenvenfters met kookend water op hun goot. Hierop gingen daar ook de glaazen in, doch het gelukte den Scherpregter, die daar in die buurt woondt, het Volk tot bedaaren te brengen, zo dat zy ook alreeds uit eikanderen gingen. Maar toen hadt die Koornkoper de dolheid, om 'er een fchoot met hagel onder te doen, waar door hy drie a vier menfchen ligtelyk kwetste: het geen van dat gevolg was, dat den hoop te rug keerde, de deur openliep en het beneden huis geheel uitplunderde. Terftord wierdt alarm geflagen, en al de Burger Compagnien kwamen in de Wapenen: waarop alles in ftilte kwam, en men hoop hadt, dat het daar by zoude zyn gebleeven: te meerder daar de Magiftraat een Stads Bode met zyn plegtgewaad, de vier Stads Lootzen in hunne monteering, met een Detachement gewapence Burgers op het Jagt Relde, en het zoo naar buiten de Stad op de Rhetde lieten brengen: alwaar het Cezelfchap , dat daar in behoorde, ('t welk, voordat het nog van zyn buiten togtje weder in de Stad te rug was gekoomen, van het aldaar voorgevallene gewaarlchouwd was,) zig van Ter Veer met een Schuitje lieten brengen. De Leden van de Schuctery, van welken boven is melding gemaakt, meenden, dat nu hun tyd geboren was, om, met toeRemming van de Magiftraat, op de been te komen. Zoras de beweegingen aan het Jagt begonnen, gingen drie van hunne Officieren naar den Prefident Burgemeester , de hulp van het gewapend Corps , tot ftilling van het Oproer aanbiedende; dan zy wierden door zyn Ed. vriendelyk afgewezen, met antwoord, dat hy geen gewapend Corps meer  JA AR BOE KEN, July, 1787. 2031 sneer kende, en zig op de hulp van de Burgery ft volkomen veriaten konde. Hier niet meede ver DE genoegd, verfcheen desniettegende omtrend 70MV jnan van dat Corps met trom en Vaandel, in volle wapenen voor het Stadhuis, alwaar reeds eenige l Burger Compagnien in de wapenen waren verfchee om neu. Vier van hunne Officieren, verzogten bin- opi nen te itaan in de Vroedfchap; alwaar toegelaten zynde, herhaalde zy hun aanbod, om de rust te herdeden, alles wat 'er van zoude koomen, voor hunne reekening willende nemen. Doch de Ma# gdtraat beflooc, hun eenparig te bedanken niet alleen, maar ernftig aan te maanen, zig aan de genomen Refolutie van de Magiftraat ce gedragen, terftond uit eikanderen te gaan, en zig een ieder te voegen, by de Burger Com. pagnien onder welken zy behoorden. Na een zeer hartstogtelyk antwoord van hunnen aanvoerder, ging het Corps, onder het gejoel van de onder de wapens zynde Burgers, naar hunne Doelen te iug en uit eikanderen, Het overige van de nagt was ftil, en wel zoo dat de meeste Burger Compagnien wierden afgedankt, en er maar twee in de wapens bleven; zoo dat men alle reden bedt van te hoopen, dat die onweersbuy over was. Maar Safurdag den 30 Juny op den middag , liet de Dogter van de voorgemelde Graankoper zich verluiden, dat het plunderen, dat men by haar Vader hadt gedaan, niets te beduiden hadt, dat het hem nog geen knoop van de Rok deerde. Dit wierdt al ras onder het gemeen verfpreid , en des middags ten twee uuren ging het Gemeen het bovenhuis eens nazien, en tuineerdeal het huisraad en glazen, die des avonds te vooren overgelaten waren: doch op het aanrukken van eene Compagnie Burgers, bleef het hier ook we. der by, en het zoude waarfchynelyk 'er by zyn gebleven, indien niet eenen Heereitevemnck Med, Docïot, een zeer ervaren man in zyn kunst, en pen zeer yverig Koopman, maar by een ieder bekend lm- LS.G. erigt trent oer9  sc-32 NIEUWE NEDERLANDSCHE DELBURG. Berigt omtrent dpr-oer. kend voor een heethoofdige dry ver der nieuwe Staatsgefteldheid, hadt goedgevonden zyn huis in ftaat van tegenweer te dellen, endaar mede te pronken en te zarren, door verfcheiden Snaphaanen met de trompen uit de Venfters te (feeken, en de Voorbygangers toeteroepcn: waar blyven die Orange bl , ik heb ze al lang verwagt, ik wilde dat ze maar kwaamen; ik zal ze wel ontvangen, en diergelyke meer. Dit vergaderde wel veel Volk, maar niemand deedt eenig overlast voor dat hy de ontmenschte dolheid hadt, van een Brouwers Knegt, die met leedig Vaatwerk voorby de deur ging, met Kogels door het been te fchièten: en korte oogenblikken daar na een Jongen van omtrend lz jaar, dood te fchièten, offchoon hy geen kwaad ter waereld deedt. Hier op wierdt het Gemeen woedend, en hy bleef by aanhoudendheid fchièten, zodat hy nu en dan wederom de een of ander kwetste, niettegenftaandehem door een Refolutie uit de Magiftraat wierdt aangezegd, dat hy van fchièten zoude ophouden, dat men hem dan befcherming zoude verkenen, maar dat hy door zyn fchièten, daar in hy door vier mansperfoonen en zyn twee meiden geholpen wierdt, de Burger Compagnien, die aangerukt waaren, om hem te befchermen, bekt tede voor zyn deurpost te vatten: maar niets kon helpen ,• zy bleeven als onzinnige menfehen by aanhoudendheid fchièten, en joegen de Koogels by de overbuuren regts en lings door blinden en glaazen in de huizen. Het Gemeen wierdt raazende * haalde twee Rukken Kanon van een der Scheepen, die in de Kaay lagen, en befchooten het huis met 3 ponders, den geheelen nagt, tot Sondags morgens den 1 July ten drie uuren, wanneer het vuur van Dr. Steveninck begon te verminderen. Dit alles ging zyn gang, niettegenitaande er 200 Zwitfers 's nagts in de Stad gerukt waren. De Magiftraat beloofde een premie van f loco-:- voor die Stereninck levendig in de ban-  JAARBOEKEN, Jofjr» I787« «05j handen zoude leeveren van hec Gerecht, om was het mogeiyk hem voor vernieling te bewaaren. m Maar hy heeft het middel gevonden, om na eeni- Bl ge Geweeren met lonten, die nu en dan nog afgingen, te hebben gefteld, te ontvlugten. Ein- } delyk fchoot men de deur van zyn huis in (tukken , 0n maar niemand dorst er in huis gaan, nadien men ep Steveninck hadt hooren zeggen, dat als hy het niet langer konde uitftaan, hy zich dan met het huis in de lugt zoude laaten fprrngen. De Magiftraat ftondt toe, dat men met Brandfpuiten de Kelders vol water zoude zetten, om dien ramp voor te komen: en zodra zulks gefchied was, ftoof de getergde menigte naar binnen, doeg alles kort en klein, en doopte het hu:s van hec dak af tot genoegzaam op de ondertte verdieping. Door dit een en ander niet weinig verhit, itoof men naar de meest bekende Patriotten,en plunderde de huizen met een woede, die alles te bovengaat, zonder dat ester iemand het leeven er by verloor, tot des middags , wanneer uit het huis van een Notaris , door een daartoe gehuurde Knegt, een Boer wierdt dood gefchooten. Toen was alle menfcheIvke vrees over, alles was woede: men ftoof in huis fmeet dien Kncgt uit de Zolder Venfter van 'boven neder, en vermoorde hem yzelyk, het nog niet geheel doode lighaarn langs de üraaten fleep£rjde; en dit niettegenftaande er twee Compagnien Burgers aangerukt waren om het plunderen te beletten, en een Detachement van 70 man Zwitfers er op inrukte, met de gevelde bajonetten; niemand wilde een voet-'verzetten : de Kaptein gaf eindelyk' bevel van te vuuren; men fchoot een van de plunderaars overhoop; maar niemand ftoorde er zig aan, zoo dat de Commandeerende Officier aan de Magiftraat liet zeggen, dat hy zonder de Stad in een bloedbad te zetten, niets kon uitvoeren. Dit huis wierdt eok genoegzaam afgebroken, en toen wierdt het oproer algemeen, zo dat er gëduu- ien> liov Xr KG- >erig$ rtrenP roer*  so3* NIEUWE NE DE RL A N DSC M Ë del jsuao. Berigt omtrent oproer* rende dien dag en volgende nagt 23 huizen wierden geplunderd , waar by nog een Jood door hec van boven neder gooyen van een Rist op zyn hoofd, het leven verloor. Onder de geplunderde Huizen zyn het huis van de Heer Predikant d\ Fremery, gehuwd mee eene van de Erfgenamen van wylendenrykenProff. Wiiïemfin: in uic huis is van zyn Vorftelyken Inboedel niets overgebteeven, dan een bed en het grootffe gedeelte van zyn kostbaare Bibliotheek, Dit gefchiedde des Sondags namiddags, omtrend half een uur, na die hy van de Predikftoel gekomen, en zig wedet naar zyn buiten hadt begeven. De Doelen, die door het Vrycorps voor zyne Verzamelplaats en. Tuighuis gebruikt wierdt, kreeg ook een beurt, en de aldaar gevondene geweeren, alle metfeherp gelaaden, wierden op het Stadhuis gebragt.; dm hier von'dt men niet alleenlyk fnaphaanen, miar ook donderbuien en gevulde granaten, patrronen met 6 tot 8 loopers, en wolve hagel gelaaden , cn andere moordgeweeren ; waar uit men heefc afgenomen, dat het voornemen en plan van die Lieden niet klein moet geweest zyn, indien zy een aanwezen hadden kunnen bekoomen: waar, toe geld, beloften en dreigementen niet wa tüeg gefpaard. Al de Arnerruidenaars, een volk, dat zig geneerd met visfehen en jaagën^ en dus volmaakte Scherpfchtitters, vertoorn zk' voorde Poorc, en lieten de Magiftraat hunne nulp aanbieden , om alle de Parriorren , zo als ?y zeiden, den hals te breeken. Vyf o; zer. daizep'd Bprrëri van het platte Land, lieten het zelfde aanbieden , maar zy allrn wierden wyzelyk bedankt. Des rnaaflftags morgens ten q uuren , liet de Magi/lr-at een Publicatie doen, dat de r'geering met volkoome eenparigheid hadde beflooten, en zig als Lieden van* eer verbonden, de Oude Conftitutie met den Stadhouder, in alle deszelfs p.-azërninentjen, aan het hoofd, te zullen blyven aankleeven en handhaven; hier op wierdt de Oranjevlag van da  JAARBOEKEN, July, 1787. 2035 de Abtdye Tooien en van het Stadhuis uitgeftoken, waar op terftond alle plunderingen en ge-1 weid ophielde: in een oogenblik was de geheele ^ Stad van huis tot huis met vlaggen, en al de huizen aan de knoppen van de deuren en fchellen, met Oranjelinten vercierd, en de Stad drie avon-/y, 17^ xcs? iets zoude doen, dat de Gemeente zeer aangenaam zoude weezen. Dit belton J hierin: dac men de Volgende dag des nademiddags, alle d;e tot de Schuttery hoorden , op hec Stadhuis deedt komen ^ alwaar hun hoofd voor hoofd wierdc voorgehouden , hoe dat,door hunne halftarrig gedrag, de geheele Stad met een geheele ondergang wierdt gedreigd , weshalven hun wierdt in hunne keur gelaten , of terftond hun Burgerrecht te verliezen , en de Stad te verlaaten, of in handen van Burgemeesteren opcriiyk ten aarhoote van den volke , de volgende Eed te doen: het geen by a'le wierdt aangenomen. Die Eed hielde in ,, Ik beloove en „ zweere, dat ik 's Lands Aloude Conditütie en de Regten van den Prins Erfftadhouder, zo als „ de Regecring deezer Stad, deswegens by Pu1, blicatie van den 2 deezer maand j haar gevoe. ,, len heeft geopenbaard, ten alle tyde zal hand„ haven, en helpen handhaven, zonder my ooïc j, of ooit te bemocijen, of in te laten, in ge» „ ('prekken , byeen^otnden , ongewoone wapen„ otffeningen of andere daaden, die in de bedoe„ ling of in de gevolgen tot eenige verandering », van deze denkenswyze zouden kunnen drek,, ken, en dat ik my vootts als een (til, vreed„ zaam,* en myne Overheid in de uitvoering van „ deszelfs beveelen en ordonnantiën gehoorzaam „ Burger cn InWoonder zal gedragen." Agt Compagnien Burgers, zynde een derde gedeelte van de Burgery , kwamen in de wapenen op de Markt, vormden een kring voor het Stadhuis, buiten om door het geheele Guarnizotn gedekt: binnen in de kring plaatden zig de Kmteins met de 16 overige Burger Compagnien, mee hunne Oranje Echarpes, en ontblooc zydgeweer» insgeiyks een kring vormende; daar op kwamen dd twee Regeeren ie Burgemeesters, b nevens een Secretaris vooraf gegaan, door de Stads' Bodens met ongedekten hoorde, en gevolgd door! omtrend 80 Schutters, alle insgeiyks blonds» SsSSSS JlQ0fd'$\) Miü» riEt,- BÜJiG. Berigt omtrent oproer»  MlD= DR.LBURG, 2058 NIEUWE NEDERLANDSCHE hoofds, in de binnenfte kring: den Eed wierdt hun voorgelezen , en door allen hoofd voor hoofd afgelegd: na het verrigren van deze pleg. tigheid, welke zeer aandoenelyk was, wierdc 'er van wegen de Magiftraat een Publicatie gedaan, waar by een ieder vermaand wierdt, zig rustig en vreedzaam te gedraagen, de Schutters niet meer in hunne perfoonen of goederen oveclast te doen, maar als andere Burgers te behandelen, nadien zy hunne dwalingen hadden afge. zworen. Indien men dit 'ons toegezonden volledig, egt, naauvvkeurig, onzydig en van een agtenswaardige hand afkomflig berigt, vergelyke met de dag- en weekbladen van dezen tyd, nopens deze gebeurtenisfen, dan zal men daar uit het gewigtig belluit kunnen opmaken, hoe veel ftaat op die papieren, in verhaalen van voorvallende zaken , vooral die. de partyfchappen raaken, te maaken is. Na dit verhaal zullen wy de egte ftukken en Publicatien, die maar even aangevoerd zyn, en die wy om het aaneengefchakeld verhaal yan het voorgemeld Berigt niet te verbreken,, liet hebben willen invlegten, nu laten volgen. In dezer Stads Courant las men de volgende bekendmaking van de Wethouder* fchap. BURGEMEESTERS én SCHEEPENEN der Stad MIDDELBURG, in ervaring zynde gekomen , dat LUCAS V/iN STiiVENINGH, Arthz., Med. Doctor, wonende binnen deze Stad, zich vehem°nt fufpecT heefc gemaakt van te hebben medegewerkt tot het vermeerderen van de oproerige bewegingen, welke zedert gisteren in.  JAARBOEKEN, July, 1787. &S# in deze Stadf zyn ontdaan; Zoo is 't', dat Burgemeesters en 'Scheepenen voótticfétA , by dszen beloven, een PfBraié van Een Duizend Guldens, ten 'behoeven van den genen, die den voornoemden Lucas van Stevètiwgh, levend in handen van de Politie zal wéten óver te leverenzullende des aari!*rtngers Naam des begeerende, worden gedecreteerd. Aaiirh in de W'eth binnen Middelburg den 30 JuLy dezer. ( my pief ent) M. GEENE. £)en 2. July wierdt deze Publicatie afgeM lezen.: BURGEMEESTERS, SCHEEPENEN en RAJJ DEN der S ad MIDDELBURG, (^voelende, dat de ongelukkige bewegingen, zco wei elders in de RepuMyk, als binnen deze Stad occ. ftaan, Maren oorfprong vinden inde verfchillendheid van begrippen bvtr de publyke zaken , en iri het begrip dat de denkenswjs van de Regeering ook daar omtrent ni:t eens zoude zyn, én voorziende, dat, zoo larg hier over geen vt rzekering van het tegendeel gegeven word, de gisting der' gernofd-ren niet verminderen zal, hebben eenparig goedgevonden by dezen aan de gemeente 'bekend te maken, dat Hun Ed. Achtbare z'xh een{t.nitnig, en elk Lid van dezelve voor zich in beC by. onder, K-bben. vereenigd, om voor bun «evoö» ka te vei'daaren: .te Zuilen blyven aankleven de Staat, Stadhoudertyke en Stads Regeer ing\ mee den frmt l'. */Jiadhoudtf, otklecdér/de alle? die VooiiC'.httu e.., Recl-ten, die hem by vórige.Keft? ui .in de jare 1747 en 1:06 Zvo toepend.) al hetwelke Hun Ed. Acbtb. eenparig -e i,' .'.-3 beuid te zyn, ten dflefi tyde'kragtdadig' :ehniS s s s s s a • ji>3-f Min- D?.LBURG<  2040 NIEUWE NEDERLANDSCHE Min- 1 DEL- ) BORG. Publica-1 t'te voor I 4e Stad- i houder/. I Regeer. ■ taven, cn aan die geene , die daar toe behulpzaam villen zyn, de noodige adfiftentie te verleenen. Dat Hun Ed. Achtbare vertrouwen, dat deze /erklaari'ng van hun als Lieden van Eer totgenoe;en van een yder ftrekken.zal, en van die geze» ;ende uitwerking zyn, dat een yder zich voorts til en bedaard zal gedraagen, en zelfs_ het zyne. f»e brengen by dé geen die daar toe niet gezind :yn, om dezelve insgeiyks rot bedaardheid en Kilte aan te maanen.ec daar door den geheeleu ondergang van de Stad, en dus ook van hun, aan wien tans gefproken word, onvermydlyk zoude te weeg brengen. Actum ten Rade der Rad Middelburg den 2. Ufly I7»7- Den 4 July wierdt nog deze Publicatie afgekondigd. BURGEMEESTERS, SCHEEPENEN EN RADEN DER STAD MIDDELBURG, doen te weten; dat de vreugde bedryven tn vrolykheid, waar mede een ieder, het "zy door het opfteeken van Illuminatien, het laaten waaijen van Vlaggen of Linten aan de Pluizen, het fchièten met Geweer of Vuurwerken , als anderzints,zyn genoegen heeft zoeken te kennen te geven, over de onlangs door Ons gearrefteerde Publicatie, tot voordaan van 's Lands gezegende en aloude Conflitutie: (by aldien dezelve langer bleven voortduuren,) niet dan tot nadeel van Onze goede Burgery kunnen ftrekken, cn dezelve buiten ftaat zouden Rellen om zig behoorlyk elk op zyn post te laten vinden, en voor zyn huisgezin op een ordentelyke manier de kost te winnen, en hier in willende voorzien; ZOO IS 'T dat Burgemeefttrm, Scheepenen en Raden voornoemd ; by dezen alle Onze Burgers en Ingezetenen op het ernftigfte vermanen, de voren opgemelde Vreug-  JAARBOEKEN, July, 1787. 1041 Vreugdcbedryven te ftaken, elk zyn beroep als voren te gaan waarnemen , en alzo zyn genoegen en blydfcbap te doen zien, door zulk een be daarde en Rille Levenswyze, die het waare kenmerk draagt van vergenoegdheid over de handel wyze van hunne Regeerit g, van de deeïneeming in hK welzyn hunner Mede ingezetenen. en van de verknogtheid aan de wezendlykfte bélargens van, de Maatl'chappy, van welke zy Leden zyn. Terwyl Wy voorts een iegelyk willen gewaarfchouwd hebben, van zig niet te verft.out.en, om dezen of geenen, toe het plegen van de voorn. Vreugdebedryven op nieuw aan te zetten; veel min aan dezulke, die daar toe onwillig mogten z^n, eenige de minde molestie asn te doen, op pcene dat dezelve als verdoorders der.pubtique rust, andere ten voorbedde ftrengelyk zullen geftraft worden. Jb>n op dat niemand hier van eenige ignorantie moge pretendeeren , zal deze worden gepubliceert en geaffigeert, daar men gewoon is Publicatie en affixie te doen. AtJum ten Raade der Rad Middelburg den 4 1787. (Onderflond) (My Pr aden c) (was getekend) PL. CHANüülON. De Ondergefchrevene by toeval niet tegenwoordig hebbende kunnen zyn, by de Refolutie op heden, door de Ed. Achcb. Heeren Burgemeefters, Scheepenen en Raaden dezer Stad genomen , betrekkelyk de handhaving der rechten van Zyne Doorluchtige Hoogheid, den Heer Prins van Or.ir._e, als Erfdadhouder > Kaptein Ssssss 3 Ge- Middelbrug. Publ. toi rust enz.  Mm- <) tl* püfCp, 20}2 NIEUWE NEDERLANDSCHE Generaal en Admiraal, verklaart zig daar mede Yükqffiea en in allen deele te vereenigen. PAV1D van VISVLIET. De Heer Mr. W. B. van 'din,Santhew . vel, Oud - Burgemeester der ftud-AJordreeht, heeft in de HoUandiche Hidovifehe^Courant.-Nv 93, en andefé dagpapieren, dit berigt doen plaatfen, 't welk de-onzydigheid yoiltrckt van ons vordert orr} te }aaJ> fen. ; r T>e Ondergetekende , met de uiterde bevrcem1T1"'-dingen verontwaardiging in zommiae Nieuwspapiereir-Hezidn hebbende , da men het Puoliok -beert willen raRigeeren; als of bet geval, dac den. zeiven déq 29 Juny deztsjaars,. mee het.jigt van den fléjif vnb-Dongen, in Zeeland, is tejeeaent, éen-gevolg zoude zyn geweest, van eene Wéd-ddofëhap v n /zjeoo, doo. denzelven met eene Ongenoemd Per/oon aangegaan,, om in: de Stede» van Zeeland te vtrfchyncn --, met-.het gemelde jagt, voerende ceri zogenaamde Staaten.Vfaa pngéififdi r^.rtzvnde, dat, hoeweinig waarichyneiykheid er zig opdo dat een man van zyne jaaren-, vergezeld v n cesztlrs Vrouwen Kinderen, tot zulk een de-lle hap, in ftaat /.oude kunnen wmen gereekent, tn hy vertrouwt, dat zy. ne denkwyze daar omtrent al te zeer bekend en gemanifesteerde, er. egter eenige niet verre denkende Menfchen, byzonder in Zeeland, gevonde-, worden, wdke aan zoo een opgeraapte en voizotnen ieugen geloof komen te liaan, zo is het dat de Ondergetekende , .ter overtuiging varai Ie iw gelovigen, en ter. wegneming var. alle beeenk.lykberl, «elke- uic deszelfs dilzwvgcn zou0e kunnen refukecren, by deezen beloofd een prsè-  JAARBOEKEN, July» 17W 2043 oraemie van duizend Guldens te zullen betaalen Jv aan den geenen, welke met valabele, en voor DE b°t Gerecht der ftad Dordrecht genoegaoende be- Bu: wvzen, zal kunnen aancoonen, niet alleen, dat lw die Weddenfchap beeft aangegaan, maar zelfs wanneer in voegen als boven zal kunnen worden beweezen, dat door hem eenig discours gehouden is, waar uit men met grond zoude kunnen en mo|en opmaken , dat van het aangaan van een diergelyke Weddenfchap, eenige fchyn of fchaduwe voor handen is geweest. Voor het overige declareerdde Ondergeteekepde, dat van alle de geinfereerde verhaalen, met betrekking tot het ganfche geval met het jacht.er hem geen met de waarheid meer overeenkomende is voorgekomen, dan dat, 't welk den 16 July, in de Zuidhollandfche Courant gevonde word, en dus, dat al wat door hem met het opzetten van de zogenaamde Staaten Vlag is gefchied . vooreen toevallige en dus geenzins voor een gepraemedjteerde zaak, om eenige aanftoot te geeven, moet gehouden worden. . (was geteekend) Mr. WILLEM BARTHOLOMEUS VAN DEN SANTHEUVEL. Oud Burgemeefter der ftad Dordrecht. Den 9 July wierdt wederom eene Publicatie gedaan, om de goederen, by de plun* dering weg geraakt, op het Stadhuis te brengen, met bedreiging van ftrenge ltrarre voor de geenen, die dezelven mogten verdonkerd hebben. Van wegens de Staten van Zeeland gefchiedde den 12 July deze Publicatie: S s s s s s 4 De [id- > ic.  ao44 NIEUWE NEDERLAND5CHE Mip< DELBURG. Pubh legen gewap. manjch (O* £V Staaten van Zeeland, allen den geenen die x-* deezen zullen zien of hooren leezen , Hilut l doen te weeteu: dat Wy tot gensscReUins van Onze Ingezetenen en om andere goede redenen Oni daartoe moveercnde, hebben goedgevonden te fra-ueeren, geiyk Wy llatueeren by deeze: oat geen gewapende Aianlcnappen, 't zy Burgers , of Milita.ren van buiten deeze Provintie in dezelve zullen mogen trekken, doorpasfeeren, of van de eene Plaats van de Provintie naar de andere zig begeeven, zonder expresfe ordre van Ods of Onze Gecommitteerde Raaden, of op Patent van Zyre Doorlugtige Hootmeiü den Heere Prins van O^nge, als Kapten ÉÊeaaraai dezer Provin. cie, met attaché van Onze Gecommitteerde Radm, op paDue, dac zoouanige Mat'fchappen als Vyaiiden zullen worden behandeld ; en met de magt van het Land tegengegaan. Dat Wy nok verbieden het vervoeren van Kanon, Wapenen, cf eenige Amunirie van Oorlog, zoo binnen als naar en van buiten deeze Provintie, zonder permisfie van het Coliegie ter Admiraliteit alhier reüdeerendc, op pcene van Confiscatie. En eindelyk, dat Wy goedgevonden hebben by Onze Refulutie van heden, het gemelde Coliegie ter A.imiraüteit te audtorifeeren, om op de nakomingede^es,zoo veelmo;»elyk, agt te geven, en ten d.en einde eenige Gewapende Vaartuigen' m dienst te fteil n, tot beveiliging van de Zeegaten en Stroomen dezer Provintie. En op dat niemand eenige onweetenheid zou voorwenden, zal deze alomme worden gepubliceerd en gefingeerd ter plaatfe, daar zulks gewoon js te gefchieden. Aldqs gedaan en gearrefleerd, in 't Hof van Zeeland [e Middelburg, den 12 July 1737.  JAARBOEKEN, July , 1787. 2045 (Onderftond) n Ter Ordonnantie van de Staaten van u Zeeland. (was geltekend) W. A. de BE VEREN. Van wege Gecommitteerde Raden de» zer Provincie, gefchiedde den 18 July deze waarfchouwing. De Gecommitteerde Raaden van Zeeland, allen den geei.en, die deze zullen zien of hooren lezen , Salüt! doen te weten, dat alzoo Wy tot Ons leedwezen zyn geinformeerd dat door eenige kwalykgezinde Lieden binnen het Eiland van Zuidbeveiand, uit eme verkeerden ieverby de tegenswoordige tydsomftandigheden, veelerlei zeer ver. tegaande disorders en oproerigheden zyn gepleegd, tot aanmerkelyk nadeel der goede en viecdzaame Ingezetenen, Zq'j is't: Dac Wy daar in willende voorzien , hebben goedgevonden, ade In en Opgezetenen binnen het voornoemde Bi'and van Zuidbeveland, op het alllerernftigfte te recommaudceien en gelasten, gelyk Wy doen by dezen, om zig te onthouden van alle zamenrotcingen, dreigementenen 't plegen van dadelyk molest aan eenige Perfoonen, Huizen of Goederen, van wie of onder hoedanig voorwendzel zulks ook zoude mogen zyn, mitsgaders om zig in het Generaal te wagten van alles, waar door deopenbaare rust in ceniger manieren zoude kunnen worden geftoord, bevelende een ieder van wat ftaat of conditie hy zy, zig als ftille en vreed/.aame Ingezetenen te gedraagen, en niemand in zyn Perfoon of Goederen te"beleedigen , alies op pcene, dat die zibr, na het doen van deze Onze welmeenende . S. s s s s s 5 en MtD. EL- jrcj.  Middel eüsg. IVaarfik. tege» op. roer em 2046 NIEUWE NEDERLANDSCHE en ernftige Waarlchouwing, aan iccs van al het bovengemelde mogten fchuldi,; maken , als Verftoorders van de openbaare rust, op het rigoureufte en zelfs naar exigentie van zaaken, met de dood zullen worden geftraft. En op dat niemand hier van eenige ignorantie zoude voorwenden , zal deze binnen de Rad Go* . worden gepubliceerd, en aldaar, mitsgaders atomme ten platte Lande in het fi.land van Zuidbeveand, geaffigeerd ter plaatze, daar men gewoon is Publicatie en Affixie te doen. g Aldus gedaan en gearrefteerd ia 't CoHe 9 alle [in- Lr RG. anma' tg tot st enz.  Mr DELDUnC Aan ping rust e 2043 NIEUWE NEDERLANDSCHE ij alle Onze Ingezetenen, welker zorg aan ons is aanbevolen, .tegen alle Violentie, metde mfddé daarom, wanneer men onverhoopt tot dezelve Ka.den wevlugc mogt nemen, elk en een ieS mzoo Mans Vrouwen, als Kinderen, (voorwèlke ^.laatfte de Ouders amfprekelyk zyn) by dezen willen gewaarfchouwd hebben, otn, zoo h? niet als deelgenoot van zoodanige ftraf baare bewegin™ en0?/" ruziën, zig Van ftraac tf£m geven, en daar door zig zelfs te bevryden voor de gevaaren, die hen anderzints, met driehui digen, öngelukkiu te wagten ftaan; Blyvende voorts Onze voorgaande Publieren totVerbod van a |e famenrotungen en geweld volkomen en in haar En op dat niemand hier van eenige Ignorantie •ïÏÏfrH6' J23- ÓSZC W°rdeD geP"t)liceerd en .ngeercI, daar men gewoon is Publicatie en • xie te doen. s^uly"1!^/3^ ^ StadMidde]burg dezen (Onder ftond) My Praifent. (was getekend) PL. CHANGUION. Den 30 July wierdt deze Publicatie der Regeering afgekondigd : T5URGIMEESTERS , SCHEEPENEN EN *-* RAADEN der Stad Middelburg in Zeeland; vernemende, dat 'er buiten de Leden der Schuttery, die op voorleden Vrydag den bekenden Eed hebben geprefteerd, nog eenigen zyn, die door derzelver afwezigheid buiten de Stad, het zelve niet  JAARBOEKEN, -787. hebben kunnen doen , hebben gemeend by de- Mtpv niet heboen v. u. . , maken; dat den voorfz. delleV\TdZ* abfen?£w«£.t zynde Leden, Boae# 30 July 1787. (Ondtrfiond) My Prssfent. getetind) PL. CHANGUION. Omtrend de zaken, rakende den algemeenen Raat der Republiek, is by de Staten dezer Provincie dit befluit genomen. Extract uit het Register der Refolutien der Heeren Staten van Zeeland. den 9 Ju'y -787- Ts goedgevonden en verdaan te aPProbeere° ™ I te laudeeren, het gedrag by de Heeren Ord!nar s Gedeputeerden deezer Provintie ter Gene ral eit gehouden,in het helpen neemen van eeniï Re&tien m de maand Juny jgngggj , en Lciaal van die van den 1 en .0, het Militaire Weezen, verm» s: Hun E de J„nnrlP dezelve aangez en hebben, als alJerneufaamst iëerït, tot behoud van de Conthtutie, en Tan dfn band der Unie, tot bevordering van Set aïgemeen welzyn, en tot fnmkinu der kwaadwillige oogmerken, die tegen het blykbaar Kg vinhet Bondgenoorfchap, en derhal ven ,  =05ö NIEÜWS NEDERLANDSCfIS MiD- ook van deeze ProvinnV „.,;=,. i DEr genVlri. „,,fi ^ I? ' WIerden in het werkr geiteid, zullende hier van bv toev-n,ii ,n burg. Extract Refolutie aan gemeld? HÏreï Gedeputeerden worden kennis gegeten ten ftïï" de met des te meerder grond Mae!ü«Si f °' denzelven voet, als tot nog toe pS'tobbeS' te blyven voortgaan. fe-uudu nebben 3 (onder/Zond) Accordeert met voori?. Register, (was getekend) W. A. OE -BEVERF Op den zelfden 9 July beiloten de Staten dezer Provincie aldus: -E«™# «// *rf M0 andere Provintien, minder wettig zoude, gewor- del-* .. den zvn, en vermits het een abfurditeit zoude BÜUOZVD, twee Souveraine Vergaderingen, m éen en dezelve Provintie, te erkennen, daar uit Ref. notoir volgt, dat de Vergadering, ^lke ondf' mpenf den naam van Staatan van Utrecht befchreeven zaken is, door Hun Hoog Mog. en de Provintien, die derVntt. de eerstgemelde Vergadering voor wettig gehouden hebben, niet kan worden erkend, nog de Gom. misfie op Gedeputeerden uit dezelve kan worden aangenomen; js mitsdien, zonder te treeden 10 het nuishoudelyke van de Provintie van Utrecht, goedgevonden en verdaan, volkomen te approbeeren de conduite der Heeren Ordinaris Gedepuieerden dezer Provintie ter Generaliteit, in het "recufeeren van de nieuwe Gedeputeerden van Utrecht, gelyk Hun Ed. Mog. zulks approbeeren by deezen; en zullen de welgemelde Heeren ordinaire Gedeputeerden verder worden aangefchreveu, ora nevens die van de andere Provintien alle posdrgen aan te wenden , dat dezelve nieuwe • Gedeputeerden uit ee Vergadering van Hun Hoog Mog. worden geweerd, op dat ae verdere Verwarring in het Bondgenootfehap worde gepraïvenieerd f dat Hun Ed. Mog, ook volKomen approbeeren, dat zy Heeren Ordinaris Gedeputeerden, inmiddels onder proteftatie tegen de pretentie der onwettige Gedeputeerden van Utrecht m verwagting van fpee|g redres, ter Vergadering vin Hun Hoog Mog. wederom op de voorkonV.de zaaken hebben geadvifeerd, en wyders dezelve amftorifeeren, om wanneer de Conclufie by meerderheid tegen hun Advys roet deStem der vooir.oemdn onwettige Gedeputeerden wierd opgemaakt, alle hunne pogingenaamewanden zoo by den Raad van Staate, als daar het verder van vrugt zal zyn, ten einde zodanige Conclufie voor geen wettige Refolutie van Hun Hoog Mog. worde gehouden, ^  *pj« NIEUWE NEDERLANDSCHE Mid- En is wyders. hop jWP u . • Brac. beurlyke gevalle» van eefbePaakl? in*,?..3 r gevoorzen. en 7u!le Jnihutïie te ReR Heeren .noe? wor^^^ ,7" **^e de intentie, d-or deezePrlZrT ' b,yv,ende bV zaken den geleeenheden gemanifn}!l T °P °?derfchei- OOMen, de Unie wierd UXen nf ™ u^' Leden, * anfer'e aS^£^ï^^ Heeren Gedeputeerden deezer Provintie al^ dan zullen moeten protelteeren. teven J» 1. J vaa eewpfd rnr»o» ' gD zu|ke daaden va» geweid, en referveeren aan Hun Ed JVJojr om,n gemeenfehap met de andere pTo^iSn' die zig aan de L nie blvven hn.Xn J'°v"u,en» maatregelen in 't wal teftdlen °A ZOodf^ ring van alle vioientie •■fieï^^'g worden. Uat ondertusfchen zy GtdepuS in de- è,ev(n, aaar t bthoord, naar tx eentie van nm ft.rd,gneden, en met den Raad vSsaate inoe* den3  JAARBOEKEN, ^«/y, 1787. ^3 Üen, om de regtenvan het Bondgenootfchap,met alle vigeur en nadruk te vindiceeren. i Zullende Extract, dezer Refolutie aan meerge 1 hielde Heeren Ordinaire Gedeputeerden deezer Provintie ter Generaliteit, tot hun informatie en narigt worden gezonden. Vervolgens by refumtie > zynde gedelibereerd op de Misfive van den Raad ; van Staate der Vereenigde Nederlanden, aan de < Heeren Staaten dezer Provintie, gefchreeven den 17 juny jongstleden, den 32 daar aan volgende, alhier ingekomen, en houdende deredenen, wairöm de Raad van Staate, niet had gedefereerd aan de Prjetenie Refolutie va* Hun Hoog Mog. van dé 15 daar te voren, met de Stem der nieuwe Vtrechtfche Gedeputeerden genomen; om in te trekken alle onlangs genomen Refolutien betrekkelyk tot de Troupes ter Repartitie van Holland flaande; is goedgevonden en verdaan, dat dezelve Misfive ten lpoédigden zal worden beantwoord en de Kaad van Staate daar by bedanKt voor deszelfs betoonden yver en ftandvastigheid inhetbewaaren der Regten van het Bondgenootfchap, met verzoek om daar in te continueere'n, eft verzekering dat deze Provintie niet zal nalaaten de loffelyke bogingen van den Raad eenigzints zoo veel in haar vermogen is, te fecondceren, Accordeert met voorfz. Register. De Heeren Staten dezer Provincie hebben den 16 July aan den Prins Erfstadhouder dezen brief gefchreven. DOOKLUGTIG, HOOGGEBOREN VORST EN HEER! Uit eene Misfive van Uwe Doorlugtige Hoogheid, van den 29 laatstleden, en nader uic een* Misfive van Haare Kouinglyke Hoogheid, van den 2 dezer,vernomen hebbende,dat hoogstTttttt de- Mid» )elurg» Ref* 'opens aken kr Ünie  MlD> DIÏLBURC. Brief van Zt land at 7. DHoogh. De «054 NIEUWE NEDERLANDSCHE dezelve op haare reize van Nymegen nt&r'sHage door een party gewapende Manfchappen,uit naam der Heeren Gecommitteerden van de Heeren Staten van Holland was opgehouden, en eenigen tvd in eene naauwe detentie bewaard, Zyn wy zeer t- gevoelig aangedaan geweesc over deze infulte • :«en het was ons byzonder welgevallig, dat onze Gedeputeerden ter Generaliteit, met die van Gelderland, Utrecht en Friesland hebben medegewerkt, om dekragtigfte en geïtereerde inftantien by hooggemelde Heeren Staaten van Holland over deeze zaak te doen. Wy hebben ook by onze Refolutie van heden welgemelde onze Gedeputeerden aangefchreven' om zonder ophouden te continueereu in derzelver pogingen, ten einde dit voorgevallene op eene convenable wyze te doen repareeren, en aan Haare Koninglyke Hoogheid eene behoorlyke fa. tisfactie te doen erlangen. iïw mede DOORLUGTIG, HOOGGEBOREN VORST EN HEER! . Zullen wy God Almagtig bidden, Uwe Hoog. heid lange Jaaren by gewenschte Lyfsgezondheid en vermeerdering van allen Vorflelyken weldand en eere te willen behouden ! In 't Hof van Zeeland te Middelburg den 16 July 1787. s Uwe Hoogheids goede Vrienden DE STAATEN VAN ZEELAND, Ter Ordonnantie van dezelve. (was getekend) W. A. DE BEVEREN.  JAARBOEKEN, July, 1787. 2055 De brief aan Mevrouw de Prinfes van Oranje j was aldus ingerigt. DOORLUGTIGSTE, KONINGL VKE PRiNCESSE EN VROUWE! f Tit de Misfive, welke Uwe Koninglyke Hoog ^ heid aan ons heeft gelieven te adresfeeren , uit Nymegen den 2 dezer, omftandig geïnformeerd zynde van de zoo onaangename als onwaardige ontmoeting, aan Uwe Koninglyke Hoogheid be« jegend, op hoogstderzelver voorgenomen reize naar 'sHage, hebben wy ons niet genoeg kunnen verw/y» 1787' 2059 en uit hoofde van het Traöaat, ten jaare 1785 ï met die Mogendheid geflooten boven de byzon- di dere betrekkingen, die het voorfz. Hof met Hun Bi Hoog Mog. ten opzigte van Zyne AllercnustelykRe Majefteit gemeen heeft. *< Dat Hun Ed. Mog. daarom begrypen, dat al- Z vorens by Hun Hoog, Mog. finaal te refolvee- nt ren op den voorflag door de Provincie van Hol- M land ter Generaliteit gedaan tot het inroepen v* der Mediatie van Frankryk, behoorde gedeci- 2' deerd te zyn, of de Provinciën tusfehen welke de ongelukkige disfenfien plaats hebben, op eeenerhandeCoDftitutioneele wyze zyn te vereenigen, en dienvolgers geen andere wegepenftaac, dan de intercesfie van Buitenlandfche Mogendheden te verzoeken; en dat in dien gevalle Hun Edel Mog. van oordeel zyn , dat de bovengemelde voorflag diende te worden geampheert met' het doen van gelyktydig verzoek aan de Hoven van Weenen, Londen en Berlyn , ten fine voorfz., wordende voorfz. Ordinaris Gedeputeerden by dezen wyders geauthorileerd hier van aan Hun Hoog Mog. ouverture te doen; met bygevoegd declaratoir, dat Hun Ld. Mog. op dezen en geen anderen voet, tot de geproponeerde Mediatie zullen concurreeren en by ontlteutenisfe van dien onaanfpreekelyk willen gehouden worden voor de eerdere gevolgen, welke uit de voortduuring der fubfifteerende omftandigheden noodwendig moeten proflueeren. In dezer Rads Courant van den ai July las men het navolgend artykel. 17 en Perfoon in deze Stad woonagtig , laatstle& den Zaturdag den 14 dezer, te Givet,, en op andere plaatzen in Frankryk geweest zynde, berigt, dat noch te Givet, noch op eecige andere Pllatzen, men van geen marcheeren van RegtTttttt4 n*"- Iid- IÉ* rc. 1 ef. van '.eland pens de 'ediatie n -anb.  MlD' PEL. BURG. 9o5o NIEUWE NEDERLANDSCHE menten weet; veel minder, dat van de naamen der Kegimenten, welken reeds by elkander zouden zyn; dat te Gmi, als mede tcMaubeuge, Rocroy, Fumay &c. alles (lil, en in die plaatfen niets meer dan gewoone bezetting was. 2 I ERIKZEE. Deze Stad heeft ter Vergaderinge der Staten verklaard, met de andere Leden te willen medewerken tot de herftelling der rust m deze Provincie, maarteffens verzogt da Admiraliteit te magtigen, tot afgifte van zo veel oorlogsbehoeften als nodig is, om hunne Stad tegen allen aanval van buiten te beveiligen. Hier op is by de Staten befloten, by eenen beredeneerden brief, door den Raadpenfionaris te laaten antwoorden: „ dat de „ Leden met genoegen gezien hebben, dat „ de Regeering met hun wilde concurree„ ren tot coniervatie van de rust, maar cef„ fens ook ernftig te adhorteeren tot dezel„ ve declaratie, die by de andere Steden ,, door de Regenten gedaan was, om na- mentlyk by deConftitutie,zo als in 1747 „ bepaald, en 17Ó6 gerenoveerd was, zig „ te willen houden, en als nog met de af„ zending van Ammunitie te fupercedee„ ren." ■ In deze Stad was beiloten, de Publicatie tot handhaving van de Rechten van den Stadhouder, even als in andere Steden, te doen af kondigen. Dog naderhand aarzelde men areder, fchoon alomme in het Eiland de Prin-  JAARBOEKEN, >/j», 1787- s°* Prinfevlaggen van de torens waaijen. Het Genootfchap heeft hier de Burgery ontwapend, en belet nog de Meerderheid der Regeering tot de gevoelens der andere Steden toe te treden. G O E s. Den 12 July wierdt hier afgelezen deze Publicatie: BURGEMEESTERS EN RAADEN, REGEERDERS der dad Goes, hebben noodig eeoordeeld in deze conjuncture van tyden , aan de Gemeente bekend te maakeu, dat de Heeren Pieter Osfewarde P. Z. , Mr. Wilhelmus Christianus de Crane, Petrus Alexander Boreel de Maureenaulten Johan Hendrik Bverdyk , welke meenen in verdenk.ng te zyn , als of Zy over de Publyke Zaaken en over de üenkenswysover de Kegeering 't met de overige Leden van Hun Ed. Achtbaare tiet eens zyn; op heden in den Raad, daar toe extraordinair en op den Eed geconvoceerd, onbewimpeld , als Lieden van Eer en met de plegtiefte verzekeringen voor Hun gevoelen hebben verklaard: te zullen blyven aankleeven, helpen handhaven de Staats, Stadhouderlyke en Stads licpeering, met den Prins Erfftadhouder, bekleedende llle die Voonegten en Rechten , die Zyn Hoogheid by voorige Refolutien in de paren I7i7 e& 1766 zvn opgedraagen. Vertrouwende Hun Edele Achtbaare. dat deeze Verklaaring, met welk Hun Ed. Achtbaare genoegen hebben genomen, ook die gezegende uitweFking zal hebben, dat gemelde Heeren zullen blyven ondervinden de toegenegenheid, agting en eerbied van alle Burgers en Ingezetenen zonder dnderfcheid, even gelyk de overige Leden van Tttttt 5 dg Zierik- zee.  «062 NIEUWE NEDERLANDSCHE Coes. de Raad daar van de overtuigende blyken hebben,op dat alzoo de rust, eendragt en eensgezindheid binnen deze Stad,onder den Godlyke Zegen,raasworden bevorderd en bevestigd. En op dat niemand hier van onwetenheid zoude nebben, zal deze worden gepubliceerd, met den druk tremeen gemaakt en allomme geaffigeerd Actum in den Raad der ftad Goes, den 12 July 1787. * (pnderüaat) My Prefent, (En is geteekend) A. W. van CiTTERS. Ondertusfchen hebben in het Land van ter Goes verregaande plunderingen plaats gehad. Vlissingen. Wat hier by gelegenheid van een Jagt van Dordrecht is voorgevallen, is reeds in het verflag hier voren onder Middelburg medegedeeld. Z. bl. 2026 en volgg. Hierwierdt eene Publicatie gedaan, dat, indien eenige misleide of baatzugtige perfonen, eenige overlast of geweld aan perfonen of goederen zouden aandoen, zulks met kragt van wapenen ten fterkfte zou worden tegengegaan: wordende een iegelyk gewaarfchouwd,zig van de kwaadwilligen af te zonderen, ten einde in geen gevaar te komen. De meeste Leden der Regeeringe hier der Nieuwftaatsgezindheid zynde toegedaan, waren bedugt voor een bezoek van het gemeen  JAARBOEKEN, >/y, 1787- 2063 meen van Middelburg, en deeden dus maan-V dag morgen den 2 July de Poorten fluiten, c en het gefchut op de Wallen brengen, cn met druiventrosfen laaden. Dog de Krygsraad, door de Burgery onderfteund, eischte dat de Magiftraat zig by de Publicatie zoïi voegen, en verklaaren, aan de Oude Staatsgefteldheid te willen getrouw blyven , in de zelfde bewoordingen, als te Middelburg. Zv dwongen zelfs de Regenten, die de Rukken kanon op de Wallen hadden doen brengen, dezelven in eigen perfoon daar van •weder af te haaien, en op de gewoone bergplaats te brengen. De Oranjevlaggen wierden daar op, op Toren en Raadhuis geplant. Ook is het Genootfchap ontwapend, en aan het zelve zyn zyne geweeren en kanon ontnomen,en eenige Leden genoodzaakt, God en de Juftitie om vergiffenis te bidden: een voornaam Lid van dat Genootfchap is fchreilings op een Ruk kanon gezet, en alzo de Stad door omgeleid. Te Westkapellezyn twee huizen geplunderd en aan 13 de glazen ingeflagen. Zo aldaar als op alle andere Dorpen waaijen de Oranjevlaggen van de Torens, en niemant verfchynt zonder Oranje in 't publiek. T H O L E N. Deze Stad heeft zig gevoegd by de andere Steden dezer Provincie, om de Oude Staats- ge- LISSIK". liN.  TilOL acoM NIEÜWE NEDERLANDSCHE E-Ngefteldheid en de Gerechtigheden van den Prinfe Stadhouder te handhaven. Den 28 July des avonds ten 9 uuren kwam eene postboden van den Heer van Gaaszvyk, Heer van Poortvliet, om van dezer Stads Regeering ten fpoedigften hulp te verzoeken aangezien een zeer talryke bende Boeren uit 6t. Maartensdyk, Stavenisieen Scherpenisle m aantogt was, om hem, zo hy vreesde, te plunderen, uit hoofde dat hy, Heer van Poortvliet, onder zyne Jurisdictie niet goed vondt toa te Raan, dat eenige LiediesZangfters, met Oranjelinten en ftrikken vercierd, zogenaamde Princeliedjes opzongen en uitventten. ° Op die tyding vergaderde de Weth, en er wierdt beiloten, den Commandant van de Militie, den Majoor van den Santheuvel te gelasten, één Officier, twee Sergeanten en de nodige manfchap naar Poortvliet te zenden, met fchriftelyken last, om den Heer van Gaasivyk en verdere Inwooners te°-en allen moedwil te beveiligen, en des noods geweld met geweld te keeren. Omtrend half elf uuren wierdt de Ouder landfche Poort geopend , en het voorfz. Detachement, uit 20 Gemeenen beftaande, uitgelaaten. Omtrend 30 Burgers, vreezende dat deze voorzorge, ter afkeering van het gedreigde geweld, niet genoegzaam zyn mogte, tragtten mede buiten de Poort te komen om deze togt te onderReunen; dog zy wier' den,  J A A R B 0'E K E N, >Vy, 1787- «065 den door den Onder-Majoor Ugert afgewe-T yen, en aangeraden zig binnen de Stad te bonden. Alfes is in rust gebleven en men heeft'van geen plunderen of geweld tegen den Heer van Poortvliet vernomen. V e e r e. Ook hier begonnen tusfehen den ï en s Tulv de opfchuddingen. De Regeering forak met den Bevelhebber van de Krygsbezetdno- af, om by het eerfte ontvonken van geweld, die geenen, die voor zogenaamde Patriotten bekend ftonden; in bewaaring te nemen , en in veiligheid in de hoofdwagt te b engen, tot dat de opfchuddingen zouden gedempt zyn. Dit wierdt zeer gelukkiglyk volbraat. Twee Leden van Regeering en drie Burgers hebben eenigen overlast geleden eer zv de hoofdwagt konden bereiken. Aan' een huis zyn eenige glazen ingefmeten. De Magiftraat verfcheen op de puije van net Stadhuis, bezwoei daar, op nieuw, hoofd voor hoofd, zo wel de Nieuw-als OudRaatsgezinden, de Oude Staatsgefteldheid. Dit zelfde gefchiedde door de Burgers, van beide de partyen. De Oranjevlag wierdt van de Toren en van de Kerk uitgeftoken, en alles bleef Ril en rustig. ilOLEEJ  *>55 NIEUWE NEDERLANDSCHE U T R E C H T. Utrecht. Hwde gelegerd in tenten' vLltrllJX^ van rondsom, en uit andere ProvinSS fen men het Kamp bezigtisen H^r 'f0Domtoren is een Te^'p^P^n weike men al de bewegingen vwZ'J00* ten duidelyfcfte kan belSn &KmP zeker klein geld wordt eenen^elvfee" laten om dezen toren te hfHimm. "egegezip van hé, ZeyZ'L^p te dagelyks toe, en w erdt eeds onf^™ Ie drie e„ &^Sfi3  JAARBOEKEN, Juty, i7«7* 2o6' £1 ^horende aan Hunner Ed. Mog. Conven- TJb*°^° *™worden verpacht; Zo is t,xrecht dat Wy.inge^ en tfJ weten: puhU dat de Verpachtingen u v alhief ?tó «Reo wSde?gedaan, en dat alle an- ^ ■iwLS» van voorfz. 2fc™/«>, als ^*«rr- f 2«f2ae"s, door wie het ook zy, mogten /M ifr/ien zullen zyn nul en van onworden ^inomen, » deD als nie|. Wa^' rne datgevolg, dat zo welde pretenfe Iren zuUen zyn aanfpnkelyk voor het nadeel, £ welke aan voorfz. «Conventen door zodanige 5£s dan binnen Utrecht, en alzulks onwettig S£r^ïSeVerpachtinBeD«oode kunnen wor. dCEn oïSlernand hiervan eenige ignorantie pretendeere, zal deze worden gepubliceerd en geaflógee-d naar behoren. Gedaan te Utrecht, den 3 July I7»7- (ww geparapheerf) B. GRAVE VAN BOETZELAAR, vt. (onder flond) Ter Ordonnantie van welgemelde Heeren Gedeputeerden. (ww getekend) Abf Secr. H, H. WESSELING.' En den 4 July n0§ eene Publicatie, ter vernietiging van 't Regiment van van Eferfi«! en oprichting van een ander Regiment, onder den Generaal Major van der Borcb.  UT&éch V"'.rniei ging va t Re gin van van Effeten * 2068 NIEUWE NEDERLANDSCfJE T}e STAATEN van den Lande van UTRECHT., r. alzo Ons niet minder de billyke beaeertens en verlangens Onzer goede en getrouwe In - en Od/-gezeetenen ter harten gaan, als de zorge tot ben yflWrfn. bevordering van hunner aller vvelzyn , !. Z.UU 16 1., dat wy uit aanmerkinge van hec algemeenongenoegen over hec geftorte Burgerbloed , in den Vyanolyke Aanval van de 9 Mey dezes Jaars, op een Detachement Burgers der Stad Utrecht, marcheerende naar Vreeswyk, door hec grootde gedeelce van 't Regiment van den Co. lonel Graave van Efferen gedaan, denzelven Co lonel benevens zyn geheel Regiment easfeeren " gelyk Wy hem met het zelve casieeren by deezen' houdende hem en zyn Regiment, als nooit in dienst van den Lande te zyn geweest. Met dien verdande nogthans, dat zódanige Opveren, Onder Officieren en Gerneene Manfchap. yen, als tot voorgemeld Regiment hebben berioord, en voorden \6den deezer lopende maand July zich aangeeven om te dienen, jn 't nieuwe Frovmciaale Kegitnerit van den Generaal-Maior VAN ULR BÜKCH, zullen worden geplaagblyvende voor 'c overige het geftatneerde by Ons Placaat van den 15de* der vorige maand %»i in volle kragt en waarde. J En op dat niemand hier van eenige ignorantie pretendecre, zal deeze worden gepubhceerc en geaffigeerd naar behoren. Aldus gedaan te UTRECHT,*» 4 July nM, (was geparapheerd) , G. M. TAETS VAN AMERONGEN. vt. (onder flond) Ter Ordonnantie van myne voornoemde Heeren de Si'ATENAbf. SecretariQ (was getekend) H. H. WESSELING. Gezw. Klerk.  JAARBOEKEN, july, 1787. 10$ Èn eindelyk een verbod van toevoer naar iZeyst of Amersfoort* De GEDEPUTEERDEN van de STATEN, 's Lands van UTRECHT, doen te wcten: alzo geïnformeerd zyn, datfommige baatzuchtige Menfchen zich niec ontzien van allerhande Leevensmiddelen, ten diende van de Vyanden, uit te voeren, ZO Is» T, dat Wy , in gevolge van de authorifatie ter befchryvinger.op Ons verleend, verbieden zo als verboden word by deeze, dac Van nu af aan niemand eenigerhande Eetwaaren, hoe genaamd, noch eenige Gebrande Wyneh of Gedistilleerde Wvteren th andere Dranken , als Wyn, Sier ef van wac a*rt die ook zyn, of Van waar die ook komen, zal mo^en brengen of voeren, baar Zeist, Amersfoort, of verder naar eenige andere Plaatfen in 't Over - Qjiai tier en Eemiand, op pcene, dat niet alleen aue zodanige Eetwaaren-, Gebrande Wynen of Gedistilleerde Wateren. Wynen Bieren e-n andere Dranken, benevens Wagens , Karren i Paarden en ander Fdar- of Rytuig, waar mede de uitvoeringe is gefchied, zuilen verbeurd xyn, maar dat daar boven de overtreders van deeze Onze beveelen zuilen vervallen in eene boeta van HÓNDERD ZILVEREN DüCATONS , geheel ten behoeve van den geenen, die de aan* naaling 2al hebben gedaan. En op dat niemand hier van eenige ignorantiè pretendere, zal deeze worden gepubliceert en geaffigeerd naar behooren Aldus gedaan te UTRECHT, den 4 July 178^. (was geparapheerd) B. GRAVE VAN BOETZELAAR. vt. (onderflond) Ter Ordonnantie Van Welgemelde HEEREN GEDEPUTEERDEN. Abf. Secretarie* (was ge teekend) H. H. WESSELING Gezw. Klerk, Vv v v v v De TRECHTs Verbod van toevoer naaf Zeyst en Amersf,  2o7o NIEOWE NEDERLANDSCHE U- ÏRECH De Heeren Staten dezer Provincie heb' ben _ verfcheide plaatzen begeven voorOfficieren van hogeren en minderen rang in het nieuw aan te werven Regiment van den Heer Generaal van der Borcb. Onder de begunftigden als Kapteinen in dat Regiment zyn, de Burger-Majoor by het eerde Burger-Regiment, de Meer P. P. j. Ondaatje, en de voor de Vroedfchapsplaats dezer Stad bedankt hebbende Heer van Mansvelt. Ook is de Heer Roekus, Lieutenant by het Regiment van Someriatten. maar door de Algemeene Staten buiten dienst gefteld , tot Lieutenant aangefteid. Het Genootfchap van Stichts Loenen en de Nieuwerftuis, zal binnen weinige dagen door Heeren Gedeputeerden, op authorifatie van Hunne £d. Mog. bevestigd worden. Ook is amhorifatie verleend, om by wyze van leening zo veel geweeren uit 's Lands Magazyn af te geven, als tot het nieuw aan te werven Regiment van den Heer van der Borcb zullen vereischt worden, tot zo lange dat het zelve van zyne eigen geweeren zal voorzien zyn. De Heeren Staten binnen deze Stad vergaderd , hebben den Predikanten ten platten Lande aangefchreven, in hunne openbare Gebeden, alleen der nieuwen Staten te gedenken, zonder de bevelen der Sraten te Amersfoort vergaderd, in het minfte meer op  • 'JAARBOEKEN, July, 1787» so?* cp te volgen. Dit brengt veele Keikenleeraars in de uiterfte verlegenheid. Zo ^dra 1 hier de tyding was aangekomen, dat de Stad Wyk by 'Duurftede door Krygsvolk, op last van de Staten 'sLands van Utrecht, thands te Amersfoort vergaderende, was ingenomen ; en eenige voorname hoofden van de hervorming en aanvoerders der gebeurtenisfen in die Stad, in bewaaring genomen; liet men hier aan eenige nabeftaanden van de Staatsleden te Amersfoort, die nog hier in de Stad waren, als aan de Oudraden De Joncbeere en Voet, aan Mevrouw van Nyveldt en hare üogters, aan den Secretaris van den Leckendyk Fan Muyden , en deszelfs Huisvrouw en Kinderen, aan de Dogter en Kleindogcers van den af gezetten Burgemeester Verbeek, enz. huisar* rest aanzeggen, en plaaüte wagten voof hunne deuren, ten einde aan hen,by wedervergelding, te verhaalen, al wat tegen de gemelde gevangene hoofden te Wyk zotl zyn ondernomen* Dén 6 July is aan het Comptoir van derï Ontvanger Voet een Staten-Ordonnantie van tweemaal honderd duizend guldens, by wyze van executie, afgehaald, en in het Comptoir van den Ontvanger Vi>fcher overgebragt. Den 7 July des nachrs, na het (luiten der Poorten, wierdt aan alle de hier Guarnifoeni houdende Corpfen en de Stads* Schateer/, door den Opperbevelhebber , Rhyngrave van Saint, metgoedvinden van het Defenüevvezen, Vvvvvvs W*C ü.  flo7* NIED WE NEDERLANDSCHE Anillery, 0p de Neude in de wapenen! kwam en omtrend u Buren de WkTeTroïï H v St by verrasfi"g * ontrusten, en de Voorposten te verftrooijen. Een ZOnder iets a"ders te hebben S^ffi,^weteyden een enkel Den 9 July is hier deze Publicatie van Burgemeesteren en Vroedfchap B°ive?f4^eMjTd-fth>p der Stad ^ Re afgryzen moeten vervullen , en zfch S £ zonder reden bekommerende over het T or vin honnegevange Medebroeders binnen de Stad litï mislie der Officieren uit deezer Stads Stads Schut- tery,.  JAARBOEKEN, Sfuly* 1787. 1073 tery, en met inhceOe van de Refolutie van de Vroedfchap, op den 13 September des voarlee-i •den Jaars genomen , goedgevonden en verftaan , dat Niemand van de fieremoveerde Raaden of eenige Staats-Leden, die zich tegens het Welzyn v van Stad en Burgery hebben aangekant, ofte van ê derzelver Farnilien , Huisgenoten en Bédfeócttos v zich buiten deeze Stad zal mogen begeeven, zonder expresfe fcnriftelyke permisfie van den Heer Gouverneur, zullende by overtreeding van dien terftond worden gearresteerd en in verzekering genomen. Aldus by de Vroedfchap der Stad Utrecht gearresteerd den y July 1787 , en (more fol'tto) van den Stadnuize gepubliceerd op den 10 July 1787. In kennisfe van my. J. VV. DE REUVER. De ftad Harderwyk, door Krygsvolk. op last der Staten van Gelderland bezet zynde, hebben veele Leden van 't Genootfchap van Wapenhandel aldaar, bedoren, om zig onder bevel van den Heere Mr. J. Gelderman, herwaards te begeven, om deze Stad te helpen verdeedigen:gelyk zy dan ook hier zyn aangekomen. Op bekomene tydingen van vyandlyke aan-" naderingen, was den 9 July des avonds, en een gedeelte van den nagt,tot het aankomen van den dag, hier alles onder de wapenen, en elk op zyn aangewezen post, dug het bleek wel haast, dat die gerugten al te ruimfchoots en voorbarig waren. yvvvw 3 By U RECHT. Verbod an de 'tad te 'X laten.»  ü TRle Puhlu tegens Slieten S074 NIEUWE NEDERLANDSCHE HTAoilleidam is beiloten, om herwaards ter hulp te zenaen., 10 man uit elk der 60 Compagnien van de Schuttery , en dus een Corps van 600 man j welke nieuwe verlterking men hier alle oogenblikken te gemoet ziet. A Jrfu ComPaSnj™ van het Regiment van Amfteldam zyn den 9 July des" namiddag van hier, ter verfterkinge der bezetting aan de Vaart, uitgetogen. Den 10 July gefchiedde deze Publicatie 5 :.S^0FTt\ BÜRGEMEESTERRN en die van ^ den GERECHTE der Stad UTRECHT* in ervaring* gekomen zynde, dat, niet tegenftaande iterative Pubiicatien, deezen aanga ,nde, caan , veele, zoo Schutters, Auxuizhen en Kanmnmert , als Militairen, Inwmderbeii by het aflosfen der. Posten , zich onderdaan langs de publieke Straaten te fchièten, 1 ebben goedgevonden opfp^^leau.h.-nlat^van de Ed. Grolt Ach . ^Heeren BURGEMESSTERENen VROED. SCoAP deezer Stad, tlJen e, een i gekk in \ gemeen , en m 't panici-üer alle van de Wachten komende Schutters, Auxiliairen, Kannonniersll Militairen by dee^e wel fcherpelyk te verbieden eenige bnaphaanen. Piftoolen of ander Schietet- rm S u 01- eene boeten va» HONDER O GULDEN, by ieder Contraventcur, voor de eerfte reize, te verbeuren, de eene Helfte ten behoeve van den Heere Hoofd Officier deezer ^'neD dC a = dere HeIfce ten bt-h*eve van den geenen, Cle den aanbreng of verboetinge zal hebben gedaan en, by volgende reize, op arbitraire Cprreffie, en zullen de onvermogende Cpn-  JAARBOEKEN, July, l&J* 2075 Ccntraventeurs. raar cxigentie van zaaken, in allen gevalle wel fchèrpelyk aan den Lyve wor-1 den seftraft. en, ten opzichte van de pecuftie/Cge boeten, de Ouders voor hunne Kinderenden oe V oogden voor hunne Pupillen moeten ingaan en beiaien. • , .. En op dat niemand hier van onkundig zy, zd deeze afgekondigd, gedrukt en aangeplakt worden, naar behoren. . , , x (/« kennisje van my) J. HINLOOPEN. Aldus gepubliceerd van den Siadhuize, (more folito) by my ondergefchreven Deurwaarder , den 10 July 178;. P. VAN SCHOONHOVEN. De Heeren Staten gaan hier fieeds voort met vergaderen, raadplegen, en bevelen uit te vaardigen. Een opmerkelyk befiuit is, dat geen,"waar by Zy den Stadhouder aanfchryven, zig met het Krygsvolk tuiten de Provincie te begeven. Ook is ingekomen een brief van den Franfchen Gezant, denMarkgraave De Ferac, inhoudende, dat het berigt der vermeestering van VVyk naar zyn Hof verzonden was. De Vroedfchap dezer Stad heeft den 9 July aan den Kerkenraad der Nederdintiche Gereformeerde Kerke alhier een Refolutie doen toekomen, tegen den vooitgang der verandering van denzelven Keikenraad , waar toe den voorgaande Zondag de eerde voorftclling was gedaan, en zulks by Vvvvvv 4 voor- U- ■RECHT  2o7S NIEUWE NEDERLANDSCHB >Wmr.™?rmad> tot dat ds Vroedfchap op het rapport van eene op die zaak benoemde Col miste nader zou hebben voorzien. De «. Keïken'raat 'o T** Lede« vBn dm jyerzenrsad Oudftaatsgezinden zyn en ?°lLmQlml zod^S^ tot nieuwe^ Leden de men dat de Kerkenleeraar Blank hier in met hadt Ril gezeten, maar ^LtZ 5efKedrkenr?S0rting ^ de Vffluid2ü£ jieS>Kerkenraads aangepreekr. Den 14 Tif. Jy is by eene nadere refolutie verbode. en Se PaZ T? dW Heeren en ^/tf als Leden van denKerkennnri behoudende zig de Raad het regt van noj daar "o ^ flKer!-«taadTefloof üaar op, de geheele aflezing van de na Se Ledenenrrlyrnde en W vU" rene lieden na te laten, en den 17 Tulv IVrlkn Tf W°ve Ve?aderin* «5ö * voorzien. Li deze Vergadering hebben da Ouderling Muller en de Diaken 1)7 £w bedankc; en drie andere Leden gevraagd vooraf te mogen weten, of de Reien 1iets tegen hen hadt. «-egetnng p?VHerfrren Gec°mmitteerden van Hun Lrwaard, 'Ji^ de? 13 Jülv ce« keer ïf d ï gedaan: en by die gelegenheid de welke toen op de Neude ïeho„ den. wierdt, by gewoonS. Hun Ed.bMog. Utm$t den Rhyngrave van Salm. Vol-  JAARBOEKEN, July. iffi. ™77 Volgens ingekomene tyding, hebben 80 man Gelderfche Militie zig te Dalem, een r Dorp digt by Gorinchem, geporteerd. De «weldadigheden tegen die geenen, die niet voor het Nieuwftaatsgeftel zyn, barften nu en dan uit, als tegen den Aanfpreker of Bidder Palland, den Schoolmeester van Gorcum, op wien gefchoten is, dog zonder treffen. Verfcheiden huizen zyn de elazen ingeflagen; en in dezer btads Courant is gefchreven, dat zulks uit weerwraak gefchiedde, wegens de gewelddadigheden in Gelderland en elders. Den 16 July is van hier uitgetrokken het Schiedamfche Burger Detachement, naar Gorinchem, en den 15 het Corps van Zaandam naar de Nieuwerlluis. Daar tegen is ingekomen een Corps van 650 man Burgers uit Amfteldam, en nog omtrend 50 man van het Genootfchap van Kool, onder Rotterdam liggende. Ook zyn hier honderd man van Zaandam aangekomen, en 25 Recruten, voor het Regiment te Amfteldam geworven wordende. Den 17 July zyn 560 man uit de Burger Compagnien der ftad Amfteldam hier ingetrokken. Den 17 July zyn op bevel van de Staten, de overige penningen aan 't Comptoir van den Ontvanger Voet, welke men gist, wel driemaal honderd duizend guldens te bedragen, verze* Vvvvvv 5 kerd, U- 8. ECHT  u -2073 NIEUWE NEDERLANOSCHE kerd, en na 't Comptoir van den Keer Visrfcber overgebragt. Ook zyn de Comptoiren van _ de Heeren Kien en Woértman in verzekering genomen, alwaar niet min aanmerkelyke fommen berusten. Z. bl. 2080. De Heeren Staten dezer Provincie vergaderden wederom den 18 July. By Hunne Ed. Mog. zyn aangedeld in het nieuw op te regten Regiment van den Generaal van der Borcb, tot Majoor met een Compagnie, de Heer A. Ribbers, en tot Kapceinen. de Heeren .?. P. de Joncbeere, J. L. Rot kin en G. H. Sluisken, tot Kapteins Commandanten by de twee Jager-Compagnien Pb, Scheurer en Jac. Kehr. De Heeren Gede» puteerden zyn gematigd, om de voorgedragene Officieren aan te dellen, en dezelve met de bovendaande in den Eed te nemen. Den 18 July wierdt dit navolgende afgekondigd ; CCHOUT, BURGEMEES'1 EREN en die vin ^ den GERECHTE der Stad UTXECHT, met bet hoogde misnoegen vernomen hebbende, d:c niette2;enHaarde de herhaalde ernftige Publicatien en wel inzonderheid de publicatie , by deze Ed. Achtb Ger elite in dato den 25 Ott 1786 gearreUecrd, waarby uitd.ukkelyk het pleegen van eenigen dwang, geweld of andere infolentien aan ieimnds perzoon, of deszelfs Huis, en Goederen word gemterdiceerd , voor weinige da^en , eenige kwaadwillige menfehen zich niet ontzien hebben, om, zoo met het iuflaan van glazen als andere verfcheidene baldadigheden aan Huizen van Burgers en lagezeetenen binnen deeze dad cn Vrv- heid  JAARBOEKEN, July, 1787* 2070 heid te bedryven, hebben , op fpeciale authotifatie van de Ed. Gr. Achtb, Heeren Burgemeelte- j ren en Vroedfchap dezer Stad, goedgevonden , byzonderlyk meï inhtefie der hier voren aangehaalde Publicatie, nogmaals allen en een iegelyfc ,zoo* Burger en Ingezetenen ,als Auxiliairen , Militairen j en Vreemdelingen, binnen deeze Stad en derzelver vrvheid zich onhoudende, wel fcherpelyk het plegen van zodanige en dergelyke moedwillig, heden aan de perfoonen , huizen of goederen van Burgeren en Ing'zetenen dezer Stad en Vryheid te verbieden, gelyk liet zelve ten eindigden verboden word by deze, op poene, dat de geene, welke bevonden zullen worden zich eenigzins aan deze wanbedryven te hebben ichüldig ge: »6kt, als Veritoorers der openbare ruft en veiligheid, op welke ieder Lid van een vvelge e^elden \rysn Burgcrftaat een gelyk recht vanaanfpraak behoort te hebben, zonder eenige conniventie, arbitrairlyk, zelfs ook aan den Lyve, naar bevind van zaken zullen worden geflraft: Zullende ailedie geene, welke eenige Stadsbedieninge bskieeden en aan de hier vorengenoemd-- misdaden op eenigerlei wyze fcbuldig mochten bevonden worden , daarenboven de faclo van hun Officie verdoken v/orden , mitsgaders de Ouders voor hunne KiDde< ren in dezen verantwoordelyk zyn; En ten einde de voorgem. moedwilligheden te beter g* ftuit en dc fchukiigen geftraft en ontdekt zouden kunnen worden, beloven Hun Ed. Achtb., mede op bovengem. fpeciale authorifatie, een prajmie van één honderd Zilveren Oucatonnen, by den Heer Tbefaurier aezer Stad te betalen , aan den geene, welke de daders of aanvoerers zoo van de korts* geleden gepleegde Infolentien als van eenige code. ren , welke in vilipendie van deze nadere Pubücatien, mochten worden aangericht, zulke aanwy* zen, zood n'g dat dezelve in handen der Jultitie geraken en van het Feit overtuigd worden. ■ Voorts, op dat niemand hier van onkundig zy, zal RECHT Public, gen ewela.  S0S° NI£UWE NEDERLANDSCHE gedrukt en aangeAldus gearrefteerd bv mvn wM Gerechte voornoemd , de!fff J?^a° de» /« kennisfe ^ J. HINLOPEN. ji^^^SdSS dehn stadhuize aI- fchreven Deurwaarder, g ' by ray ondcr^ D. J. VAN OLST. kondTgd!9 JüIy Wi£rdl het vol^e afgc- DV?SW^!Wi Lands van p de authonfatie, £^«332* leen d , tot weeruimnW «11 Ue'cnryvwge verJappen, enSuTt omRTe ^e verkeerde belderingedergemeene° J Sh^ h,ndernis^n in de vonden hebben, het■ Cornnm, pen",ng€n.goedgeder Generale MiddelenSi? het Ander-Deel houden by Mr K A\f Sd.a;toc,nie»^isge. dadelyk te^uitenféïï S' ^ ^ Se\c| Bj^^^^i ¥ "»ge™»Ato: Zynde beide e 'ï n?y> /^ Hun Ed. Uo(rJutoT\Z "fpeÖJvelyk by gelden, on vóofn r?0nfeerd ^ den ontfarieder èftn! ook dTZ007rnen ^™r% ej I-astende dleLfS"^''?3'?!! te doen! -! ygelyk, die eenieS Arfnf^- • ienae allen en een len  JAARBOEKEN, July, n&7« *°8ï len en ongelden mogen hebben, hunne penningen voortaan , naar de verdeelinge en fchikkinge daar ^ omtrent gemaakt, aan den Comptoiren van Mr. Bartholomeus Willem Visfcher en van Jan Pieter van Nes voornoemd te brengen, en te voldoen. — ün opdat niemand hier van eenige ignorantie pretendere, zal deeze worden gepubliceerd en geafilgeerd naar behooren. Gedaan te Utrecht, den i3 July 1787. (was geparapheerd) G. M. TAETS VAN AMERONGEN. vu (onder/land) Ter Ordonnantie van Welgemelde HEE* REN GEDEPUTEERDEN. (was getekend) Abf. Secr- H. H. VVËSSELiNG. Gezw. Klerk. Den 19 july des nachts is, behalven de gewone wagt, de post aan de Gildbrug, ter afweering van een gevreesden aanval, gedekt geweest met 100 Huzaren en 100 Jagers van 'van Salm, en 150 man Auxiliairen van de Schuttery van Leyden en van *t Detachement van Bodegraven, onder bevel van den Heer Foltelen. Dan 'er is niets van gekomen. Ook heeft de Vroedfchap aan eenen Officier , welke in het huis van Berkhof, buiten de Weerdpoort, 't welk mishandeld is,huisves¬ te  ae8a NIEUWE NEDERLANDSCHE TREda7 El' -r,eeds' voor de aan hem by die dl Tnheid ontnomenegoederen, eene:gevo£L lyiie vergoeding gedaan. gevoeg Op herhaalde aandrang der flumer-Offi. eieren, 0p naam der Burgery en BurgerCommisfien by de Vroedfchap gedaan om twee perionen op gelyke wy?e in verzeg ring te houden ais de Heeren de Nys en van der Kemp te Amersfoort is daar op by Httn Ed. Gr. Achtb. een Commisfie benoemd. Pen ro July des avonds zyn de Heeren geremoveerds Raden Mr. J. <ƒ. Mar tem enP E. Poet van mnsfen.uu hunne huizen met twee koetfen door twee Bodens en eenPieauet Burgers, in een der vertrekken van dezer Stads Latynfche_School, eertyds het St. Servaaekooster, m verzekering gebragt, alwaar zy, door een wagt van binnen en van buiten, zonder eenigen toegang, bewaard worden\ op uudrukkeJyke aandrang der Burgery , ten einde, wegens het in bewaring houden van de Heeren de Nys en van der Kemp te Amersfoort verhaal te nemen. Men vergelykë omtrent den Heere Voet van PVinsJen. N. Aederl. Jaarb. 1784. bl. aï8. «;,?«er! t? Ji!,y deedt een aantal van het Regiment Husiaaren van van Salm, en van Auxi. Uairen, eenen uittogt naar Houten, bezog. ten het huis' van Sebmauxusn, toebehoorende aan Jonkheer van der Capellen, befchreven in de Ridderfchap dezer Provincie, en namen eenige geweeren en kanonnen en andere  JAARBOEKEN, July, ifSji ie goederen mede: zodanigejtogten zyn ook flop andere Buitenplaatfen gefchied. ™-cn Veele gerugten waren in Couranten en andere Gefchnften verfpreid, wegens de fleste behandeling, die de gevangene Heeren van der Kemp en de Ny- zouden zyn en nog worden aangedaan, Hieromtrent! las men m de Utrechtfche Courant 21 July i7«7 dit berigt van Jonkheei J. A. Z. van Tsfelmutden tot Paarslo : x 7erk!are ik ondergeteekende, ter liefde der VerJtlaV waarheid, dat ik my op Donderdag, den tftrtng na. Tonsteden, alhier te Utrecht bevindende, enby^ewtegeruate vernemende, dat men voornemens zoude /tartdel. Ivn de Perfoonen van J. A. Martenseof. E. van den VoYtvan WiMfèn uit hunne lefpeftw* Buizen te Hr.v.ó. vSvoeren en elders te arreileeren, my de onaan- kemp** «Tnaame fituade van myn Neef en Zwager hebaan. de Nys. letrokfeen, en de*wè&as met eenige Heeren vaa den Raad, aan welk Coliegie bet verzeek tot het arrefleeien der voorn, perionen was gedaan , heb gJ!pS en van bun Wel Ed. Ceür. vernomen, hetzelve arrest noch dien avond zoude worden geëxecuteerd , gelyk zulks ook dadelyk heeft plaats gehad, ende dat tot ieprefaite van de detenfie, waarin ce Heeren de Nys en van der Kemp , tot Amersfoort, wierden gehouden ; dat ik vervolgen* met voorkenr.is van hun Wel Ed. Gertr. des anderen daags, zynde Vrydags den 20 dezer, my vroegtydig heb begeven na Amersfoort, teneinde Z dieY Leden van den Raad te bezorgen een egt beriet van de wyze, op welke meergemelde Heeren te Amersfoort behandeld wiemen, ende a by W*« ineen Voorhuis,Sm eenL Lltk°n,Jen beü i»-. v.d. hielden, en verwEn, p? g Soldaten deWagc Jempeekantt/heïui^ de Nys. die Heeren ouverture ,X,£P eenJtu,n5 dacik, behandeld wierdeD, welke inv m -f f. e of antwoord hebben, alfin sSent j a,semeengegoed onthaal, Hun Ed, »S' ZVD over het verder dezelve H%^V^^V^ * al te repeteer?^ het'gSne fvn""^^ * r0p niel!w Mfffive aan de HeerSLISfcttve^t ? een verzoek, om dezelve in HpttZ I f r "Jiad ' meE doen infereren? tórwelkp fe «>g refereerde dat ik danr™ "e T We' Ed° dat men hier nog onbewusPw?fepilCeerd heb* Brief, en ik tny liet kra beerïïtn 80 ZOaanië™ «elve niet was gepuhHceerd8 ^f,0' Waarom de' rneede te vreden^wïï, i dien zTe?^ vè"f Sfcftf **** ^fdel^L ? op"neZbrfeTn^en HcSJ ïehaodJd "ne gendeinhoud: r Benttnk van den vol- Aan den Heer G. Benttnk. Waarde Vriend l Verzoeke de Baron vjn MdmuM,* .„ • dezes, mynen Brief vanden, tTdéli'teTf" kezen, waar meede my ten ïiSn te,laateQ Pügten, UE. Vriend. 7 lterk^ |ult ver« (was getekend) de Nis.  JAARBOEKEN} July* 178?» 2.085 Zeggende de Heer van der Kemp, ook reedseen Brief aan zyn Huisvrouw desaangaande te hebben t gefchreeven, met verzoek, om dezelve mede n de Leydfche Courant te willen plaatzen; dat ik t vervolgens, van Amersfoort tetvtsm*« rende, met den voorfch. Brief van den Heer de h Nys, my heb vervoegd by den Heer Benttnk, en,» na gedane leef ure, van deezen openen Brief, aan l denzelven heb verzogd, om den Brief, welke zyn I Ed. van den Heer de Nys had ontfangen , te mo_ c gen lezen; dan dat de Heer Benttnk daar in hee.t eediflkulteerd, onder pretext, dat dieunef, we>ke hv van de Heer de Nys had ontfapggnmet vry,maar, zo als hem toefcheen,op ïndudien van andéren , in dier voegen, gefchreeven was, met tegendaande de Heer de Nys my tot Amersfoort in Perfoon heeft gezegd , dat d:c Brief door zyn Ld. geheel vry en onbelemmerd gefchreeven was, en na dat dezelve door den Heer vau Natewisch was geëxamineerd, door zyn Ed. met zyn Cacnet, was gezegeld, ten einde daar door te toonen, dat den Brief aan zyn Edele niet was afgeperst-, dat IK noch inUeexcnde, de Heer Benttnk my beeft;j»ezced, den Brief niet te hebben, doc-h geotterd beeft met my te gam na den Heer Breton, werwaards wy ook te faamen zyn gegaan; dat wy komende by denzelven , jk aan dun Heerdcinecr. .gemelde opene Brief heb gecommuniceerd, mitsgaders verzogt, om, vermits de Brief, we Ke de Heer de Nys aan den Heer Bentink gezonden heeft, onder zy" üe Gedeputeerde v^n de Ststen 's Lands van Utrecht: A!z:>o in de tegenwoordige tyds on;andigheid, aleoccaüën, welke tot ongeregeldeden en rustdorende bewegingen, aanltidinge :onnengéven , zoo veel mogejyk, dienen te woren voorgekomen en belet, doen té weten: Dat Vy, ingevolge Üe authorüatie ter Befchryvinge ver-  JAARBOEKEN, Sfc/y, 1787/I 2087 verleend, hebben goedgevonden,» bet houden van de Kermïsfen, mee alle dianr.ede doorgaans ge- • paar: gaarde ydclheden en murelouze bedryven, hoe die ook konnen of mogen genaamd worden, in dézen lopende j ire, na den dag van d<: l ubh- / catie dezes invaileide, ten p'atten Lande in e, relpeftive Oorpen dezer Provintie te verbieden; met verdere interdictie aan allen en een ygetyfc van aldaar, hec zy met het zetren San Kraamenof eenige andere öüderneemingtn, en (peciaal hec Spelen en Dansfed in de Herbergen, of andere Plaatzen, deze welmenende bevelen tegen te gaan op een boete van honderd Zilvere Ducators, 16 appliceeren, de heli te ten behoeve van den Officier, die de Calange doen zal, en de w; derhe'fte ten behoeve van den Aanbrenger; wordende, ten eind* deze Hunner Ed. Mog. intentie ftiptely* worde Rgtervolgd , de refptctive Maarfchalken w 1 fpecfaal trekst, yder m zyn Quartier, tege. s de fcliuldi.\en te piocedeeren, zonder eenige conniventie; en op dat niemand hier van eenige ignorantie, zal deze worden gepubliceerd en geafii eord naar. behoren. Ged-an te Ütiechtdea ao July ï787, enz. De Schuttery van Amfteldam heeft den 21 voor het eerst, en vervolgends dagelyks de .Ptf/7zJemedebygevvoond,en de wagt gehad. Den 22 voerde daar over het bevel de lieer Mr. G. N Hasfelaar, Commisfaris te Amfteldam, en onlangs aldaar door den Krygsraad aangefteld, tot Lieutenant Collonel. Daar zyn weder als Deferteurs aangekomen, een Officier van van Weideren, een Wachtmeester en een Ruiter van Th uil met paard en wapenen; op gelyke wyze een Dragonder van van der Hoop, welke overlopers men hier toeftaat hun paarden wapeX xxsxx 2 nen U- rRECHT Public, egen de ïetmis.  ao&8 NIEUWENEDERLANDSCHE U- i TUECKT ien voor een behoorlyke prys ten hunnen srofyte hier te verkopen. Ook kwamen eenige Jagers van Campen Dinnen met vier kleine linkjes kanon, welke zy hebben gehaaid van het huis Oudwulven, behoorende aan den onlangs herftelden Raad yan Wyk by Duurftede, den Heere Curtius. Den 22 July is wederom een lading zwaar gefchut met de nodige oorlogsbehoeften voor de nieuwe Buitenwerken, uit Holland alhier over Woerden aangekomen, ook een toevoer van manfehap, ter vervulling van het nieuwe Regiment Waardgelders van Amfteldam. Men heeft ook in de dagpapieren dit berigt gelezen. Tn de Negoüatie van Lyfrenten. ten behoeve der J- Burger S> citeitCONCORDIA, binnen Utrecht, kan dagelyks deel genomen worden , ten Coinptoire van Heeren Commisfarisfen derzelver Sociëteit, op de Breeftraat,en by den Heer Benthik op de Oude Gragt, by de Hamourger Brug, by wien de Conditiën meed? te bekomen zyn. Jn naam en lalt van Commisfarisfen voornoemt. J. VAN LIDT DE JEüDE, Jan, Secretaris. UTRECHT, den 22 July 1787. De Kaptein Ingénieur van Helden, thans bevorderd tot Major in het Regiment van Onderwater, ging met de Commisfie te Woerden, eenige nieuw aangelegde Werken  JAARBOEKEN, July. 1787 a°*en te 'den, dan ner te i»l3 's 3«- et in n, lekt  u. TRECH Publ. tegen 'f dragen van Orattgt «ooi NIEUW - NEDERLANDSCHE ichikt tot aankweeken van oproerige beweegint§en, en daaronder infbuderheid van de zoogenaamde Oranje Couleur, waardoor toen ter tvd zoo wel als cu, de ftrafbaarde oproeren wierden veroorzaakt, ea dezelve in zo verre te vernietigen, dat zy , by eene gewaande Contra Publicatie, den 17 dezer lopende maand op hunnen ge. . ulurpeerden naam te Amersfoort uitgegeven , aan een ydei de Vryheid geven, cm zig van het dra. gen van Oranje Linten, ofce ook de gecombineerde couleuren van Oranje, wjc en blauw, te mogen bedienen; — ZOO IS 'T, dat Wy dezen onbedagten ftap der voornoemde Amersfoortfche Staats' perzonen, welke, zoo ongelyk aan hunne vorige principes, zoo wel ten aanzien van di wettige Conftitutie dezer Landen, als anders, zoo als deze door zomiuigen van hen, by het Staats rapport van den eerden September 17H4. wegens de opgeroepen en ingeleveree bezwaaren waren aan den dag gelegd, niet fchromen, opzetlyk eene deure tc openen voor de fchroomlykfte en landverderflykfte beroerten, met zoo veel verontwaardiging als aandoening vernomen hebbende, en tevens overtuigd zyn de, dat de ware liefde tot hec dierbaar Vaderland, en inzonderheid tot de aloude Republikeinfche Conditutie dezer Provintie, thands meer dan ooic te voren vordert eene aanhoudende voorzorg tegen alle zoodanige daden en uitcrlyke tekenen, waardoor van tyd tot tyd, vooral onder den zoo fchandelyk misbruikten naam van Oranje, in veele Steden en Dorpen en andere Provintien, en ook reeds aanvanglyk op zommige Plaatzen binnen dit Gewest, hooggaande geweldenarijen , mishandelingen en de allerjammerlykde verwoestingen, zyn aangerigt; hebben goedgevonden, allen en een ygelyk te doen weien, gelyk Wy doen by deze, dat wy de zoogenaamde Amersfeortfche Publicatie van den 17 dezer maand aanmerken, als ingerigt toe bederf van de goede In en Opgezetenen en ver. me"  JAARBOEKEN, Juty, W7> *°93 nfetiainft der vrye Staats-Regeering binnen deze TJPrSfe en die Wy ren uiterften afkerig van Tre, SffESdi blyfc in en waarde; verbiedende daarom 0r« peiyk da^ie?nd hy & d enende van de ^uaür^e-'„ ,s P.r/orer, z,g b°rP» SbJ d= gecombineerde co»tor» 0 (Lm? wit en blauw, waarby nimmer s ridïo?£rSïeSviag, zoo als by dikwils ge. «°de °iaw perzoonen zoo zeer ten oniegte word 8 <£Vh maar wel eene geüfuipeerde zoogef^kr^mU o^e cyder, of,ioor ge- SiekeTust eVvdl gheid, melker bewaring Ons g£aPÏÏ haite galt zonder «nip^mbDj nf vcrfchoning , aan den lyve, en zelfs, naar heviSd van zakeS , aan het leven worden gcftraft. En opdat niemand hiervan eenige onwetenheid ^rCren voorwenden, zal deze: alomnic worden afgekondigd, en aangepakt naar behoren. - Gedaan te Utrecht den *5 J*b *787 enz. De >!. 1 't en ige»  u- trec] 2094 NIEUWE NEDERLANDSCHE ,t Df St'icT' a,hier verffaderendè, hebben it op denzelfden voet als de Heeren Staten van Holland, beiloten, tot het uitloven en betalen van een prajmie of belooning aan alle overlopende Ruiters en Soldaten: wyders is ingekomen het protest door de Heeren Taats van Amerongen, d'Averhouit en Striek van Lmjchoten, Gecommitteerden ter Vergadering van H. H Mog. uirgebragt. Voorts is de «eer t. Ihim, Kaptein van de Burger Schuttery dezer Stad, aangefteld tot Kaptein in het nieuw op te regten Regiment van den Generaal van der Borcb. Eindelyk is den 25 July door de Vroedfchap dezer Stad doen afkondigen, eene Publicatie, waar by op een groote poene verboden wordt het geven van feineu aan den vyand het zydoor Vuurpylen, Luchtbollen, of door lYluziek-Inftrumenten, en anders, hoe ook■ die Publicatie luidt woordelyk aldus; föurgemeesteren en Vroedfchap dtr Stad Utncht tut hun innig kedweezen in brvaving rvndê gekomen, dat enige kwaadwillige, e'ö niet ded Vyand za.r.eufpanuende, Ingezetenen van Stad en Viyheig, zig niet ontzien met eenige irdiviree e Perfoonen van devyandlyke party, onöehoorlyke Briefwisfelmg te houden, e.i dezelven van den toedragt eer zaaken binnen deeze Stad te verwittigen , ja zelfs, wanneer eenige bewecuin, gen onder het Garnifcen alhier plaats hebben , een Vyand daar van kennis te geven , en daardoor hunne braave Burgery en Hulpbenden, in een onyerniydelyfc gevaar te brengen en te verraden zo door het oplaten van Vuu~pylen, Luchtbollen, het uit-  JAARBOEKEN, July, 1787. 2095 citfteker. van Lichten, affchieten van Geweer , bet TJ-' blaazen op eenige Inftrwnenten, (hec welk by dee-TRBcHT zen des avonds en 's nachts verboden word) of or> eenige andere wyze, hebben goedgevonden te Publ. Itatueerets, gelyk hun Ed. Groot Aclrcb. ftatuee-^» ren by deezen, dat indien iemand, hy zy wie hy zy, zig aan eenige der bovengemelde yerraderly- aan den ke misdaaden fcnuldig maakt, en op de daad word vyand, gevat, buiten eenige• forme van Proces, met de Koorde zal worden geftraft, dat er de dood na volgt: zullende mede aan den lyve worden geftraft alle zodanigen , welke zig laten gebruiken, om mondeling, Jctiriftelyk, of op eenige andere wyze, toe de Correfpondentie met den Vyand mede te werken, zonder dat omtrent zodanige verraders eenig aanzien van Perfoonen zal mogen worden gebruikt. Gelastende den deer Hoofd-Officier, en die van den Edelen Achtb. Gerechce, den mhoude deezes ftiptelyk te doen execureeren; belovende een Premie van Een Duizend Zilveren Ducatons, te betakn door den Heer Thefaurier deezer Stad, aan den «eenen, die eenige Perloon ofte Perioonen kan ontdekken, welke zodanige feiten hebben bedreven, en dezelve in handen van de Julhtie óvcrleverd, zul'ende, des aanbrengers naam (des beaeerende) worden geftcreteerd. En op dac niemand enz. In tyden van onrust, van twist, van oorlog, van gevaar, kunnen zy, die aan het roer ftaan, het nimmer van pas maken aan die geenen, die ftil zitten, en niets anders doen, dan over de ziken te praaten, en die gemeenlyk zig verbeelden, dat zy het dui. zendmaal beter zouden bellieren. Dit leert . ons reeds van ouds het fpreekwoörd: Wyze Huurlieden liaan aan land. Dit blykt ook uit het misnoegen, dat altyd in moeilyke  u- TUECH1] 2c9r3 nieuwe nederlandsche tyden, in tyden van oorlog, heeft plaats gehad. In Stadhouderlyke tyden was men misnoegd op den Stadhouder, en dagt het zou beter door de Staten* beftierd worden • en in Stadhouderloze tvden, was men dan even misnoegd op de Staten, en begeerde eenen Stadhouder De Gemeente veelal ongeduldig, en onkundig van Krygsbeleid onkundig van de omftandigheden, voor- of nadeelen, geluk of gevaar, 't welk te vreezen of te wagten ftaat, wil altyd flag leveren, vegten, overwinnen, enz. klaagt dus altyd over werkeloosheid, ina&iviteit, en tsdiiieHa 't welk zy zomtyds voor fchroom, lafheid, veelal voor verradery uitkryt terwyl zy onkundig is, hoe gevaarlyk het jzomtyds is, eenen onberaden kans onrydi> te waagen. Dit bleek in den laatften £ri&gelichen oorlog: Dit bleek ook nu. De onverduldigen betigtten, en toen, en nu, dien geenen, aan wien het beleid van den oorlog llondt, niet bedenkende, hoe onverwagt en onbereid die oorlog op ons was uitgeborsten: hoe langzaam flegts die magt konde opgerigt worden; en hoe vol gevaars het zoude geweest zyn, die kleine en even opreizende magt, ontydig en onberaden aan eene vernieling bloot te ftellen; hoe menigmalen het grootrte Krygsbeleid meer heeft uitgeblonken in het fpaaren van eene kleine magt; en het ontwyken van eenen onrydigen en geyaarlyken flag, waar door de Romeinfche Veldheer Fabüts eenen onfterveiyken naam verwierf, dan in het llag loveren-en de over- win-  JAARBOEKEN, Julj , 1787. s~97 winning te bevegten. Meer knndigen wis- : ten wel beter, maar zagen, en toen, en nu, tb voor een groot gedeelte, met vreugde dien geenen vernederd, verdagt, en in haat gebragt , wien zy gaarn verweiderd zouden zien, en befchouwden deze belastering, die zy ondershands zelfs aanftookten, als eenen gefchikten weg tot hunne oogmerken. Eindelyk , deze onverduldigheid van het Gemeen , moesten ook de Nieuwftaatsgezinden zeiven nu ondervinden: gelyk blykt uit dit uittrekzel uit de Utrechtfche Courant: CopyMisfiveuit Leyden, gedagtekend 15 July 1787. «"Pe vergeefsch wagt men, van dag tot dag, de ■*■ gewigtigfte tydingen uit Utrecht. Dan het fchynt, dat politieke behandeling van Militaire expeditien, «evens eene te fchroomvallige verkleefdheid aan het geen men gewoon is, Conftitutioneel te heeten (niettegenftaande de Vol konderdrukkers- niet alleen alle Conditutie en Bondgenoodfchappelyke verbintenis omverwerpen, maar zelfs als regtttreckfche Vyanden eeren) oorzaaken zyn, van het aanhoudend dilay van meer decifive flappen. De weldenkende Natie is te zeer verligt, om over dit alles niet deeze en geene gillingen te maken : te meer na dat men verzekerd is, dat de Commiflie ter Defenfie van deze Provintie en de Stad Utrecht te Woerden vergaderende, met eene onbepaalde magt was voozien, en over 'sLands penningen en ÏVJagazynen konde befchikken, 't geen de importamfte gebeurtenisfen deed voorUit zien. Veelen durven, met dit alles, ten ftelligfte te beweren, dat men de voortduurende onzekerheid der zaken, niet zo zeer, immers niet over 't ge- echt  ü TRE Uita uit a JJty. Cour, pensi tivitei 2093 NIEUWE NEDERLANDSCHE delervvylI vraagen. —i Wat is 'e rte J " * w.zo lang de zaken op riien voet blvven P ^ g' , ' Mm van eene zo tutte^one Commisfie genomen* k i t .h ï/e , k afleredel hifï om e wagten , zonder te delibereren wat ! of met conftitutionetl is, maar lettende o» hel geen de nood, of liever de Natuur! de oudïS Con l.tutie van allen , vorderd en.met*ig b?edg handen aan >£ werk fla - m ^ ^ öangt, '^Dn$ hier A?gen fchreef men wederom in m^u?tentlia'ldfcbe Com re ueidam by Z). Schuurman wordende uigegeven, een ftuk, welke te aanmerkelyk ?a om het zelve hier niet te plaatfen: ' UTRECHT, den e.T >/> Men is, gelyk Wv vernemen , overal verwonderd, dat Wy ian hier niet uittrekken, en den Vyand aanarvpen" en deze verwondering is toe te eeven afn mtn' V\vDachdrle tobCTOCP™ denOorlogSc^fïïï; mXf hiCD °DS J^gt» daar dezulken daar van meest den mond vol hebben, en de yveffi Kemphanen voor hec vechten zyn, den^Woed van  JAARBOEKEN, Juty, 1787. 2099 van de al te Vaderlandfche gefprekken voor te komen, naardien daar uic wantrouwe en misnoegen zouden kunnen ontdaan, die Wy maar gantsch niec moeten hebben, of Wy werken inderdaad den algemeencn Vyand in de handen. Men gelieve dan te weten , dat onze Magt be ftaat uit noogftens 7000 Mannen, waar onder naau w' 1800 Militairen zyn: Ons Gelchut is noch zwaar, noen talryk genoeg, wanneer men het vergelyke met dat des Vyands; (hoe het bykomt dac dit laatfte plaats heefc, ondanks den yverigen aandrang des BRAVEN Rhyngrave VAN SdLM , is een raadzei) maar daar hec voornamelyk Ons aan ontbreekt, is aan een genoegzaam getal bekwame Artilleristen. Men begrype boven dien, dac om de wigcige Posten te Jutpkaas en aan de Vaart bezet te houden, men 2000 Mannen nodigheeft, en dat men, by uittrekking, ten minften ookaoco Mannen binnen Onze Stad ter bezetting behoort te laten; zo dat, wanneer men uittrok, men op Hechts 3C00 Mannen zoude kunnen rekenen. En welk is de Vyandelyke Magc, die men daar mede zoude moecen bevechten ? 8oco (*) wel Geëxerceerde ,en, dat meer is, wel Gedisciplineerde Mannen, in een fterke Legerplaats, cn voorzien van genoegzaam zwaar Gelchut, Krygsbeboeftens , en alles wat cot een' Veldtogt word vereischt. Wy geloven niet, dat iemant ontkennen zal, die alles waarachtig te zyn. Wanneer men Militaire zaken wil behandelen, moet men minder zyne fmaak volgen, dan dac geen, waar toe de waare ftaat der dingen ons mogelykheid overlaat, üe groote Veldheeren der Oudheid, de Meeders der Krygskunde van eeuwen nader aan Ons gelegen, en die oer tyden, welke Wy hebben beleefd, delden zich vooj het leveren van een Veldila^ altyd ten grondregel voor: 1 na te berekenen, hoe groot de mogelykheid was van wel te flagen, en 2". de overrekening of de voordeden, die de winst van den llag zou aanbrengen, het opgeofferde bloed en (*) Het is bekend, dat in het Zeyfter Kamp naauAdjk* meer dan 4000 man is. Yyyy yy u- TRECHT Uitrekzi uit de Oprcgta NederL Courant nopens inactiviteit.  U- trece Uittrei vit de Opregi JVed Couran nopens inaElivi ieiu flïoo NIEUWE NEDERLANDSCH2 en de onkosten, die een Veldflag altyd na zich T fleept, overtroffen. Om van het laatite te zwy. gen, als hter ontegenfpreekelyk klaar zy-de, dat ■2. Wyden Vyand verfijn fe, veel en misfcbien ailes zouden winnen, moeten Wy Ons tot het eerde e bepalen, en vragen: „ Is het waarfchynlyk, is „ het zelfs wel mogeiyk, dat 3o;o Mannen, t »> waar van men zich zoude kunnen bedienen, ge„ nomen dat zy allen tot één toe even ongemeen . „ dapper waren, maarniet allen even gedifcipli„ neerd, gelyk hier plaats heeft, en niet van het „ nodige voorzien, Sooü Mannen, allen onder „ geregelde Krygstucht gebragt, en voorzien van alles wat tot een' Veldtogt word vereischt, op „ de vlakte, of in een wélverlterkte Legerplaats, „ zullen overwinnen? Wat Overrte in de W'ae„ reld, mits hy Soldaat is, zal hier op Ta durven antwoorden"? Intusfchen weten Wy wel, dat men Ons ééne gewigtige vraag kan tegenwerpen, en dat isdeae: „ Hoe komt het, dat Wy, daar Wy tydsgenoeg „ genoeg hebben gehad, en daar de kundige Rhyn„graaf VAN SALM, gedrongen cn gebeden „ heelt om fpoedig nodige verfterkingen, noch zo „ onbeilagen ten Ys zyn? Alles wat Wy daar opkunnen antwoorden, is, dat Wy geen Staatkundigen zyn, dat Wy den geheimen zamenhang van zaken niet genoeg weten, en dat Wy uit cenige deelen over het geheel oordeelende, gevaar zouden lopen onrechtvaardige verdenkingen te doen geboren worden, die altyd landverderflyk zyn (*) Alles wat ons mogeiyk is bedaat alleen in de beoordeeling der dingen, die Wyzien : endezen met een krygskundig oog befebouwd, zyn van dien aart, dat VVy, naar ons gering inzien, een' aanval op den Vyand, voor het tegenwoordige, allergevaarelykst, zoo niet ondoenlyk achten. Wy ringVn Wdtrhl™I>adhChHn!fVV°mrekt de zeIfde redenee. Sï<3sK- 5» 8»  JAARBOEKEN, July, 1787. sior Wy willen, in dat gevoelen Maande, niet ontveinzen, dat Wy een' eerlyken RHYNGRAVE, x een' braven FEMAN, en andere eerlyke Bevelhebbers, beklagen. En dat het Ons voorkomt dat £ doen meer afdoet dan befoignetren, ja dat men, 2( zich enkel tot het laatftö bepalende, den grooten c Staatsregel uit het oog verliest: p I.angwyligheid in éen fpoedvor derende daad, Is doodlyk, is voor 'ï minst gevaarlyk voor een'' Staat. . En eindelyk, dat alles zodanig kon lopen , dat ft men, by uitkomst van Kaken , op Ons zoude kunnen toepasfen: Dam deliberant Romani, perit Sa. guntus, dat is, Terwyl de Romeinen raadpkegen, gaat Saguntus verloren. Dit is alles wjt Wv oordeelen by deze gelegenheïd Onze waarde Landgenoten te moeten, en 't geen Wy verkiezen te zeggen. Men vergelyke hier mede het geen ten tyde van den Engelfchen oorlog in Couranten, Weekbladen,De Post van denNeder-Rhyn, en andere gefchriften, wegens de werkeloosheid , enz. is gefchreven. Den 27 July des nachts, toog uk deze Stad omtrend 300 man' Krygsvolk, beftaande uit Cuirasfiers , Hoezaren, Jagers, Scherpschutters van van Salm, Scherpschutters van Campen, het Amfteldamfche Regiment Waardgelders, een Compagnie van 'c Voetvolk van Pallardy, en veele BurgerAuxiliairen, onder het bevel van den Lt. Collonel Klynenberg naar Soest, om de aldaar liggende post op te ligten. By het Dorp komende, en twee Schildwagten verrast hebbende, dreigden zy dadelyk den derden Schildwagt dood te fchièten, zo hy eenige beweging maakte: dog dezeantwoord- Yyyyyy a de, u- IECHT Tittrek' i uit di 'pregte Teder l. ourant tpens lattivi- it.  «to* NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TRECHÏ de, in het Hoogduitsch: Ik ben een eerlyke kaerel,Qn fchoot zyn fhaphaan af om de Zynen te waarfchouwen; waar op een van de zyde van het Utrechts Krygsvolk hem ogenblikkelyk dood fchdot. De Soestfche post, beftaande uit oo man van 't Regiment van Hesfendarmftad, door dit fchièten ontwaakt zynde, vloog in de wapenen, de meeste in hunne hembden en onderbroeken, posteerden zig voor een hek, tot voor het welk de Utrechtfchen genaderd waren, en vogten als leeuwen, zo dat de Utrechtfchen, na verlies van eenige dooden en gekwetften, de terugtogt namen. De meeste Officieren van liet Utrechts volk , hebben de ongemeene moed en dapperheid van de Soestfche Krygsbezetting zo edelmoedig erkend , als veele Courantiers, alles van de goede zyde willende vertoonen, en alles in hunne tegenparty verkleinende en veragtende, die verbloemd hebben , en de ware omftandigheden met veele uitvlugten omzwagteld. Wy zullen van dit gevegt hier na on'der Amersfoort en Soest nog het een en ander melden. Z. bl. 2105. en 2114. De Heeren Gedeputeerde Staten hebben op den 27 dezer, alhier eene Publicatie vastgefteld , doen afkondigen , en vervolgens aanplakken; waar by D. Ed. Mog. „ alzo „ zy zig verzekerd houden, dat zeer veele „ Militaire Perfoonen , welke zig als nog „ bevinden in den dienst der Gelderfche en „ Amersfoortfcbe Staatsperfoonen, van dag „ tot dag, meer en meer beginnen te be- „ mer-  JAARBOEKEN, July, 1787. *l©3 merken de fchadelyke oogmerken, welke " men door hen trage te doen uitvoeren, en s' uit dien hoofde niets meer verlangen, dan *' zodanigen dienst hoe eerder hoe liever te 9' kunnen verlaaten; hebben goedgevonden, s' te arrefteeren, gelyk zy arrelteeren by *' deeze, dat alle Ruiters, Dragonders, Solf daaten, en verdere Militairen, zo Onderf Officieren, als Gemeenen, welke, onge- zuid , om voortaan te worden gebruikt s' tot het vergieten van het dierbaar bloed '* van vrygebooren Burgers en Ingezetenen }' van dit weleer gezegend Gemeene ■ Best, 5' en tot eene gewelddaadige overheerfching • van het lieve Vaderland in het algemeen, en van de goede Burgers en Ingezeetenen 11 van Stad en Steden, en ten platten Lande ' dezer Provincie in 't byzonder, na de af. kondiging deezer zullen overkomen, om " de Heeren Staten dezer Provincie, binnen " de Stad Utrecht wettig vergaderd,te die" nen boven en behalven de Handgelden, " welke zy zullen kunnen bedingen, zullen genieten een Premie van zes Gouden Du'\ katen, waar van een derde gedeelte ter' flond by hunne aankomst, en de twee " overige deelen, van drie tot drie Maan11 den daar na, aan hen zullen worden be- taald. . . „ En worden de Refpechve Kapitetnen, „ welke de voorgem. overkomende Militai„ ren zullen aanneemen, fpeciaal gelast, van , alle zulke Manfchappen, na dat zy dezel- * ve aan den fungeerenden Auditeur Milttair binnen de Stad Utrecht zullen hebben Yyyyyy 3 » ver" TRECKr  u- TRECH' aio4 NIEÜWE NEDERLANDSCHE „ vertoond, eene behoorlyke Lyst, onder •„ prefentatie van Eede, in hunne Vergade„ ring over te leveren; gelyk ook door den „ voorn. Auditeur Militair eene Lyst van „ zodanige aangenomene Manfchappen, met „ opgaave der Compagnien , in de welke „ zy zullen «yn overgegaan, onder offerte „ van Lede, als vooren,aan Hun Ed. Mog. zal moeten worden overgegeeven En op dat, enz." ' Den 23 July zyn drie Vrouwlieden op het fchavot geftraft, wegens het verleiden van Krygslieden tot het weglopen. Eene wierdt gegeezeld, en twee zyn met roeden om den 4L ?,rnlge?eld'„en Volgends in het Tugthuis gebannen. Verg. bl. 21.11.en 202. De Staten, alhier vergaderende, hebben befloten, het voordel, door Holland ter Generaliteit gedaan,om de Mediatie van Frankryk in te roepen, goed te keuren, en daar van by eenen brief aan den Markgraaf De Verac kennis te geven. Wanneer men hier den 29 July tydinokreeg van de aanfehryving derStater!? tl Amersfoort vergaderende, aan de Gerechten va^Maarfen, Maarfeveen, Westbroek enz om inkwamermg voor hunne troepen te bezorgen, trok nog dien zelfden avond een Detachement van onze Krygsbezetting uit, om de bruggen, welke het Krygsvolk van taïïS0" 2°U kUnnen overtr^ken, af te No-  JAARBOEKEN, July, 1787." 2K3* Nopens het gevegt te Soestdyk, is een rapport van den Lieutenant Kollonel Erpel * van het Regiment van Hesfen üarmftad,aan Te Staten te Amersfoort ingeleverd. Hy begroot het verlies aan zyne kant, op vier dooden, en zestien gekwetrten, waar onder hy zelve, fchoon ligt, en de Majoor Seyffart die een fchoot door den arm heeft. Hy zegt,niet meer als 90 man fterk geweest te zvn en het niet raadzaam te hebben gevonden', het Utrechtsen Detachement te VeDelgaekwetften van de Utrechtfche zyde, die te Amersfoort krygsgevangen zyn worden wel behandeld en bezorgd. Het getal van allen is omtrend 30, en dit benevens 4 dooden op de plaats geineuveld , die ook aldaar eenigen tyd ten toon hebben gelegen, maakt het geheel verlies uit. De gevangenen zyn veel al door de duisterheid en wanorde af gedwaald, en veeleualzo den vyand m den mond geloopen. Onder dezelven reiende men in 't eerst den Vaandrig Geysfmg onder Pallardv, dog deze is in boeren gewaad te Woe den" te fegt gekomen. De Haarlemkhe Courant fchryft, „ dat veele zaken waren faamgelopen om deze uutogt met van gewenschte uitflag te doen zyn; de verradery van een Tamboer,die den aanmarsch bekend maakte, het nemen van een verkeerden weg lanss den Wildbaan in plaats van door het zelve, en het verlies van den gids, gevoegd bv de duisterheid van den nagt en de te y Yyyyyy4 ge¬ uite aX  aioö NIEUWE NEDERLANDFCHE Den 31 July is deze Publicatie beraamd : Publ. f\e Gedeputeerden van de Staten 'a Lands van tegen ^ Utrecht, doen te weten : Alzoo onSfeerd tnoedm ge verregaande Excesfcn en Geweldena en onder enz. Oostveen, Werkhoven, Bunnink, en elders 7 vn gepleegd, waardoor de rusten veiligheid van de goede In- en Opgezetenen, op eengledi "ige enaliezms ftrafnare wyze, is verftoord en v3 den; doen te weten, dac Wy, ingevolge van de authonfaue op Ons ter beiehry vinge verleend ,g ed! gevonden hebben, met inba^van Hunner Ed JVtog. Piacaat van een 7 Juny i7<9 BM,.,: fv * niets willen hebben é/^cU^nZl^voZ krag cn, vigeur doen blyven, allen en een y ™vï crnftelyk by deze te vermanen, van niemand in zyne vryheid te benadelen, nog eenige Sst£ aan te doen, waar ter plaatzc ook zig mo 1. houden, wonen, of zyn verblyf, Z0Ü VOn-den Zomer als Winter, hebben, op poene , dat die daar Jegen aangaat, naar den teneur van on*em Placaac en van andere wetten, zulke misdrvven' verbiedende, zal worden gedrafd. - BelXde by deze aan den genen, die de bedryvers ven bovengemelde begane, of nog ce plegen Excesfen « üeweldenaryen zal weten te of ÏÏAken tol daning dar in harden van de Judu e iaVen en .an, het fait overtuigd wo:denJ, een pr^ nt van le urhc t en cn Jusutieren, en m 'c byzonder de MaarithaHren van de vier Quartie, en dezer Pro! vfc ere, by deze ernftig gelast, de Overtreders van dce eo dfe andere ordres, tegen het plegen van excesien re, platten Landen gede/d, zonder een?. Ttfci 3!d'SC aS:erVü!^' — En opdat niggaad hiervan eenige ignorantie pretendere, • zal  JAARBOEKEN, July, 1787. 2107 ■zal deze worden gepubliceerd en geaffigeerd naar behoren. — Gedaan te Utrecht den 31 July 1787 X1 enz» Eenige Ingezetenen van Abcoude, hebben in 't laatst van July een adres aan de Staten, in deze Stad vergaderende, ingeleverd, houdende verzoek om te mogen gewapend worden, en als een Corps te mogen worden voor wettig verklaard. Uit adres is in handen van Gedeputeerden gefteld. Wegens den Rhyngrave van Salm zyn verfcheidcne gerugten uitgeftrooid. In eene Brielfche Courant las men het volgende: Uit de Courier DUBAS -RHIN No. 58. "A/Ien verzekert, dat de Getieralisjimus, te Utrecht •l-VA gecantonncerd, door zyne goede Vrienden op het oog gehouden wordt. Als 'c hem gelegen komt, volgt hy veelbgt wel zyn beste Effecten, die aan de Moer dyk reeds zyn ingefcbeept, wagtende flegts op een gmftigen wind om te vertrekken. Nog wierdt in die zelfde Courant gefchreven. Met veel genoegen vemeemen alle weldenken* de, dat het Kyk der Duisternis zich onderling verdeelt, en dat tusfehen de Rhyngraaf van Salm en de opgeworpen Collonel Gordon zwaare oneenigheden zyn onflaan, dewyl de laatfte in de ambitieufe oogmerken van deezen vreemden gelukzoeker niet inllemt, en de Rhyngraaf Iteeds over gebrek aan Ammunitie, Artillery en vooral aan geld klaagt. Yyyyyy 5 Men U- lECHT.  2ïoS NIEUWE NEDER LAN DSCHE U- TftECHT Men vergelyke hier mede , het geen wy hier voren uit de Oprechte Nederlandfche Courant hebben te borde gebragt. Wat hier van zy, hier tegen fchreef men wederom in deVaderl.CourantN.87.aldus: TV/Ten verneemt, dat de Haters van het Vaderland, die den ondergang van het zelve bedoelen, niet nalaaten te woelen en aanltookingen te doen, om de onkundige en niet doordenkende Lieden , verder te misleiden; ce ontrusten door allerlei valfche berichten te verfpreiden; onder anderen, door eenen ammarsch van Pruisfifche Troepen; voorgeevens , die van alle waarheid ontbloot zyn. Onder anderen heeft die fnoode Party, Zendelingen on verfchode plaatfen , om den Rhyngrave van Salm, de Heer 'van der Borch tn andere brave Vaderlanders te doen voorkomen,, als daar niet op te morren vertrouwen: daar wy ondertusfchen het Publiek kunnen verzekeren , dat men gerust het fterkde vertrouwen op gemelde Heeren en andere bekende braave Vaderlanders dellen kan, en de Vaderlandfche zaak, onder Gods Zegen, eerlang goede gevolgen heb! ben zal. — Omtrend de aannadering van Pruisfisch Krygsvolk, het welk de Courantier van de. ze Stad, het zy uit eigen beweging, het zy op hoger bevel, verre weg hadt geworpen, fchreef de Brielfche JXieuwsfchryver aldus: Tn de Utrechtfche Courant No. 86", is men ftout genoeg om te zeggen „ De beweging order de Prui ffcheTtoupes, waarvan by fommigeNieuws, paj. iuen zo veel ophefs gemaakt is, komt aan door» zigtige. Lieden als louter bombam voor.'' Ver-  JAARBOEKEN, Juh , 1787. 2109 Vergelykt inen dit gezegde zo met de overgeleeverde Memoires van den Pruislïfchen Gezant 11 en de berichten van den Neederlandfchen Ambasfadeur aan het Pruisfifche Hof, als met de tydingen uic Cieefsland, ziet men dan niec klaar, dac de ophef dier bedilde Nieuwspapieren geen gmocfpraak is. maar geëvenmatigd aan de daadelyke verfchynfels, en dat de Nouvellist en zyne gewaande doorzigtige Lieden , zo niet moedwillig blind , ten minden zeer kortzigtig moeten zyn, wanneer zy die houden voor, enkeld Bombarie- of ydeie klanken? de Trompet zal mogeiyk die klinkende gerueh:en eerder realizeren, als deezebewimpelaar van dezelven wel denkt of althans wenscht. Dog de Utrechtfche Courantier fchreef wederom deswege in dezer voege: In weerwil van alles, 't geen men, in de publieke Nieuwspapieren, by aanhoudendheid leesd, aangaande den naderenden aanmarsch van Pruisfifche TroUpes, naar de Grenzen van deeze Republiek , meent men egter alle reden te hebben, om zich verzekerd te houden, dac het Hof van Beriin niet dan vredenüevznde en vriendelyken oogmerken omtrent deezen Staat blyft koefteren; gelyk 'er ook voor als nog zig geen den miniton fchyn opdoet, hoe zeer ook zommigen zig zeiven gaarne daar mede zouden vlyen, en auderen misleiden, dat hst Britsch Minitterie zig in onze inwendige gefchiilen zal neken. Z e y s t. Zyne Hoogheid de Prins Erfftadhouder, en Kaptein Generaal, kwam den 2 July wederom van Nymegen hier in het Kamp aan. fa J- lECBT  2iio NIEUWE NEDZRLANDSCHB Zmj, In de» nngt van Zondag den 8 July trok een Corps van omtrend aoo of 300 man baftaande uit die van van Salm, Burgers ei! Auxiliairen naar de Bunnikfe brug mer voornemen, om een Officier en 24 man die daar geposteerd waren,op te ligten :de eene iieüt trok regelregt naar het Dorp, en de andere helft metfehuiten over den krommen iviiyn, om die post van agceren aan te vallen, en van Zeyst af te fnyden. De Offi. cier van het Zeyfter volk den grooten hoop gewaar wordende, trok in liftte terug en vatte post eenige honderd pasfen rugwaards Die van van Salm den Officier en het volk met vindende, meenden, dat hy waarfehynlyk in het Dorp geposteerd of terug gegaan moest zyn. Zy gingen by de brug weer over, ontmoetten hunne makkers, die zy voor de Zeyfter VVagt aanzagen, en begonnen met pelottons op elkander te vuuren met dat gevolg, dat een gedood en eenige' gewond zyn. Op dat fchièten wierdt van hier honderd man gezonden, tot verfterkine van die post, dog daar te Bunnik komende waren de Utrechtfche al weder te rug gekeerd, na alvorens in het Dorp aan eenige huizen de glazen te hebben ingeflagen. Een ander Corps van Utrechts Krygsvolk, trok met twee «ukken kanon over de Bild. Zy hadden hunne Jagers regts en links van de weg, in de heggen en bosfehen by Vollenhove, geposteerd. Eenige Hoezaaren lieten zig zien by onze voorposten, die aanftonds door onze Ruiters vervolgd wierden, en  JAARBOEKEN, July, 1787. en zo in de hinderlaag raakten, dog kwa- ZeysT. men 'er nog gelukkig af, want hoe wel er bvna wel |o fchooten op hun gedaan zyn, is alleen eene Ruiter aan de hak van de voet ^ewond, en een'paard in de bil. ö Men zondt van hier fpoedig een Detachement om de voorposten te onderdennen, die loc aan de Bild voortrukten, dog het Utrechts, Krygsvolk was naar de Stad getogen. De Utrechtfche Nieuwsfchryver verhaald in zyn dagblad, dat het Zeyfter Leger met veele ziekten, rode loop, gebrek aan behoeften, en andere ongemakken te worttelen hadt Ook in andere Couranten wierdt dit verfpreid, dog zonder denminften grond van waarheid. De zelfde Courantier meldde ook nog dit volgende, hetwelk wy liefst uit zyn eigen dagblad verhalen, om dat, liet geen daar in tot bezwaar zou kunnen ftrekken, of fchynen te ftrekken, van die party, aan welke hy is toegedaan, nu althans van geene de minde eenzydigheid kan verdagt worden gehouden. Hy fchryft woordelyk aldus: xToorleden Zondag waren in het zelve (Leger te V Zevst) briefjes geftrooid, behelzende kennisaeeving van de Refolutie van Heeren Gecommitteerden ter defenüe van de Provintie Holland en deeze Stad, betreklyk de daar'by uitgeloofde premie van Zes Dukaaten aan ieder Deferteur, welke uit de Troupes zal overloopeu, die tegen de Provintie Hollanden deeze Stad byeengetrokken zyn, of zouden kunnen worden , en zig in het een of ander Reoiment of Militair Coips van Holland zal laaten aanneemen, en aan die Provintie alleen bed doen. Door deeze wyze van bekendmaking is dus Si"  an* NIEUWE NEDERLANDSCHE Zeyst. a/tans in dit opzigt, het gemis der Coarmtm m*i -de manfchap worde/onchouden^g^w^: Werkhoven. , Den nacht van den ti TnJv zvn alhf*; « «ige Dragonders geWeCSt,J die ^ aan het R^msch Kerkhuis hebben|e£d en den Paftoor geld wilden afperst & naburig huisman zulks vernemende, Mep na,? het Dorp, men trok de alarmklok ende roovers zogten een goed heen komen Zie hier tegen eene Publicatie onder üïïecht, bl Amersfoor t. Hen x7 July i7%7 is aihier eene Publicatie gedaan en afgekondigd, tot het draagen van Oranje; welke Publicatie aan de Staten dil te Utrecht vergaderen, gelegenheid hefft iiirt: ztl drag£ pen, indien zulks mjgelyk gewees ware "ÏÏT begmZeien te duiten , Willebres vóór ekï men, ons genoodzaakt gevonden heb'en na S genomen advis van den flove ProvintiaS 'bV bdcane van den o February 1?8<" te VetWedl' het dragen van eenige leuzen of tefcrSn J hoe S n amd, en van welke couleur dezelven zoudenmo fécS; 00k ^dragen van oSS ge Locarkes, Strikken, finten Ppni >PPn ~YT gaders alle Orange veicierlèK van dien aort" Fn •wy tnans befpeuren, dat by de goede fr en n ° ««tenen dezer Provintie,"ten Kyz/van hu^ vet-  JAARBOEKEjN, July, 1787. 2113 verkleefdheid aan de vastgefielde Staats-Stadboudcrlyke Regeerings Conltitutie, die wy voor de eeniqe wettige Conjlitutie dez>.r Lauden houdsn en erkennen, en voornemens zy 1 met alk onze magt te maintineeren, en te handhaven, eene vrye algemeene geneigdheid gevonden word; om zulks, op nvt voetfpoorvan het geen in andere Provintien thands plaats heeft, ook met het dragen van eenige uiter)yke tekenen te betonen 1 En daar benevens gezien en gelezen de Requesten van verfchtide Burgers en Ingezetenen der Stad Rheenen, en van veele Opgezetenen van Amerongen en Fenèndqï, ter onzer laatite Vergadering ingeleverd, en allen ten zeiven einde dienende: — ZOO IS 'T, dat wy, hoe zeer overtuigd, dat de ware liefde tot het Vaderland en tot dé gezegende Conditune , waarby deze Republiek en Provintie tot eene groote hoogte van bloei en welvaren geklommen, dog door welker fundamenten te willen roeren en renveferen, dezelven tot op den oever van der/elver ondergang geraderd zyn, in het herte, en niet in uiterlyketekenen gevestigd moat zyn, nogthans altoos genegen, aan het verlangen 'onzer goede In- en Opgezetenen, zoo wanneer hetzelve met de bewaring der ruste en goede order maar eenig. zins bellaanbaar is, te voldoen; goedgevonden hebben, de hier voren gemelde Publicatie, voor zoo verre het dragen van Orange Linten, ofte ook de gecombineerde couleuren van Orange Wit en Blaauw, WAARBY 'SLANDS VLttü VAN OUDE TYDEN AF DOOR GEHEEL EüROPA IS BEKEND GEWEEST, betreft, intetrekken eu teannulleeren, gelyk wy doen by dezen: willende, dat een yder volkomen vryheid nebbe, in dezen te handelen naar welgevallen , zonder door de bier voren gemelde prohibitoire wet zig daarvan te laten weerhouden, ofte in regten betrokken te kunnen worden. Blyvende voor het overige dezelve Publicatie van den 9 February f 785-, in volle kragt en waarde. Dan alzoo onze ernfti- ge Amers- foout. Puhl. tot het dragen van Oranje»  Am Foor Pub tot ht drage tan Orafij 2H4 NIEUWE NEDERLANDSCFIE :as ge mcninge is, dat in dezen ont P»„a •. ■ . veel m.n overlast of mishandelSn »» e, Perzoo,, of goederen , de mr e„Se oïï«r„ff niemand enz. "üraen, — £,n op dat Gedaan te Amersfoort den ,7 ^ l?o? ^ Van den bevelvoerende Officier te Soestdyk9 ,s een rapport binnen gekomen, welk vvy geven voor het geen het is, houden, de hoofdzakelyk: „ dat de Col lonel Er. pel, op den 26 July verwittigd zynde lat een Corps van ruim 500 man* dien zelfden nagt eenen aanval op Soestdyk zoude dïïn gemelde Collonel zyn' DetacSmen?,VS kJ J? ™n. ,blnne" den Voorhof vanl et Kafteel liet trekken, en zig verfchanfte, aL ter de yzeren barrière, zogoed de tvd h£r den nagt, een kwartier na 12 uuren. De aanval was vrugteloos, want het Krygsvolk yan Utrecht toog afzonder muziek: mTn dag toen, dat die 500 man voor de 90 reeds y ugtende waren; dog zy kwamen kort daar m weder eenen tweeden aanval doen wel ke voor hun nog flegter uitviel, wWzy op t ^tebargc geheel uit elkander wakjan dus zeer verltrooid weer de vlug, Na  JAARBOEKEN, July, 1787. auy Na den aftogt van de Stads troepen heef men vier dooden gevonden. Een Grenadie van het Detachement van Soestdyk, en not. drie zyn gefueuveld; de Colionel Erpel een Majoor en o Soldaaten zyn gekwetst. Soest. Alhier is eene aanval van het Utrechts Krygsvolk en Burger Auxiliairen op de hiei liggende bezetting gefchied, van welken wy al het een en ander reeds onder Utrecht en Amersfoort hebben gemeld. Wy hebben onder Amersfoort den korten inhoud van hetraportvan den Bevelhebber, den Lt. Collonel F. IV. Erpel, medegedeeld. Hoe wel een verhaal van een Courantier niet meer uit doet dan een raport van een Officier, die het bevel gevoerd heeft, zullen wy egter, ter behartiging van alle onzydigheid, van welke die Lezers, die zeiven niet onzydig zyn, eenen Gefchiedfchryver ligt verdenken, het verhaal mededeelen van den tiaarlemIchen Nieuwsfchryver. rjTRICMT den 29 July. Donderdag avond w trokftm weoer twee Üerachementei] van hier uic, het eerde op den weg naar Zeist, het geeu 's uuchts retourneerde; het a, dere oeiiaande iamen uit ruim 300 Man, zynde gededtclyk van het Legioen van öalm, ! Comp, van Paüar iy, 1 dito van bet ,'lmlterdamfche Regiment, mit ca» ders de Utrechtfe, en eenige Gelderfche tn Camper Scherpfchutters. Het o gmerk was de gecaBtonneerde Militie, zynde net Reg-ment vaQ idealen Oarmltad te Soestdyk te verraaien". Men ZzZZZZ, kWaS» t Amrrs« r FOOR1'. f  auö NIEUWE NEDERL ANDSCHE Soest . kwam ten 12 uur daar aan, en Hgte de eerde posr, maar de tweede vuurde, en fchoon overmeefterd wordende, bragt dit alles iu beweeging. De vy. and podcerde zich toen achter hec yzer hek en paJisfaden. en vervolgens zeer voordceligachrer een muur voor 't Prinfen Jagtbuis te Soestdyk, en er wierd van weerskanten een hevig vuur gemaakt, üaar men nu hec oogmerk niet kon bereiken, en de duifterheid des nachts eenige verwarring onder ons Volk ie weeg bragt, en men ook gegronde vrees had, dat de vyand uit het Camp zou verderkt worden, befloot men tot de retraite, die volgens oidreover Hilverfum, Vreelandende Nieuwerfluis gefchiedde. Een Officier en eeo Sergeant vaa Pdllardy zyn gefceuveld, de Kapitein de Heide van het Amfterdamfche Regiment is gekwest, en de Ritmeefter Ryks van de HufLren heefc twee kogels in den arm. in 't geheel worden circa 3a Man van ons vermis/, waarvan de meesten door den duider afgedwaald zyn en van tvd tot tyd terug komen. Een particulier berigt uit Amersfoort meldt, dat aldaar 27 zo gekwetlte als gezonde Krygsgevangenen zouden binnen gebragt zyn. Ons Detachement heeft ook nog eenige Gevangenen en drie Paarden medegebragc. Het mislukken van deezen aanflag heefc hier echter geen de minde verflagenheid veroorzaakt, integendeel is de drift tot het doen een^r nieuwe poogiug 'er te fterker door aangezet. Ons is nog een ander berigt toegezonden, het welk wy geen reden hebben te verdenken, waar by het getal der Utrechtfchen tusfehen de 400 en 500 wordt begroot, beftaande uit Cuirasliers, Hoezaaren, Jagers, sn Vrycorporisten, en eenige Soldaaten van Pallardy. ,, Zy wierden eerst door die van riesfendarmltad te rug geflagen; dog waag- dtn  JAARBOEKEN, July, 1787. 2 den eenen tweeden aanval,'by welken Soestdykfche bezetting, zeer bedaard, < verzaagd, en in volkomen orde vuurend hen uit eikanderen joeg, en ten eenerm verftrooide. Dat zy niet in geregelde or zyn te rug gekeerd, blykt daar uit, dat ve len vermist zyn, die hier en daar weder z' komen opdaagen. Êenige Dragonders i Kuiters, ter verfterking uit Amersfoort g zonden naar deze plaats, hebben veelen di gevlugten in 't koorn, in heggen en ftruike gevonden; feven man van die van vanSaln een van Fallardy, en een Auüliair, zy reeds naar Amersfoort opgezonden." Wyk nr Duurstede. In den ragt tusfehen Donderdag en Vryda* den 5 en 6 dezer maand July, des morgén1, ten twee uuren, kwam een Bode met eer brief aan den Commandant voor deze Stad, op welken brief binnen een kwartier uur; antwoord moest gegeven worden, en inhoudende een patent van den Prins Erfftadhou. der, met attaché van de Staten 'sLands van Utrecht, te Amersfoort vergaderende, voor den Bevelhebber van het aannaderend Krygsvolk, den Collonel Quadt, om met zyne onderhebbende manfehap binnen Wyk te trekken. De Regeering dien brief terftond in overweeging genomen hebbende, befloct eindelyk de Stad over te geven, waar op dat Krygsvolk des morgens ten half 6 uuren, binnen dezelve trok. Den Commandant Zzzzzz 2.' de »7 de Soest. m- e, tle le e'ii:n e:ru !, 1  Wyk b { 'è'lEDE. IH8 NIEUWE NEDERLANDSCHE de Nys en de Heer de la Faille, benevens den Kerkenleerrtar der Mennoosgezinde Gemeente te Leyden, de Meer van der Kemp, zyn in bewaring genomen. De Heer Scbilge , die ontkomen en naar' Utrecht gevlugt was, heefc aan de Staten, aldaar vergaderende, dit raport wegens de inneming van deze Stad gedaan: Rapport van den Heer Burgemeefter SCHILGE aan de Heeren Staaten van UTRECHT, omtrent de tnneeming det Stad WYK EY DUURSTEDE. EDELE MOGENDE HEEREN.' 't \V/as laatstleden Vry dag den 6 deezer in den Vr morgenftond omtrent kwartier na twee uuren, dat de Luitenant Pr'óbfting, wagthebbemi Officier, rapport bekwam aan de Veldpoort, dat een expresfe aldaar verzogt binnen gelaten worden, by zich hebbende een brief aan den Heer Commandant de Nys. —> Aanftonds gaf gemelde Officier ordre aan vier manen een Corporaal van zyne wagt herti te volgen. Aan de Poort gekomen zynde, begaf zich eerst op den Wal om te zien, of 'er niet meer manfchappen voor de Poort waaren, en ondekte by het fchemer morgenlicht eene groote menigte gewapende Militairen, en eenig Gefchut, ftaande op een Mutketfchoot van de Stads Poort. Op het roepen van den Officier der wagt, wie daar! trad een Officier, dli zich digter aan de Poort gefteld had te rug, houdende een papier, welke zeide dat hy begeerde binnen gelaaten te worden, — dat hy den Commandant mt;est fpreeken , — dat hy een brief aan denzelven had, dien hy hem moest overgeven; — waar op de Officier repliceerde, dat hy rapport daar vaa  JAARBOEKEN, July. 1787. *"9 van zoude doen maaken, dat hy zoo lang W dknde te wagten tot ordre bekomen had, hoe te D handelen, 't geen beantwoord wierd met te zeg- ST Jeï , dat'mc 1 wat haast moest maaken, wyl men Set larie tvd had om te vertoeven ;• vervolgens t dèed de Officier rapport maken aan den Gomman- we dans tcffens ordre gevende, dat nog eenige man tm fchatSen ïan deway; totadflsftentieaan de Poort va zouffiooraeb, en'dat men UHco de altomnom Sé ropren welk een en ander oogenbhkkelyk verncht wier'd !1 Na korten tyd verfcheen de Heer de Nys aan de Poort, die geflooten bleef, S met den üffic.er, en gelaste hem den brief o£ïe Poort door te neeken , dat door hem gedaanI wierd; by het openen van den zelve bleek he te ïvn éen patent van zyne Hoogheid in ord a re forma met attaché van de Amerafoortfclie Staatsleden, om den Collonel Quadtmet zvn onderhebbende manfchappen (zonder quanSeit of namen der Battaillons te befchryven) binnen Wik in Guarnizoen te ontvangen, voegendé gemelde Officier by het doorfteeken van her pateït onder de Poort, nog deeze of/oortgelykc woorden daar by, dat tndten men weigeren mogt, by dan wel gelegenheid zoude vinden ^nente koo- men , en dun niemand fpaaren. — Aanttonds verzóat de Commandant, dat de Vroedfchap verS mogt; Welk gefchiedde »kc F£ Tent in dezelve, en verzogt de Rdolutien van Sn Raad daarop te mosen verdaan, - lntusfchen kwamen de ZOoWykfcTie als AWi aire manfchapS met alle de Officieren met volle wapenen op §e loonplaats van het Raadhuis, en wierden onder SS van Officieren ieder na hunne posten ge. £, waar been zy kloekmoedig aftrokken — Korte oogenblikken daar na vernam men met de «iierftfl ontroering, dat by de meerderheid des KfrXtenwas om eene Commisfie naar buiten Ï E , beftaande uit den Heet Commandant en Secretaris der Stad, om te vemeemen,,jp Zzzzzz 3 waf VK Bï jUR. EDE. laport oens 't temen  Wyk Du ut SïED Rap wegen innen? vanW 2120 NIEUWE NEDERLANDSCHE ^wL",'!^ Com'"a"^"tAM in de fiad trekken! .. IVaai op den Commandant der Troeoes fr-ant Z. woord heefc dat hy zM daar niet 3llïalen] maar welkende verzekeren, Jat >er gten molest of Vrd&ff/^ &d*M™ ^rden, Teil Jti,j ym mde',e de/l^atle toejlondden tyd 7t Ww^fóZTf'X' m dien w w voik ' uihi E^L,H^,°ÜDE BINNEN VOEREN, en dan Gl-.ENE DE MINSTE MRNAGEME.NTEN GEBRUIKEN; _ mTwdk T^°°rAde Gecomm. wedcr in de" Kaad kwamen, en het zelve ter kennis van Hun Ed. Achtb. bvf,nVVaf °P' "aeueniM^ deüberatien cn debatten , by de meerderheid gerefolveerd wierd , dat men de poorten zoude openen, en de TroePes ,mtts geen molest of overlast doende , zoude laateni binnen koomen; tegens welke kefolutiede Ondergetekende zich met alle vermogen verzet, cn getragc neeft zyne Mederaaden van die, naar zyn irz.en voor Stad en Burgery zoo verderflyke conclufie af ie brengen, te meer daar de Ondergetekende^ hec algemeen onder de Burgeren cn^ux^a.ren en alle de Officieren van den hoog" lten tot den l,agften eene brandende begeerte vernomen had, om met den vyand handgemeen ce mogen raaken en hunnen moed en kragten te. gens de Dwingelanden te beproeven. Doch hier niet in kunnende Hagen, heefc hy zich gedrongen gevonden, hier tegen ten lleridlenV profefteeren, net verzoek her zelve rot zyre decharge in de Notulen der Stad te infereeren. Hier op wierden de Commandant cn Secretaris der Stad ilico geJast ce genomeue Refolutie van den Raad aan den CoR,r; andant der Troepes te communiceeren, en de poorten tot den inmarsth open te ftef. Jen; dan den Commandant de Nys difficuïteeide biet 1D te bewilbgen, ten zy aan hem door den Secretans Copie van deeze Refolutie tot inmanch werde ter hand gefteld, om zich des noods ten alJcn tyden en alom te kunnen verantwoorden, het  JAARBOEKEN, July, 1787. 2I» het welk by de genoemde meerderheid wierd % toegedaan en door den Secretaris de Copie oogen- D blikkelyk aan den Heer de Nys, ter hand gelteld,sl terwvl vervolgens de Vergadering een einde nam. Deeze eindelyke Refolutie den Volke bekerd wordende, wierd door het grootlle gedeelte de-w zelve met veragting cn ontroering vernomen, zoo ,« dat zy hun geweer cn wapenen van zich en voor vi hec Raadhuis wegwierpen, om zich, met atiterlating van alles, zoo veel mogeiyk, door de vlugt te fauveeren. Waarin bynaalle hun oogmerk bereikt hebben, hoe zeer de Stad aan alle kanten van buiten bezet was, en de vyandelyke Troepes reeds bezig W1ren om binnen te trekken: behalyen Czoo als daar na gebleken is) dat de Heeren de Nys, DellaUidle. van der Kemp en de Wys, ongelukkige fla«toffers geworden zyn, en door den Commandant w» £>fr in het Huis van den Heer Della* faille zyn opeeflooten, en op de omzigtigfte wyze bewaard en Krygsgevangen gehouden Ziet daar Edele Mogende Heeren zoo kort mogeiyk het gebeurde myner nu beklagenswaardige Stad en Burgerv naar waarheid ter nedergelteld. Recommanderende dezelve aan de byzoniere attentie en protc&ie van U ndele Mogende en na U Edele Mogende in de befcherming van God Almachtig aanbevolen te hebben, hebik de eer te zyn. EDELE MOGENDE HEEREN! Uwer Ed. Mog. Dw. Dienaar. Utrecht den 12 July 17.87» (Was getekend) HENDRIK SCHILGE. Zzzzzz 4 De YK BY UOR- EDE. Raport ■gens '£ nemen nWyk.  Wyki DlJÜR 5'f£D£ m NIEUWE NEDERLANDSCHE \£u E*10^ M»ïfche Courant verhaalt deze inneming op zyne wyze aldus: \y YCR BY DUURSTEDE den 7. »2 Wy * zyn tot onze hougItebJydfchapalh'4 varh *ben plaats gehad, zo dat een opgeruid, maar misleid gedeelte der Ingezetenen, aangezet door eenige weinige Vreemdelingen, geene betrekking tot die Stad hebbende, zich niet ontzagen, onderfcheide reizen , den wettigen Magilhaat te dwingen tot bet nemer, van zodanige beiluiten, als hunne verkeerde Begrippen van het nut der Maat1'chatpy,en het belang van de Stad mede bragten, maar vervolgens eerst twee, en daarna zes wettige Raden 'der evengemel-e Stad , feitelyk van hunne Raadsplaatzen ontzet, en. eigener authoiiteft, anderen inderzelvir plaatzen, op een r>y 'hun zelfs ontwerpen zogenaamde Stedelyk Hcgeerings Reglement, hebben aangefleld; en nietteger llaande wy by onze Publiotie van dm 12 April des vorigen jaars de uitzemnge van die Raden , en de aandellinge van anderen, hadden gecas'eerd, en verklaard te houden voor geheel wederregtelyk, nul en van onwaarde, met vei bod aan de Perfoonen, in bur.ne plaatze inden Raad Zz zzzz 5 ge* YK BY JU&- LD£.  Wy, Durj stei: ?ub ter gen, en d.e vryheid en Seet lV? «SJBr ft doen geoie"e" » °p A» datwv Redigeerde Raden, Edelen de Stedïl üfl ïDerS d/Gecomrnitteerdendvan ci»enw^ ^mersfoors en als by eigenwillige ablentie van Gecommitteerden van de tetrende^ïn^ °W"sW' Cn £ <£2 c« «enigen en wettigen Souv'erain over él S' d"" eD LaDden van Utrecht, om toe { ÏS?? re geraken, en eenmaaTpakn aan het geweld en de onderdrukking te Rellen, tot vootkom.ng va„ het totaal bederf derStad toyièy Duwftede, hebbende goedgevonden Zvne ^uchtlgc Hoogtad den SeerVri ErfTtïE houder dezer Provintie te verzoeken, die Stad van bezettinge te voorz en ,en een? i'Sf u,t niidden te benoemen, om de ruft f iï|Cering-te £crfte,leD' en den loop der Juftitie wederom in activiteit te brengen, bv de* zen andermaal verklaren te casfeeren fn te aLut lee-  JAARBOEKEN , July, 1787' *I25 leeren de wederrecblelyke uitzettinge der Raden, \ de Jonckheere, Curtius, Verhel, Fykenius, Bruin, 1. van Mierloo', van Bern en de Ruiter en de on- s wettige sanltelünge van zodanige Portonen, als in derzelver Plaatzen mochten zyn aangelteld , benevers al het gene door hun in die qualiieit on » wettig is g'-refolveerd en gedaan , dezelve Fertocen, fi gelyk ook alle zodanige der Burgers en Ingezete. fl nen, weike in hunne onwettige aanftelling deel genomen hebben, van een pratenfeiyk gedanen Eed ontflaande, met ernftige vermamnge aan hun, en allen anderen Burgeren en Ingezetenen, geene andere voor wettige Kaden der Stad IVycK'by Duurflede te erkennen, dan de Heeren P~ethel,Frykenius, de Jonckheere, Bruin, Curtius, van Bern, en de. Ruiter, a\s de eenise , welke op den conftituoneelea voet gecuntinueert zyn, mitsgaders verder de zulke, die op eene wettige wyze tot Raden zullen worden aangelteld ; gelyk wy al verder ieder en een iegelyk willen cewaarfchouwd hebben,en op het ernftVgfte geladen, zich als dille en vreedzaame Ingezetenen te gedragen, den behoorlyken eerbied aan de wettige Magiftraat te bewyzen, en tot de obfervatie en gehoorzaamheid aan s Lands Wetten weder te keeren, op pcene van by overtredinee, zonder eenige conmventie , ingevolge van de Placaaten van den Lande geitraft te zul • len worden- . . .. En op dat niemand hier van eenige onwetenneia voorwende, zal deeze worden gedrukt, atgekon* digd, en aangeplakt naar behooren. Aldus gedaan te Amersfoort den ó July I7»7- (was geparapheerd) J. A. VAN WESTRENEN. vt. (Onder/lond) Ter Ordonnantie van myne voorn. Heeren de Staten. De v'YK BY 'UUR- lEoe, Pub!, r her- elling • IVyk.  Wyk Duur* «f26 NIEUWE NEDERLANDSCHE «j* De Commandant van het Amersfoort G"' nootfchap thans te Wyk zyrfde, genaamd De Wys was ook gevangen genomen, maar wierdt fpoedig op zyn woord van eer ontflagen. Eene menigte verzwarende omftandiff. heden en geweidadigheden, zyn in veele dagpapieren verhaald, maar vervolgens meestal herroepen. De inneming is zonder flaa of itoot gefchied; aan geen mensch, behalven de Heeren de Nys en van der Kemp en de la Taille, die in bewaaring zyn genomen, is eenig leed, zelfs geen zuur gezigt wedervaaren. het volk, zo fpoedig niet kunnende geinkwartierd worden, was door de Stad op de itraaten tegen de huizen en in de Hoepen verfpreid. De Heeren Raden Osfcbenberg en lieerenburg waren door het vlugten in een floot geraakt,dog zyn daar uit gered. De Burger Auxiliairen hunne wapenen weg geworpen hebbende, vlugtten over de muuren en door de gragten der Stad. Om alle wanorde des Krygsvolk voor te komen, was aan het zeiven, zo zy zig Ril en betamelyk gedroegen, een maand foldy tot eene belooning toegezegd,' het welk hun ook is geworden , zynde geen ten glasruit gebroken. De vreugde was hier algemeen, en op dezen 6 July hadt het meer het aanzien van eene Stad, alwaar het kermis was, dan die tegen wil en dank ware ingenomen. Wy verzekeren dit op de trouw van de alleregtfte berigten. Want het was 'er verre van daar, dat alle de Burgers in het voorgevallene hadden toegeftemdf of dat alien met bemoeijenisfe van den Predi- kanr.  JAARBOEKEN, >?y, i7«7. *'27 'kant te Leyden, den Heere van der Kemp, die W hier de post van Kaptein bekleedde, en de Oerootfte oorzaak van al het gebeurde geweest« fs te vrede waren. Maar de ongeleenden konden het gewapend gedeelte, het we k ook door Auxiliairen van buiten onderfteund wierdt, niet wederftreven. Onze enzyd.gheid en pligt gebiedt ons deze omftandigheden niet te verzwygen nog te verbloemen. Men oordeele dus oVr de Opregte Nederlandfche Courant, welke het publieK door deze valfche tydingen misleidde. NADERE BRIEF uit UTRECHT van den Tot nu tot is de Rhyngraaf niet uitgetrokken, maar de Vaart is verllerkt: men vreest, dat Willem van Oranje, die Maandag in zyn Lamp te y^rtzalCommandeercn , nu op Vianen zal afgaan, zb hy geene andere De.feinen in den zin heeft. Men verneemt verders, dat de Burgemeester Osfenberg van Wyk op zyn vlugt ontoekt, aangehoud.n, en terug gebragt is, en onder bewaring 7jf De Heeren de Nys, van der Kemp, de l» Faille en de Wys, de laaide een Amersfooiaer, die, reeds voor lange var. daar had moeten vlugten, alle zeer nauwkeurig bewaard worden en zeer zeker deezen Namiddag na Amersfoort zouden vervoerd worden: welk hun Lot zyn zal, is ligt t- c enken. Intusfchen worden de Burgers ook het viugtenzo veel mogeiyk bdet,vier derzelver,we.ke zich retireerden, zyn door de Militairen agterhaald, eD alle onder de voet gefchoten: neiZnon'je van dén Heer van Ketteren, een Knaapje van om. trecto jaren, zich willendeSauveeren, en zich ten 1UUliÜE.  Wv Düi ste MEDWE NEDERLANDSCHE k ey dien einde van een Muur u-,tan i r . ., ik ^ru wel - het Hoofd af ^n , ^'«ten, is, 6 de. Plunderen had nog wefe„ pS"' mHcc effec^e echter druk beZ,g met de BurSrV £'?ü me" was ^ultgy nog uwe Mede v^adei-hn l .Ho,1andersi .c geheim met zulk een vJtiu i V,penb;,aren «l ««enfpantF laatffineJ?p!S?^ Moordr<* zaafy» voor , fSn ^S^^^tk t Moordfchavot aefl-e-t Sn „ ^' dle nu na By het innemen dezer Sri^ i,- r ven, Wikte döo2el enz ,nfIr0"e"' drui' huis L^ebrao-r 7vn »„ wcl*en op het Stad- h>"s in btwarinf ftooden °ast- eerflfis^.r„s dr£Ls„ge;o?dM; 6« y weieer afgezetteRegenten inhunneposfen her-  JAARBOEKEN, July, 1787. ^29 herfteld, en tot Burgemeesteren benoemd, V] J I joncbeere en Tsbraud Bruin en tot ü Vroedfchappen uit de afgezette Raden, de Heeren Verhell, Frykenius, van Bern de Ruiter, en Curtius, en nieuw aangefteW de Secretaris van Schalk, Koningsfeit Maas %, %duBois, cn Dirk Bonebakker. Na dezVaanftcliing wierdt 'er terftond eene Publicatie afgekondigd, om de voorn, perfoonen als de wettige Magiftraat te erkennen met affchaffing en vernietiging van het by ■de vorige Regeering vastgefteldStedelykRetemen? voor dezöe Stad. Dien zelfden avond kwam alhier eene Commisfie van hoosgemelde Heeren Staten, beftaande tut de Heeren van bestrenen van Sterkenburg, Lynden vanLunenburg,^ den, door de Burgery van Utrecht afgezette*, Raad ^r/cW, vergezeld door den Ridderfchaps Secretaris GS'8 July is ook aan de Predikanten een Formulier van voorbidding ter hand gefteld, waar by zy gelast zyn te bidden voor de Staten 's Lands van Utrecht, thands te Amersfoort vergaderende, als den alleen wettigen Souverein dezer Provincie, voor de Perfoon en belangens van Willem den V,, als Erfftadhouder, en voor de thands aangeftelde wettige Magiftraat dezer Stad. Ook is hun tevens gelast,eene dankzegging te doen voor de hertelling der rust alhier: .het welk een en ander door de Heeren Predikanten is volvoerd. . ' Men is hier ook druk bezig met het ma- Ken rYKB? uuaEDE.  Wyk I)U(JR Si'EDE = 130 NIEUWE NEDERLANDSCHE ^sZT «it verfchanfinS. ten einde deze Stad te dekken, en vuur overitrorninir te beveiligen Ook heeft men de BurZyë0£ wapend. De gevangen genome,/ Beeren worden nog ten naau.vde bewaard. Den 10 July zyn de Heeren de Nvs en van der Kemp van hier naar Amersfoort in een koets overgebragt, onder geleide va" een.ge Dragonders. Vervolgen? i eene1 gemeene »/»s en b*« kwytscheldInge en RLMISSfE van al het geen ter gelegenheid van de voorfchrecve Truubles in oproerige bewegingen binnen de Stad WYK by DUURSTEDE eenigzms is bedreven of misdian, zo wel als van zodanige AcTien, ais ter zake van dien bereids door net Urhcie.Fiscaal gein (titueerd en als nogaanhangelyk zyn, gelyk Wy dezelve Amnestie, Kwyt. fcheldinge en Remlsfie uit ZONDERLINGE GRA1jl, accordeeren mits dezen, niet willende, dar iemand daar over in Rechten of daar buiten zal worden vervolgd, en onder welke Amnestie Wy Aür^TW1ile,? £«rePen hebben de perfonen van nSB^fJ?* ,NYS en FRANCc3lS VAN IJL R KL MP, thans Gearrefleerden binnen de t3 nHWJK ,BY • ^URSTLEDE, niet te.en! daande dezelve zich, door alle hunne gedragingen i ZtTJ" lo&"ete™ te8en derzilver wettige Overheid op te ftooken, en tot eenen openbaaren tegendand te animeren , deeze Hunner Ed Moe. f!fi', fgyi!L»™rd'S Remaahc hebben , 2^rl L^ REÜËN Hun Ed- M°S ook verplicht oordeelen zot ge te dragen, dat immers gedurende de tegenwoordige Troubles, geene meerdere derSelyke Misdryven, door dezelve gepleegd kunnen worden , en ten dien einde hun provilioneel in Jecuure bewarmge te houden. ; we'k,eLAmn,«tie Wy nogthans uitge. onderd willen hebben alle die genen , welke zich ,n np°c^f^aan eenif'e der^lyke Misdryven 'an OPSTAND tegen DE HOOGE EN WETTI-  JAARBOEKEN, July, 1737. 113; TIGE OVERHEID of MAGISTRAAT derStac zullen fctiuldig maaken, voor welke Wy het wil. len gehouden hebben als of deeze Acte van Re. mis/te en Amnestie nooit geëxteerd hajde, gelyk wy dan ook boven dien verklaren, dat van deeze ONZE GRATIEOSE CONCESSIE zul len worden geëximeerd en uitgeflooten, alle zodanige Burgeren en Inwoondeien der Stad WY\ BY DUURSTEEDË, welke uit vreeze van lechter lyke vervolginge als anderlins gevlugt z) nde, zich binnen den tyd van 14 dagen, na het afkondigen .deezes, niet weder binnen de Stad by hurrne HuiS' gezinnen begeven, hoedanige wy zullen aanmerken, als ONZE CLEMENTIE te hebben VERSMAAD, en willen, dat dezulke over de begaane Misdaden naar de Wetten van den Laa ié in rechten betrokken en vervolgd zullen worden,ren waare dezelxe kouden doen blykenvan deeze Amnestie geene kennisfe gehad te hebban. Blyvende nochtans ongeprsjudicieerd en gereferveerd alle civiele Aftien toe recuperatie der Schade en Nadeelen, welke bevonden zullen worden am 's Lands Kasfe, aan de Stad, ofte aan particuliere 'Ingezetenen door deeze of geene te zyn toegebragt. En op dat een iegelyk hier van naar behoren kennisfe moge bekomen, zal deeze worde'» gedrukt, en binnen de voorfchreeve Stad WYK «Y DUUR. STEEDfi worden afgekondigd en aangeplakt, ter plaatze alwaar zulks te gefchieden gepruikeiyk Aldus gedaan te AMERSFOORT, den 9 Tuiv 1787. J * (was geparapheerd) J. A. VAN WESTRENEN. vt. (onder flond) Ter Ordonnantie van Welgemelde HEEREN GEDEPUTEERDEN. Aaaaaaa 2 {was I Wyk by Duurstede. Pubï. tot ani' nestie enz.  Wyk b' Ducjr- 81ede. 2134 ■ NIEUWE NEBERLANDSCHE 5 (was getekend) Abf. Secr. PH. R A M. Hebbende op 't Spatjum gedrukt hec Cachet van Welgemelde Heeren Gedeputeerden in een Roode Ouwel , met een Papiere ruite overdekt. MoNTFQORT. Een aantal Burgers, verkleefd aan de Oude Staatsgefteldheid, heeft in hec laatst van July geweigerd den nieuwen Schutters Eed af te leggen. Dus heeft de Regeering bylland verzogt van de Staten, te Utrecht vergaderende. Hier op is een Detachement van 15 Dragonders met een Officier en een Corporaal naar deze Stad gezonden. Niet te min blyven de weigerende by hunne weigering volharden. Ondertusfchen blykt weer, dat, ten minden in dit geval, geen zwarig! heid gemaakt is, om befoldigd Krygsvolk tegen Burgers af te zenden. FRIESLAND. Leeuwar den. Den 28 July heeft de Raad ter Admiraliteit, met eenparigheid van Remmen, beiloten, eenen brief aan Hun Hoog Mog. af te zenden, houdende voorflag van eene Nominatievan twee Heeren tot eenen tweeden Secretaris , by wege van adjimftie aan den Heere  JAARBOEKEN, July, 1787. ai3f Heere Secretaris van Beyma thoe Kingma; daar toe voorftellendede beide Heeren L.van 1 Beyma en i£. M. van Beyma, Zoonen van 1 den gemelden Heer Secretaris. De Grietman vati Leeuwarderadeel, Albo van Burmania, heeft by Memorie aan den Hove Provinciaal te kennen gegeven , dat de Genootfchappen van Wapenhandel teSteins, Hyum, Finkum en de Leye,niettegenftaande zyn uitdrukkelyk verbod. gegrond op de Placaaten van September 1786 , zich niet ont« zien hadden van op Zondag den.. Juny te vuuren, en dat hy Grietman nu verzogt te mogen weten, wat hy moest doen. Waar op hy ten antwoord ontvangen heefc, dat het Hof deze zaak hefchouwde van zodanige na~ tuur, dat zeer wel by het Neder gericht kan worden afgedaan, aan 't welk overgelaten wierdt, om daar in naar goeder Juftitie te "handelen. Den 29 July, des namiddags, is defententie tegens Jan Zweerus, Landbaas op de Admiraliteits Werf te Harlingen, en zedert 18 maanden alhier gevangen, by den Hove van Friesland uitgefproken, zynde dezelve gebannen 6 Jaaren in het Tugthuis en a§ Jaaren het Land uit, met verwyzing in de kosten en mifen van de Juftitie en den Pro* cesfe. Wy zullen eenige verrigtingen van den Aaaaaaa 3 Land- Leeg. vakjen.  Lei WAR. DEK. a«3ö NIEüWE NEDERLANDSCHE ™?l W Vifrde P°int> rakenfJe eenen brief van beklag der Staten van Utrecht,over h" gedrag der Heeren Gedeputeerden wegens deze Provincie ter Generaliteit, heefuTet mm ~ OOSTERGOO, op >t vierde poinct. gy Refolutie ter Generaliteit in te trekken het P'J^Tb^^ Mee^he''« derToenmaa Ammfim, den , daar te fmn, J,lt't j ie «fr^n^ • staaten van aen Lande van r//r, tiSu btta^Dr:°S «kennen voor dan de Heeren Staaten, thans nog en eenigen ld te Amersfoort vergaderd - u,n,j„„i. j «^'"Sen ,yd teerden Ï^ÖtóSSSÖ ^rT™'" ^lh , cob caai aan eenig deel hebben. Wy-  JAARBOEKEN, >/y, 1787. *137 Wyders by Refolutie te approbeeren de gehoudene conduite der extraord. Gecommitt. wegens, deeze Provincie^ Gtovefteinsen v. Raaren, op den i8 : derzelver maand gehouden, door zig eene gelyke Stem als ordinaire Gecomm. ter vergadering aantemaatigen, waar door eene nieuwe admisfte van i andere onwettige Leeden, uit de prstenfe Staats; vergadering bireo Utrecht, ten tweedemaal geten teerd, is tegengehouden, tot dadelyke voorkoming van de groodte verwaningen en nadeelen, den Lande daar door gedreigd wordende. Zynde het Quartier voorts van oerdeel, dat om alle onzekerheid in het vervolg omtrent de computatie der Stemming van extraord. Gecomm. ter Generaliteit verfchyne'nde, weg te neemtn, by die zelfde Refoiutie, behoord bepaald en vssc gefteld te worden, dat in het algemeen extraord. Gecommitteerden wegens deeze Provintie ter vergadering van H. H. Mog. wel toe komt, een advi.èerende, maar geene concludeerendende ftern; wordende egter aan de tegenwoord'ge Heeren , wezens deeze Provincie Gecommitteerd tot reguleering der Quotaas en Defenfie-Weezen, in 's Hage fittende, zoo lange die Commisfien duuren, toegedaan , rang, fesfie en eene coneludeerende ftem ter Generaliteit, in alle voorkomende zaaken , ook geduurende de receffen hunner Commiflien, op den zelfden voet als de ordinaris Gecommitteerden. Het zelfde Kwartier heeft het verrigte by den Raad van State, in het niet ter uitvoer brengen van het onlangs by Hun Hoog Mog. beflotene, nopens de Militie, geapprobeerd en gsiaudeerd: „ verwagtende voorts van „ de cordaatheid der Vaderlandsliefde van „ dat Coliegie, om ten allen tyde, het be* „ houd en de ware belangens van de RepuAaaaaaa 4 « bliek, Leeü- var )en. Ad\yt >an Uolergoo, (  2138 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeh warden* • „ bliek, in deze kommer volle dagen te j, blyven bewaren en behartigen, advyfe„ rende, om zulks by Misfive aan wclge„ melden Raad, in gepaste termen,te com„ municercn." Daarentegen is de brief van de Staten van Utrecht, te Utrecht vergaderende, houdende verzoek om de brieven enz. vervoigens aan Hun Ed. Mog. te zenden binnen Utrecht, by alle de vier Kwartieren, gefeponeerd. Ook is op den brief van de Heeren van Haarsma en Kafoer, ter verdeediging van derzelver gedrag ter Generaliteit, door Oostergoo geadvyfeerd, „ om de aanfehryving van „ het Coliegie aan Gecommitteerden terGe„ neraliteit, ten einde zig te gedragen naar „ de gemanifesteerde denkwyze van deHee- ren Staten, derzelver Principalen, te ap„ proberen, en voorts by Misfive te disap- proberen het gedrag der voornoemde Hee„ ren van Haarsma en Kuffler, omtrent dat „ fubject gehouden, met Commisfie op het „ minder getal tot de extenfie : in welk advys de d ie overige Kwartieren ingetfemdheb- ben." Den io July 1787. is by de Staten dit befmit genomen: 1 Bxtratl uk het Rcfohitiehoek der Ed. Mog, Heeren Staaten yan Fries• land. ■jQoor den Heer van Ayha , mede Gecornrnictcer. de w.gcns deze Provincie, ter Vergadering van  JAARBOEKEN, July, 1787- *t39 ti H Mot ner Expresfe Copielyk overgeVan! ' «nde eeu Misfive van de. Heeren Gede-w J^tïvï Wï gefchreeven teD pateerder, S en van c» ^ ^ Si! de Slaasleden. Ministers en Bedjendens in d'e P ovfrce gedaan, om te «JIJW»»J Heeren Staten Kamer binnen voorn. _S ad, op Shandae d n daar aan volgende: iv daar op ^veSsTeaehbe.eerd zynde op^ voorgevallen ter Verga lering van H. tl. Mog. op uen :ÏÏ van meergeoi. maand juny , aangaande de Adr üüe van de Heeren J. Taais van Amerongen, Tsl d Afhoud, en i J ^ikvan^choten wegens opged. Provircie door voorf/.. -VergadeS in de? Stad Utrecht gehouden, ter Gencraü. tèk gecommitteert, mitsgaders op de Advifeo dobr de meerderheid der Heeren deezer Provincie Gecomrnitteerden ter Generaliteit den u er. 14 lunv vooren geoagt, refpeftivelyk daar op uKgeKr^Jr en Leder in de Mbfive van de Heeren tZsmT.Tjohan mr, en f J^ft» over dat onderwerp a,n Hun Ld. Mog. Senteeven, en voorts in de No:u.en van H.H. Bo? voorkomende, en wyders overwogen zendeden inhoud van de Misfive by de Hoeren St?a. ïen van den Lande UntM,, den W er. 16 dier maand, rakende het «oorzewc uk Amersfoort aan Hun Ed Mog. afgezonden, en vervolgens ter Vergadering van Hoogscdezelveningekomen , geleeze-, er in deliberatie gelegd, goedgevonden Z verdam ter Vergadering van H. H. Mog. in te trek len, gelyk Hun Ed- Mcg. doen door de zep he advys door oe meerderheid der uenarts prefènte Gecommitteerden-, wegens deze ftomA Aaaaaaa 5 tiw Leeu- All5N. riesU fens de fe'- 'ara, \t Utr.  LlÉEt WARDEN. Kef. ft Fries/, «opens t Afgelaard.Hit Utr. 4140 NIEUWE NEDERLANDSCHE i. cie ter Generaliteit uitgebragt.den n Juny voorftr op de voorengedagte Misfive van de Heeren Ge" deputeerde Staaten van de Provincie van Utrecht gefchreeven te Amersfoort den 9 daar te vooren* m gelyk mede het advis door dezelve Gecommit! teerdens uitgebragt den H daar aan volgende , le houdende de provifioneele Admisfie der gemelde Heeren Laats van Amerongen, d'Averhouh en Strik van Ltn/choten, breederin de Notulen van H H Mog. van die dagen voorhanden. En is wyders gerefolveert ter Generaliteit te ceclareeren, zoo als H. Ed. Mog. verklaaren by dezen, dat dezelve geene Staaten van den Lande van Utrecht erkend hebben, nog erkennen voor wettig, dan de Heeren Staaten thans nog en zedert eenigen tyd te Amersfoort vergadert, met last aan de Heeren dezer Provincie Gecommitteerden ter Vergadering van H. H. Mo*, 'cm met concurrentie der andere Provinciën, op de gefchikfte wyze te waaken, dat de onwettfo ee» compareerde Leden, uit eene zig opgeworpen hebbende Staats vergaderinge binnen Utrecht gehouden, de dehberatien van gedagte H.H Mos niet komen te flooren, nog daar aan eenig deel* Z~ Extraft deezes aan de Heeren H. Ed. Mog. Gecommitteerden ter Generaliteit worden gezonden, om ten Ipoedigften ter Vergadering in te brengen. Aldus gerefolveert op 't Landfchaps Huis den 10 July i?8f. (onder flond) Accordeert met voorfz. Boek. In kennisfe van My (was geteekend) l VAN IDSINGA. Ook  JAARBOEKEN, July, 1787» a>4* Ook is nog, omtrend de Afgevaardigden van deze Provincie ter Vergaderinge der Algemeene Staten, aldus beiloten: ExlraSt uit het Refolutieboek der Ed. Mog, Heeren Staaten van Friesland. T"Soor de Heeren van Haarsma en Jokan van *^ Kuffler, dezer Provintie Gedeputeerden ten Vergadering van Hun Hoog. Mog., de Heeren Staaren Generaal der Vereenigde Ntderlanden , ter kennisfe van de Heeren Hun Ed. Mog Gedeputeerden gebragt. en voorst aan Hun Ed. Mog'1 voogedraagen zynde, dat op den ï8 July ter hooggem. Vergadering waren gelezen vierCredentiaalen op naarn van de Staaten van den Lande van Utrecht te Utrecht vergaderd, op de Heeren de Ridder, Pronker t, van Dam en Osfenburg, om ter Vergadering van Hun Hoog Mog. fesfie te nemen ; dac zy Heeren Gecommitteerden by die gelegenheid, ten blyke van hunne cordaatheid, van hunne oopartydigheid en van hunne waare zugt om alles te contribueeren, om zo veel in hun was, concurrant met hunne Mede Gecommitteerden te hinderen, cn| zo het eenigzins mogeiyk was, met unanimiteit de dem van de Provintie'uitte brengen , zy Heeren Gecommitteerden'san de Heeren uxtraordin^ris Gecommitteerden Groiefiins en van Haat en, op hun verzoek eene concludeerende ftem hadden geaccordeerd, en hunne naamen nevens de h nnen in de Notulen doen pkatzen, waar op geërT.cdueerd was; dat wegens deze Provintie voor Advis was uitgebragt. dat zy Heeren Gedeputeerden wegens de Provincie van Friesland, fchoon zy de Hee>en Gedeputeerde wegens de Staaten van bi recht te Utrecht vergaderd, op den gepas/eerden Donderdag ter Vergadering van H. H, Mog, had' den geadmitteerd, op den voet als by hun Advis ten Leeü. warden. Ref. nopens de Gedeput, /an daarsma •n van Liufler.  Leeuwarden. Ref no pens de Gedeput van ïP'arsm en van Kuiler. i . l 2142 NIEUWE NEDERLANDSCHfi TeeïdaJï^,'1" * ¥#$5 Seinfereert, gemend zZdA' d"?rd*h^ e&'er van de aanweezende Heeren Gedeputeerden van deeze Provincie verklaarden, de Aamisjie der Leden u,t die Pro-vtncteop bovengen, dag gedaan, te laaien voor rekening van die Gedeputeerden, welke daar 10e hadden . ingejlemd; met verder Declaratoir dat zy zo Unge de Heeren Staaten hunne Principaalen, de Stalxtenum Utrecht te Au, erafoorc vergaderd, erkende voor de wettige Soineraw van dat gewest, zy See ne Gecommitteerden wegens dis Provincie kon- ten ad* mnteeren dan dezulke, welkers Commisfien uit den boezem der Gedeputr Haaten van Urtclic fóAiners . loort vergadut, zouden Z)n geprojlucert. Alles breder in gem, AJi»ü,e van den 18 lulv voorkomende. J y h na deliberatie goedgevonden en verdaan de conduiten tc approbeereo dtr Extraordinaire Gedeputeerden wegens deeze Provintie, van GroveItems, en van Haaien, op dien dag gehouden door zig een gélyke hem als ordinaris Gecommitteerden ter VergaJering van H. li. Mog. aan te rnaati-en, waar door eene nieuwe Admisfie van andere onwettige LeJen uic de pretenfe Staatsvergadering binnen Utrecht ten tweeden maaien ge tenteerd, is tegen gehouden , toe dad-lyke voor koming van de greotfte verwarringen, ten nadeelen van den Lande daar doorgedreigt wordenden is ivvders om alle onzekerheid in het vervolg oourenc eene rcmpu'atie der Hemmen van extra Gecommitteerden ter Generaliteit verfchynende , weg te nemen, gerefolveerd en vasc gefteld, dat in het gemeen Extraordinarii Gecommitteerden uit deezer Provintie, ter Vergadering van H, H. Mog. wel ;en advileerende, maar geen concludetrende ftera xickomt, wordende echter aan de tegenwoordige rieeren wegens de Provintie gecommitteerd rot eguleering der qtiotas het üefenfie-weezen in sHage zittende, zo lang die Commisfien duuren, oegeiUn rang, fesfie, en een coucludeerende ftem  JAARBOEKEN, Juty, *7«ï- 2141 fiem ter Generaliteit, in alle voorkomende zaken, 1 ook oeduurende de reccsfe hunner Commisfie op w den zelfden voet. ais de Heeren Ordinaris Ge-D1 committeerden, wegens deze Provinfie. De Staten van Overysfel hadden eenen brief gefchreven aan de Staten'dezer Provincie, om voorziening en medewerking tegen de mishandelingen der Gelderfche Soldaten: welken brief wy hier na onder het Artikel van Campen zullen mededeelen. Eenige Volmagten hebben daaromtrend den ii July 1787 aldus geadvifeerd: Advis en Propofitio, gedaan door de Ondergetekende Volmachten op het 307/e Point van den Extraordinair is Landag van den 2 July 1787, zo uit de Adelyken als eigen Erf oen Staat -, verens de Grietenye, Hemelumer Oldevaert en Noordwolde, ten einde deze Propofltie een Kwartiers Propofuie konde worden, om aan de drie andere Kwartieren voor te draagen. EDELE MOGENDE HEEREN! De Ondergetekende VOLMACHTEN, thans ter de/.er Vergadering reprefenteerende de Cric-terye, Reemelumer Oldevaert en Noordwolde, vinden zig nogmaals gedrongen ter Tafel onder het oog van U. Ed. Mog. te moeten brengen , terwyl de zaken thans tot die hoogte gerezen zyn , ja zelfs door eene Misfive der Heeren Staaten van Overysfel aan ons is gecommuniceert, wnar in dezelve Heeren Staaten kragtdadi^ onze Adfidentie verzoeken, en met duidelyke woorden daar «ERÜ- \«!" tN.  Lee WAKDEN. Advys nopem den br\ ■tan Orerysfil i = 144 NIEUWE NEDERLANDSCHE ringen en h-r iV^P. ? •> Jan 1J nde- . " "~t h-Cf en van verreeapnri*» K~.~„.r en a! her. welk* o.k ff-vHs „ . , e ^xcesfen, en hJüurg, waar op tot heden toe 2 .. '* ƒ miotte onderzoek nog OrasrdooHu^ITlr ^ de Heeren Staaten dezer PrrivK , , SIM »wr/«. On, a|je dezercdenfn ^f"™^ Z'P^d vinden de *a5ÏS^^Sc^^ drongen aan tf au Af™, rondhar } , V. ge* declareereoen te toffere?; ToÏÏV eT" „ pen ter onzer Repartit-e Kaande *, r , e" . nehïtpn ,a *'ail«'= itaanae . provisioneel te „ pasten, en te ordonneren, vanVre OHe» „hoegenaamd te obedieeren, dewelke zffi? „ hekken tot hec innemen van eSSteden 5 „ Landen van dien , van wie dezehf™1 f » ™ó™ gegevca.en verdmteCt^SSSSS „ Gecommitteerdens te geladen om rii* 1 „ ^/ bevinden, en ter Uepartinevan onze „ Provintie ftaande, dadelvk te dn™ m«,n,0öZe „ naar de Generaliteit, iSJden^l^Ö „ thans meer dan ooit nodig zvn al, richt »' ft £ A^'* Cwe"M/' tot nï ïw £• Ln by aldlen «'verhoopt deze onze Propofitie rnogte worden eedeclineeM r ners Resolutieboek #^0, ter hunner dechaï' gie te doen iniereren, met zodan.g Trotïen Aantekening daar benevens, a|s dezelve t hunner verantwoording, weeens L.nne rl Mer üendig zuilen oordeS! C*»teüten. Aclum den u ^«/y ,78?.  JAARBOEKEN, July, 1787. 2145 (was getekend) A. J. C. DE BERE, A, VRISE. 1 De Ondergetekende VOLMAGTEN van de t Griecenye 't Bild, zich met bovenftaande Propo-1 fitie in alle dele met 't daar by gedane Protest , t en gereferveerde Aantekeningen geconformeerd 1 hebbende, ingevalle die Propofi'.ie by de Meerderheid des Kwartiers gedeclineerd en verworpen wierde, zullen deze tot hunne decharge en ten geblyke daar van, in ' t Kamerboek van Westergo doen aantekenen. Aftum den 11 July 1787, (was geteekend) E. F. VAN AYLVA. R. SMITH. J. ROORDA. Dog dit advys en voorftel is af ge (lagen, cn beiloten eenen brief aan de Staten van Gelderland, wegens de geweldenaryen van het Krygsvolk te fchryven. De Grietman Bere heeft daar op in de Vergadering van Westergo voorgedragen, dat hy aan het hoofd van 2000 Friefen,die zig zouden hebben aangeboden, zou uittrekken, tot dekking van Overyslel. De Opregte Nederlandfche Courant N. 92. drukte zig omtrend de raadplegingen en befluiten der meerderheid der Staten van deze Provincie , aldus uit. T EEUWARDEN den 20 July. Onze Ariftocraten blyven hier by aanhoudendheid, de« zelfde rol fpeelen, als de Geweldhebbers van Amers' Leeu- yardkn Advys opens ■ebrief anOerysfel, 4  ai45 NIEUWE NËDERLANDSCHË Leeuw . Amersfoort en Gelderland, hoe zeer op eene meer > listige en evenzo onverdragelyke wyze, en deze Geweldenary kan in vryen Friesfen, zo naauw gezet op hunne Vryheid, en op hunne Rechten, niet anders dan van dag tot dag het billyk verlangen doen toenemen, om by gelegenheid, zich billyke wraak te verfchalf.n. rfvtén hoort reeds in de m.jnden van eenige Hoeren, wanneer de Ariltocrateh niet inbinden, bet mogeiyk is, dat de ingezetenen ?ich liever voor Oranje zullen verklaren, en dan mogen deAridocraten beven, hoe zeer men ook deze latere uit;pongheid by het goede Volk ook wel zal voorkomen, üe ware_ Republikain, en byzonder DE VKYïï FRIES, moet. zich zo min aan één als tien of meer verfhven; hy moet waarlyk Vry zyn, en volgens zyne wettige Confh'tutie, het genot zyner Vryheid hebben; beiloten de Hollanders flegts al wat zy van ons moeten hebben, dadelyk op te ehfchen , cn daar boven bet lang reeds geprojecteerde Verbod ter uitvoer te brengen, onze Provintie was ras gered, en de Tirannen zouden zulk een rol niet" fpelen, waar van dezen wederom een nieuw ftaahje zal bybrengen, Weec dan dst door eenige beproefde Voksvriènden ten Landsdage is ingebragt, en gedaan heE volgende: enz. Hy voegt 'er nog in dat zelfde N. 9?. nader by: lntusfchen kan elk zien, dat de VRYj< FRIES weer begint te ontwaken, en wee, nogmaals, de Dwingelanden, als het Volk etns klaar derzelver verleiding en bedrog bemerkt; het is reeds wonder, dat zy niet reeds lang de wraak des Volks ondervonden hebben, want het geweld is hier ren top, even zo erg als te Amersfoort en in Gelder land: dan een geluk, de oude moed ^egint te herleven , en het Volk zal zyn verflapte veerkragc wederom wel ras herlteld hebben.  JAARBOEKEN, July, 173?. 2147 Men kan uit dusdanige ftaaltjes den aart dezer tyden kennen: vooral indien men in' aanmerking neemt, dat aan de Courantiers veelal door de driftigde dryvers wierdt op. gegeven, het geen zy moeiten fchre ven. Den 11 July 1787 is nog by de Staten dit befluit beraamd. Extraft uit het Refolutie-Boek der Ed. Mog. Heeren Gedeputeerde Staaten Van Vriesland. Woensdag den 11 July 1757^ Ts ter Vergaderinge ontvangen en geleezen , de Requeste van de Commandanten van de Regi-, men ten Cavallery en Infantery, en. van de Gom-, mandeerende Officier van de Compagnye Artilleristen, in deeze Provincie Guarnizoen houdende, te kennen gevende, dat de Defertie, onder de gemelde Troupes binnen korten zeer merkelyk was toegenomen, veroorzaakt, waarfchynelyk, om redenen daar by ter nedergeftelt, oordeelende dat het kwaad na maate de aanlokzelen en verleidingen vermeerderen, ook mee te meerder y ver en waakzaamheid moet worden tegen gegaan, hadden goedgevonden een Praemie te dellen van 50 guldens voor ieder Deferteur die ontdekt, ert in handen van de Militaire Juditie gedelt word. Addresfeerende zig ten deezen opzigte aan Onzen Coliegie, ten einde door het zelve, zodanige Ordres moogen worden geilek, dewelke ter bevordering van derzelver oogmerk, en ter1 weeringe van de Defertie nodig en diendig zullen worden geoordeelt. Waar op gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verdaan, aan alle Gerechten binnen deeze" Provincie aan te fchry ven, om alle Onder Officiers ü'bbbbbb efl Leeü- VARDEWt Repd. 'e^en iefertii*  ai48 NIEUW NEDERLANDSCHE Lt gemanifesteerd, en derhalven ook van eene Be-,j middeling van Zyne Aller-Christelykfte Majelteic, de eenige Bondgenoot van de geheele Republicq, de confervatie van de zoo zeer gewenschte Unie moate verwagt worden, te meer, daar de Bondgerootfchappelyke .betrekking tusfehen meergemelde Vcrften en dit Gemeenebest volftrekt vorderde , dat de wederzydfche Partyen van die zoo gelukkige Alliantie over en weder elkanders belang, bioey en welvaart op alle mogelyke wyzen tragten te bevorderen en voor te ftaan: en dat zy Heeren Gedeputeerden op de voorfz. gronden door hoog gemelde Heeren Staaten hunne Principalen gelast waren, aan H. H. Mog. voor te daan, om ter bemiddeling der plaats hebbende gefchiilen tusfehen de refpiftive Provinciën van deeze Republicq de Mediatie vau Zyne AllerChristelykfte Majefteit, als Bondgenoot van t geheele Gemeenebest, Staats wyze in te roepen, en Hoogstdezelven te verzoeken, dat het Zyne Majefteit rnogte behagen Zyne goede dienden te •willen aanwenden en interponeeren om de gefchiilen , tusfehen de relpecdive Bondgenooten lubfi. fteerende, door hoogst dezelve bemiddeling by te leggen tot herftel van de zoo zeer gewenschte Eendracht en inftandhouding van de voor alle de Provinciën zoo belangryke Unie; infteerende welgemelde Heeren Gedeputeerden teu einde by H. H. M. dien conform, hoe eer zoo beeter, en zoo draa doenlyk rnogte worden gerefolveerd. Is gehoord het Rapport, door de Heeren H. E. M. Gecommitteerden in het Mindergeial, de vgoï- Leeu- vRÜEN le/ï. fiensde 'ediatis n ank' k.  Leei war. ben. Befl. nopens t Mcdiat, van Frankryk. 215Ö NIEUWE NEDERLANDSCHE ,.yoorfchr. Pjopofitie gcxaminecrd hebbende, ter Vergaderinge uitgebragt goedgevonden en verdaan, de welgemelde Heeren hun Edele Moaende Gecommitteerden ter Generaliteit te authorileeren en te gelasten, gelyk dezelve worden ge'eauthonlcert en gelast by deezen, om aangaande «het voorfchr. onderwerp ter Vergaderinge van H H. Mog. weegens deeze Provintie voor advis uit te brengen, dat H. E. Mog. confiderecreode de zorgelykfte toeftand, in welke de Republicq zin door inwendige verdeeltheden bevind, waar door te dugten ftaat, dac zoo 'er niet fpoedig zodaniae middelen worden by der hand genomen, als onder Gods Zeegen gefchikt kunnen worden geaet, om de fchromelyke gevolgen daar van voor te komen, de onftelde gemoederen tot bedaaren te b-engen en de twistende Parthyen te vereenigen, die verdeeldheden niets minder ten gevolge ftaan te hebben, dan de verbreekinge der Unie onder de Bondgenooten en de totaale ondergang van die wel eer zoo zeer gezegend en gelukkig gemeene besc; dewyl de aart der Burger twisten meede brenet' en de ondervindinge van deeze ongelukkige dalen bevestigd, dat wat de verdeeltheden langer aanhouden, wat de parthyen zig meer verwyderenen de haat en verbittering meer toeneemen; En dac men derhalven niet genoeg kan aandringen, om ten allerfpoedigften naar zodanige middelen om te zien en dezelve daar te delkn, ook geredelvk toe Remmen, dat onder die middelen met reden in aanmerking koomt de voorendaande Propofitie tot inroeping van de Mediatie van Zyne Allerchnfteïykde Majefteit en Bondgenoot van de Re* publyk, bovenal in gavalle de Ikigeerende parthyen in dezelve hunne keuze daar toe mogten vereenigen , hoogstgedagteZyne Majefteit zig dat aanzoek het welgevallen, en dat lastig en omilagtig werk wilde op zig neemen. Dan dat (behalvm dat die onderlinge faamendemming moet geconfidereert wordsn, als een zo-  JAARBOEKEN, July, W7> at5f zodanig esfentieel vereiste, dac die Mediatie zon- i der dezelve in dier voegen met wel in aanmerking VVj kan komen, daar dezelve aan geene daar by ge m conceineerde Parthyen kan af behoort opgedrongen te worden) aan Hun E. M. in de dehberatien } over deze Materie meer dan eene gewigtige be- „e denkinge is voorgekomen tegen het inroepen van & eene magtige Nabuur tot bemiddeling van inwendi- va ge gefchiilen, bedenkingen van dien Aart, dat f; dezelve zonder nadere herrinneringeaan het door- r, zigt oog van H. H. Mog. niet zullen echappeeren, dat H. Üd. M. ondertusfchen niet voorby kunnen aan de ferieuie overweginge van H. E. Mog. voor te dragen, dac hoe zéér de Heeren Staaten van Holland en West Viiesland by voorengemelde hunne Propoütie te rechte verheffen de blyken van welmecnendheid door 't Hof van Vrankryk aan de Repubiyk betoond, 't echter als zeker mag gefteld worden, dat ook andere naburige Mogendheden , met v/elke de Repubiyk in Vreede en Vriendfchap is, even zeer't oog gevestigd houden op den tegenwoordigen toeftand van deeze onze Geweften, en niet onverfchillig zyn omtrent den uitflag van de daar in thans fweevende oneenigheden; nademaal dezelve ten geblyke daarvan, gedurende de tegenwoordige troubles, meermalen het genoegen hebben gehad, om van wegens hare andere Naburen luccesfivelyk te ontvangen de fterkfte betuigingen van welmeenendheid en van verlangen, om derust en eendragt in deezen Staat, wederom herileld te zien: Dat hec daarom (naar inzien) niet buiten alle bedenking is of 't wel raadfaatn zoude zyn, ingevallemen tot inroepen van buitenlandfche Mediatie overging, zig in dac aauzoek alleen tot Zyne Allerchriftelykfte Majefteit met uiüluitirg van alle andere naburige Mogendheden te bepalen. Dat deeze en meer andere gewigtige Corihderatien hun verhinderen om zig voor als nog voor een Mediatie van buiten 's Lands te declareeren , zon» .beu* ' lRN. \efluit 'jeiis de 'ediatie n ■anh k.  Leeuwarden- Be/luit «opens di Mediatit van Frank. *M NIEUWE NEDERLANDSCHE zon** vooraf te beproeven, of 'er nog geen© mi v? Te£diëe" meer gegrond op deConitil\Ll ü 1e RePublyk handen zyn, door welke dezelve onder den Zeegen van Gil Alma»tig, nog zoude kunnen worden gered, waar toe , dan io aanmerking konde koomen het benoemen , vaneen klein getal van de geaccrediteerde Perioden «iit de hoöe Bondgenoten, met genoegzame Butnoritcu en vertrouwen voorzien, om in de eerfte plaats by onderlinge fchikking, zoo na mogeiyk te reguleeren de gefchiilen tusfehen de Provintien omreien, en verder die zaaken, waar over men niet zal kunnen Convenieeren, te fhbmuteren aan eene Arbritage van Perfonen wederzyds te benoemen, en om in de tweede plaats, 'e zy by onderlinge infebikkinge en tusfehenipraak, of we by fubmisfie aan arbitrage, te beoalen dé gefch.kfte wegen en middelen, om de oneenighe^ den in de Provinciën inwendig, waar en tusfehen wien ook ontftaan, te asfopieeren en by te leigen. En dat nadien deeze Provintie zig door Gods groote goedheid in die gelukkige Situatie bevind van tot nog toe onafgebtooken te hebben rroeen genieten inwendige rust en Vreede, als mede van bevryd te zyD gebieeven van zodanige verregaande verwyderinge met hare Bondgenoten, daa tot veretteniDg daar van tot buiten gewone middelen toevlugt zoude moeten genomen worden, H. E M. is voorgekomen dat diegelukki^e toeftand huri aüezms bevoegd maakt, om by de twistende parifiye» aan te dringen, om op 't amplecleeren van dergelyke middelen bedagt te zyn met aanbod, om, zoo dezelve eenigen ingang mogten vinden, zig over de wyze van invoering nader ^ breder uir te laten : Te gelyk in dien gevalle, deeze Provincie als door deszelfs inwendige rust ;n neutraliteit daartoe meest gefchikt tot het houien dier Conferentien c.ffereerende Dat in zulken gevalle ö. E. M. dan voorts touden vermeenen, dat ook die naburige Mogent- he<  JAARBOEKEN, >5y, 1787» 2i59 heden, welke door derzelver aanbod van Mediatie L als anderzins blyken hebben gegeven van derzei-wa ver belang in de heritelling der ruste binnen deDEJ Repubiyk, zouden behoren te worden verzogt, om den Invloed en het vertrouwen, dat dezelve l op deeze of geene der, Bondgenoten, of op nou- nop bele Perfoonen in de Repubiyk mogten hebben,Mé te willen in het werk Rellen, om dezelve te dis w» poneeren tot onderlinge toegevendheid, en omat^ te zien, van alle zodanige gedragingen als geknikt ryA zouden zvn, om de gemoederen meer en meer te verwydercn en alle middelen van verzoeninge onvructbaar te maken. _ En zal ten voorfchr: einde Extract deezes aan meergedagte Heeren Gedeputeerden dezer Provincie ter Vergaderinge van Hun Hoog Mog. worden toegezonden. Aldus enz. den 2iften July 1787. Zie hier nog eindelyk het protest van eenige Volmagten, van den 26 July 1787. EDELE MOGENDE HEEREN ! De ondergetekende Volmagt van Westdongeradeel , alleen wegens de voorz. Grieteny ter Staats Vergadering prrefent geweest zynde, by de deliberatien over de propofitie van de Heeren Gedeputeerden van de Provincie Holland en Westvriesland, ter vergadering van Hun Hoog Mogende gedaan, tot het verzoeken van de Mediatie van zyne Allerchristelykfte MajeReit , ter bylegging van de boog gerezene gefchiilen m de Republicq , heeft tegen de conclufie by het Qjiartier, conform het uitgebragt rapport van het Mindergetal gevallen, geproteffeerd, refcrverende zyne aantekening ten Qturtiersboek, en zoodanige verdere demarches en maatregulen, als de ondergetekende als reprsefentant der Grieteny, ot EEU- l« 1. kfinit >,nsde citatie  Lei war den, Pre Van e ge r. magt, aiöe NIEUWE NEDERLANDSCHg W' S5eCrniitte[lteD in tyd eD Wy!e nodig m«%' En daar te boven opgelyke wyze geprocedeerd hebbende, tegen de cónclufie gevallen op het to, Poinct van dezen Extraord. Landsdag, rakende m. het arrefteren van de Gemalin van den Stadhouder >/. dezer Provincie, onder dezelve referves. •n. Zoo verklaart de ondergetekende van dit zvn gereferveerd Recht, in zoo verre thands en dus S."133/ Sede-elteIyk* gebruik te maken, met alhier aan te tekenen: ' . Dat de ondergetekende zich met de conclufie gevallen op het poinct der geproponeerde Media* tie, ]n het geheel niet kan conformeren, om re. denen van welke de ondergetekende eenige, roerende iommige hoofdtrekken in het rapport van het Micdergetal aangevoerd, alhier zal noreeren. • Ve. "Ddergetekende kan nimmer als eene zwarigheid tegen hec vragen der Mediatie van zyne Allerchristelykfte Majefteit erkennen, dat andere voT/frS^/"^' m* welke ^ Republicq IN VREDE EN VRIENDSCHAP LEEFT , even zeer als zyne Merchristelykfte Majefteit het oog m vestrgdhouden op deze Republicq vermits, zolder " JTtVn ^.«Se "uxatie der fenrimencen, omtrent de Republicq by die naburige Mo°enheden (in bet rapport, fchoon zoo hit fchync om redenen DIet genoemd, egter dnideJyk genoeg aangewezen) gevesngd, het evident is, die men niet zonder de grootfte injultitie zoude kunnen denken , dat die Mogenheden even zoo weinig kennis van de Situatie van zaken zouden hebben! or zich m zaken zoodanig door woorden verwarren, als de heeren van het Mindergetal bv derzelver rapport doen, dac dezelve uit het oof zoJden verhezen, het oneindig onderfcheid, dat *er is tusfehen ftèt in vrede en vrie^lfehap zyn, en dl naauwe betrekking van eene zoo intime alliantie als allergelukkigst tusfehen de Kroon van Vrankryk en deze Republicq thans fubfifteert. In.  JAARBOEKEN, Julyt 1787.' aitfr Integendeel gelooft de ondergetekende, dal deze pasfage in het rapport van hec Mindergeta gebragt, en in de Staats Refolutie overgenomen, aan Zyne Allerchristelykfte Majefteit de wetcigfte redenen van offenlïe en wantrouwen zoude moeten geven, ware het niet dac de ondergetekende uic de zoo menigvuldige alleredelmoedigfte daden van Zyne Majefteit, en dit de kennis,die hoogst dezelve van de fituatie van zaken alhier heefc , h< op hid, dac Zyne Allerchristelykfte Maje.'leit ook dtze alleronvoorzigtigfte uitdrukking I ie vet aan onkunde, dan aan eer.ig kwaad oogmerk zal willen toefchryven, ten minften verwagt de ondergetekende van de bekende nooit genoeg geroemde Edelmoedigheid van den Koning, dat dezelve nimmer aan de Vriefcbe Natie, als welke het allergrootst vertrouwen op zyne Majefteit heefc, als een fchuld zal geactribueerd worden. De ondergetekende kan veel minder avoueren, dac eenige andere binnenlandfche middelen nog zouden behoren te worden beproefc, vermits de ondergetekende in gemoede overtuigd is, dat het Volk in andere Provinciën , maar voor al in deze Provincie, zoodanig een gevestigd wantrouwen heefc op nnare Regeering, dac men geene perfo' nen binnenlands zoude kunnen vinden, genoegzaam G li ACCREDITEERT om 'er eenig fucces van te wagten. De ondergetekende bülykt voor al hec wantrouwen, dat in deze Provincie by de Natie gevestigd is. Zy tog, die zig nog onlangs in verfcheidene Staatsftukken , boven mate zelve, door UEd. Mog, hoorde verheffen, toen het op het verdryven van eenen gehaatten Hertog van Brunswyk aankwam; zy, die* zich tegen den heerschzugtigen Stadhouder, die haar de ftem van een dom en onkundig gemeen durfde noemen, door UEd. Mog. zag verdedigen; z?,die toen haare ftem, de ftem van UEd. Mog, Committenten hoe-rde noemen; zy, die men toen op alle mooglyke wyzen tot de wapening hoorde uitCcccccc lok* Leecï. war- . den. Protest van eeni' ge Volmagien.  ai62 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Protest van eeni' ge P~olmagten. j I y -j i j lokken* zy ziet zich thans, nu UEd. Mog, het door haare hulp en deun, ja daar door alleen» zoo verre gebragt hebben, dac de toen der wet ontwasfene Stadhouder, onder UEd. Mog, bewind is te rug gebragt, op hec vernederendst veragt; ja zoo verre zelfs dat niet fl.-gts haare byeenkomlfen van Genoodfchappen , tegen welke zelfs de kundigde trekken en lagen van den Accufator Publieus, geene befchuldiging konden inbrengen, op eene politicquc, op eene ongehoorde wyze verboden zyn. Zy ziet thans haare wapening op alle rnooglyke wyze onderhands en van ter zyden tegengaan, zy ziet zich zelve door een ander Placaac van den 25 Sept, 1786, beneden de dieren vernederd: zy ziet zich verhinderd, om, wanneer zy getrapt 2n vertreden wordt, haare klagten daar over aan UEd. Mog. in te brengen; zy ziet zich dus verfteken van een Regt, dat het eerde geiegeld micM is om redres van wettige bezwaren op eene befcheidene en vriendelyke wyze te erlangen; zy ziet zich een regt van klagen ontzegd, dat indien het hunne Voorouders onder de Spaanfche Regeering was benomen geweest, het Request der verbondene Edelen aan de Gouvernante, en laar Joor het ontluiken der Nederlandfche vryheid soude verhinderd geworden zyn. Dit grooc Contrast in UEd. Mog. handelingen revoegd by de kennis die de Nacie heeft, dat de jétragtjng der conftitutie, dat is der fundamentele vetten |in complexu befchouwd) hier zeer mank »aat; waar door alles, zelfs hare bezittingen en evens onveilig worden; by de bewustheid, dat vy eenen Stadhouder en Capitein Generaal dezer -"rovinciehebben, die geweigerd heeft,aan de by JEd. Mog. hem VGorichrevene indrudlie zich te rerbiuden; dat die zelve Stadhouder onderneemend renoeg is om de fundamentele wetten des Lands, laar zyn zin en believen willekeurig te veranderen, dit alles geeft met den hoogden grond, reden tot wan-  JAARBOEKEN, July, 1787. 2163 wantrouwen; En het is alleen aan het bedaard, I -vredelievend, en niet dan in den nood werkend w Chara&er onzer brave Ingezetenen toe te fchrv- D ven, dat men ons niet al voor lange rekenlehap onzer betragting hebbe afgevraagd. , Gene Placaaten tog hoe voorzigtig, hoe land- w vaderlyk ook met bannisfement en Galg dreigen- gt de, zullen op den duur de Vriefche Natie dwin- m gen , om haare Rechten lydzaam te zien wankelen of verloren gaan. Kon geen PHILIPS van Spanje met zyne buitenlandfche magt, geen ALBA met al zyne wreedheid eo plundtrzjeke Militairen dit Volk ten onder te brengen , dan zullen ten minden geene hedendaagfcbe Volmagten, geen Prince van Oranje haar doen zwygen, als zy wd fpreken. De ondergetekende is dus wel verre 'er af om deze Provintie als geheel buiten alle gefchiilen zynde, te befchouwen, integendeel gelooft hy, dat 'er misfchien niet eene Provincie onder alle is, waar de tusfchenkomst van eene buitenlandfche Mediatie meer nodig is, dan hier, en fpeciaal voor UEd. Mog. op dac door dezelve, de zaken , zoo mooglyk, zoodanig wierden bedierd, dat de Natie aan "de overtreders der fundamentele wetten eene behoorlyke abolitie, waartoe zy alleen geregtigd is, verleende; en dat voor het toekomltige de Conftitutie zoodanig wierd gefchikt, '•dat 'er eene genoegzame verzekering ware voor de duurzame onderhouding. En wat betreft de verfchillen tusfehen deeze Provincie en andere, welke in het rapport van het Mindergetal gezegd worden geene verregaande verwyderingen te zyn, zoo zal de ondergetekende zonder te onderzoeken, wat door de onbepaalde en relafive uitdrukking van verregaande verwydsring moet verdaan worden, om vele andere voorbeelden van partydigheid dezer Provincie en de differenten van andere Bondgenoten in dezen tyd , waar van de registers van Staac helaas! vol zyn, Ccceccc 2 ni tt anmJi KM IN, ^rotest n eeni* n voU agteit.  aio* NIEUWE NEDERLAND3CH3 Leeu- i WAR- ( DEN. ' Protest I van eeni- l gen vol- ' magten. I \ y ) < 1 liet op te halen, zich alleen bepalen tot de corv lufie op het 30 Poinct gevallen, waar tegen deze :yne aantekenine ook gerigt is. in die concluüe tog worden de gevolgen van iet arrêteren der vrouwe van den Stadhouder, met elatie tot buitenlandfche Mogenheden, gelaten 'Oor rekening van Holland. Dit betekend iets of niets; zoo het iets beteend, dan is het ongetwyffeld , dat indien eenige iuitenland(che Mogenheid Holland vyandelyk aanzit wegens bet verhinderen der reis van de Vrouw ran haren eerden JYJinitter, deze Provincie Holand niet zal helpen verdedigen, En dan kan de mdergetekende niet anders zien , of deze Refoluie ftryd tegen den geest van de zoo geroemde Jnie van Utrecht, en fpeciaal teg.n den letter /an het derde Art. luidende : Dat aie voorfchreven Provinciën ook gehouden zullen wezen in gelyke maniet 'e (dat is met lyf, goed en bloed) malkanderen te isffftercn en helpen dcf'enderen, tegen alle uitheem'che en inheemfche Heeren, Vorften ofte Princen, Landen, Provintien, Steden ofte Leden van dien, die hun in het generaal ofte PARTICULIER enige fortfen, geweiden ofte ongelyk zouden willen aandoen, ofte Oorlogen maken &c. ' Dus dan houd deze Refolutie naar het inzien van den onderget. niet minder in dan eene verzaking van de Unie van Utrecht, van welke dus deze Provincie of wel die Leden, die zich daa^ by gevoegd hebben, zouden zyn verdoken. En om dat de ondergetekende in qualiteit als Volmagt van Westdongeradeel zich ongequalificeerd houd, ook geenzins gezin.1 is, de Unie van Utrecht te verbreeken, en zulks van het hoogde belang is voor zyne Committenten, zoo protelteert de ondergeteekende tegen de genomene Concluüe, houdende dezelve voor de Grietenyevan Westdongeradeel, als medelid der Unie, onfchadelyk , en blyvende reclameeren de rechten der Unie van die Bondgenoten , die genegen zyn zich aan dezelve Unie te blyven houden. De  JAARBOEKEN, July, 1787. De ondergetekende perfifteert al mede by zyr gegeven advies op het 34 poinét, en verzoekt ah nog wegens Westdongeradeel de Mediatie var Zyne Allerchriltetykue MajeReit op dezelve wy ze en voet als door Gedeputeerden van Hollanc en Westvriesland ter Vergadering van Hun Hoof Mogende is vo»rgelteld, protetterende op gronden voorfchreeven van onfchadelykheid tegen d( gevallen Conclufie ter contrarie, referveerendt zig en Zyne Committenten zoodanige nadeie demarches, als dezelve of hy tot maintien van hun of zyn recht zullen nodig oordeelen. Aldus aangetekend den 26 July 1787. C. L. VAN B E Y M"A. De Ondergetekende Volmagt van Ferwerderadeel, conformeerc zich mee het bovenltaande Protest, en Aantekening. Actum ut fupra H. A. H. VAN KNYFF. Dit zelfde protest is alleen met eene kleine verandering ook gedaan in het Quartier van Westergo door A. J, C. DE BERE, E. F. VAN AYLVA, en J. ROORDA wegens Hemelumer Oldephert en Noordwolde, en het Bildt. ' In het Quartier der Zevenwouden door A. VAN. BOELENS wegens Ooostftellingwerf. . In het Quartier der Steden door B. FEENSTRA, H,Z. ATTAMAen W. HOGENBURCH wegens Sneek en P. BKEUGEMAN en R. VAN KLEPPENS wegens de Stad Dockum. Ccccccc 3 O PER* Leeuwarden. Protest va» eeni* geFolmagten:  m66 NIEUWE NEDERLANDSCHfi DEVENTER. OVERTSSEL, Deventer. De omwenteling van zaken in het nabu« rig Gelderland, het ontwapenen aldaar van Genootfchappen en Schutteryen, het doorbreken van het dragen van Oranjeftrikken enz. dit een en ander maakte de Nieuwflaatsgezinden hier zo veel te meer op hunne hoede, als zodanige omwending ook ligt in deze Stad zoude kunnen worden doorgedrongen, doordien hier zeer veele Ingezetenen aan de Oude Staatsgefteldheid gehegt zyn. De Nieuwftaatsgezinden , voor de overmagt van hunne party vreezende, hadden dus van de Zwollenaars hulp verzogt, op voorgeven, dat 'er gerugten "waren en vrees, dat het Krygsvolk, het welk teZutphen in bezetting ligt, deze Stad zoude aanvallen, en innemen. Dus kwamen reeds den 28 der afgelopene maand Juny, omtrend 150 Schutters en Kanonniers van Zwolle aan. Een aantal van deze Zvvolfche Schutters den 29 juny 's morgens vroeg voorby het huis gaande, alwaar de Ouddaatsgezinden hunne Sociëteit of Vergaderingplaats hebben, lazen boven de deur van dat huis het opfchrift: Burger Sociëteit, traden binnen, en vroegen morgendrank. De Kastelein ancwoordde,dat dit geen publique plaats was, maar alleen toebehoorende aan eene Sociëteit; dat ook voor tien uuren niet getapt wierdt: waar op de Zwollenaars hervatteden ,  JAARBOEKEN, July, 1787. *i67 den, van ten tien uuten dan te zulleirwe- D* derkomen. De Kastelein 'vermoeden heb-tb bende, deedt het voorgevallene aan de .Leden weten; welken daar op wierden by een «reroepen op eene boeten van 3 guldens. DZwollenaars kwamen ten tien uuren weder , en eischten volftrekt morgendrank, het welk de Kastelein hen op last van de Societe t weigerde, en teffens hen verzogt, het huis te willen verlaten. Hier op omttondt vry wat woordenwisfeling en opfchudding, ea zelfs geweld, tegen het welk de Leden der Sociëteit, zo goed zy konden, zig verdedigden. Het zy deze zaak, (zo alsi veelen vernaaien) eene affpiaak was tusfehen de Zwollenaars, en het Genootfchap alhier, het zy eene loutere toevalligheid; de Leden van het Burger-Corps begaven zig in alleryl, zonder tromflag ,naar de alarmplaats, en van hier begaf zich een Officier met eenige gewamanfchappen naar de Sociëteit, deedt daar pende op vuuren,zo datogenblikkelyk 3 Leden der Sociëteit fneuvelden, en eenige anderen gekwetst wierden, van welken twee ook fpoedig ftierven. Door de verdeediging van de Leden der Sociëteit zyn ook drie of vier van de iNieuwftaatsgezinden gekwetst. Men deedt verders de toegangen tot het huis bezetten, en de Poorten der Stad fluiten. De Leden der Sociëteit ongewapend zynde, vlooden door het dak van het huis, of over de muuren , en zogten aldus hun leven te redden. Men doorzogt de nabuurige huizen, om dezelven te vatten ,• gelyk men dan ook nog ruim 20 Ccccccc 4 111 VEH» U  Deve ter. ai68 NIEUWE NEDERLANDSCHE n-in het huis, de kelder en dal van den Bakker Nyland, vondt, welke men egter, na hunne namen te hebben opgefchreven, 'weder ontfloeg. Het Gerecht kwam vervo'loens het Societeitshuis doorzoeken, en bragt de papieren der Sociëteit naar het Raadhuis over. Men nam eenen S. van Brakel, Voorzanger in de Kerk, en eenen Leiderma, in hegtenis; men verklaarde drie Officieren der Burgery, onbekwaam om deze Stad te dienen, ter oorzake, dat zy Leden van gemelde Sociëteit geweest waren. Vervolgens deedt men hier nog 6v gewapende .Schutters uit Brathmer, en 100 uit Rysfen intrekken, naardien men voor het groot aantal Ingezetenen, die Ouddaatsgezind, en wegens het voorgevallene geenzints vergenoegd waren, bedugt was. Om de zelfde reden vondt de Regeering goed, de geheeie Burgery te ontwapenen en te ontdaan, en de geweeren alleen aan die geenen te rug te geven, die of tot het Burger Corps behooren/of bereid waren eene nieuwe verklaaring af te leggen: gelyk zulks blykt uit de navolgende Publicatie van den 30 Juny 1787. aldus luidende: "W/y Burgemeefteren, Schepenen en Raaden der Stad Deventer doen te weeten: dac Wy, met gevolg van de Gezworen Gemeente, uit aanmerkinge van het gevair, welke 'er voor deze Stad zoude kunnen te dugten zyn, indien langer de Wapenen gelaaten wierden in de harden V3n zodanig.' perloonen, welken openbaar in alle hunne handelingen toonen, gezind te zyu, om het hunne toe te brengen, ten einde deze Stad wederom onder het voorige Scadhoudenyke juk gebragt war-  JAARBOEKEN, Juhf 9 1787. 2169 worde, waar van niets anders als een gevolg te D verwagten zou zyn, dan dat de verregaande rnishan- ia deiingen , die de goede Burgery van andere Plaat zen door de Militaire overheerfching thans te lei Pt den heeft, mede in deeze Stad ingevoerd zoude om worden; en wel op fpeciale begeerte van cengojd nu aantal uit de Wagtdoende Burgery, als meede yt\ van veele anderen Burgeren en Ingezetenen de ru zer Stad, goedgevonden hebben, de Burger-vvagten, zo als dezelve tot hier toe door de agt Burger Vaandelen gefchied zyn, aftefchaffen, en de Officieren, O :der-Officieren, Rotsgezellen , en verdere Wagtdoende Lieden van hunnen dienst provifionetl te ontllaan, gelyk dezelven daar van alzo ontfljgen worden by. dezen. Ten anderen alle de Leden van dezelve Burger Vaandcen op het ernftigde te vermeden, van, na Publicatie dezes , mee eenig fenietgeweer buiten hunne deure te komen, op Pcene van, hier tegen doeude, na exigentie vin zaaken, ook als Geweldenaars ge■ ftraft te worden. Tenderden, alle dezelve Le. den van de Burger Vaandelen te gelasten, om hunne Wapenen by zig, ieder in zyn huis te houden, en dezelve aan niemand over te geeven , ot' zig die, onder eenig prastexr, weerloos te makken, dan alleen aan die geenen , die daar toe door Schepenen en Raad zullen wor len gemagtigd , a3ii welken zodanige Leden dan ook aanltocds, daar toe aangemaand wordende, de Wapenen zullen moeten uitreiken. Zo egter, dat hier van zullen uitgezonderd zyn alle die Officieren en verdere Leden van de Burger-Vaandelen, die tevens onder het Corps Vrye Burger Militie dienst doen, als welke volkomen byvoegd bly ven, om hunne Wapenen even als te voren te dragen, en ter verdediging van Stads Vryheid en Onafhangeiykheid te gebruiken. Terwyl tevens aan alle die Leden uit de voorfchr. Burger-Vaandelen, die, ichoon niet Ccccccc 5 ondsr ÏVEtf- &.! dig waren, om Ut£d. Moe e perfuadeeren, zouden Wy >tr kümen byvoe;en dat, daar alle deeze baldadigheden, onder e: draagen van Oranje Leuzen , het .gefchreeuw an Oranje, en het fpeejen van Oranje Deunt. *' »eP'eegd worden, het zeer te dugten is, dat icr door onze Ingezetenen , ja onder de geheele at,e het denkbeeld zal gevoed w*rden, dat het iuis van Oranje niet beter dan met fchending van de  JAARBOEKEN, July» 1787- «77 de geheiligde Regten der Ingezetenen kan worden E gediend; als meoe, dat het nalaaten van zodaui-T ge mefuies het aanzien moet hebben, als of UEd. Mog. Troupes het voornemen hadden van onzé B Ingezetenen zo lang te tergen, tot dat het uitge- £ puite geduld tot wederwraak overiloeg, en dan a, daar uic een prtetext te neemen, om op ons Ter- S ritoir in te breeken, en daar insgeiyks hunne roof Q en.plonderzugt den teugel,ce vieren. Alles wat Wy verhingen is, dat Uhd. Mog. dan met daaden mogen toonen, de aanleidingen tot eenen Burgerkryg te willen vermyden, terwyl Wy van onzen kant voor de geheele Waereld kunnen betuigen, daar toe het onze gedaan te hebben, en, wat o.>k gebeurde, op de regtmaatigheid van onze zaak vertrouwende, alles zullen aanwenden , om onze Vryheid en onafhangelykheid te bewaaren, en vastelyk Raat maaken, van alle weidenkenden onder de gantlche Natie te zullen worden onderdeund. Hier mede bevelen Wy UEd. Mog. in Godes Heilige protectie cn verblyven- EDELE MOGENDE HEEREN! ü Ed. Mog. goede Vrienden Burgemeefteren, Schepenen en Raa« den der Stad Deventer. Ter Ord. van dezelven. Deventer GER H. DU M 11A R. den 9 July iecret. IJ87. De Provinciaale Commisfie van het Defenfiewezen , onlangs verdaan hebbende , dit de kaptein Ingenieur IVolland, te Holten, Ddddddd een EvEN- r'tefvan eventer m de '■at. van elderl'  217» NIEUWE NEDERLANDSCHE Deventer. zen Dorp vier uuren van hier gelegen, bezig was met een naauwkeurige Kaart te maken van dit Frontier, op bevel'van den Raad van State, deedt dit werk daken, en de kaarten en papieren van gemelden Ingenieur in beHag nemen. De Heer Wolland maakte zwarigheid om aan dezen eisch te voldoen, gevende tot reden, flat zulks ftreedt met zynen Eed, aan den Raad van Staten gedaan. Daar op gelastte de Commisfie een der Provinciale Klerken, om zig, onderileund van een Detachement van i2Schutters, met een Officier 'van 't Garnizoen dezer Stad, naar Holten te begeven,om andermaal de gemelde kaarten en papieren van den Kaptein Wolland af te eisfcheitj en des noods, by weigering, hem tot de overgifce met geweld te noodzaken, gelyk gefchiedde. De Heer Wolland bleef eerst wel by zyne weigering, maar vondt zig genoodzaakt de kaarten en papieren o#er te geven, welke vervolgens ook door het Detachement in deze Stad gebragt zyn. De Regeéring dezer Stad heeft wederom den 16 July 1787. aan het Hof van Gelderland over het'fchenden van haar grondgebied aldus geklaagd. EDELE MOGENDE HEEREN! fik onze Misffivc, van den 9den dezer, aan ^ de Staaten van UEd. Mog. Provincie geaddresfeerd, zullen UEd . Mog. hebben kunnen verneem'efi de verregaande geweldenaryen, die toen  - JAARBOEKEN, ?«/yf 1787. 217 toen ter tyd door de Militie, op de Grenzen vai ons Territoir gecantonneerd, aan de Bezittingei onzer Burgeren en Ingezetenen, op Peluwen g& legen, reeds waren gepleegd. Wy hadden dier tengevolge vastelyk verwagt, dat", wanneer de Staaten niet mogen zy vergadetcn, OEd. Mog., -dien de zorg voor het behoud der goede order is opgedragen, die provifioneele maatregelen zou.den hebben genomen, waar door wy voor verder geweld en overlast der Militie beveiligd zouden zyn geworden. Dan, tot ons Jeedweezen, deze gewenschte gevolgen niet hebbende mogen ondervinden, zyn Wy andermaal genoodzaakt, onze billyke klagten onder het oog van UEd. Mog. te brengen, en kennis te geeven, hoe dat gisteren avond, circa half agt uuren, de jongde Zoon van den Overften Plettenberg, cn een Ingenieur, naar gilling Rappert genaamd , beide in UEd. Mog. Provincie Guarnifoen houdende, hebben kunnen goedvinden, om op ons Territoir, in de Herberg de Oude Strookap, door Gerrit Tempelman bewoond wordende, te komen, denzelven, nefFens nog een ander perfoon , Jan Rekes genaamd , te dwingen, om Oranje aan de hoeden te doen, en hun, op de gedane verweigering, met geweld daartoe te willen noodzaaken. Dat vervolgens gemelde Plettenberg en de Ingenieur de Glazen en alle de Meubels, zo beneden als boi^n in Ht is, aan Rukken geflagen, de Bedden Tworfneeden, en alles zodanig hebben verwoest , dat men zulks van de Barbaarfte Volken niet erger zoude kunnen verwagten; zoals dit een en ander uit de hier bygevoegde informatien aan UEd. Mog. zal kunnen geblyken: waaruit U. Ed. Mog. tcffens zullen kunnen verneemen, dat, na dat Plettenberg en de Ingenieur de Glazen hadden ingeflagen, eenige Boeren uit UEd. Mog. Provincie, die, even gelyk de genoemde Ofiicie[ ren, de Oranje Leus droegen, zig by hun verDdddddd 3 voegd, 1 Deven- 1 TEft. KUgten van Deventeraan Gelderland.  ai8o NIEUWE NEDERLANDSCHE Deven 'ier. Klagten van Deventeraan Gel (Ierland. voegd, en dezelven in dêverder gedane plunderingen geholpen hebben. Daaden , die Wy niec anders als eene vyanaclyke aggreffie en fchendingen van ons Souvera'n Terricoir kunnen nog mogen btTchouwen, en die ons dus volkomen regc geven, om daadelyk toe ■geweldige maatregelen, ter beveiliging onzer Ingezetenen, en ter bewaaring van ons gezag, toevlugt te neemen, en dus te voldoen aan de begeerte onzer Ingezetenen, die, aüe deze geweldenaryen onder hun oog gepleegd ziende, ten einde van hun geduld raakten, en zig tot de billykfte wederwraak zagen aangefpoord. Daar Wy egter gelukkig zyn gcflaagd, om de gistende gemoederen tot bedaaren te brengen, zullen UEd. Mog. in ons gehouden gedrag eennieuw bewys vinden, dat by aanhoudentheid ons niets meer ter harte gaat als om zagte middelen in bet werk te dellen, en dusdoende het fchromelyke van eene Burgerkryg voortekomen. Het is dan ook ten dien gevolge, dat Wy verkoren hebben, om alzo volgens onze informatien de Staaten van UEd. Mogi Provincie niet zyn vergaderd, ons aan UEd Mog. te addresfeeren , met allerèrnftigst verzoek, om door eene regtmatige drafoeffenina over die genoemde Officiers, en verdere aggrtfleurs, ons eerefpoedige, eclatante, en met den aart der zaak, overeenkomdige fatisfadtie te bezorgen, en den gemelde^ G^nr Tempelman , wiens Goederen zyn gertKeerd , fchadeloos te Reilen. Verders met allen aandrang blyvende indeeren op de verwydering der Militie van ons Territoir, vermits Wy anders niet kunnen inftaan voorde gevolgen, die hieruit zullen proflueeren, en de akeliglte Toneelen opleveren, waaraan Wy, en zo Wy veronderftellen, UEd. Mog. met ons, niet dan met aandoening en afgryzen kunnen denken J terwyl Wy, zo dezelven onverhoopt mog-' c 't ten  JAARBOEKEN, Juh» 1787- 5181 , ten komen te-exteeren, ons altoos bv de geheele D Waiefi zullen kunnen veromfchuldigen, van tJ tot voorkominge derzelve, alles in het werk ge Lid en UEd." Mog. in tyds aangemaand te heb- & ben, om, ter bereüSnge onzer heilzaame oogmer w ken te willen medewerken. ve Fn alzo diergelyke vvandelyke aggreffien door M de Bondgenootef met geen onverlchUHgheid kun- at nen'woJden ingezien! hebben Wy goedgevonden onze Gecommitteerden ten Landdage te auTnor'dmen, om het ter Tafel van de Staaten dezer Provircie, die op morgein zullen vergaderen, daar heenen te d.r.geeren, dat de St aten der refDeflive Provinciën, zo van deze, als yan de by onze voorige Misfive vermelde, geweldenaryen döo? de in de nabyheid dezer Stad gecantonneerde Stie gepleegd, werden geïnformeerd, en van onze denk- en handelwyze, die Wy gerustelyk fer bcoordeehng vaneen ieder durven openteleg- %ie?^evTefen Wy UEd- Mog. in Godes Heilige protectie en verbiyven. EDELE MOGENDE HEEREN.' UEd. Mog. goede Vrienden Deventer, Burgemeefteren, Schepenen en Raaien den 16 July Stad £>eventer' *^ü' Ter Ordonnantie van dezelven • A. H. CRAMER, Secreu 1787. Bv dezen brief waren eenige Bylagen gevoegd, als voor eerst deze verklaanng. Ddddddd 3 BY' BVEN- :a. ïagten nDeitern Gel' rland 3  Deven- TlïR. Bylagen No, ï. ] 1 j 1 i I i 'é 118 ï NIEUWE NEDERLANDSCHÉ; BYLAGEN No. i. Solis den ij July 1787; IWeerts DD. Tichler TJFENDRIK RIGTERS, Knegt van de Wedawe van Keulen, iegt, heden avond, circa half zeven uuren, over den Tsfil naar het Hooyland , en van daar naar de Herberg de Strookap, door Colmfcate bewoond, gegaan te zyn, om een mengelen Bier te drinken; dat by toen gezien heeft, dai! een Officier, die, volgens het zeggen van de aldaar zig bevindende perfoonen, de jongfte Zoon van den Overibn Plettenberg is geweest eerst met een Degen van buiten door het Glas' van de Herberg dc Oude Strookap Rootte, en dat hy vervolgens uit de Stal van Tempelman, in de Oude Strookap, een platte Schuppe haalde, en daar mede, neffens nog een ander Officier, dc Glazen en Meubels in de Oude Strookap aan ftukken lloeg; en dat zy, beneden aks aan ftukken gcilaagen hebbende, Plettenberg gezegt hadde, nu :al het 'er boven ook aan; dat de Beddens ook'aan tukken waren gefneeden, en met eenige Meubels laar buiten op den weg gefmeetcn, zynde hy lier in door eenige Boeien, met Oranje ftrikken lan de hoeden, geholpen. Aldus door Getuige gedeponeerd, en, navooreezinge van de waarfchouwinge des meineeds net Eede God Almagtig bekragtigd Coram de Jeeren en Mrs. van Duren, Bagedoorn, loco Feerts; Tichler, Schepenen. Binuen Deventer, en 16 July 1737. in fidem A. H. CRAMER, Secret. 17S7. BE-  JAARBOEKEN» July, 178?» 2l83 : BEREND JAN VAN BAAK en JAN VAN E DER HAAR, Dienaaren der Stad Deventer, des T avonds van den 15*» July «787, «oor de Hee> ren van de Magiftraat zynde gezonden naar de 1 Herberg, deCWe Strookap genaamd, om te zien, i> wat aldaar was gefchied, hebben gerelateerd. Dat agter in 't Huis gegaan zyn , waar bevonden, dat de Koe uit de Stal en het touw, waar aan dezelve geftaan hadt, in Rukken was: Dat voorts agter in de groote Kamer g.gaan zyn, waar in bevonden, dat aile de Meubden waren aan Rukken geflagen; .... Dat in 't Voorhuis ook alles in ftukken was geHagen, uitgezonderd een groote lange latei en Banken; , i_: , k „„ Dat in het buiten Kamertje de Glazenkast en al wat 'er verder in was, ook in ftukken was; Dat al de Glazen van 't gantfche Huis, zo boven als beneden, waren ingeflagen, en dat de Venfters ten deele tip de weg lagen, zo wel ais de Veeren uit de Bedden; . Dat in de Melkkamer ook alles was in Rukken geflagen, dat de Melk op de weg was gegooten, en dat het Genever Vaatje ook op de weg lag; Dat ook boven het buiten Kamertje de Pannen, voor het grootfte gedeelte, van 't Huis waren gefmeeteo. „ Aldus gerelateerd, den 16 July 1707» in fidem A. H. CRAMER, Seertt. 1787. Nog ten tweede een andere verklaaring van dezen indoud: Ddddddd 4 BY» EVEN" ÏR. 'ylagen 0. 1* t  Deventer. Bylagen No. 2. I i ( 4 i t ai84 NIEUWE NEDERLANDSCHE BYLAGEN No. 2. Lunce den 16 July 1737. " | Pan Huren loco Weerts QKRRIT TEMPELMAN, Hospes in de Oude Strookap, zeg:, dat gilleren avond, circa halt agt uuren, aan zyn huis waaren gekomen twee Officieren, waar van een de jongfte Zoon was van den Overften Plettenberg, en de andere, naar ge. dagten van Comparant, een Ingenieur; dat terwyl die Officieren met Comparant en zyn Huisvrouw [tonden te praaten, de zwager van Comparant Cornelis /jlbers en Jan Reepes, uit het buis van Colmjchate, in het huis van hem Comparant waaren gekomen; dat die beide Officieren aan hem ( ornparant en aan Jan Rekes, gevraagd hadden, Of zy geen Oranje hadden', dat Comparant en de andere perfoon daarop geantwoord hebbende van neen: Plettenberg gezegd hadde, Oranje moet gy dragen, zeggende tegens den Ingenieur, doet uwe Cccarde van den hoed, en doet die aan den foed van den perfoon (op Jan Rekes wyzende), dat Jan Rekes daarop gezegd hsude, dat hy die Cocarde 'er niet wilde aan hebben) terwyl Comparants Huisvrouw gezegd hndde, Myn Heer, Gy moet U niet ver gisfen, Gy zyt hierop OVERifSaLSLSCHEN Bodem; dat Plettenberg hierop *ezegt hadde, wy liggen hier met ons Polk in Guar. ti/oen, en hier zult gy Oi anje draagen; wordende genoemden Jan Rekes aoor den Ingenieur voor in Jen rok aangegreepen, en uit het huis tof aan de •ikkinge voor Comparants Huis getrokken; dat comparant en zyn Huisvrouw zulks ziende, waren toegelchoten , en Jan Rekes wederun in het huis hadden getrokken, wanneer hy Comparant door Plettenberg een llag met den Rotl icg over de hand bekwam, terwyl vervolgens door  JAARBOEKEN, 1787- door Plettenberg, teen hy in het huis was, tegens D den Ingenieur was gezegt: Myn Heer (rekt Uw De- T1 een en vermoord maar alles; wasrop Comparant fer'zvncr defenfie een Stoel hadde opgenomen, # door welke de Ingenieur met den Degen hadden jN gedoken; dat Plettenberg naar de bchuure van Comparant zynde g. lopen en een platte bchuppe aehaald hebbende, mer. dien Ingenieur vervolgeus de Glazen hadden ingeflagen, waarep hy Comparant en Jan Rekes de vlugt hadden genomeu, nebbende Comparants Huisvrouw meteen kind, ruim :Vvt' Weken oud, als ook Qornclts /Mers, toen reeds het huis veriaten: dac Comparant Zig naar de S'ad hadde begeeven, om te klagen; dat hy, vervolgens met twee Stads Boden wederom naar huis zynde gegaan, al zyn Goed, zo boven a s beneden, geruïneerd hadde gevonden, leggende de Bedden, aan Rukken gefneeden, voor de ueur; dat ny Comparant zyn Koebeest zelfs niet op Stal hadde bevonden, en ook toe heden toe nog met ■*te rug bekomen. EODEM. Erfcheenen JANNA ALBERS, Huisvrouw van Gerrit Tempelman, zegeende, dat het afgeeven van haar man, het geen haar van woord tot woord is voorgeleezen, de zuivere waarheid behelsd, egter met deze by voeging, dat Plettenberg tegens haar Comparante ook geuegt hadde , da\ zy Oranje moest dragen , waarep zy tot dnereaalen toe geantwoord h-iede, ciat zy zulks niet durfde te doen ; hebbende Comparante 'er eindelyk bygevoegd , of hy zig ook vergiste , en wel wist, dat hy op het OVE'RVSSELSCHE was; dar Plettenberg hier p geantwoord hadde, ik ben PLE'JL l ENBERG in ligge hier met myn Folk; Oranje zult gy dragen, of ik vermoorde alles. Zeggende Comparante verders, dat op het trekken van den Degen door den Ingenieur, en toen Dddddddj Plet- EVEN- [R. üagen o. 2.  De ven ter. Bylagen No. 2. ai85 NIEUWE NEDERLANDSCHE , Phtltotterg naar de Schuure liep, om de Schuppe te naaien, zy Comparante met haar Kind, van ruym vyf weeken , dat zy naakt uit de Wieg hadde genomen, was ge vlugt, eerst in den Hof van Zomenbergy en zig daar niet veilig rekenende, in een Hof van Bufcher, en eindelyk in een Hof van den Kaarsfemaker Reyks, agter aan de Schuure van Comparante leggende; dat Comparante, zich daar agter de Heggen fchuil houdende, duidelyk gehoord hadde, dat een van die Officieren tegens Boeren Jongens, waar onder twee Zoonen van de ziele Boer, en een van de Konynenbelt, die ook in Comparants huis waren gelopen, gezegt hadde, loopt maar naar boven; dat die Boe. ren jongens daar op geantwoord hadden, maar als zyn dan eens boven zitten, en ons' dood fleekent dat hier op die Officier wederom gezegd hadde, die Donders zyn veel te bang, zy hebben reeds de Vlugt genomen; Comparante toen wel gehoord hadde, dat 'er eenige perfoonen naar boven liepen, en alles aan Rukken floegen, zonder te kunnen zeggen , wie zulks gedaan hebben. Dat Comparante, toen zy geen gerugt meer hoorde, wederom in het Huis was gegaan, wanneer zy alles aan ftukken geflaagen hebben, en haar Koebeest niet meer op ftal vond. in /idem A. H. CRAMER, Secret. I787. En nog eindelyk ten derde het volgend ftuk. ö BYLAGEN No. 3. Lune den 16 July 1787. I Van Duren, Hagedoorn, Coff. 1 loco DD. I Wetrts, Tichler. JAN REKES, van competenten ouderdom, zegt, dat het afgeeven van Gerrit Tempelman, het  JAARBOEKEN, July» 1787. 2187 het geen hem van woord tot woord is voorgelee-D zende zuivere waarheid behelsd, voor zo verre T al het daar by vermelde in Comparancs teilen woordigheid is voorgevallen, doch zegt hy Com- j parant niet te weeten, of de eene Officier, die]\ geen Ingenieurs Momeering aan hadde, dc jong11e Zoon van den Overften Plettenberg is geweest, alzo hy dien niet kend, Verders daar nog by voegende ,"dat die Officier, welke Plettenberg zoude zyn geweest, hem Comparant met de Rotting een flag over het hoofd hadde gegeeven; doch heeft hy Comparant niet gezien, dat die zelve Officier een Schuppe uic de Schuurc heeft gehaald, maar wel, dac die beide Officieren de Glazen hebben ingefhgen. E O D E M. CORNELIS ALBliRS, van competenten ouderdom, zegt, dat hy gisteren avond, circa half agc uuren, met Jan Rekes uic hec huis van Colmfchate naar de Óme Strookap, door zyn Zwager bewoond wordende, was gegaan ; dat zy, alaaar komende, twee Officieren, waar van een de Monteeringe der Ingenieurs droeg, en de andere, volgens het zeggen van Comparants Zwager, de ionarte Zoon van den Overften Plettenberg was , voor de deur hadden gevonden, dac een van die Officieren, die geen Ingenieurs Monteeringe aan hadde , tegens Jan Rekes hadde ge,zegc al hec geen door Gerrit Tempelman in zyn afgeeven, het geen Comparant is voorgeleezen, is vermeld,dat Comparanc oJc gehoord hadde, dat die zelve Officier, welke, door G. Tempelman, Plettenberg word genoemd, tegens den anderen Officier zeide, myn Beer, trekt uwen Degen, en vermoord alles wat 'er is; waar op hy Comparant daadelyK weg was gegaan. Voegende Comparant hier nog verder by, gezien te hebben, dat Jan Rekes door een der Or- ncie- EVEN" ÏR. sylageb [o. 3.  ai88 NIEUWE NEDERLANDSCHE Beven ter. Hylage No. 3. Cam' , flcieren een llag met de Rotting over het hoofd bekwam , en door den anderen Officier met een biankeu Degen op de barst werd gedooten. 4 Aldus door Comparanten gedeponeerd en voor bovengenoemde Heeren Schepenen, na gedaane voorleezinge van de waarfchouwinge voor den meineed, met Eede tot God Almagrig bekragtigd. in fidem A. H. CRAMER, Smet. 178;. De Officieren van Plettenberg en Rapport, van welker moedwil uit bovengem. brief van de ftad Deventer en de Bylagen gebleken is; zyn in bewaaring genomen èn gevangelyk naar Zutphen overgebragt. Den io Jtdy kwamen hier 116 Drentfche Auxiliairen wel gewapend aan. Den 24 July des avonds zyn hier aangekomen de Heeren van het Provinciale Defenfiewezen, met den Ridder Du Ternan, Generaal over deze Provincie, om hier alles na te zien. Den zelfden dage is hier een gewapend fchip, voorzien van 4 draaibaslen en verfcheiden gewapende manfchappen, op den Ysfel gezonden, om aldaar te kruisien. Hier zyn eenige Overlopers van het Regiment van Suljard aangekomen, die uit Zutphen, Twello, en aan De Dood by Deventer, weg gelopen waren; dezelve worden van hier over Zwolle, naar hunne Regimenten gezonden,  JAARBOEKEN, fa\y, 1787. ai8o C a m p e n. Op het vernemen van de opfchuddingen C in Gelderland; het uitharden van dadelykheien Shen Nienwftaatsgezinde Burgers e^n KrygsUeden; het orftwapenen van Genoo fchappen en Burgers; het planten van SSrirS&eta oP Torens, Kerken en Stedelyke Gebouwenden het draagen van Oranieitrikken, als teekens der bovendjyvende party der Oudftaats- en Oranjegezinder!, op dit alles was in de Steden Campen, Devcn. ter en Zwolle, fterke bewecging De Nieuwftaatsgezinden vreesden voor diergelyke omwending in deze Provincie, alwaar, ichoon hun getal en hun yver groot was, e«°r nog veelen der Oude Staatsgefteldheid waren toegedaan, vooral te Deventer, voor welke Stad men dus het meeste bekommerd was, en waarom dan ook 120 of 130 gewapende manfchappen van het Zwolicne Genootfchap,met eenige Kanonniers derwaards waren getogen, om de Oranje Sociëteit te vernietigen: en alle pogingen van die party te beteugelen, zo als wy te voren onder het Artvkel van Deventer reeds gezien hebben. Op deze tydingen dan, liet de Regeering dezer Stad, voor het grootlte gedeelte Nieuwftaatsgezind, op voordragt van het Defenfiewezen dezer Provincie, by trommeiflag, oproepen al wat wapenen kon voeren, om deze omwenteling van zaken van den bodem dezer Provincie te verwyderen. * - ' De .AM;  *i*o NIEDWE NEDERLANDSCHE Cam- De Staten dezer Provincie, in deze Stid vergaderd, hebben den Franfchen Ridder Èt Ternant hoe wel eenen Vreemdeling, even gelyk den Rhyngraaf van Salm, tot rnandant en Chef of Hoofdgebieder over alle de Burgercofipfen in deze geheele Pm vincie aangelteld. ö ro" Dok hebben de Staten var Overysfel in het begin dezer maand aan die van FripS land, Groningen, 'en het Landfchap Drenthe den navolgende brief verzonden : L welken, het geen tusfehen twee haakjes geplaatst ,s in den brief aan Stad en Lande met wordt gevonden, en hetgeen tusfehen twee boogjes vervat en met een kruisje ï aangewezen alleenlyk in den brief aan de Staten van t Landfchap Drenthe, aützm wordt. Die brief dan luidt aldus-: EDELE MOGENDE HEEREN' I^vXÏnd r'hdi8hsden' waarin"het lieve vaderland in t algemeen, en onze Provin. cie zig W 1 byzonder, tegenwoordig bevind dringen ons, om UEd. Mog. daarvan b| Kn Het is UEd. Mög. bekend, dat bereids zedert eenigen tyd een poot deel der JBFJPgl Staat in de Provintien van Gelderland en Ut,-echtzZ bevinden, en dat dit getd nog kortelings Tsvft rneerderd door een aantal MiStairen, wSli hS ben kunnen goedvtnden, de Provincie van Holvan HaJ^T' CD ^ aan de ^hoorzaamheid Seri Zty- Gr00C hunne Beraakheeren, tegen derzelver gedaane redelyke beloften, té «"ft.t Z,'S voor een grootdeel na Gelderland hebben begeven. En het zal, zo  JAARBOEKEN, J»?*. I7»J- *W ï„'g.Si «edvuldigen overlasten fctade «*« brengen. .^zonder een groot aantal G va „YcfSKt vancSSltonol yanW** « van UEd M H^jgR* de?dheeft , zonder dat dlzelve, voor zo verre ons is bewus , daaromtrent zo min als van wegens deris oewusi» uaaiui n A^Tlf M. in den voorleden ze ver plunderingen te UAL llm, h Jaare gepltegt, nog eenige ftraffe ondergaan nen bCKrbemerkt nu v«n wegens de Heeren Staten v,M3£/ "en aantaf van de Mi»«,^ar zie bevindende, op de confimen van onze Provm35 in dNabnurfcbap van /)«*»*«■ gelegerd is zo zullen UEd. Mog. wel met ons apprehendeeren ho?zorgelyk zulks voor onze Ingaaetenen telden isg, 3. dewelkei daardoor.niet zon. der reden voor vexesen incurllen van die Militie ^Waaïbfkomt, dat men thands binnen onze Provincie ons fchynt te belaagen, daar de btaa SS heeft kunnen goedvinden , om zonder ons Sent M litairen en üorlogs Ammunitie in onze fï ie: in te voeren, en waaromtrent onsn.t twee onderfchepte Misfives, door de Secretaus l^fflS gfchreeven, refpecïivelyk aar, den Heer van zïidèras xs Zutphen, en aan Qufniermeeder te Elhurg , waar vati,wy^opien npvpn<: voegen, s voorgekoomen, dat dezet- zo dat wy ,ive Provinciën, daar onze VoorGron.. vaderen derzelver goed en bloed voor hebben op. en Dren- geotterd, UEd. Mog. zj wel als ons ter harre the. gast, en dat UEd. Mog. wel zu.'len befeffen, dat het fort, het geen onverhoopt ons mogt over'koomen, ook de andere Provintien zullen moeten ondergaan, vertrouwen wy ook van UEd. Mog te mogen verwachten, dat dezelve ons in deeze onze te neemene maatregulen wel zullen gelieven te iecondceren (en ons wel ten goeden houden dac wy on derzelver vriendelyk aanbod, bereids eenig gebruik van de Gewapende Corpfen in de Landfchap, gemaakt hebben (*) ) en neevens de Heeren Staten van Had en Lande, aritsgaJers van Drenthe, aan weike wy mede hierover fchryven, mee ons zodane maatregulen gelieven te neemen, dat wederzydfche Ingezetenen van vexes en overlast bevryd , en de byzondere Gewesten riet door Militairen, die tot gemeene Defenfie cegen Inen bui-en Lands geweld betaald worden, van hare Rechten en Vrylieden berooft worden: zo als wy dan ook uien ten gevolge op het mdantelyks verzoeken; dat UEd. Moi{. by de te dugrene incuiiLn of aggresfien van Troepes, in Gelde,land gelegen, ons kragtdadig gelieven te adiifteeren, op dat met gemeene magt de gemeene Vryheid beveiligt, en onder de Zeegen van God Almach* tig behendig zyn moge! Waarmede enz. Reeds te voren bl. 1725 en volg. is gebleken, dat de ftad Htsfelt geenzints de Nienwftaatsgezindheidgoedkeurde,en beweerde,dat het Regeerings-Ileglement, zonder dat zy wierdt op- ge-  JAARBOEKEN, July, 1787. 2I93 geroepen, en toeftemde, niet kon worden C afgefchafc. Geen gehoor verkrygende, heelt pk zy eenen brief aan de Staten gefchreven, en verklaard zig tot de Bondgenoten volgens de Unie, te zullen keeren en hulp verzoeken. In der daad, de ftad Hasfelt hadt al eenig Krygsvolk van Elburg ontvangen, en in den Eed eenomen, 't welk de Staten van Overyslel vervolgens beweerden, zonder hunne toeftemming, wederregtelyk gefchied te zyn. Ook wiei-dt fpoedig door het Defenfiewezen dezer Provincie eene gewapende Uitlegger, beneden Hasfelt, op het Zwarte Water, geplaatst, om verder toevoer voor te komen, welke Uitlegger dan ook een Vaartuig van Elburg noodzaakte te rug te keeren. Ook wierdt een fterk Detachement Vollenhootfche Auxiliairen en Kanonniers op de Zwarte Sluis geplaatst. Wy hebben ook reeds te voren onder 's Gravenbage bl. 1726 en volg. eenen brief van de Regeering van Hasielt, door den Secretaris dAlmaras ondertekend, medegedeeld, welke by eenen misdag in eenen brief aan de Algemeene Staten was ino-efloten. Deze brief door de Afgevaardigden dezer Provincie in 'sHage gevorderd,en ter kennis der Staten van deze Provincie gebragt zynde, wierdt op den Landdag, alhier gehouden, den 4 July 1^7 aldus beiloten: ,, '.Oom de Secretaris der ftad Hasfelt Mt.d Jlmaras, in crimineele Detenlie te neemen, dewyl verraderlyke brieven van denzelven ontdekt en in goede handen zouden zyn. 2.) Om de Magiftraat derzelver Stad te gelasten,zig met te verE e e e e e e zet* am" 1.  2194 NIEUWE NEQERLANDSCHE Cam- p1w. ERENTFESTE, VROOMS, DISCRETE, GOEDE VRIENDcJS'! "WT'y hebben niet willen afzyn UEd. te commu. >T niceerers, de Copia van twee Misfiven, door den Verwalter Hocidfchout van Hasfelt en Secretaris van UEd. Srai A. Exalto d'Almaras gefchreeven: de eerde geadresfèèrd aan den Heer \an Htekertn tot Zuideras te Zutphen , en te Deventer aangehouden: en de andere geadresfeert aan Cotbout, Qu^rtiermeeder ,in Guarnüoen te Elburg, en by toeval ter vergadering van Hun Hoog Mog. gekomen en aldaar geopend, beide in dato den 30 der voorleeden maand: alzo uit beide ten dui. de- zetten tegen de Refolutie der Commisfie ter Defenfie, betrekkelyk het Magazyn en Gefchut. 3 ) De Militairen terftond te Water te rug te zenden, naar de plaats van waar zy gekomen zyn. 4.) Op een en ander de volgende morgen, zynde den 5 July, voor elf uuren raport te doen, of men aan dit alles zal voldoen, en ingevalle geen or weigerend of difficulteerend antwoord ontvangende, zo zal 'er door de Provincie direrft zodanige maatregelen werden te werk gefield, dat zy genoodzaakt zullen zyn, de Item hunner Souverainen te gehoorzamen." Tot beter verfiand van dit alles, dient men te vergelyken de flappen van de Gel. derfche Staten tegen de deden Hattem en Elburg in September 1786. welken van zo veele gevolgen geweest zyn. Voorgem. voorwaarden wierden aan de Regeering van Hasfelt voorgedragen by dezen brief.  JAARBOEKEN, July, 1787. 2105 delykften blykt, dat de Staaten dezer Provincie door den Schryver als Vyanden worden aangemerkt, en dat door deüzdven mei'ures worden genomen, om geweld tegens Ons te gebruiken. v\ y vertrouwen, dat Uud. van de voorlchreve ce Misflven geene keunisle zullen dragen, waaromtrent UEd. ons Volkomen gerust zullen Hellen, door de volgende niaatiegulen te neemen \ te we, ten in de eerde plaars, door den Secretaris d'Almaras aamtonds in crimineele detentie te neemen, ten einde tegen denzelven zodanig kan worden geprocedeerd , als na rechten bevonden zal worden te behooren. In dc tweede plaats, door geenerhande oppo ■ fitie te doen tegen den uicmarsch van de Detachementen van d'Emie en van de Artilkry, thans nog in UEd. Stad Guarnifoen houdei.de, waartoe de patenten na bekoomen referiptie van UE. ten eerften door de Heeren Ordinaris Gedeputeerden zullen worden gedepecheerd. Ten derden, door zodanige Militie als ingevolge de Misfive van d'Almaras door UEd. onder de benaming van Waerdgelders mogten zyn aangegenoo.v.en, aandonds wederom te ontwapenen , en alzo ongewapend te water wederom te laaten vertrekken. En eindelyk ten vierden, door mede generhande oppofitie te doen tegen zodanige orders, als de door ons benoemde Commisfie tot Defenfie dezer Provincie zal goedvinden , ten aanzien van hec Magazyn, binnen UEd. Stad berudende, te dellen. En zullen wy hierop UEd. antwoord met brenger deezer, of wel uticrlyk morgen ogtend voor ii uuren, verwachten, met feneufe inthimatie, dat ingevalle UEd. mochten goedvinden, om ons in plaats van voldoend en Cathegorisch antwoord te geeven , nogmaals op eene honende wyze Cgelyk by de laacde door ons van Uud. ontfangene Misfive van den 30 Juny) af ce zetten, of Eeeeeee 2 die C AMPEN. Bi iefder Stat. aan de Stad Hasfelt.  2196 NIEUWE NEDERLANDSCHE Cam- pen. Brief der Stat.aan de Stfd Hasfelt. Rid- die zig niet duï 'elyk over derzelver intentie t« verklaren, wy dan gerefolveerd zyn alle communicatie met UEd. af te breken, en zodanige verdere maatregulen te neemen; als wy tot maintien van onze authoritcit, en tot bewaring van de veiligheid deezer Provincie, tegen alle verraderlyke aanllagen zoo van binnen als van buiten zullen vermeinen te behooren; terwvl wy dan de verandwoording van alle , wat UEd. Stad en derzelver goede Burgery daar door mogt overkomen, aan UKd. zullen overlaten, Wy verwachten van h'erop zodanig antwoord te zullen bekoomen, als ieder, dien het welzyn der Provincie en het behoud van de zaak onzer Vryheid 'en ouafhangelykheid ter harte gaat, hoopen kan; terwyl wy in zulken gevalle zorge zullen dragen voor de veil.gheid van de Burgeren en Ingezetenen in Uwe Stad; en opdat hier van een ieder in UEd. Stad kennisfe draage, hebben wy goedgevonden nevensgaande Publicatie te zenden met verzoek, om dezelve ten fpoedigtten cog huiden te doen afkondigen en affigeeren, daar "zulks by Uwlieden gewoonlyk is, en beveelen Uwlieden immiddels in üodes heilige protectie. UI. goede Vrienden. Campen, Ridderfchap en Steeden, de Staden 4 July. ten van OVERYiSEL. 1787. Ter Ordonn. van dezelve {Was getekend) D. D U M B A R. Ook moest te Hasfelt deze Publicatie worden afgekondigd:  JAARBOEKEN, >-5y. «787. ^97 Ridderfchap en Steden, de Staaten van Ovept- ( fel, doen te weeten: Dat aan Hun Ed. Mo-pi gende zyn ter kennisfe gekomen twee Brieven , door den Secretaris der Stad Hasfelt, A. txalto t d'Almaras gefchreeven , een aan een Heer uic de vt Regeering der Stad Zutphen, en een aari een.CUiar- o\ ciermeefter Colbout te Elburg in Guarnifoen, waar ei, by ons, als zyne Vyanden verklaart, en van dezelve hulp en geld verzoekt, en de weg aanwyst , hoe die hulpe thans best binnen Hasfelt te krygen, terwyl de gewoone weg daar roe geflooten was. Dat wy niet hebben kunnen nalaaten, daaromtrent onze uiterfte verwondering enindigratie by Misfive te betu'g n en betogen aan de Magiftraat der Stad Hasfelt, waar op wy ten eerden een voldoend ancwoord afwagcen- dog, dac inmiddels niec hebben kunnen of willen afzyn, by deezen aan de goede Burgery der Stad Hasfelt op hec ferieulte te betuigen, dat, ingevalle aan den inhoud van onze voorfch- Misfive word vol* daan , geenzints van intentie zyn, om dezelve op eenige wyze overlast te doen of te bezwaaren , maar veel eer teegen alle geweld te befehermen op de meest voegelyke wyze: ■ En op dac niemand hier van eenige ignorantie praetend:re , zal deeze te Hasfelt tot een ieders narigt worden gepubliceerd en geaffigeerd naar behoren. Campen, deu^wjuly 171(7. Ter Ordonnantie tan welgemelde Staten. Aan den Hasfeltfchen Beurtfchipper is, gelyk te Amfteldam, zo ook te Zwolle de fteiger verboden. Wanneer bovengemelde brief der Staten aan de Regeering wierdt overhandigd, kwamen aldaar ook- de Heeren Jhiesftng, Tegelaer, en Schipman, Officie, yen van het Zwolfche Genootfchap, met ee. Eeeeeee 3 ni. :r*. °ubl. n geen erlast z.  P£N. 2193 NIEUWE NEDERLANDSCHE r- nige afdrukzels van' bovengem. Publicatie* om dezelven onder de Ingezetenen uit tedeelen : gelyk door hen ook gefchied is. Hier op wierdt aldaar eene algemeene Vergadering der Ingezeetenen , in de Kerk , 's morgens van 4 tot 7 uuren gehouden, die een uitüel van dagen verzogten, dog zulks wierdt afgeflagen , en flegts 24 uuren toegedaan. Men vroeg dan vry geleide voor Gecommitteerden uit de Regeering te Hasfelt, welken dan ook naar Campen vertrokken, en aldaar den 6 July in onderhandeling traden, met dit gevolg, dat de zaak met de ftad Hasfelt op deze voorwaarden gefchikt wierde. I. yerklaarden de Afgevaardigden onbewus te • 7, Jyn' van de B»even, door den Secretaris d Almaras gefchreven. en dac de Reaeerine aan deze ,e, ofte aan de verzoeken daar bv gedaan, onfchuldig was. Verzogten voorts Amnestie en impuniteic vb-* het geen misdreven rnogte zyn. Uit is by de Staaten geaccordeerd, met uiczonderiug van d? Almaras. II. De Regeering verzogt verders, het Garniloen * an d Envte, en de Ka' nonniers, die 'er reeds eenigen tyd voor deeze laatde gebeurtenisfen in Oarmioenhebben gelegen, te mogen houden. Dit verzoek is van de hand geweezen, en zal het Oarnifoen op Patent der Heeren Staaten, ofte der Heeren Ordinaris Gedeputeerden, moeten aitmatche' ren. — Een Ui, Hielt verzak :n, dat Ridderfchap en Steden uan dc Sta. Hasfelt Brieven van voorfchryving aan de R-.geering van Amfterdam geliefde te acc.rdceitn, < m 't vrye gebruik van deStyger, en de Vaart vice verfa weder te krygen: 't welk geaccidcerd is, zo dra de Stad tot haarèn plicht zal weder gekeerd zyn. ]y4  JAARBOEKEN, July, 11*7* *W IV. Voorts deed men aanbod, om de by hun ( aangenómene zoogenaamde Waa/dJ^d^. Jee'£ Pl rom te laten vertrekken, mus met vry geleide der Heereu Staaten van het Termoir deezer Provincie , wierden verzonden. Geaccordeerd: als mede w, V Aanbod, om tegens de vervoering van het „ Magazyn Of Arfcnaa» geene oppofiue te maaken,/, K Stad met inlegring van ^W^jk h Bewapende Burger-Corpfen met werde bezwaard. ë Seifchap enSteien ^en de.vervoermg van het Magazyn over aan de Provinciale Comnrsiie tot het Defenfie-Weezen , en zullen de Heeren die-swegens naar Hasfelt gecommitteerd voorin zyn van een convenabel eicorte, *% welk met de CoirUfie 'er wederom zal uittrekken, alles buiten eenig bezwaar voor de Stad. —— JunuelyVL Verzoek, dat de differente Posten rondsom Hasfelt, en fpeciaal ook op Zwartjluts gedetacheerd liggende ,P mogen weggenomen worden. Geaccordeerd, met uitzondering■ van' alwaar eene bezetting uit de Brigades noodzakelyK wordt geoordeeld. Het Geldersch Krygsvolk te Hasfelt was niet geneigd om zig te laten ontwapenen; ma r op last evenwel van de Regeering dier Stad, trokken zy den 7 July,»" eenig reisgeld buiten de Stad: vervolgens reisde eene Commisfie uit de Staten naar Hasfelt, om aldaar de noodige fchikkingen te maken. De" Secretaris Mr. Aaron £'Exalto £'Almaras is gevlugt, gelyk ook de Burgemeester Bode welke met de Waardgelders op de Zuiderzee genomen, te Amfteldam is opgebragt, en aldaar ontllagen is, zo als wy *der*Amfieldam gemeld hebben. Men heeft Eeeeeee 4 / : amin. '^ortat den ' t de id asfelt. V  22oo NIEUWE NEDERLANDSCHE Cam- in Hasfelt een metaalen ftuk gefchut, een 12 ponder, en 3 yzeren ftukken 6 ponders, eenige draaibasfen, kruid, kogels enz. ge. vonden. De fleutels van de magazynen zyn aan de Gecoinmitteerdens van het Defenfiewezen overhandigd. De ftad Amfteldam heeft veel toegebragt tot het onderbrengen van Hasfelt, met een Kotter naby Schokland te leggen. Z W • L L E. Den 28 July vertrok van het gewapend Genootfchap alhier 120 of 130 man naar Deventer, op verzoek der Nieuwftaatsgezinden van die Stad. Den 3 July wierdt de Ontvanger over Hasfelt, de Heer Waterham, dienaar Zutphen reisde, door de Auxiliairen gevat en hier binnen gebragt. Men heeft hier een Brigade willen oprigten. Verfcheidene Ingezetenen te Deventer en Campen, hebben daar in getekend. Dog hier te Zwolle vreesde men, dat zulks den luister van het gewapend Genootfchap zou verdooven. De Burger-Commisfie heeft den 5 July dit tckenblad ontworpen, het welk alle de Leden van de Burger-Commisfie met derzei ver drie confulenten getekend hebben. Ik  JAARBOEKEN, Sïfcl »»' i „a* ,^1-hirde mv uit kragt dee- Zwol.' 1 zer myne ^d^kemng, vcrdceuigmg December 1788, al» benutter, 1 Com_ onzer Vryheid en ^ of vaQ mando van den Collonel U. j . o J m zodanige |0^^ffiffiVyto', h* het vervolg zuli^n goedvmuu * waar zy tot detenl^n^eJgdw^yderde het noodig. m°8"0K.voornoemden CoUonel Brigade, die nü door den voor ^ alhier wordt opgentb > f Cf£dr£S van bovengenen, en ten dien e'"de f °™ verdere Comnoermden Collonel, en^van myu hoor. n)aD?nCte0ardè?a fvoTw^deTo^ *, vnde.iïy onder eene oepaalae en bel" S oiSpine zal onderwapen,, en dat, hoorly^e dlscipi»« piüV,ntie tegen TaDDv'vand zoSg geWesfeerd rnogte worden, den Vyand z00^'& * d;e op koMen van de dat ik ra myne 8^^J-JeV*h£Si, buiten daat Pr0V1DUe„'araakt om myne kost te winnen, de WStïl voï myn SStehoud, of indien ik, geProvintie yoo. my mo„te voor het onderhuvvd zynde, fneuv elen mogt e, vei r q ^Jae^Xnge 'oble Reiolutie van R.dder^L?™ Steden vabn den , 5 ] uny 1787 . mee re* !Ch Pror de bèta lingen belooning daar in vermeld, e^d t wydeS vU ieder Exercitie per Man zes Ituivers zal worden gegeeven. Men tragt ook een Corps Ruitery op te ri«en in plaats van het Regiment van den èf^xUfv.d. Hoop, 't welk buiten foldy js gefteld. Den 12 Tuly des namiddags, trokken de twee eeifte BattaiUons der nieuw opgengte Eeeeeee 5 zwol-  Zwtu 2202 NfEUlVE NEDEHLANDSCBE rK.Zvvolfch.e Brigade van vrywillige Burgeren in volle itaatfie, en onder een veldmufiek' naar de gewoone plaats van wapenoefening' aan de Spoolderberg, alwaar des voormiddags reeds de tenten voor dezelve opgefiagen, en een foort van kamp gemaakt was. i\a eemge oeffeningen verrigt te hebben, kwamen de Heeren Baron van Palland tot Z.mthem en van der PPyck, Burgemeester dezer Stad, als Gedeputeerden van de Commisfie van 't Defenfiewezen, om de ichouw daar over te doen, en de aangaftelde Officieren in den Eed te nemen. Deze Heeren wierden by hunnen aankomst met zeven eerefchoten begroet, en betuigden hun genoenoegen over de fraaiheid van dit Corps 't welk tot drie BattaiUons, ieder van vier Compagnien Muskettiers, en één Compagnie Artilleristen, zal vermeerderd worden.° Te Deventer en hier wordt ook een Corps Hoezaaren opgerigt, zynde in de eersteenoemde Stad, even ais te Campen, reeds een Compagnie Scherpfchntters, van omtrend vyftigman. De Nieuwftaatsgezinden vleijen zig, dat Overysfel binnen korte dagen een Legertje van tusfehen de drie en vier duizend geoefende manfchappen te velde zou kunnen brengen. Den i; July des namiddags omtrend zes uuren, trok hier binnen een Detachement Viywilligers van ruim honderdman, zynde genomen uit onderfcheidene Genootfchap- pen  JAARBOEKEN, >/y, 1787. 22°3 «en in Drenthe, en waar onder veertig man ,,! van Meppel. Zy komen op last van liet De- lï fenliewezen in Overysfel, om te Deventer eenigen tyd bezetting te houden, werwaards deze manfchappen den 18 July de verdeie marsch aan namen. Het Detachement van ons Genootfchap, dat te Deventer voornoemd eenigen tyd geweest is, is van daar reeds te rug gekomen, behalven 56 man, die aldaar gebleven zyn. Deze maatregelen allen zaamgenomen, duiden een befluit en overleg aan, om gezamenlyk met de Heeren Staten van Holland, en de ftad Utrecht, ook met Groningen. (indien de Omlanden zulks aldaar niet beletten) de overige Bondgenoten ten fterk» fle te overreeden of te noodzaken tot de voorgenomene fchikkingen en het affchaffen van de Regeeringsreglementen: althands,zo het niet rnogte jukken, van door kragt van wapenen dit uit te werken, dan althans zulks te verkrygen door de voorgeflagene mediatie of bemiddeling van het Hof van Frankryk, tot welken reeds de Provinciën Holland en Overysfel, en de Staten te Utrecht vergaderd, hebben ingeftemd. In deze Stad worden ook alle Woensdags avonden van 7 tot 8 uuren openbare Bedeftonijen gehouden. VOLLENHOVEN. Half Juny hebben twintig manfchappen, nevens twee Officieren en van het Zwolfelle £wor>  Vol- LENUO VEN. 2204 NIEUWE NEDERLANDSCHE fche Genootfchap, de Ommerfchans, KO uuren van hier gelegen, ingenomen. Die manfchappen te rug gekeerd zynde. kwam den 29 Juny des nagts, dc Kaptein van ons Genootlcnap, de Baron Pos van Steenwyk hier; liet de manfchap 's morgens ten half 9 uuren by een komen, om met 40 Schut, ters, 2 Xamboers, 2 Sergeanten en 2 Officiereu naar Zwarriluis te nekken, een groot 5' aeü ?,Ur(y?n Hasfck g^egen, en zulks om de dad Hasfelt van dezen kant in te duiten, en alle toevoer te beletten; gelyk 'er ook tydig een Uitlegger, met gefchut en manfchappen voorzien, in 't Zwarte Water van Campen gekomen is. * Zwarte Sluis. De manfchappen met twee ftukken kanon hier aangekomen, zyn den 29 der afgelopene maand Juny door Gecommitteerden van Ridderfchap en Steden in den Eed genomen. Een Bode is den zelfden dag door Ridderfchap en Steden naar Hasfelt gezonden met last, dat het aldaar liggend Krygsvolk binnen 24 uuren uit die Scad moest vertrekken, of dat het voor vyand verklaard en als zodanig behandeld zoude worden. Den zelfden avond zag de Uitlegger een fchip opkomen: dewyl hy zyne Battery nog niet klaar hadt, zo riep hy den Schipper toe om by te draaijen; maar deze fcheen zig daar  JAARBOEKEN, July, 1787. «05 Óaar aan niette ftooren; waar op de Uitleg- 2 eer met eeH musket op hem liet fchièten; de te Stuurman dook voor over, het fchip wendde en nam de vlugt, zonder dat de Uitlegger hem kon iiihaalen. Den ao'Tuny des namiddags, heeft het Defenfiewezen uit Campen een wagen met kruid, kogels enz., 50 geweeren, ten dienften onzer op te regtene Schuttery gezonden; ook Konftapels en nog meer manfchappen. O m m e n. Wegens deze plaats las men in de Zuidhollandfche Courant het navolgende: OMMEN in Overysfel den 13 July. Op. onze Jaarmarkt, cf dezoogenaamae Ommer Btejtng, die iaarlyks den tweeden Dingsdag in July1 word gehouden, en op welke gemeenlyk een1 verbazen4» toevloed is van Menfchen uit alle Kwartieren van Overysfel, Drenthe, Vriesland, en elder, verfcheen voor eergisteren, de gewone dag dat dezelve word gehouden, de Huisvrouw van den be. roeten Overysfelfchen Baron WW tot den Beerfe, bv zig hebbende h rar Dogtertje, omtrent elf of twaalf jaaren oud, dat met twee extra groote Oranje ftrikken op yder arm pronkte, gelyk 00P een van haare Meiden met zoortgelyke reuze op de borst vercierd was, niettegenuaande zu ke Uranie-vercierzelen, volgens refolutie van Ridderfchap en Steden, voor oproerleuzen verklaard, en ais zoodanig ten ftrengften verboden zyn. Een van onze Burgeren, hierover ten hoogden verontwaardigt, rukte de ftrik van de Meid haar borst, «n fmèet dezelve in hst water; dog de Dogter van WAR5LÜ.S  QftlM «06 NIEUWE NEDERLANDSCHE zeer du.delyk aan het Volk tƒVSoïeT' wetk met geen ander oogmerk kan geSèd z«n ri™ om waar het niogeV oproer «^verwekken te meer aiZOü nog andcre D verweuken te zelichap waren, linten van dezelve kt», $ meer bedekt, op «* J°Ê„7 H t' T ^'^hreef daar op aan den Burgemeester Cofterus te Woerden, öehryver van de Zuidhollandfche CoSan • dat dn berigt leugenachtig ^0 Schryver antwoordde aüeenlyk in zyn N o! dit navolgende: 3 Dienstmeid betreft, een aaoecnfchaKTvS tjfib. js dienende, dac een zoortgeivk verhaal awyKeJ van Ommen gegeven is, reeds in een ander gdooiwaardig N,e«W*paPier van den xT de" ^t, iDccn i)rIef Uit ZwoIL, is geplaatst geweest. Waar op Jonkheer van Pallandt te rade wierdt in de Haagfche Courant du navolgend tegenbsrigt te plaatfen : voiëena gehoon de ondergetekende voorgencomen hadt nimmer eep,gen leugen en laster uoor c a ze Scbryvers m Couranten of andere tvdfchrtften "genshem uitgebraakt, te i«S£,^«f2 ipre-  JAARBOEKEN, July, 1787» *2°7 fpreken, maar met verachting en billyke veront- O waardiging alle zulke laage handelwyzen te pasfeeren, vindt hy egter het articul uit Ommen van den 1^ July laatstleden iu de Zuid Hollandlche^ Courant No. 87 geplaatst van die natuur, dat^ hy om het vuile kwaadaartige oogmerk van dien V; Schryver voor te konen, en 't Publiecq te desa-la bufeeren, zig verpligt vind by dezen voor de eerfte en laatttemaal te declareeren, dat alle de pomten in gem. articul vervat, en in 't byzondrr die, welke huii, zyne echte Vrouw, Doktertje en Dienstmeid betreffen, eene aan een fchakelig van Helfche leugens en kwaadaardige vuile verdigtzeis behelzen, verklaarende den Schyver te houden voor eene infame leuaenaar en eerloze Schurk , welke hy nimmer met een nader antwoord zal verwaardigen, maar denzelven en eenieder, welke tegens zyne naam en handelwyze iets kan ot weet 'in te brengen, in goeden rechten zal inw'gten, Aftum Eerde den 25 July 1787- A. V. van Pallanclt. STAD EN LANDEN. Groningen. Daar ook in deze Provincie veele Ingezetenen zyn, die aan de Oude Staatsgefteldheid verkleefd bly ven, zo is het minder te verwonderen, en niét dan een natuurlyk gevolg , dat deze Ingezetenen verlangden eene regeeringwyze te 'behouden , by dewelke zy oordeelden geen ongelukkig leven geleid te hebben: en even natuurlyk was het, dat zy zo wel hunne pogingen aanwendden om die regeeringwyze te bewaaren, als anderen om die te veranderen. Men heeft dan ook hier Re- MMEN regen~ riet njr. in Palndt. 1  23CS NIEUWE NEÜERLANDSCHE Grc 1 Requesten ontworpen en getekend voor de" '■Odde Staatsgefteldheid, en byzonder tegen de gewapende Genootschappen, welkende Teekenaars befchouwden, als gefchikt, om aan de andere ongewapende Ingezetenen de wet voor te fchryven, en hunne gevoelens door kragt van wapenen op te dringen, en daar dcor als de twistappel, en voornaame oorzaak van de Burger verdeeldheden. Het zy te regt, of ten onregte, dit aldus bei'chouwd wierde, het teekenen van Requesten voor de Oude Staatsgefteldheid wierdt yverig doorgezet, en dë Nieuwftaatsgezinden zig daar tegen verzettende, ontftonden uit deze famenbotzing .verfcheidene beweegingen, die de gemoederen geenzints bedaarden, maar ieder voor zyne party, heftiger deedt ontvlammen. Vooral vielen eenige opfchuddingen voor op den laatften Sondag der afgelopene maand Juny te Randexueer, in het Fideiingokwartier, wanneer de Gerechts Wed man , en de Kaptein van een gewapend Genootfchapje H J. van Syfen , eenige lieden in de Kerk wdden noodzaken, om geele en Oranjebloemen, die zy droegen, af te leggen, naardien zy dezelven al3 leuzen befchouwden: waar op de anderen hun toeduwden , dat de zwarte kokardes van den Kaptein en Genootfchappers veel eer leuzen waren, dan bloemen.- Deze wilden den alarmklok luiden, om de Oudftaatsgezinden van de vier Buurten en andere Dorpen , tegen de overheerfching van de gewapende Genootfchappers te hulp te roepen: Dog  JAARBOEKEN, July, 1787. 2200 Dog zulks wierdt hun door het Genootfchap belet, 't welk inmiddels om hulp zondt naar b de na'buurige Genootfchappen, met dat gevolg , dat tegen den avond van Middelftum en Onder den Dam, van Uithuizen, Eenrum, en Baslo, veele gewapende Genootfchappers te Randweer aankwamen Eene Commisfie uit den Hove Provinciaal, beftaande uit eenen Raadsheer, Secretaris, Procureur Generaal, verzeld van Drosfaai'd en Dienders, kwam laat in den avond aan, om de beweegingen te dillen. Zy verzogten de vergaderde Heeren Officieren van de Genootfchappen de kamer voor hun te ontruimen, hetwelk dezen kwalyk opnamen; verders eischte de Commisfie de fcherpe patroonen van de Genootfchappen op, om geweldadigheden te verhoeden; dog zulks wierdt zo euvel opgenomen, dat de Commisfie, ziende de overmagt,raadzaam vondt, die patroonen, welken zy reeds van een Genootfchap bekomen hadden, en van de andere zo ligt niet zouden hebben verkregen, te rug te geven. In den nacht lieten de Genootfchappen de Heeren van de Commisfie opwekken, om aan dezelven een Request aan te bieden, ter betoog, dat zy-te Randweer ter adfilientie der bedreigden waren, en de ■Juftitie wilden fterken; dat de Commisfie of hunne tromv konde ftaat maken, en aan hun bet commando moefte opdragen enz. Twee van de Oudftaatsgezinden zyn in bewaaring genomen, om verhoord te worden. Fffffff De Grö* ■inge».  24io NIEUWE NEDERLANDSCBE Gro- nin oen. Declaratoir der Stad aan de Om* vielan • den. De Heeren Burgemeefieren en Raad,Oud en Nieuw, fampt Taalmannen, en Gezworen Meente dezer Stad, hebben aan de Heeren van de Ommelanden op den Landdag, den 29 Juny laatstleden, deze verklaaring gedaan. T~\e Heeren van de Stad gedelibereerd hebbende ^ over het voorgedragenedtr Heeren van de Om. melanden by het 2de Art. van de Propofitie, op den Landdag van den 13 deezer, nopens eene Misfive, met eenige fecreete ftukken, aan de beide Syndiken, ingekomen van de hfn. Gedeputeerden ter Generaliteit, betuigen evenzeer begaan en met kommer vervult te zvn over den on. gelukkigen toeftand van het lieve Vaderland: wenlchende hartelyk, dat door vriendelyke fchikkingen deszelfs ondergang werde voorgekomen, en niet aflegging van alle vooroordeel, prtyzugt en eigenbelang het waare welzyn brhartigd. Dan dat de Heeren van de Stad , in geen afzon • derlyk detail van zaaken treedende, nog de eerfte oorzaak der verwyderingen nagaande, als te zeer bekend, hun oog hebben gevestigd op bei geen zedert korten ter Generaliteit by alle de Hooge Collegien is verrigt, alwaar een Principe word geadopteerd, het geen de Bondgenjocen ten alle tyden als het gevaarlykfte voor hunne Vryheid hebben geconfiderterd, cac ramenlyk by meerderheid van fternmen by H. H. Mog. hec bew;nd over alle de Provintien kan gevoerd worden, en de Militie, door afzonderlyke Provintien wordende betaald, en cp derzelver Souverain Terriroïr liggende, ordres gegeeven, regtftreeks aanlopende tegens die van den Territoriaalen Souverain. —— Dat uit dat geliefkoosd grondbeginzel H. H, Mog. de Militie hebben aangezet, om de Staaten der Provintie, van wien zy betaald worden, en  JAARBOEKEN, >/y, 1787» 2211 en op welkers Souverainen grond zy liggen, en aan wien alleen zy trouwe (uitgenomen tegen een H algemtenen Vyand) gezworen hebben, te verlaa ten, en zig te begeeven in Provintien, alwaar zy L itaan gebruikt te worden tegens die Provincie, die „ hun ware Souverain is, zo ftrydig met het geen, j in vroegere dagen, by Friesland, Overysjel en de- a ze Provintie in 'c byzonder is begreepen, en ook « effeftive geëxecureerd, als uit de Regilte-s ten a overvloede geblykt. ■ Dat deeze Kefoluaen dikwvls nog genomen worden by meerderheid van "ltemmen, zomwylen met drie en een halve, ia met twee, en waar onder de zulken, die zig zeden een geruimen tyd eigendunkelyk van een goed deel der hun incurobeerende Lanen ontrokken hebben, of op een voorgeeven van armoede aefoulageerd zyn , of betwistbaare (temmen uitbrengen. — üat door zulke onregelmatigheden alle banden worden verbrooken , en de Militie ten eene roaale onbruikbaar gemaakt en bedorven , zonder fubordinatie, dac voornaam poinct in het Militaire, en waartoe niet weinig gecontribueerd heeft de ordre van Hun Hoog Mo.*, de eeniglte in hun zoort, om hunne genomene Refolutie aan alle Gemeenen voorteleezen. Dat de Raad van Staate zig een vryheid relerveerd, niet beftaanbaar met een afhanglyk Colleeie, en dan verkiesd Refolutien met alle promptitude uittevoeren, tegen hec Protest van de Meerderheid der Provintien doorgedrongen , en op andere tyden weigerd executie te geeven aan die, welke met vier Provintien zyn geconcludeerd; aan deeze Provintie 'sLands Ammunitie uitbuigt, en een ander Bondgenoot het noodzakelyke onthoud; en dat alles ingerigt word tegens de Provintie van Bolland, op welkers ondergang het fchynt gerist te zyn,en welke Provintie de Heeren van de Stad coniidereeren , en altyd confidereeren zullen moeten van dat gewigt, dat derzelver val de Ruïne van *t geheele BondgenooJfchap ten gevolge moet hebben, en alzo vreezen, wanneer de tot Ff fff ff 2 he" Gro« INGEtf. )eclara' ir 4er tad aan i Omtelanen.  Gro- k1ngei Declar, toir de. Stad aa de Ommtlanden» 2212 NIEUWE NEDERLANDSCHS heden genomene maatregelen by de Opneralirelt r. verder worden doordrongen, dat de eerfte en magtiglte Bondgenoot, en die alleen meer tot de gez-meene Lasten contribueerd, dan alle zes overigen te zamen, en die zulks niet alleen van ouds 'her « en toe biertoe geprefteerd, maar die daarenboven, men zedert den laatiten Enselfchen Oorlog, meer dan drie vierde tot verdelging en behoud van 't Vaderland ^efurneerd heeft, zulk een band eens moede zal worden, en aanleiding vinden, om zig van het Bondgenoodfchapafcelcheiden en de Unie optezeggen, het welk alzo het gansch Gebouw, thans op haare Grondmetten, waggelende zal doen indorren, waardoor als dan de minvermogende Gewesten , waar onder deze zeker te tellen is , op haar zelve damde, zonder hulp en deun, ten prooy zullen worden van elk, ook van de klemde nabuurige Staaten', witn het maar gelusten zal, haar te overweldigen; — zonder te melden , tot welke laagte onze Negotie, onzen Boerenftand, die derwaards net meede vertier hebben gebragt zullen worden , en zig door alle takken zal verfpreiden. Zaaken en Uitkomften, die op zig 'zeiven zo veele akeJykc- en nadeelige gevolgen voor 't Vaderland, en ieder deel van 't zelve, als ook voor het Doorlugtig Stadhouderlyk Huis, voor oogen vertoonen, dat elk onbevooroordeeld en gevoelig mensch, en veel meer dan elk cordaat en Vaderlandlievend Regent, daarvoor moer. fchrikken, en in welker bewerking de Heeren van de Stad nooit eenig deel zullen neemen, en de rampzalige verantwoording daarvan voor God en bet Volk, verblyven hun, die dezelven mogen veroorzaakt hebben. Dat de Heeren van de Stad, uit Cönfideratre van dit alles, van Advys zouden zyn, dat <'e Heeren Gedeputeerden ter Vergadering van'H. H, M. behoorden te worden aangefchreëvén, om de hier voorengeftelde maatregelen ten fterkden teaentegaan, en tegens diergelyke onwettige Conclufien te  JAARBOEKEN, July, 1787. a2I3 te protefteeren, en gevolglyk in zaaken, het emploi van de Militie en Ammunitie van Oorlog enz. H betreffende, zig by de Provintie van Holland te voegen, eri fpeciaal opzigtelyk de Proviutie van Z Utrecht, dewelke de Heeren van de Stad niet kun tc nen confidereeren ais wettige ftem te kunnen S uitbrengen , neen , maar als party moet wor- d den gehouden , te meer daar de Gecommitteerden a van de Staaten van die zelve Provintie, bmnen d Utrecht vergaderd, op derzelver getoonde Creditvf, ter Algemeene Staatsvergadering, als wettig 7vn geadmitteerd, en door de Gedeputeerden van drie Provintitn aldaar plegtelyk gtirüalleerd, en alzoo de wederzydfche partyen denderen ten minden doen zwygen, zal niet die ho gfte Vernadering van 'c rdondgenootfcliap by alle weldenkenden . binnen en buiten 'sLands, allen zweem van Achtbaarheid onherftelbaar verliezen. Men is in deze Stad voor eene omwending en gebeurtenisfen,niet ongelyk aan die van Gelderland en Zeeland, bedugt. Een groot aantal Leden van het Genootfchap heeft getekend, tot het houden van een Piketwagt. De Burgerwagt beftaat thans uit 24 Schutters, 4 man uit iedere Compagnie; uit de Grenadiers, Muskettiers, en Kanonniers, 2 Officieren, 2 Onderofficieren, 1 Bombardier, 1 Tamboeren 1 Pyper. Daar wordt ook veel gefproken van het vermeerderen van het Genootfchap tot 1000 man, en het oprigten van een Corps Burgers, dienstdoende te paard, voor deze Stad. De Heeren van het Groninger Defenfiewezen zyn zeer werkzaam, en hebben de Officieren van het Garnizoen voor zig ontboden, dog van welken niet dan één Ritmeefter is verfcheenen. Vooral zyn de NieuwftaatsgeFffffff 3 zin- Gro- IN GEN. weldrair der tad aan ', Omelan*:n.  2214 NIEUWE NEDERLANDSCHE GROMINGEN. zinden voor het platte Land bekommerd, alwaar het getal der Oudftaatsgezinden zeer groot is, en dat van hunne party verre overtreft,- dog de laatftenzyn meestal gewapend. Den 18 July was in de Boven Pekel veel beweeging, en de Verbitterden dreigden eenige huizen 'van Officieren van 't Genootfchap. De Drost en het Genootfchap hebben evenwel de misnoegden beteugeld. Waar uit byzonderlyk die misnoeging en beweeging ontftaan is, wordt ons niet naauwkeurig genoeg opgegeven, om het te kunnen melden, Alleenlyk is eenen Klaas Oldenborgcr > zynde een der misnoegden tegen het Genootfchap, gevangen genomen. 'T LANDSCHAP DRENTHE. M E 1' P E L. Den 2 July kwamen hier 20 Vrycorporisten aan, met twee fesponders ftukken kanon. De manfchap uit Dalsfen, en liet kanon uit Zwolle. Den 13 July hebben twee Gedeputeerden van de Commisfie van het Defenfiewezen de wapenfchouw gedaan over de nieuw opgerigte Brigade van vry willige Burgers, beitaande reeds, zo als wordt opgegeven, uit twee Bataillons, ieder van 300 man, onder bevel van G. J. Pymem: de verdere Officieren zyn door gemelde Gedeputeerden in den Eed genomen, buiten de Stad, op de ge- woo.  JAARBOEKEN, July, 1787. woone plaats van wapenoefening. Zo hier als te Deventer wordt een Corps Husfaren opgerigt. Op aanfehryving van het Defenfiewezen in Overysfel, om honderd man uit Drenthe tot hulp van Deventer te hebben, zyn 36 man van het Genootfchap alhier, onder bevel van den Major J. Meurfage ,dewauds vertrokken. GENERALITEUS LANDEN. »s Hertogenbosch. Ochepenen, Gezworens en Raden dezer O Stad, hebben by eenen brief den 17 der afgelopene maand Juny aan de Algemeene Staten te kennen gegeven : „ dat zy . in navolging van hunne Voorzaten, in de voor„ gaande Eeuw, zig opgewekt en verpligt gevonden hadden, by eene ampele Misfi, ve van den 24 September 1785, niet alleen aan Hunne Hoog Mogende, maar " ook by eene circulaire Misfive, aan de " Heeren Staten van de reipeétive Provin" cien te verzoeken, dat eenmaal, op fun" dament der onwederfprecklyke en erkende " Privilegiën, welkers behoud zo» aan '* voornoemde S?ad als aan andere Steden ,, van Braband, zoo plcgtig c;i menigmaal , was toegezegd, voor het toekomende geene perfonen zouden mogten wotdert aangefteld tot Raadsheeren m den Raad * Ff ff fff 4 „van Ieppee,  TOGET IJOSCII 2216 NIEÜWE NEDERLANDSCHE 21^™,' 0f andere Beampten van ' >i dezelven, dan die niet alleen in Braband „ geboren, maar die ook aldaar woonafftis » f" f«oed zyn, gelyk mede volgens d! „ blyde inkomften van dezelve Hertogen " IZ' nï die Vf den 5 Julv W Arr^ „ de offiC!ers al? Hoog Schou?e*'en Qu3ar; tier-Schoucen in Braband moeten zvn se„ boren en niemand van hun, van lat „ Haat of conditie hy zy, onder anderen " Ir\T Edl& Van KoninS Philips van del " ta ?aan 15?6> derze^er Officiers van " ^n npTf^^^0 in Pa§c> Pand" mL? oftbelee™;g>°P pcene van nulliteit, „ maar integendeel de Officiers dezelve in peiloon moeten waarnemen. » Da^> nadic"» des avonds te voren bv ,? h"n de tyding was gekomen, dat Willem » Sfr " Van ^^'Hópg-en Laag-Scbout " fit ™ornoem^ ötad en Meijery van dien, „ was komen te overlyden, en deze bedie! " ïf WTdCn ver§'eve"> ^ de vryheid namen hunne Hoog Mogende dat verzoek te herinneren en te imploreren, dat Hun- r "e Hoog Mogende, in de aanftellmg van " !fS"nderen ii0^ en Laag-Schout, toch „ geheven reguard te neemen op de ino-e. „ roepen Privilegiën als Lands Wetten van „ öraoand en redenen van billykheid, en „ dus geen andere Perfoon met die bedie„ mug te begundigen, dan die niet alleen m Braband geboren, gegoed en zvoonagti* H ~V"> maar zyae bediening in Perfoon 1 •' > i » zal  JAARBOEKEN, July, T787- zal waarnemen. ten minften in de voornoemde Stad fixum domicilium houden. T „ Dat Hunne Hoog Mogende, daar door/ „ voor het oog van Staats-Braband, ja voor „ de geheele Natie, een openbaar bewys zouden geven, hoe zeer al nog Hunne ,] Hoog Mogende ter harte gaat het behoud „ der Privilegiën, zonder welk een Land „ moet verloren gaan, en zy dus om dezel„ ven, op fundament van hunner Hoog Mo„ gende toezegging, by de capitulatie der „ gemelde Stad,niet te vergeefs hadden ge„ fmeekt, ja dat langs dien weg ook van '„ zelfs zoude worden weggenomen die in„ convenienten, welke zy te meermalen in „ de adminiftratie van de Crimineele Juiti, tie ondervonden hadden,wanneer die be'* diening, gelyk doorgaans, aan een Lid [' van Hunne Hoog Mog. word opgedragen, „ gelyk daarom ook, by de aanftelling van „ den Heer Willem van Raadsfelt, Gedepu„ teerde in Hunner Hoog Mogende Vergadering van wegens de Provincie Gelder" land, door drie Provinciën ten fterkfteu „ was geprocedeerd, als te zien is in Hunner Hoog Mogende Refolutie van den 29 " Oclober 1666. wanneer hunne Voorzaten" " een gelyk Adres aan Hunne Hoog Mogen„ den hadden gedaan." Van hier zyn ook eenige Burger jonge luiden naar Utrecht en Woerden vertrokken, om daar als Auxiliairen dienst te doen. Hier toe fchynen zy door eenige Auxiliairen van Fff ff ff 5 'sHa- 's Her. 3 O EN» )SCH.  2218 NIEUWE NEDERLANDSCHE "s Hes TOGEN' SJSCH 'sHage, die te Gorinchem bezetting houden, aangemoedigd te zyn. Onderwyl heeft het gezigt van die Gorinchemfche Auxiliairen, en hunne zwarte kokardes, panages enz. zommige Officieren , van de Krygsbezetting alhier in het oog gelopen, welken daar op Oranje kokardes hebben beginnen te draa» gen. Dit gaf eenige aanleiding tot opfchuddinge, die egter van geen gevolg zyn geweest , en de Hoofdofficieren hebben de andere Officieren het dragen van Oranje kokardes, tot voorkoming van beweegingen, verboden. Breda. Op Zondag den 24 Juny laatstleden, kwam alhier Jan Kips, 's Lands Bode van H. Ld. Gr. Mog., met Auclorifatie van Hun Ed» Mog. de Heeren Gecommitteerdens van hoogstgedagte Heeren Staten ter defenfie van die Provincie en de ftad Utrecht, welke Boden den 25 Juny in beflag nam de goederen van het weggetrokken Volk van 't Regiment van den Generaal Major van Hesfen Philipsthall, alhier bezetting gehouden hebbende, dog onlangs uitgetrokken uit het Cordon, in het Gooiland, ingevolge de acle van bezetting, aldus luidende: Pfan Kips, 's Lands Bode van Hun Ed. Gr. Mog. J de Heeren STAATEN van Hollanden WestVtiesland , doet , uit kragte van de autborifatie van Hun Ed Mog. de Heeren Gecommitteerdens van Hoogsrgedigce Heeren Staaten ter defenfie van zoo evengemelde Provintie en de Stad Utrecht, by deezen met Recht bezetten alle zodanige Mon- tüu«  JAARBOEKEN, July, 1787. 2210 tuuren. Geweeren, Tenten, Hooy, en andere BredA. Goederen van het Regiment van den Generaal MÏorvyi?«^PA4«A«'i als eenigzins m de- AÜe van feaSad vnan &, e5 onder de Junsdidtie van e;f. die bevonden worden, en fpeciatim die, welKe ten Huue van den Kleermaaker Jotonms van der y6n . van den Kleermaaker Rudolph hmtts ~ van den Timmerman Nicolaas van den Carput van Johamns Comelisfen, Huisvrouw van den WaRimeefter W. Breepoel, en onder de bewaan g Zl^ryHuyfers, Borfc, en MMekaar binnen deeze Stad zyn berudende: En.zulk* f°nvJs minderd allezodanige andere en verdere adien , a s Sn HooRRedagte Hun Ed. Mog. tegens dat Regimenu In deleeden van dien bevonden zullen Sn ee competeeren) om aan het bekettene te bekomen fecuriteit, en (voor zo0 verre (trekken fcanï vereoeding van al zulke fchadens, als aan de Pronut i"n Holland en West- Vriedand zyn toeaebraat daar door, dac een groot gedeelte vanvooTfz. Regiment van Hesfen^hdipsthaU zoo Officieren als Gemeenen, zich.uit het Cordon in het GooyUind, Hollands Territoir, en dus aan de ordres van HoogHgedagte Heeren Staaten en derzei. ver Gecommitteerdens ter defenfie onttrokken hebben 7verzoekende dat al het hier voorgenoemde, zoo eeneraal als fpeciaal bezettene , voor gemelde fchadens, en de kosten van Recht, daar omme gedaan, zal worden verklaard verbonden ,en Executabel pro ut laüus in libelk> ten dage dienende fn cas van behoorlvke en fuffifante ontzetting. /iStum Breda den 25 Juny (was getekend) fan Kips, Bode van Hun Ed. Gr. Mog. W. Holswilaer, Junior, Procureur. Lager flond) Deeze uitgegeeven vc-ir Copie by my ondergefchreevene Gerechtsbode der Stad Breda den Juny1 178?- ■ Jx ^^tcaOOTEBOEll. . Den  22*0 NIEUWE NEDERLANDSCHE Breda, Pen zelfden 24 Juny ontftoridt, by het in • komen aan de Antwerpfche Poort, eenigen twist tusfehen eenige Burgers, en de aldaar wagthoudende Soldaten van het Regiment van den Generaal d'Envie, welke egter door tusfehenkomst der Officieren is gedempt. De Officieren hebben ftrikte bevelen tot rust aan de Soldaaten gegeven, en de taptoe wordt een halfuur voeger als gewoonlyk geflagen. Evenwel ontvonkte wederom het fmeulend vuur van tweefpalt: en aan eenige huizen van Nieuwitaatsgezinden wierden door Soldaten de glazen ingeflagen, De Regeering heeft terftend de Burgers tot rust, ttilte en eendragt by eene Publicatie aangemaand; heefc ook de geheele Schuttery, met hare Kapteinen,in de wapenen geroepen, en verzogt allen te willen Oranje Strikken dragen, het welk gefchiedde En dus is nog de rust verders behouden. Nogthans is een Burger,genaamd van den Osfenblok, doodgeichoten, en. een ander gevaarlyk gekwetst. Omtrend de beweegingen in deze Stad waren veele valfche gerugten verfpreid in de Opregte Nederlandfche Courant, aan wiens Schryvet een Kaptein dezen brief fchreef, welke de Courantier ook geplaatst heeft. Dien brief kunnen wy eenigzints als een publiek ftuk befchouwen, en oordeelen daarom denzelven te moeten plaatfen. MYN HEER/ "In UEd. Courant van den ijden dezer, met de x grootfte verwonderfg gezien heDbende, een At-  JAARBOEKEN, July, 1787. 2221, Artikel geplaatst, van de droevige gebeurtenisfen [ te Break, waar in UEd. fchnkkelyk misleid is, en waar door de ihans in rust fcliynende geesten, wederom tot misfchien grootere buitenlpoongheden, dan tot dus verre voorgevallen zyn . konden in beweging gebragt word.n. Daar is Go l dank . m plaats van 80 of 100, geen een Huis geplunderd: wel is waar, dat 'er aan verlcheide i luizen glazen ingellagen zvn, ook dat'er geld ond.r de MUitatren uitgedeeld is, volgens hun eigen gezegde, ook zyn 'er uit vrees verfcbeiden perfonen uit de Stad gegaan, om dc onfteitenis voor te komen, die h-el iigtelyk byzondcr de Vrouwen bevangt. Maar ook moet ik UEd. teffens, om der waarheid hulde "te doen, melden, dat de Ottic eren van 't tsattaiilon van d'Envie. hun uit' rite devoir gedaan hebben, om het mis'ei Ie gemeen, door Geld en Drank in b-. weeging gebragt, op de eest mogelykfte wvze, zo wel door zagtneid als uitoetfemng van ftraf, niét alleen te beteugelen ,ma3r tot üilttand gebragt hebben, die wy allewenfchen en bidden dat mag blvven voortduuren. üe twee alhier in Guarnifoen liggende Compagnien Artille; ie waren o k in gisting, maar zyn door de influe-.t.ie der Officieren bedaard. Ik zoude toe getuigen derwaatneid van het bovenltaande, honderde° Ondertekenaren kunnen vmden, die alle eenparig, zonder in par.iculiere detaille te treden, UEd. dezelfde inftruclien zouden willen geven. Om niet te kort te doen aan de Activiteit der Officieren , eu door overhaaste mededeeling van berichten, die niet naar waarheid zweemende, foorl. Hoogh. den Heere Prins Erfftadhouder uit eene overgeleeverde Nominatie tot Burgemeefter dezer Stad verkoren den Heer Mr. Hüyberï' van E v c k, in plaitfe van wylen den Heer Jacob Boon van OJlaclc. Enkhcisen. Den 9 July is alhier in den ouder lom van 57 Jaaren overleden, de Heer Mr. Jan Lambe-ttiS Appelman, in zyn leven Raaden Oud Burgemeeiier, mitsgaders Bewindhebber V3n de Gencraale Nederlandfche Geoftroyeerde OoscJndifcbe Gompagnie ter Kamei alhier. Monn tkkendam. Uit eene overgeleverde Nominatie van Burgemeefteren en Vroecfchappen dezer Stad, zyn by hunne Ed Groot vlog. tot Scheepenen verkoren de Heeren, J. M. Boon, C Gaeffen, J Kngel, D, Keyfer, A. Gonfewyn D. Mark, en W- van Dalen. Middelboro. Den 18 July is alhier, ia den ouderdom van ruim 63 Jaren, overleden de Heer Mr. Willem Hendrik twcq , Oad-Burgemeelter der Stad Tholen en weger s dezelve Gecommitteerde Raad en Raad ter Admiraliteit in Zeeland. Goes. Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prins Erf-ftadhouder heeft uit eene overgeleverde Nominatie, in de plaats van de eran-" cm ING 10 er t hoo- : en r,e nïte' (vars SZ.  22i4 NIEUWE NEDERL. JAARB." Ju/yti787. Veran- dé Heeren, die den 24 Juny van hunnen tweeKrrïing j '.rigen dienst zyn ontflagen, verkoken tot Burgeonder meester, den Heer M. Willem Counrde 1100-lis, tot Scheepenen de Heeren C. van Citce en ters van /Jruëlis, J. H. Eversdyk, L. J. van de LAdE Spiegat 7ah Dominicus en 31. Slabber. Amte- naaus Groningen- Zyne Doorl. Hoogheid, beEnz» nevens de Heeren Curatoren , hebben tot Profesior Extraordinarius Medicina?, Therapie & Pharma> citeaangefteld den Heer PETRUS DRIESSEN, Med. Doft. en Lector aan deze Univerfiteit. LYST DER PRYZEN VAN VERSCHEL DE PRODUCTEN ONZES LANDS. Rotterdam den 23 July by de Z. Zak. Tarw nieuwe Zeeuws 17 a 21 g ■ blauwe 15 a 13 11 by 't La&. BOFKWETT op 152 gj 3 22 ^ Mour Inlands 17 a 18 o£ Haveh. VriefeBrouw- iy a 18 ^ — djto Gtoninger. 13 a 15 ^ —-• dito,deGroen.Voori2ai40f ——• Zeeuws enz 13 a 14 Rotterdam den 23 July. Paardeboonen 22 a 23 Duivebuonen 23 a «5 ^ Koolzaed nieuw 404a 45 Mo ut wyn 5lot"de 30 Vc. by den Steen Vlas Allerbeft 54 a 56 ft. Eest 46 a 48 ft. Middelfoort 36 a 38 ft» Gemeen 28 a 30 ft. —— Allergemeenst 23 a 25 ft-