NIEUWE NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, of VERVOLG der MERKWAARDIGSTE GESCHIEDENISSEN, DIE VOORGEVALLEN ZÏN IN DE V EREENIGDE PROVINCIËN, D K GENERALITEITS LANDEN, E N DE VOLKPLANTINGEN van den STAAT. TWEE-EN- TWINTIGSTE DEELS VIERDE STUK. mdcclxxxvii. Te LEIDEN, By P. van der EYK en D. VYGH. Te AMSTELDAM, j. van der BURGH en ZOON.   NIEUWE NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, Augustus. MDCCLXXXVII. GELDERLAND. N y m e g e n. Den f Augustus, zynde den dag van verjaaring van Haare Koninglyke Hoogheid, Mevrouwe de Princesfe van Oranje, is hier met ftille vreugde gevierd. Op het klokkengefpel is gefpeeld, en de gewoone eerefchoten zyn van de Stads vesten gedaan» Dog de Regeering hadt het affteeken van allerlye vuurwerken verboden. Eenige lieden hebben egter hunne huizen met kaarfen, en lampions verligt, en zyn deswege in de Hollandfche Dagpapieren, de Vaderlandfche, de Nederlandfche en andere Couranten genoemd en geftreept geworden. Het is ontwyffelbaar, dat de Hoven van Groot-Brittannie en Pruisfche, de zaaken dezer Republiek, in 't byzonder die van den Ggggggg hui* Nyms« SEN»  Ö226 NIEUW NEDERLANDSCHE Nyme- GEN. huize van Oranje, zich aantrekken, e» wel gefamenlyker hand, en met ernst aan» trekken. De vraag moet derhalven eenvoudig zyn, niet, wat of deze of geene party, in de ongelukkig' verdeelde Republiek , liever verlangt , (want zulk verlangen zonder vermogens te willen doordringen, ware loutere onzinnigheid); maar enkel, of 'er middelen voor handen zyn, om zig tegen die vereenigde magt der genoemde Hoven te verzetten ? Of men hier alléén toe beftand is ? beftand ook tegen die party in den Lande , die der belangens van het Huis van Oranje is toegedaan? dan of men hier toe hulp van eenige andere Mogendheid behoeft? en welke die Mogendheid zoude zyn ? En deze geene andere kunnende zyn dan Frankryk, of dit Hof zou willen, en ook kunnen hulp toebrengen? Deze zyn de zeer natuurlyke vragen, die zig opdoen, en men behoeft geen zeer fchrander Staatsman te zyn,om die vragen te beantwoorden. Dat, zig alléén tegen de vereenigde magt van de Groot-Brittannifche en Pruisfifche Hoven, en dan nog tegen de andersdenkende in de Republiek, te willen verzetten, zonder hulp, niet dan in ylende harsfenen kan opkomen , is zeer duidelyk. Dat Frankryk niet gezind was, ter zaake dezer Repubiièk, het harnas tegen die Mogendheden aan te gespen, blykt ook genoeg uit alle omHandigheden. En dat gemelde Hof daar toe ook buiten ftaat is, is genoegzaam zeker. Het was dus geen tyd, om onbezuist voort  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 0227 voort te draaven, maar integendeel, om die wegen in te Haan, welke de voorzichtigheid reeds lang hadt aangeraden, en nog aanriedt. Wat hier van zy, men vernam niets van die maatregelen, die de omftandighüden fcheenen te vereifchen. Integendeel, wy hebben in onze voorgaande ftukjes menigte Haaltjes bygebragt, ten bewyze, dat men, in fteede van middelen te heraamen, ter afwendinge van het dreigende onweder, integendeel zig en der Gemeente zoekt op te dringen, dac van dat gevaar niets wezenlyks is , dat het flegts bullebakken zyn, van de andere party uitgedagt,om de Nieuwftaatsgezinden te verfchrikken. Meri kon egter niet ontkennen, dat de regeerende Hertog van Bruaswyk te Nymegen was aangekomen, te gelyker tvd, dat aldaar de Heer Greenville, oudfte Zoon van den Markgraaf van Buckingham, van het Groot -Brittannifche Hof gezonden, zig ophieldt; dat de Prins van Oranje van Amersfoort was gekomen, om met gemelde Heeren en de Prinfes van Oranje over de zaken van de Republiek, en het Huis van Oranje te raadplegen. Maar men zogt in Holland in de dagpapieren dit al te verkleenen en voor niecs beduidende omftandigheden te doen doorgaan, en men vierde zyne onberaadenheid den ruimen teugel, met voort te raazen en te fchelden, en zyn wrok met onbetamelyke woorden en uitdrukkingen te voldoen, die niets hoe genaamd konden uitwerken. De Opregte Nederlandfche Courant N. 99. gewaagde van Ggggggg a de Nyme» GEN.  Nyi.ie- fEN. 2228 NIECJWE NEDERLANDSCHE de bekende Oranje dolheid, die het blind en misleid Gemeen bezielde, en erkende, dat de Hertog van Brunszvyk in deze Stad geweest was, maar reeds was vertrokken, en, voegde hy 'er by : Men verneemt uit het Kleeffche, dat de trein-knegten, die reeds aangenomen, en op reis naar Wezel xvaren, onderweg •wederom bedankt zyn. De Gelderfche HHtorifche Courant fchreef in zyn N. 99. dat de Koninglyke Pruisfifche Staats-Minister , Grave van Finkeftein, den Hollandfche Envoyê Baron van Rheede, hadt kennis gegeven van het marcheeren der troupen na Holland, uit hoofde van het gedrag van de Staten van Holland tegens Zyne Hoogheid, den Heere Erfftadhouder, zo wel als tegens Hoogsideszelfs Forftelyke Gemalinne. Dat het zelve aan den Keizerlyken Gezant, Forst Van Reuzs, en aan den Franfchen Chargé d'Affaires zuas bekend gemaakt. Dog men fpande alle vermogens in, om alle denkbeelden van naderend gevaar, door middel der Hollandfche Dagpapieren, te doen verdwynen: vooral gaf zig de Schryver van de Opregte Nederlaudfche Courant, by D. Schuurman te Amfteldam wordende uitgegeven , alle mogelyke moeite hier toe in zyn N. 101, en dischte ten dien einde de allerongeryrafte redeneeringen aan de goede Gemeente voor, en wel (het geen koele en bedaarde Befchouwers niet minder verwonderde, dan bedroefde,^ met zeer veel uitwerking. De Zuidhollandfche Courant fehreer onder het Artikel van Arnhem den 18 dugmtus het navolgende; Ze-  JAARBOEKEN» Augustus, 1787. 2229 Zedert gisteren word voor waarheid alhier verteld, dat al, 't geen tot hiertoe te We/el in t , TVlagazyn geleverd is, prompt zal betaald worden;, do» dat de overige aangeoomene leverantie is op. gezegd Dit verwekt een algemeene b.ydlcnap, wvl zulks een blyk is, dat men vooreerst m onze rNabuurfchap nog geene Pruisfifche Troepen te wagten heeft. Zelfs zegt men, dat de geleverde zaken wederom zullen verkogt worden, waarna zeer gewenscht word, omdat het hier^anders. zeer duur zal worden, vooral het Koorn, t welK reeds een derde hooger in prys is. Zalt-Bommel. Veel is gefproken en in de dagpapieren heftiglyk uitgevaaren tegen het eerfte Regiment van den Vorst van Waldek, het welk van Hollandsch grondgebied getrokken is naar 't grondgebied dezer Provincie, en in deze Stad aangekomen. De Officieren van het zelve hebben dit navolgende door de Gelderfche Hiftorifche Courant N. 95 Üoen bekend maaken: DE OFFICIEREN VAN HET EERSTE REGIMENT VAN ZYNE üOOLUCti'1 IGL HOOGHEID DEN HEhRE FORS1 VaN WALDEK IN DIENST VAN HAAR HOOG MOGENDE DE HE EREN STA ATEN GENERAAL DER VERüIïNIGDE NEDERLANDEN , waren tot hiertoe van meening, het ihlzwygen der veragting te moeten in agt neemen onr trent verfcheide zoo ongegronde anykels der Hollandfche Nieuwspapieren aangaande hunnen Marsch van het grondgebied d.r Provintie van Holland op dat van Gelderland, maar daar zy de agtmg van eerlyke lieden, die door de afftand der plaatGgggggg 3 fer JEN.  2i3° NÏEOWE NEDERLANDSCHE ■Zalt- fen of uit andere oorzaaken van de waare beweegBom- rèedenen van hunnen gedaanen flap niet magten wel. onderrigt weezen, zo als zy het verdiend, weeten te waafdeeren, zo hebben zy gelooft aan zich zelBekend- ven verfchuldigd te zyn , dezelve in weinig woormak.van den, maar die zy met in handen hebbende bewyOffic. zen ftaaven kunnen, voor hst oordeel van een onvan 't vooringenoomen publiek te moeten openleggen. Regim. De Eed, waardoor al ie Troupes van dec^en Staat yaa aan H. Hoog Mogende verbonden zvn, is aan de Wal. geheêle waereld bekend, maar misfehien weet men deck. minder, dat ons Regiment zich in het byzonder geval bevind eeneTroupete zyn van onzen Door» lugftigften.Chef, alleen by expresfe Conventie met de Staaten Generaal in dienst der Republiek overgenomen. Wanneer men op het einde van de maand Sep. tember van het voorleedene jaar, oordeelde, de Grenzen der Provintie van Holland met hec grootfte gedeelte der op haare repartitie ftoande Troupes te moeten bezetten, marcheerde het Regiment pp patent van Zyne Doorluchtiglie Hoogheid den Heere Prince fcrfftadhouder van Maftricht na Go^ rïuchëm. Omtrent veertien dagen daar na ontfing het ordre van den Generaal van Rysfel na Vianen en eenige omleggende plaatfen te marcheeren; in dit patent beval die Generaal aan den toenmaals commandeerende Officier van het Regiment,hem terftond na zyne aankomst op de plaats zyner destinatie te berigten, in hoe veel tyd by zich met zyne Troupe zoude kunnen begeeven na een plaats, die hy, beftemde, aan de Vaart, op den afftand van eene. halve uur van Utrecht gelegen. Die Officier, te regt ontrust door eene order, die hem natuurlyker wyze moest doen vreezen, dat men voorhad, hem te employeeren om de Stad Utrecht teg< n de Staaten dier Provintie te pnderfteunen, in weerwil van den Eed doorhem ia iqtdiujjkelyke bewoordingen aan de Generaliteit ' "ge,  JAARB GEREN , Augustus, 1787. aagt geprassteerd, en daarenboven, zoo als het geheele Corps, door middel der bovengemelde Conventie pp eece dubbelde wyze aan de Unie verbonden, flelde aan Haar Edele Groot Mogende eerbiedigst voor , dat hy , bezeffende , dat men hem in 't vervolg in de Provincie van. Utrecht zoude willen doen marcheeren, geloofde, om den Eed aan den lande gedaan , en de pligten , - tot welker waarneeming hy door de Conventie, tusfchen Haar Hoog Mogende enZynen Doorlug-J tigften Chef gehouden was, getrouw te blyven, zich niet aldaar te kunnen laateu employeeren zonder attaché van de Staaten der Provintie: hy eindigde met HaarEd. Groot Mogende te bidden hem uit de verlegentheit, daar een dusdanige ordre hem noodzaakelyk in brengen moést, te willen redden, Noch Haar Ed. Gr. Mogende, noch de Heer van Rysfel, aan wien de commandeerende Officier zyne voorftellingen meededeelde, vonden gevoeglyk 'er eenig antwoord op te geeven, en de Marsch geen plaats gehad hebbende, om dat de Stad Gorinchetn ons houden wilde, bleef de zaak in dien Itaat tot in den maand April deezes jaars ', wanneer de Raa.1 van Staaten in eene Re» lölutie van den 38 alle de commandeerende Officieren van Troupes van den Staat vermaande, zich den aan Haar Hoog Mog. gedaanen Eed te herinneren , ea niet op het grondgebied eener andere Provintie te marcheeren zonder patent van den territorialen Souverain, en hun ordonneerde geen bevel ter contrarie hoedaanig ook het zelve mogte weezen te geboorzaamen, Haar Hoog Mog. bekragtigdeo dit bevel door eene Refclutie van den 8 Mey, waar by Hoogstdezelven dreigden de Overtreeders aan te zullen zien en ftraffen als ongetrouw aan den Eed aan de Lande gedaan. In tegendeel zond de Generaal van Rysfel aan het Regiment de affchrifte eener Refolutie der Saaien van Holland en West • Vriesland van den Ggggggg4 « Zalt* Bommel; Bekend-, nak van Offic. >an '/ legim, >an Walleek,  183* NIEUWE NEDE RLANDSCHE ZatlBommel. Bekendtnak. van Offic. yan. 't Regim. van Waldeck. 8 Mey, waardoor alle de Officieren, die weigeren mogten in de Provincie van utrecht te marcheeren , by provifie gefuspendeerd wierden. 'loen zond de Commandant met eenparige goed. keuring van het Corps, een Officier aan Haar Ed. Gr. Mog. met de zelve reprefentatien, die men reeds in de maand Oótober had voortgebragt, met byvoeging, dat hy niet geloofde aan de ordre aangaande de fuspenfie te kunnen gehoorzaamen, zonder zich ouurent de eerfte zyner pügcen, namemlyk de Confervatie des Regiments onverfchillig te toonen, zynde het gemakkeiyk te voorzien, dat de Soldaaten, van byna alle hunne Officieren gefcheiden, zich verloopen-, of wanorders begaan zouden, waarover hy zich nooit, nog by Haar Hoog Mogende, nog by zyneu Doorluchtigften Chef aan wien hy ook refponfabel was, zoude kunnen rechtvaardigen. Hun Edele Groot Mogende namen de voortelling deezer inconvenienten niet euvel op en oordeelden weederom 'er niec op te moeten antwoorden: de Generaal v;in Rysfel,'aan wien de Commandant zyne reprefencatien andermaal mededeelde, zeide zelfs aan den aan hem tnt dat einde toegezonden Officier , dat het waar was, dat het met het Regiment van Waldeck eene andere zaak was, en dat de Kefolutie door abuys aan hec zelve was gezonden, Haar Hoog Mog. en de Raad van Staaten verklaarden daar na, by Refoluiien van den 14 en 16 Mey, de fuspenfie der Officieren, hun wegens hunne getrouwheid aan de Unie overgekomen , voor onwettig te houden, namen dezelve in hunne befcherming, bevalen hun een goede Krygstugt waar tc n'eemen en het verlopen der Troupes voor te kooien. D< er eene andere Fefolutie van den 1 Juny ge. bcdei. iiun Hoog Mog. aan alle Officieren, die door-Ce Staaten van Holland of in derzelver raam, uit hoofde van de nakoming der verfcheidene be- vee-  JAARBOEKEN., Augustus, 1787. 4233 veelen van de Generaliteit, conform hunnen rrifnitiven Eed ontfangen, gefuspendeerd of gedimiteerd, en wier plaatfen nog niet vervuld mogten weezen, het commandement in hunne refpeétive posten weder op zich. te neemen; Hoogstdezelve. fuspendeerden by provifie alle Officieren, die zich fchuldig gemaak: mogten hebben aan ontrouw aan den Eed aan de Generaliteit gedaan, in alle posten, die zy mogten bekleeden, en verbooden aan alle Officieren en Soldaaten te geboorzaamen, tot dat hunne Conduite zoude geëxamineerd en daar over gedisponeerd weezen, zoo a!s bevonden zoude worden te behooren. Eindelyk verboden Haar Hoog Mogende aan alle de refpedtive Regimenten in de. Provintie van Holland gecannonneerd zynde, zich te laaten ontwapenen, op wiens bevel het ook zoude mogen weezen, uitgenomen op dat van Haar Hoog Mogende of den Raad van Staaten, en ordonneerden aan dezelve, ingeval hun diergelyke beveelen toe mogtqn komen, of ter hunner kennis geraaken, daar van aanftonds aan den Raad van Staaten rap port te doeD. Daar tegen verbooden de Staaten van Holland op denzelfden dag, eenige ordres hoegenaamd var Haar Hoog Mog of den Raad van Staaten te ageer volgen,maar alleen de hunne,als de eenigeïerri toriale Souverain, oppsne van ten ftrengften er als wederftreevers hunner Souveraine beveelen ,ge ftraft te worden. Maar Haar Hoog Mog. verbooden den 1 oder op ftraffe van immediate casfatie aan alle Trou pes van den Staat, tegen andere Troepen di< aan den Eed der Generaliteit getrouw mog ten zyn gebleeveu . offenflef teageeren, en eeci ge ordres hoegenaamd, die met dien Eed ftrydimogten weezen, te gehoorzamen, en ordonneer den hun, ingeval men ze dwingen wilde illegal ordaes na te komen, of 'er hun eenig inconve nient daaromtrent mogte overkomen, in zuil een geval te marcheeren na een ander grorjdgebie: va Zalt- Bom- mkl. Bekendmak%vanOffic. van 't Regim. van Wal. deck. 1 ï r  2534 NIEÜWE NEDERLANDSCHE Bom- fcJEL. Bekend«tak van Offic. van 't Regim. van Waldeck. i < l c c I t ï V d van deezen Staat; waarzy van allen dwang wegens den voornoemden Eed, zouden bevryd wc. zen. üoor een ander befl.uit van Haar Hoog Mog. van denzelfden datum wierd de Heer van Rysfel gefuspendeerd in zyne Charge als Generaal Major; alle gebied over eenige Troupes van den Staat, waar dezelve zich ook bevinden mogten, wierd hem by dire&e Casfaciegeinterdiceerd, zonder prejudice aan de geregtelyke actie van het Officie Fiscaal van de Generaliteit tegen hem, en 'er wierd aan alle Troupes verboden eenige zyner beveelen, hoedaanig ook, te mogen gehoorzaamen. Twee uuren later, dan de gemeldeRefolutien, ontfing de Commandeerende Officier van hec Regiment eene andere van de Gecommitteerde Raa* den der Staaten van Holland, waarby de üevee!en van Haar Edele Groot Mog. van den i Juny herhaald wierden, vooral ten aanzien van zulke orders, die zouden mogen (trekken om zig eenigzins aan de beveelen des Generaals Majoor van Rysfel te onttrekken , of zich tegen of zonder de ordre vm dien Officier op het grondgebied eener mdere frovintie te begeeven, alles onder bedrei»inge van de rigoureuste Itraffen. Het was in deezc omftandigheden, dat ondanks ie beveelen van Haar Hoog Mog. en onze voortellingen , de Generaal van Rysfel aan den Commandant van het Regiment eene order gelateerd v n den 11 Juny door ?ynen Adjudant ichutter overzond, om na Vianen en omleggene plaatzen te marcheeren, ten einde aldaar geantonneerd te worden. Die Officier aan zyne gehei'igfte pligten geeuw, daarenboven de beveelen van Haar Hoog 'log. voor oogen hebbende, zo wel als het oorbeeld van verfcheidene Corpfen,dje menonc 'apend had, en die met redenen vreesde, dar, lén zoude onderneemen, aan het Regiment ook it fatale lot, dat yder Militair van den Geest zyn §  JAARBOEKEN, Augustus,1787. ms zvns Staat doordrongen, moet doen yzen, door Z&lvhetzelve in veele kleide Detachementen te ver- JJoM. deelen, té doen ondergaan, deeze ordre niet heb- MËr«. bende kunnen opvolgen , behaagde het Hun lid. Groot Mogende by eene Refolutie, waar van wy Bekendde affchrifc door den Sollicitetir den 15 en das mak. vart 'sdaaas voor onzen uitmarsch na Gelderland ont- Offic. fingen het Regi ment te fuspendeeren, en buiten van 't foldy te Rellen, als meede aan den Solliciteur op Regim. het ftrenglte te verbieden, ons eenige gelden te van avanceeren. , . . A- Wal- Daar wy nu door deeze Refolutie buiten Raat deck. gefield wierden cnze troupe te kunnen onder* houlen,en genoodzaakt wierden een van beide te kiezen, of volgens de beveelen der Generaliteit het grondgebied der Provintie van Holland te verlaten en op een ander te marcheeren, daar wy vryelyk onze primitive pligten vervullen konden of zonder reedenen de Eeden, die ons aan Haar Hoog Mogende verbinden, te verbreeken , zoo laaten wy gaarne aan het oordeel van het verligte en onpartydige publiek over, of wy met de eerfte party te neemen de agting der Lieden van eer, de eenige, waar wy ooit eenigefl prys op gefield hebben, en eene tot hier toe onbevlekte reputatie, zyn waardig gebleeven. Alleen moeten wy nog hier bv voegen, dat affchoon Hun Edele Groot Mogende het Regiment reeds door de dags voor onzen uitmarsch uit GoriDchem öntfangene Refolutie buiten foldye hadden gefield, Hoogstdezelve egter by eene andere van den 19 den Commandant van het zelve casfeerden, en het Regiment nog eens buiten Soldye fielden. De verjaardag van Hare Koninglyke Hoogheid Mevrouwe de Princesfe van Oranje, is hier met veele teekening van aankleving aan de Oranje party gevierd. Driemalen wierdt het  0236 NIEUWE NEDERLANDSCHE ZALT>het gefchut van Stads Wallen losgebrand; telkens met elf fchoten; men fpeelde op hec • klokkenfpel, en de pauken en trompetten lieten zig van de puije van het Raadhuis hooren. Verders heeft men maaltyden gehouden , zyn eenige vuurwerkjes afgeftoken , en verdere vreugden bedreven. Den 8 Augustus is een Kanonnier geftraft.. Hy was van buiten ingekomen, en hadt zyn uiterfle best gedaan, om eenige Soldaten van de Krygsbezetting hier te verleiden, om tot Holland over te loopen: dog de Soldaten zeiven hebben hem aangehouden en aangebragt. Hy heeft zesmaal door de lonten gelopen, en is, na affnyding van zyn hair, voor fchelm weg gejaagd. Den 9 Augustus is alhier ook nog in de Provoost gebragt een Conftapel, te Gorinchem in bezetting liggende, die,in Burgerkleederen verkleed, met twee piftoolen in de zak, te Dalem gevat was. Z u t p h E N. Wy hebben in de vorige maand, onder het Artikel van deze Stad een berigt geplaatst van eenige Officieren. Zie bl. i6i$. Tot dat berigt is ook betrekkelyk het navolgende, van den 31 July 1787. en in eenige dagpapieren geplaatst: WY  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 2237 \V/y ONDERGETEEKENDEN cteclareeren " by dezen, dat hunne mening geenzinw is geweest, om by hun Advertisfement, gedateerd den 7 July i7%7> aangaande den Luit. Coilonel Bentink afgegeven, en nog laatflel.vk in de ZuidHollandjchi Courant van den 20 July ervintelyk, te kennen te geven, dat de Heer Luit. Colionel Bentink tot ftuiting der desordres, ter gelegenheid van de te Zutpken plaats gehad hebbende revolutie voorgevallen, enige meerdere vigilantie zoude betoont hebben, dan wel de Heer Generaal .Majoor van Heecketen, en de Orave van Rechteren, Commandant en Majoor Commaudant der Stad, maar dat zy ondergetekende by dat gegeven Declaratoir geen melding gemaakt hebben van de beiden zoo evengenoemde Heeren, omdat dezelve in de Zuid Hollandfche Courant niet perzonclyk ge'.ïedeert. waren, wUieude nu zelfs wel ver* klaren, dat gemelde Heeren, benevens de Heerea Commandanten der refptclive Regimenten, alhier Guarnifoen houdende, by het toehemen der ongeregeldheden, mede hunne uuerfte devoirs hebben aangewend tot herftel der Kust en goede Order, en hun dus ook uit dien hoofde de grootfte verplichting verichuldigt zyn. ZÜIPHEN den 31 July 1787. J. P de Veye A W. WUlinck, % Egeiing^ P de Grient Dreux N. van H'imel, R J. Wïllinck, Atitoni Boon, Am Melder man, Henarik Bggink, J. L- Bruggihk, A. ae NeufviUe, Antony van den Bosch, va aufeatie van H. Tellering. In deze Stad is van wege de Regeering afgekondigd: „ Dat Hun Wel Ed. Groot Achtb. in con„ fideratie hemen, dat op Dwg&dug aan- „ liaan; ZüT- >nEtr.  S238 NIEUWE NEDERLANOSCHE Zut- t'HEN. ftaande de Geboortedag van Haare Eo- ninglyke Hoogheid itond in te vallen, en „ van alle ongeregeldheden,' welke zoude „ kunnen plaats hebben, afkeerig zyn, de„ wyl de rust in deze Stad wederom her„ field is, waar toe een ieder word ver„ maand tot inftandhouding derzelver, het „ zyne toe te brengen, en de tydsomfianj, digheden in overweging nemende, by i} dezelve verbieden op die dag „ Het aflleken van Swermers en eenig j, Schietgeweer, by poene van ƒ4 : - ,j Het Illumineren, aanfteken van Vuur„ werken, enz. „ En dewyl de Rust, Vrede en Eensge4, zindheid binnen deze Stad herfleld is, zö j, tusfchen Burger en Burger, Éls tusfchen „ Burger en Militair, zo word een ieder 'vermaand om by continuatie op die Hoge Geboortedag te dragen een Oranje-Cocar?4 de of ander vreugdeteken. „ Verder tot weringe van alle ongeregeldi? heden, word aan een ieder van wat ftaat „ of rang hy zy , geinterdiceerd. om ie„ mand, hy zy wie hy zy, in zyn Perfoon „ of Goederen, met woorden of daden te „ molesteren of injurieren, op poene van j, arbitraire corredlie, wordende alle Stads. ,j bedienden gelast, een wakend oog te „ houden, met bedreiginge van ftraffe voor „ die hier in nalatig zyn. Vervolgends is nog bekend gemaakt: p Dat Hun Wel £d. Gr. Achtb. tot htm- 7» **  JAARBOEKEN. Augustus, 1787* 2239 '9, ne uiterfte leedwezen, van ter zyden ver„ nomen hebben, dat ongeacht derzelvcr „ Publicatien van den 16 July en 3 Augus» „ ty dezes, alleen ten doelwit hebbende, „ de bewaaringe der rust binnen deze Stad, ?, ecbter eenige Burgeren en Ingezetenen „ zedert korten tyd hebben kunnen goed- vinden, van het dragen eener Oranje Co- carde na te laaten, waar door onder de a, Militairen en eenige Burgers gemor is „ ontftaan, in het denkbeeld zynde, dat „ zulks met kwaade oogmerken gefchied, „ en bedugt zynde , dat zulks aanleiding „ zoude kunnen geeven tot groote onheilen. ,, Zo is 't, dat Hun Wel Ed. Gr. Achtb. 5, by dezen nochmaals een iegelyk verrnaa„ nen, om by continuatie te dragen een Oranje Cocarde, op dat de herftelde rust „ en vreede tusfchen Burger en Burger, en tusfchen Burger en Militairen niet worde „ geftoord, willende Hun Wel Ed. Gr. „ Achtb. by nalatigheid van dien voor de 5, te dugtene onheilen en gevolgen niet in„ ftaan, wordende den Nacht-Schout en „ zyne Adfifteriten gelast, op den zulken „ een wakend oog te houden.'' Arnhem. Het Hof Provinciaal heeft in den beginne van deze maand eene Publicatie naar 't platte Land en de kleine Steden, geen ftem in Staat hebbende, verzonden, houdende: Hhhhhhh » Dat zut-  224o NIEUWE NEDERLANDSCHE Arn- hem. „ Dat vermits uit verfcheide Diftriclen' „ klagten ontvangen hadden over verre- gaandé Geweldenaryen en Plunderingen, „ door Militairen gepleegt, en dat zelfs „ eenige Perfonen zich niet ontzien hadden, p, gehèele Lysten met namen of andere Te„ kenen van Perfoonen, welke dezelve gaarL ne aan dergeiyke euveldaden zagen geëx„ poneert, onder de Militie te verlpreiden, zy beloofden een'Prsemie van dondert Ducatons aan den genen, die den Dader „ of" Daders van zulk een fait weet aan te ,, wyzen enz. „ Verder verbieden daar by noch op *t 33 llerkile het Debaucheren der Militie." In Holland de uitvoer van fterke dranken naar GèldedaruJ oerouden zynde,hebben dé Staten dezer Provincie op den buitengewonen Landdag, in deze maand alhier gehouden, beüoten; deswege aan Holland -klagten te doen, en te'verzoeken, dat verbod te willen intrekken, en te gelyk de Afgevaardigden ter Vergaderinge der Algemeene Staten hier van berigt te geven, met magt, om, ingëval gemeld verbod niet binnen de 14 dagen werde ingetrokken, ter Vergadeiiïig'e der Algemeene Staten aan te dringen , dat het Placaat van belasting op de'buitenlandfche fterke dranken worde opgeheven, zullende, by ontftentenisfe van beiden, de Staten dezer Provincie daaromtrend zeiven voorzien. Ook hebben de Staten den uitvoer van hooi en ftrooi, zo te water'als te land, voor den tyd  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. ,2241 tyd van 6 weeken verboden, aanvangende den 15 Augustus 1787, met uitzondering van de Provincie van Utrecht, naar welke de uitvoer onverlet blyft. De Gecommitteerden tot de onderhandelingen met dc Gecommitteerden van de Staten 'sLands' van Utrecht, zyn gemagtigd, om met overleg van het Hof Provinciaal, gemelden tyd,naar. omftandigheden te verlengen; en ook om den uitvoer van meer andere Artykelen van eetwaaren voor menfchcn en vee,"te verbieden, naar men te raade zou vinden. ;0'p dezen Landdag is ook eene geldligting beraamd van 70,00:) gis. tegens drie ten hortderd, onder byzondere verbinding van de domeinen der Provincie. Ook is een voorfchrift bepaald, waar na de Predikanten zig op den Predikftoel zouden hebben te gadmgm ; narneni.yk, dat zy zig moeten onthouden om van de publieke zaaken, hoe ook , iets aan te roeren; en "in algemeene uitdrukkingen voor den welvaard, en het heritel der eensgezindheid alomme in het Vaderland moeten^dden. ' Verders hebben de Heeren Staten na den •afloop der Raadplegingen over de bemiddè. ling van den Kroon van Frankryk, goedgevonden en befioten: TYit door de Gecommitteerden ter Generaliteit namens deze Provincie ter Vergadering van Hun Hoog Mog. behoorde te worden gedeclareerd , dat hoe zeer Hun Ed, Mog. zig op het Hhhhhhh2 ge- Ark. hem.  aa42 NIEUWE NEDERLANDSCHE Arm' HEM. Ref. van Gelderl. nopens dt Mediutu van ■ Frankr. gevoeligst getroffen vinden, over de zoo ongelukkige gerezene en dagelyks toeneemende onlustenen inwendige verdeeltheden in deze Republiek, het H. E i. Mog. egter tot een byzonder genoegen en gerustheid verftrekte, dat zy daartoe van ! hunne zyde geen de minfle gegronde oorzaak nog : aanleiding hebben"gegeven, terwyl HunEd. Mog. zig Reeds alleen bemoeid hebben, met de beheering van hun eigen Gewest, zonder zig in die van andere te inmisceeren en met de bewaaring van hun wettig gezag en handhaving der wetten tegens alle die geene, welke daarop eenige inbreuk mogten onderneemen. Dat Hun Ed. Mog. ondertusfehen het gevaar van de hier en daar gereze' e gefchillen ten hoogiten apprehendeerende, niet hebbende nagelaten alle hunne zorge te belteeden, om was 't moge]yk dezelve in haare geboorte te fmooren en de verdere voortgang daar van te Ruiten , en ten dien einde niet alleen reeds voor lange hunne bereidwilligheid gocóond om ingevolge het 16 art: van het Verbond der Unie met al hun vermogen met de audere Bondgenooten meeJe te werken tot het beraamd en in het werk Rellen van alle bekwaame en meest gepaste middelen tot vereffening der ontftaane onlusten, tot heritel der zoo hoog nodige eendragt, en cot behoud van het lieve Vaderland. Dat hoe zeer ook deeze weg van rmcnelyke fchikking op zig zelfs voorkomt meest gefchikc met de gronden der Unie, en meer oirbaar voor het gemeene welzyn, H. hd. Mog egter tot hun gevoellig leedwezen hebben moeten ondervinden, dat alle hunne pogingen en aanfoeken, zoo wel als zommige der Bondgenooten, vrugteloos zyn geweest, en geen andere uitwerking hebben gehad, dan dat de wanorder en middelen van geweld, dagelyks zyn vermeerderd geworden. Alwaarom H. Ed. Mog. alle hoop van onderlinge fchikking daar door vervallende, vermeenen, tiac  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 0243 dat men zonder verwyl zig behoort ten nutte te maaken het geneegen aanbod van Zyne Aller-christelykfte Majelteit: dan dat Haar Ed. Mog. tevens in aanmerking nemende, dat de Hoven van Londen en Berlyn reeds voor lange getoond heb., ben niet minder deel teneemen in de belangen van dit Gemeenebest, en in de onlusten * waar door 't zelve zoo een geruimen tyd is gefokert gewor-; den, en by derzelver refp.'üive Memorien, van den 20 May 1785, 5 July 1785 en Sept. 1786, gelyke blyken van genegentheid en gelyke aanbieding van Hoogtstderzclver goede Officien wel hebben willen doen, en Zyne Koninglyke Majeïteit van Pruisfen zelfs door eene plegtige bezen, ding wel heeft willen werkzaam zyn,- H. Ed. Mog. vermeenen, dat beide de Hoven te gelyk met dat van Vrankryb tot Mediatie behooren aangezogt te worden. Terwyl Hun Ed. Mog. zig ook bovendien niet zullen onttrekken, wanneer de Bondgenooten de acccdie van nog meer andere Mogentheden, by welkers vriendfehap, de Republiek geïnteresfeert is , daartoe zouden mogen verlangen, of nuttig oordeelen; met declaratoir dat Hun Ed. Mogi op dezen en geenen anderen voet tot de geproponeerde Mediatie zullen concurree. ren, en by ontftentenis van dien onaanfprekelyk willen gehouden worden voor de verdere gevolgen , welke uit de voortduuring der fubfifteerende omftandigheden noodwendig moeten proflueeren. Dog dat Hun Ed. Mog. hoezeer ook afkerig om alhier iets by te brengen, dat eenige aanleiding tot verdere verwydering zou kunnen geven , en niets meer wenfehende dan van hunne zyde alles toe te brengen, «at tot herftel van de goede verftandhou* ding en eendragt zal kunnen verftrekken, egter aietT voorby kunnen ten dezen te doen remarqueeren, dat onder de befwaaren, die zig voordoen en de meeste oorzaak tot de verwarring gegeven hebben, 'er van dien aart zyn, dat tot geen on« Hhhhhhh 3 der- Arn» rlEM. Ref. van ïelderl. '1 opens de Mediatie >an Frankr,  tm NIEUWE NEDERLAND3CHE Arn- hem. Ref. van Gelderl. nopens de Mediatie van fratikr. derwerpen van bemiddeling zullen kunnen in aan* merking komen. Dat het immers in geen twyffel kan getrokken worden» of een Bondgenoot onder wat voorwendzei het ook zyn mooge, bevoegd zoude wezen, om het gemeene Krygsvolk van den Staat, door alle de Provintien na evenredigheid, en door de eene uithoofde van haar meerder vermogen ook in een grooter aantal betaald wordende, aan den Eed aan de Generaliteit en aan de Staaten der Provintie, in welke in guarnifoen leggen, ge-, daan, te mogen ontrekken, en de geene, welke aan den Eed getrouw zyn gebleven, deswegens zelfs van den dienst te fuspendeeren, of geheel te ontzetten, hun beftaan te ontneemen, ja zelfs daar tegens ftrafoeffeuingen in 't werk te fielten , of een Bondgenoot het zelfde Krygsvolk zoude moge gebruiken, tegens een der andere Bondgenoo ten om die vyandelyk aan te vallen, en of een Bondgenoot af een Lid van Bondgenoot zig op andere pretexten meester hebbende weten te maken van Sche» pen tot 'sLands algemeene navaale magt behoorende, tot welkers aanfchaffing de overige Bondgenooten hun aandeel betaald hebben, bevoegt kan worden geoordeeld , dezelve te gebruiken om daar mede de Ingezetenen en geringe commercie van eenige zyner Meede - Bonegenooten te benadeelen, te belemmeren en zelfs vyandelyk te behandelen. Dat dit alles nogthans gebeurd zynde, en als rjog plaats hebbende, Hun Ed. Mog. vertrouwen, dat zoodane gebeurtenisfen, die ontwyfFelbaar, immers voor een groot gedeelte, als de voorname oorzaak ter gerezene onlusten en verwarringen moeten aangemerkt worden, niet fusceptibel voor eene bemiddeling zullen kunnen aangezien worden , maar veeleer gefchikt daartoe, dat die Bondgenoot, welke zig zulks vei oorloofd heeft, rnetalleNgepaste nadruk behoort verzogt en aangemaand se worden, om vooraf van die geweldadige maat*  JAARBOEKEN, Augustus* 1787, 4245 jeguleti af te zien; ten einde dit voorafgegaan zynde-, iie hoge Mediateurs met meer apparentie van fucces, tot be.nid.thng tl r als dan overbly. vende verfchillen zouden kunnen werk/aam zyn. Nog hebben de Staten van Gelderland den 13 Augustus 1787 dit befluit genomen. Extrafi; uit het Reces van den Extraordinairen Landdag in Augustus 5787, binnen Arnhem gehouden.Ben 13 Auguftus 1787. ¥>y H. Ed. Mog. gedelibereerd zynde op het gerapporteerde van derzelver Gecommitteerden ter Generaliteit wegens de ingekomen Misfi" ves van Haare KoninglyKe Hoogheid, Mevrouw de Princes van Orange en NaffaU, en Hoog.-tderzeiver Gemaal, zyne Doorlugtige Hoogheid den Heer Prins Erfftadhouder, betrekkelyk de zc vreemde als onbefcheiden verhindering aan H- K, H. op hoogstderzelver voorgenoomen reis var Nimwigen naar *i Uaage in het laatst van Juny dezes Jaars door gewapende Militie en Vrycorporitten toegebiagt, mitsgaders het faiüafement er de bewarina; van hoogstdezelve te dier gelegenheid ondernomen. Voorts de hier omtrent overgegeven Memori-en van den Heer van Thukmeyer, Extraord. Envoyé van Zyne Maj. den Koning van Pruisfen, «n van al het geen eer dezer zaake by H. H. Mog. met concurrentie van H. Ed. M. Gecommitteerden is verrigt en gerefolveerd. Hebben H. Ed. Mog. goedgevonden, met vol komen goedkeuring van al het geen ten dezen opzigte door hunne Gecomm. ter Generaliteit is gedaan, dezelven hier mede te autorifeerei», om tei ■Vergadering van H. H. M. te verklaren, dat fJ.Ed Hhhhhhh4 M Arnhem.  men worden, ciets naders dan de fchroomlykRe gevolgen te wagten te zyn. Dat H. Ed. Mog, ondertusfchen de door H» K. H. en Z. D. H. gevraagde fatisfactie allezins bïllyk en regoaardig moeten befchouwen, en deze zaak zo wegens de neauwe relatie, welken  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 2247 allen de Provinciën tot hoogst gemelde Vorftelyke Perfoonen hebben, als wegens derzelver aart en , gevolgen, aanzien, als mede het geheele Bondgenootichap, het welk boven dien ten hooglten be-j lang heeft, dat zodanige heilzaame oogmerken, < als waar mede de voori'z reis was t ndernomen ,; in geenen deekgeltremd, maar veeleer bevorderdJ worden, concernerende, en mus dien op hoogen ( prys moeten ftelUn de pogingen en befluiten van , H. H. M , waar door met allen aandrang eu be , fchcideDheid de Heeren Staaten van Holland en ■West-Friesland hebben getragt te disponceren , om deeze za3k door eene gepaste genoegdoening uit den weg te ruimen > en alle gevreesde onheilen voor te komen, dezelven in contrarie geval alleen voor rekening van hoogstgedagte Heareii Staaten overlatende. . rt Dat H. Ed. Mog. geenzins twyffelen , of 11. H. Mog, zullen die zaak op denzelfden voet hlyvcn behandelen, en ook een vriendelyk en behoorlyk antwoord aan den Heer van Thulemeyer op deszelfs laatfte Memorie doen toekomen, en intuslchen nogmaals tragten de Heeren Staaten van Holland van hunne verkeerde en gevaarlyke principes terug te brengen: Gelaüende H. fcd. Mog. Gecommitteerden, dat by al die hooggedagte Heeren Staaten van Holland weigcragtig mogten blyven, om zig tot het geven van behoorlyke fatisfactie te laten overhalen, als dan in naam van H. Ed. Mog. te verkla'iren , dat Hoogstdezi lven de Hèeten Staaten van Holland en Wcsc-Friesland, of wel die leden van hun, welke deze zaak hlyven fouteneeren, alleen vcantwoordelyic zullen hou. den voor alle fchroomlyke gevolgen , welke uit zodanige voordduurende weigering eener op zig zeiven regtmatige vordering met alle reden ie ver« wagten zyn- (was getekend) B. J. H O F F. Hhhhhhh 5 Den ArN' 1em. lefl van leldert, 'opens de °rinces n den Koning rukking eener vreemde Krygsmacht te duchten liaan. Het zal by Uw Ed. Mog. niet ontkend worden dat ook deze handelwyze rechtftreeks aanloopt tegen het XVile. Artikel der Uniee waarby met zoo veel woorden is vastgefteld, dat die Pro„ viocien, Steden, eodè Leden van dien hen „ wachten fullen van Uitheemi'ehe Forften, Hee- ren, Landen ofte Steden eenige occafie te » ge-  JAARBOEKEN, Augustus > 1787. 2^55 „ geven van Oorloge" enz., en Uw Ed. Mog. zullen het daar en boven voor geene onbillykheid kunnen houden, dat wy alle die inbreuken op het heiligst verbond, dat de band der eeni^heid en de grond van welvaart voor de geheele Republiek is, des te beleedigender reekenen, dat wy vooral de aanhouding van H. K. H. en de geweigerde fatisfactie deswegens, des te onverantwoordelyker achten, naar mate Uw Ed. Mog. zoo door de Heeren Staaten Generaal, als door de meefte byzonetere Bondgenooten te ernftiger verzocht en aangemaand zyn , niet alleen om behoorlyk acht tc geven op de onrechtvaardigheid en onvoeglyklieid hunner befluiten en handelingen, maar bovenal om zich tot redelyker maatregulen en tot het geven der verlangde voldoening te laten beweegen. In dezen ftand van zaken, willen wy gaarn bekennen, Ed. Mog. Heeren , dat het ons moeiëlyk valt de keuze te doen der Rappen, die voor het welwezen van deze Provincie en van de geheele Republiek, het oorbaarst kunnen gereekend worden. Wy zien Uw Ed. Mog. openlyk de Unie verbreken, en wy voelen het recht, dat daar uit voor ons en onze Mede-bondgenooten gebooren wordt- Wy zien Uw Ed. Mog., met fchending in 't byzonder van het XVII. Artikel der Unie, de Provincie van Holland, en daar door den gantfehen Staat, op den rand van zynen endergang brengen, en wy kennen het vermogen, het welk by dat zelfde Artikel, in dergelyke gevallen, aan de Bondgenooten is overgegeven: Wy zien eiradelyk de verdeeldheden, wanorde, zedenbederf, en uitdrooging van alle de takken van den algemeen en welvaart, door verfcheiden deelen der Unie en in 't byzonder in de Provincie van Uw Ed. Mog., zoo overhaast en zoo aanrnerkelyk toenemen, dat 'er, ook zonder eenen oorlog van buiten, niet dan een algemeen verderf en volkomen ondergang te wachten zy, en wy bezefliiiiii feu Arm* HEM. Aan~. merk. Brief van Gelden. %an Holt.  si$6 NIEUWE NEDERLANDSCHE Arn. fcn het belang en het recht, het welk Uw- Ed. HEïsl. JViog., de andere Bondgenooten en wy zelve hebben, ocadaar tegen, rnet gemeen vermogen, by alle Aan- uaogeiyke middelen , op het kragtï^Re te voorzien. merk. Dan, daar wy ons van alle vvéerkeerije vyanBrkf delykheid, en vooral van alle verbrecking der van Unie, heiliglyk hoopen te wachten, zoo lang het Gelder/, algemeen belang het gebruik van zachter middelen aan Heil. eenigzins zal toelaten, hebben wy gemeend alle raadpleegingen over ernRiger maatregulen voor als noch tot nadere overlegging met de overige Bondgenooten te kunnen verfenuiven, maar iramiddels evenwel, terwyl de noodzake daartoe door het aannaderen eener vreemde Armée zoude kunnen verhaast worden, aan Uw Ed. Mog. al wederom op het ernftigst en nadrukkelykst te moeten voorhouden en aanbevelen, om toch eindelyk eens na te denken, we'k het gevolg kan en moet zyn van Hunne volharding in een opzet en handelwyze, die het onderling misnoegen tusfchen Burger en Burger aankweekt; die geduurig nieuw voedzcl geeft aan die hoofdbron van wederzyds 'geweld en plundering; die het onderling vertrouwen en de goede orde verbant uit alle de deelen van het StaatsbeRuur van Krygswezen ; die de Bondgenooten dagelyks meer en meer van elkander verwydert, die eindelyk , daar eene uitheemfche legermacht naar de grenzen in aantocht is, de bewaaring van alle plichten der Unie, voor ons zelf onmogelyk zoude kunnen maken, fchoon wy anderzins, zelfs ten opzichte van Uw Ed Mog., hoe zeer ook door Hoogstdezelve verongelykt, evenwel ons niet, dan door Uw Ed. Mogs. eigene handelwys daar toe gedwongen wordende, aan de geringste gehoudenheid ontrekken willen, waar toe wy ons eenigzins kunnen verbonden reekenen. Wy herhalen derhalven noch eens onze ernftigfte aanmaninge, dat UwEd. Mog. toch niet langer dralen van, het geen in Jim vermogen is,  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 2157 als noch zich zelf en den geheelen Staat te red- Asn« den, zoo door eene vaardige voldoening wsgens hem. den hoon, aan Haare K. H. aangedaan, als door het fpoedig beramen van zulke maatregulen, als Aan. meest gefchikt zyn, om alle beleedigingen, am merk. wie pok aangedaan , te heritelien, en oai het on- R>if derling vertrouwen en eensgezindheid door de ge van heele. Republiek te doen herleven, terwyl wy tv Geldtrl. gelyk, ingeval deze orze vertoogen wederom aanEoll» vruchteloos mogten blyven , op het nadrukkelykst 'proteiteeren, dat wy alle verdere en nadeelige gevolgen , voor de provincie van Holland en WestFriesland, van welke zyde ook dezelve zoude kun» nen of moeten op'is verhaal van den Heer Burgemeejier FIN VOORST\ en der Kinderen van Pitjes. p.$r SCUblDHJS, te zyn opgemaakt: Zo vind 1, men  JAARBOEKEN, Augustus. 1787. "63 men zie om vcrfchcidene redenen verplicht aan Har" St wa?rh.id-lievend publiek du navolgend ver- bervvyk " Sae * ïèeweii, voor welks echtheid ïr,en zig " zeivcD met dezen durft verbinden, en verant- Berigt^ Ij woorclelyk fcjj^ aankoffl>t der Mariniers gZtie. van'hot eèrfte HattailK.n v«« «P bondag w,^-« den 8 luly , en vervolgens, tot Zondag den 2<;e;iSi. derzelfde ^aaüd, geene openbaare bewezen* inlolentien, hoe ook genaamd, aan de huizen " der Ingezetenen der Stad üarderwytk, door 11 Militairen aldaar in Guarmfoen zyude, zyn ge- " o'^DatTe.htlvên, alle de aldaar voorgevallene beroerten, alieenlyk van dien dag af moeten " worden gerekend , op welken aan Bet Hub van " «keren Hospes (J. A. Haklanaer genaamd) " naby de Brugge Poort, (na voorgegaane rulltfj ?' de GUzen zyn ingella^en, en 't geen daar voor " handen was is vernield geworden, ' 2 Dat 'er nog aka zelfden dag, zoo van weeën den Heer ^Commandant, als dezer Stads " Ma-iltraat, allerlyc maatregels zyn genomen , " om° (waar het mogelyk) het verder geweld " voor te komen-, dan te vergeefs, vermits de " Drank met geene mog lyfcheid overal kon wor" den onthouden. Waarop niet alieenlyk nog " dier, zelfden avond en volgenden nïgt aan veele " Gebouwen (waar onder twee Acaaemie-Liui" zen) Glazen zyn ingeflagen geworden; maar ook op den volgende voormiddag het Hu's van *' Mejuffrouw de Weduwe tan Voorst, Moeder " van den Heer Burgemeeller C. ian toorts, (onli der voorgeven, „ „ dat men a'daar zeeker Vaandel, hetwelk gezegt wierd ïr1 dat Huis bewaard te worden, wilde haaien •) ooor L eenen gemengden hoop zeer gewelddaadig werd aangetast, en zeer veele Glazen, als ook in vier beneden Vertrekken de kostb .are Meubilen, " Porcelvnen enz. in ftukken geflageu; Welk tu** y Iiiiiii 5 -»mulc  Har« éerwyb Berigt omtrend geweldet>afy%nenz.~' 2264 NIEUWE NEDERLANDSCHE ,, muit echter zeer fpoedig werd gefluit, door „ dien de Heer Commandant aanftonds alarm liet ,, Haan, en de van drnr gekomene Militie zoo lang ónder de Wapenen hield, tot dat zy ee,,r nigzins bedaarder fcheenen te zyn, en vatbaar „ waren geworden, voor eene hartelyke en krach», tige Aanfpraak, door zyn Wel Ed. Geltr. aan ,, hun gedaan, ten einde hen van alle verdere be,, wegingen af te manen. 4. „ Dat, terwyl het Volk nog onder het ge„ weer was, inmiddels een Prince- Wimpel van „ den Stadhuis Tooren, en een Oranje-Vlag van „ den Tooren der Kerk, uitgeftoken en op de ,, Deuren overal Orange-Papier geplakt is: Schy,, ncnde dit het eenige (toen mogelyke) middel „ by de Mi'itaireu te zyn, om tot (tilte te ko,, men, en de fmalle Gemeente (die zig onder ,, de Militie verfchool, en aan de Soldaaten over,, ai aanwyzingen deed) teffens te doen uit een s, gaan of wegdruipen." 5. ,, Dat, alles dus ceniger maate bedaard zyn,. de, de Heer Burgemeeüer van Voorts, met de Heeren Gelderman, en verfcheidene andtren „ (waar onder ook de Kinderen van den Prof. „ Sckeidius, zo als na waarheid in de Couranten „ ftaat) na de Rhee vertrokken, om met het „ Veerfchip, des avonds, naar Amlferdam af te „ vaaren." 6. „ Dat, niet tegenrtaande alle genomene bo„ vengezegde precautien, men echter voortge- woed heeft; en, daar men op veele plaatfen, „ al te ruimfchoots Wyn, Bier en fterke Drank „ aan de zamengevloeide Militairen en aan het 1, hen verzeilend gemeen, toefchonk, (in hoop „ om hen hier door te bevredigen, hierop gevolgd „ is eene akeligtte avond en nacht, die alhier nooit „ vergeeten zal worden, waarin evenwel geen 43 Huizen (zo als ahufivelyk in eene Courant ge„ meld is) maar flecnts negen Huizen (te weeten, „ dat van den jongen Kieeremaakers Baas Kerm. „ Het-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 22*5 „ FIcimens, Looge Gelderman, Mevr. de Wed. ;, IJeurd, Do. Ttlanus, oen Burger Lieutenant van Voorst, den Heer Banska ken , de Wed. Gerrit Htsfihfen, Hendrik Lovering, en den ' Jood Salom Samuelsj geplunderd wierden : W01„ dcnde teffons by eene onbefchryflyke meerigte „ der Inwooneren deezer Stad van allerlei rang ,, en gezindheid, de Glazen (by den eenen meer, „ by den anderen min) aller-orutaalst ingefhgen, ,, en noch zeer veele dreigementen van plunderen ,, aan dc Luiden gedaan; dan welke dreigemen„ ten. zo wel door de biaafhcid van de rieoren „ Officieren en verfcheide andere Militairen, als door de prompte voorziening van den Heet „ Commandant en andere middelen tot Heden „ deü4Augustus toe, tot geene verdere Plunde„ ringen of Glazen infiaan oveigeflage i zyn.'" 7, ,, Eindelyk, dat het in den hoogden graad „ abufief is , dat er door de Militairen op de Bur„ gets en I wooneren, of'op detzeb/er Huizee „ en Bezittingen gevuurd of eenig bloed gtltori ,, zy geworden; zynde niet het allerminfte hiei „ van aan de beiicht-geevers (dieevenwel de ge ,, heele Week alhier geweest zyn) :er ooien ge- ,, komen. Vindende zy zig verphgt , om ,j ti ent do Academie-Gebouwen enz. hier dit noé „ by te voegen, dat, zo wel de londom geleege „ ce Huizen der Prrfesforen, en de Wooninger „ van den Pedel der Academie , als de Hortu. ,, Academicus, de Auditoria, Theatrum Anatomi ,, cum en Phyficum , de Bibliotheekt ja alles wa ,, in dien omtrek zig bevind, door eene Wacht „ op verzoek van den tegenwoordigen Heer Re „ ftor Magnificus, Prof. FOi.^7y Raden des FurftendomsGelreeo Graaffchaps Lusphen, den eerlten lioode der Cancelary, daar  JAARBOEKEN, Augustw, 1787. 2267 daartoe vcrzogt, doen te weten; AIzoo de Momboir en SubRkut Momboir deezer Ladfchap, uit' kragt van 's Laudfchaps Placaat van den 17 September 1780, en opgevolgde authorifatie van den Hove van den 25 April, Ons hebben te kennen gegeven en verzogt, 'c geene uit de hier aangehegte requeste breder is te vernemen,dat wy U gecominnteerd en geauthonfeerd hebben, gelyk wydoen by dezen: Om U te vervoegen aan de Perzonen van H J. Tydeman, L. vaa Laar, Jan Hogers, Jan Aarts, H. F. Souman, Jochem 'jocfiemsA jF» L. Muller, Lambertus Roefink, Arent van Mark, H. Mylink, B. Engelenberg, en G&rit Jan Welberg, alle Gemeenslieden dèr Stad Hattem, voorst aan G. W. van Barneveld. (En nog 80 Perzonen alle met namen genoemd.) Indien Zy of hare Volmagtigde deze ladinge aannemen willende in dezen Furltendom of Graaffchap weet te bekomen, en haar voor de eerhe, tweede, en derde peremtoire reize te citeeren en laden tegens den ïSden dag der aanftaande maand Ocïober, des voormiddags , voor Ons in Perzoon te verfchynen, om te boren verklaren, dat zy Gedaagdens zamt en zönders zig aan een verregaand disrefpect aan de Heeren Staten hebben fchuldig gemaakt, daar door vervallen zyn, in zodane pcene, ftraffe, boete, ofte amende» als 't Hof na bevind vat zaken, zal oordeelen te behoeven, als mede on aantehooren zoodanen anderen eisch en con clufie, als de Supplianten ten opzigte voor fchreve ten dagen dienende, tot incarceratie , ah anders zullen willen doen en neemen, daarop tt antwoorden , en voortenemen, a's zy te rade be. vinden zullen. Voorts, na verhoor der zaken t< te zien doen, en hooren ordonneeren na behoo ren. — Met inthimatie, dat de Gedaagden zullei verpligt weezen, twee dagen voor den dag Reg tens, in dit mandement van Citatie vervat, een< Aéte van Cautie pro judicato, continerende gerig telyk formeel verband van ongereede futfkanu goederen, ncffens een extract uit het Protoco va Hat- ;em. Dag'aard.mor den Hove inz, 1 1 l i  2268 NIEUWE NEDERLANDSCHE Hat- TEM. Dagvaard,voor dei Hove enz. van bezwaar of anderzints fufficante perfonele Borgen, aan een der Supplianten des morgeus ten eif uuren aan 'c Hof te doen vertoonen. ° i/n indien gy Haar of harer Volmagtigde, d-zerhdinge aannecmen willende, indezen Furlterdoin , of Graaflchap niet en weet te bekomen, U in zulk een geval te vervoegen in die Stad, Kerspel, of Kerspelen, op die grenzen van dezen Furftendoms en Graaflchap allernaasr harer Kefidentie gelegen, en Hear aldaar, daartoe wy ü geauthofeerd hebben en authonfeeren by dezen, by openbaar Edipï of Kerkenfpraak te citeren, en laden ten dagen, einde, en effect voornoemt. En nadat alzulk EdiCt ofte Kerkenfpraak gefchied ?al zyn, zult gy hetzelve met de hier aangehegte requeste aan den Kerkendeur aldaar affigeeren, dns by uw wederkomst relarecren, wat by U in oezeu zal zyn gedaan. - in Oirconde is des cp.gemehlen Furltendoms en Graaf fchaps fecreec Zegel op 't fpjtium dezes gedrukt, — Gegeven is Arnhem den 9 Augustus 1/87. (was geteekend) G. G. H ÜLTMA N. HOLLAND. Dordrecht. Den 25 July 1787 des nachts , is een groot getal van de Vrycorporisten met 4 Rukjes gefchut uit deze Stad getrokken, zy hebben te Werkendam, den Heel» meester van Dyk van zyn bed geligt, en met zyne papieren den 26 July herwaards overgebragt, en in den Doele ter bewaaring geplaatst. By gerugten wierdt deze reden van  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. m6$ van gemelde handelsvyze opgegeven, dat gemelde van Dyk een Request ter bewaaring« en handhaving der Oude Staatsgefteldheid liadt ter teekening gelegd, zelve geteekend, en anderen getragt tot gelyke teekening over te haaien. . Den 1 Augustus is alhier de navolgende Publicatie gedaan: MYNE EDELE HEEREN VAN DEN GEREGTE DER STAD DORDRECHT,mei, leedwezen en teffens met de uiterRe veron'waar-, diging vernomen hebbende de oproerige bewegio^ gen, die, zelfs tot geweldadige aanvallen op Perfonen en plunderingen, en beroovingen van Huizen en Goederen overgeflagen, niet alleen in de Provinciën van Gelderland en Zeeland, van tyd tot tyd hebben plaats gehad, maar ook zelfs binnen deze Provincie, en nog onlangs ten platten Lande in de Nabuurfchap van deze Stad, zyn gepleegd, waar van de fchroomlyke gevolgen voorde Uitvoerders, d Alles nogtans onverminderd de lpeciaale ordres by eenige Reglementen nopens het waarnemen der Wagten binnen deze Stad reeds gefteld of nog te arrefteeren. De Schoonzoon van den Franfchen Gezant den Markgraaf De Ferac , zynde de Markgraaf De la Cofte, is alom in deze ProK k k k k k k vin- DOB D. 1ECHT. PubU egen froer eh dundeing enzi  DoRE RÉCHT. Het voorgevallene in deze Stad, zullen wy voornamenlyk, uit egte ftukken doen kennen. Den 6 Augustus 1787. wierdt de navol» gende bekendmaking in de dagpapieren gedaan. XTec Gecombineerd Collegie van Gequalificeerden der Schuttery, en Geconftituetrden van her, -ongewapend gedeelte der Burgery deezer Stad, zal op morgen den 7 Augustus 1787, 's avonds ten s uuren, in de Luthericbe Kerk aan hunne Qualificanten en Conftituanttn Rapport doen van nunne handelingen met de CommUfle van de Edel 'Achtb. Vroedfchap deezer Stad, betreffende hec CONCEPT REGERRINGS-REGLEMÊNT derStad HAARLEM, wordende ALLEEN de QuaSificanten en Conftituanten verzocht, op de boveagemelde tyd en plaats te compareeren. Haarlem. Uit naam van het Gecombineerd Haarlem Collegie den 6 Augustus 17Ü?. A. LOOSJES P%. als Secretaris.. Erj> 227a NIEUWE NEDERLANDSCHS .vincie bekend, wegens zyne onvermoeide poogingen, om de zucht voor de Nieuwe Staatsgefteldheid in de Burgers en Ingezetenen op te wekken. Hy bepaalt zich niet tot de Steden,zo in Holland als in Utrecht, maar heeft ook een togtje naar Oud-Beijec= land en Hellevoetfluis gedaan.  JAARBOEKEN, Augustus, 1787» 2273 En den 8 daar na volgende deze bekendmaking. Tiet Gecombineerd Collegie van Gequalificeerdeft' der Schuttery, en Geconftitueerden van her. ongewapend gedeelte der Burgêry deezer Stad, zal op morgen, Donderdag den 9 Augustus 1787, 'smiddags ten 12 uur, in de Lutberfche K-erk j voortgaan met Rapport te doen aan hunne Qjaltficanten en Conflitwnten, van hunne handeh-gen. met de Commisfie uit de Ed. Achtb. Vroedfchap deezer Stad, oetreffende het CONCEPT Kb.GEERINGS-REGLEMENT der Stad HAARLEM, wordende ALLEEN de Qualificanten cu Conftituanten verzocht op de bovengemelde tyd en plaats te compareeren. Dit naam van het Gecombineerd Haarlem Collegie. den 8 Augustus '.V •> 17S7? A. LOOS JES Pz.f als Secretaris. Den 13 Augustus is nopens het Concept* Regiement op de Regeering dezer Stad, eene Pub 'icatia of Advertentie beraamd, en den 14 afgekondigd, zynde van dezen in* houd: De Heeren Raaden en Vroedfchappen dersStad HA/iRLEM aan de goede Burgery van dezelve Stad, doen te weten: Alzo wy door onze Propolitie op den 30 January laatsleden , ter Vergadering van de tleeren Staaten van Holland en West-Friesland gedaan, welke dobr het gantfche Land met eene algemeene goedkeuring vereerd is» getracht hebbende, al wat in ons vermogen was aan te wenden, om aan alle de Ingezetenen dezer Kkkkkkk 2 Pro» Haar  »74' NIEUWE NEDERLANDSCHE Haar Kennis geving nopens 'i Regeer, Regiem. Provintie te doen genieten dien invloed, en dierechten , welke hen uit hoofde der ware en oude. Conftitutie onzer Regeeringsform wettig en nood■zakelyk toekomen; en alzo.de goede Burgery dezer Stad, welker vryheid en rechten onze eerfte zorg vereisfchen, en welker beproefde braafheid eene dubbele maate onzer liefde verdient, waardig is het gediftingueerde voorrecht te genieten , om, voor zo veel bet Stedelyke aangaat, binnen hare muuren de eerfte vruchten onzer beilzaame bedoelingen te fmaken, en den wederkeerigen invloed te gevoelen van die eensgezindheid, welke hier zo gelukkiglyk plaats grypt, en welker be veftiging en voortduuring, na de goedkeuring des Allerhoogften, onze aangenaamlle beloning zyn zak ZO IS 'T, dat wy, ter bereiking van dit ge* wenschte doelwit., hebben doen fonneeren een Concept Reglement op de Regeering dez^er Stad, waarin (zo wy vertrouwen) de billyke invloed der. Burgery alhier op hare Vertegenwoordigers zodanig is gereguleerd, als niet alleen met hare rechten en vryheden, en met de ware en oude Conftitutie onzer Regeering, maar ook met ds wezentlyke belangen dezer Stad bevonden is , meest overeenkomftig te wezen;. Wordende by deze aan de goede Burgery geadverteerd, dat een bekwaam getal afdrukfels van 't voorfchreven Reglement, met het Rapport van de Heeren onze Gecommitteerden daartoe betrekkelyk, van heden of tot Dingsdag, den 21 deezer eerstkomende , ter vifie zal voorleggen op de Schutters - Doeten; mitsgaders in den Gouden Leeuw, en inde vertrekken van het Prinfen Hof, ten einde de Bur. gery in Raat moge zyn, om hetzelve Reglement aldaar te examineeren, en haar verlangen deswe* gens te doen blyken. En ten einde dit aan een iegelyk kenneiyk zy.» zal deze worden gepubliceerd en geaffigeerd, daar men gewoon is zodanige publicatie en affixie te doen, Ah  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 227$ 'Aldus gearrefteerd by de Heeren Raaden en Vroedfcbappen der Stad Haarlem, den 13 Augustus, 1787; enz. Vervolgens las men nog in de dagpapieren by herhaaling deze bekendmaking: In de Schutters Doelen, in de Vertrekken op het Piincen-hof, en in de Ouden Gouden Leeuw, te Haarlem, legt thans ter Vifte, het CONCEPT REGEERINGS-REGLEMENT dier Stad, en daarby een DECLARATOIR VAN GOEDKEURING, om getekend .te worden door de goede Burgery van gemelde Stad. Het rapport, nopens den invloed van de Burgery dezer Stad, op de Regeerders-derzelver, ter Vroedfchaps Vergaderinge ingebragt, is van zodanige uitgeftrektheid, dat het ons, daar wy thans, wegens de onftuimige lotgevallen van ons Vaderland, door den overvloed van ftöiTe overftroomd worden, voor als nog onmogelyk is, zo wydlopig een Ruk, benevens het Concept - Reglement op de Regeering, nu geheel mede te deelen. De Hoofdpunten van het Regeerings Reglement zyn dezen: „ 1. De Burgers van Haar hm zullen een ileeds blyvend Collegie van Geconltitueer* .den des Volks hebben. 2. Het Lichaam der Burgery zal de Verkiezing van hunne Regeerings-Raaden doen. 3. De zelfde Burgery zal Jaarlyks de Burgemeesters benoemen. 4. Het fieeds blyvend Collegie der Ge«sonltitueerden van 't Volk zal tegenwoordig Kkkkkkk 3 zya Haar  Haar x.em. / 2276 ' NIEUWE NEDERLANDSCHE zyn by de Jaarlykfche Overziening der Stads Rekeningen." Na 'dat de aanmerkingen der Burgers op dit rapport zullen geboord zyn, indien'er eenigen tyd grond op 't zelve gemaakt worden , en die in overweegipg genomen zyn, zal het zelve in eene Refolutie veranderd, en dus het Reglement der Stad ingevoerd worden, met toeil-emming van de Burgery. Voorgemeld Reglement is vervolgens den 25 Augustus 1787 by de Staten van Holland en .Westfriesland goedgekeurd en bekragtigd. Nopens de waarfchynlykheid of onwaarfchynlykheid van het gevaar, 't welk van verttoordebuitenlandfcheMogendheden onze Republiek over het hoofd hing, fchreef de Courantier dezer Stad in zyn N. 92. aldus; LOVDEN den 27 July, Het fchynt hoe langer, hoemeer eene gedecideerde zaak te zyn, dac de Natie over het algemeen van gevoelen is, dat dit Ryl? zich met de verfcbillen, welke in de ïlepubüek dsr Vereenigde Nederlanden plaats heoheo, niet moet bemoeijen, althans zich niet met Fraukryk of eei'ige andere Mogenheid deswege jn eenen Oorlog Reeken moet. Ook zyn veele en aanzienlyke Leden van den Geheimen Raad van dat advys. Hierom heeft de Kanfeiier in denzei-»cn deeze vraag voorgeReld: Op welk recht zouden wy ors bemoeijen met de Wetgeevende Zaaken der Repnbliek, en waarom zouden wy gevaar loopen om met Frankryk te breeken, om het Oorlogsvuur in Europa weder aan te Reeken, enkel om het belang van den Stadhouder, wiens magt en gezag door de Wetten des Lands zelve vastgefteldjzyn, ,_ „  3 AARB GE KEN, Augustus, 1787. 2577 Ën in zyn N. ioafehreef Hy: dat de Koning van Frankryk aan' het Hof van GrootBrittannie hadt doen verklaaren, dat Oyaldien eenige andere Mogendheden zich op ee= ne vyandlyke wyze met de Hollandfche Zaaken bemoeiden, onder voorwendfel, om de orde en rust aldaar te herftellen ; Zyne Allerchriftelykfte Majsfteic niet zou kunnen nahaten, zyne verbindtenisfen jegens de Republiek te vervullen. Deeze Verklaaring toont, hoe noodzakelyk het is, om hoe eer hoe liever alle conciliatoire Middelen in 't werk te (lellen, vermits vyandelyke Onderneemingen Europa weder in een algemeenen Oorlog zouden ftorten. En nog in zyn N. 103. T ON DEN den 24 Augustus. De Heer Grenville, welke met eene Commisfie naar Nymegen belast is geweest, zal binnen weinig dagen met een publiek Cbaracter als extraordinair Plenipotentaris derwaards terug keeren. Men vleit zich hier, dat de Troublen in Holland geenen Oorlog zullen te weeg brengen, en het vooruitzicht van een aanltaaDde Ichikking van zaaken in dat gewest, hebben onze Fondfen doen ryzen. In de meeste dagpapieren heeft men nog dit berigt gelézen: Het Collegie van Gequa/ificeerden en Geconfiitueerden van de HAARLKMSCHE BURGhlKY zal Morgen, den 28 deezer, 'smiddags ten één uur, in het Logement de Gouden Leeuw, aan deszelfs Qualificanten en Conftituanten rapport doen van hec verrichte doordeszelfs Gedeputeerden ter Vergadering van Krygsraaden, Schutteryen en2< Kkkkkkk4 M Baar. li M.  aa-jS NIEUWE NEDERLANDSCHE Haar-te Amfterdam gehouden den 4 Augnstus lanstra. IBm. den. Haarlem • A. LOOS j E S Pz, den 27 Augustus, a!s Secretaris. 1787. Delft. Wy hebben te voren reeds gezien, hoe alle kragten door Dagfchry veren en derzeiver Beftierderen wierden ingefpannen, om alle bezorgheid voor het misnoegen van magtige Hoven, wegens de gebenrtenisfen in deze Republiek, uit de harten der Ingezetenen, ware het mogelyk, te verbannen; en, indien men al die vrees, van de zyde van den Koning van Pruisfen, niet konde tegenfpreken, dezelve te verzwakken, met daar tegen de zekere en ontwistbare hulp van den Koning van Frankryk te ftellen. De Hollandfche Hiftorifche Courant liet zig deswege aldus hooren. 's/^RAVENHAGE den t Augustus. De Pruiilfcht Gezant, Baron van Thulemeyer, geeft zig zeer veel moeite, om de zaaken voor den Prins van Oranje te fchikken Hy houdt menigvuldige Conferenticn met Hollandfche Staats Leedtn , en. heeft zelf eergisreren met den Franfchen Gezant, Marquis de Verac, zeer lang geconfereerd. Men verzekert, dat laatstgemelde Minister gedeclareerd zou, hebben, dat de minfte Vyandelyke liap van den kant van Pruisfen, door zyn Hof, als een porlogs verklaaring aangemerkt, en als zoodanig niet alle magt zou tegen gegaan worden. In  jAARBOEKEN,M«g«rt«, 1787' 2179 In gemelde Hollandfche Hiftorifche Cou- Delft rant N. 96. las men ook deze aankondigingen: Alle weldenkende Ingezetenen der Stad en Jurisdictie van Delft, die geneegen mogten zyn iets toetebrengen ter onderileuning der Huisgezinnen van de onlang» ter verdediging der algemeene goede zaake uitgetrokkene, en verder fuccesfivelyk uittrekkende Manfchappen, kunnen zig vervoegen of in het Genootfchaps Huis, waar eene geflotene Kist geplaatst is, ofte wel by den BeHuurder des Genootfchap, J. Sanders. De Buitengewoone Leden van het Vaderlands Genootfchap te Delft, wordt by deeze geadverteerd; dat gem. Genootfchap aanftaande Maandag den 13 Augustus, hunne Eerfte Fuuriug zullen verrigten. DELFT den 10 Augustus 1787. F. W. BUYZER, Secretaris, De ACTE VAN QUALIFICATIE op Heeren GECONSÏITUEERDFN, ligt ter teekening by den Boekverkoper G. Verbeek, en by den Koopman W. van Kempen te Delft. De verwyderingen en fcheuringen onder de Ingezetenen , namen hand over hand toe. Oppervlakkig, zonder nog de gronden, op welken de tegenovergeftelde partyen hunne oogmerken billykten, nog de middelen en wegen, door welken ieder zyn oogmerk poogde te bereiken, in aanfehouw te nemen, moest noodzakelyk die party, die voor de Vryheid zeide op te komen,meer behaagen, Kkkkkkk 5 en  228» NIEUWE NEDERL/NDSCHE Delft, en uitmuntender toefcheinen. Natuurlyk is men voor de Vryheid geneigd, en de zucht tot dezelve is eenen iegelyk aangeboren. JEn dit is de reden , dat in alie Ryken, Landen, Burgerftaten die party onder de verdeelde Ingezetenen, doorgaans de grootfte aanhang heeft, die geagt wordt voor de Vryheid, al was het dan ook in der daad maar eene ingebeelde Vryheid, eene losbandigheid, het harnas te hebben aangegespt. Geen wonder dan, dat het aldus genaamd Patriottismus van Burger tot Burger, van Stad tot Stad, van Provincie tot Provincie, overfloeg, waar by nog de gefchriften, die mistrouwen op alle Regeering zaaiden, eo mee veel dweeperye of fanatisme, de hoogstvliegendfte denkbeelden van eene nooit beftaanbare Vryheid, inboezemden, de gemoederen der Ingezetenen in de allerheftigfte beweegingen bragten. Het is eene groote, verhevene zaak, met moed en flandvastigheid, de knellende boeijen van onregtvaardige ovexheerfching, aan Rukken te breken. Onze Voorvaders verwierven eenen eeuwigduurende roem, daar zy met goed en bloed, en eene tagtigjaarige. fiandvastigheid, het yzeren juk der fnerpendfte vervolging verbraken, en hunne aangeborene Godsdienftige en Burgerlyke Vryheid, door eenen fnooden dwingeland verr trapt en vertreden, met de wapenen in de vuist herftelden. Maar zou het niet te bejammeren zyn, dat hunne nakomelingen eens door wispelturigheid den inval kree- gen,  JAARBOEKEN, Augustut, i?87« *28l een om dien rol na te fpeelen, tot welke Delft. zy e'gter geen (toffe konden vinden, dan in mindere gebreken en misflagen,die het zomtyds niet zyn, als alleen in de oogen van min kundigen en meer driftigen, of van welken althans geene Regeering, op dezen Aardbol hoe na ook aan de volmaaktheid komende, ontheven is? of dat zy, indien 'er misdagen zyn, die behooren en konnen gebeterd worden, daar toe de onberaadenlte, de onbezonnenlte middelen zouden aangrypen alle gebreken voor heUche tyranny en onderdrukking uitkryten, en de bedaarde eh voorzichtige Lieden, welken alleen bekwaam zyn tot hervorming der ingeflopene gebreken; welken geen middelen zouden goedkeuren, welken erger, dan de kwaal zelve zouden zyn; die dan, voor laauwe, flaauwe, onverfchiilige, of ook voor heimelyke belaagers van hun Vaderland, ja zelfs voor verraaders uitmaken, en als zodanige vervolgen? Nooit ontbreekt het immers aan zulken, die het vuur der tweedragt aanblazen , als in welke zy hun voordeel zoeken > gelyk wy reeds hier te voren door de plaats van Tacitus hebben bewezen, bl. 1664. Zodanige (laat is de jammerlyklte,tot welk een Volk kan vervallen , devvyl tot alle waare hervorming een wel doordagt plan, en wel beraadene middelen noodig zyn, en niets nadeeliger is, dan het zaaijen van een algemeen wantrouwen, en het oprooijen van de gemoederen, die wel werkzaam zyn, maar niet onzinnig voorthollen moeten. Te jammer-  saBa NIEUWE NEDERLANDSCHE f5Ewr, merlyker is zodanige ftaat van een Volk," om dat de mislukte poogingen tot hervorming van eene Regeering doorgaans eene veel grootere ftrengheid der banden van die Regeering ten gevolge hebben. Zy beminnen dan veel meer de Vryheid , die fchroomen dat kostelyk en onwaardeerbaar pand ligtvaardig in de waagfchaal te Rellen. Maar keeren wy van dezen uitflap tot onze verhaalen te rug. De gemoederen raakten hoe langer hoe meer aan het gisten , en eene koelzinnige Befchouwer bevroedde wel, dat 'er meer en meer gewigtige Rappen en voorvallen dp handen waren. Onder de gefchriften, welken opmerking verdienen, ten einde den flaat der zaken en dryfveeren te beter kennen, is eene zekere Circulaire Misfive aan de geheele Natie (zo als de tytel luidt,) rondgezonden, en omtrend het midden dezer maand zowel door de Hollandfche Hiftorifche Courant, welke in deze Stad wordt gefcbreven, als ook door andere dagpapieren be~ ■kend gemaakt. Zy luidt aldus: j WEL EDELE HEEREN J BRAAVE LANDGENOOTEN1 "CMndelyk zyn de zaaken en de verwarringen in dit ons Gemeenebest tot die hoogte gekomen, dat dezelve een haastig, ja een allerfpoedigst redres vereifchen, of wy, wy die voor onze nakomelingen Rechten liaan t n yveren, zyn, en met ons de geheele Republiek, onherftelbaar verloören. 't Cm  3AARBOEKEN, Augustus, 1787. «83 't Is daarom, dat wy in dezen uiterften nood, ] In welke ons nog maar zeer weinige middelen overig zyn, en die, wanneer zy fpoedig worden in 't werk gefteld, ons kannen doen overwinnen \ en anders niet, ons tot U wenden, om uwe welmeenende en ernilige medewerking, om u eigen , zelfs wille, van U te vraagen en ce fmecken ; volgt dan onze raad, en laatfte waarfchouwing! ja, overweegt en fielt het volgende in 't werk, zonder 'er u lange over te beraaden. Waar aan hebben wy het te danken, dat de gewapende Burger Magt noch niets wezentlyks heeft kunnen uitrichten? Waar aan dat onze Militairen , op welkers, medewerking wy ons hebben verlaaten, ons ontrouw en werktuigen van onze tegenparty zyn geworden? Waar aan, dat onze Vyanden'de onregtvaardige en wreede Stadhouder, met zyn'aanhang zich zodanig hebben verIterkt, om ons *t hoofd te kunnen bieden, en ous die wegen en middelen, om hen te overwinnen, tot dus verre hebben afgefneeden, ja uit de handen gewrongen? Waar aan, dat het oproerig Oranjegefpuis, ftrafloos, overal, de beste Eurgers ruïneert en dwingt, hunne Bezittingen te verlaaten, en als Balling overal te zwerven?— Waar aan, dat 'er op alle de fchreeuwende, en de Patriotten aangedaane mishandelingen geen Ju' ilitie volgt? Waar aan zal men 't toefchry- ven, dat de braive, dat uwe beste Militaireen Politique hoofden, van tyd tot tyd werkeloos zyn gehouden, en het nodige ter verdediging, en om den Vyand afbreuk te doen, niet op hun begeerte is toegevoegt, maar onthouden ? Waarom heefl men zulke braven by de Natie verdagt zoeken te maaken, om daar door een fchyn van gegrondheid aan deeze verzuimen te geeven ? — Waai van daan is't, dat onze braaven Bondgenoot LO' DEWYfv DE ZESTIENDE, van tyd tottyd, dan eens opentlyk, dan eens onder de hand, wenken heeft gegeeYen j om Biet tegen onze Vyander Delft** Rond- raande Wief tan de * Landgenoten: l  a284 NIEUWE NEDERLANDSCHE Delft. i ! Rondgaandebrief aan de Landgenoten. :e ageeren.' —«■ Eindelyk, waar aan is het toe té chryven, dat onze Vyanden ruimer, en van meer niddelen ter. bereiking van hunne oogmerken voorzien zyn, dan wy, die deeze Beftryders onzer Vryheid tegenftaan ? ja nog eens, waar aan , dat je doemwaardige Stadhouder, nogPenningen heefc Dm zyne gehuurde Moordenaaren en Plunderaars ;e betaalen? — Zyn de oorzaaken van dit alles, wel ergens anders in te vinden, dan in de listige oogmerken van [bmmige Regeerings-Perfoonen , die onder het Masqué van Parriotisme, het Volk zoeken te misleiden, om de Ariftocratie in de hand te werken, en na 'c Volk afgemat en uitgeput te hebben, de overwinning door eene vriendeiyke fchikIcing zoeken te deelen, met hen, die, onder den Naam van voor Oranje te yveren, het zelve doelwit , namelyk de overheerfching over 't Volk zoeken? Immeis had men de Tuighuizen ter onderiteuning der Patriotten niet reeds langer kunopen zetten, om zich geducht, en 't den Stadhouder en zyn aanhang onmogelyk te maken, 't geen zy nu, door de lchreeuwendfte verzuimen van onzen kant, hebben ondernomen en ter uitvoer gebragt? — Pleegt met de ondervinding raad ? — is de beste tyd met delibereeren niet verfleeten ? — En word'er wel, nu wy Op den Rand des Verderfs zyn gebragt, iets in 't werk gèftelei, van all' dac geen; 't geen reeds lange nodig was? — Zoekt men niet door zich in allerlei Rogten te wringen en te draaijen, de Rekening en verantwoording voor 't Volk uittewyken? — Ik zoude nimmer gedaan hebben met vraagen, indien ik alles wilde bybrengen. Breed daarom aan 't licht Broeders? —— en laten wy de openbare Aanvallers onzer Vryheid niet flegts, maar ae geheime Misleiders des Volks, het bedrieglyke Masqué afligten, en die Regenten en ware Volksvrienden, die tot dus verre zyn gedwarsboomt, en wier edele pogingen  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 228^ te vergeefsch in *t werk zy gefield, onderfteunen en om ons zelfs wille in de handen werken! ——Laac onze Macht en Yver als een donder overal te gelyk losbreken en vernomen worden, om het bedekte Verraad, uit de Schuilhoeken, te doen aan 't licht komen, en de ware Verdeedigers en Voorvegters onzer zaak ten kragtigfte te rugfteunen: anders zyn alle onze toebereidzelen en pogingen te vergeefsch! — Anders zyn wy verloren binnen weinige dagen. Met regt vraagt gy: —• „ wat moet 'er dan door ons verrigt worden ? —■ hoe kan het gevaar ,, te boven worden gekomen? — hoe is het mogelyk „ dat wy overwinnen ?" Wel aan, toets het volgendeen neemt het ter harten: —— \,) is 't U onbekend, hoe onzen Ambasfadeur BRANTZEN, welken wy wegens deeze Republiek in Frankryk hebben," het Oranje Huis is toegedaan, en een volftrekte aankleever van het Systhema van hetzelve isP — hy,die duizende geheime Konstgrepen in 't werk field, om de Koning en het Minifttrie van Frankryk te misleiden, en aan hetzelve onrcgtmatige denkbeelden van onze Regeefingsvorm, en uwe waare en iegtfchapene doeleindens heeft bygebragt! —. hy is U en onze Repubüefi aldaar een vergift en kanker, zodat zyn langei verblyf aldaar, uw' geheelen val zal bewerken.'dan , zo lange hy daar, in Naam der Republiek is", is al uw hoop op eenig herftel te vergeefsch I —— Wel aan, dringt by uwé.Geconftitueerdens aan. en gy, welke dezelve niet hebt ,zcnd Dcc/aratoiret van wegens uw Burgery, of Genootfchap, ol Sociëteit aan de Vergadering der Gewapende Corp< fên in uwe Provincie, waar by gy ten dlerkftei aanhoud, dat zodanig Ambasfadeur, welke't ver trouwen van 't beste gedeelte des Volks niet heeft en een Voorftander van 't Huis van Oranje is warde gerappelleert, of terug ontboden, als hebbend) reeds lang wegens zyne buitengewoone Commis fie gedefungeerd! en dit, WAARDE BROE DERS Delft. Rondgaandebrief aan de Landgenoten. 1 ► 1 » 1 1  aa86 NIEUWE NEDERLANDSCHE Delft. Rondgaandebrief aan de Land' genoten, 3 i DERSI behoort uwe eerfte ftap te zyn, want hy is U in Frankryk ten verderve, 't is LT zaak en van niemand anders, dan de uwe.' zyt gewaar, fcheuwd en aarzeld niet, cl.) Heeft men niet op eene listige wyze u eene Mediatie Imakelyk gemaakt, die, wanneer ze door u ftilzwygend en zonder uwe medewerking wordt toegelaaten, uw onvermydelyken va! zal veroorzaaken, en niets zal uitwerken*, als eene onderlinge verzoening tusfchen de Regenten aller Provinciën en met den Stadhouder, op de Puinhopen van verarmde, uitgeputte en misleide Burgers en hunne Rechten en Vryheden: 't is uwe , 't is onze zaak om te zorgen, dat deeze Mediatie op een geheel anderen leest gefchoeit, en voornamelyk ten voordeele van 't Volk uitvalle, en dit, dit ftaat tot nog toe, in uwe hand. Ten dien einde behooren alle Burgeryen en Genootfehapgen of Sociëteiten, zodanigeen vertrouwd Perfoon te kiezen, welke de agting van de brave des Volks heeft, en hetzelve bemind, en welke geen fungeerend Regent is, om naar Verfailles te reizen en by 't applaneeren der Mediatie jegenswoordjg te zyn, en wel zodanig een. voorwerp , welke geaccrediteert in deeze Republiek by de Patriotten en by den Koning van Frankryk is, ten einde te effectueeren, dat de Volks invloed, en "t herftel uwer Regten! ten gronde der Mediatie gelegdt worden, en om het HOF VAN VERSA1LLES van de jegens woordige omftandigheden, waarin het beste gedeelte der Natie verfeert, meer3er licht te geeven, dan 't zelve tot nog toe van senige andere heeft ontvangen, en 't geen men listiglyk aan 't zelve nog heeft onthouden ; , Maar wy bidden u, ziet op wien gy uwe keuze rigt, ;o neemt u in acht voor een geheime Ari Roeraat; —  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 2:87 Zoudt $ry (by voorbeeld.) wel beter cn yveriger Volksvriend en geaccrediteerden Perzoon kunnen kiezen, als de braave en belangloozeCAPüLLEN VAN OEN MARSCH? — Zoude aan zolanig braaf Vaderlander uw zaak niet Let ailerbeste zyn , aanbetrouwd? — Zou iem-trd gelyk hy, dk'thans , buitende Regeering is, u wel beter verll'g van < 'c gebeulde doen, en uwe Zaaken met mêcr nadruk en wemitetn nheid ter harte neemen? ——. Laat ik u hier omtrend niets meer zeggen!!! q.) Zoude bet riet heilz acn , ja drin .end noodzakeiyk zyn, dat 'er ten aherfpoedigfte eene generale Comraisfie door de gezamertlyke gewaperde Burger Maeht, beftaande uit geen grö:et getal dan twee a drie Pe>-zorien, om 't beftuur te voeren, over alle Militaire Pra:paratien en Operatien wierd aangeüeld? P^rzconcn, welke ten hoogften het vertrouwtn v,;n de Natie verdienen, en welke zodanige kundige Militairen Perzoonen of Gereraals, a's 'er thans in Holland, Utrecht, en Overysfel het Commando voeren, de uitvoerende Macnt kunnen laten bedienen, opdat hi?r door eensdeels meerder l 'niformiteit en Activiteit in zaken, tot herftel van 't Vaderland aangewend, verkregen worden? Andersdeels, het meer en meer aangroeijend wantrouwen op de iegenswoordig plaats hebbende directie uit den weg geruimd, en in Stede van dien, een fpoedig heritel, door de gewapende en vereenigde Burger-Macht, met en nevens eenige vertrouwde Militaire Kegimenten uitgewerkt word, door welke middelen men onze opentlyke Tegenpariy, het hoofd kan bieden, de Mediatie gelukkig doen uitlopen, 't Hof van Frankryk meerder op onze eigene kragten doen vertrouwen. De flinkfche en heimelyke aanlLgen eer Ariftocraten, "overeenkomibg die der Oranje Factie (om ramelyk door de fcrrïkbarencie aanmatsch van Militie, coor den Koning van Pruisfen op onze Grenzen gezonden, 'c welaienenL111111 Volk 3Er.Fr. Rond' 'aan'le 3rie/aan 'e Land' 'enooten.  aa88 NIEUWE NEDERLANDSCHE Delft,. RondgaandeEriefaan de Land genoot en. Volk den moei te doen verliezen,) tot ons voordeel te doen aflopen. Maar wie zult gy tot deze zo wigtige Com> mistic, waar aan onze geheele Republiek hangt, verkiezen? zoude men wel aannemelyker keuze kunnen doen, dan wanneer men zyn aandagt vestigde, op den braven HELDEV\ IjiR, Vroedfchap teLeyden,een Man van ongemeene kunde en eeriyke oprechtheid? Zou men hem welgefchikter Mede-Arbeider kunnen toevoegen , a's de genoeg bekende en brave PIETER VREEDE, welke nevens de eerstgemelde, de vereischce kunde, eerlykheid cn 'c volkomen vertrouwen van 't beste gedeelte der Natie bezit, en eindelyk zoude, indien by voorbeeld uwe keuze zich bepaald--, om CAPELLEN VAN DE MARSCH, naar Verfailles in Uw naam af te vaardigen, dezelve dadeiyk niet aan de twee voornoemde brave kunnen worden tcegevoegt, om die Commisfie by deszelfs terugkomst te helpen belluuren? Zoudt gy ooit een Commisfie kunnen formeren, in welke meer onderling vertrouwen heerschte, en waar in de Natie gevolglyk meerder konde berusten? Jk geef U dit in bedenking.' Ja, ik durf zeggen, dat de Natie 'er naar rykhabt, fchoon de geheime Ariftocraten 'er tegen zyn. 4. ) Gy zult naauwlyks tot dezen Rap uwe nadrukkelyke Rem hebben gegeven, of veele (zogenaamde Vaderlandfche) 'Regenten , welke zicht heimelyk of openbaar tegen deze heilzime pogingen der INatie willen verzetten, zullen dadelyk ontdekt worden, hunne tegenkantingen openbaar zyn, en hunne verrichtingen, welke zy reeds zo langen tyd hebben uitgeoeffend, in het helderfte daglicht worden gelteld. 5. ) Men heeft fleg's het oogmerk der voorgelegene en fmakelyk gemaakte Mediatie te overwegen, of 't geheele verraad wordt ontdekt, het welke men zo zorgvuldig voor 'c oog van onzen  JAARBOEKEN, Augustus, 1737» 228P onzen getrouwen Bondgenoot, en dat der Natie tot dus verre heeft verborgen gehouden; 't is thans meer dan tyd, om die voor 't oog der geheele Natie bloot te leggen, aangezien de Enrgerlyke Welvaart der Republiek 'er van afhangtf Dat oogmerk,misleide Burgers! Verraade Vaderland! is geen ander, dan alleen eene AR1STO CRATISCHE KEGEERINGSVOKM , met eene gemengde van die des Gouvernantes WILHELM IN A van Oranje in te voeren, zich te wreeken over de Perl', on van WILLEM DEN VVFUüN, het Volk den blo ten naam van invloed tc doen genieter,, hucn: Geconüitueerdeo, alwaar dezelve aangeft>.ld zyn, door de al te grote Magt der Regenten na verloop van eenige Jaren re doen verdwynen, eene Huitenlandfche invloed, vooral van Pruisfen, in 't groot Systhema der Republiek, he'geen alleen een afwisfèlirtgmet die der Hngelfchzn zoude zyn, in Neerland te verwekken. En eindelyk', om alie deze gevloekte oogmerken te bereiken, zal 'e eerRe Poincl der Mediatie, 't welke zal voorgeflagen en aangenomen worden, zyn : Dat alle de Gewapende Burgers weder terug keeren naar hunne Woo''plaatzen, van v/aar zy ter hulp zyn toegefchoten, en dat alle de Militairen naar de Generaliteit trekken, en daar blyven Guarnifoen houden! Ziet dear, beminde Landgenoten! welk gevaar ons over't hoofd hangr, indien met fpoedig, ja ten allerfpoedigRe handea aan 't werk word geflagcal Wy bidden U in Gods naam, vereeuigt ü, en zend eene genoegzaame Qualificatie, omtrent het hier vooren geëischte aan de Vergadering der Gewapende Burger-Corpfen uwer Provintie ofte elders! Op dat het werk zyn beflag hebbe, eerde heimeJyke Vysnden ons den pas kunneu affnyden; en gelooft, zo waar als de Almachtige leeft! gelooft, dat hy een Verrader van 't Vaderland , of eene misleide is, die V aan dit heilzaam voornemen zotkc te rug te houden. Llllllla Waakt Delft . RondgaandeBriefaan de Landgenootsn.  22oo NIEUWE JNEDERLANDSCHE Delft. RondgaandeSritfaan de Land genoden. Waakt op, brave ia den Lande; 'c is uw tyd, iaat U niet meer verblinden door Bedriegers , die roepen: loopt uwe Regenten, loopt dez.' of geene Collegien niet voor uit! neemt U voor de zulke in acht, want zy zyu Zendelingen om Uw val te bewerken. Wy oordeelen het van onzen Plicht, om deze alom aan de gehele Natie en dus ook aan u te zenden, vertrouwende dat gy liever alles zult berroeven, ais U te bukken o der eene Landverdt fl/ke Coalitie Parthy en Verdervers van dit ons Vaderland, het welke wy nevens Uwe Perzonen, aan 's Hemels befcherming aanbeveelen, terwyl wy om redenen ,die U niet onbekend kunnen zyn, ons noemen. Wel Edele Heeren, Braave Landgenooten! Uwe Standvastige Medehoedtren. Omtrend voorgemeld ftuk is vervolgens in de dagpapieren deze bekendmaking gefchied: De Commisfie der gewapende Burger Corps van Holland, ter Expeditie van Militaire zaken, in de Leydfche Courant van den 15 Augustus, en eenige andere Couran en, gezien hebbende , zekete anonyme Circulaire Misfive, aan de jNatie londa^zonden; en met verwondering ver* ftaan hebbende, dat een groot gedeelte der Natie verf cd in die gedagten, dat : e/.e!ve Misfive aar die Commisfie hare geboorte verfenuldiga is, heeft goedgevonden, het fubliek daaromtrend te desabuleeren , en by dezen, zonder zig eenigaints over de roeite van dat Ruk uittelatcn, te declareeren, dat die Urief uit den boezem van de Ccmmisfie niet is voortgekomen, en dat niemand der Leden iets van die Mi*five heeft geweten, voor dat dezelve in de publieke Nieuwspaciertn is geplaatst geweest. Het  JAARBOEKEN, Augustus, 1^1* aaoi Het Genootfchap in deze Stad, leidde zig Delft. meer en meer toe op den wapenhandel, niet alleen op de gewoone Maandagen, in een ftuk Lands, buiten de Haagfche Poort aan de Haagweg gelegen, maar men vuurde nog op andere dagen, met afzonderlyke Compagnien op het zogenaamd Griekenland, binnen Stads vesten. Den 4 Augustus oeffenden zig ook de Grenadiers buiten de Haagfche Poort, in het werpen van handgranaten. Den 13 Augustus was den bepaalden dag, op welken het Genootlchap zoude vuuren , ten welken einde op het oeffenveld teuten waren opgezet voor de Officieren: daar bevonden zig ook eene menigte Marketenters of Zoetelaars, en de toevloed van aanfchouweren was ongemeen groot. Het Genootfchap trok des namiddags om 3 uuren, met vliegende vaandel en fiaande trom van het Societeits-Huis , langs het Oude Delft, naar buiten, wordende voor en agter door de Ruitery van 't Genootfchap gedekt. Dog de aanhoudende ftortregen noodzaakte het zelve fpoedig Stadswaards te keeren: by welke gelegenheid aan de Kulk eenige twisten voorvielen. Daar ftondt iemand onder den faamgevloeide hoop aanfchouweren, hebbende een Goudsbloem in de hand, en hieldt dezelven aan eenen jongen onder de neus, zeggende, ruik eens. De Genootfchappers waren hier over gebelgd, en een van hunne Ruiters reedt naar dien man toe, en geboodt hem die bloemen terftond weg te doen. Hier L1U1Ü 3 Ult  2502 NIEUWE NEDERLANDSCHE Delft uit ontftonden meerdere onlusten; en aan eenige huizen , alwaar onder de bloemen geele of goudsbloemen gezien wierden, floeg men verfclieidene glazen in; zo dat de Bevelhebber van de weinige, hier in bezetting liggende Ruiters, voor verdere beweegingen bedugt zynde, zyn Volk deedt opzitten, en hier van kennis a:an den Voorzittende Burgemeester gaf. Dien geheelen dag en nagt wierden rondens uitgezonden, welke voorzorg de rust nog bewaard heeft. Behalven het Genootfchap was 'er nog een Exerciticgezelfchap, voor een gedeelte ook uit Schutters beftaande, welk gezelfchap zig, op een gekogt ftuk,'Lands, buiten de VVaterflooifche Poort, in de van ouds genaamde Moordenaars Laan, in den wapen-, handel oeffende. Jjit gezelfchap voerda geen vaandel, maar gebruikte alleen hunne Burger geweeren in de wapenoeffeningen, en meende , als Burgers en Schutters zynde, het zelfde recht te hebben, als het Genootfchap, om met flaande trom door de Stad,' naar zyne oeffenplaats te trekken, verzoekende de Regeering, dat hun zulks op den 22 Augiü-tus mogte geoorloofd zyn. Dog het Genootfchap oordeelde zulks niet te mogen dulden, en verzettede zig hier tegens met al zyn vermogen, en niet zonder bedreigingen, zo als blykt uit het navolgend Declaratoir, door het Genootfchap aan de Heeren Veertig Raden overgegeven.  JAARBOEKEN, Augustus. 1787. 2293 De Ondergeteekende Leden van de Commisfie ter Directie van het .Genootfchap van Wapenóeffening, onder de Spreuk, Tot tierftel der Delftfche Schuttery , voor Vryheid en Vaderland, alhier, by gerugte vernoomen hebbende, dat op aanllaande Woensdaa, of eenigen anderen dag, binnen deeze Stad een zeeker Gewapend Exercitie-Geze|fchap en Corps fiaat op te trekken, om deszelfs manoeuvres, op de plaats, daar toe gedestineerd, te verrigten, neemen zy Ondergete kende dc vryheid, om, uit Naam, en op uit drukkelyken Last der Leeden des bövengemeldeo Genoütfchaps, aan U Ed. Gr. Achtb. voor te draaien. Dat zy Onderget., en hunne Committenten, eene welgegronde vreeze voeden, dat, by de optrekking van gem. Exercitie-Gezelfchap , 'c welk, zo men zegt, tot die trekking permisfie zou verzogt hebben of nog (laat te verzoexea, by de Wel Ed. Gr. Achtb. Heeren f5urgemeeste. ren deezer Stad, de rust en goede order deeze! Stad in een oogfchynlyk gevaar Haat gebtagt te w. rden, en dat uit die trekking gevolgen zullen voortvloeyen van dat alleruiterst gewigt , dat zy Onderget. in gemoede zig verpli^c rekenen. L'Ed. Gr. Achtb. daar over te moeten onderbouden. De Onderget. willen gem. Exercitie-Gezelfchaj gaarne voor zo verre in deszelfs waarde laar.en dat zy 'er geene direde befchuldigingen tegei aanvoeren; doch zy vinden zig genoodzaakt aan temerken , dat het beflaan van dit r- xerciue-Gc zelfchap, door bykbmende om Handigheden, all voorzorg en waakzaamheid van hen, Leden de Genootfchap, vereischt, en dat zy het zig zei v, te wyteh zouden hebben, wanneer zy door onop te!ten ;heid en verwaarloozing van éigen Deren tie, de MagtofFers wierden van eene Party, di tot nog toe haar grootile (lerkte in Oproer, Flut LI 11111 4 d, Delft. Declau van t Genoot' fchap tegen het iixerci' tiegezüfchap, I t i  Delft Declar van 't Genootfchaptegen he Exerci. tiegezelfchap, i 2294 NIEÜWE NEDERLANDSCFïE dering en Burgermoord gezogt, en helaas! maar al te dikwils gevonden heeft. ■ 'j 9? omftandigheeden, door de Onderget. bedoeld Wel Ed. Gr. Achtb. Heeren, zyïvoornaamlykdeezen, dat verre het grootfte gedeelte zo niet alle de Leden, van gem. Exercitie-Ge'. [ zelichap geteekend hebben op een zeker Request ten behoeve van Willem den Vyfden, dien men met gegrond recht als het Hoofd der Oproerden kan belchouwen, waarvan de ongelukkige Provinnen van Gelderland en Zeeland overvloedige bewyzen opleveren. Een Request, Wel Ed Gr. Achtb, Heeren j zo duidelyk indruisfchende tegen de gedeclareerde gevoelens van Hollands Souverem, en van den Bloem des Volks , dat de Onderget. niet nodig geacht hebben deswegens breder uitteweiden. Dat verder, zo uit vorige gefprekken van de rneefte der Leden, die dit Corps uitmaken, als uit derzelver handelingen, zo al met met het zeilde oogmerk van een oproerig gemeen, ten rninlten op dezelfde wyze, met het draagen naamlyk van Oranje verfierfels, openlyk is aebleeken. dat veele Leden van gem. Corps tot die party behooren, die elders, met foortgelyke Orame Leuzen opgefierd , de goede order omkeert . de buizender goede Burgers verwoest, en alles vernielt, wat met verkiest te bukken voor de dwingelandy van Oranje. Dat ook, by de trekking, door gem. Exercitie taezelicbap m den voorleeden jaare, door deeze Stad gedaan, blykbaar is geworden, dat het uitfchot en muitziekst deel des volks, zo van Rotter dam, 's Hage, Overfchie, als van elders , dezelf* ie trekking heeft bygewoond en aangemerkt, als ie trekking van een Corps, dat voor Oranje yverte, 'eggende daarvan overvloedige blyken af zo door het openlyk toejuichen van dit ExercitieJwzeifchap, het gefchreeuw van Oranje boven,ah wel  JAARBOEKEN, Augustus, 17S7. 5295 wel byzonder en dadelyk door het dragen van \ Oranje bloemen, Oranje Ka cieie gezel» "chap, t e r t  2255 NIEUWE NSDERLANDSCHE Delft, riigheid hen in (l'aat fielt te kunnen waaken, en derzelver gevolgen te kunnen afweeren, van welk Declar. groot voorrecht zy verfchuluizd zyn gebruik te van 't maken. 3 6 Gevmt- .De Onderget. declareeren derhalven, zo voor /chap zig, als uit naam hunner Committernen, dat de tegen het Leden des Genootlchaps van Wapenöeffenirg in Exerci- deezen Stad, vallelyk bcllooten heb >en , zig in ti?gezel- |ydj te zullen wapenen, tegen dien Dag, op welfchap. £ de openlyke trekking van meergem. Ex- rcitieGezefchap Ihat plaars te hebben, dat zy aile moogly^e hulp hunner gewapende Medebroeders, in deeze Provincie, ten dien einde hebben ingeroepen, om gelvkernand te waaken tegen alle Oproer, dat ter geieegenheid van gem. trekking in deeze Stad zou mogen ontdaan, en om, Tuit iioofce eener plegtige Verbinütenis van alle gewapende bunter Corpfcn aangegaan,) als dan de Or> roermaakers naar verdienden te behandelen en vooral om de bronnen des kwaads, om de'eerlte Oorfprongcn deezer fchroomiyke onheilen, die zeer wel van de ongelukkig misleide menigte te onderfcheiden zyn, santetasten en uitteroeien. Dit, Wel Ed. Gr. Achtb. Heeren! is het onverzei telyk voorneemen der Leden des Genoot. Ichsps, uit wier naam de Onderget. de eer hebben te fpreeken , en hier toe zyn reeds aile toebereidzelen in gereedheid byaldien het waarheid zal bevonden worden, dat meergem. txercitie-Gezel. fchap, op aanftaande Woensdag, of op welken anderen dag het ook zyn moge, openlyk en Gewapend en Corps door deeze Stad zal trekken. De Onderget. en hunne Committenten verzekeren echter U Wel Ed. Gr. Achtb. ten aller plegtigde, dac zy van hunne zyde geen de minde aanleiding willen of zullen geeven, tot vcbreeking der goede order of rust. binnen deeze Stadin tegendeel, dat zy alles tot behoud van dezel' ven zullen opofferen, en by alle geleegenheeden aan Uwer Ed. Gr. Achtb. zullen doen blyken, dat  JAARBOEKEN, Augustus, 1787» 2297 dat Vaderland, Vryheid en Recht de Voorwer Delft.' werpen hunner gewapende zorgen zyn , en dat zv voor Allen, die deezen dierbaare panden, vo<- Declar. gens Eed en Pligt te handhaven, hun bloed en VaH 't keven veil hebben. _ Genoot- Zy kunnen echter niet ontveinzen, Wel r*a.fcnap te. Gr Achtb. Heeren! dat de gevolgen, die ae gen het trekking van gem. Exercitie-Gezeifchap zou kun. Exerci- nen . ja , gewislelyk zal na zig fleepen, hen tiegezel- voorkomen als allerbloeaigst en doodlyk kunnende^/). ZVn en het is met een leevendig bezef, waarvan de verbee lding elk menschlievena hart doen fiude. ren van deeze akelige gevolgen, dat zy ü Wel Ed.'Gr. Achtb. dezelven als van verre onder den aan'dagt brengen, niet twyffelende, of zy zullen wel eenige opmerking by U Ed. Gr. Achtb. ver- ^T/an', hoe het ook uitvalle, de Ond°rget. en hunne Committenten hebben ten minden zig van hunne verpligting gekweeten, en U Wel Ed. Gr. Achtb. onder het oog gebragt, wat zy Onderget. en hunne Committenten, in gevalle de bedoelde trekking mogt plaats hebben, voorzien, en wac zy daaromtrent voorneemens zyn te doen, laaiende zy verder de doodlyke gevolgen voor rekening van hen, die 'er direct of indirect de oorzaaken van zyn, en welken de Onderget. niet verkiezen hier nader aan te wyzen. De Onderget. twyffelen verder geen oogenbiik aan de goede voorzorg van U Wel Ed. Gr. Achtb. beveelende zy voor 't overige U Wel Ed. Gr. Achtb. inde protectie van G .d Almagtig, en zyn Ü Wel Ed. Gr. Achtb. aan eed en pl'gt getrouwe Burgers, Delft den i8 Augustus 17H;. Gerrit Paape, Prelidenr. A- W. van flaeften, Major. J. Reis M. O serves t. T. Keuzcnkamt), Mz. J. frydag, P. Axmackcr, J Sanders. Cz. A- v. d Linden, J. H Bruni, J. v. Ee. F, W* Buy'jér, Secretaris, Men  2ioS NIEUWE NEDERLANDSCHE Delft. Men ziet uit dit Declaratoir, dat het Genootfchap eischt,dathetExcrcitiegezelfchap niet mogt gewapend door de Stad trekken , en wel onder anderen op dezen grond, dat anders oproer zoude te vreezen zyn. Wy laten ons niet in, in het beoordeelen van de waarfchyn» lykheid of onwaarfchynlykheid van dat gevreesde oproer; maar maken flegts deze algemeene en daar door ook onzydige aanmerking, dat, in tyden van verdeeldheden, de eenepirty Reeds de wederRreevende poogingen van de andere party voor oproer houdt, of die poogingen door dusdanige vrees van oproer zoekt te ftremmen. Wat hier van , zy, het trekken met liaan je trom van het Exercitiegezelfchap heeft geen plaats gehad. In de ontwerpen, welken wy gezien hebben , dat door de Nieuwftaatsgezinden gefmeed wierden , hadt het Genootfchap alhier ook geen gering deel; het zelve hieldt eene , drukke brief wisfeling met de vergaderde Burger Corpfen te Woerden, en zondt van tyd tot tyd naar dezelven ook eenige raanfehappen uit hun midden, welke door anderen afgelost, wederom herwaards keerden. De voor veertien dagen uitgetrokkene manfehappen,zynden 18 Augustus des avonds om elf uuren, met brandende toonfen hier binnen, en langs het Oude Delft, naar hunne Sociëteit getrokken. Den 19 Augustus kwam hier de tyding !aan, dat het Burger Legertje, by Woerden te  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 2299 te velde gelegen hebbende, van daar was opgebroken, en thans by Voorfchoten zig onthieldt, maakende ook hun voornaam werk van de Landlieden, die tot geen INieuwftaatsgezinde Genootfchappen behoorden, tot de overgave van hunne geweeren te noodzaken. De gerugten van nog andere ongeregeldheden, verbreidden zig meer en meer, ook dat het voornemen zoude zyn, den Haag, alwaar de Nieuwflaatsgezinden zig nog op het grootfte gedeelte der Burgery en Krygsraad ,nog op deKrygsbezetting dorften betrouwen, te overrompelen. Deze geruchten maakten den fterkften indruk, hoewel verfchillende naar de denkwyze, die eenen ieder bezielde» De Afgevaardigden dezer Stad ter Staatsvergaderinge van Holland en Westfriesland in 'sHage, wel bevroedende, dat het op deze Stad gemunt ware, om hier de Regeering of te veranderen, of tot bevordering van de oogmerken der Nieuwftaatsgezinden, welken de Regeerders tot dus verre hadden tegengegaan, te noodzaken, vroegen aan de Staten verfterkmg 'van Krysbezettingin hunne Stad. Dog de Meerderheid der Staatsleden, der Hervorming en Nieuwe Staatsgefteldheid toegedaan, weigerden daar in toe te ftemmen; weshalven dan dit verzoek wierdt afgeflagen. Hier op vroegen de Afgevaardigden , of zy dan de aantrekkende Burger Corpfen in hunne Stad moesten laten intrekken , het welk met neen wierdt beantwoord, fchoon het niet mogelyk was, zonder ver- fter- Delft.  3ox>. NIEUWE NEDERLANDSCHE » Delft, fterking van Krygvolk, zulks te verhinde, reu. üe Leden van het Genootfchap alhier, hadden reeds eene wagt geplaatst aan de zogenaamde Koetswagen, op de Haa»weg, fchoon men eerst daar na bemerkte tot welk einde zulks gefchiedde. f Den 20 Augustus, zynde Maandag, trok des morgens tusfchen 10 en 11 uuren, een gedeelte van de Grenadiers en Muskettiers van het Genootfchap naar hun Exercitieveld aan de Haagweg , en verdubbelde aldaar hunne uitgezette posten. De tyding, dalhet Jiurgerleger,onder bevel van den üelftfchen Burger Mappa, van Voorfchoten herwaards in aantogt was, veroorzaakte den Gudftaatsgezinden de grootfte bekommernis. Gemeld Leger lloeg zig ter neder in eene wfcide, omtrend een half uur van deze Stad, uit welke weide zy den Huisman geboden zyn vee op te haaien. De Regeering deedt hier op de Burgery in de wapenen komen, de Poorten bezetten, en de Haagpoort {luiten, gelyk ook den Boom. Ten drie uuren doeg' de Burger trom van het tweede Oranjevaandel, ouder Kaptein Dirk Harlees, ook van het eerfte witte vaandel, onder Kaptein H. C van der Boon Mesch, om de Burgers te waarfchouwen, dat zy des avonds ten half negen uuren, van het huis van den Vaandrig met de Compagnie naar het Stadhuis zouden trekken, en aldaar de nagtwagt houden, zynde dien nacht vyf Rotten Burgers in geweer geweest. Die  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3001 Die van het Genootfchap daarentegen be- Delft. reidden al het noodige voor hunne oogmerken, en zonden naar deGenootfchappen der omliggende plaatfen , als te Delfshaven, Schiedam, Vlaardingen, Maasfluis, Nooddorp, Watering, Poeldyk enz. om hulpbenden aan hun toe te zenden, met dat gevolg, dat men reeds des avonds ten 7 uuren verfcheidene benden van gewapende manfchappen, buiten om de Stad, naar het voorgem. Burgerleger zag trekken , die genoegzaam onder den rook dezer Stad zig in een veld nederfloegen. In het bovengemelde Burgerleger wierdt eene Krygsraad gehouden , by welken twee Gedeputeerden uit de Delftfche Geconftitueerden tegenwoordig waren, en befloten wierdt , verder naar Delft op te, trekken, daar eenige Regenten af te zetten, en anderen aan te Rellen enz. Dingsdag den 21 Augustus was die bekende dag, welke de gemaakte ontwerpen nader aan het ligt bragt. Het Burgerleger, zynde ruim 700 man Rerk, was nu met tenten. Bagagiewagens, Legerkarren, menigte van paarden , kanon, en al wat tot een Leger benoodigd is, onder bevel van den Delftfchen Burger A. G. Mappa, tot by de Stad genaderd, en floeg zig neder in twee Rukken Lands, aan de Haagweg, zyn de het eene Ruk Lands de Exercitieplaat van het Genootfchap. De Haagpoort d Stad bleef nog gefloten gehouden, zo noö thans dat men uit- en ingang verleende. De Kaptein van de Grenadier Compagnie van het Genootfchap Adam van de Goorgberge, M mmnimnini maak-  3002 NIEUWE NEDERLANDSCHE Delft, maakte hier gebruik van; hy kwam met zyn onderhebbende manfchap aan de Haagpoort, verzogt aan den Officier,die met de Burgers die Poort bewaarde, door dezelve re mogen uitgaan. De Officier Rondt hem zulks toe , denkende het een voordeel te zyn, van die Genootfchappers dus verlost , te worden. Dog het geviel geheel anders uit. De Poort geopend zynde, en de Genootfchappers daar onder gekomen, beval hun Bevelhebber halte, en zeide aan de Burgers, zy ko-.iden nu maar heetten gaan naar het Stadhuis; Hy zou deze post wel bezvaaren. Oogenbhkkelyk hier na, kwam een gedeelte van de Genootfehappers, die Saturdag te voren waren uitgetrokken, van buiten voor de Poort, met zig voerende een Ruk gefchut , voor welken de Poort door gemelde Grenadiers wierdt geopend, zo dat zy daar binnen trokken. De Nieuwftaatsgezinden hebben over dit vermeesteren van de Poort op eenen hoogen toon triumph gezongen, en men kan niet ontkennen,dat de Burgers en hunnen Officier zeer makkelyk geweest zyn, in het afitaan van hunne post aan de Genootfchappers : waar door dezen met het naby liggende Burgerleger eene opene gemeenfehap verkreegen,en het Genootfchap in de Stad volRrekc meester wierdt. De Geconftitueerdens waren ook al vroeg in den ochtenftond vergaderd, en kregen nu tyding van het aannaderen van het Burgerleger. Het Genootfchap liet terftond verfcheidene rondens, zo te paard als te voet, door de Stad gaan, en trok zelve gewapend op de Markt by een, bc-  JAARBOEKEN, Augustus,1787. 3003 bezettede het Stadhuis met eenen kring Grenadiers, welke , van de zyden, door de Ruitery van 't Genootfchap gedekt wierdt. De toegangen tot de Markt wierden met Muskettiers bezet. Intusfchen wierdt de Krygsraad wel vergaderd, maar deze oordeelde het niet raadzaam, om de geheele Burgery in de wapenen te roepen, zo uit hoofde'van het naby liggend Burgerleger, als van het Genootfchap, zo dat zy een binnen- ert buitenlandfchen vyand te duchten hadden. Ook was het klein detachement Staatfche Ruitery, 't welk hier in bezetting lag, wel te paard gedegen, en hieldt post'voor hun kwartier, maar geen last van de Regeering ontvangende, bleef het zelve werkeloos. Egter waren de Burgers, die des nachts de wagt hadden gehouden, nog gewapend op het Stadhuis. Ondertusfchen waren uit het Genootfchap twee Officieren, en uit de Geconftitueerden twee Leden afgevaardigd naar het Burgerleger , om het zelve te verwelkomen , en op het Genootfchaps Exercitieveld te geleiden. De Vrycorporisten uit de nabuurige plaatfen, vereenigden zig by deze Stad met het Burgerleger. Men hieldt in het Burgerleger wederom Krygsraad, waar by de gemelde vier Delftfche Gedeputeerden tegenwoordig waren, en in welke Vergadering het een en ander, tot het voornemen noodig, bepaald wierdt. Waar op gemelde vier Gedeputeerden naar de Stad te rug keerden, en van alles verflag deeden. Toen zonden Geconftitueerden eene Commisfie uit hun midden, naar den Heere Mmmmmmm 2 voor- Delft.  3004 NIEÜW NEDERLANDSCHB Delft, voorzittende Burgemeester , met verzoek", om nog dien voordenmiddag tegen half twaalf uuren eene Vroedfchapsvergadering te beleggen. Het welk hy in 'c eerst wei. gerde, dog vervolgens genoodzaakt wierdt te doen. Het geheele Genootfchap thans in de wapenen zynde, trok, behalven de uitgezette posten, op,om de Geconftitueerden in ftaatzy van hunne huizen naar het Stadhuis te geleiden. Aldaar op de Zaal gekomen zynde, vroeg een der burger Kapreinen, die met de gewapende Burgers op het Stadhuis de wagt hieldt, wat de begeerte van gemelde Heeren was: waar op zy antwoordden , eene Commisfie by den Raad te moeten aileggen. De Kaptein zeide, dat hy bevel hadt, om alle ongewapende lieden den vryen toegang te geven. Vier der Geconflitueerdens, (anderen noemen flegts drie, Dr. Tbeodorus Hogeveen, Wybo Fynje, Schryver der Hollandfche Hiliorifche Courant, en Joost Vrydag) lieten zig aandienen aan den Raadkamer. Alle de Geconftitueerdens vertoeiden inmiddels op Scheepenskamer, terwyl de Vroedfchap raadpleegde, of, en hoe men die Commisfie zoude toegang geven. Hangende deze raadpleging kwam een Officier uit het Uur. gerleger, met eenen brief aan den Raad, waar by aan 11. Ed. Achtb. kennis gegeven wierdt. „ Dat het Burger-Leger in de nabuurfchap dezer Stad gearriveerd was en gecampeerd lag; dat de Raad verzeekerd kon zyn, dat het zelve, ingevolge zyne „ openlyk gedeclareerde gevoelens, niets „ an-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3005 '„ anders bedoelde dan de rust en veiligheid Delft* „ der Provincie op het nadrukkelykst te ,1 maintineeren; en wel verre van iets ten nadeele dezer Stad te willen ondernee- men , integendeel bereid was , om den ^ Raad en de Weldenkende Burgery met al „ hun vermogen te befchermen en te onder- fteunen. — Deze brief wierdt voor Notificatie aangenomen. De Kamerbewaarder bragt vervolgens 4 Roeien uit Scheepenskamer in de Raadkamer. Ook ontving de Commisfie der 4 benoemde Leden de boodfchap , om binnen te komen. De Raad was byna voltallig : de 4 Roeien wierden langs eene der zyden van het vertrek gefchikt, waar op zydoor den Heer voorzittende Burgemeester verzogt wierden plaats te nemen. £en oogenblik gezeeten hebbende, Rondt de Preüdent van Geconftitueerden op, en gaf den Raad te kennen, dat zy aan H. Ed. Achtb. een Declaratoir van het uiterst gewigt hadden voor te dragen, 't welk hy vervolgens den Secretaris verzogt voor te lezen , zynde van dezen inhoud: Aan den Edelen Achtbaaren Raad der Stad Delft. EDELE ACHTB. HEEREN! Ha Chegte GeconRitueerden van een Notabel aantal burgers en Ingezetenen der Stad Delft, en derzelver Jurisdictie, vind zig, door de tegenwoordige beklaaglyke tydsomRandigheeden in de onaangenaame, doch volRrek-te Noodzaakelykbeid .gebragt, omme zo voor zig, als uit Naam hunMm rammmm 3 eer  SOorj NIEUWE NEDERLANDSCHE Delft, ner ConRituanten, aan den Ed. Acbcbaareo Raad te moeten verklaaren. Bedara- Dat zy den hachelyken toqltand, waar in deze Utrut Provintie zig thans bev.nd , ten aanzien van derKeu.oue zei ver inwcm'jge gelicldheid, door de Reeds toevan e f neemende Pariylchappen, die bet gantfcrte StaatsKaadtn. gebouw, en met bet zelve deJjurgerlyke Vrvheid den laatllen en onherftelbaaren flag dreigen , in alle deszelfs omftandigncden, voornaamlyk moéten toefchryven aan de helaas genoeg bekende denken Bandelwyze van die Regenten, welke de onvermoeide pogingen der braave meerderheid van Hollands Staats Vergadering, en die der cordaate-, aan eed en pügt getrouwe burgeren, ter redding van hun Vaderland, door openjyke en regelregte of wel door flinkfche en zydehngfche wegen tegrooten detle verydelen. Dat zy tot hunne grievende fmart, het ongeluk hebben, dat verfcheide Leden vau den lid. Aehtb. Kaad deezer Stad, dit verderflyk Systema adopteeren, ongeacht de van tyd toe tyd hier tegen ingebrachte vertoogen, door zo veel Motabele üurgers en Ingeztetenen deezer Stad. Dat de jammerlyke gevolgen hier van thans tot zulk een aanmerkelyke hoogte geklommen zyn, dat zv deeze Proyipiie en met haar het geheel lieve Vaderland, onherftelbaar verlooren achten, byaldien met door een Cordaaten hap der goede burgery, ook hier, gelyk elders met het heuchlykst gevolg gefchied is, dit kwaad tot in deu wortel worde uitgeioeid. Dat zy daar toe, als 't gefchikfte en zagtfte mid. del tevens oefchouwen, dat die Leeden van deezen Raad, welken voornaamlyk als de hoofdbe. werkers van de voorz. onheilen hier ter Steede te houden zyn, daadelyk van hunne Posten als Kauden worden ontflaagen. Dat zy uit dien hoofde Ptovifioncel by deeze plegtig verklaaren , de Heeren. kir.  JAARBOEKEN, Augustus,1^7, 3007 Mr. Joan Care/ van Aldewerelt, Mr. jïdriaan van der Gces. Mr. Thomas van Lidt de Jeude. Dr. Willem Verbrugge. lYlr. Aart van der Goes. Mr. tlermanus Johaanes van Royen. Mr Alexander Willem van Hoecke, Mr. Canzius Qnderdewyngaart. Dr. Binke Lambrechts. Mr. Engelbert Paeuw. Mr. Diderik Leenden van Blommejleiiu Als it hoofde bovengemeld het vertrouwen der goede Burgery en Ingezetenen deezer Stad geheel verlooren hebbende, voor Ontflagen en Verlaaten le zyn van hunne Posten; declaieereüde hen niet langer te houden als Raaden deezer Stad, ofte hun als zod.inige Reprefentantcn meer te zullen erkennen ; vorderende van voorn. Heeren daadehk hunne zit plaatzen te verlaaten, zig uit deeze Raadzaal te verwyderen, en te onthouden van alle zodanige verrigtingen, als met de Raadtpost of al: Reprefentant deezer Stads Burgery en Ingezeetenen, direa of zydelings, eenige betrekking heeft, ten einde zig te wagten voor de onaangenaame gevolgen, die daaruit zouden moeten lefu'.teeren. Dat zy voorts, daar in dit tydftip, meer dan ooit, de belangen van Stad en Land vorderen, dat de dus vaceerende Raadspiaatzen inmediatelyk behooren te worden vervuld, gereed zyn de aanblyvende Raaden hier toe in Raat te Hellen, door een zodaanig getal van gequalificeerde Perfoonen als de Ondergetekenden zig duiven vleyün, met het vertrouwen der goede Burgeryen Ingezeetenen deezer Stad vereerd te zyn, en welken de Ondergeteekenden, zo dra de van hun Po.st ontflagen Heeren uit de vergadering zullen geweeken zyn, aan den Ed. Achtbaaren Raad zullen Communie ceeren. Mmmrammm 4 Den Delft. Declaratoir tot Remotie van elf Raaden-  3008 NIEUWE NEDERLANDSCHE Delft. Den Ld. Achtbaaren Raad Gode beveelende, teekenen zy zig met verfchuldigde achting. Delft den zi Aug. 1787. De Geconflhueerden van een Notabel aantal Burgers en Ingezetenen cler Stad Delft enz. En uit derzelver Naam. {was getekend) J. VRYDAG, Vice PrefiJent. W. FïNJE, Secretaris. Wanneer de Secretaris van Geconflitueerden voorgemeld Declaratoir hadt voorgelezen en overhandigd, verzogt de voorzitten* de Burgemeester"de Commisfie buiten te ftaan, om den Raad vryelyk over dit fluk te laaten delibereeren. De Secretaris antwoordde: dat de Commisfie hier toe bereid was, doch dat die deliberatien alieenlyk konden - gehouden worden door die Heeren, weiken werkelyk Raaden van De'1 ft waren: dat de zo even geremoveerde Heeren die qualiteit niet meer bezaten, als door evengenoemd Declaratoir van hunne Posten ontflagen zynde ; dat derzelver Remotie geen verzoek, maar een uitdrukkelyk verklaarde wil der goede Burgery zynde, geen voorwerp van deliberatie zyn konde-3 £n dat de Commisfie niet eerder vertrekken zou, dan na dat de geremoveerde Heeren zig uit de Raadzaal verwyderd hadden, i-e Heer voorzittende Burgemeester, met deeze verklaaring een weirig ver- leegen, poogde de Commisfie tot andere ge- dag-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3009 dagten te brengen; doch zy herhaalde metD^iFT. allen aandrang, dat dit haar fiellige last was, waarvan zy niet kon noch mogt afgaan. De Heeren, die by het Declaratoir wierden afgezet, deeden daar op, ieder naar zyne gemoedsgefteldheid, ernltige verklaringen, zelfs zounnigen met aanroepinge van Gods Naam, en met Eede, van nooit in . Stads- of Landsbeftier anders te hebben ge'handeld, dan volgens hun geweten; en de aangekondigde rernotie voor onwettig te houden, en alieenlyk uit de liefdevoorde rust, zig niet te verzetten. Dog twee Raaden , namenlyk de Heer Mr. Canzius Onderdenwyngaard, en Dr. Binke Lambrechts weigerden volftrekt hunne zitplaatfen te verlaaten, dewyl zy van den Raad zynde aan'gefield, ook van niemand anders konden ontflagen worden, en dan nog alleen op dien grond, dat hun bewezen wierde, dat zy zig als onwaardige Regenten gedraagen hadden; dat zy hunne raadplaatfen op geene andere wyze zouden verlaaten, ten zy Geconftitueerden hen aanzeiden, hen daar van met geiueld te zullen afrukken. Evenwel, na lange woordenwislelingen, verlieten de tien aanwezen de afgezette Raaden den Raadzaal en het Stadhuis,en begaven zig naar hunne huizen. Na het vertrek van deze Heeren, wierdt door de Geconflitueerdens deze navolgende naamlyst van elf perlbonen overgegeven , ten einde dezelven tot nieuwe Raaden in de Vroedfchap, in plaats der uitgezetten zouden worden aangefleld. Mm m mm mm 5 NAAM-  30io NIEUWE NEDERLANDSCHE Delft. 'MAAMLYST tan gequaUficetrde perfoonen, ter vervuiling der Raadplaatzen, door de omzetting l>yst van van elf Raaden deezer Stad opengevallen, by den meuws Ed. Achtb. Raad ingeleverd door GeconftituKaaden. eerden van een notabel aantal Burgeren en In. gezeetenender Stad Ddft en derzelver Jurisdictie, den 21 Aug. 1787. Dr. Theodorus van Hoogeveen. Rey.r van den Bosch. Mr. Reyer Geefteranus. Mr. Willem Buys. Mr. Cornelis van der Slayden. Mr. Ary,oldus van Os Mr. Rykhof Johan Tiqttet. Lawëertus ianderus. Dr. Martinus Urbanus van Iperen. Frcderik Cornelis Zwaanshals. Gysbertus van Hasfelt. Geconftitueerden begeerden, dat de invloed des Volks nog niet bepaald zynde,de Raad zelve de aanftelling van de elf nieuwe Raaden zoude doen. Dog de Raad "vondt hier in zwaarigheid, en liet die aanftelling over aan de Geconftitueerden, welke daar in dan minder zwaarigheid vonden. De zaaken tot dus verre gevorderd zynde, wierden Geconftitueerden verzogt nu eens buiten te ftaan, nemende de Penfionaris dezer Stad, de Heer Emants,den post van Secretaris waar, omtrend welke waarneming, aan den Heer Emants, in de Hollandfche Hiftorifche Courant, N. 103. alle lof is toegekend, als ie. mand die yverig medewerkte om alle zwarigheden op te ruimen, en eene gemakkelyke afdoening te bekomen, en dus niet weinig tot den goeden uitflag heeft toegebragt. De  I JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3011 De Geconftitueerden lieten zig intusfchen Delft. eenen maakyd op het Stadhuis in Scheepenskamer brengen,na welken genuttigd te hebben, de vier Gecommitteerden wederom wierden binnen geroepen , en hen deze Vroedfchaps Refolutie voorgelezen. „Waar „ op gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verftaan, de remotie aan te zien, en „ zonder zig in de aanftelling der voorge„ flagene perlönen in te laten, aan de Ge,, conftitueerden te declareeren , dat Hun „ Ed. Achtbaren geeu/e zwarigheid maa„ ken, dezelven aangefteld zynde, in den „ Eed te nemen." De Geconfticueerden hier over in Scheepenskamer geraadpleegd hebbende, namen hier mede genoegen, en verklaarden, dat zy in naam van hunne Conftituanten, de-elf voorgellagene perfoonen als Raaden van Delft aanltelden. Hier op liet de Raad door de Stads Boden gemel« de perfoonen voor zig ontbieden, van welken twee afwezig waren, en negen zig ten Stadhuize lieten vinden, dog van welken de lieer Mr. Ryklof Joban 'lïquet de Raadplaats weigerde aan te nemen, daar vaa aan den Raad zelve kennis gaf, en vertrok. De overige agt perfoonen wierden binnen de Raadkamer geroepen, en ftaande, geplaatst tegen over den voorzittende Burgemeester, tervvyl de vier Heeren Geconftitueerdens op ftoelen zaten. De Heer Emants deedt eene aanfpraak aan die agt Heeren, welken daar op aan den voorzittende Burgemeester den Eed afleidden, en zitting namen, waar na Ge-  3012 NIEUWE NEDERLANDSCHE Delft, Geconftitueerden de Raadkamer verlieten, en van dit verrigte kennis gaven aan den Major van 't Genootfchap A. W. van Haeften. Deze, met de gewapende mantchap. pen al dien tyd voor het Stadhuis hebbende geftaan, liet nu terftond door 2 Mtifikanten een muziek aanheffen; gelyk ook terftond éoor eenen postboden kennis van het een en ander aan het buitenliggende Burgerleger wierdt gegeven. De Raad fcheidde tegen 6 uuren des namiddags, en wierdt by het afgaan, zo door de Schutters op de Zaal, als door de Genootfchappers, met krygseere begroet, onder het geblaas der Mufikanten. Ook gefchiedde aan de Geconftitueerden, (die nu by den Raad in die hoedanigheid erkend waren) deeeregroet, zo wel van de Schutters op de Zaal van 't Stadhuis, als van de Genootfchappers op de Markc; welken dezelven wederom ftatelyk, onder een g&ftadig muliek, en vliegend vaandel en flaande trom , naar hun Vergaderingshuis geleidden, waar na de Geconftitueerdens,eeist by het Genootfchap, en vervolgens,nevens eene Commisfie, en Corps een bezoek van dankbetuiging by het Burgerleger gingen afleggen. Den 22 Augustus hebben Geconftitueerden in de plaats van den Heere Ti» quet, welke de Vroedfchapsplaats weigerde aan te nemen, den Heer IViihem van der Does verkoren. Ook is gemelde Remotie. by de Staten van Holland en Westfriesland, even als omtrend Amfteldam en Rotterdam gefchied was, voor domejlieeq verklaard. Zie  I JA A RBOElCEX Jugiistui, 1787. 3013 Zie bl. 919. Vervolgens is dan ook het klein Detachement Staatlche Ruitery, 't welk een korten tyd hier 111 bezetting hadt gelegen, den 22 Augustus, des avonds ten 7 uuren, op bevel van Gecommitteerde Raden naar 's Hage gekeerd, na alvorens hun patent aan de Officieren van de Ruiteiy van het Genootfchap te hebben moeten vertoonen. De Hervormde Vroedfchap hadt terftond aan Heeren Gecommitteerde Raaden gefchreven om dat Krygsvolk te rug te ontbieden. Het Genootfchap beroemde zig, deze gantfche omwenteling zelve alleen te hebben verrigt; maar her is niet minder waar, dat het even buiten de Stad liggend Burgerleger noodzaakelyk die geenen van allen tegenftand moest wederhouden, die, der Oude Staatsgefteldheid toegedaan, zonder de vrees voor dat Leger van allerleie trein van oorlog voorzien, het Genootfchap niet zo ligt zynen rol zoude hebben laaten fpelen. Ook heeft het Genootfchap zulks niet aangevangen , dan naar dat gemeld Leger tot by de Stad genaderd, en alles met het zelve overlegd was. Thans was het in deze Stad zeer druk,zo door de in- en uitgaande manfchappen van het Burgerleger, die of door hunne onderfcheidene panasfen , of door verfchillende kleeding, te onderkennen waren, tot welke Stad of Dorp zy behoorden, als ook van de menigte Ingezetenen uit deze Stad, die het zeiven gingen bezigtigen, ook van Ingezetenen van andere plaatièn, rondsom, welke de Delft.  3014 NIEUWE NEDERLANDSCHE DetFT.de nieuwsgierigheid tot een vreemd en ongewoon verfcheinzel herwaards lokfe By he Leger pkatften zig veele marketenters ook eern ± ^ JJM oe drukte vermeerderde Bv het Leoer Wierdt ook een perfoon alsgevan^eo-eSt die befchuldigd wierdt OrLje &t^' ben geroepen: ook wierdt nog een Ion". Iwg, zynde Burgeren Schutte? dezer Swd .gevangen naar het Societeitshtus gebrgr' va,, ZTnT VVaS'd°^ h-v 18 °P aa"drang va zyne Ouderen, wederom ontflagen, ezelfs door den Secretaris van bet Genootjchap, ter meerdere beveihgiiige, naar zvn SLÏEf* • 7n tyd cot tyd hier in de Stad kwamen, rigcten verlcheidene ongeregeld, heden aan, met koek of andere waaren bv zogenaamde Oranjeklanten te koopea ,fch mp gingen te doen: zo dat de overlast niet genng was. Defiev^^^SaJJg: nootfehap, poogden wel, maar konden na bet Icheen, alle ongeregeldheden van d rtele knaapen over weiken zy zodanige maoC en ftrengheid als eigenlyjc het Kry«w«en vordert, met hadden, niet beletten. Een" ge knaapen waren ook in het huis van het daar veel moedwil aangerigt, maar zy wierden door eenige Geconftitueerden en Ten Lid van directie van het Genootfchap ver- zogt  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 30 5 gost te vertrekken, waar op de ingangen Delft. van dat huis zo voor als agter met wagten wierden bezet. . Den 24 Augustus vervoegden zig de Ge. conftitueerden, gelyk ook eene Commisfie uit het Genootfchap, tot de Vroedfchap,om de aangevangene hervorming te voltooyen. Waar op voor eerst het Genootfchap van Wapenhandel, op de Markt by een vergaderd, door de Vroedfchap gewettigd, en door eene Commisfie in den Eed genomen, en ten tweede, de Stads Schuttery uit haaren Eed ontflagen en afgedankt is: welk een en ander blykt uit de navolgende egte Rukken, als voor eerst dit Extracl uit de Refolutien van de Heeren Veertig Raaden en Vroedfchap' pen der Stad Dclfc, in haar Ed. Achtb. Vergadering genoomen op Vrydag den 24 Augustus. De Heer den Appel heeft ter Vergadering gerap. porteerd, dat zyn Ed. met en beneevens de Heeren van der Butch IVillemsz. Teding van Berkhout ^Gouverneur, van den Bogaart, en van Vredenburch, ingevolge en ter voldoeniog van Hun Ed. Achtb. Refolutie deeze morgen genoomen, hadden geëxamineert het addres van de Commisfie ter Directie van het Genootfchap van Wapenhandel alhier, onder de fpreuk tot Herftel der JJelfJche Schuttery, voor Vryheid en Vaderland, op heeden aan hun Ed. Achtb. geprEefenteerd, en in de Notulen van deeze Vergadering geinfereert; dat zy Heeren Gecommitteerdens van gedagten waartn , dat het Genootfchap van Wapenhandel binnen dee-  3oi6 NIEUWE NEDERLANDSCHE Delft. deczc Sta(*' onder de fprcuk tot Rerftel der Delffche Schuttery voor Vryheid en Vaderland, bjRef. tot hoorde te worden genoomen in de protectie dewettig. zer Vergadering, en het zelve in die qualjttfrt van *i erkend, en dat het zelve van wegensdeezen Acntb. Genoot K^ad zoude belmoren te worden gequjlificeerd' ft&ap. tot bet prselleeren Van alle zodanige dieniten als tenigfiDts zoude kunren Rrekken tot bcvo^ dering der Rust en Veiligneid binnen deeze Stad, en dat ten dien einde de jegenswoordigeo Gommamjeerende Officier van hetzelve Genootfchap zoude *ehooren te worden geqnslificcerd, om met hetzelve Genootfchap nog Cp heeden tegens een nader te bepaafea üur in de Wapenen te breng-m, iig met hetzelve te vervoegen op 't Marktveld binnen deete Stad, en dat als dan dezelve Officier door de oudlle prEefenr zyrde Reaeerende Burgemeelt, r met adiiltentie van de Heeren Gouvtrmur en van den ffo^aatt, Rcgeerende Scheepenen, en Raaden Teding tan Berkhout, en iat Vredetiburch in na-m van alle de Leden van het Genootfchap. zoo prtefcnten als ahlenten , zoude behooren af te leggen de navolgende Eed. „ Ik beloove en zweere nrt myce onderhebbende Manfebap, deStaaten van Holland en West-Vriesliod, onze Hoge en Sóuveraine Overheid, gehoiivr en getrouw, mitsgaders BuTgëmeesteren en Regeerders, en den Edelen Achtbaren Raad deezer Stad gehoorzaam te zullen zyn, en te helpen weeren alle overlast en geweld." _ VVaar op gedelibereerd zynde, is mei eenpaaïïgbeid v-m Remmen goedgevonden en verltaan, de Heeren Gecomrhitteerden voor hunne genoomene moeite en gedaan Rapport te bedankeu, en voorts het voorn. Rapport te converteeren in een Refolutie, gelyk geconverteerd werd by deezen, en is verders gerefolveerd, dat de Gecommitteerdens der LeecJen van Directie van 't voorn. Genoot-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3<3I7 nootfchap in deeze Vergadering zullen werden Delft. gerequireerd, en aan dezelve van de voorn. Refo lutie provifioneei de nodige ouvertures gegeeven. Refi m En zal Copie van deeze Kefolutie gegeeven wor- wettig. den aan den Heer Kegeerende Burgemeefter van v m 't der Burch, met verzoek, om daarvan in Burge- Genootmeelters Kamer aan Hun Ed. Gr. Achtb, kennis fihap. te geeven, en om nog op heeden het Wagtwoord te geeven aan den commandeerende Officier van het Genootfchap, wordende Heeren negerende Burgemeetteren verzocht, om daar mcede op denzei ven voet voort te gaan; en zal verders mede copie van deeze Refolutie worden gegeeven aan den Heer Hoofd Officier van Bereflein, om insgeJyks aan de Heeren van de Weth daar van de nodige Communicatie te geeven; en zal verders Copie van dezelve Refolutie werden ter handen geReld van de Gecommitteerdens ter Directie van het Genootfchap, als meede van den Commanderende Officier van het zelve , gelyk ook aan de Geconflitueerden, om te ftrekken tot derzelver narigt. Accordeert met voorfz. Refolutie. H. VOCKESTAERT. En ten tweede dit navolgend Extracl uit de Refolutien van de Heeren Veertig Raaden en Vroedfchappen der Stad belft. Vrydag den 24 Augustus 1787. De Heer den Appel heeft ter Vergadering gerap. porteerd, dat zyn Ed. meten benevens de Heeren van der Burch, W* H. Teding van Berkhout, Goeverneur, van den Bogaart, en van Predenburch, ingevolge van Hun Ed. Achtb, RefoN n n n n n n lu-  3018 NIEUWE NEDERLANDSCHB DELfT. lutie deezen morgen genomen, hadden geëxamïneert hcc Addrcs van GeconRkueerdens van een Ref. lot Notabel aantal Burgers en Ingezeetenen deezer ontjlag Stad, en geïnlereerd in de Notulen van deze Verder gadcring: en dat zy Heeren Gecommitteerden van Schutte- gedachten waren , dat in aanmerking vande jegensiy. woordige omRandigheeden van zaaken de gantfche Schuttery daadelyk zoude behooren te worden gedi mitteerd, en van den Eed ontflagen, en dat intusfchen hangende de Deliberatie over het opregten van een nieuwe Schuttery, het Genootfchap van Wapenhandel alhier, onder de Spreuk; Tot Herflel der .Delffcbe Schuttery, voor Vryheid en Vaderland, ingevolge derzelver aanbod, zoude behooren te worden verzocht, conform de op heden genomen Refolutie de nodige dienften te doen; en dat wyders van nu af aan zoude behooren te worden gerefolveert, dat uiterlyk voor Uit. JNovember ■aanftaande, de Dieuwc Schuttery zoude behooren te worden geintroduccert; en dat verders by deeze Vergadering eene Commisfie zoude behooren te worden gedecerneert, om met de Geconftitueerden te Concipieeren en Applaneeren , een Reglement voor eene geheel nieuw opterigte Schuttery, en daar van zo fpoedig doenlyk aan deeze Vergadering rapport te doen; en dat eindelyk van het ontfiag der gantfche Schuttery, by publicatie op naam van Heeren Veertig R?aden de nodige kennisfe zoude behooren te worden gegeeven. en dat die Publicatie, hierna gc-ïnfereerd, "zoude behoorende te worden gedaan ten overftaan van den Heer Hoofd Officier, een der Regeerende burgemeesteren, twee regeerende Scheepenen en twee Veertig Raaden ; en dat verder behoorde te worden gerefolveerd, dat de Vaandels en Trommen van de Schuttery daadelyk ten Raadhuize zullen wor* den overgebragt; en dat de verdere fchikkingen, die uit het demitteeren der Schuttery komen te refulteeren , en relatif tot dit werk zyn , zoude be. hooren te worden gedetnaadeerd aan deeze Com. misfie. PU.  JAARBOEKEN, Augustus, 1787» 3019 PUBLICATIE, De Edele Achtbaare Raad der Stad Delft heeft, na rype deliberatie, goedgevonden en verdaan, gelyk dezelve goedvind en verftiat by deezen: Om alle de thans funderende Officieren en Schutters, van de als nog fubfifteerende Schuttery, te dimitteeren en van derzelver in die qualitcit gedaanen Eed te ontflaan, zo als dezelve daar van ontflaagen, en voor hunne gedaane dieuften bedankt worden by deezen; terwyl de gantfche Burgery en alle de refpeétive Ingezetenen deezer Stad verzeekerd kunnen zyn, dat dit ontflag niet word gedaan uit eenige perfoneelen oorzaaken , maar alleen, om dat zulks in de tegenwoordige geIteldheid van zaaken, voor de rust en goede orde binnen deze Stad, volftrekt noodzaakelykis be* vonden. Lastende en beveelende een ieder zig hier na te gedragen. Aldus gedaan en gearrefteert by den Ed. Achtb. Raad der Stad Delft, op Vrydag den 24 Augustus 1787, en ten zelve dage gepubliceerd ten overftaan van de Heeren Mr. Chrifiiaan van Be~ refiein, Hoofd-Officier, Mr. Franc van der Bwck Wdlemsz. aegeerend Burgemeesrer, Mr. Jan Jacob Gouverneur, en Dr. Barthohmeus van den Boo' gaart, regeerende Schepenen, en Mr. Willem Hendrik Teding van Berkhout, en Mr. Jocob van Vreedtnburch, Veertig Raden. In kennisfe van my (was getekend) J. L. DE BRUYN. Waarop gedelibereerd zynde, is met eenparig* heid van ftemmen goedgevonden en verftaau, de Heeren Gecommitteerden voor hunne geüomene' Nnnnnnn 2 moei- Delft. Publ. tot ontflag der Schutterye.  Delft. Ref.to tntflag der SehuiH • rye, i 1 ^ i \ 1 | 3oao NIEUWE NEDERLAN DSCFIE moeite en gedaan rapport te bedanken, en voorst het voorn, rapport te converteeren in eene reforlutie, gelyk geconverteerd word by deezen; en is verders gerefolveerd, om de Geconftitueerden, binnen deeze Vergadering te requireeren, en aan dezelve van de voorn. Refolutie provifioneel de nodige ouvertures te geeven. En zal Copie van deeze Refolutie gegeeven worden aan den Heer Regeerend Burgemeefter van der liurch, met verzoek, om daarvan in Burgemeefters Kamer aan Hun Ed. Gr. Achtb. kennis te geeven; gelyk mede aan de Heer Hoofd Officier van Bereflein, om insgelyks aan de Heeren van de Wet daarvan de nodige communicatie te geeven; en zal ïnsee. Jyks Copie van dezelve Refolutie worden ter bande» gefteld van de Geconftitueerdens, om te flrekken tot derzelver narigt. Accordcerd met voorfz. Refolutie. H. VOCKESTAERT. De Publicatie, in voerfch. Refolatie vervat, is ook op den zelfden dag afgelezen. Waar na de agt oude en agt nieuwe vaandels der Burgery, die by de Vaandrigs bewaard wierden, en de festien koperen tromuen, opgehaald en naar het Stadhuis wierien overgebragt. Het Genootfchap bezet, ede nu de wagten, welken de Burgers anlers waarnamen, en zulks zo wel by dag ils by nacht, tot dat eene nieuwe Schuttery :ou zyn opgerigt, waar toe vier Raaden met ene Commisfie uit Geconftitueerden zouden /erkzaam zyn. Ook wierdt deze omwenteing in alle dag- en weekpapieren groot geaatnd, hoog ten hemel verheven, en met digt-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3021 digtmaat geroemd, by voorbeeld, door deze dichtverfen, in de Hiftorifche Courant N. 104 geplaatst,en,zo als het gerucht verfpreidde,door deszelfs Sehryver,WyboFyn~ je, een der Geconftitueerden, en een voornaam werktuig der omwenteling, opgefteld. Op de heuchelyke Omwenteling te DELFT, door de braave Vaderlanders in dte Stad, gedekt door het gedugte Burger Leger, gelukkig tot Jiand gebiagt, op Dingsdag, den 21 Augustus 1787. Nu moge uw vrye Jlem, 0 DELFl Gelyk een heldre juichtoon klinken! Zy ryze tot het luchtgewelf, Terwy'l ze alom uw roem doet klinken' De zetel van den norfchen Dwang Stond, als een rots/leen, in uw muuren: Hy meende, tot 's Lands ondergang, De volgende Eeuwen door te duuren. Maar MAPPA, tot een Gideon Voor Neerlands Israël gefchapen, Kwam met zyn Leger, zag, en won: Hy zegepraalde in V Burgerwapen, De Troon der Tiranny verzonk, 't Geweld zag zig tot gruis verdelgen; De muitjïem, die zo fchettrend klonk% Verftomde by de komst der Belgen. Hoe fchrikten, gryze Govertftad, Uw Raaden, by 't gevoel dier fchokken l Zy trilden als een Popelblad. Thans zy het hun vergund, te wrokken. Men zie nu aan dit Heldenftuk, Wat by gevaaren zwaarst moet weegen, Een dopt?re proef van 't Krygsgeluk, Of famni'/end *~jaaren raad te pleegen. Hy, die zyn bende famenfehaart, Nnnnnnn 3 Den Delft.  Delf? i i ] 3033 NIEUWE NEDERLANDSCHS Den val des Vadet lands durft zweer en* Verwint u fims, daar gy bedaart Jilyjt rekenen en redeneeren. Die waaren moed heeft, waagt een kans. Al kan hy die niet zeeker reek'nen, Hy ook verdient den Lauwerkrans, Geen wiskunst pronkt met zegeteek''nen, Vaar voort, manmoedig burgerkoor; riant heinde en veer uw heirbanieren, Vermei 't Orsrige Juk. Draaf door l JJaar groeijen overal Laurieren \ F. Gelyk niets nog tot lof, nog tot berisping van beide de partyen, door onzydige Schryvers mag werden verzwegen, zo moeten wy melden, dat de Leden des Genootfchaps Foor Vaderlanden Vryheid, terftond na de afzetting van de elf Raaden, en het verdere verrigtte, tot eene algemeene Vergadering wierden famen geroepen, alwaar zy zig hoofd voor hoofd plegtig verbonden, om alle overlast van hunne wederparty, die aan dezelve door driftige heethoofden mogte wedervaaren, af te keeren, en dat hy, die deze pligt fchondt, als een onwaardig Lid des Genootfchaps zoude worden weg gezonden. Hoe verre dit in allen opzigte is nagekomen, kunnen alleen de daaden bellisren. De voornaamfte Magazynen van oorlogsbehoeften in de geheele Republiek, zyn n deze Stad. Het Genootfchap heeft deselven den 26 Augustus, met gewapende nanlchappen bezet, welke anders gewoonyk door de fnvalides, alhier in bezettingïggende, bewaard worden. Op  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3023 Op verzoek van Heeren Geconftitueerden en vandenKrygsraad,is den 27 Augustus by den Raad befloten, „ ter verdere confervatie van de rust en veiligheid dezer Stad, van Heeren Gecommitteerde Raaden twee {tukken gefchut uit 's Lands Magazyn ten gebruike te verzoeken." Dit verzoek door voorn. Ed. Mog. Collegie terftond toegeftaan, en de nodige bevelen tot afgifte aan den Heer Commies gezonden zynde, werden nog dien zelfden avond de twee Rukken kanon, met al derzelver toebehooren, door een Detachement van het Genootfchap, ten overftaan van twee Heeren Geconftitueerden, afgehaald, en de nodige trekpaarden uit het Camp verfchaft zynde, Itaatelyk naar de Groote Markt geleid, en voor het Raadhuis geplant. Het was ten dezen einde, dat den Qb Augustus eene Commisfie uit Geconftitueerden en den Krygsraad des Genootfchaps famea vereenigd, zig wederom aan den Raad vervoegde , ter beraaming van de beste maatregelen, om de thans zo gelukkig plaats hebbende rust en veiligheid dezer Stad, duurzaam te houden; en heeft vervolgens deze Commisfie, met eene door den Raad benoemde Commisfie, hier over befoignes gehouden. Deze gantfche omwenteling, gelyk zy de Nieuwftaatsgezinden deedt juichen, zo maakte zy de gemoederen der Oudftaatsgezinden zeer verflagen, van welke verflagenheid men zogt gebruik te maaken om de beNnnnnnn 4 vrees. Delft*  30-24 NIEUWE NEDERLANDSCFIE Delft Het Genootfchap liet ook nog deze bekendmaking in de dagpapieren plaatien : "\7ermits eenige kwalykgezindeenrustverftooren* de Luiden zig niet onzien het Genootfchap van Wapenhandel, onder de Spreuk: Tot herflel der Delffbhe Schuttery; Fooi Vryheid en Vaderland, binnen deeze Stad, op eene verregaande wyze te lafteien en van kwaade bedoelingen te befchuldi» gtnv om, ware zulks rrooglyk de goede Burgety daar doo: tegen bet Genootfchap op te ftooken en te doen tegenwerken, zoo verklaart het ge nelde Genootfchap ,ljy deezen aan allen en een icg! lyk, dat het nimmer een ander oogmerk gehad heb Je, of nog heeft , dan om het welzyn, 'de Rechten en Vryheid haarer Medeburgers op alle mooglykeen wettige wyze te helpen bevorderen en handhaven ; dat het uimmer anders zal bedoelen dan het daarftellen van algemeen geluk, door ■ vreesden nu over te haaien tot het teekenen der Acte van Qualificatie op de Geconftitueerden , zo als onder anderen blykt uit dit berigt in de Hollandfche Hiftorifche Courant, en ook in andere dagbladen geplaatst : W/yl veele Ingezeetenen deezer Stad, die tot dus verre geaarfeld hebben , thans hun verlangen betuigd hebben, om de Acre van Qualificatie op Heeren Geconftitueerden mede te onderteekenen, zo dient toe ieders narigt, dat 'er op nieuws authentique Copiën deezer Acte zullen worden voorgelegd ten huize van den Koopman W. tan Kempen, en de Boekverkooper G. Verltek alhier.  JAARBOEKEN, Augustus, 1787» 2P*5 fror het kragtdaadig tegengaan en beteugelen van Delft. ïïpn die niet anders zoeken dan de bevordering vïn hutSVeige^elang, en den Ondergang ^HetGen^^^ Bur''^\ , geï Van w t Sual of Conditie, en van welke noctfch. J Denkwyze zy ook mogen zyn, dat hen mets van wegennet Genootfchap Wt algemeen , of van Hpwelfs Leeden in 't byzonder, te vieczen itaat, teMdeelTSt het Genootfchap voomeemens en S isVom, overeenkomftig den ted aan den Ed. Acht'b. Raad deezer Stad gedaan zonder onderfcheid die zig (til en pligtmaatig gedraagen, tegenalen overlalt en geweld te befchermen, en Sei bloed voor de rust en ved.gheid deezer ^ra(1 nn te zetten; waarfchouwende echter de zulkên ond% de%urgery, die door lalleren en misleiden, de goede Burgers tegeu den Ed. Achtb. £ad de?zer sfad aanhitfcn, en ée billyke en regtvaardige Pogingen des Genootfchaps, tot herfteU S van het drepvervallene in deeze Stad, tragten te verydelen, om van deeze yerfoeilyke handelwyze aftezien; zullende het Genootfchap tegen alle zodaanige kwaadwillige Lafteraars en Opftooters zig ten kragtigfte verzetten ; de nood.ge Maatregelen ter beteugeling gebruiken , en zodanige Rustverltoorders aanmerken als Vyanden van Stad en VaderlandDelft, den 25 Auguftus De Commisfie ter Directie van net Genootfchap van Wapenhandel, onder de Spreuk: Tot herftel der Delf/che Schuttery, Foor Vryheid en Vaderland. bn uit derzelver Naam, / F. W. BUYSEK. Secretaris. De Krygs-Raad van gem. Genootfchap; En uit derzelver Naam, M. VAN KEMPEN, Secretaris. Nnnnnnns Wy  3035 NIEUWE NEDERLANDSCHE Delft. Wy zullen het verflag nopens deze Stad met eenige byzonderheden , aangaande het Burgerleger, befluiten. In den nacht tusfchen den 23 en 24 Augustus, ten een uur, trok uit het Burgerleger een bende Ruitery van 14 man, onder bevel van den Heer La Pierre van Leyden , en 100 man Voetvolk , onder bevel van den Heer de Lange van Wyngaarden van Gouda, met een ftuk gefchut, onder bevel van den Heer Bucaille, en den Lieutenant G. van der Reyden, met de daar by benodigde manfchappen, alle vergezeld door den Heer Heldezuier, Lid van de Burger Commisfie tot de Militaire zaaken. Deze manlchappen begaven zig in den donkeren nagt en uiterfte ftilte, naar het Dorp van Overfchie, alwaar zy ten half vier uuren aankwamen. Eenige posten en toegangen door de Ruitery en 't Voetvolk bezet, het kanon ge> plaatst, en dus willekeurig van het voornoemde Dorp bezit genomen zynde, droegen zy zorg, dat geene verdeediging van de Dorpelingen gefchiedde, en dreeven een iegelyk, die buiten kwam, in zyn huis, met ernftig bevel van niet op firaat te komen, waar na zy om den gewezen Kaptein van het Oranje Corps aldaar zonden, tot aanwyzing der geweeren en verdere goederen, wordende twee zogenaamde Oranjeklanten in verzekering genomen en aan 't kanon gebonden. Voorts wierden door kun opgehaald alle  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3027 geweeren, fpontons, patroontasfen, zydgeweeren, Oranje fjerpen, fcherpe patroonen, en het Oranje vaandel; en huis voor huis ten fcherpften onderzogt. Men verkwikte zig met fpys en drank in veel vrolykheid na deze triomph , en keerde met flaande trom uit het Dorp. Men laadde de veroverde goederen op eene mestwagen, tot meerderen Ipyt, dwingende eenen Landman, die zyn werk verrigtte, zyne wagen te geven, de goederen daar op te laaden, en die aldus te vervoeren. By Delft komende, droeg een fergeant het Oranjevaandel ileepende verkeerd onder den arm. Die van het Burgerleger lieten tusfchen den 26 en 27 Augustus fterke rondens gaan, hoe zeer zy door de geftadige regens zeer gehinderd wierden, zo dat zy genoodzaakt Varen, op klompen te gaan. Het Nieuwftaatsgezind Genootfchap van Ryswyk , heeft ook dien zelfden nacht fterke ronden uitgezonden, en alle toegangen en paden bezet. Den ?7 Augustus wierden in het Burgerleger veele ververfchingen uitgedeeld, dog de manfchappen van het Delftfche Genootfchap, die dezen dag de wagt hielden, wierden op het Stadhuis ter maaltyd onthaald. Onderwyl begonden de Ingezetenen hartelyk te verlangen naar het vertrek van het Burgerleger, uit welke veele hier dagelyks in de Stad kwamen, en niet allen even befcheiden waren: het welk ook niet te verwagten was van eene groote hoop zamenge- vloeid Delft;  3028 NIEUWE NEDERLANDSCHE Dm. vloeid volt ™ „11e „„rden, en van 1 bevelhebbers niet zo veele sfzachs fc™ toornt^' ^ ^ het g«»»n?KrtSvolï Stangt" ^ KrygStUCilt *ge Regeering dezen brief: teSe™oor. WEL ED. Gr. ACHTB. HEEREN.' Achtb. byeen Declaramir , bd- Gr. toegejuicht. He? ftreL ons r rhartdylften WOr<* fatisfacïie, ons te ToogeT vTe Je^dJ?T onze tegenwoordigheid iets hllfl1 ve5n,gt: gen, tof bewaanng y n drust en~°?M t0fTen' Immers fmaaken wv dh eVn^L e*nsè™ndheid. ryd ons hebbeS gÏÏedtéZZ^'J" Ty al dien on«  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3029 onzer poogingen zyn zal, dat wy voor en aleer wy ons van deeze Stad vetwyderen, in den fchoot van Uw Ed. Gr. Achtb. deeze onze gevoelens hebben willen nederleggen, en tevens dezelve van onze ferieufeintentie kennis geeven, dat wy even zeer bereid blyven en ons gereed boaden, om de rust in uwe Stad, nietteegetiftaande onze kleine verwydering van dezelve, terftpnd te koomen herüellen, en met kragt daar te (tellen, zoo ras iets tegen dezelve mogt ondernoomen worden. Kn het is hier meede, dat wy, na Uw Ed. Gr. Achtb. in de befcberming des Allerhoogen aanbevoolen te hebben , de Eere hebben,ons met hoogachting te noemen, enz. Vervolgens kwam het Burgerleger te Ryswyk aan, en vernietigde aldaar de OranjeSociëteit, dezelve noodzakende de geweeren, boeken en papieren over te geven; zo als zy zulks ook te Loosduinen, te Naaldwyk, in de Oranje Polder, en op andere plaat» fen verrigtten. Omtrend de vrees voor de Pruisfifche troepen, fchreef de Hollandfche Hiltorifche Courantier W.Fynje, in zyn No. 101, aldus : Men verneemt thans met zeekerheid te weeten, dat de marsch van Pruisfifche Troepen naat onze Grenzen gecantonneerd, en de aangenoomene leverantie van al het benodigde daar toe, is op. gezegd. Delftshaven. Ook hier was een Nieuwftaatsgezind Genoot Delft. Brief van t Bur' \erleg'.r.  3030 NIEUWE NEDERLANDSCHE Delfts nootfchap van Wapenhandel opg-eriat rvmhaven. trend welk men in de dagpapieren deze bekendmaking las : Het/^en00tfch;ïpvan WaDsnhandel PRO AR IS LL FOCIS, te Delfshaven, maakt by deze aan zyne Honoraire Leden bekend, dat het aanitaande Maandag den 3 September, des namiddags ten half 3 uren, zal Vuuren en Manoeuvreren. Uit naam van de Commisfie ter Directie, Delfshaven, den 31 Augustus 1787- F. A. ZUURMOND PER- SOONS, Secret. 'S G R A V E N H A G E. Den 1 Augustus is ter Vergaderinge van de Algemeene Staaten ingekomen, eenen brief van de Staaten van Zeeland, gefchreeven te Middelburg den 2.6 July, „ houdende antwoord op Hunner Hoog Mogende Misfive van den 16 daar te vooren, by welke Hunne Hoog Mogende ter kennisfe van de refpective Provintien hadden gebragt, de reprefentatien door den Raad van Staten wederom gedaan, over den zwakken ftaat der Bezettingen in de Steden en Plaatfen van de Generaliteit, en de nadeelen, welken daar door, zoo voor de fecuriteit van buiten, als voor het herftel, en den welvaart der Steden en Plaatfen zelve, veroorzaakt wierden, en waar omtrent Hunne Hoog Mogende hebben geiniteerd, dat by tyds fchikkingen zouden mogen  JAARBOEKEN , Augustus, 17^7. 3031 gen worden beraamd, dat een gedeelte der Mi- 'sCralitie, die zich thans in de Provintie bevondt, vehhabyzonder uit die geenen, welke met een veel GE* grooter aantal dan naar gewoonte voorzien zyn, tot verflerking der Generaliteits-Plaatfen, mogte worden afgezonden, het voorfchreven antwoord medebrengende:',, Dat „ Hooggemelde Heeren Staten van Zeeland de gemelde reprefentatien en inftantien be- fch'ouwden als een vernieuwd bewys van „ de zorg en attentie van Hunne Hoog Mo- genden en den Raad van Staaten voor de „ veiligheid en den welftand van de Repu„ blyk, en gelyk zy Heeren Staaten met leed„ wezen zagen, dat fommige Provinciën , „ door eene buitengewoone verzameling van „ Troupes op haur Territoir, aanleiding „ hadden gegeven, om de Generaliteits- Quartieren en Frontieren van den Staat „ van de noodige bezetting te ontblooten, „ zy ook altoos bereid zouden gevonden „ worden, om met Hunne Hoog Mogende en den Raad van Staten mede te werken „ tot alle Conftitutioneele middelen, waar ;, door deeze nadeelige en gevaarlyke toeftand „ van zaken konde worden geredresfeerd, terwyl Hooggemelde Heeren Staten alle „ de Bondgenooten, en fpeciaal die Provin„ tien, welke dit in het byzonder aangaat, verzogten en baden, om toch alle de re\t denen van wantrouwen, die tot deze ex„ traordinaire wapening oorzaak gegeven „ hadden, uit den weg te ruimen, op dat '„ niet alleen de Militie van den Staat tot de „ Plaats  3031 NIEUWE NEDERLANDSCHE ■•sGra- VENHACE. „ Plaatfen, daar zy van het meefte nut kon„ de zyn, maar ook de Troupes, door ibmmige Provinciën nieuwling opgewor„ ven, en de gewapende Burger - Corpfen „ tot hunvorig verblyf en beroep mogten wederkeeren." Den zelfden dag ontvingen de Algemeene Staten eenen Brief van het Collegie ter Admiraliteit te Amfteldam, gefchreven den 23 July daar te vooren, houdende: „ Dat zy, „ op den 23 der vorige Maand, hadden ont„ fangen Hunner Hoog Mogende Refolutie „ enAanfchryving, waar by Hoogstdezelven „ hun hadden gelieven te gelasten: Daad„ lyk zonder tydverzuim de twee, door het „ gemelde Collegie, aan de Stad Am/terdam „ geleende Kannonneerbooten, van de Heeren , „ uitmaakende het Defenfiwezen derzelver „ Stad, terug te verzoeken; dat zy daar op „ direct, door den Secretaris van het gemel„ de Collegie, Copie Authenticqvanboven„ gemelde Hunner Hoog Mog. Refolutie „ van den 20 der gemelde Maand, aan de „ Heeren, uitmakende het Defenfiewezen der „ gemelde Stad Amfterdam, hadden doen „ overgeven,en tevens, by een Extract-Re„ folutie, aan gemelde Heeren doen verzoe„ ken de reftitutie van de twee Kanonneer„ Booten, welke door het gemelde Collegie, „ aan de Stad Amfterdam waren ter leen ge„ geven; dan dat het gemelde Collegie, op da„ to der voorfchreven Misfive, onder het adres „ van den Secretaris van hetzelve Collegie, „ een Declaratoir antwoord bekoomen had, » het  jAARBOË KEN ^Augustus, 17K7. 3°33 y, zy, om deeze zaak ten vollen terkennisfe van Llünne Hoog Mog te brengen, de' „ vryheid namen, nevens de voorfchree-1 „ ven Misfive, atn Hunne Hoog Mog. te prefenteeren; zoo als zy ook vermeenden „ aan Hunne Hoog Mogende te moeten ken„ nis geeven, dat zy, ten zelve dage, in,, gevolge meergemelde Refolutie, van den „ '20 July 17Ü7, waar by het gemelde Col„ legie was gelast: By faute der reftitutie „ van de twee Kannonneerbooten, den Kaptein, van Pelt èn den Luitenant Molenaar, j, direÈtelyk aan te fchryven en te gelasten, ; ,, zich met die voorfchreven Kannonneerboo„ ten daad.yk te vervoegen naar Amjlerdam, „ en zich te flellen onder de ordres van het „ Collegie ter Admiraliteit aldaar, aan gemelde Officieren een Extract daar van gezonden hadden, ten einde op den ontfangsc „ daar aan te voldoen, zullende hec gemelde Goliegie niet nalaten Hunne Hoog Mo ■ genden den uitllag dire&elyk te relateei, ren." Wy Kebben jn onze voorgaande ftukjes de gebeurtenis van het aanhouden van de Pr in ces van Oranje op Hoogstderzelver reize verhaald , en de daar toe betrekkelyke lcukken, medegedeeld; wy hebben hieromtrent! alleen nog by te voegen, dat de Keizer, wegens deze ontmoeting, eene allerverpligtendlle en beleefde jbrief aan Haare Koninglyke Hoogheid heeft gefchreven. ^ O 0 0 0 0 0 0 De 's Gr a« JE.  3034 NIEUWE NEDERLANDSCH3 'S GR:\ VENHA' CE. ■ De Baron van Rheede, Gezant van Hur> ne Hoog Mog aan het Hof van Berlyn, houdt nog gediuirig aan met te melden, dat de Koning op fatisfa&ie aandringt, en troepen herwaards wil zenden. „ Dan (fchryft „ de Courantier te Amfteldam by Ver km worderde uitgegeven , daar aan het „ Pruisfifche Hof ook een Franfche Gezant is, die, zo wel ais de hier refideeretide „ Franfche Minister, flerk op de mediatie zou aandringen, is 'er geen de minfte re„ den om aan het eerfte geloof te Haan." De Schryver van de Opregtc Nedcrlandfche Courant, die insgelyks te Amfteldam wordt uitgegeven ,laat zig ook hieromtrend aldus uit. "Qaii daar dit de oude deun is, reeds in onze vor,ge aangetoond, dat men daar voor zulk een vrees niet behoord te hebben , tenvyl het zektr is, dat de inhoud van Hun Ed. Groot Mog Misfive aan het Pruhfifctis Hof een groote fenfatie heeft veroorzaakt., zekeriyk ziende, dat de Souvereiniteit van Holland daarin naar behooren gemainteneerd word, en in kas van Vyandelyke bewegm* gen zulks zeer feriëufc gevolgen zoude hebben. Den i Augustus zyn hier twee Soldaa. ten van Hunne Ed. Gr. Mog. Lyfgardes te voet, met het loopen door de fpitsroeden geftraft; een door de Wagt-Parade over het zingen van verboden liedjes, en de ander zesmaal op en neder door het gantfche Regiment, wegens defertie, waar in hy achterhaald is. De Krygsraad hadt hem tot den Kruiwagen, of het arbeiden aan de vestingwerken, voor altoos verwezen. Dog Hunne  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3=>3S ne Ed. Gr. Mog. de Staten van Holland en Westfriesland, hebben egter hem in zo verre genade bewezen, dat hy met eene Regiments ftraffe vry gelaaten, en wederom by zyn Regiment in dienst genomen is. De Gecommitteerden van de Ed. Gr. Mog. Heeren Staten van Holland en Westfriesland, ter defenfie van deze Provincie en de ftad Utrecht, hebben aan den Overften van Meyeren opgedragen om een Regiment op te richten, op den nationaal voet, welke reeds in de maand November gereed moet zyn. By Hun Hoog Mog. is eene brief ingekomen van den Raad van State , met een aanzoek van de Gedeputeerde Staten van Gelderland, om kanon uit de Generaliteit* Magazynen tegens de gewapende Vaartuigen. De Raad van State was daar toe genegen, maar de Provinciën Holland, Over. ysfel en Groningen, namen het over: Friesland zoude zig hier nader op verklaaren, en de overige drongen aan op de conclufie. Burgemeesteren en Vroedfchappen te Monnikkendam, hebben de Nominatie var Scheepenen, vermits zy tot Juspenfie var den Stadhouder befloten hadden,aan de Staten van Holland overgezonden , verzoekende het genot van hun Oéfrooi, en dal hangende de raadpleegingen, H. Ed. Groot Mog. zelve de verkiezinge zouden doen: waar op tot Scheepenen zyn verkoren, J Oooooooa M\ 'jGbji- VEÜJHAek.  3©3ó NIEÜVVE NEDERLANDSCIIE: 'sGrvi VENHA CE, -Af. Boon, C. Gaeffenh J. Engel, D. Keyzer, A. Gonfewyn, IX.. Mars en W. van Dalen. Op eenen brief van Gecommitteerde Ragden, ten geleide van eenen brief van Gecommitteerden tot het Defenfievvezen, houdende derzelver bevelen tot het voltallig rnaaken en vermeerderen der Compagnien m 't Cordon, is het Advis van Gecommitteerde Raaden ten fpoedigften gevorderd, om daar over met Gecommitteerde Raaden den 3 Augustus het befoigne te houden. Ingevolge het Advis van Gecommitteerde Raaden, is de zaak van den BurgemeeSterKnyfvzn Leerdam, aan 't Hof gezonden, met verzoek aan de Commisiie van 't Defenfievvezen, om de kondfchappen aan 't zelve over te zenden, en denzelven Koyè herwaards op de Voorpoorte te doen overbrengen. De Generaal Majoor Grenier is by R Ed. Gr. Mog., als Collonel van het Regiment, Kaptein van een Compagnie, en Commandant van Geertruiden berg , ontflagen, om dat hy geweigerd hadt, het Krygsvolk van het Regiment van Suljan door de Burger Corpfen te doen ontwapenen, en cm dat hy den buiten dienst geftelden Lieutenant Collonel Crauze weder hadt laten dienst doen; en eindelyk, om dat hy geweigerd aadt zig. voor Gecommitteerde Raden ter verant-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3®37 •verantwoording te ftellen, op dezen grond, dat hy, ter herftelling van" zyne gezonde heid, verlof van den Prince van Oranje,4 als Kaptein Generaal, hadt bekomen, om de wateren in Dunschland te gebruiken. Eerstdaags ftaat het Campement, in den omtrek van Bodegrave afgeftoke'n, door de Auxüiairen betrokken te worden, waar toe de Detachementen der gewapende Burger» Corpfen marschvaardig zyn. ■ 'Den nacht van den 2 Augustus zyn alhier gewelddaadigheden voorgevallen tusfchen eenige Militairen, zo dat dezelve zyn handgemeen geweest, niet alleen met zydgewecr, maar ook op den anderen met pittoolen en inaphaanen hebben gefchoten. Het viel voor onder de Uileboomen aan het kwartier, waar in eenige manfchap van den Collonel van Pabst, en wel van den Kaptein Cambier , gehuisvest waren : de oorzaak van de twist was de verdeeldheid van gevoelens omtrend Staatszaken , en de twist zelve was ontftaan tusfchen gemelde Soldaten van Pabst e'n eenige Dragonders van Hesfen Kasfel. Het gevegt was vry iieftig, een Dragonder is door de hand,en den anderen door den hoed gefchoten; verfcheiden zyn gewond, waar onder twee, welke gevat en in de Provoost gebragt zyn. De Ordonnantie voor de foldy van tr'actement,van den Collonel der Gardes te paard, O000000 3 ten 'sGra. 'enha -  3ej8 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGba- vekhagë. ten behoeven van Z. H. Willem George Ftedrik, Prins van Oranje, tweede Zoon des Prinfe Stadhouders , is geweigerd betaald te worden, uit hoofde der Refolutie, die by H. Ed. Groot Mog.genomen is, dat alle Officieren, zig buiten deze Provincie bevindende, in hunne betaalinge opgefchort zyn. Het welke in dit geval althans hart is, nadien, ingevalle welgemelde Prins Willem Geor\e Fredrik al zig wildenaar het Hollands grondgebied begeven, zulks aan Z. Hoogheid denkelyk niet meer zoude kunnen worden toegedaan , dan aan deszelfs Vrouwe Moeder, welke in haare reis naar Holland is belet geworden. Z. bl. 3043 en 3046. Het was reeds, zeden eenen geruimen tyd, eene gewoonte geworden, om wantrouwen te voeden, niet alleen omtrend deze of geene Regenten, maar zelfs omtrend Collegien en de Staten zeiven. Het was dus niet te verwonderen, dat men in de Zuidhollandfche Courant onder het Artikel van 's Gravenbage den a Augustus het navolgende lus: Heden ogtend heeft alhier een Zoldaat van de Lyf-Guardes te voet van Hunne Ed. Groot Mog. lpitstroede gelopen. Hy was door den ürosfaart van Hunne Éd. Mog. geappreheiideerd, die bcm op de daad betrapte, dat hy Oranje boven riep; waarvan ook gemelde Drosfaart behoorlyke verklaringen by Gecommitteerde Kaden ingeleverd Leeft; dog Heeren Gecommitteerde Raden hebhen kunnen goedvinden, om hem aan den Krygsraad van zyn Regiment overtegeeven, van welke hy ook geftraft is, niet omdat hy het Placaat van hunne Ed. Gioot Mog. had overtreeden; maar om  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3°39 tm/lat hy 'snagts zonder eenig Militair teken op itraat geweest is. Hy is ook zoo genadig behandeld, dit zommige orbarrr.hirtige Lieden wel dorften zeggen, dat hy zyn nemb had aangehouden, omdat zy geea tekens 'op zyn rug konden zien. Het is bekend , dat de Fiscaal van Gecommitteerde Raden, de Heer Mr. Luiken, de lieveling is of was van de Nieuwftaatsgezinden. Dog thans viel men hem ook al aan, in de Zuidhollandfehe Courant, aldus: ryar de Heer Fiscaal Luiken hoofdzaakelyk is *^ aangefteld, om met vigeur tegen alie oproe» righeden/e wanen, heeft het veelen grötelyks verwonderd, dat 'er zedert eenigen tyd zoo weinig oproermakers van wegen Heeren Gecommitteerde Raden geapprehendeerd of geltraft zyn , dog wy zvn verpligt, het Publiek te adverteeren, dat die verwondering uit onkunde voortfpruit, dewyl de Meer Luiken zedert het vorige jaar alleen maar ij? pree'.entie mag ageeren, en daar zommigen dien Heer dus ten onregte van inactiviteit verdagt gehouden hebben, is het wel waarfchynlyk, dat , hoe zeer er in dit geval preventie fchynt plaats gehad te hebben, en dat het volmaakt in de termen van oproer viel, en men dus oppervlakkig denken zou, dat deeze Zo'daat door Heeren Ges committeerde Raden had moeten geltraft worden, er zekerlyk ook wel eene reden zal Zyn, welke nog aan liet onkundig Publiek echappeert, en waarom de gemelde Zoldaatby het Regiment heeft moe ten worden ter regt gefteld; kunnende men het Publiek gerust verzekeren, dat de Heer Luikets ontzachlyk aétief is. Een maatig verftand, mids door geen par tyfehap verblind, is genoeg in Raat om te voorzien, wat uit deze ftaat van zaaken moesi volgen, O000000 4 Der ♦sGra' venhage. [  'sGr* venha S040 .NIEUWE NEDERLANDSCHE • _ Den 2 Augustus is het Genootfchap van Wapenhandel, van haare'wapenoeffenmg ïn de Koekamp te rug gekomen, met vliedende vaandel en ilaande trom. De Corporaal van de uitgekomen wagt, hadt aan deSoldaten niet geboden het geweer in de hand te nemen of aan te trekken, waar over de Adjudant Rethner gebelgd zyude, het vaandel deedt ten onderften boven keeren. Dit bemerkt zynde door den Corporaal, geboodt hy 't geweer aan te trekken, 't welk egter maar door een gedeelte van zyn wagt volvoerd wierdt. Den 3 Augustus is ter Vergaderinge van Hun Hoog Mog. by alle de Provinciën overgenomen, eene reprefentatie of vertooning van den Raad van State , tegens de injtnuatie of aanzegging van Holland aan den Fiscaal van de Generaliteit. Tegens het Protest van Holland, Overysfel en Groningen, is door Friesland ter Vergaderinge der Algemeene Staten niet de andere Gewesten tot befiuit gebragt, om fommige Compagnien Zwitzers, die op Utrecht liaan, uit de Generalueits Casfe voor drie maanden te betaalen. By de Algemeene Staten is door Holland, Overysiel en Groningen overgenomen de brief van het Mof en Rekenkamer van Gelderland, over het ongelyk aan hun Jagt voor Gorichem en Loevefteyn aangedaan , en ook over de Zeeroveryen op de Zuiderzee. Dog is by de Meerderheid dezelve brief gemaakt commisfoiiaal met de Admiraliteiten, om de veiligheid op de Zuiderzee te handhaven. By  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3041 By Hun Ed. Gr Mog. zyn aan de Commisfie tot het Defenfiewezen dezer Provincie en der itad Utrecht, om berigt gezonden , voor eerst de gemelde brief van het Hof en de Rekenkamer van Gelderland , die fat is}'actie verzoeken over dc infultes, aan hun Jagt voor Gorinchem en Loevefteyn gepleegd, dat zy anders hunne beleedigde Souverainiteit zullen vindiceeren, enz. Ten tweeden,de voorgemelde brief van gemelde Hof en Rekenkamer van Gelderland, over de Zeeroveryen op de Zuiderzee, dewyl zy geïnformeerd zyn, dat de Regeering van Amfteldam, en de Commisfie van het Defenfiewezen dezer Provincie daar toe ordres geeft, dat anders die van Gelderland daar tegens nadrukkelyke maatregulen zullen ne. men, enz, Gedeputeerden der ftad Dordrecht hebben ter Vergaderinge van Holland voorgedragen, „ dat, alzo hier geen Ingenieur voor handen is, 'er Ingenieurs dienen gezogt te worden. En dat dus het Defenfiewezen gequalificeérd moet worden, om naar vyf of zes bekwaaine Ingenieurs om te zien, om onder de ordres van den Generaal van Rysfel, ten diende dezer Provincie te employeeren." De Ridderfchap nam dit over, zon der hier door in het minfte de hoedanigheid van Gecommitteerden ter defenfie van deze Provincie te erkennen. Dordrecht en d< verdere Steden, uitmakende de Meerder heid , keurden dit voorftel goed: Delft, Ooooooo 5 Brief 's Gra- venha- oe.  3042 NIEUWE NEDERLANDSCHE «?SRA"?riei'.,Hoorn» Enkhuizen, EdamenMe. ge denbll!<; zouden zig op de extenfie expliceeren. Vervolgens heeft de Meerderheid der Vergadennge van Holland ten fterkften aangedrongen, op fpoedige afdoening van dit Ruk, nadien, uit hoofde van het nut en de hoogde noodzakelykheid van dit voordel, het uuftel geene goede oogmerken, zo zy zeggen, zoude aankondigen. Gecommitteerden tot het groot befoi'Jne hebben ter Vergaderinge van H. Ed. Groot Mog. gerapporteerd en gedeclareerd, „ dat de Commisfie ter defenüe wel degelvk zoude bevoegd zyn, tot het in dienst en foldy nemen van nieuwe Corpfen. De Meerderheid Remde ten vollen hier in, dog de Ridderfchap nam dit over. Daar wierdt ook, ongeacht de hevige protedatien der Ridderfchap, aanftaande Woensdag den 8 bepaald, om het voorgemelde voorftel van Dordrecht, aangaande de Ingenieurs, tot befluit te brengen." Ook wierdt nog by de Staten van Holland een tyd bepaald, om de plaatfen te vervullen van den Collonel Bentink onder Dundas, Bons onder Har denbroek, en Ver duin onder PaUardy,öewdken zwarigheid maakten om aan Holland te gehoorzamen met verzaking van hunnen Eed aan de Generaliteit. Met het groot befoigne is by Holland com-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3043 commisforiaal gemaakt een Declaratoir der 'sGoaAlgemeene Vergadering der gewapende venhaBurger-Corpfen in deze Provincie, aan" • de Staten van Holland en VVestfriesland te kennen gevende hunne gevoelens en voorneemens, welken hier op uitkomen, „ dat zy vastelyk beflooten hebben, hun „ laatfte droppel bloed veil te hebben, tot „ demping der oproeren;dat zy zig uitdien „ hoofde confoïmeeren met het Declaratoir „ van de uitgetrokkene manfchappen ; dat „ zy, ter ftülting van de alvernielende op' roeren, een Obfervations-Corps gefor„ meerd hebben; inlteerende verder, dat „ Willem de Vyfde in alle zyne Charges worde gefuspendeert, en hem het Terri,', toir dezer Provincie worde ontzegd, en ,', dat hangende de ïroubles de Stadhouder„ lyke Familie by provifie niet werde ge„ admitteerd, vorderende zy al verder de „ nodige middelen , om de Jullitie tegens de „ Maitzugt waakzaam te doen zyn, bieden„ de daar toe hunnen byftand aan, en voor„ fiaandetothet zelve einde een Staats-Com. „ misfie, met Declaratoir, dat indien men „ tegen de oproeren niet zorgt, zy voor zig, hunne Vrouwen en Kindereu zorgen zul„ len, infteerende, dat,daar zy bereid zyn, '„ tegen de oproeren te waken, H. Ed. Gr. „ Mog. verdere maatregulen totdefenfie de„ zer Provincie zullen gelieven te neemen, „ daar zy voor 't Vaderland en H. Ed. Gr. „ Mog. goed en bloed veil hebben." Vergelyk bl. 1918-1920. Hoe  sGra vekha*e. Declaratoir der geivap. Burgercorps aan de Stat, i i < t é \ 1 C is f. o 3044. NIEUWE NEDERLANDSCHE Hoe zeer onze plaats bekrompen is,eischt egter het gewigt der zaake, dat wy dat opmerkelyk Declaratoir van den 4 Augustus, 't welk de bedenkelykfte bedreigingen aan den Souverein zelve doet, woordelyk mededeelen, luidende aldus: EDELE GROOTMOGENDE HEEREN.' Tn dit hagchelyk tydsgcwricht,.waarin het noodlot van het dierbaar Vaderland aande weegfcfeaat hangt, in 't welk het heil of de val van ons vry gemeenebest in 't alge.neen , en van deze Proviocie in 't byzonder, btflist jnoet worden vinden zich der Leden det algemeene vergadering der gewapende fJurgercorpfen in Holland verplicht hunne gevoelens en voornemens aan Uw<* Kd Gr. Mog., met vérfchuidigden eerbied, dog ook tèfFens met dien klemmends nadfuk, welke in een zoo geducht tydhip aan een vry Volk past erts(lig en openhartig medetedeelen. en, daar deVergadering den achtbaren last op zich genomen heeft nm de belangen der weldenkende Natie te b.harti»en en, zoo veel doenelyk , te bevorderen, du,-f sy zich vleyen, dat deszelfs waardige V] ftJJE ÏENWOÜKDIGERS de ronde taal van het verIchtjle en beste gedeelte des Volks EEKiilEDIGEN n onderhcuncn zullen. Wy zyn geenfints van voornemen een tafereel e malen van alle de wandaden, welke een gedulig volk genoodzaakt hebben de Wapenen 'op te atten , en zich tot het uiterüen, tegen de dwinsrindy te verzetten, welk hulpmiddel door Uwe iroot Mog. zelve aangemoedigd en beguoitigd Veel eer wy zouden onze oogen van die akelige :hildery willen afwenden, en dezelve vestigen op ien gelukkigen ftaat der Republiek, in welken het  JAARBOEKEN Augustus, 1787. S04J1 het volk by zyne rechten werd gehandhaaft, en deszelfs Souveraine REPRESENTANTEN, alieenlyk door het algemeen welzyn bezield, zich den naam van Vaderen des Vaderlands waardig maakten: toen noch zy, noch het volk onder het juk eens'Dwinglands zugtten, en geene haerschzuchtige Tyrannen zich met hem verbonden hadden ten verderve de vrye Nederlanderen; toen , eindelyk, de zeevaart en koophandel van buiten, en rust en eendracht van binnen ons gemeenebest geducht en gelukkig maakten. Doch die gulden dagen zyn niet meer. Willem de Fyfde, door Gelderfche en Ucrechtfehe Arilïocraten gelterkt, verklaart zich, openlyk, toe vyand dezer Provintie, omringt onze grenzen, b^naauwd onze getrouwe Bondgenooten, de vryheïdh'ëvetrdè Utrechtenaaren, en /"rookt in 't midden van ons en vuur van oproer en verraad, het welk, zoo het niet gedempt worde door de weldadige voorzienigheid en door efficacieufe befluiten en uitvoeringen van Uwe Edele Groot Mog. en door den gewapenden arm der kloekmoedige burgeren , onze wel eer bloeiende Provintie in vuur en vlam zetten, en wel dra geheel verteren zal. De vrorbeelden dezer euveldaden zyn te menigvuldig en te bekend om dezelve aan Uwe Ed. Gr'. Mog. vnortedragen. Wy bepalen ons Hechts tot het oogmerk om dezelve voortekomen, in de uitvoering te ftremmen, of reeds gepleegd zyndes des noods, ten rigoureuften te firaffen', en daar dil voornemen eenparig by ons vastgetteld, en wy tot dat heilzaam doelwit onverzettelyk bepaald zyUj hebben wy de eer aan Uwe Ed. Groot Mog. de volgende befluiten kenbaar te maken ; met plechtige verzekering, dat niets, hoegenaamd, ons van dezelve zal kunnen afhuden, en dat alle gewapende Burgers, uit wier naam en op wier last wy fpre. ken , den laatjlen droppel bloedt, voor derzelver uitvoering, zullen opzetten. Dien 'sGra* vf.nha. ub* Declaratoir der gewap. Burgercorps aan de Stat.  'sGra VENHdCE. Declara toir der gewap. Burgercorps aai de Stat. 304Ö NIEUWE NEDERLANDSCHE . Dienvolgens declareren wy, ons in 't byzonder te conformeeren met het Declaratoir der uitg«trokken Manfchappen van de gewapende Vaderlandiche Corpfen, voor zoo verre het zelve naar . omstandigheid van tyd en zaken, op deze vergadering kan betrekke!} k gemaakt worden: by het welke dezelve verklaren de plunderingen en fchade. door het oproerig graauw, aan Vaderlanders, (toegebracht, ten ftrengflen te zullen vervolgen en ftraffen, en teffens vot.gen wy 'er by, dat'wy die verwoeftingen op de meest gepaste wyze, zullen trachten voortekomen door hetfpoedig bycenrukken van een Obfervations Corps uit Burgeren beltaande, en van het nodige tot een kraentdadigen byiland , het zy oftenfief, het zy defenfief, voorzien ; weik Corps zodanig geplaatst en verdeeld zal worden, als tot behoud dezer Provintie en der welgezinde Ingezetenen door ons nodig beoordeeld worden zal; terwyl wy, te gelykef tyd reeds befloten hebben, alle kraenten te zullen inspannen , om Willem den Fyfdtn, door wiens geest een verblind en doldriftig Gemeen aangedreven wordt, voor altoos buiten ftaat te fielien tot verdere machinatien en onderdrukking van vrygeboren Burgeren, en wy, om ons het vertrouwen waarmede de welgezinde Natie onze Vergadering vereerd, niet onwaardig re maken, nogmaals niet alleen, tenfterkfien infieren, even gelyk by ons vcorig addres aan Uwe Edele Groot Mog Mog geprefenteerd, dat gemelde Willem den' ryfde, in deeze Provintie, in alle zyne charges en waardigheden , met de daaraan verknochte tr^ctementen, werde gefuspendeerd, maar ook dat hem het Hollands Territoir ontzegd werde, gelyk ook, dat geduurende deeze troubles, Mevrouw de Princesfe tn hare kinderen in deeze Provintie niet mogen werden geadmitteert. Wy zyn bewust, Edele Groot Mogende Heeren! dat onze genomen befluiten alleremftigst zyn, en geduchte gevolgen kunnen hebben. Immers wat  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3047 wat kan 'er fterlcer tegenövergetïeld zyn dan de blakende moed der langgetergde Vaderlanderen , en de ontzinde woede van het Gemeen, 'c welk, om Oranje, moorden verwoesting aanrigt? Wanneer wy dit nader befchouwen, yzen wy voor de. gevolgen, en daar de Burgerkryg ontwyffelbaan de bloedigfle en de hardnekkiglte van allen is,, en de goede Ingezetenen, zoo lang verfmaad, benadeeld en mishandeld, eindelyk mede het bloed in de anderen begint te koken, is het, helaas / te duchten, dat ons, eertyds vredig en gezegend gewest door llroomen Burgerbloeds bedekt zal worden, en aan de Nakomelingfchap een vreeslyk voorbeeld van den moed der Vaderlanders en de woede der Vryheidhateren opleveren zal. Doch aan U, Edele Groot Mogende Heeren! flaat het deeze noodlottige gevolgen voortekomen. Wy, verzoeken, ja var der en van Uwe Ed. Groot Mog. Vaderlyke zorg de noodige behoedmiddelen tegens die verfchrikkelyke rampen. Dat de gerechtigheid, welke zoo lang gefluimeid heeft, eens eindelvk ontwake.' Dat zv niet langer dulde, dat de ftraffeloosheid der misdadigers hunne medeplichtigen tot dezelfde misdryven aanfpore! Dat het wraakzwaard des Rechts niet langer tot fpot diene, maar de muitzucht, door welverdiende flraffen, bereugele! En welke reden is 'er doch, dat Uwe Edele Groot Mogende zich zouden vleijen , dat een verbasterd Volk door toegeeflykheid en genade tot erkentenis bswogen zoude worden? Heeft niet de ondervinding (leeds het tegendeel getoond, en zyn Uwer Edele Groot Mo. gen de verregaande goedertierenheid en verwonder lyk taay geduld ooit anders dan door wederfpannigheid, finaad en nieuwe euveldaden beantwoord geworden ? Wy inkeren dus, ten (ierkften, op eene fpoedigt en krachtige voorziening, en dat Uwe Edele Groot Mogende daaatoe de noodige middelen hoe eei hoe liever gelieven te beramen* Eei 'sGra- MÏNHAJE. Oeclaraoir der ■tewap. Burger:orps aan ié Stat. I  3048 NIEUWE NEDERLANDSCHÉ 'sGra- VENHA«E. Declara< toirder gewap. Burgercorps aan de Stat. ( 3 i i l Een zodanig beüuit, ogenblikkelyk gcnomcri en terftond uitgevoerd, zoude nog, ih tyds, d/è fchrikkelyke geoenrdteDisfen kunnen voorkomen,' welke wy anderzints, met afgryzen, te gemoed zien.- En toe medewerking van zulk eene Rel'jlutie bieden wy Uwe Edele Groot Mogende dea gewilligen en yverigen byltand van bet bovengemelde Burgercorps aan. Het is thins geen tyd meer om twijfelachtig te zvn omtrent de maatregulen , welke'Uwe Edele Groot Mog. hiertce zouden in 't werk Rellen ; het buitengewoon gevaar vordert ook ongewoone hulpmiddelen, en, zoo de or^ dinaire wegen der Jultitie, aan het hoog verlicht oordeel van Uwe Edele Groot Mogende, niet toereikende fchynen, (tellen wy, met eerbied, voor* om buitengewone middelen te baat te nemen: het zy door het decerneeren eener Staats Gommisfie , beftaande uit Leden, welke door het vertrouwen der weldenkende Natie gehonoreert zyn, en met eene onbepaalde volmacht, tot herftelliog der rust, en beteugeling der muitery, voorzien zouden worden, her zy door zodanige andere fchikking als Uwer Edele Groot Mog. bekende wyshehi meest! gepast zoude oordeelen ; terwyl het obfervations Corps der Burgeren Reeds bereid zoude zyn, door deszelfs wapenen uwe genomen bcfluiten te handhaven en kragt byzetten. Niet min nadrukkelyk, feboon met den meesten eerbied, zyn wy genoodzaakt, ülele Gr. Mog. Heeren! aantedringen op de daadlyke beraa • ming der hulpmiddelen, welke vereisebt worden om onze provintie voor een aanval van buiten ge* aoegzaam te dekken ; daar onze vyand Reeds op syne luime ligt, en niets onbeproefd laat om dèeie Provintie aantetasten, en te overweldigen , :ischt de hooge nood, dat de kragtigrte maatreguen, met de grootfte activiteit, in 't werk gefield worden, om dien funesten aanflag vruchteloos te naaken, zonder 't welk ons gewest weldra cefj irooy des vyands worden moet.  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3049 En wel voornaamlyk moeten wy, ter deezer plaatfe, aan Uw Ed. Gr. Mog. ONS ongenoegen \ betuigen over den ONVERANTWOORDKLY"- c KEN STAAT, waarin onze Provintie, noch tot heden, niettegenftaande den nypenden nood, ge-, laten wordt; zodanig dat de zorgloosheid en inaSti 1 viteit. aan onze zyde, door niets geégaleerd wordt 1 dan door de onvermoeide werkzaamheid der vy-" anden dezer provintie, welke alle middelen aan-1 wenden, ja zelf van onze eigen macht en de middelen , welken wy tot tegenweer in handen hadden, tot ons verderf gebruik maken: en hierop infteeert de Natie mede ten fterkften. dat deze bron van rechtvaardig wantrouwen en misnoegen aan het welgezind gedeelte des Volk benomen worde. Wy vreezen niet, dat Uw Ed. Groot Mog. ons verdenken zulleu, dat wy, in dit opzicht . onrechtvaardig of met te veel geftrergheid oordeelen. Wy meeneu integendeel, dat de gemaatigheid onzer uitdrukkingen over dit onverantwoordelyk ftuk, ons eere aandoet. Hoe toch zoude men rfiet meer gelatenheid de ongelooffelyke verzuimen kunnen te kennen geven, welke in dit Belangryk point reeds zoo lang hebben plaats gehad? Daar het vyandelyk leger in den besten ftaat gebracht en van alles voorzien is , blyven wy aan onze zyde, van de nodigfte middelen tot tegenweer geheel ontbloot; van alle noodzaakelyke veldcquipagien en van hen, die dezelve beituuren moeten, geheel beroofd; heeft ons nog, daarenboven , een groot gedeelte onzer Troupes, door mishandeling en verkeerde direótie aan het muiten geflagen, verlaaten , fchoon die gevolgen voor lang voorzien en onder 't oog gebracht waren. ——— toen dat fataal evenement reeds daar was, is'er geene voorziening in gedaan , dan toen een aanmerkelyke tyd verlopen was en het reeds te laat zoude geweest zyn, zoo niet de onvermoeide yver der Burgermacht den geheelen val der Provintie afgekeerd had; — de aanftelling van VaderlandsPpppppp ge. 'sGra- 'enhae- Declaraoir der \ewap. 'Jurger'o'psaan1e Stat.  3050 NIEUWE NEDERLANDSCHB 'sGra- VEN HAGE. Declnrci' toir der gewap. Burgercorps aan de Stat. gezinde en kundige Officieren is telkens uitgefteld, en verfcheiden dier plaatfen ['t zy met eerbied gezegt] , vry gebrekkig vertuid, even gelyk de aanwerving van nieuwe troupes. Een gedeelte onzer Militie wordt, zoo ons bericht is, nutteloos hier en daar verfpreid, gelyk te Ysfelllein, Oudewater, en elders, mede onder voorwendzel van de binnenlandfche oproeren te fluiten , waar toe het zelve in die hoeveelheid onnodig, is: en zoo ten dien opzichte, Ed. Gr. Mog Heeren! eenig fcrupule konde zyn, kunnen wy UEd. Gr. Mog. fteiiig verzekeren; dat de Burger Militie voor dat articul zulke genoegzame zorg diagen zal, dat dit pr?eu-xt eerlai g geheel vervallen zal. Daar en boven ne.:;eu wy de vryheid Uwe Ed. Gr. Mog. te verzeekerend,dat de opgemelde ontUeerer.de noodwendigheden fpóedigzouden konnen vervult worden. Hollands Magazyuen zouden wel dra den nodigen voorraad van veldtuig kunnen bezorgen zy zeggen, aan H. Ed. Groot Momde hun ongenoegen te moeten betuigen over :n mvewntwoordelyken ftaat, waar in de Pro- (*) Sed prorfus vita tadet; ita punt emnia mifena* mplenij/tma. Cicero ad Actie. II, Ep. 24.  JAARBOEKEN, Augustus, T7S7. 3°55 Provincie nog wordt gelaten, over de zorgeloosheid en inactiviteit , die voorheen aan den Pnnfe Erfftadhouder, nu aan de Staten, tot bezwaar wordt aangewreven. Vergelyk bi. 1460 en 1461. Zy infleeren dus, en wel op den naam van de Natie ,dat deze bron van rechtvaardig wantrouwen en misnoegen tegen den Souverain, aan hen benomen worde. Zy beklaagen zig over de ongeloofiyke verzuimen, welke zo lang hebben plaats gehad, enberoemen zig over de gcmaatigdhcid hunner uitdrukkingen. Zy beklaagen zig, dat veele OiÉciersplaatfen door de Staten vry gebrekkig vervuld waren enz. eh bedreigen, dat, zo de Staten niet konden goedvinden, hunne denkbeelden goed te keuren, zy zelvem hun behoud van, hunne handen zouden zvagten, en niet rusten voor en al eer zy het onfchuldig geftort bloed ten ftrengften zullen gezvrooken hebben, of, zo zyhier in mogten bezwyken, hunne zvraak aan den Almagtigen aanbeveelen, enz. Het is niet zeker, op welk onfchuldig geftort bloed hier geoogt wordt. Vergelyk bl. 1029. By gelegenheid van de raadplegingen over voorfz. Declaratoir, voerde de Penfionaris van Berckel den Ridder van IVasfenaar toi Starrenburg te gerooet , dat hy voor zya beurt fprak: het welk deze Ridder met eenen fchamperen glimlach, en eenige woor. den, hier op 't huis komende, dat hy hem oltyd konde vinden, zou beantwoord hebber. Dus ontftonden hevige woordenwisfelingen tusfchen gemelden Penfionaris en den Ridder PPPPPPP 4 van 'sGha- vEHHAge.  »sGr. VEnHjI GE. 3o.*S NIEUWE NEDERLANDSCHE v- van Wasfenaar tot Starrenburg. die voorheen egter van de Staatsdenkwyze van dien Penfionaris niet geheel vreemd is geweest. Nopens de magt van de Commisfie tot defenfie of yerdeediging dezer Provincie en der ftad Utrecht, is den 4 Augustus 1787 by de Staten een befluit genomen, by 't welk haar die betwiste magc wordt toegekend: zo als blykt uit du ExtraSt uit de Refolutien van de Ree. ren Staten var. Holland en WesU friesland, in Hun Ed. Groet Moe. Vsrgadering genomen op Saturdag den i,den Augustus 1787. r\e Raad-penfionaris heeft ter Vergadering ceran^ porteerd dat de Heeren van de Ridderfchap en verdere Hunner Edele Groot Mogende Gecommitteerden tot het Groot Befoigne, ingevolge en tot voldoening van Hunner hdeie Groot Mogende Refolutie Commisloriaal, van den aden deezer Maand, met de Heeren Gecommitteerde Raaden , hadden geëxamineerd het geproooneerde, ten gemelde dage, door de Heeren van de Ridder* H Z' ^weerndf de Vraa8' >'n hoe verre de Heeren tot Defeniie deezer Provintie en de Stad Utrecht den iciden Juny laatstleden Gecommitteerd, uit kragte van deeze Refolutie, bevoegd zyn tot het opregten van nieuwe Corpfen reguliere en ligte Troupen. 5 hn dat de Heeien Gecommitteerden der Steden Dordrecht, Haarlem , Leiden , Amfterdam, . M°ud^,??,ttfda,m/n Alkma3r. uitmakende dl ' rdr'he,J «Ier Leden van het Befoigne, hadden fidereert, dat de letter en intentie der ge- mel-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3°57 melde Refolutie varj den ï2den Juny laatstleden, beide klaarlyk disponeerden, en daar by aan dezelve v Heeren Gecommitteerden ter Defenüe deezer t Provincie en van de Stad Utrecht was gegeven de volkomen magt en faculteit, om alle zodanige middelen te beramen, en voldoende maatregelen g te nemen en ter uitvoer te brengen, als best ige-1 fchikt zullen zyn, om alle aanvallen tegen deeze < Provincie en de Stad Utrecht efficacieus te keerj te gaan, en dat zy Heeren Gecommitteerden. dienvolgende van Advis waren, dat geperfifteert< wordende by de voorfchreven Refolutie, de gemelde Heeren Gecommitteerden ter Defenfie, uit dien hoofde bevoegd zyn, tot het opregten van zodanige nieuwe Corpfen reguliere en hgte Trou. pen, als dezelve tot de nodige Defenfie deezer Provincie en de Stad Utrecht, zullen ooideelerj niet gemist te kunnen worden , en dat van het geen voorfchreven is, aan de gemelde Heeren Gecommitteerden ter Defenfie deezer Ptovmcie, te "Woerden, by aanfehryving kennis zoude behooren te worden gegeven, tot derzelver informatie eti narigt. ." • , _, Waar op gedelibereerden Copie van het voorlchreve gerapporteerde verzogt zynde door de Heeren van de Ridderfchap en Edelen, om het zelve in de orde nader te examineeren, en door de Heeren Gedeputeerden der Steden Delft, Brielle, Hoorn, Enkhuizen, Edam en Medenblik, om daar op t« verdaan de intentie van de Heeren hunne Princi paaien, is de finaale Refolutie uitgelteld tot na dere Deliberatie. De Heeren van de Ridderfchap en Edelen, heb ben zich verpligt gevonden, aan Hun Edel Groo Mogenden te proponeeren, het decerneeren vai een Commisforiaal Befoigne, om te onderzoeker in hoe verre de Heeren Gecommitteerden tot d Defenfie deezer Provinncie en der Stad Utrecht uit kragte van de Commisfie, door de pluralite der Vergadering aan hun verleend, bevoegd kui Dl 'sGra- ENHAE. Ref. we- erts de tagt der lommii- ïetot Defenfie nz. i 1 1 ï I p D  *&G&A VBNHA CE. Ref. wegens de magt der Go-n wijfie tot Befenfie enz. t ) < 1 \ T. VI z k nu $ & tei tal Et qu dat om ( fch Bef ten 30J8 NIEÜWE NEDERLANDSCHE .nen zyn, tot eenige augmentatie van MiliriV* hoegenaamd, gelyk thans door die Commisfié %l fofaBo ondernomen werd.ailes onderinhifil P wegens de Heeren van de6rd , Zn^St'lT vyzen en AanteKeninwn, nonen* S ter dan die vin ^ S^AT&Sl Se" en ahooaprior, incoüa^tiotieelen,^^^' uie magt zich egter nooit kan nitlireK° ianige handehngen of Contïaüen "feftr?d&£ Jen zyn met de Grondwetten ên Voorrèchten ït-niger Ingezenenen, dus ook met de K echten tan de Leden van Hun Ed. Groot MoSe! vergadering, waar van de inbreuk zonneSS laar gefteld zouden zyn, «er meS aan de usireuue van de voornoemde Commisfie zot-ie rtpff&mm zooanige magt ^ta dit £ iisfonaal word overwogen Dat die magt direct aanloopt tegen de Grond, etten deezer Landen; dat alle poinflen%an b£ ÏÏSïïSdï eenpari'8heia ^oncluSeerd Dat het aanwerven van jiieuwe Corpfen, het gmenteeren van Compagnien, wel degelyk poia. sn van bexwaar zyn , onaffcheidelyk van het iianue Weezen der Provincie; dat Gecomtnk den Raaden niet bevoegd zyn, om eenige be. ngen te doen, als op authorifatie van Hun ele uroot Mogenden, en zelfs niet per Confe.t. ie van rouge Refolutien, hoe genaamd maar Gecomto.tteerde Raaden als dan verplig zyl roch eene ad Mum a&um te vragen 1 * »p zien verphgt vinden, om, van wegens dit >'gne, Hun Edel GrootMogènden tefdvifeé• Aan  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. l°$9 Aan de Commisfie te Woerden aan te fchryven, om geene Capitulaties of Contracten van , oprechtig van nieuwe Militaire Corpfen, onder, welKe benaming die ook mogten zyn, te maken of aan te gaan, of ook eenige augmentatien in de fterkte van de CompagnieD te ondernemen, zon-, der alvorens daarvan aan Hun Edel Groot Mogenden kennis te geven en derzelver orders at te wasten _ , . En om wyders het gedrag van Gecommitteerde Raaden, in deezen gehouden, te laudeeren en te approbeeren, hun verzoekende, op zodanige , ten bezwaar van den Lande (trekkende, ondernemingen, een wakend oog te houden, en wanneer dezelve tot Hun kennis mogten komen, Hun Edel Groot Mogenden daar van te prevenieeren. Verzoekende de Heeren van de Ridderfchap infertie van dit Hun Advys agter het Rapport, wanneer hetzelve dién conform onverhoopt met mogte worden geconcludeerd. By eenige Staatsleden ven Holland en Westfriesland van de uiterfte noodzaaklykheid geoordeeld zynde eene aanftelling van zes Kapiteinen-Ingenieurs.is ditpoinét zeei fterk door de Ridderfchap en de met haai Remmende fteden Delft, Brielle, Hoorn. Enkhuizen, Edam, Medemblik betwist, onder anderen redenea ook, uit hoofde vat het bezwaar van 's Lands kas, en dat Z] daar in niet zouden toeftemmen, nog in d betaaling uit 's Lands kas bewilligen. Dan alhoewel dit een punt is van bezwaar, waa in geen overftemming by Meerderheid plaat kan hebben, wierdt niet te min befloten di 'Ingenieurs aanftaande Woensdag den 8 Ai gustus aan te Rellen, en, indien men de b< 'sGra- 'KNI1A. • te. Hef. wem rens de ragt der Commis« Ge tot Defenfie tnz> 1 ' r t r s e 1- t-  Soöo NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VfiNHA» GE. ! i taaling uit 's Lands kas wilde weigeren, dat men dan de voldoening zoude vinden by de Comptoiren inde Steden,uit die penningen, welken men anders gewoon is in 's Lands kas over te brengen: dit poinct, is by de Ridderfchap overgenomen. m Eenige Solliciteurs Militair waren huiverig om geld te verfchieten voor de nieuw aangeftelde Officieren : dus liepen 'er gerugten, dat by Hunne Ed. Groot Mog. de Heeren Gecommitteerde Raden eene Refolutie genomen zou zyn, „ dat, vermits 'er eenige Solliciteurs Militairs waren, welke diffi. culteerden, om de door Hunne Ed. Groot Mog. nieuw aangeftelde Officieren te betaalen, zy daarom aan een ieder de vryheid lieten , om Solliciteur Militair te zyn." Het aanftellen van eenen nieuwen Bailluw in 'sHage, benevens de begeving van andere Amten, is by Hunne Ed. Groot Mog. uitverteld tot de eerstkomende gewoone Staatsvergadering. Den 4 Augustus des morgens ten vyf 3tiren, is een Detachement van vyftig man iit het Haagfche Genootfchap van Wapenlandel, van hier naar Woerden uitgetrokten. Op voorfiel van Friesland, is ter Vergalering der Algemeene Staten befloten, om ian Holland eenen aanmaanenden brief te fchry-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3061 fchry ven, wegens de verhooging van foldyen van 't Krygsvolk, en het beloven van premien aan de Overlopers, verwagtende. dat die Refolutie, als de geheele Militie bedervende, zoude ingetrokken worden. De gerugten namen hier, niettegenftaande alle poogingen der Nieuwftaatsgezinde Couranten, meer en meer toe, dat de Pruisfifche Troepen naar Gelderland en elders in Herken aanmarsch zyn, en dat den Hertog van Brunswyk over het Pruislifche Leger het gebied zal voeren, 't welk met nadere berigten uit alle Steden en Plaatfen, in den Westphaalfchen Kreitz en elders gelegen, meer en meer gefterkt en bevestigd wierdt. Men verzekerde zelfs, dat Hoogstgemelde Hertog reeds te Nymeegen was aangekomen, of ten minften alle oogenblikken aldaar wierdt te gemoet gezien. Men vernam ook, dat door de Commisfie tot Defenfie van Holland en de fhd Utrecht, bevel was gegeven, tot het affteeken van een Campement of Legerveld, by Alphe'n, om een zeker getal van de gewapende Genootfchappen aldaar te laten te velde trekken. Van de evengemelde poogingen der Courantiers, om alle vrees voor inval van Pruisfifche Troupes te verbannen, is ook een bewys in de Vader landfche Courant, in welk men dit Artykel las, genoegzaam overeenkomende met een diergelyk Artykel in de IMederlandfche Courant. ' 'sHA- 's Gaa? \ HASE*  J0S2 NIEUWE NSDERLANDSCHE 'sGra venhage. Vadert Cour. wegens de Pruis Ji/che Troupes. *H « 6 AaSust^' Heden heeft de Heer Latuchof, Lxtiaord. Envové tier Keizerin vanRusland, met den Heer Trip, wegens Stad en Lande in H. H. Mog. Vergadering prefldeerende, in Conferentie geweest; zoo als ook de Heer Haron van Thulemeyer, Extraord. Envoyé des Komngs van Pruisfen, die een tweede Memorie heeft overgeleverd. Zyn Exc. heeft eergisteren, naar men verneemt, met den Marquis de Verac, Ambasladeur des Konings van Vrankryk geconfereerd, en is gisteren by denzelven op'c Dmé geween; zullende gemelde Baron van Ihw lemeyr overmorgen een groot Diné geeven aan den Hier Marquis deVetac, waar by Zyn Exc. de voornsamile Leden van 't Corps diplomau'cq' genodigd heeft. De gedunrige gefprekken van den Pruis/ifchen Gezant met den Franfchen Ambüsfadeur, loopen zekerlyk over de zaken van de Stadhouder lyk e familie, doch geenzins op dien dringenden voet, als de zogenaamde Vrienden van Oranje zich voorftellen, of als men in vroegere tyden zich voorgefteld heeft by die Party; maar overeenkomstig met de Staatkundige belangen vao zyn Hof en de gerechtigheid; als zynde 't Hof van Berlyn al teveel verlicht door geduurige infermatien van 't tranjche Hof, van de toedragt der zaaken; het is dus een Herfenfchim , dat men dtelt, een groote Pruisfifche Arméenaaden NederRhyn wil doen marcheeien; tydingen van gilleren door overgekomen Perfooen van Berlyn, fpreekm daar i iets van; ten minften diegegeevene orders fcheenen op haar vertrek zo levendig niec als voor de aankomst van H. Ed. Gr. Mog. Misfive. Men wil enkel en alleen, dat dit Hof wel gewenscht had, dat de inhoud van deeze Brief wat yleyender voor Mevrouwe de Prinfcsfe was geweest; doch dit kwam niet overeen met de waardigheid van den Souverain; 't is dus niet als de Misuve van onzen Minilter te Berlyn, den Baron van Rhede, die 'er veel mede op heeft met den  JAARBOEKEN, Augustus* i?S?» 3063 den marsch der Trcupen. De Heer Gallerus, H. H. Mog. Miriiller te Regensburg, en de Heer Landsbergen te Keulen ook aan 't Hof van Ben en Muiifter hunne Brieven fpreeken niets van 5t aannaderen der Troupen. Daarentegen fchreef de Haagfche Courantier aldus; Met Brieven van BERLYN verneemt men , dat het Minifterie aldaar, uit naam van den Koning , aan den Prins van Reus, Ooftenrykfchen Minifter, de formeele participatie had gedaan, dat Zyne Majeüeit de Koning van Pruisfen, ee higlyk ter onderfteuning van zynen eisch, dien by by de Heeren Staaten van Holland had laten doen, om eene fatisfactie over bet bewufte onge^ val aan hoogstdeszelfs Zufter , Mevrouw de Princes van Orange, te Schoonhoven overgekomen, te verkrygen, een Corps troepeu op de Cleeffche grenzen zou laten verzamelen: doch dat hy voor het overige Zyne Roomscb Keizerlyke Majeifeit kon verzekeren, dat de Koning geen oogmerk hoe genaamd had, om eenig conquest te maken. Volgens Brieven van CLEÊF van den 4. dezer* gaat men aidaar yverig voort met de nodige preparatien voor de aankomst der Troepen, die te ffetel moeten by elkander komen; en men werkt feeds aan eene Schipbrug by Xanteti, alwaar de troepen den Rhyn zullen pasfeeren, Onderwyl leverde de Pruisfifche Gezant Baron van Thulemeyer, den 6 Augustus wederom deze nadrukkelyke Memorie aan da Staten van Holland en Westfriesland over s Qqqqqq* éd. 'sGra- VENHA» Gfi. Haag. fche Cotl» rant wegens Pruisfifche Troupes»  30tf4 NIEUWE NEDERLANDSCEIE 's Gra- VKNHAGE. • Memorie van Pruis fchen aan Holl, < ] i ] i \ i i c i c ï e v z f< b o rr v> di ED. GR. MOG. HEEREN"! r\eOndergeteekende,Extraord. Envoyé van zy ne PruisJifcheMijellt-ït. heeft her. befluit, dat V Ed. Gr. Mog. hem hebben doen overgeeven, in antwoord Qp zyne Memorie v«n den 10 Juiy, raakecde dén Aanval, tegen de Perfoon van ae Doorl. Zuster van dien Monarch begaan, in handen van den Koning, zyn Meester, doen komen. De Koning heeft niet., dan met de uiterfte verwondering kunnen verftaan, dat, in plaats van aan zyne biliyke verwagting te voldoen , door de aanbieding van een voldoening, evenredig aan de belcediging, men verkoozen heeft, een antwoord net uitvlugten te onderfieunen, door ongenoegzame bewyzen. Z. M. zal voor U niet ontveinzen, Ed. Gr. Mog. Heeren, dat de voorgewenle onweetenhcid der beweegtedenen, welke H. C. H. naa den Haag gevoerd hebben, en de ongerustheid van eene beweeging onder het Volk, looit een kleur zullen geeven voor zyne oogen , tan de handelwyze der Commisfie, te Woetden dttende. Zodanig een vermoeden, openbaarlyk litgelprooken, is eene nieuwe belediging. Het voord der Prinfes, haar pkgtige Verklaaring van ie Reize naar den Haag niet te onderneemen, dan net de zuiverfte oogmerken, die van de gemoeeren nader tot een te brengen, en de wegen te aanen tot verzoening, houdt eene volkomene vertuiging aan de Gedeputeerden van UEd. Gr. fiog. aan. Indien het Volk , doordrongen van rkentenis voor; *t,Doorl. Huis, de Grondleggers an de Vryheid en onafhangelykheid van Nederland, ich hadt kunnen te buiten gaan, indien de verïhyning van de Doorl. Gemaalin des Stadhouders 2tooningen van ontrustende Vrolykbeid voor de penbaare ruste hadt voortgebragt; zoo waren de iddelen, om de Refidentie van den Souverain ia ïiligheid te Rellen tegen alle aanval en gevaar, Uj waarichynelyk vergroot is, Ed. Gr. Mog. Dee-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 30ÓS Heeren, ter uwer beflelling. Daar en boven waren de zorgen, waar mede H. K. H. de betuigingen van eenen onvoorzigtigen yver voorgekomen is, door de kennis van haare aanftaande komst voor 't Publiek te verbergen, nieuwe aanfpraaken op de dankbaarheid der Regeering, Het is in den . Haag, Ed. Gr. Mog. Heeren! het is in uwe Re fidentie , waar elke Burger eene volkomene vry \ heid moet genieten, door de verlichte Wysheid van Uwe Voorouderen vastgefteld, dat men het ' Befluit neemt om het inkomen in de Provintie van Holland te verbieden aan de Zuster van een groot Monarch, aandeGemaalin van een Prins, bekleed met de eeriie waardigheden van uwen Staat. De Koning zal zich niet inlaaten omtrent de wettigheid van het Recht van tegenftand, welke de Commisfie van Woerden zich by deeze geleegenheid heeft toegeëigend. Z. M. zal zyne aandacht zoo veel te meer vestigen op de wyze, waar op dezelve ter uitvoer gebragt is. Gewapende Lieden hebben het Rytuyg van H. K. H. omringd, en het Gevolg, dat haar verzelde, was veel eer dat van een Staats-Gevangenen, dan van een groote Prinfesfe, achtbaar door haare Doorl. Geboorte door haare verhevene Hoedanigheden, door haare Deugden, en door de Gevoelens, welke zy ten allen tyde aan de Republiek toegewyd heeft. Nauwlyks hadt H. K. H. zich naar Schoonhoven begeeven, of men (lelde Wachten aan alle de toegangen van het Huis, en zelfs werd een Officier "geplaatst m haar Vertrek, met eenen bboten Degen . gewapend. Zoodanige beleedigende handelwyzen hebben eenen diepen indruk gemaakt op den geest des Konings, myn Meefter. Z. M. befchóuwt deeze beleediging, als aan hem zeiven gedaan. Het is in overeenkomst van de uitdrukkelyke OrI dres van deezen Monarch, dat de Ondergeteekende van nieuws eene fpoedigen, met de belediging evenredige Voldoening vanUEd. Gr. Mog. eischt. Z. M. gebiedt my daarenboven, hen niet Qqqqqqq a on- 'sGiu- VBNHAUE. Memorie ■an °ruis- chenaan Holl.  3066 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra. veniia- f;e. Memorit van Pruis- fchtnaat, Holt. onkundig te aaren, dat dezelve onveranderlyk Of deeze voldorning zal blyven (taan, zich'niet zal vergenoegen met een onderzoek van enkele daaden , onbepaalde uitvlugten of verdere verfchooningen. De Koning miskent de achting niet, aan de Republiek der Vereenigde Provintien verfchuldigd, en aan de Doorl. Vergadering der Staaten Generaal, welke de Souverainiteit van den Staat vertegenwoordigt omtrent de vreemde Mogendheden. Z. M. juichc met vermaak en eene erkennende gevoeligheid de openbaare afkeuring toe, welke H. H. Mog. geöpenbaard hebben, ten opiigte der aangenoomene Maatregelen vnn Holland, over de zaak, die het onderwerp der tegenwoordige Memorie uitmaakt. De Betuigingen van Vriendfchop. welke de Koning en zyne Doorl. Voorzaaten "aan de Republiek der Vereenigde Provintien gegeeven hebben, by eene gewigtige en voor Haar hachelyke gelegenheid , magtigen Z. M. om van U Ed. Gr. Mog. eene wederkeeringe billyke achting, en de herfielling der bezwaaren te vc-rw^gten, welke de ondergetcekende gelast is Hun by herhaahnge voor te draagen. Het is van Uwe Voorzigtigheid, Ed. Gr. Mog. Heeren, en van de hervattinge uwer verdere beraadflaagingen over dit onderwerp, dat de Koning een fpoedig en voldoend Antwoord verwagt. 'sHage don 6 Augustus 1787. (was getekend) VAN THUJLEMEYER. Gemelde Gezant leverde ook den 6 Augustus een affchrift van voorfz. Memorie aan de Algemeene Staten in, met deze by voeging: TT\e Ondergeteekende Extrsordinaris Envoyé •L/ van Zyne Pruisfifche Majefteit vindt zich, door  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3067 door ZyneMajefteitsbevelen gelast, aan O Hoog Mogende de nevensgaande Memorie mede te dee]en, welke hy de eer gehad heeft aan Hun Ed. Cr. Mog. over te geven, wegens het gepleegd attentaat aan den perfoon van Zyner Majelteits Koninglyke Zuster en den herhaalden eisch van eene geëvenredigde fatisfa&ie. Zyne Majefteir. haast zich, Hoog Mogende Heeren ! om U dit nieuw blyk van zyn vertrou wen en onwrikbare vriendfehap te geven. Met erkentenis betuigd Hoogstdenzelven zyn welgevallen over het gedrag door U Hoog Mogende in den gantfehen loop van deze netelige zaak gehouden , en óver de aanhoudende aanmaningen door U Hoog Mogende g< daan, ter bewerking van zoodanige befluittn als de Koning met regt mag verwagten van eene Provintie, wier belang vorderd aan de waardigheid en billyke begeerte van eenen Vorst, die de Vriend en Nabuur der Republiek is, te voldoen. Zyne Majelteit twyffelt in het minfte niet, of Uw Hoog Mogende zullen op dezelfde wyze blyven voortgaan en zonder tydverlies het hunne toebrengen tot bewer-' king van zoodanige behoorlyke fatisfaéïie ais de Koning vordert. 's tiage den 6 Augustus 1787. (was getekend) DE THULEMEYER. De Schryver der Vaderlandfche Courant laat op die Memorie aan Holland verfcheidene aanmerkingen volgen, om alle vrees voor het misnoegen van den Koning "van Pruisfchen, ware het mogelyk, weg te nemen; aanmerkingen, die waarfchynlyk wel niet uit de harsfenen van den Courantier zyn voortgevloeid, maar evenwel eenen Staatsman niet waardig zyn, nog ook dat wy de. Qqqqqqq 3 zei. 'sGra- vekha- rJK. Memorie yan Pruisfchen aan. de Stat. Gen,  3068 NIEUWE NEDERLANDSCHE V , *sCra venhaGÉ. zelven zouden mededeelen. Inmiddels beklaagen wy een Volk, 't welk zo openlyk tegen alle goede trouw wordt misleid, en wy hebben dusdanige redeneeringen der Nieuwsfchryvers wel eens moeten mededeelen, om de in 't werk gefielde poogingen in het daglicht te Rellen. Zo fchreef dan ook nog die zelfde Courantier in een volgende Courant onder het Artykel van 's Hage den 8 Augustus. "Hier zyn 'er, die meenen te weeten, dat 't ■ Hof van Berlyn wei verzocht zoude willen zyn tot Mediateur; Holland, die geen Mediateur vordert, dan zyne eenige Geallieerden, den Kering van Frankryk, zal, meent men, daar niet toe komen, en 't Hof van Ferfailles verneemt men niet, dat hier in nog toegeftemd heeft: Iniusfchen is van deezen avond, toen de Matquis de Veiac Ambasfadeur van Frankryk, om 7 uuren van het diné kwam, dat Zyn Excellentie by den Baron VaL Ihulemeyer Extraordin. Envojé van PruisJchen beefr genoden , aangekomen een Courier van Verfailles, met gewigtige depêches, die in 2 maal 24 uuren tyd die reis heeft gedaan; men wil weeten, dat het. wel konde gebeuren, dat Zyn Excellentie op deeze depêches nog deeze week een Memorie iDleeveren zoude. Verders fchreef hy, en andere Dagfchryvers, dat de Memorie van den Pruisfifchen. Gezant niets dreigende inhieldt: en voegt 'er by: „ voor *% overige verzekert men, „ dat in lang zo veel gewigtige zaaken niet „ zyn gepasfeerd, als heden: doch alles a, onder Eed van fecretesfe." • ' By  JAARBOEKEN, Augustus,1787. 3069 By de Algemeene Staten is den 6 Augustus ingekomen een brief van den Prinfe Erfftadhouder , gefchreven te Amersfoort, den 5 Augustus 1787, en toegezonden aan den Griffier Fagel, by welke aan Hun Hoog Mog. wordt te kennen gegeven: dat Zyn „ Hoogheid voor den ontfangst van H. H. Mog. Refolutie van den 1 daar te vooren, „ uit het Guarnifoen vaaNymegen gezondenv hadde twee Capiteins en zes Officiers „ van het Eerfte Regiment van Waldeck,„ om de Onder-Officieren en Gemeenen van „ het Eerfte Batraillon van het ade^Regi„ ment van den Lieutenant Generaal Prinfe „ van Waldeck op te zoeken ,'om alle on-: I „ gelukken en desorders voor te komen, en„ om dezelve te geleiden naar Bommel, om „ aldaar Guarnifoen te houden tot nader,; „ order. „ Dat Zyn-Hoogheid- verneeroende, dat „ zy naarNymeegen marcheeren wilden, ge„ dagt hadde, het niet goed zouden zyn dat „ gemelde Battaillon met het eerfte Regiment „ in een Guarnifoen kwam; • „ Dat zyne Hoogheid nog konden mel„ den, dat hoogstdezelve Rapport bekomen „ hadde, dat de marsch in zeer goede or! „ dre verrigt, dat zy geene foules of over. I ,", last aan de Ingezeetenen'hadden gedaan, „ en dat zy daags te vooren te Bommel wi„ ren gearriveerd. „ Dat, zo Haar Hoog Mog. goedvinden, „ dat Zyn Hoogheid dat Battaillon zoude „ doen marcheeren naar 's Bosch, het nodige Qqqqqqq 4 » Pa* 'sGra- penha88*  3070 • NIEUWE NEDERLANDSCHE *s Gra' VEKHA' GE» „ patent zoude doen expedieeren, dog dat „ van gedagten was, het beter zoude zyn „ het yoorfz. Battaillon eenigen tyd Uil telaa„ ten in hun nieuwe Garnifoen, om dezelve „ te doen bedaaren: kunnende het door H. ,, H, Mog. gedecerneerd onderzoek zo wel >> te Bommel als in 's Bosch gefchieden, en 5, geloovende, dat het zeer voldoende was, 9, dat men konden avorfchen,wat of aanleiding gegeeven hadden aan het vertrek van dat Battaillon van een plaats, gefitueert in den Lande van de Generaliteit; zullende Zyn „ hoogheid, al voorens een nader patent voor », gem. Battaillon te doen expedieeren, af», wagten om te weeten, of H. H. Mog.nog M goedvinden, idat het wierden geè'xpedi9, eert,terwylhoogstdezelve vreesde,dat de „ marsch van dat Battaillon uit Bommel naar 's Bosch voorn, niet zonder difficulteiten zoude zyn." Na deliberatie hier op is goedgevonden, en verftaan: „ dat Copie van de voorfz. „ Mislive gefield zal worden in handen van „ de Heeren van Heeckeren van Keil en an„ dere H. H. Mog. Gedeputeerden tot de „ Militaire zaaken om met en nevens eenige „ Heeren Gecommitteerden uit de Raad van Staaten, by Haar Ed. zelfs te nomineeren, te vifiteeren , examineeren en van 9, alles alhier ter Vergadering Rapport te v doen." By de Algemeene Staten is den 6 Augustus dit rapport jngebragt;  JAARBOEKEN, Augustus,1787. 3071 Op den 6 Auguftus laatstleeden hebben de Heeren van -Weldeten en andere Haar Hoog Mogende*) Gedeputeerden tot de zaken van de Zee , aan Hoogstderzeiven gerapporteerd, dat geëxamineett hebbende een Memorie van de Comunsüe by H. H. Mog. op den 1 Auguftus 1786 benoemd tot het infpecteeren van de Zeegaten van de Repu. blicqen na ingenomen Confideraiie en advis van de alhier tegenswoordig zynde Gecommitteerdens uit de Admiraliteiten deezer Landen, van ad vife zoude zyn , dat in de eerfte plaats de Heeren Staaten van Holland en West Vriesland zouden behooren te werden geëxhorteert omme de reede van Helvoetflais en van het Goereefe Zeegat ten fpoedigfte, zo als door het Collegie ter Admiraliteit op de Maze was voorgeilagen, te doen verbeteren. Dat in de ade plaats eene naauwkeurig gemeetene ftaat daar zoude behooren te worden geformeert , zoo van het geheele Riviervak van het Haringvliet van Geertruidenberg af tot in Zee toe, als van de Zuider Zee. Ten derden,dat de zware Scheepen van deCollegien ter Admiraliteit aan de Zuider-Zee gclkueert, ter bewaring te Medemblik zouden behooren te worden opgelegd, zo nogtans dat akyd eenigen in het Nieuwe Diep gehouden worden, om, by voorvallende gelegendheden, fpoedig te kunnen worden geëmployeerden naai Zee gtzondeD. Dat tot dat einde niet genoeg geurgeerd kan worden, dat Medemblik, in dien ftaat gebragt worde, omme de voorfz. Scheepen behoorlyk te kunnen recipiceren, en 'er voorts gelegenheid wor den gemaakt, omme dezelve te kunnen foigneeren en teffens omme al het ceene te bergen . dat tot derzelver toetuiging &c. van nooden is] gelyk ook dat het Nieuwe Diep in eene behoorly ke order gebragt en geconferveert werden. Dan om tot het een zo wel als het ander tei fpoedigfte moogelyk te geraaken, het Collegie te Admiraliteit te .Amfterdam zoude behooren i Worden geauthoiifeert, omme na te gaan en op ti Qqqqqqq s gce 'sGra- VENHAGE. Rapport omtrend de Zee ■ . gaten. I  3072 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGrj VENHA GE. Rappoi Omtrena de Zeezaken. i t i 1 3 \ - geeven hoedanig op de minstkoftelykfte wyze tot executie van de voorfchreeve oogmerken ten minfte by provific zoude moeten worden geprocedeert en wat al aanftonds tot dat einde zonde moeten t worden ondernoomen en gemaakt, en daar van aan H. H. M >gende een gedetailleert berigt en Plan te laaten toekomen. Dat met relatie tot de gelegendheid van de Haven Delfzyl dezelve oa verwaardig fcbynt om ten minflen in Raat te worden gebragt, omme wanneer -de nood zulks vereiscbt zo Oorlogs als Koopvaardy-fcheepen te kunnen bergen. En dat eindelyk aan de Commisfie tot het Dcfenfie-weezen zoude behooren te worden gcrecommandeert, zo fpoedig moogelyk van het werk van de Zee eene finaale af komst te maaken, en aan H. H. M. midderwyl rapport te doen, en dat dezelve Commisfie daarby ook vooral in bet oog zoude dienen te houden, omme het zelve zo veel doenlyk op eene generaale voet, en onder eene generaale directie te brengen. Dit gerapporteerden is door Holland, Vriesland, Overysfel en Groningen , Copielyk overgenoo. men om in de haare breeder te worden gecommu- Diceert. Utrecht heef'- aangenoomen, zig hier nader over te zullen verklaaren- De geruchten verfpreiden zig, dat de Staten'sLands van Utrecht, te Amersfoort vergaderende, befloten hebben, de Staaten /an Gelderland, Zeeland, Friesland, Overysfel en Groningen by een te roepen , om , lit hoofde van de aankondiging van Holland er Generaliteit,op den 15 dezer maandAuT r,ustus te Nymeegen te vergaderen, ter beaaming van de bekwaamfte middelen tot be/aaring der Unie. De  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3073 De Burgemeefter Knyf, van Leerdam, is den 6 Augustus des avonds op de GevangenPoort overgebragt. De Ritmeester Timmermans is dien avond verhoord. Hun Ed. Groot Mog. hebben aangefteld, onder het Regiment Ruitery van den Lieutenanr Generaal, Landgraaf van Hesfen-Philipsthall : tot Cornets, in plaatze van II. Fricke en C. E. Roè'/i, de Wagtmeesters Dirk Blom en L. Lyna. Onder het Regiment Dragonders van den Lieutenant Generaal, Prins van Hesfen-Kasfel: tot Vaandrig effectief, in plaatze van F. C. van der Putt, den Vaandrig Super numet air Wouter van den Ertiueg, en in plaatze van dezen «tot Vaandrig op paardengeld 3 den Kadet Ernst de Peterjc. En onder het Regiment Dragonders van den Generaal Major van Byland: tot Kaptein van eene Compagnie, in plaatze van den gedimitteerden C. de Senarclens, den Major titulair J. Mafcheck; en in ieszelfs plaatzey tot Lieutenant effectief, den Kaptein titulair en Adjudant Nicolaas Wauthier, en tot Vaandrig effectief, in plaatze van den gedimitteerden Kaptein titulair P. Moroquin, den Vaandrig Supernumerair T. Wauthter. Den 7 Augustus is de geboortedag van de Princes van Oranje, door den i ieer van Lynden tot Blitterswyk, den Heer van Cu- ten, 's Grazen hase.  'sGra VENHAGE. 4 i l t l ó h k 3074 NIEUW NEDERLANDSCHE 'ters, en eenige andere Heeren van aanzien: door maaltyden enz. gevierd geworden. Ook zyn veele Officieren der hier liggen, de Guardes, met hunne beste of Staats-Üniforme, in de Franfche Comedie geweest. Ter Vergaderinge der Staten van Holland is ingekomen eenen brief van de Staten 'sLands van Utrecht, te Amersfoort vergaderd, klaagende over het voorgevallene te Soestdyk, en de vyandlykheden van wegens Holland daar in opgelloten, door welke zy zig nu gerechtigd oordeelen, reprcfailles te gebruiken, zonder 't grondgebied van Holland te ontzien, verzoekende in deze voorziening : het zelve is commisforiaal gemaakt met den Raad van Staten, en door Holland, Overysiel en Groningen overgenomen. Door Utrecht is ter Vergaderinge der Algemeene Staten aangedrongen op het houten der befoignes: i. Over d 2 aanzegging tm Holland ter Generaliteit gedaan. 2. Over le remotie der Utrechtfche Staatsleden. Alhoewel de Reden van Gouda en Schie[am zig den 7 Augustus, by de extenfie met iet rapport van den 4 Augustus, nopens de evoegitheid der Heeren Gecommitteerden, ;r defenfie dezer Provincie en van de Rad Ttrecbt, tot het vervullen en vermeerderen er Troepen in het Cordon, toegeftemd ebben, heeft men nogthans nog geen dag unnen bepaalen om dat punt al te doen. De  JAARBOEKEN, Augustus, 17R7. 307-? De Capitulatie door Gecommitteerden ter 'sGradefenfie, met den Lieutenant Collonel Stem- venbalach aangegaan, is aan Gecommitteerde Ra.GE* den om advys gezonden. Gecommitteerde Raden zyn gemagtigd, om aan de gehoorzaamd hebbende Cornets, ■Hoynck van Papendrecbt en ReepcL, by voorraad hunne foldyen te verffrekken. In den voorleden nacht van den 7 Augustus, zyn wederom eenige twisten voorgevallen tusfchen fommige Dragonders van Byland en Hesfen-Kafol, en eenige Soldaaten van Pabst, zynde een der laattten met verscheidene houwen gekwetst. Aan Gecommitteerde Raden is om berigt en advys gezonden, de brief van den adinterim Drosfaard van Heusden, over het fchenden van het Hollandfche grondgebied, door eenige Gelderfche Landlieden, overzendende eenige verklaaringen ten bewyze daar van. Leenmannen van Oud-Beyerland hebben verzogt by eenen brief, om ontflagen te worden, meenende, dat zy over de ichuldigen als Regrers niet kunnen zitten. Leenmannen vonden zig om deze redenen bezwaard, 1, om dat zy bekend Ronden voor aanklevers van eene andere party, dan die geenen, die te regt moesten gefield worden: 2. om dat zy zeiven van die befchuldigden overlast had-  S07.6 NIEUWE NEDERLANDSCHE ^den; f 3- dat de post van een cl ^gcer v^n eene allertedere aart zynde de ■volftrektfte.onzydigheid vordert. de Staten van Holland hebben by Meerderheid ver,han,dar gemelde Leenmannen> ah?SS ters over de aangeklaagden-moesten zitten, en ue bygebragre redenen verworpen. De Vrycorporisren van hier, ten minfien het grootfte gedeelte van hun, is wederom naar Woerden uitgetrokken. By den uittoS beelt de Procureur Hendrik lan sZZ ieder van hun vyr ryksdaalders reisgeld met veel plegtigheid uitgedeeld. De Regeering van Leerdam heeft uit kraste van het Privilegie de non evocando vl gens het welk.memand an jers dan voor zyn gewoonen en bevoegden Regter mag te ren gel eld worden, den Burgemeester Knyf fefeSlS fS °°k tegen7alle ichap te Vianen.. Daar op is. gevorderd het Advis, zo van het Hof' van Juftitie als van Gecommitteerde Raden. AiSI^hk' 3lS *reiden> botterdam en Alkmaar hebben reeds verklaard, den Prins van Oranje tt Justeren als St'adhoud ? en ais kaptein en Admiraal Generaal, met inhouding van de trarTempnw»r, / daar aan verknogt. ° Nog is ter Vergaderinge van Holland in- ge.  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3C77 gekomen, eenen brief van de Algemeene 'sGraStaten, waar by zy zig beklagen over de ge- venha» dane aanzegging van Holland, nopens de GE« Amersfoortfche Staatsleden, met verzoek, dezelve te willen intrekken, en met bedreiging, van anderzints derzelver Vergadering in een andere Provincie te zullen verleggen. Overeenkomftig aan het Advis van Gecommitteerde Raden op eenen brief van de Commisfie tot defenfie dezer Provincie, is befloten, het Regiment van Hesfen Philipstbal,< dzt nu aan Holland gehoorzaamt, in byzonderen Eed van deze Provincie te brengen, even ais het nieuwe Regiment van Leefdaal, te voren van Suljard. ■ Nog is by Holland commisforiaal gemaakt met het groot befoigne, het voorftel van de Afgevaardigden van Amfleldam, en Declaratoir, uit last hunner Principalen,dat die Orde niet meer plaats hadt in de Vergadering, welke de Wetten en het Reglement van den o February 1581 eisfehen, voorftellende om dat Reglement te herzien, en zig voorbehoudende, wegens den hoon, door den Heer van Starrenburg aan den Heer van Berckel den 4 Augustus aangedaan, zodanige middelen, als zy tot handhaving van de veiligheid der raadpleegingen , en van de agtbaarheid der ftad Amlleldam, zullen vermeenen te behoren. Gecommitteerde Raden hebben voor Advys uitgebragt, over de aangehouden goede  3078 NIEUWE MEDERLANDSCME 's Gra* deren, zo te Gorinchera als Heusden, vari venha* de weg gewekene Regimenten Marmiet s vatl CE" van Salm en van Waldek, dat, vermits de confiscatie of verbeurtverklaaring van goederen in Holland is afgefchafc, zulks ook nu geen plaats kan hebben; dus de aangehouden goederen vry gelaaten dienen te worden aan dien, die 'er regt op zouden mogen hebben. Ter Generaliteit heeft den Raad van State een rapport op de Refolutie van Holland, raakende de niet toelating der nieuwe Utrechtfche Gedeputeerden , ungebragt ; houdende , na een breedvoerig onderzoek der gronden van de Hollandfche Refolutie, en verdeediging van dat befluit van H. H. Mog , waar over Holland zig beklaagt , „ om eene zeer ampele Misfive aan Holland af te zenden, en dezelve Provincie aan te manen, die denunciatie in te trekken, als mede om vast te Rellen, dit niet helpende, en de denunciatie by Holland wordende ten uitvoer gebragt, als dan de Vergadering van H. H. Mog. naar een andere plaats te verleggen , teffcns aandringende, om de ongebonheid der Holiandfche Courantiers te beteugelen.; Uit is by alle de Provinciën overgenomen; Holland heeft by haar befluit vol» hard. Zie hier dat Rapport zelve. Rap»  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3079 Rapport van de Raad van Staaten, op de Refolutien van den 33 en 30 ^ jPuly laatstleden, rakende de admis- ( fie der Utrechtfche Gedeputeerden ter Generaliteit. TT\" Heeren van Heeckeren van Khell, en andere XJ Haar H. M. Gedeputeerden tot de zaaken, van de Placaten en Reglemenren, ingevolge van ; derzelver Refolutie comrnisforiaal van 23 en 30, July laatstleden, met en nevens eerige Heeren} ■Gecommitteerden uit den Raad van Staaten geëx j amineerd hebbende, het gedeclareerde door de Heeren Gedeputeerden van de Provincie van Hol latid en West-Vriesland, uit den naam en op fpeciale last van de Heeren Staaten hunne Principalen gedaan, als meede het geen door de Heeren Gedeputeerden van de Provincie van Utrecht daar tegen is voorgedraagen , alles breeder onder bovengem. Notulen van 23 en July laatstleden vervat; hebben ter Vergadering gerapporteerd , dat zy Heeren Gedeputeerden en Gecommitteerden van advife zouden zyn, dat aan de Heeren Staten van Holland en West-Vriesland by Misfive zouden behooren te worden voorgedraagen. Uat Hun H. Mog. met geen minder aandoening hebben gezien, de gronden waar op berust de bovengemelde verklaring door hoogstgemelde Heeren Staaten ter Vergadering van H. H. M. gedaan , dan hoogstdezelve hebben verbaast geftaan over den inhoud dier verklaaring zelve, en de bedreiging, welke daar by is vervat. Want, wat het eertte aangaat, IJ. H. M. in het begio van dezelve voordrage aanftonds aantreffen een generaale befciiuldiging, even als of by H. H. M. immers by de vier'daar opgenoemde Provinciën, onder voorwendzel van de Confervatie van het verbond der U ie by 3anhoulent» beid alle middelen werden aangewend die tot onderdrukking van de provincie van Holland evidentclyk llrckkcn. Rrrrrrr Dat 'sGrA- ENHA- Rapport an den laad an Stat. wpens 'Jtr. Geiep. enz*  3080 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra venha ce. R(lppGT\ van den Raad van Stat, nopens Uit. Gedep, enz j | Dat het ten uifterften fenlibel is een disrgelyfc verwyt en opeen fcapeling van harde woorden té moeten hooren van een Bondgenoot, voor welke men zo dikwiis getoond heeft, en nog bereid is te toonen alle die oillyke deference en cguards, welke niet alleen geünieerde Provinciën aan eikan* deren verfchuldigd zyn, maar welke zeif een Bondgenoot, wiens magt en vermoogen van zo veel invloed is op het beftand der Unie, reedelyker wyze kan verwagtcn. Dat dit verwyt te gevoeliger is door de byvoeging, dat die middelen van onderdrukking zouden worden ia. het werk gettcld, onder voorwerdfel van de confervatie van het verbond der Unie, daar dit verbond der Unie gevestigt door het bloed der gezamentlyke Voorvaderen, en van welkers behoud de welvaart en bloey, zoo van elk der Leden zonder onderfcheid jn het byzonder, als van alle gezamentlyk alieenlyk is afhangende, moet geagt worden een zoo heilig pand te zyn, dat men fchroomen moet den naam te noemen, welke verdienen zoude die gene, welken de fchyn van dat verbond der Unie te willen handhaven zouden doen dienen tot een dekmantel van geweld en overheerfching, terwyl ook door dusdanige befchuldiging word gcfuspendeert, niet alleen, maar direclaangetast en tegengefprooken de goede trouw en welmeenendheiu der vcrklaaring, welk van weegens de bedoelde Provinciën te meernaalen is gedaan, Van valtelyk gezind te zyn de Jcie met alle de Bondgenooten te behouden, en nets meer te wenfehen, dan dat deszelfs banden, ivelkén thans in verfcheide opzigten zyn los genaskt, wederom mogen worden toegehaald. Dat H. H, Mog. hartelyk wenfehen in de geDeurtenisfen van deeze laatlte dagen aan de zyde zan de Provincie van Holland by continuatie te lebben mogen ondervinden, die blyken van aankleving en verknogtheid aan de Conititutie, welke lezelve meer dan eens tot welzya van het Bond- ge-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3081 genootfchap zoo lofFelyk heeft gemanifesteerd, Dan dar. H. H. Mog. geene intentie hebbende de gedane verwyderingen te reciproceeren , zig zui • len vergenoegen, en hun oogmerk zullen bereikt hebben, wanneer zyde Heeren Staaten van Hol land zullen mogen overtuigen, dat hoogstdezelve ; door het attribueeren van oogmerken van onderdrukking hun in der daad merkelyk hebben te kort gedaan. Dat H. H. Mog. dan ook met genoegen hebben gezien, dat hoe zeer in het gemelde Declara , toir van de Heeren Staaten van Holland word gezegt, dat by aanhoudendheid alle middelen tot die onderdrukking worden aangewend, daar toe geen andere bewyzen zyn aangevoerd, dan dat als getuigen worden ingeroepen de Refolutien zedert een geruimen tyd fuccesfivelyk ter Generaliteit tegen de cnderneeming van drie Provinciën, en byzonder tegen de Proteftatien van de (Jedeput. van Holland genomen, by welke Refolutien direcfelyk zonde zyn geattenteert tegen het wettig gezag van Huu Heeren Staaten, over de Troupes zig op hoogstderzelver .Souverain Territoir bevindende. Doch dat H. H. Mog. met alle fiduclie vertrouwen, dat wanneer de zaak maar behoorlyk word ingezien en ontwikkeld, die befchuHiging alle kragt zal verliezen: want dat het immers op zig zelf zeker en ontwyffelbaar is, dat ook in de Vergadering van H. H. M. de gevallen, waarin eenparigheid vereischt word, uitgezonden in voorvallende zaken, de Concluöe per plura op eene wettige wyze kan en behoord opgemaakt te wor • den , en dat voor zo verte dit fomtyds is getchied ook tegen de overneming, ja zelfs Proteften van twee of drie Provinciën, de Heeren Staaten van Holland niet zullen ontkennen, dat zuiks niet alleen in poinéien van aangeleegendheid te meermalen door of met concurrentie van hunne Gedeputeerden is gedaan , maar dat ook de Kegiiters van H. H. Mog. zouden kunnen getuigen, dat die Rrrrrrr a meer- 'sGra- tfKNHA3e. Rapport an denRaadvan Stat. nopens Utr. Gelep. enz.  • 'sGra- vekha ge. Rappor•] ran den Raad .ran Stat, nopens Utr. Ge dep, enz. 1 i i < J t r t x r h S ti b m di w gr w ze ec te Wi NIEUWE NEDERLANDSCHE meerder door en met de Provincie van Hollari-f • üTtr/ tegCn dezdve ^erPJaLs gS ? ODceveïnde *™' bcfchuldigin* , f, ' d3t Refülu»en zyn eenomen tegens ae kra2t /er ^Pf0Ce^ der. Pr^"'cie vaU Holland de Kragt der accuratio daar in moet gezoet worden • fent»eyrt?e,PKd0lKUtien ^^ t^ Maaten Qier Provintie over de Troupes on derzeU vtr 1 erntoir zig bevindende. P °P zelve en nièr0flbl!00n °°k die Refo'*ien op zich zelve, en met in den zamenbang der omttandYm-den belchouwt, zouden mogenTchynen ïïnié!in9 verder te gaan, dan het T&ritori^^hïïSSèZ Sn g >?g' egter «rWaareo, eu ook aan en ieder, we ke niet aan de uitcr yke gedaante Ier zaaken blyft hangen, maar dezelve intaJ"! ieel« waare toedragc met ten onbevoordeelt en mpartydtg oog bdcoouwt, fan blyken da ül S^ffif ia h^ Ap* var! taster^ 4, S "j81'^1 0111 * Heeren 1 wett,vfHi?nnïa?d ctmZzms ce belemmeren in e vyettige dispofitie over de Militie op fins Ter- Z'r^ d3C die ^/bl«ien eenvoudig dLaan ï tnbueeren zyn , dat Hun Hoog Mog. hebben 2 uirnre^n" ZOI'ge°' dac dispofitie z g et u uitrekke buiten het Territoir ,èn dat het «S Sten S'fr^" emp,0i' het »'dkdü Hoeren 5e aan v?n tege°S de gr0ndeil der C«^' tic aan, van de Troepesook buiten hun Territoir -'oben willen maak», en ookdadelyk hebben Tl aakt de ordres welke hoogstdezelve daar toe aan !-Milnie gegeeven nebben, en de maatregelen l taieenZyhlfr aa,n!°kïe nde f»2™ ïfli ' . Zy door Neigde of daadelyk kfte i,g gemaakte Suspenfien, DimisCen, en ont- nm^n ° '"ï0"??^'0 midde| vaD b^"aan ,*yu geomen, om de Militie tot het pareeren dier ord-es permoveeren, dat dit alleen ispeewc t het re n m Hoog Mog, by retorfie, en wïS% fiSK  JAARBOEKEN, Augustus, 1787* $°%3 pes zoo veel mogelyk bevryden vau meinëedigbeïd en pligtverzuim aan de eene, of ongeluk en fchade aan de andere zyde, heeft genoodzaakt die Re> folutien te nee men- , Dat Hun Hoos; Mog. om dit point tot meerde re klaarheid te brengen, niet icbroomen te noemen de Refolutien , welke de Heeren Staaten van Holland befchnuwen, als zo zeer attenteerende op derzelver Territoriaal gezag, te vveeten die van den 1 Juny, waar by nan de by hoo::gemede Heeten Staaten gefuspendeerde of gedimitteerde Officieren, is gelast zig te conlidereeren als wederom hertleld in hunne.posten, en het Gomman, do weder , op zig te nemen , als mede aan de re fpeclive Regimenten aangefchreeven, om zig niei te laaten ontwapenen, dan op ordre van Hm Hex>g Mog. of van den Raad van Staate,, en dii van den 10 der gern. maand, by eene van de wel ke aan de Troupes van den Staat is aangefehree ven, om geene ordres hoe genaamd van den Ge neraal Major van Rysfel, by hun Hoog Mog ge fuspendeerd zynde, te obedieeren, en by de ande re, om, wanneer zy in eenige on^eleegenheid mog ten geraaken wsgens het niet nakomen van ordres inlopende tegens derzelven Eed ,aandeGeneralitei, geda.an, of door dwang genoodzaakt wierden aan zo danige onwettige ordres tepareeren,als dan te mo. gen uitmavcheeren na een naast bygelegen Territoii van den Staat; want dat gefield , dat 'er gevallet zouden kunnen exdeeren, dat de Betaahheerei zouden kunnen hebben de faculteit, om Officieret van hunne repartitie te fuspendeeren of dimittee ren, of dat ook een Territoriaale Souverain to dat uiterlle zoude mogtm komen, om de Militie t< doen ontwapen, dit egter met geen mogelykheii kan wórderi geconcedeerd, wanneer (gelyk klaar plykelyk het geval was) zulks om geene ander Teden zoude gefchieden, dan om dat die Officie ren en Militie (welke men altoos in het oog moe bouden, dat niet in Eed en dienst van een particu fee te. Provincie, maar van de Generaliteit fiaan Rrrrrrr 3 we 'sGra- venha- ge. 1 Rapport van den Raad van Stat. nopens ' Utr. Gedep. enz* 1 l | i t )  'sGra VüNHA. CE. Rappor van oen Raad va,: Stat nopens Uj, Ge dep. et.z \ i 1 « i S084 NIEÜWE NEDERLANDSCHE -weigerden te doen het geen tegens dien Eed en verpl gtlng aan de Generaliteit notoir ftrydig was; zouaimrder' h°eJZeer htt ook anierfins^zeker zoude mogen zyn, dat een Territoriaal Souverain tilY°mTDdo overde Tr°upes op zyn Territoir kende opdragen aan wier hy zulks goed vond" hét tc hter even zeker behoord te zyn, dat als dan htl ■ y«% Commando zig niet moet uitftrekken buiten ierntoir, en dat, wanneer zulks gedaan word • door een Generaals Perfoon, in Eed en dienst vin de Generaliteit ilaande, de Generaliteit het recht heeft denzclven te fuspendeeren, en de Troupes de obediëntie aan deszelfs Ordres te interdiceeren ; Zfer ei5delyk het ook anders kI"r en conftmitionecl is, dat geen Militie het Territoir eeoer Froyintie mag verlaaten, zonder het confent van den.Ierr.tonaalen 6'ouveraio,egter de aart der zaake van zelfs eene excepte méde brengt, 1 n! neer die Souverain de Dispofitie over de Trounes wd ende uitbreiden buiten zyn Territoir, van de Militie vergt, het geen dezelve notoirlyk niet doen mag, en wanneer de Miütie, ingeval dezelve aan ftan^Tf n,etob/d^ert, indeallerfacheufte om. fland.gheden zoude worden, gebragt, zoo als dit &affir?tSï iS êewee8t va°*>*eele braave om T Wdke °m ^ne andere 'eden> als m t zy getrouw zyn geweest aan hunnen ted hebben! ' Va" de0IJt,ervi«dingdadelyk gehad Dat dus uit dit alles Hun Hoog Mog. vermeeen du-ze wettige conclulie te mogen opmaaken de Re^hnf1 byee°eo.PP^lakkige befebouwing der Kelolutien het Territoriaal gezag en de Con fhcutie niet volkomen mogt fchynen geobferveerd •e zyn, dan nog de Heeren Staaten van Holland e vergeefs en ten onregte de Conftitutie zouden eclameeren, na daar van zelfs de eerfte te zvn Ltf ? "e" met W21^ tot de Militie by Hun ioog Mog. zeedert eenigen tyd genomen , en over  JAARBOEKEN, Augustus, 17S7. 3C85 over welke de Provincie van Holland zig thans zo hoogelyk beklaagt, eeniglyk en alleen te vinden is inde onbeftaanbaare en inconihtutioneele Ordres door de Heeren Staaten dier Provincie gegeeven, om, zonder Territoir te ontzien, in de .Provincie van Uirecht te marcheeren, en dat, wan. neer die Ordres niet waren geheld geweest, of aan de Militie niet gevergd ware geworden die raar te komen, ook de bovengemelde Refolutien van Hun Hoog Mog. niet zouden zyn genomen geweest, of zelfs te pasle gekomen, terwyl Hun Hoog Mog. nogmaals op het plegngfte protcltee rende, geene intentie te hebben gehad, om eenigzints te empiëteeren op 't wettig ierrito;ml eezig over de Militie (in welkers confervatis alle de Bondgenooten ook even zoo. zeer als Heeren Staaten van Holland intrest hebben) zeer verte zyn van te approbceren zodanige misbruiken en verkeerde expücatien, als van de voorfz. Keioluuen gemaakt, of daar aan gegeeven mogten zyn , en zelfs altoos gereed zullen bevonden worden, die Refolutien te veranderen of in te trekken, mits maar de aanleidende oorzaak, welke dezelve noodzakelyk heeft gemaakt, werde weg genomen. Dat hier mede dan vervallende de evmentie der onderdrukking, waar van de voorfz. Refolutien van Hun Hoog Mog. ten bcwyze zouden (trekken, al verder in het gem. Declaratoir der Heeren Staaten van Holland tot lasten van den Raad van Staa. te word gepofcerd, dat dezelve zig het vermogen heeft aangematigd, om andere Refolutien van Hu» Hoog Mog. by eene wettige meerderheid tot vernietiging van gemelde onregelmaattge befluiten genomen, eigener authoriteit buiten Executie te houden, en alzoo te weigeren de beveelen te gehóorzaamen, aan dezehen Raad door Hun Hoog Mogende gegeeven, zig alieenlyk hebbende geëmpresfeerd, om die ordres ter Executie te Rellen, waar door op de wettige authoriteit van de Heeren Staaten van Holland wierd geempeteer d. Rrrrrrr4 Do2 's Gra- VENHAGE. Rapport van den Raad van Stat, nopens Utr. Gedep. enz.  SOM NIEUWE NEDERLANDSCHR *?Gra venhace. Rappor, van den Raad Van Stat nopens Utr„ Ge dep. enz. • Dog dat, tot complete wederlegging dier niet minder ongegronde befchuldiging, moet worden geremarqueerd, dat, voor zo veel betreft het gedrag van den Raad in het doen der aanfehryvin- ■gen van dequajfheufeHunner Hoog Mog. Refolutien aan de Militie van den Staat, behalven het geen hier voren tot wettiging dier Refolutien zelve gezegd is, het althans onnodig is, om dac gedrag en die gedaane aanfehryvingen vis a vis van de • Heeren Staaten van Holland te juftiiiceeren , of de:> wegens eenige defer.fie te doen, > asrdien hooggem. Heeren Staaten, door aan den Raad als een misdaad of wangedrag te imputeeren, datheeft geweigerd te gehoorzaamen de-beveelen , door Hun Hoog Mog aan dezelve gegeven , dus veronderltellen eene verpligting van den Raad,om zulks te doen, en even daar door zelve de door den Raad gedaane aanfehryvingen wettigen ; terwyl het voor het overige niet mxhg is, die ftellinu verder te discutieeren, dan voor zo verre betreft het ander Lid derbefchnldiging, dat namentlyk de Raad zig het vermogen heeft aangematigd. om de Rrfolutien, tot vernietiging der vorige genomen , eigener authoriteit buiten executie te houden; dan waar omtrent het al mede tot wettiging der difficulteiten omtrent dje executie by den Raad gemaakt., gedoeg is te remarqueeren, dat de Raad legaal was geinformeerd geworden van de wyae, op welke die Kefolütien genomen waren, op een oogenbhk » dat het fentiment van de nieuwe Utrechtfche Gedeputeerden had geprsevaleerd boven dat der oude, en als de ftem dier Provintie was gecomputeerd geworden , zo dat het waarlyk onbegrypelyk voorkomt, boe bv de nu meergem. vergaring van Holland, die Refolutien door de bytroeging der woorden by eene wettige meerderheid oenomen, als meer valide, en den Raad tot executie verbindende fchynen aangemerkt te worden, dan de voorige, daar immers de Hem der Provin:ic van Utrecht althans niet minder voor wettig kan  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3o£7 kan worden gehouden, toen dezelve wierd uitgebraot door de Heeren Gedeputeerden dier Provincie^ voor de admisue der nieuwe, als toen zuto cefchiedde door de nieuwe Gedeputeerden, by overftemming der oude, waar by vooral ook Jfl aanmerking kwam, dat de Rand in bet geval werd gebragt om aan de Militie aan tt fchry ven, ordres direcl contrarieerende tegens die, welke zo Hort te voren aan dezelve gegeven waren , eene zaak, welke de Raad by de circulaire Misfive , dien aangaande aan de Bondgenooten gefchreven, te recht heeft geremarqueerd, dat ncch niet de digniteit van derzelver Vergadering, noch met de intentie der Hooge Bondgenooten kan overeen gebragt worden, cn waar door de Militie zoude worden gefield in de grootlte onzekerheid en perplexiteit. Dat het'er eindelyk ook verre vandaan is, dat de Raad van Staate zig daaromtrent een willekeurig vermogen heeft aangematigd , maar alleen gedaan heeft, dat geen, waartoe zy m allen gevalt notoirlyk bevoegd was; namentlyk het vraagcr. van het goedvinden der rèfpeftive Bondgenooten, gelyk zy dan ook het genoegen hebbende, dat reeds drie derzelver baare conduites volkoomen hebben gelaudcert, zig met eene approbatie van ten minfter de meerderheid dcrzelve gerufre'yk durft vleyen. Dat hier mede overgaande tot de nadere aan leiding der denunttade van de Heeren Staaten vaT Holland, genomen uit de weering der zoo even gemelde nieuwe Utrechtfche Gedeputeerden ui de Vergadering van Hun Hoog Mog., en hc Comroinatoir in dat geval gedaan; Hun Hoog Mog zich niet genoeg konnen verwonderen, hoe Hoog gemelde Heeren Staaten hebben konnen goedviti den aan een opzet, om met geweld zyn Syftesndoor te zetten, toe te fchryven eene daad, wel |e niet anders is, dan een natuurlyk gevolg vai de omitandigbeden, welke omtrent de Adroisfi der gemelde^ Heeren hebben plaats gehad, en d deliberatien , welke daaT uit zyn gerefulteerd. Dat om dit te demonftreeren, niet eens nodi] Rrrrrrr 5 i VENH/VGE. Rapport van den Raad van Stat. nopens Utr, Gedep. enz. 1 l 1 r  3038 NIEOWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VENHA< CE. Rappor, van den Raad van Stat nopens Utr. Gedep, enz, i : ; ] i i i j g d is wederom op te hsalen de manier, op welke de Conclufle, waar by de meergemelde Heeren zyn geadmitteerd, is geformeerd geworden, om dat in alle gevalle zeker is, dat de Stem van Gede. ■ pureerden van de Provintie van Vriesland, in het concludeeren van de Admisfie, heeft moeten in computatie komen, cn dat egter die Stem uitdrukkelyk was geclaufuleetd, in diervoegen, dat de Admisfie alleen zoude zyn provifioneel, en onder reitrve van de vrye deliberatien van de Heeren Staten hunne Principaalen, en met by voeging, dat wanneer Hoogst dezelve de Staatsleden van Amersfoort vergaderd, voor de alleen wettige Staaten der Provincie hielden, en de Staats-Vergadering binnen Utrecht gehouden, niet erkenden , als dan gemelde Heeren de Vergadering van Hun Hoog Mog. zouden moeten verhaten; terwyl dat welbehagen van de Heeren Staaten van Vriesland niet gevolgt zynde, maar dezelve in tegendeel hebbende gedifficulteerd in de Admisfie, welke thans zeker zonder Stem van Vriesland abfolut onbegaanbaar was, van zelfs is komen te vervallen, en het cas exfteert dat de nieuwe Gedeputeerden, de Vergadering wede* rom moeten verlaten; dat dit ook ten overvloede sader word bevestigt door het gepasfeerde omrent de Admisfie van nog vier andere Gedeputeerlen, welke hoe zeer meteenegelykhudende Comnisfie voorzien, als de vorige, egter zyn geweigerd, laar dien tog die zelfde meerderheid, welke heeft tunnen weeren de volgende Heeren, ook bevoegi s het bywoonen der Vergadering wederom te on:eggtn aan die geene, welke met geen mogeljkleid daar in konden blyven, indien niet volgden Ie Conditie, onder welken zy uitdrukkelyk zya [eadmiueerd, door de Stem der Gedeputeerden rarj Vriesland, zonder welke mede te tellen de Ldmisfie volftrekt geen plaats had kunnen heben. Dat het inderdaad obbegrypelyk is, hoe bier oor Hun Hoog Mog. zouden kunnen geagt wor-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3089 den zig te immisceeren in verfchillen, welke 'er fubfifteeren tusfchen de Staatsleden van de Pro-. Vincie van Utrecht, welke zuiver domelticq zyn,, zo als nogthans dit by het Declaratoir van de Heeren Staaten van Holland word te kennen gegeven, naardien het tog vast moet ftaan , dat de v erga- j dering van Hun Hoog Mog. of wel der refpecfive . Bondgenooten, het recht hebben en bevoegd zyn, 1 om te oordeelen over bet al of niet adinitteeren 1 van die geene, weke zig als Gedeputeerden van deeze, of geene Provintie komen aan te geeven, ( of men zoude moeten komen rot het amplecteeren van die ftelling, dat iedereen, welke goed vindu zfg te voorzien met eene Commisfie op naam der Heeren Staten van de eene of andere Provincie, waarop, quo ad jormam geene remarques vallen, hoe zeer ook zelfs niet op de gewoone plaats der Staatsvergadering gegeven , nog door de ordinaire handteekening bekragtigd zynde, als Gedeputeerden ter Generaliteit zou moeten geadmitteerd worden, op fundament, dat de questie, of zo iemand was gedeputeerd wegens eene wettige Staatsvergadering , dóffletticq zoude zyn; eene (telling egter welke zodanig in het abfurde loopt, en de Souverainiteit van elke Provincie zodanig op losfe fchroeven zou Rellen, dat het aan niemand in de gedagten zal komen, die te fouteneeren. Dat H. H. Mog. na dit alles meenen te mogen vraagen , of die zaak niet is van de uiterfte liquiditeit? of de goede trouw niet vordert, dat geen misbruik werde gemaakt van die Proviöoneele AJrcisfie ? en of het te wagten is, dat de meergem. Utrechtfche Gedeputeerden zig tegens het verlaten der Vergaadering zodanig zouden willen verzetten, dat het nodig zoude zyn dezelve daar uit feitelyk te weeren, zo als zulks door de Staten van Holland werd géfupponeerd , het geval te zullen zyn. Dat H. H. M. al verder meenen te mogen vraagen, of hier dan met eenigen grond kan gezegd 'sGra- fENHA- ;e. Rapport an den 'iaad 'anStat, wpens 'Jtr. Gelep. enz*  JsGra venha- ge. Rappor, van den Raad van Stat roperrs Vtr. Ge dep. enz- 1 1 J « 1 i < c i t t 3090 NIEUWE NEDERLANDSCHE . zegd worden een Geest van geweld, of overheerch.ng aan de zyde van H. H. Mog. door ce ftraa. ien, dan 0f nier, veel eerder als een blylc van hes tegengeftelde moet worden Geconfidereert, dat :aie weigering rog niet dadelyk is gefchied? Ja, of met de naam van geweld veel meerder zoude verdienen, indien des niet te min dezelve Heeren wierden genomen in proteótie, zo als de verklaaring der Heeren Staaten van Holland mede' brengt , derzelver voorneemen te zvn, ingeval van dadelyke weering; want dat, voor zo verre die protectie zoude dienen om dezelve feite|y*te doen behouden de comparitie ter Vergadering van Hun Hoog M g. (en buiten dat hebben zy geen pro.' teöie tegen Hun Hoog Mog. nodig) Hun Hoog' Mo*, gaarne aan het oordeel van een ie er die onpartydig de zaken befchouwd, willen overlaten, of daar voor eenig recht kan worden geallegeerd dan dat van de flrrkfle, een recht,.het welk, indien het de billykheid niet aan zyne zyde heeft veel eer den naam van onrecht verdient. ' Dat, wanneer Hun Hoog Mog. confidereeren , Jat daar by niet blyft de denunciatie der Heeren yaaten van Holland, maar dat 'er bykomt eene bedreiging van de Staats Leden van de Provincie van' Utrecht te slmtsfoort vergaderende het Ten itoir der Pro\incie van Holland te zullen interdiceeren, Hun -loog Mog, met le-d^eezen moeten zeggen in die bedreiging aan te treffen een ttap zodanig zonder /oorbeeld, en van zulk een ver uitzigt,.dat het noeijeiyk valt die met de hehoorlyke bedaardheid ;n moderatie te beantwoorden. Dat echter HunHoog Mog. Reeds willende in iet oog houden de eguards, welke aan een zo otabe) Lid van het Bondgenoodfchap verfchulligd zyn; en zig gaarne vleijende met de hoop, ntde uiterftcns nog zullen worden geprevenieerd, ig zullen vergenoegen met te vraagen, of dan liet in allen gevalle die bedoelde Staats-Leden op ene wettige,en door alle de Bondgenooten (Hol- land'  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 309T land nier. uitgezonden:) geavoueerde wyze ter Generaliteit compareeren? Of het aan een der Bondgenooten Haat de zodanige daar uit te weejen zonder notoire inbreuk op de Unie? Of het n'et zoude zyn een misbruik van het recht van Territoir, en involveeren eene violatie van hei recht van de Vergadering der Bondgenooten , om aan de Gedeputeerden van een derzelve het Territoir te interdiceeren, en zulke om geen andere reden, dan om dat de meerderheid der Bondgenooten van een ander begrip is dan de Provintie Holland omtrent de Admisfie ter Vergadering van die geene, welke in allen gevalle volgens de Letter der Advifen, by welke eene provifioneele Admisfie geconcludeert was, nooit gaaf, maar alleen onder eene conditie, die nu de; tïcieert, aldaar geadmitteert waren? Ja of Hun Hoog Mog. niet met reden die daad zouden moeten coi fiderecren als zo geweldadig, dat Hoogst dezelve genoodzaakt zouden worden om te zien naar een plaats, alwaar veiliger en zonder vreeze voor zoortgelyke violentien kan worden vergaderd. Dat Hun Hoog Mog. niet dan met aandoening en Ichrik konnende denken aan eene diergelyke gebeurtenis en de gevolgen van dien, ook liefst dat denkbeeld van zig verwyderen, en in het vertrouwen dat genoeg gezegd hebben , tot betoog, dat de Heeren Siaaten van Holland gantsch ten onregte aan Hun Hoog Mog. of de opgenoemde Provinciën een oogmerk of fysthema van onderdrukking en geweld toefchryven, en tot bewys van het onbeftaanbaare van hst Declaratoir op die veronderftelling berustende, Hooggemelde Heeren Staaten met allen ernst en welmenendheid willen verzogt hebben, om van gemelde Declaratoir af te zien , en het zelve in te trekken, op dat 'er geen traces overblyven van eene Rap en handel wyze, welke waarlyk onder Bondgenooten niet diende genoemd te worden; maar veel hevet 'sGra- venh&oe. Rapport van den Raad van Stat. nopens ütr. Gedep. enz.  'sGra vkinhage. Rappor van den Raad van Stat nopens Utr. Ge dep. enz, i 3°9> NIEUWE NEDERLANDSCHE- .te willen medewerken tot wegneeming van de fource, welke ook deeze discusficn heeft doen ontftaan, de gefchillen, nameutlyk in de Provincie yan UreÖhc fubüfteerende; en ten dien eint de die van de Stad Utrecht, welk een ieder, hoe onzydig ook omtrent ce origineele differènten denkende, niet kan ontkennen, dat thans de zaak tot verregaande violentien pousfeeren, cn dadelvk hostiliteiten pleegen, niet lanuer in deeze demar, chts te ttyver, maar integendeel langs alle bekwaame weegen, en byzonder door het te rug ombieden der Troupes daar toe te brengen, om van alle geweld, waar van de eene daad de andere provoceert, en waar door die Provincie oo eene onverantwoordelyke wyze bedorven word , af te zien, en de verfchillen door minnelvke en cotilhtutioneele middelen te laten vereffenen Dat, hoe zeer buiten twvffel de herftelling der rufc en goede ordre binnen de Provincie van Uirtcht, en het voorkomen van verdere dadelykheden aidaar, de eerfte en prompïle voorziening vordert, Hun Hoog Mog. echter aan den toefland dier Piovmcie niet konnen denken, zonder bet oog teffens te vestigen op die, waar in zie de Rcpubhcq over het geheel is bevindende, een toeftaod, welke, inaien met deszelfs zwarte doch waarc couleuren wierd afgefchildert, het hart van een ieder, die het wel met zyn Vader, land nnent, doet wegzinken. Dat het egter niet nodig is, dit akelig tafe-eel op te handen, naardien tog eik, die oogen in het hoofd heeft, van zelfs ziec, waar het met Vader, and, Vryheid en independentie ca toe gaaudat Hun Hoog Mog. alieenlyk uit overtuiging, dat geen Weg tot behoud geopend, rog zelfs de mid. delen daar toe aangewend konden worden, indien oiet te voren de gisting, waar in de gemoederen tegenwoordig z*n, aan het bedaaren geraakt,en de nodige tranquiliteit worde daar gefield, om urn het geen tot vvezentlyk nut van het Land dient,  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3093 dient, te konnen denken, de Heeren Staaten van Holland en West-Vriesland willen gebeeden hebben , om daar toe derzelver veel vermogende pogingen te willen aanwenden; dat Hoogndezelven byzonder ten dien einde gelieven te beproeven, of niet als een gezeegend middel daar toe zoude dienen, wanneer eenmaal kragtdadig wierde gefluit en tegengegaan de voorbeeldelooze licentie der Schryvers van allerhande Schot- en Lafterfchriften, en voornamentlyk van de op publique authoriteit uitkomende Nieuwspapieren, alsweJke Schryvers tot fchande der Natie, thans generhande paaien noch van rechtvaardigheid noch van welgevotglykheid meer eetbiedigen, maar al wat eere en relpecf. verdient opentlyk aanranden, en ftraffeloosde onbefchaamdfte leugens en laster verfpreiden,en het geen nog erger is, welke zig, het zy uit eigen boosheid, het zy door omkoping van zodanige verigtelyke en lage Zielen, welke hun intrest zoeken en vinden by de voortduuring der tegenwoordige verwarring, laten gebruiken om de Ingezetenen opentlyk tot geweld, vervolging en de gruwelykfte excesfen aan te zetten , tegen de Overheid en alle die geene, welke ia beltier van zaaken zyn op te hitzen, Burgers tegen Bur. gers in het harnas te jagen, met een woord het zaad van verdeeltheid, haat en verbittering zoda. rig te verfpreiden, en wortelen te doen fchieten, dat daar van findien God het niet verhoede) de droevigfte gevolgen te voorzien zyn, en te vreezen (iaat, dat moeijelyker zullen kunnen worden tegengegaan die violentien en oproerigheid, waar van de akelige toneelcn reeds hier en daar zyn geopend geworden, en welke Hun Hoog Mog. en, zo zy vaftelyk vertrouwen, alle de Bondgenooten, niet minder dan de Heeren Staaten van Holland met verontwaardiging en afgryzen befchouwen, en als ten hoogften Rrafbaar, door wie ook aangevoerd of gepleegd, confidereeren. Dat ten Hotte, Hun Hoog Mog. hartelyk wenfehen , 'sGba- venhage. Rapport van den Raad van Stat* nopens Utr. Gedep. enz*  VERI1A ï.ii. Rappor, •san den Raad Van Stat p opens V:r. Ge dep. enz SoOj. NIEUWE NEDERLANDSCHE fchen, dat eindelyk eens de pn sfance vaa het ge. vaar en de algemeenheid van het bederf, het welic de geheele Republicq boven hec hoofd hangt, alle de hooge Bondge.iooten moge doen begrypen , :dat, welke ongenoegen ook de een tegens den andere moge hebben opgevat, het meer dan tyd is die afteleggen, en met vergeeiing v.m het geen voorby is, de handen in een te flaan om door her. it.l van vertrouwen en harmonie, indien mogelyk, hec Vaderland nog van den Oever van deszeif's ondergang te rug te brengen. ten einde naderhaad, wanneer het te laat zal zyn, en eik in de algegemeene nood en ruïne zal moeten deelen, zig nut te reprocheereri te hebben, oac men zig fteeds vergenoegd hebbende met de fchuki op een ander te werpen, verzuimd heeft zelfs aan te wenden of te beproeveu aile die middelen, wdke onder Gods Zegen tot voorkoming dier onheilen zouden konnen itrekken. Waar op gedelibereerd zynde hebben de Heeren Gedeputeerden yan de Pravincien van Gelderland, Zeeland, Ovcrysfel tn Stad en Lande het voorfz. ,t:crapporteerdcn Copiely|< overgenomen, om in den tmren breeder gecommumceert te worden. De Heeren Gedeputeerden van dj Provincie van Holland en Westvrieslaod hebben geinimeerd het Declaratoir door hun den 23 July laatstleeden gedaan , en dte.fi onverminderd het vuorlz gerapponeerde Copieiyk overgenoamen, om in den haarer breeder gecommuoiceert te worden. De Heeren Gedeputeerden van de Provicien van Gerecht en van Vriesland, hebben insgelyks het voorfz. gerapporteerde CopHyK: overgecoomen, onder inha-fie van hunne Refolutien dien aangaande inaehragt Accordeert met het voorfz. Regifler. De Staten van Zeeland hebben eenen brief aan de Staten van Holland gefchrevcn, waar  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 309^ by Zy verlangen gerust gefield te worden, „ dat H. Èd. Gr. Mog. by vervulling van de vacature van den post van den Prefident Van den Hoogen Raade, de Nominatie daar toe aan Zyne Hoogheid volgens gewoonte zullen zenden; Zy verzoeken ook, dat 'er bevel gefield worde, dat zy op Zee niet verhinderd mogen worden in hunne reize, door Vaartuigen of Wagten; anderzints, zo Zyop een deezer punten tegeniland zouden ontmoeten, wilden Zy liever hunne reize tot betere gelegenheid uitftellen." Hier op is b% de Meerderheid het eerfie punt overgenomen, en omtrend het vifiieeren der Jagten* beiloten voorzieninge te doen* Het Genootfchap van Wapenhandel té Hilverfum en te Oostzaanen, is op dërzel» ver verzoek by Hun £d. Groot Mog, in be* fcherming genomen* By H. Ed. Gr. Mog. is ook ingekomeri een Adres der gewapende Corpfen in deze Provincie, verzoekende, dat de geproponeerde dedomagememen door de Commisfie' ter defenfie,aan ae üitgetrokkene manlchappen en derzelver huisgezinnen, die verminkt mogten worden of fueuvelenj mag worden verleend, het zelve is commisforiaal gemaakt aan het groot befoigne, met de brief van de Commisfie ter defenfie, èn zal het befoigne ten fpoedigfte gehouden worden; Dit Adres luidt aldus: É s s £is s é jiarï 'sGrA* VRNItAGE*  3©0tS NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- venhace. Aan de Edele Groot Mog Heeren Staaten van Holland en IVestfms» land. Adres tot fckadeioosftelling enz. i /^eefc met verfchuldigden eerbied te kennen de v* Vergadering de Gewapende Burger-Corpfen binnen deeze Provincie. Dat zy, van den aanvang haars beftaans af, niet flegts met den besten iever zich heefc toegelegt cp de bevordering der Burger-Wapen-Oeffening, welke thans het lieve Vaderland, in zynen hoogst kommerlyken toeijand, zo zeer te itade komt, maar ook fteeds ernftigis bedagt geweest, om de edele werkzaamheid der geoeffende Corpfen tot de heilzaamtre eindens te bellieren. Dat zy, overeenkomftig deeze haare bedoelinge, ook niet verzuimd heeft die loffelykegeneigdheid der Burgeren aan te kweeken, omme, waar maate Je euvelmoet van binnenlandfche Vyanden de nood al hooger en hooger deed klimmen, ook met te meerder vums der goede zaake ter hulpe te. fnellen, en zich voor de dierbaare Vryheid in de bresfe te Rellen. Dat zy, hoe zeer ook haare Vaderlandlievende pogingen in deezen reeds met eenen heerlyken uittlag bekroond zyn , en het gefolterd Vaderland werkelyk in den gewapenden Burger-Arm eenen krachtigen ileun vinden moge,echter in het voortzetten dier pogingen van tyd tot tyd verfcheidene gewigtige beletzelen heeft aangetroffen,- beletzelen die, of reeds dadelyk ongunftig werkten, of wel ligt voor het vervolg van eenen fatalen invloed zouden kunnen worden op den geest en moed dier trouwhartige Burgeren, aan wier deugd vry reeds so veel te danken hebben. Dat zy Supplante, na eene ferieufe overweging lier beleczelen, en onder de volle overtuiging, iran de noodzaakelykheid, om dezelve ten ipoedigfteti uit den weg te ruimen, als het ware gereed Hond haare bekommeringen in den fchoot van Uw  JAARBOEKÈN, Augustus, 1787. §Wf Uw Ed. Gr. Mog. te werpen, en hoogstderzelvtn de ontdekte bezwaaren eerbiedig onder het oog te brengen , wanneer zv ongelukklglyk zich zag voorgekomen door de loffelyke werkzaamheid van Uw Ed. Gr. Mog. Gecommitteerdens ter bevetlliging dezer Provincie en der Stad Utrecht, en kennisfe kreeg van het allergewigtigst Ruk, opJ den 16 July laatstleeden , door boogstgemelde Gecommitteerden ter tafel .van Uw Ed. Gr. Mog, gebracht, VV'esbaiven de SuppÜante, zich op het eerbiedigst en met al den ernst en nadruk, die het gewigt dér zaake vordert, tot deze hooge vergadering wend, verzoekende dat het U Ed. Gr. Mog* gelieven moge aan de Manfchappen, die ten dienite van het Vaderland uitgetrokken zyn of verder zullen uittrekken % en ter dier geleegenheid mogen •verminkt worden of fnetivelen, als mede aan derzelver Weduwen en natelatene Kinderen toe te zeggen, en daadlyk te doen geworden , een be-hoorlyk Dedommagement, en daar van fpoedig te verleencn U Ed* Gr. Mog. Refolutie in for3 ma. Het welk doende enz. (was getekend) j. STEEN WINKEL, Secretaris* Öe Reden Amfieldam, Rotterdam, Schoonhoven en Alkmaar, hebben zig geëxpliceerd op het derde poinct van het Adres der gewapende Burger-Corpfen van 25 Maï i^li/j om den Prins van Oranje, als Stadhouder en Admiraal Generaal dezer Provincie te fuspendeeren, met intrekking van alle zyne tractementen, en in navolging der Reden Dordrecht, Leiden, Schiedam en Purmer* Sssssss a mi 'sGm« ven ha-, be. Adres tot fchade- ' Gorichem,' öchiedam, Bnei, Enkhuifen, Edam, Medenbhk en Pm-merende, by de exten/ie: de overige Reden Dordrecht, Haarlem, Am. Iteldam , Rotterdam , Schoonhoven, Alkmaar en Monnikkendam keurden het rao port goed. ^" Voorts wierdt by Holland den i* Augustus bepaald, tot de afdoening van betrapport van den 4 Augustus, nopens de bevoegdheid der Commisfie tot defenfie tot het opngten der reguliere en andere 'troepen , zynde over deze zaak hevige twisten ter Staatsvergaderinge voorgevallen. Veel wierdt thans gefproken, over h»t verleggen van de Vergadering der Algemee. f Sracen »^r Nymegen, zedert de fterke Isnunctatte of aanzeggen van Holland, hier mm gemeld. A;§ üpregte iNederlandfche Cou-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3103 Courant N. 98. liet zig hier over aldus uit: 1 Men verzekert, dat 'er Morgen, (den 10 Augustus) door AMSTERDAM eene Propoficie zal gedaan worden, om de Generaliteits Pennin» gen in verzekering te nemen: dat is hoogstnoodzakelyk, en men hoopt, dat 'er zorge zal gedragen zyn, dat van hier geene Papieren en andere Rukken vervoerd zyn, welke op de Vergadering der Staten Generaal betrekking hebben, als welke de Dwingelanden voornemens zyn te Nymegen t* verleggen, en men dus even als de Amertfoortfche Staten wel kon gehandeld hebben. Men verwagc daarom dat dieiofFelykePropofitie van AMSTERDAM al mede zonder verwyl zal geconcludeerd worden, of het zal ter verandwoording van hen komen, die door uitllel in dezen, Land en Volk een gewis nadeel toebrengen, By Hunne Ed. Groot Mog. zyn aangefteld onder 't Regiment van Dundas, in plaatze van den afgezetten Collonel Commandant, Majoor effectief en Kaptein van de eerfte Compagnie Grenadiers V. R. Baron Bentinck, tot Collonel Commandant, en Kaptein van de eerfte Compagnie Grenadiers, de Lïeutenant Collonel en Majoor effeétief W- Pb. Watfon, tot Collonel en Majoor effectief, en Kaptein van de tweede Grenadier Compagnie, G. Schott; tot Majoor van Jiet tweede Battaillon G. Lundas; tot Kapteins met een Compagnie John Pringle, en R. J. Blanc, tot' Kaptein Commandant Charles Pitcaim, met uitkeering; tot Liejitjepants Akst Pringle, en L. J. Boogmans, Sssssss5 tot 'sGtlA- 7ENHAÏE.  3104 NIEUWE NEDERLANDSCHE IGrA ven'ha" g£. tot Vaandrigs, Job, Macpherfon Sergeant, H, van Dieren Guarde du Corps, F. Hasfelaar Sergeant, en IV. R. van der Meu. len; tot Adjudant onder het eerfte Battaillon, J. R. de Plonies,en tot Vaandrig Dirk Ginnig, met uitkeering, tot Chirurgyn Majoor onder het eerfte Battaillon, John. Rumpel. Onder Smart: tot Lieutenant D. Bayten tot Vaandrig H. van der Beek, Sergeant. De Heeren Mr. C. L. van Beyma en A. J. C. de Beere, die ter Vergaderinge van de Algemeene Staten zitting hebben wegens de Provincie Friesland, zyn alhier te rug gekomen, en den n Augustus in die Vergadering verfcheenen; waar in, wegens de evengemelde Provincie ook nog zitting genomen^ hebben de Heeren Horatius Allart van Knyff', J. Ernst Frans van Aylva, Hermanus Zacheus Attama en Reindert van Klejf'ens, zynde alle ingeleid door den Heer Jr. Cb. Bigot. De dagpapieren fchreeven, Üat alle die Heeren door de Staten van Friesland herwaards gezonden waren, om van wegen dezelven eene allergevvigtigfte last, zo by de Algemeene Staten als de Staten van Holland, af te leggen. Op eenen brief van Hun Ed. Mog. de Heeren Gecommitteerden te Woerden, van den 16 July laatstleden, welker verzoek, uit de Provinciale Vergadering der gewapende Burger-Corps, te Leyden gehouden, by Adres  JAARBOEKEN, Augustus. 1787. 3-05 Adres aan Hun Ed. Groot Mog. verzogt is, 'sGsain een Refolutie te veranderen, is den nVBNiiAAugustus de volgende provifioneele Refolu-,iE* tie gevallen, op welke Refolutie de Ridderfchap , Delft, Gouda, Gorinchem, Schiedam, Brielle, Hoorn, Enkhuizen, Edam en Medenblik, zig by de extenfie in de volgende week zullen verklaaren. Die provifioneele Refolutie luidt aldus. ExtraB uit de Refolutien van de Heeren Staaten van Holland en WestVriesland, in Hunne Ed. Gr. Mog. Vergadering genomen op Zaturdagden tl Augustus 1787. De Raad Penfionaris heeft ter Vergadering gerapporteerd de Confideratien en het Advis van de Ridderfchap en verdere Hun Ed. Groot ÏMog. Gecommitteerden tot het groot Befoigne , hebbende ingevolge en tot voldoening aan HunEd. Groot Mog. Refolutie Commisforiaal van den 17 der voorleden nnand, geëxamineerd een Misfive van de Heeren Gecommitteerden ter defenfie de. zer Provintie en der Stad Utrecht, gefchrcven te Woerden daags te vooren, in fubitantie tendeerende, om de pogingen, door de Schutteryen en gewapende Genoodfchappen dezer Provintie, tot 's Lands defenfie en confervatie der rust aangewend, te aggreëren: alsmeede om aan de uitgetrokkene en nog uit te trekkenene Manfchappen , zoo voor hun als hunne Weduwen en Kinderen toe te leggen een behoorlyk dedommagement, byaïdien dezelve Manfchappen in 'sLands dienst verminkt mogten worden of komen te fneuvelen , en om teffens te bepalen een dedommagement voor de Militairen, die zig onverhoopt in hetzelfde ge- val  Sie>6 NIEUWE NEDERLANDSCHE "sC-ra. ve«hace. Prev. Ref. no pens Adres der gewap, Pryccrpt i ! i val zouden mogen bevinden , en om eindelyk den invloed der Burgeryen op derzelver Regenten binnen deze Provintie zo )danig vast te dellen, als het beste gedeelte der Ingezetenen thands alge meen verlangde; -- - alstneede tot voldoening aan Hun Ed. Groot Mog. Refolutie Gommisfo' Maal van den 24 der voorleden maand, de Requeste van een aantal perzonen, woonagtig ter Plaatzen alle leggende aan en by de Rivier de Zaan, in het byzonder voor de uitgetrokkene en nog uit :te trekkene Burger Manfchappen; om derzelver Weduwen en Kindereu in het bovengemelde geval een dedommageuient verzoekende; ——— en eindelyk het Adres van de Vergadering dergewapenpende Burger-Corpfen in deze Provintie, inhoudende een verzoek tot dispofitie op het bovengemelde verzogte dedommagement. Waarop gedelibereerd en in agtïng genomen zynde denyver en zé ie, waarmede 's Lands ingezetenen zyn aangedaan tot on. derfleunlng ter defenfie dezer Provintie en hunner Bondgenooten, amsgaders tot confervatie der algemeene ruse, en byzonder ook geconfidereerd, dat uit den aart der alhier geëtablisfeerde Regeeringsform aan het Volk een billyke invloed op hare Regen, ten compereert; ——— Is goedgevonden en verftaan» by dezen te laudeeren en approbeeren, de pogingen der Schutteryen en Gewapende Genootfchappen'w de Steden en op het platte Land van Holland ter verdediging en beveilüging van deze Provintie en van hare Bondgenooten, tot dus verre bewezen, met verklaring, dat Hun Ed. Groot Mog. daaraan, nevens de adfistentie der braave en getrouwe Militairen, onder Gods zegen toefchryven, dat het Vaderland, deze Provintie, en de Stad Utrecht, \ot nog toe voor allen geweldigen aanval zyn bevryd gebleven', wyders a:n alle de Manfchappen van gefielde Schutteryen en gewapende Genootfchap. xrn, die ten diende van het Vaderland uitgetrokken zyn , of verder uittrekkeD zullen", om zig >cder de orders van den csminanderenden Officier (Q  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. »io? te (tellen, en tsr dier gelegenheid mogten verminkt worden of fneuvelen, alsmeede aan derzei ver natelatene Weduwen en Kinderen, by dezen toe te zeggen een dedommagement op den voet van den voorflag der Heeren Hun Ed. Groot Mog. Gecommitteerden ter defenfie dezer Provintie en der Stad Utrecht, gevoegd by derzelver voorfchreven Misfive van den 16 July laatstleden; en verder te verklaren , dat, gelyk Hun Ed. Groot Mogende by hunne Refolutie laatsleden, reeds opentlyk erkend hebben , dat uit hoofde der Regeeringsform by reprefentalie notoirlyk zekeren invloed aan het Volktockome, en dat hieromtrent billyke bepalingen , die alle twyiT'eling en regtmatige argwaan affnyden kunnen, nodig zyn; Hoogstdezelve iö die gevoelens niet alleen nog volharden, maar ook volkomen gezind zyn en blyven, overeenkomftig den aart der Conftitutie en 'sLands ware belangens , dezelve te realifeeren. En is eindelyk goed¬ gevonden , dat ten fpoedigfte in een groot Befoigne met Heeren Gecommitteerde Raaden zal worden onderzogt, welk dedoroagement zoude dienen te worden toegezegd aan de Militairen, welke in de verdediging van deze Provintie of de Stad Utrecht mogten worden verminkt of fneuvelen. Deze provifioneele Refolutie is zedert nog door een nieuw Adres uit de Provinciaale Vergadering der gewapende Burgercorpfen onderfteund en aangedrongen geworden. De gerugten omtrend het misnoegen van den Koning van Pruisfchen , wierden van tyd tot tyd bekommerlyker, en maakten hen zeer bezorgd, die, door geenen blinden drift vervoerd, nog gehoor aan reden en waarheid gaven. Men vernam nog nader, dat or. hei 's Qxt* iTENHAm (JE, Pro?. Ref. «opent Adres der gewap.Vrycorps  *sGra venha» ge. 5 i i i s \ 3ïo8 NIEUWE NEDERLAiNDsCHE het einde van de voorledene maand onze» Gezant aan het Pruisfifche Hof, de Baron van Rheede, by den Staatsdienaar van den Koning, Grave van Finckenfhin, verzogt was, welke aan den gemelde Gezant verklaarde, „ dat de Koning zyn Meester, zig „ genoodzaakt zag, wegens de onrechtmati„ ge haudelwyze der Provinciën Holland, „ Groningen en Overysfd, tegens zyne zo „ nabeflaande bloedvnenden,den Erfftadhou„ der en deszelfs Gemalin, Troupen te laas, ten marcheeren. De Koning zyn Mees„ ter, hadt alle gepaste middelen aanges, wend,om de zo zeer verblinde Staaten tc „ toonen, dat hunne waare grootheid flegts „ in het behoud der Conftitutie beftaat; „ zulks toonden de door den Minister, Gra„ ve van Goertz, verhandelde Aden. De „ vier overige Provinciën hadden dit er„ kend, en met toeftemming van deezen, „ hadt de Koning dit befluit genomen, als „ het laatfte en eenig middel, om de orde „ weder te herftellen. De zo zeer verdwaal. > de Staaten mogten nu nog overleggen, wat „ zy deeden, en geen geloof flaan aan hun, , welke hun eene andere hulp voor oogen , fielden. Hy, Heer Gezant, geliefde dit , alles zynen Souverain te melden, en te, vens, dat de Koning niet zoude ophou, den, een getrouw Vriend te blyven van , de Heeren Staaten Generaal." D-j Heer Minifter van Finckenfiein heeft ook an den Ooftenrykfche Gezant deezen nood/endigen itap des Konings met de volgende vvoor-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3100 woorden bekend gemaakt. ,, De verzeke„ ring, welke de Koning van 'sKeizcrs vriend-1 „ fchap heeft, doet hoopen, dat ook deeze „ ftap geen verandering zal maaken. Verre „ van JLoffpraaken is het te bekend, dat uwe „ verhevene Monarch een vyand van zodanige ongerechtigheden is, die door de „ Staaten van Holland tegen het Erfftadhou,,'derlyk Huis gepleegd worden, enz." De Gezant, Vorst Reusz, verklaardehierop: „ dat „ hy reeds, op order van zyn Hof, zyne „ Excell. hadt moeten declareeren 9 dat zyn Monarch niets meer wenschte, als te kun„ nen bewyzen, hce aangenaam de goede „ verftandhouding met het Pruisfifche Hof „ hem was. Hy hoopte dat de gelegenheid, „ welke zich thans opdeedt, en die de groot9, fte billykheid en gerechtigheidsliefde recht„ vaardigde, de goede geneigheid van zyn „ Hof jegens het Pruisfifche in een helder „ daglicht zoude Rellen." De OostenrykGezant zondt nog dien zelfden dag een Courier naar zyn Hof. 's Namiddags wierdt door den HeerMinifter van Finckenfiein aan den Franfchen Chargé d" affaires (by afweezendheid van den Gezant) alle het bovengemelde medegedeeld, alieenlyk met by voeging: „ hoe de Koning, zyn ïvteefter, zeker geloofde, dat juist de hardnekkigheid der „ Staaten van Holland, en hunne medege„ nooten, daar door onderhouden en nog „ meer aangevuurd was geworden, dat kwa„ lykgezinüe lieden hun eenen wenk van de „ hulp eener buitenlandfche Mogendheid » ge;  3tïó NIEUWS NEDËRLANDSCHB "sGra venhade. I 1 ] i I \ l 11 P e „ gegeeven hadden* De Koning, zyn MeeS„ ter, konde zich niet voorfteJlen, dat in „ Europa eene Mogendheid gevonden zoude worden, die den onrechtmaatigen Rap ,j der oproerige Staaten goed konde heeten." De Charges d'affaires beloofde, aanftondg door eenen CounerzynHof daar van bericht te geeven, 't welk ook 'savonds ten io uuren gelchiedde. Men las ook nog wegens den aantogti van Prmsfisch Krygsvolk enz. in de Haag* fche Courant N. 125 deze berigten* Tl/Tet Brieven van BERLYN van den 24 der voorleden Maand verneemt men, dat de Heer Hertog van Brunswyk, Koninglyke V.ldmaarfchalk, het aangeboden opperbevel over het Léger, het welk naar hec Cieeffche marcheert, heeft aange* tlomen. 6 De Kabifietsminifter, de Heer Graaf van Finienftem, de Keizerlyk Kamerheer, Prins Rofpw' fo, welke zig zedert 10 dagen hier bevind, én le Keurmenzifche Generaal van B;aftld zyn gifter jaar Potsdam by den Koning geweest. De Keizeryke Kykshofraad van Sonnefels is voor eenige daa* ;en, uit Weenen, alhier gearriveerd. Volgens Brieven uit het B -URSWYKSCHE an bovengemelde dagtekening waren dim d^e 'ruisfifche Uuzaaren door Brunswyk naar het L nd an Cleef gemarcheerd, welken 50 Rypaardea itden Herteglvken Stal volgden. Brieven uit LÜJK melden, dat het Omip, we'k len zeide, te Civet voor een Corps Franfche trou. sff -te zyn afgeitoken, was gecontramendeerd , n er dus geen Campement zou plaats hebben,  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3fir Dit ftemt omtrent overeen met de Brieven van Parys van den aó July, waarin gezegd word: de \ toebereidzelen tot hetCantonnement van h;tkleï- < ne Leger by Civet en daar omflreeks zyn zeer verflaauwd en daar by bevel naar Brest gegeven zynde , om flegts 6 Öorlogfchepen ukterulten, voorfpeld men daar uit, dat 'er hoop is, de verfchillen in de Republiek der Vereenigde Provinciën door bemiddeling te vereffenen. Den is». Augustus kwam wederom een Pruisfisch Officier by den Baron van Thu* lemeyer aan, en nam zyn intrek in de Oude of St. Joris Doelen. Ook was den 10 Augustus eene Engelfchen Courier by den Ridder Harris aangekomen, welke nog den zelfden avond naar Hellevoetfluis te rug keerde, om met de Paketboot weder te vertrekken. Inmiddels wierdt van de Nieuwftaatsgezinde party niets verzuimd, om alle gevaar aan dien kant als enkele verbeelding te vertoonen, en zo veel mogelyk de gemoederen der goede Ingezetenen gerust te Rellen, hoe zeer zodanige gerustftelling tot niets anders kon dienen , dan om hen met zo veel te meer fchrik, doorliet dadelyk overvallen worden met het gedreigd onheil, te doen ontwaaken. De Schryver van de Opregte Nederlandfche Courant, te Amfteldam by D. Schuurman wordende uitgegeven, fchreef in zyn N. 99 aldus: A/Jen verneemds dat de laatfle twee Couriers, die van FerfaillesnaaxBerlyn z^n gegaan, aan den Kening de waare gevoelens van het Franfche T11111 c Hof, 's Gsa« F.N11A»,  3U2 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra« VSNHA- t i j Hof, omtrent de verfchillen in deze Republiek definitivelyk hebben overgebragt: ,, De Koning „ sat) Frankryk heeft gedeclareerd aan 't Hof van „ Btrlyn, dat hy met geen goede oogen den aan,, marschvan Troepen konde aanzien, en dat alle ,t liaifons met dat Hof zoude afbreken, zo men „ dezehe niet Raakte; en by nader Courier van , den <$den oiéden dezer, laten zeggen, dat men order had gezonden tot het formeren van het „ Camp by Givet, en wel in meerder Manfcbap „ beftaande als eerst bepaald was; dat men in„ fleerde, dat Pruisfin zyne Troupen zoude te„ rug roepen, en om den Koning zyn Point dhon„ neur te gemoed te Komen, offereerde, om in „ dat geval, ook zyne Troepen terug te houden, ,,. en terug te ontbieden," Men weet nog niet, wat Antwoord het Hof van Weenen gegeven heeft aan dat van Berlyn op 't Declaratoir, dat het Troepen naar de Grenzen van deze Republiek zal laten marcheren, maar hec is intusfehen zeker, dat het Hof van fVesnen nog zyn vorig Systhema met dat van Ferfallles aankleefc, eo dat beide Hoven alles aanwenden om deeze Vriendfchap zich over en weder van nut te doen zyn : dus het ongegrond is dat de Oranjevrienden voorwenden, dat het Keizerlyk Hof het approbeeren zoude, indien Pruisfin iets tot nadeel van dit Land ondernam, te meer, daar niet alleen tusfchen die twee Hoven geen Alliantie fubfifteert, zo als tusfchen 't Keizeriyke en Franfche Hof, maar ook daarenboven de Beyeifiche Zaaken, tusfchen de Hoven van Weecen en Jberlyn, nog niet ten vollen vereffend zyn. De Nederlandfche Courant, insgelyks te Amfteldam by J. Verlem uitgegeven worlende, liet zig aldus uit, onder het Artycel van 's Gravenhage (ten 11 Augustus: In-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3113 Intusfchen verneemt men, dat het Franfche Hof aan dat van Berlyn gedeclareerd heeft, dat hetzelve den aanmarsch van Troupen tegen Holland met geen goede oogen kan aanzien, en uitdruklyk begeert, dat het Pruisfifche Hof dezelve aanitonds te rug doen trekken of dat het anders ge« r noodzaakt zou zyn, alle liaifons met het Hof van Berlyn af te breeken; dan dat, om de eer van den Koning van Pruis/en eenigzins te gemoet te komen, het Franfche Hof ook zyne Troepen zal te rug houden, en te rug ontbieden, zodra de Pruisfijche Troupen te rug getrokken zullen zyn. Dit wierdt door deLeydfche Courant van gemelde dagteekening herhaald. En nog in een ander dagpapier. 'spRAVENHAGE den 11 Auguftcs. Deezen V"3r avond om 6 uur arriveerde een Pruislisch Kourier by den üaron van Thulemeyer, Extraordinaris Envoj é van Pruisfen, als Expresfe van Berlyn of JNymeegen Vrydag morgen arriveerde ook By den Ridder Harris, tXtraordinaris Envoyé van Groot Brittannie, een Kourier van Londen, welke nog dienselven avond retourneerde naar Hellevoetfluis , om met de Paquetboot terug te keeren. Morgen ochtend om drie uur zal de KabinetsKourier retourneeren, die Woens'dag avond met zoo veel fpoed by den Marquis de Verac, Ambasfa'deur van Frankryk, met'gewigtige Depêches van Verfailles aankwam. Hy neemt antwoord mede op zyne overgebragte Depêches, die men denkr, geene verdere Relatie te hebben , dan tot Hun Ed. Gr. Mog.jVermits zyne Excellentie met geene ande' re Leden van Staat heeft geconfereerd, dan die betrekKing tot gemelde Vergadering hebben. Men verneemt, dat de twee laatfte Kouriers, die van Verfailles naar Berlyn zyn gegaan, aan den Koning van Ttttttt 2 Pruis- sGra VENHArjE.  'sGra. VF.NHA CE. j 3114 NIEUWE NEDERLANDSCHE Pruisfen de waare gevoelens van 't Koningbk Iranlcbe Hof omtrent de verfchillen in deeze Republiek definitief hebben overgebragt. Ook confirmeert net, dat zyne Majefteit, de Koning van t'ankryk, aan bet Pruisfifche Hof heeft laaten declareeren, genoodzaakt te zullen zyn, eene andere pofiue te moeten neemeti, zoo dat Hof zyne J roepen , naar de Grenzen van Nederland'beltemd, niet terug deed trekken,- en verder, niet te zullen dulden, dat Holland door btiitenlandiche magt benaauwd of ontrust zou worden. In alle deze omftandigheden was het zeer te verwonderen,dat de Franfche Gezant, de Gezant van een Hof, het welk zo veel deel hadt in de beweegingen in deze Landen : een Bof, 'het welk de Befchermer wilde zyn van de Nieuwftaatsgezinden ; dat die Gezant, die beter wist, die wist,dat de Pruisfene troupen met fnelle fchreden naderden, die wist, dat het nog het oogmerk van Frankryk, nog ook in zyn vermogen was, om zig tegen de vereenigde maatregelen van de beide Hoven van Groot-Brittannie en Pruisfchen te verzetten; het was dan grootelyks te verwonderen (zeggen wyj, dat die Gezant de hoofden der Nieuwftaatsgezinden met beter onderrigtte: of, zo hy meende, dat zy door den Hollandfchen Gezant, Baron van Rheede, genoegzaam onderrigt waren, of, indien hy zelve hen ook van den ïwaren ftaat der zaaken kennis heeft geveren, dat dan die Hoofden nog eenige betaamelykheid of zelfs eenige nuttigheid laar in konde ftellen , dat de Ingezetenen riet valfche waan misleid wierden , die wel fiaast door de droevige ondervinding zelve zou  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3H5 zou worden opgeklaard. De Gelderfche Hiftorifche Courant van den 17 Augustus 1787 liet zig, na een voorafgegaan verflag, aldus hieromtrend op zyne wyze uit: Zou men na dit alles nu wel kunnen geloeven, dat men tot nog toe den gemeeren man in den waan kan houden, dat de Pruisfifche tro^pea niet marcheeren; of dat hun marsch gccontramandeerd is geworden. En is hst nog niet meer onbegrypelyk, dat een Minister met een publiek ca. radter bekleed, zodanige onwaarheden helpt ftyven? Welk vreemd en fingulicr figuur zullen binnen korte dagen de een en andere niet maken; men gaat zelis zoo verre, dat men aan onkundige wysmaakt, dat de Hertog van Brurswyk alhier niet geweest is, en andere deszelfs reize herwaarts, als een zuiver olafier partytje aanmerken. De hoofden der Cabale weeten echter wel beter: een zeker Penfionaris was op de bekomen tyding van het arriverr.ent van den Hertog zoo ontzet, dat hy genoodzaakt was een glas water te drinken. Maar het was niet alleen met de hoop op de zekere.en kragtdadige befcherming van den Koning, van Frankryk, niet alleen met de berigten, dat geen Pruisfifche troepen in aantogt waren, of dat die aantogt was ingetrokken, dat men de goede Ingezetenen, van beide de partyen, maar vooral van zyne eigene party , als. welken daar by het meefte belang hadden, misleidde en in flaap wiegde, maar ook nog met eene menigte andere verzinzels, als by voorbeeld, dat de Roode Loop in het Legertje te Zeyst heerschip, en een gedeelte daar van deedt verfmelTtttttt 3 ten, 'sGra- venhage,  3iiö ' NIEÜWE NEDERLANDSCHE 'sGrj venha ge. ! • ,- 5 3 1 » \ 1 t V r ti - ten; en dat het ander deel zeer fchaars wierdt - door het verloopen ran 't Krygsvolk, enz. In de Rotterdamfche Courant N. 07 las men alieenlyk dit berigt: I7XTRACT uit een particulieren Brief van 'sHage t van den 12 dezer. Men verzefcerc, dat de Baron van Rheede, Hunner Hoog Mogende Gezant aan het Hof van Berlyn , aan Hoogstdezelven gefchreven heeft, dat het Hof van Pruisfen aan dat van Frankryk eenige punten had voorgeflagen op welke er eene Mediatie zoude kunnen begonnen worden, en dat die punten hier op uitkomen: „ dat de Auxiüairen en Millairen we- j, derzyds zouden terug geroepen worden ; — „ dat de gefchillen aan de beflisfing der Media- „ teurs zouden worden overgelaten ; dat „ Holland de andere Provinciën niet zoude nood„ zaken tot het affchaffen der Regeerings Regle, mcnten; — dat de fuspenfie van den Kaptein ; Generaal zoude opgeheven worden; dat , men het Commando van 's Hagé aan den Prins , zoude weder geven; dat den Prinfes zoude , verzogt worden in Holland te komen, en dat , de vry heit van de Diukpers bepaald en de li, centie der Courantiers beteugeld zoude wor, den." Onderwyl namen de bekommeringen, zo /el omtrend den inwendigen ftaat en jamlerlyke verdeeldheden, tusfchen Ingezetenen en Ingezetenen , Burgers en Krygsolk, Landzaaten en Overheden, Steden, :egeerings Collegie en Provinciën, als om'end het misnoegen van den Koning van ruisfchen dermate toe, dat de Regeerders van  JAARBOEKEN» Augustus, 17R7. 3117 van de meefte Plaatfen, Dorpen en Steden oorbaar oordeelden, dat de gewoonelyk in-< vallende Jaarmarkten, Kermisten of Paarde- < markeen, enz. om de troebels wierden opgefchort, en tot een volgend Jaar uitgefteld, en daar van by bekendmaakingen in de dagbladen kennis gaven. By de Algemeene Staten is den 13 Augustus eene Publicatie beraamd en verzonden, by welke alle Genootschappen, Gezelschappen en Byeenkomften van Wapenhandel, door alle de Generaliteits Landen zyn verboden, en de Predikanten en Priesters worden aangemaand, om nog in hunne leerrededen, nog in hunne gefprekken van Staatszaken te gewagen. Wy zullen hier na onder de Generaliteits Landen deze Publicatie mededeelen. Tegen deze Publicatie hebben de Nieuwttaatsgezinde Dagfchryvers heftiglyk uitgevaaren. De Gezant van het Groot-Brittannifche Hof, de Ridder Harris, heeft aan de Algemeene Staten deze Memorie den 12 Augustus overgegeven. HOOG MOG. HEEREN! TV Koning, door de zuiverfte en opreebtfte vneodfcbap voor Uw Hoog Mog. bezield, kan niet clan met de uiterfte fmert de voortduring der ongelukkige beroerten aanfehouwen, die in de Republiek der Vereenigde Gewesten plaats nebben, en door derzelv<.r during dezelven met de rampfpoedigtte gevolgen dreigen. Ttutte 4 De 's Gra- 'KMHA- ts* s  3118 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGrj venha' ce. Mentor, van 't GrootB'ttt.Hof. i- De Memorien, vrelken de Ondergetekende , . Extraordinair Envoyé en Minister Plenipotentiat is aan Uw Hoog Mog., zedert dat hy de eer heeft, Hoogstdezelven te rcfideeren, heeft geprefenteerd, 'e dragen getuigenis, dat de Koning zyn Meefter, a's een waar Vriend en goec* Nabuur, by al het geen het welzyn der Republiek kan vestigen, ten fterkften geïntresfeerd zynde, (leeds gewenscht heeft, de rust in dezelve herfteld te zien , en Zyne Majefteit zou altyd bereid zyn, op de best hiogelyke wyze daartoe mede te werken, wanneer Uw Hoog Mog. het mogten nodig ooróeelen. Zyne Majefteit gelet hebbende, dat de Provinciën van Zeeland en Vriesland hunne gencigheid hebben te kennen te gegeeven, om de Mediatie van eenige nanuurige Mogendheden te vraagen (ingeval Uw Hoog Mog. zodanige tusfchenkomst nodig oordeelden) en dat die van"Zeeland zelfs, by die gelegenheid de herhaalde verzekeringen heeft herinneerd , welken den Koning van zyne vriend* fcbap voor de Vereenigde Mogendheden gegeeven heeft, heeft de Ondergetekende uitdruklyken last, om Uw Hoog Mog. te verzekeren, dat Zyne Majefteit de herftelüng van de rust der Republiek, de bewaaring van de waare Conftitutie en de handhaaving der billyke Regten en Previlegien van al dei zei ver Leden fteeds zeer ter harte neemt. Het zou zyne Majefteit de grootfte voldoening geeven. Indien 'er reeden was te geloven, dat inwendige middelen, door de Conftitutie zelve san de hand gegeeven, toereikende waren, om zulk eene heilzaame zaak uit te werken, maar tevens, zo Lw Hoog Mog befluiten, dat de zaak vereijcht, tot eene vreemde Mediatie toevlugt te neemen, en Zyne Majefteit daar toe te nodigen, als dan zal de de Koning uit een Natuurlyk gevolg van zyne geneigheid en welwillendheid voor de Republiek zig baaften, cm aan uw Hoog Mog. bewyzen van zyn opregt verlaDgen te geeven, om al-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3119 alles wat van Zyne Majefteit zal afhangen, in het werk te Rellen, ten einde de Negotiatie eenen gelukkigen, vaiten en onveranderlyksn uitdag te doen hebben. 'sHage, (getekend) den 14 Augustus »787. Oe Ridder HAR RIS. De Militaire Officieren zwarigheid ge. maakt hebbende den Eed aan de Rad Heusden te doen, volgens den Eed door die Stad opgefteld en gevorderd, heeft dezelve Eed den 14 Augustus een punt der raadplegin gen van Hun Ed. Groot Mog. uitgemaakt, en dezelve is commisforiaal gemaakt. Gelyk ook met het groot befoigne commisforiaal gemaakt eenen brief van de Magiltraai van Heusden, overzendende het Formuliej van Eed, door hun voor het Krygsvolk vastgefteld, welke Eed van eenen byzonde ren inhoud is, en veel meer vergende vat het Krygsvolk, dan een eenige-ftemhebben de Stad in deze Provincie. Op het voorllel van Hun Ed. Groot Mog Commisfie te Woerden , by eenen brie van den 16 July laatstleden, gedaan, en oj het daar op gevolgde Adres der Provincial Vergadering van de gewapende Burgei Corps én Schutteryen in Holland, tot ich; deloosftelling der verminkte of gefneuveld Auxiliairen, gelyk ook voor derzelver na t latene Weduwen of Kinderen (Z. bl. 305; e 'sGra- bk. ' l f ) l- e e 5 n  *s Gra ven hace, P/a ti t o, fchadevergoeding van verminkten enz. En 3120 NIEUWE NEDERLANDSCHE en volgg.); is by de Staten van Holland den 14. Augustus 1787 een Refolutie genomen, overeenkomftig aan het gedane voorllel. Dat (Plan is van dezen inhoud: 1. ryt alle die Burgers, die in den dienst zullen verminkt worden, in zooverre, dat dezelven onbekwaam zullen zyn, zich te kunnen generen , zal worden toegelegt. A. Of in eens eene fomma by uitkoop. B. Of eene weeklykfch Gratificatie. ad. A. Dat de fomme, by uitkoop in eens te ge. ven, zoude dienen te worden bepaald op de volgende voet: a. Voor het verlies van beide Oogen ... ƒ aooo- o Voor het verlies van één Oog/ 450. 0 En voor andere Accidenten of verminkingen aan dezelven,beneden de voorfchreven refpective fommen, ter discretie van het Collegie van de Ed. Mog. Heeren Gecommitteerde Raden, elk in zyn kwartier. b. Voor het \ erlies van beide Ar¬ men of Handen . ƒ1600- o Voor het verJies van rechter Arm of Hand . ƒ 600- 9 Voor het verlies van flinker Arm of Hand . . ƒ 450- o En voor andere mindere Verminkingen ter discretie als boven. c. Voor 't verlies van beide de Beenen of Voeten . ƒ 1000- o Voor het verlies vau één Been of Voet . . ƒ (joo- o  JAARBOEKEN, duguttus, 1787. 31»! En voor andere mindere Verminkingen ter dicretie als boven. iad, B. Dat aan alle die Burgers, die in den dienst als boven zoodanig zullen verminkt worden, dat zy onbekwaam zyn zich zei ven ! tegeneeren, of iets tot haar eigen onderhoud en alimentatie te contribueren, t'hunner begeerte , hun leven lang geduren • de, zal worden toegelegd 'sweeklyks . . -ƒ4*0 2 Dat aan deovergeblevene Weduwen, zonder Kinderen, van de in praïftantie van dezelfden dienst gefneuvelde Burgers, 'sweeklyks zal wor* den toegelegt de fomma van ƒ 3-3 Tot zoo lange zy weder komen te hertrouwen, doch langer niet. «1 Dat yder Weduwe der invoegen als voren gefneuvelde Burgers, dewelke met Kinderen blyft zitten, 'sweeklyks zal ontfangen • ƒ %' X En daar en boven voor yder Kind beneden de 14 Jaren . f o- IC Alles flegts tot zoo lang, dat de gemelde W e duwe komt te hertrouwen of te overlyden, de wyl in dit laatfte geval de Kinderen ten lasten de publieke Godshuizen kunnen komen. De Collonel de Bons, die, wegens he niet aankleevcn aan de Provincie van Hol land, is afgezet, heeft befcherming aan d Algemeene Staten gevraagd. Op 's Gra- YENHAGE. Plan tot Schadevergoeding van verminkten enz. 1 t  3122 NIEÜWB NFDERLANDSCHE 's Gra- VENHA- es. Met net groot befoigne is commisforiaal gemaakt, eenen brief van den Raad van State, klaagende over het gebruiken van de Legerwagens der Generaliteit, door de gewapende Corpfen by Woerden. De. Regeering van de ffad Edam hadt goedgevonden, ter bewaaringe van de rust en eendragt, de aldaar opgerigte Vaderlandfche Sociëteit by Publicatie van den ro Maart 1787 te vernietigen en te verbieden. Zie bl. 529 en 530. Eenige Leden van die Sociëteit, meenende uit het beloop der zaaken, dat zy hunnen kans fchoon zagen, vervoegden zig deswege tot de Staten van Holland en Westfriesland, met klagten, en verzoek van herftel. Natuurlyk was het, indien die Sociëteit al in haare regten verkort was, dat zy dan ter handhaving van haar goed recht, zig tot den gewonen en bevoegden Rechter hadt vervoegd, twmandament poenaal, of welk ander middel zy mogt te rade worden, Vitt het Hof verzoet, tegen de ondernemingen van de Regeermg, waar by zy moge oordeelen, dat haar goed recht verkort wierdt. En waarlyk, niets is meer aan de oplettendheid en het gezag der Stede- Op Advis van Gecommitteerde Raden, is de Collonel Suljard de Leef daal, benevens zyne Officieren, van de korting geëximeerd.  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3U3 delyke Regeering onderworpen, dan Genootfchappen, Maaifchappyen, Corporatie», Collegien, en welke Vergaderinge of ByeenkomRen, onder andere namen ook meer, in de Steden of elders mogen werden opgerigt of bekend zyn:in zo verre,dat alleGenootfchappen,die buiten de uitdrukkelyke of ftilzwygende toeffemming van de Regeering zyn opgerigt , daar door daadelyk zyn Corpora five Collegia Illicita,oï ongeoorloofde Lichamen en Samenkomften, zo by de Algemeene befchrevene Romeinfche Wetten, in den Tytel der Pandecten De Collegiis Illicitis, als by de Wetten van ons Land, verboden. . Het was dus geheel iets byzonders, dat de Leden van de Vaderlandfche Sociëteit te Edam, zig dorften aan de Staten met klagten tegen hunne wettige Regeering vervoegen. Onderwyl, daar het goedkeuren of niet goedkeuren van Genootfchappen in eene Stad , noodwendig eene huisfioudelyke, eene domeflique zaak is, alleen ter gezach en toeverzicht van de Regeering dier Stad ftaande; daar de Staten het afzetten van wettige Regenten te Amfteldam en Rotterdam, door een gedeelte van Burgers, niettegenftaande de klagten zo van die afgezette Regenten zelve, als van hunne Mede-Regenten, nochthans voor enkel domejliecq of huishoudelyk hebben verklaard (zie bl. 9zo hebben evenwel die zelfde Staten van Holland en Westfriesland, by meerderheid van Remmen, die klagten van eenige Leden van gemelde Sociëteit te Edam niet 'sGra. fENHA» ÏE.  PsGha vf.jsha ge. i tie 3«*4 NIEUWE NEDERLANDSCHB niet domeftiecq geoordeeld, maar aan de Re■ geenng gezonden om daar op te berigten. Den 14 Augustus heeft de Baillnw van de beide Beyer anden, de Heer £ackus,am Hun Ed. Gr. Mog. verzogt, om tegen de fchuld.gen aan de op Oud-Beyerland gePleegde plunderingen , ten koste van den L-ande te mogen geregtsding voeren: welk verzoek aan Gecommitteerde Raden gezonden is om advis. ö In navolging van Rotterdam, is ook in deze pkmtfe eene tweede Vaderlandfche Sociëteit, der Nieuwltaatsgezindheid toegedaan, voor min vermogende Lieden opgengt, welke den m Augustus in de Herberg La Grande Maifon is geopend. jJ??J5fAAagnStUS> zynde den bepaalden dag tot afdoening van het Rapport van den 4 Augustus , hier te voren medegedeeld, over de bevoegdheid der Commisiie tot defenfie, wegens het opregten van nieuwe Corplen reguliere en hgte troepen, is, na hevige twisten, ter Vergaderinge Jan Holland, overeenkomflig aan het zelve Rapport befloten. Dit Rapport behelsd „ dat de letter en intentie der Refolutie van den 12 juny laatstleden, waar by de Heeren tot de aetenlie dezer Provintie en dn Stad Utrecht gecommitteerd zyn, beide klaarlyk dispo.k er Jen: en daar by aan dezelve Heeren gecommitteerden ter defenfie dezer Provin-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3125 tie en van de Stad Utrecht was gegeven de volkomene magt en faculteit, om alle zoo-' danige middelen te beramen, en voldoende ( maatregelen te nemen en ter uitvoer te doen brengen, als best gefchikt zullen zyn, om alle aanvallen regen deze Provintie en de Stad Utrecht efficacieus te keer te gaan, en dac zy Heeren Gecommitteerden dienvolgende van Advis waren, dat, geperfiileerd wordende by de voorfchreven Refolutie, die gemelde Heeren Gecommitteerden ter detentie uit dien hoofde bevoegd zyn, tot het opregten van zoodanige nieuwe Corpfen reguliere en ligte Troepen, als dezelve tot de nodige defenfie dezer Provintie en der Stad Utrecht zullen oordelen niet gemist te kunnen worden, en dat van het geen voorfchreven is, aan de gemelde Heeren Gecommitteerden ter defenfie dezer Provintie te Woerden , by aanfchryving kennis zoude behoren te worden gegeven , tot derzelver informatie en narigt." De Ridderfcbap heeft nopens dat onderwerp, den 15 Augustus dit Advis en Aanteekening ter Vergaderinge der Staten van Holland uitgebragt. V vvv vvv Ad- 'sGra- 'ÈNHA-  3126 NIEUWE NEDERLAND3CHE 's Gra- venhace. Advis ran de Ridder/, «opens de meerdere magt der Commis Advis en A.mtekenhig van de Edele, Mogende Bieren van de RidderJ'chap en Edelen van Holland, uitgebragt ter. Vergadering van Hun Edele Gr. Mogenue, op den 15 Augustus i~ï>7, o-er het Ripport van de,n 4 Augustus, , ■ raakenile dg- uitgebreidheid der amplt machtvan de Commis (ie te Woerden, en de Inconftitutioneele en tegens alle order van Vergadering aanlopende Coficlufie van het Advis der. Meerderheid van het Groot Befoigne. F\e Heeren van de Ridderfchap thans zullende advileeren , over het uitgebtagte Rapport van den 4 Augustus, het welk Dezefven in de orde met alle die attentie , en naauwkeurigheid, die het gewigt der zaake en de gevolgen daar uic noodwendig proflueerende, kwamen te vorderen, hebben geëxamineerd, vinden zich ten ho'-giten vetpligt, alvoorens te remarqueeren , en aan deeze Hooge Vergadering voortedrsagen: Dat in het groot Befoigne op dien dag, ten aanhooren van rneest aile de Leuen, in de advifen van eenige der voorltemmende Steden, en verdere Leden, welke zich daar mede geconformeerd hebben, H-y.pothefen daar geheld zyn, welke aan de Hee« ren van de Ridderfchap van dien aart voorkomen, dat zy eene byzcndere Rescontre vorderen, zoo wel ten opzicht van hunnen dadelyken zin, als ten opzicht van de illatien en conftquentien, die daar uit, Cpeciaal ten opzicht van de Desiknyze aan dc Ridderfchap zouden kunnen voortvkeijen. — Immers E. G. M. H. H.' is door die Leden [voor zoo veel men op zyn geheugen, nopens beredeneerde en geëxtendeerde mondelinge advifen, mag betrouwen,) pofitifgezegd: en wel fpeciaai In den aanloop van het advis van de Heeren Gedeputeerden der Stad Dordrecht. Dat  JAARBOEKEN, Augustus. 1787. 3127 Dat men niet moet treeden in het geen de Conititutie, of het recht van Overftemming raakte; maar zich borneeren tot de. eenvoudige vraage: Wat is de Refoluiiet « De Ridderfchap is tutoos van gevoeleu geweest, en moet daar by blyven volharden, dat de hafis eener welgeftelde Regeering alleen beftaar. in de handhaavinge der Conliitutie , en de Rechten , daar uit devolveerende. Dat deeze eene verbindende kracht hebben . waar aan geene byzondere Leden zich kunnen of mogen otu rekken. Dat gevolgl.k alle Refolutien, die genomen' worden op Poiaten, welke in Deliberatie gebragt worden, den toets tnoet.n kunnen doorltaan of zy aan die wettige Conftitutie en gevestigde Rechten niet derogeer en, of daar tegen Jl-yden, Alzoo zy in dat geval ipfojure eene pure nulliteit worden. Lr kan dus geen point van Deliberatie in deeze Vergadering geventileerd worden, waar ooi' trent htt inroepen van de Conftitutie [ —- van het Recht van Ovctfiemming — of van zodanige andere Richten, als daar op van applicatie kunnen zyn, kan gefecludeerd worden; tin wy vertrouwen-, dat ue Negative dezer Itelling door geene der Leden van U. E. G, M. met gegronde argu« inenten zal kunnen beweezen worden. L)e Argumenten van die zelve Heeren Gedeputeerden, getrokken uit de aantekening van de Ridderfchap op de Refolutie van den 12 Juny, en welke tendeerden, om te bewyzen, dat de Ridde-jchap zelve in haare eigene aanteekenitig compleet aveu had daar gefield van de uitgeflrektheid dier Macht, die men aan de Commisfie van (Voerden attritueert, kan de KidJerlchap zoo facil, als klaar enerveren door de eenvoudige vergelykng van de letterlyke termen vin de Refolutie van de 11 Juny, met die van Haare aantekening op dezelve, welke bewyzen tal ,dat de K idderfchap hjer omtrent zig zeiven geenfints tegenjpreekt. . De Ridderfchap -nort iasgelyks remarqueeren, Vvvvvvva dat 's Gra=> 'E 'HAIE. Advis an de Ridlerf. lop'ens de meerder^ mag t der iotnmitHe. ..  3n& NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VENHA. GE. Advis van de Ridder/, nopens de meerdere magt der Commisfie. dat de Heeren Gedeputeerden der Stad Haarlem , na voorafgaande inhxfie van het geadvifeerde van de Heeren van Dordrecht, byzonder hebben géargumenteert uit de Intentie van de Refolutie, en als eene generaale regel geftatueerd, dat men zich moest houden aan den bepaalden voet. De Ridderfchap kan insgelvks deeze (tellingen niet admitteèren. De eeriie fluit in zich willekeurige inteiprctatien. De Tweede een bafis, die onbekend en onbeweezen is: en beide kunnt-n gevolgen na zich ileepen , in welkers uitgettrektheid men zich verliest, en die ten klaarften bewyzen, dat de Conclufien, op zulke (tellingen gegrondvest, geheel niet voor Conftitutioncel gehouden kunnen worden; daar toeh de Conftitutie deezer Provincie niets willekeurigs' admitteert. De Ridderfchap dus Haare remaiques, met re. latie tot den daadelyken zin van zodanige {tellingen, voorgedraagen hebbende, is aan Haar zelve verpligt, ook te waaken tegen al, wat by illatic of confequentie Haare denkwyze in een ander daglicht kan doen voorkóomèo, als dezelve weZenlyk is. — Het is toch aan Dezelve voorgekomen, dat* wanneer Zy niet onmiddelyk concurreerde, in alle de uitge'frrektbeid van die maatregulen , welke op onderfcheidene tyden en wvzen voorgefteld, altoos als onontbeerlyk voor de" defenfie deezer Provintie befchonwd wierden door diegeenen, welken dezelve voordroegen, en wan. neer de Ridderfchap van die onontbeerlykheid niet overtuigd was , of wanneer Dezelve door hec gewjgt der objeéienj, ofte inzicht der gevolgen, iich niet in itaac bevondt, Zich oogerblikkelyk te verklaaren, en in alles te concurreeren, n deeze gevallen is het Haar, tot Haar leedweesen', voorgekomen, dat men Haare handehvyze cheen teattribueerena«« eene bepaalde Intentie van Ie zaaken maar te willen dilateer en; ja zelfs van üch de Defenfie deezer Provincie niet genoegzaam 'er harte ts neemen. Dit  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 31=9 Dit denkbeeld E. G. M. H. H.l is voor lieden van eer allergevoeligst! En, — daar thans alles, wat in de Vergadering van U E. G. M. 1 omgaat, publicq is, en in veele Nieuwspapieren word voorgedraagen op een wyze, die, of geheel verdraaid is, of geheel onecht in de omftandigheden; zoo volgt daaruit, dat de Ridderfchap het voorwerp moet worden van de kleinachting, ja zelfs van den haat van dat gedeelte der goeae Ingezeetenen, die zoodanige ftukken met een blind vertrouwen koomen te leezen, cn de Ridderfchap behoeft zich niec te élirgeeren over de onaangenaamheden , en bet onrecht, waar aan zy daar' door wordt blootgefteld. — De Ridderfchap wykt vOor niemand in oprechten en vuurigen yver voor de noodige Verdediging deezer Provincie, en zal daar voor goed en bloed opofferen! Doch vermits de maatregelen tot defenfie vast involveer en, dat er bekende Vyanden zyn, die eene attactfue in den zin hebben , zoo meent de Ridderfchap, dat 'er wel alle middelen van przecautie en voorzorg in het werk gefield moeten' worden, en daar toe heeft Zy altoos geconcurreerd; maar Zy vermeent teffens, dat om die maatregelen uit te breiden op eene wyze, die 'sLands'kas zichtbaar uitput, en Haar financieel vermogen te boven gaat, 'er vooraf deeze drie Objetïen door grondige bewyzen geconftatecrd moeten zyn. 1, ) Dat de Provincie werkelyk , en in den vol¬ len zin van het woord, Vyanden heeft. 2, ) Dat die Vyanden werkelyk eene attacqus of invafie in den zin hebben. 3, ) Dat zy de nodige forces hebben, om eene dusdaanige attacquemet eenigfucces te kunnen uitvoeren. Zoo draa nu deeze 3 Objecten grondig onderzocht en beweezen zyn ; zoo moet ontegenzeglyk alles gedaan, alles gewaagd worden, en 'er komen geene financieele Confideratien meer te pas; doch zoo lang die objecten niet grondig onderzocht V vvv vvv 3 en 'sGra- /enhaje. Advis 'an de Ridderf. nopens de meerdere magt der Commis* Ie.  3130 NIEUWE NEDER.LANDSCHE !sGiia- venha ce. Advis Van de Rhlderf. nopens de metrdete magt der CommisGe. en gediscntieercl zyn, — zoo lang als dezelve, of geheel of gtdeeltelyk onb.. weezen zyn, —. zoo lang ais de \Oaai icny..i>kfi- i i en de Mooglykheid dei nitvo. r.ng noch zeer dubieus blyven; -— voo Kan ejp mas ate&s bet beraamen van defenfie rvf tdiem, die de Voorzichtigheid, en ctè Mogr-iykh .id vjn gevaar vorderen, gepaard gaan met de vermyding v n zulk', exorbitante onkoften, di: ten uiierft en oeweezen coou., alleen kan \o derei' en verontfehuidigen. D eze denkwys is het Ricbtfuoer geweest van het geheel gedrag van de Rid 'erfchap, en Zy vertrouwt dezelv aizins te kunnen verdeedigen; en voor de Nme te kunnen verantwoorden, bereid en in ftaat zynde, om dit alles met bondige argumenten te ftaaven. De Rid ctfciiapaldus Haarepraial ibleremarques geait hebbende, en nu op het Kapport van den 4 Augustusadvifeerende,kan aichöver het advies van het zelve niet genoeg verwonderen- - Immers E. Cï. JV1. H, H.! iouien hm l< ntnnent van de meerderheid van het Befoigne doorga, t; zoo tolgt van zelfs , dat de Heeren Gedeputeerden te Woelden eene macht hei-uen jpruitende uit titia} Commhfie, die tien jvj 2n9BioVij'/ q^rloi Ter Vergaderinge van Hunne Ed. Groot Mog. is ingekomen eenen brief van Heeren Gecommitteerden ter defenfie van deze Provincie en de ftad Utrecht, houdende kennisgeving, „ Dat" de Heeren Gecommitteerde Raden zwarigheid maakten, om het beloofde douceur aan de Ritmeesters en Kapi« teinen voor de werving te betalen, zonder daar toe geauthorifeerd te zyn van Hunne Ed. Groot Mog. , terwyl verzoeken, dat ftaande Vergadering daar op mogte gerefolveerd worden," Verders loopt deze brief over het in bewaaring nemen der goederen van het Regiment van Hesfin Pbilipsthall. Heeren Gecommitteerden ter defenfie melden nog, dat de Onder-Lieutenant Jan/en tan de Artillery door hun in hegtenis is ge-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3t3$ genomen, om dat hy Oranje boven hadt geroepén,en ter te regtfteüing aan Geconimit teerde Raden naar 'sHage gezonden was: dog dat Gecommitteerde Raden" begrepen hadden, dat'die by hun niet hoorde,- waarom voorziening verzoeken omtrend de te regtfteüing van gemelden Onder-Lietuenant: daar by voegende , dat, als Gecommutteide Raden weigerden over diergelyke verdagte perfonen als Rechters te zitten, en als de Fiscaal Luiken weigerde, om deswege het recht van de- Hooge Overheid waar te nemen, dat zy dan buiten ftaat waren,de goede orde te bewaaren. Eindelyk geeft de Commisfie van defenfie in bedenking, om den uitvoer van Haver langs de Maas, Waal, ëiyRhyn, te vtroieden, alzo dezelve 111 't 'zekere onderrigt was, dat 'er eert groote commisfie tot ópkoping van de Haver was begeven. Op dezen brief wierdt by 11. Ed. Gr. Mog. beflöten, „ op het eerfte poinct, om Heeren Gecommitteerde Raden des noods te authonfeeren, het douceur te bètaJen; het tweede pouici is commisforiaal gemaakt aan het Grooc Befoigne; het derde poinét, is om advys gezonden aan Gecommitteerde Radenden het vierde is commisforiaal gemaakt niet de Admiraliteiten." De Heer Lieutenant Generaal van det Dus/en, Gouverneur van 's Hertogenbosch. heeft aan den Raad van State by eenen briei kennis gegeven , dat zedert eenige dager aldaar zeer veele Eranfche Üoldaaten door trek- 'sGra- v8khaCE. i  VKNJSAGE. ( ( J t t l r ■j 1 I te fi di tij AA ris 3ï3<5 " NIEÜVVE NEDERLANDSCHE trekken, allen by troepen van 10 of 12 man; en met goede pasfen voorzien van den Graaye Ester bazi, Generaal van de Franfche Artillery, hebbende verlof, om zig geduurende den tyd van een Jaar, buiten 's Lands te mogen begeven, en welken allen naar Gorichem vertrokken. De Nymeegfche Schipper op Rotterdam, welke te Gorichem gevangen zit, heeft, op idvis van Gecommitteerde Raden, aboliiis gekregen, mits betalende de kosten. Ter Vergaderinge van Holland, hebben le Afgevaardigden van Amfteldam aangeIrongen, om voldoening wegens 't onlangs roorgevalleae tusfchen de Heeren van Was* "enaar van Starrenburg en den Penfionaris ran Berkel, waar over deszelfs Committenen zig beledigd vinden. De Ridderfchap telde zig hier kragtig tegen, en hevige visten vielen daar by voor; hebbende de feeren Ridders den Heer Raadpenfionaris iet ontzien, zo als blykt uit het navolgend regen-Declaratoir der Ridderfchap, aldus lidende : \e Heeren van de Ridderfchap, geëxamineert hebbende hec Declaratoir, door de Gedepuerdc der Stad Amfterdam, uic naam van de eeren hunne Principaalen den 8 dezer ter Vergaring ingebragt, en in de Notulen geinfereerd, be;kkelyk eene ladie, welke door den Heer vaa asfenaar Starrenburg, aan den Heer Penfiona- van Berkci zoude zyn gedaan j vinden zich  JAARBOEKEN, Augustus, 1787* 3*37 zich verplicht te declareeren, en insgelyks in de Notulen te doen infereeren, dac zy met leedwee- v zen , doch met geene mindere verwondering be- c lchou vd hebben, in wat voor een d ;glichc het gepasfeerde op den 4de aan H. Ed. Gr. Achtb. moet zyn voorgelield , om een foortgelyk De- j daratoir in de Regilters te hebben doen hel-1 lep. ; dewyl het eerder zoude liaan aan de (i Heeren van de Ridderichap, van zich te beklaagen over het gedrag van de Penfionaris van Berkel, dan wel aan de Regeering van Amfterdam , over het gezegde van den Heer van Wasienaar , aan dien Minister: doch het is zedert lang, dat de Heeren van de Ridderfchap hebben moeten ondervinden de verregaande uitdrukkingen en honende toon, welke men zich iterative maaien geoorlooft heeft te houden tegen hun Corps, wanneer het advis van dezelve zich niet conform bevond aan het thans hcerfchende Systhetna: ja de ongereegeldheeden zyn zelfs van dien kant zoo verre gegaan, dat de Heeren van de Ridderfchap dar.r over geene fatisfaótie kunnende erlangen, noch eenige redres te weege brengen, zich verplicht hebben gevonden de Refolutie te neemen , (wilden zy zich nkt aan de fpot en minachting van een ieder bloot ftetlen) om voortaan zeer cordaat op dien zelfden voet, als zy bejegent wierden , te reciproceeren, en dien onbetaamden toon en beledigende taal, welke daaglyks ten hunnïn opzichte plaats had, te beantwoorden op eene wy* ze overeenkomftig het geen zy aan hun eer en aeboorte verfchuldig zyn; doch het behaagde den Heer Penfionaris van Berkel, wederom die zelfde manier te aanvaarden, by geleegenheid, dat willende analyfeeren de aantekening der Heeren van de Ridderfchap om de verleende Commisfie aan 'het Defenfieweezen te Woerden, en daar uit met fcffnyding van den volkomen zin, gevolgen trekken, welke 'er niet in opgeflooten waren., door den Heer van Wasfenaar, voerende het woord we- 'sGra- ENHA- TegenNectar,'er Rid'erf. enz*  'sGra vsnha GE. Tegen Deciar. der Rid derj^em. i 1 3138 NIEUWE NEDERLANDSCfIE wegens de orde, geïnterrumpeerd wierdt, nochtan- mei dan op eene zeer decente wyze, het welke door den Heer Penfionaris wierd opgenomen met, gelyk tiet natunrlyk waf, als eene zaak van zeer weinig importantie, waarin geene de minite iteöe refideerde, maar integendeel, als eene zeer groote euveldaad, als eene formeele fraclie aan alle orde en werten der Vergadering, met verzeekering dat van diergelyke inconltittitioneele en ongeoorloofde wyze van deiibereeren verflag a;n zyne Ptmcipaalen zoude doen, en de Vergad ring verlaten: alles uitgefprooken op eene 200 heerfchende en in'mltante manier, zoo voor het C.irps als voor den ïpreeker van dezelve, dat 'er niet anders aan deo Heer van Wasfenaar overble; f , dan aan dien Heer te declareeren , dat loortgelyke uitvallen noch aan zyn Ed. noch aan iemanj con. venieerde, en dat hy geen man was , om tiet zei. re zo,) min binnen als buiten de Vergadering te dulden; een antwoord, welk zekeriyk de fcfeëi wan Wasfenaar op een diergelyk discours bevoegd was te doen, zo u wel als integreerend Lid van deeze Sou eraine Vergadering, als uit hoofde van zyne eige qur liteit, welke hem niet kunnen permitteeren injuneule uitdrukkingen onbeantwoord voorby re laaten gaan. JJe Heeren van de Ridderfchap vinden zich verplicht in de Notulen te doen iofereeren. dat zy het gedrag van den Heer van Wasfenaar in'alles moe. ten approbeeren, en van zyne zaaken de hunne manken, wel verzeekerd, dat de R.egeering van Am(lerd»n-f, indien van het waare audeirigt w^s Ken-etst, wel verre van een diergelyfc Declaratoir tB te leveren, en het geene met zoo veel regt aan aaare Per.fionaris gezegd is, als eene Ixfie te coniJercren, en ad animum ts revoceeren, ge meile Heer Penfionaris geinjungeert zoude hebben, sich met meer befcheielenheid te gedragen, en liet door zyne vcjrregaande uitdrukkingen zelf aan.' eiding te geeven, dat de deliberatien met die ue- ccn-  I JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3139 centie, als het behoort, niet kunnen voortgezec wordeo. ,1 De Heeren van de Ridderfchap zyn van deeze ( equicable denkvvyze van de Heeren Burgem. en Regeerders der Stad Amfterdam zoo veel te meer overtuigd , om èsi Hun Ed. Gr. Achtb, in alle gelegendhéeden getoond hebben zieh. zorgvuldig te willen gedraagen aan de egards, welke Eeeden van Staat elkander verfchuldigd zyo. De Heer Willem Mosterd van Monnik* kendam, is als Raad ter Admiraliteit in't Noorderkwartier beëdigd. By Hunne Hoog Mog. is ingekomen eenen brief van den Vorst van Waldek, over het geval van het eerfte Battaillon van het tweede Regiment in de Willemftad, het welk die Vorst afkeurt. Holland, Overysfel en Groningen hebben dit overgenomen. Voorts is het zelve commisforiaal gemaakt met den Raad van State. De Heer van Thulemeyer, buitengewoon Gezant van Pruisfen, heeft den 16 Augus. tus een Nota aan den Heer Raa'dpenfionaris ter hand gefield, tot opheldering van zyne laatfte Memorie , en to:t verbetering van de periode, daar hy zegt, dat te Schoonhoven de Princes zoude bewaakfi zyn met gewapende manfchappen, en zelfs «net een bloten degen, terwyl dit aan de Goejauverwelfche Sluis geweest zoude zyn. Dit :is' by de vorige Memorie commisforiaal gec naakt met het groot befoigne. De 'sGra- 'ENHA - itt,  'sGr.a VENdA CE, l ] j t t C i 3140 NIEUWE NEDERLANOSCHE - De zedert eenigen tyd opgerigte Sociëteiten, die zig de Opregte Vaderlandfebe noemen , en 'er voor uit komen , dat zy der Oude Staatsgefteldheid zyn toegedaan, hebben uit verfcheideue plaatfen, dit Request of Declaratoir aan de Staten van Holland ingeleverd. Aan de Edele Groot Mog. Heeren Staaten van Holland en Westfrïesland. EDELE GROOT MOGENDE HEEREN.' ]>J adat de Ondergeteeken de hadden geëxamineerd Z" en overwogen bet Declaratoir der gewapende Burger-Corpfen,op den 4 July laatstleden ter Vergadering van UEd. Gr. Mog. genragt, hebben de Ondergetekende wel aanltonds in delineratie genomen, of het wel nodig zoude zyn tegens den inhoud van hetzelve ook letwes van hunne zyde aan Hu j , Mog' ce fuppediceeren; dan zig vóórhellende dat het daar by niet zoude blvvent maar dat dezelve gewapende Corpfen hunne' waa' re gevoelens en oogmerken wel nader zouden developpeeren, hebben de Ondergeteekende ge meend, dat het best zoude zyn voor als nog fen dien opzichte geene demarche te doen. Dog vervolgens uit de publique papieren verno-r-en heooende, dat 'er van wegens de Versalering der gewapende Corp'èn onlangs binnen .eiden gehouden, een nader en zeer breedvoerig declaratoir op den 4 dezer ter Vergadering van /Ed. Groot Mogende was ingebragt, en bv lecure en examinatie van 't zelve bevonden hebbene, dat de waare gevoelens en oogmerken van de emelde Corpten zich by hetzelve, volgens der tadergeieekendens verwagtinge, ook nader hebben .> ge*  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. gedevqloppeerd, zou Jen de Qndergetekende»Ds,en veele verdere Ingezetenen deezer Provincie nevens, hun, nu ook gaarne onder het oog van UEd. Gr. ( Mog. brengen die reflexien, welke op den inhouden van die beide üeclaratoiren, te zamen gevoegd , aan de zyde van de Ondergetekende heb- ( ben moeten vallen, en UEd. Gr. Mog. is het, mogelyk, doen penetreereu het akelige en gevaar- ( lyke, het welk in dezelve voor hec meerdergetal ■ van UEd, Gr. Moe. Ingezetenen onder eene ge-, affecteerde gematigneid en fchoonfchynende woorden behendig is ingevloeid, en voorts ook van hunne zyde daar benevens voegen een 2odaanig Declaratoir, als de oprechte gevoelens van hunne harten, tot maintten van welke Zy hun goed en bloed ten allen tyde onverfchrokken zullen opzetten , hun zullen diéteeren. Dan Ed. Groot Mog. Heeren? moeten de Onderget. , die door het mindergetal van huqne Meede Ingezetenen als de affchuwelykfte van alle Stervelingen by publicque fchriften en by circu* laireMisfives werden afgemaald, niet huiverig zyn om eenige demarche te doen ? Moeten de Ondergeteekende niet te meer huiverig zyn, om daar toe te komen, na dat zy hunne gevoelens reeds by eene voorige geleegeoheid aan UEd. Gr. Mog. hebben gemanifesteerd, zonder dat zy, even gelyk het mindergetal der Ingezetenen, zig kunnen beroemen, dat zulks by UEd. Gr. Mog. eenigzints met een gunftig oog zoude zyn befchouwd? Ja Ed. Gr. Mog. Heeren, moeten de Ondergeteekende niet wel voornamelyk huiverig zyn, om voorgem. demarche by UEd. Gr. Mog te doen, na de publicatie van UEd. Gr. Mog. van den 4 July laatstleden, en na dat de periode daar -by voorkomende nopens Requesten, fhydende met de gemanifesteerde wille van UEd. Gr. Mog., ,aan U Ed. Gr. Mog. Hof van Justitie is voorgeXxxxxjx ko- *s€ra. EN HA» IE. Request Ier OpegteVakrl. tocietci» en.  3142 NIEUWE NÉDERLANDSCHE 'sGra VENHA' CE. Req'uesi der opregie Vader l. Sociëteiten, komen eene nadere elucidatie van de intentie van UEd. Gr. Mog. te vereisfchen ? Zullen, jal kunnen de Ondergetekendens, zoo lange zy niet verzekert zyn van de intentie van Utd. Gr. Mog. dienaangaande, zich aan eene moge! yke overtredinge van de geheiligde wetten van UEd. Gr. Mog. blootiïellen ? Het past een Vry Volk wel met den vereischten eerbied, maar ook ernfiig en openhartig aan zyn Souverain meede te «Jeclen de gevoelens van zyn hart, zo lang men zeker kan zyn, dat zulks niet aanloopt tegens eene Wet. De Ondergetekenden zyn ten d;en aangaande, in deeze niet zeker, en dienvolgende verzoeken dezelve, dat UEd. Gr. Mog goede geliefte zyn moge aan de Ondergetekende Hoogstderzelver intentie by de voorfz. periode te kennen te geeven ten einde de Ondergetekende zich daar na zullen kunnen reguieeren. 't Welk doende enz. Wat omtrend den gevangen Ritmeeffer P. J. Timmerman is voorgevallen, kan het beste gekend worden uit de navolgende Rukken. ExtraiT; uit de Refolutien van de Heeren Staten van Holland en Wenfriesland, in Hun Ed. Groot Mog. Vergadering genomen op ■Zaturdag den 18 Augustus 1787. /"\ntfangen een Misfive van de Heeren Gecom^ mitteerde Raaden, gefchreeven in den Hage den 17 dezer, waar by ter kennis van Hun Ed. Gr. Mog. brengen de daar nevens gevoegde fchriftelykePropofitie, door den Advocaat-Fiscaal Luiken aan Hun Collegie gedaan, met betrekking lot den gedetineerden P\ J. Timmerman, Com» man»  JAARBOEKEN, Augustus^ 17R7. 3143 maaderende Officier van het alhier in Guarnifoen leggende Detachement van Hes/en - Phlipsthal, verzoekende daar op Hun Ed. Gr Mog. goedvinden te verdaan, -zich gereed houdende om de Stukken tot die zaak op de eerfte Reqüifitie te exhibeeren: breeder hier na geïnfereerd. ( Fiat Infettio ) Waar op gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verftaan, dat de voorfz. Misfive cn By!agen zullen worden geëxan)inec;d door dc Heeren Gedeputeerden der Stad Haarlem en verdere Hun Ed. Gr. Mog. Gecommitteerden tot de zaaken van de Juftitie, met de Heeren Gecommitteerde Raaden, met quahficatie op dezelve Heeren Gecommitteerde om de benodigde Stukken tot het Befoigne in die zaak, order de Heeren Gecommitteerde Raaden berullende, van'dezelve te kunnen requireeren ,en de Vergadering vervolgens daar op gediend van derzelver Confideratien en Advis. De brief van Gecommitteerde Raaden luidde aldus: EDELE GROOT MOGENDE HEEREN! P\oor den Advocaat-Fiscaal Luiken, met betrekking tot de gedetineerde Pieter Jofepfi Timmerman, Commanderend Officier van het alhier in Guarnizoen le gende Det^hement van den Land-Graave van Hesfen Philipsthal, aan ons Collegie fchriftelyk geproponeerd zynde, óf Wy riet zouden kunnen goedvinden denzelven Pieter' Jofeph Timmerman uit zyne detentie te ontflaan onder handtafting , en belofte van ten allen ty 'e, des vermaand, zich in Perfoon voor ons te zullen fifteeren, Jub poena confeffi êf comnSti; hebben' Xxxxxx-x a Wyy VEIiHA- GE. Refol. nopens den Rife rr.cefter Timmerrd;  «•s graven» a- m. Brief var, GecommitteerdRade». è J r 1 3144 NIEUWE NEDERLANDSCHE Wy zo uk hoofde yan de importantie der zanke, als dat L üd Gr. Mog. by Hoogstderzelver Refo uue van den 11 Maart ,5S0, aan de Gecommuteerde Kaaden hebben vry^elaaten, om in foougelyke zaaken voor Hun Collegie litispendent re mogen inneemen het Advis van U Ed. Or Mog. zelve, by provifie goedgevonden en gerefolveerd, de voorfz door den Advocaat Fiscaal Luiken gedaane Propofiiie te brengen ter kenmsfe van U Ed. Gr. Mog., verzoekende daar op Hoogstderzelver goedvinden te mogen verItaan terwyl Wy ons gereed zullen houden, om de Stukken tot de voorn, zaake relatief, op de eerfte requifitie van U Ed. Gr. Mog. te exhibeeren daar Hoogstdezelve het zullen goedvinden. Gefchreven in den Hage den 17 Aug. 17557. {Qndtrftond) Uw. Ed. Mog. Dienstwillige. De Gecommitteerde Raaden van de Staaten van Holland en West Friesland. [Lagerflond) Ter Ordonnantie van dezelve. {was getekend) A. J. R O Y E R. Het voorftel van den Heer Fiscaal Lm. t««, was aldus ingerigt: ^ [)e Advocaat-Fiscaal Luiken heeft aan Hun Ed Y Mog. geëxhibeerd de Verhooren van Pkter ofeph Timmerman, thans gedetineerde od Z oorpoorte, de datis 7, 0, ia, 2I m 3o July*. mits-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3145 mitsgaders 6 en n Augustus, allen laatstleden, benevens de verdere inforraatien, tot deze zaake betrekking hebbende, refpettivelyk gequoteerd met Num. 1 tot 44 inclufive. En heeft wydsrs aan Hun Ed. Moe. voorgedragen, dat gem. Pieter Jofeph Timmermnn, uit wyzens deszelfs opgem. Verhooren, van tyd tot tyd, hoe zeer alzints fchoorvoetende, wel gebracht was tot Confesfie van de faiéten, welke de vóornaame ingredienien uitmaakten van de be. fchuldiging, door hem Advocaat-fiscaal tegens denzelven ingebracht; ja zelfs by zyn laatfte Ver hoor eindelyk gedeclareerd hadde , wel \c willen erkennen, dat hy, bv nader inzien van de zaake', en door de meenigte van dë Getuigen, die tegen hem waren, overtuigd was geworden, dat men kwaad uit fonvmige van zyne gezegdens (die aanleiding tot zyne Detentie gegeeven hadden) had kunnen opvatten ; maar dat dezelve Pieter Jofeph Timmerman des onaangezien in het generaal altoos daar by was blyven periilteeren, dat hy zich van dezelve zyne gezegdens met geene kwaade intentie bediend hadde; fchoon hy Advocaat-Fiscaal vertrouwde, dat, het zy gelet wierde op de- zeer finguüere en nimmer te vooren plaats gehad hebbende byeenroeping van het gantfche Detachement ('c geen de gem . P. J. Timmerman Commandeerde) op een Hooizolder, het zy op de uitdrukkingen, waar van dezelve «ig daar ter plarati'e had bediend, het zy op de verdere ornitandigheden-, waar mede die gebeurtenis was verzelri gegaan, het zy eindelyk op de menigvuldige con* tradiftien; mitsgaders zeer gewronge en zich op verfcheide refpeöen coutrarieerende uitvl'ugten, waar van de Verbooren van gem. P. J. Timmerman een- aantal blyken hadden opgeleeverd, ten rninften uit alles-- zamengenornen niet duider zoude confteeren, dat, welverre dat deszelfs bygebragte Defenfie den toets zoude kunnen doorfiaan, dezelve integendeel in diverfe opzichten merkelyk Xxxxxzx 3 ver- 'sGra- vknhaqk. Propof. van den Fiscaal Luyken nopens- den Ritm. Firn- nerman.  CE, PropoJ van den Fiscaal Luyk; n "nopens den Ritm. Timpa erjnan, j j 1 { j I i 1 \ 314,6 .. NIEUWE-NEDERLANDSCHE . verfterkt hadden de gronden ,• waar Hoe weinig dit voorftel van den Advocaat Luyken, en de daar op gevolgde befluiten fmaakten ,en hoe gaarne men den Ritmeefter Timmermans verlangde fchuldig'te vinden, blykt uit de navolgende aanmerkingen van Xxxxxxx 4 den 'sGra- 7ENHA» jE. Propof. tan den Fiscaal Luiken s opens den Ritm. 1 immerman.  31$ NIEUWE NEDERLANDSCHE •s GRAVEND A« den Zuidhollandfehen Courantier, in zys N. ioo. (*;. 'sQRAVENHAGE den 18 ^«^s». In het algemeen heeft men hier den Adv. Fiscaal Luiken gelouëerd, dat hy zig zeer veel moeite gaf, om de zaak van den g< apprehendeerden Ritmeester van Hes/en Philipsthal TIMMERMAN, naauwkeurig te onderzoeken; dog het baart nu zeer groote verwondering, dat die vast verzekerde aftivueit in deze zaak van gemelden Heer Advocaat ttscaal niets heeft kunnen uitwerken, en hy dus alle zyne moeite en tyd vergeefs verfpild heefc, die hy anderzmts zekerlyk wel nutter zou hebben weeten te employeeren ; want hv (volgens het zeggen van Heeren Gecommitteerde Raden) nu zelfs voorgelteld heeft, Om gemelden Timmerman onder handtawing te ontflaan. Of Hunne Ed. Groot Mog. daar evenwel zoo gemakkelyk in toe zullen Remmen, zal de tyd Ieeren. Het is vooreerst na weder in handen gefield van Haarlem en het Groot Bejbignt, Wie weet, of den ongelukkigen gevangenen niet nog zal excuus verzogt worden, voor de hem aangedane fchande.' • Hier tegen hadt zig de Schryver van de Gelderfche Hiftorifche Courant op zyne wyze aldus uitgelaten: 'sf} RAVENHAGE den r5 Augustus. Met ge^ roegen vemeeemd men, dat de bekende Fiscaal van den kaad der beroertens, de Heer Advocaat Luiken, ondanks alle de agrementen , die men aan zyn opgeworpen post heeft geaccrochée'rd, tameiyk huiverig wordt, om die waar te tieemen. — Inderdaad zy word gevaarlyk —— en deeze zachtzinnige Fiscaal vreest met reden, iat wel eens de lang getergde wraak op zyn hoofd tou kunnen nederdaalen: immers zyn Ed. Geftr. heeft (*) Vergelyk bier made bl. 3039.  JAARBOEKEN, Augustus. 1787. 3'49 heeft niet kunnen goed vinden eenigeaOie: t«iinftituecren tegens een Lieutenant, die te Vianen het, onvergeeflyk Crimen heeft begaan van Oranje boven , ?e rorïen. De Commisfie van het Opptesüe-weezen te Woerden is weegen s dit verzuim zoodanig gechoqueerd , dat zy gedeclareerd hebben dat , foo Gecommitteerde Raden zich relacheerden om verder bet Bloedraads officie te laten bedienen, zy buiten Raat waaren de goede ordre te bewaaren; (*} — en waarlyk, ieder mensch voelt, dat de Republiek gevaar loopt, zoomen aan een door een goeden maaltyd vrolyk geworden Lieutenant zoodanige attentaaten permitteert. — Hoe zeer de Heer Luiken ook gevigileerd moge hebben, is echter noch een denkbeeld van recht en billykheid, dat aan een kundig Man overblyft, een obftacul voor deeze Dwingelanden, van welke men wel van ieder in hetperfoneel zeggen kan, dat zy niets bezitten, dat naar kande of bonjens gelykt, maar juist zyn zyn daarom gefchikce werktuigen m de handen der Opper-Despoten of Penflonarisfen. Den Raad van State heeft by eenen brief aan H. Ed. Gr. Mog. geklaagd,dat zyn Buttenjagt,op deszelfs te rug reis van deMoerdvk, door een Uitlegger was genoodzaakt om by te leggen, en zig te laten doorzoeken; zy vertrouwen, dat zulks ernftiglyk zal worden onderzogt en daar tegen voorziening gedaan: dezelven is commisforiaal gemaakt met het Groot Befoigne en de Admiraliteit. Nog zyn commisforiaal gemaakt met het Groot Befoigne en de Admiraliteiten, twee berigtcn van Burgemeefteren van Amfteldam, zvnde het eerfte op de klagten van de Sta- ten (*) Dit zal zien op 't geen hier boven bi. 3135 verhaald is. Xxxxxxv 5 'sGra. 'enha-  VENHA' GE. 0P 3150 NIEUWE NEDERLANDSCHE -ten van Friesland, over de belediging aan' • hun Buitenjagt op het Y aangedaan: zeggende Burgemeefteren, dat hunne Commis. faris Abbema en Secretaris Hasflaar meer reden hadden, om zig over het gedrag van het Scheepsvolk en de Bedienden van die Friefche Heeren, en over den hoogen toon van die Heeren zelfs, te beklaagen;die Uitlegger hadt niet anders dan zyn last gevolgd; opgevende voorts een verhaal van 't gebeurde. Het tweede berigt was ingerigt op den brief van H. PI. M., klagende over den Kaptein van Pelt, en het gebruik der Kanonneerbooten; en behelsde , dat de Admiraliteit te Amfteldam die Booten aan de Stad 'geleend hadt, en aan den Kaptein van Pelt verlof gegeven, om in particulieren dienst van de Stad en de Provincie over te gaan: verders verklaarende, dat het nemen van een Vaartuig volftrekt onwaar is , als ook, dat 'er geene feitelykheden gepleegd zyn, en de Kotters niets als volgens hunnen last, verrigt hadden. Op den bovengemelden brief van den Gouverneur van 's hertogenbosch, den Lieutenant Generaal van der Dusfen, aan de Algemeene Staten,van welke hier voren bl.3135 en volg. reeds mee een wqprd is gewag gemaakt , rakende het Franfche fteeds overkokende Krygsvolk,is by H. H. Mog. den 17 Augustus 1787 aldus befioten:  «JAARBOEKEN, Augu'tus, 1VS7. 3151 Op eene Misfive van den Generaal van der Dusfen, Gouverneur van 'sBosch , aan H. H. Mog. inhoudende. dat zedert eenige dagen door , gemelde Stad pasfeerden veele Franfche Soldaaten, voorzien met Paspoorten van Mr. Efterhafy, Generaal der Franfche Artillery, en Verlof brieven voor een Jaar, welke hunne route naar Gorkum namen, is onvermindert de verdere Deliberatien goedgevonden en verdaan, den Raad van Staate te verzoeken en te authoriièeren, gelyk gefchied by deze, om aan de Gouverneurs en Commandeurs, of Commandeerende Ofheieren van aile dc Steden en plaatfen, gelegen op de Territoiren van de Staaten , mitsgaders aan de refpective Officieren in het Diftrift van de Generaliteit aan te fchry ven, dat zy zorgvuldig agt moeten geeven op het pasfeeren en inkoomen van vreemde Mi litairen, hoe zeer met verf fpasfen voorzien, en dat, wanneer dezelve met Troupen, of ook fuccesfivelyk en rrieer dan na gewoonte mogten arriveeren, zy aan hun de pasfagie niet moeten toeifaan, maar dezelve aanhouden, en na een fummier verhoor, aangaande de reeden van hun komst, mitsgaders de plaats van waar en werwaafds zy zig begeeven, daar van ten fpoedigtten aan den Raad van Staate kennis geeven. En zal ExtracT:1 van deezé H. H. Mog. .Refolutie te gelyk met Copie der Misfive van den Lieur. Generaal van der Dus fen, gezonden worden aan de Heeren Leflevenon van Berkenroodetn Brandt fen, Hun Hoog Mog. Ordinaris en Extraordinaris Ambassadeur aan het'Hof van Vrankryk, met last om daar vin op de meest gevoeglykfte wyze vriendelyke Communicatie te geven aan hec Minilterie van Frankryk, ten einde zo. veel'mpgelyk.te ver. necmen, of het zelve daar van aldaar eenige kennis draagt, dan wel of de voorfz. Verlofpasfen voor onegt en vervalséht moeten worden gehouden. En word de Agent Sikher gelast, om van dc bo *sGra- jenha-' je. 1 Kefbliitié ran de Stat. Gé. rier. wegensFransch Krygsv.  VENHA CE. Re/oluti van de Stat. Ge tier. wegensFransch J&ygsv. I r \ ( v I *v d o 315» NIEUWE NEDERLANDSCHS! ..bovengaande Refolutie kennis te geeven aan de» . geer Marquis * Krac, Ambagfadeu vanFrn- kryk, om teflrekken tot deszelfs informatie en met verzoek daar omtrent aan H. H. Moa dS . informatien te wi en geeven die ™g", e sis mogten zyn gekomen? ' " Zyi,er keD' 'Mo? r|5S.de'yk Extraö van deezen H. H. H' SffS wor^'n Sponden aan Zyn Hoog! he.d, a]s Kapnein Generaal tot informatie en nt fch?VS.Chry^ uVan,de °Pre3te Nederland. fant fchreef den 20 Augustus nopens bovengemeld befluit aldus : M'moÏ3 Iïnï3SSugel(?)ven» dat Hunne Hoog n r» °Pa3öfchryving van den Heer w» ^ £Wêw, Gouverneur van "sElertoeenbosch bUu ten hebben, om Franfche Verwg^^di?^ Paspoorten voorzien zyn, het doortrekken van dj Genera ue.ts-Landen te beletten. In tusfchenba Haan die Pasfanten meerendeeisin iWZ «en kan van goeder hand verzekeren, dat"ó ï laar aan Perfoonen, w.e zy ook zyn, od Paspoor- den Marquis * /W, den doorat ™£ STffi? W tf °' ,aarst^elde jgff eS ils dan Zyne klagten daar tegen zal inbrengen. Men zou uit deze verzekering moeten oplaaken, of dat de Courantier ligtvaardig «zekerde, of dat hy met den Franfchea jezant m correspondentie was. . Nog is by de Algemeene Staten, alle wer> ^J™* Kly^volk in de Generaliteits mJÏ u n00^ en ten belloeve van de Proincie Holland, verboden, en deswege aan Jk Holland aangefchreven, Sm daar van af Over-  JAARBOEKEN, Augustus,1787. 3153 Overeenkomftig aan het Advis van Gecommitteerde Raden, is den Heer N. Backus, Bailluw van de Beyerlanden, door de Staten van Holland toegefban, ten kosten van den Lande te mogen regtsgeding voeren, in de aldaar plaats gehad hebbende oproerige beweegingen. Z. bl. 3124. Gecommitteerde Raden zyn gemagtigd, om voor het Regiment van den Collonel Suljard de Leef daal, als nu volkomen Provinciaal zynde, nieuwe vaandels, ten kosi ten van den Lande, te laaten maaken. Heeren Gecommitteerden ter defenfie te Woerden, hebben by eenen brief H.Ed.Gr. Mog. kennis gegeven, dat zy verfcheiden ongehoorzame Officieren weder afgezet hebben.j en is by H. Ed. Gr. Mog. befloten, de openftaande plaatfen onder Hesfèn Kasfel en tlar- 1 denbroek, daar onder begrepen de Collonels plaats van de Bons, dewyl die tegen zyn<$ '. Betaalsheeren de belcherming van H. H. Mog. ingeroepen heeft, den 23 Augustus, en den «24 in 't Regiment Mariniers, en den 25 in het vierde Battaillon van Grenier, Sterren- , lach enz. te vervullen. Nog is overeenkomftig aan *t uitgebragt , Rapport van het Groot Befoigne met de Ad1 miraliteiten by Holland beiloten, den uitvoer van Haver langs de Maas, Waal en Rhyn opwaards, voor drie maanden te ver- bie; •sGra- venha*  'sGra-- venhage, | 1 ] 1 1 3154 NIEUWE NEDERLANDSCHE bieden, op ftraffe van confiscatie van Schip en Lading. r Op voorftel van de Ridderfchap, zal het Befoigne over de Memorie van den Baron van Thdemeyer, in 't begin der aanftaande week gehouden worden. Op den brief van den Collonel Sturler , Kaptein Steyger te Hellevoetlluis, en Kaotein van de Invalides in den Briel, houdende, dat zy patent van de Commisfie ter defenfie te Woerden gekreegen hadden, om uit te trekken, waar aan zy verklaarden niet te kunnen voldoen;is by ri. Ed.Gr.Mog.eenpaarig begreepen, dat die Krygsbezettingen niet kun-' nen verminderd worden, en dus het gedrag van Gecommitteerde Raden in dezen goedgekeurd; dog dat men de Officieren,uit hoofde van de bygebragte redenen hunner weigering, hunne gevoelens omtrend de Refolutien van. H, Ed. Gr. Mog., als Territoriaale S rein, af moet vraagen,zullende verders hier nader over geraadpleegd worden; en zal in:usfchen aan de Commisfie tot het Defenfiewezen. hier van kennis gegeven worden, op lat die haar patent zou kunnen' intrekken. De Ridderfchap wilde die Regimenten aangeschreven hebben, aan die bevelen niet te gehoorzamen, verklaarende, de Commisfie net bevoegd te zyn, patent aan die troepes e geven. Men geloofde, dat de voorname *den, waarom gemelde Officieren weigerden  JAARBOEKEN, Augustus, 1787» 315* den naar het Cordon te trekken, deze was, dat zy, Zwitfers zynde, en in capitulatie met de Algemeene Staten (taande, niet konden onder gebied ftaan van den Generaal van Rysfel, die by H. H. Mog. gefuspendeerd was. Het was thans de gewoonte geworden, om de befluiten van de Staten, van den Souverain zelve, niet meer inde dagpapieren te ontzien, zo dra die niet naar genoegen van een of ander Collegie, of Burgerfocieteit of Genootfchap waren. Het kon niet wel anders zyn, of 'er moest, na de oprigting van de Commisfie van defenfie dezer Provincie en der ltad Utrecht, byzonder na de vergrooting van de magt dier Commisfie (*) , welke het gezag en de magt van het Collegie van Hun Ld. Mog., de Gecommitteerde Raden evenaarde, ja zelfs overrof ,wel eens eenig verfchil reizen; z. bl. 3135, en Heeren Gecommitteerde Raden vonden zig niet zelden verlegen, hoe zig omtrend de verrigtingen van gemelde Commisfie te gedragen, zo als omtrend de evengemelde patenten dier Commisfie gebleken is. Oog, fchoon het daaromtrend genomen befluit de vrugt was van de eenitem. mende gevoelens van alle de Leden van Hol lands Staatsvergadering, voridt egter de Utrechtfche Courantier in zyn N. 100 goed. op eene fchertzende en fcbamperen toon zig daar over uit te laaten, in dezer voege. LEiDEN, den 18 Augustus. Uit 'sRoge heef men, dat, gisteren een Officier der Invalt des C) Zie bl, 3i»5 en volgg. VENHA' SE. ►  31J6 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGba VENHA- cs. Uittrek' zei uit di Utr. Courant, Aan .des, Guarnifoen houdende in den Briefte, zig hy Heeren Gecommitt. Raaden vervoegd heeft, vertonende patent van de Commisfie tot het Defenlie Wezen, om naar Hellevoet te marcheeren : dog Occornm. Raden begreep-m het anders en gelasten den Commandant van de Invalides, om dat Patent tot nader ordre niet te refpeóreeren: vaD dit hun vemgte deden Hun Ed. Mog. heden Rapport. Intusfchea arriveerden *er heden morgen no^ i & 3 andere Officiers zoo van het Guarnifoen uit den Brtelle als Heltevost en de Goerèe> vertonende ma. gelyks Patenten van de gem. Commisfie om eikanderen gedeeltelyk te verwijfden, en gedeehelyk om naar Oudewater, naar Wierikker-Schans en Loeveftein te marcheeren. Dan ziet, op het een en and.-r werd na rype deliberatie by Hun Ed. Gr. Moe. eenparig verfiaan (zeldzaam verfchynfel, mogeivk gebeurt het eerlang meer) om aan de Gommandanten op die plaatzen aantefchryven, van te blyven in hunne tegenvvooidige Guarnifoencn, uic hoofde van de Importante 'sLands bezittingen , welke daar gevonden werden. By de excenue zal bepaald worden, wat reprimende de Commisfie van het Defenfie-Weezen hierover ondergaan zal, ten minften wat men dezelve des wegens zal aanIchryven. De Penfionaris Zeebergh was onder de weinige, die oordeelden, dat het nooit uitgemaakt was, dat de Commisfie geen magt over de Troupes binten het Cordon zoude hebben, zoo als de brave Ridderichap en de meefie Staatsleden het begreepen. Onderwyl fchynt gemelde Commisfie ter defenfie te Woerden, haar toeviugt tot de Burger Corpfen te hebben genomen. Althans, ivierdt korten tyd hier na, den 23 Augustus 1787. ter Vergaderinge der Staten van Holland dit Adres ingeleverd.  Jaarboeken, Augustus, 17b7- 315? * Qm/ Mog. . Heeren Staten van Rolland en Westfrie'sland. Geeft r'everentelyk te kennen, de algemeene Vergadering van Gewapende Burger Corpfen van de Steden en het platte Land van H >ll«nd. Dat zvSuppliante met het uirrrfte genoegen ge-, iieti hééft de aanftelling eener Staats Commisfie ter defenfie dezer Provincie eh der Stad Utrechr, voorbaarrilyk toen daar toe waren gecommitteerd' zulke Mannen , die met een wnare Vaderlandsliefde bezield en düs het vertrouwen der Natie waardig waren. Dat de Supplianté, die mede haare hoop op dié braavé Vaderlanders gevestigd had, van tyd tob tyd in hanre blydé uitzichten gefterkt wierd, naar inaatfe Uw lid. Gr. Mog,, overtuigt van de mocilykheid en het gewigt dezer Commisfie, eri de vorderingen erkennende, dietotwelzyn dezër Provincie en der Stad Utrecht door die Comffjis'fie waren gemaakt, en zig van uur tot uur meefeter en meerder ontwikkelden , dan ook aan dezelve ComtarSÏie Vo'lariige ampele magt hadden verleend als in fttiat was het groote oogmerk haarer zending, (een oogmerk van heit hoogst aanbelang voor on/e 'Provincie in het algemeen en voor ieder In» gezeten in hét byzonder) te bevordeten en te bereiken. Dat dé Suppliante egter, tot haare grievende finarte, heeft moeten ondervinden , dat de falutaire poogingen van die loflyke Staats-Commisfié voor een groot gedeelte zyn verydeld, immers gedwarsboomd en verwyld door de meerderde d van 'het Collegie Uwer Ed. Gr. Mog. Gecommitteerde Raaden en andere , zelfs particuliere Ingezetenen, welke, reeds by den aanvang dier refpectable Commisfie j (welke, zoo verre haarè last bcrrof, niét minder dan Uwe Ed. Groot Mog. zelf icp-eJentcerde) geweigerd hebben haare bevelen te gehooriaamep, maar daar tegen allerlei frivole vöórwetiüfcls en uitvluchten te allegeeren , alleen gé- Yyyyyyy fcfaikt 'sGa&* iTENHA" Adres 'ot hand' 'tav. der Conmis 1787Ï S'6* ren leezen falut, doen te wceten: Alzoo^ Wy in ervaaring zyn gekomen,- dat importante LommiS; fi n zyn gegeeven tot uitvoer van Haver na bui-, ten deeze Provintie, en het daar door hgtelyk zoude kotinen komen te gebeuren , dat een groote fchaarsheid en vervolgens duurte van dezelve binnen deze Provintie zoude komen te ontftaan , tot merkelyk bezwaar en belemmering van de goeae In- en Opgezetenen van dezelven. ZOO 1S'T, dat Wy daar in willende voorzien, by onze Refolutie van heden hebben goedgevonden en ver ft as n, te verbieden, zo als Wy wel expresfelyk verbieden by deezen , den uitvoer van Haver uit deeze Provintie, langs de M.ias, Waal en Khyn opwaards, voor den tyd van drie maanden, iniegaan nut den dag van het noemen Onzer Refolutie; op pcenevuorde Contraventeurs van confiscatie van Schip en Lading, de helft ten profyte van den Aanbrenger en ue wederhelft van den Officier, die de Calange doen zal. En op dat niemand hier van ignorantie prtetendeere, zal deze alomme binnen deze Provintie worden gepubliceert en geafiigeert, ter plaat, fe, daar mtn gewoon is, publicatien en affixien te doen; met last daar en boven aan de refpective Regeeringen der Steden en Plaatten, om aan de executie van deeze Onze Refolutie en Pub'icatie, geduurende den voorfz. tyd, behoorlyk de band te houden en te doen houden. Gedaan in den Haage onder het Klein Zegel van den Lande den 18 Augustus 1787. (Qnderftond) Ter Ordonnantie van de Staaten. (was getekend) C. CLOTTERBOOKE Yy$yyyy3 Sa sGra» /enha- rs. Verbod van uit1 oer van Haver.  Si62 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra venha CE. Saturdag namiddag den 18 Augustus s kwam hier tyding, dat het Burgerlegertje, *t welk van Woerden naar Alphen, en van daar door Leyden getrokken was, beftaande uitruim 700 man, met kanon, en op patent van de Commisfie ter defenfie dezer Provincie en der ftad Utrecht, reeds tot Voorfchoten was genaderd, alwaar het van verfcheidene plaatfen nog meer verfterking afwagtte. De Heer Changuion , wegens Leyden zitting hebbende in 't Collegie van Gecommitteerde Raden, bevestigde die tyding aan den Heere van Wasfenaar,hebbende zyne Lustplaats by Voorfchoten en van daar die tyding bekomen. Terftond vergaderden nog 's avonds ten half feven uuren Gecommitteerde Raden, beftaande uit de Heeren Wasfenaar van Starrenburg, Changuion, Geelvink, van Thye Hannes en den Secretaris Royer. Na't fcheiden van dezelve, wierden terftond bodens gezonden naar de Itemhebbende Steden, ten einde 's Maandags nog te vergaderen. Ook wierdt het Guarnizoen grootendeels in de wapenen gebragt, en Piketten aan de Hoornbrug, de Geestbrug,de Oranjezaal, de Laan van Nieuw-Oostindie, 't Huys ren Deyl enz. gezonden, met last, om alle gewapende manfchappen, die naar hier of elders trekken wilden, zulks met geweld te beletten. Alle buitenwagten wierden verdubbeld, en een goed getal Ruiters op de Paradeplaats, en in het korte Voorhout geplaatst: Ook Ruiters en Voetvolk op het Tournoyveld voor de Oude Doelen, den gamfclie, qacht onder de wapenen gehouden,  jaarb oeken» Augustus, 1787. 3ï°5 Des Sondags morgens om tien uuren vergaderde het Collegie andermaal, waar by de ' nieefte Leden aanwezig waren. De Heeren Geelvink, van Ibye Hannes, en de Raadr penfionaris verklaarden, dat de Refolutie van den voorigen avond niet naauwkeung geëx' tendeerd was; en wierdt dezelve in zo verre veranderd, dat de Piketten alleen bevel kreegen, om te beletten, dat naar den Haag geene gewapende manfchappen kwamen. Gecommitteerde Raaden weigerden Krygsvolk aan de Regeering van Delft, welke voor het naderend Burger Leger, niet zonder reden, bekommerd was. Voorts wierden twee Campen afgeftooken, een in de Maliebaan, en een in de Haagweide, aan den Ryswykfchen weg; welke Campen door fterke Piketten betrokken zyn, met uitzetting van de nodige buitenposten: op gemelde Campen &yn ruim 20 tenten opgellagen. De Magiftraat Relde, op verzoek der Burger Kapteinen , de nodige ordres voor de Schuttery; deze moest zig van kruid en lood voorzien, op de eerfte alarmtrom in de wapenen verfchynen ,en met vier Rotten de Nagtwagt, op 't Stadhuis en den Doelen, betrekken. Dit een en ander baarde by fommigen niet weinig genoegen; aan anderen misnoegen. Maar alles was in de grootfte beweeging: en het gros der Ingezeten het veel misnoegen tegen de Nieuwllaatsgezinden blyken, vooral het Krygsvolk in de Campementen. Des namiddags kwam het Collegie van Gecommitteerde Raden weder bj Yyyyyyy 4 det 'sGra- fEN hase.  "sGra. Vknha- |B, « ( 3164 NIEUWE NEDERLANDSGHE den anderen; de Raad van State, die ook 3, ? h' vervoe£de 2ig tot Gècómmül teerde Raden, en verzogt voorziening voor het Generaliteits Magazyn te Delft Ge. ïï£m£het?f R^\b^p,n, dat'znlks ntet behoefde, dewyl de Ruiters, die zig thans te Delft bevinden, bevel hadden voof sDands Magazynen zorge te dragen. Deze geheele voorzorg van Gecommitteerde Raden is m de dagpapieren, byzonder in de Opregte Nederlandfche Courant aan een zeJtere jalouzv van gemelde Heeren Gecom- êTt*S raddn tGgen de ^ommisïe van GronrnM° Au/ÜStas Vergaderden Hun Ed. ^root Mogende, in welke Vergadering Ge. committeerde Raden by eenen&bnefaan ri. Jö.d. Gr. Mog. kennis gaven van de bevelen en maatregulen, die zy genomen hadden op 1e kondfcnappen, welken die zy gekreegeh had den dat een aanzienlyk Corps geSnle manfchappen in aanmarsch was, metlfchut en niet wetende , waar zy van daan k w men ' of waar zy naar-toe gingen, 0f op S bevelen zy marcheerden, hadden zy die zo £ gedragen op dat zy hier in den Haag niet zouden komen Dog de Commisfie der ge wapende Corpfen, heeft daaromtrend een zeer nadrukkelyk Adres ingeleverd ,en ovt Hen toettel van Gecommitteerde Raden ge^laagd, „ dle (zegt zy) eer fcheen fel jen een vyand ingerigt te zyn, dan tegen • Jiur,  JAARBOEKEN, Augustus, 17*7. 3165 Burger-Corpfen, die in de befcherming van den Souverain genomen zyn, en op welke H. Ed. Gr. Mog. zelfs betuigd hebben, ver trouwen te Hellen, daar zy ook hunne fen« timenten duideiyk genoeg open gelegd hebben by hun Declaratoir van den 4 Augustus, declareerende verders, dat zy het gedrag -■ van Gecommitteerde Raden upneemen ais ï een hoon, en in fleer en op fatisfaclie, vertrouwende, dat H. Ed. Gr. Mog. het gedrag van Gecommitteerde Raden ren fterklte zullen desapprohecren, en daar over hun' ongenoegen tounen." Vereenigde Lichamen , die gewapend zyn, die dus de magt in handen hebben, fpreken altyd met nadruk, ook tegen den Souverain. Zie hier dat.Adres van dezen woordelyken inhoud: Jlan de Edele Groot Mog. H«eren Staaten van Holland en Westfriesland, geven met den ge/rasten eerbied te kennen. f"V COMMISSIP. van de Gewapende BurgerJ Corplep ter Expeditie van Militaire Zaaken, mitsgaders de Burgers in één Corps "eremiet en Cecantonneert te VOOR^CdOOTJEN , dar, 7y tot hun gruote verwondering vernomen hebben dar, wanneer zy op Saturdag pamiddag den Augustus dezes jaars, te 'VOOR SCHOOT EN waren gearriveert, UWER ED. GROOT MOG. Gecommitteerde Raden daarop hebben kunnen goedvinden, aan t,e Militie in *sEage order te geven, (trekkende infubftantie, tot het Uitzetten van Pique:ten, het verdubbelen der Wajjten, en 't detacheeren yan verfcheide Posten en W -ere:: buir,erj den Hage, zeïve onder andere Jurisditt e*i, er Yyyyyyy 5 voorts, 'sGiif- venhaje.  3i6S NIEUWE NEDERLANDSCHE "sGr/i VEN Ha■ ge. Adres van ge- wapende BurgerCorpfen, .voorts, aan gemelde Militairen te ordonneeren, om geene gewapende Manfchappen te laten pasfee. ren, maar tegen te houden en met geweld te keeren, en eindelyk alle gemelde Wagten en Posten te voorzien van een groot aantal fcherpe Patroo ■ nen; dat gemelde Militairen alzo geduurende den geheelen nagt Post blyven houden, en daar mede tot nu toe hebben gecontinueert, terwyl de Militairen , welke buiten het Territoir der Jurisdictie van den Haag waren gedetacheert, noch aan den Offkiernoch aan de Magiitraat, onder welkers Jurisdidtie of Territoir zy zich begeven hadden,eenig Patent hebben vertoond. Dusdanige fchikkiogen van Heeren Gecommitteerde Raden niet anders kunnende geconfidereert worden, dan als maatregelen, welken tegen een Vyandelyk Corps genomen wierden, hebben de Oudergeteekenden geoordeelt verpligt te zyn zich daar over op de nadrukkelyklte wyzeaan UED. GROOT MOG. te moeten beklagen: daar door immers ED. GROOT MOG. HEEREN, word met 'er daad betoond, dat 'er reden van vreze van wegens de Souverain zelve zoude zyn, voor die Burger-Corpfen, welke U WEi. ED. GROOT MOG. met de loffelykfte getuigenisfen in Hoogstderzelver Protectie hebben gelieven te nemen; daar door worden de Militairen geinduceert, dat zy thans de Wapenen moeten voeren, tegen die zelfde Burger Corpfen, die uit hoofde van hunne zucht en y ver voor de goede zaak des Vaderlands, en tot weering van alle geweld, de Wapenen hebben opgevat; daar door eindelyk wordt de haat en afkeer zo van Militairen als van de heffe des Volks tegen de door UED. GROOT MOG, zo zeer begunftigde gewapende Burgers geltyft en gefterkt, en de kwalykdenkende ic hunne verderflyke oogmerken onderlteunt en aangemoedigt, waar door dan ook al is veroorzaakt, dat de Schuttery van *sHage order heeft gekreegen om op den Doelen ter Wagt te komen, en zich te voorzien roet fcher-  JAARBOEKEN, Augustus. 1787. 3167 fcherpe Patroonen, op daartoe gefielde Boetens, terwvl nog daar en boven de loopplaats door Hee- < ren Gecommitteerde Raden, aan het gewapende Genootfchap van 'sHage toegekend, met Miliui. ren is bezet geworden. Hier toe, ED. OKUUl MOG. HEEREN, kan geene de minden aan.eiding gegeven hebben, dat de gewapende BurgerCorpfen, of zommige Detachementen van dezelve zich niet tot een bepaalt Corps zouden mogen yerëenigen, door de Provintie van Holland trekken, en alzo trachten de goede zaak des Vaderlands nuttig te zyn: zy immers hebben by derzeiver Declaratoir in dato den 4 Augustus dezes laars aan U WEL ED. GROOT Mog. overgeleverd , duideiyk derzelver voornemen en Intentie Gemanifesteerd, zonder dat ü ED. GROü f MOG. zulks hebben afgekeur: Dat immers wat aan Heeren Gecommitteerde Raden niet alleen , maar aan de gantfche Natie, die zulks met de uiterfte goedkeuring heeft ontvangen, bekend; en des niet tegen ftaan de hebben Heeren Gecom initieerde Raden kunnen goedvinden, de voorlz, orders te Rellen, even als of de Gewapende liur ger-Corpfen waren Vyanden van den Staat, ei stoorders van de algemeene Rust en Veiligheid, welke aan U Ed. GROOT MOG. bekend is, dat zy ten hoogften eerbiedigen, en met al hunn< magt zoeken te maintineeren en te bevestigen, o] dat de goede en welmeenende in den Lande nie blootgefleld worden aan de gruwelyke geweldena rven van Oproer, Moord en Plundering, welk men byzonderlyk in andere Provintien, dagelyk op zo eene om wraak roepende wyze ftraffeloc heeft zien plegen. En gelyk dat alles dus is een ond-agelyke hoon en lsefie voor de gewapend Burger.Corpfen dezer Provintie, op welke ÜEE GROOT MOG. zo iterativelyk betuigd hebbe 1 het grootfte vertrouwen te Rellen, zo verwagte de Önderaeteekeodeh dan ook van de bekent JEquiteit van ü ED. GROOT MOG., dj Hoogs 'sGra- rENHA- ;e. Adres fan gewapendeBurger. Corpfen, 1 > t i s e 2 n n e it  3168 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra venha- cs. Adres van gewanendeBurgerCorpfen. Be- Hoog«dezeIveD geen oogenblik zullen aarzelen het gedrag van Heeren Gecommitteerde Raden in dezen gehouden, ten fterktten te disapproheeren , de Orders door dezelve Gecommitteerden Raden aan de Militie gegeeven in te trekken, en kragt. dadig te voorzien, dat in 't vervolg diergelyke Orders door Hun niet meer aan dezeiven gegeeven worden, en voorts aan de gewapende Burger-Corpfen te geven zodanige SATISEACTIK, voor den hun aangedaanen hoon en fmaad, als U RL). GROOT MOG. volgens Hoogstderzelver w'vsheid en billykheid zullen oordeeieh te behooren vertrouwende de Ondergetekenden op h-t eerok4 digst, dat U 1otfte Vyanden < der Vryheid onoploslyk vinden , dewyl niemand \ den Patriotten, hoe zeer zy dezelve baten, voor , gekken befchouwd. En nog in dezelfde Courant, nader aldus: 'SORAVENHA3E den 19 Augustus. Een Ge^T zelfchap waare Vaderlanders, heeft nodig geoordeeld, eene groote Preemie uitteloven, aan den geenen,d\e het korst en bondigst betogen kan, wat de oorzaaitzy, dat zommige Collegien, of ten minden eenige Leden derzelve, by eene gegronde vrees, by voorbeeld van oproer of iets diergelyks, vol/trekt werkeloos zyn, en met de handen over elkander zitten; en by eene ingebeelde vrees, zomtyds tot razerny toe a&ief kunnen worden ; — of zulks alleen aan het Politiek Systhe- ma, dan ook aan het Menfchelyk hart te wyten zy, en zoo het laatfte er ook eenig deel aan heeft, of dan lafheid, en een fchuldig geweeten , of wet de laat/ie Oogmerken er van zyn; alles geftaaft en bewezen, met gebeurtenisfen binnen deze Republiek. ■ van den voorigen tyd name- ^*NI3. De Juiste bepaling van de hoeveelheid dei Prsemie is nog Commisforiaal. De Nederlandfche Courant, die teAmftel dam, by J. Verlem wordt uitgegeeven , fchreef: „ De Heer van Wasfenaar-Starren „ burg, die, tot heden getoond heeft eei „ goed Patriot te willen zyn, ten miniton mei „ heeft zulks altoos gedacht, heeft dn door het geeven van deeze order aan all \» waa 's Gra- 'enhaïe. I t |  3'-72 NIEUWE NEDERLAND3CHÈ' v£w" Waare Patdotten eenen grooten ondiensf geaaan/ ge. ° En de Opregte Nederlandfche Courant No. 104. op deze wyze: „ Men fpreekt hier fterk van eene gênea, genheid onder de Burgery om, ter plaatfe »j uaar het behoort, eene zuivering, eri dat„ wel zo fpoedig als de wakkere Leideha„ ren hebben gedaan, in het lighaam van }, Gecommitteerde Raden te bewerken. Zo „ veel is zeker, dat'er aan alle uitvoerende ,i Magt te veel gelegen legt, om onverfchil„ hg in de grootlte gevaren alle derzelver j, handelwyze aan te zien." Den 20 Augustus des nachts omtrend n uuren beleidde de Heer Ridder van Wasfenaar van Starrenburg wederom Hollandfche Ver» gadermg, die tot één uur in den nacht duurde , op de komst van vier Perfoonen uit de Oranje Sociëteit te Voorburg, die khmeri aanbragten, dat het Burger-Leertje, met b oote Sabels langs 't Dorp liep en geweld pleegde: waar tegen de Ridder in Hol. lands \ ergudering voorziening verzogt Dit wierdt afgeflagen, terwyl intusfehen 'twee Offieieren van het Haagfche Genootfchap naar i Camp by Foorburg fpoedig vertrokken en terug keerden met eenen Brief, waarby zy kennis wierdt gegeven; dat het BurgerLegertje in dat Dorp niets gedaan hadt,  ] A A R Ë OÊ K EN, Augustus, i?87. 3173 taan het Oranje-Corps té ontwapenen, de JSocieteit te fluiten, en zich van derzelver Pa-pie-' ten te verzekeren. De Heer Fiscaal Luiken1 Relde voor, de bovengem. vier Perfoonen Civiel in bewaaring teneemen,dog zulks wierdt by Heeren Gecornm Raden niet zo gereedelyk goedgevonden. Intusfchen was deHoofd■wagt, die in de Wapenen Rondt, met fcherp gelaaden; en de gemelde vier Perfoonen heo* ben op hun woord van eer moeten beloovenj pm ten 10 Uuren den volgende morgen voor 't Collegie wederom te verfchynen, 't geen zy zelfs met 12 Perfonen hebben gedaan,en getuigenis gegeven van al het voorgevallene te Voorburg* De Heer van Starrenburg ontkende, aan den Generaal-Major van Kretsmar bevel te hebben gegeven van geweld met geweld te keemi, zoo de Burgery aankwam; 't welk door gemelde Generaal zo hoog genomen is, dat Hy in 't Collegie van Gecommitteerde Raaden zynen Post wilde nederleggen. Onderwyl is de Continuatie der bevelen Van Gecommitteerden Raaden teffens uit de -txtenj/egeligt: waarop Gecommitteerde Raaden goedgevonden hebben, den 21 Augustus! die bevelen aangaande de Campeeringen omtrent den Haag, en het uit en intrekken def gewapende Manfchappen in te trekken, zo dat den 21 Augustus des avonds beide de Caitiptn opgebrooken'ware, en de Schuttery zou niet meer als eene gewoone wagg hebben. 5£zzzzz2 Dea 'sGM* 'enha" :e.  3i?4 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra. VENHAC&. i 1 ] t 1 Den si Augustus zyn de Afgevaardigden .van Delft niet ter Vergaderinge van de Staten van Holland verfcheenen; waar van de redenen uit het verhaal hier voren onder Delft ligtelyk kunnen bevroed worden. De Raad van State in gefprek geweest zynde met Gecommitteerde Raden, om meerder Krygsvolk te zenden , ter bewaaringe van de Magazynen te Delft, dewyl hy kennis hadt bekomen, dat het gewapende Burger Corps aldaar naar toe trok, heeft, uit hoofde van weigering van Gecommitteerde Raaden, ten dien einde eenen brief aan de Vergadering der Staaten van Holland gezonden: dog ook by Holland is dit geweigerd. Onderwyl hebben geme.lde' voorvallen oorzaak tot geweldadigheden gegeven, zo van de eene als andere, beiden tegen eikanderen verbitterde, partyen. De Staaten van Gelderland hébben aan de Staaten van Holland kennis gegeven, dat zy de Militaire Jurisdictie weder hadden ingevoerd, Holland aanmaanende het zelfde te 3oen, zullende het zelve ook aan alle Provinciën voordellen. Ook hebben nog de Staaten van Gelderland tan H. H. Mog. by eenen brief nadrukkelyk jeklaagd over de gewapende Vaartuigen, die er befcherming van de Provincie Holland tfuisien, met by voeging, dat zy zig daar egen zouden moeten verzetten. Te?  JAARBOEKEN, Augustus. 1787. 3»>5 Ter Vergadering van Hunne Ed. Gr. Mog. de Staaten van Holland, is voorgefteld, om niet te dulden, dat, ingeval van alarm, de Burgery hier in de wapenen kome. De Ridder Ben link woont daadelyk haare wapenoeffeningen by, het welk hem in de Nieuwltaatsgezinde dagpapieren tot misdaad wordt toegereekend. Hy komt ook, zo wel als de Baron van Wasfenaar van Starrenburg, dagelyks omtrend het Camp. De Heer Changuion, wegens Leyden in het Collegie van Heeren Gecommitteerden Raaden zitting hebbende, is door de Vroedfchap dier Stad op een Adres van een gedeelte der Burgery dier Stad,met 16 tegen 9 Hemmen, t'huis geroepen, zo als wy nog onder Leyden zullen melden. Hy heeft dus zyn aifcheid van dat Collegie genomen. De reden van het misnoegen der Nieuwltaatsgezinde Burgers tegen dien Heer, was, dat Hy van den aantogt van het Burgerleger aan den Voorzitter van Gecommitteerde Raaden hadt kennis gegeven. Die t'huis roepen was reeds te voren in de Nieuwltaatsgezinde dagpapieren voorfpeld. De Heer van Leeuwen is in deszelfs plaats afgevaardigd naar het Collegie van Gecommitteerde Raden. De Franfche Gezant, Markgraaf De Verac, en zyn Schoonzoon de Markgraaf De la Co/Ie, zyn naar Delft geweest,om daar het Burgerlegertje te bezoeken. De Ridder Wasfenaar - Starrenburg, voorizittend Lid van Gecommitteerde Raaden, Zzzzzzz 2 deedt 'sGra- venha-  3i 7« NIEUWE NE DÉR LA N D3 CH E «sGftAWENHA- 6£. deedt den u Augustus een keer naar Delft, met den Graaf van Styrum, Lieutenant Col* lonel van-de Gardes, maar wierdt by zyne terugkomst in het Campement der gewapen» de Burgers aangehouden, naar den Hoofdtent geleid, en aldaar op eene vry ernftige wyze over de bovengemelde voorzorgen van Gecommitteerde Raden onderhouden. De dagpapieren hebben gefchreven , dat welgemelde Ridder hier op erkend hadt, dat zulks geenzints billyk, en op verkeerd.voordragen gefchied was, aanbiedende een 'fchriftelyk Declaratoir; dat ook zodanig Declaratoir by. Holland door Hem was ingeleverd, en Hy zig vervolgens zeer wel gedragen hadt,. ten opzigte van den Heer Changuion. De gerugten zyn algemeen geweest, dat gemelde Ridder in dat Burgerleger was uitgejouwd, en veel fmaad hadt moeten doorHaan. Dat eenigen in dat Leger hadden voorgefteld, dat men terftond Krygsraad moest fpannen, den Ridder daar voor te recht Hellen, en hem loon naar werken moest doen ervaaren. Dog anderen, het verregaande van zodanigen ftap bevroedende, hadden zulks nog afgeraaden. De Heer van Fre* óenburch, een Nieuwftaatsgezind Lid van Regeering te Helft, de verbittering der ge, moederen ziende, en vreezende voor de gevolgen, hadc voorgewend, den Heere van Wasfenaar eens te moeten fpreken, hem uit den hoop geleid, op een chais geplaatst, en zo het gevaar doen ontvlugten,  JAARBOEKEN, Augustus, 1^7- 3*77 Wat hier van zy, men las in de Holland fche Hiftorifche Courant N. iox. het navolg gend berigt: Vit het Burger Camp by Delft den 22 Augn> tus 1787. De Ondergeteekenden P. Vwde* J. J- Cau > van wegen de Commisfie der Gewapende Burser-Corpfen tot expeditie der Militaire zaaken;' Ig Mappa\.Commandant en Chef van 't gur-j tr C\n% .%* UuA.J. La Pierre, Commandant fan de Ca'vallery van hetzelve, getuigen de waarheid te zvn, dat op gisteren nademiddag, den a aeezer, de twee Ondergeteekende zig vervoegd h bbendein de grooteTent in het Camp, a waar z £ bevond Jonkheer Wasfenaar tot Starrenburg, het volgend gefprek aldaar in fubftantie is voorge- V,Dat de twee eerst Ondergeteekende Zyn Hoog Wel Gebooren hebben voorgedeld, verdaan te hebben, dat Zvn Hoog Wel Gebooren door de waat van de voorpost was in bewaaring genooS, tot voorkoming van alle Perfoonlyke onaangeTa'amheden: dat de reden van het zo ««gr ongenoegen des Volks tegen Zyn Hoog Wel Gebooren waï geleegen in de Sentimenten, die Zyn Hoos Wel Gebooren zints eenige tyd ter Staatsvergadering had opengelegd .. byzonderly; m het onverfchoonbaar gedrag, door Zyn Hoog V\d Gebooren des avonds te voren gehouden,in het in den nagt by een roepen der bovengemelde Vergadering, op het alzins onwaaiagtig voorgeeveu, dat door de Schutters, tot het Camp behoorende, in Voorburg, waar hetzelve zig toen bevond, de verregaandfte plunderingen en ongeregeldheden zouden zyn gepleegd; 't welk met alleen ten hoogden beledigend was voor dezelve, daar aan Zvn Hoog Wel Gebooren, als Lid van Staat, Bia konden onbekend zyn de fentimenten, dit Zzzzzzz 3 oc 'sGra. r1shae. Bekend t > t t n  3i«i NIEUWE NEDERLANDSCHE j?*ï'dea \*T en *3 Augustus, een Detachement venha „aar Voorburg gezonden; welke manfchap. pen aldaar, onder den yver van naar ee. weeren te zoeken ter ontwapening, Veel overlast aan de Opgezetenen gedaan heeft • dus ftet Burgerleger aan de Dorpelingen en Landlieden rondsom veel bekommernis en vrees aanjaagt. Ook is by Holland wederom eene aanfielImg gefchied van de Officieren van het Coros van den Rhyngrave van Salm, Vervolgens is van wege de Staaten, op voorftel van Gecommitteerde Raaden, aan de Magiftraat van sHage bevel gegeven, dat de Schuttery hier geen alarm zal vermogen te Haan, buiten voorkennis van Heeren Gecommitteerde Raden van Holland en Westfriesland. Voorts is op het verzoek van *t Genootfchap van Wapenhandel alhier, aan Hunne Ed. Gr. Mog., om, behoudens deszelfs Rechten, van de Schutterlyke dienften ontflagen te zyn, zo voor de tegenwoordige als in 't vervolg nog bykomende Leden,' door Hunne Ed. Mog. de Heeren Gecommitteerde Raaden, overeenkomftig aan dat verzoek, geadvifeerd. Wyders is, omtrend het Generaliteits Rapport van den 3 Augustus, rakende de conlenten der Provinciën in de extraordinairen ftaat van oorlog, op voorftel van Dordrecht, befloten, om Gecommitteerde Raden te  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3^3 te selasten, van geene andere Militie te be- 'sGratalen, als die zig in Holland, Overysfel en venhaGroningen bevindt, en ook omtrend de ge. Zwitzers op te houden, uitgezonderd die, welke in het Land van Voorn zyn. De buitengewoone Piketten van 't Krygsvolk alhier zyn nu weder ingetrokken: maar de gewone Piketten, zo wel als de gewone Patrouilles, waken naar gewoonte, en gaan bv dag en nagt; ook trekt de Wagt der Schuttery nog verfterkt op, als zedert eemge dagen. Met het groot befoigne is commisforiaal gemaakt de brief van den Collonel derZwitzers, Sturler te Briefte in bezetting liggende, die zig verklaart omtrend de Provinciaale bevelen van Hun Ed. Gr. Mog., dat hy met zvne Officieren volhardt by hun vorig Declaratoir, als gegrond op de bevelen van het Canton Bern. Aan Gecommitteetde Raaden is om Advis met furebeance gezonden het Request van Ifaac van Aken, gevangen op de Voorpoorte houdende: „ dat hy door den Stadhouder van Diepenbrugge en Kaptein van Lombach, naar Vianen was gezonden, om de manfchappen te perfuadeeren naar Gorinchem te komen,en dan naar Gelderland over te loopen ,■ dat hy daar toe met Brieven was gechargeerd geweest; bekennende verleid te zvn, en het kwaad niet ingezien te hebben; 3 ' ver-  3'»4 NIEUWE NEDERLANDSCHS 2^^^^'immers bevrydi«s ?* DeRequesten van den Bailrow vanRhoon en Pendrecht en van den Bailluw van den Alblaslerwaard,om ten kosten van den Lande tegen de oproermakers rechtsgeding te voeren, zyn gezonden aan Gecommitteerde Raden om advis. In handen van de Leden is gefteld het Request van het Genootfchap van Wapenhandel van Schipluiden, om in de befcherming van Hun Ld. Gr. Mog. genomen te worden. Aan Gecommitteerde Raaden is om advis gezonden het voorftel van Amfteldam, om vyf Officieren oy ieder Compagnie Soldaaten te Amfteldam te benoemen , en de z-lve Compagnien op den voet van de Haagfche Krygsbezetting te betaalen. Met het groot befoigne is commisforiaal gemaakt de Requesre van de jefteit den Koning van Pruisfen. Heeren van de Ridderfchap en Edelen, hun*/ W denk wyze in derzelver Advifen êëVnfe reerd ,n de Notulen va„ den 7 en ,c"j"y 5reed, gemanifesteerd hebbende, zouden thaJtacn berusten m cene bloote .iqhasfie van dezelve? S ZfHi ns,e,„he,wa3?e beU"'SinS van ichuldeloosheid aan alle die rampen, waar mede het ramn. fpoedig Vaderland, en dat ^W^Hö^ goede ingezetenen, fdle, door bedrieglyke dwaallichten verleid, e,ch in hun, en hunner Huisgezinnen verderf, met, helaas? maar a) e fnel e, en byna onweerfhunbaare fchreeden fpoeden) nu met meer gedreigd; maar daadelyk overftelpr. ftaan te worden: Dan de Heeren'van de ^saa^'^^ch^°öddrongen do°r ^ ïtwetten! ——, duor de betrachting hunner het. iS(le phgten welke zy aan hei we'zyn van H l Lands Ingezeetenen hebben bezwooren • door de/ gelukkige gelchilJen ! — mde herftelhng der Eendragt en Kust' m m de, daaruit alleen kunnende vloeije'n voortorningen, of alwendinge van die verdere eevol. ;cn, weikezy, voorzien, en voorzegt hebben, ItlSJrt uha.riS»evend leedweezen, maar 1 te zeer bewaarheid moeren vinden, L. om lochmaals met den gemoedenlyklten aandrang aan t .no l V°°r £ draaSen hu Waa^ "Tafereel er ongelukkige omllandigheden, in welken dit ns Vaderland! — deze weleer zoo gezenm% ZH°°nbl°eJeDde Provintie, dit wyjI beïfimde Holland — het voorwerp der be wonde.  JAARBOEKEN, Augustus, 17S7. $\%f dering, ja veelmaal der afgunst van alle bekende Natiënf nu, - • v alleen door wroeting in zyne . eigene ingewanden ! —& door de alvernielende , Tweefpaït I ———- door de woede van toomlooze driften! zich zejven ziet, en gebragt heeft • op den afbellende oevefVsn onherftelbaare ram-, penl — -—. onvermyüdèTyJfeen ondergang! — , en daarvan onaflcheidttaaffiTuïae'van alle deszelfs f goede Ingezeetenen / ■ Wanneer de Heeren vaa'de'Ridderfchap hun i Advis van den 7 july, ün-deeze Hooge Vergade- • ring inbragten, oordeelden dezelve, in den toe-< maaligen (laat der zaaken , genöeg te doen \, niet alleen aan te Hippen die gronden, waar op zy het zelve motiveerden: zyvlyden zich, dat het penetrante oog der Leden der Hooge Vergadering van U. ES G. M. die oxcenfie aan die aahgeftipte gronden ontwyfelbaar zoude geeven, waar voor , zy zoo klaarblykelyk vatbaar waren*- ■ —^ Wanneer al verder, op den' 10 July, over de Memorie van den Heer van Thulemeyer gedelibereerd wierdt, heeft de Hidderfchap met inhEefie van derzelver Advis van den 7 July, ten iterkltert geinfteett op de ferieufe overweeging der hooge noodzaakelykheid, om ten fpoedigtten conciliatoire middelen te beraamen ter voorkoming van die gevolgen, welke de Ridderfchap vreesde, en niet onduidelyk te kennen had gegeeven. De Ridderfchap heeft echter het genoegen niet mogen hebben, van haare gemotiveerde Advifen, of haare welmeenende conciliatoire voorhagen bekroond te zien met eenigen invloed op de meerderheid der Leden; maar integendeel, op den 13 July moeten aanhooren, en by de meerderheid ter Conclufie zien brengen een antwoord op de be. kende Memorie van 'sKonings Afgezant, welke aan de Ridderfchap voorkwam van dien aart te zyn, dat 'er met géene mooglykheid eene goede uitwerking van gehoopt of verwagt konde worden. En thans is die uitwerking daar gefield , in de nadere Memorie van het Hof van Berlyn! " - Thans toont de uitkomst de gegrondheid van Aaaaaaaa di 's tiaA» JE. Advys iet Rid* ierfchap ibpens dé Meftloi ie •an °ruisfin mi*  , sGba venhage. Advys der Ridderfchap.. nopens de s Memorie van , Pruisfen enz. ' i 1 i i i c t 'd "I È b v S 't< L u Si38 ,T{ NIEUWE NEDERLANDSCHE de vooruitzichtea, waar op het eerfte- Advi< van de Rioderlcbap gebouwd is geweest! Thans ^tet;-betvwater aan de. lippen.' Thans ver meerdert jeda «ogenblik, het dreigend gevaar, en de prys dierooeenbiikken is niet te fchatten, zoo mec ajs.noch middelen, wil bciaamen, om een vollitfikc; radelopaen toefhmd voor te komen1 De Ridderfchap acht die uitdrukiUng van radeloos, waarmede zy dien toefiand betlempelt, geenzins te (terk ; maar alzins op onwederfpreeklvke waarheden gegrondvest,' Zy is bereid, goed en bloed op te offeren voor die Vryheid' -- -~ voor.de behouding van die Conftitutie.' die onze Voorvaderen Rekent, bevogten en door ftroo. men (bloeds verkreegen en gevestigd hebben ' Maar de Ridderfchap zal nimmer mede werken , m Hollands Ingezeetenen tot flagtoffers te roasken van. zoodanige onbezonnen üaadeu , die, in Lichzelvenvvedcrrechteivk, het Recht der Natuur. endat der Volkeren fchenaen! ~ de Vryheid vernielen.' - en de wraak provoceren van en geenen, welke men, .door roekelooze behanJeling, in de noodzaaklvkheid bretiÉr, van de selve met kracht van Wapenen in uüoeffemng te >rengen. ha helaas.' „ welke zyn de midde. en van verdediging, die men in.deeze rampzaafte.omftandigheden kan bjbrengen, ter gerustell.ng van een Volk, welk wy niét alleen ver'ligt zyn, voor ver uitziende gevaaren te behoebeveiligend V°W °PküffieDde r^pen Zullen cle middelen gezocht worden in de Eenragt, weleer de onwrikbaare Zuif onzèr Macht ? eeaeis verloeren! en haare zoo gewensch- Stofde^? d°°r h" a?U£,|i!,?PdeleD.gevODde,! worden iri te macht an Hollands Finantie-weezen, die zenuw van taat waarmede alleen alle Krygsbedryven moenbcltierd en uitgevoerd worden? u Welkid van ü E. G. M.! — ja welk der Leden, itmaakende het Corps der Kegeeringe derrefpec! tive  JAARBOEKEN, Aügüstüs, 17B7. 3180 1 tive Steeden, kent niet, in eenen meerderen., iof minderen graad, derzelver geobtereerde fit na- 1 tie ? En wat behoeft men fferkere bewy- i zen ? Men vestige Hechts het oog op de laalte ;Negotiatie van 5 Millioenen, by Holland ge1 daan 1 ■■■■ - Men bereekene Hechts het enorme 'Verlies van 22 percent, wel 16 Tonnen belooj pende, welke deeze Negotiatie aan den Lande ] komt te kosten.' ■ Men befchouwe flechts de tegenwoordige prys der effecten! , . tie I importante daaljng der vastigheeden ! » ■ ■■ de 1 enorme uitgaven, die in een Land van order! in een Land door fpaarzaamheid groot geworden! • Oop eene arbitraire wyze thans plaats vinden, en byzonder gepleegd worden by eene Commisfie, welke met eene, meer dan Dkftatoriaale magt beI kleed, eenevrye, onverantwoordelyke, en onbepaalde dispofitie heeft over 's Lands Kas! daar van op de allerinconltitutioneelfte wyze, die met mooglykheid bedacht kun worden, en volftrekt zonder voorbeeld is,gebruikt maakt naar welgevallen, en tot eindens,by haar zelve alleen beraamd, en waar af meerendeels de Souverain zelve geene kennis draagt, als wanneer nu en dan noodig oordeelt, approbatoire Refolutien te vraagen, van welker vetkryging de heerfchende geest haar genoeg verzeekert! —— Ja! — zal men de waarheid hulde doen! —» zal men der opgekropte borsteens lucht geeven!—» en met eene oude Bataaffche cordaatheid zyn hart uitfpreeken! — zoo moet de Ridderfchap voor U. E'. -G. M. niet ontveinzen, dat zy geïnformeerd is, dat de uitgaven van die Commisfie, of de Ordonnantiën, ten haaren behoeve geflaagen, op derzel,ver Requifitie, reeds in de eerite weeken na Haar benoeming, by de 6 Tonnen Gouds hebben belooI .pen. Zoo dit waarheden zyn, behoeft de Ridderfchap daaromtrent geene reflexien voor te draagen. Zy ppperen zich van zelfs, en geven een ruim veld aan de vergelyking der aloude Hollandfche fchran< derheid in het beftier van hun Finantie-weezen, A aaaaaaa ft met Js Gr'ü. ven hage. . a Advys d&r Ridderfchapnopens de 'Memorie van Pruisfen enz... ■  VENHA' CE. ... 'Advys der Rid- 'der/chap nopens de lVJemorie ran Pruisfen enz. i ( i É x | t\ d e 1; 4 r tt h H ót w ni ie •vi 3190 NIEUWE NEDERLANDSCHB De Ridderfchap wil zich noch vleyeo, dat dee ze informac.en ongegrond mogen 2yn; en dat Heeren Uecommuteerde Raaden, als het FinaJ. tie-weezen best kennende , eceze geruchten "0 ffi V°°r ODSegrond zullen kunfen verklaa. Zullen al verder de middelen tot verdredigins gezocht en gevonden kunnen worden in ïen b el an de Commercie, en m de Resfources, welke dezelve oplevert ? ^ wclKe Men zag by de oprichting deezer Republicq', n ook ,n verfcheidere hachelyketyd (tinnen haal ■er Kxifrentie, meermallen den Vvani!£tUnd m men gevoelde de folteringen daaraan vSknolv naar teffens bchieldt de Commercie, ten 3* ■en gedeelte van haarenioop , de Hollandfche S n hr^f'r ha" ™n verdeediSd< vertoonde zich n bragt fchatten aan , die de ingezeetenen in ba, telden de drukkende lasten tl hoeden, dS Lanas behoud vorderde- —— Het m-chr^ toltodu hieldt de Republicq lla nde?Snf fkite tyden, den Handel der Waereld, en ver. radde door een onnoemlyk getal van kleine & ez'lvêmfiliT diCn ryken bron' Welk* fteed* e/ïïlve mildclyk wjst te voeden , ontwrongen, en welvaart, die VLands Veerkrag onverbreek- edSanV~2Waarfte iftrom ~ BU!- is die ^ele fse bron . zoo niet uitgedroogt, - IrZfV0 ee," d0°d!yk kwynen den toe^d ■ jer befterven de woorden op de hopen' icr fchroomt de Ridderfchap het doorzien van n onloogenbaaren toefrand derzelve» en ifü -ü? at ftaat 'er noch niet tevreezeti? ü Kan M: een oogenblik bellisfen het fluiten der Riv.e- , waar langs de Commercie met deeze P o, «ie noch met eemg voordeel wierdt gedree- Uf " 1 Kaü men zich verblinden omtrent de  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3W de fchade, welke dit byzonderlyk aon de voornaamlie Steden van Holland moet toebrengen? — Zullen de Ingezeetenen van Dort niet important lyden in de (tremming van de Hout-negotie? Zullen de Ingezeetenen van Schiedam niet belemmerd worden, in de afkomst der Kooien die langs de Rhoer worden toegevoerd? — Zal Amfterdam niet moeten derven den Handel der van boven af komende Khyn Scheepen V En — boe groot zal niet het getal zvn van die geenen, welke in deezen Handel hun b-.ftaan vonden, en al weeder van het zelve beroofd ZüVkn zyn? — Wy fchuiven het gordyn voor dit akelig Tafereel bedremmeld over de naa^e gevolgen, die zich ook daar omtrent van alle kanten weder opdoen. Zullen eindcl\k die middelen tot verdediging gezocht en gevonden worden in den bylland var onze bondgerooten, of in die van uitheemfcht Moogendheden ? De beantwoording deezer vraage, en deb:handeling van de verfch' idene onderwerpen , wel ke men uit zeer verfchillende oogpunten moet be fchouwen, is van een zoo tederen en teffens zot omllagtigen aart, dat de Ridderfchap huiverig i: zich daar over uit te laaten. Hiertoe wordt eene grondige kennis- van het Politicq Syftema van ons Waereld-deel gevordert; hier toe moeten de ge heimen dir Cabinetten nagegaan, en, zoo vee mooglyk, ontdekt worden; hier toe werdei combinatiën vereischt, en hier toe zyn vooruit zichten noodig, die de voorzichtigheid niet toe laat, alhier te exiendeeren, en der penne aan v vertrouwen! De Ridderfchap laat dezelvi over aan de kunde van de Leden, welke den te genswoordigen toeltand der Unie maar al te klaa kunnend; opmaaken, en die der Mogendheden die ons omringen en dit Gemeenebest met geem onverfchiUige oogen befchouwen, insgelyks kun nende nagaan, daar door geene voorlichting va; de Ridderfchap behoeven, betuigende de Ridder fchap, ten hoogden aliöen te zyn van het denk beeld, dat zy hunne mede Leden in deeze Vei . Aaaaaaaa 3 gi 'sGra- ver hage. Advys der Rid- üerfchap nopens de Memorie van Pruisfen ene. I 1 c' 1 i  ssGra- venhage. Advys der Ridderfchapnopens de B'lemori; van Pruisfen enz. 3192 NIEUWE NEDERLANDSCHE gadering omtrent deeze gewigtige materiën eem'gzins behoeft te eludiceeren. Een denkbeeld, dac voorzeeker niet van vermeetelheid vry te pleiten zoude zyn ! Het is dan, na eene rype en bedaarde betrachting van al het bovengeftelde , dat de Ridderfchap zich verpligt vindt, als noch te inhasreeren derzelver uitgebragt Advis van den 10 July, en by U. E. G. M. met alle gepasten aandrang te indeeren op het dadelyk by der hand neemen van Conciliatoire middelen, om, — .... zonder aan de digniteit van U. E. G, M. Souverainiteit te derogeren; zonder iets , dat maar een fchyn van vernedering in zich zou kunnen hebben, te ondergaan , dit, waarlyk! ongelukkig voorval, niet te doen coöpereeren tot de vermeerdering der hachelyke omttandigheden , waarin deeze Provincie zich thans ontegenzeglyk bevindt. De Ridderfchap vernieuwt dus Haare inltantien, en de inhaefie van Haar voorafgaande Advis. — Zy biedt gulhartig Haare medewerking aan, en zal altoos in alle gevallenen in alle opzichten toonen, dat zy niets meer ter harte neemt, en Diets vuuriger wenscht, dan eendragtig met alle Leden te werken aan den waaren wel hand der Provincie! aan Haare vcrdeediging! <— en, in ééu woord, aan de herftelling van haare Rust, Welvaarten Bloei! En daar toe heeft zy Goed en Bloed veil! Dit E. G. M. H. H. / zyn de oprechte, de eenige, en de waaragtige inzichten van de Ridderfchap! —. Zy doet'er de plegtiglfe betuiging van, uit het overtuigend gevoel dat zy en deeze betuiging, en de openhartige daarttelling van alle Haare gevoelens in dit, meer dan gewoonlyk geëxtendeerd Advis, verfchuldigd was aan Haaren phgtcn omtrent God Almachtig.' omtrent Haar geweeten ! —- omtrent Haar Eed.' ——• omtrent alle Ingezeetenen van Holland/ ———. en eindelyk omtrent deeze Hooge Vergadering zelve.' daar toch Waarheid, Cordaatheid en Overtuiging het vaste Kichtfnoer van alle Deliberatien en Advifen zyn moeten, En  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 3193 En Wy moeten hier nnch byvoegen E. G. M H H ' dat dit de tweedemaal is , dat de , Ridderfchap,- in een 'zeer kort tydperK, ve'Phgt, geweest is, zulke ample Advifen aam deeze liooee Vergadering voor te draagen. De onderwerpen derzelver waren allergew.gugsten fluiten zoo , veel in, dat de .Ridderichap Haar algemeens aenk ( wys in Staatszaaken konde openleggen, en wel eens ■—■ voor altoos. Zv heeft dit zonder fchroom gedaan , hoe zeer niet onbewust van het oordeel, d«t daar over geveld wordt by een tegens óvergelreld Systhema; ook niet onbewust van de bedreigingen, welke depublicque geruchten, aar m den fletk- Itei graad vooripelden. • VVerden deeze t>e- baarheid? — moeten Wy het iot der Jort- fche Broederen ondergaan? *J zoo zyn wy ons zeiven bewust, met Hun te kunnen uitroepen: fuflum, £ƒ tenacem propofiti virum N(tn civium enaor, ptaia jubentium, Non vultus wftantis lyanr.i Mente quatit folida; Si ft atlas illabatur orbis, Impavidum ferient ruina. En dan, als Lieden van Eer, zorgende om op het Bed van Eer te fneuvelen; zullen Wy, by het uitzuchten van den jonglten folk des leevens, SzttÏÏ wraak van een geducht Opperwee/en fnroepen: maaror s veel eer die aandoenlyke ISeede toe e^r.en: Heere vergeef! zy weeten niet wac zydoen! . . , i_ „ Men kan niet ontkennen, dat dit Advys hoe men ook anders over 's Lands zaaken moge denken, veele waarheden,en gegronde redenen van vrees en bekommering bevat: Hoe zeer men ook in deze dweepachnge tyden,,en hoogvliegende denkwyze, gelyk met alltbeAaaaaaaa 4 Qaar- 'sGra- ENHA- ;e, Ad-ys Ier Ridierfchapnopens de Memorie van Pi uisfen enz.  'sGra vemha- ge. \ ! < i 1 t 3104 NIEUWE NEDERLANDSCHE daarde doorzicht, zo ook rrïetgem: advys in de Dagpapjeren, byzonder in de Zuidholland, icfie Courant, openlyk den fpot dreef, liet kon egter niet ontkend worden, dat de Financien waren uitgeput; dat de Krygsmagt verdeeld , verlopen, en dus zeer zwak was: dat, gelyk de Lendragt macht maakt, zo ook dé thans heerfchende verdeeldheid en tweedracht den ftaat onbeftand maakte tegen eene gelyke Mogendheid; men laat ftaan, tegen een der rnachtigfte Monarchen van Europa. Het is tl fnü/aS ietS zonderli"gs> opmerkelyk, dat de Oudftaatsgezinde party, die alleen, ten einde over naare tegenparty te zegenpraalen, de PruisGlche troupes zou kunnen wenfehen , (gelyk men zulks ook haar verweet), dat die party nogthans de meefte bekommering voor den inval van die troupes hadt,en alle middelen aanraadde, om die aftekeerert, en het Vaderland daarvoor te behoeden: terwyl integendeel de Nieuwftaatsgezinden die middelen ter verhoedinge van dien inval der Pruisfifche troupes voorgeflagen, verwierpen, het gevaar verkleinden, hunne party met Franfche hulp m l aap wiegden, en nog zelfs daarenboven alle middelen in 't werk fielden, om den Koning van Pruisfchen nietaüeen met weigering, maar iog met grootfpraaken en trotfe woorden en ehryven in de dagpapieren te verbitteren. Vlen oordeele dan uit het een en ander, wie ngenlyk de Pruisfifche troupes in ons Land lebben gelokt. Ter Vergaderinge der Algemeene Staten s nopens de algemeene verdeediging en iet werven van Krygsvolk in de Generali2its Landen door Holland, dit befluit genoJen' üp'  JA ARBOEKEN, Augustus, 1787- 3*95 Op ingekomen berigt van den Heer H. E. van Panhuis, Lt. Drosfaart van den Lande vanv 'sHertogenraade, Overmaze, partaie van H. H.t Mog., dat geinformeerd zynde, dat eenige1 Wer ver^ zig na 'Vaals , Lande en partage vooriz. ten einde van Recriiteenog begeeven hadden, hy m, zvn vo">rfz. qualiteit het van zyn pligt geoordeeld hadt, de rcfceftivee Burgemecfters der banfecn , ■ Hitfet, Vaals en Pylen immediaat tegelasten , metj d- aiieifle zorg te vigileeren, dat onder het diftrik van voorfz. Banken geen Wervers of iemand wie het zy , zig onderwinde te recruteeren. het ïv openlyk , heimelyk, direöelyk of mdirectelyk, onder wat pretext het zou mogen wezen ten zy die aeenen; welken meteen fpeciaal en fchriftelyk catenc door of van wegens H. H. Mog. hunnen Souverain, daar van mogten zyo voorziet) en ge oualificecrd, en het zelve vooraf aan hem Lt. ftrosfaard zouden hebben vertoond; en verdere om die geenen , welken zy ten dezen contrairs daar over kwamen te agtcrhaalen, dezelven dadeIvk zouden doen aan- en in verzekering houden, ten einde tegen dezelven geprocedeerd tewordet tot verdiende ftraf, zonder eenige conniventie, ingevolge H. H. Mog. Plakaat. Dat vervolgens de Lt Collonel van Stembac, aldaar gearriveerd zynde, hem Lt. DrosfmrdI ha< verzogt te mogen weten of voorfz. verbod t Vaals gedaan, ook hem Lt. Collonel concerneerde Dat denzelven had te kennen gegeven, da voorfz. verbod niet kon opheffen, of hem he recruteeren in voorfz. banken toelfaan, maar H H Mog. van dit geval z"u informeeren, e hooestdcrzelver bevelen daaromtrent afwagten waarop door gemelden Lt. Collonel was gean woord1, dat hy zonder uitftel aan de Heeren va de Commisfie tot het Defenfiewezen te Woerde daar van zou kennis geeven; als mede op ingekt men berigt van Lt. Hoofd Officier van Valke. burg. Overmaze, partage van H. H. Mog., « eindelyk van den Stadhouder van het Drostam] der üaironny van Kranendonk, Stad Bmdhoven t Aaaaaaaa 5 ^ 'ENtïAE. ReCol. Ier Stat. jen. no. lens de~ in Ie en verving :hz. i l t t a » n » 11nit 9  3196 NIEUWE NEDERLANDSCHE | 'sC ■ v aanhorige Heerlykheden, gelvke kennis ™>^a venha. van wervingen in hun diH geSdefdJ' t ce. na gehouden deliberatie daar op. by H H M'>? goedgevonden en verftaan, aan gemelden t BefiL Droslaard en Hoofd-üffiei- ren, als mede Sn der Stat. melden Stadhouder te refcri"eVren lt g V •& her ge. " Hollandfche, zag opdagen." Nopens de gerugten wegens het Burgerleger te Alphen, is door de Heeren P. Vrede en C.ff. van Bekefteyn Raket, byzonder nopens het gedrag van dat Burgerleger aldaar, dit berigt in de dagpapieren geplaatst: mpem V G^^'f ^ ^ het CamP van we&™ & nopens * ^ Commisfie van Gewapende Buraer-Cornfen Burger, tct Expeditie der Militaire zaaken, en dellSl ^r^raad van het zelve, met verbaazing verneeSde de onderfcheidene discourfen omtrent be? ge. beurde te Alphen, welke veelal ftrekken , om het ^ Burger Leegertje, of Leden van dien, éen viel aan te wryven, die ?y niet verdienen noch ver. diend hebben, vinden nodig te declareeren Dat zy informatie bekomen hebbende'van de ongeregeldheden, welke aan het huis van der! Heer Syperhielle hadden plaats gehad, voor hunne HTkV", Al?km daar over ee°en KryJS hadden belegd, ten einde de middelen teberaamcn welke io deezen d.enden te worden by de hand genoomen ; en is, na dat alle de Leden van denzeiven hunne b.llyke gevoeligheid en ongenoegen over hetzelve hadden betuigd, met eenpaaSeid „?£ TED 8ertfolvc«d "hiervan no|voor dén uitmarsch kennis te geeven aan den Heer Schout ^ Alphen, met declaratoir van het ongenoegen des Krygsraads over het gebeurde, en S.edng om de julfitie behulpzaam te w/llen zyn in net ontdekken der fchuldigen, als medeïo\\™S. dmgder fchaden, indien mogt komen te blvken zulks door Leden, tot het Legertjebehooeïe gepleegd te zyn, gelyk zulks door eene cSs& uit den Krygsraad dadelyk is volbragt geTor- Dat  JAARBOEKEN, Augustus; 1787. 4°07 Dat het Cotps hierop zynde opgebroken, en tot ongeveer een uur van Alphen verwyderd, op een ftuk veld is opgemarcheerd, alwaar het zelve een kring heeft geflagen; en zyn toen, al mede op befluit des Krygsraads > door een der Commisfarisfen en den Commandant, de manfchappen op eene kragtige wvzcover het gebeurde aangefprooken, en gevorderd, dat die geenen, die in het huis van den voorn. Heer Superbielle waren geïnquartierd geweest, zig zouden kenbaar maaken , waarop flraks dezelve, zynde 4 Schutters, rustig zyn uitgekomen , met eene houding, die het kenmerk der onfchuld met zig droeg, en hebben dezelve op verfcheide Vraagen, aan hun gedaan, 00 het plegtigfte en heiligde betuigd en verzeekerd; dat zy geen het minde deel hadden genoomen aan de ongereegeldheden in het huis, waar zy waren, gefchied, dat zy niets gebrooken noch befehadigd, maar integendeel meest al zig dil in een hoek van de kamer hadden opgehouden. Verder gevraagt zynde, wie dan die geenen waren geweest, welke het zelve hadden gedaan , en of'er ook Leden, tot het Corps behoorende, waren by geweest , hebben zy op dezelve plcg tige wvze getuigd, dat zy niemand daar van herkend hebben, dat het huis vol was geweest vat allerlei flag van menfehen, maar dat zy geen Lid. tot het Corps behoorende, 'eronder hadden ge zien. Eindelyk gevraagt zynde, waarom zy dan niei terftond van de gepleegde ongereegeldheden had den kennis gegeeven aan het Hoofd -quartier hebben zy almede op dezelve folemneele wyzi betuigd, zulks meer dan eens gepoogd te heb ben, doch door de menigte, welke daar was zyn te rug gehouden, welke getuigenisfen op he zelfde oogenblik door een der omftanders , die o; het gerugt der ougereegeldheeden was toegefchr ten, ait eigen beweeging volleedig zyn bekrag tigd geworden. Bbbbbbbbs Ds 'sGra- l'ENHAGlüJ Berigt nopens 'f Burger'■eger enz, r' > t t  4oö8 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- 'Dat hierop alle de manfchappen andermaal?™^ vekha. aangetprooken, en hun voorgemeld Rff CE* ' S nun "f°°rtgelyke -geldbeden, 'eenplt' rig hun ongenoegen en verfoeijing van hec zelve Bmgt hebben betuigd cn op het aan hun gedaane ver. ^w'*zoek ten plegtigften zig hebben verbffieT, om Burger, zoo wanneer onverhooptelyk en tegen verwagS leger enz J.het vervolg eenig Lidman hetVorp z 12 deeze of fourtgebyke buitenfpoorigheden logt fchu Jdig maaken, daarvan op ftaandèvoet aan hft Hoofdquartier te zullen kennis geeven • on wel en^dötn" ™l%b™^ v^zeeSingen en beloften alleen, Gecomm. en de Officieren zvn gerefolveerd den marsch voort te zctSn Y De Krygsraad vertrouwt, dat dit eenvoudig rtarré van het voorgevallene, waar je ricts "Shooien of bewimpeld is, maar alles in het openbaar zynde gefchied, en in tegenwoordigheid van veele oor en oog getuigen, die uSina zS veiwagten, en dien volgens doen ophouden alle ÏZfrl r°iï onreetmafiSe gefprekkeS en veïden Jungen ten lasten van het Corps. Hy hoopt verder, dat uit dit voorval elk voor H zflven z'h' zal overtuigen van het b llyke Z ecfattfbl^f00"1'"' f£ TCet de landsHefd \geeve" wan hu"ne werkzaame Vaoerlanoslierde, om welke zy zig zoo veele pc vaaren cn aanhoudende vermoejenisfeS til genreenennutten getroosten, en die'by pub fcofe dt claratoiren, ter Staats Vergadering S2e5crd hunne lenmnenten en bedoelingen hebbS opengef tetkIad°dVe0n:rbaang * Ver°°rdee,eD en Hy verwagt veel eer van denillykheid der Wel- denkenden Natie, wanneer eenige- ongeregeldhc= hoon^n ln^6 °^ ando« ^eegenheld/onvSpoopt en m weerwil van de zorg des Krvé-ra-dc cm dez van hec Camn Keen vat gehad heeft, hoe zeer anderen er oJe afvallen zyn: ja nu onlangs weder te VoorW, waar de hoofden van het O.ange Corps op on/e aannadering de vlugt hadden ge. omen hunne hu zen wyd open laatende, zeer vermoedelyk, 11 wannee? eenige goederen jg^jjggg worden, eeleegenheid te hebben daar van de ichuia eTeggenlp het Burger - Leeger , immers; hunne heïittinaeo voor roof- en plunderingen bloot te fte ie " doch het welke Gecomm, vernoemende v or6 die huizen aanftonds een dubbele Wagt gefteid hebben, en^ar van^nn» gegeeven ajn  40J9 NIECJWE NEDERLANDSCHE s Graven ha ce. Waar tegen de Heer J. H. Superhielle in de dagbladen dit berigt heeft doen plaatfen, "Ik Ondergeteekende gezien hebbende in de Zuidhollandfche Courant van den 29 Augustus, zeeker Advertentie geteekend door Pieter Vreede\ Q. Jiend. vnn BeekefteinRaket, vint zig verpligt een egt Narree te doen van het gepasfeerde, zint ik niy in Alphen met er woon heb neder gezet. ——■ Ik bevond my naauwlyks in Alphen, of moest wel dra het continueel fcheiden'van de voor by trekkende Auxiliairen uitftaan, dog zoude zulks met ltilzwygen gaarne hebben laaien pasfeere'q, indien het maar by woorden gebleeven was, dog den 4 Juny vond ik onder mvn deur een Brief, waar op ftont: Bergje, bergje Blixeimkint ak gy niet brandm wilt. Wier bleef het ook niet byj want op dén den Heer Secretaris van de plaats, ten einde de nodige voorzorg daar omtrent door het Gerecht mogt worden genomen. De Krygsraad oordeelende, dit bericht aan zig zeiven en het Corps verfchuldigd te zyn , wenscht voor het overige, dat door eene Cordate en eenftemmige zamenwerking van alle braaven, hec lieve Vaderland in zynen hoogen nood eerlang moge gered, en de raadfhgea van zyne inwendigen Vyanden onder Gods Zeegen door den moed der Burgeren geheel verydeld, en hunne euvelmoed geknot worden. Uit naam van Gecomm. PIETER VREEDE. Uit naam van den Krygsraad. G. HEND. VAN BEEKESTEIN RAKET. Secretaris tan dezelve.  JAARBOEKEN, Augustus, 1787- 4011 ik van dit- Kennis ^ zullen voorzien: Dienstbooüe drie bakken me ^oe mou v ]^^^^^%^ 8%1nraU'itetvdannden Schont in bet een en andePfevaldeed'my eindelyk befluiten , tot myne Ie ff v rdedSng my te wapenen in mynHuis, zelts, veT.Q=nifi;u" 'en piacaaten gehoord had , » m^^Terboodènf dk had die uitwerking , dat 2Ul I J K or? mvP werf geen moleften heb * tot itSt S genaamde Burgerleegert. \ Ahel is, waar van my door den fchouf 4 maf wïerden geinquartiert (nierenftaande ik hem had laaien verzoeken , dezelve in een Heiber" te zonden, wyl ik graag hun verwering wfiefetalcn): die menfchen gedroegen z.gm den Ene, op eenige buitenlpoongheeden na, dedelyKd > tot in den nagt,/wyl er toen op een wenk nog omtrent een twintig zoo van Legertje 3 de i^ Alphen geleide Militaire, Scherpfchnt. ters en Vry Corporiften, aangevoerd door een.  41 iï NffiüWE NEDERLANDSCHE ssGRA-tot zelfs niet weetende, konden er niet aan volvgnha. doen: naderhant moest er wyn zyn: die wiert ge. ge. geeven, en toen begon men alles tegen den grond £ werpen en aan (tukken te trappen: vervolgens Tegenbe.hsx gantfche; hu s te plunderen en te befteelenrtcht m- de Lomrnisfarisfen van den Krygsraadt hebben pens het zeekerlyk de heden niet heel naauw gevifiteert, Burger/, of hen van te vooren gewaarfchouwt, anders zoude zy nog bewyzen genoeg by en op hen gevorileïis " ^ HuiS veelë0ct gertoo, ' Wat nu Pieter Vreede bedoelt met ftruikelMok* ken5 is my onbekent: vooreerst waaren cfe natroonen en het bmkrqic agter 'c flot : dus die Lieden eerit de plaats moeiten forceeren : want die waren om die itruikelblokken te ontmoeten, en ten tweede weet ik zeker geen haatelyke teekeninga op lchotels, kopjes en trekpjtten gehad te hebben , maar wel een Servies, waarop het Pourtrait van Zyn Hoogheid, het welk op een plaats is geweest, waar zy ook niet noodig hadden. Maar is het met wonderlyk, dat de Heer van der Meiden order gaf, niet meer te plunderen juist toen alles aan ftuk was? en waar om geeft hy die orders, als er geen lieden onder waren , die tot het Camp behoorden , of onder zyn directie waren, ichoon die Heer de aftiviteit zoo llerkgepousfeert heeft.dat hy alles heeft doorzugt.of er ook brieven waren, die hv aan de Commisfie te Woerdenr zond; dog ik geloof niet, dat zyn Edelen, al hadt hy Brieven gevonden, veel nut aan dezelve hebben zoude. Zie hier een waaragtig verhaal van de aan my gedaane brutaliteiten: nog veel zoude ik hier van kunnen zeggen , indien her nodig was, dog al dit bovcnüaande zullen de meelte en beste ingezeetenen van Alphen willen getuigen. r J. H. DE SUBERBIELLE.  JAARBOEKEN, Augustus, I7»7. 4«13 Omtrend het verrigtte van het gemeld 'sGra Burgerlegertje te Voorburg, las men m de™**., dagpapieren ook nog dit berigt: Berigt i-*onrHp Onderaeteekenden Directeuren en Lom van de D misfaris var!i deoptegte Vaderlandfche Socie- Societeit feit ?e Voorburg, van alle de Leeden , welke zy te FooT. komen te fpreelen, vernemen, dat zy over het b disfolveeren van voorfz. Sociëteit met zyn geÈnd, en dus de disfolveering buiten hun weeun en tóeftemming gelchicd is; waar door wy met de Refolutie, wyl dezelve met met de waarheid nvereerkomiiip is,niet kunnen inltemmen , en ons fD gemoede veVpügc vinden, de disfolveermg te holden voor nul en als of dezelve met gefchied tafen , te meer daar volgens het publiek voorgeEenÈ Reglement blykt, en daar het zelfs m ae ReStie werd gezegd, en door de Heeren Aan. peemers voor gangbaar munt is ^noorne■ d„ f Hoogenheim; tein van eene Coiïafnif T/it6t K*ptotKapteins r?™ ^ Z* ^ ^ G. Schutte/- to/vïndr?sllgc^a/nt'^ en... JtfW.entotSrW G'%cbotnen Kaptein onder de MaSrï Tof Ka& dedGradrercC°mpagn^ - vïïiïïïS W r■ £ ^ erL&,/?»'«, voorts: f.^. d MarSieTs T Vaandri/oSS: Major té Leyden* TjteM^Ï- Bu^' onder de DtSc&fé SSfift j^S' f«, Lteutenant van de InfantVontr e?„ ge-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787» 4«»5 gewezen Legioen; F. de Hamer, Kaptein 'sGra^ titulair onder de Mariniers; H. Sloet *o/venbatzvee Nyenhuizen, van een Overysfelsch Ge*GE* nootfchap; J. C H. van Oldenneel d'Olden* zeel, Lieutenant onder Lezve; R. C. Vonck, Major onder de Rotterdamfche Schuttery, en P. Ferret, Kaptein titulair onder d'Envie. Tot Kapteins Commandanten van de Grenadier Compagnie: H. von Einfiedel, Lieutenant by Saxen-Cotha, en E. Hoynckvan Papendrecht, Lieutenant by 't Legioen van Salm. Tot Lieutenants :C.j. de Pontbier, Vaandrig onder Dopff; J- G. Japo, Vaandrig onder de Mariniers; G. W. Leydekker, Geldersen Officier; A. N.. G. van Overvelt-, Vaandrig onder Grenier; R. S. Immens, Vaandrig onder Weideren;... van Genderen, Adjudant te Gouda; J. Bergermans, Lieutenant onder Raders; G. Elshoff, Vaandrig onder Dundas;... van Meerten, onder 't Leydsch Genootfchap; L. van der Werff, onder het zelve Genootfchap; P. H. J. van Coenen, Lieutenant by de Mariniers ; G. A. de Backer, gewezen Lieutenant onder Monfler; S. Paddenburg, onder 't Goudsch Genootfchap; G. J.van Leeuwen , van een Genootfchap. Tot Vaandrigs: J. Nobel en J. van Loon, Leden van een Genootfchap; F. K. van Beekum, Kadet onder Grenier; A. van Riet, ' van een Genootfchap; J. C. van der Linden , van een Overysfelsch Genootfchap; B. Manger, van een Genootfchap ; W. van Nis*  4tl6 NIEUWE NEDËRLANDSCHE! 0iS- dn >t Zllonder Zty/; J. 0. Haak] van t Haagsch Genootfchap; ff du Pieste Sergeant by de Marine; f.van & Wen by de Marine, J G. van%Z?et> onder 'i Overysfelsch Genootfchap;/>. T Heiligers, onder een Genootfchap en.. * Lits va» C G5"00jfchap aan de Zandpoort. ' Tot Adjudanten: J=. Wolf, Sergeant nn. der de Hollandfche GardesVe Volt VI ff. Emmermann, Onderofficier by Mav ' En tot Quartiermeesters: J G.Kal tnP. Muckel, Sergeanten onder Saxen-Gotha. Den 27 Augustus is 'er een Bode van Delft aan Gecommitteerde Raden aangekomen , met eenen brief van \Genootfchap,metver zoek dat Hun Ed. Mog. eenig kanon, met voorkennis van de Magiftraat dier Stad, uit de Magazynen zouden toeftaan , 't geeri terftond vergund is. ë Het geen wy boven bl. 4003. gemeld hebben , dat vermoed wierdt, wanneef vvv van het vertrek van den Markgraaf De la CoflZ Schoonzoon van den Franfchen Gezant Ipraken; dit bevestigde zig wel haast met de daad; nameniyk, de Markgraaf De Ferac Gezant van het Franfche Hof, die het K?™n Zynen banger, den Hertog De la Vauguyon, aangevangen' yveng hadt voortgezet,en meende te voltooven, maakte zig op een oogenblik tot zyne reis vaardig, om naar Frankryk te vertrekken, tot gee-  JAARBOEKEN* Augustus, i,?B7. 4^-7 ne geringe verbaazing en verflagenheid van 'sGbAdie party, welke hy zo fterk hadt aange - ****** moedigd, en aan welke hy zo kragtdadige * ondertteuning van zyn Hof hadt toegezegd: zonder welke belofte en toezegging die party waarichynlyk zo verre niet gegaan, nog de verdeeldheden zo verre zouden gekomen zyj» De Nieuwftaatsgezinden waren zo veel te meer getroffen door dit onverwagt vertrek, als zy, althands de grootfte meenigte derzelver,zig verbeeldden, dat de Franfche Gezant, tot het laatfte oogenblik, voor dat zYn vertrek bekend wierdt, was voortgegaan met te verzekeren , zo wel dat 'er aeen gevaar van buiten voor hen was, als dat, in geval van gevaar, zyne Koning kragtdaadige hulp zou bewyzen aan die party , welke hy voor het oog van de gantfche Natie, ja van gantsch Europa, hadt goedgekeurd, en in welks verrigtingen Hy zo veel deel hadt. Te meer moest dit vertrek verflagenheid veroorzaaken, als de doorzigtigften ligtelyk bevroedden, dat *er gewigtige redenen van dat overhaast vertrek moeiten zyn, en dat waarfchynlyk, of genoegzaam zeker, het befluit van den Koning van Pruisfen, om niet Qegts met woorden en aanmoedigingen, maar met kragt van wapenen, zig met de zaaken der Republiek te bemoeyen, aan den Franfchen Gezant wei moest bekend , en de voornaame oorzaak van zyn vertrek zyn. Dusdanige uitkomst van zaaken was reeds voorfpeld door hen,  4öi8 NIEUWE NEDERLANDSÖHB »sGra. venhaci5. \ i hen, die zig lang mistrouwd hadden, en ftandvastig beweerd, dat, hoe zeer ook de Koning van Frankryk, of-deszelfs Staatsdienaars de gefLdtenis van deze Republiek naar hun zin wilden hebben .zy daar toe wel onderhands,en met aanmoedigingen,zouden willen medewerken, maar nimmermeer eenen oorlog waagen. Het welk egter zo weinig by de driftige Nieuwftaatsgezhiden, dat is, by den grootften hoop, geloofd wierdt, dat het te kennen geven alleen van zodanige vrees en mistrouwen, een misdaad in hunne oogen, en dikwyls van onaangename gevolgen was voor hen, die zodanig mistrouwen, hoe zeer op de ondervinding en de gefchiedenisfen van alle tyde gegrond, dorften laten blyken. De doorzigtigflen zagen met 'er daad nu bevestigd, het geen zy reeds te voren met fmert gevreesd hadden, hoe onberaden het was, van de zyde van het Bof van Frankryk, en van de Nieuwftaatsgezinden, die hier in de raadgevingen van Frankryk blindelings volgden , in de onderhandelingen tusfchen den Grave van Goerts en den Heef De Raineval, zo hoogen toon te voeren,en zynen ftreng zo fterk vast te houden, in plaats van met wat te geven en te nemen, eene voordeelige fchikking te maaken, door ivelke de fchranderfte der Nieuwftaatsgezm3en, ("t welk zeker het kleinfte gedeelte is, ïn die even daarom, dat zy beleid en omdgtigheid in plaats van drift en onbezonnenheid vorderden, en liever eene matige fchik-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 4019 fchikking verlangde, dan het alles te waa- VCm; gen, by de groote menigte voor geen Pa- ya™*triolen gehouden wierden;, erkennen, dat osde zaak der Vryheid, veel verder, dan ooit gebragt zou zyn geweest; en integendeel met alles te waagen , die zaak der Vryheid, ingevalle van wel te verwagte tegenfpoed, noodzaakelyk zo veel moest agter uitgaan, als men die zou hebben willen en ook door beleid kunnen vervorderen. La het is zeker, en by ben, die wat kennis der gebeurtenisfen draagen, over bekend, dat zelfs na het afbreeken van de onderhandelingen tustchen den Grave van Goerts en den Heer de Ratncval, de aUergunftigile gelegenheid geweest is voor hen, die meer Vryheid in het Staatsbeftier zogten, om door eene fchikking, door wat te geven en te nemen, door met alles te willen hebben, ('t welk volgens het oud Hollands fpreekwoord gevaarlyk is), hunne zaak ver te brengen; en het is te gelvk zeker, dat die gunftige gelegenheid onverantwoordelyk verzuimd is; dat derhalven dat verzuim of weinig doorzicht en Staatsbeleid in de Hoofden veronderftelt, ol het onvermogen dier Hoofden, om de drift der «rroote menigte aan dit voorzigtig plan te doen gehoor geven; dog welk laatfte dan ook te gelyk bewyst, hóe onberaaden en kortziende het is, tot bereik van kleine en kortftondige oogmerken, eene groote meenigte in beweeging en in het ipel te brengen, welker voortvaarende drift- men naderhand niét meer inftaat is in te toornen, zodat men Cccccccc tö£  4020 NIEUWE NEDERLANDSCHE noRATius ƒ« confiln expers mo'e ruit. fua: dat is- Kragt zonder beleid ftortdZr haare eigen gevaarte ter neder Deze invallende gedagten hebben ons een weinig van de draad van ons verhaal afleid: zy-waren fterker dan wy: en hoe ,ou het altyd mogelyk zyn, ons vanvallende aanmerkingen, die hec verhaal £r zaken noodzakelyk en als van zeiven oplever geheellyk te onthouden? vooral wZnLr mm die gebeurtenis** van ons Vader ^SlS^J^^ ee« ^elyk deel nemen, cn dus door dezelve ten aller gevoehgfte moeten worden aangedaan ffit keeren wy dan weder. ëtu«"n. tvjaar Srft0'ldt dan fefefe te „?' z° wt* 0m geen aanfchouwér te . zy" van de nederlaag van die Party welke fteeds met hoop, & by den ujSf^ ydeie hoopageyleid hadJj als om deT aanv^l S de e!ffte^isnoegd^idteontwyken zo wel van. de Nieuwftaatsgezinden welken geen weinig reden hadden van Sl te bek aa gen, zig nu m het hachelykfte tydftipve laten te zien als van. de andere Par ? beweerde, dat alle de oniuften, door vvel ken de Republiek.gefchokt, gefdterd en op den rand van haaren ondergarS Xra " . was haar door de aanllooldS 4n I *ranfche Afgezanten gebrouwd§w ren D;r vertrek maakte dan dl Nieuwftaatsgezinden niet  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 42i niet weinig verflaagen. Inmiddels behielden Jggj zy nog eene uiterlyke vertoomng van, wel „ ïemoedheid, en verfpreidden voornamenlyk RerSke houding in de dagpapieren toon,zo om de groot gitsingin de te leur gefteldègemoederen voor te komen, als om d e langzaam tot de ftandsverwisfelmg voor te bereiden. Ook waren 'er wezenlyk nog zelfs onder de Hoofden der Nieuwftaatsgezinden, hoe ongelooflyk zulks ook moge fchynen, die zig verbeeldden, dat zy het met hunne maat met hun grooten'deels verlopen Cordomet: hunne8 gewapende Burgers, welmait egter door een gedeelte anders den. kende Ingezetenen wierdt opgewogen enz nog wel redden zouden, en het tegen de voornemens van den Koning van Pruisfchen en het Hof van Groot Brittannien zouden kunnen uithouden; en ook dat zy zelfs nu nog kSaadige hulp van Frankryk te wagten hadden, De Leydfche Courant van den aj Augustus verhaalde met alleen, „ datvoorge leven wierdt, dat het Franfche Hof aan dat "t van Beriyn zulke nadrukkelyke inftantien, 9 tegen heï zig inmengen in onze domelhc » qUge zaaken, Chet welk' dan zou fchynen, 'a^Tet FranfcheW alleen, by f^J,™ alle andere Hoven, geoorloofd te zyn) heeft gedaan, dat het voornoemde Hot * van Be°rlyn zoude hebben gedeclareerd " NB zeeï gevoelig te zyn, dat men de " Hollandfch? Natie zoekt wys te maaken, " dat zyne Pruisfifche Majefteit deszelfs Ttouppesin de Republiek wilde doen trek" r Cccccccc 2 n Ken>  ao22 NIEUWE NEDERLANDSCHE vEfHRAA'" dat {f°°gstdezelve als misleid zyn. ge. *> de' "PPeHeerd 't geen reeds is gezegd of „ gefchreeyen i men voegt daar by, dat zelfs „ is verzogt alle Brieven en Antwoorden „ over die zaak uit de Notulen te roiieeren, en dat die Monarch zich verder met „ de huislyke zaaken der Republiek niet „ zoude bemoeijen. In hoe verre zulks ., waarachtig is kan men in tyden als deze „ waar in telkens voor en tegen gezegd word 5, met oepaalen; even weinig kan men in* „ Itaan voor het gerucht dat onder de Oran3> ge Party loopt, dat de Heer van Thule„ meyer van hier zou vertrekken." Dit zelfde wierdt genoegzaam herhaald in de Vaderlandfche en eenige andere Couranten. De Leydfche Courantier hadt nog in die zelfde bovengemelde Courant. meerfrefIig het navolgende, gefchreeven : •jYjen verftaat, dat het MiniuYrie van Vrankrvk aan dat van Londen gedeclareerd heeft „ dat ,, alle deszelfs verLngen alieenlyk ftrekten tor, „ dat het Hof van VerfaiUes zeer gaarne zoude „ medewerken met alle Mogenheden , welke daar„ toe zouden geadmitteerd worden: maar dit indien eenige Mogendheid vVan lyke Maatrege„ len nam om gewapenderhand deel in die Gefchil„ len te neemen, Zyne Allerchrilielykite Maie„ lieit niet zou nalaaten zig daartegen te verzet» ten, en de verbindtenisfen van Zyne Alliantie 9, te vervullen." 1 Met de Brieven van VERSAILLES word gemeld, dat het Cantoonement van Civet veranderd word m een Campement boven de Maas bv Namen;, dat agt Bflttaillons en 03 Escadrons by het Le-  JAARB OEK.EN , Augustus, 1787. 4023' Lesertie het welk reeds in beweeging zyn moet, 'sGaAzE^èvoead worden , en het als dan a8ooo venhaMarfftefk za?:«yn. Hec Franfche Hof acht zyn ge. te zeer geSouden om Holland te onderfteunen fegeS zutken, die het zelve, uit haat tegen Vrankryk, zoeken te verderven. En in de Vaderlandfche Courant aldus: Tl eden morgen heeft de Marquis je Ferac AmAA batfadeur des Koning! v,n Frankryk, een Courier van FerfaUtes ontvangen, en men verneemt, dat Z. Excel!, een keer^Frankryk zal Soen , om dat zyne tegenwon.digheid aldaar verS wordt. Zyn Excell. vertrekt in de aanftaande Week; deszelfs Schoonzoon de Marquis de l* Casts is reeds Zaturdag vertrokken, en deszelfs Gemalin volgt morden': men weet de reden niet van dit vertrek; doch dit is zeker, dat t geen beaekking heeft op 't Systhema tusfchen deezen Sr«r en dat Hof, als zynde voor 5 dagen voor de fweede kee "der gegeten, dat't Obfervations Smo van Franfche Troupen zich gereed moeten maaken,waar «4 de Bakkers en alle Leveranciers S z n aangenomen. Men meent dat 't ge. melde vertrek over Staatszaaken in V Ryk rouike t, en dat de Marquis een Staats Vergadering ten Hove moet bywoonen ; mtusfehen blyven de Chevalliers de Bourgoine en de Legations-Secrewris de Caillairdhkx ^ zaaken vaa 't Franfche Hof waarneemen. Inmiddels dat alle de dagpapieren van Duitschland tusfchen Berlyn en de Nederlanden, en ook de Oudftaatsgezinde dagpanieren m Holland den aantogt van Pruisfisck Krvasvolk aankondigden,fchreef de QprechCccccccc 3 te  'sGra VENHA' CE. 4024 NIEUWE NEDERLANDSCHE • te Nederlandfche Courant te Amfteldam by D. Schuurman, in zyn N. 105. aldus: TV/fen verheugd zich zeer met de arrivementen van Pruisfifche Troepen in de Provincie van Gelderland, die niet alleen daar zouden zyn, maar zelfs, «lat 'er twee Regimenten te Zeist in het Camp zouden zyn. Intusfchen zyn die Bulle* bakken hier van geen effeó>.- komen'er Pruisfifche, dan komen 'er ook Franfche Troepen ; maar men meend wel te weecen, dat 'er voor het een of ander geene vreeze is:, maar wat zal men zeggen? men doet zyn uiterfte best, om, waar het mogelyk, hier oproer te krygen, doch daar word voor gezorgd. En nog de Utrechtfche Courant in zyn N. 104, op eene eenigzints onderfcheidene toon, als erkennende den aantogt van Pruisfche Troupen, maar dezelver gevaar door tegenwigt van Fransch Krygsvolk verminderende in dezer voege: T3erigten uit Cleefs/and houden in, dat 'er dagelyks Pruisfifche Troupen te Wezel arriveerden , die, na een nagt rustens aldaar, zig verdér naar hunne aangewezen kwartieren begaven. Het Regiment uit Byleveld nevens a Battaillons Grenadiers-was binnen Emmerik getrokken, en het Kegimenr van Rudberg, uit óen Ham, lag te Rees .gecatnonneerd. De Veldbakkery was ook reeds te Emmenk, waar in , dag en nagt, fterk wordt gebakken : ook gaan de Leveractien aan de Magazynen druk voort. Men wil, d;.'t d- n \ den der aanftaande Maand, alle de Troupen ifi hei Hertogdom -Ag zuilen bevinden, en den i^denA&it aan volgenden, zonder  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 4025 der nader orders zamenftrekken. De regeerende > Hertog van Brunswyk, die dit Corps comraan-, deerd, bevind zig thans te Wezel; gelyk mede , de Baron van Heinitz , Minitter en werkelyke Staat- Krygs- en Finantie-Geheim Secretaris, by het Departement vin de ProviDtie, gepasfeerden Woensdag te Cleef gearriveerd is. Aan den anderen kant, verzekeren Brieven uit Fransch Flaandtien van i\ deezer, dat de Franfche Troupen aldaar in volle beweging waren, en een Campemert formeerden, waar voor de Magazynen aangelegd wierden De Arrr.ée zou ten miuften 15 duizend man belopen: waar over het Commando door den Prins van Csmtóltaatgevoera te worden. Dezelfde Utrechtfche Courant fchreef in een volgend Nummer. 'sETAGE, den 19 Augustus. By H. H. M. i« F* een Misfive van den Envoye Rheede aan den Griffiier Fagel gecommuniceerd, die men zegt, van weinig aanbelang te weezen. Onderwyl, zo verflaagen als de tydingen van het vertrek van den Franfchen Gezant, en van den aantogt van een Pruisfisch Leger, de Nieuwftaatsgezinden maakten, zo veel beurden die tydingen de andere Party op. Haare Sociëteiten in deze plaats, die zich De Oprechte Faderland/che Sociëteiten noemden , hadden ongewoonen toeloop; zy vertoonden zich nu ook ftouter, en lieten zig openlyker uit over den toeftand van de Republiek, over hunne gevoelens in Staatszaken, en over de verkeerdheid van de Happen der Nieuwftaatsgezinden; welken zig hierover in Cccccccc 4 de iGba- rENHA3E,  •sGra- v jtnha • sa, i 40ic5 NIEUWE NEDERLANDSCHE de dagpapieren wreekten. In de bovengeï melde Leydfche Courant van den ao Augustus las men het navolgende: P)e Heeren Ridders van Holland toonen by hun Advys (•) vrees te hebben voor de aannaaermgder Pruisfifche Trouppes; maar men vind zeer zonderling, dat, daar alle handelingen der Orange Wenden, duideiyk doen zien, dat zv eretie naar die lrouppes haaken, alleen de Ridderfchap yoor de kdrnsc dier Trouppes zoude vreezen; dat komt de weldenkende JNatie onmogelyk voor en fteld dus dezelve buiten ftaat om aan de betuigingen der Ridderfchap eenige crediec te verleenen, als hebbende zedert het begin oozsr ongelukkige verdeeldheden, nooit den minden flap gedaan om de gemoederen te bedaaren, en alles opgeofferd aan de zucht om zelfde misbruiken van het itaohouderlyk Gezag te handhaven. Ondtrtusfchen zyn onze Orange Vrienden heden wonder in hun fchik, en dezen avoDd is derzelver Sociëteit geflikt vol, vermits men voorgeeft, dat 'er reeds Pruisfifche Trouppes te Deventer en Zwol zyn, en dat de Envoyé Thulemeyer deswe:»ens een Declaratoir heeft gedaan; dan men gelooft dat alles even zulke infame uitltrooizels te zyn, als de Refolutie van de Staats Commisfie te Woerden om Salm uit Utrecht te ontbieden, wordende van goederhand verzekerd, dat deswegens noch by die Commisfie noch by den Rhyngraaf ïenige Refolutie genomen of eenige Misfive ge[chreeven is. De Franfche Gezant de Verac, zou by ryn vertrek, den Ridder De Bourgouin,die Secretaris is geweest by den Hertog De La Vaw ti z;e bl. 3i?5.  JAARBOEKEN, Augustus,1787. 4°*7 Fauguyon, en zedert hier is gebleven en niet zeer onwerkzaam is geweest,- als mede den Heer Du Caillart, zynen Secretaris met de zaken van zyn Hof by deze Republiek belasten. En men Ichreef, dat de Ridder De St. Priest voorheen Fransch Gezant aan het Turkfche Hof, den plaats van Gezant by deze Republiek zoude komen bekleeden, en fpoedig verwagt wierdt: het welk anderen evenwel nog zo fpoedig niet vermoeden. f De Opregte Nederlandfche Courant fchreef ook nog omtrend he* te rug roepen van den Heere Brantzen , Afgezant van de Republiek by het Franfche Hof, aldus: (*) Men fpreekt ook van het Raopel van den Heer BRANTZEN, Extraordinaris Ambasfadeur van deezen Staat, aan 't Hof van Franbyk'. en waarlyk dit is iets", waar na de Natie (f) in't algemeen zeer verlaogt.en men gelooft,dat die Heer zelve de wensen der Natie zou voorkomen, eei die een befluit deed baren: dit ware zeker een ervsfelyke daad van dien Minister, want wat is ^ 3 toch (*) Zie echter hier over in ons volgend ftukje, onder hec Artikel van 'sGbavenhace. (■}•) Vergelykt men hec gem. Artikel in ons volgend ftukje, dan biykt.hoe men huidendaags roet het woord Natie (peelt, en een enkele Courantier of zyne Correspondent het zelve misbruikt, om zyne byzondere haar te voldoen, eo zich verftout, valfchelyit uit de naam van de geheele Natie te fpreeken. Cccccccc 5 'sGra- VENHAge.  4028 NIEUWE NEDERLANDSCHE »sGRA-toch een Regent of Minister, welke het vertrok venha- wen des Volks niet heefc? se. Andere Dagfebryvers voegden hier no» by, dat tot groote vreugde der Natie, dat is, van hunne party, de Ridder van de Capellen tot de Marsch, als Gezant naar Frankryk,in de plaats van denHeereBrantzen, zoude gezonden worden. Zie ook de Leydfche Courant van 29 Augustus 1787. Dit kan veel opheldering ontvangen, als wy vergelyken bl. 2282-2290; en betrekke. lyk tot de daar medegedeelde Hukken, nog byvoegen een Advertisfement of Berigt van ï. Bernard, Schryver van De Batavier eri menigte andere gefchriften van deze tyden 21e bl. 4048. welk Berigt hyin de Couranten deedt plaatfen, van dezen inhoud: T~)en Ondergeteekende in verfcheide Couranten gezien en geleezen hebbende een Naamloozen Brief, aan de Natie geaddresfeerd, handelen', de over de noodzaakelykheid om de Heeren HELDEVVIER en VREDE, als CommisfarTS der Burgeryen tot de Conferentien van Mediatie naa Parys te zenden, en onJerrjgc zynde, dat den onbekenden Brieffcbryver,zonder eeniszints te letten op de achting, die meö alle Vaderlandlelie Genootlchappen, 't zy dan gewapende of ongewapende, verlcbuldigd is, zich heefc durven veritouten, zodanig twyfelachtigftuk aan dezelve te zenden,niet alleen j maar ook te vorderen, dat dezelve naamloze Brief zonder plaats of dagteekeqmg, een onderwerp van derzelver deliberatien gemaakt worde; vindt zich verplicht, de weldenkende Hollandfche Burgeryen te adverteeren, dat By Undtrgeteekendc in qualiteit als gedeputeerd, door,  JAARBOEKEN, Augustus, I7«7« 4©aJ> Amw en van wegen het Genootfchap van Wa- 'sGaA* ShinSI W W i5E/i SCHUTTiiRT te vr.»HAKwam, ter Provintialc Vergadering van ge- OE. wanende Burger Corps in de Provincie Holland, gehouden te Leiden, 'den 6 deezer, op expresfe &r,« fase van zyne Principaalen heeft gedaan een zeer M» K uitvoerig voorftel, ftrekkende, om naar hec Hof Bernard van Fiankryk te zenden zodanige Afgevaardig- nopens den, als naar mate van de tegenwoordige tyds-,Womtiaudigbeden door het Volk zullen kunnen ver- gaande koozen worden, om alzoo des te meer luister en buef. gewigt aan zodanige algemeene Volksver egen- Soordigers by te zetten. ' Dit voorftel door opgemelJe Veig.dei.ng met de hoogfte goedkeurina aangenoomen zynde, is door dezelve ComSisTonaal gemaakt, terwyl het daar op uitgebragt Rapport goedgekeurd en in eene Refolutie veranderd is, In welk Rapport «net de daar toe betreklvk zynde Stukken reeds dadelyk ter Drukpersfe is gelegd, om vervolgens ten allerfpoedigllen gezonden te worden aan alle Vaderlandje Schutteryen, Genootfchappen, Burger Sociëteiten en Gezell'chappen^ ten einde haare verphgte medewerking in deeze groote Volkszaak te verzoeken, teiwvl men van dezelve vertrouwt, datzy, zonder eenigzints agt te flaan op eenen naamloozen Brief, waar van het oogmerk niet kwaad, maar de wvze om het zei veter uitvoer te brengen, met zeer gefchikt is; wagtcn zullen tot den ontvangst dier itukken, die den Ondergetekende de Eer heeft hun bv deezen aan te kondigen ; en waar in zy dan ook breedvoerige ftoffe ter overweging van deeze grootfte en aangelegenfte zaak vinden zullen, en die niet met te groote wettigheid kan beüooten en ter uitvoer gebragt worden. Amfterdam den 19 Augustus 1787- F. BERNARD. By  4030 NIEÜWE NEDERLANDSCHE vehha&.' by ?u-nne Hoo2 Zogenden is ingekomen ge eenen bnef van den Generaal en Gouverneur van 's Hertogenbosch Fan der Dus/èn, waar by hy te kennen geeft, „ dat de Ingezetenen van 's Bosch weigeren te refpecteren en obediëren aan de Publicatie van Hunne Hoog Mogenden, tot interdictie van de Wapen-oeffening, maar integendeel gedeclareerd hebben, met alleen te zullen blyven exerceren, maar ook van voornemen te zyn, om eerstdaags te vuren; verzoekende gemelde Gouverneur dienaangaande met Hunne Hoog Mogenden Refolutie en Orders gehonoreerd te worden." Z. bl. 3199. en volgg. De Heer Mr. Nicolaas van Leeuwen, Raad in de Vroedfchap der ftad Leyden, heeft den 29 Augustus in het Collegie van Heeren Gecommitteerde Raaden zitting genomen in plaats van den Heer Mr. Pieter Changuion, die in die hoedanigheid, zo als wy zagen bl. 3175, t'huis geroepen is. De Leden van de Magiftraat dezer Stede houden dagelykfche gefprekken met Heeren Gecommitteerde Raaden, welken meerendeels over het verrigte der Schuttery in deze dagen lopen. Ook zyn Hunne Ed. Achtb tweemaalen by Heeren Gecommitteerde Raaden geweest: dog aan dezelven wierdt be* volen, dat yoortaan niet meer dan één Rot van de Schuttery te gelyk zou mogen waken. De  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 4°3t De Baron van Thulemeyer, buitengewoon Gezant van den Koning van Pruisfen, heeft drukke gefprekken met de Leden van de Regeering. Daar verfpreidden zig ook gerugten , dat die Gezant ook van hier zou vertrekken, en door eenen anderen Minister vervangen worden. De Afgevaardigden van Amfteldam ter Vergaderinge van Hunne Ed. Gr Mog., hebben wederom aangedrongen, om onderzoek te doen naar de bron van de genomene voorzorgen tegen het Burgerlegertje in de voorledene Week. Te Scheveningen zyn weder eenige blyken van verbittering voorgevallen: ook zyn daar eenige glazen ingeilagen. De zig aldaar bevindende 5 of 6 man Militairen te voet, tegen dit geweld niet beftand zynde, wierden vier Ruiters derwaards gezonden ; die daar ook aanftonds de onltuimigheden kalmden. Wy hebben hier te voren bl. 4001. gefproken van zekeren brief van den Rhyngraaf van Salm, aan de Commisfie ter defenfie te Woerden, en van zekere fecreete refolutie dier Commisfie daar opgenomen. Deswege is een berigt van welgemelde Commisfie ingekomen, waar by de echtheid van dien brief en refolutie volmondig ontkend wordt. Wy zullen hier van nader onder het Artykel van Woerden fpreken, en dat berigt mededeelenj als ook een omltandig berigt van 'sGra- geishage.  403"- NIEUWE NEDERLANDSCHE 's'Gra venha ge. van welgemelde Commisfie, nopens de aanhouding van de Princesfe van Oranje, gedagceekend den 28 Augustus 1787. Dit Berigt wierdt commisforiaal gemaakt met het Groot Befoigne. Nog is commisforiaal gemaakt eenen brief van de zelfde Commisfie, kennis gevende van de vyandelykheden, door de Gelderfche Troepen te Dalem gepleegd, op den Uitlegger voor Loevefteyn, waar op zy zouden gefchoten hebben ; benevens de rapporten van den Commandant van Pabst van Loevefteyn , en van den Lieutenant Witte van Dam , die over den Uitlegger daar bevel voert. Heeren Gecommitteerde Raaden hebben, op de P.equeste van de Commisfie tot bellier van het Genootfchap van Wapenhandel in 's Hage, geantwoord: (een loopplaats en het wagtwoord hun reeds toegedaan zynde) „ aan hen de verdere verzoeken toe te liaan, en dus Gecommitteerde Raaden te magtigen, om van hunne Officieren den Eed van getrouwheid af te neeraen; en het Hof en de Magiftraat aan te fchry ven, hun als een wettig Corps te erkennen; voorts hun van Schutterlyke dienften te ontflaan, en het Guarnifoen regelasten, hun de gewoone honneurs, als aan de andere Corpfen , te geven; itrekkende her Formulier van den Eed, om de Staten en Gecommitteerde Raaden gehouw en getrouw te-zullen zyn, en hunne bevelen te  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 4033 te zullen opvolgen, zonder andere bevelen. Pe Ridderfchap, Brielle, Hoorn en Edam,' hebben dit overgenomen : Enkhuizen en' Medenblik hebben zig niet ingelaten; dog de overige Steden waren conform het advis van Gecommitteerde Raaden." Op het Request van Ifaac van Aken, Voerman van Gorinchem, om pardon, zynde hy, volgens den eisch van den Fiscaal Lui' ken, tot eene geesfeling en twintigjaarig confinement verwezen, heb ben Gecommitteerden een afwyzend advis uitgebragt: en is het zelve by Hunne Ed. Gr." Mog. overeenkomftig aan het zelve advis, befloten: en zyn Gecommitteerde Raaden verzogt, den Commies van de Magazynen van Diepenbrugge, die hier in betrokken is, af te zetten. Zie ook bl. 3183. en volg. Ter Vergaderinge van Hunne Ed. Groot Mog. is door de Rad Rotterdam voorgedragen, ,, om Gecommitteerde Raaden te gelasten, opening,te geven van de gefielde orders op den 18 en 19 dezer, nopens de Militie, en van de informatien, die daar toe aanleiding gegeven hebben, en fpeciaal op wiens bevel ordres tot het uittrekken van Piquetten, om alle gewapende manfchappen te keeren, gegeven zyn." • De Magiftraat van 's Hage en de Krygsraad, zyn zeer te onvrede,, wegens het advys van Gecommitteerde Raaden, dat dooi d< 'sGra*. 'ENHA!E.  Am NIEUWE NEDERLANDSCHE 'SjRA' VKNHAGE» 1 de Schuttery geen alarm mag geflagen worden, zonder voorkennis van Hun Ed. Mog.; waar door zy oordeelen, in hunne regten ten hoogden verkort te zyn. Zy hebben weder met de Gecommitteerde Raaden in be. foigne geweest, en dringen lterk aan, om het recht van het alarm te mogen liaan, in cas van brand,te•mogen behouden: het welk zy van het grootfte gewigt oordeelen, en het tyd verloop in geval van brand , met eerst verlof van Gecommitteerde Raaden te moeten verzoeken, van het grootfte gevaar. Den 29 Augustus is by H. ö. Mog. door den Fiscaal Witte Tulllng, een rapport ingebragt; dat zonder hulp van Krygsvolk het doorpasfeeren van zo veele Recruten naar Holland, niet konde belet worden, alzo eenige Drosten in de Meyery hem gemeld hadden, dat zy nu by troepen van 80 en 90 man te gelyk kwamen;dat men hun vraagende, wie zy waren, zy antwoordden : „ dat zy „ Menfcben zyn: en waar zy heenen gin„ gen, naar• Holland: om wat te gaan doen, „ om ie gaan kyken:" dat zy gewapend waren met fabels en piftoolen; dat zy in de Herbergen dronken de gezondheid van de Patriotten, enz. Zie ook bl. 3135, 3136 en Eindelyk is een dag,en wel den 1 September, by Hun Ed. Groot Mogenden bepaald, >m befoigne te houden over de Memorie van len Heer Thulemeyer.  JAARBOEK EN, Augustus, 1787. 4Ö3§ Wyders ïs ter hooggemelde Vergadering 'ingekomen, een Adres der Algemeene Pro." ■vinciaale Vergadering van Gecommitteerden' uit Krygsraaden der Vryheidlievende Schutteryen , Genootfchappen w» Wapenhandel\ Geconftitueerden uit de Burgery en, Sociëteiten tn Corporatien dezer Provinciën (dus luidt de tyreU, te Amfteldam gehouden , welken op nadrukkelyke wyze tot den Souverain fpreeken, inhoudende een Verzoek, „ om de Volks-Coinmisfie voor eenige maanden by de Staten benoemd, (zie bl. 415- 645 en 646.) te vernietigen, en eene andere in deszelfs plaats aan te Rellen; om concurrent met die van de Burgeryen te handelen 5 -** om eene onbepaalde vryheid van de Druk' pers; - en om een beftendig Corps van Burger-Militie te hebben; wordende in het floi verzogt, binnen 14 dagen appoinctement té hebben, zullende het anders voor een desa> veu houden, en zig dan die middeler voorbehouden , die zy zullen noodig oor deelen." Wy zullen hier na onder Amstel dam dit aanmerkelyk adres,in dit, of in onl volgend ftukje mededeelen. Heeren Gecommitteerde Raaden hebber by eenen brief aan Hunne Ed. Gr. Mog opening gegeven Van de gehoudene onder handelingen met de Magiftraat van 's Hage en voorgeiteld, dat, niettegenftaande d zwarigheden van gemelde Magiftraat, Hui Ëd. Groot Mog. behoorden te volharden Dddddddd to; *sÖaA- 'SNHA* }E. I I > I l 1 f  4036 NIEUWE NEDERLANDSCHE v?n(?aa*byjde aanfchryving in de voorleden week oe. g^aan,en verder de Magiftraat te gelasten, van te zorgen, dat nog op de wagten, nog by brand, de Schuttery van fcherpe patroonen voorzien zy; en voorts te verklaaren, dat Hun Ed. Gr. Mog. geen algemeen mistrouwen op de Schuttery Hellen,maar alleen tegens een aantal Schutters, wier ongehoorzaamheid by Hun Ed. Groot Mog. bekend is met verdere last, om de ongehoorzame Schutters te demitteren enz." welk voorftel de Heeren Staten hebben toegeftemd, en daar toe belloten. Uit al dit fnuiken van de wieken der Haagfche Schuttery, welke haare onbetwistbaare Privilegiën heeft; en het opdraagen van byzondere rechten en vermogen aan het gewapend Genootfchap, bleek niet duiiler> op welk men vertrouwen wilde ftellen, en op welk misvertrouwen. Men heeft hier tyding bekomen, dat het Burgerleger by Delft zynde opgebroken, zig in het Westland, op de hoogte van Naaldwyk neder geflagen hadt. De Bailjuw Douglas door het Corps van Hondsholredyk en deszelfs Commisfie verzogt zynde zig niet afwezig te maaken, is des avonds door eenige gewapende manfchappen in hegtems genomen , en gebragt op hndeldvk, tot dat nadere berigten zullen zvn ingekomen. Z. bl. 4041. 6 Den 31 Augustus hebben Gecommitteerde Raaden geadvifeerdjom den gevangen Lieu- tQ.  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 4©37 tenant Janszen aan den Hove van Holland te zenden, om tegens denzelven regtgédtflg • te doen voeren, fan de Staten hebben, uit hoofde van zyne lange gevangenis, van zyne afzetting als Lieutenant, en van de uronkenfehap, waar in hy Oranje boven badt geroepen, denzelven Lieutenant doen ontllaan. Ook is de Vaandrig Du Cailar afgezet, en Zyn Heeren Gecommitteerde Raaden gemagtigd, om een waakend oog op het gedrag der Officieren, hier in bezetting liggende, te houden, en die zig onbehoorlyk mogten gedragen, dadelyk te Juspendeeren of te dimitteeren. In de Haagfche Courant heeft men dit be-, ligt gelezen: Terwyl één of meer kwalyk geintentioneerde ■* Perfoonen hebben gefpargeert, als of door de Fhcaal van firaband eene Memorie aan Hun Hoog Mogenden zoude zyn geprefenteert, houdende Propofitie, dat Hoogstdezelve alle gebeneficeerdens, zoo by H. H. Mogenden, als by den Kaad van Staaten, welke tot eenige gewapende Exercitie Genootfchanpen, het zy hier in 'sHage, het zy in de Stad en Meijereije van 'sHertogenbosch, of in eenige Steden; Dorpen, H^erlykheden en Plaatzen van de Generaliteit, zouden mogen gehooren, van hunne Posten of Beneficiën zouden gelieven te ontdaan, zoo zyn wy verzogt, zulks als een loutre en ondeugentlyk gefingeerde on* waarheid tegen te fpreken. Dddddddds Hun 's Gra» JENHA32.  4038 NIEUWE NEDERLANDSCHE viSi^A !?n Ed* Groot Mogende hebben aanga; m*. j j Tonder net niei,w aangeworven wor, dend Regiment van den Collonel de Stem- bacb'. Tot Collonel van het zelve, den evengemeldcn Fredrik de Sternbach. Tot Lieutenant Collonel, de Sevai Officier onder Saxen-Gotha. Tot Majors, .... Dehourt, Officier by de Armée en ... üwg/w;, Kaptein by het 3de Battaillon Wallons. • Tot Kapteinsde Marco, Lieutenant onder het 3de Battaillon Wallons, .. de Landneux, gepenf. Officier van Sternback,,.... van Verjleegn. gepenf. Officier van Sternbach,... Kahl, gepenf. Officier..... Bane's, gepenf. Officier van Mat, tha,..,,Coehoorn, gepenf. Officier van Stern-, bach,.., Lipn, gepenf. Officier van Matha,... Marquis de la Pointe, Keizerlyke Officier, N. Marie de Knaeps, gepenf. OfficLr,,. Wolframptdorff, Officier by SaxenGotha. Grenadiers Damfeaux, Fransch Officier, de Marquez, gepenf. Officier van Hes/en-, Parmftad. Tot Lieutenants,,.. h Clercq,... Mangert,... Dampierre,... Landremange,.., de Seps,... de Marfttt,... van den Paadevoortde Foure, .. Valkenburgvan Vloten,.-. Chevalier Halkett, S. van Gennep,.... l& Fcvre de Forest en... Sliker. Tof  JAARBOEKEN, Augustus, 1187' 4"3!> . To, Vaandrigs..- Br°k' Compagnie Dragonders. Kaptein Lieutenant... Bttet. Lieutenant... Ponsjet. Cornet, G. £)/Wo««^. Compagnie Artillery. Kaptein Lieutenant... de Compalnie Artilleristen, van den Lieutenant Collonel Gelinck. Tot Adjudanten... Emmerman en Gott- ^ft&rgyns Majors- J*W en van l ekelenburch. Hier is tyding ingekomen, dat de Genet^van dIrdop,m gezelfchap van een PruisfScn Generaal, een keer naai: Wezel heeft gedaan, en een bezoek by den regeerde Hertog van Brunswyk heeft afgelegd, en na d3ste rug komst, het bevel over het Leger,by Zeyst te velde hggende,hadt op zich genomen. Omtrend het herwaards trekkend PraisDddddddd 3 iisc  4340 NIEUWE NEDERLANDSOHB 3 BatailloDs van Eichman. ->' 3 .—.— Gaudi. ' 1 . 3 >j f Ekartzberg. ! ? Comp. Artillerie. » m „, , Het Hoofd Quarticr. > 18 *^ Gomisfariaat. , De Bakkeryen. j fl SrW^ Artulerie in Ginderich en Wallach, het Lazareth inBuderich. 5 Esquadrons van Rhor, in Hisfeld j Walfom Hamborn, Dinslaeken, Beek, LmSmiT Holten, en HeerlykheidVlVJeide iolt kKUh < • 5 Sin vaDvKalkfreutfi. in Gotterswicfcerham 2 Batcaillons van Rudberg, in Ree* ? — ™n Knobelidorf, in Xanten. * *- Grenadiers, in Sonsheek. ? rvn VVaWeck, in Emmerich. Brt &rena*«s van Bujberg, in' Eni- l OnmhuZZ vaTn LaDgIoi*s> in Sevenaar. n Cotnpign.cn Jagers te voet, in Grietnuïzen . | Esquadrons vanLottum, m' Haffo"B «al"  JAARBOEKEN, Augustus, 1787, 4041, Haldern, in h diflrïdt Rees, Wercherbruck, en Heeriykhcid Millin^an, 3 Dito van Ebep, eo Amech, Osfenberg, Bie-1 nen, Gireft, üorneck en Hattum. 2 Dico in Huisberdc en Warheiden. 5 Dito van Golz, in Lymlen, Sevenaar, Cra. nenburg, Duiven, Loo, en Wehle. j Battaillon van Marwitz, in Calcar. j . Grenad. — in Goch. 1 Grenad. van Eckartzberg, in Goch. j ■ van Renouard, in Cleve Den train van Proviant en Fourogie in het Dilfrict Wezel, Schermbeek, Brunen, Minekelen, Rin»elberg en Bislich, IIONSHOLREDYK. Het Burgerlegertje, van het welk wy hiér voren onder Delft en 's Hage hebben gefproken, nam zig alle hooge regten aan, ook die van het hoogde Rechtsgebied, aan de wettige Rechtbanken en Hoven van Juftitie alleen, door den Souverain toegekend. Te Honsholredyk heeft gemeld Legertje of deszelfs Bevelhebbers den 30 AuguSHis gevangen genomen, den Heere Qa.\\]uw, Abraham JDouglas, met veel fmaadheid en veragting behandeld, en op een Zolderkamertje, ten huize van den Heer Cornelis van der Pot op zyne Buitenplaats Endeldyk, ifl ftrikte hegtenis, buiten alle acces en correspondentie , of toegang en gemeenfehap , gezet, en door eenige gewapende manfchappen doen bewaaren. Het voornemen Pddddddd 4 was, 's Gra- /bnha-  4042 NIEUWE NEDERLANDSCHE honk b lre- 's Gra- was, (zo de geruchten meldden,) om denzelven Bailjuw verders naar het Burgerlegertje over te voeren, ten einde hy het zelve Legertje overal gevangelyk zoude volgen. De Delfcfche Schryver van de Hollandfche Hiftorifche Courant, liet zig over deze daad uit op eenen toon, die te veel doorfteekt, om te behoeven aangewezen te worden. TJONDSHOLREDYtC den 30 Augustus. HeAX den namiddag is het Burger-Leger, van Delft komende, alhier gearriveerd. Deszelfs verfchyning verwekte zo veel vreugd by de weldenkenden, als verflaagenheid by den Oranje Aanhang: inzonderheid, toen onze gewapende Vaderlanders, door de tegenwoordigheid van dit Leger geruggefteund, den alom berugten en ge • haaten Baüliuw en Prinfelyken Rentmeester, Abraham Douglas, in verzekering namen, en tusfchen een Commando naar het Camp voerden. Alomme, waar hy pasfeerde, werden hem de bitterfte vcrwytingen van al het kwaad, door hem gepleegd, toegeduuwd, doch voor het overige, buitenden fchrik en het befpatten zyner zindelyke kleeding door het gaan langs eenen flykerigen weg, geeD het minfte letzel toegebragt. Hy werd vervolgens in goede bewaaring gefteld, en men is zeer verlangende, wat nu verder van hem worden zal. Hier tegen fchreef de Gelderfche Hiftorifche Courant in zyn N. 103. op zyne wyze, ook niet zonder partyfehap.  JAARBOEKEN, Augustus,1787. 4^43 »«/"' RAVEVHAGE den 30 Augustus, üe Ro- Hol»vT versbende, die zich onder den fchyn van hol&e* een vliegend Legertje van Vryheids - Zooien , DÏK, maar inderdaad Vryheids verdervers, in ons Lanü verftout om te zwerven, is na dat het van Delft opgebroken was. na Hondsholredyk ge,va£e!&—— de mishandeling den Bar luw aldaar aangedaan is waerelakundig, en te meer fchreeuwend als men aanmerkt, dat deeze JVlan byna 70 ïa"en oud is- D% VrvfLelds' Zoonen moeten die Jachthuis van Zyne Doorluchtige Hoogheid aangezien hebben voor een betoverd Slot , dewyl zy met 700 man ge™' men zyn, om deeze iliuftre expeditie tegens^ een afgeleefd Man in het midden van de nachc te onderneemen. De goede Grysaard lag in een geruste llaap en fnorkte zoo helder weg, dat dit ongewoon geluid het geheele Detachement deed beeven, en voor een poos halte houden, tot eindelyk een der dapperfte uit den hoop moeds genoeg had te onderzoeken, waar dit ongewoon leluid van daan kwam en het waagde den ouden Man wakker te maliën; en gevangen te neemen zyn eerfte gevangenis « geweest de buitenplaats van een Mennoniet daar om ftreeks gelegen. Zedert is hy elders vervoerd en werd door de Patriotten lcherp bewaakt _^— Het buis te Hondsholredyk beaet hebbende is men verder na Naaldwyk vertrokken, alwaar het heir van. deeze Philltteinen zich op het Land legerde, en gints en elders den ftillen Landman ontrustte ■ Des morgens .tusfchen 10 en 11 uuren van den 30 Augustus, kwamen een party van 25 of 30 va" deeze Struikrovers op een Landhoeve, door eene beiaard en ziekelyke vrouw bewoond met een klein getal dienstboden. Hier persten zy de bewooriers met ontbloote Sabels, Wyn, Genever en yleesch af —• men gaf hun wat men kon- de —*•  404* NIEÜWE NEDERLANDSCHE Hons- de —- zy braken eenige kasfen open n*u» holrh. dne Jachtgeweer-en met hua toebehoren *n° VZ* gokken, en namen voorts meHat nun ïanftonT Een tweede bende minder in spmI h«„ *anIt0Dd« volgde welhaast, fpX 'SeS£ rol ZÖ men moest a wat moaelvk w« »7n / weldenaars opdislcben f en de h..^"6 ge* wierden fchan'deiyk m^handdd^JllTS klaagde men aan het Opperhoof van deeze E het antwoord was: Het WaaTen ge iTsereZfje troepen, men kon hen niet ftraffm ovet h£ZiS van zoodanige excesfen — deez^TT vers hier campeerden, heeft de befaamde u, tKo" voorheen Predikant te Hellevoe fluh ?"SSh\ns' zelve een predikatie gehouden zoo 'rZT* ^ dien naam kan geevegn, Ifn «n d52rJÏÏS zamenftel van geestdryvenden onzin waar hv men moord, roof en plundering, alsGode wPJY behaagelyke daden aanprees Wel* me Haarlemmer Courantier nn™f h,v vro°* rukkende plechtigheid , "n voeg? $ !fr wondenngswaardtg mag noemen, ais men Taan nerhng neemt de veelheid der Toehoorden" Z zoo veel verjchtiienae zoorten van MenfihenfifaZ de. Hy wil zeggen: lchoon in ecQ Kerl■ Z l zoo veel, of nog meer, menfchen kunnen fti zitten, is het van deezen hoop, Zltst u ligtnnsfcn en dronken fchreeuwers beEnde inet recht verwonderenswaardig.) oeitaaode , Voorburg.. Ook hier heeft het Burgerlegertje zvn ver mogen doen gevoelen; zodat op klagfen van eenige Dorpelingen op den atf AuguTtu?JSï des avonds ten elf u^ren het Coiegie "an Gecommitteerde Raaden belegd wierdt, ge! iykwy hier vpren onder 's Gravxnhagiï Je- ffield  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 4045 meld hebben. Vooral heeft het zelve de Voo». Opregte Vader landfche Sociëteit vernietigd:BORG' het welk vervolgens in het Camp by Delft, Wanneer al het Volk van het Burgerlegertje door kanonfchoot en trommelllag was in geweer geroepen, aan het zeiven als een triumph is bekend gemaakt, en met een al* gemeen hoezee beantwoord. Men las ook kort daar op in de Zuidhol* landfche Courant N. 104, het navolgende befluit: Vergadering, gehouden by Dire» Beuren en Lommisfurisfen van de Sociëteit te Voorburg, g£naamd De Opregte Vaderland' fche Sociëteit. Den a2 Augustus 1787. Gedelibereerd zynde op de thans existeerende omltandigheden, is> na met verfcheide Leden van deze Sociëteit gefprooken te hebben, na rype deliberatie goedgevonden en verdaan, zoo voor ons zeiven , als alle de i^eden van de gemelde Sociëteit, dezelve te disfolveeren, gelyk gefchied mits dezen; en voorts uieeie goedgevonden , Aoor zoo veel mogelyk de Leden van dezelve ferieulelyk te verzoeken, om die Geweeren en Kruid of Loot, die zy nog mogten hebben, ten fpoedigften, immers binnen drie dagen na dato dezes, onder den Secretaris van Voorburg te verzorgen, ten einde al het zelve, benevens alle zoodanige papieren, ais van de voorfchreven Sociëteit onder deze Vergadering zyn berustende , aan de Heeren van de Commune van het thands trekkend Leger binnen deze Provintie te verzorgen, tot welk verzoek aan gemelden Secretaris te doen,  4046 NIEUWE NEDERLANDSCHE Voor fiUttÜ. "Ref. da O tregté Va ieri. Societ. ■ doen, de Secretaris dezer Vergadering Rystenborg werd gequalificeert, zoo nogthans, dat de Heeren van welgem* Conimisfie vriendeïyk worden verzogt, óe voorfchreve Geweeren, ander Tuig, en Papieren, aan de Eigenaars van dien zoo ras mo> gelyk werden gereltituëerd. Terwyl alle de Leden dezer Vergadering, cn die geene, welke invoegen als boven over dd voorfchr. disfolutie zyn onderhouden, volkomen bereid en te vreden zya, en zig zeiven daartoe aanbieden, met het gelegaliieerd Genootfchap van Wapenhandel alhier te Voorbwg in eene goede harmonie te leven, en verder in alje befcheider.* he.d te behandelen, het welk deze Vergadering z .o voor haar zeiven als alle de Leden van hetzelve, dan ooit insgelyks van de refpeétive Leden van voorfchr. Genootfchap van Wapenhandel is verwagtende, eu verzoekende. Diclareeren verder, dat het grote doel en oog* merk der byëenkomften in gem. Sociëteit enkel en all en geweest is, om de Rust en goede Orde, zoo veel mogelyk, in ons Dorp te bewaren, waar toe wy ook hetzelve in vier onderfcheide deelen hebben verdeeld, om elk deel maar eens des weeks by eikanderen te h v-olgd.is. Z. bl. 31626115175. Dit mishaagde den Nieuwltaatsgezinde dermate, dat 'er- den ■ci Augustus.ter Vroedfchaps Vergadering alhierdoor Geconftitueerdens een adres wierdt ingeleverd, hoofdzakelyk inhoudende : „ dar, dewyl de Hr. en Mr. Changuion^ Oud Burgemeefter alhier, en van wegens- deze Stad zitting hebbende in het Collegie van Cecom» mi^  JAAR BOE-KEN, Augustus, ï?37« 4°53 ■imkteerde Raaden, zedert eenigen tyd zig zodanig hadt gedistingueerd, ten voordeele van de vérderflyke'0/ïz»ye-Party,dat hy hier door de achting en de liefde van de .goede Burgery ten eenemaal verboren hadt ; men Hun Ed. Gr. Achtb. dus op het allerkragdgst verzogt, om ópgemelden Heer uit het voornoemde Collegie te rappelleeren, en zyne plaats te vervullen met zodanig een Perfoon, die de achting en het vertrouwen der Braave Burgery waardig was." In dit verzoek wierdt door de meerderheid toegeftemd, en meergemelde Heer wierdt t'huis geroepen. Dog de Heeren van Halteren, Brollenveaux, Cunazus, van Leyden, Lely veld', Harting, Hoogflraaten, van der Burg e'n van der Mark verzetteden zig hier tegen, wilden het verzoek overneemen, en vorderden, dat 'er bezwaaren of befchuldigingen zouden ingebragt worden tegen den Heer Changuion, op dat men dezelven dan konde onderzoeken. De Heer Changuion fchreef daar op eenen brief aan de Vroedfchap, welke den 27 is ingekomen, waar by Hy zyil bezwaar aantoond over eènenftap, ten nadeéle van zyn eer gedaan, en wel alleen op losfe gerugten, zonder onderzoek, en zonder dat hy zelfs vooTaf heeft gehoord mogen worden: verzoekende, dat de ingebragte befchuldigingen hem in handen mogten worden gefield, om daar op te berigten. Dog deze brief wierdt alleen voor Notificatie aangenomen, «n verders by de genomene refolutie volEeeeeeee 3 hard Ley* DEN.  4©54 NIEUWE NEDERLANDSCHE »KN. T7XTRACT uit een BRIEF van 'sHAGE, den i Augustus. Heden zyn de Heeren Staaten van Holland en West-Friesland Vergaderd ge. weest, doch vafi 't verrichte heb niets vernomen. Dus ook niet wat Hun hd. Gr. Mog. denken van de Conferentie, gister tusfchen den RaadPenfionaris en Baron van Thulemeyer gehouden, die gezegt had, dat de Korting zyn Meester niet vol-, hard. De Heer van Leeuwen is door de Vroedfchap benoemd, om den Heere Changuion in het Collegie van Gecommitteerde Raaden te vervangen. Men weet, dat de Rhyngraaf van Salm zeer is bewonderd, en voor een uitftekend Patriot is gehouden. Hy is egter niet zo zeer Patriot, of Hy wilde liever het benoo" digde tot de monteeringen en kleeding van zyn Krygsvolk buitenslands aankopen, en onze Kooplieden en Fabrikeurs flegts de kosten van zyn Krygsvolk doen draagen, zonder hen het voordeel te gunnen. Dog de Gouverneurs van de Lakenhal alhier deswege een adres aan de Staten dezer Provincie hebbende ingeleverd, is, volgends advis van Gecommitteerde Raaden , op dat Request een gunfiig befluit genomen, by het welk het verzoek van den Rhyngrave is van de hand gewezen. Omtrend den aantogt van de Pruisfifche troupen, fchreef men in de Nederduitfche Courant dezer Stad N. 93, het navolgende;  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 4*>55 voldaan was en op fatisfaétie ^^^.^ dat hv eerstdaags een tweede Memorie zou inleveren • terwyl men aan den anderen kant verzeII d, 'dat hy zig veel moeite geeft om de zaak voorOrange tefchikken en tot Mediatie te brengt, het leen dan veel kragt zou byzetten aan be? gevoelen vaneen onzer Nieuws-Schry vers , WelkWyg herhaalen aanhoudend dat het ONMOGELYK is, dat de Koning van Prui.ien een " Krygsmagt tegens de Vaderlandfche Provmcien zouïendeV. het is ongerymd en ttryd tegen „ den eerbied, dat men zulks van een Navolger " van Fredrik den Grooten zoude denken, want ,, om onder dat voorwendfel Holland den Oorlog ' aan te doen, was eene voorbeeldelooze onrechtvaardigheid! Oorlog tegen Holland was; Oorlog ' tegen Vrankryk; boven dien is nog te bedenken, " dafvoor den Prins vanOrange enzynenaanhanj ' in ons Land , niets verderflykers kan uitKedagi worden, dan de aankomst kan vreemde Iroup ,, pes om hun te onderfteunen. Kortom bet uit ü éeftrooidegerugt van aanmarsch van Pruisfilch ' Trouppes tegen Holland, is louter ongerymd „ heid, onmogenlykheid en bedrog. Oude Wetering. Zo hier als in de verdere gedeelten de Heerlykheid van Alkemade,hebben zig on trend 600 perfoonen,by eene Acte van Vei bindtenis, foortgelyk aan die van Leyden onderling verbonden, eikanderen tegen all feitelyke aanvallen, tot den laatften man,i befchermen en te verdedigen. Ook is de gelyke Verbindtenis door meer dan 25 perfoonen van Leymuytien en de Nieuw Wetering aangegaan. Eeeeeeee 4 A$ Leyi den. | r .- 'm 9 e e *• o e u  4°5<5 NIEUWE NEDERLANDSCHE •Amsteldach. ""M- 2a L§?°rd«efchreven en £ is onze ^k°melingfchaP 20 wel, als aan veïrnoy,ff °Pe«^ggen; en'wel, zo b onr van H w.VZe is de zekerfte waar. doof dTmtL,Theid °nzer ve^aaleni en flÏÏ van h?r ffeVeS Wy niet 20 zeer ver' fietvden ™ TT"6116 in ^Ze onftuimi' d^6 *fr dan wederom een beivys, hoe doo?de n S£tenen misleid «A, % opor de Dagfchryvers, als ook door l en mfsJVH- ïetende of innende weten, dié misleiding bevorderden, of met genoegen Mnagen, of ten minften nietTuicfen §üe CoS de0/)"6, °P^gte NedSafche SS' bdvC ^f.^»«,fchreef in zyn . j» by ^- Schuurman in deze SraH wordende uitgegeven, IV. c,4. aldusf F)e VAN THULFMFVPI? ev, y naris Envoyé des Konï'gTra] P^feTZt Daar men verneemd, ook de rerf™ * dnurige Orjpfeiende'nS Leden van sSa^rS" gis-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 4®57 gisteren met de Marquis DE VERAC, Ambasfameur \an Frankryk, een Conferentie vanruim een < Uur; het mankeert dus niet aan den bekenden iever en trouwe van deze kundigen Minister , om, zo het mogelyk was, de verdienttelyke fhg voor te komen, dia de verraaderlyke en ondankbaare WILLEM Dli V, zo wel als zyne listige Vloekverwanten verdient, en die in 't byzonder de geweldige WILLEM door zyn gedrag van zich noch langer, op raad van kwaadaamge en flegte raadslieden, aan het hoofd van een Bende opgeruide Militairen, tegen de Ingezetenen van zyn Vaderland, zyne Wettige Betaalsheeren te verzetten , zich meer en meer waardig maakt. Het is 'er dus verre af, welke bewegingen met hier of daar al eens onder de Ptuisfifche Troepen mogt menen te befpeuren, dat de Wyze Monarch daar mede Bloedverwanten, die oorzaak van hun eigen Ondergang zyn, zoude willen byfpringen, veel min herttellen; de listig uitgeltrooide Aanmarsch is alleen eene uitvindig, om een gering gedeelte Eenvoudige Lieden, byzonder het dom gemeen, te paayen of in beweging te brengen ; dan by doorzigtiger, welke de Kaart van hec Land eenigzins kennen , kan zulks geen het minst geloof vinaen, en zyn 'er ook niet bevreesd voor, want de minlte flap van dezen aart, welke gefchiedc, weet men zeker, dat by PRA'NKRYK voor een Oorlogs Declaratie zoude aangemerkt worden , zodanig, dat die getrouwe Bondgenoot, in dat geval zich dadelyk daar tegen zou doen gelden, terwyl boven dien de liaifons, welke tusfchen die beide Hoven plaats grypen, van i\ te groot belang zyn, dat het Hof van BERLYN dezelve roekeloos en tot volftrekt nadeel van zyn eigen belang zouden willen verbreken, en dus zyn tust en geluk ftooren , om eene fchreeuwende Onrechtvaardige zaak van een ontrouwer Staatsdienaar te verdedigen. Wyders verneemt men, dat het Hof van FratsEeeeeeee 5 ryi Am- 1TELJAM»  4058 NIEUWE NEDERLANDSCFIE Am- kryk zeer vergenoegd is met het wel opaefteM antstel- woord, dat Hun Ed. Groot Mog. de Heeren dam. STAATEN van Holland en We^FHe^nd Z den Heer Baron Ihulemeyer hebben gegeven, op de Memorie, uit naam van den Koning zyn Meester, onlangs aan Hoogstdenzelven overgegeven; en waarlyk men kan van de asquiteit van Franknk met anders verwagten. J En in zyn volgend N. 95 aldus: CL„EFf * ien .3° 3ulyt Men verwacht hier dagelyks den Hertog van Brunswyk, die, bv de aatüe groote Promotie des Konings, tot-Generalisfimus der Pruisfifche Troepen is verheven. Hv is gelast met de revu te doen, over het Leger dat in onze Nabuurfchap ter obfervatie by een trekt en waar van een gedeelte reeds is aangekomen! Het Leger zal oeliaan uitzeven en twintig duizend VoetKnecbten, en vier duizend Ruiters. Men ziet dus hoe onbefchaamd de Oranje Partv het Volk, reeds maanden geleden, met den aanmarsch van ócooo man heeft bedrogen. Hier is niemant die eene onderneming tegen dc Nederlanden gelooft. Alles kent de Koning te gematigd, te wvs en het Miniftene, gevormd door den wyzen over! eden Grooten Monarch, te fchrander om de Oorlogsvlammen in Europa te ontfteken, die gewis alom zouden uitbarften, en waar van de gevolgen voor het Huis van Brandenburg nadeelig ten mmften nooit voordeelig kunnen zyn, maar gewis onzeker blyven, en alles ten believen van een zwakken en bedrogen Zwager, die de erbarmelyke lpeelpop is van eenige weinige trotfe en hal arnge Grooten, die dood arm zyn, en dui hcht alles kunnen wagen. Men kan te minder geloven, dat Onze menschlrevende Monarch zich van het plan van zynen onfterffelyken Voorzaat zal verwyderea , die zich betoonde niet alleen een  JAARBOEKEN, Augustus, 1787* 4°59 een waar vriend dezer Republiek te zyn, (die Alfin vroeger tyd by zyn' Vader voor hem één der stelfterkfte'Voorfpraaken was,) maar ook Zyn waar oaM. belang te kennen, en liever verkoos icheidsman der Europilche Koningen te zyn, dan zich in gelchillen te mengen, ten eenemaale buiten Hem , en door welke inmenging zyn huis, welks grootheid zekerlyk de meeft'e Mogendheden heunlyk jaloersheid verwekt, te'wagen aan een verkleining, die nooit onmogelyk is, zo lang het lot der Wapenen in de natuur wisfelvaliig blyft. Doch genomen dat 'er van 'sKonings wege onverhoopt 60,000 Man tegen de Nede>landen aanrukten, immers zouden 'er eveD fpoedig 100,003 Man Franfchen kunnen by de hand zyn. Doch alles wat naar één of ander tot heden gelykt, is louter harsfenfehimmig , en heeft geen zekerheid dan in de Schriften van een' hier niet geachten Mangon, en de Haagfche Laster-Courant. De Nederlandfche Courant, welke ook in deze Stad by J. Ver km wierdt uitgegeven, liet zig aldus uit: AMSTERDAM den 91 July. De Engelfche Brieven van den 27 deezer heden aangekome», b-helzen hoofdzaakelyk i dat men zich te Londen verzekerd hieldt, dat binnen kort te Parys ten Congres zal gehouden worden, beftaande in Ministers Plenipotentiaiisfen der Hoven van Ferfatl. les Berhn en Londen, ten einde de hlollandiche zaaken te vereffenen, door het Oppergezag en de Wetgeevende n-agt der Staaten Generaal vastte ftellen, en de uitgestrektheid der Rechten en Privilegiën van den Stadhouder, volgens de Wetten en de Grond Conftitutie der Republiek, te bepaalen. Men beweert, dat het Cabinet van St. James volftrekt befloten heeft, van niet anders daa als Mediateur zich met de Hollandfche zaaken in te  4©óo NIEUWE NEDER.LANDSCHE Am- te laaten, ten 'einde mede te werken toe de dem» stkc ping der onlusten, welke thans dat Land beroedau. ren > en dat de Kancelier, benevens veele andere zyner Mede Leden, de volgende Vraag in den Raad hebben voorgefteld: ,. Met wat recht hemoeijen wy ons met de Wetgeevende zaaken der Republiek, en waarom zullen wy het waagen met Frankryk te breeken, en het Oorlogsvuur in Europa weder te on fteeken, en zulks eeniglyk om deel te neemen aan de belangen van den Stadhouder, wiens magt en gezag door de Wetten van het Land zelf zyn vastgelfeld? ' De zelfde Vraag weêrgalmde onder de gantfche Natie, en het zou tot een zeer groot verdriet voor het Volk zyn, dat het geluk en den Welvaart van het Koningrylc opgeofferd zouden worden, om zich in eenen twist te mengen,welke voor den Koophandel enal'e de belangen der Natie zeer nadeelige gevolgen zoude kunnen hebben, zonder dat de Natie, noch voor het tegenwoordige, noch voor het toekomende, daar uit een weezenlyk voordeel zoude trekken. —— Voorts hieldt men zich te Londen verzekerd , dat de rust van üuropa thans aan de wil van den Franfchen Monarch verbonden is. Den 2 Augustus is wederom uit deze Stad een Detachement Burgers naar Muiden getrokken, begeleid door een gedeelte der Burger Ruitery, onder bevel van den Ritmeefter Becldfnyder. Daar ontflonden eenige vonken van twist en nayver, tusfchen de uitgetrokkene Burgers en die Ruitery, welke . egter tot geen vlam uitfloegen. De Heer Beeldjnyder kwam te rug, en liet het gebied over het te Muiden gebleeven Detachement Burger. Ruitery, aan den Vendumeefter dezer Stad, den Heere Testart over. Den  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 4061 Den 6 Augustus is alhier ook wederom eene ( alaèmeehe bycenkomst van Regenten binnen j deze Stad gehouden, welke vergadering uit een zeer groot aantal van Staatsleden uit de verfchillende Provinciën dezer Republiek heeft beftaan. Hoe verre het geoorloofd is aan Ingezetenen , het zy Leden van Regeering (die tog buiten die Collegien, waar van zy Ledenzvn, niet anders zyn, dan byzondere perfoonen; het zy gemeene Burgers, vergaderingen te houden, en in dezelven over 'sLands zaken en regeering, met enkel by wyze van befchouwing, maar werkdaadig te raadplegen en befluiten te nemen, is eene vraag, die uit de voorfchriften van het algemeen, en byzonder Staatsrecht, en uit de wetten van ons Land, moet beflist worden. Dog thans trok zig een iegelyk de Stads en Lands zaken aan. Men las in de dagpapieien dit berigt.. A LLE CE' EXERCEERENDE LEDEN yan Ah|: Genootfchap, TOT iMUT 2VC7P DEK SCHUTTERT, worden verzogt te compareeren, heden Avond den Aden dezer, des Avonds ten 8 uuren, op de groote Societeits Kamer in de Nes, om aan te hooren eenige gewigtige Voo*. tellen. Amftetdaro, den 3 Augustus 1787. " Uit naam. van de Commisfie ter Dircclie. JACOBUS KOK, Stcret. Me AMTEL»)AM.  4062 NIEUWE NEDERLAN DSCHE A BIWELDAM, Aanfpr in de Opr. Ned. Courant. Men liet ook niet na, om van tyd tot tyd de gemoederen door aanfpraken op te winden. Zodanig was de aanfpraak in de meergenoemde Opregte Nederlandfche Courant N. 97. j; WAARDE LANDGENOOTEN l . r\aar de kommerlyke otnftandigheden van ons *^ üeve Vaderland, ten hoogüeo top gefteegen zyn, daar men van alle kanten ziet, de godtergende Gruwelen en Plunderingen, welke 'er werden aangerigt, daar de akeliglte toneelen, dagelyks in onze cabuurige.SteJen en Plaatzen werden .geopend, daar het Geweld, Oproer cn Muitzugt zich dagelyks doen zien, de Inwoonders uit hunBe bezittingen gedreven, en ais ballingen verjaagt worden ; en naar andere Plaatzen m eten vluchten, 'met agteilating van alle haare Goederen, en die ten prooye van een hoop Schelmen en Oproerma-kers moeten geven, die door haar Opperhooft Willem den Vyfden, den Tiran dezer Eeuw, den Burger en Kechtverdrukker, hier toe worden aan* gezet, om daar door ons geheele Vaderland om te keeicn, en aan zyne gevloekte wraaklust op te offeren. Daarom ó Neérlands Volk, waakt, weest op uwe hoede, Iaat doch geene zorgeloosheid u bevangen , 6 neen! 't drygend gevaar is nog niet geweken, de Dwingeland zoekt U te verflappen, Uw de Waakzaamheid moeilyk te maken , door 't vertragen in zyne voorgenome daden uit te voeren , om was het mogelyk daar door zyne heilloo.ze oogmerken tc beryken, en U de Slagtoffers van zyne dolle woede te maken". Dan, Volk van Ntêrland! laat U niet misleiden, laat het U doch niet verdrieten, om tot befcherming van U eige veiligheid meer dan voor dieze waakzaam te moeten wezen, ö neen', uwen Vyand  JAARBOEKEN, Augustus, 1787» 4°«3 Vyand gaat om 'als een briezende Leeuw, zoekende wanneer hy gelegenheid heeft ü te verlhn- < ^Daarom! myne waarde en dierbaars MedeLandgenooten! gy alle die met my 't belang van ons Vaderland ter herte neemt, cn bereid zyt,, alles voor 't zelve op te- offeren, laten Wy ons 1 a'Je plegtig verbinden, óm zo lang Wy adem hebben, ons de Wapenen niet uit de vuisten la-1 ten wringen, door belofte of bedrygmg, neen! laten Wy liever het uiterfte wagen, en met de Wapenen in de vuist fneven , eer Wy de midde. len ter onzer verdediging, aan onze Vyanden zouden overgeven, om daar meede onze dierbaare Vryheid, den doodfteek te geven, en Ons en Onze Nakomelingen Onze dagen ineen fiavernydoen ten einde te brengen. De GOD VAN NEDERLAND, die ons Vaderland zo menigmaal heeft gered, is nog die zelfde God, laten Wy dan ook op hem vertrouwen, hy zal met ons ten ftryd trekken , zyne hand heeft Ons tot hier toe geholpen, hy zal ons ook nog verder helpen, en Ons eindelyk eens over onze Vyanden doen Zegevieren. B A T A V U S. Den 5 Augustus is hier met eene maaltyd in het Logement De Zwaan, door een gezelfchap gevierd de gedagtenisfe van de overwinning van 'sLands Vloot, onder bevel van den Schout by Nacht Zoutman, den 5 Augustus 1781 op de Engelfchen onder bevel van den Admiraal Parker, behaald. Op die maaltyd bevonden zig, behalven eenige Kooplieden en Officieren van de Burgery , ook Jonkheer R. J. van der Capellen tot den Marsch; Jr. van der Capellen, tot Rys- Amtel- )AMi Aanfpu n de ~)pr. Ved. Zoutant*  Am- stel. dam. Verhaa van plegtige maaltyd. i 3 ] c c 4054 NIEUWE NEDERLANDSCHE feit; Jr. van Pallandt tot Zuythem, Drost van Ysfelmuiden; Jr. van Lynden tot den Oldenalkr; Jr.van Haerfolten tot den Doorn; Mr. Rhynvts Feyth, Burgenieefter te ZwolIe; welke Heeren hier in de Stad waren by gelegenheid van eene Vergadering van Regenten der Republiek, van welke wy hier te voren bl. 4061. gefproken hebben. De Opregte Nederlandfche Courant vermelde deze maaltyd met geene geringe ophef in dezer voege: ^STERDAM, den 6 Augustus. Schoon hec Wpm "p„ flZeStaduea-ïn -008 vadrlandin liet al. gemeen geen gebruik is, eD men, door eene noodlottige Jaauwheid of uit andere oorzaken ïnPnh0tageTgebrUik f^nt te wi"e" maaken, in openbaare Feesten, of by Onze Schouburgên op hetfpoor der Ouden, de groote daden Onzer Voorouderen, of der Helden gelyktydig met Ons levenden, zich te willen te binnen brengen 11 den afloop van elk Jaar; men vind echter noch gevoelige zielen gemengd onder een' oruclbaren hoop levendige dooden, welke laatflen ga ê dan^eniVf,huet§oede Seciecen> zonde? S dankbaarlyk de bron dier genieting te willen her innen; daar de eerften zich meest gevoelen in de befeffing van die daden , die hen en hun Vaderland outtig zyn geweest. Wie kan ontkennen dat de dag, ^aar opdeGod van Nederland , doorden moed üt SOUTMAN, de Glorie van Onze 2eewapenen , weleer door de Waereld verbreid, doch, helaas' oenmaals door de zigtbaarfte verraderlykfte vertra . ungen op het punt gebragt,om voor eeuwig verloen te gaan, op het luisterrvkst herfrelde?' Wy ■ragen , wie kan ontkennen dat die dag van Neerland de dag was, waarop men juichende behoore geroepen te hebben; „ Dit is de dag die de i » Heer  JAARBOEKEN, Augustus, 1787- 4°65 „ Heer gemaakt heeft!" en wie kan ontkennen, dat ieder erkentlyk hart, dat Gods dierbare zege-; ningen weet te waardeeren. en liefde tot zyn Va-, derland heeft, by de jaarlykfche verfchyning van dien dag verpligt is te zeggen: „ Laten Wy de „ zen dag met blydfchap vierea, God gaf ons, „ bulpe in bang gevaar!" Dat het, door GoaV goedheid, ooic ons Vaderland aan zulke gevoelige zielen noch niet ontbreekt, kan het volgende bewyzen. Van den heuglyken 5 Augustus 178f af aan, hadden zich eenige aanzienlylse Vaderlanders verbonden, de Verjaring van dezen Dag onderling te vieren, en dien dus tot de Nazat «m over te brengen. Zy hadden dit Jaarlyks gedaan, en laatstleden Zondag vierden zy dien weder in h;t Logement de Zwaan, onder de gepaste Vrolykheid een dankbaare gedenking aan Gods onverdienden Zegen mengende. De Doorluchtige Mannen, die dit Verjaarfeest met Hunne geliefde tegenwoordigheid wel geliefden te vereeren, waren de volgende Zegeningwaardige Vaderlanders, wiet onftcrfelyken namen, wier Vaderlandlche trouwe en ongeveinsde Volksliefde bekeDd zyn : Jr. K. J. VAN DER CAPELLEN, Heere van den Maxsch. Jr. VAN DER CAPELLEN tot Rysfelt; Surgemeester te Zutphen, Jr. VAN PALLAND, tot Zuithem, Brost var, Ttfelmuiden, Jr. LYNDEN, tot den Qldenaller. Jr. HAERSOLTK, tot den Dooru. Mr. RHYNVIS FEIT, Burgemeefter te Zwol, En verder een aanzienlyk aantal orave Leder van Kooplieden en Officieren der Burgery en ut Ruitery. Op het midden der tafel pronkte een overheer lyk bewerkt ftuk, dragende een aantal Zinnebeel den, de Midden-Groep was een piramide, of wier Voetftuk ter wederzyie te zieu was den Zee F fffffff IbV' Amtel- jam. Verhati, fan degtige . maaltyd» l  4066 NIEUWE NEDERLAND3CHE Amstel- DAM. Verhaa van plegtige maaltyd ftryd en de vlugt der Vyanden, ten zyde waren Krygstrofeen, met de toepasfelyke Iufcriptien. boven op het Vo;tftuk (fond.een Co.'orn, waaraan de Beelden vin DE RUITER, en die der twee /hem in de zwaarfte Zeedagen verzeld hebbende doorluchtige Gebroeders DE WITTEN, benevens dat des Adm. ZOUTMAN waren gehangen. L>e , top der Colom was gedekt door een' Leeuw, met een Scheeps Kroon, en voorts met Faambeelden, die den lof van deze Gebeurtenis bazuinden. Aan de rechte zyde van deze Colom, hing het oude en nieuwe Wapen der Stad Amüerdam, dac door Geniën met Lauweren wierd gekroond; op de zyde dezer Colom waren de vier Elementen van Saxksch Porcelein. Het SiuitÜuk bellond uit een Groep-uuk , waarop de Beelaen Roem , Geheugenis en Behouding, zinfpelende dit op die groote Gebeurtenis, waar vaQ in de Infcriptie aan de Pylaar gehecht , gewag word gemaakt. Aan de linkerzyde van het midden een Colom, daarde Wapens van Amfterdam wierden gekroono; voorts de vier deelen der Waereld in Saxiesch Torcelein. Het linker Sluitltuk verbeeld een Groep, waar m de Vryheid wierd vertoond, befchermd door Hercules, den God der eere en (terkte. Ter zyde van haar de Liefde des Vaderlands, zinfpelende deze Groepen op de dapperheid en moed, om het Vaderland voor alles nuttig te zyn. De Colom en de Infcriptie geven dit te kennen. Ook zyn op hec DESE8T deze volgende Conditiën inRelfeld en gedronken, als: 1. HAAR EDELE GROOT MOGENDE dut derzelver pogingen, ten Triomph der groote Volkszaak, nadruklyker en levendiger werkzaam zyn mogen, dan dezelven tot heden zyn geweest. 2. De Braave STAATS-LEDEN van Andere Provintien. 3. De Regeering van AMSTERDAM. 4. De  JAARBOEKEN, Augustus» i7»7- 4067 4. De Admiraal ZOUTMAN, en de Helden van DOGGËRSBANK. < < De Ondergang der tweeledige Dranny, name5' lyk die, der Een- en die der Affchuwlyke Veelhoofdige; deTriomfder Vryhetd;en de God lyke 'tegen over de pogingen der Doorl. Volks- 6. De"Gewapende brave Burger Arm, door geheel 7. Strabandfe Vryheids Broederen, die Ons 7 volgens echte Berichten by alle gelegenheden ten goede indagtig zyn. Voorts is de zesde Viering van dezen groten dag alleraangenaamst afgelopen. De overwinning op den Doggersbank is voor zeker eene allerheugelykfte gebeurtenis en die der Nederlanden eene eeuwige eere heeft toegebragt. Maar zo veel te meei moet men verwonderen, hoe verre de voor ingenomenheid met zyne eigene denkbeel den den mensch kan vervoeren. Terwyl di Nieuwftaatsgezinden die overwinning pleg tiglyk vierden, vervolgden zy die geenen door welker dapperheid en beleid die over winning bevogten was. Dedel, van Kmdi bergen, Bosch,en andere dappere Officieren welken getoond hebben voor hun Vaderlan gaarne hun bloed te willen uitftorten, en nu met woorden, zo als veele fchreeuwers e windmaakers,maar door hunne onverfchrol kene dapperheid bereid te zyn, de eer va hun dierbaar Vaderland te handhaven; d; zelfde Officieren hebben vervolgens alle hoe en fmaad van de Nieuwftaatsgezinden ( mo (*) Wv bedienen ons van de benaamingen van O* w Ff fff fff a AM« ITELD AM. » ï t n n e n ) dts-  Amstel* DAM. 4or>8 NIEUWE NEDERLANDSCEIE moeten verduuren, en zyn in hunne dagpapieren openlyk ten toon gefield, om dat zy de Plans van de Nieuwftaatsgezinden in gemoede niet konden nog wilden volgen. Zo verre ging de euvelmoed, dat men niet alleen fchreef, dat die dappere Officieren,om dat zy in de Plans,tusfchen eenige Penlionansfen en den Franfchen Gezant ontworpen, wegens het zenden van onze Zeemagt naar Brest, zwaarigheid hadden gevonden, de zwaarfie en fchandelykfte ftraffen verdiend hadden; maar men gaf ook printen uit, in welken men dezelven vertoonde aan de gala: hangende. ü h Het is bekend, dat de Nieuwftaatsgezinden zig voornamenlyk de yver en zugt voor de Vryheid der Drukpersfe toeeigende. Maar het is niet minder waar, dat de tolerantie der Toleranten veekyds intolerant is tegen allen die van hen verfchillen, en dat de Vryheid der Vryheidminnaars vaak hier in beffaat, om alles wat hun tegen ftaat te dwingen. Even zo was het ook met de Vryheid der Drukpersfe gelegen. Terwyl men ftaatsgtzinden cn Nieuwftaatsgtzinden, orn de rertcta. lende panyen in ons verdeelj Vaderland 'aan te duiden. De naam van Patriotten of Vaderlanders duidt niets aaij. dewyl een iegelyk zig den naam van een waar Patnoc toeeigent. Wy hebben ook voor ons bet gezach van den Romeinfchen Staatsman en Redenaar Cicero , die aan zynen Vriend Attitus XIV. 5. wan Oêtaviu., naderhand AugustUB, fchryfe: Sed velim/cr re quid adventus OSavii. nwn aui concurfus ad eum, num gu« viUTtfiffjASjuJficio:  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 4069 die hemelhoog verhefte, en als een onvervreemdbaar recht van het menschdom ver-s toonde, (gelyk zy inderdaad een hemelsch1 gefchenk is;, terwyl men aan dezelve eenen ruimen loop gaf, zo lang men zelve die tegen zyne tegenparty mogt oeffenen, om die te hoonen,te fmaaden, verdagt te maaken en te verguizen: zo haaste men zig integendeel om die zelfde Drukpers te Ruiten,te breidelen en te knellen, zo ras de tegenparty zig dorst verftouten,om ook van die onvervreemdbare vryheid gebiuik te maaken (zie N. N. Jaarb. 1785. bl. 149, 643, 761 , 84.» en «43. van 1786. bl. 936, 1132, 1286,138 i. io3>i54i- va" ï?87- W. 77> 206, 210, 234, 825 en 1962. Een versch be wys hier van zag men den 7 Augustus , wan neer de Boekverkoper Arends (wiens hui; wy gezien hebben, dat in Mei geplundert is geworden,) wederom te voorfchyn kwam en een Boekje verkogt met dezen tytel Willem Fredrik , Erfprins van Oranje et Nasfaa , aan zyne Majefteit Fredrik dei Derden, Koning van Pruisfen >&c. &c.&t zynde een Misfive, de attentie van ieder wei denkend Nederlander overwaardig, Tweed Druk, enz. Dit werkje wierdt verboden b het navolgend brief je, door den Gildenkneg aan de Boekverkopers rondgebragt: Ingevolge de Ordre van den Wel Ed. Gefti A Heer Hoofd Officier, en Heeren Burgemeelb ren, word aan alle Gildebroederen aangczegt xig te wagren om te Verkoopen, of te diftribi geren, een zeker Werkje , genaamd: Willem Fr Ffffffffj dra Amtel- )am. ! 1 1 1 e f t 1- '»  Am- stel" VAM. 4070 NIEUWE NEDERLANDSCHE ^jk * Erfprins van Oranje en Nas/au,- aan zyne Majefteit Fredrik den Derden, Koning van PruisJen &c. tfc.&c. zynde een Misfive, de attentie van ieder weldenkend Nederlander overwaardig, Tweede D,uk, enz. en gelast de voorbande zynde l^xemplaaren aan brenger deezes meede te geeven Amfterdam 7 Augustus 1787. Het is de vraag hier niet, of de Drukpers mag en moet bepaald worden of niet. Het is de vraag niet, of het raadzaam ware bovengemeld werkje te verbieden of niet. Maar het is de vraag enkel, of men aan den eenen kant de volkomene Vryheid van de Drukpers kan voorftaan, dezelve nuttig en noodzakelyk oordeelen, en haar dien loop laaten, welken wy gezien hebben, dat aan alle Dag- en Weekbladen, byzonder ook aan veele Couranten gelaten is; en aan den anderen kant, op deze of geene voorwendzels, die zelfde Vryheid der Drukpersfe fluiten? De Schryver van de, Opregte Nederlandfche Courant, Nomsz, van welke wy zo veele Haaltjes hebben moeten opgeven van de allerverregaandfte ongebonden•heid van fchryven (z. bl. 683, 1070 en volg. i334 en volg. bl. 1007, 1009, jon,1.913 en 1940. vergelyk bl. 1831-1834. J9'9:) liet zig over dit verbod van gemeld boekje , en het voorgevallene voor het Huis van dien Boekverkoper, aldus uit: A¥STHRDAM, den 9 Augustus. Eergister is hier byna wederom eene Vrolykheid uitgeborften. Uit het Huis van den Boek- of liever den oproerftokenden Libelverkooper Arends , wierd den middag van dian dag, om de Gemeen* «.'-■■■' te  JAARBOEKEN, Augustus, 1787» 4«>7r "£nVkeVneode , raakte bvna weder voor het Huis ïangde "en önd'eugenden Man gaande Doeh de Ruitery was ten efrften da.r by, en Helde prompt nuuery wa u Voetvo k kwam om al ldees°n?trhden e Sdffl. Ondertusfchen kan men l'eder du?delyk zien waarom.het te: do« £ Namelvk om Oproer door middel der lmalle ge meeme te verwekken, en dan Or««j* *w» op den troon te zetten. Hier toe zyn .een betere werktuigen, dan een H. ArenOs , die met bttfi Te verlezen, en dus voor (Jeid'tot alles, in ftaat s Slat dat de Vent zich te Amers föort ophoud, maar van daar met na aai^van tyd {«t tyd verboden Couranten, en zulke Schelmen Spieren te verlpreiden , als dat Monllreufe Ruk, dar heden uit zyn Huis is.gevlogen. Oranje Vrinden zullen het zo lang bon. maken , dat de Commandanten der Patrouilles or der krvRer, om den eerften den besten die on fustif word'op de Straten , of uit de Huizen ont Smaken, % » E°£J& zal 'er geen rust in Amfterdam zyn : de Schuikei .die Ons verderf zoeken, weten, dat al es me js, als Amfterdam niet is gewonnen: dit nu i: Wt te winnen zonder- Plundering, en Oproer „waarin men , gelyk als in 1748 toetast en he Hoezei Oranje boren! en meer diergelyke 6chel men ealro doet predomineren, benevens het: aan 'Sger op een Request, gelyk te Middelburg waatïn men verklaart den Tnns weder te geve alles wat men hem, naar God yke en Menfchely ke Wetten heeft ontnomen. Kn hier toe zoek men van Dag tot Dag verder m te kruipen. Di alles is natuurlyk; maat, 't geen verbaast, is, da men een Haagfche en andere zoortgelyke Cqi ranteu ia een Stad als Amfterdam duld, daar-öi Ffffffff4 Am. STEL* DAM. Uittrek- zei uit de Opr» Ned. Courant wegens de Drukpers. l I C » 1 % t c e  A*i> SlTtt," DAM. ' Uittrekzet uit dt Opr. Med. Courant wegens de Druk pers. 4072 NIEUWE NEDERLANDSCHE Papieren alleen oorzaken zyn van alle beroeringen, en dat Menfchen die, om alles in Vuur en Vlam te zetten, gelyk Arends enz. zo lang, zo genoegzaam bekend voor den Man dien Hy was, dac is voor iemand die alles wat mogelyk was om het Volk voor Oranje op te ruyen, zo onbe* denkelyk veel tyd word gelaten om Venyn te verfpreiden ,. daar zulke Menfchen in alle andere befchaafde Staten, voorzeker, om een tiende gedeelte van t geen een Arends hier heeft verricht, hun rampzalig leven dcor een Koord voor lang hadden uitgeblazen. Inderdaad, onze goede Stad was ten allen tyde re toegevende voor dezulken. Zy had de heerlykfte gelegenheid der Waereld om WILLEM II. te laten verzuipen, en zy deed het met: nu van alle de Pesten des Vaderlands, die Wy hier by het laatfte Oproer in handen hebben gehad , is 'er een uit dc Venfters der Waag gedoken. Zo veel goedheid is zekerlyk net onpryslyk. De Hemel geve dat die heilzaam zy! Ondertusfchen is het hier dien Nacht alomme in beweging geweest, en velen waren bekommerd voor den volgende dag. Deze is thans gekomen, en zo verre men verneemt, heeft men geen Vrolykheden belpeurd. Evenwel maakt het voorgevallene van dien avond een' diepen indruk: juist wierd de klucht aan het Huis van Arends begonnen , den Dag voor de Verjaardag van de Stadhouderes; en daar men de Oranje Vrinden kend , Sfl daar men met alle recht de verfpreiding van Jproervonken van hunnen kant heeft te wachten leeft men maatregelen tegen dezen Dag en de 3aar op te Wachtene Nacht genomen. Zo dat Wy gereed waren alle Vrolykheden te weren. Wy hebben hier te voren bl. 1918-1920. een bewys te berde gebragt, hoe de verbit. tering meer en meer wierdt aangevuurd, waar  JAARBOEKEN, Augustus, 1787- *073 waar uit de hevigfte flappen moeften volgen. Wy hebben ook hier te voren onder sHage het Declaratoir der Burger-Corpfen van den a Augustus medegedeeld. 4 Hef gevolg was, dat de Nieuwe Vroedfchap goed vondt,op den 7 Augustus 1787. bv eene refolutie, den Prins van Oranje WU llmden V. die reeds by deze Provincie in September 1786 als Kaptein Generaal fuïpendeerd was,nu te fuspendetren als Stadhouder en Admiraal Generaal en verden charges, en alle deszelfs tractementen enemo^ lumenten in te honden, ten behoeve dergewa pende Burger-Corpfen. In de Opregte: Ne derlandfche Courant drukte de Schryvt, hieromtrend zig aldus uit: Deze Refolutie wekt hier eene ongemeene vreug de, en men ftcld z/ch tevens geru t, dat e te gelyk cordatc Refolutien zullen genomen zyn onKr de Wapenen dien Aterling en «yn aa hang loon naar wetk te geeven, der Burgerrect ratair der algemeene Vergadering van de Gew oende Burger Corpfen, in de Prov.ntie aan W VEd Groot W- de^Staaten van Holland en nige toejuiching vind, dat door de VmQxe ü Burger-Sociëteit alhier aan Heeren Geamftn eerden reeds is voorgedraagen, om, bet zelve r mens hunne Conftituanten op de fpoedtffte efficacieufte wyze te appuieeren en te ffette helpen te brengen, en men t^vfeW met, of gewone voortvarendheid ^van^dat Collegie , Am- TEL- C D ;« l- 1- .derrichten, om in wederleggingen van zaaken, waar in hy waant ten' onrechte beripst te wor den. voortaan geen gevaar te loopen van eer bvkomend geval, dat eigenlyk niet tot het g. lchil behoort, voor de betwiste zaak zelve te neemec. Wy laaten hem gerustelyk het genoegen zichovei onze dwaaling, waar in wy door de belichten var Uuitfcbe Nieuwsfchryversgebragt zyn, te verheu gen; trouwens dit is der afgunst eigen, en hei echt kenmerk van verwaande Zotten. Maar hier door is echter nog niet beweezen, dat de Koning van Pruisfen, door zyne Troupen te laaten mar cheeren , geene Vyandelykheden tegen Holland V den zin heeft, en dezelve alieenlyk wil ge&uiket Gggggggg on Amtel- 1 t 1  Amfteldam. 4082 NIEUWE «EÖERLANDSOHE Oto een Obfervations-Leger te formeeren; eene G.r Holland/ene Hoogdutt/ehe Courant, is voor den dag gekomen, toen hyzag, dat het ontkentien met meer konde helpen, eft hem eeefle tegen- rirpHngeDmee/r?ver,ig waren' °'n teé marcte- ren der Pruisfifche Iroupen te loochenen. Doch wy zullen eens met die Schryvcrs onderzeilen, dat de Koning van Pra/j/ë» in de daad voorneemens i> een Obfervations-Leger op de Grenzen te formeeren, dan vraagen wy hun , waar toe (zo SLSSÏïïf V3P 3fvfS,S vvandifi» «gen * ln den zin heeft) dat Obfervation» Leger zal moeten dienen? Eenen man, als de Heer I. 11. hZïr' 20,as hl °,n,s meer d3n eeDS verklaard beeft aan bynaalle Hoven van Europa zyne Correfpondenten heeft, zal het immers niet moeije&\UnZ dee*?kvra3g ?e beantwoorden j en het 1 tibhek te verlichten h juist zyne zaak. ,n.rl yiVCi def ^"todfcht Courant ?al in• tusfchen wel doen, de NOTA'S van anderen, ia zyne Courant geplaatst, door de benoeming der Perfoonen van w,en dezelve zyn, van zyne eigene te onderfcheiden, om ons de moeite te befpaaren van hem zo fcherp te berispen , als hy voorgeeft van ons gedaan te zyn. Voorts zuilen wy de beloofde verantwoording van den Schryver der Hollandfche Hoogduitfche Courant met ongeduld afwagten, en wenfehen den Schryver der Vaderlandfche Courant van harten geluk met de goede harmonie, die thans tusfchen hem en den Schrvver van het zo evengemeki Dagblad heerscht, eene harmome die wy nimmer hadden kunnen vermoeden, T- r?°fle dat de ^chn*er der Hollandfche Hoog(luitfche Courant ons in voorige tyden, toen wy nog een goed vertrouwen in hem fielden, meerrnaalen geklaagd heeft, dat zyne wel opgeftelde Stukken yoor de meergemelde Courant, door eene a lergebreklykfre vcrtaaling, op eene aliërjammerlykfte wyze in de Vaderlandfche Courant bedor=< ven  jaarboeken, Augustus, 1787» 4ö8$ ven wierden. De befcheiden Leezer moge nu oordeelen, wie recht of onrecht in deeze zaaks beeft. 1 Het Haagfche Dagblad fchreef van de vrees voor het misnoegen van het Pruisuscli Hof, op eenen anderen toon, in zyn IN. 132. w/EENEN, den aSju/j. Den 13 dezeitUm w alhier een Courier van Berlyn, met depSt-hes, hehelzende. onder anderen, eene vrlendichapneIvk klnnfsgeving, dat Zyne Pruisfifche Majefteit, ïegeof ïi Deledfgtag aa£ Mevrouw Hoogstdes. zelfs Zuster, de Pnnces van Oranje, aangedaan, zig genoodzaakt zag , eenige troupen naar de grenzen der Vereenigde Nederlanden te doen marcheeren. Hierop zond Zyne Keizerlyke Majefteit eereisteren eenen Courier naar Berlyn, om £yne Pruisfifche Majefteit voor de Vriendnabuurlyke mededeling Hoogstdeszelfs dankbetuiging te doen. en te gelyk opening te geven , dat Zyne KeizerlVke Maietteit juist ook wegens Hoogstdeszebs Zufter zig genoodzaakt vond een Corps troupen naar de Ooftenrykfche Nederlanden af te zen den. De Gelderfche Hiftorifche Courant, gefchreven wordende te Zalt-Bommel, dooi J. Olivier, fchreef nog aldus: A MSTERDAM den 15 Augustus. Uit d< A Schuurmanlche Courant van den 14 dezer leest men, dat de Marquis de ferac, depêche van zyn Hof ontvangen nadt, die, geen vederj relatie hebben als tot de Staten van Holland Dit zo zynde, kunnen, hoe vreemd het ook » Politicquen mag voorkomen, de Heeren Sta.e Gggggggg» zl Amtel- )AM.  4084 NIEUWE NEDERLANDSCHE AmstelDim. Vervolgens las meti in de Nederlandfche Courant N. 98. deze bekendmaking. A He de geene die zin heefc om Dienst te nee*. men, jn den Dienst van HUN EDELE GROOTMOG.de HEEREN STAATEN VAN HOLLANS EN WESTVRIESLAND, on.jer hec Regiment MA' INIEKS van Zvne Excel!, den Rhyngraaf van .Ww,adresfepre zich in de Betgenvaarders Kamer buiten de Utrechtlchc Poort, alw3ar de Heeren Luitenants logeereo en da^eJyks te fpreekeu zyn. 0 Ook deze bekendmaking aan de Leden van de Burgerfocieteit. Aan de GEZAMENTLYKE LEDEN dfr J1 bURGüR SOCIËTEIT te AMSTERDAM, opgericht den eeriten February" ijïc,, word bekend gemaakt, dat gcduureude den tyd van acht aagen, op de groote Socfeits Kamers, zo van ha Huis inde Warmoesflraat, als in de Nes eene Refolutie voorhar-gt, waarop tot het opnèemen der fioaale (temming en conciufie, ingevolge het Reglement, zal geprocedeerd worden op DONDERDAG, den 16 deezer, 'savonds ten 5 uuren , en dat inmiddels geduurende dien tyd van acht dagen, met bellooten Busfen, in belde So« cieteits Huifen;'smiddags van 12 tot half2 uuren, en 'savonds van 7 tot 9 uuren dagelyks, tot Donderdag den 16 dezer, 'savoods teu 5 uuren, als wanneer hec inleeveren der Stembiljetten zig thans flacreerm, een Ambasftdeur, voor hun alleen refideefende te hebben . en wy feliciteereti zyne Excellentie met d;n Nieuwen titel, van Ambassadeur by Hoi/and.  JAARBOEKEN-, Augustus, \7%1* 4°85 ten zal ophouden, zal gevaceerd worden tot den ontvangst van' elk* Stembiljet, ingevoge de voorhangende Refolutie, cn het geen daattoe betrekkeiyk is. Uit naam van Commisfarisfeu ter Amfterdam directie en Gecommitteerden den 7 Augustus ter reptefentatte. I7^7' J. C. HESPE, Secreu Verders eene bekendmaking aan de Leden Tan het Genootfchap van Wapenhandel: a l'e He ledtD des Genootfehips TOT NUT A DER, SCHUTTER! , zoo EXERCEEREN DK als HONORAIRE , worden verzogt op Morgen den ,4 deeaeï, *7>d" ff£$ïFteSrj Uuren, te Comparceren «P de ^«0° 1 ^ SlKTülTS KAMER, IN .Cfó NES^P» aa te hooren het Rappott ran het Verhandelden .zot ten aanzien van twee zeer wtrwfante P™P0«»en> door 'c Genootfchap T. JV. D. S. gedaan,

cn in eenen tyd als welken wv 1 ? tn'^ri3,ost nagelaaten worden is 'D ^rtzaame Jufiitie alleYnoodzaakkkst c„ rierhal.en, wanmer zy aan deszelfs nïchvnl dt/.t Ntad eer* vertooning, welke het vooren »e gelde .cn duidlykHe zal bewaarheden : eenfe- Si «^«fe. ge^eedde, Kaerels, xen geïtevai acht  JAARBOEKEN, Augustus, 1787' 40Ü9 acht of negen, begaven zich, met een driedub- Aalbelde, en ryklyk met Prinfe Wimpels en Oranje pa STEIt. piere Vlaggetjes verfierde Kroon, voorgegaan door DaM. een Kaerel, w^lke een Prinfevlag aan een Stok van wei tien a twaalf voeten lengte, droeg, door de gemeende en volkrykde Straaien en Meegea aan de Buitenkant, ondereen gefchreeuw , het welk wiskundig duizende van Menfchen moest op de been br.-ngen , onderwyl een ieder nieuwsgierig was, welke de oorzaak dezer zonderlinge vertooning zyn mogt; deze Oranje ftatie haaren weg vervolgende, kwam ten leste over de groote Visckmarkt, doch hier nam de dolle vreugd een einde, wyl, in het afloopen van den Markt naar den Dam, de Onckrjchout PAPEGAAI , zich zeer werkzaam becoonende, met eenige Dienders deze Snaaken verwelkoomde, cn zonder veel morgenfpraak in het Stadhuis geleidde, terwyl ieder weldenkende zich ten hoogden verheugde , dat deeze Expeditie zo geheel zonder buitenge? woone beweeging is afg-lo.»pen; kort daar¬ na zyn door Dienaars üer Juftiiie en eenige Gewapende Hurgers, een tweede en derde Kroon, mede met Vlagge en Oranje vèrfierd, zo men ze^t, van Boomflviot uit een Volkhoudershuis, gehaald, en in het Stadhuis gebragr. Wat van dit zonderling geval worden wil zal de tyd ontdekken, wyl onze Stad zich thans kan beroemen een Hooft fchout te hebben, die zich beter van zyneu plicht betoond te willen kwyten omtrent alles , wat uaareene losbandige Vrolykheid zweemt, als die, weiRe onze Burgery zo gemaklyk heeft gelost. IVJen zier, dat de Courantier de waakzaam, heid van den tegenwoordigen Hoofdofficier Mr. C. van der Hoop pryst, en die van den afgezetten Hoofdofficier Mr. W. C. Hacker laakt. Hy maakte ook deze aanmerking, dat Gggggggg 5 **  Am 409» NIEUWE NEDEHLANOSCHE ■ in eene Stad als Amfteldam,, in eenen tyd als wy beleven, alles, wat eenige bexoeegine kan veroorzaaken , moet nagelaten werden Men vergelykehier mede de ophitzende aanhaken en bengten van dien zelfden en andere Coxirantiers (*). Imusfchen befchouvvde de Gelderfche Hiftorifche Courantier deze gebeurtenis, uit een tegenovergefteld gezichtpunt, welke ook niet veel waarfchynlykheid hadt: „Die daad van dezemenfchen ffchryft „ Hy; in een Stad als Amfteldam thans is. fchynt zo dom en onbezonnen, dat het meer „ dan waarfchynlyk is, dat die een afgefproken „ werkje geweest zy, of om weder nieuwe „ heweegingen en plunderingen te veroor„ zaaken; of mogelyk de activiteit van den „ pretenfen thans fungeerenden Hoofdfchout i, te doen brilleeren." Zedert dat de voorzittende Scheepen, Mr. C. van der Hoop Gz. den post van Hoofdofficier, in plaats van den afgezetten Hoofdofficier Mr. W. C. Backer, waarnam, was de Heer tweede voorzittende Scheepen Mr. D. van Hogendorp van Hofwegen de eenigfte Nieuwltaatsgezinde in de geheele Scheepensbank, en die den meeften tyd zo als wy gezien hebben, hoe wel thans voorzittende Scheepen zynde, zig buiten de Stad begaf, om als Collonel hier en daar dienst te doen. Men morde dan zo wel over deze Scheepensbank, als men over de negen Raaden, vier Collonellen,de twee £ur- Vergelyk bh 4062 en 4063.  JAARBOEKEN, Augustus f 1^7. 4P9- Burcemeefteren , en den Hoofdofficier gedaan hadt, welke men allen hadt afgezet.; Thands wierdt wederom «I de Burger Sociëteit te berdé gebragt, om ook eenige Scheepenen af te zetten. Dog tot geluk van de Tiuütie , kon men het niet eens worden. Deezen wilden wel de Heeren VanMuyrten,. Elias, War in en Ca/koen, (welke laatfte al uit de Vroedfchap was gezet), gerenoveerd hebben, maar niet de Heeren Van der Meuten Cdie het bewuste Dankadres hadt geteekend niet P. Hartfinck, nog van de Poll Geenen wilden die allen hebben afgezet Deze verdeeldheid verhinderde nog dïe'n onberaaden ftap. Zie bl.1947 en -948- Den 16 Augustus heeft, in den toen zittende Burger-Krygsraad, by requeste zyn ontilag verzogt, de oudften Kaptein de Heer Pieter Clockener, 't welk wierdt toegeitaan. Den 17 Augustus genoot het Genootichap van Wapenhandel Tot Nut der Schuttery, eene eer , welke aan het zeiven nog niet was toegeftaan, te weten, dat het zelve 111 volle ftaatfie, verzeld van Heeren Commisfarisien, Secretaris, Boden, Tamboer-Maior enz. met vliegende vaandel en flaande trom, voorgaande de Compagnie van der Kaptein L. G. Visfcher (teffens Bevelhebbei van het Genootfchap, en welke aan zyr Compagnie als Kaptein moest voorgeftek worden) van de Heerengragt tot op d< Nieuwmarkt de Stad doortrok. Den 18 Au ö-ustus des morgens is weder een Detache s men Amtel* i L 1 t  4öï>5 NIEUWE NEDERLAND3CHE Am- STfcLDAM. ment van 300 man der Schuttery dezer Srad, met 7 Schuiten en een Jacht, naar Utrecht vertrokken, onder gebied van de volgende Officieren, als Lieutenant Collonel C. E. Vaillant, Major M. Huighens, Kapceinen J. W. Ogelwight én A. l/alentyn, Kaptein Lieutenant H. Kuyper en H. A. Menkema, Lieutenant D. van Lankeren, Vaandrigs j'. J. Godefroy, N. van Blyenburg, IV. Roelof>, H. Bouwman Schoenees, A. R. Visfcher en P. Craandyk : gemelde manfchap wierdt uitgeleid door de Commisfie van het Defenfiewezen, Collonellen, Secretaris van den Krygsraad enz. ,voor en agter de train was een Detachement van de Burger Ruiterv. Ook vertrokken ter zeiver tyd een Detachement van 25 man van de Burger Ruitery van buiten de Weesper Poort, te paard, naar 'sGraveland, om aldaar by voorraad voor 14 dagen post te houden. Den 24 Augustus is hier wederom op de Groote Zaal van het Burger Societeitshuis in de Nes , eene Algemeene Provinciaale Vergadering gehouden, beftaande uit meer dan 200 Afgevaardigden uit honderd en zeven departementen , zo van Krygsraaden, gewapende Burger-Corpfen, Geconftitueerdens, Sociëteiten, als andere Vaderlandfche Asfociatien uit de Provincie van Holland , op befchryving van de Leden van de Commisfie der gewapende Burger-Corps van Holland , ter expeditie der Militaire zaken, te Woerden refideerende, om voornamenlyk met  JAARBOEKEN, Augustusj 1787* 4°93 met den anderen te raadplegen over de gewigtigfle belangen dezer Provincie, en in-1 zonderheid over deze vier hoofdpunten, als: i. den Invloed des Volks op zyne Regeer ing; q. over de vryheid der Drukpers; 3. over de invoering van eene vaste Land Militie ; a, over de medeioerking der ongewapende met de gewapende Burgery, De Heer Mr. R. van dn Bosch, nieuw aangeftelde Raad in de Vroedfchap der ftad Delft, (zo als wy hier boven onder Delft gezien hebben; opende de Vergadering met eene Aanfpraak, en wierdt vervolgens met den Heer Mr. A. van Nieveld verkozen tot Voorzitter. Tot Secretarisfen dezer Vergadering wierden benoemd, de Heeren Mr. H. Kreet van Rotterdam, en J. van Staphorst van Amfteldam. De voorgemelde aanfpraak van den Heer Mr. Reyer van den Bosch, kwam hoofdzakelyk, na berigt van de Vaderlandfche Courant, op deze punten t'huis: „ wat te doen in tyden van nood voor het lieve Vaderland, aanpryzende den heldenmoed, tot herftel der Vryheid en Voorrechten; fchetzende daar toe de kenmerken van een Batavier ; toonende wyders de gebreken, die 'er var tyd tot tyd hebben plaats genomen van Wil hm den Eerften , tot op dezen Willem dt Vyfde toe: moedigende wyders het Volt van Nederland aan, tot de vorderinge hun ner eigene Rechten : en die niet te verlap gen op eene Ariltocratifche wyze, maar al een Vry en onafhangelyk Volk, als eei Volk , dat zyne eigene waarde kent, nie al Am- 3 AM. i i  4094 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am STELDAM. £x* alleen, maar als een Volk, dat zig kan en moet verdedigen; op dat het zyn Vaderland bewaren en befchermen zou." Den 25 Augustus is deze Vergadering des avonds zeer laat op reces gefcheiden tot den 17 September. Men ziet dan uit deze Vergadering van 200 Afgevaardigden uit 107 Departemententen, en uit de melding, die wy reeds van zo veele Vergaderingen gedaan hebben, dat het thans vry duifter begon te worden, in wiens handen eigenlyk nu het roer van ftaat was. Ondertusfchen is de eenvouwigheid fteeds voor eene volmaaktheid , zo in het Staatkundige, ais in het Natuur- en Zedenkundige gehouden. Veele Koks, zegt Vader Kats , verzouten de br^y. Althands dit is zeker, dat een werktuig, 't welk over zo veele fthyven moet loopen, niet dan traag en ongemakkelyk kan werken, en aan veele hindernisfen is bloot gefteld: 't is hierom, dac de doorzichtigfte Staatkundigen, zelfs onder de Nieuwftaatsgezinden, niet veel heils van zo een uitgeftrekt en verfchillend beftier voorfpelden. Van de befluiten op voorgemelde Algemeene Vergadering genomen, is dit beiluit door den druk algemeen gemaakt.  JAARBOEKEN, Jugmtus, 1787. 4^95 Extract uit de Refolutien der algemeene Provintiale Vergadering, beftaande uit s Gedeputeerden van Ktygsraden, gewei' 1 tiende Genoot fchapüen, Geconftitueerden, en Patriottifche Sociëteiten of Corporatien, op befchryving van de Leden van de Commisfie der gewapende Burger-Corps ter expeditie der Militaire zaken, gehouden te Amfterdam. Op Zaturdag den t$ Augustus 1787, Namiddag. Door de Gecommitteerden, gisteren benoemd, tot het examineeren der Propofitie, in die. Vergadering gedaan, is gedaan bet volgende Rapport: , , . De Gecommitteerden, by deeze vergadering gisteren benoemd, tot het examineeren van, en prceadvifeeren op de Propofitie door den Heer Prafident, van wegen de Heeren üefchryvers gedaan hebben de eer, voor haar Advies voortedragen , dat de Vergadering zoude behoren uittebrengen cn by een gedrukt Extract uit haare Refolutien publiek te maaken, het volgende Declaratoir: , • ,, Dat de Vergadering alle de Gewapende Man, „ l'chappen , die zig tegen de gedeclareerde Vy, „ anden der Natie, de Voorftanders van het „ Despotismus, en de Ariftocratie , verzetten , ,, en zig ten dien einde in Veldlegers, Campe „ menten, of Guarnifoenen, hebben, of zullet „ begeven, of in de refpeflive Plaatzen hunnei ,, Woningen, of elders, werkzaam zyn of zul „ len zyn, houdt en erkent voor de wettig Gerta „ pende Magt van dat gedeelte der Natie, 't wel! „ hare vryheid waardeert, en voornemens is toi het uiterfte te handhaven. ,, Dat de Vergadering alle de haar bekende vet „ rigtingen van de voorfz, Manfchappen, derzei „ ve AftrEL- AM. Ref. der dlgem» Prov. Verga- iering, r  4C9C5, NIEUWE NFDERLANDSCHE Amsi kldam. Ref.de, Atgem. Prop. Vergadering, „ ver Commandanten, en Commisfarisfen, iau„ deert en approbeerc, en ten allen cydcn, door ,, alle mogelyke middelen, zal beveiligen ,. all' „ 'tgeen veraerdoor dezelve Manfchnppen, Com•„ mandanten, en Commisfarislên zal worden on„ dernomtn, itrekkende, om de Refolutien en ,» gedeclareerde Intenden van deze Vergadering te „ executeeren, of fecundeeren. „ En gelyk de .Vergadering, gecompofeerd uit », het gewapend cn ongewapend gedeelte der Na.„ tie, door d< ze hare Verklaring en Refolutie, », ten duidelyuitcn manifesteert, dat reeds de ge„ wenschte vereeni«ing van die beide gedeelten „ met d, r daad beftaac, zoo betuigt Zy' meede ), niets fteiker te verlangen , dan die vereeniging „ voor het vervolg zoodanig te vestigen, dat ae gewapende Burger Magt altvd al!e mogelyke „ onderlteuning vinde by het ongewapend cedeelte ,, en het ongewapend gedeelte wederkeerig by de „ gewapende Burger-Magr.M Waarop gedelibereerd zynde, is de Commisfie voor het uitbrengen van dat Rapport bedankt, en hetzelve in eene Refolutie geconverteerd. Accordeert met de voorfchr. Refolutie. (was getekend} % ARN. KREET. Ook is nog van wege gemelde Algemeene Vergadering in de Nederlandfche Courant N. 103. bekend gemaakt, deze  JAARBOEKEN, Augustus, 'rfi% 409? LYST van 40 VADERLANDSCHE MEDEBURGEREN , om daaruit , te benoemen een getal van 25 Perfoonen, als NATIOiNAALE GECONSTIUEERDKN tot de zaak der ONDERHANDELINGEN te PARYS. Yonkhr. R. j- Baron van deCapelle tot de Matsch, J thans in Amfterdam. Mr. Antonie Hoynck van Papendrecht, Secretaris van de Commisfie tot het Defenfiewezen, in's Hage. Mr. Hendrik Fitringa, gewezen Secretaris van Elburg, thans Fiscaal van de Ed. Mog. H. H. Gecommitteerde Raden van het Noorder Quartier. Mr. J. Surendonk ■van Hoey, Stads Med. D06L in 'sHage- J. Ié Sage ten Broek, A. L. M- Fh. Doet., Profesfoi en Predikant te Rotterdam. Franpis Bernard, te Amfterdam. Antonie Maria Cericier, te Leiden. Antonie du Mont Pigailee, te Leiden. Gerrit Pape, te Delft. Mr. Hendrik van Castrop, Advocaat te Amfterdam, Mr.'IVillem Buys, Advocaat te Delft. Mr. J\ J. Cait, op hec Huis ter Horst by Voorfchoo'ten. Mr. Fredrik Adolf van dei JVlarck, Profesfor Juris, te Deventer. Dr. Lucai Steieningh, van Middelburg. Jacob van Staphorst, Geconftitueerde te Amltèrdarn. Mr. Willem Daendels, gewezen Secretaris van Hattum. Francais Hoyer, in den Brielle. Mr. Otto Francoi Jierg , Geconftitueerde te Amfterdam. Mr.. Pie ter van Lelyveld, Pz. A. L. M. Phil. Doet. Capitein van de Schuttery, te Leidea. Ds. Pie ter Stolcker, Predikant by de Remonftrantfchi Gemeente te Schoonhoven. Jan de Kruif, Ge conftuueerde te Leiden. G. % Gé Bacot, A L. M. Ph. Doet., Predikant te Eenrum. Tonc Modderman, te Groningen. Theodorus van Leeu wen, te Amfterdam. Pyman, Corr mandant van het Genootfchap te Zwolle. Mi f. Falckenaar. Profesfor Juris, te Utrecb Hhhhhhhh Joitf AM* ITEL-S Lyst van Nationale Gecon\ (litueerden te Parysi i * # 0  AMSTEL"DAM. Lyst van Nationale Ge conflitueerden te Parys. i < 1 3 A/Ten verzekerd, dac de Pruisfif:he Troupen, op derzelver Marsen naar IVestphakn , order zouden oncfangen hebben, om halte te houden. In de Opregte Nederlandfche Courant N„ 104 aldus: LON- 4008 NIEUWE NEDERLANDSCHE i0/"khr.van de Capelh tot Rys. Jelt, gewezen Burgemeester van Zutph^n» thans in Overysfel, Mr. J. C. de Koek .Ontvanger van de Convooijen en Licenten, te Hcusden. Us- Pieter van den Bosch, Emeri:us Predikant by deKemonlirantrche Gemeente te Leiden , thans te ^oetermeer. Salomo» Bosch, Geconftitueerde te Amfterdam. Mr. Reytr van den Bosch, te Delft us. D. A. Mercell, rredikant te Ryswyk,Lande yar. Altena. Mr. ALg.dius de Witt, Advocaat lü sHage. Dr. Cornelis Willem van den Heuvel, te Vlaerdingen. Dr Servaas, tè Delfshaven. Mr. Rut ger Jan Schimmelpenmck, Advocaat te Amfterdam. Pieter Caarten, Capjl tem van de Schuttery, te Rotterdam. Mr. B ij. von Liebehetr, Capitein van de Sehutterv, té Utrecht. De Hoog Wel Geboren Heer Baron van Nyvenaeim tot Nykerker, thans te Haarlem L»r. Pmer van Schelle, Stads Doctor, te I ei*, den. ' 1 Intusfchen, daar de gerugten van aan. inarsch van Pruisfisch Krygsvolk aanhielden l\ng men nog fleeds voort om de vrees voor lien aantogt in de Dagbladen te verkleinen )f geheel voor hersfenfehimmen uk te krei' :en. In de Utrechtlche Courant N. 101. lasnen:  JAARBOEKEN, Augustus, 1787» 4*99 LONDEN , den 14 Augustus. Het blad The Wet ld bericht, dat het Cabinet van St. Ja-, mes zvn Ultimatum aan Frankryk heeft gezonden,, beftaande ih een befluit, om den Stadhouder te maintineren in Zyne Rechten, volgens 1741' , (dat is zo als hetCanailje, door WILLEM IV. onaeftookt, her Land alles wetteloos en door op. roer fchandelyken verderflyk heeftopgedrongen,) wat 'er van dit alles zy, dit'is 'zeker dat de huislvke zaken van den Koning die handelwyze vereisfchen. De zwarigheid zal zyn, of de gewapende Hollanders gek genoeg zullen zyn 1 onderricht van dit alles, te Hemmen, dat een Koning, die zulke belangen heefc, ooit tot de Mediatie zal worden toegelaten. ,r Hier aan twyffelen Wy fterk, te meer, daar de invloed van eenige Deugnieten hier door het aanftoken van een' Godloozen Oorlog, waarin Onze Natie op de Heemelfcbreeuwendfte wyze heeft gehandeld , den bloten naam van Engels ten gruwel , walg en afgryzcn heeft gemaakt in Holland, by alle eerlyke Liefhebbers van hun Vaderland. In den gemelde Opregte Nederlandfche Courant N. 106. dit volgende: AMSTERDAM, den 26 Augustus. Volgens berichten van Geef, en in den omtrek, leggen de Troepen aldaar zeer ftil, en men hoort noch van geen Marsen. Ook is het gerucht, dat de Koning zelf in het Westphaalfche zoude komen , van alle waarheid ontbloot. Menfchen die van zaken in het zekere zyn onderricht, houden ftaande, dat het voorgevallene van Mevrouwe de Prinfesfe ,met allen recht, niet anders kan worden aangemerkt, dan als een wezentlyke diensc het Huis van Oranje bewezen, en dat de zaak geen verdere gevolgen zal hebben. Wat Ons betreft, Wy hebben het meer gezegd, het is niet te denHhhhhhhh a ken Am. 1teljam.  Am- stel Maar- 4100 NIEUWE NEDERLANDSCHE ken dat het Minifterie van Berlyn, al kon het ook t JérLrmet gr-°nden «ver het één of ander val£1'hC ? Z° CIeC een" %emeenen Oorlog ïohlte n/n T Po^Heke zaken dezer Repubhek, daar de uitkomften van alle Oorlogen kfrW^' T ?e v/rfPi,ling van Schatten allerze™inO„ ™ 1 dLe goede bezetenen zich, ten miDOevoor als noch, niet door omgekogte Schrv- S1atbekende onde"gend= Couranïiers laten bang maken, met een Bullebak. In de Vaderlandfche Courant N. 108. pARYS Aa 20 Augustus. Het Cantonnement by Gtvet is in een Campement veranderd over de M?*r by Namur. Agtieu Bataillons en drieen-twing Excadrons gaan deze kleine Arméeverlterlten, welk daadelyk in beweeging zyn moet, en welke dan u« 28 duizend Mannen zal beftaan! Ons Hof gelooft, dat zyne Ecre te veel belang heeft m het onderfteunen van Holland tegen de geenen, die het zelve willen bederven, uit haat tegen Frankryk; en dit Hof is al te openlyk eetergd, door de Party, welke thans een buittnlandlchen arm mroepc, ten einde zich te wreek*n pp de Republiekeinfche Party, op dat zv aeene kragtdaadige en beflisfende Befluiten nee me. En in de Zuidhollandfche. Courant N, 105. TV Armé te Givet ftaat vermeerderd te worden met 18 Battaillons en 23 Escadrons. De Jyste der Regimenten, welke bevel hebben, om te marcheeren, is nog niet bekend. Aan den JLacddieast is ordre gegeven, om aan de Marine zooveel Kanon en Kruit te bezorgen, als dezelve nodig heeft. '  f JAARBOEKEN, Augustus, 1787- 4»01 Maar hoe zeer men ook zyn jj^^^ 'deede, om zig wel te houden ;dam» sen raakten wel eens aan ha ge» waarom men dan in de Vaderlandfche Cou, xant N. ui. dit berigt las: Oedert eenige dagen heeft men zoo hier als elSders, verfcheide valfche geruchten verfpreid, ■* „Xvp apmoederen vrees en kommer om eenige **ya^ff^ ofwel uitvin- Vaderland- taate» daVr mede zich verheugden,; or. er alle dievalfchegeruchtenis °okdeaanmarscfc)°aJ rml. nrrht TrouDen op Gelderland, Overysjel enz., ja. £ fprak reSds van inkwartiering te m mezen ei de aankomst van twee Prmsfifche^ SS te iiWr/torf; en even of daar door SU?8 voorde Vaderlandfche Burgeryen en lnwoondSrzoude verlooren zyn, en of de Vader andSers het dan alles zouden gewonnen hebben; Len of de Vade hndiievende Ingezeetenen dan ™eer als door een Engelfchen Oorlog en ZeeroveVar een eeduurigewederflreevingderBurger. fchten g?dumendUe ö Jaren nog meer zouden verS JveiboreD hében; en de inwendige Vvanden van dit Land alles zouden winnen Welk d waasheid van zulke Monfters, die zich met dm a'aSnch oer P^^^f .prwvl zv de gewapende Burger-Corpfen, ojetot behoudt ycn begwaaring van het Vaderland cn Vdks pechten ontrekken, haaten en verachten! lot w lïeen Kling heeft ^f?^P&tó misleid! Zou dan de inrukking van Frutftjcne Troupen ons Vaderland voordeel aanbrenger ? rnA-rs neen ' het zou de haaters van het Vaderland Srder dan de Vaderlandlievende treffen, en ter teruïftelS van de laatfte kan men hun verze1S fdïrir'manmoedige en Cordate beflmten „omen te wordend, alle geduchte^  4toa NIEUWE NEDERLANDSCFIE SïiSI^!;^T^k0II,eII»e!, door alle braave «TEt. ingezeetenen behooren te worden onderfteund. fch?Hiftnn-rT" fchreef men ^ de Gelder• icne Hiftorifche Courant aldus: A^nTWAM2° ^*««x. De Patriot, na het rfnrfï8inS beë'nneD (e voeleo.dat hun ryk na het einde loopt, en dat hunne omgekoete Huurlingen en Auxihaire Plunderbenden tS eene gereguleerde macht niet beftand zyn, E jen thans hunne verblinde aanhangelingen met de In ,i 6 daardü0r veroorzaakt zoude worden, en de ruïne van onze Landlieden, die, zoo zy wyl zyn , zelve wel zorg zullen dragen, dat oo dee- woZn^ befoan <* niet ten^ooi v»nl!. eegeeven.aan het geweld en decarprices van deeze Cabale, gaat het onder water zetun ook zoo licht niet als men zich wyS maakt. Toen Wolland m het Jaar ,671 door zyn vvaardigen tul?00' ,L°de„WT,k ?IV- in de naauwte was fni lS L £ u £olland by een wanhoopige Reolutie hadde begoten, zich (was 't mogelyk) te redden door middel van de inundatie, heeft iR?,?£CT 'n die,tyd/.verM^ch dit getracht te ïa„eanoopten. " fUCCeS' hCl geeD men d3ar Het opvatten van vermoedens was nu zo verre gekomen, dat niemand een keer naar Gelderland, byzonder naar Nymegen mogt doen of hy ftondt bloot, om deswege als een Oranjeklant, verraader van zyn Vaderland, en wat dies meer is, in de Dagpapieren te worden bloot gefteld: het welk, vooral in deze Stad, aan neeringdoende Lieden, en  JAARBOEKEN, Augustus, 1787* 4i°3 en anderen, die, door vlyt en arbeidzaamheid, van het algemeen, en een gunftigen naam hun • beftaan moeiten hebben, veel nadeel toebragt. Dit onheil was eenen Wynkoper wedervaaren, die in de Opregte Nederlandfche Courant, wegens eene reis naar Nymegen, was doorgeftreeken. Hy vondt zig dan genoodzaakt, deswege in de Couranten, zich aldus te verdeedigen. De Ondergetekende vind zich verplicht wegens hetabulive,ten zynen opzigten gemeld inde Courant van D. Schuurman van den iB dezer, het Publiek te adverteeren, dat geene andere reden hem bewogen hebben, om ^ich te Nyineg n voor eenige dagen op te houden , als de noo izakelykheid, om met zyn Familie te liquideeren , wegens het onlangs overlyden van zyn ongehuuwde Zuher en Broeder, en belooft teffens een pierme van hondert goude Dncaaten aan een ieder, die zal kunnen bewyzen, du in dien tyd van zyn verblyf aldaar een Medaille op de Borst of Klederen , door hem of de zynen gedragen is. (was getekend) BERNARD VAN DEN BERGH Wynkoper op de Reguliers Gragt ti Amfterdam. Wy moeten ook nog, ter nadere kenni van den aart onzer tyden, eenige Haaltje uit de Dagpapieren bybrengen: In de Ne derlandfche Courant N. 101. las men dez aanfpraak: Hhhhhhhh 4 Aan Am- 1el- 1 s  AM. steg' dam. Aanfp\ aan v VpOt* 4104 NIEUWE NEDERLANDSCHE Aan het Volk van Nederland. Trimmer was 'er een tydftip, zo geducht, waar' dergang gezogt heeft, gefterk door de Aato van eene vloekwaardige Ariftocratifche Cabaal? het er op toelegt om U allen, als zoo veeleSlaa' ven onder zyne Oranjehaf te doen bukken; -1 Gy zyt opgekomen, van rondömme hebt gydoen zien, dat Bato's Vryheidminnend Bloed nog uwe harte doet gloeien; dat gy alles overig thp„Vm d,G Y-ryheid e° '«Lands dierbaafe KSn? Zïdr»T ?» en tot de Dood toe te befëïï. nro'ci 6 flykjIS uwe yver» WAARDE DROËiji.ro. -—— dan, veelen hebben echter ceduu* nge opwekking en aanfpooring noodig; eetfe vernieuwde erïnnering der.Gruweldaader/Va5evoo" r ge Ptmfen van Oranje, en in 't byzonder van den tcgenwoordigen Gewelddryver, uit deeze fcbadelvfce en gehaatte Stam voorrgefprooten moet U a's voor het oog worden gehouden; -J lees en herlees dan, wanneer gy eenige oogenb ikken overig hebt. de lyst van al wat ooit door de Oranje Volksverdrukkers is en wordt in 't werk eefteH ter onderbrenging van uwe Voorvaderen en Orst du zal onze heilige woede in geltadige werking houden en ons aanfpooren, om niet te rStéS? voor dat het Huis van Oranje ten onder rVVe' oragt, zo dat er niets van is overgebleeven. en deszehs Inwoondcrs, die het leven verbeurd hebben, aan onze rechtmaatige Wraak zyn op2e. G^nWr~V^MJ*E BAARDE LAN& GÜNGOTEN ƒ is het de rechte tyd, om een ein3e te maaken aan al de Gruwelen, die 'er zvn ee. I^eegt, ten einde ons ongelukkig te maaken; en >ns en,onze Kinderen , als arme en geketende Ondcrdaanen, de Scepter te doen kusfen van het groot-  JAARB OEKEN » Augustus, 1787. 4105 grootfte Gedrocht, datiu woede voor geen Barbaar- Am- fchen Alm behoeft te zwichten. stfxlilyf dan verëenigd, en zweer by den HUU1 dam. GFN GOD, dat gy 1uet rusten zult, voor dat onzen grond van dit MONSTER, en al dh hetzehe aankleeven, is gezuiverd, en hunne Euveldaaden m hun eerloos Bloed ryn uitgewas/eken. Een ander ftaaltje in de Opregte Nederlandfche Courant N. 102. van dezen inhoud : Van Zyst verneemt men, dat 'er twee Centners rjittr. Buspoeders , door onvoorzichtigheid zoude uit de cefprongen zyn. Misfchien is het wel door os opr. hitte van het vuur gefchied, dat rle Hel in het Ned. harten den Moordenaaren ontflak, torn zy Lar- Cmn doezen tegen fchuldeloze Burgers vulden. De Schade betreft alleen Huizen en geen Burgerbeu. len; dus is al het voordeel van dit Evenement, dat het gefprongen Kruid geen fchulaeiooze Burgers zal ombrengen, ten blakende ver langst van den Tiran van zyn Vaderland. Men zegt, dat de Vaderlandverwoestende Stadhouder in de war legt met de Bandieten, die zich te Amersfoord den naam van Utrechts Staten aanmatigen. Hoe Hecht, hoe onbefchaamd deeze fchepzels zyn, noch zouden zy te veel eerlyk bloed hebben, om toe te Raan dat Utrecht verwoest wierd, waarop onze NERO zoude aandringen. Dit zou de giond van eenig misnoegen tusicnen den Nederland/chen Zoon van een Bntfche Agrtppina, en niet de besten wettig bedankte Senatoren van Utrecht zyn. GOD geven die Senaats Leden een diep befef van hunne ongerymde laagheid voor den Dwingeland, daar zy met de liefde des Volks groot konden zyn! De  4ieo- NIEUWE NEDERLANDSCHE aS' a °? 2efchriftetl> melken de gemoederen Xï. £r In«ez«e^n aanhitlten, en Se dr?S in vuur en vlam zetteden, waren menigvuldig in getal Dog het toelaten en bevordel ren van zodanige gefchriften, heeft den ge. wisferi ftraf aan die bevorderaars toegebraft daar door, dat zy eindelyk de heete drift van de.ontftokene gemoederen zei ven nie meer wisten te temmen, en veelen, die in die gelchnften, met vreugde, andein hadden zien fmaaden en hoonen, vervolgens op nun beurt, daar van de flagtoffers wierden Onder die gefchriften , welken het onmolel lyk is, allen op te tellen, ftaaken boven fn. deren mt De Spectator met de Brij % Vaagfche Correspondent enz. Het eerfte £oS? 13 £CnS aldUS aanSekont%d ge' DE fEC™TOR MET DE BRIL No tf behelzende 5w/van 1. RADENBFRrJJ' Dom. VVYLAND teI Utrecht, door de wand^n" genaamd Dom. WIEWOU benevens nog wef andere genoemde; een fuperbe OranLreeZ oo de laatstgehouden Bedeftond, over JefemZ 7 ' v? rit^ndlkHnd^' rfist hy het *° te dingereVen 4* draa jen dat de Burgery altoos by hem de bout op de kop kreeg beloofde Legaatjes en Prefenten konnen veel doen VERVOI G BORrSCHR %^t^mnt der SCHILD. JiUKGSCHfi GEliJUJRTENISSEN, begonnen in No. 55. Het voorgevallene op voor eden Zon- Lorporaalfchap van Wyk 46 , met de Heeren 0 en H . . . t m ieYfT"tPbTiFende den 'P;°cu^ CO MME? ^xjn, te Ankeveen aangehouden, enz. Wordt be-  JAARBOEKEN, Augustus» 17*7- 4>G>7 tw«fen alom uitgegeeven k 1* IStuiv. Door het AmK^ken van lefige No. zyn dezelve nu weder compleet te bekonr.en. °am. Teaen dat fchotfchrift moeften dezen en, geenen zig al verdeedigen, zo als bj' voorbeeld in deze bekendmaking in de Dagpanieren, in welken men, waren zy Nieuwftaatsgêzind, zodanige bekendmaking fomtyds niet dan met moeite of wel geheel met konde geplaatst krygen: waren zy Oudftaatsgezind, van die plaatfmg weinig vrugt hadt. T^e Ondertekenden, gezien hebbende zeker Berigt DeGThrift geïntituleert DE SPECl ATOR^m Ichrandere Advocaat*»» der Boeien endedoolende Ridder Bentink, twee intime Correspondenten van den rJeruch.en Noateboom, op de tyding van het gevangen neenun des Jaatstgemeiden eene reize hebben aangeva.-.gen naa Pyrmont, om aldaar de Wateren te gebruken, die reen voor lange gezegd neefc, zeer heilzaam te zyn tegen Landberoerende Ziekten. De ondervinding heeft, gelyk veelmaalen omtrend dusdanige uititrooizels, alleen uitgedagt, om zyne tegenpartyders gehaat te maken, wel ras de valschheid van dit Artykel, aangetoond. De Vaderlandfche Courant heeft ook veeIe zaaken aan den Heere Noteboom ten laste gelegd, onder anderen, „ dat hy by den „ Oranje Kastelein J. Emie dagelyks ge„ woon was te gaan, om het Brielfche Op„ roerblad en het Haagfche Schandblad (zo „ betytelden de wederzydfche Dagfchryvers „ eikanderen) te lezen:" ook nog het uitgeven van een Boekje, Het Treurend Wad- dinX'  JAARBOEKEN, Augustuss,'1787. 4"5 dinxveen en veele andere zaaken. Dog men Wadkan uit de nu en dan bygebragtettaaltjeswelJiNxbevroeden, voor eerst, hoe weinig die be- fchuldigingen om 'tlyf hebben; ten tweede, hoe weinig ftaat op die eenzydige befchuldigingen van de eene party tegen den anderen, in deze tyden van heete drift en oneenigheid, te maaken is. Ook komen zodanige befchuldigingen in een Dagpapier, tegen dien geenen , over wiens fchuld of onfchuld het regterlyk onderzoek nog hangt, zeer te onpas, en kunnen aan geen Menschhevende nog Vaderlandlievende oogmerken worden toegefchreven. Eenige jonge Lieden,(zo als zedert veele Jaaren hier en elders de gewoonte is), op eene aangename avondftond, tot middernacht, , zig in een roeifchuitje op de Rivier de Gouwe , met vrolyk zingen en kwihkeleeren , vermaakende, wierden op het laatst der afgelopene maand, aan de Waddinxveenlche Brug, door eenige Vrycorporisten aangehouden , en een der meisjes van het gezelfchap genoodzaakt, een Geel of Oranje fchorteband af te doen, en over te geven. Van dit voorval is in de Brielfche Courant een verflag gegeven , ten nadeele van de Vrycorporisten, dog met die omftandigheden en kleuren, die wy geenzints voor geheel onverdagt, voor geheel onvergroot en onzydig kunnen houden. Rotterdam. Van hier zyn ook eenige Leden uit het Genootfchap De Palmboom , met een fwk liiiiiii 3 ge"  RÓT TER DAM. 4fi6 NIEUWE NEDERLANDSCHE gefchut, naar het Camp buiten Woerden, uitgetrokken. * Den 20 Augustus 1787. is aan de Regeering door Commisfarislen der Vaderlandiche ■Burger-Sociëteit, dit Request ingeleverd: Aan de Edele Groot Achtb, Heeren Burgemeefteren en verdere Raden van de Froedjchap der Stad Rotterdam. Zoeven met verfchuldigde eerbied te kennen , cnrVïï-'S1IS^nsfen der Vader'anafcheBURGERSUCih.1 LIT, dat zy, geïnformeerd zynde, dat Heeren Geconftitueerden, op verzoek fommiger hunner Conftituenten, in begrip Ronden het Kequest, over het begeeven der Burgerlyke Ampten, by U Wel Ed. Groot Achtb. nader aan te dringen, met naauivkeurige oplettendheid den toeftand van ons Vaderland, en inzonderheid van deze Stad aan de eene zyde, en aan de andere zyde den ftaat van deze Sociëteit, waar van het beftuur aan hun is toevertrouwd, hebben gade ge. Dagen; dat zy zich verheugen , dat door zulk eene menigte van nieuwe weldenkende Leden, welker getal nog daaglyks aangroeit, het Patriottisme eene ongemeene fterkte heeft verkregen, maar dat zy daarom ook oordeelen, niet minder omzichtig te moeten zyn, om den banden Eendragr, die er tot nog toe gelukkig ftand grypt, hoe langer hoe onbrcekbarer te maken; dat zy door deze motiven zich gedrongen bebben gevonden, om aan voo'noemde Heeren Geconftitueerden fcbrif. telyk eenige bedenkingen op te geven, die bun (onder verbeuring) zyn voorgekomen, wel eene rype deliberatie waardig te zyn, van welke opgave zy de eer hebben hier by eene Copie te annexeeren. Dat zy daar by wel hadden kunnen berusten, als  JAARBOEKEN» Augustus, 1787. 4H7 gingen, door Hun toeit ftejd; dan, dat MD20 J e fen£enj ^ond eEr,ftig ooSen, en daarom de vryheid , brDafZv wat de Hoofdzaak, naamlyk het uitfin en Van Vreemdelingen, betreft, wel willen liman vdu o Ampten de mees- tetSan^ dat ,y ïogthan. van jï ,™ dat deze te maken bepaling, foord in"den've'rvJarden'oeüand, waarin de Re S ek zich thans bevindt, met alle omzichtigheid behoorde behandeld cn zorge gedragen te worden, S de nieuwe fterkte, die deze Stad, «dSr'dezelve het ^te**™^^ het toetreden van zoo vele Leden, gekregenheelt Siec wederom worde verzwakt en dat zy daar om de vryheid nemen aan U wel Ed.. Groo Achtbaren i'n overweging te geven ,, of het me roer het akemeen nut overeenkomftiger zy, de V eemdeSngenfdie thans in de Stad zyn, nie onder die bepaling te rekenen, maar dezelve eet begin te doen nemen met een zekeren tyd, dooi O Wel Edele Groot Achtbaren vast te Rellen waar toe , (onder Correöie) hun a s geen onge fctikt middel is voorgekomen, en het welke z; bv deze de vryheid nemen, onder de attentie va ü Wel Edek Groot Achtbaren te brengen, da er door U Wel Edele Groot Achtbaren, ee zekere tyd worde bepaald, in welken alle Vree* deSen7, thans in deze Stad wonende, en no Sn Burgers zynde, zich ter Secretary dezt ltS konden vervoegen en. dat. hun daar t «en betaling van een kleinigheid, een bewj llerd gegeven, dat zy voor den tyd, by te n, Iiiiun4 fcor* ER. dat Z? v0°' ü v\ei oroot Achtbaren n et kunnen verbergen hunne gevoeligheid, dat de Room^hSfn den ais een notabel gedeelte der EK langer blyven uitgefloten van een Refhtf 5at E beJrilen\°l eeDige b*ZOndere GodVlSSS inSn tvri i'a maar J^f Burg»lyk is, vooral EendrTr S,U !fr L° de ^"ifche Band van ™,M?i?iï^-de}yz01sdcn Godheden zoo dfent g,fo i gd 'S; daC zyden Hervormden Gods?i,E'm eD Pr3ed°mineerenden, ten allen tyde zullen blyven erkennen, en daarorn, op gronden der Repubhkainfche Conftitu-ie , èn mgevoïe m irsii!?hrhEed*raec aIles w» K baa. is, zullen befchermen de Raadzalen, uit deze gezindheid beftaande,- en niet gedoogen dat eenige andere Gezindheid zich in dezelveSintmaar dat zy cogthansChetzy met eerbied gezefd) geen redegen althans kunnen vinden, waaS ee- mlt^T ,Gczin*hei«> in deze Lande °geadmitteerd, zoude worden uitgefloten van zoodani. ge Burgerlyke Ampten , die^och den Hervoïrn. den Godsdiewt, noch de Raadzalen pSjudS- De ündergeteekenden nemen derhalven de vrv. latte? uV?P;Veder'8fte te folSifeereh7 at het U Wel Ed. Groot Achtb. behaagen moge eze twee Poinften in ferieufe deliberatie te neneni, en, naar derzelver wyze en Vaderlandlieende principes, te befluiten, dat de uitfluit ng an Vreemdelingen zich alleen bepale voor het ver? oig, en dat de Roornscbgezinden, tot alle Burer yke ,impten (buiten het Raadhuis en de .erk, admisfibel zyn. rni'hdiar hCC T' het a,£Cffieen welzyn van ou>n S 'V d3t de BurgerJyke Ampten wel orten bediend en waargenomen, zy het den Ün-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 4119 Ondergeteekenden vergund, nog dit verzoek voor U Wel Ed. Groot Achtbaren te brengen , dat, zoo er eenige bepalingen omtrent de onderfcheide- j ne foorte van Ampten te maken zyn, het U Wel Ed. Groot Achtb. behage, dezelven niet zoo zeer naar de byzondere (tanden der Ingezetenen, 1 maar allermeest naar derzelver kunde, bekwaam- , heid en braafheid te fchikken, en daar omtrent znlke maatregelen te nemen, als, naar derzelver , wysheid en Vaderlievende principices, best gefchikt zullen bevonden worden, ter bevordering van het waar belang dezer Stad en Burgery, en ter aankweeking van de zoo noodige Eensgezindheid ouder alle derzelver Leden. 'l Welk doende enz. (wj getekend) JAN VERBON. JOH PHIU HiLDEBRAND, 13. FREMERY. ClillRIT VAN WAART. JOii. HEYBROtCK. In de Rotterdamfche Courant N. 102. is ook verhaald „ dat men thans in deze Stad „ yverig bezig is met het concipieeren eener „ nieuw Regeerings-Reglement; men heeft „ reeds eenige malen Befoigne over dit ge„ wigtig onderwerp gehouden, en het zel„ ven Raat, zoo dikwerf mooglyk, hervat „ te worden. Dit befoigne wordt gecom„ pofeerd uit de Wel Ed. Groot Achtbare „ Heeren Burgemeefteren Reepmaker en „ Elfevier, de Raaden Vingerhoed en Ge„ vers, den Penfionaris Nederburg en den „ Secretaris Van Berkel, die door den Ed. „ Groot Achtb. Raad dezer Stad hier toe liiiiiii 5 „ ge- Ror- te)am. Adres 'an de ^aderl. Burger ïociet.  41 ao NIEUWE NEDERLANDSCHE Rot ter dam. • „ gecommitteerd zyn ; als mede uit den „ Krygsraad de Wel Edele Manhafte Hee„ ren Kaptein J. Beeldemaker, Lieutenant „ L. Nolsi, cn den Secretaris H. A. Kreet, „ en uit Heeren Geconftitueerden van een „ aanzienlyk getal der Notabelfte Burgeren „ dezer Stad, de Wel Edele Heeren IJaak „ Hubert en Pieter de Monchy. Men heeft ook nog eenige berigten in dezer Stads Courant in deze maand gelezen, welken aantoonen, dat men niet geheel onledig was, als by voorbeeld in de Rotterdamfche Courant N. 93. De Heeren REQUESTRANT* N en CONSTITÜANTEN te ROTTERDAM worden verzogt tot eene algemeene byeenkomst in het Huis der Vaderlandfche Sociëteit op de Wy*. haven, op Saturdag den 4 Augustus 1787, des middags ten 12 uren. Ook nog het navolgende. Aan de Houoiaite Leden van het Genootfchap vau Wapenhandel de PALMBOOM, te ROTTERDAM, word geadverteerd, dat gemelde Genootfchap aanftaande Woensdag den iy Augustus, op deszelfs gewone Exercitieplaats, in de Kerk' laan, Zal Manoeuvreren en Vuren. JAGOB LOMMEN, Secretaris, Én in N. 09. dier zelfder Courant. Alle Schutters der Stad Rotterdam, dewelke de z * Acte van Qualificatie op S. A. Walleen , Corn.  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. W Corn. Brouwer Hugo Zoon, P. Rocques, S. p01> w» Wapeningen en Burgerhout Corn. Zoon, TER. als aequalificeerdens van een aantal Schutters, ge- DAMï teekend hebben , werden verzogt te Compareeren heden middag den 18 Augustus 1787, ten 4 uren in de Ogrechte Vaderlandfche Sociëteit in DE EENDKAGT, in de Nadorstla»; O V E R S C H I E. Hier was een Genootfchap opgerigt voor de Oude Staatsgefteldheid, welke de Nieuwftaatsgezinden het Orange Genootfchap noemden. Een Detachement van 't Burgerlegertje, by Delft te velde liggende, beftaande uit 11 Ruiters en io:> man voetvolk, trok den 24 Augustus des morgens zeer vroeg onder bevel van den Heere De Lange, voorzien van een ftuk gefchut, van de kant van Delft herwaarts, (*; en ontwapende bovengemelde Genootfchap, doorzogten de huizen, en brasten in het Legertje ten 3 uuren des namiddags te rug 38 Geweeren, eenige Bajonetten, ioSabels, 4 Degens, twee Irommelftokken, een Trommel, een Fluit, een aantal Patroontasfen, Patroonen, Bandeliers, Sjerpen, een Vlag, 4 Spontons, 4 Delbaarden; De Zuidhollandfche Courantter fchreef in zyn N. 103. dat dit ontwaapenen, op de bedaart/Je en vriendelykfte wyze was toegegaan. Dog zodanige loftuitingen van die party zelve , welke die daaden verrigtte, waren wel menigvuldig, dog met onverdagt. In de OpregPe Nederlandfche Courant zelve, is een brief, geplaatst uit Over- (*) Zie bl. 3026. j  4"s NIEUWE NEDERLANDSCHE *£iT' °^hie van den 24 Augustus 1787, in chie. welk door een Nieuwftaatsgezinden uit dit Dorp gemeld wordt, dat de Gewapende Burgers uit het Legertje, drie Leden van dat Genootfchap, met namen Fransch Comeeter, Pieter Maatje en Egbert van den Bosch , (welken hy Oranjerotten noemt)die weigerden hun geweeren over te geven, aan het Ivanon hebben vastgebonden, aan welken zy den gantfchen Morgen, als aan eene Militairen kaak, te pronk moeften ftaan, en aldus mede naar het Burgerlegertje vervoerd zouden zyn geweest, zo zy zulks niet nog verbeden hadden Dewyl alhier het getal der Oudftaatsgeztnden verre het grootfte was, vreesden de Burgers uit het Legertje, dat dezelven zig zomtyds mogten wreken. Zy namen dus dezen maatregel, dat zy eenige Lieden aannamen, die terftond op de minfte beweeging der OudItaatsgezinden te paard tyding aan het Burgerlegertje zouden brengen, op dat hetzelve dan met Magt van Wapenen die beweegingen zoude kunnen fluiten. De vraag moet natuurlyk hier zyn, of het Burgerlegertje het Recht en de bevoegdheid hadt, om zich door de gantfche Provincie overal te begeven, in der Ingezetenen huizen te dringen , en hen hunne goederen, ^ geweeren of wat het ook zyn moge, door overmagt van wapenen aftedwingen. Ver; Hec ver' kharde in deze of geene ftad door een gedeelte Burgers die of de magtigfte waren of van buicen door anderen onderfteuud wierden, dat zv deeze of geene Regenten die inhun plan "niet kon den inllemmen, met langer voor hunne wettige Regenten wilden houden nog erkennen , wierdt thans eene zeer gemeenzaam me zaak. Op den 29 Augustus vet cheenen de Geconftitueerden van een aantal Burgers, uamenlyk de Heeren Tennis Homeer, Everbard van Braam , Arie van Dalem , Mdchior Speelman, Adriaan Goetzee, en IV. Mekem, door een Detachement van het gewapend Genootfchap naar het Stadhuis geleid, en door eenige Leden van den Burger-Krygsraad, de Officieren van het gewapend Genootfchap, en de Conftituanten gevolgd, in de Vroedfchap, op aandrang van gemelde Geconftitueerden belegd, in welke de Heer A. Goetzee dit Adres eerst voorlas en daarop fchrifteiyk overgaf: ED. GR. ACHTB. HEEREN Het is, zoo in myne qualiteit van Secretaris van den Burger Krygsraad, als 10 qualiteit van Meede Geconftitueerden en uit naam der overige Gecoaftitueerdens van een groot aantal der Gequalificeerdfte Burgers en Inwoners deezer S'ad, en op fpeciaalen last en inftantie van onze Conftituanten hier voor het Raadhuis vergaderd , dat ik my verplicht vinde , aan UEd. Gr, Achtb. voor te dragen. Dat het aan de Burgery deezer Srad, zoo wel sis  4126 NIEUWE NEDERLANDSCHE Goiun. als aan die van andere voornaame Steeden van on« chem. Vaderland, als eene onbetwisthaare waarheid 2 voorgekoomcr., dat de noch Reeds voordurende Adres en toeneemende ongelukkige eeftel.lh^w »»« • ran Ge- gefolterd *^wg«r!» ni!ufe confln. ven, dan aan de djfcrepeerende denkbee der van /««w.onze Verteegenwoordigers, welkeot zulke ni tie van9 teritens overliaan, dac Welkander" op. iferteï J2#«w. wyze de mooglykheid zoekt af te fnyden, om de he.fcaamfte voordellen tot befluiten ?e brengen en door hel geduurig overncemen, eeuwig dehbereeren en konlt.g commisforiaal maaken ïffi de redding van het Vaderland onmooglyk maakt door het verzuimen van tyden en oLÏÏndJh^ Indien Burgers van die Steeden, waarin men het verderffelykSysthema, 't welk ons VaierS op den oever van zynen ondergang brened al. mos gekoetterd, en daar uit altoSs g* w Kèef hunne klachten in den boezem fmoorden, dar! Burgers kloekmoedig hunnen banden verbreeken en door gepaste middelen het Vaderland van hec uuerfte verderf zoeken te redden, zouden thana de Burgers van Goünchem, aan welken in de eer- g4Se on at.,Pari0t'Srne d00r veeien dunner Regenten, op allerleye wy2cn, ;s jDgeftampt, zwygen? daar zy moeten zien , hoe die zelve Regen-- Sh tn& ^ d ^ vya"den v3d het voo^eSo geliefkoosd Patriotisme ééne hm trekken - dit ZrZen Zy aan *ch,zelve> aan de" Natie , aan hé JVagtflagt nimmer kunnen verantwoorden. Het is onnodig, om in byzonderheeden aan te tonnen, hoe de Rem dezer Stad in de Hooge Staats! vergadering, welke voorheen z«0 veele b'vken van •aart Vaderlandsliefde gaf, nu zéden ve Sei^e maanden zoodanig verandert en omgekeerd is, dat nen, die den openhaaren Vyand van bet Vaderland, boven de Rechten van Overheeden en Burgers, zoeken te plaatzen, en de wettige Rechten  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 4**? van 't Volk te onderdrukken , door de aangemaa- GoaM« tigde macht van eenen Alleenheerfcher niet in chem. naam, maar in de daad: hier vaö zyn de aanteekeringen in de Regilters, en de echte berichten Adres ïn de Nieuwspapieren (*) tot onwraakbaare ge-,a« Getuigen. , , eonft't., Rn om niet alles op te haaien, wat men by de- tot remoze plechtige gelegenheid zou kuunen zeggen, en tie van 9, om door veelvuldige woorden den kollelyken Regent. tyd niet te verfpillen, moeten wy alleen nog aanmerken , dat uit de fentimenten van verfcheide Leden van UE. Gr. Achtb. nopens dat gewichtig poindt, namentlyk den invloed van het Volk op zyne Verteegenwoordigers, blykt, dat hetzelve met alle mooglyke kracht word teegengewerkt, en, voor zoo veel men het niet langer geheel zou kunnen te keer gaan, als dan wil ondergefchikc maaken aan zodanige zogenaamde Ottroyen en Privilegiën , welke ten nadeele van vrye Burgers , en tot onmaatige vergrooting der macht van hunne Regenten, zyn indewaereld gekoomen, waar door dat recht der Burgery ia een enkele fchaduw veranderen zou. Dat de Burgers onlangs, wanneer deze Stad van alle Defenfie was ontbloot, en open lag voor den eerften aanval, welke de Vyand van het Vaderland had willen onderneemen, tot hunne fmerte heb- ^ ben moeten zien, dat de meerderheid hunner Regenten, fchoon zelve om Militairen aangezocht hebbende , en dus zynde overtuigd geweest van de noodzakelykheid, om deeze Stad te voorzien, liever alle de Bezittingen hunner brave Burgeren hebben willen facrifieeren aan de woede van een bandeloos gemeen, of aan de wraak van eenen gedeclareerden vyand, dan binnen deeze Stad te admitteeren zodanige brave Vaderlanders, welke ter behoudenis der Vryheid hunne bezettingen htdden verlaaten, en welke toen als vyanden tnjeften buiten de Stad geflooten blyven. Dat (*) De Lezer merke by deze gelegenheid op, van welken invloed de Dagpapiere» zyn. Kkkkkkkk  GoRIN CHEM. Adresvan Ce. con/lit. tot remo tie van 5 Regent. I | c i c i d li h 4 412? NIEUWE NEDERLANDSCffE . Dat onhngs een zeer oud en Wettig College rameuilyk uen Burger Krygsraad, het echVt doch onverdiend ongenoegen *an de meerderheid deezer Vergadering heeft moeten ondervindt allecB daarom, om dat hetzelve iere gedraagingen, welke wy noch ma (hizwv- Ï^M PMyW,aDJcie be^Uen ttckken' dan ^ je MccrderheU van deeze Vergadering heefc ver- •eeter1 het orginccl beginzel, waai toe dit Coleaie 'an UEd. Gr. Achtb., waartoe alle Reg-erinren zyn ïB&Uéld, om Repracfentanten te zvn van en Vry Volk, en om geene eige belangen, m iar iet heil van hec Volk, op allerlei wyze* zich als e hoogfte Wet voor te (tellen; maar inregenee , dat eene eigendunkelyke beheeriching het oei is geworden, waar op men zich heeft toêae. ;gd. S Dit kan niet anders dan het natuurlyk eevote ebben, dat zodanige Regenten het vertrouwen -r Burgers verlooren hebben; en daar de macht der  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 4x2» der ReeenteD, volgens de primitive inftelling , GoRiN* t\^TTZ^i,^gè is, alleen in hec chem. Vertrouwen van het Volk gevestigd is , zy ook ÏÏJhï verlies van dit vertrouwen «ft^M *JjJ hunne Waardigheid vervallen zyn. »«» «*■ Tn het is op dien grond, dat onze Conftituan. CW!/2tf. ten verklaaren, nie? langer als Raaden deezer w remoV oedS- p te kunnen erkennen , de Heeren Mr. ,fr van* Van Sjouwer van Hok zou te gronde gaan; maar wy zoeken eene Kegeenng beftaande uit zulke pWcxTnen die bunne aanftelling niet aan eenen ffidï ó? aan iemand aan denzelven ondtrgefchikt, van wien zy mt dien hoofde afhaagiyk £„verfcrïi? digd zullen weezen , maar |jjVu ks' aUce„ te da ken hebben aan de achting en g neHenoheid welke zy door hnnne talenten en dSenTy bun2e Fn iUrgHer/ hebb,eIJ Verkret'«en « bëhouJer? ün op da van du ons verrichte en betuieine opentJyke en onbetwistbare kennis wierdeged ^ gen, verzoeken wy, dat deeze voordrag? S van wy een affchrift overgeeven, in hftVds' tcr van dit Collegie werdl geinf .eerd en dat de meuw aan te dellen Raden, ten fpoèdmC ter Hooge Vergadering der HeeresiïS gen gedeputeerd en aldaar geaccepteerd w^rd™ • dat de Stem van deeze Siafvonrti n moogewör! den gerergeld DaJtf de Stee den Jtoérabt ga?;. hm  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 4'3t hm, welke bekend zyn de belangen van hec Vaderland te behartigen; dat noch, (taande deeze Vergadering, de Suspentie van den Stadhouder, welke reeds bvna 3 Maanden in deliberatie is geweest, moge worden geconcludeert; en eindelyk, dat de KeColutie, op dit alles te ncemen , ltaande deeze Vergadering, moge gerefumeert, en by Copie Authentiecq, aan ons meede ged eld worden , op dat wy dezelve terftond aan onze ConItituan kunnen communn ceeren. Ingevolge van dit adres, gefchiedde dan de uitzetting van 9 Regenten: vier andere Regenten, door Geconftitueerdens opgegeven, wierden aangefteld; door Geeonftitueerdens en Officieren van het Genootfchap afgehaald; in de Vroedfchap ingeleid; en terftond beëedigd. Verders wierdt aan Geconftitueerden geantwoord, dat ook alle de andere punten waren toegedaan. Over deze gebeurtenis liet de Schryver van de Hollandfche Hiftorifche Courant, W. Fynje , zig aldus uit. GORINCHEM d»n 29 Augustus. De Cordaati (tap der braave Delvenaaren heeft ten prikke geftrekt voor hunne weldenkende Mede-Vader landers in andere Steden; cn eer lang, wagt met door heel de Provincie eene algemeene omwente ling ten goede. In onze Stad is dat heilzaam werl op he ien reeds tot ftand gebagt; zynde NhGEr^ onzer Raaden, die het vertrouwen der goed' Burgery verlooren hadden , door dezelve Gfc-RE MOVEEKD ; te weeten: de Heeren van Hocy Kruiskerken en Pompe, Burgemeester, en d Heeren, Verboom, Diepesbiugge, J. van Berchai ren, van Meer ten, M< Snoek en J. van Gennip Vroedfchappen. Vervolgens is de Raad, van 2 Leden, tot op 17 gereduceerd; en op voordrag der Burgery, zyn als nieuwe Raaden aangeftel cn terftond beëdigd de braave Vaderlanders, Abt Kkkkkkkk3 Me, Goaiif- :hem. 1 I » » I r. i  4T3* NIEOVVE NEDERLANDSCHÉ Gori^ Metman, W. B. Cappelhoff\ R. Rom en BatU ch£m. Moerkerk; van welke de twee laatstgemelde Heeren tot de Deputatie naar 'sHage benoemd zvn reeds met uirgedrukten last. om insgelyks voor , de Suspenfie van WlL LEM F. als Stadhouder en /Ictmiraal (generaal te voteeren. Van die Heeren, welken geremoveerd zyn, en die dit onweer wel zagen aankomen, 't welk op hunne hoofden moesc losbarften, en die ook eene Vroedfchap, op aandrang van Geconftitueerden belegd, niet voor wettig erkenden., is niemand in gemelde Vroedfchapsvergadering verfcheenen. Dog aan hunne huizen wierden van wegen Geconftitueerden infmuatienoi aanzeggingen gedaan, van niet meer in hoedanigheid van Regenten ten Stadhuize te verfchynen. Onderwyl was deze Rap aan veele Burgers en Ingezetenen ten hoogften onaangenaam. De Heer Notzel, hoe wel Lieutenant Collonel van het gewapend Genootfchap, heeft, wegens deze gebeurtenis, het Genootfchap bedankt. B r i e l l e. Den 23 der afgelopene maand July, is aan de Kegeering door de Officieren en Rotsgezellen van het Blaauwe Vaandel van de Burgery dezer Stad, dit Request ingeleverd. 0 Jan de Edele Achtbaare Heeren Biirgemetsteren en Regeerders der Stad Brille. geeven met fchuldige Eerbied te kenne:? de Ouderi:etekcnde, zynde alle Officieren en fiotsgezeben van het lilaauwe Vaandel van de Burstry detzer Stad. ë Lat Zy Suppliaaten zederd een zeer geruimen tyd,  JAARBOEKEN, Augustus, 1787- 4133 j ™, Mn eevoelig leedweezen hebben onder- Briel- KSI S&W Sagnie, Req. van ^?>^ÏÏï™iï?«*. Capiteini. verkoren, door t weiK ny wu .5 r• heeft myaan. kende of gewettigde Hoofden, op te werpen , en iïme? httzeUe vantyd tot tyd in viljpendje »Ó ^fcïnlfe wairfchouWn daar tegens;d«.o U ïf/ Kb srdaan, naar een open veld bu ten deze Stïd ;n8 jïifeiaie te bcgeeven, en aldaar irfher oneuhaar, en onder het drangcn van afzon^SS/Ke^/ne^ hetzelve te doen Maneer VreDat "denzelven Mr. Willem Hoyer al verder he-ff kunnen goedvinden, om op Zaturdajp den 11taatÏÏedeï, met eenige m**^W*g"aap- Sdee£«e^ 1 rfl-P Pn daarna co volgt van alle zyne gewaapen- f/°H0t tGRardere SS de Waterpoort dezer ftad'ove tcki^ daardoor fehnWig té maaken aan het violeeren der goede order dee- "D^Sven^^'r. Willem Hoyer wederom op heeft ceseven en de eenige oorzaak » der Corn. Se en Combuftie, welke te dier tyd heeftplMt. {♦-, Zit bl. 1110 en 1111. M Te weeten den 28 Me? laatstleden. w Kkkkkkkk4  Br IEL LE. Rtq. vai t tilaau U'e Vaan del teget, Mr. VV, Hoijer. i ] ( \ t % I 4*34 NIEUWE NEDERLANDSCHE .gehad, en die van de alïerdangereufte gevolgen hadden kunnen zyn: en van 't welk de SupplS ten in 'c zeekere geïnformeerd zyn, dat reeds di- ' eD«Str Hihniyke AtClftatieD ^ ^formeert ' zeer\Z J Waarhe'd geP°r<^e maar al te zeer blykt, dat meergem. Mr. Willem Hovpr met on^etzigfchnid,! te maaken aan het o/er reeden van dc uitdrukkelylte wil en begeerte van y Ed. Achtb ais raeede *M het vcrbrS„e vvaa; Hnn n ^eD ^"^^it, welke tot die tyd toe binnen deeze Stad IS bewaard gebleeven: en zulS vLz?haffhrren, eeW°d vermoeden'en vreeze baard, dat denzelven iu cas van Alarm Corps zoude faamenvoegen, en dus rJeszelvs wettige Compagnié, waartoe zy Suppl. hehooren en welke alsdan zonder bevelhebber zoude zyn! ge" «nÏHreerke!^°S maa!«n' en buiten ftaatyftelen, om des noods ter beicherming van U Fd Achtb e\TnZp^eZer Stad te kuDnen dienen' KJiUUNEN waar omme de Supplianten eennaJg yk hebben beflooten , geene Schutterlyke d iten hoe ook genaamt, onder het Commando van bovengem. Mr. Willem Hoyer meer te zuh>S rZrlgtCn> ,53 Z'"§ vonrts °P het Eerbiedigs? £ dat net U ttf ^K' 0o"rd 4«37 iti tp Deift mogt fpeelen. De Regeering daV nam naar tydsomftandigheden haare maatregelen zo met de Stads Burgery, als Se?de Krygsbezetting, die door Led aan Magiftraat verbonden is, zo wel, dat het h er door aan gemeld Bargerlegertje met gemakkelyk zou vallen, deze Stad, even fis Delft voor zyne plans en g^nff doen bukken. Men oeffende de burgery , men (loot de poorten, haalde de bruggen op, Tc p antte het Kanon op ftadswallen, nam Kanonniers aan, en,deelde Icherpe patroonen uit: ook waren 'er gerugten, dat de Regeering, om alle kwaad van het fchoon kleinder eetal van Nieüwftaatsgezinden voor te komen, voorgenomen hadt, alle.de Burgex* door eenen Eed van getrouwheid aan Rad en Reeeerins op nieuws te verphgten, en die zulks weigeren mogten terftond te ontwapenen. Men voeltligtelyk, hoe zulks die Nieuwftaatseezindenmishaagde, die daar door hur oogmerken zagen te leur gefield, en van welkei veelen waanden, dat het hunne party alleen en niemant anders, geoorloofd ware, zig:o zyne verdeediging in gereedheid te brengui De verbittering blinkt vooral uit in de Op reste Nederlandfche Courant, die te Am fteldam by D. Schuurman wordt uitgegeven N. 105. alwaar het navolgende berigt wordi Tik den Briil vtmeerad men, dat de Oranj V' jrifiocratifche Cahale aldaar op de beestag^ Re *Vz'é den baas fpeeld; dat de «egeeriog bi den agt dagen heeft durven beftaan het Orar, Corps op Stad exercitie- Veld te laten exen» ren - dat men uit vreeze voor het Burger-Obfe ^■ins Corps de Poorten gefloten, en de Brugge 1 Priel» LE. " i i t * 'e »• r-.1 n >•  Uriei, LE, J i « i j< n \v u p vi H fc ov Li aai Ee gei Ge 4138 NIEUWE NEDERLANDSCHB zyn, de IWery even ai, f„ ^"*™en* zoude valfchen Eed tenoodhaken™/*,ddf»>g tot een penen, en daar na dl gïdR^'** ? 0ntWi" geenng te zetten. hi?Pdaf di?d de Re" daate middelen zal vooraekom«, j 00r cor' de eerüe plaats de Mi8£,°didaTm?' zal moeten uitmarcheeren vóor%tgen ty ƒ. * ? ?en het Bursirleleriie 2 1/e«e.er,nS «•ebben „, IJZ'S ZkZV;T f» gezien, welke moeite men rilT/^be Zwitzets uit den Btielle™ ktyfef '± °b? 8,57 en 3I98-£n » <2 v'„§„bi Woerden. , DKa3 ^ 4 ^ttus >'s een Burgerle-ert, beftaande utt gewapende Burgefs en S ' aotfchappers van alleripi* « j . aards geloeid /te tm % rokken 'en p thans buiten deze Stad in tenten «k™ :erd zynde van het geene tot ee/l Pt «ettje ü een Delchém™. U r ^ no-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 4*39 nodigde karren en wagens te haaien. Zie hier Woerte voren onder Delft, 'sGravenhag,desHcnsholreoyk, enz. De Commisfie der gewapende BurgerCorpfen, ter expeditie der Militaire zaken, en het vergaderd Burger-Corps, hebben by adres aan Hunne Ed. Groot Mog. den 10 Augustus van het nemen van bovengemelde Legerkarren kennisfe gegeven, wordende in dit adres gezegt, „ Dat, alzoo er meer Leger-VVagens en Karren vereischt wierden, als zy zig aangefchaft hadden,zy gebruik hadden gemaakt van die geene, welke aan de Generaliteit behoorden, en te Woerden waren, terwyl zy zig daar toe bevoegd rekenden, alzoo ook Gelderland vry cn onverhinderd zig van de Generaliteits Magazynen meefter hadt gemaakt. Zy vertrouwden dus, dat Hunne Ed. Groot Mog. dit hun gedrag in het ware oogpunt zouden befchouwen." Dit adres is by de Staten in 's Hage commisforiaal gemaakt met het groot befoigne. De twee Kapteinen Blank en Brant, van het Detachement van Hes/en - Kas/el, te 's Graveuhage in bezetting liggende , zyn door de Commisfie ter defenfie, alhier vergaderd zynde,herwaards geroepen,en reeds aldaar opgevolgd door de Kapteinen Heilman en De Rook. Ook heeft voorfchr. Commisfie aan den Lieutenant De Gregoire en Vaandrig Kip, van Hes/en-Kas/el, bevel gegeven, om te 'sGravenhage af te losfen de Vaandrigs Goppel en Du Cailar, die, gelyk  4140 NIEUWE NEDERLANDSCHE Woer. lyk bovengenoemde beide Kapteinen Blank WH- en Brant, voor Hunne Ld. Mog. herwaar™ zyn ontboden. De Lieutenant De Gregoire en Vaandrig Kip zyn den x2 Augustus naar s Oravenhage vertrokken. Den ii is de Geneesheer Noteboom, van welken wy hier te voren onder Waddinxveen bl. 4113. geiproken hebben, gevangelyk Van Gouda alhier op 't Kafteel gebragt. a Dr ]Li^fcenant Collonel van de Amfteldamfche Waardgeiders, Ocroly, is den i<» Augustus, van hier door eenige Ruiters, in een koets, naar Vianen overgcbragt. Over de oogmerken van het zaamgetrokken iiurgerlegertje, waren verfchillende gisn.gen gevoelens en gelprekken. De Hoh. landfche Hiltorilche en Zuidhollandfcht Couranten meldden 'er aldus van: \V/ÖERDEN den 14 Augustus. Het BurgerLegertje is thans van alk-s voorzien , en ftaat binnen weinig dagen uit het Camp naby deeze Sfad op te breekeo. De verdere distinaue wordt voor als nog geheim gehouden/alleen M men, dat het zelve, op marsch zynde, merfcelv? zal yerfterkt worden. _ De voorzietSd ve-eKschtte, een groot, doch ongewoon, we k m 'c klein te beginnen, om desordres voorSomen; dan de moed der Burgeren vordeï om het werft nu met kr,gt doortezetten, ten einde 2wt8?!B e" heilZaaume 2aafcn' Wa^óe deeze bitetfle poging ter behoud der Provintie gefchied is, aaacelykte kunnen ter uitvoer brengen. Den  JAARBOEKEN, Augustus| 1787. 4*4«* ■ Den 17 Augustus is gemeld Bürgerlegert- Wowie des ochtends opgebroken, en is van hier «en. naar Alphen getrokken, alwaar het zelve by de Burgers en Opgezeten is geinkwarnerd geworden, en den 18 naar Leyden en Voorfchoten, den 19 naar by Delft getrokken: zo-als wy hier te voren onder de Artykelen van Delft, 's Gravenhage en LEYDtN verhaald hebben. De handelwyze van den Rhyngraaf van Salm, om zig" by de Nieuwftaatsgezinden aangenaam te maaken, en het opdiagen van eene hooge magt en bewind over het Krygsvolk aan denzelven,moest wel eenig opzien baaren. (Zie bl. 974 en 975} 106$, 1936 en 19ar.) Een ieder oordeelde hier over, raar de party die hy was toegedaan. Dezen hemelden hem hoog op, geenen laakten hem, verkleenden zyne bekwaamheden, en fchreeven hem zelfs zo onmaatigen eerzucht en oogmerken toe, dat hy gaarne, by het gelukken der poogingen , aan den Prinie van Oranje, in het Kaptein - Generaalfchap zou willen opvolgen. Wat hier" van zy, wy hebben hier te voren onder 'sGravenhageM. 4001. en volg. reeds gemeld, dat de Jonkheeren van Wasfenaar en Bcntinck ter Vergaderinge van de Staten, eenen zekeren brief van den Rhyngraaf van Salm en eene daar op gevolgde refolutie van de Commisfe tot defenhe dezer Provincie en der ftad Utrecht, hadden te berde •rebragt. Die refolutie en dien brief eigenfyk'hier te huis hoorende, hebben wy geoordeeld alhier beiden te moeten mededee-  4142 NIEUWE NEDERLANDSCHB rSER"ie?VDie °P«ne'keIyke brief dan, doofden druk gemeen gemaakt, en aan den RhyngraS van Salm toegefchreven, luidt aldus ï EDELE MOGENDE HEEREJ\ƒ ce^ne UPfl Mm rc^uirere" > aangaande £c R J? ^ K,' i^0g my dc eer doet by haare eeve nereade Misfive van den 16 deezer/te communU ceeren: zoo kort doenlyk zal ik tragten7a? her. van my gereqnireerde te voldoen. ë «dien, waar aan gcenzints meer te twvrelr-o k HoUard te vallen, zoude ik van gevoelen «vu dat men van de nog overblyvende drie weekS ' binnen welke het onmogelvk fs, dat voorfz* 1 roupes iets vyandelyk* tegens de Prov neie van* Holland opderneemen, gebrW maakte óm HT and te verlterken en daar toe alle de Militaire de teï'en eneK"erkfenS P,aat«e' en '«S . , u " en. ForteD' overal een genoegzaam nee ren oTh ^'T 'ict P««en fn CaS rfnpnf i? t u e pasfages tuslchen dezelve zo veel doenlyk te bezetten en van de een na de ander* P^ats Secours te kunnen zeftfcnDanalmen hier toe over gaat, dient men Utrecht te vcrlaaïn en by tyds het Gefchut en Ammunit e, twe?ê ontbieden, het zelve gedeeitelyk n^de V?an doende transporteeren, om verder te water de Lok af weeder m Holland te voeren, terwyl men het overige naar Woerden kan brengén, De Vaart of Vreeswyk, moet aan Holland blvven en met alle magt gefortificeert worden , de£ ze post komt my, aangezien de fluiten, van zulk een importantie voor Holland voor, dat al moest Holland, daar voor alle de gemaakte koste? wn die van Utrecht quiteeren, & die Provincie nog met de goede koop zoude moeten geluk wenfehen tourren , m alle dihgentie verfterkt worden , wajs  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 4*43 waaï door de Lek niet alleen is geflooten, maar Wóerwv als dan meester blyven (vooral mee het aan- hENi «aande Najaar), om zoo veel water in deProvincie van Utrecht te houden als nodig is. Het zal in de eerlle opflag wel wat vreemd voorkomen deeze Stad te verlaten, maar mi men Holland beveiligen is zulks aller noodzaakelyks, wvl ik voor my gaarne wil declareeren, buiten Raat te zyn, indien de Prins van Orange ïn dic ooaenblik on 'erftond ons met vigeur aan te talten dezelve langer te houden, als mogelyk nodig zyn zoude om het beste Canon en de Militairen in zekerheid te brengen. Hoe veel te min dan h.d. Moe. Heeren , zoude deeze plaats te defendeeren zvn, by aldien de Pruisfen in het Gooiland Kwaamen, en , om een diverfie te maaken , opNaerden of eèn dier Steeden vielen. Utrecht moet dus volitrekt geabandonneert worden, en ik vertrouw ook, dat de" Ingezetenen zulks zelfs zullen begrypen, dan in onverhoopt contraire geval, en UEd,Mog. inclineerde om dit myn advis op te volgen, dan dunkt my, zulks gevoeglykst op deeze wyze te kunnen tffeüueeren. Na alvoorens het grootfte 2°deelte grof Gefchut en Ammunitie na de Vuarc en Woerden gezonden te hebben, onder pretext van die beide plaatzen, als meede Vianen, re beeter te fecureeren, wy als dan op een bepaalde da", voorfloégen. Amersfoort te attaqueeren, waartoe ik als dan zal proponeeren geene dan Auxiliairen, Militairen en myn Legioen te emploieeren, met verzoek aan de Burgety de Stad te bewaaren. Ik zoude als dan de zwaare Artillery eenige dagen tevoren kunnen jnfehepen in ligtera, en dezelve, onder pretext van die naar Vreeland te zenden om daar te losfen , na Amfterdam doen transporteeren, en vervolpens op eene bepaald ragt, in drie Colonnes uittrekken, een naar Hilverlum , de andere naar Zeist en de derde de weg op naar Wyck: die naar Hilverfum gedettmeerd, zoude kunnen afzakken naar Woerden :' die na L111U11 Zeist  414+ NIEUWE NEDERLANDSCHE Woer- Zehi agtrr de Wauw Cape] om, naar Nieuwerfk.V mti. en die van Wycfc na de Vanrr -Tk ' zonder merkeiyL OpftfidJÖn de S «? vreü zen en zonder de Vyand gSfiSfid te geeyen yan die onze retraite gebruik fomaakenV wv alle ae Troupes en Hollandfche Au.xibai en beoe^n het gefchut weerom in Holland zouden S ni5\ndvE^w^ffe?eren' byaldien men d* ö tf» -r defereeren,zoo diende menpreallabgi de Troupes nog m Holland zynde na b-t P 2 don te doen rukken, waarom k van gédfS ten, dat men het Garnifoen van in „ ■ . s deeltelykdat van den Haag jfhet cSZl™ gC" doen opmarcheeren, w^S^ffi^ iaeeren, dat bv aldien ->? ri„ pr, ,v u .PP'eve" tn Holland Zig dog met kan verlaaten, de Pruhfifcbe T "u pen niet behulpzaam wierden : dc Zwkztrs uiS Brief, diende men ia Schoonhove™^ Hollandfche Gardes re Vrw „r. f»ca'menc Garnifoen houden vens loop man goede Auxiiiairen. Vervolgens neem ik-,de Vryheid om aan ü^d Mok. m condderatie te geeven , of het niet dieniï.V M SV/en^r J» ^ tiuren in üed en boidy va* Holland over te neemen, en naar Zwammerdam te zenden, om zia Jerf' bvter " F»1*"*»» wyl bet Vel™ a"? flers, by het verloten van Utrecht, zich zoadV - • moeten debandecren, en de brave Officieren dtar - by geplaatst zig verpligt zouden vinden na ce" goed heen koomen te zoeken. Hier meede aan de intentie van UEd. Mo? hopende voldaan te hebben, zoude ik deefé ÏTZ flU1iGD' V°nd ik my niet gedrongen Ed. Mog. Heeren, U myne Erkentenis , h " \fEDM°0r de g°ed^nüigheid, waa ^ overlaadt. Hoe'zeer ik rtX  JAARBOEKEN, Augustus, 1787* 4*45 Perefolveerd was, tot voorkoming van al- WoeR. PStfSkfag, als' of tt alieenlykmy, had doen den. emploieeren, om den Prins van Orange:de wa^digbeid van Capitain Generaal op « volgen voor dezelve Htm, wanneer die my zoude werd." aangeboden, te bedanken, zo vergt denvd,^?fita^a >t Land échter , dat 'er een Hooft van Md gw is • ik wil rav daar toe dus wel laaten gebruiatn, tot zoo la Se Haar Ed. Gr. Mog. een kundiger S daïtocbckwamer Perfoon als* den hebben, onder wiens orders ik nut geen mindere vivt en bereidwilligheid inden denst van Hun Ed. Gr. Mog, goed en bloed, ter üeienl e vThaare goede zfak^ zal opofferen^ verzoeke geene andere titul aan dien pos te wU_ len hechten , ah van lieutenant Capit ,ene aal — Hun Ed. Gr. Mog. blyven ais aan altyd in 't geval een Capit. Gen. boven my ^ te l ellen , ja zelfs by verandering van omftandigheden de Prins van brange onder het £no«fcen van eeae bepaalde inftruche in die qual telt te continueerenP, zonder dat * in beide: ge jt en g* noodzaakt worde, my uit den dienst te1 rctiutren. Ik zal ook nimmer de ƒ 10000 «maand. aanncc men, zoo als my door een der Heeren Pentio„aKfc gisteren birigt ja , dg^oor«S ƒ1 4000. Mnaands uit te reiken j&eiadjs Vcrsaderineder gewapende Burger Corplen van Ho land tocgfoutien van dezelve; ƒ 2000 smaand3 £ dat geval aan my te offereeren , waar meede ituige groot genoden tc g^jgg^g oveiis'e f 4000 — 'smaands te arreLieticii Weitvande aan te Rel en Capitain Ge"e aa . Konde Hun Ed. Gr. Mog. daar ■en1 boven'goedvinden, de Heere Chevaher f/"£?f aan te Rellen tot Lt. Captain Centaal van de Cavallerie en den Gen. Majoor van RytfiJ,™ Lt. Capitain Generaal van de Infanterie, zoo * Liinin 2 tw>  4146 NfEUWE NEDERLANDSCHE Woer- twyfel ik niet, of zulks zonde veel goed doen ™ S 2*5 kandi8%Offic«ereT vaf Wpncis zyde tot ons doen overkoomen, welke uitgelokt door de hoop van aanzienelyke bedienin, fn en zouden ontflaan, om zig onder Hun lid. Gr. Mo» btandaarten en Vaandels te begecven Na UEd Mog in de befchermi«g Godes te hebben aanbevoolen , betuig ik met de meefte aeting te zyn. ö Gefchreeven te Utrecht den 16 Augustus 17Ö7, EDEL MOG. HEERENIj Uwer Edel Mog. Goede Vriend RHYNGRAVE VAN SALM. Het befluit op dien brief zou van dezen inhoud zyn: Extract uit de Refolutien van de Ed. Mog. Heeren de Gecommitteerdens fan de Ed. Gr. Mog Heeren Staaten van Hollanden West-Friesland, ter defenfie van de Pw in tie van Holland en de Stad Utrecht. Veneris den 17 Augustus 1787. 'per Vergadering voorgebragt en geleezen zyn. HP r%\eQT>% Misfive van Zyne Excellentie de Heere Rhyn-Grave van Salm, gefchreven te Utrecht den 16 dezer, houdende deszelfs confideratien en advis, op de M.sfive aan dezelve van weegens deeze Commisfie den 13 deezer toegezonden. Ft-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787» 4*47 ffn daar over aedelibereeet zynde, is goedgevonden eïvTftaan , de confideratien emadvis van RefiL zTrbevÏÏen"'(uitgenomen het Esquadron Gar-intf Ss dn Corps, het i ^^^^ als de tweede Battaillons van Pabst en «yland, als ffleede de Detachementen Dragonders van Hesfen Caffel Byland en Hesfen Philipithal,in Garmloen in den Ha!g, als meede het Gainifoen te Hoorn) te doen by'ccn trekken in de heeden en üerj ens behoorende tot het Cordon —— en verders oy Circulaire Misfive de Gewapende Corpfen deezer Provincie aan te fchryven, om eene verdeeling vaTnaare onderhebbende manfchap te maaken , zoodanig dat iezelve tusfchen de Sreeden en fterkfens van het Cordon, ingevo'ge het daar van aan hun SS. Manhaften den 2 deezer toegezonde Slan. genoegzame detachementen, kunnen zenden, om aldaar 't zy gecantonneerd te worden of WGe1ykaSe om by ExtraftRefolutie dezes den Heere RhyB-Gravete authonfeeren, zyn plan te volvoeren, en met de Ed. Mog. Heeren Staaten van Utrecht zoodanige fchikkmgen te maaken, ïs ten meede nutte en profyte dezer .Provintie zal kunnen gefchieden, om de Hcerlykheid van Vreeswyk genaamd de Vaart, over te neemen; wordende gemelde Heere Rhyn.Grave, ook nog by deezen geauthoiileerd, het Regiment van den CoSel van der But ck, in dienst en foldy deezer Provmce over te neemen, is het mogelyk op de voet der Ordinaris Hollandfche Infanterie, en anders op zoodanige Traétementen als dezelve als flUEn iï?£a't het doen -marcheeren. der Hollandfche Garnifoenen naar het Cordon, n gerefolL1111111 3 veera,  WoER DEN. • Refol der Corn misfie of, voorfz, brief. ] 1 : i 1 Men 4148 NIEUWE NEDERLANDSCH3 veerd, by Misfive Heeren Gecomm. Raden te adverteeren, dat patent gezonden is, aan de Zvyitzers thans Gamifoen houdende binnen den Briel, om op ontvangst derzelver , zig na het Cordon te begeeven, authorifeerende en committerende verders, de Heer de Wttt, onze meede Gecomtn. om zig na 'sHage te begeeven, om aan Haar Ed. Mog de Gecomm. Raaden van Holland door Extraft dezes, zoo van de Misfive van de Heer Rhyn.-Grave als van ons gerefolveerde kennis te geeven, en met Hun Ed. Mog. te overleggen de zeekerite wyze en middelen om het Regirnent Hollandfche Gardes te Voet, uit 'sHagena Gorinchem te doen marcheeren, Authorifeerende den Hr. Colterus van deeze onze Refolutie en bygevoegde Misfive van de Heere Rhyn Grave, benige exemplaaren fecreet te doen drukken, om voor de daarby belang hebbende te kunnen dienen tot naricht. Accordeert met voorfz, Refolutie. Veel is over deze twee Rukken gefprooken, gegist, getwyffeld, geoordeeld, door 3e meeften , naar mate van de gevoelens, velke die party, die hy was toegedaan, rcheen mede te brengen, en door eenige weinigen naar de regels van waarfchynlykïeid. Dit is zeker, dat de Ed. Mog. ttee. •en van de Commisfie ter defenfie. van de Provincie Holland en der. ftad Utrecht, die leide Rukken in een berigt aan de Staten 'an Holland ontkend hebben; en dat de Nieuwltaatsgezinde Dagfchryvers die ftuk. ;en voor valfche en kwaadaartiglyk verligte Rukken hebben gekeurd. In een der lagpapieren fchreef men 'er aldus van:  JAARBOEKEN, Augustus, T?87- 4*49 Men verteld heden eene finguliere Hiltorie, die WoeRveele befchouwen als uitgedagt, om de aan- oFN. dagt wat van andere zaaken aftel ei den: namelyk de Graaven van Wasfenaar Spanbroek (moet zyn tot Wasfenaar) cn Beniink,wier denkwyze bekend is; zouden ieder een gedrukte naamlooze Brief (denlc]vk gefingeerd; by Hun Ed. Gr. Mog. ingebragt hebben, en behelzende eene ordre van de StaatsCommisfie te Woerden aan den Rbyngraaf van Salm, om Ihrecht te abandonncercn , en by Hun Ed Mog. te komen om Holland te dekken, tegen de aannaderende Pruisfifche Troupes: dan men gelooft het loutere uitfüooizels zyn, vermits men zeer zeker weet, dat die Commune zo vreesachtig voor gemelde Troupes nog niet is. Maar het geen van meer gewigt is, is het voorgeroerd berigt van welgemelde Commisfie ter defenfie, in welke Hun Ed. Mog. dit verflag doen: FDELE GROOT MOGRNDE KEEREN! By Refolutie van DEd. Groot Mog. van den ü5 dezer, in onze handen gefteld zynde, een pretens fecreet Extract, uit onze Refolutien, van den 17 Aug. dezes jaars, waar agter esne Mishve van den Rhyngrave van Salm, welke de Heer van Wasfenaar tot Wasfenaar zig volgens zynen Eed verpligt gevonden heeft, ter tafel van UEd. Groot Mog. te brengen, als zynde door een onbekend perfoon aan deszelfs huis gebragt, en waar van de Heer van Rhoon, een gelykfoortig gedrukt Ruk, aan zyn Edelheid geaddresfeerd , ter Vergadering heefc vertoond, ten einde, hoe zeer UEd. Groot Mog. verklaren geene andere redenen te hebben, dan om het voorfz. ftuk te moeten houden voor gefingeerd en valsch, te LllllllU dic-  4150 NIEUWE NEDERLANDSCHE Woty. dienen van onze confideratien en bericht • hrh den. ben wy de eer UEd. Groot Mog! by deÏÏn te berichten, dat het voorfz. pretenfeFitrafl nït 1 ^r/e/ voert en wiens ftyl althans de verdienfte v.an vloeyeadheid heeft; deze Schryver Hec zig ook in zyn XII Deel,N. 595. en vooral t]m ^.6,?eer yveng uit, omtrend bovengemelde brief en refolutie. Zyn Correspondent vraagt, m eene aanfpraak aan de Landgenoten, N. 595. bl. 1135. „ En weet gy tot dezen „ zwaarwigtigen Eerepost iemand bekvva„ mer, dan den Heer van Salm, fpreekt vry uit." En in N. 596. Relt hy gemelden brief en refolutie, onder die laaghartige en eerloze middelen, om de beste Vaderlanders verdagt en gehaat te maaken. Men zie ook nog iets omtrend den Rhyngrave van üalm hier na onder Utrecht. De Commisfie der gewapende BurgerCorpfen, ter expeditie der Militaire zaken m deze Stad gevestigd, heeft eene algemeene Vergadering (2. bl. 4092 en volg-) uitgefchreven by deze bekendmaking, in de éagpapieren geplaatst: T\c Commisfie der gewapende Burger Corpfen Y ter Expedme der Militaire Zaaken, heeft in den tegenwoordigen nood des Vaderlands het no. dig geoordeeld, eer e algemeene Provinciaale Ver. gadenng van Gedeputeerden uit Krygsraaden, gewapende Genootfchoppen, Geconftitueerden, en Patnotfche Sociëteiten of Corporatien, geene uitgezonderd, binnen deeze Provincie te befcbryven, tegens Vrydag dec 24 Augustus, 'smorgens ten 9 uur, op de bovenkamer van het Huis de flurger-Societeit in de Nes te Amfterdam, om te ftelpen dehbereeren en concludeeren op die poineten, waarin het heil deezer Provincie en derzei-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 4*53 1 „r Km»*!* on dit tvdftip onverwyld is gecon- WoERzeiver burgeis op> m«ïy joifche GeCooc den. tigden derwaardvtc zenden. Uit naam van bovengemelde Commisfie. R. HAENTJES, abfer.t Secret. Ook maakte nog gemelde Commisfe|der gewapende Burger-Corpfen door de dagpa, pieren dit navolgende bekend: r^e Commisfie der '^^^BS^ U van Holland, ter expeditie der MibtavK *» bn in de Leidfche Courant van den 15 Au&usÏÏÏ en eenige andere Couranten gezien heboenrie 'zekereanonyme circulaire Misfive, aan de Natie rord gezonden (*>; en met verwonding San hebLde.dat rèiu'edesabufeeren, en by deezên zon der zig ««nfeVints over de merits van dat ftuk uit te laa?en gtè deSeren, dat die brief uit den boezem Her' CoSiie niet is voortgekomen, en dat nieSatoffiw van dieWe heeft gewee™n voor dat dezelve in de publieke Nieuwspapieren is geplaatst geweest. Dit naam van bovengemelde Commisfie. R. HAENTJES, abfent Secret. («) Zie bl. 2ï8ï-«go.  4154 NIEUWE NEDERLANDSCHE Wosr. Wy hebben in ons voorgaande ftukie den. voor July i?87 niet alleen eene meemgte egte Rukken , nopens het aanhouden van Haare Koningiyke Hoogheid, Mevrouwe de Pnncesfe van Oranje, op Haare reize van Nymegen naar 'sHage, medegedeeld, maar ook onder dezelven een verhaal van die aanhouding, door een Burger Bevelhebber en vier Officieren geteekend. Zie bl 1709 en volg. Dog de Staten van Holland," eindelyk ontwaar wordende,mer welk eenen ernst de Koning van Pruisfen gemelde aanhouding opvattede, hadt van de Commisfie ter defenfie van Holland en der ftad Utrecht by befluit van den 23 Augustus, een omftandig bcngt gevorderd; welk berigt, gedag, teekend den 28 Augustus 1787, aan de Staten is gezonden geworden,zynde van dezen woordelyken inhoud: ED. GROOT MOG. HEEREN! Wy hebben de?iï> om ingevolge en ter voldoea mnge aan UEd. Gr. Mog! Refolutie van den 23 dezer Maand, waarby Hoogstdezelve Ons geheven aantelchryven , om UEd. Groot Moe. ten fpoedigften te laten toekomen een omftandur en gecircumlianticerd Bericht van al het geen de gebeurtenis ter gelegenheid der Reize van Haare Koningiyke Hoogheid naar 'sHage op den 38 lulv laatstleden, concerneerd, aan LEd. Groot Moe. te zenden een Copie Autenticq van een omftandie Bericht, van het geen ter gelegenheid van het ophouden der Reize van gem. Hare Hoogheid is Z a i auu°rens WV ons °P de Plaats zelve bevonden hebben, en het geen Wy reeds over ee- nigen  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 4*55 nteen tyd van de Commanderende Officieren van Woerde beide Detachementen Burgers en Militairen, den. welken daar by zyn prefent geweest, gevorderd hebben. - En, voor zo ver die gebeurtenis Berigt haare betrekking heeft tot het geen Wy zelve n van de die omftandigheid hebben verricht, of onder Ons Comm. oog is voorgevallen; nemen Wy met des te meer „opens genoegen deze gelegenheid waar, om UEd. Groot aanhoud. Mog. daar van naaukeurig te informeeren, naar vm de mate dez- geheele zaak in haren aard en omftan- Princes diaheden meer eenvoudig is, en Ons gedrag, ran _ daaromtrend gehouden, meerdere blyken draagd Oranje. van dien belanglozen iever ter voldoening aan de gewigtige oogmerken der Commisfie, Uns door UEd. Gr. Mog. opgedragen, welke nevens den zo wenfehelyken goeden uitflag Onzer Pogingen, Ons in het midden der rampen van ons Vaderland alleen kan doen getroost zyn over de veelvuldige zwarigheden en onaangenaamheden, welken Wy daeelyks van alle kanten ontmoeten. Op Donderdag den 28 Juny laatstleden, des morgens ten zeven uuren geïnformeerd zynde door Mr. Cornelis Johan de Lange, Vry heer van . mngaarden en Ruigbroek, Raad en Regeerend Schepen der Stad Gouda, als Commandant van een Detachement uit het Exercitie-Genootfchap ran die Siad, eenige dagen bevorens geplaatst aan de Goeianverwelle Sluis ter bewaring van dien Post, dat in het Dorp Haaftrecht niet ver van daar aan de overzyde der Rivier den Ysfel gelegen, tegen drie uuren des namiddags eenige relais Paarden befteld waren voor een aanzienlyk Perlonagie , welke aldaar Rond door te pasfeeren, en dat na het bekend worden van die tyding een gedeelte der Ingezetenen , welke zich meer dan eens bevorens aan onrustige bewegingen hadden fchuldig gemaakt, zich voorbereiden, om tegen dien tyd in groote menigte derwaards te verzamelen; vonden Wy Ons verplicht, om in de ouzekerheid, of zulks een los gerucht, dan wel een echte tyding,  WOEB Ben. Berigt ran de Cotnm, «Opens aanhoua van de Prihces van Orarje. I ( 415Ö NIEUWE NEDERLANDSCHIC .ding, wie de Perfoonen waren, die aldaar pasfe» ren zouden, en war. daar nieie wierd geouteerd Ordre te geven aan den Commandant van het ge* melde Detachement, ais mede aan een Detachement Ruitery van twintig Man uit het Regiment van den Lieütepaot'Generaal Prins van Hes/en-Phiiipsthall, te Wouden in Guamizoen. om, onder net . Commando van den Cornet van Mark., derwaards' te marcheeren, post te vatten op zekere Plaats , genaamd Bontepas, en hun Commandanten te gelasten, om ae aldaar'pasferende Pcrfonen af te vrag< n, waar van daan kwamen, en waar naar toe gingen , alle Perforen aan te hö'idetï, wier komst m deze Prövintie'nadélig voor de rust derzelver konde zyn, cn daar van aan Ons terltond kennis te geven. Wy, die Ons ten uircrüen verantwoordelyk rekenden aan l'Ed. Groot Mog voor alle evenementen, die Wy konden voorzien cn echter niet hadden voorgekomen, oordeelden, tot deze Urdre te meer verplicht te zyn, om dat men het van dien kant van zuiken, die voorgeven voorstanders van het huis van Oianje te zyn , maar in de daad niets bedoelen dan de bevordering van particuliere irzichten, zedert verfcheide Jaren, en byzonder tegenwoordig,'er op heefc toègelegt, om door het verfoeilyk middel van Oproer, waartoe men den naatrjen couleur v.in Ordn* 1e misbruikt, te leur Hellen de reformes, die ü Edele Groot Mogende onder de toejuiching van bet beste, en onbaamicbtigfte gedeelte der aanzicnlykfte Burgereijeft dezer Provincie, zo in het Stadhouderlyk gezach als in hun eigen bellier, ge- maakt hebben; Wy begrepen in het geven van zodanige Ordres te mindere zwarigheid te moeten maaken, om dat niemand weten'konde , -vat 'er van de veii'preide tyding waar was, cn ,velke bedoelingen daar onder konden verborgen :yn, en omdat UEd. Groot Mog., wat 'er ook 'ebeuren mocht, altyd naderhand zodanige Órirefi konden Rellen, als dezelve nodig vonden, min  JAARBOEKEN, Augustus ,17^7. 4«J7 mits Wy maar zorgden , dat de zaken niet bui. Wcerten haar geheel geraakten. nais. Omtrent ten zes uureu des avonds beswamen Wy tot Onze verwondering tvding door eene Berigt Expresfe, die aan den Generaal Major van Rysfel ma de was afgezonden, en mede bracht een open Billet Comm. van den QuartiermeesterG-neraal Bentinck, dat nopens Hare Koningiyke Hoogh. Mevrouw de Princes aanhoud. van Oranje, komende van Schoonhoven, aan den van de Dyk by Haaftrecht, rydende in eene Koets ,^ met Princes gevolg van noch eene Koets, en een Post-Chais, van was aangehouden, en verzocht, om zich, io at- Qranje. wachting van Onze Ordres , zo lang naar de Goeianvetwelli'Sfuis te begeven. Naauwlyks hadden Wy uit het Billet van den Ouartiermeester-Generaal Bentinck vernomen, wat cï gebeurd was, of Wy bedoten om Ons zonder uitftel te begeven naar de Goejanverwelle-Slctis, zo om Ons omtrent den toedracht der zaak op de Plaats zelve te informeren , als om mee Haare Koning!. Hoogh. mondeling te overleggen, wat in deze te doen Rond, en de nodige fchikkingen te beramen. Wy begaaven Ons dan omtrent een quartier nurs na de bekomen tyding met een Rytuig, verslid met een Detachement van twintig Man van Het zelfde Regiment van Bésfen-Philipstha*?, (op -boedaniee wyze Wy Ons voor en na dien tyd te meerma'üeo, wanneer' het nodig was, hebben do-m escorteren,) nanr de Goejanverwelle Sluis, en vonden by Ons arrivement aldaar Mr. M. van Toulon , Onzen Mede Gecommitteerden, die aldaar even voor Ons van het waarnemen eener Commisfie te Rotterdam over Gouda was aangekomen, cn vernamen van denzelven, dat op de geruchten van het doorpasfeeren van een groot Pérfotage, of Perfonsgien, zonder te weten web ken, het Gemeen zich in groten getale in, en by de Stad Gouda, en vooral aan den Stolwyker Sluis,  WOE DEN. Berig van de Comrnnopensaanhoui van de Pi ine es van Oranje. J / 4158 NIEUWE NEDER.LANDSCUE l Sluis^, en den Haastrechtfen Dyk had geattroii- Na dat Wy terftond na Ons arm-ement door f eenen Bode van Staat audiëntie by Hare Koning, lyko Hoogheid hadaen doen verzoeken, vvierden Wy intusfehen geïnformeerd, dat alles m de beste order, ter voorkoming van den aandrang van l hec Gemeen van den kanc van de Scad Gouda, en den Ysfeldyk gebracht was, en dat het gefchut, het geen aldaar reeds verfcheide dagen bevorens ter verdediging van dien post gebracht, en toen geplaatst was dicht by het Huis, alwaar Haare" Koning!. Hoogh. zich Devond , nu aan de andeA; zvde van hec gehucht getransporteerd was naar dea kant der Stad Gouda; . vervolgens rapport i> gekomen zynde van den Bode, dat Hare Koning). Hoogh. Ons zoude afwachten, hebben Wy Ons naar het Huis, waarin Hare Koning) Hoogh. zich bevond, begeven, gevolgd wordende door den Commandant de Lange, en geere Gewapende ÏVÏsnfch ippen ontrent het zelve gevonden dan alieen twee Schildwachten voor de voordeur; binnen gekomen zvnde, gaven Wy aan Haare Koningl. Hoogh., welke Wyalleen aantroffen, te kennen, dat Wy bericht gekregen hebbende van het arrivernent, en het ophouden van Haqre Koningl. Hoogh. gefurpreneerd warsn geweest over dit onverwacht voorval, en uit hooide van Onze ampele volmacht, Ons verplicht hadden gevonden, om Ons by Haare Ko■ nmgl. Hoogh. in Perfoon te komen informeren naar hec oogmerk van Haare Koningiyke Hoogheid met eene zo onverwachte Ueize, waar van Wy meenden, dat Ufid. Gr. Mogende gene kenJisfe hadden, en zulks na eene zoo langduurige ibientie, en juut iD een tyd.'tip, waar in de Heer ïnos van Oranje, Haar Gemaal, zich boven Jtrecht bevond, aan het hoofd van een aantal Lroupen van den Staat, waar door het gehele -and, en byzonder ook de Provincie van Hol ' md, in vrees gebracht was voor eer/en aanval,  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 4*59 en het welk UEd. Gr. Mog. bewogen had eene Commisfie te benoemen ter verdediging van die ö Provincie en de Stad Utrecht, en dat Wy derhalven, zonder Ons verantwoordelyk te Rellen,met zouden kunnen toelaten, dat Hare Koningiyke» Hoogh. zich dieper in de Provincie begaf, zonder ( de uitdrukkelyke Refolutie van UEdele Gr. Mo t sende daar over vooraf te hebben verftaan, om £ welke te vernemen Wy voor Ons vertrek van, Woerden eene expresfe naar 'i Hage hadden af ge- t Zouden. Waarop Hare Koningiyke Hoog-\ ' heid geantwoord hebbende, dat Zy, vermits de 1 Heer Prins van Oranje thans niet in de Provincie komen konde, gerefolveerd had'zich derwaarts te "begeven, met een goed oogmerk, inlteerden Wv met alle empresfement om te mogen weten , welk dan Hare Koningiyke Hoogheid's oogmerk was , en of Hare Koningiyke Hoogheid geneigd was om mede te werken ter herüelling van de rust op billyke voorwaarden. Het geen door Hare Koningiyke Hoogheid in algemene termen beantwoord zynde, met te kennen te geven, dat haar oogmerk goed was , maar dat de Heer frins van Oranje vele onrechtvaardigheden had ondergaan, wierd aan Hart Koningiyke Hoogheid gerepüceerd, dat het de Commisfie leed deed, zulks van Hare Koningiyke Hoogheid te moeten horen, naardien het aan een Vry Volk niet kwalyk konde genomen worden, dat hetzelve zyne Wettige Rechten reclameerde, en, dat.men altyd behoorde in het oog te houden . dat de Regenten waren aangefteld ter bevordering van het heil des Volks, en het volk geeniints gefchikt was ter vergroting van het gezach der Regenten. — Hare Koningiyke Hoogheid vervolgens gezegd hebbende, dat deze ook hare fentimenten waren dat elk zyne regten had, dan dat het daar de plaats met was, om daar over ampeler te lpreken, is aan Hare Koningiyke Hoogheid door Ons vertoond, dat vermits Wy Hare Koningiyke HoogMmmmmmmm heid Woer.» EN. Berigt an de *omm* opens anhoud, an de ^r'tnces 'an Iranje,  4iöo NIEUWE NEDERLANDSCHE WOKR DEN, Berigt ran de Comm. nopens aanhoud van de 'Princes van Oranje, heid niet verder in de Provincie durfden laten vooitreizen, zonder voorafgaande bewilliging van UEd. Gr. Mog. cn Hare Koningiyke Hoogheid echter aldaar den nacht niet konde doorbrengen, Wy verzochten van Hare Koningiyke Hoogheid te mogen vernemen, werwaards Zy zich geliefde te begeven, om zolang te vertoeven. — Hare _ Koningiyke Hoogheid gaf daarop te kennen, dat Zy naar Gouda wilde ryden, en hierop repliceerde onze Mede-Gecommitteerde Fan Toulon, dat zo zulks de Refolutie zyn mocht, hy zich dau vooraf derwaards zoude begeven, om daar van kennis te gev^n, en de nodige arrangementen te maken, doch verzocht een ogenblik daar na , de overige Leden der Commisfie, om dezelve afzonderlyk te mogen fpreken, wanneer Wy, in een ander vertrek gegaan zynde, van den gemelde Onzen Mede-Gecommitteerden verdonden, dat hy zwarigheid maakte in het verblyf van Hare Koningiyke Hoogheid binnen Gouda; en vreesde, dat daar d< or zelfs tegen de intentie van Hare Koningiyke Hoogh. onder het Gemeen bewegingen zouden kunnen ontdaan, die nadelig zoudeu zyn . voor de rust van die Stad, en Hare Koningiyke Hoogheid zelve in onaangenaamheden zouden inwikkelen; maar in bedenking gaf, om Hare Koningiyke Hoogheid een ander verblyf vooneflaan., het zy te Woerden, of te Schoonhoven, als beiden Hechts een traitft van een groot uur met Rytuig van de Sluis gelegen. Vet-volgens na onderling overleg befloten zynde, aan Hare Koningl. Hoogh. het verblyf te Goudate disfuaderen, begaven Wy Oi s wederom by Hare Koningl, Hoogh., aldaar toen vindende de Freule van Wasfenaar van Starrenburg, den Grave van Randwyk en den Baron Bentinck, en communiceerden aan Hare Koningl. Hoogh. de omitandigheden, waar in de Stad Gouda en de omliggende Plaatzen zouden kunnen geraken, indien Hare Koningl. Hoogh. by Haar voornemen  JAARBOEKEN, Augustus, 1707* 4i« men bleef, en Onze beduchtheid voor ongelegenSn H re Koningl. Hoogh. wyderspr^one-, rende om zich naar Schoonhoven of Woerden te begeven en in het laatfte geval dat Kasteel, door Ons zelve geoccupeerd, aanbiedende tot een ver-, bl?fplaats , met óWe om het zelve te ontrui-< men. In het eerst fcheen Hare Koningl. Hoogh., niet te kunnen geloven, dat Onze zwarigheid om- , Sent Haar verblyf te Gouda gegrond was, alle-, Berende, dat Wy daar in even te voren gene fwarigheid fchenen* te maken, en verklaarde voor zie daar voor g^ne vrees te hebben: Doch, na d2 Wy aan tlare Koningl. Hoogh. hadden gezegd, dat Wy door Onfen Mede Gecommitteer. den van Toulon nu nader in de afzonderlyke Conferentie daar van waren geïnformeerd, en vertrouwden, dat Hare Koningl. Hoogh. wel e*.n blvk van Haar goede intentie zoude willen geven , door van dat voornemen aftezien, en alzoo medé te werken tot coufervane van de goede Order en Rust aldaar, te meer, vermits liare Koningl Hoogh. zoo min als iemand anders guaranderen kondl voor het gedrag ven een dom en woest gepeupel, defereerde Hare Koningl. Hoogh. eindelyk aan Ons verzoek zeggende . met naar Woeden, maar naar Schoonhoven te zullen gaan doch na eene kleine converfatie met den Orave van Randwyk, zeide Hare Koningl. Hoogh. dat zv prefereerde naar Leerdam te gaan, al, zynde eene Heerlykheid van den Heer Prins van Oranje, waar tegen Wy ons niet verzetten , niettemin aan Hare Kon. Hoogh. voorhoudende, dat na eene zo langdurige cn fatigante Reize het Hare Kom Hoogh moeilyk zoude vallen, zich zoo verre te rug te beueven, doch Hare Koningl. Hoogh. per- fifteeresde voor alstoen daar by. Ue Karot Bentinck maakte vervolgens eenige zwarigheid, ol Hare Koningl. Hoogh wel veilig te Schoonhoven zoude kunnen verblyven. of doorpasferen, ui' hoofde dat 'er by het doorpasferen aldaar des Na Mmmmmmmm 2 de Woer- >t,N. Berigt an de ^omm. wpens \anhoud» an de Yrinces 'an Oranje. B  4t«ï NIEUWE NEDERLANDSCHE WOER KEN. Berigt va\ de Comm. nopens aanhoud van de Princes van Oranje. .demiddags eenige Menfchen waren op de been ge» wees, zonder dat die Heer echter gewag maakte van eenige onbehoorlykheden. Doch Wy gaven daar op te kennen, dat Wy zoo wel overtuigd waren, dat die confluëntie in die Stad aileen veroorzaaktzoude zyn door deonverwachte apparitie van Hare Koningiyke Hoogh., dat Wy wel durfden guaranderen, dat Hare Koningl. Hoogh. aldaar gene zwarigheid te wachten had, en boden a3n, om Hare Koningl. Hoogh. door twee Leden der Commisfie, en een Detachement van de Ruiterye, zo grooten zo klein, als Hare Koningl. Hoogheid zelve mocht goedvinden, derwaards, en door die Stad te conduiferen , het geen Hare Koningl. Hoogh, na eenige woordenwisfeling accepteerde. Na dat derhalven de Ordres gegeven waren tot het weder overzetten der Rytuigen, zoo voorde twee Leden der Commisfie, die Hare Koningl. Hoogh. zouden verzeilen . als voor Hare Koningl. Hoogh. zelve, en Haar Gevolg, als mede van hec Detachement Cavallerie, begaven Wy Ons ander maal in een ander Vertrek, en wierden aldaar door den Baron Bentinck over het geven van een fchriftelyke Order tot het laten doorpasfeeren van Mevrouw de Princes door Schoonhoven onderhouden, doch waar van die Heer weder afzag op de reprefentatie, dat zulks nodeloos was, uit hoofde van het aanbod van twee Leden der Commisfie, om Hare Koningl. Hoogh. te accompagneeren, en gaven Wy by die gelegenheid aan gem. Baron Bentihck te kennen Ons leedwezen, dat dit evenement juist aan Hare Koningl. Hoogh. was wedervaren , doch te gelyk Onze verplichting om de Ordres van UEd. Groot Mbg. daaromtrent in te Wachten, waarop de Baron Bentinck rond uit advouëVrde, dat Wy niet anders handelen konden; dan Wy gedaan hadden. -■■ Toen alles tot het voortzetten der Reize gereed was, en twee Leden der Commisfie reeds met een gedeelte van het E»  JAARBOEKEN» Augustus, 1787» 4i°> Fscorte waren vooruit gereden, wierd Hare Ko- ■ Escorte wa overige Leden der 1 ningl. W'^J commandant de Lange biCommisüÊ, en voorn. gelederen ge,eid langs ^gnG^erd^T«eJde Man , gefchaarde, en het ^e e d ?Stad GoU(/a, naar < ?hppPntnentó^de S "onder eenige Gewapen- , H m^mX^X^^ Hare| te rvdeu, en aldaar met den Magiftraat ewe ut hnoSen intrek voor Hare Konmglyke B«wgg en haar gevolg te bezorgen, gelyk ^.^'^ ScivS buitèn de Stad, ichoon eg, iu derband daar binnen gekomen » op permi üe va den Magiftraat, doch buiten weten of toedoe «U twee Leden van de Commisfie, die, zuil v nomen heïbe"^, aan dat I*«^£e| Ordres gegeven hebben, van de Stad wener verl tenf In zyn de Leden der Commisfie alda, dS HareiKoSngl. Hoogh. op eene. vnende^ wyze bedankt, voor de egaras, voor Haar ge 3 Mmmnr .mmm 3 l0( vVoek.» en. Berigt an de Zo mm. wpens lanhoud. >an de Princes van Oranje. \ 1 3 a s I e ir e r<5 a  41*4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Woef DEN, Berigt van de Co mm. nopens aanhoud van de Princes van Oranje. foon betoond, welk Compliment door den Baron Bentinckvm die Leden,na dat Zy van Haare Koningl. Hoogh. reeds hadden affcheid genomen, andermaal uit Haaren naam wierd gerepeteerd ; en te gelyk verzocht, dat aan de twee Schutters, welke door de Magilhaat in het voorbm's van den Doelen geplaatst waren, mochten Order gegeven worden, . om zich of geheel te verwyderen, of ten minften buiten het huis te blyven, het geen door de Leden der Commisfie dadelyk is geëfFedtuëerd, fchoon, pa dat zy bet huis reeds verlaten hadden, door den Baron Bentinck a^n de Leden der Commisfie is gezegd, dat, zo die Schutters 'er op gefield waren om voor de deur van het huis de Wacht te blyven houden, Haare Koningl. Hoogh. zich daar tegen niet verzetten wilde; en zyn de Leden der Commhfie, na een kort verblyf ten huize van een der Regerende Burgemeesteren, wederom van daar vertrokken naar Woerden met een gedeelte van het tiscorte Cavallerie, terwyl het overige gedeelte ra eenigen tyd in de Herberg buiten de. Stad uitgerust te hebben, des anderen daags weder vertrokken is, en Hare Koningiyke Hoogheid den gehelen volgenden dag aldaar zich onbelemmerd heeft opgehouden. Des avonds laat van den volgenden dag onderhandfche informatien bekomen hebbende, van het provifioneel befluit van UEd. Gr. Mog. en aan Haare Koningl. Hoogh. beloofd hebbende terftond , na dat Wy van dat befluit zouden zyn verwittigd, daar van aan H. K. Hoogh. kennis te zullen geven, hebben Wy dadelyk een Misfive vervaardigd , om Hare Koningl. Hoogh. van dit bekomene bericht kennis te geven, doch de expresfe , die gem Misfive zoude overbrengen , door Ons gelast zynde, om de Keize zo te fehikken, dat hy niet des Nachts, maar des morgens om zeven uuren eerst te Schoonhoven zoude arriveren, om Hare Koningl. Iloogh. in het midden van den Nacht met de leóture van die Mis-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 4165 Misfive niet te importuneren, vond, dat Hare Koningl. Hoogh. reeds van daar, even te yoren,rj vertrokken was, het geen Wy als geheel onbo wust zynde van het aanüaande vertrek van Hare Koningl. Hoogh. naar Leerdam, met konden, voorzien, en-heeft dit oorzaak gegeven, dat Hare £ Koningl. Hoogh, die Misfive met te Schoonhoven, heeft ontvangen, maar dat dezelve aan riaai den- ( kelyk te Leerdam eerst geworden is. . > Óp deze wyze hebben wy in dit cnticq en delicaat geval gemeend, behoudens alle mogelyke deferance voor de hoge Geboorte, en Sexe van , Hare Koningl. Hoogh., Ons van de duure verplichting, op Ons gelegd, op de discreetlle wy. ze, die het onverwacht geval toeliet, te moeten acquiteren, en UEd. Gr. Mog. zullen dc-rhaKen lichtelyk kunnen beoordelen Onze verwondering, toen Wy vernamen , dat Hare Koningl. Hoogh., die zich by hare twee Misfives zo aan den Kaa 1Penfionaris als aan den Heer Griffier hagel dien eigen avond van haar arrivement te Schoonhoven afgezonden, niet beklaagd heeft over eenige belediging, aan hare Perfoon aangedaan, uaderhanc daaruit eenige offenfle had opgevat, en dat deze eenvoudige gebeurtenis , die uit hoofde der te eenwoordige omltandigheden een notoir gevolg was van den aan Ons opgedragen last, en waa van een tegenovergeftelde conduite van Onz< zyde, naar Ons inzien, ten plichtverzuim zoud geweest zyn, aanleiding fcheen te geven ,ocn be misnoegen van een der grootlte Vorften van hi ropa, die de Rechten van eiken Territoriale Souverain zo grondig kend, te verwekken. Dan Wy laten gerustelyk aan de Wysheid e het doorzicht van UEd. Groot Mog over, b beramen der meest gepaste middelen, om de; zaak naar hare waarde te doen appreciöeren , da UElele Groot Mogende zulks zullen nodig oc delen, en zullen Ons gelukkig rekenen , wanne Wy door het bovengem. gedetailleerd Bericht a Mmmmmmmm 4 » EN. Berigt an de tew. opens •anhoud» or te iet vas anc hap rerrok  VlANï Berigt derPdi Cour. De Geneesheer P, L. de Wolf 9 alhier woon- 4iS8 NIEUWE NEDERLANDSCHB Ntrok oogenblikkelyk zelve naar Spyk, om zvne maatregelen te nemen; doch voor zyne aankomst aldaar, was voornoemde Ruiter reeds ontiligen U pDarVgtr0ti(Jonde aan zvneD Officier het volgende De- ,, Den ondergefchreevene Major, cornrmn„ deerende het Lctachement te Dalem , gewaar „ geworden zynde, dat eenige Soldaaten, buiten » ae minde orders of daar toe bevoegd te zvn „ zich hebben (uic onkunde van het Territoir*) „ op het Hollandsen begeven,en aldaar gevantren „ hebben den Ruiter Johannes Hoube, van 'c „ Commando, te Spyk liggende. Zoo is'<■ dat „ den ündergefchreevene, met tegenzin zn\k* „ gehoord hebbende, terug vry en onverhinderd „ laat retourneeren voornoemde Perfoon, en zal „ zorg draagen, dat in 't vervolg zulke vereis„ fingen niet zullen plaats hebben; zullende de „ contravenientien van myae orders ten fterkhen „ geltraft worden." " Dalem in Gelderland-den ir Augustus 1787. (was getekend) JAMES MACQUÉEN, Major. Daar men zich nu van tyd tot tyd beyvert, om de flegte conduites van den een en ander door de Nieuwspapieren, onder het oog der Natie te brengen, zoo acht men zich ook, in allen gevalle verpligt, om de alleszins loflyke en edelmoedige daad van deezen braaven Officier kenbaar te maaken, of het ftrekken mogte ter naarvolging van dergelyke pryzenswaardige Rrygsdeugden. Leerdam.  JAARBOEKEN, Augustus,1787» 4i°9 t-„ fcppA- den 10 Augustus in de rgpT|e?e'n deze bekUrnaJg doen plu» fen: aSvm e d by tee, ter liefde det " Zf/ nooit 200 laag bezielt te *yo geweest, "f óoi het wöo*d van Pattiottsn by jodamge °L,?n. heeftgébruikt: wel is waar, dat men. bv S elnAeid »n het arrefteeren van Me.rou» l S«, by «eronderiMling, wde: »a> Sdï lsLS oogfS b, dl ««onderftemeg tyde met Eede te prefteeren. 1\ L. DE WOLF, Med. Doctor te Leerdai Alkmaar. De Regeering dezer Stad, heeft omtrend het midden dezer maand, op de ingeleverde addresfen van een aantal Burgeren, uit haar midden Gecommitteerden benoemd, welken met Gecommitteerden uit deBurgerye in onderhandeling getreden zyn, over den invloed, die het Volk in 't vervolg op zyne Regeering zoude hebben.^ Daar I Leer.» jam. F » 1 t !« n n.  4i7 ' NIEUWE NEDERLANDSCHE u™z. , Daa/,,zyn verfcheidene gerugten geweest-; als of het in deze onderhandelingen niet allenzints eendragtiglyk toeging. Althands de Schryver der Vaderlandfche Courant reden, kavelde aldus : Vad- P^uyikh\dm^AuSustus' Mag Haarlemse» Cour. üurgery chans roemen over den edelmoedi^cn nopens »ap» «>e haare Regeering onlangs gedaan heeft. dik- door eenen Volks-invloed te willen daar dellen maar. waar °v"er e]k vveldenkende gegronde reden heeft' ten hoogden voldaan te zyn; onze Stad mag roem draagen, ten aanzien van het vastftellen eener behoorlyke Vjlks invloed in het aanftellen hunner Reprefentantcn, mede niet ongelukkig te zvn* want op de ingeleverde Adresfen der Burgerv" heeft de Vroedfchap zodanig een Appoincfémcnt gelieven te verkenen, waar door 'er van de zvde der Regeering en Burgery Gecommitteerdens zyn benoemd geworden, om over het bepaalen van dien invloed met den anderen in onderhandeling te treeden. Die onderhandelingen zyn begonnen en eenigen tyd voortgezet. * Het is zeker, gelyk den aart van onderhand» hngen medebrengt, dat de wederzydfche Gecom. mitteerdens niet terftond in een gevoelen konden zyn; dat 'er verfcheide omftandigheden fiamen hepen , die de onderhandelingen langwylig maakten. Het een en ander heeft uitgewerkt dat de kwalykdenkenden poogingen hebben aan! gewend, of zy het geen in Alkmaar reeds op zoo een goeden voet ftond, niet geheel konden omver werpen. Men heeft getracht, de goede harmonie tusfchen de Regeering en Burgery te verbreeken , wel begrypcnde, wanneer de goede harmonie en eensgezindheid, door het uitftrooijen van allerhande valfche geruchten, een einde genomen hadt, dat dan het gelukken van Alkmaars Vryheidhevende poogingen zeer bezwaarlyk was ge. maakt,  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 4171 maakt. Men heeft getracht, aan de eene zyde Alkhet hart der Regenten te vervullen met denkbeel- maar. den even als of de Alkmaarfche Burgery, zoo dra 'de Regfering alle hunne vorderingen niet ter- Fad. Rond inwilligde, ten eerden te zullen overgaan Cour. tot geweldige en onberedeneerde dwangmiddelen; nopens en ~- aan de andere zyde heeft men de Burgery///*. willen wys maaken, dat de Regeering, wanneermaar, de Burgers op hunne billyke vorderingen bleeven ftaan door Militair geweld daar van zouden doen afzien. Doch welke listen de Vyanden onzer Vrvheid, ten aanzien van Alkmaars zaak, mogen in t werk Rellen; de weidenkenden zuilen die wel weeten te verydelen , en hebben reeds zodanige middelen by der hand, waar door alle geweld van welke kant die ook moge komen, worde afgeweerd, en de goede Volkszaak op zodanig eene wyze worde bevorderd, als van eene Vrede- en Vryheidlievende Burgery kan of mag verwagt worden. Dog voorgemelde onderhandelingen ge* heel en al te niet gelopen zynde, (zo als de Regeering zig uitdrukt), is by welgemelde Regeering den 28 Augustus deze bekendmaaking beraamd, en van wegens dezelve afgekondigd, ten einde fes Burgers gekozen wierden,om met de Regeering over 'sVolks invloed in onderhandelingen te treden. Die bekendmaaking luidt aldus: Burgemeefteren en Vroedfchappen der ftad Alk. maar, ten allen tyde, en voornamelyk ook in de critique omftandigheden, welke nu al federd verfcheidene Jaaren binnen deze Republicq en in deze Provincie hebben plaats gehad, 'er hun byzonder genoegen in gefield hebbende, en nog Rellende, om, als regtgeaarte Vertegenwoordiger»  ALKMAAR. Bekend mak. io, kiezing van 6 Gecomm. over 's Folks invloed. i ] I 1 1 1 1 4172 NIEUWE NEDERLANDSCHE gers eener in goede gefchiktheid uitmuntende Bur» d8"yb\.zrr;ikdom?is ,derzeivcr L de DtzorniDg der Lands eD Stads belangen, te • kunnen werkzaam zyn, en om daarby met de daad te doen zien dat de bevordering van den Welvaa'd en bloei van den Lande in het gemeen en van deze ftad In het byzonder hun voornaame oogmerk is, en uit deze beginzelen ook werkzaam geweest zynde onder ande.en in het nafpooren en weder inroepen der Handvesten en Privilegiën omtrent de Regeenngsbeftellmg dezer ftad , niet voor zig in het byzonder, maar vooi de Reaeerimr alt Mprafenteerende de Rad en derzelver Burgery, hebben, uit hoofde van diezelfde beginfelen oo het ontvangen van twre adresfen , te hamen doo? ruirn zeven honderd Burgers deezer ftad geteekend, en waarbyeene onderhandeling tusfchen de Regeenng en Burgery over het Regeeringebeftel dezer Had voorgefteld wierd, niet tegenltaande de voorfz. inroeping der Handvesten en PnVile! gien omtrent de Regeerings beftelling dezer ftad door den Hr. Stadhouder dezer Provir cie was tegengefproken, en de Regeering hierdoor no2 zelve met weder in de oeffening van dit Regt was gefield, evenwel, by Refolutie van den 1 Februa ry dezer Jaars, eene Commisfie van vyf Leden der Redering met een Secretaris benoemd, onder anderen om in de gemelde onderhandeling over de Regeermgsbeftelling dezer ftad met eenlingen Jer onderteekenaaren van die adresfen ten getale van uiterlyk zes van dezelven, te treeden: ;elyk dan ook de nog evengemelde onderteekelaars uit hun midden zes Perfoonen tot die onderïandehng verkoozen hebben; welke onderhande,rog vervolgens begonnen en ook eeniafins voortzet zynde, en de evengemelde door de ondereekenaaren benoemde Perfoonen verklaard heb. >ende van begrip te zyn, dat zy zonder interpreatie of amphatie van hunne Commisfie (welke net in gefchnfte vervat was) de meergemelde on-  JAARBOEKEN, Augustus,; 1787. 4T73 onderhandeling niet verder vervolgen konden, eh ook gemeend hebbende van het tot hier toe daarby verhandelde te moeten rapport doen, zyn tot het aanhooren Van dat rapport niet alleen de onderteekenaars meergenoemde adresfen, (welke j alleen en afzonderlyk tot óezoo evengemelde ver-1 kiezing waren byeengekomen) miar ook een mee-1 nigte andere Burgers, by biletten famengeroepen, 1 aan welke allen, zonder uitzondering, by die fa-< menkomst voorgefteld is, tot ket voortzetten der' meergemelde onderhandeling vier en twintig Per. t foonen by billetten te benoemen, waar van zes de Conferentien met de gemelde Commisfie van de Regeering houden, en de agtien anderen tot Raadslieden voor de evengemelde zes verftrekken zouden: door welk een en ander met afwyking van de reedsbenoemde Refolutie van Burgemeester ren en Vroedfchappen van den 1 February dezes Jaars , de zaak zoo zeer uit haar geheel is geraakt, dat de gemelde onderhandeling niet anders kan worden befchouwd dan geheel en al te zyn te niet geloopen. Waarom dan Burgemeefteren en Vroedfchappen dezer ftad, uit de hierboven opengelegde beginfelen ftandvastig werkzaam, en ten einde aan de onderteekenaaren der hiervoor gemelde twee adresfen ; als ook te gelyk aan alle verdere Burgers dezer ftad, by eene oproeping als deze, waarvan de wettigheid buiten allen twyfel is, geleegen. heid te geeven om hunne ftemmen in te brengen tot het committeeren van Perfoonen, om de onderhandeling over de Regeerings hertelling dezer ftad op nieuws met Gecommitteerden door de Regeering aan te vangen en behoorlyk ten einde te brengen, by deze bekend maaken, dat, geduurende den tyd van veertien dagen, ingaande op Donderdag den 3o(len dezer maand, ter Secretary dezer ftad een gefloten kist zal geplaatst zyn, mee eene genoegzame opening in het dekzel voorzien, door welke ieder Burger dezer ftad, mits een Nnnnnnnn Maas* Atk«! MAAG. o Bekend* nak, tot u'ezing 'an 6 Jecomni. ver sVoIki nvloedi  4'M NIEUWE NEDERLANDSCHE Alkmaar. ' Bekend mak. tot kiezing van 6 Cecomm. oxer 9s Volks invloed. i Hoorn Mansperfoon, ten minften agtien jaaren oud, en ook niet in zoodanigen dienst van anderen zynde, dat wegens denzelven het Heeren. en Redemtiegeld moeten worden betaald, noch ook van eenig Armen-Comptoir bedeeld wordende, zal kunnen inleeveren of doen inleeveren een biilet,door hem eigenhandig met zyn naam, of anders in prafentie van twee Getuigen met een merk, geteekend; waarop de Naamen van zes gefchikte Perfoonen, Burgers dezer ftad zynde, welke door hem tot de gemelde onderhandeling geftemd worden, zyn opgeteekend: na verloop van welke veertien dagen de gemelde kist op het ftadhuis in het openbaar en ren overftaan van twee Scheepenen dezer ftad zal worden geopend, de billetten nagezien, daaruit de ftemmen opgenomen, en die zes Perfoonen, welke dan bevonden worden de meefte ftem» men te hebben, voor gecommitteerd zullen gehouden worden, om met zes gecommitteerden door de Regeering op nieuws in onderhandeling over de Regeerings beflelling dezer ftad te treeden, en om dezelve onderhandeling met de evengemelde gecommitteerden van de Regeering ren einde toe ï/oort te zetten: door welke beide Commisfien te famen vervolgens een Rapport zal worden opgemaakt , en aan Burgemeefteren en Vroedfchappen als ook aan de Burgery ter overweginge overgegeven- Aldus gearrefteerd ter Vergaderinge van Burgeneefteren en Vroedfchappen op het Raadhuis der fad Alkmaar op den 28 Augustus 1787, en ten •elfden dage van het gemelde Raadhuis gepubli:eerd. In kennisfe van my H. R Y S E R, Secret»  JAARBOEKEN, Augustus, 178?. 4i?S Hoorn. De Edele Mogende Heeren Gecommitteerde Raden ter Admiraliteit in Westfriesland en het Noorder Kwartier, hebben den 23 der afgelopene maand July, aan zyne Doorluchtige Hoogheid eenen brief gefchreven, welken brief Zyne Hoogheid vervolgens aan de Algemeene Staten heeft medegedeeld, zynde van dezen inhoud: DOORLUCHTIGE HOOGGEBOREN VORST EM HEERE! De Kaptein Simon Dekker, commandeerende *sLands Fregat Medenblik , van onder 't resfort onzes Collegie, ter Reedc van Texel gereed liggende, conform de intentie zycer diltinatie, raar Zee te zeilen , heeft ons by Misfive van den 14 dezer kennis gegeven, dat hy den vorigeu dag, per expresfe, order van Uwe Doorluchtige Hoogheid bekomen had, om, met zyn onderhebbend Fregat, niet naar Zee te gaan, maar tot nader order te blyven liggen. Wy hebben gemeend, ia aanmerking nemende de tegenwoordige extraordinaire tydsoroftandigheden, Hunne Hoog Mogende, van die Misfive van den Kapitein Dekker te moeten informeeren , gelyk door ons is gefchied by Misfive van den 17 July laatstleden» Sedert by ons ontfangen zynde een Misfive van Hunne Ed. Groot Mog. de Staten van Holland en West-Briesland van den 18 dezer, houdende onder anderen aanfehryving, dat wy zouden zorg dragen, dat de Schepen van ons Kesfort, die beftemd waaren uit te loopen, derzelver deftinatie ten fpoedi < ite zouden hebben te volgen. Gelyk mede eene Refolutie van Hunne Hoog Nnnnnnnn a Mo ÏOORlts  Hoorn. Brief vat de Ad mi ralit in W'.tfr. a m Z. Ho,gh 4176 NIEUWE NEDERLANDSCHH Mogende van den ao dezer, houdende aanfcbry. ving en order aan de Officieren om met de Serie1 pen ten fpoedigfte naar Zee te gaan en derzelver geordonneerde deftinatie te vervorderen, hebben wy geoordeeld aan de intentie van dieaanfehryvinp te moeten voldoen en mitsdien order gefield , dat het gemelde Fregat Medenblik, hoe eer zoo beter, in Zee zal gaan, ten einde aan deszelfs deftinatie te voldoen. Nog is by ons ingekomen eene iMisfive van Hunne Fd. Groot Mog van den 21 deéa op die zelve fujet perfifteerende by de voorige Misfire van den 18 dezer hier boven gemeld, om gemelde tregat te doen uitzeilen niet verdere aanfehryving, om in plaats van den Kaptein Simon Dek^ ker, welke op order van Heeren Gecommitteerde Raden 111 'c Noorder-Quartier, is aangehouden en gcarrefteerd aan een ander Officier het Commando van het Fregat Medenblik te geven. Wy hebben ziende de inftantien der Heeren ■Staten van Holland en die van Hun Hoog Mogende, om het meergemelde Fregat ten fpoedigfte m Zee te doen gaan, ook gemeend, daar gemelde fregat in alles gereed was, na de benoeming en p,aatzmg van een nieuwen Commandant een onzer Zee Kapteinen (waar door noodzaakelvk lydveizuirn zoude hebben plaats genadé niet te moeten wagten, maar het Commando geruftclyk te kunnen en te mogen toevertrouwen aan den eerften Officier op gemelde Fregat miiiteercnde, zynde de Lieutenant^ A. B. Bloys van Treflong, gelyk door ons op heden is gefchied, en wy vlei! jen ons, dat die Luitenant, met gemelden bo» dem, eerstdaags Zee zal kunnen kiezen. Wy hebben eindelyk, op de aanfchry ving van Hunne Ed Groot Mog. van den i8 dezer! dat wy met zouden gedogen, dat een van enze Schepen en Vaartuigen, of iets van ome Ammunitie &c f wort ftt" dire^k °f i»dire£ïelyk anders dan totproteSlte van de Commercie en Navigatie der Inge*  JAABOEKEN, Aagustus, 1787. 4'77 Bezetenen dezer Landen naar buiten, en het verzoek Hoorn. van Heeren Gecommitteerde Raden van dn^uartier van den 16 dezer, om twee van onze gcwa- Brief van p^nde Vaartuigen aan hun ter leen te geven, ot ge Admtover te doen, ten einde op de Zuider Zee te kruis- talit. in fen, gedifliculteert en ons daar van beleel-dlyk ge Wettfr* exculccrt* i (icifi Wv hebben ors verpikt geoordeeld Uwe Doorl. 'Hoogh. Hoogheid van al het bovengaande te moeten informeeren, geiyk wy de eer hebben te doen by deze, en tevens te berigten, dat de execurj. .n.oy ons aan de bovengemelde aanfchrvvingen gegeven , genoegzaam alle zyn genomen conform de eenparige affpraait by de Heeren Gecommuteerden van de Admiraliteit*-Collegien binnen deze Provincie refideefende, in hunne befoignes , gepasfeerde week in 'sHage gehouden, en wy vlei jen. ons derhalven, dat ook een en ander de approba-, tic van Uwe Hoogheid zal wegdragen. Gecommitteerde Raaden van liet Noorderkwartier, zyn zeer werkzaam in het nemen van maatregelen, en het maaken van, toebereidzelen, ter af keering van alle vyandelykheden, en hebben hier en daar gewapende Vaartuigen beftemd, om op zekere plaatfen de wagt te houden, over welken Kaptein Braak het gebied zal voeren. Hun Ed Mogende gaan in dezen gemeenfehappelyk te werk met het Defenfiewezen te Amfteldam. Wy hebben in ons voorgaand ftukje voor July, onder het Artykel Hoorn, melding gedaan van het gevangen nemen van de ZeeKapteins Tulleken en Dekker, Den 16 Augustus is de Kaptein Dekker by Hun Nnnnnnnn 3 keu  *fi?3 NIEUWE NEDERLANDSCHE Hoorn, i Ed. Mog. Gecommitteerde Raaden van Holland en Westfriesland, onder handtasung ontflagen uit zyne gevangenis, mits blyvende binnen de ftad Hoorn of Meden blik; doordien zyne zaak in een ordinair Proces is aangenomen. Den 17 Augustus des namiddags, is door den Fiscaal Mr. H. H. Vitringa, met opene deuren eisch gedaan, „ dat de Kaptein Tulleken vervallen zal worden verklaard van alle zyne Militaire Charges, inhabiel om immer den Lande te konnen dienen; voorts gecongneerd voor vyf Jaaren op eene verzekerde plaats ten zyne eigene kosten, en na het eindigen van dien tyd voor 10 Jaaren gebannen te worden uit den Lande van Holland en West-Vriesland; en voorts verweezen in de kosten en rnifen der Juftitie." De Lieutenant van Braam is tegen den 30 Augustus gedagvaard, om in perfoon voor Heeren Gecommitteerde Raaden te verfchynen, ten einde te aanhooren zodanigen eisch en conclufie, als de Advocaat Fiscaal R. O. zal vermeenen te moeten doen. Dac men ook hier bedagt was, om een Burgerlegertje op te rigten , ten einde de antworpene Plans te beter te kunnen ter uitvoer brengen; (waar toe byzonder de Secretaris van Gecommitteerde Raaden Mr. BBlok werkzaam was,) blykt uit dit navolgend,  JAARBOEKEN» Augustus, i78?ë 4§7» Extracl uit het Register der Refolutie» ] w« de Edele Mogende Heeren Gecommitteerde Raaden van de Staaten van Holland en Westfriesland , tn Westfriesland en het Noorder-Quartier. Genomen op den 17 Augustus 1787. Secretaris Blok aan Hun Edel Mog. te kenD-nen gegeeven hebbende, dat hy van wegens verfcneidfneg cordaate Vaderlandfche Vrienden wa eeadfeerd geworden, om eeri Corps gewaSde Burger-Militie, gedetacheerd uit de reipecSe Schutteryen en Genootfchappen binnen dit Quartie,?V brergen dat hy W^^™* ïulks ter kennisfe van Hun Ed. Mog. te brengen, en verzogt de intentie van Hun Ld. Mog. nier op te vernemen; is na deliberatie goedgevonden cn IpS alvorens hieromtrent iets legaal te ver ■ Sten^ 'de Heeren Kloek, Verfchuur en Claus, Hun Èd Mog. Medebroeders in Raade, bene vens de Secretaris Blok, te verzoeken, zo ah vSogt worden by dezen, een convocatie te doe van alle de Schutteryen en Genootfchappen va a*? n Lw nf wel eenige Leden van dien , ei ïde^ta? ïo«7^ gence beste Middelen to. heil van het Vaderland, en Confervat.e van d S, welkers ftooring eenigst overgebeje. Pleet anker fchynt te zyn van de Parthy,, die aue toebrengt om den val van haar eigen Vaderlan te forceert met voorfz Register. B. BLO K. Over dit onderwerp zyn vervolgens ve «déringen van gewapende Genootfchapp* In Burger-Corpfen gehouden. Nnnnnnnn 4 ^ loORN. Refil. omtrend het Burgerleger. 1 \ i r> n E  De g g d S< er d< or oo 4180 NIEUWE NEDERLANDSCHE De Helder. intafc n^lnï maand is hier eene Co<* mislie uit het Collegie van Gecommitteerde Raaden uit het Noorder Kwartier van twee Leden met den Secretaris S ne vens den Advocaat Fiscaal Pitrlnfa "e weest, welke een aantal getuigen met on- hebben. Ter dier gelegenheid is op bevel van Hunne Ed. Mog. een aanmerkelyke hoe. veelheid Oranjelint op de Helder opgeha ?d w T V° Auêustus menige geSén loor Heeren Gecommitteerde Raaden naar Hoorn ontboden, om tegen die Zee-OfficS pe worden gehoord,ben met hen verge. % E E L A N D, Middelburg. Van de beklaagelyke beweegingen en op; er welken m de maand Jnlyïebben plaats had, is door ons een naauwkeurig verfla? Wvtt 9ll£regtfte b«igten?fteunen? .. Wy hebben toen gezien , hoe dat de :hutters den eed hebben moeten afleggen! hoe dat aan hen, die waren uitgeweken « dag van den 8 Augustus was bepaald* insgelyks den eed te doen : het welk dan k met de zelfde plegtigheid, als wy te ren verhaald hebben, verrigt is. y  j A ARBOEKEN, Augustus, 1787. 4*8i By deze onrustige beweegingen heeft de Mib; Heer Ermerins zig genoodzaakt gevonden , JJL. zyn ontflag als tweede Penfionaris dezer btad te verzoeken, behoudens de regten en vry heden, die aan gewezene Leden of Dienaars van Regeering toekomen, en onder mids van de te rug bekoming der Recognitiepenningen, zo ten behoeve der Stad, als van de Provincie, by het aanvaarden van zyne post gefchooten. Zie hier de befluiten der Regeering, op dit onderwerp genomen. Extra® uit de Refolutien van Weth en Raad der Stad Middelburg. Den 27 July 1786. En is voorts by gelegenheid der Deliberatien, over de redenen der plaats hebbende bewe. gingen en de middelen, die daar tegen dienen te worden aangewend, uit de ouverture van zommiee leden der Vergadering gehoord zynde ,dat, hoe zeef men zig van de heritel der rust door de zoeven voorgevallene p'egtige acfus alles voorltelde , het egtec niet te vermoeden was, dat de gemoederen to: genoegzaame bedaardheid zouden gebragt worden, zo lang de preventie tegen eenige Leden van Hun Edele Achtb- Vergadering bleef voortduuren, hebbende daarom in confideratie gegee. ven of zulks aan dezelve niet op eene revente wys diende te worden te kennen gegeven, en voor. genouden de vreedzame gevolgen, die uit de opoffering van derzelver particuliere belangens, door het ia-ten vaaren van hunne posten, voor 't welzyn van de Stad en behoud der tranquiliteit te wagren waren. Is na rype raade over deze delicaate materie , en na dat den PeuQonaris Ermerins, uit de voorlz. ouverture hebbende vernomen, dat hy mede in die zaak geconcerneert was, uit de Vergadering Nnnnnnun 5 was  4i 82 NIEUWE NEDERLANDSCFIE Mid- was heen gegaan, goedgevonden en verftaan, al del- het voorfz. aan geen. Heer op 't vriendelykst onj3urg. der t oog te brengen met denunciatie, „ dat by „ aldien dezelven zyn particulier belang voor de Bef. „ rust van de Stad en deszelfs cige veiligheid wilde omtrend „ facnfiëeren," Hun td. Acbtbaare bereid zouden Pen d,m zyn, om op het voorftel ten zelve einde te fionarh doen, favorabel te refolveeren, zonder dat Hun Erme- Ed. Achtb. hier door zouden willen verftaan wornos. den, voor zig zelfs eenige reden te hebben om wel ge Tt. Heer Uit zyn bediening te removeeren veel min eenig ongenoegen te hebben, over de' handelwys by denzelven in de waarneeming van zyn voorfz. Bediening gehouden, waar door hy eenige correctie zoude moeten incurreren, of zig dien post onwaardig gemaakt hebben. En dat Hun Ed. Achtb. verder bereid zouden zyn om aan hem te laiten de jouisfance van alle die voorrechten en Vrydommen, die aan gewezen Zeden van Hun Ed. Achibi Vergadering gewoon zyn vergunt te worden, mitsgadeis te dedommapeeren voor de Recognitiën, ten behoeve van de Srad en Land by de aanvaarding cier bovengemelde bediening opgefchooten, en de zelve van Stads wege te reftituecren , Van al het welke de Secrera*;s Changuion verzogt is aan meergem. heer kennis te geeven, die daar aan voldaan hebbende heeft gerapporteerd» dat de Heer Ermerins zig over het een en ander nader zoude beraaden, en zyn genomen Refolutie aan Hun Ed. Achtb. by de eerfte gelegenheid voordragen. (Onderftond) Accordeerd met voorfz. Refolutien. (was getekend) M. GEENE. De  JAARBOEKEN, Augustus, I7&7* 4i83 De Penfionaris Ermerins deedt den c3 Mi* July 1787. in den Raad het navolgend mon- J*^ deling voorftel. EDELE ACHTBAARE HEEREN/ r\aar het algemeen welzyn als de hoogte wet in FoorM Die jSrafr-lyke Maatfchappyeo word erkend, ,an dm en elk Mede-Lid derzelve in zynen kring ter be- Penfion. tordCTinR van dat oogmerk moet mede werken, ErmeTb ik ook na myn vermoogen getracht m den nns. Post dien U Ed. Achtb. my hebben toevertrouwd fot dat einde werkzaam te zyn: ik heb, befchoud. veelvuldige denkbeelden, die men zig Tn de?e tvde van he°t algemeen belang des lauds vo mde alty gemeend, dat de Grondwetten Jïïnm Staat, niet dan met het grootfte gevaar ïien werden veranderd: dat de Privilegiën niet £ met het grootfte onregt tegen w,l en dank van denver bezitters konden worden verminkt; datde Sering van ons Gewest m het Staats- en MeSSewind, met den Heere Erf - todhouder, moest blyven bewaard; dat dc waardigheden en Voorrechten van zyne Hoogheid, zo als die aan Hooestdezelven wettig zyn opgedragen , en verdund, moeten worden voorgeftaan en beves- tlgldn deze gevoelens myn Ampt bekleedende, had ik met recht een aanfpraak op het vertrouwen van het Volk; maar de ongelukkige tydsomftan di meden hebben ook in deze Provincie het Ver. uouwen op Regenten, en Minifters der RegceSweg genomen, zo dat misfchien met een reril zig o8p het algemeen Vertrouwen van de Natte ynderondcrfcbeid kan beroemen ; terwyl de laster in dit anderünts zo vreedzaam and tot nadeel van de rust onder een groot amtal onzer goede Ingezeetenen heeft weeten een vermoeden in te bplzemen als of «romige Regeerders haakten^  4184 NIEUWE NEDERLANDSCHE Mm- eene verandering in onze gezegende Conftitutie, CEL- eu Zyne Hoogheid, den Heere Prince van (W euro. ge, in deszelfs Voorrechten zogten te benadeelen, oifchoon (gelyk aan UEd. Achtb bekend is) Voorftel nimmer tot het veranderen van onze Conftitutie van den in dit.Gewest eenige voornamen zyn gedaan, veel Penfton. mm daar tos door iemant der Leden van Uwer Enne- Ed. Achtb. Vergadering of derzelver Minifters.' rins. is geadvifeerd; terwyl ook Zyne Hoogheid in deszelfs hooge waardigheden binuen deze Provincie met het ailerminfte is verkort, noe eei ige bedenkingen daar toe, het zy in, of (zo veel ik weet) buiten Uwer fid. Achtb. Vergadering, door iemand der Regenten of Minifters is geópperd. Onvetminderd dit alles, deeld ook rovn Perloon in de vooroordeelcn van fommigen/ik laat oe vuile oogmerken voor den Lafteraar. Ik heb met genoegen ondervonden, dat Uw Ed. Achtb, in mygeen misdaad wisten. Ik vertrouw ook vanNde eerlykheid van den Heer, het Officie waarneemende, dat hy zyn plicht, indien ik fchuldig was, zou hebben betracht. Intusfchen ben ik UEd. Achtb. ten hoogften dankbaar voor de wyze, waar op UEd. Achtb. my hebben gelieven te ccmmuciceeren , wat aan dezelve ten opzichte van myne amptsbediening aangenaam zou zyn, en vermeenen ter bevordering, van de rust te verftrekken. Daar ik altyd het algemeen belang heb getracht te bevorderen en de Kust voor het vvelzvn van deze Provincie reeds over laDg noodzakelyk is geweest, offer ik gaarn ten nutte van de rust een onrustig Amptop, dat ik bereidvaardig met verzuim van myne byzondere zaaken heb waargenomen. ik doe dit in die hoop, dat waarlvk hier door de Rust in de gemoede en van die geenen, dieonrust verwekken, zal wórden herfteld. Ik do-, dit, des te gereeder, om de Satisfactie voor myne eer m de Refolutie van UEd- Achtb. be.  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 4185 beareepen; hier uit blykt myne oufchuld, en ü Mm, Fd Achtb. betuigingen verdooven allen laster. delIkKn mvn Anipt van Penfionaris deezer BÜR& Sa^nden fS.t van BEd. Achtb. neder; ik v ïock van dezen gewigtigen Pos.te worden ontllazen op zod:»nige wyze, als UEd. Achtbare aan df waardigheid van deze Vergadering , en aan de eïTan een eerlyk Minister verfchuldigd zyt. Waar op den a8 July 1787. het navolgende wierdt beiloten: ExtraS uit de Refolutien van Weth en Raad der Stad Mid> delburg. Den ag July 1787» De Penfionaris Emerins heeft ter Vergadering voorgedragen, dat hy door den Secretaris Changuion, kennis hebbende bekomen van de Deliberatien , die ter Vergadering van giller na den middag ten zynen opzigte haüden geventileerd, en alles willende aanwenden, wat in zyn vermogen was, om, met voorbygaan van zyn eige belanaens de rust en welvaart van de Stad bevord*rlvk te zyn, na een bedaard overleg, hy zig zè'fs had voorgenomen, om van zyn post, als tweede Penfionaris dezer Scad op denzelven voet, als Hun Ed. Achtb. by Refolutie van gister zig daar toe bereid hadden getoond, afftand te doen, verzoekende dat Hun Ed- Achtb. aan hem als nu in diervoegen zyn Dernisfie geliefden te verlee- EC Waarop, na dat gemelde Heer zig uit de Vergadering had geabfenteerd, is goedgevonden en verft'an aan de Heer Ermerins te verleeneu de Demisiie van deszelfs Bediening, als tweede Penfionaris dezer Stad, zonder dat Hun Ed. Acht') hier door willen verftaan worden voor z\s> zelfs, eenige reden te hebben, om gein. Heer uit zyn Bediening te removeeren, of eerng  4i3 n  4188 NIEUWE NEDERLANDSCfiE » "fpren. &t«aten alle de Bondgenooten! en „ fpeciaal die Provinciën, welke dit in ha „ byzonder aangaat, verzogten en baden » T toch aJ^ de redenen vin wantrouwen' „ die tot deeze extraordinaire wapeS „ oorzaak gegeven hadden, uit deTweTte „ ruimen, op dat niet alleen de Militie van „ den Staat tot de Plaatfen, daar zy van het „rneefte nut konde zyn, maar ook de „ 4 roupen, door fommige Provinciën nieuw„ hng opgeworven, en de gewapende I3ur,, ger-Corpfen tot hun vorig verblyf en be„ roep mogten wederkeeren." Omtrend het voorftel van Holland, om de bemiddeling van het Hof van Frankryk te verzoeken, u by de Staten dezer Provin. cie aldus beiloten. ÈxtraBuit het Register van de Refolutien der Heeren Staten van Zeeland. Den 39 Ju!y 1787. f^YP^cn en verftaan, Pro„in, hf-°rCn ordl0a!re Gedeputeerden dezer 1 rovmtie 2u!ien worden aangefchreeven en seauflorifeerd, zoo Als gefchied by dezen, om ïefve? di HÏrf Fdïl Mo H°°g M°8COde te : J&w ê; n,et minderais de Staten van Holland zyn aangedaan over het gevaar van de te £ecw00rdige tydsornltandigheden , en da? zy de droevige gevolgen daarvan evenzeer apprehendee! Z^nZ~~ Dat deze Provintie altoos genegen is fiweest, om niets onbeproefc te laten, 't geeo ftlclf  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 4$t>. ftrekken kan tot hsrftel der zoo zeer gewenschte Msn» Eendragt, en toe in ftandhouding der Unie,, waar- drlby zy plegtig verklaard, volvaardig te willen bly. BÜ[io. ven perfevereeren. Dat Hun Edel Mot;. hartelyk wenfehen, dat dedisfenfien en verwyde- Ref. van ringen, dewelke in verfcheide Provintien over ob- Zeeland je&en van diverfen aart zyn ontdaan, en. die tot nopens de beklaaglyke uiterftens, ten koste van wettig ver- Mediatie kregene Regten, politique Vryheid, en perfonee-^ le Veiligheid zyn geklommen, door de Bondgeno- Frankr, ten zelfs, en zonder tusfehenkomst van eenige vreemde Mogenheid mogen bemiddeld en vereffend worden; waartoe het Verbond van de Unie middelen aan de hand geeft, welke nog niet met dien ernst zyn beproeft, dat van derzelver fucces moet gedesefpereerd worden. — Oat Hun Edel Mog. mitsdien van oordeel zyn, dat de Bondgenooten eerst deze Conftitutioneele midde'. len, en fpeciaal (het geene op de tegenwoordige omftandigheden van de. meeste applicatie is) die van het 16 Art. van de Unie, behoren by de hand te neemen ; waarby duideiyk bepaald wordt: „ of het gebeurde (dat God verhoede) dat tusichen " de Provintien eenig onverftand , twist of twee" dragt geviel, daarin zy den anderen niet kou" nen verdaan, dat hetzelve, zo verre het eeni« 5 ge van de Provintien in 't particulier aangaat, " ter nedergelegt en beflist zal worden by de an",.dere Provintien, of den geenen, die zy daartoe ','deputeeren zullen." E?at vervolgens, indien dit middel kragteloo.s mogt bevonden worden, of na de befiisling der Bondgenoten de vrees voor een Burger-Oorlog nog bleef exfteeren, alsdan eerst de noodzaak zoude geboren zyn , om buitenlandfche en vriehdnabuurlyke Officien van Mediatie in te roepen, en dat als dan zelfs, nog voor af, Zouden dienen bepaald te worden de poïncten, welke de objecten zouden uitmaken, waaromtrent de Mediatie der buitenlandfche Mogendheden zoude verzogt Oooooooo wo<-  4i9o NIEUWE NEDERLANDSCHR Mid- forde": - Dat |q zodanigen gevalle Hurt del- ^del M°g« ook met de Heeren Staten van Rol. burg, ln hetzelve begrip zouden (ban, dat het Hof van Ftanhyk, uit hoefde van deszelfs Alliantie Re/. y,?»rnet dezen Staac$ en de gemanifesteerde deelneZeeland m»nge 111 deszelfs welftand en belangcns,in de eer- vopensde "e plaats zoude behoren geadiëerd te worden Mediatie Dan , dat ook gewigtige redenen zig opdoen voor van de Republiek, om niet alleen den byftand van Franh. hec ,Hof van Frankryk, maar ook van andere Mogendheden in te roepen. Dat de Republiek gedurende dc tegecwoordige troubles , meermalen het genoegen heeft gehad, om van wegens hare verdere Naburen fucccsfivelylt te ontvangen dc ftcrkfte betuigiogeu van welmecncndheid te verlangen om de rast en cendragt in dezen Staat wederom her Held te s.ien. Dat Zyne Pruisfifche Majefteit cogin de Maand September van het voorleden Jaar, door eene buitengewone bezendinge, heeft getoond, hoezeer de bloei cn welftand van dezen Staat Hoogst Dezelve interesfeerde; en daa-rby ten fterkften heeft gecoi-firmeerd de weimeenende aanbiedinge van Mediatie, door wylen den Koning zyn Voorzaat omtrent een Jaar te voren aan Hun Hoog Mog. gedaan. ö ö Dat geen mindere verzekeringen van genegendheid en vriendfehap aan de Republiek kerativelyfc zyn gedaan geworden van wegens Zyne Gro'otBrittanni/chc Majefteit, fpsciaal hv de'Mcmorien op Hoogst Deszelfs ordre geprsfenteerd dm 2© Mey 1784, en j July 17BÓ, met herinnennge van den Byftand meermalen door de beide Natien aan eikanderen bewezen ter bewaring van haren Godsdienst en Vryheid' Dat men zig ook met alien grond vleijen kan van het byzonder belang, 't geen het Hof van Weenen zal blyven (tellen in de welftand dezer Republiek, zoo wel wegens de oude VerbintenisTen met hetzelve, als de interesfen van «ilb'ö. Raap,  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. fchap, en uit hoofde van hctTraftaat, ten Jare 1-85 met die Mogendheid gefloten, hoven de byzondere betrekkingen, die het vooriz. Hot met Hun Hoog Mog. ten opzigte van Zyne Allerchristelykfte Majefteit gemeen heeft. Dat Hun lid. Mog. daarom begrypen , dat, alvorens by Hun Hoog. finaal te refolveeren op den voorllag, door de Provintie van Holland ter Generaliteit gedaan tot het inroepen der Mediatie --an Frankryk, behoorde gedecideerd te zyn, of de Provintien, tusfchen welke de o» gelukkige disfenflen plaats hebben . op gcenerhande Conftitutioneele wyze zyn te vereenigen, en dienvolgens ceen andere weg openftaat, can de ïntercesüe van buitenlandlche Mogendheden te verzoeken; en dat in dien gevalle Hun Edel Mog. van oordeel zyn, dat de bovengemelde voorflag diende te worden geampliëert met het doen van gelyktydig verzoek aan de Hoven van IVeenen, Londen en lier. l»n% ten fine voorf*., wordende vooriz. Ordinarii Gedeputeerden by dezen wyders geauthorifeerd, hier van aan Hun Hoog Mog. ouverture te doen; met bygevoegd Declaratoir, dat Hun Ed. Mog. op dezen en geen anderen voet tot de geproponeerde Mediatie zullen cor.curree ren, en by onftentenisfe van' dien onaanfprekelyk willen gehouden worden voor de verdere gevolgen, welke uit de voortduurige der lubfisteerende omftandigheden noodwendig moeten profiuëeren. Den 4 Augustus is alhier de navolgende Publicatie afgekondigd: BURGEMEESTERS, SCHEPfeNEN en RADEN der Stad Middelburg in Zeeland, doen te weten: dat,nademaal Wy van tyd tot tyd ge informeerd zyn geworden van bet verlangen èfl reeds gemaakte toebereidzelen , by verfcheidi Oooooooo 2 On MtD» DELIWRC Ref. van. Zeeland nopens de MAiatie tan Franhr.  "4'W NIEUWE NEDERLANDSCHK Min- DEL» eu&o a Pró/. nopens Verjaar dag der Princes van Oranje. 1 i 1 Onzer Ingezetenen, dm door het aauOeeken vas Illuminatien hunne vreugde te betoonen over de geboortedag van Haare Koningiyke Hoogheid Mevrouwe de Princesfe van Orange, op den 7 dezer Maand invallende, en zulks"echter, ingevolge Onze Publicatie van den f5 Maart dezes Jaars , waar by zulks we! expresfelyk is verboden, niet zouden vermogen-te gefchieden; ZOO IS 'T, dat Wy aan dit verlangen hebbende willen voldoen; by dezen aan elk en een iegelyk onzer In gezetenen, de vryheid laten, om door het aanft-eken van Illuminatien op1 den avond van den vooriz. 7 Augustus, en van dien dag alleen, zyn genoegen over de voorfz. gebeurtenis te kenmn te geven, met dien verftande nogtbans, dat dezelve Illuminatien niet zullen mogen bertaan jn, of verzeldzyn met aangeltokene Pek Tonnen, Kranfer., Lepels, of andere zwaare brandende ftoffen, waar uit gevaarlyke gevolgen te wanten zyn, op pcene van één honderd guldens, voor elke Ton, PekKrans of Lepel te verbeuren, by d: n geenen , die dezelve zal hebben aangeftooken ; Mitsgaders dat het een ieder zdl vrylfaan zyn vreugde in voegen voorfchreven, zoo veel of weinig te doen zien , als hy na zyn eigen zinkelykheiden vermogen 1 aadzaam zal oordeelen; zonder dat iemand zig zal moogen verftouten, om dezulke, die het opgenoemd vreugde bedryf, of in het geheel niet, of na zyn begrip in een te geringe maate mogt aanrigten; eenige de allerminlte moedwilligheid, of kwade bejeging met woorden of daaden aan te doen ; veel min by dezelve of andere rondloopen om drank te eisfehen, of eenige Penningen af te vorderen, onder voorWendzel v3n benoodigheid voor vreugde bedryven, of uit andere inzigten, op poene, by Onze Publicatie van den 4 der vo^ •ige Maand geftatueert, dat alle dezulke als verloorders der Publicque veiligheid , zonder eenige Oogluiking, andere t#n affchrik ftrengelyk zullen geltraft worden. Dat  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 4193 DatWy voorts, ten einde alle ongelukken van Brand als anderzints, die met reden op den voorenzemelde dag zouden te dugten zyn, voor te komen, by dezen tenfterkften verbieden het lctueten met Snapkaanen, Pifioolen en Kanonnetjes, or eenig ander Schietgeweer, mitsgaders het pisepareeren, maken, van elders gemaakt ontbieden, zoo wel als het affteeken of affchieten van alle focrten van Vuurwerken hoe ook genaamd, ot van wat natuur dezelve ook zouden mogen zyn, waar toe eenig 13us'sruit in meer of mindere mate word vereischt, op poene, dat de genen, die deze contraire zullen handelen, boven de verbeurte der vorengenoemde Geweeren, nog voor elke fchoot met dezelve, en voor ejk Vuurwerk, (het zy Voetzoeker, Vuurpyl, of zoor.tgelyue) dat zal wezen aangeitooken , verbeuren zullen de lomma van twee Ponden Vlaams; welke boete, zo wel als de hier vorengemelde , zal worden eeinnet, in diervoegen, als by Onze Publicatie van den 6 Maart dezes Jaars is vastgefteld Blvvende diensvolgens dezelve Publicatie, ten dien reguarde, mitsgaders Onze nadere van den -s Tulv, ten aanzien van het Verbod tegen het urf Reken van Vlaggen en Linten aan de Huizen , woest gefchreeuw langs 'sHeeren Straaten of an dereongeregeldheden,met opzigt tot delllumina tien , zo voor als na den hier voren uitgezonder den dag, geheel en al in haar volle kragt en vi geEn op dat niemand hier van eenige ignorantii prjetendeere, zal déze alomme worden gfP"P" ceert en geaffigeert, daar men gewoon is Fublica tie en Affixie te doen. Aótum ten Rade der Stad Middelburg dezot 4 Augustus 1787. (onder ftond) My prafent (was getekend) P. L? CHANGUION Oooooooo 3 Oo Middelburg. Publ. nopens Verjaar- dag der Princes van Oranje, 1 i  MlD' T>l£LBVHG. i ] 4«94 NIEUWE NEDERLANDSCHE Ook is dan, ingevolgen van voorgemeld verlof, de Verjaardag van Mevrouwe de Prin. cesfe van Oranje, met het fpelen en luiden der klokken , en des avonds met pragtige Illuminatien luifierryk gevierd. Den 12 Augustus is, door de Ed. Achtb Heeren Burgemeefteren en Scheepenen dezer Stad, tot Raad verkoren, de Heer Joban Pieter Lantsheer, in plaatze van den Heer Mr. Joban Davtd Ghyfelin le Sage, die daar van zyn ontflag heeft verzogt. Den zelfden 12 Augustus den brief van verkiezing , uit de jaariykfche Naamlyst, ter vernieuwing van de Weth dezer Stad geopend zynde, is bevonden, dat op den 7 dezer maand,door Zyne Doorl. Hoogheid den Heere Prince Erfltadhouder, zyn verkoren tot Burgem.eeff.eren, de Heeren Mr Huybrecht de Haze Eomme, Mr. Martinu's Joban te tb van de Per re, Heer van WestCapellen en Nieuwland, in plaats van de Heeien Mr. Jacobus Johannes de Bruyn, en Mr. Ger ara van Citters, dewelke voorzittende Scheepenen zyn geworden,- tot Scheepenen , de Heeren Mr. Steven Mattbys Snouck llurgrónje, Mr. I/ïlbem Aarnout Kien van Gitten, Mr. Jan IVilbem Scborer, Jaques de Supervjlïe, en Mr. Joban Cauter, ae. Munck, in plaats van de Heeren VIr. H'itbem Aarnout van Citters, Mr. Da? )id var; Visvliet, Daniël Steven bchorer , Zachariüt Paspoort, Pieter Joban Re- tbaan  JAARBOEKEN, Augustus, 17*7- 4*95 thaan Maoarè, Mr. Calenus Dignus Ste^ SS* , Mr. S«»»«* Radermacbcr , welKe Sen'vervolgens door de: Beerer, Burjg. meefters en Scheepenen wederom tot Kaden zyn aangefteld. Den li Augustus is by de Staaten dezer Provincie een Placaat beraamd en verzonden, hS weSc Hun Ed. Mogende doen verbieden de wapenoefening der Ingezetenen in ? byzonder van Corpfen ot Genootfthap. nen, afscheiden van de ordinaire Burgerwag enfgelyk ook het collecteren van penSen, onder den naam van Vaderlandsch Fonds mitsgaders alle zodanige daaden, gefprekken, fchriften, prenten of teekeningen, waar door het zaad van wantrouwen zoude gefpreid worden , of iemand in zyn perfoon: eer of goederen worden beledigd en wy. ders bygdat zelve Placaat doen afkondigen eene generale Amnestie. Fergetenheid en PZelTg van alle woorden, gefchnfen er dadfn, igt omtreud den Rhyngr. van SaJm. DOM over de verhooging van den eerden tot Chef van de Ivrygsmacht binnen Utrecht. Dat zyn Excell. ook dingen zouden naar het Op. perbewinJ van Hollands Üutger- en Militaire tsrygsmacht. Dat hy voorneemens zyrr zoude eerstdaags eene Memorie in het licht te geven, in welke hy zich zoude bekladen over de ondankbaarde handclwyze in de niet genoegzaatne belooningen zyner aan den Vaderlande bewee- 2ene dienst en Krygsbedryven. — Dat hy lleeds klaagen zoude, dat Hem de handen geduurig gebonden worden, om de Vyanden aan te vallen dat hem Volk zoude manqueeren —— en , nu hy dezelve heeft bekomen , dat men hem de noodige Ammunitie en Artillery, waaraan hy gebrek zoude hebben , onthoud. ——> Dat men, om des te beeter zyn oogmerken te bereiken', ee' mge zendelingen zoude hebben, die onder het Volk dit een en ander verfprciden , w.iardoor de Hoogheid der Provincie vin Holland en de Wet meencndheid. van Hun lid. Gr. Mog. neevens de Ed. Mog. Heeren Gedeputeerde te Velde, z > wel, als den Draave en kundigen Generaal Major van Rysfel in twyrel getrokken, en gehoond zoude worden, enz. 'Ditgerugt, zeggen wy, doet ons verwonderen en verbaazen, en wy zouden geheel verdommen moeten, indien aan dat alles, ofte aan een onkel deel van dien, eenige de minde waarheid was; het komt ons onbegrypelyk voor, en wel om deeze reeden. Dat, zoo 'er al eenig misnoegen tusfchen zya Excell. en den Heere Gordon heeft plaats gehad, men vermoeden mag, dat zulks reeds weeder zal bygelegd weezen. voorts, dat men in zyn Excell. te vee! dourzicht moet veronderdellen , 5m naar een Opperbewind van Hollands Krygsmachc te dingen, wyl Hy, den Kaart van het Land kennende; zeer wel weeten kan, dat zulk een afzigt te veel nadeel voor hemzelve, in het  JAARBOEKEN» Augustus, 1787* 4^ byzonder, als voor het gantfche Krygsweezen 10 het algemeen opleevéren zoude, het welk ras .pi de ooien van het thans Verlichte Volk zou fteeken, Wyl zy geleerd hebben hoe gevaarlyk het is, te veel aan den Man te vertrouwen. —- t Dat eene klagtevan geene genoegzaame beloonmg i Voor zyné verrigtihgen, met grond zou moeten eeconfidereerd worden, als eene ondankbaarheid • tan de Zyde des Rhyngraafs tegens de Staten van Holland én de braave Amftcrdammei-s, dit zullen wv te minder geloven, daar zyn lixcell. zoo wel'als ieder Nederlander zeer wel weet, dat Holland en de brave Amlterdammers het zyn, die gemaakt hebben, dat zyn Corps m dienst van die Provintie is gebleeven, Cn zyn Excell. byna alles aan Holland verfehuldigd is. -—- Dat wy alhier geenen grond ter Waereld weeten, op welke zyn Excell. zoude kunnen klagen over gebrek aart Volk, Artillery en Ammunitie, dat wy overvloedig door Holland daar Van voorzien zyn, en nog daagelyks worden. Dat men hier vart zulke Zendelingen niet Wel naauwkeurig geïnformeerd kan zyn, en dus, gaarne het goede willende geboven, daar aan ook mogen twyffelen; dan dit zou men al zeer ras gewaar kunnen worden op zulke Plaats of Plaatzen, alwaar die Zendelingen zich zouden ophouden; doch, word dit tegen ónze verwagting zodanig bevonden, dat dan de Na tje zich voor de zulke wagte en op haare hoeden zy, en zich door geene i'chrikbaarende valfchc Tydingen, nochtd befchuldiging tegen 'sLarids Staaten, wegens flapheid en werkloosheid, in on rust en vreëze laate brengen; want dit niet an ders ten gevolge kan hebben dan beroeringen er Wantrouwen te veroorzaakeh , waar uit de grootfte onheilen voor de goede zaak zouden geboorer wórden. Derhalven braaf Volk van Holland! berust ir Gods Naam op de biaave Beftierders van uwe oprechte zaak, blyf alle Eensgezind en Eendrag tig, en wil haar in derzelver gewigiige Poster PPPPPPPP 0a <4- . RECHT. Berigt mtrend \en 'IhytJgf. ran salm* 1 1  u- TRKCHT, 4200* NIEUWE NEDERLANDSCHE onderfteunen en befcbermen, waardoor het Va. derland di grootfte kragt word bytezet — Laat U door geènc Vi eemdeVwgen (*) die na3uwlyKs een woord Hollands ku-mèn fpreeken en geen begrip ter Waereld van Vryheid konnen vormen, om dat zy m hun Land de Melk der Slaverny ingezogen hebben, ophitfen, ten kwaade tegen 'sLar.ds en Stads Ueftierderen• zvn deeze niet goed, zet ze af, maar zyn ze al goed, eerbiedigt en handhaaft hen., zo wel tegen List als tegen Geweld, en wy allen zullen met Hun, onder Gods Zegen . over onze opemlyke en heimelyke Vyanden Zegepralen. Dog dit berigt is van anderen niet wel opgenomen, en heeft verfcheiden berigten en tegenberigten in de Couranten gebaard, welken het juist niet der moeite waardig is, allen te vermeiden. Wy deelen alieenlyk mede her navolgende, het welk in de Opregte Nederlandfche Courant geplaatst is. MYNE HEERE N.' Ijet hier nevensgaande verzoeken wy u allerern*■ ftig en zonder eenig uitftel te plaatzen, alzo wy by weigering aan uwe zucht tot onpartydigheid zoude moeten tvvyfelen. Men leest in de Courant van Ferlem, in dato Jen [ulm dezer maand, onder een Artikul van Uttecht, dat 'er een gerucht loopt, als of de brave Rhyngrave VAN SALM voorneemens ware opentlyke kltgten in te brengen , datfly nochge3oeg beloond waare, noch genoeg in ftaat gefteld loor gebrek aan noodwendigheden, tot eene ver! de. t*) Men weet, hoe zeer men den Hertog vanBruns. wyk, Veldrnaarfchalk in dienst van dezen Staat, tot ongefchiktheid voor eenig Staats- of Krygsbewind heeft gerekend, dat Hy een Vreemdeling was; en nu verkoos men egter zelve den Rhyngraaf van Salm, ook eenen Vreemdeling, tot Oveihoofd van 't Krygsvolk,  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 420? dediging tegen een' vyandelylcen aanval. Hoewel nu de Schryver van die Artikel zich dierwyzc gelaat, als het gepofeerde zelf niet gelovende, word evenwel het Publiek ten zelfden tyde door hem vooringenoomen, tegen de quafi eerzuchtige ontwerpen van den Rhyngrave, indien Hy voornemens mogt zyn om zoortgelyke Declaratie in het openbaar te doen. . Zo nu de Schryver vin het gemelde Articul in waarheid een welgezind en yverend Patriot ware, waaröm niet gewacht tot de Rhyngrave zodanige Declaratie heeft publiek gemaakt, als men ondtrftelt, dat Hy van voornemen zoude zyn te doen? Immers kan hy daar door een'dubblen dienst aan het Vaderland bewyzen: i°. In geval die Declaratie daar ware, en onbeftaanbaarheden, ol voorwendzels behelsde, als dan zou de Natie inderdaad reden hebben om den Rhyngrave te mistrouwen, en zy,tegen wien de klagten waren gericht, konden zich onder de oogen van het Publiek rechtvaardigen a«. Indien de klagten van den Graaf ware en onwederfprekeïyke klagten bevatten, als dan zou de Natie in Raat zyn gefteld om fpoedige en nadruklyke maatregelen te nemen om te vergoeden , of te verbeteren, 't geen ontbreekt of gebrekkig is. .... r ^ Op blopte gisfingen in 't publiek te verichyner met klagten en veröordelii.gen, dit draagt te vee teekenen van eenzydigheid, en vrees voor toeval len, die men gaarne uit de oogen van de Natu diend te weeren. Daarom is het, brave Vader derlanders! ware beminnaars uwer Vryheid! dai "Wy U bidden ü toch niet te laten voor innemen, dcor zielen, vernederd onder het verlangend er tierannig Ariftocratisch juk , tegen een' braver Vreemdeling, die U geheel en al is toegedaan Uwe Ariftocraaten zyn U duizendmaal gevaarlyker door U langs duiftre kronpelpaden te bekruypen dan ooit een Vreemdeling kan zyn (*}, die immer alli («) Zie bl. 4206 in de aantek. (*) Pppppppp 2 UrRECHT Ander Berigt wegens den Rhyngrt van Salm. 1 » I  4io8 N1E0WE NEDERLANDSCHE TRECHT < 1 i ! alle oojjenblilifccn bloot ftaat aan de rechtmatige wraak Uwer gewapende Landgenooten, wanneer dezen, die hein djgelyks omringen, befpeurden, dat zyne oogmerken verre verwyderd waren van dat trouwnartigc en yverige, dat Hy zohvaanhoudendheid onvermoeid en incorruptibel "hééft doen zien voor de goede zaak der Vryheid. Wat hier van zy, de ftaat der zaken is zo hachlyk, dat het zig laat aanzien, dat de gelegenheid wel zal geboren worden voor den Rhyngrave , orn te toonen , hoedanig een man hy zy. By de Vroedfchap dezer Stad is eene afzonderlyke .Commisfie benoemd, beftaande uit de Heeren Raaden Kuvèl en Vos van Zy/l, ten einde zorge te dragen, dat de nodige hulpe werde toegebragt aan de gekvvetfte en verminkte Burgeren en Ingezetenen dezer Stad,mitsgaders aan de Weduwen en Huisgezinnen der gefneuvelden , en de nodige penningen daar toe verzogt van de Heeren Gecommitteerden tot de buitengewoone uitgaven. Men heeft hier de derde Battery reeds onderhanden, ten einde ons meerder te verderken, en voorwaards uit te breiden, aan de zyden, waar men neg het minst verfterkt ivas. Door het uitroepen van vrywillige arDeiders uit de Krygsbezetcingenheeft men loor de meenigte van handen dezen arbeid /erligt, en tevens een dubbelde daghuur aan 3e naarftige manfehap bezorgt. De aanfehryving van Amersfoort, tot het ;ereed maken van kwartieren te Maarfen, vlaarfeveen, Maartensdyk, enz. is als nog van  JAARBOEKEN, Augustus, 17*7- 4*°!> van geen verder gevolg geweest, en als nog Ts Haar eeen Krygsvolk uit het Zeyfter l,eL ingekomen. Van hier trokken den 5 fugustus des namiddags eenige Huzaaren en lagers van hier naar Maarsfen, by zig hebbende twee Rukken gefchut en de ArSteSen van Zwolle om de inkwjmenng van Zeifter Krygsvolk aldaar te beletten. Het kon niet wel anders zyn, of de verdeeldheden, die reeds tot eenen openbaren BuweS waren uitgeborften, moeften ^ Ouders wederhouden, hun Kroost in deJe akeligheid van onhandigheden, her. waards er beotffening der wetenichappen te zenden. Egter tragtte nog de Regeering, ware het mogelyk, het verval dezer Hooge Schoole op te beuren door dit beüuit: ExtraS uit de Refolutien van de Ed, Cr. Achtb Heeren Burgemeefter en en Vroedfchap der Stad Utrecht. Maandag den ö Augustus 1787. ■C7ooreedrapenenin overweging genomen zyn. V de- dat de omftandieheid van tyd en zaaken , in welke z:ch deeze Provincie en Stad bevinden, Jnmtvds aanleidicge zoude kunnen geeven , het zy Ezels, dat veele Ouders en Voogden in nabnSïfprov ncien en Steeden zouden difficulteeren om hunne Kinderen of Pupillen op dezer Stads A?ademie te zenden, om reden, dat die alhier riet vriHg, en aan 'onaangenaame ontmoetingen efoSiV bloot geltcld zouden zyn; heeft de Vroedfchap goedgevonden by Extract: dezer aan alle en een ieder bekend te maaken dat de Studeerendc leugd buiten eenige fchroommet a ie ÏSSSdhuSne Studiën op deezer Stads AcadePppppppP3 mM U- 'hecht  u- TRECH Refol. nopens a ftudee ■ rende Jeugd. 4*10 NIEUWE NEDERLANDSCHE mie kunnen W33rneemen, zonder aan eenige ber lemmermg, onveiligheid of onaangenaame ontmoetigen geëxponeerd tezyn; nemende de Vroedicnap alle dezelve in haare byzondere protectie e met verzekcrmge aan alle Ouders en Voogden, dat de Vroedfchap fpeciaale zorge zal dragen ,. dat alle, welke deeze Academie willen freouenteeren, geene mindere Vryheid en Veiligheid op deeze Academie zullen ervaren, als dezelve in vorige Jaren genoten hebben. Accordeert in kennisfe van my. N. T. VAN VOORST. Aan Burgemeefteren en Vroedfchap dezer Jtad, is den 6 Augustus 1787 op last van het gequahficeerd Collegie van Gecommitteerden der Burgery, van Geconftitueerden van 1368 Burgers en Inwoners, van Gecommitteerden tot de zaken van den 2, Augustus 1705 en van de Vergadering van Officieren van de Stads Schuttery, ingeleverd een breedvoerig Adres, waar by verzogt wordt, v dat door Hunne Ed. Gr. Achtb. by de " -!peie!1 Staten dezer Provincie worde ge' ettectueerd , en het daar heenen gediri?. geerd, I. dat de Braven in den Lande 5, mogen uitgenodigd worden , om zig in »» eén Lighaam te vereenigen, en het ge„ weid, 'c geen de Stadhouder, indien hy » gewild hadde, had kunnen afkeeren, het ?5 hoofd te bieden. II. „ Dat Zyne Hoogheid, Willem V. uit „ hoofde vanÜyne vyandelykegedragingen, „ worde gedeclareerd,» daar door verbeurd „ te hebben de waardigheden van Stadhou», der, Kaptein en Admiraal-Generaal dee„ zer Provincie, en dat in beflag en arrest t» wor»  JAARBOEKEN, Augustus, 1787» • worde genomen alle Zyne Goederen, binnen deeze Provincie gelegen: om, voor' ' zo verre dezelve kunnen (trekken, daar uit te verhalen alle het nadeel en de fcha" den, welke door Zyne gedragingen, zo " aan de Provincie als aan de Particulieren, " zyn aaiigebragt en overgekomen. 111. „ Dat allen de in dit Adres genoem„ de Leden van Staat, en die zig niet na de „ intentie van de Burgery hebben gelieven, „ te gedragen, mede zullen gehouden wor„ den van hunne Posten, die zy in dienst van deeze Provincie bekleed hebben, ver'] vallen te zyn, ten effecle dat zy, als een ' gevolg van die hunne vyandelyke gedragingen, zullen verklaard woiden, onbe„ kwaam te zyn in dienst van deeze Lande, „ tot eenig Regeeringsbeftier geëmployeerd „ te mogen worden, derzelver namen, voor „ zo veel zy Edelen zyn,uit dat Lid royee„ rende, en hun ten aanzien van deeze Pro„ vincie te deuobilkeeren; als mede de Rid, der-Hoffteden , waar uit zy belchreven , zvn, insgelyks voor altoos te royeeren Z uit de Lyst van de Ridder-Hoflieden, „' met declaratoir, dat voortaan iemand uit " dezelve niet zat kunnen befchreven, oi " ter Vergadering van Staat zal toegelaten " worden; én voorts, dat almede in beflac " worden genomen alle haare Goederen " roerende en onroerende, welke dezelvf Leden, met den anderen te Amersfoor " vergaderende, binnen deeze Stad en Pro " vincie zyn hebbende, en van hen op ee 1 nige wyze zyllen te decoavreeren zyn PPPPPPPP 4 » alle ü- CRECUT' » 1  U- TRECHT 4 ] ( ( C ( c h ï I v Q 4=12 NIEUWE NEDERLANDSCHE " r1ïeneeneindlU,k alk dezeIve te rec«P^ fcSn aIVerh3lenj Zodanig «deel en Bi .T'J Z0T aa" de Provincie al* onder LS ? ^ Ingezetenen, en daar " {e reed^611 'ff"?' e« door dezel. „ ve reeds zyn geleden of nog zullen ko* men te hebben en te lyden. IV. „ Uat de Burgers van iVvk Hip o-/»„ heficeerd hebben, |g naar ffi ^0 " &un Pd Sf ^5 ^ de befch™g v "n " ïfp" M°gende worden genomen, en „ uit de Eigendommen der bovengenoemde Staats - Leden vergoeding erlangen \ voorts V. Al het geen tegen de Stad Wvk en „ de Burgers ondernomen is, te houden " Yoor denbaar geweld, referveerende zi" ri daar tegen, en tegen hen, die bet zelve " u u •, M°g' tot maintien van dé Hoogheid en Souvereiniteit deezer Pro„ vincie zullen bevinden te behooren." enz Men ziet, dat in bovengemeld adres Gerualificeerden, Geconftitueerden en Geconl uitteerden enz. verzoeken, Art. II en Tlf at Zyne Hoogheid en de Leden van Staat,* ie anders over 's Lands welzyn en de midelen tot deszelfs waar heil dagten dan de rfquahficeerden, Geconftitueerden en Ge! omamteerden enz. niet alleen zouden «. ouden worden van hunne waardigheden en IB ZLfZyn VefVaJIen' enZ' maar dat ook B. alle hunne goederen binnen deze Promcie zouden worden in beflag genomen «.daar uit te verhaalen alle & nadeel en fchan  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 4213 fchade, het welk door Hen, zo aan de Provincie, als aan de Particulieren zou zyn toegebragt. , . -De vraag is dan, of zodanig ontneemen van waardigheden en posten ; en zodanig aan/laan van goederen van [Regenten of andere Ingezeetenen, zonder rechtsgeding, verhoor of verdeediging,overeenkoraftig aan de Wetten zy? En hoe of men daar over denken zou, indien eens, het zy by ommekeer van zaaken, of anderszints de tegenparty tegen de Nieuwftaatsgezinden zulke maatregelen namen, en hunne goederen aan- tastten? . Dit Adres voor het overige thans te wydlopig zynde om geheel geplaatst te kunnen worden, fpaarenwy tot nadere gelegenheid. Het is onderteekend doosGerard Bettink, G. C. Harmfen , J. van Lidt de Jeude Jr. Secretaris, en B F. v. Liebeherr, en wierdt commisftv riaal'gemaakt. Men las nog omtrend hei zelve in de Utrechtfche Courant dit berigt ÜTRl CHT den 6 Augustus. Men achc ziel verplicht, hec Publiek te berigten, dat he Adres, op heden alhier, door de Burger Colle gien, ingeleverd, niet ten kwade moet Redui' borden ten aanzien van zodanige Militairen, als voor dato deezes, door hunne wederkeering, e de hulde aan hurnen Souverain op nieuw gedaan de dwalingen , waar in zy geverfeerd hadden, ei kend, en hunnen misftap zei ven gebeterd hebber maar dat daar by alieenlyk beoogd zyn dezulke uit hun, welke, tot heden, in het revolteere tegen haaren Souverain volhard hebbende , z gewapend tegen ons komen te Rellen. De toevoer van allerlye grof gefchut e PpPPPPPP 5 KrvS r RECHT, l ï i » » 5 n n g n  4214 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- Krygsbehoeften, is aanhoudende: groot is T&ECHT ook de toevloed van menfchen van alle oorden, om de Parade, of het optrekken van zo veel krygsvolk en Vrycorporisten, welker mengeling eene vreemde vertoonins maakt, te aanfehouwen. Men zal zig niet zeer verwonderen, dat onder die nieuwsgierige aanfehouwereu zig ook den 8 Augustus heeft bevonden de Zoon van den Franfchen re?a™nt by dezen Scaat'den Marksraaf D& In den nagt tusfchen den 7 en 8 Augustus, een Detachement Jagers van hiernaar Bunnik uitgezonden zynde, ontmoette het zelve aan de Knapfchinkel, by het Amelis. weerdlche Bosch, een vyandelyk Detachement Ruitery. De Jagers, die zig hier op agter het hout geplaatst hadden, lieten het zelve eerst voorby trekken, waar na de Bevelhebber de Ruitery toeriep, af te zitten. Waar op eene kleine fchermutfeling is voorgevallen, waar by eenige Ruiters zouden gefneuveld zyn, en een alhier Krygsgevangen is binnen gebragt. Op de feinfdioten der Ruitery wierdt aanftonds in het Camp en te Zeyst en te Bunnik alarm gemaakt waar na het Detachement Jagers te rug Stedewaards trok. Den 8 Augustus des morgens omtrend 10 uuren, heeft zig mede een vyandelyk Detachement Ruitery en Voetvolk, by het Vosfegat, aan de zogenaamde Minftroom vertoond, wanneer 'er tusfchen dezen en onze wagt, welke aldaar gepofteerd ligt, reeds v t ee-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787» 4^5 eenige fhaphaanfchoten gedaan zyn. Z.bl- ^ Ia 10. De verfterking aan deze Minftroom ts genoegzaam voltooid, en Helt deze Stad in eene nog meer geduchte ftaat van verdediging. De Gedeputeerde Staaten, alhier vergaderende, hebben den 10 dezer eene Publicatie vis?aefteld; „ dat geene Donat en, Cesfien, Tfelwaringeri of transporten van Goede" fen en Effeéren, welke aan de indmduee. " ie Staats-Leden te Amersfoort vergaderen" de, of aan den een of andere van de door M de Burgery geremoveerde Raaden,die zig " echter als Raaden befchouwen,en de.Stad " Utrecht en derzelver Vryheid zyn ontwe" ken, en daar door meer of min met de " verrichtingen der Staats-Leden te Amers* foort coöpereeren , toebehooren , door f seene Gerechten, Schouten of Schepenen, "i zullen mogen worden gepasfeerd , veel l min zodanige Transporten geregiftreerd, ? maar dat alle zulke Aftens, Transporten , " Cesfien, Douatien en Hypothecatien zul1 len zvn nul en van geener waarde, zon" der eenig effeél te mogen forteeren of re" guard daar op geilagen te mogen wordenDen 12 Augustus des avonds omftreeks 6 uuren, is het Krygsvolk, welke te Bunnik en in de nabnurfchap laggeinkwartierd, voor de helft van daar opgebroken, en naar het Camp by Zeyst getrokken: hebbende nog 500 man aan de Krommerynfche Brug gelaten.  4*i6 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- In het dagpapier van deze Stad, las men trech t ook de navolgende bekendmaaking. Aan alle de Leden van 't GenootfchaD PRO PATRIA & LIBERTATE aUiier, wordt by deezen geadverteerd, dat de Rekening van ontvang en uitgaaf van den Thefaurier, van November 1786 tot May 1787, ter vifie zal voorleg, gen van heeden Maandag den 13 Augustus tot aandaande Saturdag 18 deezer, op de VergaderKamer van gemelde Genootfchap; zullende daar toe ïeoer dag worden pevaceerc des morgens van 11 tot 1, en des nanoes van 3 tot 5 uuren. Utrecht den 13 Augustus 1787. Op last van Officieren en Directeuren. J. V. MANEN, A.'z. Secret. Omtrend den aantogt van 't Pruisfiesch Krygsvolk, wierdt men ook hier, evenals in andere plaatfen , in flaap gewiegd De Courantier dezer Stad fchreef 'er in zyn N. 97 aldus van: r\e in de voorleden week, terHollandfiheStaats*T vergadering \ ingekomene Memorie aan Hun Hoog Mog. van den Baron Rheede, wecens deeze Republiek aan het Hof van Berlyn rerldeerende, verzekerd men ons van goederband te behelzen *ennisgeeving, dat het Pruisfifche aan het Franfche Hof eenige poincten had voorgeflagen, waarop men de Mediatie zou kunnen beginnen als „ het wederzyds te rugroepen der Militairen en „ Auxihairen uit deze Provincie; het verblyven „ der gefchillen in dezelve aan de Mediateurs ; ,, Holland moest de andere Provintien niet nood„ zaaken tot het vernietigen der Regeerings-Re„ glementen; de fuspenfie van den Kapitein Ge„ neraal opheffen; het Commando van 'sHage aan „ den Prins te rug geeven en de Princes verzoe„ ken, om in Holland te komen- en eindelyk tnoesc men de licentie van de Drukpers beteu- » ge-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 4"? gelen en de Courantiers onder bepaaling bren- Ulen " Ftanink zoude niet ongenegen wezen, trechJ S$X het Hof ^ Mediaceurs toe e ,9,reri . Hoe ongunüig du een en anoer za gedogen, zonder daar tegen een zeer ernlbg DeBSoir e laten doen , met byvoeging, dat de KoSv"nRevalte men desniettegenltaande daar Se wilde8voortgaan, zig gedrongen zou zien, deszelfs maatregelen daar na te nemen. In dit vertrouwen ging men dan maar voort , en de verzogte fuspenfte van den Prinfis Stadhouder wierdt binnen korten te gemoet gezien. Den 15 Augustus kwam ook ter Vergaderinge der fctaaten, alhier zitting houdende, een brief in, van den tranfchen Gezant, den Markgraaf De Verac, en antwoord op het gefchrevene ter aannemingevan de Smiddeling van het gemelde Hof. Wyders zvn verfcheidene fchikkingen, het Krygswezen betreffende ,by deze Staaten gemaakt. Ook is by Heeren Gedeputeerden beraamd, een Publicatie ter vermeerderinge van die van den 4 July dezes Jaars, houdende een meer uitgebreid verbod van het verzenden van goederen, zo naar Amersfoort, het Camp, als het Overkwartier dezer Provincie. Intusfchen worden hier ook alle mogelyke voorzorgen gebruikt tegens de ontrustende gerugten, waar mede men zedert drie dagen, alle vreeze van een attacque zoekt aan te jaagen , om, zo dezelve ondernomen mogte worden, zo veel mogelyk af te weeren. Len  4218 NIEUWE NEDERLANDSCHE ' mSreü i°e,!tChemeHn£ Vfycorporisten van Alk , maar, js lner wederom aangekomen. Vail her Regiment Amfteldamfche Schuttery vertrekt de eene helft, 't welk weder te gelyker tyd door anderen van daar vervuld wordt. Het nieuw Regiment van den Generaal Van aer burch . c welk voor een groot sedeelte reeds gekleed is, heeft bereids voorleden week begonnen mede dienst te doen en geeft dus eene aanmerklyke en beftendige ver iterking aan onze Krygsbezetting, die geheel op 6000 man begroot wordt. Binnen weinige dagen verwagt men ook nog vernieuwde verüerking van Krygsvolk van Holland. Le nieuw aangelegde Batteryen, welke in orde zyn, zyn reeds van de nodige ïtuiiken 1» en 24 ponders voorzien, terwvl de nodige voorraad van 't zelfde caliber voor de nog onvoltooide werken, met de vereischte oorlogsbehoeften cn' eenige mortieren reeds voorleden week zyn aangekomen,door welk een en ander deze Stad in een volko■men haat van verdediging wordt gefteld. Den 17 Augustus des avonds ten 8 uuren zyn uit Ysfelflein binnen deze Stad Petrokken, het üataillon van Byland; en°dezen ochtend zyn uit Amfteldam aangekomen vier Kwartiermakers van de vier Compagnien Burger-Schutters, welke Compagnien dan ook uit die Stad den 1» Augustus alhier introkken , zo aiS ook nog een aantal Hollandlelie Kanonniers van Woerden hier binnen gekomen zyn. Wy  JAARBOEKEN, Augustus, 1787* 4"* Wv hebben hier te voren bl. 4114 van eene Uontmoeting by het Vosfegat gewaagd. Het istrecht moeilyk in tyden van zo veele verdeeldheid en partvdigheid, onzydige, egte, ware verhaaien der gebeurtenisfen te erlangen. De Haagfche Courantier fchreef 'er m zyn N. 133. aldus over: fn de Utrechtfche Courant van den 10 dezer berigt ■*- vond men, onder anderen, een voorlopig be- wegens nat dat daags te voren, des morgens, zig een fcnerm fvva'ndelyk, zege hv) detachement Ruitery en mutft. Jnfantery , by het Vosfegat, aan de Minftroom, jiHgt feen geweezen Herberg; had vertoond, waarop tWchen dezelven en de aldaar geposteerde wagt • eenige fchooten over en weer gedaan zyn. Nadere bvzonderheden had de Courantier daar van niet vernomen, gelyk die dan ook waarfchynlyk, z0 als men uit dit zyn ftilzwygen zou kunnen befluiten, niet tot zyne kennis zullen gekomen zyn, iv\ hy anders, ongetwyffeld, dezelven aan het publiek zou hebben medegedeeld. De zaak is eieentlvk op de volgende wyze gebeurd. Een Detachement Gardes Dragonders kwam nabv de Battery, welke op de evengemelde plaats aancelegd word, en werd ten eerlten door de Huzaaren en Scherpfchutters, welken aldaar de waat hielden, befchoten, het welk door de Gardes Dragonders niet onbeantwoord werd gelaten, by welke gelegenheid drie Scherpfchutters op de plaats gedood en een der Huzaaren in het been zwaar Rekwest werden, waarop de Gardes Oraeonders, zonder dat iemand van dezelve gekwest was weer naar hun Camp keerden. Deze ontmoeting gaf aanleiding, dat die van Salm befchuldigd werden, bun best niet gedaan te hebben; en men befloot ook, dien post vervolgens aan de Auxiliairen toe te vertrouwen; wor-  422o NIEUWE NEDERLANDSCHS Ü- donde ingevolge daar van een fterk Piquet derwaard trecht, gezondeh. H m Nu gebeurde 'er des 2atttrda°s den ir feta i Berigt daar de Utrechtfche CouranKr Sok geen gewas wegens van maakt. De zaak was dan de?e: fcher. De Auxilairen nu voor het Vosfegat de wast rnutze. houdende, kwamen de Dragonders weder ten et itng. tale van 40, en hadden ieder een Soldaat aster op. die zy oogenbliklyk lieten afzitten, en evenwei met voor dat zy oordeelden, dat het tyd was Ue Auxiliairen hepen aanftonds te wapen, al vloekende en zweerende.te willen overwinnen of iterven, zo wel gerefolveerd waren zv' Hst geyegt begon» doeh ongelukkiglvk, eer 'er een lchoot gedaan was , waren zy'allen gevangen genomen, op éen na, die een Sabeiflag in h«t gezigt heeft gekreegen , en daar door een gedeelte van zynen neus en .bovenlip verloren hebbende, het ontvlugt is, en dus alleen is over- ' gebleven om het te kunnen zeggen. De Dragonders en Soldaaten keerden na die verrigtiug weder terug, de gevangenen meede nemende Wyl nu van dit gantfche Piket Auxiliairen, het welk men zegt, m 28 man-beftaan te hebben , maaVS ontkomen 1S; kan men des Couranciers ftilzwy. gen ligtefyk verfchonen, wyl hy zig niet zal hebben willen wagen, om eene gebeurtenis te mei. den, die alleen op het getuigenis van één perfoon was gegrond, die denkelyk n^g daar boven men mm of meer confuGe zal bezet zyn gewees? üu het Leger van Zeist word gemeld, dat voor eenige dagen een geheele Wagt of Piket van de Huzaaren van Satm te gelyk was aangekomen, welken gedeferteerd waren, eri dienst kwamen' nemen m het Leger, Omtrent gelyktydig waren aangekomen 40 Soldaaten van Orenier, aan 2 vaart liggende. *  JAARBOEKEN, Augustus, 1737. 4"1 Men moet al wedea den Utrechtfen Courantier Vverfchoonen, en hem hiervan geen partydigheid trechV befchuldigen; fchoon hy omtrent het overlopen van die van het Corps van Salm uic ütrecht, en Berigt van die van Grenier van de Vaart een diep Ril wegens zwygen in agt neemt, alieenlyk melding doende fchervan het Deferteeren van Soldaaten van de Regi- muizementen van van Eferen en Monfier, waar onder ilng, \ez\UtrechtJche Jongens zyn, zo als men ze noemt, die te zeer naar het Utrechtsch parool hunkeren. Men moet zulk liever toefchryven aan zyn gebrek aan Correspondentie in het Leger van Zeist, en niet aan zyne partydigheid. Eene zaak is er ondertusfchen, die niet wel voor hem te plooyen is. Hy zegt, dat by de Snapfchinkel een kleine fchermutzeling was geweest, tusfchen een detachement Ruitery en een detachement Jagers naar Bunnik uitgezonden , waarby 4 Ruiters waren gefneuveld en een te Utrecht gevangen was binnen gebragt. De zaak is eigenlyk zoo: Agt Karabiniers reden patrouille, en digt by de Bataryen genaderd zynde, werden zy plotsling omfingeld door omtrent 50 man van het Corps van Salm. Doch de 8 Karabiniers zwenkten ten eerften , en mancevreerden zo wel, dat zy er wakker door heen floegen, en de 50 man tieten Haan kyken, by welke gelegenheid flegts een van de 8 in handen zyner omlingelaaren viel, door dien zyn paard, een fchoot gekregen hebbende ftortte, en de bereider d'is op den grond raakte. Een hoed, die een Karabiniers ontviel, is door die van Salm buit gemaakt, en voor het overige is geen mensch daar by omgekothen. De Utrechtfche Courantier verdedigde zig op deze wyze: Qqqqqqqq Het  422» NIEÜWE NEDERLANDSCHE U- Wet Verhaal in de Haagfche Courant van dea thEcht. *7 deezer, wegens het voorgevallene by hec Vosfegat, is een geheel verdichtfel; zie hier wac van de zaak is. —— Den 11 deezer, 'smorgens ten 9 umec, kwam de Opzigter van het Werkvolk by de Auxiliairen, die by het Vosf'.gat de Wagt hielden, berichten, dat de Arbeiders bevreest waren door den Vyand overvallen te worden , ziende verfcheide Dragonders by het Améleswaardfche Bosch,- daar op trokken ii Ge/derfche Scherp-Schutiers en 8 Auxiliairen met een OnderOfficier daar na toe, en marcheerden zelve tot voor op de Plaats, daar de Dragonders zich vertoont hadden, die op den Aanmarsch terüond de viugc namen, hebbende dit klein detachement den Vyand een uur hng afgewagt, en niets Vyandelyks komende opdagen, is het Detachement, zonder dat 'er wederZyds iets is voorgevallen, weder in goede orde hun Post betrokken. Men heeft daar na ver-nomen, dat de Dragonders 5 Deferteurs hadden nagezet om te agterhaalen, dan dat zy de vlugt neemende, door den Aanmarsch der Auxi'iaïren en Scherp Schutters daar in verhinderd zyn geworden. De Hollandfche Hiftorifche Courant gaf onder het Artykel Utrecht den 19 Augustus, nog van den Raat der verdeediging dezer Stad dit berigt. T"\en Baron J. A. d'Arerhoult, Raad in de Vroedfchap deezer Stad, door Hun Ed. Gr. Mog. aangelteld zynde. toe Collonel en Chef van een opterigten Regiment Hollandfche Artillery , zo zyn ook bereids gisteren en heden twee aanmerkelyke transporten elders aangeworven ervaaren Bombardiers en Kanonnru'ers, met verfcheide Officieren hier binnen gekomen zo dat ons Guarnifoen, finis de voorige week weer circa mee 1200  JAARBOEKEN, Augustus, 1787» 4"3 op de nieuw aangelegde Baueryen geplaatst. On. £ fterkte word dus dagelyks vermeerferf. en aeduet voor onze vyanden. De 1 arade beiraat Kin morgen uit circa 800 Man tot de gewone wS, welke des avonds tot.de bimenposten, nol verdubbeld worden. Het knelt lederen mot. gen hier van Vreemdelingen, om deeze Parade S be.igt.gen, waarvan vvelligt monze R,puohek en deeze eeuw geen voorbeeld bekend , van zo veele onderfcheiden Corpfen, beftaande uit Cut. rasfiers, Hufaaren Dragonders, swaare C*»alle. rv, 8 a 10 derlei Inf'ititery; Jagers, Sc-ieipfchu tersen Artillery, tusfchen welke een gegeide orde, en volkomenfte harmonie op den duur b v-c heerfchen, terwyl dezelve op zulke eene gefcn'k« wyze zyn ingequartierd, dat daar door de Bmgery het minfte bezwaard is, en tevens op ha eerstte ontftaane alarm elk Corps oogenbliklyk by elkander, en op hunne aangewezen posten Kan WVoorleeden Donderdag werd door den Heer Eerften Burgemeester Eek,^als Gouverneur deezer Stad, aan alle de Staf-Officieren van de differente Corpfen, alhier in Guarnifoen, een pragtig Diné gegeeven, in her Logement hei Nieuwe Kasteel van Antwerpen — waar by benevens den Commandant en Chef Rhyngraave van Sam, en den Groot Major Baron van der Borch eenige Heereu uit de 3 Leden van Staat adfisteerden. AU le de Commandanten en verdere Staf Officieren; zode Militaire als deezer Stads Schuttery en Auxiliairen, en Generaale Adjudanten compareerden daar by, in hunne gewone Uniforme, t welk eene aangenaame fchakeiring, by den prachtigen di'-ch, gelyk de harmonie eene aangenaame melodie by het verrukkelyk tsfelmuzyk gaf. Qqqqqqq q 2 Nog  4" 4 N1K0WE NEOERLANDSCHE «■"«.noMÏÏ^fl/r6 Utrechtfhe Courantier SddS: ^ verdeedig-S dezer ■JJTRECHT den ar Augustus. Wv hebben 25 b£uk^ Kan°n en 6 Mor Jeren ontvangen , waarvan eenigen reets op de Batterven nog 5o i 6b Franfche Kanonniers en Bombardiers die onderden Heer d'Averhoulc geplaatst worden Aan de Batteryen word nog tlerk gewe kt en ^' n-ge zyn reeds geheel voltooid. I)!eZ den M m iiroom is important, en voor » Sukken Kanon en a Mortieren gefcbikt. Ook wordt de Houtenfche Linie verlterkt. De Brug by Jutphaasis afgebrooken; fn het ^melisweerdiche Bosch Ui geheel omgehakt worden. En in de Opregte Nederlandfche Courant aldus: jJTRECHT den sr Augustus. Gisteren heeft men hier de groote Inundatie geprobeert, en bevonden, dat men door dezelve volkomen in ftaat is, om m weinig Minuten het geheele vlakke Land, zo wel aan de Faart als aan de eene zvde der Stad, m een ruime uitgefirektheid te doen owcrloopen, en binnen even korten tyd weder door middel der gemaakte Duikers, te doen aflo* pen. Men heeft mede met de reeds op de Bui. tenwerken geplaatfte Mortieren verfcheide Proeven genomen tot het werpen der Bommen, en bevonden, dat men door dezelve genoeg in Raat is om den Vyand, zQ hy iets dorst te ondernemen ' van onze Stad af te houden, terwyl men denkelyk eerlang in ftaat zar zyn door hec meer en meer avanceeren van Nieuwe Werken , dezelven uit zyn Legerplaats te doen delogeeren. In-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787' 4»»S Intusfchen bepaalden zig de Krygsb^zet U der het pleegen van geweld tr«j,»g> Opregte Nederlandfche Conrantier zeiv , fchreef 'er aldus van. trek pasfecrc, py' ""«e Onlangs heeft de de beste » «$fJ£g£g£ en den Lieutenant Hïï de v« h« A'mfterdamsch Corps duwe P'^^^Ti gewoon waren te roïde de 0ranJekÏÏ^" ^f LSn Medeburger, Exerceeren, ten einde "gen bonnen § geen flaa w. ^^^1^; vmtereo, De gemelde Orhciereng.i>b . doorzochverzeld van twee ^mper'Jagers^ zy ten alles, rnaar v^snn"ie"' ^vonden wierd, naar dien 'er a?dCT» "C £fUi"iDgen, dat oaTXÊewet ^aïmd^was, SUt ,r o? df Plaats niet.^S^rkwï ware0 Monfienr Mm^ ^*^*% erj  4226 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- meer zulke voortrefFelyke Lieden. Dus die Of TREcur ticieren onverrichter zaken vertrokken, en hnr." rapport deden. Dien avond vernam men , dat 'èr evenwel geuren moesten zyn; weshalve gerneï t, 17\' ,be!Ten' n?8 den Luitenant SCHAAP met nadrukkelyker order derwaards gingen en lTeten^ 2ïhgïfr "T^™^ "iets^Zlo^ te Sn n 3 CS wa»even vruchtteloos als te voren. Dus er niet te doen viel dan teru<* te leeeren, maar onder weg vernamen zy, dat 'er des avonds een Kist met Geweeren van de Plaats zou zyn gebragt,- doch waar heen wist men niet Wat er van zy, de toelating van de familiaire bezoeken van bekende OranjeaanhangerT baart altyd wantrouw, en men ziet, dat het veiligst s hen ten minfte van onder het Dak weg te hou fetó."1" ongel. Hierna gingen gemelde Officieren naarde plaatst van den Heere Huü/ecoo; er van MaarfeveenVSr ook hier vond men niets. Eindelyk gaven zy eene vifite op de plaatst yan den Amfterdamfchen Schepen Ewyck- Hier wierden zy door Myn Heer zelf uiterst beleefd gerecipieerd, en Zvn Ed verzekerde u,c zich zeiven, en zonder dat de Officieren het vroegen, dat zyn vier Kooperen Stukjes, (waarom zy juist kwamen,) reeds voo? dne Weeken naar Amfterdam waren verzonder? mi vrees dat er zomtyds kwaad gebruik van zoudl kunnen worden gemaakt. De Officieren bewon. derde,), geiyk zich dat verfraai, die loffelvke Vaderlandlievende fchroomvallighdd van Z n id Evenwel zegt men, dat voor gemelde Stukjes een ÏT!Zl?attekrytie w,38 ingelegd, naast denkelyk tot een g ,ed gebru,k, by voorvallende gelegenheid. De Officieren, gedaan hebbende wat in hun IZTZfl WSS' in uitv°cre" van hunne orders, Aeerden toen naar Utrecht, van waar men met Argus oogen op eenige bekende vol yverigeOiwije Menfchen waakzaam is, van b,,men en buL teu, dat zo behoort. . Dg  JAARBOEKEN, Augustus, 17^ 4227 Den Heer Raad % A. dAverhoult , wasdoor tiHon Ed. Gr. Mog. de Staten van Holland imcht benoemd tot Collonel van een nieuw op te richten Regiment Artillery- dan zulks was, ingevolge het nieuwe Reglement van kegeerino-, niet begaanbaar met den post als Raad in de Vroedfchap , mogende;de Raaden geen Militaire Charges bekleeden, nog m eed ot dienst van anderen zyn. Dus is hieromtrend door veelen een voorllel gedaan aan'tgequalificeerd Collegie van Gecommitteerden uit de Burgery: welke vermeenende de beilisling daar van niet op zig te kunnen nemen, was zulks by eene algemeene oproeping aan de uitfpraaK der ftemgerechtigde Burgery verbleeven; welke dan ook met eene meerderheid van ruim zes achtten der Remmen, ten voordeele van den Heere J. A. d'Averhoult beflistte. Dog de meerderheid der Vroedfchap heelt hier in zwarigheid gemaakt. In de Vergadering der Staten alhier vergaderende , is door Heeren Gedeputeerden voorgebragthunne refolutie van den 17 dezer,,, om het Comptoir van de Bisdoms Tienden van D. A. van Voont te fluiten, en voor den resteêrenden tyd over te brengen by MI..JVÏcolaas Hendrik Sirick van Linjcboten" en de refolutie van den 21 Augustus, mede dienende „ om het Comptoir van 't Eened-.el van T. A. de Joncheere insgelyks te fluiten , en voor den overigen tyd over te brengen by Mr. Ludoiph de With Hoevenaar : " welke beide refolutien zyn Qqqqqqqq 4 soeJ-  4«8 NIEUWE NEDERLANDSCHE t^tödkeBi5' e» Heeren Gedeputeerden gé. magtigd, dit verder ngt g te maken Er wordt alle dag van den vroegen morgen toï gewerkt" Onf' 5°° ™n kveS ™ fer zvde vPn h T de aanSeleg«e Baltery flanoue™ l dQ Llme' 0m hy attac<ïue » hanqueren, binnen twee weinige vokooid yU- By  JAARBOEKEN, Augustus, 1787- 4**9 By het Gerecht is de volgende refolutie ügenomen, welke ook aan alle Logement- ™echt houders en Herbergiers is rond gezonden. Dezelve luidt als volgt: 'r Zierest ordonneert, op fpeciale authorifatie ^ van de Ed, Groot Agtb. Heeren Burgemeesteren en Vroedfchap, alle Logement-houders en Herbergiers, om alle dagen ten huize van den Heere eerfte Burgemeefter Gyck, als; waarriemende het Hoofd-Officiers-ambt dezer Stad, diltintt fchriftelyk optegeven de Namen, en, zoo vcei mogelyk, deOualkeiten van alle de Luiden, dewelke van buiten deze Stad by hun komen logeeren, alsmeede van waar die Luiden komen; zu lende de Logement-houders en Herbergiers ook moeten, als boven, op een Billet aangevinge doen van het vertrekken der Luiden, die by hun gelogeerd hebben, met de preciefe datums, en zoo mogelyk waarbeen die Luiden hunne reizen hebben voortgezet; alles op pcene van intrekkinge hunner A&eals Logement.houders en Herbergiers, boven arbitraire correctie. Actum Utrecht den 21 Augustus 17^7- In kennisfe van my, C. A. V. WACHENDORFF. Terwyl men uit Utrecht zyne ftaat van verdeediging verhefte, en zynen vyand aan verloop onderhevig affchetfte, fchreeven de andere dagpapieren op eene anderen toon; als by voorbeeld de Haagfche Courantier aldus; U-  NIEUWE NEDERLANDSCHE penen en paarden'van Ter3 ooSTna?/'^3' Dragonders opS? eS f.L t door de f vSerd VooSIn wee" e c ee^feT l5 ders, welken de onzen tot nog toe we\ hSlf "1 knellen, een Houten trek gelbeeld u . SC jamely, zjg Q voKorge^eDd;f % kwam dit iets vreemd was, was men 7Lr™ 11 ' daar nomen, weinig denkende dathv kwam? inge* een poets te fnclen M, '..utJTy -m om ons , oP enP „eer gegaan denk lyk fïfÜf hï ^ opgenomen te hebben, Lrtrok hv y 7' voor het goed onthaal te bedaD"e„%n Vn„fnde/ fcheid te nemen, wtermarT,, z^nder af* ven vier Cairasfie* toï refe,?°g daareDb°mende, var, welken wy n e Ie vïr" med\ne" be, dat zy weer te ru^zullen kooS^gL ?eb" hopen, dat men hier met zulk een fe< !? li Dragonder ons gegeven hepfr «1 „ ? e5 Lals deze op zyne hoede te f y^" fzdié» maal ?ulk eene klugc wfide fóelS g^nder ander* beter na re gaan. peIen' 2vne gangen Wat onze inundati^n bervffe i_ den niet aan de verw^f^ ^J^T?' water even zo fpoedig ^ 4 ïï. Sr,.W,I1 het word, zo dat men daar geen vruS v/n inge'at?Q ken, het welk des kundig rJLg an kaD trekfpeid hadden. Kmdm "ed* te voren voor. . By de Heeren Staten dezer Provincie »i mölJTr^ *efluit genom n zy'nde ^l ^ Mpjnfie van den Kaptein Generaal «net inhouding van alle Hoogstdeszetfstllï te-  JAARBOEKEN, Augustus, i?87« 4*St tementen en ^m^^J^^^^ ^ 7Vne Hoogheid van du befluit kennis gege ven, door den navolgenden bnel: DOORLUCHTIGSTE HOOGGEBOREN VORST! \k< rtoovaprlen ii der af gelopen maand Brief tot Hoofstdenzelven onder 't oog bragte" de ver rÏÏ'tyd wa voorgevallen, wierden veroomakt. fchC1£f dwerkrW^end!nmeescgefchiktte nm heThartvan Uwe Hoogheid, 't welk, Zr\e^an eeT gebooren Nederlander is , toch f™; ™ zv5eS opVichS, immers »oot zo veel ^ZSifSs,^ nonem T*, v«- b««v!Sd"SStdrTic 4. by onftemenisfe bygevoe8u " t dispoa,ien zouden nee. rnfSVltS .oo.tominV van verto ^  4233 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- bruik van 'sLands Krygsrnagt. zouden «™ il i 2r/rf tentie mnet^rend? «Jn ?M welmeene^e in- van den ug Vorst' wy hadden onsTfl^» ^oorluchKaptdn zoferieufeaaïfenrvvL d/c °nze Cfjr. van Onze mS d?Èe^sSgJoS6 "/in ïü£ ~ ^ rende ondergang van he*t hevTvaderl.nff^ ander van eene tegengettet^erk^ , .;^ Jraupca zyn niet alleen binnen def>7win cie gebleven, maar zelfs vermeerderd en ,1 2, en meer by een &trt^7*£2^*J°™ OorZtutSlv^ ^ffitó jjorto^stuig blyven contmueeren: zo als ons h,» halyen uit andere informatien, inzonderhed oofr uu het onlangs gebeurde in eene deK m? *m Ametfoort ten klaarden is gebSn Kn mefhetgèenWongiDgen r86^ van dït afe den „ Enr^s7an tot tvd voorkomt, worT?n ,L n aLte veeI genoodzaakt, te vermoebendP hÜWeHo°Ste'd' vaftelyk fieflotenheb- ke, voorheen, Hunne eige grootheid gezogr. heb-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 4?33 hebbende door middel van 't Volk, door Henzel. rj ven aangezogt, ten koste van de vernedering vanTRgcHT Uwe Hooghiid en deszelfs Huis, doch hunne laee bedoelingen, door de waakzaamheid en recht-Brtef tot ?Lrdifheid van dat zelve Voüc, mislukt ziende.,fuspenfie nu Uwe Hoegheid willen gebruiken, ter berei- vm den king van die zelve nadeelige oogmerken, dan te Kaptein beantwoorden aan de falutaire inzichten van ons, G«»t?r.j alhier in de gewone Refidentie Plaats wettig vergaderd, die niets anders buteeren, dan het weienlyk heil van Landen Volk, en de duurzame bevestiging van Uwe Hoogheid en deszelfs Illuster Genacht in zyne hooge waardigheden, —■— overeenkomftig de Conltitutien en Voorrechten van een vrygevochten Gemeenebest, en met welker Principes al wat in Nederland vry en eer)vk durft denken en fpreeken volkomen ïnltemd. Wy hebben dan ook geoordeeld niet langer te mogen Itilzitten, nog eenige verdere vergeeffche pogingen ten deezen by Uwe Doorluchtige Hoogheid te moeten aanwenden; Wy meenen m tegendeel , aan 'sLands goede In- en Opgezetenen, aan Onze Waardigheid en Gezag, door Uwe Hoogheid zo openlyk verfmaad.verfchuldigd tezyn, de promptfte voorziening te doen, ter beveiliging der Burgeren en Ingezetenen deezer Provincie , ter afwending van verder geweld, en tot maintien van onze wettige authöriteit. En het is om dit alles, dat wy hebben goedgevonden Uwe Hoogheid ts Juspendeeren in deszelfs qualiteit, als Kapitein-Geneiaal van deeze Provintie, met inhouding van alle Traclementen en Emolumenten, daar aan verknogt, tot zo lang, dat Uwe Hoogheid zal kunnen goedvinden onze beveelen te retpecteeren en aan onze intentie te voldoen. Wy hebben niet willen afzyn, Uwe Hoogheid hier van te informeeren, gelyk Wy doen by deezen, in verwachting, dat Hoogstdezelvezigvannu af aan, en tot onze nadere dispoütie, zal onthouden van de uitoeffening van eenig gezag, behorende toe de  423* NIEUWE NEDERLANDSCHE TJ- de voorfchreevehe waardip-heirl v*n v~ - • ^ Thecht Wl deezer Provincie foï tt Wy r^TttntT Hen worden eenoodziakr r«; j • laac" Wiegelen, 4e,k°eüddZea^e'u^ fuspenfie^ oogeneeslyker zouden maken 5 .ï§r£% van den Ons aan de andere zvde nieu -ian^n,™ terwyi *»* SS hdf da' "et vSt%Twenaatof rVöwe GW. Hoogheid mogce herleven, en Wy gelegenheTd omvangen om mee daden te roon^, hoge™ Wy wenfehen te zyn. Gefchreven te M den 24 Augustus 1787. DVORS??HTIGSTE HOOGGEBOREN Uwer Doorl. Hoogheids goede Vrienden, de Staaten van den Lande van Utrecht. (w ar geparapheerd) . G. M. TAETS VAN AMERONGEN, vê. (Onderjlond) Ter Ordonnantie van dezelve (was getekend) H. H. WESSELING, ahf. Secret. Gezw. Klerk. Den zelfden 24 Augustus is het op nieuw aangeworven 3de Battaillon van het Regiment van den by Holland afgezetten Generaal Major Grenier, alhier binnen getrokken. Nog een vierde Battaillon zal by het zelve aangeworven worden, 't geen eerstdaags voltallig zal zyn. Deri  JAARBOEKEN* Mgusïüs, ijZf* '4*30 Den 28 Aughstus nadenmiddag; kwam feen tterk Detachement uit het kamp te ^eystj zo van Ruitery als Voetvolk i beftaande uit 10 Compagnien Grenadiers, die 5 ligte Rukjes gefchut met zig voerden * aan den Bildt j en pofteerden zig aldaar. Zo dra • men hier desaangaande kondfchap kreeg, wierden eenige Huzaren. Fufeliers en Jagers van het Corps des Rhyngrave derwaards gezonden: dan, daar die van Zeyst gefchut met zig gevoerd hadden, en op de aannadering der onzen een fterk vuur maakten, bleeven deezen op eenen goeden afftand, en vertrokken herwaarts te rug * hun gefchut met zig voerende* Middelerwyl wierpen die van 'c kamp twee Batteryen op van padries ± aan Weerskanten van den ftraatweg, tusfchen de Bildtfehe Kerk en de Koren-Molen * om hec Opwerpen van eene aarden Battery agter dezelven , waar aan zy te gelyk met allen yver begonnen * te dekken: gelyk dan ook die werk reeds des avonds tot een mans hoogte gevorderd was, zonder dat men van de zyde van Utrecht kanszag, zulks te belettent In den morgenftond deii 29 Augustus i is een gedeelte van 't Zeyfter Krygsvolk naar 't kamp te rug gekeerd t met agterlating van een genoegzame bezetting aan de Bildt. Den 29 Augustus dés namiddags 4 ging van hier een Piquet Cuirasfiers en Huzaaren uit 4 om aan den Bildt te recognofcererti Dt posten aan alle de buitenwerken, ontvinger grrrrrr? vai fRECHf l l  4*& NIEUWE NEDERLAX'DSCHE tuechtI311 tyd t0t 7d aanzie«Iyke verdelingen, TREcw-en men voerde meer grof gefchut naar bui' ten: terwyl bovendien tegen den donker, een fterk Detachement Voetvolk, uit de on-iderfcheidene Regimenten en Auxiliairen Corpfen,verzeld van eenige Kanonniers met trecht, alhier thans vergaderd, is de navolyaoar. gende aanfchryving aan de Gerechten van eenige Dorpen gedaan: EERZAME VROME, TSJadien het fomtyds nodig geoordeelt zoude * * mogen worden, eenige Troupes na ÜE. Gerechten aftezenden, hebben wy goedgevonden UE. aanteichryven en tegelarten, aile die Manfchappen, welke, zoo op Patent van zyn Üoorlugtiue Hoogheid, als op order van den Kommandeerende Generaal, binnen deeze Provintie, daar toe geordonneerd zouden mogen worden, als dan by hun arrivementbehoorlyktedoen inquartieren, en dit zo digt by den anderen als mogelyk zal zyn zonder van ons alvorens daar toe nodig "te hebben, eene byzondere aanfchryving of attaché deezen aangaande te vertoonen. Hier op ons verlatende, blvf Gode bevoolen. Gefchreeven te Amersfoort, den 27 Juh 1787. (w geparapheeid) D. J. R. REEDE, vt. Ter Ordonnantie van de Ed. Mog. Heeren Gedeputeerden van de Staaten 'sLands van Utrecht. (was getekend) J. J. MEIEN, abf. Secret. Gezw. Klerk. Hier tegen is door Gedeputeerden van die Staten, welken te Utrecht vergaderen, aan den Gerechten ten platte Lande, de onderwaande aanfchryving gedaan. EER-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 4*45 EERZAME, VR0ME1 : Nadien ter Onze kennisfe is gekomen, dat van wegens Gedeputeerden der Staatspertonen , te Amersfoort vergaderende, den a7 dezer Aanfchivvlnse is gedaan aan verfcheide Gerechten ten Platte Lande, om alle de Manfchappen, welke, zo op Patent van zyn Doorl. Hoogheid, als op order van Hunnen Commanderenden Generaal zouden worden afgezonden, by hun arrivement aldaar behoorlyk te doen inquartieren, en dat zo digt by den anderen, als mogelyk zal zyn, zonder nadere ordres daar toe nodig te hebben ; ZO IS 'T, dat Wy niet hebben willen arzyn U by dezen te informeren, dat Wy van zodanige aanfchryvinge, ftrckkendé tot bezwaar der goede Opgezetenen, niet weten, en mitsdien dezelve als een cansch vreemde ftap, waartoe gem. zogenaamde Gedeputeerden geheel onbevoegd zyn, fanzien, en dei hal ven goedgevonden UL. aantefchryven en te verbieden eenige andere Urders, dan die alleen, welke UL. van Ons worden toegezonden , te refpecleeren en te obediëren. Hier op Ons verlatende, blyft Gode bevolen' Gefchreeven te Utrecht, den 31 July 1787. (was geparapheerd) J. P. DE RIDDER, v-, (Onderftond) Ter Ordonnantie van de Gedepu teerden der Edel Mog- Heerei Staaten 'sLauds van Utrecht. (was getekend) H, IJ. WESSELING, ahfi Secre; Gezw. Klerk, De Amersfoort. 1  4H« NIEÜWE NEDERLANDSCHE Amers- Den 3r der laatst afgelopene maand, heb. kookt, ben de Staten 'sLands van Utrecht aan de Algemeene Staten dezen brief eefchieven: ° Brief der F\at de Heeren Staaten van Holland, bV geleeStaten *** genheid van de öntftaaoe difcrepaatién binvanUtr.mn Se S'ad Utrecht; hebben kunnen goedvinden aan de de Ingezeetenen aldaar tegens ons te protegeeren Stat. en zelfs ten dien einde ordres aan den Generaal Gen. Major van Rysfel hebben afgegeven, uit Se gevolgd is eene dadelyke bezetting me? Trounes zoo van de» Staat in 't gemeen, als die welke' jn particuliere Soldy van gemelde Provincie van Holland zig bevinden, beneffens gewapende Burgers, uit differente Hollandfche Steeden, is aan ütv Hoog Mog volkomen bekend, en het is deeze daad yan_ oyerheerfching en openbaar geweld ot> ons lerntoir, door de Heeren Staaten ven Holland gepleegd welke U Hoog Mog, heeft aangefpoord, om de Iroupes van den Staat te verbie. een zig te begeeven, of te laaten employeeren op het Territoir van eene andere Provincie al« binnen welke zy waren Gamifoen houdende, zon. der confent van zodanige Provintie, Dan Hoog Mogende Heeren, of fchoon zeer vee Iroupes van den Staat getoont hebben te veel eerlykheid te bezitten, als dat zig Zouden veroor cover, contrarie hun Eed en pligt, en in deeze ü Hoog M0g. t,adere bevelen, hen daar tof te laaten gebruiken, hebben nogthans eenige weinige zich irj zo verre vergeeten , dat aan de violente de Troupes door ordre van Hu \ ^£T ; d * binnen ^^^lï^Sat'^door een nagt tuslchen den 26 en 7 nDen m_ Corps van tus?he" der,?r,sfie s, Jagers en Scherp-pofeert uit Hufar»^mtoW^J Dragon. fchutters van den^grwe Generaa, Major ders van het Kegurem » , Ree ment van van Bylandt, öewebemenren ysn ƒ««^^ gevvoonlyk m bezemn*1« ggen,• ™ » ü Waardgelders cn. Vr C «'P™;*™,, Collonel M8 vanzeekerpretensReW beó *r Burg}. b»M .«««J S5^g«P0lteert vyveroorloofd, de ryrimys"{^ -Afliftje, 0fichoon andelyit te attaqueere., dan, d.eze IVHl .^ alieenlyk ^J^1 zig wakkerlyk behalven weinige D^ondej^ • . ^ kwytende, en dat ^0^P^^Hüllandfchen bodem zelve gerepj.ufeert en ade nh l n ^ SM Sggelvl zuilen kunnen zien data.ffegote Troupes van den Staat C°'\X -onostledS), van Refolutie van den i en lojuly pn0stieueo, ^  4-HS NIEUWE NEDERLAND3CHE Amers-zig hebben kunnen verkrygen, andere Troupespoort, mede m dienst van de Generaliteit en dia in '0 geheel geen attaque tegens hun in den zin hadden, Brief der midden m onze Provintie vyandelyk aan te vallen Stat. „««en ons lerritoir opentlyk te lebenden, de goede Utr am Ingezeetenen te allarmeeren, en zig in alles als de Stat. vyanden van dezelve te gedragen. Dat ook de Gen. Provintie van Holland het daar op fchynd coegelegt te hebben, om deeze Provintie door middel van Troupes en van haare Gewapende Burgers te ruineereu, en tot een openbaare Oorlog aanleiding te geeven, ten welken einde ook zulke Ti onnes vryelyk het Hollandfche Territoir gebruiken en even of dit volkomen vryftond, van daar zig\an alles voorzin, derwaards retireeren, en daar van daan her waards koomen, zonder eenige ordres van onzer, Capitein Generaal, of vanons, enin manie re, ais behoorden wyin geenendeelen meer tot de Unie, maar even of Wy onder de dominatie van Holland Honden , of wel met geweld daar onder moetten worden gebragt. U Hoog Moz. te^rvoen zeer ligt, dat als de zaaken zo zullen moeten veblyven, wy dan ook verpligt zullen zyn, om te zien na alle zodanige middelen, als de voo*zie nigheid ons zal doen voorkomen, om or,s téeen zodanige handelingen te verzetten, en 't is ter voorkoomiDge van alle deze gevolgen, dat wy ons aan U Hoog Mog. vervoegen, met erniliV verzoek, dat U Hoog Mog efficatieufe middelen gelieve teberaamen, om hoogstderzelver Refohir/en te doen refpefteeren, en aan ons het effect- der Unie te doen gewordenen al zulks uit deeze trovi^cie te doen retireeren de Troupes, zoo bjnnen de Stad Utrecht als aan de Vaarten elders zich bevindende, en aldaar op ordre van de Staaten van Holland, zonder Patent van dera Kapicein Generaal en onze attachés g leegert, t°rwyl by onftentenisfe van dien wy billyk verwagten, dac U Hoog Mog, ook niet kwalyk zullen neemen dat wy van onzen kant niet meer zo naaukeurig me-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 4=49 mnrogeeren het Territoir van de Provintie vn Holland, als wy tot hier we vermeend hebben verpligt geweest te zyn om te doen, maar dat wy ter Defenfie vpn onze Ingezetenen reciproceeren het geen Hun tód. Groot Mog. vermeenen bevoefed te zyn binnen onze Provintie, zo in de Stad Utrecht als ten Platte Landen te aaten yemgten door de Troupes van de Genialiteit, mistgaders door andere gewapende Luiden, in derzelver Soldy of dienst ftaande. en dat wy even op gelyke voet daar toe de Troupes van de Gecerahteic zullen komen bezigen, zonder dat dezelven hier door hun Eed gereekent zullen worden te contrarieeren, als zullende in deezen tiet anders effectueeren , als het geene tot defenfie word vereischt, volgens den regel ons by de Provincie van Hof land zelve openlyk voorgefciireeven en in train gebragt. Hier mede enz. De Staten 'sLands van Utrecht hebben omtrend de bemiddeling van Frankryk,welke Amfteldam by Holland, en Holland b$ de Algemeene Staten heeft voorgeilagen, dn befluit genomen. Extract uit het Regifter der Refo lutten van de Ed- Mog- Heere,, Staaten 'sLands van Utrecht. Djen 14 Augustus 1787. By rcfumtie gedelibereert zynde op de propofi tie door de Gedeputeerden van Hollana e West Vriesland uit naam en op expresfe last va de Heeren Staaten hunne principalen op den July ter Vergadering van H. H. Mog- gedaan tot het inroepen van de Mediatie van Zyn A. L Majetteit den Koning van Vrankryk ter byleggm van de gefchillen en oneenigheeden binnen deez AMEU3» FOOHT. Brief dar Stat..van Uti.aan de Stat. Gen. 1 i j » ï e  Amers #öort. Befl. de Stat va, Utr. fió pens de mediatie van Ftankr. i 4250 NIEUWE NEDERLANDSCHB Republiek; als mede op de Memorie door derl Heer Marquis de Ftac. Ambasladeur van boo-rscged. Zyne Majefteic, den 18 July des aanvolcgende aan H. H. Mog. overgegeven, inhouden,de een verklaring van 'sKonings geueegendhejd om aan de hier voqrengemelde voorflag van de Heeren Staaten van Holland té beantwoorden en Hoogsdeszelfs goede Officien wd te willen aanwenden, tot heritel van de tuit in de Republieken van, een guede harmonie tusfen alle deszelfs byzondere Leeden. Als meèdé geöxarriineert zynde de Refolutien Van de Provinciën van üverysfel en Vriesland • den tó den 21 July genomen, en den 3 Augustus daar aan Volgende ter Vergadering van II H Mog. geopént, gelyk ook de Refolutie van de* .Provintie van Zeeland van den 30 July bp den ï Augustus ter Generaliteit ingebragt, alle relatif in de hier voorgemelde propofitie van de Heereri Staaten van Holland, en zo het eene als het andere gemfereert in dé Notulen deezer Vergadering, den 13 en 25 July en van den 3 en o Augustus laatstleeden^ / , . Is goedgevonden en verftaan de Heeren Gecommitteerden ter Generaliteit aantefchry ven ert te gelasten, ter Vergadering van H. H, Mo« namens deeze Provintie te deciareeren. ö' Dat de Heeren Staaten van Utrécht'altoos gewenscht en gehoopt hadden, dat de verfchillen binnen deeze Provintie en Republiek ontdaan door den weg van vriendelyke fchikkineen hadden kunnen worden geteruiineert en afgedaan eri daar door die uitertten aeprasvenieert, wóar toe dezelve nu met bederf van 't Land, doch buiten hun Ichuld . zyn gebragt gewordeé. Dat Hun Ed Mog. tot dat einde, nadat de Heëren ierzelyer ofdram Gedeputeerden zig genoo Izaakt jevpnden hadden uit hoofde der wederfeateK kè en violente demarches, op den naam der Burgery der stad Utrecht gepleegd, en waardoor derzelver vryé de=  JAAR B OE KEN» Augustus, i787. &$t deliberatie binnen die Stad, op eene nooit te A vooren gehoorde wyze geturbeert wierden, de F Staaten deezer Provincie te befchryven alhier binnen Amersfoort, alwaar dezelve tot nog toe hun- / ne Vergaderingen continueeren, aanftonds haar,; 002 gevestigt hadden op de beste en met de j Conftitutie van deeze Republiek meest overeen- ? komftige middelen tot acceleratie van eene voor \ de Provintie en Stad zo noodzakelyke en wensch*; baare afkomst van zaaken,, en daartoe in t Verbond der ücie zelve geweezen woraende na hunne meede Bondgenooten, ook niet geaarfeld hebben alle dezelve in te roepen, en derzelver tus. fchenkomst en Mediatie te verzoeken, en na dat hooastdezelve die aangebooden of toegezegt hadden, by iterative inftantien of aanzoeken, zo by circulaire Misüves aan alle de Bondgenooten als ter Vergaderinge van H. H. Mog. op eene onverwylde preftatie dier beloofde en aangenoomen Bondgenootfchappelyke Officien met allekragt van reedenen aantedringen, ten einde daar door getenteert mogte worde, de rust en goede orde binnen deze Provintie op eene Conftitutiuneele wyze te herftellen. , , , ,, Dat Hun Ed. Mog. hier door getoond hebben ten voller, te convenieeren van de gronden, by de Refolutien van de Heeren Staaten van Zeeland en Friesland gelegd tot het prefereeren van inwendige en met de Conilituüe deezer Republiea meer overeenkomfiige middelèn, hoedanig ook het 16 Articul van het Ferhond der Unie aan de hand geeft, boven die van eene buitenlandfche Mediatie, en ook als nog niet desespereeren zouden aan een goede afkomst Van zaaken langs dien weg, byaldien alle de tfofidgënqoten bezield waren inet denzelve yver en Welwillendheid , om 's Lande Conftitutie en die van elke Provin- tie te helpen bewaaren M het wettig gezag der Regeering, alomme waar het zelve gefchonden is, te herftellen — een ieder by zyne wettige rechten en voorrechten te helpen nandhaaven ec Ssssssss hcr- 001«- )e% der 'tal van Jtr. no' ensïie iediatit ''dn Ftankr*  4252 NIEUWE NEDERLANDSCHE Amers FOüRT. Be/!, de Stat. va Utr. nopens dg mediath rqn Fiankr. herftellen • . n en de adminiftratien ec-ner onzvdige Juititie, dat groote plegt-anker van de buxgerlyke Vryneid en veiiigheid te helpen voorltaan r en bevorderen» 4 Dan dar, daar de handel wyze door de Provintie .van Holland en West Friesland zedert een geruiffien tyd ten aanzien van zommige hunner meede Bondgenooten en in 't by?onder mee opzigt toe deeze Provintie gehouden, ten duidelyktte mam• fefteert een oogmerk en voorneemen om 'sLands wettige Conftitutie zo als denzelve ten kofte van 't goed en bloed tier Fwonders verkregen en gevestigt is, te renyerfetrsn en om te keeren, en op deszelfs puinhopen voor hunne Provintie een fupretnatie of oppergezag over hunne Souveraine meede Bondgenoot op teugten, daar het aan Hun Ed, Gr. Mog. of aan eene predomi'.eerende meerderheid in derzelver Vergadering heeft kunnen geluflen, met ter zyde ftellii/g van alle Bondgenootfchappelyke veipligtingen van den beginnen af deezer ongelukkige Troubles cn ontenigheeden, ja ook zelfs op denzelven tyd , wanneer dezelve hunne Mediatie aanbooden, het revolteerend gedeelte der Ingezeetenen deezer Provintie tegen hunne wettige Overigheid, niet alleen toen reeds by te üaan en te asfisteeren, immers toe te laten dat dezelve uit hunne Provintie bygeftaan en geasfhteerd wierden, maar ook vervolgens openlyk derzelver party te kiezen en zich vyandelyk tegen de Provintie aedrager.de, deszelfs Souverain Territoir met Militie en Auxiliairen Burgers te invadeeren, een Burgerkryg binnen dezelve te ontftihenx, en-cö.et al hun vermoogen te doen voortzet' en.,-<( waar van de akelige gevolgen nu reeds maar ap.'te veel ondervonden zyn en (zoo God het niet -verhoede} nog verder ondervonden zullen worden, daar eene zodanige handelwyze omtrent deeze, en eeriji^eortgelyke omtrent andere Provintien, by hooggemelde Heeren Staaten van Holland hunne magtiglte Bondgenoot, immers op derzelver naam by continuatie gehouden worden, zon-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 4253 zonder dat de nadrukkelykfte repreïentatien dn do- AMer*. kantien, 200 by de refp. Bondgenooten als by foort. H. H. M. en by den Raad van Staaten daar tegen gedaan, van eenig effeft hebben mogen zyn Befl. der om dezelve daar van te doen te rug këeren, daar Stat. van hoogstdezelve in tegendeel alle mogelyke prepa Utr. normen maaken , om hunne meede Bondgenooten voor pens^ de derzelver overmagt te doen bukken, en door dien nog mediatie derzelver plan van overheerfching door te zetten en van ten ejfecï te brengen. Frankr* Daar het dusdanig met de zaak gelegen is, gelyk ook H. Ed. Mog. tot hun leedwezen moeten betuigen, daar van de ondervinding te hebbeti, H. Ed. Mog. moeten verklaren te defelpereeren aan het fucces van eene buitenlandfche Mediatie, 7.0 wanneer de Heeren Staaten van Holland in zodanig Systhema blyvende perfevereeren, daarin zouden moeten participeren, en dat het alleen om die reden is, dat H. Ed. Mog., hoe zeer dezelve anders eene dergelijke Mediatie verre prefereeren zouden boven die van buitenlandfche Mogendheden, nogthans in de pretenfe fituatie van zaaken niet kunnen disconvenieeren van de hooge noodzaaklykhcid om reoours tot dezelve te nemen, en de magtige Nabuuren van den Staat, die alle belang hebben by de exiftentid en welvaart van deze Republiek, en by de bewaring van haare oude en Waare Conftitutie, in te roepen, en te verzoeken , door derzelver veel vermogenden invloed cn tusfchenkomst, tot vereffening der fubfilteerende verfchillen en herflel vad rust en goede orde tö willen medewerken. Dat derhalven al het bovengemelde in confidentie genomen zynde, H. Ed. Mog. confenteeren in de by de Provintie van Holland geproponeerde Mediatie van Zyne Allerchriltelykfte Majefteit den Koning van Frankryk, zo nogthans, dat gemerkt de Koning van Pruisfen aanlfonds na deszelfs komst tot den troon, door een buitengewoon gezant aan H. H. M. heeft laten betuigen, het Ssssssss 2 deel,  4*54 NIÏÏÜWE NEDERLANDSGHE Amers EOORI. B,/l. d< Stut. vc Utr. n fins de meaiati van Frankr . deel, 't welk hoogstgedagte Zyne Majefteit nam in de onlusten, die in deeze Kepubhek plaats hadden , en op een vriendnabuurlyke wyze hoogstt deszelfs goede üfficien, ter vereffeninge van de„zelve, heeft laten aanbieden, en ook de Koning ,.van Engeland meermaals aan H. H. Mog., en nu onlangs aan de Hoven van Verfailles en Ber» lyn heeft laten declareeren; geenzints belangeloos daar omtrent te verfeeren, Hun Ed. JVIog. . tefrens van gedagten zyn, dat al meede ten fpoedigfte de Mediatie van Zyne Pruisfifche en (Jroot Brittannifche Majefteiten, met en nevens die van den Koning van Vrankryk, behoort te worden verzogt, als in welker gezamentlyke me diatie Hun Ed Mog , om voorherhaalde" recdenen, en in geen andere verklaaren te confentee» ren; zynde Hun Ed. Mog. teffens van gedagten, dar bier van meede aan Zyne Keizerlyke Majellcit kennisfe behoord te worden gegeeven, en daar en boven verklaard, dat indien Hun Hoog Mogende hadden kunnen derken, dat ook Zyne Keizerlyke Majeltcit geneegen zoude zyn geweest tot deeze IVjediatie te concurreertn, het aan H. H. Mog. niet anders dan aangenaam zoude hebben kunnen zyn, Hoogstdeozelvca daar toe insgelyks te inviteeren. Dat Hnn Kd. Mog. voorts in dezen blyven veronderhellen, dat de by de Provintie vanHoïland onbetaald gelaaten Militie, als mede die Officieren , welke uit hoofde van derzelver trouw aan den Eed van de Generaliteit, door dezelve Provintie op eene wederregtelyke wyze geluspendeert, gedimitteerd of gecasfeerd zyn , door de Bondgenooten niet zuilen worden geabandonneerd, maar voor derzelver heritel en betaaling eene prompte voorziening gefchieden. En alles eindelyk onder deeze expresfe Condi. tie en Voorwaarden, dat de alleen wettige Souverainireit van Hun Ed. Mog. over deeze Provintie by alle de Bondgenooten erkent. de pretenfe Gede-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 4*55 deputeerden van eene byeenkomst van eenige on- , bevoegde Perfoonen, uïurpeerende den naam van 1 te Staaten van den Landen federt korten tyd binnen Utrecht gehouden, uit de Vergadering van , Hun Hoog Mog, geremoveerd, en alle inconitt- . tuuoneele magt van Burgers en Militairen uit de I Provintie getrokken worden. j Als omtrent welke puinten de Heeren Staaten , dezer Provintie nimmermeer zich in eenige onder., handeling zu len of kunnen inlaaten, maar alle hunne vermogens zullen blyven aawenden, om deeze grove /utuntaaten op de hoogheid der Provintie, geheeld en gebeterd tekrygen, en Ingevolge derzelver meermaal gedeclareerde, daar toe hulpe en adfihentie te zullen zoeken, waar zy die vinden kunnen. (onderJtond) Accordeert met vooifz. Regiltcr. (was getekend) H. A. L A A N. De Schryver van de Opregte Nederland, fche Courant, maakt omtrend dit befluit dei Staten de navolgende aanmerking, welke dc verbiftering en onbefchaafdheid dezer tyder kenichetst, welken men echter als verlicht* tyden thans zo hoog opvvzelde. Verder wil men hier, dat Gelderland de Mediatie van Frankryk wel wil aannemen, mits ooi Pruisfen en Engeland daar by als Mediateurs ko men- Diergelyke taal voeren ook de Baoditei van Amersfoort, die niet gerechtigd zyn om hui gevoelen te zeggen, als zynde wettig atgeze door de heiligde ftem der Waereld , dat is he VOLK, by wie alleen de Souveraimteit berus Zv zyn niets meer dan uitgezette particulier * Ssssssss 3 pe i.MERSOORT. 3efl. der 'tat- van Jtr. natens de nediatie 'an Frankr. 1 t 1 1 t c t 3  Amfrs. Perfonen, en dezen kunnen by geen Volk in de Regeermgsperfoonen, die Zy niet zyn, in zaken de hooge belangen des Lands betreffende. On- - w. " -««"^""uiiciaaioy aeeze gelegen bed ten omigte van Hollend gevoerd, allerviolents en onbefchort zynj en hierover zonde men zich met behoeven te verwonderen. „ Kan 'er uit it Nazareth tets goeds voorkomen!" Den 25 Augustus kwam Zyne Hoogheid de Prins van Oranje, van Nymegen herwaards, van eenen Pruisfifchen Officier, die koningiyke Adjudant is, verzeld. Wvk by Duurstede. Van hier is in de dagpapieren deze be. kendmaking gedaan. ^V/y Ondergeteekende, overtuigt van de tenon- . regte verfpreide gerugten, als of het Regiment van We» Dourlach, thans in IVyk h Duurjtede Guarnifoen houdende, zich aan aller-, nande moedwilligheden zoude hebben fchuldig gemaakt; betuigen hier mede, om aan de waarheid hulde te doen, en de Commandeerende en verdere Officieren hierinne die eer te geven, die hun toekomt, dat voorgenoemde Heeren een gettrenge discipline houden. Ook dient deeze, om het Pubhcq te onderrigten, dat nog door a C(^i'? A4ar^u,s de Tkouars, nog door enig ander Officier, eenig moord, plundering of baldadigheden zyn gefcbied, maar integendeel, dat het gantfche Regiment zig voorbeeldig wel omtrent de Burgery gedraagt. ltykJy ®uurM>e, eten a Augustus 1787.' H. N. DELLA FA1LLE, B. B. DE WYS. Mont-  JAARBOEKEN, Augustus% 1787. 4*57 montfoort. Z fo r krocht bveen komende, Denuzen ten, te utreciu uji.u nf7ettins van L^n verzoek tot remotie ot. .uzcuwfe "a 1 f mSS De Reuver, *n.W$*« Oad-Burgemeefter gtj s lUden^n van den Secretaris H^i*. Oau end den cretaris wierdt by HLd. Mog b g den, met bet aanftellen van ^j^,^ wyl het overig gedee te van dit aa.e ^ in handen gefteld is van Heeren Gedeputeer den, om te dienen van advys. FRIESLAND. Le-euwaR den. m p refolutie van de Staten van Fries11 Jnd nopens de bemiddeling van mv hier tevoren bl. CI54 en vuiöb"" & dedd VVy hebben te meermalen opgemer , dat h-t eene onbetwistbare Wet is van alle ftaaten en maatfchappyen dathet geen de meerderheid beÜuit,voor het beüuit van net seheele Lichaam moet gehouden worden dewvl 'er anders geene afdoening nog einde wyl er anuei | aUen 1!e van zaken iun.zyu, C11 "w ö b;i. bsssssss 4 BU  4^8 NIEUWE NEDERLANDSCHE iSbil',yker is'- dat weiniSen veeI^, als dat wroem veeIen weinigen zocde moeten vo] ' Be> flmt de meerderheid iets, in het welk de minderheid oordeelt van belang voor zi oetadéel, A. J.C de Bere, E. F. van Aylvam % Koorda, reTpeftive Volmagten weegensHetelumer, Oldepbart en Noord Wofo, A- Boelens, Volmagt weegens Oost SteRtngperU benevens P. Breugman, R. van Klefiens;,B. Ssssssss 5 f'oen*  4*öo NIEUWE NEDERLANDSCHE ISYXi-ffoenflTa, A. Z. Attama, en TV. Hogenbrug. reWAR. fpeélive Volmagten weegens de Steeden Dokkum DEN. en Sneeft, in de Refolutie Boeken der vier Quartieren van Staat, hebben geiufereerd en verteeVöorjleltend zeekergelykluidend Protest en Aanteekening tot actie °P het 34 en 39 Point van den tegenwoordf'en tegen de Landsdeg : Welke Protesten en Anteekeningen minderh. aan het Quartier der Zeeven Wouden voorkoomen vervat te weezen in termen, welke hooggaande LffiQf zyn voor de Regeering in het algemeen, en voor de Leden van dezelve in 't Particulier, en direfl gefchikt om de goede Ingezeetenen te misleiden, en teegen de Regeering op te zetten: zo kan t (Quartier niet afzyn,om hetzelve Crimineel te befchouwen, en aan de andere Quartieren dien volgende in bedenkinge te geeven, of van deze Protesten en AaHteekeningen geene Authentique Copiën behoorden gefield te worden in handen van den Procureur Generaal dezer Landichappe, met last, om dien te neevens het rest van de fleerlykheid waar te neemen. Nog is den 11 Augustus een befluit genomen, van 't welk aan de Gerechten aanfchryvwg is gedaan, het zelve is genomen op eene Memorie van 't Collegie der Gedeputeerde Staten, waar by Hun Ed. Mog. ter kennis van de Staten brengen, dat by fommige Genootfchappen van Wapenhandel alhier met kanon wordt gemanoeuvreerd; verzoekende, de welmeening van Hun Ed. Mog. deswegens: waar op is vastgefteld eene aanfchryving aan alle Grietenyen en Steden, om in hunne bedryven zorge te dragen, dat met kanon niet geëxerceerd of gemanoeuvreerd worde; met last, om daar van, in tegengefteld geval, aan 't Collegie rapport te doen. 't Kwartier van Ooftorgoo heeft by die gelegenheid haare geneigdheid te ken*  JAARBOEKEN» Augustus, 1787- 4*ï kennen gegeven, om de ^^jB^w^ der 't Battaillon van Barradeel, buiten dienst te ftellen, en uit de wapenen te doen gaan. Zie hier de bovengemelde aanfchryving: EDELE, VESTE, LIEVE, BYZON DERE« w/Y hebben goedgevonden, ingevolge fpeciale W hst ïer Heeren Staaten Onze Hooge Princinaalpn. U Ed. door deezen aan te fchry ven, en SrS te gelasten, om zorge te dragen, ten eindenS Exercitie Genootfchap in U Ed. bedryyo Sifteerende, te verbieden, het exercecren of SnoVuvreercn met Canon, en het zelve, zoo daar tegen mogte worden gecontrarieerd, met er daad « verhinderen , met wydere last. om van ü Ed. bevindinge, dien te neffens, aan Ons rap- P°WaardtoeeDbns veriater de, beveelen Wy U Ed, in de befcherminge Godes. Leeuwarden den 11 Augustus 1787. U Ed. Goede Vrienden. De Gedepateerda Staaten van Vriesland. Ter Ordonnantie van Hun Ed. Mog. Men bevroedt ligt, hoe deze ftoutmoedige Rappen der Staten van Friesland de Nieuwftaatsgezinden verbitterden, die hun toevlugt tot geen ongewoon middel, de dagpapieren, namen,en daar in hun moed koelden. Men fchreef dan in de Vaderlandlche Courant aldus; BRIEF  LEEt wAr* DEN. Vad. Cour. over triest, enz. 42ö* NIEUWE NEDERLANDSCHE • URIEF uit VRIESLAND den lo Augustus DDe Ar ftocraiifche Regeering i? hl^K « ?^Kde Kaakn,V3D hec Vaderland wrlegen. Zv hebben het Plan van Amfterdam in 'c Jaar i7sl enz. gevolgd; zy ondervonden zoo wel als Am. fteraam, dat milem de V. zich te veel nvioTd oegeeigend had zoo door middel van denHer tog, als andere Raadslieden, om dat hy Regenten m verfche.de bteden en Provintien bevorderde" die hunne Item verdoofden in 'sLands Vergad* rmg,en dat op die wyze 'sLands welvaart moest verooren gaan: hier tegen verzettede men Sch en beriep z.ch op het Volk, moedigde het zelve to de Wapenöeffening aan; men fprak, a s V'rit Friefcn, mannentaal, drong op de verwyderint aan klaagde krachtig over de werkloosheid onzer Zeemagt, verfpil van 'sLands Schatten, be. geerde verantwoording der Generaliteits Kas enz. Dan federt het verblyf van Z. H. in deeze Pro' yint.e, veranderde men van Battery,- men liep, fchoon het toen een Am/lerdamsch Plan waL Amfterdam vooruit, op vast vertrouwen , dat deeze groote Stad wel volgen zoude. Een keale. ment zonder goedkeuring der Ingezeetenen opgelteld en met geweld door Militaire Magt ingevoerd, floot en Burgery, en Stadhouder, van alles uit, en ftigtte eene Ariftocranfche eigenounkelyke Regeering! 'c Zal ons Nageflagt ongeloof- fcLn°°?^meDj dat ^ biezen dit hebben konnen dulden en aanzien Om nu het Eigendunkelyke der Friefche nieuwe Regering ftaande te houden , deedt men aanflagen om de fewapende Oenootfchappen, Sociëteiten enz. te vernietigen; men hep Amfterdam vooruit, men vleide zich dat die groote Stad het Ariftocratisch Plan zou volgen; en ziet wat gebeurd 'er: Am/Ierdamsch moedige Burgery verzet zich daar tegen, Ituit de Oproeren, daar toe aangelegd, zuivert haare Regeering van dwinglandy , en ftaat pal met an.  JAARBOEKEN, Augustus, i7%7- 4^3 andere voomaame Hollandfche Steden, om zich lltcn het Geldersch en Amersfoorts geweld «: ver- , Sten%at moet, ^^^J^ ReSen zullen z.ch aan hem overgeeven, en 'v'eSSIS $ « "eSUol „o8 erger liltj5 S^s fdrfïSitag « Dwingeland, juk m een» Keiyae «-es"1' f „cini{kie[te Vo k van Nederland %2£:2% volkomenheid geve,- tigd is. Den 6 Augustus zyn hier eenige bewee gingen ontftaan, waar toe zeker Hoedema. k'rs knegt, wat befchonken zynde , had gelegeuhlid gegeven, met des namiddag fn de Amelandsftraat, alwaar veele Soldatei van het Regiment Oranje Friesland gem kwarderd zyn, en die zig meteen gift va hunnen nieuwen Vaandrig vrolyk maakten te befchimpen, en voor Oranje Vee uit t maaken. Mogelyk zal wel ^f^^J^ heid der Soldaten hen ook minder makkely gemaakt hebben, om die fchimpery te ye: draagen. De Soldaten hadden een Oran* vlag uitgeftoken, welken zeker Kooprm Oene Gerrïts Gorter, Officier van het Jr corps, hen geboodt in te nemen, daar een ge woorden by voegende, die eene vry o Leeü- /akdew Fadtrh ïourant 7 ver Friesl. °MZ. » 1 , e k n l" i- u h ■  Leeo warden. j 1 4264 HIEUVTO NEDERLANDSCHE tydigen yver aan den dag leiden. Een Wet* per wdde fteenen naar Ie Soldaten werpen dog wierdt door eenen Tamboer mefhe't plar van den fabel onzagt aangetast Het Vrycorps trok hier op met fchfrpe patroo nen naar buiten, kwanswvs om Z1g i„ de wapenen te oeffenen. Den volgend? nacht zvn de Krygs- en Burgerwagten^rdnbbeld Maar verders is niets voorgevallen. Dog de gemelde Hoedemakers knelt, wiens melfte? de Hoedemaker Btrnard van DaLTh^ en Kaptein is van de Compagnie Letter A is weinige dagen daar na, eerlt op het Stadhuis, en den ,i Augustus op het Blokhut in hegtenis gezet. -"^ums Te Worküm is by eene Publicatie 00 aanradmg van den Heere D. B. vanZ Haer, Heer van Campers Nieuwland! hZ a daar opgerigt Wapen-Corps vernietig Niet alleen zyn hier over geftigt. De voor! zittende Burgemeefter vanTBo4aard!kreeï te Vvi:n7raan de Burgerwa^ tot P^ofl te ge/cn De lyrannen van Amersfoort'. Hier van is aan den Procureur Generaal mSri voor Gedeputeerde Staten ontboden zynde kennis gegeven, met last, om dieswege het recht van de Heerlykheid dezer Landfchan. pen waar te nemen; dog die Procureur £t Sg. ZwanSheid in ^danig £8f Onderwyl zogt de minderheid, zogten de Nieuwftaatsgezinden heul en hulp fn Ho£ and, vooral te Amfteldam: waar omtrend merk*  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 4*65 merkwaardig is het navolgend verflag-van de Ooregte Nederlandfche Courant die te tffiï by D. Schuurman wordt uitge-' geven: BRIEF va» een HEER uitBAMSTERDAM aan Zy« VRIEND in FRIESLAND. Na dat op den 6*» dezer de groote-Vergadering v,n Vadertandlievende Regenten in de Doelen n fcAóJ^vW^, |. F. VAN J/^ Sir StoL Sneek en Dokkum, Eeniae Vaderlanders zeer nieuwsgierig, wa deSe ïornrnisfie, die gedeelareert had verde te zullen gaan, voornemens was te doen, verzog my daar op naaukeung te gaan let ten. Ik: relo v/erde dan om door myne goede Vtienden my vai overa? £ dS informeeren wat'er omging: zi hiEDeWa« Haee en hield Donderdag verfcheide Confereo t fnmet zommige Hollandfche Heeren.. Vryda middag na de Vergadering van Hun Hoog Mog. Sng de Commisfie" ten half een en Corps na h Franfche Hotel, hield daar met zyne Excellent! den Heer Marquis DE VERAC, eene Confere, tie die omtrent een uur duurde, by welke oc teVemvoo d g waren dc Heer Marquis DE L COS?TEVen den Heer CAILARE, Secretaris y Fianftho'ïmbasfade-, doch alzo alles met geflote, Sn en toet behandeld wierd, heb ik ni Leeu> VAR.' )EN« Uittrékxi uit de Opr. Ned. Cour, 1 l 1 » t e !• k A m ie et n*  Leeu Wakdln. Uittrek', vit eis Opr. Ned. Cour, 42G6 NIEUWE NEDERLANDSCHfi .kunnen ontdekksn, wat het gewigtig onderwerp der Conferentie was: alleen weet k. dat de Heü Marais DE VERAC, de Commisfie met de uitente vnendelykheid ontfangen, en zelfa toe od ;. de Voorzaal uitgeleid heeft. v Saturdag ochtend ten tien uuren arriveerde dé Commisfie te Woerden, trad of aan het Logement van de Burger-Commisfie, tot Expeditie van Militaire Zaken, alwaar Zyne Excellentie den Heer Rayngrave VrtN SALM zich reeds bevond 4'de Heeren wierden met alie diftinclie ontfangen, en ogenohklyk wierd eene Conferentie gehouden van ruim twee uuren , waar by ook de Heer Rhyng'aaf adfirteerde. Na welke de fleer Rhyngraaf mét de Fnejcne Commisfie en twee Leden der Burgf-rCommi&fie, het Camp buiten deeze Stad leggende gingen bezingen. Met een onbefithryflyk genoegen, /aghet Volk de harmonie, die'er tutfehen deeze braave Volksvrienden heerschte, zeer klaar. De Fuejche Commisfie reeds kort na haare aankomst by de Commisfie van Hun Ed. Groot Mog op het Ka [teel ten eeten genodigd zynde, beo-af zich ten twee nuren derwaarts-, en na een Conferentie van ruim een uur, ging men aan tafel, en behandelde elkander over en weder met de grootRe vnendelykheid en blyken van Vertrouwen en eensgezindheid. Saturdag avond was te Utrecht aan de Poort order ,om na het iluiten dezelve weder te openen als de Frie/che Commisfie 'er voorkam , gelyk ook gebeurde, wanneer drie Leden derzeive namelvk de Heeren VAN KNYFF , AYLVA en KLEFFRNS, 'savonds na tien arriveerden, zynde de Heeren BEYMA en DE BERE te Woerden gebleven , en de Heer ATTAMA zeker om gewigtige redenen ca Friesland geretourneert. Zondag Morgen waren alle de Leden der Commisfie uitgenomen de Heer ATTAMA, teUtncht by een, en kort daarop viel 'er eene Conferentie voor tusfchen den Heer Rhyngrave, den Ficomte DE  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 4*5? tïR VER AC, Zoon vaD den Franfchen Ambat. / j In Xn Hper BET MA, welke omtrent , ^Tlur duutSe Des Middag wierd de Com-t Sgfi-deT-eS, K eïïeABCEkEe e- | olaats was: endoor welke, zo als my ooggew.- , Jen verderen, meer gefproken wierd dan gege- CCTen bewvzekan (trekken , dat de Heer Rhyngraaf deVrfeS7y(Smmitfie met eene byzonderc dlftmöief behandelde, dat Zyne Excellentie aan vier der Heeren zyn Rytuig met vier Paarden gaf, om dL mede alle de Baken werken te gaan bezigugen, tervvyl de Heer de BERE volgde in de FarIon van Zyn Wel Ed. Gebooren Neef, den R,tguu vau , vvvnPNBUtvG, en Z.yne Excelmeester VAN WYuni\uu vr. Hed. Zour*  4268 NIEDWE NEDERLANDSCHE Luèv. WARDE Tjit naam "de van wegens de Ondergeteekende , Volmagten ten Landsdage te infiiiueeren aan' den voorzntenden Heer Gecommitteerden in het .Mindergetal; Dat de cndeigett kenden met gevoelens geëvenrediüt aan de enorme belediging hun door hunne mede Volmachten aangedaan, hebben moeten ondervinden, dat dezelve bv eene pre tenIe Refolutie van den n Auguftus' 1787 hebben kunnen goedvinden om over een fchriftelyk protest " £en meer noodig dan een omkeering in «biiedand, ten einde de meerderheid in de Vergadering der Algemeene Staten te hebben, en daar door in de geheele Republiek alles naar hunne plans en oogmerken te kunnen fchikken. Dan was de zaak voltooid, en de grondwettige herftelling tot Rand gebragt; zo met egter van eenige Buitenlandfche Mogendheid deze plans fomtyds geftuit wierden. Dog hier voor fcheeri men geen zorg te hebben, en zig op 'sFrankryks hulp, die alle deze gebeurtenisfen, voorvallen , beweegingen , ondernemingen en plans htor te Lande geftookt hadt, geruscelyk te verlaaten. Geen wonder dan, dat men in Holland aan de Friefche minderheid alie hulp toezeide, en ook dadelyk toebragt. De minderheid hier door dan ttout geworden ondernam, om aan de meerderheid der Staatsvergadering, dat is, aan de Staten zeiven, aan den Souverain te doen inleveren, en den 23 Augustus te doen infinueeren aan den Heere Jan Caspar Bergsma, als eerfte Heer van het mindergetal, dit navolgend Declaratoir:  JA ARBÖËKEN, JugtsW> &® SalSSaccofttorpublicM den om dien te nevens het recht van de tteenys had dcie? Lanafchappen waar te neemen. Dat de ondergetekende gemeend hebben aai aia «Wen, !an hunne Committenten en aan he Volk van htoWverfcboldigt te zyn , omdoo dit hun declaratoir en JnfiauaiJ aan tanne med Volmachten, en vervolgens aan de^Nae te ooe *ien Mw/ff^. dat de ondergetekende verre atzj om zig dooïbedreigingen rf ^fitTdoï pofitien van hunne roedeleden van Staat te doe inrimideeren* ofte van het voor liaan der waai KÏS^r brave Natie af te trékken * ««* S«?i%at1ay door dezen üaP van hunne mee V Pachter ziR op eene nooit gehoorde wyze Knne^ye deMberatien en onbelemmerd ad; "eren S verhinderd, ja ■***|J»« dere wtentaatea hunne perfoneele veiligheid m | ■vaar eXaat, daar door die egnards vermeen Mzyde te moeten cesfeeren, welke ,1 cazS'tS eerende Leeden van Staat aan elk, der verfchnldigt zyn: ja zelfs, als t «are, banden verbroken te zyn, waar door eVom ten van Grietenyen oStecen als in een gtme Tttttttt ft i£n LïÊÜ* WAR" OEN. der LVlin* derh. aaii de Stat. i t t 1 n a | e r« Ie i i- i» e* ;rt ft* 0iiöSÜ« m* ap  La Et WARDEN. Declar der Min derh. aa> de Stat. 4«?o NIEUWE NEDERLANDSCHE -fcbappelyk verbond met elkander ftaande, tot dus verre gerekend zyn onderling vereenigc te weeDat zy al verder oordeelende, dat het nimmer . aan eene meerderheid van Staatsleden vrv ftaat • -om een enkel Lid wegens zyn advies op eeniaeri hande wyze te ontrusten of te vervolden, zulks zo veel te minder oordeelen aan hunne mede Vol. machten tegens eeu Notabel aantal medeleden eeoorlooft te zyn, daar juist die minderheid van Staatsleden zig door de item der Natie ziet toegejuicht, en hunne gevoelens voor die der Natie aangemerkt, gelyk by onderfcheidene adresfen aan haar gebleken is; hoedanige adresfen zeer menigvuldig en talryk zyn geweest, niet tegengaande men op eene geheel exorbitante wvze, door Cnmineele informatien en vervolgingen gegrond op zeker praetens Placaat van den u toegezegd, en waar voor de Sli^ Grietenyen en , Sn wegens welken zy ter Staatsvergadering . ai v HUN NOG tot bereiking van deezen hoon MOGTEN OVERIG ZTN. Hat zv deeze infinuatie doende aan den voorzittenden Heer Gecommitteerde in het Mindergetal in zvne qualiteit, daar door willen verftaan worden, dezelve aan alle hunne mede Volmagten gtonworaelhiee?'op der Exploifteuren Relaas, jn forma verzogt. Mum Fianeker, den 11 Augustus 1787. (was getekend) C van Beyma,.H. A. H. van Knyf, A. A. % C de Bcre, E. F, van Ay!va, J. R oor da, A. van Boeiens, Jj. Feenftra, H. Z. Attama, W. Hogenbrugh, P. Breugeman en R. van Kleffens. De Heer Bergsma antwoordde, dat dat niet aan hem, maar op bet Landshuis behoorde aesxploicteerd te worden. Inmiddels heelt de minderheid, uit kragte van dat Declaratoir, zig afwezig gehouden van het Dandfchapshuis, en van haar Protest en gemeld Declaratoir, by eenen brief, aan de ftemge regte Ingezetenen van haare Diftrióten, er & Tttttttt3 mi jEEOVARDEN Declar. Ier Minierh. aan ie Stat. 1 I  49?« NIEUWE NEDE.RLANDSCHB Leeo WAR.ben. ■ aan de Vroedfchappen der Steden S/teek en Dockum kennis gegeven, en van dezelven vrywaaring en fchadeloosftelling, die aan Volmachten toekomt, gevorderd. Zy vervoegde zig nog aan de Staten van Holland, als Leden van het Bondgenootfchap; ook aan den Koning van Frankryk, als Bondgenoot van de Vereenigde Provinciën. Ver* ders zyn Gecommitteerdens uit de gewapende Corpfen dezer Provincie den 24 Augustus vergaderd, in welke Vergadering belloten wierdt, aan de Staten een adres in te leveren. Dit adres is den 26 Augustus 1787 aan de Staten ingeleverd, door alle de gewapende Burger-Corpfen in deze Provincie, als ook door eenige Schutteryen getekend; het welk genoeg keulchetst, wat in deze Provincie omgaat. Aan de Ed. Mog, Heeren Staaten van friesland. EDELE MOGENDE HEEREN.' fchoon het oogmerk van UEd. Mog. by het Placaat van oen 25 September pasfa'toook geweest mag zyn, om de goede Ingezetenen van Friesland te beletten hunne bezwaaren en klagten aan U Ed. Mog. te remonfleeren; zoo hebben nogtans iie Ingezetenen, overwegende de rampen, waardoor het lieve Vaderland gefhngerd word, bcgrerpen, dat 'er geen ander of gepaster middel overig was, als docr het gelyktydig inleveren van dit Adres aan Utd. Mog. het heerfchend misnoegen wegens deze belemmering van aartgebooren vryheid der Inwoonders van Friesland en wegens andere kortlings gebeurde zaa-  JAARBOEKEN, Augustus, 178?. 4*73 zanten voor te draagen, terwyl het zwygen onverantwoordelyk zyn zoude. aPm\„t\ cezeetenerj zig bezwaard oordeelen, niet dired ib'odanig behoord te werken, dat aan hun de weg tot redres geheel fchynt afgefneden, zo is hei nochtans door de ondervinding bevestigd, dat lom snige Ingezetenen van Friesland zig hebben ziet aajpklaageB, om geene andere reden, dan om dat z} bv hunne onmiddelyke reprefentanten in de Stee den Friesland, (ter gelegenheid, dat de Souve rainiteit in derzelver fchoot was wedergekeerd, et Tttttttt 4 du Lekc VARJEN» Adres ier gewip.Burger' Zorps aan de Stat< i i  Leeuwarden, Adres der gewap. Burger- Corps c.ande Staten. ; i % I 4274 NIEUWE NSDERLANDSQiE oe volmachten, die voor den volgenden Taarpn ^ LeD,8eftei?d Wordeo' «"Sten worden geIZ zoo zeer hl** Va?a§CeD trekken vardal zoo zeer bezwarend en belemmerend Placaat twyff2 Tdfttï ^^kenden rwyrreien, ot dit hun adres zal ten minfterj voor fommige yan hun, wederom een voorwendzel of grond opleveren, om hen op fundament van die bv den3Hot°^CUatien' "°™k"gt« by den Hove op nieuw te intimideren, en, waa- van ditToTJïfT,h?C, V°0rftaaD der'befangens kende J vlrH r 0 fc,hInkken' zy ondergeteKende al verder verklaaren, met opregte dank baarheid te erkennen de gematigheid van de Heeren van den Hove Piovinciaal, ais welke 00 aï- L c^m?nSUndfigVankl3fiten: no» «iènfa'nd 5oor een crimineel of infameerend vonnis hebben doen ment of lyfftiaffe, by die wet geftatueerd. In deeze bewustheid dan, Jid. Mog. Heeren» van de aanftaande inquifitien van derfProS Generaal tegen ons, of zommige onzer, ibel alleen de nood van het Vaderland, 2e nood van ons allen, die ons aanvuurd, om met eeni re n geweten, deeze onze klagten en bezwaren als ïen unenfe pooging tot reddingen berfteI van het n0t°eleve;emrbr0kea ' «n JKg Worden'd.-zelve door UEd. Mog. verworden , en met eene ongunftige Refolutie aVer Joi»h »7 sullen onlchuldil blyfen aan de la» het misnoegen, hetwelk zig meer en . veï pre.dt en waarvan UEd. Mog. even Se SE ie akeligheid kunnen bereekenen. S S De Ondergetekende dan, Ed. Mog. Heeren 1 verbeken op het ernfligst de intrekking van het' gemm Placaat,zoo dat aan het Volk van Friesland even  JAARBOEKEN, Augustus, 1787■ M$ even als voorheen , word gelaaten vry en onverlet de onbelemmerde toegang, tot ÜEd. Mog. welK v ren van ieder Burger onafïche.delyk is. i Verdei», EJ. Mog Heeren, hebben de toneelen van roof, moord plundering en verwoettmg, oprneSigvuldige plaatsen in anderegewesten van j het Bondgenootfohap voorgevallen en aangericht, k S ons gemoed een diepen indruk van medelyden ™J de ongelukkige voorwerpen en flagtoffers i daa van ffiffl, gepaard'met een afgryzen , voor die monfters, die onder de gedaante van c Aoie eruwelen veroorzaakt hebben , ïïSmende BïSS., en helaas ! ook in het bTondedommige Friefche Militairen .heeft we.««n^hi^en En, daar de ondervinding heeft gelee ardïï*t%n Politie en Juftitie onvoldoende ivnTeweest, om die oproeren en euveldaden te ïfStetzo fchynt de vooruaamfte waarborg der in aoder'e gewesten van Nederland bewaarde rust en veilSbSd aan de gewapende burgerarm alleen, in die akelige oogenbfikken , toegekend te moeten W°De overweging hier van, gevoegd by de levendig* ondervinding, d« reeds eenige vonken yan Oproei «Leeuwaarden voorzien, van een talryk guarni foen! «n overgewaaid, en misfchien nog oude de a/fche fmeulen, doet de ondergetekende a ïog met dankbaarheid erkennen het tydfbp, waai in UEd Mog. den yver tot den Wapenhandel o allerve wyzfn hebben aangemoedigt, als «a; door zv thans zig in ftaat bevinden, met allee in hunne diftriften de rust en goede order te b. 'waren™ maar ook aan de Collegien van Pohtie c luftitiê, fpeciaalaan den Hove Provinciaal, zo. S ge' onderfteunmg tot handhaving der goj, orde en rust aantebieden, waar door deeze Pr. vincie, onder den Zeegen des Allerboogften, v; die yslyke toneelen kan bevryd blyven. En het is hier de plaats, Ed. Mog. Heere om eene lafter tegen te gaan, waarmede men 1*tttctct ^ LEam» rftu.iBCf» Adres Ier \ewapm Surger' Zorps tan de Staten* r s ? r Q n )le)- in i, by el*  Lee warden» Adrei der Burger Corps aan de Staten. i I t I e * 4*7« NIEUWE NEDERLANDSCHE j. welgemelde Hove van Frisland de fewipewte Burger-Corpfen heefc zoeken ce bekladden, Kf hunne bedoeling zoude zyn , zig ais een afgefchelden lighaam of gebied in dit land te verheffen Neen! Ed. Mog. Heeren, wie van ons ook eenige invloed by de Natie hebben moo^e, die invloed is door ons altyd gebruikt, orn de Burgers en Ingezetenen, in de bewaring en bevestS van dc hooge Auöorireit van den Have Proffi aai, hittesten Coiijlitutioxeel tcgenmet teeens al le overheerfching, Ce dr en befchouwen. nJ?/%' ftMog- Hccren' indien w ^ Gewapende Burger Arm een gewigtige fteun tegen het geweld en oproer (even veel vin welke zf de be rokkend) te vinden is, gelyk de ondergeteekende daarvan ten vollen oveituigd zvn, zoo moe w zy het verbod van invoer ?an Krygsvoorrand of Ammunitie en Geweeren, befchWen alsge/chikt om het beftaan der Corpfen te ondermynen L„ alzodewy.de deur open te zetten voor een Ie digfolutie van dezelve, of dezelve by gebrék van Geweeren, Kruid en Lood ten prooi'te doen worden aan hec muitend gepeupel, of aan Mil" tanen, welke, even als elders, ("dat God ve hoedej) de fubordinatie en Mihtaireragtontwat ien , de baniere des pewelds er van roof, zelfs in weerwil hunner Officieren, in deeze Provnte mogten onderlfaan te planten. ^vintie Van gelyke natuur is de jongfte aanfebrvvina op last van UEd. Mog. aan de Gerechten gj Jaan, houaende een verbod aan alle de Corofen )m met geen Canon te mogen exe-ceeren. dnar •e ondervinding al wederom elders heeft geleerd, la een klem getal manfchappen , met een linkje igt Canon voorzien, het best gefebikt is. om het ra:uw in ryv.cn dollen loop te ftutetf en het ;eweld paal en rjérfc te Hellen. ' hU Wy ontveinfen niet, dac deeze twee interdiftin veel misnoegen onder de Cprpfe* hebben verett, en dat enze mede Ingezeetenen met den mee-  JAARBOEKEN, Augustus, 17S7- 4*77 meeRcn uadm* «k^* ™M verbod mooge «Jj^™,,^ wy tot lundelyfc, bd. Mog, W£JJ zoo mogdyk, Adres nog meer ^.^^[^JfSl^d, die 'er«,M/>. wy bedoelen de ongfl^W ™°£?ca d'e meer tusfchen zomrmge Letucn Jta g £ der hcld van O lid. IV^ ° J V ergadat u|d. bMog. tet*.*»'* door d^e Staats.leeden gebezigd en bj UEd. Mog. £ crimineel betcho^d, ^g^"^ few welke* de uitdrukkingen zyn, die U «uhaa^d hebben : maar wy draagen voiieaige SSEtS Protst en den aarkleve van d,n SrinfneemeD , en als onze eenige waaragtige T befchouwen moeten. ^fappSSS zeer erntfig de gevolgen, vv> , k voorbeek zou kunnen neJ« S?„ wanr?f cemjTatslid door de meerder. w.on te brengen, wanneer zy zoude moeten zien, 5« UEd K, uit eene perfoneele gevoeligheid, ed ige van derïeiver medeleeden ^JjSgjg wïden"LSennwillcyn intimideren, en hun w^  Lee o WARDE Adres der gewap. BurgerCorpsaan de Staten. » 1 r l h g 4*78 NIEUWE NEDERLANDSCHE . re het mooglyk affchrikken van het voorftaan en t,behartigen der belangens van de goede, vredelievende, en met dan in den hoogden nood tot wanhoop overflaande Volk. • nN^dit r°Tn^DïJamoir» durven wy ons vleijen, dat UEd. Mog. (even gelyk de Heeren ötaaten van Overysfel in een ioortgelvkeelaï met den Ridder CAPELLEN TOT DEN PUL), Rpnrn&e fvoc]^heid zuJ'en afzien, en deeze Refolutie, die ons zo zeer ter harte gaat en bedroeft, zullen geheven te Rellen buiten effect. .IiJ^m'S?.* Ed* H0* Heereo> even gelyk alle Staatsleden van hunne Committenten by de Procuratie hebben gekregen belofte en toeaeggmg van fchadcloosftelling. zo wanneer, hunne S^mna,6 ^ 'l ^ "eD iet/deSwe' gen mogte overkomen, desgelyks hebben no<* daarenboven de meefte cnzerïlle hulp en oudè>fteuning reeds voor langen tyd toegezegd aan de gemelde Staatsleden, wanneer zy in het emplooy yan regtmaatige middelen ten behoeve van de be^ langens deezer Provincie mogten worde , geincom. modeerd; welke hulp en Snderfteuninf wy on gelyke voet aan dezelve Heeren , en aan aile^S ve Regenten, by herhaaling toezeggen en aan. immers, Ed. Mog. Heeren, de ondergetekenie houden zig verzekert, dat UEd. Mol! even seer als zy overtuigd zyn van de noodzaaklvkheid i e er is, omdeabuden, welke hier niet SS ls elders zyn ingefloopen, op eene red lyke £a iet Volk aangenaame wyze te redresfeeren En het w in dit vertrouwen, en in het 'aangeaame vooruitzigt, dat, met intrekking van de twee Macaaten van den 05 Sent. pasfoto* en van\ het erbod van invoer van Krygsvoorraad, en van fe ofïf üTdei'M.met Ka,°0nH* d6g0ede SnS ie orcwr UEd. Mog. en de thans met eene cri. ifceele aöie gedreigd wordende Staatstleden, fpoe-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787- 4*7$ fpoedig zal worden hérfteld, en alle oorzaak van misnoegen alomme zal worden weggenomen, dat de Ondergetekerde deze zullen befluiten, en aan de ferieulte deliberatien van UEd. Mog. overlaa- " Aldus in name van de gewapende Burger-Corpfen van de (de Grieteny NJN. of Stad INN.) vertekend door deszelfs prefente Officieren, als daartoe fpeciaal geauthonfeerd. Aftum den aö Auguscus 1787, Tot nader verftand moeten wy nog dil Uittrekzel uit 'de Hollandfche Hiftorifche Courant hier byvoegen. LEEUWAARDEN den 27 Augustus. De Cri mineele Aftie tegens de braave minderheid de geftrenge Bloedplacaaten, het verbod van in voer van Krygsvoorraad, en het verbod om me Gefchut te manceuvreeren, heeft de woede de braaven en weidenkenden doen ontvlammen. L>i Gewapende Corpfen allen hebben eenftemmig be floten, om op de intrekking der Placaaten, ei van de drie andere Poinéten, zo eveogemeld, b: een eenoaarig zeer ernftig Adres aan te dringen waarby zy tevens verklaaren, dat zy de gevoeler der braave Volksvrienden voor de hunne nemen en die goéde Regenten in alles zullen byftaan e befchermen. Tevens is men bedagt op middele van ernftige defenfie; temeer, om dat de leeclc der minderheid alle eenparig by een Declarato aan de volle Staatsvergadering hebben bekend g maakt, dat zy, door het violent gedrag der meerde heid, alle handen en egards verbrooken bejebmmte, en door attentaaten hunne perfoneele veiligheid in g vaar gebragt, zig buiten ftaat oordeelden, lang ter Staatsvergadering te compareeren. Overzulks Refolutien, door de meerderheid vervolgens zuilen * ê LEEUWARDEN. 1 r » s » n n n r H zr le ie e.  4&8o NIEUWE NEDERLANDSCUE Leei v/ar. ben. Vim uit de Holt. Hifi. Cour. j. genoomen worden, verklaaren voor informeel, nul, en van onwaarde. —-— By het Adres verklaaren de Corplen: niet aanfpraakiyk te willen zyn voor de funeste gevolgen, welke uit het niet gehoor geeven , aan haare rechtmaatige klagten en bkwaaren zouden moetenproflueeren; enz enz. De meerderheid fcbynt nog onberaaden, of zy zwigien zal, of vol hcuden. Dit is zektr, dat men voorleedcn Vrydag, (24 Aug.) te Leeuwaarden aan de Commandanten heelt getast, om de Paarden der Cavallcry op te haaien, en alle Soidaaten , die met Werk* pasfen buiten de Stad waren, heeft opontboden , Ondertusfchen word het bovengemelde poinct des' te dehcaater voor hun om te bejffisfen, wanneer men 'er by in aanmerking neemt, dat te Frar.eker vry opentlyk eenige honderd ftuks Geweeren zyn ingevoerd; dat 'er eenige Zwolfche Cannonniers (niettegenftaande de interdictie, om met Gefchut te manceuvreeren,) op de Wallen by de Rukken Canoni aldaar liggende, dagelyks aan de Schutters les geeven; als welke te regt oordeelen , dat zy, ter defenfie hunner Stad, by Schutterlyke eede, verbonden, ook het gewigtigst middel ter defenfie, te weten de behandeling van 't Gefchuti niet meeren noch mogen verzuimen; —~— dat verders die braave Jburgery 20,000. Pond Kruid, openlyk uit Holland ingevoerd, en met-een groot aantal Handgranaaten en Canon Kogels, in het"Magazyn heeft opgeflagen; dat aldaar dagelyks van Schuttery en Genootfchap circa 40 man op de Wagt trekt, (ülhsukkragteenauthorifoievan deRegcering der Stad, welke den Burger Krygsraad byfor» meele Refolutie heeft gecommitt* era , om nevens twee Gecommitteerde van de Regeering alles, tot de Defenfie dienftig, werkftellig te maaken,);verders, dat op ingekomen tyding, d3t 'er voor't ■Land een Schip ten anker lag, met Gefchut en Ammuuitie getaaden, cnuit Holland aan de braave Füefen ter otiderüeuning toegezonden, met voorkennis en overleg van de Kelpeclive Corpfen uit  JAAREOEKEN, Augustus,1787. 4i3i uk de Nabuurfehap, in den avond en nagt van laatstleden Vrydag (24 Auguftus) eenige Vrywil-, Uae braave Manfchappen naar de plaats aan den t Zeedyk, ruim twee uuren gaans van Franeker, zvn gezonden, om het zelve aftehaalen, en binnen Franeker te brengen; gelyk deeze^ook, na ee-2 nen meer dan menfchelyken arbeid, den volgende, morgen, met 8 fchoone Stukken, waar onder 4 f-aane Metsaieu Veldltukken, en uog 6 of 7O00 Pond Buskruid zyn binnengekonien, terwyl deeze Expeditie, door 400 Vry willige Manfchappen , uit Corpfen der Nabuurige (Jrietenycn, met 2 Velöfrukïes voorzien, gedekt is geworden, zeer gerefclveerd, om de Militie, welke geen uuc gaans van de plaats der ontfeheepmg te Harlmgen in Guarnifoen ligt, indien dezelve lust mogte hebben, wel te ontfangen; welk alles met zulk een arooten yver en bedaardheid is verngt, dat, niet teo'enftaande de orders aan die Manfchappen, eersl d*s avonds ten 8 uuren, om zig klaar te maaken, en te marcheeren, -waren gedepecheerd, dezelve alle om half tïea reeds op hunne gedefinieerde pos ten waren geposteerd; terwyl zo veel nayver d* te huis blyvenden bezielde, dat vaa zeker Dorp alwaar 18 Man met 1 Officier op a Wagens w£ ren gecommandeerd, 'er tot 27 in getalle opklom men - - Deeze Rappen van eene opently«o refiltentie aan de Friefche Dwingelanden doenrtec zen woedend worden; en, zo zy by zig eene gt noegzaame magt oordeelen te hebben in hunn 1800 of 2000 Militairen , waarover zy m de Vit vintie kunnen disponeeren* zal het niet nnslen, < 'er zal xeistdaags tot eene Expeditie op #W« en vervolgers, ingevalle van overgaaf, tot eei bloedige wraak befiooten worden. Het een en ander doet zien, dat men w derszyds gezind is, tot uiterfteBS te komei die in een Land vaak van eenen hachgelyk u Land; MARIEN. Uittr. e >- >f "» e n ;n ;t-  428a NIEUWE NEDERLANDSCU2 Leeu warden. • uitflag zyn, daar het niet meer duider was,1 dat de Nieuwftaatsgezinden, gelyk in Holland, in eefl gedeelte van Utrecht., en in Overysfel, ook alzo in deze Provincie, hunne ontwerpen, vooral nu door Holland gefterkt, met geweld van wapenen zouden tragten door te zetten. De Regeering gaf dan den «24 Augustus last aan den Bevelhebber van de Krygsbezetting, om de paarden der Ruitery uit de weide op Ral te haaien, en alle afwezige Ruiters, op te ontbieden, om fpoedig te kunnen gereed zyn tot tegenftand en beteugeling van 't opkomend geweld. De Nieuwltaatsgezinde Courantiers onderwyl, voeren heftiglyk uit tegen de Hoofden der Regeering, die der Oude Staats, gefteldheid waren toegedaan, byzonder tegen Jonkheer Sjuck Rengers ,IV. A. van Haren, en Andringa de Kempenaar 3 en voorfpelden, dat de zaaken in Friesland eerlang eenen keer zouden nemen, ten voordeele der Nieuwftaatsgezinden. Den 28 Augustus fchreeven de Gedeputeerde Staten aan de Gerechten dezen brief; EDELE, VESTE, LIEVE,BYZONDERE! 'TVr Onzer kennisfe gekomen zynde, dat zig * op de kusten van deeze Provincie eenige Scheepen vertoonden, welke, of gearmeerd, of door Gewapende Manfchappen bezet fcheenen; zoo is het dat Wy goedge vonden hebben. UEd. te gelasten, het landen van zodanige Gewapende Scheepen of Manfchappen in UEd- DlflricT: niet te permitteeren, maar zoo veel mogelyk dadelyk te heetten , en daar toe zodanige Atrangemeaten als  JAARBOEKEN, Augustus, 1787* 4^9 UEd mat de goede Ordre meesc nodig zal oordeelen te maaken, met Authorilatie omme de, kosten daar over vallende, aan den Lande g, Rcekening* te brengen, en zulks alles tot Onze nadere Ordres daar omtrent te Rellen. Waar toe Ons verlatende, beveelen Wy UEd. in de befcherminge Godes. Leeuwarden den 28 Augustus 1737* UEd. Goede Vrienden, De Gedeputeerde Staaten van Vriesland. Ter Ordonnantie van Hun Ed. M®g. Daar de zaaken meer en meer ernflig wierden, hadden de Staaten,ter handhaving van hun gezach, en demping der beweegingen, den fterken arm noodig,en vonden zig dus genoodzaakt, het Krygsvolk, ter betaalinee van Friesland ftaande, uit Gelder, land en het Sticht van Utrecht, op te ont bieden. De Volmachten der vyf Deelen buitens dyks in Friesland,hebben goedgevonden ui te fchry ven, de navolgende Prysvraag: Welke zyn de beste, zekerftc, en minst kost baare middelen , om door afleiding der (troon de oude of buitendyk der Zuriger Oord, tegei de woede der Zee te beveiligen, en de aanflykiuj of aanwinst van Strand aldaar te bevorderen? En welke gevolgen ftaan 'er geboren te wor den, indien de Zuriger Oord woid geabandon neerd? Vvvvvwv Mc LlïEtJ7 AS.' )EN. ( 1 1 E5  4*84 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Prysir. nopens Buiten- dyk. : Men beloofd een Prtemie van 60 GOUDEN DU CA ATEN, voor den Schryver, die het best Aniwoord op dteze Vraagen zal hebben ingele. verd, op na vozende Conditiën: Dat de beantwoording za! gefchieden in de Ne* derduitfche, Franfche of Latynfche laaien, voor den iften January 17R8. Dat dezelve franco moet worden gezonden aan den Heer J ALBARDA , Med. E'odioren fungeerend Secretaris der Coetributie, te Harlingen wonende. Dat dezelve moeten worden getekend met eene Zinfprcuk, welk Spreuk op een daar aan gehecht en toegezegeid Billet, houdende van binnen de Naam van den Autheur, most worden gefield. Da: de beoordeeling der Prys Verhandelingen zat gefchieden door eene Commisfie van vyf Volmagten, daar toe by de Vergadering der Lykgenooten benoemd. Dat alleen bet Gezegelde Billet, van de gekroonde Vtrhmdeling, zal worden geopend , en alle de andere ongeopend verbrand. Dat de Prtemie zal worden betaald binnen zes weeken na de uitfpraak, en dat de proef van het effect der geproponeerde middelen genomen zynde, en dezelve wel voldoen Je, de Prtemie met nog ao DUKAATEN zal worden vermeerdert, te betalen op den illen January 1791. Dat niemand, zyne mgezondene Verhandeling buiten permisfie van de Heeren, tot de uitfpraak gecommitteerd, zal mogen pablyk maken. Dat de Volmachten evenwel behouden de vry. beid, om zodanig gebruik te maken van alle ingekome Verhandelingen, als zy verltaan te behoo©n. Dat de Heeren Volmachten, tot de uitfpraak gecommitteerd, niet mede zullen fchryveu of laar den Prys dingen. FRA-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787* 4*85 Franeker. In geene Stad dezer Provincie zyn de ge-1 moederen zo hoog opgewonden, als m deze Sad. Niet alleen Burgers, minder kundig in hetmoeilyk Staatsbeleid, en naar meerder Snzien en medebewind haakende, namen deel in de plans der Nieuwftaatsgezinden, maar ook Regenten, zelfs ook die geenen die geen uitzichten fcheenen te hebben, om de bylondere gunst van de Burgers te moeten tragten te winnen; en ook geleerde mannen , die uithoofde van hunne meerderegeoeffendl e d van hun verftand , ook «eerder doorzicht mogen geoordeeld worden te henben, vooral S het lezen der Uefchiedfchnften yan Ouden en Nieuwere tyden, welke vooral de lotgevallen der Volkeren, en oorzaaken van die lotgevallen aanwyzen. De dutten waren hier dan in hevige beweeging, zo dat,nietfegenltaande hel bovengemeld tweeleed.g verbod der Staten , zo van het exerceerea met gelchut, als van den invoer van oorlogstuigen behoeften, de Burgery van braneket egter,uit kragte van eene refolutie der Stads Regeering, waar by de Schuttery gemagtigd is, om alles te bezorgen wat tot defenfie dei Stad kon dienen, zig van een groot aantal kogels^ handgrenaten en 10,000 pond buskruid voorzag, en eenige Zwolfche Kanou niersontboodt en verkreeg, welke dagelykf op de wallen in het behandelen van het ge fchut de nodige onderrigting geven. Mei ontving ook alhier den 24 Augustus tyding Vvvvvvvv 2 da ^RANEtER» l in ft m l' *  4285 NIEUWE NEDERLANDSCHE FttAKE. KEK. i ] i i i < i dat een Schip met gefchut en krygsvoorraad, uit Holland toegezonden, voor de wal lag; waar op eenige vrywilligers zyn afgezonden, om het zelve binnen te brengen. Dog voor tegenftand van eenig Krygsvolk bedugt zynde, zondt men dien zelfden avond naar de nabuurige Vry-Corpfen om hulp, welke ook uit de onderfcheidene Corpfen 400 man met twee kleine veldftukjes voorzien, naar de plaats der ontfcheeping zonden, zynde maar één uur gaans van de Krygsbezetting, en ruim twee uuren gaans van Franeker. De ontfcheepiug geIchiedde egter zo gelukkig, dat de voorraad, beftaande in agt Rukken gefchut, waar Dnder vier fraaie metaalen veldrtukken, en (S of 8 duizend pond buskruid, behouden binnen Franeker den 25 Augustus is ingevoerd. Dog des maandags morgens den 27 Augustus, kwam te Franeker een Deurwaarder van de Staten, verzeld van twee Dienaars van 't Gerecht, welke, in naam van Hun Ed. Mog. de Gedeputeerde Staten, de Rukten gefchut en krygsvoorraad opeischten. DeMagiltraat, verlegen wat te doen, zondt lezelven naar het aangeftelde Defenfiewezen :ynde eene Commisfie uit de Stads Regeeïng, Burger-Krygsraad, en van't Genootchap, welke verklaarde, dezen eisch niet e kunnen inwilligen, als zynde het eigenlom der Stads Schuttery en Burgery en lat, indien men het kanon en kruid met geireld zoude willen halen, men zulks dan voor  JAARBOEKEN» Augutlat> 1787. 4»7 voot eene oorlogsverklaring ken en getroost was nei Wa£ddels wierden de beraamde BJ" 1 7n eeniee postbcdens afgevaardigd, verwyderde plaa lei , o K den 2H SSS* ^:f^"ol nog benige ren naar ^e°™r0£men dabbelde wagren G3& —•» zelden de patrouilles der Burger ^ r ontmoeten. hi j fmt van Onderwyl fteit men zi mer ^ s^^^|ïïn«5&V^ wallen ge20 en 30 1 ukken gelcJ ^ man Auxi. plant, en al^r^f "op' Tot Bevelhebber is Uairen en Burgers op. 0u aangefteld de Heer ze, * tocgevoegd ger-Hopman , aan welken » ^ de Grietman ,  > '4*88 NIEOVVE NEDERLANDSCHE FRANE-yan het Genootfchap Mr. A. Tuinhout. De Heer C. L. Beyma is in het Defenfiewezen. De Nieuwftaatsgezinden beloofden zig veel* en riepen met blydfchap uit, dat Franeker nu in een Utrecht herfchapen fcheen. Vooral daar de minderheid der Staatsleden naar Franeker was geweken, met voornemen, om alhier ook, in navolging van die van Utrecht, eene nieuwe Staatsvergadering te houden, deze alleen voor de wettige Souverain, en die te Leeuwarden, voor Geweldenaars te houden j dus ingevolge van dien alle de befluiten der Staaten te Leeuwarden ' die met haare ontwerpen niet ftrookten, te vernietigen, en nieuwe befluiten te nemen, welke haare Staatsgevoelens zouden bevorderen, en zo met hulp van Holland, byzonder der nieuwe Regeering te Amfteldam, haare befluiten met kragt van wapenen te doen gelden enz. De Staten van Friesland vonden in dezen toeftand van zaaken goed eenen brief aan de Regeering van Franeker te zenden, met den voorflag, om drie Gecommitteerden naar Leeuwarden te zenden ten einde zo mogelyk, de gefchillen in der minne te vereffenen. Dog zodanige voorflag was te vergeefs in eenen tyd, in welke alle bedaardheid en neiging tot minnelvke fchikking, voor zwakheid en fchroom wierdt aangezien. De Gedeputeerde Staten hebben den Ammunitiemeefter der Provincie, E. H. Bergsma, naar Harlingen gezonden, om aldaar het  JAARBOEKEN, Augustus, Iïfy. 4*8? het Guarnifoen, het welk flipte bevelen Franeheefc, om op gewapende manichappen te kir. pasfen, en dezelve te keer te gaan, van het nodige te voorzien. Deze heeft zig daar eenigen tyd opgehouden, en hadt last, om in zvn terugkomst twee uuren bezyden franeker om te ryden; dan deze is door een Detachement Vrycorporisten opgeligt, en binnen deze Stad gebragt. Desgelyks is een zogenaamde fpion van Leeuwarden afgezonden, gevat, en in verzeekenng op het Stadhuis gebragt. Harlingen. De gisting in deze Provincie , is overal Stoot, en doet gevolgen en Route ftappen voorzien. De wapening en wapenoetfeiiing gaat door, om daar door zyne denkbeelden door te zetten: en de aanfpraaken, die by gelegenheid der wapenoeffeningen en afvuuringen gedaan worden , zyn niet allen gefchikt om de gemoederen te kalmen. Uie aanfpraken zyn egte Rukken, en bekwaam om de waare gevoelens te doen kennen van die party, van welke dezelven gefchieden. Wanneer de Burger-Schuttery alhier, den 28 der maand Juny, afvuurde, en haare wapenoefening belloot, heeft de voorzittende Burgemeefter Junius van Alema, als van we*e de Regeering dezer Stad daar toe benoemd en verzogt, na dat alvorens een kring was gemaakt, deze aanfpraak gedaan: Vvvvvvvv 4 EDE-  Har.- linghi Aanfp, aan de Schuttery. 4290 NIEUWE NEDERLANDSCHE E?ELE ÏMANHAFTE HEEREN! COLONEL, HOOGE en LAGERE OFFICIEREN, WAGTPp0^» VKYWILLIGE SCHUTTERS van deze Stad, ''Haidf »J «n '£ voorgaande Jaar de Eer om U _ £.a. Manhaf te opentlyk, namens de Regeering deezer Stad, de hartelykfte dank te betuigen voor Uwe betoonde yver en vlyt, in het beoeffenen der Wapenhandel; flipte ik toen flechts met een enkel woord bet nuttige en nodi«e daar van aan; ik kan derhalven nu, daar my die zelf. tt fertSnSA^eerte beUrte Vak' n,'et voorby, U Ed. Manhafte te ennneren, dat het invns eragtcns in deze duiftere en zorgvuldige dagen hoogstnoodzaaklyk is, de Burger-Wapenhandel op t fterkfte, voort te zetten, en in volle luiiter te doen te voorfchyn komen; zy is immers de beste waarborg voor allerlei overheerfching • zy is immers de beste vertroofting voor die Regenten van een VRY VOLK, die hunne plichten kennen en betrachten, ja zy is immers de geefel der verfchrikking voor anderen , die ten koste van t algemeen, hun gewaand eigenbelang zoeken Wie Uwer Ed. Manhaf te Heerenl twyffeld aan deze waarheden? Niemand zeker! Is dan de Burger-Wapenhandel'zo nuttig , zo nodig; hoe veel te noodzakelyker dan ook dat de Schuttery eener Stad in de beste order zv en hebben wy het genoegen Ed. Manhaf te Heerenl te zien, dat deze Schuttery in korte tyd tot zulle een trap van volmaaktheid gekomen zy, hoe aangenaam, hoe ftreelend is zulks voor alle uwe kenntn e8enteD' ^ huDne en Uwe verPbgtingen Gyimmers, Ed. Manhaf te Heeren ! zyt die gene , die 'sVolks Bezwaren aan uwe Wettige Regeering kunt, meugt, ja moet vertoonen, en als t ware tusfchen beide treedt, als de Regenten  JAARB GEK EN"» Augustus, 1787. 4291 ten zomtyds eens mogten verblind zyn, en Hunne Heerschzuchc perk Dog palen kent, en ooKt daar en tegen het Volk doec ftilzwygen, als het zvne bezwaren op eene onregelmatige wyze aan den das legt. Wy twyfelen ook met, of gy alle,, Ed. Manhaf te Heerenl zult nevens ons hier van , volkomen overtuigd zyn; en daar wy, Ciod zy ; gedankt, noch in deze onze Stad, en deze frevintie bevryd zyn van 't alvemielend Oproer, en onze Mede-Broeders,in zommige andere Provintien, daar van helaas! ongelukkige Slagtofferen zyn, zo laaten die ons ten fpiegel ttrekken , laten wy Ed. Manhaf te Heer en\ de handen in een liaan, laten Regenten en de Schutterye dezer Stad met elkanderen zo eenfternmig handelen , dat 't VoU den Regeerder van 't Heelal danken, in zulk eene Stad hunne woning te hebben, en wy alle een ftil, vreedzaam en gelukkig leven leiden mo. 8CVaart dan yverig voort, in 't beo-effenen dei Wapenen: niets, dat durf ik ü Ed. Manhgn verzekeren, met al die oprecht- em rondboHbg. heid, die de Redering van een VRY VO LK be taamt, zal ons meer by aanhoudenheid verheugen en wv danken 17 Ed. Manhafte voor uwe we uitgevoerde Manceitvres, en ook byzonder voo de eer en achting, heden aan ons beweezen: e 't is met dat imierlyk genoegen, dat wy de he de en achting van onze Burgeren en Ingezetene bezittende, hen en ü allen plechtig van onze b fcherming verzekeren durven,zo lang 't derzelvi begeerte is om onder de befcherming der Wettei veilig en vry te leven. Voons wenfehen Wy, d de Alzegenaar 17 Ed. Manhafte allen in uwe Pc zonen en Famiüen wil zegenen , en gelukkig do zyn alle de dagen uwes levens. Deze aanfpraak wierdt van wege de Schi tery aldus beantwoord: ^ Haringen. Aanfpr. an de ïchut,ery. » l r 1 n ;r h it r- tQ u> E-  Har- LINGEii Antw. op de voorfz. Aanfpr. i < y t Hier W)t NIEUWE NEDERLANDSCHE E£,E,LE ACHTBARE HEEREN» BURGEMEESTEREN, «Raa: DEN in de VROEDSCHAP dezer Stad. TJebben Wy thans weder, gelyk in vorige Taren irr^MV by het eiad'Sen ^zer Exercitiën,' UEd. Achtbare van ons diepst refpect te mogen verzekeren, en derzelver goedkeuring aangaande het verrichten onzer Manoeuvres weg te draaeen niet alleen, maar ook de hartelykfte dankbetuiging voor onzen betoonden vlyt enyver, in het beöeffenen der Wapenen te ontfangen; Dit fpoort ons aan, alles in het werk te Hellen wat tot verdere volmaking onzer Burger Wapen' handel ftrekken kan, en doet ons vertrouwen, dat Ulid Achtbaren, ingevolge hunnen duuren plicht, belangftellcnde in het DEFENSIE-WEE. ZEN der Stad, hunne en der goede Burgeren veiligheid, in deze kommerlyke en ver uiiziende tyden, meer e» meer zullen medewerken onzen dienst aangenaam, en vooral nuttig te maken. Waarlyk Ed. Achtbare Heerenl War is 'er thans toodzakelyker, dan zich in ftaat te «ellen eene gevloekte Muitzucht, die elders de akelykfte 'I reunoneelcn geopend beeft, desnoods te kunnen afweren en tegen gaan. Wy zyn ten allen tyde genegen geweest, en bieden ons nog geredelyk aan, daar toe met U Ed. Achtbaren volvaardig de handen ineen teilaan, niets vuuriger wenfchende, dan dat de verderf el yke twisten tweedragt tusfchen Regent en Recent Burger en Burger, de eenig- Bronwel van'slfands Jnheilen, fpoedig moge ophouden, de eensgetindbeid, en het onderling vertrouwen berleeven, >p dat het den Lande en UEd. Achtbaren in het elve, in uwe gewigtige Amptsbedieningen en erdere byzondere betrekkingen, moge wel gaan ot in lengte van dagen.  JAARBOEKEN, Augustus, 1787» 4203 Hier op iprak de Heer Simon Weyman de j Officieren en Schutteren aldus aan: EDELE MANHAFTE HEEREN OFFICIEREN l myMMf?*™?1' genooten, ONDER OP BICIERS, % verdere LEDfcN dezer Stads SCHUTTERY. TTebben we op dezen dag weder het genoegen, H de goedkeuringe onzer RegeerinSe'p0nverwJ verriateh onzer Manoeuvres weg te dragen, we LT laat ons welmenend, eensgezind, en met vermyd ng van^lie Twist en Tweedragt, wortj ^In en ons bevlvtigen, om onzen Wapenhance iot een hooger^rap van volmaaktheid te doen ftvaeren, ten einde in ftaat te zyn, voor de rust en veihgheid onzer Mede-Burgeren te zorgen. Deventer. De Staten dezer Provincie hebben aai de Staten van Gelderland, omtrem de beweegingen en geweldenaryen van he Krygsvolk in Gelderland, op het einde de afgelopene maand, dezen brief gefchreven. EDELE MOGENDE HEEREN! De Heeren van de Magiftraat der Stad Dsventt hebben, door Derzelver Gecommitteerder aan ons ouverture gedaan van verfcheidene g pielde infolente plunderingen en vexatien do Militaire Perzonen op de uiterfte Confin.en va UEd. Mog. Provintie, tegen over en in net g zigt der Stad Deventer geftationeerd, als ook^ Har» .iïsgeN» t l t : r t ir n P R  Dëvën Brief van Overysfel aan Gelderl. , i 'l i ] i Zwol- 4m NIEUWE NEDERLANDSCHE " Se*LTerritoir van voorfchreven Stad, en in de nabyheid op hec omliggend Territoir van UEd. Mo* Provintie gepleegd tegens Perzonen en Goedfren van Ingezetenen van derzelver Stad, rner. communicatie van de gerigtelyke informatieo des wegens ingewpaneo , en van twee misfiver, door opgedagte Magiftraat aan UEd. Mog. en aan de Raden van UEd- Mog. Hof Prov/S op dk fubject dezer dagen afgezonden. _ Wv twyffelenoiet, of Usid Mog., van de waarheid dier gebeurtenisfen geïnformeerd, zullen met ons gcindigeerd zyn over het fchandelyk gedng dier Militairen, en vooral van die Officieren, met welker medewerking deze violentien zyn geperpetreerd, en we dra ordre Rellen,dat nade fchuldigen onderzoek gedaan , en dien navolgende de', zeiven geftraft worden. Maar,daar de oïasteoorzaak en ge legendhcd tot dat 'alles te zoeken is°n de nabyheid van voorfchreven Militie aan het Terntoir cie?-er Provintie, en fpecialyk der Stad Dventer, waaruit dagelyks nieuwe onlusten te vrézen zyn, zoo moeten wy by UEd. Mog. ten Rerkften appuyeeren het verzoek, door de Kegeering der Stad Deventer by voorfchreven Misfi. ven, tot verwydering dier Troepen aan UEd. Mog. ge laan. Daar wy by verdere voortduuring van zoodanige vexatieo Oos zullen moeten S fcflui^g houden van alle de noodlottige gevolgen, lH WP ^Hen re^^eeren , en voor Goden 1e geheele IVaereld mi en loor alsdan moeten verklagen, dat wy, ten einde onze goede Ingezetenen niet angerten prooijete geven aan de geweldenaryen van tenen hoop losbandige, rovende en plunderende Miliau en, gedwongen zullen worden, zodanige middelen >y de hand neemen, als wy tot onze eigene zelfsver- teatgmg meest gefchikt zullen oordeelen. — Iet gunt wy van harten wenfehen en vertrou?en dat UEd. Mog. door fpoedjge dispolitien •uilen geheven te prsveniëeren. Waar mede enz.  JAARBOEKEN, Augustus, 1737- 4*9S Z w 0 l l e. Wy hebben in de vorige maand bl. 2205 1 en volg. eenige berigten medegedeeld, raakende jonkheer van Pallandt tot den Beerfe. Onze onzydigheid vordert, dat wy daaromtrend nóg een getuigfehrift mededeelen, terwyl aan een iegelyk vry ftaat, daar aan zulk gewigt te geven, als hy zal oordeelen te kunnen en te moeten doen. Dat getuigenis luidt aldus: W/Y Ondergetekende, Burgers en Inwoonders 1 W der Stad Zwolle, getuigen hier mede, dat wy op den 10 July dezes jaars, by gelegenheid van de Ommer-Jaarmarkt, genaamd de Bisfinge. te Ommen zynde, benevens veele andere Ferzonm, op die tyd daar ter plaatze mede tegenwoordig, duideiyk en by herhaaling gezien hebben, dat een Dogter van den berugten PALLAND TOT BEERSIï, zig aldaar onder de menigte Volks vertoonde met Olt ANJESTRIKKEN op beide hare armen; en zulks in bvzyn van verfcheide Dames, waaronder zig mede bevond een Dogter van den Baron Van Voerst tot den Borghel. Daar nu deze Oproer-ieuze, door de Edele Mogende Heeren Ütaten dezer Provintie , tot voorkoming van onrust en geweldadige handelingen , ten fterkllen is verboden, en evenwel uit het Huisgezin van voor noemden Paltandt, dezeive onbefchaamd, vooi het oog van veele honderden menfehen , wen voortgehragt, kan de weldenkende Natie hel heerfchend^Charakter van dezen befaamden Man die reeds te voren door zvnen te Zwol gevonden en in den Post van den Neder-Rhyn gepubliceerde! brief bekend geworden is, nader befchouwen ei beoordeelen. Zwolle den 7 Augustus, in *t Jaar 1787. J. van der Veen, Jan Colkman, Friden cus Wintjes, Frederik Reuvers. Zwolle I' » 1 t a  Zwolle i l 4 1 1 1 1 4295 NIEUWE NEDBRLANDSOHE In deze maand is alhier door de BurgerCommisfie uitgebragt, en aan derzelver gezamenlyke Committenten ter beoordeelinge aangeboden , en ook voor reekening van de Burger-Commisfie gedrukt Het ConceptReglement van Regeering voor de stad Zwolle. Voor het zelve is eene Voorreden , aldus getyteld : De Burger Gecommitteerden der ftad Zwolle aan derzeiver Committenten, den 16 Augustus 1787 door de 15 Gecommitteerdens ondertekend Dit Concept-Reglement is te wydlopig, om door ons thans in den grooten toevloed van ftoffe en Staatsftukken te worden medegedeeld, dog het is van te veel belan?, om niet vervolgens by nadere gelegenheid medegedeeld te worden. Den iS Augustus zyn voor het derde Battaillon van de Brigade vrywillige Burgers [lezer Stad, de Officieren benoemd, het «reik door de manfchappen van ieder Compagnie, by meerderheid van ftemmen.is serchied. & Den 20 Augustus trokken de twee eerfte Battaillons, met drie veldftukken, 'snamidlags ten één uur, naar het gewoone Exerciïeveld, aan de Spoolderberg, alwaar ook Ie tenten voor dezelven, ruim 180 in getal varen opgeflagen. Na hier eenigen tyd zig [eoeffend en gevuurd te hebben, trokken zy net hunne veldftukken voorby het nieuwe Verk, tot aan het groote Veer, Ichuins over  JAABOEKEN, Augustus, 1787. 4'97 over Hattem, en vatteden post op den Dyk, regt tegen over de Militaire wagt, der Mariniers van Salm. Hier maakten dezelve een aanhoudend vuur, geduurende het welke het kanon zig mede liet hoorem Dit veroorzaakte, dat men binnen Hattem ten eerfte alarm floeg, en het Garnizoen aldaar in de wapenen kwam. De Bevelhebber, de Heer G. J.Pyman, hadt voorgenomen, om daar ter plaatze nog verfcheidene andere wapenoeffeningen te doen vérrigten, dog vreesde voor ongelukken, alzo de Dyk opgepropt met menfchen was, waar onder ook een menigte van rytuigen waren, niettegenftaande men zeer ernftig verzogt hadde, dat deze, om alle verwarring voor te komen, op eenen genoegzaamen afftand zouden blyven. Na omtrend een half uur aan het Veer vertoefd te hebben, toogen de twee Battaillons wederom naar de gewoone exercitieplaats, en vuurden tot 'savonds ten 8 uuren, komende met den donker in de Stad te rug. Men heeft hier ook een Compagnie Zwolfche Huzaaren, die reeds veertig man fterk is , en die genoegzaam alle dagen zig in den wapenhandel oeffenen. Men las ook in de dagpapieren deze bekendmaking : De Krygsraad van het Exercitie Gonootfchap teZVVOLL, maakt bekend, dat de laatlte Vuuring van hetzelve, voor dit Jaar zo met Kanon als klein Geweer, zal gefchieden op Maandag, den 30 September aanftaande, X xxx xxx x Tos ZwoÉr LE.  Zwoi LE. Befch van de Vergad, ran 't Genootfchap. i 4298 NIEUWE NEDERLANDSCHE • Tot het houden van eene buitengewoons Vergadering van Gedeputeerden van alle gewapende Genootfchappen binnen deze Provincie, is den a5 Augustus deze brief van belchryving afgevaardigd. WEn.nEE?£E GESTRENGE MANHAFIE HEERE:\ i % A,z^,.de.8ebeu"enisfen in de Provintie van Holland, en hec ïucces der Nationaale Wapenen aldaar, gegronde redenen opleveren, om te mogen vastftellen, dac aan de Vyanden der Burgerlyke Vryheid en des Vaderlands, binnen korten tyd, geene andere dan wanhopige middelen zulien overfchieten, hec zy dan door hec doen eener onmiddelyke invafie in deeze Provintie , het zy door te reüüfeeren de voor lang bedreigde attacque op de Stad Utrecht of Froncieren van Holland, van welke laatlfe onderneeming veellig»de gevolgen kenden en waarfchynlyk zouden zyn , dat de magt der Dwingelanden gerepousfeerd wordende, of ook onverrigcerzaake uit de Legerplaats en Cantonnemencen, waar dezelve zich tans nog bevinden, opbreekende of zelfs (hoe onvermoedelyk du ook zyn moge) de vereenigde magt der Provincie van Holland cn Utrecht cenigermattn doende te rug deinzen, deeze Provincie aan geduurige ftroperyen en plunderingen, ja eene geheele o\errompehng zoude geëxponeerd blyven, alvorens het voor haare Bondgenoten mogelyk zonde zyn , ter haarer verdediging en behoudenis toe te fchieten, zoo hebbe ik geoordeeld, mv niet te kunnen ontflaan van de verplichting, om aan U Wel Ed. G. Manhafte myne bekommering hier over te doen ontwaaren, en aan deéelve in ernftige confideratie te geeven, of het in de tegenswoordige tydsomltandigheden niet van de grootfte nut. ti&heid, ja van de uiterfte noodzakelykheid za! mog-  JA ARBOEKEN, Augustus, 1787. 4299 moeten geoordeeld worden, op hec voetfpoor; onzer Hollandjche Bondgenooten, een klein Nationaal Leger, uit de gewapende Burger-Corpfen deezer Provintie, te doen byéen rukken, op zo-, danige plaats, als daar toe hetgefchiktst bevonden , zal worden; ten einde daar door in ftaat gefield te zyn, om de Provinciale Burger magt te verzamelen, in -activiteit tc brengen, en toe afwending van alleiVyandlykneden, als uit een middelpunt" te doen werken. Jk hebbe derhalven geoordeeld, dit aangeleegen poinft niet alleen aan de accentie van ü Wel Ed. G. Manhafte te moeten aan beveelen, maar ook ee'n Provinciale Vergadering van Schutteryen , Burger-Corpfen en gewapende Genootfchappen deezer Provintie uit tu fchryven , tegens VcyiJag den 31 Augustus 1787, des avonds ten 6 uuren, in het Stads Wynhuis ce Zwolle, ten einde om als dan gezamentlyk te delibereeren over dit of eenige andere middelen, tot maintien van veiligheid, en order zullende moeten worden daar gelteld; en worden over zulks U Wel Ed. G. Manh. era (tig verzocht hunne Gecommitteerdens derwaards te zenden, genoegzaam geïnftrueerd en gelast om, vermits de presfance deezer zaak en hec nadeel, 't welk alle nodeloos verwyl daar aan onherroepe. lyk zoude kunnen coebrengen, met meerderheid van Hemmen zodanig te kunnen rcfolveeren en concludeeren, als tot behoud onzer Vryheid en ten dienite van 't Vaderland zal geoordeeld worden te behooren. Waar mede met hoogagting ben WEL EDELS GESTRENGE MANHAFTE HEER! Zwol den 25 Augustus 1787. ü Wel Ed. Oud. Dienaar. (was getekend) G. J. P Y M A N, Xxxxxxxx 2 Di &W0IX.S Befchr. mn eene feigad» >an genoot' rehapp.  Zwolle ] i < i ♦300 NIEUWE NEDERLANDSCHE De gerugten, die in deze tyden de ge^ beurtenisfen dikwyls vooruit liepen, en wel moeiten vooruit loopen, aangezien de aart en wyze van behandeling der zaaken, en het groot getal van perfonen, door welken die behandeld wierden; die gerugten dan, voorfpelden, dat het groot oogmerk dezer befchryving van eene Vergadering van Burger-Corpfen zyn zoude, om ook, even gelyk nu in Holland, een Burgerleger in deze Provincie op te rigten. En in der daad, naauwlyks kwam de befchrevene Vergadering by een, of daar wierdt onmiddelyk tot het te velde brengen van zodanig Burgerleger befloten, wordende de Heeren Pyman en De Lil/e, van wegen welgemelde Vergadering benoemd, om zig te vervoegen by de Commisfie van 't Defenfiewezen, ten einde de toeftemming van Hun Ed. Mog. derzelver medewerking, en al het nodige, tot onderhoud van zodanig Leger , te verzoeken. Inmiddels zullen de refpeetive Corpfen binnen deze Provincie, tegens Woensdag den [2 September (zynde de Provinciale Vergalering van Genootfchappen zo lang op reces gelcheidenj aan de Vergadering het getal der nanfchappen opgeven, welke uit ieder Departement genegen zvn, tot het in fiand jrengen van gemeld Leger op te komen, tot iet welk men ook de Drenthenaars zal nooligen: ten welken einde op Dingsdag den [ der aanftaande maand eene algemeene Vergadering der Drentfche Genootfchappen, yelke nu in de befcherming van Overysfel ge-  AARBOEKEN, Augustusi 1787. 43ot genomen (*) zyn , binnen Meppel zal ge. houden worden. Voorts zyn de genoemde Heeren Pyman en De Lille benoemd, om zig met alle fpoed naar Holland te begeven, ten einde, waar zulks nodig zal bevonden worden,een egt berigt te geven van den waren toeftand der zaaken in Overysfel, en onderling de middelen te beraamen, om aan de gewapende Burgermagt van Overysfel de vereischte werkzaamheid en kragt te geven, en haar in ftaat te Rellen, om voor de zaak, welke zy is toegedaan, op te komen, zonder daar in nog langer verhinderd te kunnen worden. Het bovenftaand is van alle of wel de meefte Leden der Vergadering goedgekeurd, behalven van de Gecommitteerden uit Deventer, zynde een Burgemeefter van die Stadj dewelke het zelve in alle deelen afkeurde. Den 28 Augustus hebben niet minder dan negen Leden uit het tweede Collegie van Regeering dezer Stad, of der Gezwoorene Gemeente, welke der Oudftaatsgezindheid toegedaan zyn, voor hunnen post als Re> genten bedankt, willende geen deel in de thans genomen wordende maatregelen hebben Hasselt. Na de omkeering van zaken, te voren bl 0j.q9 en volg. door ons vermeld, fteeken d< yö 5 Nieuw O Zie hi«r na onder Assbn bl. 4304. Xxxxxxxx 3 Zwolle.  i Hasselt. ] « J j ] j Den 2 Augustus zyn 40 man van het Ge- noot- 302 NIEUWE NEDERLANDSCHE Nieuwftaatgezinden het hoofd op, en overree3en nu eene meenigte andere Ingezetenen, naIienzy befloten hebben om ook hier een Geïootfchap van Wapenhandel op te rigten. Zy zyn hier in gefterkt door 50 Schutters, die uit Campen herwaards zyn gezonden, ge/olgd door het Defenfiewezen, om de oorogsbehoeften uit het Magazyn hier te haaien, welken naar Campen zyn vervoerd. De Nieuwftaatsgezinden hier, zyn reeds in de befcherming van de Staten genomen, en lebben toezegging verkreegen van 60 fluksgeweeren van het Defenfiewezen. Dog de Magiftraat heeft het Request, tot oprigting van zodanig Genootfchap, afgeflagen. De Heeren van het Defenfiewezen in Overysfel, hebben de Magazynen alhier loen ontkedigen , en een yzeren ftuk eebhut iz ponder met genoegzaam kruid hier gelaaten, om ingeval van nood te gebruiken. Van Iborst , gelegen onder dit Hoofdxhout-Aropt, heeft men hier tyding ontvangen, dat in plaats van den Kerkenleeraar f. W. Brocades, beroepen is de gevluate ?redikant uit Elburg, G. II. Hein, thans voonende te Campen; dog de Hoofdfchout ïeeft het beroep ter approbatie aangeboden n advis gehouden. Vollenhoven.  JAARBOEKEN, Augustus,^. 4303 nootfchap alhier naar het nabuurig Blokzyl getrokken, om aldaar de Nieuwftaatsgezinden * tegen de andere party te verdeedigen. >T LANDSCHAP DRENTHE. Assen. Eenige Gecommitteerden van de Genootfchappen van Wapenhandel in dit Landfchap, hebben reeds in de voorledene maand aan de Staten van Overysfel dit navolgend Request ingeleverd. EDELE MOGENDE HEEREN ƒ zoeven met verfchuldigde eerbied te kennen de Gecommitteerden uit alle de Exercitie Genootfchappen. in bet Landfchap Drenthe gelegalifeerd, hoe dat zy vernomen hebben, dat de Provintie van Ovtrjifel in deze critique tydsomftendigheden genootzaakt is , zig tegen eene Landverdervende Cabaal, die niets minder dan onderdrukking en geweld, roof en plunderzugt m c ooi heeft, te moeten defendeeren, en ten dien einde reeds de nodige maatregnlen in het werk fteld; zoo zyn wy door de Heeren yan t Defenf e-wezen van OEdele Mog. Provintie geïnfor* meerd geworden, dat UEd. Mog. nog wel eenige gewapende Manfchappen van onze Genootfchap|en zouden employeeren willen, om die fnode Cabaal te keer te kunnen gaan Wy vinden on derhalvcn verpligt, UEd. Mog. in derzdver Vaderlandfche pogingen na ons vermoogen te moeten onderfteunen, en bieden ten dien einde onze gewapende arm aan, om in gevolge onze lief lutie v*n U Ed. Mog. van den i5Juny i787»en conform het Dlan van Militairen discipline daarby gearresteerd, ons onder de ordres van UEd. Mog. - .f Ho- gst Derzelver Gecommitteerden tot het Deferfie wezen te iaten gebruiken , daar het welzyn van het Va& Xxxxxxxx 4 der' Has- ilt.  ,As*EN, i 4304 NIEUWE NEDERLANDSCHE derlarjd het zal vereisfchen." - Dan Mog. Heeren ! vermits dezelfde Land-verdervende Farthy alhier, even als elders, daar op uit is, om de geene, die met hunne booze oogmerken niet mftemmen, allerwegen te vervolgen en te perfecuteeren, 200 verzoeken wy inftantelyk, dat O Ed. Mog., wanneer Wy de verzogte adfistentie dadelyk prsesteeren, ons verleenen UEd Mog. veel vermogende protectie, als wy uit hoofde van deze onze gepresteerde hulp aan UEd, Mog. in eenige ongelegendheid zouden geraken, of ons des wegens eenige onaangenaamheid in deze Landichap mogte overkomen enz". Deze aanbieding wierdt van Ridderfchap ep Steden van Overysfel terftond aangenomen, en de Heeren Gecommitteerden tot het Defenfiewezen aldaargeauthorijeerd, om daarvan zodanig gebruik te maken, als de dienst van deze Provintie in deze omftandigheidvan zaken mogt vereisfchen, en zulks onder guarantie van al 't geen de Genootfchappen van Wapenhandel in Drenthe deswegens mogte overkomen. Van het aanneemen der aangebodene hulp der Drentfche Genootfchappen wierdt door de Heeren Staten van Overysfel, aan de Heeren Staten van Drenthe, by eenen brief kennis gegeven Zoo haast was die brief niet van Overysfel te Asfen aangekomen, of Drost ün Gedeputeerden vergaderden terftond, geïnde de Drost in die Vergadering te kennen, Jat de Iugezetenen van Drenthe , die zich ildus aan eenen anderen Souverain vervoegd hadden, den Eed,aan de Landfchap gedaan hadden overtreden. Dan de Meerderheid tier Gedeputeerden oordeelde anders, zoo lang  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 43°5" lang zy zig niet tegen de Landfchap zelve gebruiken lieten. Dit hadt ten gevolge, dat de Meerderheid befloot, den brief van Overysfel heufcbelyk te beantwoorden , en ter eerlten Vergaderinge op den Landdag te brengen. Zedert dit geval vermeerderen de Genootfchappen van "Wapenhandel in dit Landfchap, en zoo haast het koorn binnen is, voorfpeldt men, dat, door geheel Drenthe veel zal geëxerceerd worden. Ook wordt te Meppel een Corps Scherpfchutters opge- ngVetvolgens is nog in eene buitengewone Vergadering van Drost en Gedeputeerden, over den brief van de Staten van Overyslel geraadpleegd, in welken die Staten te kennen geven, dat zy de Genootfchappen van het Landfchap Drenthe in Hoogstder zeiver befcherming hadden genomen. Di moest voorzeker aan de Regeering van di Landfchap vreemd voorkomen. De Dros Graaf van Heiden van Reineftein lteld voor, om ter beteugeling van de willekeur! ge handelwvze der Genootfchappen, t Meppel, Hogeveen en in de tWyk, Krygsvol in bezetting te leggen: waar toe Jonkhee Van Scbwartz inftemde, maar 't welk Jon! heer R. van Echten, Mr. D. Wilhnge, < G. H. van der Feltz, afkeurden. Of 01 de'rtusfchen de Gedeputeerde Staten vi Drenthe aan Gelderland hulp enbefchermn tegen de overheerfching en dwang van 1 Staten van Overysfel gevraagd hebber zo als de Dagpapieren melden, is 0 Xxxxxxxx 5 n Assew. t t r :n 111 « le > ns iet  43©6 NIEUWE NEDERLANDSCHE Assen. ] < I I i 1 1 3 d li z c v met geen gcnoegzaame zekerheid berigt. Zekerder is het, dat de Nieuwltaatsgezinde Dagpapieren omtrent deze zaken, met zodanige vervoering van bitterheid, en met die onbeichaafdheid van uitdrukkingen zich tegen de Regeerders van dit Landfchap hebben uitgelaten, die naauwlyks by de nakomelingrchap geloof zuilen vinden, ten zy haar die dagpapieren zeiven onder het oog zullen gebragt worden. ( Heeft men in deze dagen, op de verlichting van deze eeuw, van de Volkeren, byzonder van onze Natie, inde Jagelyks uitkomende gefchriften gepocht, verlichting, die by de bedaarde beoordeeaars, in veelen opzichten, vry wat naar verIonkering en onzinnige vervoering van Irift fcheen te gelyken; althans men heeft )p de befchaafdheid van onze hedendaagche Schry vers, die deLandszaaken en voorrallen tot onderwerpen van hun febryvennenen, geenzints durven roemen. GENERALITEITS LANDEN. 's Hertogenbosch. V~^\qx\ eerden dezer maand Augustus'avonds \_J kwam te Heefel tusfchen 'sBosch en e Grave, 350 Man van het eerfte Battail>n van het tweede Regiment van Waldek, :mder eenig Officier, met de Vaandels, "rommen, en Krygskas, alle vercierd met 'range. De bevelvoerende Onder- Officier orüerde billetteering; dog de Regeering toon-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. f3°7 toonde hem, dat die, volgens het marsehreolement van den Kapitein Generaal, met verleend konde worden, Zy huisvestten dierhalven in Herbergen en üitfpanningen in het Dorp. 'sOgtens ten 7 uuren van den a dezer kwamen 5 Officieren van het tweede battaillon van Waldek uit Nymeegen, en namen het bevel op zig. Ten 12 uuren kwam de Prins van Hobenlohe met nog 2 Omcierai van het voornoemde twede Battaillon, meae brengende patent van den Prins van Orange. Den 3 Augustus des 's ochtends ver;rokken zy van Heefel naar Zaltbommel. De Advocaat-Fiscaal van Braband en Lande van Overmaze, Mr. H. J. vanQb denbameveld genaamd Witte Tulhngh, heef aan de Algemeene Staten, eene Memorie in geleverd over den ftaat der tegenwoordig* gisting, en zwevende gefchillen in de Ge neraliteits Landen enz. Het liet zich dal aanzien, dat veelligt de Wapengenootfcbap pen, en andere middelen der Nieuwftaatsge zindheid door de Algemeene Staten zouoe verboden worden. Zie hier nabl. 4310en vok; Dit gaf geen gering misnoegen: zo dat me in de Hollandfche Hiftorifche Courant, 01 der 't Artikel van 's Hertogenbosch den Augustus, deze aanfpraak las: 'sOtr» i'OGENiOSC". 1 1 n 14  's Her. TOGENSQSCII. ] 1 1 ] < 2 r i I c k L r. ti v n 4308 NIEÜWE NEDERLANDSCHE Aan de Inwoonden der Generaliteits Landen, Jn deaanftaande week zal men, naar alle gedag. 1 ten, by H. H Mogende , met list of geweld, weeten door te krygen iets, dat reeds te vergeefscb a h 3 maal beproefd is; te weeten • eene allervmlentlte Refolutie, tegen het Wapenén'of de Wapenorreningen der braave Vryheidminnende Jngezeeieoen van de Generaliteit, eene naau. were beperking van de Godsdienftige Vryheid en eene tinkte order aan den Fiscaal! om teg-n de weerftreevers ten ftrengfte» te ageeren. Ik: waar! fchouwe u, myne waarde Landgenooten, van het lot, t welk u boven het hoofd hangt, ten einde gy op uwe hoede zoud zyn, en in tyds gepast! maatregelen neemen, om dit onheil af te keeren. Immers, wanneer men u van het recht van zelfspr,reed^Mg,ber?0fc'CD u °P den vo« van het l 1,w?S>£J]X anfr? brengt, waar is dan iwe Nedeilandfche Vryheid; waar de zekerheid 'oor uwe overige rechten, uwe goederen, uw even; m een tydftip, daar alles in verwarring, » de wetten kragteloos zyn? Zo gy ontwapend yt, kan men ook u, braaf en moedig Volk beooven, plunderen, mishandelen; met u en de wen als met fiaaven , ja nog erger, onifpringen. tog eens dus, myne waarde Landgenooten, Zyt p uwe hoeden; nog eenige weinige oogenbliken heot gy het in uwe magt, ornVrj* Neder- wders te blyven 1 {Hierop volgen eenige (fchryft de Courantier} lodgeungen en aanwyzing van hulpmiddelen, welke '■et gejchtkt zyn, om publyk gemaakt te worden.] De verjaardag van Mevrouw de Princesfe m Oranje is alhier den 7 Augustus in ee£ diepe ftilte doorgebragt: waaraan de goede  JAARBOEKEN» Augustus, H8?» 43°9 Ae maatregelen, zo door de Magiftraat als het Gouve nem'ent Militair genomen, niet we\n£ Ken toegebragt; hebbende op bevel va°n de eerfte alle de Klepperlieden, ge zamen Yk, den geheelen nagt rondgegaan: Sc door het laatfte de voorzorg genomer S om de wagten te verdubbelen, en me Tf^nnr het Krygsvolk aanhoudend ronden; fe doen Sr wyfook de wakkerheid van dei Hoofd Ó^t Bisdom, ter dezer gelegen beid , van den grootften dienst is geweest. Den 8 Augustus kwamen alhier van Naai den twee Soldaten uit het Regiment van Pabs. met ïï» WerfPaS °m ' v i? , S voor opgemelde Regiment Volk t land, V0Ü' ™bben bY hunnen aankomsi WeirV« ibrïik byYden Plaats-Majoi ï? rwee oasen vertoevens, ontvingen de voo na twee dagen v plaats-Ma or las SrïgS JS »»»n des avonds, hum oa len S de Hoofdwagt te rug te baal. KLderdaagsuit de Stad te vertrekken. Nadat, in den nagt tusfchen Zondag Maandag, den ia en 13 Augustus, eem Sad gheden aan deeze en geeneBurj Huizen waren gepleegd geworden, d wa rvan de daaders verjaagd wierden; v( Kernen zig in den nagt tusfchen r4en deze ongeregeldheden te hervatten, en i Klu'sfbewoonddoordeKindeixnva^c 's Hes» togen» boscb. L t » e » r- t; ie :n ;n je er 3§ :r- 15 an en  4310 NIEUWE NEDERLANDSCHE *s Hertogensosch. ] 1 S f t l t Koopman Ligteveld de Glazen en Venfler Spylen intellaan. Dan de daaders wierden fchielyk bekend en gevat, zynde a Bombardiers uit de Comp. Artilleristen vanPikhart, ter betaaling van Holland ftaande, welken dus loon naar werken verwagten. Tegen de gewapende Genootfchappen , sn tegen het verhandelen van zaaken van 'sLands Regeering, door Predikanten of PaHoor voor hunne Gemeentens, is by de Algemeene Staten den 13 Augustus deze Publicatie beraamd, en verzonden: yyi Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, Aile de geenen , welke deezen- zuüen den of hooren leezen, Salut, coen te wecten : Nademaal tot Onze kennisfe is gekomen, dat zee» lert .eenigen tyd binnen zommige Dorpen en ideerlykheden van de Meyerye van 'sHertogenjoscb, Genootfchappen of Gezelfchappen van Wapenhandel zyn opgerigt, zonder daartoe Onse permisfie verzogt enverkreegen te hebben, het wik mee alleen (trekkende is om de goede ingezetenen van hun dagelyks werk en beroep af te rekken, maar waar door ook aanleiding tot veele naangeuaame disfeutien en disputen word gegeeen, terwyl ook het uittrekken van dezelve Geootfchappen of Gezelfchappen van Wapenhanel aan de Ingezeetenen nog meerder verzuim an tyd^ en onkosten veoorzaakt, tot nadeel van unne Huisgezinnen, cn by gevolg tot vermin* enng en welvaart van den Lande; ZOO IS 'T, dat Wy nodig geoordeeld-heb. en, by deeze voorzieninge te doen, zoo tegens et uittrekken van dezelve Genootfchappen of Ge-  JAïARBOEKEN, Augustus, 1787* 43** Gezelfchappen van Wapenhandel, als tegen .het verder oproten van dezelve, en zulks onvermin- , dln Onze nadere dispofitie ten aanzien van die, «énei welke bereids hier of daar zouden, mogen Sweren, als welke Wy, hangende Onze deliberatiedaar over, niet willen hebben aangezien als, èelegal feerd of erkend, veel min aat zoodanige < R zooien, welke tot dezelve bereids» opge"gte, Genootfchappen, Gezelfchappen , of Byeenkom- 1 Ren van Wapenoeffening of Wapenhandel zoudenJ mogen hebbed behoord", dog welke dezelve uit, eise verkiezing hebben verlaaten, of in het veivol' nog zullen komen te verlaaten, eenigzints aamWW zouden zyn voor zodanige furn sfe3 of gcincurreerde Boetens, tot betaaling welke zy zig by hun inkomen in dezelve Gerotfcbappen, fceWchappen * «g»*»^ zouden mogen hebben geëngageert, als niet wil. kr.de, dat dezelve daar toe, het zy door eenige middelen van rechten als anderzmts, zuhen worden eeconftringeerd, En hebben Wy mitsdien goedgevonden en ver. ftaan te verbieden, gelyk Wy wel expreselyk verbieden by deezen, van nu voortaan, het opri>,ZS van eenige Genootfchappen , GezenchaPpen of Byëenkomften van Wapenoeffening ot Wapenhandel binnen de Stad, Dorpen en Hee.lykheden van de Meyerye van '«Hertogenbosch1 w het byzonder, en verder in het generaal binnen alle de Steeden, Dorpen, Heerlykhedenen Plaatfen van de Generaliteit, afzondeclyk van zodanige Schutteryen, als aldaar zouden mogen plaats nebben, het zy dat die afzonderlyke genootfchappen. Gezelfchappen of Byëenkomften van Vv apenhandel zouden mogen zyn getrokken uit die benutteryen zelve, of wel zyn te zaamen gelteld uit andere Perfoonen, tot dezelve Schutteryen met behoorende. Verbiedende wyders wel expresfelyk aan *\u s Her- OGENOSCH. Publ. er Stat. jen. ege;? de 'lenoot • rchappeti ï/jz.  'sHer togen» bosch» Publ. der Stat. Gen. tegen de Genootj'chappenenz. i I c \ v v d C 43ia NIEUWE NEDERLANOSCHE Burgers, In- en Opgezeetenen der Stad en Mes ereye vau's Bosch, en van. de verdere Steden Dorpen, Heerlykheden en Plaatfen van de neraliteit, zonder ond.rfcheid, het zy deVi^e tot eenige reeds opgerigte en werkelyk exeïceerende Genootfchappen , Gezelfchappen of byëenkomftcn van Wapenhandel zouden mogen behooren, dan met, het zy dan Corps gewyze te zaa. men, het zy afzonderlyk, en een iede? op S lt Snit™?/, T0Dder WaPe"eo te trekken Sflf gaan buiten het Territoir van de Generaliteit naar eenig Stad, Dorp, Vlek of Plaats, binnen eene der zeven Geünieerde Provintien deezer Landen omeal5aarbin Ch de RepUbliCq; raeE ^delyk inzfe om aldaar m bezetting te worden gelegd, of in doen of ^Sc^terlyke of Milifaire^dfenst te ieSp h0 - effeD^' °PPffine' dat de zodanige, ^ewanenS nf nY allee" °$ CorPsgewyze, bet'zy gewapend of ongewapend, met zodanig oogmerk en inz.gt buiten het Territoir van de GeneXeit naar eenig der Geünieerde Provinciën,?' elders buiten deeze Republicq zullen zyn uitgemarcheerd afgetrokken, en werkelyk aldaar eenige Waatenof bezettingen , of andere Schntterlyke of Mil SS lenften zullen hebben gedaan of gepredeeid ■ in- ladat deeze Publicatie binnen hunnen Woonplaatsen zal zyn gepubliceerd en geaffigeerd, ni« welerom derwaarts zullen zyn gekeerd,'of we! de :oorarJgn;,We,k,e Da deeZ£ 0nze Publicatie met an dé r!may ™M bUHen hec T™™ an de Generaliteit zullen uittrekken, met d- ».dvan hun Burger- of PoorterechtVulten"^ ervallen, en boven dien tot geene verdere L. SS?g£JSe£EDedtt Wo°Dp,aatfen zu!1- il.„Veri?aai5ei!...Wy VDorts wel ernftiglyk by ez1ndhPïnPHredl?anteD e" Leeraars, vaVwefte ezmdheden dezelve zouden mogen zyn , als mee-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 4315 aA„ Mc Paftoors van de Roomfche Kerken in de Staf en Meyerje van ■«Hcrtogenbotch, en in 1 de verder" Steden , Dorpen, Heerlykheden en 1 Plaatzen van de Generaliteit, zig zorgvuldig te la'en, van hunne Gemeentens, Ledematen of Ken ter gelecgenbeid van de openbaare Godsdienst oeffenineen cn Meditatiën of wel ter ucca fie van particuliere huisbezoekingen, over eenige. Doluicaue zaaken, of over ons bellier, of de KeEering van den Lande te onderhouden, of eenige. larrlfchaoocn of verdeeldheden voor te itaan . Tf weSS ™ eenige faftieule en Snttootelyke bewoordingen uit te laaten nemaar ïtegendeel, om hunne Gemeentens, Ledematen « Leeken, tot vreedelievende gevoelens, en een gepaste gehoorzaamheid omtrent On,, als hunne" wettigen .Souverain, aan , = o? poene, dat zodanige Predikanten, ^ewars et, Pa lloors, welke hunne Gemeentens, Ledematen ot Leeken, met eenige partyz-ugtige en onrustige vooSellen by de gewoneGodsdienst-oeffeningen , of te gêïeegentheid van hunne particuliere Huis; bezoekingen, zullen hebben onderbonden, naai exiSievan zaaken zullen worden gecorrigeerd, en £"oods van hunne Predikampten er,Pa torjet gedeporteert, of geremoveerd. En te1 einee a inhoud deezes binnen de Stad en Meyerye vai ÏHenoeenboich en de verdere Steden, Dorpen Heerlykheden en Plaatzen van de Generahtei "omme werde geobferveerd en paargekomen. las ten en beveelen Wy Onzen. Advocaat b .sca.1 ei Procureur Generaal van Braband en de Lande tan Overmaze, Onzen Hoogfcbout der Stad e Meyerye van 's Hertogenbosch of den geen, welk het zelve hooge Officie mogt waarneemen, mm «aders alle Onze en Onzer vafallen, verdere O ff eieren, Jufticieren en Onderzaten, «oo m voorfz. Stad en Meyereye van 'sHertogenbo c als inde verdere Steden, Dorpen, Heerlytóed Yyyyyyyy ( 'i Heft. ÖÖEff' :'SCH. Publ Ier Stat, 3e n. egen de Genoot ■ CchjppeH 1 i > t 1 1 1 e ie » n a  's Hes- togenbosch. Publ. der Stat. Gen. tegen de Genootfchappenenz. 1 c % c I 4314 NIEUWE NEDERLANDSCHE en Plaatzen van de Generaliteit hen naar hetgeen voorfz. is, exactelyk te reguleeren , en toe te zien, dat daar afzonder eenige disfimulatie werde geobtempereert en voldaan. Eu op dat niemand hier van eenige ignorantie pretendeere, lasten en beveelen Wy, dat deezo alomme in het Diftridr. van de Generaliteit zal worden gepubliceert en geaffjgeerd daar het behoord , en te gefchiedcn gebruikelyk is. Aldus gedaan en gearrelteerd ter Vergadering van de Hoog Mog. Hec-ren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, onder het Cachet van den Staat; de Paraphure van den Heere Prjcfiderende in Onze Vergaderinge en de fignature van i>nzen Gniher, op den 13 Augustus 1787. (was geparapheerd) J. W, VAN WEL DEREN. (Otidtrflond) Ter Ordonnantie van de hoogge» melüe Heeren Staaten Generaal, (was getekend) H. F A G E L. Zynde op het Spatium gedrukt het Cachet van laar Hoog Mog. op een Rooden Ouwel, overekt met een papiere Ruite. De Staaten Generaal hebben ook de wering in de Generaliteits Landen ten dienfle er Provintie Holland verboden, gelyk ook et doortrekken van vreemd Krygsvolk. Bre-  JAARBOEKEN, Augustus» 1787* 43'5 Breda, De Verjaardag van Mevrouwe de Princes£e van Oranje, is den 7 Augustus met veel vreugden-teekenen, hec drievoudig losfta van het gefchut van ftads wallen, het luiden Sfpelen der Klokken, en het uitfte«n van Oranje Vlaggen», gevierd. De Drosfaard Baron van der tiorch, gat eene pragtige maaltyd aan een aanzienlyk gezelfchap , en des avond» wierdt een vuurwerkje afgeftoken door de Hr W. van Loo, opzichter van Zyne Hoogheids Hof 'i Valkenburg. Daags re voren was eene Publicatie afgekondigd t^en alle wanorde: gelyk dan ook geene ongeregeldheden by deze gelegenheid zyn ^eoleead. Het draagen van Oranjeftrikkei: en Linten is hier algemeen. Voorgemelde Publicatie, ter afweering van ongerege d heden, op den 6 Augustus gedaan, luid aldus: Drosfaart, Burgemeefteren en Schepenen de Stad Breda hebber? na deliberatie f^ alle Burgers en Ingezetenen op e' terdiceeren en te vei bieden, zoo als geinterdiceei en verboden word by deezen bet icbaoam eenige bnaphaanen, buslen, ptltoten, ponnetje of ander fchictgeweer , hoe pe* gejptt4 mede het afliepen van zoogenaamde moordll. gen op deezer Stads ftraaten , markten, beftoo, pfaatzen, of uit huizen , gtene 9HW"M£* fod.voor, op of na den 7 Augustus aanlag zynde de groote verjaardag van naave Mm|ly1 Hoogheid, Mevrouw de Princes van Oraaje < Yyyyyyyya ™ t r t t S s le»• 1 n s-  43 iö NIEUWE NEDERLANDSCHE i Breda Publ. tegen * Jchieten enz. ( 3 c I , Nasfau &c. &c. &c., op welken dag alleen bet een ieder zal vryflaan te mogen affteeken zoodanige gewoonlyke Vuurwerken, als waar van gee:ne ongelukken te dugten zyn, en zulks nier op deezer Stads ftraaten, maaréénig en alleen op de Groote Markt, op poene dat die geenen, welke contraire dezes bevonden zullen worden gedaan te hebben, boven en behalven de vergoeding van de veroorzaakte ichadens, niet alleen zullen vervallen in een boete van vyf en twintig Guldens, maar zelfs na omftandigheid van zaaken zwaarder te zullen worden geltraft, wordende den Onderfchotit deezer Stad ten dien einde geilst, om de overtreders met derzelver Ichietgeweeren, dadelyk op den Stadhuize in Gyzeling op te brengen', en zullen de ouders voor hunne kinderen, en de Heeren en Vrouwen voor hunne dienstboden aanfpreeklyk zyn. ► En op dat niemand bier van eenige ignorantie kome te pretecdeerec , is mede goedgevonden, dat deeze zal worden gepubliceert, en door der Stads Belleman alomme worden uitgeroepen. Aldus gedaan en gearrefteert in Coliegio van ipgemelde Hun Ed. Wel Achtbaareden 5 Augusus 1787. Ter Ordonnantie van dezelven j (was getekend) RYGERSMAN, Griffier. De Willemstad. Ook hier zyn eenige beweegingen den 1 July des avonds voorgevallen , die tot len 16 July duurde. De Publicatie van de legeering kon de gistende gemoede- ren  JAARBOEKEN, Augustus, 43*7 ren niet tot bedaaren brengen. De Op-i pergebieder van de krygsbezetnng heeft i rnet zyn Volk het uitbrekend geweld nog ■ gefluit. Drie werden gevangen , en twee zyn gevlugt. Den 13 wierdt by genoegzaam alle de Ingezetenen een Declaratoir getekend, by het welk zy hunne redenen van misnoegen openleide, en begeerde, dat deSchoolmeefter, die zy als heftiglyk Nieuwftaaisgezind befchouwden,en voor de oorzaak van verbittering en misnoegen hielden, zoude afgezet worden, en de drie gevangenen losgelaten. Gem. Schoolmeeller heeft daarop de vlugt genomen. Aan gem. Declaratoir is voldaan, de gevangenen zyn ontflagen, en de rust herfteld. Alles draagt Oranje: de Kerkenleeraar deedt den 15 eene Dankzegging voor de herftelling der rust, en liet den i33Pfalm nazingen. Verders wierdt befloten Oranje te dragen tot den 7 Augustus,den verjaardag van de Princes van Oranje, op welken dag tweemaal zou moeten gepreekt, en des avonds de Stad verligt worden. Het Battaillon van 't Regiment van van Waldek hier bezetting houdende, was hel oneens met zyne Officieren , ging naai den Collonel, en eischte het Vaandel om daar mede uit de Stad te trekken. Het heefi zig, op de weigering, met geweld van hei Vaandel meefter gemaakt, en twee Officieren, die zig kragtig daartegen verzetteden . gewond. Daarop is het geheele Battaillon Yyyyyyyy 3 zm «tWlt- ,EM- TAD.  DeWi; stad. ( i 5 43t8 NIEUWE NEDERLANDSCHE ' 1°n?er 0fficicren uit de Stad getrokken, onder bevel van eenen onderofficier, die de flipt. Re krygstugt wist te onderhouden. 'Deh ao July kwam gem. Bataillon met Vaandels krygskas, tenten enz. in het Dorp de Haèe' Het geeft voor,dat het door zyne Officieren aan Holland verkogt was, en 'er reeds twee Schepen voor de Willemftad gereed lagen om het over te voeren; dat het aan de Generahteit wilde getrouw blyven enz. Het betaalt alles met gereed geld, en pleegt geen wanorde hoegenaarhd. B Voor de Willemftad ligt een gewapend Vaartuig 'r welk alle voorbygaande Schepen noodzaakt byte draaycn, en onderzoektde Zeeuwfche Schippers klagen tenuitterfte" De Ingezetenen dezer Stad hebben dien uit legger gedreigd met het gefchut, aan de Haven geplaatsten den grondtefchieten,zo hv met goedwillig vertrok: waarop hetzelve naar de Buiteniluis aan de overzvde is gezeild. J 5 Wegens het zo evengemelde , raakende het Regiment van van Waldek, is ons nog lader dit berigt toegezonden Na dat 3e ^ Wagt opgetrokken was, befpeurde men n t rite Battaillon van 't £de Regiment van van Waldek, hier in Guarnizoen liggenie , eenige beweeging. Eenige Soldaten jegonnen op Straat Oranje boven te roepen , iet welk hun tot verhoeding van ongere- gel-  JAARBOEKEN, Augustus, 1787* 43*9 geldheden verboden was. Hierop kwamen §e Officiers, om hnn deeze handelwyze ernftiglyk te verbieden, waarop zy ook in de Cafernen terug gongen:maar kort daar na begonnen zy het zelfde geroep op nieuws in hunne Kwartieren, en terwyl de Vaandrig van Klenke, die het Piqnet hadt , de Soldïaten hier van niet kon ^houden deedt hy 'cr rapport van aan den Collonel Commandant van M*«M, dewelke dan ook aanftonds met alle de Officieren, die hy ontmoette ■ naar de Cafernen fpoed'de.en aande Soldaten beval om naar hun Kamers te gaan en geene wanorde te maaken: het welk zy in'F begin weigerden, maar ten laarzen ga. ven zv (hoewel voor korten tyd) gehoor aan die vermaningen,en gongen gerust na hunne Vertrekken, behalven eenen, die met Stok dagen dPor den Collonel daartoe genoodzaak, wierdt. Hierop verklaarde de Collonel, dai in geval zy eenige klagten over iets voorre brengen hadden, een Man uit ieder Com pagnie voortreeden zoude, om de oorzaal van hun bezwaar te zeggen; dat hy hunm klaate gaarne aanhooren wilde, maar geei een van alle verfcheen toen. Hierop beva de Collonel aan alle de Officiers, in d Compagnien te gaan om rust en ordre t houden , en gong ondertusfchen rapport va: dit geval aan den Bevelhebber van t Guai nizoendoen, en van daar weeder naar zy Huis De Officiers deaden ondertusfchen hu best óm de Soldaten tot rust te brengen, do Yyyyyyy 4 0£ deWiL* LEM3TAD. t l 1 1 II II !  43*o NIEUWE NEDERLANDSCHÉ DK.Wi! LEMS V & U. ,- dezelven luifterden geenzints naar die bevelen, maar antwoordden , dat zy zig voor 13 Stuivers, waar meede zy gehoord hadden, dat hun Tractemenc zoude verhoogt worden,niet aan Holland nog Utrecht wilden verkoopen laaten; dat zy wel wisten, dat hunne Officieren dit contract met de Heeren Staaten van Holland, vermits een ontvangen douceur, hadden aangegaan ; dat de Schepen-tot hun vervoer naar Utrecht reeds in de Haven gereed lagen, en dat zy dus door hun eigen Officiers verraaden en verkogt waren. De Officiers gebruikten alle mogelyke middelen om de Soldaten van de ongegrondheid deezer onderllelüngeii te overtuigen, maar 't was vergeefsch, zy wilden niets hiervan gelooven. De zaaken gongen ten laatllen zo verre, dat de misnoegden Allarm lieten flaan, om de Vaandels van den Collonel aftehaalen: de Vaandrig van Klenke gaf terftond kennis hiervan aan den Colonel, die ook terftond de hulp van de naby gelegen Wagt liet vorderen; maar deze weigerde om tegen hunne makkers te vegten. Geduurende dezen tyd kwamen meer dan 50 man met gelaadene Geweeren voor het huis van den Collonel, drongen in zyne Kamer , waarin eenige Officieren met de Deegens de Vaandels tot 't uiterfte verdeedigden, tot dat de Vaandrig van Klenke door drie wonden genoodzaakt wierdt den Deegen te laten vallen: een fchoot kwetfle zyn regter hand, ook wierdt hy aan zyn twee bcenen gekwest. De Vaandrig  jaarboeken; Xuguiï&t w. wl met den Sabel in t diKKe va Vaandeis • dan legen zoo eeoe groote o«™«^ d ai<-i lieerden zv ook de uattaii te famen ' . ^^deren" te fchikken , ÏS en , maar 't was van «e? vrug en zelfs moeften verfcheidene Officieren ir wien zv nog eenig vertrouwde fte den, wy zv "elïofdfn dar! deze Prinsgezinden wa ïm hun aan de hand belooven, dat, m dkn zy niet terftond wilden meede gaan zv ?en minften anderendaags zoude vokgei Hierop presten zy Karren en Paarden om d Bat aillons Kas en de Equipage te vervoi ren en trokken dus met Vaandels en flaa, de trom in een goede orde de Poort uit o fzoozyzeiden)M^ C Op deze wyze is meest het geheele Bat aüh zonder een eenig Officier weggegaan, behalv. Xrgeant, i 'ïambouren 25 Gemeenen w« & Yyyyyyyy5 1 ieWil. TAV* n »n tn :e  BE Wit I.EM* STAD. i I NE- Wz NIEUWE NEDERLANDSCHE "fSnl ^ df huizen verborgen hadden: Alle Officiers, hoegenaamd, hebben gedaan wat mooglyk was, om dit verloop te beletten, maar dewyl alle middelen, welke zy in het werk Relden, vrugtelooa waren, waren zv gedwongen, om voor de gewapende ma/t te wyken, en zyn dus in het Guarnizoen gebleeven, om welke te befchermen en te verdedigen zy hier na toe gezonden waren *Je daad van de gemelde Soldaaten is bulten den minden twyffel ftrafwaardig. Onderwyl, daar zy allen aan hunnen Onderofficier hebben gehoorzaamd, flipte orde hebben gehouden overal zich zedig gedraagen, alles oetaald hebben , zo blykt van agteren dat geen baldaadigheid, geen roofzucht het roerzei is geweest, maar een ftandvastiff voornemen, om niet tegen de party van den Prins te willen de wapens voeren, waar voor ïy vermoedden gegronde vrees te moeten hebjen, van gedwongen te zullen worden, roeJende Reeds, dat zy door hunne Officieren an Holland verkogt waren.  JAARBOEKEN, Augustus, 1787- 43*3 NEDERLAND SCHE CO LO NI EN. OOST-INT>IEN. Batavia. Nopens deze Volkplanting leest'men in de Opregte Nederlandfche Courant N 10*. dit bericht, het welk wy aan een ieders eigen oordeel overgeven, zo als het is. batavia den in Obtober Alles fchikt BAz™haos t indien ton een finale disorder en verwSng in den dienst van de Compagnie; want verwjniiit, i» hP„vpeoen heeft, dat de Hooge ftf^W-STS: Oppe'rkooplieden !« Ledicnoens in Qost.ind. Comp. in eigenSm^S moetenbezitten, en zonder dat ."Wet fiïïlKn tot Raden van Indien, is 'et ^*^IéÏSL^ÏS. maar alleen voor de He- t0Vn,en gdie iS de gelegenheid gefield geweest vehngen , die m1 «e S£eK fe ff te kuonen 7vuuèn0f e ?och vullen ten kosten van de Corn ™S cf met den Inlander te knevelen en dus SSer'?oeS' van werkzaamheid, eindelyk lt Suid en weelde ryk geworden, en m ftnatige. ftèld zyn, tot den aankoop van zodanige Acties, Die™ van jongs af, op het Negotie en an dere Comjtoiren, altoos eenlyk voor Gagle et Kostgeld geploegd, en dus geen vermogen hen K, zodanige Acties te kunnen kopen , heobei dan over zulks ook geene apparentie, om in he veïvob tot Opperkoopman, of hooger bevorder « worden, hoe zeer ook anders by zornrmge, dier Dienden het eenig doelwit geweest Bata* via. I l t C 1 1 1  Bat, VIA. wegens Oost- Indiïn. 4324 NIEUWE NEDERLANDSCHE X' Sel -0Clr eCne DaarftiSe Applicatie en bekwaambeid, m het vervolg tot de kwaliteit van Opperkoopman, en zo al hoger op te klimmen: doch r, dit is nu gedaan; de Ambitie en Applicatie verfiaauwt, en als een gevolg van dien, begint de werkeloosheid, op meer dan eene plaatsf hand over hand toe te nemen, zodat de Compagnies dienst wel haast geheel verwaarloost word, waar door met opzigt tot Compagnies wezendlyke belangens, Z£c£ 4!?e,r8 T**}8 de 8roo,lte verwarring, als een fchadelyke kanker beginnen in te vrefe£ïnoe ichoonfehynende men zulks op een of andere wvze, ook voor een korten duur mag zoeken of weten te bedekken. Enfin .' het is dan zo: Onkundige Dienaaren, die meest doorgaans Geld in overvloed hebben, zvn uit hoofde van het voorzegde alieenlyk beroepelyk tot de hooglte Eer-Ampten in Indien, en door langjaangen arbeid afgefloofde en bekwame Dienaaren, moeten, om dat zy atm zyn, tot haar Dood toe aan den ploeg blyven trekken. JNook had 'er eenig beter middel konnen uitgedagt worden, om den waggelenden ftaat der Oost. nd. Compagnie hand over hand al verder de fchadelykfte nepen toe te brengen. Hier by Romthet aanhoudend gebrek van Geld. het agterblyven der Scheepen uit het Vaderland de geringe voorraad van Producten tot Retouren naar t Vaderland, en dat die noch al verzonden ren"' apparent wei»'g voordeel zullen op leeve. Gebrek aan Volk is 'er ook.(maar NB. geenzmtsin het buiten Hospitaal; zvnde tevens alles ïven duur, zo wel de Vaderlandfche als Inlandche Levensmiddelen: dus heerscht eene wezendlyke ruïne alhier, en alles richt zich tot een ondergang der Colonien, want men heeft hier geentints deregteernst, het ware belang van de Compagnie te behartigen, ook kent men hier geen Mensen-  JAARBOEKEN, Augustus. 1787» 43*5 Menslievendheid meer, oude arme Dienaaren haaken te vergeefsch na een Broodje, en gepa-, ïemeerde of gerecommandeerde losboHen word den overvloed toe geworpen ; zo dat eindelyk de hoop Héén gevestigd btyft, op wezendlyke en cordate middelen van redres uit Europa, en wel in de eerfte plaatst, in het hgchaam van Je Hooge Regeering dezer Landen, en zo yervolgends voor alles wat door eerlyke en kundige Pennen, van tyd tot tyd is opgegeven. VER- BATA' 'IA.  43*5 NIEUWE NËDERLANDSCHE Vehan- DERING ONDKR £100CE EN LA AGK Aktenaars enz. VERANDERING ONDER DE HOOGE EN LAAGE AMTENAARS ENZ. 'sGravenhage. Den 13 Augustus overIeedc dhier aan een verval van kragten, in den ouderdom van 70 Jaaren.de Heer lfaac de Pmo, van l!e Portugeefche Joodfche Natie, bekend door verfcheidene geleerde fchriften. Zedert den Jaare 1763 genoot Hy van de EngelfcheO. I. Compagnie een Jaarïyks pecfioen van 500 ponden fterlirgs, wegens gewigtige dienften aan die Compagnie in >t Jaar 1763 te Parys met goede raad bewezen. 0 De Heer j. Trip te Groningen door den Raad van btaie aangeüeld zynde toe Commisfaris van sLands Magazynen in den laagen Akker fchans, is voor welgem. Raad den eed afgelegd door den Heer Air. trans Bogaert, als daar toe gemaetied zynde door gem. Heer Trip. Leyden, Uit eene Naamlyst, welke , wegens de fispen/ie van den Prinfe Stadhouder aan ■Hoogstdenzelven niet kunnende verzonden worden, aan de Staten van Holland verzonden is, hebben Hooggem. Staren tot Scheepenen verkoren de Heeren Canceus, Douw, van Leyden, Romswinkel,Fromans, Fan Hoogftraaten, Lehield en Harting: en de zes laatlte Heeren tot Scheedelen" Coaimlsfan'fen van 'sLands gemeen*mid- A bist el dam, De Heer Mr. W, Backer (zie hier te voren onder Amsteldam,) tot Burgemeefter aangefteld zynde, in de plaats van den Burgemeefter Dedel; wierdt ce Heer Mr. D. Hooft, Heer van Vreelanden de plaats van gem. Heer  JAARBOEKEN, Augustus, 1787. 432? Heer W. Backer tot Raad ter Admiraliteit in het 1 Noorderkwartier aangefteld. monnic KEPf da m. Uit hoofde ïfi&è- j Re van den Stadhouder, zyn c-oor de Staten zei-, ven uit eene overgczondene Naamlyst tot SCbe* j oenen verkoren f. M. Boon, C. Gaefjen, J. Ag K Keyzer', A Goufevyn, B. Mars, en W van Dalen. Verders zyn den y Augustus, de gewoone dag van de verandering der Regecrtng dezer Stad zynde, zyn toe ^urgemeefteren verkoren de Heeren Claas Roos Bos, Diuk Ll aus, Claas Molfnaar en Theooorüs Eg. bertds van Marle. Wyders zyn do.» Bursemeefteren en Vroedfchappen^enoemd de Heeren PkteHoutwg,\U*d in de Vroedfchap, en Wdlem Mo te", Oud'Burgemeefter en Raad in de Vroed, fch p de eerstgfmelde in 't Collegie van Ge; committeerde Raadenden de l?a««gen«mde: ,n Collegie van de Admiraliteit in Westfnesland er ^ Noorde,kwartier. Voorts »yn door Burgemej fteren en Vroedfchappen tot Raaden m de V roed fchap dezer Stad aanaefteld de Heeren Cvwfc Boterkooper en tiicolaas C«mi«. Laatftelyk is noj door Heeren Gecommitteerde Raaden yan West fne&land en 't Noorderkwartier, tot Ontvange: van des Gcmeenelands-Middelen, over deze Stat cn onderhoorige plaatfen van dien, aangefteldd< Heer Nicolaas Bruyn. Edam. De Heer Pieter Cofterus,Oud-Bur gemeeüer en Raad in de Vroedfchap deze Stad, mitsgaders Ontvanger van ^Verponding icofte en lootte Penningen, in gerne de poste zyn ontfiag hebbende verzogt en bekomen, 1 door de Heeren Burgemeefteren dezer Stad, 1 deszelfs plaatfe tot Ontvanger van de Vetpot ding eu icofte Penningen voorfz., aangelteg < fERAN- >erino indek. )E hoo- ;e en .age !\mte! naars enz. i r > a s n e :r  43^3 NIEUWE NEDERL. JAARB. Aug,, 1787. V£ran-Meer Pieter Hogerbeets, Raad en Oud-Buraemeedrring Rer alhier. 0 ONDER de 1100' Groningen- Zyne Doorluchtige h002. •ge Rw hed, als Curator Magnificenthflmus, en de anla-se der.- Heeren Curatoren, hebben tot buitenge. Ast te- won Profesfor Medicina, Therapie & Pharnaaus majj£e, aangefteld den 'leer Petrus Briesten enz. Med. Doftor fen Lector aan deze Cniverfil teit, LYST DER PRYZEN VAN VERSCHEIDE PRODUCTEN ONZES LANDS. Rotterdam den 20 Augustus by de Z. Zak. Tarw nieuwe Zeeuws 18 a 22 B Rcgge Zeeuws en Inlancs 131 a 144 g EitwTiN groene 20 a 25 fi witte 15 a i8ï § by 't La ft. Ï50EKWKIT op 152 ëo 3 22 dC Grust Winter 21 a a 22^ Havee. VriefeBrouw-ij'a 18 e£ Zeeuws enz 13 a 14ï d 1 Rotterdam den 20 Augustus. Paardeboonem 21 a 2!) c? Duiveboomen 23 a 55 o£ Koolzaed nieuw 40 a 45^ rC Moutwyu 61 de 30 Vt by den Steen Vlas Allerbeft 58 a 60 ft. Best 44 a 46 ft. Middelfoort 36 a 38 ft. Gemeen 28 a 30 ft. —— Allergsmeenst 23 a 25 ft-