N I E U W E NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, of VERVOLG der MERKWAARDIGSTE GESCHIEDENISSEN, die voorgevallen ZïN IN Ds VEREENIGDE PROVINCIËN, GENERALITEITS LANDEN, F.N de VOLKPLANTINGEN va* den STAAT, TWINTIGSTE DUELS EERSTE STUK. MDCCLXXXV., Te LEIDEN, By P. van der EYK en D. VYGIi Te AMSTELDAM, $y J. van der BURGIi en £OON,   n i e g w Ë 1 NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN? J a n u a r y. MDCCLXXXV. Ifyst der Geborenen of Gedoopten, Getrouw de Paren, en Overledenen, in 't afgelopen jaar 1784. in eenige Steden en Plaat/en der Veereenigch Nederlanden. Zutphen. Zie hier nevens wederom een naauwkeurige Lyst van geborenen.; Gehuwden, overledenen, en van der laatstgsoemde ziektens, ouderdom, beroep, enz. Dordrecht. De Overledenen binnen deze Stad zyn gedurende het vorig jaar. January . 69 » July . 29 February . 69 Augustus t 45 blaart . 75 September . 29 April . 84 Octóber . 8/ Mei . 50 ï November l 106 Juny I 32 J December * wjr, 379 4" 379 té zamen 80Ö A Haar»  é MÉÖWE NEDERLANDSCHE HaarlèM- Het getal der geborefie Kinderen in deze Stad in het voorleden jaar 1784 is geweest, als volgt: Zoonen. Dochters. ïrijanuary, 'i 45 3 35 February, .46 i 35 Maart, 41 38 April, 4. 34 *7 Mai, . 29 . 22 Juny, i 25 . 22 July, jj 25 , i3 Augustus, -35 • 2/ September, 3 35 . 38 Oétober, .31 . 30 November, -25 . 18 December, '33 . 22 Uitmakende 404 Zoonen, 322 Dogters, te famen 726 kinderen, zynde vyf minder dan in 1783. Onder dit getal zyn geweest 19 paar tweelingen , en 17 Zoonen en 10 Dogters dood ter waereld gekomen. Hier van zyn in de Groote Kerk gedoopt 172 Zoonen en 197 Dogters. In hetzelve jaar zyn in deze Stad begraven : Mannen. Vrouwen. Kinderen. Zamen. January, 21 38 42 101. February, 22 33 32 87 Maart, 20 27 30 77 April, . 29 35 28 92 Mai, 22 31 34 87 Juny, 17 19 19 55 July, ió 18 27 61 Au-  JAARBOEKEN, January, 1785. 3 Mannen. Vrouiuent Kinderen. Z>amen. Augustus 9 13 21 43 September, 13 6 21 40 Öctober, 10 18 29 57 November, 13 21 28 62 December, 14 25 33 fa 2,06 284 344 83a Zynde 143 minder dan in 1783. De ouderdom der overledenen is geweest: beneden één jaar 254; van één tot vyf jaar 46, van vyf tot tien jaar 32; van tien tot twintig 43; van twintig tot dertig 41; van dertig tot veertig 50; van veertig tot vyftig 67; van vyftig tot zestig 99; van zestig tot zeventig 100, van zeventig tot tachtig 74, van tachtig tot vyf en tachtig 14, van vyf en tachtig tot negentig 10, en van negentig tot negen en negentig 4 perfonen. In het zelve jaar zyn in de Nederduitfche Gereformeerde Kerk getrouwd 149 , in de Waalfche Kerk 4, en op het Stadhuis 93, zynde te zamen 246 paar, en dus 53 paar minder dan in 1783. Delft. Getrouwde in de Kerken 117 ■i ,— op *t Stadhuis 54 171 Paren. Overledene . • - 457 In »t Gasthuis : . aa 479 A 2  4 NIEUWE NEDERLANDSCBE Gedoopte». Jongens. Meisjes! In de Oude Kerk. 51 60 Nieuwe Kerk 75 ^2. Gasthuiskerk o 0 Waalfche Kerk % x Lutherfche Kerk 12 g Remonftr. Kerk o 0 i/?eRoomfcheKerk o 0 ade aldaar o « Roomfche Kerk agter de Markt 77 5 217 204 204 " r 421 Kinderen. In de N. Kerk ééns, en in de O. Kerk tweemaal Tweelingen. Leyden. In deze Stad zyn in den jare 1784 geboren 1021 Kinderen; van dewelkeh. zyn 26 ongedoopt geliorven; en 78 dood ter waereld gekomen; zonder dat men van het onderfcheid der Sexe, zo wel der zuFken, die ongedoopt zyn geftorven; als der zulken, die'dood geboren zyn, eenige aantekening heeft gehouden. Mitsdien zyn 'er ah.een.917 Kinderen der byzondere Gemeenten ingejyfd; te weeten : in de Proteftantiche Gemeenten 370 Zoons; en 365 Dokters.; dus. te famen 735 Kinderen: in de Koomsch-Catholyke Gemeente 82 Zoons; en 97 Dogters; dus te zamen 179 Kinderen, &n 111 de Joodkhe Gemeente alleenlyk drie  JAARBOEKEN, Jamjary, 1785. 5 .Kinderen, als één Zoon en twee Dogters. Dus zyn 'er in 't geheel der byzohdere Gemeenten ingelyfd 453 Zoons; en 464 Dogters : onder dewelken waren 9 paar Tweelingen ; alleen in de Nederduitiche Gereformeerde Gemeente. Ook is 'er, gedurende den loop van dit jaar 1784. nog één bejaard mansperfoon gedoopt in de Nederduitiche Gereformeerde Gemeente en dus dezer Gemeente ingeiyfd. Wyders zyn in deze Stad, gedurende den loop van dit zelfde jaar 1784 overleden en begraven 1004 menfchen : namelyk; bejaarde perfonen van de mannelyke Sexe 24a en van de vrouwelyke Sexe 308 , te famen 550 perfonen : en kinderen van de mannelyke Sexe 176, en van de vrouwelyke Sexe 174, waar by gevoegd nog 26 kinderen ongedoopt geftorven, en 78 dood geboren; van welke beide laatstgemelde het onderfcheid der Sexe niet kan worden gemeld, by verzuim van gehoüdene aantekening deswegens: en dus te famen 454 kinderen. By welke alhier overleden en begraven perfonen nog moeten worden gevoegd 95 lyken, welken buiten deze Stad zyn gevoerd en elders begraven; naamlyk: van 43 bejaarde perfonen van de mannelyke, en 50 van de vrouwelyke Sexe; en van twee kinderen, als één van de mannelyke en één van de vrouwelyke Sexe. Das zyn alhier in dit jaar 1784 overleden in 't geheel 1099 menfchen. Ondep deze overledene en buiten de Stad begravene menfchen is alleenlyk één kind A 3 g*5  6 NIEUWE NEDERLANDSCHE geweest van de vrouwelyke Sexe der Toodfche Natie. J Verder zyn in dit zelfde jaar 1784 in Ondertrouw opgenomen en de Huwelyks geboden aangetekend van 332 paren: te weten m t Kerkenboek 267 en in 'tRaadhuisboek 05 paren : van dewelken alhier zyn in de echt zyn vereenigd 298 paren; namelyk: in de Nederduufche 231 en in de Waalfche Kerken 6 paren, en op het Raadhuis 61 paren. Ook is hier in den hoogen Ouderdom van 305 jaren en drie maanden overleden Willem Greeven, zynde geboren den 29 September 1675. Hehbende omtrend de helft van zynen leeftyd in den Krygsdienst doorgebragt, A m s t e l d a m. Geduurende het jaar 1784 zyn hier van de Puye van het Stadhuis afgekondigd 1212 paren, en 757 paren op het Stadhuis getrouwd , en in de Gereformeerde Kerken dezer Stad zyn 1790 paren afgelezen. De overledenen zyn, in 't voorgaande jaar geweest 9157, wier ouderdom opgegeven is. 165 Dood ter waereld gekomene. 37 Ingevoerde 7 wier naam niet opge37 Onbekende 5 ven is. 48 Op 't Pest-Kerkhof begravene. Dus 9444 Christenen. ' 91 Portug. Jooden o wier ouderdom niet 766Hoogd.Jooden.5 opgegeven is. (amen 10301  JAARBOEKEN, January9 1783. ? Volgens Opgaave was de Ouderdom der Christenen aldus: Maanden Jan Feb.iMt.'Ap. Mciijuny July (Aug. Se]>. Oft. Nov. Dec. ;Perf. Onder't Ja..r. 244 190 17° 16c 150 m Mm «Z1?»,^ 1872124 r .de 8- 4! ai 22 33 45 4' 63 63 86 9a! 87 67, 66e - - -10 - 117 08 106103108 125 196 215 a93 294 254 203-2113 - - - 20 - 39 24 25 '4 24 *7 3' 26 3* 4 a | 30 39;355 . . - ,0 . 56 36 38 45 33 36 29 22 42 401 36 32,44S _ . . 40 - 71 41 49 47 45 47 44 34 43 371 43 47 i 54S . . . ,0 . 98 63 70 66 51 5° 42 48 46 43 54 55 686 ... 60 . 100 63 4* 71 43 4* 34 4° 53 52 39 5* 6*2 . . . 7o - 114 66 60 70 48 49 33 37 51 43 45 52 66S . . . go - 102 59 61 68 35 39 3« 39 44 47 42 Ai|6iS ... 90 - 52 31 16 2c 29 19 14 8 21 20 22 27a - - -100 - 45 J5 2 3 3 2 11 3 3I32, Dood ter wereld ♦ gekomene 21 16 15 17 9 5 '5 « 15 M 20 9.165 Ingevoerde 8 ,4^ 11 » i 2 — 1 13 4 — 37 Onbekende 65 7 5 1 1 1 ~ 6 * 2 * 3Z Op 't Peft-Kerkh. I begravene 3 3 8 4 4 3 6 3 4 — 5 5 4» Andriss BaQ > \ !\ , I 1 03 ]aren- 1 — 1 — ~' ~~' ! üüi £. ÏÖ77 725 707 740 628 628 710 739 912 9=6 858 814 9444 Portuq. ffooden - - ... ... . . 0( .ffoqgrf. 5<»rfM - - - - 766 Maakt zamen het getal van 10301 En das 1157 meer dan in het voorgaande jaar. Van welk hoog getal de woede der Kinderziekte de oorzaak is; welke verfchrikkelyke ziekte reeds voor December 1784, meer dan drie duizend menfchen , in dat eene jaar, hadt in 't graf gefleept. Veelen, die meer, door dringende gevaaren, dan dugtige redeneeringen, worden bewoogen, het vuur zo na aan de fcheenen ziende naderen , befloten dan ook eindelyk tot de inentingder Pokjes: welke fteeds gelukkig geOaagd is, en aan menigte ouders hunne dierbare panden bewaard heeft. A 4  § NiEÖWE NEDERLANDSCHE De weeklykfche Dooden in deze Stad over den jare 1784 zyn, als volgt: " Den 3 January 1811 Den 3 July ip, Den 10 duo 220; Den io dito 10,5 Den 17 dito 289 Den 17 dito ri7 Den 34 dito 278 Den 24 dito \y% Den 3r dito 214!Den Ti dito I5% Den 7 February 151! Den 7 Augustus 188 Den 14 duo j7a|Den 14 dito ' ig? Den 21 dito 276 Den 21 dito 18? Den 2s dito 217 Den 28 dito 1?5 Den 6 Maart ' 205(Den 4 September 178 Den 13 dito 1851 Den n dito 208 Den 20 dito 183 pen 18 dito 2dS Den 87 dito jjó Den 35 dito 192 Den 3 April Den s Oftober 233 Den 10 dito iQapen 9 dito ai8 Den 17 dito i8open 16 dito 178 Den 24 dito 578, Den 23 dito £ftó Den 1 Mei 205 Den 30 dito 222 Den 8 dito 253! Den 6 November 231 Den 15 dito i64;Den 13 dito 218 pen 2a dito 1401 Den 10 dito 200 Den 29 dito 164«Den 27 dito n8 Den 5 Juny 160pen 4 December iq? Den 12 dito 170 Den n dito 106 Den 19 dito 153! Den 18 dito jy. Den 26 dito i6s>[Den 25 dito 155 De gedoopten in de Gereformeerde enLutheriche Kerken dezer Stad zyn 2454 Jongens en 2430 Meisjes , waar onder begrepen zyn 65 paar Tweelingen en 4 bejaarden. De gedoopten dus in de opgenoemde Kerken, zyn te zamen 4884 kinderen. In de Lutherfche Gemeente zyn getrouwd Ml paren. Rot?  |AARBOEKEN, Jamiary^ 1785. Rotterdam. Van den 1 January tot den 31 December 1784 was het getal de* dooden, als volgt: Mans. Vrouwen. Kinderen. tefamenK January 56 ■ 62 93 211 February. 46 54 63 l65 Maart 35 A6 5« April 39 51 47 *37 Mei 29 37 4A "3 Juny 21 s2 5Q 93 July 35 08 41 114 Augustus 25 33 69 127 September 31 38 56 i2§ Qctober 41 32 73 140 November 36 47 93 170" December 3$ 37 135 208 427 497 824 1748 Ouderdom der Geftorvenen. Beneden het Jaar . . 401 Van 1 tot 5 . . 315 —- 5 — 10 . . §7 —— 10 15 . * 18 — iS 20 1 M- 20 25 33 —— 25 30 3r ; 30 35 • • -49 tf7 35 - 4Q • • 45 - 40 • 45 . 63 — 45 — 5o . • 55 ^50—55 ï ; • yg  i* NIEUWE NEDERLANDSCHE Van 55 tot 60. , 5 60 65 . . ?4 ! 65 70 . : ; S4. _ ?0 75 , . ' 64 '— 75 —80 . ' : : 77 ■—— 85 . { / 59 — 85 90 * ". ' ; 2,7 - 90 95 . - . 11 95 — 100 . . ; i Perfonen van welken de jaren niet ' zyn opgegeven . . , 120 1748 In het afgelopen jaar zyn in de Nederduitfche, Franfche, Engelïche en Schotfche Gereformeerde 3 als mede in de Lutherfche Remonftrantfche en Roomfche Gemeentens dezer Stad, gedoopt , 933 Zoons. 838 Dochters. 1771 Kinderen. Onder deze gedoopten zyn 14 Tweelingen. Wyders zyn binnen deze Stad in onder* trouw opgenomen 646" paren. Het getal der Geflorvenen is geweest: 1777 • 1627I1781 . 2062 i?7« . 1466 1782 . 1594 *779 . 158S 1783 , 1797 I78o » I730U784 . Ï748 SCHIER  JAARBOEKEN, fynulh» i^. it Schiedam. Alhier zyn in het afgelopen jaar geftorven 345 perfonen; te weeten 56 Mans, 62 Vrouwen, 197 Kinderen, zynde geweest 106 Zoons en 91 Dogters, met 18 ongedoopten, benevens 2 Drenkelingen. Dit getal der dooden is 117 meerder, dan in het vorige jaar , dewyl de Kinderziekte zedert de maand September fterk in deze Stad gewoed, en veelen aan het graf heeft overgegeven ; dog zyn verfcheidene by die gelegenheid ingeënt, waar van geen een, zo veel men weet, tot nog toe geftorven is. Wyders zyn 'er gedoopt in de JNederduitfche Gemeente 98 Zoons en 87 Dogters, dus te famen 188 kinders; in de Lutherfche Kerk één Zoon en 5 Dogters; en in beide de Roomfche Kerken 53 Zoons en 47 Dogters:- zo dat alle de gedoopten geweest zyn 294. Ook zyn in deze Stad getrouwd by de Nederduitfche Gemeente 49 paren, in de Waalfche Kerk 3 , op het Stadhuis 13 en aan huis 3 paren, te famen 68 paren. Brielle. In het afgelopen jaar 1784, zyn alhier geitorven 152 perfonen, te wee* ten 118 uit den Burger, en 34 uit den Krygsftand, en dus 33 minder, als in het vorig jaar 1783, terwyl alhier in 1784 geboren zyn, 59 Zoonen, en 59 Dogters, en dus te famen 118 Kinders, waar onder be-? horen twee Zonen en vyf Dogters dood geboren, en één paar Tweelingen, zynde één Zoon en één Dogter. In de Gedeformeerde Kerk  $1 NÏEÜWE NÉDSRXAfrDSCIiÉ Kerk zyn getrouwd 20 paren, en ter Seère^ tarye 7 paren. De ziektens waren zeer gematigd dit iaar;' zo dat onze artzen zig naauwlyks jaren her? mneren , m welken zo weinig zieken zyri geweest. Het Roodvonk heeft in Augustus , September en October, fterk geheerscht waar aan veele Kinderen van het gemeen' uit verzuim van de nodige geneesmiddelen * geftorven zyn. De Herfstkoortfen warefi ook zagtaartig, zynde meest alle in de natuur van afgaande koortfen. De overige ziektens waren in de kinderen, ftoipen voorts borstkwalen en waterzugt en andere Lbromjche ziektens. Oostsaakdam. In 't jaar 1784 zvri hier geboren 110 Zoonen en 90 Dokters van dit getal zyn in de Gereformeerde&Kerk gedoopt 57 Zoonen en 47 Dogters. en één bejaarde. Ook zyn 'er 88 paar in 't geheel terSecretarye aangetekend, waar van 53 pa* ren 111 de Gereformeerde Kerk zyn afgeroepen, en 43 paren in dezelve getrouwd zyn.' De geflorvenen beloopen Si^Mans en 68 Vrotnvsperfonen boven de 12 jaren, en 00 Kinderen beneden de 12 jaren. Westzaandam. Geboren 75 Zoonen en 95 Dogters, bier onder 5 paar Tweelingen , van dit getal zyn in de Gereformeerde Kerk gedoopt 42 Zoonen, 49 Dogi ters, en 4 bejaarde, in dezelve Kerk zyn 52 paren afgekondigd ten Huwelyk, By dé  JAARBOEKEN, january, 1735. *g Lütherfche Gemeente alhier zyn 11 Jongens en ao Meisjes gedoopt, 6 paren getrouwd» De geftorvene zyn 52 Mans en 66 Vrouwen boven de 12 jaren, en 85 Kinderen beneden de 12 jaren. K 0 o o. De geftorvene zyn 13 Mannen en 10 Vrouwen, met neg 27 beneden de 12 jaren. De geboren zyn 21 Zoons en 22 Dogters met nog 5 doodgeborene. In de Gereformeerde Kerk gedoopt 23 Kinderen, en 105 paar getrouwd. Z a a n d y k. Alhier zyn overleden 3a suenfehen boven de 12, en 15 beneden die jaren: in de Gereformeerde Kerk gedoopt 22 Zoons en 8 Dogters en dén bejaarde: 17 paren afgeroepen, waar van 14 in dezelve Kerk getrouwd zyn. Wormerveer. Geboren 57 Kinderen , van dit getal in de Gereformeerde Kerk gedoopt 15 Zoonen en 15 Dochters: in dezelve Kerk afgeroepen 14, en getrouwd 9 paar. Overleden 23 Mans en 30 Vrouwsperfonen, en 42 beneden de 12 jaren, met 3 doswl geborenen. Öostzaan. Alhier zyn geboren 49 Kinderen, als 20 Zoonen en 20 .Dogters: van deze in de Gereformeerde kerk gedoopt, 19 Jongens en 12 Meisjes; in dezelve Kerk getrouwd 12 paren. De overledene zyn 31 beneden, en 39 boven de 12 jaren, dit getal  14 NIEUWE NËDERLANDSCHË tal iszedert'tjaar 1752 tot die hoogte niet gé* weest, en t is 27 meer als in 't jaar 1783; Oudewater. De Gedoopten in de Her» vormde Kerk zyn: Jongens . . 35 Meisjens 4 4 J4 49 Waar onder ée'n paar tweelingen* In de beide Roomfche Kerken Jongens . . I9 Meisjens . . 25 44 Dus in 't geheel 95 Kinderen?; Geftorvenen. Bejaarden . . 35 Kinderen t . 47 82 Perfonen*1 Middelburg. In het afgelopen jaar 1784 zyn binnen de Stad en deszelfs Ambachten geboren 696, en geftorven 961 perfonen. Vlissingen. Het getal der begravene perfonen binnen de Stad Vlisfingen, der zeiver Hoven en naar buiten, van den eerften January tot den laatften December 1784^ zyn: Ja:  'JAARBOEKEN, Januaty, 1785-, i$ january 5 44 j July . 24 February . 30 Augustus . 15 Maart " « 411 September . 25 April . 24'Ocl:ober , 32 Mei . 26! November . 28 Juny o 231 December . 27 188 151 famen 339 perfonen. Daar en tegen zyn getrouwd 94 paren iri de Nederduitiche, 12 in de Engelfche, en 3 in de Franfche Kerken, te zamen 109paren. De gedoopten in dé Nederduitfche Kerk Zyn 65 Zoonen, 57 Dogters, te .zamen 122 Kinderen, waar onder ééns tweelingen, namelyk één Zoon en Dogter. In de Engelfche 3 Zoons, in de Waalfche 3 Zoons en % Dogters, in de Lutherfche 5 Dogters gedoopt» Utrecht. In 't jaar 1783 zyn alhier overleden 856 perfonen , waar onder 339 Kinderen, en in 1784, 920 perfonen, waar Onder 435 Kinderen, tiet getal der geborenen is in" deze Stad en Vryheid van die geweest 1371. Leeuwarden. In 't jaar 1784 zyn alhier in de Nederduitfche Gereformeerde Kerken gedoopt. Zoons. Dogtersi In January 7 ju February 11 13 Maart 9 16" April 15 15 Mei 9 17 B Juny  16 NIEUWE NEDERUNDSCHÉ Zoons. Bogtétê: Juny io ? July 9 9 Augustus 9 io September 9 9 Öctober 24 I4 November 6 13. December. • 10 ÏO Te zamen 2.62 Kinderen , waar onder eenmaal tweelingen. Nog na gedane belydenisfe één bejaard vrouwSperfoon. Ook zyn kerkelyk afgekondigd ic,z paren , waar vanalhier in de Kerken zyn getrouwd 151 paren, buiten de Stad 31 paren. En voor den Geregte dezer Stad 4 paren. Deventer. Zie hier nevens de jaarlykfche Lyst der geborenen, gehuwden en overledenen binnen deze Stad in den jare 1784. Groningen. In het afgelopen jaar 1734 zyn in deze Stad getrouwd 328 paren. Het getal der gedoopte Kinderen alhier is 532, namenlyk 255 Zoons en 277 Dogters, waar ondef één Vondeling. In gemelden jare zyn alhier overleden 507 oude en 421 jonge perfonen. In het Westerkwartier, digte by Leegkerk, is in Augustus van 't voorleden jaar een Vrouw geltor ven van 85 jaren oud, zynde genaamd Sieben Jam, en Wed van Reinder Dirks , welke lieden, uit hunnen echt gehad hebben j$ kinderen, 65 kinds-  JAARBOEKEN, january, I785. idnderen en 23 agter-kinds-kindereir; dus te zamen een getal van 103 perfonen uitmakende. GELDERLAND. N y m e g e n. Jonkheer R0bert Jasper van der Capellen tot de Marsch, heeft op den Landdag ih deze Stad gehouden den 14 January 1785 een voorftel gedaan, tot liet doen van eene bezending uit naam der Staten van Gelderland, aan den Kaptein Generaal, ten einde eenige openingen te eir> langen omtrend defchikkingen, in deze tyds omllandigheden genomen. Dit voorftel luidt aldus; EDELE MOGENDE HEEREN T^aar Ons Gemeenebest nog aanhoudend de jamx^ merlykfte gevolgen moet verduuren, van de verkeerde dire&ie, die deszelfs uitvoerende Magt in den jongften Oorlog , itraffeloos heeft durven onderneemen ,• daar een ieder, die belangeloos zyne oogen op dat beftier vesftigt,in (taai: is, om te ontdekken, door welk een dryfveer, die niets minder dan het ter nedervellen onzer Onafhanglykheid ten doeleinde had, den Vaderlanda zo veele Onheilen zyn berokkend geworden , zou men natuurlyk moeten verwagten, daar wy ze* derc maanden met eenen aanval van eenen magtigen Vyand gedreigd worden, dat piecs onbeproefd aou zyn gelaaten, om voor te komen, dat de ReB 3 publieM  i8 KIEÜWE NEDERLANDSCHE f?YME' GEN. Voorfie van J_r, v. d. Ca pellen tolde Marsch. publiek niet andermaal door eene vêrdervendö hand gedwarsboomd werde in het daar Hellen en in het doen uitvoeren van maatregelen , die verreischt worden, om eenen naderenden Vyand , zo veel in ons vermoogen is, te weer te .ftaan. Het tegendeel is echter zeker Ed. Mog. Heeren! de fchandelyke Directie van het Departement, waar aan de zorge is toebetrouwd om voor 'sLands defénfie te waaken, is ten top ge. reezen! de uitvoerende niagt, aan den Heer Ka^ pitein- Generaal met den Raad van Staaten op. draagen, niet tegenftaande de menigvuldige Remonhrantien, en zonder op de rechtmatige verontwaardiging der Natie te letten, blyft, of onachtzaam op het geene in dit hachïyk tydftip tor. het wezentlyk behoud des Vaderlands dient gedaan te worden, of, 't zy door onkunde, 't zy door kwaadwilligheid, bepaald zich tot maatregelen, die, hoezeer men ook al eens eenen werkzaamen toeftel ziet maaken, verre af zyn om de waare aéliviteit te bevorderen, maar in tegendeel al [zeer dikwyls ftrekken om de verwarring te doen toeneemen, en om 'sLands Schat -Kisc tot den bodem uit te putten. Evenwel, daar er niet alleen een argwaan ten dezen opzigte plaats heeft, maar daar onwederlegbaare bewyzen fpreeken, blyft nog eene fchroomagtigheid, eene huiverigheid by de vertegenwoordigers van Neerlands Volk, de overhand behouden, om die uitvoerende magt naar behooren paal en perk te Hellen, om naar de waare oorzaak van alle de onheilen, den Lande toegebragt, te inquireeren, en om de zulke, zy zyn wie zy zyn, die zig aan zulk een enorm wanbedryf hebben fchuldig gemarkt, loon naar werken te doen ontfangen. Het tegendeel ziet men intusfchen plaats hebben, terwyl de eene Dienaar zyn öntflay; verkrygt, zonder dae tot eene verantwoording zyna  JAARBOEKEN, January, 1785. 19 jjyns gedrags gehouden word, blyfc voor den an« deren, fchoon zyne malverfatien den dag zien, een dergelyk veel minder verdiend toegevend vooruitzigt over.... Vermoedelyk vleyeD zig dezen, dat juftificatoire Memorien hen mede zul Jen redden» en dat die, dcor ononderzogt te b)yven, als kenmerken van onfchuld moeten aangezien worden. En wanneer wy in 't byzonder onzen aandacht vestigen op de verrichtingen van den Heere Ka. pitein-Generaal, wie van ons is 'er, Ed Mog. Heeren! die in gemoede kan zeggen te vreede te zyn over deszelfs directie, fpeciaal met relatie tot het militaire wezen , enkel en alleen hier door bedorven ? Ik gevoele Ed. Mog. Heeren! dac deze myne ron^borltige taal, met betrekking tot den eerften Dienaar Uwer Ed. Mog.indezeRaadzaale vreemd moet klinken; doch het tydftip is gebooren , dat niemand , hy zy ook wie hy zy, wanneer het op het behoud van het Vaderand aankomt , moet ontzien worden. Ik zou in een al te groot detail komen, wanneer ik hier over in het breede wilde uitweiden. ... Ik vraage alleen welk een denkbeeld zig de Natie, ja geheel Europa moet vormen van zyne Hoogheids ralaatigheid om eene allervriendelykite en welmeenende aanbieding aan den Staaf van een kundig Officier, door zyne Zweedfche Majelteit by Mi-five aan Haar voorgedragen, zulk eenen langen tyd bedekt te houden? Zal, of kan zulk een gedrag van onregelmaatigheid (om my maar van eene zagte uitdrukking te bedienen) vry gefproken worden ? . . . Men ver» fchoone daarom deze nalatigheid te vergeefs! het onbeantwoorden zelve van deze aanbieding was geiioeg om eene Mogendheid, die het wel met de Rt publiek meend, tegens dezelve te indisponeeren: trouwens die ftrekte voor zeker om den den ilaat van 's Konings geneigdheid te overtuigen, waai van dq opgevolgde aanbieding van 6co® B 3 Man Nyme- GER. Voor ft.v. Jr. v. d. Cipellen tot de Mursch.  NVMECEN. Voorft.v. Jr. v.d, Capel Jen tot dt M qrsch vx NIEUWE NEDERLANDSCHB Man zyner Trouppes ten bewyze ftrekt. (f\ Daar UWEd. Mog., in het byzonder onkurn dig zyn omtrent al het geene tot het werk ter Defenfie betrekking heeft; daar de Arrcée van den Staat op vtrre na nog niet iu die orde is, datdezelve in cas van nood zou kunnen ageereh; daar • het zig niet laat aanzien , dat de Kepublik lpoedig met de beoogde Duitfche hulpbenden zal gerieft worden ; daar U WEd. Mog., zig zoo aliëen toonden , om, ingevolge myrie inftantien yar, gisteren, onder de hand op de meest efficacieule wyze by het Hof van Verfaiües te doen bewerken, de zekerheid dat, in val van oorlog, een Corps van 25 a 30 duizend Man Fr nee Trouppes ten dienite der Republiek gereed mogten gehouden worden, Om des noods daadlyk 'tot ons te kunnen overgaan daar intusfehen geene voldoende mefures worden werkftellig gemaakc Om ons te beveiligen; daar nog daar en boven de zulken, die den Stadhouder trachten te behagen, de maatregelen tot Zelfs - Verdediging onzer Ingezetenen, die UWEd. Mog., te vergeefs fmeekeo óm daar toe in in ftaat gefteld te worden, tegen gaan en doen verydelen; daar met een woord, de toeltand van dit Gemeenebest inhet algemeen, en die van deze Provintie in het byzonder , allcrhachlyksr is; daar men 'er op uit fchynt te weezen uffl de v erdeeltheden te voeden , om, ware het mubelyk d^or eene misleide meenigte, die to; oproer aangehitst worde, onze vrvheid eeos voor al den hart-ad^r af te fteeken; zo moet myns oordeels met verzuimd worden, willen 'Lands Vaderen zig (t) De liefde tot de waarheid dringt ons hier aan te nvrisen, dat zodanig aanbod nooit heeft plaats gehad. t)e «aarheid moet gelden voor of tegen Hy zy w/e, Hy zy , om de woorden van den Ridder zei«én te gebruiken. . (*) Daags daar aan is door de Propofitie der twee, andere Quartieren befioten de Gecoramitteerdens ter Q;aeraiiteit te gelasten ot» op Franfche Adflftentie aara te dringen,  JAARBOEKEN, January, 1785, u £Ïg van alle toekomftige verwytingen vry kennen, om eens met kennis van zaaken te kunnen oordee ]en, of er in de daad op eenekragtdaadige en welroeenende wyze, maatregelen tot ons behoud by de hand genomen ?.yn, en zo neen om dan nog by tyds alle verkeerde en verdervende oogmerken te kunnen voorkomen. En op dat zulks met hoop van eenen goeden uitflag gefchiede, daar de ondervinding onsleerd, dat van de gewoone inftantien door Misfives niee voel te verwachten is; daar de uitvoerende magc tot geene ouvertures door dezen weg zal te bewegen zyn, zo geeve ik Uw Ed. Mog. in ernflige bedenking, of de aangelegenheden en de presf ince dezer zaake niet zoude vereifchen, dat eei.e buitergewoone bezending van eenige Leden, uit het midden dezer Landfchap (die in geene Generaliters - Collegieu Sesfie hebben ) aan den Heere Kapitein - Generaal werde vastgefteld en benoemd om, op eene wyze met Uw Ed. Mo'j;. Jomerain Gezag overeen kotnflig, van Zyne Hoogheid te. eifchen Ouvertures van de gemaakte en voorgenoment Schikkingen en intencien in deze kommerlyke om. jiandigheden, in Jpecie de defenfie van het Vaderland in het algemeen en van deze Provincie in het byzonder concerneerende; daar van met allen haast aan Uw Ed. Mog. laport te doen, ten einde hiet door te efFiftueeren van niet langer door ombrageufe vermoedens in zulk eene ontrustende en voor onzer aller veiligheid angstvallige onzekerheid te blyven verfeeren; als wanneer wy in ftaat zyn zullen om ons, na een manmoedig onderzoek vm zodanig een opening, te kunnen beraaden omtrent het geene wy , als Vertegenwoordigers van een mishandeld, doch onaf hanglyk Volk, zullen dienen by de hand te neemen, als ook in hoe veri e aan onzen tegenwoordigen reëelen nood voldaan is, dan nier. Deze voorzorge, Ed. Mog. Heeren! is tot on ze reddir g nodig; dan eerst zullen wy op eene voldoende wyze kunnen medewerken, om den B 4 fcood; Nyme- gein. iVorfiei vanyr.v. a.Capeïen tot de Marsc.'u  %% NIEUWE NEDERLANDSCHE Nyme- pen. Voorftel ranjr..v. d. Capellen tot de ILarsck. fnoodlTen toeleg te doen verydelen; dan eers£ zullen UEd. Mog, kunnen beoordeelen of ook van de authoriteit, die aan de uitvoerders Uwer Ed. Mog. beveelen is gedemandeerd, eeD misbruik is gemaakt geworden. En deze Precautien nioetin genomen worden, wanneer men in conllderatie neemt, dat hoe zeer men al eens aan den Kapitein-Generaal de vereischt wordende Theorie wil toekennen, het evenvyel zeker is, dat die met geene ondervinding gepaard gaat, en dat daar en boven Zyne Hoogheid te rade moet gaan met den Raad van Staten , waar op men geen vertrouwen mag noch kan ftellen. Zonder dusdaanige kragtdaadige voorzieningen zyn. wy by onverhoopte gebeurtenisfen, daar de Vyand fteeds blyfc naderen, niet te redden. Zonder dezelve , al waren onze hulpbenden daar, kunnen geene verdere maatregelen baaten. Daar in tegendeel uit deeze ouvertures, waar toe, door inftantien van Mannen die Vryheid en Vaderland weetcn te waardeeren, mondeling ] 1785. *S • van bezwaar zouden te houden zyn, met Nyme, bwoeaing, dat alle andere, welke den gen. " toets van de, op dat fubjeft vast te (lellen 3' (lelregel, niet zouden kunnen aitttaan, " aan overftemming onderworpen te zyn „ zoude behooren geoordeelt te wordenten einde ooor welgemelden Hove zo hier „ omtrend als met opzigte tot het geene verr der ter dezer materie van applicatie ot " nut mogte oordeelen te zyn, aan HunEd. " Mogende ter naaster te worden ^gediend „ van Advies. De Jonkheeren van Lynüen van U£~ atnallert, en van 2uylen van Nieveldt zie. ten fterkfte tegen dit voordel verklaren^ de, heeft de Landdrost G. G. Bminck, de. begonnene omvrage gefiaakt, Verders is nog op dezen Landdag, toecredemd in het 'overnemen van een bende krvasvolk van Mecklenburg Strelitz, enkel zo lang de oorlog duurd befloten , en den Raad van Staten te magtigen, om het kort, der penningen op te nemen voor de afgevvezene Compagnien in Friesland, en de Gedeputeerden uit de Kwartieren gemagtigd tot het benoemen van de 'Gecommitteerdens tot het befoigne, over de Quota en Generaliters, kasfe, met kennisgeving aan de Bondgenooter>, en de Gecommitteerdens gelast om aan te dringen, dat voortaan, als voorheen, Gelderland twee Leden in den Raad van State hebbe. — Wyders is befloten, om over. cjej flegten toettand dezer Provincie^ zo m  Nyme ffEN. ' i ] di é b\ '. re a<§ ME UWE NEDERLANDSCHE Krygsvoïk , Vestingen , Tuighuizen enz. aan de Staten Generaal en den Prinfe Erfstadhouder te fchryven, met aandrong by de" Bondgenooten, om niet aan het noodlot overgelaten, maar geholpen te worden, ten einde niet gedwongen te zyn, het geen men W handen heeft, tot eigene verdediging te gebruiken. Nog is toegeftemd zo de Oorlog doorgaat, in k bewerken , dat f5 of 30003 man Fransch krygsvolk in dienst van den Staat overga; en ook eene gratificatie van ƒ 500 aan Kapteins , 0p Gelderfche repartitie, die werkelyk dienen; ƒ 250 voor die by de Armee, of Officieren die niet dienen; f 2. van Pis | | _ j | 1 j ) 1 I jl-ithiafis Blaas- en Nierfteen — —| j | . j ^ jijt [Morbi peftor. Borstkwaie ' j j j -*! 1 12 1 j ï 1 j j 9 'Morsfubiia hiast. Dood j— j j I j 1 1 i 1 I ■ 3 iPhthif, pulmea- Longteering ~| —a 1 \ 2\ 2 j \ 1 7 [pieur Peripn. Long.Zydwee —|— _j —j— ~. : J^j j 1 _i _[ ____ ■fuarjiera j j j I j j 1 • J £_ Variolae Kiudsrpokkens ^J" il~a "3 -4|*a 2|—' 1 — I '! ' ^— i— I ! —— Verdroaken ~| |~ ~ j"~J'— I l{ \ — — f— i—11 —~— ïgnoti morbi Nl«RMËëge«n 7'~h ~'"a T'l|l"3'~ *6* ï<~ I ~6 3 4! 3 4* 3 1 J L ■■ ; •— X0t__ .__ " riFT^Iir*^^1 4' 4' 9'-5i 4i 7i"3>l0'lo'^iU 1 9i'Ql 81 4l a 1 '74_ De voornaamfte Ziektens, nerens derzelver invallende tyd. Mswm^a. Ja«J Ftbr. Maart.| April.) MM| Jwy July- Aug Septewk.' Oftober. I Novemb, .Dccemb. 1 ^ Total- Apoplexia. 1 j __!_-_-,! r—— ConvulfióT 416 _4 ^_ 1 » » 1 Debilitas virtum. * ^ 4 T~ J___ J a » ___L j Iebr>s biliofa putr. 4 J 1 \ __L- Febris heftica. _ 4 J 1 j ' Hydrops afcit. anaf. j 1 J__ 1 J_ f _____ ' Morbi pecloris. I x _j j__ _» _J . j Whii'is pulmon. ^ _j _J * 1 I l 7._ Pteurites peiipneitn. » * 1 . __^x_--- i _4 _ Vutolae. ' / \ ~ ^Z~ ZI ZH 3. J 4 __J__. __J J -J?— I —I-~ | m«. Geboren s^o Gefrotiwt 81 Oretiedea 2^4 • *8* 7' a SS i7»3. aS4 5» 32ï »78j- «4 60 i9_ I7g<. — 4is — 71 2lS ( . L 1 Weduw- Wedu^ 1 | , f | M»«tden. ^oon*. Dogt. Vryws. VryRws' Maai. ïroBwetf naar», wen. Total^Gereform. Lutherf. Mennon. Roomf. Total. I faauary. 5 3 » S 1 i ss 19 j 13 6 19 February. 1 1 4 a * 4 a H I 10 1 2 It Maart. 3 5 131 a 3 j ig «4 1 j x8 April. 1 aai 4 10 I 8 % 10 Mey, 2 a 5 1 j 1 1 3 18/15 1 a 18 i J«iy a | I3ï sji 98 j 1 l 9 . July- 4'4a 23 3 1 15 11 | 1 *|'5 Augustus. 7 7 * 2 ' 3 1 3 » x 19 18 I f I 1 ' September. 4 1 i 1 1 3 11 n j 11 Oftober. 3 3 1 !» x x» 7 1 1 1 J ia November. 16 s t 4 * 3 1 18 16 is1^ December. * . . I' a x - Ja | ■ 9 3 2 13 10 1 lx 12 Total. 35 23 1 xy 16 1 *8 19 14 2a ' X74 iai 4 3 i »4 . _ '74_ Beroepen en Handwerken der Overledenen. Beroepen. * " • P- j | *r • ' ) Apothekar. — ~ " ' | ~ """ ~~ —• ~ — — — x Arbeider. ~b " ~[ _~"T~~ï T ZlZ ~ _ *!"" ~ * ~ ' ZZ Bakker__' HZ Zlï - - ~ LL Z.)Z iZZ Z ~l~ Z -i- z ZjZ \ S ^■^1 ,__ _r_'_LL_j_ - Jx _ J« _ - - _ ~3- Cbirurgyn. 1 __ l__1 _ ' I I i I i !_ _L, D^jer^ [ — ~~ *ZZZ'—— Z Z ZZ'ZZ_I~IZ Z _ Z Zi—'• Zl G'azemaker. Verwer- ~ 1 _ ~" i_'_ ~ ~"|;*x } " ~* ! 3 Hoedemaker. ^_ j— (""Z — — ï Lj— i _ ' !"~ " _ *~" _ Karman. _'— L'—'__!' ' ~'~Ï!~|_ _ _ ~ _ Bouwman. Hovenier. ;~ 1 1 j i Ij |. j t 3 j 7 Kleermaker. :~ 2 ~"|"~ J_""ï'__l l|'X|__U ZI 3 | : J_ ____'; Knoopmsiker. \~' \ 1 '__ ! I | ! 1 j I j __ ____! Koopman. Winkeüer. j~ 5 | !" 5 _i li —___ ! lal x _ __ _ > | _??-] KoperTlager. j _[ { | i_ | 1 i ! 1 _|__! I t: j __ __j i __ __ , ! _qrP___ _z__ ~Z'Z ZiZll(Zi-,^_ _ ZC U JZ - _Uu - I Leertouwer. j i^^l I ,_!__ _i!_J i _ 1 ' — 1 3 i Loocgieter. ^ j "_ '__'_i_ _ ' _'_ — !—I l_J [__ __' — '__ — I Mandenmaker: j " — i i——''— —' ___] — [_.j— _ — ZH_' Üdden. Naaiaers. _ _' — i— — — - — — Z — — — -' jl' Metfeiaat Opperman. T 1 "ïj 1 \ I __l__I t__I I l_l__-!— __ — „4 j _Z_t__zZZZ. ZZZZLUZZ'-- -'Jj_ - jL|__ ZL|-L - . S\ paruikem»kïr. ' "*" Z Z'""IZ'—Z'—Z'Z| L.1 Jt Z I—jZl —1_ — 1 _4J Ken temer. __l |_'_ij__ Z —' - 1- — i " — _ I _jL.\ Sa^toaker. Z"~ _ iZ[Z — — — — — UZ _ „ Z 1—1 iU | Schipper,,Visfcher. SZ|Z'"'ZL' '— \ _ —' —i— - |~l I — ^tonmaker. ~* ~a |~ ~~\ ,_| j I 1 __'_'— l—| II _!l| SdTo~o7meefter. " r"T] '"*M | Z'— ' I— — I—' - - *-J*^ — —]!——I SÏlverfmit. ~ ~ ZZ~^l_ _' ' — - — 1 — — — — _ k l. ] SÏa_e7 ' _J~;[ZG C_ 1 ~ J4 - -l—ll-J-' SnMt. "*~ ~ï I ij Qt Z Z _ -j — -'Zi —i-1 T5nvnerman. » 1 | 2 K |"7 | _ _ ______ Touwilager! " jt' 'j"" ' \~~ f~ j"~ __ i 1_ __|__|_i j_ — — — 1 —— Waard. ~" ' ZZ Z Z| ' Z Z Zee Z l ! - Wo lij inner. Wever. 4 **] I ! \\ __ I J_ . I— _,_ — Wynkoper. ~ ' ' j J 1 j |~* 1 , ÖnTele^dT" ~. ~é~ 7 1 I ü| _Zj"^~'ZZ 1' 4 * 1 i 'U3 " Total.' __jjjl iiiéiTRni^gnrTraïi^ Ouderdom der Overledenen. 1 > 4 1 4 1 .1 .Z-Jr— .—^ r— 1 h—r ^_a__j__i_j 1 f —' ! r i iiT xo 1 t r 1 , . i 1 L- 4-1. - is . >. .tz^tzzïzizizi l—-—l f^—_- -20 1 j—4^ i 1 ZL {-k-ïr — ( 1 1*1 —^zzzzz —J Zl u—?_ Cl 1 1 L-X 4—-ï L ï ii-l. n i 1 1 ^ f 1 %-jpZi—1 IX-l- -4° 2 l-^U_3_t_-— . [ , 6 z_fnrzzziiizrriiix^ i —i—fui es l l___J l * I s__it ï ï LfX "y>~Jl '1^1' 1 a „c__jXl___5i ! i 2 LU2- ~s lz~~1 ^ f t * .1 -J ! J ï ! 6 V4- 80 f I _ \ . I » 1 1 * » M » ~8Ti r~i r~;.—1 > » 1—1—'O 90 t l 1 i * 3 -* Total. I JS I »l 1 i? I ié \ 28 ! 19 I 14 1 aa l( 17*   jMËBOÉKËN, January.i.üj. 23 Raadhuis bewaard worden, ten eenemaal vervallen en vernietigd zyn, en dac zelfs het Mem neele Reglement 'op de Burger-Wachten van den Jaare 1704, waar by de Maaandelyke en Jaar iykfche Exercitiën zyn vastgetteld * zedert ty den, niet meer is nageleefd geworden. En waar aan zy vermeenen, dat de oorzaak der afkeerigheid, welken by vcelen tegen de Wapening heerscht, moet worden toegefchree ven. Hoe wel niemant, die een gevoel van waare Vaderlandsliefde koestert , zal knn.Den tegen fpreeken. Dat eene gewapende Burgerye, als het nood zaakelyk requifiet in eene vrye Republik, e? het zekerfte bolwerk ter weering van bi nen ti buiten Lands geweld en befcherming vanOverhe den en Rechten, moet aangemerkt en geagt wor den. Zo begrypen zy ook ligtlyk, dat het aan de an dere zyde ^een geringe moeice zoude kunnen i zig hebben de Exercitiën onder de durgerye, ei wel onder de refpeclive riopmanichapp.'n, gely voormaals, in trein te brengen, geconfidereer het zeer veele , zo wel uit oorzaak van hu beroep als andere omltandigheden , niet z; convenieeren den Wapenhandel te amplecteerer Doch vermeenen aan den anderenkant dac zuil tot geen beletzei diend te verftrekken, dar hi goede werk daar door zoude vertraagt of agter g< houden worden, veel minder dat zulks hinderlv zoude dienen te zyn voor die geeuen , welke ( beste poogingen voor het waare belang der Sta en Mede-Burgerye zoeken aan te wenden. . Maar dat die middelen dienen te worden gi amplecfteerd, welke in andere Steden met zc veel fucces zyn geëntameerd, en waar door < lust tot den Wapenhandel ontvonkt en alle ve keerde denkbeelden, welke tot oneer van de Bu gerye ftrekken3 weggenomen worden. NïMËGEN. Req. tot oefe-i in den Wapenhand, I l 1 c i n a k d 10 le rr« n;  go NIEUWE NEDÈRLANDSCHE Nyme. b EN. 1 Req. tot '• oeffen, in den tVa. I penhand. i c ï i t 1 •\ c c en ■ Oeffening onder de Burger-Compagnien mee [een algemeenen iever werden geëntameerd , ook le zulke, Welke geen lust tot de Wapen - Oeffeing hebben, of door bezigheden belet worden aogten den tyd daartoe van zyne bezigheden af e inipperen , aan die geenen, welke daar toe jst betoonen , gelegenheid gegeven word den Vapenhandel by uitftek te leeren, zig daar in erder te bekwaamen, en, zonder zig boven aneren te verheffen, door het bewaaren van een mgefchonde Harmonie by tyd en wylen af'zonerlyk, of met andere, in den Wapenhandel geeffende Burger - Compagnien voor Haarditeden n Altaaren te flryden, en alzo de Stad enLanle nuttig en de Unie getrouw te zyn. Terwyl zy altyd, wanneer dé Burger - Comagnien tot eene behoorlyke Wapenoeffening in' rde mogten gebragt zyn, en de nood hun tot en fcheiding roepen mogt, zig uit elkander en' nder het Vaandel, waar toe zy behooren, be« eeven kunnen. En wyl Supplianten in een vast vertrouwen zyn, at de inftelling van zodaoe Fxercitïe Genootchap binnen deze Stad , mede het gewenschte fFecr, hebben en Veele der Burgeren en Ingezeteen aanmoedigen zoude, om wel beraaden en als iet vereende poogingen zig tot den Wapenhanel te oeifenen, en üls een wel gedisciplineerd Corps iurgers zig aan Urid. Gr. Achtb. aan tebieden. m, geveegd by de gewoone Burger -Compagnin, by alle gelegenheden te toonen, dat het'beng der Stad en Maintenue hunner braave Regen:n hun eenig doel is. Zo neemen zy de VryheH zig tot UEd. Groot ehtbaare te wenden en met voorige eerbied te ver-  JAARBOEKEN, January, 1785- 31 verzoeken, dat UEd. Groot Achtbaire mogen aggreëren, dat de Supplianten en zo veele zig naderhand by hun zouden willen voegen , zig by wyze van een Exercitie Genootfchap wapenen . daar in bekwaam maaken, en onder hun zodane Officieren verkiezen mogen , als zy zelve zoude komen goed te vinden, zonder echrer, voor zoo veele zy er toe behooren, daar door ontflagen te zyn van het waarneemen der Burger- Wagten- Voorts dat UEd. Groot Achtbaare aan Suppll anten een bekwaame plaats daar toe gelieven aan te wyzen en te verkenen. 'T welk doende &c. Waarop Burgemeesteren, Scheepenen ei Raden dezer Stad, de navolgende Publicati hebben doen afkondigen. Burgemeesteren , Scheepenen en Raaden de StadNymegen, confidereerende, aan deeeni zyde: Dat, gelyk hec den Burgeren en Ingezetenei dezer Stad, vanouds heen, heeft toegeftaan, ei betaamd gehad, om zie voorzien te houden vai behoorlyk Schiet-en ander Geweer, niet minde een ieder weldenkende van dien , fteeds, zig zclvei heeft toegerekend gehad als een onvermydelykei pligt, om die Wapenen met eere te draagen tei beste van Land, Stad en al het geen daar inn dierbaar was, en , wanneer het nood vorderde te gebruiken tot manmoedige afweering van alles aanval, daar tegens weleer geweldadig onderno men Ook dat het nu niet anders zyn kan, ot iNy meegsch Burgerye en goede Ingezetenen , volgen de het blinkend voetfnoor hunner loffelyke Voor vaderen, zullen altoos derzelver edele gevoelen toegedaaD, en daar by hand vastig bevonden worden Nyme. GEN. Req, van de SchuttetyvanSt. Joris en Edelen Voetboog. 1 :  Nyme- GEN. Vubl nopens de Wapenoefen. \ i 1 • 'Mi i i i < i { i i < t ] i 32 NIEUWE NEDERLANDSCHE En dat het, dien ten gevolge, overbodig; zonde weezen, daar toe eene byzondere opwekking te doen in de critique en zorgelyke omhandigheden, waarinne deze Staat zig voor het tegenwoordige bevind, en welke volgens de bekende intentie der Hooge Overheid, de in-en Opgezetenen vanden Lande, tot eene genoegzaame algemeene Wapeïing, en Wapen oeffenmg, aanfpooren en vorJeren. Dan, aan de andere zyde, in aanmerking genomen hebbende: Dat, hoe zeer die fentimenten jillyk mogen vooronderfteld worden onveranderd :e zyn gebleeven, nogthans de middelen, om detelve naar behoren te konnen uitoeffenen, thans loodzakelyk dienen geregeld teworden, naarmaae der veranderingen en verbetering, met betrekking tot den Wapenhandel by anderen geintrodu:cerd; en waarop de voorige tyd van Rust en v'reede minder heeft doen attendeercn. Tot bereiking van welk falutair oogmerk een :gaale Wapening, en een evenredige behande* ing van 't Geweer, zouden worden vereischt. Hebben over zulks, na gehoudene Deliberaie , goedgevonden en venlaan , zo als Hun 2dele Groot Achtbaare goedgevondenen verflaan >y dezen. Dat (onverminderd de bepaalingen en fchikkin;en. in aanzien van de Wapening, nader te beamen) een ieder zig by provifie, zal kunnen be. iienen, tot de Wapenoeffening , van zodaane Snap 3£ zal verbfyveu , óm provifioneel te bepnalen , in hoe verre de VVapenoeffening zig extendeeren Dat tot een plaats van die Wapenoeffening, om dezelve onbelemmerd te kunnen doen, geadC^ neerd zal zyn het voorfte gedeelten van de Regulieren Kerk. Dat ten einde het den Burgeren en Ingezetenen gemakkelyk zy, en zoveel mogelyk, geprsevenieerd worde, dat door de Exercitiën ieenig we» enlyk verlet in 't waarneemen der particuliere affaires worden veroorzaakt; ieder namiddag {de Zonen andere Feest - Dagen echter uitgezonderd) van twee tot vier, alleen geëxerceerd zal worden dooi de Adelborsten en Manlchap van 't Rot, hei •welk s'Avonds van denzelven dag de Burgerwagt moet betrekken. Waar by zig de Officieren van de refpecïive Compagnie, en de Burger-Major, zul len laaten prefent vinden, en naar gelegenheic voegen. En dat met gezeide WapeDÖeffenicg zal wotdei aangevangen door het Rot, op Maandag den 1; january nu aanftaande, de Burgerwagt zuliendi betrekken; en daar mede gecontinueerd door d( volgende Wagtbetrekkende Rotten. Vermits nu het gunt voorfchreeven is, alleen lyk ten doelwit heeft de bevordering van het ge meen belang , en een ieder z;g daar by kan enbe hoord geïntresfeerd te agten; zo vertrouwen e verwagten Hun Ed. Groot Achtb. van de trouw hartige welmeenendheid der goede üu geren e Ingezetenen vau deze Stad (waarop Hun Ed Groot Achtb. den meesten prys ftellen, en zi ook in allen gevallen wenfchen te mogen verlas ten) dat zig niemant aan de verlangd? generaal Wapenoeffening buiten wettige oorzaak van vei hindering, zal willen onttrekken, uit hoofde va vryheid, of op grond van fpeciaale Refolutien waar uit wel een Exemtie zouJe kunnen worde ge&llegeerd, edoch welke nimmer beöogd hebbe C 2 g< Nyme* oen. Puhh ms° pens de IVnpsn. oeffen» l 1 l T J J 1 q  Si NIEUWE NEDERLANDSCHE Nyme 6EN. PuM. m pens de Wipeneeffen. 1 ( ( t l 1 1 . g^had de wisfelvallige gefteldheid der tegenwoordige zaaken van 't Genwenebest. I erwyl Hun £d Groot Achtb. geenzints hsen.teeren mits dezen te verklaaren, voor aangenaam te zullen houden, dat de geenen , welke, door eenen zodanen gepaste yver en edelmoedige genegenheid geanimeerd, tot de Wapenoeffening zich zul.'en verleedigen, zig, hoe eer zo beter,aangeven en bekend maaken by den Hopman van de Hopmanfchap, waar onder een ieder gehoord, en hunne Naamen, ten blyke van dien, tekenen in een Boek, daar toe aan te leggen; voorts zig alsdan conformeeren met de Arrangementen, na maate van het aantal in ieder Hopmanfchapgevonden wordende, tot voorkomen van alle eonfufie, door de refpedlive Burger Hoplieden onderling' en met overleg van de Burger Colonels te maaken. En op dat een iegelyk, wien zulks zoude kunnen aangaan, van deeze Hun Ed. Groot Achtb. waare meening, het goede oogmerk en de provifioneel beraamde fchikkingen tot bereiking van hetzelve, mooge worden geïnformeerd, zal hier van Publicatie en Affixie gedaan worden na gewoonte. " Den 5 January fchreef de Regeering dejer Stad eenen brief aan den Raad van Stae , klagende over den Uegten Staat van s Lands wallen en poorten, met herinnering ier voormaals vrugteloos gedaane aandrang, im de Stad in eenen ftaat van verdediging e brengen. Men meldt ons eene akelyke Fefchryving van de vervallene vestingwer:en, palifaden, walmuuren, kanon, affuien, magazynen enz. Am-  JAARBOEKEN, january, 1785- 35 Arnhem. Omtrend het voorftellen aan de Regeering van eenige overwegingen in deze zorgelyke tyden, byzonderlyk om de Ingezetenen te wapenen, de Batteryen van gelchut te voorzien , en de Voorraadshuizen te verzorgen, is den 7 January 1785 by den Burgerkrygsraad dit befluit genomen: den 7 January 1735. Is ter Vergadering des Burger Krygsraads van Arnhem voorgelteld , hoe dat het land , ja' waereld kundig is, dat de VriVndfchap, welke,, tusfchen het Huis van Oostenryken ditGemeene-? best, zo veele jaaren heeft beitaan, door deon I rechtmaatige vorderingen des Keizers is verbroken , zo dat Zyn Keizerl. Majt. den tegenltand, welke hy in zyne onbillyke en met plegtigtte Traöaaten ftrydende eifchtn ontmoet, door eenen geweldigen aanval op deze Republiek zoekt te wreeken, en, tot bereikingen van zyne oogmerken, deszelfs Trouppes . al zedert eenige Weeken, in beweeginge heeft gebragt en na de Grenzen van dezen Staat doet aanrukken. Dat niet minder bekend is, welke fchrikverwekkende tydingen van de uabyheid dier I rouppes zyn verfpreid. _ Dat dien ongeagt, en niettegenltaande de Uor]ogs toebereidlèlea , welke 'er gemaakt worden, men hier ter plaatze even gerust fchynt te weezen, als of men in Vreede was en voor geen Vyand te vreezen hadde. , ... Um dat met alleen een gedeelte van de alhier bezetting hou lende Militie is uitgetrokken, zonder dat derz lver plaatfc door een ander Regiment tot hier toe is vervuld geworden. C 3 Ma.r Arn. hem. Befluit >an den ïf-ygsr. 'opens de Vapen.  36 NIEUWE NEDERLANDS CHE Arnhem, Beflm van dei A'rygsr nopens e. Wapen, Maar ook om dat men geene de miafte voorzorgen ziet werkfteljig maaken, waardoor deze Stad :egens firoopende partyen van Vyandelyke Jigte Trouppes zoude gedekt en veilig zyn, Terwyl, om dit al!een maar te zeggen, de Batteryen, welke tot defenfie der Stads Poorten moete ten dienen, of in het geheel geen Kanon hebben, of daar mede niet, zo als het behoord, voorzien zyn. Dat daarom de Burger Krygsraad, by zulk eene verregaande zorgeloosheid, niet langer behoord ftille te zwygen, maar eed en Amptsbalve verpligt is de Heeren van de Magiftraat te verzoeken, dat Haar Wel-Edele Groot Achtbaare haare Attentie gelieven te vestigen op_al het geene, wat tot dezer Stads beveiliging kan dienen. Ten welken einde aan Haar Wel-Ed. Groot Achtbs overweginge en confideratien zal kunnen gefield worden, i.Ofde tegenswoordige zorgelyke omftandigheden, in welke zig ons Vaderland bevind, niet vordert en onvermydelyk maakt, dat alle weerbare Burgers en Ingezetenen dezer Stad boven den 18 en beneden de 50 jaaren oud, of van en tot zodane Jaaren als Haar Ed. Groot Achtb. by de dezer Stads Wagt ordonn. bepaalt, hebbén opgefchrevenen dat die geene welke noch geen eguale en bekwame Wapenen mogten hebben, gelast worden zig daar van ten fpoedigften te voorzien, dat die het betalen kunnen op haare eigene kosten en de onvermo» gende op Stads kosten; voorts dat zig daar mede onder hunne refpeétive Vendels zullen hebben te fiellen en deu thans zo nodigen Wapenhandel te leeren, en zig daar in bekwaam te maaken. Waar omtrent de Burger Krygsraad vermeend dat de Heeren van de Magiftraat te minder zwarigheid zullen kunnen en behooren te maaken, riademaal de burgerlyke exercitiën en defenfien in cas van nood conform is aan vroegere Stads Refolutien en Ordonnantiën daar toelpeciaal genomen  JAARBOEKEN, January, 1785. 37 menen gegeven, als onder anderen de Magiftraats Relolutien van 1060 behelzende, dat tweemaal m. 't Jaar de Reveu over de gantfche Burgery en Ingezetenen gedaan zal worden, en dat voor die bepaalde tyd de Burgeren en Ingezetenen zigvan 14 dagen tot 14 dagen in den Wapenhandel moesten oeffenen ; zie de Magiftraats Refolutie van 9 September 1660. 2. Of Haar Wel-Edele Groot Acntbaare niet tot'gerustftelling van derzclver Burgers en Ingezetenen, zullen dienftig oordeelen, ten eerflen en zonder verwyling, daar en zo 't behoord, aan te houden en uit te werken, dat ten mmften de Batteryen, welke tot befcherrr.inge der Stads poorten zyn aangelcgt, ten fpoedigften met het noodige Kanon beplanten in ftaat gefteld worden, om als het nodig mogte zyn, te kumen werken. 3. Of Haar Wel - Edele Groot Achtbaare niet van den Commies van 's Lands Magazynen, van den Major Commandant dezer Stad, ofte van die geene, weïke hier toe mogten gehouden zyn , zullen behooren te vraagen iyscen van 't geene al hier zo van Artillerie als van verdere Munitiën van Oorloge gevonden word, en cf , wanneer zulk eene informatie, het zy door traimsfement, het zy door verweigeringe, niet kunnen bekomen, dit ten eerften ter kennisfe der Heeren Staten dezer Provincie zal dienen gebragt en geéffefttieerd te worden, dat op den Staat der Fortificatiën, Magazynen en Arfenalen dezer Provincie nauuwkeurig onderzoek gefchjede en het gebrekkige daar inne ten fpoedigften verbeterd worde. Al het welke voorfz. van zo veel tc mc-nrcer be lang fchynt te zvn, als men de mOMelJfKheK koomt te fteüen, gclyk men wel mag doen, da de nog overig giblccven Militie mede v.in hie kan verlegt, en c'cze Stad tan Ac hewaarmg de: Burgery zoude kurm-n ovr-rgeUiUTi worden, wes hal ven de Bunier Krygsrraü zo veel '.e meerde C 4 to Arn- iem. BeJJuit >an den fcygsr. nopens de Wapen» 4 i r t  38 NIEUWE NEDERLANDSCHE HEM. . tot het doen dezer voorftellinge behooid te befluiten. Waarop gedelibereerd zynde is goedgevonden en verf taan om bovenftaanae Propoiltie voor Refolutie aan te neemen, en daar van op morgen by Extradl en Corps door de Krygsraad kennis zal worden gegeeven aan de Heeren van de Magi. itraat. Pro Vero Extraclu. In herfst van 't jaar 1734 wierdt op eenen zekeren avond met eenen kogel door *t huis van Burgemeester Abbinck te Grol, Broeder van den Kerkenleeraar Abbinck te Loehem, gefchoten. Men konde toen den dader of daders niet opfpooren. Dog den aö December laatstleden zyn twee inwooners van Groll, H. Brons, flads Rentmeester,en H. W. Hasfels Koopman, door den Momboir van 't Hof van Gelderland gevat, en onder geleide van eenen Officier en 30 man voetvolk, en eenen Wagtmeester en ia man ruitery, naar Arnhem overgebragt. De reden van deze gevangenneming wordt gezegd te zyn, het navolgend Request, het welk zy aan het voorzittend Lid van de Regeering te Grolle hebben overgegeven. WEL ED. GESTR HEER! TV Ondergetekende verzoeken niet alleen op *f de inftantelykfte wyze, dat UEDG. aan Supplianten mag openbaaren en bekend maaken, die Scheim en Eerrover, welke Supplianten aan de Hove Provinciaal, aan de Magiftraat dezer Stad, en nn aan de gtheele Waereld gefufpec- teer-  JAARBOEKEN, January, 1785. 39 teerde, fchuldig verklaard heeft aan de fchoot, "Sce voor eenige tyd op het Huis van B. Ahbinz gefchied zoude zyn. De Supplianten eifchen dit van U als hunnen Burseivader, waar toe gy met dieren Lede ver , E zyt, alle onfchuldige, veel meer Uwe eige Kinderen te befchermen. Wat ontaard Va* der die zvn onfchuldig Kind met Koelen moeden'na de Galg zou zien gaan, indien hy hem konde redden ? Even eens is het met ons geleeeen- daar word na ons leven getracht; dien Schllm moeten wy kennen, of hy kan ons, eer wv het weeten, om het leven brengen; dan kunnen en zuilen wy op onze hoede zyn, en als hv dreigd, dan zal hy de flag hebben, ea zo UEG. ons die Stad-en Lanaverraarder en Moordenaar van onfchuldige niet noemd, rekenen Wy U, Heer Pretident, als de hand geleend te hebben en nog wild leenen aan dit Gruwel, itak en zullen het tot ons laasce droppel Bloeds zo wel aan U v. reeken als aan die Schelm en Eerrover. Wy zullen heden 14 dagen weer komen om alsdan den naam van die Canaille te hooren, of dat UEDG. daar van in die tyd kennis aan der Hove Provinciaal geeven konde, zo als UE.Oe ftr. gezegt heb te zullen doen. Wy twyffelen in het mintte niet, of ons al lcrMlykst verzoek zal of kan van de Hove aai ons niet worden geweigerd : willen H. E. Mog ontegenspreekelyk van onze onfchuld nader ovei tuigd, zyn, wy zyn alle dagen, uuren, ogen blikken gereed in Perfoon te comparoeren, ei kunnen en willen meerder licht en elucidatie va dit en het bekende geval teügtenvoorden geeven dat al mede op onze rekening ftaat, a's de Het Momher met alle zyne kondfehappen heeft g< daan. _ . ,. Dat wy de Naam van Onze Aanklaager wi ten willen, is zo waaragHg niet alleen als w C 5 d Arn- 1EM. Verzoek wn twee Burgers. e-  40 NIEUWE NEDERLANSCHE Arn- deze met eige hand, maar als me: ons eiae bloed öem. ondertekend hebben. a a {was getekend) H. BRONS. H. W. H A S S E L S. HOLLAND, Dordrecht. In de vrees van het oorlog met den Keizer, hebben de Burgers van Schiedam en Leyden befloten, hunnen gewapenden arm aan den ftaat ter verdediging van vryheid, voorrechten en bezittingen aan te bieden. De Heer A. Ruts deedt dan ook in het Genootfchap de Vryheid in deze Stad dit voorftel: Wel Edele Heeren Officieren , Gedeputeerden* en gy myne geëerde Medeleden van dit Genootfchap i tt et:ï8 een waarheid, dat, indien wy alles van ** het Vaderland hebben ontfangen, wy ook alles aan 't zelye verfcbuldigt zyn. In zodanige tyden, als de nood des Vaderlands het vorderde, toonden onze Voorvaderen fteeds, dat zy tot behoud daar van, gewillig, hun Goed en Bloed wikt™ opófferen. Die moed, dat vuur, dat hun bezielde, is een tyd lang in hun kroost uitgedoofd geweest; tot dat eene Verdervende Hand, die lang aan den ondergang der Vryheid had gearbeid , ons in eenen Oorlog met het trouwloos en yerbondbreekend Engeland dompeHe, De fchaadlykheid van den invloed der uitvoerende op de wet-  JAARBOEKEN, January y 1785. W wetgevende Magt, ontdekte zig haast, tot onze fcS7 de flegte dïreftie, die 'er gevoerd wierd,ï door tweedragt in de Raadzaal, door oproer onder BurgerenTdU alles liep zo ce zamen , dat wy uit t arSnTaanontwaakten en den kanker ontwaar,' d^die het Vaderland verteerde. Wy lecrdeny allengs onze eigene waarde kennen, ja, wy■ gteenen eindelvk uit een waarachtig gevoel van de famoen , dki het lieve Vaderland drukten, de WaS aan • wyl wy dagten: dat dit het een.gst Sdefte/reSgewas. Maar met geen oogmerk ÏÏde Conftitutie of de Godsdienst ten onderften boven te keeren, of den Stadhouder van zy. ne hedieningen te beroven, 't welk onze Vyandea aan den ligtgelovigen tragten wys te mAen. Neen! maar om de eens gevestigde en bezwooren Conflitutie, en de Vryheid in den Burgerftaat, die wy daar aan verfchuldigd waren, te bekhermen, tegen dc gedurige aanvallen, welke de Heerschzugt daar op deedt: en om te gelyk de Godsdienst te handhaven ; anders beoogden wy nieDe jaren van 1672 en 1747, toen men eer kwaad tragte uit te roeijen, maar even d«ar door een grootSr kwaad vestigde, lagen ons nog t< diep in 't geheugen, dan om on'oedagtzaam, naa verandering in den Regeringsvorm te haaken Neen' voor Vaderland en Vryheid, was alleen d Zinfpreuk, die wy in onze Vaandelen voerden Maar zo dit alleen ons doel is, laaten wy daa dan ook myne Vrienden! aan beantwoorden. Thans is voor ons de tyd geboren, dat wy no eenmaal proeven kunnen geven van onze gehegi heid aan het Vaderland, van onze verkleefdhei aan de goede zaak , ja , van onzen icnuMige ?1'fche7ste ik U Lieden nog kortlings af, de c\ tieke omflandigheden, waar in ons dierbaar V derland zich bevondt , hoe het zelve aan di avondfl-ond van zyn beftaan genaderd was, zo 8^ DoRD* ECHT. '^oorft.in '.Genootchap de Vryheid, t i d n ia- :n st e-  Dordrecht. Voor ft. in 't Genootfchap de Vryheid ! I 1 { \ i li 2 li ft h d< d< zi fta bii be iyl zei gei Jen rr.o haa den hiel My den aan toet daat 4* NIEUWE NEDERLANDSCfJE geene kragtdadige middelen wierlen uiteedarrr eenen Oorlog a^egdezeifLTentekens £n On' regtyaardjgheid draagt, als den „f0„lan" ee' eindigden met bec Engelfche Rvfr<»i. n > p5* «et allerheilig^ TrJ^t^&e fS^wef " iRCHT. Voor li.in 't Genoot' rchap de Vryheid.  ÜORD Hecht. Voorfl.h 'iGenoot fchap dt .Vryheid, 44 NIEUWE NEDERLANDSCHE .Rivier j aan de Dorpen van de Hooge en Laaee Zwaluwe, by gevolg digt by die plaatfen geleegen waar de Iigte Troepen des Keizers zeef gemaklyk kunnen doordringen: voorbeelden van 1'ranfche Partyen, welke- in den Oorlog van ïtoi tot 1713 aldaar zich hebben vertoond, bevestigen dit ten vollen. Dat nu meer van de bete 1 roepen des Keizers zal te dugten weezen als byna de helft der Keizerlyke Armeen uitmaaW de, dewelke a'leen om te branden en pionderen naar deeze Landen fchynen afgekomen' te zvn, waar door het uitzetten van Wagten', als alle andere middelen van defenfie by zodanige gelegenheden 111 dit Eiland van de uiterfte noodzaak lykheid is bevonden, en ook alzo in dienOorioz en in den laatften van den Jare 1747 heeft plaats gehad, waar door de Landman in dit Eiland wonende zeer word bezwaard. Om alle deeze en meer andere redenen , zo kan myns bedunkens het voorbeeld der Steden Schiedam en Levden door deeze Stad niet agtervolgc worden; uit hoofde der verfchillende ligging onzer Stad met die der gemelde Steden. Egtet proponeer ik aan U Myne Heeren en geëerde Medeleden! „ of Gyüeden ziende den », toeftand en den nood des Vaderlands, als van „ alle kanten bedreigd wordende, om aangeval„ Jen te worden door eenen Vyand , ongelvk „ fterker m macht dan onze Republiek, niet zou5, den kunnen goedvinden uit eene waaragtke „ overtuiging , dat de toeftand des Vaderlands „ het vordert, ons alle zo Officieren als Leden „ van dit Genootfchap by den Achtb. Oudraade „ dezer Stad plechtig by ondertekening aan te „ bieden , dat wy beloven, ja ten allen tydop „ bereid zyn , vrywiliig en niet op kosten van « den Lande, of van deze Stad, maar op onze u eigene kosten, zodanige Tochten, Wagten en , Posten, het zy by nagt of dag in dit Eiland te , waarnemen, als Hun Ed. Groot Achtb. in tyden  JAARBOEKEN, January, 1785. 45 den van nood met overleg van Officieren en Gedeputeerdens van dit Corps zullen vinden ' te behooren: en als meest zal kunnen (trekken " tot veiligheid van deze Stad en deszelfs goe> " de Burgerye en tot foulaas^van den in dit Ei!, land woonende Landman.'' Dit is mynePropoütie, en ik verzoek, dat dit Corps bier op Extraordinair Vergadere, ten ein ■ de in deze zaak, al zulke Refolutien te nemen, als myne geëerde Medeleden, naar hun verligt oordeel met den nood des Vaderlands, en het Welzyn van dit Genootfchap zullen vinden beftaanbaar te zyn, &c. (was getekend) AREND RUTS. De Gecommitteerden uit de Schuttery van St. Joris en Edelen Voetboog en uit het Genootfchap de Vryheid , hebben aan den Oudraad dezer Stad dit verzoekfchrift overgeleverd. Aan den Wel-Edelen Gtoot Agtbaren Oudraad der Stad Dordrecht, roeven met de vereischten eerbied te kennen de Ondergetekende als Gecommitteerden uit de edele Manhafte Schuttery van St, Joris en Edelen Voetboog (ongeprejudiciëerd hunne Voorregcen en Privilegiën) en uit de Leden van het gelegalifeerde Exercitie Gesootfchap de Vryhetd, alk Burgers en Ingezetenen dezer Stad, dat zy niel dan met de grootfte gevoeligheid en aandoening kunnen gedenken, aan den rampzaligen Haat, waarin het Vaderland verzonken ligt. Van binnen ge fchokt door tweedragt, indrang op de Burger lyke Vryheid, vertrapping van duurgezworen, et .door het bloed onzer Vaderen gekogte Privilegj ei Dom?- fcECHT. Voor/lel ?«'t Ge. '100t- fchap de Vryheid» l 1  46 NIEUWE NEDERLANDSCHE Dord RECHT. Voor/Ie, in 't Ge. nootfchap de Vryheid ,en; verguizingen der beste voorneemens^ arfhging»u der billykfte eisfchen van eeD vry voile; waaruit eene doorflaande on vergenoegt heid, die 'tot alle rangen van Menfchen fchynt doorgedrongen te zyn, ontfpruit. Van "buiten bedreigt door eenen onrechtvaardigen , 01 dankbaaren en magtigen Vyand. Die, daar Hy onzen gantfch'.n ondergang fchynt gezworen te hebben, op eene verraderlyke wyze in de hand gewerkt wordt, door Hun welke de middejën, tot ons behoud gefchikt, geknakt, en de wyze raadgevingen van de kundige du Moulins, van de belangeloze Gyfelaaren, van de braaflte in den Lande,verydelt hebben. Eene uitvoerende Magt, welke zig durft ftellcn boven de wetgevende. Ondergefchikte Colkgien, zig opwerpende tegen den wil van hunne gebieders. De Schatting, door het zweet en het bloed van ge. willige Burgeren opgebragt, nutteloos gefpi'd , en de behoorlyke rekenfehap aan een vry Volk daarvan geweigerd. Bevelhebbers, dieongeftraft deulast aan Hun toevertrouwd, ten onvermydeken óndergang van 't Vaderland, weigeren te volbrengen. En om van de menigvuldige andere grieven, waaronder het zugtend Vaderland als weg zinkt, tezwygen, maar dat onze rampen moet volmaken, Eenen woesren hoop Barbaaren, die tuk op roof, airede onze grenzen zyn genaderd, om, ten koste van het bloed en de bezittingen van ons en onze Mede - Landgenooten, de gruwelyke voornemens yan hunnen geweldigen aanvoerder teu uitvoer te brengen. Zie daar, Edele Groot Agtbare Heeren, denbek 'agenswaardigen toeftand, waarin ons dierbaar Vauerland zig bevindt. Zie daar het tydflip geboren , waar in eiken Burger het fpreken bevolen wordt. Waar in elk regt geaart Reder/ander naar de wapenen grypen moet. En het is daarom,.dat de Supplianten het van hunnen pligt geoordeeld hebben, zig te keeren tot UwEdeleGrootAgtbare, en als hunne gedagten aan Uw Ed. Groot Agt- ba-  JAARBOEKEN, January, 1784. 4f bare voordellen : Dat, daar de.Eendragtisgefihon(!tn , de Vryheid belaagd, en de Geregtigheden \ van 's Eands Inwoonere verkort zyn, de nodige middelen ter berfte'.ling dienen by der hand genomen .te worden, opdat het verti ouwen wederom herbooren worden, opdat 's Lands Inwooners op de wyze maatregelen vaa 's Stads en 's Lands Vaderen betrouwende, Neèr.lands Glory wederom doen herleven. Maar , daar wy dit alles volkomen aan U w Edele Groot Agtbare, en aan den Sonverain deezer Provintie mogen doen yërbly ven; zo kunnen wy egter niet nalaaten in den kommervollen toeftand, waarin .zig het Vaderland , door den naderende Vyand bevin It , aan. Uw Edele Groot Agtbaare rondborstig, en gelyk het vrye Nederlanderen past , te verklaren : Dar, daar. de middelen van Defenfie zyn verwaarloos.!, en de Frontieren bedorven gelaat en; ja daar het in veelen onzer voomaamfte jlerkten aan het noodige, ter afweering eenes gedugten Vyand, ontbreekt: en dat daar door onze Stad en het Eiland van die, in groot gevaar zyn om door eenen woei ten hoop. Moordenaren te worden aangevallen, dat het daarom vereifchenzoude,dac Uw Edele Groot Agtbare by de Wetgevende Magt, tragten te bewerken, dat de uitvoerende Ivlagt binnen de zoo hoogstnodige bepalingen worde te rug gebragt, opdat de Middelen , ter onzer defenfie moetende ftrekken, met vrugt kunnen worden gebezigt, en zodanig worden aangelegd, als door kundige en eerlyke Vaderlanders, tot behoud van het algemeen, bewezen werde nut eri nodig te zyn. ■— Voorts, dat het Uw Ed. Groot Agtbaren behage, deze Stad en het. eiland van die te brengén in zoodanigen ftaaï van defenfie, als des kundigen zullen noödig oordeèlen re behoren. En dat daartoe door Uw Ed. Groot igtbare, alsmede door eene Commislïe uit den Edelen Geflrengen Burger Krygsuad; uit den Eu. Manfa Schuttery van St. Joris en den Edelen Voetboog, èn uit het gelegalifeerde Exercitie -Genootfchap, J) dê D0RB« (ECHT. Req. van ie Sc hut'ery van, St. Joris en Edelen Voetboog.  45T NIEUWE NEDERLANDSCHE DORD RLCHT. Req var, de Schut tery van St. Joris en Ede len Voethoog, de Vryheid alhier, het noodige plan worde uitgé» dayt, waarop de getrouwe Burgery den'lanval van eenen Vyand zal kunnen wederftaan, en het Eiland beveiligt wor i t \ 3  50 NIEUWE NEDERLANtfSCHÉ Slie- UKECül Haarlem. fehap£ beTiSt V3n Teykrs Gen°ot- . TeyUrs Godgeleerd Genootfchap heeft,' m deszelfs laatfte byeenkomst, goedgevonoen het volgend vooriiel op te geven. Men zal den gouden eerprys toeleggen aan den geenen, „ die bondigst en kragtigst betoogt, 3, de dwaasheid van het Seepticismus of der Twyfelaarye 3 en de onbezonnenheid van 3, het Meesteragtig beflisfen omtrend Godsg, dienftige voorftellen , met aanwyzing van den middelweg tusfchen die twee uiterfien „ te houden." Deprys, aan de bestgekeurde Verhandeling over dit voordel toegeleid, is eene gouden Medaille, ter innerlyke waarde van vier honderd Hollandfche guldens. Die naar dezen prys willen dingen, hebben hunne antwoorden te zenden : Aan het Fundatie* Huis van wylen den Heer PieterTeyler van der Hulst, te Haarlem; voor ders zo zy aangevallen wierden, geweld mét geweid tegen te gaan. De twee benden wareri ook genegen zo de Regeering het goed hadtgedagt, de oproermakers te Sliedrecht te beteugelen. Dan op 't gerucht van de voorzorgen te Dordrecht gebruikt, begonnen zy zig fliüer te-houdend De Regeering dezer Stad heeft befloten de gewapende bel den voor hunnen yver te bedanken.  JAARBOEKEN, January, 1785. 5i den eerfien December 1785. om beoordeeld; te kunnen worden voor den agtften April 'sGlt AVENHAGE. De Generale Petitit voor den jare 1785 s door den Raad van State en Zyne Hoogheid aan de Bondgenoten in December 1784 overgeleverd , luidt woordelyk aldus: HOOG MOGENDE HEEREN ! f\ewyl wy op onze Misfive, van den 13 July laatstleden , aan U Hoog Mogende en de Hooge Boudgenooten geadresleerd , ter zaakeq van de afwyzinge, die de Heeren Staten van dq Provincie van Friesland , omtrend de Staten van Oorlog voor de Jaren 1783 en 1784 , hadden goedgevonden te doen, en wegens ons daar by zo ernftig gedaan verzoek tot Redres van dien, met 't gunt daar toe zoude behooren , tot nog toe geen Refolutie hebben ontvangen, zo zyn Zyne Hoogheid en de Raad met reden in twyffel veybleeven, of het wel noodig zoude zyn , nieuwe Staten van Oorlog voor het aanttaande jaar van 1785 aan ö Hoog Mog., en door Hoogstdezelve a3n de Hooge Bondgenooten te prefenteeren , uit de gegronde vreeze, dat dezelve doch , even als de vorige, niet evenredig zullen worden aangenomen , en dien volgende de daar op gebragte Quotes by alle de Provinciën ook niet zullen wórden geprsefteerdj èn de difficulteiten dienaangaande daar door niet zullen kunnen weggenomen worden; dan., Hoog Mogende Heeren , Zyne Hoogheid en de Raad daar tegens rtfleftie gemaakt hebbende, op de confiderable verandering in den loop van dit Jaar voorgevallen, die, zo als een iegelyk bekend is, D 3 dftar- Slte- ÜRECHT  j% NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGr/i s/en ha ge, Gen, Pe t 'itie voo, ♦785. daarop uitlopen, dat de Republiek, op de ongemeritterdite wyze, meteenen geweldigen aanval tct aerzelver ondergang, van wegens Zvne Keizerlyke Majefteit wordt bedreigd, waar tegers cnwederfpreeke'yk, ter afweeringe van dien, a!l-s -geineenfciiappelyk moet worden opgezet en bygebragt, en daar door zich dan ook geperfuadeèrd moetende houden , dat in deze tvdsomltandigheden alle de Bondgenooten , zonder uitzondering met eenpaange Schouders, de lasten, die tegen de yooriz. zo zeer gevreesde en aannaderende onheilen, moeten gedragen worden , wel zullen wihen te berde brengen, zonder thans op derzelver fanamieele Intresfen te fterjc te bly ven ftaan zo is t vervolgens in dien zin. en ook om meerder confulie te vernyden , dat Zyne Hoogheid en de kaad vermeend hebben, niet ondienftii; te zyn, wanneer ook ditmaal aa-j Uwe Hoog Mog. , en alzo mede aan de Hooge Bondgenooten, kwamen te prctmeeien , de orninaris en extraordinaris Staten van Oorlog voor 't volgende jaar 1785, en zulks te meerder, om dat in beidt? die Staten, volgens de daar toe geno-nene en bekomene Refolutie van Lwe Hoog Mog., verandering van importantie ter vermindering van dien zullen moeten plaats vmJen. waar in alle de Provinciën naar ie. ders Ojjota foulaas zullen vinden, en waarby nog komt, dat de Bondgenooten by dit alles zullen grieven te herinneren, dat met den Jaare 1785 zal ten einde loopen het foulaas, dat voor de Provincie van Zeeland nu tweemaal zeven Jaarm lang, op de Ordinaris Staat van Oorlog is gebragt geweest, als waar door ten vollen moet confteeiep, hje hoog 110 Jig 't zal zyn , dat by de Bondgenooten met allen ernst hand aan 'c werk worde geflager, tot het revideeren en vastfteüen van de Quoies, die by ieder der Provinciën voortaan gedragen , en inderdaad zullen moeten worden opgebragt, ais zonder welke bepalinge de Republiek, zelfs  JAARBOEKEN, January, 1785* 53 zelfs in de allerttanquillte tyden onbeftaanbaar zal ^ ^Xerwyl laatftelyk, by 't P/g™ van Je, *oorfc, Staten van Oorlo, de^ ^ zlö ^ , VïSmSn zoTeezyn verminderd, de Geneialu Iokomltcn zc» zeer y 70danig zyn gedrukt en ïneis e fchied; naardien in tegendeel de "anten ïvnVefoJS^rdeii. dab die nogthans mei Y Sr Hen laare 17^2 niet zyn te berde ge Sagf en waa v n de fchuld alfhans op wéinig Sl'r dan een MÜÜoen guldens is belopende. frMnrdinaris Staten van Oorlog voor den jare 17^5 S?Inte d e bv deeze plegtige verfchyninge aai U^e Hoog'Mogende, en door Hoogstdezelve aa> SWHoogegBond|enoo?en worden geprefen e^d e een oft? meer extraordinaris Staaten van Oorlg Snen te worden geformeerd en aan de Provin 's Gra. 7enha- ;e. 3e». Teit te voor 1785. 1 > l l 1 i 1 ■ 1  »sGra ■VENHA. Gen. Pe titie voor 1 j i i i 1 I 1 J c J4 NIEUWE NEDERLANDSCHE cien toegezonden ) zo is ten reguarde van den Qr> d:naris Staten van. Oorlog te noteeren, daf deze!/ ve, in vergelykingen met die van 't nrg Toopen-" de Jaar, is verminderd met eene fomma van ƒ4633:6:8 ter loopende maand, en zulks in 't Jaar met de fomma van ƒ ƒ5600: lbruitënde vooreerst u;t het inbrengen van 't enkeld penfioen van pen der Officieren, onder het Capittel van Gereformeerde Officieren , die voor den jaarè 8784 daar op met een dubbeld penfioen was gebragt geworden , ten anderen door 't aflaaten van 't Generaals-Tra clement van den Prins van Nasfau Weilburg, veroorzaakt door de aan heni verleende demisfie; en laatflelyk in 't aflaaten der geheele' post van ƒ 45C00 : - jaarlyks , welke voor de onkosten van de gemortificetrde Hooge Krygs-' raad met derzeher gevolgen daar op heeft gedaan, en door welke laatüe thans js voldaan aan de daarop genomen Refolutie van Uwe Hoog Mos. van den' 34 December 1783, die by den Raad van Staten te Jaat was ingekomen, om daar van op den Staat W Oorlog voor den Jaare 1784 gebruik te hebben' gunnen maaken; terwyl ook nu op deze voor den laare 1 7üf 3 volgens die post voor den Jaare 1784, met wel enige verdere mentie heeft kunnen genaakt worden , om dat de Raad onder de hand is geïnformeerd geworden , dat' de Provincie van Hojjand uit dezelve posr ook dit Jaar ïiög heefc )iyvcn beraalen , de ïract«-menten van den Prefilent en Leden van dezelve geweezen Hcoge irygsraad, met dé gevolgen van dien, wel niet 'odacig a's oevorens op Actens van verzoek van )cs is gefchied, maar by Ordonnantie, by Hoog;einr het daar op brengen van eenige Ofieieren met dubbeld Penfioen , die door gebrek >an de nooüge A'teftatien de Vita op die van het oopende Jaar waren afgelaaten; zulks daar door le vermiudering van denzelven extraordinaris Staat lleenzalbedrigendefomma van/3799-iS 4 ten opende maanden mits d.en de fomma van ƒ45599 n 'tjaar, welker vermindering gevoegd by die van len Ordinaris Staat van Oorlog voor 't zelve jaar, ier voor vermeld, in vergeiykinge van de lopenIe Staaten voor .dit Jaar, op die voor den Jaare 785, eene totaale vermindering zullen uitleveren an tene fomma van ƒ 101199-: - alles precifer lykende uit den korten Staat daar van geforïeerd , en hier agter bygevoegd , en op al "t relke dan wederom moeten volgen de Ordinare erzoeken aan de Hooge Bondgenooten , voorerst om in den Haare die voorzieningen te willen oen , die noodig zullen zyn, om derzelver Quo:s in den voorfz. Staat van Oorlog ten vollen te unncn prsfteeren, en ten anderen om, hangende e deliberatie der Bondgenooten over dezelve taaten van Oorlog, tot vermydinge van alle conjfie, de ordinaris betaalinge, zo van de Soldy er Militie, als van de verdere lasten derynie, ie met kunnen Itilftaan, haare voortgang te doen zwinnen, twee verzoeken, die, zo dezelve ooit heb-  r JAARBOEKEN, January, 1785. 57 hebben kunnen perfuadeeren, althans ra deze zo cvitieke en gevaarlyke om Handigheden, waar in 1 de Republiek zich bevindt, op 't harte der Bond-, genooten haar volle effefte behooren te doen, niet alleen ter .vermydirge van alle confufie, die 1 anderziuts daar door, omtrend deze Staaten van ; Oorlog zelve zal zyn te verwachten ; maar die ook in alle verdere voorzieningen hoe hoog noodzaakelyk dezelve voor 't behoud van de Republik mogen zyn, plaats zal moeten vinden, tot merkelyk nadeel, ja zelfs tot eene te vreezen ruïne voor de geheele Republiek; ende zal in de derde plaatfe de Bondgenooten enkel behoeven indagtig gen aakc te worden, ten einde derzelver Confenten op de vooriz. Staten van Oorlog, doch zo fpoedig mogelyk, gelieven in te brengen, zon. der in deze omftandigheden van zaaken , na den daar toe bepaalden Ordinaris tyd te willen wagten. De zo ongelukkige, als gevaarlyke omftandig heden , waar in de Republiek, zonder eenigt oorzaak daar toe gegeven te hebben, zig tham bevindt, en 't gunt ter afkeennge en ftuitingi van een zo geweldig gedreigden aanval moet ge daan, en in 'c werk gefteld worden, ter befchei minge van de by de Voorvaderen zo duur vei kreegen Rechten van Vryheid en Tndependentie als waar tue niets ongeterteerd gelasten, maar alle opgezet moet worden , om dezelve ook aan d potteriteit ongeichonden te kunnen overlaaten zoude zekerlyk een ruim veld kunnen geven, 01 by de Generaale Petitie nog te kunnen voege differente reflexien en reprefentatien; dan gelj v men in dat cas niet zoude weeten , waar met te moeten beginnen, en veel minder waar met men zoude dienen te eindigen, hebben Zyi Hoogheid en de Raad best geoordeeld, daar v; by deeze in geen breede discufie te treedeD, i zulks ook te minder roodig oordeelende; dew zich volkoomen geperiuadeerd houden van di v 'sGra- rENHA)E. Jen. Peitie voor 1785. t s e * n n k le le te m ls yi :n si-  ?sGka. GE. " Gen. Pe titie voor 1785. < < t I l \ T V B Ij d d w bi irj NIEUWE NEDERLANDSGHE vollen yyer en bereidwilligheid, waar mede Uwe Hoog Mogende, nevens alle de HoosefiondsS noote3 reeds zyn aangedaan, toe behoud van fê bovengemelde zo dierbare Panden, alles volvaat dig re-willen opzetten, en doen te werk Wn " wat daar toe ttttar eenigsints mogeiyk ^FfS' en in welke principes geenzlntf Sen tUfe2 len dar zullen volharden , en waarom d en volgende Zyne Hoogheid en den Raad ten Sn nogmaals zullen blyven berusten , enkel in de aanpryzinge van de vier Hoofdposenf. die: aU ?e°n^LHn?mtUi,en- d'? ***** te" « " en besten nimmer uit het oog benooren verloo- ren, maar altoos ten hoogftcn zullen dienen té «terden m waarde gehouden, en van welkVoin- v*?£.ïïeS* ?e£itien voor de ™ 1703 en 1,84 breeder mentie is gemaakt terwvï ^trend het eerfte Hoofdpoint van éïS'tfZll e" dheedeSrmetofcenrVan meC ^Vmo- ?ecüncden , tot foutien van dit Gemeenebest o^1Van n,et,andDÊrs te m^en is, dan dat d| ïpedkeuring der Bondgenooten van die maxime cicb van zelve .manifeW uit de poogïên? velke ten dien einde bereids zvn te werk gelegd Si15 S re recbt ,moet wenfchen <& ö n „ ; ! rfuoces/al m°geiï bekroond worden; n wat nu het tweede voornaame Hoofdpoint aan«tajgt, namentlyk het op de been brengen e„ ouden van eene behoorlyke Armée, ter defenfie Z ï ad«hnKEn moet worden aar de omftandigheden der tyden enzaaken, zo uilen Zyne Hoogheid en de Raad ten dezen gaare advoueeren, dat ook de bereidwilligheid der onogenooten , tot augmentatie van 's Lands ihtie zig airede mede wel hèeft gemanifefteerd , m kunnen echter ni«t nalaten hier by te voegen! it daar inne niet kan noch behoort verzuimt te orden , om de Aiméc van den Staat te doen vngen tot een vry grooter getal en fierkte, dat deze ze haggelyke en periculeufe tyden en om- ftaq-?  j&ARBOEKEN, JahUarj, *Y85- 59" ftsndigheden zo hoog noodig is j met «Heen ter b^kwaame bezettinge van zo veele Vestingen, v als zullen dienen gedefendeerd te word-m; maart ook om daar benevens eene Arroée, ofte ten minften eeuig rerpectabel Corps in 't Veld te kunnen ( brengen, als zonder 't welke 't Vaderland en des-J zelfs Bezittingen, doch nimmer naar behoren zullen kunnen werden gedeftmoeerd tn belchermd;, en veelminder, 't indringen van een Vyand tot ruïne van alles zal kunnen tegengegaan, ofte belet worden, en om alie welke redenen Zyne Hoogheid en de Raad, omtrend 't voorfz. pcinr, mee kurnen nalaaten als nog by deze ten lterkten te inlteeren, ten einde de Hooge Bondgenooten mee gereedheid zullen gelieven te bewilligen m een zodanT aantal ïroepes, als zullen oordeelen tot het voorfz. zo heilzaame oogmerk , als, is 't behoud van het Vaderland met al dat daar in dierbaar is, volkomen noodzakelyk en dienfhg te zuilen zyn, een wak welke Zyne Hoogheid en de Raad, om voorfz. redenen , ten fterkiten aan de Bondgenoten verrneind hebben te moeten recommandeeren, en op 't harte te binden, even gelyk zulks ook moeten doen, ten reguarde van het te berde brengen van 't gunt tot de zaaken van den Oorlog noooig zal zyn, en waar van de betaalmgc prompt zal dienen te gefehieden, wil men ailes in ordre en ter meeste menagie gedirigeerd heb, ben, zo als wei behoort en noodig zal zyn. Wat nu betreft het derde Hoofdpoint, dat de befcherming van de Republiek altoos mede in 't oog behoort gehouden te worden, te weeten: goede Frontieren en Magazynen te hebben; eet point, dat door den Raad van Staaten zelve zc meenigmaalen, en zonder ophouden, de Bond genoten is gerecommandeerd en aangepreezen dan waar omtrent thans veele Accufatien ten ha^ ren lasten zvn ingebragt, op eene wyze, waa van nimmer eenig exempel zal gevonden wo-den zo zoude de Raad van Staaten daar omtrent ee: ope 'sGra* enha- B. ten. Pè. itie voor 785. > » 1 i  'sGra- VENHAGE. Ge». Petitie voor 1785. 4 ( 1 60 NIEUWE NEDERLANDSCHE open Veld kannen vinden, omme op dat Articu! in het breede zich uit te breiden, dan dies wegens hunne Memorie van Confideratien en Elucidatien bereids onlangs aan Uwe Hoog Mog, en de Hooge Bondgenooten, aan wien gezamentlyk te recht alle verantwoordingen verfchuldigd zvn , zvnde gefuppediteerd, zullen Zyne Hoogheid en de Raad zich kortheidshal ven daar toe refereeren Willende nogthans niet verbergen, dat ditmaal hel de eerlte reize met is, dat de Raad van Staaten wegens verrneind ofte gepretendeerd verzuim der Frontieren en Magazynen, by Hun Hoou Mo», is aangeklaag geworden, integendeel wanneer de zaaken van de Republiek bezwaarende en als pevaarlyk voorkomen, en dezelve van buitendoor een voornaame Mogendheid vyandelyk wordt bedreigd en aangevallen, is zulks het noodlot van den Raad geweest, zo als teu vollen kan blyken uit de tyden van de Jaaren 1745-46 47, die, zo met erger, tenmmften de tegenwoordige zeer naby komen; als wanneer de befchuldiging van verzuim van de bovengemelde Objcclen , en vooral ook omtrent Vlaanderen, zo hoog was gerezen, dat de Raad van Staaten tot haare defenfie daar tegens, in derzelver generaale Petitie voor den |aare 1746, na dat daarby als noe hadden geurgeerd op de fournisfementen der Provintien , tot het m ftaat brengen van 's Lands Frontieren: ;n lpeciaal in Vlaanderen , verders is genoodzaakt geworden daar by te moeten voegen — jat van het zelve point niet konde afftappen, zon3er de Bondgenooten te waarfchouwen van alle |evolgen, die zouden kunnen opkoomen, by Ontlentenis van 5t beho.orlyk in ftaat ftellen van dat ? routier, met proteftatie daar */oor niet refponabel re willen zyn; 't dikwyls gebeurende, dat ils de gemeene zaak niet voordeelig gaat', men jan de fchuld wil leggen op die geenen , die laar van de directie hebben, zonder te begrv>en, dat eigentlyk de Reproche te attribueeren is  JAARBOEKEN, January, 178$;. 6r Is aan die geenen, die, na zo menigvuldige exhortalie, mar-quceren in *t betaalec van 't guntwaan. ezv, uit krachtevan d. Unie zyn verpligt. terwyl dê ui.komst van die aankiagten, na dat dieswegens een beboorlyk onderzoek by Hun Hoog Mo?, was gedaan geworden; deeze is ge-j weest, dat de Raad van Stater, van alle verzuim volkomen is ontlast en vry gefpmoken , 70 als al het zelve zeer circumftantiëel zal kunn n blaken, uit de leervete Refolutie van Hur Hoog Mog., van dato 17 April 174?. en van we'k pont de Raad dienvbtgende rog maar alleen zal avar c eren, dat dewyl veele der Frontieren en M gazyren van den Staat buiten de Provinue in merkelyk beter Haat zich bevinden , dan d'zeLe n de voorfz aangehaalde tyden zig opderdm, zoalsin meergemelde Memorie van Confideratie en Elucida'.ie breed-r is aangetoond, en omtiert welkers nader onderzoek de Raad z'ch nimmer aan de Bondgenooten zal willen ontrekken, dezdve ir volle gerustheid zal af wagten, 't gum hun Hoog Mog. en de gezanvntlvke üondg r-ooten dien aangaande ok verders zuilen gelieven goed te vinden, en te befluitrn. Ende vervolgens toetreed' nde tot het vierde ot laat f te Hoofdpunt, ter 'ezorg'-g van 't welvaaren en behoud van dez> Republiek, concerneerende de maaken van de Zee, zo ter vérdeediginf van den Staat zelve als van de' zelfs uitgeuVexu Bezittin en als mede ter protectie van derzelvei Navigatie en Commercie, de eenige bron er {leun waar door de welvaart deeze-Landen kan en moe wtrden behouden en vermeerderd, zo zullen Zyw Hoogheid en de Raad dien aangaande! enke' behoe ven te melden, dat, gelyk zekerlyk den yver ei Cordaatheid, welke de Bondgenooten, ter reftau ratie van dien in korre Jaaren hebben g< a hibeerd zeer aanmerkelyk, en ten hoogden te pryzen is alzo de wensch en 't verlangen niet verder bt boeftte gaan, dan dat de voorfz. heilzaameOoj me 'sGsa- fENHA3E. jen. Pe~ 'me voor 17U5. > t 1 , 5  , ?sOra venha- Gm. Petitie voor j < 1 \ i t i V r i F i d z O a' E V te 6* NIEUWE NEDERLANDSCHE merken de Bondgenoten met allen ernst znllen gelieven te continueeren, waartoe echter ook volf trekt zodanig zal.zyn het prompt fourneeren van de Penningen, die tot dat zelvé einde zyn gepetitioneerd , en gedeftioeerd. en wel alles volgens de Quotes van de refpe&ive Provinciën, over welkers agterzyn de refpective Collegien ter Admiraliteit gezamentlyk, weinig maanden geleden zig nog aan Uwe Hoog Mog. en de Bondgenooten zo nooglyk beklaagd hebben, en tot welkers Re ares met fpoeoig genoeg kan worden gerefolveerd ter voorkominge Van de ongelukkige fuites die mderzints zekerlyk daar uit, ten ondienfte van ien Lande, zullen moeten profluëeren; Namen ie gezamentlyke Bondgenooten de zaaken van de Zee zo zeer ter harten, gelyk de Provincie van Holand en Wèstfriesland daar omtrent zig evertuëert leze voórfz. aandrang was onnodig geweest en lyne Hoogheid en de Raad kunnen daar omt'rend nets nadruklyker verzoeken of wehfehen , dan lat alle Provinciën 't voorfz. zo loflyke voet poor, zo veel mogelyk, zullen gelieven na te rolgen, ten einde de voorfz. Admiraliteits Colle;ien tut hunne Zo groote verlegenheid te redden n de zo noodzaakelyke Zeemagt in haar krachc nlterkte té kunnen bewaaren, en desnoods te er meerderen. Eindclyk kunnen Zyne Hoogheid en de Raad iet nalaaten de Bondgenooten op 't kragtigfte als og te verzoeken, dat zullen gelieven te zorgen oor de middelen, die vereischt worden tot de raftat.e van Hunne volle Quotes. De fituatie an de Republiek blyft zo criticq, dat men niet an met ontroering km denken aan 't gunt desive te vreezen zoude hebben , z0 \ heffen bezorgen der noodige middelen , om aan Ie Onkosten ter defenfie te kunnen voldoen „ iet met dubbelen Yver en Standvastigheid erdt gade gefiagen en gehandhaafd , met ter rde Hellingen van alle particuliere belangen 5  JAARBOEKEN , January, 63 *t hphoud van al wat dierbaar kan genaamd worden da™ aan geleegen en verknogt, en daar , door alleen is voor teWn, dat het gebouw ( van den Staat niet inftorte. , Biddende wvders den Almagtigen God dat i het hein"mogebehagen neder te zien op 'tnood- , ivdend™ Seriand, 't zelve by te Haan en te reddln uit alle zyne gevaaren, én eindelyk de Menfrhelvk-e middelen , die daar toe zullen werden aangewend met Zyne Hemelfche Zegening te SSvolgen , en deze Republiek zo lang er Staten LTe Waerêld zullen zyn, in zyne gunftige befcherminge te neemen, en dezelve by haare dierdaare Panden van independentie en verdere Vryhe- deAl^segeS en gepetitioneerd by den Raad van Staten den 24 December 1784. ( Geparapheert) O. T. van L Y N D E N, Ft. ( onder flond ) Ter Ordonnantie van den Raad van 1 Staten der Vereenigde Nederlanden. {was getiktni) j. j. v a h H E.E S. Wy hebben te voren reeds van eene Gommisfie uit de Staten van Holland tot het onderzoek van den ftaat van onze grenzenvestingen , tuighuizen en wat verders tol verdediging van ons Land dient, gesproken, als ook het berigt van die Commisfie , er den brief van den Raad van State, verzelc ■ g yai 'sGaA- ENttA- Jen.Pe* itie voor 1 1 l i  64 NIEUWE NEDERLéNDSCHB 2mtVm r°P^lderin^n en aanmerkingen op S. HA voorfz. Raport. Deze ophelderingen en aanmerkingen liadt de Haagfehe Courantier begonnen in zyn dagpapier in te laslen, terwyl egter her verkopen en gemeen maken van voorfz. Raport der Commisfie ïn Holland verboden was. Zie onze Jaarb 1784 bl. 1246 en 18,:4. Wat gevolgdis, blykJ mt het navolgend 3 Extract uit de Refolutisn van de Heeren Staten van Bodand ets Wen Friesland, in Hunne Ed. Groot Mogende Vergadering genoomen op Vrydag den 7 January 1785. TV Raad-Peniïonaris heeft ter vergaderroe eerapporteerd, dat de Heeren van de Rilerfcbap en verdere Hun Ed, Gr. Mog. Gecom. muteerden tot het groot befogne, in gevolge en ter voldoening van Hoogst DerzeiveSfu! tien commisfonaal van den 15 en xcS December laatsleden, hadden geëxamineert het gepaSrde concerneerende oe infertie in de Haaffche Courant van zeker Minut van de Memorie van e'uct datien van den Raad van State omtrent het Raoport van de Heeren Ku0 Ed. Groot Mog. Gecommitteerden, nopens den Staat der Arfenalen breeder m de notulen van den 8, 9, ,o, l5, Z s6 December verme d. En dat riV» d™ZZ raHderheid H-ren Gecommhtf d°en van advis was, dat de Notulen van het voorfchreven gepasleerde bv eene Circulaire Misfive aande Hee. 2 Safn dCr re?Peüiv* Provintien behoorden te worden toegezonden,en daar benevens aan dezelve gereprefcnteerd, dat de Secretaris vm HeesT™ een  JAARBOEKEN, January, 1785- «5 feen Minister van het Bondgenoodichap , zich , door zyn gehouden gedrag in deeze zaak, het vertrouwen van de Hooge Bondgenooten heeft onwa.irdig gemaakt, en dat dienvolgende door Hun Ed. Grooc JMog ren fterkften zal worden geinfteerd, dat dezelve Secretaris door de Bondgenooten van zyn post als Secretaris van den Raad van State worde gedimitteerd co gelid n'ieerd. Waarop gedelibereerd zvnde, en cop'e van bet voorfchrever Rapport verzoet zynde door de Heeren van de Ridderfchap en Ëd^en, om heudve in de ordre naaer te examineeren, en door de ver dere Leden, om daarop te verltaan de miemie van de Heeren hunne Principaaten, is de fiüaa't Refolutie uitgefteld tot nadere dehbent e. Accordeert met de voorfz. Refolutie». ïn ons flukje voor December 1784 hebben wy de Memorie van den Rusfil'chen Gekant Éalitseboff medegedeeld Zie N. feten Jaarb. 1784, bl. 1830 en volg. De Akameene Staten gaven op dezelven ten antwoord: „ Dat Hun Hoog Mog. gehoorc hebbende het Rapport van den Heer pat „ Haaften en andere Hun Huog Mog. Ge „ deputeerde tot de buitenlandfche zaaken „ ter voldoening van Hun Hoog Mog. Re „ iblutie Commisforiaal van den u6 dei „ voorleden maand, met en benevens eeni „ ge Heeren Gedeputeerden uit den Raat „ van Staten , geëxamineerd hebben eei „ Nute aan den Heer van Citters, prefidee „ rende ter Vergadering van H. Hoog Mog „ door den Heer Kalitsckojf, extraordinai „ Envuyé van Haare Rus Keizeriyke Maje „ lieit, uit naam van de Keizerin over^ege „ ven, betrekkelyk de tegenwoordige om E 2 ü'di: '&Gr*» VENilA3E. Refol. en Rap omtrenclplaatfing in de Haagfche Courant enz. l r  'sGra VEN HAGE» 66 NIEUWE NEDERLANDSCHE „ ftan'digheid der Republiek , rakende de „ differenten met den Keizer breeder onder „ de Notulen van den 20 dier maand gein„ fereerd, als mede, voor zo veel de zaak van de Schelde daar mede betrokken is, „ geweest hebbende in befoigne met de Gedeputeerden van de refpective Collegien ,, van de Admiraliteit en ingenomen derzel„ ver advis en confideratien." „ Is na deliberatie goedgevonden en gear5, refteerd , dat in antwoord op gemelde „ Note zal worden toegediend aan den Heer „ Kalitschoff Envoyé Extraordinaris van „ haar Rus-Keizeriyke Majefteit, dat het 3, Hun Hoog Mog. zeer aangenaam geweest s9 is om van de genegene gevoelens van J? haare Majefteit voor de welvaart en welzyn , van deze Republiek op nieuw verzekert, en ter zei ver tyd, geïnformeerd te wor„ den, van wegen gedagte Haare Majefteit, w door eene uitwerking van hare grootmoe„ digheid, van het deel, welke zy neemt in het handhaven der Vreeden." „ Dat ingevolgen de Refolutie van Hun „ Hoog Mog. van den 3 November laatst- leden de Staat van deze zaak, in die ver■9 wagting, aan Haare Majefteit voorgeleid j, is, met verzoek van deszelfs intercesfie „ by den Keizer te willen in het welk ftel„ len ; dat Hun Hoog Mog. niet anders, „ vooral na deze declaratie , kunnen ver„ wagten, dan het gewenschte gevolg van „ de alvermogende invloed, die Haare Ma- jefteit heeft, en natuurlyk moet hebben , op Zyne Keizeriyke Majefteit, als des- v zelfs  JAARBOEKEN, January, I7^f« ^ - zelfs vriend en geallieerde; en dat Hun£3£ 99 Hnn« Mog. zich byzonder yleiien , dat " Hme Ruf -Keizeflyke Majefteit , den " KeSer volkomen zal kunnen overtuigen " van de toegevendheid welke Hun Hoog " Mo/b? alle gelegenheden gebruikt heo* ltgiZt betrekking tot de vermeerderen" de en agtereenvolgende eisfchen van het S' Hof van Weenen, en vooral van de ge" SriahSd met welke Hun Hoog Mog. de " ïK'oïires hebben doen uitvoeren " ft™ Hün Hoog Mog. te erkennen, 5 tftaL Oorlogfchepen te «fpf «t - • nojr zelve, een g onderzoek te willen " dulden en dat, terwyl men in onderhall- dehn^was, om alleWde ve, ! fchillen in der mmne m fchikken 93 „ Dat door de gematigheidvm Hun H. Moe- deze Koopvaardyfchepen, niet ai 99 hornet geen meerder geweld behandeld 9 zouden gehandeld worden; ^^toot " niet moeelvk geweest is , om de oidres " me Sr menagement uit te yoeren; en dat Hun Hoog Mog. geen over uigen' der bewyzen hebben kunneni ge ve n van " derzelver gevoelen, om, zo wel, ten £> zigten der voorfz. Schepen, als van ahe  *S NIEUWE NEDERLANDSCHE os. *» 2' 3is «oUandfche , derzelver Regt van „ Souveraimtdt op het grondgebied ?an de " f CpUbfek Zonder de mi»Ae hoon aan „ hunne Vlag, te handhaven." " Df IJli?Ho°g Mog. aldus zo zeer ver, „ wondcrd als geaffecteerd zyn, van te onder „ vmden^atzyne Keizerl. Ma eftei K „ heeft kunnen goedvinden van op eenskW - ?50J^^ïv^d^Neffo5atie tei£ * !n eS'van hler deszelfsMiniste? „ zonder affcheid te neemen, te rappe lee„ ren; zodanig, dat Hun Hoog jE ge„ noodzaakt zyn geworden om insgelyks Haare Ministers te rappelleeren, wier te- " lanlSfi1^ W? d°°r' in Se sSatS, „ van oen Keizer zonder eenig voordeel of ss nut geworden waren." vuurueei. or m?oat Hun,H°og Mogende niettemin al- " eenige ZJïne ^ajefteit de Keizer op ^ eenige wyze te offenceeren, het eeen zv a\ga°airivVen0^fdecIareerd "eSe^ 9, aan ade Mogendheden van Europa en 9, ken Negotiatien , weder te het vatten „ mm dat zy geloovea zeer veel aan de „ Keizennvan Rusland verfchJd gt £ zul * ie" W»t «geval door Haare mJtSe en " anhitfandjrypen maar overeenkomfiig da Paar zyn tydingen ingekomen nopens & ker§  JAARBOEKEN, January* *1*S» & kere fchakkingen tusfchen den Keizer enJJGoaden Keurvorst van Beijeren, dat de Beijer-v^hafche Landen , by verfterf van den Keur- * vorst, aan den Keizer zouden komen, en de Prins van Tweebruggen , die opvolger en erfgenaam is der Beijerfche Landen, zoude daar voor erlangen des Keizers Nederlanden met den tytel van Koning van Lotha» ringen of Juftrafie. Het Hof van Berlyn, heelt deze geheime fchikkingen het eerst ontdekt; de Prins van Tweebruggen wil geenzints daar in bewilligen. En fehoön de Keizerin van Rusland den Keizer wel in dit plan zal willen behulpzaam zyn; zal egter het Hof van Pruisfen met de andere Duitiche Vorsten zulks wel beletten. De Prins Erfftadhouder, fchreef den 17 January 1785 aan de Algemeene Staten eenen brief, houdende opening van zyn gedrag in de befchikkingen ter verdeediging van 't Vaderland: Welke brief den 19 January ter vergaderinge der Bondgenooten ingekomen zynde, aldus luidde; HOOG MOGENDE HEEREN! Uit de beide Refolutiaa commisforiaal, door Uwe Hoog Mog. op den 10 deezer genomen, hebben Wy gezien de inftantien, door de Heeren Gedeputeerden van de Provincie van Holland en West - Vriesland, op expresten last van de Heeren Staten van hooggemelde Provincie, hunne Principaalen, by de Leden van het fecreet Befogne gedaan, dat ten fpoedigftendeliberatienmoE 4 gen  fé NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra. VENHACE. Opening van Zynt Hoogi'i. van zyn gedrag. i i i < ] i I ( £ t gen werden aangelegd , om een Plan teformeeren tot de generaale defenfie van Staatsch Vlaanderen en Staats -Braband, en om aldaar aan een of meer beqname en gefchikte Officieren van deezen Staat het noodige verpogen te geeven , om met de Troupes van den Staat zich aldaar bevindende, ten meesten nutte van den Lande , en tot afweering van Vyandlyke oogmerken werkzaam te zyn, Gelyk meede de inftantien van de Gedeputeerden van de Provinciën van Gelderland, Utrecht, Vriesland, Overyffel en Stad en Lande, ten einde een Plan van Generaale defenfie voor hooggemelde P.ovincien moge werden geformeert, in het byzonder aan den kant van den Ysfel, alwaar de Republiek op het zwakfte is. In deBefognes, welken, ingevolge van de bovengemelde Refolutien, ftaan gehouden te worden , door Heeren Gedeputeerden van Uwe Hoog Mog, tot de Militaire zaaken, met Heeren Gecommitteerden uit den Raad van Staate, die gelast zyn, om desweegens Onze confideratien en advys in te ceemen, zullen Wy genoodzaakt zyn, Dpen te leggen de bewyzen, dat Wy, reeds federt ettelyke maanden bedacht geweest zynde op de middelen om aan de intentie van de bovengemelde voordellen te voldoen, tot Ons leedwezen sinten de mogelvkheid daar toe gefield zyn, door hen, uit hoofde van de zwakheid der Armée, 'er jeen kans is, om voor de defenfie van alle de geleelten van de Republicq, die aan Vyandelykeonlerneemingen geëxponeerd zyn, te zorgen , en ang hebben Wy gehsefiteert, of Wy, nu feedert suik eenen geruimen tyd gewoon geworden aan llerlei verdenkingen, imputatien , en reproches, )ns daar toe borneeren, en vergenoegen zouden aet het getuigenis van ons eigen gewisfe, dat )nze bedoelingen altoos zuiver, en Onze poginen en zucht ter bevorderinge van 'sLa^ds mees; welvaart, oprecht geweest zyn, danofWyvan deeze  JAARBOEKEN, January n«5- 1* 'deeze gelegenheid gebruik maaken zouden, om Uwe Hoog Mog. en de hooge Bondgenooten op nieuw onder het oog te brengen, dat, indien het Ons had mogen gebeuren , Onze bedoelingen te bereiken, en Onze poogingen met den gewenscülïn uialagtekroondteiien, dit Ons Vaderltmd het welk Ons boven alles dierbaar is, aan geene buitenlandfche Oorlogen geëxponeerd , en dooi eeen binnenlandfchen tweefpalt zoude zyn beroert leworden; dat het by deszelfs Vryheid, Vreede Onafhangelykheid en Welvaaren geconferveerd in allen gevallen in behoorlyken ftaat van defen fie gehouden, en tot den hoogften top van lui te en voorfpoed gebragt zoude zyn , en by gevolg dat aïe die nmpln, die aan de Repubucq ze dert weinige jaaren, zyn overgekomen, en oji eeenen; die haar noch verder te vreezen itaan In die Ons voorkomen onvermydelyk te zyn,it dien zy niet op nieuws, als door een wonder werk, gered word, niet zonder de hoogite or rechtvaardigheid, aan Ocs konnen worden i Aan den eenen kant gevoelden Wy zeer 1< «vendig, hoe nadeelig het voor de belaugen ya den Staat moet gereekend worden, wanneer de zelfs zwakke gefteldheid, en inwendige verdeel beid openlyk, niet flechts voor de geheele N. tie maar voor geheel Europa, en voor die M gendheeden worden ten toon gefpreid,. die: n< pens deeze Staat min gunftige, of zelfs Vyandij fentimenten koefteren. . Alles wat Ons feedert vier of vyf jaaren, w dervaaren is; de uitflag der poogingen, welk Wy daar tegen geoppofeerd hebben, en de toet reidzels, welken Wy dagelyks zien maaken, c ons al meede verandwoordlyk te Rellen voor gevolgen van 's Lande tegenwoordige gefteldne dit alles te faarneo genomen gaf Ons eene re, maatige bekommering, dat Wy thans niet geli kiaer zouden zyn, dan te Yooreo in het wegnt 'sGra- VEISHAGE. Open* v. Z. Hoogheid van zyn gedr. e n 51tJ>«■>e e» ;n etnde d; t' k' e- ea  VKKHACE. Qpening van Zyn> Hoogh, van zyn gedrag. i i \ \ £ \ 1 ■ 1 Z V d o h O! m r< h< ly w 1 Ïaa7wy e gentIk 8nt00r^ °ietS tC, Z^en ^bhin 8, 't -lk met reeds gezegd en aan de Hotme Wdgenooten en zelf, aan de meeste Ingezt  JAARBOEKEN, January, 1785. 1% teten deezer Landen genoegzaam bekend is, of behoord ce zyn, maar, daar Wy overtuigd zyn, dat het niet zoo zeer onkunde is, waar aan Wy de gew.elüge tcegen Ons opgevatte prseventien , en vooröordeelen, die zulk een milde bron voor Ons geweest zyn van allerhande desagrementen, te danken hebben, als welaan gebrek aan oplettendheid, waar door zeer veeten van Onze Landgenooten, zoo in als buiten de Regeering; belet worden ,om onder het zelfde oogpunt, en in écne reeks neevens eikanderen, tebefchouwenomftandigheden, welken niet behooren gefepareerd te worden;oordeelden Wy niet alleen vryheid te hebben, maar zelfs min of meer aan Ons zei ven, aan Ons Huis ja zelfs aan het Vaderland verlchuldigdte zyn, om aan Uwe Hoog Mog, in eeD kort bedek voor te draagen ; een echt en waarachtig Tafereel van On« ze fentimenten en bedoelingen; van de gevolgen welken Wy Ons als noch verbeelden , dat zy zouden gehad hebben, indien het Ons vvarege?und geworden, om alle de Bondgenooten en Staatsleeden van derzelver nuttigheid voor de belangen van riet Vaderland te overtuigen , tn van degcvo'gen, die 'er uit het niet amplcteeren der door Ons, snet de heilzaamfte inzichten , voorgeflaagene maatregelen zyn geproftueerd. Ons oogmerk met de voordragt van d't alles, is geenzints, om iemand, wie hy zy te beleedigen, noch om eenige prevennen te ir.fpireeren teegens de fentimenten en bedoelingen der geenen, die de belangen van het Vaderland met een andet oog hebben ingezien, dan Wy, maar Wy begrypen dat het Ons geoorloofd moet zyn, om aan de hooge Bondgenooten onder het oog tc brengen, dat, wel verre van dat de rampen, die het Vaderland in de teegenwoordigen critiquer toeftand gebragt hebben, aan Ons zouden moogen geimputeerd worden, dezelve integendeel, naar den Mensch gefproken, geen plaats zoudei gehad hebben, indien ocze voorflagen waren omhete 'sGra. ge. Opening van Zyna Hoogh. van zyn gedrag. v 1 1  74 NIEUWE NEDERLANDSCHB 'sGra- venhace. Opening van Zyne Hoogh, van zyn gedrag, l ■ j 1 3 i i i i 3 I ( ï C l i t helst geworden. Wy begrypen, dat Ons zulks» niet kan betwist worden, vooral feedert dat die voorhagen door allerhande weegen en middelen in het haatlykst daglicht gefteld, en tot het daagelyks onderwerp gemaakt worden van verregaande befchuldigingen, kwaadaartige fpotternyen en beledigende verguizingen. Eindelyk hebben Wy Ons dan bepaald, om eene nieuwe proeve te neemen van die geoorloofde zelfsverdediging, welken Wy aanzien als even zo gepast, en zo noodzaaklyk, en zelfs, in Ons »eval (uit hoofde van de gevolgen, die uit de aanvallen tegen Ons voor de dierbaare belangen van het Vaderland gefprooten zyn) nognoodzaakelyker, dan wanneer men door een onverdienden aanval, zich in levensgevaar gebragt ziet, en Uwe Hoog Mog. en de hooge Bondgenooten zulen het ons ten goede houden, dat Wy,offchoon aiet van intentie, om in alle de details te treeden i'an het geene feedert den Jaare 1766 binnen de Hepublicq is voorgevallen, evenwel deeze en geeie zaaken en omftandigheeden rappelleeren j welcen tot de eerfte tyden van Onze Adminiltratie >etrekking hebben, niet om te beweeren, dat Wy getrouwer geweest zyn in het bedoelen en bevorleren van de belangen van het Vaderland, dan die ;eenen wier denkwyze van de Onze verfchilde, naar om uit dien fchakel der gebeurtenisfen te loen opmerken, dat, wel verre van dat Onze nzichten in die belangen zouden verdienen, om tan fchadelyke bedoelingen te worden toegefchree'en, dezelven in tegendeel door den uitkomst >p het volkomenfte zyn gejuftificeert geworlen. Van het begin af, dat Wy Ons eenige onder'cheidene denkbeelden van de waare belangen van it Gemeenebest hebben beginnen te vormen, heblen Wy begreepen,en hierin Hemden Wyflechts n met de denkwyze en gevoelens van alle de Lee!en van Staat, dat voor deszelfs behoud en voor- fpoed  JAARBOEKEN, January, 1785. 7? fpoed niets meer wenschlyk is, dan het genot van den Vreede. Wy hadden door de gefchiedenisfen zoo van deeze, als van andere Natiën, geleerd, en de te. genwoordige geheldheid van zaaken heeft zulks op nieuw geconfirmeerd, dat her, om den Vreede te behouden , niet altyd genoeg is, zelfs vre delievend te weezen, en aan niemand offenlie te peeven, maar dat men dikwyls, zynes ondanks, in eenen Oorlog kan wordeH ingewikkeld, en hierom is het Ons altyd voorgekomen als eene der gegrondfte maximes eener gezonde Staatkunde, dat men zich ten allen tyde houde in zulk eenen ftaat van verdediging, dat men eenen onrechtvaardigen aanval afweeren, of eene geleedene offtnfie, wanneer zy gewigtig genoeg is, wrceken , of liever den eenen en de andere prteveni' eeren, en zynen Naburen den lust benemen kat om ons te beleedigen, In dien ftaat vonden Wy de Repubhecq met. noch te Water, noch te Lande, toen Wy in der ïaare 1766 Ons beftuur aanvaardden, en dit h te zeer bekend, en door alle de Bondgenooten te dikwyls geadvoueert, dan dat het noodig zyn zou de dit alhier te beto gen. 'sLands Zeemagt was genoegzaam tot niet geloopen, en de Armée wa< op verre na niet tot die hoogte, dat de Repubhcc tegen den aanval van de zwaklte der nabuunge Mogendheden zoude beftand geweest zyn. Onze eerfte zorg was dan, om beiden orgevoelig, ei zoo verre met den ftaat der Finantien beftaan baar was, op te beuren. Wy befteedden alk Onze poogingen, om alle de Bondgenooten tei deezen opzichte te brengen tot eenparige gevoc lens, en tot die noodzaakelyke onderlinge toege vendheid, zonder welke het niet mogelykis,da een Lighaam, uit verleheide Leden beftaande vereenigd blyven , gelukkig weezen, en bloeijei kan. Het is aan Uwe Hoog Mog., 't is aan all< dc Bondgenooten bekend, cn de meesten vai 0 'sLand 'sGravenha- ge. Opening van Zyne Hoogh. van zyn. gedrag. I t 1 1 t  ' *s GiU' VECWAGE. Opening van Zyne Hoogh. tan zyn gedrag. i i < j i ) I ] i t l i e i f a f6 NIEUWE NEDERLANDSCHÉ .'sLands Ingezetenen können niet ignoreereo, dit Wy geene moeite gefpaard, geene middelen ontzien nebberï, om dat heilzaam oogmerk te bereiken j dat Wu met gelukkig geweest zyö, om daar m te konnen flaagen, en dat zulks tot gevolg gehad heeft, dat Land-en Zeemagt beiden gebleven zyn zeer verre beneden die hooete, onwelke beiden, naar Onze gedachten, hadden behooren gebragt te worden zoo men den ftaat wildé behouden by eene volkomene Vryh id en Onaf. hangklykheid aan andere Mogentbeden, en denzelven beve:ligen tegen het gevaar van, zvnes ondank», te moeten afgaan van die neutraliteitdie alleen overeenkwam met het commercieele! ReJubUekalS *"* P°M<^e belanS ^an ^ Hoe meenigmaal hebben Wy vooraf van dat >evaar gewa-rfehouwd, en het bovengemelde ?evo!g van het gebrek van eensgezindheid en anderlinge toegeeverdheid voorfpeld ! En hoe ïDgelukkiglyk zyn niet onze waarfchouwingen :n yoorfpellmgen door de uitkomst begonnen be'estigt te worden, by het ontftaan van de nieuwë mlusten tusfeheu tweemagtigenNabuurefi, wel. een de Republiek in het geheel niet concerneer» ien, waarin het van haar belang zoude geweest :yn, geen deel te neemen, en zich zorgvuIdMvk e wachten van die demarches en mefures, die redaan en genomen zyn, en die, ait hoofde 'an haare zwak-en weerloosheid, een Oorloa lebben te we-* gebragt, waar door alle haare egten en haar beftaan zelfs geëxponeerd is geforden aan het gevaar van eene geheele veriietmg. ° pit laatfte gevaar febeen ons toe, groot en ringend genoeg, om 'er door bewoogen te weren, met alleen om het zelve aan de Hondje, ooten, m al deszelfs uitgeftrektheid t voorste ■ellen, maar ook, om gebruik te maaken van i wat in Ons vermogen was, om het toegeeverj m  JAARBOEKEN, January, 1785» tl In die demarches en mefures gedilayeerd tekrygen , tot dat de Republiek zich in Itaat zou geiteld hebben, om dat gevaar, zo al niet te bo-< ven te komen, ten minften merkelyk te konnen verminderen. Ons vooruitzicht en Onze waarfchouwingen, dat uit die demarches en mefures onfeilbaar zoude refulteeren een Oorlog, tot welken de Republiek ten eenenmaale ongeprspa reerd was , vonden geen geloof, en de uitkomst evenwel heeft dezelven al wederom bevestigd. , ' • Even eens was het gelegen met de accesöe van den Staat tot de gewapende Neutraliteit, welke Wy, in den weerloozen toeftand, waar in de Republiek zich bevondt, wel aanzagen als wenschlyk voor haar; maar welke Wy begreepenj dat aan die Mogendheid, tegen welke zy was ingerigtj ongenoegen geeven, de Vréedebreuk verhaasten, en aan den Staat niet alleen geene nuttigheid toebrengen kon, maar veeleer het gevaat vermeerderen moest, indien men niet, ten beboeve van dit Gemeenebest, eenige Conditiën bedin» gen konde, die tot deszelfs meerdere beveiliging dienen moesten. Ook in dit opzicht, heeft de uitkomst Onze bekommering en vooruitzicht gejuftiflceerd. Het ongewapend laaten van de Republiek; het verkenen van onbepaalde Convoyen, eer de Republiek nog in ftaat ware om dezelven compleetlvk te befchermen; de accesfie tot eene gewapende Neutraliteit, zonder genoegzaamezekerheid, dat 'er door de Republicq de gewenschte vruchten van zouden kunnen geplukt worden : alle deeze omftandigheeden te famen genomen, fom nu van anderen niet te gewaagenj hebbende Republicq in eenen Oorlog gedompeld, op eer tydftip, waar op zy genoegzaam in het g<-hee onvoorzien was, (zoo als door alle de Bondgenooten nog zeer kort te vooren uitdruklyk genoeg erkend was geworden) van al 't noodige, zondei onderfcheid, om denzelven met eenige hoop var F fuc 'sGaA- Opening wn Zyne Hoogh''dn zytt gedrag* [ l  'sGra- venhatttf. Opening van Zyne Hoogh. van zyn gedrag. : i i i t ] i i i < i ^ I c I e M li i i ?8 'NIEÜWE NEDERLANDSCHB fucces, of liever zonder vrees voor eenen totaalen ondergang, te voeren. Van het voorgevallene na het uitbersten van den Oorlog , en geduurende den Lonp van dien *„Waar Van de gevo'^nzo nadcelig en verde flyk pwcest zyn voor alle de belangen van den n^'R Ule\fy'u°,lder het welneemen van Uwe Hoog Mog. thans niet gewaasen, maar Uns ten deezen opzichte refereeren tot het detailleerd verflag, het welk Wy daarvan, reeds een pruimen tyd geleden, aan üw Hoog Mog. gedaan hebben, Ons gerustlyk verzcekerd hmiden3e, dat daaruit aan elk onpartydig en waarheidevend leezer zal moeten gebleeken zvn, dat, rfichoon hier of dasr, in het een of ander dier ïfrv» dif betrekkinS hebben tot het eftuur der Zeezaaken, fouten en gebreken zou- w ™ge" heb^n Pla3ts Sehad' veroorzaakt ioor onervarenheid , door ongewoonheid van et werk, door gebrek aan toereikende hulpmidielen, door moedloosheid, zoo wel over de onïverkomelyken hinderpaalen, met welken men e wo!stelen had, als over de dagelyks toeneenende bewyzen van ongenoegen en mistrouwen, an ne Natie zo onbarmhartiglyk onregtvaardig. \'K- ingeboezemd, echter door Ons niets wee:enlyks verzuimd is, van alles wit dienen konde, »m cte middelen van deferfie te dnen aangroeijen , B om 'cr het best mogelyke gebruik van te maaen , en by gevolg, dat alle die klagten vaninaeftiïtyt, en werklooshei 'S G RAEN HA>Ë. Opening :an Zyne Hoogh. >an zyn gedrag.  ssGrA' VEiN HAGE. Opening van Zyne Hoogh van zyn gedrag. I ( I i V t V D | ri h a d g k h h h Ót k\ v< di oc 84 NIEUWE NEDERLANDSCHE zy, om ten minften eenen eerflen aanval tekort nen wederftaan hebben Wy het van Onzen in! dispenfabelen phgt geoordeeld, om zonder uitftel bedscht te zyn op de middelen, om van nu af aan, hangende de deliberatien \an de hooge Bondgenooten over de aangeboodene Corps Ifete Troupen, en terwyl men bezig is met het eïecuteeren van die Plans tot oprigting van zoodaan.ge Corps, die door hoogstdezelven reedsïcarrefteerd zyn, maar met de executie van web en, eenige Troupes by een te brengen, wel- ïe'n £D„ndPnnSt ? ligte TrouPcs eenigzins zou. len konnen prafteeren, en 's Lands Wezete ien, zoo veel mogeiyk, tegen ftrooperyen be eihgenj gelyk meede op de middelen, om, hoe ering ook bet aantal zy van de Troupes? welen de Republiek op de been heeft, in vergeli mg van het geene 'er tot dekking dér meest eéxpoueerde Vestingen en Frontkrtn verSt wd, als welken van nu af aan van het daar>e noodige, op verre na, niet konnen worden oorzien, evenwel een Corps d'Armee te kon- 1myJ. CD 1D ihCt VeJd bren«en' om> naarmaavan de voorkomende omftandigheden, te konen worden geémploieerd, ter plaatfedaarzy van et meeste nut zullen bevonden worden, om le de Ingezetenen, Steden en Provintien van ï Republiek, zoo veel met den tegenwoordi-n haat der zaaken eenigzins overeengebraet •n worden, te doen deelen in het genotvan die fcreTtefft °P ydCr huDner eeoevengeEn het is aan Onze bedenkingen op twee zul: importante objecten, en aan Onzewelnieenen1 intentie, om Ons met allen yver en ernst te TkV^ 3 le df P'^fen, die Ons, in Onze rfchillende betrekkingen tegen over dit Ons ? baar Vaderland incumbeeren, dat hunnen rfprong verfchuldigd zyn de beide voorftelierj, Wel-  JAARBOEKEN, January, i78Sf- welken Wv de eer hebben, by dcezen aan Uwe HoS Moe. te doen, met verzoek om dezelven, hoe eerder hoe beter te willen orengen ter kennis - < fi e.fdeliberatie van de hooge Bondgenooten, weken Wv hy de*en op het ernftigfte willen ver» zocht en Jbeeden hebben, om toch met al den, fS welken het gewigt der zaaken vorderd hunne gedachten daar over te willen laaten gaan , en ns ?n ftaat te nellen tot het executeeren, t 2V van de bu.le bovengemelde Plans, t zy W Zodanige anderen, als meer executabel en met fs Landf algemeene belangen meer overeenkomflb zouden mogen bevonden worden: tonnende VVy Uwe Hoog Mog. op het plegtigfte■ verzekerendat het Ons alleen, om het behoud , den voorfpoed, en het duurzaam belang van het Vaderland -e doen is, en dat Ous alle de middelen Öie daar toe ftrekken konnen, volmaakt onverfchitSg zyn, mits zy maar dat groote oogmerk bereiken; tèrwylWy verder van begrip zyn, da men by het examen van welk Plan van .defenfl. het ook weezen moge, niet zoo zeer zien moe op de zwarigheden" waar aan het onderhevig is fïaardfn het onmógelyk zal bevonden worde om een geheel volmaakt Plan te beraamen) a wel^f fe nuttigheden, die 'eruit^folteren to nen en 'er van te wachten zyn ,die zwaarighede ? boven gaan, en of door de introductie en ex< cutie van luik een Plan, zoodanige arrangeme ten worden daargeileld, die de zaaken niet bu ten haar geheellrengen, maar de ge egenhe overlaaten, om alles wederom te herftellen op d ouden voet, zonder dat men, op eemg gedee werkzaam zynde, het geheel daar door hoogh ^Oweerfte voorftel zoude dan daar in beftaa of niet de hooge Bondgenooten zouden konn goedvinden Ons te authorifeeren om uit de dit rente Regimenten Cavallerie , Dragonders , Nationaall, Duitfche en Walfche Infante» s'Gra» fENHA;e. Opening >an Zyne Hoogh. ^an zyn \edrag. I » 1 s n ii» A 'tl te !* en reente  '«Gr 4 VEN HAGE. Opening van Zyne Hoogh. van zyn gedrag. 3 i i t É v t tl n z< gi rt o' as te zo rn< bt vo jet in ifci eet de oei 85 NIEUWE NEDERLANDSCHE formeeren een Corps van 2 Compagnien ligce Cavallene,ieder van omtrent 8o Hoofden, 3e Offeieren, Onder-Officieren en Tambours daar Z der begreepen , en acht Compag ien ieder van ruim honderd Man, met de Officieren, Ond-r Officieren en Gemeenen, en overzulks te famen bedraagende een aantal van omtrent duizend Hoofden, den commandeerenden en andere Officieren daar toe te beroemen , en het zelve te doen b! een-komen ter plaat-ze, waar zulks van de meeste nuttigheid zal bevonden worden, om re kon nen worden gezonden cn geëmploieerd overal waar zy den meesten dienst zullen prsefteeren; zulende dit Corps fuccesfivelvk konnen verfterkt en ielouceneerd worden door de Manfchappen welm voorde andere reeds geaccepteerde CoYpfen ;ullen worden aangeworven, naar nmte zy hier e Lande zullen aankomen, en in CompaLien eformeerd konnen worden. Wy gevoelen zeer wel, dat een Co-ps van om. 'ent duizend Man ligte Troupes op verre na niet «reikende zal zyn, tot den dienst, tot wJken len het zelve zoude konnen noodig hebben en Junen, om die reden, gaarne aan Uwe Hoog log. geproponeerd hebben, om het zelve veel ooter te maaken; indien Wy daarvan niet watt wederhouden geworden, door de compleetfe 'ertuigmg, dat het uittrekken van een groot-r ntal van Manfchappen uit de oveu'ge Re«imeri in dienst van den Staat, aan die Regimenten o ten uiterften nadeeiig zyn zoude, dat de 'esten derzelven ,zo niet allen, daar door geheel uen Haat zouden geraken, om in het aantfaarde orjaar met vrucht te konnen worden eeëmnloi rd; vermits het ligtlyk te begrypen is, dat men' dit Corps niet wel anders dan geoeffende Manappen zoude diener te plaatfen, zoomen 'er ïge nuttigheid van hadt te wachten, welken, uit andere Regimenten getrokken, en door ongevilde kecruten geremplaceerd, die Regimen  JAARBOEKEN? January^ 1785» 8? ten te veel zouden.ontblooten. Wy hebben,om die reden, gemeend, Ons te moeten borneeren,' omflechts twee man per Compagnie tot dit Corps, teemployeeren, en zyn van gedachten, dat.dezelven aan de refpe&vie Ritmeesters en Capitemen van s'Lands wege zouden moeten worden ver-: goed . op zoodanig eene wyze, dat de uitgetrok-. kene manfchappen , zonder nadeel van dezelve Ritmeesters en Capiteinen , mogen en konnen wor den geremplaceerd, en dat, ten dien einde, voor vder Ruiter met zyn Paard, doch zonder armature , als welke veel ligter zoude moeten zyn , zouden moeten worden betaald i32Ryxdaalders; voor vder Dragonder met zyn Paatd, meede zonder armature, 124 Rydsdaalders; en voor elk Soldaat 60 Ryksdealders, en zulks, uit hoofde van de difficulteit der recrutceringe, endeexcesfjveduur. te derKecrutem . , Byaldien de hooge Bondgenooten dit voorltei zouden mogen agreëeren , zouden Wy tot hel gem. Corps, zoo veel mogeiyk, niet anders eraplooyeeren dan zoodanige manfchappen, die ter minflen drie Jaaren gediend hebben, en zich daar toe vrywiiliglyk zouden aanbieden; waar door on tegenzeglyk het zelve beftaan zoude uit de kilte van de geheele Armée, en dus hoop eeeven, da h t met veel nut zoude konnen geëmploieerd wor den. Tot het Commando daarvan zouden vV< een geëxperimenteerd Officier benoemen, en d overige Officieren verkiezen, meede uit de Ar mée van den Staat, en wel, by voorkeur, de zu. ken, die zich insgelyks daartoe vry wilbglykzoi den aanbieden, en by dit bewy? hunner ambit: en yver voor 's Lands dienst noch voegen c meeste applicatie, en de beste conduites. Voor dit Corps vertrouwen Wy, dat de rJon< genooten wel zullen willen beftemrnen eene co venabele betaaling, op den voet van de oveni Regimenten in dienst van den Staat, te weten < Cavallerie op den Voet van de Cavallerie, en< 'sGra» /enhaje. Opening >an Zyne Hoogh. >an zyn \edwg. r 1- e e 1. 1- se le le n«  88 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra VENHACE. Opentte, van Zyni Hoogh. van zyi gedrag. . Infanterie op den voet van de Infanterie; terwyi het Ons voor het belang van den dienst nood/.aakelyk voorkomt, dat de manfchappen, tot dit Corps behoorende, zich niet confidereeren als Hechts uit andere Regimenten gedetacheerd j (waar uit veelligt jalouflen en andere mconvenienten en refulteeren zouden) maar als een gefepareerd Corps van uitgelezene Manfchappen, op dat daar door hunne ambitie, om zich, by alle gelegenheden, te diftingueeren, des te meerder moge worden opgewekt." En om, zo veel mogeiyk, de oprigting van dit Corps te verhaasEen, oordeelen Wy , Uwe Hoog Mog. te moeten in confideratiegeeven, of hoogstdezelven niet zouden gelieven goed te vinden,om hangende de deliberatien van de Bondgenooten over dit voorftel, den Raad vanStaate, te verzoeken, om, met Onze concurrentie, de noodige Petitie te formeeren, voor de onkosten van dit Corps, en aan Uwe Hoog Mog,, zoo ras mogeiyk, te doen toekomen. Ons tweede voorftel heeft tot objecl een Plan van eene vry grootere extenfie, en teff»ns ook van eene veel meer geëxtendeerde nuttigheid. 't Geen Ons daartoe aanleiding gegeven heeft, is, aan den eenen kant, de zwakheid van de Armée; dc difficuheiten, die 'er zyn om dezelve nu t'.> brengen tot eene convenabele fterkte; en de onzekerheid, of en in hoe verre het mogeiyk zal zyn, om, in weerwil van de daartoe aangewende poogingen, daar in te zullen relisfeeren, en, aan den anderen kant, de yver, feeiert eenigen tyd, door zeer vtelen van 's Lands Iogezetenenen betoond , om zich in den VVapenhandelteoeffenen, en die Wapenoeffening te doen dienen ter verdediging van het Vaderland. Van deezen loflyken yver zouden Wy hartlyk wenfehen, dat daadlyk geprofiteerd worden mogt, tot wezenlyke bevordering van 's Lands waare belapgenj endaar Wy, onder verbetering, begry-ï pee  JAARBOEKEN, Jamary,'i^S- %9 wn dat seheele Burgeryen in de Steden, en op ' 5 Dorpef! niet zonder merklyken ondienst vanv die Steden en Dorpen, daaruit getrokken konnen0 worden, om zich te laaten employeeren ter plaat7eal waar het gevaat het grootfte is, of zouden ( konnen worden, en waar nochtans het aantalderv SydSare manfchap niet groot genoeg is.verbee - J den Wy Ons, dat de verdediging van het Vader , land door de bovengemelde Wapenoefeningen é veel meer zoude kurnen bevorderd worden, en het gemeene Land zelf daar uit dus meerder nut trekken, wanneer het mogeiyk was, om, mydee P^vincie, een zeker afntal van flrydtore Mannen. uit de Burgerye genomen, by een te treKEcn' om te dienen tot bezetting van die Steden en Vestingen, yder in zyne eigene Provincie,die als het Frontier en de tterkte van elke Provincie moeten worden aangemerkt. Hier over Onze gedachten hebbende laaten gaan, is Set Ons voorgekomen, dat, in Provincie aan 's Lands Ingezetenen, zoo in de btetden, ais ten pLtten Lande, zoude konnen wordeni ge egenheid gegeeven om waarlyk hun Vaderland, in den £«& nood , vrywuliglyk en ongedwongen van wezenlyken dienst te zyn , door het op. tittel van ïompaunien, in elke Stad en Distriét onder het Commando van zoodanigen vat hunnê Medeburgers , als zich daartoerjl :mee. de vrvwilMglyk zullen aanbieden, en door de re fneétive Magiftraaten en Geregten, of op zo .da ïge ande e wyze, als de Heeren Staaten der re fhective Provinciën, ten meesten diende van dei Lande, zuilen oordeelen te behooren, daar to zullen worden uitgekoozen. Naar Onze gedachten, zouden alle die vry wiili ce Burgers belv oren te worden gerangeerd 11 Compagnien van honderd man, en over elkeCon oagnie aangefteld een Capitein,een Lieutenant, ee Vaandrig, vier Sergeanten, acht Corporaals, e twee Tambours, de Officieren,te verkiezen dot sGfltA* ÏMHAE. )pening in Zyne loogh. an zytt edrag. i l 1 [• A X If  'sGra venhage. Opening vanZjm Hoogh. van zyt gedrag. ] i t i 2 c t i< b al d: dl 90 NJEÜWE NEDERL/iNDSCHE de Magiftraaten en Geregten, en de Onderoto* peagDie. ramb°UrS d°0r den Ca?k™ vaneLcoSl Üe geformeerde Compagnien zouden rionff ChDfeQC hV3n 'e Hein sÏÏtenTij Sï. ^'iÏSeB haare ei«eQe P~vincie getrokken, maar m Garnizoen konnen gelead wor zeTvén" d\tT?ea v5n yders ^ovingCiefodmde0n: zeiven, te gelyk met de Troupes van den Staar aldaar in Garnfcoen, en onder de ordre ' van Óm §ffirrnerVr,h?°mTandeur of Commandee endeS 5»7w \- i?eD bewaare» en defendeeren • oö dat Wy hier door gelegenheid mogen Serf om de Garnizoenen van die Steden en VesSn zoo veel te verminderen, dat Wv daar Sfn g meer of min aanzienlyk CoWd^Arml l en fyeen brengen, om inhet opS VeW&vWB lyke aanvallen afte wachten, en ibmi„„ Vvandeje geelten van de $fA$ fEETgZ BnïerS tfïfl^ « « elfde Soldy, als de overige Troures van staat, en buiten hunne Provincie SmnloiS vordende noch daar en boven «SaSJS? ils hun door de Heeren Staaten det refrSiu' 'rovmcien, ter aanmoediging , zoude W vorder, toegelegd; maar, tóerSvSeÏÏSS ient alleen wezen zoude voor den tyd derïifnl «elyk dezer V„wiSig?ïricï weieS Snn^ :.geve,'!' "er»aards h« h™ Staten° Na dit ontflag, zoude aan de Officia r>„ officieren en Gemeenen, die zict'weTzunen' ge.  JAARBOEKEN, January, 1785. 91 gedraagen hebben , kunnen worden vryseTaten, om, als een bewys hunner betoonde Vaderlandsliefde en dapperen Heldenmoed, de Umform van clks Compagnie, hun leven lang geduurende, te blyven draagen, en boven dien aan eiken Gemeenen, die dit zoude willen accepteeren, eene gra tiflcatie toegelegd van ƒ 25-0-0 'sjaars, hun leven lans geduurende. Wy meenen , het aan de deliberatien van de Hooge Bondgenooten te moeten ove>laaten, of de Soldy voor deze vrywillige Manfchappen, geduiet:de den tyd van derzelver dienst, en de gratificatiën, na derzelver ontflag, aan hun toe t< leggen, door de gezamentlyke Bondgenooten , 0| Petitie van den Raad van State, ieder voor des zelfs Quote, zullen v/orden betaald; dan wel of iedere Provincie voor haare rekening zal nee men de betaaling 5 die aan de in voegen voorfz geëneageerde Vrywilligers, in die Provincie zou de moeten gedaan worden. Zo lang de Armée van den Staat niet door deze door foortgelyke, of door andere middelen, za wezen verfterkt, en tot eene convenabele hoogt gebragt; of zo lang als geene der buitenlandfch Mogendheden zig ten voordeele van de Repnblie verklaard, en aan dezelve een daadlyk toereiken fecours zal hebben toegezonden , zal het voc Ons en voor ieder een onmogelyk bevonden wo: den, om Staats Vlaanderen en Staats Braband, t gelyk met de Frontieren van den Staat, aan de kant van den Ysfel, in veiligheid te brengen, c een gerustftellend Plan van defenfie van alle d geëxponeerde gedeelten van de Republiek te bert men. Zo men dan de geringe magt van den Sta: zoude willen verdeden, zou men het grootlle g< vaar loopen van, overal te gelyk aangevalle wordende, alles te gelyk te verliezen: ttrwy: wanneer men Hechts voor een gedeelte zor^ (welk gedeelte het dan ook wezen moge, en gee een gedeelte is 'er, waar voor compleet gezorj ka VEMÏAGE. Opwrtrg van ZytiS Hoogh. van zyn geiïiag. I 1 ! l i r e n f c t* c n ;c a ;c n  *sGra. VEftHACE. Opening van Zyne Hoogh. van zyn gedrag. genooteo het fucces hebben mogt, het welk Wy rneenen, van derzelver zucht tot behoud van hec Vaderland, en van hunne Vryheid, te mogen verwachten; zouden wy ons eenigszints in ftaat gelteld zien , om de meest geëxponeerde en gevaarlykfte posten te konnen bezetten, waar door met eenige meerdere gerustheid zou konnen wor. den afgewagt de tyd, dat de Armée zelve op de ^L°ftandfire wvzf2 NIEUWE NEDERLANDSCHE S,!;*) de Bondgenooten en Ingezetenen, die het meest oumiddelyk belang hebben in de confervatie van die gedeelten, die onvoorzien zouden moeten gelaten worden, zich deswegens be* klagen zullen, en wel met het hoogfte regt. Maar indien deze onze voordellen, inzonderheid het laatfte voor de Hooge Bondgenooten geagreeed en wy geauthorifeerd mogten worden, om het zelve in alle de Provinciën in het werk te iteilen ; indien her vervnWne i™ hn.«r—a  Jaarboeken, ja-maty, mi» n Deze voorfz. brief is door de Afgevaardigden overgenomen , om naar hunne by'zondere Provinciën gezonden te worden. Ook heeft nog Zyne Hoogheid den 31 January 1785 eene Publicatie verzonden, met verzoek van alomme afgekondigd en aangeplakt te worden, ftrekkende om het wantrouwen weg te nemen, van dezen inhoud: W/Y Willem , by de gratie Gods Prince van W Gratige en Nasfiu, Grave van Catzenelnbogen, Vianden , Dietz , Spiegelberg , buureu, Leerdam en Culenborg ; Marquis van Veere en Vlisfingen , Baron van Breda, Diest, BnHlein, der Stad Grave en Lande van Kuik, Ysfelftein, Kranendonk, Kindhoven en Lies vei d ; Onafhankelyk Heer van de Vrye en Souverayie Erf- Heerlykheid Ameland; Heer van Borculo, Bredevoort, Lichtenvoorde, 't Loo, Geertruidenberg, Klundert, Zevenbergen, de Hooge en Laage', Naaitwyk, Polanen, St. Martensdyk , Soest, Baarn en TerËems, Willemftad, Steenbergen, Montfort, St. Vith, Butgenbach en Daasburg; ErfBurggraaf van Antwerpen, Erf - Marfchalk van Holldnd, Erfftadhouder, Erf-Gouverneur, Erf. Capittin en Admiraal Generaal der Vereenigde Nederlanden; Erf-Capitein Generaal en Admiraal van de Unie; Ridder van de Kousfeband en van de Swarten Adelaar, &c. &c. &c. Allen den geenen die dezen zullen zien of hooren leezen , falut; Doen te wee ten: Dat zedert eenigen tyd onder de Ingezetenen dezer Landen ontftaan is een geesc van partyfcbap, door welken aan enigen van Onze L indgeuooten tegen Onzen Perfoon en b"ftuur wantrouwen en ongenoegens zyn ingeboezemd, die voor Oc» geweest zyn van de onaangen&unite G ge» 'sGftiM /EN HASE. Puhüc. vanZ fi. tot wegnem. van wantrou* wen»  's Gra- VENHAGË. Public. vanZH. tot wegn. van wantrouwen. \ \ I y t ■ f c V lc p O d ir ft d( bt na ba m; Vf( Wl 94 NIEUWE NEDERLANDSCHE gevolgen. Dat anderen van 's Lands Ingezetenen zig door den flroom der opgevatte vooringenomenheid niet hebbende laten wegaeepen, zich veroorloofd hebben ukerlyke veKoonimren, tegen welken de Hooge Overheid in frmmige Provinciën noodig geoordeeld heeft voorzieningen te doen Dat, m weerwil derzelven, eenige van 's lands Ingezetenen daarin vooitvaaren, waardoor aan- eiding genomen word, om zo valscblyk . als kwaadaartiglyk uit te ftrooijen en te verfpreiden, dat door Ons of van Onzentwege de goede gemeente zoude worden opgeruid en aangemoedigd tot oproer; met het dwaaze en allezins befpotlyie oogmerk, om bet gezag, wettiglyk op Ons ?edevolveerd , op eene onwettige wyze te verneerderen, ja zelfs te verwijlen voor de Souwraimteit over deeze Landen, en dat uit zodauge geheime aanblaazingtn van Ons of van On :entwege zouden gefprooten zyn die bewegingen velken hier en daar in fommige Plaatfen van !e Republiek van tyd tot tyd zyn befpeurt setorden r & Dat Wy in ervaring zyn gekomen, dat in verbeiden' Plaatftn in de verfchillende Provinciën e Ingezetenen, inzonderheid ten platten Lande, -ageren te gehoo'zaamen aan de gegevene beven van de Hooge Overheid, om zich in den Wa. mhandel te laaten oeffenen. en in ftaat ftelten . m, tegen eenen buitenlandfchen Vyand, zich is noods te konnen defendecren. En alzo Wy! zonderheid in den critieken en jrevaarlyken toe. ind, waar in de Republiek zich thans bevind 'orden Oorlog, met welken dezelve op nieuw dreigd word, niets aanzien als gevaarlyker en deeliger voor de waare belangen van het dierar Vaderland, dan partyfchappen , onderling strouwen , verdeeldheden, en ongehoorzaame iderfpanmgheden aan de beveelen van 's Lands :«ige en gebiedende Overheid, en 'er Ons, aan Q anderea kant, ook ten hoogften aan gelegen ligt»  JAARBOEKEN, January, 1785. .95 ligt, dat Wy noch verdacht, noch met grond befchuldigd worden van den toeleg, om eenige fchadelyke en oproerige bewegingen te willen favorifeeren, veel min te doen gebooren worden; daar het Ons al verder hoogstfmertelyk moet vallen, wanneer Onze Landgenooten zich , om Onzent wille, door het gebruik van verkeerde en onbetaamlyke middelen, in gevaar brengen van fchade en 1'caande, en alle de geftrengheid der Juflide te moeren ondergaan; en daar Wy, wel verre van de c uleur van Onzen naam immer te hebben willen doen dienen tot eene leuze van oproer en ongehoorzaamheid, zo als Wy het hartzeer gehad hebben, dat zy daar voor is verklaare geworden, nooit iemand met genoegen daar mede hebben zien pronken, dan die zich diftingueerde door liefde tot Vryheid, Eendracht, en Gehoorzaamheid, en daar door zich betoonde een waar Vriend te zyn zo van Ons, als van 't Vaderland. Zoo is 'c, dat Wy het ten uiterften nuttig en noodig geoordeeld hebben , alle de Ingezetenen dezer Republiek by dezen te inforraeeren van Onze waare gevoelens en bedoelingen , daar heenen gaande, dat Wy niet alleen geene grootere mate van gezag verlangen, dan aan Ons wettiglyk competeerd, en door de Heeren Onze Prtedecesfeuren js geposfideerd geweest,- maar zelfs dat Wy, den uiterften afkeer hebbende van het doen van inbreuk op de Souverainiteit en Vryheid van een Land , wiens vrymaking en onafhanglykheid de grootfte eertitel is van Onze Voorouderen , die geenen, die op de eene of andere wyze, heimlyk of in 't openbaar, zouden mogen trachten, eenige onwettige vermeerdering van dat gezag aan Uns te doen defereeren en opdraagen ( by aldien 'er waarlyk, tegen Ons vermoeden, zoianige inzigten by den eenen of anderen zouden mogeu hu svesten) niet zouden kunnen aanzien als Onze waare Vrienden, noch als de waare Vrienden van den vryen Staat der vereenigde Nederlanden. Dat G % W* 'sGSA3E. Public» vanZ.H. f.ot wegn» van wanm wouwen»  'sGra venha' Ofi. Public, vanZ.H tot wegn. van wantrouwen . ] i ] < \ i i < S>6 NIEUWE NÈDERLANDSCHÉ Wy niets met meerder yver verlangen en begeef ren, dan eens wederom, in die Ons Vaderland, onder alle deszelfs Inwooneren te zien herleeveü die harmonie en eensgezindheid, zonder wclkerï het gevaar, uit eenen buitenlandfchen Oorlog ipruitende, noch confiderabel moet tóeneemen^ allen Lasteraaren den mond te Hoppen; de waar! Liefhebbers des Vaderlands te vereenigen ,• en alle Onze Landgenoten te overtuigen van Onzen yver en opregte begeerte, om het Vaderland uit alle desdelfs nooden, zo ver Ons vermogen reikt, onder den byftand van God Almagtig, te redden, en het zelve tot het hoogst mogelyke toppunt van luilter, voorfpoed, welvaren, vrede, vrvheid en Onafhangelykheid te brengen Dat Wy aan deze wettige, en met'Onzegenegenheid, zo zeer als met Onzen pligt overeen[tomftige middelen, en geenzins aan de onbetaamlyke wegen van oproer, muitzucht , ongehoorzaamheid en wederfpannigheid verlangen fchuldig te zyn de achting en liefde van Onze Landgenooten, die Ons zo onontbeerlyk is, om Ons te beraoedigen in den gewigtigen post, waar iu Wv ioor de Godlyke Voorzienigheid geplaatst zvn; Oat Wy daarom , ten hoogden afkeurende alles wat «rekken kan , om de zo noodige en wenchelyke harmonie te ftooren, of liever het herftel laar van te beletten; de Wetten en Beveelen der dooge Overheid te fchenden, en burgertwisten lan te ftooken , allen en een iegelyk der Inge. stenen van deeze Republiek willen verzoet 'ermaand en gewaarfchouwd hebben, om zig te mthouden van alle licentieufe en aanftootlyke liscourfen en gefchriften , mitsgaders van alle iproerige bewegingen , en van het geene verder an leiding geven kan tot het ondernemen van eitlyke buitenfpoorigheden en frooringe van de ;emeene rust; maar in tegendeel zich, in allen •pzichte, te gedragen, zoals het aan dille, vreed-  JAARBOEKEN, January, 1785. 97 vree-lzaame en gehoorzaame Ingezetenen tegen over' hunne Overheden betaamd. En op dat deze Onze gevoelens ter kennisie komen van de geheele Natie , verzoeken Wy, dat deze alomme worde gepubliceerd en geafh geerd, ter plaatfe waar men gewoon is PuDlicatie en affixie te doen. Gegeven in 'sGravenhage den 31 January i< 85-. (was getekend) W. Pr. van O R A N G E, (onder ftond) ( L. S.) Ter Ordonntie van Zyne Hoogheid. ( Gecontrapgneert,) t. j. de l a r r e y. De algemeene wapening der Ingezetenen van het platte Land en loting van den derden man by de Staten befloten zynde, wierd: den n January 1785 daaromtrend deze aan fchryving van wegen Gecommitteerde Ra den gedaan: eersaame, vroome, discree TE, GOEDE vrienden. BV ons geêxamineert zynde, de Lysten en na dere opgave van de weerbare Manfchappen door UL. aan ons overgezonden , hebben wy ter executie van Hun Edele Groot Mogende Re folutien in dato 18 November en 29 Decembe 1-/84, als mede die van den li January 1785 goedgevonden UL. nader aan te fchiyven en t 6 6 G 3 ge ?s GttA- venha' se. Public. vanZ.H. tot wegn. van wan* trawmn, ■ » r  'sGra- venha' ce. Aanfchr tot rvape^ mng ter, platten Lande, i I ( i c ^ ] ] \ i l ti TJ Vt Vi \ 9» NIEUWE NEDERLANDSCHE ™ by Provifie, den derden Man bv lotinr te kiezen uit de weerbaare ManfchappS van UL. Dorp en Diftrict, en in de Wapenen te brengen,.met vrylating aan den geenen *e hv .het lot gekozen zynde", ot^^Sp^ om het Geweer te dragen, een ander weerbaar Man m plaats te Hellen! des dat van de wffS jn den Wapenhandel Wyd zullen zvn dl Schouten en Gerechten van de Dorpen iX Zuider Kwartier dezer Provincie, in die b«Vke vei. vvagting datdiegeenen, welken onder hun zuï- fi"l7e^n8eHV°Dmen-bekwaaai te om als O ^en^r?^ te wapenen Op- trekken S^***,*"* geenziuts zullen onttrekken om zich vrywi hg n die aualiteiren ton besten van hun Vaderland te employlerén "en dat voorts mede op de voorfz. Dorpen van de gernï Je Wapening en exercitiën zullen worden se&tSSr", ^ Jl Fhtea £ Pikanten, School ?S H' V°Krie,Zerr>' Ouderlingen en Diaconen, ? het Heeren en Redemtiegeld word betaald, met uitzondering nogtans van de Tainmans-Rnegts,, SS^cmdlV de Wapening zullen> bf eepen worden; als mede de Mennonieten, nuts op het exempel van vroegere tyden, iemand r.hunne plaatsI Hellende en betalende; en emdelyk de genen , die aan eenige lichaams gebreeken, waar door zv, by een atteüatie van een Doctor of Chirurgyn kunnen bewyzen, tot de Wapenhandel onbekwaam te zyn, laboreeren: wordende wyders aan een iegelyk vrygelaten, om, indien hy zoude mogen vermeenen, uit hoofde van eenige particuliere om Handigheden, van de meergemelde Wapening en exercitiën bevryd te moeten blwen, zulks aan ons te mogen reprtefenteeren, ten einde hier op zodanig gedisponeerd te wor. den, als bevonden zal worden te behooren; gelyü door ons ons als loffelyk zal worden aangemerkt, wanneer eenige Perfoouen, onder de voorfz. gee* cufeerdeClasfen behoorende, van deze dispcnlatit seen gebruik zullen maken, maar zich, voor zc veel hun beroep zulks toelaat, met de overige Op eezetenen ten platten Lande op het oeft-neu 11 den Wapenhandel zullen toeleggen, ten einde ziel mede toe de verdediging van hun Vaderland I? kunnen emploiieeren. En op dat de voorfz. Wapenhandel in goede or dre gefchiede , gelasten Wy UL. de in voegei voorfz gekozene Manfchap in één of meer Lom pagnien te rangeeren, of, zo het daar toe vei eischre getal in UL. Dorp en Diftnfl met voo. handen mogte zyn, die, met overleg van de Ge rechten der naast by gelegene Dorpen , met ü weerbaare Manfchap derzelve plaatlen te doe combineeren. Dat wyders UL. de nodige ordn zullen Hellen, om gemelde Manfchap van behoorty geweer te voorzien, de Officieren ei i Onderotticiere met Pieken of Spontons, Hellebaarden, Degenst Echarpes , en de Gemeenen ieder Proviiione met een egale Snaphaan en Bajonet zo als do< G 4 dl 's Gra- rEüHA* ;E. danfehr» ot wapening ten ïlalte Lande» t i i 1 e a :s k n n ;1 >r :n  VENHACE. Aanfchr tot wape nirig tei platten Lttnde. •1 i ] i i < f \ ïo© NIEUWE NEDERLANDSCHE ,den Lande aan de Militairen word gegeven, met tSlTT 60 Z?S ^UUr^nen °& Vermot !K£ , vmen «gene kosten, en de Onvermogende ten kosten van den Lande , voor welke Onvermogende UL. by provifie de nodige Snap. aJZï met df2dver Bai°«e"en en zes Vuur, 'ok' ?ï,anrt?dM ee" behQ0»-lyk Renverfaal , hIL u Magazyn te zullen mogen doen halen, zullende de Patroontasfen binnen korten Se rw kUDrnTerD W°rden bek°meD > e« welke Geweeren wy UL. beveelen, dat op een bekwaame plaats ten meesten gemak der Ingezeetenen door UL. worden bewaart, en door UL. aan de vermogende worde verzogt, mede hunne Geweeren aldaar ook te brengen, en ieder derzelve Geweeren behoorlyk te teekenen, om zo by ^.hT^'k !*byuandere gelegenheden, beter en [poediger by de hand te zyn. w^L°anïD het nodiSzal zyn, dat tot het in de Pvn "rbrei]gen,der bezetenen in UL. Dorp en Diitriét, dezelven door een, of daar het, wegens de mtgeftrektheid van de plaats, of menigte eLipgemtn-n' D0?Z zal wezen, twee des knrdige Militaire, of andere Perfoonen in den Wapenhandel by de Militie van den Staat geDruikelyk, worden onderweezen, hebben wy verr er goedgevonden UL. by deezen te gelasten nar toe te employeeren zodanige Perfoon of Perfounen, als zich reeds onder UL. of een niniung Dilindt zoude mogen bevinden , of anders LaL» ten fpoedigften te informeeren na een daar .oe bekwaam Perfoon, of Perfoonen, welke ten osten van den Lande, op een atteftatie vanUL. at de Ingezetenen door dezelven behoorlyk ia en Wapenhandel zyn geoeffent, met vier gullens s vveeks ]eder zu|,en worden be]oont t, •odanige WyZe ais nader gereguleert zal worden; Vasten ïnrTf.T^ V3D heC '«ukeren der <\ agten tot defenfie (den nood zulks vorderende) *ftt  JAARBOEKEN, January, 1785* iQl »al moeten worden geformeert een Reglement, tiromtrend de nodige j^i^JSS worden verkregen by een Najunge of^ntore, Srad of Plaats, alwaar tot het in den wapen handel oeffenen der Ingezeetenen en regu'ecren der Wagten tot defenfie , reeds een Reglement opheeft, en het welk, naar gelegenheid van fil Diftnci met de nodige veranderingen zoude kunnen worden gevolg* En zullen vervolèenfde onder de Wapenen gebrag-e Manfchap S in den Wapenhandel, by de Militie van de, Sraatïebruikelyk, geoeffend en bekwaam moetei SStt Siden. ten minften eens of tweern^ fer week, of » veel meer, als gevolglyk en te Suften bezwaar van den Landman zal konne Sn eden, moetende in het geene den yoorfi Wapenhandel betreft geobferveerd worden a le discretie, die ten aanzien van vrye Lieden b UDat" wyders het Buskruid, het welk met c exercitie zal worden geconlumeerd , en yerdi St geen noodzakelyk daartoe wordt vereischi door UL. ten lasten van derzelver Dorp en L ftrift geleverd zal worden, met quahficatie, c het geen UL. deswe-ens zullen moeten bekos ïen, «der in derzelver Dorp en Diftnft ov de In-en Opgezetenen temogen omilaan, zont rSgthansietwes voor UL. moeiten ten lasten v dezelve In-en Opgezetenen te mogen brenige met dien verftande nogthans dat voorlz. kosi zullen gedragen worden, de eene helft door vo noemde In-en Opgezetenen perfoneel en de derhe^ft over de Lnderyen onder UL. IJilti gelegen, conform de Quohieren van de Verp ding , mergen mergens gelyke, dog zal het Kri Lood en fcherpe Patroonen tot de defenfie dien de, ten kosten van den Lande, door ons, r omttandigheden van tyden, en zaaken worden levert, G % 'sGra- /enha1e. Aanfchr. tot wapening ten platte Lande» 1 1 1 ] 1 [e ;r » imlierer an n» en ar/eiftjn. iit, enaargeEn  'sGra- venhace. Aanfchr. tot wapening ten platie Lande. ( I 1 i 1 1 c i 1 r 1 d d § ' t vi Til ói re In Öc w' ve zii ge va Di de dei 102 NIEUWE NEDERLANDSCHE En gemerkt de voorfz. Wapening door Hun Groot Mog eeniglyk en alleen is geiËtroduceeS llf^V"*6-11 OpgezetenBn%an het platte ^^^^ ASÏÏJS^ van En wy, des niet jegensftaande in ervaring ges-omen zyn, dat eenige onruftige geesten zie niet >ntzien , om door ongeoorloofde en ftrafbaare mddelen de zo nuttige Wapenoeffening tegen te de eenvoudiSe Landlieden tegen; ie Waarheid diets te maken, dat zy door de Wa« >enoefiening tegens wil en dank genoodzaakt zouien worden , om zig in den Militairen dienst of 'uiten de: plaatferi hunner woningen tot het doen an rogten en Wagten te begeven, begeerenwv, at UL. oeze onze aanfehryving van de Prediïc:oeIen a omme doen afkondigen* op dat de goede n en Opgezetenen , behoorlyk en met welgepaste ïdenen van 's Lands Vaderlyke zorg van Hun d. Groot Mog onderricht zynde, aan Hoogsterzeiver heilzaame intentie voldaan , en alzo aor die middelen, welke te meermalen in vroede calannteufe tyden met een gewenscht fucces m dienfte van het Vaderland geprattifeerd zyn, )or hun heder eigene veiligheid zorgen, ordon:er<.nde U L, voorts, om wel ernftig toe te zien, t gemelde Wapenoeffening in geenerlei manie! n, hoe genaamd, geturbeerd, en de exerceerende gezetenen, het zy door woorden, het zy door aden, geene hinder of incommoditeit toegebragt >rde, en, zo onverhooptelyk iemand zig mogte rttouten, om de goede Jn-en Opgezetenen, :h m den Wapenhandel oeffenende , op eeni! rlei wyze te molefteeren, gelasten wy UL.daar i dadelyk aan den crimineelen Officier van UL >rp of DiftricT: behoorlyk kennis te geven, eri deswegens genomen Inforroatien over ie zeni., ten einde tegens denzelven als een Ver- ftoor-  JAARBOEKEN, January. 1785. 103 ftoorder van de publicque rust zonder conniven- 'sGratie te pr .cedeeren. r vekha- Waar op Ons verlatende , beveele Wy UL. oe. in de befcherminge Gods. Gefchreeven in den Hage den ia january 1785- ( onder fiond) Ter Ordonnantie van de Gecommitteerde Raden. ( was getekend ) A. J. R O Y E R. Egter vondt deze wapening zo veel te^enlïand onder de Ingezetenen ten platten Lande, dat Gecommitteerde Raden verphgt waren den 27 January deze nadere Publicatie te beramen en te verzenden. De Gecommitteerde Raaden van de Staaten van Hollandt en Westvrieslandt; Allen den geenen die deefen zullen zien of hooren leezen, laut- Doen te weeten: Alzoo tot onze kennisle s gekomen, dat fommige Opgezeetenen teu p-acten Lande zig verbeelden , dat de Looting, waar toe zv op goedvinden van hun Edele Groot Mog. de Heeren Staten dezer Provincie, in gevolge onze Aanfehryving van den 12 deezer genodiga zyn, tot oogmerk zoude hebben om hun onder de penen te brengen , ten einde tot het doen van logcen en Wagten buiten hun Dorp te worden sebruikt, als meede dat de gemelde Opgezeetenen, op verichdde plaatfen tot de voorfz. Looting fchynen niet geneegen te weezen, dog bereid zyn zig vry willig in den Wapenhandel te oeffenen. Zo  ï*4 nieuwe nederlandsche 'sGra- Soo is'c, dat wy,-om de vonriV „na* n venha- zeetenea, zoo veel fn ons is vïWe °pge" CE. keert begrip te rug brengen erh ''T Ver~ Diuge van hooe?empidr h« ^an de goede mee. iVWigSn, iiS * onder, ^/^.zeiver goedvinden, foo veel m Sivfc ^ ?e,r pen, de te maaken, tieoben goedronden ' gemaklyk V derd onze Aanfchryv^ m'!g' de 4XSÏare°' -ddC de ****** ïoo bg ae weeKjyklcne exercitiën welke Haar ™ a ^ volgen, overeenkomftig hoogst H.r f^ P "aanf Eïdelïf o^ftJen^St ooS'k nm^ Huizen en Bezittingen Kvnf va hUDne,e,ffen te noodzaakelykheidrtegeagden vSriïT"*' beveihgen en defend'eeref" en voorts £ Mn ten en Geregten van zoodanigeK pen a£r" de Opgezeetenen liever buiten de vooJft LoS zig vrywjiljg den Wapenhandel aanbSéSg onverlet te Jaaten, de gemelde OpgezetenenEonder deeze Looting onder de Wagne??bren! En op dat niemandt hier van ignorantie ore Gedaan in den Hage onder onder het klein Zeegel van den Lande, den a? January ,78s. (onder fiond) Ter Ordonnantie van de Gecommitteerde Raaden. (was getekend) a. j. r o y e r. De  JAARBOEKEN, pnairy, 17$?. &9 De Algemeene Staten hebben befloten, 'sCr/i« het verdubbelde last - en veilgeld voor het^mmjaar 1785 .nog te doen voortduureii. L e y d e n. De wapening der Boeren te Oegstgeest en Leyderdorp ontmoet hevigen tegenftand. Te Leyderdorp, zat de Schout Chastelem in de Regtkamer, en wilde de Boeren, by drie man te gelyk, laten inkomen, maar de ganfche vergaderde hoop drong binnen en weigerde de loting te doen. De Schout wilde nog wat tegen ftribbelen, maar kreeg het zo kwaad, met ftooten en ltampen, dat hy het naauwlyks ontkwam , en naar Leyden vlugtte, met voornemen , om met hulp uit de Stad te rug te keeren i dog hy moest voor eerst van dit voornemen afzien, dewyl hem de hulp, waar op hy gebouwd hadt, te Leyden geweigerd wierdt. De Regeering der sftad Leyden heeft derhalven haare oplettendheid en waakzaamheid opgefcherpt. Den x< Tanuary marktdag zynde , wierden de vier poorten dezer Stad gefloten gehouden, en de overigen met fterke wagten bezet, zynde een halve Compagnie Burgers onder de wapenen. Een groot aantal der Jeugd , welke zig op onze Hooge School op de wetenfchappen toelegt, heeft een byzonder genootfchap van wapenhandel opgengt, en oeirent zig vlytig in den krygsdienst.  ■106 NIEUWE NEDERLANDSCHE Amsteldam. stZ Al5?r^emeesterin e" Regeerders der ftedefi dam. Amfteldam en Zwolle, onderling overeengekomen zynde, om by befloten water eene Postwagen, over en 't weder aan te leggen zo is deswegens tusfchen de genoemde Steden , een Reglement beraamd beftaande in ijrArtykels, t welk by den Stadsdrukker Jf. Schouten, alhier wordt uitgegeven. Ten behoeve der O. I. Maatfchappy is eene geldleemng by wyze van Loterv beraamd , groot 7000,000 gids. tegen 3 ten honderd zullende te gelyk dienen toï verandering der oude Obligatien of fchuldbripven,-ten laste zo van de Algemeene O. Ind. Maatfchappy, als van de byzondere kameren, in nieuwe ichuldbrieven, opbrengende p ten honderd in 't jaar. Beide deze Hoofdlommen _ zullen worden afgelost in den tyd van 60 jaren, door geduurig vermeerderende atiosfingen, waar van de eerfte, groot ƒ 100,000 op den 1 February 1786 zal geichieden. fa De Staten van Holland en Westfriesland hebben een jaarlyks fonds van 100,000 gids. toegeftaan, onder hunne vry waring (guarantiej en teffens ontflag verleend van de honderd en tweehonderdfte penningen, en vryheid gegeven aan Voogden om voor onmondige kinderen deel te nemen in deze geldligting. Rot-  JAARBOEKEN, January, 1785W 107 Rotterdam. Den 6 January is by Extract uit de beflui- Rot.. ten van de Commisfie van Hun Ed. Groot JerMogende tot de zaken van Rotterdam, en M' de Regeering dezer Stad , geteekend door de beide Secretarisfen, Mr. R. Baalden en J. van Zuylen van Nyeveldt , gunitig appointement verleend op een verzoekfchrift , aan het gemeld vereenigd Collegie, door de Gecommitteerdens uit de Schuttery gedaan. Dit appointement luidt aldus, dat de Supplianten ten fpoedigften zouden aanwyzen de gebreken , welken thands in de Schuttery huisvesten en de middelen tot redres, -welken daar tegen zouden kunnen worden in het werk gefield. Den $ January 1785 zyn door het Edel Mog. Collegie ter Admiraliteit op de Maze in dienst gefield het 'sLands Schip Brakel van 54(tukken, en het bevel opgedragen aan den Kapt. Albertus Delvos; de Ceres van 36 ftukken aan den Kapt. Anajlatius Jacobus van Halm; de Are.nd van 24 ftukken aan den Kapt. Petrus Masfchop. Wyders de Kotters de Wesp aan den Kapt. Theodorus Fraufois van de Capellen ; de P a n t h e r aan den Lieutenant Otto Willem Gobius; de Beschutter aan den Lieut. Komelis de Jong ; de Hoekerfchepen d e Maasnimph aan den Lieut. Johannes Rynbende; de Toezigt aan den Lieut. Komelis Smeer; de Raaf aan den Lieut.  108 NIEUWE NEÖERLANDSGhË Rot Willem d* Clercq ■ de Looper san den S Cpmmandeur 'Jacob Kloot> en het Galioor* fcnip de Snoek aan den Lieutenant Éngel Lu ca Si B R I E L L É. Wy hebben meermalen over het verfchi? tusfehen de meerderheid en de minderheid der Leden van de Regeering in deze Stad i over het maken van naamlysten van perfonen , tot de opengevallene Regeeringsposten, en de aanpryzingen van den Heere £rfftadhouder ontitaan , gefproken , als mede vermeld, hoe de minderheid zig deswegens tot de Staten dezer Provincie heeft vervoegd enz. Zie Jaarb. 1784 bl. 1655. De Staten hebben dit verfchil in de afgelopene maand December 1784, overeenkomfhg het gevoelen der minderheid aldus beflist i Extract uit het Register der Refolutien van de Heeren Stalen van Holland en West-Friesland, in Hun Ed. Groot Mogende Vergadering genoomen op Donderdag den 30 December 1784. T>y refumtie, en tot voldoening aan Hun Ed. Gr. Mog. Refolutie van den 17 deezer, op heeden grdelibereert zynde, op het rapport, den 7 Oftober deezes Jaars ter Vergaderirge uitgebracht, door de Heeren van de Kidderfchap ~en verdere Hun Ed. Gr. Mog. Gecommitteerden tot het groot befoigne, hebbende ingevolge Hun Ed, Gr»  JAARBOEKEN, January, ï?8$. 10O Gr Mog„ Refolutie Corr misforiaal van den 31 Biust* Maart te voren, den 5 F-brmry en 1% Septem-LE. ber gtcorfirmeeit, geëxrTiineert het bengt van de Meerde heii van de Vroedfchaj d^ Stad Krielle van den .0 der laatstgemelde Maand, by Hun Ed. Moa Refolutie van den 29 January laatstleden gercquirf.ot, -op de Requeste door de Minderheid van de Leeden der gemelde Vroedfchap ten laatstgemi 1de daae aan Hun Ed. Groot Mog* «< pr«lenteert, ten einde Hoogst delven zouden gelieven te verklaren, d -tde daar bv gemelde Re. iulut'eu var de V.oedictiap derzelver Sad, van dato 7 July .7+S, 18 Aug. 175. » cn 3 Vlaart i 66 als aan opende tegen den duidelyke letter van de Hand ve ten, Privilegiën, en Oöroyen ,aan de Stad Brielle in de tyd gegeven , uit derzelver Sart en ratuur ten een; maal onbeftaanbaar zyn, en dat de voön. Meelerh-nd van de Vroedfchap der* zeiver Stad inde Jaarlyke verandering der Magiftra-. ture, als me.ie by vacanteVroedfchaps-plaatzen, mitsgaders in de bcg eving van alle Amolen en Commisfien, waarover de Üispcfirie of Nominatie aan de Vroedfchap ftaat, zich in allen deelen precifelyk zat moeten gedragen, conform aan dezelve Handvesten, Privilegiën, enOcïroyen, zynde by Hun Ed. Gr. Mog. conform het verzoek by die requeste, en inmiddels hangende Hoogst Derzelver deliberatien, defuppletieeenervacature in dezelve Vroed ;"chap gehouden in furcheance, terwyl Hun Ed. Groot Mog. ten verzoeke van gemelde Meerderheid, by naadere refolutie van den 5 February 1784, de furcheance den 29 January te voren gedecerneert tegen de fuppletie der toen Vaceerende Vroedfchap plaatze binnen gemelde Stad, hadden opgeheeven met verdere .order , dat voor her overige alles ten aanzien der generaale voorziening, en fpeciaal omtrent het effect der drie Refolutien. in voorfchreeven Requeste der Minderheid gemeld, zal worden gehouden in furcheance ; hebbende het gemelde 11 be-  Iio NIEUWE NEDERLANDSCHE Briel- bericht tor bylaage een Misfive van Zyn Hooeheïd le. op den 25 Maart aan Burgemeesteren envfoed. fchappen der Stad iirielle geaddresfeert, rakende 2yn Hoogheids meening en begrip omtrent de meet effeft Van d* ^comLSdati n ° Als Vr~ ?r d^arop gevol^de Refolutie van de Mam hrLHderHgemeIde Stad' van £ï 29 Seert. ° voornoemde° 3i Maart ge. ^RniVC-ht gnomen zynde, dat de voornoemÏLm'a t3,™3" i766» waai" over de minderje zien aan Hun Ed. Gr. Mog. heeft beklat ™ gee°en deelen zyn overeentebrengen no'g | compasfeeren met den teneur der Handvesten O^royen, aan de RegSïng"der' ïï^^deïSJT rr •Is Pendel en veritaan, dezelve Refolutien by deezen te annulleeren en te vernietigen, en dat mitsdien dJ Regeenng der gemelde Stad, in de ïaarlvkfr^ verandering, der Magiftratu e, als meeae^ ?e vallen van vacante VroedfchaplplaatS'n, m £ Jt ders 1D de begeving van alle Ampten en Com misfien, waar over de Difpofitie of Nomfnat^aTn 1, Vh°Kdfchap ftaat' zich in ^len pTdefelvk zal hebben te gedragen conform aan de voor noemde Handvesten, Privilegiën, enO dwèïvke ond.rneemiagen aanmerken als Oproer i f jvn ftrek cn ie tot perturbatie va» de sLede nUt X het teftgtïgite behooren gefluit te wc» den, j^goedgevonden en vtrftaan, byprovrfie, en Onverhinderd de naa-re Oei'bera ie van Hun Ed.Gr Ach b oyerdeze ernfuge M t -je, ook in *w£inf, dat m n in dit geyaj weeens het offkie Fiscaal ïu hier met inaclif zal bh/ven in het u t voerTvan de g mamfefteerde begeerte van den Sr?u erain" by het getn. Pheaat verbat , den Stadhouder v^n den Hoog E ele Drosfaard ,' SwfëSPgZjg* ten, z» als dezelve gelast word by dezen, om Tit zig, te noodzaken, om zig naar deze Itad te begeven, en de te rug gave van hunne vla"- te vragen. De Heeren van de Weth: alhier hebben daarop terftond deze waarfchouwing TVosfiard, Burgemeesteren, Schout en Sch^ *f p.nen, conltitueerende de Weth dei? Stad Gormchem, en rs, 00 het ri^oumifte, conform de rtacaaten vaneen Lande, worde geprocedeerd. bn ten einde een ïegelyk hier van kennsfe beI-ome. zal deze te Hoon.aar worden gepubliceerd en geaffigeerd, dan en z.» het gebroiklyfc is. .iclum ter Vergadering van de Weth den 35 January 1785. ( onderfiond ) Ter Ordonnantie van Dezelve, (« getekend) S. G. BROUWER. Schoonhoven. Den 15 January kwam een aantal Boeren van Horenaar en elders, meer dan 70 Iterk, te Goudriaan aan, maakte veel geroep, en eischte, dat men de Oranjevlag op den toren zou planten: dog de Schout R. van der Slype belettede zulks: en het Gerecht van Goudriaan verzogt daar op hulp van het Genootfchap van Wapenhandel in deze Siad, H 3 te-  ii4 NIEUWE NEDERLANDSCHE InilTu^? deBoeren van Horenaar, die gedreigd hoven, hadden binnen korten driemaal zomerk \t zullen wederkomen. Deze hulp is ook da- ttl\Tumd: maar niet te ftade gekomen: alzo de Horenaars niet weder zyn gekomen Op verzoek van Burgemeesters van Gorinchem en last der Heeren Staten is patent gezonden aan eene bende Dragonders, teRaamdonk in bezetting liggende, ook aan eenig Voetvolk, om zig naar Gorinchem te begeven, en van daar over al heen te trekken waar de beveelen van Burgemeesters van Gorinchem hen zouden roepen. Twee vooriiaamfte aanleggers der bewegingen te Gouderak, zyn gevat en in verzekering gebragt. Grotenbroek. Aan de Burgemeesteren en verdere Leden van Regiering dezer Stede, is het volgend verzoekfchnft ingeleverd, door iq Ingezetenen ondertekend: TT* G^fnT P,ic!"tR OüES, Mf. G E t{ A R D VA N fcoocEVFEN, en Dr. Willem V e r brvg ge. 1 ot Scheepenen de Heeren i Jan 2 ht vy van lleemskerck, Mr. AkratuJ* ïiAi Be'kïout Mr. Jan Lodewyk d, Bruin ï ?S fïS £"\«ScheePrnen"comn S risfer, v&n de Gemeenelands Midden de voorronde Heeren A- W. van E*cke, C van Bel. refiein en J. van Breda. * 'sG r a v e n h a c e, De He^r Ur.Pau. lus Ahaham Gilles. Heer van Wavenn,Wave£ veec, butsnol en Ruige Wileis, Raad en Thefaurier Generaal van de Unie, heeft by Hun Hoog Mog, iiö NIEUWE NEDERLANDSCHE VERANDERING ONDER DE HOOGE EN LAAGE AMPTENAARS ENZ. K^J ^t-bommel. Op onzen jongften Keurdag zyn voor den tyü van een JaaraaSeld tot Burgemeesteren de Heeten Mr.Tn ! R poe Ken Mr. F. G. van LthdÏk- enuï Seaeepenen de Heeren Mr. ö G van JenXeeT, Sr.yr%clc*r> Wr. D. van Hoytema, N le Balleur ÏVu. S. Esfenw en Mr. 0. de FirhuT *  JAARBOEKEN, January, 1785. U? Mog. in de evengeraelde hoedanigheid, wePe hy 1 federt den Jaare 1760 bekfed^e, zyneontflagver-, zogt en bekomen. ( tn is door Hun Hoog Mr*ar. deszelfs plaats tot, Raad en Thefaurier Generaal van de Unie, de. Heer Mr. Dirk tLudofph Wykethela Bisdom, Raad , en Advocaac Fiscaal by de Admiraliteit op de Maze. , 'sNagts tusfehen den 14 en 15 nverleedt in den Ouderdom van ruim 7 8 Jaaren, na eene Ziekte van omtrent drie weeken , Martinus Wilhelmus Schwencke, Medicina; Do&or & Botania: Profesfor alhier. Den 23 heeft ter Vergadering van Hun Hoog Mog. de Heer Wigtbold Adriaan Graaf van Nasfau Woudenberg, den Led afgelegd, om, wegens de Provincie Holland zitting te nemen, als Raaa ter Admiraliteit, in West-Friesland en het Koorder. Kwartier. Leyden. Den 14 Jaruary is alhier, na eene ziekte van eenige weeken, waar van zig veel hoop tot herftelling op deedt, door een zeer fchielyk en zwaar toeval, inden ouderdom van byna 66 J aren, overleden de Heer Mr. TheoaorusSchreUliut, in leven Raad in de Vroedfcliap en OudBurgemeester dezer Stad. AmsteldAm. Den 28 dezer maand is door den Wel Ed. Achbaren Raad dezer Stad tot Hoofd Officier alhier aargeüeld, de Heer Mr Wdlem Comelis Backer, en verder tot R aden m de Vroedfchap de Heeren Mr. Matthias Temminck, Hendrik Maurits van Weede en Mr. Jan de Wtit. Zyne Doorl- Hoogheid , de Heer Prins Erfdadhouder , heeft uit eene overgeleeverds naamlysi aangefteld tot Bewindhebber van de West-la diiche Maatfchappv ter Kamer Amfteldam, der Heet Mr. Jan Wolter van de Poll, in plaatfe vat H 5 dei /eran- )kr1nc indek. )e hoo- ;e en ,aage tiMPiE- SAARi ENZ. t 1 l  Veran. dek ing onder de hooge en la ace Amte- waaks enz. i t I 1 t 1, 1 i li n t V S d re n 3VJ co, Co G re: va; int 30' Rot- ii« NIEUWE NEDERLANDSCHE den Heer Mr. Jan Bern. Bicker, die deszelfs post als bewindhebber heeft nedergelegd. Gouda. Den aö der afgelopene maand is by de Heeren van de Vroedfchap dezer Stad tot naad ter Admiraliteit te Amfterdam, om met den eerftenMey aan (taande zitting te neemen,deHeer Gerard Wdlem vanBlydenbergh , Raadin de Vroed, fchap en regeerendI Burgemeester, In plaatfe van den [deer Mr. D. W. Lefievenon, Heer van Schoonauwen , wiens post als dan ftaat te eindi?en. Heden 2yn by voornoemde Heeren van de Vroedfchap, tot Mede-Leden van dezelven vercoron, in plaatzc van den op deszelfs ver/oek >ntfl3gen Heer Raad en Regeerend Burgemeef. er Mr. Fincent van Eyk, de Heer Mr. Jan Couerus en in plaatfe van den overleden Heer Raad n Oud - Burgemeester Dirk Daniël deKedts Routtan, deszelfs Zoon de Heer Adriaan de Ketds loutman. Den 5 January is uit een overgeleverde naamm der Vroedfchap dezer Stad, door Zyne Doorigtige Hoogheid den Heer Erfftadhouder verko:n, tot Burgemeesteren voor den jare 1785, de eeren Willem van der Hoeven, Dr. 'illem Griffioen, Mr. Jan Jacoh licber en Gerard Willem van Blya n n e r g. Tot Scheepenen voor denzelven ja, de Heeren Dr. Albert Verryst, Frangois van arencarfpel Decker , Mr. Reynier Zwanenburg, r Jan Arend van der Burch. Mr. Adriaan Ja'1 van der Does, Samuel Gideon Wobma, Mr. Jan uperus; en tot Scheepenen Commisfaiisfen der meene Lands Middelen over gemelde Stad en forte van dien , de voorn. Heeren van der Burch, 1 der Does en Wobma, welke alle heden avond t de gewoone plegtigheid op 't Raadhuis zyn ehuldigd en beëedigd.  JAARBOEKEN, January, 1785. 119 Rotterdam. Men verneemt, dat de Heeren Staten van Holland en Westfriesland, ingevolge van Hoogstderzelver befluit van den 20 December laatstleden, deti Heer Mr. Paulus Hartog, hebben benoemd tot Advokaat van den Heer Hoofdofficier dezer Stad. GoRrNcHEM. Den 29 van December van 't afgelopene jaar zyn door Zyne Doorl. Hoogheid tot Scheepenen dezer Stad en Lande van Arkei voor 1785, verkoren de Heer en Mt.Adriaat. Maarten Daay, Adriaan Pompt, Lambertus vat. Meerten , Dr. Nico/aas de Fremery, Jacob vat. Dam, Abraham Metman en Lambertus Gerhardu. Brouwer. En daar uit tot Scheepenen Commisfa risfen aangefteld, de Heeren Pompe, Fremery ei Brouwer, Den a January zyn uit een overgeleverd naam tal door Zyne Doorlugtige Hoogheid den Hee Prins Erfftadhouder tot Burgemeesters dezer Sta. voor 1785 en 1786 aangefteld , de Heere Adriaan van Cruyskerken en Mi Dionys Hendrik van Sc jiuy leh burch; in plaatfe van de Heeren Mr. Adriaa Marten Daey en Adriaan Pompe, wier Burgemees ters bedieningen met den Jare 1784 zyn geëit digd, en is door de Vroedfchap van welgemelde Stad in het Collegie ter Admiraliteit op de M: ze voor den tyd van drie Jaaren afgevaardigd den Heer Mr. Sebastiaan van Nooten, om zittïn te reemen met den 1 November aanftaande, i plaatfe van den Heer Mr. Willem Hendrik vc. Bamevelt, wiens Post als dan ftaat te eindige Den 14 January heeft Mr. Cornelisvan Bcrch ren, als Penficnans dezer Stad, wegens ziektly' heid, zyn ontflag verzogt, welke hem, is ve teend geworden. Schik,- VER ANDER 1 NO ONiER DE HOOGE EN LAAOE AMP TENAARSENZ. t I 1 » K n n 1. u ct'  Vesan Di RING (T DER DE hoo GE EN J^GE Amte- NA ARS EftZ. " 4 Ti 1 ( 1 1 i j ti '% i iao NIEUWE NEDERLANDSCHE a*?^ ? V>E ° ï^' Den 3' December is by de Edele Groot Achtbare He-ren Bu^erheesteren en Vroe ifchappen oezer Sud, tekens den t Mei . £ aang,fte!d rot Bal'iJw en Schou-, de Heer Janjacob Mispelblom Beyer, Heer van ^uidfchS woude, en tot Raad ter Adminfliteh op dr M^is de HeerPteter Schouhamer, beiie voor den tvd vao drie agter ten volgende Jiaren. L, K-.M A A R* Ren «9 ^er voorledene Maand December hebben de Heeren Bu"gemees teren en Vroeefcnapoen dezer stad aangefteld de lieer Mr. Pietsr Ouwens; nm met öen , Feh-ua. ry w-gens d;ze Stad zitting te neemen in het Collie van de Edel Mog. Heeren G ciram. Ralen m Westfriesland en 't Noorderkwartier, En verkoren den Heer Wigtbold Adriaan Qraave van Nafjau Woudenberg, rot Raad ter Admiraliteit, mede in Y\estfnes!anci en het Noorderkwartier in*, gelyks tegen den i Februry; en eir.d.lyk r-gen den i Mei b fremd tot de post in de Pro tin. ciaa'e RekeLkamer, de Heer Daniël Catel d* Dieu. E n k lir o v s e n. D n i dezer magnd z"n door de by Lotinge da rtoe gemagtigde Burgeren • den volgenden dag tot Buigemeesteren d^zerS' ,d' verkoren: De- Hee;en H.cbran» Wj, lk'm /an Vossen Mr. A n t ho ru y Blok, Mr Un van Roaiono, en is tot voorzittend" 3urgemeester aangefte'd de Heer Mr. H e n)Rik van S tra alen; wyders zyn uit een (VergeleverJe naamlyst door zyne Doorl Hoog. leiu, de Heer Erfïtamouder, toi Scbeeoen n veroren de Heeren Cornelis Franx, Ifaac Bradenuro , Hendrik Ryxen Engelsman, Mr. Willem neder ik l'erjcheur, Hendrik Staat. JacobusBruy. ter, Meydert Semeyns van Genderen, en uit dezele tot Scheepenen-Commisiaarisfen des Gemenetnds Middelea de Heeren Engelsman, Vtrfiheur en  JAARBOEKEN, January, 1785. I2t eft Staat voomt.; voorn afgezonden in t Collegie van Heet en Gecommitteerde Rader van Hollaud en West-Friesland de Heer Hendrik Raar, da, Raad en Uud voorzittend Burgemeester. Medfmblik. Oen 31 December zyr op aanprjrzinge van den Heer Prins Erfttadbouder, tot Gurgetnees,te*en d'-zer Ma-i voor den jare 1785 verkoren *de Heerèn Piet er Ra per, Pie ter spaen»er en Oi«k Mol, en voorts tot Gecommitteerde c'aad in West Fr tsland en *t Noorderkwartier, den Heer Nkolaes H.esman, met den eerden Ja> ua-v, en ben ,emd tot Raad in het Collegie ter Admiraliteit in Westfriesland en 't Noorderkwartier, den Heer Mr. Jan Pan, mitsgaders tot de post in de Provinciaale Rekenkamer , den Heer Dr. Hulbert Gddolff dt Lange, alle Raden en Oud-Burgemeesteren de' zer Stad, de twee laatlte Heeren om met den i Mai 178?, zitting te reemem Den 8 anuary zyn uit een overgeleverde naam' iyst, door ryre Doorl. Hoogheid, de Heer Prim Erfftadhouder, tCt Scheepenen dezer Stad vooi dezen 1 opende jare 1785 verkoren: De Heeret C/aas Schuitemaaker, Jacob op V Landt, Mr. Jai Mol, Med. Doctor, Hendrik Swarebakker , Ja t«b Mafereeuw, Pieter Hellingwerff, en Mr. Fie ter van der Straten, en daar uit tot Schoner Commisfarisfen van de Gemeenelands- Miduelei aanuefteld, de welgemelde Heeren Schuitemaaker Molen Swarebakker. Middelburg. Den 11 Jaruary is doe de Heeren Burgemeesteren en Scheepenen deze Stad, tot Raad verkoren de Heer Mr- Samuel Ri dermacher, in plaats van den Heer M'. Martini JohanVethvan de Perre, Heer van West-Capell en Nieuwland, die tot Scheepen is aangefteld, i plaats van wylen den Heer Jacob Mannier. ï \ : Vf RAK* der1ng om der de hoo" ge en lage am tenaarsenz. mtf ;•>•. l 1 t 1 » r r :« '■S e n t-  NIEUWE NEDERLANDSCBE VfeRiNde ring onder. de hoo ge en dage Amtg- baars enz. i l i » | s j Zierikzee. Den 26 December des voorledenen jaars zyn door de vrye verkiezing van de Ed. Groot Achtb. Heeren Burgemeesteren en Scheepenen, voor het jaar 1785 verkoren tot Burgemeesteren de Heeren Daniël Ma u rits de Bradw en Mr. LeoKardus van Ysselsteyn; iu plaats van de afgaande Heeren Dr. Jan Macquet en Mr. Jan Anth. de Jonge. G o e s. Den 19 January is uit de overgeleverde naamlyst van Burgemeesters en Raden dezer Stad, door Zyne Doorl. Hoogheid tot Raad dezer Stad verkoren den Heer Laurens Jan van de Spiegel, in plaatfe van den Heer Francois deKeyzer Junior, die alhier op den 6 December i?8d, in den ouderdom van byna 34 jaren, na eene ziekte van weinige dagen, overleden is. V e e r e. Den 3 dezer heeft Zyne Hoog* beid uit een overgeleverde naamlyst tot Burgemeesteren verkoren, de Heeren Dr. Jacob Johan Andriessen en Jan Byleveld; en tot Scheepenen, de Heeren Johannes de Vriend, Michiel Bastiaanfe, Willem Marinisfen $ Mr. Mam tha Stephanus van der Loef, Mr. Quirinus Corners van der Boon, Mesch, Johan Boddaart, Adriaan Baringman, Jacob Andries Buteux en Mr. Pieter Jacob de Huybert de Beaufort. Amersfoort. Den laatften December zyn loor Zyne Doorl. Hoogheid de Heer E^fftadhouier, voor den aanftaanden jare 1785 uit een overleverde naamlyst verkoren, tot Burgemeesteren le Heeren Mr. Willem Methorst enMr. Micolaas Christiaan KolfE. Tot Icheepenen, de Heeren Herman Kluppel, Antho. iy Methorst, Hendrik van Goudoever, Jacob Craa. ten, Wilhelmus. Gualtherus van Veersfen, Qx.Mat. hias Sas, haak Scheltus , Heere van Leusden, ïi. Gerhardus Trouillart, Gysbert Jan Methorst,' Fran-  JAARBOEKEN, January. 1785» 123 Franciseus van Bemmtl, Pieter Jacobus Fisfchers en Cernelis Suyck. En is vervolgens den Heer Oud-Burgemeester Gysbert Harderwyk, (in wiens plaatfe van den Heer Anthony Methorst, wiens post met de. zen dag eindigde ) benoemd , om gedurende den aanitaanden jare, wegens deze Stad zitting te neemen in het Collegie der Heeren Gedeputeerden van de Ed. Mog. Heeren Staten 's Lands van Utrecht. Leeuwarden. Door Zyne Doorl. Hoogheid zyn met den i dezer maand uit de overge zondene naamlysten tot Magiftraatsperfonen ver koren; tot Burgemeester de Heer Wybe Dominicus, en tot Scheepenen de Heeren Jun de Haan en Johannes de Fries. Bolswaard. Tot Burgemeesters de Hee ren Pieter Koopmans en Hermanü! Folkersm a. F ra nek fr- Tuc burgemeesteren Jr. L*a moral JoACHIN johan K.engers en d( Heer Aggjeus Eidsma. S n e e k. Tot Burgemeester de Heer A n dries Born; tot Scheepen de Heer Jacoi Camming , en tot Bouwmeester de Heer Torna Gongryp. Dockdm. Tot Burgemeesteren de Hcerei Doe de de Vries en Ar dreas Muller Hardingen. Tot Burgemeestf en de Heerei Hermanus deWaaro epMr.Ju^ ■ us vai Aleua; tot Gezworene GemeV'" Hiiden de Hee ren Menno Tuininga en Alben Bakker. t a VerAn* de ring onder de hoü* ge en lage Amie» na ar3 enz. t».m~ '■■ t r 1 1 r  Vrran dering ón /er de koc" ce en iaage Am ie naars enz. LYSTDER PRVZEN VAN VERSCHEI* . DE PRODUCTEN ONZEs LaNds. Rotterdam den 24 January. Rotterdam den 24 Januiry. by de Z. Zak, Gekst Winter , 20 a 23!„f Tarw Jarige Zeeuws 26 a a8 8«—— Zomer iSia^oie^ —— Nieuwe dito 20 a 23 CHaveb VritsfeBrouw 19 a"2i of blauwe 18 i 20 15— Zïeuws en inl.12 a 14^ —— Zomer 18 a 20 f Paabdeboonen 22 a24"oC Rogge Zeeuws , 14 a 16 0 Ertem Grauwe 15 a .8 B by den Steen. Croene 15 i 20 ^VtAS Allerbeft 46 a 58 ft. _ Witte 14 a 15 l — Best 36 a 45 ft. Wittübooken 18 i 24 Pa Middelfoort ip a 35 ft. Gemeen 25 a 28 ft. by 't Laft.!.-— Allergemeenst ai a 24 ft. B0ERW7T Op 154 9 3 22 124 NIEUWE NED. JAARB, January, i7RS. Stavoren. Tot Burgemeester de Heer dav I IJS van S i PP AMA. Sloten. Tot i^iugemeester delleer Dirk Jans van der Wyk. W o r K n M Tot Burgemeester de Heer L o L* Ke 1 hom e. *,ï L V* Tot,7B'jrg™eester de Heer Rommert (acobs Ylst. H 1 k d < l 0 p e n. Tot Burgemeester de Heer AEtüERT 1 aykes. 1 & V %L* ,D'n 25 Jarmary zynde de jaarMlche Keurdag van de Magiftraat alhier, zyn, door de Gezworene Gemeente, in plaais van wylen den Heer H. J. Geeren, mi.sgdders den Heer J A. Screvertus, die vrywiliigafitan i heeft gedaan, tot Burgemeesteren verkoren, de Heeren en Mrs. G. W. van Marle en J. H. Tobias.  N I Ë Ü W E NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, February. MDCCLXXXV. GELDERLAND. N y m e g e n. Wy hebben in ons voorgaand {tukje het Nymeverzoekfchrift medegedeeld tot toe- gen. (temming der Regeering in den Wapenhandel van een Genootfchap. De Regeering befloot hier op den 2 February 1785 aldus; Mercurii den z Febrttury 1785. T>y refumtie gedelibereerd zynde op 't Request van negentien Burgers en Inwoonders deezet Stad, daar by verzoekende. Hun Ed. Groot Achtb. gelieven te agreëeren, s, dat Zy Supplianten, en zo veele zich naderhand „ bv hen zouden willen voegen, zien, by wyze van een Exercitie-Genoodfchap, zoude Wa„ penen, daar in bekwaam miaken, en om'er „ Hen zodanige Officieren mogen verkiezen, als 1 9>^y  126 NIEÜWE KEDERLANDSCBE Nïme->j zy zeiven zouden kom^n „„„j * ■ , gen. der egter, voor zo Ziï tC V1?deD * zm' „ daar door oncXS tl Zy er COe ^noorden, Refol.op» men der Burger WaeLn^u Va" het waarneehet ver „ Groot Achtb. aamdf «L 7°°rtS t0t Hun Ed» zoek van» me plaats dto^M?»2» f ° Wapen- i> te verleenen. Seuerden aan te wyzen ea handel. Hebben Hun Ed. Omni- a^.k deConflderat'ënen 'r r?In Acbtb-> na gehoord meesterenrif, ^R,aPPort van Heeren Buree- daadg ^vn DUee-d ^ord : ~ Dus do-nde, mee de moedige fentimenten en loffdyken yver!zichml lea willen Toegen met hunne Medeburgers, ea ge.  JAARBOEKEN, Febtuary, 1785. 117 gedraagen naar de fchikkingen, by gemelde Run NymeEd. Groot Achtb. Refolutie en Publicatie, provi gen. fioneel beraamd; daar roe gebruik re maaken van de geadfigneerde plaats voorde VVape; öeffetiing, Refol. op en alzo mede te werken tot aanmoeding der es.-ket verercitie. zoek van -■ En hebben Hun Ed. Groot Achtb., geïnfor'Wapenmeerd zynde, dat onderfcheiden der g>edeBurge- handel. ren en Ingezeeten dezer Stad tot noch toe zouden weêthouden zyn geworden, of fchoon anderzints wel genegen tot de Wapenoeffening, om zich aan te geeven en bekend te maaüen by hunne Refpective Hoplieden , uit oorzaake, dat zulks met welgevallig zoude wezen; tot wegneeming van alle twyfehng, ter deezer occafie verder goedgevonden , nogmaals en ten allen overvloeden te declareeren, dat Hun Ed. Groot Achtb. niet alleen van de trouwhartige Welmeenendheid van Nymeegsch' Burgerye en Ingezetenen vertrouwen en verwachten, dat zich niemand aan de Generaale Wapenoeffening, buiten wettige redenen van verhindering , verder zal willen onttrekken, maar •zelf allen en een ieder, tot bereiking van dit heilzaam oogmerk, daar toe inftantelyk zyn vermaanende en uitnodigende by dezen. (onder ftond) In Fidem Extradli. ( Getekend) C. W. VERMEHR. (Ter zyde ftond") Fublicatum den 3 February 1785. H. J. VERWOERT. Roeydr. I 2 Arn-  ï28 nieuwe nederlandsche Arnhem, Arn. Het Regiment van Baden-Durlach is uit hem. deze Stad getrokken: tusfchen het welk en veele Burgers dikwyls oneenigheden ontltaan zyn, uit verfchillendheid van gevoelen omtrend ftaatkundige zaken, en den toe. itand van ons Vaderland oorfprongelyk Eeter is zedert dien uittogt nog niet alles in kalmte. Twee werfcorporaals van de Karabiniers verftoutten zig omtrend het midden van de afgelopens maand, wat onrust te verwekken juist op dien tyd, wanneer de Vaandrig Wieken, die in Augustus laatstleden, m dien onftuimigen nacht, die beriigte ontmoeting met de ronden van de Krygsbezetting hadt (zie Jaarboek .784 bl.1337envolggO.nu ookdewagt hadt. Een dier gasten is door de ronden der Burgerv in bewaring genomen, en aan de "wast der krygsbezetting overgegeven, Hoe zeer het eerfte wordt goedgekeurd : zo is het laatite vry bedenkelyk geoordeeld. Te ihiel is het ook geenzints rustig, maar lchynen de verdeeldheden in gevoelens omtrend Lands zaken toe te nemen. HOLLAND. Dordrecht, Gelyk wy in ons voorgaand ftukje gemeld hebben, de wapening en loting van den derden man, vqndt nog al veel te-  JAARBOEKEN» February, *785' ™9 genftand ten platten Lande. Den si Janua- Dohdry zou de Schout met het Gerecht de loting ^cht. te Meerkerk doen, waar mede de voormiddag wierdt doorgebragt. Dog de dorpelingen wederftreefden dit fterk, en een groot aantal eischte , in navolging van die van Horenaar, dat de Oranjevlag terftond op den toren zoude geplant worden, en hebben zulks ook dadelyk te werk gefield, gelyk zulks ook te Noordeloos en m veele dorpen in den Alblasterwaard gefchied is. Den 27 d*s avonds ten agt uuren kwam de tweede Schout van Hall van Vianen te Meerkerk, ondarfteund van Gerechtsdienaars, deedt de vlag van den toren afhaalen; en vertrok wederom naar Vianen. Men vreesde egter voor gevolgen van de misnoegden zo te Meerkerk, als in deszelfs naburige dorpen. Dog eene bende van het Genootfchap van Wapenhandel van Vianen, aan wiens hoofd de Heer C. W. Kelderman was, kwam den 28 te Meerkerk, om alle muitingen te verhinderen. Onderwyl hebben Bailluw en Mannen van den Hove en Hooge Vierfchaar van Zuidholland den 27 January eene Publicatie doen afkondigen, waar by zy ten fcherpften verbieden: „ Dat niemand van wat jaren ot kunne zich zal hebben te verftouten, om, me met eenige ongewoone ftrikken, vlag" (ren of andere diergelyke Oproerleuzen, ('crelyk in de inleiding van Oranje en andere gekleurde Linten , mitsgaders zoortgelyke Leuzen van Party fcbap gefproken wordt,) I 3 » zich  ïS° MEÜWE NEDERLANDSCHE r£htd"5' Zl-h in het °Penbaar te vertoonen, vee! » mm aan iemand, tot draging derzelver, „ eenige bedreiging, geweid, afpersfingen' „ van geld of andere infolentien, hoe ffe» naamd, aan te doen, nochte ook op Kerk» torens of andere Publieke Gebouwen, » eenige Vlaggen of Teekens te ftellen' „ waar door eenige aanleiding tot opfchud9> dingen zoude kunnen worden gegeven ** °P P°ene, dat die zulks contrarie zal wor" 7nbevonden gedaan te hebben, volgens " v P1icfe" van den Lande, en fpeciaal „ Hun £d. Groot Mog. Placaat, van den 3, den 16 Juny 1784, zonder eenige de min„ ite oogluiking, als een verfloorder van de ,* algemeene rust, na exigentie van zaaken „ aan denLyve zeer ftrengelyk zal worden »> ëeJlrajt. ^ Den 19 February is alhier by de Edele Groot Acntb. Oudraad befloten, om , over«nkomftij het verzoek der Burgery op dra ziften gedaan, aan den Secretaris van Hees 2yn ontflag te verkenen , en daaT od ten fterkften by Holland aan' te dringen P en einde aldaar befloten worde, aan de Hoo'e Bondgenoten te verzoeken,'gelyk befluitle willen neemen. De Heer'LVX/5 met eenige Leden daar tegen geweest 7» l%eZZd> d?reT c?S2i ten generaal, of de Leden van den Raad Pen  JAARBOEKEN, February, 1785, 131 Den 25 January 1785 is by den Oudraad Dord. dezer Stad, op voorftel van den voorzittende*"»1' Burgemeester Mr. W, B. van den Santheuvel een beiluit genomen, om aan de Officieren van de Burgerwagt, de Schuttery van St. Joris Doelen, en het genootfchap van Wapenoeffening De Vryheid, het genoegen van den Oudraad te betuigen voor derzelver vaardigheid, yver en beleid ter handhaving van de goede orde binnen deze Stad enz. Delft. Van Schipluide zyn elf, meerendeels wel gefielde Ingezetenen, ter zake van oproerige bewegingen, voor Bailluw en Welgeboren Mannen van Delfsland gedagvaard, en ook dadelyk den 14 February verfcheenen. Na een voorbereidend verhoor, heeft men nodig geagt, dezelven hier in crimineels hegtenis te houden, Den 15 February, zynde den beftemden dag, dat de zaak van den Heer Mr. A. van Schuilenburg, Veertig Raad en Hoofdofficier dezer Stad R. Off. eisfcher in cas Crimineel tegen Phllippus Verbrugge, verweerder (na dat dezelve pleidoije, ten verzoeke van den voorn. Phil.Verbrugge, 14 dagen was opgegefchort) moest bepleit worden; zo is die van de zyde van den Heer Hoofdofficier enkel bv pleidooi yan eisch voorgedragen, dewyl 7.J - I 4 er  ï32 NIEUWE NEDERLANDSCHE Délft, 'er niemand was opgekomen voor den Verweerder, om zyne zaak te verdedigen, en zyne zaak dus van die natuur moet zyn geweest, dat zyn Advocrat dezelve heeft willen verlaten. Men zegt de reden te zyn, dat de Advocaat ontdekt heeft, dat gem, Ferbrugye zo wel voor-als tegen-gefchriften heeft uitgegeven en verbreid. 'sGravenhage. Wy zagen laatftelyk de onmatige eisfchen van den Keizer tegen de Republiek, in XIV artykelen en eene Nota van 5 bezwaren vervat, nevens eene memorie den 4 Mei aan de Staatfche Gezanten te Brusfel overgegeven Zie N. Nederl. Jaarb. 1784. bl. 467* en volgg. De Staten van Holland en Westfriesland hebben terftond een Antwoord op de eisfchen des Keizers vast gefield, en ter Generaliteit gezonden. In het zelve wordt alle vorderingen van de Oostenrykfche Regeering wederlegd, en aangetoond, dat de ervenis, of opvolging van Karei den II. on. zen Staat niet meer aangaat, en afgedaan is door latere overeenkomften, gelyk van Nymegen, Ryswyk en Aken, waar by alle tegenwoordige bezittingen, en dus ook die de Keizer eischt, aan den Staat geguarandeerd of gevrywaard zyn door Frankryk en andere vooornaame Mogendheden. Van de Tegeneisfchen wordt in dat antwoord ook gefproken; maar voornamelyk loopt het over de geeischte bezittingen van grondgebied, waar  JAARBOEKEN, February; 1785. 133 waar van men niets wil afgeven, hoewel dit antwoord in zeer beleefde bewoordingen is' opgefteld. Dit Antwoord en de Tegeneisfchen van den Staat door onze Gezanten te Brusfel overgegeven zynde , is door den Grave Belgiojofo naar den Keizer gezonden, om Hoogstdeszelfs beveelen ontvangen. Inmiddels is dit antwoord aan het Franfche Hof medegedeeld. Het zelve is van dezen inhoud: Mercury den 16 Juny 1784, De Heeren van Randwyk en anderen haar Hoog Mog. Gedeputeerden tot de buitenlandfcne zaaken, hebben ter vergaderinge gerapporteert, dat zy ingevolge en ter voldoeninge V3n Haar H*>g Mog. Refolutie commisforiaal van den 6 M i Jo igstkeden, met en neffens eenige Heeren G committeerden uit den Raad van Staaten geëx ammeerd hadden eene Misfive van de Heeren haare Hoog Mog. Ministers Plenipotentarisfen tc Brusfcl, gefchrevin aldaar den 4 bevorens, tot by lage hebbende zeker Huk in de conferentien a! daar van wegens het Gouvernement Generaal de Oostenrykfche Nederlanden ten zeiven dage ovei gegeven, geintituleerd. Tableau fommaire de droh &' pretentions de fa Majeste l Empereur & Rt a la charge de leun Hautes Puisfances, lesfeigneui Etats Generaux des Pro vinces Unies , en dat z Heeren Gedeputeerden en Gecommitteerden vs advife zouden zvn (na daarop ook te hebben ii genomen de conüderatienen hethoogwysadvisv; zyne Hoogheid) dat op de Artieulen daarby ve meld, zoude behoren te worden geantwoord , £ volgt. . Op Art. i. Concerneerende de Limiten v Vlaanderen; waaromtrend geëischt wordt,c ( 's Gra« 3e. Wederl. van het Tableau Sommaire van den Kei* r s I s y n 1- in rIs in at e-  i3t NIEUWE NEDERLANDSCHE dezelve, naar de gemelde Conventie moe en jffi^d?e^0Wb' welke zyiS rjeend hebben, en fog vermeed,"'d*a ^ lyke declaratien, van eene zyde cedaar S genoeg zyn, om een folemneel aanfegaaïï c taai, waaraan nimmer gerenuntieerf is" zonder toeftemming van de andere contracfeerende Pa^ ty, zyn kragt te doen verliezen, dat zoodanï h« Traclaat van Barrière van den Lre r'g en de daarop gebonde Cooven^^T KmV ten van den jaare i7,8, welke haar EïomMoT a toos, zelfs na dato van de gemelde deS* tien, vastgehouden, en als wederzydsch ObllT toir geconfidereerd hebben. Dat ook don g d««ydfche geautorifeerdens MXd?e^™ lyke Figuratif van de nieuwe by die convent ehT ?SC L'mit,e (geheel ^rlchillende van di van I6r54y gemaakt en wederzydsch geteekend is en welke nog voorhanden is, en vin welke Kaar? het Gouvernement Generaal meer dan eens aan den Staat naderhand een Copie heeft doen af J"?e"' en ook bekoomen heeft, vermhs he" dubbeld van, dien te Brusfel in 't ongereède geraak was; dat die conventie en Limielfcheidinl ook na den Jaare i7ig, al.oos geweest is t cynofuur en het rigtfnoer, wanner diferen' ten 'sGra- ge. WederL van het Tableau fommaire van den Keizer, dezelve conform aan de herhaalde declaratie van de overledene Kejferin K(,ningin, en S Svf^aJMfte,t' dCD tans g'orieuf ?egereDS Keyfer blyve moeten naar den inhoud van de Conventie van den Jaare 1664. en dat by at i™V°°/ Verl0°P van tvd» daarvan Jeeds ' ?°S mo8t verdonkerd worden « zv ne Majefteit verwagt, dat Haar Hoog kil' Commi.farisfen zullen benoemen om met hef* die zyn Majefteit daartoe zal aanwyïen d> zaaken te herfïeHen. nn ^ .?e  JAARBOEKEN, February, 178$. 133 ten over het transgredieeren der Grensscheidingen ontftaan zyn, toe dat men aan de zyde van 't ( Gouvernement Generaal, eerst in den jaare 1776, opentlyk heeft begonnen te declareeren, dat men de bovengemelde Conventie en Limietfcheiding van 1718, voor nul en van geener waarde hield en confidereerde; dat men wel weet dac die eonven tie -niet in alie haare deelen haar effect geforteerd heeft; maar dat ook niet kan worden bedisputeerd, dat de non-exëcutie vaniommigeArticulen van een Tradtaat, het Tradtaat zelve niet kon doen vernietigen of corrueeren; dat daartoe ook niet genoeg is, dë renuntiatie van eene der party Contractanten, en dar, gelyk haar Hoog Mog. van haare zyde nimmer hebben afgezien van de meergemelde conventie en Limietfcheiding van den jaare 1718,zy ook dien volgende t»een andere bafls voor hunne Limietfcheiding, als die Conventie, en geenzints het auterieur Accoord van den Jaare 1664, zouden behoeven te erkennen; dat niet te min haar Hoog Mog. bereid zyn,om, zonder te renuntieeren aan de overige inhoud van het voorfz Tradtaat en conventie, nieuweichikkmgen en bepaalingen omtrend de Limiten in Vlaan. deren te helpen manken, en dezelve tot wederzyds genoegen nader te reguleeren, tn ten dier einae ook Commisfarisfen van haare zyde tn locc te zenden, zo ras die van zyne Keizeriyke en Ko. ninglyke Majefteit zullen benoemd zyn , en m de Conferentien te Bruslel vooraf onderling zal ge conftateert weezen, waar ter plaatze in Vloande ren omtrend de Limiten eenige herftelling verlangt word. Op Art. 2. fprekende van Het demolieeren der Werken van het Fort Lief kenshoek, welke zig verder zoude mogen uit flrekken, als by het 6 Art. van de Conventi van 1664 aan oe Republiecq is toegekend, ei van te doen ophouden alle ufurpatien, welk men zoude toegelaten hebben, voornamentlyl 0 'sGa/u iENllAI E. Werlert. •>an_ het Tableau Sommatie Van ien Keizer. I 3 I )  'sGra. VENHAGE. Wederl van het Tableau Somtnaire van den Kei Zer. I3 gelyk ook daarvan niet gefproken word by het laatere Tradtaat over de Limiten van den Jaare 1715 en 1718, nog vai de nadere overeenkomst, welke volgens de aam gehaalde Claufule over de demolitie der Forten moest gemaakt worden, maar integendeel fonx mige van die Forten nog by hetzelve aan d':n Staa 'sGrA. knha£. WederL chelde en het weglaaten van den uitlegger voor Liillu voor altoos. Fiat Infertio van het antwoord vervat by het Praadvfs van de Cnllegien ter A imiis gewéeMWIer banden dit Ar«cuigefteld Op Art. 6. waarby zyn Majefteit eischt, van Bladel en Reufel, van welke de Republiecq  JAARBOEKEN, February, 1785. 139 zig zoude hebben meester gemaakt, onder voor* wendzel dat dezelve oudtyds een gedeelte zoude hebben uitgemaakt van de Meyerye van 'sBosch, daar her ondertusfchen klaarblykelyk zoude zyn, dat de Koning van Spagne dezelve bezat, ten tyde van het Tractaat van Munster, en dat zy altyd zoude behoort hebben tot het Onarcier van Antwerpen. Dac deeze prauenfien geheel nieuw, en nimmer, voor zo verre men tot dus verre weet, geformeert zyn; dat ondertusfchen ten klaarden blykbaar is, dat die Dorpen zo voor, als na de Vreede van Munster alcoos hun aandeel in de Beeden onder hel Quarüer van Kempenland, Meyerye van 's Bosch betaald hebben; ten evindente bewyzen.dat zy onder de Meyerye behoort hebben en dat de geheele Meyery by het derde Articul van het Vredens-Trac* taat van Munster aan den Staat gebleven zynde, met alle de Heerlykheden, Steden, Kasteelen, Vlekken, Dorpen en Gehugten en platten Lande, dependeerende van de voorfz. Stad en Meyerye van 's Bosch, niets ter zaake doet, of de Koning van Spagne dezelve Dorpen de&tyds zoude mogen bezeten hebben; genoeg zynde dat den Staat in 't bezit was van de Stad zelve, vermits by dat zelfde Articnl vooraf verklaard was, dat men onder de Stecden, Plaatzen &c. die een iegelyk destyds hield en bezat, verftond te begrepen, de Vlekken, Gehugten, en platten Lande die daarvan dependeeten-s om van andere argumenten niet te gewaagen; terwyl ook zynreflexie menteert, dat geene de minfte reedenen by het overgegeeven Tableau worden opgegeven, waarom deze Dorpen Bladel en Keufel onder het quartier van Antwerpen zou. den behooren. En dat men overzulks geen grond aan deze zyde vindt om in de reftitutie van deze Dorpen, die de Staat federt meer dan honderd en twintig Jaaren ongeftoort bezeten heeft, te confenteeren Op Art. 7. waarby zyn Majefteit eischt, Dat'de Staar zal afltand doen van haare prstenK tit 's Gra« /EN HA* \WedetL van het Tableau Sommai* re van den Kei* zer.  'sGea- VEINHAGE. Wederl. van het Tableau Som-matte van den Keizer. ■i 1 t l i I ^ c c w ra 14© NIEUWE NEDERLANDSCHE tie op het Dorp Portel ea aan de Abdye van dien naam terug geven de Goederen , die zyn Majeiteit op dat Grond gebied bezat, en van welke den Staat zig zoude Meefter gemaakt hebben, in weerwil van het drie-en-veerti<*üe Articul van het Traélaat van Munfter " Dac niet moeilyk zoude vallen te bewyzen, dat Pofte! mede tot de Myerye van 's Bosch is behoorende, en dat daarop ook is gefundeert de perceptie der revenuen, waar van den Staat tot hiertoe het genoc alhier gehad heeft; dat hier overal vroeg differenten zyn ontftaan, welkedoor de zogenaamde Chambre mUpartie moesten ge'ermileert zyn geworden , dan welker decifie vernits de mortificatie van de gemelde Kamer omrend den jaare 1662. agterwegen is gebleeven; lat men overzulks als nog bereid is, over deeze tratenfien in onderhandeling te treeden, en desregens in de Conferentien alle billyke fchikkin;en te maken tot wederzyds geroeeen; dog dat nen vooraf zoude verlangen , dat van wegens iet fcouvernement Generaal geinjungeert wierde an die van de Abdye van Postel, om op te geven, felke prastenben zy ten lasten van den Staat zouen mogen hebben , en waar op dezelve gefuneert zouden mogen zyn. Op Art. 8. waar by Zyne Majeftr it vordert Dat Haar Hoog Mo*, zullen doen cesiee'ren alle zogenaamde ufurpatien tegens Zyne Majefteus notoire Souverainiteit over de zogenaamde Dorpen van redemtie (alhier opgenoemt ) en zig onthouden van alle afvorderingen onderden tieul van Subfidien of anderfints, welke men zig zoude aangem?tigd hebben , van deze Landen al te perfen, zonder regt of grond, en in prtsju^cie van de regten en Souverainiteit van Zyne Keizeriyke en Koninglyke Majefteit Dat men ook alhier niets allegueert, om te beyzen, dat deze gedeclareerde regten en Souveiniteit, ten opzigte van de gemelde Dorpen van re-  JAARBOEKEN, February, 1785. redemtie gefundeert zouden Zyn: dat ondertusfchen het regt van Haar Hoog Mog. tot dezelve daar op gegrond is, dat alle de gemelde Heerlykheden gèen andere Hoofdftad van Braband hebbende als de Stad Maastricht t de Ingezetenen van dezelve altoos, als dependeerende de Onderdaanen van dezelve met de Wapenen van den Staat seconquesteerde Stad en Resfort van dien, geconfidereert zyn , en de Redemtie - penningen betaald hebben , het geen niet wel met den naam van ulurpatien en extorfien verdient beftempelt te worden: dat ook wel over het regt van Souverainiteit over deze dorpen voor de bovengemelde Chambre mi-partie eene litispendentie is geintrodu eeert gewefesr, dog de zaak nimmer afgedaan., en dat Haar Hoog Mog. altoos voortgegaan zyn haar regt en Souverainiteit over dezelve te handhavcn3 v/aar van de recentfte bewyZen zyn in dé Refolutie van Haar Hoog Mog. van den 21 July 1746, by welke repfefentatien gedaan zyn, zo aan 't Hof van Fïankryk , tegens het vorderen van Contributien als tegens het vorderen van Rations Fourage door het Hof van Brusfel, als ftrydig met hetregl van den Staat. Op Art. 19. concerneerende de Stad Maastricht: waaronder Zyn Majeiteit eischt, Dat Haar Hoog Mog- voldoende aan de Verbintenis , welke zy hebben aangegaan by hei Tradtaat van den 30 Augustus 1673. aan Zynt Majeiteit eindelyk zullen overgeven, de gemelde Stad Maastricht, het Graaffchap Vroénhove; en al haar aandeel in 't Land van üvermaze. het we'k zy nog, onrechtvaardig en tegens der inhoud van het gemelde Tradtaat, zouden ir bezit houden. üat nimmer aan de zyde van den Staat kan ge' avoueert worden, dat deze praetenfie gefundeerl zoude zyn : maar dat 111 tegendeel ten klaarften kac worden aangetoond, dat dezelve thans geheel vervallen ea van alle fundament ontbloot is, eü dal & a ge- 'sGra* S7E.NHAGE. •Wederh vau het Tableau Sommat' re van den Kd* zer.  14* NIEUWE NEDERLANDSCHE ssGra- venhage. Wederl. van het Tableau Sommaire van den Keizer. va gevolgelyk den Staat niet minder als onrechtvaardig (zoals men zig gelieft uit te drukken) de Stad van Maastricht, met het geen daar toe behoort, in bezit heeft. Dat ten dien einde moet worden gerefïedteerd, dat, na dat de Stad Maastricht, in den jare 1632. door de VVapenen van den Staat veroverd wa* op Spanje, by het Tradtaat van Vreede te Munfter gefloten den 30 January 1648, door den Koning van Spanje uitdrukelyk erkend is geworden, de bouverainiteit van den Staat over de gemelde Stad sn het Resfort van dien, by het %de Articul van lat Tradtaat, waar by geftipuleert is: j, Een iegelvk zal behouden en datelyk gebruiken, de Landfchappen, Steden, Plaatfen, Landen en Heerlykheden ; die hy tegenwoordig houd en bezit zonder daar in getroubleert of belet te worden, daar onder men verftaat te begrypen , de Vlekken, Dorpen, Gehngten en Platten Landen, die daar van dependeeren ■ en zullen dienvolgens de geheele Meijerye'van s Bosch, als mede alle dé Heerlykheden, Steden, Kasteden, Vlekken, Dorpen, Gehugten en platte Landen dependeerende van de Stad en Meijerye van 's Bosch, Stad en Marquifaat van Bergen-op-Zoom,- Stad en Baronnie van Breda , Stad van Maastricht en Resfort van dien, als ook het Graaffchap van de Vroenhove en alle andere Steden en Plaatfen, dewelke de Staaten houden in Braband, Vlaanderen, en elders, bhven aan de Staaten, in alle en dezelve rechten en deelen van Souverainiteit en fuperiorïteit niet uitgezonderd, even en gelyk zy zyn houdende de Provinciën van de Verëenigde Nederlanden. Wat aangaat de drie Kwartieren van Overmaaze, te weecen Valkenburg, Daalhem en 'sHertogenrade, dezelve zullen blyven in den Staat in dewelke die zig jegenswoordig bevinden." Dat naderhand in den jare 1673, de Stad geilen zynde in handen van den Koning van Vrank- ryk  JAARBOEKEN, February, 1785. 143 ryk op den 1 July van dat jaar, die ongelukkige tyden verder ten gevolge hebben gehad, dat met den Koning van Span jen, Karei de 11. in den Haag gefloten is het bovengemelde Tradtaat, van den 3" Augustus 1673. waar op men zig aan de zyde van Zyne Keizeriyke en Koninglyke Majeiteit fundeert, en waarvan het 18 Art. medebrengt: Les dits Seigneurs Etats promettent de donner & ceder a fa Majeflé Catholique la Ville de Maastricht, avec la Comté de Vroenhove, £t toute leur part, dans le Pais d'Outre- Meufe & les prEEteriflons qu'ils foutiennent d'avoir fur les Villages de Kedemtion fans aucune referve, en cas que par 1'engagement de fa Majefté en cette Guerre, & par les fucces des Armes Communes ou autrement, les affaire puisfent être mecées a un point, que les dits Seigneurs Etats ne foient point obliger de facrifier la Ville de Maastricht , ou quelque autre de leur Etat, qui leur est ou fera occupée en cette Guerre pour parvenir è> la Pais d'un commun Accord. Dat de Stad daar op tot de Vreede van Nyme» gen, gefloten den 10 Augustus van het jaar 1678» lusfehen Frankryk en den Staat, in de magt van Frankryk gebleven is , wanneer by het achtfte Articul van het Tradtaat van Vreede geftipuleerd is: „ Dat Zyne AHerchristelykfte Majefteit de Staten Generaal immediaat na het uitwisfelen van de ratiflcatien , her ft ellen zal in de Posfesfie van de Stad Maastricht met het Graaffchap van den Vroenhof, en de Graaffchappen en Landen van Valkenburg, Daalhemea's Hertogenrade, Oyermaaze met alle de Dorpen van Redemtie, Banken van St. Servaas en al het geen van dezelve Stad dependeert." Bedingende den Koning alleen by 't elfde Ar* tieul de exercitie van de Roomfche Religie, con« form de Refolutie van 1636. j£ 3 Dat 'sGra- venha1E. Wederl. van het Tableau Sommaire van den Keizer.  'sGra VliMHAPE. Wederl van het Tableau Sommatie van den Kei ger, 144 NIEUWE NEDERLANDSCHE Dat wel waar is, dat na het fluiten van deze Vreede aanftonds een en andermaal van wegens den Koning van Spanjen door deszelfs Gezant den lieer de i^ira fterke inftantien gedaan zVn . tot , overlevering van de Stad aan zyn Catholyke Majefteit ingevolge het Traftaat van 1673., *n dat daarover in den jare 1679 met veel yver gehandeld, dog dat mee minder waar is, dat den Staat, ■ y ^ antwoord, oP den 5 Auguscus en op den . 5 Gttober van dat jsar gegeeven, op de conyincantfte wyze aangetoond heeft, dat haare onsehoudenheid daar toe , zig fundeerde , niet zo zeer op de cesfle, hy de Vreede van Nymeaen, door de Koning van Frankryk aan haar daarvan gedaan, maar op deze grond, dat den Koning van Jspanje aan den Prins van Oranje groote fommen verfcnulcngd was; en dat zo lange die, en andere intftaande prsetenfien ook met den huize van Ifen guien niet vereffend waren, en dat door den Koning van Spanje boven dien ook niet betaald waren de importante fchulden, aan de Admiraliteiten voor Equipagien, die Hoogstdezelve bier te Lande, geduurende de lartfte froebles, zelfs hadden doen bevorderende Staat volgends de IVJunfterfcho Vreede , bevoegd was de Stad Maastricht te behouden, Dat hen gevolg daar van is geweest, dat door den Koning van Spanje geacquiesceerd is , aan deze vertoogen van den Staat, en nimmer of ooit na hpt gemelde jaar 1679 weder levendig gemaakt ?s deprstenfie, welke uit hoofde van 'c gemelde Fraclaatvan 1673, op de Stad Maastrichc hadde geformeert2 Zynde het voor 't overige evident, dat geen bewys hoe genaamt, immer is geprodupeert, dat de bovengemelde importante fchuiden, Ipeciaal met die van Collegien ter Admiraliteit ooit zouden betaald zyn geworden, Dat het gedrag by het aangaan van de Vreede vap Kyswyk, in den jare 1697, door den Koning van Spanje gehouden, verder ten klaarften does ?ien?  JAARBOEKEN, February, l?t&' H5 zien, dat van deszelfs voorfz. Prstenfie op Maastricht afzag, alzo geenerlei Protest van wegens denzelven met opzigt tot die Stad gedaan is, met tegenftaande by d e Vreede de Nymeegfche Vreede ingeroepen wierd, welke ondei anderen mede hragt, dat de Staten in 't bezit van Maastricht met het geen daar toe behoord, zouden herfteld worden , en niet tegenftaande door anderen geprotelteert wierd omtrend deeze'en geene pomten- hoedanig verzuim jure GeHtium eene ftilzwygende verlatiag en allocatie van iemands Recht opleverd. , , Dat wyders dient te worden genoteert, dal de Koning van Spanjen, Karei de II. in den jare 1700 overleden zynüe, en de Koning van Frai'k ryk zig in 't bezit van de Spaanfche iXederhn den (dog geenfints in dat van Maastricht, he welk ongeftoert aan den Staat verbleven is) ge fteld hebbende, naderhand gefloten is de groot Alliantie, over de fuccesfie van Spagne , tusfchei Zyne Keizeriyke Majefteit , Engeland en dei Staat, op den 7 September nor , tot oograerj hebbende, volgens Art; 2. de Procurer a ja Ma jefté Imperiale une fatisfa&ion jufte & ratfotmabie 'touchant fes prcetenfions d la juccesfion d'Esfagne en volgens Art. y. , pour rtprendre fcf conquert les Provinces de Pais-Bas Espagnols, dans Pinten iion qu'elles fervent de digue , de rempart & i barrière, pour feparer &c. dat de 'lroebies dei tyds ontftaan, 'met de VrecJe van Utrecht tus fchea Frankryk en den Staat alleen den 11 Ap; 1713 gefloten, geëindigd zynde, daar by ondt anderen belooft is: Dat de Koning van Frankryk , de Staate Generaal in handen zoude {teilen, ten behoe\ van het Kuis van Oosterrryk, al het geen h in de NederLmden was bezittende fodanig a Karei de II. Koning van Spanjen hetzelve h. bezeten, om vervolgens door het Huis van Oo tenryk te worden bezeten, ausfi-tot, que 1' K 4 U 'sGra- veish&ge. Wederl. van hei Tableau Sotnmai' re van den Keizer. t 1 1 t is ï X n e v k d ?s  i*ó NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- feigneurs Etats feront convenus avec elle, de venha- la maniere, dont les dits Pais-bas leur ferv rottt ge. de Barrière & de fureté. vta / r P3t $ar°PjeyoIgt is de Vreede tusfchen FrankWederl. ryk en Zyne Keizeriyke Majefteit od den k Maartvan het ,7,4. te Radftad gefloten, volgens^kete le lableau dragen van Westphalen , van NymeRen en van ^•«m. Ryswyk , gelegd worden tot een grondflae en re van met oozigt tot de Nederlanden bepaald den Kei- Dat Keizer Karet de VI de Spaanjche NederZen landen zoude bezitten, zo als de Koning van Span. tie Karei de II., die bezten had, of ingevolge de Vreede van Ryswyk; bad moeten bezitten onder conditie, dat de Keizer met de Staten over eene Barrière zoude handelen. Dat hier uit ten vollen evident is, dat, gelyk Kaal de II. nooit Maastricht bezeten heeft, nog volgens de Vreede van Ryswyk, bezitten moest, als by welke met alleen Maastricht aan hem niet is afgedaan ; maar in tegendeel ingeroepen de Vreede van Nymegen, by dewelke die Stad aan den Staat is gekomen, zo ook Frankryk aan Zyne Keizeriyke Majefteit niet meer heeft konnen af. flaan , nog ook Zyn Keizeriyke Majefteit, van Jranwyk meer ontvangen, als meergemelde Koning Karei de II. m vcege gemeld, dadelyk bezeten had, en dat gelyk zyne thans regeerende Keizeriyke en Roninglyke Majefteit geen ander recht kan fuftineeren op de Spaanfche Nederlanden, als het geen uit dit Traóraat van Radftad deriveérd, by nader gevolg dan ook notoir is, dat hetzelve zig mllo mulo tot de Stad van Maastricht kan uittrekken ; en wel te minder, Wyl nimmer, nog yan wegens hoog gemelde Zyne Keizeriyke Ma. t^'eW. bydevoorfc. TraéiaLn van Conventie daarna , eenige prastenfie op die Stad is gemaakt, of gereferveert; zelfs niet; wanneer er in den jare 1715 queftie geweest is over eenige Dorpen van Recemcie, nog in den jare 17.84,  JAARBOEKEN, February, 1785. 147 wanneer de Staten van Braband het zelve aan Zyne Keizeriyke Majefteit tragteden te fuggereeren; nog in den jare 173! , wanneer het Weener ver , drag gefloten is; ten duidelyken bewyze, dat men zelfs geene intentie gehad heeft, die praatenfie op Maastricht immer te doen gelden, terwyl eindelyk op dit fubject hier nog moet worden by ge voegd, datinsgelyks van wegens Haare Keizerly ke en Koninglvke Majefteit * de Keizerin en Koningin Maria Therefia, nooit eenige demarche gedaan is, om eenig regt op gemelde Stad, uit wat hoofde zulks ook zoude mogen konnen werden afgeleid, tefustineeren; maar in tegendeel den Staat altoos gelaten is in 't vreedig bezit van dezelve; zynde zelfs die vesting by de Vreede van Aken van den i8 0£tober 1748, aan dewelke NB. het Weener Hof geaccordeert heeft ( na dat zy in den Oorlog, die den Staat voornamentlyk voor de belangens van het Huis van Oostenryk, en om •wylen Haare Keizeriyke en Koninglyke Majefteit el. ged. in haare Vaderlyke Bezittingen te doen vestigen, gevoerd had, in de handen van Frankxyk gevallen was, ) aan den Staat weder terug gegeven, waar omtrend het 6 Art. van dat ïractaat in dezer voegen is ingerigt, dat by hetzelve eerst word vastgefteld. . .\ ■ Que 1'imperatrice Reine d Hongrie « de Bo. heme fera remife dans la pleine & paisfible posfesfion , de tont ce qttelle a posfedi, avant li prefente Guerre dans la Païs - bas. En dat naderhand in onderfcheiding daar vat gelegd word: Dans le même tems les Etats Geneream des Provinces- Unies feront remis dans la pleint & pailibleposfesfion, & tel qu'ils avoient avan Ja prefente Guerre , de Place de Bergen oj Zoom , & de Maastricht & de tout ce qWU posfedoient avant la djte prefente Guerre. Terwyl by het derde Articul van dat zelfd Tratfaat vastgefteld was, ten aanzien van d K 5 Trac 'sGra- /en haje. Wederl. \ an het Tableau Sommai' ?e vnn den Kei* zer. 1 t > r  •sGra VftNHA GE. Weder! van het Tableau Sommai' re van den Keizer. Fiat H3 NIEÜWE NEDERLANDSCHE Traclaaten van Munfter van Anno i«4g, van NV1 megen, van Anno 1678 van Ryswyk van Anno gfnJe'nd!0 ' VM ^^/^n andere alhie? Qu'ils ferviront de bafe & de fondement i Ia Po x Generale & au prefent. Traité & qUe pour eet effet ifa feront renouvellés & confirmés dans Ia mcilleure forme, & comme s'ils etoient ici mot k mot inferes, en forte, qu'ils devrontexaclement être obfervés, a Pavenir dans tout leur teneur. uwc Uit al hst welke dus meer dan overvloedig komt te confteeren, dat den Staat op de wettigde wv ze tot hier toe m 't bezit van de Stad Matstricht, en van c geene daar toe behoord, gebleeven is! en dat d.envoigende de p-v^nne van Zyne Keiserlyke en Kon.nglyke Majefteit, welke by dit 9 SS '^%ileJe -0rmeert Word' in Seenen d^Ie tan worden geadmitteert. °P^Au'J?' W,?a» by Zy°e Majefteit eischt: ften , Jrodiiclen , Vru-ren &c. hoe genaamt, weke d.or de Republiek of derzelvergeêmploiinHQ,ew'nnreCntVeeicdiS 2 !UdeD *** ingezamelt, !Ï:„ t ke/1n',am,oftitul het 00k welen mag; geteeld! D CU Zaaken ^ dit Tafr«ï Dac Haar Hoog Mog. vermeenen, dar eerst zal imcn bewezen worden, of, en welke reve„uS n lnkoml en zy onrechtvaardig zouden mogeS enoten hebben, en dat zulks geconftateert zSe laar Hoog Mogende niet ongenegen zullen géï trtden! °m deSwegeos ™ onderhandeling Op Art ir. rakende de geledene fchadens, -,,VrP,«e^"en'U,tga5nde Recl"en, door het ?nr »«n r C° Va",de beIofte van etD Tractaat van Commercie &c.  JAARBOEKEN, February, 178y. H9 Fiat inferno van het antwoord, vervat by bet preadvies van de Collegien ter Ad-v miraiiteit, het welk ook op dit Art. doorc Haar Hoog Mog, is gevraagc: Od Art. 12. waar hy Zyne Majefteit eischt: T)at de Staat hem zal voldoen het beloop van» al het geen zy zoude moge fchuldig wezen, uit, hoofde dat de Stad en Meijerye van 'sBosch,, de Stad en Marquifaat van Bergen op Zoom, 1 de S'ad en Baronnie van Breda, en andere ge dceltens van Staats Braband, m gebreken zouden mogen gebleven zyn, van haar c ntmgent te voldoen, in de Renten, geaff ét.erd op de oude Beeden van Braband, en dat, behalven de comp'eete reftitutie van het Capitaal te rekenen van het oogenbhk, dat deze Bezittingen ondei de Souverainiteit van de Republiek gekomen zvn, de Staat voortaan regulier zal doen beta len dit contingent; waar over men nader za overeen komen. Dat deze prsctenfie daar op fchynt gegrond ti zyn, dat de Republiek na de Vreede van Munfter zouie zyn verpligt geweest, om uit hoofde vai die gedeeltens van Braband, die aan haar verble venlyn; te dragen in de betaaling van de Ren ten op de oude Beeden van Braband geaffec teert dog dat dc Staat zulks niet alleen met ge weigerd : maar in de betaaling van die Rente dadelyk eenig aandeel gedragen heeft; terwyl u de Beeden van de Stad en Meijerye van sboscti van den beginne af betaald is, en nog geftad betaald word, een aanzienlyke fom van Rentei en dat men overzulks vermeent , dat uit di< hoofde geen pratvnfie tot lasten van den Sta kan worden gemaakt. Dat voorts uit de Beeden van die gedeelten v 't Kwartier van Antwerpen , die aan den Staat ve bleven zyn, tc wceten, de Stad en Baronnie v Breda, de Stad en het Marquifaat van Bergen - Zoc sGra« ENHAE. WederL an het rablean ■ommat* ■e van len Kei', ter. , > 1 Q t » g 1» 10 at in r- in 'P va  Jjo NIEUWE; NEDERLANDSCHE 'sGra- Zoom en de Stad en Lande van Steenbergen be venha- aala zyn de Renten , gebypothequSt od dê «E. «warneren van Loven, Brusfel e?An „erp» r** het 't bezit vao die Landen is geweest ™ SSZ SS SS J'aren>over ^cufeen» ar. ven worden tot beter verftand van deszeïs mfe Prfdfe °PSave van «>« gnnTmeïeï gentlyk by hetzelve pretendeert. Haar HooÊ Sn 'U ^ d3ar °Vtr in o^èrhandeling t! Op Art. 13. Waar by geëïscht word : De terug gave of valideering van alle de ArefondeernïeUnheieVan °ür,°g' ^Ike geleend sLt Xen t müS dl'SCrecie van d™ ötaat gelaten is , wanneer derzelver Trornes m Guarnifoen gekomen zyn in fommipe Paa f Pen van dit Land: en waar by verderfeSht vyord, de verantwoording van van twee li? Jioenic bytes, welke Vrankryk, ingevolge het Vreedes- Iraclaat van Aaken , aaf de Renu. Artihene en Munitie van Oorlog , uit deze Plaatzen geduurende den Oorlog, weggevoerd Dac haar H002 M02. nor* .^n #>liirirf«ri*« Ub - S g n gcnoegzaame tmcidacien en informatien omtrend het eerfe poinct, in dat Articul vermeld bekomen hebben dog niet zuilen nalaten zig dezelve ten f'S' ften te doen geven; dat ook wel wenscS1 • met wat meerder klaarheid en precS^d van tfe waare meemng, by dit Articul bedoelt, ge. informeert te worden , terwyl haar Hoog Mot bevonden hebben, ten aanzien van het laa°ffê point ,n dit Articul vervat, dat volgens de CÖn ventie over de Valeur van de VooS Aniiïerk ge-  ■ JAARBOEKEN, February, 1785- ïfï geflooten. geen twee mil'ioenen Livres maar »«68s, Livres 16 Sols, 6 Demers, daar voor, berekend zyn; dat niet blykt, dat wyien haare, Keizerl. en Koningl. Majefteit.de overledene Keizerin en Koningin, ooit inftantien zouden hebben laten doen, tot uitkeeringe van het geene aan , hooestdezelve in de bovengemelde fomme zoude; competeeren; dan wat 'er ook van wcezen mo- ; ge dat Haar Hoog Mog. bereid zyn over deze, nv^renfien voor zo verre die nog zoude mogen open-1 Ede zyn, in alle biUykheid ook te liquidee-, te Op Art. ia waarby zyne Majefteit eischt, Dat de Staaten General zullen doen betalen aan de Cotps en Particulieren in een afzonderlyke Nota gemeld, de daar in opgegeven GaoVaalen met derzelver interesfen: als 1 Aan de Staaten van Naainen, ingevolge 'eene fchikking met de Gouverneur van dato 14 July 1745, ende toeftemmmg van haar Hoog Mog. een fom van ƒ 8236 i - o wegens gelevert Vee1 aan het Guarnizoen. f',; ' 3. Aan dezelve een fom van 5268 — 0 — 0 insgelyks voor gelevert Veö tot onder* houd van het Guarnifoen in den Jaare 3. Aan zekere Hannoust, Gabri'il, d'Outrebande en Manesfe voor geleverde Bedden ' en Fournitures, aan het Guarnizoen van Namen, geduurende het beleg van 1746 eene fom van ƒ 37862- 2-0, waarop die Leverantie zoude getaxeert zyn geweekt door de Gyzeiaars van den Staat, die in Namen, na de ontneeming, gebleven zyn- • , 4. Aan de Magiftraat van Doornyk voorliet het beloop der Schulden, welke van wegens den Staat, door de Generaal van Dorth zoude gemaakt zyn, geduurende het 'sCftA^ 'en ha* ;e. Wederl. an het rableatt \ommai~ e van len KeU ,er*  VENHAGE. WederU vaa het Tableau Sommatie van den Kei' %er. 1 ï ¥ k ai z u h d< kc di va be on i'aa v:o Oi vei 152 NIEUWE NEDERLANDSCHE /Su^t? en745 ' ^ f°ftma ^ 5. Aan. de Perfoonen van Mattyn Rohv,\ voor Levensmiddelen tn Fó ^JJ aan de Republicq geleverd' ?n„ï ?g; aen Kaad van Staaten anno 1721 en 7730 zouden gedepecheet zyn geweest do onbetaald zyn gebleven. ëeWeest' do" dle Jrt m Hoog M°g' de deugde!vkheid var. te :e fchulden immers van veele derrl^en . • f *n in twyffel trekken, zonder we *zeLX^'t een Ordonnantiën vóór i laacfte > ^ ouden zyn gedepec beert X'Sf ï 'anbetaalmg van dezelve Ordonnantiën g«n K lerwyl ten aanzien van de vier eerfren v3r, ET S"blld»e hy het Traftaat van Barrie rf oof,, alleen ooraak is geweest, dat d"ze]ve oren rDrS-PriBtenfieVdoor de Crediteuren al! orens pracieie opgaave behoorde gedaan, en de donnantteu geëxhibeert te worden. waSee? volgens haar Hoog Mog. bereid zyn ook over  JAARBOEKEN, February, 1785. 1^3 deze pratenfie in nadere onderhandeling te tree den, en in billykiieid dezelve te hquideeren. Dat haar Hoog Mog. hier mede tol zo verre beantwoord hebbende de d.fferente Art keien by het voorfz. Tafereel opgegeven, vermeenen by deze gelegenheid ook te mo^en de allezms wettige en regtmatige prsetenfien, welke zy van haar zyde tot lasten van zyne Keizeriyke en Koningl. Maieth hebben; eh dac de voornoemde Heeren naar Hoog Mog. Miniscers Plenipotencarisfen aan het Hof van Brusfel dienvolgen de zouden behooren te worden geauthorifeert en gelast omProviüoneel te inft.eren. , T, TT 1. Op de betaaling van het geen Haar Hoop Mo^.nogten agteren zyn aan hetSubfidie,beloofi by het Taactaat van Barrierre <*), waar aan mm mer door haar Hoog Mog. gerennntieerd is , he welk tot den jare 1744 aUetn bereekend, en it den jaare 1753 geavoueerd is, te hebben bcdragei de fomma van ƒ 2122859-1-8 Hollands, waar omtrent verder te noteeren ftaat, dat by "wnque ment van de betaaling van het gemelde Subüdie dei Staat (of de Provinciën) zedert den Jaare 174 jaarlyks heeft betaald etn fomme van ƒ -02406 — 13 —9 tot voldoening derlnteresfenophet vootiz Subfidie genegotieert. ■< :■'■■■?■{ Dat, zoo, na den jaare 1744 tot 174S mclui het fubfidie al niet geheel tot / 1250000 — 0 -■< jaarlyks, zoude kunnen worden gerekend , egtc op een gedeelte van hetzelve muet worden geit fteerc, waaruit in zulk een geval de fchulden, t Doornyk en Namen agtergelaten, zouden kunne voldaan worden, en op de helfc van het luoüd: gerekent, bedragen zoude over die vier jaaren ,ee fom van twee en een half millioenen Guldens, d (*) Zie Projeft-conventie deswegens Art. 3, vinden in de Secreete Refol. van haar Hoog Mo van dato 23 Aug. 1753» 's|Ga&veInha- OE. Weder!, van het Tableau Sommaire van den Kei' zer. 3 i r e n e n it »P te  VENHAÜE. Weder!, van het Tableau Sommai ■ re van den Keizer. i ï 1 I i 1 c t V e 31 1< ei vs g bi te 254 NIEUWE NEDERLANDSCHE op bet geheele Subfidie behoort te worden «ïftV fteert, zedert het bezetten van de geheele Bar. nere, na de Vreede vanAaken ten m,nften geree. kent »an en met den Jaate i749 tot en mft den jaare 1756, wanneer eenige Barrière - plaatfen het grootfte gedeelte van haare Guarnizoenen zvn ontledigt, het welk over die agt jaaren zonde 11. draageneen fom van tien millioenen Guldens, ter. wyl zedert dien tyd of met den jaare 17-7/ mee £r°H, %9urv gtr°0t gedeelte ™ het meerge. mdde SubOdie kan en behoort te worden gein- Moetende voor het overige in het oog worden gehouden, dat by manquement van betaaling van het meergemelde Subfidie onbetaald gebleven zyn de Iractamenten van de Gouverneurs, commandeurs en andere Officieren en Bediendens toT de voodz. Barrière plaatzen behoort hebbende. a. Dat behoort geinfteert te worden op de bealmg van het geen haar Hoog Mog. na het fiuien van de Vreede van Aaken, eD het weder in .ezit neemen van de Steeden van de Barrière, tot iet reltaureeren van de Werken van Namen, mits;aders het aanleggen van nieuwe Werken, tot neerder defenfie van de Stad en 't Kafteel, als oede wegens het ordinaris jaarlyks onderhoud vanezelve , tot den dag van de Evacuatie van de gelelde Stad over de Troupes van den Staat hebben edebuifeert, en het welk bedraagt een fomme an circa ƒ 850000 -0-0 Hollands. Als mede op het geen wegens het aanleggen 0 onderhouden van een Magazyn van Vivres • dezelve Ves"°g in den Jaare 1756 met over- 3Birenn,w!,CMr-a^ VaD wyIen haar^ Keizeriyke 1 Koning!. Majeiteit opgeregt, overfchuldigt is. aarvan de prscife fom nader zal worden opgei ;ven. ro 3. Dat wyders moet geinfleert worden op de :taaling van het gunt aan den Staat nog compe. ert, wegens gedaane leverantie yan Brood Fou- ra-  JAARBOEKEN, February, 1785. tS5 ras*» en andere benodigdheden aan de Troupes van wvlen haare Keyzedyke en Koningl. Maje-, ïteit op het Territoir van den Staat geduurende, de Troubles, geëindigd met de Vreede van Aaken waarover men op de irerative en fterke in* ftantien vön hoogstgedagte haare Keizerl. en Koninal Majefteit heeft geliquideert metdenCom-; misfaris Helman, tot dien eindeherwaardsgezon , den en welke by dezelve, als een wettige en, deüadelvke fchuld is erkend geworden, bedraa feende volgens de daarvan gemaakte Rocapitu'a-; fie, een fomma van f 118*495-:°-° Hollands. 4 Üat ook de noodige initantien behooren gedaan te worden op de betaaling der allezmts wtig verfchuidude Capi-aaien, en Interesfen aan veele Ingezetenen dezer Landen, gemtere«feert in zekere Negotiatien van de Jaaren 1733, '734, eu 173Ö groot ƒ 3500000 - 0 -0 f 500000 - o - o en ƒ 35=o°co - o - of dog waarvan op de eerfte drie vyfde, en op de tweede twee vyfde zyn afgelegr) ten lasten en ten behoeven van wylen zyne Keizeriyke MajeftKarei de VI. gl- Cied. zynde zyne Erven en Nakomelingen daarvoor meede ten duUelvksc verbonden geworden en welke Capitaalen (alleen tot meerder zekerheid) op de ir-komften der Hertogdommen van Opper-en Neder Silezien zyn gehypothequeert geweest, dan van welke,genetotieerde Penningen Zedert den jaare 1741 geene interesfen zyn betaalt, en ook geene verdere aflosfisen van Capitaalen zyn gefchied , offchoörJ deswegens te rrieermaalen en laatftelyk in den jaate 1774* de noodige reprafentatien gedaan zyn. Accordeert met het voorfz. Register. De Keizer heeft in zyn antwoord aan bet Franfche Hof, de bemiddeling van dit laatfto Hof overbodig geoordeeld, omtrend vooifewerpen, (zegt Hy), zo weinig aan twist onderworpen, als die, welke door het Gouvernement h G&- 'sGra* tENHA,E. Wederh >an h':t \ableau sommai' e van len Kei;ef.  i56 NIEUWE NEDERLANDSCHE ?S GftA VENHACE. Generaal der Nederlanden met de HollandfcheCommisfarisfen behandeld worden; maar dat Zyne Majefteit zig 'er niet tegen zoude verzetten , dat Frankryk zyne goede dienilen aanwendde ten voordeele der Republiek. De Heer Lestevenon , Vryheer van Hazartswoude, Gezant van den Staat te Brusfel, kwam den 25 Augustus 1784 in aller yl van Brusfel in deze Hofplaatfe aan; zyne aankomst heeft gelegenheid tot buitengewoone vergaderingen van de Algemeene Staten en den Raad van State gegeven, welken nog 's avonds na den aankomst van gemelde Heer Lettevenon wierden gehouden, en de volgende dagen herhaald zyn. Ook zyn de mondgefprekken en onderhandelingen van de Leden van Regeering en Staatsdienaars met den Keizerlyken Gezant Baron de ReiJchacb, ten huize van den Raadpenfionaris van Blyswyk menigvuldig. Het aankomen en afzenden van postbodens naar Weenen, Brusfel en Parys; is ook zeer druk. Onderwyl kan de ltaat der zaken thans aldus naauwkeurig worden opgegeven. Den 23 Augustus gaf de Keizeriyke Minister -Plenipotentiaris te Brusfel, GraafjeBelgiojofö, aan de Commisfarisfen der Sta» ten Generaal eene memorie over, behelzende de laatfte voornemens Zyner Keizeriyke en Koninglyke Majefteit ten aanzien zyner eisfchen en vorderingen, ten laste van de Republiek, te weeten: >3 dat die monarch, nictegenftaande de gegronde billykheid en rechtvaardigheid van gemelde aanfpraken, het welzyn zyner Onderdanen boven zyne eigene  JAARBOEKEN, February, 1785. 157 ne perfoneele belangen Hellende, en aan H. 'sOraHoog Mog. een duidelyke blyk zyner vrede- veKha* lievende en zelfs edelmoedige gevoelens tenGE* hunnen voordeele te geven, alle zyne zo wel Geld-als Territoriale eisfchen, wel wilde matigen, en zelfs in 't geheel daar van af.zien , by aldien de Staten Generaal in de opening en de Vryheid der Schelde, gelyk ook in het Hechten en ontruimen der Vestingen Lillo, Liefkenshoek, Kruisfchans en Fredrik tlendrik , toeftemden ; dat op deze voorwaarde de Keizer afftand deedt van zyne bewezene Rechten op de Stad Maastricht, het Land van Vroonliove, en andere Territoiren, in het beknopt Tafereel zyner vorderingen gemeld; en dat men, ten aanzien der Grensfcheidingen, vriendelyke fchikkingen zou maken, die alle verdere verfchillen tot den wortel toe zouden uitroeijen: dat Zyne Keizeriyke en Koninglyke Majefteit , niet twyfelende, of de Republiek zou deze voorwaarden en dit beilisfend middel met< graagte aanneemen, van dit oogenblik af en zonder verder uitftel, de Schelde als vry en open befchouwde, en onmiddelyk zyne bevelen ingevolge van dien zou geven, waarfchouwende de Staten Generaal ernftiglyk. dat de minfte tegenftand van hunnen kant, de minfte onderneming, met deze fchikking ftrydig, als eene blyk bare vyandlykheid, en openbare oorlogsverklaring zou aangemerkt worden." Op denzelven dag van den ontvangst dezer memorie, antwoordden de Hollandfche Commisfarisfen daar op by voorraad, zegL 2 gen-  158 NIEUWE NEDERLANDSCf-Ifi v•?*,»*A*ge"?e 111 ?cne zeer ko"e Pro-Memoria: li » Dat zy in den naam der Republiek konden verklaaren , dar zy het Tradtaat van Munfter van 1648 als den grondflag haarer onafhangelykheid en hare veiligheid aanmerkten, dat zy op dat zelfde Traétaat haare Rechten op de Schelde vestigden;dat zy voor 't overige volgens de gefteldheid van den Staat den noodigen tyd eischten, op dat'er over de voorfchreven Memorie geraadpleegd wierde, 'er by voegende, dat zy weinig hoop hadden van zodanige voorwaarden , maar dat zy, mtddekrwyl , ter hunner ontlasting en die der Republiek verklaarden , dat, wanneer 'er eenig onaangenaam voorval door de al te groote overhaasting van de zyde van het Gouvernement Generaal der Oostenrykfche Nederlanden gebeurde, de Staten Generaal niet zouden kunnen aangemerkt worden, alsde aanvallende oorzaak daar van te zyn" Dit antwoord denzelven dag aan den Graaf de Bclgiojofo ter hand gefield zynde, beloofde die Staatsdienaar „ om geduurende eenigen tyd te wachten uit aanmerking der redenen, welken het behelsde met betrekking tot de Conftitutie der Republiek, maar ten zeiven tyde verborg hy niet, dat zyne inftrucïien behelsden, om zonder uitftel overeenkomftig de intentien van den Keizer, zynen Meester, te werk te moeten gaan. Hier op is by Hunne Hoog Mogende den 25 Augustus, als ook nader den 31 Augustus befloten, om by voorraad het doorvaaren voor byLillo, zo als voorheen te beletten , en daar men vernam, dat eenige Keizet:  JA/ REOEKE Feiruaty» I7&5- *19 zerlyke Schepen gereed lagen, om to'TO J^jj* doorvaart te ondernemen, by de Brusfelfche v^ba regeering aan te houden , om geduurende • eenigen tyd te wagten, uit aanmerking van de ftaatsgefteldheid der Republiek , welke het gevoelen en de toefternming der zeven Gewesten vorderde, welke zo fpoedig met konde bekomen worden. Inmiddels is de Vice-Admiraal Reynst terftond naar Zeeland vertrokken, wel met bevel om de doorvaart door de Schelde te beletten; egter met alle mogelyke infchikkelykheid. Ook is ïngevolgen eener Refolutie op het vooritel van Zyne Doorlugtige Hoogheid , den Heere Prinfe van Oranje en Nasfau, Erfftadhouder , Kaptein en Admiraai der Vereemgde Nederlanden, by Hun Hoog Mogende genomen , door Zyne gemelde Hoogheid in zyne post van Kaptein Generaal, de nodige bevelen aan alle Regimenten, zo voetvolk als paardevolk dezer landen afgevaardigd, om z g ten fpoedigften marschvaardig te maken , en ten dien einde zig met allehaast van de nodige tenten enz. te voorzien. De Memorie van den Grave de Belgiojofo den 23 Augustus aan onze Gezanten overgegeven, van welken wy bl. 166 en 167 kortelyk meldden, was van dezen inhoud. \/an het oogenblik af, dat men heeft beginnen V te handelen over de zanken en gebeurtenisien, welken gelegenheid gegeeven hebben tot de aangevangen Conferenciën te Brusfel, hettr de Keiler op eene doorflaande wyze Zyne gevoelens en Zyne genegenheid voor de Republiek der vtieeL 3 B|g-  iöo NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- ragde Provinciën aan den dag leaeende nn™t,„ G^May hedtovcrgegev^ tarisfen van HU°nne ^Mog. ^„SSS?^; Keizer huT £"«T *H«ipoten3,^?SQ?n JAeizer hun, by aanhoudendheid, zo bv monde als gefchrif te, heeft voorgehouden' die gunftSe Ke! yoelens voor de Republiek, welkeZvneMaiefêir in deeze omftand^etd verzeld hebbl^ dew l zv by hunne Memorie van den 27 lulv zeiven 7th groepen hebben op de verzet tfgen, die In deezenjz^tem .aam van Zyne Mfjefteit gegeï «enoE h?i^g^M0g' iD.hUD a^woordde party deezpbeDde' ü'? de aI erwezenlykfte twisten h ff e° VOrder,nSen des Keizers te be" !' ™'rnh? rafn gemeent de rechtmatigheid celvk „fret?" het,e£n eD aader teontwikkflen, gelyk gefchied is m het antwoord, het welk den is ttf/haJ/f O Hn t Heere° P)eniputemarisfeS de waardiigrn 6 ^ vD-m D-U dit verfcWdigde aan deS^/dpg, ° d d6S KeiZers 18 voor af gegaan,zal men 1 fHtent3^ gee? uitftel «ver zich nee, de Je d^len h™™ 7 M°g beC mnïdth -T', ' de Scmatif-dheid en edelmoed gheid Zyner Majelfeit aan de handgeeven. om d.e orde van zaaken daar te Hellen? welke moet dtenen tot den grond van bevreediï ging e? t vertrouwen. Zyne Majeiteit heeft in de vf rg!l> fong van dn rmcdel, het welzyn ZynerOnderdaa. nes  JAARBOEKEN, February, 1785- I(5* DnpnHpaan2eleeenhedenvandeRepub1iekzelve,de vooSot WB^« Sveii zyne Rechten en Belanden dangnegt zou hem niet behaagd hebben eenige Sffenngen te doen , indien hy in Zyne belangeSeid geene gelegenheid gevonden had om olyken teUv^dc V^fêjfc Som meï Ha r iïfene goede verL/houdSjg. te leevTn Dit middel beftaac daar in, dat Hunre Hoos Moer. erkennen , dat de Rivier de Schelde nnS en de vaart op dezelve geheel en volltrekt P»f *i In ïnlftrekt vrv is; - dat het aan de Onfi^£Sir«y ftaat dired te vaatn en re handelen, uit de Havens der Nederlanden n5r de beicieVdiën, en dat Zyne Majeiteit het recht heeft de Tollen naar zyn goedvinden te beAlskSeeze erkentenis gefchied, als de grerfcheidingen van Vlaard.ngen bepaald JMg«g den voet by de Conventie van 1(*4 vastgeite.j, en men vaste fchikkingen maakt, om in 't vervolrfaïe moeilykheden en hindernisien, ,n den waSoD dier Landen te voorkomen, en als hunne Hoog MÓg. de Forten UUo en Uefkenshoek en dn vande Kruisfchans en Fredrik Hendrik doen onc raimen om geflegt te kunnen worden, wil Zyn Maïfteit wel afzien van alle zyne andere Land lvke Shen, welke in het Opftel genoemd /yn ILnrSIvk vin zyne Rechten en Eifchen oj rl S MÏÏnï Graaffchap Vroenhovetx tt Land^fffollandsch Ovennaze gelyk ook va, "Vne Geldeifchen met compenfatie van die de ^aftngaat de eifchen der Regeeringen e ^er blondere Onderdaanen van Zyne Majeftei, felvk ook die kleine verfchillen, welke er te jsa Sets Conferentiën behandeld gebikt worot 'sGn/v;en ua- 3e. Memnr- vah'tHof te HruS' Qlaan de fezanten 'hr Rep. 1 l 1 r 1 » n :t n e n ir  löa NIEUWE NEDERLANDSCHE J^Sc^ bi,,ykhCirl 6n wed^dfche aangelegen, g£. Dit zyn de voorwaarden tot w Ike 7Vne Ma jeften zich bepaald heefr om oP JezeLn te?uond Memor,een algemeen verdrag met de r»nnS- 5 vantHofm*. *Zy behelzen foblrektbSiui? Maande Mog. mi deeze zaak hebben, kan meeniettwy? felen, of zy zullen zich baasten om deze voo?" ^rRep.^tdcn aan te neemen, als een byzonder blyfc van de goedwil'igheid en toegenegenheid van Zyne Majeiteit voor de Hepubliek. In die verwagti g heeft de Keizer geoordeeld van nu af aan de Schelde voor gehefl en Voiftrefct ppen eq vry re houden, fn dienvolgens heeft Zyoe Majefteit befloten de Vaart op ffi! ve te herftellen, en het is op uitaruklvke order van Zyne Majefteit , dat de Graaft aan éc Heeren Flenipqtentiarisfen vaf Ke Doog M.;g. verklaart, dat, indien men van de kant van de Republiek eenige beled.ging dee5 aan de Viag van or en ren K »sten van de Republicq is. enriaintinee-d, de reciproque voorwaarde me,e geftand worde gedaan, zoo dat het alleen is toe te fchry ven aan de r-.gards, dewelke Huene Hoog Mog. in zoo veele gevallen getoond hebben, en zoo veel maar immer mogeiyk is, altous gaarne toonen zullen voor Zyne Kei. zerlyke Majefteit , dat dezelven tot hier toe henben uitgefteld haare zoo gegronde klakten,dat geduurende de tegenwoordige Onderhandelingen over alle de Bezwaareu en Pretentien van het Hof var Brusfel, en zonder dat daar in van deeze OostIndifche vaart een enkeld woord was gerept, tegen; de zo duidelyken letter van 't voorzeide Tractaat ie de Haven van Oostende zyn binnen gebragt vyi Oostindifche Retourfchepen, en dat zelfs t og eei van deze Schepen, her welke van zyne Anker: was geflaagen, en in een gevaarlyken Itaat voo de Zeegaten deezer Republicq gebragt, hier zoo daamg is geholpen en van het noodige voorzien dat deszelfs behoud geroegzaam alleen daat aai te danken is. Dat Hunne Hoog Mo 1. hieron dan ook hoopen, dat Hun ten goedé zalwordèi «ehouden, dat dezelven verre boven het aannee men van de Hun aangeboodene Arracgem.mtec dewelke aan Z\ue Keizeriyke Majefte r m eei gantsch ander ligt zyn voorgefteld , verk.eze nader te onderzoeken het geene tot Ju&tiücati van de Pretenfien van Hooggemelde Zyne Ma jefteitbyde nu onlangs overgeleverde Memorieva de Replicq is ter neder geileld, onder betu'g™ 'sGr\- 'ENHAiE. 3efl. der Staten op •oorg. Memo'ie >an Brusfel. n  166 NIEUWE NEDERLANDSCHE '«GRA.van de bereidwilligheid van Hunne Hoog Mo?. ven ha» om, voor zo verre zy daaruit mogten worden CE. overreed van de b.iiykheid van eenigen derzelven, daarin dadetyk zullen condefcendeeren, en voor Beft. ^rhet verdere zullen inhaleren dienzelven Geest State»opvan faciliteit en toegevendheid, denwelken zv voorg. dienaangaande al mede reeds zoo klaar hebben aan Memorieten dag gelegd, terwyl zy teffens vertrouwen panBrus.™ ^yne Keizeriyke Majefteit omtrent Zv.odanifel. ge andere Poincten, le der kwyze ln ver zal wilierj inwagten de begrippen van andere nemraale Mogendheden, waar voor Hunne Hoog Mog. jn deezen mede gaarne alle verfchuldigde deference zullen toonen.* Dat Hunne Hoog Mog. zig voorts vastlyk verzekerd houden, dat het Declaratoir door Zyne Majeiteit gedaan met opzjgc tot de Opening en Frye Vaart op de Schelde van nu af aan , en in allen gevalle moet worden begreepen zig niet verier te exten' deeien, dan tot dat water, het welk H logst De. zelve fustir eert onder zyn Souverainiteit te beho ren, en geenzints tot de Wateren en Stroomen bekend onder de benaming van Ooster• Schelde en van de Hand of Wester • Schelde, waarvan de Souvereiniteit ODgetwyfeld aan Hunne Hoog Mog competeert, en zulks nog dies te meerder niet alleen, omdat by het overgeleverde Tableau, betwelke alle Zyne MajefteitsPretenfien op deeze Republiek moet worden gecenfeerd te contineeren, zoo min als hy cenig ander fluk hoegenaamd, ooit daar op de minfte aanfpraak is gemaakt, maar ook omdat dit recht van Hunne Hoog Mog. ten aanzien van de voorfz. Wateren even zoo wel gegrond is op het recht der Volkeren, als op de erkende Iractaaten en Conventien met die Heeren in welker Rechten en Verplichtingen ten aan. Zien der Nederlanden, Zyne Majefteit notoir gefuccedeerd is. Dat Hunne Hoog Mog. zig daarom  JAARBOËIvEN, February, l7ÖJ. I67 om dan ook niet kunnen voorftellen, dat eenigen van Zyne Majefteits Onderda?nen uit een ver-, keerd verftand van tiit Declaratoir zoude willen, aangaan tekens de ordres, dewelken daaromtrent hier te Lande altoos en ten aanzien van een ielyk indistinftelyk hebben plaats gehad, en welker, Executie niet zoude kunnen worden tegenge-, houden, en dat Hune Hoog Mog- nog minder verwagten, dat de o^misbaare uitvoering van, zoo 'a.mige oude en gewoone ordres, in zulk eenj onverhoopt geval , door Zyne Majefteit zoude weden toegefchreevcn aan eenig beledigend oogmerk aan de zyJe van Hunne Hoog Mog., veel min dat dezelve ten gevolge zloude hebben de uitikffening van Vyandlykheid , die by wege van noodgen tegenweer terftond zouden moeten werden gereciproceerd , terwyl daar door dan ook alle wegen van fcnikking dadelyk zouden worden afgefne -den, de grootheid en edelmoedigheid van Zyne Keizeriyke Majefteit te kot gedaan, en de luister van Hoogstdeszebs zooloffelykeRegeermg bezwalkr. Dat voorts ten dien zelfden tyde Copie van deeze Hunne Hog. Mog. Refolutie mede zal worden gezonden aan den Heer Graave van Wasfenaar tot Wasfenaar, Hunne Hoog Mog. Extraordinaris Envoyé en Plenipotentiaris aan het Hof van Weenen, om te dienen tot zyne informatie, als mede aan Hunne Hoog Mog. Ambasladeurs aan 't Hof van Vrankryk, ten einde by continuatie met allen aandrang de goede Officien van het voorfz. Hof by Zyne Keizeriyke Majefteit tt follic'teeren en te bewerken. En voor zoo verre het voorfz. Rapport ook medebrengt, dat ter zelfden einde Copie van de voorfz. Refolutie behoorde gezonden te worden aan Hunne Hoog Mog, Ministers by de andere Buitenlandfche Mogendhe den, dewelken het geftipuleerde by het voorfz. Tradtaat van Munster mede hebben geguarandeerc of ook anderzints met deezen Staat in Vnendfcbai en Alliantie zouden mogen ftaan; Is wyders goed ge 'sGrA- f EN HASE. BeJJ. der Staten op vorfz. Memorie anBrut" "ei. L >  168 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra VENHAGK. Beft. da is t aten oj. voorg, Memórh vanBrus fel. \ i t c I c c 2 e E S gevonden en verftaan, dac welgemelde Heeren van Lynden van Hemmen en andere Hunne Hoog Mog. Gedeputeerden tot de buitenlan fche Zaake'. zulen worden ver?ogt en gecommitteerd, zoo •ais v.rzogt en gecommitteerd worden mitsdeezen om met en nevens eenige Heeren Gecommitteerden uit den Raad van Staaten, by Hunne Ed. zelfs te nommteren , het voorfz. Poincl nader te examineeren, daar op in te neemen de Coniïderaticn en het Hoogwys Advys van Zyne Hoogheid, en van alles alhier ter Vergadering rapport te doen. Dog deze gemaatigde, fchoon ernflige handelwyze der Republiek hadt geen ander gevolg, dan dat op de kennisgeving aan het Hof van Brusfel der Refolutie van de Staten Generaal, van den 30 Augustus laatstleden bet Gouvernement Generaal der Oostenrykche Nederlanden niet alleen ten eenemaale aleef volharden in degedaane verklaring van len Keizer, nopens de opening van de >chelde , en de vrye vaart op de Oost en A^est-Indien; maar dat de Graaf de Belgioofo nog in een mondgefprek zeer ernftig verlaarde, met opzigt tot de Rechten, welke e Oostenrykfche fchepen betaalen aan het ^ortLillo; dat het eerfte fchot, welke door en Bevelhebber van gemeldeVesting ten dien inde zoude gedaan worden , van wegens ïyne Keizeriyke Koninglyke Majelleit voor in verklaring van Oorlog zou aangenomen 'orden. Zie hier het antwoord van den Grave van elgiojofo , aan de Gezanten van dezen :aat, den 7 September 1784 overgegeven: De  JAARBOEKEN, Fefouary, 1785. 169 De fchikkingen, aangewezen in de Memorie, aan de Heeren r'lenipotentiatisfen van Hun < Hoog Mog. op den 23 Augustus overhandigd, zyn blykbaar het uitwerkzel van de gematigdheid en belangloosheid van Zyne Majefteit, als roede, van zyne affectie voor de Republiek. Zy zyn zoo blykbaar en in alle opzigten ten voordeelc der Republiek, dat men moest verwagten, dat de Staten Generaal fpoedig het middel zouden aangegrepen hebben, 't geen'sKeyzersedelmoedigheid had voorgeüagen, en niets anders zoude hebben geraadpleegd, dan de regtmatige en natuurlyke aandoeningen van erkentenis. Integendeel hebben zy, in plaats van dat, geprefereerd, om, met eene overhaasting, waarvan geen voorbeeld is, en die niet overeen kan gebragt worden met het geen anders, by alle gelegenheden, van hunnen kant, en door hunne Ministers, over de form van de Conftuutie der Republiek gezegd is, eene zeer weinig gemefu. reerde Refolutie te neemen, en die, in vago, zonder waarfchynlykheid van giond of realiteit allegueerende, dat de Veiligheid en Onaf hanglykheid der Republiek zouden afhangen van het 14 Artikel van het Traclaat van 30 January 1648, zelfs onbegrypelyke twyffelingen fchynt in zig te bevatten omtrend de uitgelïrektheid der Declaratie, welke de Memorie van 23 Augustus, betrekkelyk de Vaart op de Schelde, behelsd, en 'er zelfs van fpreekt als va'n een onderwerp, waarvan tot hiertoe zelfs geen gewaggemaakt is, Dit onderwerp kan ondertusfchen niet zyn, er wüs zeker niet uieuw voor ce Staat.en_Ge> eraal, Het replicq, den 8 Augustus overhaneigd, heef duidelyk het recht en Syithema des Keizers ter dien opzigte aangetoond, en het geen hetzelve daarenboven bevat, is niets andets, dan hetrefultaat aan 'c geen de Plenipotentiaris van zyne Majefteit van de Heeren Plenipotentiarisfen der Republiec, in alle Confeientien en by alle geleger- 'sGra- /fnha3e. Memorie 'art 't Hof van Brusfel lande Gezanten van denStaaS  'sGrA' VENÜAge. Memorie vah 't Bof van Brusfel aan de Cezanten van den Staat. i < \ i c i v 2 d a d v P T) d< V( Z 170 NIEUWE NEDERLANDSCHÈ heden, zelfs by den aanvang van de openin* óeï tegenWoordIge Negotiatie , eTSufgd Van den anderen kant is zyne Majefteit. verre afzynde van de Veiligheid en Onafhangdykhe d der Republiek, welke bet niet mogeiyk of re ï- ke hltLn ^^len, gene.gd, om duidelyke blyken van het tegendeel te gecven. Zvne begeerte tot een overeenkomst heeft bem Vyll lvtf£gR?^eD/yne opoetwistbaa.fteen wezenlykfte Rechten doen onderwerpen, ten opziet der zaaken v00r de Republiek vanjhet alSrftl ewigt, aan de veiligheid, de onaf hangelykhdd! n de confiderane derzei ve, en zelf aan 't geen baar .'t meest convcnieërd\- en liet s zfkeï Jiét ,n het tydltip, in 't welk de Keizer edel moed?. »LgiU° °ntzag en vaardigheid toekomt, dat yne Majefteit eene bppofitie k ,nde verwagten n veel minder een uitdrukking wetrens dubbel imnigheid omtrent de natuur vin het' onderwerp le Schelde In naren gS^SSSffïïS oen zo veel te minder aan waarfchynlvken . en elfs aan redelvken twyffel onderhe^w s als e Stnaten Generaal ter goeder trouw met kon- fD, '?m5fD', dat het niec was da" *™ een Na. •gatje, ih den bovengemelden zin genomen, dat yne Majefteit zuike aanrrerkjykeë opofferngen S^Ln r/Cge?l'CU- 0nde»^fchen, vermits a ,. n Ge?.eraaI gemeend hebben, te moeten ïstitellen en voordragen eene verfcliifiende inter. 2 lu IL TÏQ af Van de!\geest van verzoeng, als van de agnrg, aan de waardigheid vari )n Keyzer, en zelfs aan de orde en billvkheid Lf?M^-lde b,ykbaa<-«^ der Rechter va'! yne Majefteit aan den eenen kant, en decon. tra-  SAARBOÉKËN, february, 17II5. I71 "traveflties en infracties, door de Republiek vermeer d'Bfd en voorgeftaari, aan den anderen kant in aanmerking genomen zynde) meend dePlenipotentiaris des Keizers, përfifteerende by zyne Declaratie, vervat by de Memorie, van 23 Augustus hier te moeten herhaalen, dat de voorwaarde, betrckkelyk de Schelde, en onder welke Zyne Majefteic wel wil luisteren naar de aangewezen op cfferingen en arrangemet ten, inhoud eene geheele en volftrekte Vi ye Vaart op, en opening van de Schelde in haarèn geheelen loop. En in den zamehloop van omftandigheden moet Zyne Majeiteit, die wel weet , w;>t hy Zyner waardigheid, en den roem zyner Regceringe , zo wel als het welzyn zyner Onderdaanen , fchuldig is, verwagten, dal de reden , de rechtvaardigheid, het welzyn der Republiek , wel befchouwd zynde , overtrefen zullen de hardnekkigheid der ydele 'vooroordeelen. waaraan men alleen meend te moeten toefchryven het aanvoeren van motiven, onbegaanbaar met het welzyn der Républiek : en dat Hun Hoog Mogende , dezelven beter met eikanderen over wogen en gecombineerd hebbende , gehoor zul' len geven aan de eikentenis, de vereeniging, er het betoogde welzyn der Republiek; en dat zy, zo wel door voorzigtighéid als rechtvaardigheid geleid wordende, zodanig zullen handelen, ah in ftaat is, om de gebeurtenisfen te prevenieeren, welke zouden kunnen voortvloeijen uit eene tegenkanting , ontbloot van allen waarfchynelyker grond, en welke een fylthema aan den dag legt, regtdraads aanlopende tegens de verzekering var agting, en verzoenbare geneigdheden, zb dikwil; van hunnen kant gedaan; geneigdheden, die Zy, ne Majeiteit van zyne zyde, door de aangewezer fchikkingen , in de Memorie van den 03 Augustus, vooraf, met eene belangeloosheid; die niei kan nalaten hem de verwondering van gantsch Europa tot zig te doen trekken, daar gefteld heeft. JJe Plenipotentiaris van den Keizer maakt vooi M 'tove 'sGra- VEJNHAGB. Memdrie van't Hof vanBrus fel aan dGezaniettvan den Staat.  172 NIEUWE NEDERLANDSCHE ♦sGRA-'t overige geene zwarigheid, te declareeren dat vehha- ™ene ur, 't geen d<' Memorie bevat, betrekkece. yk ce Vaatt op de Schelde en de Limiten van Vlaanderen , gaarne van den kant des Keizers wil toeflaan , om het fUrplus der aldaar gemelde arrangementen te bruigen in de laatfte conferentien der tegenwoordige Negotiatie. Gedaan te Brusfel den 7 September 1784. (was getekend) LOUIS, Gr. ce BARBANO de BELGIOJOSO. De hooge toon in deze Memorie van het Hof van Brusfel kan den Lezer niet ontfnappen, wiens oplettendheid wy vooral willen gevestigd hebben op de uitdrukkingen, metloopende, of curfieve Letters aangeduid. Daar kwamen ook eenige gerugten in omtrend Oostenrykfche fchepen, die voornemens waren onder Keizeriyke vlag voor by Vlisfingen de Hond en Schelde op, tot Antwerpen, toe te vaaren, Althans de ViceAdmiraal Reynst heeft den 12 September het Oorlogfchip de Admiraal Tromp, onder bevel van Kaptein Blois van Treslong afgezonden , om aan de Hond, by den Hoek van Borjelen post te vatten. Den 14 zeilde een 's Lands Berkéntyn van voor Vlisfingen den Hond op. Ook zyn nog twee Oorlogfchepen', onder de Cadzandfche Wal geplaatst. Den 13 September beiloten de Algemeenê Staten, „dat ter voorkominge indiennaoogst lyk,van verdere verwydering,en hetgeen „ eenig voorwendzel tot het pleegen van „ vyandlykheden aan de Oostenryklche zy„ de zoude kunnen geven, de Collegien ter Ad-  JAARBOEKEN, February, 1785. 173 £ Admiraliteit op de Maze en in Zeeland 'sGra- ,j zouden worden aangefchreven en gelast ,VEKHA- \y hunne Officieren, te Lillo geposteerd, te°E* „ verbieden, om zelf, wanneer een der al- „ daar pasfeerende Schepen zich niet vry- Si willig wilden laten vifiteereiij of de ver- ,, fchuldigde rechten betaalen, eenige het „ minfte geweld te gebruiken, maar in zo- „ danig geval daar van terftond kennis te „ geven aan de Collegien van hun resfort, „ ten einde vervolgens daar omtrend zoda- ,j nige nadere mefures zouden worden geno- j, men,als geraden zullen worden geoordeeld." Dit befluit is een gevolg van de Nota van den Franfche Gezant, waar by aan de Bond. genoten de weg van onderhandeling en gematigheid ten fterkfte wordt aangeraden^ Onderwyl verhaalt men, dat de grootfte aandringers op de opening der Schelde de Beftierders zyn van de O. I. Maatfchappy te Triefte: waar in voorname perfonaadjen en leden der Regeeringe in de Oostenrykfche Landen , veel deel en belang hebben. In Oostenryksch Flaanderen vreest men zo zeer de opening der Schelde, als in deze Republiek; uit bekommering, dat de Koophandel van Oftende, Brugge en Gendt dus naar Antwerpen zou verlegd worden. Deze gefchillenmet den Keizer vertragen nu hetvolkomen fluiten van eene verbintenis , die tusfchen het Franfch^Hof en deze Republik op til is: • De Kaptein Generaal vaardigde den 12, September nog deze nadere bevelen uit: M 2 Zyne  174 NIEUWE NEDERLANDSCHË venha- oe. Bevelvan Z. Hoogheid. ( i j j I i \ 'Zyne Hoogheid , geinformeert zynde geworden, dat de intentie van Hoogstdeszelfs Ordres van den 29 Augustus 1784, by zommigeniet wel be-> greepen is, heeft, tot elucidatie van dezelve, goedgevonden te declareeren , dat de Troepes zig pr'Vifioneel alleen moeten voorzien van Tenten , Tenteftokken en Paaltjes, en van hec geene nodig is om de Tenten te dresfeeren; als meede van de nodige Geweerkappen en Marmiten: en boven dien de Cavallerie en Dragonders van Piquetpaalen, en het nodige Touwwerk om dezelve ce fcheeren of aan malkanderen te doen vast houden ; als mede van Mondzakken en Fourageer. ürikkcn , voor zo verre als 'er Regimenten gevonden wietdai, welke zulks ontbeerden. Gegeven in 's Gravenhage, den 12 September I/84. Ter Ordonnantie van Zyne Hoogheid. By de Staten van Holland en Westfriesland vvierdt nog den 15 September 1784 dis aefiuit genomen: Woensdag den 15 September 1784. L)y refumptie gedelibereerd zynde, op de Mislive van de Heeren Staten Generaal der Verenigde Nederlanden , gefchreven in den Hage ien 30 July dezes jaars en den 5 Augustus ter Vergadering ingekomen ; waar benevens aan Hun id. Groot Mog. hebben toegezonden een Petitie /an den Kaad van Staten op hun verzoek geforneerd, ter förnma van vier honderd zeven en xstig duizend acht honderd guldens, voor on. rosten, op het doen marschvaardig maaken def rroepes van den Staat en de verdere voorflagen, >y het Raport van den 9 July J784 gedaan, geletailleerd inde Lyst van voorfchreeve Notitie j 'erzoekende daar in ten fpoedigften cocfent en da*  JAARBOEKEN, February, 1785. «75 dadelyk fournisfement van Penniogen bre^r onder de Noiulcn van den voorfz. 5 Augustus gein-, kT Hebbende de Heeren van de Ridderfchap en Edelen , uit den naam en van wegens Burgemees. teren en Vroedfchappen geconfcnteerd , gelyk j Hun Ed. Groot Mog. daar in^confenteeren by de-, zen, en zal van het voorfz. Confent ter Generali-, teit opening worden gedaan en teffenj, de> zaak daarheen gedirigeerd, dat in een befo gr-e met den Raad van Staten moge worden overgelegd, of met. een nadere petitie tot verder foulaas voor de Militie van den Staat zoude behooren te worden geformeerd ; wordende de Heeren Gecommitteerde Raden voorts gequalifkeerd op de quote van den Provincie, m de Conftitutie der iinantie , da vereischte betaaling te doen. (onder ftond) Accordeert met voorfz. Refolutie. (was getekend') C. CLOTTERBOOKE. De Algemeene Staten namen nog den 24 September 1744 dit befluit; Veneus den 14 September 1784. Ts gehoord het Rapport van de Heeren van Lynl den van Hemmen en andere Haar Hoog Mogende Gedeputeerden tot de zaken van Vlaanderen , hebbend?, in gevolge en ter voldoeninge van den 00 dezer foopende maand, geëxamineerd een MisfiveT van de Heeren Hop, 'Ustevemn , van Lynden en van de Perre, Haar Hoog Mogende M.msters Kpoteatiarisfen by het Gouvernement der O» 'sGra. ekha- Cenf in \e tii.van .678=0 yddens.  'sGrA' VEfïHAGE. Befl de) Si. Gen, nopens Oostenr. gefehitl. . I i 1 i j ] 1 1 t i i \ c 3 t 176 . NIEUWE NEDERLANDSCHE .tenrykfche Nederlanden, gefcbrevpn iwr„i tild?^^'H^rdrde daar nevens eene Memo- woord op Haar Hoog Mogf RefolnH£ n ¥ a"£" Augustus laatstleden* te?opSg e v D de onenig van de Schelde en de Vaart uir rwP ?g febe Nederlanden op de Indien' C én 2T0?t genomen hebbende de Confideratien en het Adïïa van de alhier aanweezende Gecommitteerde™ut Landend tef ^«liraliteit deezer «Titïffi^ ^ is ^gevonden En vcrnaan dat Haar Hoog Mogende Ministers Plempotennansfen aan het Hof van Brusfel Sn renrH^ng^ChreVej3 « ë^^Mceerd om aaï aesztit» Memorie, van den i7den d zer. in fobftaque toe te voegen, dat Haar Hoog Mogende an de eene zyde uit de voorfz. Mtmorm we! lebben vernomen , dat de Vrye en op^ Vaart op ll de?l%'J7elke ZT Kei2er,yke Maiefteft jp den a3ften Augustus laatstleden onder anderen tan Haar Ho-g Mogende hadde gelieven^ voor te tellen tot een middel van accommodement, moeste yordenvcrftaan niet alleen van de Schelde toSS ngen waarop Zyne Majefteit, volgens hetVde rocol van het te voren overgeleverde Tableau legt yan Souverainiteit pretendeerde, maar Ss mgs de gantfchc Schelde, zonder eenigTde n fa! e bepalmg, dog aan den anderen kant egter daar ft: teffena hebben gezien, dat het opfnen der ,ChuJeu byj^yne Keizeriyke Majefteit, zo wel ?wy ïmIHeert Grav« * ^i/was gecon ooreXtal pCen 32 V2n geen wezentlvk Kg £n dez* Republiek, tn dat Hoogstdezelve wt ien hoofde ?n het begrip waren gevallen dat a?rinceenaari/°nd,er eenig! "oe'menswaardfge acrihce aan deze zyde, zonden kunnen werden ge-  JAARBOEKEN, February, 1785. 177 gearrangeerd en eeëxtingueerd alle de pretenflen, dewelke Zyne Majefteic ten lasten van deze Staat, fustineerde te bebbtn. , 1 l;at Haar Hoog Mogende getoond hebben, daar omtrena gantsch anders te denken, en dat, nadien het alleen aan hun incumbeerde om behoorlyk te appretieeren de ware belangers van dezen Staat van Haare Ingezetenen, dezelve dan ook als riu meenden te mogen vertrouwen , dat aan . hun niet ten kwaden zal worden geduid, dat zy, Baar hun tegenwoordig ligt, volgen de begrippen hunner Voorvaderen, by wien het gefloten houden dezer Rivier altoos was aangezien als een der voornaamfte ttiuulatien van het Tradtaat van Munfter, waar van de veiligheid zo wel, als het beftaan der Republiek afhangt, en dat zv dien volgende difficulteeren om af te gaan van dit hun Recht, ha geen niet dan te gelyk met de Vrvheid en Independentie van dezen Staat, Da het (torten van zo veel bloeds is vetkreegen, vooral dan, daar de Oostenrykfche Nederlanden , zedert dien tyd , niet dan behouoei.s dit Haar Hoog Mog. Regt zyn bezeetea, en dus ook niet anders, ingevolge het eerfte Articul van het Tradtaat vaa Barrière door Haar Hoog Mog. aan Zyne Majé fteits Predecesfeur Keizer Karei de VI, H oogloffelyKer Memorie zyn overgeleverd. Dat voor het overige Haar Hoog Mogende genoegzame Preuves hebben gegeven, van Haart voortduurende inclinatie tot alle minnelyke ar rangenunten in de bülyke verwagting, dat daai .mede dan ook alle verfchillen op eenmaal zou. den worden uit den weg geruimt, Haar Hoor. Mog. verdere Rechten en Bezittingen verzekert en 'geen fustenuen of Prastenfien , hoe ook ge naamt, opengehouden. - En laatftelyk, dat de verhaasting, waar medi Haar Hoog Mog. Refolutie, van den 30 Augus laatstleden is genomen, voornamentlyk.is toe 11 fehryven aan Haare welmeenende intentie, on M 4- ali 'sGra- 'einha' ie. Se/7, der St Gen. topens Jostenr. refchtlL  178 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGRA-iel?fe verwydering, zo veel maar immers venha» mogdyk VOOr te komen, en om tot dat einde, GE. rp.lpoedtg zulfcs konde eefchieden aan 7™P P a . frSel]yk%mfek eD a-Vem HeerrGrf've0 r ke tëZ'0f0^ d0Kfö,zleni d« de ordres, dewelSt Gen ke by deze Republuk tegens den doorvaart van «opent de öchelde plaats vinden , met geen mogelvkhe'd °°rZ- oZT W°rdcn 0P^n, en dus mSfo^rk, gefchdt. om te prevemeeren , dat de voorfz. Vaart n et werde getenteerd, of om ten minlten zig zeiven buiten alle reproche te ftelkn, wegens de gevolgen, die tegens de gedeclareerde meening en de favorabeite dispcflcie- van Zyne Keizeriyke Majeiteit zelve zo wel als van voorfz. Heere GraS^K^*^ *™ uit zouden kunEn zal e*tr.,a van deze Haar Hoog Mogende Refolutie gebonden worden aan den Heere Grave van Watfenaarm tVasfenaar, Haar Mog! Ênfav,r; TS LnV°,je en P'enipotentiarisaan hl Hof van Weenen ; m-tsgaders aan de Heeren feSTA^ Berkenrod^B.rant_fen, Haar Hoog hit gHnf v?n R • y 'rXrraord- Al"basfadeurs aan het Hof van Frankryk , om te dieneu tot derzelver ïniormatie. Nog befloten de Staten den 3r Oftober Ï7|4 >, Hunne Arqbasfadeurs aan 'tHof vaa " *ra,Wk» tegelasten, om aan het gerael„ de Hof voor te dragen, dat niet alleen de „ Oostenrykfohe Troepen in de Nederlan„ den waren zaamen getrokken, maar dat r Hun Hoog Mog. tevens, in het zekere, „ onderngt zyn, dat nog boven dien, eea „ Uorps. van meer dan 40,000 man der*> Waards7 üond fe komen, met geen ander ö oogmerk, dan om deze Republiek te doen  JAARBOEKEN, February, l7Öy. m ■ gevoelen, het misnoegen des Keizers tegen \,Hun, onver dient, opgevat, en daar doorv H te manifesteeren, een onverzetlyk voornee-u oj men , om door eene zo groote overmagt \ derzelve, te doen refpe&eeren en inwilligen, " de harde en onrechtvaardige eisfchen &c. — " Waarom Hun Hoog Mog, uit hoofde der " byzondere. betrekkingen tot Zyne Allerchristelykfte Majefteit, en daar zy door „ de nadere Alliantie, zig nog naauwer aan 3 Denzelven hopen verbonden te zien,moeten «, aandringen, om de Republiek in den tegenwoordigen nood, op eene efficacieufe wyze të hulp te willen komen, en hun, Heeren Ambasfadeurs, de veieischte ope" ning te geven, van de arrangementen tot " eene prompte oppoflrie &e. Ondertusfchen, " dat Hun Hoog Mogende van Hunne zyde daar mede bezig zyn, om alle middelen te l\ emploijeeren, die de Godlyke Voorzienig„ held behaagd heeft, aan Haar over te la? ten &c. Honderd en twintig Recruten voor de Nasfaufche Regimenten in dienst van dezen Staat, zyn op bevel des Keizers in Duitschland aangehouden. Hun Hoog Mogende hebben op verzoek van de Gecommitteerden en belanghebbende in de groote en kleine Visfchery , by verandering van Hun Placaat van den ia November laatstleden, toegedaan den uitvoer van verfche en gezoute Visch, gelyk ook M 5 vast 'sGra, enhae,  180 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- van Kreeften, Oesters en Mosfelen naar d> venha- Oostenrykiche Nederlanden. ^ Ij De Raad van State heeft by Hun Hoog Mog. op nieuws vertogen gedaan wegens het gevaar, waar in de Republiek zig thans bevindt, door het niet prompt toeitemmen der Provinciën in de Petitiën, tot befchermin? van het Vaderland, -wming Hun Ed. Groot Mogende de Heeren Staten van Holland en Westfriesland, hebben toegeftemd in de navolgende plans tot het 'opngten van eenige benden ligt krygsvolk, namelyk: ö - J& » i. In die van den Heer Collonel Prinfe van Hes/en Darmftad, van 3000 man Hesiifche troepen. ' 2. In die van den Collonel Sternbach, tot het oprichten van ééne Compagnie Jagers te paard, en vier Compagnien te voet. 3. In die van den Kaptein Meyern, van 8 Compagnien ligt voetvolk. 4, ln die van den Kapt. Lega; van honderd man voetvolk. De Ed. Mogende Heeren Staten van Stad en Landen, hebben by een befluit'van den 4 dezer toegeilemd, in te Petitie van den Kaad van Staten van den 5 laatstleden, ter fomme van ƒ 1,568,386-: - voorde aanritsgeiden ten behoeven van de troepen van den ötaat, als mede voor de benden ligte troepen van den Rhyngraaf van Salm, en voor de on- kos-  JAARBOEKEN» February, 1785»! 181 kosten van het overvoeren der troepen van het 's Gra" vyfde Bataillon van den Prinfe van Waldeck. ™® HA* Ook hebben de Heeren Staten van de Provincie van Utrecht , toegeftemd in het plan van verbetering van het corps Ingenieurs , door den Directeur Generaal du Moulin overgegeven , gelyk ook gemelde Heeren Staten zig vereenigd hebben met het befluit van Hun Ed. Groot Mog. de Heeren Staten van Holland en Westfriesland, tot de vermeerdering van de jaarwedde van den Heer Mr. Bisdom in hoedanigheid van Thefaurier Generaal, als mede tot het toeftaan van ƒ 6"oo voor een Huisklerk. De Heeren Staten van Overysfel hebben toegeftemd in 't befluit van de Heeren Staten van Holland en Westfriesland, den 12 Nov. laatstleden genomen , op den rondgaanden \ brief van de Heeren Staten van Zeeland aan de Provinciën gefchreven den 7 Mei van dat zelve jaar, by welke zy voorgefteld hebben, het houden van een algemeene buitëngewoone Vergadering van eenige Gecom* mitteerdens uit ieder Provincie, om de tegenwoordige gefchillen omtrend de Quota's der Provinciën, e«z. te vereffenen. Wyders hebben nog Hun Ed. Groot Mogende, den 2 dezer ingevolge een bevorens gedaan voorftel befloten: dat ter Generaliteit geene Amten zullen worden begeven, of daar over gedisponeerd. > zonder dat hunne Ge-  ï8a NIECWE NEDERLANSCHE £™t?^f!!"?rrde'l VT af> daar toe> ben ö£ è^uthorifeerd zullen zyn. Wy hebben te voren reeds gefproken van eenige raadplegingen en verfchillen onder eenige Leden van Gecommitteerde Raden omtrend het begeven der amten, over welken eertyds by een befluit van 10 Maart 1766, en dus voor 10 jaren, het beitel aan den ■reins Lrf ltadhouder was opgedragen. Zie hier voren Jaarb. 1784 bl.233 envolgg. Hierop is ter vergadennge der Staten van Holland en VVestfriesland den 14 January 1785 een raport uirgebragt, dat voorfz. Refolutie van 10 Maart 1766 kwalyk genomen was, en gem. opdragt van begevinge van amten aan Zyne Doorl. Hoogheid behoorde buiten krast en werking te worden gefield. Zie hier dat r,iport zelve. . Extract uit de Re/olutien van de Heeren Staten van Holland en West- Friesland, in Bun Ed. Groot Mogende Vergadering ge noomen ep Vry dag den 14 january niy. ^ T\e Raadpenfionaris heeft ter Vergaderinge gerap. porteerd, dat de Heeren vandeRidderfchap en verdere Hun Ed. Cr. Mog. Gecommitteerden tot het groot Befogne, in gevolge eD ter voldoening van Hun Ed. Groot Mogende Refolutie commisforiaai van den 28 Ocïober laatstleden, hadden geexamineerr, de fuccesfif ingekome Misfives rakende het verfchil onder de Leden in het Collegie van de Heeren Gecommitteerde Raden, ever de  JAARBOEKEN, February, 1785» $5 de wettigheid of onwettigheid van een Refolutie den 10 Maart 1766 genomen , waarby aan zyne, Hoogheid is gedefereert de dipofitie over de Po-, litique en Militaire Ampten, flaande ter begeving en collatie van Hun Edele Mog., breeder. onder de Notulen van den aB Mei, 24 Juny, 10, September, 8 en 18 Oétober, laatsteden geinie* reert — Dat zy Heeren Gecommitteerden had : den vermeend, dat aan Hun Ed. Gr.Mog.zoudej benoren te worden gerapporteert; dat de dispo . fitieoverde Ampten en Bedieningen, door Hun, Ed Gr. Mog. aan het Collegie van Heeren Gecommitteerde'Raden gedemandeerd, door dezelven, zonder kennis en goedvinden van Hun fcd. Gr Mog, aan een DeMen niet heeft kunnen werden gedefereert, mitsgaders, dat, hoedanige deference de Leden van het vooriz. Collegie aan Zvne Hoogheid den Heere Prince Erffkdboudir voor hunne Perfoonen ook zouden mogen oordeelen verfchuldigt te zyö, deeze confideratie Hun Edele Mog. eeter niet kan Rellen bultende verantwoording aangaande de begeving der voorfz. Amp. ten aan zoodanige Lieden, die daartoe ter bevord-tirg van den dienst van den Lande het meest ge* fchikt zoude mogen voorkomen, en dat mitsdien de Leden van het gemelde Collegie zig door middel van eene Refolutie van den 10 Maart 1766 < of eenige andere, buiten kennis en authoniatie van Hun Ed. Gr. Mog. genoomen, van zoodanige verantwoording niet hebben kunnen of mogen Sntflaan, neg zig zelve, veel min hunne Succesfeurs, buiten Haat Rellen, om de vereischte voorziening te doen, dat aan de intentie van Hun Ed. Groot Mog. met de begeeving dier Ampten na behooren werde voldaan. En dat zy Heeren Gecommitteerden mitsdien van gedagten zouden zvn, dat de voorfz. Refolutie van den 10 Maart 176Ó, en daarop gevolgde van den 12 February 1767, en 16 April 1784» en voorts alle andere waarby zoodanige delatien , buiten kennis en 1 goed 'sGrju je. tap, omrend be. \eving >an amen van Z Hoog* leid.  *84 NIEUWE NEDERLANDSGHE 'sGRA-goedvinden van Hun Ed. Gr Mn* en Copje van het voorfz. gerapportewd^ zynde door de Heeren fan de tSdeïch^ Jen, om hetzelve in de Ordre nader e eSinee ren en door de verdere Leden, excenf ren Gedeputeerden der Steden Schieda^ SctooT hoven en Purmerende, die zig met her S hebben geconformeertom [f fr0p te verfeï lEST iT? fe-HeereD hunne Principaal, £ de finaale Refolutie uitgeftelt tot naadere óelLÏ Accordeert met de voorfz. Refolutie». De Prins Erfftadhouder is den *i Tannarv Ho S£n ^J/^^inge der Itaten VS Holland en Westfriesland verfcheenen en heeft kennis gegeven van Zyne pubhcatie welke vvy in ons voorgaand W> hebben Extracï uit de Refohtien van de Heeren Staten van Holland en Westfrtesland, in Hun Ed. Gr. Mog. Vergadering genomen op , Maandag den 3r January 1785. ZydnefhSW gen, en vervolgen?fo Gefchrifre^08" voor«e««navolgende Prooofitié her dS 0ver%eSev™ de breeder bier na^dnfoS bV geVOegde ftulc» EDELE GROOT MOGENDE HEEREN' De Prmcpes van Moderatie, Zachtzinnigheid en  JAARBOEKEN, February, 1785. 185 en waare Vaderlandsliefde, welke ik beftendiglyk getoont hebne aantekleeven, in weerwil van de groone, de langduurigheid en het jiew'gt der be lededifiingen, met welken ikdagelyks verongelykt worde, hebben my gedetermineerd, om aan de Natie bekei d te maaken de waarachtige Sentimen ten van mvn hare, en om alle 's Lands Ingezeetenen te vermaanen tot rust, harmonie en gehoorzaamheid. Ik hebbe niet willen bfzyn UWED, Gr Mog. by deezen amtebieden een afflhrift van het (tuk, het welk ik met dat oogmerk hfbbe doen vervaardigen, en waar van ik Eerstdaags de Eere zal hebben het nodige getal gedrukte Exeisiplaaren aan Uw Ed. Gr. Mog. te doen toekomen , met verzoek, om hetzelve zoo ras mogeiyk ter Publicatie en affictie te willen doen verzenden aan de Ma-ilhaaten en Geregten der Steden en Plaatzen in Uwer Ed. Gr. Mog. Provintie, en meei e van de Lands- Vaderlyke Zorg en Regtvaardigheid van UEd. Gr. Mog. te mogen verwagten, dat Hoogstdezelven wel zullen willen zodanige mefuies neemen, dat het kwaad nied verergere, door het oeffenen van al te veel gestrengheid tes-ens zulke, die niets anders verrigt hebben, dan daaden, die op zigzelven aangemerkt, nog misdaadig, nog ongeoorloofd zyn, maar alleen zodanig konnen geworden zyn door bygekoomene omftandigheden, ten zelfden tyde, dat een vrye en ongehinderde loop zoude gelaaten worden aan zodanige rustverftoorende, haat, tweedragt en wantrouwen verwekkende middelen waar van het misdaadige niet afhangt van tyden en geleegenheden; maar die uit haaren ei« gen aart, regelregt ftrydig zyn tegens de Godlyke zo wel als teegens de Menfcheiyke wetten, die in alle welgeregelde Landen en Staaten ia gebruik zyn. 'sGiavenhage den 31 Jan. 1785. (was getekend ) W* Pr. vam O R A G E. Waar 's Gra- venhage. Paorflet van Zyne Ekogh.  186 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra. Wairop gedelibereert en Copie van voorfz. venha- Prnpofitie en Bylaage verzogt zvnde, door dg ge, Heeren Gedeputeerden der Stad Dordrecht en de „ „ vo'genae Leden, om daar op te verdaan de inVoorfteiten'ie van de Heeren hunne Principaalen , is de vanZyne finaale Refolutie uitgeftclt toe naadere delibe- Hoogh, ratie. Dingsdag den i February 1785. Ontfangen eene Misfive van zyn Hoogheid den Heer Prince vanürange, gefchreevee alhier op heden , daar nevens aan Hun Ed. Gr. Mog. zendende een aantal gedrukte Exemplaaren van het S;uk, waar van het ürgineel gisteren was behandigt, met verzoek ter verzending zoo ras mogeiyk, ter Publicatie en Affixiej bieeder hier na gemier* reert. 0 Fiat infeïtió. Waarop gedelibereert zynde, is goedgevonden en verftaan , dat Copie van de voorfz. Misfive en tfylaage zal worden gegeven aan de Leden, om daar op in de verdere Deliberaden , over de ter Vergadering op gifter overg-nomene Propofitie van zyn Hoogheid, met het voorfz. daar by gevoegd Jsr.uk, zoodanige rebVxie te maaken, als geoordeelt zal worden te behoren. Kort hier op is door de Afgevaardigden van de Stad Schiedam ter vergaderinge der Staten, uit naam van de Regeering dier Stad voorgedragen, „dat zy met leedwezen hebben ontvangen, de waaragtige fentimenten 3, van Zyne Hoogheid, die, ai met vry wat b, circumfpeétive dienen te worden overwo„ gen. Dewyl het fchynt als of Zyne Hoog- •„ heid  JAARBOEKEN , Mrwry, 17Ó5. 187 w heid intentie heeft, om opcntlykj voor 'söaA.s> 't oog van de gantfche Natie, de bevelen vemha» Van den Souverein te taxeeren en het dra-GE6 gen van Oranje Strikken en Linten, door Hoogstdenzelven Souverein verklaard voor ,, Oproerleuzen, en even daarom ten ftreng* „ ftc verboden, a)s iets onverfchillig, veel „ min misdaadig, of ongeoorloofd te hefchouwen; ja wat meer is, om de Oran3, kleur vlak tegen het begrip van Hun Ed* „ Groot Mog. aan , als een teken van gedi„ füngueerde uitmuntende liefdevoor "t Va* w derland te proclameeren. Terwyl Hun Ed. Groot Achtb. met byj, zondere opmerkzaamheid hebben gade gefiagen , de verzwyging der omftandigheden door Zyne Hoogheid bedoeld, die eigentlyk het misdadige der bewegingen ,, naar het begrip van Zyne Hoogheid, zou* j, den moeten te weeg brengen, — mitsga,, ders van de rustverltoorende, haat, twee„ dragt en wantrouwen verwekkende mid„ delen, aan welke, als door den Souve5, rein, met een ftilzwygend genoegen, de u vrYe 1°°P zoude worden toegelaten. ,, Dat, dewyl alle die bedekte gevoelens „ niet anders kunnen werden geconïidereerd, „ dan als zo veele Inhnuatieri om de di„ rectie van den Souverein te taxeeren 5 en 5, dat de geproponeerde Waarfchouwing het „ middel mag worden genaamd, om de har* ,, ten der Ingezetenen van hunnen wettigen Souverein af te trekken, de bewegingen 4) te vermeerderen, de tweedragttevérgroo* N ?9ten?  188 NIEUWE NEDERLANDSCHE iGBAA-'" mêVrr7/n de °PV0Q*& frftte meer en ; ; » meer £e doen aangroeijen tenDtC V"130 PrinciPalen van gedach" vL ° H a dat de VVaSfchou- n wng door Zyne Hoogheid, uitdruk. » Uïyk zoude behoren te worden afge» Keurd , en onwaardig verklaard om met eene Sanctie van wegens Hun Ed. Groot „ Mogende te worden bekragtigd: en ger> merkt, dat Hun Ed. Groot Achtb. wel » willen aanneemen, dat het herftel van die „ Propofitie en Waarfchouwing, even als „ de bekende ^fife «g, Confultntfcbap, „ We g«Wfc fibuldig is aan de eigenbe& langzoekende en Landberoerende Raadgee„ uw*, en het wenfchelyk zoude zyn, dat „ dezelven mogten ontdekt worden , en een» „ vooral van den Perfoon van Zyne Hoog?, heid mogten vérwydert worden , Hun „ Ed. Groot Achtb. zig verplicht hadden „ geoordeeld, in overweging te geven: Of „ Hun Ed. Groot Mogende niet zouden „ kunnen goedvinden, in eene befoigne te „ doen onderzoeken, op welke beste wyze, „ en langs welke gefchikte zvegen en midde„ len , de aanvoerders of opfiellers van de „ melde Propofitie of Waarfchouwing zullen „ kunnen ontdekt worden ? ten einde als dart ,, daar na zodanig te' refolveeren, als geoor- oordeeld zal worden te behooren." By de Gecommitteerde Raden fs den 31 January 1785 een barjgc ingekomen van Mr. ü'.  JAARBOEKEN, February; 1785. ï% B. A. Kreet, Advokaat te Rotterdam, en 'sCraSchout van Moerkapelle, houdende: „ Datv'Kmu. „ hy zig , Zaturdag voormiddag , na hetGE* „ gemelde Dorp begeven hebbende, ter af3, kondiging van de Publicatie , betrekkes, lyk de Wapening ten Platten Lande, en 5, tot het Rellen van orders daaromtrend, „ by zyne aankomst aldaar, alles Uil en in „ rust gevonden heeft, edog dat de Klok „ hebbende doen kleppen ter byeenroeping „ der gemeente, 'er een aantal Volks gelyk„ tydig den Toren is opgelopen en uit de„ zelve eene Vlag heefc uitgeiloken, in de„ welke eenige letters zig vertoonden. Dat „ vervolgens, de troep zig voor het Recht„ huis vervoegende , hy dezelve alle met „ Oranje verfierd zag, het welk hem deed „ refolveeren, na het afkondigen der Publi„ catie betrekkelyk het Wapenen, ook die „ tegen het dragen der Leuzen nogmaals te „ vernieuwen en met luider ftemme af te „ leezen; dan al het welk van geen het min„ fte effect was, dewyl de vergaderde hoop „ of fommigen hunner in aller naam rond „ uit declareerden,- niet te willen exercee„ ren voor de $taten, maar wel voor den „ Prins en dan op deze wys: (de hoeden „ vertonende met de Oranjeftrikken ver„ cierd), want de Staten zvaren maar Jon* „ gens, de Prins zvas het Hoofd; den Schout „ vervolgens afvragende, om welke reden „ de Publicatie niet was gedaan op naam „ van den Prins, dat 'er hadt behooren aan „ 't hoofd te liaan Wy Willem &c. Dat Hy N 2 j> Schout  ioo NIEUWE NEDERLANDSCHE '*f*A> Sehout alles heeft gedaan wat mogeiyk 8u " wala met alle mogelyke bedaardhefd en „ zachtmoedigheid , zonder iemand het „ minfte onvertoogen woord te geven om „ het Volk uit hunne wanbegrippen te'hel„ pen, en hun de billykheid\an de-orders „ van den Souverein onder het oog te bren„ gen, maar alles vrugtelbos ; weshalven ,, eindelyk, ziende dat voor hem niets meer „ daar te,.doen Was , hy refolveerde zig „ van daar'weg te maken: Dat hy dit be„ fluit genomen hebbende, zyn rytuig deed > „ infpannen en voorkomen , waar van hy v bemerkte dat reeds de Paarden met Oran„ jeftnkken waren opgefchikt, en de Voer,, man met een dito Cocarde pronkte; ter„ wyl de Chais aan alle kanten met Kryt „ belchreeven was met Oranje boven! De. „ Prins boven! &>c. Dat vervolgens, zig • „ na de deur begevende, de foule zig tegen „ zyn paslage verzettede , ten zy 'hy een „ Oranjeftrik wilde opzetten, het welk door „ hem Cordaat geweigerd wordende, met v oyvoeging dat men hem wel konde ver* „ moorden, maar hem niet tegen eene or> as der van den Souverain, welke hy daar zo even hadt afgekondigd, zoude doen aan, „ gaan. Dat hy vervolgens , geen kans „ ziende, met goede woorden uit den huis r te komen, zyn Degen trok, en met de. ,, zelve voor zig heenen zwaaijende , zo ,, veel ruimte bekwam, dat hy eenigzints * vooruit raakte; dog hier door ook van w ag^pO bloot komende, wierdt hy aldaar n by  JAARBOEKEN, February, 1785. **» , by het hair aangepakt, op de Schouderen Waa, " «drukt, en op deze wys agter over hi^ha- Z den flyk getrokken , by welke gelegen-** ; heid hy eene ligte kwetfuur aan de wang bekwam en zyn Degen kwyt raakte. Dat hy, aldus op den grond liggende,iemand ! hoorde zeggen: laat ons evenwel geene , menfchen vermoorden; waarop hy zig ook. Z onmiddclyk voelde opgebeurd, en m het Rytuig geholpen, het welk ook ten eetfte door de foule beklommen wierdt, en ' hem toen ook de Oranjeleus met geweld ' op den Hoed gezet, waar na men hem ' zvn Degen wederom gebragt hebbende, , onder het gewoon geichreeuw, heeft la- ! ten vertrekken. Dat hy, thuis gekomen zynde, getragt heeft van dit a les verflag teY doen, aan den Heer Dykgraaf van * Schieland; (Mr. Pieter Comelis de Groot) dan dat zyn Wel Ed. Geftr te veeJSgeoccupeerd was, om dit verflag te «kunnen aanhooren, en dat hy nu van .Hun Edele Mog. zoude verwagten 5 op welke wyze ' dezelve zoude goedvinden , dat door hem Z de orders van den üouvepfin wierden ter „ uitvoer gebragt." Omtrend het onderzoeken naar de ongeregeldheden , en ongehoorzaamheid ten platten Lande is by de Staten den 31 Januaiy 1/85 aldus befloten: N 3 Ex-  '« Gba vekha- roerige kewegin, Waar op gedelibereerd zynde is goedeevnn Raaeen by deze te authorifeeren en te Ï2 STK'a'ï! e? naauw^urig onderzoek teq doen hPJnMnh0Ud,en gendraS ™ de refpeclive BaiE Ju wen binnen deze Provincie, in alle de DifSc Sw Sad^S?^ ,be^egiugen hebben £«f «n8f u u£ en fPeciaaI of dezelve aan hunpen pbg hebben voldaan, dan in hoe verredaar ren oXn?ST'',6m ^r^LTn^ I lonrSj v Belhamels en Opftookers van de Xe S^T"' d« "erder, hei? ïnn?" bedr!egel^en febyn van vrolyk. móln Cr W3C v<,orwendzeI het ook zoude mogen wezen, tot ftoring van onderlinge rust en een-  JAARBOEKEN, Febwary, 1785. m eendragt aanleiding zoude kunnen geeven. Ver- 'sCkabiedende Wy ten dien einde wel expresfelyk h< t venhauitzetten van Vlagaeu, zoo op de Torens, Ker- eE. ken en Molens, als 'uit alle andere het zy publyke, het zy particuliere Gebouwen; mitsgaders van de Public. Schepen, Jagten en Schuiten binnen de Steeden tegen ofr> of Plaatfen of eenige binnen de Havenen leggende, roer. als mede het doen van llluminatien, het dragen van eenigerhande Teekenen of Leuzen van Partyfchap of Oproer, van welke kleur die zouden mogen wezen, en in het byzonder het draagen van Oranje Gocardes, Strikken, Linten, Papieren en van alle andere vercierzelcn van Oranje kleur, hoe ook genaamt, voor zoo vrre dezelve tot hier toe niet naar behooren zyn gewettigd,m alleen zouden die! en voor Teekenen of Leuzen van Partyfchap of Oproer: Verbiedende Wy in het generaal mede wel expresfelyk alle getier, gefchreeuw of getrommel, gelyk mede al het willekeurig en eigendunkelyk fchieten langs de Wegen of Straten, mitsgaders allo openbaare of in het oog loopende bedryven, van welken aart of natuur die souden mogen weezen, welke eenige aanleiding zouden kunnen geven tot het verwekken van Commotie, Combuftie of onbehoorlyke famenrottingen van volk; alles voor de Overtreeders op pcene van Onze hoogfte verontwaardiging, en dat dezelven, sis Verftoorders van dcpublyke rust, zonder eenige oogluiking, aandenLyve, en, naar exigentie van zaken, zelfs met den dood, zullen worden geftraft; hoedanig© ftraffer» in hec byzonder ook plaats zullen hebben ten aan. zien van de zoodanigen, die, of fehoon zeiven de voorfchreve daden niet helpende plegen, nogtans anderen door beloften, bedreigingen, het geven van gald , of op eenige andere wyze, daar toe zouden mossen hebben aangezet. En op dat de zoodanigen te eerder zouden kunnen ontdekt worden, gelasten Wy allen en een ygelyk, aan wiea eenigerhande voorftel tot ° het  195 NIEUWE NEDERLANDSCHE ^^^^DJ^ *r bovengemelde daden GE- ten, llrcLnLn 7JZ Zodm^nde eenige belof. Publiek van dl S.>ye h IVe aaoft°nds terkennistegen ^.als MeSefiSn te^Sfï' °P,p0Bne Van 3nders vxelyk Wy ook wel ernftelvk gelasten \™ .ii fien te wlken■ ™ i,"ze bevelen naar hun vermo- weS"h °P F^f. Vandaar vereisch van zaken vat?va«, hun„rnffi8^eid " dezèn' zo°doorprt. SSSerd? * ffiC1Cn alS anderfints»» woAi dere" zonh^l^u hier Van fenorantie preten. S wor Heer van de Noordwyken." In  JAARBOEKEN, February, i?8j. 201 In het plan van geldligting öp gewoohe fchuldbrieven, by Hun Ed. Groot Mogende den 9 November 1784 beraamd , en hier voren gemeld, is de volgende verandering in het ilte Artykel gemaakt, te weeten: dat het den deelnemers zal vryiïaan de waarde te mogen inbrengen, de eene helft in geld, een vierde in gewoone fchuldbrieven, welke voor den jare 1700 uitgegeven zyn , of met kleine Prys - Obligatien uit de Loteryen van 1711, 1712. en 1713, en het overige vierde met groote pryzen uit de evengemelde Loteryen, welke tot het volle Kapitaal zullen worden aangenomen; en werdt nog aan de Deelnemers toegedaan, om van de ge. melde groote pryzen niet alleen ten Comptoire Generaal, tot wiens lasten dezelve lopen, maar ook op alle de Comptoiren daar van gebruik te mogen maken. De Edele Groot Mogende Heeren Staten dezer Provincie hebben de Confenten voot dit lopende jaar 1785 beraamd , op den voet van die van het voorleden jaar. Leyden. Den 7 February nam de Vroedfchap dit befluit s €) ' Mtra$ 'sGrA*  Lev- den. Beft. dei Vroed fclnp wegensdankzegging aan de Burgery, •1 i t < 3 i < \ soa NIEUWE NEDERLANDSCFIE ExtraB uit het Vroedfchapsboek Lttt. A. In dato 7 Februam Qe Heer Eerfte en Prafideerende Burgemeester Ckaste/ètn, heeft in de naam en van weg" s Heeren Gecommitte rdens ter onderzoek der zaaken , het onderwerp der Deliberatie» van de UltmakCnde> ter V^iag Dut Heeren Gecommitteerdens vermeend heb. bende uit de mondelinge Voordragt van den He?r Veertig de Mey van Streefkerk te hebben moeten ppmaaken, dat deszelfs intentie zoude wezen voor het onlangs verrigtcne door de Schuttery, ter gelegenheid van de tumu'tueufe bewegingen in eenige naby gelegene Dorpen dezer Stad. van wegens de Kegeenng dezer Stad te doen Peven blv een van erkentenisfe voor derzelver welmeenende 6e e en onvermoeide Vver, ook niet hadden na? velaren daar over ferieufelyk derzelver gedaan ;e la'en gaan; en vermeend, dat in agting S ■CO zynde den Yver, de Vlyt en ZeV* waar me. Je men heeft mogen zien, dat de gantfene Burïerye en ieder L.d van dien in 1 byzonder zig had jenaarfhgd om aan de welaeltelde ordres met alle ittentie te beantwoorden, de Schutterve ?ekerlvk eswegens dankzegging zoude kunnen worden ee. laan, doch dat het hun Gecommitteerden was oegefcheenen, dat mogeiyk de erkentenisfe van hen m zyn gevolgen tot Confequentien zoude ;unnen getrokken worden , waar van men zie isdan zoude kunnen beklaagen, gelet, dat dl »hcht van eene Schutterve mede brengt, dat de me daar en zo het behoord, de Regeering en Evenwei dat Gecommitteerdens eeconvinceert ynde, dat door de gemelde SchuTterJe al dat gunt  JAARBOEKEN, january, 1784. 003 gunt vetrigt was , wat met mogelykheid van dezelve zoude kunnen gevergt worden, en oordee* lende het geenzints ongepast, dat ter bevordering Van de Zele, waar mede het gebleeken was, dat men de orders der Regeering niec alleen getragt had te óbedieeren^ maar zelve ter executie te leg gen, hadden vermeent, dat ter verdere bevorde ring van die zo welgepaste yver, waar mede men de gantfche Schutterye en ieder Lid van dieti in 't byzonder had opgewekt gezien, zoude kunnen werden vastgefteld: dat de Heeren Burgemeester ren wierden verzogt, om in naam van de geheele Regeering dezer Stad de Schutterye, of wel derzelver Hooiden, met verzoek om zulks aan derzelver onderhoorige mede te deelen, dank te zeggen voor derzelver iever en attentie m deze da. gen zeker gediftingaeerd betoond. En dat voorts dezelve Heeren Burgemeesteren wierden gequalificeerd, om in verwagting dat die zelve yver iteeds zoude voortduuren, gelyk men alle redehen had zulks te verwagten, aan de ge melde Hoofden der Schutterye ter dier gelegen, heid te kennen te geven, dat de door hun nieuw vervaardigde Vaandels voorde refpecfive Compagnien aan de Schutterye dezer Stad van Stads wegen zouden werden gegeven. En dat om zulks op eene gepaste en gelegene tyd te doen, daar t»e zoude werden ingewagt een meer gunftig Saifoen , of wel eene aanltaande Wapeiifchouwing. Waar op gedelibereerd zynde, hebben' die van de Groote Vroedfcnap der Stad Leyden , zich met het voorfz. gerapporteerde geconformeerd 5 en Zyn H. H. Burgemeesteren verzogt en gequalificeerd om aan de in deze genomene Refolutie de nodige executie te geven. En zal Copie dezer gegeven werden aan die van den Krygsraad dezer Stad tot deszelfs informalie. O 3 M> Leyden. Bejl, der Vroedfchap we* gens dankztgé. ging aaii de Bur* gery.  204 NIEUWE NEDERLANDSCHE Ley- Accordeert met de voorfz. Refolutie. DEN. (Lager flaat) Heden den 7 February 1785. By my (Is geteekend) J. J. HUBRECHT. Deze dankzegging is ook 'vervolgends verrigr, zynde de agt Gompagnien Schutteren daar toe in de Schutters Doelen zaamgeroepen, by twee compagnien te gelyk, vier dagen agter een volgende. De Loting en opfchryving der weerbaar© manfchappen te Souterwoude , vondt eerst tegenftand, zo dat een gedeelte van het gewapend Genootfchap voor Vryheid en Vaderland derwaards vertrok, om de rust te bewaaren. Dog vervolgends is zulks omtrend het midden dezer maand in het Rechthuis de Fontein, zeer voorfpoedig gefchied. L I S S E. Schout en Gerechte van Lisfe den 21 Fe» bruary zitting gehouden hebbende tot het opfchryven van zodanige manfchappen, die zig , het zy vrywillig het zy by lotinge wilden aangeven, om hun in den Wapenhandel te oeffenen, om hunne eigen huizen en bezittingen , in gevalle van onverhoopte noodzaaklykheid, tegen den vyand te kunnen be-  JAARBOEKEN, February, l?8f. 205 beveiligen en verdeedigen , is zulks allervreedigst en zeer genoeglyk afgelopen; hebbende de Schour , vier leden uic het Ge- Amrecht , twee leden uit den Kerkenraad en stfxeen honderd agt en twintig ln - of Opgezete- dam. uen zig alle vrywillig ten einde voorfchre« ven aangegeven. Amsteedam. Volgends gewoonte zyn hier wederom den 26 January 1785 voor de verandering der Regeering, eenige Keuren gemaakt en afgekondigd : I. Eene Keure, waar by de Kosters der publyke en andere Proteftante Kerken, de Roomfche Priesters, en de Parnasfirn der Joodfche Natie, gelast worden, om alle halfjaren, getekende en gecollationeerde Copy-Registers, van de Dopelingen of geborenen hunner Gemeentens , ter Secretarye dezer Stad, in te leveren, op eene daar by bepaalde boete. Deze Keur , voor al aan de oplettende zorg van den Hoofdofficier Ca/koen verfchul» digd, kan niet anders dan zeer veele nuttigheden, hebben, zy is van dezen inhoud: A/fvne Heeren van den Gerechte, in over wee■^VJ- ging genomen hebbende, dat , fchoon 'er binnen deeze Stad goede Registers van de gedoopte Kin :eren in de Gereformeerde Kerken gehouden worden, 'er in ardere Gezindheden, daar of g< en jonge Kinderen gedoopt werden, of daar in het geheel de doop niet bediend O 3 wordt,  Am- (5TELPAM- Keuren nopens registers van geboren Kin. ders. %o6 NIEUWE NEDERLANDSCHE] wordt, geene genoegzaams aantekeningen de? geboorene Kinderene gehouden worden; gelvk mede dat van alle de Registers, zoo dergedoop te a,s geboorene Kinderen, nergens eenig dubbeid of Contra-Register bewaard wordt, waar door hgtelyk kan gebeuren,. gelyk de oudervinding ook reeds geleerd heeft, dat daadelvk m> beurd is, dat, wanneer door brand of eenig verzuim diergelyke Registers befchadigt of verlooren werden, de goede ingezeetenen het bewVs hunner Doop of Geboorte niet kunnen magtig worden, en dus zomtyds van een wezentlyk voordeel , op diergelyk bewys rustende, verfteeken moeten blyven; hebben goedgevonden te ttatueeren, gelyk dezelve ftatueeren bv deezen: y * Eerftelyk, dat alle de Kosters in de Gereformeerde Hollandfche, Walfche en Engelfche Kerken, gelyk mede de Kosters in de Lutherfche Kerken gehouden zullen zyn alle half Jaaren op den laatften Juny en den laatften December, of uiterlyk binnen vier weeken na gemelde tyd, een Copie van de gehoudene aantekening der in dat half ]3ar gedoopte Kinderen ter Secretaris deezer Stad over te leeveren , welke Copie Registers behoorlyk door den Koster zullen moeten zyn gecollationeerd en ondertekend , en als dan door den Secretaris van de Kamer van Burgemeesteren, ieder in een afzonderlyk Loquet, op de Charterkamer deezer Stad bewaard zullen moeten worden. Art. 2. Dat in de Gezindheden, alwaar de doop niet dan aan Bejaarden werdt bediend, behoorlyke Registers van de Naamen en Geboorte der Kinderen . met byvoeging van derzelve ouders zullen moeten gehouden worden, en alle halfjaarenter Secretarye zullen moeten bezorgd worden, gelykm An. i. omtrend de Kosters is bepaald. Art, 3, Dat de Priesters van alle de Roomfche Ker-  JAARBOEKEN, February, 1784. 507 Kerken, gelvk mede de Opzlenders van alle ardere Gezindneden, alwaar de Kinder-Doop geoeffend wordt, gehouden zuilen zyn behoorlyke Registers van de gedoopte Kinderen te houden, en alle half Jaaren te bezorgen, zo als by Art. 1. is vast gefield. 4. Dat de Parnasfim van de Portugeelche jood fche Natie, gelyk mede die van deHoogduttfche Joodfchs, verplicht zullen zyn behoorlyke Registers te laaten hóuden van alle de Kinderen, in derzelver Gemeenteus, binnen deze Stad,gebooren wordende, en daar van alle jaaren behoorlyke Registers bezorgen ter Secretarie zoo als by Art. 1. is g'eftatueerd. Tr 5. Dat indien de Copie Registers der Kosters, of andere aantckenaars niet binnen de vier weeken na den laatften Juny of laatften December van het afgel..opene half Jaar ter Secretarie bezorgd z\n, telkens, voor ieder agt dagen verzuim, drie Guldens zulien verbeurd wotden ten behoeve van de Gereformeerde Diaconie Armen deezer Stad; en zullen in die Gezindheden, alwaar géén bekende Kosters gevonden worden, de Opzienders dier Gemeentens voor de gemelde boete aaufpraakelyk zyn. 6. Dat de Kosters en andere A.intekenaars, voor de meerdere moeite deswegens, vermogen voor ieder Extracl, door hen uit te leeveren , een derde boven de gewoone leges te vordeen. 7. Dat aan alle de Extracten uit de Copie Registers ter Charterkamer berustende, volkomen geloof, zo in rechten als daar buiten, gegeeven zal worden , als of dezelve uit de Origineele Registers waren geëxtraheerd, edich zullen Secretarisfen of niemand van hunnentwegen vermogen eenigeExiracten uit de gemelde Copie Registers re geeven , ten zy hen gebleken zyn door. een lclinftelyk bewys, dat uit het Originetle Registers goed Ex• tract te bekoomen zal zyn. O 4 II> Am» steldam. Keuren lopens registers vangeboyen Kiniers.  Am- stel" 208 NIEUWE NEDERLANDSCHE Ik Is gemaakt eene Keure, behelzende een Vragtlyst tot het vervoeren van Zout, naar elders. UL Eene Keure , tot het plaatfen van een tweede Loots of Tolk, op vreemde Schepen, alwaar geen Hollandsen gelproken wordt, en dat Schepen waar van de voetmaat of diepte aan den Loots onbekend is , door den Lrildeknecht zullen moeten worden onderhaald, IV. Nadere Keure, omtrend de Kaagfchippers , varende van deze Stad naar Texel en het Vlie. y. Nadere opheldering van de Keure van den 26 January 1736, betreffende het Loon der Schuitenvoerders, van de Kleine Koorn-Ligters. yi. Item de Keure van den 31 january 1719, omtrend het Klein Roei-en Styger - Schuitenvoerders Gilde. Vil. Ampliatie der vorige Keuren van het Peltiers en Bontwerkers Gilde, beftaande in IX. Artykels. yill. Item, omtrend het Koekebakkers .Befchuitbakkers en Pasteibakkers Gilde. IX' Item, wegens het inbrengen en gebruiken van Masten en ander Rondhout, X, Item, rakende da Geintresfeerde van de Rust en Werk en Kuipers Paden.  JAARBOEKEN, February, 1784. *Q9 XI Item, betreffende het Hoenderko- Ampers Gilde. stel- XII. Item, omtrend het St. JofephsDAM« Gild. XIII. Alteratie der Keuren van den it • September 175° * en 3° January 1759 , met opzicht tot het VlotSchuitenvoerders Gilde. XIV. Nadere Keure, wegens het St. LiUs cas Gild. XV. Alteratie van het 18 Artykel van het Metzelaars etc. Gild. XVI. Item , van het 14 Artikel op het Kraanrecht van Molenfteenen. XVII Ampliatie wegens het 2. Artykel van het Klein Kramers Gild. . XVIII. Item, van de Keure, rakende de gewoone Steenzetters of Telders. XIX. Item, wegens de Ysbruggen, by befloten Water. Ouderkerk. Van wegens Schout en Gerechte dezer Ambachte is den 30 January de navolgende waarfchouwing gedaan: Schout en Gerechte deezer Ambachte, door de Edele Mogende Heeren Gecommitteerde Raaden van de Edele Groot Moger.de Heeren Staaten van Holland en West-Friesland bekomeu hebbenO 5 de  O toe' Waar fchouw. tegens c Lozing en Htipt tiiiig. i t ] 1 ] au NIEUWE NEDERLANDSCHE de hunner Edele Mogende refpeclive nadere Aanfchryvingen en Orders, in datis Ia en 27 W ary »7*5- om de Opgezetcien ten platten Lande volgens gebruik van vroegere Tyden , in dl Wapenoefening te dom ondervvyzen , en daar ■etoe van behoorlyk Geweer te voorzien En zu:ks .er Executie van hun Edele Groot Mo. , g- nde Refolutien in da.o 18 November en 20 De" cember 1784, als mede die van den I2 January 1785, hebben goedgevonden, met voorkennisfe en approbatie van den Wel Edelen Groot Achrh Heer Mr. Willem Huyghenst Heel?van Hoioot Burgemeester der Stad Amfterdam, enz. en van wegens de Edele Groot Achtb. Heeren, de Heeren Burgemeesteren en Regeerders JerzelverStad, Keprefeuteerende den Ambachtsheer van Onder! Anael, de.Opgezetenen deezer Ambachte, voor zoo verre dezelven de Orders op de Onderwy. z:ng m de Wapenoefening, en het voorzien van betjoorlyK Geweer, daar by a-m hun Ed. Achtb. gegeven, betreft, van die Aanfchryvin^n en Orders nadere kennisfe te geeven, doend? zulks by dezen: Te Weeten 3 I at de eerstgemelde aanfehryving, en orders van Hun Ede'e Mogende in iubuantie inhouden : Dat by huu Edele Mogende geëxamineert zvnde de Lysten van de Weerbare Manfchappen , door Schout en Gerechte deezer Ambachte aao hun Edele Mo.ende overgezonden, hadden zoedgevo-den , ter rxecutie van HoosgemelJe immer Edele Groor Mogende refpeöive' Refolutjen, Schout en Gerechten deezer Ambachte van Juderkerk , Waarthuyfen en Duyvendrecht aan p fchry ven te gelasten, om by Provifie den Deren Man, by Loting te kiezen uit de Weerbare Wat:fchappen van dit Dorp en Diitrift in de Wa>enen te breng n. Met vrylaatirg aan den geenen, die by het -ot gekozen zynde, ongenegen mogte zyn, om het  JAl.ARBOEKEN, Februarygfltffr' het Geweer te dragen, een ander Weerbaar Man Oudehjn zyn plaats te treilen; kerk. Des dat van de Oefening in den Wapenhandel bevryd zouden zyn, JfWDe Schout en Gerechten van dit Dorp &\fchouw. Diftrir het Lot zouden werden uitgemaakt, met de zoodanigen, welken zig daar by ait eigen verkiezing Vrywillig zouden willen voegen, in den Wapenhandel te oeffenen. Met aogmerk , Om hunne eigen Huiyen en Be* tutingen, in geval van onverhoopte Noodzaatelykheid , tegen den Vyand te kunnen be/eiligen en defendeeren. En .voorts.: De >cnouten en Gerechten van zoodaanice Dor:en, alwaar de Opgezetenen liever buiten de 'oorichreeve Loting zig vrywillig tot den Wa>enhandel aanboden, onverlet te laaten de gemelde  JAARBOEKEN, February, 1785. 115 de' Opgezeetenon, zonder deze Loting, onder de Wapenen te brengen. En vermits Schout en Gerechte deezer Ambachte voornemens zyn, aan de Ge-eerbiedigde aan febryving , en orders van hun Edele Mogende ten fpoedigfttn en Efficacieuf lyk te voldoen', zoo doen hun Ed. Achtb. de g ede In- en Opgezetenen van dit Dorp en IMftrict. by deezen hier van nog ten overvloede volledig Kennis geeven, en wyders bekend maaken; Dat uit hoofde van welgemelde eerfte aanfehryving, Schout en Gerechte voornoemt; op zodanige tyd en plaats, als des noods nadei zal worden bekend gemiakt, zullen Vaceeren, om (zoo onverhooptelyk de natemeldene Vrywillige Aanbiedinge geen genoegfaam effect kor forteeren) als dan in dat onverwagte geval b\, Provifie den derden Man, by loting, te kiezer uit de weerbaare Manfchappen van dit hur Dorp en Diftriét, ("daar van alleen uitgezonden de Perfoonen onder de Geëxcufeerde Clasfen, by de voorfchreeve aanfehryving, en hier vooi gemeld,) ten einde dezelve vervolgens in d< Wapenen te brengen, met vrylaating echter aac den geenen, die by het lot gekozen zynde, on verwagtelyk ongenegen mogte zyn, om het Geweer te dragen, een ander weerbaar Man in zyn plaats te dellen, dog ten zynen kosten, en mits dezelve zy van de behoorlyke Jaaren, en een vast In- of Opgezeten van d;t Dorp en Diftricl als meede, mits de benoemde Perfoon by Schotti en Gerechte geoordeelt wordende, vermogenc tot de betaling der benoodigde Wapenen te zyn als dan ook die benoemer aan hun Ed. Achtb zal moeten fourneeren, het seen tot de Wapening van zodanig benoemde Perfoon zal werder vereischt. Da Ou DÉRKERK. Waat- Jchotiw* nopens de Loting en Wapening. 1  eiG NIEUWE NEDERLANDSCHE Ouder.' kerk Waar- fchouw. nopens dt Loting (n Wape ving, i i < Dat voorts Schout en Gerechte op hetfpoedigfte aan de alzo by het lot gekozene Perfoonen daar van zullen doen kennis geeven, en de vrywillige buiten de loting zig aanbiedende Perfoonen, als mede dc geene die verder uit de Perfoonen, onder de voorgemelde GcexcufeerdeClasfen behooren. de, of uuor het Lot vrygevallenzynde, van deeze dispenfatie of vrylooting geen gebruik zullen maaken, maar vrywillig verkiezen zig mede tot de verdediging van hun Vaderland te kunnen employeeren, van de nodige Geweeren, en verdere Wapening voorzien. En zulks de Vermogende ten hunnen kosten, en de Onvermogende ten kosten van den Lande. Dat ook hun Ed. Achtb. de alzo in de Wapenen te brengen Manfchap in een of meerdere Compagnien zullen rangeeren. Dat, Schout en Gerechte voornoemt in de drie Diftriften deezer Ambachte van Ouderkerk, Waarthuizen en Duy vendrecht, drie achtereenvolgende Dagen (welke plaatfen en tyden by Publicatie nader zullen werden bekend gemaakt) zullen vaceeren om op te neemen en aan te teekenen die Perfoonen, welke de voorfchieeve vrywillige en loffelyke aanbieding zullen willen doen. Znllende de geene, welke ten dien tyde, het zyn in Perfoon, of doorgenoegzaamegemagtigde, □iet compareeren , gehouden worden niet verkoo» zen te hebben, zig vrywillig, buiten de Loting , op het oefenen in den Wapenhandel toeteleggen, ten einde zig meede tot de Verdediging van hun Vaderland te kunnen employeeren. Terwyl Schout en Gerechte deezer Ambachte foor zich, by deezen declareeren, dat zy, zoo i-eel in hun is, zullende tragten aan 's Lands Vaierlyke zorg van hun Ed. Groot Mogende te vol. iocn, en behulpzaam te zyn, d.'egeenen, welken >uder hun, Schout en Gerechte , zullen worden jevonden bekwaam te zyn, om als Officieren en On»  JAARBOEKEN, February, 1785. 217 Onder-Officieren, by de te Wapenen Opg^zeteuen te fungeeren, zig geenfints zullen onttr ek' en; maar integendeel hier by te verklaaren, volkomen bereid te zyn, om zich vrywillig in die kwaii.eiten of anders ten voorfch. einde ten besten van het dierbaar Vaderland te employeeren. Dat hun Ed. Agtb. verderzoodanjgeeenof twee Militairen, of andere Perfoonen, zullen employeeren tot het onderwyzen der alzo in de Wapenen te brengene Manfchappen, en zulks ten alzuiken tyden en Plaatzen, als hun Edi Achtb. conform de intentie van hun Ed. Mog., gevóeglyk en ten minften bezwaar van den Landman zullen oordee* len; (van al het welk tydig en ten fpoedigften aan de goede in. en Opgezetenen zal worden kennis gegeven) zoo als ook voorts op het een als ander, en het geen verder omtrent dit heilzaam oogmerk vereischt zal worden, de nodige Reglementen zullen worden geformeert Gefchiedende ook wyders deeze Notificatie, ten einde de goede In- en Opgezetenen behoorlyk en tydig van hunner Ed. Groot Mog. 's Lands Vaderlyke zorg, bedoelingen orders onderricht zynde, aan Hoogst derzelver intentie voldoen, en alzoo door die middelen, welke te meermaalen in vroegere Calamiteufe Tyden met een gewenscht fucces ten dienfte van het Vaderland gepracfifeerdzyn, voor hun lieder eigen Veiligheid zorgen. En laastelyk, om alle en een iegelyk hier by kennis te geeven en wel ferieufelyk te waar» fchouwen: Dat Hun Ed. Achtb., ingevolge de fpeciaale orders van meer welgemelde hun Ed. Mog. wel ernftig zullen toezien, dat gemelde Wapenoefening in geenerleie maniere, hoe genaamd, geturbeerd, en de Exerceerende Ingezetenen , het zy door door woorden, het zy door daaden, geen hinder of incommoditeit toegebraat worde. P En OüDEESERK. Waar-" rchouw. inpensde Loting m JVapining.  OUDER' KERK. Waarfchouw.nopens dt Loting en Wapening. Vervolgends is nog den 12 February deze waarfchouwing gefchied: Cchout en Gerechte van Ouderkerk, Waardhtri& zen en Duyvendrecht, in aanfchouw neemende het betoonde verlangen by de Opgezetenen deezer Ambachte, welke uit Kracht der verleende permisfie, liever buiten de te vooren geordonneerde Loting verkoozen hebben, zich Vrywillig tot den Wapenhandel aantebieden; en welke zich dan ook ten dien einde daartoe behoorlyk hebben aangegeeven, plaats vindende, om hoe eerder zoo liever in Compagniën gedeeld, onder de Wapenen gebragt, en in den Wapenhandel geoeffend te worden; hebben, om ook ipoedig aan dat verlangen, en de goede intentie der Opgezeten te beantwoorden, enteffens te voldoen aan de Hooggerefpecleerde beveelen van de Edele Groot Mogende Heeren Staaten van Holland en Westfriesland, goedgevonden, de loffelyke inzigten hunner Opgezetenen, zoo veel metaefchiktheid en order gefchieden kan, zoo ras mo- ge- 218 NIEUWE NEDERLANDSCHE En dat, zoo onverhooptelyk iemand zich rnogt verfhouten, om de goede In- en Opgezetenene zich inden Wapenhandel oefenende, op eenigerlei, wyze te molefteeren, hun Ed. Achtb. daar van dadelyk aan den Wel Edelen Geftrengen Heer Bailiu w van Amftelland , als deaCrimineelen Officier van dit Dorp en Diftricl:, behoorlyk zullen kennis geeven, en de deswegens genomen Informatie overzenden , ten einde teegea denzelven als een verftoorder van de publieke rust, zonder conniventie te worden geprocedeert. Na al het welk voorenftaande een ieder zig zal hebben te reguleeren.  JAARBOEKEN, February, 1785. sxif gelyk te helpen bevorderen, en daar aan het gewenschteffect toe te brengen , ten dien einde ge. refolveerd , alle en een ïegelyk te Notificeerèn, zulks doende by deezen. Dat Hun Ed. Achtb. by Provifie , de zich vrywillig aangeboden hebbende Pefoonen, endiegeenen, welken zich voor het uiteinde der natemeidene tyden noch als zodanig gelieven aan te bieden, zullen brengen en verdeelen onder en in drie Compagnien, onderfcheiden door de Naamen dei drie onderfbheide Diitrióh:n van dit Ambacht,als namentlyk Ten Eerften. De Compagnie, te noemen Ouderkerk , waar onder begreepen zal zyn het gebeele Dorp Ouderkerk aao den Amftel met deszelfs Omtrek; en zal deszelfis Verzamelplaats by Provifie zy in het Dorp voor het Regthuis. Ten Tweeden. De Compagnie te noemen Waarthuizen, waar onder begreepen zullen zyt de Binnen en Buiten Bullewyk, de Holendrecht, de Wavere, en Waarthuyzen tot aan het Dorp: en zal deszelfs Verzamelplaats by Provifie zyn aat den Voetangel. Ten Derden. De Compagnie, te noemen Duyvendrecht, waar on 'cr begreepen zal zyn Kleit Duyvendrecht, van de Plaats Porte Bueno af. en Groot Duyvendrecht aan den Arnfrel,denOm val, de Ringfloot van de Diemermeer, de Gebuurte van Groot Duyvendrecht, zo beneden ah boven de Ouderkerker Laun , en de Ouderkerkei Laan, tot weder aan het Dorp, en zal deszelfi Verfamelplaats by Provifie zyn aan de Duyven drechtfche Brug. Dat de Drie onderfcheide Diftricten vau dit Ambacht alzoo in Compagniën zynde verdeeld , ovei de weerbaare en zich vrywillig aangegeeven hebbende , of zich binnen den bepaalden tyd nof zullende aangeeven Manfchappen, in ieder Com P a pa Ouder» kerk. Nadere Waar* fchouw. 1  220 NIEUWE NEDERLANDSCHE OüDER KERK. Nader, Waarf'hom* : j , pagnie zullen werden aangefteld Officieren en Onder Officieren; ten einde het waare oogmerk dezer heilzaame inrigtingen van 's Lands Hooge [Overigheid, en het wezendlyk welzyn, mitsgaders de beveiliging der perfoonen en Bezittingen der Opgezetenen deezer Ambachte , met order en welgezintheid, efhcacieufelyk mag werden voorzien. Dat, ten einde dit met eene gepaste gefchiktheid gefchieden naooge, Schouten Gerechte voorn, in de drie refpective Diftriften van dit Ambacht zullen vaceeren tot het in order brengen van ieder Compagnie 5 tot het voorfteilen , of doen bekend worden der refpective Officieren en Onder-. Officieren aan de Schutters, en tot het overleveren zo verre men zich deswegens Provifioneel in ftaat zal hebben kunnen ftellen, der Geweeren aan de refpective zich \rywillig aangeboden hebbende, en noch binnen dien tyd zich zullende aanbiedene Perfoonen. Waar toe zal werden gevaceert voor de Compagnie Ouderkerk, in het Dorp Ouderkerk aan den Amftel, op Zaturdag den ip February 1785. Voor de Compagnie Waarthuyzen, aan den Voetangel, op Zaturdag den 26 February 17 8* Voor de Compagnie Duyvendrecht, aan de Duyvendrechtfche Brug, op Donderdag bevorens, den 24 February 1785. In alle de voorgemelde Diftriétea des voorniddags ten Elf Uuren. Wordende een iegelyk, znch alzoo Vrywillig tangeboden hebbende , of zich noch alzoo zulecde aangebiedene Perfoonen verzocht, en, roor zo veel des noods geordonneert, zich op le vootfehreevene tyden ter aangewezene Ver:aamelplaatfen te laaten vinden, ten einde dit ;oede oogmerk en inrigting, met dien yver, welgemoedheid, befcheidenheid, en order tot waa-  ^JAARBOEKEN, February, 1785. 221 waaren ftand gebragt moge worden, waarmede het zelve in dit Ambacht zoo wei begonnen,: en tot zoo eene fpoedige en goede voortgang, ten algemeene genoegen, en nutte, is voortgefet geworden. Wyders adverteeren Schout cn Gerechte dee-. zer Ambachte nog, dat de Weeklykfche Exercitiën zyn bepaald te houden des Avonds, by Provifie. Voor de Compagnie Ouderkerk , op Maandag en Vrydag van ieder Week, des avonds van fes tot half agt Uuren. Voor de Compagnie Waarthuyzen, op Dingsdag cn Donderdag van half zeven tot agt Uu. ren. Voor de Compagnie Duyvendrecht , op Maandag en Vrydag van half fcven tot agc Uuren. Zullende de Plaatfen, tot het doen der voorfchreeven Exercitiën gefchikt, door de Heeren Hoofd - Officieren van ieder Compagnie, tydig werden bekend gemaakt. OoSTZAANBAM. In 't begin van deze maand February is alhier, by loting, de derde Man uit de reeds te voren opgenomen Manfchappen van 18 tot 60 jaren oud, getrokken. Dit gefchiedde allervredigst, en veelen die door het lot vry waren, boden zig vrywillig aan om hetMtfnuaal te leeren, om ten dienfie van het algemeen welzyn des noods te kunnen ftrekken. P » > I e ir n ïl  Rotterdam. Nader- Aanteh v. Amft. tegens 't. be(l. van. 2Q Dec. i ] i f 2 2 / f f ii P g V tt dl A dt to vo «9 de oc an ge 2»e NIEUWE NEDERLANDSCHE wel uit het Rapport van den 3 November laatstleden gezien hadden, oat in het Hefoigne eigentyk waren uitgebragt drieërlei Advyzen, naamyk m de eerlte p.aats het Praeadvys van Heeren Gecommitteerdens, volgens welk dezelven het vermogen zouden bekomen, om niet gecombineert met de Magiftraat, maar alleen het onderzoek, ook lansi mdicteele wegen, voort te zetten , zoude egter % Unaale qualitett van Rechters te erlangen: — Ver volgens het Advys van de Heeren van de Ridder" lchap; mitsgaders van de Gedeputeerdens der Steden Dordrecht, Delft, Rotterdam en Enk'uii. ten, tendeerende om by de Refolutie van 10 Augustus zonder de minfte Ampliatie of verandering te 'erfifteereni — en eindelyk het Advys van de -leeren Gedeputeerdens van Haarlem, Leyden, imlteldam, Gouda en Alkmaar, het welk zy wee edig bevonden hadden , en wel primario trekkende, om Hun Ed. Groot Mog. aan te prven : net Pra-Advis van Heeren Gecommitteerden. o even gemeld, en de omhelzing van het zelve aan '.raden, als waar mede gemelde Heeren Gedeuteerdens geen zwarigheid maakten zig te conwmeeren; terwyl zy egter, tot confervatie van Harmonie tusfchen de Leden van Staat, en om iet alle moderatie te werk te gaan, in de tweede laats en lubordinaatlyk, nog hadden voorgefla:n om, alvorens over te gaan tot het verleenen 3n zodanige ampele magt als Heeren Gecommiterdens begrepen noodig te hebben , nog een anr middel te beproeven, waar door aan de gemani'tterae intentie van Hun Ed. Groot Mogende by rzeiver Refolutie van 10 Augustus, zonder eene 'ale verandering derzelve zoude kunnen worden daan , en de inconvenienten, uit gemelde Refolutie ulteerende, zo al niet geheel, immers voor een gethe, weggenomen worden, en we!k middel dan fc op den aa December by negen Leden is geiplecleerd en in eene pretenfe Staats-Refolutie converteerd: —. maar dat welgemelde Heeren Prin.  JAARBOEKEN, February, 1785. a*7 Principaalen, n3 een attent examen, en ferieuie overweging van de voorfehreven driederlei fentimen- j ten, zich met geen derzelven hadden kunnen ver-i eenigen; ■— dat zy, aan de een zyde, met de Heeren van de Kidderfchap en vier bovengemelde Steden, wel erkennen wilden, dat Hun Ed.. Groot Mog., by het neemen van de Refolutie 1 van 10 Augustus onderfteld moeten worden van t oordeel geweest te zyn, dat het gecombineert onder- i zoek, daar by befloten, niet alleen mooglyk, maar < ook ter bereiking van hun oogmerk voldoende was; \ en dat daar omtrend geen nadere dispofitie zoude te pas komen, voer dat dit onderzoek ten einde gebragt, en daar van omftandig rapport zoude zyn gefchied: gelyk mede, dat op die gronden en onder beneficie van het Declaratoir, daar by gedaan, de Regeering van Rotterdam was geperfimdeert de Conclufie daar van aan te zien; zo als wyders met welgemelde Heeren volkomen eens waren, dat de Souverein van eene vrye Republiek als deze van deszelfs vermogen, om wetten te maken en te veranderen, nooit vermag nog behoord gebruik te maken, dan behoudens en overeenkomftig de Privilegiën en Gerechtigheden van den Lande en deszelfs Ingezetenen. En dat de meergemelde gevergde Ampliatie der voorfehreven Refolutie, aan de gezegde Privilegiën en Gerechtigheden directelyk een irreparabel grief en inbreuk zoude toebrengen , als notoir invoU veerende eene Commisfie door een Rechterlik onderzoek door Perfoonen; welke volgens de Conflitutie en Privilegiën daar toe ten eenèmale waren onbevoegd. Uat zy dus met de meergedagie Lceden we waren gevallen in het begrip, dat de Commisfi< op de Heeren Gecommitteerdens , by Ilefolutit van 10 Augustus gedecerneert, in geenerlei wy ze behoorde geamplieert te worden , of aan de zeiven eenige meerder magt verleent: — maai dat zy aan de andere zyde in overweging geno men hebbende het voorname oogmerk van dezelvi Re Ror- IAM. Nader- iantek. : Amjl» egens 't  Rot- TER. DAM. NaderAantek.v. Amfi, tegens 't hejï. van 22 Dec. 1785. 1 1 i ] < t c i h e 2 f, t< 213 NIEUWE NEDERLANDSCHB Refolutie, dat naamlyk; van wegen Hunne Fdefr semanifelieêrd»\»n F P nadden, dat deze i^^ö^^ter * **** Dat het hun mede uit den aart der zaaken en het voorgevallene te Rotterdam, zo wd aï uit ïerfen m^'lrHPenen d°°r "eeren teeraen met de Heeren van Haarlem &c wi. Amft. nopens 'f beft. van 22 Dez*,  ü36 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotte r- TiA m. Aantek. v. Amft. nopens 't bèfl. van 22 Dec. 1785.. 1 i 1 1 1 1 < ( ^ 1 s » I z 3 >: veo zyne apologie en in het byzonder te letten op de volgende pasfages. „ Van alle oude tyden (zegt hy Pag. 145 5, edit. Par. 1622) hebben de Provinciën gehad „ het Privilegie de non evocando, dat is, van „ geene judicature van de Provinciale Rechters te trekken tot den Prins &c, deze Prins nu zyn tans de Heeren Staten als in deszelfs „ plaats gefuccedecrt zynde. En gelyk verfcheiden Provinciën, welke toen onder een Heer of Prins ftonden, zoodanig Privrlegie yder jegens hun gemeenen Heer hadden, zoo moeten de byzondere Leden of Steden van deze Provinciën, ten wiens behoeven de Privilegiën eigentlyk zyn verkregen, tegenwoordig getekend worden van dezelve te gauderen, ten apzigte van hunne Mede.Leden van Staat, de welke tans de Souverame Vergadering dezer Provincie uitmaken en die gezamentlyk verpligt zyn elkander by het volle genot der verkregene >rivilegien te handhaven; vermogende dus volgens het geen hy hier verder leert, Hun Ed. Jroot Mog. tans, even zoo min als te voren Je Graven, eenige zaaken van de ordinaris Steielyken of Provinciaale Rechters tot zich te :rekken, maar insgelyks gehouden zynde die :aaken, welke ter kennis van de gewoone OfBners van de Juftitie niet en ftaan , te berigten bv len Stadhouder en Raden van Holland naar uit*. vyzea der gezegde Privilegiën: „ gelyk de Stad , van Amfterdam en andere Steden van Holland, ' rL -i ZyPde in den Jaare '559 hare costumen , Ichnftelyk over te geven , dit regt ooknietver, geten heeft, als zynde een van de netabelffeee. , rechtigheden van het Land van Holland " En Pag. 150 fprekende van de defeéten in de ertoneD, die gecommitteert waren geweest toe yne Rechters, zegt hy: „ dat eerst hier op , Haat te letten, dat die niet en waren ordinaris re Rechters, indien de Staten Generaal het regt van de  JAARBOEKEN, february, 237 „ Commisfie te geveD toekwam, (vervolgt hy) ,, waarom en hebben zy daar toe niet eeeommit „ teert den Hoogen of Provincialen Raai van „ Holland? waarom niet de Raden van Staten, ., die ordinaris Recht doen uit den naam van de „ Generaliteit ? In alle vrye Regering is bet haa> „ lyk over het bloed, eer en goed van de Ingeze,, tenen, andere als ordinaris] e Rechters te ftellen, „veelmeer, als die Perfoonen, gelyk het mee„ rendeel van deze, niet en zyn in dienst van de „ Juftitie, maar poiitique Perfoonen." Meer ten bewyze van des Aucteurs gevoelens op dit fujet te willen bybrengen, zoude geheel overtollig zyn. Alleenlyk zou misfchien iemand hier tegens kunnen inbrengen, dat de Groot het recht van gedelegeerde Rechte-s aan de ftellen, aan de Staten Generaal betwistende, die magt egter geenzints beneemd aan den Souverein van elke Provincie yJer in de zynen; dan die zulk een argument zoude willen maken , zoude even daar door een blyk geeven van gebrek aan aandagt of doorzigt, alaoork Groot zich wel degelyk verzet tegen de zaak zelve, het ftellen naamlyk van extraordinaire gedelegeerde Rechters, en enkel van de Staten Generaal fpreekt om dat hy juist toen mdat geval verfeerde. En dat hy in den Jaare 1617 ook reeds op dezel. ve wyze gedagt heeft fchynt mede vry klaar, uit zyn bovengemeld Advys, a'waar hy vandeevocatien in cas Crimineel, van de Scheepens Banken fprekende uitdruklyk zegt: „ dat de kennisfe aer i „ deliclcntereerfter inftantie, volgens de notoire „ Privilegiën, alleen aan Scheepenen competeert, „ den Hove verwytende, dat zy op dit recht. der ,, Stceden hadden zoeken te empiëteren." Vid. Holl. Confult. III. D. §. 105. Doch zoo men rog al zoude willen beweren, dat hy in 1619 gefmaakt hebbende, wat het te zeggen is van zynen dagelykfchcn Rechterviafacti te werden geëvoceert, van een ander begrip geö Q 3 weest Rot- rEii- dam. Aantek, v. Amft. nopens ,t beft. van 12 Dcc,  Rotterdam:. Aantel v. Amft nopens '' beft. va, 22 Dec 833 NIEUWE NEDERLANDSCHE weestzy, dan in 1V17, zal men teffens moeten erkennen, dat hy het flagtoffer van zyneige^Svstema is geworden; en dat de violente en onwettige handelwyze omtrend hem en andere beroemd .Voorftanders der Vryheid gehouden ; deiSoge ' KS? 7*n ^ ?I1VlkZ™ evocando, * hebben leeren kennen , dat zints die tyd elk Liefbeboer van het Vaderland een afgryzen van den .naam zelfs van gedelegeerde Rechters als aangeboren rs; zo als men ook federt altoos tegens dergelyke inbreuken en violentien, met de uiterfte zorg heeft gevigileert, uit wyzens Hun Ed. Groot Mogende bekende veiklaring van den 15 Septemper 1677: ,, Dat het binnen den Lande van Hol„ land en Westfriesland een indisputabel recht is, 9, dat geene Ingezetenen anders dan door hunnen » ora'naris en dagelykfehen Rechter mogen te „ recht gefield worden. Dat men hier mede vertrouwd, deze quteftie ten vollen uitgemaakt en dus bewezen te zyn, dat zodanige evocatie, als waar voor ten dezen door een gedeelte der Leden van het Befoigne was geadviseert, buiten tuyffel zoude ftrekken, tot verKortir.g van sLands Privilegiën en der Ingezetenen reenten: zonder dat eene verklaring, gelyk Hun nd. Croot Mog. op den 10 Augustus laatstieden hebben geheven te doen, dat door het neemen van zodanige Refolutie aan de wel herbragte irivilegien, vry en gerechtigheden van de refpective Steden, en in het byzonder van de Stad Rotterdam geen atteinte of prfeiudicie zoude werden loegebragt, eenige wezentlyke verandering in deze zaak zoude kunnen maaken, of de daar door reeds werklyk tregebragte la&fie, eenigzints verminderen: „ als brengende deze claufie zeifs ter ecurarie mede ef'ne ftilzwygende confesfie van „ de nieuwigheid en onwettigheid van dezelve », Lomrrjsq? 5 -— maar het grief, dat daar in „ Be'egen is , niet wegnemende , alzo de daad U It^vd de protellatien , gelyk de Heer de V Qro,ot  JAARBOEKEN, February, 175I5. 239 „ Groot met zo veel woorden leert in zyne reeds „ gealegeerde verantwoording: Cap. XV. pag, Terwyl welgemelde Heeren Principalen alvorens over te gaan tot een examen van het tweede gedeelte van het Rapport of Advi» van de Heeren van Haar'em, het welk den 22 December laatstleden in eene Refolutie is geconverteert, nog eene remarque moeten oplosfen, welke men te gen deze eenigzints wydloopige wederlegging van hee cerfte Lid van voorfehreven Advys, zoude kurnen moveeren , als of dezelve thans geheel onnoodig en fuperflue zoude zyn, daar men dog op dat poincf niet geinfteerd, maar het conciliatoir of temperament heeft geamplecteerd, en dus het eerde zoude Kunnen aangemerkt worden. als van zelve te zyn vervallen; waar op eenvoudig ter refcontre zal kunnen dienen, dat het zogezegde temperament alleen uit infehikkelykheid, als een expediënt, en tot een proef voorgefteld en geadmitteerd zynde, zonder daarom geheel af te gaan van het geadvileerde in de eerfte plaats en ten principaale; mits dien niets anders volgt, dan dat dit conciliatoir of proefmiddel, even gelyk het vorige van 10 Augustus ( vid, pag. 4 en 5. van het Rapport) niet reusfeerende, of aan het oogmerk niet beantwoordende, ter zake mogeiyk van deze of geene nova emergentia, welke men niet heeft voorzien, dezelve Lecfen wel genoodzaakt zullen zyn, volgens hun eigen fyftema, weder te keeren tot voorfchreve eerde Lid van hun Advis, van het welk men daarom de ongegrondheid en onwettig» heid, wat breedcr heeft willen voorftellen en aanwyzen. —~ Zullende men nu in de behandeling van het tweede point zo veel te korter kunnen jjyn, als waar van de fingulariteit en informaliteii een ieder terftond in het oog moet loopen. Dat naamlyk volgens dit temperament de Hee' ren Gecommitteerden geadjungeert zouden wer den aan den ordinaris rechtbank van Rotterdan « Rotterdam. Aantek* v. Amft* nopens 'f beft. van 22 Dec. i/85- l l  240 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rot- ï ERDAM, Aantek, V. Amft. nopens 't èefi, van : ] TERDAM. II Aantek. v. Amft. nopens 'e beft. van 22 Dee. 178J. | i i 1 » | E  Rotterdam. Aantek V. Amft iioiiens 't beft, van 2£ Dec. WS- % t I c P M R w 242 NIEUWE NEDERLANDSCHE deputeerden van Haarlem &c. op pag. 6 met ra veele woorden pofeeren, dat het hun om de evi" denc.e en het gewjgt der redenen door Heeren r£ comrmtteerden uit den omftand.gheden, geallegueerd ten opzigtf i? S >M« otgesntresjurdheid, welke gerequireerd word in die fetenen, welke deze zake moesfeToïder- des onaangezien, din Sou„ h« . " ^5" aan"den, om een middel n het werk te ftellen, dat aan zo veele inconveuenten, en dus aan zo veele onzekerheid en eeraar van non reusfite , naar hun eigen gevoelen inderhevig was; een middel, dat zy zelve nog maar pag. 7. in fine ) als niet volftrekt ongefchifct on ;even, en dit alleen tot een proef, in eene zaak an zo veel gewigt, en waar in de expeditie bui2E1 twyrfel zo een wezenlyk requific was. En dat zodanig Advis en Conclufle dus te regt als ryinconfequent zoude mogen aangemerkt worden. Dat immers zy Heeren Principalen ook deze schatere Propofitie, of dit zogenaamde Tem. nament, niet alleen geconiiderecrc hebben als n eenemaal deviërende van de gronden onzer egeermg en als eene gevaarlyke ^nieuwigheidI f elke in zaken van Juftitie nimmer kan nog behoort  JAARBOEKEN, February. 1785. 243 Isoort geadmittecerd te worden ; maar ook ( om zo evengeinelde argumenten , by de Advyzen van Heeren Gecommitteerden en Gedeputeerden zei ve geopperd en aangedrongen,) als een middel, dat volftrekt ongefchikt is, om het voorgeltelde en gebuteerde onderzoek zodanig met effeft te doen voortzetten, dat aan het oogmerk van Hun Edele Groot Mog. naar behoren voldaan worde; en derhalven gemeend hebben het zelve mede geheel te moeten rejeéteeren. Dat, hoewel voornoemde Heeren dus de beide Propoütien, by het Rapport vervat en alieamplia tie van de magt van Heeren Gecommitteerden, by Refolutie van den 10 Augustus verleend, voor zoveel het juftitieele betreft, volkomen afkeurden j zy egter ook begrepen hadden, gelyk reeds gezegt is, dat ter voldoening aan de Refolutie van dec 10 Augustus, een bekwaam middel in het werk geiteld diende te worden, hebbende zy de oproerige bewegingen, die te Rotterdam plaats gehad heh ben, met alle de gevolgen en omftandigheden vat dien , met de uiterfte verontwaardiging befchouwd, als van een allerakeligst en zeer ver vooruitzigt zynde , niet alleen voor die Stad, maai voor het geheele Land ; zo als elk Lid van d< Souveraine Vergadering dezer Provincie zich de zeiven behoorde aan te trekken, en ernftige maat' regelen te helpen beramen, ten einde daaromtren de naauwkeurigfte recherches zouden kunnen ge fchieden, en de fchuldigen op eene exemplain wyze geftraft worden : alzo uit de voorfchreevei aanhoudende pogingen van een opgeruid Gemeen door welk de publieke rust en veiligheid binnei gemelde Stad Rotterdam reeds zo lange was ge iloord geworden, en uit de klagten en verzoeken door een goed getal der Ingezetenen aan den Sou verein gedaan, om eene buitengewOone voorzie ning ter dezer zake , genoeg iclieen te blyken dat by den Magiftraat of Juftitie van gemeld Plaats niet in tyds, of niet met de noodige acfivi teit Rot* ferdam. Aantek. v. Amft. nopens 't b-ifl. van 22 Dec* 1785.  Rotter- X>AM. Aantek V' Amjt nopens \ befl. var, m Dec, < 1 t I t \ ti d te v ai a? er n m< da 444 NIEUWE NEDERLANDSCHE, P^È^^^^^t^ werkfaam te kunnen zyn. d* Gr°0,: MoS' En dewyl ook eindlyk de moderate voorflaea-m de Regeering van Rotterdam, op den a° Tulf ?e daan en fner boven breeder vermeld, doör dezefve" met was geaccepteerd geworden; dat om nu zulk een gefcmkt, wettig en efficaciéus middel te v?n den, zy Heeren Principalen gemeencI hadden £ moeten onderzoeken, wat in diergelyke gevallen .an en behoord w 't werk gefield te worden - all egrypende,dat de AdminiflFatie derJuftJtie «een :mts naar goedvinden en vrmckt^g.ySi™: •olitique inzigten,maarinconformitêirvan"SLand Vnrf£gehzeteden,rechten moe< wordenTgerTgc ^„1" het' Vo!^ns deze Principes, aal hun oorgekomen was, dat in cas fubject geen genasr, ja zelf volftrekt geen ander, middel voSan" £ was, dan het welk zy, dóór hunne GeX erden aan Hun Ed. Groot Mog. hebben doen orftellen, te weten, om het HoïProvinciaal tl honferen tot het voorfehreven onderzoek niet leen, maat-ook tot het entameeren, voortzetten finaal afdoen van alle zoodanige crimineel ocedures, als in deze zaak waarfchynlvk zSuer? )cteu gevoerd worden. "-"yniyK zuiJen L>at zy immers geen veiliger weg konden inflaan 3 dm hun door den Souverein ielve was aange* we-  JAARBOEKEN, February, 1785. HS wezen, en geen beter voorbeelden konden volgen, dan die by Hun Ed. Groot Mog. in vorige geval' len van dezelfde natuur, met fucces zyn in het werk géfteld, en onder anderen in dezelfde Stad Rotterdam, by foortgelyke gelegenheid in den jare 1690 , uitwyzens hoogstderzelver Refolutie van a November deszelven jaais, waar byPraftderiten Raden van den Hove Provinciaal worden gelast om zich naauwkeurig te inforrneeren op de Autheurs, Aanleiden en uitvoerders van het aldaar toen voorgevallen tumult, mitsgaders op allen , die daar aan fchuldig mogten zyn; en jegens dezehen, zender ver* fchoning, met zoodanige rigeur te p> occdeeren, als ia een zaak van dit gewigt, en waar aan de rust en fecuriteit van den geheelen ftaat en alle de goede Ingezetenen van dien zoo merklyk gelegen was, gerequireert en vereischt word. En even gelyk Hun Ed. Groot Mog., ook nog zoo onlangs , met opzigt tot het gebeurde op den 6 December 1782, omtrent op denzelfden voet, by Refolutie van den 9 dito, (het zy dan wel het zy dan kwalyk, in dat geval, het geen men tans niet wil onderzoeken,) Prefident cn Raden van denzelven Hove aangefchreven hadden, om zonder tydverzuim , naar het gepasfeerde by die ftrafwaardigeonderneming, en in het byzonder naar de Belhaamels en Aanftokers van dat begonnen oproer, onderzoek te doen, Welke Aanfehryving (volgens fuftenue van Prefident en Raden voornoemt, voorgedragen bj hunne Refcriptie van den 13 derzelve Maand aan HunEd. Groot Mog. ten fine van nadere explicatie, in cas zy Prelident en Raden zig hier omtrenc mogten abufeeren , en dus in confidentie vai Hun Ed. Groot Mog. ftilzwygend aveu en goed keuring, ook volgens het eigen begrip van Hoogst dezelven) zich niet borneerde tot een bloot onderzoek dewyl in een zaak, waar in de Ju/litie, met goed keuring van den Souverein aelifis, niet wel termei fchynen te kunnen worden uitgedagt, voor eenenade re dispofitie van den Souverein, dan na dat deProce du Rot-> rSit- QAM. Aantek. v. Amft. nopens *t beft. van 22 Dec. 1735- 1 r  «4$ NIEUWE NEDERLANDSCHE Rot, TebD^m; Aantel V. Amft nopens ' beft. va, 22 Det S785. duns, uit-dat onderzoek refülteerende, tegen alle dè fchuldigen zouden vervolgd en die zaak volkomen zyri uitgemaakt, wanneer de tyd geboren zou zyn; en het eerst te pas zoude komen, om van dat gedane onderzoek en de waare circumjiantien der zake aan Hun , Ed. Groot Mog verjlag te doen. t En dat zy Heeren Principalen zich in dezen 2 gerust mögen beroepen op het vorig gebruik en .het eigen begrip van den Souverein, in foortgelyKe gevallen wierd hun door Hoogstderzelvcr Heeren Gecommitteerden duidlyk geleerd, by derzelver Con/ideratien en Pra-Advys, op den 1$ Oétober ter Vergadering van Hólland geè'xhibeerd, alwaar men pag. 7 gepofeerd vind: dat in cas van partydigheid of onwilligheid van den Ordinaris Rechter, het onderzoek naar gebeurdtenisfen, in deze of gene der ftemmende Steden voorgevallen, en fpecialyk in cas van tumultueufe bewegingen en met te rechtJlelling der daar in geconcerneerde Perfoonen, meermalen is gedaan door het Hof van Juftitie, het zy dan uit eigen Hoofde en uit kragt van deszelfs InftruSlie , het zy dan op Jpeciale aanfehryving en qualificatie. Van den Souverein, zoo als daar van des noods vei■» fcheiden voorbeelden konnen worden geallegueerd. Dac welgemelde Heeren Principaalen hier me* de nu vermeenen aan hun voorgefteld oogmerk te hebben voldaan, voor zoo veel zich verpligt rekenden om van hunne Refolutie en uitgebragc Advys, op dit fubj?cc in de Registers van Hun Ed-. Groot Mog, niet alleen te moeten doen confteeren, maar ook om dezelven, door eenige weinige reflexien en argumenten, wat nader te moeten juflificceren ; ten einde altoos moge blyken hun beftendig attachement aan de maximes hunner voorvaderen, en dat mitsdien zich gantsch onbevoegd rekenen de hand te leenen aan de daadlyke verkorting van Rechten en Vry^ heden, dewelke ten allen tyden als inviolabel zyn geconfidereert en op de nadrukkelykfte wyze zyn gemaintineert, en die zy ook met alle al-  JAAÓÖËKEN, february, 1785. 34? le zorge en cordaatheid zullen blyven vasthouden : en verdedigen, zonder immer toe te laten, dar idaar aan, ter prejuditie van dm minften hunner '. Ingezetenen, het zy onder welke prsetexten of : met welke meerderheid van Hemmen, in de VerIgadering van Hun Ed. Gr. Mog., min of meer i atteintie worden toegebra^t. En dat dus hebbende aangetoond , dat door het idefereren der Commisfie aan Heeren Gecommiti teerden, volgens het eerde Lid van het Advys der I Heeren van Haarlem, teffens aan dezelven zoude 1 worden gegeven dequaliteit om al* Kecbrers 'e funigeeren: en zy door deze ampliatievan Mant daadllyk zouden zyn geworden Gedelegeerde Ri chters, ; en dut zoodanige ueligatie volftrekt ürydig en incompatibel is met onze wel herbra-te Piivilem'en !en coitumen ; mitsgaders ten uiterften nadeelig en gevaariyk voor 's Lands Ingezetenen dierbare Vrybeid. Dat ook het ander middel, uitgedagt quafi om tot een conciliatoir of proef te dienen, even weinig met de gronden van onze Regeermg is over een te brengen, en zoo iDformeel als ongefchikt is ter bereiking van het voorgeftelde oogmerk. En dat, om alle bygebragte redenen, geen ander Conftitutioneel en wettig middel , in dezen door den Souverain had kunnen of behooren ver» ilcozen en by de hand genomen te worden , dan het geen door de Heeren Gedeputeerdens dezer iStad, by de nadere deliberatien over het r oport, laan de Leden was voorgedragen, voornoemde 1 Heeren Principalen zich niet konden dispenlèe* 1 ren, In de Ilde plaats, met relatie tot de wyze, i waar op de voorfehreven Refolutie van den 2 2 December door den Heer Raadpenfionaris is gebragt iter conclufie. mede te remarqueeren. Dat zy met de uiterfte bevr em'iing uit deexItenfie hebben vernomen, dat dezel e Conclufie m de daad is geformeerc met negen Remmen tegen tien RotrEitbAft*» Aantek. v. rtmft. nopens 't beft. tan 11 Dec, 17Ö5.  24» NIEUWE NEDERLANDSCHÈ RoT'TERDAM. Aantek, v. Amft. nopens 'f beft. van zt Dec 1785. tien en dus met êene minderheid van Advyzenj direét, ftrydig met het 10 Artykel der Inftruclie van den gemelden Raadpenfionaris, waar by hy gelast word: volgens de pluraliteit van opimen, eit niet anders, in zaaken daar notoirlyk overftemming plaats heeft , te coneludeeren : dat zy derhalveh moesten verklaren deze Refolutie niet anders te kunnen aanzien en houden, dan als gedestitueert , van alle verbindende kragt en laboreerende aan eed notoire nulliteit; zonder dac tot ju flificatie van deze informeele Conclufie ttrekken kan het voorgeven, dat 'er drie descreperende fentimenten zouden zyn geweest, en dat negen Leden eenftemmig voor het verleenen van meerder magtadvifeerdenj en de armere tien onderling verfchilden; vermits dat voorgeven ten eeneroaal abufief is, en daar en tegen volftrekt zeker, dat de tien Leden even eenparig tegen als de negen voor het verleenen van meerder magt zyn geweest, welke ampliatie van magt, en geenzints de alteratie der Refolutie van den 10 Augustus, zoo als wel in het oog gehouden moet worden, ten dezen eigentlyk en alleen het object van deliberatien uitleverde: want de Heeren Gecommitteerdens, by het flot van hunne Misfive van den 29 September, verzogt hadden, dat 'er nadere voorziening by Hun Ed. Groot Mog. mog. te worden beraamd tot bereiking van het falutair oogmerk van de Refolutie van den 10 Augustus en ter epftcacieufe voortzeteing van het geordonneerde onderzoek; welke nadere voorziening zy zich, by opgevolgd Prffi-Advysvandeni30clober,pag. 23, hebben geëxpliceert, daar in te moeten beftaan, dat gemelde Refolutie in zo verre behoorde te worden gealtereerd: dat het onderzoek door hen niet politicq en gecombineert met de Magiftraat moest gefchieden, maar dat zyjudicieel en afzonderlyk zouden mógen onderzoeken, en dus een ampelder magt krygen, dan zy te voren hadden, in welk verzoek de Heeren Gedeputeerden van Haarlem en verdere Steden, by iiet tweede Lid van het Rapport,den 3 No.  JAARBOEKEN, February, 17Ü5. 249 5 November, ter Vergadering van Holland uitgebragt, wel geen zwarigheid hebben gevonden, maar evenwel getrieent, dat alvorens behoorde te worden beproeft het Conciliatoir, het geen boven is vermeld, en waar by insgelyks een meerder ge» zag aan de Heeren Gecommitteerden wierd verleent, over welk Rapport, gelyk ook over deMisfive en Pras- Advys der Gecommitteerden, den 21 December 1784, in gemelde Vergadering byrefumptie gedelibereert wezende zyn de tien Leden eenparig geweest van gedagten, dat aan dezelven geen meerder magt behoorden te worden gegeven;zonder dat het verfchil tusfehen de voornoemde tien Leden, over het inroepen van den Provincialen Reebter, of het perfifteren by de Refolutie van den 10 Augustus, eene gegronde reden zoude kunnen opleveren, waarom dezelven, daar zy omtrent het wezenlyke object der deliberatien zich volkomen eenparig hadden geëxplieert, hun rechï van plnraliteit zouden verliezen; zynde het in tegendeel zoo klaar en evident, dat de ftemmen var anderzints verfchillende Leden by een genomen er te famen gevoegd moeten worden, in het guni waar in zv overeenkomen, en ten dien opzigte dc meerdrheid uitmaken; dat het overtollig zoude zyr zulks door Wetten en Auctoriteiten van Rethtsgeleerden, die over het jus publicum en privatun hebben gecommentarieert, in het breede te be weren , en dat de Leer van den Heer de Groot ooi hier weder alleen voldoende zal zyn , daar hy ii zyn Boek de jure belli & pacis Lib* 2 Cap 5 § 19 zegt; Sententie guarum altera alteriuspar tem continet, conjunde Junt in eo; quo c&meniunt fic qui in vigintie dammant, & oui in detem con jungentur in Ulo decent adverfus fententiam abfoi vemtem. Dat zy Heeren Principalen om gémelde redene tegen voornoemde Refolutie van 21 Decembc expresfelyk protefteeran van Nulliteit; verkl; rende teffens niet aanfpraaklyk te willen zyn voo R d RotrER- Aantek. v. Amft. nopens 't beft, van 12 Dcc, 1785- 1 \ t 1 l r r e  Rot t r dam. Aantek. v Amft. nopens 't befl. van 22 Dec. 17S5. J 1 ; t < *5o NIEUWE NEDER.LANDSCHE de gevolgen.die uitdeonwettige verrigtinsen. wel- (was getekend) j. M. van P A B S T. T J£nHTCTrfGee^tns egter is togefcheenen van zoo veel esfentie te zyn;  JAARBOEKEN, February, 178?. 251 zyn, dat wy gemeend hebben daar omtrent niet van ons femi renr. te mogen afzien , maar riet ..>.oed vinden v&n U tidele Gr. M jg. deswegens te moeten vernemen le weetcn, Edele Gr. M »z-Heer-n, hctisons voorgekomen , en wy hebben zulks ock ree Is in onze Misfive van den 29 September laatstled-n aan U lid. Gr. Mog. geindigiteert , dat, wilden wy voldoen aw de Refolutie van U Edele Gr. Mog. van den to Augufty, en hoogstdaarby gemanifesteerde intentie", o 11 geinformedt te worden van de fource niet alleen van het voorgevallene alhier ter Sttde, maar ook van het f'bfifteerend ongenoegen en wat trouwen, het welk en uit de diverfe aan U Edele Gr. Mog. gemaakte AdJr sfen blyk. baar is. dat door verfcheide Ingezetenen tegens de Regeering en d< tzelver bettuur is wasv orge. vallen, van de differente Collegien van Politie en Juftitie , ieder voor zoo verre derzelver Officie en beftuur omtrent de voorgevallene zaaken was gecor ccrreert, moesten vraigen zodanige opening en nforma i-m, als wy nodig .igiedcn, om U Ed. Gr. Mug by ons te doene rapport in ftaat te ftellen, on te kunnen beoordeejen, of dat opgevat wantrouw n en misnoegt n waar'vk in het gedrag der Regee ing, dar is van die differente Colle^ien , desitlfs fou^cj heefr, of met andere woorden, of dat opgevat misnoegen en wanuouwen eenigen grond heeft gehad, ja dan neen. Met dat oogmerk hebben wy , na dat de informatien van het vepa--feerde op en omtrent den Jï Maart 17S3 (ééne van die gebeurcenisfen R 2 waar Rotterdam. Brief derCo mm is (ie aan dëStaten.  252 NIEUWE NEDERLANDSCHE Ror- n er- VA!A. Brief der Commisfie aan d: Stalen. waar over zig de Requeftranten hebben beklaagt) waren afgelopen, en na dat wy hadden bevonden, dat de gefuppedi teerde Notulen zoo van H. H. Burgemeesteren als van de Wet, en van het Collegie van Scheepenen, op zommige refpecten in het geheel geene, op andere geene genoegzaame elucidatien tot opheldering van dit poinft gaven, reeds op den 8 December laatsleden aan de Heeren van de Magiftraat geproponeert, om van weegens de gecombineerde Vergadering dusdaanige informatien van de Collegien, welke iu Maart 1783 in functie waren geweest, te requireeren, en ten dien einde eenige pointen, waar over dezelve zouden moeten rouleeren, geconcipieert en voorgedraagen , gelyk U Edele GrMog. uit dezelve Propofitie, welke wy de vryheid neemen fub litt. A. hier by te voegen, breeder zullen kunnen zien. Dat A Extrail uit de Notulen der gecombineerde Vergadering van Heereu Gecommitteerde van hun Edele Groot Mog. en de Magiftraat der Stad Rotterdam. Woensdag dtn 8 December 1784. Post meridiem. ' Heeren Gecommitteerdens hebben ter Vergadering voorgedraagen, dat hun Ed. Mogende , hebben overwoogen den inhoud der informatien, welke in dit gecombineerdCollegiezyn ingewonnen.betrekkelyk tot het geen op en omtrent den 8 Maart 1783 is voorgevallen, verneemen, dar, nadien uit dezelve in fa&o confteert, dat ter dier tyd verregaande ongeregeldheden enexcesfen hebben plaats gehad, nu ter verdere voldoenisg aan de Commisfie, welke op hun Edele Mog. gezamenttyk met de Magiftraat by hun Edele Gr. Mog. Refolutie van \o Augustus is gedefereert, van wegens deeze gecombineerde, Vergadering zoude behooren te  JAARBOEKEN, February, i78S« «53 Dat deeze onze voorflag door welgemelde Heeren van de Magiftraat op den 4 January laatstee- worden eerequireert eenige.reformatie* en elucidatien van Pólirie en Juftitie op dién ty l gefur.geert hebbende, fn Zls te meer, da.r de gefupped.teerde Khtulen dier Coliegien, verbleken met het geene m fado sepasfeert is aanleiding geeven , om van dezelve omfrent zommige zaaien eene meer gedetailleerde opening 16 DaTmltsdien uit de gemelde informatien gebleeken zyr.de, dat het cprigten en illumineeren der Eerepoorten op den 8 Maart voor het Saktedraagcw Huisis ge. daan,'met voorkennis en tceftemming van Heeren Bur. meesteren van dien tyd. van dezelve Heeren, na de gedagten van hun Edele Mog. zoude behooren te worden gevraagt opgave der reedenen , w.lke hunnewogen hebben f om toe te ftaatt, dat in een tyd, waai in de Kisting in de gemoederen van het GeaWen er de animofiteit zig iceds binnen deeze Stad open. baarde, waar van het disfemineeren van oproerige ge fehriften, het openbaar langs Straat en aan de huizet bedelen om geld rot viering der aanftaande verjaardag van den Heer Erfftadhouder, en het gerugt, dat di Huizen van notabele Graanhandelaars tegen den ge melde 8 Maart met plundering bedreigd wierden, dl duyaelyke bevvyzen waren, in een tyd waar in dus by zonder moest worden gewaakt tegens alles , wat to ftoring d r publique rust zoude kunnen (trekken, o door buitenaewoone vrolykheeden aanleiding geevei tot onroerige beweegingen. dezelven Eerepoorten, wel ke aan de Stad toebehoorden, voor het gemelde bak kedragers Huis wierden opeerigt en geillumtneert; ei auiks daar dezelve feedert het jaar 176ó, welke evens inenten 'er ook plaats hadden gehad , nimmer warei pebruikt geweest; en het verzoek daar toe niet doo her geheele Sakfcedraagers Gilde, of door de Hoofd ie den uit deszelfs naam, maar alleen door eenige Sakk« draagers aan het Huis van den Heer Prsefi ient Burge meester was gedaan, en de Hoofdlieden vervolgen Zich alleen in de Kamer van H. H. li. B. hadden be Rotterdam. Brief der Commisfie aan de Staten. t r l 1 1 t s  Rot- terdam. Briefdet Cammis fïeaandt Staten. 354 NIEUWE NEDERLANSCHE den zynde gëdeclineert, en wy egter uit het antwoord van hun Ed. Gr. Achtbaare (hiernevens lub geven, om derzelver goedvinden daar omtrent te verliaan. Dat wat betreft het Collegie van de Wet, in Maart 1783 gefungeert hebbende, hoe zeer het zelve in het geeven van de permisile tot het oprigten en illumineeren der gemelde Eerepoorten niet fchynt geconcernert te zyn , egter in aanmerking genoomen zynde, dat dat Collegie voor de bewaaring der rust, ordre en goede politie moet vigileeren, aan het zelve zoude behooren te worden gewaagt, of ook eenige informatien kan fuppediteeren, welke tot het nagaan der fources van het geen op en omtrent den gemelden 8 Maart is voorgevallen, aanleiding zoude kunnen geeven. als meede hoe het is toegekomen, dat van wegens dit Colleg.e, niettegenftaande reeds op den 6 Maart door den Heer Schout aan het zelve was voorgedraagen de groote waarfchynlykheid, dat de toen aanftaande"erjaardag yan zyne Doorluhtige Hoogheid niet met de t2Va ykC 'PrePara'ien en gefchiktheid zoude worden gevierd waar van het rondgaan en ophaalen van geld voorboden* waren, geene meerdere efficacieuf"lorzieningen zyn beraamd en in het werk'gefield! waar door de voorfz. bedelaryen, openbaare preparatien tot bu tengewoone vreugdebedryveu, en de daar uit SÏÏuï lXCf"n e" ,ba,dad^«^den met •« LS jeftuit, en de goede ordre en politie bewaard zyn. c£ yI einde'yk ook het cP»egie van Officier en Scheepenen van dien tyd zouden behooren te w0rdeS gevraagt, waarom de Juftitie niet dadelyk tot weerS van de toen plaats gehad hebbende excesfen he7ft Le! ngileerd , cn naderhand tot ontdekking^van dieïeen» welke zig Haar aan hadden fchuldig |emaak ëSeen t^lE1*^.**»*' a,s d^ nS„ Va/heï selve Collegie van dien tyd uitwyzen? gaar-  JAARBOEKEN» Febrmry» 178J. 255 fub ütt. B. gevoegd) gefien hebbende, dat dezel we daar by met zoo veele woorden avoueerde, dat • voor.j (gaarne met hun Ed. Groot Achtb. indien dezelve zig tnet het voorfz. femiment conformeeren, willen overleggen, op welke manier deeze requifitie ter iltennisfe van die Heeren, welke op de gemelde tyddezelve Collegien hebben uitgemaakt, gevoeglykst zouden kunnen worden gebragt. En is deeze Propofitie, hy de Heeren van de Ma« giflraat overget ojmen. B, D-ingsdag den 4 January 1785, Hun Edele Groot Achtbaare hebben ter Vergadei ring voorgedraagen, dat zy in overweging genomen hebbende de voorflag door Heeren Gecommitteerden op den 8 December laatstleden gedaan, met hun Ed. Mog. volkomentlyk van begrip zyn, dat nadien aan deze gecombineerde Vergadering is gedemandeetl het onneraoek na den oorfprong, uit welke het voor gevallene binnen deze Stad is ontftaan, de gemeldi , Vergadering dan ook in allen opzigten geregtigt er 1 bevoegd is, om van allen en een yder, wie hy ooi > zy, zodanige elucidatien en informatien te vorderen als tot ontdekking van die fources aanleiding zoudei I kunnen geeven, dan, hoe zeer hun Edele Gr. Acht ' baare opregtelyk bewygen , tot dat heilzaam eind gaarne re willen medewerken, en daar toe waarly allefints gedisponeerd te zyn, kunnen zy echter ii , geenen deelen ontveinzen, dan aan hun zeer bedenke ; lyk, zo niet geheel oabeftaanbaar zyn voorgekoraei de middelen, welke daar toe door hun Edel Mo^ by derzelver Propofitie worden voorgeflagen en aa de hand gegeven, als kunnende haar Edele Gi Achtbaare niet verbergen volkomentlyk in het bc grip te ftaan , dat deeze gecombineerde Vergaderin geenfints kan worden aangemerkt, om, daar aan de zelve alle de Notulen by de refpeftive Vergaderinge van Politie en Juftitie dezer Stad in den jaare 178 gehouden behoorlyk zyn geëxtradeert, evenwel nc yan de Collegien van dien tyd, fchoon thans ni< R 4 mei Rot* rER- )am. Briefde* CommisHe aart ds State*. 11 3 I * if  256 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rot. TERDAM. Briefder Co turnt s Jte aan de Staten. d E z z d | voornamentlyk de faurces moeten worden nagegaan, tn ook aan de gecombineerde Vergadering toekennen de bevuegtheid, om ten dien einde van alleen een iegelyk,* hy zy wie hy zy, de nodige elucidatien en informatien te vorderen . z >o hebben wy op den 5 January by onze nadere inlranrte fub. litt, C. aan dezelve Heeren gevraagd, of hun Ede. meer exfteerende, Collegiater te kunnen requireeren, zodanige informatien en elucMarien, als by de voorfz. Propofitie nader word vooi-gefteld: veel min dar deeze gecombineerde Vergadering In eenigerley wvze zou gerechtigd en bevoegd zyn , om van dezeKe Collegien als nu Collegialiter af te eisfchen en te vorderen een fchriftelyke opgave van de reedenen en tno'iven, welke hun , nu byna twee jia<-en gelee. 3en,bewogen en gedetermineerd hebben: da' Hun led. 3r. Aphtb. al verder by de deliberatie over die materie is voorgekomen , dat, al konden die refpective Collegien , welke geheel vernietigd zyn, wede om ot exiftentie gebragt worden, 'er echrer din nog in le executie van het geproponeerde door hnn Edel tfog. zo veel gegronde diffieultetten reiileeren, dat iet zehe (naar oordeel van hun Cf. Achtbaare) als eheel ondoenlyk moer aangemerkt worden, en waarin hun Edele Groot Achtb., hoe ongaarn, dan moein declareeren, zig met het fentiment van hun Edele log. ten dien opzigten niet te kunnen conforraeeren. C. Woensdag den 5 Juiuary 1785. Pojl meridiem Heeren Gecommitteerdens hebben voorgedraagen, it zy geëxamineerd hebbende het antwoord van un Ed. Groot Achrb op de Propofitie van hui Ed. log. den 8 der gepasfeerde maand gedaan, uit het dve hebben gezien, dat Hun Ed. Gr. Achtb,, hoe ;er vo komentlyk toeftemmende de bevoegtheid van ize Vergadering om tot ontdekking van den oorronk der gebeurtenisfen binnen desze Stad voorge- val.  JAARBOEKEN, February, 1785. 237 Edele Gr. Achtb. onze Propofitie declineerende, dan een beter of sequivalent middel ter bereiking van vallen, en ook (zo als by de Refolutie van Hun Ed. Gr Mog, van den 10 Augustus niet te vergeefs is bygevoegd) van het aldaar fubfifteerend ongenoegen en wantrouwen, van alle en een ïegelyk de noodige informatien en elucidatien te requireeren, eenvoudig het door Hun Ed. Mog. gedaane voorftel declineerer zonder by te voegen, of aan de hand te geeven een ander middel of expediënt, waar door, na de gedag ten van Hun Edele Groot Achtb. het voorgeftelde bu om na te gaan de fource van het geene in fadlo bewee zen is, op en omtrent den 8 Maart 1783gepasfeerttt zyn, zoude kunnen bereikt worden. Dat oe reeden, waarom Hun Ed, Mog. hebben ge proponeert om deswegens aan de toen gefungeert heb bende Collegien eenige vraagen ten fine van berig voor te ftellen, daar in beftaat, dat het hun is voor gekomen, dat het onderzoek na dit point niet koi blyven by het inwinnen van informatien, die alleei bewyzen, wat 'er gebeurd is, zo lang 'er mogelykheii is, nopens de fource en aanleiding nadere ontdekkin gen te doen, en dat na hunne gedagten het zelveon derzoeklangs het voorgeflage middel, gevoeglykst, j eenigïyk, konden worden voorgezet, dan dat hu Edel Mog. niet willen afzyn te betuigen, dat zy va hunne gedagten dieswegens wel zouden willen afzien by aldien Hun Edele Gr. Achtbaare kunnen aanwyze een anderen weg, of fuppediteeren een ander middel langs het welk zulks beter of even eens zoude kunne gefchieden. Dat deeze confidentie hun Edele Mog. aanleiding en zo zy vertrouwen, volkomen regt geeft, om alvi rens zig te bepaalen, of zy by derzelver fentime zullen moeten periïfteeren, aan de Heeren van 1 Wet te vraagen, of Hun Ed. Gr. Achtbaare zig m de gedagten van hun Edele Mog. niet kunnende cc formeren, mitsdien van begrip zyn, dat het politi onderzoek naar het gepasfeerde op en omtrent den Maart 1783 moet worden gelaaten by het inwinn c RotrER* dam. Briefdet Commisfie aan d( Staten. 1 ; v 1 1 1 , n , 1- tt le 3t n- :q 8 K er  s$t NIEUWE NEDLANDSCHE. Rot- van ons gezameDtlyk oo -merk wisten aan de hand 7ER- te geeven, het welk dan ook ten gevolge hèefe dam. gehad dat wy daar op den 18 January hebben be. ko nen h.-t voordel van hun Edele Gr. Achtbaare Brief der te vinden fub. litt. D. «cntDaare, Commis- fiea'en. En is zulks by hun Edele Gr. Acntbaare overae. nomen, *» D. Dingsdag den ig fanuary. 1785. Hun Edele Gr. Achtbaare geëxamineert hebbende da nadere voorflag van hun Edele Mog. op den s dezer ter Vergadering gedaan, declareeren datzy geer.fints van begrip zyn , dat het onderzoek na het voorgevalle op of omtrent den 8 Maart 1783 moet worden se. Jaaren by het inwinnen der informatien van her gebeurde ter dier tyd, maar dat ter voldoening aan de intentie van den Souverain. zo veel zulks docnlyk i* ook moet worden nagegaan de fource, waar uit het" zelve is voorgekomen Hun Edele Gr. Achtbaare, mitsdien de voorfz. vooiflag van hun Edele Mog. overwogen, en zia alle moeite hebbende gegeven om een expidient uit te denken. ten einde aan het gemanifefteerde oogKerk van hun Edel Mog. te voldoes; hebben gieteend  JAARBOFKEN, February, 1785. Wy hebben by o> erweiginj'van hetzelve voor. ftel gezien, dat ni meend als zodmig een expediënt te moeten aan d( hand en dienvolgens in bedenking geeven, of niet nadien hun Edele Mog in het begrip 'chyi én teftarn dat de gefuppedlteerde Notulen , concerne.rendi het voorg v llene voor en op den 8 Ma rt 171.3 c er. meer gedetailleerde opening vireisfcl-en, aan de te genwoordige exüeerende Collegien van Politie en Ju llitie dezer Stal, van wegens dezer.ecjnibineerdeVei gadering, zoude kunnen worden gepr-pmeerd, on ieder in den haaren, by de indien tyd gefungeerd heb bende Leden van die refpective Collegien temfbrmee ren, of dezelve ook eenige naadere elucidatien kunne fuppediteeren , waar door een meerdere aanleiding zou de worden gegeven tot het ontdekken Her fources va het geen voor en op de gemelde 8 Maart is voorge vallen, (pedaal met betrekking tot het geen by de op rigiing der bekende Eerepoorten heeft plaats gehad, e om voorts van de voorfz. elucidatien am de gecomb neerde Vergadering te geeven communicatie. Hun Edele Gr. Achtbaare vermeenen, dat doorzt danige berigten aan het oogmerk van hun E 'ele Mof zoude kunnen worden voldaan, terwyl zy,hoopend< dat ooor dit opgegevene middel de v erfcbillende gi dag'en, omtrenr dit point zullen wordengeconcilieer dan ook mogen verwagten, dat hun Ed. Mog , a Ziende van derzelver fentimenten , wel zullen wilk yoorko ntn ahe deliberatie, welke tegens de intent: Van hun Edele Gr. Achtbaare mogeiyk anderfints wi derom tot onaangenaame differenten aanleiding zoude kunnen geeven En is vu rfz antwoord eo geproponeerde by hu Edele Mog. overgenomen. tVoen TEuOAJ'. Brief der Commis-' Jieaat.de Staten. 1 1 5 1 1 1 '■* l tl e n n S'  afe NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam. Brief der Commisfie aan de Staten, I J | i \ \ 1 I gien, wierd overgebragt eene bevoegtheid, welké na onze gedagten volgens de Refolutie van 10 Augusty aan ons gezamentlyk met de Magiftraat competeerde , maar dat ook daarby de vraagen, zoo als die door dezelve thans exfteerende Collegien aan die, welke in Maart 1783 gefungeerthebben, zouden worden gedaan, geheel anders waren voorgefteld, als wy vermeenden, dat dezelve behoorden te worden ingerigt, en wel zoodanig, dat dezelve in het geheel niet voldoen zouden aan het oogmerk, het welk daar meede zoude moeten bereikt worden; en wy zyn mitsdien reeds toen be« dagt geweest, of wy niet best zouden doen , om over dit point ons aan U Edele Gr. Mog. te addresfeeren; dog begreepen hebbende, dat wy, ter vermyding van differenten , en de daar uit refulteerende ftremming van den loop der Mefoignes, zulks zoo lange mogeiyk moesten eviteeren, en dat wy, mits aan het gebuteerde oogmerk maar wierde voldaan, wel konden glisfeeren van de manier, op welke de bedoelde berigten en informatien ter Tafel van onze gecombineerde Vergadering zouden worden gebragt, zo hebben wy by ons nader Antwoord of Declaratoir van 19 January (fublitt. E, hier nevens gevoegt) verklaart ê. Woensdag den 10 January 1785. H. H. G. G. hebben ter Vergaa-teririg voorgedraa. ;en, dat hun Edele Mog. overwogen hebbende het intwoord door hun Ed. Gr. Achtbaare op gisteren ;egeven op de nadere propofitie door huri Edele vloe. op den 5 dezer maand gedaan, betrekkelyk het 'raagen van berigt en elucidatien van de Collepien an Politie en Juftitie in Maart 1783 in funftie geveest zynde, met leedwezen moeten declareeren, dat iet expediënt, daar by door hun Edele Gr. Achtb. an de hand gegeeven , hun Edele Mog. is voorgekomen, zo omtrent de form, als de materie zelve, aan  JAARBOEKEN, February, f785. m klaart, dat wy wel mopeft lyden, dat e°n p*oef genomen wierde, of, langs deo door hun Edele Groot aan aanmf-rkelvke defecten te laboreeren, en zodanig onvoldoende le zyn, d.t zy Ed. Mog. in bet amp'tfteeren van hetzelve volftrekt moeten diffkulteeren. Dat Wat betreft de form, op welke volgens het zelve voc rftel van hun Edele Gr. Achtb. de bedoel de informatien van de gemelde refpective Collegier Zou l< n worden gevraagd, hun Ed. Mo?, niet pene trctren, uit welken hoofde de tegenwoordg «xftee rende Collegien van Politie en Juftitie zig m.erdei bi voegd rekeren , dan d ze gf combineerde Vtrgade. ring tot het vraage \an infonnaiien öf eluci atien aar de t"tv rnalige Leden dier refpeótive Collegien , daal d- Ref lutie van hun Ed. Gr. Mog. van den lo Au gustus laaisdeerien het onderzoek na de fources var het vo rgevallene, tot welkers ontlekking hun Ede le Gr. Achtbaare zelve cie elucidatien wiilen vragen demandeert, riet aan hun Ed. Gr. Achtb., of de te genwoordige Collegien van Politie en Juftitie, maa aan hun H H. G. G. gezamsntlyk met de Magifiraa dezer Stad. Dat belangende de zaake ?elfs. cn de vraag, zoi als die door hun Ed. Gr. Achtbaate is ingerigt, he na de gedagten van hun H. H. G. G. 'er zeer verr van daan is, dat op die wyze zoude kunnen wordei voldaan aan het oogmerk, het welk zy zig hebbel voorgefteld, en waar aan zy eg'er vermeend hebbel en als rog vermeenen, dat door het beantwoorde der vraagen, 10 als zy dezelve by hunne propofiti van den 8 December hebben voorgedraagen, zoud kunnen en behooren voldaan te worden. Dat immers door het eenvoudig vraagen aan deLt den der refpectuve Collegien van dien tyd, ,, of deze „ ve ook eenige nadere elucidatien kunnen fupped „ teeren, waar door eene meerdere aanleiding zoud worden gegeeven tot het ontdekken der fources va het geen voor en op den 8 Maart 1783 is voorgc vallen," niet zal kunnen bereikt worden het but, 01 lanj Rotterdam» Briefdef CommiSe fie aan 4e Staten, : 1 r » c 1 1 1 1 ï [. 9 A s  26*i jNIEÜWE NEDERLAND3CHÉ ' ROTTERDAM» Briefde Cornmis fieaand Staten. Groot Achtbaare aangewezen weg, het voorgëftelde einde kon bereikt worden, en dat mitsdien r langs dien wég zo veel mogeiyk na te gaan, of hét gedrag van dezelve toenmaalige Coüegien, ieJer irt ,den haare, al of niet aanleiding heeft gegeeven, niet 'alleen tot het dier tyd gepasfeerde, maar ook (het geen hun Edele Gr. Achtb. telkens fchynen uit het oog te verliezen, en hun Ed. Mog. daarom nogmaals moeten repeteeren) tot het opgevat misnoegen en wantronwen , maar dat in tegendeel de gevraagde elucidatien meer gedetailleerd zullen moeten behelzen de redenen, welke dezelve Collegien * of de Leden van dien, ter dier tyd gemoveerd hebben,' om zodanig te handelen, als zy gedaan hebben; zullen hun Ed. Gr. Mog. volgens hoogft derzelver gemanifefleerde intentie by het te doene rapport (immers zo veel doenlyk) kunnen geinf. rmeerd worden van ds fource en aanleiding tot dat gepaffeerde, endatopgevat misnoegen en wantrouwen j en kunnen beooN deelen, of hetzelve eenigen grond heeft gehad, ja dan neen. Terwyl het zelfs hard en ohreedelyk zoude kunnen Voorkomen. dat aan dezelve Collegien of Leden van dien niet wierd gegeeven de gelegenheid, om weg te neemen de verwondering, die anderfins, uit aanmerking van verfchillende omftandigheeden, omtrent derzelver verrigtingen natuurlyker wyze ont< ftaat. Dat hun Edele Mogende mitsdien zig onbevoegd reekenen het voordel van hun Edele Gr. Achtb. te amplecteeren, en hoe ongaarne ook zig zouden verpligt oordeelen, om op dit poinct (welkers applicatie zig op meer dan een refpedl in de verdere behandeling der zaake zal manifefteerenj by derzelver fentiment, zo als zy het op 8 December hebben geuit, te moeten perfifteeren 2 dog dat zy egter aan de eene zyde in aanmerking neemende het volmondig adveu van hun Edele Gr. Achtbaare, dat de fources moeten worden nagegaan, en derzelver declaratoir van bereidwilligheid , om daar toe te concurreeren, en aan de ande:e zyda niet, dan inde uiterfte noodzaakelykheid, re-  JAARBOEKEN, Febnmy, 1785. 265 dien dezelve berigtcn zouden worden gevraarit, niet direct door hit gecombineerdeColleaie, maar door de refpeöeerde Collegien , die thans exfteeren$ ieder aan derzelver Prse'eccsfeuren in officie, als meede, dat wy, om weg te neemen nHe bedenkelykheidj welke Hun Ed. Groot Achtbaare tekens de estenfie der vraagen, zoo als de zelve door ons waren geconripieert en voorgefttld, fcheenen te hebben, aan dezelve Collegien wel geheel en al wilden overlaaten de manier, op wdke het vraagen van dezelve elucidatien en informatien aan de Leden der te voren gefir geert hebbende Collegien zouden worden ingerigt, mits dc recours willende nemen tot het maken van een adres aan Hun Ed, Gr, Mog., alsnog aan hun Edele Gr. Achtb. een blyk willen geeven van hunne infchikkelykheidomtrert de wyze,op welke de meergemelde informatien en elucidatien ter Tafel van deeze gecombineerde Vergadering zou !en worden gebragt, mits maar aan het gebuteerde oogmerk werde voldaan , en mitsdien (zonder af te gaan van hunne furtenus, dat deeze gecombineerde Vergadering het regt heeft, om direft dezelve informatien te mogen vraagen) declareeren , wel te moogen lyden, dat een proef genoomen werde, of zulks kan gefchieden door tuffchenkomft van de thans fungeerende refpective Collegien van Politie en JuftU tie, en zelfs aan dezelve Collegien, we! te willen overlaaten de manier, op welke het vragen van dezelve elucidatien en informatien aan de Leden der ta vooren gefungeerd hebbende Collegien zal worden ingerigt, mit6 de vraagen maa' zodanig worden voorgemeld, of ten minften dat effeeft hebben , dat de in te komene en in dfeze gecombineerde Vergadering te iuppediteerene berigten behelzen eene zodanige gedetailleerde opening, dat de pointen, zo als die door hun Ed. Mog. zyn voorgefteld, daar In derzelver beantwoording kunnen vinden- Het welk by de Heeren van de Magiftraat is overgenomen. S ment. TLRDAM. Briefde* Cimmispe aart de Si aten.  Rot. DAftr. Briefden Comtnis fieaandt ■Stalen. c l I E J V e d c (I g T c 2 II n k 264 NIEUWE NEDERLANDSCHE óe vraagen maar zodanig wierden voorgefteld, of ten nnnittn dat effect hadden, dat de irfte kómene en in de gecombineerde Vergadering te fun^S rene ber.gten behelsden eene zod.nige gedëSlleer•deopenmg, dat de pointen , zoo als die d00 oul waren voorgefteld, daar in derzelver beantvloo? ding konden vinden. wuur Hoe zeer wy Edele Gr. Mog. fleren vermeenden te mogen verwaten, dat d«ie onzê overgifte aan de zyde van & Mag.fi aat zonde "vn geaccp-eerd geworden, en det daar door Omren'^T" Wy %dk*y™ de bedoeldeVe nten en informatien k-nden bekomen ) dit noint zouden zyn afgedaan geweest, hebben wy ons £ ter m die verwagting bedroogen gevonden wan. oeer wy op den a6 January ontvingen h"t rX .ntwoord van hun Ed. Gr. Achtbaare; lublitt b., een Antwoord; waaruit wy, hoe ingewikkeld het F. Woensdag deh 26 January 1785. \efZdïin\SJïn Achjbaare' explicerende op en nadeun voorflag, door Hun Edele Mos den 10 lee er ter Vergadering gedaan, declareeren: dat zy eenints contefteerende de bevoegtheid van deeze ecomb.neerde Ve.gaderinu, om van allen en een ie! elyk tot het nagaan der fources, van het voorSval =ne of van het fubfifteerend misnoegen eS ren de nodige nförmatien en elucidatien te ku S 1 mogen „eemen , niet te min in het beg iP ftaana at die informatien en elucidatieir, wanneerdle ™ e afgetreeden Leden der voorige Maufffrature S. erzelver refpective £eweze„e quaLyte zou£r rno 3n werden gerequireerd, alleen kunnen en bèboo in a d'en^ t0C, fuPP ^ent der gehouden" en ge «radeerde Notulen, in 20 verre die niet genofj. .an geoordeelt worden, en dat zodanig een Ete ent der Notulen niet gevoeglvker van de "elveTan orden gevraagd, dan by de thans fungeerenie Col gien, immers en tn aJlen g;vaiien |oau j^ol. Ede*  JAARBOEKEN , Fslrnaty, 1785. 2S5 foet zelve ook moge zyn Ingerigt, zagen dat Hun Edele Groot Achtbaare, wel verre van met ons te Ëdeie Gr* Achtbaare voor, dat zodanig een confiJeiade voor de Leden dier gefubfifteérd hebbende Col-' legien; ter vermydieg van het doen van alle kleinig-/ heid aan de Regeering, alieflnts nodig is, en dat, daarenboven zodanig een Suppliment volkomen ge-' noegzaam is tot het doen van een volkomen rapport conform de bekende Refolutie van den ro Auguftus, weike Refolutie altans ten deezen opfigte geen alteratie heeft geleden. Hun Edele Groot Achtb. oo'rdeeleh mitsdien, óhtèx herhaalde betuiging van fteeds beryd te zyn, om i te concurreeren ter bereiking van het but en oogmerk, het welk zy zig met hun. Edel Mog. niet min in hst wegneemen van het fubfifteerend misnoegen ,1 en wantrouwen (het geen zy geeniinrs uit het oog verliezen) als in de ontdekking van den oorfpronk der gepleegde excesfen voorfiellen; alsnog te moeten perfteeren by der zeiver declinatoir antwoord op dé Propofitie van Hun Edele Mog., den 8 December laatstleeden ter Vergadering gedaan; terwyl Hun Edele Gr. Achtb. niet te min betuigen, met inbcefie van hun \ gegeven antwoord op de nadere propofitie van haat . Edele Mog. van den $ deezer (by welk antwoord zy vermeend hebben van hunne zyde een gepaste expediënt 1 te hebben gefuppediteerd) als nog bereid eh geneegen 1 te zyn, om van de afgetreedene Leden der voorige Magiftrature te verneemen, of dezelve Leden in ftaaf ;i zy, om de Notulen, tot derzelver refpeélive Departeli menten, te kunnen amplieeren met eenige meerdere informatien en elucicjatien, concerneerende het voorgevallene op of omtrent den 8 Maart 1783! waar door' na het begrip van haar Edtle Groot Achtbaare, dari ook aan de gemelde afgegaane Leden geene ongunstige gtlegenheid zal worden verfcliaft, om de verwondering die (zo als haar Edele Mog zig uitdrukken) ; anderfints uit hoofden van vsrfchillende omftandighe■den; omtrent derzelver verrigtingen zoude ontflaan, 1 des begeerende, te kunnen wegneemen en te doe» ces. I fee ren. S 2 E» Roï. fERMM. 'Jriefdéf lammis■• ie aan de \taten.  S66 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rot- dam. Brief dn Commisfie aan dt Staten. RüDQLF B A £ L D £. te willen beproeven, of op zodanige gemenageerde en naar het verlangen van hun É>\ Gr. Actub ingerig'e wyze zou te kunnen word nvoldaana^n e rj v wnaaTi gedeelte van het, by U iidelc Gr. M >gó geordonneert, onderzoek , integendeel zelfs meer uitdrukkelyk als te v Ten aan de gecombineerde Vergadering betwisten het regr, om te vraagen, en aan de refp clive Collegien van Maart 1783 toekennen de bevoegtheid, om te weigeren 'hit geeven van zoodanige ouvertires, waar uit zal kunnen en moeten beoordeelt worden, of onder anderen ook in derzelver gehoudene directie, omtrent het geen als toen is voorgevallen, al of* niet te En naardien haar Edele Gr. Achtbare zig geenfints kunnen in!aag. geen jwangheid zullen manen, orn zig met hei expidient loor hun Edele Gr. Achtbaare voorgellagen wel te ivi len conformeeren. Welt Declaratoir by hun Edele Mog. is overgenomen. Onderjiond Accordeert met de voorfz. Notulen. Gstekent  JAARBOEKEN, February, 1785. c68 te vinden zy de lource van het mbroeger en wautrouwen, het welke ook uit hoofde van hctg'pa.sfeerde is opgelat geworoen ; ja d t hun Edde Groot Achtbaare d. ar by de \ia g, welke Ban d© ' leden der toenmaal'ge Collegien zoude w>rdi n gedaan, zodanig inng en , dat.ian dezelve in plaats 1 van hun geh gel heid te ^ecen, om z'g op dezei en geene pointen te expl.ceer n, ii tegen'cel, als 't ware, word in den tnord gelegd het geeven van etnartwoord, het welk gtenlints ter voldoening aan de i tenHe , waar mede de vraag gefchied, genoegzaam 70Ude zyn, en dat dus hun Edele Groot Achtbaare zeer duidelyk airtoonen niet alleen ten opzigte van de form , maar ook van de materie Zelve, geheel en al van ots te verfchillen. Wy hebben gemeend, Edele Gr. Mog Heeren, alle de vStukkcn. welke tusfehen ors en de Magiftraat decer Stad over deeze Materie fchnfti l\k : zyn gewisfeld, hier nevers te moiten voegen, ■ zoo om TJ Edele Gr. Mog te bi ter in (laat te Iftellm, om uit de vergelyl het eU ; geutlyk op aan komt, te kunnen oordeelen, als iom dat dezelve van onze zyde behelzen de rede■m?,n, welke ons bewogen hebben, om zodanig te handelen, als wy zo even aan U E.lele (ir. Mog. hebben voorgedragen, en om dat wy dus d« vry- I hi id nemen , ons tot derzelver inhoud te refereeren, niet no dig zouden hebben, dezelve gronden by deeze Misfive te detailleeren. En wy zullen mitsdien tot nader aandrang vaa ors gefuftineerde 'er dit alleen by voegen, dat wy 'iTTiet begp.pen , hoe wy zullen kunnen nag an de fource van het misnoegen en wantrouwen, het welk is opgevat wegens de gebeurtenisfen, welke in deeze Stai van tyd tot tyd zyn vrorgevallen en wegens de daar omtrent gehoudene directie , fiets II v.Mar van U Edele Gr. Mog. egter begeeren geinformeert te zyn) i> dien wy bet vermogen niet hebben, om diegeeue, tegens welke uit hoofde van S 3 hun- Rot» i erdam. Stief der ?tm tuiste iiandi Staten.  a62 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rot* terEAfll. Brief der Commisfie aan de Staten. 1 3 3 ] l 1 1 \ 2 | hunne daaden of nalatigheid, het zy dan te regt het zy te onregt, dat misnoegen opgevat is, te hooren, cn als 't waare eene verantwoording af te vraagen; en zulks vooral, wanneer de Notulen van zodanige Collegien, of door geheel te zwygen, of door zeer weinig te zeggen, wanneer men de. zelve vergelykt met het geen de ingewonne informatien meedebrengen, dat in facto gepafseert is, natuurlyker wyze bedenkingen doen opkomen, welke van de zyde dier Collegien, of Leden van dien, eer men met grond over derzelver handelwyze, en het misnoegen over derzelver directie opgevat, zal kunnen oordeelen, eene nadere beantwoordiug en elucidatie vereisfehen; zodanig dat zo wel aan de zyde der Requeftranten een behoorlyk onderzoek van de gedane klagten, als aan de zyde dier Collegien de bülykheid vordert, dat men aan de laatstgemelde de gelegenheid .verfchaffe, om meer gefpecifkeert zjg te verantwoorden, alvorens aan U Edele Gr. Mog. by het te docne rapport het gedrag van dezel/e Collegien werde opgegeven, als al of niet jehelzende de redenen en de fource van hec jpgevat misnoegen en wantrouwen. Ja, Edele Gr, Mog, Heeren, daar het vragen /an zodanige elucidatien, o£, wil men het lieler zo genoemt hebben, van zodanige verantwoording , niet alleen met betrekking tot het gesasfeerde in Maar 1783 , maar ook ten refpe&e 'an verfcheide andere gebeurtenisfen, over wel;e het gedemandeerd onderzoek gaan moet, zal e pasfe komen, zo maaken wy geen zwaarigieid om te zeggen, dat, by alJien, in een geal a]s dit, die geene, welke direct uit naam van J Edele Gr. Mog. dit onderzoek doen, de beoegtheid niet hebben; zodanige elucidatien of erantwoording te vragen, het alsdan niet alleen eer maeijelyk, zo niet ondoenlyk, zal zyn,om liddelen tot herftel van de rust en her. vertrouwen te beraamep en tfr uitvoer te brengen,maar QOjC,  JAARBOEKEN, February, 1785. 269 ook het onderzoek op dit refpeét geheel infructueus zal zyn, en niet anders behelzen, dan een detail van ve< Ivuldige voorgevallene zaaken, doch geeozints eene nafpjoring of het onvermogen der Regeering , of wel de flapheid der genomere maatregulen, oorzaak hebben gegeven, dat verfcheije ongeregeldheden hebben plaats gehad, of plaats gehad hebbende, onver'volgt zyn gebleven cn dat in andere opzigte nagelaaten is dat geen, het welk die Ingezetenen, welke zig aan üEdele Gr. Mog. geaddresfeerd hebben, en op welkerinitantien hoogstdezelve het onderzoek geordonneerd hebben , vermeenden van hunne Regeering te hebben mogen verwagten i met een woord , dat op die wyze de Commisfie, waar mede U Ed. Gr. Mog. ons hebben gehonoreerd, eene Commisfie, waar toe zo lange tyd en zo veele kosten geimpendeert worden, en waar van wy nietontveiczen willen, het einde nog op verre na niet ie kunnen voorzien, onder anderen ook om de weinige tyd, welke zo wel de Heeren van de Magiftraat, als het Collegie van Officier en Scheepersen tot het houden der politicque en judicieele Vergaderingen met ons befteeden, en het declireeren der door ons gedane voorllagen, om mee meerder acceleratie de Belbignes te kunnen voortzetten; dat, zeggen wy, op die wyze dezelfde Commisfie ten opzigte van deszelfs zo wezcnt'yk gedeelte , als is het onderzoek na de fource van het opgevat misnoegen en wantrouwen , het but niet zal bei eiken , maar geheel infruclueus uitvallen. Wy zouden, Edele Groot Mog. Heeren. hier xheer by kunnen voegen, dog deeze eenvoudige confideratie is ons voorgekomen genoegzaam te zyn , orn ons feminiene in dit opzijzt te juilificeeren , immers en in allen gevalle, om U Edele GrMog. te overtuigen, dat wy, den aart van onze Commisfie, zoo als die by Refolutie van den 10 Augu.scy.is gedecerneert, in agt nemende, van dit S 4 point RotrER- • dam. Brie f der Commis ■ ?e aan de Staten.  Rot ter- dam. . Bnef th Ca nmis fit aan o Stalen. NIEUWE NEDERLANDSCHE roint niet hebben mogen afzien , maar verpïige zyn geweest het goedvinden en de welmeenine van U h dele Gr. Mog. te vraagen, waar van Wy dan ook eerbiedig verzoeken zo fpoedig doenlvk te r mogen worden geinfurmeert. Waar meede, 'e Edele"Groot Mog Heeren, zullen wy God Almachtig bidden U Edele Groot Mog. te w'1 en honden in ZvD heilige befcherming. Gefehreeven w den Hage den 3 February 1785. (onder ftond) U Edele Groot Mogende Dienstwillige. De Gecommitteerden van de Sn ten van bolland eu West-vriesland te Rotterdam. Lager fi?ond) let Ordonnantie van dezelve» (was getekend^) RÜDOLFF BAELDE. De Vroedfchap vorderde bv befluit van den 1 dezer, hieromtrend het berigt van de Wethhouderfchap, welke den 20 February ii%n de Vroedfchap dit berigt toezondt: EDELE GROOT ACHTBAARE HEERENi Ingevolge de Refolutie van U Ed. Groot Achtb. van den 7 dezer, geven wy ons de eer van aan. (J Ed. Gr. Ac'nb. te fuppediteren, de C nfiieratien, welke wy meenen te hebben op bet Adres, door de Gecommitteerden van Hul  JAARBOEKEN , Fébruary» *l'M< *7ï Hun Ed. Groot Mog. op den 4 dezer aan Ho gst ez-clve g daan, waar by dezelve in fin- j itóBtie zich beklagen-, dac wy hadden geüiffkul- c téerü in een Propofitie, door hun op den 8 Decembei laatstleden ter Gecombineerde Vergadering fctiriftelyk overgegeven. % Wy vertrouwen Ed. Groot Achtb. Heeren ,/ dar de redenen, welke ons daartoe hebben gè- d permoveerd, zo billyk en gegrond duor Uw Ed. t Groot Aèhtb. zu'Ien aangemerkt worden; dat t U EJ. Groot Achtb. niet alleen geen zwarigheid, zullen maaken, maar zich allefints vtrpligt zullen rekenen o.m die op de meest gepaste wyze te brengen ter képniife van Hun Ed. Groot Mog.,' en ons lanjis dun weg wel zullen willen disculperen van de verce king , welke wy hgtelyk zou *en incurreeren . van om frivole of geh.ïine re lenen geeeclineerd te hebben een vooiflag , welke men doet voorkomen allefints nuttig en noodzakeiyk te zyn. Wy zullen ten einde om aan de intentie van U Ed. Groot Achtb. te voldoen , open leg eri de redenen, welke ons hebben bewogen, om tiiec te acquifi eren in de voorfehreven gtdane voorflag van Heeren Gecommrteerden en de billykheid van het expediënt, door ons voorgeflagen , aan toonen. Voorts zullen wy de Confideratien van Heeren Gecommitteerdens , die als objecten tegen om lentiment in deze, by derzelver adres voorkomen, tragten op te losfen. De redenen Ed- Gr Achtb. Heeren waaron wy ons niet hebben mogen of kunnen conformeeren met het geproponeerde van Heeren Ge commifteerdens op den 8 December laatstleden zyn gelegen , en in de natuur van die Propofitii zelve, en in de onbevoegtheid, waar in wy om hebben aangemerkt te zyn om die te accepterei en eiudelyk in de moreele onmogelykheid, welk S 5 on Rot- am» Pe*igt inde VethoU' f/fch.op 'en h ief k' Comnisjte. t I i t s  Rot- tiïrDAMi Berigt ran de Wethou der fch.op den briej der Commisfie. 1 1 t li d o r z P 072 NIEUWE NEDERLANDSCHE ons is voorgekomen in het volvoeren van het geproponeerde te refiieeren. Wy hebben reeds, zo als ü Ed, Groot Achtb. uit de bylagen van adres zu Ien hebben gezien. deze onze bedenkingen in fubftantie fctinfteiyk opgegeven, en zelfs gelegenheid gehad, om die by monde met meerder breedvoerigheid aan Heeren Gecommitteerden voor te doen draagen: dan wy zyn ongelukkig genoeg geweest, daar van geen ander gevolg te zien, dan dat Heeren Gecommitteerden, zonder de gronden van onze bezwaren tegens hunn,- Propnficie te releveren, zich wederom gemeend hebben te motten addresfercn aan Hun i d. Groot Mog, om Hoogstderzelver welbehagen in te nemen. Doch da:r latende alle verdere remarques zullen wy diretft ter materie zelve overgaan. De Piopofitie door Heeren Gecommitteerden, jp den » December 1784 in de gecombineerde Vergadering fchriftelyk overgegeven, tendeert hoofi'zakelyk tot eene befchryving. 1. Van't Collegie van Heeren Burgemeesteren. 2. Van dat van de Weth. 3. Van dat van 't Collegie van Officier en Scheepenen, alle zoo als dezelve in Maart 1783 zyn gecompofeert geweest. Deze beichryving, Edele Groot Achtbaare leeren, welke virtualiter, raar ons inzien, niets erfclnlt van eene formeele dagvaarding, is by gem. 'rcpcfitiegefundeerdop gromien van bef'cbuldigen; yde/eh e wordt wel is waar flegts gevraagd inforlatien en elucidatien, maar het is ook tevens waar, at die informatien enelucidatien gevraagd worden mtrent zoodanige Artykelen, waar mede Hee;n Gecommitteerden de voorfchreve Collegien Jfs directelyk accufeeren. f Namelyk , Heeren Burgemeesteren van het atydi» accordeeren der Eerepoorten. De Weth , van geene meerdere en efficacieu- fer  JAARBOEKEN, February, 1784, 3^3 fer voorzieningen te hebben beraamd en vastgefteld , de excesfen en baldadigheden niet dadelyk te hebben gefluit, en de goede orde en politie njet te hebben bewaard. Officier en Scheepenen van niet daadlyk te hebben gevigileert, en daar na geene genoegzame recherches te hebben gedaan, Wy zullen, Iidele Achtb. Heeren, niet urgeeren op de reflexien, welke terftond by het overwegen van het voorfehreven geproponeerde ligtlyk in bedenking zouden kunnen komen, namelyk in hoe verre het pofeeren dezer befchuldigen is te compasfeeren met de onzydigheid, die in deze boven al, fchynt te moeten worden geobferveert. Immers door deze befchuldigingen alleen word den grond van klagten, van de zyde der Reque. ftranteu gejufbficeert, en over zulks haar opgevat wantrouwen gebillykt, terwyl het fchynt, als of Heeren Gecommitteerden op die wyze, die klagten waarlyk voor de hunne overnemen,3 ja de hunne maken. Gelyk wy ook niet zullen releveren, of het met de Achtbaarheid dezer Collegien, en metde geëtablisfeerde maximes tot confervatie van refpect en reverentie voor deze Collegien var Magiftrature, zoo voor deze ttad als voor andert Steden, zoo voer het tegenwoordige als voor he\ toekomende., wel over een te brengen is, dezel ve op die wyze te befchryven, de prefumtie die zy zelve de jure voor zich hebben, tegei haar te keeren, en het over zulks niet ilegti mooglyk, maar zelfs prefunwief te maaken,dai zy aan het bedoeld pligtverzuim zouden fchul dig ftaan. Indien wy, Ed. Groot Achtb. Heeren,dewyd loopigheid niet wilden vermyden , zouden w^ gaarne op dit refpecr, de onbetwistbare grondei van rechten reclameren, volgens welke onder he jus quad cuique ttibuendum eft vooraj behoord dt ie Rotte a- dam» Berigt van de WethoU' derfch.op den brief der Commisjie» i t I f 1 1  Rot. i i y 11- DAM. Berigt rat; de W-et hit! th ifch op \ deti bfief v.er Cum ' * t 1 J ,t i i V f r g' t( ic Zi g' rp dt te ve oc do ' ku tic da. rat dei Ke 174 NIEUWE NEDERLANDSCHE ■everentfe, het refpeft en de eerbied den Masi. .»nc*n verfchul ,gi eo volgens Wt-Jke aïe tfS iezelS voor S n. mi° 1?amörefldé! a^geoieikü Dan wy kunnen egter voer U E'». Groot Achrkd jet verbergen, dat ? wanne r wy de na Uur vaQ* temelde propoflrje fab us, k h »b „ " 'IJ •at anootokt vinden at wy het vragen van opgave der redenen en Z n, we.kederefpecliveCollegien van PoMieen u. ure bevorens hebben ge^eterWe en,aangemerkt egenten va„ dien tyd, waar van zo wy ver■ ouwen, geene voorbeelden zullen voor tLden Jfi^' waneer wy het voorgevallene in dên rt ALW V3n meer ^Portantie, dan V SS ars „i7 Ff* is S^eesr' vjnden QmfitoS rpT' .dat-llCt Zelve met ioort^elyke u 1 h LI eCherd,es 18 SePaard geweest. " Wc-Jdd d-,Can-' ^G'ootichtb Heeren, £S dJar «? te kunnen .of te mogen" e n i Zl' 3u'eü & ]n net beSri> «aan, dat eui Landt van Vryhe,d , niemand , wie hy ook ■fhlrt « i86 Per(luiru,ien ^oet worden bloot' en dat wy ais M.giftraat?perfonen BuSrf °.' d8t Ze"> de ge"ngfte onzer Me•wvi lv ?T 3an net WOrden geponeerd, rkrveen^V ?d'enrW? Va?, °"S hadden kunnen « hl h"qlfi,0,re yfaSen te admitteren, k met hebben kunnen bevroeden, hoe daaï or aan het gebüteerd oogmerk zoude hebtn nen voldaan worden, want fchoon de Relofi ?en «&g-^"Co^gieo of Corpora voor ™lehe^le C»l'egie,a!s eene perfon, mo-' s moeten gehouden worden, en dus aan alle de le, K&h!^^ WOr1en' ^^°odanige loiutien hebben helpen nemen, of zonder pro. test  JAARBOEKEN, Februari, 1785* 5175 feest, aantekening, of iets der-e'yks he ben zien nemen , zoo kan hei ten opzichte van de redenen en motiven geheel anders gelegen zyn; deze kountsn onder diverfe Leden , welken een Collegie uitmaken , zeer divers en zelfs tegenftryd g zyn. En wat moet 'er dan, wanneer gelyk het verlangen van Heeren Gecommitteerden fchynt te zyn) een Collegie opgeroepen word , om die redenen en motiven op te geven, wat moet 'er dan van zoodanig'een vordering worden? Moet yder Lid de geheime dryfveren van zyn hart openbaren ? en moet het oordeel gaan , niet over hef geen verrigt is, maar over die dryfveren, welke die verrigtirgen beftuurt hebben? Wy zullen Edele Groot Achtb Heeren ocs weerhouden van verder in deze uit te weiden. Wie ziet niet de onzekerheid van dat oordeel? want wie ,dan Hy die harten en nieren doorzoek', kan de ware van de vallche dryfveeren der menfchen onderfcheiden. Eindlyk zoo on?eker als ons bedunkens het effeét van die Propofitie zoude geweest zyn, zoo onbeüaai baar fchynt dezélve te zyn met de Regel van Rechten. Immers zoo de gedisfolveerde Collegien verpligt zyn, zich op de befchuldigende vragen te expliceren, dan loopen zy gevaar van reeds by voorraad zich te kunnen inwikkelen in expofitien en narratien , waar uit mooglyk befchuldigingen tegens hen te elicieeren zouden zyn , hetwelk ons is toegefchenen tegens een behoorlyke rechtple. ging te ftrvden ; — byzonder is hier van applicatie een pasfagie, voorkomende in de eerfte Misfive van Heeren Gecommitteerden aan HunEd.Grooi Mog., waarby dezelve hebben gedeclareerd! „ dat het nog met den aart der zaken, nog mei de rechtspleging hier te Lande vigerende , over „ eenkoinftig was, befchuldigde perfoon op eei politique wyze over hooren de faiten, door wel kei w aveu, dexelve zich, in een meerdere of minder u gtaa< Rotterdam. Berigt van de iVethouderfch op den brief der Commisfie. r \  s?6 NIEUWE NEDERLANDSCHÊ Rot* TÊRfiAMa Berigt van de Wethou derfch.o-j den brie der Com tnisfie. i l < i „ graad aan een misdaad fchuldig zouden kunnefi „ erkennen." Wy mogen dan, Edele Groot Achtb. Heeren* zoowy vertrouwen, gerustlyk ons vleyen, daar de gemelde Propofitie uit hoofde van deszelfs aart natuur en oogmerk aan zoo vele gegronde bedenkmgen laboreert, dat U Ed. Groot Achtb. onze )gemaakte difficulteit uit die principes, niet zullen fcondemneren. . Dan, Edele Groot Achtb. Heeren, al konden wy alle de bovengemelde zwarigheden ter zyde ftellen, al hadden wy, gelyk wy fteeds gedaai hebben, ook in dezen een nieuw bewys onzer bereidwilligheid willen geeven, hebben wy geoordeeld tot het accepteren en executeren van die Iropofitie geheel ongequalificeert en onbevoegtte zyn. ö Naardien het ons allefints zeker is voorgekomen, dat de Refolutie van 10 Augustus geenfintsinfluit de faculteit, om de of fungeerende of de reeds gedisiolveerde Collegien te convoceren, af te vragen de redenen hunner handelingen, of dezelve tot verantwoording te roepen, niet alleen heeft zulks ons toegefchenen te ftryden, tegen het uitdrukkelyk Declaratoir van den Souverain, van niet m het oog te hebben der Regeringe eenige kleinigheid zan te doen; maar ook tegens het gantfche beloop der Refolutie, welke wel committeerd tot een onderzoek van de fources van 't voorgevallene en 't fubfifteerend wantrouwen, maar niet Van het gedrag der Regeering, ten .fine naamlvk van verantwording, naardien anderfints (het geen zonderonïerymtheid niet kan gefield worden) de Regering roor een gedeelte of geheel in bet geval zoude cunnen gebragt worden, van zich zelve te moe* en optoepen, om zich voor de gecombineerde, :n dus voor hun eige Vergadering te verant/oorden. Naar ons begrip, Ed. Groot Achtb. Heeren, s het gecombineerd Collegie by gemelde Refolutie  JAARBOEKEN, February, ijfty. &?f , tie van 10 Augustus wel gequalifieeerd om te Indageren i 1. Welke tumulteufe bewegingen 'er plaatsgehad hebben. 2. Welke daarvan de fonrces geweest zyn. 3. Wat maatregelen de Regering daar tegengeno:nen hebbe. Maar, daar dat onderzoek ons bedunkensopzyn hoogst involveert een examen van de genomene Refolutien en van de uitvoering derzelve, hebben wy geenzints kunnen toefremmen, dat hier ook uit zoude volgen, dat het zelve zich zou kunnen uitftrekken tot de redenen en motiven waarom de Regering die en geene andere maatregelen geno. men hebbe, — waarom de Regeering nagelate hebbe zoodanige maatregelen te nemen, als mer nu ex post facto, en na verloop van by na twee geheele Jaren zou kunnen oordcelen nodig tezyn geweest. Met een woord, het is ons voorgekomen, dat het gecombineerd Collegie wel bevoegd is te onderzoeken, »at 'er gefchied is, maar niet waarom het gefchied is. Daar en boven hebben wy vermeent, dat mee grond in twyffel kan worden getrokken, of debe1'chreevenen wel kunnen wel vermogen, of behooren op eenige befchuldigende vragen te antwoorden , voor eene Vergadeting, die zy niet kun. aen, vermogen of behooren te erkennen als een Rechtbank. Wilden wy, Ed. Groot Achtb. Heeren, deze Confideratien in al haar kragt voorftellen, wy zouden een breed veld hebben, doch wy vermeenen ons hier van te moeten dispenf ren. na dat dit point by de onlangs ge.ïane mdere Aanteeketiing van de Regeer mg der Stad Amfterdam, zoodanig uitvoe-ig en bondig betoogd is , dat wy vertrouwen , d it op dit fubjecl: niets te voegen nog te repliceren valt. Le onbevoegtheid, waar in wy ooideeleu ons te be- RotJ 7KRDAM. Berigt van de Wethouder fch,op den brief der Commisfie. 1  &1V> • NIEÜWE NEDERLANDSCKÈ Rotterdam. Berigt vande Wethou derfch.o den brie_ der (Jon misjïe, i » vindeo, dus se/nd/giteert hebbende, zuilen w? u lid, br. Achtb. ook die moreele ■onmogHvkheid van \Kt geproponeerde trachten onder het oog te brengen. s Immers is het buiten alle Co'teftatie: dat het wederom in (land brengen van een Corporatie , die onder verband van Eedebevorens geëxteerd heeft, &maar gecmfolveerd is. dat het doen reviyisc ren van Feen pcriona mora'is, die bertaan heeft, maar ver.metigtis, in rechten even zooonmogelyk is, als m de natuur een Doode te doen herleven, nadien het ondoenlyk is de vereenigde Leden dier Corporatie te herttellen, even in dien zelfden ftaat, waar in zy waren voor hun disfolutie; dit echter is 't net geen Heeren Gecommitteerden van ons vorderen, wanneer zy voorfiaan . om van de Collegien, welke cp Maart g< ëxteert hebben, at te vragen, de redenen en motiven hunner handelm gen VVy laten het aan het verlicht oordeel van U Ed. Gr. Achto getustlyk over , hoe het b fiaanbaar is, om zoodanige Leden, wier Corporatie gedisfolveertis, en welke van den Eed ontfjagen zyn, waar onder zy alleen in hurne refpective quali'teit konden fungeren, Collegialiter af te vergen een daad s waar toe zy wederom dje qualiteit, welke zy verlooren hebben, zouden moeten aannemen, en hoe het mogeiyk is, dat in een tyd, waar in zoo een aanmerkelyk onderfcheid moet worden gemaakt, tuslchen een legale kennis, en , die welke ons van buiten af geluppediteert word, zoo ianige Leden in het opgeven van de redenen en dryfveeren huneer denkens-en handelwyze, met ter zyde Helling van de meerdere kennis en ondervinding, welke zy na een verloop van byna twee Jaren gekregen lebben , zich als nu zullen kunnen plaatzen in het ydftip, op welke zy van die meerdere kennis en wdervindwg verftoken waren, en dit Ed. Gr. ichtb.^ Heeren ltelt inzonderheid dezulke uit die rgetrede Collegien, die na dien tyd zoo een voornaam  JAARBOEKEN, Febhtary, 1^85. 379 baam deel genomen hebber in de opgevatte misnoc &ens, in een zodanigedelicate omftandigheid, dat het öps is voorgekomen, dat men défcrupuleufteprofciteit daar aan niet kan of vermag te exponeren, fte meer, dewyl de Leden diergedisfolveerdeCollegien van den Eed ontflasen, en dus dien band-, waar door zy met hunne Mede-Leden verbonden ■waren, verbroken zynde, zulks hün fielt in een toeftand, geheel verfchillig van die, waar in zy zich bevorens bevonden hebben. Wy zullen, Edele Groot Achtb, Heeren> als nu de uitwerkzelen welke de band dts Eeds en het ontllag uit dezelve op de Leden van een Collegie natuurlykerwyze hebben moet, niet detailleeren , maar ons vergenoegen met aangeftipt te hebben de moreele onmogelykheid, die in het voorftel van Heeren Gecommitteerden reftdeert. Deze nu, Edele Groot Achtb. Heeren , dé re^ denen zynde, welke ons hebben doen difficulteren in het geproponeerde van Heeren Gecommitteerden, hebben wy echter, om een blyk te geven van den ernst, met welke wy willen mede werken ter bereiking van het oogmerk, het welk wy be-* grepen dat Heeren Gecommitteerden zich methetr geproponeerde hadden voorgéfteld, een expediënt voorgeflagen, dat ons is voorgekomen daartoe allezints gefchikt te zyn; Heeren Gecommitteerden namelyk als een motief tot derzelver Propofitie over die materie te kennen hebbende gegeven* dat de gefuppediteetde Notulen omtrend fommigé zaken een meer gedetailleerde opening vorderden, hebben wy voorgeflagen om van de in Maart 1783gewezene Leden van de Collegien van Politie en, Juftitie af te vragen zoodanige meerdere Informarien en Elucidatien , als dezelve tot Supplement der gehoudene Notulen zouden kunnen opgeven* En gelyk de gemanifesteerde intentie van Hun Edele Groot Mogende is, dat de Regeering deze? Stad geen kleinigheid zoude worden aangedaan, hebben wy geenfints ean de Gecombineerde VergadeT ring Rof. ruR- DAM. Btrjgt van de Wethoti' ierfch op ■len brief ier Cow nisfie»  c&» NIEUWE NEDERLANDSCHK Rot- té.r dam» Berigt van de Wethou der fch.op den brief der Commisfie, \ y ( I « c v I d o 'i a * d ring betwistende de faculteit, om van alle en eea ygelyk af te vorderen zoodanige informatien, al* tot tiet ontdekken van de fources van het gebeurde alhier aanleiding zouden kunnen geven , gemeend, dat de Infotmatien en Elucidatien y die van de afgetreden Leden der voorige Magiftrature in derzelver refpectivegewezene qualiteiten zouden kunnen worden gevraagd, en overzulks zouden moe. ten dienen ter ampliatie der Notulen tot die Vergaderingen, waar in zy destyds fesfie hadden , behooreude, gevoeglykst door de tans fungeerende Collegien zoude kunnen worden ingewonnen. Dewyl het is voorgekomen,"dat het in 'tgeheel niet met de intentie van den Souverain zoude firoofcen, indien de Leden ten fine voorfchreeve voor ]e gecombineerde Vergadering wierden geroepen, tlwaar hunne perfonen in dit geval niet anders als jerequireerden , en hunne depofitien als zoo 'ele veihooren zouden moeten aangemerkt worlen. Hier door wierd, zoo wy meenden, voldaanan de intentie van Heeren Gecommitteerden, in o verre dezelve ten oogmerk hadden, om van alss zo veel mogeiyk een v olledig rapport te kunnen oen , en ook tevens aan die van den Souverain, m van alles behoorlyk onderricht te worden; terryi aan de Leden van die gewezene Collegien nerd overgelaten de faculteit en een gunltige ge:gtnheid, en zich opeen enander, desgoedvinende, breedvoerig te kunnen uitlaten. Het expediënt door óns voorgeflagen, vertrouwen wy dan, dat door UEd. Groot Achtb. zoo naannemelyk niet zal werden geeonfidereert, als zelve wel door fleeren Gecommitteerden fchynt ingemerkt te worden. Dan men zegge niet, gelyk Heeren Gecommit■erden , by derzelver adres aan Hun Ed. Groot log. te kennen geven, en waar op wy alsnuons ; eer zullen geven vaa eenige weinige bedenkin-  JAARBOEKEN, February, 1785. a8i gen aan Ü Ed. Gr Achtb. te fuppediteercfi ,.men zegge niet, dat zander het booten en ais het wa 1 re verantwoording afvragen van die genen, tegens r welke uit hoofde van hunne daden of nalatigheid tnisnoégeti opgevat is, het oogmerk der Commisfie niet zvuden kunnen voldaan worden; nadien (gelyk j Wy reeds aangetoond hejben) het oogmerk der/ Refolutie zich bepalen te tot onderzoeken eh rap r, Ïfort doen, zulks beiden zonder zodanig een be 0 chryving zeer wel geichieden kan; ma;ir geftelu zynde j dat zoodanige verantwoording immers f plaats kon hebben, zoo zouden daar toe^ uit krachten der voorfchreve Refolutie, niet eerder het tydfbp geboren zyni dan na gedane rapport, en dat rapport Ed. Gr. Achtb. Heeren vernieinen wy, dat noodzakelyk moet vooraf gaan, ten einde in overweging zouden kunnen genomen worden, of'er tefmini habiles zyn , om de bedoelde Collegien dezer Stad te verdenken van iets onbehoorlyks verrigc, of gelyk Hugo de Groot zich-uitlaat ó'biteert te hebben van hare politicque magt, en cf dezelve uit dien hoofde tot het geven van r*« delyk Contentement aan dè Staten, zoo als dezelve Heer dit uitdrukt , opgeroepen kunnen worden. Men zegge niet, gelyk Heeren Gecommitteerdens by derzelver addres al verder te kennen gewen , dat byaldien het vragen van zoodanige elucidatien bf verantwoording geen plaats hebbe, het zeer moeyelyk zoo niet ondoenlyk zal zyn, om middelen ter herfitel van rust en vertrouwen té beramen; wanc Edele Groot Achtb. Heeren, wy kunnen niet ontveinzen, dat wy voor ons moeten declareren juist Voor het tegendeel beduid te zyn, nadien de beantwoording dier voorgeftelde vrat?en, interpretatien of Confequentien ten gevolgen kunnen hébben , die wel verre van de rust en 't vertrouwen te herftellen d allergefchikst kunnen zyn, om de« zelve voor eeuwig te verbannen Wy kunnen voords, Edele Groot Aehtb. Hee* T 2 reüj Röfa ER- Berigt au de Vethou'erfchio/.en brr\\ er Cc:::Hsfié.  £81 NIEUWE NEDERLANDSCfïË Röt- tfrDAM. Berigt van de Werkeuderfch.oider brie) de< Commisfie. j i j ren, niet afzyn om orfs te zuiveren van een ver* moeden, waar in Heeren Gecommitteerdens fchynen te zyn omtrent de intentie, waar mede wy het bewuste expediënt hebben geproponeeit, van namelyk door het zelve aan de afgegane Leden de gelegenheid te hebben willen benemen, van zi:h op deze en geene poinSt te expliceren, en hun een antwoord in den mond te legden, 't welk geenfints aan het but 'zoude voldoen. Wy wetenniet, Ed. G.AchtbiHeeren, dat wy in eenige opzigte deze reproche verdiend hebben , aizoo 't er zoo verre van daan is, dat wy de antwoorden der Leden zonden hebben willen bepalen ot die hun in de mond geven, dat wy gaarn aan het oordeel van Uw Ed.'Gr. Achtb. willen overlaten, of'er immer een vraag kan gedaan worden waarop wyduitgeitrekteren onbepaalderantwoorden kunnen worden gegeven, dan op de vraag, die door ons is geproponeert, om aan deafgetrede Leden van het jaar 1783 te doen : namelyk of dezelve ook eenige nadere elucidatien kunnen fuppediteeren, waar door eene meerdere aanleiding zoude worden gegeven tot het ontdekken der fources van het geen voor en op den gemelden 8 Maart is voorgevallen. Eindelyk Ed. Groot Achtb. Heeren kunnen wy van ons niet verkrygen , omonbeantwoordtelaten eene reflexie , welke Heeren Gecommitteerden, by derzelver adres maken , waar by zy onder anderen ook aan ons fchynen te wyten de laogdur righeid der Commisfie, en zulks uit hoefde zoo van de weinige tyd, welke wy en het Collegie van Scheepenen befteeden tot de politique en judicieele Vergadering, als uit hoofde dat wy hebben gedeclineerd een voorflag, tenderende tot acceleratie der beroignes. Wy willen niet ontveinzen, dat de eerfte reJexie ons ten hoogften grielt, alzoo wy door dezelve naruurlyker wyze by Hun Ed. Groot Mog. n verdenking moeten komen , als of wy , tot mer\elyke kósten van den Lande, ten dien opzigte de Gom-  JAARBOEKEN, February, 1785. *83 Commisfie zogten te protraheren. Daar het Heeren Gecommitteerden over bekend is, datwy,en inzonderheid het Collegie van Officier en Scheepenen, zoo nit hoefden der zeven Sesfien tot de politique en judicieele Vergaderingen afgezonden, als uit hoofde der gewoonlyke bezigheden, de meeste dagen van de week voor en namiddag op het Raadhuis doorbrengen, en niet zelden agt, ?iegen, ja tien uren aldaar vaceren. En wat de Propofitie tot acceleratie derbefoig nes betreft, wy zyn met reden gcfurprereerd, dat Heeren Gecommitteerden hebben goedgevonden aan het declineren van dezelve, als mede onder anderen toe te fenryven de longeur hunner Com« misüe, daar het Heeren Gecommitteerden uit de Notulen der Gecombineerde Vergadering bekend is, dat wy zulks niet hebben gedaan, danomzeer gegronde redenen, en reeds in de maand November hebben gedeclareerd , daar door 1 iet te willen worden aangemerkt , het onderzoek ten bezwars van 's Lands en Stads Finantien noodeloos te protraheren. En hier mede hopende aan de intentie var U Edele Groot Achtb. vldaan te hebben, zullen wy deze befluiten, en UEd. Groot Achtb. bevelen jn de befcherminge Godes, en blyven. Edele Groot Achtb. Heeren U Ed. Groot Achtb, goede Vrienden, Schout, Burgemeesteren en Scheepenen der Stad Rotterdam. Ter Ordonnantie van dezelve Ros terdam ( was getekend) den 20 February j?8j, J.van ZUYLEN van NYEVELT. T 3 Go. Rot* rFR.- dam. Eer. van ie WethouderCchap op jen brief der Commisfie.  &84 ME UWE NEDERLANDSCÏJE Gorinchem. Horin» Daar was een gerugt verfpreid , dat op phem. Maandag den laatften January eenige Boeren in deze Stad zouden komen , met Oranjëftrikken. vercierd. De Regeering nam dierhalven haare maatregelen Des morgens ten half zes uuren waren de Officieren van het Jcwartier de Markt en Westwagenftraat, met ruim tagtig Burgers uic alle de Compa. gnien genomen , onder de wapenen. Zy toogen'met flaande trom en vliegend vaandel Van het huis van den Kaptein naar het marktveld , alwaar aan hen fcherpe patroonen wierden uitgedeeld, en een gedeelte naar de vier Stadspoorten gezonden, om daar de wagt te houden, terwyl twee Officieren met ruim dertig man het Stadhuis bezet hielden. Zy zonden ook patrouilles of ronden? dooide Stad, welken ook des namiddags eenen kyndraaijers knegt, die even te voren dienst genomen hadt onder de Husfaren, en van het handgeld vyat gedronken en befchonken, met een Oranjeftrik de Stad doorliep s op? bragten en op het ftadhuis in bewaring hielden. De Wervers eischten hem te rug, dog wierden afgewezen, en de gevangenen dqor den Stadhouders en dienaars van het Gerecht naar de gevangenis overgebragt. A t, k m a a li, Ingeypjge het befluit van Hun Ed. Groot Sfog- van den 16 December 1^83', door de Hee*  JAARBOEKEN, February', 1785. 285 Heeren Gedeputeerden dezer Stad ter gem. vergadering, Vrydag den 3 December■ 1,84MAAR* in^ebragt zynde eenen brief van Heeren Burgemeesteren en Vroedfchappen, houdende derzelver berigt op eenen brief van den Erfiladhouder, met de bylagen tot dezelve betrekkelyk, roerende de begeving der Amten , van Burgemeesteren, Scheepenen, lbtr faurier en Vroedfchappen, is na overweging als toen goedgevonden en verftaan, „ dat „ het voorfz. berigt en de daar toe fpeftee, rende Bylagen, als mede de bovengemcl, de Misfive van Zyne Hoogheid met de ' Bvlagen daar toe behoorende, zullen wor,, den leëxamineert door de Heeren van de 1 Ridderfchap en verdere Hun Ld. Groot " Mog. Gecommitteerden toe het groot Be' foigne , en de Vergadering daar op ge, diend , van derzelver confïderatieii en ' advies, en dat de twee origineele Stuk;, ken, in een Blikke Doos, door de Hee! ren Gedeputeerden dezer Stad ter Vergaar dering geexhibeert ten Comptoire van den „ Heer Raadpenfionans, op het Hof zullen „ worden gedepofiteert en gecuftodieert om ' te dienen, daar zulks by Hun Ld. Groot Mog. van nooden zouden mogen geoor,, deeld worden." . üit berigt van Alkmaar groot 97 bladz. m folio , opgeiteld door den Heer Mr. P Paulus, bevat eene wederlegging van het gevoelen van den Heere Eriïtadhouder omtrend voornoemde zaak. In het Hot van dit berigt zegt de Regeering: „ dat Hun Ed. Groot Mogende, over- & " r£ \ een-  aS« MEUW.ENEDERLANDSCHE „ Privilegiën en Ocjroaijen aan 4eze Stad m " ffijS'nu ^ Graven en Gravin„ nen van Holland, als door Hun Ed. Gr, „ Mog. zelve, fuccesfivelyk geseven zich „ ten eenemaal onbezwaard lullen vinden „ om het verzoek van Zyne Hoogheid by „ deszelfs voorfz. Misfive en Memorie van ll „ Ld Gr, Achtb ten aanzien van de voorfz J „ Keiolutie van Hun Edele Groot Achtb. van 91 24 ^ebruary ^83 gedaan, als volko* n men ongefundeerd, en firydig met de voorfz! „ Handvesten , Privilegiën en QBrooijL , „ te wyzen van de hand, en voorts te heffen " w TrfC& te fteIIen Hun Ed. Groot „ Mog. Refolutie van den 16 December 178., „ waar by Hun Ed. Gr. Mog. hebben goedge„ vonden en verftaan , dat inmiddels "en a, hangende Hun Ed." Groot Mog. Delibera„ tie de op handen zynde electie vanBurffe^ meesteren, Scheepenen, Thefaurier en „ Vroedfchappen dezer Stad, onverminderd „ het wederzydsch gefuftineerde , zo wel " K? r?^ oad als van2yne Hoogheid door » ™ Groot Mog. zoude gefchieden.* v lerwyl Hun Ed. Groot Achtb. daar „ mede zig des te meer flatteeren, aan de „ eene zyde, om dat volgends de eigene „ verklarmge van Hun Ed. Groot Mos., » °y Hoogstderzelver Plakaat van den ik " ?/T°ier/ I587- C'* A^ G™°* Placaatboek ïj?€ deel pag. 43.), de oorfpronkelyke „ en waarachtige Conftitutie van Rëgeerjnffé M ™^ KSden ^nHo«and en Westfriesland n medebrengt," „ „ 4a£ het Collegie van, - . j? Vroeci'  JAARBOEKEN, February, 1785. a«r ?) „ Vroedfchappen in- de refpeétive Steden Alk* j, „ dezer Provincie het recht en de bevoegd«MAA-R* 5, „ heid heeft, om in plaatfe van die gec* „ „ nen3 die fterven of hunne Poorterfchap' 93 ?j Pen verlaten , ten hunnen believen^ „ „ anderen te kiezen uit het midden der „, Burgerye : en dat by deeze Collegien s, jaarlyks werden gekozen de gewone Ma„ s, giflraaten , te weeten , vier , drie of „ twee Burgemeesters, en zeven of mezr „ Scheepenen , om te dienen voor één „ „ jaar, gefchiedende deze Eleclien in fom„ „ mige Steden abfolutelyk, en in fommigen „ „ (die daar toe geene Handvesten ofPri- „ vilegien hadden gecombineerd) by No„ minatie van een dubbel getal, waar uit j, „ dan by den Stadhouder de verkiezing ?, „ van het gewoonlyk getal werdt ge-. ,„ „ daan : —'"' „ Dat op dit Fundament van Regeerin* '„ ge de Staat dezer Landen den tyd van j> 33 vyfs zes en. zeven honderd jaaren, ja „ „ zo lang de oudfte monumenten verfirek5, ken, heeft berust.: dat de Staat zich „ „ hier door (naast de hulpe van God AI3 „ 'machtig) in den gevaarlyken Oorlog te9, „ gen eenen zo magtigen Vyand , heeft „ „ gehouden in goede Kloekmoedigheid en Eendr-agt , zodanig , dat, gedurende „ den toenmaligen Oorlog , nooit eenig Lid 5, „ van deze Landen, anders dan met ge„ weid, was afgefcheurd, nooit Burgerye w „ oproerig, en nooit gemuitineerde Soldct?, „ ten in Holland of Zeeland waren geï 5 ,j„ zien;  »8S NIEUWE NEDERLANDSCHE Alk. m g zien;'""— ,„ mitsgaders, aan den an•war. M deren kant, om dat eene contrarie verkla, „ nnge niet wel anders fchynt te kunnen „ gefchieden, dan met fpcciale en expresfe „ vernietiging van de voorgemelde aloude "*> en wetag verkregene Handvesten en Pri» vlJ2gien van Vtouw Jacob* en vm Philips U van Bourgondien , welken deze Stad «: „ onerofo , uit hoofde van getrouwe 9, dienften, heeft verworven, hoedanig „ eene daad Hun Ed. Groot Achtbare met P Z*UCle vertrouwen, dat Hun Ed. Groot 9, Mog. niet zullen toeftaan, dat tegen wil SP en dank der Stad en Burgery , door de „ Graven en Gravinnen dezer Landen, te „ regt zouden hebben kunnen gefchieden „ en welke Hun Ed, Groot Achtb. daarom „ eerbiedigst zig verzekerd houden, dat by *' j U? Groot Mog. nooit in eenig be» >, denken zal worden genomen." E H A M. Den 18 January hieldt het onlangs opgengt Genootfchap Tot nut van 't Algemeën, eene vergadering, op welke.befloten wierdt de volgende bekendmaking te doen én prysvraag uit te fchryven: * JTTet Genootfchrp van Kunften en Wetenfchanpen: tos Nut van 'tAlgemeen, teEdam.ten voornaaaen doe wit hebbende om den gemeenen Burger, aoo wel ten aanzien der Kunften als der 4eden voor te lichten, heeft, om dit doeleinde L fc«e 1 - - -te  JAARBOEKEN, Fehmty, 1785. aS* te bereiken, niets beter gevonden, dan desaan-E gaande eenen aanvang te maaken met de Leer der kennis van God, met oogmerk, om uit dit l ibeginfel van tyd tot tyd alles afteleiden, watdenw Mensch geleerd, onderwezen en aangetoond dient w te worden! ten einde op zulk een wyze (onder inwagting van den Goddelyken Zeegen, en de 1 pnderfteuning otzer Landgenooten) eindelyk een geheel laamenftel te vormen van alles, wat elt Burger en Inwooners van ons lieve Vaderland in zyne byzondere betrekkingen, als Christen en als Waereld-Burger, weten en betrachten moet. Ingevolge hiervan geeft het Genootfchap als een Prysvraag voor den Jaare 1785 op: Welke bewyzen leveren Natuur en Reden op voor het heft aan van God*} In h$e verre kunnen wy dit Weezen kennen"? En cj> welke Zedekundige gevolgen kunnen daaruit afgeleid worden? In de behandeling dezer iloffe dient, by wyze van inleiding uit een klaar en algemeen bekend voorbeeld, Gods beftaan aangeweezeu te worden: ten 2de God erkend te worden als de oorzaak en Onderhouder (0) van ons Geestelyk (b) van ons Stoffeiyk beginzel en ten Qde moeten hier uit, doch kortelyk, alle de Phgten, die hunne betrekking hebben zo wel op God en onze Naasten, in 'tGodsdienftige, Burgerlyke en Huishoudelyke als op zich zeiven afgeleid, en opdat het voor alle Gezindheden gefchikt zy, al het Leerftellige vermydt te worden, vooral moet de Schryver niet vervallen in fyne afgetrokken Wysgeerige redeneeringen en befpiegelingen s welke het begrip van den gemeenen Man te boven gaan, maar integendeel alles aanwenden, om het voor elk bevattelyk en nuttig te maaken, de Verhandeling in korte Hoofdftukken verdeden, en op gefchikte plaatzen Gebeden en Dankzeggingen, echter niet boven h&t getal van 3 1 4 in 't geheel, er by voegen; en daar het Genootfchap deeze Stukken dooreen geringen prys vooreik verkrygbaar maken wil, boude de Schryver tevens in 't oog, DAM. Titfckr. pPrys*  200 NIEUWE NEDERLANDSCHU Ebam. oog, dat de Verhandeling, zoo na moogelvk niV* tt- r t £°Xea de 80 PaS' Desfendiaan Letterdruk in 'klein Uttfchr. oébvo beloope. De Verhandelingen moei ver! vanPrys-gezdd meteen verzegeld Briefje, waar in de naam traag, en woonplaats des Schryvers, en van buiten ge. teekend met dezelfJe Spreuk, welke onder de Ver handeling geplaatst is, in goed Nederduisch ge. Ichreeven, vragt vry verzonden worden aan M Nieuwenhuyzen, Med. Doft. en Secretaris d.-sGe* noodlchaps te Edam, voor den eerften van Hooi" maand 1785; zullende de goedgekeurde Verhandeling beloond worden; met eene Eerpennim' eer waarde van tien Ducaten, of dezelve, by verkiezing, in Geld; zullende de overige Briefits on. geopend verbrand worden, OUDBWATEK.. F De Regeering alhier heeft den 12 January de navolgende befluiten genomen; * Extraordinaris Vergadering van Railliuw, Burgemeesteren en 'Scheepenen, ep den 12 Jauuaryt j'785, des Voor middags ten a Vuren, T\e Heer Bailluw van der Goes heeft aan de Vergadering breedvoerig veitoond de Critique omftandigheden en akelige vooruitzigten „ waar mede de Republicq in 't gemeen , en deeze Stad in 't byzonder, uit hoofde van den gedreigden aanval van zyne Keizeriyke Majeiteit, en 't fterk aannaderen van deszelfs Trouppes, zich thans bevind, en voorts in bedenkinggegeeven, of 't niet hoog noodzakelyk zoude zyn de Burgerye alhier, in navolging van die van vele andere Steden, en op de 's Lands vaderlyke aanmoediging van de Hoge Overigheid, in den Wapenhandel  . JAARBOEKEN, february, 1785. z§i ;del te doen oeffenen, ten einde dezelve, indien Or/ABS Irfe nood zulks vordere ft geen God verhoede O water'. :iin ftaat mogte 2yn om eenige defenfie te kunnen I doen: Waar op gedelibereerd zynde, is goedgevonden |en verftaan welgem. Heer Bailluw voor deszelfs 1 attentie te bedanken dog.alvoren op 't geproponeerde finaal te refolveeren, het Advys van de I Agtb. Vroedfchap in te neemen. Hier op wierdt den zelfden 12 January £785, ten half elf uure dit nader befloten: Extraordinaris Vergadering van Bailliuw, Burgemeesteren en Scheepenen, op den 12 Jannary I785, des Voor middags telt half elf Uuren. De Heer Prtefident Burgemeester de Jong tonde Vergadering gecommuniceerd hebbende 't Adj vys van de Agtb. Vroedfchap op het geproponeerde van den Heer Bailliuw van der Goes, in deNo1 tulen van de Magiftraats Vergadering heden Mor;|gen ten 9 Uuren gehouden, vervat; en verder in i| achting genomen zynde dat deze Stad, als op I de Frontieren van de Provintie gelegen zynde, 'wanneer onverhoptelyk den Vyand tot in eenna1 buurige Provintie mogte doordringen, notoir is j bloot gefteld aan deszelfs incurfien, en datalboe; wel dezelve, zonder een merkelyk aantal Militie, 1 volftrekt niet kan worden gedefendeerd, en dus* • een prooi zouden moeten worden van den Vyand, echter om, zoo veel mogeiyk, onder den Godde1 lyken zeegen, voor te koomen en af teweerende 1 rooveryen en ge weldadigheden der Vyandelyke i ligte ïrouppes: zoo is; conform het Advys van i de Vroedfcnap, eenparig gerefolveert en goedge' vonden de Burgerye dezer Stede, zo dra eenig- fints  20& NIEUWE NEDERLANDSCHE ÖDDE-fintS doendeiyk, iri den Wapenhandel te dderï Water, oefenen, ende daartoe de nodige Ordres te Hellen &c. ZEELAND, Krüiningen in 'tLand van Goes, Reeds een geruimên tyd liep hier een gerugt, dat 'er by ebbe of laag water., eene gemaklyke overgang was van de Wal tot op Keizeriyke grond, maar het wierdt naauwlyks geloofd. Dog by onderzoek toont de uitkomst, dat zulks maar al te waar is , alzo de Heeren J. Spyker , Heer van Nisfe , en Jt Dominions , Bierbrouwer te Goes, ter volkomene overtuiging, de proef Van die overtogt genomen hebben, gaande van de zogenaamde Batfe Kaay agter den meuwlings ingedyktenRhynlandfchen Polder, tot op dien van Zantvliet, en dus op Keizeriyke bodem , binnen den tyd van één ïiur, eri zyn gelukkig lang dien weg te rog gekomen, terwyl de Heer Noordhoeve, Infpecleur, de drooge harde zandplaat, welke de arm der Schelde aldaar in Zee heeft, afmeette, met eenige andere Heerea, waar Van 'er meer dan 20 ooggetuigen van deze •proef waren; ÜTRECBTi  JAARBOEKEN , Febn/aej, 1785. s#3 UTRECHT. Utrecht. Tr~\e Staten dezer Provincie hebben toeJL^/ geftemd in het voorftel van Zeeland trech* toe net houden van eene Algemeene buitenge woone Vergadering der Bondgenoten in 's uage ter verbetering van de ingeflopene misbruiken, overeenkomftig het befluit van Holland van den 15 November 1784. Het Request der Leden van het Genootfchap van Wapenoeffening,waar by het zelve zig vrywillig aanbiedt 3 tot verdediging van het vaderland, is door de Vroedfchap in handen van den Krygsraad gefield , en door dezen in handen van eene Commisfie, Waarop den 29 January, een raport is uitgebragt, welke met eenparigheid uitgenomen, twee Leden is goedgekeurd, en het, aanbod aangenomen. De Heer P. H. J. Yvoj lid van de Vroed* fchap alhier, heeft den 3 January 1785 een voorilel gedaan omtrend cte Wapening der Ingezetenen in de Generaliteits-Landen, om welk voorftel ^em. Heer Tvoy, gelyk meermalen, ook nu in de dagpapieren zeer geroemd én geprezen is» Het voorftel luidt aldus:  NIEUWE NEDERLANDSCHÈ Ü- TRECHT. . Voorftel vanWap. in de Gemeralit.Landen. 4 J ? m 3 t 3 1 £ / i c i 'i d I 1 EDELE GROOT ACHTBAARE HEEREN f rpea van dag toe dag onze Frontieren naderende Vyand vereischt niet alleen toeverligt, maar ook yoorzorging voor de inwoonders der Generaliteits Lahden^als de eerfte blootliggende, voor een inval van s Vyands ligte Troepen; eene algemeene Wapening van deeze onze Landsgenooten, zoude hun in ftaat ftellen om hunne Vrouwen en Kinderen , Huizen en Haven te kunnen befchermen; die is ook, de Vaderlyke aandagt van de Heeren Staten 's Lands van Utrecht niet ontgaan, blykens Hun Ed. Mog. deliberatien vau den ioNovember Ï784, nopens een voorftel ter Generaliteit te „ doen, om eene Generaale Wapening over de „ Republiek te effeftueeren;" bewyzende, dat't ivelzyn van de Inwoonders der RelpecfiveProvin:iën en Generaliteits Landen Hun Ed. Mog. Zo eeer ter harte gaat, als dat van hunne eigen Ingezetenen. Doch Ed. Groot Achtb. Heeren.' Be Tyden, ïiewy bekeven, zyn immers geen Tyden van Uit* lel, in de Deliberaiiè'n op fóortgelyke Propofitie; JOk gehengd de behandeling van Zaaken ter Generaliteit geen verwyl. Ik oog in 't byzonder nu ip de inleevering by Htm Hoog Mog. van een litneemend Plan om de Ingezetenen omtrent Maastricht te Wapenen , en dit word gefield in anden van Hoofd - Officieren van Staats-Braband n Vlaanderen, om te vraagen, of'er iets dierge. iks daar plaats konde hebben; een Zaak na myn ïzien, van welke men aan de Magiftraaten in lo0 had behooren bericht te vraagen, en tz gelyer tyd ter kennisfe der Bondgenooten brengen, ; is zeker, dat onder die Hoofd • Officieren zich erfcheiden Leden van Hun Hoog Mog. Vergaeringe bevinden , als de Hoog Ed. Heeren Torck» leeren van Rofendaal, van Lynden tot Hemmen leekeren tot Kbel, Heekeren van Brandfenburg Val-  JAARBOEKEN, February, I?8|* 2g$ \pallant van Glinthuys, Sloei tot de Haar, en dus i genoemde Heeren in Hun Hoog Mog, een proait 1 ! Rapport konnen doen; doch aan wienis onbekend, dat deeze Heeren als overlaaden zyn, met amb ten, dus hunne bezigheeden meenigvuldig, ja» zy zelf genoodzaakt zyn hunne Hoofd-Schouts i plaatfen, te laaten waarneemen , zelden of ooit? in haare Schouts-Ambten tegenwoordig zymie., Daar 't oogenolik thans dierbaar is, kan 'er veel tyd, met fchryven , en informeeren verloppen ; ook is my onbekend, dat tot nog toe, dien aangaande by Hun Hoo^ Mog. eeniy; oerigt van Hun Hoog Ed, is ingekomen. Eu bellen wy, dat de Ingezetenen der Generaliteits Landen aan zich zelfs overgelaaten , worden uitgeplunderd, wat eene groote Confufie, zal dit niet veröorzaaken t | wat'een lust'zal het aan de Vyan 'elxkeligteTroe| pen niet geeven, welke zonder tegenttand den buic il bekoomen hebben, om verder Landwaart zich ia ij hunne woedende roofzugt toom te vieren; intus1 fchen word alömme verfpreid, dat ah Keizeriyke. j ligte Troepen tegen/tand by den Landman ontmoeten, of die gewapend vonden, zy dan alles over den kling doen Jpringen, maar anders zich vernoegen met Brand1 fchattïngen of plundering, doch de fngezee'tenên het til leven, laaten behouden, Ongelukkige en BefchaamenS \' ten* Ma welke vetklaringe ik my Vryheid geeve te ^DaïdTgrondflag van het Rapport door Heeren Gecommitteerdens tot deo Staat van Oorlog gebouwd word op de zydetingfcbe informatien, door welke de Heeren Gecommitteerdens yernooroen hadden, dat de attentie van de meefte Bondgenooten, op 't ftuk der Patenten gevallen was 9 en sommige derzelven fcheenen te verlangen , dat hierop by het gemeene Bondgenootfchap, op eene eenpaarige voet, werde beraamd : om welke redenen, en uit dien hoofde* Hun Ed. Mog. Heeren Gecorrimineerdens tot den Staat van Oörldg uitgetteld hadden, Hun Ed, Mog. te dienen van confideratien, tot dat ds Refolutie van fommige Provinciën zouden n gebracht zyn, Op dezen onzekeren grondfiag moet ik myne refledtien menageeren en alleenlyk vraagen : of men op zo veele fchyn verlangen en andere onzekerheden, welke uit zydeüngfcne vernomen interma-* tien getrokken worden, eene zaak van zb .veel ge. wichts, als die der Patenten, welke v^n zo veele aanmerkelyke irrco-irabele en nadeehge gevolgen weezen kan, onbeflist en onafgedaan laten kan of mag? ,, Boven dien kan ik niet zien * dat, hoe zeer eenparigheid meest altoos goed zy , het beramen i,er Patenten juist op eene eenpaarige voet, gelchieden moet, of gefchikt behoeft, te worden. Deze, en iedere Provincie bezit op haar Zelfs de volle Macht en Souverainiteit om niet alleen het recht der Patenten haar zelve toe te eigenen » maar wat zj? denkt, zonder benadeeling der BondV 2 le*  u- TRECHT. Voorftd emirend de patenten. i apS NIEUWE NEDEKLANDSCHE Tl00 Generaal van het voetvulk, met eene jaarwedde. Ook is opening gedaan van eene commisfie door Hun hoog Mog. benoemd, om met den Raad van State een ontwerp te maken van een algemeen plan van verdediging voor de Provinciën Gelderland, Utrecht, Friesland, Overysfel en Stad en Landen : als mede de opening van den Raad van State, tervordering van de Provincie van Holland, gedaan, nopens de voorzieninge, by denzelven Raad gedaan en nog te doen, tot onderhoud der krygsbezettïngen van verfcheidene fteden en vestingen in Staats - Vlaanderen en elders. Voorts is, ter dezer vergaderinge, tot befluit gebragt het voorftel tot het aanfchaffen eener Landmilitie, gezamenlyk met Holland , ten getale van elf duizend man, op den voet als in den jare 1747, met opzigt tot de Waardgelders, was beraamd. Ook is , overeenkomftig het befluit der ftad Uitrecht, het aanbod aangenomen van eenige vrywillige Schutters van VVyk-by-Duurftede, de jaarwedde van de Kapteins, in plaatfe van 50, op 70 guldens 'smaands bepaald; zo als dan ook ingekomen zyn twee beduiten van de Ridderfchap, de eene genomen op de Refolutie van de ftad Utrecht, van de on-  JAAREOEKEN, February, 1785. 3*5 onderhorige Landen aan te fchryven, om, U-\ binnen drie weken, de bezwaren der Inge-trecHï zetenen op te roepen, en de andere over de bezwaren van de Jagt: by welke beide Refolutien worden afgekeurd, zo het oproepen van de Ingezetenen, als het affchaffen van het Jagt-Gericht, dog welke beide Refolutien, door Heeren Gevolmagtigden zyn gehouden in advyzen by de Stad overgenomen. Wyders is ingeleverd een Request van 107 Burgers van Montfoort , verzoekende furcheance of opfchorting tegens den voortgang van een by den Krygsraad, of Ma^iltraat ondernomene executie, tot verkryging eener boete van 3 gulden 3 ftuivers; voortkomende uit het nieuw ingevoerde SchuttersReglement, waar uit zo veele gefchillen zyn ontftaan, en Hun Ed. Mogende voorziening omtrend de wapening, als nodig zullen oor* deelen, met ordinatoir aan de Magiftraat, om die executie af te doen, en de afgehaalde goederen aan de geëxecuteerde weder te geven: welk Request is gefteld in handen van de Magiftraat, om daar op, binnen veer- • tien dagen, te berichten, met een voorflag van Hun Edele Mog., of de Magiftraat niet zoude kunnen goedvinden, om, hangende de gefchillen, de fupplianten op den voet van het oude Reglement te laten in de wapenen oeffenen; mits daar door geen verwarring wierde veroorzaakt. Nog is ingekomen een Refolutie van de ftad Amersfoort, omtrend het in ftaat ftellen, zo van de Fortificatiën van de Grebbe, als van den Dyk van f Spa,  %cé NIEUWE NEDERLANDSCHE slecht ?Pakenburs i weIke Refolutie en voorfteL daar by vervat , is gefteld in handen van Heeren Gecommitteerdens, tot den ftaat van Oorlog. Het berigt van Hun Hoog Moe rakende de afdanking van den Thefaurier Generaal Gillis , is voor notificatie aange* nomen. ö / Op een Request van een aantal Burgers en Inwoners , Leden van het Genootfchap van Wapenhandel Pro patria & libertate, is by Burgemeesteren en Vroedfchap den 31 January 1785 aldus befloten:. ExtraEt uit de Refolutie van de Ed. Achtb. Heeren Burgemeesteren en Vroedfchap der Stad Utrecht. Maandag den 31 January 1785. jy*. Vroedfchap gehoord de leéture der Requeste geprefereerd door een aantal Burgers en lm wooners dezer S ad en Le Jen van 't Genoodfchap van VV apenbandel onder de Zinfpreiik Pro Patria & Libertate, betuigd haar genoegen niet alleen t Sver aan houdende Vaderlandsliefde, welke de Kequeft,anten bezield; maar ook daarover, dat de Kequeltranten Doven 't geene waar roe zy door nunoe riurger en Schutters Eed verbonden zyn, zich i>och edel moed g aanbieden en ten vollen bereiu zyn om hunne Perfoonen, i even, Goed en isloed, tot behoud der Republiek in 't gemeen,en van deze Stad en Provintie in 't bizonder te exponeren, wagen en veil hebben, mitsgaders zigdierDalven wel re willen laten gebruiken, tot dekking Van,ae7? freesden aanval, en om den aannaderende Vyand alle mogelyke en kragtdaüigen tegen» Rand  JAARBOEKEN, Febrtlary, 1785. s«jt ftand te bieden. De Vroedfchap kan daarom niet nalaten, om (onder verzekering van te zullen aan wenden alle zodanige pogingen als ter verdediging van 't Bondgenoodfchap m 'c gemeen, en dezer Provintie en Stad in 't bizonder zullen konnen ftrekken) het welmeenenden Vaderlandlievend aanbod dei Requeftranten hoofd voor hoofd te accepteren, m vertrouwen dat dien conform de Requeftranten zig wel zullen laten employèreo, tot het ter effecte brengen van zodanig plan, als tot dien einde door de Vroedfchap dienstig engefchikt zal worden geoordeelt. Accordeert met de voorfz. Refolutie^ Inkennisfe van my Qwas getekend) N. T. van VOOR S T. Dezen zelfden 31 January is nog dit Rej quest ingeleverd: /San de Ed. Gr. Agtb. Heeren Burgemeesters , en Vroedfchap der Stad Utrecht. r^eeven ootmoediglyk te kennen, de ondergete. ^•T kende, ten dezen Ipeciaal daar toe verzogt door de refp. Burgers, en Ingezetenen dezer Stad, en derzelver Vryhuid, welk niet van wegen het Genoodfchap P. P. & L., maar als geëxcerceer. de Burgers, en Inwoonders zig op den 17 dezer, by Requeste aan UEd. Gr. Achtb. hebben aangebonden, met geen ander oogmerk, danom; onder UEd. Gr. Agtb. approbatie, als Vrywdlh gers, zo uit Stads-Schutterye als daar buitens zig aancebieden, tot defenfie van al zulke Plaatsen; 0- trech*& Ref. op Req. vatt aanbad*  3o8 NIEUWE NEDERLANDSCHË tL zen, Forten, Pasfen, &., binnen deze Proviatié* TREcttr als tot afwending van eenigen Vyandelyken aanval, en tot weering van Stroperyen, bydevoorReq. van Hemmende Leeden en op voordragt, en metconaanbod currentie van UEd. Gr. Agtb. zal worden bepaald enz* en beraamd; gelyk dan ook, boven de voorige 253 Requeftranten zig by wyze van affirmatie ten zeiven einde, hier bynog gevoegd hebben 23 ondertekenaaren van geannexeerde Request, doende daar by gelyke aanbieding, tot defenfie van Stad en Provintie. — Dat zy al verder ten bewyze hunner bereidwilligheid, van wegen deze gezamentlyke vrywillige Burgers, en Inwooners verzogt, en gelast zyn , aan UEd. Groot Agtb, by deze aan te prefentereti een Concept - Plan, voor de gewapende Burgery , zoodanig, als voornoemde, ter beoordeeling en Dadere dispofitie verrneind hebben, ingevolge hunne voorgaande vrywillige aanbieding , ter tafel van UEd. Gr. Agtb. eerbiedig te kunnen, en te mogen overbrengen, 't welk doende &c. ( was getekend ) O. D. Gorden. P. P. Ondaat/e. /ï. van Mamvelt. B. F. van Liebehert. Den 9 February is tot voorkoming van oproer van wegens de Staten deze Publicatie gefchied: J)e Staaten van den Lands van Utrecht > doeh ' te weeten: Alzo. wy vernomen hebben, dac ^er hier en daar in de Provincie vaD Holland en elders Oproerige bewegingen en groote desordres zyn ontftaan, en befchroomd zyn , dat ook dit kwaad tot in deze Provincie zouden mogen overfl aan; ge. iyk wy met geen mindere verontwaardiging, daö gevoeligheid, ontdekt hebben, dat daar van jo zon.  JAARBOEKEN, February, 1785, ScS>. zommige Difrricten ten platten Lnnde dezer Provincie alberekis oe g.nzelen zyn befpeurd geworden j en wel in zo verre, dar zorritnige onrustige en muitzieke Op- en Ingezerenen , übls niettegenftaande de waarfchouwingen van de Heeren onze Ordinaris Gedeputeerde:"., vervat by derzelver Publicatie van den 28 Mey 1784, zich me» hebben ontzien, om door het aanplakken en verlpreiden van vuile en lastcrlyke gefchriften, ook met verfmading van Ons boog < n wet'ig gezag, te beproeven , of zv ce goede en ftille Op en Ingezetehen dezer Provincie van de gehoorzaamheid der beveelen hunner wettige Overheid konde aftrekken, dezdven op allerhande wyze te infukcren, mitsgaders vercierd met Oranje Strikken,, Linten en Pap' ren, onder het gefchreeuw en getier, zo van Oranje beven, de Patriotten onder , als arderfincs, bewegingen of zamenrottingen te maken, en niet alleen op gieters en zoortgelyke geraasmakende inftrumenten te flaan of te blaafen, en alzo langs ftraaten en wegen te lopen, maar ook, zonder de minfte daar toe aanleidende oorzaak en wettig verkregen verlof, Vaandels op publicqne plaatzen optehangen of die ron ) te dragen, op deuren en vengftcrs te kloppen en zoortgeiyke buitenfporigheden meer te plegen. Én naardien al het zelve nergens anders toe ftrekken kan, dnn otn met verachting van deernfligfte waarfchouwingen en wettige beveelen uit Onzèn naam ei.de van Otnzentwegen gedaan en gegeven, partyfchappj-D te blyvcn verwekken, of da ir ze reeds ontftaan Zyn , d .zelven boe langs zoo meer aan: ekweeken en te doen toeneemen , mitsgaders om lang* dien yyeg op eef,e gantschonbetamelyke en oproerige wyze, de hooge Overheid van den Lande in Derzelver hoog gezag aan tetasten , en de goede order, rusten eendracht, byzonder in de tegenwoordige tydsomftanoigbe«le», tot welzyg en veiligheid van den Lande zo hoogst- U- Pub/, ter voorkom, van oproer enz.  u- TUECUT Pitbl ter voorkom, van op' roer enz. $té NIEUWE NEDERLANDSCHE - hoogst-noodzakelyk, te doen wyken en alles ia rep en roer te brengen. z.00 is het, dat wy by tyds hier in willende voorzien, en die oproerige bewegingen en desordres zoekende af'teweeren, en te verhoeden mitsgaders zo veel mogeiyk den bron, waar uit dezelven fchynen voorttevloeijen, door alle gepaste middelen tegen te gaan, na hierop te hebben ingenomen het advis van Ünzen Hove Pro> inciaal ook met inhafie van de Publicatie van welgemelde Onze Heeren Ordinaris Gedeputeerden van da" to 28 Mey 1784 en nadere dito met relatie rot de" Stad van Montfoon, van d=ito hannes van-O/st en Daniël Rot,her dtn 16 daar te voren, in prefentie van oetuigen gepasfeerde volmagt, met de namen van alle de Ondertekenaren, en aldaar Conitituanten. Dat zy niettq>enftaande zyn ontwaar geworden, dat by veele ea ook by de Leden van de Vroedfchap, in twyfèï wierd garokken, of zo een geauthentifeerde Copye me* C de  JAARBOEKEN, February, 1785. 317 ik, namen der Ondertekenaren, wel onder 't oog rj. van UEd. Gr. Agtb. gebragt was, reverentelykTaïcH1» requireerende op U Ed. Agtb., dat de overgele • verde Copye authenticq , het zy van onder AüRap.van Commisfie der tien Heeren, of der Secretarisfen}IO Hee* gelige, en op nieuws in den Raad gebragt, enge-rê« Qt. üxamineerd worden, ten effefte dat na hetzelvecowm/;;» aan hun zoodanige blyk mogen toekomen, waarby zy in hunne geèxhiheerdequaliteitbyU Ed. Agtb. worden erkent, en alzoo onderfcheiden worden, van hen die met geene qualiteit, hoe ook, zyn gemuniëerd, veel min i>. dat aantal als zv by hunne volmagt hebben vertoond, gequalificeerd te zyn. Hebben U Ed. Agtb. gedagt A 'res en voorlid gefield in handen van de Heeren Eycfr en verdere Heeren Gecommitteerdens in deren, aan wien van wegen voorfchreve24 Gecomlnucerd^n, met alle inftantie is verzoet, om omtrent bovengemelde poïnt, ter eers'ko;nende vergaderinge van de Vroedfchap rapport te doen, en tevens het hiervoren gementicneerd bevvys hurner qualificatie van 30 September des voorleden Jaars, aan hunre ingeleverde Confideratien geannexeerd voor te brengen , ten einde 't zelve in den Raa J gelezen, en naauwkeurig geëxamineerd wierd, en zy daarop eene favorabele'dispofitie erlangen mogen. Ter voldoeninge aan welk verzoek en Commisfie ym U Ed. Agtb., zy Heeren de eere hebben te rapporteeren: Dat by hier gementioneerde Geconflitu.ëerden naar waarheid is gepofeerd, datzyop den 30 September des voorleden Jaars, \net en benevens hunne ingeleverde ConfiJeratien hadden ingediend eene geauthentifeerde Copye van hunne quahficatie, volgens Acte voor de Notarisfen pidericm Jahannes van Olst en Daniël Rother en Getuigen, den 16 September 1784 en volgende dagen binnen de*e Stad gepasfeerd, met fpeciale expresfie van denamen der aldaar Comparanten en Conftituanten. Dan dat het hun Ed. ten eesaemaale onbekend is, by wat toeval het is toe■X 4 gf-  Si8 NIEUWE NEDERLANDSCHE U, gekomen, dat wel de hier bovengemelde ConfjTKhCHTderatien der Geconfti meerden, maarniet, derzelver qualiflcatie voornoemd, is geleezen, en in de ~B.ap.van Notulen van de Vroedfchap g ïn/ereerd. Dat zy u hee Heeren de eere hebben de difcwerf geuieldeCopye ren Ge* van qun ificatie, door de voornoemde No-arisfen committ. Bidet kus Johannes van Olft en Daniël Rot her geauthentileaa, by dezen ter tafele van U Ed. Groot Achtb. overtebrengen, ten einde dezelve in den Raad als nu geleezen, gerefumeerd, en in de Norulen van beden geïnfi-reerd werden. En zouden zy Heeren van gedagten en advis zyn, dat U Ed, Groot Agtb. gene zwarigheid behoorden te maken, om de 14 Perfoonen, by boven* gemelde Aóle genomineerd, te erken nee als Geconftituëcrden van 1115 Burgers en Ingezetenen dezer S ad, ten fine der perzonen van hunne Con. ibcuenten te reprefenteren, en hunne belangen als Burgers en Ingezetenen, in 't maintineeren van derzelver Rechten en Privilegiën, waar te neemen. Zynde zy Heeren verder van advis, ingeval U Ede'e Groot A?tb. in deeze zig kwamen te conf >rmeeren met de gedagten van hun Heeren Gecommitteerden, dat U Ed. Groot Agtb. zou. den kunnen nemen navolgende Refolutie, en daarvan Extract aan de jGeconftitueerden u tleeveren: Gehoord de lecture van een Copye au„ thenticq van de Acte vanqualifiouieencommis„ fie, door 1215 Burgeren en Ingezetenen dezer „ Stad voor de Notarisfen Didericus Johannes van „ Olst en Daniël Rother en Getuigen , op den 16 „ September 178* en volgende dagen tot den -jo „ derzelver Maand, binnen deze Stadgepasfeerd „ (en welkers namen alle by gedagte Copye au„ thenticq ftaan geëxp-esfr-ert) op vier en twintig „ Ferzoonen, aldaar mede nominatim geëxpres„ feert, declareerde Vroedfchap evengemeld de „ vier en twintig Perzonen (of die by hun nader„ hand gefurrogeerd mogten zyn) te houden voor „Ge.  JAARBOEKEN, February, 178$. 319 s, Geoonftitueerdcn enGequalifieeerden van 1215 rj. „ Burgeren en Ingezetenen dezer Stad . omme trecht „ derzelver perfoonen te reprefenteren en hare „ belangen ais Burgeren en Ingezetenen dezer Stad „ in 't maictineeren van derzelver Burger Privi„ legien en Rekten waarteneuien, En zal Extract „ dezer, ten blyke van boven t,eoientioneerde ^es Vrocdfchaps declaratie , aan voorfchreve „ s4 Gcconftitueerdens worden uitgeleverd.'! Dit raport is den 18 February door eene groote meerderheid van de Vroedfchap in eene Refolutie veranderd, en aan de Geconftitueerdens overeenkom'ftig dezelve 3 zonder refumtie, een extradl uitgeleverd, zo. als daar by is berigt, alleenlyk met by voeging, van het alhier curfief gedrukte. Voorts zyn by de commisfie van voorgemelde tien Heeren , de punten vervat by het vierde Hoofd* ftuk, loopende over de commisfie van Gecommitteerden uit de Burgery, in zo verre afgehandeld, dat aanftaanden Vrydag, den 25 dezer, de Geconititueerdens en Gecommitteerden uit de verdere overgeleverde punten van bezwaren en confideratien, met welgemelde tien Heeren Hun Edele Groot Achtb, Gecommitteerden daar over in gefprek zullen treden, waartoe de zam.enkom.3t reeds is uitgefchreven. YSSELSTEIN. Ook'hier is den 12 January aan de Regeering door een aantal Burgers en Ingezetenen een verzoekschrift ingeleverd, om de verval-  Sao NIEUWE NEDERLANDSCHE JSL rIlei?£ dezer Stad wederom iq jSiE/N. haren ouden luifter te herltellen. Waar op is befloten: dat namelyk de Ed. Achtb Re» geenpg, bezield met den betaamlyken vver voor het welzyn en belang hunner Burgeren, geen oogenblik geaarsfeld heeft, hun hi lyk verzoek te overwegen, en eenparigJyk het zelve goed te keuren. Dan, vermits er, zedert byna een halve eeuw, eenigen der Stads inkomften , welke nu (als voorheen) ten nutte der Schuttery konden befteed worden, inde algemeene Stads Rekening aan den Ed. Domeinraad zyn verrekend geworden, hebben Hun Fü. Achtb., geen volkomen Fiat kunnen ' verleenen , zonder alvorens van den £d. Domeinraad auibonjane ce verzoeken, om de penningen tot du heilzaam einde te belteden. P FRIESLAND, Leeuwar pen. Den ia January is wederom by eenen brief van de Gedeputeerde Staten, de gewoone Landdag uitgefchreven, tegen 4en 6 February binnen de Stad, en den 7 op t Landfchapshuis. 1 Den 13 January is ook eene aanfehryving nopens het houden van üedeiftonden gefchied. ■" Een  JAARBOEKEN, February, 178^ 32? Een aantal Ingezeetenen hadden nopens Leeü* den toeftand van het Vaderland een adres waraan de Staten ingeleverd; waarop de Hoog-ÜEN* gem. Staten den 1t January hebben befloten den Supplianten te antwoorden} dat 'er van da zyde der Staten niets verzuimd wierdt ter beveiliging van het Vaderland in deze Provincie, en Hoogstdezelven dus verwagtten, dat de Ingezetenen in derzelver fchikkingen met vertrouwen- zouden berusten. De Staten verklaarden verders hun genoegen over de bereidwilligheid der fupplianten^ om den Lande in perfoon te dienen, en hetzelve algemeen te helpen verdeedigen. Wy hebben hier voren in ons- ftukje van January 1785. eenen brief van den Prinfe Erfftadhouder, medegedeeld, gedagtekend den 17 January 1785, en gefchreven aan de Bondgenoten. De Staten van Friesland hebben dien brief den 26 February 1785 in de« fcer voege beantwoord: DOORLÜGTIGSTE VORST EN BEER! "V"7y hebben wel ontvangen Uw Koogheids Mislive van den i8,Jaijuary dezes jaars ge. fchreeven ter geleide der, Misfive door U H„ op den. i7den daar re vooren aan Haar Hoog Mogende gezonden, houdende eene breedvoerige Open'ng van Hoogydeszelfs gevoelens eu gedrag, en een voorflag van twee middelen, die „na HoogstdeszeJfs gedachten, in het werk .gefield zoude kunnen worden tot befcherming 'van het Vaderland, ingevolge het verlangen der Bond> •  |2a NIEUWE NEDERLANDSCÖfi Leeu* Bondgenooten, tot het formeeren vaü een Plaö waar van generaale defenfie. den. Wy zouden Ons ten hoogden gelukkig fehac. ten» te hebben kunren voiftaan met de bloote Antu). overweging der beide middelen, door U Hoogh. y.Friesl*10 uet ^ot van Hoogstdeszelfs Misfive vöorgeep den **e'd ■> en nec Refultaat onzer üehberatien over brief van dezelve ter Generaliteit in te brengen. Z. H.vati D°cn taQS achten Wy Ons indispenfabel ver17 %». P''Sr- U Hoogh. met zo veel fpoed te ant1785. 'woordenj als de aart en het gewigt der zaaken toelaat. Wy kunüen nog mogen voor U Hoogh. niet ontveinzen, dat de geextendeerde prfferaisfen Van de Misfive, door Ü Hoogh. aan Hun Hoog Mog gefchreven: de raifonnementen daar in vervat; de faiten daar in gepofeerd; de confequentitn daar uit getrokken; ën de conclufien, daar uit geformeerd, ons in den hoogflen i f iad hebben gefrappeerd, en in de onvtrmydclyfce noodzaakelykheid gebragt4 om (daar U Hoogh. dezelve aan het geheele Bondgenootfchap adr sfeerdj en wy dus niet voorby kunnen, ons zulks mede aan te trekken,) op eene, aan cordaste Regenten , en Vrye Eriefen pasfende wyze, die de innerlyke bewustheid.gevoelen, dat zy hunne pl chten jegens hun Vaderland en hunne Committenten betragt en gedaan hebben, te antwoorden op alle die Hellingen, die op eene meer of min ingewikkelde wy/.e ons voorkomen te tendeeren, om' de rampen , w ar onder ons Vaderland nu zo lange gezugt heeft , en waar door het zelve zedert eenige jaaren , zo bitter gedrukr is, en nog gedrukt word , daar aan toe te fchryVen: Dat het Uwe Hoogheid (dit 7.yn de woorden ) niet 'heeft mogen gebeuren, deszelfs bedoelingen te mogen bereiken en deszelfs pogingen met eenen gewenschten uitflag bekroond te zien: Vermits daar door ons Va' derland aan geene bnitenlandfche 'jorlogen geexpetteerd. en door geen binnenlandfche tweefpali zou zyn be*  JAARBOEKEN, MtuWy, i78$. m beroerd geworden, maar dat het by deszelfs Vryheid, LEEit Vreede, Onafhangelykheid en Welvaart geconftwar! veerd, in alle gevallen in behoorlyke ftaat vin elfen om fie gehouden, en tot den hoogfien top van lui/iet en voorjpoed gebragt zou zyn! En dat by genie alle die >ƒ„„), rampen, die aan de Republiek, *.ogingen van Uwe Hoog. heid hebben tegen gegaan ; maar veel eer dezelve gefecondeerd, zo ve i als het vermogen van deze Provincie, en deszelfs goede Ingezetenen konde toelateö. Van dien tyd af aan, dat Uwe Doorl. Hoogh. Heer Vader Glor, G~ aan deze Landen Ontrukt wierd, zyn onze Registers opgevuld met bewyzen van onze onvermoeide en ernftige pogingen, om den gedelabreerden toèrtand der zaken dezer Provincie te redden en te herftellen, om aan U Hoogheids Vrouw Moeder glor. G. de doorflaandfte blyken te geven van deference, attentie en zorg Ïoor de belangen van U Hoogh., en voor die van Iwe Ploogh. Doorlugtig Huis. Deeze gevoelens gingen altoos gepaard met de tederftc zorg voor 's Lands vreede en welzyn. Dit bleek, toen de Staten van Friesland in den eerften , na den Vreede van Aaken* óntftaanen Oorlog, tusfehen de Hoven van i'arys en Londen, zocordaat, als g-grond, by derzelver Refolutie van den 17 en 213 February 1756, affloegen, de vorderingen van 6000 Man hulptroepes, door den Koning van Engeland gevraagd , welke zich van zyrec invloed in de Republiek derrriete verzekerd hield, dat de lingell'che Schepen, tot transport dier Tfoepes noodig, zich reeds in de havenen van de Republiek bevonden, doch onverrigter zake te rugge moesten keeren, alzo het manmoedig befluit van Friesland de Republiek voor eenen nieuwen Oorlog met Frankryk bewaarde, welke ohtwyffelbaar aan dezelve en aan Uwe Hoogheids Huis eene docd.iyke wonde zou hebben toegebragt. m Wy beroepen ons al verder op die zelve Regifters nopens alle onze handelingen, tot aan het tyd-  JAARBOEKEN, February, 1785. 3tydperk van Uwe Hoogheids meerderjaarig Dadelyk hebben wy als toen ih Uwé Hoogheids bedoelingen en poogingen, waar in wy destyds hei nut van den Lande meenden tc zien, geconcurreerd Dac Wy in alle voordellen tot Augmentatie van de Militie en in' andere gewigtige posten Van bezwaar; niet ontnidlyk óp de voo-ftellen van U Hoogh- hebben geconfenteerd, is alleen toe te fchryven geweest, aan het onvermogen oer Provincie. En dit immers is zonneklaar gebieeken, toen Wy op voorftel van U Hoogh. tot eenen Rap zyn overgegaan, waar van geen voorbeeld bv een der Bondgenoten te vinden is; naamlyk tot dien, van Ons geheel Financie weezen bloot te leggen, cn alle de voörftellen, ën aanraadingen van U Hoogh., zoo tot ftrengere invordering en verhooging der Middelen, als tot deïmaguwstgezette befnoeijing der Uitgaven teiampteftecren èn in cain tc brengen. 1 9af üit is midda8kIaar gebieeken, dat FrieJland boven maate bezwaard, geene Uitgaaved meer by rriogelykheid uit de gewoonlyks Vheft wordende Middelen doen konden, en dat dit de motivrh waren, Waar óp Wy verpligc bleeven, om niet altoos en onbeperkt Uwe Hooghoits bedoelden en poogingen te fecondeeren. a Want hierin blindeling toegevende, waren Wy m de verpligting geweest Onze Ingezeetenen met nieuwe Lasten te bezwaren. Dit nu mogten geene getrouwe Regenten,buiten de allerdringendlle noodzaaklykheid , doen a maar integendeel was hunne eerfte en heiügfte'' plicht, hunne goede Ingezetenen , zoo veel mooglyk, te gemoet.te komen, op te beuren, en hunne huislyken Welvaart te bevorderen. , Hier toe begon ziëb eene vlëyende hoop on te doen, en het morgenrood van fchoonder dagers begon te ontluiken; De Schceps-Timmerwerven \ ■ Lküü. wakden. Antw. v. Friesland op den brief vanZ Hi van»7 'fan. 1785» '  Leeuwarden. V. Fries! op den br ief van Z H vat *7'Jan. .4 1 \ 0 t I \ v t< \ v ei 'é 32Ó NIEUWE NEDERLANDSCHË" wierden Weder levendig; de Reederyen raakten aan den gang en in den bloe7; 's Lands Producten wierdon geldig; de Akkerbouw verbeterde; het Zuivel vrrmeenigvuldigde; Je Landeryen klommen in vvaank-; de Provinciaals Effecten ondervó den eeo geweosèhte ryü'g, en *s Lands Inkondten vermeerderden met de vermogens der Ingezetenen; de Circulatie van Penningen was aanzierlyk; de zo nodi; e afbsfing van aloude Schulden begon in train te kooien, en zou ongevoelig geaccresleerd zyn, torn het rampzalig tydftip daar kwam van het uitbarsten van deo Oorlog tusfehen Groot ■ hritnnje en deezen Staat, welkers gevolgen voor Onzen Handel en Navigatie zo-do^delyk zyn geweest. üu3 verre hebben Wy het tafereel vin Ons Gedrag, van Onze Redering en van deszelfs gevolgen opengelegd, en nergens zal uitb.'yken, dat U Hoogh, nïet heeft mogen gebeuren, voor zoo verre van Ons afhing, deszelfs bedoelingen te bereiken, en poogingen met den gewenschtenuitflagbeïroond te zien. , «et fmert Ons nu in details te moeten komen, die .echter ter Onz^r Justificatie byna ononcbeer!yk zyn. Wy kenren ons vry, van ingeboezemde vooroorkelen veroorzaakt of gevoed te hebben. veel min ian fchtmding van vertrouwen fcluldig te zyn , en Vy netuigen, ni.nmer den toeleg gehad te hebben , m Onze eigene verdediging te doen dienen tot bezwaar an anderen. Deeze gevoelens-Doorl. Vorst! zyn deeenigfte ronden en waarachtige Oorzaaken, die ons reerhou den hebben, om in het breede te beant'oorderrde Jus-ificatoire Memorie van den 6 0c)ber 173a. door U Hoogh. aan Ons gezonden. Vy hebben nbc willen daar in zoeken, vee! min inden nireéte inculpatien , tegen Onze Kegeering 1 Gedrag; en hebben aan de eene zyde gemeend, tt een voorzigtig ftilzwygen voor U Hoogh. niet  JAARBOEKEN, February. 1785. 317 niet ongucftig zyn en Hoogstdezelven ten klaa*ften overtuigen zou van Onze Moderatie, Achting ■ cn Confideratie. Aan den anderen kant achteden Wy het beneden onze Waardigheid, van Ons in te laaten met de Optiellers derzelve, aan welkers imidieufe inzichten, v^rleydende Taal en verdei flyke Frinci-, pes W-y dat Itak alleen toefchreeven! Wy hoop-, ten, dat Ons Gedrag, U Hoogh., van wiensbraa*, vtn en Vaderland, lievenden Inborst Wy Ons wel willen verzekerd houden, overredep zou, van de nadeelige gevolgen, welke de mefures^;a zig zouden fleepen, die aan U Hoogh. gefupbedtceerd wierden, door den kring.van Raadslieden, waar mede U Hoogh. fchynt gecircumvenieer .1 te zyn, en die, noch de genegenheid, noch de achting, noch het vertrouwen der Natie bezitten, of verdienen. Doch cu, daar men onder den dekmantel eener moderate zelfverdediging, onder het voorwendzel van twee voorfteilen te doen, die zekerlyk eenea zoo omflagtigen aanloop nimmer behoefden, U Hoogh. op nieuw heefc weeten aan te zetten om zaaken levendig te maaken , die eene gematigde voorzigtigheid liever zou hebben laten rusten, en dat op eene wyze, gefchikt, om do goede Ingezetenen , omtrent hec gedrag hunner Regenten te ontrusten, moeten Wy tot ons leedweezen in Onze Verdediging voortgaan. Wy willen egter ook niet al het gebeurde, ze. derc vier of vyf'jaren, weder ophaalen, dit zóu Ons tot een formeel pleidooi volveeren, en Wy willen andermaal U Hoogh. overtuigen van Onze Moderatie, Achting en Aankleving aan deszelfs waare belangens. Om die zelve redenen, zullen Wy noch anajlfr feeren, noch discutieeren, al wat Wy geavanceerd vinden omtrent 's Lands Zee-en Land- magt in U Hoogh. Misfive. De gezegdens omtrent de oorzaaken en de gmt* Y 2 gen Leec» VAR. 5en. Antw. '. Friesl. >p den >rief van Z, H. van, 17 Jan, 7«5-  323 NIEUWE NEDERLANDSCHÊ Leek. WAR» DtN. ' Antw. V. Friesl op den bt'»f vat ZH va, 1/ 'fan. «785» 1 J gen van den Oorlog met Engeland, onderwerpen1 Wy gerusiel-k aan het Ordeel der Natie! Zy he ft alles beleefj en gezien! Zy kent haaie eigen betogens! Zy is overtuid geweest, dat alle welmecnende Regenten de bitter klagende, etï , om proteclie fchr^euwende Item van den Koop en Zee- man, nimmer opgehouden, nimmer verdoofd, , maar zo veel mooglyk onderfleünd hebben! Zy i weer, dat die Regenten geen deel gehad hebben aan het nutteloos ltil leggen van 's Lands Lsquad-. rs» bv de eer/te Extraordinaris Equipagie, na het begin des Oorlogs in de Zeegatengele-d , joch nimmer gebruikt! Zy weet, hoe de Staaten deezer Provintie zig by herhaaling en wel byzonder, by gelegenheid van de zo orbegrypelyk mislukrè Espeditie naar Brest, met nadruk aan de Bond-; genooten geadresfeerd hebben, over de direótie der Marine f Zy heeft eindelvk maar al te bitter gevoeld de gevolgen der werkeloosheid van die Zeemagt, die gereed tvas en ten minfien (zoozy mair bevelen gehad hadj of tot dekking vanColonien, of tot Convooijen der Koopvaart, of tot andere Expeditien ten nadeele des Vyands, had kannen dienen' Het geen men Ü Hoogh. al verder doet daar ftellen, omtrent het aanwenden, van al wat in Ü Haoghsits vet mogen was, om het toegeven in de de* marches en mefures) naastdeukelvk die ter handhaving der klaarfte Tradfaten en afbreuk van deEn~ gelfchen ftrekten •) gedilaieerd te krygen; gelyk mc e het weigeren vau gehopte geei en aan Cf ff. voeruitzicht en waarfchouwingen, dat uit die demar'dies en mefures onfeilbaar zou refulteeren , eenen Oorlog: levert de klaarb'yklyk e be.'chukügiog op :egens het cedrag der Regenten ! Zy immers alleer, konden demarches en mefures delaieeren? Zy illeen konden vooruitzichten en waarfchouwingen jade fla tri . Deeze btfchuldigingert worden niet duidelyken pecifkq opgegeeven! zy worden niet door be-  JAARBOEKEN, February, 1785. 32? svyzen gea Jfrrueerd! zy hebben geene byzondere voorwerpen! in dus zyn zy van zoo veel meer conléquentie, daar het r.u een ieder vryftaat, deeelve te formeeren en te extendereo, naar eigendunklyk goedvinden, zonder dar de Kegenten vreeten kunnen, wat denkbeelden men zich vn hun vormt, en waar mede m:n hun betigt! Hoe zeer wy niets vreezen en onbefchroomd vertrouwen op de rechtvaardigheid en viderlandlkvende omzichtigheid onzrr handelingen, gepaard met de gevoelens en denkwyze onzer Ingezetenen, aan welken Ons gedrag bekend is, en voor welken het fteeds openlegt» is het niet te min zeker, dat tegens diergetyke aanvallen niemand zich wachten, veel min zich verdeedigen Kan. En wy betreuren uit grond onzer harten, dat de 1'meeders derzelve nog zoo veel invloed op U Hof gh. geest hebben, van hur.ne pennen ongetfrf te kunnen gebruiken tot het opftellen van zoo'ianigi' lchriftn, die niet sllcen nimmer rre. de Ondertekening van 11 Hoogh. bekrjg-. tigd, maar, op de eerfte ledige, mtt verontWoaTdigióg hadden behooren verworpen te wor-> den. En hoe zeer worden alle deeze aanmerkingen niet bevestigd, door het gunt al vtrder geavanceert word omtrent de acces/ie van den Staat tot de Gewapende Neutraliteit, mn welke in U Hooghe ts Misflve toegefihreeven word: Dat zy aan die Mogenheid (naamlyk Er geland ) teegen welk» zy wns ingerigt, ongenoegen moeste geeven, en de Vrtedebreuk verhaasten \ als ook aan den Staat niet Meen geene nuttigheid toebrengen kon, maar veel eer het gevaar vermeerderen moest, indien men niet eenige Conditiën bedingen kon, die tot meerdere beveiliging der Republicq dienen moesten. Uit deeze gezegdens moeren Wy dan klaar befiuiten, dat U H. van gevoelen is geweest, daê de Staas vooral geen ongenoegen moest geeven f3 aae Leeu- WARDEM. Antw. v. Friesl. op den brief van Z,H van 17Jan,  53©- NIEUWE NEDERLANDSCHE LEEODüN. f. Fries/, ep dm brief var, Z.H.var, l7Jan. -7JS5- aan de Eugelfchen, die Ons toen, zoo als waereldkundig cn overbodig beweezen is s reeds bng, niet alleen op eene vvandlyke; maar (het fmert Ons dit nu in vreedenstvd te moeten herhaaien) op eene verraderlyke wyze hadden aan» gevallen en geplunderd, en dat Wy dus by conléquentie alle leed en harde behandelingen maar geduidig verdien moesten, om eene Vreedebreuk niet te verhaasten. Een gezegde, het welk wy niet anders kunnen befchouwen , dan als volkomen chimericq ; vermits toen 'er van de gewapende Neutraliteit qua;ftie was, die Vreede breuk aan de zyde der Engelfchen reeds voor langer dan een en een half jaar begonnen cn gepleegd was. Wy moeten al verder aanmerken, dat alhier vooreersc in /eer generaale bpwncrdingen , en ten twerden a pofrerjori geredeneerd word in de Relling: Dat\de Accesfie den Staat geene nuttigheid kon toebrengen. , Dit involveert immers eene flellige befchuldiging, dat de Regenten eene onnutte zaake begaan hebben, zonder dat hier meer dan eene bloote en gewaagde asfertie, door geene bewyzen onderfteund, te vinden is. Dit maakt de Regenten fchuldig aan de vermeerdering van het gevaar, en aan eene grove nalaatigheid, of ten minden onachtzaamheid; vermits zy nagelaaten hebben de conditiën te bedingen , welke tot meerdere beveiliging van de Republicq dienen moesten, dus fpreekt U Hoogheus Misfive ! Doch welke'eigerlyk die conditiën zouden geweegt zyn? Of het mooglyk was, die te bedingen? Of daar toe poogingen gedaan zyn, daa niet? Dit alles wordt niet bepaald: maar overgelaten aan de willekeurige explicatien, die drift of onkunde daar aan gelieven te hegten. En of dit alles noch niet genoegzaam in Haat ware, om de Regenten odieus, en hunne Regee- ri(*g  JAARBOEKEN, February, 17.85. 331 ïicg verdacht te maaken; zoo ontzien z'chdeOptteUers der Misfive niet, om Viet ongeluk der Re publiek, van zich in eenen Oorlog gedompeld tezien, toe- te fchry ven aan het ongewapend luiten van de Republiek; aan het verleenen van onbepaalde Convooijen, eer de Republiek nog injlaaf was, om dezelve compleetelyk te befchermen; en aan de acces/ie tot eene gewapende Neutraliteit, zonder gensegzaame zekerheid, dat 'er door de Republiek de gtwenschte vrugten van zouden kunnen geplukt worden. Oeeze incuipatkn zyn' zoo Klerk, én attacque?ren zoo evident de Regenten en de Regeering, dat wy onmooglyk dezelve onbeantwoord kunnen laaten. Pe woorden, liet ongewapend laaten van de Republiek , befcJoouwd in her verband , dat zy hebben met c!e even voorafgaande waarfchouwingen , bektmmeringen en vooruitzichten van L1 Hoogh,, geeven duidetyk te kennen dat U Hoogh. zelf dat ongewapend laaten der Republiek attribuert aan de Regenten, en 'er zich zeiven geheel onl'chuldig en vry- van kent. '" Wy hebbi n 'wen gezegt, dat Wy in alle Petitiën, tot vermeerderVg der Militie, onmooglyk konden confenteeren , wegens den fbat onzer Finantien: daar torn de vermeerdering van i-and* .magt, nooit zander de (orale ruïne van degeheele Republiek zodanig konde gefchieden , dat dezelve Ons by onze Nabuuren geducht maaken, of-te>gen derzelver aanvallen op een duur beveiligen konde. Geheel anders is het altyd gelegen gewe.st met de Wapening der Republiek ter Zee; daarin kort thet fucces iets van belang geprsdeerd; onze Na. vigade en Commercie met de daad beveiligd, onze Colonien tegen onze Naburen , zoo iets ten bannen nadeele ondernamen , gedekt, en Wy ter Zee geducht zyn van deezen refp .ctabelen toeRand" immers nangt alleen het beftaan, de welvaart, bloey en. het gezag der Republiek af, Y 4 Dan Leeuwarden. Antw. V' Ftiesl. op den brief van Z.H.vun 17 Jan.  332 NIEUWE NEDERLANDSCHg ï PEÜ- lipt H. Jlntw. v. Fries, op den hief va; Z.Hva-1 17 Jan Dan hoe zeer die onderfcheid ten allen tydehy U H. had evident behooren te weezen, hebben Wy echter niet fteeds ondervonden, zoodikwyl^ |er vooiflagen "door U U. tot vermeerdering vari •s Lands gewapende magt gedaan zyn, dat de zo '.onontbeerlyke verbetering en verfterking van het Zeewezen, en het uitrusten van Scheepen ten /Oorlog, altyd verbonden en als gekluillerd wierd laan eene Augmentatie ten Lande? het geeneevea' , hec zelfde was, als of ".er geen voorftel in het geheel tot Vermeerdering der Navale magt gedaan wierde, daar de Augmentatie yan beiden te gelyk; volftrekt onmooglyk was. Wy hebben overzulks ook op die gronden, toen 'er naderhand vooiflagen tot Equipagie tot verfterkibg en verbetering der Marine , afgefcheiden van eene gelyktydige Augmentatie te'LandCs gedaan wierden, daar ingreetiggeconfenteerd,en onze Confenteu door prompte furnisfementen geprsefteerd. Dan wat nut heeft zulks gedaan ? ^ Immers zou het overbodig zyn te bewyzen, das de geconfenteerde Equipages traag in gereedheid febragt. en dat de ticheepen in den beginne ge» cel niet, en daar naa zeer verkeerd gebruikc zyn; dat' daar over geweldig geklaagd is, en' dat die klachten door de Regenten allezins geappuieerd zyn. Omtrent dit alles beroepen Wy Ons gerustlyk, niet alleen op de Reg sters onzer Befluiten; maar zelfs op de algemeene Volks Stem. Wy bepaalen, thans daar omtrent, onze gezégdens , hoe zeer zich anders een ruim veld opent? om dieteextendeeren, verkiezende fteeds de meest mogeiyk moderatie te behartigen, f Evenwel kunnen wy niet ongeremarqüeerd nog laaten voorbygaan, dat door UHoogh. ook wordt aangevoerd 5 van zich ook niet te verwyten te hebben, van niet. te hebben toegelegd, om het Vaderlanddopr wedetzydsch voprdeelige Alliantien recht te be-. MMV.  JAARBOEKEN, Febtwy. 1785. $33 %Wgen- om byftand te eifchen, wanneer het onrecht- Leeü4 'veerdiglyk wierd aangerand, warWy herinneren Ons niet van dien yver, dat toe-den, ïeggen van Uwe H , om aan de Republicq voordeelige Alliantien te procureeren, waar door het Antw* zelve in tyd vai} nood, kragtdaadigen byftand er v.Friesl. langen ken. op den 1 Integendeel, moeten Wy en alle weldenken- brief van den, Ons ten hoogftèn beklaagen, over denZ.H.vau 'kwaaden uitflag, welke «onze yverigile poogin i{Jan. gen en fterkfte inftantien nog onlangs gehad 1785. hebben op eene zoq zeer heilzaame en importante Alliantie, als was met de Kroon van Vrankryk tegen de Geweldenaryen der Engelfchen, en ter kragcdaadige bevorderinge der dierbaarfte belangens onzer cornmercieerende In« sezetenen \ daar Wy niet eens het genoegen ■hebben mogen fmaaken, van die zoo allernuttig|le onderneeming door het appuy van U Hoogh. immer gefecondeerd te zien Wat vervolgens beireft, het verkenen van onbepaaldeConvoyen, eer de Republiek nog in ftaat 'ware, om dezelve compleetlyk te befchermen; moeten wy wederom aanmerken, dat men U H. alhier doet voorkomen, als afkeurende, dat 'er Convoy verleend wierd; en dus als onverfchillig, of die Scheepen, welke volgens de letter der Traftaaten, hunnen handel dreven, een prooi wieiden van de onrechtvaardige, willekeurige en by alle Natiën gedoemde handelwyze der Engelfcbe Rovers. Wy moeten nog aanmerken, dat de clauful; eer de Republyk nog in ftaat ware , om die Convoyen compleetelyk te befchermen, niets betekend , Véfmits üie compkete befcherming voor eene zoo uitgeftrekte Navigatie,' als de Nederlandfche is, nooit plaats kon hebben ; vermits daar uit volgt, dat Uwe Hoogh. meening was, dat men liever alles moest verwaarloozen, dan een gedeelte befchermen; vermits het eindelyk op die wyze Y 5 voor  Leeu- DEN. Antw. V Frfesl. op den h> ie f van Z.H van XI Jan. 1785- J J ] « 1 : < i i i 2 2 n ri Cl e< e< d« d; 334 NIEUWE NEDERLANDSCFIE voor een misdaad in de Regenten geacht moef worden, dat Zy iets hebben durven doen, hec geen aan hunne Vyanden ongeneegen kon geevenhet geen een deel hunner Ingezetenen kon be* lchermen, en het geen zy (zonde.: zich flaafsch. over te geeven aan de tyranicqucvoraeringtn van het toenmaahge Cabinet van Londen) niet kor*. deD noch vermogen na te laaten. Te meer , (an dit word weder malitieuslyk ter bewaring der Hooge Regeering verziegen) daar de Republicq zich toen ter tyd m de allernetehi-fte ömft«ndighedea bevond, als zich van den eenen kant door de allezins gefundeerde [nftantien van Frankryk; en van den anderen kaoc ioor de fcbendige bandeïwyze der Eng; lichen je-rongen ziende, om , of met den eerlten door iet abasdonneeren haarer onbe-.wstöaare en op de thare ..etter der Tractattn gegronde Rechten, )f mer den anderen ter bewaaring hum-er imp. r* ante Commercie tot een-n openbasren Oorlog te toornen.' Een Alternative, dat voor ieder Wellonkenden geen oogenblik twyfel meest laaten, vat te kiez n. ' . Wat laatstelyt nog bvzondcr aangaat de Acces, •e tot de bewapende Neutraliteit, men toont alhier laar, dat U H. ook die demarches ten kranigten afgekenrd heefr, onder het futile voorwendel r dat er geene genoegzaame zekerheid was, dat •r door de Republicq ae girvenschte vrugten van mden hunnen geplukt wotden. Wy noemen dit voorwendzel fatil, vermits en alhier (gelyk reeds boven gezegd is;j4 posteori redeneert: want op het oogenblik der Ac;sfie heten zich de vrugten aanzien als zullende 'wenscht worden! En wat Mogendheid kan by het fluiten van a Iraélaat de geruste verz.kering bekomen, t het zelve het gewenschte effect forteeren zal? Dit kan alleen de tyd en ondervinding leeren, ar en beven valt het ligt in weinige woorden der han-  JAARBOEKEN, February, 1785. 335 ïaandelwyze van de Regeering een blaam aan te wryven. , Doch als men de waarheid lief heeft, is hier 1 de vraag: Of de Regeering zich toen wel anders heeft kunnen gedragen ? Of zydie aan Haar geoffereerd , wel konde afflaan P Of zulks niet, noch van erger gevolgen zou geweest zyn? Of( eindelyk dezelve dan nog wel zo volkomen nuc-/ teloos geweest is? Dit alles had moeten beweeg zen zyn, alvorens de accesfie op eenen zo ftou-, ten toon voor te Hellen, als eene der omftandigheden, die de Republiek in den Oorlog gedompeld hebben, en deze bewyzen, die dus verre volkomen ontbreken, zullen wy afwagten, om.ons daaromtrend nader te verk'aarea- Hier mede zouden wy deze en de voon'ge periode voor afgedaan kunnen houden, zo in dezelve riet met zo veel ophefs gefproken wierd \an het gebruik maken ven al wat in U Hoogheids vermogen was, om het toegeven in de demarches en mefures ge* dilaieerd te krygenl van U Hoogh. vooruitzigten, bekommeringen, waarfchouwingenl Uitdrukkingen, waar uit het"algemeen (aan wiens oordeel U Hds. Misfive door de gewoone publiciteit onderworpen is) moet opmaken, dat 'er over die materiën geregelde handelingen tusfehen de Hooge Regeering en U Hoogheid plaats gehad hebben, dat daar in U Hoogheid alles aangewend heeft, om voor alle de gevaaren, fpeciaal voordat van het gevolg van het gebrek aan Eensgezindheid en onderlinge toegevtnheid, te waar/chouwen; om de mefures te doen dilaieeren; om de vooruitzigten, rvaarfekouwingen en bekommeringen , voor de Staten op«D te leggen, en , ( zo als men dan zekrr vooronderltellen moet) om dit alles door kragtige en welgegronde bewyzen aan te dringen. Doch, laten wy onbewimpeld fpreeken, waar heeft dit plaats gehad? Immers hebben onze pogingen tot defenfie van de Commercie wel eenen blooten, fchoon zig op alle LEEüi rAR- lEN. Anfw. '. FriesL p den en het water bykans aan de iipl pen, ie Commercie half geruïneerd, en de ontdekking van een verderfly.Syftema zonneklaar waSo wanneer h dt de amfo-/,^ ^eJW£«v/op:>eooudenr1 joen dezelve geen plaats meer kon hebben, zonder dat men zyn pjigt en gebeten te Korx oeeo. Zo de Regenten ergens in te befchuloigen zyn, zo is het daarin, dat ty hun taai geduld te jan,e hebben uitgerekt/dat zvdenichadeJyken ipWoed van k*aade Raadslieden niet eerdegekeerd en vernield hebben,- dat zy hunne wettige Magt niet eerder gebruikt hebben; om misbruiken te wieren, om mgeflopen abuifen te verbeteren, om wanged^a- te (haffen , en om volgens s Lands co-ftituttoneele "Wetten al'e dia geetlén, die in d.SZelfs dienst zyn, zonder ondeilcneid van rang of qua iteit tr de bet a:t:n» a -rpligten , aan hun oper egd,' bhmên de perken en paalen? door de Wetten 'daar toe gefield, te hou er.. •' — * Da r U Hoogheid verkiest van het voorgevallene na het uttberfteti van den Oorlog en 'geduurende den loop van denzelven, thans niet te gewaaeen; zullen wy ons o-aar >.ver ook niet uitlaten; temeer daar jvv anders verpligt zouden p.yn, dat gedetailleerd rh g, dporü Hoogheid aan H-ar Hoog Mog. jedaan en in U Hoo heids Misfive afgehaald, ia te gaan, en nog meer opzettelyk dar. te vo•en te rescontreeren. Het geen wy om redenen, lie wy reeds aangestipt hebben, en ten einde de :p ongelukkig fubfifteerende verwydering piet te -errrieerderen, liefst vermyden willen, Wy worden in die denkwyze bevestigd , om at V Hoogheid zelf fchynt te erkennen, dat 'er ter of daar tn het een of ander dier Departementen , ie hetrekkhg hebben tot het befluur der Zeazaaben, men en gpbreeken zouden hebben mogen plaats ge- kfld%  JAARBOEKEN, tehruaty, jgg En daar zekerlyk de overtuigende kragt der waarfuid de UplleUers van Uwe Hoogheids Mis-, five tot deze bekentenis genoodzaakt, en hun die, x in weerwd van zig zelve, ontwrongen heeft; zo oordeelen wy voor het beiang van "de harmonie, voor de Ocritelling van de rust, en voor de con-, fervatie van Uwe Hooghe'ies digniteit raadzaamst,c die voorledene zaaken niet meer te oeroeren;^ maar alieen te waakerj,, om toekomftige abqrfefc; te prse'/enieeren en onmo^elvk te maaken! En, daarom laten wy dat gedetailleerd verflag rusten 41 temeer, daar wy, (of fchoon niet wettende of alle de Leezers van het zelve onpartydig eti waarbe:direvend zyn geweest, ) echter eene meer daa genoegzaatne kennisfe dr gen, dat een ontzag'yk aantal Leezeis van dat gedetailleerd ver.Oag zeer verre af is van die convictie, die als het'effeél van de le&ure van dat ftuk, in O Hoogheid Misfive daar gefield werdt; die de fauten en gebreken met als mooglyk, maar als daaulyk en ftelüg ltejt: die 'er meer oorzsaken aan toefchryf, dan onervarenheid, ongewoonheid van het werk, gehek aan ttereikende hulpmiddelen , moedeloosheid, 'enz-; die de onoverkomeiyke hinderpaalen , waar van eene algemeene mentie gemaakt word, wel gaarne meer fpecificq wenscht te kennen ; die eindelyk gaarne wat duidelyker kenmerken hadden , wies eigenlyk bedoeld worden door de befchuldiging, van het ongenoegen en mistrouwen aan de Natie zo onbarmhartiglyk, als onrechtvaardig ingeboezemd te hebben. ln 5e daad s het valt niet moeilyk algemeene be* fchuldi^ingen , zo wel tegen eokele perfoonen, als tegen een gedeelte van eene Maatfchappye,. Ja zelfs tegen eene geheelc Natie aan te voeren; doch hoe algemeener zy zyn, hoe minder dat ieder cyzonderLid zich deze;ve behoeft aan te trekken. Het natuurlyk gevolg van zulke beschuldigingen ;is verb'ttennge, welke in evenredigheid van de algemeenheid der befchuldigingen, zig ook al» gemeen vtrfpreid, vv3 WARDEN. AnWtu. v. Friest. tp den hr icf vaH. 2 H.van ij Jan* •785»  338 NIEUWE NEDERUNDSCHE Leeu- Wy kunnen niet afzyn, van dit te remarqueew/ui- ren en te appliceeren in en op de conclufie van mn. deze periode, alwaar de üpfteliers met meer drift dan voorzichtigheid , de geheele Natie op eene Antw. zeer fterke en onbtweezene wyze inculpeeren v.Brksl. immers zeggen zy: Datalledieklagten overinactivïop den teit en ■Werkeloosheid, met wtlkemen U Hoogh heeft tragbrtefvan ten'Jiaatelyk te maaken ,moetea worden toegefchreeven ^' fm ^J aau oi1 tegenheid tegens U Hoogheid. 17. Jan. Of aan begeeite lot verandering in denform der 2785. Regeeringe dezer Landen. & J Of aan onkunde en inexperientie in het geen be» trekking heeft tot het voeren van eenen Oorlog ter Zee Dat de klagten over inaclhiteit en werkeloosheid uit den boezem der geheele Natie voortgekomen zyn, en aile kenmerken van eene volledige Volks. Item heboen gehad, is zo bekend, zo klaar en zo waereldkundig,dat het geen bewys noodig heeft Het is dus, voor eerst.de geheele Natie.die alhier oei' lchuldigd word van ongenegenheid tegens ü Hooeh. Wy kunnen dezelve, voor zo verre onze Provinoe aangaat, gerustelyk en volkomen van dien aangewreeven blaam vry fpreeken! U Hoogneid was het voorwerp, niet alken van de genegenheld, maar ook van de liefde van alle Friezen, en dat zonder eenige diftictie. Die gevoelens zouden onafgebrooken gebleeven zyn, zo er geene diifincfie ware opgekomen, waar door de genegenheid voor U Hoogheids Perfoon wel dezelve bleef, maar de goedkeuring van alle U Hoogheids handelwyzen minder algemeen exiteerae. De eerfte oorzaaken dezer "afgekeurde handelwyzen, min of meer ontdekt zynde, moesten noodwendig die genegenheid verflauwen. Dan nimmer is alhier aat.U Hoogh. perfoneel toeeefchreven het uitvoeren van demarches, die de goed. keuring der Natie konden, nng mogtgD wegdragen. Nimmer is Uwe welmeenenheid, Uwe liefde voor het Vaderland, by rechtgeaarde Friezen ia twyffel getrokken ; maar zy hebben voor lange betreurd, en betreuren upgldagelyks, dat vkije-.  JAARBOEKEN , February, i78j. 334 ry, dac onkunde van 's Lands en dezer Provincie rechte bslangens, dac eigenbelarg, en dat. onbepaalde heerschzugt zo klaaiblyklyk dooiüraalen in de zulken, die U hoogheid onmngen, die door V Hoogheid als Raadslieden gebruikt, en met ' Hoogstdeszi Ifs vertrouwen vereerd zya geweest en nog worden (*). Tegens die alleen is het ongenoegen ingericht., De zwaar wittige bedieningen , en gewigtige bezigheden waar mede ü Hoogheid overladen fe',i vorderen zekerlyk raad ea byftand ; doch welke Raadslieden daar toe gebruikt worden, kan voor de Natie rimmer onverichi.hg zyn. De zulken alleen zyu haare "achting, en U Hoogheids charaöer waardig, die doorkundig, '•onpanydig, vry van eigenbelang, ocbefchroomd in het cordaat zeggen der waarheid, alle de raadRagen, die de derxarches, die U Hoogh. aan derzelver raadgevinge onderwerpt , toetzen in de waagfchaal der plichten, die U Hoogheids euft. nente charges hem opleggen, en die het waaragtig belang van het Vades land , het welzyn der Ingezetenen , en de bewaaring van Vryhaid en Vreede tot doelwit hebben , wier bepaalingen 'daar alleen op uit zyn, en die dus in den volkotnecften en rechtgeaarten zin, de belangens van het Vaderland, ais onfcheidbaar aan die van TJ lioogheid verknocht, daar U Hoogheid toch mee dat Vaderland moet ftaan of vallen, betragten. Ten tweeden , dat al verder die klagten over inaStireteit, toegefchreven worden aan begeerte Vot verandering in d» form der Regeeringe dtezer Lan- V) Het zou der Natie een (troota dienst zvn «daan. wan. séjaeer de Staten bepaaldelyk hadden aangeduid, wanneer, ia Ïweme zaken, en byzonder welke raadslieden Zyne Hoogh. gebruikt heeft, en hoedanig beraaiïetyk die raad geweest . is, en hoe verre Zyne Hoogh. vertrouwe» in dezelven heeft Igefteld. Want nu moet natuurlyk invallen , het geen de «ij Staten zeiven hier vore» bl. 337 omtrend het einde aanvooiren, zeggende: In dp den 'iricf van Z. H.van 7 1785.  34 Dus verre heeft eene volilrekt noodige zelfver^ ideediging ons gedwongen tot refutatien, die wy [gaarne hadden willen vermyien , zo ons zulks ! mogeiyk geweest ware, zonder ajn onzen goeHëb naam en aan onzen plicht te kort te doeu, - en het behouden of verliezen van de genegenheid en het vertrouwen der Ingezetenen in de waagfchaal te 1 ggen Het zou uns niet moeilyk val'en, uit den verderen inhoud van Uw Hoogheids Misfive, welkend tot het betragten der tegenwoordige gevaren overgaat, aan te toonen, dat die zelfde geest van ingewiKkelde, doch kunftig verbloemde, berisping en hekeling van het gedrag der Regeeringe, da opftellers der Misfive doorgaans bezie'd heeft. , Doch wy verkiezen by onze vorige en reeds zoo zeer uitgebreide gezegdens het te laten berusten. Wy moeten echter Uw Hoogheids vreeze voorkomen, en Hoosstdenzclven ten kragtigiten verzekeren, en zulks op de gegronde kennis, die wy • dragen van den rechcgeaarten inborst en cordaate denkwyze van onze braave Ingezetenen , dat alhier door niemand ten laste van U Hoogheid zal gelegd worden, de uitflag des Oorlogs, indien hy nadeelig is, of de nadcelen der Vreede, zo wy daar toe gedwongen worden. In het vast vertrouwen, dac S U Hoogheid in Hoogstdeszelfs eminente Charges* Z even  Leed-( WAA- J3EN.. j JlntW. v Ftiesl. 1 op den i vriefvan Z.H.van ^7 Jan, 378;. 1 < I t 1 \ 1 1 f c t I J t V g g tl al R b« k al hi bl 142 NIEUWE NEDERLANDSCFIE :ven als Wy 10 de magt aan qns vertrouwt, alles :ot welzyn vsn het Vad lent van de fuperimiuit onzer Landmagt, niet be. :hou^d, als eene detnaiche, die volllrekt ver. erflyk geweest zou zyn. U Hoogheid noemt hec 1C;i vaÖ d'e invafie eene prudente voorzon* , 'elke U Hoogheid zeer verre af is van te misprezen. n de tnmogelykheid vaneen Vergelyk, en min waar. hymtfehetd van den hyfland van het Franfhe Hof eltempdd U Hoogheid roet de flaauwe benaming m eene met ongegronde vrees ; behal en dat de inlche zame. hang van deze gehee'e periode eer :fchikt is, om te onvrederheid en verdenking : baaren, dan om in het gediag der Herenten s welgedaan te b< rusten. Om nu niet aan te dringen, dat de Souveraine egeermg des Lands in hunne handelingen en :fluiten to< bew.iringvan deRepublek, deaóedjuring van U Hoogheid even min van nooden, ! de afkeuring daar van te dal !en heeft; zn is ;t zonnekhar en - vident, dat, indien re Reruiek e.nediergelyke den-rchegehafardee-d bad, reeds, op dit oogenblik alle de gruwelen van den  JAARBOEKEN, February, 1785. 343 den Oorlog zou ondervonden henhen , en wel ■verre , van het Theater van den Oorlog van de Fronueren van den Staat te verwyderen. zouden wy hec zelve nu in het hart onzer Provincen zien. be Keizer zou toch de mareh zvner Troupes verhaast, en waarfcnynlyk derzelver getal vermeerdert hebben en dan direct in bet hart der we- rlooze Land-Provtecien indringende, ons onherftelbaare Hagen hebben tóegebrag' ,- terwyl wy, door eene hoftile aggresfie, Zyne Majefteit in het volkom rifte Rechr gelteld zouden hebben, om ree ameerende hec Tractaat van Verfailles van i tien t Mai 1756, de Kroon van Frankryk te noodzaaken , om aan hem de daar by geltipuleerde l Hulpcroepes te leveren. r En waar zou het dan met de Republiek heen ■ gaan? Het volkomenlle verderf moeste haar onrvtmydelyk noodlot worden. 1 Het blykt dus klaar, dac de Opftellers der MisI Jive of onkundig waren van de Verbintenisfen tusiichen -e Hoven van Parys en Weenen exifteerende, of kwaadwillig in het verbergen der gevolI fcen , die uit hoofde dier Verbintenissen, ons over hec hoofj hingen, zo wy door een vyaodelyke § «anval het Cafus fa kris daar ftelden. Wyvltij.-n ons, dat deze onwraakbare elucidatien I TJ Hoogheid overtuigen zullen van de gegrondheid I ppzcr gezegdens omcrend het ongeoorloofd misI cru'k , dat 'er gemaakt word van U Hoogheid 3 vertrouwen; wanneer men, daar U rloogn. thans van bezigheden geobrueert, onmogelyk alles zelf kan ophVllen, of met de vereischte atteutie na; gaan; daar U Hoogheid uit eene bloote ledture | onmooglyk kan penetreeren tot de bedekte inzigI ten en gehafardcerde ftellingen , die in eenen vloeibaaren llyl werden voorgemeld 5 wanneet (zeggen wy) men niet in den waaren geest vaa U Hoogheids meening; maar in eenen geest van verwarring, drift of eigenbelang de taaken, door Z a U Lee.t> warden. Antiv. v. Friesl. op den brief aan Z.ti van 17 Jtn,  344 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeu- WAAR DfcN. Antw. v. FriesU op den brief var, Z. B.vat, 17 Jan. 1785. U Hoogheid opgelegd , uitwerkt en door kundige verbloemingen Uw Hoogheid fmaak yk weet te maaken. Het zyn die ontaarte grondbeginzels, waar uijÉ ook voorfpruiteo die uitdrukkingen, waar mede men U Hoogheid zich zeiven doet nffchiideren, als op eene onverdiende wyze mistrouwd, veracht M ■befpot , befchuldigd en daargefteld als een eerlooM Verrader van deszelfs eigenbelang en van die van het Vader hnd. Afichuwelyk tafereel! dat ieder rechtgeaart Vaderlander tot in' de ziel moet aandoen , dat bv geen Regent geduld kan wordt.n, en van welkers handdaadigheid immers Erieslai-ds braave Ingezetenen zig volkomen vry kennen; En zo 'er'wangedrogten gevonden wierden, die zichain diergelyke laster fchuldig maken, zyn wy gsrust, en kunnen U Hoogheid ten kragften verzekeren, dan de zulke naar verdienlttn geftraft zouden worden J daar by den Hove dezer Léndfchappe de naauw-1 keuagfle waakzaamheid, het billykfte rechten dei itrengfte Uraf fteeds gepaard gaan. En nu zullen wy dezen btfluiten , met voor» een Alweetend Opperweezen ! voor de garfchel Republiek! voor alle onze braive ingezetenen J die aan ons de Regeering dezer Landfehappen hefrJ ben toevertrouwt! en voor U Hoogh id zei ven-1 hartelyk en oprechtelyk te betuigt n^ dat wy niets ! vuuriger verlangen, dan , door een goed "beleid I van zaken, inltatt gefield te worden, om met tf| Hoogh id hmden en harten in een te flaan, onjl tot behoudenis, de verdeediging en den welvaart! van.ons Vaderland, van onn«* door het'gedrang gekwetst, en honderden^ hebben goederen en fieraaden verloeren, als gouden ooryzers, mutzen, hoeden, tchoenenmet zilveren gespen, boeken met gouden en zilveren floten enz,; welken benevens eene menigte andere goederen volgends bevel der Regee.ing, op 't ftadhuis zyn ge- . brast geworden, Het gekerm langs de «raten was yslyk op dien avond, de een nep om zyn kind, de ander om zyn vrouw, een derde om zyne moeder, kortom, de verwarring , bekommernis en ontfteltenis was groo» ter, dan dat die naar 't leven en waarheid kan befchreven worden. Of 'er ook oproermakers onder dit werk geroeid hebben, die de verwarring zouden hebben gaande gemaakt en aangeblazen, is met zeker, maar daar wordt naauwkeurig onderzoek na gedaan. Deze goederen wierden bekend gemaakt op het Raadhuis te berusten, en door de eigenaars te kunnen te rug gevorderd worden; uamenlyk: Goud, 4 ooryzers en n bandjes met zonhoedshaken. Zilver , ï*2 gespen op fchoenen , 6a losfe gespen , 1 naairing, 19 ooryzers, 4 zonhoedshaken, 1 knipbeursje, 1 eau de la reinedoosje, 14 kerkboeken, 3 mutspriemen, een ftuk van. een zilveren gesp. Andere goederen, bó manshoeden, NB. waar onder 1 met goud salon, 12 mans handfehoenen, 149 vrouwenuoeden, 5 zwarte hoedjes, 26 vrouwen handfehoenen, 4 feborten, 29 manteltjes, Z4 ~9  24* NIEUWE NEDERLANDSCHE Uev 29 Yoorfchooten, 6 waaijers, 3 kantrrutzen ; dkn' 11 ftreneri> 60 flaaP en tupmutzen, 2 re• ■genkleeden, iözakdoeken, 74 fchoenenmet gespen dat geen zilver is , '122 fchoenen zonder gespen, 134 muilen, 41 ftoven, 88. kerkboeken, 13 paruiken, (plompen. In het vlek Blak, m Gaasterïand gelegen, hebben eenige boeren op Woensdag den 19 january 1785, zynde marktdag, in een herberg te- gelage zitten.de, aan eenen iegelyk, die daar in kwam, afgevergd te verklaren wat hy was , Prinsgezint of Patriot." Wie Zig Prinsgezint verklaarde, die wierdt met een oranjelint begiftigd, die men hem aan de hoed plaatste, en zyn naam wierdt door den .Schoolmeester van het nabygelegen dorp Wyckel, opgefchreven en voor de fchooriteen gehangen. Dit baarde eenige opfchudding. Vv eshalven het Gerecht van Gaasterland , den Exfecuteur en AsfiftenUn naar dien Herberg zondt , kondfchappen inwon en den volgende dag naar *t Hol te Leeuwarden zondt. Dit Hooge Gerechtshof zondt teritond deszelfs tweeden Schout met zes Gerechtsdienaars naar Blak, welken den o-effielden Schoolmeester, en den boer Menne feltes zwaar geboeid op \ Blokhuis alhier. Rebben overgebragt. F R A N E K E Ook hier heeft men eenige teekens vat* onlustige bewegingen befpeurd. De klok*  ' JAARBOEKEN, February, 1785. 349 f fcenluider vondt onder de kerkdeur een Fbanebriefje, waar op deze woorden ftonden: ker. Wat is het Vry - Corps ? dient het om het Land te befchermen of te beveilizen? geenzits, maar wel om den F rins en zyne Vrienden te dwarsboomen cn te, plaagen. Daar onder ftond: Vreest God, eert den Koning. Wanneer gy den Prins niet eert, f)an werd het gantfche Land verkeert. Vivat Orange. De Klokkeluider , dit briefje gevonden hebbende, is voor de Magistraat geweest, Jieeft het zelve overgegeven, en de Regeerïhg heeft het, met verhaal van de omftandighedcn van het vinden, aan 'tHof van Ju« ftitie gezonden. D o c k u M. Hoe zeer men ook hier op de verdee-" diging van Stad en Land bedagt is, blykt uit de volgende ernftige maatregels, door de Regeering dezer Stad genomen. Geëxtraheerd uit het RefolutieBoek der Stad Dockum. Actum. in Magiftraats enVroed• fchaps Vergadering den 12 January 1785* De Critique tyisomftandigheden hebben Magiftraat en Vroedfchap, onder anderen, doen l* 5  3*0 JMIEUWE NEDERLANDSCHE f)oc- b'dagt zyn, alzo 'er nieraant meer vermogen jkum, °P de gemoederen heefc, a!s de Predikanten, yder in zyn Gefin;e, dezelve, op het nadrukke» Jykire, te verzoekén, hare Gemeenten, by alle gelegentheden, te wj'len voordragen hunne ver* plucin-te tot den Wapenhandel, zoo uit hoofde 'vjn hun eigen belang, als dat van het lieve Vaderland, dezelve te vermanen, dat zulks geen aanleiding geven tot zondige, ongeregelde en (cnadelyke öedryven, waar door te vreez n Zoude zyn, dat t'ie alleen deeze goede oogmerken very lelt, maar de toorn van God over ons lieve Vaderland zelfs ver neerdert zoude worden. Krs zui'en hieraf Ex móten werden uit<*egeeyen aan de re'p.ctive Leeraars van aileG. (Hen, Aldus g a-refteert den 12 fmuary i,8y, en dn eer. gcrefumeert ten twaalf uuren op den nuduag. ( was get.) P. BR.EUQEMAN. B. SUIDERBAAN. Ook is door de Magifcraat dezer Stad* ter algemeene Wapening, de volgende Publicatie afgekondigd: "TV; Magiftraat en Vroedfchap der Stad Dockum, bevreesd dat "er uit hec Munfterfche herwaarts zullen komen eenige Vyandeiyke Ligte Troepes, gelyk over het Drentfche "en W este. woldfche, nu, met voorby pasfeeren van Bourtang en Couverden, gemakkelvk kan gefchieden, hebben op middelen bedacht geweest, ten allerfpoedigften te mogen werden geinfortneert, zo ras daaromtrent het een of ander vyandelyk volk mogte vernomen worden; terwyl aan» hou-  JAARBOEKEN, February, 1785. 351 houdend beezig zyn hun in ftaat van tecgenweer Doo te dellen, door het zien magtig morden van al kom. lerhande zoort van Ammu ite ten Oorloge, om onder Go is zeegen, zo de 'itad eens berend mog- Publ.ter te werden, door behulp der Ma' hafte Schuttery, Alsem, Lofwaardig Exercitie-G. noo.'fch *p m d-e haar Wape-* verders a -nbieden , waar van de Magiftraats en mng,, Vroea'fchapi perzoonen haar met zullen ontiïekken, maar manmoedig mei f naphaan op t jchouder voorgaan, den Vy e d re d -.er ge• ot ien, da de Vriezen hunne <'ude dapperheid tü&t verboren neb» ben, maar dat hum e vutfb-n nog ^ek ag' hebben, om dtn kop hunntr onrechtva rdige winvaMeren te verp'uteren. Fn om hier in elkanderen binnen deze Stad getrouw te zynen te blyven, is noodig geacht, hoe 7et.r zich anders vleyen van de goede welmeeninge haarer h gezeetenen, dat men eikanderen den Eed van ge rouwi, he'd zweere, om indien onverhoopt de Vyand met ligteof Reguliere Troupes deze Stad naderen cn aanvallen rnögt, dezelve, zoo veel in een teders vermogen is , het hoof J te bieden , en buiten nood niet over te geven ; over zulks werd'-n de Leeden der Schuttery, Exercitie-Genoodfchap en die verders de Wapenen genegen zyn op te vatten, en alle Stads Officianten en Bedienden verzogt, aanftaande n Viydag morgen ten tien Uur in de pubhque Kerk alhier te komen; om in de eerJte plaats alle de Leeden der Regeeringe den Eed van getrouwigheid te zien prselteeren: waarop dan zullen volgen de Manhaf ie bevelhebbers met baar onderhoorig Volk, het Exercitie, Genootfchap, en al wie hun verders gereed bevinden, de "Wapenen aan te tasten, en tindelyk alle Stads Officianten en Bedienden. Verders verzoeken Wy een ieder, welke zich in ftaat bevinien, de Wapenen te behandelen, hun ten aller fpoediglten en met allen yver te willes bequamen, om een nuttig gebruik derzelver, tegens ,  NIEUWE NEDERLANDSCBE Doe- -teegpns den aanval van den Vyand, te kunnen £i makken. En zal deze werden Gepubliceerd en Geaffigeerd daar men zulks gewoon is te doen. Deze Publicatie heeft ten gevolge gehad ' dat , door de Leden van de Magiftraat en Vroedfchap, gelyk ook door de Schut.tery , en het Genootfchap van Wapenhandel , benevens een groot menigte Burgers, en eindelyk door de Stadsbediendens, Fegtfg gezworen is, om, wanneer de vyand met hgte of reguliere troepen deze Stad mogte naderen of aanvallen , denzelven te keer te gaan en het hoofd te bieden, en' zo mogeiyk, te weerftaan; als mede, om de öud «iet, buiten noodzakelykheid, over te geven. Dit verngtte is met veel ptegtiff. iieius uitgevoerd, en men is hier thans druk bezig ter verdeedigmg van deze Stad. W O R K U M. Den 30 December wierdt de volgende afkondiging gedaan: J)e Magiftraat en Vroedfchap van Workum hébi\ut onbedagt genoeg gewees is, om in een brief, die hy zelve verzogt, dat onder hec oog van den Souverain mogt gebragt worden - het dragen van zoodanige leuzrm van het Vryheid en Vaderlandlievend Vry Corps van Deventer egaal te ftellen, even als erf 'er geen onderfcheid w.is tusfehen de Unifé>rm van t en gewapend en dexir de wettige Overigheid geapprobeerd ÜU'ger Corps, en het dragen van dezelfde leuzen, die airede in voorige beroerde iyden gebruikt zyn, om een toomloos graauw tot oproer en plundering aamenitzen , en van w lke men zig in d-ze dagen op nieuws be iend heeft, om het Haagsch Canaille tot een me.it/. ugtige vrolykheid en h C Rotter ams en Leydens gepeupel tot geweld en fediue op te roeyen» jüe Drven» TER, Adr. van l\ leente nopens den hief van F C. A. van Voerst,  &6 NIEUWE NEDEELANDSCHE Deven ter. •/Idr vat Meente nopens den brie_ yan F.C Aj va., Votrst, j De Meente wederhoud zig van alle verdere wel verdiende aanmerkingen'over de itraf hiar© taal van dien Schout, dog hoopt, dat Schepenen ;en Rad< n ir.ee hen daaruit zullen overtuigd zyn van het gevaar, waarin de publyke rust gebragt is in een Carspel, lu hetwelk dusdaane bewegmrgen ontdaan zynxmd r die zelfde Ingezetenen , die, zoo ais in de laatite refolutie der Meente is aangemerkt, zoo kort te voren de ftoutneid hadden, om in een onbetamelyk request den Souverain in hetaangezigt te zeggen, dat zy zig aan dezelfs ordres, omtrent de wapening ten platten Lande, niet zouden onderwerpen, en waarin de Rigter, dien in de eerfte p'aats de zorg voor de publyke rust is aanbevolen , zig niet ontziet, om opentlyk voor zulke rustverftoorende gevoelens uittekomen, en daarenboven het meede gezag van deze Stad, en dus van alle Leden van Staat, in zyn Schuutampt durft in twyffel te trekken, i l)e Meente verzoekt dan daarom ook op het alleikragtiglte aan Schepenen en Raden, dat dezelve in ce airede, door de ovtr deze zaak uitgebragte mannelyke en cordaaterefolutien, betoonden yver, om alle oproer en muitery te beletten , zullen gelieven te volharden, en niets onbeproefd laateu, om de gemene veiligheid ia gemelde Carfpel te aslecureeren, en voortekomen , dat de aldaar piaats gehad hebbende fediheufe beweaingen tot andere plaatzeri ove flaan , of eenige verdere dadehkhed n ten gevolge hebben , dewyl daarvan de conicquenn.n allerfch oonlykst zouden kunnen zyn; daar alsdau de braave en wel .'enkende Ingezetenen van het regt, bun door God en de Natuur gegeven, om zig tegens alle geweld te verdedigen , zouden moeten gebruik maaken, en er dus met reden in deze Provintie vo^r het tinnen vau Burgerbloed zoude te vreztn zyn, welk bloed de Goddelyke regtvaardigheid van de handen van die Kegenten, we ke de beginzelen van zulk een kwaad verzuimd hadden te beletten, eens voorzeker zoude afeisfchen, n»  JAARBOEKEN , February, 1785. 357 De Meente geeft daarom Schepenen en Radan in bedenken , of het niet ten dien einde vooral nodig 2y,-dat op genoegzame ftraffen verboden worde het dragen van alle oproer-leuzen, waaronder, om het fchandelyk misbruik, het geen tot grievend leedwezen ean elk regtfehapen Nederlander, die de waare belangens van het Doorlugtig Huis van Oranje behartigt , van die couleur (hoe onverfchililig in zig zelfs) in deeze dagen op zóo veele plastzen gemaakt word, de Oranje leuzen vooral behooren; verzoekende de Meente aan Schepenen en Raden met denzelven aandrang als boven, dit, zoo doenlyk, te effectuëeren, en wel met allen fpoed, omdat de dag van den 8 Maart, airede meermalen, door de bchynvrienden , dog de wezentlyke vyanden van den Stadhouder, tot oproerige bewegingen misbruikt, nadert, en er reden is, om tc vrezen, dat men ook alsdan voorgemelde bewegingen ter gemelde plaats wel ligt zoude kunnen hernieuwen. Men twyfR.lt niet of de zaalce zal vorder behoorlyk worden onderzogt, temeer, daar verzekert •word, dat de Heer Scholtus van het rondga in en tekenen van het, in bovenftaande Propofitie verjnelde, oproerig request der Ingezetenen tegen 'de wapening ten platte Landen, heeft kennis gehad, en men bilyk van Hem heeft mogen verwagten, dat Hy een onnozele en verleide meenigte van het begaan van zulke eene iteilige ongehoorzaamheid tegen bare wettige Overigheid zou.de hebben terug gehouden. Ondertusfchen hebbende aangewende middelen reeds die uitwerking gehad, dat de bewegingen daar ter plaats genoegzaam zyn gecesfeerd, en dat waarfchynlyk op andere plaatzen niemand de] lust bekruipen zal om mede van die vrolykheden aanteregten. De Heeren Staten dezer Provincie heb:ben goedgevonden, te ligten eene geldfomi me van één millioen guldens, najneftlyk: . Aa agt- DrvEtf* rgR. Adr. van Meente nopens Ien brief >an F. C. h. van boerst.  358 NIEUWE NEDERLANDSCHE Devbn -agtmaal honderd duizend guldens op losren-*en' ,teSe» de" renten van 3 ten honderd jaarlyks, vry van alle lasten, behalven het Collateraal, t geen daar van alhier door mtheemfchen zal moeten worden betaalden tweemaal honderd duizend guldens op lyfrenten, tegens 6^ ten honderd, en deze geldhgtmg van nu af aan open te Rellen voor allen en een ieder, het zy inheemfchen of. unheemlchen, kunnende zig die geene welke in dezelve willen deel nemen, vervoegen ten Comptoire van de ontvangers van Zalland, binnen Zwolle; van Twenthe binnen Deventer; van Vollenhoven binnen Kampen 5 en van den 5often penning binnen Zwolle; zullende de renten beginnen t» lo- ?.C;r%dien da§' af' dat de hoofdfommea aan de Comptoiren zullen ingebragt zyn. De Regeenng dezer Stad heeft.den i February bel loten het houden van maandelykJche Bedeftonden, die den 9 February zullen aanvangen. 3 De Staten hadden ook reeds den soTanuafisbre maan(JeJykfche Bedeftonden uiige- 'JÈ*M$S®* beg3f Zig cene ^nde van ruim honderd man, behoorende onder ^ec vrye Burger-Krygsvolk dezer Stad, in volle wapenrusting, verzeld van derzelver veldmuziek , naar den Gelder , het welk . bv lll dorS vT/hc'drieuure» ™ W« g/-- jfJ1 ' u flHavfzaie is v<™ den Baron van I ■Dedembeftemden Gezant vau dezen Staat by de Ottomannifche Porte. Het oogmerk de-  jaar moeken, February, 172 *>. 339 •rjezer optogt was de ophaaling van twee me» DevbAtalen Velditukken , door den GrootvaderTEK° van dien lieer, wylen den beroemden krygsheld Dedem, van de Franfchen veroverd, in eenen veldflag by Zoutleeuwen onder Braband ; zynde het eene een KeiZerlyk, en het andere een Spaansch maakzel, en te voren , beiden door de Franfchen , in eene overwinning op de Spanjaarden, ten buit gemaakt, üe Heer van den Gelder hadt deze gedenkftukken. welken misfchien tagtig jaren altyd op het voorplyn, ter zyden van de deur der Ridderlyke wooning geplaatst waren geweest, aan de voorgemelde vryé Burgers ter bewaringe en gebruike vergund, onder voorwaarde van dezelven nimmer buiten Deventer te vervoeren, gelyk dan dit ook alzo van de andere zyde is aangenomen geworden. Driemaal wierden de beide veldflukken , by de aankomst van de bovengerai bende, los gebrand, en toen die naderde, en voorby het huis toog, bewezen de Officieren aan den Heere en Vrouwe dier Havezate, terwyl die dezelven voor d$ deur Ronden in te wagten , de krygseen, die ook, na dat alle de manfchap , ieder naar rang' i met fpys en drank waren vergast geworden , by het affcheid nog eens wierden herhaald. De bende Burgers kwam eer t des avonds met ditgefchut, van drie ponds Caliber, en ieder van vier paarden op de affuiten voortgetrokken, hier binnen, erf het heelt aan geene menigre ontbroken, van overal naar het huis de Gelder toegevloeid, om aanfehouwers van deze vertooning te wèézehj Aa a VERv  36c NIEUWE NEDERLANDSCHB ' VERANDERING ONDER DE IIOüGE EN LAAGE AMPTENAARS ENZ. Veran- 's G r a v e n h a o b. Den 20 deezer bering maand is de Graaf van Rechteren tot Borg Beuonder r-ingen , buitenger. Gezant van Hun Hoog Mog. I»e hoo by den Koning van Denemarken, door Hoo>stdece en Zelvcn in die zelfde hoedanigheid by haare Rus Zaage Keizejlyke Majeiteit benoemd. Amp r e- DejGraaf van Benünk van Parel, zyn Eed afgelegd Vaars hebbende, heeft Zitting genomen inde Ridderïmz. -lchapvan Holland en Westfriesland. Ook heeft den .25 dezer ter Vergaderinge van Hun Ld. Groot Mog. den Eedafgelegt, als Penïionaris der Rad Purmerende, de Heer Mr. Catparut Byleveld, pracfifeerend Advocaat voor de refpective hoven van juitirie alhier. . _ Nog heeft in han 'en van Hun Hoog Mog.den •Eed afgelegd, de Heer Gerard Wilkmvan Blydenbergh. Raad in de Vroedfchap en Scheepen der ftaa Gouda, om zitting te nemen als Raad ter Admiraliteit te Amltel-jam. • Tot Ag.nt van de Stad Maastricht in 's Hage. . ' ïs aangefteld de Heer Egberttu Bern. ten Dal!, ia ■ plaats van den Heer Mr. Jacob Vis/er, die daarvan vrywillig afitand heeft gedaan. L f tw uN> ^P,en 5 Februa«-y ^ door deEd. Gr. Achtb. Vroedfchap tot Veertig in Raade de- r! wV/Srk°-re0de,HeeP Mr' Daniël Michael -l iïr^f ,V,er\mu P!a?tsvan Wylen den Heer en Mr. Ineodorus Schrevehus- Den heeft de groote Vroedfchap, in plaats van den Heer Mr. Pmer Marcm, Ra3'd en OudSchepen dezer Stad, welke op den dert verzogt heeft, daar toe gecommitteerd d£ II Heer Mr. Jan van-Royen Adriaansz. Den 8 dezer heeft Ce Hoos gel. Heer Carolus i Boers, S. S. Theo! DoEtor & Profesfor ordinarius li aan'sLands Univerfiteic alhier, hetKect-o-aatder- • ; zeiver nederlegd.met eene plechtige Reden voering , | de Religione preeclaro SanitQtis pmfidio, of over den . § voor deeiigen invloed van den Godsdienst lp de Gezond* s 1 heid; en is in oe.waardigheid van Re&or Magni- i ficu< opgetreden de Heer Dionyfius van der Kees- i f fel» J - U. D, & Profesfor Juris Chilis ordinarius, . 1 ahrnede rot Secretaris van den Acadernifeoen Se- I naat 'de Heer Erouerius Bto.es, S. S. Theol Boêt, 1 I & Profesfor ordinaiius aan deeze Uuiverfiteit. Amsteldam. Den 1 FelVuary zyn door , den Ed. Achtbaare Oud Raaf tot Burgemeesteren i verkoren, de Heeren Mi. Jacb Elias Arj tioudsz. Quirïn Willem van Hoorn ea , >| Mr. Jan ulias H c jthecop e r van MM aarsseveen , Heere van Maarsfeveen, 'j Neerdyk &c.; dewelke uit de afgaande Heeren 1 Burgemeesteren tot voorzittend Burgemeester ver» koorcn hebben, den Heer -H enrik Hoopt Danielz. rïn zyn den 1 uit eene j leven Raad en Voorzittend Burgemeesrer &c, dezer Stad. M o 1 d e n. Den 4 dezer zyn tot Burge- meesteren dezer Stad verkoren, de Heeren Th a». i>eos Langgkas en H e n o r. 1 if dé Voc^l; ook zyn uk eene overgeleverde Naamlyst daor Zy e Doorluchtige Hoogheid den Heere Prir.fe Erf Stadhouder, tot Scheepenen dezer Sta.d "yerko.en, de Heeren Abraham van der Spar, Pie» itr buitenweg, Gerrit Lam, Gei rit Kok en Lam' bert Öukoop;' nutsgaders tot Scheepenenen-Com» tósfamfén van des Gemeene Land? Middelen, Abraham van der Spar, Pieter Buitenweg en Gertti Lam. NAA$. 1 tot naastvoorzittende den Heer Mr. Appolonius Jqiji Comelis Lampfins, voor dit loopendc jaar. Gorinchem. Den 21 February is by de Hetren van, de Vroedfchap dezer Stad, vermits het verzogte en bekomen ontilag v^n den Heer Mr. Comelis van Borcharen, tot Penflonaris aangelleld de Heer Mr. Huibert Eliza van Meer-; ten, zynde dezelve na aflegging van den behooilyken lied, in die bediening bevestigd. Alkmaar. Den 22 February is alhier naar eene iangduurige en pynelyke ziekte, inden Ouderdom van 52 Jaaten enb%aa4MaandenoverJeeden, de Heer Mr. Daniël Ras, in leven OudBurgemeester en Raad in de Vroedfchap deezer Sta;, Bailluw en Dykgraaf van de Wieringcrwaard, alsmede Hoog Heemraad van deuitwate-, rtnue Sluifen in Kennemerland en Westfriesland &c. &.  JAARBOEKEN, Februari, S63 N a arden. Den 10 February zyn alhier, VeraW- .A^oerneLeren verkoren de Heeren Cor nb-derung itr . « . n Den a Februarv, «ynde dengedL der veYandering van Regering alb.er, ^ voor Ien tyd van één Jaar tot Burgemeestezy n voor oen cyu tohanhks Jus ros ren aangefteld de ««ren ju» p E N en Mr. Weyhér, voomuecd junior. En totScbeepenen de Ed, Ach»• ^ ,, Mr SS? jftS* ~ (Sr Horst t Gerrit Rynink en CWtf Utrecht, Den 31 January, is alhier O-wfcr* Weerman* voorheen Hoogleeraar ,Cde MedTcvnen aan deeze Academie, laatst Onttnfer S het klein Zegel dezer Vrovintie » den Ouderdom van 63 are" Quderdom van it5i $ n ovetdenT deneer Jan Jacob S cot^ockengen, ^'^gffif^ in de Vroedfchap deezer S.ad, "ltsS«e'= re.^ rend Scheepen en Hoogheemraad van den Lek-fcendjk, boveudams. ^ Rh£.  veranderingonder de hooge en eage Amte- naars enz' . i SÓ4 NIEUWE NEDERLANDSCHE R henen. Den 22 Februarv beeft zvne Doorluchtige Hoogh.-id den Heere Prinfe Erflladhouder uit een overgeleverde naamlyst aangefteld tot burgemeesteren dezer Stad , de Heeren H uii! e rt Jan tan Ueve nter, en Mr. Dirk Klerck, tot Scheepenen de He ren Dirk Wil. " £",fttett,' Dr' A(lam ^rhuaan Meiz, Dirk Willem Volhard, Geurt van Hol/l, facobus Sandbrink, bloelof van Noort en Adriaan van Ommeren. .Jr?°!'f Un d°°r £un Ed' A^lh- Gecommitteerd ter Momboir Kamer, de Heeren Hendrik' Smisfavrt Mr. Dirk Klerck en Hermes van Brienen n T gWödefcn.* Heeren Hendrik Smisfaart, JJirK Willem van Brienen en Adrianus Roekair, in de Gedeputeerden met 1 April de ft-er Huibert Jan van Deventer, tot Kamerraar Dirk van Ommeren, tot Rentmeester Hendrik van Noort, tot Gast- en Weeshuis Meester Roelof van Noort. M o n t f o o r t. Den 10 February zyn uit eene overgeleverde naamlyst door zyne Doorluchtige Hoogheid den Heer Prins Erf ftadhouder.'. aangefteld tor Burgemeesteren dezer Stad de Heeren Ulivier van Wyivqaarden en I Fr Gobius Hk.Z. — En tot Scheepenen de Heertn jan Story, Heer van Willescop en blokland, J. H. van Dam, J. van Eek, W Spendel J de Hem , L. van Harmeien, /l. Vos van Avezaat. Zoo ras de verkiezing van Heertm Burgemeesteren bekend wierd, kwam de Schutterye terftondonder de wapenen, ten einde Hun Ed. Achtb. tiaar het Stadhuis te geleiden. Dit vernet, endzelve ingehuldigd zynde, wierden de neuw aangeltelde Heeren Burgemeesteren, als ook de afgaande Heer Burgemeester Story, na ten voorafgaand driewerf geroep van hoezée. door de Schutterye wederom naar hu's geleid; en aldaar gekomen zynde, door den Heer Gobius, op eene aeaawe, vnendelykc, korte, dog tevens zafcelvke wyze, voor hare b.tuning van agcing en lief Je, 'bo iUiilt FRIES»  JAARBOEKEN, February, 1785. 265 FRIESLAND. Door de Stemgeregtigde Ingezetenen zyn voor den jare i785totVolmagten i'ten Landdage verkoren, O O S T VE R G O O. Cïïtden Adelyken Stat. Uit den Eigenerfden Staat. Lekuwaiideha deel. Jr. Ulbo van Bmmama, Mr. Eekovan haersma. Mr, jfohan van Kujfeler. Ferwerd eradeel, Julius Imiltus deSchtpper. M r« Her. /Mart van Knyff, Jt. Maur, t-ico Diedtrtk Johannes Petrus van Hyl van Sytzama. karna. West-Dongeradeel. ]x.SiccoDouwe vanAyha. Mr.Coett Lamb.van Beyma Mr. Zacheus Gerroltcma. Oost-Don g-eradeel. Jr JanPoppe /indreotvan Mr. Joh Casp. Bérgsma, Centon. Mr. Heft. Livius v. Altona C o l l V M e r l a n V. Mr. Mart. vanScheltinga Jètze van Sminia A. Z. J r. Atexander v Pkttenberg. , A c h t C j\ r S p e l e n. DanieldeBloeq v Haersma Mr. Hans Hendrik va_ Jï.JanLod. Doisv.Burmania. Haersma. Dantum eradeel. , Mr- Petr us Adr. Bergsma- Sytsma l.oyenga. Jr.Frs Laasv. Burmania. ivlr. Tjepke Haitsma. T i e 'i J E R K S t e r A D Et l. Hobbe Baard van Sminia. J. van Sminia H.Zjr. Age'/'jepke Ruurdv.Sixma. S m a l L i m g r r l a n d. HeÜor Livius v. Haersma. Mr.Fokke SydfesReidin y.Douwe J. Andr.v.Sytzama. l ij a A r U E ft a. d E E L. Comelis van Scheltinga. Willem Augustyn Postl Jr. Pieter Ulbo Rengers. mus van Sloterdyk. Mr. Dan. Sigism. Mebii Rauwer der n e st.' Jr.Fians Juliusjohanld- Johannes van Doem. zard van Eyfinga. Aa $ I Veran-. dering ONDER DE riOOGE EN LAAGE AM F TENAARSENZ. »* U- IS. Jic  S£5 NIEUWE NEDERLANDSCHE Vera* pkrini jdnder i)E hoö ge en la ace Arïté kaars ] . J "j WESTERGOO j Uit den Ad.iykeo State. Uit den EigenerfdenState- 'VIEHAESUMADEEl * . ]x.4nth.C:W v.Hacrfolte. Mr. Johannes Mebius. Fkanekeraueel. ' y. Car Geotg Gr. vJVas/t- Govett Deketh. naar 1 wicket jx.MennoBar v.Coehoorn. Mr. Sipco Basfcleur. Barrabeel. Jr. JatiBaron v. Echieh. Mr. Giliam Schultz. Baarjderadeel. jr. W. Hold. Tjall.Cam/lra. Mr Arend J. v. Günftra. Bar. Tnoe Schwartzenberg L'Arttoraal Albertns A3- en Hoherdansberg. mitius Sluiterman. Jx.Hans IV. Bar. van Alvay. H e n n a a i< o e r a d e e e. Jr. Binnctt Ph. JEbinga Mr. Jacobus van derKolk» van Humalda. wonseradeel. Ix.Wilco Baron ThoeSwart - AbeliusWiarda. zenberg en Hohenlansberg. Jr. Rienk van Burmania. WïM britsera dïêe. Jr. EgbertSju/t.GerroldJu- Mr. Lollius Adema. ckema v. lurnn. Rcngers. Mr. l-Fybrandus vanLeoih HéMEiDIUER Oldep haart. Arend Jul. Car el de Beere. Mr Daniël Bon. v. d Ilaer Heerv.CUmp.Nieuland. Jr HansWidem Rengers. Mr. Abraham deVriefe. t B 1 l o t. \x.Will. Anne van Har en. Rein Smit. ZEVENW.JUDE N. Jit den Adelyken State. Uit den Eigeoerfdcn S:ate. U t i n C e r a D E e l. V Julius van Burmania. Jac. Marinnsde Baufort, dug.LycklamadNyeholt. Mr. Simon Cocq. 'iE ngwirden vlr. EdoAlma uvijdéma. Manen Zylfiia. r.Dan.Antony v. Plettenberg. JDoniayveRstal. x.Fr. Jul. Jan. v.E'yfwga. Thomas Francais Martin. Uit  JAARBOEKEN, February, 1785. 367 Dit den Adelyken State. Uit den Eigenerfden State. Ha$&ERI.a'n» Jr. Schede HesfelRoarda Mr. Rein. ttend.v-Kuffeler. ' van Eyfinga. Jac Moerman Boumeester scoterland. Martinus van Scheltinga Mr. Frederik de Wendt. J. Egbert Jan van Ayta. i^üMSTEREANn Regnerus Livius van An- Johannes ]Vielinga. dringa de Kempenaar. Jr. P.Ed. v.Harinxma theShoten. üaasterland. jr. Ulbo Aylva Rengers. Epeus van Hylkama. ix.VAmoracdAlbertusAZ' Mr. Bernardus Jahaiv tndius Rengers. nes Strinerius. öps tereand. Jï.Reinier Bar. v. Lynden. Marcus van Heioma. Stellingwerf Oosteinde. Mr. Nic. Arnoldi Kwek. Mr. Aizo van Boelens. Jr.Ernst Frans v. Aylva Mr. Johan vanldfinga. Stellingwerf Westeindic. Jr. Eduard Marius van Jan Roarda. Burmania. Corn. Harm. Scheerhagen DE STEDEN. Uit de Magiftraat. Uit de Vroedfchap. Leeuwarden. Mr. Car el Willem Coulon. Jouke Andeles. jr. Willem BendrikBzTQ van Hambroick. BOLSWARD Gooitze Rondaan. Nieolaus Elgersma. F r a n e k e R. Jr.L''Amor.J.J.Rengers. Johannes Ennema. s n e e k. Andries Bom. Jofeph Nyen. D O c k u m. ' Mr. Bavius Nauta. Fuiken Ryperda. Reinder van Kleffens» Harlingen. ^ouke Qlinjus. Ed. Maurius vanBeyma Verandering GNf'er de hooge en lage AblTEpaarsenz. tl it  3<58 NIEUWE NEDERLANDSCHE Vfran. Uit de Magiftraat. Uit de Vroedfchap. onder Jr. Charles Bigot. pokert Cupertts 3JE tiOO- S L O T e «. ce en iW Frwrfc Claas Martens Nvenhuh j.ace A/jen Harmens de Jong. + isyennuts* baars J*n van der Velde. Mr. Petrue Camper* JfcNZ. . j L s t Melis Wallis Oppendyk. Wytfe Roekjlra. Jr. Lodewyk Rengers. l\T ■ H 1 N O e L O P e N Mr. ^r/affw tv» iwwi. 2)-^ Gerbrands. De Heeren VoJmagten van het Kwartier van 2^ vXl ?£T h72e ,°P dD^^wooT,e„ Landdag vergaderd, nebben by Refolutie van den 10 February goedgevonden,'van de hooge an bula- ftaanfteT&lï Van Öfc «aanite, beitel te doen voor den tvd van drie if ren, ingaande met den u van gem maand od * de volgende wyze ea te fidlen; ë " °P oispoutie van.\\..Ulbo tm Burmania Grietman en ;a x ^ we*;* S l fn11.6 Jaar ^confereert heeft, iTnJAc?f rtifr* Du5T ^m9riié, Volmag van Acni-C-aifpden, houdende tfö twee volaende jaren in nader dispofltie volgende begeyi^eTa'de 'V* Pro™ci^ Rekenkamer ter defa Wp ?- f H?errD Vo)«i'gten van Ferwerderadeei , die dez-lve Hellen ter Jk-oCnie van Heere Imilius Jofinus de Scneptr Grietman weS Tanf VOOd\- Crietenve, d e KSe wederom geconfereert heeft op den Heere Qrw. ^ee^^ Grietman en Volman fdaar- De Commisfie van Monfter-Commisfaris ter bé*  JAARBOEKEN, Fêhruary, 1785. 3Ö9 begevinge van de Heeren Volmagten van WestL' kan Caiper Bergsma, Volmaet van die Grietenye. " ' De Commisfie van Gedeputeerde Staat van Friesland, ter begevinge van de hieeren Volmagten van Collumeriand , die dezelve confereeren op den Heere en Mr. Martinns van Schelt inga. Grietman en Volmagt van die Grietenye.' De Commhfie in de Generaliteits Rekenkamer ter begevinge van de Heeren Volmagten van Acnt Carspileu, die dezelve (teilen ter dispofitie van den Heere Daniël de Blocq van Haersma, Grietman en Volmagt van die Grietenye die dezelve wederom geconfereert h-eft op Jr. Menno Baron van Coehoom, Volmagt van Franekeadeel. Het genot van vyf honderd guldens in plaatsvan een Commisfie ten voordeele van de Volmagten van Dantumadeel, die dezelve confereeren op •den Heere enMr. Petrus Adrianus^Bergsma, Grietman en Volmagt van die Grietenye. De Commibfie in de Admiraliteit vin Friesland ter begevinge van de Heeren Volmagten vanTietjerkiteradeei, die dezelve ftellen ter dispofitie van den Heere Hobbo Baard van Sminia, Grietman en Volmagt van die Grietenye, die dezelve wederom gecorfereert heeft op Jr. Sicco Douwe van Aylva, Grietman en Volmagt van West-Dongeradeel. De Commisfie in het Mindergetal ter begevinge van de Heeren Volmagten van Smallingerland, die dezelve confereeren op den Heere HeSlor Livius van Haersma, Grietman en Volmagt van die Grietenye. De  37o NIEUWE NEDERLANDSCHE VfeRAK- ^e Commisfie in de Staten Generaal der Veree^ rwRiNG n'gde Ne 12 dezer maand February, op de volgende wyze, en te ftellen. De Commisfie in de Admiraliteit te Harlingert ter be^eevinge van de Heereu volmagten van MenaUunrdeej, die dezelve Rellen ter dispofitie van den Heere Comelis van Scheltinga Grietman en Volmagt van Idaarderadeel, welke dezelve wederom gecon'e,eert heeft op den EJeéré lmilius Jop?-. mts de Schepper, Grietman en Volmagt vanFerweradeel. De Commi,fie in het Mindergetal en het doen var de Monftenrg ter begeving van de Heeren Volmagten van Frant keradee!, die de Commisfie in net Mudergetal confereren op de Heer en Mn; Sipco Basfeleur volmagt van dje Grietenye, rn de Mon'.tei Cormisfaris op Jr. WilcóHoldingaTjaU ling Camftra baron Thoe Schwartzenberg en Hohen. lansberg oima-At van Haarderadeel. • De L oe.niisRe van Gedeputeerde Staat van Friesland tec Begevinge van de Heeren volmagten  JAARBOEKEN, February, 1785. 371 ■ van Bavradeel, dezelve ftellen ter dispofitie van IJr. Jan Baron Echten Grietman en Volmagt van die Grietenye die dezelve geconfereert heeft op Jr. Wtko Baron Thoe Schwartzenberg en Hohenlans. berg Grietman en Volmagt van Wonfera.ieel. De Commisfie in het Mindergeta' ter begevinge van de Heeren volmagten van Baardcradeel, die dezelve confereeren op Jr. Wilco Holünga Tjal ling Camftra Baron Thoe Schwartzenberg en tlohen '■ lansberg, mede volmagt van die Grietenye, De Commisfie in de Provinciale Rekenkamer tei V begevinge van de He ren volmagten van (iennaar. deradeel, die dezelve ftellen ter dispofitie van jr, Frans Jtdius Johan van Eyfinga Griefman en Vbï I magt van Dorjawerftal, wt:'ke dezelve gêconfe : fem heeft op Jr. Pieter Echerd van Harinxmt thoe Slooten, Volmagt van Lemfterlan !. De Commisfie in de Raad van Staar.e ter Se ; geving van de Heeren volmagten van VVoe fe radeel, die dezelve Hellen ter dispofitie van r 'i Rcinhard Baren van Lynden Gk ietman cn Vol magt van Opilerlard. die dezelve geconrereer heeft, op den Heere Augustinus Eycblama d Ayt holt Grietman en Volmagt van Utingeradtöl. De Commisfie van Gedeputeerde Staat vai Friesland ter begeving van de Heertn Vohnagtei van Vv'ymbritferadeel, die dezelve confe.eerei op Jr. Egbert Sjuck Gerrolt Jieckema van Burma nia Rengers Grietman en Votmigt van die,Grk teoye. De Commisfie in de Staaten Generaal de Vereenigde Nederlanden ter begeving van de Hee ren Volmagten van Hemelumer Oldephaart, di dezelve ltellen ter disoofitie van den Heer Arend Julianus Carel de Bere, Grietman en Vo! m gr. van ö?ë Grietenye, welke dezelve voor bc' eerfte Jaar geconfereert heeft op Jr. Pietet U/b Rengers Volmagt van ldaarderadeel houdende 'i twee volgende jaren tot zyn Ed. nader dispofitie De Commisfie van de Admiraliteit in hf Noo; Verat** oer1n© on dek, >.>e hjo» ge ex lage AM te» naars enz* r s t e c  VeraN' DERTIG ONDER I>R HOO GE EN J-AAGE Amtena ars. ENZ. 372 NIEUWE NED. JAARB. February, Noordcr'- Qjjartier ter begeving van de Heeren Volmagtei, van het Bildt, die dezelve Conferee- van Mcihngwerff U'est Einde. itaVnRn,0-N l, ,V ° E N* Aan de z?de der Stad ltaan na ingekomen goedkeuring van zyn'Doorl. googh. den Heer Erfft.dhouder, de Genei en Provmc Commisfie voor d.t ja.r door:de volgende Heeren bekleed te worden. Tot R.^beJren IV. tt. Lobman; % Quintus en D. G. Rensers 2n j 'J van btate » de Raadsheer O T.van Alberda; in de Gener. Rekenkamer de Hr Burz\siccama;~in de Admiralit. te Harlirgen de Raadsheer, R. de Drews ; in de gedep. Sta. ^'/^ H"eren BurSem. H. Gockmga en R. van Iddehmge en de Raadsheerén, H.van Syfen en J Wchersj en in de Piovinciaale Rekenkamer de Heeren H. Lehman ,H.G. Sickenghe en A.Bertüng LYSTDER PRYZEN VAN VERSCHELDE PRODUCTEN ONZES LANDS. Rotterdam dm 14 February. Rotterdam den 14 February. by de Z. Zak Geest Winter 19* a 22 Tarw Jarige Zeeuws 26 a »8 g Zomer 185 a 22^ —— Nieuwe 20 a 22 13 Haver VriesfeBrouw 12 a 14^ ■ ^laauwe 17 a 198 Paardeboonen 21 a23ce —— Zoiner iS a rc>3j Rogge Zeeuws 14 a 15 g( by den Steen. ErtenGrauwe I4 i ïö §;vüs Allerbeft 46 a 58 ft. Groene 16 a 18 fil Best 36 a 45 ft. Wittel 13 a 14 g Middelfoort 29 a 35 ft. WirrEBOOJiEN 26 a 28 B, Gemeen 25 a 28 ft. —— Allergemeenst 22 a 24 ft» by 't Laft. BostWYT op 154 f5 a 21 „e  NIEUWE NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, Maart. MDCCLXXXV. GELDERLAND. Z w t v h e n. De Heer F. R. Toewater tot Ontvanger ZotGeneraal, en de Heer H. de Leeuw phen. van Cookvyk, Tot Rentmeester der Geestelyke Goederen dezer Graaffchap door den Prinfe Erfiladhouder aangefteld zynde, zyn deswegens hevige gefchillen in de Kwartiersyergaderinge ontftaan. Dog by meerderheid is de gedane aanftelling goedgekeurd, terwyl eenige Leden beweerden, dat de Prins Erfftadhouder tot die aanftellingen niet zoude bevoegd zyn. Dit gevoelen hebben de Jonkheeren R. J. van der Capellen tot de Marsch, en F. B. van der Capellen totRysfelt, in byzondere Protesten, den 17 Maart 1785 overgegeven, opzettelyk beweerd. Bb De  374 WIEÜWE NEDERLANDSCHE Zot- De eerstgemeldë heeft ook verklaard en doen phen. aantekenen,- „ Dat hy, dpor de illegale aan „ itelling des Prinfen, tégen den letter" van het 5> Reglement, het zelve van nu af aan rekenfi de als geheel losgemaakt, en zig zeiven niet » raeer verpligt, om naar het zelve langer te ,, leven." Dus zyn de zaaken alhier tot eene uiterfte gekomen, welken gevolgengewisfe» ,Jyk allergewigtigst kunnen zyn. Deutïcu.e gij Eenige Gecommitteerden uit de Burgery en Gildens hebben zig, herhaalde reizen, by verzoekfehriften tot de Regeering vervoegd; en laatftelyfc ook -nog den 18 Maart 17855 ten einde in verfcheidene bezwaaren, die opgegeven worden, voorzteninge en verbeteringe gefchiede. Daar is tot nog toe geen gevolg van geweest. HOLLAND. Dordrecht. TP\en 23 der afgelopene maand February 1 J vergaderden alle de leden van 't Corps De Edelé, Schutters van St. Joris, '* morgens om 9 uuren , in volle Uniform en Wapenen , in hunnen Doelen , alwaar de Onderofficieren en Schutters in handen van Schutmeesterenien Dekenenden eed afleiden; na dat zulks vemgt was, trok dit gewapend Corps naar het Jiaadluüs, alwaar de ringkraag  JAARBOEKEN, Maart, 178$. 3?S kraag-dragende Officieren in handen van den Dordvoorzittende Burgemeester dezer Stad, denRliCÜ'r» Heer IW. B. van den■ Santheuvel, den eed deeden; zynde alvorens door de Onderofficieren een kring gevormd ; terwyl 't ganl'che-Corps met zyne Grenadiers aan den regter vleugel , in drie geleden met het geweer geprefenteerd ftond. Na deze verïigtingerT trok dit Corps weder te rug naar "den Doelen, terwyl de Officieren voer den Voorzittende Burgemeester, als Gouverneur dezer Stad, de eergroct aüeïddeii. Delft. 3] Een aantal Burgers dezer Stad en Haven ,r Jiebben zig by een fmeekfehrift tot de Staten dezer Provincie vervoegd, met klagten over verkeerd bellier, en misbruiken en verzoek van herftel. Ook hebben dezelven een verzo'ekfchrift aan de Regeèring dezer Stad ingeleverd, ten einde dezelve bovengemeld Request aan de Staten geliefde te onderiieunen. Op verfcheidene andere plaatfen worden diergelyke verzoekfehriften ingerigt om aan de .Staten in te leveren. 's G r a v e n h a g e, *\VTy moeten het verhaal van de gefchiiyV l£n tiisfchen de Regeeripj ^er Oostenrykfche Nederlanden en deze Republiek, Welke wy in onze Jaarb. van 1785 bladz. Bb. % 172,  37/5 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGRA-i^a verlieten, thans wederom opvatten eri vekha- vervolgen. v De ftaat der zaken nam dan geen gunftigere keer; de Keizer aan den eenen kant op de opening der Schelde en de Vrye vaart pp de O. lnd. ftyf blyvende aandringen, en aan den anderen kant deze Republiek niet kunnende befluiten, om zo maar haare onbetwistbare regten, op deklaarfte'en duidelykfte verbonden gegrond, af te ftaan. Men vernam wel haast de tyding, dat te Antwerpen een Brik, d,a Louifa genaamd, onder bevel van Kaptein van ffeghem gereed lag, om, onder Keizeriyke vlag den 6 October van daar de Schelde af naar zee te vaaren: als ook nog een fchip te Oftende, om van daar over Zee de Schelde op naar' Antwerpen te zeilen. Dog; de Algemeene Staten zonden eenen Boden naar Zeeland , met bevel aan den Vice-Admiraal Reymt, om aan geen Keizeriyke fchepen den doortogt door den Hond of Westerfchelde toe te ftaan. Ondertusfchen vernam men wel haast de zekere tyding , dat het voornoemde Brikfchip de. Louife, Kapt. van Ifeghem, den 6 dezer van Antwerpen afzeilde , en dus dit de eerfte proef was, die men nam om de verbintenisfen,by het Tracïaat van Munfter in 1648 gemaakt, te verbreken; dat het voorn, fchip by 's Lands fchepen komende, aan den Kaptein van het zelve w|erdt toegeroepen, dar hy zoude te rug keeren, en op zyn weigering een Sloep met den Lieucenant Cuperus *an zyn boord wierdt gezonden om hem te  JAARBOEKEN, Maart, 1785 377 berigten, dat vvaarlyk de Hollandfche Bevel- 'sGaAncbber Heilige bevelen hadt, de opening vbnhader Schelde met geweld tegen te gaan. DeGE» fchipper evenwel willende doorzeilen, liet de Heer Volbergen eenen fchoot met los kruid, vervolgens met een kogel doen; dog daar de fchipper halsftarrig by zyn voorne- , men bleef om door te gaan , wierdt op hem de volle laag afgefchoten , waar door, de Schipper eenrgzins in het aangezigt is gekwetst: vervolgens wierdt het fchip na het zyne vlag hadt geftreken , door den Heer Volbergen aan de ketting gelegd." Twee uuren na dit gebeurde, ontving de Heer Volbergen nieuwe beveelen van Hunne Hoog Mogenden, aan den Heer Vice Admiraal Reynst toegezonden , ingevolge de Refolutie, genomen op de declaratie van den Heer Baron van Reifchach , dat namelyk den 7 of o dezer een fchip van Antwerpen de Scheids zoude afzakken," en naar „ zee zeilen; dat hy deswegens Hunne Hoog Mog. verwittigde , met byvoeging, dat eene weigering van vrye doorvaart voor eene Oorlogsverklaring zoude worden opgenomen." Deze nieuwe bevelen behelsden dan, dat men het fchip moest laten door zeilen , onder -protest, • dat dit niet tot gevolg zoude getrokken worden. Underwyl heeft het zeer weinige Vaderlanders gelpeten, dat deze nieuwe bevelen te laat zyn gekomen, alzo zy zodanige vergunning van doorvaart als zeer vernederende voor de Republiek aanzagen, en het bygeBb 3 voegd  g£8 NIEUWE NEDERLANDSCHE ssGrA-voegd protest, van weinig voordeel- en nn, ?£* beftaan van de Republiek gedaan was S men maar gehoorzamen moest aan alle zulke Mogendheid,die goed zoude vinden, om het wettig gebruik van ons regt, volgends de onbermsrbaarfte overeenkomen, ItS eene Oorlogsverklaring te houden; dat zodanige toegevenheid verre van den Staat te redden, de andere Mogendheden door de hoop van eenen gelukkigen uitflag moest uitlokken, om het voorbeeld .van diergelyke onregtvaardige Kappen, naar te volgen. zïd% dA de van dit voorgevallene Z*U fa 9 °d0^£ aankwam, vergaderden nog de Algemeene Staten, de Raad van State, en de Afgevaardigden van de Admiraliteiten, welker raadplegingen tot na middernagt duurden. De Prins Erfftadhouder, van de Oranjezaal herwaards gekomen , woonde de raadplegingen der Algegeene Staten by, ook bejoig.cs van % ±ieeren Gedeputeerden van Hun Hoog Mog en den Raad van State. Waarop verfcheide^ m postbodens naar Weeiien, Parys en Brussel en ook eenige Staten Bodens naar Lillo de Bourtaog.en naar den Admiraal Reymt gierden afgevaardigd : en verders bevelen gegeven, tot de noodige fchikkinp-en op de grenzen, en de Generaal du Mjulin rmx Staats Vlaanderen is vertrokken. Aan ^Hoekers en Kotters is bevel gegeven, om voor de havenen van Flaanderen te gaan liggen. pk  JAARBOEKEN, Maart, 1785. 579 Zie hier het befluit der Algemeene Staten. den 9 Oclober 1784 des avonds omtrend eli uuren genomen: ^■yne Hoogheid , ter Vergadering gecompareerd £j. zynde , heefc aan Hun Hoog Mog. voorgedragen , dac hy dezen avond oncvangen had eene Mislive van den Kaptein Volbergen, gefchreeven aan boord van ?s Lands Fregat Pollux, den 8 dezer, kwartier over een uur des namiddags, geankerd voor Saaftingen, houdende: dat ten zeiven dage , des namiddags om half één, ontvangen hadde Zyne Doorl. Hoogheids zeer gerefpecleerde aanfchryvens van den 7 daar te voren. Dat hy Zyne Hoogheid , tot zyn leedwezen', moest kennis geven denzelven morgen over Zevenen een Brik, onder Keizerlvke Vlag, van Antwerpen was komen afzeilen; dat de Lieütenant Cuperus, die een halve Kanonfchoot boven hem ten anker lag, een Sloep, met een Officier, naar dezelve bad gezonden en den Schipper doen aanmanen van te ankeren, het welk hy weigerde; waarop de Lieütenant Cuperus hem Incj toegeroepen om by tedraajjen; dat dezelve blyvende doorzeilen, een fchooc met los kruit had gedaan ; dat niet refpecteerende, een Rmoot met fcherp , en blyvende iiieuegenfiaande doorzeilen, de voile laag was «evoigd en de Brik hadde bygedraaid en geankerd, leggende by het afgaan der gemelde Misfive, nog öp die plaats. Dat Zyne Hoogheid den inhoud van de voorjchreven Misfive van die importantie hadde geoordeeld , dat gemeend had dezelve aanlfonds aan Bun Hoog Mog. te moeten communiceeren, ten einde Hun Hoog Mog. daar op zodanig zouden kunnen refoiveeren, als ten meesten dienfte van den Lande zouden vinden te behooren. Waar op gedelibereerd en gehoord zynde het Rappor: van de Heeren van Lynden van Hemmen ,-Bb j en 'sGa&* «ENHAg GE. Be/7, der Alg. Staten omtr. de onder» neming derOos» tenrykers.  ssGra VEf\ hage. Mg. St omtrend de onder -rem. dei Oosten, ry&ers, I i 3 i ^ c t l \ F f. 380 NIEUWE NEDERLANDSCHE . en andere Hunne Hoog Mog. Gedeputeerden tot de zaken van de Zee, de voorichreven Misfit nog Kaande Vergadering geëxammeert, en c'aar op ingenomen hebbende de G-nfi ieratien en hec •Advis van de alhier aanwezende refpeétive Collegien ter Admiraliteit , en vervolgens diar o.er mede in Conferentie geweest zynde met en nevens eenige Heeren Gecommitteerden uit den R*ad van • 6taten, en op ajlps ingenomen hebbende de Conbderatien en het hoogwys Advvs van Zyne Ho.»eheid, is goedgevonden en verltaan, dit de Kaptein van Volbergen zal worden aangelchr^v en en gelast , omme den Schipp. r van de brirantvn. dewelke van Afwerpen af was doorgezeild , hoe zeer dezelve, ter zaake van het pasfeeien der Wa&t te Lillo, zonder aldaar Paspoort te hebben gelige, voor het Collaie ter Admiraliteit in Zeeland eaiangabel zoude mogen zyn, ditmaal met deszelfs voorichreven Vaartuig teritord re omilaan en de Wagt, zo er eenige op bet zelve mo«t zyn gegeld, darir van af te doen ligten, mits dezelve Schipper daaalyk terug keere, of anderfints voorat lchnttelyk aanneeme zyne reis langs de Sch-lde met te zullen vervorderen; d t ook Copven van aeze aanfehryving zullen vvo-den gezonden aan aen Vice - Admiraal Reynst, toe deszelfs informatie, v ;- En dat wyders de Heeren Hunner Hoog M^g. Minister Plenipotemiarisfen te Brusfel zal worlenaangcrcbreven, om, zodra mooglyk, in gontiureerde bewoordingen, dcch teffens met den ïereischten ernst , z ch by den Heer Grave de lelgiojofo te beklagen , dat öp gilleren, zynde gefeest den 8 dezer maand, des morgens vr, egtyig, van Antwerpen was afgekomen een Briganynfchip , onder Keizeriyke Vlag, dewelke niet leen het Comptoir van Lillo, zynde de uiterlte Vagt van de zyde der Republiek; 7onder Pasoort te ligten, was pepasfeert, direct ftrvdig met lunner Hoog Mog. oruers, op den ontvangst van  JAARBOEKEN, Maart, 1785. $81 de Middelen te Water hier te Lande vigeerende; >sGrapaar ook vervolgens , op even dezelfde wyze, veinhahadde willen pasfeeren eene van 's Lands Vaartui- ge. gen of Wagtfchepen , voor Safcingen geposteerd , zonder op de expresfe order, die aan hem Schip- Befl. der per, door een Lieütenant in dienst dezer Landen, Alg. St* wierd overgebragt, te willen ankeren , en zonder omtrend zelf te willen bydraaijen, nog op het geen hem, de onderdoor den Lieütenant Cuperus, het voorfchreeven nem. det*s Lands Vaartuig commandeerende , in perfoon Oosteneen en andermaal was toegeroepen, nogte zelf op rykerr, ëcn fchoot met los kruit, nogte op een daar op gevolgd fcherpfchot, tot dat eindlyk de volle laag aan hem gegeven heeft moeteu worden. Dac aan Hunne Hoog Mog. een diergelyke daad van vilipendie aap 's Lands orders en van ongehoorzaamheid aan de herhaalde hevelen van een 's Lands Officier op het onbetwistbaar Territoir Van Hunne Hoog Mog., zonder twyffel geen materie van beklag zoude opleveren, maar daadlyk door Hunne Hoog Mog. zelye voorden gecorrigeerd; in geval Hunne Hoog Mog. niet hadden geremarqueert, dat by Heer Graaf Je Belgiojofo, op den 5 dezer maand , aan Hunne Hoog Mog, Ministers Plenipotentiarisfen hadde gedeclareert,dat een dusdanig Vaartuig de Schelde zoude afvaren , volgens eene uitdruklyke Jast van Zyne Keizeriyke Majefteit. . Dat Hun Hoog Mog. vertrouwende, dat deze ordre van Zyne Keizeriyke Majeiteit in allen ge- . valle zoude zyn gegeven voor dat Hoogstdezelve behoorlyk geiDformeert was of hadde kunnen zyn van de importantie, waar voor het openen van de Schelde hier ce Landen wierde gehouden , en voor dat Hun Hoog Mog. by derzelver Refolutien van den 30 Augustus en 24 September laatstleden aan Zyne Keizeriyke Majefteit en aan hem Heer Grave de Belgiojofo hadden doen zien, dat de ordres , dewelke fedtrt de Munllerfche Vreede hjec is Lande altoos hadden plaats gehad, om de Schelde  ?sGra yÉNHA CE, 'Bejl. dé] Aig. St omtrend de onder Jtèttt, dei Oosten' ry&ers; i 33a NIEUWE NEDERLANDSCHE de gefloten te houden, met geene löooglvkheid f konden worden ingetrokken en buiten effeft e2 I ltelwant dat. Hun Hoog Mog. zouden vehnte- nep te kort te doen aan de aangeboren grodrmde; ,1 -^igneid van Zyne Keizerlyife Majefteit; wanneer I .dezelve vi.len in het be-rip, dat Hooestge',.elde I Zy-e Kejzerlyke Majefteit, op d -ze 'Républiek |[ pretenüin zoude wilien fuftineeren, dewelke met 1! de bnlykh.-id met overeenknmftig zouden zvn . V en dat dezelve daarom dan ook zódanig eene Tufte- I' nue omtrend de vrye Vaart Jarigs de Schelde niet 1 » konden verwagtéu van Hoogstgcmelde Zyne Kei- > zerlyke Majeiteit , geconlidereërt , dat by hec ' 1 Tractaai vtm Munfter dit recht trr gefWen h»m- ! den vïer Schelde aan de zyde van Hun Hoo^Mo- * gende te gelyk met de indeoendentie van de Re- i 1 publiek aan nun Was toekeken 1,- dat no> Koning j Ftnllfra de H.de, mét wien dltTraft'at vvas geflo- f ten , noch zyne Succesfeuren in der tvd daar 1 tegen bok eenige aanfpraak hadiièn geil lali : dat ' Koiiug r\arel den 2den in het byzm-)er ook op [ geen anderen voet zyne Nederlanden hadde geno- 1 ten; dat by de groote Alliantie van den jarè 1701 i daar brtitrènd geene andere bëpalirig-was gemaakt; i dat opdien voet d'e vödrf detride Landen vol ens ' I het Barrière-Tradtaat van den jare 1775 aan wv- 1 len keizer Karei den VI, door dub HödgMdg. ' \ waren overgeleverd cn bv Ho; gstden'zi hen ; eveö 1 t als by desze-ifS Hoogé Succesfeuren tot heden toe ' t bezeten ; dat Zelfs rok bv ce Conferentien té 1 ï Antwerpen fti tè Brusiel , waar I5y al bet que- ! ilieiife omtrend de Übsterifvkfche Ne eilanden A 1 Kras verhandeld, tegens het geflbdreri houden der ! h schelde geen het minfte beklag was ingëbragt; I 3 ;n dat zcKs ook nog hy het Tableau van den 4 j t Vley dejes jairs, het «een alle de pretenficd i t /an Zyne Keizeriyke Majeiteit tor lakten van de- ) v se Republiek moest coiuineeren, geen woord l laar van gerept was. ■ •i*' '£/ l~o , téft'.'i netriïfi *«.•*•' - •• .-^K Dat  JAARBOEKEN, Mam, 1785. 3S3 Dat-Hun Hoog Mog. tut dus daar voor moes11 ten houden , dat"Zyne Keizer: yke Majefteit hetv i openen of gefloten houden der Schelde haddeG I geconfidereert ais een zaak van weinig aanbelang voor deze Republiek en even daarom het zelve E in dier voegen tot een blyk zyner moderare en / genegenheid, zoals Hoogstdezelve zich wel had 0i de gelieven uic te drukken, hadde voorgefteld als^ 11( een middel van arrangement, waar door een af- n cf komst zoude kunmn worden gemaakt van ande-( I re en naar Hoogstdeszelfs meening vry impor r lil tanter pretenfie.i ten lasten van dezen Staat; dat 1 1$ Hun Hoog Mogende zo ook fupponeerden, dac ff. alleen aap de v'a,te perfuaüe,: waar in Zyne Keil4 zetiyke Majeiteit fcheen te zyn geweest, dat Hun iM JHoog Mog. niet zouden hssliteeren , dit anan5} gemect, als eene convincante preuve van Hoogst3 deszelfs benevoentie, te amplecleeren, was toe jdi toe te fchryven Hoogstdeszelfs o'dre tot het be■4 varen van voorfehreven Rivier door het boven- 3 gemelde Vaartuig; dog dat Hun Hoog Mogende ó| volgens Hun pligt moetende oordeelen de belan9j gens dezer Republiek , naar hun ligt en dat van ef hunne Voorvaderen, dit point moesten confidereel| ren voor zKh en voor hunne Ingezetenen van af het alleruiterfte aanbelang en ten allernaauwften a Verbonden met het beftaan en de veiligheid van i dezen Staat, zo dat zy daar van niet vermogen 5'te glifeeren; dat Hun Hoog Mog. zich ook reeds I in dier voegen hadden uitgedrukt, by derzelver II Refolutie van den 2* September , doch daf zy 1 met leedweezen hadden vernomen , dat den ïnI houd dezer .Refolutie door toeval eerst op den 1 5 dezer maand aan hem Heer Grave Belgiojofb m had kunnen worden gecommuniceert, waar door T| misfeh en was toegekomen dat de order tot het 3« vertrek van het bovengemelde Vaartuig niet buiia ten executie hadde kunnen blyven. Dat Hun Hoog Mog. egter vertrouwden, dat 4 gelyk zy allerwegen de overtuigendfte blyken had¬ den sGra- iNHA-, t. efl. der % St. ntrend \ onder?«. der 'ostenikers*  S«4 NIEUWE NEDERLANDSCHE ssGra vekha- ge. Beft. de Mg. St omtrend de onder nem. dei Oosten rykers. l ! I 1 1 1 « 1 I .den gegeven van hunne egards voor Zyne Keizeriyke Majefteit, als onder anderen met de ont» ruiming van Namen en van alle de andere Barriere-Stedeu, hoe zeer ook Hun Hoog Mogende „genoegzaam alleen met oogmerk om deze Barrière te verkrygen ten nutte hunner Republiek, tot de groote alliantie van den jare 1701 waren geaccedeert, en eene zo kostbare en voor hun rui.neufen Oorlog hadden gevoerd; en met het provifioneel retireereu van hun Wagtfchip van voor Lillo, offchoon ook het zelve zonder de minfte conteftacie van de Munlterfche Vreede af tot in dezen jare toe, met zeer goed regt aldaar was geplaatst geweest; deze zelfde geest ook ten klaarften was aan den dag gelegt, by hun antwoord op het Tableau der Pretenfien van Zyne Keizeriyke Majefteit, zo als nog nader zoude confteeren uit het geen binnen korten ryd aan hem Heere Grave de Belgiojofo zouden worden ter hand gefteld, tot refutatie van .het gepofeerde by de Memorie-van de Replicq, op den »3 Augustus aan Hunner Hoog Mog. Ministers overgegeven. En dat diezelfde denkwys van Hunne Hoog Mog. al verder op het evidentfte hadde gemanifefteerc in het declaratoir by derzelver Refolutie van den 30 Augustus laatstleden gedaan, om inlubftantie ten aanzien van alle de pretenfien van Zyne Keizeriyke Majefteit by het voornoemde Tableau geënumereert, te willen condescendee•en in al het geen billyk zoude mogen worden ■jeoordeeld ; omtrend het verdere alle mooglyke faciliteit te zullen plaats geven en met opzigt ot het geen zy mogten vermeenen niet te kun- ien toegeven, het oordeel van Neutrale Mogendleden te willen inroagten. Dat Hun Hoog Mog. van de bekende edelmoeligheid van Zyne Keizeriyke Majefteit dan ook liet vermogten te fupponeeren , dat Hoogstdeelve ietwes anders of meerder zoude willen vergen  JAARBOEKEN, Maart, 17*15. 1 gen van dezen Staat, die wel eer te meermaalen f by Hoogi.tdesz.elfs huis hare toevlugc en belcherImirg hadde mogen vinden, en die ook ien dien [ Re en tot groötmaking van dat zelfde Huis, genoegzaam alle haare vermogens hadde te kosten gelegd, veel min dan, dat van Hunne HoogMoI gen de zoude worden gevorderd worden eene opoffering, waar mede, ten minften door den tyd, 1 de ganfche ruïne der Republiek ommisbaar zoude I moeten gepaard gaan. Dat Hun Hoog Mog. integendeel vertrouwen, dat Zyne Keizeriyke Majefteit, naar deszelfs bekende wysheid, beroemde billykheid en gedeclareerde welmcenendheid , Hun Hoog Mogende zal gelieven te laten in het gerust bezit van hur I wettig verkregen recht, om aan hunne zyde de Schelde gefloten te houden , ten einde voor hel vervolg voor te komen al het geen tot dien op. zigte gelegenheid tot verwydeting zoude kunnen geven. En dat Hun Hoog Mog. daarom dan ook tol eene overbodige preuve van hunne altoosdurende Conüderatie van Zyne Keizeriyke Majefteit, orders haduen gefield , dat by het pasfeeren vooi "by Lillo, zonder aldaar, volgens de orders vat den Lande , de noodige paspoorten te ligten. geen de minfte geweld was gebruikt; dat ook dt gewoone orders, waar toe 's Lands Vaartuigen, of Wagtfchepen, opdeStromen waren geplaatst, met zo veel menagement waren uitgevoerd, dal de Schipper eerst door een 's Lands Officier expresfelyk daar toe aan hem gezonden , was ver. zogt om te willen ankeren; dat op zyne weige ring nog nader door den Commandeerenden Offi cier zelve dit verzoek was herhaald; en dat nie dan op de herhaalde disobedientie van dezet Schipper, even gelyk ten aanzien van alle ande re Schippers , hec zy oi der de Vlag van dezei of eenigen anderen Staat varende, indiftinctelyk overal en ten allen tyde» P^ats heelt en hebbei moe 'sGra« venhage. Befl. dêr Alg. St. omtrend de ondernem, der Oosten' tykers. 1 1 1 > 1 c  sSö NIEUWE NEDERLANDSCHE - '<,GRA-moet, tot de gewoone middelen van ConftHnéè yEBHA- was geprocedeerd. ge. Dat Hun Hoog Mog. al verder in dien zelfderf r, n , 8etS70,ortéaaDde, den Kaptein Volbergen hadden Bejl. flferaangefchreven, om hoe zeer alle andere Schenen Alg. St, zonder onderlcheid van Natie, dewelke langs dé omtrend Kivieren inkomende, de uiterfte Wagt pasfeeren de onder-zonder Paspoort te ligten, voor het Collegie ter ■nem. der Admiraliteit van het resfort calangeabel zyn* de Oosten- voorfz. Brik egter ditmaal te ontdaan en de Wagc tykers. daar af te neemen , voor zo verre er eenige op mogte zyn gefield, mits dezelve dadelyk terugkeere of aanneeme de Schelde niet verder af te varen enz,- Men verneemt nog dat de Antwèrpfche Ichipper door den fchoot op zyn fchip, vee! ichade in zyn want heeft bekomen, dat ook zyn vlag en zeilen doorfchbten zyn, en hy zelve ligt in zyn aangezigt is gekwetst, door jet aflpringen van een fplinter hout van het fchip. Verders heeft deze fchipper Ifechem bet volgend bevel van den Keizer vertoond." V2ts zvegen den Keizer en Koning. „ De Kaptein van het Brigantyn de Louis, » gedefinieerd zynde om zig met zyn Schip n en Lading, onder onze Vlag, direct van „ Antwerpen naar Zee te begeven, lano-s >, de Schelde, zo word door deze uitdruk„ lyk aan gezegd en verboden aan den gg„ melden Kaptein en zyn Volk van zig te „ onderwerpen of te gehoorzamen ; het zy „ aan eenige aanhouding, het zy aan ée- 1 » mg onderzoek, hoe genaamd, van eenis, ge der Schepen of Vaartuigen van de Ro ■ . M  JA ARB OEKËN, Maart, l?8$. 38? publiek der Vereenigde Nederlanden , - Rivier de Schelde Zeggen en verbieden GE» *> gelyklyk aan den gemelden Kapitein en |V zyn Volk, om eenige verklaring te gee'!»> ve" aan de Tollen van de Republiek op L die Rivier of' dezelven op eenigeriy wyze L te erkennen*" [ Nog namen Htln Hoog Mog. nopens dit «voorval den .5 Oftober dit beiluit: I „ Dat Copyen van de Misiive van den L Kaptein van Volbergen, met alle de daar L nevens gevoegde Rukken, relatif tot het 1, floppen van de Keizeriyke firigantyn de L Louifa , Kaptein vanlfechem, zullen wor» I, den gezonden aan derzelver Minister-Ple* j,, nipotentiarisfen aan het Hof te Brusfel,, |, met order , o.n derzelver inhoüd op de , meest gepaste wyze te communiceeien aan L den Heer Grave de Belgiojofo, ten einde , te doen remarquéren, dat ckzelvo mede» L brengen 4 dat de Kaptein van Ijechem her* i, haalde malen op eene befcheiden wyze L was verzogt en aangemaand, om conform ■ L de orders van den Lande by te draayert; , dat ny het zelve wel hadde verdaan,maar h des niet ie min rondelyk geweigerd; dat 1, vervolgens eerst was gedaan een fchöt met L los Kruit; daar na een fchot met Liierp , voor over; en dat zelfs ook, wanneer tot L dadelyk heden hadde moeten worden ge|, procedeert, de itukkcn nog in diervoegen L waren gevlugt en gepoincteert, dat nieI mand aan boord van de voorfchreve Bri« n gantyn was gekwetsr, en dat aan het  388 NIEUWE NEDERLANDSCHE •sGrA"?j voorfehreven Vaartuig zelve geene noevenha- ^ menswaardige fchade was toegebragt, zo dat de voorfchreve Brik in alles was be- handeld op denzelfden voet, als een fchip, 3, varend» onder de Vlag van dezen Staat, „ het welk zich, even als de voorfehreven „ Brigantyn, obftineerde voorby de Wagt „ te willen zeilen, hier te Lande behandeld zoude zyn, of door Hun Hoog Mogende „ zoude kunnen worden verlangd, dat bui* ?, ten'sLands behandeld wierde, doch dat, „ zo verre hy Heer Grave de Belgiojofo „ eenige andere informatien mogte hebben, 5, ofte ook eenige bedenking mogte dragen], , „ of door het fchieten met fchroot op her ; „ Tuig van dit Schip, of op eenigerhande andere wyze was geëxcedeert, het geen in i „ foortgelyke omftandigheden, ter handha- ; „ ving van goede orde, mét genoegzaam j ?, menagement, behoorde plaats te hebben M 5, Hun Hoog Mog. zeer genegen waren om i 3, hetzelve door een Krygsraad te doen ou* \ derzoeken en decideeren." Men bekwam nog hier op van Ofiende het ; navolgend berigt, gedagtekend den 8 Gfto* 1 ber 1784. „ Heden morgen om 7 uuren is uit deze : Haven gezeild het Keizerlyk Brikfchip,-, „ genaamd de Verivagting, gecommandeerd ; „ door Kaptein Pittenhove, aan boord heb. bende verfcheiden Heeren van aanzien $ ; geladen en gedefiiaeerd voor Antwerpen, , „ 0111 voorby Vlisfingen en de Hollandfche : Oorlogfchepen heen te varen ; de harde »j Oosten wind heeft het Schip gedwongen ,y het :  JAARBOEKEN, Maart t r?8S. p het anker te werpen , en het ligt thans 'sGra|j nog voor deze Stad; men is zeer verlan-venha-J ;j, gende te weeten, hoe het door deHollan-üE' fL ders zal ontvangen worden. Dit gerugt wierdt-wel haast nader bevesi tigd door tydingen uit Vlisfingen, die melden, i dat het Keizeriyke Brikfchip de Ferwagting, Kaptein 1VL van Pittenhove, 't welk den 12 dezer uit Oliënde gezeild was , den 15 daar ■! aan volgende aldaar was komen in laveeren „ I der Staten Brik de Aja'x op zyde hebbende, waar uit men opmaakte, dat het Keizeriyke fchip, 't geen last hadt, om de Schelde op : naar Antwerpen te varen, zulks uit hoofde van den last der Staten, was belet geworden* Men zondt vervolgens 's Lands Kotter dé ' Zeemeeuw hen te gemoet, en 's namiddags ten half 4 uuren kwamen zy alle drie bewest tën de reede voor de Stad. Ook wierden 'et toen verfcheiden floepen van 's Lands fchepen naar toe gezonden, waarop, toen dezen : aan boord kwamen, de Keizeriyke Brik by de Cadzandfche wal het anker het vallen. Uit hoofde van het afgelopen gety niet ver* ; der kunnende vorderen, wagtte hy bet vol* , gende af, en begaf zig toen beoosten de : Stad, onder het gefchüt van den Vice* Ademhaal ten anker, waar men hem deedt aan* , zeggen, de Schelde niette mogen opvaren, ; maar vryheid te hebben, van weder te rug naar zee te kunnen zeilen. Hier toe fc-heen hy geen lust te hebben ; althans de Brik ( bleef nog op dezelfde plaats ten anker; aan boord van dezelve zyn twee Landsofficieren* ■ met r 3 man tot wagters gefield. —- Gein* Cc & kei-  390 «IEÜWE NEDERLANDSCHE «. • de Heer vm Gulpen, Lieut. ia en"* ** ^ » de fee el «.egeenng van Brusfel, en de anderen uit naam van de Kooplieden. Deze Heeren zvn IA. Jirik, die den 6 Oélober, door Kantem van Flb Saft. >.9 oor Kap. den, is den 17 Oclober ontflagen, en wederom naar Antwerpen te rug gtzei d ' hebbende deszelfs Keizeriyke Vlfg niet'opge- en Dierkenshoek was voorbygezeild Tot Kap" ilT^T hG£ voo^valle„e £ï fcK R?ii5* en den Oostenryk- iche Brik dient ook nog het navolgend ■Eajffwff a/f ice^r der RepJhitten , »» de Hoog Mogende Heeren Staten Generaal der Fereenigde Nederlanden. Martis den 26 Otlober 1784. jy Griffier *Wheeft, uitnaam van Zyne Hoof. heid, aan Hunne Hoog Mogende geëxhibeert eene Misfive van Zyne Hooghfid/dfn7SE loopende maand, gefchreven aan denKapfeS Felbsrgen, volgende hier na geinfereerd. ^3» den Kaptein van Volbergen, geposteerd voor Saftingen. in 5 ^ den U Kd. daar van by dézen kerni.'fe te geven it en tevens aan te fchryven, oui wanneer door eenig ( „ j KeizerlyK Vaartuig Je doorvaart mogt worden ge t I tendeert, op het zelve, zoo her maar eem'".zins, kan worden vermyd, niet te doen vuren, nog ooi ' '* een kogel voor over te zenden, oe zeer zulks ander- j zints, in foortgelyke gevallen, het eigena-irtiglte :< en met hét krygsg. bruik het meest overeenkom-' J llig is, maar om liever, ter executie van de order aan den Vice- Admiraal Reynst op den 16 en . Augustus laatstleden gezonden, een kundig en be. zadigd Officier aan boord van dusdanig Vaartuig te '[ zendeD en door denzelven, zonder de allerminfle 1 mentie te maken van het al of niet gefloten houden der Schelde, den Schipper of ander Opperhoofd van het voorfehreven Vaartuig, met alle befcheiden heid, te doen afvragen de Acle van de gedane » inklaring of pasport, en zoo hy, tegen alle ver. ' wagting, vermeende die te hebben, dezelve vaa hem over te nemen eo te zenden aan brt Collegie ter Admiraliteit ir Zeeland ter examinatie, en intusfehen het voorfehreven Vaartuig opdecivilfte wyze, te floppen, en ende' behoorlyke bewaring ). te houden leggen, des noods in cas van abfolute !,' onwilligheid, door het doen overgaan van manj fchappen, uit een der Vaartuigen of Chaloupen. efficacieuslyk, doch met alle mooglyke befcheidenheid, en zonder, zoo het maar eenigzins kar warden vetmyd , uit het Kanon of ander Schiet' geweer daar op te vuren, provilioneel het doorva I ren belettende. En voorzoo verre hy Schipper geene A&e var inklaring zoude mogen hebben, nog Pasporten. gelyk zeer waarfchynlyk is, als dan dat Vaartuig op even gelyke wyze op dien grond te houden leg genen van eene behoorlyke wagt te voorzien, er Cc 3 d< 'sGra- f ï' N HA" ïriefvan lenPrwt \an Kap» ein van /olherten en Ref. enz» 1 '  VEN HACS. Brief vat (Ten Pr in: dan Kap tem vaf Volbergen en Rsf.em |02 NIEUWE NEDERLANDSCHE de orders: dien a angaande mede te vragen aan het Cohesie der- Admiraliteit in Zeeland, hem Schipper of Bevelhebber mtu&fchen, op eene beleefde' wyze, informerende, dathy, ingevolge de generaale orders, diein deeze Republyk, ten aan den van alle Scheepen , zonder onderfcheid van Natie, altoos hebben plaats gehad, niet had vermogen i voorby te zeilen de niterfte wagt, dewelke in dit geval aparenc of Lillo of Vlisfingen zal zyri geweest, zonder aldaar te zyn ingeklaart of Pas,port te hebben geligt. En zal, zoo in het een als ir> het aoder gevai, daar van rapport doen aan eien Vice- Admiraal Reynst, Waar mede enz. En beeft tevens daar by, uit Hoogstdeszelfs naam, gecommuniceert, dat Zyne Hoogheid, ten voorfehreven dage, uit eene Misfive van Hunmer Hoog Mogende Ministers te Brusfel, hebbende gesien, m de b-wQste Brjgantyn, order den Kapt. van /iïghem, daadlyk van Antwerpen lanze de Sche.de zoude worden afgezonden, hadde vermeend, boven en behalven de vorige aa'nfchrv* vingen, tot het gebruiken van alle mogciykemé. nagement-, de executie van Hunner Hoo°- Mogende generale en fpeciale orders tot het gcflotenhouden der Schelde, voorroemden Kaptein ook ïiog ten overvloede in diervoegen te moeten aanfebryven, in hoop van voor te komen alle verkeerde interpretatien, als of de Vla-' van Zyne Keizeriyke Majefteit daar door zoude zvn geWfulteerd, en qn die reden daar by ook'fpeciaal na/ine gerecommandem, om ,ingevalle zulks maar eetefgEifis te vermyden ware, op \ voorfehreven Vaartuig niet te pieten. Dat ook de Bode Ég»J. perg, niet de voorfehreven Misfive en order, ten fpoedigae was afgezonden, en op den 8 üdiober, 's Morgens ten half j uren, en dus tvd^ genoeg, leeds te Bergen - op ■ den - Zoom was geweest! doch dat dezelve aldiar, door het lage water, zoo lang was opgehouden, dat hy niet voor ïz uuren aan  JAARBOEKEN, Maart, 1785. 393 san boord van voornoemden Kaptein was aangekomen. En dat Zyne Hoogheid ook federt was gein formeert, dat al ware de voorfehreven order aan gemelden Kaptein vroeger ter baud geltelt, het gemelde Vaartuig evenwel wa rfchyrlyk, uit hoofde van deszelfs iterke vaart, door den barden wind en felle üroom, op geene andere wyze zoude hebben kunnen worden geflopt als nu was Waar op gedeh'bereert zynde, hebben Hunne Hoog Mogende Zvne Hoogheid, voor de communicatie van de voorfehreven Misfive, en verdere ouvertures, bedankt, met verklaring, dat niet anders dan ten uiterfte kunnen approberen de wyze en vcorafitige mefures by Zyne Hoogheid in deze gelegenheid genomen, offchocn dezelven het gewenscht effe» niet hebben mo^en hebben. En is wyders goedgevondeli, dat Copy vsn de voorfehreven Misfive, en het daarby gecommu. niceerde, zal worden gezonden aan de Heeren Hunner Hoog Mogende Ordinaris en Extraordm^. ris Amb.sfadeurs aan het Hof van trar.kryk, als mede aan Hunner Hoog Mogende Ministers lJlenipotentiariïfen by het Gouvernement der Uosten rybfche Nederlanden, om te ftrekken tot derzelver narigtingen. Inmiddels, in de onzekerheid, wat van deze zaak nog zoude worden h bevestigde de inkomende tydingen, dat de Keizer 011 verzettelyk op zyne ongehoorde eislcher bleef ftaan, en de toerustingen van den oor log van wederszyde met allen yver wierder voortgezet. Te voren hebben wy reeds over een ge fchil tusfehen de Leden van Gecommitteer de Raden Gefproken, wegen dewettighen Cc 4 o •sGra- VIïltfHA3e.' Briefvan denPrin s «an Kaptein van Volbergen en Ref.enz. 1 l l  CE. De Sta te i doen 't beft, vanGec. Rad. van 1 o Maart fthto \ i i \ l 3 ] ] I 1 394 NIEUWE NEDERLANDSCHE SLanTrjheid VWuhet befluit ™ den "> Maan j 66; waar by de begeving1 van am. ten aan den Prinfe ^4^™^ Maart 1785 aldus befloten en voorgem, be* Huw van den ^ Maart l}66 te niet& gedaan, Extradl uit de Refolatien van de Heeren Staten van Holland en, Westfritsland, in Hun Ed Gr. tt j Mog' Vergadering genomen ofi ■L„ - riydas den j Maart ,4*. P gedeH 'ereew z>nde °P"ér Rapport, UUge -r^gt ,o0 d, j]eeren d j £ s en verdere nun Edele Gr M„, £ p Ichil on if , p ? -e ^«fi^es rakf nde het ver. en /co nr mr , ƒ '2 ^ C°"e^ v " de HeerfVwar hè , Radt>n' °'er de w ttigheid (fereerr ? tl' ra?"y aan ^ H™- «eid is gealreWeTov"r d 1 po!»'c^e ™ mBL S lil ! |' MUnd ' ter be*evin« l"n Collatie feten'°nmBMZynde' dat SlfS^S de' irhet C v£,„ P,n^°' door H'" E<< Gr- Mog. * n 5dema.SE T ^i26™ G^*™ittewde Ka. i'1, eo!^^Tu,n^^r<,• door derzelver zonder kenlis eo g deze Coafiderstie iiua Ed! Mog. egt©?  JAARBOEKEN, Maart, 1785. 39$ ester niet kan Rellen buiten de verantwoording aangaande de begevii g der voorlz. An pt n a.m , zo tanige Lieden , die daartoe ter bevoi lering , van den dierst van den Lande het meest geschikt Zouden mo^en voorkomen, en dat mitsuien de Leden van her gemelde Collegie zi,< door middel t van eene Refolutie van den 10 Maart i;f>ó, of • eenige and re buiten kennis en authorifatie van, Hun lid Gr M^g. genomen, van zood nig ver-^ antwoordi- g nkt hebben kunnen of mogen ont \ flaan, no-t zig zelve veel min hunne Succesfeurs, buiten ftaat ftellen. om de vereiscnte. voorziening te doen , dat aan de intentie van' Hun Ed. tir. Mog. met de begeving dier Ampten naar behoren werde voldaan — Mitsdien goedgevonden en verdam, de vooifz. Refolutie van den tc Maart 176(5, en daarop evolgde van den 12 Febuary 1767 en 16 April 1784, en voorts alle an Jere, wajrby zodanige delatien buiten kennis en goedvinden van Hun Ed. Gr. Mog. zouden mogen zyn gedaan, of nog gedaan zouden mogen worden, nu en voor alsdan by dezen te ftellen buiten effect. En zal Extract dezer gezonden werden aan de HeerenGecomrnitteerdeRaden tot derzelver narigu De Heeren van de Ridderfcbap en EJelen, hebben de voorfz. Refolutie wel expresfelyk gecontradiccert, en daar te^en geprotertcert, met referve van zódanige Nadere Aantekening, als dezelve zullen te rade worden. De Heeren Gedeputeerden der StedenDordrecht, Haarlem, Leyden, Auifterdatn,Gouda, Rotterdam, Gorinchem, Schiedam, Schoonhoven. Alkmaar, Hoorn, M.mnickendam en Purmeren ;e, hebben tegen de voorfz Aantekening zodanige Contra Aantekening geref rverrt, als geoordeelt zal worden te behoren, en voorts de Heeren van de Ridderfchap gefommeert, om van hunne referve door het doen vaa een Nadere Aant kening gebruik te maken. Accordeert met de voorfz. Refolutie. Cc 5 Van 'sGra. 'ewha- ;e. De Stoeit doen toefl an Gec. \ad' *an oMMrt 766 te tiet.  S9<5 NIEUWE NEDERLANDSCHE VEKUAr Waar fch-juwing we ge.is 't draden van onikrfchekteeksits. I ] ] i Van wegens Gecommitteerde Raden van de Siaten dezer Provincie is den 5 Maart deze VVaari'chouwing gedaan: T~)e Gecommitteerde Raden van de Staten van * Holland en Westfriesiand, by Abfentie van Hoo-istgemelde Heeren Staten. Allen den geinen die deeze zullen leezen, falut; doan te wceten : Alzo tot onze kennisfe is gekomen, dac zedert weinige dagen alhier eene groote menig'te Medailles worden verkogt, en wy vermoeden, eac zuiks gefchied mee oogmerk, dat d e opentlyk zoade worden gedragen even of zulks niet begreepen.ware, in het verbod by de Publicatie van Hun Rd. Groot Mog. op den 23 February laatst!eeden geëmaneerd. Zo is 't, dat wy uit Vadclyke voorzorg, ten einde niemand door een dwalend begrip in ongeiuge'heid geraaken, allen en een iegelyk willen gewaasfehouwd hebben van zig zorgvuldig te wagten om gemelde Medailles, foortgelyke, of eenigerhrmde onderfcheias of herkenum^s tekenen, welke niet geregtigt zyn, te dragen, nadien wy oordeelen , dat zulks direclelyk is ftrydig zo met den wil als met den inhoud van gemelde Publicatie; en dat mitsdien de draaeers van die teekenen of verderfden, daar door zich waardig jWjUden maken de ftraf,by meergemelde Publicatie >eft itueerd. En op dat ueroand hier van ignorantie pretenfcere, begeeren wy, dat deeze alomme in den rlage zal worden gepubliceerd en geaffigeerd, ter ilaatfc daar het behoord en te gefchieden gebrui:clyk is. Gedaan in den Hage onder het klein Zeegel van i$a L3nden , den 5 Maart 1785. ( onder flond ) Ter Ordonnantie van Gecommitte.rde Raade. ( was getekend} A. J. R O O I ƒ E R. Ce  JAARBOEKEN, Maart» m$. .357 De Gedeputeerde van de Rad Haarlem, hadden voor eenigen tyd ter Vergadering van Holland voorgefteld, „ op welke wyze „ het oude hatelyk ondericheid, dat in op„ zigt der invordering van 's Lands Impos„ ten plaats vondt tuslchen de Proteftantfchej „ en Catholieke Gemeenten, in deze Pro,, vincie, konde weggenomen wotden." Hun Ed. Groot Mogende hadden bevalen onderzoek daar op te doen, door welit middel men best het misbruik van die Vryheden, welke zy ook gaarne aan de Catholieke Gods - en Armenhuizen wilden geven, konde voorkomen. Waar op dan den 24 der voorledene maand January de Heeren Staten van Holland en Westfriesland dit befluit hebben genomen: „ Dat alle Catholie„ ke Armen-en Godshuizen in 't algemeen, „ door de gantfche Provincie, even als de Gereformeerde en andere Chriftelykc Ger ?, meenten, Vryheid van alle Imposten zul. len genieten." De wyze voorzorg tegen alle misbruik is in de gemelde Refolutie dus bepaald; „ Alle Goederen en Waaren, die „ impost onderworpen zyn , moeten het „ gantfche jaar door eerst den vollen Impost „ naar 's Lands wetten betaalen; doch door de „ Armenbezorgers of de Regenten dier Ca- tholieke Gods-en Armenhuizen, zal eene n lvst> door twee Armenbezorgers of Re„ genten bekragtigd en ondertekend, van „ de Waaren en Goederen, in January van 'éi ieder volgend jaar , aan de Heeren Ge?, committeerde Raden overgezonden wqr- *sGra- ^es netten.  *sGravenha.- ge. Mejl. der Stat.Generaalomtrend hetgefck, met Fe~ «tetien. i i • 1 v i i J t i r 4 4oo NIEUWE NEDERLANDSCHE differente reizen gefprooken had, en (welke ge. iprekken tot gevolg hadden gehad, een expediënt, door de voorfz. Heeren aan den Amanuenfis Tot voorgeflagen, waardoor, behoudens de eer, en digniteit van de Republicq van Venetien, de Koopheden Chomel en Jordan zouden worden gecontenteert, en waarop zy in twintig & vier-en twintig dagen Antwoord van Venetien konden bekoótnen, oorzaak was geweest, dat in afwagting van de te rugkomst van den Courier door gemelde Rehdent na Venetien gezonden, de voetfz. Memorie buiten deliberatie gebleeven en provifioneel gefeponeerd was geworden. Dat de Heer Penfionaris van Berkel, in gevolge de authorifatie door de Leden van het befogne op dezelve verleend, den ai deezer maand verilag gedaan hebbende, dat, na alle aangewende möuten en devoiren, 'er geen ware in. tcntie fcheen te zyn by die van Venetien, om deeze zaak in der minne af te doen, waarvan bet Verbaal by den Amanuenfis, wegens het verhandelde met de Heeren Torniello en Battaglix genenden, en door gemelde Heer van Berckel in iet befoigne overgegeven, (No. 3.) ten bewyte konde verftrekken, terwyl ook hec voornaamste gedeelte van het gepasfeerde tusfchen de .Heer Torniello en den voorfz. Amanuenfis, door dea ïersrgemelde thans wierd ontkend. Dat zy Heeren Gedeputeerden, om de voorverlaalde reedenen niet konnende verwagten, dat do mderhandelingen mer den Refident van Venetien net eenige hoop van fucces verder zouden konnen storden gecontinueert, haar Hoog Mog. in beden* ihg moesten geeven .Of hoogstdezelvennietzoulen konnen goedvinden, om dè Conferentienmet en Refldeat voor afgebrooken te houden, en gelelde Refident daar van de vereischte kennisfe te eeven; en dat vervo'gens de furcheance by haar loog Mog. den 27 February des voorleden jaar* crieend, waar door de Refolutie van haar Hoog Mog-  JAARBOEKEN, Maart, 1785. 401 Mog. van den 9 January daar te vooren, betrekkeljk her gebruik maaken van reprefailles, is buiten effect gebleeven, door haar Hoog Mog. zoude behooren te worden opgeheeven, en dat verder in een befogne met Gecommitteerden uit de refpective Collegien ter Admiraliteit zoude behooren te worden onderzogc, welke maatregulen zullen dienen te worden beraamt en vastgefteld, waar door haar Hoog Mogende aan de Kooplieden Chomei en Jordan eindelyk het effect van eene kragtdadi^e' protectie zouden konnen doen erlangen. Dat voorts Zyne Hoogheid zoude behooren te worden verzogt, van deeze haar Hoog Mog. Refolutie kennis te geeven aan den Officier, commaGdeerende 's Lands Schepen van Oorlog in de Middelandfche Zee, om de Koopvaardyichepen van den Staat te waarfchouwen van op haar hoede te zyni, en aan dezelve de nodige protectie te verleenen, zonder voor alsnog en tot na^er ordre , eenige feitelvkheeden tegen die van Vtnet en te pleegen: gelyk meede de refpective Collegien ter Admiraliteit behoord te worden aangefchreeven, om daar omtrent de nodige waarfebouwinge te doen: En dat eindelyk van alles insgelyks behoord kennis te worden gegeeven aan de Heeren Leftevenon van Berkenroede en Brantzen, haar Hoog Mogende ordinaris en extraordinaris Ambasfadeure aan het Hof van Vrankryk, om daar van aan den Heere Grave de Vergennes opening te doen, en daaruit te doen zien, met wat toegeeventheid haar Hoog Mog. in deeze gantfche zaak zyn te werk gegaan, en hoe flegt zulks van de kant vaa die van Venetien Is beantwoord. Waar op gedelibereen zynde, hebben de Heeren Gedeputeerden van de Provinciën van Gelderland en Holland en Westfriesland , zig met hec voorfz. Rapport geconformeert; en hebben die van de Provinciën van Zeeland , Friesland en Stad en Lande, het zelve Copielj'k overgenomen, om in den 'sGhb. ge. Be(l, der Stat. Ge- neraal omtrend hetgejeh, 'net Ve. ïetien.  'sGr VEN lil GE. 4gü NIEUWE NEDERL ANDSCHE im den haaren breeder gecommurriceert te wort den. De Heeren Gedeputeerden van d» Provinciën varj Utrecht en Uverysfei , hebben aangenotnon zig da.ir op nad-r ce zullen verk'. aren. De Heeren Gedeputeerden van de Provincie van Holland en Westfriesiand , hebb' n op een fpoedige Conclufie en afdoening dezer zaak eeinfiöerté 8 De Markgraaf de Verac, Gezant van Zyne Aüerchnftelyklte Majefteit, heeft aan Hunne Hoog Mogende eene Memorie over» geleverd, tot opgave van het geen de Bewindhebberen van de W. I. Maatfchappy en de^ Beiherders van de Colonie de Berbice fchuldig zyn aan de kas van Marine en def Colonien van den Koning zynen Meester, wegens goederen aan dezelven geleverd , gedurende het bezit van Deraerary, Esfequebo en de Berbice, door de Franfche troepen, verzoekende dat de voornoemde uitgave, ten bedrage van./60535-4-12, fen fpoedigften mogten worden betaald. Op de klagten door Heeren Afgevaardig?/" SruSUd LevJen> uit naam van de Vroedfchap dier Stad, ter Vergadering van Dun Ed. Groot Mogende ingebragt, over het doen geleiden van eenige gevangenen van Khynland met 14 Dragonders tot binnen de 7 o^den' door den Heer vanNoordwyk, als Bailjuw van Rhynland, of wel zyn Stedehouder Brender è Brandis , is. na ingekomen bengt vaa den Heer van JSloordwyk, de-  Jaarboeken, Maart, 17^. 4*3 « 'deze zaak CommisforJaal gemaakt is, en de 'sQra-* I Bailluw gelast, zynen Stedehouder Brendervma** a Brandis in de waarneming van zyn amt opGE' ■i te fchorten, geduurende de beraadflagingen t van Hun Ed. Groot Mog. over deze zaak. Den 18 Maart 1785 hebben eenigen der; ,1 alhier in hegtenis gebragte Boeren open-1 bare ftraffe ontvangen. Van die geenen,welken zig in de laatfte beweeging te Bcnthuiizen gemengd hadden, zyn 'er drie gegeesifeld, en boven dien twee derzelven voor zes, jen de 3de voor vier jaren, naar het Tugtjhuis verweezen, ert daar na, allen te gelyk, ,|voor altyd uit Holland en Westfriesland geil bannen. Nog twee anderen Ronden op hec jfchavot te pronk. Boven de hoofden der iigegeesfelden las men het woord Oproerma* Iker. Alles was met krygswagten bezet, en ide gevangenen wierden ter flxafplaatfe ge-* :bragt, onder een flerk geleide van Dragon-* fders, die, geduurende de ftrafoeffening mé, de aldaar wagt hielden* Onderwyl zyn de gemoederen nog geert-» I zints Ril. Men heeft de jongfte fcherpe Puiblicatie van Gecommitteerde Raden niet alileen durven affcheuren 5 maar zelfs boven teen den geaffigeerde exemplaren een geifchrift te plakken, van eenen aanftotelykert ;jinhoud. Daar worden fcherpe navorfchin-gen gedaan. Ook wierdt hier een jongeri gevat op hec Stadhuis, die niet ouder is dan 13 jaren t jom dat hy pasquillen hadt aangeplakt, en, i»ok afgefcbreven. f D d &  4C* NIEUWE NEDERIANDSCHJÏ In-? •egin- dezer maand hierec* venha "Kruidenier uit zyn winkel, 0p de Geest, gehaald door een Schout en een Bode om dat hy zedert i a a dagen, alles in Or'aniePapieren pakte , wat hy verkogt , en zyn - yenfters , vaten enz. met papieren van die kleur beplakt en verfierd hadt. Een Metselaars knegt, die zig tegen den Schou'verzettede, en zelfs de ftoutheid hadt van het mes te trekken, werdt ook gevat en vervolgens naar het Spinhuis gebragt. De gefchillen met den Keizer beloven noff. geen goeden uitkomst, of vereffening: De onmatige vorderingen van dien Vorst zyn hoofdzakelyk dezen: i. In het afzenden van twee Heeren naar Weenen. a. Het verleggen der Vredes - Negotiatien naar Parys. j. De Souverainiteit van de Schelde tot aan Saaftingen en voorts de vrye Navigatieen Commercie. 4. Zestien millioenen Hollandsch voor zvn regt op Maaftricbt. ' 5. De afliand van het Graaffchap Vroenhove en het Land van Overmaze. 6. Het flegten van de Forten Fredrik Hendrik en Kruisfchans. 7. ge overgave van Lillo en Liefkenshoek. Ut Het doen ophouden der gemaakte onderwa- zemngen en het in handen des Keizers ftellen van de Sluizen in Flaanderen en aan de Maas, ten einde zulke onderwaterzet- tia-  JAARBOEKEN, [Mam. 1785; 405 tingen niet meer zouden kunnen gemaakt 'sGha* worden. vehha* Da Grensfchéidingen van 1664 en déGE« fchikkingen daar over , voor zo verre 'er eenige twyffelingen omtrend moeten plaats hebben. ïo. De geldeisfchen wederzydsch gecompenfeerd , uitgenomen die van eénigei Oostenrykfche Particulieren, die de Re* pabliek moet betalen , gelyk ook de fchaden door de onderwaterzettingen veroorzaakt. De onderwaterzetting der Oostenrykfche' Polders voor de bewooners zeer fchadelyk* zynde, is op bevel des Keizers door den Grave de Mërcy, Keizeriyke Ambasfadeur te Parys, aan de Ambasfadeurs van de Re* publiek voorgefteld: „ of Hun Hoog Mog»' „ geliefden toeteftérnrnen^ tot de loozing van' 3, die wateren, welker verblyfeen volitrekt „ bederf der ongelukkige bewooners zou3, de veroorzaken , belovende, indien dé „ Staten zulks inwilligden, de Polders als„ dan terllond met zoet water uit de Bin„ nenpoldérs weder te zullen doen onderlo* pen." De Gezanten van den Staat gaven hier van terftond kennis, door een postboden , aan de Staten Generaal, welke aanJltonds buitengewooii vergaderden, en fpoedig hun genomen befluit aan Hoogst Derzelitver Gezanten te Parys afzonden. De genodmene Refolutie behelst hoofdzakelyk: „ dat |„ Hun Hoog Mogende, ten blyke'van hunI,,, ne agting voor de menschlievende oog" Dd » mer-  4»5 NIEUWE NEDERLANDSCHE •sGra-„ merken van Zyne Keizeriyke Majefteit H*HA' » jegens deszelfs Onderdanen, en om Hoogst „ denzelven een bewys te ge ven, van het aan„ belang, 't welk H. Hoog Mog. ftellen op het herltel der goede harmonie, toeftemmen om terftond gemelde wateren van de Oosten„ rykiche Landen te losfen. Dat Hun Hoog „ Mog., de zorg voor hunne eigen veilig„ heid niet kunnende uit het oog verliezen , „ verzoeken , dat gemelde Polders weder „ met zoet water worden geïnundeerd, of „ dat, het zy door Zyne Majefteit zelf, „ het zy door middel van 't Ministerie van Frankryk, geguarandeert worde, dat var» dien kant, incusfchen, geene vyandelyke „ aanvallen zulkn plaats hebben. Dat hun „ Hoog Mog., vertrouwende op de eerJyke intentien van het Gouvernement Generaai, terftond, zonder nader antwoord af „ te wagten , orders zullen geven tot gemelde losfing, hopende, dat hunne vaar„ dige inwilliging in dezen een vriendelyk „ vergelyk gemakkelyker zal maken, waar„ toe de Republiek alle toegeeflykheid , „ welke met deszelfs eere en exiftentie be„ ftaanbaaris, aanbiedt." Hun Hoog Mog. hebben op voorftel van den Raad van Staten eene geldligting van vier millioenen guldens, tegens drie ten honderd 'sjaars vastgefteld. HunEd. Mog. de Heeren Staren van de Provincie van Friesland, hebben by Refolutie *  JAARBOEKEN, Maart, 1785. 407 tie,ter hunner Vergadering genomen den 20 s'Gra. dezer, volhard by hun befluit van den 13 De-'E!sHAcember des voorleden jaars, met opzigt tot) zig by den Voorzitter W*M? yan de Algemeene Staten , en gaf kennis »■» van zynen aankomst , hadt gehoor by den Fnnie Erfftadhoudèr , en Hoogstdeszelfs Gemalin ; ontving vervolgends de begroetingen van veele lieden van aanzien? en peett den 22 ter vergaderinge der Bondge? poolen den eed afgelegd'als Generaal van het Voetvolk in dienst van dezen Staat. Men verwagt alles goeds van de ukftekende krygskunde van dien Krygsman in deze netelige omftandigheden, waarin wy met een gedugte oorlog met een magtig Vorst gedreigd worden. 0 ■ ' . k 25 y r> E n. Den 14 Maart 1785 is by die van den Gerechte dezer Stad het navolgend befluit genomen: ExtraSl uit het Register der Refolutien van den Geregte der Stad Leyden Litt. A. Fo/ioo In dato 14 Maart 1785-. r\'e van den Geregte der Stad Leyden geïrjformeerd zynde , dit Dinggdag den eerften dezer een aantal Perzocnen z'g begeeven hebben op aekere plaats, alwaar bevorens eenequantiteitGeweeren gebragt was, en dat meede bevorens eene quantiteit fcherpe patroonen, toebehooreqde aan oe Sociëteit van Wapenhandel voor Vryhei.l en Vaderland, binnen deze Stad gevestigd, was afgegeven. _ En geccmfidereert hebbende, dac, weJfe Qok hf e oogmerk d,«r voorfehreven byeen? '", komss  JAARBOEKEN, Maart, 1785. 411 I;omst en der verdere yoorgenomene fchikKingen Levmoge geweest zyn, déze egter zyn verzeld met den. pmftandigheden, die eene prompte en efficacieufe voorziening voor het toekomende vereifchen, aan- Befluit gezien Hun Ed. Groot Agtbaarheden met alle zorg «opens en attentie voor de handhaving van 't wettig ge-fcherpe zag, en voor het behoud der algemeene rust wz- patr.enz, kende, tevens met het grootüe leedwezen zouden zien, dat door eene onbedagte of geprecipiteerde daad van een enkel of van eeoige weinige Ingezetenen de zaken ter onherftelbaare bederve van Landen Stad tot een uiterfte,gebragt wierden, welke alle welgezinde Burgers, als het droevigst onheil moeten befchouwen , en 't geen mitsdien met alle zorgvuldigheid behoort te worden voorgekomen. Zoo hebben dezelve , die van den Geregte, goedgevonden en verftaan, dat voortaan aan geen Officier, Schutter, of andiir Lid , behorende tot de Schutterye dezer Stad, of tot ceni?e Sucitevt yan Wapenhandel, onder het g. zag van H un Ed. Gr. Agtbaarheden alhier gevestigd, zal vryftaa'n eenige fcherpe Patroonen of kruit en loot, tot het 1'cherpladèn van Geweer gebruikt werdesde, aftegeeven, veel min uitcedcelenj zonder voorkennis en oidrc van den Krygsraad van de Ed, Manhafte Schutterye, of van den commandeerende Officier der voorfchreeve Sociëteit of Cenoodfchappen rcspeftivelyk, welke Krygsraad of commandeerende • Officieren respetf i velyk zullen gehouden zyn , vooraf daartoe te verftaan het goedvinden van die van den Geregte dezer Stad, Dat voorts geene Perzonen, 't zy Officieren of Gemeeneq, tot de Schuttery of geauthorifeerds Cenoodfchappen behoorende, in eenige andere dan in die qualitej't en relatie zig onder de wapenen zullen mogen verzamelen, of anderen doen versameien. Dat mede (met inhtEiie van 't 44 Articul der Ordonnantie op 't ftuk van de Schuttery en nagtSVagy geene zoodanige verzameling, byëenkomst, Pd 5 Of  412 NIEUWE NEDERLANDSCHE Le?- of bycenroeping onder de wapenen van wie hPt dan op goedvinden van die van den Gelekte de! Beft. Stad, tcnzy alleenlyk eene .kingende Ind^ ^« Zlms evidente noodzakelykheid eene fDoèdïerof 'fcherpe Jogenbi*yke verzameling der Schïte^g val A*r.a».*« gedeelte derze.-ve, onderde wapenen vorderde waartoe JD dien g „e ^ f^ ve™erd£ Oiidite prsfent zynde Leden van den Geregte werd Verltaan genoegzaam te zyn. "««swerj OffidSf Sf'rï" htt aan ?cen der Schreven te lcnieten, zonder bevorens daartoe fbet eeval "f ??P Pc6ne te^ens clie *eenen, welk* tegens deze heilzame ordres yan Hrö Ed, Groot A«S zoude comravenieeren, van derzeivtr indiln ie en van naar exigentie van zaken te worden gecor! En zal Extract dezer worden re hand gpfteld 200 aan den Krygsraad van de EtiHe Ma'"afte' Schutterye, als aan de commandferePdeOfficfe2 hder 'espeffive geauchorifeerde Genoodfrh n„ pen tonen deze Stad, om te dienen tot derzelver Accordeert met de voorfz, Refolutie. By my Heden den ij Maart (is geteekend) J- J- HUBRECH T. Eenige Leydfche Burgers ten getale van 311 hadden een Adres ontworpen aan deEd. Groot Mog. Heeren Staten van Holland- en West-  JAARBOEKEN, Maart, !785. 413 Westfriesland tot het fpoedig openenen der LeyGeneraliteits-Kas j— tot volledige opening den van gemaakte fchikkingen eer verdediging van het Vaderland, en in 't byzonder van deze Provincie; — het weeren van onwaardige Staatsdienaars uit den Raad van State: 1 en tot het uitwerken, dat de Hertog vanBrunS' wyk by de Hooge Bondgenoten , als mede ter Generaliteit,'s Lands grondgebied, verboden worde." Ook; was aan de Regeering der Stad een Adres gemaakt, tot onderfteuning van voorgem. Adres. Dog de Groote Vroedfchap heeft zulks by befluit van 29 Maart 1785 afgeflagen; waar tegen de Raden J. van Royea, F. G. Blok en D. M. G. Heldewier hunne aantekeningen zig hebben voorbehouden. Amsteldam. In het jaar 1781 is een Vaderlandsch Fonds opgerigt , ter aanmoediging van 's Lands Zeedienst. Dit Fonds toegenomen zynde, heeft men van de Heeren Burgemeesteren dezer Stad een Gebouw verkreegen, op de Buitenkant, niet ver van de Admiraliteits Werven, alwaar voorheen het willige Rasp. huis was, en daar in een Kweekfchool opgerigt voor Jongelingen binnen deze Republiek geboren, ten einde denzelven zodanige opvoeding te doen erlangen, welke hen kan opleiden tot bekwame Zeelieden. Hieromtrend is door de Bewindhebberen den 23 December 1784 dit befluit genomen:  4*4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am' ExtrsQ Uit de Rerolutien door stel- Heeren Bewindhebberen van de BAM' Om-Indifche- Compagnie ter *ame.r dmfierdam genomen op nonder dag den 23 December Bej7. nth.Tyot den Heer Prafideerende ter Vertraden™ fchoolvan^ van ^Z^J^^iZ^ Zeevaartx^u m het Gebouw, waarvanhei vryeeebm k tot dat einde door Heeren liurgemelsreren?ffi vooflonVe7llW„°rfen K weeSoo voor jongelingen bin-en de ReDublielr s^hn^n ten einde dezelve te doen erlan.f™ J I *eb°T.en» ■»A,pil/e hnn h rr tr,an^en die opvoeding, net maken p ZL'evaarC bekwaa™ z^e kun! Se Tat zóol.nt" ov.er"eeging genomen zvn- net i^nd en vchip, het vJetnTe troÏÏe 'anenr; ^dur^de dat jaar', zat flisp rior e- Ji' e l' — Rn is wy.iers ver. ter hïJ j?Yfa Vf de2e Ref0,U is & morden XLÏr, SefteM.aan de Heeren van fêteren Matthtas Femmnck, als Cotamisfarisfen over het vo- rei}.  JAAR.BOEKEN, Maart, Wy. 415 rengemelde Fonds, ten einde hetzelve aan de overige Heeren Commisfarisfen te communiceeren. stki,- ( onderjlond ) Accordeert mét de voorfz. Refolutie. (was getekend) P/GRAAFLAND. Jr. Omtrend dit zelfde onderwerp is by de Staten dezer Provincie dit befluit genomen: Extract uit de Rejolutien van de Heeren Staten van Holland en West - Friesland , in Hun Ed. Groot Mogende Vergadering ge* noomen op Donderdag den 3 Maart 1785. Ts geleezen de Requeste van een turbe Koop-1 lieden en Rheaers in Schepen, wonende te Amfterdam en Zaandam, te kennen gevende,dac zy Supplianten niet hadden willen onbeproefd latCn, om al wat mooglyk was te contribuëeren, dat vereischt wierd om de Navigatie dezer Landen niet alleen te benouden , 'maar zelfs zoo veel mogeiyk uit te breiden; dat de ondervinding hun al lange geleerd had, dat het ten dien einde voeral noodzakelyk was, 's Lands Ingezetenen tot den Zeedienst zoo wel ten, Oorlog als ter Köopvaardye, meerder aantemoedigen, gemerkt het Zeevolk zedert verfcheidene jaren, meest bellaan had uit Vreemdelingen, welke wel om de hoge huuren na herwaards kwamen, maar nooit in genoegzaam getal, om de Admiraliteiten de Oost-en West - Indifche Compagnien, veel |nin de Navigatie der Ingezetenen van dezen Staat,  %\6 NIEUWE NEDERLANDSCHÉ Au» Staat, beh oorlyk te kunnen gerieven en in Rand stet.» houden v dat de meeste dier Vreemdelingen ^ dam. welke (hier kwamen om te varen, voor hec grootfte gedeelte na de gedane reize, weder na Beft. ^rhun Vaderland terugkeerden, en natuurlyker Stat. ten wyze "iet aangedaan konden zyn met de liefde lehoevev.VOOÏ Nederland, welke in tyd van nood zoo on'tKweek- ontbeerlyk is; hetgeen dan ook de reden was, dat fchoolvante grootrte Manpen,, die zig aan den Zeedienst Zeev. hadden toegeweid, e% waaraan ons Vaderland geene geringe verpiigting had, doorgaan» waren geweest, en nog waren. Inboorlingen van deze Republiek, welke overweging dlleen genoegzaam was, om niets onbeproefr, te laaten, 's Lands Ingezetenen zoo veel mogeiyk tot den Zeedienst aantemoedigen; dat zy Supplianten hierum met het grootfte genoegen en erkentenis vernomen hadden, dat «-omwisfarislen over het Vadedandfche Fonds ter aanmoediging van 's Lands Zeedienst, opjrerigc m den jare 17Ü1, tot het in ftaat brengen van een wel ingerigt Kweekfchool voor den Zeemens, bereids handen aan het werk geflagen Hadden, ten einde in hetzelve Kweekfchool een genoegzaam aantal Jongelingen tot den Zeedienst bekwaam te maken, en het bovengemelde gebrek aan Nationaal en tevens ervaren Zeevolk, zoo veel mogeiyk uit den weg te ruimen, refereerende de Supplianten zig tot het berigt door gemelde Commisfarisfen daarvan pnblicq gemaakt; dat zy Supplianten van de Vaderlandlievende meededeelzaamhdd van de Ingezetenen dezer Repuuhek wel ten vollen geconvinceert en verzekert waren, dat het weldenkend Publicq in deze met agteriyk zoude blyv.n; egter tevens vau den aDdercn kant bejugt waren, dat hetzelve Flan, of zoo uitgebreid, of zoo zeker en duurzaam met tot ftand gebragt zoude kunnen worden, ais het belang en het gewigt der zake vorderden , ten ware aan Commisfarisfen van hec gedagce Fonds, ten einde voorfz., een beftendig  JAARBOEKEN, Mam, i?Sjf. 41? Ten vast inkomen, waarop men genoegzaam ftaat AM] maken kon, bezorgd wierde; en dewyl zy Sup-STI,-,. iplianten gaarne van hunne kant die edelmoedige ] pogingen zouden onderftcunen, en tevens van I begrip waren, dat zulks door een genoegzaam b»(ï. der i\ niets betekende belasting op de Schepen voor el stat. ten te reize, welke door dezelve in het vervolg on- behoeve v. 1 dernomen zou worden, zou kunnen gefchieden, >tKweekverzoekende, dat het UEd. Sr. Mog. behagen mogt rchool op alle inkomende Schepen eene geringe belasting van Zeev. te leggen, te weten: op Schepen van de Oost-Indien ende Kaap . . ƒ 14 - : - ; Reeds by de Oost - Indifche Compagnie ter Kamer Amfterdam gerefoiveert te betalen Van de West-Indien, Kust van Guiné, America . . fj - : - .* Van de JVliddelandfche Zee, van Gibralter tot de Levant 6 - : -: Van Lisbon , Cadix, en verdere Ponugeefche en Spaanfche Havens 3 • : •: Van Rusland en de witte Zee 3-:-: Van de Oost-Zee tot Koningsber* ■ gen boven de vyftig Lasten 1. so -: Van idem .' ♦ onder de vyftig lasten 1 - s. : Van Engeland, het Caöaal, ende Bogt van Vrankryk . 1 -: .: Van de Havens in de Noord Zee en ' kleine Oost- . . 1.-:-: Van Schepen van Noorwegen en de kleine Oost, onder de vier en twintig Lasten. . , . :-io : Te innen by de Ontvangers van 's Lands ConYoigelden en Recognitie - Meesteren by de WestIndifche Compagnie, ieder voor zoo veel hundepartement aangaat, en hy het afrekenen der .Schepen van de Schippers af te Vorderen, om daaraan vervolgens alle maanden aaa Commisfarisfen vaa  *iS NIEUWE NEDERLANDSCHE. Am- jan het meergenoemde Vaderlandfche Fonds ten stel- einde voorfz en alzoo tot onderhoud van RemeJ dam. de Kweekfchool voor den Zeedienst, behoorryke ^Penoinlen SffiSf™ ff'ten „0En, Zla üa,lT benevens gelezen de Requeste van Wwv.een turbe Kooplied.u cn Rheders in SchepS >t Kweek- wonende te Dordrecht, te Rotterdam eoffi fchool dam, alle van den zelfden inhoud, en ten eelvker» van Zeer. einde tendeerende. "icengeiyken Waarop gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verftaan, dat de voorfz. Requesln zullen worden, geëxamineerd door de Heeren van de RkL derfchap en verdere Hun Edele Gr. Mog. GeconT- v^at?erd2r0t de ZakSD V3D de CommegrckenZ vigatie met eenige van de HoiJandfche Raden en ifSt^ rdPn?üllegr tür AdmiraliteSdï ze provintie refideerende, en de Venraderinodaarop gedient van dertóvaconfld^iSSSï Accordeert met de voorfz. Refolutien. De Hollandfche Oöst-Indifche Maatfchappy heeft eene overwinning op de Maleijers behaald. Deze aangelpoord- door de Portu* geezen , hebben de bezetting der Hollanders op Malacca aangetast, met een Armée van 14 duizend man. De Hollanders in geene deelen zo een bezoek verwagtende maakten de nodige fchepen reeds klaar om de plaats te verlaten. Dog hunne moed hernemende en hunne kragten infpannendehadden het geluk om hunne vyanden te doen 7 Ez^: Eeniê'e daSen daar na, kwamen ' de Maleijers wederom ten getalle van 40 dui- zend, alle gewapend niet vergiftige pylen enz. De Hollanders waren niet meer dan 803  JAARBOEKEN, Maart n 1785. 41$ ! 800 in getal; maar alzo zy* de tyd hadden ^M* ; om hunne maatregelen te nemen en gefchutSTEL" liaan land te brengen, zo verdréven zy an-nAM*s l dermaal hunne aanvallers, en vervolgden jhen tot in hunne verfchanfingeri. De Boekverkoper Arends , Uitgever vart 1 eene Na - Courant , van Vaderlandfche by■„ zonderheden, van De Geezel voor den Post van den Neder-Rhyn; Van Iets voor de Landlieden • van De Grootheid en Lnifter van Willem de V. welk laatflrehy op den 3 Maart hadt uitgegeven, met het afbeeldzel van den Prins op Oranjepapier gedrukt 5 wierdt tegen den 15 Maart gedagvaard op Schouten rol, en is daar verfcheinende * in de Boeijen overgebragt» Rotterdam. In ons voorgaand Rukje bl. 225 hebben wy de! Nadere Aantekening van de Regeering der ftad Amlleldam, omtrend het verleenen van meerdere magt aan de Commisfie te Rotterdam , medegedeeld. De negen Steden hier op haare Tégen - Aantekening hebbende Voorbehouden , is dezelve den 23 February 1785 dadelyk ingeleverd, van dezen inhoud: T}e Heerea Gedeputeerden der Steden Haarlem % *~* Leiden, Gouda, Gorinchem, Schiedam * Schoonhoven, Alkmaar, Jvlonnikkendam en PdrKierende, hebbeh, uit kragte der referve van E e Gony  386 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam. Aanteek derySte den teget Amfleld, nopens dt Rotterd. zaken» i i 1 t i \ Contra-Aanteekening op de nadere Aanteekening, die van wegens de Stad Amlterdam den eerften dezer maand in de Notulen van Hun Ed. Groot Mog. geïnfereerd is, gedeclareert, dat zy met attentie en bedaardheid de gemelde Nadere Aan. tekening hebbende overwogen, dezelve, voor ,zoo zoo veel zy op de Refolutie, welke byHun Ed. Groot Mog. op den 22 December 1784, relatief tot het te doen Onderzoek binnen Rotterdam dadelyk genomen is, applicabel gemaakt kan worden , hadden bevonden ingerigt te zvn met een oogmerk om die Refolutie, zoo ten aanzien van haren inhoud, als met betrekking tot hare form, te beftryden: dat zy Gedeputeerden dit zelfde voetfpoor willende volgen, ten aanzien van het eerfte wel een ruim veld voor zich zouden geopend Ëien om de gronden, waar op de gezegde Refolutie berust, nader aan te dringen, en van de gemaakte tegen bedenkingen te zuiveren; doch dat even dit hen niet alleen veel al zoude moeten doen vervallen in eene herhaling der redenen en motiven, by de gehouden Befoignes in het breede verhandeld, en voor het grootlte gedeelte in het Rapport van den 3 November 1784vermeld,maar boven dien hen ook zoude noodzaken om, by eene ïergelyking van hun geadvifeerde tegen dat van de gemelde Stad Amtlerdam , aan te toonen, gelyk iun dit zeer gemakiyk zoude vallen, dat eene mgstvallige zorg voor het behoud van Rust, Vry. iieid, Rechten en Privilegiën altaas niet minder n het eerfte, dan in hetlaatfte, de voornaamfle Iryfveer van alles heefc uitgemaakt; hoedanige leerhandeling, daar, zoo misfchien niet overal, net dezelfde bedaardheid zoude konnen worden retradleerd , in dat geval niet anders zoude konïen ftrekken, dan om tusfchen Leden van Staat, lie , fchoon in verjcheidenheid van begrippen ten aan* ■den van deeze of geene zaken ver flerende; egter ter moedertrouw het algemeen welzyn op het oog kunnen nebben, allerfchadelykfte verwydenngen te veroor- zaa-  j AA R B Ö E K ÉN , Magti, 42i saakeo: waaróm' zy Gëdeputeërden zich öp dit refpeét alleen zouden vergenoegen mee eehe ex. presfe proteftatie, dat zy , zoo wel als de Heeren hunne Priecipaalen, by het helpen arreftëëren der Refolutie van een 22 December 1784, geenè andere bedoeling hebben gehad, dan om op eene wyze , het allerminst van hec gewone afwykende; én tëffens het meesc gefchikc om de klagten, als Of alle regterlyk gezag aan den ordinairen Rotterdamfchen Rechter (ontnomen wierd, af tefnyden, aan het heilzaame oogmerk van HunEd, Gr. Mog in derzelver Refolutie van den 10 Augustus 1784 vervat, de volftrekt noodige bevordering toe te brengen; terwyl zy voorts aan de Posteriteit ge= rustelyk zouden overlaten uit de Stukken, die betreklyk deze zaak in de, Registers van Hun Ed^ Groot Mog. reeds zyn geinlereert, op te maken en të beflisfen, of de wyze van judicieel onderzoeH van zaken,te Rotterdam, welke Hun Ed. Groot Mog. by Refolutie van den 22 December 1784, tót bevordering van het politiek Onderzoek, dat by Refolutie van den 10 Augustus bevorens vastgefteld was, hebben voorgefchreven, eenigünts verdiene getateert te werden van een mindere bezorgdheid voor der Ingezetenen Rechten en Privilégiën^ en óf zy niet in tegendeel de merkteekenen drage vari eën noodzakèlyken, doch mét deuiterfteömzigtigheid en gematigdheid gepaarden yvervdordé feer Van den Soüverain, de rust van den Lande,eri het welzyn der lngezeetenen in het algemeen en van die der Stad Rotterdam in het byzonder , Doch dat, voof zoo veel de Regeering der,Stad Amfterdarn, by de bovengemelde Nadere - Atinteekening, wyders heeft goedgëvoöden de meergenoemde Refolutie van den 2a December 1784 ook ten aanzien van hare form te impugneerehj en flaahde te houden, dat dezelve onwettig en ingëvólge een verkeerde Conclufie zoude genomen zyo j Sy Gedeputeerden niet konden nalaten hunne Overgroots Verwondering over een fufteaoe vaö Es 2 dté ROTTERDAM. Aanteek. deroSte- den tegen Amfleld. nopens dé Rotteidt zakem  4a2 NIEUWE NEDERLANDSCHE ROTTERDAM. /lanteek der gSte denteget. Amfield. nopens dt Rotter d. Zaken, die natuur te betuigen, en teffens, door eeö eenvoudig voorltei van het gebeurde de wettigheid der genomen Refolutie te vindiceren» Dat zy tot dat einde, zoo aan de Regering der Stad Amfterdam, mt welker naam de voorlz. NadereAantekening gedaan is, als aan de verdere Leden , die tot het nemen der gemelde geheele Refolutie niet geconcurreerd hebben, alleenlyk behoefden te herinneren de omzi^tigheid, met ifelke na herhaalde omvragen, tot het formeren van eene Conclufie in de bovengemelde zaak, op den 22 De~ eember laat st leeden, is overgegaan, en hoe ter/ zeiver tyd door den Heer Raaclpenflonaris is, gelaboreerd, om door eene verge'yking der verfchdlende fentimenten, in eene overweging of en in hoe verre dezelven in het een of ander pundfc konden worden overeengebragt (waar omtrent ook" aan alle de Leden gelegenheid gegeven wierd om zich in het byzonder te uiten) praecifelyk op te maken, tot welke Conclufie de meerderheid der Advyfen zich eigeajyk bepaalde. Terwyl deze meerderheid met geenerhande fehyn gezegd kan wórden tot iets anders, dan tot de Refolutie, zoo als die genomen is, zich te hebben uitgeftrekc, gelyk het beloop der gehoüdene Dehberatieri overvloedig moet uit. wyzen. Immers, daar het alleen tot Verwarring def denkbeelden moet ftrekken,wanneer men,gantscb abufïvelyk, het zoo wil doen voorkomen, als of het poincf van discusfie zich borneerde tot de vraag, of aan Heeren Gecommitteerden eene meerdere Magt, gegeven zoude worden, dan niet [om hoedanige meerdere Magt dezelve Heeren trouwens Hun Ed. Gr. Mog. ook niet eens ladden verzogt, als eigenlyk alleen de noodzaatelvkheid aangedrongen hebbende tot het beranen eener nadere vóorzieninsï, omtrent het doen van judicieel onderzoek) dat het, gelyk niemand der  JAARBOEKEN, Maart, 1785. 423 1 der Leden ontkennen kan, rnet de zaak naar waarheid dus was gelegen: „ dat, na het uiten ; „ der refpective Advyfen aanttonds, ingevolge ' den teneur derzelver, voornamlyk in confide„ ratie moesten komen twee Hoofdfentimenten, , „ tusfchen' welken alle de Leden, (except alleen „ Dordrecht en Amlterdam, als die elk een by- ; ,, zonder gevoelen hadden) zich verdeelden, „ naamlyk of, overeenkomftig het eerfte Lid „ van het Rapport, met betrekking tot het te ,, doen onderzoek eenvoudig zoude worden geperfl- ifleerd by Hun Ed. Groot Mog. Refolutie van n 10 Augustus 1784, voor welk gevoelen agt Leden ftemden , dan wel of in die Refolutie ten „ aanzien van het gemelde onderzoek eene verande-* ^ ring zoude worden gemaakt, en wel onvereen* „ komflig het Jlot van het tweede gedeelte van het „ Rapport, voor welk laatfte negen Steden advifeerde " Dat gelyk dus, zo men de particuliere en op zich zeiven ftaande gevoelens van Dordrecht en Amfterdam niet nader in Computatie gebragt hadde, de zaak zich reeds genoeg hier roede zoude hebben gedecideerd-, egter als toen die Sentimenten ook nog waren overwogen, wanneer het fpoedig eu op de onwederfpreeklykfte wyze bleek, dat geen derzelven eigenlyk en in zyn geheel met een der twee andere hoofdfentimenten was overeen te brengen, gelyk mede» dat, voor zoo veel eene gedeeltelyke combinatie betroft, dezelve zeker niet gezegd mogt worden, plaats te kunnen hebben, met betrekking tot Advys van die Leden, die geenerhande verandering of Ampliatie in de Refolutie van den ïo Augustus, het daarby voorgefchreven onder: zoek noodig oordeelden of wilden toellaan, als zynde het gevoelen van Dordrecht, hier aan, byzonder voor zoo veel het judicieel onderzoek betrof, ten eenemaal geoppofeerd; waarom, daar de nuttigheid niet alleen, maar zelfs de noodzaakelykEe 3 heid, Rot- rER- 1 DAM. Aanteek. deroSte* den tegen Amfteld. nopens de Rotterd. zaken.  Rot- EAM. Amteek. der 9 Steden tegen Amfleld. nopens de Rotterd. zaken. i « j t 4*4 NIEUWE NEDERLANDSGHE heid, van eene verandering in de voorgefchie» ven wyze van onderzoek, zoo als die by de Refolutie van den io Angustqs vastgefteld was, door de gemelde twee Steden ten'vollen"wierS erkend en aangedrongen, derzelver geadvifeerde. zoo het ,n dien ftaat der DeüWien in Com2 pntatie gebragt kon worden, dan zeker in zo verre met het fentiment der Stad Haarlem enaït mdere Steden moest worden gecombineerd, als n deszelfs voornaamfte grondflag, dat namelyk en dezen in het bepalen van het Judicieel onJerzoek eene verandering en nadere beftelline n,rr'S,?h m-lAl met.het zelve inftemmende. Dat althans m deeze fituatie van zaken, naar 3e gedagten van hun Gedeputeerden, niet meerer oyereenkomftig de ftrikfte regelen van onzydigheid en prudentie door den Heer Raadpenfiw£nl ïau. ^Dllen geh3"d-eld, dan 'effecïive£k gefchied was, wanneer dezelve Heer, na-" K yi' Ult °rd"hnge vergelyking van den inhoud der voqrfchreve particuliere Advyfen, en alvorens nog eene finale conclufie te formeren aad opgemaakt en tot een bafls van de verdere pehberatien gelegd, (gelyk dit ook door nS nand met eenigen grond had kunnen worden ^ederfproken) lat eene gedecideerde meerderlufd mnfternmpi,, bet eenvoumg perfifleeren by de meer«emelde Refolutie van den io Augustus afkeurde '« daarentegen de noodzaaklykheid erkende dat doch mec faculteit voox de Heeren Hun Edel Groot Mog. Gecom muteerden om daar by te adfiftetren! én bv Te gelegenheid hunne Conöderatien mede te deeïen." vn2 welke eenvoudige en naar waarheid gedane voordragt zy Gedeputeerden dan vermeenden met ÏM^t vertrouwen te mogen afleiden de klaarblykelyke wettigheid van Hun Ed. Groot Mog, Refolutie van den 22 December 1784, als genomen volgens eene onloochenbare pluraliteit van de uitgebragte Advyzen; en dat daarentegen eene andere Conclufie, conform het Advys der Stad Amflerdam opgemaakt, niet anders zoude hebben kunnen zyn, dan het effect van eene volftrekt abufive berekening der ftemme ofwel van een onbillvk en, en zo men vertrouwd, by de Regeering van Amjterdam zelve niet begeerd wordende onderfcheid dat men tusfehen het gewigt en de waarcly van het gevoelen der gemelde Stad, en dat van andere Steden, zoude hebben moeten maken: gelyk dan ook zodanige Conclufie ras gebleken zou zyn niet overeen te komen met de fentimenten van een vrv grooter getal yan Leden, die nu, uitwyzens deAantekening by de Refolutie van den 22 December 1784 gevoerd, tot het nemen dier Refolutie niet hebben geconcurreerd. De Heeren van de Ridderfchap en Edelen, als iiede de Heeren Gedeputeerden der Reden Delft <\m terdam , Rotterdam , Brielle en Medenblik lebben tegen de yoorfchreye Contra Aantekening lodanige nadere Aantekening gertferveerd als gelordeeld zal worden te behooren. Accordeert met het voorfz. Refoluften. >■ Omtrend deze zelfde zaak hebben nog de Afgevaardigden der Rad Rotterdam, den 2 tot, ter vergaderinge der Staten dezer 'rovincie deze verklaring gedaan:  JAARBOEKEN, Maart, 1785. 427 Extraft uit de Refolutien van de Heeren Staaten van Hol. • land en West. Friesland, in ] Hun Ed. Gr. Mog. Pergadering genomen op Woens* dag den 2 Maart 1785. De Heeren Gedeputeerden der Stad Rotterdam, hebben, ingevolge van hutine reftrves, zoo ■ by derzelver protest van den 2.1 December laatstleeden tegen de Refolutie ten zeiven dage prerenfelyk genomen op het onderzoek van het voorgevallene in de gemelde Stjad, als tegen d^ Contra-' Aantekening van de Heeren Gedeputeerden van Haarlem en nog agt andere Steden» van den 23 February laatstleeden, tegens de Nadere-Aanteekening van de Heeren Gedeputeerden der Stad Amfterdam tegen de voorfchfeve pretenfe Refolutie, op den 1 der gemelde maand February gedaan; in den naam , en op fpèciale last van de Heeren hunne Principaalen, gedaan de navolgende infertie: Dat de Heeren hunne Principaalen den inhoud der voorfchreeve pretenfe Refolutie, en de manier, op welke dezelve was genomen, nader hebbende overwogen, gemeend hadden zich niette kunnen dispenferen, om , ter hunner decharge en verantwoording, nog een weinig nader te ontwikkelen , en aan te flippen de gronden op welke hun Protest van nulliteit, op gemelden 22 December 1784, tegen de voorfchreve pretenfe Refolutie gedaan, was berustende: en zich tot dien einde hadden bepaald tot een fuccinct, betoogvande poinélen by hun voorfehreven Protest kortelyk aangeroerd, namelyk: In de eerfte plaats', dat de gemelde pretenfe Refolutie notoir is ttrydende met de vastgeftelde en conftitutioneele forme van Regeering in de Steden; particulierlyk met opzigt tot de adminiftratie der Juftitie: E e 5 Tw RotrER- >AM» Verklar. >anRott. nopens de Commis* (ie enz,.  Rotterdam. Verklar vanRott tiopers a\ Commisfie enz, 'i t « d b n a: 428 NIEUWE NEDERLANDSCHE tegen 's Lands en Stads Privile- gicn * Ten Derde, dat dezelve direct en diametraal is aanloooende tegens de primitive Refolutie by Hun , Ed. Groot Mog. met t.pzigt tot de voorfchreve zaak genomen , van den 10 Augustus des voorle •den Jaars. En Eindelyk, dat dezelve, daarenboven,1 op een gantsch mformeele en onwettige wyze genomen zynde, dan ook, uit verlcheiden hoofde, is per fe nul en onftaanbaar , en dienvolgende voor hunne Principaalen van geene verbindende krast altoos. & Dat tot betoog van het voorfehreven poincK hunne Principaalen zich zullen vergenoegen, met alleenlyk te remarqueeren, dat, volgens de aloude, door de Prinfen en Staten van den Lande van Holland en Wesc • Friesland geavereerde, en tot nu toe nooit gecontefteerde Maximes en Staatsbonden , te vinde in de bekende korte vertooninge van het oude Recht van Holland, door Hun • Edele Groot Mogende in den jare 1587 uitgegeten . buiten allen twyfel is, dat de Collegien 'van Schoenen in de Steden, ordinair vaceren tot de Addinifiratie van de Juftitie, zoo in alle crimineele als dvile zaken, en hebben ende exerceren alle hooge wddcltn en lage Jurisdiclien. Dat by dezelve Colle* pen (gezamentlyk met Burgemeesteren) abfoluteyk worden berigt de Regering der Steden van Holand en West • Friesland, zonder dat de Prinfen van Jen Lande (eertyds zynde geweest de Graven en iii de Heeren Staten) hen de Regeering van de Iteden eenivjïns hebben onderwonden, anders dan in et ftellen tan eenen Officier, die op haren naam de fujtiiie heeft gevordert. Dat, om op eene onwederfprekelvke wyze te emonftreeren , dat het pretenfelyk geftatueerde y de voorfehreven Refolutie notoir is (hydende iet dat aloude erkende recht en conftitutie, niets iders noodig is, als daar mede te vergelyken djei  JAARBOEKEN, Maart, 1785. '489 dien woordelykep inhoud der gemelde Refolutie zelfs dicïeerende. Dat hef onderzoek na de fources van het aldaar fubfifteerend ongenoegen en mistroqwen, voor zoo ver het zelve judicieel zal moeten gefchieden, en daar in Rechtèrlyke daden zullen mqeten gepleegt worden, wel zal worden oyergelaaten, (qnafie) aan de behandeling van Officier en Schepenen, doch niet anders, dan met communicatie van Heeren Gecommitteerden van Hun Ed. Groot Mogende en dat nog wel (quod notandum) ten dien ejfeSte, dat dezelve Gecommitteerdens by het nemen van de judicieele informatien, by het doen van de crimineele Férhooren, en, meteen woord* by alles, het geen welgemelde Schepenen zullen verrigten, bttreklyk de zaken, waar over het'onderzoek gaan moet, zullen moeten prefent zyn, en omtrent dit alles eenadvij'erende•Stem zullen hebben; met gualificatie op dezelve, om,wanneer hun in de behandeling dier zaken het een of ander mogt voorkomen, waar over zy zouden vermeenen Hun Ed. Groot Mog. te moeten adieeren, als dan zodanige zaken intusfchen te mogen houden in flateen furcheance. Welke klare en duidelyke hewoordingen, geconfronteert met het hier boven gemelde Declaratoir van Hun Ed, Groot Mog. van den jaare 158?, aan niemand eenigen twyffel kunnen overlaten, om ten vollen geconvinceert te zyn, dal het voorfehreven aloude erkend recht en confti. tutioneele Regeeringsform daar door ten eenemaal is gerenverfeert en aan gemelde Scheepenen daai door met 'er daad, (offchoon in fchyn , doch qok maar alleen in fchyn, de behandeling der zake, quafi aan dezelve gezegd word overgelaten te zyn) alle Rechtspleging in de gemelde zaake is ontnomen , en overgebragt aan —, ten minfter gemeen - gemaakt met - Perfonen, welke daai toe volgens de aloude Rechten en Grondwetten vaa den Lande notoir zyn onbevoegd; en dac op 4\e wyze, de Prinfen van den Lande zich de Rege^ Rotterdam, Verklar. vanRott. nopens de CommiS' fie enz.  43» NIEUWE NEDERLANDSCHB Rotterdam. J/erklar. vanRott. ■nopens de Commisfie enz, i i l i i l 1 * i & v 1 k geeringe der Stad Rotterdam verder heeft onder» wonden, dan dezelve, volgens het voorfehreven ijetuigans van Hun Ld. Groot Mogende, ooit of Dort hebben gedaan, en dat het aloude Recht der Steden dicteert, en dus niet alleen met het zelve direct ftrydig, maar ook zonder voorbeeld is. Dat cc. voorfehreven inhcud der gemelde pre- :enle Refolutie ook niet minder aanloopt tegen ;n direct renverfeert ten - der notabelfte èn bes. te Privilegiën van de Ingezetenen van Holland en vVt stfnesland, in het gemeen, en die van de ftad Rotterdam in het byzonder; namelyk het Privilejie de non evocando; zo fterk en inconteftabel door hlun Edele Groot Mogende geconftateert by derzelver Refolutien van den 15 September 1677 en ;n 16 December 1678, volgens welke het'een mdisputabel recht Is, dal geen Ingezeten binnen denzeiven Lande, niet fugitif wezende , nogte ook in lagranti deliélo geattrappeert wordende, geapprehenieert of te recht gefield mogen worden, anders dan >oor den Officier, en voor den Rechter , heide in mar reguard ordinaris, dagelyks , en competent :ynde. Mitsgaders het bekende Privilegie door Graaf Willem van Henegouwen in het jaar 1340 aan de kad Rotterdam , met betrekking tot derzelver >cheepensbank vergunt, en tot welkers nakoming ille de Leden cerzelve zich by hunne aanftelling ot Scheepenen , dan ook by folemneelen Eede noeten verpligten; van welke Privilegie een vidinus is te vinden by Mieris, in zyn Groot Charteroek, "ide Deel, Fol. 638, Articul 7, 10, 16 en 9 , al lus luidende : Deze Poorte zal hebben zeven Scheepenen » en wat onnisfe Scheepenen wyzen , willen wy dat gcfiade hven — IVie binnen der Poorte misdoet, hy feit aar beteren by den Rechter, en by Scheepenen ah wrfchreven is — en alle ftukken die binnen der ^oorte gefchien, die zullen die Scheepenen fcheiden y der Handvesten, en na heure keufe, en daart die Hand-  JAARBOEKEN, Maart, 1785* 43* Handvesten en keuren niet en fcheiden, daar zullen Rof * die Scheepenen Meiden hy hare Ziele, na hare we- tertenheid mit onzen Rechter. dam. Waar by nog gevoegd kan worden het Frivneeie aan dezelve Stad gegeven door Hertog Willem Verkhr, van Beyeren, den 20 Augustus 141a, te vinden vanRoité by denzelven Mieris, 4de Deel, Fol. 210, van nopens de welk bet Stte Articul aldus luid: Commts- Item zo zal onzen gewaanden Rechter, by Tonnis je fit enz. van Scheepenen , binnen onzer Steden betichten na den recht onze Stede alle zaken , die binnen onzer Steden gevallen , of gefchien mogen, ook wat zake dat zyn, zonder iemand anders hem daar af bewinden. , i En welk Privilegie, na dato, ook nog is geconfirmeerd door Hertog Philips van Oostenryk, op den 6 Augustus 1504. ' - „ Uit al het welke derhalven al mede op de allervidentfte wyze confteert, dat, nadien de voorichreven pretenfe Relblutie notoir behelst een Commisfie tot een rechcerlyk onderzoek door Perfonen, welke, volgens de Conititutie en Priyile^ gien daar toe zyn onbevoegd, en dus een aanftelling van gedelegeerde Rechters, en dat nog wel over zaken, die biunen de voorfehreven Stad zouden zyn voorgevallen , en mitsdien ook , iDgevolge deszelfs evengemelde fpeciale Privilegiën, byvonnisfe van Scheepenen, aldaar moeten worden berigt, ■ zonder dat iemand anders zich daar af mag bewm* den, daar dooreen irreparabel grief en inbreuk aan de gezegde Frivilegien en Gerechtigheden directelyk is toegebragt, en düs ook daar door de volflagen nulliteit der voorfehreven Refolutie manifest gedemonftreert. " , , Dat de voorfehreven pretenfe Refolutie van den 22 December, in ditöpzigt, al mede dire&elyk aanloopt tegens de primitive Refolutie van Hun Ed. Groot Mog omtrend deze zaak op den ioAugustus des voorleden jaars genomen: by lêelke de peheele Commisfie van meergemelde Gecommitteerden, ' ?«-  TERDAU, t^erkïar. van Rott. nopens de Commisfie eni, i 'i » i i ï 1 i ] I ( t c 4$i NIÈÜ We NËDÉRLAnDSCHE Volftrekt is bepaald geworden tot een politiek ónderzoek , gecombineert met de Magiftraat der Stad Roti ierdam, met verzekering, onder anderen, dat men daar mede niet in het oog hadt, om daar door eenige kleinigheid aan de Regeering der voornoemde Stad toé te brengen, of zig in eenige hunner kuishoudelyke za. ken, of befiuur te willen immisceercn, veel min aan de welherbragte Privilegiën, Vry en Gerechtigheden van de refpective Steden en Leden van Hun Ed.Groot Mog. Vergadering, en in het byzonder van de Stad Rotterdam, eenige atteinte of prejudicie toe te brengen: onder beneficie van welk declaratoir en toezegging, en dus, onder formeel beding, dat 'er van wegéns Hun Ed. Groot Mog. geen ander ohderzoek door hunne Gecommitteerden, als op den smet en onder de Conditiën, by dezelve Refolutie bepaald, binnen Je voorfehreven Scad zoude worden gedaan, de voornoemde Heeren Principalen Je Conclufie der gemelde Refolutie, en daar by ïedecerneerde Cömmisfié hebben aangezien, waar in dan ook en voor al niet zonder hun efcpres :onfent, eene zo nötabele, ampliatie en verandering konde worden gemaakt, door welke die eerstjemelde primitive Refolutie, en daar by gedaané :oezegging geheel den bodem wierd ingeflagen ; sn Zulken rflerkelyke atteinte aan de conftitutiojeele Regeeringsform en beftuur in de meergemelle Stad, en aan derzelver welherbragte P'rivileJieru — Vry-én Gerechtigheden, is toegebragti ;elyk dit, onder anderen , by de confideratien 'an opgemelde Heeren Gedeputeerden, den o Ocober laatstleden voorgedragen, en in hét rapport ;an den 3 November 1784 op de Misfive van Hun Wj. Groot Mog. Gecommitteerden te Rotterdam* einfereert, breéder is aangetoond, tot welke dan >ok alhier verder word gerefereerd,, Dat de Heeren hunne Principalen dan ook overodig achten , om verder uit te weiden in een mftandlger betoog van de notoire nulliteit der ïeergemeide Refolutie van den aa December.' laatst*  JAARBOEKEN, Mdatt, 1785. 433 Ilaatstleden . om dat dezelve met het üiterfte genoegen hebben vernomen, dat het onbeftaanbare ten wanfchapene der voorfehreven Refolutie, by feene aantekening, door Heeren Gedeputeerden der f Stad Amfterdam , den 1 der voorleden maand op fde gemelde Refo'utie, uit naam en op fpeciale last van de Heeren hunne Principalen ter Vergaderingvan Hun Ed. Groot Mog. gedaan, in een hïlder daglicht is gefteld. Dat mitsdien nu , eindelyk, nog wat nader 1 zoude moeten worden verhandeld de onwettige en \informeele wyze, op welke de voorfehreven Refolutie van den 11 December laatstleden met eene minderheid van ftemmen tegens eene gedeclareer! de meerderheid is genomen en tot conclufie gebragt, dan dat de Heeren hunne Principalen omtrend deze t ak, zo door de evengemelde aantej kening van Heeren Gedeputeerden der Stad Amfteldam, dewelke zy op dit refeeft gaarne willen adopteeren, als door de Propofitie, door welgei melde Heeren Gedeputeerden ten zeiven dage, Itot dadelyke reparatie van het grief, daar door aan de Grondwetten der Vergadering toegebragt, Idoor een formeele intrekking der voorfehreven fzo onwettig genomen Refolutie * zynde gepreveI nieert, dienvolgende onnoodig achten, om zig in een wydloopiger adftructie van dit poincr. in te laten , zo min, als in eene breedvoerige wederlegI ging van het geen daar tegen, by de Contra Aan| teekening van de Heeren Gedeputeerden van i Haarlem en agt andere Steden, op den 33 February laarstleden is geavanceert, als welkers abufive applicatie ten dezen, uit de gronden, tot betoog I der onwettigheid en informaliteit der voorfehreven Corpora of vrywillige Aslöciitiea buiten de Schuttery geheel onnoodi» en onraadzaam zal makeii, en teffens de zekerde ruglteun zyn voor deeze Sta Is kegeermge, om haare bil* lyke en rechtima ig" Befluiten en Ordonnantiën kracht en klem by te zetten , en die met denoodige fermeteit te konnen maintineeren en ter uitvoer te brengen, zonder te moeten ondervinden , dat een hoop losbandingen de gefielde Orders ftrafloos vilipendeeren. Ff a En Rot* IERdam. Request tot herVet der Schut-. ■ery*  438 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam. Request tat herflel der Schuttery. . En keeren mitsdieD, de Ondergetekenden by deezen zich tot Uw Edelmogenden en Edele Groot Achtbaaren voor, en in naame als boven, eerbie-» diglyk verzoekende , dat Uw Edelmogenden en Edele Groot Achtbaaren, henlieden gelieven aan te merken, als Mede verzoekers van zoodanige of dergelyke Reforme in de Schuttery en den Krygsraad dezer Stad, als in de Memorie en het Ontwerp door Gecommitteerde Schutters, op den 11 February deezer jaars aan Uw Edelmogenden en Edele i Groot Achtbaaren overgegeven, in fubflantie is vervat; « en dat de Delibratien over dat allergewigtigst Onderwerp, zolpoedigmooglyk voortgezet, en ten einde gebragt mogen wor* den, 't Welk doende &c. Reeds den n February 1785 wa» aan welgem. Commisfie der Staten en de Regeering eene breedvoerige Memorie van gebreken en Middelen tot redres in de Schuttery der fiad Rotterdam, benevens een ontwerp tos verbetering Van dezelve overgegeven , door Gecommitteerden van een aan-, merklyk getal leden der voorfz. Schuttery. Van wegens'de Regeering dezer Stad is nopens zekere Medailles of Penningen, den 4 Maart 1785, dezelfde waarfchouwing ge-, daan, als wy hier vooren uit 's Gravenhage gemeld hebben. De Heeren Raden ter Admiraliteit op de Maze hebben den 15' Maart 1785 dit befluit genomen: Pt?  JAARBOEKEN, Maart, 1785. 439 TT\e Heer den Appel heefc ter Vergadering geproponeerd, „ dat voortaan geene Regenten dezer Staü, ofte andere Amptenaren, door eene (Nominatie, door df zen Raad te formeeren, aan Hun Hoog Mog. zullen mogen worden voorgedragen, of door dezen Kade zelve direct zullen worden aangefteld tot Advocaten- Fiscaal, Secretarisfen , Ontvangers Generaal, Commifen-Generaals , Equipagimeesters, ofte tot andere!Bedieningen binnen deze Stad, relatie hebbende tot dit Collegie , dan met dien verllande, dat dezelven , alvorens .in functie te treeden, gehouden zullen zyn af (tand te doen van de voorichreven Regeering, ofte andere Ampten of Bedieningen by hen geoccupeert: en dat zoo ook niemand invoegen voorfcnreven, het zy door Hrn Hoog Mogenden of door dezen Raad tot de voornoemde Posten aan* gefteld, voortaan zal vermogen eenige Stads Regeering, Ampt of Employ, hoe ook genaamt aan. tenemen, zonder teffens te worden begreepen , daardoor daadlyk van voorfehreven zyne vorige Post te defifteeren , ofte daarvan té zyn vervallen. " Waarop gedelibereerd zynde, is conform het voorfchreeven geproponeerde goedgevonden en verftaan, dat voortaan geene llegenten dezer Stad), afte andere Amptenaren, door eene Nominatie, door dez«|) Rade te formeeren, aan Hun Hoog Mog zullen wurden voordragen, of door dezen Raad zelve direct zullen worden aang'-fteld tot Advocaaten Fiscaal, Secretarisfen, OntvangersGeneraal, Commifeo. Generaal, Equipagiemeesters, ofte tot andere Bedieningen binnen deze Stad, relatie hebbende tot dit Collegie, dan met dien verftande, dat dezelve alvorens in functie te treden, gehouden zullen zyn, afftand te doen van de voorfehreven Regeering ofte andere Ampten of Bedieningen by hun geoccupeerd; en dat zoo ook niemand invoegen voorichreven, het zy door Hun Hoog Mogenden, of door dezen Raad tot Ff 3 de Rotterdam, Ref der Admir, nopens Amtena' ren.  44o NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam. Ref. der Admir. nopens Amtena- reu» UTRECHT, de voorfchreeven Posten aangefteld, zal vermogen eenige Stadsregeering, Ampt of Emploi, hoe ook genaamd, aan te neemen, zonder teffens te worden begrepen, daardoor daadlyk van voorfehreven zyn vorige post te defifteeren, ofte daarvan te zyn vervallen , des dat de voorfehreven Refolutie in geene deele zal prsejudicieeren aan de Ministers, Commifen-Generaals, of Bediendens , tegenwoordig by dezen Raad zynde, gedurende de bediening van hunne tegenwoordige Posten of by opklimming, zo dat, by voorbeeld, aan den tweeden Eqmpagierneester Meyners, wanneer tot eerde mogt worden aangefteld, zal volgen de faculteit, om het Regenifchap dezer Stad, of zodanige andere Posten binnen dezelve te ambiëeren, als hy in der tyd gerade zoude mogen oordeelen. —- Dat voorts , tot meerder verfterking dezer, van deze Refolutie aan Hun Hoog Mog, by Misfive zal worden kennis gegeven, en Hoogst Derzelver aggreatie daarop verzogt, waartoe nog ftaande Vergadering is gerefumeerd en gearrefteerd de Misfive, door den Heer den Appel daar benevers overgeleverd, zo als dezelve is geinfeTeert in het uitgaande Misfiveboek, Folio 160 en verfo. —— Dat een goed aantal Exemplaren dezer Refolutie zal worden gedrukt, en aan de nieuw aankomende Heeren Leden, en in het toekomende aanteftellen Heeren Ministers, en voorname Bedienden, van dit Collegie , een Exen> plaar daarvan zal worden ter hard gefield, om zig daarna in het vervolg te gedragen: En is de vorenftaande Conclufie geformeert door den Heer den Appel; hebbende de Heer Bichon verklaard, zig daar mede niet te kunnen conformeeren, en gereferyeert daar tegen aantekening te doen. Accordeert met voorfz. Register. j. van der HEIM.  JAARBOEKEN, Maart, 1785. 4* UTRECHT, Utrecht. De openvalling van eene Raadsplaats door het overlyden van den Heer Mr, Jan Jacob Godin tot Cockengen , Heer van Vuilkoop, op het einde van February 1785. en de verkiezing van den Heer Mr. en Sichterman in deszelfs plaatfe, heeft gelegenheid gegeven tot zodanige gebeurtenisfen , die het oog van de ganfche Republiek hebben tot zig getrokken. Wy zullen , zonder beoordeeling, flegts de egte Rukken verzaroe< Ien, en mededeelen. Den 28 February 1785 is aan Burgemeesteren en Vroedfchap dezer Stad, zo in naan van 1215 Burgeren , als van verre het groot 1 fte getal der Schuttery van de 8 sCompa. gnien, dit volgend Request ingeleverd; Aan de Ed. Cr. Achtb. Heeren Burgem. en Vroedfchap der Stad Utrecht. Zoeven met fchuldigen eerbied te kennen de ^ ondergetekenden Gecommitteerden van 1215 Burgersen Inwoners dezer Stad, dat, door het overlyden van den Heer en Mr. Jan jacob Godin tot Cockengen, Heer van Vuilcoop &c. een Kaadplaatfe is komen te vacearen, welker vervulling binnen drie weeken behoord te gefchieden: dat, by de Commisfie der tien Heeren van Uw Ed. Groot Achtbare Gecommitteerd tot de overgeleverde Poinren, ten fine van redres der bezwaren en ingediende Confideratien op het Staats raport- de F f 4 Ar* U- ï RECHT  ?(#42 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TRECHl Req. wegens ver ruil. van JRaad plaats. i • i ' ] ] 1 ( 2 2 C z d d Artikelen, betreffende het aandeel, dat de Burge. ry dezer Stad, ingevolge het evengemelde raport, voortaan in de N >minatie ter verkiezing van hare Regenten ftaat te bekomen , na inhoud van het derde HoofJftuk, onder anderen ook met concurrentie van de ondergelcnrevenen zo verre was afgehandeld, dat het Rapport daar van aan UwEd. Groot Achtb. zoude kunnen worden uitgebragt: dan, waar omtrend de Burgery, in het thans funfteerend geval, zig in dat genot nog niet gefteld ziend,-, oo de ondergetekenden heeft geinlteerd', m mam van verre hec grooefte gedeelte der Schuttery van de refpective Acht Compagnien, aan Uw Ed G:ooc Achtb. refpectieus voortedragen: dat de Burger Schuttery dezer Stad, confidereerende, dat, of wel de voorfz. pointen by voorgem. Uw Ed. Groot Achtb. Commisfie zyn gereguleerd, dezelve nog niet tot die volkomenheid gebragt zynde, dat zy daar uit, binnen den voorfz. tyd van het effect jouden kunnen jouisfeeren, zy, zonder nogthans >p eenigen voordragt ter aanbeveling van iemand, me ook, zich utttelaten, vermeend hebben, ge>orloofd te zyn, om aan Uw Ed. Groot Achtb. net verfchuldigd refpeót, hunne regtmatige verangens voortedragen, hier in beltaande, dac zy joptn en vertrouwen: dat Uw Ed. Groot Achtb. >y de aanftaande verkiezing van een Raad, in le plaatfe van den overledenen , het daar heen uilen gelieven te dirigeeren , dat daar toe niet al of zullen worden genomineerd of geëligeerd, e zodanigen, ,, welken zig of geheel en al niet , gemoeit met, en dus van dat belang niet geoor, deeld hebben te zyn der Burgeren bezwaren, of die zich geopponeerd hebben , tegen de Point'n. tot Redres der overgeleverde Bezwa, ren, zonderling zo dezelve vervat zyn, by het : thans verhande d wordende Vierde Hoofdftuk;" o als de Burgery vermeend geinformeerd te zyn, it 'er zich daartoe, onder de Sollicitanten, zou;n hebben opgedaan, en mooglyk meer anderen, bet»  JAARBOEKEN, Maart, I73y. 443 hetzelfde fentiment toegedaan, zig nog zouden Ultunnen opdoen, als waaruit, by onverhoopte con- trecht trarie,. onaangenaamheden zouden te vreezen zyn. , Waarom de ondergetekende in hunne qualiteit, Req. we: ingevolge van het geen waarop by hen geinfteerd gens ver, is, verplicht zyn aan Uw Ed. Gr. Achtb. reve vuil-van , rentelyk voor te dragen en te verzoeken, dat, by Raads* : de aanftaande Nominatie, ter verkiezing vaneen^;;. I Raad, de zodanigen niet in aanmerking mogen 3 komen, welke bekend zyn, dat zig, als voorlz. I of met het redres der Burgerbezwaren niet beq moeid hebben; of zig daartegen als voorfz. geop3 pofeerd hebben, dan dat. het Uw Ed. Gr. /lchtb. I gelieven moge, met voorbygang van dezelven, 1 ÜwKd. Gr. Achtb. keuze indeezen daar henen te \ dirigeeren, dat de te verkiezene (ingevolge van het é oude Request) mogt zyn een van de notabelfte, I kundigfte en gegoedfte, openlyk profesfie doende j' van de waare Gereformeerde Christelyke Religie, I en zynde een goed en getrouw Patriot, 't Welk j| doende, (was getekend) G. Bentink, J. H. de Ridder van Almkerk, P. P. J- Ondaatje, A. J. van Mansveld, Ph. Kuvel, O. D. Gordon, H. van Oost' veen, C. H. J- Koppendraier, J. L. van Feithoven, P. Blance, J, Kreylkamp, Ferdinandus WeuSman, J. D. Fisfer jansz. G, Westhuizen, A. Wefipelman, A. Hoevenaar, Gerardus Bet tink, J. van Schalkwyk, jf. C. Pronckert, B. F. van Liebeherr, ■ G. C. Harmfen, J. van Manen Adz. Hier op volgde dit befluit: r\e Vroedfchap gehoord de Lefture der Reques. *** te, heden geprefenteerd, by de Gecommitmitteerdens van 1215 Burgers en Inwoners deeFf s zet  444 v NIEUWE NEDERLANDSCHE U- zer Stad, en in confideratie genoomen hebbende, TaEcar dat op verzoek van een notabel aantal Burgers en Inwoners deezer Stad, hun Ed. Gr. Achto. Appoin- zich wederom herteld hebben in de uitoeffening tementopvm- het Recht tot het vryelvk en onbekommerd femelde, vervullen der tusfchemyds openvallende Raadsleguest. plaa;zen, verklaard zulks op die wyze en voet, als thans beraamd is en geufeer 1 word, vorgens Eed en Pligt, zonder daar toe eenige aanmaning nuuig ze neenen, te zuilen verrigten, zo ïan.e geene andere fchikkinge deswe^ens op >eenige wettige wyze zal-zyn gearrefteerd, verwagtenJe, dat de Requestranten zich zullen verlaten op de Vaderlyke zorg en toevertrouwd gezagi van hunne "Wettige Overheid. Den 3 Maart is vervolgencis de verkiezing by de Vroedfchap gefchied, en gevallen on jyxr. j. owaterman, Dy meeroerneiu van 16 Remmen, tegen 13. Op het drietal waren de Heeren Sichterman , Visfcher en van Cleef. Voor den Heere Sichterman Remden de Heeren Verbeek, van den Bogaart, van der Does, Romond, Daunis, Verfchoor, laten, van melen, Apbema , troertman, de Leeuw, Kam, van der meuten, D. j. Martens, J, A. Martens en Voet. — Voor den Heer Visfcher, de Heeren Berger, Eyk, van Senden, de Ridder, Smisfaart, Tvoy, van Haaften, Barman en van Dam. . Voor den Heer van Cleef9 de Heeren Musfchenbroek , Bronkhorst , Craayvanger en Ewyk , uitmakende te zamen de 29 (temmen der Leden, die in den Raad verfchenen zyn. Dea  JAARBOEKEN, Maart, 178'. 445 Den 4 Maart vergaderden Geconftitueer* U1 dens en Gecommitteerdens in de Stads Kei- trecht [ der, ieder in een afzonderlyk vertrek, en : raadpleegden over twee punten, namenlyk, : de Vroedfchap te verzoeken om van de ge* ildaane verkiezing aftezien, en ten anderen ;over eenen Vryen Krygsraad, dat is, het ïiaanftellen van Kollonel en Hoofdmannen, / buiten de Regeering. De Gecommitteer) dens uit de Burgery, verzogt hebbende, om I by de Geconftitueerdens binnen te ftaan, heb) ben een Request voorgeflagen, om de Vroedcfchap te verzoeken: „zo het mooglyk was, „ den Heer Sichtermans te overreed en , IE, voor ditmaal van de Raadsplaats aftezien, L, of wel, dat het Hun Ed. Achtb. mogt bejhagen, de inhuldiging en beëediging van dien Heer op te lchorten, tot dat het 3de l„ en 4de hoofdftuk, en by gevolg de vorm |„ van benoemen en verkiezen van eenen nieuwen Raad by vervolg vastgefteld en L, bepaald zoude zyn." Dog deze voorflag iwierdt verworpen. Den 5 Maart befloten Gecommitteerden Ien Geconftitueerden , by eene afzonder'jlyke commisfie , aan den Heere voorüttende Burgemeester afgevaardigd , geihoor te verzoeken , ter vergaderinge Ivan de Vroedfchap , ten einde hunne en hunner Committenten bezwaaren, tegen de ;gedane verkiezing , mondeling in te brenigen. Dien zeilden avond wierdt zu!ks nog [uitgevoerd, en dien zelfden avond, de 'Vroedfchap tegen den 6 'smorgens ten n uuren  44^ NIEUWE NEDERLANDSGHE trecht lUran beIe§-' Vroedfchap bewilligde erl trechc beiloot op dien 6Maart in twee buitengewo* ne vergaderingen,, 's morgens ten ir en s avonds ten-6 uuren gehouden, zodanige afzending, op gelyke wyze als die van den Kerkenraad by het vraagen van handopening, den volgende dag te ontvangen: en teffens om voor als nog het iri eed nemen van den Deere J. Sichterman , anders op den 7 vastgefteld, uit te ftellen, Dien zelfden Zondag, den 6 Maart1, vergaderden Geconftitueerden en Gecommitteerden, des namiddags ten 4 uuren, benoemden eene commishe, en verkozen tot fpreeker eenen Heer Ondaatje, zoon van wylen den Predikant Ondaatje op Batavia, en thans hier op de Hooge Schoole zynde, ter bevorderinge zvner ftudien. In deze vergadering wierdt het opftel van de aanfpraak , die de Heer On : daatje den volgende dag in de Vroedfchap • doen zoude, voorgelezen, gefchreven op een Zegel Eenige Geconftitueerdens maakten, zwarigheid omtrend de zelve. E B. F. van Liebe- ' berr, O. Gordon, J. C. Pronken, C. van Hengelaar en A. van Eldik , zig , den % Maart, even voor 9 uuren naar het Stadhuis begeven, wterden aldaar in de .zogenaamd* ' Groe- .  ^JAARBOEKEN, Maart, 1785, 447 Groene kamer gebragt, en vervolgends ten 9 uuren door eenen der Secretarisfen afgehaald , en in de Raadkamer ingeleid. De Commisfie vondt aldaar, open (taande Roeien voor zig geplaatst; zettede zig daar op neder; wanneer de fpreeker Ondaantje de navolgende aanfpraak eerst mondeling deedt en vervolgends in gefchrifte overgaf: WEL EDELE GROOT ACHT. RARE HEEREN! De taal van Utrechts Burgerye, ten aanhoreti van U Wel Ed. Gr. Achtb., zal niet minder rond en openhartig zyn, als haar gedrag,ten aanzien van heel de Waereld, bezadigd en kloekm edig geweest is, in een tyd, waarin elk oogenblik verloren geacht wierd, 't geen verzuimd is, om befteed te worden, tot herkryging van de gemiste Rechten onzer Burgerlyke Vryheid, waar van het Beel i zelve verr' te zoeken was: terwyl wy blind genoeg waren , om ons met derzelver nietige Schaduwe te vergenoegen. Wy achten het hier de plaats niet, voorwendzeis voor den dag te brengen ter verfchoonmg onzer blindheid. • Wy ichaamen ons dezelve genoeg; vqor de gefchiedeois der lotgevallen onzer, dan hier dan derwaards, gefleurde en ge. folterde Vryheid is een gordyn geïchooven — een diepe zuch- beducht alles — en 't voorgevoel op een heuchlyk aanftaande, deedt ons al 't geleden ongelyk byna vergeeten —— Uw Ed. Gr. Ac tb. zouden wy beledigen, zo wy hier zonden vvi'len betogen, welke de betrekkelyke Rechten, welke de betrekkelyke Plichten zyn tusfehen het Vólk eo deszelfs Vertegenwoordigers. — Usve Daden, onze Daden, zyn kenbaar genoeg, zy- kunnen den dag, zy kunnen den toets der eerlykheïd, oprechtheid en Ü- TRECHT, Jtatifpri ^«Ondaatjeaan de Vroed' fchap.  4*3 NIEÜWE NEDERLAND3CHE Ü- TRECHT. Aanfpt. van Ondaatjeaan de Vroedfchap* en van de blankfte trouw en Vaderlandsliefde veülen, en, of dit niet genoeg ware, zie daar Wel Ed» Gr» Achtb* Heeren, 't juiste oogenblik geboren , om, voor het oog der Waereld, voor God en 't Volk aan den dag te leggen de ware beginzeis, die U en ons beurtelings bezield hebben,om met verzaking van al 'tbyzondere, ons alleen op 't algemeen Volksheil, de hoogfte Wet, welke wy in 't burgerlyke eerbiedigen , toeteleggen, en alles voor onze Burgerlyke vryheid opteofferen. Het heeft aan de Meerderheid van U Wel Ed. Gr. Achtb. goed gedacht, by gelegenheid der vervullinge van den jongst opengevallene Raadsplaats te {temmen voor den Perfoon van Jonathan Sichterman, een Perfoon, van wien 't ons ten uiterften leed doedt, te moeten betuigen, dat hy onder de Voorwerpen niet is behorende, tot welke zich de vereenigde achting, vertrouwen en liefde van dat gedeëlte des Volks, bepaalen, 't welk zich rechtwegen opgedaan heeft, om, ten kosten van alles, U Wel Ed. Gr* Achtb. te heraellen m eenen ftaat, meer overeenkomstig aan uwe verdienften, en meer eer aandoende aan Uwe Bedieningen, als die van vrye Volks-Vertegenwoordigers, zoo min, dan wy, onderwerpelyk aan de bevelen van Meesters, anders dan van wetten, uit onzen boezem oorfprongelyk, en onzer eigen heil, grootheid en beftendig genoegen bedoelende. Fen Volks gedeelte, Wel Ed. Gr. Achtb. Heeren ! de eerfte en voornaamfte roerzejs van welks Burgerlievende daden deeze geweest zyn , om Uwe Onafhangelykheid, vooraf, tot een grondflag gelegd zynde, onze Burgerlyke Vryheid op denzelven, als op den eenigfte Waarborg voor derzelver Eeuwige beftendigheid, op te richten, en hier in ten voordeele te ftrekken aan den ons omringenden Nabuur; aan wien 't ook eindelyk hard begint te vallen, langer de kluisters om te voeren, welker volkomen verbreinng naby is, en ons daarom  JAARBOEKEN, Maart, 1785. 449 «ra met dea te fterker yver aanzet, om op 't begonnen yoetfpoor kloekmoedig te volharden, en onder de vleugelen UwerOnafhanselyke befliering, alk onze Dwingelanden, ver te'zwak voor onze Volksmagt rekenende, dag aan dag in den volledi \ gen opbouw onzer Burgerlyke Vryheid aan te winnen- Een Volks gedeelte dchalven, Wel Ed. Gr. I Achtb, Heeren.' aan het welk Gy in de eerfte plaats . Onafhanglykbeid , Wy, daar na, onze Vryheid' i eerlang zullen hebben dank te weeten, ten fpyt si van alles - dat zich tegen U of ons, by aanvang, jj verzet heeft, of by vooregang tlout genoeg zyn szal, zich nader te verzetten. , Dit Volks gedeelte nu, herhaalen wy met ont4 roering, Wel Ed. Gr. Achtb. weigerd zig met d hunne vereemgde achting, vertrouwen en liefde j te bepaalen, op den Perfoon van den Heer Jona■ithan Sichterman; en, niettegenftaande deze open» aiyke weigering, zullen wy evenwel hem inüwen iJ Raad eene plaats zien bekleeden, alleen waardig jjdieo Burgervriend, die, met verzaking van alle ^eigenbelang, zich geheel en al gewaagd heeft, dom de eerfte lieenen te helpen leggen, tot lihet weder opbouwen van iets , zo geweldaadig jin t Voetzand vertrapt, als geweest is het Heiligifdom1 onzer Burgerlyke Vryheid, eene Burgervriend 3die dus by voorkeur aanfpraak iieeft op de bezit-. ï ting van eene plaats in Uwe orde, die Hy zelve smeert helpen zuiveren van een dampkring, zo be- fmertende voor Uwe Onaf hangelykheid, als ver- gifcigend voor onze Vryheid. | Wv beklagen het voorwerp meer, dan wy on« faenschhevend genoeg zyn, om hem te verachten; en konden wy hem nog rang fchikken onder de jkleinmoedigen, die, in tyden van beter uitzicht pp herftel, zich zekerlyk een ftapje nader by 't ■jvuur gewaagd zouden hebben,, maar die, hunn« ■»gen zwakheid bewust, zich op asekeren afftand Ge v«" TRECHT Aanfpr* door Ondaatjeaan de Vroed' fchap»  45© NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TRECHT Aanfpr. door Ótl' daatje aan de Vroedfchap, toond, en echter hun aandeel aan de geraeene zaak ia geenen deele onttrokken hebben. Maar neep, Wel Ed. Gr. Achtb. Heeren! eene zaak van meerder aanbelang doe U op dezen Jonathan Sichterman, meer dan op zulke kleinmoedigen Uw aandacht vestigen! Immers, de be vinding noopt ons,: ten zynen opzichte (en dit zy in waarheid met hsrtclyk leedwezen gezegd) te moeten betuigen, dac Hy, in 't aandeel der gemeene zaak, de zyde gekozen heeft van die geenen uit den Burgerftaat, die wel ook hunne betrekkelyke verdiensten hebben, maar noodlottig, meer dan opzettelyk, gelyk" wy van harten geloven, in de wezentlyke punten der Bezwaren van oneindig ver de Meerderheid onzer Burgerye verfchil hebben, en evea daarom, door de Jaatfte, voor partydigen ver- 1 klaard zyn, —- en, gedurende deeze wederzydfche partytrekking, waar van de hoop op vereffening nader dan de wanhoop aan de deur is, waar over wy ons innig verheugen, heeft het de meerderheid van U Wel Ed. Groot Achtb. kunnen be- > hagen een Perfoon te verkiezen, dien wy met geen menfchen mogelykheid in ftaat zyn op te dringen aan de achting, het vertrouwen, en de liefde van die Burgerye, die in dit geval wel ge- I wenscht hadt eenen anderen verkoozen te zien, ten wiens opzichte 't vereenigen van die burger- > lyke genegenheden buiten de minste tegenfpraak 1 Van zelve zou gefchied zyn. Wy bekennen gaarne We} Ed. Groot Achtb. Heeren! dat de ftelregel der ftrikte eerlykheid altyd gebied, in zaken van verfchil, de onpartydigheid zelve te zyn, en verwagten wy de opvolging van deezen ftelregel van iemand, het is vaa uwe orde s voor de welke wy allen eerbied heb- < ben; maar 't zy ons gegund hier op te merken, dat de bepaalde voorkeuze van de meerderheid i Uwer Wel Ed. Gr. Achtb. op den Perfoon van I jonathan Sichterman, (om 't eens vrymoedig zon- I der bewimpeling, gelyk 'taan ronde Utrechtfche i Bur- i  JAARBOEKEN, Maan, 17B5. 455 Burgers past, naar waarheid te verklaren) tegen de uitgedrukte begeerte van onze Burgerye, by 't jongfte Request, met allen eerbied tot uwer kennisfe gebracht, iets in zig fluit, dat niet by ons, om dat wy van Uwe Edelmoedige Carakters juist 't tegendeel veronderftellen , maar by eene Waereld, van zelve hellende door hare liefdelooze beginzelen, om alle zodanige bedryyen op den lyst der fpreekende partydigheid, mef den eerften te rang fchikken, voor eene trek van patydigheid kan gehouden worden, met daf gevolg, dat de haters onzer Burgerlvke Vryheid zig van dezegelc genheid rykelyk zullen weten te bedienen, om eene anderzins Rille en erglo ze Burgerye tegen derzelver waardiglte vertegenwoordigers zelve in 't harnas te jaagen, Regeering beide en Burgerye inwendig verdeeld zynde, rykelvlt aan bet inoog. ften te geraken, en zelfs eene genoegzaamena eefing over te laaten voor allen de zulken , die daarvan gebruik kunnen maaken, om ons met nieuwe verdeeldheden dag aan dag gaande te houden. Behalven dat 't van zelve fpreekt, dit *t verfchil, als verfchil ., mer ierrekking tot 't punt van Electie, of naamelyk "t recht daar van aan den Stadhouder, of wel aan enzen R':ad toekomt, door den Raad zelve reeds voor lang btflist is, en dus de Raad zelf zig de wederfprekin^ van dezen Jonathan Sichterman, zelfs na de beflisficg, niet kan laten welgevallen, zonder hem in deezen partydig te moeten verklaaren, altnans om binnen korten de bcfhsfing der zake ten genoegen van de Regeering en Burgerye, by een nader Regeerings Reglement te bekrachtigen. En wat 't ftuk van ae Gequaliflceerden uit de Burgerye betreft, waartegen dezelven Jonathan Sichterman, zo wel al* tegen 'treedsgemei lè verfeilt 1 punt opeulyk verklaard heeft, hangd de 2-iak aoch in verfchil, en vyrhent ten deezen op* c \(ë Q& a hier Ü- TRECHT Aanfpr» van Ondaatjeaan de Vroed* fchap»  45» NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TRECHr Aanfpr* door Ondaatjeaan de Vroed' fchap. . hier ter plaate ook delaatfteaanmerking,zo evea ter zaak van van de Electie aangevoerd. Wel is waar, Wel Ed. Groot Achth. Heeren! dat 't dezelfde partydigheid zou fchynen in zig te fluiten , een voorwerp te kiezen , dat in 't teegenovergefteld denkbeeld van den Heer Jonathan Sichterman verkeerde, als die ook een partydige Richter zou zyn in de beflisfing onzer verfchilpuntenj zo 't partydigheid genaamd kan worden, uit kracht onzer rechten en op de nadere ukfpraak van U Ed. Groot Achtb. , die ten onzen voordeele is uitgevallen, te blyven ftaan op de bekrachtiging van 't een en ander by 't nader Reglement. En wat 't Stuk der Gequalificeerden uit de Burgery aangaat; eene zaak, Wel Ed» Gr. Achtbaare Heeren! van dat aanbelang — een waarborg van uwe onaf hanglykbeid tegen alle mogelyke inbreuken van 't Erfftadhouderfchap op uw permanent Collegie, en gelyktydig een waarborg voor onze Burgerlyke Vryheid tegen 't misbruik, dat misfchien uwe opvolgers van hun permanentfchap zouden kunnen maken: dat verfchil ftuk is te teer, om 'er ons geen eer van te maaken van jalouis en partydig op 't zelve te zyn, en in elk U wer denzelven partydigen Rechter ten onzen voordeele te veronderftellen; iets, 't geen in wy den Heer Jonathan Sichterman, voor al nog niet veronderftellen kunnen. Het is daarom, dat Utrecht Burgerye, by dezen, verplicht is, te moeten blyven ftaan op de drangredenen, by haar jongfte Request aangevoerd en nu nader ontwikkeld, inhoudende en nader aandringende op de niet toelaating van alle de zulken in den Raad, welke zig openlyk tegen ons in dezen verzet hebben, en ingevolge • hiervan ook den Heer Jonathan Sichterman,dien 't ons leed doedt tot zulk een keuze zich bepaald te hebben, welke by de Burgery de eeni|-  JAARBOEKEN, Maart» 1785. ^53 !ll'e hinderpaal is, welke zig tusfchen zyn Per: foon en tuslchen de vereeniging der opgenoemI de burgerlyke genegenheden noodlottig tusfchen : gelegd ziet. Ernftig, Wel Ed. Groot Achtb. Heeren! is jdit de begeerte der Burgerye, voor zoo veel zy ons | wettig geconftitueeM hebben, om haare belangen tals eerlyke Medeburgers, te handhaven! | En zederd de Schut'ers uit de agt Compagnien 1 onzer Schutterye uit hun midden eerigen gecom. mitteerd hebben , om aan onze rechtmatige be| geerten dat gewicht en dien nadruk by te zetten, die hunne Principaalen begreepen hebben, by de| zelve onaffcbeidelyk te behooren, is de zaak , niet ; zo zeer in ernftigheid (zulks was 't reeds buiten ] dat) als wel in algemeenheid, merkeiyk toege1 nomen. By den uitkomst dezer zake, is 't genoegen, of de aanhoudende morring — de Rust, of de aanhou ende woeling der Burgerye ten hoogften ijgemoeid. — INeemt van onzen kant, en dit verI wagten wy van uwe Edelmoedigheid» deeze mon« | delinge aanzoek ten goede! Het Volk vordert dat van ons, en, om deszelfs Iredelyke Item te eerbiedigen, achten wy ons ten | uiterften verplicht. Zo lang deszelfs ftem niet in redelykheid verminIderd, blyven wy, als mannen van eer. voor God, 1 en ons geweten getrouw aan onze belofte van die Iftem te zullen doen eerbiedigen , daar, en wanmeer 't behoord, en hier toe hebben wy ook uwe i Hooge medewerking van noden: by elke tocneellhing van die ftem, blyvende de redelykheid de izelfde, zullen wy toeneemen en in ieverenkloekmoedigheid, om alles, wat ons heilig en dierbaar lis, hun ten gevalle op te offeren, tot verkryging 1 van die rechten onzer Burgerlyke Vryheid, buitten welke , al wat wy tot dus verre verricht bebIben, Kinderfpel is, of liever, alleengeichiktom lens van Meesters te doen veranderen, en wy Gg 3 aen> LV TRECHT Aanfpr. door Ondaatjeaan de Vroedfchap,  454 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- s-recht Aanfpr, door On daatje trends Vroed- fchap, kennen geen Meesters, dan God, 't'Voik, en dt Wetten! Io Gods naam dan, Wel Ed. Groot Achtb. Heeren! ziet af van de Electie van Jonathan Sich* terman tot Raad uwer College! vervuld, dit bid. den wy u - de openftaande plaats met eenen Burgervriend , die met daden getoond heeft een goed en getrouw Patriot te zyn. — Geeft gehoor aan de rechtmatige begeerte en het uitgedrukte ver» langen, *an de Volkftem, die nu, in de tegenwoordigheid van den God onzer Vryheid en Onaf» hangefykheid , door onzen mond, tot U, als tot onsre Vertegenwoordigers fpreekt; want Hy is onze Getuige, dat wy u 't recht niet zouken te betwisten , dat aan Uwe uitvoering, voor als nog is toebetrouwd, om een raad te verkiezen; maar wel dat wy andermaal ernftig aandringen, op 't geen wy U 't laast eerbiedig verzocht hebben, om namelyk niemand tekiezt n, dan die door de Volks. Rem openlyk erkend wordt , voor dien Burgervriend, die ook alleen waardig is, en die ook alleen ontegenfpreke'yk 't recht heeft, om aan» fpraak te hebben op de opengevallene Raadsplaats. Want ook die zelfde God is onze Getuige, dat het ook alleen de Volkftem is, die 't Vuur onzer Burgerliefde, od dit oogenblik , op 't krageigfte doet ontbranden, en wil, dat wy U Wel Ed. Gr. Achtb. hier heilig en plechtig betuigen, dat» daar dit geval, voor "t oog van de gantfche Wae» reld, beilisfen zal, of wy or.s langer met Vrugtde gerechte zaak van Utrechts Burgerye kunnen aantrekken; Ja, of Neen; dan of wy verplicht zullen worden, ons van alles te onttrekken, en de Volkftem onmidlyk tot U te doen fpreken, om in hun naam de zaak nader in dier voegen te behandelen, als ons op de gevoeglykfte, en met den Aart en 't Charafter van Vrye Nederlanders best overeenkomftige wyze zal voorkomens tot welk laatfte in plaats van onze Burgerye, die zich by ons vervoegd heeft, en baar vertrouwen opoca fteld  JAARBOEKEN, Maart, 1785. 455 fteld, in hare verwagting, te leur ftellen, wy ons by plechtigen verbande bepaald hebben, en, ingevolge hier van voornemens zyn, ingeval van onvoldoening aan de redelykfte begeette der liur gerye, tegen alles, wat omtrend de verkiezing van den Heer Jonathan Sichterman befteld of btilooten is, te protetteeren, op uitdrukkelyken last en wil onzer Principalen, en daaromtrend nader ce zullen beramen, alle zulke behoorlyke fchikkingcn, als ons, als dan nog, zullen overfchieten. Wy hébben reden van te vertrouwen, dat de Heer Jonathan Sichterman van zelve Edelmoedig genoeg Zal zyn, om van deze aanftelling voor ditmaal geen gebruik te maken, tot Hy, door eenen openbaaren. blyk te geeven, van zyne Burgerhevende gevoelens met fprekende daden zig den post, als Volksvertegenwoordiger, waardig gemaakt, en ons in de gelegenheid gefteld zal hebben, ofa hem door de Volkftem tot dien Post verheven te zien, tot welk niemand anders dan de zulken gerechtigd zyn, die de handen met U Ed. Groot Achtb. en met onze Burgerye in een flaan, om de Burgerlyke Vïyheid van Utrechts Volk op onwrikbare gronden te vestigen, en ons onvenntwoordelyk te ftellen van een plichtverzuim, dat ons, nu 'c de God onzer Vryheid en Onafhangelykheid .behaagd heeft, ons onze oorfprongelyke waarde te doen gevoelen, en om den natuurlyker afftand tusfchen ons en onze Vertegenwoordigers op'c itipfte te leeren berekenen, by dit en de volgende gedachten met fmaad en fchande zal overladen, zo wy ons in die geval laag en lafhartig gedragen. • Waar mede de Geconftitueerden de Eer hebben, met veifchuldigde hoogachting, te zyn. WEli ED. GROOT ACHTB- HEEREN! ü Wel Ed. Gr. Achtb. Dienstwillige Dienaren. tonderftond) Uit Aller Naam. ( was getekend ) A. WEPPELMAN. li. F. v. LIEBEHERK. Scriba. Gg 4 (Ea U- '1 RECHT Aanjpr. door Ö ndaatjeaan de Vroedfchap,  4è<5 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- (En was verder ondertekend) als Gecommit» Tkecht muteerden uit de Acht Qompagnien. Turkyen Zwarte Knechten W. v. Dyb. A. van Eldik. t Papenvaandel Orange Stam Berm. Kruis, R, 'THoen 't Fortuin Pekftokken Careh Corns. van Hengelaar. Bloedkuil Handvoetboog C.v.d.Moolen Gr. Roggeveen. De Commisfie vertrokken zynde, befloot de Vroedfchap, een dubbel getal affchriften dezer aanfpraak, op de Secretarye, ter onderzoek der Leden, tot den volgende Vrydag , te doen voorleggen,. om alsdan daar over nader te raadplegen; teffehs óm aan den Heer Sichterman kennis te geven , van de bezwaren , tegen hem ingebragt. Waarop deze Heer den n Maart in de Vroedfchap een gefchrift heeft ingeleverd, ter oplosfinge van die bezwaren , en ter betooge van zyne bevoegdheid tot de hem opgedragene waardigheid, zynde van dezen inhoud; Wel Edele Greot Achtbare Heeren, Burgemeesteren en Vroedfchappen der Stad Utrecht, T}e ondergetekende, van wegens Heeren Burgemeesteren, 0p Authorifatie van Uvv Edele Grcot Achtb. ontvangen hebbende'zodanige geëxtraheerde Periode the een aanzoek, in Uw Edele Groot Aebtb, Vergadering gedaan»door een Om» mis»  JAARBOEKEN, Maart, 1785. 457 misfie uit de Geconftitueerde Geinagtigden van TjjüiiS Burgers en Inwoners dezer Stad, en de Ser- trec'HV gearïceh oer Agt Burger Compagnien, betrekkelyk de Eleélie van den Ondergetekende tot Raad Verdèdiin de Vroedfchap dezer Stad , zy het gepermit- ging van teerd, met vufchuMigden eerbied, aan Uw Ed. Mr. J. Groot Achtb. voortedragen: dat hy niet kan ont- Sichtervtinzen, de a ndoenii g van verwondering en leed- man. wezen,, over den verregaande» yver, die thans eenige'Burgers eh Inwooners dezer Stad tegens den ondergetekendan aan den dag brengen. Ue onderge:. zal op de reflexien en tournures tegens hem, waar mede dat Voorftel vervuld is, geen agtflaan; als oordeelende het de pligt van elk, die waardig wil zyn tot een Volksregent te mogen worden aangefteld , met dien zagtinoedigen geest bezield te zyn, die hem in ftaat fielt, om met de zulken, die na zyn begrippen dwaalen, (byzonder indien de bee;inzels, waar uit zy werken, loffelyk kunnen zyn ) zelf dan, wanneer zy de bornes van billykheid en discretie ten zynen opzigte te buiten gaan, zonder gram worden, te booren, en door tegen overgeltelde befcheidenheid, was % doenlyk, te regt te brengen. De Ondergetekende befchouwt het gedaan vertoog niet als de ftem van alle die genen, die de Procuratie op de Geconftitueerdens getekent hebben: want, daar'er, ten tyde der tekening, geen questie was van de aanftelling der ondergef. en ook jn die Procuratie geen woord gerept wordt van het recufeeren of uitfluiten van zommige Perfoonen, by een Raadsverkiezing, en nog veel minder van de recufatie van den Onderg., kan de Onderg. het voorftel, in Uw Ed.Gr. AchOj. Vergadering gedaan, niet anders befchouweu, dan als herkomftig van zomrhige Burgers en Inwoners; en offchoon het hem leed is ook van zoiritnige Burgers en Inwr.oncrs minder bemind te zyn, kan hy van het groo fte gedeelte der Burgery niet geloven, dat een «erfchil in de manier van denken, omtrent een te ontwerpen, en nog Gg $ niet  458* NIEUWE NEDERLANDSCHE U- ÏR.ECHT Verdediging-vanMr. J. Sichterman» i i I \ \ I 1 I | tl I) I I ê i e 2 I e< tri Biet vastgefteld, Plan van*'Regeering dezer Stad, Jen onderg. by dezelve Burgery zoo onaangenaam zoude gemaakt hebben, als werd afgegeven. De □nderget. zal, om aan Uw Ed. Gr. Agtb.open te leggen zyne wyze van denken en handelen, met betrekking tot de twee Pointen, waarover by het gedaan vertoog als een bezwaar, en wel als de tenigfie hinderpaal, tegen den Onget. wordt gefprooken, een kort Narré van het desaangaande gebeurde voordragen, De Onderget. nerTens zyne Medeburgers opgeroepen , door de Publicatie van den 13 April 1784, om zyne wettige bezwaren in te leeveren, heeft *edagt, zig te moetan voegen by het Plan, het meest overeenkomende met zyne fentimenten, eh vindende in het bekend Concept-Reglement verfcheyde Pointen, die hy nietdagt te kunnen ftrekcen tot nut en welzyn van deeze Provincie en Stad, joude hy Onderg, gedagt hebben, aftewyken van tlle principes van eerlykheid, wanneer hy, door ïyne tekening, voor zig zeiven, zonder uitzonleri' g, aannam een zodanig Plan van Regerings>eHelling. De Onderget. heeft zig derhalven be>aald tot het tekenen van het Adres, aan Öit Plan [eannexeert, en met hetzelve voornamelyk verchillende omtrent de Electie der Raden uit eene «Jominatie, en het Collegie van Gecommitteerden* it de Burgery. Wat het eerfte, namelyk de Electie, betreft; iet dezelve aan den Heer Stadhouder aantebeve:n, heeft de Onderg. geenzins het Regt derBurery tot de verkiezing zyner Regeering willen bevisten; de Ondergetek. heeft een Concept Plan, loeten opgeven, zoo als hy dit best oordeelde te rooken met de belangens der Burgery, Provincie 3 Republiek, zonder U Wel Ed, Gr. Agtb. eenigins je bepalen of U Wel Ed. Groot Agtb. bellisng eenigzins in deze aftekeuren; als welke met » op nieuws te formeeren Reglement niets geeen bid; en waat van dus de thans-gedane Pro>fttien breed verfchilltn» Hy erkent ten vollen het  JAARBOEKEN, Maart, 1785. 459 het aloud Regt van deze Stads Burgery, "tot het aanftellen van hare eige Magiftraat; Zy heeft, gedurende de Bisfchoppelyke tyden, daarvan in een ongeftoorde posfesfie geweest, en 't was alleen, door de overheering en geweldadige ufurpatievan Keizer Karei en deszelfs Zoon Philips den Tweeden, dat de BurgerybuitendeRegering-beftelling gefloten wierd, en, zeedert de Afzweering van Philips den iden is het met dat aloud en indisputabel Stads Burgeren regt, niet veel beter gelegen geweest, ten minften heeft de Burgery nimmei dat regt kunnen gebruiken of doen gebruiken, tot dat, in den voorleden jaare, zy zig daartoe aan de Vroedfchap geaddresfeerd heeft ? met verzoek dat dezelve die Burger>regt, als derzelver Reprefentanten, met betrekking tot de tusfehentyds openvallende Raasplaatzen, zouden gelieven uitteoef. fenen. De Onderget, belchouwt dus, dat dil regt als nog zoodanig in den boezem der Burgery rendeert, dac, zonder deszelfs toeftemming, daar in niets vermag geftatueert te worden, con. trair aan voorn. Regt; ja zelve, indien de Burgery requireert, dat zy, buiten Concurrentie van de Vroedfchap of van wie ook, wederom bare eige Magiftraatsperfoonen zal aanftellen, oor deelt de Onderget. dat, zonder onrechtvaardig te zyn, dit goed regt aan de Burgery niet kan worden betwist. Dan, daar de Burgery, reeds it den afgelopen jaare,betoond heeft, wel te willenj dat in dit hun regt eenig Reprefentsntfchap geintroduceerc wierde, en dat ook alle de jegens woordige Burgers geheel niet van begrip zyn , dathei volledig uitoeffenen van het voorn. Regt, zonde! tuslchenkomst van iemand door hen zelve u'tgeoef fend moet worden, is het den Onderget. toege fcheenen, dat, om zig ten meesten nutte der Bur gery in deze te bepalen, men» behoorde in overwe ging te nemen, welk van beide verkieslykst was. of de Electie aan de Magiftraat zelve, dan wel aar den tydelyken Heer Scadhouder overtelaten; et in ü- TRECHT Verdedi* ging vatt Mr. J. Sichter-, man.  46b NIEUWE NEDERLANDSCHE tJ- in dien deBurgery, om reedenen van eene verkieTtECHT zing der Magiftraat door haar zelve afgaande, hec recht heeft de Electie aan haare Regeerders over/"WftZi.ielaten, kan de Onderget. niet zien, dat zy dit 5ing van ook aan den Stadhouder niet zoude vermogen af. tfr. J. teftaan, voornameiyk met die bepalingen, in het fcichter- voornoemde Adres gemaakt, die, na zyn inzien, man. voldoende zyn', om de al te groote influentie van eenen Stadhouder voortekomen; vermits hy nimmer door deeze fchikking in de Regeering kan zetten iemand, die niet vooraf door de Burgery deze Eere waardig is gedagt, nog daar lang uit kan weeren den geenen, waarop, by aanhoudenheid, het vertrouwen der Burgery gevestigt is. Zoo eene bepaalde influeDtien van den Stadhouder dage de Onderget,, dat zelfs eenig nut in zig kon behelzen, om des te meer de Cabal. n en Ariftocratie te weeren. Dan dit Point van verfchil is reeds, door de Heeren Gecommitteerden uit de Vroed.'cbap en die van diverfe ingeleverde bezwaren afgehandelt, en tot onderling genoegen gefchikt: jn diervoegfn, dat a3D de Vroedfchap zelve de ^kótie zal worden overgelaten, waarmede de Ondereet, als medetekenaar van het Adres geen zwaarigheid gemaakt heeft zig te voegen, in die verwagtmg, dat de vrees tegen de Aristocratie, welke daar door eeniger maate vermeerderd werd door eenig ander middel zoude kunnen weggenol men worden; gelyk is het overlaten van de Nommatie tot Burgemeesters aan-de Burgerv» ia welk pomt de teekenaars van het Adres hebben berust, en het zelve aan de bepaling van de Commisfie overgelaten. i s - En wat aangaat het Collegie vsn Gecommitteerdens uit de Burgery, welk door veele Burgers deezer Stad wordt geoordeelt te zyn het eenigst en yeihgst middel tot weering van de Despotisme eener Ariftocratie; dit Collegie is den Onderget, 4m toe niet voldoende voorgekomen. Want, koe»  JAARBOEKEN, Maart* 1785. 4Ö* hoewel hy gelooft, dat het wehfehelyk was; dat u» een tegenwigt kon worden uitgedagt, om het Des- trechï potisme eener Ariftocratie tegen te gaan, kan de Onderget. hetzelve in zoodanig een Collegie niet ferdedi* vinden, zelv niet indien het word ingeftelt letter- g,w vaa lyk volgens het Concept Reglement; wanr zyns Jfr. j, bedunkens is te vreezen, dat wel ras oneenighe- Sichterden tusfchen Regering en Gecommitteerden zul- man. Ien ryzen, die aan de zwakfte parthy gelegenheid zouden geven, om dien zoo zeer (en niet zonder gegronde reden) gevreesden invloed van eenen Stadhouder wederin te roepen en zig daarmede te Berken. En indien men zig by het Plan, door Heeren Gecommitteerden uit de Vroedfchapovergegeven, • bepaald, zoude het na des Onderget. gedagten weinig beantwoorden aan de geftelde noodzakelykheid van een zoodanig Collegie, dat, zoo het geoordeeld wordt van nut te kunnen zyn, ook voorzien zoude moeten wezen, met die magt, die bet wezentlyk tot een tegenwigt ftelde. De Onderget. herhaalt, nogmaals, dat hy het Principe van het Concept-Plan, in het willen bepalen van de Ariftocratie zeer goedkeurt, en dat, indien de Regering ooit op een beftendigen voet komen zal, dit allernoodzaaklykst, ja onvermydelyk is; maar de Onderget. kan het voorgefteld middel niet vol* doende vinden, en oordeelt, dat het henen leid tot dat geene, we'ke men vermyden wil. Dit zyn de redenen Edele Groot Agtbare Heeren / die den Onderget. tot het teekenen van het Adres hebben bewogen. De Onderget. heeft niets daaromtrent gedaan, dan het geen hy dagt overeenkomftig te zyn met het Chara&er van een vry Burger, die door zyne Overheid tot het inleveren zyner bezwaren is opgeroepen , en, met verzaking van alle eigenbelang en geintresfeerde vooruitzigten, dezelve naar zyn beste oordeel opgeeft, om daarop verder te bouwen 't geen hy tot het algemeen welzyn nuttig oordeelde. Hoe hart het dca  46s NIEUWE NEDEKLANDSCHE fj. den Onderget. ook valt, 4iet misnoegen van een TRFCHT gedeelte der Burgery tegens zyn Perfoon ODtwaat te worden 5 kan hy zig geen verwyt doen, geVerdedi gronde redenen daar van gegeven te hebben: En bittf w?»de Onderget. zoude, naar zyn inzien , niet be, ain woorden aan het vertrouwen, dat U wel Ed. S'ch-er- Groot Achtb door hem tot Raad te eügeeren, in man. nem gefteId hebben, indien hy, door de by het vertoog bygebragte redenen, afzag van eene door U Wel Ed. Groot Achtb. op hem gedasne Electie. Dog, zo U Wei Ed Groot Achtb. van gedagten zyn, dat het kan ftukken tot het op. houden van de eer van derzelver Vergadering, dat de Onderget. afzie van de verkiezing op zyn perfoon gevallen, zul hy met allen verfchuldigden eerbied, U Wel Ed.Groot Achtb declaratoire Refolutie daarop afwagten, en alsdan, na zodanige declaratie, Mc» van alle regt renuncieeren. En hier mede zig aanbevelende in de befcher* ming van U Wel Ed. Groot Achtb., neemt de Onderget, de vryheid, zig met diepen eerbied te noemen. Uw Edele Groot Achtb. gehoorzame» en onderdanigen Dienaar {Was Getekend) J. SICHTERMAN; ■ De Vroedfchap vervolgends op den be* paalden Vrydag, den n Maart, des voormiddags buitengewoon vergaderd zynde, beiloot, ter afdoeninge dei voorfz. zake, aldus; Extrdï  JAARBOEKEN, Maart, 1785. Extracl uit de Refolutien van de TJ. Ed. Achtb. Heeren Burgemees- -jrecH'S teren en Vroedfchap der Stad Utrecht. Vrydag den 11 Maart 1785. T$/7 ederotu zynde voortgebragt de op laatstleden Befl. omMaandag door zeven Geconftitucerdcn van trend de 1215 Burgeren en Inwoneren dezer Stad en Ge aanfteïcommitteerden uit de refpective agt Burger Qwwiingvan pagnien,aan de Vroedfchap eerst mondeling gedda den Heene, en vervolgens in gefchrifte overgeleverde, re Sichaanfpraak, is goedgevonden en verftaan, by een terman. Extract Refolutie aan dezelve Geconftitueerden en Gecommitteerden te comtnuniceeren: „ Dat de Vroedfchap innerlyk gegrieft is over het misnoegen , dat by een groot gedeelte der Burgerye uit hoofde van de verkiezinge van Mr. Jonathan Sichterman tot Raad in de Vroedfchap, deezer Stad plaats vind, daar dezelve Mr. Jonathan Sichterman wettiglyk verkoren, en door de Geconftitueerden en Gecommitteerden niets ten zynen 1-ste ingebragt is, waarop dat misnoegen met reden gegrond zoude kunnen wezen; komende alle de grieven tegen Hem alleenlyk hier op nit: Dathy Mr. Jonathan Sichterman, nevens alle zyne Medeburgers wettig opgeroepen zynde om zyne vrye gedagten en bezwaren over de inrigtinge en beftellinge der Provinciale Stads Regeeringe te zeggen, zyn Ed. daar in niet is te werk gegaan in al; kn deele overeenkomftig de denkbeelden van de meerderheid der geenen, welke hunne bezwaren, en forme van redres, aan de Vroedfchap hebben opgegeven: daar hy anderzics zig de belangen zyner Medeburgeren, niet onttrekken gelyk een man van Eer en Cordaatheid betaamd, zyne gevoelens geuit heeft met die vrymoedigheid, welke het egte kenmerk en waardigfte gedeelte is der Burgerlyk vryheid , ei zonder welke 'er geene Vrybeid in 't gebeelis; Dac  4i4 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- Dat de Vroedfchap altyd met dankbaarheid zsl SUtECHT erkennen de volvaardigheid der Burgeren, welk, ter verdediginge van Rechten en Vryheuen zig Beft. om-va de bresfe gefield hebben. trend de „ Dog dat de Vroedfchap nogthans verrneind manfiel- ook in dit opzigt eenig regt te hebben op de iingvan crkentenisle der Burgeren, wegens des Vroedrfsfflee-lcbaps ïeverige pogingen om aan de Burgerye rtfSich- wederom te bezorgen die regten, uit welker beterman. zit zy vervallen was, en dat wel met ter zydeftelhnge van alle, voor het byzonder belang der Raden , bedenkelyke uitzigten, zvnde de Vroedfchap zig niet bewust immer in gebreke gebleven te zyn van aan alle der Burgeren billyke en op eene belcheiden wyze voorgedragen verzoeken te <■ voldoen: „ Dat het derhalven de Vroedfchap niet dan bitter vallen kan, in eene wettige verkiezing zodanigen tegenftand van zo een groot gedeelte der .Burgeren te ontmoeten, en een zo dringend aanzoek te moeten aanhooren, om eene ailezins wettig gedaane verkiezing te vernietigen , en dat in bewoordingen, welke de Vroedfchap liefst niet wil inzien of m aanmerking neemen; in die veronderftelhnge verfeerende , dat dezelve niet zyn gebruikt geworden uit een beginzel van kleinagting - voor den Raad , als wilden de Geconftitueerden en Gecommitteerden van een gedeelte des Folk Zig verheffen boven de Vertegenwoordigers van het geheele Volk, veel min dat de Vroedfchap in de Geconftitueerden en Gecommitteerden eenen toeleg zoude willen onderftellen, om, fprekende uit raam alleen van een gedeelte der Burgery, "hurne ftem te doen voorkomen als de ftemuie des geheelen Volks, en dés over de geheele Burgery en hare Vertegenwoordigers te heerfchen; dat de Vroedfchap, om te gemoed te komen aan de opgegevene bedenkelykheid, welke fchynt geboren te- worden uit het gedeclareerde fentiment • an Mr. Jonathan Sichterman , nopens de wyze van  JAARBOEKEN» Mmtt 175I5. 46J elecï.ie der Raden in de Vroedfchap en het inftellen van een Collegie van Gecommitteerden uit de Burgery , hebben goedgevonden , dat Mr. Jonathan Sichterman als nieuw gekoren Raad gee ne Sesfie in de Vroedfchap zal nemen , dan na dat de deliberatien van den Raad over die gezegde twee pointen zullen zyn afgelopen, en het remonftrerend gedeelte der Burgery vermaand te berusten in het geen in deze door Hun Ed. Achtbare is gerefolveerd , terwyl de Vroedfchap de Burgery op 't plegtigfte wil verzekerd hebben, dat zy altyd aan haaren Eed en Plicht getrouw, de bewaring ■van der Burgeren Rechten, en bevordering van haar welzyn met alle kragten zal biyven behartigen." Dit vorenfhande befluit was nog met eene grootere meerderheid van Remmen genomen , dan het befluit van verkiezinge van Heere Sichterman zelve: men b'efloot teffens dé bezwaaren, tegen den Heere Sichterman ingebragt, uit den weg te ruimen, als, volgends opgave van Geconftitueerdens en Gecommitteerdens, alleenlyk betrekking hebbende omtrend het bellisfen van punten, omtrend welken men hem verdagt hieldt. Dit zag men aan als eenen middelweg, 'om aan den eenen kant de agtbaarheid van den Raad te handhaven, en aan den anderen kant deu Burgers genoegen te geven. Dog tegen dil befluit heeft de Heer en Mr. Jan Fredrïk van Senden zig aldus verzet: EDELE GROOT ACHTBAARE HEEREN I "plaat het den Heere Sichterman nies onbekend ^ heeft koncen zyn. en reeds veele en fterHh k« UITRECHT Bef!, omtrend de aanftcliing van den Heere Sichtcunan.  .to6 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TRECH' Profes van den Hr. van Senden tegen voorfz* hefl. ke bewegingen onder de refpective Burger-Corn• pagnien hebben plaats gehad, uit vermoede dat Zyn Ed. zoude verkoren worden tot Raad in ;de Vroedfchap dezer Scad, in plaats van wylen den Heer Godin tot Cockengen Heere van Vuilcoop, en wel zoodanig, dat Geconftitueerden, op fpeciaa! verzoek en last van het grootfte gedeelte der Burgerye, zich by adres aan UEd. Gr. Achtb., ter voorkotninge van dusdanige electie, zoo van Zyn Ed. als andere, hadden vervoegt; En, niettegenftaande dit ingediende verzoek, UEd. Achtb, hebben konnen goedvinden, Zyn Ed. by pluraliteit van Remmen, ter vervulling van de hier bovengemelde vacature te eligeeren, van welke electie Zyn Ed. legale kennisfe ontvangen heeft; wanneer laatstleden Zondag door Heeren Burgemeesteren aan den Raad ooening wierd gegeven van eene, door eenige Geconftiuëerden en andere Gecommitteerden uit de agt Burger - Compagnien, aan Hun Ed. Groot Achtb. gedane opwagting, waarby Hun Ed. Groot Achtb. wierden verzogt, den Raad voortedragen, of het Hen Gecommitteerden mogte vergund wordenden volgende morgen(Maandag)en wel voor de admisfievan den Heef Sichterman, te mogen binnen Raan, ten einde aan de Vroedlchap hunne bezwaren ten Zyn Eds. opzigte mondeling voor te draagen: welk verzoek Zondag na de middag is toegeftaan , mitsGecommitteerden tevens deze hunne voordrage by monde tedoen,fchnftlyk by requeste inleverden, het geen danook verricht is, met dat gevolg datUEd. Gr. Achtb. gearresteerd hebben, op heden over hetzelve verzoek, zoo by monde als. requeste gedaan , te zullen deübereeren, en van het daarop gerefolveefrle aan Gecommitteerden kennisfe te geven: Ook hebben UEd. Groot Achtb. zittings iie vergadering, befloten furcheande te verleenen omtrent de aanftelling yan gemelden HeerSichternan, waarvan nog dien zeiven avond Zyn Ed. loor den Heer Secretaris van Voorst, namens den \aad, de vereischte informatie gegeven is; zoo «lat  JAARBOEKEN, Maart, 1785. 4S7 dat de Heer Sichterman van al het gepasfeerdeple- O. nair onderrigt was; En daarom diende overtuigd te trecht zy, dat Zyn Ed. tegens den zin en verlangen van de Burgerye in den Raad zoude geplaatst worden, Protest hoedanige fesfie-neeming Zyn Éd., en wie het van den ook mogte zyn, niet dan ten uiterften onaan.ee- Hr. van naam moest zyn, ik laat ftaan de notoire fachcufe Senden gevolgen, die dusdaanige aanftelling, tegens de tegen Volksftem, kan na zig flepen. Om alle welke re voorjkt denen ik in het billyk vertrouwen geverfeert heb-^/j. be, dat de Heer Sichterman, die mede niet ignorant kan geweest zyn van den inboude van genoemde verzoek, by requeste ingeleverd, ten minfte voor zoo verre het Zyn Ed. aanging, (immers waren Heeren Burgemeesteren geauthorifeerd, Zyn Ed. daarvan te informeeren) zoude gedeüfteerd hebben, dien post te willen bekleeden; Edoch vinde ik my in myne meening bebedrogen, daar het klaar blykt, dat Zyn Ed. blyft perfifteeren, om van die, by meerderheid gedane electie gebruik te willen maken. Wat my aangaat, betuige ik opregtelyk, eeene de mmfte opvatting tegen Zyn Ed., nog zyne Familie te voeden, waarvan ik wenfche, dat Zyn Ed. ten vol'tn zal overtuigd zyn ; doch daar ik de geproduceerde redenen in den requeste, door Gecommitteerden ingediend, billyke, en van zoodanig gewigt befchouwe, zonder dezelve (om UEd. Groot Achtb. attentie niet te lange op te houden) verder te willen intreden, ben ik van gedachten , dat dezelve dienden te worden aangenomen, en de Heer Sichterman (ten minften voor deze reize) niet diende te worden gea mitteerd; En zqo, onverhoopt, die admisfie door UEd Gr. Agtb.by meerderheid wierde toegeftaan , protesteere ik daartegens, en declareere tevens , by gezegde admisfie niet te zullen prafe^t yyn, latende die adra'sfie ter verantwoording van .ije pluraliteit> alzoo ik niet refponfabel wil zyc vooralle combussien en pernicieufe gevolgen, die ik meS jedevreHhs $s  408 NIEUWE NEDERLANDSCHE rj. ze , dat 'er zeker uit zullen proöueeren, daar dus» trecht danige aanftelling tegens Volksttem gefchieden zoude. — Ik verzueke, dat myn vctnm tot myne decharge in Stads notulen mag worden geinfereerd. Utrecht (Getekend) den ii Maart 1785. van SENDEN. Zie hier ook een dergelyk Protest vaa Mr. Jan Pieter de Ridder. EDELE GROOT ACHTBARE HEEREN! Protestlkdevke, dat den Heer en Mr. Jonathan Sichtervan den man n'et mag °f kan geadmitteerd worden in Beerde deze critique tyden, waarin der Burgeren bezwaRidder. ren» zo plegtig door dezen Raad .zelf oproepen, nog onafgedaan hangen. Ik bekenne gaarne, niets perfoneele tegen denzelven gedefpiciëerden Heer of zyne Familie te weeten of te hebben, waarom ik zyn Ed. zoude tragten te weeren: die Heer is my volkomen onbekend in deszelfs beftaan en caracler, alleen deszelfs gedrag, betrekkelyk tot den Raad en tot de Burgery, in deze omftandigheid van tyden gehouden, en de vreejs voor de gevolgen daar uit konnende voortvloeijen , zyn de oorzaken , dat ik voor my vermeine, dat ik myn gedanen eed aan 't Volk , en myn pligt te buiten zoude gaan. indien ik thans toeftemde,, dien Heer te admitteeren. — De eed, waar by ik plegtig gezworen hebbe, in alle gelegenheden 't frofyt en welvaren der Stad, Burgers en Inwoonders van dien, mitsgaders de verzeker iheid, en bezwaar" nis derzelve aangaande , getrouwelyk te raden, en 't zelve te beierdei en, na myn beste vermogen, belet my te confenteeren in de admislie van een Heer in dit Collegie, wiens admislie oorzaak kan geven tot eene bewegiDg , zo zwaar , dat men wel  JAARBOEKEN, Maart, 17B5. 4^9 wel 't bègin, maar niet het einde daar van voor Stad en Burgery , kan voorzien, en welke een < totalen óndergang van deze Stad ten gevolge kan hebben, — 't Gebed, zo plegtig op dit tydftip van deze Vergadering aan de alom , en dus ook' hier tegenwoordige Oppermajefteit opgezonden ,. dat onze oogen^mogen verligt worden, zo, dat wy] mets refolveeren of doen, dan "t geen ftrekke tot welweezen , rust, vreede en welvaren van Stad en Burgery, dit gebed zeg ik, wederhoud my , iemand toe te laten , uit wiens aanftelling een Burgerbloedbad mogeiyk kan, ja helaas al te apparent zal geboren worden. Befchouwt men nu 't gedrag van den Héér Sichterman omtrend den Raad zelve met een attent oog, dan zal men ras zien, dat de raad in deze omftandlgheden van tyden , na myne gedagten, falva meliori opinione, Zyn Ed. niet kan admictee. ren; alzo dezelve zig in de nog hangende bezwaren heeft party gefteld, door zyne ondertekening, zo wel tegen den Raad als tegen de Burgery. Wanneer men nagaat, dat op 't Request, door de Burgery geprefenteerc den 29 December 1783, by den .Raad op Maandag den 19 January 1784 plegtig by een volle befchrvvinge befloten is, de tusfehentyds openvallende Raadsplaatzen zelve te begeven , als een recht haar onwederfpreekt lyk competeerende; — dat die Heer fatlo ipfo erkent heeft, dat die refolutie te regt genomen is, door zig te voegen onder die Sollicitanten tot de open'ftaande Raadsplaats, aan den Heer Voet begeven ' 'sanderen daags den 20 January 1784. Ja, zo my bet geheugen niet bedriegd , heeft die zelve Heer reeds gefolliciteert de weeK, voor dat die Refolutie nog was finaal genomen; en zo dit dus is,(waar aan ik thans niet meer twyffele, om een korten tyd die 'er geweest is, tusfchen het. neemen der Refolutie en het begeven der Raadsplaats , als zynde maar circa 24 uuren), dunkt my die Heer tm fterkften proprio m&tu, coat Hb 3 - ^es- ü. ruiiCHT Protest >an den Heer de lidder.  47« NIEUWE NEDERLANDSCHE U- deazelft follicitatie amerieur, aan VroedfchapsTREcht Refolutie zelve, dit regt des Raads erkent, of d . *k\a Ld'.tf.ondè niet folliciteeren, om door de Pro est Raden geéligeert te worden, voor dat dit poincl van den door den Raad zelf beflist was. — Dat den i^- Maar kort daarnaden a4jMay 1784 de onderte- feHilDZ^a-en \n ordre weSens deze Stad zynde an den Raad ingeleverd, vind men, dat Zyn Ed. zig by het No. 7 had gevoegd. y Het komt my dan voor, dat den Heer Sichterman dus in die maand tyds, tusfchen den 24APril 5v,^d nU7^de-d iS va"gedaSten, om dS Z.yn h.4. ondertekening van de confideratien onder No. 7, waar by men den Stadhouder de influentie op de aanftelling enz., en dus aan Z. O. Hoogheid de electie wil laten van de Reèecrine*Leden , rnyns bedunkens direct ftryd met zyne folhcitatien, voorheen aan de Raden geadresfeert; ithDr /°r dlsavoueert Ed. 'tgenome befluit des Raads van 19 January 1784 omtrend het regt der Stad en Burgerye. 1 Nu kan ik, Ed. Groot Achtb. Heeren, niet begrypen hoe de Heer Sichterman met mogeiykheid kan bezweeren , de regten der Burgery te zu k-n mamtmeercn, als tot welke eene Refofmie des Raads behoord, dit Stadsregt der eleétie confirmecrende, welke de Raad uit naam der Burgery üitoeffend, dog weik regt Zyn Edele door zy-  JAARBOEKEN, Maart, 1785. 471 zyne teekening als ontkend aan dezelve ce be- TJfcoren. trecht Hoe kan de Raad een Heer eligeeren of admitmitteeren, die, zal hy aan zig zelve gelyk zyn, Prnt.van in zyne ondertekening doet blyken, die Refolutie den Heer niet te kunnen mainttneeren, maar in dezen par-de Ridty te zyn zo van den Raad, als van de Burgery? der. Hoe kan met mogelykheid de goede Burgery (die hare Regten niet op eenen oproerigen voet of willekeurig, maar op het opöntbod van hare Reprsefentanten reclameert, ja die plegtig by Deputatie aan een daar toe expres gedecerneerde Commisfie van den Raad dezelve behandigd ) dulden, dat in dien zeiven Riad op dit tydfrip van criüs een Heer zal geadmitteert worden, die zig door zyn handtekening opentlyk declareerd, natte party te zyn, en dat' wel in een ftuk door den Raad geavoueerd, en in welkers posfefie de Raad zig ook de fafto gefield heeft, om deszelfs gefundeerdheid ? Hoe zal die Heer zig gedragen , wanneer de Stadhouder zig eens party wil ftellen in dezen'? Kan dan den Raad, kan dan het Volk op deszelfs appuy ftaat maken? immers neen! Daar in een proces iemand zynen Regter, dien hy bewyst, zyn party te zyn, m3g refufeeren oa regts-gronden , zie ik geen rede, waarom de Burgery in deze zaak , die nog een different mogeiyk kan worden tusfchen den Heer Stadhouder en den Raad, niet zoude mogen eerbiedig en met gepaste redenen refufeeren een Man, dien zy weet, dat baar regten niet kan reclameeren, of hy moet tegen zyn eige decfaratie handelen. En of Zyn Ed. niet reeds aan zig zelve ongelyk gehan ield heeft, met in de maand Ocldbcr 17ÏS4. te folliciteeren, toen de Heer van Dam is aangefteld , diend een ander te beüisfen, als men nagaat, dat Zyn Ed. zig toen niet alleen weder gevoegd heeft onder de Sollicitanten tot de elcclic, paar zelf onder die vier genomineerde Heeren, Jtih 4 waar  47* Hf NIEUWE NEDERLANDSCHE U- waar uit de electie gedaan is geweest, nietten» TBECHTftaande er hoe genaamt (zo veel ik weef fnï geen de minfte blyk aan den Raad was Sr 7?f Prot.van^ op dit ftuk van Stads regfveriilt of weS den Heer om van gedagten veranderd was: welk blvk 'er JeRid- had dienen te zyn, »t zy door revocatie der tekeder. omg, of doorflaau derzelve voor die foSfcitetie Was dit gefchied, Ed. Groot Achtb. Sen rLSIV>fa7orabeler feDtimenten, en voorS Raads Reiolutie, en voor dit ftuk van Srads-reeten koesterde; en voor die follicitatie was hl de tyd geweest, daar van blyk te bezorgen! Hierom doet niets ter zake het Palliatief, door zomrmgen aangevoerd wordende, als of, omdat iaars iThe/r?'11317 -I7^ de Heeïen onderSc- ^e^en^'d^See? fdvTaaf gV™ * voegd hebben by No. 3 d^Took Achterman zouden moeten gerekend worden zie r*?^,ïrgery d.°0r de accesfle wedèrom in dit ftuk gec mformeerdI te hebben. Dan had die accesüe volledig moeten gefchied Zyn fa October voor men die follicitatie gedaan had- maar daar die follicitatie, zonder eenife revocatie h„«r voor dat die zogenaamde accesfe gebeUrd } Df0 is myns oordeels al, wat voor die favorabele ge! gSotem dC milUeereQ » teQ ee™> om£Z Dn zal Ed. Groot Achtb. Heeren! dunkt mv. TSo^LTl 'fden van myn ^ S deS iK Kot.de hier anders nog vragen, of nv>n 7i« mT 30- oppofierd tegen de%erz?eken de RuSer^ daar men m andere gevallen niet alleen haare zdffhl? « w/eert, "•««■ voldaan heeft , a My dunk;, ik heb klaar genoeg betoogd , dat d ze Heer in deze omftandighedel van tyden £ flf «»«eqgalific«!tó gemsakc beeft; omKaaf te  JAARBOEKEN, Maart, 1785, * 47.5 te worden geadmitteerd , door zig en party van jj den Raad en van 't Volk te ftellen, en da:rom wel trech* degelyk der Burgeren daar tegen indiend verzoek in dezen tyd behoorde te worden geadmi- Prof van. . Oin alle welkeredenen ik van Advis ben, datde*Ridmen, op de bette wyze mogeiyk, behoorde dezen der Heer te perfuadeeren, van, om zig zelfs wille,, om der Burgeren genoegen , om geen indirecte oorzaak te zyn van ftorten van mogeiyk burgerbloed om zynen 'c wille, van deze Jefpeftiè tot . Raad aftezien; en, by opiniatre perfilteering van dit niet te kunnen doen, te declareeren, dat men met de aanftelling van zy Perfoon eed en pligtshalve., .ter .confervatie der rust en vreede onder de Burgery, niet koude voortgaan, maar dat men in dat cas degenomene Refolutie, uit hoofde van 't verzoek der Burgery, aan den Raad zo extraordinair plegtig gedaan, zoude revoceeren en annul* leeren, en een ander nomineeren en eligeeren. Ik kan ondertusfchen niet afzyn, plegtig by déden te declareeren, dac ik wel expresfeiyk pro. telleere tegen de admisfie var, den Heer en Mr: J. Sichterman, om voorgemelde redenen, op. dit tydftip; ja, dat ik my genoodzaakt vinde, by de plegtigheid niet te kunnen of te mogen praïfent zyn, om dat in 't begin van de vergadering tot die actus moetende dienen, niet kan todden : dat God myne oogen zo verligt e en hyfta, dat ik niets rejolvtere of doe, dan 't geene ftrckke tot veiligheid, rust* en vreede der Inwoonders: Dit te doen, daar ik yoors hands weete, dat deze Vergadering belegt is, om een daad te doen, die ik voorzie ( dog 'c geen 't alomtegenwoordig en 't albeftierend Opperwezen genadig verhoede) dat oorzaak zal zyn, dat de rust, vreede, en veiligheid verloren gaa, dat voor de goede zaak der Burgeren, ja voor Stad en ourgery, de dodelykfte gevolgen kan hebben; dit zegge ik te bidden, en die daad te doen, is my ootnogelyk ; en ik laaté deze zaak, zo die Hh j vo!-  474 NIEUWE NEDERLANDSCHÊ U- volvoert word, aan die geene, die zulks gelieven i) 4-recht te doen, over, ter verantwoording van God en ie Menfchen. — Ja ik verzoek, dat dit myn Pro. I Prot.van test of Votum, zo men by de meerderheid met \ den Heer de zaak doorflaat, tot decharge van myn perfoon, b deRid- voor dit thans levend Geflagt en voor de Nako- e der. melingfchap, ten eeuwigen dage mag in de Nota- !i len geinfereert worden. j 1 « (was getekend) ]i Utrecht z dennMaart JAN PIETER de RIDDER, i 1785. > 1, Als mede ook nog het Protest van den 1 Heere J. van Haaf ten. EDELE GROOT ACHTBAARE HEEREN! ! ! Het gewicht der zaak, waaromtrent ik thans I verplicht ben myn gevoelen te uiten, doet ; my rondborstig, naar ryp beraad volgens mya vermogens en inzien, fpreken, als in tegenswoor- \ digheid van Sod, tot waar welzyn en rust vaa i ütrechts Burgery. i Het zal onnodig zyn, Ed. Grcót Achtb. Heeten , den toedragt der zaak aan den Raad voor te dragen. De ftem der Geconftitueerden cn Ge- , «ommitteerden der agt Burger-Vaandelen heeft 1 genoeg doen hooren, hoe zeer het der Burgery , , leed doet, te moeten getuigen , dat de Heeijona- : 1 xhan Sichterman niet behoorde onder die vdorwer- j pen, tot welke zich de vereehigde achting, ver- < trouwen, en liefde van een groot gedeelte des \ Vo'ks bepalen; protesteerende wel uicdrukkelyk ] tegens deszelfs aa^fteliirtg, een Protest met redenen gedaafi; redenen, Ed. Groot Achtb. Hee- j ïen-, die my niet ongegrond voorkomen, — Ket 1 & immers buiten kyf, dac die Üeer (hoe kundig ( Zyn  JAARBOEKEN, Maart, 1785. 4?5 ] Zyn Ed. ook zy, en fchoon ik voor my geen de U* i minfte grond hebbe, zyn Perzoonnog veroier.ften tkkcH-p Bh de zamenleeving te taxeeren) van het gevoe- .Hen der Meerderheid van den Raad omtrent de Protwm Ibegeeving der Raadsplaatzen verfchillende, ech-^jfc ..«,-. iter naar het kusfen ftondc. Dit was het niet al v. liaef* Heen, Zyn Ed, Remde ook niet in met dat gedeel- ien. . I te des Volks, welke de Burgery eenig nettel in ide Regeering wilde doen erlangen, en Gemeens- ! lieden aan ftellen, het welk Zyn Ed. in zyn Adres : zelfs erkend. Geen wonder dan, dat een groter j gedeelte des Volks zig thans tegen zyne aanftel- i ling verzette. Het is onnodig, dat ik alhier, alle, het geene i ïk van den invloed en hec verband des Volks op, en met den Regent m dezen Raad gezegd hebbe, ! herhale, dan ik ben gedwongen, voor my temoe: ten zeggen ' Recloris Civitatis nomen minime odi\ cfum est, ejus interest ut regimen ejus a Popufo approbetur (vide Wichers in disfertatione de Rep* !j bene confiituenda & conflituta prudenter regunda. P 3°-) Ik voor my kan niet twyfelen, of het Volk i heeft zeker recht van ipreken omtrent de asnftel» ! ling van die, welken het gezag is toevertrouwd: Grotius zegt in zyn onfehatbaar Werk 8e J, B. cc P. L. ï. cap. tii § 6. Facultas ergo moralis Civ'itatem gubernandi, qua poteftatis civilis vocabulo nun~ \ cupari folet^a Thucidide tribus rebus defcribitur -cum f Civitatem vocat, qu en teffens declareeren, dat ik van my niet kan jrecHT verkrygen, daarby tegenwoordig te zyn, Verzoekende , dat dit myn Advis in Stads Notulen mag worden geplaatst. Utrecht (getekend) den 11 Maart 1785. j. vak HAEFFTEN. De Heer Vroedfchap Burman de la Basfe* cour, deedt voor af eene korte aanfpraak, van dezen inhoud: EDELE GROOT ACHTBARE HEEREN! Ik denke, dat het jegenswoordig de tyd niet zy9 öm te discutieeren en elkanders meninge te debatteeren, de oogenblikken zyn te kostbaar, het gevaar te naby, dan die met disputceren door te brengen; waarom onder verzekering en betuiging van geen fchyn te hebben van kwade affectie voor den Heer Sichterman. alleenlvk maar vraaee. en Uw Êd. Groot Achtb. in confidentie geve: Of met de vooraeeien en aangenaamneuen, van weiite de Regeering jegenswoordig jouisfeert, door hec Vnlt pn har»» ftem verferporen 7.vn? — Of men de weeromgekregene rechten niet gebouwt en be¬ wezen heen, die wettigiyK uitteoerrenen aoor as macht van hare ftem? — Of het niet waaragtig is, dat die ftem gehoort en opgevolgd is, in hec uit de Regeering zetten van een Mede-Raad? zo ja, gelyk het waarlyk is, hoe kan men nu, daar het aantal Burgers zo veel grooter is , om den Heer Sichterman niet als hunnen Reprefentant ia den Raad te hebben , tegens die vermeerderde ftem in te brengen , zonder dat mtn zyDs eige gelegde gronden omverwerpt . en zig zelve zo duidelyk wederfpreken zoude? — Heeft men , ten  4?8 NIEUWE NEDERLANDSCIIE U- ten tyde der verkiezing van de Heer Voet niet Tm£cht voorgegeven , dat die Heer als Raad verkooren motst worden, vermits die Heer door de Burger* Aanjpr. bemind en gemeend was ? Heeft men toen , om des van de Burgers gezegd verlangen, dien Heer in den Raad Vroed- gebragt, volgt baarblykelyk , dat men eenen anjchap deren Heer, tegens Burgers zin, meening, en Burrnan. proteften niet admitteeren en fesfie geven tan?Qf het voor een Regent verantwoordelyk zvn kan om één enkeld Perfoon plaifi.-r te doen , te wal gen, ja zeker te zyn, dat de Burgery ligt in con> bultieriken konde, niet alleen ten grooriteo na-: deele dezer Stad en goede Burgerv, maarzo w- 9 fv1? vIfrhoede' voor het geheele [.and zelfs? Of de Regeering niet voor de burgerv ' en geenzints de Burgery voor de Regeering ge! fchapen is, en om die redenen, vooral in deze' tyden, iets de Burgery toegeven moet?- of dit doen beantwoord aan de dankbaarheid, die men jegenswoordig reeds aan haar verfchuldigd is voor het goede, in het byzonder deze Stad nier alleen maar aan het geheele Land bezorgd? Hebben wy gisteren nog niet in den Raad'de Vrugten geplukt van die Volksftem, welke ons immersin Raat gefield heeft, om voor het Ampt van der* Ontvangst van het klein Zegel vryelyk onder ons te kunnen disponeeren , als mede de dispofitie van de Heemraadsplaats van den LeMendyk Bovendatrs aan den Heer van Hengst; en hoe veele zyn reeds' nog andere voordeden? - Of het voorzigtig en l betaamlyk zyn zoude , daar het algemeen on^e- i noegen op meer dan ééne wyze gemanifefteerr was , de Raad eenige infehikkelykheid voor dm Lurgery zoude kunnen of mogen weigeren ea zig volkomen irreprochabel houden , indien onverhoopt Je Burgery ongeduldig wierd, en niet lydzaam wilde blwen ? - Zoude uit deze en andere redenen niet behooren opgemaakt te wor- ttl: ?ï düe He5reD » die den' Heer Sichterman geRemt hebben, door het intrekken hunner ftem- imea  JAARBOEKEN, Maart, 1785. 470 aien in deze de Burgery behoorden genoegen te U« geven, daar het een eeuwigdurende waarheid is,xRECjgg, dac de Regenten em de Burgery zyn, en defiem des Volks tegens deze keuze der Regeering openbaar gebleken is. Op deze aanfpraak en daar in vervatte vraagen geen antwoord bekomende, heeft de Heer Barman ook de navolgende aanteekening laten doen. EDELE GROOT ACHTBAARE HEEREN! "W/as 'er ooit een tyd en omftandigheid, waarinProt.vm " op een enkel oogenblik, ofhetheilofonheil.ö'e» Hes* behoud of verderf van eene Stad, het wel of kwalykre Burvaren van een gantfche Burgery, zal en moet af-man. hangen, het is jegenswoordig dit allergeduch'.st tydftip, en het nooit beleefd aanmerklyk uur, waarin 'sLands en Vryheids lot als inde waagfchaalder onzekerheid liggende, de evenaar of de goede of kwaade overflag aanvvyst. Baden Wy, Ed. Gr. Achtb. Heeren; by ieder begin onzer Vergadering, dat de grootmachtige God ens huiden, en ten allen tyden onzer bedieningen, door zyne Goddelyke genade verlichtede 'er byftond, dat wy in onze Ambten om getrouwlyk mogten kwyten, en dat wy mogen zien, verftaan, en re/oiy eer en en doen , het geen best is, en ftrekken tot yvelvaaren, Rust en Vreede van deeze Stad, en van de Burgers en Inwoonders van dien, zonder ter rechter of ter flinker hand af te wyken, ofte door eenige Gunst, haat of andere affeëie ons te laaten brengen of ons ergens om eenige oorzaakea te vergesten. — Hoe nauwkeurig en oplettend moeten wy dan op dit heeden zyn.. dat wy nog van onzen eed. op het aanvaarden van onze Ambten gedaan , nog van de waare meening van dit nadrukkelyk Gebed, op welke wyze het ook zy, iri hec  4f« NIEUWENEDERLANDSCHE -rj. het minfte afwyken?— Voor God, den Alweeten* «kECHy de>voor Aen Alzienden Opperheer en Koning dezer aarde is niets bedekt:. Hy ziet in de fchuilhoeken onptot.vanzes Harte. Hem roepe ik aan, als myn Getuige, als den //ee-myn Beloner of Straffer, indien ik niet door inre Bur- drU£ vaa ' *"oor bezef vaH het Gebed ; om de " nood van het Land, en de overtuiging van's Volks .'wettige ftem en gegronde verzoeken , volftrekt disap'probeeren moet de Admislie en Zittingneeming van den Heere Jonathan Sichterman, waarom ik met hun (onder verklaring niets tegens den Perzoon van Jonathan Sichterman in het byzonder le hebben) Zyn Ed op een andere wyze of tyd meer geluk, eer en voordeel toewenfcher.de,pro'esteere tegens Zyn Ed. admisfie en fesfie in dezen Raad, my onfchuldig en onverantwoordelyk willende boueien nu en voor altoos voor die allernadeligfte gevolgen, welke Land, Stad, en brave Burgery mogten overkomen ; indien die Heer als Raad geadmitteerd wierd, verzoekende dit myn Votum in Stads Notulen worde geinfereerd , opdat dit en het toekomRige geflagt bekc.d zy, wat tot myne decharge, en was het mogeiyk geweest, ter weering van onrust, en bevordering van ftilte en eensgezindheid heb willen en volgens eei en pligc moeten voorbrengen. Utrecht (getekend) den il Maart 1785. P, C. BURMAN. Het voorgem. befluit der Vroedfchap ter kènnisfe van Gecommitteerden en Geconftitueerdens gebragt zynde, voldeedt aan dezelve geenzints , en de Burgemeester Verbeek ontvong van B. T. van Liebeherr dit briefje; WEL  JAARBOEKEN, Maart,. tjfa 4g| tVEL EDELE GROOT ACHTBARE HEER! U- (Pko het verzoek en de begeerte der Bürgery 2vn wy verplicht, aan UEd, Gr. Achtb. ais regeerend Burgemeester ernRig te infteeren om op deezen dag en ten fpoedigften een Extraordinaire Vergadering van de Vroedfchap te beleggen, ten ein> de eene Commisfie af te wagten uit de Geconftitueerdens en Gesoihmittfeerdens van de agt Corni pagnien, welke aan Hun Ed. Gr. Agtb. de nade- . re intentie en het verlangen der goede Burgery, omtrend de zaak van den Heer Sichterman heede Morgen by de Vroedfchap beflooten, hebben voor te dragen; ingevalie van weigering aan dit verzoek kunnen Geconftitueerdens en Gecommitceerdens i üiet kftaan voor de gevolgen. (getekent) B. F. V.- L I E B E H E R R. Daar wierdt dan nog dien zelfden Vrydag tegen den avond ten half zeven uuren Vroedfchap "belegd. Gelyk des Maandag te voren, zo was ook Vrydags morgen, geduurende de vergadermge der Vroedfchap, eene groote me- rmgte menfchen op de been, en rondsom het ftadhius vergaderd, om de uitkomst aftewag- gen. Vooral was die toeloop des VrvdaSs avonds ongemeen groot, zo dat in de Stad ;eene groote bekommering by de meeste Ingezetenen ontftondt , wat hier van zoude .worden. Ten half 7 uuren begaf zig dé :Commisfie , beftaande uit A. Weppelman, P. P. J. Ondaatje , B.T.v. Lie'beherr, O. Z>. ' 'Gordon, C. van Hengelaar en A. van Bfi Wyk ? alle leden van het Genootfchap vaii l i wa-'  48i NIEUWE NEDËRLANDSCFJE i> U- wapenhandel Pro Patria & Libertate, uit ; trecht de zogenaamde Stadskelder door de menigte Volks naar het Stadhuis, wierdt op gelyke wyze , als des namiddags , ontvangen, en I de Heer Ondaatje deedt wederom deze aanfpraak : EDELE GROOT ACHTBAARS HEEREN! Nadere r-yg Geconftitueerdens van 1215 Burgers ende aanjpr. L/ Gecommitteerdens uit de Schuttery hebben | van On-met je uiterfte bevreemding vernomen, dac, in daatje. plaatst van afdoening der zaak betrekkelyk de Heer Jonathan Sigterman, ingevolge de belofte van U | Ed. Gr. Agtb. 'er in teegendeel gerefolveerd is, | om, de aanftelüng van dien Heer voor wel en I wei rig verklaard, zynde, de furcheance van de ad- I misfic en de in liedneming van zyn Perfoon te f continueeren, tot den tyd, dat debeïoignes vande I Vroedfchap over de twee bedoelde poincten 'zou- I den zyn afgeloopen. Wy vinden ons , op nader en emftiger aandrang onzer Principaalen, in de onvermydbaare i noodzakelykhcid gebragt, om met de minderheid \ van U Ed- Groot /^gcb. hier meede ce protefteeren tegens de met de meerderheid g^noomene coa- i clufie, heeden ogtenri, houdende dezelve voor on- ! wettig en alleen voor ,de meerderheid en pint i voor de minderheid en ons genomen. OnsonttreK- j kecde eeven daarom aan de verpligting om den Hr. < Sichterman immer voor Raad m de Vroedfc'iap te \ erkennen: Protestc-rende teegens een zoo fingu- | liere furcheance van inftallatie van een Raad ,met j de gevolgpn van dat s!s vooren. Infteerende ein- l delyk ren aller eivftit'.fté, gelyk wy hoopen voor het laatjle, da'- zituisdeeze vergadering, eene finaale Reloiutie worde geaoomen, waar by de Hr. Jonathan Sigterman zal worden gedeclareerd als niet verkooztn, en aen tyd bepasjd tot hec eligee- rea  JAARBOEKEN, Maart, j?S?> 483 'ren van een anderen Heer in den Raad, meer naar TJ•Jen zin en het verlangen der Burgery, kunnende de i recht? lOndergetekenden, ingevalle van ouvoldoening aan ;deeze nadere en dugtige begeerte der Burgery, Nadere mier, inftaan voor de akelige en dreigende gevol- /lanfpr. •gen, die noodwendig daar uit zullen voostvloei*vanOajjec; laatende dezelve alleen over voor reekening daatje* fen ter verantwoording van de geheime beftookers ;len openlyke bewerkers van dit Spel: Houdende (wy ons en alle die braave Leden van den Raad, welke zig met ons in dezen , ter voldoening aan de redelyke Volksftem, vereenigd hebben, vry van alle voornoemde en zeker te wagten gevolgen. — In ver' wagtingnu van eene betere uitflag van zaaken , en. i een antwoord deswegens voor en aleer deeze vef * ■ gadering zal gefchieden zyn, ten einde daarvan [ behoorlyk rapport zo aan de hier vergaderde menigte i als aan onze refpetftive Conftituenten, te doen. Deze aanfpraak wierdt ook in gefchrifte : overgegeven, en de Commisfie uitgeleid in , de Groene Kamer, om aldaar den unflag der ! andere raadplegingen van de Vroedfchap af i te wagten. Dog de Secretaris van Voorst buiten de Raadkamer geroepen zynde , en weder binnen gekomen, heeft berigt: Dat i aan zyn Edele in de Groene Kamer, in ter : genwoordigheid van den Heer Raad Smis* Jaert , en'andere Geconftitueerdens , door I hier boven gemelden Pieter Philips Juriaan \ Ondaatje, naar zyn befte onthoud, hoofdzakclyk is gezegd: Dat het tegenwoordig de crifis van zaI ?) ken was; dat het thans moeste decideeren, „ of de Volkftem zoude gehoord worden, „ en of dezelve in haare billyke verzoeken „ zoude Hagen , dan wel afgewezen wofIi a m den  i\U NIEUWE NEDERLANDSGHE U- „ den; in welk geval niet alleen de Stad en TftEciu,, Provincie, maar de gantfche Republiek er van wagen zoude. " ^at^de Iiurgery aan het woelen was, „ en de Geconftitueerdens genoodzaakt had, „ om hunne Vergadering van heden mor„ gens van 8 uuren af, tot op dk oogen„ blik te contiriueerèq. -— Dat zy, at>fo„ lut afdoening iu de zaak van den Heer J. „ Achterman begeerden! Dat de toe- „ gangen van 't Stadhuis van alle kanten be„ zet vvaren met eene menigte Volks, die, „ ofichoon ongewapend, niet zouden'gedo„ gen, dat de Raad van 't Stadhuis zoude „ gaan , ten zy men van de difpe&ie van », den Heer i>i<;hterma?i hadde afgezien, of „ wel denzelven finaal hadde aangefteld. — «, Dat zy Geconftitueerdens , in het laatfte „ geval, niet wilden aanfprakelyk zyn voor de droevige gevolgen, die zodanige con„ clufte zoude na zig Hepen, en dat zy als „ dan verzogten , dat de Vroedfchap desi} zelts Reiolutie immediaat aan 't Volk, en „ met aan hun Geconftitueerdens , wilde „ bekend maken ; vermits zy zig de zaak „ onttrekken , en niet meer voortaan als „ Mediateurs wilden voorkomen , ze^en„ de eindelyk voornoemde P. P. jTö-i„ daatje, dat het Volk verklaarde , dat huns, ne oogan geopend waren, en dat zv, niet „ axs Agtenveertigers, maar als Vyfentach„ tigers, hare Rechten zouden doen ffeI5, den en 'taande hóeden," De raadplegingen door het buitenroepen vau den Secretaris van Voora , afgebroken, na  s JAARBOEKEN, Maart, 178?. 485 na deszelfs te rug komst hervat zynde, is 17dan by de Vroedfchap dien zelfden Vrydagtrecht avond aldus befloten: ExtraB uit voorfz. Refoiutien. Vrydag den 1«. Maart. De Vroedfchap des avonds ten half zeven Befl, van uuren Extraordinair op den Eed vergaderd, dèVrocdHier op de afgebrokene befoignes hervat enz. fch p 'ca tTeefc de Vroeifctiap tot vootkoiruoge van de aan- ..^,1Jljac v.,, gcviLcsuc ^cvuiiien en onnei-clranp len goedgevonden de Refolutie van heden morgen d»,- Cow. omtrend de eledtie van Mr. Jonathan Sichterman tc mhjie • alteren n , en van de gedane electie van zyp Ed. als Eieuwgckoren Raad aftezien, en te hou ien als niet gedaan; zynde tevens gerefolvetrd om aan meergemelde Geconftitueerden en Gecommitteerden in de Raadkamer mondeling te doen verklaren en bekerd maaken de navolgende Refolutie. „ De Vroedfchap gehoord Je mondelinge Pro„ poütie en remonftrantie door Geconftitueerden „ van 1215 Rurgeren en Gecommitteerden ui.de „ Agt Schuws Compagnien fchriftelyk over„ geven , heeft gerefolyeerd van de gedane dis„ peftie en electie van den Heer Mr. Jonathan „ Sichterman tot Raad in de Vroedfcnap deezer „ Stad afcezien.; zullende ten den einde Maandag geproponeerd worden om eenen dag te he„ p-len tot vervulling van de openfeaande vüeatuje, „ alzoo dit yolgends ordre van Regering? op rene „ ordinaire Vergadering gefchieden moet." En is wyers den Secretaris van Vaart verzoet, nog deez-n avond, van bet voorgevallene aan den Heer Jonathan Sichterman kennisfe re geven, eii dat de Meerderheid van den Kaad genoodzaakt is geworden van de-EIecfie, op hem wettig gevallen, aftezien. li 3 Dis  436 NIEOVVE NEDERLANDSCHE ü- Dit befluit is toen wel eenparig genomen, Trecht (Jog veele Leden lieten zodanige verklaringen agter , als zy vermeenden te behoren. Voorfz, befluit wierdt aan de Commisfie weder binnen getreden zynde , mondeling te kennen gegeven } zeggende de Secretaris, „ dat de Vroedfchap,gehoord de mondeliu^ ge propofitie en remonftrantie door Ge,j conititueerdens van 1215 Burgeren enGecommitteerden uit de b* Schutters - Compagnien, fchriftelyk overgegeven, heeft gerefolveerd van de gedane defpeclie en „ elegie van den Heer Mr. J. Sichterman, tot Raad in de Vroedfchap dezer Stad af „ te zien. Zullende ten dien einde Maan* „ dag geproponeerd worden , om een dag te bepalen tot vervulling van de openftaande vacature , alzo dit volgends ordre van re„ geering op eene ordinaire vergadering ge„ i'chieden moet." De Heer Ondaatje antwoordde hier op : „ Edele Groot Achtbare. „ Heeren ! De trek van Edelmoedigheid „ frappeert ons. Dit edelmoedig gedrag van „ de Vroedfchap gevoegd by het cordaat „ gedrag van Utrechts Burgery zal eeneeu„ wig monument voor dit en volgende ge„ Aagten zyn, Wy recommandeeren dc „ Burgery in de protectie van UEd. Acht„ baren !Hier op zeide Burgemeester van Musfch&nbroek. „ Myne heere! Gy ziet de ,j jèdescendance van de Vroedfchap voor 3< de goede Burgery van Utrecht, Wy ver„ wagten nu dat gy dit aan 't Volk zulr me* fa dedeelen, en haar voorhouden om rustig  JAARBOEKEN, Maart, 1785» 487 „ en vreedig naar huis te gaan" Waarop de- Uzelve vertrok. Dit befluit dan wierdt ook «nciiT medegedeeld aan de vergaderde meenigre voor het Stadhuis, welke daarop insgelyks vertrok. Veele gerugten zyn 'ergeweest,dat verfcheidene Leden by het fcheiden van de Vroedfchap, met name Burgemeester Verbeek, en Oud-Burgemeester van-Dykveldt het Radhuis afgaande, veele onbefchohheden.als vloeken, ftooten, Hompen, fmeiten, enz van eenige der vergaderde menigten zouden hebben ondergaan, dog daar van zyn geene zekere en egte berigten tot ons gekomen. Alleenlyk zullen wy hier nog byvoegen, dat de Commisfie.uit de-vergadering gekomen zynde, de Heer Ondaatje het volk aldus heeft aangefprooken. De Vroedfchap heefc uit cocdefcendance voor de goede Burgery van Utrecht gerefolveert aftezien van de electie van Jonathan Sichterman , en zal aanftaande 'Maandag een naderer tyd bepalen om tot eene nieuwe electie over te gaan. Gy ziet hier"tiit de edel moedigheid van U Vroedfchap , dit gedrag van de Vroedfchap gevoegd by de cordaatheid van zulke brav Burgers zal een eeuwigduuren monument voor dit en de volgende gtüachten zyn. Gaat ftil en rustig naar huis, verteld dat aan uwe Vrouwen en Kinderen , en prent uwe Kinds-Kinderen in, hoe de harmonie tusfchen zulke braave Regenten en de Burgers alles vermag. - Onderwyl hadden twee Raden de Leeuw en Voet van IVinsfen nog dien zelfden avond hunne posten nedergelegd, het welk den 4 - li 4 Maart  483 NIEUWE JNEDERLANDSCHE V- Maart s$Maandags no„j • ffij 1 T deze geheeIe gebeurtenis is verleheidenlyk geredeneerd en geoordeeld deze het pryzcnde anderen wederomlakSde Dad? de-n of geene S£ ™ Zyn er eene meeni§te Gefchiilten, voor en tegen, door den druk £re- meen gemaakt, in welke iedere: i^ryïcrï- en bewist ï?8 ^ denkcn *>e^0Uwt en beiist, deze het voor eene daad van mne-,1 PU vaderlandsliefde verheffend ^ and en we- derom voor muitery en oproer SSSiJ* terwyl anderen het kwaiykhebben gnomon' dat; „mmige Raden in "dit gantfche ^ • met de qecommuteerdens en Gecpnftitueer- dens hebben zamengefpannen. Onder gem elde Gefchnften zyn dezen: Bes gedrag der iS ren Regenten van Utrecht!'Raad en fat der man tr VrT- f£"r Hr' Josmh™ Sichèl man, ter befchetde beoordeel™ voorsefleld iitnt '-AN%W^"> nog wanhoop?* welken aan den Heere Qndaatfe worden toegefchreeven. Aan den anderen kant kwam plaats in den Raad der Stad'Utrecht JuSm d'Rt&rtng, Geconjlitueerdens cn GecoLmZ teerdens naar waarheid'voorgefielddoor een & trcchts Burgersi^. Dit geschrift! voorna melyk tegen het voorn, gefchrift: Het ge dra» f"r' s"^^-i"gerigt„€>ok is uitgekomen! ' Ver-  JAARBOEKEN, Rfyart, f7.85. 4fc> Vertrouw, maar zie aan wie, of het gedrag van UUtrechts Groot. Achtbare Froedjchap, ;»^j.Tre$H$ gaders van de Burgergeconjiitueei den, by gelegenheid van de verkiezing van Mr. Jonathan Sichterman tot Mede-Raad, aan Utrechts Burgery, naar waarheid voorgefield: in welk gefchrift onder anderen tot mispryzinge wordt bygebragt, dat de Heer Pieter Philip Jur^ riaan Ondaatje pas in 1783 zyn burgerrecht ■in deze Stad zou bekomen hebben, én de Heer O. Gordon in het geheel geen Burger is, en dus, volgends de privilegiën zélven der Stad, onbevoegd om de rechten dier Burga? rye, van welke hy geen Lid zou zyn, mede te helpen handhaven ; terwyl egter in de Acte van volmagt op de 24 Geconftitueerdens, in het dot, dezelven gezegd worden alle Burgers te zyn. Men las vervolgends in onze Stads Nieuwspapieren van 17 Maart deze bekendmaking, TT)e ondergetekende op beden gezien hebbende *^ de Aanfpraak, welke op naam varj Gecommitteerdens van 12 if Burgers , laatstleden Vrydag avond, in den Raad dezer Stad is ged'ian , vindc zig verpiigt aan hec Publiek te verklaaren , nog Inlleller, nog Initemmer van het zelve te zyn, even mm als ny den woordelyken inhoud van de eerfte aanfpraak voor zig heeft goedgekeurd, en zelfs voor zyn gevoelen niet heeft ingeftemd tot die beide verzogte audienrien, als nimmer in die zyne qualiteicen geweest zynde tot het pousferen van dus. danige fterke en^dringende middelen, behoudende B S aa»  400 NIEUWE NEDKRLANDSCTI3 U- aan zig daar op nader te zullen verantwoorden. Tsecht Aéium Utrecht 15 Maart 1785. A. HOEVENAAR. Wy hebben hier voren gemeld, dat reeds twee Raden, terftond nog des vrydags avonds hunne posten nederleiden. ' Seventien andere Raden namen den 14 Maart 's Maandags hun ontilag, wanneer de Raad P. H. J Tvoy deze aanfpraak in de volie vergadering deedt: EDELE GROOT AGTBARE HEEREN! T\aar ik de Vergadering der Leden van dezen Raad als een lichaam befchouW, '1 welk tot nu toe de Souverainiteit van deeze Stad vertegenwoordigd heeft, moet ik metdegrievendftedroefheid en aandoening my herinneren hetgebeurdeop feacsiieuen Vrydag, den 11 dezer Maand, op welRen dag a:m deze Agtbare Raad geen vry acces of'reces, nog deliberatie is toegelaten gewerden, door een mislet i gedeelte van onze goede Burgers en Ingezetenen, welke de Zaal, en verdere toegangen van Stads Raadhuis bezet gehouden hebben , van wel. ke opgeroepene meenigte, eenige met hunne zyd geweeren, anderen ook met hunne fnaphanen gevjapend waren ; terwyl in dezen Raad van weegens Gecorjititueerdens van 1215 Burgers en Ingezetenen ,. en de Gecommitteerdens uit de agt Schutter Compagnien, zyn geadmitteerd, en binnen \er. fcheenen Alb. Weppelman, Pieter Philippus Jurriaan Ondaatje, Vaandrig in de Schutters Comnag. nie de Zwarte Knegten, Mr. Jan Carel Vronchert, Bogislaus Fredrik van Liebeherr, Otto Dirk Gordon, Capt. Luit. in de Schutters Compagnie de H and voetboog, Comelis van Hengelaar, Schutter in de Compagnie de Pekltokken, en Anthony van  JAARBOEKEN, Maart, 1785. 491 van Eldyk, Schutter in de Compagnie de Zwarte u. Knegten , alle Officieren en Leden van het Exercitie trechT Cenoodfchap onder de Zinfpreuk Pro Patria & Libertate; welKe door reeds gemelde P. Ph. J. On- Aanfpr» daatje mondeling, en daarna fchriftelyk, aan, en van den in deezen Agtbaren Raad hebben gevoerd en over- Heer geleverd een Voorftel, welkers inhoud, voorzoo Yvoy hy veel zy lieden beëedigde Officieren en Schutters 7 nederdezer Stads Schuttery waren, of overeenftemt, zal leggen ik aan UEd. Gr. Agtb. oordeel overlaten, met hunne Van zyn plegtige verbintenis, om de Magifiraat dezer Stad, als amt? hunne wettige Overigheid, gehouw en getrouw te zullen zyn, en alle geweld tegen dezelve, of tegens de goede Burgery en Ingezetenen deezer Stad, of tegens de Voorregten en Privilegiën van dezelve, met goed en bloed te zullen heipen afweer en, en dat zy voorts do.n en laten zulkn. dat goede en geitouwe. Schutters fchuldig zyn, te doen en te laten. De in-iruk van dezen eed, doet my, op'coogenblik van de waardigheid, welke ik de eer hadde te bekleeden, in uwen fchootneder te leggen,een levecdigfte gevoelen , dat ik nog de eer' hebbe, Hooft man van deze Stads Schuttery te zyn, en in die quaiiteit verpligtben, op uwen wenk te beproeven, uwe gefchonde Agtbaarheid en geleeden hoon te wreken. Dit gevoel fteunc niet alleen op menlchelyke, maar ook op Goddelyke Wekten, welke ik ook als regeerend Schepen verpligt ben, te helpen maintineeren, en hoe moeilyk en kritiek, door de mis» leiding en opftohng van velen myner Sehuttejs, hei ook moge voorkomen, m\ne hoop, om dezelven tot uwe gehoorzaamheid en hunnen p'igt te rug te brengen, is niet verlooren, meenende ook nog eenige aanfpraak "te hebben op de liefde en agting, welke de goede Burgers en Ingezetenen my tot nu toe bewezen hebben. Spreekt danEd. Gr. Agtb. Heeren! — Daar wy eene goede en rechtvaardige zaak voor hebben, vreze ik nog geweld peg gefchut* jLe vendig blykt op uw gelaat de veront- waer*  402 NIEUWE NEDERLANDSCHE \j. waerdigisg over uwe gefchonde Agtbaarheid, de trecht Retde tot onze Burgeren en Icgezeetenen- be vrees voor geweld, en deze vrees was het alleen, I Aqnfpr. d'ein dien akeügen avond U deedt, dooroverwagt I van Jen overheerd, ongewapend, omcingeld, door eene te- I Heer gen Uw A^toaar Collegie opgeroepen en zamen- 1 Yvov by gevloeide meenigte, afitaan van Vroedfchaps I *ineder wettig genomen refolutie. \ tegen My klinkt nog in de ooren, Ed. Gr. Agtb, ranzyn Heeren, de honende taal van den Spreeker. Ge0tnt. lukkig, jaa driewerf gelukkig, hoe zeer van de «ïeerd.rheid van UEd. Gr. Agtb. in gevoelens verfchillende, ik my aan de order der vergadering geheudeo hebbe; dus op my niet toepasfelek kan gemaakt worden zyn ge/egde, N'i. om met de minderheid van UEd. G. Agtb. hier meede te protestceren. En de oproerige Conclufie was nog gri-vender, als zyne aanfpraak, wanneer hy zig dus uitliet: kunnende de Ondergetekende, in geval van onvoldoemng aan deze nadere en dugtiger begeerte der Burgery , niet inftaan voor de akelige en dringende gevol- \ gen , die noodwendig daaruit zuilen voortvlo ijen, hd. Gr. Agtb, Heeren! Wié had de Ondergetekende gelast, intettaan voor de akelige gevolgen ? Neen, brave Burgery, voor een gedeelte, vooreen klein gedeelte, was gy misleid door listigeaanfpraken. Het grootfte, het aanziënlykfte gedeelte heeft geen part aan het fchandelyk oproer gehad, en veele misleiden betreuren reeds het verlies, niet alleen van den roem, welke Utrecht Schuttery en Burgery alomme verworven-had , maar ce gelyk het verlies van veele hunner waardje en kundige Regenten , als opk een aantal eerlyke cn bekwame Schutters Officieren, welke zig genoodzaakt vinden, hunne Ambten en Posten neder.ttieg^en. Daarenboveu zien zy met ontroering te gemoet het verlies van vele vermogende Ingezetenen, en wgten tot God, die alleen van dit alles de uitkomst weet; want, daar wy, Ed. Gr, Agtb. Hee.  JAARBOEKEN, Maart, 1785. 493 Heeren, niet meer veilig zyn in den Raad der rjwettige Overigheid, veel ligter kunnen zy niet1&Ecüv meer veilig zyn in hunne Woningen. Maar, laat ik den Orator weder in zyne Con- Aanf/ir. clutie volgen, «egfrnde tot den Raad Laaiende mui den dezelve alleen voor rekening en ter verantwoording van tletr de geheime beft okers, én opentlyke bewerkers yen dit Y*oy V% jpel. Myne pen weigert deeze ca'umnieufe woor- V nederden afteicnry ven, terwyl my de Goddelyke Atomte- leggen genweordighetd en Regt.aardigheid voorkwamen; oog tan zyn beaugt voor overmagt en geweld, moest de Raad ow». geduld necmer. Ai vernet liet zig de verwaande Spreker dus horen: Wy, ons, en alle die brave Leden van dezèn Raad, welke zig met ons in dezen, ter voldoening aan de redelykè Volks-ftera, vereenigd hebben, vry van alle voornoemde en zeker te yvagt en gevolgen. Ed. Gr. Agtb. Heeren.' Wie onzer zoude zig niet fchamen, br3ve Leden van dezen Raad genot-mt te worden , vrywillig voldoende aan den eisch dier verfmadeis van ons toevertrouwd gezag en bellier, en zig vereenigd te hebben met de onrechtvaardige, dog door hun zoo ten onregte genoemde redelyke Volks ftem, en in cas van onvoldoening Zeker te wanten gevo'gen, waarvan de GcconRitu* ëerdens en Gecommitteerdens zeker fcheenen te zyn; 't geen «rouwens, Ed. Gr- Agtb. Heeren, ons ten klaarlte met het aflopen der vergadering gebleken is. ° , Vervolgende hunne onbezonnen taal, gaan 7.y voort met deze ordonneerende en dringende woorden, /« verwagting nu van een beteren uitfl.ig van zaaken, en een antwoord deswegens, voor en aleer deze Vergadering zal gefcheiden zy», ten einde éaarvan behoorlyk rapport zoo aan de kier vergaderde Meinigte, als aan onze refpeSlhe Committenten *e wen. De zamenguoeptnè en. zamengevloeickj Meecigte moest tekens woord ig blyven tot bekragtigiog van het apepersfen bijluit v-n de Vroedschap, welke niet mogt fcheiuen, voor en aleer Hun  u- TRECHT, Aanfpr. van den Heer Yvoy by 't nederléggenvan zyn awt. 1 ■ x1 m NIEUWE NEDERLANDSCHE Hun Ed. Gr. Agtb. hare genome refolutie annuleerden. Zoo zaten wy op de ftoele der eere. dog als Jongens behandeld wordende, en wilden wv de meenigte niet zien inbreeken in de Raadzaal* moest de Vroedfchap, dog gedwongen aan dea eisen van Geconftitueerdens en Gecommitteerdens voldoen; waarna hun Spreeker, als fpottende den Raad bedankt, pryzende hun edelmoedig befluit, en door den eerften Burgemeester verzogt, op haar neemende, dat 'er nu geene beweging, nog dreigende onheilen, door de zamengeroepene en gevloeide Meenigte zyn zoude, c geen ook plaats gehad heeft, een yder ftil, en vergenoegd over de kennisgeving der refolutie, door en aan de vermaaning van Pieter Philippus Jurriaan Ondaatje gehoorzaam, na deze roemrugtige verngting naar huis gaande. Ik heb gezegt zamengeroepene'. want, Èd. Gr. Agtb. Heeren, ik ben verzekerd, als dat een van myne Sergeanten eenige van zyne Rotgezellen in ds Zaal van dit Raadhuis heeft laten convoceeren, daartoe verzogt zynde, door een DireBeur van het Gf modfehap pro Patria 6? Libertate. En hoe zouden anders Geconftitueerden en Gecommitteerden kunnen fpreeken van de vergaderde Menigte, zoo zy met zeker geweest waren van hare"tegenswoordigheid. Zoo zaagt Gy, Ed. Gr. Agtb. Heeren, de Agtbaaarheid der Vroedfchap vertrapt, welke gy altoos getragt hebt, luister bytezetten. Gy zaagt U in lyfsgevaar, niet voldoende aan de voorgelchreeven wil. ■ Ik betuige nogmaals myne innige ontroering; neswegens, en daarin heb ik ondervonden, dat een Vroedfchap, wiens Agtbaarheid ftrafloos gehoond wordt, nutteloos is, en bloot ftaat, om ieszelfs Leden of an.iere Mede-Borgeren in eminent gevaar gebragt te zien, zoo dra dezelve net mogt voldoen aan de begrippen van die geeie, welken de wet willen zetten. Zoo bedanke ik  JAARBOEKEN, Maart, 1785 495 j l_ 1 ,1« „!„_.. „11,™ m- :_ ,1 tt Road de eere hebbe te bekleden, verzoekende i ontilagen te worden van mynen gedanen eed, als Raad in de Vroedichap en ook als Hoofd-. man dezer Stads Schuttery , verkiezende veel 1 Bever, als een ftil Burger {zoo tang Gtconftitueer ■ < dens van, zo gezegtword, 1215 Burgers en Ingeze-1 tenen, en de zig noemende Gecommitteerden uit de ' agt Schutters Compagnien, en een gedeelte der Ojji-1 eieren of Leden van het Exercitie Genoodfchap ptot Patria cis3 Libertate, my het wel zullen willen toe-t laten) onder UEd. Gr. Agtb. beRiering te wezen. Omfang dan, Ed Gr. Agtb. Heeren, dezen mynen opregten wensch, dat de alwyze God uwe Regeering bekroone met luister, en met voorfpoed, ten nutte van de door my nog fteeds geliefde Burgers en Ingezetenen. Zyne Almagt zy uwe befcherming, uwe raadflagen roemrugtig, verleene uwe Perzonen en aanzienlyke Geüagten zyne dierbaarfte, zoo geestelyke als tydelyke, zegeningen, en neige UEd. Gr, Achtb. Heeren, om my by aanhoudendentheid plaats in uwe door my hoo^geagte vriendfehap te verleenen, en Hy vtrvulle myne openftaando Raadsplaatfe niet een Man, welke aanhoudend ten nutte en welzyn dezer Stad, Provintie, en Republiek mag zyn. Verzoekende nog van deze infertie in Stads JNaulen» Utrecht den 14 Maart P. H. J. Y V O Y. 17SJ. Ook beriepen Heeren Gedeputeerden, de Heeren Staten, buitengewoon, by elkander tegens den 1 b1 Maart, by eenen befchryyingsbrief, van deezen inhoud: Al- TRECHT Aanfpr. van den Heer Yvoy by. 't neder m leggen van zyn amt.  -4SJ6 NIEUWE NEDERLANDSCHE •Tj. A Izoo binnen deeze Stad groots ongeregeldheden Trecht zvn voorgevallen, in zo verre, dat men zig niet on:zien neefc de wettige Regeeiing deezer Buiten Scad °P eene verregaande wyze te hoonen, derzelgewone vet Deltberatien te Stremmen, te Dwingen en te befchry- Noodzaken tot het neemen van zodanige refolutie, vingdet alsmen? d™ naam van het volk misbruikende, goed Staten. vond dezelve voor tefehryven, waar van het gevolg geweest is, dat zeer veele Zeegenten deezen open. baaren hoon, Hun en hetgantlche hghaam van de goede Burgery dezer Stad, dewelke zy reprefetiteeren, aangedaan, niet kunnende verdraagen, verkoozen hebben hunne posten neder te leggen , en de Regeering te verlaaten, waar door het veel ligt zoude kunnen gebeuren, dat deeze Stad zoni der wettige Regeering,zoi)der juftitie, en zonder Be* jenermmg geraake, ten nadeele van de rust en veiligheid der goede Burgerye en Ingezetenen: En al^ zo het ten hoogften noodig is, dat hier inne ten fpoedigfte werde Voorzien, en ook de critique omltandigheden, in welke het lieve Vaderland zich thans bevind, de raad, hulpeen adliftentie van zo veele brave en kundige Regenten onontbeerlylc maaken; zuo hebben Wy Doodig geoordeelt de Staten dezer Provintie extraordinair te befchryven tegen Vrydag den 18 deezer, des voornoens ten elf uuren, in der Heeren Staten Kamers binnen Utrecht: Omme te delibereeren en refolveerea over de beste en meest gepaste middelen, waai? door de eendracht en het vertrouwen, zoo wel als de rusten goede order binnen deeze Stad herlteld en bewaard mogen worden. U lid. verzoekende mede aldaar ten dage uure en fine voorfz. te willen verfchynen. Hier mede blyft Gode bevolen. Gefchreven ta Utrecht den 15 Maart 1785. (Getekenf) j. TA ETS van AMERONGEN, vil Te?  JAARBOEKEN , Maart, 17%; 497 Ter Ordonnanjiè vah de Gedeputeerden der TJ. | Éd. Mog. Heeren Staaten *s Lands van Ütrecht. trecht (Gecontrafign.") H. A. LAAN. Veele Ingezetenen dezer Stad ten getale van 125 vervoegden zig aan de Staten by dit verzoekfehrift. Aan de Edele Mog. Heeren Sta' ten 's Lands van Utrecht, ^Heeven met fchuldigen eerbied te kennen de on^ dergeichrevene Burgers en Inwoonders der Scad Utrecht, dat, wanneer Hun Ed. Groot Achtb, de Heeren Burgemeesteren en Vroedfchap dezer Stad by Publicatie van den 13 April 1784 de bezwaaren van de Burgers en Inwoonders hebben opgeroepen 4 de Supplianten , óf eenige poincten hebben opgegeven, of oordeelende, dat UEd. Mog. de gebreken in het beftier der Publieke zaaken, en derzelver fources, zeer wel kenden, ftilzwygende hebben overgelaten aan UEd. Mog omzoi danige Veranderingen te maken als dezelven in de I tegenswoordige omftandigheden tot welzyn dcf IMaatfchappy dienstig rekenden; Datde Supplian» (ten intusfchen tot hun leedwezen den yver heoben j ïien aanwakkeren,waarmede byzondere begrippen ü Van een of ander Plan van redres wierden verdedigd, : in zo verre, ós c de p ialen van befcheidenheid wel eens ^overtreden zyn Dat de Supplianten, dieals voor! name Ingezetenen en Rille Burgers in deze Stad I meest allen niets dau veiligheid gezogt hebben, wel niet zonder bekommering alle de woelingen gezien hebben, die tot het doorzetten van eens aangenomen : begrippen wierden in het werkgefteld. Dan hebi ben zy altoos verwagt, dat genen der Partyen, K k hau-  4S>B NIEUWE NEDERLANDSCHK U. TRECHT Req. van Ingez.tot rust en veiligh. haare begrippen aan de overige Leden der Burgery j zouden willen opdiingen, ma.ir dat ieder zou^e 1: afwasten, wat finaal by UEd, Mog., enHunEd. Groot Achtb. zoude worden gercfolveerd. Dat' de Supplianten thans tot hun innige fmerte, met de leevendigfte ontroering ontwaar zyn gevorden, 1 dat een gedeelte der Óurgery heeft kunnen goed-ij vinden, om eerst aan de Magiftraat dezer Stad, I exerceerende het Regt om over openvallende Raad- I plaatfen te difponeeren, voortefchryvin, welke' | Perfoonen zy ter zaake van verfchil in begrippen- ] tot het vervullen eenér Raadsplaatst onbevoegd I hielden, en vervolgens de gedane keufe by adres i te desaprobeeren» en de vernietiging van dezelve te 1 vorderen. Ja dat dit zoo verregepousfeerdis,dat I de Magiftraat dezer Stad Vrydag avond den II I Maart gedwongen is , de eens gedane keufe te I vernietigen. Dat de Supplianten de gevolgen;! van dit alles ten fterkften apprehendeeren: wyl». | indien een gedeelte der Msatfcbappye de Magi-?:| ftraat noodzaaken om hunne bepalingen te veran-; I deren naar den zin van dezelve, de Viyheid en-J Veiligheid voor al de overige Leden geheel is; | weggenomen, en elk gevaar luopf van door ge->I weid, zyn Eer, Lee ven, of Goed teverliezen.il Dat de gevolgen van zulke daaden to meer te> I dugten zyn in een Stad, welke in de zamenwoo-t| ning en verteeringen van veele gegoede, Lieden.' I hare voomaamften fteun heeft, en die-, buiten ,j Rust en Veiligheid allten, weinige genoegens»! of voordeden aan dezelven te rugïchenken.kan.-jj Dat boven dien veele deraanzienlyke Magiftraats-1 perfoonen, ter zaake van voorgemelde dwang,;-! hun Post hebben ter neder gelegd. Dat hier, 1 door de Regering'oosheid noodwendig vermeer-:} deren moet. En vermits dit alles niet anders-tl kan uitloopen, dan op een volitrekte rume de-r| zer Stad,.als moetende noodwendig verlaten • it worden van elk, die zyn Rust en Veiligheid liefjl heeft, indien daarin niet by tyds voorzien wordyo en 1  JAARBOEKEN, Maart, I?85' 499 I en de Magiftraat dezer Stad voor den dwang , U- waaronder dezelve gebukt is, buiten ftaat zig be- trecht I vindt, de Supplianten tegen geweld behoorlyk te befchermen, zoo keren'de Supplianten zig tot ;: UEd. Mog. hret fchuldigeh eerbied vetzoekende, . dat UEd. Mog. zodanke maatregelen geheven te neemen, als tot Conftrvatie der rust en veif ligheid van de Supplianten en derzelver medeij burgers nodig zullen oordeelen, onverminderd ae i Privdegien dezer Stad; 't Welk doende &c. " Hier op vonden Hun Ed. Mog. goed, „ Copie van dezelve Requeste by Misfive „ te zenden aan de Magiftraat der Stad „ Utrecht met verzoek van Hun Ed. Mog. ' „ deswegens ter eerstkomende Vergadering „ te willen informeeren. En voorts aan elk „ van dezelve-Requeftranten te verleenen eri •„ toe te zeggen hunner Ed. Mog. Souverai„ ne protectie. En hebben de Gecomms. „ der Stad Utrecht cn van Wyk en Mont„ foort de voorfchr. Requeste overgenomen. Ook is vervolgends nog eendiergelykver- ;;zoekfchrift aan de Staten ingeleverd, ftrek- I kende ook-tot het verkrygen van rust en I veiligheid. De Geconftitueerdens en Gecommitteefildens der Burgery, vernomen hebbende,dat jïiegentien Raden hun ontllag hadden verzogt, ïzonden drie Heeren uit hun midden, die aan ;de Heeren Burgemeesteren van Musfchenbroele :en Berger , en den Secretaris van Voorst dit navolgend voorftel eerst mondeling deeden, ;;en vervolgens fchriftelyk overgaven. K k 3 EDE-  soo NIEUWE NEDERLANDSCHE U- üuüll liKÜOT ACHTBARE HEEREN' tr „ ,OnPir]ch^ Vanr d* «Herfacheulle fcheuring tusP oor/Iel^ fchen de refpeftive Raadeo deezer Stad en van Ge- niets vuuriger wenfchende, dan de goede eens, committ. gezindheid tusfchen allen; hebben Gaconftit'ueer den ons gecommitteerd, om ons by UEd. Gr" Achtb. te vervoegen, met allervriendelykst verzoek, van aan de Leden, compofeerende den tegenswoordige Raad, te proponeeren, om eene Commisfie uit hun midden te decerneeren op dat eene Commisfie van Geconftitueerdens daardoor geleegenheid moge hebben , van hun gehouden gedrag, voor zo veel het Geconftitueerdens aan-" gaat, naar waarheid aan U Ed. Gr. Achtb. open te leggen en met dezelve de middelen te mogen beraamen, die een heilzaame Asfipiatiezouden kunnen en mogen effeclueeren. ( was getekend) J.H. de RIDDER van ALMKERK, Utrecht A. J. van MANSVELT. deni5Maart G. A. VISS CHER. I78J. In de buitengewoone vergadering der Staten, welke wy zoeven gezien hebben,door Heeren Gedeputeerden te zyn uitgefchreven, wierdt van wegens Heeren Geëligeer? den voorg-dngcn, en ook door het advys van Aa\ ileere Perpöncher aangedrongen, qm den Heere Hoofdofficier en 't Geregt te .gelasten, naaukeurig onderzoek te doen, naar het voorgevallene op den n Maart, en prompt regt te oeffenen, en eene commisfie uit de vergadering aan de Stad aan te  JAARBOEKEN, Blaart', 1785» 5°i bieden , tot herftelling der fcheuring ; als Uook om by voorraad de vergadering te ver-TRECHT leggen op eene andere plaats. De Ridderfchap Relde ook voor, aan Schout en Gerechte aanfchrvving te doen, om behoorlyke navorfchingen in 't werk te ftellen, en zonder aanzien van perfoonen , regt te oeffenen, met aanbieding van tusfchenkomst en bemiddeling tot herftel: en in gevalle van verweigering van dit aanbod, zodanige andere middelen in het werk te ftellen, als tot herftel der goede orde zullen noodig oordeelen. Van Stads wegen wierdt ter Staten vergadering opening gedaan van eene commisfie in de Vroedfchap , vastgefteld tot wegruiminge der ontftane ongeneugtens. De voorftellen van de Geëligeerden en Ridderfchap wierden door de' fteden Utrecht , IVyk en Montfoort overgenomen : Dog Amersfoort en Rheenen ftemden in die voordellen in, wat aanging het doen aanfchryven aan den Hoofdofficier en het Gerechte ; en namen het verdere over. Daar wierdt dan tot die aanfehryving befloten, als mede de Heeren Gedeputeerden gemagtigd, om, in geval van vfeeze voor eenige ftremniing in de raadplegingen, de Vergadering te verleggen. Waar op dan ook de Heer F. C. R. Baron van Rheede van Agrim Grave van Athlone, Hoofdofficier dezer Stad, zig by den Heere voorzittende Burgemeester vervoegde , op grond, dat vernomen hadt, dat in de Notulen van 's Vroedfchaps beiluit van 's avonds den 11 Maart, ter vernietiging van de verKk 3 kie-  Soi NIEUWE NEDERLANDSCHE U- kiezing van den Heere Sichterman tot Raad. TaECHT.genomen, gefield,.was Door gevoeld, en verzogt derhalv-en vifie van Stads Notulen van den 11 Maart. Dog het welk door de Vroedfchap geweigerd is geworden. De Heer^s Musfchenbroek zondt dan aan den Raad van wegens de Heeren Gedeputeerde Staten eenen boodfchap, „ Dat Hun Ed. Mogen95 de, by aldien 'er niet in voorzien wierde, „ hunne deliberatien hier'ter Rede niet meer ,s veilig agteden." Terwyl dat verfchillende wierdt geoordeeld over het gebeurde, tragtcen de bezadigltende zaak te bemiddelen, en alle verdere fcheuring voor te komen. Egter vervoegden zig vyf Compagnien Schutteren by wyze van adres en by onderteekening aan Geconftitueerden en Gecommitteerden, verklarende : „ i.Dat zy ten vollen goedkeurden derzelver jongst gehouden gedrag omtrend dp vernietiging van de verkiezing van den Heer Sichterman, als overeenkomende met hunne uitdrukkelyke begeerte. 2. Dat zy de Geconftitueerden en Gecommitteerden hartelyk bedankten, voor derzelver be* toonden yver en moed , in het fpreeken vporder Burgeren onbetwistbare Rechten, en het belangeloos gadeflaan van het algemeen belang. — 3. Dat zy verzogten, dat daar in met een onbezweken trouw, op dat zelfde Vryheidlievend voetfpoor, mogte voortgegaan worden , en dat derzelver aandenfeng fteeds in zegening by hun a en hup na-  JAARBOEKEN, Maart, 1785. 503 geflagtzou zyn. 4. Dat zy beloofden en zig Uplegtig verbonden, om, wanneer op de eenetrecht of andere wyze de Geconftitueerden en Gecommitteerden deswegens vervolgd, of ongelegenheid aangedaan mogte worden, eenparig hun te zullen befchermen , en met Goed en Bloed tot den laatften ademfnik by te fpringen. 5. Dat zy aan de overgebleeven Raden in de Vroedfchap* verzekerden , dat zy tot derzelver befcherming niet alleen ten allen tyde bereid waren, maar ook hun daar voor alle eerbied en hoogagting als verdeedigers der burgerlyke Vryheid zouden toedragen. — En eindelyk — dat, zo onverhoopt de Negentien opgeftaane Heeren zig niet geliefden te verklaren tegens aanftaande Dingsdag, om weder in den Raad te konien, dat dan aan de overblyvende Raden verzogt wierdt, deopenftaande plaatzen voor openftaande te verklaren, en dezelve by de eerfte gelegenheid, met Mannen, die in 's Volks liefde en vortrouwen deelen, te vullen!!" Mén was egter zo verre gevorderd, dat de 19 bedankt hebbende Heeren wierden overgehaald, om van die nederlegging hunner posten af te zien, en derzelver waarnemingen te hervatten, het welk den 19Maart I785 is gefchied, wanneer die Heeren wederom zitting ia de Vroedfchap hebben genomen, met deze navolgende verklaring: K k 4 EDE-  5»+ NIEUWE NEDERLANDSCHE U- EDELE GR OOT ACHTBARE HEEREN! TRECHT f)e reedenen, waarom de Ondergetekenden zich Decl.der^ verplicht hebben gevonden, zich uit den Raad 19 Hee. te abfenteeren, zyn by U Ed. Groot Achtbaare reu byte volkomen bekend, en kunnen, zoo uit de Norugkomfttulen van den Raad, als uit de Öeciaratoiren en in den Misfives vaa de zich gcabfenteerd hebbende L.» Raad, den, ten eenemale confteren, en behoeven aldus geene herhaalinge; en het is geenzints aan eene veranderde denkwyze toe te fchryven, dat de ondergeteekende zich tans in U Ed. Gr. Achtbaare Vergadering vertoonen, daar zy op het plegti 'fte betuigen , dac zy de motiven, welke hen daartoe bewogen hebben, tot op dit oogenblik, in het zelf Je licht befchouwen, en , uit dien hoofde, een yder voor hun in het byzonder , mogen declareeren, voor zich te prefereren, wanneer zy hun eieigen genoegen, en de rust van hun leven raadplegen , te blyven inftcercn op hunne weloverwogene, en zonder affpraak, gevraagde Demisfien. Dan wanneer zy aan den anderen kant, pondereer* den de byzondere blyken van des Vroedfchaps genegenheid henwaarts, door hen te honoreeren » met eene Commisfie, beftaande uit den Heer Preüdent Burgemeester en het oudfie Lid van den Raad, nevens een der Secretarisfen, ten einde hen op het ndtantelykst en nadrukkelyksttedehorteren van derzelver gevraagde Demisfien ', met verzoek, om in de waarnemingen van hunne Commisilen te conunueeren, alles tot voorkoming van die verdere onheilen , welke Hun Ed. Groot Achtb., by derzelver Refolutie, verklaren te duptten, dat daar uit voor Stads Politie, Juftitie en Finantie, en tor ruïne voor Stads goede Burgery zoude orofiuecren. Daar by de, tot dat zelve einde dienende, wel. meenende Aanzoeken en gedeclareerde Inftantien vjn de goede en weldenkende Kurgery; gelyk ook van een zeer aanzienelyk aantal van de notabelfte I-  JAARBOEKEN, Maart, 1785. 505 Inwoners, en zoo wel Adelyke als Burgerlyke Farriilien dezer Stad, allen de voorgevallene Disorders en onwettige Demarches disapprobeereuae; En boven dien hec vereerecd zoo wel als verpligtend bewys van het verlangen van de Heeren der twee voorftemmeude Staatsleden, aan de Ondergeteekende uit derzelver naam, door den Secretaris "an Staat, yderafzonderlyk, betuigd, met ernftigen aandrang, om Le deferen aan het verzoek der Commisfie uit Uw Ed. Groot Achtbare. Hebben de voorgemelde Deputatien en welmeenende Inftantien zoo veel invloed op hun gehad, dat zy verrneind hebben, daar aan niet langer te mogen refitteeren, en zich gedrongen gevonden henben, om, met voorbyzien van bvna onoverzieuelyke zwarigheden, en tot voorkoming van aller verwvt, van aan die plegtige aanzoeken geen ' betamelyk en fchuldpligtig gehoor te hebben gegeven; van hun gedeclareerd voornemen, voor het tegenwoordige, aftezien, en wederom in der Raad te verfchynen, ten einde aan U Ed. Groot Achtb. en aan alle brave en getrouwe Ingezetenec van deze Stad, zo wel als aan de geheele onpartydige Weereld, openlyke blyken en bewyzen te gever van hunnè bereidwilligheid, om hunne vermogens, ryd en kragten, ten nutte van het algemeen aant( kggen, en te befteeden, zo lang zy van deze dure verpligting, door geene onbehooriyke wegen er middelen, zich zullen moeten ontilagea rekenen en om dat zy niet als eigenzinnige en onverzette lyke Lieden zouden kunnen worden aangemerkt die het Welvaaren en de rust van de Stad e Burgery aan hunne byzondere verkiezing opof feren. Doch, dat zy in den Raad verfchynen, in da billyk vooruitzicht en vertrouwen, dat zy als eer lyke eu cordaate Regenten vry, ongeffoord enon befchroomd zullen kunnen advifeeren en dilibe ÏSrén; en hunne gevoelens over voorkomend u- TRECHT Dechder 19 Heeren byterugkomfl{n den Raad, 1 > l t e 1*  ü. TRECHT Deel. der 16 Heeren by terugkomftin den Raad. 1 1 506 NIEUWE NEDERLANDSCHE Zaken mar hunne beste kennis en wetenfehan " volgens Eed en Pligt, uiten. Verfeerende zy in die zekere verwagtiW, dat alle de verdere Leden van den Raad , mee hun handen en harten in een zullen (laan, en vereenigen, om op alle mogelyke en meest gefchikte wy. zen de rust en het welvaren van deze Stad en de Achtbaarheid van dezeD Raad te helpen herftellen conferveeren en bevorderen, en nimmer toelaaten' dat onder den naam van Vryheid den grootlten iwang werde ingevoerd, of ook eene onbevoegde meenigte de wettige befluiten van den Raad op de onwettigfte wyze tegengaan en doen iltereeren. Tot al het welk de Ondergetekende oprechteiyfc >etuigen, op nieuw, bereid te zyn, en zich 00 iet plechtigfte aanbieden en verbinden. QVas geteekend door de Heeren} Hendrik Verbeek (Regeerend Burgemeester) . Mr. Pieter Paulus van den Bogaard (Oud Burgemeester) Mr. Adriaan van Bronchorst, Mr. Wtllem Jan van der Does, Mr. Adriaan van Romondt, Pieter Loiewyk Daunis, Mr. Frans Comelis Craayvanger, Mr. Otto Willem Philippus Valck, Mx.Comelis vanEwyk, Mi. Andries Sybrand Abbema, Mr. Johan Jacob Woertman, Mr. Daniël Comelis de Leeuw, Mr. Philips Ram, Mr. Willem Jan Baptist van Dielen, Mr. Paulus Henricus Justus Tvoy, Mr. David Jan Martens, Mr. Jacob Anthony Martens, Mr. Paul Engelbert Voet van Winsfen; hebbende de Wel Ed. Geftr. Heer Mr. Reinier Verfcheor, zich per Misfive, met het bovenftaande Leclaratoir geconformeerd.  JAARBOEKEN, Maart, 1785. 5Ó7 In deze vergadering wierdt ook een raport Uingebragt van de Cofnmisiie , die benoemd trecht was tot het uitdenken van gepaste middelen, om het gereezen misnoegen uit den weg te ruimen , en de ontftaane gefchillen te vereffenen. Deze Commisfie beftondt'uit de, Heeren Raden Eyk, Westrenen, van Senden, de Ridder, - Smisfaert , van Haeften , Nahuis, Burman, en van Dam. By dit raport was gevoegd een Declaratoir van Geconftitueerdens en Gecommitteerdens, verklarende geen voornemen gehad te hebben, nog den Raad, nog eenig byzonder Lid te beledigen , maar veel eer dezelve te bevryden van alle mogelyke onaangenaamheden, welken zy bedugt waren, dat hun mogeiyk zoude hebben kunnen bejegenen enz. Dog de 19 Heeren nu reeds in de Raad te rug gekeerd zynde, begreep men by meerderheid, dat de middelen by dat raport voorgedragen , voor het grootfte gedeelte geen toepasfing meer hadden , en het oogmerk derzelven nu reeds werkelyk plaats hadt. De 19 Leden verklaarden ook, dat niet hunne perfonen, maar de achtbaarheid van den geheelen Raad gefchonden .zynde, zy op geene perfoonlyke voldoening aandrongen,maar alleenlyk op middelen tot handhaving van het gezag, des Raads, en der ftedelyke rust. Dus is voorfz. raport, met byvoegd Declaratoir buiten conclufie» gebleven. Dog de Meerderheid van den Raad nam een befluit, waar by Zy de refolutie van Vrydag' avond den n Maart, vernietigde, en die refolutie, wel-  5o8 NIEUWE NEDERLANDSCHE temet Se,k6cS T°rgens Senofflen ï en waar b£ de trecht Heer Sichterman verklaard was , wel en wettig tot Raad te zyn verkoren , egter voor al! nog onder furcheance van deszeis beëediging en zittingneming, vernieuwde. Tegen welk bdluit de Raden Eyk, van Senden, de Ridder , van Haeften, en Barman zig verklaar^ den. Zie hie dat aanmerkelyk befluit s Extracl uit de Refolutien van de Vroedfchap den 20 Maart 1785. M?OWi.de0 Hee,T Burge»neester Verbeek zynde gedaan het navolgend Schriftelyk vooritel; EDELE GROOT ACHTBARE HEEREN'! T)ewylde,op Vrydag avond den 11 Maart, genomene Kelolutie, nopens het afzien van de Verkiezing van den Heer J.Sichterman, uit gt en ander oogpunt kan worden befcnouwd, dan niet vrfoWfffif maar door dwang en overmagt , genomeri, ml kens de aanteekening van verre het meer. nded der preient geweest zyrde Raden , vertrouwe ik, dat Uw Ed. Gr. Achtb. dezelve Refolutie, uit dien hoofde, niet anders zullen of konnen conüdereeren, dan als niet genomen, aangezien hy, die gedwongen word, niet kan gerekend worden te confenteerer; en 't geen , door erees of geweld, word afg-perst, volgens Rechten, per Je nul, en als niet gedaan, moet worden gerekend. ö Ik vinde my derhalven vernligt, tot foutien van de,goede orde, en het wettig gezag van deze Vergadering, aan U Ed. Gr. Achtb. voortedragen de hoge noo-lzake!ykheid,dat de Vroedlcnaps. Refoluci» van Vrydag morgen, een it de-  JAARBOEKEN, Maartt 1785. 5*9 dezer, met betrekking tot de wettig gedaane ., Eleclie van Mr. J. Sichierman genomen,weder-' om ftand grype, zo en in diervoegen, als toen is goedgevonden en verftaan, met vernietiging van voornoemde, op den 11 Maart, des avonds , afgeperste, Contrarie Refolutie. J ll.fv )^'iky .3' W^ft'.ijTjjtf*,'; • '-iy • ■ «■' -j■« ...,i-.-.xj ( (Was Getekend} HENDRIK VERBEEK. ., En daarover gedelibereerd zynde, heeft de ■ Vroedfchap , conform gedagte Propofitie , de Refolutie, op Vrydag avond, den n Maart, vi Ê55 tnetu genomen, voor onwettig verklaard; Hellende dezelve by dezen buiten effect, die houdende als niet genomen; verklarende daarentegen de Refolutie, ten zeiven dage, des voormiddags gearrefteerd, voor wettig en van volle kragt en vigeur. En is goedgevonden, dat van deze Refolutie, door den Secretaris van Voorst, aan den Heer J, Sichterman zal kennisfe jgegeven worden. Wy hebben hier voren gezegd, dat de Requesten, aan de Staten door verfcheidene Ingezetenen ingeleverd , ter herftelling der rust en veiligheid , aan de Regeering van Utrecht zyn gezonden, ten einde daarop te berigten. Hier op zyn 9 Heeren benoemd om deswegen een raport uit te brengen: het welk den 29 Maart in de Vroedfchap inkwam, aldus luidende: EDELE GROOT ACHTBARE HEEREN! TV Heeren der Commisfie, in welker handen U Ed. Gr. Achtb» hebben gelieven te Reilen de twee Re- U- taECHT Verniet* 'an 't behit van Ien ti Waart,  Jïö NIEUWE NÈDERLANDSCHÉ , u. rrRECHT. Rap. op de Req. wegens rust en veiligk, • I I i } J 1 ,1 C I 2 v d z f M S E h Requesten, ddor fommige Burgers en Inwoonders deezer Stad, op den ib Maart deezes Jaars, aan Hun Ed.- Mog. geprefenteerd, tendeerende ten i fine Hun Ed. Mog. aan de Supplianten geliefden \i te verleenen Protectie, als meede zulke maatregelen beraamen mochten, welke Hun Ed. Mog.,.3 ter herfielling der Kust en Veiligheid, noodig zul. I len oordeelen, onverminderd Stads Privilegiën, beb-J ben de eer, kortelyk, zo goed zy kunnen, en voot f Zoo veel hun de extra korten tyd Van het werfc J toelaat, te advüeeren: Dat dezelve niet kunnen I ontveinzen hare verwondering, koe de Ondertee»\ kenaars en Onderteeker.aresfen; (die allen ook üur- f gers of Inwoonders deezer Stad zyn, en dus on- I der eenen Burger Eed en Pligt der Burgery leggende , ^Trouw en Gehoorzaamheid aan de Magiftraat der Stad, als haar? eenige wettige Overheid verrchuldigd zyn, en daarom ook verplicht, hec gezach des Raads te maintineeren, conform den burger • Eed,) hebben kunnen komen tot die Demarche, )m ter eerfterinftantie, met voorbygaan des Raads, ian hun Ed. Mog. zodanige Requesten te prefeneeren, waar by zulke verzoeken gedaan worden* 3e Heeren van de Commisfie zouden daarom van ;edagten zyn, dat de Vroedfchap, by forme van ïefolutie, ter Staaten Vergaderjnge behoorde tit te brengen, tot dekkinge der Notulen, waar* y de Stad deeze Requeste heeft overgenomen , n tot maintien van Stads Rechten, over haare urgers en Inwoners, zoude kunnen inbrengen de» e of dergelyke Refolutie. Dat de Vroedfchap der Stad Utrecht, zich ten itterften verwonderd houd , over den ftap. door e Ondertekenaars der twee Requeste den .18 Maart, 0 voorbaarig gedaan , met in deezen tyd tér eerer inftantie den Raad deezer Stad, de eenige en ettige Overheid, der Burgers en Inwoonders van' tad en Vryheid, direct voorbygaande, aan Hun d. Mog. te verzoeken, hulp en Protectie voor late Perfoonen en Goederen, als meede zulke maat-  JAARBOEKEN, Haart, 1785. 511 •maatregelen te neemen, als Hun Ed. Mog..tot rust eu veiligheid der Burgers nodig oordeélen zullen. Dat de Vroedfchap geene redenen, hoe geriaarnd, noch tot de pr*eteritie der Stad, noch om dit. verzoek aan Hun Ed. Mog. te doen , bekend is. Alzo tot heden toe fzoo verre men weet) geen mensch is geaggresfeert, geen geweld ergens aan Huizen of Goederen is gepleegd, en 'er dcrhalven voor deeze Chimerique vreezegeene, reden hoegenaamd, is tut ie vinden. Dat de Rust en Vreede thans oVer ai dooi* de Stad heerst , waar van de Vergaderingen en van den Raad en van Hün Ed. Mog., na dén 11 Maart iterative gehouden, doorflaande blyken zyn. Dat de Vroedfchap zeer Wel in ftaat is, om haare inwooners te bèfchermen, alzoo eene wel gezinde Gewapende Burgery zich zeiven daartoe, aanbied, en 'er geene de minfte reeden, hoe genaamd is, o 'i te twyffelen, of die Burgery zal haaren Burgeten Schutters-Eed getrouw cn na behoren nakomen. Dat de Stad nooit Regeeringloos geweest te, en dus de Regeeringloosheid (zo de Supplianten zeer ten onrechte te kennen geeven,) niöc vermeerderd is, het geen hier uit blykt, dat nodh Volicie x\o „ danige waardigheid geweest, dat zy als eene vrye „ Ryksfiad, (ut libera imperii Civitas, QuaNemh „ nem nifi imperatoren, Salvis Csteris jurihus \ Recognoscebat, ) altydis geconfidereerd'geworden? Alk deeze ftukken en Declaratiên, als ook de verzekerheid van de goede Intentie der twee voorfteiT.mende Leden, omtrend de Stad Utrecht, ffellen ce Vroedfchap buiten alle Soupcons voor eenige Irifraében ia Stau, Recht, thans in deezen te zullen ondervinden. Wat nu betreft de Claufüle bv de Recmestrarrten gepofeerd, onverminderd de Privilegiën dezer Stad. De Vroedfchap zal zich daar ovar liefst niet uitlaten, maar moet alleen ÏWn, dat zt betuigd niet te weten, boe zonder infraftie vai Stac* gezag, zender het Accoórd van 13 Februarfr L1 2 1587* U- TRECHT Raport Op de Re auestcn wegens rust en veilig' heid.  SM, NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TRPCHT Raport ep de Requeuëntvegens rust eu veiligheid* 1587, wegers het Regeerings Befte, j en zonder de Declaratie van 14 November Ï582 en van 1674, te benadeelen, door de twee Voorftemmende Leden van Staat, een in allen deelen Favorabel Ap. pointement op die Requesten zouden konnen verleend worden, daar het van zelve fpreekt, dat de Stad, het derde Lid van Staat, üit tegen moet fpreeken, en niet kan toeftaan. Om alle welke redenen de Vroedfchap der Stad Utrecht van gedagten is, dat die Requesten behoorden te worden geweeren van de hand. en de Supplianten aargezegd, zich te moeten addresRrcn, aan Haare eenige Wettige Competente Overheid, den Raad der Stad Utrecht, welke ingeval van nood in ftaat, en ten allen tyde bereid is, aan de Burgers en Inwooners der Stad en Vryheid, alle verëischte efficacieufe hulpe en Protectie te verleenen , en de rust en Vreede in de Stad, zeer wel kan en zal mainteneereu; zynde verder de Vroedfchap van Oordeel', dat deeze ter Staaten Vergaderinge zynde ingeberagt, het verder onnoodig zal zyn, de Brief van de Extra.Ordinaire beichryvinge, of ook de Refolutie der Heeren Edelen daar op ge. nomen, eenigzins in te treeden; Voorts zouden de Heeren deezer Commisfie van gedagten zyn, dat de Heeren Burgemeesteren en verdere Gecommitteerden ter befchryvinge compareerende, dienden gemunieerd te zyn, met eene tweede Refolu. tie. werkè, in cas van overftemming der Stad, of by Conclufie, contrarie Stads Sentiment vallende , zouden dienen over te geeven , waar by Hun Ed. verzog/, ja zelfs gelast wierden, onder Inha;fie van:Stadsingebragte Refolutie, die Conclufie tetien te fpreeken, en dezelve te declareren voor onwettiR, en alleen die te houden voor eene Refolutie der twee voorftemmende Leden, ja wel expres» felyk tegens dezelve te protefteeren, als zynde eene infraétie in Staats Recht, en in Stads wetti. ge auttoriteit en gezag; wordende Hun Ed. voorts verzogt om aanftcads daar van aan den Raad ken • nis*  JAARBOEKEN, Maart, 1785. 515 nisfe te geven, ten einde by de Vroedfchap daar Utegen zodanig te refolveeren, als dezelve tet main- trecht tien van Stads Recht zoude oordeclcii als dan te moeten doen. , Amersfoort. Den 14 Maart hebben ook Geconftitueerdens, 17 in getal, een adres aan de Regeering ingeleverd, ten einde als Geconftitueerdens erkend te worden, en met Hun Edele Achtb. in onderhandeling te treden tot het vereffenen van bezwaaren , als zy by hun Concept-Reglement hadden opgegeven enz. Vyf Heeren uit de Geconftitueerden gaven dit adres met eenen aanfpraak over. FRIESLAND. Lbeuwar den. De volmagten van Stavoren en Workum9 deden den 18 Maart 1785 in het kwartier der Steden dit voorftel: EDELE MOGENDE HEEREN.*' TT\e Volmagten van Stavoren en Workum, in hunne Comrnisfien of Procuratien, als Volmagten ten Landsdage, wel expresfelyk gelast wordende, om volgens het 57 Art. van het Reglement Rcformatoir, niet alleen alle Wetten, Placaaten, Ordonnantiën en Reglementen dezes Landfchaps, maar wel zeef*uitdrukkelyk het Regiem. Reformatoir van Wylen Zyne Doorl. Hoogheid Willem den IF. glor. Memorie in Leeuwarden den LI 3 2t De-  $16 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeu- den. Voor/pel va» volFoLnagten van HarJ, Scav. e» Work. 21 December 1748 gegeven, als eene onverbree» kelyke Wet te moeten nakomen, en onderhouden; en niet te mogen gedoogen, dat Contrarie diens, worde geadvifeerd, en gehandeld: Ende nader indagtig zynde aan hunnen dierbaren Eed op met gemelde Reglement, volgens het 38 Art. zo plegtig gedaan, vinden zich genood drongen, ten einde a m deze onverbreekelyke Wet, en aan hunnen heiligen Eed te voldoen, om aan U Ed. Mog,, wHk.e allen , geenen uitgezonderd, niet' alleen van dit Kwartier, maar van de drie overige Kwartieren, onder den zelfden dauren Eed Ram, hunne gegronde zwarigheden te moeten voordragen. Voor eerst omtrend het twaalfde Art. van dac Reglement, nopens het verkiezen, en Remmen tot de -Nominatie van een Grietman, waar in wel duidelyk wordt geftatueerd, dat op de Nominatie niet zullen mogen worden gebragt, dan de zodanige , welke den Ouderdom van 20 jaren volkomen geadimpleerd hebben. Dan overmits Volmagten van Stavoren en Workum bevinden, dat door Zyne Doorl. Hoogheid onzen tegenwoordigen Erfltadhouder , omtrend de 12 Art. den 26 May 1768. eene zogenaamde verzastinge is gemaakt, waar door niet alleen de minderjarige Zoonen, en Descendenten van GrietsLieden, nog niet bereikt hebbende den Ouderdom van 20 jeren, eligibel zyn verklaard, maar zelfs tot Grietsüeden zyn geëligeerd, ende aangefteld , vermeenen dezelve, dat zulks niet alleenlyk het Stemrecht van alle de. Ingezetenen dezer Provincie, in zyne waarde, zeer aanmerkelyk verminderd, maar den grond legt tot eene onbegrensde, en voor den Staat allergevaariykile Ariftocratie. en Olickargie-j en teffens geheel en al om verre werpt het 12 Art. van het Reglement Reformatoir, op welkers ftpr.f onderhoudi'.iï, wy allen onzen Eed aan den Lance tie'io-n gezworen, en urgeeren, «Ver zulks Volmagten van Stavoren en Wcrkum, al-  JAARBOEKEN, Maart, 1785. 517 allerernfh'gst, dat de Heeren Staten als de eenige Souverainen van den Lande, deze Ampliatie omtrend het 12 Art. voornoemd, en den s.6 May 1768 gelieven te vernietigen, doorZ. D. Hoogh. kennisfe te geven, dat deze Ampliatie, als ftrydig zynde tegens het Reglement Reformatoir van wylen; Hoogstdeszelfs Heer Vader glon'eufer gedagtenis-: fe , buiten kracht behoorde te worden gefteld. i Of wel, dat Volmagten van Stavoren en Workum worden ontheven Van hunnen Eed op het Reglement Reformatoir gedaan, welken zyanderzints verplicht worden gedurig te overtreden; en daarenboyen, volgens het 59 Art. de fa£lo vervallen zouden zyn van hunne C>mm'sfien, Magiürature rnz. en eindelyk nog zouden moeten blootgefteld blyven aan de Actie van den Heer Procureur Generaal. Volmagten van Stavoren en Woikum verzoe* ken derhalven het Kwartier der Steden, welker Leden zich anderzints van gelyken jaan Eed verzuim fchuldig maken, en aan dezelve Poen^.liteiten onderwerpen, deze als eene quartiers propofitie te willen aanneerhen en aan de andere Kwartieren voorftellen. De zwarigheid van Volmagten van Stavoren en Workum, gaat ten anderen, over de fteeds plaats hebbende Contraventie, tegens het 46 Art. vaa het zelfde Reglement • en geven in Cocfideratie, of het niet ten uiterften noodzaakelyk zy , dac de Generaale Ontvangers-Ampten in de Grietenyen , de faóto verklaard worden vervallen te zyn , als hebbende reeds moeten ophouden 2 December 1748. met uitdruklyk verbod om dezelve weder te begeven. En dat volgens het 47 Ajt. de Dorps-Ontvangers, de ingevorderde Penningen direct ten Comptoire van de Generale Ontvangers dezer Provincie overbrengen. 1 Volmagten van Stavoren en Workum ignoreeren g?enzints , dat , op verfcheidene fpecieufe voorwendzels van Confufie, en verwarring, door het Collegie der Gedeputeerden aan de Heeren LI 4 Sta- rRKCHr Poorfte! 'an FqI' nagten '««Hail. >tav, en Work.  5iS NIEUWE NEDERLANDSCHE WAR- Voorlid van VoU wagten •vnnWzA. Stav. en Work. j \ Staten is voorgedragen, om een verzoek aan wy« len zyne Hoogheid Willem de IV te duen, teneinde, by Provifie, en tot nadere dispofitie, de Generaalö Ontvangers voor als nog re continueer-a enz,, gelyk volger» Refolutie van den 24 Ofto* ber i749 by Misfive aan Zyne Doorl. Hoogh. is gedaan. Welkers antwoord van den 2 November 1749 nogtaos wel u'tdrukkelyk inhoud: datjHoogstdezelve, alleen by Provifie toeitaat, dat de Genera.ile Ontvangen der Grietenve op den omieu voet zullen contmueeren ter tyd en wylen zyn Doorl. Hoogh. daar omtrend eei.ige nadere bepaaling uemaakt en vastgefteld zal hebben. Het geblykt ook uit de Refolutie , deswegens den 19 Nov. 1749 genomen, dat Copie van die Misfive gezonden is aan de Gerechten der Griete* ryen, zonder dat zulks by Publicacie aan de Ingezetenen der Provintie is bekende gemaakt: ofte als eene Ampliatie op het gemelde 40 §. in eenige Uitgaave, by het Reglement Reformatoir is gedrukt geworden. En overmits het de GoddeJyke Voorzienigheid behaagd heeft, Zyne Doorl. Hoogh. Willem de IV., m de Maand Oef ober van den Jare 1,7*1, tot zich te roepen, eer, ende alvorens, hier omtrent eene nadere Uispofitie hadde gemaakt, en de voorgeftelde verandering fl gts by Provifie is verzocht, en toegeflaa», ooideelen Volmagtea vai. Stavoren en Workum, dat het 46 Art. van het Reg.'unent Reformatoir federt den dood van Wylen Zyne Doorl. Hoogheid wederom verkregen :n behonden heeft zyn volle kracht, zo als ook van ie Heeren Staaten dezer Provintie, doordegedurige afvordering van den Eed op net Reglement Heformatojr zonder eenige veranderingen, of Ampliatie.op dit Artikel, ten vollen wordt ber irescigd. ^Eindelyk, naardien niemand op Aarde, noch jrerechten, noch Magiltraatcn, noch de EdMo«. Hee»  JAARBOEKEN, Maart, l?85» $ïb Heeren Stater-, noch zelfs de Hereditaire Succesfeuren van Wylen Zyn Doorl. Hoogh. Glor. Mem. de magt hebben, ofte gegeeven is, om dit Re* glement te verr.r> <;;e.., maar vooral de eerstgenoemde verpl gt zvn, op 'e paenahteifen by het 59 Art, bepaald, het 7.. lve ai! een fusdamenteele en on?erbreckclvke voet te main doceren; urgeeren Volmagten van Stavoren en Workum, aangezien 'er meer dan de noodige tyd geweesc is, om de voorgewende Zwarigheden uir den weg te rui men, dat dit Arukd 46 weder in volle kracht worde geftüd. En verzoeken, dat ook deeze tweede Zwarigheid aan de Mog. Heeren Staten deran-. dere Quariren als het tweede Lid van het Quartiers voorftel worde overgebragt. De Volmagten van Stavoren en Workum voegen hier by, het ernftig verzoek en \ erlangen , dac de Ed. Mog. Heeren Staten deGontraventems tegens deeze twee Artikulen, by wyze v:'nAbolitiegratieufelyk gelieven te libereeren en te ontheffen van de fietrisfeerende psenalkeiten by het 59 Art. van het Reglement Reformatoir geftatueerd, en den' Procureur Generaal te gelasten, des^egen» geene Adien te inftitueeren, alzoo genoemde Volmagten zich ten vollen verzekerd houden, dac deeze Contraventien niet zo zeer uit verkeerde en berispelyke oogmerken, als wel uit Onkunde gefproten zya. Aldus voorgefteld in het Quartier der Steeden, op het Landfchapshuis binnen Leeuwarden, den 18 Maart 4705. (Was Getekend) , Charles Bigot. j. v. d. Velde. F. R. Couperus, 'petrus Campem. De Ondergefchreeven Volmagten van Harlingen hebben zich met deeze Propofitie geconformeerd, (Was Getekend) J. H. Olinjus. E. M. V. Beyma. 11 5. é Dog Leeuwarden. Votrflel van Vol* magten vawHarl, Siav,e« Work,  540 NIEÜWE NEDERLANDSCHE Leed- Dog de Volmagten der genoemde Steden war.- niet kunnende dit voorftel zo ver brengen dat het ter beraadfiaging van den Statt wierde gebragt, hebben hetzelve den ao Maart If^s in het Kwartiers Refolutie-Boek doen «intekenen. Qï*ERTS$EL* Deventer. Hier is een adres aan de Regeering gedaan tot herftel van de verdediging der Republiek, opening der Generaliteitskas, en ontzegging aan den Hertog van het grondgebied van den Staat. Den u befloten de Regeerders het adres te ftellen in handen van Heeren Gecommitteerden ten jLanddage, ten einde zo veel mogeiyk werde uitgewerkt, dat aan voorfz. verzoeken wer4e voldaan. C a m p e n. Zedert eenige weeken bevinden zig alhier de zes Heeren, uit de hooge Bondgenooten benoemd > tot bylegging of beflisfing der verft hillen in deze Provincie over het ftuk van overftemmen. Deze Heeren zyn Uit Gelderland J. E. Baron van Lynden, Burgemeester van Nymegen. Uit Holland Mr. Kutgerus Paludanus, Burgemeester van Alkmaar. Uit  ■ JAARBOEKEN, Mam, 1785. 3*1 , Uit Zeeland Mr. L. C. van Sonsbeek, Camv Raad der Stad Vlisfingen en Gecommitteer- p*n. :de ter Provinciale Rekenkamer van Zeeland. Uit Utrecht Joost Baron Taats van Amewongen, Heere vanNatewisch, Hoofdfchout favan Amersfoort. Uit Friesland E. 5. G. J. Baron van Burmania Rengers , Grietman van Wynbritzeiradeel. En uit Groningen Mr. E. J. Baron Lewe, iSecretaris van Staat. Aan deze Commisfie heeft de meerderheid ivan de Heeren van de Ridderfchap voor weinige dagen verklaard , het tusfchen hen en de drie Hoofdlieden, benevens den Heer Baron van Pallandt tot 'Zuithem, Drost van Ysfelmumden, ontdaan verfchil over het regt van 0 verdommen ter Staatsvergadering, wel te willen compromitteeren en aan de uitfpraakenbeilisfingvanHunEd. Mog. of eenig ander onpartydig Rechter overlaten, het welk van dat gevolg geweest is , dat de drie Steden hier op in den haaren befloten hebben de zaak in gefchil aan de volkomene be- .flisfing en uitfpraak van gem. zes Heeren Gecommitteerdens, uit de Bondgenooten te onderwerpen. Bovengem. Commisfie kwam in December 1784 in deze Stad, tot Secretaris hebbende Mr. £. D. Wer denier: ontvong van de Regeering, Gezworene Gemeente, Officieren, Kerkenraden de pligtsplegingen van begroeting en wellekomstj opende den 21 December 1784 hare last tor  5aï NIEUWE NEDERLANDSCHE Gam. ter Staatsvergaderinge dezer Provincie I >£N> wierdt den 23 December van wegens de Staten op eenen pragtigen maaltyd van 50 perfonen onthaald , begon vervolgends de onderhandelingen met de Gecommitteerden zo uit de Ridderfchap als de drie Steden; als mede met den Drost vaii Ysfelmuide, Jonkheer van Pallandt tot Zuithem* als alleen 1 uit de Ridders het gevoelen der Steden zyn- • de toegedaan. Deze onderhandelingen duurden tot ié, Januajry 1785. wanneer, op voorflag der Ridderfchap, befloten wierdt, het geheele gefchil ter beflisfinge over te laten 'San de Heeren Gecommitteerden der fes Provinciën, zonder gevolgtrekking tot andere gevallen. De wederzydfche overgeleverde; qualificatien en atle van compromis wierden ten zelfden dage op het Raadhuis alhier getekend. Van dien tyd tot 26 February, zyn geene middelen tot fchikkinge ver- ■ zuimd: dog deze te vergeefseh zynde afgelopen, nam de commisfie den 3 Maart 1785 > ter Staatsvergaderinge affcheid van Hun Ed. i Mogende, wierdt wederom ten Raadhuize gëleid», alwaar de Gecommitteerden van bei- > de de partyen verfcheenen , benevens den 1 Drost van Ysfelmuide, wanneer ten 12 uure, , door den Secretaris /Verdenier deze bellis- • fing wierdt uitgefproken: Alzoo binnen deeze Provincie van Overysfel, j een.different is cntftaan, tmfchen de meerderheid der Heeren van de Ridderfchap, en de Steden Deventer, Campen en Zwol, huofdzaakJyk hier in beltaande, dat de Welgemelde meerder-  JAARBOEKEN, Blaart, 1783. 523 iiiderheid van de Ridderfchap fuftineerd, „ Dat |j„ geene OverRemming gemaakt, of conclufie Lj geformeerd kan worden, in het geval, wanL, neer de drie Steden van een gevoelen zyn, L, dan met gevolg van ten minften, een vol L, derde gedeelte der prefenfe Heeien Edelen." j" Terwyl daar en tegen de Welgemelde drie 1 Steeden vermeenen. I ,, Dar niet meer, dan een enkel befchreeven B Edelman nodig is, om met deszelfs gevolg „ aar Ha;re zyde te effecfueeren, dat Over|„ Remming geformeerd en geconcludeert kar. „ worden.'' f Over welk verfchil de Welgemelde Meerder flheid der Heeren van de Ridderfchap, zich be fvoorecs zoo aan de Heeren Staaten Genetaal ider Vereenigde Nederlanden, als aan de Heerer I Staaten der andere Provinciën heeft geaddreS' ffeert, met dat gevolg, dat door de laatstge Inoemde, conform de Circulaire Misfive van di tHeeren Staaten van Vriesland, in dato den 14 (Maart 1784. ieder uit den Haaren, één Heer, I en dus te zaamen zes Heeren, tot genoegen vat I wederzydfche Parthycn herwaarts zyn gezonden. fmet naarrien. |tr, jan Elias van Lynden, Extraordinaris Raat f des Furitendoms Gelre en Graaffchap Zut phen en Burgemeester der Stad Nymeegen wegens Gelderland. MMr. Rutgerus Paludanus, Regeerend Burgemees ter en Raad der Stad Alkmaar, wegens Hol land en Westfriesland, vi Mr. Leonard Con/lantyn van Sonsbeeci, Raad de Stad Vlisfingen, en wegens dezelve Gecora matteert in de Rekenkamer van Zeeland, we I gens Zeeland. f Jr. Joost Toets van Amerongen Heer van Natewisch ' befchreeven in de Ridderichap van den Land van Utrecht, wegens Utrecht. I Jr. Mgbert Siuck Gerrold Juckema van Burmani Rot Cajvï* pen. Sent.tus* fchen ds Ridderfchap en 3 Steden wegens ovcrfiem* ming. 1 1 l t c . t ! t  5£4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Cam- Rengers, Grietman over Wynbritzeradeel et tEN. Volmagt ten Lands dage wegens die Griete rve, Gedeputeerde Staat van Vriesland, en Cu Sent-tas- rator van 's Lands Hooge School te Franeker fchen de wegens Vriesland. Ridder- Egbert Lewe van Middelflum, Secretaris van de fchap en Heeren Staaten van StadenLande,wegensStad 3 Steden tn Lande. wegens En alzoo ter fpoediger afdoening van dit different. Dverftem- \n deeze zo*gelyke tyds omftandigheden en zulks tntng. in dit byzonder geval, en zonder Confequeniie voor het vervolg in andere gevallen, by wederzydfche Parthyen is goedgevonden, opgemelde Quteftie te ftellen , ter finaale uitfpriak en Rechterlyke decifie van de voornoemde Zes Heeren Gecommitteerden uit de Hooge Bondgenooten, en zulks in dier voegen, dat de tedoeneRechtèrlyke decifia zal hebben het effect van Sententie en Uitfpraak in her. hoogfte resfort, zonder dat dezelve immer of ooit aan eenig Appel of rivtfie onderheevig gemaakt, of op. eenigerhande wyze, hoe ook genaamd, geëludeert zal kunnen worden, inge* volge van eene door de Heeren Gecommitteerden, zoo van de Ridderfchap, als van de Steden. Da vooraf gegaane vertoonde, en ter wederzydfebe overgeleverde qualificarie, mitsgaders door den Hee? Adolf Warnar van Palland Drost van ¥sfeM muyden, als tegenwoordig de eenig overgeblevene Ridder , die van het geheele Corps rtiffcreerd, en het Seotiment der Steden adopteerd , voor zich Zelf getekende Acte van Comoromis, binnen deeze Stad Campen op den 19 January deezes Tiars 178? Zoo is 't, dat door ons ondergeteekenden, als to- het accepteeren van het voorfchreeve Comprom's, door onze Hooge Committenten, stoot 200 veel nodig in ftaat gefteld zynde, en na at alle poogingen om d?t Diff rent door Vriendelyka fchikkins*en in der minne te asfop.ëeren, vruchteloos waren beproefd, op alles 'gelet hebbe----.e , waar-  JAARBOEKEN, Maart, 1785. 525 waarop ia deezen te letten Rond, en ter materii dienende was, is geconcludeert geworden by finaa le Uitfpraak en Rechtèrlyke decifie te verklaarei gelyk verklaard wordt by deezen. Dat niet meer, dan één enkel befekreven Edel wan nodig is, om met gevolg der drie Hoofd Steden Deventer, Campen en Zwol. te effectueer en , dat Over/lemming geformeerd en geconcludeert kar, worden. Aldus geSrrefteerd binnen Campen den eerfter Maart 1785» en ter prefente van de Heeren Ge committeerden, zoo uit de Ridderfchap als uit de drie Steden, Deventer, Campen en Zwol , mits gaders den Heere van Palland Drost van Ysfel muiden ; in onze Vergadering op het Raadhuis dei Stad Campen, gepronuntieerd den derdes Maan 17*5. (was ondertekent) J. E. v. Lynden, R. Paludanus, L. C. van Sonsbeeck, J. Taets van Amerongen, E. S. G. y. v. B. Rengers, E. Lewe. ZWOLLE. Door de Officieren en Schutters van he! Schutters Genootfchap is dit aanbod gedaan: Wel Edele Hoog Achtbare Heeren l Myn Heeren Burgemeesteren, Scheepenen en Raaden der Stad Zwolle. T> emonftreeren eerbiedig de Ondergeteekende AV Leden van het Schutters-Genootichap dezer Stad. Dac ! Cam.. pen. t~ -r? .. Sent.tus■ fchen de Ridderfchap en 3 Steden wegens overftertt* ming.  Zwolle. Remort' ftrantten aanbod van het Schutt. Genoot' fchap. 5*6 NIEUWE NEDERLANDSCH2 Dat de zorgelyke om Handigheden , waar in zig het Vaderland bevind, wel ligt de asiiftentie van de gewapende Burgêryen en ook wél in deze Stad kunnende vereifchen. het Burger-Reglemem alhier zodanig m verval geraakt zynde, dat het zelve, zoals her nu gefield is, met geen wezentlvk nut zoude kunnen ageeren, en de volflagene onkunde van veele Leden van het zelve voor den Ondergetekenden en anderen, zo zy daar onder in geval van nood moesten ageeren, zelfs gèvaaflyk kunnende worden, en het onmógelyk zvnde gemelde Regiment binnen zulken korten tyd *, als de tegenwoordige nood vórderd, in genoegzame order te herftellen , zy Ondergeteekendcn volveerdig zyn, om van hunne verkregene kunde in den Wapenhandel, ten dienfte van deze Stad gebruik te laten maken, eb zich over zulks offereeren om, terwyl zy tusfchen anderen ongeóeffende Burgeren en Ingezectenen ftaande toch van geen nut by provifie zouden kunnen zyn. od Reauifitie van ü Wel Ed. Hoog Achtb., zo lang het burger - Regiment niet in order zal gebragt zyn, wel neffens andere Burgeren, doch als een afzonderlyk Corps ter befcherminge dezer Stad tegen alle In-en Uitheemsch geweld te ageeren, zynde verder vaardig daar. toe op hunne gedaane Burger-Led, voor zo veel zy die afgefeet hebben, trouwe aan deze Stad, cn gehoorzaamheid aan de neveelen van U Wel Ed. Hoos; Achtb te beloven, 3f ook voor zo verre zy de ouderdom van 18 iaren bereikt hebhen, en door geen Religie, becinïelen belet worden, alle te znmen of gedeelHyk den Eed van zodanige trouwe en gehoorzaamheid , zo U Wel Ed. Hoog Achtb. dit ver:iichen, af te legden. Eerbiedig verr >ëkende: „ Dat 17 Wel Ed. Hoog Achtb. op dit hun declaratoiren a^bod, zodanig gelieven te disr>0. „ neeren a's Hoogstdrzelve ten meesten dienfte ,f van de Stad zuilen bevinden, te behoorên, en „ dat  JAARBOEKEN, Maart t '785. 527 „ dat U Wel Ed. Hoog Achtb. goedvindende van Zwol„ dit aanbod gebruik te maken, hun van Kruit IE „ en Lood gelieven te voorzien, 't Welk doende. (was getekend') Door de OFFICIEREN en SCHOTTERS van't Genootfchap dezer Stad. Op den 29 January laatstleden is door dezer Stads Afgevaardigden ten Landdage, ter vergaderinge van Ridderfchap en Steden voorgedragen, „ dat met de uiterfte furprife en iudignatie hebben moeten zien, dat de Scholte van Ommen en den Ham, van Voorst, zig heeft geëmancipeerd, om by de bewuste Misfive aan den Fiscaal van Salland, op zyn expresfe begeerte ter vergadering van Ridderfchap en Steden gebragt, dezer Stads Regeering op eene verregaande wyze te taxeeren , en derzelver toeverzicht en mededireclïe omtrend de zaken van het platte Land op eene hoonende wyze als het ware te contefleeren, alzo alle egards en blyken van fubordinatie aan deze Stad in dezelve graad, als aan de beide andere Steden en de Heeren van de Ridderfchap verfchuldigd, uit het oog verliezende; zy Heeren, op expresfen last, hunne gevoeligheid daar over ter dier Vergadering moesten open leggen, en het grievende van zulk eene taxatie van een Schout omtrend zyn Heeren en Meesters voorlteller, daar by Ridderfchap en Steden inbed*nk ;i gevende de fchromelyke gevolgen , weue deze en foortgelvke M m dis-  S2S NIEUWE NEDERLANDSCHE Zwol- disrefpedï:ueufe conduites zouden moeten 8 Lt' hebben, zo niet in tyds daar regens wierde k voorzien, en zulke ongehoorzame Onderda-' I nen en Richteren op het nadrukkelykst zo ;§ een onbetamelyk gedrag worde onder I het oog gebragt , en dezelve daar over na I merites gecorrigeerd , dienvolgens proponeercnde, dat voornoemde Scholtes tegens het eerstvolgende reeds door eene Commisfié van Ridderfchap en Steden wierde ontboden; endoor dezen zodanig gecorrigeerd, als het grievende en onbetamelyke van zynen' handel meriteerde." In welk voorftel de fteden Deventer en Campen hebben ingeftemd; dog dezelve is door de Ridderfchap overgenomen. Wy hebben in ons Rukje van January, onder het artikel van 's Gravenhage , van f' eene Publicatie van den Prins Erfftadhouder » .melding gemaakt, en dezelve medegedeeld. ■ v Omtrend die Publicatie heeft zig de Gezwo- t rcne Gemeente aldus tot de Regeering ver- v .voegd. " !i „ De Meente in de Nieuwspapieren ge- ft „ zien hebbende zekere Publicatie , op ü( „ naam van den Heer Erfftadhouder 30 Ja- j il| „ nuary laatstleden geëmaneerd, en zullen- ie „ de ten oogmerk hebben, om de Ingezete- 1 nen dezer Republiek tot rust en onder- „ werping aan de beveelen van de Hooge (e Overigheid aan te maanen; en vernemen- j til „ de, dat ook.de intentie is, om dezelve in I si « deze Provincie te doen publiceeren en af- figee-  JAARBOEKEN, Maart, iftj. I £, figeeren; vind zig verpligt te declareeren, j „ dat zy het doen van Publicatien van dieLE' j 3, natuur, door of op naam van iemand bui| „ ten den Souverain , houd en aanziet als 15, eene infraclie in de regten der Souver'aiI,, niteit , en een daad ^ waar toe niemand I,, bevoegd is; waarom zy verzoekt, dat zoI „ danige Publicatie en affixie binnen deze 1 „ Stad en deszelfs Jurisdictie geen plaats I „ moge.hebben, gelyk mede, dat de Schee1 „ penen en Raden alle-pogingen gelieven |j„ aan te wenden, om te beletten, dat de1„ zelve in deze Provincie niet moge ge\ 9, fchieden.3' IA l m e l Op het voetfpoor der gewapende Genootfchappen van Schiedam , Leyden en meer ij andere plaatfen, hebben onlangs, na dat beI vorens door den Heer Major, H. J. Colmfcha1% te, eene ter zake dienende aanfpraak gedaan ilwas, uit een aantal van 150 Leden, waarin . sjhet Genootfchap van Wapenhandel hier oeEiftaat, zig 132 vrywillig aangegeven en ver* q|bonden, om, op voorwaarden, die in het ^algemeen met die der opgenoemde gewapen3ide Genootfchappen over één komen, hunne iperfoneh en dienst aan den Souverein dezer i'SProvincie , aan te bieden , ten einde , zo weel in hun is , ter beteugeling van allen i|binnen-en buitenlandsch geweld, het hunwe koe te brengen, en zig te begeven en te trekMm a ken^  55o NIEUWE NEDERLANDSCBE ■ Alme- ken; waar men hun dienst in deze Provincie i L0, nodig agt. De Roomfche Priester alhier heeft niet : minder, dan onze beide Gereformeerde Pre- \ dikanten, zig zeer beyverd, om de noodzakelykheid der Wapening zyne Gemeente » onder het oog te brengen, en haar een vry- j willige gehoorzaamheid aan de gegeven beyelen van 's Lands Vaderen daar omtrend aan te pryzen, met dat gevolg, dat de Leden zyner Gemeente, zo binnen als buiten deze Stad, niets vuriger verlangen, dan om in de nodige Wapenoeffening onderrigt te worden. STAD EN LANDEN. Groningen. De Staten dezer Provincie hebben toegegeftemd in de vier' plans door den Raad van State overgegeven, tot het oprigten van eenige benden ligt krygsvolk. De Gecommitteerden tot de verdeediging dezer Provincie, hebben aan den Raad van State den volgende brief gefchreven: EDELE MOGENDE HEEREN! TViorde Heeren Staten dezer Provintie zynde ge» '-^ authorifeerd, om te onderzoeken wat tot Defenfie van deze Provintie, wanneer dezelve door eene vyandelyke attacque mogte worden ontrust, in het werk behoorden gefield te worden , en teffens zoodanige middelen te beramen, als ter aan- fchaf-  JAARBOEKEN, Maart, 1^5. 531 fchaffing van het benoodigde dienftig zouden oordeelen; hebben wy mee geen minder aandoening als verwondering vernoomen, dat de Defenfie van deze Provintie U Ed. Mog. attentie.geheel en al geëchappeert moet zyn; naardien U Ed. Mog. geen de minfie zorge hebben gedragen, dat alhier eenige Ammunitie van Oorlog, tot Defenfie van de nieuwe Werken, onder het opzigt van U Ed. Mog. behoorende, en bet eeniglte Bolwerk voor deze Stad, gevonden word, terwyl het weinige dat 'er nog exfteerd en niet noemenswaardig is, noodwendig tot de Fortresfen in Westerwoldingerland geëmployeerd zal moeten worden. U~ Edele Mog, zullen intusfehen wel met ons willen inftemmen, dat, zonder de benoodigde Ammunitie , de Werken niet verdedigd kunnen worden, en het te laat is, dezelve aan te fchaffen, wanneer de Vyand zich reeds voor de Werken bevind. Het lchrikverwekkend denkbeeld, dat door zulk eene onverantwoordelyke verwaarloo» zing, deze Provintie, die het zweet en bloed barer goede Ingezetenen aan het Bondgenootfchap heeft opgeofferd, tot een prooi van den Vyand zoude worden overgelaten, noodperst ons tot een laatfte tentamen, om by U Ed. Mo?, op heternftigfte aaft te houden, dat U Ed. Mog. aan ons binnen 15 dagen genoegzaame verzekering gelieven te doen toekomen, dat deeze Provintie en derzelver Fortresfen, ten minfien voor den afloop van de naastvolgende Maand , met de noodige Ammunitie van Oorlog voorzien zal worden, en dac, binnen voorfebreve tyd van 14 dagen, aan ons een fpecifique Notitie moge geworden van het geene U Ed. Mo;», refolveeren naar herwaarts te zenden; vertrouwende dat te gelyk aan ons zal worden gereftitueerd.al het geene wy, op verzoek van U Edele Mog., tot Defenfie van Bergen-op-den-Zoom hebben geleend, en op bygaande Notitie breeder is vermeld. By aldien egter overhoopc, inwendig den heMmp paal- Groningen. Brief van Gecomm. aan den Raad van Stat.  532 NIEUWE NEDERLANDSCHE Gro- k1noen. Briefvan Geeomm. aan dm Raad vnnStaie. paalden tyd, o£ geheel geen , of geen voldoend antwoord mogten bekomen, zullen wy het daar voor houden, dat U Edél Mog, onze ernftigfte mftantien, hoe billyk ook en op de Grondwetten der Unie gevestigd, declineren; en dies wegens genoodzaakt zyn naar middelen om te zien, om, zoo goed en kwaad wy kunnen, ons zeiven te bezorgen, het geene met eenige mogelykheid tot onze Defenfie te bekomen zal zyn, en daar toe, in de eerlte plaats, onze Ouota in de drie Petitiën van vier Millioehen. twee Millioenenen twaalfmaal hondert duizend Guldens tot de Leertesten, Fortificatiën en Magazynen, cn voorts zoodanige 3ndere Petitiën als ten dien einde ge(chikt zullen voorkómen, inhouden; gelyk de Heeren Staten deezer Provintie, by Misfive vaa den ii dezer loopende maand, reeds aan Hun Hoog Mog. hebben gedeclareerd , doch waarop Zno weinig als op de-voorbaande eenig antwoord is gekomen. Wy zouden ons zelfs uit dien hoofde cedispecfeert hebben kunnen houden van de verpligting, om, ten fine voorfehreven, eenige verdere aanmsnii'ge der Generaliteit te doen, was het piet, dat te veel van de tor^ecflykheid van de Heeren Staten waren overtuigd, om tot zulke extreme middelen niet over te gaan, zo lange noo asquitabel verzoek en ernltige inllantien te voldoen; doch, wanneer, ongeacht zulks alles, in onze'v(erwagn'ng te leur moeten worden gefield, moeten wy voor God en de geheele Weerel j protelteeren, onfchuldig te willen zyn aan de gevolgen, die, door zulk eene verregaande verwaarlozing , zullen worden veroorzaakt. Wa^r mede &c^ jjs  JAARBOEKEN, Maart, 1785. 533 De Gecommitteerde tot de Defenfie van de GroProvintie Groningen en Ommelanden. tUHu£N. Ter Ordonnantie van dezelre R. R. GOCKINGA, Secret. Hier op heeft de Raad van State den 31 December 1784 eenen brief jöt wederlegging, aan de Algemeene Staten gefchreven, waar by de Raad van State „ betuigt zyne verwondering over de befehuldigingên en bedreigingen der Gecommitteerdens, een Departement, 't welk zy verklaart niet te kennen , en ongetwyffelt van eene recente creatie zyn moest; zy beklaagt zig over de aantyging van verwaarlozing, betuigt voor de defenfie van Groningen even yverig gewaakt te hebben, als voor die van eenige andere Provincie; beroept zig op de importante fommen , in den jare 1783 , aan de Fortificatie Werken ,! op de hoogte van Helpen hefteed; en vooral op het voorgevallene in den jare 1758, toen de Rsad van Staten mede gevergd wierdt, om Ammunitie van Ooriog te leveren , maar by eene uitvoerige Misfive, in dato 22 Maart van dat jaar, hare ongehouden heid daar toe aantoonde, uit hoofde dat zulks eene nooit te voren ge•pracYifeerde nieuwigheid was, en de Heeren Staten, op het voetfpoor van andere Provinciën, van alle vroege tyden af, zei ven het toezigt over het werk der Magazynen gehouden hadden, disponeerende teffens'. over de posten, dgar toe op den Staat van Oor^ Mm 4 log  534 NIEUWE NEDERLANDSCHE KpN«r l°S f^okken , naar eigene bevinding, MiMttN.zonder interventie van den Rade ; zynde hier van alleen uitgezonderd de Fortificatie der nieuwe Werken op Helpen, welke bv Refolutie van Hun Hoog Mogende van 23 November 1729 fpeciaal onder de dire&ie van den Raad gebragt was; blyvende dus al het overige natuurlyk onder de onmiddelyke verzorging der Staten zeiven." „ Uit dit alles afleidende, dat zy als nog ongehouden blyft, de.gerequireerde Ammunitie van Oorlog te verzorgen, en dat dus de belchuldiging vervalt: betuigt de Raad egter genegen te zyn, aan Hun Ed. Mog. zo veele Ammunitien te leenen, als zonder ongeryf van andère fa Lands Veilingen gefchieden kan ;. alleenlyk verzoekende, dat de keuze met mogen vallen op Kanonnen, Mortieren en Houwitzers , als zvaar van geen voorraad meer voor banden is zynde alles reeds geëmploijeerd aan zulke Vestingen , alwaar dezelven met gemist kunnen wórden." „ Wegens de gevraagde reftitutie , van het geene de Provincie van Groningen ter defenfie van Bergen- op> - den-Zoom zegt geleend te hebben, betuigt de Raad, va°n die leening mets het allerminfte te weeten, maar de zaak te zullen onderzoeken; befluitende voorts haare Misfive, by retorfie van die der Heeren Gedeputeerden , met eene gelyke verklaring van niet aaiifpraaklyk te willen zyn voor de gevolgen, by aldien er voor de noodige Ammunitie, ter defenfie 2' ■ ■' v • "de-  JAARBOEKEN, Maart, 1785. J35 dezer Provincie, niet behoorlyk gezorgd zy door die geenen, welken daar voor hadden moeten zorgen." De Staten van dit Gewest hebben den 19 January dezen brief aan den Raad v*n State gefchreven. EDELE MOGENDE HEEREN Door de Heeren Onze Gecommitteerden tot de , Defenfie van deze Provintie, by Misfive van den 28 der jongst verloopene Maand, overeenkomftig Onze welmeening getragt zynde, de attentie van UEd. Mog. op te wekken, om de Nieuwe Werken op de hoogte van Helpen, onder *c opzigt van UEd. Mog. behoorende, en het eenigite Bolwerk voor deeze Stad, van de noodige Ammunitie, van Oorlog te voorzien, en aan ons te reftitueeren al het geen in 1747 op verzoek van U Ed, Mog. volgens bekomene re cepïsfe van den Gommis Stabelier Gevaarts te Dordrecht, tot defenfie van Burgen op Zoom, uil onze Magazyn ter ieen hebben verftrtkt, hiddei wy niet anders mo^en verwagten , als dat onz< ernftige inftantien eindelyk eens den nodigen in gang vinden , en welgeoielden Heeren Gecom initieerden fpoedig een guriftig antwoord van UEd Mogende bekomen zouden. Dan hoe grooc was onze verwonderirg op dei ontvangst en de lectuure van U Ed. Mog. M'sfivi van den ti dier maand, met voorbygaan van welgem Heeren Gecommitteerden aan ons geaddresfeert. Wy waren niet alleen over deze zo onvriende lyke bandelwyze zeer gevoelig aanaedaan, maa kunnen teffens niet verbergen, dat de o'ikund door U Ed. Mog. zo in 't begin als het einde va dien aangewend, ons ten uiterften fmertelyk was Mm 5 z GroyiNGiu?, Brief der Stat. van Stad en Lande aan den Raad v. State, 1 1, r 1 » >  535 NIEUWE NEDERLANDSCHE Gro- BJNCiEN. Briefdet Stat.van Stad en Lande aan den Raad v. State. - \ i \ I t I 1 l zo wel als het van alle grond van billykheid onc bloot Sytthema by U Ed. Mog. aangenomen, om deze Provincie, die zo veele Schatten aan de Generaliteit heeft opgebragt, nu dezelve zich in een zigtbaar gevaar van vyandelyke invafien bevind, van geen het minfte Ammunitie van Oorlog te verzorgen, maar geheel en al aan zich zei ven over te laten: terwyl U Ed. Mogende in het bezin voorgeven, dat de Commisfie tot de defenfie ongetwyffeld vaneen zeer recente creatie, en aan U Ed. Mog. ten eenenmaale onbekeo.i is, daar het nog. thans U Ëd.Mog. niet Onbekend behoord te zyn dat reeds van vroegere tyden af aan, zodanig? Commisfie en wel cum plena in tyden van Oodog uit het midden van ons benoemd is g^wo^den, en waar van de nuttigheid en noodzaaklykheid in het beleg, dat deze Stad in 1*57-2-zo manmoedig heeft afgeweerd, genoegzaam is bevestigd geworden' behalven dat, al waare deze Commisfie ook -ecen" ter gecre&crt, wy niet kurncn denken, dat dezelve daarom te minder alsons reprefentceren'te gerefpecfeert zoude moeten worden , of dat wy on-ler de verphgting zouden leggen, om dieGecorrSmicmuteerden ter vergadering van Ü Ed. Mog te ontdekken i ook behoeven Uw Ed. Mog. z'ch met angstvallig te bekommeren , in boe verre aan gemelde Heeren Gecommitteerden de Magt over iet al of niet inhouden der Quote van or ze Promcin in de gedaane Petitiën competeert, naar hen dit flegts de executie za! zyn, var. onze Reolutie by Misfive van den 11 December jo-gstl ian Hun Hoog Mog. bekend genrakt, aelyk wel;emelde Gecommitteerden in hume Mi'five aan JEd. Mog. duidelvk genoeg te kenr^n hebben ;egeven, doch by U Ed Mog. niet is opgemerkt ven zo min als het ongepaste, dat zich in het ein'e van UEd. Mog. Misfive opdoet, wanneer U ;d. Mog. betrekkelyk de gevraagde rettitmie van et geen op verzoek van U Ed. Mog, tot defenfie an Bergen op Zoom in 1747 uit ons Prov. Maga- *yq  JAARBOEKEN, Mam, 1785. 537 zyn hebben geleend, ftéllig declareeren, van zo. danige Leeninge geen de minfte kénnisfe te dragen , doch echter niet te zullen nalaten zig dien aangaande by hunne bediendens, zo is Dordrecht als Bergen op Zoom te informeeren. Een voouh agc die ieder een met verwondering over de d>rè£tie van 's Lands zaaken bevangen moet, Wy begrypen klaar, zodanige onkunde by de relpeclive Leden van O; Ed. Mog. Vergadering, die rnaar voor een zekeret bepaalden tyd daar in Sesfie hebben, en in welke met geen mogelykheid tot eene volmaakte kennis van alles kunnen geraken , plaats kan hebben, zo'nder dat men dieswegens iets konde reprocheeren; maar dat Ministers, wier bedieninge permanent is, en die geduurende veele jaren, UEd. Mogende geadfifteert, en dus overvloedig tyd en gelegenheid hebben gehad, om van al het geene by U Ed. Mog, is voorgevallen , eer e toereikende kundigheid te bekomen, niet jn ftaat zyn U Ed. Mog. daar van te ouvertureeren, en het narigt by mindere bediendens op andere plaatfen moeten gaan zoeken, is iets 't welk alle begrip te boven gaat. Zyn 'er by UEd. Mog. geen Staaten berustende van het geen in de Magazynen, UEd. Mog. zorge aanbevoolen, gevonden wordt ? Dit moet men immers blllyker wyze vooronderftellen, wylUEd. Mog. anderains in een even groote onweetenheid opzigtelyk de fterkte van 's Lands Ammunitie van Oorlog, als met betrekking van het door Ons geleende, zoude verfeeren , en ziqh derhalven ten eenemaal buiten ftaat. bevinde, om te beöordeelen , of de Ammunitie van Oorlog in de Generaliteits Magazynen en Arfenaalen bevbnden wordende, tot verdediging van het lieve Vaderland toereikende is, dan niet; en zyn 'erzoo> danige Staaten voor handen , dan vermoeden Wy, dac daarin de behoorlyke accuratesfe zal zyn in agt genomen, om op dezelve volkomen te kunnen fideeren en te zien, of daar onder eenige Ammunitie, als by voorbeeld de 1200 Snaphaacen ge. von< Gro« nikckh. Brlefder Stat. va» Stad en L«nde asrj den Raad v. State.  Gro- MNCEN Brief der Stat tan Stad en Lande aan den Raad v. State. , ■ ■ "J ] ( ( J < c c i \ r a x d 538 NIEUWE NEDERLANDSCHE betooVTÏ 'n'1 w*»***» de Generaliteit ïnrftn?' m.aarAegts als van anderen ter Leen ontfangen, in die Areftnaalen berustende is voor ml Sr'60 hSt dCS n,et te min ^zwaarlyk voor Uüd. Mog. mogte zyn. om te mdaffeeren W Zit Z°gt !? hekomeD ZV> ^ozullen U£d° r^ng,h^Daangaa^e «eD0e^aame zeekerheid kun nen bekomen , mt de Misfiven door U Edele tus 17,47 daar over aan Ons gefchteeven , die hunne verlegenheid, om de%erzogte Arnmu! nitie , zoo nadrukkelyk te kennen gïeven ™ djt men met geen mogelykheid zulk eene volflagene .gnora >e by UEd. Mog. hadde mogen verwalen terwyl wy vertrouwen, dat UEd. Mog?meeS met kan zyn met derzelver parentefe,\Z feil rensgeen aanfpraak gekreegen hebbenjeenige ver" iaanng te:beöogen, .Iswaar door onze ggoedó trouw en bereidwilligheid om het Bondgenoorfchap ^n nl°nZe ve™°geDS> ja «lfs met ontbKg T l G «gene Magazynen byte ftaan, zeerkwayk beloond zoude worden/ Ook kunnen Wv 'eenzins befeffen, dat UEd. Mog. uitdeinftantï:ot verzorging van Ammunitie van Oorlog tot de Vieuwe Werken, by eenige wettige confequentie lebben kunnen afleiden, dat Onze^Gecommitteeren geagt moeten worden, geheel en al onkunhg te zyn geweest, van het geene 'er iD den aare 1758, wanneer over diergdyke ver^ine [uteftie w<* en msgelyks van UEd. Mog. gevor. m merd de noodige Ammunitie van Oorlog tot tfenlie dier Wecken te fourneeren, voorgevallen ., daar zy nog op de Misfive van USd. M02 an den ai Maart 1758 geen refleche konden neeurn, ten wart men die vreemde Helling wjldea Jopteeren, dat de Sustenueus van Ul'd. Mo? erre boven de Onze prasvaleeren, en dat UEd.' log. dezelve eenmaal hebbende gemanifestcer't, aselve van dat oogenblik af als afgedane zaken, vtis/e  "JAARBOEKEN, Maart, 1785. 53, waar na Wy Ons te rigten en te fchikken hebben, gerespecteerc moeten werden. Intusichen ftaat onze Sustenue tegens die van UEd, Mog, over, en het weike reeds in vroegere tyden, onder anderen in den jare 1730 hebben aangedrongen, zynde het zelve geenzints zo als U Üd. Mog. het gelieven te noemen een nieuwig heid, maar middagklaar, gcfundeert in't4de Art, van 't Uirechts Verbond, volgens welke de Forten en Sterkten, welke de Bondgenoten mogten goedvinden in eenige der Vereenigde Provinciën op Nieuw te leggen, door alle de Gewesten in hec gemeen bekostigt zullen worden, dus zo wel met betrekking tot het maaken, repareeren en onderhouden , als tot het verzorgen en aanfchaffen van de nodige Artillerie en Ammunitie van Oorlog: nadien het de ongerymdheid zelve zoude zyn, het een zonder het ander, daar toe zo onaffcheidelyk behoorende, vast te ftellen; om van zodanige ongerymdneden in dit op zig zeiven zo heilzaam verbond, geen fchyn of fchaduw te vinden is. i*j Daar derhalven de Nieuwe Werken in quajftie zo veele jaren na Utrechts Verbond, en wel eerst in 't begin van aeze Eeuw van Generaliteits wegen nieuw aangelegt en vervaardigt zvn geworden, t>ok alzo onder hec opzigt en directie van U Ed. Mogende verbleeven zyn, zo kan het geen de minfte bedenking onderhevig zyn, of de verzorging van al het noodige tot verdediging derzelve, is, en blyft voor rekening van U Ed. Mogende, het welk nog nader bekragtigt wordt, wanneer men in aanmerking neemt, dat de Post voor deze Provincie tot het werk der Magazynen op den ftaat van Oorlog uitgetrokken, na het leggen der Nieuwe Werken geene de minfte verhoging heeft ondergaan, maar tot dato dezes op die zelve fom is gebleven, waar op ze reeds lange bevoren gefield was geworden, het geen niet te min ongetwyfeld hadde moeten gefchieden, wilde men ten geénen dage deze Provincie den last opdringen, om Gro. ringen", Brief der Stat. van Stad en Lande aan den Raad v. State.  540 NIEUWE NEDERLANDSCHE GRONINGEN Briefde; Stat. vai St. en L, aan den Raad v State. i i om zich tot verdeediging dezer nieuwe gelegde . Werken van de noodige Ammunitie te voorzien, daar men nogthans wel bedagt is geweest, om •de reparatie en het onderhoud dezer Werken, (onder het opzigt en de direftie van UEd.Mog. te houden, en daar toe jaarlyks eene fomme van 2.50a Car. Gl. op den ftaat van Oorlog te doen brengen, in opzigte van welke poogingen ü Ed. Mog. by Mislive van den 24 September 1-583 ons flegts als depofitarfi aanmerken, en die over zulks daar van geen het minfte gebruik mogen maaken. Uit het voren gemelde confteert, het zig dan ten klaarften, dat nog uit deze post tot het werk der Magazynen op den ftaat van Oorlog uitgetrokken, fchoon daar over de dispofitie van ons competeert, als na het léggen der Nieuwe Werken niet vermeerderd, nog uit de post tot de reparatie en onderhoud der Nieuwe Werken, waar van de directie en dispofitie privativelyk aan U Ed. Mog. behoord, voor ons eenig Soulaas tot aanfchaffing van Artillerie, Munitie van Oorlog, en verdere Magazyns Goederen geVonden kan worden. Weshalven U Ed. Mogende ligtelyk met ons Bullen kunnen begrypen, dat het argement daar uit by U lid. Mogende getrokken , en wel het eenigfte, dat tot-ftavK'? van 'c gantfche wederregtelyk fentiment by D Ed. Mog. geadopteert, wordt aangevoerd, gantsch niet voldoende is,' om het geallegeefde 4de Art. van het Utrecht verbond buiten applicatie te houden: dat de inHantie tot Artillery en Munitie van Oorlog, door Dnzfe Heeren Gecommitteerden by O Ed. Mog. ;edaan , zeer kwalyk by U Ed. Mog. als een jieuwigheid is aangemerkt, en dat het notoirinuftitie is, te vergen dat meergemelde Werken illeen en geheel uit ons Comptoir voorzien moeten pvorden. En offchoon U Ed. Mog. by voorgeroerde Misfive  JAARBOEKEN, Maart, 1735. J41 five in fchyn eenige deference voor ons hebben willen betoonen, door hec declaratoir, dat niets; hun aangenamer zoude zyn, dan zig in ftaat te' bevinden , om zonder ongeryf van ander 's Lands Vestingen ons uit de Generaliteits Magazynen, eenige Ammunitie ter leen vóór te ftrekken, kun , uen wy echter van deze U Ed. Mogende offerte, voor tegenwoordig niet proflteeren , zo om dat^ wy thans niet ter leen of bede van U Ed. Mog/ begeeren, maar fle'gts de rechten , ons gedeelte-' lyk uit kragt van het Utrechts Verbond gedeeltelyk ex caufa mutui inconteftabel competeerende, reclameeren, als na dien alle gratieufe van voorrecht , ü Ed. Mog. offertis dadelyk wordt weggenomen, door de bv gevoegde Conditie, dat onze keus niet moet vallen op Kanon, Mortieren en Houbitfers, als welke al'e in de Vestingen zoude zyn geëmploijeerd , en niet gemist konden worden, waar door dieswegens het gedaane aanbod zo ras uitgefprooken , direct weder wordt ingetrokken. En gemerkt ü Ed. Mog. zig thans duidelyk genoeg hebben geëxpltceert, om ons te doen begrypen, dat van U td. Mog. geen de minfte hulp of asfiftentie tot afkeering van vyandelyke invafien en defenfie van deze Provincie te wagten hebben, zo geven wy UEd. Mog. door dezen kennis, dat door ons geene verdere inftantien ter bekoming van het geen tot onze defenfie zo volftrekt nodig is, nog tot reftitutie van 't geen ter goeder trouw geleende by UEd. Mog. gedaan zullen worden; maar dat wy ingevolge voorgaande Refolutie, en waar van U Ed. Mog. door de Heeren onze Gecommitteerden reeds onzentwege verwittigd zyn, thans uit dezer Provincie quote in de geconsenteerde'Petitiën , het een en ander zullen tragtén aan te fchaffen; dat gelyk geduurende den afloop van de twee naast voorgaande Maanden geen het minfte regard op onze ernüige vertoogen ter Generaliteit genomen is; cn dus by gedreigde gevaaren geen de Gro^ Brief der ïtat.van 5t. en L» tan de» laad v. ïtate.  54» NIEUWE NEDERLANDSCHE Gro- de m™fte onderfteuning van daar te wagtefi heb* WNGEN»ben» Wy DV deIiberatien over alle zoodanige Pe« tien al in het vervolg gedaan zullen worden <*eBriefder ]yk mede over den van Oorlog het afzonderStat, van 'yk belang van deeze Provintie in het oog zaïlen St. en L, h'-'Uden, en daar na Onze befluiten formeeren, als aan den zvnde met ëezlnd °DZe Schatkist geheel en alten Raad Vé dienftc van dc gemeene Zaak, van penningen te Staate. onrIeeden, zoo dezelve niet iot algemeen nut der Bondgenoo. en, en dus van Ons zoo wel als der overigen worden gcëmp'oijeerd, waaruit ongetwyfeld de grootfte confüfie en wanorde zal moeten ontftaan, dog waar omtrent wy ons volkomen vry kennen, daar van geen oorzaak te zyn, als hebbende dienaangaande meermaalen, dan men met eenige reedelykheid vaD Ons had kunnen verwasten, zonder de minfte vrugte de fterkfteen dringendfte reprefentatien gedaan, ten welken einde meede Copie dezes aan H. fcf. Mog. zullen doen geworden. Voor het overige vermeenen Wy uit al het geeue hier vooren ter neder is gefield veilig te mogen befluiten, dat de reciprocatiê van het protest, totflot van UEd. Mog. Misfiv» dienende, zeerkwaiyk tepasfe komt, en dat daar door gantsch bezwaarlyk zal worden geëflëcrueert dat door de ganfche Natie of eenig weldenkend Mensch met UEd. Mog. maar de Heeren Onze Gedeputeerde Staaten zullen worden geëmputeert de onheilen, die deeze en by confequentie mede de nabuunge Provintiön door verWaarloozing en verweigering van de noodige tot een oehoorlyke defenfie in den gevreesden op handen zynde Oorlojr mogen overkomen. " Waar mede &c. Groningen den 19 January 178^. (Onder ftond) De Staaten van Stad en Lande. Ier Ordonnantie van Kun Ed. Mog. R. B. GOCKINGA. Dea  JAARBOEKEN, Maart, 17S5. 543 De bevolene wapening ten platten Lande , heeft in verfcheidene plaatfen dezer Provincie, oproerige bewegingen ten gevolgen gehad, voornamelyk te Scheemde, en Eexta , naar welke plaatfen krygsvolk ter 'I beteugeling heeft moeten gezonden worden. Eenigen zyn gevat, en anderen hebben zig met de vlugt gered. De Regeering van Groningen heeft den 14 January 1785 deze i Publicatie doen afkondigen. Burgemeesteren en de Raad in Groningen doen te weeten: Koe Wy tot Onze innige fmertein't zekere zyn ondeirigt, dat eenigeonbedagtzaame, en de gevolgen niet overdenkende perfoonen , in een of ander Kerfpel van den Old-Ampte, zich hebben durven onderftaan zedert eenige dagen met hoopen langs de publyke wegen te zwerven en te zoeken om de itille Opgezetenen tot buitengewone bewegingen aan te zetten, welke het onderling vertrouwen en goede verftandhoudinge ten eenemaal zoude komen weg te nemen, gebruikende daar toe teekenen van onderfcheiding door hei dragen van gekleurde Linten en Cccardes; ja zelfs hebben zoeken te keer te'gaan de Vergaderingen, op Gericht verlof gefcbreeven , om te overleggen de beste middelen tot af wendinge van eenen aannaderenden'Vyand, om door het oeffenen in den Wapenhandel in ftaat te worden gefteld van zich voor ftroopende Partyen , die in eene groote menigte door den Vyand worden medegevoerd, zoo veel mooglyk, te dekken, eh daar toe onder» * ling die maatregelen te beramen, die de Ingezetenen met goedkeurige der Heeren Staten dezer Provincie, nuttigst zouden oordeelen ,e Staaten van Stad Groningen en Ommelanden, "~ doen te weeten: Nadien Wy, gelyk ten allen Myde verpJigt zyn, nu zedert eenen geruitnen tyd ijmet eene buitengewone zorge en iever Ons hebIben beneerftigt, om niet alleen, nevens onae 1 Bondgenooten, ons gehelen Vaderland r>gef}s seenen gevreesden en magtieen Vyand in Haat van Nn 2 te- Gitd- SiNGCN. Püblic. 'egen op. 'oer enz*  Gro- hingen Publ.no pens ver (lediging, v. 't Fa der/and. 546 NIEUWE NEDERLANDSCHE tegenweer te ftellen; maar ook byzonder alles by de hand te neemen en alle middelen in het werkte 'ftellen en uit te voeren, waardoor, onderden .Zegen des Heren, de goede Ingezetenen van deze . Provincie tegens den aanval van vyandelyke ligte , Troupes en ftroopende benden van dezelve, voor , hun leven, Vrouwen en Kinderen, en het verlies van alle hunne Burgerlyke en Godsdienftige voorregten zouden kunnen worden beveiligt; zo hebben Wy aan den eenen kant met een byzonder genoegen, en als een Zegen van God op alle onze pogingen , aangemerkt de gewenschte gevolgen, welke onze opwekkinge tot den vrywillige Wapenhandel, by de geichikfte, beste en vermogendfte Ingezetenen van deze Provincie heeft gehad; en verheugen Ons over tie eendragte en ieverige poogingen, welke op veele plaatzen worden befpeurt, om zich ten .hunnen eigenen nutte en befcherminge van hunrae eigene haardfteden en altaaren in den Wapenhandel bekwaam temaken, of zich op eene andere wyze als vreedzaame in den Lande te gedragen: dog tèffens aan den anderen kant hebben Wy, tot Ons innig leedwezen en grievende fmerte , ondervonden, dat zommige door een kwaad begrip van onze laatftePublicatie zich tegens den Wapenhandel verzetten, zommige met boze oogmerken verdeeldheden zoeken te verwekken en tot morren en zamenrotten aauleidinge geven, en ten dien einde zogenaamde Leuzen of onderfcheids tekenen aanfehaffen en vertonenen andere tot het dragen van dezelve noodzaakenj ja nog een flegter en lager gedeelte, zich fchaamteloos verftout, die teekenen te misbruiken, om oproer te verwekken, dreigementen te doen, geweld te gebruiken , en roofgierig hunne naasten, zo mooglyk, te benadeelen. Zoo is het dat Wy de eerstgemelde goede Ingezetenen van deze Provincie, - het zy, catze zich in den Wapenhandel oeffnen dan niet, eensdeels door dezen ten hoogflen verheffen,-^pryfen eu  JAARBOEK-EN, Maait ,1785* 547 W roemen voor hunne betoonde Vaderlandsliefde, en ftille onderwerpinge aan Onze welmeenende opwekkingen tot ruste, vreede en eendragt, welke magt maakt, en zonder welke alle onze poogingen zouden worden te leure geftelt: maar ook ander-, deels op het ernftigfte vermanen en opwecken, daar in te volharden, de kwade , zo veel mogeiyk is, tegen te gaan, zich voor hunne verleidingen te wagten dezelve te vermanen, en, naar geenen raad horende, daar na aan hunne gewone Richters kennisfe te geven, op dat dezelve nadruk, kelyk mogen worden geftrafc. En aan den anderen kant vermanen wy, alle weinig doorzichc hebbende en eenvoudige Ingezetenen , hunne vooroordeélen af te leggen en zich op onze welmeenende opwekkirgen volkomen te verhaten. En wy :wa3rfchouwen alle on. rustige en verdeeldheid zoakende Ingezetenen van deze Provincie, om een ieder in het ftuk van de wapenoeffeninge zyne vryheid te latengeene zamenrottingen of verdeeldheden te verwekken , en verbieden door dezen op het ernftigfte het dragen van alle tekenen van ondericheidroge, hoe ook genaamt of van wat kleur dezelve ook mogen zyo* veel meer nog; om andere daar toe te noodzaken , of door dreigementen te dwingen, onder bedreiginge dat die geene, zo zich, niet tegenftaande dit ons •verbod, oiiderftaan, diergelyke leuzen of teekenen van onderfcheidinge in deze Provintie te dragen aanftonts zullen worden ingetrokken , en als ongehoorzaame Ingezetenen zullen worden geftraft , en dat die gene, die andere daar toe met woorden, bedreigingen of andere middelen, noodzaken, als verltoorners van degemeeneruste,aan den Lyve, en, de omftandigheedeD zulks.vorderende, zelfs aan her. Leven geftraft zullen worden 1 gelvk dit het rechtvaardig lot is van alle, die ge» weid aan -hunne naasten, of aan hunne have en goederen plegende, in handen van hec gengtever- Vallen* ' Nn 3 ■ Door- GRONINGEN. Publ.no* Oens veriedigingv. Fa, ierland»  Gro- Ui ï.gen. Publ nopens verdedigingv, 't Vaderland, 5*8 NIEUWE NEDERLANDSCHE ^°^?d?n^ iD dezVerre ^ende da, ^en, meer dan ooit 'er aangelegen is, dat deeze rinSeï hf ^^W, «n afleveïd'erevemlrnnge en boze handel uu deze Provincie tekecren en voor te komen, dac de gewapende SS^ tde behoeve gebruikc te worden, om het Ke te S^w^-* Wee?D' 0Pn«Wnaauw: KLiingtte worde uitgevoerd , zo gelasten wv wel uitdrukkelyk alle Rigters en GeriltenViïdeze Provincie aangellelt, om een ieder in zyne betref tefr^tVT tC handhav^- hier °P' nÏÏÏS tc?e ,te ZIS?» cn hunne fuppoosten en be. daadelyk m te trekken, 'en in Gerigts handen op te brengen, op dat, zonder eenige oogluikinze naar de ordres van den Lande en dln iSd dezes mogen worden geftraft, en andere IZ vlo * fefn 'u I??e,DJ-leeren» aan hunne wettige Overheid alle fthuldige onderwerpinge, eerbied en gehoorzaamheid te bewyzen. cc™"a eu ge En , cp dat niemand hier van eenige onweetenhe,d moge voorwenden, zal deze albmme in deze Provincie van alle de Predikftoelen worden afgele! zen, en voorts worden aangeflagen ter plfatze waar men gewoon is zulks te doen Aldus gedaan in onze Vergaderinge op Maandag den 34 Januanus 1785. e r 6 Ter Ordonnantie van Dezelve. K. B. G O C K I N G A, Secret, GENERALITEITS LANDEN, 'sHertopebosch. De Maas en Waal groeien flerk : te Maaftricht den 3 January in drie dagen mm vyf voeten, en wies npgj teNyme-  JAARBOEKEN, Maart, 1785. J4o gen in drie dagen zes voeten; te Mook by 'sBoscir. de Grave begon zich wegens den aanwas der Maaze de zogenaamde Beerfe Maas te vormen, ja zelf loopt die al. Het welk een zwaaren toevoer zal brengen naar den omtrek van 's Bosch, om aldaar langer te blyven , federt dat onlangs de Overlaat tusfchen Drunen en Baartwyk door een Dyk is gefloten. Bergen op .den Zoom, In het laatst dezer maand heeft men alhier de Brug van de Ligne weggebroken: de openingen in de Wallen toegemaakt, en de Boomen, welke onder het bereik van 't gefchut waren omvergehakt. Alle Nagten heeft een' Officier met een Detachement de Wacht in de Vestingen. VERANDERING ONDER. DE HOOGE EN LAAGE AMPTENAARS ENZ. N y m e o e n. Deezer dagen overleed alhier de Hr. Mr. Hendrik Pieck, Burgemeester dezer Stad, en wegens Gelderlandih d. H. Mog vergadering zitting hebbende. °* 'sGravenhage, De Heer Mr. Arnoldus Johannes Holthuizen , is door Hun Edele Gr. Mog. aangefteld tot Advocaat by de Commisfie te Rotterdam, in plaatze van den Heet Mr. Vnulii* H/irtncr _ Hip. nir hnntiip van Har. --ü j ? , ' ~>-u «.was. Nn 4 ken  5$o NIEUWE NEDERLANDSCHE Veran. DERINO ONDER PE HOO(■'£ i2n Ij AA GE A MP TEWAARSENZ. ken ftaat zyner gezondheid, van dien post vrywillig af [tand heeft gedaan. Hun Hoog Mog, hebben op voorftel van Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heer Prins Erfftadhouder, aangefteld: Tot Generaal van de Infanterie ten diende van den Staat der Vereenigde Nederlanden , den Heer Grave Tves Mar ie de Maillebois, dewelke in gemelde hoedanigheid, ter Vergidering van H. H. Mog. den Eed heeft afgelegd. Van V e n l o verneemt men , dat, vermits den vrywiliigen afftand van den Heer Mr. Jacob Visfer, tot Agent van de voorfchreeve Stad, alhier is aangeiteld, den Heer Mr. Pieter Adriaan Reinier van Ouwenaler. Den 9 dezer is alhier overleden in den Ouderdom van ruim 71 Jaren de Heer Anthony Levin Baron van Pabst. Generaal Major der Kavallery; Luiten. Collonel effect, en RitmeestereenerComp. onder de 2 Esquadr. Carabiniers van Zyn Hoogheids Lyf - Regiment, Oranje - Friesland , ten dienste dezer -Landen , enz. enz. Ook is overleden de Hr. F. G. Grofs Gener. Major der Infantery Luiten. Colion. effeft. en Kapt- eener Comp. Zwitzers van den Gener. Major May ten dienste dezer Landen enz. enz. Nog is te Schiedam, dea 10 dezer Maand, overleden, de Heer Ary Loópuit Kapt. ter Zee by de Admiral. op de Maze. Leyden. Den 2(5 dezer heeft de Heer Mr. Pagenstechtr, Bailluw van Lisfe , Hillcgom Noordwykerhout en Voorhout, den Eedafgelegd als Steedehouder svan den Heer Bailluw en DykGraaf van Khyniand, in plaats van Mr. C C* Br.ender a Brandis. Den 14 heeft onze Univerfkeit wederom een allergrootst verlies geleden, door het overlyden van den H ooggel. Heere Lodewyk Caspar Falckcnaer, Hopgleeraar In de Griekfebe/Taaie en Vaderland- fiche  JAARBOEKEN, Maart, 1785. 55-1 fche Gefchiedenisfen aan 's Lands Hooge School Veranalhier, hebbende byna 70 Jaareu bereikt; een ManDËBlNCJ die door zyne uitgebreide kundigheden groot roem onder by de geleerde VVaereld verkregen heeft. ne hoo¬ ge en , Rotterdam. Den iy is alhier , inLAAoE den Ouderdom van ruim 53 Jaren overleden de^mpteHeer Arnout Leers, in leven Heer van Ameide en WAAR s Derlaer, en Oud-Scheepen dezer Stad. EKZ. H o o r n. Den 25 Maart zyn tot Burgemeesters dezer Stad verkoren, de Heeren Mr. Pieter Sciiagen, Mr. Jan Curisti- aan van DE BlOCQUERY, Mr PlETER Opperdoes en Jac 0 n Berkhout. Wyders is door de Edele Groot Achtbaare Vroedfchap met aangaande Mei, voor den. tyd van twee Jaren , beftemd tot Raad ter Admiraliteit in West Friesland en hetMoorder- Quartier, de Heer Jan Jager, Raad en Oud • Burgemeester^ E d a m. Den 25 deezer Maand zyn tot Burgemeesteren aangeiteld, de Heeren Mr. Gerrit'Jacob Lakeman. Dr. Jacob van. Waekt en W. cc Gelder, we'ke uit de afgaande "Heeren tot voorzittend Burgemeester hebben verkozen den Heer Jacob Teengs. Voorts zyn uit een overgeleverde naamlyst door zyne Uoorl. Hoogheid den Heer Prins Erfftadhouder tot Scheepenen verkoren, de Heeren Mr. Jan Leonius; Wouter Pieter Wyngaard, Pieter Bost Jansz,, daas Kerk, Mr. Pieter Bost, Arnold Hendrik Mooijer en Pieter Scheer, waar uit tot,Scheepenen -Commisfarisfen verkoren zyn Mr. Jan Leoninus; Wouter Pieter Wyngaard en Pieter Bost Jansz, P urm erende. Den 29 zyn alhier door de Ed. Groot Achtb. Heeren Burgemeesteren en Vroedfchappen met den » Mei aanftaanN n s üe  Verak DER INC ONDER t)E HOC CE,EN XAAfiE Am je- NAARS, ENZ, < i \ fl li 553 NIEUWE NEDERLANDSCHE .de, voor de tyd van twee Jaaren afeevaardi^ ter Vergadering van de Ed. Mog! Heeren committeerde Raden van de Staaten van Holland .en West-Fneslandin West.Frie^andie„?No\rderkwartier: de Heer Mr. LaurensPeerebom. Raad en Regeerend Burgemeester; en beftemd voor den tyd van drie Jaaren mede met M« aangaande in de Provinciale ReSaS van rUiand en West - Friesland de Heer 4a cobus van der Voeren, Raad en Oud Burgemeester, "uige- é Nachts tusfchen den 3 en 4 deezer is aliier overleden de Heer Comelis van Neck, inleven Raad en Vouwend Burgemeester dezer Stad. ' M 1 d d e l b o r c. Den 12 Maart fa ra eane langdurige onpasfelykheid, oVeïeede" in den Ouderdom van tf4 Jaren, dé Heer Mr. Mrarn Dmelaar, Vryhee/ van Duynbeek afgezonden in de Provinciale Rekenkamer van Zenand, wegens deze Stad, Bewindhebber der Geoclroyeerder Westindifche Compagnie, en Direaenr van Surinamen, zynde het laatfre Man Proyvinder.Vaa ** GdIaCht * Door Zyn Doorl. Hoogh is uit een overgezonden*; naamlyst tot Raadsheer in den Hoogen Raa. de» fHage verkoren, den Heer Mr. A ra,. me/e Jscheepen en Raad der Stad Vlisfingen. Zi e r 1 k z E e. Zyne Doorl. Hoogh. heeft den dezer uit een overga. Naamlyst van de Magiftraat ot Rad uw dezer Stad en Eilande van Schouwen angeiteld, de Heer Gillis tan Tsfeljlein. toed chap befl.st over de openftaande ontvan- f o£?, lVan he^ k!eiD Ze&el' b« welk by het >Cgetrokken is, door onzen Oud-Burgemeester Loten  JAARBOEKEN, Maart, i?8j. m i Lcte», om met den 1 Mei aanftaande te aan- 1 vaarden, wanneer die Heer de Vroedfchap ftaat I te verlaten. Noch is ter Staten Vergadering goedgekeurd, e " het derde Jaat Admiraliteit té £j Amfterdam, ter begeving van de Heeren Volmagten 1 vanTLeeuwarden» die het eerftö Jaar confereeren [j op Jr. Willem Hendrik Baron van Hambroick, Oud d Burgemeester mede Raad in de Vroedfchap ee V Volmagt van die Stad Houdende Hun Edelen de twee volgende Jarer in nader dispofitie. ; De Commisfie in de Provinciale Rekenkamer rei i( begeving van de Heeren Volmagten van Folsw^rd, $ die dezelve confereeren op de Heer Nicolaus Eb eert' Verandering^ 0m3er. t>e hoo. 3e en AmtEb kaars ENZ.  Veran- deking onder de h00 ge en lage Amte- KAARS ENZ' , 554 NIEUWE NEDERLANDSCHE gerfina , Oud Burgemeestér, mede Raad in de Vroedfchap en Volmagt van die Stad. De Commisfiè van Gedeputeerde Staat van Fries* land ter begeving van de Heeren Volmagten van Franeker', die dezelve confereeren op Jr. Lamoraal' Joackim Johan Rengers, Regerend Burgemeester, Raad in de Vroedfchap en Volmagt'van die Stad. De Commisfie in de Generaliteits Rekenkamer voor twee Jaar, en het derde Jaar RaadvanStaa.' te ter begeving van de Heeren Volmagten van Sneek, die het eerfte Jaar ftellen ter dispofitie van den i Heere en Mr. Adrianus van Loon, Burgemeester en Volmagt der Stad Hindelopen, die hetzelve wederom confereert op Jr. Lodewyk Rengers, Burgemeester, Vroedfchap en Volmagt der Stad Ylst. Houdende Hun Edelen de twee volgende Ja« ren in nadere dispofitie. De Commisfie in de Admiraliteit in Friesland ter begeving van de Heeren Volmagten vanDockum, die dezelve Confereeren op den Heere en Mr. Bavius Nauta Regeerend burgemeester, Raad in de Vroedfchap en Volmagt der Stad Dockum, mits zyn Ed. de volgende twee Jaren continueert als Volmagt van die Stad. De Commisfie van Gedeputeerde Staat van Friesland ter begeving van de Heeren Volmagten van Darlingen, die dezelve voor het eerfte Jaar confereeren op den Heere Eduard Marius van Beyma, meede Raad in de Vroedfchap en volmagt van die Stad: Houdende Hun Edelen de twee volgende Jaa. e n in nader dispofitie. De Commisfie in het Mindergetal, ter begevinge van de Heeren Volmagten van Stavoren, die dezelve confereeren op Jr. Charles Bigot Regeerend Burgemeester, Raad in de Vroedfchapen Volmagt van die Stad. De Commisfie in de Staaten Generaal der vereenig.  JAARBOEKEN, Maart, 1785. S5S eenigde Nederlanden ter begevinge van de Heeren Volmagten van Slooten, die dezelve confereeren op den Heere en Mr. Johan van Khfeler Volmagt van de Grietenye van Leeuwarderadeél. De Commisfie van Monster -Commisfaris ter begeving van de Heeren Volmagten vun Workum, die dezelve Confereeren op den Heere en Mr. Petras Camper, Raad in de Vroedfchap en Volmagt van die Stad, . De Commisfie van Gedeputeerde Staat van Friesland, ter begeving van de Heeren Volmagren van Ylst, die dezelve Hellen ter dispofitie van Jr. Lodewyk Rengers, Burgemeester, Raad in de Vroedfchap en Volmagt van die Stad, die dezelve vooi het eerfte jaar confereert op den Heere en Mr Adrianus van Loon Regeerend Burgemeester, Raac in de Vroedfchap en Volmagt |van Hindeloopen Houdende Zyn Ed. de twee volgende Jaren it nader dispofitie. De Commisfie in het Mindergetal ter begeving van de Heeren Volmagten van Hindeloopen, dn dezelve voor het eerfte jaar confereeren op den Hee Tjeerd Gerbrands ; Oud Burgemeester, Raad in di . Vroedfchap en Volmagt van die Stad. — Hou dende Hun Edelen de twee volgende Jaren in nadc: dispofitie. - . . - De Heeren Volmagten van het Kwartier der Ze venwouden, Staatsgewyze op den Ordinaris Land dag vergadert, hebben by Refolutie vaa den il dezer maand Maart goedgevonden van de hog Ambulatoire Ambten, ter begevinge van HunEd Mog. ftaande, te disponeeren voor de tyd va drie jaaren , ingaande met Mai aanftaande (uitge nomen de Commisfien in het mindergetal, die aar vang zullen nemen met February 1786) zoo a hier volgt. üe Commisfie van Gedeputeerde Staat van Fries land ter begevinge van de Heeren Volmagten va ütingeradeel, die dezelve Confereeren op Jr. Reh har Veran» deuing onder de hooge en lage Amte- na ar» enz. I i l 1 s 1 ri  Veras BERING ON' ER DE HOO GE EN LAAGE AAItENAARSENZ. ' i J ] I 556" NIEUWE NEDÈRLANDSCTJE ileflalT Ly>tdeti' GrietmaD èn Volmagt van 0> De Commisfie van Monster Commisfaris ter be- . gevinge va» de Heeren Volmagten van i^gwirden. die dezelve Confereren op de Heer enJVIr.S Alma van Idema, Grietman en Volmagt van die Gnecenye. b üe Commisfie Van de Admiraliteit in Friesland ter begevinge van de Heeren V olmagten van Doniawerftal > die dezelve Confereeren op Jr. Frans Jultus Johan vdn Lyfinga, Grietman en Volmagt van die Grietenye. B De Commisfie in de Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden ter begeving van de Heeren Volmagten van Haskerland ter dispofitie van Ir. vttea?eSfel$SOtria- van Grietman en Volmagt van die Grietenye, die dezelve Confereert op den Heere en Mr, Reinier Hendrik van Kuffeler, mede Volmagt van voorf. Grietenye De Commisfie in de Provinciaale Rekenkamer* ter begevinge van de Heeren Volmagten vaD Scho; terland, die dezelve ftellen ter dispofitie van den Heere en Mr. Maninus van Scheltinga : Grietman en Volmagt van die Grietenye, die dezelve Confereert op den Htexe JetzevanSminia Volmagt van rietjerkfteradeel. 6 De Commisfie van Gedeputeerde Staat van Fries, land, ter begeving van de Heeren Volmagten van Le- .sterland, die dezelve Confereren op%n Heere Regnerus Livius van Andringa de Kempenaar ürrietman en Vobnagt van die Grietenye. De Commisfie in het Mindergetal ter'begeving n de Heeren Volmagten van Gaa^rland, die deze«ve ftellen ter dispofide van Jr. Ulbo Aylva Ren. 'erA* G™*01311 en Volmagt van die Orieteaye. De Commisfie in het Mindergetal, a Buitengewoe. ie Commisfien ter dispofitie van de Heeren Volmagten 'an Opfterland, die dezelve Confereeren op den leere en Mr. Martinus van Sclteltinga Grietman n Volmagt van Schoterland. De.  JAARBOEKEN, Maart. 178$-. 557 De Commisfie in de Raad van Staate voor twee Jaare en hec derde Jaar Generaliteits Rekenkamer ter begeving van de Volmagten van Stellingwerf Oc-steinde, die dezelve ftellen ter disp: fitie van den Heer en Mr.Nicolrus Amoldi Knock, Griet- iman cn Volmagt van di orieienye, ;die dezelve I geconfereert beeft op Jr. Hans Willem Baron van Ayha, Orietman van 't Bildt, en Volmagt van Baarderadeel. De Commisfie in de Admiraliteit te Amfterdam voor twee Jaar, ea htt derde Jaar Buitengewoon Staat Generaal, ter begeving van de Heereü Vol- : mogten van Stellingwerf West-Einde,'die dezelve ftellen ler dispofitie vau Jr. Willem Anna van Ha* iren, Grietman over die Grietenve en Volmagt van het Bildt, die de Admiraliteit te Amkerdam Confereert op den Heere Daniël de Blocq van Haersma, Grietman en Volmagt van Acht Carspelen, die dezelve overdraagc op den Heere Cornelis Martinus van Haersma > Houdeude zyn Ed. het derde Jaar in nader dispofitie. Vocrts verklaren de gezamenlyke Volmagten van dit Quartier voor gelyke drie Jr.re?* ingaande Mei 17*5 van de beide Oost - en West-lndifche Compagnie te disponeeren, en de eerfte 'te Confereeren op de Heer Mr. Johan Meerman, Vryheer van Dalem, en de twede op de Heel Gysbert Hermanus Mulders. Bergen-op-den-Zoom. Den 17 Maari zynde de gewone dag der Verandering van dt Migiftraat eezer Stad, zyn door ZyneKeurvor ftelyke Doorluchtigheid van de Paltz, Hertog 1 van Opper--en Neder Beyeren,- als Heer er Marquis uezer Ssad, tot Scheepenen aancefteld de Heeren Adriaan Baks, Dr. Johannes Biesman Jacobus Adrianus Henricus Rupertus, Dirk Spiri j jee, Dr. Chrtstiaan de Neve, Nicolaas van der Ha , gen, Mr. Johannes Jacobus Lemmers, Jan Fran foi Veran. OERING ONDEfi HE HOQ. SE EN r,£AGEi /iMTEWAARS4EÜZ. I 1 r  Verandering onder de hooge en laagk ampte' naars enz* LYST DER PRYZEN VAN VERSCHEIDE PRODUCTEN ONZES LANDS. Rotterdam den fli Maart. Rotterdam den 21 Maart. by de Z. ZsIÜGerst Winter 19 a 22 c£ TARwNieuweZeeuws 20 a S Zomer 18 4 i9icÉ btaauwe 18 a 20BHAvaaZeeuwfeBrouw nais^ Zomer 18 a i9^iPaabdebooüïen 22i aaAoC Rocge Zeeuws '4 a *5 g( c ' Ertek Grauwe 14 » 16 8 b? den Stfe£* _ Groene itf a .8 «Vlas Allerbeft 46 a 58 ft. , witte 13 a 14 B< ■ Best 3« ■ 45 «• Witteboonen .8. 28 B — Matoor. 20 a 35 jt by 't Laft. —— Allergemeenst 22 a 24 ft. Boebwyt op ï54 8 a 21 cC 558 NIEUWE NED.JAARB. Maart t'i xi t l. MDCGLXXXV. GELDERLAND. Z b t p h e n. Omtrend de wapening der Ingezetenen Ztrr. ten platten Lande heeft de Ridder- mm. fchap dezer Graaffchap derzelver gevoelen op den gewoonen Landdag, te Nymegen, den 2 April 1705 aldus geuit: De Ridderfchap dezer Graaffchap, zig voorbehouden hebbende haar advys over den Wapeninge der Opgezetenen van het Platte Land, ter Receffe te doen infereren, heeft het volgende advys ten dien einde overgegeven. Dat de Ridderfchap, bemerkende de verfchillende geneigtheid der Opgezetenen omtrend den Wapenhandel, waar van fommige zich meer afkeerig, en andere weer daar toe zig zeer genegen hebben getoont, zoude van Advys zyn, dat in éeczen niemand gedwongen, mftar zulks aan de Go • vrye  ZoT- philn. Adv. dei Zutph. Ridderfchap we. gens de wapening. i 1 1 I ! < 1 < 5óo NIEÜWE NEDERLANDS CHE worden6"** ^ behoofd 0ver&elaten te Dat des niet te min de goede Opgezetenen by eene te doene Publicatie behoorden te worden onderngt van 't waare oogmerk van deze Wapeninge, diegeenzintsis, om de bewoners van't platte Land bu:ten de Provincie, of zelfs deze Graaffchap te verzenden, maar alleen, om dezelve, zoo veel doenlyk, in cas van nood, in Raat te ftellen om hunne Vrouwen, Kinderen, en Bezittingen tegen overloop, en ftroperyen van den Vyand. of.Partygangers te beveiligen , en afteweeren Dat die geene, die tot zulke heilzaame, en allezins betamelyke bedoelingen zouden willen medewerken , en zig daar toe zouden willen laten gebruiken , zig binnen een te bepalen tyd , de Officiers aan de Richters der Kerspels, waar onder zy gezeten zyn, zouden behooren aan te geeven die derzelver namen zullen moeten opteekenen' behoorlyke Iysten van alle die Vrywilligers for meeren, en die binnen acht dagen na expiratie van dien tyd, tot de aangifte bepaald, aan de Heeren Hoofd - Officieren, of Heeren der Heerlykheden overgeven, ten einde door dezelve aan le Heeren Orainaris Gedeputeerden te worden overgezonden. Dat, wanneer bevonden word. dat zig een »edoegzaam aantal van Perzoonen, om met eeni;e apparentie van nut, en tegenweer ten minsten 'an hebben aangegeeven, de Heeren Gede- mteerden de noodige Wapenen voor dezelve zulen moeten bezorgen , dewelke door derefpective Jfficieren, aan de Opgezetenen zullen worden uitgedeeld, dat die gewapende Vrywilligers vervol r,ens in Compagnien, waar van de groote nader te >epalen , zullen moeten worden afgedeelt en loor de Hoofd - Officieren, en Heeren der Heervkheden, met de nodige Officieren, en Onderofficieren , ieder vaa een Captein Luitenant Vaa»:  JAARBOEKEN, April. 1785. 5*1 Vaandrig, Adjudant, en Sergeanten, uit die Vrywilligers te kiezen, zullen worden voorzien. Dat die gewapende Msnfchappen, door gepenfioneerde Militaire, of andere des kundige, die zig hier en daar op 't platte Land bevinden, tegens > een redelyke belooning in den Wapenhandel zullen moeten onderwezen worden. Dat, na gedane exercitie, de Wapenen in een liverzeekerde, en nader te bepalene plaats zullen moeten gebragt, en door yniand , daar toe best gefchikt, tegens een redelyke belooning bewaard, en fehoon gehouden worden. Dat 't aan gepenfioneerde Officieren, OnderOffbieYen, en Gemeenen zal vryftaan, zig mede tot dezen Wapenhandel aantegeven, om in d< Comoagnien geëmployeert te worden. Dat, in cas van nood, wanneer de Vyand mogt aannaderen, of zich op de Grenzen vertoonen. deze gewapende Manfchappen, om meer nut var dezelve te trekken . en dezelve niet buiten noodzaaklykheid bloot en in gevaar te ftellen, ondei Ieen bekwaam Hoofd zouden behooren te fraaïi, om door 't zelve, na dat de omltandigheeder zullen komen mede te brengen, tot dekkingevat de een , of ander toegang, of waar ander ■ zins noodig zal oordeelenl, gebruikt te kunnei i worden. , _r Dat; in dit geval, wanneer deze Vrywnhger \ werkelyk zullen moeten optrekken, dezelve be i boorlyk beloond zullen worden. De Steden omtrend de Wapeninge niet alleen ge I discrepeert, maar dezelve van de hand gewezei l hebbende, zoodanig dat wel de twee ander j Quartieren de Deliberatien daar over yder in zyi 3 Ojiartier hebben over-en vrygelaten, maar tei I aanzien dezer Graaffchap niet gewild, dar daa 1 over nader gedelibereert zouden mogen worden ; Doet de Ridderfchap daar tegens reffiarqueeren I dat, wanneer over de Wapening der In- en Op i aezeeteoen in eene daar toe aangelegde befcigr Oo 2 1 ZVTPHEN. Adv. der Zmph. Ridder ■ fchup we~ gens de wope* 'tiing. 1 1 ! I I C I  ZüT- PHEN, Adv. der Zutph. Ridder' fchap we~ gens de wapening. j i i i i 1 < 1 c I • F li 562 NIEUWE NEDERLANDSCHE is gehandelt, de Sceden de Cognitie over de Wa. peeing der Burgers, offchoon die mede tot gemeene defenfie lcheen te moeten dienen, aan de-Ridderlchap hebben onttrokken, en die zaak tot haare privative huishouding gehoorende , willen a*ngebêrastC W3ar hl de Ridt3erfthaP heeft ^Pat \daaroai te vreemder moet voorkomen R -Lmernuheefrkun?en goedvinden,, om aan dl, Ridderfchap af te fnyden de nadere Deliberatie over de Wapening van 't Platte Land, niet tegengenltaande de Steden, immers de meeste van dezelve, die voor haar zelfs nuttig,, en dienstig hebben geoordeelt, en daar toe reeds voorlang hebben befloten; dat dit nog te onbegrypelyker wordt j als men acht geeft op de tegenswuordige gefield' hetd dezer Graarfchap, dje geheel open en weer. P'h.™ m.a" van een gering aantal van ReguJere Militie ,s voorzien, waar door de gofde Opgezetenen met zonder reden met fchrik, en ifreeze zyn bevangen, en met meenigvuldige meekfchnften tot hunne Overigheid den toertugt hebben genomen, en verzogt, om met Wapenen voorzien, en daar door inftaat gefield te ivorden , om hunne haarden, en bezittingen tékens een dreigenden Vyand te kunnen verdedigen, Laatcnde de Ridderfchap de gevolgen van zoo en handel wyze over ter verantwoordi'gingvandie ;eene, die zig met zo veel kracht, en yver daaregens verzet hebben, terwyl zy geoordeelt heeft laar advys, en deeze aantekening , tot haare dis:ulpatie ten Quartiers Recesfe te moeten doen insreren. Op dezen zelfden Landdag zyn verfcheiene verzoekfchriften afgeweezen , als . het Request tot het wapenen van het latte Land; 2. Het Request tot het verleugen van het Regeerings = Reglement dezer  JAARBOEKEN, April, 1785- 563 dezer Provincie van het jaar 1750. 3. Tot Zuthet opening geven omtrend de Generaliteits-1 kas; 4. Tot het Confulentfchap; 5. Tot het onderzoek van het gedrag der twee Staatsdienaars in den Raad van State, den Heere Gillis, Thefaurier of Schatbewaarder , en den Secretaris van Hees. 6. Tot het plan van verdeediging. 7. Tot het nemen van een befluit tegen den Hertog. Ook is zelfs het Hof dezer Provincie gemagtigd en gelast (niet zonder protesten van eenige Ridders) M om de Hoofdofficieren en Magiiiraten. aan te fchryven , 0111 binnen twee maanden " naauwkeurig onderzoek te doen'na de ree„ kenaars van die Requesten; — reden van „ hunne teekening te geven, — wie hen „ daar toe aangezet heeft, en door wat bet loften en dreigementen zy daar toe aange9i drongen zyn , en zulks vervolgens aan „ den Hove te zenden , om de Staten te }l kunnen advifeeren, wat in deze tot con„ fervatie van de rust zal behooren te ge„ fc hieden. " Den 9 April zyn by Landfchaps befluit, de navolgende Formulieren van Eeden vastgefield: I. T7ormulier van den Eed, by de Gouverneurs, " Commandeurs, Majois, Commandantes , «f Majors van de Stseden in de Piovintie van Gelderland , voorts by de Commandeerende en andere Officieren van de Troupes, wdke in de. Steeden, heC zy om aldaar te pasfeeren en te \ e pi gten, of om daarin Guaruizoen te h.uden mcgien komen, O o 3 te  56** NIEUWE NEDERLANDSCHE phenT Steedek * handeD Van de Ma^en der wor en MaVSfP16 °f£ompagnieo, deeze ftad J6 te wcezen, dezelve getrouwdvk te dien™ en te Gehoorzamen, het geen? dSelvem« tot beboudemslè, dien* en rust hare Sta7 van^n VnT^'^T aI,e °P^& vaudenVolke, beveelen zal, onvernrnd-rrf dee^'p CB bevele° die de HeTren Slaafen S^rS?^' ^ Hoogheid, den Hee" ren Erfftadhouder Gouverneur en CaDtein SSSftf Pr°ViDcie; °f de Hoeren SS deputeerde Staaten, aan my zouden mogen Zoo waarlyk helpe my God Almachtig. voor*d?SfarPn^nHe0 Eed, van g^wigheid de Provincie InV ffl m,llltaire beieren op doen ïïï 3?hI Gelderland gerepartitieert, te le en E^feïSK des Furfte°d°<- Ö-? Ik belove en zweere de Staaten Generaal der ^nHehen,fdeNeder,anden» die by de Unie en zullen hl^g VaD -de geformeerde Religiën ProvTnnr ^ m!tsgade« ^ Staaten van de enook r " 'DDe Ik Za' gebruikt worden, inne ik in r,?egerten vaD de St^en, daar honw ,n „ rrn,foeH §elegd zal worden, gebïrL?! gC r°UW te„weezeo, dezelve onder K1^ Hoogheid, Gouverneur en IvKn rS^Gna 1er voorfz- Landen vromeHeerL^"^^e dienen, en de voorfz. "lee .S f" Generaal, en particulierlyk 21 J?"8h^d' ^.tsgaders de andere Hoofden en Bevelhebberen over my gelteld, en nog  JAARBOEKEN, April. 17B5. j6y Bog te ftellen, in haare beveelen te refpec- Zutteeren en gehoorzaamen na behooren, en phen. voorts my te reguleren na de Artikuleri op den dienst gemakt en nog te maaken. Formul, van Ee- Zoo waarlyk helpe my God Almachtig, den voor 't Krygi» III. Formulier van den Eed, door de Comman- volk, deerende Officieren van de vreemde in dienst van deezen Staat overgenomene Troupes, welke in deeze Provincie van Gelderland mogten worden gelegt, te doen aan de Heeren Staaten des Furitendoms Gelre en Graaffchaps Zutphen, ofte derzelver Heeren Gedeputeerden. Ik beloove en zweeren voor my en myne onderhebbende Manfchappen, de Staaten van Gelderland ofte haare Gedeputeerden voor den tyd, dat wy in derzelver Provincie zullen zyn in Guarnifoen in de Winter Quartieren, of anderzints, getrouw te zullen weefen, en eene exact e discipline onder de Troupes, die ik commandere,te zullen houden, en doen houden, het platte Land voor alle invaiie van den Vyand te zullen helpen befchermen, dezelve Heeren Staten, onder het bevel van /yne Hoogheid Gouverneur en Capitein Generaal der voorfz Landen, vromelyk en Getrouwelyk te dienen, en dezelve mitsgaders particulierlyk zyne Hoogheid nevens de andere Hoofden en Bevelhebberen over mygeftelden nog te ftellen,in haare beveelen te refpecteereo en gehoorzameu na behoren, ongepraejd' dicieert nogtans den Eed aan onzen Souverain den gedaan en voor behoudens de ordre, die wy van gemelde zullen ontfangen. Zoo waarlyk helpe my God Almachtig, Oo 4 IV.For-  lm NIEUWE KED£RLANDSCHE Zot- IV. Formulier van den Eed, door de Gouverïhen. neurs, Command urs, Majors, Commandanten of Majors van de Steeden en Forten in de Provincie Formul. van Gelderland, te doen aan de Heeren Staten van Ee- der refpeftive Quartieren des FurftendomlesGelre den< voor en Graaffchaps Zutphen, alwaar dezelve mogten tKrygs- zyn aangefteld om te commandeeren ofte uerzeiroik. ver Gedeputeerden. Ik beloove en zweere de Staaten Generaal der vereenigde Nederlanden , ende namentlyk de Staaten van Gelderland gehouw en getrouw te weezen, dezelve Vromelyk en Getrouwelvfc te dienen, tot voorftand van de voorfz Vereenigde Nederlanden, ende namentlykde Pro. vintie van Gelderland, Steeden en Leeden van dien, tegens alle haare vyanden; de welgemelde Heeren Staaten van,Gelderland.ofte haare Geauftonfeerden , en daar ojder ook inzonderheid zyne Hoogheid als Gouverpeur dezer Provincie gehoorzaam te weezen m het geene zy my tot vorden'nge van den diens ten defenfie van de voorfz. Landen bevelen zullen, ende camentlyk de platte Landen der voorfz. Provinciën van alle inlegeringe ende foule van het Volk van Oorloge te helpen befchermen, en voorts jD alles de Ordonnantiën en Articulën van den Oorlog, voor zoo veel de Krygsdiscipline betreft, te zullen achtervolgeti. Zoo waarlyk helpe my God Almachtig. V. Formulier van den Eed door de Commanderende Officieren van de Nationale Troupen, of welke op die voet in dienst van deD Staat zy aangenomen , te doen aan de Heeren Gedeputeerde btaaten van ieder Quartier in de Provincie van Gelderland, alwaar dezelve refpcöivelyk inGuaraizoen mogten komen. Ik ■  JAARBOEKEN, April, >W 5ö> Ik belooveenzweere voor my en myneonderhebbende MmJchappen, de Staaten Generaal der Vereemgde Nederlanden, die by de Unie en handhoudjnge eer waare Christelyke Religie zullen blyven, ende namenclyk de staaten v^n Gederland gehouw en getrouw te wtrzen, dezelve ouder het bevel van zyne Hoogheid, Gouverneur en Capitein Generaal der voorfz. Landen Vromelyk en Getrouwelyk te dienen, tot voorftand van de voorfz. vsreenigde No\ derlanden, ende namentlyk de Saaien van Gelderland, zyne Hoogheid den Hei rc Erfftadhouder, a!s Gouverneur en. Capitem Generaal dezer Provintie, of de Heeren Ggdeputeerden Staaten voor den tyd, dat Wy in dezelve Provintie zyn, gehoorzaam te weezee, in het geen zv Luiden ons tot vorderinge van den dienbt en defenfie der v> »il>„ JLanden beveelen zullen, en namentlyk, om de Plaste Landen der voorfz..Provirk>e van alle inlegeringe en foute van volk van Ourlote helpen befchermen, en v orts de voorfz. Heeren Staaten Generaal en Staaten van Gelderland , en particuüerlyk zyne Hoogheid mitsgaders de andere hoofden en Bevelhebberen, over my .gefteid en nog te (feilen in haare beveelen te refpeéteeren en gehoorzaamen na behooren , en wyders ons in alles te réguleeren na de Ordonnantiën cmrticulenop den dienst gemaakt en 'nog te maaken. Zoo waarlyk helpe my God Almachtig.) Formulier van den Eed door de Commandee- rende Officieren,, van de Troupes in dienst van deezen. Staat te doen aan de Ho'^fd Officieren ten platten Lande in de Provincie van Gelderland,alwaar met haare Compagnie of Compagnien gelegd mogten worden, Ik Zpt- PHEN. Formul. van Et* den voor 't Krygs* volk.  5<5» NIEUWE NEDERLANDSCHE Zvt- Ik beloove en zweere met myne onderhebbende Phen. Compagnien aan den in zyne qua- liteit gehouw en getrouw te weezen en geFormul. trouwelyk te dienen en te gehoorzamen in van Ee- het geen welgemelte Hoofdofficieren my tot den voor behoudenis, rust en dienst van zyn aanbevo'tKrygs* ampt, en namentlyk tegens alle oproer en fevolk. ditie van den Volken zal beveelen, onvermin- dert de ordres en beveelen, dien de Heeren Staten deezer Provincie, Zyne Hoogheid den Heere Erfftadhouder, Gouverneur en Capitein Generaal van deeze Provincie, of de Heeren Gedeputeerden Staaten aan mv zouden mogen geeve». Zoo waarlyk helpe my God Almachtig. HOLLAND. 'sGr avenh age. De Raad van State heeft eenen rondgaande brief aan de Bondgenooten gezonden , klagende over groot gebrek aan geld, uit hoofde , dat eenige Gewesten zwarigheid maken hunne quota's te voldoen , zo lang niet alle Gewesten in de petitiën hebben toegeftemd , en verders aandringende op het inbrengen der quota's in de petitiën omtrend de Magazynen. Laten wy het verhaal der gefchillen met de Regeering der Oostenrykfche Landen, welk wy hier voren bl. 393 verlieten, thands hervatten. Men kreeg dan eerlang den 30 October met eene postboden door den Grave van Was-  JAARBOEKEN , April, 2785-. 369 :, Wasftnaar, Baanderheer van Wasfenaar, sGra;l Heer van Opdam en Twikkel enz. enz. Ge-VENHA' :: zant van deezen Staat aanhetKeizerlykHof,GE" li de onaangenaame tyding, dat de Prins van \Kaumtz aan gem. Gezant verklaard hadt, I» dat de Keizer van zyn voornemen om de ( Schelde te openen, en de vrye vaart naar J de Indien te verkrygen geenzints zou afgaan, j en reeds 40,000 man Krygsvolk bevel ontfangen hadt naar de Nederlanden te trekken. Op welke tyding terftond de Raad van j State , ook de Algemene Staten, nog des | Saturdags avonds ten elf uuren vergaderden , jals ook den volgende Sondag, in welke op jden voorflag van den Erfftadhouder over jeene vermeerdering van Krygsvolk ernftig I geraadpleegt wierdt. De onverzettelykheid f des Keizers in zyne ongehoorde eisfchen teJjgen deze Republiek, die het Huis van Oositenryk zo menigmaalen met goed en bloed jheeft bygeftaan, wierdt nog nader bevestigd, po door het bevel aan den Baron van Rei* ychach om terftond het grondgebied van den; IStaat te verlaaten, als door de verklaring van «den Graaf van Belgiojofo aan onzen Gezan2!ten te Brusfel, dat hunne meesters door den >;hoon, aan 's Keizers Vlag aangedaan, aan ÏIHoogstdezelven het Oorlog verklaard had•iden; diensvolgends zynen Gezant reeds uit • 's Hage hadt te rug geroepen, en dus het ivoorwerp en doelwit der begonnen onderhandelingen natuurlyk moesten ophouden. Op iwelke verklaaring de Gezanten den 30 Ocitober dit antwoord gaven.- „ De  570 NIEUWE NEDERLANDSCHË *sGra- „ De Ministers,- Plenipotêntiarisfen vafl I vekha- it de Republyk der vereenigde Nederlan- I CE* „ den van Zyne Excellentie den Heer Gra- I 3, ve de Belgiojofo communicatie ontfan- I „ gen hebbende van de. orders van Zyne „ Keizeriyke Majefteit, door welken hy ge„ last is te declareren, dat uit hoofde van de handelwys, die Zyne Keizeriyke Ma- jefteit noemt eene infulte aan zyne Vlag, Hoogstdezelve begrypt dat de Republiek „ vyandlykheeden tegen hem gepleegd heeft, en ingevolge van dien den Heer Baron van „ Reischacb rappelleert van den post, welke „ hy by de Republyk bekleed; moeten zy „ by deeze gelegenheid op de allerfterkfte „ en ernftigfte wyze vernieuwen de declara„ tie, welke zy de eer gehad hebben, op „ den 23 Augustus, aan den Heere Grave „ de Belgiojofo ter hand te ftellen en van wegen Hunne Hoog Mog. te protefteeren, J9 dat zy geen ander oogmerk gehad hebben„ de dan om hunne billyke rechten te hand„ haven, zy geenzints kunnen verdagt ges, houden worden van eenigen vyandlyken 3, aanval, welke hun re minder moet toege- fchreven worden, om dat zy zig geheel ,, onfchuldig houden aan de gevolgen, wel3, ke die ftappen van,Zyne Keizeriyke Ma-. „ jefteit zouden kunnen hebben uithoofde „ van de wyze, op welke het hem behaagd e „ heeft de zaken te befchouwen. „ De Republiek der vereenigde Provin„ vincien wel verre om dienvolgens als de „ aanvallende party gehouden te worden,  JAARBOEKEN, April, 1785, 571 „ blyft nog beftendig by deszelfs bevredi- 'sGra„ gende neigingen. Dan indien ongelukkig venha„ deze gefteldheid op den geest van Zyne GE' „ Majefteit die uitwerking niet heeft, op weïkezy alle hoop nog niet verloren heeft, zal zy met weêrzin zig genoodzaakt zien, „ gebruik te maken van die middelen, tot „ welke zy door het Recht der Natuur en „ der Natiën gemagtigd is, hopende dat „ de Godlyke befcherming en de goedkeu- ring der bevriende en onzydige Mogend„ heden de wettige verdeediging van haare „ onbetwistbare rechten zal onderfteunen. „ Gedaan te Brusfel den 3© Oétober 1784. „ (Was geteekend) ■ De Baron Hop, W. A. Lefievenon, P. van Lynden, P. B. van de Perre. Het kwam hier aan eenen iegelyk, 'der Gronden van het Volkeren regt maar eenigzints kundig, onbegrypelyk voor, hoe het • ftrookte, en met gronden van regt beftaanbaar konde gehouden worden, dat men onderhandelingen over een gefchil onderneemt, en hangende die zelve onderhandelingen zig dadelyk in het bezit tragt te ftellen van de geëischte dog betwiste zaak , en de regtmatigfte tegenitand en verdeediging van zyn regt aan de andere zyde, maar voor eene Oorlogsaanzegging verklaart te houden. VVat hier van zy, de Baron vanReifcbacb, ver-  57» NIEUWE NEDERLANDSCHE "ce. Saren ,^'c h 7 4 deS"wrfens omwend vyf uuren uit sHage naar Brusfel, latende, zyn huisfecretaris en eenige huisbedienden agter S.ei,°S W1Crden ook terftond van hier twee postbodens, een naar Weenen, en een naar Wel afgezonden, om onze Gezanten vap beide die Hoven te rug te ontbieden : als ook nog een postboden naar Frankryk, orn aan dat Hof te vertoonen, hoe de Keizer op zyne onrechtmatige vorderingen tegen dezeri Staat , onverzettelyk bleef ftaan , zig in de dadelyke bezitting van die willekeurig ontworpene eiskhen hadt pogen te ftellen, en den billykentegenftand van onze zyde hadt goedgevonden voor eene oorlogsverklaring te h?uden en dadelyk bevel gezonden aan een groot aantal krygsvolk om naar de Nederlanden te trekken , dat de Republiek dus in dezeongunftige omftandigheden eene prompte en kragtdadige hulp van den Koning van frankryk verzogt , en zig vleidde , die ook te mogen verwagten. Inmiddels bedagt ^ men hier te Lande op alle middelen van ver. deediging, en befloot by voorraad tot eene vermeerdering van 20 man by iedere compagnie, dat is 10824 man voetvolk en 1014 man paardevolk, boven eenige bende lkt krygsvolk. Zie hier het befluit der Bondgenoten nopens de aanzoeken van hulp by het Hof van frankryk, genomen den 31 Oétober 1784, en houdende: „ dat de Heeren Berkenrofo n en  JAARBOEKEN, April, 1785. 573. „ en Brantfen, Hunner Hoog Mog. Amba*- '« Gba„ fadeurs aan het Hof van Frankryk, zullen VENHA' „ worden aangefchreven en gelast, om aan GK' „ het Hooggemelde Hof te reprefenteeren, dat Hun Hoog Mog. door den Heere Gra- ve van Wasfenaar, Hun Hoog Mog. Ex„ traordinaris Envoyé en Minister Plenipo„ tentiaris aan het Hof van zyne Keizeriyke « en Koninglyke Majefteit, in 't zekere zyn „ berigt, dat het Hooggemelde Zyne Maje„ Reit, dewelke bereids alle zyne ïroupea „ in de Oostenrykfche Nederlanden heeft „ doen te famen trekken, bovendien als nu goedgedagt heeft aan een confiderabel Corps ïroupen van meer dan.40000 mans, nen te gelasten van den marsch naar des5, zelfs Nederlanden terftond aan te nemen, ?, en dat die reeds derwaart in aantogt zyn , y, zekerlyk met geen ander oogmerk, dan om „ deze Republyk te doen gevoelen het ont, genoegen by Hoogstdenzelven tegens Hun 9, onverdiend opgevat, en daar door te ma3l nifcsteeren een onverzetlyk voornemen, om 5, door eene zoo groote overmagt dezelve te 9, doen refpecteeren en inwilligen de harde „ en onrechtvaardige eisfchen, by Hoogstn denzelven geformeert en uitgebreid, om „ daadlyk te renuntiëeren aan derzelver wet- tige rechten, by het ïraciaat van Muns.n ter gelyklyk met Hun beftaan en indepen- dente Souverainiteit verkregen, waar op „ nimmer voor dit tydftip by iemand, zelfs niet by Hoogstgedagte Zyne Majefteit „ zelve of Zyne Hooge Pr^-deeesfeuren, Pp „ eiük  574 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra-,, eenige pretenfie of aanfpraak is gemaakt,ven ha J? en zulks wel op een ganrsch willekeurige UE' ~) vvyze, direér, ftrydig met het geen door eene onafhanglyke Mogenheid immermeer kan „ worden toegedaan; dat Hun Hoog Mog. „ aan het gemelde Hof van Frankryk fuc„ cesfivelyk in 't breede opening gegeven 5, hebbende van alles het geen omtrend de» Keizers pretenfien by het zogenaamd Ta„ bleau is-gefpecifkeert, en waar omtrend, ■ „ het reeds gearrefteerde Duplicq onmidde„ lyk ftaat te volgen, gelyk ook van die, welke naderhand in t byzonder betrek„ king hebben gehad, tot de geëischte ope„ ning der Schelde , als nu op nieuw die „ materie niet zullen intreeden, maar zich „ alleen borneeren tot den voorfz. aanmarsch „ niet de nadenklyke gevolgen van dien, als waar door de Republiek gebragt is in „ een oogenbliklyk gevaar en in eene vol„ ftrekte onmogelykheid, om aan de over„ magt van Zyne Keizeriyke en Koninglyke „ Majefteit, zonder de prompfte hulp, „ kragtdadigfte byftand en daadlyk'fecours „ van Zyne «Allerchristelykfte Majefteit, te kunnen reiifteeren of Hoogstdenzelven „ van dit zyn opzet te doen afzien of de„ tourneeren. „ Dat Hun Hoog Mog. nit hoofde der „ byzondere betrekkingen, waar in zy de „ eere hebben met Zyne Allerchristelyke „ Majefteit te ftaan, en door de nadere Al„ liantie zich nog naauwer aan dezelve ho* ï, pen verbondene zien, vastlyk vertrou- n wen,-  JAARBOEKEN, Jprll, 1785. $1$ \ts, wen en daar op, met alle den ernst en, sGra- .yver die mooglyk is en het gewigt der za-v~NH** j, ke vereischt, moeten infteeren, dat Hoogst-GE* denzelven van de ongehoorde harde hanL, delwyze van Zyne Keizeriyke en Koningfc, lyke Majefteit en van de onvoorbeeldige Ih* toegevenheid van Hun Hoog Mog, meer , dan eenige andere Mogenheid is over. „ tuigd, en dewelke in het beftaan en het , 3, welzyn van dezen Staat zulk een direér i „ deel heeft willen nemen, deza Republiek }, als nu in derzelver nood weêr zonder het „ minfte tydverzuim op eene efficacieufe ] a wyze wel zal willen te hulpe komen, zon,.der 't welk hunnen Staat voor het eminent|3, fte gevaar niet is te prseferveeren, en dat i :5, Hoogstdenzelven aan Hun Heeren Ambasfade urs wel zal gelieven te geven de verS:„ eischte opening van de arrangementen„ h), dewelke tot zo een efficacieufe byftand si,, door eene prompte oppofitie aan Zyne c„ Keizeriyke Koninglyke Majefteits desfei, 5, nen zullen kunnen ftrekken, terwyl Hun <„ Hoog Mog. van hunne zyde alles in het , j, werk zullen ftellen , zo als in der daad .daar mede bezig zyn, om alle die middei„ len te emploijeeren, diedeGodlyke Voor;j, zienigheid behaagd heeft aan haar over te IL laten, en welke zy Heeren Ambasfadeurs IL ten allen tyde aan Zyne Allerchrifteiyke Majefteit zullen kunnen openen." Wyders hebben Hunne Hoog Mogende Iten zeiven dage de Heeren van Lynden van IMemmen ea andere Hunne Hoog Mpg. Ge* Pp s de-  S7« NIEUWE NEDERLANDSCHE s Ga a-deputeerden tot de zaken van Flaanderen ven ha verzogt, „ om, met en nevens eenige Heeren „ Gecommitteerden uit den Raad van Staten, „ verder te examineeren en te overleggen . welke andere Mogendheden, en byzonder „ of ook met.Zyne Majefteit den Koning van „ Rruislen, behoorden geadieerdte worden." Daar waren hier ftaatkundigen die oordeelden, dat het den Keizer zo zeer niet om de opening der Schelde alleen te doen was dan wel veel meer om de geheele vernietiging van het verdrag van Munfter van i6a3 Het welk zy ook vooral meenden te kunnen opmaken uit eenen rondgaande brief, welke de keizer aan zyne Afgezanten aan de vreemde Hoven heeft afgezonden, gedagtekend ' den 23 Oclober r784 , ^en aldus luidende: . Qyzy t nie t onkundig van de oorfprong en de se volS5° der d.rferenten, welke onlangs ontftlan zyn , tusicnen den Keizer en de Republiek der VereenigdeSNederlanden, van de gegrondlle grieven en pretenfien, welke Zyne Keizeriyke Majefteit ten la?. : ten van de Staaten Generaal heeft, van het aanbod welke Zyne; Majefteit hun heeft laaten doen , om des n.ettegenftaande dezelve in der minne bv té leggen, van de Cooferentien, welke dieswein, gehouden zynite fJrusfel,en eindelyk van het WW . «m, ten einde de Mégotiatien zo veel te vertoS dat Zyne Majefteit Hun heeft doen ove ge"vCn' • Door het met uitvoeren en fchenden der TrS taten , welke de Hollanders by alleTelMenbid-n gepleege hebben, wanneer dezelve £foorSS ^XniTn(2't;8,het gef°0ten ho^eïïeSldef ^^S^'a^ ^ &™d™ , waar aan dê uostenryklcns Nederlanden met meer onderwor pen moeten zyn, en de algemeene Staat IdeSS .van Europa, thans daarenhoven zodanfg veran( dert  .JAARBOEKEN, April, 1785. 577 dert zynde (f) van het gaen dezelve was, ten tyden van 't fluiten van 't TracTiaat van Munfter, is het klaar, dat de ftipulatie, met betrekking tot de Schelde, thans wezendlyk van geen kragt is. üe Keizer is niettegenftaande dit, genegen geweest, om met de Republiek, een vriendelyk fchikking te maaken, zelfs met af Hand Van de aan-1 merkelykfte en wettigde'pretenfien, maar hoe meer toegeevenheidZyneMajefteit gebruikt heeft, hoe meer tegenftand Hy van de zyde der Republiek 1 ontmoette. Men heeft integendeel getracht allerhande ftrikken te gebruiken, tot verhindering van dre Negotiatie, en hier om heeft men blyven ■volharden, om te willen ftaande houden en te bewaren eene pretenfie, op welke niettegenftaande zo veele Contraventien tegen de Traöaaten, men zeer wel zag, geen wettig regt'meer te hebben. Om deeze Prejudicie tegen te gaan, welke de Staa&en Generaal, voorneemens waren hier door in te voeren, tegen de onwederfpreekelyke regten van Zyne Majefteit, en om geen twyffel overtelaten bp het onveranderlyke befluit van Zyne Ma. jefteit. en zich te houden aan de Propofitien bevat in het Ultimatum, zo heeft Zyne Majefteit niet konnen nalaten, om uit Antwerpen , een Schip onder zyn Vlag naar Zee te doen Zeilen , na lange tyd bevorens te hebben doen kennis geeven, hoedanig hy zoude aanzien alle geweldadigetegenkantingen, welke tegen de vrye Vaart van dit Schip zoude gedaan worden. Het hier neevens gevoegde verhaal, bevat om- !| ftanoig op welke wyze de Hollanders de Keizeriyke Pp 3 Vlag (*) De Lezer merkeop, hoe ongerymd en ongehoord dus'r danige befcbuldiging is in de mond van hem , die dadelyk , ?on< der lchyn zelfs van regt onderdrukt. | (t) De Lezer neme in agt, hoe de Keizer, uit gebrek van ifeeu eenige goede reden, zyn toevlugt neemt tot zodanige i[ grond, welke alle vertrouwen wegneemt, en alle oude verbonden eensklaps verbreekt. "Is dit wel een aas betprdan Aeconvc imiemie, waar van zig de bondbreukige F.ngcTchen in den I laatften Oorlog, tegen het IV Art. van het Verbond van 1674 jfecdicnden. 'sGra- VEhHAOE. Brief des Keizers tan ■teemde Hoven.  57« NIEUWE NEDERLANDSCHI5 'sGr/v-Vlsg gehoond hebben, in plaats dat zy zjg te vrevenua* den zoude gehouden h bben tot handhaving van CE. deizelver gepretendeerd regt, met het doen, van behoorlyke Protesten. Briefdes Zyne Majefteit kan dertnlven deeze daad niet Keiz ganders aamrieo, dan een Oorlogsverklaring van de vreemde zyde der Republiek. Roven, Dienvo'gende heeft Zyne Majefteit den Heer Baron Reifchach gerappelleerd, welke tot nu toe deszelfs Minister in 's Hage geweest is, met ordre om Holland teverlaaien, zonder van H. H.Mog, affcbeid te neemen, en alle noodige maatregulen zyn gelykelyk gegeeven, om zonder vertraging een Armée van 80 duizend Man Keizeriyke Troupen in de Nederlanden by een te verzaamelen, wel. ke Zyne Majefteit voornemens is te vermeerde, jen naar de omftandigheid der zaaken. De Keizer verheelt zich, dat deze maatregulen door het onzydig Europa zullen aangezien'worden, als de naruuriyke gevolgen van een zo openbare holtiliteit, en een daad, door welke de digniteit van Zyne Majeiteit zo zwaar gekwetst is. Gy zult U, Myn Heer, by voorkomendegeleegendheid overeenkomstig al het bovengemelde hier over gelieven uit te laten. Dog aanmerkelyk is het befluit van de Bondgenoten , op den 3 November 1784 genomen, waar by H. H, Mog. hun volledig regt op de onwrikbaarfte gronden verdedigen. Dit ftuk is van al te veel aanbelang, om niet woprdeiyi? mor medegedeeld te worden, Extratl uit het Register der Refoltttien van de Hoog Mogende Heeren Staten Generaal der Vereenig-' de Nederlanden Mercurii den 3 November 1784. Is gehoord het Rapport van de Heeren van Lyhden yat) fietntnen en andere haar Hoog Mog* Gede* nu.  JAARBOEKEN» April, *785« 579 «meerden tot de zaaken van Vlaanderen, hebbende ingevolge en ter voldoeninge van haar Hoog Moe. Refolutie commisforiaal van den ai oer, voorleden maand , met en nevens eenige Heeren Gecommitteerden uit den Raad van btaate, ter prefentie van zyn Hoogheid geëxamineert en overleed, we'ke Mogendheeden m Vnendfchap met den Staat levende, en op wat wyze die eeadieert behooren te worden ter zaake van de alhier ingè-, komen tvdmgen van den acnmarsch van een confiderabel'Corps Keizeriyke Troupes, van meer dan 4ccooMannade Nederlanden, zekerlyk met geen ander oogmerk, dan om deeze Republicq te doen gevoelen het ongenoegen van Zyne Keizeriyke en Kon nglyke Majeiteit tegen dezelve opgevat wegens deszelfs weigering om te renuncieeren aan'de wettige Regten, by het ïraclaat van Munster door hun verkregen, van welk ongenoegen hoogstdez-lve reed?, een dadelyk blyk heeft gegeeven? door een order aan deszelfs Minister alhier te zenden, om, zonder affcheid te nemen, van hier te vertrekken. . Waar op gedelibereert en meenomen zynde de conüdcratien en het hoog wys advis van zyn Hoogheid, is goedgevonden en verftaan} dat ahe üe Buitenlindfche Ministers van deezen Staat zullen worden aangefchreeven en gelast, om aan de refDe&ive Hoven hunner refi.lentie met alle nadruk en decentie te reprefenteerea: dat haar Hoog Mo*, na een tachtig jaarigen Oorlog op den 30 lanuarv 1648, met zyne Majefte't Philippus de vierde..Koning van Spagne, te Munster hebben geüooten , een Tracbrat van Vreede, w^ar by zy zyn verklaard voor vry, en Souvereine Staten, Provinciën en Landen, waar op hy Heer Koning niets pretendeert nog nu nog namaals, voor zig of zyne ruccsfeurs en nakomelingen; cn onder anderen by "het'u Artikel van dat zelfde Trattiat expre.-(e]vk hebben bed >ngen , dat de Schelde van dt zyde van haar Hoog Mogende geflooten zal worden J F p 4 Se- 'S GRAi'EN HA- Befl. en mdeed. van deSt. Den. te* ien de ondernemingendes Keiz.  'sGra- venhage. Bsjl. en verdeed. vandeSt* Gen. te* gm de endern. des Keiz. J < 1 { I 580 NIEÜWE NEDERLANDSCHE gehouden; gelyk de voorfz. Rivier dienvolgende nno°°P„ i3?1lk door,twee Forten m« naamen nf L rA L,eXketKrhoek met adfiftentie van een of meerder Wagtfcheepen, zedert dien tyd altoos geilooten .gehouden is. y Dat haar Hoog Mog, in tusfchen in den jaare i?Oi, zyn geaccedeert tot de Alliantie, dewelke L % .Spl»ttmber l'Ot tusfchen zyne 1% K,elzer^ke Majefteit Leo/joldus dus de iln^ï Ëa deö K?,Dm% van Groot-Brittannien is geilooten; ep zulks met oogmerk voor al, zoo als by de voorfz. Alliantie uitdrukkelyk is gerrl 'w^ dfrJdoor iQ,de zoo genoemde Spaanfcne_ Nederlanden te bekomen eene behoorlyke Barrière voor deezen Staat. y Dat haar Hoog Mog. hier door, gelyk bekent is, zyn ingewikkelt in eene zeer kostbaare en voor hun ruineulen Oorlog en vervolgens hy het Ir'Ctaat van Vreede met zyne Majefteit den vorm g van Vrankryk van den n April 1713, lebbeo bedongen. ó Dat ter contemplatie van deeze Vreede onder anderen het Huis van Oostcnryk zouden komen in de posfesfie van de voornoemde bpaaolche Nederlanden, omme van nu af aan en ten allen tyden dezelve volkomentlylt en vastelyk te genieten, volgens de ordre van luccejfie van het voornoemde Huis, 200 ras haar Hoog Mog, met het zelve zouden zyn over eengekomen, in wat manier de Spaanfche Nederlanden haar Hoog Mogende zouden dienen tot een Barrière en 'zeehekeid. Dat haar Hoog Mog. dien volgende eeven zo vel als zyne Majefteit van Groot-Brittannienop len 14 November 1715 met Keizer KareldelV, ■ebben gefloten, zodanig TraÜaat van Barrürre n de voorfz. Nedcrl nden op dien voet dadelyk an hoogstdezelve zyne Keizeriyke Majeiteit over;e;Jeeven. Dat haar Hoog Mog. wel verre van by dit v-\ Trac-  JAARBOEKEN, April, 1785. jSr Traftaat eenigzins af te gaan van het geflooten houden der Schelden by het hier voorgemelde Traclaat van Munster, expresfelyk bedongen y in tegendeel nog by het 17 Artikel, van dit Tractaat onder anderen tot Confervatie van de beneeden Schelde, voor zig hebben geftipulsert den vollen cn volkomen Eigendom en Souverainiteit van eenige Landen en Plaatzen aldaar genoemt. : 1 £n verder hy het 26 Art. { Dat de Schepen, Koopmanfchappen, en ws-< ren , uit Groot - Brittannien en uit de Ver , eenigde Nederlanden in de Oostenrykfche Nederlanden inkomende, zo wel als de Schepen Koopmanfchappen en Waaren, uitgaande uit de voorfz. Nederlanden na Groot-Bmtannien en na de Vereenigde Provinciën, geen rechten van inkomen en uitgaan zouden betaalen ah op den zelfden voet, zo als dezelve als doe wierden geheeven, en particulier zoodanig, als die van dit Traófaat waren gereguleert geweest, volgens de requifitie van den Raad van Staate tot Brusfel gedaan door de Ministers der twee Mogendheeden, in dato den 6 November 17.5, en dat alles alzo zoude blyven continueereo en fubfifteeren •, generalyk op den voornoemde voet zonder dat men eenige verandering , vermindering ofte vermeerdering, daar - in zouden mogen maaken onder wat pretext het ook zoude mogen zyn, tot dat zyne Keizeriyke en Catholicqw. Majefteit, zyne Brittamnfche Mar jefteit en de Heeren Staaten Gentraal anders zouden over een komen door een Tra&aat van Commercie te maaken, zo ras als mooglyk zd zyn; blyvettde voor de rest de Commercie cn al het geen daar van dep en fleert tusfchen de onderdaanen van zyne Keizeriyke en Catholique Majefieit in de Oostemykfche Nederlanden en die van de Vereenigae Provinciën in het geheel en ten deelen op de geftabikerde voet en op de maniert begreeepen in cte duikelen van het hier voor gePp 5 meldt 'sCra- /EisHA3E. B«/7„ en >erdesd, hindeSu 7en telen de ] ] 1 I i j84 NIEÜWE NEDERLANDSCHE .geheel te demolieeren, en te vorderen, dat deeze Staat derzelver Troupes van daar te ruege trok. 6 Dat zoo haast hier aan was voldaan, even -gelyke eisch ook is gedaan met opziet tot de voorfz. Stad en het Kasteei van Naamen zelve. Dat, ook dit gefchied zynde, diverfe questien aan deeze Republicq zyn gemoveert, ter zaake van het gebruik maken van de Environs hunner forten op den voet, zoo als zulks te vooren altoos hadde plaats gehad, en fpeciaal ook met opziet tot het Dorpen de Dorpen, de Polderden Doel, waar van de volle en volkomene Souverainiteit by het 17 Art. van het Traftaat van Bamero, en het 1 Art. van de nadere Conventie van den 22 December 171H in de allerduidelykfte cedee°t ° ^ ^ H°°S MoSende WdS ge- Dac zyne Keizeriyke Majefteit in de maand Novcmner 1783 al verder heeft kunnen goedvinden zig zelfs zonder voorafgaande waarfchouwine of klagten, feitelyfc te ftellen in de posfesfie onder anderen van het Fort St. Donaas, of fchoon dit fort by het zoo eevengenoemde Traclaat in de vooriz. nader Conventie meede expresfis verbis aan haar Hoog Mog. in eigendom en fouveraitelt was gecedeert, en door haar Hoog Mog. feedert en lpeciaal ook op dien tyd dadelyk met een Lommando Troupes bezet was. Dat, daar geiaaten nog verfcheide andere beeemgu-gen en vorderingen, dewelke haar Hoog ^evken reire met alIe moogelyke faciliteit lebben ! bejegend, op die wyze meede in de maand Ipnl deezes Jaars , van weegens zvne Keizeriyke Majefteit is gevordert, dat het Wa'gtfchip van de VruP"c,9' het 8een ledert de hier voorgemelde duniterfene Vreede van den jaare 1648, en dus uim 136 jaaren zonder de minste Conteftatie , atoos voor Lillo hadde geleegen, terftond vandaar moes»  JAARBOEKEN, Af ril, 1785. 58; moeste worden te rug getrokken uit hoofde ondei anderen, dat hoogstdezeive als nu fuftineerde,da ook de Beneden Schelde tot aan Saftingen toe be hoorde onder zyne Souverainiteit. Dat, haar Hoog Mog. al wederom tot vermelding van alle feitelyke onderneemingen hebben ge prefereert hoogstgemelde zyne Majeff-it vooral te doen zien haar goed recht, om zodanig Wagt fchip aldaar te houden; en intusfchen het zelve tot op het te dier tyd nog onbetwist Grondgebied van haar Hoog Mog. voor Saftingen te rug te trekken. Dat intusfchen, ten verfoeke en op de inflantien van zyne Keizeriyke Majefteit door haar Hoog Mog. zynde benüemd Commisfarisfen tot het termineeren van alle de differenten, dewelke onder, ling plaats mogten hebben, aan dezelve op den 4 Mey deezes Jaars, is ter handgeftelt een Stuk geintituleert Tableau van de prstenüen , dewelke van weegens zyne Keizeriyke Majefteit op deeze Republicq wierden geformeert. Dat daar op by haar Hoog Mog. Refolutie van den 13 July is gearrefteerd, en immediaat aan het Oostenrykfche Gouvernement ter hand geftelteen behoorlyk antwoord, waar by ten klaarden word gedoceerd de nieuwigheid en notoireongefundeertheid, von genoegzaam alle de voorfz. pratenfien en waar in teffens worden voorgefteld verfcheide notabele contra-prtetentien, dewelke aan de zyde van haar Hoog Mog. met zeer goed recht kunnen worden gefufiineert, alles nogtans met de overtuigendfte preuves van de voortduurende toegeevendhtid, waar mede haar Hoog Mog., zoo veel maar immers mooglyk was, geneegen waren te handelen. Dat hangende deze Negotiatien, direcf ftrydig met het uitdrukkelyk geftipuleerde by het voorfz. 5 Art. van het Tracïaat van IVeenen, in de Haven van Oostende zyn binnen gebragt vyf Oostindi* lche Retourfcheepen, fsonder dat zelfs op eeni- gcr- ! 'sGra- : VENHA■CE. Beft. en verdeed. 'vandeSt. Gein tegen de ondern. des Keiz.  'sGra- venhage. Beft, en verdeed, van deSt. Gen. te' gen de ondern. des Keiz, 58Ö NIEUWE NEDERLANDSCHE gerhande wyze van weegens zyne Keizerlykë Majefteit was getoond, dar hoogstdezelve ook dienaangaande eenige prsetenfie formeerde , ofte eenige furienue wilde voeren. Dat vervolgens op den 18 Augusty aan Haar Hoog Mog. Ministers te Brusfel is overgegeeven een Replicq op het voorfz. Antwoord van haar Hoog Mog. en tot nader adltruclie van de voorfz. prastenfien van zyne Keizeriyke Majefteit, van welker merites ten duidelykften conlteeren kan uit haar Hoog Mog. weder Antwoord van den a8 0c. tober laatstleeden. Dog dat vyf dagen laater op den 23 namelyk dierzelver maand Augustus., en dus zonder aan haar Hoog Mog. de nodige tyd te laten cot onderzoek van het voornoemde Replicq, aan haaï" Hoog Mos. Ministers van weegens zyne Keizeriyke Majefteit is overgegeeven eene nadere Memorie, waar by, onder veeleprotedatien van Vriendfchap en affectie voor deeze Republicq, tot een Plan van arrangement aan haar Hoog Mog. word voorgeftelt; de overgifte van verfcheide Regten en Posfesfien van den Staat, waar op nog nimmer ;door iemand aanfpraak was gemaakt, en voorts het openen der Schelde en de vrye Vaart op de Indien uit de Havenen van de Oostenrykfche Nederlanden, met byvoeging, dat zyne Keizeriyke Majefteit niet twyffelde, of haar Hoog Mog. zouden met empresfement dit arrangement ampleéte^ren als een byzonder blyk van zyne be^ nevo'ennej en dat hoogstde/.e've wyders hadde goedgevonden van dien tyd af aan de Rivier de Schelde voor open te houden en de vaart langs dezelve v.-y te •■erkiaaren, met bedteigingdatzoQ van de zyde der Reput hcq ee ige infuke mogte worden gedaan aan de Keizeriyke Vlag, zyne Majefteit zulks zoude aanzien als e ne verklaring van Oorlog en. een formeele acle van hoftillteit. ü.it haar Hoog Mog. hier op, volgens derzelver Refolutie vaa den 30 Aug. met betuiging haa-  JAARBOEKEN, April, 1785. 58?. haarer gevoeligheid aan de herhaalde verzeekeringen van zyner Majefteits affectie en benevolende voor deeze Republicq, aan hoogstdezelve hebben doen repreienteeren: dat zy zig op de linceriteit deezer verzeekeringen verlatende, niet konden verwsgten, dat de waare rneening van hoogstgedagte zyne Majefteit zoude zyn, om in plaatfe van de te vooren gemaakte prstenfien ten laste van deeze Republicq, dewelke in allen gevalle voor niets minder dan liquide konden worden gehouden, van haar Hoog Mog. te vergen de overgifte van Posfesfien en Geregtigheeden, die hen onwederfprekelyk toekwamen, waar op de veiligheid en onaf hankelykheid der Re. publicq was gebouwt, en waar van zy dus niet konden afzien, zonder zig onwaardig te maaken de agting en conüdèratie van hooggemelde zyne Majefteit zelve. Dat daar gelaaten verfcheide fchikicingen by de voorfz. Memorie voorgeflaagen, waar over onder het goeddunken van zyne Majefteit nader zoude kunnen worden gehandelt, ongetwyffelt in diervoegen onder anderen moeste worden geconödereert het openen der Schelde, waar van in deszelfs gevolgen niets minder dan het behoud of bederf der gantfche Republicq en de veiligheid van derzelver Ingezetenen afhing. Dat om deeze reeden de Vreede van Munster in den jaare 1648 met den doenmaaligen Heer der . Nederlanden in zyne qualiteit niet anders was geflooten, dan op de expresfe Voorwaarde, dat de voornoemde Rivier van de zyde 'van hun Hoog Mog, geflooten zoude worden gehouden. En dat haar Hoog Mog. dus vertrouwden vac de grootmoedigheid en de billykheid van zyne Keizeriyke Majefteit, dat hoogstdezelve dit Point waar van aan deze zyde , nimmer was, of konde worden afgegaan, niet verder zoude gelieven te urgeeren. Dat zoo ook met opzigt tot de vrye vaart uitdt Ne 'sGra*. v enhage. Befl. en verdeed, van deSt. Gen. te~ gen de ondern, des Keiz.  588 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGa a vfi\hace. ■ Bed et, verd cd. van deSt, Gen. tegen de onder nem* des Keiz. i ( ( ] .< i I I Nederlanden op de Indien aan zyne Keizeriyke Majefteit moest worden herinnert, dat Haar Hoog Mog, in den jaare 173a tot de Acctsfie van het TruEtaat van Weencn van den 16 Maart 1731, ter handhaving van de pragmatique fanctie weegens de Erfopvolging van 't tiuis van Oostenryk, door Keizer Karei de VI en de Koning van GrootBrittannien in gevolge een afzonuerlvk Articul, by het voorfz. Tracïaat gevoegt, onder anderen waren geperfuadeert in het vooruitzigt van de vernietiging van de Oostindifche Compagnie te Oftende;_ en door dien by het 5 Art. van het voorfz. Tradtaat aan het Ryk van Groot - Brittannien zoo wel als aan deeze Republicq duidelyk was belooft, dat geheel en voor altoos zoude ophouden alle Commercie en Navigatie, onder anderen uit de Oosten, rykfche Nederlanden naar de Oost indien. Dat het dus a'ltfints biiiyk was, dat daar de Erfopvolging in het Huis van Oostenryk feedert dien tyd dadelyk, onder anderen ook door en ten kosten van de Republicq was gemaintineert, de reciproque Voorwaarde meede geftand wierde gedaan; zoo dat het alleen was toe te fchryven aan de egards, dewelke hun Hoog Mog. in zoo veele gevallen getoond hadden, en zoo veel maar immers mogeiyk ook altoos gaarne toonen zoude voor'zyne Keizeriyke M ijefteit dat dezelve tot hier toe hadden uitgelteld haare zoo ge*ronde klagten ter zaake geduurende de teger* woordige onderhandelingen over alle de bezwaren ;n pretenfien van htt Hof vin Brusfel en zenIer dat daar by van deeze Oostindifche Vaait :en enkel woord was gerept, teegens de zoo' luidelyke letter van het voorfz. Tradtaat, in de rlavenen van Oostende was binnen gelopen vyf Oostindifche Ketouricheepen; en dat'zelfs n< g :en van deeze Schepen, dewelke van zyne An:ers was geilagen, en in een gevaarlyke Staat ioox de Zeegaren deez r Republicq gebrast, uer te Lande zoodanig was geholpen en van het noo-  jAARB OEKEN» dpril% 1785. $8y noodige voorzien, dat deszelfs behoud genoeg zanm alleen daar aan te danken W3s. Dat jhaar Boog Mog. hierom dan ook höopten , dat hun ten goede zoude worden gehouden, dat dezelve, verre boven'het aanneemen van hei voorfz. hun aangebopde Arrangement, het geen aan zyne Keizeriyke Majefteit zeekerlyk in een Ëantsch ander ligt Was voorgefteld, verkoozen nader te onderzoeken, het geen tot juftificatie van de preteDÜei van hoogstgemelde zyne Majefteit by de nu onlangs overgeleverde Memorie van Replicq was ter neder gefteld. onder betuiging , om voor zoo verre Zy daar uit mogten werdén overreed van de billykheid van eenige derzei ve, daar in daadelyk te zullen condefcendeeren; en voor het verdere te zullen inhaerêeren, die zelfde geest van faciliteit en toegeevendheid, dewelke zy dien aangaande ai meede reeds zoo klaar hadden aan den dag gelegt: terwyl zy téffens vertrouwden, dat zyne Keizeriyke Majefteit omtrent zoodanige andere Pointen, die haar Hoog Mög. vermeenen mogten, niet te kunnen nog te mogen toegeeven, naar zyne grootmoedige en. Eequitable denkwyze bever zouden willen inwagtcn de begrippen van andere neutrale Mogendheden, waar voor haar Hoog Mog. in deeze meede gaarne alle verfchuldigd» deference zoude toonen. Dat haar Hoog Mog. zjg voorts vastelyk verze* kert hielden, dat het Declaratoir van weegens zyne Keizeriyke Majefteit gedaan met opzigt tot de open en vrye vaart op de Schelde van nu af aan in allen gevalle moeste worde begreepen, zig niét verder te fScte^deeren, dan tot dat Water, het welk hoogstdezelve fuftineefde onder zyn Souverainiteit te behooren, en geerizints tot de Wateren of Stroomen bekend order de benaming van Costerfchelde en van de Hond of Wes>erfch; 1de, waar van de Souverainiteit ongetwyfelt aan haar Hoog Mog. corrtpeuercle; en zulks nog dies te meerder, niet alleen, om dat by hetovergeïeverQq' ^ s'Gra- VENUACE. Befi. en verdeed, va ndeSt. Gen. te* gen de ondern. des Kei». \  '&Gra. vekha ge. Befl. «K verdeed.' 'van deSt Gen. te gen de ondern. des Keiz S9b NIEUWE NEDERLANDSCHE de Tableau, het welk alle zyne Majefteits Przctenfien op deeze Republicq moest worden gecenf ertte coni ineeren, zoo min als by eenig ander ftuk hoe genaamt, ooit daarop de minfte aanfpraak was gemaakt ; maar ook, om dat dit regt van baar Hoog Mog. ten aanzien van de vooriz. Wateren even zoo wel gegrond was op het Regt der Volkeren, als op erkende Tradtaaten of Conventien met die Heeren, in welker regten' en verpligtingen ten aanzien der Nederlanden zyne Majeiteit was ge, fuccedeert. Dat haar Hoog Mog. zig daarom dan ook niet konden voorftellen, dat eenige van zyne Majefteits Onderdaanen, uit een verkeerd vérftand van dit Declaratoir, zouden willen aangaan tegens de OrJres, dewelke daar omtrent hier te Lande altoos, en ten aanzien van een iegelyk indiftinételyk hadden plaats gehad, en welker executie niet zoude kunnen worden tegengehouden; en dat haar Hoog Mog. cog minder verwagteden, dat de onmisbaare uitvoering van dusdaadi^e oude en gewoone ordres in zulk een onverhoe.pt geval door zyne Majefteit zouden worden toegefchreeven aan een beledigend oogmerk aan de zyde van haar Hoog Mogende, veel min dat hetdez lve ten gevolge zoude hebben de uitoeffening van vyandélykheeden, die by weege van noodweer terftond zouden moeten worden gereciproceert; terwyl daar door dan ook alle wegen van icbikki< g dadelyk zouden worden afgefneeden, de groo hcid en de Edelmoedigheid van zyne Keizeriyke Majelb it te kort gedaan, en de luistei van hoogstdeszt ifs. zoo loffelyke Regeering bezwalkt. Dat haar Hoog Mog. al verder op den 10 September deezer Jaars kennis hebbende gekregen, dat aan haare Ministers te Brusfel was gedeCareerr, dat een Schot, het geen uit Lillo. p de daar voorby pa>feerende' Keizeriyke Schepen mogte worden gedaan, door zyne M aj^ fteit al rneede voor 4ea verklaring van Oorlog zoude- worde'opgeno- men  JAARBOEKEN, April. 1735. 59ï men; wederom immediaat hebbeD goedgevonden, om, in confideratie, dat de Schepen,die Lillo pasfeerden en aldaar regten verfchuldigd waren des noods op een der andere Comptoiren of Wagten deezer Republiek daar toe kbnden worden geconftringeert, ter voorkoming, indien mooglyk van verdere ver» wvdering en het geen eenig voorwendfel tot >et plegen van Vyandelykheden aan de Oosienrykfche zyde zoude kunnen geven, de Officieren, te Lil» lo, te doen verbieden, o:n, wanneer één der aldaar pasfeerende Keizeriyke Schepen zig niet vry > willig wilde laaten vifireeten, of de verfchuldigae regten betaalen, eenig het minfte geweld te gebruiken ; maar in zoodanig geval daar van terftocd kennis te ^even; ten einde vervolgens daaf omtrent zoodanige nadere mefures zouden kunnen worden genomen als geraden zouden worden ge. oordeelt. Dat vervolgens op den ao September van wegens zyne Keizeriyke Majefteit in fubftantie verwondering zynde getoond over het zoo gepreci* piteert antwoord van haar Hoog Mog. van d .n 3» Augustus, waar by uit hoofde van vooroor .eef n, 200 als men het noemde-, ofte anderzints, d.; ware belangens van de Republiek niet behooriyk waren gepondereert; en ttffens zynde verklaart, dat de meenicg van hoogstgemelde zyne Keizeriyke Majefteit ongetwyfeld was vry en open te verklaren de Vaarts langs de ganfche Schelde tot aan Zee, en geenzints alleen dat water, waar toe hoogstgemelde zyne Majefteit by het overgelegde Tableau regt van Souverainiteit hadde gefuftineert 5 tm.at dat egter dit Poindr, van nu af aan vast ftaan te, over het verdere zoude kunnen worden genand 1>j; haar Hoog Mog. hebben vermeend, tot voorkoming van alle misvatting zonder tyd verzuim te moeten doen zien, dat haar Hoog Mog. haddengeremarqueert dat het openen der Schelde aan de zyde van zyne Keizeriyke Majefteit vvas^econfideïsttrt als een zaak van geen weuntlyk belang voor Qq a dse« vEtaA- ÜE. Bejl. m verdeed, van deSt. Gen. te» gen de mdern. des Keiz»  592 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venhage. Bejl. en Verdeed, van deSt. Gen. te~ gen ie onder n. des Keiz* i i t 1 t 1 I deeze Republiek, en dat hoogstdezelve, uitdien hoofde waarfchynelyk, in het begrip was geval* Ien, dat langs dien w*-g, zonder eenige noemenswaardige facrifice aan deeze zyde, zoude kunnen werden gearrangeert en geëxtingueert alle de pretenfien, dewelke zyne Majefteit tot lasten van deezen Staat fuftineerd te hebben'. Dat haar Hoog Mog. getoond hadden daar omtrent gantsch 'anders te denken, en dat, nadien het alleen aan hun incumbeerde, om behoorlyk te appretieeren de ware belangens van deezen Staat, en van haare Ingezetenen, dezelve dan ook als nu meenden te mogen vertrouwen, dat aan hun niet ten kwaade zoude worien geduid; dat zy, naar hun tegenwoordig ligt, volgden de begrippen hunner Voorvaderen, by rvien het geflooten houden deezer Rivier altoos was aangezien als een der voornaamfte ftipulati;n van bet Tradtaat van Munster; en dat zy lienvolgende moesten difficulteeren om af te gaan fan dit hun recht, het geen niet dan te gelyk net de vryheid en de independentie van deezen Jtaat, na het Storten van zoo veel Bloed, was ?erkreegen; vooral dan, daar de Oostenrykfche Mederlanden feedert dien tyd niet, dan behoulens dit haar Hoog Mog. recht, waren befeeen, en dus ook niet anders, ingevolge het Trac:ajat van Barrière, door haar Hoog Mog. aan zyré Majefteits Predecesfeur Keizer Karei de VI loogstlolfelyker gedagtenis waren overgeleevert' Dat voor het overige haar Hoog Mog. geloegzaame preuves hadden gegeven van haare roortduurende inclinatie tot alle rainnelyke arrangementen, in de billyke verwagting, dat daarmele ook alle verfchillen op eenmaal zouden worden iit den weg geruimt, haar Hoog Mog. verdere echten en bezittingen verzekerd, en geene fuftemeri, of prstenfien , hoe ook genaamd verder apen gehouden. En laatftelyk, dat de verhaafting, waar meede Daar  JAARBOEKEN, April, 1785. 593 Kaar Hoog Mog. Refolutie van den 30 Augustus laatstleden, was genomen , voornamentlyk was toe te fchryven aan haare welmeenende intentie, om alle verdere verwyderingen, zo veel maar immers mooglyk, voortekonien, en om tot dat ein. de, zo fpoedig zulks konde gefchieden, aan Zyne Keizeriyke Majeiteit te doen zien, dat de orders, dewelke by deze Republiek tegens den doorvaart van de Schelde plaats vonden, niet geen moog-, Iykheid konden worden opgeheven, en dus met oogmerk , om te praevenieeren , dat de voorfz. doorvaart niet wierde getenteert, of om ten minften zig zeiven buiten alle reproche te ftellen, wegensde gevolgen, die tegens de gedeclareerde meening van Zyne Keizeriyke Majefteit daar uit zoude kunnen voortvloeijen. Dog dat met dit alleV niet heeft kunnen worden voorgekomen, dat op den 8 Otlober dadelyk van Antwerpen is afgekomen een Koopvaardyfchip onder Keizeriyke Vlag, voorzien van een fchrif» telyke ordre, op den 1 Oétober te Brusfel van wegens Zyne Keizeriyke Majefteit aan den Schipper uitgegeven, om, met zyn Schip en Lading direclelyk van Antwerpen naar Zee zeilende, zig op de Rivier de Schelde niet te onderwerpen aan eenige recherche of vifitatie van Schepen of Vaartuigen van deze Republiek, dewelke hy op de voornoemde Rivier mogte ontmoeten', en met uitdrukkelyk verbod, van ook geene aangeving te doen aan eenige Comptoi' ren van de Republiek op de voorfz. Rivier, of de* zelve in eenige manier e hoe genaamt te erkennen; en dat dit Vaartuig dien volgende dan ook Haar Hoog Mog. voorfz Comptoirte Lillo is voorby gezeild, zonder zig aldaar, volgens de voorgeltelde en altoos geobferveerde ordre te laten vifiteeren, veel min aldaar van zyne iegelade Goederen eenig Paspoort te ligt en, 1 of rechten te betaalen; en dat het zelve vervolgens, na herhaalde waarfchouwingen en vriendelyke aanmaningen door een van Qq 3 'sLands 'sGra- vekha- ge. Befl. en verdeed. vandeSt. Gen. teven de mdern. iet Keiz.  »sGra- ©e. Beft. en Vlraeed mndeSt. Gen te gen de cnderri. des Kek §94 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Lande Vaartuigen op bet grondgebied van dezen Staat is geflopt. Dat Haar Hoog Mogende terftond op het ont vangen van deze informatien den Schipper van het voorichreven Koopvaardylcbip, hoezeer dezelve ter zaake. van het pasfeeren van het Comptoir te Lillo , zonder Paspoort aldaar te hebben geiigt, notoir calangabel was, ditmaal met deszelfs voorIchreeve Vaartuig hebben doen ©ntfiaan, zo haast door voornoemde Schipper, of door den Commandant van het voorfz. Vaartuig was aangenomen dadelyk te rug te keeren, of zyne Reize langs de bdielde niet verder te vervorderen, dog des niet te min zig deswegens ten ernftigftm hebben beklaagd en gerepresenteerd, dat een diergelyke daad van vihpendentie van de ordres dezer Landen en van ongehoorzaamheid aan de herhaalde beveelen vm een 's Lands Officier t op het Territoir van Waar Hoog Mogende, zonder twyffel geen mateïie van beklag zoude opleveren , maar dadelyk door of van wegen Haar Hoog Mog. zoude worden gecorrigeerd , in geval Haar Hoog Mog. niet liadden gerernarqueert, dat zulks was gefchied volgens eene undrukkelyke last van wegens Zvne Keizetlyke Majefteit. Uat Hun Hoog Mos-ende vertrouwden, dat deze Ordre , d^or Zyne Keizeriyke Majefteit in allen gevalie zoude zyn gegeven vóór dat hoogstdezelve geinformeert was , of hadde kunnen zyn van de importantie , waar voor het openen der Schelde bier te Lande werde gehouden, en voor dat Hun Hoog Mogende, by derzelver Refolutien van den 30 Augustus en 124 September laatstleden aan Zyne Keizeriyke Majefteit hadden doen zien, dat de Ordres, dewelke zedert de Munfterfche Vreede hier te Lande altoos hadden plaats gehad, om do Schelde gefloten te houden, met geen mogelykheid konden worden ingetrokken , en buiten cftgft gefWd; w;?"t dat Hun Hoog Mog. zouden vermeeoen te kort te doen gan-de aangeboorene Groot*  JAARBOEKEN, April, 1785. 595 Grootmoedigheid van Zyne Keizeriyke Majefteit, wannetr dezelve vielen in het begrip, dat hoogst dezelve op deze Republiek pretenlien zoude willen fuitineeren , dewelke met de billyklu id niet pvereenkomftig zouden zyn, en dat dezelve daarom dan ook zodanig een fuftenue , omtrend de Vrye Vaart langs de Schelde , niet kouden verwagten van hoogugemelde Zyce KeizerlykeMa jefteit, geconfidercert, dat by het Tradtaat van Munfter d.t regt tot het gefloten houden deiSchelde aan de zyde van Hun Hoog Mogende, tc gelyk met.de independentie van de Republiek, aan Hun was toegekend; dat, nog Koning Philips de IV. met wien dit Tradtaat was gefloten, nog 5*yne Succesfeuren in der tyd , daar tegens ooit eenige aanfpraak hadde gedaan, dat (Cpómg Karei de 11. in het byzonder ook op geen anderen vpet zyne Nederlanden hadde genooten ;. dat by de groote Aliantie van den jare 1701 daar omtrent geen andere bepaaling was gemaakt; dat op dien voet de voorf*. Landen volgens het Barrière Tractaat van den jare 1715 aan wylen Keizer Karet den VI. door Hun Hoog.Mog, waren overgelee. vert, en by hoogstdenzelven, even als Dy deszelfs hooge Succesfeuren, tot heden toe bezeten; dat ook by de Confereutien te Antwerpen en te Brusfel , waar by al het queftieufe omtrend de Oostenrykfche Nederlanden was verhandelt, tegens het gefloten bouden der Schelde geen het minfte beklag was ingebragt, en d3t zelfs ook nog by het Tableau van den .4 Mey dezes jaars het geen alle'de prffitenfien van Zyne KeizcrlyKe Majeiteit tot laste van deze Republiek moeste conti' neeren geen woord daar van was gerept. Dat iiun Hoog Mog. het dus daar voor moesten houden , dat Zyne Keizeriyke Majeiteit hel openen of gefloten houden der Schelde hadde geconfldereert ais een zaak van weinig aanbelang voor deze Republiek, en even daarom het zelve in dier voegen tot een blyk zyner moderatie ec Q.q 4 ge. s'Gra- venh&- Bef. en verdeed. vandeSt. Gen. te. gen de ondern. des Kets.  5PÓ- NIEUWS NEDERLANDSCHE1 VÈNHACE, Bell. en verdeed, van deSt. Gen. tegen de endern. des Kefc, i j j 1 i ] \ i J 1 < 'i 1 i i t i i 5 i t f x genegenheid jegens dezen Staat, zo als hoogst* dezelve zig wel hadde gelieven uit te drukken, hadde voorgeftelt als een middel van arrangement waar door een afkomst zoude kunnen worden gemaakt van andere, en naar hoogst deszelfs meemng, vry importanter pretenfien; dat Hun Hoog Mogende zo ook fupponeerden , dat alleen aan de voorfz. perfuafife, waarin Zyne Keizeriyke Majefteit feheen te zyn geweest , dat Hun Hoog Mogende met zouden htefiteeren , dit arrangement als een convamcante preuve van hoogstdeszelfs-benevolentie te ampleÊteeren, was toe te fchryven de ?rdre tot het bevaaren van voorfz. Rivier door het bovengemelde Vaartuig; dog dat Hun Hoog Mog. volgens hun phgt moetende beoordeelen de telangens dezer Republiek, naar hun ligt én dat mn hunne Voorvaderen, dit poincf. moesten confide■eeren voor zig en voor hunne Ingezetenen v'art iet alleruitterfte" aanbelang en ten allernaauw. ten verbonden met het beftaan en dé veiigheid van dezen Staat, zo dat zy daar van nier vermogten te glisfeeren ; dat haar Hoog Mogende sig ook reeds in dier voegen hadden uitgedrukt by ierzelver Refolutie van den ?4 September; dog lat zy met leedwezen hadden vernomen, dat den nhoud dezer Refolutie !door toeval èérst op den » dezer.maand aan den Minister Plenipotentiaris »an zyne Keizeriyke Majefteit te Brusfel hadde tunnen werden gecommuniceert, waar door mischien was toegekoomen, dat de ordre tot het vertrek van het bovengemelde Vaartuig niét buien executie hadde kunnen blyven. Dat haar Hoog Mog. egter vertrouwden, dat» relyk zy allerweegen de overtuigendfteblyken hadien gegeeven van hunne egards voor zyne Kei'.erlykc Majefteit, van de Edelmoedigheid vari lyne Keizeriyke Majeiteit èm ook niet vermogten e fupponeeren, dat hoogstdezelve ietwes anders )f meerder zoude willen vergen van deezen Staat, i;'e wei eer te meermaalen by hoogst deszelfs Huis haa-  JAA'RBOEKEN, April, 1785? S9] •haare toevlugt en befcherming hadde mogen vinden, ery die ook ten dienfte en tot grootmaking van dat zelve Huis, genoegzaam alle haare ver- imoge.is hadde te kosten gelegd; veel min dan dat van haar Hoog Mog. zouden worden gevorderd eene opoffering waar meede ten minften door dea tyd de gantfche ruine der Republicq onmisbaar Zoude moeten gepaard gaan. Dat haar Hoog Mog. in tegendeel vertrouwden, dat zyne Keizeriyke Majeftit naar deszelfs 2edeclareerde welmenendheid haar Hong Mog. zoude gelieven te laaten in het gerust bezit van bun wettig verkreegen recht, om aan hunne zyde de Schelde geilooten te houden, ten einde voor het vervolg voor te komen al het geen ten dien opzigte geleegenheid tot verwydering zoude ] kunnen geven'. En dat Haar Hoog Mog. daarom dan ook tot eene overboodige preuve van hunne altoos duu« Irende confideratie voor zyne Keizeriyke Majefteit,-ordres hadden geftelt, dat by het pasfeeren van het voorfz. Vaanuig voorby Lillo, zonder aldaar volgens de ordres van den Lande, de nodige Pasporten te ligten, geen het minfte geweld was gebruikt, en dat ook de gewone orIdres, waar toe 's Lands Vaartuigen of Wagtgfcheepen, op de ftroomen waren geplaats, waren iigeordonneert, met alle mooglyK menagement luit te voeren. - Dat haar Hoog Mog. al verder op den 4 Oc'iltober geinformeert zynde, dat te Brusfel wierde agedebiteert even als of het ftoppen van ditVaarituig ware gefchied, door daar op met Schroot jjte fchieten, en in het geheel op zoodanig eene 'Iwyze, dewelke onder befchaafde Natiën geen plaats ijhadde, haar Hoog Mog. hunne Ministers aldaar ithebben gelast, om alle de Informatien, daar ilomtrent hier te Lande ingewonnen, te commuiniceeren aan-den Minister Plenipotentiaris van jzyne Keizeriyke Majefteit aldaar, ten einde te Q;q s doen 'sGra. VEN HAGE. Bejl. en verdeed, van deSt. Gen. te. gende ondern. des Keiz*  0 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'SGRA iiIShV?Wïreni d" voI««» dezelve de Cavenha- Piteift van Ifichem herhaalde malen, op eene be. CE. fche.de wy4c was verzogt en aangemaand otn . contorm de ordres van den Lande by SaVen AA «f Jat hy had Je gedeclareerc hec zelve wel te verde.d ben verftaan, rmar des niet te min rondelyk badwndeSt.f gewe.gert; dat vervolgens eerst wasgedaan een Gen. te met los Kruit, daarna een Schot met Schem gen de voor over, en dat zelfs ook .wanneer tot dadelykondern. needen hadden moeten werden geprocedeert het des £èiz>& fchllc cog in diervoegen was gevlugt en sënointeerc dat niemand aan Boord van de voorfz. Bil* gantyn wa^gekwest, en dat aan het voorfz. Va-rtuig zelve geene noemenswaardige fchaaoV was toegeoragt; zo dat het voorfz. Vaartuig malles was behandelt op denzelven voet, als een Schio varende on ler de Vlag van deezen Stam, hetwelk zig, even als de vooriz. Brigantyn,'obftineerde voorby de Wa^en te willen zeilen / hier te Land* ftS2^ VI geWeest' of z°alsdoorLIaar 11»% t z(cu^'kur^n werden verlangt, dat een Nederlands Schip buiten 's Lands behandelt wier.e,- dog dat voor zo verre hy Heer Mdnifter eenige andere Informatien mogte hebben, ofte ook eemge bedenking mo^te dragen of door het ichieten met Sch oot op het Tuig van dat Schip ct op e. niguhande andere w> ze was gefixcedeert, het geen m foortgelyke omltandigheeden tothandnivi: g van ( oêde ordre nut genoegzaam menagement bchoo.Jc pfiats tc hebb-n; hasr Hoog Mog. zeer genegen waren, om -het zelve door een Krygsraad te doen onderzoeken en decideer en. Dat hier op door of van weegens voornoemden Heer Minister aan haar Hoog Mog. geen andere .of nadere Informatien hoe g naimt zyn gefuppedtteett, niacr aiieenlyk is te kennen gegeeven, dat het in deezen minder zoude aankonen op da form waar op de aanhouding van dit Vaartuig was gdlhied, als wel op her infult, het geen dandoor aan de Vlag van Zyne'Majeiteit was aangedaan. ' Dat  JAARBOEKEN, April. 178$. 595» I Dat middelerwylen op den 15 dier zelve maand 's Gr.a(Oftöber al wederoiii van Oostende is binnen ge- ves,ha« ilkunien een ander Vaartuig, gecommandeerd door ^E> Men Captein Pittenhoven, en al meede voorzien Ivan eere gelykluinende fchrftelyke Orde vao Bcfl.en «wegens fyne Keizeriyke Majeiteit, om in bet vtvdted. \varen langs de Schelde uit Zee direct nasr Antwer- vm d°St. «pen zig niet te laaten ophouden, rechercheeren. Qen, te. <, nog vifiteeren door eenige Schepen of Vaar;u:gen ~ n fa i der Republicq, üf eenige haartr Cosnptoiren tc ona. r?7> i erkennen. des Keiz* Dat dit Vaartuig dan bok wederom door's Lands il.Schepen, volgens de gewoone ordre, dog or> de civielste wyze mogeiyk, is geflopt, en daar na 41 door haar Hoog Mog. al meede is geordonneert, dieven gelyk als het voorgaande, en onder even I gelyk engaeement van de Schelde niet verder op te } vaaren, ditmaal teontflajn, en de gedane klaart ren vernieuwt, met aanwyzing, dat zoortgelyke j Ordres van zyne Keizeriyke .Majefteit met geen 1 mooglykheid op het Territoir van Haar HoogMog, 1 kunnen worden gerefpeéieert. \ • Dac het ook allefints palpabel is, dat wat er ook | 2yn mooge van de zoo genaamde hardigheid en '\ onnatuutlykheid, die mén gaarne wi' doen geloo?i ven, dat in het geflooten rouden deezer Schelde I gelegen zoude zyn; zyne Keizeriyke Majefteit in 1 allen gevalle geen hei minste recht heeft, om adtueel I te vorderen het openen van deeze Rivier, na dat de. I zelve meer dan 136 jaaren aan de zyde van haar I Hoog Mog. met goed recht is geflooten geweest, I uit kragt van'het uitdrukkelyk geconveniet rde by 1 het Tradtaat van Munster van den jaare 1648, waar by deeze Republicq voor eene .couverai! e Mogendheid is erkend, en in conformité van het Tractaat van Barrière van den Jaare waar volgens aan zyne Majefteits Prsedecesfeur KeizcA^zt elde VI. hoogloffelyke Memorie door haar Hoog Mog. deere zyne Nederlanden zyn ove'gegeven ; veel minder dan ooi deeze Rivier dadelyk voor open  Go» NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- » tonden, eni zig NB. by weegen van feyten in de pos-> vknha- les»e ^ itelJen van het bevaren van dezelven voori ge. a' hangende de Negotiatien tot vriendelyk arrange», ment van alle zyne Majefteits pretenfien, waar BefJ. en onder deeze zelfs niet eens wasopgegceven. Menverdeed. zwyge dan van zulks te doen, onder zoo veele vandeSt. betuigingen van vriendfchap en affectie voor de Gen. te Republicq, en in diervoegen., zoo als van wegens gende zyne Majefteit is geordonneert, met namentlyk ondem. ,jet Territoir van eene andere Mogendheid ge. desKeiz.m de beneden Schelde van Lillo, immers en ten minsten van Saftingen af, tot aan de Zee toe, is onder de Souverainiteit van haar Hoog Mog. te doen pasfeeren, onder een uitdrukkelyk, Jchqon ongehoord, verbod, van zig op dat vreemde, en tot nog toe onbetwist Territoir , te reguleeren,, naar die Ordres, dewelke aldaar door een ïegelyk mdittincfelyk moeten worden geobfer. veert. b En dat nogtans de difficulteit, dewelke haar Hoog Mog. hebben gemaakc om direót op de eerfte order van wegens zyne Majefteit te condescendeeren in zulk een verging, ftrydig in allen opzigte met de gezonde reede, de natuurlyke bdlykheid en het overal aangenomen Volkeren Recht, en om dat dus, ten gevalle van de Schepen varende onder Keizeriyke Vlag, niet immediaat zyd ingetrokken, maar, fchoon met alle mogelyke moderatie en menagemenc, geexecuteert de gewoone ordres, die hier even als in andere Landen, dewelke aan Zee gelegen cn met Rivieren doorfneden zyn, plaats hebben, ten aanzien van Vreemdelingen, zoo wel als van Ingezeetenen, aan welgemelde zyne Majefteit een voorwendzel heeft uitgeleevert, om hoogst des» zelfs Trouppes van alle kanten in de Oostenrykfche Nederlanden byeen te trekken, Zynen Minister zonder affcheid neemen , te doen vertrekken, de Conferentien te Brusfel af te breeken, en, om, zoo haar Hoog Mog. in het zee* '  JAARBOEKEN, April, 1787. 60 zeekere zyn onderrigt, nog een Corps van meer. der dan veertig duizend Man met allen ipoed te doen marcheeren; zonder twyffel met oogmerk om deezen Staat vyandelyk aan te vallen. Dat haar Hoog Mog, wel niet willen twyfelen, ot deeze handelwyze, dewelke zeekerlyk niet ii evereentebrengen met de zoo hooggeroemde grootheid en edelmoedigheid van zyne Keizerly. ke Majefteit, moet werden toegefchreeven aar den verkeerden Raad, dewelke aan hoogstdezelve zal zyn toegediend, maar dat het egter niet minder zeker is, dat alle de devoirs door H. H. Mog. aangewend, om zyne Majeft. de zaken in derzelver ware dagligt te doen zien, vrugteloos zyn geweest, en dai het verdragen vanzo menigvuldige verongelykingen. het betoonen van zoo veel toegeevendheid, en hei manifesteeren van zulke onbeperkte eguards voo zyne Keizeriyke Majefteit, en van zoodanig eet opregte begeerte, om alles, wat maar immer! mooglyk was, toe te brengen tot vermeiding var dadelykheeden; niet anders heeft te weeg gebragt dan het vermeerderen en bezwaren van hoogtsdeszelfs Eyslchen ten lasten van deezen Staat, toi dat eindelyk zyne Keizeriyke Mn jefteit, behoudens alle zyne andere vorderingen, zig zoo hel fcheind heeft kunnen perfuadeeren , dat hy ter aanzien deezer Replicq niet meerder was gehon den aan de nakoming van eenige Tradfaaten ol overeenkomsten, zelfs ook niet van dat Tradtaai waar by deeze Republicq voor onaf hankelyk is erkend, of van dat geene, waar op deeze zyne Me de,r]anu° door haar Ho°g M°8- aan Hoogstdes. zelfs Huis zyn overgegeeven; ja dat deordresvat zyne Majefteit op het inconteftabelite Grondgebied van haar Hoog Mogende , zonder tegmzeggen. moeten worden gerefpeöeert en naargekomen. ' Dat haar Hoog Mog. hier door dan ook, hos zeer bv aanhnndenrthpi/j aavlnr r, zyde al nog alle reede van offenfie te blyven vermeiden, en aan zyne Keizerlyde Majefteit by de geën. [ 'sGra. VENHA. GE. Beft eit verdeed, van deSt. Gen. tegen de ondern. des Keizi 1 1 t  éoz NIEUWE NEDERLANDSCHÊ XbNHA CE. Bejl. t verdeed van cteSi Oen. u gende tmdetn. des Kei: - geëntameerde Negotiatien , over hoogstdeszelfe . praïtenfien alle reedelyk genoegen ce geeven ; in cas van dadelykbeeden, echter in de onvermydeJyke noodzake zullen worden gebragt, om ter bet fcherming van hunne Ingezetenen, die middelen by de hand te neemen, dewelke het den Heemel : heeft behaagt aan hun over te laaten, alles in dat l', ■ gegrond vertrouwen, dat de Guddelyke Voorzie* I righeid, door wiens byftand deeze Republicq haar Is. beftaan hetft verkregen, en tot nog toe by haare b :. independentie is bewaart gebleeven"; ook niet za{ I to laaten, dat dezelve cp zulk eene wyze worde | vernielt, en ^at ook alle andere Mogendheedeu van Europa, vooral die, wier Landen, aan die van zyne Roomsch Keizeriyke Majefteit grenzen, uit de handel wyze omtrend deezen Staat, in tyds zullen zien, het g-en van zuk eene beöiering van z/n iVlajefteus Ryk, ook voor hun te wagten ftaat, en dat dezelve zig daarom ook niet zuilen oiittrecken , om de zaak der Republicq de hunna te mraken, en door derzelver kragtdadige intTce«fie, zyne Keizeriyke Majefteit als nog van 1 zy-, ongeluk te overreeden, en alle Vyandelykheeden aan hcogstdeszells zyde als noa voor te 1 Kooien, i (Was geparapheerd) 1 W. van C I T T E R S. i ! (onder fiond) ' ! Accordeert met het voorfz. Register. * i (was getekend} i . '". r - t H. p A G E L. "ij i . ,,. .... . . - 4 t Men was oo> nog hier te Lande eenig- ' ZihW betiommcrd, welke party de Keur- vorst  JAARBOEKEN, April, 1$$ 603 vorst van Keulen zou kiezen, en of Zyne 'sGra. Hoogheid nu wel genegen zoude zyn hetVENHA-' oudvfubfedie Tra&aat tusfchen dezen Staat ^ en den Bisfchop van Munfter, te vernieuwen. _ Dog het zelve is den 30 O&ober te Bon, in dezer voege vernieuwd. T R A C ï A A T. . Altyd geleid door dezelve Grondheginzelen, op Tr . welke de hier bevorens gerekende Traclaa 'm* ten gegrond zyn, en niet anders in het 00e heb m"fvan , bende, dan deze zo Intime en Natuurlyke Vriend- verdrfZ fchap, welke reeds zedert zoo lange tyd tusfchen beide Staten, H. H. Mog. de StWn GenerSf £*» der Vereenigde Nederlanden en Zyne Hoogheid ■ '* de Keurvorst van Keu'en, Prins Bisfchop van-"* . Munster, plaats gehad hebben, en om zich onderling daar van nieuwen overgetuigende Proeven tegeeveu, en te handelen als goede Buuren en Bondgenooten, is men overeengekomen, dat zyne Hoogheid de Keurvorst van Keulen, op die zelfde Conditiën, geiofcreerd inhetfubfidie-Trac taat van 29 April 1782, van den eerlfen tot den o § ingeflooten , nog zal onderhouden twee Regimenten Infanterie in het Land van Keulen en Munster, ten dienste van de Republiek, maar ec'iter onder deze Voorwaarden , dat H. II. Mog. deeze beide Regimenten niet zullen kunnen gebruiken, tegen zyne Keizeriyke Majefteit Jofeph de II. nogte tegen het Ryk, nogte over Zee, zorder toefternming van Zyne Keurvorftelyke HoogfH 1, ten zy Zyne Majeiteit zich voegde, of wierd gevonden , geallieerd te zyn, met eene Mogendheid, waar meede Hun Hoog Mogende'in Oorrog geraakte, in dat geval zullen -deeae Regimenten de Republiek kunnen, dienen. Hun Hoog Mog. van huane zyde accordeeren aan Zyne Keurvor- ftely-  Öoa NIEUWE NEDER LANDS CHË sGra- ftelyke Hoogheid, een Jaarlykfche Subfidie va a VEnha- Ia? duizend guldens, uitmakende te zamen 180 CE> uuizenu guiaeös aoiianus in r, jaar, te recRenen Vernieuwing var. verdrag met de Bisfchop v.Muns ter, I < ] 1 J \ van 'c eente vierae jaars, wente zal verichynen, en dat voor den tyd van tien agcereenvolgende Jaaren, van welke itfo duizend guldens zal afgetrokken worden, de quote van een der zeeven Provintien, gementioneerd in het feparaat Articul, zo dat zuiver aan Zyne Keurvorftelyke Hoog,heid overblyft 163 duizend vier honderden zeventig guldens in het Jaar. Zyne Keorvorftelyke Hoogheid verbind zich, zo uit hoofde als Keurvorst van Keulen, als Prins Bisfchop van Munster, Grootmeester van hec DuitfcheRyk, en by alle waa'dïgheeden, welke Hy no;: zoude kunnen verkrygen, geduurende dit Traclaat, om Zyne Wapenen niet regens de Republiek te gebruiken, .nog in eene Alliantie te treeden , met wie het zoude mogen weezen, welke aan H. H. Mog. zoude fchadelyk kunnen zyn, nogte Troupen in Subfidie te geeven aan eenige Mogendheid, die met de Republiek in Oorlog is. of dezelve fchaden toebrengen, maar integendeel laaten en te helpen bevorderen de vrye pasfa^e, gelyk dezelve ten allen tyde hebben plaatsgehad, de Transporten van Holiandfch-Recruten, in alle tyne Staaten, zo Keurvorffelyk a's in het Bisdom /an Munster, met die beding evenwel, dac inlien het Transport van diep aarc.is, dat dezelve geleid word door een gewapend detachement, dat Is dan, te vooren, vryheid tot de doorgang van lit Transport moet gevragt worden. Ten oirkonden hebben wy ondergeteekende uit ïoofde van onze Volmacht, en onder uitdrukkeyke Approbatie en Ratificatie van onze Hooge lonveiamen , deeze Conventie gemaakt, getee:end, en met onze Wapenen gezeegelt. Gedaan te Bonn den 30 Oclober 1784. (was getekend) (L. S.) J. de LANDSÖERGE. (L. S.) C. N. B. de GYMNIC1L  JA ARBOEKEN, April, 1785. 605 Inmiddels lieten Hun Hoog Mogende niet 'sGri» na,.op alle wyze, de regels van de hoogR$*jïekua« gematigdheid te volgen : op bevel van Hoogst-OE' dezelven hadt de Admiraal Reymt den KapteinPittenhove by zig doen komen, en hem, in gevolgen van gem. bevel verklaard: dat by gereed was, om hem te ontflaan en de wagt van het fchip weg te nemen, indien hy naar zee wilde uitzeilen, en zig fchriftelyk wilde verbinde om zyne reis naar dö Schelde niet verder te vervolgen; dog voorn. Kaptein antwoordde, dat hy niet bevoegd was, om in een van deze voordellen te treden, voor en aleer hy van zyne bevragters te Antwerpen daar toe toeftemming hadt Waar'op dan de Admiraal Reynst nog nodig geoordeeld heeft de wagt op dezelve te laten. Dog Hun Hoog Mogende lieten nog andermaal dezelfde voorllellen , op de zelfde' voorwaarden, door den welgem. Vice-Admiraal aan den Kapt. Pittenhove doen. Die dan daar op eindelyk die verklaring gedaari heeft, en weder naar zee is gezeild. Den 7 November was een geheel alarm in deze plaats. Nog des avonds vergaderden de Algemeene Staten en Raad van State * als ook de Gecommitteerde Raden van 1'olland en Westfriesland, op den ontvangst van den volgende brief van den Generaal van Hardenbroek , Bevelhebber te Bergen - op - derl Zoom, aldaar des morgens ten drie uure gefchreven, en van dezen inhoud: „ dat hy Rr t> een  6z6 NIEUWE JNEDSRLANDSCHE s Ga*.... een weinig voor kwartier over twee uuren, vknha- s) door den Lieut: Marchal als expresfe, SE- „ tyding gekreegen hadt, dat het Fregat „ de Pollux, gecommandeert door den „ Kaptein Volbergen , geankerd leggende „ voor Saftingen op de Schelde, dat vol„ gens alle waarfchynelykheid de Forten op ,, de Schelde aangetast wierden: en dat het „ guarnifoen 8 feinfchoten gedaan hadt, „ welke door 8 fchoten van het Fregat beantwoord was, de eerfte waren begonnen vyf minuten over agt uuren; dat zedert dien tyd, tot op het oogenblik van zyn „ aankomst te Bergen-op-den Zoom, gemelde Lieut. Marchal kon zien en horen „ fchieten, en dat hy zelf zich verbeelde j, Bomben te hebberi zien werpen, op de „ Forten, en dat hy de feinvuuren hadt-zien „ branden op den hoek van het Bosch van „ Lillo. — Hy voegde 'er by: dat de wind Noord - Oost moest zyn, wilde het Fre* gat de Forten naderen om aldaar van eeni; ge hulp te zyn. Dog men vernam zederd, dat het alarm ongegrond was geweest, en de ganfche zaak hier in beftondt, dat de Commandant van Lillo, in gevolge de bevelen van Hun H. Mog. tot inundatie of onder water zetting dier Vesting, ten dien einde 's nachts tusfchen Saturdag en Sondag de Sluis, welke 'er op eenigen afiland van daan is, willende doert open zetten , eèn bende Oostenrykfche troepen, welk in den omtrek geplaatst was, eenige fchoten op de werklieden daar aan bezig  J AA RB O EKEN , April. 1 óo? zig, hadt gedaan, zonder hun echter éehige fchade toe te brengen ; en dat de Hollandfehe troepen $ na hun voornemen ten uitvoer gebragt te hebben, naar Lillo waren te rug gekeerd , in welk Fort eene bezetting lag van noo of 1*00 man,'volkomen in ftaat om een wakkeren tegenftand te bieden. Dit, fchoon eene daad zynde van onvermydelyken noodweer , wierdt te Antwerpen genoemd een heimelyke inval op het grondgebied van den Keizer, en 'er bygevoegd, dat de voorposten der Keizeriyke troepen den Verderen inval gefluit hadden, en gepatrouilleerd naby de Palisfaden. De krygsbezetting van Antwerpen kwam 's nachts onder de wapenen, dog keerde Zondag voormiddag weder in hare kwartieren. De Omlanden van Liefkenshoek zyn ook door het Hollandfche guarnifoen onder water gezet. Hun Hoog Mog. hebben ook bevel gezonden aan den Vice-Admiraal Reymt, om één ofmeef Fregatten van zyn Eskader de Schelde te doen opzeilen, tot op de hoogte dezer Vestinge, ten einde dezelve wederzyds te onderfleunen. Men draalde niet, het middel van 't Land onder water te zetten, hoe fchadelyk ook voorde Ingelanden van Staats-Flaanderen, zo te Sluis, Sas van Gendt, als Lillo en de Kruisfchans in 't werk te ftellen. Deze toebereidzelen vervulden de Ingezetenen en Burgers dier lieden en vestingen, die in lang zullie vertoningen niet gezien hadden, naJU; a tuur- 'sGiu- VRM1ACE.  do8 NJEUWE NEDERLANDSCHE ?®£ ™*y\w fchrik en. angstvalligheid; en ol T% hTer Wf60 Teeds bezië' met h««ne befte goederen elders in veiligheid te bren* gen. De Graaf de Mallebois, uit Franfchen in Nederlandfchen dienst, zo als wy in ons voorgaand itukje meldde, overgegaan, heeft aan de Staten Generaal een verzoekfchrift ingeleverd, houdende: „ Dat hy, van het „ eerfte oogenblik af aan, dat door de Heeren , Hunner Hoog Mogende Ambaidk„ deurs te Parys, geinformeert was geweest, „ dat Hunne Hoog Mogende zyne aanbie» ding om een Corps Jigte Troepen ten dienfte van Staat op te rigten, wel hadden „ geheven te accepteeren , niets verzuimd „ hadt het geen maar eenigzins konde con„ tnbueeren tot verhaasting van het zelve „ zo door het uittellen van aanzienlyké ,, Mdfen tot wapening en kleeding van dat „ Corpsji en de verdeeling van de allerbeste en kundigfte Officieren , die by tot alle de differente posten van dit op te rigten Legioen benoemd hadt ; als mede door „ het uitzenden in differente Landen' van „ een goed aantal ervaren Onderofficiers • „ ten einde zodanige Recruten te zoeken' „ die in allen deelen bekwaam waren tor. „ den dienst van het voorfehreven Corps „ Dat in gevolge de opgeftelde Capitulatie* „ het voornoemde Corp» de monftering zou„ de moeten pasfeeren voor Pleeren. Com„ misfarisfen van üunae Hoog Mogenden n en  JAARBOEKEN, April, 17.15. 609 „ en volkomen compleet zyn op den 15 'jGr a» „ September van dit lopend jaar; verzoeken-'venha- de op het ailerfterkfte, dat Hun Hoog Mo-^- genden gelieven te doen verhaasten de be„ taling der differente lommen , die aan „ hem , by de voorfehreven Capitulatie, „ waren belooft en toegezegd ; — dat het' „ lang uitftel , dat hy tot zyn leedwezen, „ in de voldoening 'van de geftipuleerde i, fommen ondervond , niet alleen onover„ koomlyke zwarigheid zoude uitleveren in i, de fpoedige oprigting van het meergemel„ de Corps, maar ook de voldoening van „ de engagementen door hem reeds te Parys „ aangegaan voor de wapening en kleeding, „ van zyn Legioen; — dat alle verdere „ uitftellen niet dan ten uiterften nadeelig „ konden zyn aan het algemeen welzyn , en „ waar door hy zelf in de onmooglykheid „ zoude gebragt worden van te voldoen aan „ zyne gemaakte engagementen, niet tegen„ ftaande hy van zyn .kant alle zyne kragten „ hadt ingefpannen, om, op de fpoedigfte en zelfs gediftingueerfte wyze mooglyk, „ aan de intentie van Hunne Hoog Mog'en- den te voldoen, de oprigting van voor„ noemde Corps, het welk te famen gefteld wierdt van uitgelezenManfchappen, waar „ door hy reeds in een aanmerklyk verfchot „ van zyne eigen middelen was van meer „ dan Tagtig Duizend guldens, 'welke hem „ nooit wéder terug zouden komen, vermits „ hy zich in ftaat bevond klaar te kunnen „ bewyzen, dat door de engagementen, die Rr 3 ■ „ hy  Gto NIEUWE NEDERLANDSCHE «Ora „ hy gemaakt hadt, en non praeftatie, dia venha. if hy ondervond , de noodige fomtnen tot completeering van gemelde Corps, meer „ dan TagtigDuizend Guldens, zouden ex* tk eedeeren die geene, welke hem daar toa by de Capitulatie waren geaccordeert; ,, verzoekende vervolgens, dat Hunne Hoog Mogenden geliefden te verklaren: (i) Dat 5, de opgeilelde Capitulatie zal worden ge,, houden voor gedateerd en geteekend te „ zyn op den 20 February dezes jaars. ( a) „ Dat aan hem ten allerfpoedigften zal wor* „ den ter hand gefield de volle fom van „ ƒ 260421, die by dezelve Capitulatie be» „ loofd zyn, dat aan hem by de ondertee„ kening zouden betaald worden. (3) Dat „ insgelyks van den voorichreven 20 Fe,, bruary aan hem zullen worden goedgedaan „ de halve Soldy voor het geheele Corps „ en de geheele betaling van alle Officieren „ van het Legioen zonder onderfcheid, en „ ten (4) Dat de noodige patenten voor „ de Officieren, ten fpoedigfien mogen ge„ depecheert worden , ten einde den gerea, quireerden Eed daar op te kunnen afleg- De uitfehryving van den Algemeenen Dank-Vast-en Bededag luidt aldus: J^ar de Jaarboeken van ons dierbaar Vaderland byna in elk jaar gemerktekent zyn met de bewyzen der Goddeiyke voorzorg voor dit Land en Vol,,, en de blyker. van dankbaarheid en vcmouwelykc toeylggt Onzer Godvruchtige Voorvaderen tot  JAARBOEKEN, April, 1785. Ón tot hunnen God, daar zal hec vooral in deezen tyd aan Neerlands Volk betamen, den Uiroondes Af lerhoogften wederom te naderen , met harten, brandende van de vuurigfte dankzeggingen, en verbroken door eene fchuldpligtige vernedering van wegen de zoo kenoare blyken, wel van Hoogstdeszelfs billyk ongenoegen tegen Ons, maar ook te gelyk van zyne allergunstigfte beftiering, waardoor Hy zyn beflisfend oordeel over Ons tot nog toe uitftelc, op dat Wy tyd mogen hebben terafwending van het Ons dreigend onweder, door eene opregte en reeds te lang verzuimde bekeering. Ongelukkige omftandigheden hebben ditGemeenebe^t onderheevig gemaakt aan gevaarlyke oneenigheeden, welke, indien zy ten ergften uitgeloopen waren of nog uitliepen, niet nalaaten konden Onzen ondergang te verhaasten. Nog maar even ontflagen van eenen verderfely» ken en door ver Icheidenebykomende redenen, verzwaarden Oorlog met een Nabuur, van wien de Republicq die in geenen deele verdiend had, word Onzen Staat door eenen anderen magtigen Vorst, wien ook daartoe nimmer de minste reden gegeven was, overvallen meteen reeks van vorderingen, op zulk eenen toon en wyze ingerigt, dat Wy op 't voorftel daarvan naauwlyks iets anders konden rekenen overig te zyn, dan deeze alleronbedenkeJykfte keuze, om, of de waardigheid endeonbetwistbaare Regten van dit Gemeenebest ten eene. maal op te offeren, of wel eenen geweldigen Oorlog te vreezen, welke misfehien geheel Europa in vuur en vlam zoude zetten, en waarvan de uitkomst in haare allergedugtfte gevolgen niet genoeg te voorzien was. De zamenloop van twee zulke verfchrikkelyke gevaaren, ieder van welke alleen genoeg zou zyn om het bloeijeodsc Volk in de grond te helpen, en die daarenbooven elkander eene verdubbelde kragt tot Onzen geheelen onlergang byzetten, gepaard met de vermindering Onzer Commercie, Fabric j Rr 4. quen 'sGra- vemhage. Uitfchr. van den Bededag.  'sGra VRNHACE. Uitfihr van den B,;dedag j • -j i i ■ \ l 612 NIEDWE NEDERLANDSCHE " JEÏÏ e" Traficiuen. terwyl de zo fchadelvtce Veth pest nog zoo ongelukkig" blyfr voorduur:Dk alles komt ons zeker niet by toeval over I ' k!.g. ,g dre gt mec de gevolgen van Ons eitren ttlT kT!3^ Waard00r W^ haare weldaS .hebben misbruikt, om Onzen bleei en welvaart rneeraan een laffe weelde en kostbaareleeverswyze te beneeden, dan aan eene naarstige verbèrenng van Ons zelve, en om Ons u/eene edet te maake?.We,geplaatfte Vaderlandliefde bek waarn «nSf S6!'2;38?6 Euan^He-leer beeft Ons wel on. ophoudelyk daartegen blyven waarfchuwen Ons vermaanende Onze zonden af te breeken, endoor eene opregte betrageng var. het geen waartoe Wy zo heil g verphgt waren, Ons eigen welzyn, en dus ook dat van Land en Kerk, in eeneTgron? * toop op den Goddelyken Zeegen te Maar in plaats "dat Wy deeze gewenschte vrag. faLtf ^""g^'^he Zedeieer blymoedig zouden lUD"e" erkennen , zyn Wy verphgt Ons droevig fchïftT"» d3t d/ gev^lyke beginzels vaneé^ fchaadelyk ongeloof, of van een ongelukkig bygetoof, meer en meer de overhand nelmen, fepaart met eene ongebondenheid in gedrag en wandel XenV** d8Q m" fchrik V°°r de Sevolgen te* r-^y Ve5re lan van ons te verwoDderen over de rampen, die Ons nu zeedert eenige jaaren getroffen hebben, ftaan Wy veeleer verbaast over de ^oddelyke langrnoedigheid, welke Ons onder dit llffpaari h'^fc' zelfs ook de duidelykfte 5:,;rrb!^t'er0nzeverwoes£iDgBogDieEvas- Daar de bmnenlandfche onlusten en beweegin'fU'h G^s3m^e vrhoeding, niet geiad hebben alle de verdeiflyke gevolgen, wefke ien heeft moeten vreezen, daar is het vin buiten drei-  JAARBOEKEN, April, itfi* 613 dreigende gevaar, onder Gods Zegen, door de voorzigtige ftar dvastigheid der hooge Regeering en de zeer verpligteade ennadrakkelyketusfchenfpraak der veelvermogende vrienden van dit Gemeenebest, ten minften in zo verre aan het ftaan gebragt, dat men over de gedaane vorderingen in onderhandeling heeft kunnen komen, en W'yniet zonder hoop zyn het zelve eindelyk geheel afgekeert te zullen zien , behoudens Onze Onaf^hanglykheid en aüerwezendlykfte voorregten van den Koophandel, als anders, welke met ons beftaan en voortduuring onaffcbeidelyk verknogt zyn. Door zulke gewjgtige bedenkingen getroffen, hebben de Heeien Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, met onze bewilliging, nodig geoordeelt , eenen algemeencn Dank-, Vast- en Bededag uit të fchryven, over alle de Geünieerde Provinciën, geasfêcieerde Landfchappen, Steden en Leeden van dien, tegens Woensdag, die wezen zal den 27 April eerstkomende, om alle de Inwoneren des. Lands te roepen tot eene plegtige opkomst voor het aangezicht van Neerlands God, om hem op dé Staatelyklle wyze de eer te geven, wegens alle Zynè nog aanhoudende weldadigheeden, Hem daarvoor ootmoedig te danken en groot te maaken; en daartegen Onze onwaardigheid te belyden, met een diep gevoel van onze fehuld voor Hem, en een hartelyk gebed om genadige vergeving onzer zonden en eene volkome verzoening met Hem, door en om onzen grooten Zaljgmaaker Jefus Christus. In 't byzonder bedoelen wy ook door deeze uitichryvmg een iegelyk op te wekken, om de zo gewichtige belangen van ons dierbaar Vaderland, als welke thans in gevaar zyn, aan den OpperRegeerder der Waereld geioovig aan te beveelen op Hem te fmeeken, dat hy alle inwendige beweegingen wil doen eindigen, in eene voegzaame vereeniging ten besten van het algemeene welzyn, ter handhaving van onze wettige Confti&r 5 tw 'sGra» vekhaoe. Uitfchr, tan den Bededag'.  ÓH «1EUWE NEDERLANDSCHE 'sGra. tutie, en tot herftelling van 't onderling vertron. VEtvHA- wen: Als mede, dat hy de aangelegde Inde Snce. delingen, tot den Vreede, paaren wil metZyn^ Zeegen, en zulke Vorften, welke misfchien S Uitfchr. welvaart van dit vrye en handeldryvende Ge „en den meenebest met jalonrsheid aanzien, zo vrecd ^d^.zaameenbillyke neigingen inboezemen, dat daar door de Vreede eerlang volkomen herfteld en be. flendrg gemaakt worde ; ofte wel, indien Zyné altoos aanb.ddelyke wysheid goedvinden mogf deeze onderhandelingen vrugteloos te doenS" gen; dat hem dan teffens moge behagen, de we! tige zelfs verdediging van ditGemeenebest, ende Wapenen van den Staat met Zynen alles verwin. ner.de Zeegen re agtervolgen, en een iedef te .vervullen met d.en geest van Moed, Dapperheiden Vaderlands Liefde, welke, gepaard met een waar vertrouwen op den God van Neder and en luister der Souveraine Vergaderingen dezer • Landen, dat Hy daar in wilde voorzitten ende/. zeiver Leden bellieren met Zynen Geest, OD dat hunne Raadilagen en Befluiten fteeds heMerkteeken van Wysheid, Kloekmoedigheid en Ooafhanglykheid moge draagen, en door bereiken Zee&*> het gewenschte einde Desgelyks behooren Wy ernftig te bidden voor den Perfoon van Zyne Doorluchtige Hoog- K leD i*6"? PriDCe van 0raDSe e« Nasfau, Erfftadhouder &c. dat het Gode behaage Zvnè Hoogheid al het noodige te verleenen, tot het gelukkig vervullen van alle die gewigtige bedieningen , welke Zyne Hoogheid tot 's Lands welzyn, en tot voorftand en handhaaving van eens iegefyks Voorrechten zyn aanbetrouwd, om alzoodoorloffelyke medewerking met 's Lands Vaderen te dee- leu,  JAARBOEKEN, April, 1785. 6\$ Ien in de dankbaarheid van een vry en welbeftierd Volk: als mede voor Haare KoninglykeHoogheid, Mevrouwe de Princesfe van Orange, dat Haare dagen lang en met alle wf nfchelyk heil mogen gezeegent zyn: en dat de Vorstelyke Kinderen mogen uitmunten in Wysheid en Vaderlandfche. Deugden , welke hun tor, een luister van hun Door- ( luchtig Huis; tot werktuigen van s Volks voorfpoed en tot voorwerpen van deszelfs beüendige Liefde maaken kunnen. Eindelyk moeten Wy in Onze Gebeeden gedenken aan de belangen van de Proteltantfche Kerk, in deeze en andere Landen, daar dezelve gevestigt is , op dat zy overal de noodige ruimte en vryheid erlangen of behouden moge, en de bevordering van de zuivere kennis der waarheid, en van de beoeffening der ware Godvrugtigheid, omler Ons meer en meer toeneme en alomme uitgebreid warde. Alles tot grootmaking van des Heeren Allerhoog. Ren fstaam, de voortplanting en aanwas der ware Christelyke Gereformeerde Religie, confervatie van Onzé duurgekogte Vryheid en Onzer aller Zielen Zaligheid. Wy begeeren derhal ven, dat UL. deezen DankVast en bededag, tegens Woensdag, die wezen zal den fevea.en-twintigftee April, tydelykzult doen publiceeren, ter plaatfe daar men gewoon is zodanige Publicatien te doen; en daar benevens ftrictelyk te verbieden, ook met 'er daad te doen ophouden, allerley Handwerk en Neeringe, mitsgaders het Tappen, Kaatfen , Balflaan en diergelyke Exercitiën, op dat dit goed en heilzaam voomeemen door geen onbehoorlykheedeu getarbeert moge worden. Waarop Ons verlaatende, beveelen wyUL, in de befcherminge Gods. Gefchreeven inden Hageden 5 April 1785. (was get:) Ter Ordonnantie van de Staten. C CLQTTERBOOKE. De 'sOttA- ifEtvHA3E. Uitfchr. 'un den Bededag.  'sGiu. VENHAGE. Memor. van den Venet. Refident» i J i ] { ï 1 ï 1 e 1 \ q e a tfif NIEUWE NEDERLANDSCBE • D£,He~r Torniell* Refident der Venetiaanfche Republiek heeft aan de Bondgeno- ieïerd^ 0rie> den 11 APril inge- HOOG MOGENDE HEEREN! J~V Refident van Venetien, alvorens te ontfantv* ge? ^et Antwoord, wanneer het Uwe Hoog Mogende behaagd zal hebben het zelve te geven op de I ro-Memoria door denzelven op den is December laatstleden in naam van zyne Republyk ge preienteerd, inhoudende propofitienenovergiften ten einde pm tot wederzyds genoegeD te accommoderen de lastige qusftie, welke reeds federt langen tyd, tusfchen de twee Rtegeringen heeft plaats gehad, kan niet zonder een «preste bewegine van zyn gemoed declareeren, dat 'er omtrenrveelvuldige ware omltandigheeden, verfcheiden equivoques worden gemtroriuceert , niet anders ftrèkkende. dan om de onderhandelingen te interrumpeeren , en om een verandering te weeg te brengen in die principes, waar door alleen de zaak des te faoler tot :ene conclufie kan worden gebragt, tot fatisfadie ^an beide de partyen. Hier van daan is het, dat iy het van zynen indispenfabelen pligt rekend, lusdamge equivoques ter benadeeling v3n de waarïeid en van zyn eigen perfoneel Karakter niet lan;er te moeten doen Hand grypen, en hy moet deral ven aan Uw Hoog Mogende als eene ontegeiiprekelyke waarheid voordragen, dat federt de 'ro-Memoria door zyne Republyk, fub dato 10 Joyember, geprEefenteerd, er geenerlei formeelè n Mmifteriale Propofitie van wegen dezelve Repulyk is bygevoegd , nog ook aan haaren Ministers an wegen de Staten Generaal, omtrent de zaakïq uae<ïie is geproduceert, en dat dezelve dieDvol:11de, zonder de allerminste verandering als nog aar in dezelfde grondbeginzels van waarheid en op-  JAARBOEKEN, April, 1785. tfij opregtheid, als in de meergemelde Pro-Memoria is ter neer. gefield: dan welke finistre of dubbelzinnige interpretatie men aan de eenvoudige vertrouwde gefprekken , geboren mooglyk uit een bocet veria gen, doch zeker gedeftitueerd van alle graden v an authorkeit, ook géven moge, zal dezelve egter nimmer kunnen medewerken tot verduiftering van de ingenue en conftante dispofitie van de Republyk, breeder in hare Minifteriale Misfive ver vit, ten einde om alle wegen, die 'teene Sou* verain mooglyk is, in te liaan ter bevordering van tfen vriendelyke en tot onderling genoegen Rrekkende reconciliatie, waar van zelfs haar Minister zich tans de eere geeft Uw Hoog Mog. op nieuw de alleropregtite en formeelfte verzekeringen te • doeu Dy dezen. 'sHage den n April 1785. (was getekend) TORNIELLO. L De Venetiaanen , ziende de Republiek (niet alleen door inlandfche onlusten benard, [maar ook met een gedugten oorlog gedreigd^ [fchynen deze gelegenheid te willen waarnemen , om zig tegen den Staat te verzetten, waaromtrend de.Schout - by- nacht Kinsber* \gen onder anderen ook aan Hun Hoog Mog Sn eenen brief meldt: „ Dat de Venetiaanen L fterk equipeeren, en, zo gezegd wierd," [l, reeds 9 Schepen van Linie in 't water ■ hadden , behalven de Fregatten , waar I door 's Lands Eskader in de Middeland-' „ fche Zee, als enkel beftaande uit a Sche„ pen van Linie en 3 Fregatten, by hetuit,» berftenvan vyandelykheden, niet in .ftaat i, zon- .'sGsa-i VESHAGE. Memor. van den Venet. Refident.  Öi8 NIEUWE NEDERLANDSCHE *sGra« » zoude zyn 's Lands Commercie te bevel* venha „ ligen; waarom gemelde Schout-by-nagt ge. £ in confideratie geeft, het verfterken van „ 's Lands Navigale magt in de Middeland- > fche Zee, oordeelende daar toe een ge„ noegzaam aantal Schepen van Linie nodig •j te zyn, als, vereischt worden tot het for„ meeren van een Corps de Bataille, bene- vens eenige Fregatten, tot het convoijec-; 9, ren der Koopvaardyfchepen, en het dek-; ken der Commercie en Navigatie." 5 sï sic' ''."cal Ook hebben de Admiraliteiten van het Bondgenootfchap aan Hun Hoog Mogendevoorgefteld de noodzakelykheid , om voor dit lopende jaar nog een Eskader uitterusten, teraflosling van het Eskader van denSchoutby- nacht Kinsbergen, 't welk in de Midde* landfche Zee kruist, en flegts tot Oclober , aanftaande van levensmiddelen voorzien is, en van andere Oorlogfchepen, thands dienende tot geleide van Koopvaarders. Dit , Eskader behooïde te beftaan uit 6 fchepen . elk van 60 ftukken, 4 van 50, en 5 fregaüs „ ten van 30 tot 36 ftukken. Hun Hoog Mogende hebben, op eenen: \ brief van de Heeren Staten der Provincie^ Groningen, by welke Hun Hoog Mog. ver-! Zogt worden eene geldligting van een half 1 millioen guldens voor gemelde Provincie, onder vrywaring van Hun Hoog Mogende,! toe te ftaan en te openen tegen de renten van. j | g ten hondert, goedgevonden en verftaan*!  JAARBOEKEN, April* 1785. óiö de voorfchrevene geldligting, ter fomme van 'sGra. vyfmaal honderd duizend guldens toe te^HA' ftaan, en dat, zo de fchuldbrief daar van by ' • »de Heeren Staten van Stad en Lande beraamd, in behoorlyke vorm ingerigt, en aan Hun Hoog Mogenden zal overgezonden zyn, de Ontvanger-Generaal van Stryen zal worden gelast, om daar op de voorfehreven geldneming werkftellig te maken. De Heeren Staten van de Provincie van Overysfel hebben den 24 Maart 1785 toegeftemd in de petitie van den Raad van State van den 11 January, waar by tot bylaag was de buitengewoone ftaat van Oorlog voor . het lopende jaar, met opzigt tot de vermeerdering van de armée van den Staat; te weeten: de vermeerdering der Compagnien zo van deCavallery, Dragonders,als Grenadiers en gemeene Infanterie , Zwitfers , ^ uitgezonderd de Gardes Zwitfers) Artilleristen, Mineurs, als mede de vermeerdering van de vyf Compagnien Artillerie, gelyk ook het vyfde Bataillon van den Prince van Waldeck, en eindelyk hèt Corps van den Rhyngraaf van Salm, waar van de Soldy ingegaan is den 1 January dezes jaars. Gemelde Heeren Staten hebben mede ingeftemd in den gewoonen en buitengewoonen ftaat van Oorlog voor dit lopende jaar. Van Bern verneemt men, dat het verfchil tusfchen deze Republiek en de Zwitferfche Kantons/die troepen in Hollandfche Soldy ge-  oao NIEUWE NEDERLANDSCBfi *sGraVknha- VÈ. gegeven hebben, gerezen over de inbreuk $ welke door Hun Hoog Mog. in de capitulatie, deswegen gemaakt, zou gedaan zyn, gelukkig tot onderling genoegen bygekgd. zynde, de wervingen van 50 man vermeerdering van ieder Compagnie der Zwitferfche regimenten, welke in dienst der Heeren Staten Generaal zyn, een begin genomen heb* ben, en zo goed voortgaan, dat men reden heeft zig te vleijen, dat de 3600 man, welke 'er vereischt worden om de genoemde regimenten op die wyze vol te maken, in 't kort gevonden en gereed zullen zyn , om naar Holland op marsch te'gaan. Op de Memorie van den Rusfifchen Gezant Kalitschof, houdende eene aanmaning der Keizerinne, om zig met den Keizer te verftaan, is by Hun Hoog Mog. goedgevonden te antwoorden; „ Dat Hun Hoog Mog, zeer gevoelig zyn aan de genegenheid, „ welke haare Majefteit hen betuigt, en „ voor het deel, welke zy nemen wil in de zaaken der Republiek; dat Hun H. Mog, „ altoos zeer gaarne zullen gehoor geven aan alle redelyke voorftellen, die hen ge£, daan zullen worden; maar hare belangens toevertrouwd hebbende aan het Hof van „ Verfailles, zy derhalven niets konden ., doen dan gemeenfchappelyk met dat Hof, 3, wiens bemiddeling zy aangenomen hebben." • Daar de Heer Bisdom, Raad - Fiscaal van den Zeeraad op de Maze, tot ïreforier van den  JAARBOEKEN, April, 17*5. m «lefl Raad van State is benoemd , is aan .«GrAden Heer Bisdom als Fiscaal opgevolgd de™**Heer Mr. P. Paulus, Advocaat voor de Ho-01" ven van Juftitie, doof zyne Verklaring ovet de Unie van Utrecht bekend. Wy hebben in ons voorgaand ftukje iets gewaagd van een Request door ruim drie honderd Burgers geteekend., aan Burgemeesteren overgegeven, en doof dezen in de Groote Vroedfchap gebragt. Vier Gecommitteerdens, gelast om dat Request aan Burgemeesteren over te geven, antwoord bekomen hebbende, maakten het zeiven by die berigt in het Leydsch Dagpapier bekend: De Ondergeteekende, als zig belast hebbende* met het overgeeven van het Request aan Hnn Ed. Gr. Achtbaaren, die van de groote Vroedfchap dezer Stad, tendeefende tot. appui van een Adres aan Hun Ed. Gr. Mog. de Heeren Staten Van Holland en Westfriesland, vinden dienstig» den Ondertekenaaren van dat Request by deezea te berichten, datzy, heden morgengerequireerd Synde ter Kamer van Heeren Burgemeesteren }vaa Hun Ed. Groot' Achtbaaren, by de teruggaave yan het voornoemde Adres Iwbben bekomen in fubftantie het volgende antwoord: „ dat Burgemee»teren het ingeleverd Request van appui, achtervolgens het gedaan verzoek, in de groote !, Vroedfchap hadden gebragt, en dat, dienvoleens, Hun Ed. Groot Achtbaaren, daar opfe„ rieufelyk hebbende gedelibereerd, zonder te « willen ia onderzoek trcedeü, of het aan Burge»  'ést NIEUWE NEÖERLANDSCHE Ley- „ ren,- die, gelyk'zy zeiven betuigen, een volse« komen vertrouwen ftellen in de waakzaamheid, „ yver en vaderlyke zorg hunner Regenten , voeBer. der» ge, zodanige Adresfen, aan 's Lands SouveJnlever. rain te maken, met hadden kunnen goedvinden, van een „ zig met het inbrengen en appuieeren van dat Request. » Adl'cs aan Hun Ed. Gr. Mog. te belasten, maar „ Burgemeesteren gejast, by monde aan hun Un( „ dergereekende , dit hun dispofitief te kennen te „ geeven,- en teffens het Adres weder ter hand te ,. ftellen, laatende den Onder'teekenaaren vry,om „ daar mede naar goedvinden te handelen terwvl „ uit hun gedrag, m dezen, blyken zoude,in hoe „ verre men op hun vertrouwen, op hunne Re„ genten konde ftaat maaken." Leyden den i April 1785. (was get.) P. van Schede, Hendrik van Tiet, A. E. de Ruiter, Bartholomeus Croeneveld. Men las ook kort daar na in het zelfde , Dagpapier twee ftukken, ingerigt aan het opgengt Genootfchap van Wapenhandel Foor Vryheid m Vaderland. Het eerfte van den Doctor P. van Schelle, luidende aldus: WEL EDELE MANHAFTE HEEREN! Altyd heb ik het my tot een byzonder genoegen *7 gerekend gehad, tot de Oprichters van de - hier gevestigde Sociëteit- van Wapenhandel Foor Fryheid en P ader land te behooren; en een van de eersten geweest te zyn, die, in Leyden,door eene zucht voor 's Lands ware belangen, en de voorrechten van eenen natuurlyk vryen, maar van tyd toe tyd geknevelde en gedrukten, Eurgerftaat, ge-  JAARBOEKEN, April, Ï785. 0*3 gedreven voor die belangen, voor dievoorrechten de wapenen hebbe durven opvatten. Ik durf my ook beroemen, altyd, zo veel ten minste myne vermogens toelieten, alles te hebben toegebragt, niet alles wat dienen kon tot luister en in ftandhoudingdierSociereit,maar,eE dit was voornamelyk myn uitzigt, wat (trekken moest tot bereiking van die groote doeleinden, die de dryfveeren waren van onze, van aller braave Burgeren handelingen. 0,n deeze oogmerken te bereiken, heb ik, nevens veelen Uwer, niets ontzien; myne rust, myne belangen zelfs, heb ik er aan opgeofferd; hoon en fmaad verdragen; gevaar uitgettaan; En wat is het eind van "dit alles? - - Wel verre van onze zo heilzaame oogmerken , ten nutte van deQ Burgerftaat, PsJjereiken; vinden wy ons in het midden onzer onvermoeide poogingen , in het midden zelfs van onze ftreelende vooruitzigten, op het onvoorzienst gefluit. Veel zal ik 'er nitt van zeggen: Het voorgevallene; hier en elders, geduurende de Iaatfte Weeken is U bekend. Dit is genoeg. Het Iaat zich aanzien, dat de zaai en der Burgery wel haast eene keer zullen nemen, die niet te verwachten was geweest: en, daar misfebien zulk eene gebeurtenis voor de dtur ftaat, in wat ftaat zyn de zaaken? By veele Regenten heerr-cht wantrouwen; by de meesten der zogenaamde fatzoenelyke Lieden een yalsch point d'honnejr, eene vrees, dat hunne geringere Mede-Burgeren zich nevens hun verheffen zullen; "en eindelyk by het gros der goede Burgery eene laauwheid en befluiteleosheid , die hare Vyanden in de hand werkt, en alle pogingen van haare Voorftanderen verydelt. Voornamelyk wantrouwd men die geenen, die, of geduurig, of nu en dan, ' wanneer hunne omftandigheeden zulks toelieten, getoond hebben , het hunne te willen toebrengen , tot bevestiging van 's Lands waar geluk. Daar ik nu, in zulk eenen ftaat, volftrekt van begrip ben, van geen nut meer m kunnen zyn j daar het dwaasSs 2 heid Lev- DtiN. Aanfpr. van P. v. Schelle.  Let- pen. Aanfpr, y$n P. v Schelle. NIÉUWE NEDERLANDSCHÉ heid zou zyn, te willen blyven pogen, nu alles te famen loopt, om dat pogen te dwarsboomen;daar het eindelyk eene onzinnige handclwys zou wee* zen, zich, zonder hoop op eenig goed gevolg, in gevaar te ftellen, wat zeg ik! op te offeren; is myn vast befluit genomen, dat, namelyk, van my aan alle publieke zaaken te onttrekken, en tot de ftille rust van een belangeloos Burger weder te keeren. Ik fta derhalven af van de plaats, die ik, in Uw Vergadering, geduurende eenigen tyd, met genoegen bekleed heb; ik fta af van myn Lidmaatlchap, legde Wapenen neder en verzoek, dat myne naam op de Lyst der Schutteren moge geroyeerd worden. Met leedweezen, met weerzin doe ik dezen ftap i Maar de tegenwoordige toedragt van zaaken, ten minde, zo die onverwacht niet eenen beflischten anderen keer neemen , dwingt my, op myne rust, myne veiligheid, en het belang van myn Huisge* sin bedacht te zyn. Leyden 7 April 1785. (Was Getekend) PIETER van SCHELLE, Het andere ftuk was van den Mennonietfchen Kerkenleeraar Fr, Adr. van der Kemp, m dus ingerigt; WEL EDELE MANHAFTE HEEREN! Daar de ftaat van deeze Republiek in 't gemeen, die van deeze Provincie en Stad in hgt byzonder, zulken ongelukkigen keer heeft genomen, dat alle redelyke vooruitzigten ter herftelling van 'sVolk§ vryheid en rechten, zo geheel beneveld gya §n verdweenen, dat mik oog teamiaftea deze op  JAARBOEKEN» April, Vp% &5 oo nieuw onder zvn bereik niet kan krygen , en hvxT alle redelyke bedoelingen , welke ik my in het be. den. ftrvden van alle willekeurige misbruiken had voorselteid, verydelt, en eerlang, mbichien tmsdaadig Aanfpf IS len worden; terwyl het talrykst deel rnyner ,„„ Fr. Mede-Burgers in dien ommekeer genoegen fchynt Adr. v.d4 teicheppec, roepen my andere verplichtingen, Kemp. om n n L dat genoegen niet te ftooren, en langer my zeiven bloot te ftellen, om een onvermydelyk verlies van iet, het welk zy noch kennen noch beseeren, tegeus hunnen wil, te ftuiten. Ik bedank UEManh. voor het honorair Lidmaatfchap, voor het meermaalen in my gefteld vertrouwen . voor de blyken van achting, met welke men my vereerde, wenfche, dat de Heeren, in het voortzetten hunner poogingen, gelukkiger mogen flaagen, en blvve my met verfchuldigde agting noemen, na «,v een zodanig gebruik gereferyeerd te hebben , als ik my aan 't Publiek zal verplicht vinden. WEL-ED. MANH. HEEREN 5 U Manh. Geh. Dienaar Leyden , den 6 April 0"« getekend) 1785' FR. ADR. van der KEMP. Nog was in het zelfde Dagpapier dit berigt van den zelfden Kerkenleeraar gefteld. Waren de onvermoeide pogingen, met welke ik jaren agter één, ook toen nog weinigen moed» \ genoeg hadden om openlyk hunne goedkeuring my te kennen te geeven , het welzyn van myn Vaderland, der Ingezeetenen Vryheid en Rechten, geheel belangeloos behartigde , minder bekend; ik zoud* my dan snisfchien vermoeijen, om denftap, tot welken ceen morren eener misleide meenigte, b Ss % geen  *a6 NIEUWE NEPERLANDSCHE Let- geen diep gezette wrok van Grooten my nood dek» zaaken konde, tot welken ik nu worde gedrongen. te rechtvaerdigen. b Ber.van Nu weeten het Burgers en Regenten, myne Fr. A. v. aanzienelyke Vrierden, en niet min vermoogende d.Kemp. Vyanden m deeze Republiek, weeten het, en hebben meer dan eens aan myne beginfelen en bedoelingen hulde beweezen; terwyl de laatften zomtyds de kragt der waarheid in den mond der Vry. heid ondervonden. 'tls voormy voldoende, hier by tevoegeu,dateik my nimmer tegens den Heere Stadhouder verzette, alleen om Hem te vernederen; nog minder om door het vernietigen der Stadhouderlyke magt een broozen zetel op te rechten voor weinige zwakke Ariftocraten: In alles bedoelde, aan 't misbruikt gezag paaien te ftellen, in alles 's Volks heil op eenen meer zekeren voet re vestigen, en deszelfs verloorene of vervreemde rechten, met medewerking der waardige geëerbiedigde Regenten, oveeenkomstig de Conflitutie aan hetzelve te rug te fchenken. ° Utrecht, Holland, ja! Leyden zelfs, leert my, dat ik my te veel gevleid heb , en in myne te gunftige verwagtingen ben bedrogen. Ik ben nutteloos geworden. Myne betrekkingen van Man en Vader, en bet geen ik my zei ven ben verfchuldigd, verplichten my, om my voortaan aan alles teonttrekken, en den kring myner werkzaamheid tot die van my Huisgezin en Vrienden te vernaeuwen, en, ingevolge dit welbekookt beüuit, heb ik reeds voor myn honorair Lidmaatfchap onder 't Ge. Eoodfchap van Wapenhandel foor Vryheid en Vaderland, aan welks vorming, in ftandbrenging en onderhouding ik geen gering aandeel bad, by Misfive te bedanken, gelyk ik hoope, dat deeze myne openlyke verklaaring my voor alle aanzoeken en raadplegingen omtrend publieke zaaken, in bet vervolg zal beveiligen, ten wa-  JAARBOEKEN, April, 1785. 6*7 ware de zaaken des Vaderlands onverwagt een guns« Lev*tiger keer mogten neemen. dkit. (was get.~) 1 FR. ADR. van der KEMP. De Heer Mr. C. P. Chastelein, vondt ook goed, op dezelfde wyze van gemeld Genootfchap affcheid te nemen: Aan den anderen kant las men in ons Stads Dagpapier een antwoord op vodrgem. aanfpraken, gedagteekend den i2Aprili785 en getekend E. L. I. ('t welk zal beteèkenen Een Leydsch Ingezeten) van ■ dezen inhoud: Aan de Leden van dt Sociëteit v*n Wapenhandel Voor Vryheid en Vaderland en verdere welmeenende Burgers en lngezeetenen der Stad Leyden. Daar de Aanfpraaken, met welke het de Heeren Dr. Pieter van Schelle en Do. Fr. Air. van der Kemp heeft goedgedagt hun Lidmaatfchap aan de Sociëteit op te zeggen, in de Leydfche Courant van den 21 April 1755 geplaatst, door min kundigen zouden kunnen worden opgevat in dien zin, als of 'er waarlyk zulk eene verandering omtrent de goede zaak der vryheid en des Vaderlands in de denkwyze van veele Regenten en deftige Ingezetenen w?,re voorgevallin, welke, die yverige Mannen met reden bekommerd maakte en aan den gelukkigen uitflag van voorzigtige poogingen tot herftel van het verva lene deed wanhoopen: Zy het my vergund, die mede de eer Ss 4 heb  'm NIÉUWE NEDERLANDSCHg DEN. Antw. V E. L.J. op voorfz aanfpr. heb om Lid van dit Genoodfchap te zyn, toe voorkoming van zulke misvattingen, den Onkundigen naar waarheid te onderrigten, dat de al te groote en onberadene yver van fommigen het project had doen vormen, om» en hier, en elders, door de refpective Genoodfchappen van Wapenhandel, en Schutteryen, op derzelver naam te doen prefenteeren het Request, in eenige Couranten aangekondigt (* ). Dat in dit project door verfcheidennbraave, kundige en bedaarde Leden van het Genoodfchap zwaaiigheid is gevonden, om reden, dat dit Request, het welk niets behelsde, dat de Wapenoeffening betrof, maar zig geheel uitliet over zulke zaaken van Regeering, van welke particuliere Ingezetenen geene volledige kennis dragen, niet gevoeglykdoor eene welgeregelde Sociëteit van gewapende Lieden kon worden geteekend, als welke, in die betrekking, toe het beöordeelen van die zaaken, geen meerdere gefchiktheid hadden , dan allé andere ongewapende Burgers en Ingezetenen; en dat het boven dien bedenkelyk voorkwam met gewapende Repuesten de Hooge Overheid , over welker beftier, althans in deeze Provincie, geene reedenen van klagten zyn, over dergelyke Onderwerpen aan te fpreeken; behalven dat het tegen den aard van eene Volks Stem fcheen aan te loopen, dat uit naam van byna zeshonderd Burgers, zeer weinigen, aan welken de direftie van het Genoodfchap is toevertrouwd, of welke, in die directie, door hunnen invloed de zaaken wisten door te dringen, dit, of in het vervolg van tyd, andere niet min gewigtige Requesten zouden worden ontworpen, en tot ftand gebragt , gelyk uit het geen reeds in eene andere zaak gebeurd is, ligc te voorzien was in dezen ook te kunnen gebeuren» Dat, door deze weigering om het gemelde Request uit naam van ons Genootfchap te doen aanbieden, dit oogmerk van fommigen mislukt zynde, CO Zit hier roren b'1. tai.  JAARBOEKEN, April, 1785. 629 de, vervolgens het Request, zonder dien naam van het Genoodfchap te gebruiken, ter tekening heeft gelegèn in den Schutters Doelen, en in de Sociëteit by Degenhart; dat hetzelve ook door een aantal wel meenende Ingezetenen is getekend, maar dien toevloed niet heeft gehad, bet welk men gehoopt hadde , en dat bepaaldelyk veele bekende en aanzienelyke Ingezetenen, welker verlichte yver en onwankelbaare trouw voor de goede zaak des Vaderlands buiten bedenking zyn, maar die te gelyk bedaardheid en recht altoos zoeken in 't oog te houden, zwarigheid gemaakt hebben om dat Request met hunne naamtekening te bekragtigen, niet alleen om de hier boven reeda met den vinger aangeroerde reden, maar in 't byzonder om dat aan eenige in dat Request gedane verzoeken door de Hooge Overheid, zo veel de, aan hoogstdezelven, beter dan aan Ingezetenen bakende ftaatkundigeaanmerkingen toelieten, reeds was voldaan, en om dat de loffelyke, en boven die van veele Staatsleden alom bekende en beroemde Cordaatheid van de Leydfche Vroedfchap , der« gelyk een Request als minder gevoeglyk en gepast in deze Stad moest doen voorkomen, en altham niet gefchikt was, om van dat vertrouwen op de Regeering, van het welk men betuiging deed, daadlyk blyken op te leveren. Dat ondertusfchen dit mislukken van deze, dooi jzeer weinig Perfoonen uitgedagte , en aan vee len, niet genoeg kundigen, fterk aangeprezen) poogingen , by den al te voortvarenden yver, nie alleen tegen de niet getekend hebbende Iagezete nen, maar zelfs tegens de braave en beproefdi Regenten veele vooroordeelen heeft verwekt, j: Zelfs daar aan de hatelyke bynamen van Ariftocra ten heeft doen geeven, en de zaak aan Onkundigei doen voorftel len, even al ofnuallesverlooren,was daar er in de daad niet anders verloren is, dan een Re quest over onderwerpen, waar op de Hooge Re geering van zelve teeds is bedagt en werkzaam ge Weest en nog is. U; Le*- den. AntW. f» E. L. L op voorfz. aanfpr. 1 t 1 , e  63o NIEUWE NEDERLANDSCHE Let- DtN. Antw. v. E. L.I. op voorfz aanfpr. Uit dit eenvoudig en waarachtig Verhaal van 't gebeurde ziet Gy Lieden, myne waarde Medeburgers, dat ervoor de goede zaak niets verboren is, en dat de Tekenaars, die in 't Genoodfchap zyn, welks nuttigheid ter demping van 't vuur van onrust en ter verdeediging van onze Vryheid en Vaderland, uit het reeds gebeurde gebleken is, en uit het zo plegtig en loffelyk beloofde voor *t vervolg verder te hoopen is, geen reden hebben zig over iemant, die niet getekend heeft, te beklagen, zo min als over de brave Regeering, van welke alle welmeeneode met reden vertrouwen kunnen, dat Hun Ed. Gr. Achtb. in denzelven yver tot herftel onzer zaken voiharden, en het Genootfchap, nevens de Ed. Manhafte Schuttery, tot welke alle de exerceereode Leden mede behooren, zullen blyven aanmerken, als een waarborg van de vryheid en van allen, die de zaak des Vaderlands zyn toegedaan, en als de zekerite veiligheid tegens alle Mo. tiarchale, of Ariflocratifche of zogenaamde Democratifche overheerfching. Leyden den ia April 1785. E. L. J. Hier op las men wederom in ons Dagpapier een berigt,gedagteekend 17April 1785, tn geteekend: Een Lid der Direclie Commisfie. Het luidde aldus: Aan de heden van de Sociëteit van Wapenhandel Voor Vryheid en Vaderland, en verdere ivelmeenende Burgers en Ingezetenen der Stad Leyden. I^aar zo veele misvattingen, het zy dan uit onkunde der omftandigheeden, het zy tot een jyzouder oogmerk ingericht, als zo veele waar- he-  JAARBOEKEN, April. 1785. <5sï heden ondcrftelt, en daar heenen gezet, in zekere Aanfpraak aan de Leden van de Sociëteit van Wapenhandel Voor Vryheid en Vaderland, en weimeenehde Burgers en Ingezetenen van Leyden, getekend. E. L.J., en te vinden in de Leydfehe Courant van Woensdag laatstleeden, voorkomen, verpiigt my de Liefde tot de waarheid, myne waaarde. Mede-Burgeren en Mede-Leden het navolgende onder het oog te brengen. De motiven, die de Heeren P. van Schelle en F. A. van der Kemp tot het doen der bewuste Advertentien gedreeven hebben, daar laatende, is er echter dunkt my geen reden, om, behoudens de verfchuldigde oprechtheid, min kundigen in den waan te brengen, dat 'er zïdert eenigen tyd, geene andere verandering in de goede zaak der vryheid zoude zyn voorgevallen, dan alleen , zo als in deze Aanfpraak ftellig verzekerd word , dat er niets anders verloren is, dan een Request over Onderwerpen, waar op de Hooge Regeering van zelve reeds is bédagt en werkzaam geweest en nog is. Of is dan de noodlottige zaak van Utrecht eene beuzeling? Is het niets voor deherllelüngderBurgerlyke Vryheid, dat de cordaatfte, de moedigde, de weldenkendfte Burgery, die rnisfehien in eenige Stad te vinden is, plotzeling word voor het hoofd geftoten? — nederftort van het toppunc baarer verheffing, in de grootfte vernedering en moedeloosheid, en dat op het ooogenblik, dat zy het gelukkigüe voorbeeld ftond te geeven, van dat evenwigt tusfchen Regenten en Burgers,welke alleen in ftaat is, op den duur het Vaderland te beveiligen voor dat diep ver val,en die onderdrukking, welke het zelve nauwlyks begint te ontworstelen. Is het niets, dat men die fiere, die moedige Stichtenaaren, waarop Nederland nog zo kort geleden met verrukking ftaroog-de, ziet bukken en bszwyken? 't zidderen voorgerechtelyke vervolgingen, die naar maatedeoDpartydigheid des Rechters meerder word in r.ÉY/. DE». Ber. van een Lid der DireclieCommisf.  03* jNIEÜWE nederlandsche Lev dek. Str. var, een Lid der Di. rc6lie CommisJ In twyffel getrokken, te grooter bekommernis ©1 fchrik aanjagen, zugten, onder Publicatie», die geen eerlyk Venetiaan moderaat zal noemen ? Of is het al mede eene omftandigheid , die geen opmerking verdiend, offchoon zy ons van naderby is betreffende, dat een Request aan den Souverain gericht, door een Stads Bode, op ordre van Heeren Burgemeesteren, zo als hier met dit zelfde Request heeft plaats gehad , word van den Doelen afgehaald , vier en twintig uuren op het Raadhuis in bewaringe blyft, en ér niet wordt wedergelegt, dan na dat de Heeren Blok en Heldewier, als Mede Reprefentanten der Burgery en Mede Handhavers van haare Rechters, zig daar voor edelmoediglyk hadden in de Bres gefteld? Is bet van geen droevig en noodlottig Ukzigt voor de zaak der Vryheid, wanneer men Mannen , agtingwaardig om hunne verdiensten en kun* digheeden, openlyk ziet afraden en tegenwerken de onderteeking van dat zelve eerbiedig Adres: en huu invloed, op die bekende en aanzienelyke Ingezetenen, welkers verlichte yver en onwankelbaar e trouw voor de goede mak des Vaderlands buiten bedenking zyn; maar die te gelyk bedaardheid en Recht altoos zoeken in het oeg te houden, ongelukkig groot genoeg is, om ten dezen aanzien hunne ongelukkige {ioging met het gelukkigfte gevolg te bekroonen ? s het niets, dat in weerwil van al den druk, onder welke dit Request gelegen heeft; het zelve Dogthans door circa 600 van de Cordaatfte en metst op zig zelve ftaande Burgers onderteekend zynde, en daar onder niet weinige fatzoenlyke , welgezeten onbefproken Inwooners, 't zelve toch niet heeft mogen ontfangen eenig appui van onze Ed. Groot Achtb. Vroedfchap, offchoon 'er geen verder appui gevraagd was , dan alleen in zo verre Hun Ed. Groot Achtb. zeiven, naar derzelver bekende wysheid zouden oordeelen ten algemee« nen dienfte van den Lande te zullen behooren ? Eindelyk is het beuzelachtig, dat op veele plaatfen, li  JAARBOEKEN, April, 1785. «33 in andere Provinciën, tegen dit in zig zeiven eerbiedig Adres, dat niet anders ten coelwit had, dan de Stemmen van het Cordaatfte gedeelte deiNatie, in den fchoot der refpective Souverainen over te brengen, niet weinige vervolgingen woraangevangen , en het waarfchynlyk den Tekeiiaa ren in Holland niet eens zal gelukken hunne Stemme, langs den weg van dit Adres, in den Raadzaal hunner geëerbiedigde Souverain , te doen hooreu ? Indien men dit alles byéén voegt, daar by voor zynen geest roept, alle de bedenkingen, welke in ons opkomen nopens de beginzeles, waar uit alles waarfchynelyk is voortvloeijende, dan in der daad ftaa ik als verbyfterd en als voor het hoofd geflagen, dat in de bewuste Aanfpraak niets van dit alles te vinden is, — dat de fteller met zo veel verzekerdheid te kennen geeft, dat de goede zaak, 't zederc kort, niets het minfte zoude verboren hebben. Of zoude in zyne oogen de goede zaak van het Vaderland niets verliezen, zo lang flechts de verdervende hand zig niet weder roet nieuwe kragten opheft? zo lange Hechts de Regenten zig niet genoodzaakt zien, weder af te ftaan, van bet geen zy, in de laatfte jaren, gewonnen hebben ? of fchoon de liurgeryen ter zelfder tyd moedeloos worden — zugten en kwynen — en met al hun wroeten en wurmen ten algemeene nutte voor zig zeiven niets gewinnen van het geen hun regtmatig en grondwettig toekomt, door welks genot ondertusfchen alleen hun beftendig geluk, en den duur van 's Lands Vryheid verzekerd word ? Ik weerhouw my van verdere bedenkingen, die deze zonderlinge en in verfcheiden opzigten finiftre Aanfpraak in my deed opkomen. Dit alleen verplicht my de liefde tot de waarheid hier nog ter verdere waarfchuwing royeer Mede Burgeren en Mede- Leden by te voegen; dat het nimmer by de Directie der Sociëteit in overweging is gekomen of voorgefteld geworden , om dit Adres op LEYDEN» Ser. van "en Lid, der Dï~ recl.Com 'nis/ie.  634 NIEUWE NEDERLANDSCHE LEYDEN. ffler. van een Lid der Dirt Commisf. op naam der Sociëteit te doen teekenen, veel mta om van het zelve, vereenigd met andere Schutteryen eti Genootfchappen, een gewapend Adres te maken, zo als in gemelde Aanfpraak als eene Heilige öti onwedcrfpreckelyke waai heid word daargefteld; hoe zeer in het generaal de fte'ling, dat gewapende Burger • Corpfen zig niet verder dan met hunne Wapenoeffeamg, en althans niet mee het beleid der gemeene zaken, in hunne betrekking als Burgers en deelgenooten aan de algemeene belangen van het Vaderland, zouden mogen bemoeijen, verwerpelyk toefchynt in de oogen van hem, die Burgers van een vry gemeenebest iet anders befchouwd, dan als bloote afhangelingen, en in hunne Wapenoeffening iet edelaartigers ontdekt, dan in de gedwongen bewegingen van bezoldigde Knegten of aangeworven Waardgelders; terwyl de Schryver, indien hy niet alle Aanfpraak als een Man van cordaatheid en eer wil verbeuren , gehouden is aantetoonen, waar toe hy by dezen voor het oog der geheele Burgery word gefommeert, dat by zommigen in hunnen grooten en onberaaden yver het projeët van dit Request op naam van de Sociëteit te vervaardigen, en er voorts een gewapend adres van te maaken, zoude hebben plaats gehad ——• het welk daar te ftellen zonder eenig bewys of benoeming van perfoonen , by welke dit project zoude hebben gehuisvest, onedelmoedig is, en tegens alle regelen van bil— lykheid aanloopt, naardien in zulk eene generaale benoeming van fommigen, elk Lid der Sociëteit betrokken is, waar door, zonder derzelver verklaringen van Man tot Man alvorens te hebben ingewonnen , de onwaarheid van dit voorgeven niet kan onwederfpreekelyk bewezen worden. L'aatftelyk moet ik den Schryver, op zyne ingratieufe reflexie, als of *er eenigen zouden zyn, die in de dneclie der Sociëteit door hunnen invloed alies wisten door te dringen, weder openlyk fbm« meeren, om deswegens nadere opening te geven, op  jaarboeken, Aprïi, % op dat de waarheid of onwaarheid blyke. Hy 2elve beoordeelde intusfchen , of hy , dié zegt een Mede-Lid der Sociëteit te zyn, niet hcufcher en heter zoude gehandeld hebben, niet deze ónderftelde wanorde, die 'er (volgens hem) in het, beftüur der Sociëteit alsdan zoude plaats hebben, te doen verbeteren, dan, gelyk nu , de directie der Sociëteit en in dezelye het geheele Genootfchap op een onbeweezën grond, op een lomer voor- feven , dat geen beftaan heeft als in zyne vereelding, openlyk in Nieuwspapieren by het publiek in de geheele Republiek ten toon te ftellen, en inwendig by de Leden des Genootfchaps het fcaad te zaaijen van verdenking, wantrouwen en ongenoegen. Leyden den 17 April (Was geteekend) Een Lid der DireStie Commisfie* Hier op volgde wederom een Berigt, gedagtekend 20 April 1785 van E. L. J. Aan de Leden der Sociëteit van Wapenhandel Voor Vryheid en Vaderland, en verdere welmeenende Burgers en Ingezetenen der Stad Leyden. Toen de Opfleller der Aanfpraak aan de Leyd* fche Burgers, te vinden in de Leydfche Courant van den 13 April (die uit eene waare overreding de goede zaak der Vryheid en des Vaderlands omhelst, en onder anderen, ten teken daarvan, zig by de Sociëteit van Wapenhandel alhier reeds in dien tyd gevoegt heeft, wanneer fmaad en veraeting van kwalyk denkende de belooning was vaü die welmeeuendheid) de aanfpraaken van Dr. van der Schelle en Do. van der Kemp geleezen had,ert Tt bet Léy* )en. Ber.'van '■en Lid Ier Dir. Zonimisp  êS6 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leyden. Nader her. Var, E. L.J het geen door die Heeren, zo in 't prerenteereö van t bekende Request, als in een mondeling Adres over een ander Stuk van Kegeering, hier in Leyden gedaan was, zig erinneide ,ke>n hy niet nalaten met angst vooruit te zien de gevolgen, welke die Aaafpraaken natuurlyk moesten te weeg brengen. De uitdrukkelyke melding van het gebeurde alhier te Leyden, door beide die Heeren gemaakt — de klagte dat alle redelyke vooruitzigten ter herftelling van 's Volks vryheid en rechten"verdweenen zyn en het kleinmoedig en wanhoopigopgee- vcn der goede zaak door twee Mannen; welker yver zo b.kend was; ~ het verlaaten van eene Sociëteit, welke de Wapenen had opgevat om de Vryheid en't Vaderland te verdeedigen, en van welker mede-opdchting zy zig zeiven beroemen de nodelooze openbaare bekendenaaking Van de Aanfpraakeu en Misfive, by die gelegenheid aan de Commisfie van Direétie gedaan «n gezonden — en dat alles juist in een tydfb'p, toen dat bekende Request was terug gegeven -**> dit dt ed met reden voor eèn van deze twee nadeelige .gevolgen vreezen: Of dat een aantal van Leden de Sociëteit van Wapen handel Rond té verlaten, of dat het vertrouwen en de achtiDg voor de Regeering en groote Vroedfchap dezer Stad, welke tot hier toe, met zo veel reden, zo groot als ergens geweest zyn, by veele Burgers die het Request getekend hadden , tot onherftelbaar nadeel der goede zaak, verminderen, en in wantrouwen en minachting veranderen zouden, waar toe de melding van zwakke Arifiecraten, door den Heer van der Kemp gebezigd, ook het haare konde toebrengen. Deeze gevolgen voor te komen, was de hoofdbedoeling van den Ondergetekenden; die, daar by van de wettigheid van 't gedrag der Regeering, aan de eene zyde overtuigd was, en aan dca anderen kanc niet kon goedkeuren, den al te  jAARÈÖÊKËN, April, £785. 63? te betten yver, en de onvoorzichtigheid van fomtnige Welmeenenden, het nu juist het gefchikte oogenblik vond om zyne Mede-Burgerstegetialle Happen te waarfchuwen welke hem voorkwamen nadeelig te zyn. Voorziende dat het niet onmooglyk was, dat meer-Requesten, die niet ftrydig waren, en misfchien niec ftrookten met het plegtig Declaratoir, in juny 175)4 uit naame van dit Genoodfchap aan de Regeering van Leyden gedaan, ontworpen zouden kuDnen worden ; en van braave en geloofwaardige Lieden, naauwksurig, zo hy meende$ onderrigt van alles, 't geen omtrent dac laatfte Request alhier en elders was voorgevallen 5 deed hy ter goeder trouw, maar met het meeste menagement, zonder, of de Commisfie van Directie in 't algemeen, of iemant anders perfoonlyk te kenmerken, en zonder iemant eenig verkeert oogmerk of kv?aade daad toe te fchryven, een kort verhaal Van 't gebeurde, met inweving van de reedenen, welke hy aan zyne Mede-Leden wilde onder 't oog brengen, en maakte daaruit op een befluit, welks rechtmaatigheid, wat deze Stad betreft, hem als nog onwederfpreeklyk voorkornu Hy zoude het ook nu, by het gezegde laaten, zo het niet iemant, zig noemende een Lid det Direëlie Commisfie, gelust had, in de Leydfche Courant van Maandag laatsleeden een antwoord te' plaatfen, waar in alle decentie, ten zynen opzigte ter zyde gefteld, en aan hem eene willekeorige fom made gedaan word om te bewyzen eene zaak, die hy voor 't grootfte en voornaamfte deel nooit gezegt heeft, en wel op verbeurte van alle aanfpraak op cordaatkeid én eer; daar ondertusfchen de Schryver, zig zeiven ongelyk, in 't begin van zyn antwoord reeds erkend had, dat de onkunde van omfiandigheeden aanleiding tot het abufive in 't verhaal zoude hebben kunnen geeven. Van zyne eigene goede sroawe bewust, en Verzekerd daï zyne eer met ïer beichikking itaat van Té 3- eeasB Le*. DEN. Nader her. van E.L.3.  ©38 NIEUWE NEDERLANDSCHE Ley- ben. Nader her. van E.L.J. eenen kwaadwilligen, komt hygerustelykten voorfchyn met weinige aanmerkingen. die zyne verdediging by alle b-aave Lieden zullen uitmaaken; terwyl hy de onbefcheidenheid, van zynen tegenfchryver met dezelve munt niet voornemens is te betaalen. Gelyk hy zyne Aanfpraak tot de Burgers en Ingezeteuen der Stad Leyden bepaald had , kwam het hem niet in de gedagren, om over het voorgevallene te Utrecht, 'twelk hem , wegens de verfchillendheid der berigten,niet genoeg bekend was, zig uit te laaten 5 zo min als het hem uu gelust het gedrag der Burgerye aldaar zo meesteragtig te beöördeelen, als dat Lid der Direftie Commisfie zig heeft veroorloofd omtrend de Publicatkn van de Regeering'dier Stad. Van 't gebeurde alhier omtrend het van den Doelen af haaien van 't Request, en 't weigeren van 't Appui derGrooteVroedfchap,heeft hy geene uitdrukkelyke melding gemaakt, om dat by in 't al-^ gemeen van oordeel is, dat zoodanige daaden der' wettige Overheid, welke of niets berispelyks iahouden ; of op waarfchynlyken goeden grond verdedigd kunnen worden, offchoon zy niec.naarden fmaak van fommigen Yveraars moeten zyn, door particuliere Ingezetenen niet behooren getaxeerd, en voor 't onkundig gedeelte des Volks in een nadeelig licht geplaatst te worden, waar toe de minste melding ook van dit gebeurde in zyne Aanfpraak aanleiding zoude kunnen geven. Waarby kwam, dat hy in dat gedrag der Regcering niets had gevonden , 't welk ecn'gen grond konde geeven om cerzelver Vryheid- en Vaderland • lievende gevoelt ns in 't minste te verdenken; en daarom niet konde dulden, dat braave en beproefde Regenten van deze Stad, en Ingezetenen, die het Request hadden afgekeurd, by onkundigen, als haatelyke Ariftocraten wierden afgefchilderd, gelyk, helaas/ zo hy wel geïnformeerd is, maar al te veel gefchied. Ver-  JAARBOEKEN, April, 1785* 639 Verder moet hy , ter verdeediging van zyne eer, welke de Opfteller van dat Antwoord, zo door die Aanfpraak met den naam van finiflre te benoemen, als donr de gantsch verkeerdelyk gefourneerde Sommatie , zoekt io verdenking te te brengen, alleen de volgende vragen, aan hem als Lid dér Direêtie Commisfie, doen, waar op hy, die tot hunne Notulen geen toegang heeft, en dus alleen op kformatien van anderen moet afgaan, op zyn beurt hem fommeert, om categorisch te antwoorden. 1. „ Of niet de Commisfie van Directie, zon- der kennis en goedvinden van de Societeir, voor „ de eerftemaal afgevaardigden heeft gezonden ,, naar de algemeene Vergadering van Gecommit„ teerden der Gewapende Sociëteiten en Schut„ teryen, te Utrecht?" p. Öf'er in die algemeene Vergadering niet, „ of toen, of naderhand, is gehandeld , onder j, anderen, over het prefenteeren van zulk een, ,, of dergelyk Request, als ru alhier ter teeke,, ning geleegen heeft, aan elks. refpecliven Sou„ verain?" 3. ,, Of, zo al niet het voornemen aldaar ge,, werst is, om dat Request , op raam van de ,, gewapende Genootfchappen en Schutteren al« , leen, te prefenteeren , maar het zelve meer al,, gemeen te doen teekenen; het echter niet eene waarheid is, dat het prefenteeren van zulk een v Request uit den koker van de Gecommitteer4, dén dier Genootfchappen en Schutteryen te ,, Utreeht vergaderd, is gekomen, en het Request ,, aan de Leden van die Genootfchappen aaige- preezen, en door denzelven, gelyk ook alhier ,, door meest alle de exerceerende Leden getee kend is." 4. ,, Of 'er in de Deliberatien , die over dii Stuk by hec Committê van 't Leydfche Ge- „ nootfchap ( welk wel moet onderfcheiden wor „ den van de Commisfie van Direclie ) zyn voorge Tt 3 „ val Ley- oek. Nader her. van E.L.J.  t%o, NïEJJWJ? NEDERLANDSqHE Let- pzs. Nader her. van E. L.% „ vallen , tegen het prefenteeren van zulk een ,, Request, niet zaaklyk verfcheide dergelyke re; „ flectien gemaakt zyn, als in de aanfpraak zya vermeld, en byzonder ook deze, dat zulk een. ,, Request, waar in de gewapende hand io groot ,, een aandeel had , al wierd het d?n ook door ,, Lieden, die geen Leden van 't Genootfchap wa,, ren, getekend, veelligt zoude aangezien wor„ den i en ook de gedaante kreeg van een gewapend „ Request?" En, indien, zo als de Opfteller van de aanfpraak onderrigt is, en alhier tot noodzaaklyke zelfsverdeedigjng, meer uitdruklyk moer herbaaien ('t geen hy uit discretie in de Aanfpraak maar inge. wkkeld gezegd heeft) op alle deze vraagen met ya moet worden geantwoord, dan laat'hy gerus> telyb aan elk onpartydigen het oordeel over, of hy iet§ meer nodig heeft, om het hoofdzaaklyke zyner gezegdens in die Aanfpraak te bewyzen; en of'er niet eene goede en gewigtige reden was, om de Leden der Sociëteit voor zulke flappen, welke hy in die aanfpraak aan geene laakbaare beginfelen, maar alleen aan eenen onberaadent yver, heeft toegefchreven , te waarfchuuwen , al was het dan tens waar, 'tgeen hy op de enkele verzekering van eenen onbekenden Schryver yan dat foort nog niet kan aanneemen , dat by de Commisfie van Directie nooit gedaan of gefprooken was , om dat Reque§top naam van 'tGenootfchap te prefenteeren. Voor 't overige Iaat hy aan de, in 't Antwoord genoeg doorltralende, denkwyze van deszelfs Schryver over, de onedelmoedige, en tegen 't oogmerk van den Ondergetekenden ftrydige byeenvoeging van twee, ieder op zig zeiven ftaande ftukken, welke voorkomt in de woorden der fommatie ,, dat hy gehouden zouden zyn aan te „ toonen, dat by fommigen in hunnen grapten en „ onberaden yver het projeSb om dit Reeuest op mam van de Sociëteit te vervaardigen, en er voorfs  JAARBOEKEN, April, 1785- M . voorts een gewapendAdres van te maaken, zoude heb " KL« «A*V.'*Elkbillyk en onpartvdigLezer, zie bier de woorden van de Aanfpraak »! en hy zal, St zyne verbaazing, bevinden, dar de woorden, en V voorts een gewapend Adres van te maaken, , daar niet ter goeder trouwe zyn bygevoegd, ais ot n de Aanfpraak die woorden gevonden wierden : Daar bet intusfchen zeker is, en uit den gebeden famenhang van de Aanfpraak blykt dat 'er Mderhaod van gewapende Requesten gefproken word a1i e«.ne reden, die verfcheide braave Lieden terug hield, om zu'ke Requesten door gewapende GenootfchapDen te doen prefenteeren, maar geenzmts a's een oogmerk, H welk men aan anders denkenden, om op die wyze hunne Requesten door te dringen, wilde toefchryven. 'üirdelyk wil hy, uit dit éen Haaltje, den eerlyken en onzydigen Lezer do< n opmerken, dat een Schryver, die bekwaam is tot zulke byvoegfelen, geen reden heeft, om eenig verder act* woord te wagten. Leyden getekeni) den 20 April . 1785. L. J. Amsteldam. Den so April wierdt ter vergaderinge van de Algemeene Staten een Verzoekfchnft van verfcheidene Kooplieden van Amfteldam ingeleverd , houdende verzoek : „ Dat de Commercie die bron van vermogen voor '1 den Staat, niet langer aan haar zelve overgelaten, eindelyk die Protectie moge " genieten , welke aan dezelve meer dan Z eens is toegezegd, — waar door eene " Tt4 »-ge- Ley- >EN. Nader )er. van E.L. J.  Am- ÊTfekDAI4. Dagv. van j. Verlem, 64* NIEUWE NEDERLANDSCHE " „ gewillige betaling van zwaare en verdub„ belde lasten eene regtmatige aanfpraak „ heeft verkreegen — en waar van zy niet te min tot heden toe, op eene voorbeel„ deloze wyze is verftoken gebleven. De Hoofdofficier heeft den Boekverkoper Jan Verlem aldus doen dagvaarden ter Schouten Rolle: Wel . Edele Geftrenge Heere Mr. Willem Lornelis Backer, Hoogfchout deezer Stad, R. O., doet door my ondergefchieven Gerechts» bode. - Dagvaarden. Jan Verlem tegen eerstkomende Dingsdag, zullende zyn den 19 April 1785, voor de middag ten 9 uuren, voor de Edele Agtb. Heereu Schepenen dezer Stad ter Schouten Rolle, om aldaar in perfoon te compareeren, en te tnoren zoda. nigen verzoek, mitsgaders eisch ende cbnclulie, als de Heer Eifcher, R. O., tegens hemgedaag. de zal willen doen ende neemen, „over en ter „ zaake, dac hy gedaagde in perfoon heeft uit,, gegeven, en alzo verfpreid tiet Weekblad de „ Politieke JTruyerNo. 224. waarin onder ande„ ren gevonden word een zogenaamde brief van „ Justus Plebejus uit Amfterdam, en een Ant„ woord op dezelve," en welke briefen antwoord concuuert een oproerig Libel, ingerigt om, zoo mogeiyk, de Regeeringsform van de geheele Re. publiek, en van deeze Stad in V bizonder ondermynen en te veranderen, zommige Leden van dg Regeering hatelyk ten tow te ftellen, en omtrent de uitvoering van ae door hun bekleed wordende Petten te injurieeren, mitsgaders om de goede en ftille  JAARBOEKEN, April, 1785. ' 643 ftille Burgery deaer Steede tot ongeoorloofde dadelykheeden aantezetten- Mitsgaders op alles, 't gutjt verder ende meer daar aanklevend is, te antwoorden. A&um Amfterdam den 16 April 178J. GROENHOF, Bode. De Boekverkoper J. Verlem als Schryver of Verzamelaar van het Weekblad De Politike Kruijer genoemd hebbende Mr. J. Chr. Hespe, is deze ook aldus gedagvaard geworden : De Wel-Edele Geftrenge Heere, Mr. Willem Comelis Backer, Hoog - Schouc dezer Stad , Ratione Officii, doet door my Ondergetekende Gerechtsbode. DAGVAARDEN. Jan Christiaan Hespe, woonende alhier, tegens eerstkomende Dingsdag, 's morgens de klokke negen uuren, voor de Edele Achtbaare Heeren Scheepenen dezer Stad ter Schouten rolle, om aldaar in perfoon te compareeren en te aanhooren zodanigen verzoek, mitsgaders eisch en de conclufie, als de Heer Eisfcher Ratione Cfficiitegens hem Gedaagde zal willen doen en de nemen. „ Over en ter zaake: dat hy Gedaagde in „ Perfoon is compüateur of Schryver van zeker „ by den Boekverkoper Jan Verlem zedert eenigen „ tyd uitgegeeven Weekblad , genaamd De Poli' „ tieke Kruyer, en onder anderen van dat gece,, kend No. 224, waarin gevonden word eene „ zogenaamde Brief van Justus Plebepas met het „ Antwoord daarop, en welke Brief en Antj, woord in zig behelsd een oproerig Libel, inge,s richt om, ze moogelyk de Regeerings-form van Tt 5 „ * Dagv. >an Mr. \. Chr, üespe. Am. st eldam.  AM' stee,' dam. Dagv. van Mr. J. Chr. Hespe. Beide deze gedagvaarden, zyn, zo dra zy ter Schouten Rolle verfcheenen, en bekenden , de eerfte Drukker en Uitgever, de laatfte Schryver of Verzamelaar van het Weekblad De Politike Kruijer te zyn, in de boeijens gebragt, alwaar zy bewaard zyn geworden, egter met toegang van allen, die hen begeerden te bezoeken. Met voorkennisfe van Zyne Doorl. Hoogheid, den Heere Prinfe Erfftadhouder, zyn by het Edel Mogende Collegie ter Admiraliteit alhier, begeven 's Lands Schepen van Oorlog, als: Overyssei, van 64 ftukken , aan Kaptein Justus Boot; De Batavier van 54 ftukken, aan Kaptein Lourens Spengler ; en de Kotter de Reebok aan Kaptein M. Allier. R o t- 644 NIEUWE NEDERLANDSCHEj ,, ae geheele Republiek en van deeze Stad in hetby. „ zonder te ondermynen en te veranderen, zommige „ Leden van de Regeering katelyk ten toon te /telA, len, en op een verregaande wyze omtrent de „■ uitvoering van de door hun bekleed wordende „ posten te infurieeren, mitsgiders om de goede „ en ftille Burgery dezer Steede tot ongeoorloof„ de dadelykheden aantezetten." Mitsgaders op alles 'c gunt verder ende meer 3aax aankleevend is te antwoorden. Amfterdam ( was getekent) den 23 April 17^5. BOM, Bode  JAARBOEKEN, April, 1785. 645 Rotterdam. Wy hebben nog laatst in ons Rukje voor Maart gefproken van de gefchillen , tusfchen. de Gecommitteerden van de Staten, en de Regeering dezer Stad gerezen. Ge* fchillen, welken, gelyk ze uit den aart der zaken moesten voortvloeijen , zo ook wel voorzien zyn. Tot de verzameling van de egte ftukken, hier toe betrekkelyk behooren ook de navolgende Qonfideratien en Prok gezegd heeft, dat hec Rapport van Heeren 3ecommitteerden zig moet bepalen by eene op> ^ave hunner bevindinge, wat 5er in Faöo gebeurt s, en wat daar omtrend by de Politie of Juftitie s gedaan 5 want zulks is naar de gedagten van Jeeren Gecommitteerden abuflf ? Indien men toch moet toegeeven, gelyk men doen mocG  JAARBOEKEN, April, 1785. 640 fiioet.dat haarEd. Gr.Mog. wanneer het Rapport zig volgens her gevoeien van deMagiftraat vmRotterdam bepaald; of eene eenvoudige opgave van het voorgevallene, en de daar omtrend genomene maatregelen, voor zo verre de Notulen daar van gewag maken, nader berigt zoude kunnen vragen in die zelfde fmaak, als Heeren Gecommitteerden het thans hebben geproponeerd ,ja indien het inflaan van dien weg allefints tiatuurlyk zoude zyn, alvorens haar Ed. Gr. Mog. , hoogstderzelver oordeel omtrend degefundeertheid 1 of ongefundeertheidvan het deswegens opgevat misnoegen bepaalden ; dan fpreekt het van zelfs, dat die Gecommitteerden van den Souverain, die uit hoogst' derzelver naam het onderzoek doen,dat zelfde recht, en die zelfde bevoegtheid hebben; als hebbende de Souverain aan haare Gecommitteerdens en de Magidat onderzoek gedemandeert, en aan hen overgeRraac laten, om het zelve voort te zetten langs zoda< nige weegen, als zy zouden oordeelen gepast te zyn, en ingeflagén te moeten worden om een allefints gecircumltantieerc Rapport te kunnen uitbrengen; terwyl de finale dispofitie, welke haar lid, Gr. Mog. aan zig hebben gerefèrveert, niet ziet oj kan zien op het vraagen van eenig nader berigc, oi verantwoording, maar op iets, waar door de zaak, na dat uitgemaakt was, wat 'er was van het gepasfeerde, en van het opgevat misnoegen, zoude worden getermineert, en afgedaan. Het gecombineert Collegie behoefd zig dus niet te vergenoegen met de blote overgjfte dei Notulen, maar is bevoegd om van de refpeétive Collegien nadere opening te vragen. Doch het blyft niet alleen by eene enkele bevoegtheid, maar 'er is een volfirekte noodzake lykheid om zulks te doen, om dat (zoo als bj de Misfive van Heeren Gecommitteerden gezegc .is ) baar Ed. Groot Mog. zonder dat niet kunnen oordeelen over de fource, en grond van hei opgevat misnoegen en wantrouwen, en hoogst dezelven egter hebben gewilt,! dat zy zoo fpoe' dij RotiF.a- DAM. Confid. en Pra- advys def Commisf. I  6"5o NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotter. VAM. Confid. en Pree advys dei Cemmisf dig mooglyk zouden m ftaat geftelt worden orfi zulks te kunnen doen. En dit word des temeer noodzakelyk, door dien men am de zyde van de Magiftraat de fource van het misnoegen en wantrouwen alleen wil gezogd hebben in de affebaffing van het Corps Vrywillige Schutters; waar tegen dit aan de zyde der Ktquestranten vreldegelyk word ontkend, en het zelve toegefchreeven aan een flapiieid of onvermogen in de adminiftratie tier Poüne en Juftitie, gelyk zulks uit derzelver laatfte Request aan haar Ed. Gr. Mog. blykbaar is. Wil derhalven de Soü' erain zoo naauwkeurig mogeiyk worden geinformeerr, wat 'er van de waarheid der zaken zy, zo fpreekt het van zelfs, dat de Collegien van Politie en Juftitie alle gerequireerde opening moeten geeven, en geenflnrskunnen volftaan met eene enkele referte tot de Notulen ; en hier uit blykt al verder, dat de vraag niec moet gedaan worden, zo als men dezelve aan de zyde van de Magiftraat heeft willen voordellen; naardien in dat geval niets natuurlyker en eenvoudiger zoude zyn, dan te antwooraen,datmenzig refereerde tot de Notulen; of dat hec ten minsten altoos facultatif zoude blyven om iets meerder te antwoorden dan ja of neen. De poiuften, waar op geantwoord moet worden, en welke opgemaakt zyn uit de informatien, dewelke nu op eene legale wyze zyn ingewonnen, moeten fpecificq worden voorgefteltanderfints zyn zelfs die geenen, welke berigten, en antwoorden moeten, niet in de mogelykheid om zig des. wegens te elargeeren. By voorbeeld, zullen Schepenen niet pofitif moeten antwoorden op de vraag, waarom 'er nópens alle de iu den jare 1783 gebeurde excesfen geene recherches zyn gedaan ? Maar indien de vraag aan voorfz. Schepenen volgens het expediënt van de Magiftraat wierd voorge*  JAARBOEKEN, April, 1785. 051 gehouden, zoude het antwoord van hen dan niet natuurlyke wyze eenvoudig negatif zyn?m dus geheel onvoldoende a.,in het agmerk ,Wiuu toe \ dezelve behoord voorgefield tr worden. Dit genoeg zynde tot nadere aditruftie van cc fuftenue door Heeren Gecommitccerjrn by bun, addres aan haar Ed. Gr. Mog. ópeogeJegt, zal het, nodig zyn wat nader te fpreeken over de gronden, 1 waar op het berigt van de Magiftraat van iJ'ederom m dezelve fautive asfumtie, waar van leeren Gecommitteerdens in de onderhandelingen,  JAARBOEKEN, April, 17B5 661 gendie 'er over deze materie geweest zyn , by herhaling het erroneufe hebben getragt aan te too-: nen; men emitteert namelyk ouder de Poio£ren, j waar op geindageert moet worden, welke de fource zy van tiet opgevat misnoegen, en wantrouwen. < Die is echter een alleresfentieelstPoincl: derCom-< misfie; een Poincl dat niet by iiiatie uit de Refo., lutie word gederiveerd , maar het welk daar by < expresfis verbis word genoemd eenPoinSï, dat ook van de grootlle influentie op het fucces der Commisfie is, en welkers nafpooring mits dien langs alle gepaste en betamelyke wegen behoord te worden voortgezet. En is dit zo, gelyk het waarlyk is, hoe kan men dan met eenige gratie fuftineeren, dat alleen moet worden nagegaan wat 'er gefchied is, en niet waarom het gefchied is. Kan men in goeden ernst ftaande houden, dat zulks zoude zyn eene zo naauwkeurig mogelyke indagatie der fource? Men denke hier flegts wederom aan die omftandigheid, welke in confesfo is, dat namelyk legens de aanrigters en uitvoerders van die verre» gaande ongeregeldheden, welke de Magiftraat zelfs nu niet langer zal contefteeren, dac op eu omtrend den 8 Maart 1783 zyn voorgevallen, voor zo verre de Notulen mede brengen, by de Juftitie geenerhande recherches zyn gedaan. Zo men niet mag vragen, waarom zulks niet gedaan is, zal men dan met eenigen grond kunnen opmaken, of ook daar in de fource van het opgevat misnoegen en wantrouwen tegens de adminiftratie der Juftitie gelegen is geweest, en ook. waarlyk grond gehad heefc, ten zy men zoude willen ftellen, het geen men van de Magiftraat toch niet verwagt, dat zonder dezelve Collegien nader te hooren , of hun eenige gelegenheid te geven , om hun gedrag tot het aanvoeren van redenen te juftifreeeren, men tot eene finaale cocclujöe moest komen, om hun gedrag te ver- Rot* 'et>am. lonfider, n Pr£idvys der Zommisf,  NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotter- DAM. Confider. en PraadvysfderCommisf. t ] ( c c ( f Ê d Ji o f! 'JI d< veroordeelen, en de gedaane klagten volftrekt te billyken. De derde grond by het Berigt aangevoerd, beftaat in de rnoreele onmogelykheid, welke de Magiftraat vermeend, dat in de volvoering der Propofitie in quaeftie zoude refldeeren,— om rede dat óeperfona moralis van een Collegie, d*t geëxfteerd heeft maar gedisfolveert is, niet wederom kan revivisceeren, nog gefteld worden in dien ftaat, dat de Leden, ra dat zy van den band des e den en berigten. Dit ziet men immers te meermalen gebeuren. Met één woord, ieder kan zeggen hetgeen hy goedvind, en de rede waarom Gecommittter der s vermeend hebben, en als nog vermeenen, d vragen niet aan ieder Lid afzonderlyk, maar am allen dezelve gezamentlyk te moeten voorftellen, is Rot- rERt 3 AM* Conjider. '■n Prp de moreele onmogelykheid, omdieCorporatien' wederom tot ftand te brengen, ten dien effe&e,da& tien aan dezelven eenige vraagen om berigt zoue kunnen voorftellen, daar die zelve Magiftraat' eefc geproponeert, om aan dezelve gefunaeerc ebbende Collegien een vraag te doen, welke wel sheel devieerde van die, welke door Heeren Ge- com«  JAARBOEKEN, April, 1785. 66 j «ommitteerdens was geprojecteert, maar welke egter even min , indien die moreele onmogelykheid waarlyk fubfifteerde, aan dezelve gedaan, en door hen beantwoord zoude hebben kunnen worden; terwyl tog die moreele onmogelykheid niet afhangt van de extenfie der vraag, maar op zig zelfs moet beftaan, en beoordeeld worden. Hier mede afgehandelt zynde, (immers voor zo verre het hoofdzakelyke aangaat) de gronden van het berigt, zouden deze conüderatien kunnen befloten worden, ware bet niet, dat eene periode in het zelve Berigt voorkomende aanleiding gaf om duidelyk op te maken de fuftenue van de Magiftraat , dat 'er geen termini habiles zouden kunnen zyn, dat ook de tegenwoordige Magiftraat, welke mede gecommitteert is tot het doen van onderzoek geheel of gedeeltelyk, voor zo verre dezelven uit Burgemeesteren, mitsgaders Officier en Scheepenen beftaat, ook eenig meerder berigt, en elucidatie, als de Notulen medebrengen, zouden kunnen en behooren te geven. Want tog onder de argumenten , waarom de Collegien van Politie , en Juftitie geene verantwoordtging van hun gedrag zouden behooren te doen , word met zo veele woorden ter neder sefteld: s Naardien ander(ints (het geen zonder ongeremdheid niet kan gefield worden ) de Regeering voor een gedeelte of geheel in het geval zoude kunnen gebragt worden , van zig zelve te moeten oproepen, om zig voor de Gecombineerde, en dus voor tmar eigene Vergadering, te verantwoorden. Heeren Gecommitteerdens vermeenen, dat zy zig op dit refpect niet wederom over den aart der verantwoording , welke in deze gevraagd word, en het erroneufe denkbeeld, dat men uk dat woord zoekt te doen geboden worden, behoeven te elargeeren, maar zullen alleen remarqtieeren, dat even eens als ce afgetr^ede Leden der Collegien tot het geven van nadere opening Rot- rER- DAM. Confidef, mPraC: 'idvys der "ommispt  Rotter DAM. Confider en Pneadvys del Commisf, i i 1 1 c 1 l 1 f ft 666 NIEUWE NEDERLANDSCHE gebonden zyn, zo ook de tegenwoordige Maglftraat , als het geval daar na gedisponeer is, 2 ltTfêD °lZ°d^e P°inten » waaromtrend oveSaten" JNuculea duifterheid of bedenking L>e cjiajiteif van mede onderzoekers te zyn, kan en moet zulks met beletten, of Heeren Gecommuteerdens , aan dewelken het doen van een circumftantieel Rapport aan haar Ed. Gr. Mog. is aanbevolen, zullen in de onrnogelykheid zyn, om hoogstdezelven daar omtrend volledig te in. formeeren wegens het ongenoegen en wantrouwen, ook uit hoofde van daden der tegenwoor. ge Magiftraat opgevat. j Hfren Gecommitteerdens hebben dit reeds van den beginne af zo geconfidereert, en daarom in derzelver addres aan Haar Ed. Groot Mog. rondelyk ter neder gefte'd, eo naardien dit nu reeds by voorraad van de zyde der Magiftraat word gecontefteert ?s het allefints noodzakelyk, dat de Souverain by de in deze te neemen Refolutie ^oo2st derzelver intenne en goedvinden ook omtrend dit point ma; ïfefteert. Eindelyk moeten Heeren Gecomtmtteerde-.s op le finale reflectie van het Berigt nog remarqueeren, dat zy, met onder den aandagt van Haar Ed. ^root M?g.. re brengen .den langen tyd, welke Jeze Commisfie nog kan duuren, en de daar door rermeerderde noodzakelykheid om alles aan te venden, dat dez lve niet. geheel infruéhieus, en :onder eenig fucces uitvalle , niet zo zeer bedoelt lebben om de Magiftraat te. i.ifimuleeren, als of ezelve wel me -rder tyd tot de befoig'nes zoude urmen befjeeden, afs wel, datzv het oog hebben ehad op de dtfficulteiten, welke zv te'kens onervonden, en de declinatoire Antwoorden, wel. e zy gekreegen hebben op hunfte herhaalde Prooiitien om acceleratie aan het werk te bezorgen, "'/y.'door het hooren van Getuigen voor ComisfarisfeQ uit hun midden en'uit de Magiftraat,; ' -3 - —het  JAAkBÖËKËN, Aprii, i7r?s. GS} hét zy dooi- het eenvoudig cndethoudeh over, etl beëcdigen van zodanige atteltatiea , welke door de Getuigen in voorraad waren gecontipieert en Overgeleveft: welke Propofitien Heeren Gecommitteerden hebben gemeend zodanig gepast en billyk te zyn , dat zy zig flatteeren, op zyn tyd de goedkeuring van Haar Edele Groot Mög. ten dien opzigte te zullen wegdragen , terwyl zy iiiec begrypen, hoe de Magiftraat voor het deClineeren van dezelve, onder andere by het Berigt, ook kan allegueeren, en zig beroepen op hün Declaratoir reeds in November laatstleden gedaan, van daar door niet te willen worden aangemerkt het oé. derzoek, ten hezwaare van 's Lands en Stads Finantien , noodeloos te.protaheeren, terwyl tog zeeker, indien 'er geen gegronde redenen zyn geweest f om die Propofitien te rejeéteeren,gelyk vertrouwd word van neen, het zelve declaratoir voor niets anders kan gehouden wórden dan voor eene Pre* teftatio actui contraria. Op alle welke gronden zy Gecommitteerden zouden wezen van gedagten, dat Haar Ëd. Groot Mog. zouden behooren te verklaaren, dat de Collegien , zo van Heeren Burgemeesteren als van de Wethj en van Officier en Scheepenen, welke in Maart 1783 in functie zyn geweest, gehouden zyn te berigten , en te antwoorden op de pointen^ welke ten dien einde door Heeren Gecommitteer* dens zyn geconcipieert, en by derzelver Propofi.tie op den B December laatstleden aan de Magiftraat voorgedragen ; en dat voorts in het generaal de welgemelde Collegien van Politie en Juftitie, refpeöivclyk, voor zo verre dezelve in functie zyn geweest, ten tyde* dat voorgevallen zyn dis gebeurtenisfen , waar over een onderzoek geördbnneert.is, gehouden en verpligtzyn, deswegena' alle gerequireerde opening en elucidacie te geven, cn ten dien einde te berigten, en te antwoorden op zodarige Poincten, als daar toe van wegens de Gecombineerde Vergadering van de Heeren Ge-* Xx éön> Rof- . TKRbAM, Cónfider. en Pr ceadvys der Commisft  Rotterdam. Conltder. en Pns advys der Commisf. « l 1 c c 663 NIEUWE NEDERLANDS CHE committeerden van Haar Ed. Groot Mog. en van de Magiftraat aan dezelven zullen wordln voor§t-*nou ien. Terwyl eindelyk, wanneer in den loop van h-t te doen onderzoek voorkomen eenige zaken, waar Tl& W?*0?*'* fupgeerend Collegie in % Y n« -°f WCi Bu7emeesteren, Scheepenen; of de Officier, afzonderlyk meerdere elucidnien zouden benooren te geven, dan de Notulen van voorfz Collegien medebrengen, Heeren üecom" muteirdens ook van dezelven zullen mogen vra- STtnfh^ h°P ZOd3nige Pointen ' aIs waar omtrend zy tot het doen van een volleedig en circumftantieel Rapport aan Haar Ed. Groot Mogende ?„1|en oordeelen eene meerdere opening noodig te Ook fchreef de Wethouderfchap den c5 April 1785 aan de Vroedfchap dezen brief: EDELE GROOT ACHTBAARE HEEREN! Z°r ras wy. u* de Refolutie van Uw Edele /ernr^Ö0' h fmb', V3n deD 11 deezer ^den rh.h ° ml vcr[ar'gCD v™ Uw Edele Groot icntb., om door het «cogiteeren van ten nader xpeuient, getermineert te zien het verfchil het \f?ü er, noPeDS ,de wyze van het te doene poitiek onderzoek als nog tusfchen de Heeren Gecommitteerden van Hun Ed. Gr. Mog. alhier n ons fubfifteerende was hebben wy, & ™Tnf tbere,d' °mualIes te contribueeren! vat dienen kan tot een harmonieufe behandeling -an zaaken terftond bedagt geweest, om, be? loudens de Achtbaarheid oezer Vergadering, en e belangens onzer Burgery aan die welmeenene intense te voldoen, en wy zouden zulks al eerer werkftellig gemaakt hebben, zoo de toevallige af-  JAARBOEKEN, April, 1705, 669 afwezigheid van eenige onzer Mede • Leden ons , hier in niec had belet. Dan, naardien Uw Edele Gr. Achtb. by der. zeiver gemelde Refolutip, ons ook tevens hebben gelieven ter hand te ftellen, de Conllderatien en het Prse-Advis door Heeren Gecommitteerden op den l dezer in het Befogne geëxhibeert, hopen' wy, dat Uw Ed. Gr. Achtb. het ons wel ten goede zullen willen houden, dat wy Uw Ed. Gr. Achib. alvorens kortelyk voordragen, eenige wei* , «igt remarques, welke by de lectuur van het zelve Vist - Advis, ons zyn voorgekomen. Wy zullen derhaiven menageeren, onze attentie te vestigen op het emploi, dat Heeren Gecommitteerden, by de introductie hunner ConfideratiI en maken, van de Refolutie van Hun Ed. Gr. . Mog. in dato 2a December laatsieden. -— Le allegatie van welke Refolutie, geheel overboodig fchynt, daar Heeren Gecommitteerden tog avoueeien: dat het poinB in queefiie , tans geheel gedetacheerd is, van het verfchil, waar toe die Refolutie beirekkelyk was. Terwyl wy egter niet kunnen nalaten, U Ed. Gr. Ach'b. te herinneren: dat Heeren Scheepenen, uitmakende een grootgedeelte onzer Vergadering, reeds op den {»January, geoordeelt hebben, zch over den inhoud, van die voor hun zoo grievende Refolutie, aan Ü Ed. Gr. Achtb. te moeten adre&feeren; en als nu by deeze gelegenheid, met allen ernst en nadruk, alsnog de vryheid nemen van te inftceren; dat der?elver voorfchreeven adres, by Uw Ed. Gr. Achib. in deliberatie moge gelegd worden» waar op zy des te meer meenen te moeten urgeeres,. daar zy uit de laatfte weldoorwrogre Aanteekening vnn de Re» gering der Stad Amfterdam, ter Vergadering van Hun Ed. Gr. Mog. gedaan, gezien hebben, dat die Stad, dezelve Refolutie mede voor nul en met obligatoir aanmerkt. Wy zullen al mede onze reflexien niét vestigen op het voorftel van Heeren Gecommitteerden, op Xx 2 ce Rotterdam. Briefvd'è de V/etkoud.r.andeFtoedfchap,  rW TRitDAM. Brief van de (Vet houd.aan de Vroedfchap. i [ < t t k c t t t e c 'f d s z d Ü r b e VS d ft tf Yi 670 NIEUWE NEDERLANDSCHE de tweede en derde bladzyde van derzelver PraïAdvia voorkomende; of zal het noodï 7vn ra dat 'er byna agt maanden ven'oopen 2 Zte in* qmreeren, of er geen fchuld byde Regering Beerr P .gtverzuim , by de Magiftraat, Burgemeefte?of SSTT 'e/inden iS»te beantwoofdeTde vmg »W ,4e £«, doen moeten, aan wie het onderzoek aanbevoelen n-, immers is dien termyn van tyd rSs *ng genoeg geweest, om de Klagers gelegenheid Re5«in7rïUDD%k*SUa> mn ^rekkingg tot de Kegermg te. verifiëren, zonder dat men ter outekking van het fubfifteerend wantrouwen en on enoegen, zyn toevlugt zou moeten nemen om 'an die Regeering zelve te vragen, of zy niet nog vat nalaten heeft, dat zy had behooren tedoïÊ ocfis de ;ie|aHZy h3d behooren na ^ laaten ?Dit eerden mreni,d /"8en dk HeereD Gecommiteerden meeneu , dat aan da gedislöl veerde folieien behoorden te gefchieden8 En daar nu de Re uestranten niet gefpaard hebben, om aan de hand geeven wat zy tot bezwaar der Regering wis sn te produceeren, wat fchiet er gevWvk dan ver ,m rapport te doen? Of heeft men de fou " es nog niet gevonden ? En zouden dan dieecenen ^«"renï" "2 ^ ™ JDP.dueeren? cn daar toe gevraagd worden naar W,nTJa mTl? Wr handelingen.- ' Wel waar dat Heeren Gecommitteerden zegzoodan.ge vragen behooren tot de voortHUngvan het. politicq onderzoek, en dat menio ze wb moet ontdoen van alle denkbeelden van idicieele verngtmgen : maar hU Gr. Achtb Heeïn dan moesten wy niet te apprebendeeren heb. we,k^ bevragen hebben kunnen . J welke Heeren Gecommitteerden zelfs iLe. ikke t avoueeren mer volmondig re veilfreS it het genoegts, dat er in deeze d priorigeeneCriminele pourfuttes zoutten te voorzie* zyn, en dan moesn wy daarenboven ook niet reeds geleerd hebben at gebruik men van de zoo gewande poKe au-  JAARBOEKEN, April, Ï785. 671 antwoorden kan maken, en hoe men dezelve daai ua kan doen dienen tot ingrediënten van Crimineele vervolgingen, voor welke ongewone en met de maximes van Regering hier te Lande ftrydige conduites, wy ons vcrpligt reekenen onze Medei Burgeren, onze Mede-Regenten, zo veel wy immers kunnen en vermogen, te bewaren. En wy zyn daarvan, van dien pligt, zozeer gej»enetreeid, Ed. Groot Achtb. Heeren, datwy ons verzekerd houden , dat er een tyd kornet] zal, waar in die zelfde nu misnoegde, wantrouwende'en klagende Burgers, het van onze handen eisfchen zouden, indien'wy die grondbeginzelen loslieten. Wy mogen ons tans beklagen, dat-wy op allerlei wyze in vtrdenking gebragt worden , wy mogen ons beklagen, dat Heeren Gecommitteerden zich in hunne Confideratien bedienen van asfertien welka deze verdenkingen maar als te zeer ichynen te favonfeeren ; die kunnen, dit zuilen wy ons in dezen tyd getroosten, maar nimmer zouden vvyons kunnen getroosten, de verwytingen, welke wy vioea of laat ons zelvcn zouden doen , dat wyden minden Burger, aan pourfuites, die buiten dé gewone form der jufticieele-Procedures gaan, zouden hebben blootgefteld, of de CoMeeien van Regeering of Leden van dien, gedepouilleerd van hunne Achtbaarheid , of mede gewerkt, om dezelve op nieuw bloot te Hellen aan eene voorbeelden looza licentie in fchryven en fpreeken en wy vertrouwen, dat U Ed. Groot Achtb. ons in deze wel zullen gelieven te jufüfio eren ; —terwyl wy hier van, om zoo veel mooglyk de kortheid te betragten, zullen affcheiden. ■ Dan, onder de weinige reflexicn, diewy meenen te moeten maken op de Confideratien van Heeren Gecommitteerden, oordeelen wy niet te moeten pali eren, het geen Heeren Gecommitteerden zeggen, met betrekking tot het argument, door ons getrokken, uit het voorbeeld van het tteen te Haarlem An-o Xx 3 I75o Rotter- WiM. Briefvan de Wethoud.aandeProedfchap.  Rotter. da M, Brkfvan de Weth. aan de Vroedfchap. 672 NIEUWE NEDERLANDSCHE 1750 heeft plaats; fchoon het fchynt, dat Heeren Gecommitteerden van de bekende omftandigheeden van dat voorgevalle aldaar, niet ptecifelvkzvn geïnformeerd, zoo oordeelen zy nogtans, dat er veil te zeggen zou vallen op onze pofitive, dat namentlyk het gebeurde aldaar van veel meer importantie was, dan het gebeurde te Rotterdam, en in allen gevallen, (zeggen Hun Ed. Mog. .offchoon men te Haarlem Anno 1750. geomitteerd had in, quifitoirc recherches te deen , en al waren de omflandighceden m terminis dezelfde, dit behoefddaarom gun rigtjnoer te zyn, dat die inquifitoire recherches iiu te Rotterdam niet zouden moeten plaats hebben Wy achten noodig Ed, Groot Achtb. Heeren térwyl wy daartoe fchyneo te worden geprovocëerd . orojdoordeomftandigheden van het voorgevallene ?n Haarlem in den j>re i75o, te vergelyken met het voorgevallene alhier, aan te toonen, de grond fitivè*7 SChad hebben voor de b°vengemelde poEr had Ed. Groot Achtb. Heeren, zoo wy de Gedepkllukken van dien tyd mogen geloven, te tiaar.em toen ter tyd een volkomen oproer plaats, men was tot de uiterfte exeesfen van dadelykbeid en geweld overgegaan, men verzette zich openlyk tegen de Wet van den Souverain,rakende den ophef der gerreene Lands Iaipofitien, tegen de Militie van den Staat, — de Magiftraat werd door den toenmalige Heer Stadhouder, by zyneRro. pofitie op den 8 January 175c, ter Vergadering van f lun Hd. Groot Mog, verklaard, van de gegeven Wet van den Souverain niet behoorlyk gemaintineerd te hebben. Wat is nu het geval te Rotterdam? op den 10 July van het Jaar 1734, ontftaat er by de ter Wacht optrekkende Burgeren j by gelegenheid of onder pretext van het opsteken eener zwarte Co« carde, door een der Maatfchappen van de Compagnie, een aanmerkelyke verwarring. Twee of örje dagen daar na, adresftren zich.deRequ.es- tran»  JAARBOEKEN, April, 1735, 673 trariten aan Hun Ed. Groot Mog. metklagten, tegens de Regering, en ophef van wantrouwen en misnoegen, waar van. zy de origine, met of voor den 8)iVlaart 1783 dateren, het geen tot gevolg heeft, dat Hoogstdezelve;go deinden. het decer Deeren vaneen Commisfie tot een onderzoek;, tot een politiek onderzoek, zo ais te Haarlem, met dit onderfcheid, dat de Regeerinx alhi er geconjungeerd wierd, met de Gecommittei rden van Hun Ed. Groot Mog. By dat onderzoek vest'gj' men dan ook de aandagt in de eerste plaats tot eene gebeurtenis,, die, toen Gecommitteerden hunne Sesfien alhier openden , reeds anderhalf jaar geleeen was , een gebeurtenis waar in de on'veritandigen, de voorbarigen uit de fmalie Gemeente hunnen aangeboren drift en onbezonnen yver, op eene betamelyke wyze, en ongepaste woorden, — txcesfen en baldadigheeden hebben toegegeven. — Eene gebeurtenis, die wy nimmer met zagtekleuren hebben afgefchitóert, maar telkens gedeclareerd ,. die in gcenen deelen te willen verzagten of verminderen ;doch eene gebeurtenis egter, daar «en volgende gelegenheid van gelyken aart overheen gegaan is, waar in zich die zelfde Lieden met alle befcneidenheiJ gedragen hebben. En op dit fujet, Ed. Groot Achtb Heeren, over deze gebeurtenis, nu meer dan twee jaren .geleden, fchynen Heeren Gecommitteerden van begrip te zyn, dat de inquifitoire recherches tfHen de Magiftraats Collegien van dien tyd, binnen deze Stad van applicatie zoude kunnen zyn, hoe zeer dezelve te Haarlem, geomitteert waren; om eg- ■ter het voorgevallene te Haarlem, met dat van Rotterdam compleet te vergeiyken, zoutfnwyde geheurdtenis, op den 3 April 178* alhier voorgevallen, ook dienen op te halen, maar hier omtrent kur>ne;n wy , zonder het in deze te doene rapport vooruit te looptn, met volkome" gerustheid, als i nog bevestigen: dat hoe zorgelyk ok de cumulteufe bewegingen binnen deze Stad mogen zyn Xx 4 ge- Rotterdam. Britfvan delVethou-l aati dtVroedCchap.  67$ NIÉUWE NEDERLANDSCHK 'i i r<- pAM* Brsifvat de Wethoud aan deVroed fchafi, geweest, en in welke een yslyk daglicht, en roet wüke zwarte cou'.euren die by alle gelegenheid, in-alle, zoo publyke als andere Papieren, zyn afgemaald en gefchilderd geworden , egter alle de ■ tot hier toe ingenomen informatien geen aanleiding geven, om te mogen befluiten, dat dezelve gelyk zoude ftaan met het oproer te Haarlem voorgeval, len. En wy durven dus gerustelyk vertrouwen van niet te veel gezegt te hebben. wanneer wy hebben geavanceerd , dat het gebeurde te Haarlem van vry wat meer importantie is geweest, dan het geen alhier is voorgevallen. Wy achten vervolgers noodig, ter rescontre -var 't geene door Heeren Gecommitteerden word ge. avanceert, dat namelyk de conduites van het politicq onderzoek te Haarlem, Anno 1750, geen rtgtfnoer zouden behoeven te zyn, voor dat zelve politicq onderzoek alhier, ons te beroepen op de kennis, die U Ed. Groot Achtb. zelve beter dan wy dragen, in hoe-ver deze gedecerreerde Commisfk van Haarlem Anno IJ50 aan UEd. GrootAchcou ten voorbeelde is voorgefteld, ten einde U Ed. Groot_ Achtb. zouden concurreren om van de deliberatien over het al of niet decerneeren eener Com • misfie.voor deze Stad, eene harmonieufe afkomst •te maken; daar-in meenen wy ons ten minften niet te bedriegen, dat het gemelde voorbeeld van Haarlem , een der voorname gronden geweestkan zyn, waar op by U Edel. Groot Achtb. goedgevonden is, de Commisfie tot een politicq onderzoek, gecombineert, met de Regeeriiig dezer Stad aan te zien. 1 Dit hebben wy gemeent niet ondienstig te zya in eenig he]der daglicht te plaatfen, ten einde daar door de bilykheid van ons voor te ftellen exs^/^ te beter te doen confteeren, Wy verwagien w'yders van de edelmoedigheid van Heeren Gecommitteerden , dat, daar zy met zoo vele woorden zeggen en te meermalen herhalen , dat aan hun niet gebieeken is, dat er eenige jufiitieele recherches gedaan zyn, wegens deExcesfenop 8 Maart  JAARBOEKEN , April, 17R5. 675 8 Maart 1783 gepleegd (door Welke asfertie reeds voorlopig de uitoefrening der Juftitie in een allerongunstig dagligt kan werden oefchouwd) zy ook ter zyner tyd zullai avoueeren, hoe hec hun tevens gebieeken is , dat er wegens het voorgevallene op die gemelden 8 Maart 1783 niemand ge weest is, die zien des tyds van eenige hen aangedane mishandeling aan hec Collegie van de Julhtie beklaagd heeft, en het zelve zal dan moetej? af. wagten, welke reprechts men zal goedvinden te maken, over eenige negligentie van recherches; terwyi wy tevens vertrouwen, dat llecrenGecornmi.jeerden niec zullen weigeren Ce erkennen , de moeijclykheid vari den fchuldigen zelve, ter gelegenheid dier pxeesfen te indageeren, en. eenige klakten van dien aart tegens de Perfonen zelve in for a probanti te produceeren. Dan naardien U Edel Groot Achtb. te kennen hebben gegeven hun verlangen, dat een middel wierd uitgedagt, waar door de verdere chscufien over deeze materie konden werden afgefneeden, zoo zal hec ook niec noodig zyn, ja het zoude naar ons coefchynt kwalyk te pasfe komen, de meerdere arguraentaticn van Heeren Gecommitteerden te demelleescn, waarom wy ons met deze weinige gemaakte remarques vergenoegende, zullen toetreeden tot deexpofine van het door ons opgegeve expediënt, terwyl wy ncgcam- blyven inhaleren de gronden , by ons vorig berigt gelegd , en oordeelen in het oog te moeten houden, dat zodanig expediënt ook ingerigt moet zyn, om zooonzydig als edelmoedig te onderzoeken , wat 'er pró er contra teallegueeren zy. Op dien voet hebben vv'j dan de eer U Edel Groot Achtb. te communiceeren, dat wy aan Heeren Gecommitteerden hebbe? voorgeflagen: Den 26 April 1785 is alhier de navolgende Waarfchouwing afgekondigd: Jïurgemceswren en Regeerders der Stad Brielle, na voorgaande Approbatie van Burgemeesteren en Vroedfchappen derzei ve Sta ', op hec verzoek, door de Leden van de Krygsraaden van de drie Burger Compagnien aan Hun Ed. Achtb. gedaan , uit aanmerking van een algemeen voortgekomen genegenheid van de Burgers, der gemelde drie Compagnien om zig in- de nieuwe en verbeeterde Exercitiën in den Wapenhandel te oeffenen en bekwaam te maaken, na deliberatie, tot Confervatie van de rust en tranquiiliteic on, der de gezamentlyire Burgery dezer Stad, goedgevonden en gerefolveert, hebbende, en op den \'S n £,ary dezes J'ars» bv bekentmaking gedaan I ubheeeren en affigeereh, dat gemelde nieuwe en verbeeterde Exercitie in den Wapenhandel, onder de drie Burger Compagnien dezer Stad, zoude worden geintroduceert, invoegen en manieren als by gemelde Bekentmaking, is geëxpliceert en geordonneert; Adverteeren aan allen en iege'vk der gemelde drie Burger Compignien, hy dee. zen, da;, naar dien Hun Edele Achtbaare zeer wel geïnformeerd zyn, dat niet tegeniiaande alle aangewende vlyt en betragtingen der gezegde ge-  JAARBOEKEN, April, 1785. 67Ó gezamentlyke Burgers der drie Compagnien; nogtans het grootfte gedeelte derzelven, voor a's rog hun niet hebben kunnen vinden, in die ftnat van genoegzaam gevorderde Exercitiekunde, nog met de vereischte Wapening voorzien, om op,de arders gewone tyd van Hemelvaartsdag (zoo als zedert zeer veele agtereeDvolger.de Jaaren, by ordre van Hun Ed. Achtbaare is gefchied jderzelver openbaare en publicque Manoeuvres'en Wapenfchouwing in het Ravelyn buiten de Waterpoort deezer Stad, te verrigten, cd dat Hun Ed. Achtbaare, agtervolgens vernieuwde approbatie van Burgemersteren en Vroedfchappen dezer Stad, hierom goedgevonden en gerelblveerc hebben de openbaart op-rekkingenpublicquemacoeuvreering en Wapenfchouwing voorgemeld, voor als nog te furcheeren en te doen verbieden, tot zoo lange als Hun Edele Achtbaare, van de algemeene, genoegzaame gevorderde kundigheid, en voorziening van vereischte Wapenen der gemelde drie Burger Compagnien, wel geinformeerden verftendjgd geworden zynde, alsdan zulks, de generale Burgery zullen doen kennelyk zyn, en voorts bepalende de tyd en dag, zullen ordonneeren^ wanrietr, en waar ter plaatfe, zulks zal gedaan en verrigt worden. En, nadien ("uit hoofde van de approbatie als boven gemeld) Hun Edele Achtbare in zeer feneus opzigt neemende , de continuatie van de Kust, en Tranquiliteit onder de Burgery dezer Stad: nogtans redenen hebben , te npprehendeeren, dat veel ligt, uiteen verkeerd beginfel, of wel door een te zeer verhaasten yver, door de de een of ander gedeelte, of by zamenvoegine uit alle drie der gemelde Burger - Compagnien onder de een, of ander zig zeiven asfumeerende en vantecrende benaming, by-Burgemeesteren en Regeerders dezer Stad onbekend , en dus geheel on- BrtêÈ- le. Waar- fihouw. nopens wapenoefen.  68o NIEUWE NEDERLANDSCHE Briel- ongequalificeerd , in tusfchentyd zoude getracht tE. worden, alzo, en in dier voegen, te maken een zeker optrekking , tot het Exerceeren en Mar Waar- nceuvreeren, openbaarlyk, en daar door veroor. fchouw. zaken dadelyke jalouzie, en onderlinge discre« nopens pances, en dat uit dezelve Combuftieri van danwapen- gereufe gevolgen zouden kunnen voortkomen, oefen, dewelke Hun Edele Achtbare, op. alle meest voor. zigtigfte, dog te gelyk kragtdadiglte wyze begeeren te prsvenieeren. Zo vermaanen en waarfchouwen Han Edele Achtbare by dezen , elk en een ieaelyk zonder onderfchejd van Perfoonen, met alle bedaarc» heid aftewagten de welmeeninge van Hun EdeEdele Achtbare, en derzelver ordre tot een alge. meene openbare optrekking, Exercitiën, Manceuvreering, en Wapenfchouwing, der drie BurgerCompagnien dezer Stad, te zamen gecombineerd, als altoos van ouds gefchied, zullende dezelve ordre binnen bekwame tyd en gelegenheid aan alle de Burgers der. drie Compagnien volkomen kennelyk gemaakt worden; verbiedende en interdiceerende Hun Edele Achtbare over zulks zeer ernftiglyk, alle in tusfchen tyds ondernemingen van optrekking , openbare exerceering, en Manceuvreering en Wapenfchouwing, diredlelyk of indirectelyk, onder welke benaming ook geasfumeert, als dezelve houdende, geheel en al, niet na behooren gewettigt, en over zulks ook aanleiding gevende tot commotie, combuftie, en allerhande dangereufe gevolgen ; dog dat aangezien , door de bereids zeer merkelyke en algemeene gemaakte vordering der Burgers van alle drie der Burger Compagnien dezer Stad, in de nieuwe verbeterde Exercitiën van Wapenhandel, door de dagelykfche Exercitie by Kwartieren, des avond» op de Voorzaal van het Raadhuis dezer Stad, al» elders by zig zeiven gemaakt, het lang' r ver volgen van dien, als nu is geworden infrucluéus; WOïüC  JAARBOEKEN, 'April, i7%. wordt Hun Ed Achtbare Bekentmakirg en ordre P,n,vr tot gezegde Exercitie, van dato ,8 FebruarvrrT dezes jaars , opgeheven by dezen , en gefteld buiten verder effect, zullende in plaats van dien, Waar. binnen korten tyd , door Hun Edele Achtbare!'fchouw aan de drie Compagnien Burgers nader gecom- notens' municeerd en geordonneert worden , by Com- Haten pagnie, ordine, ieder Compagnie onder zyne ei- oelten gen Officieren, by kennis, cn autoriteit van de " Regeering, en dus na behooren geweitigd, geconflatcert, prteparatoir, te Exerceeren en Ma. cceuvreeren , op zodanige wyze en plaats , als daar toe > door Hun Edele Achtbare, hun zal aangewezen worden; allts op pcene van Hun 'Edele Achtbare hooglre indignatie, tegens alle degeenen die hier tegen, ietwes zouden ondernemen te doen, en om als moedwillige ongehoorzame en Verftoorders van de heilzame Kust binnen deze Stad te zullen worden geconfidereert, en ca bevind van zaken gecorrigeert. Aldus gedaan en gearrefteert by Burgemeesteren en Kegeerders voorn, op het Raadhuis derzelve Stad, op den 26 April 1785, en na voorgaande Klokkegeflag gepubliceerd en geaffigeerd ten zei» ven dage. In kennisfe van my Secretaris, C. W, HOGER VV A A R D.  Ste HlfeUWE NEDÊRLAKDSCHÜ ZEELAND. Middelburg. Miü- f~*\e Staten dezer Provincie hebben den del- 14 April befloten, „ dat aan de Hee- büro. ^ ren pjunne Ordinaris Gedeputeerden ter Generaliteit zal aangefchreven worden, „ om ter Vergadering Van Hun Hoog Mog. „ te declareeren; dat Hun Ed. Groot Mog,,' „ met veel genoegen vernomen hebben, ae ' bereidwilligheid van vier Provinciën, en 5, zich ook verzekerd hielden van de toe' „ treeding der twee anderen, om op hun Propofitie Befoignes te beleggen, tot re„ dres van diverfche punten, Welke voor„ zorgen vereisfehen tot het algemeen wel- zyn van4iet Bondgenootfchap. — Dat „ het om zo te zeggen om 't even zynde, ,j zy ten deze opzigten wel gaarne willen toeftaan, dat de Extraordinaire Befoignes „ ten dien einde te houden, op den voet, ,, zo als door de Provincie Van Holland 3, voorgefteld , gefchikt en verdeeld wor„ den»te weeten: onder den naam van twee' „ perfoneele Commisfien; dat, Hun Edele „ Mogende door hunne circulaire Misfive „ aan de overige Bondgenooten niet voorne„ mens zyn geweest om flellig te bepaalen de Onderwerpen , waar over de voorge- Relde Befoignes moeten gehouden wor'„ den, en veel minder, om daaronder te „ begrypen zodanige punten, welke tot de „ hyzondere direélie van iedere Provincie 9» ia  JAARBOEKEN, April, 1785. 683 „ in de hunne refpeéHvelyk behoord, en by Mma, gevolg zy zich ook vergenoegen, dat de DEI> voornaamfte punten in de Refolutie van auRG* Holland begreepen, tot deliberatien zul„ len dienen, niettemin onder deze fpeciale ,, Conditie. „ Dat door een Commisfie, zo fpoedig „ mogeiyk te benoemen van wegen de re- fpective Provinciën aanilonds zal worden „ onderzogt de ftaat van het Pinantiewezen, „ en fpecialyk het different der Quotes , „ vervolgens het onderzoek van de Genera- liteits - Kasfe , de Finantieeie lleflexien „ door eenige Provinciën van tyd tot tyd „ gemaakt op den ftaat van Oorlog, en de „ Propofitie van de Provincie Zeeland, ge„ daan door hunne Refolutie van den 9 De„ cemberlaatstleden, ftrekkende om in Oor„ logscyd door de Generaliteit te Negotiee„ ren, ten lasten der Provinciën, en een „ Generaale Fonds te bepaalen, om de In„ tresfen te betaalen enz." UTRECHT. CJ t r|e c h t. Van het voorgevallene in de maand Maart, in deze Stad, het welk zo buiten-als binnen 's Lands zo veel gerugt heeft gemaakt, en nog van gevolgen fchynt zwanger te gaan, hebben wy een getrouw . verllag, meest al in egte ftukken beftaande, Yy me-  NIEUWE NEDERLANDSCHE Ü- medegedeeld: 't welk wy nu op den zelfden txechi voet zullen vervolgen. Den i April is by die van den Gerechte eene Publicatie beraamd,en den 2 naar gewoonte, afgekondigd. Deze Publicatie, waartoe zy door de Vroedfchap is gemagtigd geworden, is van den volgende inhoud: Tubl te. Cchout, Burgemeesteren en die van den Gerechgen op- 0 te der Stad Utrecht, met de gevocligde fmejrreerige te, efi tcffens met het hoogde misnoegen, vernozamen- men hebbende, dat, niet tegenftaande iterative komften. nog onlangs gedane Publicatien dezes Gerechts, zo van den 9 September 1783, als van deo 3 July 1784, tegen he. houden van kwaadaartige en rustvetftorende gefprekken, mitsgaders tegen alle oproerige bewegingen enz. echter in den avond vüft Vrydag den 11 Maart dezes jaars, ter gelegenheid , dac de Heeren Burgemeesteren en Vroedfchap in de Kaadkarmr buitengewoon vergaderd waren, eene groote menigte van allerlei flag van Lieden -/ig omtrend hit Stadhuis begeven heeft, van we'ke niet alleen zeer veelen, tegen de hun van wege de Vroedfchap door de Letterdienaars en Boden dezer Stad gedaane waarfchouwinge, om zig buiten het Stadhuis te houden , en def Vergaderinge van de Vroedfchap door geenerlei gedruisch of geraas hinderlyk te zyn, z ch niet ontzien hebben den Stadhuize in te dringen, en aldaar .ca geweldig gefchrecuw en rumoer te mawen , maar ook boven dien fommigen . met vertr edinge van den eerbied, aan den Magiftraat verfchul ligt , zig als toen hebben uitgelaten in muitzugtige discourfen en verregaande bedreigingen , enkel «efchikt , om het wettig gezag der Overheid fchandelyk te bolpotten, en, ware 't mogeiyk, ganrsch en al te vernietigen, hebben op fpeciale authorifaiie van welgcm. Heeren Bur- gc-  JA|ARBOEKEN, April, 1785. 6S5 gemeesteren en Vroedfchap, vervat by Refolutie van den 20 Maart laatstleden, met inhsfie van de hier voor gem. Publicatien, en aDdere, tegen het pleegen van allerlei infolentien en geweld, voormaals geëmaneerd , goedgevonden, gelyk Hun Ed. Achtb. goedvinden by deze, allen en een iegelyk wel fcherpelyk te verbieden, van in , by, of omtrend hec Stadhuis , wanneer de Heeren van de Vroedfchap, cf van den Gerechte, liaan te vergaderen, of vergaderd zyn, eenige zamenrotingen of attroupterirgen te maaken, of zich in deztlvete begeven; op poene, dat die geenen, welke zich hier aan mogten fchuldig maaken, als verftoorders der publieke rust en veiligheid , zonder eenig aanzien van perfoonen, zullen worden geapprehendeerd , en aan den Lyve, ook zelfs, naar bevind van zaaken , met den dood zullen worden geftraft. Interdiceerende Myne Heeren van den Gerechte boven dien aan alle Logementhouders , KoffviiUismeesters, Herbergiers, T appers, St rkendrai ken Dunbierverkopers , eenige gezelfchappen ten hunnen huize toetelaaten, of p Vroedfchap, vervat by Refolutie van den 11 de- Ijzer maand, goedgevonden te beloven,gelykHunTRECHT. Ed. Achtb. beloven by deeze eene Premie van vyftienhonderd Gulden, door den Heere ThefaurierPubl. tedezer Stad te betalen aan den geenen, die den ma-gen'tGeker van 't voorfz. lasterichrift zal konnen ontdek-fchrift ken, zoodanig, dat dezelve in handen der Juftitie Aan't gerake5 eti van het misdryf overtuigd worde, Volk van midsgaders eene Premie van duizend Gulden; te Utrecht, betalen, ais vooren, aan den geenen, die den drukker van het zelve, op gelyke wyze, zal konuen aantoonen, zullende, in beiderlei gevallen, den naam van den aanbrenger, zulks begeerende, worden gefecreteerd. Blyvende niettemin alle voorgaande Publicatien tegen het maeide myne Propofitien, en van den 8 November en ac. Uecember, des voorleden Jaars, in welke ik loonde, dat in den jaare 1747 de alge- 5/.',-ne itateD hy de «anftelling van Zyn Hoonh. Willem Karei Hendrik Frijo, tot Kapitein Admiraal Generaal over het Krygsvolk van den Staat, Hun floog Mog. uffens aan denzelven Prins gegeeven hadden de vrye magt over de Patenten tot kenlyk wederzeggen toe, gelyk vorige Stadhouder» dezelve gehad hebben, en dat zulks o.>k tot op dezen ftond in deze Provintie in gebruik was gebteeven, fchoon de attachés der Staten in het trekken van 's Lands Krygsolk in en uit deze Provintie nodig, en zy verpligt zyn, in handen van een der Heeren Burgemeesteren, den eed afteleggen , alvorens dezelve binnen deze Stad worden toegelaten: Bv deeze Propofitien drong ik teffens aan op zeker Voorftel, door den Heer R?ad van Senden ge-  JAARBOEKEN, April, 178c. Ó91 gedaan, omme de magt over de Patenten weder U aan de Staten te trekken, of te ten minften Stads fen- trgcht timert daaromtrent uittebrengen; wanneer beide T1TeZeu>Y00rdrdgten ^cfteld wierden in handen, van Aantek. Uw Ed. Agtb. Gecommitteerdens tot den Staat van van de Oorlog, en daarop den 17 door Hun EE. gerap Vroedporteerd ; welk Rapport agt dagen ter Secretarye jchap v. voorgelegd zynde, neeft de Vroedfchap zig met Haeften. hetzelve rapport geconformeerd, dienvolgens gerefolveerd, met de.dehberatien over dit poinct te fuperfedeeren, tot dat het rapport , daaromtrent by de Heeren Hun Ed.MogGècommitteer'.cn tot den Staat van Oorlog ter Vergadering van de Heeren Staten zoude zyn ingebragt, met welke conclufie ik my niet kunnende conformeeren, aandrong, dat dit ftuk, hoe eer hoe beter, nader mogt worden ondeizogt; dan ook hierin niet dagende, werd ik gedrongen, wil Je ik myne Propofitien niet als nutteloos, voorlopig, ontydig, nog ocgegrond doen vooikomen, myne aantekening tegens de genomene conclufie te referveeren , welke aantekeningen ik thans by dezen de eere hebbe ter tafel van Uw Ed. Gr. Agtb. te brengen, met verzoek, dat dezelve in Stads Notulen mogen geplaatst worden. Geene Redenen fchenen my, behoudens beter oordeel, gegrond, waarom de Stad aarzelde, hare gedagten omtrend dit ftuk, met welk onze Vryheid en veiligheid zoo zeer is verêénigd, te uiten: Het fcheen my onnoodig het voetlpöor van anderen te drukken, en zeker zulks te veronderftellen zoude en aan de kunde van Heeren Gecommitteerden tot den ftaat van Ooi log, wat zegge ik! aan de Agtbaarheid der Vroedfchap, myns oordeels, te kort gedaan zyn: Ook fcheenen my de redenen van het rapport, waarmede zig de Vroedfchap heeft geconformeerd , niet genoegzaam tot het nemen van zoodanig eene conclufie: Was .het volftrekt noodig te wagten, totdat de Heeren IJ. E. M. Gecommitteerden hun rapport hadden uit-  69i NIEUWE NEDERLANDSCHE ■ U- uitgebr gt? Was het immers nadeelig geweest, trecht Zig alvoreus te bekwamen ? Niemand immers zou" Jinnt^h dC met gr°nd ^"'ge n,inagt,ng "it eulk eene bevnn Ap' kwaming voor Heeren H. E. M. Gecommitteervanae den kunnen trekke,., te meer, daar de afdoening def rroea z .ak daar door merkelyk bevorderd wierdjen al eens jcnap v. gefteld,' de Gecommitteerden der Staten brasten tiaetten. dlt rapport niet ter tafel van Hun Ed. Mog., "omdat men wagtte naar de refolutien van zommige jProvinren om re ten , dat er by de Bondgenooten verlangt wierdt, omtrent de Patenten een eenparige! voet te beramen, en dat de Gedeputeerden daaromtent een advies zouden inbrengen, en zulks als dan by de Stad zoude kunnen overgenomen worden: Het was, en is immers buiten kvf, en heeft geene de minste adftructie roodig, dat, gelyk de Heeren Staten van Holland met uitdrukkel\ke woorden «eggen, hei ftuk der Patentenis een ftuk ieder Provintie als Souiet sin competeerende, en waaromtrent, wanneer het zelve aan den Raad van Staten was gedemandeerd, altyd by Provintien geftemd is, des ik geenen grond konde vinden, waaromme de Stad zig op dit ftuk, niet zoude kunnen bekwamen, en zodanige fchikKing;n voordellen, als men oordeelde dienfligtc Byn, om het regt van den Souverain en de Vryheid en veiligheid der Burgeren te handhaven, in zulk ee haggelyk tyds-gewricht, waarin zig de Provintie en Stad bevonden; te meer daar £yne Hoogheid zig over het niet nakomen van zyne Patenten beklaagde: Gezweegen, dat da te vrezene verfchillen, my op een finaal rapport ded. n infteeren: Ook werd de orderhandeling der B mdgenoren door een uitgebragt advis omtrenc dit Ruk niet afgebroken, maar aan dezelve gelegendbeid gegeven, de uitgebragte refolutie, die (men by provifie had kunnen vastftellen, In overweeging te nemtn. Ziet her, Ed. Gr. Agtb. Heeren, de redenen, welke my in degenoroene conclufie niet hebben kun'i r-en  JAARBOEKEN, //pril, i78f. 603 pen doen berusten, maar op tiieuw als toen op eene fcfdi>ening initeéren. Deeze myne aantekeningen, in dewelke, zoo ik met grond vertrouwe, ni' mand h> e genaamd 15 getaxeerd, ben ik om de gezeg e redent n verplig-: intebrengen. Hoe zeer ik vour my vastgelleld heb , be, in het vervolg geene of weinige voeiltappmj van myn verfchiilend gevoelen in Stads Notuleiue doen overblyven, maar van myn byzonder lentiment, zonder taxecring van iemand, zoodanig» gebruik te maaken , als ik ter myner verantwoording nodig zal oordeelen. {was getekend) VAN HAEFTEN. Wy hebben in ons voorgaand Rukje voor Maart, ook eene aanfpraak van den Heere Raad Tvoy, medegedeeld. De Officieren en Beftierders van het Genootfchap van Wapenhandel Foor Vaderland en Vryheid, deeden tegen dien aanfpraak den 16 April 1785 deze bekendmaking in de Dagpapieren. Officieren en Directeuren van het Exercitie Genoodfchap onder de Zinfpreuk: Pro Patria gf Libertate binnen Utrecht, hebben gezien zekere Aanfpraak, geplaats in de Zuid - HollandfcheCour nt van den 13 April jongstleden opden Naam Van den Heer Tvcy, en zo daar by gezegd word gedaan te ?yn , op den 14 Maart 17H5, toenhy vart zyne Rnadplaatfe defifteerde: Hoe zeer zy niet kunnen vertrouwen, dat dit Stuk echt is of daar voor kan gehouden worden, om de verfcheide on waare, erroneule en abufive Gronden daar by voorkomende , welke uit de Pen van een Raad en Scheepen en die beter onderrigt is, niet- kan onderfteld wor* den U- miCHT Aantek* 'an de treedt ïhap V. riatften.  é94 NIEUWE NEDERLANDöCHE U- TtUCIH Ber. vat Pejtierde>s:anGenoot' fchap vat Wapenk, \ i ' J i i < den voort te komen.; echter dit ftuk niet voornamcntlyk fchynt ingerigt te zyn, met oogmerk om het Publiek tegen dit Genoodfchap aan te zetten, alzo de Inlteller (zo het de Heer Tvoy overhoopti mogte zyn) wel heeft kunnen weten, dat onder de Geconltiiueerdens uit de Burgery geene andere benoemd zyn, als een Officier, een Sergeant, en .een Burger uit iedere Compagnie, blykens de by de Vroedfchap en dus ook by dien Heer als een Lid van den Raad erkende volmagt; zonder dac daar by eenige betrekking van dit Genoodfchap hoe ook in aanmerking is gekomen; dat een Raad in de Vroedfchap dit zeer wel weetende, gelegenheid zoude kunnen moeten neemen, deze tot des infiellers oogmerk zo zeer byzondere aanduidende ïnfimulatie er by te voegen: Alle Officieren en Leden van het Exercitie Genoodfchap , onder de Zin. fpreuk: Pro Patria & Lihertatel en dus hetzelve zo wel had kunnen achtergelaten hebben ; als het met de waarheid niet overeenkomende geaffirmeerde, dat. een van zyne Sergeanten eenige van zyne Rotsgezellen in de Zaal vin het Raadhuis heeft laaten Convoceeren, daar toe verzogt zynde door een Direcleur van het Genoodfchap Pro Patria & Li» btrtate, daar het thans binnen deze Stalopentl\k genoeg bekend is, met wiens voorkennis en bp wiens last die Roisgezeüen in de Zaal van hec Stadhuis zyn geconvoceerd geweest; dac iemand van de Directeuren uit dit Genoodfchap, voor zo verre dit Genoodfchap betreft, diar mede zoude kunnen beichuldigd worden ; betuigende zy Dfficieren en Directeuren, riet te weten aan den 'uüeiler van dat Stuk (en byzonder zo zy den rleer Tvoy daar voor zoude moeten houden) imner redenen gegeven te hebben, om by dat geregd affcheid r eemen, zyn verkiezing om als een hl Burger onder Haar Ed Achtb. befliering te 7,gearrefteert:ene moet ik al eens, door eeneon verhooptetoegevendheid van de meerderheid der remorftreerende Burgers, tegen wil en dank afzien van de voornaamste pointen der Redresfen, zo in het Regeerings-Reglement , als in de domeftieke bezwaaren, dan nog zal ik myne bizondere goedkeuring daar aan niet hechten, maar als dan openlyk verklaren, dat ik my, conform de Wetten, aan de meerderheid h;b moeten onderwerpen, cn als een individueel Lid der Maatlchappy my daar mede zal getroosten. Zie daar het gevoelen van hem, die, voor God en zyn geweten, verantwoorden kan, dat hy, in de handhaving van 's Lands aloude ConftitutieenGetag, niets anders bedoeld heeft, dan deherftelling Sn bevestiging van zoodanig eene Burgerlyke Vryheid, en, was het moogelyk, daardoor zoodanig Eene grondwettige herftelling, waar door het gefolterd Vaderland eens en voor altoos van alle Dverhecrfching en verwisfelde Onderdrukking ver» lost kan zyn en blyven. De God van Nederland zy de vervuiler van dee« zen mynen opregten wensch, zegene daar toe alle errlyke poogingen, en vergunne aan het Volk van Nederland, en deszelfsreprefentatheRegeering :ot in he laattte Nageflagt, behoudenis van Vryïeid , Godsdienst en Voorrechten. ———• En hier neede van deeze vergadering en van alle de Leien van die in 'r bizonder affcheid neemende, infilueer ik my in de vriendfchap myner weldenkende Medeburgers, en noeme my, WEL EDELE HEEREN.' UEds. en der braave Utrechtfche Burgery en kloekmoedige Schuttery, getrouwe en belanglooze Medeburger. Utrecht {was getekend) lenaa April ^ R ^ UEBJSHERR; Dier  JAARBOEKEN, April, 1785. 699 Diergelylc ftuk , van dezelfde dagteekening, heeft ook de Heer P. P. J. Ondaatje in het zelfde dagpapier doen plaatfen, aldus luidende: Aan de Heeren Geconftitueerden van 1215 Burgers en Ingezetenen. WEL EDELE HEEREN! /gisteren is my myne verzogte Demisfie, als Officier van de Schutter Compagnie, de Zwarte Knegten, eenparig geaccordeerd: als zoo daanig, kan ik dus niet langer in uw Collegie fungeeren: — myn post, alsGeconftituecrde, leg ik daarom neder: —— aan u ftaat de vervulling van myne plaats met eenen anderen Officier uit de Schuttery: -— vergunt my eer ik affcheid van u neem, dit volgende, ter mynervoldoening, te doen voorafgaan 1 Myn rondborstig Cbaracler is u genoeg bekend —— ik fpreek, zo als ik denk; — maar — het tegenwoordig Utrecht raad my thands,, de maat buitengemeen in alles te houden ; en, daar ik, myner Eerlykheid en Opregtheid, meer, dan myns-drift en yvers meester ben, weet ik, dac my zulks pp den duur bezwaarlyk zal vallen: —— myn plan is daarom liefst ■ ■ ftilzitten: dit kan ik wel, als een individueel Burger, doen; maar niet, in qualiteit als Geconflitueerde; - als zoodanig, daarenboven, kan mag-—noch wil ik berusten in de opééngevolgde dispofitien van den Raad, zedert de weJereenkomst der 19 Hee* ren; daar koom ik openlyk voor uit; —- ik durf meer zeggen — als zoodanig heb ik my, op myn beurt, in naam myner Principaalen, beledigd geagt over het voorbaarig gedrag der 19 afgeweken Weeren; — ik blyf myzelven g;jyk —* nog perfi. Zz & fteer Ü- TRECHT Adres ian Ondaatjeaan Gecohftitu»eerden.  7co NIEUWE NEDERLANDSCHE U- ÏRECH7 Adres van On> daatje aan GetondtHteerden. fleer ik wel by myn fystema, maar zoek het daarom niet, zo als men my echter ondanks my zeiven wil opdringen, als te vuur en zwaard door te zetten'. ik zeg — toei de Rjid, ipdenmorgen van Vrydag, het medium hadt daargefteld, om aan het bezwaar des remonttreerende burgers te gemoet te komen, dat 'er toen voor den laatlien mees anders overfchoor , dan party te kiezen, of, om in dat medium te berusten, of, om met zyne remonftrantien voort te gaan; immers hadt hy, Maandags te vooren , voor zich dit recht gereferveerd, zeggende de Geconjliturerden en Gecommitteerden (en niet ik in myn individu als Ondaatje]) dat zy zig by plegtigen Verbande bepaald hadden, om, in naam hunner Principaalen, de zaak nadertn diervoegen te behandelen, als hun op de gevoeglykfte , en met den aart en het Chara&er van vr'ye Nederlanders best overeenkomstige wyze zou voorkomen; voor* tiemèhs zynde, ingevolge daar van, en ingeval van onvoldoening aan de redelykfte begeerte der burgery , tegen alles, wat omtrent de jongfte verkiezing befleld of beflooten is, te protefleeren. op uitdrukkelyken last en wil hunner Principalen, en daaromtrent nader te beraamen alle zulke behoorlyke fchikkingen, als hun, ais dan nog, zouden overfchieten — rn zulks wel — om dat dit geval heflisfen moest, of Hy zich langer met vrucht de gerechte zaak van Utrechts Burgeren konde aantrekken ; ja , of neen — en dit werdt, let wel! heilig en plegtig betuigd, God tot getuigen geroepen zyndel — De remooitrc rende Burger moest dus, de laatfte party gekoozen hebbende, — zyn protest, als een onaf'fcheidelyk aanhangzei op de twee voorige Addrcslen, in de Vroedfchap binnen leveren, en, dit grfchied zynde, moest ook de zaak vol gehouden worden: — 'c is wa»r — dit protest had zeker, op een vry gelegener tyd , kunnen binnen geleverd worden! dan toen (om my van de woorden van een zekeren Ra d re bedienen) de Zonne zig nog even agter haa>e Kimme vsrftoken, en de donkerheid de aarde bedekt hadde, maar  JAARBOEKEN, April, 1785. 701 maar dit w s het noodlottig gevolg eener oogenblik' kelyke Volksdrift, en geene opzet te lyke MajefteitSchennes; altha: s geene Majeiteit-Schenoes. van dien aart, dat, om daar aan te voldoen , al bet genotuleerde van Vrydag avond mo 'St wo.den vernietigd; of liever gelyk het van agteren gebieeken is, alles in zyn geheelmoest blyven, behalven alleen de Refolutie, waar by de Vroedfchap, (blykens het Appointement,) van de gedane disjpe&ie en jong fte Eleëtie afzag, zonder eenig het minste blyk van gedwongenheid re openbaaren; in tegendeel, voe. gende de Heer Prelïdent Burgemeester by het opgeleezen Appoittement, in fubltantie het volgende ,, dat men dj ar uit de Conrlefcendance van de „ Vroedfchap voor de goede Burgery van Uttecht „ zien kon" (iets, dat ik dit in 't voorbygaan aanftip, dac de beste opheldering kan geeven aan het zoo ten onrechten genoemde fpottende bedanken voor dit edelmoedig befluit der Vroedfchap, hut welk de Raad Tvoy den ondertekenaar openlyk te last gelegd heefc in zyne zoo overheerlyke aanfpraak, te vinden in de Zuid • Hollandfche Courant van den 13 April.) - maar — om «er zaake te koomen — ik herzag, dat die Majefteit fchennes van dien aart niet geweest is, dat zy de volkomene vernietiging .der op dien avond genoornene Refoluti» moest te wreg brengen, en, daar dit laatfte evenwel gefchied is, is het ook een - on» betwistbaare waarheid, riat, met het efFcét van de Volkftem, tegen het onherroep. lyke vandcannullatie, der jongfte Electie, vernietigd is: — hier in nu kan ik, als Ceconftitueerde, (quatalis) niet berusten, zander daar tegen op nieuw de ernftigfte Remonftrantien te doen; en welk eene nieuwe beweeaing zou die niet veroorzaaken, daar ailss naauwjyks in rust isl en, eer deeze. rust herfteid was, zou de Volksdrift de Volkftem mi.sichien weer verhaast hebben, en, om andermaal het effect van de Volkjtem te zien opofferen, om daar door de 'fout der overhaasting te tepareeren, vaic my ver•• *' ■ v • Z z 3 dtie- ü- TRECHT. Adres van Ondaatjeaan Ge- confit tuierden.  7oa NIEUWE NÈDERLANDSCHE U- TRECHl Adres van On. d aatje i oan Geconftituarden, drietig — dit verdriet wil ik andermaal niecovei> > leven! — Voords zal ik 'er het zwygen toe doen, daar toch, al was het tot dien J>rys, de rust der Stad evenwel herfteld is: —— myn ontflag uit dit Collegie, als hec natuurlykst gevolg op myne Dimisfie als Officier, zal my dan eindelyk ook in dien ftaat zien herftellen, waar in ik, als een individueel Lid der Maatfchappy, my, zo lang ik het verkies, kan laaten welgevallen, alles, wat myne overheid wil en gebied; zo lang ik het verkies, zeg ik, want overal, daar ik waare Vryheid vind, zo die ergens elders te vinden is, kan ik myn Vaderland vinden — myn Burgerrecht in Utrecht, verplicht my aan Utrecht niet langer, dan zoo lang het eene ftrekking kan hebben, om my by myne burgerlyke Vryheid te bewaaren, en, faalt het hier in , wat voorrecht brengt my dan myn Burgerrecht aan, anders dan in de inbeelding vry te zyn ? cn^»ik dan meer, dan ik was, Cn nog hen? Ziedaar, Wel Kdele Heerenopenhartig myn gevoelen! — ik voel my te zwak, om my langer met vrucht de gerechte'zaak van Utrecht* Burgery te kunnen aantrekken: — God Regeert! Gy bezwykt niec, maar blyft ftandvastig! —- aan beiden laat ik de herftelüngonzer Burgerlyke Vryheid vertrouwelyk over — ik verkies ftil te zitteu als een vergeten Burger te leeven — en aan myne Vyanden het laatfte genoegen niet te benyden, van my, eenmaal meêdoogenloos aangevallen, andermaal dapper te kunnen verguizen — dit getroost ikroy veel liever, dan , door myne aangebooren openhartigheid, in het voorde vuist uitkoomen, voormyne gevoelens, de Predikers en Veorplanters der laffe leer eener lydslyke Gehoorzaamheid, in een gedurige beweging te brengen — die myn laatfte gefchrift zal dien, byna afgewerkten drom Vteijers der Ariftocratie, beweging genoeg verfchaft'en; maar 'C is ook myn Ultimatum — ik zal dien ftorm van laster wei doorltaan —. voor my 3 dfs nimmer laag  JAARBOEKEN, April, 1785» 7°3 Jaag genoeg geweest ben, om in den Regent te pryzen, hec geen ik in den Stadhouder gelaakt heb, voor my (trekt a'le, daarom verdiende, laster tot Eer! voormy, die moeds genoeg heb, om alle vervolgingen van wat aart, gewicht, of duurzaamheid zy ook zyn moog'm, te vcragten, zo lang ik, in de eigen bewustheid der eerlykheid myns harts , en der opregiheid myner gevoelens, allen loon voor alle myne Burgerlievendepogingen vinden kan; voor my is de vervolging dier Zinnelooze Predikers wel het minfte! — myne bedoeling is nimmer geweest, em van Meesters te veranderen — zo nu myne gedragingen aan die bedoeling beantwoord hebben, dan is dit voormy voldoening genoeg — ik voel het een — ik voel het ander -» en Zwyg! — De God der Vryheid fta U alzins by! hy bewerke met U, met uwe Regeerers, de grondwettige herftelling onzer Burgerlyke Vryheid! — leeft onderling, leeft met uwr Regerers, leeft met uwe Medeburgers in de beftendigfte harmonie, en ook met hem, die uwe welmeenedde Vriend is! Utrecht (yras getekênt) den 12 April 1785. P. P. J. ONDAATJE. Nog hebben de Heeren A. de Nys en J. S. F^von Liebeberr de volgende bekendmaking in de dagpapieren gedaan. De Ondergetekende het Artikel uit Leiden, den 5 April gedagtekend, en in de Wederlandfche Courant van Verlem No 10 te vinden, met aandagt overwogen hebbende, vinden zich ver* pligt net onzydig Publiek met betrekking tot het zelve eefltee nadere elucidatie te geeven j — Zy ^ Zz 4 bc U- TRECHT Adr. van Ondaatje aan Geconjb,  trecht ' Bekeud mak. van De Nys en Liebeherr. 704 NIEUWE NEDERLANDSCHE begrypen, dst hoe zeer het begin van het zelve Artikel, (voornamelyk in de woorden, de tegenwoordige verdrukte omflandigheid der braave Utrecht* fche Burgery) uit eene Patriottifche Pat, of wel by. verfcheidene Ordonnantiën, Publicatien, en Waarfchouwingen, en nog laatftelyk by de Generale Ordonnantie op het ftuk der Jagt geëmaneerd, niet alleen üitdrukkelyk is verboden, het jagen, fchieten en vangen van eenig Wild, agn de zoodanige, welke daar tos volgens evengemelde Ordonnantie niet zyn gcquatificeerd, m tar daarenboven ook aan alle en een ieder we! fcberpelyk is geioterdiceerd, eenige Jagt binnen den befloten tyd te excrceeren,' nogthans dagelyks, in veragtin^e van aile dezelve Publicatien daar tegens gedaan , door zeer veele ongequalificeerde Perfonen word gejaagt, en wel in het byzonder ook in den beflooten jaagtyd door allerleye Luiden op alle Wtld zonder onderfcheid; Al het welke niet anders kan veroorzaken, als eene geheele vernielinge van het Wild en de Wddbaane binnen de^ze Provincie en daarenboven den Eigenaren, of Bruykers, van Landen en Bosfchen, eene merkelyke fchade is toebrengende , zoo aan derzelver Veldvrugten, als Houtgewasfen, zulks de Heeren Staaten ten hooglten nodig hebben geoordeeld, tegens deeze ongere'ieltheden op nieuw te voorzien, dan tellens ter kennisfe van hoogstdezelven yynde gekomen, dat verfcheidene Ingezetenen zig beklagen in hun goed Regt verkort te zyn, door cien dezelven, by de laatfteOrdonZz 5 nan- U- TB.ECIIT Publ no' Oens de  TRECHT. Pub l. nopens de i l i t i \ X l n ïl e fl n v, i 2( te ?ct> NIEUWE NEDERLANDSCHE nantie op de Jagt, onder deüequalificeerdensn^ zyn opgeteld en erkend geworden ef aSo het Haar tdele Mogende intentie ook geenzins is, iemandin zyne wettige en notoire teen te verkorten maar alleen de goede order te maintineeren en alle ongeregeldheden te doen ophouden, zoo hebben Wy, om aan deeze intentie der Heeren Staten, zo veel mooglylc, te voldoen, ingevolge de authorilane ter belcnryvinge op ons vegend goedgevonden te ordonneeren, zo als Wv doen mits dezen; dar elk en een iegelyk, welke mogte vermei en tot de exercitie van de Jagt binnen d!*e Provintie bevoegd te zyn , edog daar voor bV vorige Ordonnantiën, en fpeciaal de Ordonnantie laatftelyk op dit fujet geëmaneerd, niet is erkend, zig aan Uns zal konnen en moeten addresfeeren. jn van zyn Regt in deezen behoorlyk doceeren I /oor den 15 Juny eerstkomende, ten eindebyeenê ladue fch.kkinge en Ordonnantie op het ftuk der agt, daarop zoodanig zoude konnen worden geet, als m .egt en billykheid bevonden zal worden e behooren. En verbieden Wy by Renovatie van vorige Pu. wt,,crn%/?"e *n ^n ie^ van »at ftaat qu httit , of conditie hy zy, niemand Sft ^nige Jagt te exerceren in den beoten tyd, te weten voor den i5 September, of aden r December, mterdiceerende derhal ven oin'nW^v>?0ten ^ in den Lande van Ü recht "M W,ldr^OQ °°\ g";aamd, te jagen, vangen, £lïl\J^f *\?* befchadigen, Jlrf eeniger ma,n»P(bIyvc"d4' alle'° hier van uitgezonderd het ngen van C<»,,, op den voet van de Ordon?f?e„°P deJaSl» en voorts van de Publicatie, eciaal ten dien fine by Ons den i8 July mj! arrefteerd en gt ëmaneerdj alles op pcene van! .nder een-ge verfchoninge, te incurreren de boenJL f'^ de Iaatst geëmaneerde Ornnantie op de Jagt, daar tegecs gefteld; en ten eince  JAARBOEKEN, April, 1785. 707 einde Onze ordres behoorlyk worden in acht genomen, gelasten Wy., niet alleen den Lieütenant Opper Houtvester, deeze ftricfelyk tedoenobferveeren, en de Overtreders daar van te calangeeren en de boetens en pcenen, by hen te incurreren.j zonder verfchoninge van iemand, te doen executeeren,, maar authorifeeren en gelasten teffensook de Maarfchalken en alle andere Officieren, hierop behoorlyk en fcherpelyk te doen agtgeeven, qualificeerende wy niet alleen dezelve en alle andere Perfonen, by de Ordonnantie op de Jagt, daar toe geauthorifeerd , maar ook in 't byzonder alle eigenaarcn of Bruikers van eenige Landen of Bosfchen, omme de Perfoonen, welke in de befloten Jaagtyd by dezelven op hunne Landen of Bosfchen, jaagende, of ftroopende zullen worden bevonden, te mogen aanhouden, of doen aanhouden en arrefteeren, ten einde de Luitenant Opperhoutvester of andere Officieren, kennisfe zynde gegeven, tegens dezelve by meergem. Luit. Opperhoutvester, zonder eenige conniventie, tot reflitutie der fchaden en voluoeninge der Geincurreerde boetens cn ftraffen , worde geprocedeerd. En zal deze enz. } Door de gewoone Gedeputeerden is voor•gefteld, om, ter bevorderinge vau de geldleening, ten behoeve dezer Provincie, tegen 3 ten honderd , vastgefteld, aan een ieder, die daar aan, na den eerften Mey aanftaande , zal deelnemen , toe te ftaan, de helft der hoofdfommen op te brengen in obligatien of fchuldbrieven , ten laste dezer Provincie lopende tegen zl perCent. In dit voorftel hebben de voorftemmende Leden ter- U rRECHT ?ubl. fW >em de. Jagt.  708 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TRECHl terftond bewilligd, dog Stad en Steden hebben dezelve overgenomen. Wyders is, overeenkomftig het Rapport van Hun Edele Mog. Gecommitteerden tot den ftaat van Oorlog , befloten toeteftemmen, dat aan de leden en bedienden van den gewezen Hoogen Krygsraad, by wyze van Penfioen, toegelegd worde de helft, of uiterlyk twee derde, van derzelver voor dezen genotene vaste Jaarweddens. — Nog heeft de Ridderfchap toegeftemd in de heffing van alle de Provinciale Middelen, op den voet van het vorige jaar, nogthans met voorftel, om het middel van de Wynen ten platten Lande dezer Provincie, by wyze van Collecle of Admddiatie , op den zelfden, voet als in de Stad , te doen heffen , en daar tegens het Logiesgeld, waar onder thans de impost der Wynen ten platten Lande, voor een gedeelte, betaald wordt, tot op de helft te verminderen. Dit voorftel is door de beide andere Leden van Staat in advys gehouden en overgenomen. — De Stad heeft zig nader by befluit, nopens de zaken van de Jagt, en regtsgebied over, dezelven verklaardj wordende in dat befluit in het breede betoogd het recht de non evocando, den Burgeren en Inwoneren dezer Stad , ook omtrend overtredingen in 't ftuk van de Jagt, toekomende. Dit ftuk is by de voorftemmende leden gehouden in advys, en befloten, inmiddels te doen publiceeren, dat een ieder, die meend tot de Jagt geregtigd te zyn,  JAARBOEKEN, Atril, 1785. 70ö zyn , zulks zal moeten bewyzen ; welke UPublicatie wy zo even hebben medegedeeld, trecht By de voorftemmende leden is nog voorgedragen, om Heeren Gedeputeerden te magtigen tot het uitdenken van eenig Conciliatoir over de verichillende begripaen omtrend het Privilegie de non tvocando , dog welk voorftel door de Stad is afgewezen en volhard by haar uitgebragt befluit. Eenige perfonen , by het Jagtgerigt in regten aangefprpken', en opfchortinge van die regtsgedingen verzogt en bekomen hebbende, verzogten voortduringe van die opfchortinge of furcheance , dog waar in zy niet Haagden. Dog de gedagvaarde perfonen, eene exceptie of verzet van incompe~ tentie , dat is van onbevoegdheid des regters,hebbende tegengeworpen, kan de Heer Lieut. Opperhoutvester, voor als nog tegen die gedagvaarde , met de hoofdzaak niet voortgaan. Zie hier het Vroedfchaps befluit van den 4 April 1785. /"""ehoord de lecfure der Requefte geprefenteerd by Mr. J. A. Rcè'l. Secretaris van dezer Stads Momhoirkamer, Dirk van Malfem, Louis Bourdon en R. C. van Gpens, Canonik in den Capitule van St. Marie alhier, verzoekende , dat de Vroedfchap ter eerstkomende Staatsvergadering het daar heeren gelieve te dirigeeren, dat de op den sden January dezes jaars, ten hunnen behoeve, ver* leende furcheance worde gecontinueerd , tot dat de deliberatien van Hun Ed. Mog., op het Stuk van  po N1EÜWE NEDERLANDSCHE O- TRECHT Vroedfchapsbeft. na* pens de Zie van de Jagt, Sraatsgewyze finaalvk zullen zyn aft gedaan ; en vermits de Vergadering der Heeren Staten eerst op den i3den dezer maand April zal gehouden worden , dac Heeren Burgemeesteren mogten worden verzogt, bv de Heeren Hunner Ordinaris Gedeputeerden inftantien te doen en te effe&ueeren , dat by provifie furcheance van de gedaane Citatie worde verleend, tot dat ter Vergadering der Heeren Staten over voorfchr. voorftel zal zyn gedisponeerd. Waar over gedelibereerd zynde, heeft de Vroedfchap Heeren Burgemeesteren en Gecommitteerden 'ter befchryving verzogt en geauthorifeerd, van Scadswege, ter eerstkomende Vergadering der Heeren Staten te infteeren , en te c'ffe&ueeren, dat de Surcheance , in de maand January verleend, op de Citatie door Jr. F. C R. Baron van Rheede en Agtim, Grave van Athlone, in qualiteit als Lieut. Opperhoutvester dezer Provincie gedaan aan J. A. Roel, D. van Malfem, L. Bourdon en R. C. van Goens, ter zake van transgresfie tegens de Ordonnantie op de Jagt, worde gecontinueerd, tot dat de Deliberatien van Hun Edele Mogende, op het ftuk van de Jagt, Staatsgewyze finaalyk zullen zyn afgedaan. f n gemerkt de Vergadering der Heeren Staten eerst op den 13 April zal gehouden worden, en de verleende Surchrarce met den öden daar te vooren Raat te elabeeren , heeft de Vroedfchap Heeren Burgemeesteren verzogt en geauthorifeerd , ter Vergadering der Heeren Hun Edele Mogende Ordmar's Gedeputeerden voor te dragen en te infteeren, dat by provifie Surcheance van gedagte Citatie worde verleend, tot dat ter Vergaderirg der Heeren Staten op het hier boven <$aaade voorftel zal zyn gedisponeerd.  JAARBOEKEN,/^/'/. 1785- 7" Zie hier nog een nader befluit van den 6 April 1785. Communiceeren Heeren BuTgemees'eren, dat Hun Ed. ingevolge Vroedfchap* Reiolutie, van laatstleden Maandag, en auihordatie by dezelve op Hun Ed. verleend , op gisteren alle mo-: eelvke devoiren haddeu aangewend, en op het, fterkfte geinftcerd, ter Vergadering van de Heeren Hun Ed. Mog. Ordinaris Gedeputeerden, ten einde Hun Ed. Mog. verdere Surcheance van oe gedaane Citatie, door den Heer Grave van Athto%e in qualiteit als Lieut. Opperhoutvester dezer Provincie, tegens den Secretaris Roel, den Canonik van Goens, Louis Bourdon en Dirk van Matrem gedaan, geliefden te verleenen tot de eerstkomende Staatsvergadering. Dan dat Hun Edele Mogende Ordinaris Gedeputeerdee gedifficulteerd hebben voorfchr. Surcheance te verleenen, dewyl Hun Ed. Mogende door de Heeren Staten daar toe niet zyn geauthorifeerd, en aan Hoogstdezelven alleen competeerd, zodanige Surcheance te •wprlecncn» Waar over gedelibereerd zynde, heeft de Vroedfchap Heeren Burgemeesteren , voor derzelvet aangewende devoiren en ouverture bedankt, en dezetve gehouden voor Notificatie. De Heeren Lyck, van Senden, de Ridder, i>mtsfaert, Tvoy en Burman hebbenverklaard, van dez« genomene'conclufie te disfentieeren. De Afgevaardigden der Stad Rheenen van wegens hunne Stad verzogt hebbende dat de opgefchrevenen van de In-en Opgeze tenen van den Dorpe Veenendaal, onde hunner Stads Rechtsgebied gehaorende, o] kos ü- rRiiCHT Nader hefl no» lens de wor/z. '.aak. > r  712 NIEUWE NEDERLANDSCHE U kosten der Provincie van wapenen mogten trecht voorzien worden , hadt het eerfte Lid , by eene voorgaande Vergadering , reeds in het voorftel toegeftemd, mits die gewapende manfchap onmiddelyk gebragt wierdt onder bevel van Hun Edele Mogende, en in alles gehouden aan het vast te ftellen Reglement voor de gewapende manfchap ren platten Lande ; dog heeft de ftad van Utrecht, ter Vergaderinge , wel mede in deze verzogte toereiking van Wapenen geftemd , dan tevens voor haar advys uitgebragt, dat gemelde In - en Opgezetenen van Veenendaal, gewapend zynde, zolang zy zig onder het rechtsgebied van Rheenen bevinden , ook eeniglyk van de bevelen dier Stads- Regeeringe behooren af te hangen. De Ridderfchap egter de zaak in advys blyvende houden , is hier omtrend nog geen volledig befluit genomen. Ter bovengemelde Vergadering is mede ingekomen het advys van het Hof, rakende de zaak van den Burgemeester de Bruin te'Wyk , tegens den Heer Haantjes, wegens de hem aangedane hoon in de volle Vroedfchap dier Stad ; (trekkende voorfehreven advys, om, onverkort Stads Rechten en Privilegiën, tot vermeiding van gedelegeerde Rechters, de zaak te doen dienen voor het Hof Provinciaal, alwaar dezelve , in cas van appel of beroep, zoude behooren gebragt te worden. Met welk ad-.  JAARBOEKEN, April, 1785. 713 advys de voorftemmende Leden zig veree- Ünigd hebben, dog is het zelve by Stad enTKECHT Steden overgenomen. Amersfoort. Den 4 April namen de Regeerders dezer Stad dit beiluit: . Maandag den 4 April 1785. De Regeerders der Stad Amersfoort, inoverwe* Brjl. w ginge genomen hebbende, de verzoeken by pens adr. ■Steven Camp en anderen , op den 14 des afgelopen van BurMaands alhier voorgedragen , hebben goedgevon ££w. .den op der Supplianten inftantien, t< n einde zy als Geconftitueerden van zoodanige Burgers en Inr gezetenen, als by een overgelegde Procuratie ftaan vermeld, ook by deeze Vergadering fpecialyk mogten worden erkend, te antwoorden, dat Hun Ed. Achtb. altyd geneegen zyn, en zullen wezen om aan te neemen zodanige verzoeken en Adresfen, als de goede Burgeren en Ingezetenen ten gemeene nutte zullen doen; dat de Magiftraat al verder bereid is op al zulke voordrachten zodanig te refolveeren, als dezelve overeenkomstig deszelfs Eed en Plicht, in goede Confcientie, ten beste van het Vaderland in Yi gemeen, en der goede Burgery en Ingezeetenen dezer Stad in 't byzonder, naar regelen van recht en billykheid oordeelen zal te behooren: doch het daar voor niet houden kan, dat al het geen de kequestranten konden ' goedvinden voor te draagen, zich op de overgelegde Procuratie b roepende , zou le weezen hec begrip van aHe die geenen , weke die Procuratie hebben getekenc, even zo min als de Raad verineend de ui!drukkingen, waar van zich eenige CècommJttêcrUeDk van een aanzienlyk aantal BurAaa ge-  7i4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Amersfoort. Beft. notens adr, van Bur gers. FRIES, geren by de Supplianten naar hun zeggen zouden hebben bediend. op reekeninge van dit aanzienlyk aantal Burgeren , te kunnen ftel/en. Terwyl Hun Ed. Achtb. verder zonder de waarde der Procuratie, zo veel het verbond tusfchen Conftituanten en Geconftitueerden aangaat, in te treeden, van begrip zyn, zelve Reprefentantender Burgery deezer Stad te weezen, en alzoo tot behartiging derzelver belangen geene andere Gemachtigden, zo als by deeze Procuratie, te kunnen admitteeren. En wat aangaat der Supplianten verder verzoek tot afdoeniiage van het 3de en 4de Hoofddeel van het overgelegde Concept Reglement, dat de Raad bereid is,deze aangaande, zo veel die namenlyk Domeftiek zyn, eerstdaags, en alzo voor dat een verandert Regeerings Reglement voor deze Provintie zal wezen vastgeftelt, zoodanig te refolveeren , als dezelve zal meenen te behoren: zo als Hun Ed. Achtbaare ook alle de overige Poincten, naar hua beste weeten en vermogen wenfchen te bevorderen , zonder daarby eenig verder belang te bedoelen, dan waartoe zy als Meede-Leeden dezer Burger - Maatfchappy voor zich en voor de hunnen , even als de Supplianten en andere zyn gerechogt: daar by echter altyd onder het ooge houdende, dat zy het waare belang der geheele Burgery en niet den zin van eenigen moeten betrachten. Beloovende wyders geene nieuwigheeden in de Regeetingsform re zullen toelaten, anders dan op eene wettige en met de Conftitutie van het Land overeenkomstige wyze. En zal.Exf.racl deezer aan de Supplianten in plaatze van Apnointement worden ter hand gefield. Accordeert met voorfz. Refolutien. {was getekend) JAN BOTH HENDRIKSEN.  jAA&ÖÖËKÈN, April, 1785. , ii$ Friesland. Leeuwar den. "1 "\e Staten dezer Provincie hebben den LfF.tjJL^ 20 Maart laatstleden befloten , het y,^. Collegie van Heeren Gedeputeerden te mag- den4 tigen en te gelasten, de noodige bevelen te ftellen tot betaaling van 3 jaren renten op de hoofdfommen , voor rekening dier Provincie voormaals ten Comptoire Generaal geligt, verfchenen den laatften December 1784, tot ƒ4085031 : 1 : 9, en wyders op de agterftallige 3 jaren Generaliteits Renten , Lyfrenten enz. , welke op het fublldie der Barrière gevestigd zyn geweest , te zamen belopende ƒ 581,968 : 18 : 3$ af te betaalen een jaar, tot / 193,989: 13:-* Wyders, om Extract, van deze Refolutie té zenden aan de Heeren Gecommitteerden ter Generaliteit „ met last, om op het ftetkfte aan te dringen , dat de 4 millioenen guldens door Holland voor de OostIndifche Maatfchappy uit de Generalitcitskasfe geligt, dadelyk wérden te rug gegegevqn , met de renten van dien, van den dag der ligtinge af, en dat de Raad van Staten gelast worde , de hoofdfom met de renten ten allerfpoedigften in te vorderen* En verders , ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden te verklaren, dat Hun Edele Mogende , door de voorfchreeven betaling in geenen deele willen geagt Aaa a wor*  yi5 NIEÜWfi NEDERLANDSCHE Leeu- worden , in het minfte af te gaan van war- Hoogst Derzelver gevoelen in hunne ReibDEW* lutie van den 16 July" 1782, omtrend de opening van de Generaliteits- Kasfe genomen , maar daar by , voor zo verre daar van door deze niet wordt afgegaan , volkomen volharden, en deze betaling alleen doen , om daar door aan Huu Hoog Mogenden een nieuw, blyk te geven van derzelver zugt en bereidwilligheid , öm alles toe te brengen, wat in Hun vermogen is, zelfs met agterftellinge van hunne onbetwistbaarfte Regten, tot behoud van het lieve Vaderland, en ook, zo veel de bekrompene en allezins vervallene geldmiddelen van die Provincie zullen toe laten, toe te brengen, om de zaken te helpen gaande houden. OVERTSSE'L. Zwolle. rj 0 dra ( gelyk wy .in ons voorgaand J^j ftukje gezien hebben ) het groot ge1'chil van overftemming beflist was , hervatteden de Staten wederom hunne vergaderingen , en beraamden aan den Prinfe Erfftadhouder in de afgelopene maand dezen brief: DCORf  JAARBOEKEN, April, 1785. 717 DOOR LUGTIGSTE HOOGGEBOREN VORST EN HEER! ) gedelibereerd hebbende op U Hoogheids Misfi. ve de dato 31 January des loopende Juars,, hebbende tot bylagen eene gefchreevene, en ceni-, ge gedrukte Exemplaaren van eene Publicatie,. zullende volgens den inhoud van die Misfive ftrek _ ken om U Hoogheids waaraguge Sentimenten aan • de Natie bekend te maaken, en om alle 's Lands Ingezetenen te vermanen tot rust, harmonie en gehoorzaamheid, is dit ons voorgekomen van dien aart te zyn , dat wy ons niet konden dispenfeeren de refieclien, welke d'aer door noodwendig by ons moesten geboren worden, aan U Hoogheid te communiceeren. Het is geenzints ons oogmerk de ingrediëntenten van die Publicatie breedvoerig te ontvouwen, en wy zullen daaromtrent maar alleen aanmerken , dat uit vergelyking van de teneur dier Publicatie,, met de daarby vergezeld gaande Misfive, zo wel als met het vervatte iu ü Hoogh. Misfive aan Hun Hoog Mog. de dato 17 Jan. 1785, waar van U Hoogh. ons een Copie hèeft laten toekomen, niet onduister kan worden geëlicieerd, dat U Hoegh. die bewegingen , tegen welken de Staaten vanverfcheiden Provinciën reeds geoordeeld hadden, als tegen gedugte beginzeleu van Oproer, te moeten waaken, verkiest te befchouwen als daaden, die op zigzelven aangemerkt, rog oproerig, nog misdadig zyn, en het llrengelyk Str ffen van dewelke tegen de regtvaardigheid zoude- aanlopen, als mede dat U Hoogh de droevige ver Jeeldht-den , dewelken deze Republiek nu zed'rt Jatren heefc moeten ondervinden, gaarne zoude tv illentoefchryven aan de Upp fuie, weike U Hoog, jn dés zelfs maatregelen van den kant der Kegering heeft moeten ondervin Jen, en niet aan. die werkeloosheid der uitvoerende magt, waar tegen niet alleen door de Regentsn, maar ook door het bette en verügA a a 3 te Zwolt. Brief urn den °rinje, vegens Uoogstd* Public.  *sg NIEUWE NEDERLANDSCHE Zwol- Èrièf mn den trimt wegens Hoogstd. Public. te deel der geheele Natie zulk eene algemeene Stem is aageheeven , eene Stem, diedoorhet vergeeffche verfpillen van zo veele millioenen in den Erigelfcfien Oorlog, en den fchroomélyk vervallen Haat van alles, dat tot onze defenfie aan de Landzyde ftrekken moest, genoegzaam word gejuftificeerd, zonder dat wy verkiezen te onderzoeken, in hoe verre de voorgemelde Publicatie en over het geheel, de mefures, door U Hoogh. gevolgd wordende, gefchikt zyn, om het daarby opgegevene oogmerk te bereiken, te weten de rust en harmonie onder de Ingezetenen van den Staat, en de gehoorzaamheid van de Ingezetenen aan hunne wettige Overheden te herftellen of aan te kweeken. Dan Wy hebben niet mogen nalaaten Onze verwondering daar over te betuigen, dat Uwe Hoogheid heeft kunnen in het begrip vallen, dat Wy zouden coadescendeereD, om eene Publicatie, zonder Onze concurrentie of voorkennis ingefteld, waar over ons, door het Drukken en naar elders verzenden door de gantfche Republiek, de Deliberatie was afgefneeden, en die den JSlaam van Uwe Hoogheid, tegen alle gewoonte en tegen alle analogie van onze Conftitutie, aan het hoofd droeg, te laaten emaneeren; en Wy willen gaarne vertronwen, dat Uwe Hoogheid, by dezen verneemeigingen, fa; menrottingen of ongehoorzaamheid aan te fpoi ren. Aaa § A Zwolle. Public, tegen oproer enz» t t Q \ t- 3 >> l)•  72a NIEUWE NEDERLANDSCHE Zwol- A^es °P Pfflne v3n onze hoogfte indignatie, en 1E om, als verftoorders van de publieke rust, zonder eenige verfchoning rigoureufelyk aan den lyve Public.0^ a°derzints arbitralyk, ook zelfs,deomftandigtegen op ^e'^ van zaaken zulks vereifchende, aan het leven teer enz. geftrafc te worden. Eo op dat niemand hier van eenige ignorantie zal kunnen voorwenden of praetendeeren , zal deeze alomme worden gepubliceert en geaffigeert, daar men zulks te doen gewoon is. Aldus gedaan te Zwolle den «4 Maart 178S. Ter Ordonnantie van Hooggemelde Hee» ren Staten. DIRK DUMBAR. Almelo. De Publicatie der Staten, hier voren uit Zwolle medegedeeld , is hier den 2 April 1785 afgekondigd met eene Voorreden, van dezen inhoud: Tk S. C. F. Gravin Douariere van Rechteren geb. •* Gravin van Rechteren en Almelo, Vry Vrouw van de Heerlykheid Almelo en Vriezenveen, doe mits deezen Publiceeren de nevensgaande Publicatie van Hun Ed. Mog. Ridderfchap en Steden, onze hooge Heeren Staaten, van den 24 Maart 1785-, onder voorbehoud van het Regt der Hoogheid deezer Heerlykheid , omtrend de approbatie der Corpfen van Schutters of Exercitie Genoodfchap pen, als mede van derzelver Veldtekenen, aan dezelve Hoogheid competeerende, en in de Stad Almelo by my nevens de Magiftraat, en, in de verdere Heerlykheid Almelo en Vriezenveen, by my te verzoeken: 't welk ik achte conform te zyn aan de intentie van Hun Ed. Mog. ten aanzien  JAARBOEKEN, April, 11%?. 793 zien van het byzonder Recht deezer Heerlykheid, AlmeGedaan op den Huize Almelo den a April lq, {was getekent') S. C. F. GRAVIN DOÜAR1ERE van RECHTEREN, Geb.Gravin van Rechteren, en Almelo. Dog het Genootfchap van Wapenhandel alhier hieldt den 3 April Krygsraad, en keverde een Request aan de Regering in, ter goedkeüringe van hunne Veldtekens. Dog dit verzoek wierdt afgeflagtn , om redenen, dat het verzoek niet mede aan de Vrouwe van Almelo gedaan was. Het Genootfchap heeft hier op een Request aan de Staten ver* vaardigd, ten einde en het Genoodfchap,en deszelfs Veldteekenen door de Staten gewettigd wierden. Het zelve heeft by zyn Request een affchrift gevoegd van de hiervoren medegedeelde voorreden der Vróuwe van Almelo, als mede van de reeds byde Regeering ingeleeverde Requesten. Den 4 April des Avonds befpeurde men veel beweeging op de Straten , waar in een Schutter gemengd was. Dog aan dezen wierden den volgende dag door den Krygsraad zyn geweer en wapens ontnomen; een ander is door het Gerecht in bewaaring genomen. Ook was de Jaager van de Vrouw van Almelo in de bewegingen betrokken, en is deswegens door welgena. Vrouwe uit haaren dienst weggezonden, VER-  ?24 NIEUWE NEDERLANDSCHE VERANDERING ONDER DE HOOGE EN LAAGE AMPTENAARS ENZ. Vkran- Dordrecht. De Heeren Mr. Okker Peking Gevaerts, Heer van Geervliet, Simonshave en onder Biert, enz._ en Mr. Boudewyn Onderwater, Heer ï>e Hoo-van Puttershoek enz., hunnen tyd van twee Taren ce^en a's Regeerende.Burgemeesteren dezer Stad , hebLaaof. bende uitgediend, en dezelve door twee andere Amie Heeren moetende wórden vervangen; is door Z. kaars. D. H. als Erfftadhouder deezer Provincie, uic enz. eene overgeleverde naamlyst daar toe verkoren de Heer Mr, Hendrik van Convent en door den Wel Ed. Gr. Achtb. Oudraad, benevens goede Luiden van den Achten, is verkoren de Heer Anthony Balthazar van den Brandeler. Beide deeze Heeren zyn den i dezer in die waardiabeid bevestigd. s Ook is den 25 April by den Oudraad dezer Stad, door den vrvwilliger afftand, van den Heer, Hendrik Josfelet, tót Bailiuw en Dykgraaf van de Baronnie de Merwede, aangefteld, de Heer en Mr. Johan de Jongh, Heere van Hedikhuyzen, enz. Haarlem. Den 11 deezer maand is alhier.m den Ouderdom van co laaren endriedagen overleeden de Heer Mr. Comelis Baart, Raad'in de Vroedfchap en voorzittend Scheepen deezer Stad, voorzittend Leenman van Kennetnerland, mitsgaders Griffier van de Leenhoven en Secretaris van de Houtvestery en hooge Juftitie van Brederode. 'S2 V kV VI a g e' Ter Vergadering van H. H. Mog. hebben de volgende Heeren in hunne byzondere " hoedanigheden den Eed afgelegd, als, den 3 April de Heer Mr. Jan Pa», Bur-  JAARBOEKEN, Jptü.iWS' W Burgemeester der Stad Medemblik, om zjtti g te nemen als Raad ter Admiraliteit in Westtriesland en het Noorderkwartier. Den'7 derzelfde maand, de Heer Jan Jager Burgemeesters der Stad Hoorn als Raad der Admiraliteit in Westfriesland en 't Noorder Kwartier. De Heer Hendrik Braat als Coutrarolleur van dé Convoyen en Liceritm te Muyden. De Heer George Hollard, als ontvanger der Convoyen en Licenten te Maastricht. . Den 17, de Heer Mr. Jan van Roven Adnaansfz., Schepen &c. dei Stad Leyden, om zitting te nemen als Raad ter Admiraliteit te Amlleldam. . ^, _ "V .'. Den 20, de Heeren Mrs. Johan Fredertfi van Senden, Raad in de Vroedlchapder Stad Utrecht, en Rudolphde Drews, Raadsheer der Stad Groningen, om als Raden ter AdrmYaU zitting te nemen, de eerstgemelde wegens de Provincie Utrecht, in Zeeland, ende laatstgenoemde wegens die van Groningen te Harlingen. Den 25de Heer en Mr. J Rooda, als Raadter Admiraliteit in West friesland en. t NoorderKwartier , wegens de Provincie Friesland. Den 75 de Heer Mr. Johan Hendrik Mollerus, Raadsheer in den Hove van Holland &c> als Secretaris van den Raad van Staten der Vereenigde Nederlanden. _ , De Heer Pieter Schouhamer , Burgemeester det Stad Schiedam, om, wegens de Provincie Holland, zitting te nemen als Raad ter Admiraliteit cp de Maze. Door.H. H. Mog. is den Heer Mr. Pieter PauJus, aangefteld tot Raad en Advocaat Fiscaal tei Admiraliteit op de Maze. Ook is de Heer Mr. Maarten van der Goes, du Secretaris van den. Magiftraat dezer Stede was, dcor Hun Hoog Mog. benoemd, tot Extraordi naris Envoié aan het Hof van Denemarken. Dei Vfian- bF.RlNO ONDER t.e HOOGE EN t-AAGE Atiprs- NA ARS ENZ.  Veran «erikgOHUICRce HOO (be en la«e Amtë- frAARS ENZ. i j t ] 1 78Ö NIEUWE NEDERLANDSCHE * Den io hebben Hun Ed. Groot Mog. op verkiezinge van Zyne Doorl. Hoogheid den Heet Prins Erfftadhouder, aangefteld, tot Bailluw en .Schout vm de Wieringerwaard, (vermits het ovenyicn van den Heer Mr. Daniël Ras) den Heer Hendrik de Carpentier. Dotr den Edelen Agtbare Magiftraat van 's Gra* Venhage, is tot Secretaris dezer Stede aangefteld; de Heer Pieter Johan Daniël Patyn. Zyn Hoogh. heefc, zo rnen verftaat, met het Landrentmcestersampt van Salland, opengevallen door den dood van de Heer Voorst tot Överbergen s begunstigd den Baron Pallandt tot Glinthuis. L e y d e u. Den 9 April heeft de HoogEerwaarde Hooggeleerde Heer J. W. te Water, Historiefchryver van Zeeland, het HoogleeraarAmpt Hooggeleeraar in de Godgeleerdheid , en Kerkelyke Gefchiedenisaan deze Üniverflteit aan« vaard , met eene p'-ïgtïge Rededevoering f De Studio Historiae Ecckfi.ifticae cum disciplina Theolo- fiaediligenterconjungendo, Dit is: Over de Noodzael-jkheid om de .Beeefening der Kerkelyke Gefchiedenis met die der Godgeleerdheid Zorgvuldig te vereenigen. Den 13 van bovengem. maand is, door de Heeren Curateuren van 's Lands Uaiverfiteit, in plaatZe van Wylen den Hoogleeraar Valckenaar, tot gewoon Hoogleeraar in deGriekfche Taaie en Vs« jerlandfche Historie aangefteld de Heer Johannes Luzac, Juris Utriusque Dotlur. AMsTEtoaw. Hun Ed. Gr. Mog. hebben, ik eene Naamlyst van de Heeren Burgemeesters Ier Stad Attifteldam, als Hoofd-Ingelanden van de Diemermeer, aangefteld: tot Dykgraaf, mitsgaders ot Bailluw en Schout van de voorfehreven Dienermeer, den Heer Mr. Comelis van Lennep. de» velke in de evengemelde hoedanigheden, voor Hoog*  JAARBOEKEN, April, 1785. ?a? Hooggemelde Staaten den Eed heeft afgelegd; en zulks in plaatze van wylen den Heer Willem van Heemskerk, Den 14 dezer is alhier, na een uitteerende Ziekte, in den Ouderdom van ruim 4?, Jaren overleden de Heer Mr. George Clifford Picterzs. Scbeepen dezer Stad en Ontfanger vaa de Gemeene Lands Middelen over de Stad en Kwartier van Amfteldam. Den 18 dezer heeft de Hooggeleerde Heet D. Wyttenbach, zyne nieuwe waardigheid van Hoogleeraar in de Grickfche Taal, Welfprekendheid. Dichtkunde, Algemeene en Vaderlandfche Gefchiedenis aanvaard , met eene plechtige Redenvoering de vi et efficacia Hifioria ad Studium virtutis; dat is, over den invloed der Gefchichtkundt op de beoefening der deugd. En den' 25 heeft de Hooggeleerde Heer Johannes Henricus vanSwinden, A.L. M. Philofi. Dolt., den post van Hoogleeraar inde Wysgeerte, Wiskunde, Natuur-en Sterrekunde, aan het Atheneum Illuftrt alhier, aanvaard met een Redevoering DeHypothefibus Phyficis, quomodo fint e mente Newtoni adhu bende, dat is, over de Natuurkundige Onderfiellingen en, derzelver gebruik naar^de inzichten van Newton. Rotterdam. Men verftaat, dal by Hun Hoog Mogende tot Secretaris vat dén Raad van Staate is aangefteld de Heer Mr. J. H. Mollerus. Pdrmerende. . Den 1 April « alhier, by de Ed. Groot Achtb. Heeren Burgemeesteren en Vroedfchappen, tot Rand it de Vroedfchap aangefteld, de Heer Klaa. Schoorl, in plaatze van de Heer Mr. Corneli, van Neck. Den 2f dezer maand , zynde de gewoo* nen dag van ce verandering der R: peering deezer Stad, zyn uit een overgeleverde Nanm. Jyst door Haar Edele Groot Mogende., in ge- vol' Veras. der1no onder de hoobe en laaoe ü MP tenaar s enz. ! 1  7a§ NIEUWE NED.JAAR.B. April, 1785. Veranderingond.su 3iE HOO GE EiS I4AGE Amie, ma ars enz. vo'ge en op den voet van Hoogstderzelver KUolutie van dato 18 Maart I7S4, verkoren tot burgemeesterent De Heeren Simqn Apph; Dr. Anthony Jan Mengers; CokNELis Kot-l en VVigboldvs Rynink; 'Tot Scheepenen de Heeren HermanusRynink, Syvert van der Burgh; Pieter Muller; Comelis Breeck, Jacob Kor ver, Pieter van Goor Hindeloopen en Samuel Rogyn, en door zyne DotI. Hoogheid, den titer Prins Erfstadhouder, tot Scheepenen • Commisfarisfen van e:es Gemeene!and<-Midd ien aangefteld, deHeeren Syvert van der Burgh; Pieter Muller en Comelis Breek. Middelburg. Uh eene aan Zyne Hoogheid overgezondene naamlyst is, den ö April", by de opening van dea verkiezingsbrief, bevonden tot'Scheepeh deezer Stad te zyn 1 erkozen , de Heer Mr. Johan Canter de Munik, Heer van Scrooskerken in plaats van den Heer Mr. Jan Anthony van Muyden die van. dezen post heeft afftand gedaan. L Y ST DER PRYZEN VAN VERSCHEL DE PRODUCTEN ONZES LANDS. B-otterdam den 18 April. Rotterdam den 18 April. by de Z. Zak Fïaver Vnefe Brouw 18 a 20 5 Tarv; Nieuwe Zeeuws 1 y au5|j Groninger d , 16 a i"a ^ ' Hlaauwe - 17 a iog ~— Zeeuws enz 12 a 15 ^ — Zomer 16" a J9 K[Paartvt.boonen 24aa-'ècC Rogge Zeeuws ' 14 a 15 S'Duivehoonfn 26 a 27 c£ Irten Grauwe 12 a iö | —- Groene 14 a 13 j?l by den Steen." —— Witte - 13 3 14 gV> as Aüerbeft 46 a 58 ft. "WiTTEBOONarr ' 20 a 23 g — Best 37 a 45 ft. Jvliddelfoort 32 a 36 ft. by 't Laft. Gerneen 28 a 31 ft„ EoEifwvT op 154 © a 22 mfm ■ Allergemeenst 24 a 27 ft. Gerst Winter 20 a 22^ Zomer ii st ivï-dV-  NIEUWE NEDERLA NDS CHE JAARBOEKEN, Mai. MDCCLXXXV. GELDERLAND. N y m e g e n. /"Vmttend den oorlog met den Keizer, en Nyme- de gerugten, dat in een geheim Com- gen. mittée van Hun Hoog Mog. by meerderheid van Hemmen een befluit zou genomen zyn, om den Keizer in zyne laatfte vorderinge tegen dezen Staat te wille te zyn, heeft de Jonkheer van der Capellen tot de Marsch op den Landdag in de afgelopene maand zig aldus uitgelaten. Qns Gemeenebest, Ed. Mog. Heeren is, Gow dezy dank.' nog niet tot die laagte gezonken, om zonder ftag of floot, het eigendunkelyke van een of anderen Geweldenaar, die maar kan goedvinden het zelve aan te vanen, te vieren. —. Het is waar, dat de Republyk, zonder hoop van hulp van buiten, en zonder eendragt van binnen, Bbb be'-  Nyme' GEN. Adv. var Jr. v. d Capellen nopens dei oor/, me tien Kei ztr. 730 NIEUWE NEDERLANDSCHE bezwaarlyk eenen Oorlog tegen eenen magtigen Vyand zou kunnen uithouden. Evenwel ben ik verzekerd . hoe zeer het aan een allezins opmerkelyk verzuim te wyten is, dat de zoo noodzaakelyke Alliantie met een magtige en weldoende Mogendheid niet voor lange is gefloten , dat die zelfde Mogendheid , voorat, wanneer by ons de vereischte i en ware activiteit terzelfsverdeediging had mogen >, blyken, deezen Staat, byaldien in gevaar mogte . geraaken, met zeu hebben geabandonneerd. En genomen, dat wy aan ons zeiven werden overge.laaten, dan nog zyn wy in ftaat, om onzen wettigen eigendom te verdeedigen. Hierdoor zouden wy by geheel Europa den roem behaald hébhen , dat het bloed onzer heldhaftige Voorvaderen nog door onze aderen vloeide. — In zoodanige uiterllens verbeelde ik my, dat een ieder, met ter zyde ftelling van den geest van verdeeldheid van heerschzugtige , van averegtfche en eigenbelang zoekende inzigten, als om ftryd zou geyverd hebben, om den laatften quadrant-penning, jaa het leven ten besten te geeven, tot voorkoming van de fchandelykfle vernedering, die ons, by aldien het zo moet blyven, tot een vei acht Folk zal doen worden. — En, Ed. Mog. Heeren! wanneer wy hier byvoegen, dat de aart zelve van des Keizers aangeleegenheden zyne dreigende taal minder gedugt voor deezen Staat maakt,- en dat voorzeker meer fermiteit, meerder blyken van moed van onze zyde, alle vernedering zouden hebben voorgekomen; zo moeten wy met geheel Nederland van hartzeer wegiinelten , dat zulk een lafhirtig en fchandelyk toe. geevend Aantwoord op het laatfte Ultimatum de9 .Keizers, op eene onhetamelyke en ftraf'haare wyze door de Gecommitteerdens ter Generaliteit van vier Provintien , tegen de cverneeming van eéo, en het ProteSt van twee der hooge Bondgenooten, is vastgefteld geworden» waarby niet minder, als preliminaire Voorwaarden tot het hervatten der Ne-  JAARBOEKEN , Mei, 17S5. 73* Negofiatien, beloofd wordt af te ftaan, dan een Nymegedeelte der Souverainiteit over de Schelde, vier For- cem. ten, waar onder 'er twee van dat aanbelang zyn , dat het fluiten der Schelde voor deezen Staat m veelen opzigte ondoenlyk wordt, en dan nog eenige Milliioenen voor het behoud van eenen wettigen eigendom!! Al'es op eene wyze, dat men byna gedwongen wordt te gelooven, dat die Gedepu* teerdens op dat oogenblik, of door eenen fchrik voor des Keizers dreigen zyn gejaagd, of door dryfveeren, die tot heden ter onzer kennis niet zyn gekomen, en waaraan de Natie immers zo veel gelegen is, zyn beltierd geworden. Zalt-Bommel. Zie hier een befluit der Regeeiing van den 29 April 1785 op een verzoekfchrift vanZ). Vervoegde Jz. ExtrrrB uit de Refolutien van de Wel Edele Agtbare Magiftraat der Stad Z. Bommel, Anno I78f. V ener is den 29 April 1785. ?• Is ter Vergaderinge ingekomen en geleezen Requeste van Daniël Verwedde, j. Z. daar by te kennen geevende: Dat aan hem Suppliant op Zaturdag den 16 deezer is ter hand gefteld Request, door hem aan Uw Ed. en Agtbare geprefenteert, met marginale appointement van a81te Maart jongstleeden, waar by Hun Wel Ed. en Agtbaare difficu!teeren in het verzoek by het zelve Request gedaan, op funda. ment dat de avances daar by voorkoomendc ten. cenemaal irrelevant zyn , en hy Suppliant zig verkeerdelyk by het zelve fundeert op eene inftruftie Bbb 2 voor  73» NIEUWE NEDERLANDSCHE Zalt- voor Quartiersluiden alhier den 17 December 1700", Bom- beramc, alzo dezelve zederd den jaare I7i8reeds iwel. geabrogetrd is. Dat de Suppliant geen voornemen hebbende zig Ref. der®? frivoole gronden ce onttrekken aan de billyke Regeer, gehoorzaamheid van Hun Wel Ed. en Agtbaare, op een het hem egter vergunt is over een ftuk van aanReq.enz.belang, als is de Abrogatie Van de Inftruótie voor Quaruersluiden, zyne aanmerkingen voor Hun Wel Ed eo Agtb. opeu te leggen. Zoo ais dezelve onder IVo, 10. 20. 30^ 40. 50, en 60, in het zelve Request met meerdere ver» vat zyn. » Dat de Suppliant zig al wyders geregtigt ,bevoegt, en verpligt rekent om als een Lid van de Burgery alhier de wettigheid van zodanige abrogatie te onderzoeken. Eu derhalven de Vryheid neemt eerbfedigst te verzoeken, dat Hun Wel Ed. en Agtb. den Secretaris, believen te authbrifeeren aan den Suppl.op deszelfs kosten ter hand te ftellen Ëxtraö der Refolutie , waar by gemelde Inftrucfie voordeQuartiersluydcn geabrogeert is, en inmiddels, de zaak in questie te houden in ftaat. Waar op gedelibereert zynde is goedgevonden en verftaan den Raad - Secretaris te authorifeeren «oo als gefchied by deezen, ou aan den Supp. te laaten volgen affchrift of Extracl van alzodanige Refolutjen uit het Raad Signaat dezer Stad, ala hy Supp. by fpecilicque opgave mogte requireeren , eo gemelde Secr. amptshalven verpligt is aan ieder, des gerequireert, yoor behoorlyk loon te verleenen, perfifteerende Hun Wel Ed. en Agtb. wyders by derzelver appoinftement op des Supp. Request van dato 28 Maart 1785. met recommandatie om daar aan poinctueeiyk te voldoen, op poene daar by vermeld. Wordende den Supp. almede by deezen gerecommandeert, om wanneer hy in 't vervolg van tyd eenig verzoek by Reqaeste aan Hun WelEd.  JAARBOEKEN, Mei, 1785. 733 «o Agtbaare te doeu heeft, zig daar in te mena. Zaltgeeren varj alle odtcufe en nuttelooze reflecben ,bomzig zelve geene andere qualificatie te adlcribeeren, u&i. als aan hem Supp. roet andere Burgers en Ingezetenen alhier competeert, en generalyK om niet ag- Ref. der terlating van alle ongemefureerde cxpreffieu op Regeer. die wyze zyn belang te kennen te geeven, gt-ap ccn lyk alle andere Burgers en ingezetenen alhier, Req.ênz. aan Hun Wel Ed en Agtbaare gewoon ea ver. pligt zj n. Deutichem. Eenige Burgers hadden den s8 December 1^84 een verzoekfchrifc, houdende grieven en bezwaren, aan de Regeering ingeleverd. Hier op was een antwoord aan de Burgery, den 26 February 1785 ontworpen, den 24 Mam 1785 uitgereikt. Waarop door verfcheidene Burgers een wederantwoord aan de Regeering den 19 April is ingeleverd. Het is zeker , dat door den tyd veele gebreken in 's Lands - of Stadsbeftier kunnen inüuipen , en ook dadelyk op veele plaatfen ingellopen zyn: het is ook tegelyk zeker, dat het billyk en geoorloofd is, dat met gepaste eerbied vertogen over die gebreken gedaan, en herftêl verzogt worde. Maar mei} berigt ons , dat in dit geval een Luthers Geestelyken gansch geen loö'elyke rol get'peeld heeft. Dit zy voor 't tegenwoordige genoeg. Plaats en gelegenheid zulks toelatende, zouden wy over de bewegingen in deze Stad meer kunnen zeggen. Bbb 5 Hat-  . 734 NIEUWE NEDERLANDSCHE L-eitti- H a t t e m. ciiem. De Gezwoorene Gemeente dezer Stad heeft zig ook tot de Magiftraat vervoegd, en herftel van verfcheidene ingeflopenè miskruiken verzogt. HOLLAND. Delft. Den laatften April 1785 is in de zaak van Mr. Abraham van Schuylenburgh, Veertig Raad en Hoofdofficier dezer Stad , R. O. eisfcher in cas crimineel, contra Philip Verbrugge, Schryver van den Post naar den Neder - Rhyn , Verweerder , na voorgaande kloklcengeflag, openlyk in de Vierfchaar alhier, in 't byzyn van den Verweerder, en ten aanhoren van eene groote menigte Volks, vonnis'uitgefproken geworden, behelzende hoofdzakelyk, dat de Verweerder wierdt verwezen: 1. In de geldboete van 3000 guldens. 2. Om wegens No. 75 — 81 van den Post naar den Neder - Rhyn, in de Vierfchaar alhier op zyne knien God en de Juftitie om vergiffenis te bidden; 3. Om ter plaatfe voorzeid met zyne eigen handen te verfcheuren het door hem Verweerder eigenhandig gefchreven N. 81: en de gedrukteNo. 75-80 van dat Weekblad: En  JAARBOEKEN, Mei, 1785; 735 by gebreken van dien binnen 14 dagen wordt Delft. de Verweerder voor den tyd van 10 jaren gebannen uit den Lande van Holland en Westfriesland , zonder geduurende dien tyd daar weder in te mogen komen, op poene'van zwaardere ftraffe, met condemnacie in de kosten én mifen van Juftitie, mitsgaders in de kosten van de procesfe. Van dit vonnis heeft de Verwezene geappelleerd aan den Hove. Wy willen geenzins het gefchryf van dezen Philippus Verbruggen verdeedigen, het welk wy zelfs niet gelezen hebben. Maar by het lezen van dit rechtsgeding , en de overweging van den yver voorde Vryheid der drukperfe by andere gelegenheden, <■ zie hierna, onder Amfterdam') moet natuurlyk deze Vraage ontftaan : Is die yver voor de Vryheid der Drukpersjein'falgemeen? of wel voor de Vryheid der Drukpersfe voor zommige Perfonen ? fs die voor de Vryheid^ der Drukpersfe met eenige bepaling, of zonder bepa* ling? 'sGlUVENHAGE. Wy zagen laatftelyk in ons ftukje voor April, dat, de Keizer in zyne onregtoiatige eisfchen onverzettelyk volhardende, deze Staat zynen. eenigen hoop op de byftar.d van Frankryk vestigde, met welke de Staat zedert drie jaren al naatiwere verbintenisfe gczogt heeft. Te meer zogt men daar hulp, deWyl door het dadelyk afzenden van Schepen langs de 13 bb 4 Schel-  73<5 > NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra Schelde, zo van Antwerpen naar Zee, als vemha- van Oliënde uit Zee naar Antwerpen, de GE- Keizer genoegzaam getoond hadt, de weg van dadelykheden boven die van onderhanderhandelingen te verkiezen, aan welke fchepen deze Staat de vrye doorvaart niet konde toelaten , zonder het welzyn van 't Land te verzaken, en zig den blaam op te leggen, van aan iedér eisfcher, haare gewigtigfte en onbetwistbaarfte rechten lafhartig over te geven. Men hadt ook nog eenige hoop opgevat op den ïurkfchen Keizer, die zedert lang , door de vereenigde Mogendheden, de Rusfifche Keizerin, en den . Keizer , vernederd zynde , flegts cp gelegenheid loerdde, om zig van de hem aangedane hoon en vernederingen te wreeken. Daar waren 'er, die ook nog hoop hadden, op den byftand van den Koning van Pruisfen, vooreerst, om den nayver, welke tusfchen dien grooten Koning en den Keizer kenbaar plaats heeft; en welke niet gehengt, dat de Keizer zyne magt nog vergroote, welke voor het Duitfche Ryk al vry gedugt is geworden. Ten tweede uit hoofde van de vermaagfchap van het Huis van Oranje met den Koning van Pruisfen. Dog anderen meenden, dat juist deze tweede reden ons van de hulp van den Koning van Pruisfen zou verfteeken, dewyl zommige Regeerders het mogeiyk bedenkelyk zouden vinden, hier uit nieuwe verpligting van de Republiek aan het Huis van Oranje te zien geboren worden, en aan den Koning van Pruisfen, ■ die  JAARBOEKEN, Mei, 1735. ytw die voor dezen dienst mogeiyk, of ook waar- 'sGrafchynelyk, de handhaving van de Regten****** van den Prins van Oranje , ( die veelenGE' hier ingeflopene misbruiken noemen) zoude vorderen : hoewel de Ridderfchap . Dordrecht, Delft, Rotterdam, Brielle,Enkhuizen , en Medenbük voor den aanzoek Remden van. hulp by evengemelden Koning. Althands het oorlog fcheen onvermydelyk, zynde ook niet alleen onze Gezanten van Brusfel, maar ook onze Gezant, de Graaf van Wasjenaar, Baanderheer van Wasfenaar, Heer van Opdam en Twikkelo, enz. den ig November, zonder affcneid te nemen, uit Weenen vertrokken: en van rondsom kwamer tydingen in , dat de Keizer aan de Kreitzen van Duitschland by zogenaamde Requifttorialen oorlof verzogt hadt, om zyn krygsvolk over derzelver grondgebied naar de Nederlanden te doen trekken. De Keizer hadt wel aan de vreemde Hoven, byzonderlyk te Parys en te Berlyn^ doen verklaaren,.dat hy geen voornemen hadt, de wettige Bezittingen der Republiek aan te tasten , maar alleenlyk de vrye vaart der Schelde begeerde. Dog deze verklaring, wat is die tog anders dun woorden zonder zaken? daar het regt van dezen Staat, tot het gefloten houden der Schelde, geene nieuwe uitvinding is , maar een onbetwistbaar regt, op de dmdelyklte verbonden gegrond, welk de Staat zedert 136 jaren ongertoord bezeten heeft, en dus in de volilrekfte zilt eene wettige bezitting van deze Republiek. Of  73* NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- Of wil men dit tegenfprekén, dan is 'er geen vErvHA- regt raeer in de waereld, en alles ftaat op * losfe fchroeven. Men ftelde zig dan aan onze zyde, zo veel mogeiyk in ftaat, van tegenweer. Gansch - Staats-Flaanderen was reeds aan de zyde van den vyand, onder water gezet. De Prins van Hesjen-Pbilipstbal, bevelhebber van Sas van Gendt, hadt eene verfterking van 2000 man voor die Vesting gevraagt. De Forten op de Schelde worden allen van het noodige voorzien voor de Oorlogsfregatten en floepen, die in menigte op de Schelde kruisfen. Alle maatregelen rot tegenweer worden met allen nadruk genomen en werkftellig gemaakt. Dagelyks vertrekken 'er wervers om te recruteeren, als ook een Officier naar Duitschland om een nieuwe bende ligt krygsvolk voor dezen Staat te werven. In Lillo lagen n00 of 1200 man. De bevelhebber van die Vesting heeft in den nagt tusfchen laatstleden Zaturdag en Zondag de naby gelegene Sluis laten open zetten, waar door men het omliggend Land met goed gevolg onder water heeft gezet. De Keizerlyken hebben dit poogen te beletten; en deze noodzakelyke voorzorg wierdt te Antwerpen een heimlyke inval op 's Keizers grondgebied genoemd. Een bende Keizerlyk krygsvolk hadt eenige fchoten op onze werklieden gedaan, zonder hen te befchadigen. De bezetting van Antwerpen kwam 'snagts  JAARBOEKEN, Mei, 17852 739 *s nagts onder de wapenen, dog keerde Zon- 'sGradag voormiddag weder naar zyne kwartieren venhate rug. De Ommelanden van Liefk.enshi.ek (,E' zyn ook overftroomd. De Rhyngraaf van Sal-n is bvna gereed met het beding, dathy den Staat heeft voorgeflagen , omtrend het werven van een bende ligt krygsvolk van 15 of 1800 man, beftaande uit Husfaren , ligte Ruitery en Jagers, alle in 'tgroen gekleed, en waar van het bevel altoos zoude gehecht zyn aan zyn Huis. Die Graaf ftaat binnen weinige dagen te vertrekken, om dit volk dadelyk te werven. , De Keizerlyken tragtte te Lillo met behulp van ruim 500. Boeren agter de Kruisfchans,met doorgraving,het water af te tappen , 't welk hun door ons krygsvolk belet is geworden. Eenige dagen geleden, hadt men des nagts te Lillo, onder de Keizeriyke , eene groote beweging befpéurd, en de gerugten waren algemeen, dat zy iets op die Vestingen wilden ondernemen, waar opmen aldaar zeer op zyn hoede was: dog 'er is niets voorgevallen ;'zedert verneemt men, dat de Keizeriyke uit Zandvliet, Stabroek en daar omftreeks, met hun kanon en bagagie, uaar Antwerpen zyn getrokken, zo dat aldaar, niet één man der Keizeriyke loldaten wierd gevonden. De reden is , dat zy door de onderwaterzetting niets kunnen ondernemen: ook om de fterke defertie of 't weglopen hunper troepen te beletten, zynde in ééne week ruim  %o NIEUWE NEDERLANDSCKE 'sGr*.ruim 150 man, meestendeels met hunne wa» ven ha- penen, te Lillo en Wouw aangekomen. •b. In deze kommerlyke omftandigheden was dan alle hoop en vertrouwen op Frankryk gevestigd , by welk Hof onze Gezanten (zo als wy voor heen gemeld hebben) gelast waren den kragtdadigften byftand te verzoeken. Gemelde Gezanten, nog nader gelast zynde , om by den Franfchen ftaatsdienaar den Grave De Vergennes aan te houden op een beflisfend antwoord, of de Republiek ftaat konde maken op den byftand van Frankryk in gevalle eenen van aanval der Troepen van den Keizer , kregen omtrend het midden dezer maand van gemeldenHeer de Vergennes fchriftelyk antwoord, hier in beftaande: dat de Koning den Staten Generaai de groot/ie gematigdheid in alle hunne handelingen jegens den Keizer bleef aanpryzen ; dat Zyne Majefteit zig nog vL idde, dat Zyne bemiddeling en de onderhandelingen gedurende den winter, eene verzoening zouden bewerken ; dat intusfchen Zyne Majefteit bevelen gegeven hadt, om twee Obfervations-Armeën op de grenzen te doen zamentrekken. Deze legers zouden beftaan, uit 60,000 man voor Flaanderen, en 40,000 voor den Elzas. Deze aanbeveling van gematigdheid doos den Koning van Frankryk aan dezen Staat, was dan ook mogeiyk oorzaak, dat de Algemeene Staten befloten, en door hunne Gezanten aan den Grave de Vergennes van hun be-  JAARBOEKEN, Mei, 1785, 741 befluit lieten kennis geven, met verzoek om 'sGradaar van ook kennis te geven aan den Am- vehhabasfadeur van het Weener Hof: Dat HunOE* „ Hoog Mogende om de Keizeriyke Onder„ danen fchadeloos te Hellen van het ver- lies, welk zy mogten lyden door de over„ ftromingen, welken de veiligheid van den „ Staat noodzakelyk gemaakt hadt röndom •■ de Forten in Braband en Flaanderen, zig „ zouden verbinden, de fchade te vergpe- den, wanneer men tot een vergelyk mogt „ komen, waar toe alle hoop nog niet ver„ looren fcheeu." Wy zullen hier nu nog maar alleen byvoegen, eenige befluiten, zo door de Algemeene Staten , als die van eenige Gewesten, uit hoofde der tyds omftandigheden genomen. Van dit zoort is voor eerst het navolgend Placaat der Bondgenoten: De Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden , Allen den geenen die dezen zullen zien of hooren leezen, falut, doen te weeten: Alzo Wy in ervaring zyn gekomen, dat niet tegenftaande de meenigvuldige egards, dewelke Wy onophoudentlyk en in alle opzigten hebben betoond voor Zyne Koomsch* Keizeriyke Majefteit, aan Hoogstdezelve egter nu onlangs verkeerdelyk is voorgedragen, even als of zyn Vlag zoude zyn geinfulteert door het floppen van een Koopvaardyfchip, het geen van Antwerpen langs de Stromen dezer Republiek wilde varen naar Zee, zonder eenige Onzer Comptoiren te kennen, Regten te betalen, vifitatie te gedogen, Pasporten te Ügten, efte andere hier te Lande gewoaeordres te gehoor - za-  ssGr.a- aenhaCE. Verbod van uitvoer van Oorlogstuig naar de Oostenr.Landen, I . i i i I < 74» NIEUWE NEDERLANDSCHE zamen, en zulks, offchoon het aan een vder be» kend is, dat mdistincfelyk alle Scheepen, het zv Nederlandfche of Vreemde, dewelke het zelfde hadden ondernomen, op geene meer gemenageerde wyze geflopt zouden hebben moeien worden i dat Hoogstgedagte Zyne Majefteit dan ook daar! om heeft goedgevonden zyne Troupes in de Oostenrykfche Nederlanden van alle zyden te zaamen te ^trekken op de grenzen van dezen Staat: en zelfs ook eene .zeer talryke Armée herwaard te doen aanrukken, met oogmerk, zoo. als tedugten is, om deeze Republiek onfchuldig te doen ondervinden de gevolgen var Hoogstdeszelfs zoo onverdiend misnoegen; dat zederd dien tyd ook dadelyk de toevoer van Graanen en andere Leeftogttn uit de Oostenrykfche Nederlanden ten ftrengftea is verboden ; en dat daartegen dagelvks zeer veele zoodanige Leeftogten , en ook Beesten ■ Voeder hier te Landen worden opgekogt en naar de gemelde Oostenrykfche Nederlanden vervoert. Zoo is 't, dat Wy hebben goedgevonden bv dezen te ordonneeren en te ftatueeren, dat bv provifie, en tot Onze nadere Ordre, niemand wie hyzy, eenige Salpeter, Buskruid, Zwavel, Gefchut, Kogels, Schroot, Snaphanen, Pistolen, Wapenen ofte andere Ammunitie van Oorlog,hoe ook genaamd, zal onderneemen uit te voeren, direct of indirect, naar de Oostenrykfche Nederlan* den, ofte naar andere Plaatzen of Landen onder fieerfchappy van Zyne Roomsch Keizeriyke Majeiteit gelegen, op verbeurte niet alleen van raorlz. Goederen, voor zoo verre dezelve mogte worden agterhaald, ofte anderzints van de waarde fan dien ; maar ook in beide de voorfz. gevallen sp poene van publicq aan den lyve, ten minlten net geesfehng te zull.n worden geltraft , «at-op gelykewyze niemand eenig Rundvee, >chapen. Varkens, Granen, Boekwyt, Gort, fepelde Gerst, Meel, blom, Stokvisch, verfchè )f gezoute Visch, Kaas,.Boter, Spek, Vleesch, Traan ,  JAARBOEKEN, Mei, 1785. 743 Traan, Oly, Aardappelen!, Mosfelen, Bokking, Haring, ofte eenigerhande andere Leefiogt, hoe ook genaamd, za! onderneemen te vervoeren, te doen of te laaten vervoeren,- dir< dl of indirect, uit deze Republiek naar de voorfz. Oostenrykfche Nederlanden, ofte naar andere Plaatfen of Landen cnder de Hterfchappy van Zyne Roomsen Keizerly» ke Majeiteit gelegen, op yerbeurte van de voorfz Goederen, voor zoo verre dezelve tnogten worden agteriiaald, ofte anderzints. van de waarde van dien, en in beide de voorfz. gevallen op eene boete boven dien van duidend Guldens voor dea geenen, die zulks gedaan, ondernomen of geordonneerd zoude mogen hebben , of daarin behulpzaam mogte zyn geweest, en in cas van onvermogen, om de voorfz. boete te betaalen, op pcene van aan den Lyve met openbaare gecsfe' ling te zullen worden geitraft. Èn ten einde ook binnen deze Landen geen gebrek ontfta aan het nodige Beescen - Voeder 2 Verbieden Wy made provifionee! alle uitvoer van Haver, Duive- en Paaree Bonen, Hooy, Strooy, Hakfel, Hennip-, Raap en Lynkoeken, uit deeze Republiek naar eenige Landen hoe ook genaamd, Spanje, Portugal, de West-Indiën en de Havens in de Mi idelandfche Zee alleen uitgezonderd mede direct of indirecY, op gelyke verbeurte, boete en ftraffe; zullende de voorfz, boeten worden geappliceert een derde voor den Aanbrenger, wiens naam des begeerende zal worden gefecreteert ; een derde voor den Officier die de calange zal doen. en een derde voor hec gemeene Land. En op dat hier van' niemand eenige ignorantie zouden mogen pretendee» ien. enz. Als ook nog deze Publicatie van de Algg' tneene Stateiï , van'den iSNov. 1784. Ccc De 'sGra.' venhage« Verbod v. uitvoer van Oorlogstuignaar de Oostenr. Landen.  'sGra- vf.hhag£. PubLwegens berging van levensmiddel. P44 NIEUWE NEDERLANDSGHE De Staaten Generaal der vereenigde Nederlanden; allen den geenen die deezen zullen zien of horeu lezen, falut; doen te weten; nademaal het te dugten is, dat by het aannaderen van \reemde Irouperi en begonne hostiliteiten het platte Land, niettegenftaande alle mboglyke voorzienince, zoude kunnen bloot geltelü zyn aan incurfien, exactien en fpoliëingen, w ar door de goede Ingezetenen van hunne Granen, Beestialen en verdere Leevensmiddelen beroofd worden. Zoo is *t, dat Wy, om daar tegen?, zoo veel mogeiyk, te voorzien, en aan de eei e zyde aan de goede Ingezetenen ten Platte Lai de gelegenheid te verfchaffen, om hunne Granen en Leversmiddelen in zelarhed te brengen, en aan den anderen kant tc beletten , dat dezelve in 's Vyands handen niet komen te vallen, goedge. vonden hebben mits dezen allen en een ygelyk der Ingezetenen ten platten Lande, byzonder »n de drie Landen van Overmaze, P^rtage van dezen Staat, als mede in den Graaffchap van den Vroenhove, te waarfchouwen, dat zy alle Granen, Hooi, Strooi, Beestialen en andere Leevensmiddelen, zoo fpoedig doenlyk, uiterlyk binnen den tyd van tien dag n na de Publicatie deezer , ter Markt zuilen gehouden zyn te brenger» binnen de Stad van Maastricht, en dezelve niet hebbende kunnen verkoopen, op zoodanig» Plaatfe, als hun van wegens oen Indivife Magiftraat der Stad Maastricht voornoemt zal worden aangewezen, zullen moeten doen transporteren i zich adresfeerende aan zoodanige Perfonen, als hun door de voornoemde Magiftraaï zullen worden opgegeven ; dat aan denzei ve zaï worden verzogt een Mriefj1 van erkenienis van het overgebragte , met Obüsatie om van deGranen te betalen de Middelprys der d'ie hoogfte M.rkten, welke binnen de drie eerstkomende Maanden*, binnen de Stad Maastricht voornoemt zul-  JAARBOEKEN, Ma', 1785. ftg zullen gehouden worden, en van de Beestialen 'sGraen andere Levensmiddelen de waarde, volgens venhaeftimatie van gezworen Keurmeesters; en datgb, by aldien iemand, die op die voet gelevert heeft i naderhand eenige Granen tot zyn onderhoud zoude mogen noodig hebben, dezelve aan hem, by aldien onderdaan van den Staat is, op een Declaratoir van Burgemeesters van de plaats van zyne woning, zullen uitgelevert worden , naar proportie van zyne noodtuft, enz. Nog hebben Huntie Hoog Mogende By Placaat, van den 19 November 1784 vergeten , kwytgefcholden en vergeven aan alle Matroozen en anderen, die voor deze Publicatie, zonder behoorlyk affcheid te nemen, 'sLands dienst te water verlaten hebben, of daar uit weggelopen zyn, of, tegen vorige Placaten , in vreemden dienst ten Oorlog, ter Koopvaardy of Visfcherye ter Zee zig hebben begeven, al het guntzy, door hunne voorfehreven defertie of vreemde dienst, tegen den Lande hebben misdaan, mitsgaders alle ftraffen, daar in zy ter^voorfehreven zake vervallen zouden mogen wezen, mits zy naar deze Landen wederkeeren en zig voor den 1 Juny 1785 aangeven aan eene van de Collegien ter Admiraliteit. — Wyders wierdt by dit Placaat nog verboden om binnen deze Landen, voor vreemden dienst ten Oorlog, ter Kaapvaart, ter Koopvaardy of Visfchery eenig volk te huren of aan te nemen j gelyk mede aan alle In* en Opgezetenen de2ér Landen, om zich op eenigerhande wyze in vreemde diensten te laten aannemen. Ccc a Op  745 NIEUWE NEDERLANDSCHE s'GaA- Op den 12 dezer maand, was ook op veniia voordel van de ftad Gouda by Hun Edele •E* Groot Mogende de Staten van Holland en Westfriesland het befluit genomen oin het platte Land te wapenen, en aan Gecommitteerde Raden gelast, om een ontwerp te maken, ten einde den vermogenden Ingeze• tenen ten hunnen koste, en den onvermogeuden, ten koste van 'tLand, van Geweeren te voorzien, en in den Wapenhandel te oeffenen, met laat, om ten fpoedigften daar over te beraadüagen. Ook is, in overeenkomst van het voorgeftelde door dezelfde bovengemelde ftad Gouda, op den zelfden dag in de vergaderinge van Holland befloten:",, Dat de Frontieren derzei ve Provincie ten eerften moeten befchouwd en verzekerd worden, zo door het aanleggen van fterkten, met de nodige krygsbehoeften voorzien, als het gereedmaken en (des noods)'te werkftellen van onder water zettingen , daar zulks vereischt mogte worden; waar over ook met de belanghebbende Steden en Heemraadfchappen van Holland, als mede met de nabuurige Provincie van Utrecht, zal worden verftand, gehouden. By de Stagen van Utrecht was ook al reeds den 10 November befloten, zo fpoedig als mogeiyk is, het ganfche platte Land te wapenen , en op den 12 wierden reeds door Hun Edele Mogende Gedeputeerden de nodige  JAARBOEKEN, Ma, 1785. 747 dige brieven van aanfehryving, aan de Schou- 'sGraten en Gerechten ten platten Lande afgevaar-""e^hadigd, om binnen den tyd van 14 dagen be-GE* hoorlyke opgave te doen van de perfoonen , welke boven de 18 en beneden de 60 jaren, binnen elks diflrikt gevonden worden, bekwaam, om, in geval van nood, den Lande dienst te doen. Het welk ook ter Generaliteit zou voorgefteld worden om het in alle de Provinciën werkftellig te maken. Wy voegen hier nog eindelyk by , het navolgend bevel van den Admiraal Generaal, van den 18 November-1784. ^yne Hoogheid last en ordonneert hier mee 'e, ^ alle Gouverneurs, Commandeurs of'< !o nrcan» deerende Officieren der Steden en Plaatfen, met Troupes van den Staat beze*, om de Commandeerende Officieren der Regimenten en Coms, onder derzelver Orders (taande, op het Uerkite te recommandeèren , derzelver dnderheboende Compagnien ten fpoedigften te comphJteeren, met goede weerbaare Manfchap, in Haat om het Geweer te dragen, en dus geene Kinderen: wordende, om de Capiteinen hier in te ge moet te komen, san de J\ationale, Ouitfche, Walfche en Zwitzerfche Infanterie, gepermitteert, om Manfchappen , beneeden de gewone Maat, aan te neemen : mits echter, wat aangaat de Musquettiers, boven de vyf voet, en niet minder dan achcien jaren ou ; En wat aangaat de Grenadiers , Manfchappen boven de vyf voeten en drie duim, en meede niet minder dan achtien jaaren oud ; blyvende ce Maat voor de Tambours, zoo ais by het Regleme,-1 van den zi February 1774 voor.,efchreeven is.; en wat aatgiat de Hollandxhe Gardes te voet, Ccc 3 zco  'sGra- VEiNHACE. Bev. van Z. Hoogheid tot werving v. KrygS' valk. NIEUWE NEDERLAHDSCH2 zoo word gepermitteert, orn by het zelve, zófii "}"reriadiers a,s Musquettiers , aan te neemen Manfchappen onder de gewone Maat van vyf voet zeeven duim; des dat dezelve zyn boven de vyf voet en vyf duim; gelyk meede gepermitteerd word, by alle de Regimenten Manfchappen aan te neemen, die niet gedient hebben, al zyn zv ouder dan drie en dertig, mits niet boven de vyf en veertig jaren, en dat zy geene gebreeken hebben,die hun tot den dienst onbekwaam maken; en op dat het completeeren der Compagnien des te ipoediger voortga, permitteerd Zyne Hoogheid alverder, in deeze tyd, en tot nader ordre, het aanneemen van Recruten by de Nationale, Duitfche en Walfche Regimenten we! voor minder dan zes, doch voor niet minder dan twee jaren: zullende wel zorg gedragen moeten worden , dat de tyd van derzelver dienst expireere in de maanden Odtober, November, December, January, of February, en niet in de andere maanden, in welke het volgens Ordres van den Lande niet geoorloofd is om de Pasport of affcheid te mogen geeven. En word, ter bereiking van het bovengemelde oogmerk, namentlyk van de fpoedige completeering van de Compagnien, aan de Capiteinen gerecommandeert, om, wanneer men geene andere Recruten bekomen kan: geene zwarigheid te maken in het aanneemen van Deferteurs uit den dienst van zoodanige Mogendheeden, met welke de Republiek geen Cartel heeft, wanneer zy zich daar toe zullen aanbieden. Verwagtende Zyne Hoogheid van den yver en Ambitie, met welken de Troupes van den Staat altoos, vooral in critique omftandigheeden, zyn bezield geweest, dat niemand nalaatig zyn zal in 't werk Rellen van alle de middelen, om de Com« pagnien fpoedig te completeeren; maar dat alle de Officieren by deeze gelegenheid nieuwe blyken, zul-  JAARBOEKEN, Mei. 1785. 749 zullen geeven, dat het welzyn van den Staat en de 'sGbaeer van de Regimenten , onder welken zy dienen, venhahun eenig doelwit is,- en zullende Zyne Hoog-ce. heid byzondere reflexie flaan , niet alleen op de Regimenten, maar zelfs op de Compagnien, eie zich in deezen het meeste zullen hebben gediltiogueert. , Gegeeven in 's Gravechage den iS November 1784.enz. De Raad van State heeft eene Petitie gedaan tot aanbouwen uitrusting van nog eenige Oorlogfchepen, ter fomme van ƒ3,441, 599- 10-, waar uit men opmaakt, dat 'er reeds werkelyk by Hun Hoog Mog. tot eene verfterking van 's Lands Zeemagt, in de Middelandfche Zee, beflooten is. De Heeren Staten van Overysfel hebben aan de Hooge Bondgenoten den voorflag gedaan , om voor hunne Provincie eéne fomme van ƒ 500,000 te ligten. By de Algemeene Staten is den 4 Mei 1785 dit belluit genomen: „ Waar op gedelibereerd zynde is goed„ gevonden en verftaan, dat tot het hoog„ nodig herftel der vervallen zaaken in de „ Republiek, met affnyding van alle onno„ dige omilag, twee perfoneelen commisfien Ccc 4 „zul-  750 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sCtka- 3S zullen worden gédecerneerd, om de zaavekha . m ken-, die de Unie, en het generaaleliond„ genootfchap aangaan , te onderzoeken. „ Dat de voorfz. zaaken, welke een zo „ fpoedig, als toereikend,: en vrugtbaar re„ dres zyn vereisfchende, tot twee hoofd» „ deelen zullen worden gebragt, waar. van „ het eerfte alle de poincten in zig zal moe„ ten bevatten, welke het Pfriantie-wezen „ betreffen, terwyl het tweede de middelen „ van de gcneraale,dcfenfie, 'gefchikt na-de „ Finantteele vermogens van het Bondge- nootfchap in het generaal , en van ieder „ der Bondgenooten in'het byzonder , tot onderwerp zal moeten hebben." ' '„ Dat met opzicht tot het eerfte hoofd„ deel , in byzondere .aanmerking zullen „ moeten komen de twee navolgende poinc„ ten. „ Eerftelyk het- nader reguleeren der Pro- vintiale Quotes in evenredigheid van de „ 'ware vermogens der Bondgenooten, .tot het draagen der. lasten van het geheele „ Bondgenootfehapi en ten tweede, de ftaat „ van de Generaliteits Kasfe, als mede het gebruik, 't welk daar van totfoulkas van „ de Bondgenooten, met betrekking tot de. „ generaale defenfie van den Lande zoude „ kunnen gemaakt worden. „ Dat het examen der voorfz. Finantieele A, poincten de grontilag en het rigtfnoer zul„'jende . moeten opleveren, waarop, en „ waar na alle feljikkingen omtrend het Mi-  JAARBOEKEN, Mei, 1785- 75* „ iitaire weezen, zo te Water als te Lande, 'sGkazullen moeten worden gebouwd en inge- venha„ rigt, dit onderzoek, ook eerst en voor al-GE** „ les by de hand zal dienen te worden ge„ nomen. Dan dat, gelyk het examen der „ voorfz. poinéten veelvuldige prteparatoire „ befoignes zal vereisfchen , daar toe een peribneel belbigne zal worden gedecer„ neerd, beilaande uit eenige weinige Leden, ten dien einde door ieder der Pro„ vincien te commhxeeren, des goedvindende , geadfiiteerd met een van derzelver Ministers met adjuncïie van eenige Heeren Gecommitteerdens en Mi„ Ministers uit den Raad van Staten, en „ Generaliteits Rekenkamerby Hun Ed. „ zelfs te nomineercn ,«door welke perfo„ necle Commisfie de nodige voorflagen en „ plans tot redres in de Provinciale Quotes, „ en omtrend het employ van de Generali„ teits-Caslè, als mede op de Finantieele „ Refleólien door fommige Provinciën van 9) tyd tot tyd op de Staten van Oorlog ge„ maakt, en de voorflag van de Provincie van Zeeland, by Refolutie van den oDe„ cember laatstleden gedaan, tot het negotieeren in tyd van Oorlog door de Gene„ raliteit ten lasten van de Provinciën, en „ tot bepaling van een generaal Fonds, om de intresfen daar uit te vinden, zullen „ moeten geformeerd, en daar van een om-. „ Handig raport ter Generaliteit worden gt> „ daan, om het zelve raport door de Bond„ genooten overgenomenen daar op in de Ccc 5 „re-  752 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra n refpecHve Provinciën gedelibereerd en *even ha* ^ refol/eerd te worden , zo als bevonden ,, zal worden, te behooren. — „ En dat voorts, ten einde aan dit perfo„ neel befoigne alle de nodige ouvertures, „ aangaande de ware gefteldheid der Finan5, tie van de Generaliteit te doen geworden vi de p^aad van Staten en Generaliteits Re' „ kenkaraer zullen worden verzogt, en ge„ authorifeerd, aan het voorfz. befoigne zo„ danige opening dien aangaande te geven, 3i als door het zelve befoigne gerequireerd zal worden. „ Dat betreffende het tweede Hoofddeel, „ de deliberatien der gezamentlyke Bundge- nooten zullen moeten verfeeren over het „ werk der generaale defenfie van de Repu„ bliek, gel'chikt naar de Finantieele ver5, mogens van het Bondgenootfchap in het „ generaal, en van ieder der Bondgenooten „ in het byzonder, mitsgaders over het be„ ramen der middelen , welke daar toe in „ Vredenstyd op eenen beftendigen voet ge„ reguleerd, en door het brengen van per„ manente posten op den ftaat van Oorlog „ geconftateerd , en vastgefteld zullen be„ hooren te worden, waar omtrend vervolj, gens de voornaame objecten van delibera„ tie zullen moeten beftaan. „Eerftelyk in een naauwkeurig onderzoek „ van den ftaat van 's Lands Zee-en Land„ magt, Frontieren, Magazynen en Arfena„ len , mitsgaders van de redresfen , die *i 'daar in '£ generaal en ook in de refpecti- „ ve  JAARBOEKEN» Mes, f785. f53 ve Admiraliteits Collegien in het byzon- 'sGra* v der zouden behooren gemaakt te worden.vejnha- „ Ten tweede in een onderzoek, welkeGE* 9J nadere voorziening omtrend de dispofitie „ over 's Lands Militie, zo te Water als te „ Land, mitsgaders omtrend het beltuur van dezelven, vooral in den tyd van Oor„ log, door het benoemen van eenige Leden „ en Ministers der Regeering, om den Ca„ pitein Generaal te adfifteeren, zullen, kun„ nen en behooren te worden gedaan, en „ ook in het byzonder aangaande het werk „ der Patenten, waar van de beheering door „ de Bondgenooten aan den Kapitein Gene„ raai, tot kennelyk wederzeggen, is op„ gedragen: en laatftelyk in een onderzoek, „ op welke wyze het werk der Discipline „ en Jurisdictie Militair , ' voor zo veel de „ Generaliceits Landen particulierlyk be„ treft, zal behooren te worden geregu„ leerd. „ Alle welke fpeciaale poinjSlen aan het „ examen van eene tweede perfoneele com„ misfie (nadien het werk van de Finantie 9, alleen een byzonder befoigne vereischt) „ zullen worden gedemandeerd, tot welke „ befoigne ook eenige weinige Leden uit de „ refpective Provinciën zullen worden ge-- committeerd, om de nodige Plans van re„ dres te ontwerpen, en in voegen hier voor „ gemeld ter deliberatie van de gezamenly? }3 ke Bondgenoten te brengen." Ook  sGra VENEUSS. Raport omtrend *en6/lrtik van PreliminaireVrede met Engeland. j i <. ( h l C d z § 4 754 NIEUWE NEDERLANDSCHE • Ook is ter vergaderinge der Algemeene Staten nopens de 'bedenking en vragen der O. I. Maatfchappy, omtrend de uitgeftrektheid van het 5 en 6 Artik. van het voorlopig Vredeverbond tusfchen Groot Brittannie en dezen Staat, dit raport uitgebragt: Extratt uit het Register der Refolutien van de Hoog Mogende Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden Maandag den 23 Mei 178J. ]H\e Heeren van Haaften en andere Gedeputeer, ,^en. Van Hun Hoog Mogende tot de zaaken der Marme, hebbende, ingevolgen Refolutie Gommisionaal van 25 laatstleeden, geëxamineerd ,eene Jvnshve van de Gedeputeerden Di ecteuren van de relpecfive Kamers der Oost-Indifchc Compagnie, gelchreeven ter Vergadering van Zeventienen, te Midde.burg den 20 der voorgaande maand, hou Jenie:dat deGouverneurGeneraalen Raden van Indien jun by eene Misfive, gedateerd Batavia deD 26 Vba« des voorleden Jaars, verzogt hadden, om ixplicatie en pofltive ordies , betrekkelyk het vyfle en zesde Articul van het Premiliminaire Vreedes tradtaat, geflooten te Parys den 2 September 703 , tusfchen Zyne Majefteit den Koning van >root Bnttannien en deeze Staat: en daarop geoord en ingenomen hebbende het Advis van 'e leeren Gedeputeerden der refpedtive Admiraliteits ollegien; hebben ter Vergadering gerapporteerd u zy Heeren Gedeputeerden van advife zouden yn, dat aan Heeren Gedeputeerden Diredeuüi der Oost-Indifche Compagnie zouden kunnen ïantwoord worden, dat H. H. Mog. bevinden, tt de Vergadering van Zeventienen het zesd* rakel van het Vreedens Tradtaat, geflooten ce Pi-  JAARBOEKEN, Mei, 1785- 755 Parys den 20 Mei 1785, tusfchen deeze Republiek en Zyne Majefteit den Koning van Groot-Brittannian , zeer wel begreepen hebben, dat dijt Articul een verbintenis van wegen den Staat behelst, en die by gevolg ook de Oost. Indifche Compagnie verpligt, om de Navigatie der Onderdaanen Zyner Groot Brittanniiche Majefteit niet te ontrusten nog te ftooren, in de indifche Zeën; dat om deeze verbintenis na te komen, het genoeg is, van aan de Onderda mcn des Konings van Groot-Bri:ta nien over:daten de Vryheid vao deeze Vaart, iu deszelfs geheele uitgeftrcktheid, zen Ier d?arin eenige hinder toe te brengen; dat niettemin dit zes» de Artikel van gemelde Vreedes TrafTtaat geen betrekking heeft, met de Koophandel in 't algemeen , nog met de Specereyen in het byzon* der, en de Hollandfche Oost-Indifche Compagnie in de vrye bezitting laat, van haare rechten daar omtrent ; dat niets van dit alles aan Zyne Majefteit is overgegeeven of aan Zyne Onderdanen gemeen gefteld is , dat dit Artikel zo klaaris, en aan zo weinig vèrklaaring e>f uitlegging vatbaar, dat uitgenomen de vrye'Vaart, H. H. Mog. niet kunnen geloven, dat de OnderdaaDen van Groot- Brittnnnien iets zoude willen onderneemen, ten minsten niet met toeftemming efl nog minder op gezach van Zyne Majefteit, welke de paaien van een enkele vrye Vaart in de Indifche Zeën te boven gaat; dat H. H. M. zeker]yk zcodauige pooging van wegen de Groot - Brittannifche Onderdaanen niet anders zouden kunnen aanzien, als een formeel misbruik van deeze Vryheid van Navigatie, welke zy door bovengemelde Artikel hebben toegeftaan; dat de Compagnie in' het recht gebleeven is , om de Koophandel te beletten, die haar exclufivelyk behoort,^ en dat H. H. Mog. aldus aan Directeuren overlaaten de Vryheid om zoodanige ordres te geeven , als zy zullen nodig oordeelen tot Confervatie van haare Pri- 'sGka- VENUA- ge. Raport omtrend Senö Ar. tik. van treliminaireVrede met Engeland.  s'Gra vknha ge. Rapör, omtrend ^en6/lrtik van Prelhni tiaire Vrede met Rn* geland. i i < t \ k O ó a d k 75°* NIEUWE NEDERLANDSCHE .Privilegiën , en alle inbreuken ten deeze on.zigten. , * Dat H. U. Mog. door het zenden van een Es-' quader Oorlogsfcheepen onder bevel van den Capt. Commandante Braam, aan Heeren Directeuren bewyzen gegeeven hebben van de dispoficien, waa-r in zy zich bevinden, om de Compagnie in haare nandel te handhaven; dat zy maatregulen genoomen hebben, om die protectie tecontinueeren,en gentegen zyn te defereeren aan de vragen, welke Directeuren zouden kuunen goedvinden hun daaromtrent te doen." Waarop gedelibereerd zynde, hebben de Heeten Gedeputeerden van Holland en West - friesland. Zeeland en Friesland, en Groningen, hetzelve Copielyk overgenoomen, om in de haare breeder gecommuniceerd te worden. t*rNog hebben <*e Staten van Holland en VVestfriesland den 6 Mei 1785 de Kamer fan Juftitie 's Lands van Vianen en Ameide ildus gemagtigd: PUBLICATIE. Qe Staten van Holland en West-Friesland, al. len den geenen, die dezen zullen'zien of booen lezen, falut: alzoo door de Eerste en andee * van de Kamer van Juftitie van Vianen n Ameide, aan Ons in fubftantie is voorgedragen, lat ter gelegenheid van de onlangs ontftaané umultueuie bewegingen, zo onder de Jurisdictie an gemelde Kamer, als in den Lande van ArVÏÏT1 de daat-op gevolgde Procedures, rati. te Offitii, tegens verfcheiden Ingezetenen van e beide voorfchreeve Diflrióten geëntameerd, m gemelde Raden waren voorgekoomen twee iverfe bedenkingen, daar op hoofdzakelyk neerauende: /. Of  JAARBOEKEN, Mei, 1785. 757 I. Of hec niet, in het geval, dat er tegen de Ingezetenen van den Lande van Vianen en van Arkel, door d^n in elk Diftrict competenten crtmineelen Rechter, eenig Bannisfemmt wierd verleend aan den Gebannenen zeer gemaklyk zoude, vallen, de Jultitie, immers voor een groot gedeelte te illuderen en kragteloos te maken, daar dezelve zich quafi wei onthoudende van de geïnterdiceerde grond, nogtans hun verblyf ongemoeid zouden kunnen nemen op ern plaats, zoodanig gelegen, dit de Gebannenen fomtyds met een enkelden flap bun vorig verolvf en woning zouden kunnen bereiken. En 2. Hoedanig de'meergeme'de Raden zouden dienen te refolveeren, in geval ten Gebannene uit de Provincie van Ho land gevonden en. gepermitteerd wierd, in de Landen van Vianen en Ameide, en alzoo onder de Jurisdictie van de voorgemelde Kamer. Zoo is 't, dat Wy hebben goédgevonden en verftaan, zonder voor het overige te derogeeren, het geen over en weder coftumier zoude mogen zyn , by deeze te ftatueeren, en de Kamer van Juftitie 's Lands van Vianen en Ameide te au:horiferen, om voortaan hunne Sententien, houden le bannisfement uit den Lande van Vianen en Ameide, ter zaake van het Crimea Majeftath & Perduellionii , mitsgaders van allerley oproei en tumultiufe beweegingen en fpecialyk ter zake vermeld by onze Refolutie van den 31 January dezes Jaars 1785, te mogen excendeeren, en mitsdien wegens de voorgemelde misdaden mede te mogen bannen uic den Lande van Holland en West Friesland. En wyders te bepalen, dat de refpective Rechters in deeze Provw cie, die over de voorfchrever Crimina Sententien van Bannisfement nic de Pro. vincie van Hollanden West-Friesland komen te flaan; in die gevallen mede uit den Lande vat Vianen en Ameide zullen mogen verbannen; er tef sGravekha« 3e. Public. nopens de Juftith Kamer van Via-' nen en Ameide. : 1  758 NIEÖWE NEDERLANDSCHE 's Gra- te^ea te declareeren, dat, in cas die by voeging vknha-* mct exPresfe-yk in die Sententiën mogte gevonden c,£ worden, als dan egter onder de woorden van Holland en West • Friesland , de Landen van Vianen en Ameide gehouden zullen moeten worden gecomprehendeerd te zyn. ' Wy hebben reeds te voren gewaagd van de bewegingen ten platten Lande onder de boeren, van welken veelen weerzin hadden tegen de Wapening, by 's Lands Staten geboden. De Heeren Gecommitteerde Raden waren byzonderlyk door de Staten gemagtigd, om wegens die bewegingen berigten in te nemen, de befchuldigden te vatten, te verhooreiv en naar omftandigheden teftraffen. De Bailluw van Rhynsburg , alwaar geen mindere bewegingen , dan elders , hebben plaats gehad, is zelve ook befchuldigd, van niet werkzaam genoeg te zyn geweest, om die bewegingen te fluiten, en is deswegens eenige malen ter verhoor geweest voor Commisfarisfen van Heeren Gecommitteerde Raden. Den 20-MeLzyn by de Ed. Mog. Heeren Gecommitteerde Raden wederom drie huislieden gevonnist, wegens wanbedryf tegen de uitgefchrevene wapening ten platten Lande. Eert uit Zoeterwoüde is gegëesfeld, hebbende het Bordje met het opfchrift Oproermaker,- boven het, hoofd; is wyders voor 3 jaren gebannen in het "tugthuis, en voor isjaren buiten de Provincie. De twee andere boe-  JAARBOEKEN, Mett i78f. ?59 boeren , zynde uit Zuidland, zyn voor 6 'sGraen 4 jaren gebannen. ce""*" De afgezondene Kerkenleeraars van de kerkvergaderingen dezer Landen, zyn den 24 Mei gezamenlyk ter vergaderinge van de Staten Generaal vërfcheenen , en na dat de Eerw. Heer Zoetens, Predikant te Schiedam, eene aanfpraak en zegenwensen vóór die vergaderinge hadt uitgeboezemd , welke door den voorzittende Heer Pesters wierdt beantwoord, hebben Hun Hoog Mogende uit derzelver midden eene Commisfie benoemd, om. den 25 Mei met gemelde Heeren Predikanten in de Treves-kamer te bezigtigen de Atttographa , of egte oorfprongelyke Rukken van het Nationaal Synode van Dordrecht; als ook om den 27 dezer met dezelve in een jagt naar Leyden te vertrekken , en gelyke bezigtiging te doen van de laatfte proeven der nieuwe overzetting des Bybels , die aldaar bewaard worden. Den 17 Mei, den beftemden dag tot de gewoone jaarlykfche Wapenfchouwing der Haagfche Schuttery, geleid door den Heer van Slingeland, Burgemeester van 's Hage , als Collonel, wierdt ten half tien uuren in het nieuwe Voorhout de vergadering gefiagen , waar op de Schutters ren dien einde gewapend vergaderden, allen op gelyke wyze in het blaauw gekleed, met wit onder-' goed, Compagnies gewyze in het Voorhout, als namenlyk; 1, De Blaauwe Compagnie in Ddd het-  7 6b NIEUWE NEDERLANDSGHE sGaA- het nieuwe Voorhout. 2, De Orange Blan* venha- cfoe %ieu aan de f]0LUzy(je van fjgj Voorhout. 3. De Groene voor het Admiraliteitshuis in het lang Voorhout. 4. De Calombyiïen voor het Familie-' uis van Bentink , Meer van Rhoon. 5. De Witte voor de Klooster kerk. 6. De Orange voor het huis van den Graaf Wasfznaar Obdam. Na dat de vaandels waren afgehaald en by ieder Compagnie aangekomen , trokken zy van hier in goede orde naar het Exercitie - veld , bezyde de Maliebaan , ten einde aldaar dé gewoone wapenoeffeningen voor den Heere Prinfe Erfltad. houder te verrigten. De Schuttery in goede orde gefchaard zynde op gemeld Exercitie - veld , begaf zig Zyne Doorl. Hoogheid en deszelfs geheele Familie, benevens een zeer talryk gevolg , gezeten in zeven koetfen met zes paarden befpanhen derwaards, reden het front voorby en wierden door alle Heeren Officieren met de fpontons en vaandels begroet, begevende Hunne Doorlugtige en Koiiinglyke Hoogheden zig vervolgens naar de tent, tegen over het front, ten dien einde als naar gewoonte opgerigt , .alwaar dezelven door de Magiftraat wierden opgewagt, en op een pragrig ontbyt onthaald. Zy aanfehouwden van daar het maken van het Manuaal door gemelde Schuttery, thans ingevoerd volgends de nieuwe Staatfche wapenhandel. Ver volgends trok de Schuttery voorby de gemelde tent in een zeer goede orde naar, en vervolgens door den Haag, nemende haare gewoone  jAARBOJËKËN, MeïSi I78J. ?6t he weg door het Voorhout, over hét BuiteM- 'sGrahof door de Stadhouders en Grenadiers venhapoort , langs de korte Vyverberg, en0^4 voorby de nieuwe Doelen, alwaar de Magiftraat vergaderd was , die in voorfz. trekking door de Officieren wierdt begroet, en zo naar haare vergaderplaats te rug, alwaar zy plegtig bedankt wierdt* Dien zelfden middag werden de Heeren Officieren op den nieuwen Doelen door de Magiftraat zeer pragtig ter maaltyd onthaald, by welke gelegenheid onder een fraai muziek de hooge gezondheden wierden gedronken — Ook heeft Zyne Hoogheid het gewoone gefchenk aan de Schuttery gedaan , het welke op de wagten ftaat verteerd te worden, Amsteldaw* Wy hebben van de dagvaarding tegen de Heeren Hespe en Verlem in ons voorgaand ftukje gefproken. Dit voorval Jieeft Veel geruchts door de feven Gewesten, en ook buiten 's lands gemaakt, en een ieder daar over geoordeeld naar zyne bevatting,kunde, ook wyze van denken en verkleefdheid aan deze of geene party. . De Advocaat Hespê en Boekhandelaar Verlem als gevangenen op het Stadhuis gehouden zynde, vervoegden zig derzelver Huisvrouwen fpoediglyk den 3 Mei 1785 ieder by een afzonderlyk verzoekfchrift , zo door haar zelve als door den Advocaat H. van Castrop en den Procureur J. DouwesCz. geteekend, tot de ScheeDdd 2 pe*  Am- ÏTELJDAM, pdj NIEUWE NEDERLANDSCHE penen dezer Stad, met verzoek, dat de gevangenen onder behoorlyke borgtogt mogten ontflagen worden, en toegelaten om by Advocaat en Procureur voor het Gerechte te ftaan. Men zie die beide Requesten in De Politieke Kruijer V. Deel Ndt 239. Dog die verzoekichriften zyn van weinig vrugt geweest, zynde de Advocaat Hespe den 6 Mei verwezeii in een confinement van 14 dagen te water en te brood, en tot eene betaling van 3000 guldens , binnen gemelden tyd te voldoen; of, by foute, op het fchavot gegeesfeld en voor altyd gebannen te worden uit Holland en Westfriesland op poene van zwaarder ftraffe, met condemnatie verder in de kosten en mifen van Juftitie. De Boekhandelaar Verlem wierdt ten zelfden dage verwezen tot een confinement van 3 dagen te water en te . brood, en tot betaling Van eene boete van 3000 guldens, binnen fes weeken te voldoen, of by foute, op het fchavot gegeesléld, en voor altyd uit Holland en Westfriesland gebannen te worden, op poene van zwaarder ftraffe. Dog de beide verwezcnen vervoegden zig terftond by Requesten tot den Hove van Holland, om Mandament van Appel met de claufule omme annullatie ilico te begeeren: Welke Requesten by appoiud-ement van 11 Mei 1785 111 handen van den Hoofdofficier van Amfteidam zyn gefteld, om binnen 3 dagen te dienen van berigt; en by nader appoinclement van den 16 Mei, gelet zynde op het berigt van den Heere Hoofdofficier, en op het gede. cla-  JAARBOEKEN, Mei, 1785. 763 'dareerd begrip van de Staten in de Refolutie Am» van 13 January 1774 in de zaak van Jacob stel. van der Velde genomen, zyn de fupplianten DAM* met het gewoonlyk Fiat j'ermo ordinïbus tot de Staten verzonden. Zie Politiq. Kruijer No. 239. en 240. Weshalven dan ook beide de verwezenen zig by behoorlyke Requesten tot de Stateü vervoegd hebben, met verzoek, dat mogte verklaard worden, dat hunne. vonnisfen niet zouden vallen in de termen van de Refolutie van 10 September t-t,f. nader verklaard door der Staten Refolutie van 25 Mei 1735, maar dat die zouden zyn appellabel enz. Welke beide verzoekfchriften door de Staten den 18 Mei 1785 zyn gefteld in handen van den Hove, om te dienen van confideratien en advis, als mede van Schout en Scheepenen van Amfteldam, om te dienen van berigt, met vergunning aan de fupplianten van de verzogte furcheance, en ontflag uit de gevangenis onder confignatie der boetens zonder confequentie daar uir/te trekken; (Zie Pclit. Kruijer No. 241.) met dit gevolg, dat beiden dan ook, de Heer Verlem den 19 Mei 1785 des avonds , dn de Heer Hespe den 20 Mei des morgens voor negen uuren , zyn ontflagen. De Advocaat Hespe en Boekhandelaar Verlem waren van hunnen Advocaat Gastrop , en Procureur Douw es, ook van den Advocaat Schimmelpenning verzeld, wanneer zy het Stadhuis verlieten: cn een groote toeloop wagtte hen op. Dog Vrydag den 21 wierdt ook de BoekveikoDdd 3 per  76* NIEUWE NEDERLANDSCHE Am. pet ff. Atends los gelaten, na dat hy zyn* II™" L ?DC?ergaan en 3000 guldens boete beBAjf. taald hadt. Men heeft niet gemerkt, dat zig iemand zyner bekreund heeft. Of de Vryheid van Drukpers niet aan alle Ingezetenen zoude moeten toekomen, dan of »ér eene andere reden is, waarom men oordeelde, dat in hem die Vryheid minder gefchonden was, is ons onbekend. De Perfoon van dien Boekverkoper gaat ons in 't geheel niet aan, maar de Vryheid der Drukpersfe ten hoogfte, die altyd dezelfde Vryheid is en blvft, waar zy ook aangetroffen wordt, en zo wel in den eenen als den anderen moet onfehenbaar gehandhaafd worden. Wy moeten nog kortelyk melden, dat, daar Hespe en Verlem niet zonder toegang van vrienden en bekenden, zaten, derzelver toevloed, als mede van veele anderen, tot hen zeer groot is geweest, en zy een ongemeen grooten toeloop van hezoek in hunne gevangenis gehad hebben. In deze Stad en in veele andere plaatfen, zo binnen als buiten deze Provincie, waren infchryvinden geopend , om gefchenken aan de gevangenen en derzelver famihen te doen, die men zegt, dat aanzienlyke fornmen hebben opgebragt, en waar voor zy openlyk, by bekendmakingen m de Nieuwspapieren, hunnen dank hebben betuigd. Ook zeer veele Genooticnappen van wapenhandel door het ganfche Land hebben aan de Heeren Hespe en Verkm M Lidmaatfchap, yeelen ook eerpen- hin-  JAARBOEKEN, Mei, 1785» 7«5 ningen, met de fterapel van hun Genoot- Amfchap, vereerd. Die Heeren uit de Gevan-sTix genis van het ftadhuis zynde ontflagen, heb-o^M. ben ook by de meeste Burgers, die hen in de gevangenis bezogt hadden , wederhezoeken van dankbaarheid afgeleid, en ook verfcheidene Genootfchappenin andere plaatfen bezogt om hunne dankbaarheid te betuigen. De Heer Hespe, rondrydende aan de huize van die Burgers dezer Stad, die hem bezogt hadden, gaf aan ieder huis een kaartje over , waar op verbrokene ketenen , en andere toepasfelyke zinnebeelden gegraveerd Waren. De Heeren van den Gerechte hebben befloten , uit hoofde der verandering in de wapenoeffening, met advys van Collonellen en Kapiteinen, eene nieuwe' ordonnantie voor de Schuttery te beramen, en hangende de raadplegingen daar over ,' 4 artikelen als eene provifioneele ordre voor de gewapende Burgery, op den 12 Mei 1785,-vastgefteld en doen afkondigen. De Staten dezer Provincie hebben den 26 Mei 1785 eene Publicatie beraamd , ten voordeele van het Kweekfchool voor den Zeedienst, in den jare 1781 in deze Stad opgerigt, houdende eene belasting op de inkomende fchepen, ten behoeve van gemeld Kweekfchool. Den 9 Mei 1785, des namiddags zyn van Ddd 4 'sLands  766 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- 'sLands Admiraliteits-Werf in 't water ges™> bragt, het's Lands fchip Haarlem van b*m. ^4 Rukken ; het fregat de Thetis van 24 ftukken, en een Brikfchip genaamd de Pyl, van 12 Rukken, welke brik tot aan de top toe was afgetimmerd en met een koperen huid beflagen. Vervolgends zyn met voorkennisfe van Zyne Doorl. Hoogheid, den Heere Prinfe Erfftadhouder , by het Ed. Mog. Collegie ter Admiraliteit alhier , begeven 's Lands fchepen van Oorlog, als: Overyssel van 64 ftukken, aan den Kapt. Justus Boot-, De Batavier van 54 ftukken, aan den Kapt. Laurens Spengler; en de Kotter de Reebok, aan den Kapt. M. Allier. En nog 's Lands Fregat de Hector van 40 Rukken aan Kaptein Gysbert Smis-, faert. Het Genootfchap van Wapenhandel, bekend onder de zinfpreuk; Tot nut der Schuttery , de winteroeffeningen in de oüde Kerk . geëindigd hebbende, heeft den 28 Mei des namiddags aangevangen op een ftuk gronds, het Genootfchap toebehoorende , agter de - Herberg Maltba -, op de Buitencingel tusfchen de Leidfche en Weterings poorten gelegen , de wapenoeffening voort te zetten. De Heer Roos, Adjudant van Stads bezetting voerde het gebied, na dat een der Ledtn voor af eene aanfpraak gedaan hadt. Rot.  c JAARBOEKEN,, i¥«, 1785', 767 Rotterdam. In dezer Rads Courant heeft men de vol- Rot» gende bekendmaking gezien: Door hetTER„ aanleggen van verfcheidene zware Gebou-nAM„ wen, als dat op de Admiraliteits-Werf, en „ van eene Stigting, welk een waar Men„ fchenvriend, tot een Wooning voor 80 k „ 90 behoeftige Lieden, doet aanbouwen, „ behalven nog verfcheiden andere particu„ liere Werken , wordt 'er thans in deze Stad aan zo veel handenwerk verfchaft, dat niet alleen verfchillende Fabrieken, „ maar ook byzondere perfonen, om Werk- volk verlegen raken, zo dat menig een, die in een ander gedeelte van dezeProvin„ cien met moeite zyn beftaan vindt, thans alhier eene ryklyke kostwinning zoude „ kunnen aantreffen : waarom zulks , ten „ verzoeke van voornaame Kooplieden, by deze aan het Publiek bekend gemaakt „ wierdt." Gouda. Eenige Schutters en Burgers dezer Stad hebben den 3 Mei op nieuws poogingen aangewend om tot een Corps Rads Artilleristen te worden opgerigt. Dit was te voren by meerderheid afgeflagen. Het op nieuws ingeleverd Request was van dezen inhoud: Ddd 5 dan  76g NIEUWE NEDERLANDSCHE GoüDA. Req. tot qprigt. v. Stads Artilleristen. Aan de Edele Groot Agtbare Heeren van de Vroedfchap der Stad Gouda. /geeven met. alle verfc; uldigde eerbied te kermen ^ de ondergetekende Schutters en Burgers dezer Stad, dat zy op dien on wraak baaren grond, dat in de Vergadering van Uw Ed. Groot Agtb., als hunne directe Repreien anten , en het hóoglte resGrt van alle de Kegetrings Collegien dezer S:adi de radicale maat berust, uic welke Stads Collegien de hun^e ontleenen, legaal ter kennisfe van ÜEd. Groot Agtb. hebbeo gebragt derzelver Addres aan 't Collegie van den Magiftraat, waar by zy hunne perfoonen amboden tot de erectie van een Corps Sta s Artilleristen en tot defenfie van Stad en Vaderland; doch welk aanbod door eea geringe meerderheid van h,ar Ed. Groot Agtb. is gedeclineerd. Dat zy Onierg- tekenJen, vernomen hebbende, dat het Uw lid. Groot Agtb. daarop behaagt beef, welgenelie Hun Ed. Groot Agtb. te ver. zi-eken, de redenen te ftippediteeren ter toen eerstkomende Vroedfchaps-Vergadering, waarom dezelven dat aai bod h dden gewezen van de hand , hebben vertrouwd te mogen verwagten, dat het Collegie van den M-gitra'at, zelfs al ware het ongehouden, en des noods onder proteftatie van non prejudicie, geenzints zqu heb' en geweigerd aan dat verzoek van Uw £d. Groot Agtb. te voldoen, en tt t derzelver kennisfe te brengen die gegionde redenen der vöcrfz. afwyzing, weike de on ( getekenden zelfs by dcr^eiver Requeste aan U 8 Ed. Groot Agtb. onrferitellen te exhiberen; dog dat zy van eceze hm ne verwagting met (burte hebben mo- ten afzien, toen publicq geworder» is de Refolutie, dje by weigem- Collegie :en opzigte van het bovengem. verzoek van Uw Ed» Gioot Agtb. genoomen zoude zyn, zo als  JAARBOEKEN, Mei, itff. 76> als die ia de dagelykfche Nieuwspapieren te vinden is. Dat uit dien hoofde de ondergeteekenden het van hunnen indispenfablen plig hebben geoordeeld , met den vereischten eerbied en hoogachting , zo voor de Vergadering van üw Ed. Groot Agtb., als voor het Collegie van den Magiftraat, zig nader aan Uw Ed. Groot Agtb. te addresfeeren, om voor te komen, dat het verfchillend begrip van hun vorig Request aan Uw Ed. Groot Agtb. aanleiding zoude geeven tot het moveeren en demelleeren van fuftenues en questien, die ongelukkig den grond zouden kunnen legg n tot verregaande verdeeldheden, tot krenking van de in deeze tyden zo nodige harmonie in alle vergaderingen en Collegien van Regeerirg dezer Stad, en andere hachelyke gebeurtenisfen, die wel altoos nadeelig zyn; maar allermeest in foortgelyke tyden, waar in de geheele Natie en ieder welden, kend Lid der Maatfchappy geen oogenblik de eendragt uit het oog dient te verliezen. Dat de ondergetekenden zig geenzints zullen aanmatigen zig alhier intelaten over de bovengeroerde Refolutie van Hun Ed. Gr. Agtb., dan cm aan deeze Vergadering en aan dat Collegie eerbiedig in confideracie te geven; dat het hun als nog voorkomt, dat hun vorig Request aan de Vroedfchap by nader overweging niet zo zeer zal worden begrepen te zyn een provocatie aan de Vroedfchap van een dispofitie, door het Collegie van de Magiftraat verleend, op een Request aan de Magiftraat geprefenteerd, maar geconfidereerd zal kunnen worden als een bewys, dat de Ondergetekende omtrent het Appointement vanwelgem. Collegie, van dato den 1 February 1785, in dat begrip verfeerden , dat het zelve voor hun een in. gewikkeld rcnvoy vervatte van hun Ed. Grool Agtb. aan deeze Vergadering. Dat, indien dat begrip van de ondergetekende!; wogt wezen erroueus, voor hun te ongelukkige! ZOU' Gouda. Req. tot oprigt. v. Stads Artille. risten.  77C NIEUWE NEDERLANDSCHE Gouda. Req. ter cprigt. v. Stads Au die risten. . i i l I ] i < ] I r zoude zyn, daar zy ter goeder trouwe dwaalden, dat dus hunne welmeenende pogingen, die uit de beste principes voor *t welzyn van Stad en Staat voortkwamen, door hun verkeerd begrip zouden ontaarten in een beginzel van openbaare verdeeldheden, die de deerlyke floping en verwoefting onzer Maatfchappy ten gevolge zouden kunnen hebben, en dat dus de ondergetekenden geen oogenblik moeten hasüteeren, hunne beste pogiDgen te fubordonneeren niet alleen, maar zelf te facrificeeren aan dat welzyn van Stadt en Staat, zo dra zig een zweem dier ysfelyke gevolgen opdoet. Dus keeren zig, Edele Groot Agtbaare Heeren, de ondergetekenden, en door hen alle de Schutters en burgers, die hen tot het addres hadden verzogt 2n gequahficeerd (van welker qualificatie zy de eere hebben copia authenticq hier neevens te voegen) andermaal, met al dien eerbied, die hoog-ichting , dat vertrouwen , *t welk vrye Burgers past, tot Uw Edele Groot Agtbaare, met 3eeze oprechte verklaring, dat, indien hun gelaan aanbod en verzoek, tot befcherming van de Stad, beftiering van 't Gefchut, en beoeffening Ier Artillerykunst; nader in deliberatie komende, :er Vergadering van Uw Ed. Gr. Achtb., of :usfchen dezelve en het Collegie van den Ma'ifbaat, den minden fchyn van verfchil zou mnneo doen ontftaan, zy ondergetekenden veel ;er verlangen, dat die nadere delibcratien worlen geiurcheerd, tot tyd en wylen het Uw Ed. jï. Agtb. zal voorkomen, dat zonder diergely:e gevaarlyke gevolgen te duchten, die deliseratieh zullen kunnen worden gereëntameerd. 't Welk doende &c. Over dit^ verzoekfchrift is in de vergadeing der Vroedfchap vry wat voorgevallen. Twaalf  JAARBOEKEN, Mei yiy8$. 77* Twaalf Leden Remden om de raadplegingen Gouda» over deze zaak op te fchorten, en daar van negen om de Requeftranten wegens hunnen yver te piyzen. Vier hebben het in advys gehouden, of voor Notificatie aangenomen. Vier waren van gevoelen , om het Request zonder dispofitie te rug te geven. De voorzittende Burgemeester heeft de conclufie opgemaakt, alleen öm de verdere raadplegingen over deze zaak op te fchorten: waar tegen eenige Leden zig verzet hebben, beweerende, dat deze conclufie tegen de meerderheid zoude zyn gemaakt. ZEELAND. Middelburg. Omtrend de Oost-Indifche Maatfchappy en plan tot redres is by de Staten van Zeeland een raport uitgebragt, blykende uit het volgend ExtraSl uit het Register der Refolutien van de Heeren Staten van Zeeland. De Secretaris van het Land heeft gerapporteerd , uit naam der Heeren Commisfarisfen tot de ordinaire Befoignes, by Hun Edele Mogende Refolütie van den 28 February laatstleden fpeciaal zynde gecommitteerd tot examinatie van de ten zeiven dage gerequireerde en den 14 April ingekomen fchriftelyke Confideratien van de Heeren Bewindhebberen van de Oost- Indifche Compagnie ter Kamer Zeeland, op 't Plan tot ver-  772 NIEUWE NEDERLANDSCHE MIDDELBURG. Rapon fioöens de 0.1. Compag. nk, \ 1 verbetering in de befturing van gemelde Compagnie , den 30 December 1784, door de Heeren Staten van Hollanden West-Friesland, ter Vergaderingvan Huone Hoog Mogende, geëxhibeert, en op de verdere middelen van redres, die zonden geoordeeld worden tot welzyn van de Compagnie te kunnen worden ingevoerd: dat Heeren Commisfarisfen, uit het bovengemelde berigt hadden gezien, dat het zelve voornaamlyk tot oogmerk had, aan tetoonen, dat de facheufe pofitte, waar in de Compagnie zich, door geldgebrek, heeft gevonden, en zich noch daadlyk zal bevinden, tot dat haare Retouren behouden in het Vaderland zullen gearriveert zyn, niet is te wyten aan wandirectje, onkunde of pligtverzuim van Bewindhebberen en beëedigde Hoofdparticipanten, maar aan een accidenteeleoorzaak, welke m de magt der Directie niet geftaan had om af te weeren, daar meede beoogencle den laatst gevoerden Oorlog met de Kroon van Groot-Brittanje, waar omtrent Bewindhebbers, onder anderen, allegeeren : „ dat de prasfidiale Kamer Amfterdam, „ in den Jare 1780, aan Hun Edele Groot Mo,, gende de Heeren Staten van Holland en West„ Friesland, den onweerbaren ftaat van Indien , „ door extraordinare fterfte en gebrek aan volk, „ had onder het oog gebragt en doen zien, dat „ by het behoud van den Vreede de grootfte „ voordeden en by den Oorlog den totalen onder- ■ „ gang van de Compagnie te dugten was. Uic welke gronden, die breedvoerig in het Betigt van Bewindhebberen worden voorgefteld, deselven dan verder trachten af te leiden, dat het geproponeerd Plan van verandering in het beduur, onnoodig en ondienstig voor de Compagnie zoude tyn: terwyl zy, ten aanzien van de'XXV bysondere poincten van redres, waar toe bet voornoemde Plan zich ook refereert, 'alleenïyk renarqueeren, dat verfcheiden van dezelven, of eeds lange Jaren by Bewindhebberen getoetst zyn  * JAARBOEKEN, Mei, 1785, 77^ ea reedg werklyk in train gebragt, of onderwerpen van deliberatie geworden, of onmooglyk in de uitvoering bevonden zyn. Dat nogtans aan Heeren Commisfarisfen dit Berigt niet, in allen opzitten, voldoende is voorge» komen aan het oogmerk van Hun Edel Mog. 1 vermis, welke ook de oorzaak van de tegenwoordige laagte der Oost Indifche Compagnie mogezyn: de poincten, die tot verbeuring en herltel worden TOo geflagen, altoos verdienen in aanmerking genomen en van ftuk tot ftuk overwogen te worden." dat zy derhalven gemeend hebben, aan de Gecommitteerde Bewindhebberen in het Bef igne prefent, te moeten voorhouden, dat het Plan, waar over Hun Edel Mog. derzelver B.rigt had* den gerequireerd, twededig was, en vooreerst be» helsde eene geprojecteerde verandering in de form van het beftuur, en ten tweeden eenige noodzaak!yk geoordeelde Redresfen in de Objecten van hec beftuur zelve, en daarom verlangden, dat de Gecommitteerde Bewindhebbers nadere enomftandiger informatien zouden geven, wat door de Directie van de Compagnie, ten aanzien van de voornoemde XXV poincten, al of niet, was in \ werk gefteld, of in het werk gefteld konde worden , en dat Bewindhebbers zich hier toevolvaardig getoond hebbende, de voorfchreeven poincten yder afzonderlyk zyn opgelezen en beredeneerd, waar op, door de Gecommitteerde Bewindhebberen zyn gegeven, in fubftantie, de informatien , welke de Heeren Commisfarisfen, (tot meerdere klaarheid, in margine van de geproponeerde poincten hebben gefteld en dezelve nevens die Rapport overleggende, zig daartoe refereren. Dat zy Commisfarisfen, na dat de Gecommitteerde Bewindhebbers uit het Befoigne waren vertrokken , dit alles in overweging genoomen hebbende, zich onbezwaard vinden om Hun Edel Mogende te advjfeeren; dat aan hun, in de tegenwoordige Directie van de Oost-Indifche Compagnie Mid. o elborg. Raport nopens de O I. Compagnie.  774 NIEUWE NEUERLANDSCHE Mid- I)ELBUfiG. Rapon notens de 0.1. Compagnie. nie, geene reedenen zyn voorgekomen, die hef, liaan of vallen van dac aanzienlyk lighaam zouden doen afhangen vart een verandering in de form van het beftuur by het Occroy bepaald, dat men in teegende'el redenen van vreeze heeft, dat de geprojecteerde toevoeging, of nieuwe aanftelling, van een Collegie van beëedigde Hoofdparticipanten, die afzonderlyk van Bewindhebberen zouden moeten arbeiden, nadeelige gevolgen voor de har. monie in de Directie kan hebben, ook geen middel zal syn, om meerder fpoed en kragt aan de expeditien by te zetten, zonder te fpreken van de depenfe aan Tractementen en andere behoeften der Leden en Bedienden van dat nieuwe Departement, en die (buiten een klaar bewezen noodzaak) voor eene Maatfchappy, reeds zoo zwaar als deze, behoord gepaard te worden. Dat het egter ongerymd zoude zyn , te ftellen , dat het Beftuur, over een zo uitgebreid Lighaam, en beftaande uit zoo veelonderfcheiden takken van Politicque, Commerciële, Militaire en andere kundigheden , geheel zonder gebreken is: maar dat de Maatfchappy dit gemeen heeft met alle andere Politicque Lighameh, die, of uit den aart van hunne Conftuutie, of bykomende omftandigheden van den tyd, of zelf door de bekrompen, heid der menschlyke vermogens, aan gebreken moeten onderhevig zyn, het welk de Beftuurders, als Lieden van eer en trouw, moet aanfporen tot gedurige oplettendheid, tot verkryging van nieuwe kundigheden en tot aandagtige overweging van de middelen van verbetering, die hun, door anderen, worden onder het oog gebragt; dat in dit laatfte voorval de kennis van alle de betrekkingen eener Maatfchappy, en deomzigtigheid in het verkiezen der Middelen te pas komt; daar er wel verscheiden zaken kunnen geproponeerd worden, welke, m het afgetrokkene befchouwd, voorkomen als zeer ïefchiKte middelen van verbetering; maar die, in laar verband met andere zaaken, genomen zynde, in  JAARBOEKEN, Mei, 1785, 775 ia de uitvoering fchadelyk of ondoenlyk moeten geoordeeld worden; gelyk het, met betrekking tot de Oost-Indifche Compagnie, volkomen zeker is, indien deeze Maatfchappy zig zei ven kon en mogt aanmerken als eene particuliere Sociëteit van Commercie, die aan geene andere belan fen vast is, dan aan haar eigen voordeel 5 dat de Javigatie en Handel van dezelve, op een veelonkostelyker voet, zouden kunnen gedirigeert worden ; maar dat dezelve dan zouden misfen één der groote ooogmerken van haare oprigting en waar aan zy, gedurende hare exiftende (onder Gods zegen.) zoo gelukkig heeft beantwoord, van te zyn eene fource van het beftaan van duizenden van menfchen in de Republyk en den fteun der binnelandfche Commercie, Scheepvaart, Handwerken en Trafyken. Dat op deze gronden Heeren Commisfarisfen van oordeel zyn, dat Hun Ed. Mog. zouden kunnen verklaren, zich voldaan te houden niet de tegenwoordige form van het Beftuur der Oost- Indifche Compagnie en geen dringende noodzaak zien, om, geduurende den loop van het tegenwoordig Octruy, verandering in dezelve te maken, maar dezelve zoude laten op den van ouds bepaalden voet, ónder ernftige recommandatie aan de Bewindhebberen om alle mooglyke attentie te hebben op het geene tot verbetering en menage van Directie^*zoo in 't Vaderland als in Indien, kan dienen, voor zoo veel zulks met de Conftitutie en het waar oogmerk van de oprigting der Maatfchappy overeenkomt. Dat Hun Ed. Mog. in diervoegen refolverende, ook van dit hun fentiment opening ter Generaliteit zouden kunnnen geven, en de Bondgenooten verzoeken, nevens deze Provintie, daar toe te concurreren. Dat egter, by eene afzonderlyke Provinciale Re» folutie, zoude kunnen vastgefteld worden, dat Bewindhebbers van de Oost Indifche Compag» öie, ter Kamer Zeeland, jaariyk. aan eene Com» E e e mis« Mts» DKl- 3ürg, Raport nopens de O. /. Compag' nie. s  776 NIEUWE NEDERLANDSCHE MIDDELBURG. Raport nopens de 0.1. Compagnie. misfie uit Hun Ed. Mogende te benoemen, zullen moeten openleggen een duidelyken ftaat van het beftaan en actuelen toeftand der Compagnie, in haare Bezittingen , Finantie en Commercie, met aan wy zing van de merkwaardige veranderingen, telkens na den laatst overgelegden ftaat, ten voordeele of nadeele daar in gevallen, welke overture Heeren Commisfarisfen oordeelen deeze nuttigheden te zullen hebben, dat de Leden van Staat, van tyd tot tyd, blyken zullen ontfangen van het bedoeld employ der Penningen door het gemeene Land verftrekt, en van de vorderingen in de verbetering der Politicque, Militaire en Mercantüe directie van de Maatfchappy: dat het ook een waarborg te meer zal zyn voor de Participanten, dat hunne belangen wel beftuurd worden en (indien zulks noodig ware) ten allen tyde eene aanfporing voor Bewindhebberen , om zich meer en meer te evertueeren in alle de takken van het ge. wigtig bewind, dat aan hunne zorgen blyft toevertrouwd. Men ziet zelden, dat Kerkenleeraars tot den politiken ftaat overgaan. Egter de Heer Johan Teellinck Le Grand, verzogt, na eenen dertigjarigen dienst als Kerkenleeraar in de Gemeente van Overzande, Driewegen, en Westerfouburg, in het begin vlan dit jaar, zyn ontflag, behoudens eertytel. Dit hem zynde toegedaan, is hy in de maand April laatstleden tot Penfionaris honorair te Vlisfingen aangefteld. Ter Rhede van Vlisfingen zyn aangekomen 'sLands Fregat de Zeebaars, Kapt. de Leeuw, uit Texel; 's Lands Hoeker de Wolf, Kapt. Stutke- en de Barkentyn, ge-  JAARBOEKEN, Mei, 1785. 777' gevoerd by Kapt. Kikker, uit de Maas; als mede nog twee Bombardeer-Galjooten. UTRECHT. Utrecht. Ter vergaderinge der Staten , den 30 rj. April 1785 hebben de Heeren van het xreciit eerfte Lid hunne toeftemming ingebragt, nopens de middelen op den voet van den voorgaande jare, en bewilligde in de voorgeilagene wyze om het middel op de wynen ten platten Lande te heffen. De ftad Utrecht llemde wel mede daar in, egter met volharding van hare voorige befluiten van 178a en 1783. Dus bleef een en ander onafgedaan; te meer de wyl de Afgezondene Heeren van Amersfoort ongelast waren. \ Voorts hebben de Staten, op den voet van Overyffel, toegeftemd in den ftaat van Oorlog voor het jaar 1785, als mede in de oprigting van het Legioen van den Grave de Mallebois. Nog is, ter bovengemelde vergaderinge ingekomen een Request van den Heer Haantjes te Wyk, over deszelfs actie ex Lege diffamari tegen Burgemeester de Bruin, verzoekende, dat deszelfs aétie niet mogte geëvoceerd worden. Dit Request is by Stad en Steden overgenomen, en inmiddels befloten het advys van eten Hove op het zelve te requireeren. Eee 2 Ze-  77S; NIEUWE NEDERLANDSCHÈ U- Zekere Blom, ingezeten van de ftad Mont3»EcnTfoort? verzogt hebbende om als Burger aldaar den eed te mogen doen, dan hier in niet toegelaten zynde , ten zy onder voorwaarde van insgelyks den Schutters Eed af te leggen: in welk laatfte hy voor zig reden meende te hebben , zwarigheid te maken ^ heeft zig by Requeste aan H. Ed. Mogende vervoegd , houdende beklag over de hem opgelegde poenaliteit uit hoofde van deze zyne difficulteering en verzoek tot maintien en furcheance van de hem gedreigde executie : op welk Request berigt van de Regeering te Montfoort gerequireerd is , en inmiddels , zonder refumptie , befloten, de verzogte furcheance te verleenen. Den 11 was het gewoone vergadering der Staten 's Lands van ütrecht. Voor dezelve is eene buitengewoone vergadering geweest, ' in welke de Stad Utrecht haar befluit heeft ingebragt, betrekkelyk den inhoud van st Requesten, op den 18 Maartlaatstleeden aan Hun Ed. Mog. ingeleverd, door verfcheidene Burgers en Burgeresfen, Inwooners en > Inwooneresfen j welk befluit by de voorftemmende Leden voor Notificatie aangenomen zynde, is daarmede deze buitengewone vergadering gefcheiden tot reces. En hier op Hun Ed. Mog. gewone vergadering geopend zynde, wierden de Heeren Vroedfchappen J. Maftens en Burman, van Haeften en van Dam door de Stad benoemd, dé twee eersten tot den ontfangst op het Wyn- Comp»  r fr JAARBOEKEN, Mei, 1785/ m Comptoir, en de twee laatften op het Bier- üComptoir, door Hun Ed. Mog. daar toe™CHr aangefteld, en wel, betrekkelyk de Heeren Burman en van Da?n, op den voet als by vorig Befluit, in 't geval van den tusfchentyds verkoren Raad, den Heere Voet van Winsfen, en vervolgens allen in den eed genomen. — De Stad hragt vervolgens haa* re toeftemming in , en deed eenige nadere voorftellen tot het gemakkelyk maken der beraamde Geldleening, ten behoeve dezer Provincie, welke in handen gefteld wierden van Heeren Gedeputeerden, ten fine van advys; en deedt voorts het voorftel tot wederinvoering der belasting van den 12 Penning op de Ambten, zo als dezelve in den jaare 175a had plaats gehad; met welk voorftel de Ridderfchap zig vereenigde; dog is hetzelve by het eerfte Lid in advys gehouden , en by de Steden overgenomen. Wyders hebben Hun Ed. Mog. toegeftemd in de verzogte vermindering van den Impost op de Turf en Kooien, voor de Bleekers , zoo hier als te Amersfoort', alsmede goedgekeurd de benoeming, door de Heeren Geê'ligeerden, van den Heer C. Pesters, om, wegens het eerste Lid, en in plaats van den Heer van Sterkerborg, wiens Quartaal ge- . ëindigd is, voor het volgende Vierendeeljaars, in het Hof Provinciaal zitting te hebben. Ter deezer Vergadering is ook ingekomen eene zeer ampele en nadrukkelyke Dedu£tie der Heeren Staten van Holland erj Eee.3 West-  78© NIEUWE NEDERLANDSCHE U- West - Friesland, aangaande den gevaarlykeri trecht en verwarden toeftand van *s Lands Finanti* eele belangen, gevoegd aan Hun Ed. Gr. Mog. Confent in de ordinaris en Extraordinaris Staat van Oorlog: gelyk mede eene brief van Hun H. Mog. over de gedane klagten van den Rhyngraave van Salm, wegens gebrek aan betaaling, gepaard met eene aanmaning van den Raad van Staate, om hierin te voorzien, door piompteFournisfementen der gedaane Petitiën, over welks agterlykheid by de refpe&ive Bondgenoten dezelve, op nieuws, is klagende. Op welken brief Hun Ed. Mog. zittens vergadering, befloten hebben, om door den Secretaris van Staat, in gepaste en decente bewoordingen, aan Hun Hoog Mog. te doen antwoorden, „ dat Hun Ed. ,, Mog. de aanhoudende doleances van den „ Raad van Staate, wegens gebrek aan pen„ ningen en fournisfementen, met des te „ grooter fmert verneemen, daar dezerzyds, „ by aanhoudenheid, boven vermogen, ge„ contribueerd word : dat ondertusfchen „ niets billyker en noodiger is, dan dat alle „ de Bondgenoten gelyke efforts doen; te „ meer, daar in het tegenwoordig geval, ,, uit aanhoudend gebrek aan betaaling, het „ geheele verloop van het Corps van Salm „ zoude te voorzien wezen; gelyk ook alle „ verdere aannemingen, ter dierzelver oor„ zaake, niet dan op een zeer nadeeligen „ voet en tot dubbelan prys te bekomen zouden zyn enz. Waarom Hun Ed. Mog. „ proponeeren, -dat, tot de nodige betaa- „ ling  JAARBOEKEN, Mei, .1785. 78* „ ling der engagementen, van wat natuurTR^" , ook, voortaan by de Generaliteit genego-^Ecar " tieerd wierde, om van de gedane Negotia„ tie, na dat de Quota's gerevideerd en ge, regtüeerd zullen zyn, de nadere repartitie „ tusfchen de Bondgenooten te formeeren. De Staten vergaderden wederom den 25 Mei 1785, in welke de Stad Utrecht byhuu befluit kennis gaf, dat zy 's anderendaags zoude beginnen te raadplegen en te beOisfen over en op het Stads Rapport, en ontwerp van een Reformatoir Reglement van Regeering dezer Provincie: gelyk dan ook den .26 Mei, in eene buitengewone vergadering van de Vroedfchap, eene werkelyken aanvang daar mede gemaakt is. ... In deze vergadering der Staten is ook ingekomen een brief van den Prins Erfftadhouder aan de Staten , waar by Hoogstdezelve klaagt over het niet toezenden van allen de ingeleverde Burger Bezwaren aan Z. H., en aandringt op eene fpoedige mededeeling der agter gehoudenen, als buiten dien met m ftaat zynde dezelve te helpen herftellen. De brief gedagtekend den 23 Mei 1785 luidt aldus: EDEL MOGENDE HEEREN! BYZONDEKE GOEüE VRIENDEN ï By ons antwoord van den ao September laatstlaatsteden op UEd Mog. Misfive van1 den 1 van die zelve Maand, heoben wy gemeend UEd. Moe. te moeten verzoeken alk de bezwaarendoor * Eee4 4g  u- Yfl-ECH' Brie/va ZH. wegens tnededee ling der fezwar en enz. 73* NIEUWE NEDERLANDSCHE de refpective In- en Opgezetepen der Frovintfe ["aan de Heeren UEd. Mog. Gecommitteerdens overgegeeven, en by dezelve voorloopig geëxa''mineerd, aan ons wel te willen overzenden, mee byvoeging, dat wy daar door wenschten te kunnen worden in R.at gefteld om dezelven n« be■hooren te pondereeren, en dien aangaande onze nadere gedagten, en de waare remedien tot herftelJing van de harmonie en goede orde aan UEd Mog. voor te draagen. Wy hadden vertrouwd, dat UEd. Mog. de goedheid zouden hebben gehad om aan ons voorfz. verzoek te voldoen, vooral, daar wy by dat zelve Antwoord hebben gedeclareerd, dat wy het hooien en het beteren van de bezwaren van de In- en Opgezetenen der refpective Pro-* vinden, voor zo verre het in onze magt is, onder de aangenaamfte aan ons gedemandeerde Plichten rekenen.. " Dan Wy hebben onder het geleide van UEd.Mog, gedateerd den 6 Otlober 1784, fchoon eerst lang daar na aan ons ter hand gekomen, ftegts mogen ontfangen eenigen der voorfz. bezwaaren, en wd bepsaldelyk der zoodanigen, welken, zo als Uh,d. Mog. zig expliceeren , betrekkelyk zouden zyn tot het Regeering - Reglement van den iare 1074. Wanneer wy inmiddels uit het Voorberigt van een onlangs gedrukt en publiek gedebiteerde-Boekje, geïntituleerd; Concept Reglement op de Regesrings - beftelling van de . Provintie van Utrecht enz. verfcheide andere Poincten als orgegeeve bezwaaren hebben getoucheerd gevont^V6*1^ ons teffens uit fömmige Bylagen van U Ed. Mog. voorfz.Mi?five van den 6 Oftober laatsteden is gebieeken, dat, daar by, en onder anderen, by ne Copie van het Adres gequoteerd met No. 9, p? 6,7, 8 en 9 Artikelen en meerdere Poincten zyn FJlgL u1* wel»{en onde'" deopgegeve bezwaaren beöbeö mh§Qïd$ eQ dat wy nog dm en bwn van w  JAARBOEKEN, Mei. 1785. ?83 ter zyde worden geïnformeerd, dat er over de bezwaren zelve, ook voor zo verre die relatie hebben tot bet voorfz. Regeerings- Reglement van 1674, zeer veele verfehillende opinien en ampele Voor Rellingen over en weder zyn gededuceerd; doch van alle welke wy geenerley legale kennis bekomen hebben, zo hebben wy ons tot hier toe met geen mogjly kheid in ftaat gevonden, om in deze zo im eor tante zaak UEd. Mog. te kunnen dienen van dé var ons verzogte Confideratien, zonder ons te wa gen aan hec gevaar vaniemantderGeintresfeerder,s of onze eige Digniteiten te verkorten of tejbena' deelen. Wy verkiezen niet by deeze te herhaalen de furprife of verwondering, die wy genoodzaakt ge weest zyn by onze voorfz. Misfive van den 2c September aan UEd. Mog. te kennen te geeven . ofte de gronden daar van nader te detailleeren: wy fteilen ons thans alleenlyk voor, wat onze onver, anderlyke pligt, en geen minder zuivere zugt tol herftelling van de rust en den beftendigen voorfpoed van UEd. Mog. Provincie, en in bet particulier ook van derzelver Burgeryen en Ingezetenen van om vorderd, — En daar wy ons dan Èedenpligtsi alv^ gaarn verbonden agten, om alle mogelyke midde len van redres te helpen beraamen, de Harmonie op eenen vasten voet te brengen, de billyke klag. ten der Burgeryen, met alle oplettenheid te weegen, en te onderzoeken, en daar aan zo veel eenigzints doenlyk zy, mede dadelyk remedieeren mitsgaders den weg tot misvertrouwen, nieuw 1 disfenfien en allerly misbruiken te helpen fluiten ja dat wy verlangen de duidelykfte preuves u kunnen geeven, dat daarin ons hoogst geooegei gelegen is, - moeten wy nogmaals ernftig in fteeren, dat UEd. Mog. door eene volledig? Com municatie van alle de ingediende bezwaaren ei voorftelüngen, mitsgaders de Adeifen en Confi deratien, welke zo van de zyde der Regeeringen. ajg van den kant der Burgeryen en Ingezettenen zyi Ece f voor U- rRECHT Briefvan ZeH. wegena mededeeUiig der Bez leren enz» • i i 1 t  ?84 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- Brieftai Z.H. ■wegens ■mededee lingder bezwaren enz, voorgekomen, ons gelieven in ftaat te ftellen om.' • met al de kennisneming en maturiteit, die het gewig t der zaak, die het belang van U Ed. Mo- fende Provincie, die het aanzien der refpe&ive ,eden van Regeering, die de zekerheid en het vertrouwen der Ingezetenen nopens de bewaaiing van hunne Regten en Privilegiën, en die eindelyk ook de ervelyke waardigheid, welke wy ter bevordering van alle deeze Objecten ongekrenkt moeten custodieeren, van ons billyk requireeren, dezelve te onderzoeken, in die hoop en vaste verwagting, dat door geen overhaast befluit, aan eenige dezer pointen, die ons alle even zeer ter harte gaan, de minste atteinte zal worden toegebragt, veel mm iets befloten, waar door dezelve buiten haar geheel zouden kunnen geraaken. Waarmede &.c. VERANDERING ONDER DE HOOGE EN LAAGE AMPTENAARS ENZ. Haarlem. Den -swoude, de Baron vanBra kei 3 en de Reet van Kuffeler, wegens de Pro vin Veran- dering onder he hoo' ge m laage Ampte* paars enz.  Verandering on DEK de HOf) ce en 1aage AM'! e naars. enz. i . ' ] J ) 186 NIEUWE NEDERLANDSCHE cien Holland, Zeeland en Friesland, in Hoogster, melde Vergaderinge zitting hebbende. Zyne Doorl. Hoogheid de Prins Erfftadhouder . heeft aangef elJ: tot Luitenant Kolonel eff. van Hoogstdeszelfs Lyf- Regiment Kavallery Oranje. Friesland: (vermits het overlyden van den Generaai Major van Pabst) Zyne Vorst!. Doorl. den Heer Kolonel en Ritmeester van eene Compagnie onder dat Regiment Louis Prins van Waldeck. Ai m s; t e l d a m. Den 20 dezer is alhier in den Ouderdom van 54 Jaaren overleden de Heer Mr AdriaanIfaac Phlckenier, Oud- Scheepen dezer Stad. Den 30 is alhier, m den Ouderdom van ruim aa Jaaren overleden, de Heer Mr. Jan AndriesMunter , Secretaris ter direétie van de Colpnie Suriname Den Heeren Burgemeesteren en Curateuren van het Athenaeum Lllustre hebben den zeer Geleerden Heer Dirk van Rhyn, Med. Doet. en Gerechts Doöor, tot Hoogleeraar in ie Chemie, Pharmacie. en Materies Medica aangefteld. Godda. Den 7 Mei, is alhier, op verkiezing van Zyne Doorluchtige Hoogheid, uit eene overgeleverde Naamlyst tot Burgemeester aangefteld de Heer A- P. Twkkt, Heer van Raaphorst, in plaatst van den Heer G. van Blydenbergh, die tot Raad ter Admiraliteit te Amlleldam aangefteld is. 0 Rotterdam. Vrydag den 20 de* voorleder e maand , zynde de gewone dag tot de lerandenng van de Regeering dezer Stad , zyn m 'le4Vr£edfchaP B°°»heeren geworden: deHeeen Mr. Jacob van der Heim, Mr. Johan Adriaan 'an der Hoeven . Mr. Pieter Cornets de Groot, Mr. fnthony Wilhelmus Sennvan Rafelen Samuel Hoostraten, Heer van Heykop en Boeikop.  JAARBOEKEN, Mei, 1785. 787 Vervolgens heeftZyne Doorl. Hoogheid de Heei Prins Erfftadhouder, uit de door gemelde B-.on. heeren gemaakte Naamlyst, verkoren tot Burgemeesters ,deHeeran Mr.PaulusBoooaert. Heer van Alblasferdam, Isaac van Alphen, Mf. Jacob HermanVingerhoedt, Vry heer van Esfelickerwoude en Heer van Jacobswoude, en Philip JacobvanderGoes. Tot Scheepenen del Heeren, Mr. Jan Daniël de Loches, Pieter van Tiendoorn, Adriaar Havart, Willem Snermondt, Mr. Marinus Hoog, Franpoisde Mirell en Ifaac Hubert Junior. TotScheepenen-Commisfarisfen de Heeren Adriamts Havart,Frangois de Mirellen Ifaac Hubert Ju'iior, Schiedam. Den 6 Mei zyn uit een over geleverde Naamlyst door Zyne Doorl. Hoogheid den Heer Prins Erfftadhouder verkoren tot Bur Jemeesteren, de Heer Mr. Domi Nieus Doom acobsz., Mr. Thomas Johannes Pi geaoo enMr. Daniël FrancoisPichot tot Scheepenen de Heeren Mr. Philippus'Lheodorm van Cloon, Dr. Wilhelmus Mattheus Keuchenius. Jan David Pichot, Mr. Willem van Waaiwyk, Adrianus Knappers, Arnoldus van den Berg, en Hendrii van den Heuvel L. Z. en tot Scheepenen - Commis farisfen aangefteld, de Heeren Keuchenius, Piclm en van den Berg. Schoonhoven. Den 20 Mei is alhier in dei Ouderdom van 78 jaren, overleden de Heer Tho pias van Kempen, Raad in de Vroedfchap, mitsga ders Oud - Burgemeesters en Ele&eur deezer Stad Middelburg. Den 18 dezer, is door de Ed Agtb. Heeren Burgemeesteren, Scheepenen en Ra den dezer Stad, tot Cömmisfaris over de Poste ryeu aangefteld, de Heer Regerend Burgemeeste Mr. Anthony Huisman, in plaats van den Hee Oud Burgemeester' Mr. Jacob van Citters, die daarvan heeft afgeftaan. Voorts tot Overdeker van 't Tinnegieters-Gilde, de Heer Mr. Piete> Veran» dering onder de hoo* qe en laaoe A mp tenaarsenz» I  788 NIEUWE NEDERLANDSCHE veranderingonder de hoo«e en lage Amte- ïsAARS SNZ. Uil CCII UYtlgtltvsms iuaui VJLUUUl ZjVUC ju>UUri» Hoogh. als Heere vaD deze Stad, voor deezen Jare, verkoren, tot burgemeesteren, Mr. Cornflis Christiaan JbERïLiNo en Pieter Jacob Cl yver,* tot Scheepenen, Mr. Abraham Sandra. Mr. Frangoh Adriaan van RoofeveldCateau, Mr. Comelis Verfluis, Mr jacob van Dishoek, Jacob Wouter Souwens, Mr. Abraham van Doorn, Antonie de Lttter, J. Z Chrijlofel Tobiasfen Wulphert , Christiaan Bochoute. Tholen. Den 18 Mei. Uiteen overgeleverde Naamlyst zyn door Zyne Doorluchtige Hoogheid tot Burgemeester dezer Stad verkoren, den Heeren DiEDKRiK Vleugels en Jacob Johan van Stapele; tot Scheepen de Heeren Adriaan van der Schoor, Mr. Caspar van Citters, Mr. Emmericus de Weert, Marinus Anthony Catshsek, Mr. Daniël de Bruyn, Mr. Theodorus Johan Plevier , Michel Cwel Johan van der Burch van Lich. tenbergkeD Mr. Nicolaas Drabbe. Utrecht. Den 7 April heeft de Hooggel. Heer C. Se' Buteux, in plaats van den Heer Mr. Johan Am* thony van Muyden , die deze post heeft nedergelegd. Tot (Jverdeken van het SchrynwerkersOilde, de Heer Daniël Jaques de Superville , in plaats van den overleden Heer Jacob Mounier. Ook heeft de Heer Mr. Johan Marinus Chalmers, federt den Jare 1770 Raadpenfionaris van Zeeland, door Ligchaams toevallen niet langer zig in ftaat bevindende tot het waarnemen van dat wigtig Ambt, verzogt by Hun Ed. Mog. zyn ontflag; 't geen zyn Ed., in het laatst van Bloeimaand, ook gunstig is toegeftaan. Den 9 Mei is door de Edele Agtbaare Heeren Burgemeestereu Scheepenen en Raden dezer Stad, tot Commisfaris over de Posteryen aangefteld de Heer Oud Burgemeester Mr. Jacobus Johannes de Bruin,, in plaats van de Heer Oud Burgemeester, Mr DanielTulleken,die daar van heeft afftand gedaan. Vl 1 ssi n g e n. Op den3 Mei is alhier ,naar Jaarlykfcbe gewoonte, de Magiftraat veranderd, en zyn,  JAARBOEKEN, Mei, 1785. 7S9 C.Segaar Bedienaar des Goddelyke Woords, enffoogieeraar der uitlegkunde des N. Ver honds en Griekfche Taaie , de waardigheid van Rector Magnifieus aan dezer Stads hooge Schoole overgedragen aan den Eerwaarde en Hooggeleerde Heer S. van Hamelsveld, Leeraar der Hervormde Gemeente en Hoogleeraar in de H. Godgeleerdheid, onder het uitipreeken van een plechtige Redenviering in het groot Auditorium: De Gro* tio Illujlri Humanorum & Divinorum Novi Voeder is Scriptorum interpret e; dat is: Tot lof van de Groot , als een allervoortreffölykst uitlegger zo van ongewyde, of Heidenfche, als van de gewyde Schryvers des N. Testaments. Leeüwa roek. Den S2 April, is alhier in den Ouderdom van 25 Jaren en ruim vyf maanden, aan een langduurige Borstkwaal overleden, den Heer Mr. Frederik dt Wendt, Advocaat voor den Hove van Friesland en Gecommitteerde Staat ten Landsdage wegens de Grietenye Schoterland. Den 20 Mei is alhier op den buitengewoon' Landdag door de Heeren Staten aangefteld, tol Griffier van Staat de Heer en Mr. Johan vanldfinga, Gecommitteerde Staat ten Landsdage wegens de Grietenye Stellingwerff Oost - Einde. Franeker. Den 11 April heeft de Hoog - geleerden Heer Theodorus van Kosten . Hifior. & Eloquent. Profesfor Ordinarius , zyn« inwyings Redenvoering gehouden : De fingulan veterum in educanda juventute fapientia, fplendoris ö5 potentie priscarum Rerum püblicarum eau* fa precipua; Dat is: Van de byzondere Wysheid der Ouden in het opvoeden der Jeugd, ah de voornaame oorzaak van den luister en,magt dei oude Gemeenebesten. Groningen. Den 21 deezer Maand is by de Edele Mogende Heeren van de Om n melanden, in plaatze van wylen den Heet Al berda, Heer van Dykfterhuis aangefteld, et by zyn Doorl. Hoogh. den Heer Prins Erf ' • ftad verander™»onokr de hoo« ge en laage Amtr- naars enz. » :  790 NIEUWE NED. jAARB. Mei, i?8£, V^im-5adhoudel\ ë°edgeke"ra , tot Staat . Generaal Dering de Heer Alberda heer van Menkema,- en we« onder der ln P'aats van voornoemde Heer, tot GeDEHoo-wöon Gecommitteerde Raad der Ommelanden ge en de heer forgas van Hamhuizen; en weder in lage Piaats van laatstgemelde Hety tot buitengewoon Amtê- Gecommitteerde Raad der Ommelanden, den Heer kaars Dirk Uillersma. Ei\z. 'sHertogenijosch. Den 6 Mei is alhier, in den Ouderdom van 79 Jaaren en byna 3 maanden overleden den Heer Mr. Willem van der Does, Regerend Scheepen en Kaad, mitsgaders Kolonel der vier Schutteryen dezer Stad. Sas van Gendt. Den 20 dezer is inden Ouderdom van 48 Jaaren, overleden de Heer Auhtany ran Doeveren, Oud Burgemeester dezer Stad , mitsgaders Ontvanger der Convoyen enLicenten. Assen. Zyne Doorl. Hoogheid, de Heer Prins Erfftadhouder, heeft in plaats van den voortvlugtigen van Lier, tot Ontvanger Generaal van het Landfchap Drenthe aangefteld den Heer Mr. J. H. Oosting, Rentmeester der Doraeinerj van gemeld Landfchap. LYSTDÊR PRYZEN VAN VERSCHEI- DE PRODUCTEN ONZES LANDS. Rotterdam den 23 Mei. Rotterdam den 23 Mei. by de Z. Zak. Paabdeboonen 23 a 24I ^ Tarw Nieuwe Zeeuws 18 a 235 Duivehoonen a 26 ' blaauwe 16 a 188 ——- Zomer 17 a 188 by den Steen. Rogge Zeeuws 13 a 14 8 Vlas Allerbeft 46 a $8 fï. Best 36 a 45 ft, by 't Laft. —-- Middelfoort 29 a 35 ft. Boekwyt op 154 f§ a 22 Gemeen 25 a 28 fL Gerst Winter 17 a 19 ^ —— Allergemeenst 22 a 24 ft, —- Zomer 15U iöicC Haveb Vriefe Brouw 16 a 18 of —— Groningerd 13 a 15 ^ ««—— Zeeuws ena 11 a 13 &  |N I E ü W E NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, J tj n y. M ü C C L X X X Vi GELDERLAND. Z Xi t p h e n. Eenige Burgers, Sergeanten, Rotsgezel- 2vt» len en Vrywilligers, ten getale van phen. omtrend 70, hebben aan de Regeering dit Request ingeleverd. /"leven met behoorlyken eerbied te kennen deonvr dergetekende Leden der Marsch pcorten Compagnie binnen deeze Stad. Hoe dat zy zich in de onaangename noodzakelykheid bevonden hebben, om op deD io Mai laatstleeden, by ampele Requeste aan U Wel Ed. Groot Achtb. op eene allezins overtuigende wyze onder 't oog te brengen, de willekeurige en voor eene Burgery in eene vrye Republiek haatelykeen onverdraaglyke despotique handel wyze van den Heer Jr. A. F. L. C. van Nagell, in 't ontzetten van E. Wohers van zyn post, als Sergeant in de Marschpoorten Compagnie. Fff Dat  70* NIEUWE NEDERLANDSCHE Zot- PHEN. Req. van Rotsgetell. en* Dat de Supplianten vernomen hebben, dat ge» meld Request by apporncïement van U Wel \L± Groot Achtb. ook dadelyk in handen van gemeldeiï Heer van Nagell gefteld is, om daarop te dienen van bericht. Dat de ondergetekenden vérwagt hadden, dat gemelde Heer ook ten fpoedigften aan dat appoinftement zoude voldaan, en door terugkomst van zyne erroneufe begrippen g<"ëffecïueert hebben, dat aan de billyke requifitie der Compagnie genoegen gegeveu wierde, en E. Wolters in zyn post als Sergeant herfteld. Dog dat gemelde Heer van Nagell, zo als de Supplianten uit eenen eigenhandigen brief aan den Lieütenant deezer Compagnie in 't zeker geinformeert zyn, tot nu in gebreken gebleven is, om te dienien van bericht, over welke disobedientie aan de ordres van U Wel Ed. Gr. Achtb. en de daar in mede gelegen kleinagting voor eene refpeQable Burger Compagnie, de Supplianten ten hoogdengeïnd igneert Zynde, zich verpligt oordeelen zich wederom aan U Wel Ed. Groot Achtb. te addresferen, en inftantelvk te verzoeken, dat meergemelde Deer van Nagell moge worden gelast ten fpnedigften aan 't appoindfemenj van U Wèl Ed. Goot Achtb. te voldoen, op dat de differcnten doordien Heer in deeze Compagnie veroorzaakt, ten genoegen van de Supplianten konnen worden vereffend , Vooï dat Hoog Welgeb, als Hopman aan de Compagnie, gelyk op aanftaande Vrydag 't voornemen is, worde voorgefteld. De Supplianten vinden eene fpoedige en gunstige afdoeninge te meer noodzakelyk, om dat zy in contrairie geval niet zouden konnen adfifteeren by de voorftellinge, en erkentenis van iemand tot haaren Hopman , van wien de Supplianten reedsZO eene verregaande onaangenaamheid hebben moeten ondervinden, en die zy, (zy fchromen't fiiet volgens de gronden van hunne harten rondborstig te betuigen,; dus reciproqjelyk ook geene bly  |AA RBOEKENj Juny, 17^-5* 795 fclyken van agting, genegenheid of refpcél zouden Zütkonnen betoonen. vtim. Hier over U Wel Ed. Groot Achtb. fpoedige en favorabele Refolutie verzoekende. 't Welk doende. Omtrend deze zelfde zaak een addres door Gecommitteerdens der Requestreerende Burgerye aan Gemeenslieden gemaakt zynde, en daar op door dezen den 20 Juny een befluit genomen, en door Gecommitteerden aan de Regeering zynde overgebragt, heeft dezelfde Regeering den 22 Juny 1785 dit befluit genomen: Mercurii, den aa Juny 1785. C^edelibereert zynde op de Refolutie van 't Colr * legie der Gemeenslieden van den 20 dezer, by extrajft uit derzelver Memoriaal dien dag door Oer committeerden qic dezelve aan Haar Ed. en Achtb, overgebragt en wezende van de volgende inhoud. Het Collegie der Gemeenslieden dezer Stad gedelibereert hebbende over een addres door Gecommitteerdens van de requeftreerende Burgery, op gisteren aan hun Eerzame overgegeven > houdernde in fubüantie, dat aan hun lieden door eenige Rotsgezellen der Marsch-poorten Compagnie wa» voorgedragen, dat op Vrydag den 17 dezer maand de Schepen . . • van Nagell, door den prsefiderende Schepen Optenoort, binnen het Raadhuis en y?el met geflooten deuren was voorgefteld als Hopman van de welgemelde Compagnie, in prefentie van niet meer dan de zes Officieren en elf Rotsgezellen: voorts dat het Wel Ed Gerichte deezer Stad hadde goedgevonden de drie Rotsgezellen, welke bsneyecs noch vierendertig anderen gematqueert Fff 2 •bad.H  794 KIEÜWE NEDERLANDSCHE ZOTPHEN» Beft. op Adres van Getneensli«'den enz, hadden, om te compareeren by de voorftelh'nge, welke hun op eene boete van niets minder dan vyfentwintig Goudguldens, was aangezegt, terequireeren, om binnen tweemaal vierentwintig uuren die gemelde boete te betaalen, met bedreigiDge dat men hu» anders wel zoude vinden, hebben na eene naauwkeurige overweging vermeent aan de Magiftraat te moeten declareren omtrent het eerste poincL Dat zy de gementioneerde voorftelling in den voornoemde Heer Schepen van Nagell, als Hopman direct tegen het oude en conflante gebruik en het oogmerk van zodane plegtig heid aanlopende, moeten befchouwen, als ten eenemaal illegaal en informeel, dezelve te houden als in het geheel niet gefchied, en over zulks daar tegen op het cierlykfte te proteltceren, gelyk hun Eerzaame doen by deeze. Dat hun Eerzame ook vooral ten opzigte van 't tweede poinèl in eene ernftige bedenking genomen hebbende, de meer dan waarfchynlyke opfchudding en combustie, dewelke onder de goede Burgery dezer Stad zoude konnen ontftaan, by aldien de Magiftraat eens refolveerde, de tot die voorftelling te rug geblevene Rotsgezellen in de confiderable fomme van vyfentwintig Goudguldens te condemneeren: gemerkt! de meergemelde Heerwi« Nagell door de afzetting van den Sergeant Wolters aanleiding heeft gegeven , dat genoegzaam alle de Leden van de Marschpoorten Compagnie, welke zich de zaak van den Sergeant hebben aangetrokken , zich als zyne party hebben moeten gedragen , en dat dus hy Heer van Nagell, zo lang hy in gebreken blyft op die door de Compagnie aan de Magiftraat ingediende bezwaaren, ingevolge appoinélement, van bericht te dienen, geen 't minfte recht heeft, om van dezelve eenige erkentenisfe als Hopman te vergen, nodig en dienftig hebben gevonden, by deze aan Hun Wel Ed. Groot Achtb. te verzoeken, dat tot confer- va«  JAARBOEKEN, Jtmy% 1785. 795 vatie van de rust en eensgezindheid, en zo veel mogeiyk weering van ongenoegefi cn gem 'HE». - Ëefl. op idres >an Ce» neenslie» ien enz.  796 NIEU WE N.EPERLAND3CHE PHIN. len van de Marschpoorten Compagnie, als dezelve moedwillig gevilipendeert hebben , na behooren ter executie te leggen. En zal Extract dezes aan Gecommitteerdens uit gemelde Collegie, in de Raad te ontbieden, worden ter hand gelteld. Pro vero Extraólu, Cwas getekend') G. PLEGHER. Wy hebben wegens twee Inwooners van Groenlo of Grol hier voren bl. 38 en volg. iets 'gemeld. ' Over die twee Inwooners H. Brons en H. W. Hasfels is in deze maand door het'Hof van Gelderland een vonnis uitgcfprok;en, waar. by zy verwezen zyn: „ Om „ voor den Rade met open deuren, te verat, fchynen, en aldaar met ongedekte hoof» j» den , gevouwen handen en geboogen „ knien , wegens het begaane fait , God, „ den Souverain en de Juftitie om vergiffes, nis te bidden, met betuiging van haarleed» 4, wezen oyer het gepleegde, en belofte om" „ zig van zulks of diergelyke in het toeko„ mende, te onthouden en de verfchuldigde agtirig, eerbied en gehoorzaamheid aan „ haar wettige Overheid te zullen bewyzen, „ op poene van nadere dispofitie, indier zy „ mogten bevonden worden,"zig daar om,-, trend in het vervolg weder te buiten te „ hebben gegaan , voorts , om na dit zal zyn voorafgegaan, met lyffelyke Eede uit ■} te zweeren, dat zy haare Gevangenis met • • "" „ woo'r«  JAARBOEKEN, %uny, 1785. 797 woorden ofte met werken, heirnelyk nog Zuï„ opentlyk , in geenerlei wyz'en , zullen PHEN» 'f9 verwyten en veel min wreeken of door anderen, door haar toedoen, direél of in,', direél doen wreeken aan Nicmant , wie „ het ook zoude mogen wezen , op poene „ van het contrarie doende, daar over na exigentie van zaken met alle rigueur ge^, ftraft te zullen worden." L o c h £ m, Aan den voorzittende Heer der Regeeringe is het volgend adres gedaan; WEL EDELE GESTRENGE HEER! De Qndergefchreeven Gecommitteerden , hoe langer hoe meer met ware Vaderlandsliefde bezield, en aangefpoord van een groot aantal dezer Stads weldenkende Burgery, nemen de Vryheid, met vereischten eerbied Uw Ed. Geftrenge kennis te geven , hoe dat zy zedert langen tyd te vergeefsch tot hier toe door' vèrdeeïtheid der fentimenten na een gunöig appoinclemént van dezer Stads Magiflraars Leden, na verfcheide iterative inftantien aangewend te hebben , gewagt hebben. Gedurende het winterfaitben heeft zig Ld* chems Burgery by kleine paityen in den Wapenhandel geoeffend. De tyd van vereeniging, om fchielyke vorderingen te maken, is hoogst nodig. Men kan niet te veel van hèt geduld eener brave Burgery , die niet minder welmeenend dau hunne Nabuuren is, vergen, om ftil te zitten , of zig opentlyk te mogen vertoonen , daar men £e Zutphen , Doesburg en Deutichem , zig in het openbaar in den Wapenhandel oeffeqt, eji Fff 4 " op.  79& NIEUWE NEDERLANDSCHE LOCHER Adr. we gens wa purung. top alle de vo rfchreven Plaatfen door de Leden der Rege.ringe z< ifs wor t aangevoerd. Het is derhalven, om deze f*n meer andere re* dei.en, dat Gecommitteerden namens het grootfte en beste gedeelte dezer Burg< ry aan Uw Kd. Geftrenge te kenntn fieven door deze, dat de Burgery bedaardelyk heeft overwogen, in welke zorgelyke omftandigheden zig on^ lieve Vaderland bevind , dat het zeKe belcherming jegens in-en uitlandscheeweld nodig heeft, dat deLochemfche Burgery, om aan alle de plLten van een getrouw Burger te kunnen voldoen, welke niet alleen in gehoorzaamheid beftdan, maar tcfFens vorderen, dat men dc Maa (chappv heipe verdeedigen, dat zy kennende haren weerlozen ftaat, zig zoeken te helpen, door zig in den Wapenhandel bekwaam te maken, en daar in de Burgeryen van de meeste Steden dezer Provinciën, en van ditGemeenebest, na te v Igen; weshalven zv niet langer kunnende dulJen. dar. m=n haar in deze tyd^n, en terwyl de v\and nog ni Briefde) ftad Lo chem aat, het Hof i'tovinc, [tueeit, en dat wy door onze eigene Ingezetenen gefteld worden buiten de mogelykheid, om eenige Adtens van Politie of Juftitie, met Hunlieder wil en intentie niet inftemmende, langer te konnen exerceeren. Waarom wy verplicht en genoodzaakt: worden, ons wederom nader aan Uw Ed. Mogende te addresfeeren, met zeer inftantelyk verzoek, dat Uw Ed. Mog. na Derzelver gewoone wysheid en uitzigt, door deze of geene gepaste middelen, wel die ferieufe en efficacieufe voorzieninge willen gelieven te beramen , dat onze orders gerefpecteert , de aucioriteit van ons Collegie gehand» haaft , en de veiligheid van gehoorzame Burgeren, zo veel mogeiyk, bevordert worde. Waartoe wy ons verlatende, bevelen wy Uw Ed. Mog. aan Godes Heilige befcherming. Gefchreven te Lochem den 13 Juny 17S5. Twee Leden, namenlyk de Burgemeester H. J. Raedt, en Scheepen J. H. Thomasfon, hadden in bovengem. brief niet toegeftemd, en fchreven den 17 Juny 1785, aan gem. Hove dezen brief: EDELE MOGENDE HEEREN! "Waanneer op den 12 OQober des voorleden jaars, aan de Magiftraat dezer Stad wierdt geëxnibeerd zeker Request, door een aantal van in de zeventig Burgeren en Ingezetenen ondertekend, tendeer ende tot een verzoek, om, in navolging van byna geheel fsedeiland, zig iti den Wapenhandel te mogen oeffenen: wierdt by de destyds prsefente Leden geoordeeld, dat bevorens daaiomtrent finaal te disponeeren, eene compleete vergadering vereischt wierd. Dat te gelyker tyd discrepance verrezen zynde, als wezende onze Mede. Raads vrienden, de Wolf en  JAARBOEKEN, Juny, 1785. g03 en Solne, van oordeel, dat alvon ns deabfente Leden ten dien emje te requireeren, hy de Ondertekenaren van aelibelleerd Requ' st, geregtelvk onderzoek behoorde te worden gi daan, door wat triidü delen en wegen hetzelve mogte zyn in de waereld gekomen; — 'lerwy; Wy Lieden vermeenden, daar tegen te moeten aanmerken, dat, dewyl aan ons geene de minste redenen waren te voren gekomen, die dusdanig et-nen Rap noodzakelyk maakten, zulks ve ilig, in deeze conjunclurevan tyden, eenige onaangenaamheden zoude kunnen veroorzaaken: dog ie gelyk declareeren de, dat. wanneer er de mtn^te fchya mogte zyn, om tê vermoeden, dat voorfchreeven Kequest op geen allefints legale wyze was aan den das geb-agt ia zulk een geval, zodanig een onderzoek zouden aanzien, om in dezen geen de minfte atteinte aan den Iood der ordinaris Juftitie te willen hebben toegeoragt. By nadere overeenftemminge , d> de ftfjfa. van den Staat eischte, met uitzon» >i dering van Namen, welke plaats uit de kas van dit Land was verfterkt gewor„ den. — De Keizer bewust, hoedanig „ gewicht Wy Reeds in deeze Sterktens geti Iteld hadden, om de Republyk tot eenen „ voormuur te dienen, kon niet anders „ wachten, of dit ftuk zou veele bedenk„.lykheden ontmoeten; doch de gelukkige ,? yriendfchap met Vrankryk, gepaard met 33 een vvelmeenend vertrouwen, op de edelt; moedigheid van den Ryks-. Monarch, „ maakten het bezit dier Sterktens minder „ noodzakelyk, dap voorheen; dus meende „ men, in deezen, eenige toegevenheid te „ mogen gebruiken, gelyk gefchiedde. — |) Dit was naauwlyks ingewilligd , of nu „ vroeg men ook de oyergifte van de Stad en 3) het Kasteel van Namen, zonder de minste S5 vergoeding aan te bieden. Hier dacht men, 9, zou het haperen; maar neen, men deed „ 'er, om dezelfde beweegreden, insgelyks af ft and van. — Zoodanige verguizing van ons recht, en zulks in een tyd, dat wy s, elders eenen verderflyken Oorlog voer„ den , zal niemand voor een Nabuur"-vrien» „ delyk gedrag houden, maar eerder als „ opzetlyke belediging moeten aanmerken.„ Deeze onverwachte infehiklykheid, gaan zy voort, fcheen den Keizer nog niet vol,, doende te zyn; immers men begon nu „ langzaamerhand, grond te betwisten, met „ dat gevolg, dat Zyne Keizeriyke Majerj fteit, in de maand November, des voor- » le-  JAARBOEKEN, Juny, 178* 8ir „leden Jaars, kon goedvinden, zonder 'sGra„ eenige waarfchouwing of klagten, op on-vEMiA„ zen eigen bodem, vyandlykheden te ple-^* „ gen, door het in 't bezit neemen van het Fort St. Donaas, en het verwyderen on„ zer bezetting van daar; naastdenklyk, om „ de Republyk tot tegenvyandlykheid te a, noodzaken; doch men verdroeg ook dee„ ze beleediging. — Hier op volgde in de „ maand April van dit Jaar, eene nieuwe „ eisch, naamlyk, om het Wagtfchip van „ de Republyk, welk ruim 136 Jaaren, zon„ der eenige tegenfpraak, voor Lillo gele„ gen hadt, van daar te rug te doen trek„ ke.n, het geen door Hun Hoog Mogende, a, tot voorkoming van gewichtiger gevolgen, „ eindelyk ook werd ingewilligd. - Zo „ veel betoning van heuschheid en achting, „ bleef andermaal zonder uitwerking, en „ nu verfcheen in de Maand Mei, jongst„ leden, van 'sKeizers weg, een zogenaamd ,, Tableau, bevattende, zyne ongehoorde „ vorderingen, uit, alle hoeken byeen ge„ haald, ten laste van dit gemeene best. Hun ,, Hoog Mogende bleven geenzints ingebreke, Hoogstderzelver ruim zo wettige te„ geneisfchen te doen inleveren, en midde\\ lerwyl wierden, op 'sKeizers voorftel, te „ Brusjel, onderhandelingen geopend, tot > bylegging der Verfchillen; doch het bleek dra, hoe weinig de Keizer genegen was, om aldaar een einde van zaaken te kry" gen. — Wat gebeurd? daar mede bezig " zvnde, vind het Hof van IVeenen goed, 3> * Ggg 4 » e^  Sn NIEUWE NEDERLANDSCHE 'J£m " ee" inbreuk °P het v- Art. van 't TracG£> 5- t< „, ten kon, dat de Republyk ongetwyffeld .,, nayverig worden zóu, en al die zagtzinnig-. „ heid, waar mede men nu drie Jaaren ach„ een, Zyne Oorlogszuchtige Oogmerken „ gedwarsboomd had, een einde te doen „ neemen, en om van de Zaak zeker te zyn, „ en zonder, aan deeze zyde, tyd van be„ denking te geven, moeten aanftonds twee „ Scheepen, de een van Antwerpen en de „ andere van Oflende, voorzien met weige- rende Orders, die Rivier trachten op en „ af te zeilen. — Het geen men hoopte, „ gefchiedde, de beide Vaartuigen worden *> aangehouden, en zelfs een met geweld 93 daar  JAARBOEKEN, Juny, 1785. 813 daar toe gedwongen. Dit is genoeg om 'sGaA„ den eerflen aanval te bewyzen, fchoon vhmha„ die reeds meer dan eens, van de zyde des SE> „ Keizers, gefchied ware, en nu kan men, „ na goeddunken, de byeenkomsten te „ Brusfel afbreken, den Oorlog aanbinden, „ endaar aan den besten glimp geven.— In- dien men nu, vragen zy, deeze trapsge5, wyze uittarting, tot eene Vredebreuk, en voornaamlyk het laatst gehouden gedrag van den Monarch, in het midden derOn„ derhandelingen van Vergelyk, met een „ naauwkeurig oog gade (laat, blyft 'er dan '„ wel den minsten twyffei overig, of de Kei„ zer heeft, zederd een geruimen tyd, vy- andelyke oogmerken, tegen dit Lar.d,ge- had? en kan men, derhalven, met grond „ onderftellen, dat een reeds zo lang be3, paald voornemen, en om welk te berei„ ken, alles, gelyk wy getoond hebben, „ aangewend is, zo fchielyk zou kunnen „ veranderen? Neen, zeggen zy, dit was „ zelfs boven het waarfchynlyke. Jo- „ Jeph de 11de, is, tot ons ongeluk, zover„ anderlyk in Zyne denkbeelden niet. — „ Althans de tyd zal leeren of Deeze, dan „ wel Anderen, die de Zaak van ceneguns„ tiger zyde befchouwen, het geheim gera- den hebben. Het is dan niet alleen niet te verwonderen, maar ten hoogften te pryze, dat onze loffelyke Overheden niet gereed waren, de oncegenzeggclyke regten van Neerlands volk, ^gg 5 by  gt4 NIEUWE NEDERLANDSCHE ïGra by welken de eerste gronddag van zynen vKNKA' bloei, de Koophandel en Scheepvaart zq cs" werkelyk in begrepen was , zo maar op den eersten aanfpraak los te laten, neen maar en met hun antwoord, en met daden toonden, die zeer ter harte te neemen, en daar voor den laatften droppel bloeds ten beste te hebben. Daar wierden dan verfeheidene fchikkingen beraamd en ter uitvoer gelegd, om de , Republiek in behoorlyken ftaat van tegenweer te ftellen. Zie hier een bevel van den Kapitein Gene* raai van den 5 December 1784. Zyne Hoogheid, als daar toe exprefelyk geautnorifeert zynde, by Refolutie van Hunne Hoog Mogende van den 29 November laatstleeden, last en ordonneert hier meede de Collonels of commandeerende Officieren van a'le de Regimenten , zoo Cavallerie en Dragonders als Infanterie ; als meede van het Corps Artilleristen en het Corps Mineurs, in dienst van deezen Staat, om de nodige aanftalte te maken , en zich te voorzien van het noodige, om, wanneer het Plan van Augmentatie van 's Lands Trouppes, het welk thans een object is van de deliberatien der hooge Bondgenooten, welke binnen korten waarfchynïyk zullen zyn getermineert, en ingevolge van welk Plan elke Compagnie Cavallerie en Dragonders zoude worden geaugmenteert met dertien Manfchappen en Paarden, vv3ar onder een Corporaai; elke Compagnie Grenadiers van het Regiment Hollandfche Gardes te voet met zeven Manj ieder Compagnie Grenadiers van de neegen en zestig Bataillons Nationale, Duitfciie en Walfcbe  JAARBOEKEN, Juny, 1785. 315 Infanterie, meteen Sergeant en twaalf Grenadiers, s'Gra» waar on kr een Corporaal, en ieder Compagnie venhaMusquettiers van de voorfz. Bataillons met een GE. Sergeant, een i'ambour en neegën Musquettiers waar onder een Corporaal ; ieder Compagnie van Bevel tot de Regimenten Zwitfers van den Lieütenant Gene aanftalte raai Efcher, de Generaal Majoors Marty en May, v.Krygsen den Collonel Sturler , en van het RegimentbenoGrifons van den Generaal - Major Schmid met digdhg' vyftig Hoofden; ieder Compagnie Artilleristen^, met een Onder-Lieütenant, drie Bombardiers, zeeven en twmtig KannonniersentweeTambours, en ieder Compagnie Mineurs met een Lieütenant, een Sergeant, een Corporaal en twaalf Mineurs zal weezen geconcludeerd, dezelve fpoedig te kunnen effedf ueeren, en dienvolgende de nodige proviüoneele Conventien te maken met de refpective Solliciteursi Leveranciers en Aanneemers, waar door de nieuw aan te werven Manfchappen zoo ras doenlyk van Wapenen, Paarden, Monteering , en het geen verder vereischt wordt, mogen worden voorzien: Zullende de refpeéh've Officieren wel doen van nu af aan te profiteeren van de gelegenheden, welken zich zouden mogen opdoen , tot het aanneemen van Manfchappen, offchoon derzelver Compagnien, volgens den tegenwoordigen voet, daar door over compleet zouden mogen worden. Gegeeven in 's Gravenhage den < December (Getekend) W, Pr. v. ORANGE. C Lager Jlond,) (L.S,) Ter Ordonnantie van Zyne Hoogheid. ( Gecontrafigneert,) T. J. o e L A R R y. Veel  8ió NIEUWE NEDERLANDSCHE "sGsa- Veel wierdt hier te Lande gefproken, en vL$H&.met yZeiyke Verwen afgemaald de wreede aart van 't Barbaarsch Krygsvolk Ulaanen, Pandoeren, Huzaren , enz. die de Keizer naar de Nederlanden afzondt, om dezelven te pionderen, te beroven, te brandfchatten en te moorden: aan welker moorddadigheden en ftroperyen het platte Land meer dan de bemuurde Steden zouden zyn blootgeReld, waarom de Staten tot eene opfchryving en wapening van de Ingezetenen ten platten Lande hebben befloten, zo als reeds voorheen door ons gemeld is. De Raad van State hadt ook aan Hun Hoog Mog. den 26 November 1784 by eenen brief voorgedra„ gen: Dat de fchrik en vrees, welke i> zig gemeenlyk, door den aanmarsch van 3, vyandelyke Troepes, alomme verfpreidden, en deden zien, ten reguarde van die ■ „ Ingezetenen, welke het naast aan de con„ finien leggen, en voorts onder alle de Opge„ zetenen ten platten Lande , zyn meeste „ fource hadden uit het vooruitzigt wegens de geweldenaryen en plunderingen, die te wagten waren van de ligte Troepes, die „ zig ordinair by een vyandlyk Corps be„ vonden , en waar^ aan zy, zonder de be„ nodigde befcherming, volkomen bly„ ven blootgefteld. —- Dat, terwyl het „ geroep en de verwagting daar omtrend, „ ten aanzien van het op marsch zynde Corps ,*, Keizeriyke Troepes naar de Nederlanden, „ zeer groot was, nadien men niet anders, s, volgens alle de rapporten, konde verwag- „ ten  JAARBOEKEN, Juny, 1785. 817 ten of het Corps ligte Troepes, dat zig 'sGra„ daar by bevond, vry talryker zoude zyn,vE^ha- en daarenboven gecompofeerd uit alle hierGË* „ te Lande onbekende Volkeren, het niet vreemd moest voorkomen , dat dezelve vrees en Ichrik daar tegen zig meer dan ooit thans ook hadde geopenbaard. „ Dat hec zeker was, dat de gevolgen van „ zodanige ligte Troepes, en voor al zo als „ die by de Keizeriyke Troepes , uic zo veele foorten van Natiën famengefteld, „ zig bevonden, ten uiterften waren te dug- ten en te vreezen , en dat mitsdien de voorziening van den Souverein daar tegen konde nog behoorde verzuimd te worden, ■„ ten einde dezelve Opgezetenen en alle, „ die daar aan meest blootgefteld waren, zo veel mogeiyk haare noodige befcherming „ te doen gevoelen en erlangen. „ Dan dat gelyk de verzetting van gere- guleerde Troepes, tegen al het gunt voor„ fchreven, niet wel konde gefchieden, als j, tot geheele andere eindens gedeftineert „ zynde , en daarenboven uit eene kleine „ Armée het zelve gemis daar toe te gevoe„ lig en te ruineus zoude zyn, 'er ten einde „ voorfehreven niets anders overig bleef dan zyn toevlugt te nemen tot het aan„ fchaffen van ook diergelyke Corpfen ligte Troepes, waar mede niet alleen het platte „ Land, daar het noodig zoude zyn, zoude „ kunnen befchermd worden, maar die ook in ftaat zouden zyn, zig naar behooren te„ gen de getenteerd wordende ftroperyen en .  8i8 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'oGra-,, en geweldenaryen van den vyand te kun* venha- J? nen verzetten. „ Dat Zyne Hoogheid eh de Raad, vol„ komen geperiuadeerd van den yver der Bondgenooten om te willen contribueereri „ tot al wat tot befcherming van het Vader- land noodig zoude zyn , dan vermeend „ hadden niet te mogen weigeren aan te ne- men de Plans, die ter oprigting van diver-» & fe Corpfen ligte Troepes, zo van Husfa„ ren, Jagers als Infanterie , hun wierden „ aangeprefenteerd, en fommigen van dien, „ die hun vry aanneemlyk voorkwamen, te „ brengen ter overweging van Hunne Hoog „ Mogenden en van de hooge Bondgenoten, „ ten einde derzelver approbatie daar op te „ erlangen. „ Dat het dienvolgende uit die fource was,; „ dat Zyne Hoogheid en de Raad wederom • j, niet had mogen afzyn aan Hunne Hoog „ Mogenden nogmaals toe te zenden vier „ plans, ter oprigting van diergelyke Corp„ len , waar onder die van den Kollonel „ Mattha, nog in aduëelen dienst van den j, Lande zynde, en die van den Lieütenant „ Collonel van Sternbacb de voornaamile „ waren, terwyl de anderen, hoe zeer van ,,, minder aanbelang, nogthans mede waren „ voorkomende dat van veel nut en dienst zouden kunnen zyn. Verzoekende gemel° j, de Raad van Staten derhalven, dat Hunne „ Hoog Mogenden naar bevind van zaaken j> dezelve plans, (waar van de uitteekening h zo  JAARBOEKEN, Jurrj, 1785. 8t? i% zo van de foldye als van de aanrits-gelden 'sGrü insgelyks nevens de voorfehreven Misfive veisha» „ waren gevoegd) zouden gelieven te zen-GK„ den aan de Hooge Bondgenooten met een „ zodanig appui als vermeenen zouden daar „ toe te behooren, en inzonderheid met aan„ maninge aan Hoogstdezelven Bondgenoo* „ ten, om op alle plans, die bereids in de„ liberatie waren gebragt, zo als mede op „ deze ten fpoediglle te willen refolveeren, „ het zy tot aanneeming, het zy tot verwer„ ping van dien, op dat Zyne Hoogheid en „ de Raad in tyds zouden mogen weeten, j, of het platte Land, in voegen voorfchre„ ven zullen kunnen doen befchermen, of wel aan derzelver noodlot zullen moeten „ overlaten, welke laatfte ook zoude moe„ ten plaats hebben, indien de tyd ter op„ rigtinge van dien moest verlopen. Men Relde ook zyne uiterfte pogingen by andere Mogendheden in het werk, ten einde ware het mogeiyk, hulp te ontvangen, voor al aan de Hoven van Frankryk en Pruisfen : van welken beiden geen ongunitige antwoorden in kwamen. Men bouwde veel op de genegenheid van Lodewyk XVI- en men veronderltelde met rede, dat de Koning van Pruisfen geen genoegen kon nemen in de overheerfching van den Keizer , en de aanwas van deszelfs magt. Verfcheidene plans, tot aanwerving van krygsvolk ir. Duitschland, waren opgefteld, eenigen goedgekeurd, en ook reeds te werk gefteld. Nog fchre^  82ó NIEÜVVE NEDERLANDSCH2 'sGra fchreven de Algemeene Staten den 5Decem» vëinha ber 1784 eenen brief aan de loffelyke Zwitt;E- zerfche Gewesten of Cantons, met welken de Republiek een beding, Conventie of Capitulatie gemaakt heeft, uit kragtvan welke zy verpligt zyn, om op vorderinge van Hun Hoog Mog., 50 man voor ieder Compagnie by de Regimenten hunner Natie, welke in dienst der Vereenigde Provintien zyn , te voegen; en wyl het getal dezer Regimenten zes is , zal deze vermeerdering 3600 man bedragen, hebbende Hun Hoog Mog. hun teffens aangefchreven, om hoe eer hoe liever aan hunne verbintenisfen in dezen te voldoen , ten einde men eenige Officieren naar Zwitferland zou kunnen zenden, om dat Volk over te nemen en herwaards te geleiden. De Rhyngraaf van Salm, naar Prnisland gezonden om eene bende ligt krygsvolk aan te werven, fchreef in het begin van December 1784, dat hy gelukkig flaagde, en Zyne Pruisïifche Majeiteit hem verlof hadt gegeven tot het aanwerven van 700 man. Dog omtrend het Hesfifche Krygsvolk , 't welk men hoopte in onzen dienst over te nemen, waren de inkomende berigten minder gunftig. Het zelve was nog in Engelfche loldy, en kon zo lang die tyd niet was ten einde gelopen, in geen dienst van eenige andere Mogendheid overgaan. Daar was nog een plan ontworpen , tot het oprigten van een andere bende Huzaren onder den Heere j3igof,  JAARBOEKEN, Juny, i?8^ 8ai Bigot, dog verfcheidene der Bondgenooten maakten zwarigheid om daar in toe te ftenimen. De Heeren Algemeene Staten fchreven den 14 December 1784 aan de byzondere Gewesten dezen brief: EDELE MOGENDE HEEREN! 'Zyne Hoogheid in hec Secreet Befogne deeze morgen gecompareerd zynde, heefc aan de Heeren onze Gedeputeerden tor. de Militaire zaaken en Heeren Gecommitterde uit den Kaad van Staaten, voorgedragen, dat Zyne Hoogheid door den Heere Rhy ngraave vanSalm geir.formeerd was, dat hy gelegenheid zoude hebben ,om van den Heere Hertog van Meklenburg Sireftz duizend Man tot dienst van den Staat te verkrygen, dog dat gemelde Heer Hertog verlangde* om eene. Capitalatie voor die Trouppes aan te gaan, zo als byons verleend was, in het nieuw aangenoomen Bataitlon van Waldek, namentlyk, dat het in dienst zoude bly;ven van den Staat, maar zyn verblyf houden, in Vreeden* tyd, in de Staten van meergemelde Heer Hertog, waar voor aan hem ais dan een Jaarlyklche Subfidie, tot onderhoud van de voorfz. Trouppes, zouden moeten worden betaald. Dat de Heer Rhyngraave vermeinde, dat dit van veel nut zoude kunnen zyn, vermits het de eerste Ryksvorst was, die zig geneegen toonde, om Troüppes aan dezen Staat te geven, om tegen Zyne Keizeriyke Majefteit te worden gebruikt, en dat verfcheide Vorsten dat Exempel zouden kunnen volgen, wanneer zy maar niet de allereerste waren. Dat hy zig verzekerd hield, d3t als het Traclaat metMekleDburg gemaakt zoude zvn,meo by deri Grave van der hippe Bukker.berg mede duizend Hhh Man Brief dér St. Qen. aan tie by&rmt 'e ■ reGenesten. 'sGru- VENHACE.  822 NIEUWE NEDERLANDSCHE VENHACS. Brief der St Gein aan de byzond. Gewesten. Man zoude kunnen verkrygen: Dat Zyne Hoog. heid wel het gewigt van deze confideratie overwogen, doch gelet hebbende, dat deze conditie van onereufer gevolgen in Vreedenstyd voor den Staat zoude zyn , dan de Conditiën, cp welke den Heer Khyngtaaf van Salm, volgens deszelfs Inftrudtie, die hy hem met voorkennis van haaren Heeren Gedeputeerden en Gecommitteerden, en na daar op bekomen te hebben een approbatoire Refolutie van Haar Hoog Mog., gegeeven hadde, geauthorifeerd was, om te contracfeeren , voor het over» neemen van Trouppes, nodig hadJe geacht, deze zaak ter kennis van haar Heeren Gedeputeerden en Gecommitteerden, te breng: n en dezelve te verzoeken, om Hem te doen weeten, wat of Haar Hoog Mog. goedvinden, dat Hy hier op den Heere Rhyngraaf zal antwoorden , en met welke Inftrucfien by hem in dit geval zal behooren te voorzien: temeer, wyl apparent, zo deze conditiën worden geaggreëerd,dezelve door meer andere Ryksvorsten en Graven, waarvanTrouppes zullen kunnen worden bekomen, zal worden gevraagd. Wy kunnen niet nalaten van het voorfz.geproponeerde aan U Edele Mog., en de Heeren Staaten van de andere Provinciën kennis te geven, met verzoek om het voorfz. voorftel ten allerfp >edi gften in deliberatie te leggen, en derzelver Refolutien diar op, hoe eerder zo beter aan ons te laaten toekomen. En nademaal in een tyd als de tegenwoordige, waar in het abfolut noodzaakelyk is het Leger van den Staat van meerder Trouppes te voorzien, geleegenheden kunnen voorkomen, om een of meerder Regimenten in den dienst aan te neenifn, welke het zo goed is, als die van Je ban i te wyzen, wanneer telkens deliberatien in de refp' dfive Provinciën , alvorens daarover moeten worden aangelegd, verzoeken wy L» Ed. Mog., om aan de Heeren hu• ne Gedeputeer ven alhier autorifatice geven, om met concurrentie der Heeren Gedeputeerde van de andere Provinciën, na voorgaande voor-  JAARBOEKEN, Juny, 1785. 823 overleg met Heeren Gecommitteerden uit den Raad s»Gbavan Maate, en op ingenomen confideratien en advis venhavan Zyn Hoogheid, wegens het overneemen vanÜE eenige trouppes, zond r ruggcfpra;,k, temogen disponeeren, alles op approoatie van de Heeren Staten der refpective Provinciën &c. Ons Krygsvolk, het welke in de Steden van Holland, of elders binnen in het Land krygsbezetting hieldt, kreeg wel dra bevel om naar Breda, Bergen op den Zoom, Maaftricht en andere grensplaatzen en vestingen te trekken. Men was zeer verlangend naar ftellig antwoord van den Koning van Frankryk, wiens benoemde Gezant by den Staat, de Markgraaf De Veirac, herwaards Rondt te komen , zq dra een bepaald antwoord van het Hof van Weenen te Verfailks zou ontvangen zyn. Te Middelburg wierden van wegens den Zeeraad den 16 December 1784 twee Publicatien afgekondigd, houdende: „ Dat Hun „ Hoog Mog. by Refolutie van den 6 der „ maand December hebben goedgevonden ,, en verftaan, de byzondere Collegien ter „ Admiraliteit dezer Landen aan te fchry ven, „ dat Koffy, Thee, Chocoladen, Spece„ ryen , Zout, Wyn ; als mede zodanige „ Brandewyn, Genever en gedilteleerde Wa», teren, dewelke in geen groote kwantiteit „ te lande, of langs de rivieren worden ver„ voerd, mitsgaders Amandelen, Rofynen, „ Vygen , Pruimen, Citroenen en andere „ vrugten, by Hun Hoog Mog. niet worden Hhh a „ ge-  82., NÏEÜWË NEDERLANDSCHË 'sIr/.,, gehouden begrepen te zyn onder de Leefv*t.Hrt-tj togten, waar van de uitvoer by Hun Hoog, te' „ Mog. Placaat van den iaden November 3, laatstleden , is verboden. „ En dat Hun Hoog Mog. by befluit van „ den io December 1784. insgelyks hebben goedgevonden , de byzondere Collegien ter Admiraliteit dezer Landen aan te fchry^ ven en te gelasten,om alle toevoer van Leef„ togten naar Luik te verbieden,en vervolgens „ geen Paspoorten voor Leeftogten naar het Luiks grondgebied te verleenen, nog ook ,, Paspoorten voor Leeftogten of Ammunitie , geen te verleenen naar Duinkerken ofbou„ logne,nog ook naar elders, in cas vandemin9 ftefufpicie, of de goederen onder datprse„ text , direél of indirect zouden worden vervoerd naar de Oostenrykfche Neder* „ landen , of andere Domeinen van Zyne „ Majefteit, dan onder cautie van de dubbe„ le waarde, en van het bewys, dat de aan- gegevene goederen naar de opgegevene „ plaats zullen worden vervoerd, aldaar efr feclivelyk zyn opgeilagen, • en een byge„ voegd declaratoir, dat de afzender ter goe„ der trouwe niet weet, dat dezelve goede„ ren naar voorfchreve Landen van Zyne „ Keizeriyke Majefteit, direct of indirect zullen worden vervoerd. De Raad van State beraamde ook den 16 December 1784 deze Publicatie, welke vervolgens is verzonden geworden: De  JAARBOEKEN, Juny, 1785. 825 De Raad van Staate der Vereenigde Nederlanden , allen den geenen die deezen zullen zien of hooren leezen faluc, do< n ie weeten; dat Wy, in overweging genomen heb;ende, dat 'er in verfcheide Pliatf n van de Meyerye onder de Collec teurs en Burgemeesters, wegens voordeeligeSloo ttn van haare Prasdecesfeu s Reekeningen van 's Lands en Dorps Lasten, meerder of minder aanmerkelyke fjmmen van Penningen berusten, voor welkers fecuure bezorging en" bewaaring in deeze zorgelyke omftandigheden van tyden het voor de Regenten en Ingezetenen van de Mrierye een alderwenfchelyke zaak zyn zoude een gefchikt middel aan de hmd te hebben; en geneegen weezende, zoo veel mogeiyk te zorgen voor het interest der goede Ingezeetenen van de Meyerye; hebpen goedgtvonden, aan de Officieren en Scheepenen van de refpective Plaatzen van deMeyerye tepermitteeren, zo als wypermitteeren by deze, öm,indieo zy zulks tot fecuriteit, van haare Ingezeetenen dienstig oordeelen, een convenabele ronde lom, uit de Penningen, die de Co'leófeurs en Burgemeesters van haare Flaatzen thans onder haar hebben, en die zy Officieren en Scheepenen tot betaaling van 's Lands en Dorps lasten voor eerst niet nodigoordeelen , van dezelve op te eisfchen, en die fom , met een Lyst of Memorie boe veel daar van tot het üorps huishouden, tot de Verpondingen , tot de Beeden, of tot de gemeene Middelen refp. behoort , door den Secretaris onderteekent, over te brengen ten Comptoire der Domynen tot 's Bosch, tegens een behoorlyke Recepis door den Raad en Rentmeester Generaal der Domynen daar voor te geven, om aldaar voor het Corpus bewaart en geïeponeerc te worden; met verdere permisde aan de voorfz. Officieren en Scheepenen, om, zoodra zy het nodig oordeelen, de door haar voor het Corpus ten Comptoire der Domeinen gefeponeerde lom, met exhibitie en overleevering van eene Copie authenticq van de Refolutie daar omHhh 3 trend 'sG*a. venhaGE. Public, van den Raad v. State.  8s7 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra VIïNHa- Public. van den Raad y. S'.att. trent by haar genomen, geheel of gedeeltelyk aldaar ce rug te verzoeken, en te ligten,na welke geheel of gedeeltelyke reititutie de gemelde Officieren en Scheepenen zullen gehouden zvn, die fommen wederom ter hand te Hellen aan die Collecteurs of Jlurgemeesrers refp. uit weikers ontfa gst die zyn geligt, of wel aan derzelver Succesfeurs, om door dezelve wederom behoorlyk in den ontfangst van haare Reekeningen gebragt en verantwoord te worden. En op dat niemandc, hier by geintresfeert, van deeze haar Ed. Mog. gunstige dispofitie onkundig blyve, zoo zal deeze gedrukt en alom in de Meierye gepubliceert worde. Wy voegen hier nog by het volgend bevel van den Kaptein Generaal, gedagtekend den 26 December 1784. 'J'yne Hoogheid last en ordonneert hier meede de Collonels of commandeerende Officieren van alle de Regimenten Cavallerie, Dragonders en Infanterie, als meede van ftet Corps Artilleristen , en van het Corps Mineurs en Sappeurs, in dienst van deezen Staat, om, ter voldoeningeaan de RefolutevanH. H.Mog. van d n 15 dezer lopende maand, derzelver onderhebbende Compagnien te recruteeren en augmenteeren, en te doen recruteeren en augmenteeren in maniere hier navolgende , te weeten : Ieder der 54 Compagnien Cavallerie, en zulks zoo wel Gardes, als ordinaris Compagnien, met 13 Ruiters, waar ondereen Corporaal. Ieder der 24 Compagnien Dragonders, Gardes of ordinaris Compagnien, met 13 Dragonders, waar onder een Corporaal. leder der twee Compagnien Grenadiers van Zyne Hoogheids Regiment flollandfche Gardes te voet, met 7 Grenadiers. Ieder  JAARBOEKEN, >«v, 1785- S28 Ieder Compagnie Grenadiers van 69 Bataillons Nattonaalen , Duitfchers en Waaien, met een Sergtant en ia Grenadiers , waar onder een Corporaal. le er van de 414 Musquettiers Compagnie van de bovengemelde 69 Bataillons met een Sergeant, een Tambour en 9 Musquettiers, waar ondereen Corporaal. Ieder van de 60 Compagnien van de 5 Regimenten Zwitfers en Grifons van den Lt Generaal bjcher, Generaal Majors Marty, Schmidt, May, en Collonel Star/er, met 50 Hoofden. leder der 4 Compagnien Mineurs met een Sergeant, 2 Corporaals, en 12 Genieenen. Ieder der 15 Compagnien Artilleristen met 3 Hombardiers, a Tambours en 07 Kanonniers. Zu'lende de bovengemelde 13 Ruiters 13 Dragonders per Compagnie, behoorlyk gekleed , gewapend , geëquipetrt, en vm goede Paarden voorzien, conform de nadere Refolutie van Hunne Hoog Mog. van den 33 deezer, in compleete gftale moeten gelevert worden tegen den 25 Maart 17bf, en de overige Recruten, insgelyks behocrlvk gewapsnt en gekleed, tegen d?o zelfden tyd: en v >or zoo veel de Zwitzeo aangaat, tegen den 1 April daar aan volgende: terwyl zelfs die geenen van de Ritmeesters en Capiteinen, die met geene valabele bewyzen zullen konnen aantoonen, waarom zy op den voorfz. bepaalden tyd niet compleet hebben konnen zyn, zodanig zal worden gedisponeert, als bevonden zal worden te behooren. En zal, om de Officieren daar toe bekwaam te maaken, aan hun, op Ordonnantie van den Raad van Staate tot Recruutgeld betaald worden voor een Ruyter met zyn Paard honderd Ryksdaalders; voor een Dragonder met zyn Paard negentig Ryks • daalders; voor een Voetknegt veertig R>ksdaaldersi voor een Mineur en voor een Artillerist dertig Ryksdaalders: En zullen de Soldyen van de Rcciuten, zoo van de Cavallerie en DragonHhh 4 ders, 1 's Gra- venhace. Bevel tot vermeerder, van 'l Krygs. voikt  8a3 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- vehacs. Bevel tot vermeerder, van 'tKrygs volk. / ders, als Infanterie, Mineurs en Artilleristen, welken behoorlyk gemonteerd, gekleed, gewapend en geëquipeerd, zullen geleverd worden op den bovcngemelden tyd, ingaan met den i January aanftaande. Lasterde Zyne Hoogheid de Generaals van de Cavallerie en Infanterie refpective, om hun wark te maaken van naar vermogen de bovengemelde recruteering en augmentatie der Militie te bevorderen; en zig van tyd tot tyd te informeeren op de devoiren door de Officieren daar toe aangewend wordende; en voorts alle Gouverneurs, Commandeurs, of Commandeerende Officieren der Steden en Plaatzen, met Trouppes van den Staat bezet, en inzonderheid van de Frontieren, om , zoo veel in hen is, de voorfz. recruteering en augmentatie meede te helpen bevorderen. Gegeeven in 's Graveohage den 26 December 1784. (Getekend) W. Pr. v. ORANGE, (Lager ftond) (L.S.) Ter Ordonnantie van Zyne Hoogheid. (Gecontrafigneerf) T. J. i) e L a r it y. De Prins Erfftadhouder heeft by eenen brief aan Hunne Hoog Mogenden kennis gegeven, dat Hoogstdezelve nodig geoordeeld hadt, het Eskader, zig thans in de Middelandfche Zee bevindende, en beftaande uit de fchepen de Jupiter, Noordhol» land, de adjjiraal de vries of Ty-  JAARBOEKEN, >«y, 1785. 829 Tycer, db Medea, de Pal las en 'sHtia* de Kotter de Braak, te verfterken envEr>I1Aten dien einde bevel hadt gelteld, dat rnetGE* den eerften goeden wind, naden 14 Mei, derwaards zoude vertrekken het fchip Alkma ar van 50 ftukken en de Kotter de Wesp , en voorts nog eerlang derwaarts zoude zenden het fchip de Admiraal van Brakel, mede van 50 Hukken, en de Kotter de. Windhond. Op welken brief de Heeren Gedeputeerden van Hunne Hoog Mogenden ter Hoogstderzelver Vergaderinge hebben berigt van advys te zyn: „ Dat Zyne Hoogheid voorde gegeven coin„ municatie zoude behooren te worden be„ dankt en niet minder voor de gefielde or„ der tot provifioneele verfterking van het „ Esquader onder den Schoutby-NagtRid„ der van Kinsbergen, maar dat het Esqua- der in de Middelandfche Zee , naar ge„ lang van de omftandigheden, verder zal dienen te worden verfterkt, en zulks door „ het promptlyk doen equipeeren van een „ goed aantal fchepen, waar op, by vorige Plans en Petitiën, niet is gerekend, en „ de noodige mefures beraamd worden, om „ zodanige equipagie te faciliteeren en van manfchap, die door ardere omftandighej, den zo zeer als ooit fchaars is, te doen „ voorzien; dat het voorichreven intusfchen r uitlevert een ontegenzeglyk bewys van de v hpoge noodzaaklykheid , dat de reeds ** s, voorgeflagen Equipagien en de Petitiën, ,j daar toe gedaan, zonder uitftel ter conti hh 5 „clu-  830 NIEUWE NEDERLANDSCHE *sGra»„ clufie worden gebragt en de Provinciën, venha M welkers Conl'enten daar toe nog manqueGE> „ ren, op het ernftigfte worden verzogt de„ zeiven hoe eerder zo beter in te brengen. De Kooplieden Chomel en Jordan, te Amfteldam, hebben aan Hunne Hoog Mogenden een Request ingeleverd, waar in zy aan Hoogstdenzelven vertoonen: „ Dat nade„ maal uit het gedrag van den Heer Torniel» „ lo, die, in de maand Oétober van het vo,,'rige jaar , in 's Hage gekomen was, om ,, het gefchil van dezen Staat met de Repu„ bliek Venetien te vereffenen, al kort na „ zyne komst, gebleken was, dat de intentie „ van den Senaat van Venetien niet was, om „ aan Hunne Hoog Mogenden de zo billyk „ geëischte fatisfaérie te geven, met te ver„ klaren ongelastte zyn, om in onderhande„ ling te treden op den voet door de Heeren „ Hunner Hoog Mogenden Gecommitteer„ dens voorgeflagen , en dat gemelde Refi„ dent vervolgens, alle middelen hebbende „ in 't werk gefteld om de zaak te train ee„ ren, eindelyk op den 13 December laatst- leden eene Memorie hadt geprefenteerd, „ by welke, van wegen den Senaat van Ve„ netien, ten klaarften aan den dag wierdt „ gelegd deszelfs voornemen om de Refolus, tien, door Hunne Hoog Mogende in de voorfehreven zaak fuccesfivelyk genomen, geheel illufoir te maken: waarom zy ver„ zoeken, dat Hunne Hoog Mogenden nu, zonder verder uitftel, derzelver meerge- „ mei-  JAARBOEKEN, Juny; 1785. „ melde Refolutie van den 9 January 1784 'sGra„ wederom in haar volle kragt gelieven tevi?-nha„ herftellen, terwyl de op den 27 FebruaryGE« „ 1784 verleende Surcheance van zelf ver„ valt , ten einde zy eindelyk fchadeloos „ zouden worden gefteld. Dit bovenftaande Request is door de zes Provinciën overgenomen , om by dezelven nader overwogen te worden, doch de Heeren Gedeputeerden van Holland en Westfriesland hebben ter algemeene Staatsvergadering den inhoud van dat Request en het daar by gedaan verzoek als het hunne aangenomen , en gevorderd de uitvoering van Hunner Hoog Mogende Refolutie van den 9 January 1784, begrypende, dat, daar de gefprekken met den Refident van Ve.netien thans vrugteloos zyn afgelopen, het geval, daar in vermeld, tegenwoordig daar is, en dat, zonder krenking van de eer en waardigheid van den Staat, deze zaak niet langer op zyn beloop kon worden gelaten, vooral wanneer in agting wierdt genomen, dat de voorfehreven Refolutie van den 9 January 1784, met eenparigheid genomen, geene Oorlogsverklaring inhield , dan een middel, om, door het aanhouden van Venetiaanfche Schepen, in de Havenen dezer Republiek zig bevindende r die van Venetien tot reden te brengen. Veel is dezer dagen gefproken van het geen, omtrend het welk door de .Bar, van PJieede, H. Hoog  832 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGRA-Hoog Mog. buitengewoone gezant teBerlyn, venha- kennis is gegeven, namenlyk dat één derKoCE ninglyke Printen van Pruisfen hem bekend gemaakt hadt, met verzoek om berigt te doen,dat Zyne Koninglyke Hoogheid eene aanfpraak van den huize Hohenlohe op de Republiek hadt gekogt, bedragende ruim 5 tonnen gouds , fpruitende uit eene beleening door den Aartshertog Matthias in 1579 gedaan, en zedert uit hoofde van agterltallige renten tot eene fomme van meer dan 7 millloenen, geklommen welke eisch die Prins gaarne zien zoude dat de Republiek vereffende. Men meent egter te weten, dat deze overneming flegcs voorwaardelyk zoude zyn , en afhangelyk gemaakt van de aanneming, 't zy hier, of mogeiyk by zyne Keizeriyke Majefteit. Ondertusjchen is de inhoud van dezen brief aan de Bondgenoten medegedeeld geworden. De Heer de Magis, Minifter van den Prins Bisfchop van Luik by dezen Staat, heeft met den Voorzitter der Heeren Staten Generaal , een mondgefprek gehad, en hem eene zeer breedvoerige memorie voor Hun Hoog Mog. overgegeven, waar in hy, uit naam van den Prins Bisfchop , klaagt over buitenfpurigheden , welke fommige Recruten-van de verfcheidene Corpfen, die, niet met de vereischte vergunning, maar enkel by oogluiking , in het Land van Luik geworven worden, daar bedreven hadden , en verzoekt, dat Hun Hoog Mog. de goedheid .willen hebben om zorg te dragen ,"d?t derge-  JAARBOEKEN, 5*«y, 1785. 853 gelyke ongeregeldheden niet meer gepleegd ^GgA~ worden. Te gelyker tyd heeft hy geklaagd, vbhh*dat de Hollandfche Gezant zich voor derge-GK lyke Recruten a) te zeer in de weer Relde, onder voorwendzel, dat zy Onderdanen der Republiek waren, en zelfs dezulken, die Jsig aan wanbedryven hadden fchuldig gemaakt, terftond te rug gevorderd hadt; verzoekende insgelyks, dat Hun Hoog Mog. ook daar in wilden voorzien. Teffcns heeft de Heer Magis by zyne memorie eene S_pe* cies facli overgegeven, dienende tot bewys van de buitenfporigheden , waar over hy klaagt* By Hun Hoog Mogende is ingekomen een memorie van den Grave de Mallebois, zig beklagende , dat hy tot hier toe zo weinig uitwerking zag van zyne voorgeftelde plans, en dat geene de minfte vordering omtrend een of ander gemaakt wierdt ; dierhalven aandringende $ dat het Bureau militaire ten fpoedigften mogt worden tot ftand gebragt, ten einde aan de preparatien meer kragt by gezet zoude worden. Hy vo gt 'er by, dat, zyne tegenwoordigheid in 's Hage geheel onnut oordeelende, Hy aan Hun Hoog Mog. voordroeg, om, gedurende hoogstderzelver raadplegingen óver zyn adres, een reisje langs de Frontieren te doen, om dezelve in perfoon te befchouwen, en daar na zyne plans met des te meer grond in te rigten. Hun Edele Groot Mogenden hebben toege-  i34 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- geftemd in de geldleening van 5 tonnen gouds •venha* ter Generaliteit voor en ten behoeven van GE' de Provincie Overysfei; als mede in de Suppletoirepetitie van April laatstleden by den Raad van State, van ƒ 3441569-10 voor de uitrusting ter Zee van dit jaar. Ook zyn nu eindelyk, by Hun'Hoog Mog. de confenten ingekomen van alle de Bondgenoten op de twee Petitiën, reeds in den jare 1778 gedaan van 2 millioenen en 120 duizend guldens voor de Fortificatiën en Magazynen, en dienvolgens dezelven ter Conclufie gebragt. Een zevental van Kapitein en , met rang van Lieutenants Collonel, inboorlingen der Republiek, hebben zig by Requeste aan H. Hoog Mogende vervoegd, met verzoek, om niet verkort te worden in derzelver militairen rang, door het voortrekken van jongere Lieutenants - Collonels, voornamelyk vreemdelingen : Het welk vooral op de Franfche officieren, in onzen dienst overgegaan, ziet. De Heeren Gedeputeerden van Hun Hoog Mogende tot het onderzoek der zaken van Brest, haare Commisfie volbragt hebbende, hebben ter vergadering van Hun Hoog Mog. een breedvoerig rapport dien aangaande overgegeven. De Heer Mufahod de la Mar te Amfleldam de zaken des Keizers van Marokko waarnemende , heeft zig vervoegd by den Heer  JAARBOEKEN, Juvy, 1785. 835 Heer Raadpenfionaris van Holland en West- 'sGraftièslaÉbd , en by den Heer van Haaften ,vemjavoorzittende ter vergadering van Hun tloogüE' Mog. en in gemelde hoedanigheid zyne ge- « luofsbrieven overgegeven. De elf boeren van Schipluiden, welke wegens weigering om ter wapening te worden opgefchreven by de looting van den derden man , te Delft voor den Dykgraaf gevangen gezeten hebben, zyn, ingevolge het Pardon en Abolitie van ftraf van Hun Edele Groot Mogende de Staten van Holland en Westfriesland, op het Request van hunne vrouwenen nabeftaande verleend, den 9 dezer uit hunne gevangenis omflagen, op vrye voeten gefteld, en naar hunne wooningen te Schipluiden gekeerd, alwaar de Publicatie wegens verleende gratie ook ten zelfden dage is afgekondigd. Minder gelukkig flaagde de Heer Mejean, Bailluw van Rhynsburg in zyn Request, om in fubmisfie te komen, op welk nihil is verleend, waarop hy nu weder een Request tot zyn ontflag als Bailluw heeft ingeleverd. Het Genootfchap van Wapenhandel alhier, heeft by Request een plaats aan Heeren Gecommitteerde Raden gevraagd , om zig in den wapenhandel te oeffenen. Dat Genootfchap zal beftaan uit 300 Leden, de Officieren zouden by Hun £d. Mog. worden aangefteld. Daar  |36 NIEUWE NEDiïRLANDSGHË 9sGsa. Daar en tegen oeffent zig een aantd ven ha- Schutteren uit de Burger-Compagnien ook r'E° in den Wapenhandel agter het Oude Hof van Zyne Hoogheid. Het geen veele lieden gevreesd hebben, is eindelyk gebeurd. De Heer Pilatre de Rozier, die zo veele tegenfpoeden in het vullen en oplaten zyner Lugtbol te Boulogne ondervonden heeft, van Boulogne op Zee, benevens den Heer Romcrin, mee zyn Lugtbol den 15 dezer opgegaan zynde, vattede de Bol vuur, en beiden zyn door het verbranden van de touwen, waar mede het Vaartuig aan den Bol vast gemaakt was, neder gevallen, en, op de allerverfchrikkelykfte wyze, verbryzeld. Leyden. Den 20 Juny 1785 wierdt de Schuttery dezer Stad van nieuwe Vaandels voorzien, by welke gelegenheid deze plegtighedeft hebban plaats gehad. .. Ten 12 uuren vergaderde de gantfche Schuttery by hunne Kapiteinen ; naar de Schutters-Doelen opgetrokken zynde, wierden ten 3 uuren vier-en-twintig Kwartiermeesters afgevaardigd, om de Heeren van den Gerechte af te haaien, welken in den Doelen gekomen zynde, wandelden voorby het Front, terwyl zig muziek liet hooren. -* Vervolgens gingen dezelven door alle de gelederen der Schuttery, en betoonden ten ui* ter-  JAARBOEKEN, Jur,y, 1785, 837 terften hun genoegen. — Hier op wierden LttM de nieuwe vaandels ten voorfchyn gebragt, en den. door den voorzittende Burgemeester aan den Collonel met een aanfpraak ter hand gefield, welke door dezen beantwoord wierdt: waarna Zyn Ed. de vaandels aan de Kapiteinen ter overgaf, wordende de oude vaandels terug gegeven. — Dit verricht zynde , trok de ganlche Schuttery in orde uit den Doele langs de Bredellraat en het Rapenburg, ten aaiir zien van veele aanfchouwers, zo vreemdelingen als inwoonders, tot weder in den Doele, alwaar de Vaandels van eikanderen fcheid* den, brengende ieder hunnen Kapitein naar huis; welke zyne Burgers aldaar bedankte. A m s t E L D A Rl, In ons voorgaand fhikje voor Mei 1785 hebben wy verllag gedaan, van het voorgevallene met den Advocaat Hespe, en Boekverkoper Vetlem. Wy hebben gezegd, da; by veelen dit voorval, en de regtsgedingen van den Heer Hoofdofficier Backer tegens gemelde Advocaat, en Boekverkoper, den eerfte als Schryver, den anderen als Uitgever van de Politieke Kruijer, de fterkfte indruk hebben gemaakt, en deze zaak is gelaakt of geprezen , naar mate in deze tyden van tweedragt de gemoederen op deze of geene wyze over 'sLands zaken, de Vryheid, in het algemeen, en de Vryheid der Drukpersfe in het byzonder, dagten, en deze of geene pa/ty waren toegedaan. Iii On-  838 NIEUWE NEDERLANDSCHÈ Am- Ondfjrwyi is het allerzekerst, dat niets stel. meer tpt de Ware Vryheid behoort, en niets dam. meer aije en een iegelyk Ingezeten zeker fielt, dan dat hy weete, waarop te kunnen ftaat maken: en by noodzakelyk gevolg, dat. eene eenparige rechtspleging omtrend eene en dezelfde zaak gevolgd worde en, ftandgrype ; en daar zyn weinige zaken , omtrend welke de zorg van den Souverein tot meerdere ftaving der ware Vryheid, nuttiger kan zyn, dan omtrend eene gelyke voet van regt en regtspleging door het ganfche Land, en gelyke behandeling van alle Ingezetenen, hy zy, wie hy zy. Derhalven is het te beklagen , dat de denkbeelden omtrend de Drukpersfe ,. en derzelver Vryheid,nog zo zeer onzeker,,zo wankelbaar zyn, dat men dan eens den ruimen teugel aan die Vryheid viert, dan wederom dezelve inkrimpt, en hen, welken die Vryheid gebruiken , vervolgt. Dan een kreet van jammer over die vervolging, dan wederom een gejuich van vreugde hoort opgaan. Zo is de Boekverkoper Esjchers om het uitgeven van een print in hegtenis genomen,, en gevonnist. Zie N. Nederl. Jaarb. bl. 87. en 215. De Haagfche Courander is ook geftrafd. Zie bl. 87. Zo hebben, (om niet hooger op te klimmen ,) de Regeerders van Gouda over de Vryheid der Drukpers aan de Regeering te Rotterdam geklaagd, aan welke klagten voldoening is gegeven in April 1783. Zie N. JNed.  JAARBOEKEN, Juny, 17C5 839 Ned. Jaarb. 1783 bl 854-856 en 1051. Am; De Regeerders van Gouda zeggen aldaar, dat zy met verontwaardiging abhorreeren al- DoMi le disfeminatien en fpargeeringen van naamloze gefcbriften , memor ien en libellen, tot de tegenswoordige tyds omftandigheden relatie hebbende — van tuelke de Autheurs en Disfèminateurs niet anders, dan twisten tweedracht, in dagen, waar in eendragt en rust zo necesfair zyn , bedoelen, bl. 855. Wat omtrend de Post van den Neder-Rhyn is voorgevallen , kan men in de N. Ned. Jaarb. 178a. bl. 1656. en volgg. leezen. De Drukker en Uitgever van de Post naar den Neder - Rhyn , zyn in hegtenis genomen, vervolgens in de boete van 3000 guldens verwezen, raet verbod van in zes weken te drukken of te verkopen. Zie N. Nederl. Jaarb. 1783. bl. 1117., en zulks op klagten der Regeerders van Gouda, welken in eenen brief van ao Juny 1783. aldus aanvangen: Daar wy aanhoudend per ft fleer en by ónze volkomene afkeer tegens alle divulgatien van anonyme gefcbriften, memorien en libellen, tot de tegenswootdtge tyds omftandigheden relatie hebbende, hoe ook genaamd, welkers but niet anders is, dan, om langs allerbande wegen het vuiir van tzvist en tweedragt, met veragting der wettige Overheden ook in de harten van 's Lands paiftbelfte Ingezetenen aan te ftooken, en het gezegend Vaderland aan die vlammen te facrifieeren. Zie bl. 1400. Die zelfde Heeren van Gouda verzoeken nader de Regeering van 's Hage, terftond meer Iü a ejjt-  840 NIEUWE NEDERLANDSCHS Am efficacieufelyk jegens den Drukker van 't bes» ei". kende Numinertti. der Post naar den Nederdam. Rhyn te procedeeren. bl 14031405-1408. Ook is de Schryver van dat Weekblad, Philip Verbrugge te Delft in hegtenis gezet, zie bl. 1117. en wordt als nog ten huidige dage in die 'hegtenis bewaard. De Leélor J. le Francq van Berkhey heeft een Boekje uitgegeven : Aan zyne Medeburgeren, en is deswege door Heeren Curateuren van 's Lands Academie voor den tyd van zes weken in zyn post en deszelfs voordeden opgefchort. bl. 1118 De Heeren van den Gerechte der ftad Leyden hebben by Publicatie van 24-26 Juny 1783. de Post naar den Neder-Rhyn verboden, in welke HunEd. Achtb. zeggen, ten duidelykfte ontdekt te hebben, dat de Schryvers van dat Weekblad het voornamenlyk daar op toeleggen, om - het zaad van oneenigheid en tweedragt, onder de goede In- en Opgezetenen te Jirooijen, dezelve door ganscb verkeerde en tegen de waarheid aandruizende inductien te misleiden, en tegen derzelver wettige Regeering op te ruijen. Zie N. Nederl. Jaarb. 1783. bl. 1118 en 1119. Den 5 August. 1783. is door Heeren Burgemeesteren van Amiteldam de Diemer-of VVatergraafmeerfche Courant verboden. Het Gerecht vanDiemen verboodt eenig Nieuwspapier te drukken, en de Bailluw, zynde de Heer van Heemskerk, Burgemeester der ftad Amlleldam, met twee Scheepenen en den Secretaris,hong het Gerechtelyk flot voor d/ Drukkery. Zie N. Ned. Jaarb. 1783'. bl. '1402. en 1043. En in deze zelfde maand Juny 1785 heeft tde  JAARBOEKEN, Jmy, 17S5. 841 de Hoofdofficier Paulus Gevers, te Rotter- amdam van den Gerechte authcrifatie verzogt^1^" tot het dagvaarden in perfoon vatv-den Uitgever van twee oproerige Gefchnfien , zo als wy hier onder uit Rotterdam zullen melden. Zie bl. 851. Wy hebben het noodig geagt deze voorbeelden , alleen van onze tyden, by te brengen, om aan te toonen, hetgeen wy zeiden, dat in ons Land eene gansch onftandvastige regtspleging en zeer onbepaalde Denkbeelden omtrend de Vryheid van de Drukpers, plaats hebben. Daar men thands op het verbeteren van misbruiken bedagt is, was het te wenfehen, dat men pogingen zag, om dit groot misbruik, namenlyk, ongelyke en onzekere regtspleging in voorgem. geval, ookfte wecren, en aan alle Ingezetenen gelyk'regt te djen wedervaaren, Laten wy nu tot den Advocaat Hespe en Boekhandelaar Verlem wederkeeren. Alle de Genootfchappen van Wapenhandel namen het grootfte belang in deze zaak , en de de Nieuwspapieren waren opgevuld met brieven, by welken, en inzamelingen van gelden, en het lidmaatfchap, en eerpenningen aan gem. Heeren wierden aangeboden, ook aan die geenen, die hunne zaak zig byzonder hadden aangetrokken. Wy zullen ilegts een , ten voorbedde bybrengen : genoegzaam allen waren op den zelfden leest geichoeit. Zie hier het befluit der Iii 3 Ver-  U» NIEOWE NEDERLANDSCHE Am- Vergadering der Burger Socie» sTf L- Uit tot Nut en Vermaak, hm. DAM. tien .Schoonhoven gehouden op den p 20 van Mey 1785. I? den Groot Hertog van Toscanen, die Pa-DAM' tent tot uitrusting van dat fchip gegeven hadt; den Keizer, wiens onderdaan, de Koopman Boltz , eigenaar was van een gedeelte der lading ; den Koning van Denemarken, van welken eenige onderdanen een gedeelte voor Vragt hadden ingeladen , en eindelyk de Algemeene Staten der Vereenigde Nederlanden, zo wegens het fchenden van hun grondgebied , als wegens een gedeelte der koopwaren, welke een Hollander, als Vragt in opgemeld fchip hadt geladen. Rotterdam. Wy hebben te voren gezien, dat de Commisfie van Hunne Ed. Groot Mog. te Rotterdam vermeerdering van magt gevraagd hadt, en wat daar omtrend is voorgevallen. Hier omtrend is den 3 Juny by de Staten dit befluit genomen: |)y refurrstie van &c. &c &c. — Is goedgevonden en verftaan, by deeze te verklaaren , dat de Collegien , zo van Heeren Burgemeesteren, als van ce Weth, en van Officier en Scheepenen der Stad Rotterdam, welke in Maart 1783, in functie zyn geweest, gehouden zyn te berigten, en te antwoorden op de pointen, welke ten dien einde door Heeren Gecommitteerden zyn geconcipieerd, en by derzelver Propofiiie op den 8 December laatstleeden aan de Magiftraat voorgedragen; en dat voorts in het gerrraal de welgemelde Collegien van Policie en Juftitie, refpectivelyk, Üii 5 voor  fcjó NIEUWE NEDERLANDSCHE KOT. voor zoo verre dezelve in functie zyn geweest. 1 Eii- te« -yde dac voorgevallen zyn die gebeurtenisfen, waarover een onderzoek geordonneerd is, gehou'. den en verpligt zyn, deswegens alle gerequireerde opening en elucidatie te geeven, en ten dien einde te berigten en te antwoorden op zodanige pointen, als daartoe van wegens de gecombineerde Vergadering van de Heeren Gecommitteerden van H. Ed. Gr. Mog. en van de Magiuraat aan dezelven zullen worden voorgehouden. De Ridderfchap , Delft, Amlleldam : Brielle, Enkhuizen, Edam, en Medenblik hebben in dit befluit niet toegeftemd. Rotterdam heeft zig daar tegen verzet, en Hoorn, in die zaak zig niet ingelaten. Dordrecht heeft ook eerst getwyffeld , maar eindelyk tot vermeerdering van magt der Commisfie geftemd. In gevolge van bovengem. befluit zyn van wege het gecombineerd Collegie op den 9 Juny j.785 aan de gewezene Heeren voorzitters van de Collegien van de Weth, Burgemeesteren-kamer cji Scheepenen - kamer , in het jaar 1783. in dienst geweest zynde, nam: De Heeren van der Hoeven, van der Heim, en vajiBale, de vraagpunten door Heeren Commisfarisfen opgefteld, en by hunnen brief aan Hun Ed. Groot Mog. overgelegd, toegezonden, met eenen nevensgaande brief, om daar op aan de Commisfie ten fpoedigfte te berigten. Ten welken einde gem. Heeren Voorzitters, dc verdere Leden , welke met hun zyn in dienst geweest, moeten by een roepen. Dqoï  ÏAARBOEKEN, Juny, 1785. 847 Door 250 Burgers , was den n April Rot1785 een Request ingeleverd, waar op den T'"B30 Mei 1785 aldus is befloten: Dflli1« ExtraSt uit de Refolutien van de Edele Groot Achtbar e Heeren Burgemeesteren en Vroedfchappen der Stad Rotterdam, in dato o Mei Tprrfent de Heeren Bogaert van Alblasferdam,van Bed. der Alphen, Fingerhoedt en van der Goes, Burge- yroed* meestercn; de Heeren van Betfting, van der Hoe- rchap 0p ven, deGtoot, Gevers, Groentnx , d? Escury, van Request* Tyltngen, Mosjel, van Hogendorp, Elfevier, Reep' maker, van Mierop, van Staveren, van Ba fel en Va t Hoogftraten. Is geboord het Rapport van Heeren Burgemeesteren en verdere Gecommitteerden, hebbende, ingevolge, en ter voldoeninge van de Refolutie Commisforiaal dezer Vergadering van den 11 April jongstleden geëxamineerd, de Requeste van twee honderd en vyftig Burgers en Ingezetenen dezer Stad, verzoekende dat het hun Ed. Groot Achtb. gelieven mogt, derzelver Gedeputeerden ter Verg.dering van hun Ed. Groot Mogende den noodigi n Last te geven om het daar heen te helpen dirigeeren, dat op de Propofitie der Delfiche Regeering, op den s Augustus 1783, io de Vergadering van hun Ed. Groot Mogende gedaan, en l»y het voorfz- Request breeder gemeld, volgens het heilzaam oogmerk derzelve, werde gedifponeert en voorts by Refolutie te verklaren , dat het incompatibel is, te gelykertyd tebekleeden,dequaliteit van Vroedfchap of van Scheepen dezer Stad, en van Advocaat Fiscaal, Secretaris , Ontfanger of Commis Generaal, Controlleur, Equipagemeester, Commifen, of andere diergelyke Admiraliteits Ppsten, mitsgaders die van Collonellen, en  848 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rot- en Capiceinen van dezer Stads Schuttery, en dat ier ■ over zulks alle de Heeren, thans in dat geval zyn» dam. de, door hun Ed. Groot Achtbaare mogten worden aangemaand, binnen zekeren te bepalen tyd Befl der van de eene of anderen hunner Posten ter hunner Vroed- keuze te deü'teeren. ft hap op Waaroo gedelibereerd zynde, is goedgevonden 'Request. en verftaan, met eenparigheid van alle de prefente Leeden , dat op het voorfz. Requeft zal worden gelfeit het navolgende appointement: Burgemeefterenea verdere Raiden in de Vroedfchap, der Stad Rotterdam, gezi n en overwogen hebbende het tweeledig verzoek by de neevenftnande Requeften gedaan, zonder zig eenigfints in te laaten efte advoueeren de pofitieven by dezelve Requefte ter neder gefteld, in agtins genomen zynde, dat door de Refolutie van het Collegie ter Admiraliteit op de Maze van den 13 Maart jongsleden in de voorfz. Requefte geallegueerd, reeds ten meeften deele aan het oogmerk der Propnfiie van de Heeren Gedeputeerden der Stad Delft, met betrekking tot het bekleeden der Ampten en bedieningen daar by gemeld; binnen deeze Stad, en van het eerfte Lid van het voorz verzoek der Requeftranten, is voldaan ,'declareeren niet te min, dar haar Edele Groot Achtb. vertrouwen, dit voor zoo veel over de voorfz. Propoiliie der Stad Delft nog eenige Deliberatien by Haar Edele Groot Mogende zouden kunnen ofte mogen vallen, de R'queftranten gene redenen hebben, om te hjefiteeren aan Haar Edele Groot Achtb. difpofitie, om ter zyner tyd, hunne Gedeputeerden ter Vergaadering van hun Edele Groot Mogende met zodanige qualificatie te voorzien ; dat dezelve daar door in ftaat zullen zyn geftek, om met de verdere Leeden van hun Ed. Groot Mogende Souvcraine Vergadering te kunnen concurreren tot het neemen van zodanige Refolutien, sis ten meefte dienfte van den Lande zullen oordeelen tebehooren. En ten aanzien van het tweede gedeelte van bet ver-  JAARBOEKEN, Juny, 1785. 849 verzoek by de voorfz. Requefte gedaan, gelet 'Rotzynde, dac er geen Staats, of Stads Weth of Refo*rERl. lutie ex,eert, by welke zoude zyn verklaard; dat DAM. he t incompatibel zoude weezen te gelyker tyd te bekleeden de qualiteit van Vroedfchap, of van ^ejl. der Scheepen dezer Stadt en van Advocaat Fifcaal, yroedSecretaris, Ontfanger, of Gommis Generaal ,fchap op Contrarolleur, Iïquipagiemeefter, Commifen of- Reqmst. andere diergelyke Admiraliteits Posten, mitsgaders die van Collonellen, en Capiteiten van dee« zer Stads Schuttery: Dat misdien de Leeden van de Vroedfchap dezer Stad, dewelke de voorfz, Amten en Bedieningen tegenwoordig bekleeden; moeten gehouden worden daar van in een wettige posfesfietezyn, en dat haar Ed. Gr. Achtb. zig dan ook niet bevoegt oordeelen om dasr in eenige alteratie te maaken, of op het begrip, of goedvin* den van de Souverain door voorlopige Difprfitien te anticipeeren, verklaaren, dat aan dit verzoek van de voorn. Requeftranten niet kan worden ge» dcfereert. Ten zelfden einde was ook een adres gedaan by de Staten van Holland : waar op Hun Ëd. Groot Mog. befloten hebben, het zelve te zenden aan Burgemeesteren en Vroedfchappen der ftad Rotterdam, om daar op te dienen van berigt. Vervolgends is den 13 aan Burgemeesteren en Vroedfchappen , en den 14 Juny 1785 aan de Heeren van de Weth dit verzoek" fchrift ingeleverd:  85° NIEUWE NEDERLANDSCHE Rot- Aan de Edele Groot Achtbare Ree* ter- ren Schout, Burgemeesteren en Dam. Schepenen der Stad Rotterdam. Req te- £1 even reverehrelyk te kennen de ondergetekengennieu- de Burgers en Inwoners dezèr Stad, dat zy wighe- Supplianten, met veel leedwezen gezien hebbende den enz. de divetle Adresfen van eenige hunner Medeburgeren , 70 aan de Souverein. als dezer Stads Magiftraat en Raad. vao tyd tot tyd geprefenteerd , zich hadden gevleid, dat alles eindelyk wederom in rust en kalmte zou zyn gebragt; doch daar zy Supplieanten tot hunne fmert zulks tot nog toe niet befpeuren, maar in tegendeel die Adresfen zien vermenigvuldigen en ontwaren, dat men de form der Schuttery geheel zoekt te veranderen en onder verfcheiden voorwendfel, allerlei nieuwigheden tragt in te voeren ; en dat het daarenboven uit den inhoud van fommige Couranten en Weekbladen, meer en meer komt te blyken dat men dezelve als voortkomende uit het geheel lighiam der Burgery wil doen doorgaan, kunnen zy Supplianten niet langer ftilzitten, ujt vreeze dat hunne ftilzwygenheiÜ in déze voor een dadelyke toestemming zou worden aangemerkt; maar vinden zig eindelyk verplgr, errftjg en rondelyk te verklaren , dat zy Supplianten de directie van ftad cn Land geheellyk en aileenlyk asn de Overheid overlatende, met hec beftuur hunner Regenten en met de form hunner Schuttery te vrede zyn, afkeurende aller foortgelyke nieuwigheden en al het geen tot disrefpedf en vilipendie der authoriteit van de Regeering zou kunnen itrekken; terwyl de Supplianten verzoeken te moogen worden e.econfidereerd als de 'iuU ken, welken met onderdanigheid en bereidwilligheid, (zoo als het tifie en vreedzame Burgers betaamd} zich altoos zullen onderwerpen aan alle zoodmige middelen, als door Uw Ed. Groot Achtbaare best en gefchiks zullen worden geoor-  JAARBOEKEN, Juny, 1785, 851 oordeelJccld, om de harmonie en 'c onderling r«* vertrouwen te herftellen", en alle ongenoegens Tt R"" (behoudens yders en een ygelyks regt) te doen DAM Cesleren , niet te min eerbiedig verzoekende , dat deze Requeste moge worden gehouden voor an> tidotaal. Was getekend, enz. De Hoofdofficier Mr. Paulus Gevers heeft verzogt authorifatie tot dagvaarding in perfoon van den Uitgever van twee oproerige gefchriften. Gemelde Hoofdofficier moet derhalven omtrend de Vryheid van de Drukpers anders gêvoelen , dan wel de thands heerfchende begrippen daar omtrend mede brengen. Zo di; Vryheid palen moet hebben , was het te wenfehen, dat die palen naauwkeurig door den Souverein wierden aangewezen. Zonder dit moet eene willekeurige en tegenftrydige regtspleging in ons Land, en zelfs in onze Provincie, roodzakelyk plaats hebben , en de een om het gebruik dier Vryheid vervolgd worden, terwyl de ander, onder den heiligen naam van de Vryheid dér Drukpersfe, alle laster uitfpuwt, of oproer zaait. Wy bepalen hieromtrend niets. Dit alleen zal niemand ontkennen, dat de deur of open, of toe moet, gelyk het fpreekwoord zegt, dat is, of aan allen de onbepaalde Vryheid van fchryven toegedaan , of aan allen die onbepaalde Vryheid geweigerd. Zie hier voren bl. 838. Dog om tot het verzoekvan den Hoofdofficier weder te keeren de Scheepenen hebben hetzelve afgeflagen. ? Gemelde Heer Paulus Gevers heeft nog aan  8j2 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotte 11- DAMl Voorflei van P. Gevers aan BiiT' geweest. aan Heeren Burgemeesteren het volgend voorftel gedaan: r\e Ondergeteekende zich federt eenige tyd toegelegd hebbende op het nauwkeurig onderzoek der Privilegiën , handvesten, Reiblutien en andere Charters van deze Stad, ten einde derzelver inhoud te kunnen vergelyken met en te appliceeren op de behandeling der verfchillende Zaken, welke hem in deszelfs qualiteit van Regent dezer Stad van tyd tot tyd kunnen voorkomen ,• heeft de eer by deze gelegenheid U Ed. Groot Achtb. te informeren, dat hy zich met het bovengemelde onderzoek bezig houdende, zyne attentie voornamentlyk gevallen is op de tands plaats hebbende gewoont van de Nomina* tien ter Eleclie van Heeren Burgemeesteren en Schepenen dezer Stad Jaarlyks, en van de Vroedfchappen by elke Vacature, aan den Heere Erfftadhouder dezer Provintie over de zenden, De Ondergetekende betuigt, Ed. Groot Achtbare Heeren, dat hy daar over met de koelde onzydigheid lang en rypelyk gedagt hebbende , by zichzelve geconvinceerd is geworden , dac het aan onze Voorzaten niet heeft vrygeftaan die gewoonte te introduceren, noch aan ons dezelve te blyven obferveren, maar dat, zoo daar in eenig waar nut voor onze Stad of de Burgerye, wier belangen en bellier aan ons is toevertrouwd, gelegen mogte zyn, (het welke hem ia genen deele gebleken is) onze Voozaten, cn wy daar toe dan nog geene bevoegdheid hadden of hebben eigener Aucloriteit , maar daar toe badden moeten adieren den Souverain, aan wiens daaromtrend verleende Oélroyen wy volftrekt gebonden zyn, zoodaanig, dat wy, van het prsfcript derzelve afwykende, geene wettige Regerings • Collegien kunnen formeren. Hy rekend zich derhalven verpligt en neemt de  JAARBOEKEN, Juny , 1785. 8j2 de vryheid U Ed. Groot Achtbare by dezen onder het oog te brengen, dat ten opzichte van de Vroeefchap by de oude Privilegiën in datb 8 july 143(5, ix April 1479 en 8 December 1483, zo wel als by het Jonde OcTroy den 25 September ioij, door Hun Edele Groot Mog. aan onze Stad gecencedereerd, de Electie altyd is overgelaten of toegeftaan aan de Stad , (en niet door den Graaf of Souverein aan zich of zynen Stedehouder gereferveerd; en dat dezelve dienvolgens ook altyd door onze Voorzaten is geoeffend, zonder eenige interruptie, dan aileenlyk gedurende de Regeering van Keizer Karei en zyn Zoon Philips, en dat men na het laastgemelde Octroy» van 1615, het doen dier Elcctien voor het eerst Anno 1621 aan Prins Mourits , en vervol» gens Anno 1625 aan Prins Frederik Henderik, en Anno 1647 aan Prins Willem de Tweede, heeft opgedragen, niet als een Recht, maar als een temporair Mandaat of Commisfie, en onder expres beding van Aft es van Nonprajudicie, welke onder de Chartres dezer Stad nog in wezen zyn en dus luiden: „ Alzoo Heeren Burgemeefteren en gemeene „ Vroedfchappen der Stad Rotterdam tot dienst van hare Stad goedgevonden hebben, deEleciie „ van de Vroedfchappen op voorgaande haar Ed. „ Nominatie, aan Zyn Excellentie te defereren, „ onder Acfe van Nonprsjudicie van alzulkePri„ vilegien als Haar Edelens Anno 1615 van Haar Edele Groot Mogende diensaangaande verleend „ is; Zoo is 't dat zyn Excellentie dezelve Electie ,, geaccepteerd heeft, en accepteerd mits dezen, „ zonder prejudicie als boven." Aftura *s Hage &c* Dat wyders de Electie van Burgemeefteren en Schepenen wel van ouds af, door de Graven of derzelver Stedenhouders uit eene door Boonheeren geformeerde Nominatie is gefchied, en daar mede ook federt de erectie van de Republyk Kkk tot Rotterdam. Voordel van den Hr.P. Gevers tan Bur(remeest.  854 NIEUWEÊ NDERLANDSCHE ROTTERDAM.' Voorflel van den Hr, P. Gevers aan Burgeweest. :ot het affterven van Prins Willem den Ilde is gé» :ontinueerd; doch dac aan Burgemeefteren en Regeerders, mitsgaders Vroedfchappen dezer Stad, van haare wege en NB. van wege de gemeene Burgerye en Poorters derzelve, door Hun Edele Groot Mog by Octroy gegeven den 16 December ifiyo, en geamplieerd 14 Maarc en 19 No* vember 10^8 is geprivilegeerd, vergund en toegeftaan, dat Jaarlyks en by elke tusfchen val lende Vacature, de Burgemeefteren en Schepenen dezer Stad, uit de door Boonheeren genomineerde Perfonen zouden w rden gecreërd, met Lotinge van «vitte en zwarte Boonen, zoo dat die geene, op welke het Lot van zwarte Boonen , zou komen te vallen, Burgemeefteren en Schepenen zouden zyn, en twee Jaren in hunne Bedieningen continuerem En dat federt dien tyd tot den Jare 1672 , en weder van 170a tot 1747, van de eveng* melde Octroyen van iGiy, 1636 en 1658. een conftanc gebruik is gemaakt, en daar van niet afgegaan by eenige, ra behoorlyke deliberatie en op goede redenen genomene Refolutie van de Regering* veel min by confent of goedvinden vaa den Souverein, maar dat in tegendeel uit de protefterende aanteekeningen door de Gedeputeerdens dezer Stad, in de Notulen van Hun Ed. Gr. Mog. den aó Jannuary i7<;2 en ioFèbruary 17*9 gemfereert, ten vollen blykbaar is, dat de contrarie praktyk, welke in het Stadhouderfchap van Willem de lil. en van Wdlem den lVde en van de Vrouwe Gouvernante neeft plaats gehad, alleen te befchouwen is, als temporaire toelatingen, welke men zich op den ouden voet, dat is Sans Prsjudice en buiten confequ^ntie heeft laten welgevallen, zoo als zulks tans federt de meerderjaarigheid van den tegenwoordigen Heere Erfftadhouder tot heden weder heeft (tand gegrepen, zonder eenig formeel , veelmin behoorlyk gemotiveerd-befluit van dezer Stads Regering, Hes  JAARBOEKEN, Juny, 17S5, 8rs Het is dan om alle deze redenen, dat de Ondergeteekende zich gedrongen vind aan U Edele Groot Achtbare voor te flaan, U Ede'e Groot Achtbare het bovengemelde in de Vroedfchap dezer Stad geheven te proponeren , en te trag ten het daar heenen te dirigeeren, dat gerelblveert rn a^n Zyne Hoogheid by monde van e-nige Gedeputeerdens, of öy Misfive te kennen gegeven woide, dat de El- ctien van de Vroedfchappen, Burgemeefteren en Schepenen, voortaan zuilen worden uireebngt pjscifelyk confoim de teneur der nott geabogeerde Üftroycn de Annis X615, 1650, en 10^8. Pr GEVERS. Den 31 Mei is alhier des morgens door ~den Gerechte van Schieland, vonnis uitgesproken over twee Boeren, die zich den 27January op den dag by de looting, te Hillegersberg met Oranje Linten verilerd hadden. De een is voor eén, de ander voor twee jaren uit het rechtsgebied gebannen. Den 23 Juny heeft het Genootfchap van Wapenhandel de Palmboom, alhier voor het eerst zyne openbare wapenoeffeningen yerrigt en gevuurd. Een talryk Gezelfchap woonde deze verrigtingen by. Verfcheidene Officieren van het Schiedamfche Genootfchap , eenige leden vanhet Dordrechtfche en verfcheidene Militaire Officiers , vertoonden zig in hunne Uniformen , onder de aanfehouwers. Ook zag men de Heeren Elzevier en van Zivyndregt, welke Heeren nevens den Lutherfclien Predik Kkk 2 kant, Rotje r- dam. Fcorflet van den Heer P. Gevers aan Burgewee st.  856 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rot- kant Schefer, door Commisfarisfen van het ter- Corps, voorby het Front, langs en door de da.m gelederen geleid wierden. — Verfcheidene Dichtftukjes zyn 'er opgelezen. Veele fchoten werden 'er gehoord. De grond, waarop men zig in de wapenen oeffenende, was eigen grond van het Genootfchap (*). By het eindigen der wapenverrigtingen reikte een jong meisje, na het Genootfchap met een vierregelig Versje begroet te hebben, aan eiken Officier en Schutter eenen Palmtak toe, die wel ras op aller hoeden by de kokardes gevoegd wierdt. Den 4 Juny, is tusfchen j en 8 uuren des avonds, aan de overzyde dezer Stad aan den Maaskantj eene proef genomen met een Lugtbol, zynde een Montgolfiere, hebbende eene zeskantige gedaante, hoog in zyne grootfte middellyn 14 voeten, en breed in zyne kleinfte middellyn 13 voeten, gemaakt en opgelaten door de Heeren J. C. de Jongh, Koopman op de Glashaven , en H. W. Rouppe , oudften zoon van den Heer Rouppe, Med. Do&or. — Na denzelven met veel moei- (*) Wy volgen woordelyk het berigt van onzen Corr;spondenr. Wy beflisfen ook niets omtrend de Genootfchappen van Wapenhandel; zynde dit builen ons bcftek. Maar eene goede zaak behoeft geen kwaad bewvs De Genootfchappen van Wapenhandel zyn of rutt'ie en geoorloofd, of nadeelig en ongeoorloofd.Zo het eerfte waar is, clan doet het 'er weinig toe of de wapenoeffening op eigen , dan op geleende, of gehuurde gr ind gefchied*. Dog was het laatfte waar , dan kon de eigendom van den grond die niet wecti„en: even weinig als de eigendom van zyn huis het fneelen van verboden Spel zou kunnen geoorloofd maken. Onze Correspondent neemt ons deze aanmerking nifit euvel.  JAARBOEKEN, Juny, 17R5. 857 moeite , uit hoofde van de drukking des Rotwinds, gevuld te hebben, rees hyzeer zagt, tergelyklyk en ftatig Westwaarts op (zynde de DAM' wind Oostlyk) tot een aanmerklyke hoogte, en bleef daar ruim 8 minuten in den dampkring zig ophouden , wanneer hy , waarfcbynlyk wegens de uitgebrande of uitgedoofde vuurftoffe, langzaam nederdaalde. — Dus heeft de proef met dezen Lugtbol aan het oogmerk beantwoord, alzo men denzelven in het gezigt der aanfchouwers, die van alle kanten, en veele Steden in groote menigte waren zaamgevloeid, wilde houden. Hoorn. De Gecommitteerde Raden ter Admiraliteit in Westfriesland en 't Noorderkwartier hebben, met voorkennis van Zyne Doorlugtige Hoogheid den Heere Admiraal-Generaal van de Unie, in dienst gefteld'sLands Schip van Oorlog van 54 ftukken, genoemd de Beschermer, en het bevel opgedragen aan den Kapt. Simon Hendrik Frykenius. Alkmaar. Den 8 Juny wierden aan onze Schuttery, welke zig omtrend twee jaren lang in den Wapenhandel heeft geoeffend, en in den voorleden jare door de Regeering buiten hare kosten met eene gelyke en beproefde Wapenrusting voorzien is, nu de volgende vereeringen gedaan: namelyk: Door de Huisvrouwen van de meefte Heeren van de Regeering vier nieuwe vaandels. Poor het Collegium Mcdico - Pbarmaceuti* Kkk 3 cwn  M Niéuwe nederlandsche *«• c«w Icr nieuwe kopere Trommels, en 16 ko.= RIAAR. pere Bo3fen t mef pypen ? benevens den V£r. deren toeftel tqt dit alles.' Door de Leden van het Goud-en Zilverfinids Gilde de monteering en verdere geheele toerusting van den Tamboer Majoor. De overgifte dezer vereeringen gefchiedde op de plegtigfte wyze, door de fchenkers en fchenkfters en met toepasfelyke aanfpraken, zeeland:. Middelburg. De Heeren Staten dezer Provincie, tot nadere befchryving gefcheiden zyn* de, hebben naar 's Hage tot bywoning der onderhandeling tot herziening van de Quotes der Provinciën, en ter onderzoek derC-eneraliteits Kasfe benoemd, den Heer Bonifa. cius Matthias Pous, Scheepen en Raad dezer Stad, mitsgaders Bewindhebber van de O, L Maatfchappy ter Kamer Zeeland, De Kooplieden en Reeders der Schepen, handelende op Esfequebo, Demerary en d'Elmina , zyn van voornemens by de aanftaande vergadering aan de Heeren Staten klagten in te leveren tegen het bellier van Bewindhebberen der Weat-Indifche Maatfchappy, door het niet beter in orde houden van hunne bedienden op die Kusten; aangezien de Engelfche en andere vreemde f)?hepen de Slaven uit Africa haaien, en naa|  JAARBOEKEN, Juny, i?85. 8S9 naar de Colonien van dezen Staat brengen, Mm, alwaar zy dan in de plaats Producten inladen; terwyl onze eigene Schepen moetenBÜKG' blyven liggen. Het Oost-Ind. Comp. Schip Alblass e r d a m , Kapt. Valkenburg, is den i 3 savonds om zes uuren in Zee gezeild; dien zelfden dag was ook van voor Vlisfingen naar Zee gezeild Kaptein Bols, met 's Lands Schip van Oorlog Prins Willem, en de s Lands Vaartuigen, die hier ter Rheede gelegen hebben, en behoren tot het Eskader het welk in de Noordzee moet kruisfen>, onder bevel van voornoemden Kapt. Bols. Tot dit Eskader behooren behalven de Prins Willem, de Fregatten C er es, Meden blik en Scipio, de Kotters de Reebok, de Vliegende Visch de Panter, de Beschutter, de Sperwer, de Snoek en de Maasnimph, onder bevel der Kapteinen van Halm, Bloys van Treslong, van Soa, Allier en Holtzbey, en de Lieutenants Gobius, de Jong, Grootenraay, Lucas en Rynbende. UTRECHT. Utrecht. Den 30 Mei 1785 is ook aan de Regeering dezer Stad door den Advocaat JJu Cloux een Request ingeleverd, (trekkende om der geboren Utrcchtfche Burgeren Kkk 4 we£.  Uo NlJEÜWfi NEDERLANDSCBE U- wettig recht tot de Jagtoeffening te bewyTiitc«TZen, met aanhaling, inzonderheid aan der Heeren Staten Declaratoir in 't jaar 1536, als mede dat van de Ed. Gr. Achtb. Vroedfchap dezer Stad , in 1570 , en nader in 1677, ten dezen opzigte gegeven: met ootmoedig verzoek: „ Dat het Hun Ed.Groot „ Achtb. behage, dit der geboren Utrecht„ fche Burgeren notoir en bewezen regt tot „ de vrye Jagt, zo binnen de Provincie, „ als rondsom de Vryheid der Stad, te re,, clameeren en aan te geven, voor zo veel ,, nood zy , by de Ed. Mogende Heeren „ Ordinaris Gedeputeerde Staten dezer P10„ vincie, als conform Hun Ed. Mog. Publicatie, in dato 19 April 1785; en "met zodanige bepalingen, als Hun Ed. Groot Achtb., na recht en billykheid, in dezen 5, zullen oordeelen te behoren: ten fine daar op, by eene nadere fchikking en Ordon„ nantie op het ftuk van de Jagt, na behooren mag worden gelet; ook met plenair behoud der Burgeren Privilegie de non evocando, in cas van mefures op het ftuk „ van de Jagt." Den 3 Mei 1785 heeft de Hoofdofficier dezer Stad , Grave van Athlone , op aanfehryving van de Staten, aan den Gerechte een verzoekfehrift ingeleverd tot citatie of dagvaarding van den perfoon van Pieter Philip Juriaan Ondaatje. Aan  JAARBOEKEN, Juny, 1785. 861 Aan den Edele Achtb. Gerechte der der Stad Utrecht. \Vertoond revcrencelyk Jonkheer Fredrik Christiaan Rynhard, Baron van Rheede en Agrim, Graave van Ath/one, Vryheer van Amerongen, Hoofd Officier ezer Stad, R. O. dat na overlyden van tVir. Jan Jakcb Godin tot Cockengen, Heer va< Fruilcoop,fc Geconftitueerden van circa twaalf honden! burgets, op den ai February dezes Jaars 17 35 hebben goedgevonden by Requefte zig te adresfterenaan de Lè. Groot Achtb. Heeren Burgemeefteren en Vroedfchap dezer Stad, en te verzoeken, uat by de aanftaande Electie van een Raad in de Vroedfchap. niet in aanmetking mogten komen de zodanige, die of geen bezwaaren hadden ingeleverd , of die zich geoppofeert hadden tegen eenige poincten , opgegeeven by zekere gedrukt Plan in htt vierde Hoofdftuk: dat vervolgends d- Gr. Achtb. Vroedlchap op der 3 Maart dcszelven Jaars 1785 getreeden zynde tot het nomiiieeien en verkiezen van een perfoor ter vervullinge van de vacante Vroefchaps plaatfe, Mr. Jonathan Sichtermanbv meerheid verkozen is en voorts gerefolveerd den zeevende derzelve maand Maartte vergaderen, om gemelden Mr Jonathan Sichterman in den Eed als Raad deze: Stad te neemen , en fesfie in de Vergadering val de Vroedfchap re geeven; dat hier van aan voren gemelden Mr. Jonathan Sichterman is kennis ge geeven, die dan ook de nodige arrangementen van betaalingen van Amptgeld , zo by de Provin cie a's Stad, gemaakt heeft. Dan vermit deze verkiezing fttydig was tegen de bepalingen welke door gemelde Geconftitueerden, by he hier vooren gementioneert Request, waren opge geeveri, hebben dezelve Geconftitueerden , en daa onder Pieter Philip Jurriaan Ondaatje, Burger e Inwoonder dezer Stad, en Officier van deze Stad U- TRECIIT Req. en Citatie van P, Ph. J. Ondaat je. 1 1 1 s t r 1 r s  u- 9 R ICC UI Req. er. at at. vat. V, Ph. j. Ontlaat F' i i ( £ a c E d \ ft ft tt m qi f G G nj P, * WEL tift NIEUWE NEDERLANDSCHE Stads Schuttery, niet alleen dezelve verkiezing afgekeurt, maar boven dien, ten einde hunnf vermeinde bezwaaren aan de Ed. Groot Achtb. Vroedfchappen, met meerder klem en kraent te kunnen voordellen, zig vereenigd met Gecommitteerden van eenige Scnutters uit de agt BurgerCompagmen; en te zamen zich geadresfeert aan Heeren Burgemeefteren dezer Stad ten fine, om au. dientie m den Raad dezer Stad te verkregen, om mondeling die bezwaren te kunnen vTor- draagen: dat niet tegenftaande Heeren Bur- Semeesteren daar in difficulteerden , a!s zvnde :hands zonder voorbeeld, dat particuliere'Burgers ter audiëntie tot 't doen van mondelinge voordellen wierden geadmitteerd, door gemelde geconftitueerden en Gecommitteerden, en bvzon- er door p. ƒ>. J. Ondaatje fterk wierd aangeirongrn op dat mondeling verhoor, zo verre :eu, dat zy met te vreeden waren, voor dat loor Heeren Burgemei fteren wierd beloofd een xtraordmaire Vroedfchap te doen beleggen , om Waar m deliberatie te brengen, of gemeldeGeonltitueerden en Gecommitteerden mondeling i de Vroedfchap zouden worden gehoord: dal lenvolgcns tegen Zondag den 6 Maart, de roedfehap vergaderd zynde, na een gehouden :ces op de fterke inftantien van gezegdeGtconitueerden en Gecommitteerden, is gerefolveerd gen Maandag den 7 derzelver Maand een Comïshe van gezegde Geconftitueerden en Gecomitteerden te admitteeren in de VergaderingQ is op denzelven 7 Maart mee meer andere* ecommittcerden vangemelde Geconftitueerden en ecommitteerdenuit de agt Burger Compagnien, verleende audiëntie binnen getreeden Pieter ulipjuriaan Ondaatje, en heeft aldaar gedaan volgende harangue.  JAARBOEKEN, Juny, 1785. 863 WEL-EDELE GROOT ACHTB. HEERENJ De taal van Utrechts Burgery (f). Welke harangueook van weegen den Spreeker is getekend. Dat de Spreeker in deze redevoering, buiten de, met betrekking tot de voorige Gefteldheid, en wyze van handelen van den Raad, onbe aam lyke e presüen , opentlyk aan den dag legt, Zyne volftrekte democratifchè Groadbeginzels, ftrydende met de Geëtablifeerde Regeeringsvorm dezer Stad en Provincie, en op fundament van dezeb'e, aan het volk en zich zelf tegenwoordig een geza^ toefchryft, flrekkende tot omver werpin, van het Gezig der Hooge Overheid, en de Magiftraat dezer Stad. —— Dat al verder de Spreker de door hem eu mede Geconftitueerden voorgedraage Volk-Stëm, declareetd te zullen doen eerbiedigen, en wyders door zodanige middelen, onder aanroeping van Gcds heilige naam, en alomtegenwoordigheid, de Raad tragt te doen komen tot het vernietigen van een gedaane Electie, en om dus den Geëli. geerden by een Politique dispofitie te doen ontzetten van een verkreege recht, en fchetft by óntftentenisfe van dien, de aanhoudende morring en woeding van een Burgery, en declareerd deZe Volkftem, m'sfchien onmidlyk tot den Raad te zullen doen fpreeken. — dat Pieter Philip Juriaan Ondaatje, het hier nog niet heeft laaten berusten, maat na dat de Ed. Gr. Achtb. Magiftraat deezer Stad op den 11 Maart des morgens had verdaan, Jat by de gedane Electie moest worden geperfilieert, hebben gemelde Geconftitueerden, en Gecommitteerden, en daar onder Pieter Phi lip Juriaan Ondaatje, van zig kunnen verkrygen, om, onder declaratoir, dat hun Conftituanten nie (f) Zie biet voren ons Stukje van Maart onderUtrechr. U- TRËCHÏ Req. en citat.vah P. Ph j. Ondaatje.  804 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- niet konden berusten, in de voorfchreeven Vroed. trecht fchaps Rtfolntie, op nieuws by Heeren Burger- meefteren op een zeer ernftige wyze te in [teeren Req. entot't beleggen te zelve daage, van een extra' citat.van ordinaire Vroedfchap , om aldaar een Commisfie P. Ph. J. af te wagten, uit de Geconilitueerden en GecomOndaat-mitteerden, teneinde de nadere intentie, en het je. verlangen van de Burgerye in de zaak van Mr. Jonathan Sichterman v< or te draagen , met decla. ratoir, van in cas van weigering, voor geen nadeelige gevolgen te willen inftaan. — Dat Heeren Burgemeesteren in het verzoek bewilligd heb. bende, de Vroedfchap tegen hdf zeven uuren vergaderd is, wanneer aan Gecommitteerden uit Geconftitueerden en Gecommitteerden, en daar onder Pieter Philip Juriaan Ondaatje nogmaals Audiëntie is verleend, wanneer voornoemde P. P. J. Ondaatje heeft gedaun, de volgende Aanfpraak: EDELE GROOT ACHTBARE HEEREN.' |~\e Geconftitueerden van 1215 Burgers, ende ' Gecommitteerden uit de Schuttery, hebben met deuiterfte bevreemding vernomen, dat (*) enz. Welke Aanfpraak mede in fcriptis is overgegeeven. Dat deze Aanfpraak inhoud een allerbuitenfpoorigfte aanmaatiging van gezag, over de Magiftraat dezer Stad, als welker befluit de Spree. ker voor onwettig houd, met declaratoir zich te ontrekken van de verpligting, van Mr. Jonathan Sichterman voor Raad te erkennen, vorderende te gelyk dat, zittens vergadering eene finale Refolutie worden genomen , waar by Mr. Jonathan Sichterman werde gedeclareerd niet verk ren, ea de dag bepaald, tot het eligeeren, van eenen an- (*) Zie hier vooren ons Stukje van MaartonderüKecht.  JAARBOEKEN, Juny, 1785. 75 anderen Heer in de Raad, meer na de zin en 't verlangen der Burgerye — en ten einde den Raad over te haaien tot deze Refolutie, zegt de Spreeker, dat in cas van onvoldoening , akelige en dreigende gevolgen noodwendig daar uit voortvloeyen zUlen, en zeker t2 wagten zyn. Vergeetende de Spreeker niet , om aan 't einde van zyn Aanfpraak gewag te maaken van eene hier vergaderde menigte, om dus zyne voorfpelde , dreigende, eu akelige gevolgen, meerder nadruk by te zetten. Dat ook geduurende de vergadering, de menigte, zo met Zyd Geweeren gewapend , als ongewapend, zynde toegenoomen , na een geruime tyds verloop, een der Secretarisfen dezer Stad is buiten gebeld — wanneer door Pieter Philip Juf i, aan Ondaatje en andere Geconftitueerden , aan den Secretaris Mr. Nicolaas van Voorst, in fubftantie gezegt is. „ Dat het tegenwoordig de erifis van zaaken was , dat het thans moeite decideeren, of de Volkftem zoude gehoord worden, en of dezelve in haare billike verzoeken zoude (lagen , dan •wel afgewezen worden, in wek geval niet alleen de Stad en Provincie, maar de ganfche Republiek 'er van wagen zoude. Dat de Burgery aan 't woelen was, en de Geconftitueerdens genoodzaakt hadde om hunne ver. gaderinge van heden morgen van agt uuren af tot op dit ogenblik te continueeren. Dat zy abfolut afdoenige io de zaak van den Heer Sichterman begeerde. Dat de toegangen van het Stadhuis van alle kanten bezet waren, met een meDigte volks, die , offchoon ongewapend, niet zoude gedogen, dat de Raad van het Stadhuis zoude gaan een zy men van de dispectie van den Heer Sichterman hadde afgezien, of wel denzelven finaal hadde aangefteld; dat Geconltitueerden in 't laatfte geval niet wilden aanfpraaklyk zyn voor de droevi g' TRECHT Req. en citat van P.Ph.J. Ondaatje-  Sód NiÈUWE NEDERLANDSCHË U- TRECHT Req. en citat.van P.Ph.J. Ondaatje. 1 i e ^ j i e d ë ge gevolgen, die zodanige conclufie zoude na zig fleepen, en dat zy ais dan verzogten : Dat de Vroedfchap deszelfs refolutie inmediaat aan het Volk, en niet aan hun Geconftitueerdens wilde bekend maken, vermits zy zig der zaaken ontrekken, en niet meer voortaan , als mediateur» wilden voorkomen , zeggende eindelyk voornoemde Pieter Philip Jurriaan Ondaatje, dat het Volk verklaarde, dat üu.ine oogen geöpend waren, en dat zy niet als agt eu veeitigers, maar als vyf en tagtigers, haare rechten zouden doen gelden en [taande houden. Dat de vorigen en deze hadereinftantienen middelen om den Ra id te doen komen tot het veroie igen van de gedaane Electie, van dat gevolg geweest zyn, dat oe Vroedfchap ter voorkominge van Ichroomlyke en gevreesde gevolgen en onheilen goedgevonden heeft, van de gedaaneElectie van Mr. Jonathan Sichterman aftezien en die te iiouden als niet gedaan. Dat hier mede 't oogmerk van denzelven Pie* •er Philip Jurriaan Ondaatje en zyn medeftanders jereikt zynde, om den Raad te dwingen, van dg te onderwerpen, aan de door hem en zyne meleftanders genomen befluiten, hy Pieter Philip Jurriaan Ondaatje daarvan kennis heeft geeven aan le vergaderde menigte met deze voor den Raad loonende uitdrukkingen ; Dat Burgemeesteren en Vroedfchappen hadden fgezien van de Electie van den Heer Sichterman als laad — dat zy Burgers nu moeften na huis gaans n zigberamelykvervrolyken , en aan hunne Vrouwen en Kinderen dit verhaalen, en hunne Kindeen én Kindskinderen zulks inprenten, dat deze aak alleen door cordaatheid der Burgeren en enige Regenten, zyn beflag bekomen had, en at dit een groote Triumph voor Utrechts Bureren was." Dat de Spfeeker hier door noch nader zyn oogmerk  JAARBOEKEN, juny, 1785. 8ö7 merk heeft aan den das; gelegt, en in hetTriumnh roepen, duidelyk heeft getoond, dat hy den Raad had billen doen buigen voor dit, by Geconflitu eerden en Gecommitteerden Geufurpeerd gezag, en ook overwonnen had. Dat aPe voorgemelde handelingen van Pieter Philip Juriaan Ondaatje in zig bevatten een open baare wederfpannigheid tegen de befluiten van de Magiftraat dezer Stad; dat hy , om tot zyn oogmerk te komen , zich bediend heeft van, 't zy waare of door hem verdigte Volks morringen en beweegingen, en voorgevende te fpreeken, uit naam van een groote misnoegde menigte, door de voorHelling van akelige en dreigende zeker te wagten gevolgen , den Raad gedwongen heeft, Mr. Jonathan Sichterman te ontzetten, van een by hem verkregen recht tot de Vroedfchap. Zynde dit openbaar geweld , de Magiftwat aangedaan, ftrekkende tot fubverlle van alle goede orde en onderdanigheid, en tot ontbinding, der allernoodzaaklykfte banden der Maatfchappy . hoedaanige daaden, andere ten affchrik, noodwendig aan den Lyve behooren te worden ge- ftraft. Waar omme den vertoonder R. O* zig keert tot UW lid. Achtb. tegen Pieter Philip Juriaan Ondaatje , verzoekende UWEd. Achtb, Appoinclement, van apprehenfie Corporeel. 't welk doende &c. . ^„ ~ (wai getekend) ATHLONE, — M. sf van BUU»RENj fVooraan in Capite Rond Geappoindfeerd) t Gerecht verleend Citatie in Perfoon jegens Pieter Philip Juriaan Ondaatje, tegen Dingsdag den 2 Augusty 17&5, des voorcoens teö half tien uuren. Actum 31 Mey 1785. (was getekent) «. A. van WACHENDORFF* h 11 Ac- u- trecht Req. en citeit.vatt P.Ph.J. Ondaat» tc  863 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- Accordeerd met de orgineele requefte en aptrecht poinctemente, by my ondetgefchreeve Deurwaarder van den Heere Hoofd - Officier, óp den 31 Mey 1785. ( was getekend ) j, van DAM. Den 13 Juny 1785, is uit naam van 763 Burgers dit Request ingeleverd: Jan de Edele Groot Agtbare Heeren Borgermeesteren en Vroedfchap der Stad Utrecht. /^•even met fchuldigen eerbied te kennen " de Ondergetekende Burgers en Inwoners der Stad Utrecht, dat zy tot hunne uiterlte fmerte en grievend leed, de dagelykfche herinnering moeten ontwaren van eene Pubicatie, by myne Heeren van de Geregte gearresteerd den eerften April dezes jaars, en den 2 daaraanvolgende afgekondigt, en zulks op fpecialeauthorifatie van UEd. Groot Agtb. in dato co Maart daartevoren , tenderende dezelve Publicatie niet alleen tegen allerleye oproerige zamenkomjten enz. Maar word daarby het voorgevallene in den avond van den 11 Maart dezes jaars, tergelegenheiddatUEd. Groot Agtb. buitengewoon vergadert waren , dermaten voorgefteld, als of dien avond muitzugtigen beweegmgen hebben plaats gehad, en dat niettegenftaande de waarfchouwinge, welke van wegen UEd. Groot Achtb, door de Letterdienaars en Bodens gedaan waren, ,, een onoehoorlyk iDdringen in net Stadhuis, gevolgd van een gewel,, djg rumoer en gefchreeuw, zoude hebben plaats „ gehad, en bovendien, dat zommige met ver„ tredinge van den eerbied, aan de Magiftraat j, verfchuldigd, zig alstoen zouden hebben uit-  JAARBOEKEN, Juny, x7Sp È6q sr, gelaten in muitzugtige discourfen en verregaan' ,, de bedreigingen , gefchikt om het gezag van de Overheid te befpotten, en ware 't mo»> gelyk gantsch en al te vernietigen." ten gevol ge, dat myne Heeren van den Geregte voornoemd by gemelde Publicatie „ fcherpelyk verbieden aan „ allen en een ygelyk , van in, by, of omtrend „ het Stadhuis, wanneer UEd. Groot Agtb., of „ de Heeren van den Geregte ftaan te vergade„ ren, of vergaderd zyn, eenige zamenrottingen „ of attroupeeringe te maken, of zig in dezelve te „ begeven; op pcene dat die geene, welke zig ,, hieraan mogten fchuldig maken, als verftoor„ ders derpublique rust, en veiligheid, zonder „ eenig aanzien van Pafonen zullen worden geap. „ prehendeert, en aan den lyve, ook zelfs naar „ bevind van zaken rhit den dood , zullen worden „ geflraft," terwyl de daarop volgende interdictien, herinnering aan den Burgeren duur bezworen eed en pligt, zoowel als de uitgeloofde pre» mie tot het opfporen van de eerde aanleider of aanleiders der „ bovengemelde muitzugtige bewe„ gingen van den n Maart jongstleden" [zoo alsde woorden van evengemelde Publicatie opgeven] de Burgery dezer Stad, voor hare Daburen niec alleen, maar voor de geheele Waereld heeft moeten doen voorkomen, als de zulken, die het 'er te dier tyd op zouden toegelegd hebben, „ om „ het gezag der Overheid fchandelyk te befpot„ ten, en ware het mogeiyk gantsch en al te ver„ nietigen, en dat derzelver byëenkomften, of „ zamenkomst by, of aan het Stadhuis, te dier „ tyd, voor zoodanig gevaarlyk zamenrotten en ,, attroupeerenzouden moete ibefcl ouwd worden, „ dat daar tegen, even als tegen verftoorders der „ Publique Rust en Veiligheid een zoo allerftrengst „ poenaal, zelfs om na bevind van zaken ook „ met den dood geftraft te worden, heeft moe„ ten geftatueerd worden." Boven het welk de Burgerye dezer Stad zig Lil a in U- TRECHT Req. vau gers.  87o NIEUWE NEDERLANDSCHE TRECHT J i?^. van gers. n die verdere hoogst onaangename fuuatie bevind, iat verfcheide Heeren vaD UEd. Groot /.chtjare vergadering, by Notulen van den n Maart des avonds hebben doen infereeren, dat zy verklaarden , in die refolutie niet vrywillig en uit eigen beweginge te hebben ingeftemd, maar tot het condenscendeeren in dezelve door de fterke inftantiën en overmagt van het Volk te zyn gedwongen, en daartoe genoodzaakt en overgehaald te zyn, om UEd. Groot Agtb. ën de Burgery te bewaren voor infultes en fchroomlyke gevolgen ; niettegenftaande UEd. Groot Agtb. zo by derzelver in den Raad gecommuniceerd befluit, als het naderhand daarvan ingeleverd extract aan Geconftitueerden en Gecommitteerdens uit de refpective Compagnien, nog jota, nog tutul daarvan mentioneeren. Zoo als de Burgerye dezer Stad tot hare verdere grief heeft moeten ontwaren, dat negentien Heeren uit UEd. Gr. Agtb. Collegie vermeend hadden, wegens het voorgevallene van denzelven n Maart des avonds, redenen te hebben, hunne Raads-Plaatzen neder te leggen, by het welk nederlepgen , en de publiciteit der wyze, hoe, ten aanzien van verfcheiden Leden van den Raad, de Burgery dezer Stad met redenen vermeend heeft, door dezelve Heeren zcér bezwaart te zyn, zo wel als door de aanleiding, die daaruit tot eene extraordinaire befchryving van de Ed. Mog. Heeren Staten dezer Provintie jegens den 18 Maart 178j, is genomen, als de uitfehryving daarvan tot een grondilag heeft de groote ongeregeldheden, welke binnen de,, ze Stad zyn voorgevallen, in zoo verre, dat ,, men zig niet ontzien zoude hebben, de 'wet,, tige Regeering dezer Stad, op eene verre „ gaande wyze , te hoonen, derzelver deliberati„ en te ftremmen, te dwingen en te noodzaken „ tot het neemen van zoodanige Refolutien, „ als men, de naam van het Volk misbruikende,  JAARBOEKEN, Juny, 1785. 87Ï goedvond, aan UEd. Groot Agtb. voortedragen." En op wélke middelen clan ouk gefchoeid is geworden de te dier vergadering uicgebragte Keioladen van de Heeren Edelen, als dezelve Heeren zeggen: „ dat zy zich verpligt rekenden, „ de regten en geregtigheden van hunne Mede„ Leden van 6'taat te helpen handhaven en be„ fchermen, en alle onder.mynig van het wettig ge„ zag der Regeeringeu , zo veel mogeiyk in „ hun vermogen was, tegentegaan en te beteu„ gelen;" verklarende, „ bereid te zyn, om „ ten alle tyde op de meest gepaste en efficacieufte wyze daartoe mede te werken, en de „ agtbaarheid en het wettig gezag der Regee,, ring dezer Stad op conftitutioneele gronden te ,, helpen herftellen, en wel dat men dit her/lel ,, door zig zeiven tragtte te efft&uëtren , of indien s, zulks onmogelyk mogte bevonden worden, ,, dat men IS'B, de hulp en adfistentie der Bond ge,, nooten zoude inroepen." Dat op de verdere gronden, by die refolutie voorgebragt, Hun Ëd, Mog. hebben goedgevonden, ,, dat Schout en „ die van den Geregte dezer Stad zouden worden „ aangefchreeven en aangemaand , om bchoor„ lyk onderzoek te doen , nopens de ongere„ geldden den 11 Maart binnen deze Stad „ voorgevallen, en deswegens zonder aanzien „ van Perzoon justitie te administreeren, en ver- volgens van derzelver verrigte aan Hun Ed. „ Mog. kennis te geven, metauthorifatieop Hee,, ren Gedeputeerden , om > zo wanneer zig tegens alle verwagting, vervolgens eenige vreze moste ,, opdoen voor ftoring of belemmering van Hun „ Ed. Mog. deliberatien binnen deze Stad, als dan de Staten te befchryven op zoodanige an„ dere plaatzen binnen deze Provintie, alsdezel. „ ve daartoe meest gefchikt zouden oordeleu te „ zyn." Waar by nog kwam, dan 125 Burgers en Inwooners konden goedvinden, zig by twee gelykLll 3 lui- TRECHT Req. van 763 Burgers.  g7a NIEUWE NEDERLAND3C1JE U- TRUCHT Req. van 763Burgers. luidende Adresfenter zeiver tyd aan Hun Ed. Mog'; te verzoeken, en op de allerimpertinentste en irrelevantsce, hatelykfte en tot den grond van hun verzoek dienende, alleronwaaragtigfte middelen, tevens aanloopende tegens het regt van hunne Medeburgeren, zig aan Hun Ed. Mog. te vervoegen , ten einde, zo als Hun Ed, Mog. ook verklaard hebben, „ hen te verleenen en toetezeggen Hun „ Ed. Mog. fouveraine Protectie." Ten verdere gevolgen, dat, nadat de voren genoemde negentien Heeren op de aan Hun Ed. gedane aanzoeken vermeenden, den jo Maart dezes jaars in den Raad te moeten verfchynen, niet tér verkryginge van hunne in deliberatien gehouden demisfie, maar, ter wederaanvaarding van derzelver, voor zoo veel hun betrof, bereids nedergelegde posten , op de fchriftelyke propofitie van den Heer Burgemeester Verbeek, onder anderen inhoudende, „ dat de genomene Refolu„ tie, nopens het afzien van de verkiezing van den Heer Sichterman, uit geen ander oogpunt konde befchouwd worden , dan niet vrywillig, s, maar door dwang en overmagt genomen, blykens de aantekening van het meerendeel der prsefent „ geweest zynde Raden; en daarom vertrouwden , „ dat UEd. Gr. Agtb. dezelve Refolutie nietan„ ders zouden of konden confidereeren, dan als niet genomen, aangezien hy, die gedwongen word, niet kan gerekend worden te confenteeren, en het geen door vrees of geweld word afgeperst, volgens regten, per fe nul en als niet gedaan moet worden gerekend ," met de Remmen vm de negentien Heeren dien conform is gerefolveerd, „ om de Refolutie op Vrydag avond den 11 Maart, vi et metu genomen, voor „ onwettig te verklaren , dezelve buiten effect: „ te ftellen, en daar tegén de Refolutie, ten zel9, ven dage des voorroiddags gearresteerd, voor 9, wettig in volle kragt en vigeur te verklaren," siet alleen, maar ahtoea de authorifatie op het Ge.  JAARBOEKEN,, Juny. 1785. 873 Geregt ten fine van de bovengem. Publicatie te verleenen, tevens met vastftelling „ dat, zoo„ dra, in, by, of omtrent den Stadbuize, gedu „ rende de Vroedfchaps vergadering eenige za „ menloop of attroupeeringen van menfchen be- • „ fpeurd worden, de Deurwaarder in functie daar„ vanimmediaat kennisfe zal geven a n den Raad, „ en dat de Vergadering ipfo fatïo zal gehouden „ worden gefcheiden te weezen . en alle desniet„ tegenftaande genomen wordende Refolutien by „ voorraad verklaart te zyn nul en van geener „ waarde." Oat door al het gunt voorfchreeven de omftandigheden van den avond van den n Maart dezes jaars voor de opentlyke waereld zyn gefteld in een zoodanig ligt, alsof de Burgery dezer Stad, zig niet alleen aan de gevaarelykfte en muitzugtigfte beweegingen dadelyk zoude hebben fchuldig gemaakt, maar dac zy als vernoemd , ., het wet„ tig Gezag van de Overheid fchandelyk befpot, ,, en als het ware gantschlyk vernietigd beb„ bende, den Raad tot het nemen van die Refo„ lutie door overmagt heeft gedwongen en ge. noodzaakt, en dat befluit, alzoo vi et mem ge„ nomen, naderhand voor onwettig verklaard, ,, en dezelve buiten effect, gefteld." Dat de Burgery zig ook niet weinig bezwaard agt , zedert eenige tyd , door de publique uitgegeven Utrechtfche Couranten, inhoudende de manifestatien van alle hetzelve, door de fuccesfivelyk genomen en aan dien Courantier [zekerlyk om de Burgery te meer te flettrisfeeren] ge. fuppediteerde extracten uit Ulid. Groot Agtb. fuccesfive genomen Refolutien, en fpecialyk die, concernerende de terugkoming van de meer voor. noemde negentien Heeren in den Raad den 29 Maart dezes jaars, om als 't ware tot een confirmatoir, en opgedrukt zegel, op al het gunt voorichreven te verftrekken; en alzoo adftrueerende de middelen by de ondeifcheide misü'ves, waarby de bovenLll 4 ge- U- rRECHT R.eq. van >6$Bur. ]ers.  m NIEUWE NEDERLANDSCHE Req. van Burgers. gemeld? negentien Heeren bevorens begrepen had. den, hunne Raadsplaaczen in den fchooc van de Vroedjchap nederteleggen, zoo als daarin dan byz^naer en fingulier uitmunt de brief of aanfpraak door den Heer Tvoy tot een grond van zyn bedanken overgegeven, als Zyn Ed. de Burgery daar by aanwryft, „ dat zy op de voorichreven cag „ aan deze Ed. Agtb, Raad geen vry acces of ,, reces cf deljbeiatien zoude hebben toegelaten." 4udcs toekennende „ aan een misleid gedeelte van „ de goede Burgers en ingezetenen," die hy daar^. op verder befchuldigt, „ welke de zaal en verde„ re toegangen y^n Stads Raadhuis bezet gehou- deu he'iber, van welke opgeroepen menigte eeni„ «e met hunne Zydge weren, andere ook mee „ hunre Snaphanen"- [zoo hv zegt] „ gewapend waren." Daarvan vervolgens zeggeno'e: „ Ik „ heb gezegt zamengeroepene, want Ed. Groot „ Agib. Heeren, ik ben verzekerd, als dac een „ van myne Sergeanten, eenitte van zyn Rots„ gezellen in de zaai van dit Raadhuis beeft la„ ten convoceren, daartoe verzogt zynde door een „ Diretleur van het Genoodfchap Pro Patria & 3, Liberiate, en hoe zouden anders Geconftitue'er„ aens en Gecommitteerdens kunnen fpreken „ van de vergaderde menigte, zo zy niet zeker m geweest waren van hare tegenwoordigheid." Pafages, die nevens vete andere daarby voorkomende de verregaandfte befchuldiging tegens de Bureery bevatten; vooral, wanneer hy al verder de Burgery, of .wel derzelver Geconftitueerdens en Gecommitteerden uit de Schuttery, en het GeBoodlchao Pre Patria £? Libertate. bv dezelve aanbraak doet voorkomen als de gevaarlykfte zamenzweering te hebben gemaakt,m het welkzy niet alleen zig van geweid, maar ook van htm gefchuc hebben zoeten te bedienen; — in zoo verre zelfs, dst gemelde Heer Tvoy aan de?en toefchryft', zig zoodanig eene magt te hebben aangematigd, als n VSB m?b§ zoude afhangen bet si of niet. toe- Jateg  JAARBOEKEN, Juny, 1785; 875 |ateu vau zyn ongeftoord verblyf als een ftil Burger binnea deze Stad: alle accufatien, door welke de gandfcbe Burgery zig ten hoogften beledigd moet agten, als op de onregtvaardigfte wyze in gemelde Geconfticuëerden, Gecommitteerden en Genoodfchap Pro Patria & Libertate [als welke zonder haar zulke een authorjteic en aanmatiging niet kan worden toegefchrevenj befchuldigd, en waarby dien Heer tot hiertoe , niettegenstaande daarcegen gedane advertencie, niec heeft kunnen goedvinden, daarvan te reöliëeren , maar dsarby, evenals de andere Heeren, te blyven pcrfisteeren, waarby de Burgery ten hooglten bezwaard is, als in gevolge Haar Ed.jMog. refolutie, by voorgem. extraordinaris befchryving genomen, weiligt en waarfchynlyk op fundamem van gerne'de verregaande befchuldigingen, het Geregt dezer Stad is aangefchreven en aangemaand, om behoorlyk onderzoek te doen nopens de pretenfe ongeregeldheden, den 11 Maart binnen gem, Stad voorgevallen, en waar toe UEd. Groot Achtb. in de terugkomfte van gem negentien Heeren by refolutie van de a April dezes jaars, aan haar Ed. Agtb. den Heeren van de Ed, Agtb. Geregte dezer Stad, alle extracten uit de reiolutien van UEd. Gr. Agtb. aU anders heb. ben gelieven te accordeeren; als by de refolutie van het Geregt van den ai Maart en eerften April, beide dezes jaars vermeit ftaat. Zoo als welgemelde Heeren van den Ed. Agtb. Geregte dezer Stad, door den Heere Hoofd Officier, ingevolge bovengemelde aanfehryving , zig dan ook een zeer geruime tyd met dac onderzoek hebben bezig gehouden , en daar toe ter informatie een zeer groot aantal Burgers, en Burgeresfen en andere Perfonen, zelfs een Lid van den Raad niet uitgezonderd, op eene buitensewoone wyze , te weten , alle op articul n na de wyze van inquifitie of inquifltoire onderzoeingerigt, te doen hooren; en welk hooreu LU § nu U- TREetffc Kef. van 7 63 Burgert,  S76 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TRECIll Req, van 763 Burgers. nu zedert drie weken fchynt afgelopen en voltiokken te zyn; — dat middelwyl tot hiertoe geen het aldermindfte rapport of door Heeren van den Ed. Agtb. Geregte dezer Stad , of door den Heer Hoofd Officier is aangebragt, opzigtelyk tot alle die muüzugtige beweegingen, oproerige ateroupeeringin en zamenrottingen, waarvan de evengemelde aanfpraak van den Heer Tvooy met zoo veel ophef en fiducie gewaagt, en waartoe de bovengemelde Publicatie ter ontdekking van den eerlte aan leider of aanleiders is ingerigt geworden , even min als tot het geene by refulutie van den 14 Maart 1785 is gedaan infereeren door de Heeren Oud-Burgemeester van de Bogaart, benevens de Heeren Raden van Bronkhorst, van der Does, van Romond, Daunis , Craayvanger, Falck, van Ewyk Ram, van der Muelen, van Dielen, D. J. Martens, J. A. Martens, en Voet van Winsfen, als die Heeren zekerlyk by informatie wel zullen hebben kunnen verklaren, wie uit de Burgers tot die by hun genoteerde overmagt van het Volk behoord heeft, of wel fpeciaal, welke Burgers h.-t geweest zyn, die hun te dier tyd gedwongen en genoodzaakt hebben, alzoo tegens hunne eigene beweeging, te hebben moeten befluiten , en alzoo den grond te leggen tot eene Refolutie, waarvan UEd. Groot Agtb. op den 20 Maart by meerderheid, op bet voorftel van den Heer Burgemeester Verbeek, hebben verklaard, dac dezelve vi et metu genomen was, en daarom dezelve voor onwettig verklaard hebben, dat hoe zeer de Ondergetekende geloven, dat 'er in den avond van den . 1 Maart wel iets kan plaats gehad hebben, ten aanzien vaneen of ander kwalykgezmdf-n, welke tot hun oogmerk geheel en al niet heb ten kunnen komen ; alzo 'er by de Burgery geen het minfte oogmerk van oproer heeft gerefideerd, veel min, dat er met er daad tumultueufe of muitzugnge beweegingen zouden hebben plaatze gehad, of dat er iets feitelyks zoude zyn on*  JAARBOEKEN, Juny, 17B5: 377 öndernomen, waardoor den Raad op eenige wyze, hoe ook , is gedwongen, of genoodzaakt is ge-. worden, een befluit, zo als naderhand gezegt word, vi et metu te neemen. Daar immers UEd. Groot Agtb. vergaderd zynde, te dier tyd, nog op de houte vloer nog in de Raad geen andere Perfonen zyn verfchenen, dan die zeven Perionen, welke UEd.' Groot Agtb. uit de Geconftitueerden en Gecommitteerden uit de Burger - Compagnien , by Refolutie van dien avond, komen optenoemen, en welke niet dan op requifitie van UEd. Groot Achtb. zyn gecompareerd; — dat hec er zo verre van af is, dat alstoen eenig oproer, geweld, of een tumultueufe of muitzuchtige beweeging zoude hebben plaatsgehad, dat alles dermaten ongeftoord zig heeft toegedragen, dat niemand van UEd. Groot Agtb. in derzelver perfonen of bediening te dier tyd iets onaangenaams is wedervaren of aangedaan; dat er zelve nog fchyn nog fcha- duw heeft geëxteert, dat UEd. Groot Agtb hebben geoordeeld, de minfte proeve van de trouwe der Burgery te moeten neemen, hoe zeer de Heer Gouverneur, Collonel, en de agt Hoofdmannen ODzer Burger • Schuttery alstoen in den Kaad tegenwoordig waren ; — dat om alle de voorfehreven redenen, gevoegd by het vertrouwen, waarin de Burgery verfeert, dat van het contrarie van dit laatfte gealleguëerde, by informatie niet zal konnen blyken, de Ondergetekende vermeend hebben onder de diffamatie zoo van de voorfehreven Publicatie, als het geene dies betreklyk by het genotuleerde in deze Refolutie van UEd. Groot Agtb., als voorfehreven is gedaan infereeren, niet langer kunnen blyven leggen; als het hoogst bezwarend voor Hen en de Burgery is, voor de opeulyke Waereld afgemaald te zyn in een hatelyk ligt van Oproermnakers, vertreeders van den eerbied, aan hunne Magiftraat verfchuldigd; Muitzugtige, en die een gedrag gehouden hebben, gefchikt om het wettig Gezag der Overheid fchande< lyï U- rRECHT Reg.van j63Bur* yers.  878 NIEOWE NEDEjRLANDSCHE U- TRECHT Req.van 763 Burgers. , 1 ] ( i J ■ « I I i i lyk te befpotten; en ware het mogeiyk gantsch en al te vernietigen; een o'laam, w ar onder de Ondergetekende geoukt gaata, en daarvan vermenen ontheven te moeten worden Als een geheele Burgery niet kan worden beichuldigt van oproer, om dat een groot gedeelte uit nieuwsgierigheid en het belang, dat zy zig m deze zaak ftelden, zig in ftilte, byen omtrend hecSLadtmis heefc vervoegd , en wel grotendeels op verzoek van den Heer Tvoy zelve [met wat oogmerk laat men over aan hec onderzoek van den Ed. Agtb, Geregte], welke daarna kan goedvinden deze op zyne reqaiflcie in alle bedaardheid te zamen gekomen Burgers, voor die gevaarlyke oproermakers, ils boven gemeld, te declareren: Als hy tot een Fundament zyner befchuldigingen opgeef c, dateen Jergeant van zyne Compagnie zyne Schutters aan iet Stadhuis heeft geconvoceerd, daartoe aange'xgr door ,gen Direcïeur van het Genoodfchap pro Pa* tria & Ldbertate, even als of die convocatie op equiticie van het Gonoodfchap en deszelfs voorweten ware gefchied: daar hy wist, dat gemelle Oirecieur zulks deed, als Schutter zyner Comjagnie, op fundament van zyn gezegde in den 3ollancïfchen Tuin aan zyn Sergeanten. De Oniergete'gende konnen hec voor de eer van de 3urgery, met opzigt tot alle Uitlanders, als voor ïunne Familiön, Kinderen en Nakomelingen niet mtw(>orden, dat zy na een afgelopen onderzoek, mder de voorfehreven diffamatien, zoo by Pu>licr 3 > 5 9: 55 95 99 93 99 n 93 9» 93 99 Ed. Groot Achtb., den n April 1785 afgekondigd, .gelegd is, en tot hier toe blyft leggenj en tot wegneming van hetzelve een opentlyk declaratoir te doen uitvaardigen tot Juftificatie van het onfchuldig gedrag van de burgery; op dat dus de Burgery dezer Stad eens moge worden herfield in haar eer en goeden naam, tegen al hetgeen hen op erroneufe en abufive gronden, buiten kennisneming van zaken, is aangewreven, en waarmede zy niet overeenkomftig aan het voorgevallene te zeer zyn bezwaard geworden, 't Welk doende &c. Op dit Request, houdende gedeeltelyk /erzoek tot intrekking der Publicatie van den Gerechte van den 1 April, tegen allerlei oproerige zamenkomften, en zynde gedeeltelyk ngerigt tegen de Vroedfchap Tvoy, is den 7 Juny 1785 dit befloten: „ De Vroedfchap gedelibereerd hebbende , over den inhoud der Requeste , den 1 £ , dezer maand Juny geprefenteerd by een , aantal Burgers en Inwooners dezer Stad, , en in de Vroedfchaps Notulen ten zeiven , dage geinfereerd , verklaard by deze, dat zy nimmer de gebeurrenisfen op den 11 Maart jongstleden heeft befchouwd, als voortgevloeid uit het lichaam der ge-' zamentlyke Burgers en Ingezetenen dezer Stad, veel min bedoeld, dat de voorzieningen daar tegen, zo by de Vroedfchap, als op deszelfs expresfe authorifatie by den Ed. Achtb. Gerechte dezer Stad gedaan, op de Burgerye in 't gemeen applicabel zouden zyn. Declareerende wyders de fupplianten te confidereeren, als 9j o":  JAARBOEKEN; Junyi 178?. 881 onbevoegd , om uit den naam van het „ lichaam der geheele Burgerye te reque-1 „ ftreeren, en tevens derzelver verzoek by „ Requeste gedaan, te houden voor onge„ fundeerd, mitsgaders de wyze, waar op „ het zelve is voorgedragen, voor onbera„ den, en dat dienvolgens in het zelve niet ., kan worden getreden: renvoyeerende niet 3, te min een ieder der Supplianten, welke ' zich door den Heer Raad Tvoy of een der l, andere Heeren Raden , mogte oordeelen ' te zyn geïnjurieerd of beledigd, naar den Ed. Achtb. Gerechte dezer Stad, als den competenten Rechter in deze, om aldaar '„ zodanige Aétie te inftitueeren, als hy oorl, deelen zal te behooren. Omtrend het teekenen en inleveren van verzoekschriften en adresfen, eenige bedenkingen zynde voorgekomen, zyn daar omtrend berigten ingenomen, en derzelver door Heeren Gedeputeerden onderzogt zynde, daar omtrend de volgende opening gedaan: Extract uit de Refolutien van de Gedeputeerden der Ed. Mogende Heeren Staten, 'sLands van Utrecht. Martis den 7 Juny 1785". Ter voldoening aan de Refolutie der Heeren Staten is , na deliberatie , goedgevonden, ter befchryving opening te doen , dat by de Heeren Gedeputeerden geëxamineerd zynde de informatien , by den Procureur Generaal en Maaifchalken van 't Nederkwartier en Montfoort refpe&ivelyk U- RECHT  S82 NIÉUWE NEDERLANDSCBE U- TK.ECHI Rap.vai, Gedep. omtrend 't teekeven van Req. genomen, met relatie tot de reprefentatie en tee'a kening van zekere Requesten, op den naam van diverie Burgers en Ingezetenen dezer Provincie, aan de Heeren Staten ingediend, ai aanftonds overvloedige bewyzen waren iugekomen , welke aantoonden, dar verre de meesien der Ingezeetenen, welker naameu onder de voorfz. Requeste parois. feerden , geene de minfte kennisfe hadden van den waren inhoud dier Requesten, en de verweken, daar hy gedaan, en zulks nog veel minder zig eenige idéés kenden vormen van de zaken, omtrend welke die verzoeken zig uitftrekten. — Het welk ook geenzins te verwonderen is , alzo een groot gedeelte der teekenaaren beftaat uit Opgezetenen, Ambagts. luiden, kinderen en der geleken, onder welken veels nog lezen nog fckryven konnen, en anderen, genoeg met hun beroep te doen hebben, en niet bekwaam zyn, om zig eenige regtmatige denkbeelden te vormen van zaken, verre boven hunne kundigheid gaande. Dat de meesten dezer onderteekenaaren ook rondelyk hadden geadvoueerd van die Requeste niets te be» grypee, maar enkeld te hebben getekend op ver, zoek en ter contemplatie van fommige yveraars, welke op zig hebben genomen deze Requesten door een groot aantal van naamen te doen bekrag. tigen, om alzo het contenu daar van te doen voorkomen, als ware het zelve een verzoek, gedaan door een aantal perfoonen, en al zulks van een merkelyk getal der Ingezetenen j daar als gezegd is, dat Request alleen door weinige perfoonen, welke zig ue moeite geven, om ten nadeel van dezen Staat, en ter bevordering van hunne byzondere belangen, de gemoederen der ftille Ingezetenen m onrust en beweging te brengen, is geformeerd, en aan den Schout van Maarsfeveen, M. van den Helm, door zekere generaale Vergadering, te Utrecht gehouden, bebandigd, om daarop teekenaaren te er.angen , welke dan ook met behulp van zyn zoon, en eenige weinigen, daar en te Maarsfee, en verder langs de Vegt, tot aan Nigte-Vegt toe, waar  JAARBOEKEN, Juny, 1785. 89$ t?aar van hy ook Schout is , heeft tragten te reusfeeren j terwyl wederom aan zekeren Cabos te 1 Montfoort, (zo hy zegt) die Requeste van Woer den , door een hem onbekend perfoon is toege- \ zonden , welke egter, met tegengaande deze onbe-1 kendbeid, zig aan Ronds de moeite heeft gegeven ,; de teekeninge te Montfoort te bevorderen, en daar 1 in is bygeftaan door eenige weinigeu , en onder 1 anderen door zekere jongens van li en mindere jaa- < ren, terwyl, het geen niet minder vreemd moet voorkomen, onder de teekenaars zig mede bevin. den Lieden, die nog onlangs hier te Lande zyn gekomen , en egter vermeenen bevoegd te zyn, om over de directie van het zelve mede hunne gedagten te laten gaan, gelyk onder anderen is zekere Tuinier, by den Heer Burgemeester Gobius te Montfoort , ja Kostfchoolieren en andere Schooljongens, die, hunne Meesters ziende voorgaan, ook geteekend en anderen daartoe aangemaand hebben, als onder anderen fommigen uit het Kostfchool van zekeren la Burghene te Maarsfen, de kinderen van den Predikant Moljlet te Montfoort, en anderen. En offchoon de Heeren Gedeputeerden geene fpeciale informatien, wegens den toedragt der teekeninge alhier en te Wyk, bekend zyn, alzo aan de Officieren van den Lande tot hier toe, ter inwinninge van informatien ,' geene ordres zyn gegeeven, vertrouwen dezelve uit differente geruchten en ondertekeningen, dat het hier mede al op denzelven voet zal gelegen zyn. De Heeren Gedeputeerden , uit al het geen voorfehreven is, bemerkende, dat deze Requesce niet zo zeer als een verzoek van een merkelyk gedeelte der Natie te houden is, maar wel als een opftel, ingerigt, om een beweging onder de Ingezetenen te veroorzaaken, en al zulks tot byzondere oogmerken dienstbaar ie doen zyn, hebben gevoeglyk geoordeeld, deswegens, alvorens Hun Ed. Mog. te advyfeeren, in te neemen de Confideratien van den Procureur Genetaal, ten einde onderrigt te Mmm wor- Ü- 'RECHf ^ap.van led omrend t eekenen ■an Reluesterii  895 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- ï RECHT. Rap van Ged. omtrend 't teekenen van Requesten. worden, in boe verre, naar Rechten, zodanige Rcqucsre en de prefentatie daar van moeste worden begreepen geoorloofd te zyn , en zouden als nu Hun Ed Mog. in Confidera'tie geven, dat hoe zeer ook elk Ingezeten het Recht en de Vryheid heeft, im, onder behoorlyken eerbied, ter kennisfe van zyne Overigheid te brengen zodanige verzoeken en voorftellen, e Is hy in waarheid, en net genomene kennisfe van zaaken , zoude vermeenen aan Zyne Overheid , tot dienst van den Lande, te moeten voorftellen, en dat dit point, in nile welgepoliccerde Landen, maar byzonder in een Vry Gemeenebest, behoord vast te flaant, nogthans niemand bevoegd is , om zodanig verzoek , in gefchrifte vervat, rond te dragen, en aan e'k en een iegelyk ter tekening aan te bieden , veel min te doen teekenen door ongequalificeerde en der zaake geheel onkundige Lieden, alzo deze hnndelwyze, in haaren aart befchouwd, niet anders dan een ftooring van de publieke rust, verwekken van mistrouwen op de Regeering, en fub\erteering van al'e goede orde is te confidereeren. Dat de Overheid alleen het belang der Ingezetenen toevertrouwd is, en dus geene byzonder e perfoonen bevoegd zyn, om over 's Lands zaaken Vergaderingen te houden , en alsdan hun werk te maaken, om hunne gedagten aan de geheele Natie mede te deelen , ten einde gezamentlyk , en als 't ware met aandrang, de Deliberatien der Regeering dien aangaande te fixeeren, en naar hunnen zin, zomtyds tot merkelyken ondienst van den Lande, te doen uitvallen. Dat alzulks, naar Rechten, zodanige bewegingen niet anders dan ftrafbaar zouden moeten worden befchouwd: dan a'zo door het verfpreiden van differente Schriften de gemoederen zedert lange zyn ontrust, en hier aan vee^zins deze gevolgen zyn toe te fchryven, welke in critique tyden van een Land, ordinair, uit vreeze voor tegenfpoeden , by veele Rille lnge7etenen vermeerderen : zouden 'de Heeren Gedeputeerden van gedagten zyn , dat in dezen de zagefte weg ingcflagen, en de Ingezetenen ,  JAARBOEKEN, Juny, 1785. 897 nen van het verkeerde van dit gedrag onderrigt en afgemaand behoorden te worden , om voortaan aan zodanige yver aai s , en onrustige geesten het oor te kenen; en dat al zulks Hun kq. Mop. de geprefenteerde Requeste by Refolutie zouden behooren te feponeeren , en vervolgens by eene Publicatie, waar van hier nevens een Concept is overgelegd, de Ingezetenen van Hunner Ed. Mog. gevoelens te onderrigten , en interdiceeren voortaan op zodanige, manier hunne verzoeken ter kennisfe der Regeeringe te brengen , met communicatie , van anderzirs, conform de Piacaaten van den Lande, te zu'len worden gecorrigeerd; terwyl eindelyk de Heeren Gedeputeerden aan Hun Ed. Mog. in coDfideracic geven, of niet eenige eerfte aanvoerders behoorden ontboden te worden , alwaar Hun Edele Mogende zullen goed vinden en Hun Edele Mog. ongenoegen over hun gedrag te kennen geven, met vermaaning, van zig desarmgaande by vervolg zorgvuldig te wagten. Den 9 Juny waren de Staten dezer Provincie vergaderd. Ter dezer vergadering is onder anderen ingekomen kennis geving, dat de Heeren Pous en van den Spiegel, door Zeeland, zyn afgevaardigd tot het by wonen der perfoneele tweeledige raadplegingen der Bondgenoten , in 's Hage: als mede dat de Regeering van Brusfel den uitvoer van Graanen en Vee uit de Provincie van Limburg hadt open gefteld, in verwagting dat dit gefchieden zoude omtrend Hun Hoog Mogende Landen van Overmaze. Wyders is geraadpleegd over een ingediend Advys en ConceptPublicatie van den Hove by wegen van waarfchouwing, omtrend de manier, die voertM m m 2 aan rRECHT Rap.van Ged. oiH'rend 't 'eekenen >an Reluesien.  S93 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TRËCHT. aan by het inleveren van Adresfen en Reques* ten zoude moeten in agt genomen worden, en waar by het voorleggen in Herbergen of openbare plaatfen van zulke Adresfen, of het tekenen daar van door meer dan vier of vyf perfonen op gelyken tyd en plaatfe zoude verboden worden , hebbende de beiden voorftemmende Leden in opgemeld Advys en Concept Publicatie terftond toegeftemd, dog is een en ander by Stad en Steden overgenomen. Nog is by de voorftemmende Leden, niet tegenftaande de tegenftand van het derde Lid, op het laatst ingeleverd Request lan Hun Hoog Mog. van de Heeren Chomel zn Jordan, te Amfteldam, overeenkoniftig de reeds uitgebragte Advyfen van Zeeland, Friesland en Stad en Lande, tegen dat van Hol* land belloten: Dat hoe zeer ook het gedrag >? by de Republiek Venetien, met opzigt tot 9, de zaak der Kooplieden Chomel en Jof?, dan gehouden, niet kan worden goedge„ keurd, egter de fituatie van tyden en za, ken niet toelaten deswegens eenige fterke „ middelen te appliceeren, of zig eene Vre„ debreuk met die Republiek te te veroor?, zaken, behalven dat het verfchil in dezen „ in deszelfs origine alleen zich bepaald „ tot een byzonder Intrest van particuliere „ Kooplieden , en dus almede niet fchynt „ aanleiding te moeten geven tot eenige „ vyandlykheden, byzonder zo lang eenige „ hoop tot fchikkingen komt over te bly„ ven , en dat overzulks de Conferentien „ met den Heer de Torniello, volgens zyn ,, aan-  JAARBOEKEN , Juny, 17^5. $99 arnbod, zo dra mooglyk, behoren te wor„ den hervat of ten minfte alles in ftate ge„ houden; dat nogthans Hunne Edele Mog. j, wel kunnen conienteeren, dat van het be„ loop en de toedragt dezer zake aan 't Hof „ van Frankryk opening worde gedaan, mits», gaders getenteerd, of ook, door het aanw-enden van deszelf goede officien of arbitrage, deze onaangename verfchillen zou» den kunnen worden uit den weg geruimd. Verders is het Raport van Hun Hoog Mogende Gecommitteerden op het Request van Kooplieden , Asfuradeurs , en Ingezetenen van Amfteldam enz. zig beklagende over gebrek aan befcherming van den Koophandel en Zeevaart dezer Landen , commisforiaal gemaakt. Den 16 Juny eindigde alhier de derde Algemeene Vergadering van Gecommitteerdens van verfcheidene gewapende Genootfchappen en Schutteryen van deze Republiek, inzonderheid van de Provinciën Gelderland, Holland, Utrecht en Overysfei, zynde die Vergadering vry talryker dan de twee vori* gen geweest. Dè onderwerpen in dezelve verhandeld zyn zeeu gewigtig; en onder anderen is befloten tot het aangaan van eene allerplegtigfte verbintenis tot handhaving der Republicaanfche Conftituüe, gelyk die noemd wordt, ten fteun der Burgerlyke Vryheid. Voorts is na de* ge verbintenis ook eene plegtige Commisfie afM mm 3 ge-? U- TR2CHT  oeo NIEUWE NEDERLANDSCHE Uf gezonden aan het Collegie van GeconftitueeriRf.cHt t(ens van 1215 Burgers alhier , betrekkelyk derj eisch door den Heere Hoofdofficier tegen den Heer Ondaatje gedaan, welke Commisfie na eene aanfpraak verklaarde die zaak , als de zaak van het ganfche .Volk van Nederland te befchouwen. Deze Commisfie wierdt by de Geconftitueerdens ontvangen, en voor het gedaane aarnbod bedankt, terwyl by de Geconfiitueerdens reeds insgelyks eene Commisfie geflagen is, om met de Gedeputeerdens der voorfz. Nationale Vergadering over deze zaak in onderhandeling te treeden, zynde al verder by gemelde Vergadering befloten, van dit alles kennis te geven, aan den opgemelde Ondaatje, zo als door den Secretaris Hom reeds mondeling is gefchied. De Afgezondenen dezer Stad ter Staatsvergaderinge hebben twee befluiten der Vroedfchap ingebragt, by welke eerfte is aangedrongen geworden op de affchaffing van het Jagtgerigt, met overbrenging van het rechtsgebied aan de ftedelyke Gerechten en den Hove Provinciaal, en inmiddels op de opfchorting by voorraad der ondernomene regtsgedtngen tegen vier Burgers alhier: met dat gevolg, dat deze zaak in commisfie is geiteld geworden van twee Heeren uit, elk der voorftemmende Leden, benevens de 2 Burgemeesteren der Stad, met den Heer Burgemeester van Amersfoort. De tweede Refolutie ging over de laatfte brief van Zyne Hoogheid: volhardende de Stad by hare Rei  JAARBOEKEN, Juny, !785« m folutie van 5 Oélober des laatften jaars, en uit dien hoofde weigerende aan de begeerte van Zyne Hoogheid te voldoen : belloten egter, des niettemin, de voorftemmende Leden , om aan Hoogstdenzelven een gedrukt exemplaar te zenden van de Bezwaaren enz. niet verzoek, om daar op fpoedig deszelfs gedagten te mogen ontvangen. Den 2a waren de Staten wederom vergaderd. Ter dezer Vergadering is aan Stadstafel door den Heer voorzittende Burgemeester wederom aangedrongen , in gevolge Vroedfchaps Refolutie, op de voortduuring der opfchorting van de ondernomene eisch tegen vier Burgers alhier, gedurende de deliberatien, by Hun Ed. Mog. over de Judiccture van de Jagt; dan is, desniettegenftaande, gemelde furcheance of opfchorting Oegts voor 3 maanden verlengd geworden. Die van Amersfoort ftemde in de Concept-Publicatie wegens het onbehoorlyk rondlopen en doen teekenen van Requescen , Adresfen enz. voor 't vervolg, met'by voeging van eene andere leezing: zullende de ftad van Utrecht, ter naaster vergadering omtrend dit punt hare Refolutie uitbrengen. Voorts is, onder meer anderen, ingekomen een befluit van de Heeren Hun Ed.Mog. Gedeputeerden, houdende eenige bedenkingen nopens de perfoneele Commisfie, by dc Bondgenooten reeds befloten , tot het herzien der Quota's enz. mitsgaders om ter Generaliteit het aanleggen van een voorlopige onderhandeling voor te JYlmm 4 ftel- TtttCHT  pa* NIEUWE NEDERLANDSCIIE U- tRE'CHl Hellen, waar in eenige voorafgaande fchik» kingen dienden heraamd en vastgefteld te worden , ten einde de gemelde perfbneele Commisfie, gemakkelyker te maken, en eene al te groote langwyligheid van derzelver raadplegingen, met de verdere daaraan verknogte ongelegenheden, voor te komen: in welke Refolutie de Leden van Staat ingeftemd hebbende, is dezelve dus in een Staatsbefluit, veranderd. O VER T S S E L. Almelo(I). De publicatie ter affchaffing der Drostendienften is hier nog niet afgekondigd. De Vrouw van Almelo heeft eene Infinuatie aan eenige Boeren, die zig tegen die Dienften verzet hadden, laten doen, van dezen inhoud; Tk Sophia Ciroiina Florentina , Gravin van ■*• Rechteren, Vryvrouwe van Almelo en Vriefeveen r in ervaaring gekomen zynde, dat de Boe« ren, Goofen, Prinfen, Witvoet en Soetman, onder het Landgerigt van Almelo, hebben ondernomen, om de g woone Wagendienften, aan my als Vryvrouw van Almelo, moetende gedaan worden, met 'er daad te verwygeren, en my daar door in in het deugdelyks bezit derzelven wederregtelyk te turbeeren; Zo is 'r, dat ik de voorfchr. Boeren, mits deeze, doe waarichouwen en vermanen, niet alleen , om wege de voorzeide door hen gedane turbe en indragt, binnen de tyd van agt dagen, met my te komen afmaken, en my dieswegens behoorlyke fatisfacfie te geven, maarook binnen de vqyr- feyde v f ) Zie wegens deze Heerlykheid Byvoegzcls op dei Jfiedèrl. 'jsarè. van 1747 • 1755. bl. 155 en volgg.  JAARBOEKEN, Juny, 1785. 903 feyde tyd aan my bewyslyk te verklaren, dat zy zig voor het toekomende van zodanige turbe en indragc zullen onthouden, en my, door preftatie der gewone voorzeide Wagendienlten, in het or> geltoord bezit derzelven zullen laaten verblyven , immers ter tyd en wyle toe, dat zy my met regt ten petitoir daar uit zullen gefloten hebben, zo zy mogten wanen , datmy dezel ve dienften niet deugdelyk competeren: zullende ik, by gebrek of ver-' weygering van het geen voorgemelc, tegen de voorfchr. zodanig f«» pojjesfoir, of als na rade, procedeeren, of doen proceJeeren, alszalvermene te behooren. En word de Geregtsdienaars gelaft, deze aan voorzeide Boeren voorteleezen en eene Copia dezes aan een derzelver ovenegeven en daar van teralateeren, om te ftrekken als na regten, onder proteftvan koften. Almelo, 31 Meyi78s. Hier op volgde den 4 Juny eene Memorie voor den Onderrigter van Almelo, om ter inflanüe van de Boeren Hendrik Goos/en, Barend Prinfen, Jan Witvoet en Gerrit Soeteman zig te vervoegen by Haar Hoog Geboren Mevrouwe, de Gravinne Duariere van Rechteren , op den huize Almelo, en haar H. Geb. te kennen te geven: "T)at Infinuanten, uit eene aan haar terhandege-' Relde Infinuatie van Mevrouw de gcinfinueerde, met de uiterfte bevreemding gezien hebben , dat haar Hoog Gebooren, zig noemende Vry Vrouw van /ilmelo, als zodanige, vermeend bevoegd te zyn, om van Infinuanten te vorderei Wage of Spandieniten , en dat haar Excellentie fuftineert, geturbeerd te zyn in haar pretens bezitregt dezer Dienften, door het verweigeren van Infinuanten, om dezelve te prsfteeren, van welke pmenfe turbe, zy al verder van Infinuanten vorderd afdragtmaaking niet alleen maar ook zelfs bewyzelyke verklaringe, dat zy zig in het toekomende van zoodane turoe en indragc zullen onthouMmm $ den, Almelo. Infinuatietothetdoen van Dienden.-  9o4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Almelo. Contra' Jn/inuatie tegen de Dieti' Pen. den } en haar Hoog Geb. van bet pretenfe ongeftoord bezit deezer Wagen of Spandienften laten verblyven, door prseltatic deezer dicrften. Dat de Infinuanten de buitenfpoorigbeid dezer Infinuatie geenfins aan Mevrouw de Geinfinueerde, maar wel aan de verkeerde inboefemingen van anderen^illen toefchryven, dog dat, dit doende, zig te meerder over de Extravagance van cpgeraelde Infinuatie moeten verwonderen, wyl de zodanigen,. die deeze inboefemingen aan haar Hoog Geboorne geeven , welweeten, dat deeze fervile of flaafagtige dienften, zo die a! immer aan den Heer of Vrouw van Almelo gecompeteerc mogen hebben, (waar van men egter niets wil hebben erkent: Solemnisftma fit proteftatio) dan nog eeven zo wel als de voorheen plaats gehadt hebbende Droftendienften, door de Publicatie van Haar Ed. Mog. Ridderfchap ea S:eden, de Staaten deezer Provincie, van den 25 February 1783, afgefchaft syn geworden; nadat, door den onfterfelyken vlaats van de afgegaane Heeren, voor den tyd van twee jaaren verkooren ; tot Burgemeester, de Heer Mr. Joh. A u iu a a n van Dorth; en tot Scheepenen, de Heeren Mr. Ar neut Wilhem vanCitters, Heer van 's Gravenpolder , Mr. Anthony Osfewaard, Johannes Stokmand, Mr. Johannes Pols, en Mr. Comelis Dominions. Rheenen. Des nagts tusfchen den 16 en 17 dezer is, op den Huize Levendael, in den ou« derdom van 58 jaren en eenige maanden, na eene ziekte van weinige dagen overleden de Heer Dirk Willem van Brienen, Heer van Levendael, Raad in|de Vroedfchap en Oud-Burgemeester dezer Stad- Leeuwarden. Den 3 Mei is op dezelfs buitenplaats tot Marsfum in den ouderdom van 77 jaren en ruim zes weeken zeer onverwagc overleden v'eran- lERItvG 3NUER DÉ hoo3E EN : AAGE Amtb- naars enz.  903 NIEUWE NEDERLANDSCHE Ver an- ber1nc onder DE hooge EN I.aage AfclP TEkaarsENZ. i ( i 1 ; i -] < 1 < den de Heer Epeus Wie/inga. Ontvanger Generaal Jer Lyfrenten in Friesland, Oud Burgemeester en 3udite Raad in de Vioedfchap dezer Stad. En is den 12 Juny daar aan volgende, in deszelfs plaats tot Raad in de Vroedfchap verkoren de Heer Har. nanus Balk. De Heeren Staten dezer Provincie by Misfive van den 13 Mei 1785 aan Zyne Doorl. Hoogheid kennis gegeven hebbende van het overlyden van den Heere Epeus Wielinga, Ontvanger Generaal i/an het Comptoir der Lyfrenten dezer Provincie, met verzoek, ten einde een bekwaam perfoon in Jeszelfs plaats aan te ftellen, zo heeft Hoogstdezelve by Misfive van den 8 Juny het Ampt van LJntvanger Generaal der Lyfrenten in deze Provincie opgedragen aan jr. Hans Willem Baron van Flettenberg, Old-Burgèmeester en Mederaad in de v'roedfchap der ftad Harlingen , met verzoek, dat Hun Ed. Mog. dien conform voor denzelven )ntvanger de nodige Commisfie gelieven te doen xpedieeren; En is dezelve door de Heeren Staten >y Refolutie van den 8 Julv aangefteld tot Ontvanger Generaal van het Comptoir der Lyfrenten in friesland, met de nodige Commisfie en onderreging voorzien, en door de Ed. Mog. Heeren Ge« :ommitteerden in het mindergetal in eed genomen. Den 10 Mei 1785 is alhier m den ouderdom van 75 jaren 6 maanden en 10 dageu overleden de Heer Iheunis Haakma, regeerend Scheepen dezer Stad ; ;n Zyne Doorl. Hoogbeid heeft by eenen brief van len 14 Juny wederom tot Scheepen in deszelfs ïlaats tot den 1 January 1786 aangefteld den Heer Vicco Haakma, Mederaad in de Vroedfchap dezer itad. Franeker. Den 1 Juny heeft de Hooggel. leer Ev. Wasfenbergh, Ling, Graecae &f Antiqq. jraec. Profesfor ordinarius aan 's Lands Hooge School alhier de waardigheid van Rector MagniIcus overgedragen op den Hooggel. Heer S. H. Manger^. S, Theol. Dr. ejusdemque Facult. gf Hij?. Ec-  JAARBOEKEN, Juny, 1785. 900 EcchJ. Profesfor ord., welke hec eerfte ReCtoraat van de derde eeuw, zedert de oprechting van deze beroemde Hooge School , begon. De eerRe Heer deedt by deze gelegenheid eene redenvoering. De conditione literarum , quae füit Seculo decimo fexio, of; Over den toeftand der Geleerdheid in de zestiende Eeuw, en floot daar mede de tweede Eeuw der Academie, waar van het^V biU in dit jaar ftaat gevierd te worden. Hulst. Den 21 dezer zyn door deEd.Mo^. Heeren Gecommitteerdens van Haar Hoog Mog. de Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden, voor den tyd van twee jaren over de Stad Hulst en 't Gebied van dien, aangefteld, tot Burgemeester Adriaan Anthony Wouters; tot Scheepenen, Pieter Tegelher , voorzitter, Jan Jacob van Dortmont, LivinusvanGoethem, Dirk van den Boogaart, en Marcus Car don. En over Hulfter-Ambacht, tot burgemeester, Ottc Oiireen; tot Scheepenen, Johan Benjamin Dignus van Vlisfegem, voorzitter, Mr. Jan Adriaan JacoL Rauwerts, Peter Lenshoek, Ifuak Jacobus Tegel berg, Hendrik AmbrofiusBacot en LeonardKoning. Axel. Den 22 Juny zyn door Haar H. Mog de Heeren Gedeputeerdens ter Magiftraats beftel ling in Staats Flaanderen, over de Stad en Am bachte van Axel , voor den tyd van twee jarei verkoren, tot Burgemeester, de Heer Josia Paulus; en tot Scheepenen, de Heeren Pietei de Jonge, Dr Julius Hendrik Wieben, Comelis vat Veerdegem , Pieter de Regt, Pieter Willemfen ei Abraham de Kraker. En over de Stad en Ambachte van Neusen tot Burgemeester, de Heer Pieter Al va re; Junior, en tot Scheepenen, de Heeren Dirk va) den Berge, Michiel van Diefelaar, Pieter Vermeit len, Leenden Baafeman, Jacobus van den Berg ei Jan Noutfen. P Hl Veran» d1ïring ONDER de HOOGE EN LAAOE Ampte- NAARS enz. I f i  9lö NIEUWE NËD. JAARB. Juny, 1785. TgRANderingonder de hoo. ge en 1aage Amie- naars. enz. Phili ppine- Den 26 Juny is door de Hee. ren Gecommitteerdens uit de Hoog Mog. Heeren Staten Generaal, de verandering van de Magiftraat dezer Stad gefchied , en wierdt aangefteld voor twee eerstkomende jaren, tot Burgemeester, den Heer Jan van Gasteel; tot Scheepenen, de Heeren H. van Kerkwyk, voorzittend, Abraham Voerman, Laurens Zynen en Hermanus van Baaien» Sas van Gend. Den 25 Juny zyn doorH. H. Mog. Heeren Gedeputeerden tot de Magiftraats beftelling in Staats Flaanderen, over Sa» van Gend voor de twee volgende jaren aangefteld, tot Burgemeester, den Heer Pieter Ltjghten; tot Scheepenen, de Heeren Joannes Anthonius Eltzman, voorzitter, Hendrik Huender, SybranduS Haarsma, jFean Du Bon Faber, Jan lYormetm Ra* ren en David Frederik Nicole. LYST DER PRYZEN VAN VERSCHEI- DE PRODUCTEN ONZES LANDS. Rotterdam den 18 Juny. Rotterdam den 18 Juny. by de Z. Zak. Tarw Nieuwe Zeeuws 19 a 24 fi _ ... blaauwe 17 a 18 6 —_ Zomer t8 a 19g Rogge Zeeuws 14 a 15 8 by 't Laft. Boekwtt op 154 g a 22 Gerst Winter 185 a ao§ ^ 1 Zomer J6.fi 17 ï of Haver Vriefe Brouw 16 a 18 & in Zeeuws enz 12 a 14 od Paardeboonen 23 a 24 cC Duivehoomen £4 a 26 cC by den Steen. Vlas Allerhele 46 a 58 ft. Best 36 a 45 ft. Middelfoort 29 a 35 ft» Gemeen 25 a 28 ft. — Allergemeenst 22 a 24 ft.-