NIÉUWE 3MEDERL ANDSCHE JAARBOEKEN, of VERVOLG der MERK WA ARDI G S T E GESCHIEDENISSEN, DIE TOoRGEVALLEN Zï» IN DE VEREENIGDE PROVINCIËN, GENERALITEIT RANDEN, l E» DK VOLKPLANTINGEN van den STAAT. NEGENTIENDE DEELS TWEEDE STUK. MDCCLXXXIV. Te LEIDEN, By P. van der EYK en D. VYGH, Te AMSTELDAM By J. van der BURGH en ZOON.   NIEUWE NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, J ü L Y. MDCCLXXXIV. GELDERLAND. A R H H E M. Wy hebben hier voren bl.958 en volgg.* Arp«; verflag' gedaan wegens de veel ge-hem.* rugt makende zaak des Hercogs van Wolfenbuttel. De Staten van Gelderland zonden aan den Prinfe Erfftadhouder den ix Juny dit antwoord - DQORLUGTIGSTE HOOGGEBUOREN FURST EN HEERE! Tfi onze tegenwoordige Extraordinaire Staatsver* ga dering by ons ontvangen en gelezen zynde, Uwe Doorluchtige Hoogheids Misfive van dea 24 Mei laatstleden, benevens de daar by ingeflotene (tukken, waar by Hoogndezelve 4e goedheid heeft gehad aan ons ouverture cc- geven vao zekere Atte, tusfenen Uwe Hoogheid, en Zyn« Uil Hoog-  isoö NIEUWE NEDERLANDSCHE Arnhem. Antw. van Gei derl, aat, den Prins. Hoogheid den Heere Veld - Maarfchalk Hertog van Brunswyk op den 3 Mei 1766 gepasfeerd, mitsgaders te communiceeren de Misfive door Uwe Hoogheid op dit iubjedt aan Hun Hoog Mogende gefchreven , betuigen wy Uwe Hoogheid onze dankzeggingen voor delnformacien, welke Hoogst» dezelve daar van aan ons wel heeft willen laten toekomen, en confidereeren het zelve als een blyk van Uwe Hoogheids zorg en yver omtrend 's Lands welvaaren, en om alle mistrouwen weg te neemen. Waar mede. DOORLUGHTIGSTE, HOOGGEBOOREN FURST EN HEER.' God Almagtig Bidden Uwe Hoogheid te geleiden op zyncn weg, en te neemen in Zyn Heilige befcherming. Gefchreven te Arnhem den ia Juny 1784. Uwe Hoogheids Goede Vrienden, De Staten des Furftendoms Gelre en Graaffchaps Zutphen. De bewegingen , die in andere Pro-: irïncien hebben plaats gehad, hebben ook in deze Provincie bekommeringen gebaard. Weshalven in de Staatsvergadering is geraadpleegd , en door zommige Leden fterk aangedrongen,eenePublicatie ter handhaving der rust en tegen het dragen van allerlei onderfcheiding tekenen te doen. De Regeerders der Stad Arnhem vonden goed, voor hunne Stad zodanige Publicatie te beramen en te doen afkondigen. Zie hier ook een Befluit der Staten dezer Provincie, nopens de Jagt op de Wuwe, als  JAARBOEKEN, Ju/y, 1784. 1207 als mede omtrend het maaken van Nominatien by openvallende Scheepensplaatfen, den 13 Juny 1784 genomen: ExtraSl uit het Reces des hand' dags} in Juiy 1784 extraordinair binnen de Stad Arnhem gehouden. Solis dm 13 Juny 1784. Dy refumptie gedelibereerd zynde op 's Hoven Mis■L' five van den 20 Maart dezes jaars, houdende deszelfs Confideracien en Advis op de Mislive van Zyn Hoogheid den Heere Erf-Stadhouder, bctrekkelyke de fuscenue en het gedaane Declaratoir van een groot aantal Burgers der Stad Arnhem omtrent de Jagt op Veluwe, mitsgaders het addres en fustenue van eenige; zogenoemde Gecommitteerden uit de Güdens eb Burgery van de gemelde Stad, omtrent hetformeeren van Nominatien ter vervullige van vaceerende Scheepen - en Raadsplaatfen aldaar , voorts het door welgemelden Hove ingenomene Adv'ys van den Momboir dezer Landfchap op een en ander, invoegen het zelve by Haar Ed. Mog. Refolutie van den 1 May laatsteden is gehouden in Advys: hebben Haar Ed. Mogenden , confidereerende, dat by het Regiement op de Regeeringe van den jaare 1750 aan Zyn Hoogheid den Heere Erf-Stadhouder in der tyd is overge« laaten, ,, om betreffende de Jagt op Veluwen, „ zodanige Reglementen met Communicatie van ,, den Luitenant - Jagtmeester en het Jagcgericht te maaken, als zal vermeenen te behooren:" dac ook bet Reglement door wylen den Heer Erfstadhouder geformeerd , en waar door de-Supplianten zig bezwaard achten, by 's Landfchaps Refolutie van den 9 O&ober 1750 niet alleen ca Uil» voor- Arn* mem. Rej. van Gelderl. otntt end de J/ji, 1734* 1*15 Rofendaal, en andere Haar Hoog Mogende Gedeputeerden tot de zaken van de Éinantie irsgelyks worden verzogt en gecommitteert, om met en nevens eènige Heeren Gecommitteerden uit den Kaad van State en Generaiiteits Rekenkamer, by Haar Ed. zelfs te nomineeren, te overleggen op wat voet en reglement de voorfz. Commisfie zal worden waargenomen, en daar van alhier ter Vergadering rapport tc doen. De Heeren Gedeputeerden van de Provincie van Zeeland hebben aan zig gereferveerd de faculteit , om mede een Minister Pienipotentiaris van wegens Hooggemelde Provincie, tot de voorfz. conferentien, te proponeeren. Dog men vernam wel haast, dat de Heer Mr. O. Gevaerts voor de benoeming tot Commisfaris bedankte. Het gerugt wiexdt verfpreid, dat de gevoelens der Regeerders te Dordrecht verdeeld zynde, de Heer Gevaerts daar niet konde gemist worden, om die party, tot welke hy behoorde, ftaande te houden: In de plaats van den bedankt hebbende Heere Gevaerts, is de Heer P. van Leyden, Heer van Nieuwland, Raad in de Vroedfchap, en Oud-Burgemeester der ftad Goochem aangefteld. Zeeland heeft den Heere Mr. P. E. van der Perre, Heer van Fier Bannen en Duiveland, Bewindhebber der O. I. Maatfchappy, tot Gemagtigden ter vereffening der gefchillen met de Regeering der Oostenrykfche Nederlanden benoemd. Dus de drie Heeren, Lestevenon van Berkenrode , van Leyden, en van der Perre, de rei- 'sGravènhage.  12.16 NIEUWE NEDEKLANDSCIIE 'sGra ven hace. ■reize naar Brusfel zullen aannemen, om daar met en benevens den Heere Hop de belangens van dezen Staat waar te nemen, en de gefchillen uit den den weg te ruimen. Dog daar zyn 'er die meenen, dat zu'ks zo gegemakkelyk niet gaan zal, en dat de Regeering der Oostenrykfche Nederlanden, a'khands de Keizer, als Heer dier Landen, verdere uitzigten heeft. Dc Heer Doringer, Keizerlyke Gezants Secretaris, bragt wederom nieuwe klagten in over twee Zwitzerfche Soldaten, die in Hollandfche dienst zynde, iop het grondgebied van den Keizer . waren aangehouden. Wat van deze zaak was, kan men afnemen uit deze Memorie van den Heere Hop, den 7 Maart 1784. „ De ondergetekende Minister Plenipo„ (tentiaris van Hunne Hoog Mog. de Staten „ Generaal der Vcreenigde Nederlanden, „ heeft de eer Uwe Koninglyke Hoogheden „ zeer onderdaniglyk te verzoeken om een „ Paspoort voor twee Soldaten van het Regia, ment Hollandfche Gardes, genaamd Gaspar .,, Stoltz en Johan Andreas Fey, ten einde „ zy zich uit het land van Nasjau-Ufmgen „ naar 'sHage zouden kunnen begeven, langs dien weg, welken zy moeten neemen, en „ te pasfeeren over het grondgebied van Zy„ ne Majeiteit, zonder 'er zich egter langer „ op te houden a als volltrekt noodzaaklyk „ zal zyn. n Uwe  J AARBOE KEN, July, 17^4. 1*17 '„ Uwe Koninglyke Hoogheden zullen my, „ by deze gelegenheid, wel willen toeftaan tot „ hunne kennis te brengen, dat de groote „ quantiteit fneeuw, met welke het Land „ overal bedekt is, en de overiïrooming, die „ dezelve ten gevolg heeft gehad, zeder „ eenige dagen, ongelukkig veroorzaakt heeft „ dat eenige Soldaten en Recruten in diensi „ van deRepubliek,naar hunne refpeciive Gar „ nifoenen terug koerende, gekomen zynor. het grondgebied van Zyne Majefteit, het „ welk zy egter, volgens de order aan hur „ gegeven, hadden gedagt teontwyken; tc „ weeten twee van het Regiment Zwitzer; „ van 'Snihmidy met 3 Recruten, voornemem „ zynde om zich te begeven naar hun Gar „ nifoen te Maftricht, welke den 26 Februa„ ry laatstleden, te Roleduc, in het Land van Overmaaze, gearrefteert en in hegte„ nis gezet zyn: en een Sergeant, 2 Solda„ ten en 2. Recruten , van het Regimem „ Zwitfers van Marty, op weg zynde om „ naar hun Garnilben van Venlo, terug te „ keeren, welke op den nyften van gemelde 3, Maand, te Neerkrachten , een Dorp in hei „ kwartier van Ruurmonde, zyn gearrefteerd „ en nog gevangen zitten. Ik neem de vry„ heid, om van de bekende goedheid var „ uwe Koninglyke Hoogheden gratie vooj „ de gemelde gevangenen te verzoeken,- in „ dien anders de Rechters van de plaatzen. 9y alwaar zy gevat zyn, by zich zeiven over„ tuigdzyn, dat zy geenzins moedwillig de » Or- 's GRA* ge.  I2i8 NIEÜVVE NEDERLANDSCHE VÉNHA* GE. ■„ Ordonnantie van Zyne Majefteit overtre„ den hebben. Brusfel den 7 Maart 1784. „ (was getekend') Baron n e HOP. Men kan niet berispen, als of deze Memorie niet in beleefde bewoordingen was ingerigt. De Heer .Hop zegtjin dezelve, de eer te hebben van Hunne Koninglyke Hoogheden zeer onderdaniglyk te verzoeken, terwyl hy in den naam fpreekt van eene Onafhangelyke Mogendheid. Dog denkelyk zal die Gezant in de Franfche oorlprongelyke Memorie de woorden tres refpeQueufemenl gebruikt hebben; welke beter eerbiediglyk, dan onderdaniglyk worden overgezet. Maar om ter zake weder te keeren; op deze Memorie kreeg de Heer Hop dit hoog en weigerend antwoord: „ Hst Gouvernement Generaal der Neder„ landen, omtrent de onderwerpen van dien „ aart, welke in deze Memorie vervat zyn, s, alles gedaan hebbende, wat de alleruitge„ ftrektfte beleefdheid toelaat, en al het geen „ men verwagten konde van de allerklaar„ blyklykfte toegevendheid , kan zoo veel }} te minder bewilligen in de verzoeken in „ deze Memorie vervat, om een Paspoort „ te verleenen aan de particuliere Soldaten, „ die in dit Land geene zaken te verrigten 1» heb-  JAARBOEKEN^ jütj, 1784. 121.^ £ hebben, gelyk ook om in vryheid te ftelj, ïen dé andere Hollandfche Soldaten, die 9, uit kragt van dé Ordonnantiën des Keizers jj gearrefteerd zyn, nadien het zig geenzins kan ontdaan van Zich te gedragen naar het j, oogmerk en de bedoeling dier Ordonnan„ tien, welke op uitdruklyke Order van Zy„ ne Majefteit daar gefteld zyn, en om dit }, men ten anderen ligtlyk kan begrypen, s> dat,naardien op dezelven zulke herhaalde „ inbreuken gedaan zyn, mén völftrekt on„ verfchillig is omtrent het verzoek, voot S} zo verre het op de goedé trouw der gear„ refteerden gegrond is. „ Het zoude wyders eene belediging zyn aan de gemaakte fehikkingen van H. Hoog „ Mog. te onderftellen, dat het geval van goe„ de trouw nog zoude kunnen plaats hebben; na de bevelen, die, volgens de van tyd tot „ tyd van hunnent wegen overgeleverde Mo 3, morien, door hen zei ven gegeven zyn, om ;, eens vooral en kragtdadig te doen öphou„ den dit onderwerp van herhaalde klagten ,3 van het Gouvernement Generaal, hei welk dienvolgens verwagt , dat zy zelf a, zullen vinden', dat in de omftandigheden van het geen in dergelyke gevallen gepas9, féefd is, aan de verzoeken, welke in de j, Memorie van den Heer Baron de Hof. „ vervat zyn, niet kan voldaan worden." „ Brusfel den 9 Maart 1784." Wy hebben reeds veelvuldige reizen, Ook W. 058 en volgg. van de zaak des Hertog vab Mramm Bruns venha= ge.  s220 NIEUWE NEDERLSNDSCEiE *sG«a ven ha ce. Brunswyk Wolffenbuttel, Veld-Maarfchalk in dienst van dezen Staat getproken. Op den '8 July vervoegden zig de Uteren Afgezondenen der Steden Dordrecht, Haarlem en Amïteldam ter vergadering der Staten van Holland eh Westfriesland;, by denPrinfeÉrfftadhouder op dc 'Oranjezaal, en deeden mondeling aan den Vorst uit naam der Staten een voorftel , rakende den Hertog, welk voordel de Prins verzogt, -dat Hem ia gefchrift mogt worden overgegeven. Aan dit voorftel wierdt den ,9 July voldaan door de volgende brief, géfchreven door den Penfionaris Mr. C. de Qyzèlaar. DOOR LUGTIG FORSTl Ik heb de eer 'Uwe 'Hoogheid 'Hiel: nevens tt dóen toekomen de Pro-MéfflöWe, Welke de Heeren Gedeputeerden*, in 't hoofd van dezelve vermeld,-in de Conferentie op gisteren "met Uwe Hoogheid gehouden , hebben aangenomen te zu!Ien formeeren en aan Hoqgstdezelven te fuppediteërèn > "térwyl 'ik vérders de eer heb ïny met behodrlj'k relpea 'te Tieémen, DOOR LUGTIG VORST.' U Doorl. Hoogheidszeer Dienstvaardigen en Gehoorzamen Dieaaar. (was getekend) 's Hage den 9 July C. de GYZELAAL  JAARBOEKEN, July* 1784. 1221 -Het voordel zelve was van dezen in« houd: De Heeren- Gedeputeerden der Steden Bord» recht, Haarlem en Amlterdam* hehbiti *an Zyne Hoogheid den Heere Pnnce Erf-Stadhoiid; r verklaard, dat het de welmeenende intentie van de Regeering der gemelde Steden was, om zeer gaarne te willen coucurreeren tot hft oogmerk, vervat in Hoogstdeszelfs Misfive ven den %6 April laatstleeden, circulair aan de refpe&ive BonJge nooten afgezonden ; doch dat by gem. Regeenn gen was begreepen de onmogelykheid, om dit toi het gewenscht tffecT: te brengen, ten zy de Heci Hertog Van Brunswyk dadelyk van het Territois van de Republicq wierde verwyderd .• dat uit overtuiging daar van wel tot zodaanige remotie was ge refolveerd, maar teffens om alvoorens van die Re folutie ter Vergadericg van Hun Ed. Gr, Mog gebruik te maaken , en op de executie daar yai: volftrekt aan te dringen, uit eguards voor Zyne Hoogheid den Heere Prince Erf-Stadhouder mei Hoogstdenzelven in Conferentie te treeden, t*ï einde, waare het mogelyk, in het vrienJelyke f< concerteeren zodanige t»iddelen, door weken he voorfz. anders geconftateerde oogmerkopeenewy ze het meest tot genoegen van welgeöagte Zyn? Hoogheid ("trekkende, en met het minste eclat zoude kunnen worden uitgevoerd; op dat d-WVjr volgens dien conform door de voorfe. Steden ig ff behandeling dezer zaak zoude kunnen W£>4o& u werk gegaan. De Erfftadhouder nam 8 dagen tyds te beraad, en beantwoordde gem. Heeren Gc deputeerden den 15 July fchriftelyk aldus: Mtnmrn ss IIoï 'sGlu» Vï» HAGE. Fcorfnï m •ent den Her- c t  *S 0RAVENHA'«K. jfntw. van den Prins nopens den Hertog. ] i ] i < 1 i l t ] [ 1 I i 2 1122 NIEUWE NEDERLANDSCHÊ Hoe overtuigd ik ben, dat niets noodzakelyke? is tot bevordering van de ware belangens van 't Vaderland 5 dan de herltelling vsn de harmonie en van 't onderling vertrouwen, ec hoe zeer ik geneegen ben, om zo veel in my is, daar toe te contribueeren , vinde ik my verpligt te betuigen dat ik na rype overweeging van het voorftel eerst mondeling en vervolgens fchriftelyk gedaan, door de Heeren Gedeputeerden der Steden Dordrecht, Haarlem en Arafterdam , niet kan vinden, dat de herftelling van de harmonie is, of kan zyn verbonden aan de remotie of verwydering van Zyne Hoogheid den Heere Veld - Maarfchalk, Hertog i?an Brunswyk, van het Territoir van de Republiek; Ik aenke dat in geenen deele van my tan worden gevergd om meede te werken tot iet neemen van eene Refolutie, welke Ik geenïints met de billykheid overeenkomstig vinde, ymtrent wie het ook zy, en byzonder ten opsigte van een Vorst, aan wien ik zoo veel verJligting nebbe, en dankbaarheid verfchuldigt jen. Ik oordeele, dat Diets van gevaarlyker gevolgen zyn kan, en meer ftrydig met de natuur van :en Vrye Republiek , dan dat iemand, al was iet de geringste der Ingezeetenen, van een Ampc, ian hem wettig gedefereerd, werde ontzet en rit het Territoir van den Staat verwydert, door :ene Politiqe Refolutie, zonder dat aan hem geeegenheid gegeeven worde, om zich van 't geele tegens hem word ingebragt, te kunnen Jusificeeren, en achte my geenzints bevoegt, om ot een diergelyke Refolutie ten opzigte van den leere Hertog te concurreeren,- want na al het ;eene voorgevallen is, en byzonder na de Refoutie der Heeren Staaten van Vriesland, zyn de aaken tot die termen gebragt, dat de# verwydeing van den Heere Hertog niet wel meer plaate hebben kan zonder een eclat, waar door deselft reputatie op eene fenfibele wyze zoude  JAARBOEKEN, July, 1784. 1223 worden gelsdeerd, welke verzagtingen ook ten deeze opzigte mogten worden uitgedacht. Was ik overtuigd, dat de Heer Hertog door wangedrag verdiend hadde de desagrementen, die voor denzelven moeten refulteeren, nit de teegens hem gemanifesteerde argwaan , zoude ik hem geenzints foutineeren; maar zoo lange ik van het tegendeel overtuigd ben, zoo kan ik van my geenzints verkrygen, om aan het by de bovengem. Heeren Gedeputeerden, uit naam van dcrzelver Heeren Principalen gemanifesteerd verlangen te voldoen. Voor het overige herhaalen ik nogmaals, dat niets my aangenaamer zal zyn, dan de rust en harmonie in deeze Landen te zien herfteld, en gefundeert op folide, en met de Conftitutie dezer Landen overeenkomstige gronden , en dat ik altoos zal geneegen bevonden worden, om daar toe door alle meest efficacieufe middelen te coacurreeren , doch dat ik 0 verruigd ben , dat de remotie van welgern. Heer Hertog, geenzints kan dienen tot een middel, ora de zoo hoognodige harmonie te herftellen. ( was getekend ) 'sGravenhage W. Pr. van ORANGE, den j 5 July 1784. De Heeren Gedeputeerden van Rotterttarn hadden den 14 July gelyk voorftel aan den Stadhouder gedaan ; welk zy gelykerwyze verzogt zynde in Gefchrifte te vervatten; wierdt hier aan den zelfden 14 July aldus voldaan: DOOR LUGTIG E FORST! Ingevolge het verlansen en de begeerten van U * D. H., hebben Wy de eer ü D. H. te doen Mm mm 3 toe- 'sGra- vemha5j2. Antw. van den Prins nopens den Hertog.  MtiHACL, laH NIEUWE NEDERLANDSCHE . toekomen, het geen Wy , conform den inhoud onzer Commisfie, U D. H. huyden morgen mon« deiing hebben voorgedragen. Waar mede vermeenendeo a*n de intentie van U D. H. voldaan te hebben , bevelen Wy U D. H. in de befcher, minge Godes en blyven Wy met allen eerbied j POORLUGTIGE VORSTi U Doorl. Hoogh. Ootmoedige Die» naaren (was getekend) 'sHage U van ALP HEN. den 14 Ju'y j. van ZUYLEN van NYEVELT» Het voqrftel luidde aldus: T>e Onderceteekende hebben de eer gehad van IJ aan Z. D- H. mondeling voor te dragen. Dat zy van wegens de Regeering der Mad Rotterdam zyn gecommitteerd, om aan Hoogstdezelve te verzeekeren en te betuigen, dat de RegeeiiD? van Hun Stad, niet minder,dan andere Leeden van H, t£d. Groot Mogende bereid en geneetm is , om op alle mogelyke wyze en met allen Wer en welmenendheid meede te werken tot be* iardwna en herftel van eendracht en harmonie. D*i in Zy voor Z. D. H. niet konden verbetpen, dat hunnen Redering in het begrip ttond, d it rot her vereffenen en termini eren der zweevende differentian , in de omltandigheden, waar m zich thans de Repuhlicq bevond, het eloignement van den Heet- Hertog van Brunswyk met weinig zouden contribueeren. Dat mitsdien Hunne Regeering heeft vermant Z. D. H. in bedenking te moeten gseven , et Hoogt«  JAARBOEKEN, July, 1784. 1225 Hoogstdenzelve den Heer Hertog niet zouden willen en kunnen overhalen en perfuadeeren, om op, de honorabefste en meest voordeeligfte voet, met ( concurrentie en genoegen van Z. D. H. zelve ,z>^ ne riemisfie van deszelfs Militaire Charges te vragen. (was getekend) ISAAC van A LPHEN. '$Hage den J. van ZUYLEN van N YEVELT. 14 July 1784. Zie hier het fchriftelyk antwoord van de« Erfstadhouder. Hoe overtuigt ik ben, dat niets npodzaakelyker is tot bevorderipg van de waare belangens van het Vaderland, dan de herftelling van de barmó nje en van het onderling vertrouwen, en hoe zeer ik geneegen ben, om zo veel in 'my is, daartoe te contribueeren? vinde ik my verpligt te betuigen , dat ik, na rype overweging van het voor"ftel, eerst 'mondeling en vervolgens fchriftelyk gedaan, door de Heeren Gedeputeerdens van de Stad Rotterdam, niet kan vinden, dat de herftelling van de harmonie is of kan worden verbonden san heteloignement van Zyne Hoogheid den Hee> je Veldmaa^fcha^k Hertog van Brunswyk. Ik denke, dat in geenen deele van my kan worden gevergt om tot dat oogmerk mede te wecken, qn "om een Voivst, aan wien Ik zoo vqele verpjigting hqbbe en dankbaarbejd .verfcbuldigt ben, te perfuadeeren om zyne demisfie van de Militaire Charges, welke hem in deze Republiek zyn gedefeEeerr., te v«agen. Want na el het geene voorgevallen is en .byzonder na de Refolutie der Heeren Staten van Friesland zyn de zaaken tot die termen gebragt , dat het eloignement van den .Heere Hertog niet wel meer plaatle hebben kan, Mmmrn 4 zon- 'sGua- >knka- Antw. van den Prins.  ?sGra ven HA «je. van den Prins. De Baron van Reifcbacb, buitengewoon Gezant van den Keizer, heeft zig op nieuws tot den Raadpenfionaris vervoegd met klagten, dat de vorderingen van den Keizer op de Republiek niet niet dat ontzag en eerbied in de tydfchriften wierden behandeld, welke aan gekroonde Hoofden zou verfchuldigd zyn. Waarop by de Staten van Holland den July aldus is befloten. ï2s6 SIEUWE NEDERLANDSGHE zonder een eclat, waar door deszelfs reputatie og . eene fenfible wyze zoude worden geledeert, wej. ke verzachtingen ook ten dezen opzigte mogten worden uitgedacht. Was ik overtuigd , dat de Heer Hertog door wangedrag verdient hadde de. desagrementen, die voor denzelven moeten refulteeren uit de tegens hem gemanifesteerde argwaan, zouden ik hem geenfints fouteneercD, maar, zq lang als ik van het tegendeel overtuigd ben, zp kan ik van my geenfints verkrygen, om aan het by de boveogem. Heeren Gedeputeerden uit naarri van derzelver Heeren Principaalen gemanifesteerd ^erlangen, te voldoen. VoQr het overige herhaale ik nogmaals, dat niets my aangenaamer zal zyn 3 dan de rust en harmonie in deze Landen te zien herfteld en gefundeert op folide en met de Conflitutie dezer Landen overeenkomftige gronden, en dat ik' altoos genegen zal bevonden worden, om, daar toé door alle meest efficacieufé middelen te concurreeren, doch dat ik overtuigt ben, dat het eloignement en demis/ie van welgemelde Heere Hertog geenünts kan dienen tot een middel , om de zo hoog nodige harmonie te her-; itellen*  JAARBOEKEN, July, 1784.' ls*y Den 27 July 1784. Op het geproponeerde van den Heere Raadpenfionaris, is na voorgaande deliberatie goedgevonden en verftaan, dac Heeren Burgcmeesteren en Regeerders der Steden in deze Provincie, al waar publieke Nieuwftydingea worden uitgegeven , by Misfive zullen worden verzogt, om i«der in den zyne de vereischte voorzieninge te doen, dat de Schryvers en Uitgevers van zodanige Nieuwstydingen zig foigneufelyk wagten van in dezelve te plaatfen de inftructie en ordres aan de Ministers van dezen Staat te Brusfel, ten aanzien van de aldaar thans verhandeld wordende differenten, gezonden, of eenige verdere Hukken of zakken deze differenten concerneerende; en voorts de Courantiers van de Haagfcne en Zuid* hollandfche Couranten by deze te gelasten, zig insgelyks te abftineeren van in hunne Nieuwspapieren de voorfz. intlruéfcie en orders of eenige ftukktsn of zaaken de voorfz. differenten concerneerende te ftellen. En zal Extracf dezer gezonden worden aan de voorn. Courantiers , ten einde zig daar naar te reguleeren. Accordeert nut toorn. Register. A. H. R O Y E R. De Koning van Pruisfen beklaagde zig ook wederom ernftiglyk over de ongebondenheid derNieuwsfchryveren, gelyk blykt uit den brief van A. W. Baron van Reede, Gezant van den Staat aan het Hof van Pruisfen , aan den Griffier Fagel, gedagtekend uit Berlyn den 17 July 1784. en van dezen |nhoud: Mm mm 5 Ha- 'sGra* vemha» ge. Refot, omtrend de Nieuws» fehry* vers.  'sGra- venhage» ia2S NIEUWE NEDERLANDSCHE Heden middag by het fluiten, myner Depêches aan Hun Hoog Mogende ontfing ik een Billec van Zyn Excellentie den Heer Staats-Minister van Hertzberg, waar, van ik de eer, hebbe U. Hoog Edele Geftrenge Copy hier nevens, te zenden; eenige uuren. later (Ten wel oogenblikkelyk) wierd my van wegens het Ministery ter hand' gefield ,( de Memorie, welke ik de eer hebbe in origineele bier by te voegen, U Hoog Edele, Geftrenge verzoekende» van dezelve ter kennis van Hun Hoog Mogende gelieven te brengen „ en te gelyk my men Hoogstderzelver beveelen. te ve/eeren, zoo. omtrend het gedrag,. al& het antwoord, die Hoogstóezelve zullen Qordeelen, dat ik in, deze zal dienen te houdea en te doen. . Ik hebbe intusfchen het Ministerie ingewilligd, aan het verzoek te voldoen. Waar mede enz. ( ms getekend ) Berlyn A. W, van REEDE. den 17 July Het Billet van den Pruisfifchen Staatsdienaar van Hertzherg, luidde aldus: Tk moet n berigten, Myn Heer! dat het Minis■■■ terie u voor 6 uuren eene Memorie zal doen toekomen, welke men u-sal verzoeken nog heden met de Post aan Hunne Hoog Mogenden de Heeren Staten Generaal te verzenden, zynde dezelve betreklyk tot de zaken van den Prinfe van Oranje. (was getekend) cwf/july HERTZBERG. 1784. Zie  JAARBOEKEN, July, 1784, 1229 Zie hier ook de Memorie zelve van den Koning van Pruisfen. De Koning had zich gevleid, dat Hunne Hoog Mogende de Staten Genetaal der Vereenigde Provinckn eenige. aaodagt zouden gevestigd hebben op den Bfie-f, welke Zyne Majefteic den 19 Maart gefchreven heeft ten voordeden van den Doo iucinigen Prins Stadhouder; dac zy 'er binnen een heiioorlyken tyd op geantwoord, en einde.' lyk kiagtdadi^e middelen beroemd zouden hebbeo , om zich met den gemelden Doorlugtigea Prins te verftaan, om Hem die rust en de handhaving zyner billyke rechten en prasrogativen te doen genieten , welke ieder Burger in een Staac kan vorderen; om de licentie der Courantiers en andere fchryvers te doen ophouden en om daar door in de Republiek te herttellen de eensgezindheid, eendragt en goede orde, welke zy zelf erkennen in zo veekrlei opzigten en op zo veele verfchiUende wyzen, de eene veel haatlyker dan de andere, verbroken te wezen. Dan aan deze billyke verwagting is tot heden toe in geen eenig cpaigt voldaan. Zedert vier maanden laat men zonder antwoord een vriendlyken Brief van een Koning en verfcheiden Memorien, welke zyn Minister, de Heer va» Tkulemeyer, aan Hunne Hoog iVSogende heeft overgegeven, omtrent dezelfde onderwerpen, die zo gewigtlg voor hunnen Staat zyn,. Ondertusfcben laar meD aan de Coursmtiers en andere byzondere Schryveren toe, om zo wel, deo Brief desKonings als de Memorien van zyn Minister te bedillen op cerje wyze, even zo onbetaanilyk als gemaklyk te wederleggen , indien het gewigt dar zake anders gedoofde om zich met deze onbevoegde perfonea in te lateo, die zich opwerpen tot Rechters en Beoordeelaars van de handelwyze en openhaare flikken, die geeozinSf cooipeteeien aan byzondere per- 's Gra- VENHA- 3E. Memor* van klagten van -Jen Koning van Pruis/ent  Ï23* NIEUWE NEDERLANDSCHE *sGra- VEtfHACE. Memor. &tm klagten van tien Ko mng van fruitf. perfonen, en over welken hun Souverein deszelfé gevoelen en meening nog niet verklaard heeft. Men heeft zelf met publieke authoriteit doen drukken eene gepretendeerde verantwoording van de Schryvers der Gazettt van Leyden, waarin zy zich met bitterheid en op eene onvoeglyke wyze trachten te verdedigen tegen de klagten, welbe de Heer de Thulemeyer zich genoodzaakt heeft gezien deswegens aan Hunne Hoog Mogende ia te brengen. Terwyl men dus een ruim veld geeft aan byzondere Schryveren, om, door hunne onbetaam» lyke Gefchrifren, de tweedragt, die reeds te diep by de Natie geworteld is, te onderhouden en aan te ftoken , blyft de Doorlugtige Prins Stadhouder geftadig blootgefteld Diet alleen aan hunne kwellingen, maar ook aan de menigvuldige aanvallen van zyne tegenpartyders, zoo omtrent zyn perfoon als omtrent zyne Waardigheid en Voorrechten, en offchoon dees Prins , door zyn circulai» ren brief aan de Staten der byzondere Provinciën geadresfeerd, en door andere pogingen, die gelyklyk zyne wysheid en zyne Patriot'.ilche gevoelens aantoonen, alles gedaan heeft,wat in zyn vermogen was, om zich te vereenigen met hen, die met hem van tegenftrydige denkbeelden zyn, en om «daar door de voor den Staat zo gewenschte eensgezindheid en goede veritandhouding te herItellen, ziet men niet, dat de Republiek, van haar kant kragtdadige en voldoende maatregels genomen heeft, ter bereiking van zulk een heilzaam en wezenlyk oogmerk , vooral in den toeftand ia welken zy zich tegenwoordig bevind. De Koning, niet langer onverfchillig kunnende zyn omtrent al het voorgemelde, en zyn Minister in den Haag rot hiertoe op zyne hertaalde Vertogen niets hebbende kunnen verkrygen, heeft ors gelast door eene byzondere order van Zyne Majefteic, orn aan den Heer Baron van Reeds* Extraordinaris Envoyé van Hunne Hoog Mogen-  JAARBOEKEN, July, 1784. ixjf de de Staten Generaal der Vereenigde Provinciën, te kennen te geven, hoe veel reden hy heeft om zich te bevreemden over eene handelwys, die even zo weinig ftroökt met hit waar belang van de Republiek, als zy weinig beantwoord aan het vértrouwen , de opregte Vriendfchap en de goede geneigdheid, welke Zyne Majefteit aan Hunne Hoog Mogenden getoond heeft in zynen.Brief en door de Memoden van den Heer Thulemeyir. De Koning verlangt vuriglyk , dat de Staten Generaal eindlyk in ernftige overweging zuUen nemen, en volgen al het geen Zyne Majefteit Hun heeft voorgefteld als een Nabuur en Vriend, die een waar en opregt belang in Hunnen welvaart nemen, en dat Zy eens eindlyk met kragt zullen overgaan tot billyke, kfagtdadige en voldoende maatregelen ter beteugeling van de licencie dsr Courantiers en andere particuliere Schry vers, en inzonderheid om zich met den Doorlugtigen Prinfevan Oranje te verdragen op een rechtrnarigen en vasten voet, omtrent al het geen waar ovef zy tot hier toe met hem in verfchil geweest zyn, om hem te verzekeren de geruste genieting van zyne Rechten en Voorrechten, eu dusdoende weder te brengen en te herftellen de rust, eensgezindheid en goede orde m het geheele lichaam van de Republiek. Hunne Hoog Mogende zyö te verlicht om niét te begrypen, hoeveel belang Zyne Majefteit in alle deze zaken nemen moet, daar zy van zulk een groot gewigt zyn voor een Prins, die Hem zoo na beftaat, zoo wel als voor de Republiek zelf, als zynde een Staat aan de zynen grenzenue, en hoeveel de party, welke de Staten Generaal hier omtrent kiezen zullen, natuurlyker wys invloed moet hebben op de denkwys en net gedrag van Zyne Majefteit jegens de Vereenigde Provinciën. Wy requireeren dan van Mvn Heer de Extraordinaris Envoyé, deze Memorie te doen toekomen aan Zyne illuftre Meesters, en dezelve te 'sGrÜ VENRfe» GE. Memon vank/agten van den Koning van Pruisf.  ssGra. venha" ge, 1231 NIEUWE NEDERLANDSCHE appuyeeren met alle die redenen, welke hy hes dienlfcigfte zal oordeefl-en om Men oe doen treeden in de heilzame en vriencïlyke oogmerken van Zyne Majefteit, en om Hen te overtaigen van de op. regte en ware vriendfehap, die tot hier toe alle zyne pogingen jegens de Republiek beftuurd en ■ook den inhoud van deze tegenwoordige Memorie gedicteerd heeft. (was getekend ) Berlyn FINKENSTE1N. den 17 July H E R T Z B E R G. De Heeren Gedeputeerden van Holland en Westfriesland, van Zeeland en van Over-vsfel namen de voorfchreven Memorie over om in den haren breeder gecommuniceerd te worden; doch de Heeren Gedeputeerden van de Provinciën Gelderland , Utrecht, Friesland en Groningen, hebben met mhaïfie der Refolutien van de Heeren Staten hunne Principaalen, dien aangaande ter Vergadering ingebragt , verklaard gereed te zyn om een Concept-Antwoord op de voorichreven Misfive van Zyne Majefteit den Ixomng va Pruisfea te formeeren. De Heeren De Roo van Westmaas, Bo«aert, van Tmdon van Wulven, en Preuyt, afgezondenen ter vergaderinge van Gecommitteerde Raden, wegens de fteden Dordrecht, Rotterdam, Gorinchem, en Bne k>, hebben aan de Staten van Holland en Westfriesland den navolgende brief gefchreven. EDE-  JAARROE-K-EN, >ty, 17*4. f123; EDELE GROOT 'MOGENDE HE-EREN! TToe zeer w-y van harten wenschten, de -menig xx vüldige ejrrgewigtige-óbjecten van-deliberatie van U Edele 'Groot Mogende-van onze zyde niet te.behoeven te vermeerderen, • zo kunnen wy ons egter pliitshalven niet dispen feeren, om tot kennis van'ÜEd. Groot Mogende te'brengen en nan Hoogstderzelver^oed vinden "te*cmderweïpen,*hge wy ons zullen gedrasen-ten -aanzien eener 'Re'fdlutie, in het jaar van 176Ö op den to'Maart, in het Coilegie van ü Edele Groot Mogende 'Geeom. mitteerde Raden genomen; by welke op de :Sro. politie van den Heer Bentiuêk, 'Heer van Rhoon is befloten: „ dat aan Zyne Hoogheid den Heere Prinfe Erfftadhouder dezer Provincie, "by 'het „ lesfie neemen van Hoogsrdenzelven fn het „ voorfchreven Coilegie, zou werden gedefereert „ en opgedragen de dispófitie over de Politicque „ en Militaire Aropten, ftaande ter begeving en „ collatie van Hun Ed. Mogende, om voortaar: „ by Zyne Hoogheid daar over gedisponeert te' „ worden, „zodanig als na deszelfs wysheid zal „ oordeelen te behooren". Wy zullen opzetlyk vermyden , om in eenig detail te treden, of en in hoe verre de^Leden. van het gemelde Coilegie oevoegd zyn geweest, om op een willekeurige wyze, eigener auchoriteit, aan Zyne Hoogheid over te dragen een gedeelte tier Rechten en Prsrogativen, waar van de exercitie aan het gemelde College door U ^Edele Groot Mogende is toevertrouwd , maar wy hebben gemeend, daar deze deiatie,.ponder de .fpeciale<.permisfie of approbatie yan ü Edele Groot Mdgenden is gejajto , en dus naar ons begrip hiet anders kan worden ongemerkt, dan'als ëe-n-yganscii w» 'erj-ggteKke en ine pftiVutióbeele' (lapr-dat-wy ons zeer v.e'ran,twoóv wederregtelyk en ittcwjlitutweflt htvoegd %yn  JAARBOEKEN, July, 1784. 1230 zyn gerveest; zoo zouden de Ondergeteekender zich mede mogen dispenferen van dat Point vooi als rog te onderzoeken; zy zouden alleen kunnen aanmerken , dat het wat vreemd luid, in geen detail te willen treden, of de Leden bevoegt of nici bevoegd zyn geweest, doch even hun gedrag al te keuren als willekeurig, wederregtelyk eninconftitutioneel. Maar Edel Groot Mog. Heeren 1 dcwyl de be fchuldiging, direftelyk ingebragt tegen de Heeren . welke in den jare 1765 Sesfie hebben gehad in Gecommitteerde Raden,indircöelykmede aangaat al le de volgende Heeren , die in de meergemelde Refolutie tot hier toe berust hebben, zoo zullen de Ondergeteekenden tragten de daad van de eerst gemelde Heeren in een min ongunstig dagligt te doen befchouwen. Het komt Edel Groot Mog. Hef ren 2 de Onder geteekenden onder verbetering voor, niet twyffelachtig te zyn, dat de fchikking omtrent het begeven vau Amoten , eene zuivere huishoudelyke zaak is, dat het aan ieder Lid van een Coilegie en dus aan allen te famen vry ftaat, deswegens in zodanige fcbikkingen te treden of zoodanige te maken als men meent te behooren zonder dat het tot dus verre, zoo veel ons bekend is, by iemand of by eenig Coilegie opgekomen zy, des wegens permisfie of approbatie aan den Souverain, uit wiens fchoot zekerlyk alle gezag is geemaneert, le moeten vragen ; getuigen hier van zyn de fchikkingen , die in de meeste Steden plaats hebben, het zy dat de Vroedfchappen de begeving der Stads Ampten aan Burgemees teren hebben gedefereert, en deze weder fchikkingen onder eikanderen hebben gemaakt, 'c zy dat men bepaald heeft de Stedelyke Ampten en Commisfien zonder verder aanzien aandenoudften in rang of aan de beurt leggende te begeven; het is dus de Ondergeteekenden onbekend, om welke redenen Edel Groot Mog. Heeren! de vier Hesren vermeenen, dat tot de fchikkiDgen der Ampten, Nnnn 3 ftaan- 'sCra- venhaoe. Ber. van 4 Leden van Gecommitt.Raden.  ia4o NIEUWE NEDERLANDSCHE '«Gra vfnha» ge. Ber. van 4 Leden van Gecommilt.Raden. 4 ' i ftaande, ter dispofitie van Gecommitteerde Raden » eerder de permisfie noodig zy, dan tot die van andere Collegien; zyn hebben in de Retroacta of in hare Inftructie geene byzondere bevelen desaangaande gevonden; dé Ampten, die ter begevinga van Heeren Geeommiteerde Raden ftaan, zyn zodanige, tot welke Hun Edel Mog. vsn ouds recht en notoir gebruik hebben gehad: Toen na den dood van den Prinfe Stadhouder WUlem den ïlden, in eene Staahouderlooze Regering, de Heeren Staten aan zich getrokken hebben de begeving der Amtcn , die te voren ter dispofitie der Heeren Stadhouderen gedaan hebben, is alleen door Hun, Edel Groot Mogende gedeclareerd by R'folutie can den 8 December 1650, dat de begeving van alle Politieke Ampten zal ftaan aan de Vergadering van Hun Edele Groot Mog., uitgezonden de genen, waar van het techt en notoir gebruik by andere Collegien zal worden bevonden , aan dewelke dezelve voorreek(en en gebruik zullen gelaten worden, Het ondersteld oud gebruik, geconfirmeert by de zo evengemelde Refolutie , by het welke noch eenige weinige geringe Ampten , ter gelegenheid van het vernietigen der Domein-Kamer, door Hun Edel Groot Mog. by Refolutie van 17 Augustus 1728 gevoegd zyn, zyn de Tituls ap welken het recht van Gecommitteerde Raden oegrond is. Het dus verre gezegde, Edel Groot Mogende Heeren, om aan ie toonen , dat de daad van Heeren Gecommitteerde Raden in 1766, overeeniomftig het geene bereids in 1747 was gefchied, liet kan genaamt worden wederregtelyk en incomlitutioneel, betoogd genoegzaam , dat ook het Eelfde verwyt , naar onze gedagtea , met geen recht kan gedaan worden aan da Heeren, die felert op gemelde jaren rot heden berust hebben, n eene Refolutie , die zonder tegenfpraak door mnne Prssdecesfeuren, gedurende eene zoo aannerkelyke reeks van Jaren, isgevolgt. Maar  JAARBOEKEN, July, 1784. 1241 Maar Ed. Groot Mog. Meeren de Ond< rgeteekenden maken geen zwarigheid te verklaren, dar. zy met de 4 Heeren zouden inftemmen en zich zouden achten dx>r de daad van de Heeren Gecommitteerde Raden van 1766 geledeert en in hun goed recht verkort te zyn, zo men uit de eenparige genomene Refolutie van 10 Maart 1766 of uit eenige andere wilden afleiden, dat de Succesfeuren in officio door dezelve zodanig waren verbonden, dat daar van niet konde worden afgegaan. De Ondergetekenden zyn van ged?.gt°n dat het onbetwistbaar is , dat zodanige Refolutien by Opvolgers in officio op eene behoorlyke wyze verbroken of veranderd kuunen worden; zy meenen dat de meergemelde Refolutie op den r,o Maart 1766 genomen alleen als verbindende moet aangemerkt worden , om dat alle de Heeren, die fe • dert in het Coilegie van Gecommitteerde Raden gezeten hebben , da»r in berust en dezelve ftilzwygendè of openlyk, gelyk. nog laatst op den 16 April is gefchied, goedgekeurd en bekragtigd hebben. Niemand heeft betwist of zal betwisten, dat senig Lid, men zwyge van vier, het recht niet zouden hebben, om eene Refolutie, hoe kragtig die wezen mogte, wederom in deliberatie te brengen, om op dezelve te verftaan de denkwys van de tegenwoordige Leden; doch gelyk het ongerymd zoude zyn dit te willen betwisten , zoude het even ongerymd wezen te willen fuftineeren, dat een of meerdere Leden, ja zelfs de meerderheid derzelven, het vermogen zoude hebben, zonder voorafgaande deliberatie eene genomen Refolutie te vernietigen, of zich van het nakomen derzelven te ontflaan door eenvoudig te verklaref: dat men dezelve houd voor nul en van onwaarde. De. Ondergeteekenden meenen met recht tq mogen' fteilen, dat het met alle goede orde in al e Nnnn 4 Scaats- 'sGaA- VEiN HAGE. Ber. van 4 Leden van Gecommitt.Raden.  'sGra- venhace. Ber. van 4 Leden van Gecommitt.Raden. 1242 NIEUWE NEDER'LANSCHE Staats- en Stedelyke Regeeringen gedaan zouden zyn, zo deze Helling doorging. By aldien , Ed. Groot Mogende Heeren, de vier . Heeren hadden kunnen goedvinden de voor hun Edelens zoo aaniïootlyke en bezwaarlyke Refolutie weder in deliberatie te brengen, zo zonden hunne Medeleden en byzonderlyk de Ondergetekenden gelegen heid gehad hebben hunne gedagten dien aangaande te zeggen, Maar, dewyl de vier Heeren het anders begrepen en verkoren hebben, niet alleen hun misnoegen, wegens de meergemelde Refolutie, te bétoonen en eensklaps te verklaren, dat zy dezelve houden voor' nul en van omvaar de, zonder zich te verwaardigen de gedagten hunner mede Leden in te nemen , zo komt het den Ondergetekenden, onder verbetering, voor, en. het zy gezegd met de behoorlyke achting voor de vier Heeren, dac Hun Edelens gedrag in dezen , niet zonder reden, kan genaamd worden willekeurig, dewyl hun Edelens eigener authoriteit verklaard hebben zich niet verbonden te hounen aan meergemelde Refolutie , om dat zy Heeren met hun vieren dezelve hielden voor nul en van onwaarde ; wederregtelyk, om dit niemand zich zeiven recht mag doen , hoe zeer hy meent benadeelt te wezen ; inconjlitui'wneel, om dat de conltitutie van alle Vergadering'n s Collegien, zo Staatlyke als Stedelyfce, volttrekt vereischt, dat alle Refolutien, ao 'lange dezelven niet wettiglyk zyn gebroken of verandert, allefins verbindende zyn.. Hier mede, Ed. Groot Mog. Heeren! zouden öe Ondergeteekenden voor afgehandeld houden het eerde Lid van den Brief der vier Heeren ;^het zy hun alleen nog vergund, voor dat zy tot het tweede Lid overgaan, hier by te voegen, dat zy Ondergetekenden zich eenigzins getroost vinden, daar zy de reproche der vier Heeren deelen met meerder dan zestig aanzienlyke Leden, die federt 1766 insgelyks in het Coilegie van Gecommitteer-  JAARBOEKEN, July, 1784. '1243 de Raden zitting gehad hebben, van welken veele nog in leven en Leden van de Staatsvergaderingen zyn, en die thans in het geval komen om over hun eigen gedrag te moeten ooreeelen. Het zy den Ondergeteekenden nog gepermit teert te mogen betoonen hunne re tmatige verwondering, dat één van de vier Heeren, in de jaren 1773 en 177-1, in het zelfde Coilegie van Gecommitteerde Raden zitting hebbende gehad, als toen geen zwarigheid gevonden heeft, om in de bewuste Refolutie van den 10 Maart 1766 te berusten , en in die twee jaren Zyne Doorluchtige Hoogheid vyftien malen, in het begeven vanvyftien ampten, van de door de vier Heeren, zogenaamde , weclerregtelyke en inconftitutioneele Refolutie te laaten jouisfeeren. Wat nu, Edele. Groot Mog. Heeren! het tweede Lid van den Brief van de vier Heeren aangaat, naamtyk hun verzoek.- om door eene Staats-Rtfolu lutie le mogen worden geïnformeerd, hoe zy zich dien aangaande, zo voor het vervolg als hangende U Ed, Groot Mog. deliberatie, zullen hebben te gedragen zo, zullen, Ed. Groot Mog. Heere: ! e Ondergete kenden, daar latende de merites en het oogmerk van het gemélde verzoek , flegts U Ed. Grooi Mog. verzoeken in aanmerking te willen nemen, Hoe vreemd het is, dat de Heeren hun adrèt aan U Ed. Groot Mog gemaakt hebben, buiter eenige kennis van hun Ondergetekenden, en zon der de zaak^alvorens ter deliberatie te hebben ge bragt , en dus te doen voorkomen, als of hur Edelens tegen de andere Leden, uitmakende d< meerderheid, de protectie van den Souverein noo dig hadden. Als mede hoe vreemd het is, dat die Heerer denken niet meer verbonden te zyn aa^ de Refolutie, die federt agttien jaren, zonder tekenfpraak is nagekomen door a'le de Leden van een Coilegie, in het welke drie van hun Edelec-, feder; vier weken, voor de eerfte reize zitting genomer Nnnn 5 had 'sGra» venha(;e. Ber. van 4 heden van Gecommitt.Raden, 1 1 : I i  1 »sGra- VEKHAGE. ifer. van 4 Leden van Gecommitt.Raden. a44 NIEUWE NEDERLANDSCHE badder), en zulks alleen op hunne declaratie van dezelve Refolutie voor nul en van onwaarde te houden, zonder egter goed te vinden dezelve wederom in deliberatie te brengen. En eindelyk hoe vreemd het is, dat hun Edelens zich verzet hebben tegen het nakomen van een Appointement , veertien dagen te voren gearreffeerd, en op het welk hun Declaratoir van Nulliteit en Onwaarde der bewuste Refolutie geen betrekking konde hebben, als niet agter uit kunnende werken. Alvorens dit hun berigt te befluiten, vinden het de Ondergetekenden noodig ond(:r het oog van U Ed. Groot Mog. te brengen, het geen by het nemen en arrefteeren van de Refolutie, dato 16 April laatstleden , waar van hier nevens Copy , fub Lite. A., is voorgevallen, voor zo verre zulks betreklyk zoude kunnen gemaakt worden, op het tegenwoordig geval. U Ed. Groot Mogende ge^ lieven dien volgende door de Eerde, Tweedeen Derde Ondergetekenden (de Vierde Ouriergtteekende op gemelde 16 April nog geene zitting in het Coilegie hebbende gehad ) geinformee-d te wezen, dat wanneerin het begin van die Maand by Gecommitteerde Raden goedgevonden was eenige nadere fchikkingen , wegens Requesten van alle Sollicitanten, van welken in die Refolutie gefproken word, te arrefteeren, en de Secretaris dienvolgens eepe exteclïe, wair van hier nevensmede Copyondër Litt. B gemaakt hadde, eenige weinige Heeren verkoren hebben,, dat de Refolutie van den 10 Maart 1766 daarin niet met1 name genoemd wierd, alhoewel hun Edelens nogthans het voorfchrift by die Refolutie gefield , wederOm' tot een rigtfnoer wilden bepaalen, en ordormeeren, dat de Reguesten den Heere Prinfe krfjtadhouder op de gewoone wyze zullen worden gecommuniceerd, blvkende by de Refolutie zelfs; en dat daar op met uitlating van de woorden ingevolge Hun Edele Mogende Refolutie van den 10 Maart 1766,  JAARBOEKEN, July, 1784» I24« 1766, eenparig door alle de Leden, waar ondei zich mede de Heeren Patyn en van Leeuwen be vonden , de meergemelde Refolutie van den iö April , volgens hare tegenwoordige inhoud, is genomen en gearrefteerd. Hier mede Edel Groot Mog. Heeren vermeenen de ondergeteekenden voldaan te hebben aan het geen by de in het hoofd dezes gemelde Re folutie door U Ed. Groot Mog. van hun gereouireerd is, en zy befluiten dit haar berigt in die eerbiedige verwagting, dat U Edel Groot Mog. zullen goedvinden om de vier Heeren Schry vers van den Brief te renvoyeeren aan het Coilegie van Gecommitteerde Raden, ten einde aldaar zodanige Propofitie desaangaande te doen, als hun Edelens zullen te raden worden. Na ü Edel Groot Mogende in de befcherminge des Allerhoogften aanbevolen te hebben is liet met fchuldige eerbied dat wy de eer hebben ons te noemen Edele Groot Mogende Heeren U Edel Groot Mogenden onderdanige en zeer gehoorzame Dienaars ( Was getekend) W. van der DOES. V.N. H. van ALDE WERÉLT. ONDORP, 'sHage NOORTBERGH van BLESden 24 July KENSGRAVE. 1784. De Staten van Holland en Westfriesland tenperfoneel befogne tot het onderzoek van den ftaat der Frontieren of Grenzen benoemd hebbende, (zie hier voren bl. 141-140 bl s8q-sqS. en bl. 534-536.) zo heeft deze Com- 'sGr/u ven hage. Ber. van 4 Leden van Ge» committ. Raden*  *24<5 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGr.a- ven ha ge. •Commisfie ter vergaderinge der Staten in deze maand een raport of berigt nopens den ftaat der Frontieren uitgebragt. Dat raport komt hoofdzakelyk hier op t'huis: „ Dat naamlyk by nauwkeurig onderzoek is gebleken, dat door de Heeren Raden van State gedurende eene reeks van jaren geenzins alles, wat 'sLands welftand fcheen vereischt te hebben, met dien iever zou zyn behartigd, welken men verwagt zou hebben; — dat van de menigvuldige, allen min of meer gewigtige, en fommigen ten uiterften importante propofitien, welke in de laatfte elf jaren door den doorkundigen en yverigen Heer Generaal duMoulin zyn gedaan, 'er niet één eenige ooit zou zyn gemaakt tot een punt van deliberatie by den Raad van State, maar ze volftrekt allen, groot en klein, zyn gefe- poneerd geworden; dat 's Lands Ge- fchut-Gietery zedert al dien tyd voor den Lande volftrekt onnut zou zyn geweest, in zo verre zelfs , dat men van ettelyke ftukken, gegoten door den bekwamen Gefchutgieter Ferbrugge, nooit eenig gebruik gemaakt heeft, onder vooigeven, dat zy niet goed waren, fchoon zy by alle de daar mede genomene proeven , onder anderen reeds in het campement by Oosterhout , ten uiterften hadden voldaan, en de Perfoon van voorn. Verbrugge , dien men hier als onbekwaam heeft aangemerkt, van achteren genoegzaam gebleken is, ten uiterften bedreven geweest te zyn, en van die geenen zelfs, welke hem hier den voet dwars gezet hebben, deswege ge--  JAARBOEKEN, >/y, 1784. 1347 genoegzaam getuigenis heeft bekomen, dewyl hy daarna, voornaamlyk door derznlker eigen invloed , is bevorderd tot Directeur' Generaal der Gefchutgieteryen des Konings van Engeland, enz.; — dat derhalven de Heeren Leden van het gemeld befoigne van oordeel zyn, dat het meer dan tyd is, dat de Heeren Staten der refpe&ive Provinciën bedagt zyn op middelen, om het bellier van zaken van dezen kant te verbeteren, —— dat zy begrypen, dat Hunne Ed. Groot Mogende door circulaire Misfiven de overige Bondgenooten behooren aan te manen, om hier toe te concurreeren; en dat hunnes oordeels één der middelen van redres zou zyn, de Heeren Raden van Staten te verplichten, om jaarlyks , niet Hechts, als tot hiertoe, eene petitie te doen, maar ook verantwoording van hunne gehoudene directie. Eindelyk liaan hun E. E., om dc nodige middelen tot redres te ontwerpen, eene Commisfie voor, waar toe door elk der Bondgenooten één Lid zou benoemd worden: tevens advifeerende, dat men by provifie orde zoude kunnen ftellen, om de bovengemelde Hukken Gefchut van den Heer Verbrugge te gebruiken, en dezelve te v erzenden naar één der Magazynen, daar zy zeer wel geëmploijeerd zouden kunnen worden." Dit raport, te uitgebreid, om in onze Jaarboekengeheel te kunnen worden ingelast, is door den druk gemeen gemaakt Waar over als zig de Raad van State- beklaagd hadt, is wel 's Gra'Eis ha-  j248 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGrav ek hack. wel deszelfs verkoop in deze Provincie verboden, maarniet te min is het zelve, met eene fterke voorreden, in het naburig Utrecht en elders verkogt. Onlangs is het Lyk van den Heere Mr. Abraham Perrenot, in leven Raad en Rekenmeester der Domeinen van Zyne Doorlugtige Hoogheid den Heere Prinfe £rfftadhouder, als mede Onderwyzer der Vorftelyke Kinderen, bygezet op het kerkhof, dat voor eenigen tyd in de duinen naby Schevenitigen gemaakt, en waar van wylen welgem. Heer een der eerfte medeaanleggers geweest? is. Op deszelfs grafzerk ftaan deze woorden te te lezen: Exuvite jaceant putres procul urbe: nocebam Qui neminiprudens, noceam nc mort aas, opto. Het welk vertaald, dezen zin heeft: Myne rottende Overblyfzels moeten verre van de Stad liggen; daar ik levende vermydde met voordagt iemand te benadeelen , ivensch ik ook zulks na mynen dood niet te doen. Wy hebben in onze Jaar boe KEn voor de miand December 1782, als ook van het jaar 1783 bl. 49. 398. 559. 762. 1024, en 1565. van zekere bew gingen in deze Hofplaats op den 6 December 1782 voorgevallen gefproken. Zie hier het rapport van de Heeren Gedeputeerden tot de zaken van de Juftitie, en beQuit der Staten, den 16 July genomen: De  JAARBOEKEN, July, 1784. 1245 lT>e Heer Penfionaris van Zeebergh heeft ter Vet» gadering gerapporteerd, dat de Heeren Gedeputeerden der Stad Haarlem en verdere Hun EdeGroot Mogende Gecommitteerden tot de zaken van de Justitie met Commisfarisfen van den Hove ingevolge en ter voldoening aan Hun Ed. Groot Mog. Refolutie commisforiaal van den ójutiv 17^, hadden geëxamineerd eene Misfive van Prefidem en Raden van den Hove, gefchreven inden Hace, en ten gezegden dage ter Vergaderng alhier ingekomen, houdende eenige confideratien, betreklyk tot de zaak, m Hun Ëd. Groot Mogende Refolutie van den 9 December 178avervat: Dat zy Heeren Gecommitteerden by examinatie der voorfchreeve Misfive aanftonds begreepen hadden, dat derzelver inhoud hun geen voldoende opening in deze verfchaften, waar uit zy een wettig oordeel of befluk zoude kunnen afleiden, en daarom noodjg hadden geoordeeld om , gebruik makende van Hun Ed. Groot Mogende expres fe authorifatie, aan Commisfarisfen uit den Hove een nadere en vollediger overture te vragen. Dat hier op aan hun Heeren Gecommitteerden van wegens het gemelde Hof zynde gefuppediteerd de geheele en zeer opereufe masfa van Stukken en Mormanen, tot deze zaak relatief, zy zich fuccesfivelyk hadden verledigt om dezelven te examineren en na te gaan; wanneer zy ook daadelyk hadden bevonden, dat uit hoofde der redenen by de voorfz. Misfive van den Hove bygebragt, de zaak met regt gezegt kon worden niet tot die maturiteit te zyn gekomen, dat, behoudens den dienst en de belangen der Juftitie, een volledig verflae aangaande de ware gefteldheid en omihndigheden derzelve als nog van wegens Prsfident en Raden van den Hove zoude kunnen gefchieden. Dat zy Heeren Gecommitteerden, om die zelfde redenen, zich abftineerde van het geven eener volledige en gecircumftantieerde opeDing van sites, wat hun by het voorfchreve onderzoek was « voor- 1 's Gra- VüNUA» GE. Rap. en beft napens be~ \ wegingen van 6 Decemb, t7üï.  . 'sGra- VEftHA* CX. Rap. en -fojh nopens bewegingen van 6 Dec. i2jo NIEUWE NEDERLANDSCHE voorgekomen, egter niet konden nalaten om uk het generaal beloop daar van de navolgende byzonderheden aan Hun Edele Groot Mogende te communiceren , als zoo vele zaken, waar omtrent zy, by de examinatie der voorfcbreve Stukken en Papieren, voor zien zeiven ten vollen zyn geconvinceerd gewordets, namentlyk: Voor eerst: dat het gepasfeerde op den 6 December i;»2, alhier in den Hang inzynöorfprong en famenhang befchouwd en vergeleken met de geaverteerde om Handigheden de ontwyfelbaarste merkteekenen draagt van een oogmerk, dat ten minste by de eeiste Aanleggers en Ondernemers van dit Werk moet hebben plaats gehad; tot ftoring van de openbare rust alhier. Ten tweeden: dat even het zelve een onmiddelyk verband en connexie heeft gehad met het vervaardigen en doen teekenen van zeker Dank-Adres aan Zyne Doorluchtige Hoogheit den Heer Prins Erfftadhouder. Een ftuk waar van het eerste opftel, het geen men ook daadlyk door iommigen heeft doen teekenen , (dan in hetwelk naderhand, en voor dat het opentlyk bekend wierd, ten aanzien van de meest aanftootlyke of bedenkelykfte pasfiges verandering gemaakt is) maar al te veel verraad de verkeerde gevoelens en bedoelingen van hun, die hetzelve ontwierpen, ofte aan de goede Burgery van den Haag zogten op te dringen. Ten derden: dat het derhalven met de grootfte reden geweest is, eensdeels, dat de Heeren Gedeputeerden van de Steden Dordrecht en Amfterdam, uit de omftandigheden, die bun wegens deze zaak voorgekomen waren, aanftonds op den 0 December 1782, aanleiding hebben genomen, om daar op, als cp een zaak van den grootften ernst en aanbelang,, in welke de waardigheit van den Souverain zelfs was geinteresfeerd een naauwkeurig onderzoek te vorderen; en anderdeels, dat Hun Edele Groot Mogende by Hoogstderzelver Refolutie, op dien eigen'dag genomen, de heilzame  JAARBOEKEN, July, 1784. 1*5» me en regt Va'erlandfche pogingen van welgemelde Heeren Gedeputeerden, hebben gefecon deerd en bekragtigd. Ten vierden: dat zoo by het Hof Provinciaal, byzonder by deszelfs Commisfarisfen rot dit werk, als by den Advocaat Luyken, die in dezen het Officie - Fiscaal heeft waargenomen, met een onvermoeiden yver beleid, die den hoogden lof verdienen, alles is aangewend wat onder het bereik.der Juflitie was, om overeenkomstig Hun Edele Groot Mog. oogmerk deze gewigtig zaak naaukeurig te onderzoeken en tot in de eerste be> ginfelen naar te gaan. En eindelyk ten vyfden: dat de redenen, waarom dit onderzoek nog niet volledig heeft kunnen af loopen , ofte verder gebragt worden dan het aclueel is, niet zyn te artribiK ren of aan het voorfchreeve Hof of de'szelfs Commisfarisfen of aan het Officie.Fiscaal, maar alleenlyk aan de vlugt van drie in dezen merklyk geconcerneerde Perfonenj die zoodanige betrekking tot de meeste omftandigheden dezer z~ak hebben, dat, wanneer zj in handen van de Juflitie waren geraakt, waar fchynlyk het ware oogmerk van deze gebeurttenij reeds lange op een vollediger wyze ten aanzien vat bare wezenlyke fource zoude zyn aan den dag gelegr, Dat zy Heeren Gecommitteerden de opgave van het geene zy in het onderzoek dezer zaai bevonden hebben hier by moesten laten berusten a doch egter niet konde nalaten er by te voegen eene informatie, welke zy boven dien nog bekO' men hadden, namelyk, dat een der bovengemel den gevlugte Perfonen, te weten Burger Vermeulen de Oude, die wel de principaalste Hoofd Diredteur in de uitvoering van dit werk fchynt geweest te zyn, buiten 'sLands overleden is. Waar op gedelibereer i zynde, hebben Hun Ed. Groot Mog. , conform het advis van de gemelde Heeren Gecommitteerden, by provifie zich laten welgevallen het geene uit kragte en ter voldoening O 000 aan 'sGra- /ENHA- Rap. en bejl. nop. bewegingen van 6 Üecemb. 178a. 1  1252 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra venha ge. Rap. a be/l. no pens bewegingen van 6 Dec. . aan Hoogstderzelver Refolutie van den 9 Decem» ber f82 , van wegens den Hove en het voorfz. Officie- F scaal in dezen tot hier toe is gedaan en verrigt; met bygevoegde recommandatie aan Pr» ■ (fident en Raden van welgemeiden Hove om , onverminderd de voortzetting der in dezen reeds begonnen procedures verderop het nagaan en conftateren der eerste fource van dit werk, zoo zich hier toe maar eenige mogelykheid ofte hoop van fucces zoude opdoen, den aandagt gevestigd te houden, en byaldien nopens de Aarleggers of bevorderaars daar van eenige meerdere en vollediger ontdekkingen zouden mogen zyn gedaan als dan Hun Edele Oroot Mog. nader dien aangaande, met opgave van de ware circumftantien daar van, te informeren. En zal Extract dezer Refolutie gezonden worden aan Prefident en Kaden van den Hove, mitsgaders aan Mr. Johannes Gerardus Luyken, het Officie- Fiscaal in dezen waarnemend % om denzel. ven refpeftivelyk te drukken tot narigting en informatie. Accordeert met de voorfz, Refolutien. De Gezant van den Keizer van Marocco Taleb, Omar Job, heeft den 28 Juny van 3e Algemeene Staten affcheid genomen met deze aanfpraak: HOOG MOGENDE HEEREN l Ï7oor eenige tyd had ik de eer in deze zelfde * hoogaanzienlyke Landvergadering myne kwaliteit, als Ambasfadeur van Zyne Majedeit den Keizer van Marokko, myn Heer en Meester, gebonden aan Uwe Hoog Mogende Heeren Staten jeneraal der Vereenigde Nederlanden en Zyne Doorlugtige Hoogheid den Heer Prins Erfftadhou- der,  JAARBOEKEN, July, 1784. 1253 der, te developpeeren , en van wegen gedagte Zyne Majefteit, by bet openbaren myrer Com inisfie en verzoeken aan Uwe Hoog Mogenden, te gelyk verzekering te doen van de opreïte intentie van Zyne Majefteit, om de goede Vriend 1'chap en Alliantie met dezen Staat te blyven contiimecren en onderhouden. Thans heb ik wederom het geluk, om onder 't oog van deze Uluftre Perfooren te vetfehynen, ten einde aan Uwe tloog Mogenden bekend te maken myn voornemen, om eerlang naar myn Vaderland te retouvneeren, om aan myn Souverein verflag te doen , wegens de uitkomst myner bezending, het welk ik met te meer blymoedigbeid kan verrigten, om dat ik, gedurende myn aanwezen jn deze rhagtige Republiek, in myn perfoon met alle gediftingueerde eere, beleefdheid en weldaden ben overladen geworden , zo door Uwe Hoog Mogende in het algemeen, als van gelyke ook door Zyne Doorluchtige Hoogheid en veele Staatslieden in bet byzonder. Maar voornaamlyk , daar Gy Hoog Mogende Heeren ten vollen aan het verlangen van z^yne Majefteit den Keizer hebben gelieven te defereeren, en dien Vorst het g:noe.;en wel hebben willen geven, om alle Zyne eisfehen in te willigen, zowel in de graneufe toedceling van het verzogte Kanon, als in de toerusting der Schepen en andere aangenaamheden, ten blyke der waare achtirg en vriendfehap , die Uwe Hoog Mogende aan den Keizer , als hunnen geëflimeerden Bondgenoot, toedragen; kunnende Uwe Hoog Mogende verzekert zyn, dat Zyne Majefteit niet alleen alless mee de grootfte gevoeligheid van erkentenis, ac< cepteeren zal, en gelyk oogmerk hebben van wel* meenendheid met Uwe Hoog Mogenden , hei welk daar uit fpeciaal blykt, dewyl Zyne Keizerlyke Majefteit, van zyne zyde mede willende betoonen, hoezeer hy de vrienofebap en liberaliteit van Uwe Hoog Mogenden waardeert, te rade is Oooo a ge 'sGha- VEinHACE. Affcheid van den Marokk. Gezant* l  ia54 NIEUWE NEDERLANDSCHE r 'sGRAVENHACE. Affcheid V -tt den Mirokh Gezant. 1 ; - j i l geworden, om aan de onderdanen van deze hoog aanzienlyke Republiek toe te Itaan te accordeeren het exclulif recht, boven andere Volkeren, om op de haven van St. Croix te mogen navigeeren en commerciëeren naar welgevallen, zo volftrekt als Zyne Majefteit aan deszelfs Ingezetenen zoude permitteeren kunnen, mtt by voeging, dat Zyne Majefteit zig mede plegtig verbind en engageert , om geenerhande exclufive üctroyen aan ZyneOnderdaanen te zullen inwilligen, dewelke prejudiciabel aan de Onderdaanen van Hunne Hoog Mogenden in het generaal zouden zyn, maar dat de Nederlandfche Natie, dewelke zig in de Dominien van Zyne Keizerlyke Majefteit mogte onthouden, of van tyd tot tyd komen, zal behandeld worden, als of het eigen Landaart was. My blyft, by deze myne Affcheids-Audiëntie, □iet meer overig, Hoog Mogende Heeren! als i/an Uwe Hoog Mogenden een goed en fpoedig Fransport naar Barbaryen te verzoeken, in gezelfchap van die Schepen, die voor den Keizer geaden zyn , en Uw Hoog Mog. nogmaals van har;en te danken, benevens Zyne Doorl. Hoogheid ;n verdere aanzienlyke Staatsleden van dit goede Land, voor al het genotene gedurende myn veralyf alhier, my bevelende in Hoogstdetzelver gearde vriendfchapen aandenken, in die hoop, dat nyn gehouden gedrag de goedkeuring zal wegqeJraagen hebben , van dit hoog verlicht Gouvernement, zynde myn vurige wensch, dat dit be■oemd Gemeenebest nog lang mag bloeijen en /oorfpoedig zyn onder de Natiën der Weereld, Jour hetwys beftier van Uw Hoog Mogenden, lan dewelken hy toewenscht, met Zyne Doorl. doogheid, alle perforeele prosperiteiten in lengte ?&n dagen, doende te gelyk verzekering, dat de Ceizer geen Ambasfadeur meer zal afzenden :onder voorkennis en bewilliging van dezen Staat.  JAARBOEKEN, July, 1784. '255 De Marokkaanfche Gezant was met een Staatzykoets, met fes paarden beipannen en van Staten boden omringd, van zyn woonplaats afgehaald en in de Algemeene Staten ingeleid door Jonkheer van Lynden tot Hemmen, en den Heer Lobman. Vervolgends is hy te Rotterdam in een Jagt gegaan om naar Zeeland te ftevenen: alwaar hy zig aan boord zal begeven van een oorlogfchip, onder bevel van den Zeekaptein van der Beets, om met het zelve onder geleide van'sLands Eskader, onder het gebied van den Ridder van Kingsbergen , naar Tanger te worden overgebragt, benevens de gefchenken, welke de Algemeene Staten aan gem.Gezant, voor zynen meester hebben mede gegeven. Deze gefchenken betlaan in 30 yzeren en 20 metalen Hukken gefchüt, benevens het zeilen touwwerk voor drie Fregatten , behalven nog zakuurwerken en andere kleinere kostbaarheden. Ook hebben de Bondgenoten , van den Dey van Algiers, dezen brief ontvangen: Mohammed, Dey en Waly van het door God bewaarde Algiers in Afrixa. Nademaal door Gods onderfteunende hulp en de gunttige befcherming des Allerhoglten, in deze onze tyden onder de segering van ZyneKeizerlyke Majefteit den Grooten Sultan en hoogst Edelen Chakan, in de magt van wiens handen de neutels der tyden zyn; die in zyne vuisten bevat den voorfpoed van de Genachten dei menfchen, die de Landen van den grooten God befchermd tegen onrecht en geweld 5 die de voetftappen van onOooo 3 rehc« 'sGra- vemhagk.  venha' cu. Briefvan den Dey van Algiers. ï2j6 NIEUWE NEDERLANDSGIifê rechtvaardig; h i \ en verdrukking uitdclgt ; die heerscht over de halfen der Volkeren; die als een fchaduwe Gods uitgebreid is over de kinderen der me-nfchen; den magtigen Keizer, die gewoon is landen te overwinnen ; den Belkerfeher van den Aardbodem; een Al xander in Majefteit; een Sa ' lomon in vermogen ; Sultan over vaste Landen eu Zeeën, Sultan ^ulwms Zoon ; den Vader van voorfpoed Abdo Hamid Khan, wiens leven, regering en Keizejryk de gr'ote God duurzaam makel Na« demaal onder deze re ering Mohammed Pafchay wiens begeerte en wil God voorfpoedig maake! ter onderdanige dienstv.ardigheid Zyner Keizerlyke Majefteit, vereerd is met de waardigheid van Dey en W aiy ( Opper-Stedehouder) van Algiers in Afrika, zoo word van dezen Dey aan de tegenwoordige Gebiedi-rs der Vlaamingfche Landen en de Vergadering van de Regeerders der Hollandfche Kusten, zyne groote vrienden, de Staten Generaal, een vriendelyken Brief gefebreven van dezen inhond; 9» Aan de Groote Vorst, die Jefus vereeren,en 9, de magtige Heeren, welke den Godsdienst 9, van den Mesfias toegedaan zyn , die tegenwoor» „ dig het bemind voeren over de Landen, Kus„ ten en ondeihoorige Gewesten der Vlamiugers, 9, de zeer magtige en aanzienlyke Heeren, onze ,5 opregte, beminde, groote Vrienden , de Staten „ Generaal, welker einde God verzegde met heil „ en voorfpoed,tm welke de AUtrhoogftenop den regten weg leide! „ Na Ulieden, overeenkomstig derzei ver groot9, heid, or.ze uitnemende en beftendige zuivere s, agnting betuigd en de opregtüe zegenwenfehen gedaan te hebben, vernemen wy Ulieder ftaat )} en welftanu ; met toewenfehing , dat Uwe Grootheden in derzelver verheven gebied, met 9, veel gezondheid en een lang leven , beffêndig M mogen genieten alle heil en voorfpoed en be« w ftraald  JAARBOEKEN, July, 1784. IB57 a, firaald worden met den glans van geluk en ge„ noegen, door de befcherming van Jefus, deo Zoon van Maria, die den geest der waarheid en „ befcherming heeft, Am.n! ,, Verder zeer a .nzienlyke, grootmagtige Hee ren, onze opregte , beminde, oude, groote Vienjen! dewyl Uwe Grooi heden , overef'n „ komllig de vriendfch p, waar mede wy onder„ ling verbonden zyn , naar onzen welltand vra„ gen; wyzyn, Gode.zydark, tot dat wy den „ vriendelyken brief van Uwe Grootheden onc„ fingen, al;yd welvarende geweest; ook hebben ,, wy van onzen kant in bet geheel een tw^ffel „ aangaande de opregtheid van Uiieder vriend,, fchap. „ Verder zeer aanzienlyke , grootmagti ?e „ ren, onze opregte, beminde,groote vrienden 1 dewyl wy, met groot verlangen, wagtende wa„ ren op eenige tyding van Uiieden, zoo is in dit ,, gezegend jaar de beuglyke tyding van Ulie„ der welftand tot ons ovrgvbragc , hy ge- legenhoid dat twee van Ulieder Gal'ioeneiij over welken tot Commandant en Admira.il was „ U'ieder Dienaar de Kaptein Kornelis „ alhier zyn aangekomen. „ Wy zyn daar do>>r zeer verheugd en in oru ,, birmenite verblyd geworden: ookzynallede „ zakrn ten vollen en in de grootfte volmaaktheid „ aangekomen en zyn ons ten uiterften aangensarj] ,, geweest. God de Alicrhoogfte en eeuwig ge „ prezere verleenezyne zegen aan Uhede<* verrnO' gen en gezondheid aan Uiieour perfonen! Wj hopen en vertrouwen, du Uwe Groothe den der,, zeiver vriendfehap jegens ons bettendig onder„ houdende en zich ahyd verbonden rekenende; .„ om onze wel bevestigde verbintenisfen te be „ waren en te befchermen .. in die vrede\ieventiÉ geneigdheid noch te kort fchieten noch verfL-u* „ wen zullen. VVyverzekei en van onzen kant, dat „ dat wy in onze vriendfehap Üandvastig en ir Oooo 4 hei 'sGra» vtavHA^ GE. Briefvan den Dey van giers.  'sGka- ve". hace. Briefvan den Dey ■van dlgieru j isj8 NIEUWE NEDERLANDSCHE i, het nakomen onzer verbindtenisfen altyd en op allerlei wvze getrouw zullen zyn. God de Allerhooglte en eeuwig geprezene lei,, de en bevestige Uwe Grootheden op de we„ gen des heüs, door de befchermmg van Jelus, ,, den Zoon van Maria , die den geest der waar- beid en der befcherming heeft, Amen! In het jaar 1198 of het Christen jaar 1784. Ter plaatfe van den Zetel des Heiligen Oorlogs Algiers in Afrika. De Markgraaf De Bouillê, in den laatften Oorlog in de West - Indien beroemd geworden, vooral door de herneming van St. Euflatius, 't welk de Engelfchen op de Hollanders hadden veroverd, kwam den 21 July in deze Hofplaats aan, en wierdt den volgende dag, door den Heer De Berenger die by afwezigheid van den Franfchen Gezant met de zaken van dat Hof belast is, aan den Prinfe Erfftadhouder voorgefteld , en door iezen Vorst op het minzaamst ontvangen. Deze dappere en kundige Krygsman heeft Dveral de duidelykfte teekenen van eerbied en hoogagting ontmoet. In deze tyden van inlandfche verdeeldherlenen bewegingen, is ook te Rotterdam een zekere Vrouw bekend geworden, die veel van zig doetfpreken, en voor de party, welke zy is toegedaan, fterk yvert. Deze Vrouw, in wandeling Kaat Mos/el genaamd, deedt Zondag den 13 Juny 1784, in gezelfchap van hare dogter, en hare dogters vryer, als  JAARBOEKEN, July, 1784. 1270 als mede van eene andere Vrouw , Keet Swenk genaamd , en nog een mansperfoon en jongetje, in eene zogenaamde janplaifirwagen, een togtje naar 's Gravenhage, zynde alle met Oranje linten en ftrikken vercierd. Ten 10 uuren des morgens in den Haag aankomende, hieldt dit gezelfchap op de Princegragt ftil voor het huis van zekere Pierre l'Avoine, Huisbediende van den Prinfe Erfftadhouder. Hier een uurtje vertoefd hebbende, reedt het naar de Parade, hadt eene korte woordenwisfeling met een Kaptein van de Gardes Dragonders, en nog een ander Officier van de Hollandfche Gardes, flapte vervolgens uit de Wagen, en bleef op het plein, vlak voor het front ftaan, tot dat het Krygsvolk was afgetrokken : waarop zy wederom in hun rytuig flapten, en naar 't Huis in 't Bosch reeden. Wat hier is voorgevallen, zal ftraks uit een getuigenis blyken. Van hier vertrokken zy wederom naar 'sHage, en hielden het middagmaal ten huize van gemelde /' Avoine ; deeden na den middag een togtje naar Scheveningen, dronken thee in een herberg, genaamd het Jagertje, alwaar de Herbergier Betting heeft getuigd , dat niets onbehoorlyks door hen was gepleegd, en keerden des avonds ten zes uuren wederom naar Rotterdam te rug. Veel is wegens dit fpeelreisje geiproken en gefchreven; zo dat op bevel van Gecommitteerde Raden, zo de Regeering van deze Hofplaatfe als de Procureur Generaal van den Hove, deswegens navorfchingen hebben geOooo 5 daan 'sGra- venhabE.  126® NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra vexua- ■daan, en berigten ingeleverd. In deze berigten wordt het geen wy hier voren verhaald hebben , gemeld , en door zekeren Barend Baas, Herbergier' in hec I (eieren Logement onder eede verklaard; m dat hy Üepo„ fant, als toen het Bosch ingaande, langs „ het Kerkpad , geziep heeft, dat Zyne „ Hoogheid, geaccompagneerd door twee „ Heeren, hem by namen onbekend, voor „ hem uitging tot aan de Orangezaal; —„ dat hy toen verder gezien heeft, dat Zy, ne Hoogheid, aldaar gekomen zynde, tot * op de hoogte, alwaar de tenten itaan, die „ zogenaamde Kaat Mos/ei by die tenten *, Rondt, en Zyne Hoogheid door dat ge}, zelfchap beleefdelyk gegroet wierdt; -— „ dat Zyne Hoogheid toen dat gezelfchap '„ heeft toegefproken, doch dat hy Depo, fant niet gehoord heeft, wat Zyne Hoog, heid zeide, maar van andere inenfehen, S, die 'er digt by Ronden, doch die hy De„ pofant niet kende, en hem voorkwamen ' te wezen fatzoenelyke lieden van Rotterdam, verltaan heeft, dat Zyne Hoogheid zoude gevraagd hebben aan die zogenaam„ de Kaat Mos/el af haar gezelfchap, of zy niet van Rotterdam waren, en of dat haar „ wagen was, daar zy mede aan de Parade „ geweest waren; — dat hy Depofant ver„ der gezien heeft, dat een van de twee „ Heeren, die Zyne Hoogheid accompag„ neerden, dat Zyne Hoogheid reeds een „ flap of vier van daar was vooruit gegaan, „ nog eenige korte woorden tegens de zoge- „ naam-  JAARBOEKEN, July, 17^4. 1261 naamde Kaat Mos/el, of iemand van haar „ gezelfchap gefproken heeft, zonder dat ^ „ hy Depofanc weet , of gehoord heeft,( waarin die woorden beflaan hebben, dat Zyne Hoogheid de trappen van de Oran- gezaal is opgegaan; — dat twee Mans„ perfoonen van het gezelfchap van die „ zogenaamde Kaat Mos/hl toen gezegt heb„ ben, dat zy dorst hadden, en vervolgens „ in een van de tenten zyn gega.m, om een „ glas bier te drinken, dat Lnusfchen Kaat „ Mosfel, en de Vrouwsperfoonen van haar „ gezelfchap, heen en weder voor het huis gewandeld hebben, groetende de La„ keyen en Helbardiers , die aldaar fton- den, —— dat hy Depofant, nadat zulks, „ omtrend een kwartier uurs geduurd had, een „ gaaze valgordyn voor een fchuifraam van ,, het huis heeft zien ophalen, en dat hy toen voor dit raam gezien heeft eene Da„ me, die hem voorkwam Haare Koning„ lyke Hoogheid te zyn jen, een fchuifraam „ verder, toen ook gezien heeft de nvee jon„ ge Princen met den Heer, die altyd by „ haar is, als zy wandelen, dat Kaat Mos9, fel en de Vrouwsperfoonen, dit by haar waren, toen de Jonge Pnnfen beleefd „ hebben gegroet ; dat daar op de Heer, 9i die by de Prinfen was, aan die Vrouws„ perzoonen gevraagd heeft, of de jonge „ Prinfen niet braaf groeiden; dat daarop 9, die Vrouwsperfonen geantwoord hebben, dat de Jonge Hoogheidjes , Jmts dat zy j, haar voorheden jaar te Rotterdam had- „ den 'sGpa- 'HW haie.  'sGra- venka«e. IIÖ2 NIEUWE NEDERLANDSCHE „ den gezien, zeer wel gegroeid waren ; dat „ daar op de Jonge Prinfen weder van de „ raam zyn terug gegaan, en dat die Vrouwsperfoonen na aldaar nog omtrend „ een' kwartier uurs vertoeft te hebben, „ met hun gantfche gezelfchap weder op „ den wagen zyn gaan zitten , en de Be„ zuidenhoutfche weg zyn opgereeden, en hy Depofant het Bosch wederom inge„ wandeld is." De zogenaamde Kaat Mos/el hadt ook nog by haren aankomst ten huize van SA* voine of Lavoine, aan deszelfs huisvrouw eenen brief ter hand gefield. De Vrouw van L'avoine deswegens ondervraagd zynde, heeft onder eede getuigt: „ dat zy denzel- ven verbrand hadt ^ doch dat die door zekere Juffrouw de Lange , woonende te Rotterdam , onderteekend, en ook door 9, haar, of haarent wegen gefchreven was, j, dat voor zo verre zy Depofante zich kon„ de erinneren, zonder echter aan de prse„ cife bewoordingen te willen gehouden zyn, de inhoud van d.e misfive was: dat 3, zy ( Jufvrouw de Lange ) aan Kaatje wel „ gerecommandeerd hadde, zich toch ru tig „ te gedragen, en dat zy Jufvrouw de Lan„ ge 'er niet voor was, dat Kaatje hier in „ den Haag kwam, en dat zy aan haar De- pofante hiernevens in den brie f toezond een ,, gedrukt Graffcbrift op den Heer van der „ Capellen, met verzoek om hetzelve te la„ ten leezen aan den Heer Etjler, dewel„ ke zy hoopte, dat occafie zou hebben, om „ KaatMosfel te zien", enz. Het  JAARBOEKEN,^, 1784. I2ov Het Graffchrift in deze verklaring gemeld; is een Schimpschrift tegen Jonkheer J. D. Van de Capellen tot de Poll, het welk te Rotterdam is uitgegeven en verkogt. Het berigt van den Procureur Generaal komt zakelyk overeen met dat van de Regeering van 's Gravenhage. Het behelst egter niets van het voorgevallene by het Huis in 't Bosch, maar vervat, daar en tegen deze byzonderheid, „ dat de Procureur Ge„ neraal verder is geinformeerd, dat Kaat „ Mos/el in 't begin van de Maand Juny „ aan het huis van zekere Jufvrouw Huis„ man, woonende op de Deiftfche Vaart te „ Rotterdam, is gekomen, en aldaar heeft „ ontmoet zekeren Ignatius Jamzen, Lieu„ tenant ter Zee ten diente dezer Landen, ,, die haar onder anderen vraagde, of zy ,„ Kaat Mos/el wel andermaal naar 'sHage : „ zoud^ willen gaan; dat hy Janszen wel ,,, alle de onkosten zoude willen betalen, ,„ en denkelyk met een ander rytuig in per;„ foon zou volgen. Dat gemelde Kaat Mos„ fel daar op gezegd hadt, der waards niet ,„ te willen gaan , ten zy zekere Cornelia „ Swenk mede ging , en dat zy aannam, „ hetzelve aan Cornelia Swenk voortelleilenj „ dat gemelde Kaat Mos fel en Corn. Swenk „ vervolgens op den 9 Juny zyn gekomen b, in het Logement het Zwynshoofd te Rotl5, terdam, alwaar zy aan den voorn. Lieute* ;„ nant Janszen hebben beloofd, zich naar 's Hage te zullen begeven , dat gemelde M Janszen daarop aan haar Kant Mos/el en „ Cor- 'sGra- VENHAGE.  ■sGra- VEfilHA" ÜS, ï2f54 NIEUWE NEDERLANDSCHË Cornelia Swenk voor de wagenvragt heeft l gegeven negen guldens , met byvoeging ' dat zy dan ook de daarop volgende Zondag vast moesten gaan , vermits 'er een ' Heer was , die haar lieden gaarne zien !' wilde , en dat des Zaturdags zeker be, fcheid zou geven , of hy in perfoon zoude i' meê gaan; en dat ingevalle zulks niet kon' de gefchieden, hy Janszen zorg zou dragen, dat zekere tweede Chirurgyn, dienende op 'sLands Schip van Oorlog Prins . Frederik, hen op de Parade in 's Hage " zoude ontmoeten, om hen dien Heer, die L haarlieden wenschte te zien, te wyzen, dat na dit gepasfeerde de bovengem. Cor. Z nelia Swenk, twee of drie dagen voor hun vertrek is gekomen ten huize van Jufvrouw , de Lange voornoemd, verhalende aan de'! zelve, het geen hier boven reeds is ge" meld, dan dat gemelde Jufvrouw deLan„ ge haar dit gaan naar den Haag ten fterk' lten heeft afgeraden, zeggende, dat zy „ Cornelia Swenk in 's Hage niets te verrigten hadt, en liever behoorde t'huis tebly" ven, doch dat zulks zonder vrucht zynde en gemelde Jufvrouw^ Lange zieni de' dat zy abfoluut gaan wilde, wyders gezegd heeft, haar een brief, om iemand i in 'sflage te overhandigen, te zullen me" de geven, het welk dan ook gefchied, en vervolgens is de brief, welke Kaat Mos/el ten huize van voornoemde Lavoine heeft „ overhandigd." Ver-  JAARBOEKEN, July, 1784. i25: Vervolgens blykt het nog uit het berich van den Magifiraat van den Haag, dat juisi op dien zelfden Zondag een party van agi menfchen, namelyk een mansperfoon en zeven vrouwen, zeggende van Rotterdam u komen, zingende langs ftraat gelopen hebben, en door een Gerechtsdienaar van den Haag, by deNieuwekerk dewagt hebbende, gewaarfchouwd zynde, zulks ook gelaten hebben; doch dat zy een oogenblik daarna aan hem voor de deur van 't kerkhof gevraagd hebben, of zy wel in de kerk mogten gaan, waarby de mansperfoon al vloekende voegde: ik wenschte,datik lievernaar Leyden , als naar den Haag gegaan was, daar zou ik ze helpen. Waarna zy in de kerk gegaan zyn, en na aldaar een kwartier uurs ordentelyk verbleevwii te hebben, wederom zyn vertrokken. Deze berigten door Gecommitteerde Raden ter vergaderinge der Staten dezer Provincie zynde ingebragt, is aan de Wethhouderfchap van Rotterdam aangefchreven , nopens het gedrag van voorfz. Kaat Mosfel, en andere Rotterdamfche ingezetenen, daar in betrokken, de erniHge navorfchingen te doen, en deswegens aan Hun Ed. Groot Mog. bengt toe te zenden. Ingevolgen hier van is Kaat Mpsfd verfcheidene malen voor de Weth der Stad Rotterdam ontboden en verhoord. Men verhaalt, dat zy eens, na lang verhoord te zyn, in het afgaan van het Stadhuis,^ aan de nieuwsgierige orafianders voor het Stadhuis vergaderd, overluid toeriep: Al F : 'sGra- ; VEMïAI GE.  'sGra- VENHA(iE. ia66 NIEUWE NEDER.LANDSCHE Jlevenzvel komt Kaat'er uit, tot fpyt van het Frycorps ! Ook is nog veel gefproken wegens twee Grenadiers der tiollandi'che Gardes, die by den Provoost in bewaring zyn gefield, van welke de één een Fries, de ander een Hagenaar is. Zy zouden in arrest genomen zynweeens hunne gefprekken, die zy over Kaat Mosfel en hare gedragingen enz. gehouden hadden. Wat hier van zy, zal zig waarfchynelyk nader wel ontdekken. L e y d e n. De Heeren van den Gerechte dezer Stad hebben bv een beiluit van den 6 dezer maand goedgevonden, den Hen Mv. Charles ChrsstoïïelBrender a Brandis te ontdaan als Hoofdman eener Bende van onze Schuttery, om redenen Hun Ed. Gr. Achtb. daar toe beweegende, onder dezelven kan men mooglyk Hellen het declaratoir of verklaring, door eene bezending uit den Burger - Krygsraad aan Heeren Burge- meesteren fedaan, dat de Leden van den Krvgsraadzig in de onmogelykneid, ais * Luiden van Ier, bevonden, om voortaan met voorn. Hoofdman Brender in de be- % trekking van hun Coilegie te converfee- „ ren enz."  JAARBOEKEN, July., 1784. ia6; Verder is door welgem. Heeren van der Gerechte goedgekeurd een plan van Veree niging van het Genootichap van wapenhan del met de Schuttery dezer Stad, waaromtrenc is gemeen gemaakt de navolgende Memorie of Declaratoir aan Heer et, Burgemeesteren en Rei eerden der Stad Leyden , overgegeven door het Exercitie - Geno'otfchat of Sociëteit van Wapenhandel\ met kennis en onder- goedkeuring van Hun Ed. Groot Achtbare binnen dezehe Stad opgericht. EDELE GROOT ACHTBARE HEEREN! getuigen van de verregaande feitelykheden en gew. ld, waar aan eene misleide Gemeente, door eenig muitzieke geesten opgeftookt, ziggeduurende twee of d'ie dagen binnen d.ze Stad ' heeft fchuldig gemaakc, en niet dan met afgryzen herdenkende 't ge va ir, aan 't welk het braive gedeelte der Burgery en goede Ingezetenen zig in dat tydftip zag bloot gefield, ( een gevaar 't welk aoor de Vaderlyk en wyze maaregelen onzer geeerbiedigde Kegéering van korten duur is geweest;) heeft het Exercitie - G< noorfchap gemeend een diep itilzwygen te moe en houden, tot dat de herftslde kalmte, en aan Uw fcdele Groot Achtbaare den tyd, en aan de verhitte gemoederen dermtenigre, de nojdi;e bedaardheid gaf, om de opregte, welmeenen ie en cordaate betuigingen van het Gecootfehan f honren. Niemand is 'er, Edele Gror.t Achtb. H eren ! die^ alle omitandi8he>*en v?n 'tlaatfte Oproer , alles 't geen 't zelve voorgegaan, vèfzeld < f ge. volgu is, in a< ht ee oom en en met onpértydigheïd beoordeeld* zynde , een «ogenblik twyfftfea zal, PPPP of t Ley. . Dm. [ Vereen» van E.V' ercit. Genoot fch , met de Schutte. 7«  Leyden. Vereen, van Exer clt.Genootfch.met de Schuttery. 12Ó8 NIEUWE NEDERLANDSGHE of de kreet tegens het Genootfchap onder de Gemeente opgeheeven', is alleen de leus geweest ee~ ner Muitery , die doc'i onder wat voorwen ifel het dan vook zyn mogte , plaats moest hebben, ten einde de béil'ooze inzigten der ontwerpers te volvoeren: Doch egter, daar het aanweezen van 't Genootfchap tot voorwendfel van het oproerig gefchreeuw heeft geftnkt, en naderhmd het onderwerp heeft uitgemaakt van een verzoek, waar van het eigentlyk, fchoon geheim , doelwit was, de beweegineen, even geitild, weder gaande te maaken, heeft het Genootfchap, om te beletten dat zyne goede Mede - Burgers door allerhande bedrieglyke en ongerymde aan'-ygingen misleid worden, om de kwalyk gezinden door fchaamte hunne verdere pogingen te (futen, en om, zo veel van 't zelve afhangt, tot herftel der eensgezindheid en bevestiging der op'nnaare rust mede te werken, geoordeeld voor 't oog van een Alweetend üpperwcezea, in handen vauUw E-ele Groot Achtbaarheden, en tenaanhooren vanLeyden'sgeheele Üurgery, te moeten doende volgende nitdrukkelyke, ronde, onbewimp-lde, en opregte verkiau-mg van ?.yne grondoeginfels en gevoelen: f. D^t bet Genootfchap betuigd ten flerkften geheet te zyn aan de tegenwoordige Conttitutie van het Gemenebest; en de handhavmg van die Conttitutie aan te zien als den dierbaariten, den heiligften Piigt, van elk goed Burger en getrouw Ineezeeten. , , , II. Dat het Genootfchap derhalven voor de Opperfte n Wetgeevende Magr, (in wier boeitem de uicoeffening der S uverainiteit, alleen en met uitiluiting van alle andere berustende is) erkend Hun Ed. Groot Mog. de Heeren Staaten van Holland en West Friesland. Hl. Dat het Genootfchap mede, ingevolg van deszelfs verkleefdheid aan de tegenwoordige Conftitut'e, den Heere Prnce van Orange, als het luisterrvk Hoofd der uitvoerende Magt, erkend  JAARBOEKEN, July, 1784; 15S9 .in deszelfs hoedanigheid van Erf-Stadhouder, Kapitein en Admiraal Generaal, met alle de Rechten zonder onderfc'ieid, welke aan Hem door de Hooge Overheid dezer Landen wettig'ykzyn opgedragen; zynde het Genootfchap bereid, ter verdediging van die wettige Rechten, den Pligt van braave fïutgers van dit Gemeenebest in zyne vol 11e ukgettrektheid te betragten. IV. Dat het Genootfchip ten vollen te vrede is, met den Godsdienst, zo als dezelve door de Hooge Overheid in deze Republiek voor de heerfchende is vastgefteld en aangenoomen , zonder ook ten dien opzigte eenige verandering, vermindering of vermeerdering, noch eenige voordeden ten behoeve van andere Godsdienstige Gezindheden, te beoogen, of te vorderen. V. D.it het Genootfchap, fteeds berust hebbende, voortaan ook gal blyven berusten op ds vaderlyke zorg der Ed. Groot Achtb. Regeering dezer Stad, dezelve hoogachtendeen eerixédigende wegens haare cordate en Vaderlandlievende befluiten, tot welzyn zo van den Staat in 't algemeen, als van deze Stad en Burgery in 't byzonder genoomen. VI. Dat, wat betreft de byzondere bedoelingen van 't Gecootfcfpp ti n opzigte van deze Stad cn Btirgery, het Genootfchap geen het geringste oogmerk heeft om eenige inbreuk* te maaken op iemands rechten, wie hy zy, veel' min op die der Edele fvlanhafte Schutteiy'; dat het Genootfchap in tegendeel deSchunery, (onder welke verre de meesteLeden zelve behooren) aanziet als het aloude en ach'.ingswairdige Boiwerk van Leydens eer, Vryhtjd en V< orrechtcn: Dat het Genootfchip dus nooit eenjg jnzigt heef of hebben zal o:n aan de rechten -der Schuttery den minsten hjnder of letfel toe te brengen, waar van het zevende Ar-jk^lder Acte van VercerJging tot getuigen en waarborg verft rekt als waar by uitdrukkdyk bepa>ld is: „ Dat geen Lid vm Pppp a „ "tGe> Lf.v- den. Vereen, van l xtrcic. Genootfeh,,net de Schutte1-  LIJDEN. Vereen van k'g btvl;t:gen zullen , om aan de E 1e!e Manhafte Sehuttery dadelvke bh ken te giWp van de hartelyke liefde en broederlvke toegtnererheid , waar mede zy haar en haare v aarc belangen, niet minder clan die van Land en Stad zyn toegedaan.  JAARBOEKEN, >/y, 1784. |87i Dit zyn Edele Groot Achib. Heeren, de opreg. te gevoelens en grondbeginfels, waur mede het Genootfchap nimmer zal ophouden te zyn Uwer Ed. Gr. Achtbaarhedens getrouwe en gehoorzaame Ingezetenen. üit naam van alle de Leden drr Sociëteit var Wapenhandel onder de Spreuk voor Vryheid en Vaderland. Ant. Dieü. van den SANTHEUVEL. C. P. CHASTELEliN. J. BYLEVELÜ, Junior. P. VREE DE. Ook zyn hier in de openbare Crimineele Vierfchaar op 's Gravenitein, met de gewone plegtigheden, de-vonnisfen uitgefproken over vyf van de agt gevangenen, die wegens het oproer van den iaden der voorige maand gevat waren. Vier derzelven zyn voor onderfcheidene jaren ingebannen op 's Gravenitein voornoemd, om aldaar met hunner handen arbeid de kost te winnen, en vervolgens voor eenige jaren uitgebannen; terwyl de vyfde, als ligtelyk misdreven, en reeds een geruimen tyd in hegtenis gezeten hebbende, flegts voor eenige dagen op 's Gravenitein te water en te brood is gezet. De berugte Bakker Jrago , benevens de twee overige gevangenen , hebben op dien tyd hunne vonnisfen nog niet bekomen, 't geen meer geloof doet liaan aan de algemeene gerugten, als of deze drie perfoonen zig aan 't gemelde oproer veel fchuldiger gemaakt hadden, dan de bovengemelde verwezeneu Pp pp 3 ge. Let. den.  ia7» NIEUWE NEDERLANDSCHE Lm- gevangenen , en zy daarom, tot nader onderzoek, der nieuw aangeftelde Heeren Scheepenen hebben moeten overgelaten worden. Wy maakten vooiheen in onze Jaarboeken van 1782 bl. 311 en 3x2. nopens het uitfchryven en beoordeelen van prysvragen eenige aanmerkingen. Thands ziet het 1V Stuk van het IV Deel van de Algemeene Bibliotheek het ligt, alwaar bl. £11 envolgg. van de Stolpiaanfche Verhandeling van den Hoogleeraar Cras wordt verflag gegeven. Zie ook hier voren Jaarb. van 1781. bl. Ï955 en volgg- Voor de vier Verhandelingen , welken door de Beftierders zyn uitgegeven, is eene Voorreden van den Hoogleeraar -Pejlel, toen Secretaris van het Stolpiaansch Legaat, geplaatst, die allerbyzonderst is, zo wel om veele andere redenen, als wel vooral daarom,, dat de Opfteller dier voorreden, de Vraag anders willende doen voorkomen, dan die moest of konde opgevn worden , en ook door alle de dingers naar den prys opgevat is, wel agt verfchilïende en zelfs tegen eikanderen inlopende uitleggingen der opgegevene Vrage in die Voorreden heeft te berde gebragt. Dat de opgever van de Vraag dezelve niet zeer nauwkeurig moet gefteld hebben, zou onder anderen hier uitkunnen blykeh,datzy in hetLatyn aldus gefteld is; Demonftretar, nullam in Ethica Chris* Umiapraceptum esfe, qua et finguli cives in cammodis fuis fequehdis, et principes in RepU' Mica fecumUm Politic es regulas adminifiran*  JAARBOEKEN, July, 1784. 1273 da, impediantur. Aan eenen oplettende kan het niet ontfnappen, dat de Vraag aldus hadt behooren gefteld te zyn : quo aut fmguli civet — —aut principes &c. om dat tot ontluisring der Chrisrelyke Zedekunde genoeg zoude zyn, zo, of het een of het andsr plaats hadde. De Vertaler der gem. Latyniche Voorreden (hy moge danzyn, wie hy wil) heeft dit zeer wel gevoeld, èn daarom in deNederduitfche Voorrede voor dat Deel der Verhanlingen van het Stolpiaansch Legaat de Vraag aldus' voorgefteld: Te betogen, dat in de Christelyke Zedekunde geen een gebod is, tvaar door of eik byzonder Burger in de behartiging van zynen welvaart, of de Hoofden déVolks In de be/luuring van het Gemeenebest volgens de regelen der ftaatkunde verhinderd worden. Volgends de Uiterltewille van den Heere J. Stolp, moeten 'er agt Beftierders zyn: ïhands waren 'er maar zes: namenlyk de Hoogleeraars Allema?id, Peflel, Kuhnkenius, liahn,Schultens^w Boers. Het zou intusfchen onbillyk zyn, het menfchelyke,(*)dat zo in die voorrede),als in het behandelen dezer ganfche zaak heeft plaats gehad, op reekening van alle die Heeren te Hellen. Men weet ook, dat het plaatfen van berigten in Couranten en het opftellên van Voorredens doorgaans aan de tydelyke- Secretarisfen wordt overgelaten. In de afgelopene maand February 1784 i? wederom van wegens de Heeren Bezorgers van het Legaat van wylen den Heer J. Stolp u: de (*) Zie Algemeene Bibliotheek, aangeh. pi. Pppp 4. Let- den.  12 74 NIEUWE NEDERLANDSCHE *EN. Bekend mak. u>e gen! 't Stolpi ■ aansch Legaat, de Dagpapieren deze bekendmaking gedaan : T\e Heeren Profesibren van Hollands Hooga Sch ïole, welke de bezorging van h"t Legaat van wylen den Heer Jan Stolp aanbevolen is, hebben in hunne gewoone Vergadering den /: dezar goedgevonden ter beantwoording voor te Hellen de volgende Prys- Vraag uit de Christelyke Zedekunde : Qui fit, ut Summa Reiigionis Chrisdance efficacia ad' imbuendos Vit tut e animos in paucis ejus cultoribus appareat ? Kt qucenam funt hujus mali remedia publice &privatim fine vi adhibendal üat is ; Waarom heeft de Christelyke Godsdienst, die in zig zeiven zo zeer gefchikt ii om. de Harten tot Deugd te vormen , echter die uitwerking flegts, in weinige van deszelfs Beleiders ? en welke zyn de zo epinbaare als byzondere Middelen , waar door dit Kwaad, zonder geweld te gebruiken, kan verbeterd wondm ? De Verhandeling, welke men oordeelenzal aan deze gewichtige Vraag best voldaan te hebben, zal met den gewoonen Eer-Prys bekroond worden beftaande in een gouden Medaille ter waarde van twee honderd en vyftig guldens. De Verhandelingen moeten , in het Latyn of Hollandsen gefchreven en niet boven veertig Paginaas van de gewoone Stolpiaanfche Disfertaties uit'oopende, voorden eerste July -785 franco toegezonden worden aan den Heer Profesfor Ruhnke~ nius, thans Secretaris van het Stolpiaansch Legaat; Ook worden de Schryvers verzogt by hunne Verhan leling te voegen een verzegeld Briefje, inhoudende hunn; n Naam en Woonplaats, en tot Opf h' ft hebbende dezelfde Letters bf Zinfpreuk, met welke de Verhandeling getee^end is. De Prys zal den dertienden Ocfober 1705 worden toegeweezen, wanneer het Piljet, by 't gekroonde Stuk behoorende, zal geopend, en de overige Briefjes on-  JAARBOEKEN, >/y.i7?4- i&7$ ongeopend zullen veibrar.d weden; behalven die, welk r Ver iaiidelirig inen waardig zal keuren om nevens de bekrorn eg' driikc te wo den. Dochouk deze zd men niet openen zonder toeliemmicg der Scnryvers. Amsteldam. De Markgraaf De Bouillé, de heroveraar van St. Eullatius, van welken wy hisr voren onder het artikel 'sGravenhage gefproken hebben, heeft ook deze Stad een bezoek gegeven. Wanneer hy zig eenige oo^enblikken op de Beurs vertoonde, was de toe i loed van Nieuwsgierigen om hem te zien, zeer groot. Eene bezending uit een aantal van 150Kooplieden heeft hem, in het Logement Het Wapen van Amfteldam, een bezoek gegeven , in welke de Heer Abbema Hem deze aanfpraak overgaf. T~\e Ondergeteekenden, Kooplieden en Inwoners -L--/ der S-ad Amirerdam, haakten naa het gelukkig oog nblik, dat zy in den Perfoon van Uwe Excellentie een van die elHzaame Helden mogtcn befcliouwen , die 1 e y< rheevenste edelmoedigheid by de onverlaag'fte .'apperheid weeten te voegen , en welker ui'muntende diensten recht hebben "p de eeuwige ekenrecis deezer Republiek. Zy zyn zoo doordrongen var. de gevoelens, welke uwé Dapperheid, uwe onbaatzuchtigheid zondervoo bteid en uwe eerbied voor de Rechten van'tM< nschdnm hun hebben ir geboezemd, dat 'er woorden ontbreeken om dezelve kragtig en getrouw uit te drukken. Her kort vi rblyf, dat de Veroverazrvan St Eutlatius in deze Stad houdt, laat hun niet toe, dat DEN.  1276 NIEüWE KEDERLANDSCHE Am steldam. Aanjpr van Koopl tuin den MarkgraafBouilló. Die dat zy uitfixekender blyken van hunne gevoeligheid aan U-ve -Excellentie geeven. Maar zy geldofd.n aan hunu n plig. te kort te komen, indien zy deze gelecgenheid niet waarnamen ornaat üwe Excell. openbaare blyken van hunne erkentenis te geeven, voor a le de goede dier sten, welke Uwe Excell- , in den Irop van deezen laatften Oorlog, aan de Republiek> en aan haaren Koophmdel inde West-Indien , en voord-te St. Euftatius gedaan heeft. De Grjotmoedigheid , die uw beftier en uw Kryg*.- Gedrag altoos geleid heeft, is niet mieder g'ëiöhiltt om die allen met fchande te overdekken , uif' de Wapenen en Vlooten van onze gemecne Vyanden gevoerd hebben, dan om eenen nieuw . f! iuisteraan uwe den- den by te zetten. Deugden, a n welken de onbarmhartige Roovers onzer Eigendommen niet hebben kunnen weigeren hunne Li ffpfaaki n en hunne Achting toe te Haan. Dat Uwe Exc-11 zich dan verwaardige, de oprechtfte en leevendigfte betuigingen van dankbaarheid aan te neemen, die U aanaebooden worden door Vrye Repubhciinen, vooralle de uitmuntende d'ensten, wdke Ü«e Excel!, in den laatften Oorlog aan de Republiek in- 't algemeen, en aan de Kooplieden in 't byzonder gedaan heeft. En dat dezelve verzeekerd zy, dat het toppunt van geluk voor hun zyn zal, op eene uittteken^er wyze blyken te geevm Van hunne leevendige erkentenis en vau hunne hoogachtende eerbiedigheid. Dat de Opperde Regeerderdcr waereld uwe grootmoedige eu 'oemryke daaien bekroone met die vergelding, weike aan wree' ers der Rccrren van het Menschdom toekomt' Dat hy uwe Onderneemingen blyve vooorfpoedig maaken ; en dat hy ü vergunne nog veele paren te kunnen arbeiden aan den roem en de eere van die Doorluchtige Kroon, aan welke uwe Bedryven reeds zo vetl luister hebben bygezet!  JAARBOEKEN, July, 1784. 1977 Dit adres wierdt door den Markgraaf Bouillé met de allervriendelyklte uitdrukkingen beantwoord, hoofdzaaklyk behelzende: Dat Hy zee, gevoelig was aan d*e byzondere blyken van hoogachting, welke men aan Hem betoonde, wegens die verrichtingen-, dewelke Hy alleen aanmerkte, als eene verfchaldigde uitoeffening en betragting van zynen* pligt, en wegens welke men dus geene de geringfie dankbetuiging aan Hem verfchuldigd was; — dat Hem ondertusjchen niets aangenaamer zou konnen zyn, dan om aan dit Gemeenebest, ingevalle het zelve zig immer wederom in omflandigheden mogt bevinden, dewelke zo zveinig wenschlyk "waren voor den Bloei en W"A-vaart van den handeldryvenden Staat dezer Landen, ah die zvaar in het zelve zig onlangs hadt bevonden , dezelfde blyken te zullen konnen geven van zyne bereidvaardigheid, om door bet vervullen van zynen pligt, tc voldoen aan de opregte begeerten en verlangen van dat Ryk, het welk niet anders, dan eene oprechte , .en door daaden bevestigde vriendfehap, met dit Gemeenebest zocht te onderhouden. — Men heeft tyding uit de Oost-Indien, dat wy twee onzer Factoryen te Bengalen te rug gekregen hebben , gelyk mede Trinconomale en Oostenburg, op Ceilon, welke eerlte plaats zodanig door de Franfchen verlïerkt is., dat zy nu voor de beste Vesting in de Oost-Indien gehouden wordt, waarvan onze Staat de kosten aan Frankryk betaald heelt. Amsterdam.  1278 NIEUWE NEDERLANDE Am- stel" vam. Gouda. In 't begin van deze maand zyn de nieuwe Vaandels, welke aan de Burger-Compagnie n dezer Stad door eenige aanzienelyke Vrouwcrt zyn vereerd, op de algemeene VVapenfoiiouw, door den £d. Achtb. Magistraat aan de Compagnien overgegeven, gelyk ook de kopere Trommen j by welke gelegenheid door den Heere Hoofdofficier Plein} er eene deftige aanfpraakaan de Schuttel y is gedaan , waarna die pleg"cigheid in de uiterlte orde, tot genoegen van veele aanfchotiwers, is afgelopen. Rotterdam. Ons dierbaar Vaderland is niet Bégts ongelukkig door eene .verdervende oorlog , mst de Engelfchen, van welke, behalven onnoemelyke fchadens, eene ï'chande- Jyka heeft. Thands ligt 'er een Hollandfche bezetting van 1200 man, ten einde, by eenen nieuwen oorlog , die plaats met vrugt te te kunnen verdeedigen. Den 30 Juny des namiddags ten 4 uuren, is' voor 't comptoir van de Haringkopers de Groot, Sniet en Comp., de eerlte Haring in deze Stad aangebragt, zynde in 4 uuren en 10 minuten tyds. van V laar dingen af, binnen Amfteldam gereden.  JAARBOEKEN, I?84. l279 lyke en nadeclige Vrede het einde geweest is, en door eenen nieuwen oorlog met den Keizer, welke het zelve op nieuws dreigt; maar ook, en wel byzonder, door binnen' landfche oneenigheden en beroertens, welke hier en daar aangellookt de ingewanden van den Staat verfcheuren. De Burgerjyke twee* fpalt en verdeeldheid van gevoelens omtrend het beleid van zaken, ons Vaderiand betreffende, heeft zig al nergens meerder dan in deze Stad geopenbaard, en nergens hebben de Hervormers meerderen tegenlland gevonden Het voorgevallene in deze maand' kan uit geene losfe berigten, die niet dan partyfchap ademen, maar alleen uit wederzydfche e°te ftukken worden opgemaakt. Egter zyn wy' verpligt dit kort maar eenvoudig en onzydig verhaal voor af te laten gaan. Het was op den ro dezer maand, dat de Compagnie van No. 11. , 's nachts de wacht moest hebben , en vergaderde tot dat einde 's avonds voor de wooning des Vaandrigs, aan de Draaibrug by de Beurs' Eenige Rotsgezellen van de Compagnie, agter het Klooster woonende, gingen in een hoek aan de leuning van het water by elkanderen , en daar een kort gefprek gehouden hebbende , kwamen.zy gelykerhand naar eenen der Adelbodten, die net witte onderklederen , flopkousfen en een- zwarte kocarde op den hoed uitgedoscht was', toetrekken, bevelende hem, met vloeken en lchclden, de kocarde van den hoed te doen, en dreigden hem, anders in 't water te zullen Rot. 1 fr-  128o NIEUWE NEDERLANDSCHE K.OT- TF.n DAM.. . len werpen: deze weigerde dk^ en zeide3 zulks niet te zullen doen; dat het door de Heeren van de Wet was toegeftaan enz. De aanvallers hier mede niet te vrcden zynde , kwamen tot dadelykheden, en begonnen dezen man te trekken, te fchoppen en te liaan; eenigen van zyne medeadelborften en rótso-ezellen kwamen hier op toefchieten om hem te ontzetten ; doch de menigte der muitelin. gen groeide zo fterk aan, dat zy niet anders konden te weeg brengen, dan den aangevallen Adelborst uit de handen der oproermakers te trekken, en hem vervolgens buiten de Compagnie te brengen. Onder dit bedryf wierdt zo geweldig van weerskanten met de ^eweeren gellagen, dat de omftaande menigte dagt, dat 'er geladen wierdt, en dat ze overhoop , met verlies van fchoenen, muilen en hoeden, ja zelfs by fommigen met' kwetzing van armen en beenen, op de vlugt gin* De misnoegde hun oogmerk dus ten deele bereikt hebbende, vatteden hier óp nieuw vuur: zy noodzaakten eerst eenige Adelborsten, de Compagnie te verlaten, en hadden vervolgens de (toutheid om op het Vaandel aan te vallen, willende den Officier, die het zelve droeg, noodzaken, om, in plaats van in het midden van de Compagnie, met het 'zelve vooruit te trekken, roepende Oranje! (dat is de kleur van het Vaandel) moet voorgaan. Deze Officier, daar toe mede niet gezind zynde, wierdt zo wel als de gemelde Adelborst, dadelyk aangevallen, to vee-  JAARBOE KEN, y«#, »?84» i*8» verdedigde zynen post, mét weinige marlfchap , zo lang als hy kon , doen moest, door de groote overmagt genoodzaakt, ten laatfte het Vaandel , verzeld van eenige weinige goede Rotsgezellen , in een bydaand huis brengen, om bewaard te worden. De Rotsgezellen drongen vervolgens door de Adelborlten heen , om voor in het eerfte gelid van de Compagnie te komen ; en dezelve trok vervolgens, door twee onderofficieren geleid , in groote wanorde naar' het Stadhuis. — De Adelborst, die het eerst was aangevallen , gal tertlond kennis van het voorgevallene aan den Hoofdofficier, die daarop naar het Corps de vaarde onder het Stadhuis, kwam ; doch de daders van hef feit niet ontdekte. De nacht en de volgende dag liepen zonder beweegiilg af» Wanneer in den nacht tusfchen Dlngsdng en Woensdag den 13 en 14 de Compagnie No. 2. de wacht hadt, kwam wederom eene menigte volks van het Achterklooster, waaf onder drie volwa fen kaertls en de overige vrouwsperfoonen en kinderen, op de been, die eerst voor het ftadhuis een woest gefchreeuw van Hoefée, Oranje boven , aanhefte ; eindelyk door den Burger fchildwacht verboden en vermaand om zirf ftil ta houden en van daar te begeven, weigerden zy zulks met vloeken en dreigen , waarop eenige Onderofficiers en Adelborsten uitkwa* men, en hen ernftig waarichouwden, zich; Ril te houden, en te binnen brengende defcherpe Publicatie van myne Heeren van de Qqqq Wet, Rot» r Ert- JAMi  1*82 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotter dam. Wet, tegen zulk een gedrag enz. Hier op gingen zy heen tot op het Reiger, a'waar zy met verdubbelde kragten hun getier op nieuws aanheften. Derhalven gaf de gebiedende Onderofficier (want de Opperofiicier was reeds vertrokken) bevel, om die Route knapen op te brengen , het welk fchielyk door eenige Adelborften verrigt wierdt, waar van een zyne hand kwetfte, by 't aanvatten van eenen , aan een Handbyltje, dat een der kaerels voor zyne borst onder zyne klederen hadt. Deze knapen in de Corps de Garde gebragt zynde, wierdt de Heer Hoofdofficier van het gebeurde verwittigd : dezelve komt in de Corps de Garde, ondervraagt de wacht en de gevangenen , tekent de laatften op , ontflaat de vrouwen en kinderen, en geeft de 3 mansperfoonen over aan den Cipier. Deze iaatlten wierden 's morgens daar aan verhoord: zy ontkenden gefchreeuwd, gefcbolden en gedreigd te hebben; zy waren flegts vrolyk geweest, het was, zeiden ze, een bruiloftsparty ; en wat de byl betrof, die moest dienen om een kamer te openen; dog in de buurt, waar zy woonden, weidt verteld, dat de zogenaamde Bruidegom denzelven van een buurman tot een Ruk huisraad als een gefchenk gekregen hadt, enz. Dus wierden zy ontflagen. Dog wy haasten ons om' de egte Hukken mede te deelen. Zie hier dan voor eerst een fmeekfchrift, den 15 July door ?5 Kooplieden onderter kend, aan de Staten van Holland en Westfries-  JAARBOEKEN, July, 1784. 1283 friesland ingeleverd, by welk getal zig den #0 nog 21 teekenaars hebben bygevoegd. Aan de Edele Groot Mogende Heeren Staten van Holland en IVestfriesland. r^eeven met verfcruMigJen eerbied te kennen ^ de ondergeteekerde Burgers en Ingezetenen der stad Rotterda-n, dat zy Supplianten het reeds van tyd tot tyd in beraad hebben genomen z.ch a;n Uw Ed. Groo. Mogenden te vervoegen , ter zake cn uit hoof ie van de ruitvrltor. nde bè wegingen , wdke in deze Stad gedurende een groot jaar hebben pl ats gehad. Dat zy Supplianten zulks egter tot hier toe hebben nagelaten, in d.e hoop dat die bewrgiogen eindelyk zouden onhouden , byzonder na dat het Uw Ed, Groot Mogenden heeft goed gedagt, zich niet flegts door de Magillraat van Rotterdam deswegens te doe» informe'eren , maar boven dien nog onlangs in het algemeen doof eene ferieufe Publicatie tegen alle opfchuddingen en oproerigheden te voorzien : Dat de "Supplianten , hoe zeer zich in hunne hope bedroegen vindende , des niettegenftaanJe gaarne het als nog zouden hebben- vermyd zich by üw Ed. Groot M igende te beklagen over de aanhoudende oproerige taal er tumulrueufe bewegingen, die men hier ter Stede hoort en ziet; dewyl zodanig beklag altoos kin aangemerkt worden (hoe zeer men zulks ook niet rm.gt be* doelen j a!s een indirecfe , zoo al geene diretfe befchuldiging, dat de M igiftraat niet genoegzaa.n vigileert vo >r de rust en veiligheid der Ingezetenen. Dat de Supplianten in de tegenwoordige omHandigheden vermeenen , dat zy het aan zich zeiven, aan hunne Familien, aan hunne vreedzame -nede Ingezetenen , ja zelfs aan U Ed. Groot Mogenden als hunne Som-eiein, niet z itr* den kunnen verantwoorden ; indien zy langer (til Q.qqq 2 za- Rot.' TER. DAM. R eg .van 9 Koopliedenwegent oproer.  1284 NIEUWE NEDERLANDSCH2 Rot. terbam. Heq. van 97 Koopliedenwegens oproer. zaten, en voor U Ed. Groot Mogenden verbot* gen , hoe in deze Stad de rur-r, de goede orde en veiligheid te eenemale verdwenen zyn. Dat de Supplianten niet zullen treden in het detail van al het geen binnen deze muren federt de maand Maart 1783 tot heden toe is gebeurd veel min aanroeren het geene er op de 3 ALril van dit jaar is voorgevallen, maar alleen onder het oog van U Ed. Groot Mogenden brengen, dat, hoe verregaande die bewegingen binnen deze Stad ook zyn geweest, men altoos zich nog heeft gevleid en gehoopt, dat, wrnneer dezelven tot het uiterfte overfloegen , de Magiftraat die zoude kunnen fluiten door den gewapenden Arm van de Burgerye; dan dat deze h op tans ook verdweenen is, federt Saturdag den 10 July, wanneer een groot aantaal gewapende Roisgezellen van de Burger-Compagnie No. 11, welker waakbeurt het dien nagt was, in plaatfe van in ftif e en op een gefchikte wyze naar het Raadhuis te marcheren, en voor de veiligheid dezer Stad te zorgen , op het gering getal van 11 Adelborsten van dezelfde Compagnie, zoj als dezelven zouden marcheren naar het voorfchreven Raadhuis, zyn aangevallen, dezelve hebben mishandeld en verflrooid , met dit gevolg dat den Onder - Officier, welke de plaats van den Vaandrig vervong. het Vaandel ter naauwer nood in een naburig huis heeft geborgen, en de Compagnie in de uiierftecoufufie.flegts geleid door eenünderofficier troupsgewyze naar het Raadhuis gemarcheerd is, olykenseeten deze geannexeerde verklaarmgen. Eene gebeurdtenis, Ed. Groot Mogende Heeren, waar van het kommervolle uitzigtblykbaar is.; en te zeer in het oog loopt, dan dat de Supplianten ('aar over zouden uitweiden; dog egter eene gebeu'tenis , die de Supplianten overtuigd , dat men zich geene rust, geene veilhgheid meer binnen d< ze Muren beloven kan , ten zy het Uw Ed. Groot Mog. gelieve die aan de Supplianten en bun-  JAARBOEKFN, July, 1784. 1185 minne vreedzame Medeinge/etenen te bezorgen; er daar de'Supplian ten zich ten volle verzekert h .uden, dat Uw Ed. Groot Mog. niets meer ter harte gaat, dan de algemeene rust en v iligheid, maaken de Suppl'anttij dus ook geene zwarigheid zich te vervoegen tot Uw Ed. Groot Mog en ootmoedig te verzoeken, dat het UwEd. Gr Mog. behage, zi o fpoedig als kragtdadig te voorzien tegen alles wat de rust en veiligb id binnen deze Stad kanftooren, ten einde de goede Ingezetenen niet langer blootgefteld blyven aan fchrik en ontruning, maar een yder daar tegen, voor zyn perfoon en goederen, die befcherming geniete, welke hy met billykheid vorderen kan; terwyl de Supp'ianten voorts niet minder ernftig verzoeken, C dewyl zy moeten ocdi i ftellen, dat alle de voornoemde bewegingen hunne origine verfchuloigd zyn aan geheime aanblazing) dat het Uw Ed. Groot Mog. insgelyks behage de fource van alle deze onrust te doen rafpiuren, verbouwende de Supplianten, dat die nafpeu'i^g met weinige moeite zal kunnen gefchieden , en teffensmet dat gewenscht gevolg, dat zoo baast de aanvoerders en opftookers o' tdekt zyn, daardoor niet alleen de rust binren deze Stad fpoedig herfteld , maar teffens ook het ongeluk van ve'e onnoozele en onkundige menfchen, die and rzi ts nng ligt te verleiden zouden zyn tol oproerigheden, zal kunnen voorgekomen worden. Het welk doende &c. De Staten beiloten terilond by voorraad, om Schout en Scheepenen van Rotter}, dam aan te fchryven, om Hun Ed. Groot a, Mogende voor aanftaande Woensdag den „ 21 July te berigten op °t gemeld verzoek, ., en tevens te declareeren, of in Haat zyn „ de rust zelve te herftellen, dan of daar toe de asfütentie van den Souverein nodig is." Qqqq 3 Hiei Rotterdam. Req. van 97 Koopliedenwegens opi oer.  1286" NIEUWE NEDERLANDSCHE KOT" 1 i RPAMt Bcfigt van de Regeer, nopens het opteer. Hier op berigtten Schout, Burgemeeste* ren en Scheepenen dezer Stad aan de Staten, den 20 july 17Ö4 aldus: EDELE GROOT MOGENDE HEEREN! Het is niet dan met de uiterfte amdoening, dat wy, ingevolge en ter voldoening aan het goedvinden van U Edele Groot Mogende zullen dieoen van berigt cp het Request, den 15 dezer aan U Ed. Groot Mogenden overgegeven van wegens eenige onzer Mtdeburgeren en Ingezetenen, waar by dezelve zich beklagen over het gering en onvoldoende effect, orzer maatregelen tot ftuiting van oproerige discoursen en bewegingen in het gemeen, en fpeciaa! over het op den 10 dezer voorgevallene ie een gedeelte of divifie van de Compagnie Burgeren No, u, en tevens verzoeken voorzienig tegens deicbroomlyke gevolgen, welke uit foortgèlyke bewegingen zouden kunnen jefulteren. Wy zullen , Edele .Groot Mogende Heeren ! ons zoo veel moge'yk trachten te weerhouden, om op eenigerlci wyze in dit ons Berigt blyken te geven van het billyk en rechimatig ongenoegen, waar mede wy over de gedane demarche van de Requestranten zyn aangedaan. Wy verkiezen .liever hen door zagtmoedigheid terug te brengen', dan door verwytngen , hoe gegrond mooglyk ook, nog verder van ons te verwyderen Wy zullen daarom rabten om aan U Eo'ele Groot Mogenden te detailleeren de ongegronde redenen . welke mooglyk aanleiding hebben gegeven tot het misnoegen der Kiqueftranten, tot hét doen van een it3p, waar van de Registers van U Ed. Groot Mogenden weinige voorbeelden zuUen opleveren, terwyl wy egter voor U Edele Groot Mogenden niet kunnen noch willen verbergen , dat het qns niet weinig grieft en aandoet te * zien,  JAARBOEKEN; July, 1784. 1287 zien, dat een aantal onzer Burgeren en Ingezetenen , in zo verre het billyk vertrouwen op ons Ichynen te hebben verloren, dat zy, met voorbygaan en buiten kessnis van iemand onzer, h bben geoordeeld hun toevlugt tot U Ed. G oot Mogenden te moeten nemen , daar wy kunnen betui gen , dat niets ons aangenamer zoude zyn ge weest, (wy verklaren zulks openlyk en opregtlykj dan, in zo verre zulks met de orde onze Regeering overeenkomdig is, met veele der liequestranten mede te werken tot de bevordering en handh tving van die goede orde.en ondergefcluktheid, we!ke in een Burger-Maatfchappy behoord plaats te hebben , en zonder dewelke zy met beftaanbaar is; hoe zeer wy nietremin in het begrip ftaan, en gelyk wy ons verbeelden op gronden van reden en billykheid, dat het aan on~ ten vollen toekomt en geheellyk moet overgeladen worden , om , met verwerping van alle willekeurig gezyg , en met ter zyde ffelling van al het g;en de gecta^lisfetrde orde zoude inv rteeren , te bepalen de wyze, hoe zulks gevoeg'ykst moet gefchieden, gelyk wy dan oïk met recht van onze burgeren meenen te kunnen vorieren , het geen zy door ecde verbonden, aan ons, als hunne wettige Overheid, aan de rust en welvairt der Stad en aan hun zelve en hunne betrekidngen verfc;uil-igd 'zyn. Wy zlullen, Ed. Groot Mogende Heeren, uit dezelfde grondbeginfelen van moderatie , welke wy ons hebben voorgeüeld , li fit niet ontvouwen , in hoe verre althans veele onzer Burgeren hunne verp'igting in dien opzigten heoben uit her. oog verlooren, en in hoe verre deze'ven even daar door zelf oorzaak zyn van die weinige ondergefchiktheid, welke onder ons befpeurd word, en mits dien allecnlyk maar remarqu^ren, dat een byzondere famenloop van om Handigheden, gedurende een geruimen tyd, in onze Stad .oorzaakheeft yerfchaft aan veele buitengewoone en onaun^ naQqqq 4 me Rot- rita- ÜA vf. Berigt van de Regeer, nopens het op. -oer.  iü8& NIEUWE NEDERLANDSCHE «otter- dam, Ber. van deKfgeerwg m pi ■ sha Oproer. roe evenementen , en waar door, onder onze Studgenooten, hebben plaatsgehad veele verdc ld* heden en onlusten, welke uit meer dan eene reden voottfpruitende , even daarom o k niet ge. Biafclyk hebben kunnen wor'en vereng1; doch welke pogingen er zyn aangewent om die voor te konen, te beteugelen m re fttaffen. kunnen de Registers onzer Vergaderingen uitwy/.en en aaniouixm W y achten het noodelo.s, Edele Groor Mog. Heeren, dit bengt te virgro-'ten met een aantal Byiagcn , die zulks zou e kannen Haven en be« wyzen , doch wy zyn bereid die a'len , ter requiuiie van U Ed. Groot Mogenden open te leggen. Uit de?Hv n zoude ten klaarften blyken en cemfteeren de oneindige moeite, die zoo de Politie a's- Juihtie bmnen de/.e 6tad, zu b, zonder dat zuks juist altoos het Publiek- is bekend geweest , 'et bereik n^ van oat heilzaam or gnierk bvna daaylyks g< ^evcn hebben. Uit d' zelven noudf n U Ed. Groot Mbgend«a , zoo wy vertrouwen , met geen minder verwondering dan verontwaardiging, kumen zien, oat ?ak.en, w:ar van n tn 'uiten af den groouten ophef heeft gemaakt, en wa ir omtrent men ni t zeiden de ju* fiitie van in ctiviteit en ons van gebrek aa^ corda;>iheid hetfr. befchuldigd , by rechter'yk on/derzoek zvn gêbieéken van geen of weinig belang te zyn; dat vooival'i.n en omüsndigheden, welke met tie meeste fiducie als waarheden zyn verteld, in pubheke p pierui voorgedragen er- als zodanig greerig aangenomen geworden , loutere verdjehtzelen z\n bevonden ; d„t wederom andere faitcn, bv gebrek aan genoegzame en valabele bewyzen, geheel otigeib;>ft hebben mof ten wor» den gelaten. Dan vvy hebnen het ongeluk gehad, dat de vooringenomenheid regen eins en ons bthuur, by veeier, onzer Mede burgeren, federt Weinige maanden, zo groot is geweest, dat de ©uguEttige remaiques, de otgegiotiuRe vernoegen:.  JAARBOEKEN, >/y, 1784, iag$ dens en de onverdiendfte en hatelykfte uitdruk kingen en ii-fnnulatien het loon zyn gi weesi van onzen welmeenenden en aanhoudenden ar beid. Het is dan zo verre van daar, Edele Groot Mogende Heeren, dat wy het vermoeden zou-ier verdienen, zo als de Requeftranten zulks niet onduistcr willen doen voorkomen, van ons fchuKiig te hebben gemaakt am een verzuim van genoegzaame vigilantie voor de rust en veiligheid var onze Ingezetenen , dat wy ten pegtigften kunner betuigen , ten dien opzichten, altoos te hebber g handeld volgens het licht van ons geweeten , er ten meeite nute onzer Burgeren, en dat wy vurigïyk wtnfchen geïnformeerd te mogen worden, «raar, wanneer en by wat gelegenheid zo. daiig verzuim zoude hebben plaats gehad; want wy kunnen U Ed. Groot Mogende verzek-zuim, weigering van recht , pleging van de hoo He onrechtvaardigheid, of dat hetzelve zouden "zyn ingeleverc by gelegenheid van een aller* eminensten allerdringendst gevaar: endaaf erniets van die natuur wordt aangeroerd, zouden wy immers (leunende op de bekende wysheid en regtmatigheid van Uw Ed- Groot Mogenden , rnet recht by dit ons berigt kunuen vorderen, dat net verzoek der Requesiranten als eene tcmeiaire de-  JAARBOEKEN, Juty> 1784, i2qi marche wierdt aangemerkt en gewezen van de hand. Dat 'er tumultueufe bewegingen in onze Stad zyn voorgevallen, en dat de gewenscnte eendragt deszelfs zetel nog binnen onze muren niet heeft gevestigd, zulks, Edele Groot Mogende Heeren, is n aar al te zeer bekend, en zo als wy reeds heb» ben óangemerkt, onder anderen veel al toe te fchryven aan de publieke Gefchriftcn , die het zaad van verwarrirg in onze Stad gezaid en het vuur van tweedragt aangedo st hehb.nde, de. zeKe nog iteeds order geilookt hebbende, de. ZeKe rog fteeds onder ons onderhoud en onderhouüen zal, zo lang daar in niet door ü Ede» Je Groot Mogenden efficacieufelyk zal worden voorzien. Nog ot.langs hebben wy daar vnn de bi.terfte ondervinding gehad , met de ter Vv agttrekkende Burgeren van de Compagnie No. 11; eene gebeurtenis watr van U lid Groot Mogenden genoegzaam onderrigl zyn door de Atteftatien , by de Kequeftranten geproduceert, en waar aan wy dan ook de vryheid zullen gebruiken ons te referc ren. En terwyl wy meenen, dat de Politie en Jufli ie in dezen zich hebben gefield iruiteii aile reproche, zullen wy, ten bewyze hier van, ons de eer geven van TJ Ed. Mogenden te fuppediteeren , zo de Rapporten der Officieren van gemelde Compagnie aan ons gedaan, als alle de in» formatien en bewyzen, welke door ons Coilegie van Jultitie in die zaak zyn ingewonnen en gerequireerd, uit dewelke het ü £d. Groot Mogenden zal confteeren en blyken , dat de CommsndeerendeOfficierea, de Drilmeester, een aantal Burgeren , gelvk ook de Depofanten, in de Atteftatien, by de Requeftranten overgelegt, vermeld , mitsgaders de beledigde Perfoon zelve, alle onder Eiden hebben verklaard , dat zy niemand van de geenen, welke aan de gemelde con- Rot* TERDAM. Ber. van deRegee' ring nopens het oproer.  "Rot- TER- Ber. rm deRegeering nopens het eproer. NIEÜWE NEDERLANDSCHE confufle hebben deel gehad, nog by naame, nog van aanzien kennen, of in ftaat zyn eenige kencelyke befchryving van dezelven te kunnen geven. <.,. Wy hebben dan, dewyl alle de navorfchmgen der Jultitie, hoe zeer dezelve ten fpoedigften en met allen ernst zyn gedaan, vrugtebos zyn geweest , getragt door het beloven van eene aan* zienlyke Prsemie, de Autheuts en Daders van die fchandelyke daad te ontdekken, enten fine voorfchreven zelfs, onder het welneemen en de goedkeuring van ü Ed. Groot Mogenden, de ïmpumteit toegez°gt aan die geen, die eenige derzelven zal konv-n aan te biengen, gelyk ü Ed. Groot Mogenden uit de Publicatie, op Zaturdag laatstleden by ons gedaan , welke wy de eer hebben hier nevens by te voegen, zullen kunnen zien. Dach fchoon wy den fchandelyken toeleg ten hootften verfoeijen, en het ver van ons is, dat wy op eenigerlei wyze dezelvè zouden tragten te verminderen , fchynt hetegter, dat die ftrafbare daad zich bepaald heeft alleenlyk by het Wagtvolk en ir zeer weinige minuten is afgeloopen, zonder dat eenig uiterlyk nadeel aan de gemeene rust en veiligheid daar door direftelyk is toegebragt , w arom dan ook , hoe allefints ff raf baar en zorglyk dit werk op zich zelve geweest is, de vrees der Requeftranten , als of door dit gevat vo -r altoos de rust en veiligheid uit onze muren was gebannen, ons niet voorkomt in allen opzigtsn gegrond te zyn , zo min als wy kunnen toeltaan, dat door het wangedrag van een klein gedeelte eener Compagnie, voor de Requeftranten zoude verdweenen zyn de hoop, welke zy haiden gevestigd op den arm der*gewapende Burgery: want, daar nog elf Compagnien Burgeren zich in onze Siad Levinden, vermeenen wy, dat aan den weiberaden yver en br-aave denkwyze van een groot aantal'gehoorzame en welmeenende Burgeren, wien het welzyn der Stad niet onverlchillig »*»  JAARBOEKEN, July, 1784. 139: zoude te kort gedaan zyn , indien men den arm der gewapende Burgerye onzer Stad v/ilde afmeten en bepaalen by eene geringe en min aanzienlyke hoop, welke gelegenheid beeft gegeven tot dit voor ons zo grievend adres, Wy mogen egter, Ed. Groot Mogende Hee ren, niet verbergen, dat fchoon wy met de Re que;tranten moeten erkennen, dat eene gewapende Burgerye de fterkfte toevlugt is der Regeering tot beteugeling van alle ftrafbare desordres en ondernemingen, en fchoon wy ook verklaren op dien Herken arm altoos ons onbepaald ververtrouwen te hebben gelteld, gelyk wy zeer dikwyls van derzelver byftand de gewemchte uitwerkfelen hebben mogen ondervinden, dat egter eenige onzer Compagnien thans niet zyn geconflitueert in dier voegen, dat wy ons geheellyk by onverhoopte toevallen, zonder hulp en medewer. king van andere Compagnien, op dezelven zouden kunnen v.rlaten; wy laten al weder aan het nadenken over van die geonen, welker voorbeelden en inv'oed hier toe niet weinig aanleiding hebben gegeven, in hoe verre zy aan hunne verpligtmg, aan hun duurgezworen Eed en aan hunne betrekkingen, in dezen hebben voldaan, en geven zulks ter hunner verantwoording, aan den Kenner van harten en nieren over, terwyl wy voor ons eerustelyk durven betuigen, nets te hebben nagelaten, op allerlei wyzen, by alle gelegenheid en in alle omitanaigheden, dien Herken arm nog zo veel mooglyk Ie v.rfterken en getragt in Haat te «ellen ,^ om des noods de Rechten en Privilegiën oezer Stad, welke ook ae hunnen zyn, efficacieuielyk voor te itaan, te befchermen en te beveiligen _ üan hoe onze welmeenende pogingen ook hier m zyn geflaagt , wyzen de kleine Wapenfchouwen en üxercitien uit, die door ons geduurtnde deze maand, van tyd tot tyd, ter aanmoediging van de zo nuttige Wapenhandel, zyn aangd.gt, en Rot- Dnlvf. Ber. van deRpgeering no* pens het oproer.  ■ Rotterdam. Be*-; van deRegeering no pens het oproer. 294 NIEUWE NEDERLANDSCHE. en welke in verfchekien Compagnien , donr de abfebtie vau veele der Officieren en der gtgoedlte Burgeren, bynagantsch idufoir worden getnaakc. Vergeeft ons , Ed. Groot Mogende Heeren, den uitflap, dien wy in dezen gemeend hebben te moeten doen, wy hebben zulks noodig geoordeeld, om aan ü Ed. Groot Mogenden te toonen , hoe de ware veiligheid onzer Stad , waar door de rust geboren wordt, en die wy voorn t* mentlyk cordeelen mede te beftaan in de welge* otffendheid van eene aeëtabhsfeerde en gspriviligeerde Burger-Compagnien, door ons in geenen deele wordt nagelaten of verzuimd. En hier mede toetredende tot de door de Requeftranten aan Uw Ed. Grooc Mogenden verzoete efficacieufe voorziening en nafpeunng der Sources, waar uit de on'usten in onze Stad zyn ontftaan, zo neemen wy de vryheid U Ed. Groot Mogenden te declareeren , dat wy ons oord- elf n te bevinden niet in dat emident en presfant gevaar, het welk een tfficacieufë voorziening volttrektelyk zoute vereisfchen, naardien de laatst voorgevallen confufie geene nadeelige gevolgen voor do publieke rust tot nog toe heeft veroorzaakt, en wy dajr en boven ons zeer verzekerd houden, dat hoe zeer wy wenscheen, dat in diverfe onzer Burger Compag ion heerschte meerder ondergefchiktheid ec goedwilli heid , dezelven egter, daar latende alle denkbeelden van misnoegen, zich, ingeval van oproerige bewegingen, fpoedig onderlingzo-jden vereenigen en, zo als hun Schuteen ted medebrengt, met gem ene kragtea zouden helpen weeren albn overlast, geweld, daadlykheid en ongehoorzaimhei i. Dan boe zeer wy U Ed. Groot Mogenden kunnen verzekeren, ( zo wy in de nsauwkeurigfte informatien eenigzints kunnen en mogen berusten ) dat voor het tegenwoordige all s wederom binnon onze Stad in een uittrlvke rust en ftilte is. eq wy1 geenzints redouteeren eenige kwade gevolgen van  JAARBOEKEN, July, 1784. 1Cp. de laatst voorgevallene confufie, kunnen wy egter, daar wy, zoo als 't adres der Rtquestran. ten uitwyst, zoo veele bewyzen van ongenoegen, zelf onder onze voo'rnaamfte Burgeren, be1'peuren, met geen moog'ykheid voorzien, welke onverwagte en onverhoopte e.enementen de zo gewenschte rust op nieuws wederom zouden kunnen üooren, waarom wy dan ook ons verzekerd houdende van het aanbelang, het geen U Edele' Groot Mogenden Rellen in de tranquiliteït onzer 5>iad, ter gerustftelling van ü Ed. Oroot Mogenden , en om alle nieuwe rcproches en verwytingen voor te komen , met concurrentie van de Vroedfchap onzer Stad, de toezending van zodanig een aan'al Troepes verzoeken, als ter onzer hulp en byitand, ten fine voorfchreven, genoegzaam zal worden geoordeeld. Het fmert ons, Ed. Groot Mogende Heeren, daar wy op dc kragtdadige hulp onzer gewapende Eurger Compagnien al ons vertrouwen behoorden te kunnen Rellen, dat wy ons in de omfiandk'. bed gebragt zien, van de veiligheid onzer Stad en de authoriteit onzer Regeering door gewapend Krjgsvolk te moeten bewaren en maintineeren , dan wy vlei jen ons, wanneer de gisting der gemoederen van veelen onzergegoedfteen agtiDgswaardiglie Burgeren zal bedaard en opgehouden zyn, cjat Üe biaam des wegens aan ons niet zal worden geweeten Wat voorts en eindelyk betreft het ontdekken der geheime aanblazingen en fources , waar uic groorelyks de onlusten binnen onze Stad zouden zyn ontdaan, en wc:ker ontdekking, zo de Kequellranten vertrouwen , met niet veel moeite zoude kunnen gefchieden; wy durven v*n de bilmheid en rechtvaardigheid van Uw Ed- Groot Mogenden gerustelyd verwagen , die Uw Ed. Groot A/log. ten dien opzfcte de Requellrantcn naar ons zuilen geüev. n te renvoyeren , terwyl wy geen tyd te kostelyk, geen moeite te gro >t, geen onderzoek te pceoibel en te omilagtig zullen aan- mer- Rot- TER- ham. Ber. van ieliegee. ring not>ens het iproer.  Rotterdam. "Ber. var, dsRegee ting hO' pens het epioer. ïaoS NIECWE NEDERLANDSCHE merken, om niet de importante ontdekking der ooriptona van alle de onheilen onzer Stad, op nlle moogïyke wyze te bevorderen, en de-Auteurs van dien, wie die ook zyn. rigoureuslyk te (haffen, Wy (tellen te veel belang, Ed. Groot Mogende Heeren, in de rust onzer Stad, om niet te .verlangen en te reikhalzen naar de ouvertures, die de Requeftranten, op order en last van U Ed. Groot Mogenden, daar van aan ons zullen doen toekomen. a , , Waar mede wy vertrouwen aan de beveelen en het goedvinden van U Ed. Groot Mogenden voldaan te hebben, terwyl wy fteels, biddende voor den voorfpoed van Hoogs-tderzelver Re.eennge, U Ed. Groot Mogenden in de protectie Godes aanbeveelen, en biyven, EDELE GROOT MOGENDE HEEREN ! U Ed. Groot Mogende onderdanige Dienaren, Rotterdam Schout, Burgemeesters en Scheepedeu 20 july «en der istad Rotterdam. 1784. Ten zelfden tyde, dat dit berigt inkwam, wierdt ook nog ter vergaderinge der Staten dezer Provincie een verzoekfchnft ingeleverd van wegens den L'eere Jan Jacob Elzevier , Raad in de Vroedfchap en Lieutenant Ovei-ften en Kaptein eener Bende Burgers dezer Stad, tot onderfteuning van het bovengem. fmeekfehrift; als mede nog een Verzoekfchrift door een getal Lieutenants, Vaandragers, Onderofficieren en Adelborikn van eenige Burger-Compagnien onder»  JAARBOEKEN, July, 1734. 1297 derteekend , als mede nog een derde Verzoekfchrift van verfcheidene Ingezetenen dezer Stad, daar toe ftrekkende, dat zy het bovengemeld Request van 57 Ingezetenen mogten gehouden worden mede onderteekend te hebben. Zie hier den woordelyken inhoud van het Verzoekfchrift van den Vroedfchap Jan Jacob Elzevier, zynde dus ingerigt: Aan de Edele Groot Mogende Heeren Staten van Holland en IVestfriesland. riceftrnet fchuldigcn eerbied te kennen Jan Jacob Elfeviér, Raad in de Vroedfchap, mitsgaders Colonel en Capitein eener Compagnie der Schuttery van de Stad Rotterdam. Dat de Suppliant niet alleen nevens alle braave Ingezetenen zyner Vaderltad , met dc grievendfte fmerte getuigen is geweest van de verregaande feitelykheden , wanorde en geweld, wel» ke zig een opgeftookt Gemeen, zedert nu ruim anderhalf jaar, binnen de Muuren van Rotterdam veroorloofd heeft, en die egter nimmer tot heedea toe door eenige kragtdaadige middelen zyn bedwongen geworden : maar dat de Suppliant nog meer byzonder dan eenig ander daar door heeft moeten getroffen worden, eensdeels om dat de geest van oproer en ongebondenheid , welke aan de openbaare Rust, en aan alle goede order binnen voorfz. Stad eenedoodlyke Vyandfchap fchynt gezworen te hebben, den Suppliant wel byzonder tot voorwerp van zyn haat en wraaklust heeft genomen, als die alle pogingen in zyn vermogen had aangewend, om aan de goede Burgery de zoo hoog nodige veiligheid te bezorgen , en de Muitemaakers in toom te houdenanderdeels om dat de Suppliant onderRrrr vin- Rot- tkrdam. Req. van J» ƒ» El- ze vier t oei en de het opveer enz.  1 RiT> KAM. Req. van J.J. El- zevier roerende hetoproer enz, 298 NIEUWE NEDERLANDSCHE bindende op wat wyze die poogingen vrugteloos worden gemaakt, als Mede-Regent in gemoede overtuigd was, dat aa". eene Regeerir.g.die ernlhg gezind is, de Verltoorders der pubhcque Rust in hunne hoillooze inzigten te keer te gaan, zelden, zoo ooit, gezag of middelen ontbreeken, om ten dien onzigte zig van baare pligt te kwyten eti aan de Tuftitie, tot handhaavmg der Burgerlyke Vryheid en' Zamenleeving, dien klem te doen behouden, zonder welke het onmoogelyk is, in eenigeMaatfchappy te leeven ; eene waarheid, Edele Groot Moaende Heeren, waar van het nabuurig Leyden nog onlangs deduidelykibpreuve heeft opgeleverd. Dat de Suppliant, aan de eene zyde bewust van de maatregelen door hem en eenige andere Leden van den Burger-Krygsraadvoorgeflagen, omdoor middel eener welgeregelde en welgewapende Bursery, de authoriteit der Regeering te onderfteunen en de Oproerigen te bedwingen; aan de andere kant ziende, dat, tervvyl die maatregelen buiten volvoering , ja zelfs buiten over weeding bleeven, de Muitzugt ongeftraft en ongettoord het hoofd boven haare aanzienlyklte en vreedzaame Medeburgers verhefte, tot nog toe een diep ftilzwygen gehouden, m zig veré noegd heeft, de vuungtte wenichen uit te boezemen, dat eenmaal de tyci moet gebooren worden, wanneer aan de rampzalige bedry ven der Onrust • Stookers binnen Rotterdam , een perk gefteld , en die Stad, welke nu tot eenfchandaal voor de geheele Republiek, en 't Kweekfchool der oproerigheid was geworden, haar voorigerust, luister en aanzien wierden weeraegeeven. , .. Dat het voorfz. ftilzwygen van den Suppliant dus geezints uit eenige onverfchilligheid, omtrent het welzyn zyner Medeburgeren en den voorfpoed der Stad , waar van hy de eere heeft een MedeRegent te zyn , is gefprooten, maar uit de baarbb kelykheid, dat het hem alleen onmogelyk was, zyne Rem tegens die geweldaadigheden te yer- hef-  JAARBOEKEN, >/j, 1784. 1293 heffen, in een Stad , daar het genoeg was zig een Tegeruftreever derzelver te tooner, om even daarom gevaar voor zyne goederen, ja voor zyn ïeeven, te loopen, gejyk daar van meer dan een Burger binnen Rotterdam de fmertelyke zeekeTh'Jid heeft ondervonden. Dat hy in die overtuiging wierd bevestigd door het verflagen en byna wanhoopig gedrag der aanzienlykfte Ingezeténen van voorfz. Stad, waar van fommigen zelfs verkoozen hebben, hunne Wooningen en Vrienden liever te verlaaten, dan zig door hunne klagte tot flagtoffers van eene opgeruide en toomeloóze Gemeente te delen. Dan, dat eindelyk de uiterfte nood zelve eenen weg tot redding fchynt gebaand te hebben, daar de notabelfte Ingezetenen, die de kern en bloei der Stad uitmaaken , ziende, dat de rust, da goede order en veiligheid uit haare Muuren ten eenemaal verdweenen waren, dat derzelver herftel vrugteloos van hurne Regeering wierd gewagt, en dat de ftrafbaarde Oproermaakers, op eene volkoomene Üraffelocsheid bouwende, onder de Burgery zelve haare begunstigers vonden , zig by UEd. Groot Mog. vervoegd hebben mee verzoek, dat het UEd. Groot Mog. behaage tegens die wanordres en ondraaglykë feitelykheden zo fpoedig als kragtdadig te voorzien, en teffens de bron van alle die onrust te doen nafpeuren, om de geheime Aanvoerders en Aaoftookers der-, zei ver te ontdekken. Dat na die klagten, welke by UEd. Groot Mog. het gehoor niet gemist hebben, waarop braave Ingezeetenen by eene recht- en rustfievende Overheid ftaat kunnen maken, de Suppliant vermeenen zoude zyn Eed en Pligt te fchenden en zyn gemoed geweld zoude aandoen, indien hy dezelven by UEd. Groot Mog. naar vermogen niet onderfteunde, daar hy overtuigd is, dat die klagten niec dan al te gegrond zyn; daar het beste gedeelte van Rotterdam's Ingezetenen nu federt anderhalf jaar Rirr a in Rotterdam. Req. van J. J- Elzevierroerende hetoproer  1 Rot- 3 ter 1 DAM. Rea. van J. J. El ' zevier roerende hetaproer enz* . 3co . NIEUWE NEDERLANDSCHE a eene geduurige onrust geleefd en zig alle dagen leeft bloot gefield gezien, om op den eersten wenk i^an eenige Oproermaakers of Oproer maak fiers de jrooi van roof en geweld te worden , daar die vluitelmgen byna opentlyk op hunne Befchermers :n Raadslieden duifden boogen; daar de temporai■e middelen, nu en dan tegens hunne woelingen 2n buitenfpoorigheden in 't werk gefield, veel eer ïea tot nieuwe excesfen fcheenen aan te moedigen dan hen tot affchrik te verftrekken; en daar het jus bv eene aaneenfchakeling vanonweerfpreeklyce gebeurtenisfen bleek, dat zonder de kragtdaadi>e tusfehenkomst van deze Souvereine Vergadering het agtingswaardigfte en aanzienlykfte deel der Rotterdamfche Burgery zig nog rust nog veiligheid fcin belooven. Dat de Suppliant ook vermeent te gelyker tyd voor hem bet oogenblik gebooren te zyn, om UlidGroot Mog. het gebeurde op den 3 April laesieden met eea gedeelte zyner Compagnie Burgers in deszeifs ware omfhndigheden voor te dragen , en die Burgers, welke hun leeven voor de rust der Stad hadden veil gehad, te zuiveren van den blaam 'waar mede, tot loon van hunnen yver en getrouwheid, by fommige pasfages van het berigt, op den j o April laatsleden ter Vergadering van UE. Groot Mo», ingediend, ofte immers by eenigen der annexe*Bylaagen, hunne eer en reputatie is befmet. Dat derhalven om de gegrondheid der klagten san zvne Mede - Ingezetenen te bewyzen; om den laster aan een aantal Vaderlandlievende en welmeenende Officieren en Burgers aangewxeeven , aftewisfehen, en om UEd. Groot Mog. zonneklaar te overtuigen, hoe onmogelyk het is, dat zonder kragtdadige middelen, by deeze Souveraine Vergadering zelve genoomen, de ffilte en zekerheid finnen Rotterdam herbooren , de muitzieke Gemeente bedwongen en haare Aanblaazers zo niet ontdekt en naar verdiensten geftraft, ten minfleü van verdere onderneenaingen afgehouden worden,  JAARBOEKEN, July, 1784.' 1301 de Suppliant voorneemens is ter tafel van UEd. Groot Mog. te brengen eene Memorie metdenoodige bevvyzen geftaafd , inhoudende een verflag van alle de grieven zo der welmeenende en rustlievende Schuttery in 't algemeen, als van den Suppliant in 't byzonder, federt de epoque, toen de tumulteufe beweegingen op den St. Nicolaas avond van den jaare 1782 binnen 's Hage voorgevallen , aan de Rotterdamfche Oproermaakers de eerste ontwerpen hunner buitenfpoorigheden hebben doen vormen , tot het tegenwoordig tydftip toe, nu een land-verdervende geest de laatfte pogingen fchynt aan te wenden, om door het ftooken vnn muitery in verfcheidene Hollandfche Steden te gelyk , door het dragen van Oproerleuzen, tegens het verbod van UEd. Groot Mog. aan, endoor opentlyke geweldadigheden , zyne fchandelyke oogmerken te bereiken. Dat uit de voorfz. Memorie aan UEd. Groot Mog. zal confteeren, dat federt het begin vandea jaare 1783 , maar wel byzonder federt den 7 en 8 Maart van dat jaar, het gepeupel heeft gemaakt op de veiligheid eer goede Burgery, onder voorwendfel van de belangen van 't Stadhouderlyk Huis toegedaan te zyn, op eene wyze nogtans, die voor de Souvereine Magt dezer Provintie en voor de Vergadering van UEd. Groot Mog. zelve ten uiterften hoonende is; dat de aanmerking van 'tge,vaar, waar aan alle braave Ingezetenen der Stad zig door de boosaartighfid der Oproer 11 ookers zagen bloot gefield , eenige Officieren der Schuttery nevens deu Supplant heeft doen bcdagt zy op middelen, om dezelve uit hec verval, waar in zy geraakt was, te haaien en tot eene genoegzaame befcherming der rustige Burgers te doen dienen; dat tot voorfz. einde wel een Plan is geformeerd, 'twelk de Suppliant volkomen vertrouwt aan dat heilzaam oogmerk te beantwoorden, maar dat het gemelde Plan is ter zyde gelegd en de Schuttery in dien ftaat is gelaaten, dat, daar het Rrrr 3 gtoot- Rot- TEROAM. Req. van J. ƒ El- levier roerende hetoprser enz.  1 Rotterdam. Req. van 1 J. El" fevier roerende hetoproer enz, / 302 NIEUWE NSDERLANDSCHE [te gedeelte uit het allerlaagfte foort van meq,Ichen beftaat , wel verre dat de Schucters een waarborg voor dé publieke Veiligheid zyn zouden, uit hun boezem zelve die excesfen voortfpruiten, over welke een zo notabel getal van aanzienlyke Ingezetenen by UEd. Groot Mog. zig beklaagd hebben; de Wapening van het beste gedeelte der Schuttery, onder den naam van Adelborsten b'kend, op gelyke wyze is gedwarsboomd en tegengegaan geworden, niet minder dan t voorueemen van een groot aantal deftige Bnrgers,om door 'tfbrmeeren van een Corps in den Wapenhandel geoeffend, de verftoorders der rust in den band'tehouden; dat zelfs, naar maate de poginaen der braaffte Irigezcetenen emftiger wierden om hunne Vrybeid, Leeven en Goederen , (des noods") kragtdaadig tegens alle .geweld te kunnen Kermen, het gefchreeuw van de aangetaste meenigte en de wederftand, die deze goede inzigten ook elders ontmoetten, aangroeiden en dntfjfer wierden ; dat hier aan is toe te fchryven hit voorgevallen met de Burger Compagnie No. 9 «an welker hoofd de Suppliant zig bevond, inzonderheid op den 3 April laatstleeden, en geenS aan de redenen, d.e by het bovengemelde Berigt als gisfender wyze worden opgegeven, ledenen althans, waar van de eerste voUtrekt besvden de waarheid is, terwyl omtrent de aatite de Suppliant niet alleen buiten alle reproche is, maar zelfs uit het aldaar gementioneerd geval kan fantoonen , hoe de aadlag tegens de gemelde larger Compagnie een vooraf berokkend werk fs 1%weest, om de trouw voor 't vrye Vaderland binnen Rotterdam den laatften doodfteek te ge-ven en de muitzugt over de beminnaars van 't wettig gezag in vollen glans te doen zegennradenl dat het gedrag der Officieren en Adelnomen op voorfz. 3 April in-de haggelyke omftandigheden, waar in zy zig bevonden , zo vorrïigtig als manmoedig is geweest; maar dat, wel  JAARBOEKEN, July, 1784. 1303 verre van die belooning voor hun getrouwen dienst te ontvangen , welke ■ zy met alle recht mogten verwanten, zy zig aan "den eenen kant, jn geduurige vrees en levensgevaar van wegens het Gemeen hebben bevonden, aan de andere zyde de verürietelykfte onaangenaamheden hebben moden ondergaan, in zo verre dat de voornoemde Officieren voor hunne posten be ?an!-.t hebben , welke vervo'gees begeeven zyn geworuen aan luiden, wdar van zommigen geen andere verdiensten hebben dan hum en vnei delyken omgang met twee Vrouwsperfonen van zulke eene muitzieke geaarthe'd, dat haar verblyf in 's Hage alleen a^in UEd. Groot Mog. ftoffe tot het geftrengst onderzoek heeft opgeleverd, terwyl onder^ usfeben twee andere Officieren , door den Suppliant in zyne qualitiet aangefteld, zonder ge. noegzaame reden uadeiyk zyn afgezet, ja zelfs ontichutcerd geworden. L t de S-ipp!iant wJ in ftaat is, alle deeze feiten mei. vold enie bfwyzen, zo hy vertrouwr, te ftaaven ; cdog , dat tot het in ordre brengen zo van uezelven als van de voorfz. MemoTie een tyd vereisciit word, geduuret'de welke de Suppliant gemcent hetfc dat zyn ïtilzwygen overantw iqÏd< lyk zoude zyo, te meer daar hy peyens alle welgezinde Ingezetenen van Rotterdam zig durt vleien, dat UEd. Groot Mog. zo ieng met zuilen wagten, o.n zig de z.iak du r pngelukkige Stad met al den kiem der Souverainiteit aan te trekken , en om het noo ilot af te weeren, 't weik haar and'trzirjts voorzeeker bedreigt. Uat in der daad de Suppliant, als Mede-Lid der Regeering, zig niet onbevoegd reekent UEd. Groot Mog. met alle mogelyk menagemeut onder toog te brengen de nooczaaklykheid eener kragt* ja.dige voorziening, daar de langheid van tyd, geduurende welke de geest van Oproer en doem waardige Partyzugt zig binnen Rotterdam met opgeheven hoofde en byna geheel itraffeloos heeft verRrrr 4 toond Rot- tkkd/\m. Req van J- J- u- ftvier rottende het op oer enz.  3304 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rot- terdam. Req. van J.J.E1 fevier roerende hetoproer enz. toond, genoegzaam doet zien, dat de Regeering aldiar zig buiten de mooglykheid reekent om de Muitelingen te keert te gaan, en hunne Aanftookers ra te fpooren, dewyl immers nooit te veronderftellen is , dat die Regeering al 't zelve onver(chillig of C a's 't ware) met eene oogluikende toegevendheid aanziet, en zulks van 'i gantfche Ligaaam derzelve nimmer is te gelooven. Dat de Suppliant verder aan UEd. Grcot Mog. ootmoedig moet verto men, hoe hoog noodzaaklyk zodanige fpoedige vo rziening is , daar van dezelve in de eerste plaats afhangt de bloei en 't w! lvaaren van eene der voornaamfte Koopfteedert dezer Republ'ek, en de veiligheid en zeekerheid van een groot aantal gegoede Burgers en Ingezetenen , die nu bndér de dagelykfche bedreigingen van een toomcloozen hoop zugnn,en daarin de tweede plaats van het uitroeyen van 't zaad des Oproers binnen Rotterdam de Rust der geheele Provincie rchynt. af te hangen ; eene corfideratie , die de Suppliant by UEd. Groot Mog niet behoeft aan te dringén , daar het afenden'van Muitelingen uit Rotterdam, naar nabuurige Plaatfen , om ook il Jaar hun verfoeyelykbedryf werkftell'g temaken, de' waakzaamheid van deze illustre Vergadering en van derzelver Heeren Gecommitteerde Raaden niet is ontfnapt. Omme alle welkeredenen, mitsdien de Supp'iant niet zullende uitftellen , om, 't zy Ut'd, Groot Mog. zelve, 'tzy de Commisfie of Befoigné, welke zy tot onderzoek der gefteldheid van zaaken, binnen Rotterdam zouden mogen benoemen \ nader te informeeren van de Fatten, hier boven alleenlyk aangellipt, en daar van di noodige bewyzen over te leggen, inmiddels zyne eerbiedige inftantien voegt by de bede zyner braave en cordaate Mede - Burgers, dat het Ulid. Groot Mog. be'raage tot herltcl der Rust binnen de aanzienlyke Stad, van welke hy Suppliant de eer heeft Vroed, [chaptc zyn, tot beteugeling van eer e opgeruide en fpoó'  JAARBOEKEN, July, 1784. 1305 fpoorêloozeGemeente,tot ontdekking harer geheime Aanbiaazcrs en Oplrookers, tot welverdiende ftraffe der meest fchuidigen mitsgaders toe beveiliging der Stad en Burgèry voor 't toekomende, zodanige maatregelen te weernen , en eer. rende waakbeurt eenparig af te blyven. Myne Heeren van de VVeth hebben ook den 17 dezer maand deze Publicatie doen afkondigen : PUBLICATIE. Alzo Schout , Burgemeesteren en Scheepenen der Stad Rotterdam, met het uiterfh ongegenoegen en veror.twaard'gin^ hebben vernonv n, de aïlezints moedwillige en ftraf "aardig0 h?ndelwyze door een aantal -gewapende Ma' fchap van de Compagnie Burgeren No. tl. op dtn ,ode dezer maapd July in het march eren naar de Wacht gepleegt; en naardien aan hun Edele Groot Achtbaare is gebleeken, dat of fchoon de Juflitie met alle vigilantie en activiteit de Daders van die fchandelyke onderneming heeft getragt op te fpooren, ten einde dezelve exemplaar zouden kunnen worden geftraft, egter tot nog toe geene derzelver zyn bekent geworden. Zoo is 't, dat myn Heeren voornoemt, aan wie de ontdekking van die fait ten hooglten ter harten gaat, by dezen belooven een Praamie van één duizend Caroliguldens, mitsgaders impuniteit (indien hy zelve daar aan dadig mogte zyn ) voor die geenen , welke de aanftokers tot - of uitvoerders van dien aanval zullen komen aan te wyzen, zodanig, dat dezelve ia handen der Juftitie geraken , en van het fait 'overtuigt worden. l.n ten einde foortgelyke en andere ftraffcare ondernemingen voortaan zo veel mogelyk in tyds mogr.en worden voorgekomen, belooven Hun Ed. Groot Achtb. by deze een Praeïnie van zes honden Caroligu/dent aan hem , die eenige kwaade \'oornemens tot ftooring der publieke rust of eenige gefrueede en onderling overlegde nadeelige aarflagen op of in de Burgerwachten zal aangeven cn ontdekken , ten einde s na dat van  JAARBOEKEN, july, I7r<4. >3C7 van de echtheid van dien zal zyn gebleken, zodanige booze voorneemens en aanflagen zouden kunnen worden voorgekomen en verydelt. Aldus gedaan en gesrreffeert in Collegio van de Heeren van de Weih voornoemt: En (naj voorgaande Klokke gelui ) van het Raadhuis, dezer Stad gepubheeert den 17 July 1 Prefent de Heeren Mr. Johan Adriaan van der Hoeven, Schout. Mr. Cornelis Groeninx van Zielen, Heer van Ridderkerk Burgemeester, Johannes Hoog en Adrianus Havart, Scheepenen. In kennisfe van my Secretaris, J. van ZUYLEN van NYEVELT. Nog wierdt by de Heeren van de Weth den 24 July 178^ aldus befloten: Extracl uit het Register der Refolutien van de Weth der Stad Rotterdam. Zaturdag den 24 July 1784. Ts gehoord het Rapport &c. Waar op zynde geA delibereerd is goedgevonden en vertfaan, de Capiteinen vap de refpective Burger-Compagnien dezer Stad te verzoeken en des noods te gelasten, zo als dezelven verzogt en des noods gelast worden by dezen, omme zig voor eenige tyd — in deze Stad te willen houden, en by provifie tot nader order in perfoon hunne refpecf ive Compagnien ter Wagt op te leiden, en voorts omme zo fpoedig mogelyk en binnen den tvd van veertien dagen zorg te dragen, dat de vacatures zo van Op. per. als Onderofficieren ia derzelver relpedive Com- Rot- CEliDAM. Public, vegens froer.  Rotter- dam. Ref. no pens op trekken der Bur gers. Ver- iSo8 m'IEüWE NEDERLANDSCHE Compagnien op de best mogelykfte wyze werden geremplaceert en vervult, gelyk mede omme voortaan ftiptelyk op de uuren by de Ordonnantie op de Burgervvagt bepaa'd de Hoofdwagt mee -hunne onderhoorige Manfehap te berrekken. En is wyders nog gerefolveert, naardien veele der Officieren en Adelborlren welke bevorens hunne waakbeurten getrouwelyk hebben waargenomen. Zedert eenige tyd in het begrip fchynen te ftaan, dat zy als nu geftadig abfent blyvende, door de betaling der boctens daartoe ftamde, zig van hunne pügt als Burgers en Schutters volkomen kwyten; alle dezelve door hunne refpective Capiteinen te doen aanzeggen en kennis geven, dat het betalen der boetens van Abfentien door Hunne Edele Groot Achtb. geenfints voldo-nde zal werden gehouden , wanneer het zal komen te blyken , dat gemtlde Abfentien voortkomen uit een onderlirgèn afipraak , opzettclyke onwilligheid, of gepremediaerde ongehoorzaamheid, en dat ten fine voorfz. aan de refpective Capiteinen door de.Provoost da. elyks zal werden ter hand gefield een lyst der abfent geweest Zynde Officieren en Adelborften , ten einde dezelve na voorgaande onderzoek deswegen deze Vergadering behoorlyk zullen kunnen dienen van berigt en informatie. , En zal Copie dezes worden toegezonden aan de refpective Capiteinen om te dienen tot derze'ver naricht, en omme zich daar naar te reguleeren; Voorts omme dit gerefolveerde met den meesten fpo d ten fine voorfz. te communiceeren aan derzeiver onderhorige Manfehap. Accordeert met voorfz. Register. (was getekend) j. van ZUYLEN van NYEVELT.  JAARBOEKEN, Juf}, 1784. 130$ Verder is in deze maand by de Staten nog geen beiluit omtrend deze zaak genomen. De Gecommitteerden uit Hun Ed. Groot Mogende tot het groot Befoigne hadden wel een raport uitgebragt, dog het welk de Afgevaardigden der Stad Amfteldam hadden overgenomen. Ook verklaarden vervolgens de Afgevaardigden dezer Stad Rotterdam ter Staatsvergadering , voorziende , waar het heen zoude willen , dat zy het onderwerp der bekende klagten befchouwende als eene enkele huizelyke zaak, zich vriendelyk verfchoonden van de voorziening, welke door de Heeren Staten daar op . zou mogeu genomen worden. Ook benoemde de Vroedfchap dezer Stad eene Commisfie van vier Heeren uit haar midden , om alles te onderzoeken , en zo mogelyk in rust ,te brengen, met medewerking van eenige uit de voornaamfteRequeftranten. Twee dezer Gecommitteerde Heeren Vroedfchappen zyn by verfcheidene Kooplieden, die het Request getekend hadden, rond gereden, om hun te verzoeken,tot dit oogmerk der Regeeringe mede te werken,en de overige Requeftranten te bewegen om zig daar mede te vrede te houden; dog deze Heeren zyn genoodzaakt geweest aan de twee overige Heeren Vroedfchappen te berigten , dat de Requeftranten van begrip waren , dat zy hunne klagten gebragt hebbende in den fchöot van de Hooge Overheid, alzins gezind en verplicht waren, het befluit van hoogstdez.elve af te wag- Rot- TERDAM.  i3i© NIEUWE NEDERLANDSCHE Rot- ter. dam. wagten, en zig in geenerlei onderhandeliri» gen van dien aart meer konden inlaten, te minder omdat zy zig verbeelden, dat zodanige Commisfie niet zoude hebben dat gevolg het welk die Heeren zig fchenen voor te Rellen. Door de Edele Mogende Heeren Raden ter Admiraliteit op de Maaze , is met goedvinden van Zyne Doorl. Hoogheid den Heere Prinfe Erfttadhouder in dienst gefield, 'sLands Brik van Oorlog De Windhond van 0,2 ftukk., en het bevel daar van opgedragen aan den Lieut. Cornelis Tfaak Bloys van Treslong. Alkmaar. Dezer Stads Regeering, in aanmerking genomen hebbende, dat de ware aart onzer Staatsgefteldheid medebrengt, dat, blyvende wel flegts eene Godsdienst de overhand behouden, nogthands aan andere Gezinthedens, en onder mderen ook den Roomschgezinden, als medeburgers en ingezetenen, ook eenige voordeden , in 't byzonder dezulken , waar door het algemeen nut en welzyn koude bevorderd worden, wierden toegevoegd , heeft goedgevonden : dat voortaan tot Officiers, Onderofficiers en Rotmeesters van dezer Stads Schuttery, tot Dekens en Raden van Gilden of Ambagten alhier, en tot Stads Officianten, tot de lager foor ten behorende , en geene de minfte betrekking hebbende of de-Re- gee-  JAARBOEKEN, July, 1784. i3u geering dezer Stad, of op de Gereformeerde Religie , ook lieden van den Roomfchen Godsdienst zullen mogen worden aangejield. «— En is verders by dezen aan de Heeren Burgemeesterea o ï/ergelaten, eene lyst of te /lellen van zodanige Officieren, als, ingevolge van deze tegenwoor» dige Refolutie , door Perfonen van de Roomfche Religie zouden kumien bediend worden. De Heer Mr. R. Paludanus, Burgemeester dezer Stad, is door de Staten van Holland benoemd, wegens deze Provincie, tot de Commisfie ter bylegging , zo 't mooglyk is, of tot beflisling der gefchillen tusIchen de Ridderfchap en de Steden van Overysfel. In verfcheitlene Heden dezer Provincie, zyn of door genootfchappen, of door byzondere boekverkopers pryzen uitgeloofd aan die geenen, die de beste dichtitukken zouden vervaardigen op het afiierven van Jonkheer J. D. van der Capellen, tot de Poll. Het gezelfchap alhier, onder de zinfpreuk: Het Burgerhart aan Deugd verpand, Klopt voor zyn Stad en Vaderland. belooft eene prys van 10 gouden dukaten aan den Dichter, welke , naar de vrye keuze van 't gezelfchap en het oordeel van weikundige mannen, het beste Zangituk, met feygevoegd gepust zangmuziek, op het af- ftez- Alk- MAüR.  Alk- 131» NIEUWE NEDERLANDSGHE flerven van J.ohan Derk van dek, Capeuen, Heer van den Poll, Appeltem enz. zal te zameiftteilen , en vragt vry zenden aan den koopman Frans Voorbout* te Alkmaar, voorden laatften Augustus de-; zes jaars 1784. — Het gezelfchap begeert, dat de zangitukkeil, uit niet minder dan fes , en niet meerder dan tien Coupletten zullen beftaan , welke eensdeels den lot behelzen van dien voortrcffclyken Kiader, en anderdeels ten fpoorflag ltrekken voor andere vaderlandfche mannen. — De dichter zal by zyn zangftuk een verzegeld briefje moeten zenden, waarop dezelfde zinfpreuk Raat,, die onder het zangftuk gevonden wordt, en waarin men, by topenen , zyn naam en woonplaats zal vinden uitgedrukt. ZEELAND. ' Middelburg. Nopens de klagten van den Koning van ' Pruisfen, tegen de tydfchriften, waar van wy verfcheidene malen reeds hebben gefproken. hebben de Staten van Zeeland dit beüuit genomen: Extract uit het Register van de Refolutien der Heeren Staaten van Zeeland , den 19 July 1774- De Raadpenfionaris beeft gerapporteerd , uit naam van Heeren Commisiansien, hebbende ïh-  JAARBOEKEN, July, 178}. 1319 ingevolge Hun Ed. Mog. refolutie commisforiaal van den 8 April dezes ja.rs geexamineert de Misfive, door Zyne Pruisfifcfie Majefteit, den 10 Maart te vooren aan H. H. M. g fclireven, rakende de eonfervatie derRegten en Prjeeminentien van Zyn Hoogheid den Heer Ërfftadhouder, en het herücl van de tegenwoordige onlusten in de Republycq, als mede ter voldoening aan verfcheide refolunen Commisforiaal, twee fuccesfivelyk aan H. H. M. geprefereerde Memorien door den Envoyè van Thukmeyer , houdende klagten over de reflectien van eenige Schryver van periodicque Gefchriften, op de voorfchreeven Misfive, en over de licentie van Courantiers, infterende voorts op een fpoedig antwoord \ mitsgaders nog een byzondere Nota, w^rby klaagt over het geadvifeerde der Heeren van Zirikzee op derzelver Misfive; voorts de onderfcheidene advyfen der Provinciën van Gelderland, Utrechten Vriesland, endicvan de Steden Zirikzee en V'lisfingen, alle betrekkelyk tot bovengemelde Misfive, Memorien en Nota, alles breder by de notulen dezer Vergadering, van den 8 en 15 April , 6 Mai, 21 Juny en 7 July jongstleden vermeld. Dat Heeren Commisfarisfen begrepen hadden , dat uit alle de opgemelde ftukken, 'voornarnentlyk drie poincten in aanmerking komen, als 1. De Misfive van den Koning van Pruisfen. 2. De Nota van den Envoyé van Thulemeyer, over het advys van Zirczee op dezelve Misfive. En 3. De licentie van Courantiers en periodicque Gefchriften. Omtrent welke Misfive zy Heeren van oordeel waren geweest, dat de decentie voor Zyne Majefteit niet toeliet, dat dezelve onbeantwoord bleeliggen, maar in tegendeel, dat zulks ten fpoedigllen behoorde te gefchieden , ingepaste termen, zonder nogtans in eenige byzonderheden van die Misfive te treeden, aangezien het geene vreemde Mogendheid toekomt, om zig met de domefticque zaaken van de Republycq te meiéren, het Ssss gee- Mr»> D1JR- BUKG. Ref. van Zeeland nopens dt klagten van Pruisfen.  ] Middel- burg» Ref. van Zeeland nopens klagten van Pruisfe. -314 NIEUWE NEDERLANDSCHE geene men egter, zo door een geheel ftilzwygen, als door het toucheren van alle de ingrediënten van dezelve Misfive, zou fchynen te avoueren, en dat der hal v en , zoo daaromtrent, als nopens de twee andere objecten, fimul & femel, door de Heeren Otdinaris Gedeputeerden dezer Provintie, ter Vergadering van H.H.M., zoudienen te worden gedeclareert, dat, of fchoon H. Ed. M., aan den eenen bant niet kunnen nalaaten, ten fterkften hunne bewondering te toonen over debyzondere wyze, op welke zyne Pruisfifche Majefteit , by Hoogst Deszelfs Misfive van den 19 Maart dezes jaars , zig over de conftitutie van deze Republiek uitgedrukt en over de fuppofitien en asfertien by dezelve ter nedergefteld, H. Ed M. egter van den anderen kant, al hetzelve willen aanzien, als een blyk van toegenegendheid en vriendfchap , welke Zyne Majefteit als een genegen Nabuur, ten besten van de Republycq wil aanwenden, Hoogst Denzelvea daar voor hartgrondig dankzeggende, en van de bekende denkwvze van Zyne Majefteit, met reden vertrouwende, dat, daar Hoogst Dezelve advoueert, de Conftitutie van de Republycq niet genoeg te kennen, ook geen oogmerk te hebben, om die te beoordeelen, of te bedillan,dan ook nimmer eenigen hinder zal toebrengen aan die deliberatien en maatregulen, die de Sou^erain van den Lande, tot handhaving van de vascgeftelde Conftitutie en Vryheid , noodig oordeelt te beramen, en waarvan zy, aan geen vreemde Mogendheid, wie dezelve ook moge zyn, eenige verantwoordig fchuldig is. - Dat Hun Ed. Mog. egter als zodaanig een hinder moetende aanmerken de Nota, door Zyne Maielteits Extraordinaris Envoyé, den 25 Mai dezes aars, aan een van H. Ed. M. Gedeputeerden ter Generaliteit overhandigd, als waarby met alleen het advys van een der Leden van Staat werd getaxeerd, maar zelfs derzelver gevoelens beftempelt worden met den naam van premature, partiale,  JAARBOEKEN, July, 17154. i3rs en indecente Criticques, zig niet kunnen verbeelden, dat zulke termen op expresfe wil van Zyne Majefteit zouden gebezigd zyn , vertrouwende H. Ed. M.j dat Zyne Majefteit, die deze Republycq . als een vrye en onafhangelyke Natie aanmerkt geen oogmerk hebbende, om deszelfs Conftitutie te beoordeelen, of bedillen, en ligtelyk begrypem de, dat dezelve gevoelens met de gemelde uitdrukkingen gansch tegenftrydig zyn, ook in het ver volg zal voorzien , dat de deliberatien van den Staat ,v zo min als van een van deszelfs Ledeu, op foortgelyke wyze geftremd weiden. Dat Hun Ed. Mog. verder van de grondige ken.nis van Zyne Majefteit zig te verhevene denkbeel. den vormen, om zig niet te konnnen verzekert houden, dat Zyne Majefteit moet inliemnien,dal een betamelyke vryheid der Drukpersonaffcheide. lyk aan 's Lands Conftitutie verbonden is; dat nog' tans het onbetamelyke van die vryheid, door menigvuldige Wetten en Placaaten is beteugeld, en de licentie daarvan, nog ten jaare 1782, in een bekend geval, door buitengewoone maatregulen is tegengegaan, terwyl H. Ed. Mog. van het nadeelige der misbruiken, die daarvan gemaakt worden, zo wel door Ingezetenen van dezen Staat, als door Onderdaanen van Zyne Majefteit, die op eene onbefchaamde wyze de boosaardige lasteringen tegen de Regeering dezer Republiek uitbraakt, ten vollen gepenetreert zynde, tot het verder beteugelen van die losbandigheid, gaarne met concurrentie der Bondgenoten, alle genoegzaams middelen willen in 'twerk ftellen, waartoe vin wegens deze Provincie bereids den nodigen voorllag gedaan is ; vertrouwende H. Ed. M., «tót Zyne Majefteit dit gedeclareerde wel zal willen aanzien ais de opregte meeninge , en denkwyze van deze Provincie, en met de daarby gemanifesteerde fentimenten volkomen genoegen neemen. Dat Heeren Commisfarisfen einde'vk van advys waren geweest, dat een byzondere Copy, van cie Ssss 3 op Min- DSLEÜRG. Ref. van Zeeland nopens van ■ klagten Pruisfe.  MlD* DEL' ÏURG. ■ 1316 NIEUWE NEDERLANDSCHE op dit Rapport te nemeneRtfolutie, 'zoude behooren te worden gezonden aan de Heeren Or Imans Gedeputeerde deezer Provincie , en dezelve daarbenevens aangefchreven en gelast, cm die aan den Heer van Thulemeyer ter hand te dellen, ten einde dezelven onder het'oog van Zyne Pruisfifche Majefteit te kunnen biengen, vermits mogelyk Hoogst Deszelfs Misfive nier zo fpoedig nog, als wel behoorde, zal worden beantwoord. Voor eenigen tyd heeft zig de Heer Berenger, wegens het Franfche Hof, beklaagd over den Schipper Adriaan Leendertze. De Gecommitteerde Raden ter Admiraliteit in Zeeland fchreven deswegenS den 21 Juny 1784 aan- de Algemeene Staten dezen brief: HOOG MOGENDE HEEREN! Van de Liccntmeester vander Wolf te Zierikzee heden in onze vergadering berigt bekomen hebbende , dat aldaar was binnen gevallen het Schip de Vriendfctop, Schipper Adriaan Leendertze, over welke door den Heer de Berenger, waarnemende de zaken van het Hof van Frankryk by dezen Staat, aan Uw Hoog Mog. isgeklaagt, dat dezelven aan de Equipagie van een fcransch Vaartuig, het welkfchipbreuk had geleden, geweigerd had behulpzaam te zyn, om hun het leven te falveren , mitsgaders dat gemelden Licentmeestef zorg lud gedragen, dat voornoemden Schipper aldaar was aangehouden, met byvoeging tevens eener Notariale onder eede gerecolleerde verklaring . door gemelden Schipper Adriaan Leendertze in deze zaak en door deszelfs Equipagie gegeven h zo hebben wy de eere Uw Hoog Mogende hier van by dezen kennisfe te geven, met byvoeging van de voorfchreven Notariale Verklaring. Wy  JAARBOEKEN, July, 1784. 1317 Wy nemen de vryheid öw Hoog Mogende Miotevens te verzoeken , ons me' Hoognderzeiver ü¥[. orders te willen honoreeren, rt Uw "Hoog Mo-b(trg gende zullen gelieven te reqdireert n , dat omtrend de/e zaak nadere Erqueiten zullen worden Briefwe* gedaan, en hoedanig wy verder daarin zullen hzr>-gensSck delen; hebbende wy mtuslcheri denLicentmeesterAdriaan van der Wolf voornoemt gelast, zorge te dragen , Lcendat gemelde Schipper Leendertze to- n der order dertze. zich niet buiten de Stad Zierikzee begeve. Waar meede &c. Middelburg den ai Juny 1784. ( onder ftond ) k Uw Hoog Mogende Dienstwilligen, De Gecommitteerde Raden ter Admiraliteit in Zeeland. (_was geparapheert') WILLEM SCHORERvt. Ter Ordonnantie van dezelve, (was getekend) W. THIBAUT o"AAGTEKERKEN. De verklaring van Schipper Adriaan Leendertze, in voorfz. brief gemeld is van dezen inhoud: T-Jeden den 17 Juny 1784 compareerde voor my r-j W,liem Hower, oper.baar Notaris by de lidele Hoven van Holland Zeeland en Westfriesland geadmitteerd, binnen Zierikzee refideerende, Ssss 2 pre.  Middelburg. Verklaring van voorfz Schipper [318 NIEUWE NEDERLANDSCHE prefent de nagenoemde getuigen: Adriaan Leendertfe, Kaptein ; Gilles van der Os , Stuurman; Jacob Staal, Bootsman ; Casper Alberts, KoK; ZwerusWigftrom, Bartram Fee, Hans Pieterfe Keuter, Marinus Bakker, Matroofen; FredrikNèman, limmerinan; Rokus Anker, Kajuitwachter; en Lfflrens Teunisfe, Koksmaat ; alle op het Snauw Schip de Vriendfchap, varende van de Haven dez.rhtad, te kennen gevende, dat zy Comparanten , by hun arrivement alhier op den 13 dezer maand, met oe uiterfte verwondering en aandoeninge hebben vernomen, dat den eerden Comparant, in de K°tter: damfché Courant, van den 23 Maart jongstleden op de fcherplte wyze met het volgende is betigt •eworden: ., dat namentlyk hy Adriaan Leen, dertfe, op'eene onbetaamlyke wyze zoude heb„ ben geweigerd aan zvn boord te nemen twin„ tig mannen der Equipagie van een \}™*™ , Schip , het welk in het Kanaal van Korüka „ fchipbreuk geleden had, en die hy den 27 Ue„ cemb. r laatstleden in volle Zee ontmoette in " een Boot met de golven worltelende, naakt en ' ftervende van honger cn koude, terwyl zy hun met gevouwen handen baden om hun leven te " Dat^hy eerfle Comparant, (zynet onfchuld bewust cn ove tuigd zynde, dat het in voorfchreve Courant gedepoi'eerde cn buiten allen twyftel door die twintig perfonen, alzo ten zynen laste opge ven, in een verkeerd en nadeelig daglicht zy gefteld) uit liefde tot de waarheid, ter zytser zu.veringe van de hem aangewrevene misdaad en ter requifitie van allen , die daar by eemg belang mogten hebben; als nu verklaarde, dat het gantfche geval zo verkeerdelyk opgegeven , op deze wvze zich hebbe toegedragen: Dat op den 28 December jongstleden , omtrent anderhalven rnyl van en dus kort onder de wal des Lands van Antibe, met redelyk goed weêr, hem een Boot is bygekomen met twintig manneD, die Franscbïpre-  JAARBOEKEN, July, 1784. 1319 kende te kennen gaven, voor zo veel zy Com paranten verftaan konde) dat hun Schip gezonken was, en verzogten dat hy eerfte Comparant hen wilde aan boord te riemen. Dat hy eerfte Comparant niet konde refolveeren om deze twintig (zo zy zeiden) Schipbreukelingen, uic hoofde hunner overmagt boven zyn Equipagie, die flegts uit negen mannen en twee jongens beftond , in te neemen, en zyn toevertrouwd Schip, Lading en Equipagie daar aan te wagen, niet wetende, of zy waarlyk waren die zy voorgaven te zyn, daar men meermaalen de inneming en berging van perfonen, die zich Schipbreulingen zeiden te zyn, op deze Kmt de nadeeligfte en droeviglte gevolgen heeft zien hebben ; die voorvallen zyn te Genua en Livorno genoeg bekend en kunnen aldaar onderzogt worden. Ook verklaarde de eerite Comparant te meer te zyn afgefchrikt geweest , nadien den Heer Sturenherg , Koopman te Genua , die ten tyde dat hy te Amüerdam in lading lag, zich in perfoon ook daar bevond , hem gewaarfchouwd had , tegens aan boord komende Booten op de Kust van Antibe en Monaco , alwaar hy eerfte Comparant toen ter tyd nog onbekend was. Edog wil verre van henlieden de inneming op eene onbarmhartige wyze te hebben geweigerd; hy Adriaan Leendertfe hen verzekerd had, dat, wanneer Kaptdn Willem Dolmeyer, voerende een Amfterdamsch Fregatfchip , het welk hy eerfte Comparant voor uit even buiten z\n beroep had, de helft hunner wilde innemen, hy dan ook gaarne de andere helfc van hun bergen wilde. Dat hy daar op terftond fein maakte met de Vlag en naar het bovengemelde Fregat toehield, vertrouwende, dat het wagten zoude, en in dac geval hem asfifteeren,. dan nadien Kapt. Dolmeyer goedvoed niet te. wagten, en hy eerfte Comparant hem niet konde inzeilen, is hy, om vooren opgegeven redenen, totzynfoyt, pligts-en voorSsss 4 zig- Miu- DELïoRG. Pirklaring van 'Oorfz, Schipper.  1320 NIEUWE NEDERLANSCHE middel/B tlRC. Vtrkla ring van voorfz. Schipper zigtigheids halve, genoodzaakt geweest, om aan die 20 perfoonen dc bergirfg te ontzeggen, waa? op zy hebben geantwoord , dat zy üan het land zouden zien te krygen, het geen zeer wel, we» gens het goede weer en de de nabyhe^, konde gelehreden, nademaal de Comparanten de huizen op het land nog zagen, gelyk zy dan ook aan, ftonds van hem hebben afgeroeid. Voorts verklaarden zy Comparanten , dat zy die ïo menfchen noch naakt hebben gezien, noch van honger en koude hebben horen klagen, teiwyl zy hen , in dien gevalle, van al'e nooddruft gereedlyk zouden voorzien hebben. In tegendeel prefmneeren zy, dat, nadien zy een groote kist in hunne boot gezien hebben , zy lieden niet geheel en al van allen voprraad zyn oDtblooc geweest. Alle het welk de gezamentlyke Comparanten verklaarden de zuivere en eenvoudige waarheid te zyn, gevende de redenen van weetenfchap het ganfche geval bygewoond en alles gezien, gehoord, en, voor zo verre zy de Franfche taal magtig waren, verftaan te hebben, bereid zynde des noods en des gevergd deze hunne Verklaring met Eede te bevestigen. Aldus gepasfeerd binnen Zierikzee voorfz., ter pretentie van Johan de Kanter Phz,, en Joharmes de Qkrcq, als getuigen ten dezen verzogt. De Minute dezer is behoorlyk geteekend ( onder ftond) Q.UOD TESTOR» (wasgeteekend') . Wm, BOUWER, Compareerde voor ons ondergetekende Mr. Tromp en Pt de Kaïwr, Scheepenen der Stad Zie- rik-  JAARBOEKEN, July. 1784. 1321 rikzee, de depofanten in bovengemelde Atteftatie gemeld, die verklaarden, na dac hun dezelve van woord tot woord ware voorgelezen, al het zelve de opregte waarheid te wezen, zulks met folemneelen iiede ( zo waarlyk moet hun God Almagtig helpea) bevestigende (was getekend) Zierikzee JOH. TROMP, dtn 10 Juny P. de KANTE R. 1784. Hun Hoog Mogende vonden hier op goed, het Coilegie ter Admiraliteit in Zeeland aan. te fchryven, om nader onderzoek over de zaak te doen, en Hunne Hoog Mogende te dienen van derzelver Coniideratie en Advys enz. Hierop hebben Gecommitteerde Raden ter Admiraliteit in Zeeland , aan de Algemeene Staten den 16 July 1784 dezen brief gefchreven; HOOG MOGENDE HEERUN! Tjw Hoog Mog. hebben by Refolutie van dena5 ^ Juny dezes jaars van ons gerequireerd, dat wy nader onderzoek zouden doen omtrent de Zaak van den Sch;pper Adriaan Leendertfe , gevoerd hebbende het Schip de Vriendfchap, om wiens gedrag omtrent het weigeren van adfiftentk aan„eenige Franfcbe Zeelieden , die hun Vaartuig door Schipbreuk in het Kanaal van Korfika hadden verloren, zich de lit er Berenger, waarnemende de Zaken van het Hof van Frankryk den 15 Maart aan Hoogstdczelve by pro Memorie had geadresSsss 5 leetd, Miu- burg»  i32t NIEUWE NEDERLANDSCHE Mi o DEL» BLRG. • Briefvan deAdmi ralit. in Zeeladd aan de Stat. Ge neraal "eerd, en Uw Hoog Mog. op die Memorie te dieDen van onze Confideratien en Advys. Wy hebben omtrent net eerste ons eenigfints verlegen gevonden , of namectlyk de intentie van Uw Hoog Mog. zyn zoude, dat wy aan de Regering der Stad Zierikzee ons zonden adresferen, waar de gemelde Schipper Leender'tfe woonden het Koopvaardyfchip thuis behoord, terwyl ons geen Judicatu e da -r over competeeren zoude, indien in het geval in questie al eens mogt gepecceerd zyn: wy zullen hier op het nader goedvinden van Uw Hoog Mog. afwagten, terwyl ons is voorgekomen, dat de pofitiven der Atteftatie al'e fchyn van waarheid hebben, en de klagten van wegens het Hof van Fiankryk gedaan, uit verkeerde informatien fchyner te zyn voorgekomen. ' ' Wy zouden dan van Advys zyn, onder eerbiedige correctie, dat Uw Hoog Mog. aan den tieer Berenger zouden Kunnen toevoegen, ten antwoorde op desze-i's Memorie, dat Uw Hoog Mog. met veel indigr atie gezien hebbende het gedrag, dat door den Schipper Adriaan Leendertfe zoude gehouden zyn, omtrent het weigeren van Adfiïtentie aan zoo ongelukkige Zeelieden , die hun Vaartuig door Schipbreuk zouden hebben verloren, dat Uw Hoog Mog. ook zonder verwylen de refpective Colltgien ter Admiraliteit dezer Landen hebben aangefenreven, om wanneer dat Schip met den gemeiden Schipper in de Havenen van hun res» fort zoude binnen vallen , daaromtrent de noodige informatien te nemen en aan Uw Hoon Moj'eade toe te zenden, dat dit Koopvaardyfchip te Zierikzee thuis behorende en waar van de Schipper een Ingezeten is, op den 13 Juny in die Stad is gearriveert ; dat torn immehaat informatie is genomen en door het College in Zeeland aan Uw Hoog Mogenden is toegezonden de Notariale Atteftatie vo >r Schepenen der Stad beëedigt, ( waar van Copy zoude kunnen worden bygevoe^d,) dat  JAARBOEKEN, July, 1784. 1323 de Pofitiven daar in geattefteerd door de ganfche Equipagie, Uw Hoog Mogenden zyn voorgekomen mooglyk en waarfchynlyk; dat de redenen , namentïyk waarom door meergemclden Schipper die twintig mannen , waar van melding gemaakt word in de Memorie van het Hof van Frankryk, niet zyn overgenomen , daar in heftenden , dat op die plaats verfcheiden voorbeelden zyn, dat de Koopvaardyfehepen werden gefuplieert door Lieden, zich voorgevende te zyn Schipbreukelingen, en dat het gruoter getal van die, welke in deze Schuit waren, boven die van zyn üquipagie, welke alleen uit negen man cn twee jongens beitond, niet permitteerde het Goed en Schip van zyne Meesters daar aan te risqueren,-' dat daar by ook word verzeekert, dat dezelve perfonen niet naakt waren, nog men van honger of koude hoorde klagen, goed VVeèr hadden en maar één en 1 halve myl van de Wal, daar het fchynt ook gearriveerd te zyn, zonder eenig ongemak, het geen de gantfche Eqüipagie getuigt; dat door een Schipper alle moeite is aangewend ten einde hy, indien nog een ander Schip, dat apparent zwaarder bemand was, zynde een Fregatfcb.jp, had kunnen periuaderen om by te draayen , een gedeelte van die perfonen zouden hebben overgenomen; dat uit alle deze omftandigheden Uw Hoog Mogende is toe» gefchenen , dat de klagten , door die Lieden gedaan, rjiet zoo gefundeert zyn geweest, als dezelven in den eerften cpflag voorkwamen, en dat het Hof van Frankryk met"deze elucidatien genoegen zal gelieven te nemen, terwyl het. zeer veel zwarigheid in zoude hebben om nadere inforraatien te bekomen van deze zyde , waar alle die genen , welke, van het geval kundigheid hebben reeds hebben geattelteert, en het beregfen over die zaak buiten de Judicature is van Uw Hoog Mogenden , en aan den daaglykfehen Rechter van den Schipper zoude competeren. Wy twyffelen niet, of de Heer lhrsnger zal met dit antwoord Middelburg. Briefvan deAdmiralit. in Zeeland aan de Stat.Ge, neraal.  MlB. bu&g. VERANDERINGEN ONDER DE HOOGE EN LAGE AMTENAARS, ENZ. CrjiLKiiBüRo, Alhier overleedt de Heer Mr. Abraham Porrenet, Raad en Rencmee$« ter .in den RaJe der Domeinen van Zyne Doorl. Hoogheid den Heer Prins Eifliadhouler, en Ondetwyzer der Kinderen van den Hooggem. Prinfe. Deze Heer Perrenoot is wegens^ verfcheidene geleerde gefchriften bekend. Dord- 1324 NIEUWE NEDERLANDSCHE woord voor zyn Plof wel genoegen willen nemeH. Waar mede etc. (onder ftond) Uw Hoog Mog. zeer Diens'willigen, de Gecommitteerde Raden ter Admiraliteit in Zeeland, (gepar afkeert) W. H. TÜRCK, Vt. Ter Ordonnantie van dezelven, Middelburg deniüjuiy (was getekend) 1784. . W. THIBAUT D'AAGTEKERKE. By plakaat van Hunne Ed. Mog. de Heeren Staten van Zeeland, van den 2.8 July dezes jaars, zyn de ryksdalers van 1737 afgezet; als mede de halve ryksdalers van 1762; ook de kwarten van 1764, en de achten van 1762. Zy moeten in de Munt of by de zilverlrnits in de Reden gebragt worden: men ontvangt voor de Ryksd. 36 Huivers, en voor het andere naar evenredigheid.  JAARBOEKEN, July, 1784. ' 132- Dordrecht. Den 27 Juny is alhier, . in den ouderdom van ruim 53 jaren, na eene ziek' te van weinige dagen, overleden, de Heer Mr. Bartholomeus van den Santheuvel, Oud B'irgemees ter dezer Stad, mitsgaders Bailiuw van Zuid-Hol land en YYieldrecht enz. Haarlem Hud Edele Groot Mogende hebben op verkiezinge van Zyne Doorl. Hoogheid den Heere Prinie Eifftadhouder, aangelteld, tot Schout dezer Stad, den Heere Mr. I/ebrand J0. hannes Faber van Riemsdyk, Raad in de Vroedfchap. 'sGravenhage. De Heer Mr. Johan Hendrik Swellengrebel, door Hun Hoog Mog. aangeiteld zynde tot Raad in den Rade en Lcenhove van Braband en Lande van Overmaze, heeft die waardigheid ter welgemelde vergadering met den gewoonen eed aanvaard. De Heer Abraham Musquettier is door Zyne Doorluchtige Hoogheid , den Heere Prinfe van Orange en Nasfau aajagefteld. tot Secretaris, Stokftouder en Griffier van de Leenen over de Stad en Graaffchap van Leerdam, en heeftin die betrekking voor den Raad der Domeinen van Zyne Doorluchtige Hoogheid, den eed afgelegd. L e y d e n. Den 25 July zyn , ingevolge ^emerJkJez,Dg van Zvne Hoogheid , den Prins Lirltadhouder , tot Scheepenen dezer Stad benoemd de Heeren Mr. Mathys Snoeck, Mr. Jan Crucius, Mr. Johan Andreas Cumeus, Diederik van lts Leyden , Mr. Pieter Fromans , Mr. CorneAdriaan van Hoogfiraaten , Pieter van Lelyveld, Mr. Pieter Jacob Teding van Berkhout; en zyn de zes laarstgemelde Heeren tot Scheepenen Commis. Jtcld d'*S Cieraeenec,aD<3s Middelen aange- Am- Veraw. derino onder de hooge en laage Amte- naars enz.  Verandering onder de hoo ge en lage amte- haars enz. ,3a6 NIEUWE NEDERLANDSCHE Amsteluam. Zyne Doorluchtige Hoogheid, de Prins Erfftadhouder, heeft aangelteld, cot Kapteins ter Zee onder het Coilegie ter Admiraliteit van Amfteldam, den Heer Abraham Kttvel, en den Heer Nicol. Abr.Cambter. Rotterdam. De Ed. Mog. Heeren Raden ter Admiraliteit op de Maze hebben mee goedvinden van den Admiraal Generaal, in dienst lefMd 'sLands Brik van Oorlog de Windhond, van aa Rukken, en het gebied daarvan opgedragen aan den Lieutenant Cornelts Izaak Bloys ^Ook^ebfén de Edele Heeren Bewindhebberen van de Oost - Indifche Maatfchappy ter Kamere alhier, in dienst gefield het Senip Middelwtk, en hetzelve begeven aan den Kaptein Cormlis de Klerk, om daar mede naar Batavia te itevenen. Monnikendam. Den 3 dezer maand July is door de Ed. Achtbare Heeren Burgemeesteren en'Vroedfchappen dezer Stad, in plaats «af den overledenen Heer Henricus van Doorum, tot Raad in de Vroedfchap dezer Stad aangetleld den Heer facob Teenss, en zulks zonder eenige aanpryzinge van den Prinfe Erfftad «ouder, als zynde eenige tyd geleden Zyne Doorluchtige Hoogheid by Vroedfchaps Refolutie voor alle recommandatien of aanpryzsngen in het vervolg bedankt» Middelburg. Door de'Ed. Achtbare Heeren bur^emetstèren , Scheepenen en Raden dezer S ad , de br>ef van verkiezinge geopend zynde, is bevonden, dat uit een overgeleverd Naamtal door Zyne Doorl. Hoogheid den Heere Prinfe Erfftadhouder, tot Bewindhebber der OostIn-  JAARBOEKEN, July, 1784. 1327 Indifche Maatfchappy ter Kamer Zeeland al^er, is benoemd de Heer Mr. Johan Davtd Ghyfclin Le Sage , Oud- Burgemeester en Raad dezer Stad, en zulks in plaats van wylen de^ Heer Mr. Johan Gualtherus van der Poort d'Oost Cape/Ie, in zyn le. ven Oud-Burgemeester dezer Stad. G o e s. By het openen van den brief van verkiezinge is bevonden, dat door Zyne Doorl. Hoogheid,\ uit eene overgezondene 'Naamlyst, voor den tyd van twee jaren, zyn verkoren toe Burgemeesterden Heer Mr. Willem Canis 1 ü s ; tot Scheepenen de Heeren Marinus de Meyer, Pieter Osfewaarde, P. Z., Johannes Balduinus Petrceus en Boudewyn Verfelerver van der Bilt, welke den 24 Juny zyn beëedigd en inee» huldigd. T h o l e n. Den 18 July is uit eene overgeleverde Naamlyst door Zyne Doorluchtige Hoogheid tot Scheepen dezer Stad benoemd, in plaats van wylen den Heer Jacobus Abraham Ten Hage, den Heer Michel Carel Johan van der Burcht van Lichtenbergh. En is nog door Hun Ed. Achtb. tot Penfionaris Honorair aangefteld , den Heer Mr. Nicolaas Drabbe. Franeker. Den 2 July is de Hooggeleerde Heer Theodorus van Koten, Reclor van de Latynfche Sch< o! te Middelburg , alhier beroepen tot Profesfor Hiftoriarum £•? Eloquentice. LYST Verandering on 1 er oe HoO« je en ca'aoe 'Lmpte- ^AARS ENZ.  i3ï8 NIEUWE NEDERL. JAARB. July, 1784. LYST DER PRYZEN VAN VÈRSCHEIDE PRODUCTEN ONZES LANDS. Botterdam den 19 July.' Rotterdam den 19 July. by de Z. Zak.l hY den Stee"; Tarw Nieuwe,witte aaè a 34 gVlas Allerbeft 39 a 5° ft. Z_- Blaauwe . 19 iïi 8 ■ Best 34 - 38 ft. ^ Zeeuws ;&c. a 8 Middelfoort «8 > SS ft- — Gemeen 24 a 27 ft, by 't Laft. —- Allergemeenst 22 a 25 ft. Boeswtt op TS4 ft a27 c€ Kley zonder Wegen 25 a 26 cC by *t Laft Haver Vrief. Brouw 16 a 20 c£ PaERDBEOOHSN, 10 a 21 e€  .«•NIEUWE NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, GELDERLAND. N y m e g e Ne Volgens ingekomene bevelen trok het Nwb. eerlle Battaillon van cfEnvü, den 20 GE«* Augustus van hier naar Arnhem, om aldaar bezetting te houden Desgelyks hebben onze Carabiniers bevel ontvangen, vooreen Hoofdofficier, 2 Ridmeesters, 2 Officieren, 4 Wagtmeesters en 60 gemeenen, waar voor bereids de paarden uit de weiden zyn gehaald, om zig gereed te houden, ten einde, op de eerite bevelen , terftond te kunnen optrekken, zonder dat men echter weet waar heen. Thiel. De tweefpalt, welke thands zo algemeen Tut wordt, Augustus. MDCCLXXXIV.  Tkiel. 133o NIEUWE NEDERLAND6CHE wordt, heeft zig ook in deze Had geopenbaard. Aan den eenen kant hebben zig eenige jonge Heeren en Burgers kinderen, ten getale van 25 of 30 byeen gevoegd, en oeffenden zig in den wapenhandel. Daar en tegen heeft zig eene bende van anderen opgeworpen , die insgelyks optrekken en de wapenen hanteeren , met Oranje ftrikken en kwasten verfierd : van deze laatfte bende is de Schout dezer plaatfe Bevelhebber of Overften. Men zag ook onlangs een kar door de ftad reiden, beladen met zakkedragers, die ook met Oranjelinten waren uitgedoscht, en braaf Oranje boven riepen. De Regeering heeft den 28 July, eene Publicatie doen afkondigen, waar by het hanteeren van wapenen zonder voorkennis en verlof van de Regeering, als ook alle oproerige bewegingen verboden worden. Z U T P H E N. Wy hebben bl. 259. van een verzoekfchrift tot het wederoprigten van eene Oranie-Compagnie gefproken. Seven der ondertekenaars van dat verzoekfchrift hebben zig nader tot de Regeering vervoegd, en hunne ondertekening herroepen. Wanneer de Nieuwe Stads-Compagnie den 16 Augustus hare wapenoefening verngtte, waren eenige Leden van het Vry- Corps te Deventer herwaarts gekomen, om van deze wapenoefening aanfchouwers te zyn. Op  JAARBOEKEN, Augustus, 1784. 1331 bevel van den Generaal Major van Heeckeren , Commandant in deze Stad , hadt de krygswagt aan de poorten, by het inkomen, aan die leden van het Frycorps te Deventer , hunne zydgeweeren afgevraagd, welke zy dan ook hebben overgegeven, maar by hun vertrek niet te rug gevorderd, dog deswegens by de Regeering der Rad Deventer klagten ingeleverd. Wy zullen wederom de egte Rukken, betrekkelyk deze zaak mededeelen. Zie hier voor eerst dan een belluit van den 19 Augustus 1784. vervat in het volgend ExtraSt uit het Memorien en Refolutien- Boek der Stad Zutphen. Jovis den 19 Augustus 1784. JT\e Heeren van den Gerichte hebben ter Vergadering gecommuniceerd, dat de Heer Commandeur dezer Stad aan hun Ed. door den OnderMajoor hadlaaten kennis geeven , dacop bekomen informatien, dat 'er voorleden Zondag alhier eenige Vechtery was voorgevallen tusfchen twee vreeoide Perfoonen in een uniform gekleed, en met zydgeweeren gewapend, dat Zyn Ed. 's anderen daag? toe confervatie van de ruft en veiligheid binnen deze Stad, aan de onderfcheiden Poorten had order gegeven, om gene in eenige uniform gekleedde en van Pasfen onvoorziene Vreemdelingen met hun Wapenen binnen te laaten, maar de zodanigen te requireeren om die Wapenen, tot derzelver retour, in bewaringe der Wacht te doen verblyven. Dat het daar op gebeurd was, dat diverfe Perfoonen, welke in conformiteit bier van hunne SaTttt 2 bels ZfTPHEN.  ZüT- s>hen. Befl. m pens het (if vorderen van %yage%veérenenz. • 1339 NIEUWE NEDERLANDSCHE' bels aan de Poorten hadden afgezet, dezelve by retour hadden achter gelaten: dat by Heer Commandeur die Sabels provifioneel naar 't Huis van den Onder - Majoor had laaten overbrengen, dan, dat,daar byinfpeclievan dezelve kwam te blyken, dat zy aan geen Militie in dienst van de Staat toebehoorden, Zyn Ed. vermeend hadzigbyHuu Ed. en Achtb, te informeren, of ook mogten goedvinden, die Sabals over te nemen, zo als mede of het Hun Ed. en Achtb. aangenaam zyn zoude, dat de voorfz. orders omtrent het binnen komen van gewapende Vreemdelingen zonder vin een Pas voorzien te zyn, weder wierden ingetrokken. Waar op gedelibereerd zynde, hebben hun Ed. en Achtb. zig de precautien by den fleer Commandeur ter beveiliging der Stad genomen , allezints'latende welgevallen, en Zyn Ed. daarvoor bedankende , wyders goedgevonden welgemelden Beer Commandeur te verzoeken, om by continuatie zodanige ordres aan de Poorten te Rellen , als tot bereikinge van zulk een fal ut air oogmerk nodig xnogte oordeelen, en dat voorts Zyn Ed. voor't gedane aanbod tot extraditie der Sabels, by den Onder-Majoor in bewaring gefield, zal worden bedankt. , ;- '-. '. Worden de Heeren van den Gerichte verzogt om deze Refolutie aan den Heer Commandeur te laaten communiceeren, en daar toe den Onder - Ma. joor aan den Gerichte te ontbieden. Pro vero extract u. (Was getekend) J. S. WENTHOLT. De Regeering van Deventer fchreef den so Augustus 1784. aan die vanZutphen den Volgende brief: WEiL  JAARBOEKEN, Augustus, 1784. 133; WEL EDELE GROOT ACHTBARE HEEREN1 üenige Burgers en Ingezetenen van deze Stad •*-** hebben aan Ons klaaglylc ce kennen gegeven, dat zy zig op Maandag den 16 dezer met hunne Zydgeweeren, welke zy gewoon zyn, buiten de Stad gaande, te draagen, na UWEd. Groot Achtb. Stad hebbende begeven , aldaar by hare komlte aan de onderfcheiden Poorten, welke zy ingekomen waaren, hadde moeten ondervinden , dat de Schildwagt of Wagthebbende onder - Officier van het Guarnizoen hun aangehouden, en de gemelde geweren op eene dreigende, jazelfsvan fommige van hun op een ge weldadige wyze gevorderd hadde; dat zy geen voorneemen hebbende van zig tegens de Orders, door wie dezelve ook mogten zyn gegeven,te verzetten,hadden rrtoeten befluiten om hun Geweeren af te leggen, in handen der Militairen over te geven , en by hun vertrek uitUWEd. GrootAchtb. Stad agter te laaten , met voorneemen egter , om in dezen Onze protectie te inploieeren. Wy hebben Ons derhalven verpligt gevonden, hier van UW Ed. GrootAchtb. te moeten icformeeren, met Vriendnabuurlyk verzoek, van Ons te willen berigten , of het afvorderen dier gemelde Geweren van Onze Burgeren en Ingezetenen op order van Uw Ed. Groot Achbt. is gefchied. Hier mede beveelen WyUwEd. GrootAchtb. in Godes heilige protectie, en verblyven. Deventer den 20 Augustus 1784. Nopens deze zelfde zaak deedt Jonkheer Frederik Benjamin van der Capellen tot Rysfelt, Burgemeester dezer Stad, den 21 Augustus 1784. deze verklaring: Tm 3 WEL t ZrjT. PaEN. Brkfvan van Df venter■ aan Zut* pben over 't afnemen van zydgeweren enz.  1334 NIEUWE NEDERLANDSCHE Zot» Verklar. van Jr-F- ai. v. d. Capellen wegens (leze zaak. WEL EDELE EN ACHTBARE HEEREN! Het is met de uiterfte bevreemdinge, dat ik geïnformeerd ben geworden, dat de Hc er Prefideerende Sloet op eergisteren voor de tweedemaal ter kennisfe van dezen Raad heeft gebragt, dat de Heer Commandeur dezer Stad , aan Zyn Ed op laaftledenMaa dag middag kennis hadde gegeeven van de Ordres welke bv Heer C mmandeur dien „ dag aan de P ionen dezer Stad hadde gegeeven om namemlvk den Burgeren van Deventer, Le„ den van het daar zynde Vry Corps, hunne «, Zyd • Geweer te doen afvraagen, en by ver„ weigering te doen afneemen met byvoeging" „ at zulks by den eene goedwillig en by den anderen met weinig tegenkantige was gefchied. Welke kennisgevinge door denHeerPre(iderende op dien zei ven namiddag, in esncxtraordinaire Vergadering, om half 4 uuren expreffelyl; daar toe belegc ter Deliberatie van dezen R iad is gebragt. De Heer prefiderende mer de Heer Seis en my alleen prefent zynde, heb ik prsadvifeerende in fübllantie gedeclareerd „ dat ik ten hoogden ge» s, furpreneerd was, dat de Heer Commandeur kennis kwam te geeven, vanOrdresdie byZyn Ed reeds ter Executie gefteld W3^en, alzo aangelegt waaren tegen Burgeren van een nabu, rige Stad, Leden van een aldaar by de Rege» ring geagnosceerd Vry-Corps. dieniet in dienst „ van den Staat , maar van een particuliere Stad 3, waaren, en dus niet anders als Burgers moeiten 3, geconfedereerd worden; dat die Ordres van het al 9, of niet goeivinden, of van de eige Autoriteit van den Heer Commandeur nier w iren dep nSi deerende; dat het wel verre van my was te Ia«, ken devoorzigtigheid van de Heer Commandeur j ÏS doch, dat in geval Zyn Ed. eenige bedenking moftte gehad hebben, dat voornoemde Burgers » met bunne Zydgeweren dien dag minder als op S, 8K»  JAARBOEKEN, Augustus, 1784. 1335 andere dagen in deze Stad wierden toegelaten , „ deszelfs pligt was zulks voor af eer kennis van „ den Heer Prefiderende te brengen, om daarover „ des Ma .dftraats Refolutie te vraagen ,om zo no „ digmet derzelver lchriftelykeRefo!u:iegeoiuni \ ,, e rd te worden;dat ik derhalve deze k mm-geving ,, als pofi feflum gedaan, enkel voor notificatie aan,, namdatende het geven vaD dusdanige ordres eige- ner autoriteit voor rekening van de HeerComman-, „ deur, met alle degevolgenvanden.overmitshet „ thans eene zaak was, we'ke Uw Ed» en Achtb. ,, a)s buiteïj de; zei ver Voorkennis gefchied, zig 9, ook derhalven niet konden aantrekken." Met welk myn AJvis gemelde twee Heeren zig gevoegd hebbende, die zaak ter goeder trouw voor afgedaan is gehouden; dat da zo is gepas» feerd kan ik op myrfen gedane Scheepens Eed bevestigen, en zullen diens volgens gemelde twee Heeren niet ontkennen. Dit voor af daar gefteld hebbende, vraag ik of het volgens de Order eener goede Regering, welke in deze Stad altoos gevigeerd heeft, ja zelfs of het na billikheid gehandeld is, om my van de zagtfte bewoordingen. te bedienen,dat eene zaak, die sn eene daar toe aangelegde Vergïderinge verftaan is, dat Uw Ed. en A htb. zig mei kunnen aantrekken , en voor afgedaan is gehouden , in prsjuditie en abfentie van eene der drie Leden in die Vergadering prefent geweeft zynde, wederom buiten denzelven , als een Poinct waar over niet gedelibereerd is , mag worden voortgeb-agt, en by vyf Leden de novo door eene Contraire Refolutie mag worden afgedaan enz. N8. nog wel da^gs voor eene compleete uirgefchreevene Vergadering van alle de Leden, iot welk men dan ten minften , zo by het gerefolveerde van laaftleden Maandag eenige nadere bedenkingen mogten zyn opgekomen, de zaak notoire haid" moeten ui* (tellen, vermits er geen periculum in Mora was , ten einde aan alle de Leden occafie gegeeven Tttt 4 wier» ZüT. ?UEN. Verk/ar. >an Jr.F. E3. v d. Capellen wegens ieze '.aak.  ZtfTPHEN. Verklar van\r.F. B. v. d. Capelier) wegens deze zaak. Arn> 1336 NIEUWE NEDERLANDSCHE wierden hunne fentimenten daarover uittebrengen. Ik kan van my niet verkrygen, Wel Ed. Achtb. Heeren , dit gepasfeerde ongemerkt te laaten voorby gaan, terwyl ik ter gelyker tyd verzoeke , dat myn Declaratoir en wydere Propofitie, toe myn Decharge, in het Memorie en Refolutie Boek dezer Stad nu en voor de potteriteit mag worden geinfereerd. En zonder te willen intreeden in de Merites van deze informeele Refolutie, door vyf Leeden expofi, öa dat over die zelfde materie eenparig door drie Leden was gerefolveerd, vermeine ik, dat het gezag en de autoriteit van Uw Ed. en Achtb. aan wien het a leen competeerd Ordres tot bewaring van Ruft en Veiligheid iD hunne Stad uit te geeven, vordert, en deze zaak van die importantie en dat gewigt is, te meer daar de Heer Commandeur die afgevorderde en afgenomene Zydgewecren, die nooit voor directe Militaire Zydtï' weren kunnen geavoueerd worden, onder directe bewaring van Uw Ed. en Achtb. niet heeft overgebragt, maar dezelve onder zyne privative bewaring blyft behouden, dat byeenecompleeten ten aller eerfte uitgefchreevene Vergadering be. hoort te worden onderzogt, of en in hoe verre de Heer Commandeur dezer^Stad of commandeerende Officier, Ordres tegen geen directe Militaire en du1 ti gens Burgers het zy van deze Stad of andere Steeden buiten Uw El. en Achtb. Authorifatie en voorkennis mag uitgeven , en of zyn Ed in het geeven van de, gementioneerde Ordres als Ordres in voegen op laaftleden Maandag den 16 Augufty 1784, wel dan kwalyk heeft gehandeld, ten einde in een compleete Vergadering by Uw Ed. en Achtb. zodanige Refolutie mag worden genomen , en aan den Heer Commandeur toegezonden, als UwEd. en Achtbaare het gewigt der zaaken pondereerecde zullen vermeinen te behooren.  JAARBOEKEN, Augustus, 1784. 1337 Arnhem. Nopens de oproerige bewegingen, den 2 Augustus 1784 hier wederom voorgevallen, is ons het volgend berigt toegezonden, het welk ons van verfcheidene kanten verzekerd wierdt, onzydig, egt en waar te zyn. "TVn 2 Augustus, juist een jaar geleden, dat de geheele Stad door oproerige bewegingen ontrust wierdt, heeft men wederom zoortgelyk toneel aangeregt, en als het ware, nog vergenoegd over die Route ondernemingen, derzelver vetjaaring willen vieren, en ze nog eens hervatten Ia het laatst van Juiy hadden eenige Burgers zig by de Regeering vervóegd , met aandrang dat nog eenige verandeting in de zamenltelling van de IVluur yan 't Kerkhof mogten gefchieden , en begeerden hkrop antwoord uiterlyk vo< r den 2 Augustus, ündertusfchen liepen reeds eenige dagen van te voren de gerugten, dat men wederom een ichouwtoneel, gelyk als dat van het voorleden jaar wilde aanregten, en het Kerkhof, dat wel m vorigen Raat herfteld was , maar waar aan, zo zommige van deze yveraars voorwendden, nog eenige duimen aan de voorgaande grootte zoude ontbreeken, op nieuws met geweld om ver haaien: ook nog, dat men de huizen van den Voorzittende Burgemeester H. Brantfen, den Gemeensman Becking, die anders zig, als een yverig voorftander van 'svolks regten getoond hadt, en nog van eenige anderen zou plunderen; onder welke flagtoffefs ook zommige genoemd wierden vaa de vyf Gecommitteerden , uit de tiurgery , die men onlangs ontflagen hadt, omdat zy niet wilden inftemmen in de maatregelen der heftigfte yveraars, oqrdeelende , dat door zulke onbezuis-le mid- Arh- HEM. Ber. wegens het oproer van den 2 Aug. 1784-  . Arnhem. Ber. wegens het oproer van den 2 Aug. 1784- •V: [338 NIEUWE NEDERLANDSCHE middelen, meer nadeel, dan voordeel aan de goede zaak toegeoragt zoude worden, en dat de zaak der Vryheid, en behoud van Voorregten op geene andere vasten grond, dan die van rechtvaardigheid, ca eerbied voor de Overheid konde gebouwd worden. Deze gemeten dan van aanltaand geweld hadden al eenige dagen door de Stad geloopen ; maar, he< fchynt, dat men 'er niet veel geloof aan gaf, waanende, dat, zo wezenlyk zodanige voornemens gefmeed waren, men dezelven juist met door voorlopige gerugten zou aankondigen. Althan is daar wierden geene maatregelen genomen, om zodanige geweldenaryen, indien zy daadlyk aangerigt wierden, de fchutten. Den 2 Augustus aangekomen zynde, is het gebeurd, dat 'er des morgens tegen tien uuren een troep volks is aangerukt. Zy waren van een ladder, touwen en een ketting voorzien. Ken van de troep, zet de ladder tegen het yzeren hek, rukt de lantaarn af, maakt een zwaar touw aan het hek vast; waarop negen of tien van de oproerisen met alle geweld gingen trekken, zo dat men binnen weinig tyds het nieuwe hek van het Kerkhof om verre rukte. . Het voorval wierdt terftond ter kennisfe vao den Voorziti ende Burgemeester H. Brantfe ge. brast, die in de Broerekerk was, om het ondervragen der Jeugd, die in de Latynfche Schooien onderwezen wordt, by te woonen. De Heer H. Brandt/en deedt terftond de Regeenng byeen roepen, die tot twee uuren vergaderd bleef, en des namiddags ten vyf uuren haare raadplegingen hervatte en nodige be- Hier op wierdt het Krygsvolk, zonder het roeren van den trom, in de wapenen geroepen , terwyl de tfurgery inmiddels langzaam afzakte en het Stadhuis vernet, latende zommige fnaphanen en ook vaandels agter, die hen terftond zyn terug gezonden. Hier mede hebben alle bewegingen opgehouden. Men heeft feven van de Belhamels van het geweld op het Kerkhof gevat, van welk-n vVf voor de Stad , en twee voor het Hof zitten. Lenige andere Ingezetenen hebben zig ook uit de Ark- üem. Ber wegens'top'oer van ien lAu\ustus 1784.  ARNHEM HOLLAND. Dordrecht. Men ziet hier door den druk gemeen gemaakt het volgend Programma van het Gelegalifeerd Genootfchap van Wapenoefening, de Vryheid, te Dordrecht, ter aanneeming van buitengewone Leden. Het Genoodfchap vernoomen hebbendedenVaderlandlit verjden iever vanveeleD, wier gelegenheid de dadelyke Wapenoefening net toelaat, tn die egter genegen zyn het hunne tot dat heilzaame oogmerk toe te brengen; - en in aanmerking neemende de nuttige invloed, en band van verlenging, die 'er tusfchen de Oefenende en Buitengewoone Leden kan gelegt worden ter ftavina van de Vryheid des heven Vaderlands in het algemeen, der Rechten en voorrechten dezer Stad en Burgery in het byzonder; ter betraatmg vaa Eendragt, onderling vertrouwen, rust en vreede, onder alle Rangen, iri deeze gevaarlyke tyden, zo hoognodig; - heeft, naa rype overweging, in zyne Vergaderingen , den 21 en iiö July 1784 gehouden, eenparig beflooten, I344 NIEUWE NEDERLANDSCHE de Stad zoek gemaakt. De tyd zal leeren, wat van deze gevangenen zal worden, en of een regterlyk onderzoek meer ligt aan de eerfte oorzaken en roerzeis dezer opfchuadingen zullen byzetten.  JAARBOEKEN, Augustus., 1784. 1343 ■Buitengewoons Leden aan ce neemen, en deze! ve te verdeelen in Drie Clasfen. I. Van Honoraire Leden. tl. Van Extraordinaire Leden, lil. Van Patriotfche Dames Donatrices. Op de volgende Foorwaarden: r. Een iegelyïc , die in een der gezegJe Clas< fen verkielt deel te neerhen, zal zig daar toe konnen aanmelden in Petfoon, of door één dei exercerende Leden,'by één der Heeren Officieren of Gecommitterden, als daar toe door hei Genoodfchap gequalificeerd. 2. Zodanig één zal moeten bereikt hebbenden ' Ouderdom van Vyfiig Jaaren, ten ware dezelve Perzoon Vader zy varteen der exercerende Leden, of woonagtig wafe buiten deeze Stad; of wel doi.r zyne bediening en omüandigheden zich buiten itaat bevond de Exercitie te tracteren, 'waar over by voorfz Commisfie van Officierenen Gecommitcerden zal worden geoordeelt. 3. Wie als HONORAIR Lid aargenoomen word, zal, eens, voor Entré betalen Zeven Gulden, en voorts, jaarlyks, contribueren Twee Dukaten. 4. Wie als EXTRAORDINAIR Liddeelneemt, zal voor Jaarlykfe Contributie betaalen Zeeven Gulden. 5. Patriotfche'Dames zullen, als Donatrices, .zich kunnen aangeven, en; naar haare keufe, op den voet van Honoraire of Extraordinaire Leden, hare Contribtnien tVurneeren. 6. Ho noraire en Extraordinaire Leden zullen bv alle Excrcicien van net Genootlchap worien toegelaten, en daar toe een Billet, door één der Secretarisfengetekend, bekomen; zurende egter, indien zy op het afeeflooten Veld verkiezen t._ ko- V v v v men, • DORD» KECKT. Progr. van 'tgewapendGenootfchap, de Vryheid.  1 iDoRORECHT. Progr. van"1't gewapendGenootfchap, de Vryheid- 3H NIEUWE NEDERLANDSCHE „en, verpligt zyn, ten teken dat zy tot bet Senootfchap behooren, op den hoed te hebbende Soone Panas van het Corps. - De Heere» van aeï Polideken of Geestelyken Rand zullen alleen hier toe ongehouden zyn. a nnrn,A 7. Honoraire ofExtraordinaire Leien, voorftellen ten nutte van het genoodfchap doenwiUende, Slen di" in gefchriften moeten Rellen en overleveren in de-Vergadering van Offic.erenen Gecom- 01 Tin gevallen, in welken Beftuurders van bet Genootfchap noodig vinden Honoraire en hxtraor^rV Leden, zo veel die zich in deeze Stad oeSn, tot de Algemene Vergadering te convoceren, zullen dezelve, daar in verlchynende, raSenitem hebben volgens de tyd hufinèr deelneeming edoch niet als na de Exerceerende Leden. T Honoraire en Ext> aordinare leden zuilen verkie9sbaa zvn *t SecretarikThefaurier of Secretaris yan Carespondetitie, enz.f en verpligt zyn, tén Sezer Posten aanvaard hebbende dien voor oen •tvd van één Jaar waar te neemen ; ~ weitc jaar verltreeken zynde, hy op nieuw zal kunnen ver?rren of een ander in zyne plaats aangefteld wor£: een zodanig in funhie zynde B»*rgc£EsTraordinair Lid zal, als dan zitting hebben m alle de Vergaderingen zo wel van Beftuurderen ais ^^CSiLid^tei^berdktteb. t>ende en niet langer verkiezende ais Exerceerend Lid aan te bWven,of te wel voor dien tyd,om goede rede- word,) buiten ftaat gerakende de Wapenen langer Je voeren, zal als ionorair of Extraordinair Lid in het Genootfchap kunnen blyvenen in dit geval, iaY^Dehouden; als Oud - Exerceerend Lid voorde Honoraire en Extraordinaire lieden. 11 Ken der Buitengewoone Ledenof ZWr»ces\ genegen zynde het Corps te quiteeren, zal daarfoS alle Vfyheidhebbeni mits betalend^het  JAARBOEKEN, Augustus, 1784. 134- Fourmsfement voor dat jaar, in welk hy ofzvzal geireedm zyn, wordende elk ja-.r verftaan zvn be gin te neemen met den 27 July. 19.■ No&Hmorairt, nog hxtraordinuire Leden, nog Dames Donatrices, zullen eemg recht van eigeDdotn kunnen pretendeeren op eenige Goederen van het Genootfchap. 13. AUe Donatie», EntrèofContributie, gelden zullen alleen ter bevordering van de Wap°noeffernng in t algemeen, en ten dienst en nut van het Genootfchap in het byzonder, en tot geen andere gebruiken, worden aangelegd, en by^eeneanderen daar over eemg beftel worden gemaakt alg door nuD, aan wien het Exerceerend L\gh,un den Ontvangst en Uitgaave haarer algemeene Lsle heeft aanvertrouwd. Aldus gearrefieerd den 26 July 1784. Op tast van het Genootfchap D. van der HORST Secretaris. 5 Ook verfcheen nog een ander Programma V£fn diergelyk Genootfchap in het ligt, zvnde van dezen inhoud. ' Programma van het gewapend Corps &chutt«rS van St. Joru en gdekn roetboog, binnen Dordrecht, ter aanneeming vanHonuraire Leden» gcbuttèrs overtuigt zynde van de achting, w-'ke h»«?f xec^e^n& Nederlanuersden WapenbanSe toedragen , en den lof waar mede de- Beoefenaars worden bekroont hehh,n in hunne Vergadering, van den 09 July, ,734 ««.pang beflooten, om m hnn heilzaam oogmerk Vvvv a deg DoRD- hecht. Progri van ,tge» wapend Genoot-' fchap, de Vryheid,  t EECHT. Progr. van de Schatten Van St. jorts en fidele Voetboog. :346 NIEUWE NEDERLANDSCHE i»« «penen te doen deelen, welke buiten Haat ge* Sd^! 5 ^or byzondere reden daadefykin den Wapenhandel te kunnen oeffenen. —— In vertroeven dat zulks der band van Liefdeen Eendragt, waar mede Dordrecht* Burgery aan elSr verknop is, des -e fter-, er zal binden, hebben gemelde Schuttershetvolgende Plan ontworpen 8waar door ue geenen, dien het gevalt, kart Se werken tot in Stanhouding, Groei en Bloei v^fn eene welgewapende schuttery, die daarom de Wapenen heelt opgevat, op dat'* Und- Vryheid, Rechten, previleg en en deszelfs cordate Kegenten ten nurte van het Algemeen, ues te beter door de gezaamenlyke Burgery zouden kunnen W7dMef "St^Tn Honoraire Leden zo van de Vrouwelyke als Mannelyke Sexe, het zy lngezeetenen, Burgers of Vreemdelingen, zonder heoalinu van ouderdom» a Fen iegelyk.die Honorair Lid verkiest te worden zafzigTn Pèrfoon, of fchr.ftelyk, of door eeS der Schuuers/by der, Secretaris,. van de Schutterv kunn n aandienen. „ ,, ..Een honorair Lid zal, ééns, voor En tré betaa eo één Dukaat, en voor jaarjyklche' Cont-ibutie zeeven Gulden, welke gelden by de Entré rullen werden betaald. i Alle iaaren zal men zich kunnen ontdaan, mids daar van in Perfoon of fchriftelyk kennis geSde aan den Secretarfs, zullende ieder jaar zyn aanvang neemen met den i Augustus. c Bv het einde van een jaar, zal men, blyvende contribueren, voor het volgende jaar betaalen de voornoemde Contributie-gelden, 6 Alle Leden zullen by de maandelykfche Afvuunmtop het Veld kunnen komen, unds aldaar op de Borst hebbende hangen of te vertoornen, ten ■bewvze dat dezelve tot de Honoraire Leden behooren , en aangenomen zyn, - eene Zilveren Medaille, (hangende aan een blaauw zyde L.nt,)  JAARBOEKEN, Augustus, 1734. 1347 waar op de Ridderorde van St. Joris, wellce Me daille aan ieder Lid by zyn En.ré, door den Se crecari», of door hem aan wien men zich heef aangediend , zal worden bezorgd, die dezelve, waf neer zy zich ontilaan, aan de Schuttery zul len terug geven. r Edog genegen zynde dezelve in eigendom te houden,, of in gebreke zyn de van die te rug te kunnen geeven, daar voor moeten betaalen aan de Schuttery een Dukaat 7. Geen Honorair Lid zal eenig aandeel heb ben, noch op de Goederen der Schuttery, noeti op de Gelden, fpruitende uit de Contributie. 8. Een Honorair Lid, iets ten nutte der Schuttery willenae voordragen, zal daar van kennis geven aan den Secretaris, en op deszelfs aanzagging, zyne belangen voor den Krygsraad kuunen inbrengen. 9- Alle Entré-en Contributie - gelden, zullen eenig en alleen ftrekken , in vermindering der onkosten, waar aan de Wapenhandel onderworpen is. ro. De Secretaris zal allé jaaren aan het gantfche Corps Schutters Bekering dom, of wel op aanzegging van den Krygsraad, zo van de Entreals Contributie-gelden. Aldus gearrelteerd den 29 July 1784. ( Op tast van het gamfche Corps.) ANTHONYder MOEIJEN, Secretaris. Voor Vaderland cn Stad, De fV.pens opgevat, Is de Oogenlust der liraaven', Zofchrik' de dwir/glandy wet haar veragteSlaaven, De Officieren en Gedeputeerdens van de Schuttery van St. Joris in deze Stad, deeVvvv 3 den • DORD-RECHT.- Progr. van de Schutters van St. Joris en Edele Voetboog,  13481 NIEUWE NEDERLANDSCHE Doro ( RBCHl. , Eer, van 4e iichut fery valt St.Joib. len nog den 14 Augustus dit berigt in de lagpapieren plaatfen." Offii ierer en Gedeputeerdens van de Schuttery van St. Joris te Dordrecht, mei de uiterfte veron;waardifcina , in de INederlandfche Courant van Vry lag d n 13 ,ezer maand Augustus, gedrukt by Vtrlem gezien h bbende zeker Ex' ract van een brief uit Dordrecht in dato 10 derzelver maand, waarby als ui^ naam van bovensem -chut'ery, de vuilaar b'fte lasterinc.'n tesens hu ne braave Regt eririL' werd n uitg b aakt; hebben goedgevonden by dezen re verkiasren, dat dezelve Br-ef geheel buiten bun , of hun weeten gefch eeven, ot m voorn. Gowant geplaatst is, en dat zy daar aap et en bet minfte pm of deel willen hebben, dirrQ. of indirect, en zig verzekert houden, dat memandder Leden van bovengem. Schuttery de Au -ur ofOptteiler van voorn. Brief zoude kunnen zyns en ZO tegei s verwag'ing iemand der voorf/, Leden da t aan de ha' d mo te gehad hebben, dat z\ denzei ven houden en erker nen voor een Vuilaartken Lasteraar en Twistftooker, die zy , by hun b-kend zynde . onwaardig zouden rekenen langer voor hun Medelid erkend te worden, .— Dat zy in tegendeel zij; verzekerd hou Ier, dat zulke en zoortgelyke Brieven voortkomen uit de Pen van zodanige, die, ware het hun mogelyK» aeerne de g^ede Burgeryen en braave Regecnnlen teü«:ns eikanderen in 't harnas zouden jagen, * n einde 'angs dien weg , hunne voor't Vaderland verdervende pogingen eindelyk te doen ge- 1U Vertrouwende de Officieren en Gedeputeerdens *0orr, , hier mede , eens vooral, hunne denk. ivze zo in 't algemeen, als ten aanzien hun«er Reeeerina in \ byzonder, genoegzaam te hebben gemanifesteerd, om *ig verder zulke of  JAARBOEKEN, Augustus, 1784, 134$ zoortgehke Brieven of vertellingen niet meer te behoeven aantetrekken. Uit naam en ter Ordonnantie van dezelve (Secretaris Abftnt) DoHrecht, den 14 Augustus LEENDERT van der HORST* 1784. Delft. Den 9 Augustus 1784 des avonds is de plegtige overgave der nieuwe Vaandels en Trommen, door Heeren Burgemeesteren aan de Schuttery dezer Stad, ten gefchenk gegeven, op de Rads Doelen alhier, in tegenwoordigheid van een groot aantal aan- fchouwers verrigt. De beide Bataillons behoorlyk op den Doelen gefchaard zynde, wierdt daar van aan Heeren Burgemeesteren kennis gegeven , die daar op vooraf gegaan door vier Stadsbodens, en door den Wachtmeester geleid, voorby de beide bataillons gingen, onder het groeten met de fpontons en vaandels der Officieren, het preienteeren der geweeren der Schutters, en het flaander trommen. Vervolgens plaatsten Hun Edele Groot Achtb zig in het midden voor het front, by de Kapteinen en Vaandrigs. —Na een weinig vertoevens werden de nieuwe vaandels door de Stadsbodens afgehaald en voor het front gebragt, en gelyktydig de zestien nieuwe trommen door agt StadswerVvvv 4 kers Dordrecht,  Delft. i35ü nieuwe nederlande kers bezorgt. De nieuwe vaandels ontrold, en in den grond geplant zynde, formeerden de Heeren Kapteinen en Vaandrigs met hunne oude vaandels, eenen kring rondsom Hun Ed. Groot Achtbaren, waarop de Heer voorzitfende Burgemeesters van Hor/en, den oudllen Heer Kapt. van der Bom Mcsch uit den kring wenkte, en aan hem als in dit geval de gantfche Schuttery verbeeldende, eene aanfpraak deedt, welke door den gemelde Heer oudfte .Kaptein- van der Boon Mescb, uit^naam van de gantfche Schuttery beantwoord wierdt. Na 'teindigen van deze aanfpraak, werden de Vaandrigs van elke Compagnie naar orde door den Heer - voorzittende Burgemeester opgeroepen, en door denzelven eigenhandig aan elk van hun, na dat deze de oude vaandels aan Stadsbodens te rug gegeven hadden, het nieuwe vaandel overgegeven; waar na insgelyks de Tamboers geroepen ■wierden, om de nieuwe trommen af te haaien ; wordende de oude door Stadswerkers weggebragt. Deze plegtigheid verrigt zynde, begaven zig de Heeren Burgemeesteren wederom naar hunne kamer; waarop de gslieele Schuttery hare wapenoeifening verrigtede. Den n Augustus des morgens is alhier de algemeene revue of wapeni'chouwing verrigt. Haarlem. De bende Vrywilligers uit onze Burgery, " " alle  JAARBOEKEN, Augustus, 1784. 1551 alle in hunne zedert meer dan twaalf jaren aangenomen Umforme, gekleed, heeft den 24' Augustus op een veld even buiten de Zeilpoort alhier, onder het gebied van den Heer Mr. Daniël Jacobus Canter Camerling, Raad in de Vroedfchap en Oudfcheepen, haare wapenoeffening voor dit jaargetyde befloten en 'afgevuurd, in tegenwoordigheid der Heeren Burgemeesteren, en den Krygsraad dezer Stad, en tot genoegen van eene zeer groote menigte aanfchouwers. De verfcheidene oeffeningen , welke van half drie uuren 's namiddags, tot over zeven uuren 'savonds duurden, hebben, niettegenftaande de aanhoudende regens den grond vry ongefchikt hadden gemaakt, den lof van des kundigen weggedragen. 'sGravenh age. Het zal niet ongepast zyn, dat wy het verflag wederom opvatten van de ongelukkige gefchillen , welken de Regeering der Oostenrykfche Nederlanden niet ophoudt dezen Staat op den hals te werpen. Men zal uit dat verilag zonder veel fcherpzinnigheid wel ras bemerken , dat het om de opening der Schelde te doen is, fchoon de fluiting van die Rivier by wettige verdragen aan dezen Staat is toegekend. En alhoewel de Regeering der Oostenrykfche Nederlanden geen andere Verdragen wil erkennen , dan die van Munfter van 't jaar 1648. en die van 't jaar 1674; °P voorgeVvvv 5 ven, FJaar. lem.  I35« NIEUWE NEDERLANDSCHE *s Gra- VENHAGE. ven, dat de overige Verdragen, van wederszyde niet zynde naargekomen , daar door van zelfs vervallen zouden zyn; dan nog is het onbetwistbaar, dat volgends het eerstgenoemde Verdrag van 1648. Art. 14 en 15. aan de Vereenigde Gewesten een volkornen recht van fluiting der Schelde toekomt. Het Artikel 14 fpreekt aldus: De Riviere de Schelde, als mede de Canalen van 't Sas, Swyn en andere Zeegaten , daar op refpondeerende, zullen van de zyde van de Heeren Staaten ge loten worden gehouden. Het 15 Art. zegt: De Schepen en Goederen, komende in- en uit de havens van Vlaanderen refpetlive, zullen met alle zodanige impofttien en andere lasten hy den voorfz. Heere Koning [van Spanje] moeten bezwaard worden en blyven , als de Goederen op de Schelde en de andere Canaalen in het bovenfie Artikel begreepen, in f op en afgaan refpective bezwaard worden: en zal hierna geconvenieerd worden tusfchen partyen wederzyds , over den voet van de vooifz. egale belastingen. 1 Het is dus te beklagen, dat men in zommige Nieuwspapieren , zelfs in ons Vaderland , de lluiting der Schelde, als eene hardigheid en eenondraaglykjok, heeftvoorgemeld , en als aanlopende zo tegen het Recht der natuur, als de natuurlyke Vryheid: even als of niet de eerfte regel en wet van het Recht der Natuur gebiedt , de trouw/ en gemaakte Verdragen, ongefchonden naar te leven ; en als of de natuurlyke en ware Vryheid niet bellondt, in het heilig houden Van  JAARBOEKEN, Augustus, 1784. 13^ •van de trouw , en aan de wetten der Natuur, die zulks ten hooglten gebieden, te gehoorzamen; en gelyk Cicero het ergens uitdrukt ; Legibus fervire , ut liberi jïmus. Maar de ondervinding bewyst overvloedig, dat Verdragen en Verbonden weinig baten aan hen, die niet genoeg in Raat z\n dezelve door magt te onderfchraagen. Dog treeden wy toe tot het verllag zeiven: De Algemeene Staten ontvongen van den Bevelhebber van de Vesting Lillo den 3 April 1734 met eenen afgevaardigden postboden , de onaangename tyding, hooldzakelyk behelzende: „ dat een Beurtman van „ Antwerpen, de Schelde afkomende om „ zig naar den Doelen te begeven, voorby ,, gevaaren was, zonder de gewoone rech„ ten te betaalen; dat de Tolbedienden zig „ gereed gemaakt hadden, om hem by zy„ ne terugkomst te calangeeren; dat hy in „ der daad des avonds terug gekomen zyn„ de, zy hem toegeroepen hadden, om aan te leggen, en zich te laten onderzoeken, „ maar dat hy hun geantwoord hadt, dat s, hy hen raadde, hem ongeftoord te laten „ doorvaaren, dat hy geene vifitatie of on„ derzoek zou toelaten, dat de Vaart voor „ alle de Keizerlyke fchepen vry was , waaronder hy ook behoorde, en dat, zo „ zy het durfden waagen geweld te gebrui„ ken, zy tegenltand vinden en veelligt be« 3, rouw van hunne Routheid hebben zou*> den; dat de Tolbedienden daarop eenig » krygs- vE HASE.  'sGra venha ge. 13S4 NIEUWE NEDERLANDSCHE - „ krygsvolk van den Bevelhebber te Lillo „ verzogt hebbende, deze hun gezegd hadt, „ hun voornemen liever te Raken, en den „ Antwerpfchen Beurtman te laten doorvaaren. Dat hy terftond daarop den postboden afgezonden hadt, om Hun H. Mog. „ van dit voorval kennis te geven." Het gedrag van den Commandant is door Hun H. Mogende goedgekeurd is , en dit voorval terftond aan den Prinfe Erfftadhouder medegedeeld om met Zyne Doorlugtige Hoogheid te overleggen , wat 'er in deze bedenklyke zaak te doen zy. In een berigt van Sluis in Flaanderen wordt deze gebeurtenis aldus opgegeven: „ Men verneemt van het Fort Lillo, dat „ zeker Schipper, woonende in bet dorp de Doel op den 31 Maart in den morgen „ voorby het gezegde Fort was gepasfeert, „ zonder te willen ondergaan de gewoonly„ ke vifitatie: dat dezelfde Schipper, in „ den namiddag van den zelfden dag on„ dernemen wilde om even als des mor„ gens voorby te vaaren; dat daar op het 3, Wachtfchip van den Staat zig in het werk 3, ftelde om hem tot die gewoone vifitatie j, te noodzaken, door hem by drie herhaal.,, de reizen toe te roepen om te ftryken, zo 3i als gebruikelyk is; dat men, alzo de ge„ zegde Schipper by zyne weigering bleef aanhouden, zich verpligt hadt gevonden, „ om eenige Manfehap van het Wachtfchip „ aan zyn boord te zenden, die by hunne aan-  JAARBOEKEN, Augustus, 1784. 1355 „ aankomst hem vroegen naar de reden van „ zulk een gedrag: dat de Schipper, daar j, op het navolgende antwoord hadt gege3, ven : Het is my verboden geworden om 3, my te Lillo op te honden , om 'er eene ver5, klaring te doen. Oat onder de geenen 5, die aan zyne boord waren, byzonderlyk „ zich bevonden de Hoofd-Schout van Be3, veren, de Majoor Vorster3 en andere Le- den van het Geredn van den Doel; dat ^ de gezegde Hoofd-Schout het woord op- neemende , tegen de mannen van het 3, Wachtfchip hadt gezegd: Het is hier het j,, Grondgebied des Keizers; wy erkennen 'er 5, geen Comptoir van Holland noch Zeeland, 5, en de Schipper zal geene verklaaring i3 doen , het welk hy zelf belloot met eeni£ ge beledigende bewoordingen: dat de gey, zegde Schipper vervolgens op den 2 de„ zer zynde te rug gekomen, en trachtede „ op dezelfde wyze voorby te vaaren, zon3, der die vifitatie te ondergaan, zo als hy „ expresfelyk verklaarde, na dat de Com- mandant van het Wachtfchip zulks in het „ vriendelyke hadt gevergt, dezelve daar- op een kanonfchoot met ios kruit op zyn „ fchip hadt laaten doen, om hem te nood„ zaaken Rand te houden; dat de Commi„ feu zich, daar op aan zyn boord begeven „ hebbende, hy echter alle vifitatie hadt „ geweigerd, protelleerende tegen alle fcha',, de en verliezen, en dat hy hun eindelyk „ een volledig protest hadt overgegeven." Den 'sGrAvein HAge.  1 'sG sa- ge. ' ' i ! JMemor. van t Hof te Brusfel wesens Lillo en Doel. ;3J6 NIEUWE NEDERLANDSCHE Den i April wierdt te Brusfel aan den Staatfchen Gezant den Heer Hup eerst de wvolgende brief overhandigd, met verzoek, denzelven ter kennisfe van zyneHee'en en Meesters te brengen: Offchoon de Veftingw-rken van het Fort Lillo, zo als dezelve thans zyn, ree.'s gedeeitelyk zich uitweiden op bet grond gebied van oen Keizer, en dat 'ervoor Lillo, zoo w 1 as voor de overiee Forten, welken de Staaten Generaal op de Schelde in bézit hebben, en waar vaj'er eenigen, Sens de Traüaaten, niet meer behoorden in wetzen te zyn, van de zyde Zyrer Maje.leit vermeerderde vorderingen zyn te doen,, heeft nog het Gouvernement vernoomen, dat mende fa iisiaadön te Lillo zoude vernieuwen, op den zelfde voet , als men reeds in dén Jaare .7 3, beftond te doen ; dat men by het dus vernieuwen der ttllisSen, eene ligne vervo -gt zou e hebben, die den oegan' naar Sluis zoude fluiten, of die ten minften dién negang afbangelyk zoude maaken, van Skennisfe^f^oeftemaii.g van ^fr"; « dat men 'er ten overvloede noch een Bar. terye zoude vernieuwen of zaamenftellèn, waar aan Sluis zoude onderworpen zyn, en die daar aan om zoo *e fnteeken paa'en zou.le. Ciewisfelyk, het Gouvernement konde niet verachten, L verwagte niet, in een tyd dat Zyne Majefteit het recht heeft om te vorderen, dat de 3en, ten aanzien van alle de Po-ten, gebragc worden in den ftand , waar in zy b yv-n en reeds weSn moeiten federt de i r,öaaten du * nartregels zoude genomen worden, die,, gelylc dize, eene nieuwe fchending zyn van het Grondgebied Zyner Majefteit uitgeoefend noch, op welk een tyd? op het oogenblik, waar in mennarWd tot het openen van eene onderhandeling, waar we de PlenipotentiarisfeneiBa«lyis van weüerzyden  JAARBOEKEN, Augustus, 1784. 1357 benoemt zyn, en na dat de p'aatzing der Palisfanden alleen, in 17 2 ondernomen, reeds de klagten en eiichen van het Gouvirnement Generaal had te wee^e gebragt , als z^nde een fchending van grond gebied, zoo als men kan zien, uit de Memorien, aan wvlen Heer Baron van H&ren, op den g December 47^3, enden iy Maart 1753, ovejgegeven« Na de betuigingen van den Heer Baron Hop'm zyne Memorie van den 21 February laaltteden gedaan, en moncelings weder hernaalt, wegens degevoeligheiJ van Hunne H og Mogende aan het verwyt, het welk men dacht te zyn vervat, in de Mem de van het Gouvernement Generaal, van den li., als of meu Hun eenige geneigiheid toekende van belediging en verachting voor het Grondgebied Zyner Majefteit, zoude het Gouvernement Generaal wel wenfehen, zich te kunnen overgeven aan het vertrouwen, dat Hunne Hoog Mogende gecnig deel hebben gehad aan de handelingen , die met alle derzelver betnkkingen van Jïodanigen aard zyn, om ten minde de verwondering Zyner Majeüteit te verwekken: Dezelve konde gewisfelyk niet verwachten, dat, men op het ■«oogenblik z lve der onderhandelingen; op het «ogenblik waar in men gevoelens van eerbied voor Haar doet blyien, het verlangen van Haare vriendfehap en genegenheid aan te kweeken, en welk een prys men daarop dek, zoude kun. ncn in gedachten.net-men, veel min dé (loutheid zoude hebben, om de betuiging oier gevoelens, zoo ükwerf herhaalt, tegen te fpteeken, door nieuwe belediging, die 'er gevoegt worden, by die welken 'er reeds plaats had len gehad. Van een andere zyde, niet tegenftaande de uit* drukkelyke verklaringen uit naam Zyner M ijeiteit ten amzien v n fouvereiniteit van den Doel; niet tege ftaande den pbgt aan den Hollandfchen Commandant opgelegt , van het Grondgebied Zyner Majefteit te eerbiedigen, zelfs in het deel van dac 'sGra. venha- 61* Mentor. vantHof teBrusfel wegens Lil'o*» Doel.  1358 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- vkn HAGE Mentor, vanHHof teBrusfel wegens Lulo en Doel. dat Grondgebied,, het welk de Memorie van den Heer Baron Hop, van den 'o November laaftleden, beiwiftelyk heeft willen maaken j en niet tegen ftaande het voorbeeld van de ftrafoeffening aan den Luitenant Collonel Schweidnitz opgele^t; heeft de Commandant van Lillo niet ie min zich veroorloofd van zich tot den Dykgraaf van den Doel te nehten ;* ten einde hy doe afkondigen en bekend maaken, eene waarfchouwing, om te verklaaren, dat zy, welken de Visferye voor Sluis, en in de Polder van den Doel, eeven als de begrafing van een gedeelte van den Dyk, van Sluis voornoemt, af, in Huure willen neemen, zich kunnen vervoegen by den CornmandaDt van Lief• kénshoek. De laatfte ftap, die gewisfelyk van geen vrugt zal zyn . kan veel ligt eene byzondere onderneeming weezen, beftuurt door het eigen belang der Commandanten, die gewoon zyn aan het genot van o gefchikte voordeelen op het Grondgebied Zyner Majefteit; het geen men zoude kunnen bybrengen is, dat die 'Officiers ten minften niet g noegondenicht, ofbe cheidengenoeg zyn, om te bi grypen wat zy verfchuldigt zyn, aan de fouvereiniteit van Zyne Majefteit en aan de gegeven verklaringen van Hunne Hoog Mogende zehe; maar wat aangaat de fchikkingen , die 'er te Lillo gemaakt worden, en waar van hier boven gefprooken is, kan het Gouvernement Generaal (zich alle de eifchen, welke de itaat der zaaken ten aanzien der Forten reeds afvordert, voorbenoudende) Diet nalaiten van zich te beklaagen, namentlyk, by voorraad tegen de vernieuwde fchending die 'er voortfpruit, uit de directie waar naar men de Pallisfaaden heiplaast, regen het geene men onder anderen ten aanzien van Sluis in het werk ft-lt, en tegen al'e belemmering welke men zoude invoeren betrekke yk tot Muis zelve, her welk .op het Grordgebied Zyner Keizerlyke Majefteit is, en waafyan de Ge'mceresfeerden ten allen tyden  JAARBOEKEN, Augustus, 1784. 135$ den met volkoomene vryheid moeten kunnen gebruik maaken, zonder afhanglyk te zyn, of in gevaar van her, te weezen, van vreemde magt of authoriteit, hoe het ook zy. Hunne Hoog Mogende zullen in hunne wysheid en beleid, de middelen vinden om Zyne MaieReit te bevredigen, wegens de nieuwe en waarlyk onverwachte'fchendingen, welken men zich te -Lillo veroorlooft heeft, en ofn voor te komen, de uitwerkfels en gevolgen die uit ondernemingen van dien aard noodzaakelyk zouden ontftaan, indien de Republiek dezelve niet voorkwaame door eene bevrediging, waar mede Zyne Majefteit zich voldaan kan houden. Brusfel den 4 April 1784. Hier op wierdt^iog den zelfden 4 April 1784 van wegens de Hooge Regeering te Brusfel de volgende Memorie aan den Heere Hop ter hand gefteld , met verzoek, van dezelve ten fpoedigften ter kennisfe van de Staten te brengen, ten einde daar aan alle de oplettendheid te leenen, welke de aard dezer zake en de omftandigheden zouden vorderen. Memorie overgegeven aan den Heer Baron Hop, op den 4 April 1784, wegens het Gouvernement Generaal te Brusfel. Qp het oogenblik, dat men aan den Heer Earon Plop het beklag zoude overleveren, het welk hy met de tegenwoordige Memorie ontfangen zal, dwingt eene nieuwe gebeurtenis een nieuwe X x x x en 'sGra- , VEN HAGE. Memor. van't flor te Brusfel -wegens Lillo en Doel.  'sGra- VENHA" GE. Metnor, van'tHo) teBrusfe wegens Beurt' fthipper. ï36o NIEUWE NEDERLANDSCHE en allerblykbaarfte aanflag het Gouvernement Generaal tot een nieuw betoog. Zekere Brager, onderdaan van Z. K. K. Majefteit , woonachtig iu den Doel, vaftgeftelt Marktschipper, uit naam van den Hertog van Arrhemrbergy Heer van die Plaats, op den 31 Maart van fden Doel naar Antwerpen vaarende met zyn Schip, gelaaden met Koopman fchappen en eenige Reiügers, en zich voor het Fort Lillo, bevindende, werd hy door zeekeren Drouckers, Matroos, en Lootsman van den Holla dfche Sloep geroepen, en hem gevraagt, of hy geene verklaarirg moeft koome doen: Brager antwoorde, Neen, en voegde 'er by na dat hy gtzegt had, door den Heere van den Doel aar gefteld te zyn, om op Antwerpen en Vice Ver fa te varen; dat hem van wegen Zyne Keizerlyke Majefteit verbodeH was, te Lillo aan te houden, en aldaar eenige verklaaring te doen; Drouckers zejde hem hier op, dat hy ten minften het Anker moeft werpen ; doch wanneer Brager had betuigd, dat hy zulks niet doen zoude, verklaarde de ander, laaiende onderwyl Brager met zyn Schip voorby vaaren, dat hy 'er in het Fort kennis van moeft geeven , (naar het welk hv zi§ iD der daad beëaO en dat men hem Brager des namiddgs wel vinden zoude. De Schipper bevondt zich werkelyk op den zelfden dag ten half twee uuren nademiddag voor het Fort Lillo met de Reizigers en Koopmanfchappen, gefchikt voor de Inwoonders van den Doel; maar naauwelyks hadde die van het Wachtfchip hem ontdekt, of zy kondigden hem door middel van een Roeper aan, dat hy zyne verkl-ariBgte Lillo had te koomen doen; hy antwoörde hier op, zich beroepende op zyne bediening van Markt-Schipper, door den Heer van den doel aangeftelt, en op het verbod Zyner Majefteit, geene verklaaring te zullen does, doch die van het Wachtfchip, zeiden hem aan, dat hy zyne „verklaariog te Lille moest doen, of,  3 AARBOEKEN, Augustus, i7&4. l%6l of, dat zy hem in den grond zouden fchieten. De Schipper vervolgde niet te min zynen tocht, doch die van het Wacht-fchip richrede toen het Kanon naar zyn Schip en toonde hem het Lont, dreigende te zuilen losbranden. Op die bedreiging ftreek de Schipper zyne Zeilen, en die van het Wacht fchip begaven zich in een Sloep, en gingen aan boord van den Schip, per, hem op nieuw bevelende van zyne verklaa-i ring te Lillo te gaan doen; hy weigerde zulks weder, zeggende, dat het hem uit naam Zyner / Majefteit verboden was. J De Hooft-Schout van Beveren en van den Doel welke zich op het Schip bevond, nam toen bec woord op, om te vraagen aan den Commandant van het Wacht - Schip; waarom by het Schip in den grond wilde fchieten? die Officier antwoordde; dat zulks hem bevolen was, en dat hy de bedreiging zoude ter uitvoer hebben gebragd indien de Schipper zyne Zeilen niet geftreekeni had, of door had willen vaaren,- en offchoore de Hooft-Schout aan den Commandant had bevestigt, dat de Schipper een uitdrukkelyk verbod van den Keizer had. en teffens in bedenking had gegeven, dat nog die.van Lillo, noch derzelver Meesters, geen, ja, niet het minfte recht, van fouvereiniteit over de Schelde hadden, zo bleef de Commandant niet minder beweeren, met aanhouding van het Schip, dat de Schipper zyne verklaaring te Lillo moest komen doen. DeHoofdfchout hier opeifchende, dat deCorn. mandant befluiren zoude een party te kiez n, en het Schip te laaten voorby vaaren, of open te'iepgen , om welke reden hy hem wilde aanhouden• protefteerde , by voorraad, tegen alle verliezen en fchade, zo voor zich zelve, als voor de Reizigers, den Schipper, en het Schip. De Commandant keerde vervolgens, na noch eenige verdere redenwisfelingen, mer zyne Sloep naar het Wagtfchip te rug, zeggende tegen den- Schipper XxXX 3 mec 'sGra- ve.\i;a- ge. Memorie >an 't Iru&T. Wwe- \ens 'jeurt- chipper.  ï362 NIEUWE NEDERLANDS CHE VENHA* CE. , Memor. van *t Brusfelfche. HOj wegens Beurt f chipper. met dreigende bewoordingen, dat, indien hy zich' verftoutte om verder te vaaren, hy hem in den grond zoude booren. De Schipper , dc,ze taal Diet dan voor een dreigement houdende, haalde zyne zeilen weder op; doch op het zelfde oogenblik werd het Kanon van het Wachtfchip opnieuw naar het Schip gewend: het Lont kwam weder rte voorfchyn, en men was gereed om vuur te geven op het Schip. De Reizigers fchreeuwden toen, dat zy te Lillo zouden landen, zo als ook wezentlyk gefchiedde. Zy waren daar naauwelyks, of twee Commifen, of Geëmploijeerden, op den Tol van Lillo, waren gereed om zich aan boord van het fchip te begeven: doch de Hocfdfchout zeide hun aan, dat zulks niet gefchieden konde, waarop een der Commifen aan den Schipper gebood, om het dek van het fchip te openen; de HoofJfchout weigerde zulks op«nieuw, beroepende zich geduriglyk op de hoedanigheid van Marktfchipper, en het verbod van geene vifitatie altoos te zullen dulden nog eenig onderzoek. In het kort, het was niet dan na, dat de Hoofdfchout aan den Commis gevraagt had, om welke reden die van het Wachtfchip gedreigt hadden het fchip in den grond te booren, en waarom men wilde, dat het zelve te Lillo zoude aanhouden? en, na dat hy hun had vermaant, met eene aanhoudende beroeping op het verbod , waar mede de Schipper voorzien was, of om het fchip vry tc laten voorby vaaren, of om eene verklaaring te doen» waarom men het aanhield, dat de Commifen afftonden, en het fchip naar den Doel lieten vaaren, betuigende, dat, dewyl de Schipper met eene Acfe van verbod voorzien was, van Zyne Majefteit, zy hem voor het tegenwoordige, en voor het toekomende, vryelyK zouden laten pasfeeren! Dus zyn de omftandigheden van de thans voorgevallene gebeurtenisfe : eene gebeurtenis ten enemaale onbegrypelyk , onverwacht, die, in- dies  JAARBOEKEN, Augustus, 1784. 13Ö3 dien zy het gevolg waare der ordres en inftructier van Hunne Ho eg Mogenden , het welk zelf niei mogelyk is te denken, een zeker kenteeken zou den zyn van een genomen befluit om alle banden van vnendlchap en achting te verbreeken. De vrye doorvaart te beletten san de Onderda nen Zyner Majefteit, over zyn eigen Grondgebied, en in haare Souvereiniteit, de Vaart te be lemmeren; dezelve te onderwerpen aan hindernisfen en aan vifitatien ; dwang te gebruiken by wyze van een beflag, van eene vreemde en onbevoegde authoriteit en geweld. De Schepen van de Onderd-ianen Zyner MajeHeit aan te houden; te dreigen om los, te banden; het Kanon tegen dezelve aens de zaken met het Brusf. Bof.  1368 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- ve1nhaGE Befl. der Stat. Gener. nopens de zaken met het Brusf. Hof i voorzi ning te doen, dat inmiddels tot nader order van Hun Koog Mogende de voorfz. verpagting geen voortgang hebbe, nog van de voorfz. Visfchery gebruik gemaakt worde. — En zal Extract van deze Hun Hoog Mogenden Refolutie gezonden worden aan voornoemden Heer Hop, met last, om daarvan het noodig gebruik makende, ter plaatfe daar het behoord, te declareeren, dat Hun Hoog Mogenden , niets minder buteerende, als door hunne Officieren en Geëmploijeerdens eene offenfie hoegenaamd aan Zyne Keizerlyke en Koninglyke Majefteit te geeven, zig ten hoogden moeten beklagen over de verdenking, als of zy in ftaat zou Jen zyn, daartoe eenige onderhandfche beveelen te geven; dat zy ten einde het Gouvernement Generaal daarvan te beter re desabufceren, de hier voren gedetailleerde provifioneele orders gefteld hebben; dat Hun Hoog Mogenden voor het overige onwrikbaar perfitteeren by hunne gevoelens van eerbied en hoogachting voor Zyne Keizerlyke en Koninglyke Majefteit, bereids zo dikwyls gedeclareerd , niets meer verlingende , als daarvan de ontwyffelbaarlte bewyzen te mogen kunnen aan den dag brengen, en dat de Negotiatie tot wederzyds genoegen alle openltaande gefchilien zal mogen termi eeren. — ILn is nog goedgevonden en verftaan, dat Extraö: van deze Hun Hoog Mogenden Relölutie gezonden zal worden aan den Heere Grave van IVasfenaar tot Wasfenaar, Hun Hoog Mogenden Ex.raordinaris En?oyé en Pienipotentiaris aan het Hof van Weenen, tot deszelfs informatie , en om daarvan het nodig gebruik te maken , byaldien hy over de zaken daarby gemeld zoude mogen onderhouden worden. — Zo lis mede een gelyk Extracf gefteld zal worden in handen van de Heeren Hun Hoog Mogenden Ministers Plenipotentiarisfen , gecommitteerd om :e gaan naar Brusiel , tot het waarncemen der Con-  JAARBOEKEN, Augustus, 1784. ijtfo Conferentien aldaar, om te ftrekken tot derzelver narigting. Hier op is nog den 11 April eene derde Memorie van het Hof van Brusfel ingekomen, waar in de vrye vaart van vier fchepen van Antwerpen de Schelde af naar Zee, en verders naar Bourdeaux wordt aangekondigd, en verders eenige aanmerkingen medegedeeld omtrend de Vryheid van de Schelde. Den 15 April waren Hun Hoog Mog. wegens deze verdrietelyke zaak vergaderd, en gefcheiden zynde, kwam de Kaptein,onder het Regiment van den Overften Pabst, Gockinga te post, uit Lillo in den Haag aan. met tyding, dat 1200 man KeizerlykKrygsvolk Lillo en Liefkenshoek naderden; waai op zo de Staten van Holland en Westfriesland. als de Algemeene Staten, en de Raad var State nog vergaderden, en tot 's avonds laai raadpleegden, wat te doen Rond. Men ver nam nog nader, dat 'er te Lillo op den Be dendag een gerugt ontftondt, en zelfs eer fchriftelyk, dog ongetekend berigt aan det Commandant van Liefkenshoek aankwam dat 'er dien avond ten 9 uuren, 11 of 120c man Keizerlyk Krygsvolk in den Doel zou den komen , en dat de kwartieren daar voo: reeds befteld waren, ten einde de Sluizei van Liefkenshoek in te nemen en bezet t< houden. De verbaasdheid in Lillo en Lief kenshoek was zeer groot ,• de Predikant vai Lil •s Gra- VENHACE. I l i » L l  'sOra VEi>HA CE. 1370 -NIEUWE NEDERLANDSCHE -Lillo, die wegens de openftaande Leeraars 'post des namiddags te. Liefkenshoek moest rjrediken, was 'er niet in Raat toe, en deedt daarom flegts een gebed in de kurk; ieder ging aan het pakken; daar werdt krygsraad gehouden , en des avonds ten 10 uuren werdt bovengem. Kaptein Gockinga naar den Haag afgezonden. Men nam verders te Lillo en Liefkenshoek alle voorzorg. Dog men wierdt wei haast onderrigt, dat de tydingen niet zo ongunftig waren; de Generaal Da Moulin, naar Lülo afgezonden zynde, berigtte by zynen terugkomst, dat niet 1200, maar 600 man krygsvolk, van krygsbezetting veranderende naar Antwerpen waren afgetogen , en by geval in den 'omtrek van Lillo hadden halte gehouden. Onderwyl wierdt wederom den 16 April, door meergem. Heer Doringer de'volgende nadere Memorie aan Hun H. Mog. overgegeven. De ondergeteekende Legations-Secretaris van Zyne Keizerl. Koningl. en Apollol. Majefteit is gelast van wegen het Gouvernement Generaal Zyner MajeReic, om met alle nederigheid aan Hun Hoog Mogende voorcedragcn. Dat Zyne Keizerl. Koningl. Majefteit volftrekt recht heeft op de Vaart, in al dat gedeelte, alwaar de Schippers, Onderdaanen Zyner Majefteit, van den Doel naar Antwerpen, cn van Antwerpen naar den Doel vaaren ; dat dezelve aldaar kunnen pasfeereu, zonder gehouden te zyn aan eenige vfitatie, aan eenige Verklaring of Kechten, noch onderheevig aan de mmftc belemme-- ring»  JAARBOEKEN, Augustus, 1784. 1371 ring, hoè het ook zy. Dat men in dit Artykel nooit ietwes zal toegeven, en dat men niet van zins is , in eenige dispofitie of provifie te verRaan , noch van de zyde der Admiraliteit, of der Staten van Zeeland , noch van de zvde der Republiek zelve; dat dit recht herkomftig is uit de volftrekte en notoire Souvereiniteit Zyner Ma jefteit , 'en by gevolg, uit een Grondbeginzel '1 welk' Zyne Majefteit de Keizer en Koning zal - weeten te doen eerbiedigen. Dat het Gouvernement Generae!, niet dan verwondert beeft kunnen zyn, dat de Commandant van het fchip , leggende voor Li Ho, het well men het Wacht - Schip noemt, ztg veroorloofi heeft, van op den 6 dezer aan den Schipper Bra ger, zynde dezelfde, waar van gefproken wordi in de twee Memorien , op den 4 dezer Maanc yan wegen het Gouvernement Generaal Zyner Ma jefteit aan den Heer Hop, Minister Plenipoten tiaris van Hun Hoog Mogende, aan het Hof var Brusfel overhandigd , twee verklaringen te geven de eene van hem Commandant eu de andere vat een Geëmploijeerden, of Hollandfchen Commis. welken beiden fpreeken van Hun Hoog Mog. betuigende dezelve kundfchap te moeten gever van de weigering van het doen der gewoone declaratie voor hun; dat zy ondergetekende derzef ver ordres dieswegens- zouden afwagten , doel dat zy provifioneel hem Schipper Brager zouden laaten doorvaaren, protefteerenda nojuhans, te gen de weigering; dat 'men die declaratien aanmerkt als vreemd en van geene waarde ;' en dai men dezelve te rug zal wyzen naar de bron, waai uit zy ontftaan zyn, met een antwoord , over eenkomftig met de Rechten Zyner Majefteit. Dat het niet is door middel van Provifien of der gelyke ,dispofitien, dat Zyne Majefteit eene ver goeding zal kunnen vinden ; dat Zy daarin niei zoude ontwaar worden dan eene nieuwe inbreul op haare Rechten j dat hec hier eene prompte er ec!a 's Gra~ VEN HAGE. Nadere Memorie van 't Brusf. Hof nopens de Paart enz. t i 1 i 1 1  3372 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra VENHAGE. Nadere mem.van 't Brusf. Hof no pens de Vaart enz. eclatante fatisfactie betreft, geëvenredigt aan de beledigingen, en zodanig als de waardigheid Zyner Majefteit vereischt. Dat indien Hun Hoog Mogende niet beginnen met op ftaariden voet het gem. Wachtfchip van het Grondgebied Zyner Majefteit te doen retireeren, bet welk zig aldaar ophoud zonder Recht of Tytel, alleen met oogmerk om de ünderdaanen Zyner Majefteit te plaagen en onderdrukken, het niet mogelyk zal zyn, om in Hun eene neiging te onderftellen van Zyne Majefteit voldoening te willen geven; dat men zelf meer zoude kunnen zeggen, na zo meenige onophoudelyke en geduurige aanvallen, en na de openbaare bekragtiging, die men daar van gedaan heeft, door de bedreiging en ter uitbrenging van de Kanonfchoot: dat het van de Staten Generaal afhangt om dat foort van W achtfchip op Hun erkend grondgebied te bren. gen en niet op dat, 't welk door Zyne Majefteit bei wist wordt. Dat men met vermaak de onderhandelingen zal beginnen; doch dat het Gouvernement Generaal van Zyne Majefteit wel is verwagtende, dat alvorens de komst der Heeren Plenipotentiarisfen der Republiek te Brusfel , de Ondergetekende aan het zelve als eene vastgeftelde zaak zal kunDen aanmelden de Refolutie van Hunne Hoog Mogende, van aan Zyne Majefteit de allervolleiigfte Satisfactie te zullen geven , en als eene beflisre zaak op den bovengezegden voet het Rap. pel van het zogenaamde Wachtfchip te ordonneeren het welk in allen opzigte onverdraaglyk word, en waar van het verblyf alleen eene geduurige infractle en belediging is voor de Souvereiniteit Zyner Majefteit. In den Hage den \6 April 1 ~>%\. ( was getekend") J. DORINGER. In-  JAARBOEKEN; Augustus, 17*4. 1375 Intusfchen zyn de drie benoemde Gevolmagtigde van dezen Staat aan het Hof van Brusfel, om in name der Bondgenoten met en benevens den Gezant Hop de gefchillen te tragten te vereffenen, den ;6 April naar Brusfel vertrokken, zynde de Heeren Willem Anne Lestevenon, P. van Leyden, en ƒ>. E. van der Perre. Deze Heeren hebben van Hun Hoog Mogende hunnen Lastbrief ontvangen , en te gelyk affcheid genomen. Aan ieder dezer Heeren is 5000 guldens voor reiskosten enz, en 60 guldens voor daggeld, geduurende den tyd van deze hunne post, toegelegd. ' De Prins Erfftadhouder hadt, uit voorzorge, krygsvolk en oorlogsbehoeften naar de grenzen van Braband en Flaanderen doen optrekken , en overbrengen : om daar de bezettingen in onze vestingen te verfterken. De eerfte Staatsdienaar van de Hooge Regeering der Oostenrykfche Nederlanden , Graaf de Belgiojofo gaf aan den Heer Hop te kennen: dat hy met verwondering en 5, leedwezen vernomen hadt, dat 'er in a, Staats-Flaanderen, op het marcheerenvan een Bataillon naar Antwerpen, zulk eene confternatie was geweest, dat de Com3, mandant van Lillo reeds alle vrouwen en kinderen de Stad had doen ruimen, en dat men zig aldaar in zodanigen ftaat van te„ genweer Helde, als of men van dezen kant „ voornemens ware een aanval te doen op „ de Bezittingen van de Republiek; doch „ ver- 'sGra- "i'.nha-  VENHAGE. Ï374 NIEUWE NEDERLANDSCHE <„ verklaarde en verzekerde, met verzoet „ om het van zynent wege te verklaren en „ te verzekeren, daar het noodig zoude „ wezen , dat men zeer afkeerig was van „ dergelyke gedagten, en men nooit iets „ zoude ondernemen op de erkende Forten en Bezittingen van Hunne Hoog Mogenden : met by voeging van te hoopen, dat o-emerkt het grondgebied van Zyne Maje3\ iteit zich uititrekte tot aan het Glacis van Lillo, de Commandant van die plaats wel _* zorg zoude willen dragen, dat 'er niets „ zoude voorvallen met de Oostenrykfche „ Soldaten, Patrouilles enz." Men vernam kort hier op, dat des nachts tusfchen den 2,1 en 23 dezer maand, een bende Oostenryksch krygsvolk het kleine Fort Oud-Lillo, een half kwartier uur van Lillo gelegen , was komen bezetten; en dat 'er daags daaraan 400 werklieden waren amgekoman , om gemelde Vesting te flegten, welk van weinig of geen belang is, zynde hetzelve na den Vrede van Aken ganschlyk verlaten. Het is ondertusfchen merkwaardia-, dat zelfs in de laatfte kaart der Oostenrykfche Nederlanden, op bevel van den Keizer, door den Graaf Ferrari, in 1778 ontworpen , gemelde plaats Oud-Lillo, als niet tot het Grondgebied der Oostenrykfche Nederlanden behorende, gefteld is. Na dat bovengemeld Vestingje geflegd was, maakten de Oostenrykers een aanvang met eenen weg, ftrekkende van de Kruisfchans, tot aan en tegen den Zantvlietfchen Dyk,  JAARBOEKEN, Augustus, 1784. 1375 Dyk , een half uur van Lillo, te verhoogd. Het Wagtfchip voor Lillo, dat, fchoon vanonheugelyke tyden altyd te Lillo gelegen heeft, nu de fteen des aanftoots geworden is, is , uit voorzigtigheid van de Staten , op hooge last van daar naar het Hulfiergat geweken. Men heeft tyding ontvangen, dat onze Afgevaardigde Gevolnaagtigde den 21 te Brusfel zyn aangekomen, en den volgende dag by den Grave De Belgiojofo gehoor hebben gehad. Welk de uittlag Van hunne pogingen , handelingen en gefprekken zal zyn, moet de tyd ons leeren. Nopens de jaarwedden van de Leden en amtenaren van den Hoogen Krygsraad ( van wiens affehaffing wy reeds te voren verilag hebben gedaan. Zie N. Nederl. Jaarboeken bl. 1156, ai^B, 2.160, 2181.) is by de Staten van Holland en Westfriesland den 23 July 1784 aldus belloten; frydag den 23 July 1784. "Dy refumtie gedelibereerd zynde op het rapport van den 11 April deezes Jaars, ter Ver= gadering uitgebracht, door de Heeren van d« Kidderfchap en verdere Hun Ed. Groot Mog, Gecommitteerden tot de zaaken van de Finantien, hebbende tot voldoening van Hun Ed. Mogende Refolutie Commisforiaal van den 5 Fe> Y y y y brua- 'sGrtA- V' N HAGE.  'sCra veniiage. Befl. no pens Jaarweddevan den Ploegen Krygsr. 1376 »'IEUWE NEDERLANDSCHE .bmary re vooren, ter Generaliteit uitgebracht, zo ver betreft de betaaling der Traktementen van den Prefident, Leeden, Griffier en de verdere mindere Bediendens van den gemortificeer.de Hooge Krygsraad, misgaders de verdere Financieele voorzieninge dien aangaande by 't zelve Rapport breeder onder de Notulen van den voorfchreeven 5 February gedetailleert. Is goedgevonden en verltaan de Heeren Gedeputeerden van deeze Provincie ter Generaliteit by deeze te authorileeren, om van wegens Hun Ed. Groot Mog. te declareren: dat Hoogftdezelve niet dan mee zeer rype Deliberatie by hun Confent in de Staaten van Oorlog over het gepasfeerde Jaar . 1783 gekoomen zynde, tot het befluit ter afweizing van de post voor de Behoeftens van den geweeze Hooge Krygsraad op haare repartitie ftaande, en die afwyzing gepaard hebbende met een Declaratoir van bereidwilligheid, om, de geintresfeerde Amtenaaren; en mindere Bediendens, wegens het gemis hunner vaste Inkomften, op eene convenable wyze te gemoet te koomen, by dit befluit nog volftandig perfevereeren, en dien volgende zich genoodzaakt vinden, om de voorflaagen by het voorfz. Rappord gedaan, zo als die zyn leggende en regtftreeks ingericht zyn, om de„dadelyke Werking van het gemelde befluit tegen [te gaan, en de zaak met opzicht tot de te doene betaaiingert op den Staat van Oorlog weder in die Raat te brengen, als of van wegens deeze Provintie in de gemelde Post een gaaf confent was gedraagen, volftrekt te moeten declineren, dan tevens het voofz. Declaratoir geftand doende, als nog bereid zyn in den haare de voorziening te doen , dat aan den Prefident en Leeden , mitsgaders den Griffier en mindere Bediendens van den nu gemortificeerde Hooge Krygsraad, hunne agterftallige Tructementen zedert 1 July 17N3, tyden wanneer niet de gewooae betaling is opgehouden, tct den  JAARBOEKEN, Augustus, 1784. 1377 den dag der affchaffing van gemelde Raad, door middel van eene Provinciaale difpofitie buiten be trekking tot den Staat van Oorlog, en zulks niet op Aclens van verzoek van den Raad van Staaten, maar by directe Ordonnantie van de Heeren derzelver Gecommiteerde Raaden zullen* geworden. Dat Hun Edele Groot Mogende al verdere be reid zyn, om opdien voet van betaaling, de voor fchreeven Traktementen ook geduurende dit Jaar te continueeren. En dat offchoon van eene Provincie, dewelke op.andere posten van den Staat van Oorlog zo veele en zo aanzienelyke overbetaalinge genoodzaakt is geweest te fupporteeren, en die reeds, voor zeer lang met alle ernst, dog vrugteloos, op het (tuk van een generaale Liquidatie omtrent de gemeene lasten der Onie, by de Bondgenooten heeft geweigert, met geen genoegfaame grond" eene byzondere verrekening van de eene of an "ere fpeciaale post kan worden gevergt, Hun Edele Groot Mogende, niet te min, hoe zeer ongehouden , echter genegen zyn te condefcendeeren, daar in, dat het profyt voor deeze Provincie, fpruitende uit de mindere betalingen op den meergemelde post, over het voorleeden Jaar gedaan, na aftrek en onvalidering van het geen zo wegens de voorfchreeyen Traktementen, als volgens Hun Edele Groot Mogende Refolutie van den 10 February dezes Jaars, voor het onderhoud der by Sententie of Refolutie van den meergemelde geweeze Raad in het Tuchthuis der Stad Delft geconfineerde Perfoonen, uit kragte der Provinciaale difpofitien van Hun Edele Groot Mogende op den h'er voorgemelde voet bevonden zal worden, betaald te zyn, als mede het verdere profyt over dit loopende Ja sr op den'Ordinaris Staat van Oorlog voor het Ja«r 1785 ver eekent en over de refpective Provin'ieo gerepatrieerd werden, alles met dien verftaande en onder deeze expresfe irtids en conditie, dat, daar by aan deeze ProvincieYyyy 2 < zul 'sGn\- VENU/V EefliHt topens . faarw» van da-? Hooge» Krygsr.  I37g NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- VBN HACE. Befluit nopens Jaarw. van den Hoogen Krygsr. Omtrend de zaak van den Veld-Maarfcbalk, Hertog van Brunswyk Wolfenbuttel, waar van wy in ons voorgaand Ruk voor July gefproken hebben, hebben de Staten dezer Provincie den 18 Augustus 1784, dit beiluit genomen: By refumtie, en tot finaale afkomst op heden, volgens Hun Ed. Groot. Mog. Refolutie van den 5 dezer, gedelibereerd zynde op de Miffi e van Zyne Hoogheid den Heere Princevan Orange van den 24 Mey dezes Jaars, en op de daar by aan Hun Edele Groot Mog. toegezondene Copie au- zal worden gevalideert en goed gedaan , het beloop van overbetalinge, welke op de meergemelde nosc in de tien hatfte voorgaande Jaaren ter montant van ƒ315®»-°-° hebben moeten worden sedraagen. . , ., Dat Hun Ed. Groot Mogende voorts bereid zyn, met de verdere Bondgenooten te concurreeren, ten einde aan den Prefident en Leeden, mitsgaders den Griffier en mindere Bediendens van den geweeze Hooge Krygsraad, de volle Trattementen by hun refpeétivelyk genooten, voor het vervolg hun leeven lang gedurende geconierveert blyven , en by wegen van afftervende Lyfpenüoenen op den Extraordinaris Staat van Oorlog van het Jaar 1785, en verders gebracht worden , terwyl de verreekening en vallideering van het geen op de voorfz Traktementen by Provintiaale dispofltien van Hun Ed. Groot Mogende betaald zal worden, de voorgemelde Amptenaaren en Bediendens op den extraordinaris Staat van Oorlog 1785 met dubbelde Penfioenen ter repartitie dezer Provintie zullen dienen te worden gefteld. Accordeert met voorfz. Refolutie»  JAARBOEKEN, Augustus; 17S4. 137 authentiek der Acte tusfchen 7yne Hoogheid er d n Heere Veld Maarfchalk Htrtogvan Brunswyk den 3 Mey 1706 gepasfeerd , opden 2óMey 1784 ter Vergadering overgenoomeD en breeder onder de Notulen van den laaftgemelden dag geinfereerd. En in agting genoomen zynde de conduite do ut den gemelden Heer ' iertog gehouden, in het aangaan van eene conventie met den Heere Prince van Orange, geheel buiten kennis, communicatie en toejiemming, zo van de Bondgenooten in het generaal, als van de Heeren Staat en van deeze Ptoxin cie, in het byzonder; hoe zeer eene Afte van dien aart zaaken coBceroeerd, waar in de Republiek het allerwezentlykst belang heeft; en mits dien, zonder kennis en medewerking van den Soverain, zo inning engagement nimmer konde beftaan, als waai by hy Heer Hertog, volftrekt misbruikende den invloed, die hy op Zyne Hoogheid den Heere Erf-Stadhouder dezer Provincie, geduureude zyne Qualiteir, als deszelfs Reprefentant, als Kapitein-Oeneraal in deszelfs minderjaarigheid, had verkreegen; even na het uiteinde van dezelve minderjaarigheid, zig heeft weeten te eogageeren, om te zullen zyn de Raads. man van wel gemelden Heer Erf-Stadhouder, niet alleenlyk in zaaken, het Militair Departement fpecleerende, maar ook in alle andere z aken tot ■ alle andere Departementen, hoe ook genaamd, aan meergedagte Zyne Hoogheid binnen deze Republiek, gedefereerd; en dit alles onder het zeer notabel beding, van eene volftrekte onverantwooidelykheid anders., ais aan Zyne Hoogheid alleen, en dus' met uitputting van de Heeren Staaten, de refpeftive Souverainen dezes Landen: waar by dan nog k^mt een wederzyds engagement, dat deeze overeenkomst onverbreeklykzoude zyn, anders, als door bewilliging en kennelyk wederleggen niet van een der contraherende Partyen alleen, maar, in tegendeel, van beiden dezelven te zaamen: wyders gelet zynde, dat deze conduite van gemelden Yyyy 3 Heer ) 's Gra- VENUAGE. De Me van den Hertog wordt voor nul verklaard,enfJygedimitt. »  cgSo NIEUWE NEDERLANDSCHE VEN HA GE. De Abïe van den irierto?; word voor nul ver klaard, en Hy gedimitteerd* Heer Hertog, onmiddelyk Da de voorfz. minderjaarigheid vanden Heer Erf Stadhouder gehouden, een oogmerk te kennen geeft, direételyk ft•ydig tegen de intentie van alle de Bondgenooten ; by welker Inrtruftie hem Heer Hertog, als Reprsléntant van Zyne Hoogheid, inqualiteit als Kapitein Generaal van de Unie, gedurende deszelfs minderjaarigheid, was geinterdiceerd, en waar by gemelde Heer Hertog zig, oneer fo'emneelen Eede had verbonden, zig niet te zullen bemoeijen met zaaken, de Religie, Politie, Financie en Juflitie dezer Landen fpecleerende: —■—— Een oogmerk, derhalve om onmiddelyk na den aanvang der meerderjaarigbeid van den Heer Erfstadhouder tegen deze uitgedrukte intentie van alle de Bondgenooten aan, onder beding zelfs van gene verantwoording van zyn te houdeB gedrag aan hoogftdezelven verfchuldigt te zullen zyn zig, op deze clandestine wyze, in de directie van -alle de zaaken van den Lande, hoe zeer een Vreemdeling en in dienst van een andere Mogendheid zynde, in te dringen: en zig daar in, met uitfluiting van de hooge Bondgenooten, aan wien hy nochtha"s door gediftingueerde genooten weldaden groote verpligting had , zonder, Hoogftderzelver concurrentie, en alleen door den verkregen invloed op den. meerderjaarig geworden Heer Erf-Stadhouder, voor altoos te veftigen: — met dat ongelukkig gevolg, dat het zonneklaar uit de Miffive van Zyne Hoogheid aan de Bondgenooten, waar by de. voorfchreven Acte aan Hoogftdezelven is gecommuniceerd, zo wel als «tt andere omftandigheden confteerd, dat Zyne Hoogheid zich als nog aan gemelde Heer Hertog op het allerfterkst verbonden rekend; de voorfchreven Acte van conventie voor het aangezigt van alle Bondgenooten als 't waare tragt te wettigen, en gemelde Heer Hertog aan de Bondgenooten op te dringen , als een Perfoon, die, niet tegenftaande deze clandettineen gantsch onbetamelyke handel wyze, Hoogftderzelver hoogagting nog zoude meriteeren. Dat  JAARBOEKEN, Augustus, 1784. 1381 Dat laatftelyk na alle de klagten van de Bondgenooten, en in het byzonder van de Heeren Sta ten van deze Provincie, over de ongelukkige di reélie van 's Lands zaaken, niet langer kan worden getwyffeld aan den fchadelyken invloed van zodanig een Raadsman, die zig op eene zo onver geeffelyke wyze, en met eene geheimhouding, die agttien jaaren lang deze handel wyze voor het Bondgenootfchap heeft verborgen gehouden, tot dezen Minifteria; len post heeft verheven, en zig daar in door middel van het blind vertrouwen van Zyne Hoogheid op zyn Perfoon, als in een wettiglyk verkregen post, als nog tragt te maintineeren; zodanig zelfs, dat alle middejen, onder de hand, op de vriendelykfte wyze aangewend, om Zyne Hoogheid van het appui van gemelden Hertog te detourneercn , vrugteloos geweest zyn; waarom als nu geen ander middel meer overig is, dan dat Hun Ed. Groot Mogende, voor zo veel hun betreft, zig van hoogstderzelver pligt als Souverain van deze Provincie acquiteeren : En de verdere nadeelige uitwerkingen van het voorfz. clandeftine en voor den Souverein zo Ijefif engagement, met al hun vermogen, tegen gaan, en het kwaad met den geheelen wortel uitroeijen.... Dat deze zaak geen object, is, of zyn kan van de ordinaris Juftitie, die nimmer bevoegd is te oordeeïen over onderwerpen het bellier van 's Lands zaaken, concerneerende; nog ook in het byzonder , over het al of niet continueeren van den dienst van die geenen, die door den Souverain geoordeeld worden, daar uit gedimitteert te moeten worden; en mitsdien evident zynde, dat het privativelyk van het departement van den Souverain is, te beoordeelen wat tot het beleid van de gemeene zaak, en tot behoud van den Lande tegen gevaarlyke onderneemingen, in het werk behoort te worden gelteld. Is goedgevonden en verftaan, te verklaaren, dat de voornoemde Afte van Conventie, waar by Yyyy4 de 'sGra- venhage. De Aai van den Hertog wordvaar nul verklaard , tnHygeiitnitteerd.  J582 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGba- ge. De ASie van den Hertog word voói vul ver klant'd, en Hy geëmitteerd. ie Heer Hertog zig heeft geëngsgeert, en buiten kennis en goedvinden van, en onder beding van onverantwoordelykheid aan de Heeren Staten van deze Provincie, en de verdere Bondgenooten, te zullen zyn de Raad. i an van den Heere Erfftadhouder, in alle zdc n van den Lande tot eenig Departement, wdke het ook zyn moge, door de Bondgenooten aan Zyne Hoogheid, gedefereert , betrekkelyk zynde, is nul tn van geener waarde. Dat gemelde Heer Hertog met zodanig gedrag zig heeft verzet tegen de aan hem bekende intentie varj alle de Bondgenooten , van zig met geen zaaken van Politie te mogen bemoeijen. Dat deze condui e eene openbaart- verfmading van de rel^ciive Souvcrainen dezer Landen involveert; en de hoogde indignatie van het Bondgenootfchap naar zig trekt. Dat de Perfoon van den gemelden Hertog, die aidus in het geheim, den Heer Erfftadhouder van de Bondgenooten af, en door het voorfz. engagement naar zig toe heeft wecten te trekken , en' in de geheimen van dezen Staat, door dit middel, in te dringen, niet anders kan worden geconüdereert , dan als een zeer gevaarlyk Perfoon voor deze Landen, en • om di§ reden , en ous om redenen van Staat, trit dezelve behoord te worden geremoveerd. Dat dienvolgende Heeren Gedeputeerden dezer Provincie ter Generaliteit zullen worden geauthorifeerd en gelast, gelyk dezelve gelast worden by deze, om van deze Hun Ld. Groot Mo- fende Refolutie ter Vergadering van Hun Hoog /logende opening te geven, en de zaaken aldaar daar heen te dirigeeren , om met allen ernst en nadruk op de liquide en irconteftable gronden, hier boven ter neder gefteld , ter wel gemelde Vergadering te infteeren, dat alle de Bondgenoten , zonder tydverzuim, met Hun Edel Groot Mogende gelieven te concurreeren, om den Heer Veldmsarfchalk Hertog van Brunswyk van alle jtyne Militaire Charges, die hy in den dienst van bet  JAARBOEKEN, Augustus, 1784; 1383 bet Bondgenootschap tot hier toe heeft bekleed, te dimitteeren; en tot fieritelling van de rust m deze Lanéen, en van de harmonie onder de Leden van de Hooge Regeering, van het 'lerritoir van oezen Staat te removeeren: — Wyders ter Vergadering van Hun Hoog Mogende te declareeren, dat Hun Edele Groot Mogende den gemelden Hertog, voor zo veel hun aangaat, niet langer in eenige der voornoemde Militaire qualueuen zullen erkennen, nog confenteeren in eenige posten, die voor denzelven, hier va, op den Staat van Oorlog zullen worden gebragt, nog oók tetiige betaaling, voor zo verre dezelve op hoogstderzelver repartitie zyn gebragt, langer, als voor het lopende jaar, ingevolge hunne gedragene confenten, zullen doen ; en dat.Hun Edele Groot Mogende beieid zyn, om met de verdere Bondgenooten te concurreereri omtrend alle meest bekwame middelen, om meergemelden Hertog van het Territoir van dezen Staat efficacieufelyk te verwyderen: Terwyl hoogstdezelve , voor zo ver hun Souverain Territoir aangaat, aan zig afzonderlyk referveeren het recht, om dien aangaande de nodige voorziening te doen. En is wyders goedgevonden en \erftaan, dat aan alle Officieren binnen deze Provincie, welke gewoon zyn van meergedagten Hertog ordres te ontvangen, zal worden aangefchreven en gelast, de beveelen van den Hertog, voor zo veel hun aangaat, niet langer te refpecteeren: — mitsgaders, dat aan Heeren Gecommitteerde Raden zal worden aangefchreven op de 'Posten van den Staat van Oorlog, denzelven Hertog concerneerende, geen verdere betaaling, als geduurende het lopende jaar te doen. Laatftelyk, is nog goedgevonden en verftaan, dat in agting genomen zynde, dat mogelyk nog wel eenige andere Perfbonen mede in het formeeren der bovengemelde Afte de hand hebben gehad , en Zyne Hoogheid tot het pasfeeren van Yyyyj de- 'sGra- vknha^ BK. De Aiïe an den Bercog vor&voor nul ver. klaard, m Hy gedim hteerd.  'sGra- venha ge. De Atte van den Hertog word voo> nul ver klaar d, ■en hy ge • dimitieerd. «384 NIEUWE NEDERLANDSCHE dezelve geinduceerd, door de Heeren vandeRidderfchap en verdere Hun Ed. Groot Mogende Gecommitteerden tot het groot befogne zal worden geëxamineerd, op welken wyze dien aangaande onderzoek zoude kunnen worden gedaan; en de Vergadering gediend van derzelver conllderatien en advis. En dat van deze Refolutie Extract zal worden gezonden aan meergemelden Heer Hertog van Brunswyk, om te dienen tot deszelfs*narigt. De Heeren van de Ridderfchap en Edelen hebben verklaard in de voorenflaande Refolutie niet te conferueeren , maar dezelve wel expresfelyk te contradiceeren, houdende dezelve, zo in bet geEeraal, als fpeciaal ien aanziet) van deProvii ciaale voorziening, met opzigt tot het doen cesfeeren, van het Traktement, en de ordres aan de Officieren , voor informeel, en van onwaarde, met referve van zodanige nadere Aantekening als oordee» len zuIRd te behooren. De Heer:n Gedeputeerden der Steden Delft, Brielle, Enkt uizen, Edam en Medemblik, hebben tegens de bovengemelde Refolutie met meerderheid genomen, en contrarieerende aan de last van de heeren hunne Principaalen, geproteffeerd, en daar tegens gereferveerd zodanige Aantekening, als dezelve Heeren hunne Principaalen zouden vermeenen te behooren. De Heeren Gedeputeerden der Stad Rotterdam, hebben gedeclareerd, de Conclufie van het Point tot dadelykedemisfieen verwydering van den Heer Hertog van Brunswyk, in dier voegen als hetzelve inde vorenftaande Refolutie is vervat, als daar toe, op dien voet, niet gelast zynde , aan te zien. De Heeren Gedeputeerden der Stad Schiedam hebben, voor zo veel betreft de verwydering van den Perfoon van den Hertog van Brunswyk van het Territoir van de Republiek, tot de Conclufie van  JAARBOEKEN, Augustus, 1784. 1385 van het tweede Lid der bovenftaande Refolutie niet geconcurreerd. De Heeren Gedeputeerden der Stad Hoorn, inhajreeren den 'ast van de Heeren hunne Principaa Jen, en declareeren, dat zy ter voldoeninge aan dezelve in het neemen dezer Refolutie niet hebnen geconcurreerd De Heeren Gedeputeerden der Steden Dordrecht, Haarlem, Leyden, Amfteldam, Gouda, Gorincher», Schiedam, (vopr zo veel de Refolutie, met uitzondering van hetp.>int der verwydering, betreft) Schoonhoven, Alkmaar,Mooniekendam en Purmerende, hebben tegen de voorfz. Protesten gereferveerd zodaanjge Contra-Proteiten te doen , als de Heeren huane Principaalen zullen te raade worden. Accordeert met de voorfz. Refolutien. Dit befluit der Staten van Holland is tei vergaderinge der Algemeene Staten overgebragt, en inmiddels van wege deze Provin cie een Boden naar 's Hertogenbosch afgezonden, om het voorfz. befluk aan den Her tog over te brengen. Ook zyn bevelen ge zonden aan de Officieren, ter betaling var deze Provincie (taande, om dien Prins, voortaan niet meer als Veld - Maarfchalk te gehoorzamen. Ook is de fchildwagt van de Hollandfche Gardes te Voet, die tot dus verre gewoon was voor de wooning van den Hertog te ftaan, van daar afgelost en verplaatst voor het huis van den Generaal Major Kretchmar, Bevelhebber van het Regiment Hollandfche Gardes , alwaar ook de vaandels , voorheen by den Hertog zynde bewaard geworden, nu zyn overgebragt. Om- 'sGra- VECVHAGE. De Alle van den Hertog word voor nul verklaard,en Hygedimittcerd.  i386 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VENHAGE. Omtrend de verbintenis door deze Republiek met Frankryk aan te gaan, heeft de Staatsminister Zyner Allerchristlykfte Majefteit, Graaf de Vergennes, aan onze Gezanten te Parys niet alleen verklaard , dat de Koning zyn Meester genegen was, om zodanige nadere verbintenis met de Republiek aan te gaanj maar hun by die gelegenheid zelfs het plan van dezelve ter hand gefteld ; welk plan door eenen postboden herwaards overgebragt zynde , nog deze week in de vergadering van Hun Hoog Mog. zal onderzogt worden. Midlerwyl men de fluiting van dit Verbond verwagt, en tot dat een wederzydsch Commercie - Traktaat zal worden aangegaan, is men overeengekomen, dat de Onderdaanen der Republiek, met betrekking.tot den Koophandel en de Scheepvaart, in Frankryk op gelyke wyze als de meestbegunftigite volkeren zullen behandeld worden, en ook de onderdanen des Konings van Frankryk in de Vereenigde Provinciën eene dergelyke behandeling ontmoeten. Zie hier het ontwerp van voorfz. Verbinr tenis, door den Franfchen Staatsdienaar aan onze Gezanten overgegeven: Artikel I. Daar zal eeDe oprechte en ftandvastige Vriendfchap en Vereeniging plaats hebben tusfchen zyne Allerchriftelyk Majefteit, zyne Erven en Opvolgers, en de Vereenigde Nederlandiche Provinciën. De hooge contracteerende Partyen zullen , ingevolge van dien; de groofte oplettenheid - aan-  JAARBOEKEN, Augustus, 17S4. 1387 aanwenden, om tusfchen hen en hunne Staaten en refpective Onder laanen, eene wedetzydfcbe Vriendfctiap en goede Veritandhouding aan te kweeke.i, zonder toe te laaten, dat men van den eenen of anderen kant eenige zoort van vyandfchap, om welke oorzaak of onder welk voorwenuzel'het ook zou mogen weezen, bedryve; . mydende al 't geen, 't welk de Vereeniging en goede Veritandhouding, gelukkiglyk tusfchen dezelven vastgefteld, in 't toekomende zou kunnen veranderen; en befteedende in tegendeel alle hunne zorg, om, by alle gelegenheid, hun onderling nut, eer en voordeel te bewerken. II. De Allerehriftlykfte Koning en de Heereu Staaten Generaal 'belooven elkander, om, zo veel in hunne magt zal zyn, alles tot hunne refpective veiligheid by te brengen; om elkander oöderling, de Rust, de Vrede en de Neutraliteit te handhaven en te be waaren, gelyk ook de tegenwoordige bezitting van alle hunne Staaten, Domeinen, Regten en Vryheeden ; en elkander tegen allen vyandlyke aanval, in welk Waerelddeel het mooge zyn, te beveiligen. III. Ingevolge de Verbindtenis, in het voorgaande Artikel aangegaan, zullen de twee hooge contrafteerende Partyen fteeds met onderling overleg aan de behoudenis van den Vreede arbeiden; en in gevalle eene van haar met eenen aanval zou gedreigd worden, zal.de andere haare goede dienfteu aanwenden, om de vyandelykheeden voor te komen en de zaaken tot een vergelyk te brengen. IV. Doch, zoo de bovengemelde goede dienften het gewenfchte gevolg niet herbsn, verbin. den zich zyne Alterchriltelykite Majeiieit en Hun Hoog Mog. van nu af aan, om elkander onderling zoo te land, als te water by te ftaan. Ten welken einde zyne Allerehriftlykfte Majefte.it aan de Republyk zal leveren .... Man Infantery, .... Kavallery, .... Schepen van Linie en Fregatten i en Hün Hoog Mog. zullen ingeval van eenen 's Gravenha- ge. Ontwerp van Ver. bintenis • fe clezer Rep. met Frankr.  'sGra- venhaü£. Ontwerp van Verbintenisfe dezer Rep. met Frankr. t388 NIEUWE NEDERLANDSCHE jen Oorlog ter Zee, of in gevallen wanneer zyflfl Allerehriftlykfte Majefteit Vyandelykbeden ter Zee zouden worden aangedaan .... Scheepen van Linie, en...: Fregatten leveren. De Staaten Generaal zullen ingevalle het Franfche Grondgebied aangevallen word, hun contingent van Troepen in Geld fourneeren, welk door een afzonderlyk Artikel of Conventie zal begroot worden, ten zy zy mogten verkiezen, om het in natuur te leveren, de begrooting zal geichieden op den volgende voet, te weeten .... Man Infantery, en ... Kavallery. ' V. De Mogendheid, die haar Contingent, t zy in Oorlogfcheepen en Fregatten , 't zy in Troepen levert, zal ze betaalen en onderhouden overal, waar haar Geallieerde dezelve zal doen ageeren; en de opeifchende Mogendheid zal verpligt zyn, 't zy dat de gemelde Oorlogfchepen, Fregatten en Troepen kort of lang in de Havens blyven, dezelven van al 't geen zy nodig zullen hebben, te doen voorzien, tot denzelven prys, als of zy haar in eigendom toebehoorden. Men is overeengekomen, dat de voorfchreven Troepen of Oorlogfchepen in geen geval tot laft van de opeifchende party zullen kunnen zy:- ,en datzy des niet te min tot haare dispofitie zullen blyven gedurende den geheelen Oorlog, in welken zy zich ingewikkeld zal bevindeu VI. De Allerehriftlykfte Koning en de Heeren Staaten Generaal verbinden zich, om de Oorlogfchepen en Fregatten en de Troepen , welken zy van weerskanten zullen leveren, voltalig en wel. gewapend te houden; zoo dat, zoo dra de opgeëifchte Mogendheid het Secöurs, volgens het vierde Arrik'l bedongen, zal gefourneerd hebben, zy in haare Havens een genoegzaam getal Oorlogfcheepen zal laaten armeren, om de zulken, die of door de gebeurtenisfen van den Oorlog, of door de Zee mogten verlooren gegaan zyn 'terftond te remplaceeren.  JAARBOEKEN, Augustus, J784. 138$ VII. Ingevalle het Secours, hierboven bedongen, niet toereikende mogt zyn tot befcherming der opeifchende Mogendheid, en om dezelve eenen betaamlyken Vrede te bezorgen, za) de opgeëifchte Mogendheid hetzelve van tyd tot tyd vermeerderen, naar vereifch van de behoeften haarer Geallieerde, zelfs zal zy dezelve mei alle haare magt byftaan, indien de Omltandig heden zulks vereifchen; maar men is uitdruklyk overeengekomen, dat in alle gevallen het Contingent der Heeren Staten Generaal in Landtroepen de begrooting Van ... Man Infantery en Man Kavallery niet zal te boven gaan; cn de referve, in het vierde Artikel ten behoeve der Heeren Staaten Generaal met opzigt op den Landtroepen gemaakt, zal dan van kracht zyn. VIII. Wanneer 'er een Oorlog ter Zee gedeclareerd zal worden, waar aan beiden hooge contracteerende Partyen geen deel zullen neemen, zullen zy elkander onderling de vryheid der Zeeën guarandeeren, volgens het grondbeginfel, dat de vlag van onzen vriend de waaren van onzen vyand beveiligt, behoudens nogthans de uitzonderingen, welke in het 19de en aoffce Artikel van het Commercie Traktaat, den n April 1713, te Utrecht tusfchen Frankryk en de Vereenigde Provinciën geteekend, begrepen zyn, welke jfirticulen dezelfde kracht en waarde zul-, len hebben, als of zy van woord tot woord in het tegenwoordig Traktaat ingelyfd waaren. IX. Indien ('twelk God verhoede) eene der 1' twee Contracteerende Partyen zich in eenen Oorlog ingewikkeld vindt, aan welken de andere zich genoodzaakt zal vinden, eeu direct aaudeel 1 te neemen, zullen zy de operatien, welken het ; gevoeg] yk zal zyn te onderneemen om steedam.  j394 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- stklVhU. en de grootfte Zeehelden hadt opgeleverd; verzoekende, dat hem vergund mogte zyn, den degen zo lang te houden, tot dat hy aan den Koning zynen meester vryheid gevraag den bekomen zou hebben ; welk verzoek de Heeren Gezanten gaarne inwilligden. De Bewindhebberen der O. I. Maatfchappy hebben zig wederom , omtrend hunne verlegenheid en gebrek aan gereede penningen tot de Bondgenoten vervoegd , en, in een wydlopig beklag, onderftand verzogt. Daar wordt verhaald , en vry algemeen door het gantfche land verhaald, dat, wanneer aan de Kaap de Goede Hoop, de tyding van de vredebreuk met Groot - Brittannie was aangekomen , van daar dit gewigtig nieuws terltond naar Batavia is afgezonden; dat, zodra deze tyding te Batavia was aangekomen, de Regeering, onder anderen maatregelen, ook op een Engelsch Scheepje, dat daar in de have lag, beflag heeft gelegd, zyn loer ontnomen enz. Deze Engelfche Kaptein daar op doet aan den Gouverneur of Oppergebieder van Nederlandsch Indien, ■veeie vertogen, om ware het mogelyk denzelven te overreden, dat deze tyding moest valsch en verdigt zyn. Hy brengt het zo ver , dat de Gouverneur het in den Raad voordraagt, en de overige Leden overreedt. Men laat dus den Engelfchen fchipper gelust vertrekken. Deze ontmoet daarop vyf ryk-  JAARBOEKEN, Augustus ï 1784. 1395 rykgeladene Engelfche fchepen, uit China komende, en van voornemen zynde om naaf1 Batavia te ftevenen , alwaar zy juist in de fuik zouden gekomen zyn, en eenen ryken buit voor de Nederlardfche Maatfchappy geweest. Dog hy verwittigt deze fchepen van den uitgebroken oorlog : waarop zy yïings naar de kust van Sumatra ftevenen, eh aldaar teBencoulezig ontladen,wapenen, en verfcheidene Hollandfche bezittingen hebben weggenomen. Dus zou de ligtgêlovigheid van 'den Opperbevelhebber vooreerst de O. I. Maatfchappy van den allergewigtigften buit van 5 rykgeladene Chineefche fchepen van den vyand hebben verftoken; ten twee en een vyands fchip niet alleen onttlagen, maar ook gelegenheid gegeven van zyne natie in die Gewesten van het uitgebarften oorlog te verwittigen; en nog ten derde onze bezittingen aldaar aan vyandlyke aanvallen bloot hebben gefteld. Het is onze gewoonte niet, befchuldigingen ligtelyk ofte geloven, ofte verfpreiden- Maar het is van belang, dat, uit hoofde van de algemeenheid van dit gerugt en verhaal, het zelve, zo het waar is, niet verdonkerd, en zo het onwaar is, openlyk wederlegd worde. De Leden van het Bellier des Oeconomifchen Taks in deze ftad, by hunne eerfte aankondiging van den i^den Maart dezes jaars, in't algemeen verzogt hebbende , de egte bengten der fchadens , doos de over« Itromingen veroorzaakt, te bezorgen aan Zzzz 3 de Am- jAM.  130 NIEUWE NEDERLANDSCHS Am- 8telpam, de Secretarisfen Mr. C. E. Vaillant en Mr. P. N. Arntzenius, en vervolgens reeds den %dw April, naar alle overftroomde plaatfen, verzonden een genoegzaam aantal exemplaren van tafels, ter invullinge der geledene fchadens en nodige behoeftens, vinden zig verpligt dat verzoek, ten opzigte van die, waar van zy, tot nog toe geen bericht ontvangen hebben, te herhalen, of mogelyk, by de Gerechten, van een of andere plaats, op het grondgebied van den Staat gelegen, onverhoopt, geene zodanige tafels waren ingekomen , of wel aldaar geene noemenswaardige fchaden gevallen ; ja ook , gelyk zy reeds ondervonden hebben , niet verkoren de bedeelinge te genieten, en daarom geene opgave gedaan. Zy verzoeken derhal ven by dezen, allen, die mogten oordeelen, dat in hun diftricTt eenige vergoeding behoord te gefchieden, daar van voor den laatften September eerstkomende, aan bovengenoemde Secretarisfen kennis te geven, ten einde mpt het opmaken der uiterlyke verdeeling, der by uitnemen,, heid ruime liefdegiften hunner edelmoedig© Landgenoten , te kunnen voortgaan, op die plaatfen, van welke hehoorlyke opgaven zyn ingekomen , en waar dan ook terftond , zo dra het jaargetyde zqlks toeliet, het verongelijkte vee, in rcdelykheid is vergoed, en voJmagt tot opbouw der omgefpoelde, en hetftel der befchadigde woningen, gegeven. Terwyl -de Leden Voornoemt het daar VOQr hQwdeu gullen , dat op die plaatfen,  JAJARBOEKEN, Augustus, 1784. 1397 van waar, voor den boven bepaalden tyd, geen bericht is ingekomen, geen fchade van belang geleden, af van de bedeelinge afftand gedaan is." By den Boekverkoper P. Schouten alhier, is thands van de pers gekomen en verzon, den het eerfte Deel der Staatkundige Gefchriften , opgeheld en nagelaten door Mr. Simon van i$//'#gi?/(2»^,«Raadpeniionaris van Holland, behelzende: I. Eene verhandeling over de oude Regten van Holland, onder de Graven, en van de verandering daar in voorgevallen, zedert de troublen. Kap. I. Van den oorfprong der Graaflyke Regeering , en van de magt der Graven. Kap. II. Van de Edelen en Steden, en van het recht of magt der Staten over de Graven. Kap. III. Van het deel dat de Stadhouder en het Hof gehad hebben in de Regeering, onder de Graven. Kap. IV. Van de verandering in de oude Regeering van Holland voorgevallen , geduurende het leven van Prins Willem den Oude. Kap. V. Van de verandering in de Regeering van Holland, geoccafioneerd door den dood van Prins Willem den Ouden, en byzonderlyk van het Ampt van den Gouverneur en Kapitein• Generaal van Holland, Zzzz 4 ge- Am- 3tel3 am.  l398 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- steldam. gecreëerd in den perfoon van Prins Mauritz. II. Memorie, om aan te wyzen de noodwendigheid van het in pra^tyk brengen van het veertiende Articul der Ordonnantie op de Vergadering van Holland, byzonderlyk met opzigt tot het redres der Finantien, en tot vastftelllng der tegenwoordige forme van Regeering. III; Discours over de Defecten in de tegenwoordige Conftitutie der Regeering .van den Staat der Vereenigde Nederlanden, en over de middelen van redres. Dit voortreffelyk Werk , waar van het tweede Deel reeds op de pers is, verfpreidt een ongemeen licht over onze Faderlandfche Hlflorie, daar's Mans aanzienlyke waardigdigheid hem tot de egte bronnen der gebeurtenisfen eene opene weg baande. Rotterdam. Den 4 dezer maand, debeffemde dag voor de jaarlykfche Wapenfchouwing van de XII Compagnien Burgeren , werd des morgens ten 6 uuren, reeds door alle de wyken van de Rad de vergadering geüagen. Ten 9 uuren trokken zes Compagnien naar de Groote, en zes naar de Nieuwe Markt, van waar zy kort daar na Regimentsgewyze (zynde de geheele Burgery in twee Regimenten verdeeld ) en in de beste orde naar de Boompjes opgetogen. Zo dra zy hier gefchaarcï waren, gingen de Ed. Groot Achtb. Heeren  JAARBOEKEN^ Augustus, 1784. 1399 ren Schout, Burgemeesters en Scheepenen, uitmakende de Weth dezer Stad, even ge-' [yk voorleden jaar, itaatlyk derwaard, gaande voor Hun Ed. Groot Achtbaarheden de flads Gerechtsboden, ter zyden de Helbariiers met hunne heibaarden en wordende gevolgd door de beide Onderfchouten met itiunne dienaars. Na dat de Wapenfchouwing verrigt en de Heeren van de Weth aan de Opperofficieren van de Burgery derzelver genoegen over den Raat van alle de Compagnien betuigd hadden , keerden Hun Ed. Groot Achtb. naar het raadhuis terug en vervolgens trok de ganfche Burgery des middag» ten 1 uur in gelyke orde weder af. De Heeren *van de Weth dezer ftad, hebben den Heer J. J. Elfevier, van den post van Kaptein van de Burger - Compagnie No. 9., op deszelfs verzoek, ontllagen. Dog Hy is nog als Overfte of Collonel der Schuttery aangebleven. Wy hebben in ons voorgaand Rukje van de oproeren in deze Rad gefproken. De Lieutenant van Zwyndrecht heeft zig ook nog tot de Staten op deze wyze vervoegd : Aan de Edele Groot Mogende Heeren Staten van Holland en ffestfries/and. /"leeft met diepen eerbied te kennen, Leonardus van Zwyndregt, geweczene Luitenant van de Bar- Ror- JhM.  1400 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotte r- Sldr. var, denLieu ten. van Zwyn- drecht aan de Staten, Burger Compicmie, No. 9, der Stad Rmterdam, doch tegenwoordig zig bevindende te Amfterdara. Dat het voorgevallene met de Burger Compag. nie, by het optrekken der Wagt binnen Botterdam, op den avo/'d van den 3 April iailtleeden, van die publique notoriteit is, dat het volttrekt onnodig zou zyn, "t zelve aan Uw Ed Groot Mog. te herinneren, of aan Haar geheugen te rappel'eeren, dat de Suppliant zig bevond aan het hoofd der Wagt, welke ter dier tyd op Je geweldaadigfte, en tevens op eene vo A M.  E.iAM Ref. omtrend Regeeringsbeflelling teE dam, ZEE* 14" NIEUWE NEDERLANDSCHE Vroedfchap der Stad Edam , om de daar bv seallegueerde reedenen in de navolgende Requeste sedetailleerd, verzoekende, dat Hun Ed. Groot Mogenden de Stad Edam, by deszelfs Handvesten Privilegiën en Octroyen maintineerende , de* (..Vroedlc'iaps- Refoluiien van ai en 28 Maart n<* geliefden te verklaar, n inconftitutioneel, en uit desze lfs aart ,en na uur ten eenemaal onbeflaanbaar en dat over zulks de vroedfchap der Stad Edam gehouden en verpligt is, zig zoo omtrent haare Ma.:iftraats BefWlingen , als met opzigte van de begeeving van alle Ampten en Commisfien ter o:spofltie van de Vroedfchap ftaande, alleen na derzeiver verk-reegen Handvesten, Privilegiën en Uctroyen te reguleren, zonder eenige Recommandetien daar toe van Zyne Hoogheid den Heere JB.r'ltadrK-uder te vraagen of in te willigen, gelyk ni ede dat de Vroedfchap der Stad Edam, door Hur, üd. Groot Mog. als de eenige Wettige Souverain d-zer Landen, zal worden gelast, omhangende de üehberatienvanfiun Edelen Groot Mog. iu de eerite Vroedfchaps- Vergadering dadelyk over te neemen. en in de Notulen van dien rfae te doen n fereeren het nader Protest door de Supplianten in de Vergadering van 4 Juny geëxhibrert. Waarop gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verfban, dat de voorfz. Requeste en Bylagen gullen worden gefteld in handen van de meerderheid* van de Vroedfchap der Stad Edam, om Hun fcd. Groot Mog. daar op te dieren van bericht, blyvende voorts het vragen van Recommanda! tién va;, Zyne Hoogheid, en dus de voorfz. Relol ui ien van den 21 en «8 Maart i7sl, hangende ie Üel.beranen van Hun Ed. Groot Mog. mfiate. en Surchtancs. Accordeert met voorfz. Register. (Was getekend) C. CLOTTERBOOKE.  JAARBOEKEN, Augustus, 1784. 1413 ZEELAND. Middelburg. Den 12 Augustus hebben de Heeren van Vlisfingen terStaatsvergaderinge verzogt, dat de nog draaiende Leden zig ten fpoedigflen geliefden te verklaaren op het rapport over de Memorie van den Koning van Pruisfen, met verklaring, dat de Heeren gewoone Afgevaardigde ter vergaderinge van de Bondgenoten behoorden te werden gelast, om den biief van de StSLten van Zeeland, te ftelleri in handen van den Heer Gezant Baron van Rbeede, uit hoofde van de weinige eerbied van den Heer Thulemeyer, met opzigt tot d^ze Provincie, of particuliere leden der Regeeringe van dezelve, blykens de overhandigde Nota op 't Advys van Zierikzee. Doch de Raadpenfionaris heeft zig, wegens den Heer van Lynden, hier tegens verzet. Zierikzee. De Boekhouders der Oester-Sociëteiten te Zierikzee, hebben zich, voor en in name van alle de belanghebbende, vervoegd tot H. Hoog Mogenden, met een verzoekfchrift, inhoudende: „ dat de Raad der Domeinen „ en Finantien van Hare Keizerlyke Maje„ Reit de Koninginne van Hongaryen, glo„ neufer memorie, te Brusfel, by ordon„ nantie van den o September 1767 hadc s, verboden den invoer van alle vreemde Aaaaa 5 w Oes? MlD* DELBURS.  I4H NIEUWE NEDERLANDSCHIÏ ZlEIUK ZEE. „ Oesters in het gebied van Brusfel, Tier- lemont, Turnhout, Antwerpen, St. Phi„ lippe , St. Nicolaas , Gendt, Brugge, „ Oftende, Nieuwpoort, Yperen, Korcryk, „ Doornik, Mons, Chimay, Charleroy en „ Namur, op poene van Confiscatie en an- dere ftraffen, volgens die Ordonnantie \ — , • dat de fupplianten, door de voorfchreven „ order, ten uiterften ontroerd, zig ter dier tyd aan Hunne Hoog Mogenden geadres- feerd hadden. „ Dat het.aan Hunne Hoog Mogenden, „ by derzelver Refolutie van den 8 Octobex ?, 1767, wel gunftiglyk behaagd hadde, dat „ Copy van het voorfchreven Request zou5J de gezonden worden aan den Grave van 9, Degenfelt, Hunner Hoog Mogenden Ex5, traordinaris Envoyé eb Pienipotentiaris * aan het Hof van Weenen, en hem aan te ?, fchryven, omme ten dien opzigte ferieufe 9J reprefentatien te doen aan Hare Keizerly3, ke Majefteit. „ Dan dat tot hier toe, tot der fupplian„ ten merkelyke fchade, als mede tot groot „ nadeel van de ganfche Oester-Negotie met „ den aankleeve van dien , de yo°ri"chre- ven remonftrances , aan het Hof van „ Weenen gedaan, geen het minfte effecl: hadden gehad, maar in tegendeel de voor„ fchreven Ordonnantie op den duur wierdt „ agtervolgd. „ Dat de fupplianten van de thans ont* „ ftaane differentien tusfchen deze Repu„ bliek en den Keizer geïnformeerd zynde, » ge:  JAARBOEKEN, Augustus, 1784. ^xy „ gemeend hadden, dat by het demelleeren 9, van de wederzydfche pretenfien de meer* gemelde Ordonnantie geene geringe Con- fideratie meriteerde, en dat thans de gele„ genheid zoude kunnen geboren zyn, om „ met meer effect op de intrekking van het „ meergemelde verbod te infteeren; verzoe„ kende de fupplianten derhalven, dat het Hunne Hoog Mogenden goedgunftiglyk „ behagen moge, om aan het Hof van Brus„ fel de allerkragtiglle reprefentatien en in- fiantien te laten doen, ten einde het meer. ,, gemelde verbod worde buiten effecl: ge,, lteld, of wel zodanige voorzieningen te „ doen, als Hunne Hoog Mogenden zullen „ oordeelen te behoores." Den 6 July vereerde de Marokkaanfche Gezant, die in het laatst van het vorig jaar tot onzen Staat was overgekomen , en nu weder naar Marokko keerde, de Rad Vlisfingen met zyne tegenwoordigheid. Hy hadt Zyn verblyf op het OorlogfchipVe Admiraal Tjerk Hiddes de Vries, van 60 Rukken, hier.ter reede liggende, onder gebied van den Kapt. van der Beets, en kwam na den middag in de Rad, reedt met een koets, en wandelde te voet, door eenige ftracen, bezag het Stadhuis, Arzenaal enz. verkwikte zig op den even buiten de Rammekespoort liggend Hof van den Zeekaptein Haringman , en keerde tegen den avond weder naar boord, alles onder een overgrooten toeloop van menfehen. In de de koets zat de Kapt. Zierikzee,  Ï4IÖ NIEUWE NEDERLANDSCHE ZlERIK ZEE. • Kapt. van derBeets naast hem , en over hem zyn eerfte Secretaris , en de bevelvoerende Overfte van het garnizoen. In het affteken van boord', en by het wederkeercn, liet zig het gefchut en muziek op het fehip van Kapt. van der Beets hooren, en daar hy, aan de wal, de hoofdwagt, en andere wagten, voorbyging, wierdt hy gegroet. Zyne kleding was een onderkleed, van wit lynwaat, tot aan de voeten, daar over een kort groen bovenrokje , als een borstrok, korte laerzen over het bloote been, en over het hoofd en fchouderen een lap van witlynwaat, als een kap, welk laatfte alleen een voorregt is van zulke Mahometanen die het graf van Mahoraet, te Mecca bezogt hebben, gelyk hy gedaan heeft: zyn Secretaris was geheel bloot beens, aan de voeten alleen gefchoeid. De Gezant is een befchaafd en fpraakzaam man , fprekende ook wat Italiaansch. Den i Augustus is dit fchip met voorfz. Gezant onder zeil gegaan. Den 24 Juny was hier een zeer zwaar oaweder: 's middags ten 5 uuren floeg de blixfem in den toren van de Domkerk, in dewelke men nog de gevaarlyke gewoonte heeft, om by onweder te luiden. 'De toren begon te branden, en men twyfelde bykans niet meer, of de fchoone Domkerk, en misfchien de geheele ftad, zoude een roof der vlammen geworden zyn , wanneer een ruiter in Beyerfchen dienst , die juist hier was, zig midden in het vuur waagde, en den  JAARBOEKEN, Augustus, 1784. 141? den brand gelukkig bluschte. Deze edele Beijer, die omtrend een uur lang in het uiterfte doodsgevaar met het vuur ftreedt, en het zelve overwon , heet Michaël Dellis. Hy heeft alle belooning geweigerd, zeggende , dat hy niets dan zyn pligt hadt gedaan.' V l i S s i n g e n. Den 29 July kwam ter reede van Vlisfingen het eskader van den Vice - Admiraal Reynst, beftaande uit het fchip de Vryheid van 74 ft.? onder bevel van den welgem. Vice-Admiraal- Alkmaar van 50 ft,, Kapt, Heckers, en 't Fregat Har lingen , Kaptei'n Grave van Rechter en 's Lands Brik tot dit eskader behoorende, was daags te vooren bereids ter reede van Ylisfingen voornoemd aangekomen. Den 3 Augustus zyn van deze(rhede naar Zee gezeild 's Lands fchip van Oorlog d e Admiraal Tjerk Hiddes de Vries, Kapt van der Beets , hebbende aan boord den Marokkaanfchen afgezant, en nog twee Driemast Hoekers met de gefchenken, onder geleide van dezelve; als mede 'sLands Oorlogfchip de Admiraal de Kortenaar, Kapt. 'tHoofd, en 'sLands Fregat de Castor, Lieut. van Rooyen, betde naar Helvoet. Den 7 Augustus, zynde de Geboortedag van Hare Hoogheid Mevrouwe de Princesfe van Orange, is ter dezer reede op'sLands fche- ZlERlKZEli,  x4i5 NIEUWE NEDERLANDSCHE Vtts- SIN GEN. fchepen van Oorlog gevierd met het vlaggen van de toppen , en s middags ten twaalf uuren, met het fchieten uit het grof gefchut. Deze reede is thans , by afwezigheid van den Vice-Admiraal Reynst, onder bevel van den Kaptein Grave van Regteren, als oudfte Scheepsbevelhebber. V e e m e, De zaak van den Overften Macalester, Bevelhebber van de krygsbezetting alhier, wegens het doen van den eed, is tot genoegen van de Staten van Zeeland gelchikt. Welgem. Overfte is den 17 July, met het krygsvolk onder zyn bevel, door de Edele Mogende Heeren Gecommitteerde Raden in eed genomen. UTRECHT. Utrecht. Tegen alle oproerige bewegingen, het dragen van leuzen of tekens, van partyfchappen , is den 3 July 1784. van wegens de Regeering dezer Stad de navolgende Publicatie afgekondigd. Schout, Burgemeesteren en die van den Gerechte der Stad Utrecht, in ernftige overweginge nemende, dat in dezorgelyke omftandigheden, in welke het lieve Vaderland zich tegenwoordig bevindt , de inwendige rust en eensgezindheid alleszins bevorderd, en daartegen al wat aanleidinge toe  JAARBOEKEN, Augustus, 17842 1415 tot twist, tweedracht én oproerige bewegingen zoude konnen geven, ten rigoureuften behoo t te worden te keer gegaan, hebben dien (tig ge. oordeeld, opfpecialeauthorifatie van deEd. üroot Achtb. Heeren Burgemeesteren en Vroedfchap; dezer Stad, vervat by Refolutie van den 28 Juny; laastleden, en op het voetfpoor der Publicatie van; de Ed. Mog. Heeren Gedeputeerden van de Staaten 's Lands van Utrecht, in dato 28 May dezes jaars, ten opzichte van het platte land geëmaneerd, midsgaders van het geen, ter ftuitinge van fchaadelyke verdeeldheden en partyfchappen, in nabuurige Provinciën en Steden is geftatueerd; , de goede Burgery en Ingezetenen van deze Stad en derzelver Vryheid insgelyks op het krachtigfte te vérmaanen , zich vreedzaam en Ril, met behoor] yken eerbied voor hunne wettige Overheid, te gedraagen, en zich zorgvuldig te wachten, van eenige oorzaak tot ftoringe der zoo noodige rust en onderlinge eendracht te geven. Verbiedende Hun Ed. Achtb. dien volgende ten ernftigften, allen een iegelyk, zoo Burgers en Ingezetenen, als Vreemdelingen, zich b;nnen deze Stad of derzelver Vryheid onthoudende, den een den ander te fchelden, of door hatelyke en partyfchap, aanduidende benaamingen, van wat aart die ook mógen zyn, verracht te maken, of op eenjgerhande wyze, 't zy met woorden, 't zy met werken, te miszeggen of te misdoen; midsgiders het langs de publique ftraaten en weegen lasterlyk en oproerig roepen, fchreeuwen, razen en tieren; het trekken van mesfen, degens of ander zydgeweer; het bedreigen daarmede, of met eenig fchietgeweer; het. moedwillig uitdaagen van elkander; het pleegen van eenigen dwang, geweld, of andere infolentien aan iemands perfoon of goederen; en vor>rds het houden van eenige onbehoorelyke vergaderingen of zaamenrottingen. Ge- U- fRECHT Public, egen mzen en wtyfch.  1420 NIEUWE NEDERLANDSCHE O- . TRECHT Pub!, te- gen leu zen en fartyfch. Tot Gelyk Hun Ed. Achtb. bovendien niet alleen, ter voorkominge van hatelyke en onrustverwekkende onderfcneidingen, fcherpelyk verbieden het draagen van Leuzen of Teekens, zooverre dezelve gefchikt zyn, om zich door eene kennelyke partyfchap van andere onze goede • Burgeren en ingezetenen te diftingueeren; maar ook ten krachtigften alsnog interdiceeren het voeren van kwaadaartige en licentieuce gefprckken, enkel gefchikt om het wettig gezag der Overheid te vernietigende rust en vreede te verbannen, de muitzucht te koefteren, de goede Burgery en Ingezetenen in de uitterfte verwarringe te brengen , en dus de akeligfte onheilen en rampen over dezelven te bewerken en te vermeenigvuldigen; alles op poene, dat die geenen, welke zich, in eenigerlei opzichten, aan het geen voorichreeven is zullen fchuldig maken, als openbaare rustverftoorers, zonder eenige conniventie , arbitrairlyk, zelfs ook aan den lyve, zoodaanig zullen worden geftraft, als, naar bevind van zaaken, zal geoordeeld worden te behooren. Blyvende teffens de vorige Publicatien tegen het fchieten met fnapbanen of ander geweer, laags de publique ftraaten en wegen , op de boeten daarby gefteld, in volle kracht. En opdat niemand hieromtrent onkundig zy,. zal deze worden afgekondigd, gedrukt en aangeplakt, naar behooren. Aldus gearrefteerd by Myne Heeren van den Gerechte voornoemd, den 3 July 1784. In kennisfe van mv , C. A. V. WAC HEN DO RFF. En, ten zelfden dage, van den Stadbuize alhier (mnrefolito) gepubliceerd , by my ondergefchr. Deurwaarder, S. IHEOD, G A U K E S.  JAARBOEKEN, Augustus, J784. u?i Tot het geen omtrend Stads en 's Lands zaken tegenwoordig voorvak, behoort vooral Het Concept - Reglement op de Regeeringsbeftelling van de Provincie Utrecht, als mede een Adres aan de Ed. Gr. Achtb. He-eren Burgemeesteren en Vroedfchap der Stad j Utrecht, behelzende eenige veranderingen in | het Concept-Reglement; welke beide Rukken \ door den druk zyn gemeen gemaakt. Na dat den 2,1 Juny een Request, en den 28 derzelve maand een Appui tot het zelve Request, door A. Weppelman, Gerardus Bet- ' tink, G. Westhuizen en J. van Schalkzvyk, zo voor zig zelfs als uit naam van een merkelyk aantal Burgers , aan de Vroedfchap dezer Rad ingeleverd was, en door den Raad buiten dispofitie gehouden, hebben gemelde Requeftranten op den i$den dezer maand > July weder een nader adres aan Hun Edele Groot Achtb. ingeleverd; inhoudende, gelyk de twee voorigen, verzoek en aandrang tot fcheiding der overgeleverde bezwaarpunten, en mededeeling dier fcheiding, voor dat dezelven aan de Staatscommisfie wierden overgebragt, beneffens de bedenking . der Burgeren tegen vier Heeren in gemelde Staatscommisfie. Zie hier dat adres zelve : Aan de Ed. Groot Achtb. Heeren Burgemeesteren en Vroedfchap der Stad Utrecht. Qeeven eerbiedelyk te kennen de ondergetekenV de Burgers dezer Stad, dat zy Suplianten, B b b b b door 0- . TK.HCHT /  1422 NIEUWE NEDERLANDSCHE ü. TRECHT Nader adres tot fcheiding der be zwaar■punten. door het zelve aantal notabele Burgers als te voren zyn aangezogt, om zig ten derdenmalen aan UEd. Gri Achtbare te vervoegen, en aan UEd. Gr. Achtbare niet min refpeciueus te kennen te geven, hoe zy en hunne Medeburgers, ingevolge de uitnodiging, vervat by Publicatie van den 17 April dezes jaars, binnen den daarby bepaalden tyd, aan de IJceren . Gecommitteerdens uit UEd- Groot Achtb. hebben doen overleveren, zodanige bezwaren, als zy tegens de thans fubfiftcerende beftellingen der Staats en Stads Rtgeeringe vermeint n te hebben; tevens met bygevcegd adres, door een Commisfie van Officierenen Sergeanten uit de Burger-Schutterye en Burgers daar by overgegeven, houdende onder anderen dit fpe. ciaale verzoek, dat (in gevalle van het Conftitutioveel en uitfluitend regt dezer Stad, om in zaken het huisheudelyke van dezelve Regeering betreffende, in haar geheel te blyven) tn de opgegeven bezwaarpoincten eene zodanige feparatie gejchiede, dat die gcdeeliens, welke tot het departement der Stad behoren, in hun geheel by dezelve Regeer in g verblyven, zonder dat dezelve aan de Commisfie der Staten gedefereert worden, en dat UEd. Gr. Achtbare eene commisfie tot feparatie en recueil der opgegeven poinêten geliefden te decerneeren, waarvan, eer het hier omtrend gerefolveerde ter communicatie van de Staatscommisfie gebragt wierde, de Burgery prcealabel zoude kunnen worden geadverteert; alles op fundament van UEd. Groot Achtb. Publicatie, tendeerende om uit examinatie van het overgebragte in ftaat te werden gefield, eene juifte opgave der bezwaren, overeenkom/tig Stads regt en, en met bewaring van dezelve, ter voldoening aan het gerequireerde van Haar Ed. Mogende , uit te brengen, zo als de Ondertekenaars der voorfz. bezwaren dan ook in dat billyk uitzigt hebben geverfeerd, dat ü Ed. Groot Achtbare, na examinatie van het overgebragte, eene juifte opgave der bezwaren, overeenkomfbg ftads RechteD, en met bewaring van dezelve, zoudeb heb- bes  JAARBOEKEN, Augustus, m*> 1**3 ben doen formeeren, om die ter vo'doering aan het voorfz, gerequireerde van Haar Ed, Mogend Uit te brengen; en waartoe zy d^n ook vertr tiwen dat verftrekt zoude kunnen hebben , ais aan het gerequircerde van den Heer Oud - Burgemeester van den Bogaard was vol iaan geworden , vervat by zyne prcpofitie, den 24 Mei dezes j>ars" ter vergadering van U Kd. Groot Achtb. gedsan, door de Commisfie van tien Heeren geforme.rt, om dezelve propofitie te examineeren , en de Vroedfchap te dienen van Coniideratien en Advis , zo als op den 14 Juny dezes jaars hetzel e Rapport ter Vergadering van U Ed. Groot Achtbare is ingeleverd, dat geconfidereerd aan de Burgery meer kenbaar was geworden de wyze, en hetgerequireerde van de Commisfie op de voorfz, Propofitie, zy hen met redenen bedugt nviakten , dat het oogmerk van de Commisfie op de Pro?ofitie geenzints ftrekte , om aan het verzoek van de Burgery in het algemeen te voldoen, namentlyk ooi uit de overgeleverde bezwaarpoinien die te fepareeren , welke alleenlyk het Sta Isbeftier betreffen, en die als een gevolg van hetzelve geoordeeld kunnen worden, dat by de Stad in den hare behoren te worden afgedaan; waarom de Onder-» geteekende Supplianten zo voor zig, als op fpéciaal verzoek van een voornaam aantal Burgers, den 11 Juny dezes jaars, een Adres aan ü hdele Groot Achtbare hebben geprsefenteerd, meerendeels inhoudende eene herinnering en vernieuwing van middelen, aan ü Ed. Groot Achtb. vooraedragen, by het op den u der maand Mei, als voorfz. overgeleverd Adres, tevem met bygevoegde redenen van bezwaar tegen vier Hee en, ih die Staats Commisfie gecommitceerd'; dat de Supplianten niet hebben kunnen bevroeden, door dit hun Adres , offchoon ter vermyding van eene algemeene ondertekening op voorfz. aanzoek, maar door hun vieren onderteekend, daarme !e, of wel anders, de palen van een billyk, redelyk- en niét Bbbbb 2 op U- TRÉCélf. Nader adres tot rch? ding der be zwaarpuntert.  14*24 NIEUWE KEDERLANDSCHE U- TRECHT Nader adres tot fcheiding der bezwaarpunten. op de rechten der Burgerye {rennend, verzoek, of zelve ook niet gegrond op de inhoud van U Ed. Groot Achtb. Publicatie, zoude zyn te buiten gegaan; dat dit adres, zo wel als het nadere van den 28 Juny dezes jaars, van dien aart befchouwd wierde , dat zo ras hetzelve gepraifenteerd was , ook zo oogenblikkelyk is afgeflagen geworden , als het voorfz. Rapport der Heeren op de Commisfie van den Heer Oud-Burgemeester van den Bogaard gecommitteert, en ter Vergadering van V Ed. Groot Achtbare van d- n 14 Juny jongstleden uitgebragt , ten duidelykllen vertoont; dat de Supplianten by hunne gemelde Adresfen den aart der Commisfie, op de Propofi:ie van den Heer Oud-Burgemeester van den B&. laard, wel en te regt hebben begreepen, en dat hunne daarby voorgeftelde zwarigheid nietftonde te worden weggenomen , als hetzelve Rapport ter voldoening aan het gerequireerde vervat, by je woorden van de gedecerneerde Commisfie, niet konde inhouden eenige zodanige juilte feparatie, omtrent de bezwaarpoincten, conform aan bet verzoek en de intentie der Burgery dt zeiStad , zo als dan ook door den inhoud van d.t Rapport de zwarigheden van de Supplianten zyn Devestigt geworden , in zo verre zelve , dat de Heer Oud-Burgemeester van den Bogaard by zy» ne nadere Propofirie, den 12 dezer maand July, heeft verzogt, dat aan Zyn Ed., hoe eer hoe bee!er alle de domestieke Poinclen bepaaldelyk mogten worden opgegeven, en dit by wyze van Extraé} uit ie refpeStive ingeleverde bezwaarpoinlten, omme alzo vervolgens in de Commisfie te worden voor gefield, op fundament dat dezelve domeflike bezwaarpoinSten hem van verfchillenden aart waren voorgekomen, zo dat alle dezelve, ten fine van Examinatie en Advis, behoorden gefield te worden in zo veele onderfcheiden Commisfien , zo als U Ed. Groot Achtbaare dan ook, ten fine, als by dezelve propofitie, hebben gecommitteert de tien Heeren bevorens , en tót de  JAARBOEKEN, Augustus, 1784. 1425 de eerfte Propofirie van voorn.. Heer Oud-Burgemeester gecornmitteert geweestuit welke na dere Propofirie en daarop gedecermerde Commisfie blykt, dat, zal voorn Heer Oud. Burgemeester met ïucces ageeren , er eene volflrekte fcheiding van-alleen inzonderheid de domeflieke bezwaarpoincten, nodig is; dat de Supplianten mitsdien de vryheid neemen, aan U Ed. Groot Achtb. inet alle eerbied voortedragen het fentiment van veele voorname Burgers dezer Stad , met opzigt tot verfcheide poincfen , als welke over het algemeen door hsn begreepen worden, zodanig domestiek te zyn, dat de Burgers (refleéleerende het regt, dat deze ftad competeert) vertrouwen , dat men aan het oordeel van de Staats-Commisfie niet zodanig kan fubjecteeren', dat daarover eenige beitelhnge , het zy by die Commisfie zelve, of wel op Hun Ed. Advies by de Ed. Mig. Heeren Staten dezer Provincie zoude kunnen gemaakt worden , en waaromtrent zv dan , onder beter oordeel, vermeenen , dat de volgende Artikelen behooren: als, Uit de bezwaaren volgens het Rapport onder No. 3 overgelegt Uit het eet/Ie Hoofdfluk, het 15 Artikel. Uit het tweede Hoofd/luk, het laatfte lid van het 12, en net geheele 13 Art. Wyders het geheele derde en ook het geheele vierde Hoofdfhik. Uit het vyfde Hoofdfluk, de 3 en 5 Artikelen. Fan de Commisfien ter Generaliteit, de 4, 5, g en 7 Artikelen. Van de Gecommitteerdens ter Staten Generaal, het laatfte gedeelte achter het fterretje ftaande. Van de Commisfie der Staten Finantie, Artikelen 2, 3, 4 en f. Betreffende de Judicature over de Jagt, 't laatfte lid van het eerfte Artikel, beginnende; voorbehoudens enz. Bbbbb 3 Om- U- TRECHT Nader adres tot fcheiding der bezwaarpunten.  J4?<5 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- trecht Nader adres tot fcheiding der be zwaar punten. l Omtrent de befchryving , het laatfte lid van het derde Artikel, beginnende ; by welke gelegen, held enz. Generaale Redresfen, Artikel XI en XII, voor zo veel de Stad en Vryheid concerneert, en onder zekere bepaaling omtrent het laatfte lid van het u Artikel, wyders het 13 en 16 Artikel, zq wel als de drie laatfte Eeden. Dat de Supplianten , by de voorgemelde op nieuw voorgekomen gelegenheid, zyn aangezogt» zig ook de novo te addresfeeren aan U Ed. Groot Achthare, en in deze gefteldheid van tyden, met voorbygaan van allen aanflag van een groot aantal Ondertekenaren , eerbiedelyk re verzoeken, dat U Ed. Groot Achtb. het gunt voorfz. in overweeging neemende, dit der. Supplianten Adres moge werden gefteld in handen van de tien Heeren Gecommitteerdens tot de laatlte Propofirie van den Heer Oud-Burgemeester van den Bogaard, ten einde daarop moge worden gerefkcleerd, en voor zo verre de Burgers daarin met de Heeren van gemelde Commisfie mogten disfentieeren , daé hetzelve door welgemelde Heeren Gecommitteè'rdeng aan de Supplianten moge werden te kennen gegeven, op Jat de Heer Oud Burgemeester van den Bogaard, by het Rapport op zyne Propofitie, en voorts ook in de Staats - Commisfie, met de item van dezer Stads Burgerye, betreffende de domes* tieke poincfen, gemunicert zy. — 't Welk doende enz. (was getekend) Gerard Bettink, G. Westhuizen, J. van Schalkwyk, A. Weppelman. Op dit adres is den 26 July 1784 by Burgemeesteren en Vroedfchappen aldus beïloten: Ge-  JAARBOEKEN, Augustus» 1784. i4»7 Gehoord de lefture der nevenftaande requeste, is na gedaaDe omvraage en deliberatie, nopens pen inhoud van dezelve goedgevonden teappoinóleeren, Dat de Vroedfchap geen anoer oogmerk hebbende, dan 't ware welzyn der Stad en derzelver goede Burgeren en Ingezetenen, met confervatie en behoud van voorrechten en privéleden, overeenkomftig derzelver wezendlyk belang:, volgens eed en Plicht voor te ftaan cn te bevorderen, vermeindin het neemen van haare refolutie omtient de ingekomenen befwaaren, by diverfe Adresfen door veele voorname Borgers en Ingezetenen dezer Stad ingediend , aan dat groote en heilzaam oogmerk ook te hebben beantwoord, en zcoJanige dispofitie te hebben genomen, ais zy ten meestem nutte voor Stads welzyn, tot bevordering der nodig - redresfen, in goeden gemoed« geoordeelt heeft, te behooren; verklarende uit dien hoofde in voorzeiden refolutie geen al terade te kunnen maken , te minder omdat door dez-lve geene de minfre prsejudicieaan Stads en Boreeren rechten is aangebracht, waarvan de Vroedtchap aan de Requestranten 'en alle verdere Bor. sieren en Ingezetenen, uit welkers naam t tegenwoordig Aires aan de Vroedfchap is gemaakt, mee voor by gaan van, en' zonder in te treeden in de verdere inhoud van deze ten der twee vortsen Adresfen , wel heeft willen geven deze vaste verzekering, met verder Declaratoir, dat om voorfz. reden de Vroedfchap de twee vorige Adres. ren van de Requestranten gelaaten heeft buiten dispofitie; gelyk zv ook des noch begrypt, by hare genomen dispofitie te moeten perfifteren, et niet te kunnen defereeren aan 't verzoek der Re questranten, om eene nadere Commisfie tot fchif tin ge der ingediende bezwaren volgens de op gav( der Requestranten te decerneeren; dewyl m geva door andere Borgers en Ingezetenen , welke ie peraat van de Requ stranten hunne bezwaren heb ben ingediend, dat zelve voetfpoor volgende B b b b b 4 om UITRECHT Appoinctement op voorfz. adres. • [  1428 NIEUWE NEDERLANDE U- ÏK1CHT Appoinc' tanent op voorj'z. adres. i < i t t i ï e omtrent 't behandelen hunner ingeleverde bezwaren, zoortgelyke nadere verzoeken gedaan wierden , zonder zulks aan de prudentie van de Vroedfchap overtelateo, zoodanig een veifcbeldenheid van lustenuen zoude kunnen geboren worden , waard«or geen einde van zaaken zoude te bekomen zyn: Verfeerende de .Vroedfchap in dac billyk vertrouwen, dat de Requestranten en alle goede Borgeren en Ingezetenen in de voorfz. Declaratien zullen berusten , en met dezelve te vreden zyn, mitsgaders ook met alle de verdere maatregelen , welke tfun Ed. Achtb. overeenkomflig haare duure verpligtinge, als de eenige regtfnoer hunner handelingen, zullen vermeenen te moeten neemen, zoo tot handhavinge en bewaringe van de Stads Ml Borgéren en Ingezetenen Viyheden , Rechten, ïrt Privilegiën, als tot vvegneeminge van alle zolanige bezwaaren, als door ingefloopene abuizen :egens de Stads en Lands Regerings Conftitutie syn gecaufeerd, ten einde langs dezen weg aan t heilzaam oogmerk, in deze bedoeld, worde roldaan , de goede hermonie tüsfen de Regeeringe ;n de Borgerye geconferveerd, en de zaaken op ;enen beliendigen voet gebracht worden, en on;eturbeerd blyven. Acfum Utrecht den 26 July 1784, (was getekend) j. W. de R U E V E R. By de Edele Groot Achtbare Vroedfchap [ezer Stad is den 29 July befloteu , dat Ie algemeene wapenfehouwing over Urechts Schuttery, op Woensdag den 4 -iiigustus, in het Sterrebosch, de gewoone laats van wapenoeffening, gefchieden zou ; n hebben Hun Ed. Groot Achtb. tot Infpec- teurs  JAARBOEKEN, Augustus, 1784. 14213 teurs of Wapenfchouwers benoemd de Heeren' Mr. Cypriaan Berger en Mr. Pieter Paulus van dèn Bogaard, Raden en OudBurgemeesters dezer ftad. Uit der Staten Notulen van den 2 Juny, des jaars 1784, biykt, dat de Heeren Staten dezer Provincie de befluiten van de drie Leden van Staat, nopens de verbeteringen van eenige misbruiken in het krygswezen ingellopen, gefteld hebben in handen van de Heeren Hun Ed. Mogende gewoone Gedeputeerden, met verzoek, van een conciliatöir omtrend de befhiiten van gemelde drie leden van Staat te ontwerpen, en het zelve ter vergadering van Haar Ed. Mog. voor te ftellen, ten einde voorts die, gelyk ook den brief van Hun Ed. Groot Mogende, te beantwoorden. Het was op den 2 dezer maand July , dat de Heeren Hun Ed. Mogende Gedeputeerden byzonderlyk vergaderd en tot het opmaken van een zodanig confiliatoir, by welke gelegenheid , uit het declaratoir van de LIeeren Geëligeerden, bleek, dat hetzelve eerfte Lid van Staat in den hare, zig met het gevoelen der Heeren Edelen hadt vereeuwigd , en zulks Staatgewyze ftondt te doen, het welk dan gelegenheid heeft gegeven , dat welgemelde Heeren Hun Ed. Mogende Gedeputeerden, ter laatfte Statenvergadering, derzelver gevorderd advis inbrengende, aan Hun Edele Mogende hebben voorgedragen , dat, daar met opzigt tot die poincten, omtrend Welke Bbbbb 5 het rRECHT.  i43o JNIEÜWE NEDERLANDSCHE U- TRECHl bet de Leden onderling niet volkomen eens zyn, alleen nopens allen eene meerderheid van twee ftemmen plaats heeft , en de verfchillende gevoelens ten dien opzichte zeer moeilyk eenige Conciliatien fchynen toe te laten, dus'er, om de zaak ten einde te brengen , niets anders overfehiet, dan volgens de vastgeftelde orde van Regeeringe by de meerderheid te concludeeren: om welke redenen , by Heeren Gedeputeerden, na rype overweging ; is goedgevonden, Hun Ed. Mogende te berigten, om in allen deelen conform voorgemelde advies van Heeren Edelen en Ridderfchappe de conclufie in deze te formeeren: welk advies of rapport door de Stad is overgenomen , om daarop ter eerstkomende vergadering haar gevoelen (waarop de andere Leden zeer aangedrongen hebben) uittebrengen. Vervolgens is den 21 July ter Staatsvergaderinge door de Heeren gewoone Gecommitteerden van de Magifiraat alhier, ingebragt het advis dezer Stad over het betluit van de Heeren Gedeputeerden , ter laatfte vergaderinge uitgebragt, nopens de punten, waar in de leden van Staat met den anderen verfchilden, betreffende de verbeteringen in het krygswezen, om by overftemming het üdvis van de Heeren Edelen, ter vergadering van den 17 Maart ingebragt, te volgen, en die zaak alzo tot befluit te brengen; dog waar tegen de Vroedfchap van. oordeel zynde, niet te .kunnen afgaan van het voorgeftelde, by haar beQuit van den 19 April de- zes  JAARBOEKEN, Augustus, 1784. 1431 zes jaars, van gedagten was, dat het punt der titulaire Aclens, aan Cornets en Vaandrigs te verleenen, zo wel als om by ieder Regiment, boven de werkelyke Hoofdofficieren, nog een Hoofdofficier met jaarwedde op den Staat van Oorlog te brengen, als mede een I vasten post voor oude zwakke en gewonde ! Officieren, alle zaken waren, welke ten aanzien van het eerfte inhielden, eene vergrooting van de magt van den Heer Erfftadhou: der, aan welken alleen is opgedragen de bej geving van openftaande krygsamten; en ten ; aanzien van de verdere, dat dezelve in zig i bevatten nieuwe bezwaren voor het geldwezen dezer Provincie en Stad; omtrend al 't i welke geen overftemming of befluit bymeer; derheid plaats kan hebben. Dit advis is dan ook geweest van dit gevolg, dat in deze zaak geen befluit is gevallen , maar de raadpleging des wegen ,. op een mondeling 1 voorliet van de Ridderfchap , voornamenlyk betreffende de titulaire A&ens, tot de j eerstvolgende vergadering verfchoven is: zynde ook ter dezer Staatsvergadering inge\ komen het advis der Heereh Geëiigeerden 1 op het ftuk van herftel in het Jachtgerigte 1 dezer Provincie, en dat van Gooyland. Nopens bet befluit van de Staten van Holland en Westfriesland omtrend de misbruiken, in het krygswezen van de Republiek ingeflopen, is nog den 11 Augustus 1784 by de Staten dezer Proyincie aldus nader belloten: Ex* U- T RECHT  ) U- IRECHT Befl. van! de Staten ■ van Utr., nopens < misbrui- \ ken in 't i Ery^s- ,i wezen, j i ! •< ] 3 t \ * ' 1 i i V h o v b d tt g tt 13» NIEUWE NEDERLANDSCHE ExtraSt uit de Refolutien van de Edele Mogende Heeren Staten 's Lands van Utrecht. Mercurii den it Augustus 1784. Dy Refumtie zynde gedelibereerd over het Rapport van de Heeren van Cockenge en andere rluDner Edele Mogende Gecommiceerdens toe len Staat van Oorlog, hebbende ingevolgen en er voldoenige Hunner Edele Mogende Refolutie üommisforiaal van den 6 November 1783 geëximineerd, de Refolutie by de Heeren Staaten van Hollanden West- Vriesland genoomen, ter reIresfeering van eenige ingefloopen Abuyzen by de Vliluie van deeze Staat, in zo verre dezelve ter leparcitie der Provincie van Holland is gebracht ;eworden, beneffens de Circulaire Misfive, door iun Edele Groot Mog ter Communicatie van ■cornoemde Refolutie aan Hun Ed. Mogende den 7 October laatitleeden gefchreeven; daarby veroekende ; dat de Heeren Staaten deezer Provin- ■ ie met Huu Ed. Groot Mogende geliefden te oncurreeren ten einden voortaan de Concesfie van L'itulaire Aclens voor deHaofd Officieren by de Militie alleen' tot de Regememen der effective Geeraals Perfooren zal moeten blyven geborneerd. Noch ter Hunner Edele Mogende Vergaderine geleezen, de ingekomen Misfive van Zyne ioogheid den Heere Erf - Stadhouder, gefchreeen in 'sHiage den 24 February dezes Jaars 1784, ouderide hoogftdeszelfs Confideratien en Advis p alle de poincten by bovengemelde Rapport ïrvat. En op alles ryp"lyk gedelibereerd zynde , heben Hun Ed Mogende goedgevonden ên verdaan, at de Heerpn Gecommiteerdens dezer Provincie r Generaliteit zuHen worden aangefchreeven en :authorifeerd, gelyk gefchied by dezen , omme r Vergadering van H, H. Mog, teoroponceren, das  JAARBOEKEN, Augustus, 1784. 1433 dat hoe eerder zo beter een befoigne worde aangelegt, ten einde daar inne met Advis en Communicatie van Zyne Hoogheid, te overleggen, of niet generalyk by de Armee van den Staat eenige anderen Arrangementen zouden kurnen wor den gemaakt, waar door de noodzakelykhtid van het verleenen van eenige Titulaire Actens van Hoofd - Officieren by Misfive van Zyne Hoogheidvoorgedragen , weggenomen worden,ofte wel ingevallen de aanftelling van een Hoofd Officier boven het getal op den Staat van Oorlog bellend , by de gezamelyke Bondgenooten nodig en dienftig worde geoc-rdeelt, dat in die gevallen, ter bewaannge van de goede orde in de Armée, den Staat van Oorlog met een Hoofd - Officiers Tractement by ieder Regiment verhoogd werde: gelaftende Hun Ed. Mog. wyders welgemelde Heeren Gocommitteerdens ter Generaliteit om van het Refuitaat van zodanige befoigne aan Hun Ed. Mog kennis te geeven, ten einden vervol* gens by dezelve daar op zodanig werde gerefolveerd als te meeste dienden van den Landen zal geoordeelt worden te behooren, met verdere last van te efftctueeren, dat wegens Hun Hoog Mog' Zyne Ooorl. Hoogheid worde verzogt: om hangende de Deliberatien der refpective Bondgenoten, geene Titulaire Actens te verleenen , authorifeerende Hun Ed. Mog. voorts de Heeren GecOmmitteerdens ter Generaliteit, omme ter Vergaderingevan Hun Hoog Mog. te proponeeren, hel brengen van een Post op den Staat van Oorlog voor. Oude Impotente Officieren tot den dienst niet meer bekwaam zynde, niet tot hier toe by de Armée hebben moeten worden geplaast, met behoud van hunnen Gages, waar van dien volgende eediet st doende Officieren hebben Emoeten blyven gepriveert, vermits dezelve redenen van zodanig eene pnst militeeren , als voor die, weiketen behoeven der Appointées op den Staat van Oorlog is uitgetrokken ; en zal ten dien einde Extract dezes aan wel« ü- - TRECHT Befl. vande Staten van Utr* nopens, misbruiken in 't Krygswezen.  ü ÏJtECHT Accordeert met voorfz. Rtfolutïé (was getekend) A. H. LAAN. Den 2 Augustus was op^raport van Col» lonel en Leden van den Burgerkrygsraad, by de Vroedfchap befloten, dat by verandering van het 34 Artikel van 't Reglement op dezer Rads Schuttery, de Wapenfchouwing over alle de agt Schutters - compagnien in eens te gelyk zoude gefchieden, op Woensdag den 4 Augustus des nanoens ten half vier uuren, op de gewoone plaats van Wapenhandel buiten de Catharine poort. Dit is dan ook op den gemelden 4 Augustus zeer ffatelyk verrigt, zynde omtrend 1700 man, buiten de Officieren, onder de wapenen, in het zogenaamde Sterrebosch. Eenige Heeren uit de Vroedfchap waren benoemd toe deze Wapenfchouwing, en betuigden hun genoegen over den goeden Haat der Schucterye. Den 20 Augustus, by gelegenheid van de afvuuring van de Schuttery, hadden byna alle Officieren, zo van de 8 Compagnien, als van het Genootfchap van Wapenhandel, een pragtig avondmaal in de Plaats-Roijaah Hier wierden de grondllageu van eendragt f 1434 NIEUWE NEÜERLANDSCHE welgemelde Heeren Gecommitteerde worden toe* gezonden zoo veel dezelve is concerneerende. ( onder ftond )  JAARBOEKEN, Augustus, 1784. 143? felegd, waar toe en de aanfpraak van een Teer uit het gezelfchap, en alle de omftandigheden gefchikt waren. Het gezelfchap beltond uit 78 aanzitters , allen in gelyke kleding of uniform gekleed enz. Amersfoort. Een zeker' aantal Burgers hebben aan Bur gemeesteren en Vroedfchappen een adres overgegeven by de volgende aanfpraak: Edele Achtbare Heeren, Burgemeesteren en Vroedfchappen J HTen verzoeke van e:n notabel aantal Burgeren -1- gebruiken wy de vryheid, dit der Burgeren adres onder het oog van UEd Achtb, te brengen, in die hoope, dat het UEd. Achtb. eens eindelyk behaagenzul, over het verzoek daar by vervat, gunüïg te refolveeien; hun verzoek is tweeledig, zo als UEd. Achtb.; uit het Adres zien zuiien; het geene, waarop provifioneel ten fterküen afdoening gevraagd wordt, behelst het vernietigen van het Reglement van ia Üecember 175-0; de bewyzen en gronden , waarop hetzelve verzogt wordt, hoopt men dat ÜEd. Achtb. daar toe zullen overreeden, op dat de Burgers by vooruit zigt eenige ver« dere hoope van redres in haare overige Poincten van Bezwaar hebben mogen , en niet raadeloos door wanhoop eenige mispasièn begaan , welke men als gevolgen van een te laDg getergd geduld zoüde moeten opneemen; ous vraagen wy, tot voorkoomioge van dit alles, met en vooi hun, een fpoedig maar gunftig antwoord. Het adres of verzoekfchrift was aldus ingerigt: Aan ÜV. TRECHT  Amersfoort. Req. van een aantal Burgers tot redres enz. , ftemmen, in het Concept-Reglement, welke tot weering der abuizen, zo wel in Staats, als Stadsbeftuur en andere zaaken, daar in voorkomende aan UEd. Achtb. op den 24 Mei 1784 zyn geprefenteert, niet twyffelende aan U Ed. Achtb. verzekering en goede geneegenheid , om , ingevolge gemelde Publicatie, alks te zullen effeélueeren wat tot weering der ingeflopene abuizen, en te' bevestiging van 't goed vertrouwen tusfchen de Staats- en Stads-Regeering met die der Burgery Zdude kunnen verftrekken, en, zo als Hun Edele Achtb. zig ook te vooren by een aparte Refolutie in dato 1 j Maart dezes jaars, aan de des tyds Requeftranten ten iterkfte hebben gelieven te verklaren, zeggende U Ed. Achtb. by die zo loff lyke Refoluiie, dat Hunne Ed. Achtb., gelyk a/eyd, ook in deze , gaarne alles zullen contribueer en, wat tot bcwaaringe van de Rechten, Privilegiën en welgebragte Her konten dezer Stad en goede"'Burgery val kunnen flrelken; en bereid te zyn, ingevalle de Supplianten eenig bezwaar mogten hebben voor te dragen, om het zelve aan te hooren, en daar omtrend te disponeeren, zo als dezelve Eeds - en Amptshalve zullen oordeelen te behooren i, woorden, Ed. Achtb. J welke ieder burger niet alleen, maar ook de Suopliantenin 'tbyzonder, tor. liefde en vertrouwendheid op en jegens U Ed. Achtb. moesten gaande maaken, gelyk zy dati ook getoort hebben , dat by hun' plaatshad, door hunne bezwaren, by elkander gevoegd, . 1436 NIEUWE NEDERLANDSCHE Aan de Edele Achtbare Heeren ■ . Burgemeesteren en Vroedfchapsi pen der Stad Amenfoort. Qeven eerbiediglyk te kennen de ondergetekende Burgers en Inwoonders dezer Stad. Dat ?y, ingevolge de publieke uitnodiging van UEd. Achrbare, vervat by UEd. Achtb. Publicatie, in dato 20 April jongstleden, geen zwarigheid gemaakt hebben, om, het zy door haare onderteekenine ->( ftÜZWVffencle . 7\ct ta nnnénum ;»°  J AA RBO-EKEN, Augustus, 1784. 1437 voegd, in den fchobt van U Ed. Achtb. over te brengen, in dat vast vertrouwen, dat daar omtrent van U Ed. Achtb, alles zoude worden gecontribueerd , het welke Rechter overeenkomftig den aart der zaaken ) conform en met bewaaring der Rechten, Privilegiën en welgcbragte Herkomen dezer Stadj ten grondflag dienen konde tot een gunftigen uitflag van zaaken, conform der Supplianten verzoek; zonder dat de Supplianten no dig keurden hare Staats-en Stadsbezwaren zodanig den dat overeenkomftig den aart der zaaken, en met behoud van Stads Rechten , noodig was en vereischt wierdt. In 't tegendeel, Ed, Achtbare i ook dit Relden de Supplianten in Uwe handen, echter met een Adres, door eenige Burgers, wel2lianten by dezen eerbiedig tot UEd. Achtb., verzoe:ende, dat het U Ed. Achtb. behagen moge, de opgenelde en door voorbeeld verzogte feparatie zo fpoelig mogelyk, confptm het daar by overgelegde ver:oek,te wi Hen effectueeren en te bewerk itelligen, t en :inde hier door een aanvang kan genomen worlen tot het redres der Regeeringsbeitelling dezer !tad en ardere Poincten, en het huishoudelyk leitier deszelfs daar by overgelegd. Terwyl de; Supplianten begrypen onder het Stedelyke niet .Heen te behooren, de hier bovengemelde Poinc- ten  JAARBOEKEN, Augustus, 17S4» 144: ten, den Hoofdfchout betreffende, maar ook het gefchreyene by Artikel 2. van dat Hoofddeel, concerneerende het gezag van den Hoofdfchouc binnen deze Stad, ontdaan door het zo ieer tegens Stads Rechten en Privilegiën ftrydende Reglement van 12 December 1750, befchouwen als een Poinét., dat door alle tyden heen , en dus nu ook, afzonderlyk kan worden verhandeld, gelyk, daar toe mondeling, als by Requesten door eenige weinige Burgers by UEd. Achtb. onder anderen is aangedrongen. In welke verzoeken de Onderteekenaars éeiQx niet alleen by dezen veiklaaren in te Remmen, maar toe üerker aandrang daar by te moeten voegen, dat zy, als Burgers, Eeds en Pligtshalve oordeelen verfchuldigt te zyn, alle zaken, welke zy op goede gronden vei meenen tegens Stads Rechten en Privilegiën te ftryden, U Ed. Achtb. te moeten bekend maaken, ten einde dairin redres te mo^en bekomen, welke zy dan ook billyk van U Ed. Achtb. als hunne Reprefentanten megen verwagten. Dat het Reglement van 12 December 1750, raakende het gemelde SchoutsAmpt, wel en te recht als zodanig tegens Stads Rechten ftrydende door de Supplianten word aangemerkt, bewyst het flot van 't zelve Reglement ten duidelykfte, daar het zegt, dat het zelve zal p'aats hebben onvermindert de Rechten en Privilegiën dezer SLad , voor zo verre dezelven met dat Reglement niet zyn ftrydende, en dus is dit van zelfs medebrengend , dat het zelve met de Rechten eb Privilegiën niet ftruokt , om welke fluitreden het ze've ook de onwettigheid voor zig zelve mede brengt, en dus onbeftaanbaar is: te meer, daar het door alle tyden heen, ten duidelykfte kennelyk is, dat Hunne Ed. Achtb. omtrent dit Punt ééns met de Supplianten gedagt hebben, en om dit te ftaaven , merken de Supplianten niet alleen aan, hoe Hunne Ed. Achtb. in den Jaare U5°r\r Pgens hst 8amsc!l onwettig gezag van den Hooidfcuout alhier hebben gewaakt, hoe wel, naargelang der toenmalige tyden, met zo veel in, Ccccc3 fchik- Amers- FOORï. Req. vaneen aantal Uurgers tot red? es 'enz.  1442 NIEUWE NEDERLANDSCHE Amehs- Req, van een aan. tal Burgers tot redres enz. fchikkelykheid , dat daar door Stads Rechten en Privilegiën, ten aanzien van dit Ampt nog merkelyk kwamen te lyden, doch fterker, wanneer men daar omtrend de vroegere tyden raadpleegt, hoe ten tyde van Keizer Karei, welke in den jare 1544, ten aa .zien van dit Ampt, inbreuk op Stads Rechten maakte, Hunne Ed. Achtb. diestyds dit wel, doch gedwongen, moesten aanzien, echter door Hunne Aantekeningen altoos Stads Recht hebben getracht daar door niet te doen verkorten, zo als uit het Protest van Heeren Scheepenen in dato 14 Mai 1579-, en Declaratoir van den Raad den 20 Mei des zeiven jaars , blykt (welke Rukken zekerlyk op den Stadhuize alhier nog zullen te vinden zyn, wyl de Heer A. van Bemmel, in zyu Historisch Verhaal, daar van lbreekt, als eene zekerheid ): op welke bewaring van deze Stads Rechten zekerlyk o >k gevolgd is, dat, wanneer Hunne £d. Achtb. inden jaare 1624 gelegenheid zagen, dit recht wederom ten behoeve van de'Stad op te beuren, door Hunne Ed. Achtb. daar omtrend op den 15 April deszelven jaars, deze nadrukkelyke Refolutie wierd genomen : dat voortaan de Heer Officier zig met 'de Politie dezer Stad met meer zal hebben te bemoei jen, en diens volgens uit den Raad blyven , ten ware hy aldaar geroepen of anders begeerd zvare, invoegen in de Stad Utrecht, met dewelke zy luiden al tyd een eenparig Oud Recht gehad hebben, gefchied; zonder dat men daar en tegens een eenig vooi beeld zal kunnen bybrengen, op welke het gezag van den Heer Hoofd-Officier by het gemelde Reglement van 12 December 1750 of te voren, op een wettige legaale wyze, is gewettigd geworden, terwyl de order tegens Stads Privilegiën en Rechten door Koningen of Stadhouders gedaan, nimmer1 voor jets wettigs op zig zelve, maar altoos als een infractie moet gereekent worden, alzo deze Stad mede zig op Conditie van behoudenis haarer Rechten en Privilegiën in de Unie begeven heeft. Welke reden gevoegt by \ - zo-  JAARBOEKEN, Augustus, 1784. 1443 zodanige Staats-Wetten dezer Provincie, als welke aan Edellieden , in de Ridderfchap dezer Provincie zittende, het recht benemen om ook elders tevens in een Stads - Raad fesfie te hebben, of Hoofdfchout der Steden te zyn, genoegzaam zyn, zo de Supplianten vertrouwen, om aan te toonen , dat dit haar verzoek op fundamenten rustende, \vetti> is , en zy dus ftaat mogen maken dat Hun Ed. Achtb. ook eens eindelyk het oor zullen gelieven te leenen aan de Burgeien klagten met het gemelde Reglement voor nul te vcrklaaren, en alzo het Schouts-Ampt wederom te brengen binnen die paaien, waar inne het zelve, ingevolge dezes Stads Conftitutie, Recht en Previlegie van Ouds geweest is, alzoo de Ondertekenaren vermeenen hun onvermeidelyke Burgerplicht te zyn zig tegens de infracfe haarer Stads Rechten en Privilegiën, met Eerbied, dog teevens ernftig, temoeten verzetten, waarom zy zig nogmaals met deeze hier omtrent nader aar. UEd. Achtb. zyn vervoegende, met verzoek, dat het UEd. Achtb. behaagön moge hier inne, overeenkomftig EedenPhgt, der Supplianten verzoek dadelyk, immers zo fpoedig mogelyk, te voorzien op dat eens eindelyk hare gegronde klagten ten aanzien vandit Poinét mogen ophouden, en zy dus by den aanvang ondervinden mogen, dat UEd. Achtb. gelyk van ouds, niets fterker ter herten gaat, als het Recht en de Privilegiën dezer Stad te maintineeren en te doen réfpccfeeren , zonder dat deze Articulen , den Hoofdfch ut concernerende, en wel bepaaldelyk rakende het meergemelde Reglement van 12 December 1750, aan het advies van de Heeren Staaten dezer Provintie ofte derzelver Gecommitteerden zal worden overgegeven ; dewyl 'de Supplianten verklaaren, deezen ftap te zullen moeten:aanzien en houden als eene te kort doening van Stads Rechten en Privilegiën, waarom de Supplianten ook dit nimmer zullen kunnen voor aangenaam houden, alzo het gemelde ReCcccc 4 gie« Amersfoort. Req. fan ?en aantal Bur. °ers tot redres enz-  1444 NIEUWE NEPERLANDSCHE Amers- ÏQO&Ï, Req. van een aantal Burgers tot feares enz. glement zonder eenige bedenking uit niets anders als Stedelyke en hujshoudepyke zaaken, deeze Stad aangaande, beflond, en ook nimmer anders by de invoering is gefchoud, alzoo de Heeren Staaten dezer Provincie ook nimmer daar in zyn erkend, Waaromme de Suplianten by dit bun veriöek zyn perfifteerende, om het zelve zo mogelyk op heden en allen in dee.se StadsVergadering af te doen, op dat ook daar door de Burgeren zig in hunne vrye Regenten verheugen mogen, en hunne Adresfen onbefchroomd en van niemand afhangelyk ten nutte van de Burgery in het opbeuren, maintineércn en onderhouden van Stads Rechteo en Piivjlegien, mogen kunnen uitbrengen; het welk doende, enz, STAD EN LANDEN Groningen. Wat by de Staten van Stad en Landen wegens de klagten van den Koning van Pruisfen,tegen de ongebondenheid derTyd-en Dagfchrifcen is beflocen, blyktuit het volgend Extract uit het Refolutie Boek der Edele Mogende Heeren Staaten van Stad en Landen. Donderdag den 8 July 1784. gedelibereerd zynde op het Rapport der Heeren Gecommitteerden tot de petitiën van den Raad,van Staten en dezer Provincie Finances,omtrend de MisQve van Zyne Majefteit den Koning van Pruisfen m dato dta 19 Maart deezes Jaars, luidende als voJgt, J 3 ■ Raji*  JAARBOEKEN, Augustus, 1784. 1445 Rapport der Heeren Gecommitteerden tot de Petitiën van den Raad van Staten dezer Provincie Finances. EDEL MOGENDE HEEREN! By Refolutie van ü Edele Mogende in dato aa April en 24 Juny Jongft, in handen van de Heeren derzelver Gecommitteerden ten nader onderzoek zynde geftelt de Misfive van Zyne Pruisfifche Majefteit, gefehreeven teB.-rlin den 19 Maart "daar bevoorens en den 31 dier Maand, door den Heer van Thulemeyer, Hoogftdezelfs Extraordinaris-Envoyé, aan den Heer Prefident van H. H. M. overgegeven , hoofdzakelyk behelzende: dat Hoogitgemelde Zyne Majelleit bereids op den 20 January 1783, door Welgemelde Heer Envoyé aan Hun Hoog Mogende had verzogt, van eindelyk eens zodanige vaste maatregelen tc willen neemen, dat Zyne Hoogheid den Heere Prince Erf-Stadhouder, niet zo onfchuldig en onverdraagelyK wierde vervolgt, maar veel eer in het ruftige bezit van de Charges en Prasrogatieven, aan Hemen zyn Huis Erffelyk toevertrouwt gelaatenden daarin gehanehaaft; dat Zyne Mtjefteit zich bad gevleid, dat deze welmeenende aanmaningen in hare waarezin zouden zyn genoomen, en iets hebben toegebracht, tot herfte] van de inwendige rust in deeze ftaat; dan dat toi Hoogftdeszelfs leedweezen, uit de alom bekende gebeurtenisfen vernomen bad, dat regt ter contrarie eenige onruftige, eerzuchtige, en alleen hur eigen voordeel zoekende Perfoon beftendig vooro vaaren, den Heer Erf Stadhouder op de Vyan . delykfte wyze te te vervolgen, en hem in zyr Perfoon, Waardigheden , Digniteiten en Prasrogativen aan te vallen; dat Zyn Hoogheid in alle Zyne Refolutien dagelyks by openbaare Gefchrif ten, fchimpachtig wierd aangeran d; dat zodani ge Gefchriften befcherminge zouden vinden , et geeu verbod noch ftraf, daar tegens by Overigbeid plaats hadden, maar in tegendeel ale geene. Ccccc 5 ~welk< Groningen. Befl. van Stad en handen wegens de klag. ten van Pruisfen.  i44<5 NIEUWE NEDERLANDSCHE GRONINGEN. Jjejl. van Stad en Jenden wegens de Mag' ten van pruisfen. welke voor Zyne Hoogheid ipreeken of fchryven, ver vo'gd, mishandelt, verdreeveh, en zelfs geitraft woraen, terwyl her. eeven zo wereldkundig was , dat men van bet Stadhoudetfchap het eene aanzienelyic vooi regt, na het andere willekeurig afnam: verzoekende ZyneMajelteit aan Hun Hoog Mogende op het allerinftaratelykfte en dringenst , om de fubfifteerende onlusten op het ernftigtte te willen bemiddelen, en zodanige maatregulen te neemen, dat de nadelige gefchriften ten ftrengften worden verbooden, de vervolgingen tegens Zyne Hoogheid en desze'fs Vrienden cadrukkely[üer en meer overeenkomltig met de Wetten tegengegaan . en eensgezindheid tuslchen Zyne Hoogheid en die geenen, welke tegens hem zyn, bewerkt, dat Hy in de Rechten en Prerogatieven, aan Zyne Hoogheid competeerende , worde ge. nair.tineerd, de ontnomene worden te rug pegeeven, en de zaaken van Staat met Hooftdenzelve na de oude Conftitutie bezorgt; hoopende Zyne Majefteit, dat Hun Hong Mogende deze openingen zullen aanzien als de Raad van eenen waare Vriend van deeze Staat, maar die teffens zulk een nauwe relatie hteft tot 't huis van Zyne Hoogheid, dat alle veranceringen aan Hoogftdenzelven niet onverfchillig kunnen zyn, en voorts mede geëxamineerd de herhaalden inltantien door den Heer Envóyé van Thulemyer ter beteugeünge van de licentie van eenige Schry vers by Hun Hoog Mogende gedaan.- hebben de Heeren Gecommitteerden de eere te rapporteeren, dar van advis zoude zyn, dat 'door den Heeren U Edelen Mogende Gedeputeerden ter Vt-rgadeiing van Hun Hoog Mog. diende te worden gedeclareerd. — Dat de Heeren Staaten van Stad en Landen op de gun[tige evotlens van Zyne Majefteit omtrent deeze Kepubüq altoos te veel prys hebben gefteld,: dan lat hun Edele Mogende in gebreeken zoude kunnen biyven, om hoogstdezelve airhans te verzekeren van huune waare Dankbaarheid, voorzoe veel be-  JAARBOEKEN, Augustus, 1784. 1447 betuigingen van zorg en genegentheid, als Zyne Majefteit voor deezen Staat by voorfz. M'süve heeft gelieven open te leggen, terwyl hun Edele Mogende niets vuuriger wenfchen , dan dac die : zelfde gevoelens van Zyne Majefteit tot heil 1 van deeze Lauden onveranderlyk zullen continu1 eeren en dat de poogingen, die Hun Edele Mo I gende onophoudelyk zullen aanwenden , om daar i coe na hun vermogen mede te werken, ten alle tyden, door een gezegende uitkomst bekroond zullen worden: dat gelyk Hun Edele Mogende tei gelegendheid van de Memorie, door den Heer En voye van Thulemyer, op den 20 January =783 aar Hun Hoog Mogende overgegeeven, reeds des tyds by hunne Refolutie van den 28 Maart daar aan volgende ter Vergaderinge van Huu Hoog Mogende hebben gedeclareerd, dat met opzichi tot deeze Provincie geen fchyn noch fcbaJuwe voor handen was, van zodanige bewegingen, als waar van in dezelve mende wierden gemaakt Hun Ed.' Mogende althans even zo zeer met d« grootfle oprechtheden, volkomenfte verzeekerin gen kunnen verklaaren; dat zedert dien tyd it het geheel niets by Hun Edele Mogende is ge daan of gerefolveerd,' waar door de Rechten er Prerogatieven , aan Zyne Hoogheid den Heere Erf houder competerende, meer of min direcf oi indirect benadeelt zyn geworden; dat zulks doot niemand, aan wien de Conftitutie van deeze Provincie is bekend, met eenige moaelykheic kan worden veronderfteld, alzoo de Rechten vat Zyn Hoogheid by het Reglement reformatoir vat den 27 November 17Ï9 zyn bepaald, en dien! 1 onderhouding plegtig door allen de Leeden dei Regeringe, zo wel als door Zyn Hoogheid i: bezwooren; dat Hun Ed. Mogende om alle deeze de pofita, in meergemelde Misfive van Zyne Majefteit ter ned x gefteld, zich niet kunnet aantrekken, te minder, daar zyne Hoogheid di red Groningen» Befl. van Stad en Landen wegens de klagten van Pruisfeiii > 1 1 t . . 5  1448 NIEUWE NEDERLAND3CHE Groningen Befl vat, Stad en Landen wegens de klagten van Pruisfen V E li- ree! of indirect nimmer heeft te kennen gegeven, door Hun Ed. Móg.- ergens in te worden benadeelt, en dat ter gevolgen van dien., het vertrouwen, het welk altoos heeft gefubfifteerd, eenigfcints zoüde zyn vermindert: dat het 'er ook verre van daan is, dat iemand in deeze Provincie zoude worden vervolgt om Zyne Hoogheids wille; dat de Wetten expresfelyt gemaakt, om lasterfchriften tegens zyne Hoogheids te ver. bieden , en de maakers door uitloovingën van hooge premien te ontdekken , het tegendeel te kennen geeven; dat die anderen wetten tegen Schot en Lafterfchriften in volle vigeur zyn, en de Schudige ontdekt wordende, geitraft worden, betuigende Hun Ed. Mog. ook niet te weeten, dat zodanige Schriften binnen deze Provincie worrien gemaakt of gedrwkt, daar over zulk Hun Ei. Mog. vertrouwen, dat deeze cordaate en fincere verklaringe voldoende zal zyn, om w^' te neemen alle nadeelige impresfien, die door het fuppediteeren van daar tegens ftrydende gevoelens mogte zyn veroorzaakt; hebben de Heeren Staaten van Stad en Landen zich met het uitgebrachte rapport geconformeert. (tnder fond) Coll. Conc. ( was geteekend ) R. B. GOCKINGA, Secretaris.  JAARBOEKEN, Augustus, 1784. 144$ VERANDERINGEN ONDER DE HOOGE EIS LAGE AMTENAARS, ENZ. ' Cüilem e o 8 6. Jonkheer L. Th. Graaf var, Nasfau La Leek, fchryver van het tydfctirifc Dt Staatsman , heeft zyn ontflag als Buitengewoon Raadsheer in den Ed. Hove dezes Graafichans, •van den Prinfe Etflradbouder, als Graaf van Cuile'mburg verzogt, en bekomen. Haarlem. Den 27 Augustus is alhier in den ouderdom van 71 jaren en 3 maanden overleden de Heer Mr. Francois Benjamin Fagel, in leven oud [te Raad in de Vroedfchap en Oud Voorzittend Burgemeester dezer Stad. Ook heeft den 20 Augustus de Heer Mr. Ife. hrandus Johannes Faber van Rtemsdyk, Raad in de Vroedlcnap en Oud-Scheepen dezer Stad, den eed als Hoofdofficier afgelegd, en is daarop in 't bezit dezer bediening gefteld. 'sGravenhace. De Heeren Staten van Holland en Westfriesland, hebben op verkiezinge van ZVne Doorl. Hoogheid den Heere Prinfe Erfftadhouder aangefteld, tot Bailluw van Zuid - Holland, als mede tot Bailluw van Wieldrecht, den Heer Mr. Arnoldus rfdrianus van Tetz, Heer van beide de Goudnanen en Langerak bezuiden de •Leek; en zulks in plaats van wylen den Heer Mr. Bartholomeus van den Santheuvel. En tot Colletteur van de Graatlykiieids Tof van der Goude op de Wagren van Sparendam, binnen de ftad Haarlem den Heer Mr. Adolf Heshuy/èn, en zulks vermits het overlyden van den Heer Jean Salonwn La Clé. U e y d e n. Alhier is in den ouderdom van j4 jaren en ruim 5 maanden, overleden de Heer Barthout Adriaan van Asfendelft, in leven Raad in de Verandering onder de h «o» ge en laaoe Ampte- naars enz.  i45o NIEUWE NEDERLANDSCHE Veran- dering onder de H00gr en lage Amte- naars enz. i de Vroedfchap en Oud-Burgemeester dezer Stad. In wiens plaatfe door de Groote Vroedfchap toe veertig in Kade dezer Stad is verkoren de Heer Mr. Jan Gysbert de Mey van Streefkerk. Am.steldam. Den 27 Augustus is alhier na eene Borstziekte van weinige da^en in het ze. ven- en zestigfte jaar deszelfs ouderdoms overleden de Heer Willem van Heemskerck, in leven Burgemeester en Raad dezer Stad, en wegens dezelve afgevaardigd in het Coilegie ter Admiraliteit alhier, Bailluw en Dykgraaf van de Watergraafs Meer, Ambachtsheer van Slooten en SJooterdyk, mitsgaders Bewindhebber van de O. Indifche Maatfchappy. Monnickendam. Den 9 Augustus de ge. woone dag van de verandering der Regeering dezer Stad, zyn tot Burgemeesteren verkoren de Heeren Dirk Claus , Theodorus Egsertus van Marle, Dr. Carel van Alsem van Lingen en Jan Oosaan; wyders zyn uit eene overgeleverde naamlyst door Zyne Doorl. Hoogheid den Prins Erfftadhouder, tot Scheepenen gekoren de Heeren Jacob Teengs, Remmet Kous Bos, Claas Molenaar junior, Cornelisvan Holk, Pieter Boon, Jan Gorder en Adriaan Goyewyn, endaar uit tot Scheepenen Commisfarisfen van des Gemeenelands Middelen aangefteld, de drie eerstgenoemde Heeren. Nog is door'Heeren Burgemeesteren en Vroedfchappen in de plaats van den Heer Johannes Mulder, tot Raad in de Vroedfchap dezer Stad aangefteld, de Heer Jan Minnen Boon. M iddelbor g. Den 18 Augustus den brief van verkiezing uit het overgezonden naamtal, tot de jaarlykfche vernieuwing van de Wet dezer Stad, geopend zynde, is bevonden, dat op denó dezer, door Zyne Doorl. Hoogheid den Heere Prin-  JAARBOEKEN, Augustus, 1784. 1451 Piinfe Erfftadhouder zyn gekoren tot BurgerneeBeren, de Heeren Mr. Johan David Chyselin lil Sage, en Mr Anthony H.ujshan, in plaats van de Heeren Mr. Jacob van Citters en Mr. Jacobus Johannes de Bruyn, dewelke voorzittende Scheepenen zyn geworden. Tot Scheepenen , de Heeren Mr. Bonifacius Mathias Pous, Mr. Willem Amout Kien van Citters, Mr. Pieter Buteux en Daniël Jaques de Supervi/U, in plaats van de Heeren Mr. Willem Amout van Citters, Mr. Gtrard van Citters , Mr. Jan Jacobus Macguet, Mr, Zacharias Paspoort, Pieter Johan Retkaan Macaté en Mr. Galenus Dignus Steengracht , welke Heeren vervolgens door Heeren Burgemeesteren en Scheepenen wederom tot Raaden zyn aangefteld. Den 2 Augustus is ook by 't Edrle Mogende Coilegie ter Admiraliteit alhieraanaetteld en inden eed genomen, de Heer Johannes Pruyst, Kaptein ter Zee, onder het resfort van Hooggem. Raad, tot Equipagie-en Ammunitiemeester te V lisfingen. Scherpenisse, in den Eilande vanTholen. Den 14 Augustus is alhier in den ouderdom van omtrend 73 jaren overleden de Heer J. de Jonge, in leven Ambachtsheer in Poortvliet . Dykgraaf der Dykagie van Scherpenisfe en Westkerke, mitsgaders Secretaris te Scherpenisfe. 's Hertogenbosch' Den 2 Augustus is alhier zeer fchielyk, aan een toeval van beroerte , in den ouderdom van 84 jaren en 55 maanden overleden de Heer Daniël Mobachius Quaet , regeerend voorzittend Scheepen, oudfte Raad en Profesfor in de Medicynen alhier. Ber. Verander nc o - per de hooge en laage Amte- naars enz.  145* MEÜWE NEDERL. JAARB. Augustus, 1784, Bergen op den Zoom. Den 16 Augustus is alhier overleden, Zyn Excellentie-de Heer Gzdeon Salomon Deutz, in leven Gouverneur dezer Vestingen onderhorige fterktens, mitsgaders Lieu. tenant Généraal van de Infantery dezer Landen. LYSTDER PRYZEN VAN VERSCHEI* DE PRODUCTEN ONZES LANDS. Rotterdam den 23 Augustus. Rotterdam den 23 Augustusi by de Z. Zak.lKooLZAAT 68 a 70^ Tarw Jarige witte 235 a «5 g ■ Nieuwe dito 19 a 21 8 by den Steen. Rogge Zeeuws, &c. 12 a 14 8 Vlas Allerbeft 39 a 50 ft. Best 34 a 38 ft. by 't Laft. — Middelfoort 28 a 33 ft. Boekwtt op 154 ffi a23 Gemeen 24 a 27 ft. Kley zonder Wegen 21 a 22 k —— Allergemeenst 22 a 35 ff. Gerst ——■* Winter 21 a23 e£ by 't Laft Haver Zeeuws enlnl. 17 a i8<£ Pa arbeboonbn. 2 ï * a 222  NIEUWE NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, September. MDCCLXXXIV. GELDERLAND. T h i e l. Den 8 September is van de puye van 't Xhi kc-. ftadhuis afgekondigd, en vervolgends zo 'aan het ftadhuis, als aan de vier poorten het volgend befluit aangeplakt. Extract uit het Refoluticbeek der Stad Thiel. Marlis den 24 Augustus 17514. Verlezen en geëxamineerd zynde den Requeste» door vyf en veertig Burgeren en Ingezetenen dezer Stad getekend, aan Hun Wel Ed. en Achtbare overgegeven en in het Refolutieboek geinfereett, als mede de conüderapen van den Edelen Manhaften Burgerkrygsraad op het zelve, voor zo veel der Supplianten verzoek, het WagtregleDdddd mert  1454 NIEUWE NEDERLANDSCHE Tm el. Befl. op Req. van 4 j Burgers nopens wapenoeff. ment en de exercitiën betreft , ingevolge Hun Wel Ed. en Achtb. requifitie, geëxhibeerd. ,.,E" daarop gedelibereerd zynde , hebben Hun WelEd.en Acntbaren, aan de zelve ten duidelykfte gebleeken zynde, dat het grootfte gedeelte der goede Burgery en Ingezetenen ' dézer Stad van alle exercitiën door een afzonderlyk geformeerd Corps , buiten direftie van d»n Burgerkrygsraad te verrigten , zeer aliëen en afkeerig is; hebbende eenigen der Requeftranten , welke zig niet ontzien hebben op eene. ongeoorloofde wys met een Request van huis tot huis door de geheele ftad rond te gaan, niet tegenftaande alle de perfuaflen door dezelve aangewend, om hunne Medeburgeren en Medeingezetenen tot het ondertekenen van hetzelve te bewegen, daartoe flegts zeer weinigen konnen overhalen. En confidereerende de nadeelige gevolgen, welke uit eene afzonderlyke exercitie, buiten direftie van den Bufgerkrygsraad , voor deze Stad zoude relülteeren , en de tweedragt en hatelyke partyfchappen , welke daar door konden worden gekweekt; eenpariglyk in der fuppl anten verzoek, voor zo verre het zelve tot een afzonderlyke exercitie van den Burgerkrygsraad tendeert, gedifficulteerd. En is door Hun Wel Ed. en Achtbare goedge* von'en, ten einde een ieder, welke inclineert, onder het beftier van de Officieren der Compagnie! waar onder hy gehoort, of van den Burgerkrygsraad, 7!gin den Wapenhandel te oeffenen, daar toe gelegenheid te geven , aan een iegelyk te permitteeren, zig by zynen refpecfiven Ht pman ten dien einde aan" te melden; zullende de Hoplieden, wanneer zig een genoegzaam getal; waar mede dezelve zullen oordeelen ieder in zyn Compagnie gevoeglyk eenige exercitiën te kunnen beginnen, opdoet, daar van aan Hun Wel Ed. en Achtbare rapport doen, en zullen Hun Wel Ed. en Achtbare als dan een Reglement beraamen, waar  JAARBOEKEN, September, 1784. itff waar naar, en een plaats aanwyzen, waar op, di< exercitiën zullen gefchieden. Latende Hun Wel Edele en Achtbare aan eer iegelyk volkomene vryheid , hier omtrent naai welgevallen te handelen, verbiedende ernftiglyk, niemand door onbehoorlyke beweegredenen tui het doen of nalaaten der gemelde aangeving tol de exercitie te perfuadeeren , veel minder mei woorden of daaden daar omme te injurieeren zullende tegens die geeneb, welke zig daar aar ichuldig maaken , na exigentie van zaken rigou reufelyk worden geprocedeerd. (onder ft end) In fidem Extracti ( was getekend ) A. D. van OMPHAL, Ook heeft de Regeering een nieuw Wagtreglement ontworpen, het welk den 5 September door den Heer voorzittende Burgemeester aan den Burgerkrygsraad is ter hand gefteld. Z W T P H E N. Wy' hebben in ons voorgaand ftukje van het afnemen der zydgeweeren, aan eenige Burgers van Deventer gefproken, en het befluit der meerderheid dezer ftadsregeering , als ook het aanfchryven van de Regeering te Deventer raededeeld. Scheepenen en Raden dezer ftad beantwoordden den brief van Ddddd 2 de ! Tm el. 1 Befl. op Req van 45 Bargers nopens wa* penoeff, 1  1456 NIEUWE NEDERLANDSCHE Zutphen. AriW* r fin Zutphen aan Deventer, de Regeerders te Deventer den s8 Augustus 1784, in dezer voege. WEL EDELE GROOT ACHTBARE HEEREN1 T Twer Wel Edele Groot Achtbare Misfive van ^ den 20 dezer, houdende niet alleen klagte, door eenige Burgers en' Ingezetenen van Deventer aan U Wel Ed. Groot Achtb. gedaan, dat zy op den 16 daar te vooren, by hunne komst herwaards, aan de onderfcheiden Poorten dezer Rad ondervonden hadden, dat hun het Zydgeweer door den aldaar ftaanden fchildwagt of wagthebbenden Onderofficier van 't Guarnifoen, op een dreigende, en zelfs ten aanzien van zommige hunner, op een gewelddadige wyze was afgevorderd , maar ook tevens "behelzende een verzoek om berigt, of de afvordering daarvan op onze orders gefchied zy; is, op haar tyd, in onze Vergaderinge ontvangen en gelezen. Wy hebben als toen , confidereerende onze verpligting, om, zo veel mogelyk, zorg te dragen, dat den Vreemdeling even weinig, als den Ingezetenen, alhier eenig geweld, overlast, of beleedi» ging, van welken aart ook, wedervare, goedgevonden, om, zonder te letten op de algemeenheid der klagte , en 't gebrek eener fpecifique opgave aan, of door wien, en op wat wyze, de geiuftineerde bedreigingen en gewelddadigheden zouden gepleegd zyn, de Heeren van den Gerigte te authorifeeren, om dien aangaande onderzoek te doen. En wy zyn heden door het rapport van Hun Ed. in ftaat gefteld U Wel Edele Groot Achtbare kennis te geven, dat Hun ntets van dien aart, aan zyde der Militairen begaan, is voorgekomen, maat veel eer, dat deze de gegeven ordres met zo veel bezadigheid hebben ter uitvoering gefteld, dac de binnengekomen man-  JAARBOEKEN, September, 1784. 1457 manfchappen , twee alleen uitgezonderd, zelf! hunne namen op hun afgelegde zy.,geweer, ter einde het by retour te kunnen onderfcheiden, er weder naar zig neemen, gefchreven hadden: dar dat die beiden, tot het binnen Uwer Wel Edelf Groot Achtbare ftad fubfüteerende Vrycorps b horende , onder veele vloeken geweigerd hadden hunne zvdgeweeren in bewaringe der V\ acl;t te laten , zonder vooraf geinformeert te zyn , wie daar toe ordres geibld hadj en dat daar op nog thans niets anders dooi den wachthebbenden Onderofficier gerepliceen was : dan dat hy ze buiten dien niet mogi laaten pasfeeren. DaD dit daar laatende, en tot het tweede Lid van Uwer Wel Ëd. Gr. Acht. bare Misfive toetredende, hebben wy geoordeeld, aan het daar by gedaane ver?oek niet beter te kunnen voldoen, dan met een Extract der Refolutie, by ons op dat fubject , den 19 dezer lopende maand genomen, aan U Wel Ed. Groit Achtb. hier by over te zenden. Wy gedragen ons derhalvcd daartoe, en kunnen tevens niet af. zyn te communiceeren , dat. behalven 't geval, 't geene tot han den Keizr tegen de Republ.  's Gka- VENHA «E. Staatvan eisfchen van rten Keizer testen de Repubh 1470 NIEUWE NEDERLANDS CHE her geen hem toekomt van wegen de Stad en het lVJarquifaat van Bergen - op - Zoom, de Stad en Bironnit van Breda en andere gedeeltens van Hoiïandsch Braba^d, hem te voldoen hun aandeel ia de renten , geaffect erd op den ouden byfiand der Provincie van Braband, en dat behalven de gehee. Ie teruggaaf van hec Kapitaal, te rekenen van het oogeutlik, dat de bezittingen onder de Souvereiniteit van de Republiek gekomen zyn, de Staten Gereraal in 't vervolg het contingent geregeld zullen voldoen , op den voet waar op men zal overeenkomen, XIII. Zyne Majefteit eischt de teruggaaf of de betaaling van alle de Artülery cn Krygsbehoeftens, die onder Hunne bewaring en beftier gelaten zyn, toen hunne Troepen in guarmzoen gekomen zyn, in eenige plaatfen van dit Land, en zyne Majefteit eischt gelyklyk de voldoening van twee MilBoenen Livres, welke Frankryk, ingevolge hec Vredens-Tradtaat van Aken, aan de Republiek moet betaald hebben, uit hoofde van de Artülery en Krygsbehoeftens, uit deze plaatfen, gedurende den Oorlog, weggevoerd. XIV. Zyne Majefteit eischt, dat de Staten Generaal doen betalen aan de Corpfen en Particulieren, in de hier aan gevoegde Nota gemeld, de daar in opgegeven Kapitaalen met derzelver Incresfen* By deze XIV. artykelen was nog de volgende Nota gevoegd: 3. T\e Staten van Namen hebben ingevolge van eene fehikking met den Hollandfchen Gouverneur van Namen en met de toeftemming van Hunne Hoog Moger-den, den 12 July 1745, geleverd voor ƒ .$836 — 1 aan Vee, tot onderhoud van het Garnifoen, en tot hier toe de betaaliug daar van te vergeefsch befolliciteerd. 3, De  JAARBOEKEN, Septerder, 1784. W 9. De Magifiraat van NameD heeft gelyklyk in Ï746 voor ƒ 5268 - 6 aan Vee geleverd, tot Ievensmiüdelen voor het Garnizoen , zonder daar voor tot heden toe betaaling ontvangen te hebben. 3. De Perfoonen Hanmmt* Gabriel, d'Ouirebande en Manesfe hebben op order van den Gouverneur van Narmn, voor den dienst van het Gap nizoen, gedurende het Beleg in 174Ö, geleverd j aan Bedden met derzelver toebehooren, te famec voor f 37862 — 2, en daar voor tot heden toe nog geene betaling kunnen krygen , fchoon dezelven op dien voet getaxeerd zyn door 'de Hollandfche Gyzeiaars, die in Namen, na de inneming van de Stad, gebleven zyn. 4. Te Doornik moet men aan de Regeering voldoen, voor het geheele beloop der fc^ulden, vaa wegen de Staten Generaal al 'aar, door den Generaal van Dortk, gemaakt, gedurende het Beleg in 1745, eene fomme van ƒ 8224 ■ 7-1. en aan verfchillende Particulieren van dit diftrict f 14689-9. Die Generaal heeft, in het zelfde jaar, daar voor, van wenen, Hunne Hoog Mogenden, eene formeele fchuldbekentenis gepasleerd , maar tot hier toe zyn alle aanzoeken ter betaling vrugtloos geweest. 5. De Perfoonen Matten Robyns, Pierre Langtrd, Henry Heyman en N. Cajlro, hebben aan de Troepen van de Republiek, in 1709, 1710,1711 en 1713 , L' vensmi 'delen en Fouragie geleverd voor de fomrne van f 263362-15 , Hollandsch geld, zonder dat zy, nieuegenüViande an 'f Hof van Brusfel.  'sGra. ven HA" ME.. r474 NIEUWE NEDERLANDSCHE De voorgemelde eisfchen hier bekend geworden zynde, verwekte de grootlte verbazing. Men meende dezelven niet anders te kunnen aanzien , dan de vorderingen van eenen magtiger, die eenen zwakkeren veragt, gewaande of' gefmeedde vorderingen op vorderingen ftapelt, met oogmerk, om met eenen gezogten oorlog zyn voordeel te doen , of mee hoop, van, indien men flegts.de helft der eisfchen erlangde, dan nog een groote winst met het verkregene te doen, en voor het kwydgefcholdene nog de naam van heusch , mild , infchikkelyk en ontfermer te erlangen. De Keizer ging nog verder , en begon met dadelykheden zig zeiven recht te fchaffen. Men ontving in het begin van Mei alhier de tyding, dat op den i Mei eene bende Oostenrykfche Dragonders waren gekomen aan den Hertog -Eyck, buiten Heerle, hebbende aan hun hoofd een commisfaris van Brusfel, en aldaar de barrière hadden om ver gehakt, vervol ens het tolbord van den Staat weggenomen en aan den ontvanger van den tol uit 's Keizers naam verboden, om eenige beveelen van de Regeering van Heerle te eerbiedigen, als mede om geen tol nog barrieregeld van iemand te ontvangen, onder bedreiging, dat hy anders aan handen en voeten gebonden , en naar de Burgt van 's Hertogenrade zou gevoerd worden. By de Barrière waren 3 Dragonders gelaten, en het overige van de zetfde bende  JAARBOEKEN, September, 1784. 1475 de in den omtrek van Nieuw - Valkenhauzen ingekwartierd. Dit was gefchied ingevolge van deze ordonnantie des Keizers, gedagtekend den 21 April 1784. Sync Majefteit 'onderricht zynde, dat men kor teijncx wegens de Hollanders heef: opgericht eene Barrier tc;r plaetfe, alwaar deBaauevan Simpeiv. It op s' Hertogenraade genaamt Raderftraat tnverfeerc, de groote Baane van Herle op Aken ,, enae dat boven het Recht van Barrier, 't welck men aldaar afeyfebe voor de enckele trnverferinge van defe Baane, men oock doet betaalen voor 1 hol eeneScneliinck voor iedere Karre, felfsdoor die van 't Dorp van Simpelvelt, de welcke tot de meer rest van 'c Landt van s' Hertogenraade ge nen andere toeganck hebben als langhs defe Biane, dewelke llheydt de twee onderhoirigheden, ende de welcke in allen gevalle, vol»i ns uactaat van afdeylinge voor 'c Landt van Overmaafcvan 't jaar 166r, moet vry zyn van ahen pasfagic gelde, Thollen, Licenten, ofte anuere hocdaai ige belastingen, fynde voorders on-erricht, dat men federt eenige jaaren heeft gecracht oock op-te-rech'en een Hollaodfch Tnolrecht cp het deel van den nieuwen opgeworpen wegh, den wekken loopt langhs de juuid ébcn van Ubach ende van Rinvbourg, onderhoorigh aan Syne Majeftyt, van den w< gh de Wieuwenhaagen op Bronsfem , ft-fyd de Voienwegh, tot aan het'land vanGullick, ende willetde voovfien dat diergelycke onderneminghen, krenckende fo wel Syne Souvereiniteit als fynde fchadelyck aan Syne Onderdaanen op het krachtiahfte worden ingetoomt, heeft by advies van Synen Raade geordoneert in Brabant, ende ter deliberatie van hnne Doorluchtighfte Hoogheden, die Gouverneurs Generaal defei Leeee 5 Ne- 'sGrA- VEHHAGE. Ordonn» van den Keizer wegens lerStaten  GE. Ordonn van den Keizer we ienS de Staten Tok 1476 NIEUWE NEDERLANDSCHE Nederlanden, wel uitdruckelyck verboden, gelyck hy doet by defe, aan alle SyneOnderdaancn ende andere te erkennen ofte te voldoen ter ge» melde plaatfe de voorfz. gepretendeerde'Rechten van Barrier ende Thol , mes ftiptelyck bevel aan de respedtive Drosfaarden van Keirkenraad , van Simpelvelc, van Ubach ende van Rimbcurg. van den hand te houden aan de uitwerckinge van deze tegenwoordige Ordonnantie , ende te doen aan den lyve aanhouden ende apprehenderen de gene die figh alnogh fouden verftouten ter gemelde pLatfen af-te-eysfchen, ofte te lichten de voorfz. pretenfe Rechten, .ende tegens hun rechtelyck vervolg doen even eens als tegens openbaare Knevelaars ende Dieven. Ende fal defe tegenwoordige worde gedruckt ende gepubliceeit in alle plaatfen van 's Hercugenrade ende aange* legen Landen, op dat niemand pretendeere redenen van onwe.tenheid. Gedaan tot Brusfel onder het Cachet Secreet van Syne Majeltyt, den 21. April 1784. (was geparapheert) C R U M P vt. (was getekend) F. HELMAN de TERMEEREN, ende was daar op gedruckt het Cachet Secreet van Syne Majeftyt in rooden Howei, bedekt met wit Papier. Zyne Doorlugtige Hoogheid, de Kaptein Generaal der Republiek , heeft hierop ter voldoeninge van het beiluit van Hunne Hoog Mogende, van den 7 dezer maand, ftrekkende om de meest blootgeftelde plaatfen in Bra-  JAARBOEKEN, Septemler, 1784. 1477 Braband en Flaanderen, van het nodige te voorzien, de vereischte Patenten en bevelen afgevaardigd, aan het Regiment Kavallery van den Generaal Majoor van der Hoop s thands in bezetting te Arnhem en Nymegen, aan het Regiment Zwitfers van den GeJ neraal Majoor Mayren; en aan de Compa\ gnie Artilleristen van den Generaal Majoor ■ Martfeld, thans heiden te Breda in bezetting liggende; om zig gezamenlyk naar Maas- • tricht te begeven, ten einde aldaar dekrygsbezetting te verfterken. Zyne Hoogheid heeft insgelyks de nodige patenten of bevelen doen^afvaardigen aan de Regimenten van de Generaals Majoor van Noftits en MunVfier s beide in bezetting te Bergen-op den ï Zoom , om van daar gevoerd te worden . namenlyk het eerstgemelde naar Sas van Gend, en het tweede naar Hulst, met bevel van te Bergen - op - den'Zoom een Officier, en een Onderofficier van ieder Bataillon te laten, met de manfchappen, die uit hoofde van ziekte, buiten Raat zouden zyn, om dienst te doen. Aan het Regiment van den Lieut. Generaal den Doorl. Prins van Hot Rein Gottorff, in bezetting te Gorinchem er Schoonhoven , en aan het Regiment Marl niers van den Generaal Majoor Bentinck. thands in bezetting te Deventer, om zig te vervoegen naar Bergen - op - den - Zoom, on: aldaar bezetting te houden tot nadere order; aan het eerite Bataillon van Zyn tweede Re ■ giment Orange Nasfau, thands in bezetting j i te Coeverden, aan het Regiment van Zym Door 's Gra- venuac2.  1478 NIEUWE NEDERLANDSCHB *s Gravknha- ge. Doorlugtige Hoogheids Zoon, Willem Frederik , Frfprinfe van Orange en Nasfau, thands in bezetting te Nymegen; en aan het Regiment van den Generaal Majoor Grave van Bylandt, thands in bezetting te Zutphen , iom zig te begeven naar Bergen- opden- Zoom , ten einde aldaar de orders hunner verdere beftemming af te wagten; alle welke vBataillons en Regimenten gefchikt zyn , bm de meest blootgeftelde plaatfen van Staats-Flaanderen te bezetten; aan het tweede Bataillon der Hollandfche Guardes te1 voet van Zyne Hoogheid, en aan het tweede Bataillon van het Regiment der Guarde* Zwitfers van Zyne Hoogheid , óm zig te begeven naar Br^da , ten einde aldaar een gedeelte der bezetting te vervullen, die naar Maaftricht getrokken is ; en eindelyk aan nog eenige andere krygsbenden, om zo veel mogelyk de gezegde Regimenten te vervangen , op dat de grensplaatfen niet geheel van krygsvolk zouden geledigd zyn. Zyne Hoogheid , ten einde aan de oogmerken Hunner Hoog Mogende te voldoen, heeft mede bevel gegeven aan de Gouverneurs, Commandeurs en Plaats-Majoors der Steden en Frontieren in Braband en Flaanderen , van zig ten fpoedigften naar derzelver posten te begeven , even als ook aan alle Officieren, Kapteinen en onderhoorigen van al het krygsvolk van den Staat, welke by verlof afvvezig zyn, om zig ten fpoedigften by derzelver Compagnien en Regimenten te vervoegen. . De  JAARBOEKEN, September, 1784. 1479 De Zwitzerfche Guardes trokken ook den 14 Mei uit *s Hage naar Breda, wordende door het tweede Bataillon Hollandfche Guardec gevolgd. Gecommitteerde Raden,maakten eenige zwarigheid omtrend een befluit, volgends het welk zy meenden, dat de Hollandfche Guardes , als behoorende onmiddelyk aan de Staten van Holland, zonder verlof van den Souverein niet mogten uitftrekken, en fchreven deswegens aan de Staten van Holland eenen brief, welken daarop goedvonden, dat men evenwel op de gegevene Patenten van den Kaptein Generaal de gevraagde attaché zoude verleenen. Onderwyl zyn de vergaderingen en raadplegingen by de Hooge Collegien zeer druk. Daar wierdt een postboden afgevaardigd naar onze gezanten te Parys, om de bemiddeling van het Franfche Hof te verzoeken: ook eenen aan de bevelhebberen der vestin gen op de grenzen van Braband en Flaande ren, met last aan denzelven, om in geval var aanval, geweld met geweld te keeren: et nog eenen derde aan den Prinfe van Nasfau Weylbürg, teneinde die, als bevelhebber zig zonder uitftel naar Maaftricht zoude be geven. Het kan intusfchen zeer vreeuu voorkomen , dat na zodanige flappen vat den Keizer, deszelfs gezant Baron vat Reifchach nog kwalyk vondt, dat de Statei zo veel krygsvolk naar de grenzen zonden veele betuigenisfen doende van de vredelie vende en vriendhoudende gevoelens van dei Keizer, daar by voegende, dat deze vree e 'sGra- VENHA- ge. ► l l l 1 » l s 1  'sGra VENHA GE. 1480' NIEUWE NEDERLANSCHE ■ en voorzorg van de zyde der Republiek eer gefchikt was, om Zyne Majefteit te verbitteren , dan tot minuelyke fchikkingen aan te moedigen. Onderwyl fcheen men van de zyde van de Regeering te Brusfel eenigzints bekommerd te worden, of zomtyds de Staten van hunnen kant ook de dadelykheden zouden aanvangen; het welk mogelyk wel niet voorzigtig zoude geweest zynde, dog anders zeer gemakkelyk , aangezien in de Oostenrykfche Nederlanden in 't geheel geen 11000 man krygsvolk was. Vervolgends kwam de tyding in, dat de koning van Frankryk de bemiddeling der vrede tusfchen den Keizer en den Staat aannam, zo als blykt uit deze Nota van den Franfchcn Gezant, Hertog de la Vauguyon, den 20 Mei 1784 overgegeven. HOOG MOGENDE HEEREN! „ Aan den Koning is verflag gedaan van „ de Memorie,, door welke de Heeren Les,, tevenon van Berkenrode en Brantfen, in „ naam van de Staten der Vereenigde Ne„ derlanden, de goede Officien van Zyne „ Majefteit, en zo het noodig is zyne Me- • }J diatie hebben verzogt tot vereffening der „ gefchiilen, tusfchen U tl. Mug. en het „ Gouvernement Generaal der Oostenrykfche „ Nederlanden gerezen. Deze ftap is Zyne Majefteit des te aangenamer geweest, ver„ mits Hoogstdezelve dien aanziet, als eene -> uit-  JAARBOEKEN, September, 1784. 148 i ,„ uitwerking van het vertrouwen, welk U „ Hoog Mog. Hellen in de de gevoelens „ van vriendfehap en genegenheid, welken dezelve' aan U Hoog Mog. toedraagt. De„ ze gevoelens zyn onveranderlyk, en de „ Koning merkt het als zyne pligt aan, om „ 'er een nieuw bewys van aan U Hoog Mog. te geven, door op zich te neemen, om volgens begeerte ten hunnen behoeve zyne goede dienften by het Hof van Weenen aan te wenden. ' • „ Zyne Majefteit befluit des te gereeder „ daartoe , vermits Dezelve vooraf overtuigd is, dat de geest van verzoening het gedrag zyner Keizerlyke Majefteit zowel, „ als van (J H. Mog. 'beftiert, en dat men 3, van weerskanten genegen is, om. alle de bronnen van oneenigheid, welken 'er tot „ nu toe tusfchen het Hof van Weenen en „ de Vereenigde Nederlanden hebben plaats „ gehad, voor altoos te doen opdrogen. • „ 'sHage 20 Mai 1784." ^ Na de handelwyze van den Keizer, dien wy gezien hebben, was het niet te verwonderen, dat de Staten den 25 Mei 1784. een befluit namen, by het welk wierd goedgevonden en verftaan, ,, de Heeren, Hunner „ Hoog Mogende Ministers Plenipotentiaris„ fen aan het Hof van Brusfel, aan te fchry- ven en te authorifeeren, om provifioneel, „ ter plaatfë daar het behoord, te dèclaree„ ren, dat Hunne Hoog Mogende niet kun„ nen verbergen derzelver. billyke furprife „ over 'sG geplaatst wierde; nadien deszelfs verplaatiing de uit-en inkomende rekten te zeer benadeelde. Daar zulFffff len 'sGka- ïe.  'sGra- VENHAGE. * 1484 NIEUWE NEDERLANDSCHE len ook vyf of zes Schepen van Oorlog voor den mond der Schelde geplaatst worden. Vervolgends leverde 'de Keizerlyke Ge. zant Baron van Reifchacb wederom eene memorie in , ter vergadering der Hooge Bondgenoten, daar in onder anderen vertoonende, dat , vermits men van deze kant zo veel Krygsvolk hadt doen aanrukken op de grenzen, Zyne Keizerlyke Majefteit voor vyandelyk aan zou zien den minften aanval op zyn grondgebied, die door hetzelve zou worden gedaan. Ook beklaagde zig de Brusfelfche Regeering over de wyze, waarop hier deszelfs vorderingen uitgelegd wierden , als of Zyne Keizerlyke Majefteit iets vroeg , het welk hem niet toekwam. Daar de Bondgenoten de zaaken, rakende het gefchil met den Keizer, niet dan niet kennisgeving en goedvinden van den Koning van Frankryk behandelden , en aan dien Vprst onlangs den ftaat dezer zaken hebben opengelegd, is door den Heer de Ber enger, by afwezigheid van den Franfchen Gezant, inmiddels de zaken van die Kroon alhier waarnemende , den 8 September 1784 aan het voorzittend Lid van de Algemeene Staten, dit antwoord ter hand gefteld: „ De Koning heeft met gevoeligheid ont„ vangende mededeeling, welke de Staten „ Generaal hem gedaan hebben van de Me„ morie, den 23ften der voorleden maand, », te Brusfel aan de Hollandfche Plenipoten- tia-  JAARBOEKEN, September, 1784. 1485 j.^ tiarisfen overgegeven, en Z.ynë Majefteit i5 meent niet beter te kunnen beantwoorden aan die nieuwe blyk van vertrouwen Van IL Hunne Hoog Mogende, dan door by aan5, houdenheid zyne bevredigende poögingen 1,, by Zyne Keizerlyke Majeiteir aan te wen.3, den. Dan dè Koning kan voor Hunne \ Hoog Mogende niet vërbergën, dat deze , „ pogingen van geen kragt kunnen zyn. >, dan voor zo verre dezelven gepaard züljj len gaan met voorflagen, gefchikt om tol s, eeii grondflag te ftrekken^voor eene bil1 j, lyke overeenkomst van wederzyden. Zy3, ne Majefteit oordeelt dien volgens aar s, Hiirme Hoog Mogende té moeten Voori9 ftellen , van naar middelen om te zien, welke ter bereiking van dat oogmerk dieL, nert kunnen, ën wanneer Huhnë H; Mag; jj, hem die willen toevertrouwen, zal hei ,„ hem een Wezenlyk genoegen geven, oré l', dezelven ter kèrinisfe van den Keizer te brengen, en als dan van allé die middölén gebruik të maken, welke de banden. I'j die hem met dezen Monarch vérëenigen. 3, hem kunnen aan de hand geven, ten ein(i, de denzelven te bewegen öm ze in aan m merking «e nemen; - „ In den tegenwoordigen ftaat der zaken$ zoude Zyne Majefteit oordeelen tegen zyü ne vriendfehap voor de Republiek en het 3, belang, het welk hy in deszelfs rustftek; 9, aan te-gaan, indien hy Hunne Hoog Mogende niet vermaande , om by aanhoun dendheid te blyven by die behooflj'ke g'ëFff ff s & ma- VENH&-  ï48<5 nieuwe nederl \ndsche VÉKBA- GE« raatigdheidj welke zy, tot hiertoe, getoond hebben, en zig te onthouden van „ zulke Mappen, welke de waardigheid des * Keizers zouden kunnen kwetfen, en niet " anders zouden te weeg brengen dan het ** verwyderen van eene bevrediging, die zo wel het verlangen is van Hunne Hoog " Mogende, als van Zyne Keizerlyke Mal jefteit." Dien zelfden 8 September 1784 is by de Algemeene Staten befloten , om tot eene Verbintenisfe met het Ryk van Frankryk toetetreden; en zulks wel met eenparigheid van Hemmen der zes Gewesten, kunnende de Afgevaardigde der Provincie van Overysfel niet mede ihltemmen , uit hoofde der no°- Hand grypende oneenigheid en gefcnil tusfchen de Ridderfchap en de Steden van die Provincie. Onderwyl heeft de Ridderfchap van Overysfel nopens deze zaak derzelver toeftemming den 14 September aldus gegeven: ExtraSt uit het Register der Refolutien van de Heeren van de Ridderfchap der Provincie van Oveiysfel. Zwol den H September 1784. In deliberacie gebragt zynde de ingekomene Refoluden van n. h. m., hebbende tot bylaag de Stukken reiatif tot het ontwerp ecner aantegaanne defenfive Alliantie met de Kroon van Frankryk, is na deliberatie goedgevonden, om na-  JAARBOEKEN, September, 7784- H%7 rwnentsde Ridderfchap der drie Quartieren, Zalland, Twente rn Vollenhove, ter Tafelvan de Heeren Ordinaris Gedeputeerden voor Advis uit te brengen; dat H. Ed. M.- confenteeren in het ontworpen Tra&aat van defenfive Alliantie met i het Hof van Frankryk, conform, de Refolutie door de Heeren Staaten van Holland en Weftfrieslandop dat Subject: genomen: Doch dat des niet te min moeten betuigen hun gevoelig ongenoegen , dat een zodanig concent voor tegenwoordig niet meer in aanmerking kan komen, nog pebragt worden ter kennis van de gezamemlyke bondgenoten , aangezien het voormelde Tradtaat reeds, gelvk zy geïnformeerc zyn, by de zes overige Provinciën op den 9 dezer Maand is ge- , arreiteert, ende ter conclufie gebragt, terwyl onze Heeren Gecommiteerden ter Generaliteit hebben moeten declareeren, daar toe ongelast te 7.vn, en zulks buiten twyfel om redenen derfubfilteerende disfenfien met de Heeren van de drie Steden over het punt van Overftemming. Dat H. Ed. M. by deezen verklaaren, dat zig by de posteriteit onlchuldig en i-reprocbabel willen gehouden hebben aan het tcrardement, het welk uit hoofde der herhaalde Declaratien en > Proteftatien der Sreden^ van met de Ridderfchap in geenerhande befoignes of Vergaderingen tewil1 Jen treeden, tot een zodane voor deeze Provin. cie fletrisfante-gebeurtenisoccafieheeft gegeven, n:aar zulks zullen laarcn ter verantwoording van de Steden, alsmede teffms van derzelver Gecom. muteerden, in het CoHepje der Heeren Ordinaris ! Gedeputeerden Sesfie hebbende, als die ongeacht Ide bovegeme'de aan hun bekende Declaratien en Proteftatien, door haare irreguliere handelwyze in het uitfehryven der extraordinaris Landag, in ,. plaats van de Advifen over het voorfchreve punt van deliberatie by brieven van omzending aan de ;j 'refpective Leden van ftaat in te neemen, veroorm ; zaakt hebben, dat het Advis deezer Provincie Ff fff 3 daar 'sGs* • VENH&- üe. De Ridderfchapvan O verysfel (ïemt toe in eene verbintenis met Frankr.  'sGra- V Eis HA «E, De RidderfchapranOverysf, flemt toe in eene ver 'tiinteniswet Mrankr. 1 t48!l NIEUWE NEDERLANDSCBB daar door niet op zyn tyd ter Gcneraaliteit is ingebragt. Dat H. Ed. M. derhah en om niet weder op nieuw by opkomende zaaken en omttandigheden aan diergelyke, zo voor 't refpecï en de agtbaar-» heid der Staaten, als voor de digniteit van hun Corps lasfive behandelingen, geëxponeert-te wor» den, zullen verwagten, dat in het vervolg gee* ne Landdaagen of vergaderingen van Ridder-, fchap en Steden worden uitgefehreeven, ten zy alvorens door de Heeren van de Steden ver-, zekering worde gegeven, dat zy hun tot het bywoonen van zodane uit te fchryven Landa-» geD en vergaderingen Meeren zullen', , Dat H. Ed. M. nog eindelyk by deze occafie niet kunnen nalaten te remarqueren, dat zy had-, den verwagt , dat ook teffens de Heeren Ordinaris Gedeputeerden tot de te houden befoignes, over het voormelde aan te. gaane Traétaat van defenfive Alliantie , zouden hebben verfchreven ie Sieden van Hasfelt en Steenw\k, conform de intentie, vervat by de 38 fte Articul der In-! (Iructie voor het Coilegie der Heeren Ordina'is Gedeputeerden, als waarby aan welgemelde H, Ed. M> is geinjungeert, om zorge te dragen, dat gemelde''twee Steden over materiën >?an Vrede of Oorlog, en zaaken van diergelyke patuur, üugeiyks met en neffens de overige Le-. ien van Staat geconvoceert en verfchreeven fvorden. Accordeert met de voorfz. Register» (was getekend") B, P U T M A N, Wy hebben het ontwerp dezer Verbinte-. U§ in ons voorgaand Rukje medegedeeld^ Aan  JAARBOEKEN, September, 1784- 14^9 j Aan dezelve, voornatnenlyk aan het bepalen der hulpbenden en oorlogfchepen , zal de : laatfte hand gelegd worden, zodra de nieuw verwagt wordende Gezant, Markgraal JJe Veirac, hier zal aangekomen zyn. Hier voren bl. 1228 en volgg. deelden wy ■ de nadere ernftige klagten van den Koning • van Pruisfen mede , over de ongebonden1 heid der Dag-en Weekfchryvers. De Bondnoten hebben den 30 Augustus 1785 daat op een antwoord behaald , welk blykt uit het volgend uittrekzel. Is.gehoord het Raport enz. i W/aar op gedelibereerd zynde, is goedgevonW drnn en verftaan, dat aan Zyne Pruisficbe , Majefteit zal worden gerefcribeerd, dat Haar ; H002 Moaende wel hebben ontfanger1 de vriendnabuurlyke Misfive, waar mede het Zyne MajeI fteit beliefd heeft hen te vereeren, en teftens ge, wenfcht hadden zich in ftaat te hebben mogen be! vinden, om dezelve ten lpoedigften te kunnenbe, Antwoorden; dan dat Haar Hoog Mog. al aaniflonds byde lefture en examinatie van den m• houd van dien hadden opgemerkt, dat de ingrediënten, daar by vervat, meerendeels niet waren ivan derzelver competentie, nnar recht ftrecks ■ ïoncerneerden de Heeren Staaten der byzondere frovintien , tot welker kennis de voorfz. Misfi- r ve dan ook was gebragt , door de Heeren derzelver Gedeputeerden, in Hun Hoog Mog. Ver- : eadering zitting hebbende, ten einde daar na zo- i daan g fe worden gerefolveerd, als een ieder der- ■ Se na de Conftitutie hunner Regeennge zoude : oordeeïn over een te komen. Dat het dus ten ooraeeieu wvti Ff fff 4 £ro°- 'sGra* venhaoe.  HQ» NIEUWE NEDERLANDSCHK 'sG HAVE rvBA- Beft. en /ir,tw. op de klasten van den Koning van Pruisfen. grooten deelen buiten het bereik van Hun Hoog Mog. zynde, om te treeden in de behaodeling van het geene eenig en alleen afhing van den nidlag der deliberatien van Hooggemelde Heeren Staaten, daar door het noodwendig uitftél ter beantwoordinge van hooggemelde Misfive heeft moeten worden veroorzaakt. Dat Hun Hoog Mog. op den gereïtereerden aandrang van wegens meer hooggedagte Zyne Majefteit, alfchoon daar; toe van wegen de refpective Provintien niet zyn in ftaat geitelJ, gemeend hebben niet langer te moeten Juperfeden n , m iar tot de beantwoording zelve hoe eerJer zo beter overtegaan. Dat uit hooggemelde Zyner Majefteits gerefpeéteerde Misfive hebbende geremarqueerd, dat Hoogftdezelve daar by hreft gelieven te verklaaren , de Conftitutie deezer Republiek niet genoeg te kennen, derhalven vooraf Dog de vryheid moeten neemen, Zyne Majefteit onder het oog te brengen , welke de waare Aart en Conftitutie der Regeering van dit Gemeenebest is, voor zo verre zulks betrekking hebben kan tot de onderwerpen, by hooggemelde Zyner Majefteits Misfive voorgèftejd, ten einde Hoogftdelve mogr worden gedesabufeeid van de ontfangene erruneufe informatien, en wel byzonderlyk, alsof Hanr Hoog JVlog. in derzelver algemene Vergadering alleen in itaat waren, over de poincten en zaken, in Zyner Majefteits meergemelde Misfive opgegeven en gedetaileerd, te cogoofceeren en beflisfen. Dat Haar Hoog Mog. daaromtrent integendeel aan Zyne Majefteit moeten voordraagen, dat Hunne Vergadering, gecompofeerd uit Gedeputeerden der bvzondere Provintien, met hunne ■verbindende inftructien voorzien, zig volftrekt niet occupeerd, noch occupeeren kan, dan alleenlyk met zodanige zaaken en poinéïen, welke door de eenparge bewilliging der bondgenooten aan haare deliberatien zyn geadfecteerd en toevertroud. Dat (laar van geheel en al zyn geëximeerd en afge. fchei-  JAARBOEKEN, September, 1784 i&t fcheiden alle onderwerpen en zaaken, die den interieuren (laat der Regeringe en belïieringe van de relpeétive Provintien in het byzonder aangaan, als daar in volkomen onofhangelyk, en op hun zeiven ftaande, aan den anderen onderling, zo mm, als aan de repra^eBtative Vergadering van Hun Hoog. Mog. eenige de minfte rekenfchapof verantwoording verlchuldigd. Dat hooggemelde Zyne Majefteit uit dit geëxponeerde ligtelyk zal kunnen en gelieven op te maaken, dat H. H. Mog. de ingrediënten, by hooggemelde Misfive vervat, niet verder zullen kunnen toucheeren, als in zo verre die, overeenkomftig het zoo aanftonds geallegueerde , van hunne competentie zyn. Dat H.Hoog Mog. aan Zyne Majefteit moeten betuigen derzelver gevoelige verpligting voor het deel het welk Hoogftdezelve wel gelieft te neemen in den bloei en welvaart van dit Gemeenebest, zo wel ais in de confervatie van derzelver Vryheid en Onafhangelykheid, waar van hooggedagte Zyne Majefteit by vernieuwing de vriendelykfte en kragtigfte verzekering heeft gelieven te geeven. DatH. H. M. var. hun kant opregtelyk verklaaren, den hoogften prys te ftellen op zyner Majefteits vriendfehap en toegenegendheid voor deze Republiek , de vryheid nemende, dezelve in de Geduurzaamheid van Hoogftdeszelfsbenevolertie op het ernItigfte aan te bevelen. Dat Haar Hoog Mog;. dewelke hier voren de zaaken en poinélen van hnnne competentie hebben gefpecificeerd, niet onaangeroerd kunnen pasfee-en eene periode, waar by Zyne Majefteit verklaard: zig niet te kunnen voor ftellen eenvoornemen, om het Erf-Stad' houderfchap af te /chafen, of hetzelve zodanig te beperken , dat alleenlyk' de enkele vootflelhng van eene ydele waardigheid dwr van zoude overblyven: en derhalven Zyne Majefl D. Hoog heid, of de individueele Leden van Regeenng in het by/.onder, te kunnen pvasferveereo var verder openlyk getraduceerd of geinjureerd t« worden , dit voor zo veel H. H, Mog. hebber kunnen ' naargaan of te ontdekken, geenzint! moet worden toegefchreven aan een gebrek vai kracht of ernst in de gemdakte wetten, maar al leen aan difficulteiten , waar aan de natuu der zaak, en de aait van het onderzoek , da in zulke dingen vol.jp de vaftgcllelde Confti tutie plaats moeten Robben, de Juftitie van zei en onvcrmydelyk blootfteld. De Hertog van Brunswyk Wolfenbuttel Veldmaarfchalk in dienst van dezen Staat heeft aan vyf Provinciën eenen rondgaand brief gefchreven , houdende verzoek , da d 'sGra- veneage. Befl, en antw. 'vp de klagten van den Koning van Pruis/en, F > » t t e  1494 NIEUWE NEDERLANDSCtfE VEKHAGS. Brïefvan een Hertog aan j Gewesten. : i 1 i t de Staten dier Provinciën in de befluiten , nog van Hofland, nog van Friesland, nopens zyne zaak, niet mogten inftemmen, maar aan Hem zyne verdediging by het geheele Bondgenootfchap overlaten, opdat hy niet onverhoord veroordeeld, maar bewaard worde by dat recht, het welk in eené vrye Staatsregeering aan niemand kan geweigerd worden enz. Zie hier dién brief zeiven. EDELE MOGENDE HEEREN! tlïoe zeer ik ook zedert een geruimen tyd tot 1 ■* myn grievend leedwezen hebbe moeten ondervinden , dat men alle mogelyke middelen heeft in net werk gefield, om myne daaden en verrigtingen,opentlyk verdagt te maken, en my zelve vour het oog van het Publiek op het allerhatelykfte af te fchüderen, had ik my echter billyk mogen flatteeren, dat deze onverdiende *infimulatieo en befcbuldigingen althans nimmer eenige aanleiding zouden hebben kunnen geven , dat door een of meer Leden van het Hooge Bondgenootfchap Deliberatien zouden zyn aangelegd, om my dadelyk, en zonder aan my eenige gelegenheid ter nynef verantwoording en verontfchuidiging te jccordeeren, van myne Militaire Charges te dimitteeren, en tot myne remotie van het Territoir van den Staat te concludeeren; dan ik hebbe tot Tiyn fenfibel verdriet mocsg - ontwaar worden, :la't door dc Ed. Groot Mogende Heeren Staren t'an Friesland, op den 15 Mei 1784, en door de td. Groot Mogende Heeren Staten van Holland :n Westfriesland op den 18 Augustus laatstleden, :yn genomen twee byzondere Refolutien, waar iy myne Demisfie van ahe myne Militaire Cbar;és, en myne verwydering van het Territoir van en Staat zyn vasxgeileld, zonder dat my eenig- zins  JAARBOEKF'N, September, 1784. I49f zins gelegenheid is vergund geweest, om my t( gens de bezwaren, daar by ten mynen lasten ingebragt, te verontfchuldigen , of de gronden» waar op dezelve Refolutien berusten, en welke ik met alle gepaste eerbied nogthans vermeene abufief ie zyn, te mogen wederleggen, en dat teffens by laatstgemelde Refolutie dè Heeren Gedeputeerden der gemelde Provincie ter Generali teit uitdrukkelyk zyn gelast, om ter Vergadering van Hun Haan Mogende te declarecren, dat Hun Ed. Groot Mog, My, voor zo veel hun aangaat, niet langer in eenige der voornoemde Militaire qualiteiten zullen erkennen, nog confenteeren in eenige posten, voor denzelven, hier na op den Staat van Oorlog zullende worden gebragt; nog ook eenige betaling , voor zo verre dezelve op Hoogstderzelver. repartitie zyn gebragt, langer, als voor het lopende jaar, ingevolge hunne gedragene Confenten, zullen doen; en dat Hun Edele Groot Mogende bereid zyn, om met de verdere Bondgenooten te concurreeren, omtrent alle meest bekwaame middelen , om meergemelde Hertog van het Territoir van dezen Staat efficacieuslyk te verwyderen : terwyl Hoogstdezelve , voor zo verre hun Souverain Territoir aangaat, aan zich afzonderlyk referveeren het regt , om dienaangaande de nodige voorziening te doen. En daar mitsdien het geproponeerde van welgemelde Provincie ter Generaliteit zeer apparent ter Deliberatie van Uw Ed4 Mogende ftaat te worden gebragt, zoo zy het my eerbi -digst gepermit» teerd, Uw Ed. Mëgende onder het oog te brengen , dat de Privilegiën dezer Landen, welke met de conftitutie van deze vrye Republiek volkomen overeenltemmen, ontegenzeggelyk medebrengen, dat niemand der Ingezetenen , van den eerften tot den geringiten, onverhoord mag of kan worden veroordeeld, of van zyn wettig verkreegene Regten en Bezittingen via facit kan worden ontzet, maardac in tegendeel, volgens alle rechtgea«te denk- . 'sGra- fENHA3B. Brief van deti Hertog aan <; Ge» westen.  *sGrA- VENHACE. Brief i'riti den Hertog tian 5 Gewesten. den otaat, ter «jenenuueic ie tuuLunecicu, aan my eene genoegzaame en naar den aart der zaak meest gefchikte gelegenheid zullen gelieven te accordeeren, om myn belang en defenfie jegens dezelve bezwaren in te brengen, om my tegens alle verkeerde verdenkingen en van alle op my geleg* de blaam te jutbficeercn en te zuiveren. In welk allerregelmaatigst vertrouwen ik my des te meer vinde gelterkt, wanneer ik my durve flatteeren, dat Uw lid. Mog., als zo veele notabele redenen van billykheid voor dit myn verzoek, wel goedgunftiglyk zullen gelieven te eonfide* reeren 5 Dat ik in den jare ,i750 riet uit eigene beweeging of verkiezing , maar op de aanhoudende efl lterke perfuifien van wegens deze Republiek, als mede op de hooge interct sfie, bewilliging en di* rec~te fchikkingen van Hare Keizerlyke en Koninglyke Majefteit, aan welkers Hof ik van zeer groo» te avantages jouisfeerde, in zo verre dat Hunne Hoog Mogende de Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden , op propofitie van Zyne Hoogheid Willem den Vierden, glorieufer gedagtenisfe , ten einde my van net gemis derzelve eenigzints te dedommage* ren , by Hoogstderzelver Refolutie in dato 23 December 1750, een ex/ traordinair Truclement als Veld-Maarfchalk van de Armeen van den Staat, zo lang ik in dienst van denzelven zoude conünueeren, hebben toegelegd^ 1496 NIEUWE NEDERLANDSCTIÊ denkbeelden van Vryheid, en van eene liepublb cainfche Regeenng, aan een iegelyk Ingezeten $ hy zy wie hy zv, behoord vry te ftaan, om zig tegens alle befchuldigingen ten zynen lasten voortgebragt, behoorlyk, en op eene wettige wyze te verdeedigen, en de ongegrondheid derzelven aan den dag te leggen, in dat aequitabel vertrou* wen, dat Uw Ed. Mog. alvorens op dezelve tegens my ingebragte bezwaren en befchuldigingen eenig reguard te flaan, of eenigzints tot dezelve myne Demisfie en Remotie van het Territoir van  JAARBOEKEN, September, 1784. 1497 legd, by wegen van Capitulatie ben overgegaan, en coen myne Commisfie als Veid-Maarfchalk van de Armeen van den Staat, by Unanime aanIMling van het geheele Bondgenootfchap hebbe bekomen, verlatende alzo ten dienfte vandeRt» publiek niet alleen myn Vaderland , maar ook nfyn 1 verder,Avancement en Fortuin, het welk ik met. grond in den dienst van Haaie Keizerlyke en Ko , Dinglyke Majefteit te wagten had. Dat ik vervolgens in den jaare 1756 al mede op direóte inftantien van Hoogst gemelde Hun Hoog ■ Mogende , blykens HoogstderzeKer Refolutien ] van dato 23 September 1756 en uit hoofde- van de daar by vermelde Relatien , in welken ik, zo door het gerefolveerde in den jare 1750, als wel in den jare 1752 en volgende jaren, ook ten refpecfe van deze Republiek, was getreed'h, My hebbe laaten perfuadeeren, om af te zien en my te excufeeren van het Commandement en Chef van de Geallieerde Armée ter dier tyd in Duitsch« land by een getrokken wordende, waar toe ik van wegens Zyne Koninglyke Majefteit van Groot- | Brittannien by eene Minifteriaale Misfive in zeer verpligtende termen vervat, Was verzogt geworden , en dat ik alzo uit hoofde van de zo Solemneele Engagementen tusfchen Myen de Republiek fubfifteerende, hebbe gedeclineerd, die zo Honorabele als Avantagueufe Commisfie op my te nee- i men. Dat het byzonderlyk mede is geweest op de uitdrukkelykc iniiantien van Hoogs:gemelde Hun* ne Hoog Mogende ^qm mvtie vermogens by continuatie, ten dienfte der Republiek te willen hefteden, en Zyne Hoogheid den Heere Prinfe Erfftadhouder met myn raad en adfiftentie te dienen; en vérders op hooge aggreatie en gedeclareerd Confent van HaSare Keizerlyke en Koninglyke Majefteit, Hoogstioffelyker Memorie, door Hoogst1 gemelde Hun Hoog Mogende Extraordinaris fc£n* vi yé aan het Hof van Weenen, uit kngte van eene 'sGra- SE. Brief 'an den Vertos tan <;(}£' vesten.  1498 Nieuwe nederlandsche 'sGbLa- VENHACE. Brief van den Hertog aan -$Ge westen. eene Refolutie, daar toe op den 8 Maart 170Ï» genomen , expresfervk verzogt geworden , 'dar. ik in gemelde Jare 1766, even na de meerderjarigheid van Hoogstgemelde Heere Prinfe Erfftidhpuder, wanneer myne Commisfie as Reprefentant van Hoogstdenzelven als Captein- Generaal van de Unie, met 'er daad was komen te cesfeeren , tot die eindens my aan Hoogstgemelden Heer Prinfe Erfftadhouder nebbe geattacheert, en in dienst van de Republiek ben gebleven. En dat ook bereids Hun Hoog Mog. Hoogstgemelde Heeren Staten Generaal, in den Jare 1781, by Refolutie van dato 2 July, op myne Remonftrantien aan Hoogstdenzelven by Mislive in dato 21 Juuy gedaan, waar toe ik alzo de eer hebbe my eerbiedigst te refereeren, opeulyk hebben ge. heven te verklaren: Dac aan Hoogstdezelve geene redenen waaren voorgekomen, welke eenige grond zou/e geven tot zodanige Accufatien en Infimulatien van kwade trouw en corruptie, als my in eenige naamlooze Gefchriften, fameufe Libellen en onteerende gerugten wierden ten laste gelegd, en m het publiek verfpreid, en dat riun Hoog Mogenden in tegendeel dezelve hielden voor onwaaragtige eo injuricufe lasteringen, geëxcogiteert om myn eer en reputatie te bezwalken, en te traduceeren, cn dat Hun Hoog Mogenden my volkomen vry kenden, en zuiver hielden van den bham by voorfchreeve Lasterfchriften en Gerugten my fchandclyk aangewreeven. En dat Uw Ed. Mogenden alzo in aanmerking van alle deze en meer andere gegronde Confidera:icn , goedgunftigst zullen geheven te verftaan , 3tn .ny te helpen maintineeren by myne wettig verkregen Militaire Charges in dienst van de Vereenigde Staten dezer Landen, immers en in alleu jevailen om niet te concurreeren , om, myne bv ïvengemeide Refolutien beflocene Demisfie van die myne Militaire Charge» cn de Remotfe van / myn  JAARBOEKEN, September, i78.1. 1490 tïvyn Perfoon van hec Territoir van de Republiek ter Generaliteit te helpen concïüdeefeD, maar in tegendeel om het aldaar heen te helpen dirigeeren $ dat aan my eene convenabele gelegenheid , werde vergund , om op alle de Bezwaaren in dezelve Refolutien tegens my vervat, en verders tegens alle befchuldigingen >' welke men tegens my zoude willen inbrengen, myne defenüe te kunnen allegueeren en daar tegens myne juttificatie en ver* antwoordhg behoorlyk intebrengen* Waar mede enz. Önderwyl heeft de Hertog reeds zyne hofftede, tusfchen Voorburg en den Leydfchcn Dam gelegen , voor den prys van 2850c guldens verkogt. Dé Raat det zaken tusfchen de Mogend heden van Europa is zo haggelyk , dat d< Voornaaffiften en doörzigtigitén bedagt zyn orn het evenwigt te bewaren, het welk dooi de vereeniging en 't verbond tusfchen twet magtige Ryken, den Keizer én de Keizerii Van Rusland, gedreigd wordt verbroken t< Worden. Tot dit einde dient ook al Voorna menlyk de reis van den Prins Hendrik vat Pruisfen naar Frankryk, en zyn verblyf t< Parys, om dat magtig Hof, het Welk Reed de overmagt van het huis van Oostenryk ge vreesd heeft, en nóg beeft te dugten, ove te haaien tot maatregelen, om het evenwig tegen gemelde twee verbondene Mogendhe den te handhaven. Önderwyl moet deze po ging natuurlyk hindernis en tegenftand vin dén in de huwelyks verbintenis van den Kc Ggggg nin. 'sGfiA. VÊBHü- i t i } I l! e «  's Gra venhage. 1500 NIEUWE NEDERLANDSCHE •nirig van Frankryk met de Zuster van den Keizer. Ook zegt men dat reeds een voornaam en fchrander Heer , van wegens den Keizer gezonden, op reis is, om de'pogingen van het Hof van Pruisfen te verydelen. De tyd zal, den uitflag dezer zaake moeten ontdekken. Jonkheer van Haaften, gewezen Gezant van dezen Staat aan het Hof te Conftantinopelen, is reeds op zyne te rug reize, en wordt binnen korten hier verwagt. ScHEVENINGEN. Den 14 September zyn de Pinkjes, ter verfche haringvangst uitgerust, onder zeil gegaan. De Prins Erfftadhouder, en deszelfs Gemalinne en Kinderen hielden het middagmaal in dit dorp. De toevloed van aanfchouweren was zeer groot. Op dezen zelfden dag zyn ook te Katwyk ruim .30 fcheepjes tot deze haringvangst in Zee geftoken. Amsteldam. De Bewindhebberen van de O. Ind. Maatfchappy , ter Kamere Amfteldam, hebben wederom zeven Schepen in dienst gefteld, om naar Indie te ftevenen, als jde Java, Kaptein. II. C. Visfer ; Huisduin, Kapt. P. F. Riebe ; Sparewyk, Kaptein C. Beern; Barbenstëik, Kapt. D. C. Plok' ker;  JAARBOEKEN, Sepumber, 4*784. 1501 ker; het Zeepaard, Kapt. H. 'Szvart; de Meeuw, Kapt. H. Breem ; en db Hoop, Kapt. ƒ; Kraay. In het laatst van September hebben de Bewindhebberen van gem. Maatfchappy, ter Kamere alhier, by openlyke berigten in de dagpapierên , alle deelgenoten in gemelde Kamer doen verzoeken van op Maandag den 18 October 1784, 's morgens de klokke half negen uuren, op het O. Ind. Huis te verfchynen, om, naar inhoud van het Oclroy, \ ampliatie, nadere interpretatie, en continuatie van dien, te treden tot verkiezinge van vier Hoofd - Deelgenooten , om , overeenkomftig aan het befluit van de Algemeene Staten der Vereenigde Nederlanden van den 12 July 1728 , te hooren', op te neemen en te fluiten de vyf - en - dertigfte vierjarige rekening met het flot van de jongfte opgenomene i en geflotene reekening. Den 24 September 1784 is alhier de volgende orde of bevel rondgebragt. „ Door „ order van do Wel Ed. Groot Achtbare „ Heeren Burgemeesteren , wordt aan alle „ Schryvers , Drukkers en Uitgevers van „ publieke Nieuwsrydingen of Schriften ; rt aangezegt,zigfoigneuslyk te wagten, van „ in dezelven te plaatfen de ïnjlruëien „ en Orders aan de Ministers van aezen „ Staat te Brusfel , ten aanzien van de al„ daar thans verhandeld wordende differen- , 5, ten gezonden , of eenige verdere flukGggg"g ** » ken Am '1 Et. ■ VA M.  Amsterdam. j5oa NIEUWE NEDERLANDE ken of zaken deze differenten concernee* „ rende. „ Amfterdam den 24 September 1784." Zyne Doorl. Hoogheid de Heer Prins Erfftadftouder, heeft aangefteld totKapteins ter Zee, onder het Ed. Mogende CoUegie ter Admiraliteit te Amfteldam, dejïeeren C. C. IV. Holtzbey en Cornelis van Kerchem. De toeftand van onze Zeemagt kan uit de navolgende lyst worden opgemaakt. Lyst der Ffitlandige Hollandfche Oorlog Schepen ,op heden den 8 September 1784. Na Zee onbepaald. De Sperwer van 24 ftukken , Lieut. Hermanus Hartman. Te Curacao. Nassau van 64 ftukken, Kapt. Franciscus Jacobus Wirtz. De Kust van Guine. De Meermin van 16 ftukken, Lieut. Marinus Bastiaanfen. Aan de Kaap de Goede Hoop. Monnikken dam Van 44 ftukken, Kapt. Marcus Kuyper. ' De  JAARBOEKEN, September, 1784, 1503 De Juno van 36 ftukken, Kapt. Corneüs Michaël de With. De Waakzaamheid van 24 ftukken, Kapt. Arnoud Willem Willink. Alarm van 24 Rukken, Kapt. Laurens Spengler. Te Batavia. Utrecht van 64 ftukken, Kapt. Jacob Pieter van Braam, Commandant. Wassenaar van 64 ftukken, Kapt. Gerard Oorthuis. Go es van 54 ftukken, Kapt. Johan Splinter Stavorinus. De Pr in ces Louisa van 54 ftukken Kapt. Fredrik Rudolph Carel Grave van Regt er en. In de Middelandfche Zee. Jüpiter van 70 ftukken, Schout by Nacht Jan Hendrik van Ktnsbergen. De Admiraal de Ruiter van 64 ftukken, Schout by Nacht Willem van Braam. Prins Willem van ^ftukken, Kapt. Cornelis van Gennep. De Hercules van 64 ftukken, Kant. Pieter Melvill. ■ e Noord - Holland van 64 ftukk. .Kapt. Daniël Jan van Ryneveld. De Admiraal Tjerk Hiddesde Vries van 64 ftukken, Kapt. Willem van der Beets. Ggggg 3 De Am. SflL3AM.  Am» stfld a m . ijoj. NIEUWE NEpERLANDSCHE De Admiraal Piet Heyn van 54 ftukken, Kapt. Godert Adriaan van Overmeer. De Tyger van 44 ftukk,, Kapt. Freilrik Sigismund, Grave van 1'yland. De.Pallas van 44ftukken, Knpt.Hermanus van Kinsbergen. Medembliic van 36" ftukken, Kaptein Comelis Johannes Blois van Treslong. De Vünus van 24 ftukken, Kapt. Jan Hermanus van Kinsbergen. De Mercüur van ao ftukken, Kapt. Jan Ortt. De Brak, Kotter van 18 ftukk., Kapt. Alexander Gysbert Comelis Virieux. En denklyk nog De Centaurus van 44 ftukk., Kapt. Juftien Èckhard Raidt. De Ar go van 40 ftukken, Kapt. Her- manus Reintjes. Verders in Zeeland post houdende. De Vryheid van 70 ftukken, ViceAdm. Pieter Hendrik Reynst, Commandant. Gelderland van 64 6ftukken, Kapt. Evert Christiaan Staringh. De Admiraal Tromp van 54 ftukken, Kapt. Johan Arnold Bloys van Treslong.^ Alkmaar van 54 ftukken, Kapt. Daniël Heckers. Harlingen van 44 ftukken, Kaptein Chris-  JAARBOEKEN, September, 1784. 1505 Cbristiaan Lodeiuyk, Grave van Regteren tot Coilendoorn. Brielle van 36 Rukken, Kapt.4mol dus Bols. En dit buiten de Schepen die nog in de zeegaten mogten liggen , of reeds t'huis gekomen, maar nog niet zyn afgedankt. Door den druk is onlangs gemeen gemaakt , reeds door geheel Nederland verzonden, en alömme by de boekverkoper» dezer Srad en elders a 2 ftuivers te "bekomen : Een zeer aanmerkelyk , allergezvigtigst, en al voor lang gewenscbt en verzaagt eerbiedigst Request (zo is het opfchrift) van Burgeren en Inwoonders dezer Stad en derzelver Regeeringe. liet zelve is zo ingerigt, dat het in alle comptoiren , collegien en byëenkomften terftond ondertekend kan worden. De Burger Compagnien wyk 7 , onder bevel van den Kaptein Huybert Bast er t9 wyk q.6 , onder bevel van den Kaptein E. G. van Beaumont , en wyk 40 onder bevel van den Kaptein H. van Slingelandt, oeffenen zig'yverig in den wapenhandel, niet alleen in het vuuren,maar ook in het werpen van grenaten. Van hunne vorderingen hebben zo de Burgers als Officieren op het gewoon flagveld, de eerstgemelde Compagnie den 1 September , de twceandere Compagnien, gezaraenlyk den 14 September blyken gegeven. De invloed van aanfehouweren , ook van Ggggg 4 le- Am- stfxdam.  i5o6 NIEUWE NEDRRLANDSCHE BAM ii leden uit de Regeering, als van de Bürge* meesteren CU fort en D edel,en den Hoofdoffi» cier Mr, ^. Calkoen, was zeer groot. Gedurende de maanden April en Mei dezes jaars zyn in onderfcheiden plaatfen dezer Republiek, ten behoeven der ongelukkigen, welke in den voorleden winter met overftromingen bezogt zyn geworden', by een verzameld de aanmerkelyke fomma van tweemaal honderd, drie-en dertig duizend, zeven-en dertig guldens agttien Huivers en yier penningen. Rotterdam. Wy hebben in ons' voorgaand Rukje van de commisfie , uit het midden der Staten dezer Provincie benoemd , tot onderzoek der oneenigheden in deze ftad, ook van den aankomst dier commisfie geiproken. Uen £9 Augustus hebben de Heeren S Havart, en J. Beeldemaker (zynde de jongfte Gecommitteerdens der Requestranten uit de Burgers en Kooplieden,") by de Heeren Commisfarisfen van Hun Ed. Groot Mogende een bezoek afgelegd , eeniglyk dienende, om Hun Ed. Groot Mog. ootmoediglyk te verzoeken, om den 30 Augustus de gezamenlyke Gecommitteerdens der Requestranten , Kooplieden , Burgers en Ingezetenen dezer ftad , te willen afwagten, ten einde Hun Ed. Mogende te begroeten OVêï derzelver gelukkigen aankomst in deze  JAARBOEKEN, September, 1784. 15°/ ftad , en zig , nevens alle hunne Commit tenten, in derzelver hooge befcherming te be veelen. Hun Ed. Mogende hebbeu hiero] gunltig beiloten,om die commisfie den 3oAug des morgens ten half-twaalf uuren aftewag ten. Alle de Gecommitteerdens der Reque; trantên gevoelig aan deze eer, en hebben dez pligtspleging allerplegtigst afgelegd Zy vergaderden aan het huis van den Hee Oudfcheepen J.Hubert, van waar diecon misfie, beltaande uit 12 leden, zynde de Het ren J. Hubert, S. de Moncby, A. J. Vei fiolck van Soelen, (Oudfchepen) N. M. B< gaert van Alblasferdam, Dr. de Jong S< nior, K. van den Bosch, G. van der Pot va "Groeneveld, G. de Vogel, P. de Koker, 'i T. Cremer, S. Havart en J. Beeldemaker i in zes koetzen , naar het Jagt van c Heeren Commisfarisfen reedt, alwaar Hu Ed. Mogende die Commisfie ontfinge: De Heer A. J. Verftolck van Soelen, a voorzittend lid dezer Commisfie , b groete Hun Ed. Mogende uit aller naat Deze aanfpraak wierdt door den Voorzi ter van Heeren Commisfarisfen , den He Tcding van Berkhout, heuzelyk beantwoor •waarna de Commisfie wederom in dezeb orde vertrok. Kort na dit vertrek diende zig 1 Hun Ed. Mogende nog aan eene a dere commisfie uit de getekend hebbe de Burger - Officieren en Schutteren d Compagnien dezer ftad: zy wierdt door 1 Heeren Stalker, Hoofd, T. van der Vliet Ggggg 5 ■ Rot- . TER, DAM. c h n » e n i. Is a. t- it ï, re »y tinerie ;n ik ■  Rotterdam. ijoS NIEUWE NEDERLANDSCHE Vonk bekleed, en begroete Hun Ed. Mo- t gende , doende den Heer Stolker het 1 woord, hec welk wederom door den voor- . zitter van Hun Ed. Mog. beantwoord wierdt. lp Verder zyn Hun Ed. Mogende nog verwei- Ii lekomd door de Heeren van den Burger- 1 Jtrygsraad, als ook nog door eene bezen- ]E ding uit den Franfchen Kerkenraad, |i beftaande uit de Heeren Kerkenleeraars Ge- \ raud en Certon, uit de Ouderlingen Dr. §(. Monchy en Top, en uit de Diakonen Valetin \ v en Meerdoh, by welke gelegenheid de. Heer j ( Gerand het woord gedaan heeft. Den' 31 Augustus des morgens omtrend 9 ] 1 uuren, reedt eene bezending van de Regee- I ] ring dezer ftad, beftaande in den Heer li Hoofdofficier van der Hoeven , de Heeren ] b Burgemeesters van Alphen en van Beeftingh, I h en de Heeren Scheepenen Hoog en Havart , benevens den Heer Secretaris van Zuylen ; IJ van Nyevelt, naar het Jagt der Heeren Com- ; je misfarisfen, om Hun. Ed. Mogende tot het li houden der eerfte vergadering plegtig af te J haaien. Kort daar na begaven zig Hun Ed. ] vi Mog. met de bovengemelde Heeren van de I ft Weth , naar het raadhuis in zes koetfen, I f gaande voor dezelven de Staten en de Stads- \ bodens; ter zyden de Heibardiers met hun- I Ij ne Heibaarden, en wordende de trein.geo- 11] pend en gefloten door een bende Gardes te I Ij paard. Op het Raadhuis gekomen zynde, I Ie wierden »iun Ed. Mogende door de overige ](r leden van de Wethhouderfchap ontvangen , lig 1 en  JAARBOEKEN, September, 1784. 1509 en na dat de raadplegingen eenigen tyd geiduurd hadt, keerden Hun Ed. Mogende zonder Raatfie terug, Des middags wierden de | Heeren Commisfarisfen door de Regeering in den Rads Doelen ter maaltyd onthaald. [ Den 1 September zyn Hun Ed. MogenJde wederom van 9 tot iï uuren op het raadthuis vergaderd geweest, en wierdt vervoligens ten twee uuren Kaat Vermeulen, door de wandeling Kaat Mos/el genaamd, benevens haar gezellinne en Nicht, Cornelia of doorgaans Keet Zwenk genaamd, door een Stadsbode verzogt eens op het Stadhuis te Jkomen: er Ronden eenige Dienaars van de Juflitie van verre , ingevalle zy of haar Nicht hadt geweigerd om mede te gaan , zynde Ibeide vervolgens op het Raadhuis in civile Jgyzeling vastgehouden. Voords hebben hun Edele Mogende de Heeren Gecommitteerden het jagt verlaten, jen derzelver intrek in het Gemeenelands jhuis genomen. De Commisfie vervolgt dagelyks haare ! vergaderingen en onderzoekingen , op het ftadhuis, aan welks ingangen fchildwagten : geplaatst zyn. Den 6 September hebben nog de Heeren \V00rduyn en van Eyk, als Kerkenleeraars; \Harger cn Schalier , als Ouderlingen , en iD« Gilden en Sarton als Diakonen der Nederdukfche Hervormde Gemeente, de Commisfie van Hun Ed. Groot Mogende begroet. Wy Rot- rER- dam.  ïSio NIEUWE NEDERLANDSCHE Wy hebben in ons voorgaand Rukje het befluit, by de meerderheid van Hun Ed. Groot Mogende op den 10 Augustus 1784 tot het benoemen en zenden, van deze Commisfie naar Rotterdam genomen, medegedeeld. De Regcering van Rotterdam heeft deswegens, den 9 September 1784 haar advys ter vergaderinge van de Staten uitgebragt, zo,als blykt uit dit navolgend ExtraSt uit de Refolutie van de Heeren Staten van Holland en Westfriedand', in HunEd. Groot Mogende Vergadering genomen, 1 Op Donderdag den 9 September 17114, \~\e Heeren Gedeputeerden der Stad Rotterdam, -*-/ hebben uic kragte van de referve op de Refolutie van den 10 Augufly laaftleeden, by de meerderheid genomen op het Rapport, den 28 July daar te vooren uitgebragt op het Beiigt van Schout. Burgemeesteren eh Schepenen derzelve Stad, op de Requesten van eenige Burgers en Ingezetenen der voorz. Stad, waar by zig hadden beklaagd over het onvoldoende efffcf. der maatregulen tot ftuiting van de oproerige discoursfen en bewegingen aldaar, en tevens verzogt voörzienmge tegens»de gevolgen . welke daar uit zouden kunnen refultecen, midsgaders op een Request van Jan Jacob Elzevier, Raad in de Vro; dcbap en Collonel der -Scbutterye der voornoemde Stad, breeder by de voorfz. Refolutie gemeld; voor hun Advis in de Registers van Hun Ed. Groot Mog. Refolutie d en infereereh. ■ Dat vanouds voor eene inconteftable waarheid, en als een fundamenteel Regt, waar op de wettige Rotte r- dam.  JAARBOEKEN, September, 178;. 15" ge Regering deezer Landen is gevestigt, onder anderen, is gehouden , en door de Staaten van 1 deeze Landen zelve is erkend, dat binnen de Steeden deezer Provincie aan Burgemeesteren is bevoolen en toekomt het ordinaris beleid en ge bied in alle politique zaaken, niet alleen de ad miniftratie van Stads Goederen en Likomften, maar ook fpecialvkden welftand en bewaringeder Steden betreffende, gelyk aan de Collegien van Scheepenen deadminiftratievan dejuftitie.in alle, zoo Crimineele als Civiele zaaken. Dat by deeze Collegien van de Magiftraaten dan ook altoos wettiglyk de Regeeringe der Steden 1 van Holland en West - Vriesland is bengt en geI ëxerceerd, en wel abfolutelyk, zonder interventie of adjuncfie van andere Perfoonen, onder welke benaaminge zulks ook zoude mogen zyn, en zonder dat de Souverain of Prince ceezer Landen hun de Regeringe van de Steeden eenigzints heb. ben aangematigt, of onderwonden anders dan in 1 hetfiellea van een Officier, die op haar naam de luttitie heeft gevordert. Dat hier uit dan ook al dadelyk, en als vaa 1 zelfs, voortvloeit, dat alle zaaken en feitelykheden binne de gemelde Steeden voorvallende, het zy dezelve konnen worden befchouwd als objecten van het Politicq beduur , het zy als voorwerpen van de administratie der Juflitie, door de gemeb de Collegien vau Burgemeesteren of Scheepenen: ; cn de Magiftraaten der gemelde Steden, volgens de aloude fundamenteelen en wettige conftitutie van de Regeringe deezer Landen, abfolutelyk, : en zonder dat de Souverain of Prince van der ! Lande zig dezelve eenigzints onderwind, moe ten worden beleid en berigt , en dat het dien i volgende daartegen direótelyk aanloopt, en als volltrekt inconftitutioneel te houden is, wanoeei i dat beftuur, aan de gemelde Collegien en Magi | ftraaten in de Steden, zoo wettig enonwederfpre 1 Jcelyk couipeceetendc, en toegekend, op de een Rotterdam. Adv. van Rotterd. nopens het zenden van eeneCom* misfie enz. [ 'e  15i» WiEÜWE A'lïDÉELANDSCHfi Rotterdam, Adv. van Rott. nopens het zenden van eene Commisfie enz. 3f andere wyze, en ouder welke fchcin zulks ook zoude mogen weezen , wordontnomen, of, hec zy door dat de Souverain, of anderen, zig daar in immisceren, of zig het zelve eenigermaate komen aan te trekken , word vermindert, óf aan anderen gedemandeert. Dat daar uit dan al verder evident is, dat de zaaken. waar over eenige Burgers en Ingezetenen der Stad Rotterdam, by welke een Lid der Vroedfchap der voornoemde Stad heeft goed gevonden zig te voegen, zig aan U Ed. Gr. Mog. by hunne refpective adresfen hebben beklaagt, en dewelke door die Klaagers zelve worden befchreven te :oncerneereü de rust, de goede ordre en veiligheid in de gemelde Stad ? (dan in welkers detail hier niet kan worden getreeden) notoir zyn Domefticq, en direcl betrekkelyk tot den welftand en bewaringe der gemelde Stad, en derhalven gehoorende tot het abfolut beleid en berigtinge van de Magiftraar, zonder toevoering of adjunSie van eenige Comisfarisfen van wegenden Prince of Souverain van den Lande rot het doen van eenigerly politicq of ander onderzoek, hec 2y alleen , h.t zy gecombineert met.de Magiftraatder voorfz. Stad, hoe ook genaamd. Dat dan ook met deze aloude wettige regeringsform,en den aard vwaSouverainiteit over dezeLanden, dewelke uit de Collegien van de Magiftraten en Raden van de Steden, gevoegd by het Corps van de Edelen, ongetwyffelt is gecompofeert , eu welkers integrerende Leden,als zodanige,, alle in gelykheid met den anderen zyn ftaande, zonder dat de een aan den anderen is gefubjeéteert, in het geheel niet ftrookt, min nog als een maxime van Staat kan worden geadopteerd ; dat de meerderheid, hoe groot dezelve ook zoude mogen zyn, diergelyke zoogenaamde Stads commisfie, als waar toe dezelve in dezen heeft goedgevonden te befluiten , aan een hunner integrerende Medenlee* den van de Souverainiteic, tegen derzelver genoegen.  JAARBOEKEN, September, 1784 1513 iigen, en zonder hunne toeftcmminge, tot het doen ;van politiecq onderzoekin de Steden, zoude kon ■nen toevoegen of opdringen, waar van men de fongerymde en dangereufe gevolgen voor de ConIftitutie der Regering deezer LaDden , als van zelfs igenoeg in het oog loopende, liefst niet zal op itellen. | Dat men zig ten dezen ook te vergeefich zoude tragten te beroepen op vorige exempelen ivan zoortgclvke Commisüen, want, dat, beIhalven dat voorbeelden geen wet maaken en in Shet geheel niet konnen gelden tegens wettige' ibewefen Rechten en Privilegiën, ( het welk aljleen tot peremptoire wederlegging van diergejlyke allegatien voldoende is) by vergelykmg iivan dezelve met dit voor handen zynde geval, Ügtelyk door' kundige zal worden ontdekt het önderfcheid en cifpariteit, welke tusfchen dezelve gevonden word. Dat men, op dit refpect , dan ook al hier nies breed zal uitweiden, met opzigt tot zekere twee gevallen, van welke men by deze gelegenheid wel eens heeft meldinge gemaakt, te weten he; eene van den Jare 1053 binnen d,- Stad Enkhui* zen, en het andere in den Jare 1750 in de Stad Haarlem hebbende geëxteert,maar alleénlyk zal rëmarqueeren, dat, wat het eerltgemelde betreft, de cotiufie binen de gemelde Stad Enkhuiz»n üzo groot was, dat niet alleen het Gemeen ■aldaar een Huis had geplondert, éti by aart* ihoudentheid voortging allerlei infolentien te plengen maar ook de geheele Regering deivelve iStad had overweldigt, zig aan^ematigt de Poorten ie fluiten, Kanon op de Wallen fe brengen, lorders te geven , en met een woord, dat dezelve Stad was gebragt geworden tot een volflage anarchie , zo dat de Staten oordeelden, gelyk als uit 's Lands Gefc (liedboeken van dien tyd bekend is, dat de gemeide Stad voor hun moest worden verzekert, waar'van de inappücabiliteit ten defen mits- R OTTERDAM. Adv. van Rott, nopttts het zenden van eene, Commisde enz.  Rotterdam. s Adv.van Rolt. nopens het zenden van eene CommisJie enz. [514 NIEUWE NEDERLANDSCHE nitsdicn van zelfs in het oog loopt, en tegens welke commisfie van dien tyd , niet alleen de gemelde Stad Enkhuizen, op fundament, dat zy soldaaten, maar geene Commisfarisfen had gedraagt, maar ook de Gedeputeerden der Stad Leiden, als ltrydig tegens hunne en anderen Steden Privilegiën, zig ter dier tyd ernftig hebben verzet. Dat, met opzigt tot het tweede geval, over bekend is dat het zelve is voortgefprooccn uit eene opzettelyke refiftentie tegen den ophef van 's Lands Middelen, en in het byzonder tegen het invoeren van de vordering derzeive by collecte; sn dat, voor zoo verre aaangaat deCoinmisfie ter iier tyd door haar Ed. Groot Mog. gedecerneert, dezelve is geprofiueerd uit het geen aart haar Ed. Groot Mog. was voorgekomen, a'lsofde Regee-» ring en Jultitie binnen de Stad Haarlem aan haar devoir. niet zoude hebben voldaan, en door haare inacfiviteit de zaaken in die Stad had gebragt; tot een compleete anarchie, zoo dat geoordeelt was, dat men in die zaake , aiwaar questie was van het gezag van de Financiën ftaande te houden, ook extraordinaire Middelen moest gebruiken, danal het welke, alle geen de minfte overeenkomst hebbende mee het geen al$ een grond ton het decerneren der Commisfie naar de Stad Rotterdam is gearripiëert ,;ten klaarite doet zien, dat hetzelve van geene applicatie zyn kan op het voor handen zynde geval, het geen, indien het hier de gefchikte plaats was om in een wydloopig onderzoek der pofitiven van de Requesten door eenige Burgers en Ingezetenen der voornoemde Stad aan U Ed. Groot; Mog. geprefenteert ,te treden, nog fierker zoude kunnen worden betoogt, dan waar omtrent alhier voldoende zal zyn maar met een enkeld woord aan te merken, dat, hoe eblouisfant en geé'xaggereerd men ook de zaaken, zoo by die Requesten, als dat \an den Vroedfchap Elfevier, heeft voorgedraagen, nogthans, by eene attente overvveeging altoos doorfteekt, dat  / JAARBOEKEN, September, 1784. IJ-5 dat alles, wat daar by is gepofeert, zyne betrekking heeit tot de domeflkque beheefing. en beleid der 'Regering binnen de gemelde Stad, en dat, nog het gezag van de hooge Overigheid, nog de Financien van den Lande, daar door (al waren de voorfz. Pofitiveu in allés bewezen , des geenfins ) eenigen aanftoot hebben geleden, of daar uit eenige grond te haaien is, waarom indezen door den Souverain zoodanig extraordinair middel zoude moeten worden gebruikt. Dat het zelve, integendeel ook was geheel onnodig, zoo, omdat, ingeval den Souverain nog niet tot zyn volkomen genoegen door het *egeeven Berigt van de Magifiraat van Rotterdam (waar toe aan dezelve een zeer korten en bekrompen tyd was geilek ) op alles was geëlucideerd geweest, dezelve Magifiraat zi^ z*~er wel in ftaat zoude nebben bevonden, om des gevequireert , dyar aan, zonder behulp öf a*djunclie van Heeren jCommisfaristen , te voldoen, als ore de rust binnen de gemelde Stad volkomen te hef. ftellen en te bewaaren ; wanneer dezelve Regering maar verzekert had mogen worden , ten tyde dac dezelve daar toe behoorlyk aanzoek heeft ae daan, om des noods , door de Militie, tot foutien van haare authoriteit en gezag, te zullen worden gelëcondeert, dan 't geen haar, op dit tyd, en voor dat de gemelde Commisfie tot hei doen van onderzoek in de Stad Rotterdam by de meerderheid was gedecerneert, niet heeft mogen gebeuren. Dat, wanneer de voornoemde Commisfie a verder in zyn aart en oogmerk word befchouwd, daar uit al "mede evident is , dat dezelve niet minder fletrifant, als nadelig voor de Regering en derzelver gezag moet voorkomen, nadien óm eerjige termini h.-biles van ncodzaakelykheic daartoe te konnen uitdenken, ten zagttfe ge nomen, zoude moeien worden onderltelt, dai dé Regec-riag der Stad Rotterdam «iet zoude Hhhhh zyi Rotr er- OAM. Adv. van Rott. no pens het zenden van eene Commisfie en2. ; : 1 N »  i5tö NIEUWE NEDERLANDSCHE Rot- 1 ek- > dam. Adv. van Rott. nopens het zenden van eene Commisfie enz. zyn voorzien van d> nodige capaciteit om den Souverain, des gerequireert, b-hooriyk te kunnen informeeren, cn hunne domeftique zaaken te arrangeertn, en in behoorlyke ordre te houden maar daar toe de hulpe en adfiftentie van Heeren Commisfarisfen niet konde onrbeeren, of dat dezelve zig daarin niet met die neutraliteit, bedaartheid,en cordaarheid, welke van braaven Regenten moet worden verwagt, zoude hebben geacquitteerd en dus een extraordinaire voorzieninge van den Souverain daar omtrent volltrekt noodzakelyk was geweest, door welke de Magiftraat en Regeringe met fommige hunner misnoegde Burgers , op eenige vague klagten en voorgevens, betrekkelyk tot het domefticque huishouden aldaar, moesten worden gecompromitteert. Dat hier mede dus fuccinclelyk zyn getoucheert de voornaamfte gronden, waarom zy Heeren Gedeputeerden ; volgens den last van de Heeren hunne principalen, in de voorfz. Refolutie van den 10 Augustus dezes Jaars tot het zenden en benoemen van Heeren Gecomiteerden van wegens hun Ed Gr. Mog., ten einde als in dezelve Refolutie breder Staat gemeld, niet hebben geeontenteert, dan nu nog alleenlyk overblyft om in hec byzonder een woord te fprekea van den Militairen Eed van Getrouwheid aan de Heeren Hun Edele Groot Mog- Gecomitteerden, in de voorfz. Refolutie. geinfereert; welk pornt door hun Heeren Gedeputeerden is gecontradiceert, en daar tegen, met referve van nadere aantekening, geprotefteert. Dat daar omtrent, uit het gunt hier voor is gezegd, ai aanftonds evident is, dat dit gedeelte van de voorfz, Eed geerfins is over een te brengen met die gevestgde Regering^form en Previlegien van de StedeD dezer Provincie, Le. den zynde van de Souverainiteit, volgens welke de bewaaring derzelve Steden, en al het geen  JAARBOEKEN, September, 1784. 15*7 geen daar van dependeert, voor zoo veel dezelve niet zyn Frontiereo van den Staat of Provincie, in dewelke men, tot de gemeene defencie van den Lande, gewoon is Guarnifoenen te leggen van de Militie, Is toevertrouwd, particulierlyk aan Burgemeesters en Regeerders van de gemelde Steden, zoo als aan eén iegelyk is overbekend, eD dat dus verre door niemand is gecontelieert. Dat het ongepaste en inadmisübele van den voorfz. Eed van getrouwheid aan Heeren Commisfarisfen van Hun Edele Groot Mog., nog des te fterker in bet oog moet loopen , wanneer men overweegd, dat de Mi'Stie, door welke dezelve moest worden geprefteert, alleenlyk was dienende totonderhoud, dienst; en rust derStad, en wel voornamentlyk tegens alle oproer en feditie van den Volke, alle zaaken, concernerende de bewaaringe en het politicq beduur der Scad; dewelke, volgens hunnen aart, aan de Regering inde Steden privativtlyk competeeren, en ooi by de voorfz. Refolutie van dé meerderheid zef ve, wel expresfelyk aan het beftel en befchikking van gemelde Heeren Gecommiteerden zyr onttrokken; en ingevolge van dezelve Refolutis moesten blyven aan de directie en 't beleid van dt Regering der gemelde Stad. Dat dit gedeelte van den Eed nog des te vreem der dh minder gepast moest voorkomen. om dat de Militie , dewelke aldaar in Guamiföeri ftonc te komen, reeds bevorends, zoo als hekend is >. den Eed van getrouwheid hebbende gedaan aar de Heeren Staaten dezer Provincie, er mitsdien gee nerlei redenen te vinden waren, om welke dezel ve , boven dien, nog eens den Eed van getrouw heid aan de Heeren Gecommitteerden van diezelve Heeren Staten, in het byzonder, zoude moeten afliggen, en Wel des te minder, om dat het ove nge gedeelre van den voorfz. Eed voor de Mili tie expresfelyk inhield, dat dezelve de ordres, welke aan hun door welgemelde Heeren Gecom Hhhhh 2 mit Rot* T£rUAM. Adv.van Rott. no pens het zenden van eene Commis(ie enz. >  15-tS NIEUWE NEDERLANDSCHE Rot- tkrdam. Adv. van Rott. no pens hei zeiukn van eetii Commisfie enz. mitteen'eo, gedurende derzelver aanwezen in de, voorfz. Stad, gezamentlyk met Heeren Burgemeesteren, betretffeelyk tot de zaaken, in den voorfz. Eed vervat, zouden werden gegeven, zoude obedieeren en nakomen, waardoor mitsdien aan 'toogmerk der voorfz. Refolutie, in allen opzigt, op dit refptcf., completelyk was voldaan, i En dat gevolgelyk het voorfz1 byvoegzel in det) gemelden Eed, door de meerderheid doorgedrongen, is een notoire en pure nieuwigheid, en ongehoord bedwang, waar onder men de Regeering der Stad Rotterdam daar door heeft gebragt, in hun Domefticq beuuur en behering;, en in hec ftellen van ordres binnen hunneStad,als gegefubordineert aan de beveelen van meergemelde Heeren Gecommitteerden , en dus met 'er daad direct, ftrydende tegens het expresfe Declaratoir, in de voorfz. Refolutie , als het ware tot gerultftelling van de Regeering der voorfz. Stad, op dit fubject geinfereert. Contra ■ Infertie door elf Leeden gereferveert. De Heeren Gedeputeerden der Steden Dordrecht, Haarlem, Leyden, /imfterdam, Gouda, Gormchem , Schiedam, Schoonhoven, Alkmaar, Monnickendam en Purnierende, hebben tegen de voorfz. Infertie zodanige Contra-Infertie gere. ferveert, als de Heeren hunne Principaalen zullen nodig oordeelen. Accordeert met voorfz. Refolutie. Ook hebben de Heeren van de Weth den 20 September een tegenfehrift of ContraMemorie tegen de Memorie van den Heere Elzevier in" de Vroedfchap dezer ftad ingeleverd. Önderwyl, daar welgemelde commis-  JAARBOEKEN, September, 1784. 1519 misfie van Hun Ed.'Groot Mogende van eene byzondere en ongewoone aart is, wiens vermogen het moeilyk is in allen opzigten flipt te bepalen, en daar de gevallen en gefchillen, die in zodanig eene tedere zaak kannen ontftaau , niet wel kunnen voorzien , veel minder alle voorgekomen worden ; zo is het niet te verwonderen, dat zig nu en dan eenige zwarigheden opdoen; zo dat de Regeering dezer ftad het met de Heeren van de commisfie het zomtyds oneens is , en de laatstgenoemden eindelyk aan de Vergadering der Staten hebben berigt, dat de voortgangvan hunne verrigtingen uit gemelde oorzaak gering was; dat dus de verhooren van Kaap Vermeulen en Keetje Zivenk, nog niet hadden kunnen aangevangen worden , om dat Schouten Scheepenen beweerden, dat die verhooren door Hun moesten gefchieden: weshalven zy Hun Ed. Groot Mog. wydluftiger last of injlru&ie hebben gevraagd. Önderwyl zyn gemelde Kaat Vermeulen, anders Kaat Mos/el, en Keet Zwenk op verzoek van den Hoofdofficier in de gevangenis gezet , zynde een fchildwagt geplaatst voor het gat dier gevangenis, om het nieuwsgierig volk van daar te 'weeren. Hier wierdt een Weekblad uitgegeven, onder den naam van Den Hartloper van Staat, van 'i welk voor Schry ver gehouden wordt Philip Verbruggen, eertyds Kerkenleeraar teKoedyk, van welken wy alsSchryHhhhh 3 ver Rotterdam.  i5aa NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam. Ref. omtrend de Couranten, irer van Den Post naar den Neder - Khyn^ reeds voormaajs gefproken hebben. Nog is by de Heeren van de Weth, op den 28 September omtrend de Dagpapieren, dit befluit genomen: ExfraB uit de Refolutien van de Edele Groot Achtbare Heeren van de Weth der Stad Rotterdam. Dingsdag den a8 September 1784. Is gehoon het Rapport &c. Waar op gedelibereert en in aanmerking genomen zynde, dat federt een geruimen tyd in fommige Comanten van tyd tot tyd infertien worden geplaast, by dewelke de gemoederen der Burgeren dezer Stad worden opgezet en geïndisponeerc tegen derzelve Regering, vele particulieren perfonen tegens de waarheid aan getraduceert, en het vuur van tweedragt en oneenigheit telkens word aangeftookt: is goedgevonden en verftaan, aan alle de B ekverkoopers, zoo binnen deze Stad als jurisdictie van dien te doen aanzeggen, dat zy geene andere Binnelandfche Couranten zullen vermogen te debiteeren of uittegeven, onder welSteTitul en benaming zulks ook zyn mag, dan de volgende Couranten van Steden , item in Sta3t hebbende, namentlyk: DeFMnfcheLeidfche , Amfterdamfche, Rotterdamfche, Lkrechtfche. Middelburgfche, Groningen en Utrechtfche; mitsgaders dg Hollandfche Haarlemfche, Hiirorifche, Leidfche, Amfterdamfche en Lecnwaardfche; gelvk mede zoo deFranfche als Hollandfche Haagfche, en de Antwerpfche Courant, die hier terStedeaótueel gedrukt word, en zulks op poene van, des contrarie doende, te zullen verbeuren een boete van  JAARBOEKEN, September, 1784. 1521 dvan Twéé hondert Caroly Guldens, te appliceeuren één derde ten behoeven van den Heer Hoofdi:Officier, één derde voor den Aanbrenger en jééo derde voor den Armen. En is voorts goedgevonden, op gelyke pcenaifyeit alle Koffyhuishouders, mitsgaders alle zooEdanige Herbergiers of Logementhouders, in weljker Huizen de publyke Nieuwspapieren voor een ;iyder ter Leezing liggen, wel expresfelyk te ver- i bieden, zoo als dezelve verboden worden by deuzen, eenige andere Couranten, buiten de hier 1 boven gefpecificeerde, te laaten lezen. Verklarende Hun Edele Gtcot Achtbare niet I te min, dat zy, door het permitteren van deboivengenoemde Couranten, in geenen deelen ver: ftaan den inhoud van die te authorifeeren of te ' advoueeren, veel min om daar door aan dezelve ii eenig meerder aanzien te geven, maar dat fnteijgendeel, wanneer in dezelve eenige lamveuitdruk\ kingen tegen de Regeering of goede Ingezetenen i dezer Sad gevonden mogten worden, zy terftond : ook het debiet van dezelve in deze Stad ipfo fatftc I zullen doen verbieden. En zal Extract dezes woorden toegezonden aar 6 alle de Boekverkoopers , Koffyhuishouders, mis ; gaders aan alle Herbergiers of Logementhouders i in welkers Huizen de publyke Mieuwspapierei ii voor een yder ter lefteur liggen, om te diene : tot derzelver narigt en om zich ftiptelyk daa naar te reguleeren, Den 25 September is de volgende waai fchouwing afgekondigd. „ Ochout, Burgemeesters en Scheepene i3 der fta(l Rotterdam , waarfchouwe , „ en verwittigen de goede Burgeren en li j „ gezetenen dezer Stad, dat aan de Milit ; van den Staat, thans binnen deze Stad Hhhhh 4 „ Ga Rot- TERDAM- R.^ omtrend de Courtnten. \ - , 1 c n n 1- ie n r-  i522 NIEUWE NEDERLANDSCHE Middelburg. i i j i j ,, Garnizoen zynde, niet zal mogen werden „ gegeven eenig crediet, nog ook eenige Goederen of Waaren op den Borg en zon„ der gereede betaaling mogen werden ge„ leverd of verftrekt, alzo op de fchulden „ van dien aart of natuur geen recht zal „ worden gedaan; dus verhoede zich des„ wegens een ieder voor fchade, en de e'én „ zegge het den anderen voort, &c." De Compagnie No. 4., geleid wordende door den Kaptein van Heusden, heeft den 18 September des namiddags, het eerst van alle de Üurgercompagnien, aan de overzyde van de Maas; op Rads grond, met ilaande trom en vliegend vaandel, in volle uniforme of gelyke kleedinge uitgedost, hare wapenseffeningen verrigt en afgevuurd. Hoorn. Den 30 September 1784 wierdt hier de volgende waarfchouwing afgekondigd : Cchour, Burgemeesteren en Schepenen der Stad J Hoorn, in ervarlnge gekomen zynde, dat zeiert diverfe avonden , binnen deze Stad verlchei}en pasquijlante liederen gezongen, en andere brualireken worden gepleegc; hebben toe maintien ^an de rust en veiligheid der goede Burgers en bgezetenen binnen deze Stad,goedgevonden en vertaan , by deze allen en een ïegelykop het fterkfte e interdiceren en te waarfchouwen zig van het ingen van pasquillante liederen hngs 's Heeren traten, ofte enige famenrottingen te onthouden, op  JAARBOEKEN, September, 1784- »523 L ncene van na exigente van zaken rigoureufelyk te yutlen worden geftraft; zullende op dat deze waarfcfiouwiPge des te fterker zyn effect forteren, de ouders voor hunne kinderen, en de voogden voor hunne pupillen moeten inftaan , en de rato "Sdus gedaan iu Hoorn, den 30 September 1784- '/ Prefenten als in 'c Register In kennisfe van my , H. CARBASIUS, ZEELANDMiddelburg. rp*er Staatsvergaderinge dezer Provincie I is door eene daartoe benoemde Commisfie een raport uitgebragt, houdende , om den Hertog van Brunswyk te ontzet" ten van alle zyne Militaire Charges, en " hem een behoorlyk jaarlyksch traftement " toeteleggen, m.ts hy het territoir dezer „ Republiek , voor het einde dezes jaars verlate, en getrouwlyk overliandige alle Z de Papieren en Documenten, welke onder , hem berusten, en die betrekking hebben ,, tot de verfchillende takken van het pu„ bliek oeftuur." ZlE- HOORN. Waarfch.tegenoproerig zingen.  i$H NIEUWE NEDERLANDSCIIE 2iÈ- SIKZEE Zierikzee. De lust tot de wapenoeffening breekt ook onder de Zeeuwfche Ingezetenen fterk door. De Schuttery dezer ftad oeffenc zig reeds vier malen 's weeks met allen yver: En het laat zig aanzien, dat dit voorbeeld ook in andere lieden zal nagevolgd worden. De Vice-Admiraal Reynst is te rug gekomen , en heeft het gebied op de reede te Vlisfingen aanvaard, zynen vlag opheizende aan boord van 's Lands fchip "van Oorloge de Vryheid van 74 ftukken, over 't welk Kapt. Staring bevel voert. Vlissingen. Den 6 September is het 's Lands Oorlogfchip Hercules, Kapt. Mehill uit Zee s en voor deze ftad ten anker gekomen. Door het Ed. Mogende Coilegie ter Admiraliteit in Zeeland, is in dienst gefteld en ter bevel opgedragen 's Lands Schooner de Dolphyn, aan den Lieutenant Cuperus, en de Kotter de Zeeuwmeeuw, aan P. van de Waeter. Den 3 September is 's Lands fchip van Oorlog H ar li n gen met eenige andere fchepen naar Zee gezeild. Een Driemasthoeker , die eenige dagen voor deze ftad heeft gelegen, om te wagten naar gelegenheid om de Schelde op te varen, is hier in ver-  JAARBOEKEN, September, i784. 1525 'verhinderd, en eindelyk weder naarOftende onder zeil te rug gekeerd. En 's Lands Berkéntyn is van voor Vlisfingen den Hond opgezeild. Ook is een der Oorlogfchepen onder de Kadzandfche Wal gaan liggen. Den 22 kwam het Oorlogfchip HarliNgen onder bevel van den Kaptein Grave van Recht er en wederom uit zee voor deze ftad ten anker, 's Lands Schooner de Dolphyn, en Kotter de Zeemeeuw zyn den 24 de Schelde opgezeild. De Oorlogfchepen Gelderland , Kapt. Staring en Herkules Kaptein Melvill zeilden den 25 September naar Zee, om op de nog verwagt wordende Oost - Ind. Schepen te kruisfen. Zie hier ook het jaarlyks Programma van het Zeeuwsch Genootfchap der Wetenfchappee, in deze ftad opgerigt: f-«et Zeeuwfche Geneotfchap der vvetenfchappen 1 1 te Vlisfingen heeft, in zyne jaarlyfche Algemeene Vergaderinge, den zevenden van herfstrr, and des jaars 1784, den gouden eerprys toegeweezen aan den Heere Jan Peter/en Michell\ Med. Doet. Lid van het Utrechtsch Provinciaal Genootfchap te Amflerdam, na dat, by het openen van 't verzegelde billet, gebleken was, dat Hy , onder de zinfpreuke: Haec dewumfunt, quae ipfe de hoj morbo fentio, quae non mihi fubgesfit pbantafiae imaginatricis temeritas, [ed phaenomena practica docu.it ; Sjdenham: de Schryver van 't beste en meest voldoende antwoord ware op de vraag: „ Wat is der tot nog toe in de Nederlandfche taai, Vlissincem.  I52Ö NIEUWE NEDERLANDSCHE Vlis- sinoen. Progr. van 't Z. Genootfchap dei IFetenfchapp. „ taal, over de Febres Catarthales , welke federt • eenige jaaren zlich meer dau voorheen in deze „ Landen vertoond hebben, gefchreeven, en „ wat ontbreekt'er aan? Welke zvn haare ge., wooue kentekens, loop, ïymptomata en com„ plicatier.? Zyn 'er eenige redenen te ontdek„ ken, waar uit blyken kan waarom deze ziekte „ meer dan voorheen plaats heeft ? Welke is ha>, re veilige en zekere geneezi.ng in alk haare on,, derfcheidene foorten"? Geene antwoorden ingekomen zynde opde voorHellen, betreffende een beknopt famenftel van. •t Staats-Recht der zeven Vereenig de Nederlandfche Gewesten, ende ftichtirrge van een Hospitaal of Manhuis voor onvermogende en oude zee- I lieden, is goedgevonden, uit aanmerkiuge van* j 't groot gewigt en de uitgebreide nuttigheid vaa f die beiden voorfteüen, dezelve hier wedéromop- | tegeven, doch zonder bepalinge van tyd, en I met belofte van den gouden eerpehriing aan de ] genen, die op het eene of andere eene voldoende I beantwoordinge, wanneer het ook wezen zal, aan f dit Genootfchap zullen toegezonden hebben. Zy I zyn van dezen volgenden inhoud : A. Het Genoodfchap in aanmerkinge nemende,, dat, hoewel het Staats - Recht van dit Gemee^ebest [Jus Publicum Belgicum~] door vele voorna- I me Mannen behandeld, en in zommige ftukken naauwkeuriglyk verklaard is, men echter, tot dezen tyd toe gebrek hebbe aan eene volledige en welgefchikte handleidinge tot recht verftand van die voortreffelyke en zoo nuttige Wetenfchap in 1 't gemeen , en waar door de Nederlandfche jeugd tot een geregeld en onderfcheiden denkbeeld van 't zelve zoa konnen opgeleid worden ; doodü-c j de geletterd*, u uit toe het fchryven van een volledig en beknopt famenftel van het Staats - hecht der zepen Fersenigde Nederlanden, met aamvyzlnge der bron» \  JA JAARBOEKEN, September, 1784. 1527 bronnen , waar uit men nadere en uitvoeriger kun digheden belangende de byzondere punten van dit recht halen kan. De fchry vers moeten zich, in hun opfl-el, niet alleenlyk bepalen by het Staats-Recht, 't gene de zeveu Vereenigde Gewesten onderling gemeen hebben , en uit de mededeelinge van zom J uiige rechten der Opperheerfchappye voort.' vloeit; doch men vordert ook van hun eene be-J knopte en naauwkcurige befchryvinge vau hec Staats-Recht van iedere Nederlandfche Provincie afzonderiyk, als mede, dat zy, zoo veel mogelyk, by elk artikel de voornaamfte fchryvers aanwyzeu, die hetzelve met opzet behandeld en opgehelderd hebben. B. De ondervinding leert, dat luiden, die ais Matroozen ter Zeevaren, 't zy op de Oost-ea west-Indien, of in den dienst van andere Maatfchappyen, als mede ten Oorlog, niet alleen in den ftryd, maar ook door vetfeheiden ongelukken , slsmede door ziekten en zwakheden, vooral door den ouderdom, buiten ftaat geraken, hunnen dienst te konnen vervullen, en dus voor zich zeiven hec nodige onderhoud te verzorgen, waar door zy openliggen voor diepe armoede en gebrek, en om zelfs tot den bedelzak te vervallen. Derhalven zoude het voor braave Zeelieden tot eene zonderlinge vertroostinge, en voor allen, die tot den Zeedienst inde Provincie van Zeeland genegenheid hadden , tot eene gepaste aanmoediging konnen ftrekken, indien 'er eenig middel was, om zoodanige onvermogende of bejaarde Zeelieden een beltendig en welgeregeld onderhoud en verzorginge te konnen verfchaffen, ïa eenig gedicht binnen deze Provincie. Ter Vlis- >1ngen. Pngr* >an tZ. aenoot 'chap der Wetenchappen.  Ï528 NIEUWE NEDERLANDSCHË Vlis- s1ngen. Progrvan 't Z. Genootfchap der WetenJchappen. Ter bereikinge van dat oogwit, wordt gevraagd het best gefchikte en minst koflbaare ontwerp, tot het fiichten van een bekwaam gebouw, onder de naam van Hospitaal of Manhuis voor onvermogende en oude Zeelieden» Hier toe diende men in de Antwoorden optegeven eene befchryving en tekening van zulk een gebouw , voorzien van de nodige zaaien en vertrek, ken, voor zieken, en voor reeds gezonden, met aanwyzinge van de plaats, waar hetzelve best kon geftiebt worden; als mede eene bepaaling van Opzienderen en Beituurderen, zoo wel als van noodige Bedienden; insgelyks de toerusting van 't vereischte huisraad, kleding en beddegoed; boven dien 't Levens onderhoud, benevens de verzorging van Genees en Heel - middelen; als ook het geven van Godsdienftig onderwys en Richting. Inzonderheid diende men bedacht te zyn, op de' nodige onkosten ter begroodnge van de fommen, welke zouden vereischt worden, zoo ter eerfte oprichtinge van zölk een gefticht, als ter gaandehoudinge van deze inftellinge is in *t vervolg van tyd , ten aanzien der onderhoudinge van 't Gebouw, Loonen der Bedienden, en (verzorging der Zeelieden in alle hunne behoeften. Tot eene Proeve kon men 't plan] vormen voor een getal van honderd menfehen. Doch men diende ook onder 't oog te houden, welke evenredigheid 'er zoude plaatshebben indd vermeerdering van Gebouwenonderhoud in alles , indien 't getal tot twee , drie, vier of meer hou» derd menfehen mogte opklimmen. Daar by zoude men moeten denken, op de bekwaame Fondfen , tot de oprichting en het onderhoud , en men konde overleggen: , Of  JAARBOEKEN, September* 1784. 1525 Of daar toe een zekere toeleg uit de hand; of maandgelden en winften der Zeelieden zoude ! konnen worden ingehouden, door de Boekhoui ders der Reeders, of de Betaalers in de andere i Departimenten ? Dan of daar toe allëenlyk, of benevens het voorige, de mildadige MenschHevendheid van Vaderiandfche Harten zoude moeten worden uit iigsnoodigd? Of welke andere betere middelen men konde opgeven, ter bereikinge van deze Heilzame be; doeling ? Het Genootfchap herhaalt by dezen de voordellen en vraagen, om » onder toezegginge van iden gewoonen gouden eerpenning, beantwoord «te worden voor den eerften van Louwmaand des yaars 1785* A. Tydrekenkundig en ttaaUwkeurig bericht van allé Hnlandfche en uitheemfche Schryveren en Schriften* j die ter ophelderinge der Nederlandfche Gefchiedenisifen en Oudheden firekken , federt het begin der Graaffyke Regeringe tot op dezen tyd; doch onder voor;waarde, dat men zieh houde aan deze bepai lingen t iê Men bepale zich by de zeven. Vereenigde iGewesten van Nederlarjd, en de Landen daar jonder behoorende. 2. Het tydrekenkundige moet betrekkelyk gemaakt worden, niet alleen tot den leeftyd der Schry veren, maar ook tot het tydvak- welks igebeurtenisfen zy behandelen. ; 3. Men make ook, zooveel mogelyk is, mel< :dioge van de Hantfchriften ea onuitgegeven® liiil ftukj Vtis- SI N GEN: Progr. van 't Z. Genootfchap der Weten[chappetiè  153© NIEUWE NEDERLANDSCHE Vlis- 3ïkgem. Progr. van 't Z. Genootfchap der IVetenfchappen. ] i J 4 1 ftukken , die onder de Liefhebbers der Nederlandfche Hiftorien bewaard worden; — van de befchryvingen der Steden en Dorpen; — en van de fchriften der geenen , die, met verzwyginge van hunne naarnen, 's Lands Hiftorien en Staatsbeftier eenig licht bygezet hebben. 4. Nog vordert men eene aanwyzinge, waar men nader berigt , betreffende de opgegeven Schry vers - kan vinden. B. Zyn 'er geene algemeene en Iryzondere gebruiken in de inrichtinge en leerwyze onzer Vaderlandfche Hooge Schooien ? welke zyn de voornaam ft e ? en wat kan tot verbeteringe daar van in 't werk aefteld worden, tot fpoedigere voortzettinge van allerlei Wetenfchappen, en ter meerdere befchavinge onzer Natie? Door algemeene gebreken verftaat men zulke, die betrekkelyk zyn op de Academifche leerwyze , voor zo ver zy het gantfche lichaam der Etudeerenden betreft; en door byzondere, zdiVe, die spzicht hebben op de byzondere takken van ftudie. C. Dewyl de fchadelykheid der begravenisfen binten de Steden en Kerken ten vollen bewezen en vry tlgtmeen erkend is; welke zyn de verfchiltende redeten, dat die nadeelige gewoonte in deze Républiek 'dyft ftandgrypen , en welke zyn de beste middelen, m dezelve te doen ophouden. D. Elk wordt, onder de gemelde toezegginge ?an den gouden eerprys, uitgenodigd, op het edelmoedige verzoek en ten koste van zyne Excelentie , den Hoogedelen Welgeboren Heere IV. 2. H. Baron van Lynden tot Blitterswyk, Repreenteerende den Heere Prinfe Erfftadhouder als Serften Edele van Zeeland, enz. enz., om opte\evtn het different der fchadelyke Wisfelcours, wel. ':e in ieder der zes Vereenigde Provinciën met relatie tot  JAARBOEKEN, Schmier, 1784. lj3 f ctf de Provincie van Flolland in ordinaire tyden gemee nlyk plaats heeft; voorts aanteuyzen de fundamentele oorzaaken, door welke deze Wisfelfchade in de Prorincievan Zeelandgrooter zou zyn, dan in de ryf andere Provinciën , gefield zynde , dat de zilvere '| Ducaat in Zeeland tot geen hoogeren prys ganghaar ware. dan in de overige Provinciën; verders te b.;toogen, of en welke redenen de Provincie van Zeeland 'heeft, om bedugt te zyn, dat aldaar eerder en meerder gebrek.aan ftandpemiingen en andere gan*badre fpecien zoude exfteeren, dan in de vyfandere Provinciën, en koe zulk deficc best zou konnen voor- I gekomen worden. Om beantwoord te worden voor den eerften van Louwmaand des jaars 1786 , worden nu voor de eerite maal, de.volgende Vraagen voor' gefteld , de twee eerite voor rekeninge van het Zeeuwfche, en de twee laatlte op kosten van 't Genootfchap te Batavia: - h'Wa™eer is de Pr"vincie van Zeeland, zedërt de affchuddtnge van het Graafiyk juk, op den hooP- Uten top van eer en voorfpoed, zo in den Koophandel. Zeevaart en Landbouw, als in de Weten tchappen , geweest? Hoe en door welke middelen is zy daar tot gekomen? Is dezelve tot heden toe op dat toppunt gebleven? Of hoe en in hoe verre is dezelve daar in aan \t daalen geraakt? Waar door is zulks voorgevallen^ en welke zyn de beste middelen, om dezelve wederoin- \tgt dat toppunt te brengen? B. Welke fchikkingen kunnen door de °ezd* menlyke geleerde Maatfchappy en in ons Vaderland* gemaakt worden , om , zonder eikanderen eenhert mnder teetebrengen , zaam te werken tot bereiking* van haar gemeen doel, Je hevorderinse, van d'nblo"t en uttbreidinge, der Konden en Wetenfchappen? C. Naardien goede Krankbezoekars* in dknst der &ni*Indifche Compagnie dezer Landen, van veel liiii a mt Vi.is- SINCSN* " Progf» van 't Z, Genootfchap dér Wetenfchappettt  153a NIEUWE NEDERLANDSCHE Vr.is- Sir\ GEN- Progr. van 't Z» Genootfchap der Wetenfchappen. nut kunnen zyn, en zulken op de meeste Oost-Indifche Comptoiren ontbreken ; welke zouden de beste en minst koitbaare middelen zyn, om 't gebrek van goede te verminderen en geheel wegtenemen, en de Compagnie van den last der kwaade Krankbezoekers te be vry den? D. Welke is de beste en eenvoudig/Ie wyze, op welke de Zendelingen op Afta en Afrika de Muhamedaanen van de valschheid hunnes Godsdiensts, en van de ■waarheid van den Christelyken, overtuigen kunnen? De antwoorden op alle de gemelde Vragen en Voordellen moeten , leesbaar gefchreven, — in de Nederduitfche, Latynfche, of Franfche taal opgefteld,— met een dubbel, of affchrifc, voorden, — voor den bepaalden tyd, — en vrachtvry, — toegezonden worden aan den Heere J, W. te Water,, Hiftoriefchryver van Zeeland, Hoogleeraar in de Wysbegeerte en Vaderlandfche Historie te Middelburg, Secretaris van het Zeeuwfche Genootfchap der Wetenfchappen te Vlisfingea. De Schryvers moeten hunne naamen niet by de Verhandelingen voegen ; dog dezelve met eene zinfpreuke voorzien, en laten verzeld gaan mee een verzegeld briefje, dezelve zinfpreuke tot opfchrift hebbende, en waar in de naam en woonplaats der Schryveren gemeld ftaan- Het zal aan een ieder, zonder eenige uitzonderinge, vryftaan, om naar den prys op alTe de voorgeftelde Vraagea te dingen, ook aan de Directeuren en Leden van dit Genootfchap; docb,. ten aanzien der beide laatstgemelden, onder deze voorwaarden: dat zy niets op hunneVerhanaelingen en billetten zullen plaatfen , waar uit blyken kan, dat zy, in de eene of andere betrekkinge, tot dit Genootfchap behooren; en datzy, onTdes te onbekender te konnen blyven, hunne ver.  JAARBOEKEN , September, 1784. 1533 verhandelingen door eene andere hand 'moeten laten fchryven. Niemand , wiens Verhandeling bekroond wordt, zal vryheid hebben, om 'dezelve, 't zy geheel, 't zy t«n deele, in het Nederduitsch, afzonderlyk te doen drukken , of in eenig ander werk uutegeven, zonder voorafgaande kennisfe en medebewilliginge dezer Maatfchappye. Het Genootfchap behoudt aan zich het recht, om, naar goedvinden, tot nut van het Algemeen, gebruik van alle de toegezondene antwoorden te maken, en dezelven, fcln on 'er de prys niet aan toegewezen wordt;, geheel of ten deele onder zvce Verhandelingen te doen drukken ,^'tzy met byvoeginge der zinfpreukcn, door de Schry vers gebruikt, 't zy met uitdrukkinge van hunne naamen, indien zy , daar toe verzocht wordende, dezelven gelieven te openbaaren. Tot Directeuren van dit Genootfchap zyn aangefteld de Heeren Mr. A. Sandra, Schepen en Raad der Stad Vlisfingen. F. R. Radermacher, Raad der Stad Vlisfingen. En tot Leden zyn verkoren de Heeren. B. Broes, Hoogleeraar in de H. Godgeleerdheid te Leiden. L. Forte, Predikant der Walfche Gemeente te Vlisfingen. Mr. K. K. Reitz, Griffier van den Raad van Vlaandereu te Middelburg. H. Schortinghuis, Predikant te Koudckerke. G. W. Callenfels, Med. D. Schepen der Stad Sluis in Vlaanderen. J. A. Mwray, Koogleeraar in de Geneeskunde te Gottingen. F. X. Burtin, Med. Doft. te Brusfel. IÜÜ3 UTRECHT. Vlts- SINSEN. Progr. van 't Z. Genootfchap der IVeten. fchappen.  Ï534 NIEUWE NEDERLANDSCHfi U- TRECHT. UTRECHT. Utrecht. I "Xe Heeren Staten dezer Provincie zyn f J den i dezer maand, vergaderd geweest, om den 21 dezer hunne raadplegingen te vervolgen. Ter dezer vergidering is ingegekomen de rondgaande brief van de Heeren Staten van Holland en Westfriesland , met derzelver Refolutie, Omtrend den VeldMaarfchalk Hertog van Brunswyk genomen; als mede een brief van laatgemelden, waar by hy verzoekt, „ dat de Heeren Staten ?, dezer Provincie zich' met de voorfz. Re„ folutie van Holland , als mede met die v van de Heeren Staten van Friesland, niet ss gelieven te conformeeren, nis ar hem zy3y ne defenfie ter Generaliteit open laten, op „ dat hy, zo hy zegt, niet onverhoord veroordeeld, en dus bewaard worde by dat „ recht, het welk in eene Vrye Republiek, „ ingevolge zyne voordragt, zoude moeten „ agtervolgd worden. " Beide deze ftukken zyn door de twee vobrftemmende Leden in.advys gehouden, en by de'Stad en Steden .overgenomen; en intusfchen gefteld in handen van de Heeren Gecommitteerdens tot den Staat van Oorlog, ten fine van bericht, Wy hebben te voren van de bezwaren öêï Burgers en Ingezetenen omtrend het Re*  JAARBOEKEN, September, 1784. 1535 glement van regeenng van 'tjaar 1674 gefproken, en gezien, hoe de Burgers en Ingezetenen zyn opgeroepen, om ieder de bezwaren, die hun mogten voorkomen, in te leveren. Het welk gefchied zynde , was eene Commisfie van 9Heeren benoemd, om die bezwaren te onderzoeken, en daar van ter Staten vergadering een Raport in te brengen. Dit raport, benevens eene Renovatie en Ampliatie van der Staten beiluit van 1667 , de vermeerdering van het Lid der Edelen betreffende, benevens een Co«cept- Reglement Reformatoir, waar naar de regeering in de Provincie van Utrecht in het toekomende zou worden belteld en beleid, is op den 1 September 1784 door de 9 Heeren Gecommitteerdens tot de ingeleverde bezwaren van de Stad en Steden, en de verdere In- en Opgezetenen dezer Provincie ter Staatsvergaderinge ingebragt, by de voorRemmende Leden in advys gehouden, en by Stad en Steden overgenomen. Inmid- dels zullen alle de ftukken, ten fpoedigften voor de leden van Staat afgedrukt worden, ten einde daar over in den haren refpectivelyk te kunnen raadplegen. —- Om dit werk te verhaasten zyn Heeren Gedeputeerdens gemagtigd eene buitengewoone befchryving te doen, zo dra de Leden tot afdoening van het zelve zullen gereed zyn; wanneer ook mede Zyne Doorl. Hoogheid, ter dier Vergadering zal moeten doen inbrengen ? Hoogstdeszelfs gedagten daar omtrend, ingevolge de aanfchryving , welke op heden Iiiii 4 be- Unt echt  I53ö NIEDWE NEDERLANDSCHE O. T8ECHT befloten is, deswegens te doen , en aan Zyne Hoogheid ook dadelyk afgezonden. In deze zelfde vergadering is Jonkheer Taeis van Amerongen, Heer van Natewisch, benoemd, om met en benevens de Heeren der andere vyf gewesten, de gefchillen tusfchen de Ridderfchap en Steden van Overysfel te onderzoeken en uk den weg te ruimen. Önderwyl viel 'er by die geenen , die den meesten invloed op dat gedeelte des volks hebben, het welk zig de zaken van regeering aantrekt, en deswegens adresfen hadt gedaan , eenige bedenkingen op het voorgem. raport en conceptreglement, en zy waren bedugt, dat zomtyds dat plan van* een nieuw Reglement mogte beraamd en vastgefteld worden, eer zy daar tegen hunne bedenkingen hadden kunnen inbrengen. Zy waren ook bekommerd, dat zomtyds voor dien tyd nog op den 12. Ocfober aanltaande, den gewoonen dag der regeeringsverandering, in de regeering zulke veranderingen gemaakt, en zulke Leden geplaatst mogten worden, ■welken dien party, aan wier gevoelen men niet zeer toegedaan was , te zeer zouden ftyven. Zy namen derhalven het befluit, om voor eerst nadere Confideratien op bovenge-meld Raport der 9 Heeren in te leveren, als ook nog ten tweede fpoediglyk een verzoek te doen , dat den 12 Cctober aanftaande, geene verandering in de Stadsregeering wierde gemaakt. Ten dien einde lieten zy jn de. dagpapieren dit berigt ftellen, Am  JAARBOEKEN, September, 1784. 1537 A an alle Burgeren en Ingezetenen der Stad Utrecht en vryheid van dien, word by dezen bekend gemaakt, dat het ontworpen Adres, ten einde, hangende de deliberatien over de onderscheidene ingeleverde bezwaareD, en voor dat dezelve dadelyk zullen zyn afgedaan, niet den j ophanden zynde 12 Oótober dezes Jaars, geene 1 verandering in het Stads- Reegerings heftier worde aangebracht, maar dat ten aanzien van de ander: zints gewoone Jaarlykfche verandering van de \ Regeering dezer Stad. hetzelve hangende de deliberatien over het uitgebragte Concept - Reglement Re1 formatoir, worde gehouden in Staat» en Ge/urcheerd, 1 tot tyd en wyien, dat de bezwaar, poincten vol. i ledig geheel en al zullen zvn afgedaan; dit Ad■■ res is aan de Sergeanten van de Burger-Schuttery dezer Stad, zedert gisteren, bezorgd, om aan hunne Schutters, die de poincten van be! zwaaren getekend hebben, voor te houden, en i alle d e zig daar mede gelieven te conformeren i te doen tekenen, ten welken einde, zo in den i Stads-Kelder, en andere publieke plaatzen, al* 1 waar de Poincten van bezwaar ter tekening heb1 ben voorgelegen, het voorfchreeven Adres. ten j ze'ven einde is voorgelegd, wordende een ieder, j' die zig daar by geliefd te vervoegen, verzogt de ondertekening te doen voor Zondag aanftaan. de, waar toe de Heeren Sergeanten vriendelyk i, worden geinfteerd het zelve voor' dien tyd te ! effeftueeren, en by het beleggen hunner kotten i het daarhenen te dirigeeren , dat de berasmde : en vastgeltelde Acte van authorifatie volmaakt, j gelyktyding werde voltrokken, zo als toe narigt li diend, dat van heden af tot den laatften dezer : maand toe, alle dagen in den Stads Kelder zal vaceren Notaris en Getuigen, des voormiddags van elf tot een Uur, des nanoens van drie tot \ vyf Uuren, en des avons van zéven tot negen . Uuren, en dit voor ieder Burger en lnwooner i zonder onderfcheid. En zo een of ander ComIiiii 5 pa. U. TRECHT. Berigt wegens een te doen adres»  1538 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TK.ÜCH1 Ber. we geris een te doen adres. Tot bericht voor de Burgerye der Stad Utrecht diend , dat aan Geconititueerdens van een aantal notabele Burgers zynde te voren gekomen, dat verfcheiden lieden onder een en ander voorwendzei hebben kunnen goedvinden, de Burgerye- te imimideeren, om, zo mogelyk , het veorgeno^ men en allezins noodzakelyk en heilzaam effect, van die authorifatie te veriedelen, en te vertragen; declareeren de Geconllitueerdeus , tot wegneming van die fchynbire bedenkelykheden, ten overvloede en tcv gerwtftelhng van de goede Burgeiy, „ dat de Geconititueerdens geen an„ der voornemen gehad hebben of als noch hebben, dan, met opzicht tot deze hunne Com„ misfie , zich ftipt te zullen gedragen aan het „ laatfte Artikel van de overgeleverde gedrukte ,, bezwaren en dus te zullen voordragen, dat de „ Ld. Groot Zichtbare Vroedfchap concurreert, om „ aan de begeerte van de Burgers te voldoen, dat, ., alvorens een verbeterd Regeerings-Reglement werde gearreüeerd een Concept daar van worde ,, uit- pagnie. CorpcraaTchappen , Genoodfchappen, af talryke Gezelfc lappen , verkiezen mogten hunne ondertekenig elders binnen deze Stad in grooten getalle gelykelyk te doen, gelieven zy de tyd tot de ondertekening, met gemelde Notaris te bepaalen, om aan een ieder zo veel mogelyk genoegen te geven; zynde aan alle Sergeanten, en verdere Heeren, welke directie in de tekening der bezwaar .pointen gehad hebben, behoor lyk gedrukte Éxemplaaren der voorgenomen Authorifatie cnCommisfiie ter hand gefteld, tot een ieders informatie, zo als van het bovengemelte Adres en Acte alom binnen deze Stad gedrukte Exemplaren te bekomen zyn. Nog las men vervolgends in de dagpapieren deze bekendmaking:  JAARBOEKEN, September, 1784. 1539 ,, uitgeleverd, om veertien dagen of andere conve„ nable tyd te worden voorgelegd: en datbyon„ verhoopte ontftentenis van 't zelve aan deBur„ gerye voor het arrefteeren de vereischte opening daar van zal worden gegeven. A. HOEVENAAR. Hier op wierdt nog in de dagpapieren dit ; berigt gelezen: „ Wordt hier mede uit naam der Gecon„ ftitueerdens geadverteerd: dat tot het te„ kenen der Acte van qualificatie, op vier„ en twintig Burgers dezer Stad, niet lanL ger zal worden'ge vaceert, in dezer Stads,, kelder, dan tot aanftaanden Donderdag |, namiddag den 30 September, zullende „ vervolgens 's avonds de tekening gefloten worden. „ Uit naam der Geeonftitueerdens Bs. Fs. van L IEBEHERR. De J&e van Qualificatie of volmagt, waar van in voorgaand berigt gewaagd wordt, , was aldus opgefield: Compareerden, enz. |T")e Ondergetekende alle Burgers en Inwoon[t-* ders dezer Stad en Vryheid van dien, te (kennen geevende, dat zy Comparanten, inge; volge de Publicatie van den 13 April dezes Jaars : 1784, am Heeren Commisfarisfen uit de Vroedfchap Uit naam van de Geeonftitueerdens, TRECHT  tj- TRECHT slSte van volmagt op * Officieren en 8 Onderofficierenvan de 8 Comp. Burgers en RBurgers. [540 NIEUWE NEDERLANDSCHE fchap dezer Stad gecommitteerd, hadden overgègeeven en doen* overgeeven zodanige Poin* eten en Confideratien ten fine van Redres der bezwaaren, zo op het Regeerings - Reglement van den jaare 1674, a-s ten aanzien van andere ingefloopene abuizen en misbruiken, in het beitel en beftier van de Provinciaale en deezer btads-Regeering, mitsgaders derefpecYive Commisfien en Bedieningen daar van dependeerende, niet alleen, maar ook zodanige generaale Poincten tot redresfen, als in verfcheide opzigten, zo tot dienst van den Lande, deeze Provincie, cn Stad geoordeeld is , ter voldoeniagen aan de voorfz. oproepinge te kunnen verftrekken 5 als rheede tot wegneeminge van de fubfi(teren;leopgereezen roisuoegdherien, en tot herftel van de eensgezintheid, en het onderlirg vertrouwen tusfchen derespeÊtiveStaats en Regeerings Leden, met de Burgers en Inwoonders deezer Stad en Provincie, bevestigd enbeltendiggemaakt, zoude konnen ftrekken, alles, ten einde Burgemeesteren en Vroedfchap deezer Stad, uit examinatie van de voörfz. overgebrachte Poincfen en Confideratien, eene juiste opgaave der daar by voorgedraagene bezwaaren, overeenkoroftigStads Rechten, en met bewaaring van dezelve, zouden kunnen uitbrengen, daar en zo 't zelve conform Stads Rechten en Previlegiën geoordeeld mogte werden te behooren; zo als dan ook vervolgens door de Ed. Groot Achtb. Heeren Burgemeesteren en Vroedfchap deezer Stad, na 't overleeveren der voorfz. Poincten en Confideratien tot Redres der bezwaaren, begreepen is, dezelve by Copia authenticq met het doen van vifie en exhibitie van de origineele, te ftellen in handen van de Negen Heeren Gecommitteerdens van Hunne Ed. Mog., met dit gevolg, dat Welgem. Hunne Ed. Mog. Heeren Gecommiteerdens, op den 1 September deezes Jaars, ter Vergadering van de Ed. Mog. Heeren Staaten dezer Provincie  JAARBOEKEN, September, 1784. 154! eie, hebben uitgebracht een zeer ampel raport, behelzende, om in gevolge van de Commisfie vau:dezelve Heeren, Hunne Ed. Mog. te advifeeren,- welke middelen zouden behooren by de hand genoomen te worden, om met wegnet» sning van alle wettige bezwaaren der Ingezetenen, de harmonie en goede ordre binne deeze Provincie cn onder dezelve Ingezetenen te nerftellen en conferveeren en om het welke te bereiken, gemelde Heeren Gecomtniteerdens het zelve vermeinen gevonden te hebben, in het aan het zelve Raport geannexeerde Concept van een Reglement - Reformaroir , waar na de Regeering in de Provincie van Utrecht, in het toekomende zal worden befteld en beleid, en zulks op de gronden, by 't zelve Rapport en Advis gedetailleert; van welk Rapport, Advies en Concept van een Reglement Reformatoir, de Tien Heeren Gecommkteerdens deezer Stad, tot onderzoek van 't zelve op Vrydag den 10 deezer Maand September, aan de twee eerfte Ondertekenaren van de. onderfcheidene overgeleverde Poincten en Confideratien van bezwaren, hadden overgegeven, een gedrukt Exemplaar van het zelve om aan haar Mede - Ondertekenaaren voor te houden, en daar op hunne belangen eE aanmerkingen voor den 22 deezer Maand September over te brengen , in handen van de laatstgenoemde tien Heeren, en wel doordie van den P.seiiderfe, zynde de Heer Vroedfchap Eyk. Dat aan de Comparanten al verder is te voren gekomen , dat de Ed. Mogende Heeren Gedeputeerden van de Staten dezer Provincie y ingevolge de authorifatie aan Hun Ed. Mogende verleent op den 1 dezer maand September, hadden bepaald, eene extraordinairis Befchryving van de Ed. Mogende Heeren Staten dezer Provincie jegens den 6 Oftober eerstkomende, mitsgaders de brieven daar toedoen afvaardigen, ten einde op 'tvoorfz, uitgebragte Rapport der negen Heeren tot boven ge UITRECHT Aëte van volmagt opWÓffi. eieren en 8 Onderiffic. van de 'óCom' pagnien Burgers en 8 Burgers.  *54» • NIEUWE NEDiERLANDsCHÊ Ü- ÏRECHT A£te van volmagt op HOpeieren en h Onder offic. van de SGw.« pagnien Burgers en Ü Surgers. gemelde Staats-Commisfie, als mede op het geannexeerde Concept van een Reglement Confirmatoir, om daar na voortaan de Kegeering de/.ef Provincie en Stad in 't toekomende te heitellen en beleggen, dadeiyk te befluiten en de virciscnte vastltellingen te maken. Dat geconfiderterd het groot aanbelang en het gewigt dezer zaaken volftrekt vordert, dat 'er eene Commisfie uit de Burgerye dezer ftad worde benoemd , voorzien met magt en authorÜatie, om by die gelegenheid en hangenie de Deliberatie over 'tzelve, en dus t >t dat op alle de voorgebragte Poincleu van Bezwaar zo Provinciaal, als by de Stad zullen zyn gerefolveerd en dezelve dadeiyk Zullen zyn afgedaan en gereguleerd , het intresiè en belang van de Burgerye dezer Stad waar te nemen, en daar inne na vereisch te konnen ageeren. Wienvolgende de Comparanten als Burgers en Inwooners de. zer Stad, by deze verklaren in de belle en beitendigfte forme rechtens by dezen te CommiUe.reu, aan te ftellen en volmagtig te maaken , de Wel Ed. Geftr. en Manhafte Heeren Gerard Bentink, Lieutenant van de Compagnie Turkyen, Mr. Jacob Hendrik de Ridder van Almkerk, Lieutenant van de Compagnie 't Papenvaandel, Jacob de Jonkheere, Lieutenanc van de Compaguie 't Fortuin\, Mr. Willem van Dam > Heer van Isfelt, Kapt. Lieutenant van de Comnagnie de' Bkedkuil, Pieter Philip Juriaan Ondaa'js, Vaandrig van de Coippr nie de SïVarte Knechten, Mr. Anthony Jan van Mansveld, Lieutenanc van de Compagnie de Oranjeftam, Mr. Philip Kuivel, Lieutenant van de Compagnie de Pek/lokken, en Otto Dirk Cordon, Kapréin Lieutenant van de Compagnie de Handvoetboog, nevens de volgende Heeren Sergeanten V3n dezelve Compagrien , Nicolaas van Oostveen, Comelis Koppendrayer, Anthony Windzant, Petrus Ëlanche, Johatmes Kteylkamp , Ferdlnand Weus» man, Jacobus de Fisfer J. Z. en Gerrit Wesihuyzen ; als mede de Heeren Albert Weppelman , Adria-  JAARBOEKEN, September, 1784. 1543 Adrianus Hoevenaar, Gerardus Bettink, Johannes van Schalkwek, Mr. Jan Carel Pronken, Bogislaus Fredrik van Liebeherr, Gerrit Harmfen en Jacob van Manen A. Z., alle Burgers {*) dezer Stad, fpecialyk omme in naamxn van wegens de Comparanten als Ondertekenaaren der Poincten tot Redres der Bezwaaren zo volgens een overgeleverd gedrukt Plan, als anders, der Comparanten- Rechten en Voorrechten als Burgeren eu In■ woonderen dezer Stad daar en zo 't zelve behoord : te fultineeren, voorftaan en ne'pen maintineeren; ten dien einde over dezelve Poincten tot redres' der Bezwaaren, zo 't zelve zal worden gerevireert, met Staats-Leden dezer Provincie in Be-' foigue en Conferentie te komen, zo wel als met Gecommitteerden uit de Magiftraat dezer Stad, i tot bet reguleeren en vastftellen van die huishoiu 1 delyke Poioflen, welke tot de Stads Regeerings be\ Reliinge alleen behooren, en het object van een Staatswyze Deliberatie en Conclufie niet kon1 nen worden; Daar omtrend met dezelve Heeren, zo rakeude het Staats-als Stadsbeftier, die zaaken tot eene Conclufie en afdoeninge te brengen, en daar toe des gerequireerd , in naam van de Comparanten als Burgeren en Inwoonders dezer Stad en Provincie, derzelver Confent én inftemminge te dragen; Of wel by onverhoopre ont\ ltentenis die voordragten , waar toe de Compa| rahten niet zouden konnen of behooren te ko. 1 men, te declineeren; en daar toe, mitsgaders by afe vcreischt wordende gelegenheden d/r Comparanten Recht als Burgeren en Inwoonders dezer Stad, zo by Requesten, Adresfen, Betooglchriften , Confideratien en Deductien, voor te ciraagen , voor te ftellen en te foutineeren; en lonverhooptelvk tot Confervatie van Stads- en Bur- (*) Dit is door zommigen tegengefproken, met na■1 me omtrend den Heere 0. D. Gorden. u- TRECHT Acte van volmagt opü Officieren en Ü Onderspie, van 'le% CompagnienBurgers '■n 8 Bur* »ers;  ü- - TRECHT Acte van volmagt OpWffie. en 80«deroffic.van de 8 CompagnienBurgers m 8 Bur. 1544 NIEUWE NEDERLANDSCMË Burgerrechten de vereischte Protesten te deren *! zo aaki de Edele Mogende Heeren Staren dezer Provincie derzelver Heeren Ordinaris Gedepu* teerden en.de byzondere Commisfien van Hun Edele Mogende tot het reguleeren van de voorfz* zaaken benoemd of te benoemen, als aan deEd. Groot Acbtb. Heeren Burgemeesteren en Vroedfchap dezer Stad en de Heeren Hun Ed. Achtb. Gecofmmitteerdens in de byzondere Commisfie tot deze zaaken mede benoemd en gecommitteerd, Ën voorts in dezen alles te doen en ver* rigten wat noodig is , en tot wegneeminge der overgeleverde Bezwaaren en Redres van dezelve, eenigzints zat konnen en mogen gefchieden. •Gevende de Comparanten aan voornoemde hunne Gemagtigdens, de magt en faculteit om alle vereischt wordende overeënkomfte en vastftellin'gen, welke tot Conclufie gebragt zyn, in naaraen van de Comparanten aan te gaan , te teekenen, approbeerén , goed te keuren , ratihabeeren en daar omtrend • de noodige belofte van guarantie en van waardehoudinge te doen, alles met magt om ter uitvoeringe van 't geene voorfz. is, zoo der Geconftitueefdens goeden raad oordeelen zal te behooren, een of meer of zo veel Perfoonen als zy zullen vereifchen, het zy uit de Compa* ranten, of wel anderen des kundigen nevers hen te asfumeeren, fubftitueeren, furrogeereo en by abfentie in hunne plaatfe te doen fungeeren» Zynde der Comparanten fpeciaale intentie, dat hunne Geconftitueerdens zo veel mogelyk tezamen in de voorfz. zaake zullen gelieven te ageeren, en mgevalle van onverhoopte disfentie van fentimenten, geen ander prévaleeren, dan waar voor twee derde der meerder beid der Geconftitueerdens heeft geftemt. En , ingevallen het mogte gebeuren, dat by verdeeldheid van de ftemmen geen Conclufie konde opgemaakt worden, zullen de Geconftitueerdens twaalf uit de Comparanten tot zig benoemen, en met dezelve alsdan  JAARBOEKEN, September, 1784. 1545 : dan op gelyke wyze een Conclufie uitbrengen. Belovende de Comparanten voor goed, vast en van 1 waarde te houden en doen houden, alle hst geene 1 door de Geconftitueerdens, derzelver geasfumeer : den, gefubditueerden engefurrogeerdensuitkrag te deezer Volmacht zal worden gedaan en" verricht, onder verband en fubmisfie als na Rechten; en in ; gevolge den aart en Natuur van deeze Volmacht - ten aanzien van het onherroepelyk recht, datuit kragte deezer zal moeten werken, mogte werden gerequireert, plaatle te moeten hebben, tot welk i' verband te prefteeren, en de Comparanten in dee ; zen op de beste en beftendigüe forme rechtens te verbinden, zydm ook haar voornoemde Gecon fütueerdens by deeze fpecialyk verklaaren Vol! macht en t'rocuratie inrtïin fuam gegeeven te hebj ben , verklaaren de Comparanten , dat deeze authorifatie en Volmacht , zal worden verftaan, ! geen ander tffefSt te hebben , en ook daadelyk zal ; cesfeeren, zo ras het Reglement Keformatoir der Regeering, de Stads Domeftique bezwaaren, en \ de opgegeevenc Generaale Poincten van Redres, j zulien zyn afgedaan. Verzoekende hier van Acfe in forma om te dienen daar en zo het behoord, i Die deeze is aldus gepasfeert enz. Hier op is den 20 dezer het verzoekschrift,, het welk wy ftraks zullen laten vol; gen, door 1784 burgers en ingezetenen de: zer ftad ondertekend, en ter vergaderingë der ■ Vroedfchap ingeleverd: als ook nog twee andere verzoekfehriften, tot het zelfde; ein;de ingerigt. Het eerstgemelde adres binnen drie dagen door 1784 perfonen getekend, i luidde aldus: wpv]:-- Kt- /rD"lKdic^j lrr* ny.i os rti "j/geeven met verfchuldigden eerbied te kennen, : de endergeteekende Burgers en tInwoonders lir Kkkkk de U- T8ECHT. Acte van volmagt pp tt Officieren en 8 Onderoffic. van deiiCompagnienHuri>ert en 8 Burgers.  u. TRECHT Adres van 1784 Burgers en Ingezetenenaan de Vroedfchap* 1546 NIEUWE NEDERLANDSCHE dezer Stad en Vryheid van dien, dat zy Supplianten zyn geinformeert geworden, dat door de negen Heeren van de Stads Commisfie deezer Provincie, tot de Poincten van bezwaaren benoemd, op den 1 September deezes Jaars, ter Vergadering van de Ed. Mog. Heeren Staaten dezer Provincie; was uirgebragt een zeer ampel Raport, waar by onderzat en geadvifeerd word welke middelen zoude behooren by de handgenoomen te worden , om , met wegneeming van alle wettige bezwaa» ren, de harmonie en goede ordre binne deeze Provincie , en onder de Ingezeetenen te herflellen en conferveeren. De uitvoeringe van welk zo zeer heilzaam voorneemen welgemelde Heeren Gecommitteerdens van Hun Ed. Mog. vermeenen d3ar gefield te hebben, door het uitbrengen van een Concept van een Reglement Reformatoir, waar na de Regeering in de 'Provincie van Utrecht in 't toekomende zal worden befteld en beleid, gegrond op het betoog en de re enen by het advis der gemelde Neegen Heeren daar toe in het breede opge» geeven; dat na 't uitbrengen van 't voorfz raport en Corcept - Reglement Reformatoir; hetzelve in gevolge van Hun Kd. Mog. genoomen Refolutie, voor de Saais en Stads Regeerings Leden, was gedrukt, en aandezelyeuitgegeevën, tevens met eenige Exemplaaren , welke aan de twee eerfte Ondertekenaaren van de refpective overgeleverde Bei waar- Poinften zyn ter hand gefteld; door de Tien Heeren Gecommitteerden deezer Stad, met last, om daar op voor den 21 deezer M?and September de Confideratien van de refpective Ondertekenaaren aan den Heer Eyk, als de oudfte Heer in die Commisfie, over te brengen; dan waar toe, wegens de hoogfte aangelegenheid deezer zaake zo wel als de uitgebreidheid van dezelve, in zo een kort tydsbeftek geene mogelykheid zynde, was om het zelve bekwaamlyk te konnen doen van UEd. Achtb. verzogt, eene verlening van dien tyd, ten minsten totdelaatften deezer Maand Sep-  ƒ AA RBOEKEN, Sepiemher^ 1784. 1547 September. De Ondergetekende hadden wel gewenscht, dat de Heeren Gecommiteerdens tct de Staats-Commisfie in deezeo derzelver Raport zo vee! eerder bidden konnen ingebrngt hebbens dit alles na vereischte voor de 11 Odtober deezes jaars konde afgedaan zyn geweest, ten einde daar Joor de rust en tranquilireit van de Stad cn Burgery zoude konnen verzekert zyn geweest, dan daar hec met deeze hoogst aangelegene zaak in deezer voegen gelegen is, dat op den 6 October aanftaande eerst die befchryving bepaald is geworden, waar op het Staatsgewysonderzoek en afdoenig van de refpective Bezwaar- Poinclm ftaat ondernomen te worden, en dus in een tyi, dat in gevolge van het Regeerings Reglement van den jaare IÖ74, al bevoorens aan den Heer Stadhouder zoude moeten overgebragt zyn, de Nominatien ter verkiezinge van Burgemeesteren en Schepenen , als mede een lyst van de Naamen der Raaden in de Vroedfchap deezer Stad, om jegens den 12 Oöober eerllkoomende, op derzelver aanblyven of af (tellen, te disponeeren. Dat aangemerkt de fu'.tenue van den Heer Stadhouder, tegens het verzoek van de Burgerye deez?r Stad , aan Hun Ed. Mog. voorgedraagen, nopens i het recht, dat de Burgerye deezer Stad heeftf I tot het aanftellen der tusfehentyds opengevallen I Raadsplaatfen, doof de Maglitaat deezer Stad als de Reprefentanten van de gemeeneGilden en Burgery te vervuilen , en de dadelyke vervulünge van dier opcngevallc plaatfen, conform aan 't zelve Verzoek der Burgerye deezer fttad j men met alie redenen bedugt is, dat het Zo lang uitftellen der Deliberatien van Hun Ed. Mog. over het voörfz* jrgebragte raport en Concept - Reglement Re/onna. toir van Regeering, deal!eronaangenaamltegevol« gen, zo ten aanzien van den Kaad deezer Stad, als van het Recht deezer Burgers, na zig zoude; konnen ileepen, vooral als het Reglement van den Jaar 1074 zoude moeten verfta n worden van kr.'gt en werking te blyven, zo lange over het gemelde Ekkkk a ' Con- TRECHtf Adres' van 17"4 Butgers en Ingezetenenaan de Vi oedfchapé,  1543 NIEUWE NEDERLANDSCHE U TRECHT Adres van-1784 Burgers en Ingezeteiienaan de Vroedfchap. Concept-Reglement Reformatoir niet is gedispqDeert, en dai de Poincten van Bezwaar ook niet daadelyk waafen afgedaan; en in gevalleden Heer Stadhouder eens ongelukkig geinduceert wievde, tot het gebruik maaken van zodanige verfchikkingen, als waar toe Hoogstdezclven in gevolge van dat Reglement zoude gelieven te begrypen gerechtigd te zyn , en dus menigwerf zodanige Regeerings « Leeden uitderselver posten te verlaten, omtrent welkers Perfoonen de Burgery geheel en al niet zoude konnen onverfchillig zyn, zo min, als derzelver Plaatfe met anderen aangevuld te zien, als welke zy, om hunne Reprefentantente zyn, geheel en al niet zoude konnen begeeren ; of de plaatfen van anderen te vervullen, welke verkiezen mogen niet langer te continueeren , met de zodanige, die de Burgery, deezer Stad niet aangenaam konnen zyn. Dat de Burgery, aangemerkt deeze tegenwoordige gefleldheid, waar in hunne zaaken met betrekking tot de overgeleverde Bezwaar Poinélen liaan, vermeenen, dac niets uic zyn geheel behoort gebragt te worden, en dus dat hangende de Deliberatien zo van UEd. Achtb,, als van de Staatsleden deezer Provincie, omtrend bet Concept - Reglement Reformatoir, alles ten aanzien van de Regeering deezer Stad, immers ten aanzien van de jaarlykfche Continuatie, in dezelfs geheel behoorde te bly ven , en dat daar toe de vereischte furcheance, daar en zo 't behoord, werde verleent. Het is dan tot voorkominge van alle onaangenaamheden en gevolgen, welke door 't vertragen en uitftellen der af doeringeder ingeleeverde Bezwaar Poincten met den I 12 Oftober , ten nadelen van het Recht zo van deeze Stads Burgery, ais van UEd. GrootAchtb. zoude kunnen ontftaan, dat de Ondergefchreevene vermeid hebben, zig aan UEd. Groot Achtb. te hebben moeten addrefeeren , en op UEd. Groot Achtb. (in vertouwen, dat UEd. Groot Achtb. met de Ondertekenaaren in deeze tot Stads en Bur-  JAARBOEKEN, September, 1784. 1549 Eurgers welzyn zullen concurreeren ^ met de vertischte eerbied te infteeren , dat U"*Ed. Groot Achtb. daar en zo zulks behoord, zullen gelieven te effecfueeren, dat ten aanzien van de anderzints ] gewoone jaarlykfche veranderinge van de Kegee: ring dezer Stad, het zelve hangende de Dehbéi ratien over het voorgebragte Concept- Reglement . Reformatoir, worde gehouden in ftaate en gefur1 cheerd,- tot tyd en wylen dat de Bezwaarpoindten ; dies betreffende volledig en geheel en al zullen i afgedaan zyn, en da: van die furcheance aan den I Heer Stadhouder de vereischte Communicatie 1 werden gedaan, 't Welk doende enz. Hier op is den zelfden 20 September by Hun Edele Groot Achtbare dit beiluit ge; nomen: " Maandag den 20 September 1784» \ /"^ehoord de lecture van drie onderfcheide Ref "* questen, door een notabel aantal Burgers en Inwooneren dezer Stad en Vryheid deden geprej fenteerd, en luidende als voigd: Fiat Infertio 1,2,3. En daar over gedelibereerd zynde , heeft de Vroedfchap in gevolge het voorüel, daar by ge1 daan , den tyd tot het opgeven der gevraagde l Confideratien op het uitgebragte Rapporc en Concept-Reglement Reformatoir, den ifte dezer ter \ Staatsvergadering ingebragt, geprolongueerd tot Iden laatften dezer maand September: en voorts ! gerefolveerd, dat met opzicht tot het verdere verizoek, teru'eerende, dat de Vroedfchap daar, en i zo zulks behoren zal , gelieve te éffèdtueereh , : dat ten aanzien der anderzints gewoone jaarlyk'. fche veranderinge van de Vroedfchap dezer Stad, Kkkkk3 zul- U- fRECHT Sldr. van 1784 . Burgers en Ingez» aan de Vroedfchap. >  1550 NIEUWE NEDERLANDSCHE U. Trechi Befluit op ' oorfx /M'ss. Den si September wierdt op voorttel dezer ftad ter vergaderinge der Staren gedaan , by Hun Ed. Mogende de voorgem. jiateerins: en furcheance verleend met authorifatit op oc nccicu iiuu i^u. iuugwiuk. gers en Inwoners dezer ftad, den 16 en volgende tot den 30 September 1784, voor de Notarisfen D. J. van Olst en D. Rotber, op gem. 24 perfonen gepasfeerd. Op ingekomen klagten over herhaalde on* geregeldheden , zints eenigen tyd in het dorp Breukelen, door zommige tegenftrevers van den burgerlyken wapenhandel aangevangen, en derzelver baldadigheid, byzonderlyk aan de huizen van twee aldaar woonende leden van het genootfchap van wapenhandel , te Maarsfen gepleegd, is derwaards dezer dagen, een en andermaal, eene commisfie van hec Hof Provinciaal gezonden, om hier omtrend onderzoek te doen.  JAARBOEKEN, September, ï784 1555 Wyk b y Duurstede. Jonkheer Johan Pieter Coenraad Hendrik van Renesfe, van der Wuip, Canonyk van Oud Muntter, geëligeerde Raad, is met eenparigheid van Remmen, door den Ed. Manhaften Krygsraad, en met goedkeuring der Edele Achtbare Heeren van de Magifiraat, tot Collonel van de Burgery dezer Stad verkoken, in plaatfe van Jonkheer Adolph Hendrik, Grave van Rechteren, Heere van Gereftyrj enz., welke daar van vrywilhgen afftand gedaan heeft. FRIESLAND. L e e u w a r den. 18 "Yen 24 Augustus 1784 heeft eindelyk d< %_Jf Lieutenant Collonel, Baron Beniinck (die veel zwarigheid gemaakt hadt, en vooi af, zo van Zyne D. Hoogheid, als van d< Staten van Holland en Westfriesland, zyn< betaalsheeren, daar toe heeft willen gemag tigd zyn), bevelvoerende over de twee Es kadrons paardenvolk , alhier in bezetting liggende, met zyne onderhebbende Officie ren voor Commisfarisfen uit de Ed. Mog Heeren Gedeputeerde Staten dezer Provin cie, Jr. E. S. G., J. van Burmania Ren gers , en de Heer Mr. J. C. Bergsma, dei eed van getrouwheid in handen van gedagt Heeren afgelegd. Op VVvk DOORSTEüE. r I e  1556 NIEUWE NEDERLANDSCHE LEEUWARDEN. Befl. van Friesl. nopens de petit. van 467800 guldens. 1 1 3 J 3 $ Op den laatst gehoudene Landdag hebben de Staten omtrend de petitie van den Raad van Staten van 467800 guldens tot marschvaardigmaking van het krygsvolk den 28 Augustus aldus befloten: Ts ter Vergaderinge geleezen eene Misfive van A Hun Hoog Mogende, de Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden , gefchreven in 'sHage den 30 July laatstleden, dienende ter ge* leide van eene Petitie by den Raad van State, ingevolge en ter voldoeninge aan Hun Hoog Mog. Refolutie, van deü 17 July daar te voren , geformeert, ter fomrna van 467800 guldens, wegens de onkosten, die op het doen marschvaardig maken der Troepes van den Staat, en omtrent de verdere Poincten, ^dien aangaande , by 't Rapport ter Vergaderinge van Plun Hoog Mogende, den 0 dier maand, uitgebragt, zouden dienen te rallen. Waarop gedelibereert zynde is goedgevonden sn verdaan, dezer Prov. Gecommitteerden ter Generaliteit te gelasten, ter Vergaderinge van H. Hoog Mog. te declareeren, „ dat Hun Ed. Mog. „ door het geavanceerde by den Raad van State, „ meer en meer, zyn bevestigt geworden in het „ denkbeeld, dat de Armée van den Staat, door „ eene verkeerde directie, is gebragt geworden „ in zulk een toef!and, dat de Bondgenooten ge, noodzaakt worden , thans daar aan kosten te , fpendeeren, die in alle voorgaande, zelfs aller, komnierlykfte omftandigheden zyn onbekend , geweest en gebit even, gelyk Zyne Hoogheid , en de Raad van Staate in de Petftie zelf er. , kennen. „ Dat Hun Ed. Mogende egter, uit confidera, tie, dat het voorafgaan van een onderzoek de, zer zake, en het ontdekken der fcbuldigen in , dezen van al te laDgen duur zal zyn, daar in te- » gen-  JAARBOEKEN, September, 1784. IJS? gendeel de fituatie der Republiek thans eene „ 1'pcc ige ernftige, en efficacieufe voorziening „ vereischt, by dezen confenteeren in de voor „ fchreven Pende tegens ƒ8-13-3, reet last „ aan het Coilegie der Heeren Gedeputeerde Sta„ ten, omme het Provinciale aandeel ter aller„ fpoedigften, en we! ter meerdere acceleratie in ., dit fingulier geval,zonder de conclufie ter Gene„ raüteic daar omtrent afcewagten, ten Comp'oi,, re Generaal van de Unie te fourneeren; alles „ in verwagring, dat de voorllagen, by Hun Ed. Mog. Refolutie van den 13 Juny dezes jaars, „ by vernieuwng, gedaan, des niet tegenftaande, „ eens eindelyk zullen worden geëxecutecrt, ter „ welken einde dezer Provincie Gecommitteerden „ ter Generaliteit worden gelast , voorfchreven „ Hun Ed. Mogende Refolutie te inhsereeren, en „ des noods ter Generaliteit weder op nieuw „ te openen." _En zal Extraét dezes aan welgemelde Heeren Gecommitteerden ter Generaliteit, ten fine voorfchreven, worden toegezonden. Aldus enz. den 28 Augustus 1784. Ook heeft het kwartier van Oostergoo. overwegende , dat tot nog toe , ondanks veelerleie pogingen, geene opening van de Generaliteits Kas gegeven was, hieromtrend eenen brief aan den Stadhouder ontvvorper en voorgedragen , welke de drie andere kwartieren hebben goedgekeurd: dus wierdt den' &6 Augustus deze brief aan Zyne Hoogheid afgezonden: DOORLUGTIGSTE VORST en HEER ! TJet is uwe Hoogheid overvloedig bekend, dat * wy geene middelen onbeproefd hebben gelaten. Leeuwarden. Befl. van Bries/, nopens de pstit. van 46780a guldens.  aj-58 NIEUWE WEDERLANDSCHE Leeuwarden. Srkfaan Z. H.wegem Ge tier. kas. i c i j < ] ] t ( i l e 2 c c I i ï ten, om onze Ingezetenen (die wy oordelen riïee? dan die van eenig andere Piovi'ntie van het Bondgenootfchap door Lasten bezwaard te zyn) eens op eene voldoende wyze te verligten. Ten dien einde hebben wy by de Bondgenooten, reeds federt omtrend zeventig Jaren, op alle mogelyke wyze, geinfteerd op eene verminderinge van het aandeel, dat wy jaarlyks aan het Bondgenootfchap betaalcn, in zoo verre, dat wy zei* veons, na herhaalde enckyd verydelde pogingen, in het laast voorleeden Jaar hebben, beginnen re^c té verfchaffen, en onze Quota eenigzints met 'er daat te verminderen, door fommige posten van betaaling van Militie op den Staat van Oorlog ifiewyzen. Voor al egter hebben wy in aamnerkinge genonen , dat wy volkoomen onkundig waren van den oeftand van het Comtoir Generaal van liet Bondgenootfchap , en wy hebben daar om reeds op len 23 February 1782 geëischt eene opening van lien toeltand, welke onze Refolutie ter Vergaleringe van Hun Hoog Mog., op den 11 Maart laar aan volgende, is ingebragt. Hier op een zeer weinig voldoenend antwoord mtfangen hebbende van de zyde van Hun Hoog vlog., zoo hebben wy reeds op den 14 April 178a lader op voorfchreven opening aangedrongen; velke onze nadere aandrang beantwoord wierdc loor eene volftrekte ver weigeringe, om op te ;even een fpecifiquen ftaat van hec Comtoir Geeraal van de Unie. En fchoon wy op den 16 July 1781 hier over ene Misfive aan Hun Hoog Mog hebben afgennden, heeft zulks egter niet kunnen bewerken „ at aan ons verzoek, zelfs eenigerrm.te, is vol- iaan. Nadus zoo fterken aandrang by Hun Hoog tfog. te hebben ger^an, zoo vinden wy ons geoodzaakt, ods nog ten overvloede by Uwe Hoogieid zeive te vervoegen.  JAARBOEKEN, September, 1784. 1550 Uwe Hoogheid is van wegens alle de vereenigde Gewesten (even gelyk Uwe Hoogheids Heer Vader Gl. Gedagtenis den Jare i748)geplaast aan het Hoofd van den Raad van Staate: aan uwe Hoogheid dus met den Raad van State is de Adtniniftratie dezer Cas toebetrouwd, en van deeze Adminiftratie is tot hiertoe geene openig aan de Bond genooten gegeeven. W y meenen grond te hebben, van te wagten, dat by dat Comtoir, wel geadminiftreerd zynde, eene Overwinst van veele Millioenen moet plaats hebben. En wy zien niet, dat de Ingezetenen der Provintie door al dien overwinst eene verlig» tinge van Lasten kunnen erlangen , f gelyk anders hoogst redelvk was) zoo lang de Staat van dac Comptoir niet voor ons is opgelegt. Wy verwagten derhalven van Uwe Hoogh., dat Hoogstdezelve wel door zynen veel vermogenden invloed zal wilien zoeken te bewerken, dat 'er eens eindelyk eene voldoende opening, zoo als wy by onze bovegemelde Refol., van den 14 April 178a, hebben geeischt, worde gegeeven. Wy hebben te meerder reden, om in dezen op eene fpoedige verantwoordinge van Uwe Hoogh., en den Raad van State aan te dringen, opdat wy reeds in den voorigen Jaare aan het Bondgenootfchap , eene volledige openinge van de Admini» ftratie van Gelden, in onze Provincie door de Ingezetenen opgebragt, hebben gedaan zodanig dat Uwe Hoogh. en de Raad van Staate hebben toegeftemt, dat in onze Provintiaale uitgaven op geen meerdere zuinigheid of fpaarzaamheid konde worden aangedrongen. Waartoe ons verlatende , DOORLUGTIGSTE VORST EN HEER ! Wy Uwe Doorl. Hoogh. beveelen in de befchermingevanGod Almagtig. Leeuwaarden den 26 Augustus 1784. Uwe Doorl. Hoogheids Gotde Vrienden DE STAATEN VAN FRIESLAND. Ter Ordonantie van Hun Ed. Mog. Nog Leeüwarden. Briefaan Z. H.wegens Getier, kas.  i$So NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeü- war den. 'Aan* fchryving van Officierer, ter repartitie van Friesland. Nog hebben de Staten, den 28 Augustus," overeenkomftig het voorftel van Westergoo, vastgefteld aan de bevelvoerende Officieren, ter betalinge van dit Gewest ftaande , als mede aan de Regeeringen der fteden en plaatzen , alwaar zodanig krygsvolk bezetting houdt, deze aanfchryving te doen. Gëconfidereerd zynde het belang, dat Hun Ed. Mog. ten alleen tyde getoond hebben te ftetlm in den goeden en behoorlyke ftaat der Armée, nog op heeden door het fpoedig draagen van Confent in de Petitie, by den Raaa van State geformeerd, den 29 July laastleeden, ter fomma van 467S00 Guldens, tot goedmaking der kosten tot het marschvaardig maken der militie van den Staat en oordelende, dat het nuttig, jaa hoogst nodig, zoude zyn, om door eene te doene aanfehryvingé aan alle de Kommanderende Officiers van de Troupes, ter repartitie deezer Provintie ftaande, in de onderfcheidene Plaatzen, alwaar zig, thans bevinden, een omftandig rapport op de vier hier navolgende Poinéten te vorderen. 1. De nette opgave van de tegenswoordige fterktevan ieder Compagnie, na aftrek van diegeenen, welke geftorven, gedeferte-rj, ziek, of door eenig ander toeval, onbekwaam tot den dienst geworden zyn, als mede van die geenen, welkers tyd in Oiftober aanftaande uit zynde, zig nug niet weder hebben gereëngageerd. a. Of de Regimente.n eenen vasten voet van Werving hebben , zo jaa , waar ter plaatze? wyders waar op voor ieder Capitain de uitgaave word begroot, die hv zal moeten doen, om in Oc\ober of November naast koomende weeder compleet te zyn ? 3. Eere accurate berekenig van den nadelen , weike de onderfcheidene Corpfen koomen telyden dcor  JAARBOEKEN, September ,1784. 1561 dat 'er geen verloven worden uitgegeeven, waar by dan teevens in aanmerking moeten koomen , en opgegeeven worden de middelen van beftaan, welke zig in de onderfcheidene Guarnifoenen voorde Soldaten opdoen, als mee^eiioeveel de nodigfte uitgaaven ^ereezen zyn in die plaatzen, wel ke thans meer dan gewoonlyk Guarnizoen in hebben. En 4. Eene fpecifique melding, hoe dikwils de refpective Regimenten in de laatfle tien Jaren van Guarnifoenen veranderd zyn, en op wat tyd en wyze zulks gefchied zy. Is goedgevonden en verftaan deeze Poincten aan vorenged3gte Commanderende Officieren ten dien einde af te zenden. En is wyders gerefolveerd, dat, aangezien de verdienden der Troupes ( welke na enen langdurigen Vreeden niet beter kunnen worden afgeleid en beoordeeld, dan van en door het genoegen, dat zy geeven in de Plaatzen hunner refpective Guarmzoenen,) zal worden gefchreven, aan de Regeeringen van de Steeden en Plaatzen , binnen de Remmende Provintie, alwaar die Troupes Guarnizoen houden, en aan dezelve worden verzogt Hun Ed. Ed. Mog. te willen onderrichten, hoe over't gedrag derzelve voldaan zyn, op dat Hun fid- Mog , de refcriptien op het een en ander ir gekomen zynde, nader, nopens het vergunner van eenig foulaas of douceur, zullen kunnen de libereeren en refolveren, als H. Ed. Mog ten dienste van de Lande zullen verftaan te behoren. Aldus enz. den 28 Augustus 1784. De Magifiraat en Vroedfchap hadt, zon der voorkennis der Schutteren , op ver zoek egter van de Officieren der Burgerer en Schutters ,- een nieuw Schutters - Regie ment ontworpen, beraamd, en van den ftad huize doen afkondigen. Welk aan zommi Lllll gei Leeuwarden. Aan-" fchry. ving aan Officieren ter repartitie van Friesland. 1 1 l  Leeu- • warde n. ,j5a NIEUWE NEDERLANDSCHE warden /ff/ret w ^ens Regieinmit op ctt Schuttel y; - 1564 NIEUWE NEDERLANDSCHE den Boezem des Volks voorgefprooten, beftierd i en geregeerd te worden,• en zo het, 't zy door t door veranderingen van tyden , of dat der Inge- g zetenen oogen en denkbeelde verlicht wierdeu , v noodig geoordeeld mogte worden, nieuwe Wet- ï ten en Reglementen voor 's Lands of Stads Inge- ' z zetenin en Burgeaen te moeten maaken, of oude, |t en helaas jammerlyk vervallene, te redresfeeren; I v de Ondergetekenden durven UEd. Achtb., op | k dezelfs woord van Eer en Burgelyke Trouw ver- g verzekeren, dat zy, met het uiterfte genoegen, ; g volkomenfte Volvaardigheid en Burgelyke Eerbied, , [ dezelve wenfchen te gehoorzaamen en na te ko- 1 1 men, des, dat alle zulke nieuwe Reglementen, 1 of herftellingen en verbeteringen der ouden, diens- 1 tig moeven zyn ter handhaaving en vastere grond- j o vesting der Burgelyke Privilegiën en hunner duur- * t( g kogte Vryheid: en hier op meenen de Onder- f i getekenden , ja ftellen onwrikbaar vast, een on- n fehet dbaar en onafvreemdbaar Rechten Aanfpraak 1 ti te hebben; daar 's Lands Souverainen, die in a; deeze Provincie de Hoogfte Macht uitoeferen , I 1 met ronde en Vryheidlievende woorden, zeggen g „ dat alhier, nanientlyk in deeze Provincie, de J i „ eigelyke Souverainiteit in den Boezem des Volks 'i; gi refideert": Zeggen'dit 's Lands Vaderen, wie I ie onzer zoude durven twyffelen, ofüEd. Achtb., g ge als Onze Burgervaderen, zullen zulks mecde ge- f 11 ledelyk beaamen cn toeftemmen. In dit gf vasre vertrouwen is het dan, dat de Ondergete* re kenden, als Vrye Burgeren, in een Vry Land ge- lm b «oren en opgevoed, tot dus verre door VryeRe- P"nt .n , zonder eenige Slaaverny te gevoelen, be- ti ftierd, met Burgelyke Vryheid en Eerbied, UEd. Achtb. de Artikelen, in het nieuw gearresteerde keglementvoor de Schuttery , in welke zy zig beswaard vinden, nader onder het oog zullen brengen. Oaar het eene zeekere waarheid is, die niemand sal kuunen lochenen, dat de Schuttery, het ware Btl-  JAARBOEKEN, September, 1784. 1565 j Bolwerk voor de Burgeren Vryheid en Veiligheid : ijreeds federt lange , in deeze Sr ad, in een bekJaa ■ | genswaardige laagneid cn verval wasgekoomen, en 1 1 veele Wetten, tot derzelver Maatfchappy betrek- Ikig hebbende, in onbruik waaren geraakt, tot zo verre zelfs, dat veelen der Schutteren met geen 1 1 bruikbaar Geweer of Snaphaan voorzien waaren , veel min eenige kennis van de zo nuttige V ape : 1 handel hadden,- zo is. echter zulks (dank zy dei • ; goede Voorzienigheid) in deze onze verligte daa , gen aanmerkelyk verbeeterd en geredresfeerd — , De Ondergetekenden, als Schutters, zyn van be- ■ 1 hoorlyke en defenlive Wapenen ( dog voor als 1 1 nog zonder Kruid en Lood, helaas\) voorzien, • zy worden, van tyd tot tyd, in den Wape: handel • onderwezen; zy worden ins^elyks daar in, van tyd • !tot, bekwaamer. —— UEd. Achtb. hebben wy¬ ders het oog geilaagen op 't zichtbaar verval, het • welk in de Oude Wetten, tot de Schuttery betrek; :king hebbende, plaatfé had: dit heeft UEd. Achtb. i i aangefpoord, een nieuw Reglement te beraamen, , jna dat het zelve in handen der Burgerofficieren ! ;gefteld was, om derzelver aanme*kingen daarop : in te leveren, Waarop U Ed. Achtb. hetzelve hebben i gelieven te arrefteeren tn vast te Hellen, zonder i iemand der Ondergetekenden, in qualiteit als Bur, ger en Schutter, daar eerder in te erkenren, dan . na dat het zelve by veelen als eene onwrikbare Wet t 1 geconfidereerd wierd; gelyk zulks uit der Officie. ren gezegdens, zoop de Wagten als elders, ge» noegzaam gebleeken en bewysbaar is. Hoe zeer de Ondergetekenden altyd gewenschc . :hebben en nog werfchen, de, by UEd. Achtbare , iberaamde en vastgefteide, Wetten te eerbiedigen en als ftille en vreedzame Burgeren te geh >pr*amen, wanneer dezelve op Ie geheele Buraeriyke jMaatfchappy applicatie hebben, en teffens op Iderzelver onfchendoaare Privilegiën gegro Ivest j lyn: zo is het echter, dat de Ondergetekenden i dit nieuwe Reglement befchouwen , al« hen in het JL1111 3 by Leeo* WAROEN. Adr. wegens Reglementop de Schutte-. n-  1566 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leei/- w arden. Adr. we gens Regiem op de Schuttery. byzonder te betreffen, en verwonderen hen daarom, dat hetzelve, zonder eenige voor afingevorderde confideratien van hunnen kant, gearrefteerd en vastgefteld is. — En om die redenen is het, Edele Achcbare Heeren , dat de Ondergeteekenden rondborflig zig verplicht rekenen , voorbehoudens nogthans den Burgerlyken en hoogst betamenden eerbied, UEd. Achtb. te informeeren, dat 'er verfcheidene Articulen in gedagte Reglement gevonden worden , welke zy , behoudens eene goede confcientie , nimmer kunnen bezweeren, nog zig aan de Executie van dien kunnen onderwer- : pen j als daar zyn. Fiat infertio. Deze bovengemelde Artikelen vinden wy vmr ons bezwaarlyk, en verzoeken daarom ne irni , dat UEd. Achtb. dezelve in nadere overweging, ten nutte en gerustftellinge Uwer getrouwe en ftille, dog tevens Vryheidlievende, Burgeren gelieven te neemen, met aanbiedinge, aan den kant der Ondergetekenden, om, wanneer Uitd. Achtb. eenig berigt omtrent derzelver bezwaren requireeren, UEd. Achtb. daar van volveerdig opening te zullen geven. Daarom is der Ondergetekenden eerbiedig en ernftig verzoek, dat UEd. Achtb. de aangeroerde Artikelen, naar derzelver Wysheid, zodanig gelieven te redresfeeren, dat de Ondergetekenden, als Vrye Friefche Burgeren, 'er genoegen in kunnen neemen; twyffelende geenzins, of UEd. Achtbaar.' heden zullen wel dit geloof en denkbeeld willen koesteren, dat de Supplianten geenzins door eenige Vit-of Bedilzucht, maar alleen door een gevoelig Vryheidminnend hart, datyverigis, wanneer het in zyn Vryheid meent benadeeld te worden , gedreven zyn; daarom durven wy vastelyk vertrouwen , dat het UEd. Achtb., zo als aan Vaderen van een Vrye Burgerfchaar eigen moet zyn, zeer aan-  JAARBOEKEN, September, 1784 15^7 aangenaam zal wezen, thans in de gelegenheid gefteld te zyn, om, en UEd. Achtbaarheden? e-gen, en Uwer burgeren Vryheid op vaste fundamenten gegrondvest te fcrygen. Hier mede Ed. Achtbare Heeren! beveleD wy UEd Achtb. in Gods Heilige befcherminge, en blyvenmetbehoorlyken eerbied en burgerlyke trouw. UEd. Achtbaarhedens Getrouwe Burgeren en D. IV. Dienaren QVERTSSEL* C A M P E N. D ke Ridderfchap heeft den 13 Augustus loonen Kn>f uit Zwolle aan ordinaris Ge¬ deputeerden afgevaardigd, om aan de Reden derzelver genomen oeuuu uc uuuaucu aangaande eene opfchorting der jaarlykfche 's Lands Ctaringe, met verklaring van niet aanfprakelyk te willen zyn, voor de gevolgen van dezen Rap. Deze brief der Ridderfchap is van dezen inhoud: EDELE MOGENDE HEEREN! W/y hebben met geen minder aandoening ah " bevreemdig uit U Ed. Mogende Refolutie van den 28 July laatftleden vernomen, dat na de Lands Claring door ü Ed. Mog. reeds in de LU 11 4 maand Leeu- -A'tDliH.  1568 NIEUWE NEDERLANDSCHE Cam- J?en. Brief'dei Ridderfchap we gens opfchertimvan's Lands Klaring maand Juny in conformiteit van het Reglement op de Regeering dezer Provincie inden Jaare 1675 geëmaneert, en ingevolge Refolutie van Rid•derichap en Steden van den 29 Maart 1748 weder gearrelleert en in train gebragt, was bepaald en vast gefteld binnen Deventer, op Maandag den 16den dezer maand Augustus, en ook ten dien r einde reeds voor eenige weken uit de naam en op ' last van U Ed. Mog. de gedrukte Notificatien tot naricht der Ingezetenen, en van elk en een , ieder, die daar by belang mogten hebben, alom door de Provincie ten fine van Publicatie en affixie waren geëxpedieert: Jaa zelfs, gelyk wy in het zekere zyn geinformeert, na dat het houden dier klaaring door Burgemeesteren, schepenen en Raaden der Stad Deventer, volgens oude herkome en gebruik, naa voorgaande Klokluiding, van dePuye van het Raadhuis plechtig afgekondigt, en daar by teffens openlyk veiligheid en vrygeleide aan allen den geene, welke in klaaring behooren en daar in iets te doen hebben, belooft en uitgeroepen was, aan U Ed. Mog. was ingekomen , een Misfive van Burgemeesteren. Schepenen en Raden der Steden Deventer , Campen en Zwol, gefchreeven binnen Campen, den 24. ften July, waar by naa eene Deliberatie van eenige weeken aan Ü Ed. Mog. hadden kennis gegeeven; „ dat het verzoek van den Heeren Dros„ te van Zalland by Circulaire Misfive van den s> 5 Ju'y laatftleden gedaan, om tegens den 16 „ Augustus hunne Gecommiteerden tot het hou,, den van 's Lands Claring te willen inzenden , ,, met de vereifchte attentie hebben des overwogen, „ hun in tegenwoordige tyds omftandi^heid en ,, fituatie van zaaken te veele zwaarigheden waa„ ren voorgekomen , om daar aan te deferercn: „ terwyl zy Heeren, zo lang de disputen tus„ fchen de meerderheid van de Ridderfchap en „ Steden over het punt van overltemming fub„ fifteeren, niet konden refolveeren, met deRid- „ der-  JAARBOEKEN, September, 1784. 1569 „ derfchap tot het hduden van Garing te treeden , „ waar toe gezind waaren, zoo dra die differen* „ ten zouden zyn uit de weg getuimt, en dan „ wel hoe eerder hoe beter. „ Dat nodig geacht hadden , om van dat Hun „ gerefolveerde aan U Ed. Mog. te moetenken- nis geven, ten einde op het provifioneele in- trekken der klaaring de vereischte order werde gelteld. „ En dat ü Edele Mogende dan uit hoorde ,, van dien oordeelende , dat het houden der „ klaring op den bepaalden tyd in dit Jaat ., geen vooortgang konde hebben, goedgevonl, den hadden , om daar van by Misfive en Ex„ tracl: van gemelde Refolutie by abfentie vat den Heere Droste van Zallandkeonis, te geven aar si den Heere Droste van Twente, en by abfincü van gemelde Heere Drost, aan den Heere Drosi van Vollenhoove, met verzoek, om daar vat , te willen kennis geeven aan de Leden van Rid derfchap en Steeden uit de Ridderfchap tot der , zeiver narigt." Wy hadden met reden verwagt, dat Uw Ed Mog. voor en al eer tot het neemen eener zodaa ne Refolutie te koomen, zouden hebben getracht ombyeen adhortatoire Misfive met redenen ter ma terie dienende de Heeren van gemelde Steden van dezelve fUftenue te detourneeren, en tot he houden der Garing te permoveeren, tent inde du doende te prevenieeren, dat geen atteinte wier toegebragt aan het Reglement van Regering va 1675, door U Ed. Mog. zelve by Hunne afge f zondene gedrukte Notificatien over het houde dier klaaring als een impulfive reden vanuitfehry j ven geallegueert: nog ook aan die met eenp; righeid van alle de Leden genomene Staats-Re folutie van den 21 Maart 17 9. waar by d ' dag der te houden klaringen in het vervolg bt paald is, op den derde Maandag in de maand At gustus, en om ook voorts nog zo veel mogely te verhoeden, dat de Souverain zig door ee L111I 5 du Cam- PtN. Brief der Ridder/. wegens opfchor- . ting van 7s Lan.ds ' Klaring. i 1 » > t l I 1 1 e k Q  i5?o NIEUWE NEDERLANDSCHE Campen. Briefder Ridderf. wegens opjchor* ting van 's Lands Klaring. dusdane inconfequente en onregelmatige handel- . wyze aan geene openlyke taxatiën en réprochtsk me te exponeeren. Oog zulks door U Ed. Mog. nu niet gefchied, maar in die aan Hun gedane infinuatie der Steden berust zynde, kunnen wy echter van onze zyde die ongehoorde demarche der Heeren van de Steden geenfkts met onverfchillige oogen aanzien veel min met ftilzwygen pasfeeren, teneinde zulks doende niet mogten worden gehouden , daar in mede te hebben tóegedemd. Wy moeten dan by dezen aan U Ed. Mog. openhartig betuigen, dat wy ons nimmer hadden i kunnen imagineeren, dat de Heeren van de Steden zig zodanig voor het oog van het publycq zouden hebben ten toon gefteld, om door een diergelyke in deeze Provincie nimmer gehoord befluit den loop der ordinaris Juflitie te ftremmen, en dus de Litigereende partyen, het zy hun Proces in Cas d' Appel in klaaring hebben hangen, het zy die hun 1 echt voor de Hoge Bank van Juftitie willen vervolgen, buiten de mogelykheid te ftellen, om een einde hunner twistte erlangen. Wy hadden ons altoos gevleid, dat de Heeren van gemelde Steden, met en benevens ons zouden hebben gepenetreert, van welk een groot belang het voor goede Ingezetenen is, dat de Juflitie haar voortgang gewinne, terwyl er niets nadeliger voor de waare Vryheid van een Land en dezelfs ingezetenen kan worden öitgedagt, dan dat dezelve in haar loop gefiremd en een gewenfcht vonnis vertraagt word: gelyk zulks hec natuurlyk gevolg moet zyn, wanneer de H002;fte Vierfchaar, waar aan de zaken in Cas d' Appel gebragt worden , buiten ftaat van aftiviteit gefteld word. Want door deeze denegatie van recht word den pleitzieken Twister of onrechtmaatige bezitter van het goed van een ander gelegentheid ver[chaft, om het zelve onder zig te flaan, en bly- v9b  JAARBOEKEN, September, 1784. I5?l ven gebruiken, waar van de last op de ongelukkige Weduwen of Wees, of althans op den minftvermogende het meest nederkomc : Zaazaaken te eenemaal ftrydig met de allerwezendlyke forme van een welgeflelde Regering, als waar van de behande ing en handhaaving der Jultitie , en de vrye Cours derzelve de eenige zuil en pylaar is, ja zodanig aanlopende tegens de zekerheid van der Ingezetenen eigendom en bezittingen, die altoos heilig behooren te zyn 3 dat wy liever verkiezen het gordyn ivoor dit akelyk Toneel te fchuiven. Het is dan Edele Mogende Heeren! om die en meer andere Redenen , dat wy ons billyk en rechtmatig ongenoegen by dezen betuigen moeten over die ongehoorde en inconfequente handelwyze van voormelde Steden. Wapt U Ed. Mog. zullen boven en behalven de hier voren aangevoerde redenen immers aan ons wel willen avoueren, dat het fubfifteerenc! verfchil over het punt van overftemming ter politicqe Staatsvergadering aan de Heeren van voornoemde Steden geen pretext heeft kunnen ver. fchaffen tot het neemen van een zodane verwy. gerende Refolutie tot het houden van klaring, als daar toe geen betrekking hebbende. Wy hebben ons derhalven volgens eed en püch! genoodzaakt gevonden, om dit een en anders onder het oog van ü Ed. Mog. te brengen, ten einde Hoog dezelve deeze zaak in een nadere ernftige overweeging nemende, en de gevolgen van didn penetrerende, dezelve aan de Heeren van gemelde drie Steden met nadruk re« prefenteeren, ende het daar heen dirigeeren mo. gen, dat de Refolutie van U Ed. Mog. van den a8 July laastleeden. waar by het houden der uitgefchreven klaaring js opgeheven, weder worde ingetrokken: en overmits de kortheid destyds al nu niet toelaat, om die Hooge Vergadering op den daar toe bepaalde derde Maandag van deBe maand Augustus te houden, zo confentee- rei Campen. Brief der Ridderf. wegens opfekof' ting van 's Lands Klaring. 1  Campen. Brief der Ridderf. wegens opfchor- itng van 's Lands Klaring. VERANDERINGEN ONDER DE HOGE EN LAGE AMTENAREN. Dordrecht. Door Zyne Doorl. Hoogheid den Heere t-rinfe Erfftadhouder, zyn uit een overgeleverd Naamtal, voor den tyd van twee jaren, ingaande die Michaelis aanftaande, tot Scheepenen dezer Stad verkoren , de Heeren Mr Martinus Boon, Arnoldvan Poelien, Abraham Adriaan Stoop, Cornelis Dijra en Mr. Jasper Joan Perduin; en tot. öcheepen Commislaris vin 's Lands Gemeene Middelen, de Heer Jasper Joan Perduin; blyvendc no? voor een jaar als Schepenen de Heeren Mr. Nicolaas Backus, Heere van Nieuw-Beverland enz., Mr. Hendrik Onderwater , Anthony Stratenus en Mr. Johan van den Brandeler; en als ScheepenenCommisfarisfen Anthony Stratenus en Mr. Johan van den Brandeler; en gaan af als Scheepenen, de Hee- 157* NIEUWE NEDERLANSCHE ren Wy, en moogen lyden: dat ü Ed. Mog. dezelve tegens een andere dag, hoe eerder hoe liever u tlehryven, om, ter gewoone plaats binnen D< venter volgens de order en Reglement van Regering by een te komen, ten einde dus doende te verhoeden , dat de zaaken van Juftitie niet even gelyk dte van politie in Confufie raken : edog dit alles buiten pragjudice en zonder eenige Confequentie in het toekomende. Ingeval echter deeze onze allerzints billyke voorflag door de aanhoudendende verweigering der Heeren van de Steden vrugteloos en elufoir mogt worden gemaakt, dan moeten wy voor God, de goede Ingezetenen dezer Provincie, en voor dé geheele onpartydige wereld protefteeren, van geen oorzaak te willen zyn, aan alle de ongelegenthc den, fchaaden, en interesfen, welke de goede Ingezetenen door het verachteren der Juflitie zullen komen te lyden, dezelve gansch en al ter verantwoording van gemelde Steden overlatende. Waar mede, enz.  JAARBOEKEN, September, 17514. 1573 Heeren Abraham Hendrik Onderwater , Anthony Balthazar van den Br a* deler , Anthony van den Santheuvel, Mr. Adolph Herben van der Mey van der Linden en Jan Hooft; en ah Scheepen - Cominisfaris laatstgemelden Heer Jan Hooft. Haarlem. Den 10 September zyn u?t eene overgeleverde Naamlyst door Zyne Doorl. Hoogheid den Heere Prinfe Erfftadhouder, tot Burgemeesteren dezer Stad verkoren , de Heeren A nthony Xuits, Mr. Jan Theodorus Koek, Mr. Jan Diederik Paaow, geboren Hoeufft, Heer van Buttiogcn en Zandvoort, Heemftele, Rietwyk en Rietwykeroort, en Mr. Pieter Vermeulen Nog heeft Zyne Doorl. Hoogheid de Heer Prins Erfftadhouder, uit eene overgeleverde Naamlyst tot Scheepenen dezer Stad benoemd, de Heeren Mr. Cornelis Baart, Jean la CU, Dr Nicolaas van Wyk de Vos, Mr. Cornelis Ascanius van Sypefleyn, \ Heer van Moermont en Renesfe, en in Noordwelle, Jacob Jan Cambi r, Mr. Daniël Donker van der Hejf en Mr. Jan van Styrum; zynde de vyf laatfte Ht eren tot Scheepenen Commisfarisfen van des Gemeene Lands Middelen amgeffed. Door de Wcl-Ed. Achtb. Heeren van de Vroedfchap dezer Stad, is de Heer Mr. Joost Huyghens, Raad in de Vroedfcüap en Oud- Burgemeester, voor nog drie jaren gecontinueerd als Raad ter Admiraliceit te Amftelüam., mitsgaders den Heer 'Mr. Casper Jacob Ravens, Raad in de Vroedfchap en Oud-Burgemeester , gecommitteerd om met den eerften Mei aanftaande wegens deze Stad zitting te nemen in de Rekenkamer dezer Provincie, In "t laatst der maand Augustus is alhier in den ouderdom van 71 jaren en 3 maanden overleden, de Heer Mr Frangois Benjamin Fagel, voorWttend oudfte Raad in de Vreedfchap, en Oud-Burgemeester Stad. Den 29 Augustus heeft de Heer Mr. Ifebrandus Johannes Fabtr van Riemsdyk, Raad in de v roedfchap en Oudfcheepen., den eed als Hoofdofficier der- Verandering ONDER de HOOGE en LrtGE Amie- NAARS ENZ.  veranderingonder be h00 ge en laaoe ampte' baars enz. \ ,574 NIEUWE NEDERLANDSCHE derzelve Stad afgelegd, en is daar op in 'c bezit zyner bediening getteld. 's G r a v e n h a g e. By den Raad van State der Vereeri;;de Nederlanden , is de Heer Mr. Abraham Adriaan Bichon Visch , aangefteld tot Commis te* Thefaurie; in wiens plaats tot Commis ter Secretarye van Hun Ed. Mogende is aangefteld de Heer Wouter Bosch, en in plaats van laatstgemelde tot Chartermeester ter Secretary voorfchreven den Heer Mr. Cornelis van der Oudermeulen. De Lieutenant Generaal Jonkheer Jan Adolph van en tot Hardenbroek heeft ter vergaderinge van Hun Hoog Mog. den eed afgelegd, als Gouverneur van Bergen-op. den-Zoom en onderhorige Vestingen, in plaats van den overleden Generaal Major G. 5 Deutz. Leyden. Den 25 September heeft de Heer Flor is Jacobus Voltelen, Med. Dolt. Medicina & Chemie Profesjor aan 's Lands Hooge School alhier, dit zyn Hoogleeraarampt aanvaard met het doen eener plegtige redevoering; De Optimo Medico. of over den besten Geneesheer. Amsteloam ln 't laatst van Augustus overleedt na een langdurige verzwakking en een borstziekte van weinige dagen, in het67 jaardeszelfs ouderdom, de Heer' Willem van Heemskerk, Burgemeester en Kaad dezer Stad, en wegens dezelve, afgevaardigd in het Coilegie ter Admiraliteit alhier, Bailluw en Dykgraaf van de Watergraafsmeer, Ambagtsheer van Sloten en Sloteidyk,mitsgaders Bewindhebber vande O. I. Maatfchappy enz. Den 25- dezer maand September heeft op deszelfs Hofrtede Falckenheining, in den ouderdom van 78 jaren en ruim 9 maanden, het tydelyke leven afgelegd de Heer Mr. Wouter Palckenier, Oud voorzittend Scheepen dezer Stad. Uit eene overgeleverde Naamlyst van de Heeren Reprefentant of Vertooner van Zyne Doorl. Hoogheid en Bewindhebberen der W. I. Maatfchappy, zyn door gemelde Zyce Hoogheid tot Di-  JAARBOEKEN, September» 1784. 157J Directeur Generaal of Oppergebieder van de rivier Esfequebo en Demmerary verkoren, den Beet Jean i'Espinasfe, Oudraad van Regeering aldaar; mitsgaders cot Gouverneur van Surinaamen enon- ; derhoorige Eilanden, den Heer Mr. Wichers. Ook heeft Zyne Doorl. Hoogheid de Prins Erf fladhouder, uit een Naamtal aan Hoogstdenzelve i overgegeven door de Heeren Bewindhebberen van de Algemeene Geoctroijeerde W. I. Maatfchappy ter vergaderinge van Tienen , fitting houdende binnen deze Stad, aangélteld tot Direcfeur Generaal of Oppergebieder over de Noord-en Zuidkuskus:en van Neérlands Afrika, den Heer Adolph Thierem, in plaats van den Heer Pieter Volkmar % welke den 12 Maart 17Ü4 op het Kasteel St George Delmina, op de kust van Guinea is overleden. Men verneemt ook, dat door Hun Hoog Mog. vericheidene Confuis zouden benoemd zyn , om in veifcheidene havens van hei nieuw Gemeenebest der 13 vereenigde Provinciën in Noord - Ao erica, ten diende der Nederlandfche Kooplieden verblyf i te gaan houden. a lk m a a r. Door Heeren Burgemeesteren , is tot Leëtor Chemie & Pharmacice aangefteld de zeer Gel. Heer J. Rumpel, M ;*iciü£c Hoftor, mitsga. ders Lid van de Haagfche Geneeskundige Correspondentie-Sociëteit, en van het Natuurkundig Gezelfchap in deze Stad. Deze Heer is van den Roomfchen Godsdienst, 't welk een treffend bewys is van de fteeds toenemende verdraagzaamheid, welke, indien vroeger hadt ftand gegrepen, zou men den beroemde G. van Swieten liever op I's Lands Hooge School geplaatst hebben, dan zo ;:een uitmuntend ligt dit Land te zien verlatenMiddelkurg. De Heer Mr. Samuel Ra- Kkrmacher, heeftin Hun Hoog Mog. vergaderinge ;lden,ged afgelegd , als Raadsheer in het Hof van IIFlaanderen. Utrecht. Op den huize Heeze, is in den libloei zyns levens, in den ouderdom van ruim 30 jaren overleden Jonkheer Reinoud Dirk Tuyl van Se- Veran- ïje1uns onder de hoo«e en lagb Amtg- naars enz.  1576 NIEUWE NEDERL. JAARB. Sept.» 1784; Veran Serooskerken, Heer van Zuyïenbroek, Heere en der'no'Leen ; helchreven inde Edelen en Ridderfchap onder 's Lands van Utrecht. de Hoo- Leeuwarden. Den 19 September verwisge en felde alhier net tydelyke met het eeuwige, in den laage gevorderden ouderdom van ruim S4 jaien , de Heer Amte- Mr. Ennius Idema , eercyds afgevaardigd ten kaars Landsdage wegens de Grietenye Schoterland. enz. Drenthe. De Heer Mr. W. C. Ellens* Raad en Secretaris dezes Landfchaps, van welke post Hy voor zes maanden zyn ontllag hadt bekomen , is op zyn Landgoed te Rhode, in den ou. derdom van ruim 64 jaren, overleden. LYST DER PRYZEN VAN VERSCHEIDE PRODUCTEN ONZES LANDS. Rotterdam den 23 September. Rotterdam den 23 September. by de Z. Zak I by 't Laft Tarw Jarige witte 24 a a6 8|Koolzaat 66 a 68 e£ . Nieuwe dito 17 a 20 8 Rogge Zeeuws, &c 12 a 14 8 by den Steeni Eoonen. Zeeuws 18 a 2o<^Vlas Allerbeft 43 a 52 ft.' Best 37 a 42 ft. by 't Laft. Middelfoort 34 a 36 ft. \ L i merk in dezen, denzelfden morgen, wanneer dieorI dres gegeven had, daarovêr men den Keer PrasfiI deerende Burgemeester heef t gefproken, en zelfs 1 des namiddags aan Zyn Hoog Wel - Geb. door | den Onder Majoor laten verzoeken, dat vermits volgens rapport van de Sergeant van de Wagt 1 van de Nieuwftads Poort, er fuspicie viel, darde i Zutphenfche Burgers de zydgewecen van die van , het Deventer Vry Corps binnen bragten, daarin mogte voorzien worden , het welk van dat gevolg is geweest, dat datelyk een der Asfiflen van dezer Stads Nagtfchout daarheen is gezonden, orrj zulks cafu quo te weeren. De Ondergefchreven niet kunnende denken, dat iemand iets reprochabels in dezen handel zoude geI vonden hebben, heeft no^tars, niet zonder furI prife. vernomen, dat die van bet gemelde Vry I Corps daarover zeer onvergenoegd waren geweest, -j en om die reden gemanqueerd hadden, die fabels \ by hun vertrek weder aftehalen; Dat de Onderge; fchreeven tot een tweede b'yk, dat zig geen verI keerd denkbeeld van de Jurisdictie formeerde, daarI op aan de Heeren van den Oerigte dezer Stad door ;;den Onder-Majoor het gepasfeerde in fubltantie ;i beeft laaten raporteeren, met (pedaal aanbod, om | die agtergeblevene fabels aan Haar Wel fidele, en Achtbare o vertegeven; Dat de Ondergefchreven daarna, uitwyzens de refolutie van U Wel Edele Groot Achtbare van d-n ;9 Augustus jongstleden, Mmmmm 2 niet ZüTPHËN» Brief van den Krygsbevelh. aan de Re ge ering.  ï ZUT* ' PHEN. ' Brief van den Krygsbevefh. aan deRegeering. 58© NIEUWE NEDERLANDSCHE liet alleen over zyne gehoudene conduite indezén /olkomen gejustificeerd en gelaudeert, maar te/ens verzogt is, om by continuatie zoodaanige orires aan de Poorten te ftellen, als tot bereikinge van het falutaire oogmerk van ruste en beveilinge dezer Stad noodig mogte oordeelen met fpeaale byvoeginge, dat voor 't aanbod tot extraditie der fabels, by den Onder-Majoor in bewaarioge gefteld, zoude worden'bedankt, zoo dat die aldaar nog zyn berustende. Wy-lers neemt de Ondergefchreven de vryheid, hieroy nog te voegen, en te declareeren, dat hy nimmer eenig oogmerk heeft gehad, om zig eene jurisdictie over Burgers en Ingezetenen van Deventer, of over derzelver Goederen aantemaatigen , en dat deszelfs geheele handel indezen zyn origine alleen verfchuld is aan eene zuivere guneigthem tot rust en vreede , mitsgaders weeringe van alle gevreesde onheilen, en disorders. Voorts dat hyniet alleen uit zig zelfs, maar met volkomen approbatie, en dus als met toeftemminge van U Wel Edele Groot Achtbaaren daarin zoodanig heeft geprocedeerd, en by dê eerfte vergadering die fabels, als Burgergaed„ zynde, aan U Wel Edele Groot Achtb. geoffereerd. Het is wel zoo, dat U Wel Edele Groot Achtbare destyds hebben goedgevonden, dat dezelve onder de Onder-Majoor zouden verblyven, dog zulks includeert geenzints, datU Wel Edele Groot Achtbare 'de gevolgen van dien voor rekeninge van den Ondergefchreeven hebben willen laaten, en het contrarie is uit gemelde refolutie van den 19 Augustus jongstlecden ten klaarften optemaaken. Verzoekende over zulks de Ondergefchreven, dat U Wel Edele Groot Achtbare, tot amputatie van alle verdere onaangenaamheden» de Heeren van welgedagte Magifiraat deswegens mogen gelieven te desabt! ("eeren, en tevens de gementioneerde fabels, die door hem nogmaals geoffereerd worden, zullen gelieven overtenemen, ten einde  JAARBOEKEN, Ocïober, 1784. iD8l alsdan daaromtrend met de Heeren van de Magf ftraat der Stad Deventer te kunnen handelen, als U Wel Ed. Groot Achtbare zullen gelieven goed te vinden. Waarmede de Ondergefchreeven . in vertrouwen, dat hier door aan UWel Edele Groot Achtbare intentie zal voldaan, en zyn gehouden gedrag in dezen nog nader van alle veikeerd vermoe-, den gezuiverd weezen, de verdere dlscusfien dezer zaak aan U Wel Edele Groot Achtbaare moet overlaaten, zig volkomen verzekerd houdende, dat gelyk zyne handelingen de complete approbatie van Hoogst Dezelve hebben moogen wegdragen, zoo ook de Heeren van de Magiilraat van Deventer, by een nadere overweging van de zig alhier voordoende omüandigheid, ook daaraan wel zullen gelieven te defereeren. (was getekend) R. B. W. van HEECKEREN. (onder ftond) Pro vera Copia (was getekend) H. W.ÏOEWATER, Secretaris. De Regeering dezer Stad fchreef daar op nog den 29 September aan die van Deventer, in antwoord op derzelver fchryven van den 14 September 1784. dezen brief: WEL ED. GROOT ACHTBARE HEEREN! rToen de Misfive van U Wel Ed. Groot Achtb. A in dato 14 der lopende Maand, in Onze VerMmmmm 3 gt* Zutphen. Brief van den Krygsbevelh. aan leRegee'ing.  IjSa NIEUWE NEDERLANDSCHE Zut- VHBN, Antw. van Zut j>hen aai Deventer. gadering ter Deliberatie gelegd is, hebben Wy, gaadeflaande uit welk een oogpunt het gedrag, door dezer Stads Commandeur, den Heer van Heeckeren op den ió Augustus jongstleeden ge.houden, daar by gefchouwd wordt, vermeend, ,deyelve vooraf te moeten Rellen in handen van Z\ n Ed. tot naricht. 'Wy hebben daar op heden van Welgem. Commandeur ontvangen een Adres, vervattende zoo wel een meer gedetailleerde opgave der reden en motiven, welke Zyn Ed. tot het ftellen der bewuste ordres aan de Poorten tegen 't inkomen van gewaapénde Vreemdelingen, zonder Paspoort, hebben doen befluiten, als een nader aanbod, om aan ons de agtergelatene Zabels van zommige Leeden, tot het Vry Corps binnen U Wel Ed. Groot Achtb. Stad,behoorende, over te geven. Dit ftuk, derhalven , by Ons rypelyk overwogen zynde, hebben Wv thans geoordeeld, om niet alleen die nader geoffereerde Zabels over te nemen, en dezelve hier by aan U Wel Ed. Gr. Achtb. toe te zenden; maar ook om eene Copie Authentyk van 't voorfz. Adres daarnevens te voeden ; waar toe Wy Ons kortheids h?lve refereeren , in vertrouwen, datUWelEd, GrootAchtb. hiei door van dezelver opgevatte Idéés nopens de conduite, by de Heer Commandeur in dezen gehouden, volkomen gedesabufeerd zullen worden, en het daar door ontftaane misnoegen vaaren laten. Ten minden maken Wy geen zvvaarigheid, by deze gelegenheid tedeclareeren, dat, gelyk Wy ten allen tyden redenen gehad hebben, om Ons over het gedrag van Zyn Ed5 te louëren, Wy alzoo ook niet zullen nalaten ZynEd. ten dezen opzichte, cafu quo, te maintineeren. En hier mede tot den verderen inhoud van Uwer Wel Ed. Groot Achtb. Misfive overgaande, willen Wy niet afzyn kennis te geven, dat, daar de voorziening aan de Poorten tegen gewapende Vreemdelingen vooral de Kermis en Jaarmarkten be- , treft,  JAARBOEKEN, Oclober, 1784. 1583 treft, de ordres daar toe thans niet meer Rib. fifteeren, Terwyl, wat het verzoek van U Wel Ed. Groot Achtb. aanbelarjgt, ter overzendinge der nodige Informatien, en van Gerechtswege ingewonnen Kondfchappen, tegen die geenen van derzelver Burgeren, weike Leden van het Vry Corps zynde, alhier een groot rumoer op de Straaten hebben aangericht, ten einde de fchuldigen dieswegens te ftraffen, zo achten Wy Ons verplicht te refcribeeren, dat gelyk Wy om reden tot nog toe geprefereerd hebben, zulks met oogluiking te nasfeeren, Wy alzo tegenwoordig ook niet verkiezen, om die zaaken van achteren op te haaien eö leevendig te maken, maar Ons tot het doen van voorziening daaromtrend in 't toekomende zullen bepaalen. En dit te meer, vermits het Ons, in het te. gengettelde geval, niet aan genoegzaame middelen zoude hebben ontbroken, om daar met kracht tegen te voorzien, zonder noHig te hebben, O Wel lid. Groot Achtb. daar me;'e moeilyk te vallen, of een refcriptie, gelykmaatig aan die van den 9 September des vori gen Jaars te rifiqueren (*). Wy beveelen hier mede, eindigende, U Wel £d. Cr. Achtb. in Gods heilige befchenning. Geïchrecven teZutphen den j.o September i 7;<4. WEL EDELE GROOT ACHlBARf HEERENJt ü Wel Ed. Groot Achtb. Goedf Vrienden en Naburen. Burgemeesteren , Schepenen, en d Raad der Stad Zutphen. Ter Ordonnantie van Dezelve, ( was getekend) H. W. TOE WATER De (*) Tot verftand hier van zie Jaarboek. 1783 bl. 1507. Mmmmm 4 Zutphen. Antw. van Ziltthen aan Deventer.  ] ZtJT- Wederantwoordvan De venter enz, 1 1 I i i i ( < i I 1 ] l t < 585 NIEUWE NEDERLANDSCHE Dezen brief beantwoordde de Regeering /an Deventer aldus: De Misfive van Uw Ed, Gr. Achtb. van den 29 September jongstleeden, neffens de Copie eener Memorie, door den Generaal Majoor van Heeckeren, als Commandeur van Uw Ed.Gr. Achtb. Stad, ter vergaderinge van Uw Ed. Gr. Achtb. ngeleverd, beide haare betrekking hebbende op ie daarby gevoegde twaalf Sabels, aan eenige van mze Burgeren, Leden van het alhier fubfiiterend Corps vrye Burger Militie zynde, toebehoorenie en aan dezelve op den 16 Augustus jongstleden binnen Uw Ed. Gr. Achtb. Stad op order /an den Commandeur, ontnomen, door Ons ont:angen zynde, hebben wy niet willen nalaaten, )w Ed. Gr. Achtb. daarvan by dezen kennis te ^even, en teffens teberigten. dat wy den inhoud, loo van de voormelde Misfive van Uw üdele [ïroot Achtb., als van de Memorie des Comnandeurs met alle mogelyke oplettendheid overvogen hebbende, in dezelve geene voldoende re. lenen hebben kunnen ontdekken, die ons. zo als □ w Ed. Gr. Achtb. vertrouwen, ten opzigte ran het kwaalyk gehouden gedrag des Commauleurs, kunnen desabufeeren; het geen dies te minler plaats konde vinden, dewyl wy nimmer dac lenkbeeld kunnen koesteren , dat een Commanleur of commandeerend Officier binnen een ftemjebbende Stad v«n dit Gemeenebest zig in het Surgerlyk beftier, waartoe het ftellen van orders ot bewaaringe der rust en veiligheid in het byzonier behoord,eenig gezag, buiten uitdrukkelykbe- ie\ van de Regeeringe magaantematigen. Wy souden dus, om deze, en in onze vorige Mbfive zanden 14 September jongstleden, vervatte releneu, met het grootfte regt eene fatisfaétie van len Commandeur voornoemd kunnen blyvenvorieren, indien eene byzondere toegeeflykheid ons met  JAARBOEKEN, QStohr, 1784. 1584 niet bewoog, om voor ditmaal de zaak hierby te laten berusten, en voor afgedaan te houden , in die billyke verwagtinge, daar nimmer iets van dien aart door den Commandeur tegens onze Burgers in het vervolg wederom zal worden ondernomen, En hiermede zouden wy dan van dit geval en alle deszelfs gevolgen kunnen afftappen zoo ons by de lecture vau Uw Ed Gr. Achtb, Misfive niet was voorgekomen eene Periode, die wy met geen ftilzwygen kunnen voorbygaan • Het is die, Wel Ed. Gr. Achtb. Heeren! waar. in*Uw Ed. Gr. Achtb. twee red nen aanhalen, waarom aan ons verzoek en voorftel, omtrent de desordres, welke door onze Burgers binnen Uw Ed. Gr. Achtb.'Stad zoude zyn gepleegd, met is voldaan. De Oogluiking, die Uw Ed.' Gr. Achtb. de goedheid hebben gehad, in dezen te admitteeren, en dierhalven als eene eerlle reden plaatzen, doet ons vermoeden, dat .aan Uw Ed. Gr. Achtb. by nader onderzoek, zal zyn gebleken, dat eene partydige vergrotinge in dezen plaats heeft gevonden, en dus de gemelde desordres niet van die aart zyn geweest, alsUwEd. Cir. Achtb. by derzelver Misfive van den 28 Augustus komen optegeven- — Omtrent de tweede reden, door Uw Ed. Gr. Achtb. geallegueerd, die ons wat gevoeliger treft, kunnen wy niet voorby, Uw Ëd. Gr. Achtb. te doen opmerken, dat wv tusfchen het onderhorige geval, en dat, waarop onze Misfive van den 9 September 1783 zyne betrekking had, geene de minfte gelykvormighjid kunnen vinden, dewyl het eene de algemertie r„ust eri veiligheid, die, volgens opgave van U*f Êd. Gr. Achtb., door onze Burgers zoude vvn geftoord, en het andere een vetzoek \ ah Uw Ed. Gr. Achtb. tot onderdrukking van de vryheid der Drukpers binnen onze Stad betrof. Wy maken derhalven ook geene de minfte zwarigheid, by dezen te verklaren, dat die zelve reden , welke ons verpligtte, om by onze voornoemc/e misfivt vat Zl'TPHKN. Wederantw.van Deventerenz. te ■  1586 NIEUWE NEDERLANDSCHE Zut- vau den 9 September 1783 in-het laatstgenoemde te difficulteeren, O s zoude aangefpoord en verbonden hebben, om , wanneer wy door Uw Ed. Gr. Achtb. op zyn tyd van de meergenoemde desordres waren geïnformeerd, en volledige bewyzen dien aangaande ontfan^en hadden, die geene, welke wy fchuldig zouden hebben bevonden, eene als dan wel verdiende itraf te doen erlangen. — Hiermede bevelen wy Uw Ed. Gr. Achtb. in Gods heilige protectie, en verblyven • Arnhem. De Burgery of een gedeelte derzelver hadt, onder andere bezwaren en gebreken, ingebragt, dat de Burgemeesteren Mr. G. Pronk, en A. IV. Schimmelpenninck van der Oye geen Burgemeesteren konden zyn, om dat de tweede, Raad in de Provinciaale Rekenkamer, en de eerRe, Secretaris derzelver Rekenkamer was. Deze Heeren hebben ook beiden ter gelegenheid van de bewegingen in deze Rad in Augustus 1783 , hunne regeeringsposten nedergelegd. De Gezworene Gemeente nam hieromtrend den 15 September 1784. dit befluit. Extracl uit het Refolutie' boek van de G zworene Gemeente der Stad Arnhem. Extraordinaris Vergadering den 15 September 1784. T"\e Gezworene Gemeente vermeend hebbende, JV om by Misfive Zyne Doorluchtigfte Hoog. heid te verzoeken, dat Hoogst Dezelve de Heeren Schimmelpenninck van der Oye en tronk in den Schee-  JAARBOEKEN, Ocloher, 1784. 1587 Scheepenftoel gelieve te continuëeren, al?oo de Gemeente door de Magiftmats Refolutie en 1- ctu«j re van ftukken, welke zy naderhand magtig is geworden, overreed zynde, dat het niet tot nadeel, maar tot voordeel van de Stad en Burgery zoude verfirekken, als Leden uit de Rekerkamer tevens fesfie hebben in de Magiftraats vergadering; — zoo heeft dezelve nodlq; geoordeeld , om daarvan kennis te geven aan de Magiftraat, met by voeging van een Copie der aangetogene Misfive aan Zyne Doorl Hoogheid, en om Haar Ed. Groot Achtb. tevens zeer eerbiedig te imploreeren , om het verzoek der Gezworen Gemeente gunftig te appuyecren. Waartoe de Gildemeesters verzogt en gecommitteert zyn by dezen. Pro vero extractu. (was getekend") HENDRIK ENGELEN. De brief aan den Stadhouder was aldus ingerigt: DOORLUGTIGSTE HOOGGEBOOREN FURST EN HEERE! By refumtie gedelibereerd hebbende over eeni»e poircfen, tusfchen blaar Ed. Ed. Gr. Acrrb. en ons in verfchil zynde , inzonderheid over het geene de Heeren Schimmelpenninck en Pronk ingevolge onze remonitrantie, waar van wy de eer hebben gehad, copie aan Uwe Doorl. Hoogheid te zenden, zoude obfteeren, om in den Scheepenftoel te blyven, en overtuigd zynde, zo door het antwoord van de Heeren van de Mapiftraat, als uit andere ftukken, waarvan wy naderhand vifie bekomen hebben, ,en 'ten tyde der geobjicieerde Arn- inM.  1588 NIEUWE NEDERLANDSCHE Arn- HEM. Briefvan Gezwr. Gemeente aan Z, Hoogh. V difficulteiten ignorant waren, dat van de vroegfte tyden niet alleen Leden uit de provinciale Rekenkamer in den Scheepenftoel hebben gezeten, maar zelfs dat zulks (waarop wy voornamelyk hebben geattendeert) altyd als een voorregt én faveur voor dezer Stads Burgeren is aangezien, en ook zodanig behoort geconlidereert te worden, vinden wy geen de minfte zwarigheid, daar het edelmoediger is van een gefoveerde fufttnue, na overtuiging van het tegendeel, aftegaan, dan dezelve halsttarrig te blyven aankleeven, by dezen het geene voorfz. te declareeren, en daarvan aan Uwe Doorl. Hoogheid de vereischte kennis te geven. Het is ook uit dien hoofde, dat wy met het uiterfte leedwezen zyn ontwaar geworden, dat welgemelde twee Heeren zig, reeds eenigen tyd geleden, by een adres aan Uwe Doorlugtige Hoogheid , hunne demisfie als Scheepenen verzogt, dog zo veel bekend is, tot heden niet bekomen hebben, immers dat tot vervulling van dezelve nog geen nominatie gemaakt, veel min electie gedaan is; En thans met het uiterfte ge> noegen de vryheid nemen, ons te adresfeeren aan Uwe Doorl. Hoogheid, en te verzoekon, dat het Hoogst Dezelve behagen mag, de Heeren Schimmelpenninck van der Oye en Pronk van dit hun gedeclareerde voornemen te diverteeren, en zyn Hoog Welgeboren en Wel Ed. Geftr. op derzelver vorige plaatzen in den Scheepenftoel te laten verblyven. De perfoonlyke hoedanigheden dier beide Heeren , waardoor Zy zig de liefde en de hoogagcing der ganfche Burgerye hebben waardig gemaakt, zyn een te fterken dryfveêr geweest tot gedaane verzoek, het wJk wy vertrouwen, dat Uwe Doorluchtige Hoogheid ons niet ten kwaden duiden zal; terwyl wy ons vleijen, dat Uwe Doorl. Hoogheid geene zwarigheid zal maken, om gealleguëerde redenen, en In aanmerking nemende het nut, daar door aan onze Stad zullende geëffecfueerd worden, aan hetzelve te voldoen; te  JAARBOEKEN, Qtïoler, 1784. 1589 te minder, zo als reeds aangemerkt is, dat 'er tot vervulling der gemelde plaatzen nog geen nominatie gemaakt is, en dezelve, zo wy geinformeert zyn , ook in veele opzigten niet vacant gehouden worden. Wy beveelen Uwe Doorl. Hoogheid in de befcherminge Godes enz. HOLLAND. Haarlem. Beftierders van het Vaderlandsch Fonds ter aanmoediging van 's Lands Zeedienst, opgerigt in den jare 1781, zullen op Maandag den 25 October , 's morgens ten 10 uuren, in het St. Pieters Gasthuis, te Amfteldam^ en op Saturdag den 30 daaraan volgende, ten 12 uuren, ten huize van den Makelaar Dirk Wynands re Haarlem, betaling doen van de toegelegde giften aan de Weduwen yan de Zeelieden, die in dienst van den Lande gefneuveld, en die met het fchip de Unie verongelukt zyn, als mede aan zodanige verminkte Zeevarenden, als in het gemelde Fonds zyn aangenomen. 'sGRAVENH age. Tegen het befluit, het welk de Staten van Holland en Westfriesland den iB Augustus 1784, omtrend den Hertog van Brunswyk genomen hebben , tot vernietiging van de Afte tusfchen Zyne Hoogheid, den Prinfe Erf- Arm. hem.  i5go NIEUWE NEDERLANDSCHE •s Gra- vhn hage. Extract uit de Refolutie van de Heeren Staten van Holland en Westfriesland, in Hun Ed, Groot Mogende Vergadering genomen , Op Vry dag den 17 September De Heeren van de Ridderfchap en Edelen by haare Aantekening en Protest op Haar Ed. Gr. Mog. Refolutie van den agttiende der maand Augustus aan zig hebbende gereierveerd, de faculteit, om tegens dezelve Refolutie zodanige nadere aanteekeniüg te doen; als oordeélen zouden te behooren; hebben ter Vergadering meelevert de aantekening hier na volgende geinfereert. De Heeren van de Ridderfchap en Edelen heb • ben uit kragte van de gedane referve op de Refolutie, onder den datum van den agttiende der Maand Augustus gevonden wordende, nader doen aantekenen en verklaaren, dat zy met de Uiterfte furpnfe en niet zonder aandoening daar uit hebben gezien; dat, ongeagt de daar jeegens gedane reprefentatien en proteftatien, zo van hun , als van verfcheide andere notabele Leden der Vergadering, de voorfchreeve Refolutie is genomen door de'pluraliteit zo in het generaal, als fpeciaal ten aanzien vab de provmciaale voorziening;, met opzigte tot het doen cesfeeren van hetïracfément en de daar by gegevene orders aan de Officieren bin- Erfftadhouder , en den gem. Hertog , als mede tot afdanking van den laatstgem. als Veldmaarfchalk, en vermyding van denzelven van het grondgebied van deze Provincie , is door de Ridderfchap de navolgende nadere aantekening en protest gedaan, en ingeleverd ter Staten vergaderinge den 17 September 1784.  JAARBOEKEN, OEtober, 1784. 1501 binnen deze Provincie Garnifoen houdende, op eene gan.sch informeele wyze , ftrydig met de regten en privilegiën aan de Ingezetenen van deze vrye Republiek vergund, met de Conflitutie van het bondgenootfchap, en berustende op zeerabuhve gronden en verkeerde confequentien. Dat de waarheid van dit geavanceerde f onder anderen) daar uit genoegzaam kwam te blyken, dat de Acte tusfchen Zyne Hoogheid den H^ere Hertog van Brunswyk op den 3 Mei 1766, aangegaan , te dier tyd haaren alfints geoor.'oofden oorlprong heeft geaomen uit het gemanifefteerde verlangen, het welk de Hoog Mog. Heeren Staten Generaal en fpeciaal ook Hun Ed. Groot Mog. zeiven , by Hoogstderzelver refpeétive Refolutien, allen op den 8 Maart 1766 ter gelegenheid van de raeerderiaang wording van Hooggem. Zyne H002. heid genomen, nebben getoond, dat welgemelde «eer Hertog nog eenige tyd Hooggem. Zyne Hoogheid den Heere Prince van Orange met Zyne raad en asfiftencie mogte dienen. Dat ev(-n zo de bedenking als of welgemelde Meer Hertog ter requifitie van Zyne Hoogheid zich niet aan Hoogstdezelve zoude hebben mogen verbinden , en of ook Hooggem. Zyne Hoog. heid zelve welgemelden Heer Hertog niet tot zynen Raadsman zoude hebben mogen verkiezen cn denzelven door gemelde Acfe aan zich te attacneeren , van allen grond is ontbloot, daar by de Commisfien, zoo aan Hooggem. Zyne Hoogheid als aan Hoogstdeszelfs Praedecesfeuren in der tyd gegeven, nimmer is bepaald geworden, dat het «oogstdezelve niet zoude vry ftaan zig van eenigen anderen Raad, als van die geenen, welke acmS?ALedfVaQ Kegeering zyn, te bedienen, 11 c faculteit > welke natuurlyker wVze m • 1 btaatsPerfoonen vooral ip eene vrye Republiek moet veronderfteld worden, te competee. ren uit den aart der omltandigheden, ten dezen mede gebragt, aantoont, dat Hooggem Zyne Nnnnn * Hoog- 'sGra' VENllAGE. Protest der Ridderfchaptegen de demisfie van den Hertog.  15*2 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venha ce. Protest der Rid derfchap tegen de demisfi?. van den Hertog. Hoogheid, wanneer zulks in de behandeling van üei ig^ zlaken nodig vind, den raad vermag in te nemen van zodanig perfoon of perfoonen, als waar in Ho -gs'.dezelve vermeent dat tot het geven van het verlangde Advis de noodige vereischtens worden gevonden ,en dat hieruit vervolgens proflueerde, dat Hooggemelde Zyne Hoogheid, welke volkomen meester bleef om den Kaad van welgemelden Heer Hertog, by voorkomende gelegenheden te requireeren, of niet te requireeren, en dezelve gerequireerd hebbende te volgen of niet te volgen, ^ectifints is geweest in de verpligting om dezelve Acte te brengen ter kennisfe van de Hooge Bondgenooten in het generaal, of van de Heeren Sïaaten dezer Provincie in het byzonder, veel min om daar op Hoogstderzelver agreatie te verzoeken. Dat, offchoon ook de inftructie van hem Heer Hertog, als Repradentant van den Heere Kapitein Generaal van de Unie geduurende de minderjarigheid van Hoogst gemelde Zyne Hoogheid, mogt mede brengen van zig niet te zullen bemoeijen met zaaken de Religie, Politie, Finantie en Juftitie dezer Landen fpect erende , het niet te min eene zekere en inconteftab' le waarheid behoorde te zvn, dat met het eindigen van dezelve reprefentatie en de dadelyke aanvaarding door Hoogstgemelde Zyne Hoogheid van alle de hooge Charges cn eminente digniteiten bv Zyne meerderjaarig^eid , welke aan het E.'fftadhouderfchap, by ïucce fie erffelvk zyn verknogt, ook werkelyk op hield de verphgting by dezelve Inftruélie alleen gedurende dien tyd op welgem Heer Hertog en m die betrekking gelegd, en dat ook teffens cesfeeren de reden, waarom welgeni.sHeer Hertog zig intusfehen met mogte bemoeijen met zaaki n, welke m'et van het departement van den Capitein Gtneraal maar van den Erfltajhouder waren, als waar over de Souverain alleen gedurende het tyd» ftip va* de minderjarigheid» na het overlyden van wy-  JAARBOEKEN, OSflter, 1784. *5?3 wylen Haare Koninglyke Hoogheid M.jvrouwe dc Princesfe Gouvernante glor. ged. tot aan de meer derjarigheid vm Z. Hoogheid den tegenwoordigen Heer Erfftadhouder en langer niet, de byzondere beitelliug expresfelyk aan zg hadde willen voorbehouden; - at het derhalven aan Hooggem. Heere Hertog had vry geftaan, om, na de expiratie van dien tyd, en dus op het moment dar ook de Soüverein zelve, uit kragre van den folemneelen overdragt van het beilier over dezelve zaken aan Hooggem, Zyne Hoogheid by zyne meerderj trig heid ais Erfftadhouder gedaan , de zorg daar over aan Hoogstdenzelven had gedemandeert, als een particulier perfoon, zich als toen aan Hoogstgemelde Zyne Hoogheid te verbinden, even gelyk het aan Hoogstdezelve heeft vry gedaan om zig in het bewind dier zaaken, welke door zyne meerderjarigheid voornaame takken van zyn beiiier waren geworden, in te neemen het advis van zodanig iemand, in welke Hoo,>stgemelde Zyne Hoogheid de nodige bekwaamheden oordeelde te zyn, en wiens beproefde trouwe aan Hoogstden. zeiven ten vollen bekend was. Dat voorts met betrekking tot de fpeciaale belofte van indemniteit door Hoogstgemelde Zyne Hoogheid by even gemelde Acte aan welgemelden Heere Hertog g.-daan; het ten uiterften klaar en evi'ent is, dat die belofte alleen Hoogstgem. Zyne Hoogheid , en welgemelde Heere Hertog onderling en perfoneelyk konden aangaan, en wel inzonderheid , naardien Hoogstgemelde Zyne Hoogheid door dezelve Acte geenzints in de verpligting zynde geweest, om den Raad en het Advis van welgem. Heere Hertog in alle zaken te moeten inneemen , maar in tegendeel , vrywillig van den Kaad van welgem. Heere Hertog, of van wien het anders ook zoude mogen zyn, hebbende gebruHc gemaakt, altoos eigeotlyk die geen is , welke voor alle daaden in Hoogstdeszelfs hoog-: qualiteiten en digniteiten gepleegd, Ndbdo 2 aan 'sGftA* V Rh HAGE. Protest, der Hinder Tc hap tegen de dxtnisfse van den Hertsg,  t594 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGka venhage. Proten dit Rid derfchap tegen dt demis/ie van den Hertog. aan den Lande verantwoordelyk zoude zyn, en welke alzo wel en te regc di# verantwoording by evengemelde Atte op zich heeft kunnen tn vermogen te neemen , en welgemelden Heere Hertog daar van libereeren. Dat eindelyk ook van allen grond is ontbloot de ftellmg, al mede daar by aangeroerd en aangedrongen, als of dezelve Acte niet verbreeklyk zoude zyn geweest, anders dan door bewilliging en kenrielyk wedtrzeggen van beide contrafteerende partyen te zamen, daar het nier alleen uit den geheeleu zamenhang van dezelve Acte isevi. dent , dat gelyk het van Hoogstgemelde Zyne Hoogheid en van dien alken, volkomen afhing, om den Raad van welgemelden Heere Hertog al of niet te requireeren, en dat Hoogstgem. Zyne Hoogheid geenzints was in de noodzakelyke verpligting , om den Raad van welgemelden Heere Hertog in alle zaaken te moeten inneemen, dus ook de betekenis van dat beding van kennelyfc weder zeggeo van beide partyen Contractanten in geenen anderen gezonden zin kan worden verftaan, en uitgelegt, dan oat even gelyk het aan Hoogstgemelde Zyne Hoogheid vry ftond, zig van den raad van welgemelden Heere Hertog te pasfeeren, en denzelven van zyn engagement te libereeren, het even zo op eene wederkeerige wyze aan welgemelden Heere Hertog was geoorloofd, zig van alle verdere raadgevingen aan Hoogetgem. Zyne Hoogheid te abftineeren , en zig van zyne verbintenis daar toe by behoorlyke denuntiatie te ontflaan, daar het zelve Contract, in zyne effecfeD befchouwd , anderzints in geenen deelen als even gelyk verpligtende zoude kunnen worden aangemerkt, en mitsdien even min met de Regelen van eene gezonde Rechtsgeleerdheid als met die van natuurlyke billykheid gouden kunnen worden gecompasfeert. Dat, gelyk alle deeze reedenen en gronden in den aart der zaak zelve gelegen en opgeflooten , ten  JAARBOEKEN, OOtober, 17R4. 1595 ten fterkften wederfpreeken , de motive cn raifonnementen , op welke dezelve Refolutie van ; 1 den agttienden der maand Augustus berust , 1 de Heeren van de Ridderfcbap en Edelen nogminder kunnen adrnitteeren de zo informeele wyze, op welke dezelve is genomen, als waar by t J een Vorst van die hooge Geboorte , en zo ilj 1 Juftre vermaagfehapt met zoo veele aanzienlyke . '! Mogendheden van Europa, na eenen meer dan drie en dertig jarigen dienst, buiten eenig het allerrainfle verhoor, by wege van Politique dis pofitie, dadeiyk van zyne Militaire Charges word , | ontzet , en daar en boven van het territoir van j dezen Staat geremoveerd , en zulks , zonder eenigzints in Confideratie te neemen de wyze, op welke dezelve in dienst van dezen ftaat is over, j gegaan, en daar in ter gelegenheid van de meerl I! derj^rigwording van Hooggemelde Zyne Hoogheid , ji heeft gecontinueert. Dat eene diergelyke zo fletrisfante en Isefive :' f ontzetting en verlating, van welgem. Heere Her3 ttog van Zyne Militaire Charges uit den dienst J, :|van deztn Staat , en eene dadelyke remotie van zyn Pèrfcon van deszelfs territoir, in geenen dee. len is oyer een te brengen , met de Rechten en Privilegiën aan alle Ingezetenen dezer Lanaen, " i zonder onderfcheid van Perfoonen competeeren* „ ide, waar by fpeciaaï aan dezelve is vergund, n fdat niemand, v/ie hy zy , anders dan by overc Ijwonnen regt, uit zyne bezittingen, en gevolglyk niet uit zyne wettig verkregene bedieningen'zal worden ge'leld, en zulks niet minder dan, wanneer een misdaadig of onbetamelyk bedryf , als ; een reden daar voor, gelyk in het prefente geval, word geallegueerd en aangedrongen, endaar mits dien , op die onwrikbaare Privilegiën en ■ geheiligde Maximes , de Regeeringsform dezer Landen, voor altyd is gevestigd, en de welvaart ' van deze vrye Republiek, zo wel als de veilig> iheid der Ingezetenen, in dezelve voornamentlyk Nnnnn 3 daar 'sGra- VENHAGE. Pretest der Ridderfchaptegen de lemisfie van den Hertog,  9$Gra v F h hace. Protest der Rid derfchap tegen de (h'tnhfie van den. Hertog. :5ü6 NIEUWE NEDERLANDSCHE laar op fteunen , dat niemand, wie hy zy, onverhoord, en buiten eene voorafgaande Regtsple^gmg uit zyue Goederen, B zittingen • o Gereg.ighe .e:i , z'a) wordep geltooteu, of uit den Lande 'verbaan n üa: de Heeren van de Ridderfchap en Edelen, mitsdien de wyze, op wgfce dc demisfL-van welgemelden Heere Hertog uit den dienst van deken .taac, by di zelve Refo.'mie word gepropoi.eeit en vastgefte;d, en veel min nog de remotie van welgtv elden Heere Hertog van deszelfs ter.itoir, in teenen deelen kunnen admitteeren , maar in tegendeel - .ezclve aanmerken als volmaakt fbydig niet de conftitutie van .leeze Republiek en" van de allergevaarhklle gevolgen voor de Vryheid der Ingezetenen in dezelve, en voor de profpeiiteit vin den Lande, als waar door, alzo eene despotique Regcvringsform in dezen Lande word ingevoerd, en de Eer en de welvaart van den Burger , aan de willekeurige denkeoswyze zomtyds van eenige weinigen, ender bemanteling van voo'gewendc Redenen van Staat, geheel en al gelubjeóteerd, en zy daarom npentlyK en ten Reikilén verklaaren, daaraan geen fchuM of deel te vwilen hebben . cn ook voor de Pofleriteit niet te willen refponfabel zyn, wegens de ongelukkige gevolgen, dit uit eene diergelyke Staats maxime noodwendig op deze Republiek zullen moeten redundéeren. Dat zy even zo vermeenen , dat het met de gïonden van de unie in geenen deele is overeen te brenten , dat een byzonder Lid van dezelve zonde kunnen afneemen traktementen aan Offlin dienst van de Generaliteit met volle eenparigheid. toegt, leg 1, en daar toe op den Staat van Oorlog geLiragt , alleen uit hoofde , dat de voldoening dier tradiameuten aan gemelde Officieren Uit de quote van die Provincie is geadfigneerd, en dat zulks nog Heel minder omtrent de Perfoon van welgemelde Heer Hertog piaatfe heb- v ben  JAARBOEKEN, OEtober, 17R4. 1597 ■ ben kan, vermits dezelve onder voorwaarde van ide traclemciiccii aan hem toege!cgt te genieter , in dienst van dezen Staat is overgegaan. Dat niet minder vreemd moet voorkomen de ordres a .n de Hoofdoffi a ren, en Capit.ir.s bü.nen deze Provincie Gamifoen houdende, gegeeven , om de ordres van w Igemtlden Heet thr tog niet meer te . refpecteeren , waar by uu;re ieffcdt worden gefteld, ce relpecfive C-"nni>ri...n :aan welgem. Heer Hertog gegeten, en d° Cffi- i eieren gelast worden , om n désohedieeren aan die geenen, die zy nog voor hun fuperieur moeten erkennen, zo lange die Commisö n niet zyn ingetrokken, door die geenen, die ze veleend lubben, en dat zulks in het byzonder tege s alle de goede ordre ftrydig is, omtrend de Cof | fen, tot welke welgemelde Heer Hertog eene naauwere betrekking hadde ; welke Corpfen niet als vacant kunnen worden geconfidereert, vermits ;gejefolveert is, om ter Generaliteit te infteerer), dat alle de Bondgenooten geliefden te concurreeren om den Heer Feldmaarfchalk Hertog van Brunswyk, rit; als v'eldniaari'chalk alleen, maar van alle zy'ie MtHtafre Charges, die hy in dienst van het Bondge- \nootfchap tot hier toe heeft bekleed, te demitteeren , w; ar door uc ^eden , die gecoi curreert be bt-n tot het nemen van de bewuste Refolutie vai den ; agtdecden Augustus zelve toonen van begrip te zyn, dat de concurrentie der Bondgenooten nodig is , om de Commistien , die van Gmeraliteits wei gen aan welgemelden Heere Hen02; in zyne refpective qualiteiten gegeven zyn, buiten ; effeiït te (lellen en té annulleeren. Het zyn dan alle (de Heeren Gedeputeerden, met de daad , altoos getoond hebben, vooral niei minder, als de Heeren van de Ridderfchap, te hebben geyverd) op gevallen van dien aard, J als is het cas fubjecf: en waar op, ree Is by d( bovengemelde Refolutie van den 18 Augusry h aangetoond, dat dezelve zo min als de tusfchen. komst va 1 de ordinaris Juflitie van geen applicaiie kunnen zyn, (zonder dat men by de voorfz nadere Aantekening van de Ridderfchap diei 1 aangaande eenige oplosfinge kan vinden ) dat zegg <: welgemelde Heeren Gedeputeerden, zo daani,e verkeerde applicatien der gemelde Pri - vilegien en Maximen, dezen Staat de ongeluk kigfte van alle Souveraine Mogendheden van dengant fchen Aardbodem, zoude maaken; by aldien zy 1 minder als dezelve, bevoegd zoude zyn, dn reden van Staat; en dus praecifelyk in die geval lan, waarin de ordinaris Juflitie niet werkzaan ka 'sGra- venhage. Tegen- prat. vtn 10 lieden te?:n d.« Ridderfchap nopens den Hertog. \ 1 t > 1 l 3  36o2 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venhaV*. Tegenprot* van i o [leden tegen de Riddev fchap no. pens den Hertog. i 1 .« 1 f 1 I t kan zyn , gcvaarlyke Perfoonen uit haaren dienst te ontflaan; en toe behoud van den Lande, van haar Territoir te removeeren: — Van hoe groote geboorte, en vermaagfehap met andere aanzienelyke Mogendheden van Europa (die de zaakc dikwerf dies r<* gevaarlyker maaken) deze groote Perfonagien dan ook zyn mogen: Terwyl men,, daar en tegen, van de intentie der welmeenende Ingezetenen van dezen Staat, meend zig veilig te moaen voordellen ; dat dezelve niet zyn kan, hunne Privilegiën en geheiligde Rechten zodanig in te zien, dat eene onnatuurlyke extenfie van dezelve tot getallen, die daar toe geen betrekking hebben,- tot notoire ruine van den ge. heelen Staat , zoude behooren te worden gemaakt; — veel m n, dat die zelve welmeenende ingezetenen, eene allernoodzakelykfie voorzorg, tot behoud van de Republiek, in zaaken, die volftrekt buiten het Departement van de ordinaris Juflitie zyn gefteld, zouden aanzien als eene introduttie van een dispotieke Regeeringsvorm in d*ze Landen, waar door de eer en welvaart van den Burger aan de willekeurige dcnkenswyze, zomtyds, van eenige wei* ligen , onder bemanteling van voorgewende redenen >an i taat, zoude worden gefubjecleerd; zo als deze »antsch weinig gratieufe infimüatie, by meergeutlue nadere Aantekening is te vinden: dan waar >ver het oordeel , en zulks wel met relatie tot iet geval voor handen, en den Raat, waarin de saaken van de Republiek zig tegenwoordig be^ /inden, gerustelyk aan de polteriteit kan worden werge'ateo. Dat, aangaande de begrippen van de Heeren 'an de Riddenchap en Eeelen, omtrent het contitutioneele van de Republiek ; waar tegen, na un Wel-Edelens gedagten, by gemelde Refoutie van den 18 Augusty , zoude zyn aangeaan, met het afneemen van het Trsclement van en Officier, in dienst van de Generaliteit, met olie eenpaarigheid denzelven toegelegt, en daar toe,  JAARBOEKEN, Oclober, 1784. 1603 toe , op den Staat van Oorlog gebragt: welgemelde Heeren Gedeputeerden wel begrypen, dar het aan veel moeite onderhevig zoude zyn, wanneer men wilde ondernemen , de grjppen van hun Wel Edelens omtrend "het conftitutioneele van dezen Staat, met de begrippen van Hun Heeren Gedeputeerden , in allen opzigten, over een te brengen; maar dat men echter meend gerustelyk te mogen vastfb Hen , dat de Vryheid van dezen Staat, en van deszelfs Leden en Ingezetenen, niet te vinden is, in eene zodanige ingebeelde Conftitutie , die in tegendeel de vryheid der Confenten van ieder der refpective Bondgenooten , in de lasten, die, door dezelven, ten dienfte van den .Lande, moeten werden gedragen , en daar toe op den Staat van Oorlog werden gebragt; geheel en al om ver zoude ftooten; in die gevallen, namelyk, wanneer een of meer der Bondgenooten tegen het advis van den anderen, in gemoede oordeelden , dat de penningen, die door hunne Ingezetenen niets anders, dan ten nutte van de gemeene zaak, moeten worden opgebragt, in tegendeel gepetitioneerd zouden worden , ten einde van dezelve een direct ftrydig emplooy te maaken; dat is te zeggen, tot continuatie van een Perfoon in den dienst van den Lande , die door verre het grootfte gedeelte van die zelfde Ingezetenen, daar inne gevaarlyk werd geoordeeld te zyn, hoe zeer de Bondgenooten eenige jaren te vooren met eenparigheid , en zonder het nu gebeurde te hebben kunnen voorzien , tot zyne aanftellinae hebben geconcurreerd. Dat by aldien, in zodanig geval, de vryheid van al of niet, tot het opbrengen van zodanige lasten te confenteeren , in twyffel zoude kunnen werden getrokken; 'er geen redelyk denkbeeld van de vryheid van Confcnten, die nogthans , volgens de Conftitutie van deri Staat, niet in twyffel kan worden getrokken, meer te maaken zoude zyn: en daaruit, vervolgens , deze onbegrypelyke confequentie zoude moe- 's Gua- VEfvHAGE. Tegenprot. van xo ft eden tegen de Ridderfchap nepens den Hertog.  16o+ NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra yënha- és. Tegenprot- van 10 fteden tegen dt Ridderfchap nopens den Hertog. moeten worden gededuceert; dat zelfs een eenige Bondgenoot , -uit hoofde van zodanig gepretendeerd requiüet van eenpaarighcid, de zes anderen zoude kunnen noodzaaken, te confenteeren tot het verder draagen van lasten, die door de laatstgemelden geoordeeld worden, dat tot wezentlyk nadeel van den Lande zouden worden geëmploieerd; — Zo dat om zo eene vreemde ftelling ftaande te kunnen houden ; men van de Heeren van de Ridderfchap en Edelen had verwaszr., dat, in plaats van bloote klanken van woorden, opzigtelyk tot de gronden van de Unie by hunne nadere, Aanteekening gebéezigd, hun Wel Edelen uit die zelde Unie, eenig Artikel; of wel eenige andere daidelyke en klaare Refolutie, Staatsgewyze genoomen; ten dien einde zouden hebben bygebragt. Dat daar mede, dan ook van zelfs vervalt het gezegde by meergemelde nadere Aameke. ning, als of wel gemelde Heeren Gedeputeerden het afneemen van diergelyke Traftementen, alleenlyk, zouden fun-eeren daar op, dat dezelve Tra&ementen , op de Repartitie van deze Provincie ftaan'. daar uit de meergedagte Refolutie van den 18 Augusty, evident is, dat hun Edele Groot Mog. in dit geval, uit hoofde van hun gedraagen Confent in den Staat van Oorlog van het hopende Jaar, aan Gecommitteerde Raaden hebben viy gel3a en , 'ot het einde van het zelve Jaar, de geconienteerde betaalinge aan gemelde Hertog te doen; En dus hunne Vryheid van Confenten, voor het toekomende alleen, in dezen, heoben in het oog gehouden: Al was het dan al, dat zelfs zodanigTraktement op de repartitie van eene andere Provincie zoude mogen zyn ge* bragt. — Zonder dat deze hunne vryheid, om een post 'en behoeve van meergedagten Hertog , op den Staat van Oorlog voor het vo'gende Jaar, al of niet te confenteeren, kan werden gezegt beperkt te zyn, door eenige verbintenis, uit  JAARBOEKEN, October, 1784. ié©5 uit hoofde van welke de Bordgenóoten zouden gehouden zyn, den Hertog langer in dirr.st vanxieizen Staat te continueeren, als met deszelfs belangen kan geoordeeld worden begaanbaar te zyn: Even weinig als meergedagte Hertog volgens deszelfs eigene fuftenue begreepen heef t kunr.enwor* den langer aan den dienst dezer Landen verbonden te zyn , als hy zoud'. komen goed te vinden. Dat laaiftelyk, aangaande de bevreemding van [meergemelde Heeren van de Ridderfchap en Edellen, over de ordres aan de Officieren binnen deze ! Provincie Guarnifoen houdende, gegeven , om de 1 beveelen van gebelde Hertog niet meer te refpecteeren, even als of deze Hun Ed. Groot Mog. j gegeven oroers niet ever een te brengen zouden zyn met Hoogstdefzelver begrip . aangaande df : concurrentie van de Bondgenooten tot het dimitteeren van den Hertog uP een dienst van den ge | heelen Staa>.: — Deze bei ree'nding wel ras ver | vallen zal, wanneer men confidereerd, dat, ho« ! zeer de voorfz c >neurrentie van de Bondgenooten i wel in zo verre plans heeft moeten hebben, ah 1 noodig is gewees , om meergedagren Hertog uil I den dienst van de Generaliteit te dimicteerenet dus ook van het ïenitoir van de Generaliteit . dat is uit d, Gener-ibteits. Landen, die onder d< Souverainiteit van Hun Edele Groot Mogende nie afzonderlek behooren , te removeeren: Nogthan: zulks niet verhinderd , dat Hun Edele Groot Mo 1 gende als eenige en afzonder'yke Souverain bir.net hoogstderzelver Territoir en Provinci'-, zodanig) ordres te ftellen, aïs de belangen van dezelve Pro vincie hen voorkomen te vorderen: T drecht, Haarlem, Leyden, Amfterdam, Gouda , .1 Gorinchem, Schiedam, Schoonhoven, Alkmaar, ;lj Xvlunnikendam en Purmerende , hebben tegen de | voorfz. Nadere Aantekening van de Heeren van I de Ridderfchap , als mede van de Heeren Gede- f: puteerden der Steden Delft, Brielle, Enkhuizen, [ Edam en Medenblik, zodanige Contra-Aantekening | gereferveert, als de Heeten hunne Principaalen zul- V len te raden worden. Accordeert met de voorfz. Refolutien. De I 6o5 NIEUWE NEDERLANDSCHE sodanig Perfoon, dié door hoogstdezelven, gevaarlyk word geoordeeld, aldaar niet larger worden jerefpecteerd. Alzo de inconvenienten die uit het *ehoorzaamen van zodanige beveelen zoude kunnen ; antftaan, oneindig grooter kunnen weezen, als die ïeene, waarover Hun Wel Edelens, thans, zig fchynen te hebben bekommerd. De Heeren Gedeputeerden der Stad Schiedam hebben zig volkomen geconformeerd met de bovengaande Contra - Aantekening en de gronden j daar by vervat, betrekkelyk op alle die poincten, :ot welkers conclufie zy HeereB Gedeputeerden jy het neemen van Hun Edele Groot Mogende voornoemde Refolutie van den 18 Augusty dezes j jaars, volgens de last van de Heeren hunne Pnn- ; :ipaalen, hebbende geconcurreerd.  JAARBOEKEN, ÖBobet, 1784. 160? ' De Veldmaarfchalk Lodewyk, Hertog van Ërunszvyk WoljfcnbuUel, heeft van alle zyne postan in dienst van den Staat, zyn ontflag genomen by den volgende brief, aan de Algemeene Staten, gedagtekend den 14 Oc«. > tober'1784. HOOG MOGENDE HEEREN! ] Y"Yiar ik de eere heb gehad deeze Landen, in ! onderfcheide Hooge Militaire Charges, den 1 tyd van vier en dertig Jaaren te dienen, en my volkomen bewust ben . daarin met allen yver en | getrouwheid-te hebben te werk gedaan, daar ik 1 inden' dienst de doorflaandfte blyken van degoed ■! keuring en affectie van Uwe Hoog Mogende en de gantfche Natie, in de tyden van rust en eendraat ,• heb mogen genieten; zal ds Pofferiteit i naauwlyks kunnen gelooven, dat my zo ve-le ] huoa>;aande onaangenaamheden zouden heobea \ kunnen overkomen, als ik na federt vier Jaaren \ heb moeten ondergaan. Deeze aanhoudende weI derwaardigheden hebben :ny lang op myn vertrek uit deeze Landen doen bedacht zyn; doch ik heb I vermeend zulks niet voegzaam te kunnen doen, voor dat ik tegen allen laster en blaam behoorlyk ! gcjuflificeerd ware, en heb altoos gehoopt en 1 verwacht, zulks, in weêrwil van de voor my zoo grievende Relölu'ien vati zommige Provintien, van Uwe Hoog Mogende te zullen obtineeren, ; of in myne Defenfje te mogen worden gehoord, i het geen ik dan ook by myne Misfive aan de Hee. ren Staaten der vyf Provintien, welke zich by die Refolutie nog n\et hebben gevoegd, zoo eerI biedig, als inftantelyk hadde verzocht Dan de tegenwoordige Omstandigheden van ; zaaken, en het door zomm;'»e Provintien tegen i my gemanifefteerde en op-mlyk gedeclareerde O 0000 wan- 'sGra-, HA« 3B. Ontfla^ van den tiert. v. Brunswyk.  Ï608 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGba- venhage. Ontjlag van den Hett. v. Bruns. wyk. wantrouwen, hebben my doen termineeren, myn vertrek niet langer uit te Reden. Waarom ik, gebruik makende van het recht, om ten allen tyden myne Demisfie uit 's Lands Dienst te ku-nen neemen, wanneer my zulks zoude mogen goeddunken, by myne overkomst in deszelfs dienst uitdrukkelyk my voorbehouden, alzoo in handen van Uwe Hoog Mogende by deeze daadelyk refigneere alle myne Militaire Charges in dienst van deezen Staat, met verklaaring, dat ik my van nu af aan uit den Eed en den Diensc van deeze Landen houde voor ontflaagen- endaar nevens aan Uwe Hoog Mogende kennisfe te geeven , dat ik alle de Papieren, Kaarten en andere Plans, concerneerende den Staat, en verdeediging deezer Landen, welke in myne geweezene Relatien onder my waren berustende, zonder eenige referve in hanien van Zyne Doorluchtige Hoogheid, den Heere Prince van Oranje, als Capitein Generaal van de «Unie, hebbe gefield, en dat ik voorts het Commando van het Garnizoen deezer Stad aan d.n Generaal Major en Commandant Douglas heb overgegeeven, en aan denzelven insgelyks heb ter hand gefield, alle myne Plans en Papieren, het Gouvernement fpecr.eerende. Waar mede, na Uwe Hoog Mog. des Hemels dierbaarfte Zegeningen, ten meesten Welvaart en Pröfperiteit deezer Landen, te hebben toegewenfcht, ik de Eere hebbe met alle eerbied te blyven. H()0G BOGENDE HEERENJ Uwer Hoog Mogende Onderdanigfte Dienaar. •sHertogenbosch den 14 Octuber L. H. van BR UNS WY K. J784. Dea  JAARBOEKEN, O&ober, 1784. 1609 Den 15 Oclober is de Hertog van Brunswyk uit 's Hertogenbosch , in welke Vestingftad hy oppergebieder was, 's morgens 1 vroeg naar Aken vertrokken. Hy heeft die | papieren en plans, tot zyne bedieningen beItrekkelyk , aan den Erfftadhouder gezonf den, en van 't een en ander kennis gegeven ü aan den Griffier Fagel en Secretaris van den I Raad van State van Hees. De onlangs aangekomen Venetiaanfche «Gezant, de HttxTomiello, heeft de volgende Memorie overgeleverd: HOOG MOGENDE HEEREN! ,, De Doorluchtige Republiek van Vene„ tien, verlangende om meer en meer aan „ te kweeken en te bevestigen de oude „ goede eensgezindheid en volmaakte ver„ ftandhouding, welke voorheen zo geluk„ kig tusfchen de beide Staten hebben plaats gehad , en om ten fpoedigften op eene „ vriendelyke wyze het gering gefchil te 93 vereffenen, het welk ontftaan is uit eene „ byzondere zaak der Kooplieden Jordan ,, en Chomel, den eenen een Pruislifchen, ,„ woonende te Berlyn, en den anderen, Zwit§ ferfchen te Amfterdam, heeft aan den 011j,, dergetekenden, deszelfs Refident, gelast a, zich van Londen naar 's Hage te begeven, a, om Uwe Hoog Mogende directelyk te ,„ verzekeren van de opregtheid haarer denkw, wyze, en Hun daar door te geven een Ooooo 2 „ uit- 'sGra- ven hage.  's Graven hage. 1610 NIEUWE NEDERLANDSCHË uitfteekende bly'k van het verlangen en de " dadetyke geneigdheid van de DooTluchti" ge Republiek, om, door een naa.uwkeu* " rig ert vriendlyk onderzoek, van weders" zyden, alle moeilykheden, die ten dezen opzigte ontftaan zyn, uit den weg te rui" men. Ter bereiking van dat heilzaam " oogmerk , heeft de ondergetekende de ** eer Uw Hoog Mogende te verzoeken van " eenige Gecommitteerden te benoemen, " om met hem in onderhandeling te tree" den, den Raat en de omfiandigheden van " het geichU te bepaalen, en vervolgen* de 99 bülykfte middelen te beraamen om alles '* vriendlyk by te leggen, op eene wyze, ' welvoeglyk aan de waardigheid der beide Republieken en tot derzelver wederzyds genoegen. „ 'sHage den 15 Oétober 1784." In de vergaderinge der Staten van Holland zyn twee zaken in til, de eene, om de quota's der Provinciën te herzien, en den Raat der Generaliteits-Kas te onderzoeken; en de tweede, om de militaire Jurisdidlie te bepaalen in de Generaliteit; als ook het regt der Patenten, en de abuizen in de Provinciën en Staats-Collegien te herftellen. De Heeren van Berkel en de Gyzelaarl. door eenen van de Kamerheeren van Zyne Doorlugtige Hoogheid, uit naam van Hoogstdenzelven verzogt zynde , om met eikanderen by Zyne Hoogheid te komen, zyn in- ge-  JAARBOEKEN, Q&ober, 1784. 1611 gevolge hier van met Zyne Hoogheid in een lang gefprek geweest, welke binnen kort Raat hervat te worden. Men meent, dat dezelve gelopen heeft over de herftelling van de binnen-en buitenlandfche zaken. Het befoigne , rakende het rapport der Fortificatiën, zal binnen kort eene rondgaande brief aan de Provinciën zenden, om deszelfs misnoegen te betonen, over het gedrag van den Raad van State, met verzoek, dat de Afgevaardigden ter Generaliteit gelast worden , hun gedrag ten ftipften te onderzoeken, en des noodig zynde, de Heeren van Hees en Gilles in hunne posten te fchorsfen. ScHEVENINGEN. Den 22 Oétober des voormiddags ten tien uuren kwam ftuurman Gysb. Korving, met 120000 kloeke Haringen aan , waar onder 80000 ftuks,die.maar één etmaal ouden dus gantsch niet zout waren : de evengem. ftuurman was des namiddags ten één uure van de neering henvaard gezeild. De gezamenlyke Zeeraden van dit Ge-, meenebest hebben aan de Algemeene Staten, vertoond; „ Dat, vermits de tegenwoordi„ ge critieke tydsomftandigheden vereischOoooo 3 „ ten, A MSTELBA&0. "sGra- ve>< hage.  1612 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- 9 i el dam „ ten , om de Zeeraagt der Republiek iiï 9, het aanftaande jaar 1785 op denzelfden voet op welken zy thans is, te houden, „ zy derhalve Hun Hoog Mog- verzogten, „ om de refpecfive Bondgenooten bericht „ daar van te willen geven, en den Raad van State te gelasten, eene buitengewoo,, ne petitie te formeeren wegens de kosten, „ welken zulks zal veroorzaken , en die „ eene lom van 5 millioen en 796,633 gul- dens belopen. De gemelde Admiraliteits„ Collegien brengen in hunne memorie om de noodzakelykheid daarvan te bewyzen, „ onder anderen de volgende confideratien by, als: Dat zy verfcheidene Oorlog„ fchepen zo wel in Europa als ook in de „ Oost-Indien zullen noodig hebben; dat „ wyl de Republiek op het punt is, om de „ de bewuste Alliantie met Frankryk te flui„ ten, zy altyd 12 Oorlogfchepen in gereed„ heid zal moeten houden, waarvan 6 zig 3, op de requifitie van dat Hof, in geval van „ nood , volgens de voorwaarden van dat ,, Tracfcaar, derwaard zoudep begeven, waar „ het gemelde Hof dezelven zou nodig oor„ deelen ; ierwyl de 6 overige tot referve „ zouden dienen, om de anderen te rempla„ ceeren, indien de omftandigheden zulks „ vereischten ; en eindelyk nog , dat het „ hoog noodig was, om, geduurende het „ verlchil met den Keizer, een Eskader Oor„ loglchepen aan den mond van de Schelde „ te houden , ten einde het ontegenzeglyk recht op die Rivier te handhaven. Dit „ voor-  JAARBOEKEN, OBober, 1784.' 1613 • voordel aan de Heeren Staten van Holland " en aan de andere Bondgenooten gecommu" niceerd zynde , met verzoek van Hun " Hoog Mogende, om ten eerfte hun Con" fent daartoe te verleenen, twyffelt men l niet of de Raad van Staten zal 111 *t kort " selast worden, om de bovengemelde ex'' traördinaire petitie te formeeren, ten ein- ; l de de noodige kosten bytyds zouden kon„ nen worden gevonden. Ook hebben de Beftierders van den Levantfchen Handel en Zeevaart in de Middelandfche Zee teAmfteldam den 14 dezer aan Hunne Hoog Mogende te kennen gegeven- „ Dat de herinnering der ontelbare „ fchadens, door de Commerciëerende In. ' , aezetenen van dezen Staat, by den laatst. oevoerden Oorlog met Engeland geleden, 7 niet zonder reden veroorzaakten, dat dt : l algemeene gerugten, nopens de oneemg „ heden tusfchen deze Republiek en Zyn< Keizerlyke Majefteit onlangs ontftaan l eenen meer dan gewonen indruk op hunne „ gemoederen maakten; dat de Asiura deurs , der vorige rampen nog mdagtig in het verzekeren der Nationaale Koop '' vaardyfehopen difficulteerden 5 — da 5; öforanac daar door of niet te bekorüêi ' ,v:lS ttftot ou,rm.: pryzen moesten bedon I! een worden, en alle, welken (gelyk by , zonder dit Jaarfaizoen was medebrengen 1 „ de) terug komende Schepen waren in ' wsuteurie', voor een behouden overkom' ' derzelven bedugt waren; — dat de hdi; O0000 4 cie Am» stfx- DfiM, t t 1 t »  Am- VAM. I i614 NIEUWE NEDERLANDSCHE „ cie, waar mede Hunne H. Mog. een aan» „ zienlyken tak van 'sLands Koophandel erf Zeevaart aan hunne zorgen waren toebe„ trouwende, derhalven vorderde, dat zy de vryheid moesten neemen, om Hunne „ Hoog Mogende onder het oog te brengen de nadeelige gevolgen, welke daar uit, ten zy daar in voorzien wierde, voorhun„ ne naauwlyks weder ontloken Commercie zouden kunnen en moeten redundeeren: „ verzoekende, om zulks'voor te komen, „ dat het Hunne Hoog Mogende goedgunst„ lyk behagen mogte de noodige orders te „ depecheeren, ten einde eenige Kruisfers 5, worden uitgezonden, met last om hunne „ Koopvaardyfchepen, door het Kanaal tot „ Kaap St. Finifterre, en van daarherwaards, „ voor alle molesten en vyandlyke aanval„ len behoorlyk te befchermen; zynde vol- gens hun oppervlakkig inzien in deze „ zaak het eenige middel om hunne Sche^ „ pen in cas van een onvoorziene Vrede„" breuk, het welk God genadiglyk verhoe„ de , terftond eene prompte en toereikende „ protectie te doen erlangen, en te prasve„ niëeren, dat de Nationale Navigatie niet 9> geftremd wierd: terwyl, vermits de ver- flagenheid onder de Kooplieden fterkwas, en dezelven, inden rampipoedigen Oor„ log met Engeland, ondervonden hadden, „ dat de eerfte .Hagen altoos de fterkfte wa- ren, het allezins wenschlyk zoude zyn, ,, indien de gemelde voorziening, of zulke a) andere maatregelen, welke Hunne Hoog » Mq-  JAARBOEKEN, Ottoher, 1784. 1615 I w Mogende tot befcherming van hunnen . „ Koophandel zouden dïenftig oordeelen,zo I „ fpoedig doenlyk mogten worden werkftelI ,9 hg gemaakt," Op het verzoekfchrift van de Beftierders I van den Oosterfchen en Moscovifchen Handel teAmfteldam,isdoorde Bondgenoten goedgevonden en verftaan: „ dat Zyne Hoogheid zal ; „ worden verzogt, zo als Hoogstdezelve by : gem. Refolutie verzogt is, omme te voldoen I „ aan het verlangen der-Commerciëerende Ingezetenen van dezen Staat, en totfecuriteit M Yan de bevragters der Nederlandfche , „ Schepen, hoe eerder zo beter, een Fre9» S'at of ander Vaartuig van Oorlog, met ; „ de gereed zynde Koopvaarders te doen : „ zeilen naar Elzeneur, ten einde de Ne„ derlandfche Schepen, die in dit jaar als „ dan nog mogten worden ver wagt, onder ,? zy" geleide te neemen en herwaards te »* convoyeeren ; omtrend den tyd van het : „ mwagten der voorfz. Schepen in alles te „ raade gaande niet de Commisfaris van , „ Deurs, aldaar van wegen Hun Hoog Mo„ gende reiideerende, en teffens om den Vi99 ee-Admiraal Reynst aan te fchryven, 0111„ me tusfchen de Maaze en 't Kattegat, ter „ plaatfen daar hy zulks het meeste geraden „ zoude oordeelen, te doen kruisfen, op ?, de Schepen, zo van Archangel als uit de ;, Oostzee ver wagt wordende, ten einde dei a zelve, des noods, te kunnen dekken en Ooooo 5 „ vei» AM- 3TELi'AM.  I6l6 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- STiïL" VAM. „ veilig in de Havens van deze .Landen te „ geleiden." Dén 16 Oétober is alhier van wegen dén Ed. Groot Achtbaren Magifiraat het volgende rond gezonden: „ Ingevolge de Refolu„ lutie van de Heeren Staten van Holland ~. en Westfriesland , in dato 13 Oétober J? 1784, word uit naam van de Wel-Edele j, Groot Achtbare Heeren Burgemeesteren, 9, aan alle Boekverkopers en Boekdrukkers 5, binnen deze Stad aangezegt , om het Boekje in Oétavo, geïntituleerd: Rapport „ van Gecommitteerden van Hun Ed. Groot „ Mog. de Heeren Staaten van Holland en „ West - Friesland, nopens den flaat van iy 's Lands Frontieren, Magazynen en slrze„ naaien, gedrukt in Holldnd Anno 1784. niet uittegeven of te doen uitgeven, nog „ het zelve Stuk, het zy geheel of extraéts- gewyze in publieke Nieuws - Papieren te „ divuigeeren of daar'van in Couranten of andere gedrukte Papieren eenige adverten„ tie of melding te doen. „ Amfterdam den 16 Oétober 1784." Het Genootfchap van Wapenoeff ening, onder de zinfpreuk Tot nut der Schuttery, heeft deze zomer zig by aanhoudenheid op het ftads Drilveld in gelyke kleedingen, en volledige wapenrustinge, in de behandeling der wapenen geoeifend, en den 2. Oétober afgevuurd. Kót-  JAARBOEKEN, Oclobsr, 1784, 161? Rotterdam. Omtrend de bewegingen alhier voorgevallen, en de klagten van zommige Burgers, heeft de Vroedfchap Elzevier een zeer wyd- ;:Jopig gefchrift ingeleverd, ter vergaderinge der Staten dezer Provincie. Welk door de afgevaardigden dezer ftad overgenomen is, en vervolgends door de Vroedfchap gezonden aan de Wethouderfchap, om daar op te dienen van berigt. Dit berigt is ook ingekomen , van 't welk de Heer Elzevier een affchrift heeft gevraagd, dog het welk hem geweigerd zynde, heeft Hy tegen deze weigering een protest in de Vroedfchap ingeleverd Önderwyl (zo als wy in ons voorgaand ilukje hebben aangemerkt) vondt de Gommisüe al terftond zwarigheid in de uitvoering 1 van de aan haar aanbevolen last. Weshalveiï ; zy, den 29 September 1784. aan de Staten eenen brief zonden, om Hoogstderzelver welmeeninge te verftaan op eene bedenking, ten aanzien van het 51 Artykel der Crimf neele Ordonnantie, nopens het nemen van informatien, en nog eenige andere zwarig- jj heden in de uitvoer der voorfz. Commisiie. ", Deze brief luidt aldus: EDELE GROOT MOGENDE HEEREN! f^elyk wy reeds hy het accepteren der Commis^ fie, waar mede Uw Edele Groot Mogende, ! by hoogstderzelver Refolutie van den 10 Augustus dezes Jaars, ons hebben gelieven te honoreren, gepeuetreert zya geweest van de moeijelykhe- den, Rotterdam.  I6i» NIEUWE NEDERLANDSCHfS i RoTTERDAM. Zwarighed. van de Com mis/ie te Rotterd. : i t i S ï i k c ë ë den, waar aan dezelve in haare uitvoering zoiu de onderhevig zyn, zo hebbeu wy, zoo dra wy maar een aanvang van het werk gemaakt hadden, ook ondervonden, dat die reeds toen by ons opgekomene zwarigheden en bedenkingen niet alleen daadlyk exteerden, maar zelfs zich hoe langer hoe meer, zo in getal als in gewigt, manifefteerden. Onder dezelven, deedt zich aanftonds op eene bedenking, welke ons voorkwam van het uitterfte belang en van 'den grootften invloed op de geheele behandeling dezer zake en het fucces onzer Commisfie te zyn, cn welke hier in beftond: dat hoe zeer ü Ed. Gr. Mog. by gemelde Refolutie hebben verklaard, dat hoogstderzelver intenne, in het decerneren dezer Commisfie , geene andere was, als om zich op eene politique wyze omtrent de te Rotterdam fubiïfterende oneeni^heden te doen informeeren, het ons egter toefeneen, dat, wilden wy met alle attentie onderzoeken en nagaan de fources, uit dewelken het voorgevallene in de Stad Rotterdam en het aldaar fubfifteerend ongenoegen en wantrouwen is veroorzaakt, (waartoeonze Comniifie in de eerfte plaats tendeert) een politicq mderzoek, eerst naar dat voorgevallene, en daar1a, naar dezelfs fources, niet genoegzaam zou3e zyn. Trouwens Ed. Gr. Mog, Heeren, (want het :y ons gepermitteerd dit een weinig nader» te leduceerenj Wy begreren aanftoads en zyn in lit begrip i door de ondervinding , zo dra wy naar de handen aan het werk hebben geflaagen, levestigd, dat gelyk de fources van het voor;evallene byzonder zouden moeten worden naegaan en ontdekt uit zodanige perfonen, web e in dat voorgevallene zyn geconcerneert; zoo ok wanneer dezelve perfonen niet blootlyk als 2tuigen konden worden geco; fidereerd on welk eval zelfs ook jufiicieele middelen om dezelve to&  JAARBOEKEN, Oclober, 1784. t6ig Ij tot, hec geven van getuigenis der waarheid te conftringeeren, zoudea kunnen gerequireerd won ! den en te pasfe komen; maar belt :uidigd wier: den zelfs medepligtig te zyn aan de oproerige bewegingen en feitlykheden, hec nog met den ; aart der zake noch met de rechtpleging hier te I lande vigerende overeenkomftig was, dusdanige ■■ perfonen, tot welker laste diergelyke pofitive be; fchuldigingen zyn, op eene poluicque wyze te hooren on faiten, door welker auveu de/.elve zich in meerderen of minderen graad aan eene .: crimineele misdaad fehuldig zouden erkennen, behalven dat in allen gevalle, wanneer de perlbnen, welke moeten gehoord worden, of weigeren te antwoorden , of de waarheid niet willen bekennen (al zyn derzelver voorgevers nog zoo baarblykiyk valsch.) veel min de fources on lekken, dan nog, wanneer de zaak in de termen ,van een mere politicq onderzoek blyft, er niet voor handen zyn zodanige middelen van conI ftrainte, welke pro fubjedta materia gepast zyn en met effect kunnen en mogen werktrellig gemaakt worden, wanneer het onderzoek op eene ; judicieele wyze gefchied. Daar wy dan aan den eenen kant begrypen, dat leen politicq onderzoek, waar toe wy, beneïvens de Magiftraat der Stad Rotterdam, gecommitteerd waren, in verfcheiden refpecten niet 1 genoeg zoude zyn , om de fources van het ivoorgevallene na te fporen, zoo kwam het ons laan de andere zyde yoor, dat nadien U Edele Groot Mog. ons niet hadden voorgefchreven ide manier, op welke het zelve politicq onderilzoek moest gefchieden, wy moesten bedagt zyn j op een expediënt, waar door, by defect of ongenoegzaamheid van zodanig po'iticq onderzoek, ! eene nalporig naar het voorgevallene en deszelfs ] fources, langs judiciele wegen, zoude kunnen 1 worden voortgezet, en dit, in overweging nej mende, kwam ons, in de ornfrandigheden, waar V •. in Rotterdam. Zwarig' 'hed. van de Com. mis/ie te Rotterd.  1620 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam. Zwarighed. van de Com* misfie te Rotterd. in wy verfeerden, voor, daar toe geen arjdef middel voor handen te zyn, dan dat wy daar in , door tuslchenkomst van den Officier en Schepenen van Rotterdam, wierden geholpen ten dien effefte, dat, wanneer wy, in de reeds aan ons ter hand gefielde of nog te bekomen informatien, het een of ander mogten ontdekken, waar in eene crimineele misdaad zoude mogen gelegen zyn, wy dezelven informatien moesten ftellen in handen van den Hoofd Officier, om ter dier zake voor het Coilegie van Schepenen het recht van de hooge Overheid waar te nemen, en dezelve befchuldigde perfonen van dat Coilegie te interrogeeren over het voorgevallene, voor zoo verre zv daar in geconcerneert waren, en over de fources, waar uit het zelve voorgekomen was; met een woord, wy begreepen, dat wanneer ons politicq onderzoek of onmooglyk of infructueus bovonden wierd, wy ons moesten bedienen van den hulp en het minifterie van het juflicieel Coilegie van Officier en Schepenen. Wy hebben dan ook daadlyk, zoo dra zich. een voorwerp van die natuur opdeet , in onze gecombineerde Vergadering van Schout, Burgemeesteren en Schepenen, in deliberatie gebragt, om de zaak op die wyze te behandelen, en in dezelve dan ook zynde gerefolveert, dat, zekere bekomen informatien zouden worden gefteld in handen van den Hoofd Officier, om deswegens voor het Coilegie van Schepenen te ageren, zoo als hy zoude oordeelen te behooren, hebben wy vervolgens gedeclareerd, dat, hoe zeer wy ïe^ne de minfte intentie hadden , om aan welgemelde Schepenen eenig belet of bepaling toe te brengen in dezelver fentiment omtrend zodanige zaaken, welke tot derzelver judicieel departement behoorden, het ons egter voorkwam, dat, nadien het Coilegie van Officier en Schepen door derzelver jufticieele verrigtingen aan hetgezamentlyke Coilegie van ons en de Magiftraat van Rotterdam, ia  JAARBOEKEN, Otteber, 1784* 1621 in het nagaan van de fourtes, de behulpzaame 1 hand moest bieden, die zaaken aan hunne zyde niet geheel buiten communicatie' van ons geza- : mentlyk Coilegie konden verhandelt worden, maar dat het zelve gezamentlyk Coilegie behoorde ie hebben opening van zodanige informatien, verhooren of confroncatien , als ter dier zake by wel gemelde Schepenen zouden worden ingewonnen en gehouden , als mede dat in zodanige zaken de verhooren niet zouden behooren te worden gehouden voor voltrokken; veel min dezelve zaaken door eene vonnis getermineert, voor dat het politicq onderzoek van ons grzamentlyk Coilegie op dat refpedt geheel zouden zyn afgeloopen. Dit ons nadere voorftel en declaratoir, aan de Magiftaat der Stad Rotterdam gedaan, heefteerst aan de zyde van dezelven wel vele difficulteiten gevonden, dog eindelyk, nadat deswegens vericheiden confideratien waren gewisfeld, ten ge- i volgen gehad, dat door Hun Edele Groc Achtbaren is gedeclareerd, dat zy wel mogtenl.yden dat aan ons op onze requifitie, door den Hoofd - Officier wierd gegeven opening van criminele verhoren , als mede van de nadere ingewonne informatien, met faculteit, om aan den Hoofd Officier ; op te geven zodanige poincfen, als waar op wy zouden vermeenen, dat nadere inquifitie zoude : behooren te worden gedaan, en met verdere overgifte, dat, alvorens dezelve zaken door een' finaal vonnis van Schepenen zouden worden getermineert , aan het gezamentlyk Coilegie van ons en de Magifiraat gelegenheid zoude worden gegeven, om, des noodig oordeelende, nog een na- I der politicq onderzoek te inftitueeren. Hoe zeer wy na voorval mede , ter vermyding van verdere disfentien, en daar door te veroorzaken vertraging in den voortgang van het werk, het voorfchreven Declaratoir, zoo als het zelve lag, geaccepteeid hebbende, vermeenden, dat daar mede dit poincf zoude zyn afgedaan; hebbes RotrKR- DAM. Zwarig- hed van ie Commisfie te Rotterd.  i Rotterdam. • Zwarigfced. van de Comtnh 'fie te Rotterd. : ] I622 NIEUWE NEDERLANDSCHE ben wy egter kort daar op van de zyde van hee meergemelde Coilegie van Schepenen, ten orzme der behandeling van zodanige zaken, a's aan dezelven, qua Regters, wierden gedemandeert en overgelaten, ontmoet eene zwaarigheid en bedenking , welke ons nosdzaakt dit Adres aan ü Edel Groot Mog. te maken. Te weten, Edel Groot Mog. Heeren! by- gelegenheid dat wy, in onze gecombineerde. Vergadering met de Magifiraat, zouden beleggen en m»t eede doen bevestingen zekere informatien ,' welke volgens het hier voorgemelde plan, zouden worden gefteld in handen van den' Hoofd-Officier, om dezelven voor het*Coilegie van Schepenen van employ te maken, is van wegens welgemelde Officier en Schepenen geoppert en naderhand gefouteneerd deze (telling : dat diergelyke informatien , hoe zeer in de vergadering van ons en de Magifiraat genomen, en met eeden bevestigd, wanneer de Hoofd-Officier zich van denzelven voor het Coilegie van Schepenen wilde bedienen, ;n Schepenen daar op eenig reguard zouden fiaan, wederom op nieuws feabinaal zouden moeten worlen belegd en de Getuigen op nieuws gehoord en snder eede gebragt, en zulks op fundament, dat het 51 Articul der Crimineele Ordonnantie,' hun Officier en Schepenen zoude verhinderen, om zich te bedienen, van of reguard té flaan, opaniere informatien, als die feabinaal genomen waren. Wy hebben tegen het gemelde begrip inaebragt, dat hoe zeer wy aan gemelde Officier en Schepelenniet wilden bedisputeren de faculteit, om, wanleer zy, in de judicieele behandeling dier zaken, iulks, het zy tot nadere elucidatie , het zy wegens nieuw opkomende omfiandigheden , nodig ïordeelden, zodanige getuigen rader te mogen ïooren, wy egter van oordeel waren , dat aan in:ormatien, welke in onze gecombineerde Vergalering, (waar in dezelfde Officieren Schepenen 10e zeer in eene nadere relatie prefent zyn) het zy  JAARBOEKEN, Ocïober, 1784. irj2; zy door het onder eede laten beantwoorden van voorgehouden Vraagpoincten, worden genomen, diezelfde kragc.. en valeur behoorde te. worderi toegekend, als of dezelven feabinaal waren gero men, en dat mitsdien het ïsystema van Officier en Schepenen, dat zy zodanige informatien zouden agter de bank fchuiven, houde- als niet genomen en die Getuigen wederom op nieuws, over diezelfde facf en en omftan ngheden , eene verklaring laaten afleggen, of onder eede laten afleg, gen, naar onze gedagten niet alleen ftrydig was met het honneur en ue digniteit dezer gecombi neerde Vergadering, welke, op expresfe last var 13 Ed. Gr. Mog. wordende gehouden, en in de zelve Gecommittcerdens van U Ed. Gr. V|og, asiiiterende, mitsdien niet konden zyn de bloott manus miniitra van het Coilegie van Schepenen, maar dat ook op die wyze de kragt en klem var 't onderzoek naar het voorgevallene binnen Rotterdam, waartoe wy, benevens meergemelde Ma. giftraat, door O Edel Groot Mog. expresfelyt zyn gecommitteerd, aan.dezelve gecombineerde Vergadering zoude wordeu onrnoomen en over gebragt aan het Coilegie van Officier en Schepe. ntn, door aan dezelven geheel en alleen over « laten, '>m de informatien te beleggen ende ' raagpoincten aan de Getuigen in te ngten op zoodanige wyze', als zy zouden goedvinden. Wy h ?bben daar en boven tot folutie op hei gereclameerde 5 i Articul der Crimineele Ordonnantie gereflecteerd en nemen de vryheid dit med« aan ü Ed. Gr. Mog voor te dragen, dat al was hei alwaar, dat dezelve Crimineele Ordonantie overa en fpeciaal te Rotterdam in alle deszelfs poincten letterlyk geobferveerd wierd, het dan nog klaarblyklyk is, dat noch de lei ter noch de intentie Var h«*t zelve 51 Articul het Syflema door Officier et Schepenen, op dit refpecf. gevoerd, favorifeert; niet de letter, om dat het z Ive Articul duide;yli Ifpreekt van Perfonen, geene Commisfie of magt heb. Ppppp ben- Rot» tèr- dam. Zwarigheel. van ie Commisfie te Rotterd. 1  Rotterdam. Zwarig' bed. vau de Commisfie te Rotterd. 1624. NIEUWE NEDERLANDSCHE . bende, om informatien prepararioir te nemen, welke Commisfie of magt aan het gezamentlyke Coilegie van ons en de Magiftraat niet wel fchynt te kunnen bedisputeerd worden; niet de intentie, om dat dezelve alleen daar in beftaande, dat een Rechter in eene Criminele zaak, op eeneontwyf. felbare wyze, van de waarheid der depofitien moet zyn overtuigd, en ten dien einde moet hebben de faculteit om zelf de Getuigen te zien, te onderhouden en op alles naauwkeurig te ondervragen , in dit geval, ook aan dat oogmerk beantwoord word, doordien de Officier en Schepenen in het gecombineerd Coilegie , waar die informatien genomen werden, mede zitting hebbende, de faculteit hebben, om op de contenance der Getuigen te letten, en am dezelven vraagen tot hunne elucidatie en convict ie te doen, even eens als of die informatien in het Coliegie van Schepenen genomen wierden; waar uit wy mitsdien befluiten, dat het meergemelde Articul met geen fchyn kan worden geappliceert op informatien en depofitien ingewonnen by een Coilegie, gedeeltelyk uit de Magiftraat gecompofeert, en het welk zonder ongerymdheid niet kan gelyk gefteld worden met Notarisfen , Secretarisfen, Griffiers en andere onbevoegde Perfonen, öf verda^t gehouden worden te zullen begaan zoodanige abuizen , als men van particulieren ongequalificeerde Perfonen zou Ie kunnen verwagten. Dan, Ed Groot Mog. Heeren, alle deze redenen by meergemtlden Officier en Schepenen geen ingang gevonden hebbende, maar in tegendeel dezelven, hoe zeer wy by herhaling hebben te kern en gegeven, dat wy aan de informatien, in onze gecombineerde Vergadering ingewonnen, geen meerder kragt wilden attribueren dan aan fcabinale informatien, en dus aan den Officier m Schepenen toekende» de faculteit om omtrent dusdanige informatien even eens te handelen, als omtrend da zulken, welke feabinaal genomen waren,  JAARBOEKEN, ÓSiofcr 9 1784.- 16a. ren , hebbende blyven perfifteren by derzelve; fentimenc, dat zy niet zonoten vermogen eenig reguard te flaan op zoodanige, in onze gecombi 1: neerde vergadering genomen en beeVdigde infori: matieu, ja Zelf niet dan na veel tegenkanting heb «bende willen overgeven, datzy, voordat UEd. •J Groot Mog. hoogstderzelver goedvinden op dit ü point nader zouden hebben gemanifefteerd, die Igetuigens niet op nieuws voor zich zouden ontbieden en hooren, hebben wy ons in de nood,;zaaklykheid gevonden, om ons ter dezer zake i aan U Ed. Groot Mog. te adresferen met eerbie. i dig verzoek, om hoogstderzelver welmeening omtrent dit poindt te mogen verftaan. Hier mede, Ed. Groot Mog. Heeren, zouden li wy deze kunnen eindigen; dóch het zy ons gepermitteerd deze gelegenheid waar te nemen, om 1 met alle verfchuldigd refpecl' onder het oog ! van U Ed. Groot Mog. te brengen eenige difficulstelten, welke ons in deze Commisfie, wanneer wy deszelfs aart en natuur en de wyze, op wel:ke dezelve moet geëxecuteerd worden , befchouWen, natuurlyk voorde gedagten komen, en welike wy voor uitzien, dat hoe meer wy in de be: handeling der zaken avanceeren, daaglyks zullen •^vermeerderen ; difficalteiten, welke ons zo gewigtig en fommige zo onoplosbaar toefcfiynen adat dezelven ons te meermalen doen vreez-n, of wy wel m ftaat zuUen zyn, om deze Commisfie voort te zetten met dat fucces, en te-brengen tot idat einde, het welk U Ed. Groot Mogende zich in het decerneeren van dezelve hebben voorgefteld, en het w Ik het gewigt en de aangelegenheid der zaake lchynt te vorderen. Wy zouden hier toe kunnen brengen de moeïuyKtiëid, welke zich aahftonds opdoet, wanneer :ons fentiment, op het een of ander noincl, ftrydig is ;met dat van:de Heeren van de Magiftraat. en den tyd, welke er gefpilt moet worden, eer dezelven gcopipofeerde gedagten, ^ zullen wy daar over niet telfpppp 2 kens r 1 Rotterdam. Zwarig heel. van de Commisfie' te Rotterd.  i6a6 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam. Zwarig hed. van de Com' mis/ie te Rotterd. kens de decifie van U Ed. Groot Mos. moeten inroepen ) do„r het een of ander expediënt, zyn g^concilieerd, gelyk wy van die een en ander de ondervinding reeds gehad hebben. Wy zouden kunnen afegueeren, dat, daar wy niet willen ontveinzen, dat 'er zig een allerruimfte materie opdoet tot een ferieus onderzoek naar de fources van aangelegen gebeurtenisfen, gedurende veel meer dau een jaar voorgevallen , de reeds op zich zelven zeer langen tyd, welke tot het doen van het zelve onderzoek zal gerequireerd worden , nog merklyk moet verlengd worden, doordien de befoignes deswegens moeten worden gehouden met het'Gollegie van de Magiftraat, en op verfcheiden refpecten moet worden ingeroepen de medewerking en afzonderlyke behandeling van het Coilegie van Officier .en Schepenen , welke beide Collegien, in onderfcheiden betrekkingen , andere zaken, waar van fommige geen uitftel kunnen lyden, te verrigten hebbende, noodwendig aan het door U Ed Groot Mog voorgel'chreven onderzoek dien tyd niet konnen hefteden, welke, tot eene onafgebroken en zo veel doenlyk fpoedige voortzetting van dien , anderfints wel zoude gerequireird worden. Doch de gemelde bedenkingen, welke zouden kunnen geacht worden van minder gewigt te zyn, daar latende , willen wy ( onder proteftatie van daar door geene de minfte intentie te hebben, om van onze zyde eenig vermoeden te verwekken tegen het Corps van de Magiftraat van Rotterdam, of eenige Leden van dien) de attentie van U Ed. Groot Mog. vooral bepaalen by die inconvenientien, welke naar onze gedagten natuurlyk voortvloeien , niet alleen uit het gezamenlyk en gecombineerd met welgemelde Magiftraat executeeren onzer Commisfie, voor zo verre dezelve relatief is tot het doen van onderzoek naar de fources van het gep isf erde en van het fubfifteerend ongenoegen en wanriouwen, (want voor zo verre be-  JAARBOEKEN, O&ober, 1784. 1627 betreft het heramen en ter uitvoer brengen van middelen tot herftel der rust is de z ak van eene andere natuur) maar ook voornaamlyk uit het moeten overlaten van dit onderzoek, voor zn ver re het ju iicieel gefchveden moet, aan het Coilegie van Officier en Scheepenen, daar die beide Colleg^n , in derzelver relatien zo van Politie als van Juflitie, volgens de v.oidraet der refpective Requeftranten, op welker klagten U Ed Groot Mogende dit onderzoen gedecerneerd hebben, de gepaste refl' Xie niet hebb:n geflaxen op de voorgevallen gebeurtenisfen en de deswegens geduane aanklagten , nog met genoetzaame vigeur (om niet meerde* te zeggen ) maatregelen h bben beraam-' en werkftellig gema. kt tot ftuifii g dier op, roerige bewegingen, maar in tegendeel daar derzelvèr flaoheid en daar uit voortgefproten onvermog-n, om de rust en veiligheid te h rftellen, bj verfcheiden van de gegoedfie en achtingswaardig fle Burgeren hebben do< r gebooren worden da ongenoegen en wantrouwen en die vooringeno mènheid tegen hen en hunneder beftuur, welk< meergemelde Magiftraat by derzelver berigt aai y Ed. Groot iVlog. totidem verbis avouvert daad lyk te exteeren, en we'k misnoegen en wantrouwen wy niet willen ontveinzen , dat verre vai thans te cesfeeren, integendeel vooral na bet be Tigt der Magiftraat, waar by der Reqhestrarrtei gedrag in geen zeer gunftig licht bcl'chouwc w. rd nog fchynt vermeerderd te zyn, en zelf ook b; zommige tot gevolg te hebben eene huiverij h id om openhartig te openbaaien al hf t geen zy moog lyk, ter ontdekking der waarheid, wel zouc'ei kunnen aan de hand geven. Verre zy het van ons, Ed. Groot Mog. Hee > ren , dat wy nu reeds zouden willen beflisferi, o die voordragt van zaken en dat tegen de R- gee ring opgevat wantrouwen en misnoegen gefu d er zy; maar dit bedoelen wv, dat het noodwendu aan inconvenienten, welke van zelfs in het oo| Ppppp 3 loo Ror- UAM. Zwarighed. van de Com- niisfie te Rotterd. I 1 1 p r  ifSaS NIEUWE NEDERLANSCHE Rot- I TER. DAM. Zwarig hed. van de Com ■misfit te Rotterd. oopen , moet onderhevig zyn het zelve onderhoek te doen met zodanig Coilegie of Perfoonen , 1 welke beichuldigd worden zelve tot dat ongenoegen en wantrouwen aanleiding te hebben gegeven, en dus als in de zaak «econcerneerd zvnde, zomwylen zilve, 't zy Collegialiter, 't zy afzonder^ lyk, wezens hu-ne eigen daaden of nalatigheid zullen moeten worden gehoord, en zich verantwoorden. Immers die meenen wy, dat noodwendig daar I uit volgt ( en hier in beftaat dan ook onze voor* I naamfte zwarigheid in hst executeeren onzer Com- I misfie, zoals dezelve is leggende) dat, daar de klem en de kragt van het te doene oqderzoek, i naar onze gedagten, te meermallen en voornamentlyk zal reildeeren in de informatien, welke i men deswegens zal moeten bekomen van zodanige perfoonen , welke, niet als vry willige getui- j gen . en dus politicquement, maar als genoodzaakt tot het geven van getuigenis , of wel als medepligtigeaan het voorgevallene en dus judicieel zullen moeten worden gehoord , en tot het aan j dt n.dag brengen der waarheid gepousfeerd en ge- .|l con itaingeen, het niet wel met den aart der zaa- ke , en van onze Commisfie fchynt te kunnen worden overeengebragt, nog aan het voorgeiteldc but beantwoord , wanneer het zelve judicieel on- J zo k (waar van de kragt en klem beftaat nitt in het naderhand bekomen van vifie der genomen informatien en gedanne verhooren, maar in het | da elyk adiifteeren by het neemen en doen van dezelve, en de faculteit om daar by pro re nata II handelen J niet gefchied by die geene, welke ' door den Souverain tot het doen van onderzoek ! over de geheele zaak zyn .gecommitteerd, maar I geheel en alleen moet worden gedemandeert ( zo als die faculteit, om zulks te kunnen demandeere.i, mede niet word gecontefteerd) en vervol- j gens overgelaaten aan een Accufator publicus en een Coilegie van Scheepenen, welke Dog boven | dien, II  JAARBOEKEN, OSofer, 1784. 1629 : dien, five jure üve injuria worden mistrouwd by die geene , op welker klagten het onderzoek 1 gefchied. _ Deze laatfte bedenking , Ed. Groot Mogende Heeren, is ons by nadere overweging en verdere :l behandeling van zaaken voorgekomen van zo veel 5 gewigt en influemie op het fucces onzer commis-. ;| fie te zyn, dat hoe zeer anderzints, volge: s het :i hier voor gedetailleerde, het zelve Point tusfchen 1 ons en de Magiltraat van Rotterdam zoude kuni n n fchynen te zyn geapplaneerd en afgedaan , en wy ons ook daar na zullen gedragen, hangende de j deliberatien van ü Ed. Groot Mogende over dit 1: ons adres, (waar omcrend wy egter wegens de 1 in flut n tie van het Point in quasttie en de^voortzet|j ting der r„eds aangevangen zynde Crimineele i Procedures eene fpoedige Refolutie verzoeken) i wy gemeend hebben , het daar by niet te moe; ten laaten, maar deze bedenking, benevens on| ze andere zwarigheden , by gelegenheid yan dit adres, aan het verligt oordeel van U Edele I Groot Mogende te moeten onderwerpen ; ons verzekerd houdende, dat U Ed, Groot Mogende 1 ons niet kwalyJk zullen neemen, dat wy, welke van het gewigt dezer Commisfie, en het belang van deszelfs reusfite ten vollen overtuigd zyn, de | zwarigheden, welke wy in de Executie van dej zelve reeds ontmoeten , en verder voorzien, met 1 alle gepasten eerbied, doch teffens cordaat en oni! bewimpeld, ook tot onze eigene decharge, in den boezem van UEd. Groot Mogende uitftorten en Hoogstdezelven daar door in (laat Rellen, om na dezelve te hebben gepondereert, des goedvindende, te kunnen beramen zodanige nadere voorzieninge, als U Ed. Groot Mogende na derzelver hooge wysheid ter bereiking van derzelver falutair oogmerk, en ter efficacieufe voortzetting van het geordonneerde onderzoek zullen ; oordeelen te behooren. Hier mede, Ed. Groot Mogende Heeren, zulPpppp 4 len Rot- TERDAM. Zwarig* hed. van Ie Comnisjie te Rotterd.  Rotter» dam. 1630 NIEUWE NEDERLANDSCHE ten wy God Almagtig bidden ü Ed. Groot Mog. te willen behouden in zyne heilige beicnerrning. Gefchreven te Rotterdam den 20 September 1784. (onder ftond) U Ed. Groot Mogende Dienswillige De Gecommitteerden van de Staten van Bolland en Westfriesland te Rotterdam. Ter Ordonnantie van dezelven (was getekend) RUDOLF BAALDE. Deze brief en verzoek daar in vervat, is terftond den 30 September met 11 Remmen tegen 3 Remmen, commisforiaal gemaakt in het groot befoigne, om H. £d. Groot Mog. terftond te dienen van advys. Waar tegen de Afgevaardigden van Rotterdam zig ten lterkfte verzetteden. Zie hier het Extract uit de Refolutien van de* Heeren Staten van Hollanden West ■ Friesland, in Hunne Ed. Groot Mogende Vergadering genoomen op Donderdag den 30 September 1784. /"Ontvangen eene MiVfive van de Heeren Gecom. 0 muteerden van Hunne Ed. Groot Mog. te te Rotterdam, gefchreven aldaar op gisteren, waar by  JAARBOEKEN, OZtoher, 1784. 16*31 by verzoeken de welmeening van Hunne Ed. Gr. Mogende te verftaan, op eene bedenking hun in derzelver onderzoek uit kragte der voorfz. Corr misfie , van Officier en Scheepenen der gem<-Ue Stad, ten aanzien van het 1 Artikel der Crimi neele Ordonnantie, nopens het neemen yan Informatien , voorgekomen j en by w« I e g legei b id verder onder het oog van Hunne Eu. Gr ot Mogenae brengen eenige d fficulteiten, dewelke ty^ in de executie der voort'. Commisfie neds ont moeten en verder voorzien; breeder hier na gein» fereerd. Fiat Infertio» Waar op gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verfta.ii), dat de voorlz. Misiive zal worden geëxan ineerd door de Heeren vandë Kidderfchap en verdere Hunne Ed. Groot Mog. Gecomrj.itt- tr den tot het groot Befoigne , met eenige van de Heeren, by Hunne Ed. Groot Mogende Rtf lutie van den 10 der voorleden mar nd tot informatie op de bewegingen te Rotterdam mz. gecommitteerd, en de Vergadering daar op gediend van derzelvei confideratien en advis; en is aien onverminderd Copie van dezelve M.sfive verzogt door de Heeren Gedeputeerden der Stad Rotter 'am, om daai op te verdaan de intentie van de Heeren hunn< Principaalen. De Heeren van de Ridderfchap en Edelen heb ben tot de voorfz. Conclufie niet geconcurreerd. De Heeren Gedeputeerden der Steden Delft et Brielle htbb n gedeclareerd van gedagten te zyn dat de bovengemelde Misfive behoorde te werdei gezonden aan den Officier en Scheepenen der Stat Rotterdam , ten einde op den inhoud derzelve voor zo vee) hun aangaat, Hunne Ed. Groot Mo gende binnen een bepaalden en korten tyd te die nen van berigt. De Heeren Gedeputeerden der Stad Rotterdam pPPPP 5 heb Rot. r erjam. Refol. op voorlz, brief der Commisïe. 1 1 I t  ï63« NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam. JRefoI. op voorfz brief der Commis' | 1 t i ! ) t £ 1 r t] \ hebben gtïnfteerd, dat de voorenftaande Misfive .var Heeren Gecommitteerden van Hunne Ed.Gr. Mo errde niogt worden gefteld in handen van Officier en Scheepenen der Stad Rotterdam, om Hunne Ed. Groot Mogepde op den inhoud derzei ve Misfive , voor zo veel hun aang at , binnen een zekeren bepaalden termyn te dienen van derzelver Berigt, en dienvolgende tot de .voorfz. Refoiutie Commisforiaal niet geconcurreerd , maar gedeclareerd zig (immers voor als nog ) ia geene deliberatien over de voorfz. Misfive te kunnen inlaaten, maar dezelve over te neemen, ten einde daar op alvorens te verftaan de intentie van de Heeren hunne Principaalen, met referve van derzelver vrye deliberatien , en om verder dien aangaande zodanig te doen , als iezelve te raade zullen worden. De Heeren Gedeputeerden.der Steden Hoorn, Enkhuizen , Edam en Medemblik , hebben de roorfchreeve Conclufie aangezien. Het voorfz. verzoek der Commisfie maak:e de fterkfte indruk. Derhalven fchreven Burgemeesteren en Vroedfchappen dezer tad aan de Leden der vergaderinge der Staen den 4 Oétober 1784. dezen rondgaande >rief. FV/anneer Hun Edel Groot Mog. op den 30 Au. * gustus laatstleden hebben goedgevonden eeiige Hi eren Gecommitteerdens, met en bene:ens onze Magiftraat. te benoemen tot een Poliicq en gecombineerd onderzoek, wegen* een opevat misnoegen van eenige 13uraers regen de Wetou 'crfcliap dezer Stad, hebben wy tot deze beoeming met geconcurreert, vermits wy uordeelen dezelve ftrydig te zyn met de fundamenteele Vetten det Republyk en de Privilegiën van onze Stad,  JAARBOEKEN, OcHober, 1784. 1633 Stad, gelyk ons Advys, op den 9 September, in ; de Notulen van Hun Edel Groot Mog. gtïnfe reerc en hier nevens CopyelyK gaande, zoo wy vertrouwen, bondig aantoont. Wy hebben egter ; deze benoeming aangezien, daar Hun Ede' Groot -Mog. by dezelver expiicatoire Ref >lutie van den 'zelfden dag, gerustheid hadden g g-ven, dat dezelve niet zoude ftrekken , .om zich in eenige huis'houdelyke zaken ofbeftuur te willen inmisceeien. veel ] min om aan de welherbragte Privilegiën, Vry-en ■Gerechtigheden van de nlpeStive Steden en Leden van Hunne Edele Groot Mog. Vergadering, en in 'i byzonder van de Stad Rotterdam, eenige atteinte oj \ prejudicie toe te brengen. Wy h bben ons, Edele Groot Achtb. Heeren, i pp de teneur dezer Refolu ie verlatende , die Com! misfie, benevens de Militie (die toen wy ze geI gevraagd hebben ons geweigerd, doch aan een 1 naburige Stad, op de eerfte requïfitie , verleend, : en ons nu gegeven is, als hoe zeer wy gedecla1 reerd hadden ze niet benoodigd te hebben) bm1 nen onze Stad ontfangen en het gecombineert oni derzoek heeft daaglyks plaats. Edoch intusfchen een different tusfchen welgemelde Heeren Comi misfarisfen en Heeren Officier en Schepenen dezer Stad , over de ware meerling van h; 151 Artykel der Crimineele Ordonnantie ontftaan zynde, 1 hebben welgemelde Heeren Commisfirisfen deze telegenheid gearripiecrt om aan Hun Kdel Groot (log- vermeerdering van authoriteit, en verandei ring der Commune, in dier voeg n en ten zulken einde, te verzoeken, dat de Politie en jultitie beide in handen van welgemelde Heeren Commis: farisfen zouden worden oyergebra-t; onze üur: gery van ha .r Ordinaris Rechter geavoceert en de ganfche Refolutie van den 10 Augustus laat (Heden, i tot onze gerustheid, tot bewaring onzer Privilegiën tot veiligheid onzer Burgery gegeven, geïni verteerd. Wy hebben ons, Edele Groot Achtb. Heeren, op de goede trouw dier Refolutie verlaten: Rot» riïR- DaM. Briefvan deRegeering aan de i.e.len van Staat  Rot- TerDam. Briefvan de Reg. aan de Led van Staat, 1 » i \ ] 1 i i J 2 \ 2 / b $ ii P EDELE it534 NIEUWE NEDERLANDSCHE ten: wy reclameeren dezelve met allen ernst, en infteeien, dat in die Refolutie geene verand rine van wat aart of natuur ze ook z\n mag, moge worden gemaakt, en dat dus het Commisforiaal tegen het expres verzoek van onze Heeren Gedeputeerden ter dagvaart gedecerneert, al'eenlyk ten objecte mogte hebben het iuridiqu- different tusfchen de Heeren Gecommitteerden van Hun Ed Gr. Mog., en het Coilegie van Officier en bcnepenen, ten minfte dat daar door geenèinfra&ie worde toegebragt aan de Refolutie van Hun Edel Groot Mog. te meermaden geallegueert Wy touden te kort doen aan het oordeel van ü Ed. ^root Achtb., zo wy wilden toucheeren de gefreesde onheilen , die, zoo voor onze Stad als mdere Steden, ftaan geboren te worden, zoo nen op aanklagte van eenige burgers, en dat wel >p vague befchuldigingen, zonder bewys, aan een ntegreerent Lid van de Souvereiniteit, tegen des;elfs genoegen, obtrudeert eeDe Commisfie. die vanneer haar gegeven wierd de magt, die Hun tdel Mog. nu komen te vragen, eene formeele Jelegatie aan gemelde Heeren Commisfarisfen , trydig tegen de Privilegiën van den Lande en an de Steden, (zoo wy vermeenen ^ zoudf* uitaaaken. Wy verzoeken dus, dat UEd. Groot ichtb. deze gevreesde onheilen pondeerende derelven Gedeputeerdens zoodanigen last zullen geen, waar door het Gecombineert onderzoek 00 als het bepaald is, by Refolutie van den io' .ugustus laatstleden , voortga en niet te lang ten ezware van 's Lands en Stads Finuntien worde eprotrahe^rt. Wy bevelen U Edel GrootAchtb. 1 de belchermmg Godes &c. &c. > Ook zonden nog Hoofdofficier en Scheesnen aan de Vroedfchap dit volgend berigt  JAARBOEKEN, O£tofcr, 1784. «5S5 EDELE GROOT ACHTBARE HEEREN! Na dat wy een en andermaal met de uiterfte oplettenheid geiezen hadden de Misfive, door Heeren Gecommitteerden van hun Ei. Groot Mos., op ien ai> September laatstleden aan hoogstderzelver Committenten gefchreven, waar van O Fd Gr. Achtb. hebben goedgevonden ons com mu'nicatie te geven, hebben wy nodig geoordeeld, hof ü welgewenschthadden, dathet Hun Ed. Gr. M04. hadde behaagt die gemelde Misfive mgcvo;ge de propofitie der Heeren Gedepuleerden dezer Stad ter Vergadering gedaan, in o. ze hand> n te (tellen ten fine van berigt j nogtansonze confideratien dienaangaande, vo;Jr zoo verre daar by ons Col'egie geconcerneert is, aan TTEd Gr Achtb. te fuppediteren, in dat vast vertrouwen, dat U Ed. Gr. Achtb. niet zulien willen afzyn dezelven, langs gepaste wegen, te brengen onder het oog van den Souverein. Wv zeggen met opzet, voor zoo verre ons Coileaie daar by geconcerneert is, om dat het onderzoek der generale difficukeiten, welke door Heeren Gecommitteerde™ by de voorfchreve Mislive ten aanzien van de executie van derzelvei Commisfie geoppert worden, voor zo verre du gene direct b- trekking tot de waarneming van ons officie hebben , zekerlyk niet tot ons Deparrement behooren, nemaar de behandeling daai va? aaifeü Ed. Gr. Achtb. moet worden overge latSt dit oogpunt dan de zaak befchouwende, i het ons voorgekomen, gemelde confideratien by zonderlyk te moeien bepalen tot twee poinc-ten: te weten , in de eerfte plaats tot de Sustenu vat Heeren Cecommitteerdens omtrent de valeur ei "rugt der informatien, welke in het gecomb, neer Coilegie van welgemelde Heeren van de Wethou derlchap dezer Sta J belegd en met eede bevestig zouden worden, ten anderen, tot de adfiftenw RotrER- 9 AM. Ber. van Hoogfch. °.n Scheelenen in voorfz. zaak. i l i I  Rotterdam. Ber. van Hoogfch, en Scheepenen in voorfz. zaak. 1636 NIEUWE NEDERLANDSCHE by het judicieel onderroek, het welk Heeren Gecommitteerdens oorde- lcn dat aan hun lieden ter bereiki-g, van het but van derzelver Commis' üe, zou behoren te worden toegekend. Belangende het eerite poincï willen wy niet ontvelen , op den 33 September laatstleden orrs dienaa gaa- de te hebben geëxpliceert, dat wy vermeenden, uit hoofde van het 51 Articul der Criminele Ordonnantie, (welke, boe zeer Heeren Gecommitteerdens daar aa fchynen te twyffelen, in hare voornaamfte deelen , en byzonder met betrekking tót het Articul in quseftie, binnen dezen Stad wel deeglyk word geobferveert) aan de verklaring , in voorfchreven gecombineerde Vergadering gepasfeert, niet te kunnen nóg te mogen toekennen die krat;t of dat va leur welke aan Scabinaale inftrumenten moetgegevi n worden: leze explicatie was berustende op het geen bereids ter zeiven dage bevorens door ons gedeclareerd was, dat het, nafflentlyk van wettige fperulatie zoude onderhevig zyn, in hoe verre wy Etgever 'uthoriteit bevoegd waren vvn de Letter van 'het voorfchreven 51 fte Artucul der gemelde Ordonantie jf te gaan, en hy agterlating dier formaliteiten, har in voorgefcheven, ons uit te brengen vonnis niet van nulliteit zoude kunnen worden befchuldigd: Dit gedeclareeerde, het welkby de vporfcnreven Misfive m&i ftilzwygen word «epasfeert, is de ware Sleutel onzer intentie en ftrekt, onzes bedunkens, ten klare preuve, dat wy geeffints in in het oog gehad hebben de digniteit der Commij-fie te willen verminderen of ons eenigfints uit te 1,ten omtrent den graad van authenticiteit, Welke aan de verklaringen, in voegen voornoemt jeleg i, by eene nadere dispofitie van den Souverein, zou kunnen gehegt worden, maar dat wy gemeend heb-ende in onze refpective relatien als Officier ei Schepenen, aan de letter van de vy et ten ürikilen verbonden te zyn, even daarom" met konden adopteren een fyftem», hetwelk naar  JAARBOEKEN, OBober, 1784. 1637 naar ons begrip daar van afweek, en even danr door gelegenheid geven, dat naderhand onze von* nisfen, opgrond van eene gelultineerde nulliteit, door pracficale middelen, waar van toch nooit gebrek is, gecavilleert en tot een nader objett van onderzoek gemaakt wierden; eene voorzigtigheid, die ons vooral in de tegenwoordige conjecturen van tyden meer dan ooit hoog nodig voorkwam, en waar van het verzuim, ex post-facto, aan de expeditie van de Jultitieen het zoo zeer gereclameert oogmerk der Commisfie niet weinig oncienst zou hebben toegebragt. Het different derhalven, tusfchen ons en Heeren Gecommitteerdees op dit respecl gerezen, kan onder correéle niet daar in beitaan, of by wegen van Politique explicatie, uit den aart en het nut der zake, of uit den luister der mee ge-melde Commisfie ontleend, omtrent zoodanige verklaaringen van het voornoemde Articul eenigermate zoude zoude kunnen worden afgegaan! nemaar, of wy, als Officier en Rechters, zonder tusfchenkomst van den'Souverein,het daar voor hebben mogen houden, dat het zelve Articul, in cas fubjec~t, zoude wezen buiten alle applicatie: hier van hebben wy het contrarie gefuftineert, cn diefuftenue meenen wy allezints gefundeert, te zyn, zoo dra maar het verftand van het voornoemde Articul aan eenige fpeculatie zou kunnen onderhevig zyn , alsin welk geval het buiten twyffel raadzamer was, allecaviilatien, welke, op het formele of informele der meergemelde verklaringen, in het vervolg zouden mogen plaats hebben, geheel en al weg te neemen, door aan dezelven niet eigener authoriteit zoodaanig valeur toe te kennen, als of die revera fchabinaal belegd waren. Dat nu, Edele Groot Achtb, Hèeren , devoornoemde fpeculatie niet van allen grond ontbloot is , nemaar in tegendeel op den letter van net gemelde Articul wel deeglyk berust, dunkt ons uit den inhoud «m het zeivete wezen ailefints evi-dent; in confederatie dat daar by expreslyk word ver» Rot- TEKOAM. Ber. van HoosTc'h. °,n SchseUn n in voo fz. laak.  i63S NIEUWE NEDERLANDSCHË Rot- tkr dam. Ber. van Hoogfch. en Scheepenen in voorfz. zaak. verboden reguard'ofte inzien te nemen op informatien of atteftatien genomen of gepas Teert voor Notarisfen , Secretarisfen, Griffiers en gemeenlek alle Perfonen , geene Jugen of Rechters wezende. Wel is W4nr dac er onmiddelyk word bygevoegd: of geene Commis* fte of magthebbende om informatien pmparatoir te nemen; maar het zy ons gepermitteerd, daartegen te mogen aanmerken, dat na onze opinie, door de voorfchrevenjby voeging niet zoo zeer, of liever in het geheel niet, word geindigiteert een ander foort van perfonen, welk geen Rechters of Jug n zouden zyn, maar dat dezelve veel eer aanduid en expliceert de oorzaak waarom juist alleen van Rechters of Jugen word gefproken, als die uit den aart hunner Commisfie en magt pnvativelyk bevoegd waren, in Crimineele Zaken , informatien te nemen en atteftatien te doen beëedigen, zoo als dan ook by het Lemma of de rubriecq van dat Articul gezegd word: alle atteftatien en informatien , anders dan voor de Jege of Rechter gepasfeert, zyn verboden; terwyl het daarenboven tegen allen gronden van een gezond begrip zou aanloopen te veronder ftellen, dat by het maken van de voorfchreven Ordonnantie, op geen Politiecq onderzoek of eene Commisfie van natuur als deze eenig denkbeeld zou zyn gevallen; en het ter contrarie Zeer natuurlyk voorkomt, de reden van het geftatueerde by dit Articul te zoeken, daar in, dat de Rechters, die ter eeniger tyd over de zaak zelve zullen moeten oordeelen, dat (zeggen wy) die Rechters aan de ftrengfte regels van waarheid de bewyzen toetfen, waar op zy naderhand zullen moeten recht doen; dat zy gênerhande dispofitien, het zy provifioneel of definirif in de weereld brengen, zónder alvorens, uit eigen oogen, ongefto :rd, het gewigt met alleen der informatien gepondereert, maar ook de houding en gelteldheid der Getuigen, en het afleggen van den Eed van naby gezien te hebben , dat aan welk nocdzaaklyk requifiet geenzints voldam wor-  JAARBOEKEN, CEloher, 1784. 1639 worden, byaWien dezelve Rechters op informatien of atteftatien voor een Politiecq Coilegie (al was het ook, dat zy, gelyk in cas fubjeét, daar by, doch in een andere relatie dan die van Rechters waren prefent geweest) belegd en beëedigd een even gelyk reguart als op fchabinale zouden moeten neemen, hec welk in het geval, waar in %vy verferen, des te fterker fpreekt, nadien de Vraagpoinften, aan de Gerequireeidens in het gecombineert Coilegie voor te bouden, meest al. door of van wegens Heeren Gecommitteerden worden te zamen gefteld uit informatieu , die door dezelven privativelyk worden genomen, welke i reflexie wy vervolgens vermeenen ook de intentie van het voorfchreven Articul, conform onze -woordelyke opvatting, nader te expliceeren; ter- 1 wyl voor het overige van ons niet te vergen is, dat wy, in weerwil van dit alles, op eene enkele prsefuppofiue, als of het pasieren van de voorfchreven formaliteit meer of min zoude inftem- - nu n met het oogmerk, het welk Hun Edel Groot Mog. zich, Dy het decerneren der voorfchreven Commisfie, mogten hebben voorgelteld, ons de bevoegtheid zouden hebben moeten aanmatigen, om naar deze of gene regels van convenientie de wetten uit te leggen, zoo lang dien aangaande de expresfewil van den Souverera ons niet is gemanifesteert, tot zoo lang immers bly ven wy aan de „flipte obfervantie der wet gebonden; tot zoolang ook kan ons niet ten kwade geduid worden, dat wy ons gedr g in allen opzigten daar na reguleren, en meer worc er niet vereischt om onze tot hier toe gevoerde fuftenu te jultificeren. Behaagt het desonaangezien aan Hun Ed. Groot Mog. hieromtrent, op het voorftel van Heeren Gecommitteerdens, een anderen regel voor te fchryven, in dit geval en eerder niet, zal het on. ze pligt zyn daar aan teobedieren , hoe zeer wy egter, het zy met eerbied gezegt, niet kunnen '.verbergen, hoe' gevaarlyk wy het in 't generaal Qqqqq oor- Rot> ïerdam. Ber. van Hoogfch. en Scheepenen in voorfz. '.aak.  ÏÖ40 NIEUWE NEDERLANDSCHB Rot. ter-? dam. Ber. van Hoogfch. en Scheepenen in voorfz* zaak ■ oordeelen te zyn, te gliferen van een Landwet,, welke zoo vele Jarea heeft gevigeerd, en welke de eeniglte norma is, volgens welke de criminele Rechtspleging dezer Landen word uigeoeffend, en dus ook niet kunnen penetreren, dat de zwarigheden dier welgemelde Heeren Gecommitteerdens, tegen bet andermaal doen beë'edigen der verklaringen voor ons Coilegie, geopperd , van zoo veel gewigt en noodzaaklykheid zyn, om het opgetmeide Artykul , het welk de algemene nuttigheid en eene allezints zoo billyke als voor» zigtigfte Adminiftratie van de Juflitie tot zyn fundament beeft, te veranderen of te reftringeren. Het tweede poindt, tot welkers verhandeling wy thans overgaan, heeft, Ed. Groot Achtb. Hec. ren, ons vry fterker gefrappeerd dan het voorgaande. Wy vertrouwen , dat het notoire grief, jhet welk daar door aan de Privilegiën d: zer Stad en de Confttutie van het huishoudlyke wezen aldaar zou worden toegebragt, indien hetzelve immers, conform de gedane Propofit e van Heeren Gecommitteerdens, by den Souverein tot ffand gebragt wierd, een ygelyk en in het byzonder aan U Ed. Groot Achtb. van zelfs moet in het oog loopen. Wy vertrouwen wyders, dat de Confervatie van die Privilegiën een object, is zoo dierbaar en van zoo veel aangelegenheid, dat U Ed* Groot Achrb. niets onbeproefd zullén laten, om een vooiftel van die natuur, met alle vigeur, tegen te gaan , maar gelyk hetzelve ook eeneonmiddelyke betrekking heeft tot ons Coilegie, kunnen wy niet afzyn U Ed. Gro' t Achtb. op dit refpecl te herinneren den inhoud der Refolutie van Hun Ed. Groot Mog., op den io Augustus ■laatstleden genomen , waar by de voorfchreven Commisfie is gedecerneerd geworden, doch waar by-tefFens, zoo opzettelyk, is gedecerneerd: dat de intentie van Hun Ed. Groot Mog. geene andere was, als om zig alleenlyk op eene politique wyze omtrent de fitb/ijleerende tneenigheden te informeren.  JAARBOEKEN, Ocjoher, 1724- 1641 1 em vervolgens daar op 'nader te kunnen delibereren, en zonder daar mede in het oog te hebben, om hier 1 door eenige kleinigheid aan de Regeering der Stad Rotterdam toe te brengen, of zich in eenige hun ■ i ner htiishoudelyke zaaken of beffier te willen immis: eer en, veel min om > door het nemen van de voor/chre ven Refolutie, aan de welherbragte Previlegien, Vryen Gerechtigheden van de refpective Steden en Leden wan Hun Ed. Groot Mog Vergadering, en in het 1 byzonder om de Stad Rotterdam eenige atttinte of \pr otj'uditie te willen toebrengen, DezeClauful, die niette vergeefs maa; opzettèlyk en tot gerustiteliing van dc Heg'ring dtzer St«d, in de vooifchrevea Relolucie geïnfer-erd ftaat, op welkers ondtrhou1 ding door de Gedeputeerdens dezer S ad, als op 1 een onverbrekelyk beding, met zoo veel.ernst en a,.nhoujer.heid is aangedrongen, moet, onder re. verentte , altoos een heilig pkgtanker zyn en behoord op geen prastext hoegenaamt haar effect- en werking te verliezen. Wy hebben de exterfie van det voorfchreven Refolutie in dien zin opgeI vat, (trouwers ze kan geene andere explicatie admitteeren) dat aan de eene zyde alles, wat naar den aart der zake tot vollediger voortzetting van i het gebeurd onderzoek dienen konde, zoo veel moogiyk moest worden gofaciliteerd, terwyl aan iden anderen kant dat onderzoek nimmer tot een pnetext mogt dienen van indragt op huishouilyk beffier van zaken binnen beze Stad, en fpe1 cialyk op de adminiflratie der Juflitieprivativelyk en alleen aan onze zorg töebetrouwd, Oir dit ©ogpunt werkzaam zynde, hebben wv, nevens de verdere Leden van de Wethouderfchap, op de inltantien van Heeren Gecommitteerders, (ge1 lyk zy zelf, by hunne Misfive, erkennen en ook uit de gehouden Notulen blyken kan) gedeclai reerd wel te mogen lyden, dar aan Hun L< d. Mog., , lopderzelverrequilitie, doorden Hoofd-Officier, 1 wierd gegeven opening van Cnmmeele Verhooren, ■i alsmede vaa de nadere ingewonnen informatien, Qqqqq a met Rotterdam. Ber, van Hoogfch* en Scheepenen hi voorfz. zaak.  164* NIEUWE NEDERXANDSCHE Rotterdam. Ber- van Hoogfch. en Schee penen in vo-.rfz. zaak. met faculteit om aan den Heer Hoofd. Officier . op te geven zodanige poincten, al waar op welgemelde Heeren Gecommitteerdens vermeenen zouden, dat nadere inquifitie behoorde gedaan te worden: wy zyn verder gegaan, en hebben zelf overgegeven , dat alvorens er zaken, door een finaal Vonnis , wierden getermineerd, aan het gezamentlyk Coilegie van Hun Edel Mog. en van de Magiftraat, gelegenheid zoude worden gegeven, om, des nodig oordeelende, nog een nader politiecq onderzoek te doen. Dit Declaratoir, waar uit te zien is, hoe gaarne wy de hand willen leenen tot bereiking van het groote oogmerk, voldeet, in allen opzigten , aan de beide uiterltens in de voorfchreven Refolutie vervat; - het gaf gelegenheid aan Heeren Gecommitteerden em geinformeert te zyn van alles wat er, met betrekking tot de zaken, waar over hunne Commisfie zich extendeerde, in het Coilegie van Scheepenen omging, om, voor zo verre hun buiten de verhooren en informatien van Scheepenen geëxhibeerd, nog het een en ander voorkwam, te effecteureE ,;dat daar op ook behoorlyke inquifitie gefcbiedde; rót dus verre werkte men Heeren Gecommitteerdens in de hand, maar met dit alles bleef het Coilegie van Schepenen alleen in het bezit van de dadelyke exercitie der Jultitic; zy bleven alleen Rechters en jouisfeerden dus van het Recht hun qua tales competerende, en hier ' door wierd de meergemelde Clauful van non prasjudicie niet uit het oog verloren, — maar hoe zal men, Ed. Gr. Achtb. Heeren, met de duidelyke letter van die Clauful immers overeenbrengen, dat in effecte aan ons Coilegie, in de uitvoering van zaken alleen tot ons Departemenlftaande, zoudeo worden toegevoegd andere perfonen , die nimmer tot Mede-Rechters zyn aangefteld en ook nimmer als zodanig kunnen worden aangefteld, zonder eene duidelyke inverfie van de primitive Conftitutie van het zelve Coilegie, en de introductie eeoer Superintendentie, waar aan  I JAARBOEKEN, Oftofer, I7??4' 1-543 1 wy, behoudens onze Privilegiën en de goede orde I niet kunnen onderhevig gemaakt worden; de Soui%ereia begeert, zoo als de Refolutie zegt, geene j kleinigheid aan te doen, maar met wat naam zou 5 zulk eene vernederende, onvoorbeeldelyke en ïn1 conftitutionele Rap beftempeld worden? Heeren Gecommitteerdens gevoelen zelf al te J wel het uitgeltrekt en kommerfyk vooruitzigt der i zake,zy begrypen zelf, dat nooit de intentie van S den Souverein kan geweest zyn de SchepensbarK 1 van een der Stemhebbende Steden van Staat te S deposfederen van het notoire recht, omprinutiei i het werk der |uftitie binnen dezelve Stad gade te ' flaan. Van dit begrip hebben HunEd. Mog. eene I doorfhande preuve gegeven door te accepteren er i genoegen te nemen met het evengemelde JJeclara toir, waar by wel deeglyk, tegen de inbreuk ïr S dat recht, gezorgd wierd, waarom toch moet al: • nu hier in verandering gemaakt? — waarom moe' I het Coilegie van Schepenen als nu onder het oof, ! en ten overftaan van Politique Gedelegeerdens in i formatien nemen en verhooren doen?—-— waar , om moeten Schepenen of onkundig aan de vewich : ting, of als eenzydig, aan den haat van hunne Me ; deburgere worden bloot gefteld ? Is, Ed Groot Achtb. Heeren , de fbat der za I ken veranderd? - is het behoud der Privslegiei i en de huishoudelyke regering, waar op, by he : nemen der meergemelde Refolutie, zooopzetlyl , was reguard genomen, tans een zaak van minde 1 aanbelang geworden? Hebben Officier en Sche ! penen iets bedreven, waar d»or zy van kwadi trouw, partydigheid, of iets dergelyks, te be fchuldigen zyn ? Neen! Heeren Gecom mitteerdens zvn cordaat genoeg, om ons daa van niet te willen verdenken; maar de Reqaes tranten, wier verzoek tot deze Commis lie aan , leiding heeft gegeven, befchuldigen ons van traag ! heid, flaphe'd, en zoo men wil, met ingewikkel i de woorden van pligrverz.uim ; ons eigen gedra Qqqqq 3 zo Rot- TliRo AM» Ber. van Hatgfch. en Scheepenen in voorfz. zaak* i 1 1 t f y 9 11  "•1 te '; Rot» ierdam Ber. van Hoogfch. en Schee penen in voorfz. zaak. [644 KIEÜWE NEDERLANDSCHE zou met ter tyd een object van onderzoek kunnen worden, en want daar wil men-toch heen) wy hebben dus een bedekt intrest daar in, dat alles niet zoo naaukeurig word uitgevorscht! In dien fmaak redeneren Heeren Gecommneerdens by hunne Misfive; maar wanneer men op dien grond (welke voor ous niet minder fletrisfant is dan de eonfequentie, die men daar uit infereertj het werk da^r heen zou willen dirigeren, dat het Coilegie van Schepenen voortaan niet dan onder het ppzigt van Heeren Gecommitteerdens hunne fun» £tie, in zaken tot dit onderwerp betreklyk, zouden behooren te exerceren, dan fchynt men vergeten te zyn , dat de voorfchreven inümulatierr der genoemde Requestranten, bereids, voor dato van het nemen der voorfchreven Refolutie gepxfteerd hebben, en dat dit, onaangezien de Souverain zich, in het decerneeren dier Commisfie, tot een politicq onderzoek heeft geborneert, 'dat hy, door eene allezints falutaire Clauful, in de vootzetting van dat oaderzoek, de Privilegiën en het huishoudelyk beltier binnen deze Stad in, dezdver geheel heeft willen laten, en geenfints, nodig heeft geoordeeld aan Heeren Gecommitteerdens eenig recht te geven, om in de daadlyke executie van het Rechterlyk Officie, of in de adminiftratie der Crimineele Juflitie als Opzieners of Adfiftenten van Schepenen te fungeren: trouwens waar zou het henen gaan? indien de bloote voordragt van eenige Burgers genoegzaam was, om een Coilegie, wettig aangefteld en plegtig beëedigd, aadftons voor fuspefl: doen doorgaan, èn op dien grond in deszelfs recht en activiteit te verkorten? Zyn deze maximes onze vryheid? dan beftaat haar wezen in eene ydeie opvatting en alles word op losfe fchreeven gefteld! Wy zullen hiermede, Ed. Groot Achtbare, van dit werk afftapoen; kunnende voor het overige ons nier voordellen, dat de Souverein, op pene vpge» onbewezen cn post fefturji opkomen-i de  JAARBOEKEN, Oclober, 1784. ï**45 de bedenking, ooit van zich zoude kurmen verkrygcp een voorbeeld (het zy met eerbied gezegd) van zoo veel onbillykheid eD verongelykmg, als er in de Propofitie van Heeren Gecommitteerdens ligt opgeflooten, aan de gaclche Natte te geven , bet welk niet alleen voor deze Stad, maar voor alle de refpeftive Steden dezer Provintie, een kommerlyk uitzigt zoude geven, waar van de gevolgen beter gevoeld dan uitgedrukt kunnen v/orden. Hierop hebben de Gedeputeerden dezei ftad in het befoigne van 9 Oétober 1784. op voorgem. brief van Gecommitteerden , de volgende bedenkingen overgegeven. Namenlyk In dat Befoigne is door gemelde Heeren Gede> puteerdeD voorafgererftarqueert. 1, Dat wanneer de Misfive van Hun Edele Groo\ Mog- Gecommitteerden te Rotterdam 's weeks u voor en was ingekomen, en in deliberatie gelegd, z\ met ernst en aandrang hadden geinfteert, dat di< Misfive niet tnogt worden Commisforiaal gemaakt voor dat zy die geheele Misfive, welkers inhout hui voorkwam te zyn van de alleruitterfte itsportantie hadden gebragt ter kennis van de Heeren hunn Principalen. 1 Dat zy hier in geen ongelyk hadden, is bevei * tigd door het volmondig aveuvan Heeren Gecom muteerde» in het Befoigne gedaan. ' Namentlyk, dat het ontfiaane different tusfche Hun, en Officier en Schepenen, over het verftand va het Artikel der crimineele Ordonnantie, in d, Misfive gemeld, de minfte zwarigheid was: mat, dat het grote en eigentlyke Point, waarom zy zi • \ aan Haar Ed. Gr. Mog. hadden geadresfeert, h fiond in andere omftandigheeden en tastbaare zwi righeden, dewelke naar hun begrep een nadere vod Rot« TER DAM. r | > I 1 3 ■ • f t e r f M  ïö4ö NIEUWE NEDERLANDSCHE Hot- Tf- R IjAM. Confideradenvan Gedeputvan Rotterd in VQorfz, zaak, I 1 3 4 1 3 < 1 tfing van Run Ed- Gr, Mog. zoude moeten ultleeveren, en welke by het tweede gedeelte hunner Misfive waren opgegeeven, en gedetailleert. a. Dat ter zei ver tyd, door Heeren Gedepu. teerden is geadvifeert, en daar op aangehouden , dat de voorfz Misfive, immers voorzoo ver dezelve inhield een ontdaan juridïcq different tusfchen Heeren Gecommitteerden en de Scbeepensftoel der Stad Rotterdam, voor dat daar over nader wbrdgedeübereert, mogt worden gefteld ia handen van Officier en Schepenen,.om Hun Ed. Gr. Mog., daar op, (zelfs binnen zeekeren te bepaalen tyd) te dienen van dezelver bericht, op dat daar door, aan de eene kant, aan de gemelde Rechtbank, volgens recht enbülykheid, gelegenheid mogt w >rdeu gegeeven om de gronden van hun gefjstineerde, waar over Heeren Gecommitteerdens zig hadden beklaagd , (en die, in dit opzigt, mitsdien niet anders als hunne partyen konden worden geconfidereert,) te konnen voordraagen om openingen, en dat, a3n de andere kant, Haar Ed. Gr. Mog., op die wyze,behoorlyk zouden worden in ftaat gefteld, om met volledige kennis van zaaken, over de gegrondheid van het wederzyds gefuftineerde, en niet op de bloote voordragt van een der partyeo alleen, zonder verhoor van de andere, te konnenoordeelei. Dan , dat men heeft konnen goedvinden, om teze zoo billyke en rechtmatige iuftantien (mogelyk zonder voorbeeld) niet alleen af te wyzen, ;n te weigeren, om aan een aanzienlyke Recht>ank van een notabele Stad dezer Provincie geegenheid te geven , om de gronden van hunne ufter ue, over welke men zig beklaagde, en die lus het object, der deliberatien zouden moeten uitnaaken, te brengen ter kennis van Hun Ed. Gr. Viog, maar ook op allerley wyze had getracht leze zaake met de uiterfte overhaasting te pouseeren ö v Dat, wanneer zy Heeren Gedeputeerden vaD deze  JAARBOEKEN, Otïober. 1784. 1647 ze behandeling en toedragt van zaaken, hadden kennis gegeven aan hunne Principalen, dezelve daarover ten uitterfte zyn aangedaan geweesc; en gemeend hebben in aller yl hun toevlugt te moeten neemen tot de meede Leden der S' uveraine Vergadering van Hun Ed. Gr. Mog. door middel van een circulaire Mislive, en voorts, ten einde te konnen verneemen de gronden , waar op Officier en Schepenen , omtrend het verdank over het j 1 Artikel der criminele Ordonantie, devieerden van het begrip van Heeren Gecommitteerden, de voorfz, Misfive van de laastgemelde te moeten Hellen in handen van Officier enSche. penen voornoemd, even als zy bevorens hadden gedaan met opzigt tot de bekende, en voor de Wethouderfchap der Stad Rotterdam zoo hoonen« de Memorie van den Vroedfchap Elfevier, op welke men meede aan de Wethouderfchap de geleegenheid had afgefneeden, om zig tegen die Memorie te kunnen verantwoorden, offchoon dooi fommige Leden daar toe gepaste voorflagen, volgens regelen van recht en billykheid, waren gedaan geweest; zynde dan ook door Officier en Schepenen, aan de Principalen van Hun Heereri Gedeputeerden die gronden gefuppedieert, en bj eene Mifive van dezelve, op den 8 October deezes Jaars, en a-izoo maar '3 daags voor het ge houde Befoigne, gebragt ter Tafel van Hun Ed Gr. Mog. Het gemeen had de allerverregaanfte violentiei gebruikt; de Regeering gedwongen zig naar hun nen zin te fc hik ken, den Bailliuw der Stad vat zyn Ampt af te zetten, een Pagtershuis beneven dat van den Bailliuw geplundert, geheel omver gehaald, met Kanon op de Militie gefchooten cn dezelve Stad doen ruimen ; Heeren Gccom mitteerde Raaden en het Hof hadden beide Com misfarisfen in de Stad gezonden, om zig te in formeeren, de Bailliuw der Stad verlaten zynd van Ampt wierd van malverfatie geaccufeert. Qqqqq4 E ROTTERDAM» Confldim ratien van Ge' deput. van Rot' terd in voorfz. zaak. mfff',: 1 > 1  1048 NIEUWE NEDERLANDSCHE ïlOT> TJ:r- JlAM, Confideratienvan Ge deput. van Rotterd. in voorfz, «.aal, 1 J 1 i I En het was mitsdien niet vreemd, nog inconS ftitutioneel, dat daar van dageiykfche en competenten Officieren Regters, door dit omttandigheeden en geweld de handen waren gebonden orra informatien te neemen,' onderzoek te doen, teegen de Schuldigen te procederen, en die te ftraf. ten, als doe (niet gedelegeerde Rechters of Com* N misfansfen, met een Adjuncf, om het recht van de Hooge Overigheid waar te neemen, ) maar de Proviucieale Rechter en Fifaal van den Hove, het voorfz onderzoek, deed, en die zaake vervolgde. Meer agt men niet noodig hier van te zeggen, nadien men vertrouwt, dat met dit weinige de dispariteit tU'-fchen dit en het tegenwoordige geval Sonneklaar is aangetoont en beweezen, dat uit het zelve generly argument of coniëquentie ten voordeele van de futtenue van Heeren Commisfarisfen in het voorhanden zynde geval kan worden gehaald. Terwyl omtrent de geallegeerdegevallen te Enkhuyzen en Haarlem word gerefereert tot het geen op dat resfpedt is gededuceert by het Advis van de Stad Rotterdam den 9 September laastleden ia de Notulen van Hun Ed. Groot Mog, gein. fereert: Met by voeging alleenlyk, tot meerder elucidatje omtrent het Enkhuizer geval, dat behalven het geen daar omtrent by het voorfz. Advis is g«a!legeert, de gemeente in de gemelde Stad da Tambours van de Admiraliteit gedwongen hadden om den Trom te roeren op naam va» den Prins van Orange, toen nog-zeer jong, en met geene Moge digniteiten binnen deze Provincie bekleed synde, door weke handelwyze, niet minder ftrekjende als tot inveijie van de doemnalige Reegerings* 'orm, dat oproer wierd van een direct aanbelang 'oor de ganfche Provincie, daar alles, 't geen te tocterdam is voorgevallen, in der daad pure en nere domeftictj. Wae  JAARBOEKEN, Oétober, Ï784. l«4f Wat men denken moet van de allegatie vanHee ren Gecommitteerden, dat namentlyk, offchoon *er te Rotterdam wel niet wasgeplondert, 'erachter aan Gecommitteerden zaaken waaren voorgekomen , die veel gelykkeid hadden met Plundering en Doodjlag wil men gaarne aan het ongeprseoccu peert oordeel van Leden overlaten. Allegatien van dien aart a la fourdine en zonder bewys gedaan, verdienen geene rencontre, en men zoude daar op verfcheide zeer gegronde reflexien, zo men meend kunnen maken, zo op het zogenaamd voorkomen als de merius en gepastheid van de allegatien in dit tegenwoordige tyditip, ïn den mond van Heeren Commisfarrsfen: dan die men, om alle hatelykheid te vermyden, niet vet der zal releveeren. Terwyl men egter niet ongemerk kan pasferen. dat het gemelde voorgegeven, in fado wordwederlegd door de daaden zelve, nadien nergens tot hier toe is gebleeken, dat iemand binnen Rotterdam (met welke zwarte couleuren mei die Stad ook moge hebben afijefchildert) eenige fchaade of nadeel in perfoon of goederen zoude hebben geleeden , of dat de jultitie niet acid! zonde zyn geweest, het geen de tyd, zoo als vertrouwd , die de waarheid toch altoos aat den dag brengt, nog nader by uitflag van z'aa ken , en na gedaan onderzoek, zal ontdekken De gegoedheid, en notabelheid der Requestrau ten, waar omtrent Heeren Gecommitteerden ii het Befoigne als meede vrybreed hebben uitge weid, kan diergelyke allegatien en inünuatien a meede geen k'agt ter wereld bezetten. Daar zyn zekerlyk veele aanzienelyke deftige en gegoede Burgers onder, welkeGedeputeerdei erkennen hoog te achten, en die zy met leedwe zen zien, zulkeo misnoegen over hunne Regerinj te hebben opgevat. , Maar daar uit re willen opmaken, dat het voorfz «ru-noegen gegrond zoude zvn, en dat alle ge gos Rot& TERDAM Confideratienvan Gedeput.van Rot» terd. i« voorfz. iaaki 1 t l » 1 t  Rotterdam. Confide ratten van Gedeput.van Rot terd. in voorfz. zaak. J63* NIEUWE NEDERLANDSCHE, goede , en notabele Ingezeetenen, of de ginrfche Burgerye te Rotterdam, op d:e zelve wyz,e zouden denken , gaat niet aan. Ja het is 'er zoo ver van daan, dat men vrymoedig durft verzeke. ren en roemen, dat 'er Lieden van egaal vermogen, niet min aanzienlyk als de Requestranten onder ds gemelde Burgerye zyn,die Ril, gerust, en met hune Regeering te vreedezvn; en die een .vry grooter aantaal, als de Requestranten uitmaken, die ruim 400 in het getal, vergeleken tegens het grooter aantal der Burgers, zekerlvk voor een klein gedeelte derzelve te houden zyn. Wat nu laastelyk aanbetreft het ontftaane different tusfchen Heeren Gecommitteerdens en Officier en Schepenen, over het verftand van het jt Artikel der Crimineele Ordonnantie , in het eerfte lid der meergemelde Misfive van Hoeren Gecommitteerdens aangeroerd; hebben Gedeputeerden , vermits dat niemand der Leden van het Befoigne, welke hun ip rang precedeeren , zig daar op heeft geëxphceert, liever verkozen , om de gedagten en confideratien van die Leden, alvorens zig daar op in te laten, af te wagten. Te meer, om dat zy begreepen, geenfints te konnen,* of te moeten worden geconfidereert, als in dat point, daar het moet aankomen op het regte verftand eener Landwet, die tot hier toe in criminalibus, het Rkhtfnoer voor de Rechters in deze Provincie heeft uitgemaakt, eenig byzonder of meerder belang te ftellen als de andere Leden, of het belang van Officier en Schepenen op dit respect, waar te neemen, of in 't byzonder te beharrigen, maar hun Advis over derzelver gefuftineerde te zamen mee andere Leden van het Befoigne op hunne beurt te moeten uitten, zonder daar m voor uit re loopen; en dat zy daar en bo. ven, niet wil Jen hafaraeeren, om hunne gedagten op eene blobte prterecfure van een Ruk over eene zoo gewigcige materie, voor te dragen, eer dat  JAARBOEKEN, CBteber, 1784. 1651 'dat het zelve (luk in zyn geheel en in zyn famenhang, door bun zoude zyn geëxamiceerc. Ook hebben de Heere Gecommitteerden hunne gedagten en praadvys op hunnen brief van 'den 29 September aan de Stater toegezonden. Dit ftuk is zeer wydloopig -en omllagtig , in 't welk zy voor af ter grondllage leggen; „ dat aan den Souverain „ notoirlyk competeerd het recht van infor„ matien te doen neemen naar het voorge^ vallene binnen Rotterdam, en de fourct „ van dien, en wel door andere perfooner „ als de Wethhouderfchap dier Stad , er zonder dat daar door eenige indragt ge„ fchied op Lands of Stads Privilegiën,'1 welk point Heeren Gecommitteerden vervol,' ■gens deduceeren tegen de fuflenue der Rot -terdamfche Regeering , die beweert, dal door het benoemen van Commisfarisfen aan hunne Privilegiën te kort zouden zyn ge< daan. „ Heeren Gecommitteerden erkennen wei generaal waar te zyn, dat in de Steden den Magiftraat het beleid der Politie,en het Col• legie van Scheepenen de adminiftratie van Ju.ftitie toekomt, dog dat zulks niet tot gevolg .heeft, dat 'er geen gevallen zouden kunner zyn , waar in de Souverein zig . met hel hoogde recht die zaaken kan aantrekken, ■en een onderzoek doen naar, of verantwoor ding vraagen van het geen by die Coilegie! en Juftitie is verrigt, dewyl anders de Sou verainiteit niet reüdeeren zou by Edelen er Stc Rot- T' 8UAM» 1 t l  ïtfa NIEUWE NEDERLANDSGHÉ ROTTERDAM. Stedea gezamentlyk , maar by ieder Staci! afzonderlyk, én 'er dus niet een Souverain, maar zo veele zouden zyn, als 'er Leden ter Vergadering van Holland fesfie hebben." „ Heeren Gecommitteerden beweeren dan, de ongerymdheid van die veele Souvereiniteiten, en oordeelen, dat daar uit van zelfs volgt, dat de Stedelyke Magiftraten de Staten voor Souverain erkennen moeten , eri de gevallen daar zynde , aan denzelven verantwoording fchuldig zyn , en de Souverain bevoegd is, om onderzoek te doen, en verantwoording te laaten doen door zulken, die hy daar toe geliefd te committeeren; en dat, in gevalle door den Souverain nimmer op de klagten der Ingezeetenen, die door den Magiftraat meenen verongelykt te zyn , eenig bnderzoek zoude kunnen gedaan worden, de gereclameerde Privilegiën, zo de Regeeringen aan niemand op aarde eenige rekenfchap fehuldig waren, zomtyds veel meer tegen dezelve Ingezetenen zouden kunnen werken, dan dat dezelve in het effecl: forteeren interest zouden hebben. Op de tegenwerping dat op die wyze (door Commisfie naamlyk) de Ingezetenen, welke ter dier zaake gehoords ja zomtyds geftraft zouden moeten worden, verliezen zouden derzelver notabel Privilegie om voor hunnen dagelykfchen ordinaris en competenten Rechter te recht te ftaan , wordt door Heeren Gecommitteerden aangemerkt , dat, hoe ftrikt men zig ook aan dat Privilegie mag houden, doch noois  JAARBOEKEN. Ötiobet, 1784. if5^ liooi't zal kunnen beweerd worden, dat 'er | jgeeii gevallen zouden kunnen exfteeren, I waar 111 het Officie van den dagelykfchen en Ordinaris Rechter met geen mogelykheid kan te pasfe kömén, óf gebruikt worden; en dat het voorbeeld dér materie van evocatie, gefproten uit de partydigheid of onwil1 ligheid van den ordinaris Rechter, genoeg\ zaam zyn zoude om het tegendeel te bej Wyzen." Hun Ed. Mog. te berde brengen de Vöor; beelden van de Commisfie iiri 653 naar Enk^ ■; huizen en 1750 naar Haarlem gedecerneerd, ! en toonen, dat, hoé zeer de Rotterdamfche Regeering die voorbeelden tracht te eneriveeren, door allegatie van dispariteit, de; zelve wel degelyk van applicatie zyn.*' „ Vervolgens gaan Heeren Gecommitteer! den over het bétöogen waar van afhangt dé nadere bepaaling, by den Souverain te maaken , hoe het onderzoek door zyne Gecommitteerden moet gefchieden en beweeren, dat een politiek onderzoek , naar de fources van het voorgevallene te Rotterdam volftrekt infüffifant, ja ondoenlyk is , en adftrueeren dan de nadere ftelling, dat het Onderzoek niet kan gefchieden gezamentlyk >en gecombineerd met de?i Magifiraat, eii ;iiaar dezelve breedvoerig betoogt te hebben geven hun Ed. Mog. voor Advis." „ Dat Hün Ed. Groot Mogende derzelver Refolutie van 10 Augustus laatstleden in zo verre zouden behooren te altereérén, dat, Rrrfr voor Rot* DfiM» f  HoT- TERDAM. 1654 NIEUWE NEDERLANDSCHE voof zo veel betreft het onderzoek naar de fources van het gepasfeerde te Rotterdam en het aldaar fubiifteerend ongenoegen en wantrouwen , het zelve onderzoek moet gefchieden niet door H. H. Gecommitteerdens van Hun Ed. Groot Mog. gezamentlyk en gecombineerd met de Magiftraat, maar door dezelve Gecommitteerdens alleen, en wel zodanig, dat dezelve dat onderzoek niet alleenlyk moeten doen op eene politieke wyze , maar ook het vermogen hebben, om, ter voortzetting van het zelve onderzoek, judiciëele middelen in het werk te ftellen , en ten dien einde op het voorftel en verzoek van een perfoon, welke ter waarneming van het recht van de Hooge Overheid aan dezelve Gecommitteerdens zoude behooren te worden toegevoegd, de noodige provili'en van juflitie te verleenen, met dat gevolg, dat wanneer het zelve onderzoek zoude zyn afgeloopen, de gemelde H. H. Gecommitteerden , daar van rapport zouden behooren te doen aan Hun Ed. Groot Mogende , ten einde hoogstdezelve als dan omtrend de voorfz. zaake zodanige Refolutie zouden kunnen neemen , als dezelve zullen oordeelen te behooren : blyvende voor het overige het tweede gedeelte van de voorfz. Refolutie, waar by gemelde H. H. Gecommitteerdens zyn gelast, gezamentlyk en gecombineerd met de Magiftraat de bekwaamfte middelen tot herftel van de rust en het vertrouwen binnen de voorfjs.  JAARBOEKEN, 'Ótióbh, 1784; 165$ vö'örfz. Stad te Helpen beraamen en ter Uitvoer brengen, in deszelfs geheel enz." B X I E L L E. Wy hebben in onze Jaare. van February 1784 bl.374 en volgg. verilag gedaan; hoe dat de minderheid van de Vroedfchap in den Briel5 op dén 29 January dezes jaars Request hebbe overgegeven aan Hun Ed. Groot Mog. de Staten van Holland en Westfriesland, ten einde Hoogstdezelven zouden gelieven te verklaaren, dat de daar by gemelde Refolutien van de Vroedfchap derzelve ftad van den f july 1748, 18 Augustus 1750, en 3 Maart 1766, als aanlopende tegen den duidelyken letter van de Handvesten, Privilegiën en Oétroijen, aan de ftad Brielle in der tyd gegeven , uit derzelver aart en natuur ten éenemaal onbeftaanbaar zyn, enz; Men weet, wat daar verder op gevolgd, en dat de zaak in Commisfie gefteld is:(thands verneemt men, dat van die Commisfie rapport gedaan, en op den 7 dezer maand by Hun Ed. Groot Mog. daar omtrend belloten is: ',, Dat de meerderheid van Hun Ed< Gr. j, Mogende Gecommitteerden van advys waren, dat, vermits de voorfz. Refolutien j, vari deri 7 july 1748, 18 Augustus 1750* „ en 3 Maart 1766, waar over de minder,5 heid der Leden van de Vroedfchap der' ftad Brielle zich aan Hun Ed. Gruot MoRrrrr 2 » gen- RÓT= TERDAM,:  i6$6 NIEUWE NEDERLANDSCIIE Brielle. „ gende beklaagd heeft, in geenen deele ,, zyn over een te brengen noch te dulden „ met den teneur der Handvesten, Privile-~ „ gien en Oétroyen, aan de Regeering der „ ftad Brielle gegeven, dezelve Refolutien „ door Hun Ed. Groot Mogende zouden „ behooren te worden gecasfeerd en vernie„ tigd; en dat mitsdien de Regeering der „ voorfz. Stad, in de jaarlykfche verande„ ringe der Magiftrature, als mede in ge„ valle van vacante Vroedfchapsplaatfen, „ mitsgaders in de begeving van alle Amp„ ten en Commisfien, waar over de dispo„ fitie of nominatie aan de Vroedfchap ftaat, ,. zich in alle deelen precifelyk zoude heb- ben te houden en te gedragen, conform „ aan de voorfz. Handvesten, Privilegiën „ en Oétroijen j en dat wyders aan de Re„ geering der gemelde Stad zoude behooren „ te worden te kennen gegeven , dat Hun Edel Groot Mog. verwagten, dat de re„ fpective Leden door alle gepaste midde,, len zullen toebrengen tot bevordering der „ onderlinge eeuftemmigheid ten befte van „ dezelve Stad, en overeenkomftig de Pri„ vilegien aan dezelve gegeven." Waar op gedelibereerd en copy van het voorfz. rapport verzogt zynde , door de Heeren van de Riddérichap en Edelen, om het zelve in orde nader te onderzoeken, en door de Heeren Gedeputeerden der fteden Dordrecht, Delft, Gouda, Brielle, Hoorn, Enkhuizen, Edam en Medenblik, om daar op te verftaan de intentie van de Heeren hun:  JAARBOEKEN, Ctïoher, 1784. i6"57 hunne Principaalen; zo is de finale Refolutie uitgefteld tot nadere beraadflaging. Enkhuizen. De Gecommitteerde Raden ter Admiraliteit in Holland en Westfriesland en het Noorderkwartier , hebben met voorkennisfe van Zyne Doorluchtige Hoogheid, den Heere Admiraal Generaal , in dienst gehouden 's Lands fchip van Oorlog Alkmaar van 50 Rukken, en het bevel opgedragen aan den Kaptein Jan Kikkers ■ Junior, en nog in dienst gefield 's Lands Fregat Enkhuizen, onder bevel van den Kaptein Jacob Zeewold, en 't-AdvysJagt de Jager, onder bevel van denKaptein Jan Everwyn Dullinger, en de Kottei de Vlieger, onder bevel van den Kap tein Hendrik Noordziek. ZEELAND. Middelburg. Omtrend het verleenen van eertytels of titulaire ASlens aan de Officieren in dienst der Staten by de Regimenten dienende enz., is by de Staten dezer Provincie den 20 September aldus befloten: Rrrrr 3 Ex- BRIELLE.  ?658 NIEUWE NEDERLANDSCHE MIDDELBURG» Befl. van Zeel. no_pens het Krygs- wezen. JZoctraGt uit het Register van de R^ folutien der Heeren Staten vak Zeeland. Ben 20 September 1784. Dy Refumtie en ter finale afkomst op heeden , *-* volgens Hun Ed. Mog. Refolutie van den I dezer maand, gedelibereerd zynde op het rapport ,' ten zeiven dagen, ter Vergaderinge uitgebragt: uit naam van Heeren Commisfarisfen, hebbendé ingevolgen en ter voldoenige van Hun Ed. Mog. Refolutie Commisforiaal van den 6 Mey deeze3 Jaars, geëxamineerd de Misfive van Zyne DoorJuchcige Hoogheid, als Capitein Generaal van Zeeland, van den 2 te voren, houdende deszelfs Cqn* fideratien en Advis, op een Misfive van Hun Ed. Mog. van den u Maart laastleden, concernerend het verleenen van titulaire Aftens aan Officieren by de Regimenten dienende, en andere pointen, ■Jh voorige notulen breeder vermeld; als mede ter genoegdoening aan Hun Ed. Mog. Refolutie Commisforiaal van 43 Augustus jongstleeden pp de Refolutie der Heeren van Utrecht van den 11 te vooren, over het redresfeeren van eenige Abuizen in het Militaire weezen, mitsgaders by Refumtie op alles het geenenten deze betreklyk is, en daar toebehoort. Is goedgevonden en verftaan , dat met Relatie tot het eerfte, het tegengaan van Titulaire Qualiteiten aan dienst doende Officieren, zal worden geperöfteerd, by de Probibitoire Refolutien, voor» maals by Hun Ed- Mog. op dat fubjecl g'en«men, en dat mitsdien voortaan, de Concesfie van Titulaire Actens voor de Officieren , ter repartie dezer Provincie ftsarrde, alleen tot de Regimenten van effeitive Generaals-Perforen zal word-n geborneerd, met die verftande, dat in de yoorfchreeven Regimenten een Titulair Collonel Commandant zal mogen zyn, zonder meer.  JAARBOEKEN, OBoler, 1784. 1655 Dat, ten aanzien van het tweede poinct, het arevenieeren van de Militaire Aclens by de Arrneé dezelve voortaan zullen cesfeeren, of irnmets niet dan fpaarzaam en in finguheren geval len, om byzondere redenen, daar toe moveerende, met voorkennis en approbatie van Hun Ed. Mog. zullen worden verleend; terwyl, die onvermindert, Hun Ed. Mog. verklaaren bereid te zYn, om te coofeBteeren, dat de post op den Staatvan Oorlog gebragt, voor oude impotente en geblesfeeerde Officieren , worde geaugmenteerd, ten einde elders weg te neemen, het geen voornamentlyk aanleidig tot de bewuste Afte by de Armeé gegeeven heeft. Dan, aangaande het derde point, het Verkoper en Tranfporteeren van Militaire Charges, zal worden geperfifteerd by Hun Ed. Mog. Refolutie var den 10 November 1651, waar by zulks zeer 101 gceufelyk is verboden; rcfervecrende. dien onvermindert, Hun Ed. Mog- aan zig zelve, om, m byzondere gevallen en omftanligheeden des verzogt zynde en raadzaam oordeelende, de beno digde dispenftie te verleenen; terwyl aan der Raad - Penfionaris word gepermitteerd, om de verzoeken van dispenfatie ter kennis van Hun Ed. Mog. te brengen. . , . Dat,zoo veel aangaat het 4 objeét, het emploi ieren namelyk van Nationaale Officieren in Na tionale Regimenten , boven den rang van Ser geantof Wagtmeester,enof dit ook riet behoord* relatief gemaakt te worden, tot de Commandeur: en Majors der Steeden en Forten , alvorens_ daal omtrent finaal te disponeeren, de Refolutie de Provintie van Holland zal worden afgewagt, ter wyl, dien onvermindert, Zyne Doorluchtig! Hoogheid zal worden verzogt, gelyk gefchiec by deze, om alle andere redenen egaal zyude, In boorlingen altoos booven Vreemden te prefe reeren. Dat betreffende het vyfde poinct, het pro R rrrr 4 me 1 Middelburg. Befl. van Zeel. nopens het Krygt- wezen. i  MlDBl'rtC. jkjl, van Zeel. no pens het Kt ygs- wezen, [6öo NIEUWE NEDERLANDSCHE - ffioveeren der Officieren naar hunnen rang en ver* cieriten, ter bevordering vm een eerlyke Ambitie cn Emulatie, in 's Lands Dienst, Z\no Doorl. Hoogheid zal worden verzogt, zoo als daar toe verzogt word by deze , die directie zo veel mogelyk, te willen houden, dat de Militaire Officieren ftaat konnen maken, dat zy zig gednagmde als Lieden van Eer betaamd, altoos naar hunne rang en verdienden zullen worden b avanceert., zonder desa ;rementen te ondergaan, van Officieren, d.e met hogere rang, uit andere Regiby't hunnen zullen gep'aast worden, en in hunn nllykevei -vag-ince te worden te leur ge fteld. Da? einde \k met relatie tot het zesde en zeeverde poi t, het eiuployeeren van de Troupes, ter repartie van deze Provintie, tot Garmfoen bnnen dcze've, en h, t voorkoomen, vm geduurige C argementen van de Gvjarnizoermu, mits* gaders den voer, daar in gehouden wordende, het b iten twyffel wettig en heilzaam v< or de Armé? van oen Sta t zyn zoude , de ftmtkkiiigen te beraamen, rot de voorfz. oogmerken dienende, Eu .at ook mitsdien daar toe zal wordengerefolveerd ; dan dat , vermits ter Generaliteit deliberatien, deze materie concerneerende, gehouden worden, de Heeren Ordinaris Ge leputeerden zullen worden aangefchreeven en gelast, gelyk gefchied by deze, om te indeeren, datjdez ?pointen fpoedig worden geëxamineerd, en daar- van volledig rapport gedaan, ten eind; daarop, beneevens de. overige bondgenoten, zoodaanig te re[bl veren, als HunEd, Molt. meest nuttig zouden oordee'en, blyvende inmiddels de fubfiderende Refolutien in haar geheel. En zal by Circulaire Mi five Copie van deze E-Iun Ed- Mog. Kefolutie aan de Heeren Sraaten van de Re p drive Provintien, en aan Zyne Doorluchtige Hoogheid als Capirein Generaal van Zeeand, om daar van kennis te hebben , en ten einde , iU by dezelve Refolutie $ vermeld, als mede ge*  JAARBOEKEN, Otlober, 1784» i ' JL gezonden de Heer Chri/liaan Haantjens, Burgemeester der ftad Wyk by Duurfteden, om wegens die Stad ter vergaderinge van Staten zitting te neemen; by. welke gelegenheid die Heer moetende afleggen den ; Provincialen Eed, en dus de handhaving van *t Reglement van 1674 bezweeren, verklaarde bereid te zyn, den eed te zullen doen 'op dat i Reglement, voor zo verre hetzelve met alle ! dó' Privilegiën, Handvesten, en Gerechtigheden van den Lande van Utrecht, en de drie Leden van dien, als ook de oude wettige vüelherbragte Costumen inftemden. Dog de Heeren Geëligeerden en Edelen oordeelden dien Heer daarop niet tot den eed, als een Staatslid , te konnen toelaten; uitgezonderd in het eerfte Lid de Heer van Renesfe, en in het tweede Lid de Heer van Schalkwyk, dewelke van hunne Medeleden verfchillende met de Stad en Steden van oordeel zyn geweest , dat de Heer Haanijens op zyn declatatoir tot den Eed, en voorts als Lid ter Staten Vergadering behoorde toegelaten tc porden." Omtrend de zaak van den Hertog hebben ij de Geëligeerden derzelver advys ingebragt^ | ge-  JAARBOEKEN, OcioBcr, 1784. 1637 genoegzaam overeenkomftig met dat van de Ridderfchap van Holland. Vervolgens is deszelfs afdanking , met verwydering van het grondgebied van den Staat , en afvordering van de onder Hem berustende papieren, befloten. Dit befluit isxmet twee Leden, namelyk de Ridderfchap en Steden genomen , terwyl het eerfte Lid zig daar mede niet volkomen heeft vereenigd, maar tegengekant. ' Wy hebben in ons voorgaand Stukje eenen brief van den Erfftadhouder, omtrend de bezwaarpunten in zaken van regeeringsbeftelling, die de Ingezetenen hadden ont* worpen en ingeleverd, medegedeeld. Den 5 Oétober 1784. befloot de Vroedfchap, voor Stads advis ter vergaderinge der Staten, welke tegen den 6 Oétober befchreven was, uitte brengen, het advis der Heeren Oud-Burgemeesteren Berger, Verbeek en van den Bogaard, den 4 Oétober ter vergaderinge van den Ed. Achtb. Raad voorgebragt; dan by aldien de voorftemmende Leden mogten goedvinden , Zyne Hoogheid alleenlyk toe te willen zenden de bezwaren en punten, enkel betrekkelyk tot het Regee rings-Reglement van 1674, dat dan de Stad hare aantekening zig daartegens zoude doen voorbehouden, om voor de toekomftige tyden kennelyk te doen zyn, dat de Stad varj een ander gevoelen geweest was. Edog, zc de beide voorzittende Leden mogten goedvinden, alle de ingeleverde bezwaren aar Zy Ü- rRECHf.  1668 NIEUWE NEDERLANDSCHÉ tRECHT Zyne Hoogheid toe te zenden, dat alsdari Burgemeesteren en verdere Gecommitteerdens ter befchryvinge, verzogt en gemagtigd zyn, van Stadswegen, tegen de geno* mene Conclufie ten fterkften te protefteeren, en hun protest te doen aanteekeuen. De Staten hadden ook aan den Prinfe Erfftadhouder, den 21 September 1784, wegens de meergemelde bezwaren, dezen brief gefchreven: DOORLUGTIGSTE HOOGGEBOOREN VORST EN HEER J Door de Heeren Gecommitteerdens vm Stad en Steden ter onze vergaderinge voorgedra» gen zynde, hoe het niet wel t<:'verwagten was, dat de Deliberatien over een Reformatoir Reglement van Regeering binnen deze Provincie * door Ons met Advis van Uwe Doorl. Hoogheid vast te ftellen, tot een voorfpoedig einde zoude kunnen worden gebragt, voor den aanftaande ia en 20 October, op welke tyd de Jaarlykfche veranderingen der Regeerhg binnen Utrecht en Wyk by Duurfteeden moesten plaatfen hebben, en hier om in bedenking aeevende, of niet tot voorkoorning van alle verdere verwyderirige irt deze, het gevoeglykst ware, in de dienende Raden binnen voorfz. Stad en Steden* by gelegenheid der aanftaande vernieuwinge der Regeringe, op de dagen, in elk derzelver Stad en Steden, daar toe gefchikt, geene verandering te maaken, maar alle dezelve Raden voor het eerst komende Jaar te houden voor gecontinueerd , en het Reglement van den Jaare 1674, ten dién opzigte te furcheeren. —■ Hebben wy goedgevonden Ons met deze propofitie te conformee- ren  JAARBOEKEN, Ocïober. 1734. 1669 ren, en het Reglement voorfz. met betrekking tot het aanftellen, continueeren, of discontinueeren der Raaden binnen de Stad en Steden, als nu in bediening zynde, voor deze enkele ryze te furcheeren, veritaande dienvolgende, dat alle dezelve op de eerftkomende dagen der Magiftraats Veranderinge gehouden worden, te zyn gecontinueerd, en voor nog een Jaar in hunne bedienige te verblyven ; latende nogtans al het verdere by het gemelde Reglement vervat, in zyn geheel, tot dat by ons nader deswegens zal zyn gerefolveert; en hebben Wy nodig geoordeelt Uwe Doorl. Hoogheid hier van by deze de vereischte kennisfe te geeven, niet twyfelende, of Hoogstdezelve zal, in achting neemende de prefente tydsomftandigheden , mede volkomen overtuigd zyn van de noodzaaklykheid, welke Ons heeft verpligt om zodanige Refolutie in dezen te neemen, teneinde, hangende Onze Deliberatien, om ware het mogelyk, de Rust en Eendracht binnen deze Provintie te conferveeren, e'n . weder te brengen , deze pogingen door het doen van nieuwe aaadellingen niet dilficielder, zo niet geheel onnut, te doen uitvallen. Hier mede enz. Op welken brief de Erfftadhouder den £ Odoher aldus antwoordde : EDEL MOGENDE HEEREN, BYZONDERE GOEDE VRIENDEN' IW/'y hebben den 30 September jongstleden ontfan" gen Uwer Ed. Mog. Misfive van den 21 van dezelve Maand, by wélke het Uwe Ed. Mog. ! behaagt heeft, ons te communiceeren,dat Hoogft'! dezelven hadden goedgevonden, op de voordragt i Van de Heeren Gecommitteerden van Stad en Stee1 den, te furcheeren het Reglement op de RegeSssss ringe V U- XRECHT Brief zier Stat. aan JenStad. houder.  i67o NIEUWE NEDERLANDSCHE U- Antw. tan den Stadhou der aan de Stat. ringe, en ons voor deze reize te ontzetten van het voorrecht, daar by aan den Erf-Stadhouder van Uwer Ed. Mog. Frovintie gegeven, met betrekking tot het aanftellen, continueeren, of discontinueeren der Raden binnen de Stad enSteeden, terwyl Uwe Ed. Mog. hadden gelieve te bepaalen, dat alle , de als nu in bedieninge zynde Raaden op de eerltkoomende dagen der Magiftraats verandering zouden gehouden worden te zyn gecontinur eerd, en dat zy voor een Jaar in hunne bedieninge zouden continueeren. Wy kunnen niet ontveinzen, dat Wy zeer verwondert zyn geweest, dat Uwe Ed. Mog. zon* der Onze communicatie hebben gelieven eene Refolutie te neemen, omtrend een verzoek, raaleende de voorrechten, aan het Erfftadhouderfchap verknocht by het Reglement op de Regeeringe, het welk alle de Leeden van Uwer Ed. Mog. Vergadering zich by Eede verpligt hebben te maintineeren, en Wy hadden billyk verwagt, dat Uwe Ed. Mog. aan ons zouden hebben gecommuniceert, de voorgemelde Fropolitie, alvorens daar op te disponeeren. Wy waaren te meer over het neemen van die Refolutie gefurpreneerd , toen wy vernomen hebben , dat in een zaak van dat gewigt, niets minder in vol veerende, dan het buiten effecT; ftellen van de vigeerende en bezwooren Conftitutie varaden Lande, met zoo veele pracipitance, eene Conclufie by meerderheid en teegen het Protest van het Lid der Heeren Geëligeerde Raaden is genomen: Uwe Ed. Mog. zullen Ods ten beste houden , dat Wy doeze Refolutie niet als een wettig Staatsbefluit kunnen confidereeren, en dat Wy de Conclufie van dezelve aanzien als irregulier en geenzints overeenkomftig met de Grond, wetten van Uwer Ed, Mog. Provintie, en welke van deallergewigftigfte confequentien zoude kunnen zyn, terwyl niemand zeekerisvan te zullen behouden het geenhy wettig, en by eenparigeu. Stants-  JAARBOEKEN, Oclober, 1784. h57i Staatsbefluiten verkregen heeft, indien eene meerderheid de magt heeft om te beletten, gebruik te maaken van voorrechten, welke mee eenparigheid zyn verleend , en het effect derzelve te furcheeren, zonder toeftemrninge van die geenen, aan wierj die voorrechten zyn verleend. Zoo de Heeren Burgemeesteren en Regeerders van de Stad Utrecht ea van de verdere Steeden , aan welke eenige van derzelver Burgers en Ingezetenen zich hebben geadresfeerd, om te verkrygen, dat alle de actueel in functie zynde Raaien wierden gecontinueerd, de Requestranten aan Ons hadden gelieven te renvoyeereu, of wel derzelver Requesten aan Ons toe te zenden, met verzoek om daar op de nodige [reflectie te flaan, zoude» Wy, die niets meer verlangen, dan zoo veel in Ons is, genoegen te geeven aan de goede Burgers en Ingezeetenen van dit Gemeenebest, gaarne daar aan hebben gedefereert, en voor dit maal geen gebruik gemaakt van het voorrecht, Ons by» het Reglement op de Regeeringe gegeeven, om* trent de continuatie, ofdiseontinuaiievande Raaden in de Stad en Steeden; des dat deeze condefcendance nimmer in eenige confequentie zoude worden getrokken, en dat daar uit niet zoude worden gereekent, dat Wy voor wettig hielden de aanftellingen door de Vroedlchap van Utrecht gedaan tor Raaden in de Vroedfchap van voorfz. Stad, van Mr. Pauh/s -Enge/bert Voet, in plaatie, en vermits de vrywillige afltand van Mr. J,m Hinlopen, en van Mr. Petrus Barman de la Basfecour, in plaatfe van wylen den Oud Burgemeester Mr. Hendrik van Asch van Wyk: noch de aanftellingen door de Vroedfchap van Wyck teDuurftede gedaan van Christiaan Haantjes, en Thieleman Cornelis Bekkering, tot Raaden in deVroedfchap , in plaatze van de op eene weederrechtelyke wyze van derzelver posten ontzette Raaden in de Vroedfchap Amout de Joncheere, Sssss 2 en TUECHT* Antw. van den Stadhouder .tan de Stat.  u- TRECHT Antw. van den Stadhouder aan de Stat, 1672 NIEUWE NEDERLANDSCHE en Mr. Pieter Jacob Curtius: alle welke) aanftelliDgen wy hosden voor nul en van geener waarde. Wy moeten Ons ten hoogfte beklaagen, dat Uwe Ed. Mog. Ons door liet neemen van de Refolutie van den 21 Sept. buiten ftaat hebben gefield, om een blyk te geeven van onze deference aan de verlangens van de goede Burgers en Ingezeetenen, wanneer dezelve aan Ons op eene behoorlyke wyze worden voorgedraagen , en verzoeken Uwe Edel Mogende de Refolutie, by overftemminge op den 21 September jongstleeden genoomen , te willen altereeren en ons te laaten jouïsfeeren van de voorrechten, aan Ons wettig competeerende ten opzichte van de_ continuatie of discontinuatie van de Raaden in de Stad en Steeden binnen Uwer Ed, Mog. Provintie, terwyl Wy anderfins Ons, tot Ons leedweezen, genoodzaakt zien teegens den inhoud van de voorgemelde Refolutie, en de informeele wyze, op welke zy is genoomen, te moeten protefteeren, cn voor reekeninge van die geenen, welke dezelve hebben helpen neemen, te laaten, de nadelige gevolgen, welke deeze inbreuk in de wettige conltitutie kan naar zich fleepen. Het is alleen om de zaaken buiten confufie te houden, dat Wy gerefolveert hebben om ee*ne Electie te doen van Burgemeesteren en Scheepenen der Stad Utrecht; doch wy achten nodig teffens te declareeren, dat Wy zulks niet anders doen dan onder uitdrukkelyke proteltatie van geenfins te willen worden gehouden, om daar door te hebben geprsejudiceert aan het Recht aan Ons als Erf-Stadhonder van Uwer Ed. Mog. Provintie compenteerende, omtrent de continuatie of discontinuatie van de Raaden der voorfz. Stfld, of door het doen van die Electie te hebben geagnosceert de wettigheid van de meergemelde Refolutie, by de meerderheid der Leeden  JAARBOEKEN, O&eber, 1784. 167; den van Uwer Ed. Mog. op den 21 September jongstleeden genomen. Waar meede &c. Na dat deze brief in de vergadering der Staten gelezen was, hebben de Heeren Geëligeerden volhard by hun. voorig protest, en dien brief gehouden voor notificatie, en hebben de Heeren Edelen, zo wel als de Stad'en Steden, by derzelver beiluit, aangaande de verleende ftateeringen opfchorting volhard , en die zaak daar mede gehouden voor afgedaan , waar van Zyne Hoogheid by eenen brief is berigt geworden. Wyk b y Duurstede. Op de naamlyst tot Burgemeesteren zyn I gefteld geweest twee oude Regenten , en 'I daar by gefteld twee Heeren Chriftiaan Haantjes, en Tieleman Cornelis Beckering, ■ beide Raden, die in de plaatzen van de uit! gezette Raden Jonkheere en Curtius zyn be» ilnoemd en opgevolgd; dog tegens welke aanftelling Zyne Doorl. Hoogheid onlangs geprotefteerd heeft. Zie hier voren bl. 1693 na by het einde. Uit dat viertal zyn de voorn. Heeren Haantjes en Beckering tot 1 Burgemeesteren verkozen. Ssss s 3 FRIES- U- TRECHT  1(574 NIEUWE NEDERLANDSCHE FRIESLAND. D O C K ü M. Doc- kum. QFERTSSEL. Deventer. Wy hebben reeds voorheen van een verzoekfchrift gefproken, daar toe llrekkende , dat niemand onder de vyf en twintig jaren tot Lid der Gemeente zou mogen ver koor en worden. Zie hier voren bl. 877 en volgg. Dit Request was door verfcheidene Burgeren en Ingezetenen ge- Den 13 Odtober ontvong ons Genootfchap van Wapenhandel, uit handen van den lieer Mr. J. C. Bergsma een wit zyden Vaandel, zeer fraai gelchilderd, en in zekeren opzigte naar hetStadsvaandel gefchikt De Heer Bergsma overhandigde dit ■aandel, na eene gepaste en vaderlandfchef' aanfpraak, aan den Lieut. Coll. Mr.J^f. J. van Altena. Vervolgens heeft de ganfche bende haare wapenoefeningen verrigt en afgevuurd , en dezelven daar mede dit jaar befloten.  JAARBOEKEN, OSlober, 1784. ^75 getekend, en aan dé Gezworene Gemeente ingeleverd. Dog op het zelve wierdt den 30 September 1784 dit appointement gegeven. Op het verzoek, ten Requeste gedaan, kan niet worden gedisponeert, tot dat "mede dieswegens, op eene formeele, wy" ze, san Raad en Gemeente adres en ver" zoek zal zyn gedaan; zullende dan nog " teffens de Gezwoorene Gemeente vastelyk " te pemoed zien, dat de adresfen aan de11 zelve in decenter bewoordingen zullen 9, zyn vervat." De Commisfarisfen, door de zes Bondgenooten benoemd tot bemiddeling van 't verfchil over het punt van Overftemming tusfchen de Ridderfchap en Steden dezer Provincie worden in de aanftaande maand verwast, en zullen hunne vergadering houden binnen de ftad Campen. Van de zyden der Steden ligt reeds eene memorie ter verdediging van hare zaak gereed, om in die vergadering ingebragt te worden, en men twyffelt niet, of de Ridderfchap zal insgelyks nadere ftukken, ter aandrang van derzelver vermeend regt, inleveren. Zwolle. Het Genootfchap van Wapenhandel, alhier door Jonkheer. J. D. van der Capellen Sssss 4 tot Dev'enri'.r.  1676 NIEUWE NEDERLANDSCHE Zwol ie. ■ tot de Poll opgerigt, betreurt het ontydig affterven van dezen zynen waardigen Stichj ter, en verzogt zynen Secretaris ^ den bedienaar van Gods woord in de Walfche Gemeente alhier, IfaacduPuy, tot het doen van eenen lykreden op welgem. Jonkheer, 't welk door den Heer Du Puy aangenomen, en in eene der Rads Kerken, daar toe door de Regeering toegeftaan, den 16 Augustus zeer plegtig onder het gehoor van eene groote toegevloeide menigte verrigt is. De Leden van het Genootfchap waren allen, in hunne uniforme of gelyke kleedinge uitgedoscht, aanwezig. Een treurmuzyk, voor en na de leerrede, vermeerderde de aandoeningen van fpreker en hoorders. De Kerkendienaar fchetste de voornaamfte lotgevallen van Jonkheer v. d. Capellen in zyne lykreden, die ook door'den druk zal gemeen gemaakt worden. De Leden van het Genootfchap van Wapenhandel dragen den rouw zes weken, met zwarte Rukken om den arm. Zwarte Sluis. Den 10 Augustus omtrend tien uuren des avonds ontdekte men alhier in eene Brouwery, ftaande op het Westeinde, eenen hevige brand, nemende de vlamme in weinige oogenblikken dermaten de overhand, dat de heelen Brouwery met alle gereedfchappen en voor handen zynde Graanen met twee hui-  JAARBOEKEN, OSober, 1784. 1677 huizen, waarin de knegten vande Brouwery woonden, als mede drie of vier huizen daar < over ftaande, in weerwil van alle aangewende moeite in asfche wierden gelegd. De wind Zuid Oostelyk zynde , rigtten de hevige vlamme haaren loop naar het groote Ingeland , alwaar in weinige oogenblikken ongeveer dertig zo groote als kleine huizen, met eenige fchuuren een prooi der vlamme wierden. De fchrik, vreeze en ontfteltenisfe der ongelukkige inwoonderen is niet te befchry, ven. Zommige reddeden hun leven door de venfteren der in vlamme ftaande huizen; ontroerde moeders waren naauwlyks in ftaat ' hunne zuigelingen der vlamme te ontrukken ; veele goederen, ingezameld hooi en winkelwaren zyn door het vuur verteerd. De fchadevan de ongelukkigen is groot, en waar 1 onder veele behoeftigen, die niet in ftaat zyn de verteerde huizen zonder onderfteuning van liefdadige Nederlanders en Vrien- t den van ongelukkige medemenfchen weder i op te bouwen. Geene menfehen zyn by dit ongeval omgekomen , of in zo verre men ■ weet gekwetst. Die van Genemuden , ; eene naburige Stad, een groot half uur van hier gelegen, verdienen de uiterfte lof, als hebbende alles gedaan wat men van weldenkende nabuuren konde verwagten, zynde de brandfpuiten van die plaats omtrend ten 1 elf uuren reeds mede aan de gang geweest. S ssss -5 O o x- ZWAR ra 5LU1S.  1678 NIEUWE NEDERLANDSCHE Oor- MARSOM, 's Her- OOTMARSTJM. De fchuttery alhier , die zig niet alleen ter beoeffening van den wapenhandel, wederom tot één lichaam vereenigd heeft;, "maar ook door haare vereeniging nog andere oogmerken tragt te bereiken, is onlangs overeengekomen, dat aan geen Lid der gemelde fchuttery zal vryftaan, om in 't vervolg j, wegens het overlyden van naastbeftaanden , eenige rouwklederen te dragen, Op verbeurte van eene vry aanmerkelyke en bepaalde boete. Zommigen hoopen alhier, dat dit voorbeeld, door onze Schuttery gegeven, weldra door de Schutteryen of Genootfchappen van wapenoefening der overige Tvventïche Reden zal gevolgd worden. STAD EN LANDEN. Groningen. lP\e Koninglyke Academie der GeneesJL^ kunde te Parys, heeft de Verhandeling van den Hooggel. Heer IV. Munniks, Med. DoEi. & Prof. te Groningen, over de Verbetering van de lichaamlyke Opvoeding der Kinderen in Frankryk , enz. met den gouden eereprys ter waarde vaa ƒ 300 bekroond.  JAARBOEKEN , Odoher, 1784; 2679 GENERALITEITS LANDEN. '& Hertogenbosch. De Veldmaarfchalk, Hertog van Brunswyk , zyn ontflag van zyne posten genomen hebbende , vertrok den 16 Oétober 1784. van hier} na alvorens den 15 de Officieren aan zyne woning verzogt , * hun van zyn vertrek kennis gegeven, en het opperbevel aan den Commandeur overgedragen, ende lleutels, overgegeven te hebben. Zyne Hoogheid liet ook door eenen OnderMajor den voorzittende Burgemeester der ftad van zyn vertrek verwittigen. Den ïj Oétober tusfchen 12 en 2. uuren reedt de Hertog by aile de Leden van de Regcermg; rond, om aan dezelven kaartjes van affcheid te brengen. Des namiddags belloot de Magiftraat om den Heer Hertog en Corps te gaan opwagten,en door denPenüonaris eene begroeting, ter gelegenheid dienende, te maken. Dan wanneer gehoor gevraagd wierdt, gaf Zyne Hoogheid ten antwoord: dat hy verzogt verfchoond te zyn. Hier op is de Hertog den 16 Oétober des morgens ten half 8 uuren, na affcheid van het Guarnifoen (het welk ten dien einde e» Corps op het hof vergaderd was_) genomen te hebben t onder deja toeloop vaa eene TOGRMBOSCH.  ï68o NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sHer- VOGEN BOSCH, I Pc menigte volks ,' in een open rytuig met 6 paarden befpannen , van hier vertrokken, met voornemen om zig naar Aken te be» geven. Maastricht. De Generaal Major Martfeldt, is zedert eenigen tyd alhier aangekomen, om de twee Compagnien Artilleristen , welke alhier guarnifoen houden te beichouwen, en hunne krygsverrigtingen by te woonen. Men heeft ten dien einde een Ruk lands buiten, de poort van 's Hertogenbosch gereed gemaakt, in de gedaante van een Polygoon, om aldaar de Conftapels te oefenen in het rigten van 't gefchut. De krygsverrigtingen zyn deze week begonnen. ■NEDERLANDSCHE CO LO NI EN. Batavia. T^Taar gewoonte zullen wy eenige Nieuwstydingen van voorvallen en veranderingen, op het laatst van het afgelopen jaar 1703. in deze Gewesten gefchied, thands mededeelen.  JAARBOEKEN, OSlober, 1784. 168I De y November, des morgens circa half 7 uuren, nam de Heer Directeur-Generaal muil lair, mitsgaders geëligeerd Admiraal en Chef over de zeilree liggende Retour-Vloot Hendrik Breton, en Commisfarisfen van Cabo de Goede IHoop, affcheid van de Vergadering, wordende izyn Ed» door de gezamentlyke Leden der hooge Indiaaniche Regeenng begeleid tot buiten de Kafteels Waapenpoort, aan de voor zyn Ed. beftemde Schuit , vervolgens door de Heeren Raden Extraordinair van Stockum en Pook, benevens de eerde Secretaris de Bock, geconduifeerd naar deszelfs Tranfport-Bode-.n , gevolgd door Zyn Hoog Edelheid den Heer Gouverneur Generaal, in gezelfchap van den Heer Raad Extraordinair van der Burg en den tweeden Secretaris Greeve, die gemelde Zyn Ed. dan ook -op het pragtigfte in genoemde Charge , voorlfelde; gemelde dage werd op dien Bodem nog aan den eerften Luitenant A. van Valkenburg toegevoegd de tytel 1 en -rang van Kaptein Luitenant ter Zee. Den 6 vertrok het Admiraalfchip het Slot ter Hooge, met het aanbreeken van den dag, onder lalut van i( fchoten, van deze Reede en werd van het Kafteel met evengelyke bedankt. Den 11 werd, op gedaan verzoek van den Heer Raad Ordinair Mr. J. C. M. Radermacher, behoudens qualiteit, doch met de gagie en ba. ■.gagie van Raad Extraordinair van Indiën, naai INederland verlost, en zyn Ed. teffens aangefteld jftot Vice- Admiraal der reeds ten deele vertrokkene Retour-Vloot, om a's zoodanig het Com mando te voeren op bet Schip Java; voorts a] mede naar Nederland verlost de Predikant in de Nederduitfcbe Gemeente alhier J. C. Metzlar, behoudens qualiteit doch met afgefchrevene gaigie, en de Opper Chirurgyn ten Eüande OnSi rust P. A Pas/ini, in zyn voorh. quditeit of I het Retourfchip Java., ook mede naar Neder lanc Bata» viA. Nieuws- tydingen uit de O» Indien. 1 i  1682 NIEUWE NEDERLANDSCHE Batavia, Nieuwstydi'ngenuit de O Indten, ( ] £ V land verlost de Luitenant Ingenieur L. Lusfon, behoudens qualiteit en gagie, terwyj aan den Heer Raad Extraordinair J. R. van der Burgh opgedraagen werd het PrasGdie in de Collegien van Heeren Schepenen dezer Stad en van Cura* toren en Scholarchen, als mede de Charge van Kollonel der Batavielche Burgery, alle vacant geraakt door de verlosfing naar Nederland van den Heer Raad Ordinair Radermacher, ook *werd het Directoraat van het Batav.efche Genootfchap van Kousten en Wetenfchappen, mede in plaats* van gemelde Heer Radermacher, aangenomen door den Heer Direcfeur Generaal Moens; mitsgaders naar Nederland aangelegt het Schip de Gerechtigheid, voor de Kamer Amflerdam, en de Fjuit Prins Hendrik, voor Zeeland. Den 14 werd op het Schip de Zilvere Leeuw, in Commando gepiaast de Opper-Stuurman F. van der Laan , ond r bevordering tot Schipper; voorts de Heeren Raden Ordinair en Extraordinair verzogt en gecommitteerd , om, geadfiIteerd met den eerften Secretaris de Bock, op den 17 dezer den Heer Vice ■ Admiraal Mr. j C. M. Radermacher, naar deszelfs Tranfport-Bodem te :onduiferen, en zyn Ed. in die hoedanigheid alJaar voor te Rellen. Den 17 werd ter Vergadering der Hooge Indiefche Regering, even als by het vertrek van den 'erepatrieerden Heer Breton, expres belegd zynde, am uitgeleide te doen aan den als Raad Extraorlinaris en Vice-Admiraal der Retourvloot, op den 11 dezer naar Nederland verlosten Heer Raad3rdinaris Mr. J. C, M. Radermacher, en na dat ;yn Ed. in zeer gepaste termen van de Vergader mg affcheid had genoomen, door den Heer Gou'erneur • Generaal van wegens dezelve voor zyne an de Maatfchappy bewezen diensten bedankt, n een voorfpoedige en rampvrye reize toegereascht, en vervolgens met de gewoone pleg- tig  JAARBOEKEN, Octobcr, 1784. i63« 1 tï'gheden naar de exempelen van vorige Jaren vol1! bragt; wyders vernam men uit de met het Schip !! Rotterdams Welvaaren alhier aangebragte Brief 4 der Heeren Bewindhebberen van den 17 Decem.J ber 1782, dat tot Raad Extraordinaris van In ia Jwas geëligcerd Java's Gouverneur, de Heer J.Si■ j bergh; tot Water-Fiscaal de nog uit Europa verilwagt wordende Mr. G. C. J. van Mas/au; tot i Advocaat van India de mede verwagt wordende Mr. J. P. Voet; tot Onder - Kooplieden de Advocaat tit. Mr. P. W. Pellen; en H. W. Drons\berg Junior; terwyl mede herwaards ftond te kommen als Kaptein Luitenant Ingenieur P. Ricar, ! als Luitenants dito A. W. Verken, P. j van der >Mull en H. IV. Rhal, als Vaandrigs Militair j. G. Vogel, en J. W. Baron van Kotullngsky t en als Pasfagiers de gewezene Gezaghebber op Sumatra 's Westkust J. van Heemskerk; voorts op voordragt der Hooge Indiefche Regeering als Gouverneurs en Directeurs bevestigd J, L. Syi delman te Banda, A. Cornabe teTernaten en B. Ryke te Macasfer; de qualiteit en gagie van Opper;Kooplieden geaccordeerd aan M. Hertog, HoofdAdminiftrateur te Amboina, (federt overleden) J. Raket te iBanda, J. Greeve als Geheimfchreiver ivan den Heer Gouverneur-Generaal, tans tweede Secretaris der Hooge Indiefche Regeering y. A. Schelling, Hoofd- Adminiftrateur te Amboina en C. Craane dito te Macasfer; de qualiteit Jen gagie van Kooplieden aan R, Smis/aart als Fislicaal van Amboina, tans Hoofd van .;:!:>, A. A. iSchravezanden , Hoofd van PoulO, Ay cm 1'lnnJ :iop Banda , J. D. Bynon als Fiscaal van Macaslifar, tans Secunde van den Achtb. Raad v in lultitie alhier, W. A. Willem/i, eerle Adjniotitracear lin het Klecden Pakhuis, J. A. van Hek, R.»cktihouder op het Guirnjfoen - Compioir, G. Sh iis. \laar, Vifitateurdet Soldyen, P.wwTonlm, iWk. ;houder op herEquipagie-Coraptoir, E. L.Dirk* f' Bata. via. Nieuws* tydingen uit de O. Indien. {  i6H NIEUWE NEDERLANDSCHE Bata- . VIA. Nieuws tydingeh uit de O. Indien. rëals eerite Suppoost op het Generale Vifite • Comp- | toir, (federt overleden) W. Beth Jacobsz. als 1 Fiscaal van Amboiea, tans Hoofd van Saparoa, j Mr. J, W. H. van Rosfiim, Fiscaal te Macasfar en J. O, van Ingen 9 Fiscaal te Samarang 5 de qualiteit en gagie van Onder ■ Kooplieden aan J. C. van Son, Marginalist ter Generale Secretary, P. Boterkooper, op het Comptoir van den Heer Gouverneur-Generaal, G. T. Durfe, Secretaris van Politie teTernaten, RL. Beening, Journaal-Ex* tendeerder op liet Negotie Comptoir, (federtoverleden) G, Brugman, Refident van Maros, G. J. | Son van Bafel, eerfte Overdrager op het Guarni- 1 foen-Comptoir, J. C. R Filius, Inlandsen. Mi- I btair en Soldy Boekhouder, J. S. Damroth, eer- I fte Overdrager op het Loge-Comptoir, (federt 1 overleden) H D. D. da Fonfeca, eerfte Clercq I v"an Politie te Colombo, R. G. Sanders, tweede I Overdrager op het Equipagie-Comptoir, H Mar- I tens, Soldy - Boekhouder te Amboina, J. Hageman, dito te Banda, N. Kloek, Secretaris van Politie te Ba"da; tot Kapteins ter Zee werden aan- I gefteld de Equipagiemecsters te Colombo en Gale ! A. van der Hegge en L. van Zille, mitsgaders ontzegt de verzogte qualiteit en gagie van Kooplieden voor Koene Koenes als Fiscaal te Ternaten , j tnD.Fretfalt, Hoofd der Mahabadde te Colombo. 1 Den 21 November wierden na Nederland aange- § legd de Schepen de Ganges, Holland, Voorberg, I Rotterdamsch Welvaaren; den 28 wierd op zyn ver- f zoek na Nederland verlost den Vendrig en Banca- I lant's Commandant H L. Morgenfiern; behoudens I titul en rang van Onper-Koopman wierd als eer-.ï fte Refident te Soura • Carta ontflagen F. C. van 1 Stralendorff; in zyn plaats weder, aangefteld den Koopman en Remhangs Refident Willem Adr. Palm,, M met d.n titul en rang van Opper-Koopman, tot 1 Refident van Rembang den provifioneleKoopman 1 2ü Tagals Refident Boers; tot Refident van Tagal '  JAARBOEKEN, Otïober, 1784. 1685 1 garden tweeden Adminiftr. in't Provifie Magazyn i alhier G. C Gockirtga; tot tweeden Adminiftr. viiie Magazyn, den Koopman en eerfte j Adminiltrateur in de Waterpoort^6. Frederik Ba1 ton vod Reede tot de Parkeier, die gefuccedeerd 1 wierd door de tweede in die Adminiftratie Af. Engilhard , en deze weder door den Onderkoopman i en tweede in de groote Geldkas G. Th. Vermeer, : terwyl gedagte Gokkinga ea Engelhard terobtenue van effeetive Qualiteit en Gagie van Kooplieden den Heeren Meesters favorabel zullen worden voor! gedragen, en voorts nog tot eerfte Lieut. ter Zee bevorderd den tweeden dito P. Stokhreo. Den 1 Dec. als opzigterzal van hiernaar Amboine overgaan den Ord. V uur werker T. M. Strik, onder bevordering tot extraord. Lieutenant; tot Kapitein Lieut. aldaar bevorderd de Lieut F. Oftrouwsky, en tot Lieutenantsde Vendrigs J. M. Berner tn A, Lohoff; de eerfte te Amboina en da laatfte te Ternaten befchreven ; den 2 wierdt geapprobeerd de gedaane Verkiezing do>r den Kerkenraad der Gereformeerde Gemeente van Sf.tve Poelman. A. C. Mom, L Gosfe, H, Laurens van der Caap, N. Maas en A. Walkert tot Ouder 1 in gen ,• en N. Engelhard, P. P. Kooper , Mr. H £., Palm, F. G. Wannemadker, G. J. Stenpha en J. A. van Ges/él tot Diaconen: Voorts op he vacante Schip de Wakkerheid in commando ge plaatst den Kapitein Lieut. ter ZeeP.H de Haart tot eerfte Lieut. ter Zee bevorderd den (weedei dito J.Sok, en tot tweeden dito den eerften Stuur man C. Martens; terwyl nog in plaats van del overleden Lieut. der Chiueefche Natie G. Pang foey, wierd aangefteld den Chineefchen Boedel meester TanHoelo, en in plaats van dezen to Boedelmeester den Chineefchen T. Piefing; ver volgens wierd de Hr. Amhons Gouverneur en Di redteur B. van Pleuren , gehonoreerd met de: Tytel vaa Admiraal en Veld-Overfden; het g£ Ttttt we< Batavia. Nieuwstydingenuit de O. Indien, » t l 1  1686 NIEUWE NEDERLANDSCHE Batavia. Nieuws tydingen uit de O. Indien. weezene Opperhoofd te Saparoua en prefente plaats Fiscaal J. C. Cruipenning, als zodaanig ontflaagen om herwaards te komen; als Hoofd te Saparoua bevestigd den daar toe provifloneel aangeftelden Koopman W. Beth Jacobsz; tot Fiscaal aangefteld den Onderkoopman en Secretaris van Politie , L. J. pjaga, onderfavorable Voor» dragt aan de Heeren Meesteren ter obtenue van de effective Qualiteit en Gagie van Koopman; den Onderkoopman, Winkelier en Coffier N CciUo, als zodaanig ontflaagen met Gagement; daar toe weder aangefteld om van hier der waards over te gaan den Onderkoopman buiten Emplooi J. Hoogerwaard\ wyders als Refident van Mampa bevestigd den Boekhouder J. S. Sluiter\ als eerfte Clerk van Politie en Secretaris van Boedelmfcester den Boekhouder J. Clarisfe; als OpperChirurgyn van het Hospitaal C. Hoffman en als Hofpitalier L. Hoed', terwyl als Commandant en Ho-ifd van de Militie, in plaats van den herwaards ■verlosten Kapt. J. Stephaan, na der waai ds zal overgaan den alhier in 'tGuarsifoen befcheiden Major y. U. S:hneider. Den 4 voor Amboina na Banjermasfing, wierd aangelegt het Scheepje de Cornelia Adriana, en den jongst van Ceilon overgekomene Proponent C. J. Jongbloed, inde Ne? derduitfche Gemeente aüiier geadmitteerd , om by vertrek van Do. Fey na Amboina de Predikbeurten waar te neemen; den 5. als tweede Lieu* tenants ter Zee wierden bevestigd de eerfte Stuurlieden A. Kleynen R. Gerhrands; als Procureur om voor beide CoÜegien van Juftide te poftuleeren, aangefteld deo Adflftnat E. Havens: op zyn verzoek, behoudens Quditeit en Gagie na Nederland verlost den Opzknder der Kooperflaas>ers in het Ambacht Quartier alhier A. Multheoven; tot Lid by Curatoren en Scholarchen, in plaats van den na Nederland verlosten Predikant^* C. Mets%laar aangefteid deo derden Vendumeester Mr.  JAARBOEKEN, OÖsfcr, 1784. 1687 y. Huizinga; tot Secretaris in ftede van den ontflaagene Y\ ülems de tweeden Adminiftrateur in de Water Poort G. T. Vermeer: Voorts tot tweeden Vendrig der Weftzyde Burgers Comi pagnie, in plaats van den Overleden Warner aangefteld den eerften Adjudant & Ontried, en tot 1 eerfte Adjudant den tweeden dito S. Houtman; I als Hoofd van de Militie zal na Banda overgaan I den Kapt. in het Guarnifoen alhier H. Driesier; i in ftede van den gegageerden Kapt. J. Cornelis, ren van daar naar Ternaaten den Vendrig J. B. [Ju Bois; als Fiscaal in dat Gouvernement bevestigd, den daar toe provifioncc aangeftelden Onjderkoopman J. H. Paringaw.v, met voordragt aan. de Heeren Meesteren ter öbtenüe van de fEfftct-ive Qualiteit en Gagie van Koopman; als Hoofd van Wayer aangefteld den alhier buten remploy zynde Onderkoopman B. ran der Walfe, en tot Secretaris van Juftitie den Boekhouder J. D, van Kloetwyk in fteden van den uit des 'Compsgni.s diénst ontflagene J. G. D. Feoder. iDen o als Lieutenant ter Zee wierdt bevestigd jlden zedert eenigen tyd op het gewaiend Schip de Gerechtigheid, als zodanig gefungeerd hebbenïde tweeden Lieutenant A. Thohiaszoon ; ter verJkryging van de efK&ive Qualiteit en Gagie van Onderkoopman, zal de Heeren Meesteren favo'Irabel worden voorgedragen den Scriba van de l Amphioen Sociëteit C. F. Barry, zynde hem in(tusfehen den Titel en Rang toegevoegd, terwyl Imet gelyke titel en rang, gehonoreerd wierdt den Adfiftent J. T. Reynst; tot ordinaris Clerq bevorderd den ter Preuve by den Translateur in de Malydfche Taaie geplaatste J M. A Pou(in, in ftede van den gerep. P. 4. Pas/ini op het lEiland Onrust geplaatst den Opper-Chirurgyn ?. Aanzorg; en in plaats van den op Cheribou overleden de Ruyter den Opper-Chirurgyn J. ,D. Paafchen. Den 12 als gezwooren Clerk bv den Translateur in de Maleidfche Taaien wierd Ttttt 1 011- BataviA. Nieuws-, tydingen van deO. Indien.  1688 NIEUWE NEDERLANDSCHE Bahavia. Nieuws tydingen uit de O Indien. onder Eed gefteld den ordinaire Clerk J. M. A. Poufin; op het Schip de Gerechtigheid, in plaats van den overleden Kapt. ter Zee J. Segon, in Commando geplaatst den Schipper Schuts : in plaats van dezen op het Schip de Bodt, den Kaptein Lieutenant ter Zee P. H. de Haart, om in het Commando van het Schip de Wakkerheid, vervangen te worden door den Schipper Pluym van der Kuylx Voords als Oppertolk te Macasfer bevestigd den piovilioneel daar toe aangeftelden D. Beef hout ; den 13 heeden middag arriveerd hier ter Rheede het Schip Trompenburg van Japan, op hebbende het afgaande Opperhoofd Mr. lf. Titjingh; den ir> wierd op zyn verzoek herwaart verlost de Boekhouder en Refident te Saleyer L. T. de Swart , en in plaats van denzelven tot Refident weder aangefteld den Boekhouder A. Whyts Den 19 werd aan dea Lieutenant Militair W. Pflug gepermitteerd , ter herftelling zyner gezondheid, naar Cheribon over te gaan. Den 27 werd Verpagting gehouden van de Jacatrafche Domeinen, zo als hier onder volgt: De inkomende en uitgaande Rechten Ryksd. of de Pagt van den Boom: 9S2>Q De uitgevoerd wordende Poeder van Ca- nayswyk 560 De in-en uitgevoerd wordende Ryst 1960 Het Hoofdgeld van de Chineezen. 2940 De Handel aan de Schepen 36o Het (lachten van Vee 1R70 De Vischmarkt ikjo De Rystmarkt 180 De Hanenvegteryen ïoo Voor het maken van Waschkaarsfen 280 De Herbergen binnen en buiten de Stad 140 Het kerven van Chineefche Tabak 4*0' Groentekramen 4100' De Waag 7 co De  JAARBOEKEN, OBober, 1784 1689 De Topcafels 2400 Phoen Popho 300 De Wayangs 625 In het geheel voor yder maand '28445' Den 30 werd aangefteld, tot Lid von 't Colle ; gie van Huwelyklche en kleine Gerechtszaaken, :in plaatfe van den overleden H. Zigenraad, de • eerfte Vaandrig onder de Westzydfche Compa* :gnie J. Menko; by de Lutherfche Gemeente tot \ Ouderlingen verkooren J. H. Boebefekee en F. : Schouman, en tot Diaconen J. H. Hes en y-% F. Schiffel; tot Opper-Brandlpuitmeester werdt 1 benoemd buiten de Stad , in plaatfe van den 'overleeden Blanken, den Ritmeester van deBuriger Cavallery A. A. H. Reuter. Den 6 January 1784 werd in plaatfe van den over; leden Kaptein J. N F. Neef, onder bevordering ivan Kaptein, tot Commandeur der Militie te Bantam, aangefteld de aldaar befcbeiden Luitenac B. van der Klaashonst; en voor Ternaten, inplaatjfevan 't Schip Ritthem, het geprojecteerde ; Schip ^Rooderrys. Den 13 werd aan de Schipper van 't Schip '.Ritthem, I. E. de Fries, gepermitteerd als tweeide Schipper met het gewapend Schip Rotterdams i Welvaren te repatrriëren. Den 20 werd op zyn verzoek ontflaagen den iSecunde en Hoofd Adminiftrateur te Ternaten \F. B. Nemmekan,-* tweede Schipper gepermitteerd : te repatriëren de Schipper H. E. van Bagge, en : op zyn verzoek van thuisreis geëxalteerd de Onderklerk ter Generale Secretary F. G. F. van Mrfel. Ttttt 3 Den Batavia. Nieuws* 'ydingen uit dc O. Indien,  i6oo NIEUWE NEDERLANDSCHE Batavia. Niemvstydingen'uit rle O. Indien. V E RL» Den 21 vernam men uit de Verpraay Brief, van 't over Ceylon alhier gearriveerde gearmeerd*> Comp. Schip de Zeeuw, dat het Coinp. Sc' ip Bot/and ter Reede van Colombo verongelukt, doch de Equipagie geborgen was. Den 23 wierd aan den Burger de Roo toegevoegt denTyrel van Hoofd-Ingeland; tot tweede Vendrig aan de Oost Ind. Comp. in plaats van den overleden Link aangefteld den tweeden Adjudant I. C. Sanerland; na Ceylon aangelegt het gewaomd Schip de Zeeuw, op het vacante Schip Rithem wierd in Commando gefteld den Schipper C, F. Schaak. Den 30 wierd in plaats van dm overleden Binnen Moeder van het Weeshuis aangefteld Maria Catharina del-Faal Weduwe van den Advokaat Blom; voorts van Timor na Lowishava verlost den Boekhouder en Scriba L. Kraaienhof. Den 6 Fcbr. wierd tot eerfte Taxateur der vaste Goederen in plaats van den tjerepatrieerden Wimmerknns benoemt den Koopman en eerfte Landmeeter H de Roo.  JjAARBOÈKËN, Ö&ohet, 1784. VERANDERINGEN ONDER DE HOGE EN LAGE AMTENAREN. T « 1 e t Den 16 Oétober is alhier in den ouderdom van omtrend 47 jaren na eene gelere van weinige dagen overleden de Heer Hendrik tan Kink, Ontvanger der AmptsIaSten des Amnts Nederbetuwe , en Schcepen van het Gericht vanZmdwyk; wordende wegens zyne goede hoedanigheden zeer betreurd. Z u t p h e k. Na eene ziekte van weinige, weeken, en daar by komend verval van kragten overleedt Jonkheer Johan Herman Sigumund Baron van Nagelt, in leven Heer van de Hoogheid en Bannefy Wisch , en Oude en Nieuwen Ampfen, befchreven in de Ridderfchap, en Landdrost van 't Graaffcbap Zutphen, gewoon afgevaardigde ter Vergadering van Haar Hoog Mogende, mitsgaders Uecommitteerde ter Beneficeering van Neder Rhyn en Ysfel, Burgemeester Ider itad Lochem enz. enz. Haarlem. Den 11 Oftober is door de ,Wel Edele Achtbare Vroedfchap dezer Stad tot Raad in dezelve verkoren de Heer Mr. Johan Werman de Lange, in plaats van wylen den Heet !Mr. Fran(ois Benjamin Fagel. Ttttt4 'sG&K Ver Ara- der iN0 onder de hooge en laace am tekaarsenz. t  !6s>2 NIEUWE NEDERLANDSCHE Teran* DERINü onder be HOO 6e en I.aage Ampte- kaar s enz. L e y d e n. Den 2 Oóïober heeft de Heer Nico/aas Paradys » Med. Doch en beroepen Hoogleeraar alhier die waardigheid aanvaard mee eene plegtige redevoering, De diligenti 'Pherapeutices univerfalis ftudio, maximo rcÈte medendi in* firumento , of: Over den grooten invloed van eene naauwkeurige beoefening der algemeene Geneesregels op eene goede Praèyk. Ook beeft de Heer Mr. Tsbrand van Dam, welke gedurende den tvd van 42 jaren verfeheide posten dez< r llad, en zedert den 18 Juny des jaars 1740» die van Secretaris heeft waargenomen, en -■• v zig 'sGravenhage. Hunne Ed. Groot Mogende hebben op verkiezinge van Zyne Doorl. Hoogheid den Heere Prinfe Erfftadhouder, aangefteld tot Contrarolleur van den Tol te Sparrendam , in plaats en vermits de aanftelling tot Collecteur van den Heer Mr. Adolf Heshuyfen, den Heer Jean la Ck ; en tot Schout der Stad Leyden, in plaatfe van den Heer Mr. Johan Hieronymus van der Marck , den Heer Mr. Pieter Jan Marcus. Zyne Doorluchtige Hoogheid de Heer Prins Erfftadhouder, heeft ook uit eene Naamlyst aan Hoogstdenzêlven overgegeven door de Heèren Gecommitteerde bewindhebbers uit de Kameren van de Algemeene Geodtroijeerde West-Indifche Maatfchappy ter' Vergadering van Tienen , zitting houdende binnenAmfteldam, aangefteld, tot Gouverneur van St. Euftarius, St. Marten en Sabo, mitsgaders tot Kolonel van de gezamenlv"ke Militie aldaar en tot Voorzitter van alle de Collegien , den Heer Abraham Heiliger; en tot Bevelhebber over de Rivier Esfequebo, den Heer 'Johannes Cornelis Bert.  JAARBOEKEN, Ottober, 1784- *&J3 izie zo wel de goedkeuring zyner aanftelleren, >als de de liefde zyner medeburgeren verworven i heeft, aan de Edele Groot Achtbare Heeren die ivan de Groote Vroedfchap verzogt, om, weigen s zyne hooge jaren, van gemelde post ont• flagen te worden, en is aan denzelven dit verzoek itoegeftaan , en de Heer Mr. Jofias Johan Hu II hechts, bereids zedert den la Oótober 1775, als , Adjunct. Secretaris gedjend hebbende , thans in gemelden post opgevolgd. I Brielle. Uit eene overgeleverde NaamI lyst zyn door Zyne Doorluchtige Hoogheid den } Heere Prinfe Erfftadhouder, benoemd tot Scheej penen de Heeren Mr. Andreas van der Sluis, Dr. \ Adriaan de Mirell, Mr. Ocker Gevaerts Heere Johsz., Jan Hendrik Swalmius, Alexander Marius \ Cleyn , Adrianus Johannes Bogendyk van Domfe\ laar en Heiman Volker. Tot Scheepenen Commisfarisfen van des Ge1 meenelands Middelen, de Heeren Jan Hendrik ï Swalmius , Alexander Marius Cleyn , Adrianus < Johannes Hogendyk van Dom/elaar. Voorts zyn aangefteld toe Oud-Scheepenen, ji de Heeren Dr. Comelis van Dam van Aerden en { Mr. Adriaan Mattheus de Wit. 'Pot Burgemeesteren, de Heeren Mr. Andreas van der Sluis en Pieter Poorter* m a n s. En tot Raden in de Magiftraat, de Heeren Ja* ■ eohus Roest en Afuerus Brêsfer. Utrecht. Zyne Doorlugtige Hoogheid I beeft uit een overgeleverd Naamtal, tot Burge1 meesteren dezer Stad verkoren de Heeren Mr. Tan Willem van Musschendroek en 'Hendrik Verbeek; en tot Scheepenen de Ttttt 5 Hee- Vkran- derino onder de hoo» 6e en lage Amte- naars eisz.  t6ö4 NIEUWE NEDERLANDSCHË Veran- bkring onder pe hooge en lage Amte- BAArtS ENZ. l ] j 1 , j i i t> j. h C ii I Heeren Mr Cypriaan Berger, Mr. Tliomas Adriddit Boddens, Mr. Jan Jacob Godin tot Vuilcoop, Mr. Reynier Verfchoor, Mr. Cornelis van Ewyk, Mr* Andries Sybrand Abbema, Mr. Johan JacobWoertman, Mr. Philips Ram , Mr. Jan Care/ van der M&ulen. Heer van Maarsfenbroek , Mr. Willem Jan Baptist van Hielen, Mr. Paulus Henricus Justus Tvoy en Mr. David Jan Marlens. Voorts 2yn door de H.eron Burgemeesteren en Vroedfchappen begeven de navolgende Cotnmisöen, en afgevaardigd ter directie van de Mnm* boir Kamer dezer Stad, de Heeren Jan Fiedrik >an Beek, Heer van Dykveld, Mr. Pieter Paulus >an den Bogaard, Mr. Abraham Jacob van det Ousfen, Heer van Derthuyzen, en Adriaan Hen~ irik Eyck. Kr tor directie van de Stads Finantie Ie He-ren Mr. Johan Fredrik van Senden , Mr. fan Pieter de Ridder . M; Otto Willem- Philippus Valck, Mr. Jan Carel Smisfaert. Tot Tbefau ter vlr. Willem Jan van der Does. Tot Kameraar Mr. Trans Cornelis Kraayvanger. Gecommitteerd tot de Poscerye Mr. Adriaan an Romondt en Pieter Lodewyk Daunis. Wyn , Geflapt, enz Mr. Saniel Cornelis de [eeuw e" Mr Jacob van Haeften. Tet den Ontvanger van de Gemeene Middelen an het Gemaal en Bier, Mr. Jacob Anthony Mar* :ns en Mr Paul Engelbert Voet van IFinsfei. Tot de Publieke Verkopingen Mr. Ru dolf Hen. 'rik Nahuis. In de Staten Finantie Mr. Arnoud Loten. En >t Drosfaart aan de Vaart Mr. Theodorus Arnoud laai. Gecontinueerd in 't Hof Mr. Adriaan van Bronk•rst. . . Den 10 Odtober heefr de Heer Mr. Jan Carel \odin. Heer van Boeleftein. zyn ontflagah Raad i de Vroedfchap dezer Stad verzof t, dewelke aan [em nog des avonds in eene buitengewoone Verga.  jaarboeken, Oétober, 1784. nSqj gadering van den Raad in diervoegen is toegedaan, dar de openvalling daar door veroorzaakt, niet anders dan als binnentydfche openvajlïng zoude aangemerkt worden, ten einde dat de opfchorting, by de Heeren Staten verleend, daar door hlyvea onbenadeeld, en dus, dat de Raad de aanftelling en vervul mg dezer daar door opengevallene plaatfe doen zal. Gelyk dan ook den ao Oétober ter vervullinge van deze plaats by de Vroedfchap is gemaakt de volgende Naamlyst van Mr. Jan Willem van Cleef, Jonathan Sigterman , Pieter Samuel Koëll en Mr. Willem van Dam', Heer van ïsfi h; waar uit tot Raad is verkoren, Mr. Willem van Dam ; zullende Woensdag den 27 06tober als Raad ingehuldigd worden. Groningen. Den 27 September is hier in den ouderdom van 83 jaren en ruim 7 maanden overteden , de Heer Mr. Cornelis Tjasjens, 13urgerneester dezer Stad, Curator van de Hooge Schóole, Bewindhebber van de West-Ind. Maatfchappy , en wegens deze Provincie Afgevaardigde ter Generaliteits Rekenkamer. 'sHertogenbosch. Zyne Doorl. Hoogheid, heeft uit eene overgeleverde Naamlyst tot Scheepenen dezer hoofdftad voor den tyd van één jaar, ingaande met den Odtaaf na Bamis 1784', verkoren, de Heeren Mr. Stephanus Roozendaal J. F. Z., voorzitter, Mr. Willem van der Does, Mr. Jan Hendrik van Heurn, Nicolaas Jeremias Storm van 's Gravefande, Abraham Hubert, Daniël Baart Verfpyk, Melchior van Goens , Mr. Amout van leylingen, en Mr. Hugo Bowler. LYST Veras- dfrikg o* der j de hooge en Lage Amte- NAARS ElNZ.  ió>5 NIEUWE NEDERL. JAARB. October. 178^. LYST DER PRYZEN VAN VERSCHEÏDE PRODUCTEN ONZES LANDS. Rotterdam den 17 OUober. Rotterdam den 17 OiïoberJ by de Z. Zak. Tarvt Jarige witte 25 a a8 g den Steent —— JvieuWe dito 2t£a 24^8 Vlas Allerbeft 43 a 52 ft. I\.ogoe Zeeuws, &c. 13 a 1428 Best 37 a 4a ft. Boowek. Zeeuws 20 a 22 °£ Middelfoort 34 a. 36 ft. —— Gemeen 29 a 33 ft. by 't Laft. ——. Allergemeenst 25 a 28 ft, Boekwtt op 154 f} a20 eg Gerst Winter 24 a 26 oC Haver Zeeuws en Inl. 15 a 17^ Koolzaat 64 a 67c£  N I E Ü W ï NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, November. MDCCLXXXIV. \ GELDERLAND. L- o c h e m. Aan de Regeering dezer ftad zyn twee- Lr> verzoekfchriften ingeleverd j 't een chej*. door 133 en het ander door 144 Burgers en Ingezetenen geteekend. Dog de Regeering heeft zwarigheid gevonden, om het tweede verzoekfchrift aan den Prinfe Erfftadhouder toe te zenden. Zie hier het eerfte fmeekfchrift: \ Aan de Wel Edele en Achtbare Magiftraat der Stad Lochem. WEL EDELE EN ACHTBARE HEEREN1 T"\e ondergetekende Burgeren en Ingezetenen dezer Stad, geven mee verfchuldigue eer. V v y v v bied ,  1698 NIEUWE NEDERLANDSCHE Lo- CHEM. Req. van van 133 Burgers. 5ied, doch teffens met die vrymoedigheid, die tut. Caraéter van vrye Nederlanders kenmerkt, nn UWEd. en Achtbaare onderdanig te kennen, lat zy Suppl. in 't zekere meenen geinformeere te zyn van 't overlyden van den Hoog - Wel Geboor«n Heer Baron van Nagel tot Amfen en door di^n daar door in de Magittraat der Stad eene Scheepensplaats zoude komen te vaceeren , zo neemen de Supplianten de vryheid aan UWEd. en Achtbaare hun opregt verlangen voor te dragen met inftantelyke bede, datdoorUWEd en Achtb. moge worden gecoöpereerd,dat zodane vacatuure door geen ander worde vervult, dan in gevolge het thans fublifteerend reglement van de Regering, als zynde daar toe volgens Land-en Stadrechten eligibel, waar door de Suppl. meenen te mogen verftaan, zodanig eenen, die of een Bureer dezer Stadis, of ten minden in of omtrent dezelve zig cpntinueel bevind, en domictlieerd, als begrypende de Suppl. des alleenig in ftaat te zyn hunne belangens , daar door dies te beter kunnen behartigen , en de betrekking, die den Burger onderling heeft, des te beter en te naauwer te kennen; zullende in dit geval de Suppl. niets aangenaamer zyn, dan dat door het veel vermogende appui' van UWEd. en Achtb. bv den Heer Erf-Stadhouder het daar heen wierd gedirigeerd, dat tot vervulling van de vaceerende Scheepens plaats, wanneer de dezelve door een Riddermaatige mogte worden geremplaceerd, de keuze alsdan mogt vallen op den Hoog - Wel Geb. Heer Baron van de Cloefe. vertrouwende de Suppl. inmiddels van UWEd. en Achtb. Stads Vaderlyke zoraente mogen verwagten, dat by den Heer Erf Stadhouder door UWEd. en Achtb. moge worden ten fterkfte geïnfteerd, dat hunne belangens door Hoogstdenzelven in alle gevalle aan handen van den zodanigen worde toevertrouwd, wiens zedelykcaratfer allefints gefchikt is, om hun dehefde van vrye Burgeren te doen waardig maaken. Ew-  JAARBOEKEN, November, 1784. 1699 Eindetyk fmeeken de Suppl. dat het UWEd.cn Achtb. mag bi hagen, deze hunne remonltratie aan handen van den Heer Erf - stadhouder te laaten toekomen, ten einde daar door der Suppl reikhalzende verlangen aan Hoogftdezeiven worde geopenbaard. Impioreercn de Suppl over het een en andere UWEd. en Aclub gotdgunftige Difpofuie. 't Welk doende enz. Het andere fmeekfchrift was van dezen inhoud; Aan de Wel Edele en Achtbare Magiftraat der Stad Lochem. WEL EDELE EN ACHTBARS HEEREN» De ondergetekende alle Burgeren en Ingezeetenen dezer Stad, peeverjmet alle onderdanig heid aan UWEd. en Achtb. te kennen, hoe dal zv Suppl. op den } dezer Maand, aan UWEd, en Achtb. hebben gcëxbibeerd zeker Requesi tendeerende, dat door UWEd. en Achtb zo vee mogelyk by den Heer Erf-Stadhouder wierde ge eiFeétueerd, dat de thans door het overlyden vai den Hoog Wel - Geb. Heer Baron van Nagel to Amfen vaceerende Schjepensplaats door geen an der mogte worden geremplaceerd, dan door zo daaniee eene, die door zyn geduurige prefentieit of by deze Stad meestal in ftaatwas, hunne belan gens te naauwer te kennen, en dezelve uit diei hoofde des te beter te kunnen behartigen. En door dien de Suppl. van zeer naby meenei geïnformeerd en uit dien hoofde met reden bedug te zyn, dat den jongden Heer van Nagel, Hee van Rynenburg, in plaats van deszelfs Heer Va V v v v v a de Lo- CH Eli. Req. van gerr. i 1 i 1 1 t r r  ï?oo NIEUWE NEDERLANDSCHE Lochem. Request van i44 burgers. tot UWEd, en Achtb. ootmoedig verzoekende, dat LJWEd. en Achtb. met ter handftelling van deze hunne nadere Remocftrantie aan den Heer Erf-Stadhouder, tot voorkoming van hunner Suppl. regtmatige vreeze, zo veel mogelyk by hoogftdenZelven coöpereeren ,• moetende de Suppl. als nog aan UWEd. en Ach.h. betuigen, dat haar thans' zonder in deren de minfte atteinte aan de wel verkreegende rechten van den Heer Erf - Stadhouder te willen toebrengen, niets aangenamer zal zyn, dan dat Hoogstdeszelfs keuze zig moge bepaalen op den Hoog Welgeboren Heer van Heeckeren tot de Cloefe, imploreerende de Suppl. hier op en over, UWEd. en Achtb. gUDftige en te gelyk fpoe* dige Difpofitie. H Welk doende enz. Was geteekend door één honderd vier en vetrtig Burgeren, Arnhem. Wy zullen een kort en beknopt verilag mededeelen van het verrigte op den Landdag in deze maand alhier gehouden. Voor eerst is toegeftemd in de vermeerdering van 's Lands krygsmagt, zo als die? is voorgeflagen, mits temporair, dat is, dat dezelve vervalt, indien geen oorlog plaats grypt,of dat, na het eindigen van hetzelven, die Vermindering weder gal ingetrokken worden. der zoude worden toegevoegd, dan mitsdiea voorn. Heer van Nagel, wegens deszelfs beroep zig in die onmogelykheid bevind, zo by continuatie alhier prefent te zyn, en uit dien hoofde alleen zonder in eenig ander detail te entreeren voor de confervatie hunner belangens niet gefchikt, 7o keeren de SuddI.  JAARBOEKEN, November, 1784* V31 Ook is, zo wel als 't voorgaande, overeenkomftig aan het beiluit van Hollandl, toegeftemd in het oprigten van krygsvolk dooi den Rhyngraaf van SaJm : alleen zyn ei beSenkingengemaakt over de hooge «upuj gelden voor dat Corps, welke gefchikt zy op den voet der overige troepen van den ^Vervolgens is toegeftemd in het Corps door den Heer Bigot op te r.gten ,, m£ dat daar in door alle Bondgenoten werde toe ^iTct'petitie vm 4 railÜoenen vowdeje srerlasten is door het kwartier van Nymeger £ door het kwartier van de Graatlchaj Zutphen gaaf confent gedragen ; maar. Je Stier van de Veluwe heeft met meer da voor één Millioen bewilligd, zullende d twee eerstgem. kwartieren hunne aandeelei egter voor de volle petitie inbrengen. SHet vereenigd Coilegie van Heeren A ge vaardigden is gemagt.gd den Heer Erftad houde? aan te fchryven om by Hoogstden Zelven aan te dringen , dat hy zyn beden kinken opgeve over het ftuk der titulair ^te van Officieren, over dat van derzelve o la zing by de. Armée, en over het verkc plïïerW, en wel voor de maan Aoril 1785, om op den als dan te houde, ïanddae deswegens befluit te nemen. . L ïn de »etitie\oox de Vestingwerken 1 bewilligd, mits de quota dezer Provincie 1 dezelve werde befteed. Wegens de zaak van den op den hu 2 Vvvvv 3 HEM. I 1 1 1 r i l s 1 e  ï7oa NIEÜWE NEDERLANDSCHE Arn- hem, JVetteBorst mishandelden Predikant Lange* rak, is befloten om dezelve cum omni caufa te zenden aan den Hove. Ook is befloten de Heeren Gedeputeerden ter Generaliteit te gelasten, om . wegens de klagten van den Krygsraad en der Gemeente alhier te Arnhem , over het Regiment van Baden en van 't Officie -Fiscaal, terftond den Heere Kaptein Generaal te onderhouden, rnet bybrenging der redenen, om dat Regiment door een ander te doen vervangen, en den Magiftraat van Arnhem verzogt de uiterfte pogingen aan te wenden tot het doen van onderzoek, en Hun Ed. Mogende ten naasten te berigten, Op het, gedurende den tegenwoordigen Landdag ingekomem raport der commisfie van de wapening ? is ook befloten, hoofdgaaklyk: „Dat het hof aan alle Officieren derHoofdampten, Steden en Heerlykheden zal aanfchryven, om binnen 14 dagen in te leveren lysten van alle weerbare mannen, van 18 tot £0 jaren oud; dat die lyften zullen worden gezonden aan Gedeputeerden in de collegien jn ieder kwartier, ter bepaling hoe veel manfehap in de wapenen te brengen, en dat ieder kwartier de kosten by voorraad zal VQÖrfchieten , mitsgaders dat ieder in den haren, wegens de verdere fchikkingen, de nodige voorziening zal doen." Wydgrs is nog vasrgefteld, de Gecommitteerden ter Generaliteit te magtigen , om tm te dringen op de bepaling der fatenten op eenen  JAARBOEKEN, November, 1784. 1701 eenen egalen voet, en dat derhal ven eene befoigne werde aangelegd met den Raad van State. Als mede om ook dezelve Heeren Gecommitteerden ter Generaliteit te magtigen, om jn het [eer eet befoigne te verklaren, het misnoegen van de Heeren Staten dezer Provincie over den flegten Raat van 's Lands frontieren, fortificatiën en magazynen, byzon- , der in de Graaffchap Zutphen, met aandrang j op een fpoedig heritel. Eindelyk is nog door de Ridders, van der Capellen tot den Marscb, Nyvew \ heim en Zuilen, ieder in hun kwartier den voorflag gedaan tot herziening van het Reglement van 175Q. HOLLAND. Dordrecht. Een getal Burgerofficieren binnen deze Stad heeft zig by eene Memorie tol den Oudraad vervoegd , en hunne denkwy,ze in gefchrifte open gelegd nopens de ge fchillen te Rotterdam , en aangedrongen dat de Gecommitteerden uit Hun Ed. Mog .to onderzoek der oproerige bewegingen aldaar met meerdere magt mogten voorzien worden De gereedheid , die by veele Dagfchry vers in deze dagen gevonden wordt, om da delyk, wat hun' maar ten laste van deze o geene, het zy Leden van regeeringe, he zy byzondere perfoonen opgegeven wordt in hunne nieuwspapieren te plaatfen, heef Vvvvv 4 nie Arnhem > > t » t t  DöR.D« SEcar. 17o4 NIEUWE NEDERLANDSCHE niet alleen veele onregtvaardige fmart aan verfcheidene eerlyke Lieden gebaard, maar ook byzonderlyk aan 's Lands belangen veel nadeel toegebragt, wanneer Regeeringsleden openlyk in hunne eer, dierbaarder dan het leven zyn aangetast, én als 't ware ten toon gefteld. Deze handelwyze is onregtvaardig : voor eerst om dat onze eer zo wel, ja veel meer, in de befcherming van de Hooge Overheid , en tegen alle naamlooze aanvallers moet beveiligd zyn, dan onze goederen tegen dieven en roovers. Ten tweede, om dat het met de fchending van iemands eer gelégen is, even als met een vlak op een kleed; men kan zomtyds die vlak uitvvisfchen, maar meest al blyft eene moet 'er van over: Audacter calumniandum ; fetnper aliquid baret. Ten derde is hier door de deur opengezet voor wraakgierigen. Veele, die iemand aantroffen, die maar van hen dorst verfchillen, in 't beleid van 's Lands zaken , of eenig ander misnoegen hadden opgevat, namen fluks tot voldoening van hunne wraaklust, huntoevlugt tot de pen, en tot door» ftreeping, bezwalking en fchending van de eer van zodanigen, en fchilderden hem als een eervergeten fchurk voor het publiek, in de nieuwspapieren af. Wy zeiden ook, dat dit fchadelyk voor's Lands welzyn is. Derede is tastbaar. Die onbillyke handelwyze heeft veele braave en nuttige Leden van Regeenng afgefchrikt, om zig met 's Lands zaken te bemoeijen ,- of zo rondborftig voor hunne ge» voelens uittekomen, als zy wel anderzitns zou*  JAARBOEKEN, November, 1784. 1705 zouden gedaan hebben. Want, wat men ook, op den Stoïichen trant, moge redekavelen, dat een braaf en eerlyk man, zyner onfchuld in zyn gewisfen bewust, zig aan geen lastertaal behore te ftooren , veel min zig daarom aan zyn vaderland te onttrekken; het is egter eene gegronde en uit den aart van het menschlyk hart afgeleide aanmerking van den fchranderen Cicero II. Verrin. Lib. 3. c. 41. Habet enim attent» dam aculeum contumelia, quem pati pudentes ac viri boni difficillime posfunt. Men zvvyge, dat de braaffte en kundigite mannen , door zodanige lafteringen , die ligt ingang vinden, hun vertrouwen by het publiek verliezende , ook buiten ftaat gefteld worden, om door hunne bekwaamheden het vaderland van dienst te zyn , al waren zj daar toe nog zo' gewillig. (*) Niet tegenfiaande deze ontegenzeggelyke waarheden, zo hebben egter veele brave er uitftekende mannen de lastering in dagelyt fche nieuwspapieren moeten verduuren; zc dat onze natie in dit opzigte aan eerlyke in landers tot ergernisfe en aan buitenlanden tot fchande en veragting is geworden. On der het getal van de brave vaderlanders, di< dus (*) De aanmerking van den Marquis Beccaria, ander zints wegens zyne groote zagtheid omtrend het regt vai ftrafoeffening zo beroemd, is dan zeer gegrond. Lc hijurcs perfonelles , contraire* # Vhnnneur, e'est a dire qai tendent & nnlever a un citoyen cette ju/ie fortiori d'efti me, qu il a droit rfexiger des autres, doivent étre punii par ïinfamie. ZieBscsaria daDtlits QPdesPeiries§.2i Dordrecht.  D03DHJtCHX. 170S NIEUWE NEDERLANDSCHE ■ dusdanige hoon en laster niet hébben kunnen ontgaan, is ook de Heer Mr. Pieter. Hendrik van de Wall, Lid van ; den Oudraad te Dordrecht; een man doorkneed in onze Vaderlandfche Gefchiedenisfen , oudheden en 's Lands voorregten : wien zyne afgunftige benyders, tot zo hooge kennis niet kunnende opklimmen , wel hebben gepoogd af te fchilderen, als eenen werkzaamen letterblokker , maar van een Romp vernuft en oordeel : jammer i? het maar voor deze afgunftige beoordeelaars, dat 'smans onftervelyke fchriften het tegendeel onwederipreekelyk be wyzen, daar in 2yne verzameling niet alleen van Handvesten , Privilegiën, Voorregten, Oclroijen en Costumen , mitsgaders Sententien , Verbon- j den , Overeenkom/ten en andere voorname Handelingen der ftad Dordrecht, maar vooral in de aantekeningen op dit Handvesten enz. de grootfte kennis in 'sLands Gefchiedenisfen, lotgevallen, oudheden en voorregten, en byzonder ook een juist oordeel, en fraai Vernuft doorftraalt. Wy kennen den Heer I P. H. van de Wall niet in perfoon, maar zeer wel en van naby in zyne fchriften, en waren dus dit getuigenis aaH zyne geleerdheid, aan zyne verdienften, byzonder. ook [in het uitgeven van bovengemeld werk, verfchuldigd. Hierop zullen wy nu bet verdedigend berigt of bekendmaking, welke de Heer van dë Wall genoodzaakt is geweest in de nieuwspapieren te plaatfen, laten volgen. Het zelve heeft al de  JAARBOEKEN, November, 1784* 17*? de houding van een deftig, eeflyk, kundig, en aanzienlyk man , en is vervat m deze bewoordingen : De Ondergetekende, zedeft eenen geruimen tyd gezien nebbende, dat men ten aanzien van zyn Perfuon verfcheiden kwaadaartige reflcxien in deze en geene Nieuws - Papieren, beeft geinfereerd, heeft dezelve altoos met die verachting, we ke zulke naamloze beledigingen verdienen, behandeld, zo lange men by vague en generaale i^raen ls sebleeven. Dan ziende, dat de boosaartigheid telen zyn Perfoon zo hoog is geklommen, dat men hem dezer daagen in fommige Couranten heett befchreeven, als iemand, door wiens toedoen de Regeering van Dordrecnt een Advys zoude hehben nitgebiagt, waar door de Republiek onder d Subieftie van eene Vreemde Mogendheid zoud kunnen geraken, vind zig tot contervatie va zyn eer en goeden naam, welke hem dierbaarde zyn dan zyn keven, thans verpligt, openlykaa het onzydig Publiek bekend te maaken, dat, bj gelegenheid vm de Deliberatien over het Genera fiteits Rapport, rakende het doen van leprefenta tien aan zyne Koninglyke Majefteit van Pruisfen hy zig met het voorfz. Rapport heeft geconfor meerd, als naar zyne gedagte gefteld zynde ge weest in zodanige termen , als hem, naar de om Handigheden , waarin de Republiek zig bevind zeer gepast fcheenen, houdende onder andere een verzoek van kragtdadige hulp en byftand te gen de willekeurige onderneeming vandenKeizei 6 Dat zommige Leden van den Oudraad var, be «rip zyn geweest, dat men de vooriz. hulp e Iragtdaadige byftand niet behoorde ia te roepen als niet Itrookende met de eer en digniteit van d< zen Sta-ai; maar dat men Zyne Pruisfifche Ma]< fteit, uit hoofde van het belang, dat zyne eige Onderdaanen hadden in het gefiaecen houden vi DoHBRECHT. Bekendmak. van den Heer P. H. v. d. Wall. 1 1 » 1 a a a ie  ÖORB RECHT. Bekendmak. van den Heer P. H. v. d. Wall. ten volgen deze periode ; en dat mitsdien Hun Hoog Mog. van de grootmoedigheid van Zyn Pruisfi/cheMajeleit verwagten, dat Hoogst Ged. Zyne Majefteit geen zwarigheid zal maaken om met H. H. Mog. te coöpereeren en de concert te gaan, ten einde onderling zodanige maatregelen te beraamen, waar door de Republiek geholpen en in fiaat gefield mogt worden om zig te verweer en enbejiandtezyn £fa Dat dit, door verlcheide Leden gegouteerd zynde geworden, egter de meerderheid van begrip is geweest, dat het de voorzigtigrtewegwas* zig eenvoudig met bet Generaliteits Rapport, zo als hetzelve was liggende, te conformeeren, uit aanmerking dat het Hof van'Vrankryk, opgelyke wyze van de zyde der Republiek aangezogt zynde, het wel ligt by Zvne Pruisfifche Majefteit eenige mistrouwen zoude kunnen verwekken, dat men ten aanzien van Hoogftgedachte Zyne Majefteit zig op eene andere wyze uitliet, en dat zulks mis» fchienvoor het belang der Republiek nadeelig zoude kunnen zyn, vooral zo de dadelvke hulp van het Franfche Hof eens mogte agterwege blyven. Dat de Ondergeteekende, ziende, dat Zyn voorgetogen conciliatoir in het generaal niet ge* amplecteerd wierdt , en dus genoodzaakt zynde zig te moeten uitten, hy zig dan ook gevoegd heeft by die Leden, welke voor het Generaliteits Rapport, zo als hetzelve was liggende , waren , alsin gemoede begreepen hebbende, dat, welke byzonciere confideratien daar ook tegen geopperd zyn, zulks in de omltandigheden vai) het lieve Vaderland de veihgfte en voorzigftigfte keuze was» De -M NIEUWE NEDERLANDSCHE de Schelde, moest tragten te permoveereh,offl dé (.oncert met de Republiek te werk te gaan, en onderling de daar toe nodige maatregelen te beraanrn* Dat dit laatfte by de meeste Leden geen ingang vindende, hy Ondergetekende als een Conciliatoir heeft voorgeflaagen, om, indien de Leeden ecnpaarig daar toe wilden co' curieeren, agter de woorden van krastdadiee hult» PU bvft/wrl lp la RECHT. Bekendmak. van den Heer P. tl.v. 4. Wall, 1 1 i n •tÉ*1se9'g  »sGra. ven hace. 1710 NIEUWE NEDERLANDSCUE der Wapenfchilden van Familien, Vorflên eü Landen ; en wanneer zyn dezelven allereerst gebragt op de Europeefche Munten, in plaats van de Kruisfen , waar mede de Christen Vorsten, na Cotiftantyn den Grooten, en op deszelfs voorbeeld, hunne Munten hebbeü doen beftempelen ? den Schryver van het antwoord onder dezinfpreuk: Perfeverantia rerum viclrix, te verzoeken, aan hun gelegenheid te geven, van met hem Schryver, over' deze zyne verhandeling, en derzelver uitgave, in onderhandeling te treeden, met oogmerk om, ingeval dezelve fchryver aan de vereischtens, hem voor te houden, naar genoegen der uitfchryveren van de vraag, kometê voldoen, alsdan deszelfs verhandeling met den gouden eerepenning te bekroonen. 'sGravenh agë. Niet zonder reden was men, in de tegens* woordige ontworpene eifchen van den Keizer tegen dezen Staat, en daar uit gerezene onlusten, bedagt op de veiligheid, aan den kant van Monitor, en verlangende, te vernemen, hoe zig de Keurvorst van Keulen, sn Bisfchop van Münlïer zou gedragen. De Refident Landsberge kreeg fpoedig last Van de Algemeene Staten, om deze zaak te ondertasten, en by het Hof van Bon aan te liouden op het vernieuwen der oude Verbinienisfen. Het welk gelukkig geflaagd zynie , is deswegens alle bekommernisfe ver3weenen. Zie hier het vernieuwd TraftaaÊ pf Verbintenisfc, Al-  JAARBOEKEN, November, 178*. 1711 Altyd geleid duor dezelve Grondbeginfelen, op welke de hier bevorens getekende 'f raclaaten gegrond zyn, en niet anders in het oog hebbende, dan om deze zointime en natuurlyke vrieniichap, welke reeds zedert zo langen tyd tusfchen beide Staaten , haar Hoog Mogende de Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden en zyn Hoogheid de Keurvorst van Keulen, Prins Bisfchop van Munfter, plaats gehad hebben , en om zig onderling daar van nieuwen overtuigende proeven te geven , en te handelen als goede Buuren en Bondgenooten, is men over een gekomen , dat Zyne Hoogheid de Keurvorst van Keulen, op de zelfde conditiën , g ïnfereerd in het Subfidie-Tractaat van 29 April 1782 , van den eerften tot den 6den § ingeflooten , nog zal onderhouden twee Regimenten Infanterie in het Land van Keulen en Munfter, ten dienfte van de Republiek; maar echter onder deze Voorwaarden, dat Hun Hoog Mogende deze beide Regimenten niet zullen kunnen gebruiken tegen Zyne Keizerlyke Ma> jefteit, Jofeph de Ilde, nog tegen het Ryk , nog overzee, zonder toeftemming van Zyne Keur vorftelykc Hoogheid, ten zy Zyne Majefteit zij voegde, of wierd gevonden geallieerd te zyi met eene Mogendheid, waar mede. 'laar Hoog Mogende in Oorlog geraakte; in dat geval zullet deze Regimenten de Republiek kuunen niet dienen. Haar Hoog Mogende van hunnen zyd? accordee ren aan Zyne Keurvorftelyke Hoogheid, een Jaar lyklche Subfidie van 120 duizend Guldens, uit maakende te zaamen een fomma van i8oduizenc Gulden Hollands, in 't Jaar, te Tekenen van het eer fte vierde Jaars, welke zal verfchynen; en dat vooi den tyd van tien agtereenvolgende Jaren, van wel ke iiso duizend Guldens zal afgetrokken wordei de quote van een der zeven Provintien, gementio neerd in het feparaat Articul, zo dat zuiver aai Zyne Keurvorftelyke Hoogheid overblyft 163 dui zend vier hondard ea zeventig Guldensin 'tjaai Xxxxx Zj 'sg RAZE NU AÏS. Traktaat met den Keuvv, van Keulen. i 1 1  'sGra- VEf haGE. Tra&aat met den Keurv. van Keulen, HOOG 171» NIEUWE NEDERLANDSCHE Zyne Keurvorftelyke Hoogheid verbind zig, zo uit hoofde als Keurvorst van Keulen, als Prins Bisfchop van Munfter , Grootmeester van het Duitfche Ryk, en by alle waardigheden, welke Hy nog zoude kunnen verkrygen, gedurende dit Tra&aat, om Zyne Wapenen niet tegen de Republiek te gebruiken, nog in eene Alliantie te treeden, met.wie het zoude mogen wezen, welke aan Hun Hoog Mogende zoude icbadelyk kunnen zyn; nog Troupen in Subfidie te geven, aan eenige Mogendheid, die met de Republiek in Oorlog is, of dezelve fchaden zou toebrengen, maar in tegendeel te laaten en te helpen bevorderen de vrye pasfagie, gelyk dezelve ten allen tyden hebben plaatsgehad, aan de Transporten van Hollandfche Recruten in allen Zyne Staaten zo Keurvorftelyke als in het Bisdom van Munfter, met dit beding evenwel, dat indien het Tr nsport van dien aart is, dat dezelve geleid word door een gewapend detachement,- dat als dan, te voeren » vryheid tot de doorgang van dit Transport moet gevraagt worden. Ten oirkonden hebben wy ondergetekende, uit hoofde van onze volmacht, en onder uitdrukkelyke Approbatie en Ratificatie van onze Hooge Souvereinen, deeze Conventie gemaakt, getekend, en met onze Wapenen gezegeld. Gedaan te Bonn den 30 Oclober 1784. (was getekend) (L- S.) J. DE LANDSBERGF. (L. S.) C. N. B. DE GYMINCH, Den 1 dezer maand November heeft de Prins Erfftadhouder ter vergaderinge der Algemeene Staten dit voerftel gedaan:  JAARBOEKEN, November, 17840 1713 HOOG MOGENDE HEEREN! Het is reeds omtrend twee jaaren, dat Ik Uw Hoog Mogende hebbe overgegeeven_ hct verbaal van myne verrichtingen, ais Admiraal Generaal gedurende den Oorlog met het KyK van Engeland, en hebbe zedert dien tyd gemeend my niet te moeten ttooren aan de valiche en nadeelige Gerugten, die omtrend myne directie in bovengemelde Qualiteit verfpryd wierden , zoo lang als zy bleven in generaale Termen en zonder eenig fait te fpecificeeren, m afwagtiage, dat Uw Hoog Mogende, zoo zy omtrent het een of ander poinét nadere elucidatien van my zouden verlangen, dezelve van my zoude hebben gerequireerd; en dat ik dus derzelver itilzwygen kan en mag interpreteeren in cher voegen, dat Hoogftdezelve niets in myn Gedrag gevonden hebben, dat derzelver misnoegen of rtisapprobatie verdiende; en ik zoude U Hoog Mogende daar omtrent nog niet lastig gevallen zyn, waare het niet, dat zedert eenigen tyd yerfpreid word, dat ik aan den Heer Vice admiraal Graave van Byland eene fecrette Misfive zoude gefchreeven hebben, houdende last, om niet uit te zeilen na Brest, niet tegenftaande de Ordres , vervat in de Refolutie by Uw Hoog Mogende den 3 Oétober 1782, ten dien opzigte genomen; en dat hy deze Misfive aan de Heeren Uwer Hoog Mogende Gecomraiteerdens tol het Examen van het voorgevalleue omtrent die by Uw Hoog Mogende gerefolveerde, doch niet geexecuteerde Expeditie na Brest, zoude hebben geproduceerd; zoo lange niet dan algemeene en vague Befchuldigingen , en gehazardeerde infimula tien, waar voor ieder bloot ftaat, in het publiek zvn gedisfemineerd, hebbe ik, hos zeer zulks eet gevoelig hert grieven moet, dezelve met die ver agting, welke zy verdienen, kunnen voorby zien maar thans, daar die zonder bewimpeling, me Xxxxx 2 nüu 'sHjia- VENJWAGE Klagten van den Prins wegens valfche aanteiging. I :  1714 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra» venhace. Klagten van den Prins we' gens val Jche aan0ging. | j i 1 ] i i 3 3 3 \ t $ 1 £ I 1 i 1 8 v v d d< hi z< é Dit fiducie worden verfpreid , en my eene ftellinge daad te laste gelegd, geoppofeerd aan de gemanifefteerde oogmerken en befluiten van Uw HoogMog , achte ik het ten hoogften noodig, dat de atrociteit en valfchheid eener zoo malitieufe iniputatie voor de geheele Natie kenbaar werde gemaakt, vooral daar dezelve «edivulgeerd word, in Nieuws Papieren, onder publyke authoriteit wor. den de uicgegeeven. Ik hebbe my derhalven, gevoelig getroffen door een: zo openbaare Laster, niet konnen disïenfseren zulks nader onder 'toog van Uw Hoog Mogende te brengen, met ernftig verzoek, dat )p de voorfchreeve hier voor gedetailleerde impuatieen befchuldiging, de Heeren Uw Hoog-Mogende Gedepuieerden tot het bovengem. onderoek, mogen worden perequireerd, om aan Uw ioog Mog. op ce geeven, of zodanige Misfive, ls hier booven gementioneerd en ia de Nieuwsapieren a/s een rait is gedebiteerd, of ietwesvan oodanigen aart of inhoud, door de Vice Admiaal Graaf van Byland of iemant anders, wie hy ;y, aan Hun Heeren Gedeputeerden is geopenbaard of geproduceerd, ofte dat iets van die nauur ter hunner kennis is gebragt, 't geene eenie aanleiding zoude hebben kunnen geeven tot et verfpreiden van de voorfz. allezints valfche n verdigte Befchuldiging, ten einde Uw Hoogdog. gelyk voor zeeker gefchiedsn moet, door et Raport van voorgem. Heeren Gedeputeeren, daar van overtuigd, als dan naar derzelver ooge wyshcid, wel zodanige verzekering zullen eheven te doen , dat de geheele Natie van deon'aarheid van cere malitieufe en ten eenen maale srdichte Befchuldiging, my onder zoo veele aneren zo onverdiend aangewreeven, mogte, wor:n verzekerd, en myne poogingen t:n beste van it dierbaar Vaderland, niet op de hatelykite wy! wordtn aangetast, verdagt en infructueus ge. aaktenz.  JAARBOEKEN, Novemler, 1784. 17*5 Dit adres van den Prins aan de Gecommitteerden tot de zaken van Brest zynde gezonden, ten einde daarop inligtinge te geven, is die inligtinge en berigt ingekomen. gelyk blykt uit het navolgend befluit: Extraët uit het Register der Refolutien , van de Hoog Mogende Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden. Mercuri den 7 November 1784» De alhier aanweezende Heeren Gecommitteerde van H. H. Mog- tot het examineeren van deredenen, wegens bet niet vertrekken der Scheepen naar Brest, hebben ter Vergadering gerapporteert: dat zy ontfangen hadden H. H. Mog. Refolatie van den eerite deezer maand, waar by ten fine van Berigt en Elucidatie in handen van den voorfz. commisfie wierd gefteld, Copie eener Propofitie door Zyne Hoogheid, den Heere Prince van Orange ter Vergadering alhier gedaan, relatief tot het verfpreiden van zeeker gerucht, als of welgedagte Zyne Hoogheid aan den Heer Vice-Admiraal, Grave van Byland. eene fecreete Misfive zoude gefchreeveu hebben, b udendc last, om niet uit te zeilen naar Brest, niet tegenftaande de ordres vervat in de Refolutie, by H, H. Mog. den 3 Ocrober 17Ö2, ten dien opfigtc genoomen, en of al verders de voornoemde ViceAdmiraal zodanige Misfive in het gedecerneerc Befogne over deeze niet geëxecuteerde l- xpeditie zoude hebben geproduceert; ten aanzien van wel ke imputatie en befchuldiging, en om het mali tieufe daar van voor de geheele Natie kenbaar t< doen worden, Zyne Hoogheid verzogt, dat d< Heeren van H. H. Mog. Gecommitteerden to feet voorfz. onderzoek, gerequireerd mogten wor Xxxxx 3 den 'sGra» venha- gb. Berigten befl. no» pens de voorgem. aanteig. t'C'''' f  1716- NIEUWE NEDERLANDSCHE ] 'sGra* venhace. Berigt en befl. nopens de veorgem* annteigi l l i den, de vereifehte opgaven te doen; en dat zy Heeren Gecommitteerden, na Examinatie der voonz. Misfive geen de minfte redden haddm gevonden , waarom zy niet» offerzon verfcheide leeden van het befogne, vermits het zelve voor een tyd geftaakt had moeten worden, zich thans niet hier bevinden, ten fpoedigfte , aan 't verlangen van H. H. Mog. zouden voldoen, daar op de voorfz. Propofitie, voorzoo verre de inhoud daar van gereekent kan worden, ter beöordeeling van Heeren Gecommitteerden te ftaan, eenvoudig maar teffens pofitief te declareeren. Dat nimmer aan het Befogne, het zy doorden Keer Vice - Admiraal Graave van Byland, het zy door iemand der gehoord zynde Officieren, is te kennen gegeven: dat Zyne Hoogheid eenigerhanden, zodanige Misfive in het voornoemde Befogne zoude zyn geproduceert! endatzy Heeren Gecommitteerden derhalven het verfpryden gerucht in de voorfz. propofitie van Zyne Hoogheid opgegeeven, moesten verklaaren voor geheel valfch en verdigt; terwyl zy voor het overige voor de gezamentlyke Leeden van het Befogne moeten gereferveerd houden, het doen der gedetailleerde Dpening van hst geheele onderzoek deezer zaak, na dat het zelve completelyk zoude zynafgeloopen, zonder voor, als noch in een gecircum(tanlieerde Ouverture, door welk het hun vooren gedeclareerde nader bevestigd zoude worden , te Sonnen uitbreiden. Waarop gedelibereerd zynde, is goedgevonden va verftaan; gemelde Heeren Gecommitteerden ,?oor de voorfctireeven Elucidatie ie bedanken, en lat wyders Copie van voorfz. gerapporteerde gejonden zal worden aan zyn Hoogheid , om te lienen tot antwoord op dezelfs gedaane Propofitie jp een eerften deezer maand. Voor»  JAARBOEKEN, November, 1784. I717 Voorzeide uitftrooizel wegens de ontdekking van eenen brief van den Prins aan den Vice Admiraal van By landt was overal ver-1 fpreid, en zo in de gefprekken als verfcheidene gefchriften ftellig verzekerd en aangenomen. ê De dagpapieren dezer maand hebben gemeld , dat de Prins Erfftadhouder gevraagd hadt een byzonder gefprek met de Peniionarisfen De Gyzelaar en van Berkel; dat ook by herhaaling zodanige gefprek gehouden , maar vrugteloos afgelopen was. Ook heeft nog de Prins ter vergaderinge der Algemeene Staten dit voorftel gedaan: Extraft uit het Register der Refolutien van de Hoog Mogende Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden. Den 8 November 1784. Zyne Hoogheid, ter Vergadering gecompareeri zynde, heeft aan Hunne Hoog Mogend< over het werk der Patenten gedaan de volgend* Propofitie: s HOOG MOGENDE HEEREN! In de critique omftandigheden, waar in deze Re pnblyk zich bevind, noodig geoordeeld heb bende 's Lands Troupes zoo veel mooglyk te ver zamelen, en dus te degarneren die gedeelten van de Republyk, welke het minfte aan eene vy andelyke attacque waren geëxponeert, hebbe i Xxxxx 4 te 'sGra;ekha3e. i ft  1718 NIEUWE NEDERLANDSCHE sGra- VENHAGE. Voorfiet van den Prins wegens de Patentinmiz. ten dien einde onder anderen Patent gezonden aan myn Lyf - Regiment Orange - Vriesland leggende te Leeuwaarden en Harlingeu, en aan de twee laatfte Esquadrons van het Regiment van den Luitenant Generaal Stavenisfe Pous, leggende te Leeuwaarden, te marcheren de Infantery op den jden , en de Kavallery op den 6 den dezer. Ik heb by die gelegenheid am de Heeren Staten van Vriesland eene Misfive gefchreeven, om aan Hun Ed. Mog. voor te draagen de redenen, om welke ik oordeelde bevoegd te zyn, om , zoo als ik tot dit Jaar ongeinterrumpeert en met derzelver kennis en bewilliging gedaan hebbe, Patenten te verleenen, om de Troupes van den Staat, binnen derzelver Provincie Guarnifoen houdende, te verleggen, of daar uit te trekken , van welke Misfive ik de eer heb een affchrift ter tafel van Uw Hoog Mog. over te leggen, als mede van de Misfive, die ik ten geleide van eene Copy van voorfchreven Misfive, hebbe noodig geacht, om alle difficulteiten voor te komen, in dit geval, aan de Heeren Gedeputeerde Staten van de voorgemelde Provincie te fchryven; doch het is niet zonder verwondering, dat ik daar op voorleden Donderdag ontfangen heb de Refcriptie, waar van ik mede de eer heb aan Uw Hoog Mog. een affchrift te overhandigen. Uwe Hoog Mogende zullen daar uit zien, dat de Heeren Gedeputeerde Staten wel willen laten gaau de twee voorgemelde Esquadrons , doch weiseren te laten vertrekken myn Lyf-Regiment Orange Vriesland Infactery, al'egueerende, dat zy vermeenen zulks niet te moeten doen zonder eene uitdrukkelyke en fpeciale last van de Heeren Staten hunne Principalen, doch welke gemelde Heeren Gedeputeerde Staten, als of het garneren van de Frontieren van den Staat een zaak van weinig aanbelang in deze tyden was, niet hebbengoedgevonden zich in flaat te ftellen om te ver-  JAARBOEKEN, November, 1784» 171» verkrygen, door ten allerfpoedigften een Landdag uu te fchryven, ten einde de intentie van de Heeren Staten van Vriesland te \ernernen, maar die befchreven tegen den 21 van deze maand. Ik kan niet afzyn om deze zaak onder het oog van Uwe Hoog Mogende te brengen en Hoogltdezelven te verzoeken om my, in het aan my verleende recht, omtrent het verleenen vanPateu. ten, te willen maintineren, terwyl, indien ii met zeker kan zyn, dat myne Patenten buiten tegeifpraak alomme binnen dit Gemeenebesi worden nagekomen, het voor my onmooglyk is. om voor de defenfie der Frontieren te zorgen, ei dat geene Militaire operatien kunnen worden ge reguleert , indien geen ftaat gemaakt kan worden, dat de Troupes op den bepaalden tyd zullen zyi ter plaatfe, waar dezelven, tot defenfie van he land, Vereischt worden. Uwe Hoog Mog. zullen peeetreren de fchro melyke gevolgen, die hier uitkunnenreiuiteren en welke niet genoeg kunnen geapprehendeei worden, byzonder in deze omftandigheden, tei wyl ik my onverantwoordlyk voor de oogenva de geheele Natie moet verklaren , indien de Bonc genooten my rriet gelieven ongeftoort te late exerceren het Recht, om de Troupes van de Staat te doen marcheren, waarde omftandighede het voor het welzyn van den Lande vereisfcher maar daar omtrent ftremmingen toebrengen e dimculteiten te maken, om te laten uittrekke de Troupes, die ik noodig oordeelevoor'sLant dienst elders anders te verplaatfen. Ik vinde my teffens verpligt aan Uw Hoe Mog. kennis te geven, dat ik patent verleer hebbende aan de twee eerfte Esquadrons van h< Regiment van den Luitenant Generaal Stavenis Pous, en aan myn Regiment Orange Stad en Lai de en Drenthe, om uit Groningen temarcberei de Heeren Staten van Stad en Lande hebben goe gevoBden deze Regimenten op te houden. Xxxxx 5 b •s Gra- VENHAGE. Voorflel van den Prins wegens de Patentenenz- 1 1 l { > t 1 n a n • n rs s S d :t Te 1- m .b  1720 NIEUWE NEDERLANDSCHE *sGra. VENHACE. , Vborfte. van dén Prins wegens de Patentenenz. i ] 3 c r e c £ a c c i 11 2 0 n v heb de eer om aan Uwe Hoog Mog. te overhandigen Copy der Misfive, die ik eergisteren van hooggemelde Heeren Staten ontfangen heb. Ik vlei my, dat Hnn Ed. Mog., als zy zullen verbomen hebben, dat de Conventie met den Heer Keurvorst van Keulen en Bisfchop van Munfter gcflooten is, en de noodzaaklykheid, die er is', om zich aan de zyde van de Generaliteits Landen te verfterken, geen zwarigheid zullen maken, om deze Troupes te laten trekken, en zal de vrvheid nemen zulks aan Hun Ed. Mog. onder het oog te brengen, waar toe ik voor als nog geene gelegenheid hebbe by den Heeren Staten van Vriesland, vermits het niet behaagd heeft aan de Heeren Gedepueerde Staten om een Landdag uit te Ichryven. Wy hebben hier voren gefproken van een ■aport of berigt van de Commisfie, door de Staten van Holland tot onderzoek van den laat der Frontieren, Magazynen en Arzenaen benoemd, van den 23 July 1784. Op it raport heeft dc Raad van State eene Merorie van confideratien en elucidatien, by enen brief van den 22 November '1-784 aan e Staten van Holland en Westfriesland toeezonden, en een affchrift van gem. memorie an de Algemeene Staten, en de Staten der verige zes gewesten , met dit tweederlei. ogmerk, zo de Raad van State zegt, om . de ongunflige denkbeelden, tegen hun beier opgevat, wederom uit te wisfehen; en . om de Bondgenooten in ftaat te ftellen, m met meerdere kennis van zaken, de leest gefchiktfte befluiten te nemen ter beordering van den welftand der geheele Re- pu«  JAARBOEKEN, November, 1784. 172* publiek, en ter bewaringe van den zo fioogstnoodzakelyken band der Unie. Dog deze confideratien en eludatien van den Raad van State hebben niet kunnen beletten, dat den 2,6 November 1784 by de Staten van Holland , met meerderheid van Remmen, het voorgein. Raport van de Commisfie over de Fruntieren, Magazynen en Arzenalen, is bekragtigd, en in een Provinciaal befluit veranderd. Door de Staten van Zeeland was eenvoorflel gedaan, tot het houden van eene buitengevvoone vergadering van eenige weinige Gecommitteerden uit iedere Provincie. Hieromtrend is den 12 November 1/84. by de Staten van Holland dit befluit genomen: Extrall uit hst Register der Refolutien van de Heeren Staten van Holland en Westfriesland, in Hun Ed. Groot Mogende Vergadering genomen op Woensdag den 12 November 1684. By Refamtie en tot finaale afkomst op heeden, volgens Hun Ed. Gr. Mog. Refolutie van den s deezer gedelibereerd zynde, op de Misöve van de Heeren Staten van Zeeland, gefchreeven te Middelburg den 3 Mey deezes Jaars, en den 6 daar aan. volgende ter Vergadering ingekooroen, waar by Hun Ed. Gr. Mog., gelyk ook aan de Heeren Staaten der aDdere Provinciën, voordraagen hunne b-kommering, over de fituatie der zaaken van de Republiek, en proponeeren eene Extraordinaire Vergadering van weinige Gecommitteerden, uit ieder Provintie, op den voet es 's Gra. VE.MIAGS.  i^fta NIEUWE NEDERLANDSCHE TsGra- venha6e. Befl. we fens 't ouden van eene VergaderingderBondgenoten. en tot de eindens, breeder by de Misfive onder de Notulen van den n Mey vermeld, met verzoek van iever en fpoed in de deliberatien over dezelve Propofitie naar vereifch van het gewicht der omftandigheeden, en opening ter Generaliteit van de Refolutie by Hun Ed. Gr. Mog. daar op te neemen. Is goedgevonden en verftaan, dat van wegen deeze Provincie ter Genenliteit zal wor* den gedeclareerd, dat Hun Ed- Gr. Mog. ten uiterfte gevoelig zyn, aan de attentie en betoonde yver va» de Heeren Staaten van Zeeland, terbe* vorderinge van hec welzyn van het lieve Vaderland, en met veel genoegen uit de voorz. Misfive hebben vernoomen, de bereidwilligheid van welgemelde Heeren Staaten, om met de verdere Bondgenooten tot het hoognodig en noodzakelyk herftel der gevallen zaaken in de Republiek, op de kragtdaadigfle wyze te coöpereren en mede te werken. Dat Hun Ed. Gr. Mog. met dezelfde gevoelens bezield ook van hunne zyde allefins geneegen cn volvaardig zyn, ter bereiking van dit heilzaam oogmerk, zodanige voorflaagen te amplecteeren, als met de gronden van 's Lands Conftitutie beftaanbaar zy, en daar meede overeengebragt kunnen worden, dan dat zich genoodzaakt vinden, van welgemelde Heeren Staaten te moeten verfchillen: zo omtrent de wyze op welk de Staatsdeliberatien over een zo gewigtig en wydt uitgeftrekt onderwerp met de meeste vrugt, en met de meeste fpoed voortgezet zullen kunnen worden ; als in het byzonder, ten aanzien van de prcecife bepaaling der zaaken, tot welke de voorfz. Deliberatien zich zullen moeten uitftrekken. Dat wat het eerfte betreft, de ondervinding van vroegere en laatere tyden, niet, dan te deugdelyk geleerd hebbende. dat Groote of Extraordinarii Vergaderingen van het Bondgenoodfchap, met die Formaliteit verzeil, en ditr voegen famengefteld, als in de Jaare 1651 en 1717 plaats heeft gehad, weinig gefchikt zyn, om het verlangde oog-  JAARBOEKEN, November, 1784- 1743 oogmerk te bereiken ; Hun Ed. Gr. Mogende van gedagten zoude zyn , dat , ten einde een fpoedTg redres van zaaken te bekoomen, de üefoenes, met affnyding van alle onnodige omilag, tot meerdere eenvoudigheid gebragt behooren te worden, konnende Hoogftdezelve ten aanzien van het Tweede niet verbergen, dat onoer verfcheide objecten, by de voornoemde Misfive opgenoemd, de zodanig voorkomen, welke geenfins eezegt kunnen worden, het generale Bondgenootfchap aan te gaan , als daar zyn: De verfchillende redenen van het ongenoegen m de Provinciën', De voorfiellen der tegenwoordige Regeertngsform binnen denzehe: Het Erf -Stadhouderfchap-. De Militaire JurhdiStie: En de voorziening omtrent een al te onregtmaatige vryheid van fpreeken en Jchryven. Alle zaaken, welke behoudens de grondwetten van den Landen nimmer tot onderwerpen der Deliberatien van de gezamentlyke Bondgenooten of dezelv«r Gedeputeerdens gemaakt wm\f.a worden; neen, maar tot het Souverain bettier der Staaten van de byzondere gewesten, ieder in de Haare privativelyk zyn behoorende, en daar van, zonder verkorting der Regten aan de Provinciaale Souverainiteit ontegenfprekelyk verknoet, niet afgetrokken konnen worden, terwyl Hun Ed. ür. Mog. verder van begrip zyn, dat al het geene het Politiek Syfthema van de Republiek, en hunne relatie tot de andere Mogecdhee. den concerneert, waarvan by de voorfz. Misfive al meede gemeld wordt, op de jegenswoordige voet aan de refpective Bondgenooten ieder in de Haare dient te verblyven, enopde gewoone wyze, zonder eenige verandering behandelt moet worden. , , Dat Hun Ed. Gr Mog. zich vervolgens zullende nitten, nopens de voorafgaande vattltelling der Onderwerpen, waar omtrent de Deliberatien van de gezamentlyke Bondgenooten, of van der zeWer Gedeputeerden, werkzaam zullen moetet 'sGra* (/en hase. Befl.we • oens 't houden van eene VergaderingderBondgenoten. 1 1  'sGra •venhags. Befl.w* gens 't houden van eene VergaderingderBonc genoten, S7i4 NIEÜWE NEDERLANSCHE zyn vermeenen, dat de zaaken, die de Unie en het Qeneraale Bondgenootfchap aangaan, en weke een zo fpoe dg als toereikend en vrugtbaar redres zyn vereifchende, tot twee onderfcheide hoofddeelen gebragt behooren te worden; waar van het Eer-' fte alle die Poincten in zich zal moeten bevatten, welke het Financiöde wcczen betreffen; terwyl het Tweede, de MidJeleu van de generaale Defenfie, gefchikt naar de Finantieele vermogens van het Bondgenootfchap in het generaal, en van ieder der Bondgenooten in het byzonder totonderwerp zal muetea hebben; dat met opzicht tot bet eerfte hoofddeel in byzondere, aanmerking zullen moeten koomen de tweenavolgendePoincteu: Eerftelyk. Het nader reguleeren der Provinciaale Quotes in evenredigheid van de waare vermogens der Bondgenooten , tot het dragen der Lasten van het geheele Bondgenootfchap. Ten Tweede. De Staat van de Generaliteits Kasfe, als mede het gebruik, het welk daar van tot foulaas van de Bondgenooten, met betrekking tot de generaale Defenfie van den Landen zoude kunnen worden gemaakt. Dat het examen der voorfch. Finantieele Poincten de grondflag en het rigtfnoer zullende moeten opleeveren, waar op, en waarna alle fchikkingen omtrent tiet Milicaire weezen, zo te Water als te Landen , zullen worden gebouwt en ingerigt, dit onderzoek ook eerst en voor alles by de hand zal dienen te worden genoomen ; dan dat, gelyk het examen der voorfz. poinéten, veelvuldig préparatoire Befognes zal vereisfchen, H. Ed. Gr. Mog. van gedagte zyn, dat daar toe eene perfoneele Commisfie zoude behooren , te worden gedecerneerd, beftaande uit eenige weinige Leeden, ten dien einde door ieder der Provinciën te committeeren , geadfifteerd mee hunne Ministers,en mee adjuuclie van eenige^Commisiarisfen uit den Raad van Staaten, ea Generaliteit Re.  JAARBOEKEN, November, 1784. -1-5 Rekenkamer, door welke perfoneele Commisfie de nodige voorüaagen en Plans tot Redres in de Provintiaaie Quotes, en omtrent het Employ van de Generaliteits Kasfe zullen moeten worden geformeerd, en daar vaneen omftandig Rapport ter Generaliteit worden gedaan, omme het zelve Rapport, door de Bondgenoten overgenoomen, en Saar op in de Refpective Provintien gedehbereert en gerefolveert te worden, zo als bevonden zal woruen te behooren. , „ En dat voorts, ten einde aan ditperfooeieBe• foene , alle de nodige Ouvertures, aangaande de waare gefteldheid der Finantie van de Generaliteit te doen geworden, de Raad van Staaten en Generaliteits Rekenkamer, zullen worden geauthorifeerd en gelast, aan het voorfz. Befogne zo danige opening, dien aangaande te geeven, als door het zelve Befogne gerequireerd zal worden Dat, betreffende het Tweede Hoofddeel, de Deliberatien der gezamentlyke Bondgenooten zul len moeten loopen , over het werk der gene raale defenfie van de Republiek, gefchikt naa de Financieele vermogens van het Bondgenoot fchapin het generaal, en van ieder der Bond eenooten in 't byzonder, mitsgaders over he beraamen der middelen, welke daar toe m vree denstyd op eene beftendige voet gereguleert en door het brengen van permanente posten o\ den Raat van Oorlog geconfenteerd, en valige field zouden behoorea te worden, waar omtren vervolgens de voornaamfte Objeften van Dell beratien zullen moeten beftaan. Eerftelyk in een naauwkeurig onderzoek va den Staat van 'sLands Zeemacht, Frontieren Magazynen en Arfenaalen, mitsgaders van d redresfen, die daar inne in het generaal, en 00 in de refpective Admiraliteits Collegien in h< byzonder zouden behooren gemaakt te worden. Ten Tweede, in een onderzoek, welke n; dere voorzieninge omtrent de Dispofitie ovi 's Lant 'sGra- venha» se. Befl.we- gens 't houden van eene VergaderingderBond, genoten » » s k t 1- ;r Is  'sGra- VEtfHAGË. Befl wegens 't houden •van eene VergaderingderBond. genoten. ija6 NIEUWE NEDERLANDSCHE s Lands Militie, zo te Water als te Landen; ■nitsgaaders l omtrent [het bellier van dezelve, iroorai in den tyd van Oorlog, door het benoemen van eenige Leeden en Ministers der Regeering , om de Capitein Generaal en Admiraal te asfirteeren, zoude kunnen en behooren te worden gedaan, en ook in het byzonder aangaande het werk der Patenten, waar van door de Bondgenooten de behering, aan den Capitein Generaal toe kennelyk wederzeggen toe , is opgedraagen. En Laatltelyk, in een onderzoek, op welke eene wyze hec werk der Difcipline en Jurisdictie Militair, voor zo veel de Generaliteit» Landen particulierlyk betreft , zoude behooren te worden gereguleert. Alle welke fpeciaale poincten aan het examen van een tweede perfoneele Commisfie (nadien het werk van de Finantie alleen een byzonder Befogne ?ereifcht) zouden behooren te worden gedemandeert, tot welk Befogne, ook eenige weinige Leeden uit de Refpective Provinciën zouden behooren te worden gecommitteerd, omme de nodige Plans en Redresfen te ontwerpen, en invoegen hier vooren gemeld, ter Deliberatie van de gezamendyke Bondgenooten te brengen. Accordeert, enz. Wegens den dreigenden Oorlog met de Regeering der Oostenrykfche Nederlanden, is by de Algemeene Staten den 12 November 1784. de uitvoer van Oorlogstuig enz. naar de Oostenrykfche Nederlanden by het volgend Placaat verboden. De Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden , allen den geenen die deeien zullen fien of hooren leezen, falut, doen te weeten: Alfoo Wy in ervaaring zyn gekpomen dat me  JAARBOEKEN, November, lïH- 1727 teegenftaande de meenigvuldig egards? dewelke Wy onophoudendjk en in allen opzigten hebben betoond voor Zyne Roomfch Keyferlyke Majefteit, aan hoogftdezelve egter nu onlangs verkeerdelyk is voorgedragen, even als of zyn Vlag Zoude zyn geinfulteerc door het ftoppen van een < Koopvaardy fchip . het geen van Antwerpen langs de Stroomen deezer Republicq wilde vaaren naar Zee, zonder eenige Onzer Comptoiren te kennen, Regten te betaalen, vifitatie te gedogen , Paspoorten te ligten, ofte andere hieï te Lande gewoone Ordres te gehoorzaamen, en zuiks, offchoon het aan een yder bekend is, dat iodiltinctelyk alle Schepen, het zy Nederlandfche of Vréémde, dewelke het ze'fde hadden ondernoomen, op geene meer gemenageerde wyze geftopt zouden hebben moeten worden; dat hoogftgedagte Zyne Majelteit dan ook daarom heeft goedgevonden zyne '1 roupes in de Ooftenrykfche .Nederlanden van alle zydcn te zamen te trekken op de Grenfen van deezen Staat; en zelfs ook eene zeer talryke Armée herwaard te doen aanrukken, met oogmerk, zoo als te dugten is, om deeze Republicq onfchuldig te doen ondervinden de gevolgen van hoogftdtsfelfs zoo onverdiend misnoegen; dat zeederd dien tyd ook daadelyk de toevoer van Graanen en andere Leeftogten uit de Ooftenrykfcne Nederlanden ten ftrengften is verbooden; en dat daar en teegen dagelyks zeer veele zodanige Leeftogten, en ook Beesten Voeder hier te Landen worden opgekogt en naar de gemelde Ooftenrykfche Nederlanden vervoert. £00 is 't, dat Wy1 hebben goedgevonden by deezen te ordonneeren en re ftatueeren, dat by provifie, en tot Onze nadere ordre, niemand, wie hy zy, eenige Salpeter, Boskfuid, Zwavel, Gefchut, Ko igeïs, Schroot, Snaphaanen, Pistolen, Waapenen ofte andere Ammunitie van Oorlog , hoe ook genaamd, fal onderneemenui: Yyyyy te 'sGr a- /ENHA3E. Verbod >an uit-. >oer van Oorfogs',uig enz»  1 'sGr(v« VEN HAGE. Verhod van uit. voer van Oorlogstuig enz. 72g NIEUWE NEDERLANDSCHE te voeren, direct of indirect, raar de Ooftea» rykfche Nederlanden, otte naar andere Plaatzen of Landen onder de Heetfchappy van Zyne Koomfch Keyzerlyke Majelbit geleegen, op verbeurten niet alleen v^a voorlz. Goederen, voor zoo verre dezelve mogte/i worden agterUaald , ofte anderzints van de waarde van dien; maar ook in beide de voorfz. gevallen op pce&© van publicq aan den Lyve, ten minften mee eeesfeling, te zullen worden geftraft. Dat op gelyke wyze niemaedeenig Rundvee, Schaapen, Varkens, Graanen, Boekwyt, Gort, gepelde Gerst, Meel, Blom, Stokvifch,verlche of gezoute Vifch, Kaas, Booter, Spek, Vleefch, Traan, Oly, Aardappelen, Mosfelen, Bokking, Haaring, ofte eerigerharde andere Leeftogt hoe ook genaamd zal ondetneemen te vervoeren, te doen of laten vervoeren, direct of indirect uit deeze Repu'hcq naar de voorla. Ooftenrykfche Nederlanden ofte naar andere Plaatzen of Landen onder de Heerfchappy van Zyne Roomfch Keyzerlyke Majefteit geleegen, op verbeurte van de vcoriz. Goederen, voor zoo verre dezelve mogten worden ag ernaald, ofte anderzints van de waarde van dien, en in beide de voorfz gevallen op eene boete boven dien van duyfend guldens voor de geenen, die zulks gedaan, ondernoómen of geordonneerd zoude mogen hebben ot ciaar in behulpzaam mogte zyn geweest, en in cas van onvermogen, om de voirfz. boete te betalen, op pcene van aan den Lyve met openbaare geesfeliug te zullen werden" geftraft. En ten eynde ook binnen deeze Landen geen gebrek ontlta aan het noodige Beesten Voeders Verbieden Wy meede proviüocecl alle uitvoer van Haver, Ouive en Paarde Booren, Hcoy, Strooy , Hakfel, Kennip, Raap, en Lvnkoeken , uit deeze Repubülan te ontwerpen, ton einde den vermogen-  JAARBOEKEN, November, 1784. 1735 geilden Ingezetenen, ten hunnen koste, en den onvermogenden, ten koste van 't Land, van geweeren te voorzien , en in den wapenhandel te oeffenen , met last, om ten fpoedigften daarover te raadplegen. Ook is, overeenkomftig het voorftel der zelfder ftad, ter vergadering van Holland befloten : dat de frontieren dier Provincie ten, eerften moeten worden onderzogt en verzekerd, zo door het aanleggen van vestingen , met het nodige oorlogstuig voorzien, als het goedmaken, en, des noods, doen werken van de overftromingen en onderwaterzettingen , daar zulks vereischt moge worden; waar over ook met de belang hebbende Steden en Heemraadfchappen van Holland, als mede. met de naburige Provincie van Utrecht, zal worden geraadpleegd. Voords hebben Hun Ed. Groot Mogende tot een ontwerp van antwoord op deu brief van Zeeland, en tot het voorftel van Araileldam , nopens de opening der Generaliteitskasfe, — herziening van de quotes.—-— regelen van de patenten, militaire Jurisdictie in de Generaliteits-Landen —— en het toevoegen van eenen raad aan den Kaptein-Generaal, met een groote meerderheid befloten. De Raad van State heeft voorgefteld, om boven het ligte Corps troepen, onder'den Rhyngraaf van Sa/m, nog een corps HuzaaYyyyy 5 ren, 'sGra- /EM1A*' 3E. '  !73* NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra venha es* \ ren, onder den Heer Bigot van de Guardes du Corps, te doen opregten. liovengemeld beiluit van Holland tot eene algemeene wapening ten platten Lande door Heeren Gedeputeerde van de Provincie van Hdianden Westfriesland, ter vergaderinge van Hun Hoog Mogende ingebragt, en daar op geraadpleegd zynde, hebben de Heeren Gedcp iteerden van de Provinciën van Gelderland, Zeeland, Friesland, Overysfel en Stad en Landen, dezelve copielyk overgenomen , om in den haren breeder gecommuniceerd te worden. En is dies onverminderd door Hun Hoog Mog. goedgevonden en veritaan, „dat Copie van de voorfz. „ Refolutie, voor zo veel het point derwa„ penoeflening in de Generaliteits-Landen „ aangaat, gelteld , zal worden in handen „ van de I :eeren Hun Hoog Mog. Gedepu„ teerde tot de Militaire zaken, om met en „ nevens eenige Heeren Gecommitteerden uit den Raad van Staten by Haar Ed. zelfs te nomineeren, te viüteeren , examinee„ ren, en daar op in te neemen de confide* s, ratien en het Hoogwys advys van Zyne w Hoogheid, en van alles ter Vergadering „ Rapport te doen.*' Op het- bovengem. befluit van Holland tot de algemeene wapening ten platten Lande, hebben de Gecommitteerde Raden aan de Geregten van de dorpen aangefchreven, het getal der manfchappen van 18 tot 60 jaren, binnen 8 dagen tyds op te geven, die in Raat zouden zyu, om de wapenen te dragen  JAARBOEKEN, November, 1784- 1737 gen en in den wapenhandel geoeffend te worden , gelyk ook om een ly t te bezorgen' van de onvermogenden, die buiten ftaat zyn, om wapenen aan te koopen, ten einde hun die te bezorgen. Ook zyn Ondercfficiers naar de dorpen gezonden , om de boeren in den wapenhandel te onderwyzen. Te midden in deze voorbereidzelen tot eene behoorlyke tegenftand en verdeediging van ons land, tegen de gevreesde aanvallen van de zyde der Oostenrykfche Nederlanden , naar welken de verftoorde , dog ten onregte verftoorde Keizer, een groot aantal krygsvolk doet trekken; te midden, zeggen wy, in deze toerustingen was de Piins van Nasfau Wylburg uit zyne Staten in Duitschland op ontboden, om als Generaal in diensi . van den Staat, zynen post waar te nemen, en als Gouverneur van Maaftricht, deze ftat tegen den vyand te verdeedigen. Die Prim js ook fpoedig overgekomen; dog in plaat van de waarneming van zyne hooge postei te aanvaarden , heeft hy by de Algemeen Staten zyn ontflag, van alle zyne Krygspostei verzogt en ook bekomen: het welk na zo langde voordeden van die posten in vrede genotei te hebben, nu in dit tydftip veel opziens heei verwekt. Als redenen van deze ftap zyn opge geven de belangen van gem. Prins en betrek king tot den Keizer, en.hoop van eerlan op de Ryksvergadering te Regensburg ftei en zitting te 'verkrygen enz. Kort na d bekomen ontflag is de Prins van ' Nasfa Wylburg naar zyne Staten te rug gekeerd. 'sGra- •ËNHA'' 2E. I l l 1 't i n it % e  173* NIEUWE NEDERLANDSCHE »sGra- venha» GE. . Ref. van 's Hage tot Wapenoèjfening der Schutte, rye. i w i I I I -t c j c f c F\e Magiftraat van 's Gravenhage, in confide. rat ie genoomen hebbende de tegenwoordige Staat V3n Haare Schuttery, vind goed, onder guntlige approbatie van Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prince Erf-Stadhouder, na ingenoomen Advjs van den Heer Collonel en verdere Leden van den Krygsraad, aangezien de tegenwoordige omftandigheden, waarin ons lieve Vaderland zich bevind, f en ieder Schutter, voor ils noch van geen nieuw Geweer voorzien zynde, te ord< nneeren, om zich binnen den tyd van agt daagen te vervoegen ten Huize van zyn Capitein, ii) aldaar zich by gefchrift te declareeren, ofhy ïen Geweei op recognitie, dan wel inkoop van ien Krygsraad verkiest te neemen, op de Conlitien in het Gedrukte Reglement omtrent de nieuwe Geweren uitgedrukt, en word de Krygsraad 'equalificeert zo dra moogelyk de verdere noodi>ë fchikkingen te beraamen, en vervolgens een lanvang te maaken met de nieuwe Exercitie te Dtroduceeren: zullende als dan een ieder Schuter van wegens Hun Edele Achtb. worden voorjen met een Zydgeweer beneffens deszelfs Bandier, doch welke by ontflag ofaffterven vaneen chutter aan den Krygsraad zullen moeten worden vergegeeven, en by ontftentenis of verwaarloong, zodanige Somme alsdoor den Krygsraad daarp zal worden gefttld. En zal Extract, dezes gegeeven worden aan den Heer Zie hier, omtrend de wapening van de fchuttery dezer Hofplaatze, het navolgend Extract uit het Register der Refolutien van de Ed. Achtb. Heem ren Burgemeesteren en Scheen nen van 's Gravenhage. Woensdag den 04 November 1784.  JAARBOEKEN, November, 1784. 1739 Heer Collonel, met verzoek om daar van kennis te geeven aan den Krygsraad. donder fiond) Accordeert met voorfz. Register. ( was getekend ) J. P. VAN DER HAER. Den 27 dezer maand wierdt by den Krygsraad, in alles wat de nieuwe wapenoeffening ter verdeediging van het vaderland betreft, met volle eensgezindheid bewilligd. Amstelda&j. Op een verzoekfchrift van verfcheidene Kooplieden binnen deze Landen, op Zweeden handelende, aan Hun Hoog Mogende ingeleverd , hebben Hoogstdezelve , door een befluit van den 3 dezer, in navolging van het geen in het jaar 1781 is gefchied, en ter voorkoming van groote fchadens , welke thans alleen uit de verhoogde premien van asfurantie ontftaan, de opfchorting toegedaan tot den laatften Juny 1785, van het Retorfie-Plakaat van den 3 December 1728, vergunnende dienvolgende aan de fupplianten en alle anderen , om zig- van Zweedfche fchepen , tot overbrengen van allerlei goederen en waaren te mogen bedienen. De Ed. Mogende Heeren Gecommitteerde '&GaA- VENHAGE,  Amsteldam!. Bnefvan Cecomm. Rad.aan deStaten. \ i 3 ] j i /€ I t k r J J t t i c 1740 NIEUWE NEDERLANDSCHE de Raden fchreven dan 3 November 1784/ den Staten van Hofland en Westfriesland del zen brief; EDELE GROOT MOGENDE HP.pbïïwi TJet was niet zoDder leedwezen , dat wv or> gisteren ter Vergadering van ü Edele Gr. Mogende vernamen ü Edele Groot Mog Rcfo mie op een Misfive, waarby door den Raad van beate aan Hun Hoog Mogende is vooroeiteld om de vier millioeoen , uit de Kasfe van de Ge! neraliteit aan Oost-Indifche Compamie gefomneert, door middel van een Negotiatie voor re?emn;ï van de Generaliteit te doen, wederom te remplaceeren ; en daar wy confidereeren , dat door deze Refolutie aan de Geldfehieters de/er Landen een weg zal worden gebaand , om derzeiver Gelden tegens een hoger intrest als tegens iet welk aanzienlyke zommen van Penningen tot uertoe met een gewenscht fucces hebben kunien worden bekomen, en wy voor U Ed.Groot Wog. met kunnen no? Mogen verbergen, dat de taste dezer Provintie thans geenzints is in die ituatie, dat daaruit de nog te doene betalingen lullen kunnen worden gevonden; en het dus niet nogclyk zal zyn, de z.ken zonder eene nieuwe f gecontinueerde Negociatie gaande te houden, ïtZ^l °DS 1* de ,iBdipPe^ab'e verpligting, J Edele Groot Mog, by deze onder het oog té rengen denadeel.ge, ja rufoeufe gevolgen, wele uit het ope: Rellen v .n een Negotiatie ter Geeraliteit, voor de particuliere Negotiatien dezer •rovmtie (taan te refulteeren, en ü Ed. Groot /logende teffens onze wel overdagte apprehenfie e kennen te geven, dat men hy gebrek aan het ear\ Negociatie revensde voorfz. Misfivegevoegt, >pdat, Hun Edele Groot Mog. hetzelve goureeende, zy Heeren Gecomtnitteerae Raaden mogen worden gelast, een Negociatie ter fom van :cht miilioenen by.provifie te openen, en dat alsdan  JAARBOEKEN, November, 1^84. 3743 dan van wegens deeze Provintie niet getreden werde in de gemelde Negociatie ter Generaliteit, < maar dat by Hun Edele Groot Mog. teffens in j in dit geval mogte worden gerefoiveert uit de Penningen, uit deeze en andere Negociatien des noods te doen, inkomende, in de Kas der Ge-, neraliteit de voorfz. vier mülioen'-n by payen te ■ tefimdeeren; welk Plan breeder hier na voigi geinfereert. Fiat infertie. Waaropgedelibereert, en Copie V3n het voorfz. Plan van Negociatie verzogt zynde by de Heeren Gedeputeerden der Stad Dordrecht en de volgende Leden, om daarop te verftaan de intentie van de Heeren hunne Principalen, is de finale Refolutie uitgefteld tot nadere deliberatie, ert worde dezelve Heeren verzogt op het voorfz. Plan ten (poedigften te willen uitwerken de last van de Heeren hunne Principalen ; en zal werden gefuperfedeert met het inbrengen der Refo. lutie van den 2 dezer ter Generaliteit, tot dat by Hun Edele Groot Mog. op het voorfz. Plan van Provintiaale iNegotiatie finaal zal zyn gerefoiveert. Accordeert met de voorfz. Refolutien. Het plan van Negotiatie in voorgem. brie f geroerd, was aldus ingerigt: De Staaten van Holland en Westvriesland, om by continuatie als in vooriae tyden te voldoen aan de inclinatie der ingezetenen deezer Provincie, en aan de Eigenaars van oude Obligatien , welke doorgaans met veele en defectueufe Documenten totbewys van Eigendom zyn bezwaard, het geen menigmaal by verkoop oorzaak tot veel inconvenientie, en laage cours Zzzzz geefs Am* tel)am. Befl. op len brief •an Ged Kaden.  1744 NIEUWE NEDERLANDS CUE Am- stul- 3.-am. Plan vat. JVegotiatie ten laste van Holland. J l t ] I I 1 i i t 3 i i geeft en om zig daarvan op een favorabele wyze te ontdoen met dezelven ter keuze der Ei. genaaren te converteeren in ordinaire Obli^atien op hun eige naam, hebben goedgevonden te negoiieeren een Somme van agt mih'oener Guldens , zodanig egter, dat de eene helft zal mogten worden gefurneert in Geld en de wederhelft met ude ordinaire übligatien, of in kleine Prysob'igatien, gelprooten uit de Hollandfche Loteryen van de'Jaaren 1711. en 1712 en 1713, jn maniere ais volgt: Art. I. De furnisfementen zullen moeten gefchieden ten minlte de helft in Geld, en de wederhelft in oude ordinaire Obligatien voor de faare » 80 genegotieert, of in kleine Prysobligatien wefproten uit de bovengemelde drie Loteryen, jog egter zo zal het amde iJeelneejiers vry ftaan, 3m wel meerder als de helft, ja zelfs tot het geheele furdsfement in Geld te mogen doen. II. De geenen, dewelke de hel'fte of meerdere gedeelte in Geld «uilen willen furnteren, en de rvedeihelfte of het fupplement van dien "met ouie ordinaire Obligatien of met kleine Prysoblitatien als voren gemeld , zullen hunfurnisfemencn moeten doen op 's Lands refpecfive Compoiren, tot welkers lasten de bovengemelde Obigatien geconltitueert en lopende zyn. III. Van het voorfz. gefurneerde zo in Geld ls in Obligatien, zullen by dc refpective Ootvan;ers by het doen der furnisfementen worden uitjegeven Recepisfen, waar voor zullen worden [cëxtradeert ordinaire Obligatien, loopende te:ens den intrest van vier perCent , fubjecf. den >onderdtte en tweehonderdlte Penningen ; even ;elyk als alle andere ordinaire Obligatien tot lasen" van den Landen zyn loopende, waarvan de riteresten zullen ingaan met den eersten dag van eder Maand, in welke de furnisfementen worden ;edaan. IV. Vaa de Obligatien, welken by het f urnee¬ ren  JAARBOEKEN, November, 1784. 1745 ren in voegen als voren zullen worden geëmploijeert, zal den intrest worden betaald tot den verfcbyndag van den aanftaande Jaare 1785 incluis. V. Aan de geenen, welke deel in deeze Negociatie zullen neemen, en hunne furnisfementen met Obligatien in manieren als vooren gemeld, begeren te doen, zo zal aan de zodanige het fa-, veur worden gedaan, om met het begin , en dus zo ras de Confenten. van den voorfz. Jaare 1785 zullen zyn gearrefteert, haare intresfen by avans op Je gemelde geëmployeerde Obligatien worden betaald, het zy in welke Maand van dat Jaar dezelve mogten komen te verfchynen, en vervolgens by de ontfangers worden ingetrokken. VI. De Obligatien dewelke geëmployeert zyn, zullen door de Ontvangers worden ingetrokken in den Jaare 1785 by het betalen der interesfen. VII. De nieuwe uit te geeven en te depecheeren Obligatien zullen worden gefteld op zodanige Naam of Naamen, en tot zulken föm, als de Beleggers zullen requireeren, mits dat geen Obligatien, als tot effen lommen van honderd Guldeus zullen worden opgemaakt of uitgegeeven. VIII. Met het collecfeeren van de voorfz. Negotiatie zal, ten Comptoire Generaal van Holland in 's Hage en op de refpecfi ve Comptoiren van 's Lands gemeene Middelen in de Steden deezer Provincie, aanvang worden gemaakt metMaandag den 15 deezer Maand, en daar meede worden gecontinueert tot zo lange de voorfz. Negotiatie voltallig zal zyn. IX. Voogden en Adminiftrateurs, gelyk mede de Regenten van Weeskaamers en andere Sociëteiten en Corpora, zullende vryheid hebben, om in deeze Negotiatie mede te mogen participeeren , ' waar toe dezelven gequalificeert worden by deezen, mits de te neemen Obligatien doende ftellen ten naame der Perfoonen"*, Sociëteiten of Corpora, voor welke effeclivelyk in de Negotiatien deel genoomen word; en zal daar en boven door Zzzzz 2 de Am- itel)am- Plan van Negotia • 'ie ten laste van Holland,  i74AM. Rap. we gensRot teraamf Commisfie enz. det zoek zeker zoude reusfeer en, en aan het gebuteelde oogmerk beantwoorden* Dat daar uit das te gelyk nader blykende, op welke losle gronden > naar het aveu vin Heeren Gecoratnittetrden, de voorfz. ampliatie en verandering in de Refolutie van den io Augustus laatstleden was verzoet, voorts ook niet uit het oog moest worden verloren , dat de gemelde Re» foiutie tot het doen van een politiek gecombineerd onderhoek» was in de waereld gekomen volgens vooi(lagen, door de meerderheid gedaan en geappuyeerd, en door dezelve als een voldoend middel , waarin door de Regeering van Rotterdam eenige de minde zwarigheid, onder beneficie van de eperglque verklaaring daar bv gedaan, niet behoorde te worden gedifficulteerd, was aangepreezen , en dezelve gepeifuadeerd om de conclufie daar van aan te zien, en dat het dien volger de meer overeenkomftig met de hooge wysheid van Hun Ed. Groot Mog. en de goede trouw zoude zyn, dat in de gemelde Relblutie van den ioAugustus, betrekkelyk tot het voorfz. te doene onderzoek te Rotterdam, by dezelve Refolutie, na rype en herhaalde de'iberatie , uitdrukkelyk bepaald , geene verandering wierd geadmitteerd; te meer , om dat 'er geene nieuwe zakken, of gebcurtcnisfen na den voorfz. 10 Augustus waren voorgekomen, welke daar toe gegronde aanleiding zouden hebben kunnen geven; en het, boven dien, evident was, dat er, met betrekking tot het gedaane voorftel door Heeren Gecommitteerden , geene deliberatien met de vereischte vrugt en kennis van zaaken konden worden aangelegd, als na dat Heeren Gecommitteerden van derzelver verrigtingen en bevindingen aan HunEd. Groot Mog. behoorlyk en volleedig Rapport zouden hebben g> daan. Dat de vóorfc. gevorderde veiandering in de mter:;emelde Refolutie teffens zoude opleveren pen yoprbeeld. liet welk in vervolg van tyden de dan-  JAARBOEKEN, November, 1784. 1751 dangereufte en nadecligfle gevolgen voor de vryherlen en gerechtigheden dezer Landen na zig zoude kunnen fleepen. Dat het daar tegen door de disfentieereade Leden geallegeerde vermogen van den Souverain, om wetten te maaken en te breeken, en zyne eens genomen Refolutien te kunnen altereeren of amplieeren , by dezen van geene applicatie konde worden gemaakr; in confideratie dat die (telling in een vrye Republiek, als deze, naar derzelver conltitutioneele en fundamenteele inrigting, en voor al in het thans voorhanden zynde geval, geenfints zo generaal, zonder eenige iimitatie en modificatie, en ongetwyffeld niet anders , als behoudens de Privilegiën en Gerechtigheden van den Lande, Steden en Ingezetenen van dien, en zonder krenking van de goede trouw % konde werden geadmitteerd. Dat de infractie der gemelde Privilegiën en Ge« rechtigheden zo klaar voorkwam, door het gunt op dit refpect in de gedrukte Confideratien van de Gedeputeerden der Stad Rotterdam was gededuceerd , dat zy zig daar toe meenden te konnen refereeren; te meer , om dat, van welken kant men ook voorfz. gevergde ampliatie eu alteratie der meergemelde Refolutie ook befchouwde, dezelve altoos involveerde een rechterlyk onderzoek door perfonen, welke, volgens de Confti. tutie en Privilegiën , daar toe ten eenmaale wa. ren onbevoegd; en zulke wonderlyke vermenging van de Politie en Juflitie (zo wel als het pra tens temperament, door de disfentieerendeLeder in het laatstgehouden befogne opgegeven, en oj onbeweezen adfumtien gegrondj kwam op te le veren, dat daar van geen gezond denkbeeld, be houdens de voorfz Conftitutie en Privilegiën, konde worden gemaakt. En dat de Heeren van de Ridderfchap en Ede delen, mitsgaders de Heeren, Gedeputeerden de Reden Dordrecht, Delft, Rotterdam en Enkhui sten - öieovo'gende waren geweest van advis Zzzzz 5 da. Rot- ïer- dam. Raport wegens Rotterd. Commis» (ie enz.  i7fa NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam. Rapon wegens Rotterd. Commisfie enz. i I 3 { i 1 dat by de Refolutie van Run Ed. Groot Mog. van den \o Augustus laatstleden, zonder de minfle ampliatie of verandering , behoorde te worden gcperfi~ fleerd en gebleevcn. ha dat, wat betreft het begrip van Heeren Gecom muteerden van Hun £d. Groot Mogende, relatif tot het verftand van het 51 Artikel van da Crimineele Ordonnantie, de fcrupule, door den Hoofdofficier en Scheepenen der Stad Rotterdam, daar omtrend gemaakt , aan de Heeren van de Ridderfchap en Edelen, mitsgaders de Gedeputeerden oer bovengemelde vier Steden, geenzints ongefundeerd was voorgekomen ; en bv de Confideratien van gemelde HoofJofficier en Scheepenen op dit refpect verfcheide zeer gegronde reflexien wareD gefubpediteerd , op fundament van welke de gevoerde fuftenue door Heeren Gecomm tteerden, in dit opzigt, met zeer veel recht konde worden gecontefteerd ; immers en in alle Kjeval. dat, by aldicn daar omtrend al eenig declaratoir noodig zoude mogen worden geoordeeld, het zelve niet verder zoude behooren te gaan , als Ja* noor Hun Ed. Groot Moger.de wierd verklaard , dat op de atteftatien voor het gecombineerde Coilegie Rerecoileerd cn beëedi?d, door Scheepenen oer Stad Rotterdam recht zal kunnen of mogen worden gedaan, met dien verïlande nogtans, jat a»n den Hoofdofficier en Scheepenen der gemelde Stad vry en onverlet behoorde te worden gelaten, om, zulks ten dienfte van de Juflitie nolig ooi'iedtnde, de Üepofanten nader te interror,eeren , ten einde van de waarheid der zaaken waarom het alleen'yk behoord te doen te zyn ) ;elyk ook van de circumftantien, dewelke dezelve heb! en vergezeld, des te volleediger te doen :on heeren. D t dsar tegen de Heeren Gedeputeerden der ;;eden Haarlem , Leyden, Amfteldam, Gouda n Alkmaar, zig met het advis der bovengemelde yf Leden niet geconformeerd, maar in tegendeel ver*  JAARBOEKEN, November, 1784. 1753 vermeend hadden, dat de zaak uit een geheel ander oogpunt behoorde te worden befchouwd; cn ten dien einde geremarqueerd , dat gelyk het principaale point ten dezen in quajftie hier in belfond, of in de Refolutie van Hun Ed. Groot Mog. van den io Augustus laatstleden verandering moest worden toègebragt, zo ook, naar de gedagten van Hun Heeren Gedeputeerdens, in de beoordeeling van het zelve poinct, tot een bafis moest gelegd en nooit uit het oog verlooren werden, dat Hun Ed. Groot Mog. by die Refolutie dadeiyk hadden gemanifefteerd Hoogstderzelver enixe wil cn begeerte, dat van hunnent wegen onderzoek moest gefchieden naar de fcurce van het voorgevallene te Rocterdam, en van het aldaar fubfiitcerend ongenoegen en wantrouwen. Dat, hoe zeer ter bereiking van het voorfz. generaal en onveranderlyk but, ten opzigte der wyze van behandeling, by de gemelde Refolutie was voorgefchreven een politiek en gemeenfehappelyk onderzoek van Heeren Gecommitteerden van Hun Ed. Groot Mogende en van de Magiftraat der Stad Rotterdam. zulks niet belette, dat die voorgefchreven wyze van behandeling door den Souverein kon worden veranderd, wanneer op goede gronden wierdt gedemonttreerd, dat dezelve ter bereiking van hoogst deszelfs generaal en onveranderlyk but ongenoegzaam was. Dat zy Heeren Gedeputeerden , dienvolgende hebbende overwogen de gronden, waar op door welgemelde Gecommitteerdens van Hun Ed. Groot Mogende was gefustineerd, dat de voorgefchreve v/yze van onderzoek, indien het zelve met eenige vrugt zoude worden voortgezet, verandering moet ondergaan, volkomen overtuigd waren geworden, da| dezelve rjet alken allefints gefun. deerd waren, maar zelfs eeniger maten moesten gerekend worden by de Magiftraat van Rotterdam srelve in confesfo te zyn, als zynde het ontegenzeggeiyk, dat het eigen gedrag en concurrentie van Rot- ferdam. Raport •vegens Rotterd. Commis» % enz.  I7J4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotter. dam. Raport wegens Rotterd. ComtntS' fie enz. Dat gelyk hier uit manifest was, dat het denkbeeld van den Souverein , dat een politiek onderzoek alleen genoeg zoude zyn , niet ftrookte met de ware geiteldheid van Ce zaak, zo als die na genomen proef bevonden was, maar om dat het onderzoek , het welk als een primum verum, vast ftond dat gefchieden moest, met fucces te doen, 'er ook een judicieele behandeling vereiscbt wierd , zo ook deze bevinding wel degelyk uitleverde een novum emergens , het welk de Souverain by het neemen der Refolutie, wanneer daar de wyze van behandeling voorgefchreeven wierd, niet had kunnen voorzien. Dat het 'er mitsdien wel verre van daan was, dat de manier , op welke het geordonneerd onderzoek gefchieden moest, niet zoude kunnen nog mogen veranderd worden , om dat dezelve eens zo was voorgefchreven geweest , maar dat in tegendeel eene nadere voorziening, hoe hetzelve nu noodzaaklyk bevonden judicieel onderzoek gefchieden zoude, allezints billyk ja onvermydelyk wierd, zou het onwrikbaar oogmerk van den Souverain in het oog worden gehouden, en Hoogstdeszelfs gemanifefteerde wil, dat 'er volledig onderzoek gefchiedde, effect forteeren. pat de daar tegen gemaakte allegatie, dat eene nadere voorziening van den Souverain by meergemelde Refolutie gereferveerd was tot, en dus niet van welgemelde Mag:ftraat, in het inroepen van de tusfehenkomst van Officier en Scheepenen, en het daar uit vervolgens ontftaaoë -.erlchil over de wyze, op welke het zelve Judicieel onderzoek der Officieren Scheepenen gefchieden moest, en welke interpretatie men op dit refpect te geven had aan het 51 Artikel der Crimineele Ordonnantie, middagklaar aantoonden , dat de Magiftraat, zo wel als Gecommitteerdens , begreepen had , dat tot ontdekking der fource van het voorgevallene niet alleen een politiek, maar ook een judicieel onderzoek noodia was.  JAARBOEKEN, November, 1784. niet eerder plaats kon hebben voor, dat het politiek gecombioeerd onderzoek zoude zyn afgeloopen, en Gecommitteerdens een circumftantieel Rapport aan Hun Ed. Groot Mog. zouden hebben gedaan, alle kragt verloor, wanneer men daar tegens reflecteerde, dat die by de Refolutie van den 10 Augustus gereferveerde nadere voorziening geenzinrs moest worden verftaan van zodanige intermediaire voorziening, als waar over thans quEeftie was, en welke juist moest dienen om Gecommitteerdens in Haat te ftellen om het onderzoek, het welk aan hun was gedemandeerd, en waar van zy Rapport, zouden moeten doen, met vrugt te kunnen voortzetten; zo dat dezelve voorziening noodwendig het Rapport moest prsecedeeren , naardien zonder dat, en zonder verandering van de voorfchreeve wyze van onderzoek, Gecommitteerden nier zouden kunnen doen zodanig circumftantieel Rapport, als Hun Ed. Gr. Mog. van dezelve requireerden, nog zig daar boven in eenigen opzigte acquitteeren van het tweede Lid hunner Commisfie, om met de Magiftraat te helpen beraamen en ter uitvoer brengen de bekwaamfte middelen tot herftel van de rust en het vertrouwen, indien zy door eene verandering in hunne Commisfie niet wierden in ftaat gefteld, om te kunnen ontdekken de fource, waar uit de onrust en het wantrouwen gefproten was, de executie van welk tweede Lid hunner Commisfie egter al mede inconteftabel derzelver te doene Rapport moest voorafgaan, üat dus paar de gedagten van hun Heeren Gedeputeerden , nu 'er een proef genomen was, o het onderzoek zoude kunnen gefchieden op den voet by de Refolutie van den 10 Augustus bepaalc (iets waar toe zig ter dier tyd eene phyfique mo. gelykheid opdeed) doch zulks onvoldoende ja on mogelyk was bevonden , thans wel degelyk de tyd was, om in dezelve Refolutie, waar van het heer fchend en onveranderlyk oogmerk was de nood za Rotter- dam. Raport wegens Rotterd. Commisfte enz. F  ij$6 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam Rapcr, wegens Rotterd. Commisfie enz. zakelykheid ora onderzoek te doen, verandering te maaken ten opzigte van de voorgefchreve vvy^ ze van behandeling, welke alleen maar moest worden aangemerk- als een accesfoir, het welk van zelfs naar de opkomende omftandigheden aan verandering onderhevig was ; en zulks te meer, om dat de Souverain door het eenvoudig perfifteeren by de Refolutie en het onderzoek , op geen ander dan de .daar by voorgefchreven wyze te willen laaten doen, een van beide zoude moeten kiezen, 'of Hoogstdeszelfs Gecommitteerdens laaten continueeren het aan hun gedemandeerd onderzoek te doen op eene wyze, welke zy als uitvoerders zeiden, en uit den aart der zaake beweezen , dat infruélueus, zo niet ondoenlyk zoude zyn, of dezelve te laten te rug komen, zonder dat her onderzoek, het welk geordonneerd was, was afgedaan; beide zaaken , welke niet alleen met de Hoogheid en waardigheid van den Souverain, en het belang, het welk Hoogstaezelve getoond had in deze zaak te ftellen, volftrekt onbegaanbaar waren, maar welke zelfs niet van abfurditeit zouden zyn vry tefpreeken, en waar toe althans zy Heeren Gedeputeerdens (hoe zeer anderzii.s genegen om voor derzelver Medeleden van Staat alle condescendance te betonen ) in gemoede geen vryheid vonden den Souverain te advifeeren. Dat zy Heeren Gedeputeerdens, mitsdien bedagt zynde op middelen, waar door aan het defectvan de voorgefchreeve wyze van onderzoek zoude worden geremedieerd, vermeenden, dat daar om> trend moest worden in het oog gehouden, voor eerst, dat gelyk het onderzoek in dezen gefchied. de van wegen den Üouverain, zo ook Hoogstdeszelfs Gecommitteerdens, als die fpeciaal een gedetailleerd Rapport moesten doen. van het zelve onderzoek , ook dan wanneer het zelve op eene judicieele wyze gefchieden moest, niet mcesten ' worden uitgtflopten; en ten tweede, dat hetzelve  JAARBOEKEN, November, 1734- -75? gefchicdde op eene wyze, die overeenkwam met het eerfte requifit van zodanig or.devzo k , na» mentlyk eese volftrekte ongeintresfeertheid in de zaaken, welke moesten onderzogt worden Dat het eerfte dier twee Poinften van zelfs fprak, indien men niet het priucipnal but van het zenden van Gecommitteer !ens naar Ko )ed« viadende dezelve confideratien kunnen luppediteeren, en ook het vermogen hebben , om, wanneer zig in den loop dier judicieele verngtingen het een of Aaaaaa an« Rot. rER- )AM. Raport vegens Rotterd* CommiS' Ie enz.  i?6ö nieuwe nederlandsche Rotterdam. Raport wegens Rotterd. Commisfie enz en in alle extraordinaire voorzieningen gewoon was 'e betoonen, de proefgenomeu te worden. Dat daar door aan de eene zvde het judicieel onderzoek, waar in de grootfte klem tero-,tdekking der fource zo'ude refideeren, niet zoude gefchieden buiten die geene, welkevan wegens den Souverain die fource moesten zoeken na te gaan, maar met derzelver ommunicatie, en ten hunnen overftaan j en aan de andere zyde Officier en Scheepenen zou 'en blyven in de exercitie van derzelver rechterlyke functien; en dus zoude ophouden alle het zy dan wettige, het zy gezogte reden van beklag; als of door hetadmitteeren van andere Perfoonen tot het neemen van judicieele informatien , en het plegen van rechterlyke daaden, de Previlegien zouden worden verkort, of d • Rechten en Vryheeden der Ingezetenen gevaar loop n: naardien tog hooit aan den Souverain, uit wiens na%m alle Officiers ageerden, en alle Rechters vonnis weezen en recht deden, met eeritren töhyn kon worden betwist de Devoegdneid, om in een extraordinair geval alsdit, by dierechts. p'cairig iemand van zynent weegen te laten asfiltecen; of te aan den geenen, welken uit Hqogfli deszePs naam den post van accufatorpublicusw aarnam, de ten of ander toe te voo!;en; tot welk laatfte zy Heeren Gedeputeerdens dan ook zouden vermeen -n dat -w. dezen , nrti at importantie en de omftandigheid der >.aake, en om den Hoofd - Officier in deszelfs menigvuldige occupa- tien ander mogt opdoen, waar over dezelven zouden vermeenen H Ed. Gr. Mog. te moeten a lieeren , te zorgen , dat .zodanige zaak intusfehen niet zoude kunnen worden gefteld buiten haar geheel. Dat deeze naadère voorziening en 'qualificatie op Heeren Gecommitteerden aan hun Heeren Gedeputeerdens was voorgekomen als niet volftrekt ongefchikt, om daar van door den Souverain, voortgaande in dezelfde geest van moderatie , welke Hoo^stdezelve in deeze zaak had hpronnM ?  JAARBOEKEN, November, 1784. 1761 tien te fubleveeren, de gepaste termen voor handen waren. Dat mitsdien welgemelde Heeren Gedeputecr den op de voorfz. gronden van gedagten zouden zyn; dat H. Ed. Gr. Mog., om te beproeven, of zonder eene totaale verandering der Refolutie van den 10 Augustus, zoude kunnen worden voldaan aan Hoogftdeze'ver daar by gemanifefteerde intentie,omgeinformeerd te worden naar defour ces van het voorgevallene te Rotterdam, en het aldaar fubfifteerend ongenoegen en mistrouwen, zouden behooren te verklaaren: Eerflelyk , dat Hoofdofficier en Scheepenen van voorfz. Stad gehouden en verpligt zyn, om aan de informatien in het gecombineerd Coilegie van Heeren Gecommitteerdens van H. Ed. Gr. Mog. en van de Magijiraat genomen, dezelfde kragt en valeur toe te kennen, als of de zelve feabinaal genomen waren. En ten tweeden, dat het onderzoek naar hét bovengemelde, voor zo verre het zelve judicieel zal moeten gefchieden, en daar in rechterlyke daaden zullen moeten gepleegt worden, wel zal worden overgelaaten aan de behandeling van welgemelde Officier en Schee* penen, doch niet anders , dan met communicatie van welgemelde Heeren Gecommitteerdens; ten dien eff'ette, dat dezelve Gecommitteerdens by het neemen van de judicieele informatien, hy het doen van de crimineele verhooren, en met een woord, by alles, het geen welgemelde Scheepenen zullen verrigt en, betreklyk de zaaken, waar over het voorfz. onderzoek gaan moet, zullen moeten prefent zyn, en omtrent dat alles eene advifeerende flem zullen hebben, met qualificulii op dezelve, om wanneer hun in de behandeling dier zaaken het een of ander mogt voorkomen, waar over zy zouden vermeenen H. Ed. Gr. Mog. te moeten adieeren, als dan zodanige zaaken intusfehen te mogen houden in Staate en furcheance. En dat voorts de Hoofdofficier der Stad Rotterdam zoude behooren te worden geauthorifeerd en gequalificeerd, om, voor zo verre hy in deeze zaak het recht Aaaaaa a van Rotterdam. Raport wegens Rotterd. Commisfie enz.  I753 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam. Raport wegens Rotterd. Commis fle enz. Accordeert met de voorfz. Refolutien. Önderwyl wordt de oneenigheid in deze. Stad hoe langs ho« grooter, en een ieder re^ denkavelt over Stads" en 's Lands zakenj naar de party vordert, aari welke Hy is toegedaan. Ook zelfs de Ingezetenen van andere Steden trekken party in de Rotterdamfche zaken , en gunnen de Commisfie te. Rotterdam, of meerder magt, of geen meerder magt. ' Te Dordrecht hebben de tw.ee gewapende Lichamen , de fchuttery van St. Joris' en bet genootfchap De Vryheid zig' vereenigd, om uit beide lichamen eene bezending te doen aan den voorzittende Burgemeester , denzelven te verzekeren van hunne verkleefdheid aan de Regeenng, maar teffens te verzoeken , dat den Öudxaad ten fPoe~ tan hooge Overheid zal moeten waarneemen, zig ten kosten van den Lande te moogen bedienen van • dén raad en adfiftentie van een kundig F'e>'joon, eis daar toe by H. Ld. Gr. Mog. de een of ander Advocaat zoude behooren te worden benoemd.' '1 Terwyl de aanweezende Heer Gedeputeerde, der Stad Hoorn had gedeclareerd, zig om byzondere reeden in geene deliberatie over deze materie te kunnen inlaaten. .... Waarop gedelibereerd, en Copie van het voorfz. Rapport verzogt zynde door de Heeren van de' Ridderfchap en Edelen , om het zelve in orctrè 'nader te examineeren, eö door de verdere Leden, om daarop te verltaan de intentie van de tïeeren hunne Principaalen, is de finaale Refolui tie uitgefteld tot nadere deliberatie. v *'  Schiedam. Insevolgen een advis van Burgemeesteren en Gecommitteerde Vroedfchappen, is bv de Vroedfchap dezer Stad, den 14 Npy. befloten, omtrend het adres van Hun Edele Groot Mogende Commistansfen te Rotterdam om ampliatie van derzelver gezag, en alteratie- in de Refolutie van Holland van den 10 Augustus laatstleden , Heeren Gedeputeerden ter dagvaard te magtigen, om niet bybrenginff der gronden by het voorfz. advis voorkomende , zig te vereenigen met het conciliatoire plan en voorllag, door de Heeren Gedeputeerden der Reden Haarlem, Leyden, Amfteldara, Gouda en Alkmaar, by het berigt van Hun Ed. Groot Mogende Gecommitteerden tot het groot beloigne van den q dezer maand gedaan. De Heeren Ftcbot regeerend Burgemeester , Bosjchaart, Daniël Picbot en Jan David Picbot, Kaden, hebben deze refolutie wederfproken, en geftemd om te volharden by het beflmt van Hun Ed. Groot Mogende van den iq Augustus 1784. Aaaaaa 3 Hoorn. JAARBOEKEN, November, 1784. i?63 fpoedigfte en zonder de -minfte twyffeling mogt befluiten, om aan hun verzoek te voldoen, namelyk om het daar heen te beftieren dat aan de Rotterdamfche Co.mmiSl.ie meerdere magt gegeven worde. RotïEa-  17C4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Hoorn, Hoorn. De Edele Mogende Heeren Gecommitteerde Raden in Westfriesland endenNoorderkwartiere, hebben, by derzelver befluit van den 17 dezer maand November, ter uitvoering van de by Hun Ed. Groot" Mogende op den 9 derzelve maand beraamde geldligting van 8 millioenen guldens , voor zo veel voornoemde kwartier aangaat, goedgevonden, de ontvangers van 'tzelve kwartier aan te fchryven en te magtigen, tot het aanneemen van gelden, op den voet van 'tplan, tot voornoemde geldligting bepaald. .Ook hebben gemelde Heeren Gecommitteerde Raden, als by Hun Ed. Groot Mog. Refolutie van den 18 dezer maand gemagtigd, aan de Schouten en Geregten van de Dorpen en Eilanden , onder het Noorderkwartier gehoorende, aangefchreven en geJast, om met den eerilen op te maken en aan Hun Edele Mogende over te zenden naauw> keurige lysten van de vveerbaare manfehap* pen van 18 tot 60 jaren oud, met uitdrukking van 't getal derzelve, mitsgaders van wat en hoe veel geweer zyn voorzien, en wie van dezelven vermogende en wie onvermogende zyn.,  JAARBOEKEN, November, 1784. 1765ZEELAND.Middelburg. Den 14 November ontving men de onaangename tyding, met eene postboden ukBoulogne aangebragt, dat in de bogt van Boulogne was aan de grond gezeild, en kort daar na geheel verbryzeld, het rykgeladen Oost-Indisch Compagnie Schip Breslouw , onder bevel van Kapt. Roos, voor deze Kamer uit China t'huis komende. Men hadt by het vertrek dier postboden nog niet meer dan 20 man van het fchip kunnen bergen. Dog men vernam naderhand , dal Kapt. Roos behouden; maar egter de groot fte helft der manfehap verongelukt is. Vlissingen, Den 39 Oclober kwam uit zee op de ree de ten anker 's Lands Oorlogfchip Gelder land, Kapt. Staring , en den 30 zeilder van voor deze ftad naar zee 's Lands Prega van Oorlog het Zeepaard, Kapt. J L. Bosch, en het O. I. Comp. Schip de Pol lux, Kaptein Cabelbof. Nog zyn op dez< reede gekomen 's Lands fchip de Linx Kapt. N. 4. Cambier van ter Veere, en ééi 's Lands Brik uit zee. De Ostendefche Brik die beftemd was de Schelde op naar Antwei pen te zeilen, ligt nog onder het gefchu van den Vice-Admiraal ten anker. Het tc Sluis in Vlaanderen verwagt wordend Regi Aaaaaa 4 mer Mm DELBURG. m l 5 1 J t t it  ¥lis- EtNGEN i'ifö NIEUWE NEDERLANDSCHE ment tot verfterking van krygsbezetting is • den 28 dezer aldaar aangekomen^ UTRECHT» Utrecht. Den I November zyn eenige van de Geconftitueerden rond geweest by eenige Leden uit de Vroedfchap, behoorende tot de commisfie der tien Heeren, in wiens handen gefteld zyn zo vyel de bezwaren van de Burgery, als pok de confideratien van dezelve op het Concept -Reglement-Reformatoir, ten einde de befte fchikkingen te mar ken; met verzoek, om zo fpoedig mogelyk warkftellig "te maken het reguleeren dier bezwaren, en vooral, het afdoen van de Pointen, vooral by het derde en vierde Hoofdfluk van de Pointen van Bezwaren en Redresfen, door een groot aantal Burgers en Ingezete. nen opgegeven: waar by inzonderheid door Geconftitueerden is aangedrongen , om tot de fchikkingen van dat geene , dat door Hunne Ed. Mog. zelve voor domeftiek of huishoudelyk verklaard , en daar voor ook nader door de Vroedfchap erkend is, hoe eer hoe liever met de Burgers in overleg te ■willen treeden, op dat, alvorens tot het gantfche Regeerings-Reglement over te gaan, aan de Burgery mag toe'gebragt worden, her; geene zy openlyk begeert. Het  JAARBOEKEN, November, 1784. -?ö? Het raport van de Hollandfche Gecommitteerden , tot onderzoek dër Frontiereh,' rVlagazynen en Arzenalen, waar van wy hier yoren gefproken hebben, door den druk zynde gemeen gemaakt, heeft veroorzaakt, dat de Geconftitueerdens der Burgery den 8 November een verzoekfchrift aan de Vroedfchap hebben overgegeven, waar by zy op gronden, vervat by liet raport van de Heeren Gecommitteerden van de Staten van Holland , verzoeken: „ 1. Dat Hunne Ed. Groot Achtbare ter „ eerstkomende Vergadering der Staten de,, zer Provincie zullen gelieven te propo„ neeren, dat de Heeren Gecommitteerden „ dezer Provincie ter Generaliteit mogen „ worden gelast, om met allen mogelyken „ fpoed re effectueeren, dat de Heeren Staten van Holland het voorgenoemde Rap5, port, en daar toe behoorende Acquiten en „ Verificatien mogen brengen ter delibera,, tie van de Bondgenooten, ter beraminge „ van de gefchiktfte en gepaste middelen, „ om de Leden van het Coilegie van den „ Raad van Staten, ter zaake van de ver„ zuimenisfen daar by vermeld, tot verant„ woording op te roepen; en dat intusfchen „ by de Bondgenooten alle de tegemvoor„ woordigê Leden van dien Raad in hunne „ Commisfien mogen worden gefurcheerd; „ en derzelver plaatzén worden vervuld ,, met andere Leden, als waar aan voor a „ in deze zo zeer critieke tyds omftandig heid die allerimportantfte belangens vat » vat [■RECHT, l l L  176*8 NIEUWE NEDERLANDSCHE ü- T&ECHT 1 i ( „ van deze Landen kunnen worden aanbe„ trouwd ; en dat de jegenwoordige Ge„ committeerde dezer Provincie in het voor- noemde Coilegie, hoe eer hoe beter door „ een ander bekwaam Perfoon moge worden „ vervangen, en.de eerstgenoemde zo lang ^ tot het Acces ter Vergadering van de Sta„ ten dezer Provincie moge worden opge- fchort, als die voorgemelde te doene ver„ antwoording zal zyn afgelopen." En by het tweede gedeelte van dat adres wordt aangedrongen de noodzakelykheid yan de wapening van de Steden en Voorlieden, als ook van het geheele platte Land dezer Provincie niet alleen, maar van eene ioorgaande wapening over onze geheele Republiek met verzoek: 2. „ Dat Hunne Ed. Groot Achtb. mede „ ter eerstkomende Vergadering van deSta„ ten dezer Provincie zullen gelieven voor „ te dragen, en te effectueeren, dat, con-„ form de Unie en voorheen daar toe ge„ maakte Orders en Reglementen, de Wa„ peniug ten platten Lande dezer Provin„ cie, met allen fpoed moge worden uitge„ werkt, en dat onze Gecommitteerden ter ,, Generaliteit zullen worden gelast, om by , de verdere Bondgenooten te infteeren, , dat zulks mede in den Haaren gefchie, de, enz." Den i o November befloot de Vroedfchap, mitengewoon vergaderd zynde, haare Ge:ommitteerden ter Staten vergaderinge, overleiikomftig.voorfchr. Request, tegelasten. By  JAARBOEKEN, November. 1784. i?6o By de Staten dezer Provincie is den 10 November 1784 dit befluit genomen: Gehoort hec Raport der Heeren van Cockengen en anderen Hun Ed. Mog. üecommmit teerdens toe den Staate van Oorlog, die ingevolge en ter voldoeninge aan de Relblutie der Heeren Ordinaris Gedeputeerden hadden geëxamineert H. H. Mog. Misfive van den 30 der afgeloopen Maand, dienende ter gelyde en apuy van een Plan van Augmentatie voor 's Lands Troupes. Item H. H. Mog. nadere Misfive van dezelve dage; houdende, uit hoofde der ingeloopenetydingen , zeer ernftigekiftantien , zo tot het Confent in de bovengemelde provifioneele Augmentatien, als ook, dat door eenparige Confenten der Bondgenooten tot de Petitie, op den 6 July 1778, bereids tot de Fortificatiën en Magazynen, als mede op den 3 July deezes Jaars, tot de marschvaardig maaken der Troupen gedaan, den Staat zo veel mogelyk in postuur van defenfie worde gebragt en gehouden; en eindelyk een Misfive door den Raad van Staaten aan H. H. Mog. ins. gelyk op den 30 July laatstleeden, gefchreeven j verzoekende daar by te worden geauthorifeerd, tot het doen eener Negotiatie van vier Miljoenen ten behoeven van de Generaliteits Casfe, en con form bet zelve Rapport in Confideratiegenoomen: de kommerlyke omftandigheeden, in welke deez< Republiek zo onverwagt is gebragt; in zo verre, dat dezelve niet tegenftaande alle aangewendt poogingen, om tot een minnelyk vergelyk tekoo men, van weegen Zyne Keizerlyke Majefteit me eenen verdervelyken Oorlog, fchynt gedreigd t worden, irgevoegen niet anders komt overig 6 blyven dan op de Goddelyke hulpe en voorzie nigheidte hoopen, en inmiddels, zodanig zig ii fiaat van defenfie te brengen, als de Natuur de zaaken zal vorderen; waar toe in't byzonder een vo U- rRECHT Befl. der Stat. tot termeerier. van Landm. 1 ; 1 r  1 u. Befl. der Stat. tot termeerder, van Landm* aoor aen Kaaa van staaten ingediend Plan, is geadvifeerd, in verwagtinge nogtans dat, by vervolg, deezè Augmentatie niet meer noodig zynde, ook zal koomen te cesfeeren; terwyl Huri Ed. Mog. met Relatie tot de verdere Petitiën doorH.H. Mog. aangedrongen, bereids hebbende geconfenteerd, in dezelve Confenten en Declaratoiren, daar by gedaan, inhasreerende by deeze, als nog ten fterkften te moeten urgeeren , dat met alle vereischte fpoed, de Fortificatiën worden verbeterd en vermeerderd, en dat al zulks mede die, welke binnen de refpective Provinciën en daar onder ook binnen deeze Provincie zig bevinden , qoï eerder zo beeter worden nagezien en in een goeden ftaat gebragt , moetende Hun Ed.' Mog. daar en boven aan hun meede Bondgenooten voordraagen, dat uit aanmerking van de defeciueusheid der Maüfchapperi, welke genoegfaam by alle de Regimenten voor tegènwoordig plaats heeft, de hope tot een prompte Augmentatie zeer verminderd , en dat Huri Ed. Mog.; hoogstnoodig oordeelén, eh ernftig infieereni en dat zonder tydverzuim, alle de Mogendheeden , met welke deeze Staat in Vriendfehap is, én wel in 't byzonder de Hoven van Verfailles en Berlid (in zo verre zulks noi? niet is gefchied) met allen ernst werden verzogt niet alleen om derzelver goede OfEcien, maar wel fpeciaal om derzelver adüftentie en kragtdadigehulpe, tegen de verder- ye<* i?7d NIEUWE NEDERLANDSCHE volkomen eensgezindheid, gepaart met kordaatë en vigöuréufe Refolutien, ten fpoedigften genomen , volftrekt zal worden gereqüireerd. Is goedgevonden en verdaan, mee ter zyde ftelling van alle Financieele Confideratien, te confenteeren, gelyk als geconfenteerd word by deezen, in de voorgeflaagen Augmentatie. vafi 's Lands Militie met 1014 Paarden eil 10828 Manfchappen, booven en behalven een apart Corps Ligte Troupen, üitmaakende 005 Paarden 1785 Koppen alles öp den voet, als breeder by het:  Jaarboeken, November, 17c4. 17?- velyke desfeinen van Zyne Keizerlyke Majefteit. Alzoo buiten zodanige fpoedige adliftentie deeze Republiek , en wel allereerst de Land-Provinciën binnen dezelve , aan eene Overrompeling fchynen geëxponeerc te zyn. Verlangende H. Ed. Mog. daar en boven ook, dat de Beloignes over de Redresfen in het Militaire weezen * byzon ierlyk die door de Provincie van Vriesland, nevens deeze Provincie zyn geproponeerd , teu fpoedigfte werden aangevangen en voortgezet, teneinde afteer van 's Lands dierst, welke de Recru- teering zeer bnge heeft difficiel gemaakt, eenmaal wierden weggenoomen: confenteerende Hun Edele Mogenden verders, in de Authorifnie op den Raad van Staaten , tot het Negotieeren van vier Millioenen ol wel tot het dubbeld van dien, in cas de Bondgenooten zulks nodig mogten oordeeleq, ten behoeven der Generaliteits Casfe; in die verwagting nochtans, dat, volgens het gedeclareerde , by welgemelde Raad van Staaten op eene fecrete en gevoeglyke wyze, een nadere ouverture , conform het verlangen der meeste Bondgenooten van de Generaliteits Casie zal worden gegeeven, en dat dezelve Casfe voortaan niet worde gebruikt ten voordeelen van deezf; of geene byzondere Provincie, en' over zulks dat da Provincie van Vriesland op het ernltigfte door H. H. Mog. zal worden vermaand, van hiare tot hier toe irreguliere behandelingen té vvdlen afzien, immers dezelve Cordaatheid in het voorftaan der gemeenezaak, te toonen, welke onder anderen deeze Provincie tot hier toe heeft ber toond, en ook nu wederom met Postpoficie van alle Finantieele bedenkingen, welke anderfintsin reguard deezer Provincie een gelyk e voet van handelen zoude wettigen, als die, de welgemelde Provincie van Vriesland , tot dus verre heeft gelieven te volgen, door deszelfs fpoedig en gaaf Confent, in het gerequiVerde, koomt te toonen , dan welke pogingen van weinig vrugt zoudeuzyri, in- U- rRECHT Befl. der Stat. tot vermeer der. van Latidm.  177» NIEUWE NEDERLANDSCHE Ü- trecht Éejl. der Stat tot vermeerder, van Landm. i i I ingeval de overige Bondgenooten en onder die ook, de Heeren Staaten van Vriesiand, door gave Confenten en reéele fournisfementen, niet meede in zodanige critique tyden zich kwamen te evertueeren: en zal deeze Refolutie ter Vergadering van H. H. Mog. worden ingebragt, enten dien fine Extracf aan de Heeren Gedeputeerden ter Generaliteic ter hand gefteld worden. {onder fiond) Accordeert met de voorfz. Refolutien* {was getekend) H. A. LAAN* De ftad Amersfoort heeft ook haar befluit ingebragt wegens de vermeerdering van Landmagt. Ook heeft gemelde Stad de volgende voorHellen gedaan en bewilligd, als: Negotiatie van 4 millioenan, — Confent in dé Peti:ien, mits onder behoorlyke verantwoording /an het gebruiken dier gelden, —h meer létiviteit in den Oorlog, — onderzoek naar iet gedrag van den Raad van Staten, lappel van onze Gecommitteerden , berftel der Fortificatiën van deze Provincie, - Waterleidingen, enz. welke voorftellen zyn gefteld in handen van de Heeren in de Commisfie tot den ftaat van Oorlog. Nog is by de Staten befloten een algemeen sardon aftekondigen voor alle de deferteurs n Staten dienst, en dat ter Generaliteit ook ;e doen werkftellig maken $ waar door de mees-  JAARBOEKEN, November, 1784. 1773 meeste Compagnien en Regimenten binnen drie maanden voltallig kunnen worden. Ook is bepaald, om het verbod van uitvoer van paarden uit te ftrekken tot hooi, ftroo, haver, graanen en ammunitie naar de Oostenrykfche Nederlanden , en de ftraffe op den uitvoer van paarden, op doodftraffe gefteld. Nog is befloten, om conform het voorftel van de ftad van Utrecht, zo fpoedig mogelyk, het gantfche platte Land te wapenen; waar toe onmiddelyk, voor deze Provincie, beveelen aan alle Schouten verleend zyn, om eene algemeene omfchry ving te doen van perfonen, die boven de 18 en beneden de 6o jaren oud zyn; terwyl ter Generaliteit ook zal worden aangedrongen dat het zelfde by alle Provinciën, te werk worde gefteld. Wyders hebben de Staten eene Negotiatie of geldleening vastgefteld, groot negen maal honderd duizend guldens, tegen de renten van drie ten honderd, voor den tyd van 10 jaren. Ook kwam nog ter dezer vergaderinge in. eene brief van de Heeren regeerders dei ftad Wyk by Duurfteden , als nog aandringende op de admisfie van den Heer Christiaan Haantjens, Burgemeester, ter vergadering van dezer Provintie ; welke Heer. als de kragt van het Reglement van 167/\ niet meer willende erkennen, ter vergade rinse der Staten niet was roegelaten. ö Bbbbbb Tei U- [RECHÏ  •1774 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TKECHT Ter vergaderinge van de Vroedfchap dezer Stad heeft de Oud - Burgemeester van den Bogaard, op het raport van Burgemeesteren ' op het voorftel van den Vroedfchap Barman de la Basfecour, den 15 November dit voorgefteld. EDEL GROOT ACHTBARE HEEREN! By het thans nog 8 dagen voorleggend Rapport door Heeren Burgemeesteren en Oud-Burgemeesteren , den 3den dezer Maand ingebragt, op de Propofitie van den Heer Raad Burman de la Basfecour, den 18 October daar te vooren gedaan, en in Vroedfchaps Notulen geïnfereerd, onder anderen geidvifeerd zynde, de Heeren Burgemeesteren en verdere Gecommitteerden ter befc'ireivinge te verzoeken en autborifeeren, om ter Vergadering der Staaten van Stads wege te proponeeren en te inftteren, dat 11 un Ed. Mog. Gecommitteerden ter Generaliteit worden verzogt en aangemaand in de tegenswoordige omftandigheden, waarin de Republiek zig bevind, ten fpoedigften vo.ledige Communicatie te geeven van al uat geene, wat ter Generaliteit voorkomt, beleid, of bfl oien zoude kunnen worden, neeme ik de vryheid U Ed. Groot Achtb. te proponeeren , noch daar by te voegen, dat gemelde Heeren Gecommitteerden inzonderheid mede worden aangefchreeven, van niets ter conclufie te helpen brengen, betreidyk het voeren van bevel over het Leeger van den Staat, het welk by een ftaat gebragt te worden, dan na dat desweüciis voorafgaande Communicatieisgegeeven, en hec goedvinden van Hunne Ed. Mog. daar op genomen zullen hebben , alzo my dit voorkomt te zyn eene zaak van de uiterfte aangelegenheid» Nog  JAARBOEKEN, November, 1784. 1775 Nog is door een Regent ter Vroedfchap den 22 November voorgefteld , „ dat de■ „ Heeren Burgemeesteren verzogt en gelast „ mogen worden , om in de Vergadering van Hun Ed. Mogende Ordinaris GedepuM teerden van Stads wegen voor te Rellen , „ en ten effecïe te brengen, dat Heeren Ge,, committeerden ter Generaliteit, met den „ eerften gelast worden, in geene begevinj, ge van Minifleriaale Gcneraliteits-Ampten zig in te laten, en nog minder te confen„ teeren , zonder uitdrukkelyke last van hunne Committenten; maar zulke Poincten over te neemen, en de Heeren irtaten dezer Provincie daar direct, kennisfe van te geven." Eindelyk is nog door een Regent voorgefield , daar een Landoorlog onvermydelyk ■ fchynt, nu ook verder ftaatsge* wyze ter Generaliteit voor te Rellen en te helpen effectueeren , dat by bet benoemen van een Bevelhebber over het Leger van den Staat, als mede gedagt mogte worden, om Gedeputeerdens te Velde te defpecieerent en dat wel fpeciaal, mits daar in niei te concludeeren, buiten authorifatie dezet Provincie, enz. Den 2.6 November wierdt by de Gedepu teerde Staten van Stadswege het voorftel gé daan, en ook dadeiyk befloten, van aan dt Gecommitteerden ter Generaliteit aan t< fchryven, van in geene begeving van Staats Bbbbbb s dié Ü- :&EcrtT  1776 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- 1RECHT * l i i ] 1 { 3 I i e i ï b a v v Zeyst, dienaars amten by het Bondgenootfchap toe te Hemmen , zonder voorgaande kennisgeving aan de Staten dezer Provincie, en inwagting van Hoogstderzelver beiluit. Vyftien fludenten in de Geneeskunde hadden voor eenigen tyd de Beeltenis van hunnen Hoogleeraar S. Oosterdyk Schacht, door den zeer kundigen beeldhouwer en boetfeerder D. Mulder, doen boetfeeren en in gips. aarde brengen. Deze agtenswaardige en geleerde man en welfprekende Redenaar, den 26 Oétober den ouderdom van 80 jaren bereikt , en 55 jaren met zo veel yver als Standvastigheid de Geneeskunst aan deze [ioogefchool onderwezen hebbende, vergaIerden gemelde Heeren fludenten dien da» n de Academie, alwaar zy het afbeeldzel ran hunnen geliefden Hoogleeraar naar beïoren vercierd, hadden laten brengen. Van lier trokken zy des namiddags ten half vier, ;ezamenlyk naar het huis van voornoemden foogleeraar, en overhandigden Hem dit •eekenis , als een teken hunner byzondere loogagting en genegenheid hem waards, met en gepaste aanfpraak. Zommige dezer ïieeen, hebben ook door op dezeplegtige geleenheid pasfeude verfen, hunne vreugd en lydfchap te kennen gegeven: welk een en ader door den Hoogléeraar gunftiglyk 'ïerdt aangenomen, en aandoenelyk beantwoord.  JAARBOEKEN, November, 1784. 1777 Z E Y s T. Den 1 der voorleden maand Oétober gefchiedde alhier de overdragt dezer hooge en vrye Heerlykheid aan den nieuwen Heer J. R. van Laar, by zyne afwezigheid vertegenwoordigd door zynen alhier wonenden broeder, den Heere L. C. van Laar. Aan alle huisgezinnen op deze hooge Heerlykheid hadt gemelde Heer een gefchenk gezonden van vleesch, brood en wyn, naar mate van de grootheid der huisgezinnen, om aan deze plegtigheid een gemeenfchappelyk en vrolyk aandeel te kunnen neemen. Na dat de overdragt op den huize Zeyst, met de gewoone plegtigheden gefchied was , geleidden de vorige reprefentant van de Vrouwe van Zeyst, met onzen Drosfaard en de Schouten der naburige Gerechten, tot het Kerfpel van Zeyst behorende, met het Gerecht dezer plaatfe , denzelven Heer naar 't dorp, alwaar door de Ingezetenen eenige fraaije eerebogen waren opgerigt , onder welken gemelde Heer door eene bende, aldaar gefchaard ftaande jonge Lieden wierdt verwelkomt en geluk gewenscht, en wierden de begeleiders door denzelven Heer ter maaltyd onthaald. Des avonds waren alle de huizen in het dorp fraai geillumineert , zo als ook het fchoone huis te Zeyst, 'x. welk met chacinetten en veele honderden Lampioens , in eene byzondere goede orde, na den bekenden goeden fmaak der Broederen, door den B b b b b b 3 kun* Zeyst.  Ï773 NIEUWE NEDERLANDSCHE "Zeyst kunftigen fchrynwerker Church uitgevonden en vervaardigd , zeer pragtig verligt was, 't welk een alleraangenaamst gezigt opleverde, Op veele plaatzen zag men piktonnen branden en vuurwerkjes affteeken. Amersfoort. Wat in deze Stad is voorgevallen, blykt qit het navolgend Extracl uit de Refolutien van de Ed. Achtb. Regeerders der Stad Amersfoort. Extraordinaris Vergadering van den Raad, Sqturdag den 27 November 1784. Ts gerefolveerd op den Requeste by S. Camp en * anderen , jongstleden Maandag ter dezer vergaderinge geprefenteerd , tenderende tot revocatie van de Refolutien des Raads, van den if>. Augustus, tn rg. Oktober jongstleden, mitsgaders tot onderzoek van de qualificatie van fommige leden des Magiüraats, bevoorens overdebezwaaren der Burgery, en fpeciaal over de fesfie van den Schout in den Raad, zoude worden gehandeld, als breeder by dezelven Requeste, in plaatie van sppomaement, by Refolutie aan de Supphan'en te kennen te geeven : Dat de Refolutie, raakende de fesfie van den Heere Hoofd-Officier in den Raad der Policie van deze Stad, door den Raad, op den 16 Augustus dezes jaars genomen, en op den 19. Oólober jongstleden geinhosreerd , was gefundeerd op het recht, de bjllykheid en her waude weezen geconcludeerd, om dat daarto mede z 'uden hebben geftemd zodanige Leden va dez - Vergadering, welken uit hoofde van no qualificatie, als zynde geen Burgers dezer Stad of om hunlieder affiniteit onderling tot de Regei ring niet zouden weezen gewettigd, omtrent he laatfte zig fundeerende op de Refolutie van de 31. December 1668, en oordeelende , dat d vooraf diende te worden onderzocht en gedec deerd, voor dat over der Burgeren bezwaarer en vooral ook over het nader vertoog omtrent d« Hoofd - Schouc, zoude mogen worden gehandel Dat de Raad niet erkent eenige rechten < wetten, waarop ai dit zoude weezen gcfundeerc Bbbbbb 4 wa Amersfoort. He f. der Hegeer. van A- mersfeort. f•■:.." 1 1 \ i l 1 7 t n in i»0 1. )f i; at  Amers FOORT. Ref. det Regeering van Amersfoort. 1780 NIEUWE NEDERLANDSCHE .want eendeels, dat de Supplianten zig nog wel zullen weeten te herinneren, hoe zy, benevens anderen, zo by dezelver Requesten, als mond. ling, bevoorens op eene daadlyke afdoeni2 van derzelver verzoek, tot weering van de fesüe van den Schout in den Raad der Policie, hebben geiniteerd , en alzo voor dat iets anders, en dus ook de betwiste qualificatie konde wor* den onderzocht : terwyl de Supplianten thans wederom klaagende, dat aan hun lieder voorig verzoek dus is voldaan, het alzoo van zelve /preekt, dat het den Raad onmogelyk is, in zulke Itrydige verzoeken aan de Supplianten penoegen te geeven; behalven dat, omtrent de" wettigheid van de voorige Refolutie, niet zekerder is, dan dat de qualificatie van alle de Leden dezer Vergaderinge moeten worden erkend, zo lange van het contrarie niet en blykt, zonder dat daartegen doet, of doen kan, dat de Sup. phanten of iemand anders goedvinden kunnen, daarover eenige twyfelingen optewerpen, en tê verfpreiden: en de fesfie van den Schout in den Raad ook geen de minfte betrekking heeft tot de qualificatie der Regenten, zulks 'er geene reden zoude zyn, waarom fommige van dezelve wegens defijfpicie, nopens die qualificatie, ook partydig in derzelver oordeel , nopens de fesfie van den Schout, zouden moeten worden aangemerkt. Bovendien , dat de Supplianten en anderen, die zy zeggen met hun lieden in derzelver klag' ten ïnteilemmen, als of de Raadplaatfen dezer Mad door ongequalificeerden zouden worden bezeten, als mede in dit fiuk, zo wel omtrent de gronden, waar op zy die klagten fundeeren, als omtrent de perfoonen, by zeker Request, waarop zig de SupphaBten beroepen, zo veel aangaat derzelver vermeende qualificatie, zig zeer merkelyk abufeeren, het welke ook zo, zonder behoorelyk onderzoek, onder de Burgery, of door on-  JAARBOEKEN, November, 1784. 1781 onkundigen , of door kwalykgezinden, het zy dan in byzondere gefprekken, of meer iu het openbaar verfpreid, ligtlyk zodauig ongenoegen heeft kunnen doen geboren worden, als de Sup plianten zeggen , dat wegens het niet afdoen de. zer vermeende bezwaaren zoudegeboren zyn, en van welker gevolgen, zo die nadelig waren, de Raad ook de zodanigen aanfpreekelyk cn verancwoordelyk zouden moeten houden: Want wat aangaat de gronden van klagten, by de Supplianten en anderen aangevoerd , alsof naamlyk de Refolutie van den 31. December 1068, fommige Leden dezer Vergaderinge ongequnlificeerd zoude maaken, om in den Raad dezer Stad zitting te mogen hebben; terwyl de anderen, als geenea Burgers geweest zynde, daartoe zouden weezen onbevoegd: dat het wel waar is, dat in den jaare 16 ï 1, en ver volgends, by den Raad dezer Stad, toen dezelve het recht tot de verkiezinge en aanftellinge der Regenten zelve uitoefende, zyn genomen, eenige Refolutien , welken zy zig tot een richtfnoer voorftelde, om de verkiezing en aanftelling van Regenten naar te doen, en die ^.y ook voor het doen van die verkiezing by eede beloofde te zullen volgen , zulks dat zy geene anderen mogt verkiezen, dan zy had gereiolveerd, daartoe verkiezelyk te zullen houden. En dat ook alzo den 31. December 1Ó68, was gerefolveerd, dat niet meer dan één zwager in den Raad zoude admifibel zyn, ofte gekoren mogen worden. Gelyk ook op den 11. December 16'4., dat niemand dan geboren Burgers, of die een be. paalt getal jaaren Burgers geweest waren, zc als ook niet, die in den eed of dienst van am deren Heeren of Vrouwen waren, tot den Raac zouden mogen worden verkoren. En datmidsdien ingevolge van die Refolutienbj den Raad, zolange die verkiezinge aan haar ftoBd, geen meer dan één zwager, geene anderen dar Bbbbbbj al Amersfoort. Ref. der Regeering van Amersroort.  i?32 NIEUWE NEDERLANDSCHE Amersfoort. Ref. der Regeering van slmers ■ foort. ilzo gequalificecde Burgers, ende geene Schouten van het platte Land , mogten worden verboren. Dan dat teffeps waar is, dat van zelve die Refolutien, weke de Raad zig in de verkiezinge van h'are Leden voorgefchreeven had, moesten ophou ien haare kracht of werkinge te behouden, zodra die verkiezinge en aanftellinge aan een ander opgedraagen en niet uitdrukkel\k uitbeoongen was, dat zig ook deze na die voorfchriften regelen moest, welke de Raad, zo lang die aanftellinge aan haar ftond, zig tot een richtfnoer voorgefchreeven had ; en welke Kefdutiën geenzins onder de Previlegiën konden worden gerangfchikt, waaraan de Stadhouder verbonden was , terwyl nog daarenboven alle de Leden des Magiftraats van de verbintenisfe aan die Refolutien: toenmaals onder de naam van retroacfa bekend , zo veel die met het Stadhouderlyk beftiernietbeftaanbaar waren, en zy dezelve nochtands bezworen hadden, plechtig zyn ontflagen. Dat wegens eene vroegere Keure des Raads, van den jaa^e 1438, zulke die een Schoutambacht binnen den Geftichte aannam of voerde, reeds ongeqiialificeerd korde worden gehouden; dan dac de Raad zelve meermaalen van die wet afgegaan was, en ook de redenen voorfommigeKeuren van dien tyd , zo als by eene voorige gelegenheid reeds opgemerkt is, thands geene plaats meer hebben: zo als de Supplianten ook wel zullen toeïtaan, dat die Keur ook thands voor de Stad radeelig zoude zyn , en de Schouten ten platten lande in hunne diftricfen niet woonende, meer beweegen zou, derzelver woonplaats in L^ti echt te kiezen, waarom zy ook zelve de fesfie der Schouten en Secretarisfen ten platten Lande in den K;;ad , by hun lieder cn anderer Request van bezwa r hebben goedgekeurd. Dat voerds naar de oude voorrechten en gewoontens van deze Landen wel geene vreemde- lin-  JAARBOEKEN, November, 1784. 1783 lingen tot de Regeering konden of mogten worden tocgelaacen: dan dat nimmer voor yeemdelm-: gen in een Stad zyn gehouden, zulken , welken daarin geboren of elders na de Unie m deze Landen geboren, jaaren lang in die Stad hadden gewoord, fchoon zy niet by fpeciaale Refolutie ,1 of door eene Coftume onder zogenaamde Burgers , naar de zin als dit woord by de Supplianten, wordt genomen , aangenomen en erkend waren . zulks dat van ouds ook zelfs toen de aanftelling der Regeering by lotinge gefchiedde, wel eens iemand isgekoren, die, na dat hy reeds jaaren lang in de Regeenng was geweest, eerst tot het Burgerfch ip in den laatllen zin , op deszelfs verzoek werd toegelaiten Terwyl de wet, raaKenae net zwagericnap, wel is te houden voor zeer nuttig, edoch niet van dien aart. dat geene pofitivo wet daaromtrent pjaats hebbende, van zelve zoude moeten worden begrepen, dat niet meer dan één zwaager in den Raad zoude mogen worden verkoren ; alzo de Supplianten wel zullen toeftaan, dat dedaaiby veronderftelde onderlinge genegenheid niet altyd, en dus noodzaakelyic, plaats grypt. —— Behalven dat die wet, zo als die vastgefteld was , als ftraks blyken zal, enkel op de verkiezinge ziende, haare reden in den perfoon van den Stadhouder van zelve verliest. Waaruit dan volgt, dat der Supplianten klagten in deze op verkeerde gronden zyn berustende, en geene wetten voorhanden zyn, volgends welke den Raad zoude mogen oordeelen , dat eenige Leden van deze Vergadering , om zodanige redenen, als by de thans krachtlooze Refolutien van de jaare 1651 en volgende, zyn opgegeeven, voor ongequalificeerd zoude mogen houden, indien dat geene omtrent fommige Leden van deze Vergaderinge al plaats had , het geene de Supplianten fchynen te vermoeden, en er dus geene reden is tot eenig voorafgaande onderzoek naar de Amkrs** rOORT. Ref. der Regee>ing van Amersfoort,  1784 NIEUWE NEDERLANDSCHE AMERSFOORT. Ref. der Regeering van Amersfoort. ! . ] j i i «. i \ ii f de qualificatie van de Leeden dezer Vergadering. Ln bovendien het fustenue van den Supplianten eoorgaande, als of geene Leden des Magiftraats Ov'er hunne bezwaaren mogten oordeelen dan die volgend* de geailegeerde, doch thands krachtlooze Refolutien, tot de Magiflrature bevoegd waren, en over die bevoegdheid zelve ook niemand oordeelen mogt, die een naastbeffaande van zodanige was: dat dan niet meer dan vyf Leden van de geheele Magiftraat zoudenoverblyven, en alzaeen ongenoegzaam getal om iets af te doen. Want dat alsdan de Heeren W. Methorst, van Brinkejtem , Marderwyk , van Goudoever , Lentfrmck, E. Methorst, Wynand Pannekoek Aiardsz. en F. van Bemmel, wegens namaagfchap met de navolgende Heeren, en de Heeren Kolf, G. J. Met horst en Berghuis, micsgaaders de Heeren C. Pannekoek, Both Rendertkfen en ter Horst, zo als ook de Heeren Trouillart, G. van Bemmel en Suyck, ivegens zwagerfchap de Heeren Kluppel, Sas en Kolf, om dat men derzelverBurgerfchap zeei warrmge re doen gebooren worden, het weite de alleifchaadelykile gevolgen voor de goede iurgery /oude medenbrengen, dat de Raad verr derftellen moet tegen het oogmerk van deSup>liantente ftryden, en zy ook vermeent op alle vyze te moeten voorkomen: zu'ks zy niet en érma'g aan ce Supplianten in dezen verder geoegen te geeven, dan by een te formseren Relement, aantednngenop zodanige fchikkingen en ocrtchrifcen, waarby de voorgealligeerde Heïluuen, die den Supplianten fcliyncn te hebben ver-  JAARBOEKEN, November, 1784. 1785 kcrmcend, ook voor het tegenwoordige van wervinge te zyn, voor hec toekomende vascgefteld, of, by zo ver die van haar afhangen zal, daa delyk erkend moogen worden : even ah zulks in den voorleden jaare 17H3 by de Vroedfchap der Stad Leiden is gefchied, omtrent fooregelyde Refoluticn, die federt den jaare 1748 hadden opgehouden te werken, niectegenftaande de beltelling der Regeering aldaar aan de Vroedfchap verbleven was,- edoch zonder aan dezelve eene terug werkende kracht toetekennen : dewyl om de aangehaalde redenen, de Magiftraat dezer Stad, by de aanftelling van Regenten door den Stadhouder, metvoorbyzien van de meergedachte Relolutiën, waaraan hy ongehouden was, niet bevoegd geweest zynde om die aanftelling tegen re fpreeken, dezelve ook niet gerechtigd zoude weezen, om de aangeftelde Regenten, al waren die volgends deeze Refolutien ongequalificeerd, van derzelver posten te verlaaten, het geene dus al mede het verzochte onderzoek vruchtloos zoude maaken: en om welke confideratien de Magiftraat ook vertrouwt, dat de Supplianten billyk genoeg zullen zyn, om op zulk een noodloos, en onrust wekkend onderzoek, niet nader te infteeren, zo lange zy niet zullen produceeren eenige Privilegie , tegen het welke de Stadhouder in de gedaane aanftellinge gepecceerd, en alzo het Regeerings - Reglement overtreeden zoude hebben: want gelyk de Regeering deezer Stad aityd verpligt is geweest daarvoor te vvaaken, dat zy ook zo ten allen tyden gereed is, om tot handhaavinge of herftel van die Privilegiën mede te werken, zo dra zy befpeuren mogte, eenige inadvertentie daarin te hebben gepleegd,* ende midsdien ook zig nimmer wilde onttrekken om hoofd voor hoofd zig aan zodanig een onderzoek te onderwerpen , by zo ver iemand op eene wettige en bepaalde wyze zig ais befchuldiger zal gelieven optewerpen, waar* AmersfooR r. Ref, der Regee nng van Anjersfoort.  tjÜ6 NIEUWE NEDERLANSCHE Amersfoort. Ref. der Regeering van Amersfoort. waartoe zeker niet genoeg is in vago te ftellen, dat aan de qualificatie van die of die getwyfeld , of daarover by het volk gemompeld wordt, gemerkt dergelyke twyfelingen en mompehngen niet anders kunnen toegefchreeven worden, dan aan een geest van verwarring en een oogme k van fommige Leden der Regeering nutloos te maken: het welke voldoende wordende gehouden , zeer ligtlyk konde worden uitgebreid, om met misleidinge der goede Gemeente, het gantfche Land in eene regeeringlooze fiaat te brengen , en alzo derzelver heimelyke, zo wel als openbaare vyanden. of bedekte baatzucht, op bev rdericg uit verwarring hoopende, in de hand te werken. Dat daarenboven by een onpartydig onderzoek de Supplianten zelve ondervinden zullen , dat veronderileld zynde, dat de bedoelde Refolutien thands V3n kragt waren, zo als zy nogthands niet zyn, de opgeworpene twyfelingen tegen de perfoonen, die fommige hebben kunnen goedvinden te noemen, nog niet eens zyn gegrond. Want voor eerst, dat men goedgevonden heeft twyfelingen voor te brengen tegen den Heer Doctor M. &.s, als ware die geen Burger, d toen van kracht, niet buiten ftaat was, om in den Raad geadmitteerd of ge. koren te worden. Waaruit dan ook volgen moet, dat almede, tegen het geene indeJaad waar is, veronderfteld zynde, dat de geallegeerde Refolutie nog van kracht was, de Magiftraat niet en was bevoegd, de admisfie van den Heer Suyck in den Raad, ten tyde zyner aanftellinge, tegen te iprceken, veel  JAARBOEKEN, November, 1784. I?89* %eel min om denzelven thands op dat fundament van zyn post te ontzetten, ofte van eenige deliberatien uit te fluiten: want dat wel waar is, dat behalven deszelfs zwager, de Heer G. van Bemmel, ook in den Raad zit, de Heer Trouil lart, wiens Huisvrouw, en die van den Heere Suyck, zusters zyn, dan dat, naar den bekenden en alom aangenomen regel van rechten, geen zwas>erfchab verder gaat, dan de perfoon van den Echtgenoot, en alzo twee mans, die aan twee zusters trouwen, daar door geen zwagers worden, hoewel zy zig onderling alzo gewoon zyn te noemen; geiyk dit ontelbaare reizen, en nog laatst, op den 20. November 1783, by Hun Ed. Groot Mog. tot interpretatie van de Keuren van Leiden» verbiedende tvvee zwagers tot Burgemeesteren of Schepenen te verkiezen , is gedeciedeerd, en zó als ook op dat fundament, den Heer Rudolf van Goudoever tot Raad dezer Stad is verkoren, niettegenstaande hy was getrouwd met de vrouws zuster van de Heer Mr. Alard Pannekoek, en de zuster van den Heer Jan Both, beide toenmaals Leden van den Raad. Zulks dat het effetf van de Refolutie van den 31. December 1668, alleen zoude kunnen zyn, dat de Heeren Dr. Trouillart en Suyck in den Raad zittende, de Heer Mr. G. van Bemmel niet zoude mogen worden verkoren; nochte ook de Heer Mr. N*C. Kolff, wanneer de Heeren G. J. Metborst en Dr. Berghorst of de Heer Dr. Both Hendrikfen, wanneer de Heeren Mr. C Pannekoek en ter Horst, bereids fesfie in den Raad hadden , en de reden of het oogmerk van den wet dus niet kan worden verftaan ie zyn geweest, de zitting van drie zwagers in den Raad, maar wel de verkiezinge of admisfie daarvan te beletten j zo als de expresfe woorden van dezelve Refolutie dit ook medebrengen; ten einde alzo vodrtekomen de verzoekinge, waarin de Leden des Raads zou* den zyn, om in de verkiezinge byzondere betrekCcecec kin* Amersfoort, Ref. der Regee* ring vati Amersfoort.  Amersfoort. Ref. der Regeering van Amersfoort» 17,0 NIEUWE NEDERLANDSCHE kingen van Bloedverwandfchap, boven andere hoedanigheden te ftellen: even als dit ook, omtrent Stiefvaaders of Schoonvaders, en derzelver Stiefzoonen of Schoonzoonen, conftantelyk wordt begreepen, als die wel te zamen, zo hier als eldes, in den Raad zitten, doch niet verkoren mogen worden. Al het welke ten minften van dat gevolg zoude zyn , dat er even veel reden en recht zoude zyn, om den Heer Suyck, als om de Heeren Berghuis en Terhorst uit den Raad te weeren, alzo geene van deeze Heeren meer dan één zwaager in den Raad hebbende, evenwei door derzelver admisfie hebben veroorzaakt, datdrieHeeren, daar bereids inzittende, ieder twee zwagers daarin hebben verkrcegen. Dat de Magiftraat vertrouwt, dat deeze geëxtendeerde Refolutie nu alle bezwaaren, welke de Supplianten, en anderen met hun, zeggen te hebben , tegen de qualificatie van zommige en allerbyzonderst tegen de genoemde Heeren, hebbende , opgeligt en weggenomen, teffens ook zal hebben doen zien, van wat aart de verdenkinge zy, die de Supplianten zig veroorloven, omtrent, het be. drog, ten deezen opzichte, aan de perfoon des Stadhouders gepleegd, gelyk mede hoe niet anders, dan tot verachteringe van goede zaaken dienen kan, opgezochte en ongegronde verdenkingen onder den Ingezetenen te verfpreiden, en die onder, en alswezentlykebezwaa'ren, niet alleen opcegeeven, en aanteneemen, maar ook op dien weg Leeden der Regeering in een ongunftig licht te plaatfen , en zo veel mooglyk nutloos te maaken: te fchadelyker in een tyd, waar het gemeen belang, meer dan ooit, wysheid, eensgezindheid, en cordaatheid vordert: terwyl de Regeerders deezer Stad vermeenen vrymoedig, zig omtrent derzelver bedoelingen, zo in de bevorderingen der belangens van het Land in het gemeen, als vau de Stad in het byzonder, op eene onpartydi- ge-  JAARBOEKEN, Novemher, 1784 1791 ge beoordeeling van derzelver oitgebragte Refoliuiën te mogen beroepen. 1 Hierby nogthands reflecleerende, hoe de Sup» plianten mede ten onrechte hebben goedgevonden , by het laatstvorige adres aftegeeven, als of aan de wettigheid der Refolutie van den 16. Augustus fongstleeden zoude obfteereu, dat de Heeren Regeerders Burgemeesters die hadden hel pen nemen, niettegenitaande die by het Regie-' ment van den jaare i?|o waren geïnteresfeerd, om de propofitiën tot commisiiën en bedieningen aan dezelve daarby toegekend: daar zy Supplianten nogthands ligtlyk hadden kunnen nagaan , aan wat oogmerk men foortgelyke bedenkingen heeft moeten toefchryven, daarby de minfte overweeging in het oog loopen moest, dat zo de Heeren Burgemeesteren deswegens als party moesten worden befchouwd, de overige Leden des Raads dit notoir even zeer, zonietmeer, moesten zyn, alzo het geene de eerften voor weinige maanden verloeren , de laatften voor altyd winnen moesten; zulks dat dergelyke bezwaaren al mede dienen moeten, om alles om verre te werpen, en de wettige Rcfolutiën des MagUtraats krachtloos te doen worden. Dat voor het overige de Supplianten uit eene genoeg bekende Refolutie des ivlagiftraats ligtlyk opmaaken konden, dat het oogmerk van dezelve geenzins was, de afdoening van zodanige opge. geevene bezwaaren: welken zy als volkomen ftedelyk konden befchouwen, tot dat de Provinciaale zaaken afgedaan waren, te verfchuiven: maar ook aan de andere zyde, zo van de Supplianten , als van anderen, vermeenden te mot ten en te mogen verwachten, in derzelver vrye deliberatien op geenerhande wyze , te zullen worden belet, nochtetot overhaastinge te zullen worden gedrongen: daar zy dezelve teffens verzekeren kunnen , naar vermoogeu te arbeiden aan dc bevordering van zodanige belangens van de Stad, Cccccc 2 wel AMER3'OO&T. Ref. der Regee-ing van Amersfoort*  Amersfoort. Ref. det Regeering vat, Amersfoort. W y % 1792 NIEUWE NEDERLANDSCHÊ welken zy oordeelen moeten, voor dezelve van het meeste gewigt te zyn. Terwyl voor het overige de Supplianten van zelve wel zullen begrypen, dac de Magiftraat door deeze zo ampeele Refolutie, hebbende geacht hen lieden en de gantfche goede Gemeente" te desabufeeren omtrent zodanige uitftfooizelen als de Supplianten zeggen, ongenoegen te verwekken, niet kan worden verftaan daardoor ten oogmerke te hebben, om in eenen pennenftrvd te treeden met den een of anderen, die, of ot> eigen naam, of onder pretext van zulks 'te doen op den naam van eene menigte, goedvinden zoude daar tegen bedenkingen iutebrengen; als houdende zig in dee/.en te hebben gedetungeerd Verklarende teffens zodanige convocatie van de Burgers en Ingezetenen, als zonder voorgaande last van de Regeenng, en zelfs met bedreiginge van boete, als anders, gefchieden mogte, niet alleen aftekeuren, maar ook de zulke die daaraan mogten deel hebben, voor alle de gevolgen welken daaruit mogten voordfpruiten , verant* woordelyk te zullen houden. Ende is voords gerefolveerd de voorenfraande Refolutie door den druk gémeen te maaken 0m dezelve alzo ter kennisfe van de goede Bu'rgerv te brengen, en dat Extract van deeze, zonder refumptie, aan de Supplianten zal worden ter hand gefteld. {onder fond) Accordeert met voorfz. Refolutie. (was getekend) JAN BOTH Henderikfeni  JAARBOEKEN, November, 1784. 1793 Wyk by 'Duurstede. Ter Staatsvergaderinge dezer Provincie zwarigheid gemaakt zynde den BurgemeeexziHaantjens als gewoone afgevaardigden tot Hoogstgem. vergadering toetelaten, lcnreer de Regeering dezer Stad den 8 November dezen brief aan de Staten. EDELE MOGENDE HEEREN! . TAaar hec Zyne Hooghei J belieft heeft, uit »J eene door ons aan Hoogltdezelve toegezonden nominatie van 4 R^en, ingevolge de iubfifteeiende Regeeringsform, toe Burgemeesteren dezer Stad te eiigeeren Cbrhtiaan Haantjens en Tieteman Cornelis'Beckering', zo hadden wy, meede ter voldoening aan de ordrc der Regeering, Gecommitteerd voornoemden Heelrprjsttaan HaagtOT, wegens deze Staat ter Vergadering van V Ed, Mog.fesfie te nemen, zoals voornoemde Heeren Christiaan Htantjtnsèm ook daartoe ter laatfter Vergadering van ÜËd. Mog. is gecompareerc. Dan wy zvn zo door gemelde Wen Haantjens, als door den meede tneer Gecommitteerden dezer Stad geinformeert, dat genoemdei Heer Haantjens als Lid der Vergadering van UEd. Mog. ui een Pro_ vintialen eed zullende genomen worden , na orslecture van dezelve eed heefc verklaard , bereid te zyn de eed ook te doen op het Provintiale Regeerijs-Reglement van de jaare 1674 , voor zoo verre hetzelve met alle de Privilegiën, Handvesten, en Geresmheden van den Landen van Utrecht, en de 3 Leden van dien, als ook de oude wette en MU herbraste coslumen inftemt; dat UEd. Mog. op detóSklaring gedifficulteert hadden den Heer Baant jens tot hecdoen van den eed teadmittceren, en alzo onder hetzelve ter Vergadering van UEd. Mo*, wegens onze Stad fesfie tedoen neemen^ vVyk by Dutjr- STEOE. Brief we» gens de admisfie van den Burgtm. Haaut- jens.  1704 NIEUWE NEDERLANDSCHE Duurste ce. Brief we gens de admisfie tan den Burgem Haantjens, Wy kunnen, Ed. Mog. Heeren, oiet bevroeden, welke de redenen mogen geweest zyn, waarom de Heer Haantjens op die zyne Verklaring niet tot den eed is toegelaten, als UEd, Mog. gelieven te overwegen, dat het formulier van den Provintiaalen eed bevat: ik belove ende zweere, alle Privilegiën, Handvesten, ende Geregtigheeden van den handen van Utrecht ende de 3 Le, den van dien, als ook de oude yvettige ende weiherhragte Costumen, te ,zullen vaorfiaan, ende helpen defendeeren, ende handhaven, enz» en dat of wel by het flot van den eed is by gevoegd: ende dat ik meede pun&uelyk zal obferveeren ende nakomen het Reglement nopende het beflel ende beleid van de Provintiaale Regeeringe inden jaare 1674, hebben wy vertrouwd, dat men hec Formulier van dien eed niet contradictoir aan deszelfs inhoud te begrypen hebbe, te weten, dat het Reglement begrepen moeste worden, geene andere kragc of werking re konnen of te mogen hebben, dac voor zoo verre hetzelve bevonden werd, met alk de voorfchreven Privilegiën, Handvesten, en Geregtigheden van dezen Landen, de 3 Leden van Staat, als ook de oude wettige en welherbragte Costumen inteftemtnen: In welken gedagten wy nog te meerder verfterkt worden , als de Heeren Gecommitteerden van UEd. Mog. tot de bezwaaren van de respeclive ingezetenen dezer Provintie by derzelver uit. gebragt Rapport ('t welk UEd. Mog., ten fine van onze Confideratien, aan ons hebben doen toekomen) alle het fcrupuleufe, dat hem anderzints, ingevolge van den door hem gedanen plegtigen eed tot obfirvancie van dit Reglement, kwam te verbinden, van Hun Ed wierd weggeruimt, als zy zig te binnenhragten, hoe zy by die zelfden eed, welke hen tot de obfervatie van dat Reglement ver* verbond, in de allereerfte plaats gezworen hadden: alle Privilegiën, Handvesten, en Geregtigheden van den Lande van Utrecht, en de 3 Leden van dien, ais ook de oude wettige en wel herbragte Costumen te  JAARBOEKEN, November, nU» !7°5 te zullen voorftaan ende helpen defendeeren enhandbaJU voegendeUEd. Mog-üecommitteerde^lerby, en dat de klagten en bezwaaren van S Lands■ Ingezetenen juist haare betrekking hadd*» " inbreuken, als dezehe vermende by da \W]™nt 1de Privilegiën, Handvesten, en Gerechtigheden fa de LandUan Utrecht, en de S^«»*J toegebrap te zien, hebben zy vametnd, z%hw aan nielte kunnen of te mogen^onttrekken, alles jaden inhoude van het voorfchr. Rapport, ter connr mïde dït de voorgemelde eed, na hare ware Se niet anders kan begrepen «orden, op het Reglement te konnen en mogen gefchieden , dan vof Z verre het zelve met de voorfchr. té*» n Privïgien, Handvesten, Gerechtigheden enz. ^Waarom wy niet anders hebben, tonner. oor fleelen -ils dat het h erbovengemeld Declaratoir van den Heer Haantjer.s volkomen conform was aan het eenige oogmerk, waartoe de vooifc.r. eed word afgevorderd; want, daw fy het ons toegezonde Rapport van voorn U Ed Mog. Gecommitteerden ten aanzien van ^ tyd en wy ze der invoeringe var, het ^^fgfg^S ' bewijzen' opleverden van diergelyke fchreeuU wende onregtvaardigheden, als de 3(zoogeramde)overleerdeProvint^ ^ allerbyzonderst deze Provintie , m dien tyd zyn amH gedaan, door hen, aan wien zulks het aller" minst 'voegde door Vrienden, Nageburen, Stadgenoten, meer dan door denvyanIzel" ve.*5 Zeggende vervolgens, „ dat die zJws , Bondgenooten, niette vreden waren, met deze Provintie, niettegenftaande de ernftigfte m' ftantien en proteftatien van *s Lands Staten g.bandonneerd, en aan degenade en' ongena« van den naderenden vyand overgelaten te kb' ben, zy daarenboven van zig konden verMy*' J Cccccc 4 » 8en > Wyk by Duur- stede. Briefwe- gens de admisfie van de Burgem. Haantjens'.  NIEUWE NEDERLANDSCHE Wykb's DUURSTEDE- Brief we gens de admisfie van de Burgem, Haantjens, ,, gen, nadat de Provintie maar even van dezel? „ ven was verlaten, nog zwaardere ongelukken; „ tot alle hare ongelukken toetedoen , haar inden hartader aantecasten, en tegens alle regelen van •,, regt en billykheid, contrariederzei ver diere ver„ verpligtinge, uit hoofde van het eerde Artykel „ der Unie binnen Utrecht gefloten, haar teont„ neemen die Privilegiën, Regten, en Gereg„ tighedehj in welker bezitting de vyand zelf ,, haar ongeftoord gelaten had:" Pofeerende al verder: „ tot dien einde moest op eene gansch „ wederleggelyke, en met de gronde dier Unie „ ftrydende authorifatje van Hun Hoog Mog., „ of liever van de Gedeputeerden van maar 4 „ Provintien, alle Regenten los gemaakt, engee„ ne nieuwe Regenten aangefteld worden, dan op „ zoodanige conditiën, als men goedvind, aan ,, dezelve voortefebryven j en het is aan dezefa-, „ tale omftandigheden van dien tyd C zeggen UEd. „ Mog. Gecommitteerdens; dat dit Reglement „ zyne ware origine verfchuldigt is, en dewel,, ke te gelyk op de nieuw aangeftelde Regenten ,, zoo veel invloed hadden, dat zy niet alleen ,. zig daar tegen niet durfden verzetten, maar ook weldraa zodanig daar aan gewende, dat dezel„ ve taal, uitwyzens de Registers van dien tyd, „ meer overeenkomst had met die van Onderda- nen onder eeq despotieke Regeering, als de- zelve pastee in den mond van vrye Nederlan,, ders, men zwyge van den Souverain zelve ; daar met relatie tot de vernieuwing van dit Reglement, in den jaare 1747 voorgevallen , Heeren Gecommitteerden, „ als een overbekende „ zaak, waarvan zommige Uwer Ed. Mog. Leden „ nog zouden konnen getuigen, voordragen, 5, hoe ook in dien tyd, niettegenftaande de po- gingen van 's Lands Staten, om' het Stadhou?, derfchap te herftellen, pp eenen voet over,, eenkomftig met deszelfe primitive inftitutie in l« deze Provintie, de reïntroduftie van dit Regle- ,» mens  JAARBOEKEN, November; 1784; 1797 „ ment, op eene geweldadige wyze is doorge„ drongen en aangenomen heeft moeten worden;" daar met relatie tot de wezentlyke inhoud van dit Reglement, Gecommitteerdens van UEd. Mog. geen zwarigheid maken , opentlyk te verklaren, dat er (hunner eragtens) in hetzelve vier voor„ name gebreken gevonden worden, die teweeg „ brengen, dat hetzelve voor de Provintie fcha,i delyk, en voorde Regeering drukkende is," en dat als een eerfte hoofdgebrek is, „ dat dit „ Reglement, wel verre van naast en meest „ overeentekomen met de Regering van de Pro ,, vintie, gelyk die van ouds was, integendeel daarmede te eenemaal contrariëerende, en ook ,, zelfs in veelen opzigten ftrydig is met de Pri,, vilegien. Handvesten, en Geregtigheden van ,, den Lande:" Aangezien in de tweede plaats, „ daarby te veel willekeurigs word overgelaten „ in de uitocffening van het gezag, 't welk daar„ by aan de Stadhouder gegeven word;" ter wyl als een vierde „daarby voorkomt, dat by „ hetzelve aan de Provintie ontnomen word eer „ gedeelte van deszelfs eigendom, die nimmei „ door rydelyke Regenten weggefchonken kondt „ of mogte worden." Daar het, ingevolge van het bovengemelde Rapport, in diervoegen met het Reglement vat anno 1674 alzoo naar waarheid gelegtn is, er UEd. Mog. Gecommitteerdens geene zwarighe den gemaakt hebben, daarvan aan UEd. Mog die ouvertures en voordragten te doen, zulle; UEd. Mog. ons niet kwalyk moeten nemen , da wy UEd. Mog rondborltelyk verklaren, niet ti begrypen, welke de redenen konnen uitmaken om op de admisfie van onze Gecommitteerde ti difliculteeren; want offchoon de Heeren Gecom rnitteerden tot het meergemelde Rapport UEc Mog. wel advifeeren, „ dat, hangende UEd ,, Mog. deliberatien over de bezwaaren, en tot p dat een nieuw Reglement op de Regeericg de Ccccc 5 z( Wyk dy dudr- stede. Briefwe. gens de admisfie van de Burgem. Haantjens, 1 i 1 t » 1  1798 NIEUWE NEDERLANDSCHE Wykey Duurstede. Briefwe gens de admisfie van de Burgem Haantjens. ,» zet Provintie by UEd. Mog. op eene wettige wyze gearresteerd zal zyn , het tegenwoordi,, ge Reglement van volle kragt en waarde blyven, en door alle de Regenten geobferveerd „ en gemaintineerd moet worden ," konnen wy niet anders begrypen, dan dat UEd. Mog. Gecommiteeerdens door de obfervantie en maiDtiea van dat Reglement (zul'eu Hun Eds. zig als hier boven gelyk zyn) geene andere zullen verliaan hebben, als die, welke na den aart en het oogmerk van hetzelve met de Privilegiën, Handvesten, en Geregtigheden van dezeu Lande en de 3 Leden van Staat, alsmeede de oude wettige en welherbragte Costumen, inftemmen, en dus beantwoorden aan dat Declaratoir, waaronder onze voorfz. Geconftituëerde bereidvaardig is geweest, den eed op hetzelve Reglement te pr«fteeren. Het is om alle deze redenen, dat wy UEd. Mog. verzoeken, zig op dezelve te recapituleeren, wanneer wy vertrouwen, dat er by UEd. Mog. geene difficulteiten zullen konnen overblyven, om den Heer Haantjens op zyn Declaratoir niet alleen tot den eed toetelaaten, maar onder hetzelve ter vergadering van UEd. Mog. van wegens deze Stad de verzogte fesfie te accordeeren, en waaatoe wy op het vriendelykfte infteertn, dat dit een en ander by UEd. Mog. in deliberatie werde genomen, en daar wy op goede gronden vertrouwen, dat UEd. Mog. by een ftil ftaan op het gunt voorfchreven zullen bevinden , dat het meergemelde Declaratoir van den Heer Haantjens van dien aart is, dat hetzelve volkomen inftemt; niet alleen met het betoogde van UEd. Mog. bovengemelde Gecommitteerden; maar met de waare fancfie van den te prseltee. ren eed; zoo is het, dat wy UEd Mog. al verder verzoeken, voornoemden onze Gecommitteerden onder het zelve ter dezer Vergadering tot den eed toetelaten, en hem van wegens onze  JAARBOEKEN, November, 1784. I79£> zer Stads fesfie te accordeeren. het welk wy van UEd. Mog. hoogde equiteit tot maintien van or>] ze Stads Regten en Voorregten vertrouwen en yerwagten; terwyl wy, na O Ed. Mogende in Gods heiige protectie bevolen te hebben, ons tekenen enz. Dog deze brief werkte weinig uit, daar de voorftemmende Leden by hun voorig befluit volhardden, weigerende, gemelde Meer Haantjens, onder zyne verklaaring, tot den eed en zitting in de vergadering toe te laten, uitgenomen de Heeren van Renesfe van Wüp en van Amerongen van Schalkwyk, die benevens de Steden, uitgezonderd Rheenen3 voor de toelating Remden. FRIESLAND. Leeuwar den. Aan de Ruitery, hier in bezetting zynde, is gisteren bevel gekomen, om den 6 dezer van hier naar Zutphen te vertrekken , en tot nader bevel aldaar te biyven >, de optogt zal gaan den 6 tot op Dragten, den 7 op Beesterzwaag, den 8 op Makkinga, den 9 op Steenwyk, den 10 rustdag houden, den 11 op Staphorst, den 12, op Zwol, den 13 op Deventer, en den 14 op Zutphen. De Heeren Gedeputeerde Staten van Friesland geweigerd hebbende , op patent van Zyne Doorl. Hoogheid te laten trekken het Regiment Orange Friesland voetvolk , be3 zet- Wyk nï Duurstede.  I8oo NIEUWE NEDERLANDSCHE Leec- otar.j5.k». OFERTSSEL. Deventer. Den 17 November is aan Burgemeesteren, Scheepenen en Raad, als ook. aan zetting houdende te Leeuwarden en te Harlingen, onder voorgeven, van zulks niette mogen doen zonder uitdrukkelyken last van delHeeren Staten, en, om Hoogstderzelver goedvinden te verneemen , tegens den 2,1 dezer een Landdag befchreven hebbende , heeft Zyne Doorl. Hoogheid, op den 8 dezer hier van kennis gegeven aan Hun Hoog Mogende, en verzogt gehandhaafd te worden in het regt van Patenten. Ter ge- lyker tyd gaf Zyne Hoogheid kennis aan Hun Hoog Mog., dat de Heeren Staten van Stad en Lande opgehouden hadden de 2. eerite Eskadrons van het Regiment van den Lieut. Generaal Stavenisfe Pous, en het Re^ giment Oranje Stad en Lande en Drenthe, om uit Groningen te trekken; dog voegde 'er by, van niet te twyfrelen , of de Heeren Staten van Stad en Lande zouden geene zwarigheid maken , die troepen te laten trekken, zo ras Hoogstdezelve zouden vernomen hebben de Conventie met den Keurvorst van Keulen en Bisfchop van Munfter, en de noodzakelyklieid, om de Generaliteits Landen te yerfterken, 't welk Zyne Hoogheid Hun Ed. Mogende onder 't oog zoude brengen.  JAARBOEKEN, November, 1784* iöot aan de Gezworene Gemeente dezer Stad het volgend Adres, door Gecommitteerden uit de Burgery, ingeleverd: Dc zorgelyke omftandigheden, in welke het lieve Vaderland zig bevind, dwingen de ondergetekenden alle Burgeren en Ingezetenen dezer Stad zig by dezen tot Uw Ed. Hoog Achtbare en Wel Edele Achtbare te wenden. Naauwlyks is een ichandelyk gevoerden Oorlog tege-i het Ryk van Engeland geëindigt, of wy zieö ons door eene niet min gedugten en ondankbaaren nagebuur , die door de fchatten der Repuliek en door het bloed van 's Lands Ingezetenen is groot gemaakt, op nieuw aangevallen. Het geheel verval van 's Lands Fortificatiën en Frontieren, veroorzaakt door eene directie, waar van in de Jaarboeken van geen een Volk, eenig voorbeeld te vinden is , doet hec hart van elk Nederlander bloeden, die daaruit met Ontroering en verontwaardiging de vermeerdering ziet van een dreigend gevaar, het geen de geringe magt van dezen Staat, in vergelyking met die van onzen vyand, reeds genoeg gedugt maakt. De halsftarrige werkeloosheid, in fpyt van dè geheele Natie , geduurende den gantfchen laatften Oorlog uitgehouden en het vooruitzigc, dat dezelfde direélie, die onze Frontieren en Fortificatiën verwaarloosd heeft, ende oorzaak dier werkeloosheid geweest is, over 's Lands Magt, geduurende dezen Oorlog, al weder immers gedeeltelyk het beftuur zal voeren, zouden de Ondergetekenden volftrekt moedeloos maaken, zo niet boe langs hoe meer, de braave Regenten, door eene ontwaakte en haar belang kennende Natie onderfteund, thans meer dan re vooren in ftaat waren, de uitvoerende magt de beveelen van den Souverein te doen eerbiedigen. Doch zal dit met de daad gefchieden dan zullen Deventer.. Req, dér Burgery aan Raad en Meents,  1802 NIEUWE NEDERLANDSCHE Deventer. Req dei Burgery aan Raad en Metnte. me, wciRzatne, en vacicnanaiievende fVliniiters gebruikt, dan is 'er nog hoop genoeg over, d e de Natie op 't voeifpoor haarer Voorouderen goed en bloed opzettende, het Vaderland en de Vryheid tegen haare Vyanden zal kunnen verdedigen: doch zal dir mogelyk-worden, dan zal zy ook daar toe moeten worden in ftaat gefield, waar toe het voorzeker volftrekt rood-'akelyk is, dat met alle fpoed de Frontieren en Fortificatiën in de bestmogelyke ftaat van tegenweer gebragt, en de Natie in het algemeen gewapend en in de behandeling der Wapenen onderwezen worden. Een vereischte, welk inzonderheid in deze Provincie plaats heeft, daar men aan deszelfs weerloozen toeft ind niet dan met fchrik kan denken; terwyl uit het Rapport van de Heeren Gecommitteerden van de Provincie van Holland over de Frontieren Pag. 30 enz. geblykt, dat de kundige en braave Generaal du Moulin, reeds over lang een plan, ter verfterking van deze Provincie en van deze Stad in het byzonder hebbe overgegeevcn, doch welke het lot ondergaan heeft , om, met zo veele anderen, agter de Bank geworpen te worden. De Ondergetekenden hoopen dan dat nn ook, d't of zodaanig ander plan ais in deze omftandigheden mogelyk en best gefchikt is ter verdeedigmg dezer Provincie, met alle fpoed zal worden m het werk gefteld, gelyk mede dat op'het voet- fptor len voor zeker daar toe nu aanftonds in het begin van dezen Oorlog, de nodige en kragtdadige voorzieningen moeten gefchieden, en dan zal voor al de Raad van Staaten van een ander Minifterie moeten voorzien zyn, als dat geen het welk de oorzaak is, van de weerloozen ftaat, waarin z*g de Fortificatiën en Frontieren thans bevinden Blyft de uitvoerende Magt aan den Souverain onderworpen, en worden in deze kommerlyke tyden by een Coilegie, welke op 's Lands befcherminge zulk een naauwe betrekking heeft, bekwa-  JAARBOEKEN, November, T784. I803 fpoor van de Provincie van Utrecht, en overeenkomftig de grondwet van den Staat, de Ingczee tenen dezer Provincie, in het algemeen gewapend en in den Wapenhandel onderweezen zullen worden , ten einde dus in fbat te geraaken, om ook met vrugt, met eigen hand en ter verdeediging van het dierbaar Vaderland mede te werken. Vertrouwende de Oi dergetekenden, dat het daar i toe Overysfels Ingezeetenen , die van ouds af nimmer fchroomden zig tegen alle Slaverny ook ten koste van hun lceven en bezittingen te verzetten, aan geen moed ontbreeken zal. De Ondergeteekenden, Wel Ed. Hoog Achtbare en Wel Ed. Achtbare Heeren! gevoelen wel dat ae uitvoering van dit alles aan zwarigheden onderworpen en kostbaar voor den Lande zyn zal, doch zy meenen dat geen zwarigheden, hoe groot ook, zo dezelve niet geheel onoverkomelyk zyn in deeze omftandigheden een oogenblik beletten moeten het geheele land in een zo veel doenlyk weerbaare ftaat te brengen. Alle redenen, om welke de Ondergeteekende verzoeken: „, , Dat U Wel Ed. Hoog Achtbare en Wel „ Ed. Achtbare het daar heen zullen gelieven te ,, helpen dirigeeren, dat 'er van nu af aan, zo„ danige meest kragtige maatregelen genomet worden, dat de uitvoerende magt, vooral ge „ duurende deezen Oorlog in taare natuurlykj „ ondergefchiktheid , aankerf Souverain gehon „ den worde, en dat dezelve niet weder de uit ,, voering van de befluiten en beveelen van dei „ Souverain zal kunnen nalaten of uitftellen ei het Vaderland niet weder gevaar loope om al ' in de voorige Oorlog , het flagtoffer eene „ fchandelooze werkeloosheid te worden, en da ' by den Raad van Staate eenMinittene gebruik worde, het welk uit kundige werkzaame Vader „ landlievende Mannen , die van een beproefd ' ,» «ou DevjehrER. Request ier Bur' &êry aan yRaad en Meente,  i&i NIEUWE NEDERLANDSCHÈ Deven. ter. Request der Burgery aan Raad en Meente. „ trouwe zynde, het vertrouwen der Natie heb,, ben, zal beftaan , en dat ten minftt n geduu,, rende deze zorgelyke omftandigheden der direc- tie niet worde gelaten aan de tegenswoordige „ Ministers , die door het fchandelyk verzuim, het gseii ten opzigte van alles wac het ge„ heele defenfie - weezen vSn het Land betreft,„ plaats heeft, alle fiducie der Made verzwakt „ hebben." „ Dat al verder de Frontieren en Fortifiea,, tien dezer Provincie door kundige Ingenieurs ,, zender eenig uitftel onderzogt, en de Provin. ,j cie hét algemeen, en de Stad in het byzonder, „ in een zo veel mogelyke weerbaare ftaat ge„ bragt Worden , en dat aüe preparatien, die ter „ verdeediging vereischt worden en voor al die' ,, noodig zyn, om de daar toe dienende inunda-* „ tien, m geval van nood, daadelyk ter uitvoer ,, te kunnen brengen , zonder eenig uitftel ge„ maakt worden." „ En dat de Ingezeetenen van deeze Provincie in het algemeen, de vermogende op eigen kos,, ten , de onvermogende op publieke kosten,' ,, van Wapenen voorzien, en in den Wapenhan„ del behoorlyk geoeffend worden." „ En dat tot dit een en ander zo veel mogelyk „ door Uw Ed. Hoog Achtb. en Wel Ed. Achtb. „ alle voorzieningen, die van deze Stad alleen dependeeren, genomen en voorts namens deze Stad op de aanftaande Landdag inftantien gedaan en vrugtbaare en voldoende Ref jlutien zo „ doenlyk uitgewerkt, en voor de uitvoeringder,, zelve gezorgd moge worden." „ Verzoekeude de Ondergeteekenden, dat Uw „ Ed. Hoog Achtbare en Wel Ed. Achtbare als te „ zamen dezer Stads Souveraine(*) Regeering uit- „ hec (*) Wy hebben op den geheelen inhoud van dit Re-  JAARBOEKEN, November, 1784. 18oj ^makende, ook zonder uitftel die voorzietiinge gelieve te neemen, welke tot verbetering van' „ het Regiment en de Wapening in deze Stad zo noodzaaklyk zyn." 't Welk doende. I3y de Gezwoorene Gemeente, wierdt daarop dit befluit genomen: „ De Gezwoore Gemeente vertrouwt, „ dat het volgende voorftel zo zeer betrek„ king hebbe tot het verhandelde in de„ ze Vergaderinge, dat Scheepenen en Raad „ op het zelve, fchoon in eene extraordina- ris Vergadering gedaan ? nogthans wel fe„ rieufe reflexie zullen willen neemen. ,, De Gezwoore Gemeente namenlyk, in "„ overweging genomen hebbende, denvol,3 ftrekt weerloozen ftaat dezer Provincie in „ hét algemeen, en dezer Stad in het by- zonder , verzoekt , — dat Scheepenen „ en Raad, het op den aanftaanden Land„ dag daar heenen willen dirigeeren , dat „ onze Gecommitteerdens ter Generaliteit „ en by den Raad van Staten gelast wor„ den, de fpoedigfte en ferieufte inftantien „ te doen, dat door een of meer kundige Request of Adres niets aan te merken, dan alleen op de bénaming van S 0 u v e r a i n e Stadsregeering. Indien de Ilegeering van iedere Stad Souverain is, hoe veele Souverainen, zullen dan in iedere Provincie zyn? Zt> de Regeering b. v. van Rotterdam Souverain is, wat zyn dan de Staten? en zyn 'er dan 18 Soüverai. aen in Holland? Dddddd DevenrER.  i8ocS NIEUWE NEDERLANDSCHE DeveN' ter. i J 3 i i 3 3 S „ Ingenieuren, de ftaat van defe-afie van de-* ., ze Provincie en Stad onderzogt worde, op dac alle noodige en nutte verbeterin„ gen, daaraan met de uiterfte fpoed mo» „ gen werkftellig gemaakt worden. < Voorts , dat 'er met de nabuurige , zo groote als kleine Steden en met het platte „ Land, tot welkers Wapening van 'sLands „ wege , de Gezwoore Gemeente ver- trouwd, dat van wegens deze Stad thans „ voorflagen zullen worden gedaan, de be„ fte middelen ter onderlinge waarfchou„ fchouwing , te hulpkoming en befcher„ ming mogen werden beraamd, en einde- lyk , dat Scheepenen en Raad by den „ Commandant dezer ftad, ofte by die gee„ nen, tot welkers departement zulks be„ hoord, wil aandringen, dat het gefchut, „ het welk nog in deze Vesting gevonden „ wordt, behoorlyk op zyn Affuiten gelegd en de noodige Ammunitie by het zelve a geplaatst, en verder vooral ten aanzien r, van Buskruid, in gereedheid gebragt wor, de; alles ten einde men deze Provincie eiï , Stad, niet op de eerfte aannadering des , vyands, fchandelyk zonder eenigen tegen, ftand zoude behoeven over te geeven, , maar met vrugt, immers tegen ftroopen, de partyen. gepasten wederftand zoude , kunnen bieden, daar wy thans het geluk , hebben een aanmerkelyk aantal onzer , braave Ingezeetenen geoeffend te zien in > den Wapenhandel, en van dewelke, al- thans'  Jaarboeken, Novemkr, 1^4. t^t 3;; thans voor zo verre deze Stad betreft, & de Gezwoore Gemeente zich verzekerd ir hield, dat het dezelve aan geene Vader„ landsliefde , moed nog kragten haperd, „ om in tyden van nood te toonen, dat zy P, geen ontaart Nageilacht zyn van dappere j, Voorouderen, vooral zo zy door de vi„ gilantie en werkzaamheid hunner Buf„ gervaderen worden voorgegaan en opge5> wekt." Scheepenen en Raad befloten op voorgem. Request aldus: „ Scheepenen en Raad hebben goedge- vonden met concurrentie der Vrienden , van de Gezwooren Gemeente , tot ApJ? poinclement op dezen Requeste , door een aanzienlyk aantal van de braave Burj, gery dezer Stad onderteekend, af te gee- ven: dat op alle mogelyke wyze derzelver „ devoiren zullen aanwenden, dat aan de 3, billyke verzoeken der . braave Burgerye, 3, by dezen vervat, voldaan worde , kun„ nende 'er byvoegen, dat, voor zo verre dezelve ter deliberatie van Ridderfchaj: „ en Steden gebragt moeten worden, zulks „ aan Gecommitteerden ten Landsdage bej, reids in mandatis was gegeven , en dat „ aanbelangende het ftellen , fpeciaal van s, deze Stad in een weerbaren ftaat , daai over bereids by Misfive van den 16 dezei 3, .door Scheepénen en Raad aan den Raad j, van Staaten adres is gemaakt geworden, terwyl het verbeteren van het Burger-ReDddddd a „ gi« De ven ■  De ven» TER. I808 NIEUWE NEDERLANDSCHE „ giment en de Wapening in deze Stad den „ Heeren Hopluiden aanbevolen is. Ita' „ Acliim in Senatu Cosf. S. de Schepper, 3> Tsfel de Schepper, D. Dren. Den 17 No„ vember 1784." (onder ftond ) Ter Ordonnantie des Rades (was getekend) A. van SÜCHTELEN, Seeret. Ook zyn de Afgevaardigden ten Landsdage gelast een voorftel te doen, zo tot algemeene wapening, als tot ontflag of afdanking van de ftaatsdienaars van den Raad van State. Wyders heeft de Gezwoore Gemeente ook toegeftemd in alle de Petitiën der Staten Generaal, uitgenomen omtrend die voor het Huzaaren Regiment van Bigot, welke men geoordeeld heeft te moeten weigeren. Eindelyk heeft de Gemeente nog toegegeftemd, in de vier millioenen, tot vervul, ling van de opgefchoten gelden aan de OostIndifche Maatfchappy, dog onder beding, dat de Generaliteitskas binnen vier maanden werde geopend. Campen. Op den Landdag, die den 19.November begonnen is, is in de vermeerdering van 's Lands Krygsmagt en verdere middelen van ver-  JAARBOEKEN, November, 1784. 1809 verdeding, op den voet van Holland, toegeftemd. Ook is'er befloten tot eene alge-1 meene wapening van deze Provincie. Zwolle. De algemeene wapening van Stads Burgeren en Ingezetenen, reeds eenen tyd lang het onderwerp der raadplegingen van de Regeering alhier geweest zynde , is daar toe den 4den dezer maand November by Raad en Meente befloten en vervolgends afgekondigd. De Meente heeft te gelyk voorgefteld om door eene Commisfie uit Raad en Meente een plan te doen ontwerpen om de Burgery in het algemeen in den wapenhandel te oeffenen, en ons geheel vervallen Burger-Regiment op een goeden voet te brengen , en aangedrongen, dat de Commisfie nog deze week daar mede een aanvang zoude maken. Ten zelfden tyde heeft de Meente 't volgende befluit aan .de Magiftraat overgegeven. „ Daar de volftrekt weerlooze ftaat, waar „ in zich deze Provincie in het algemeen, „ en deze Stad in het byzonder bevind, jp I „ deze tegenwoordige omftandigheden voorzeker allergevaarlykst is , verzoekt de Meente, dat de Heer Burgemeester Rovjc, (die namens deze Stad in de Generaliteit gecommitteerd is) ,, worde aangefchreven, „ by den Raad van Staten, en waar zulks „ vorder zal nuttig oordeelen, de fpoedigDddddd 3 „fte Cam-  18io. NIEUWE NEDERLANDSCHE Zwpt, s, Re en meest kragtigeinftantien te doen, „ dat door een of meerkundige Ingezetenen „ de Staat van Defenfie van deze Provincie en Stad onderzogtworde, en welfpeciaal,of „ deze Stad, door middel van inundatie niet in eenen wéerbaren ftaat zoude te brengen „ zyn, ten einde, zo dit doenlyk bevonden „ wordt, zonder uitftel al dat geen in or„ der gebragt worden, dat nodig zyn zoude „ om die inundatie, zo ras de nood die jp mogt vereifchen, dadeiyk ten uitvoer te „ kunnen brengen, en, in het algemeen', s, alle verbeteringen , die ter defenfie van „ Stad en Provincie van nut mogten kunnen „ zyn, met allen fpoed gemaakt worden, *, vleijende'zich de Meente, dat' hier door „ deze Provincie,' ten miriften gedeeltelyk ,, en wel byzonder deze Stad, nog in dien „ ftaat zullen kunnen gebragt worden, dat ,, men dezelve niet op de eerfte aannadering eens vyauds fchandelyk zonder eenigen ja tegenftand zoude moeten overgeven, maar dat men .met vrugt weerftand zoude v kunnen bieden, waartoe de onder de Iti„ gezetenen in deze Stad en Provincie „ fteeds, toenemende lust tot de Wapenhan„ del, die voor al in deze omftandighe- den op alle mogelyke wyzen moet wor„ den aangemoedigd, van veel nut zyn kan , daar de Meente yan de Ingeze„ tenen van deze Provincie in het al„ gemeen vertrouwd , en van de aan haar » bekende Vaderlandsliefde , Bedaardheid  JAARBOEKEN, November, 1784* i8i« „ en Moed van deze Stads Burgeren verze„ kerd is, dat zy, de nood en dienst van „ het Vaderland zulks vorderende, volvaar„ dig zullen toonen , geen ontaart nage„ ilacht van dappere Voorvaderen te zyn, 3, maar gaarne op derzelver voetfpoor alle 3, Uit-en Inlandiche Overheerfching, ook „ ten kosten van hun Goed en Bloed, zul„ Jen helpen afweeren." Den 15 November is alhier door de Burgery een verzoekfchrift aan de Regeering ingeleverd, woordelyk van den zelfden in. houd , als de Deventerfche Burgery twee dagen later aan haare regeerders heeft aangeboden , en het welk wy hier voren hebben medegedeeld, STAD EN LANDEN. Groningen. Omtrend de buitengewoone petitie van den Raad van State tot het marschvaardigmaken van 't krygsvolk en het oprigten van Ziek- of Gasthuizen in Flaanderen, hebben de Staten dezer Provincie den 5 November aldus toegeftemd. Vrydag den 5 November 1784. C^edelibereert zynde op het Rapport der Heeren T Gecommitteerdens, tot de Petitiën van den Raad van Maten, en dezer Proyincie Finales, behelzende Confent in de Petitiën ter fomtna van Dddddd 4 /4»7» Zwol-  Zwor,. Ref. tot vermeer' der. der Landm, t 1 i8n NIEUWE NEDERLANDSCHE f 467«8oc: -tot het marschvaardig ftellen der Troupes van den Staat: luidende als volgt: Rapport der Heeren Gecommit. teerdens tot de Petitiën van den Raad van Staaten in deezer Provintie Finances. EDELE MOGENDE HEEREN! Ter voldoeninge van U Ed. Mog. Refolutie van den 19 Augultus jongft, door Heeren U Ed. Mog. Gecommitteerdens, zynde geëxamineerd een Misfive van H. H. Mog. van den 30 July bevorens, waarby overzenden, een Petitie van den Raad van Staaten groot ƒ467,800:- voor onkoften, wegens het vervaardigen van Tenten, en het geen verder gerequireerd wordt, tot hec Biarfcbvaardig maken van de Armée van den Staat, als mede, wegens het oprigten van Hospitaalen in Flaanderen, breder in gemelde Petitie gedetailleerd, hebben de eer U Ed. Mog. te rapporteeren: Dat wel hadden gewenfcht, dat vroegtydig in tyd van Vreede om Oorlog, was gedagt, opdat de noodwendigheden, om te kunnen qampeeren, eerder waren vervaardigt, alzo een Armée daartoe ten allen tyde in ftaat dien» de te zyn , zal de Republiek by onverwagte toevallen, daarvan dienst hebben ; dat meede wel hadden gewenfcht, dat de Armée vandeu Staat, wat de Troupen betreft, daartoe in een beeter ordre was, naardien, (ten minfte voor zoo verre de Regimentenlnfanterie ter Repartitie van UEd. Mog. ftaande aangaat) .een gering aantal Officieren word gevonden, die de gagie genieten, welke voldaan svordt voor dis Rang, waarin dezelve dienen, terwyl by veele Compagnien een aanmerkelyk getal ■nanfchappen manqueeren, doch teffens begrypen lat de defecfen niet aanftonds kunnen worden ge. ■emedieert, en dat veel meerder, vooral in dëe:e tydsomftandigheden j de benoodigde aanfchaf- fing  JAARBOEKEN, Novèmber. 1784. 1813 fing van Tenten enz. daarna kan wagten:om 'wel ke redenen, van Advis zoude zyn, dat de Heeren O Ed. Mog. Gedeputeerden ter Vergadering van H. H. Mog. dienden te worden geauthorifeerd, om in gemelde Petitie, met en nevens de overige Bondgenooten te confenteeren. —— Hebben de Heeren Staten van Stad en Lrnden zich met 't uitgebragte Rapport geconformeerd. {onder Jlond) COLL. C O N C. ( was getekend ) E. L E W E, Secret. NEDERLANDSCHE C O LO NI EN. Batavia. Den 1 February en vervolgends tot 2( Maart 1784 heeft men uit Batavia d< volgende tydingen gezonden. "T\en 6 Febr. tot Taxateur der Valte Goederet wierd aangefteld den eerften Landmeeter Hermanus de Roo. Den jo wierd in plaats van dei overleden Jacquelina de Feldhoven tot bezorgde der Begravenislen van de W. Z. aangelleld Alidt Brand, Wed. Nyland. Den 15 gepaffeerdenagt circa twee uuren, verwisfelde alhier het tydelyki met het eeuwige Vrouwe Catharina van Doorn Dotiarierc wylen den Wel Ed. Geltrengcn Hee J. A. Meyer, welke 's anderen daags, 'snaniiddags , met de gewoone Statie op het Ho!;: ids Kerkhof wierd ter aarde bcdeld. Den 17 rc als eerde Lieut. ter zee beveiligd den daar toi aangeitelden tweeden Lieut. P. Steph. Bensfines en in het Guarnifuen alhier geavanceerd tot Vai drigs de Sergeanten II. £ van Haak, J.» % 0 Ddddddj Me'al, Zwol. Re/dl tot vermeerder. der Landm. > . 1 » t !  18T4 NIEUWE NEDERLANDSCHE J3ata« via» Ber. van Batavia, 3 < » i f 1 ( \ < I S v . . q 1 A r h Mehl? E. C.T. van Got/eneaJ Wanntt. Den zo wierd tot Esfaijeur aangefteld den jongen Adfiftent F. A. van Halm, onder bevordering tot Boekhouder. Den 24 wierd in plaats van den overleden Schout-by-nagt tit. D. Schryver tot Opper Equipagiemeefter aangefteld den Commandeur en Onder Equipagiemeefter W.Peufens, en als Vice.Commandeur en Onder-Equipagiemeefter den Equipagiemeefter te Bengaaien Chr. Blom, met bevordering van Kapitein ter Zee, met rang naast den Commandeur. Den 27 wierd tot Opper-Brandfpuitmeefter binnen de Stad en buiten Regent van de Hospitaalen, in plaats van meergem. Schryver aangefteld den Commandeur en Opper-Equipagiemeefter W. Peufens: Voorts de waarneeming van het Onder Equipagiemeefterfchap tot de aankomst van de Effective Vice-Commandeur Blom opgedraagen aan den Schipper t. van der Laan, terwyl nog op zyn verzoek is sntflaagen den Bailliuw en Kerkmeefter D. % van Attsma; en uit des Comp. dienst ontflaa;en den Kapt Militair Cl. de Bonaventure de iallard. Den 2 Maart wierd tot Bailliuw en Kerkmees* er in plaitsts van den op zyn verzoek on'tflaa;en Aitsma aangefteld den Oud - Vice Prefes van leberpenen J. H Wiegerman. Den 5 wierd n plaats van den overleeden S. L. Gary'tfon tot ■Jotaris aangefteld den Ónder • Koopman en Boekhouder van de Artillery bl. van Bergen van der rryp , en behoudens qualiteit naar Nederland erlosc den Vendrig Militair J. G. C. A van hhren. Den 8 verlangde men uit de Verpraain>f van 't over Ceylon van Perfien in deStraat urd ■ genaderde fchip Hoorn, de tyding dar het fchip Ih de Engeifche Admiraal Huges op de Rheeï van Tellichery ter Kufte Mallabaar agter zyn nkers in ce erend gereeden en vergaan was, •en 9 's middags circa 12 uuren aniveerde aler ter Rheede 'sLauds Efquader Oorlogfchee- pens  • JAARBOEKEN,November, 1784. 181$ pen, en wierden op de Communicatie van dies arrivement aan den HeerOouverneur Generaal, door een daartoe afgezonden-Officier van het liasteel, met js fchooten gefalueerd, en daarvoor met gelvke fchooten van het commandeur-i>chip Utrecht bedankt- Den /o wierd de Meer Kapt. Commandant J, P. van Braam, aan Boord van het Schin Utrecht , do«r de Heeren Raaden extraordinair van der Burg en Bensfes verwelkomt, voorts op een Ceremonieele wyze, verzeld van de Heeren Kapiteins der overige Schapen Wasfenaar, Goes, de Princes Louifa. Monnikendam en Juno , in de Vergadering van Hun HoogEdelhederis geleid en aldaar een Vifite afgelegt. Den 10 tot Secunde en Hoofd- A. miltrateur te Tarnaten, in plaats van den ontflagenen Hem-: mekan, is aangefteld den Onder Koopman Wendholt, met voordragt aan Heeren Maters tot Koopman: tot Fiscaal m Winkelier aldaar den Onder Koopman Mr. J. ViÜor Nejdveld, Refident te Gorontalo, den Onder Koopman M. S. Monfieur ; den 10 dito re Boelecomba en Bontham, m plaats vau den Onder Koopman, .G. van Diemar, Soldy Boekhouder te Macaffer, den Onder-Koopman, alhier J. J. D. d Eftandaui mitssader tot Boekhouder in de Arrillery albier den Onder Koopman, H. W. Bromberg, funior. Den n met het Schip de Princes van Qrange ontfing men van Cabo de Preliminaire VredesArtikelen, den 2 September 1783 te Paps, tusfchen de Kroon van Engeland en Hun Hoog Mogende door de wederzydfche Mimfters Plein, potentarisfen gefloten; na Java wierd aangelegt de Schepen Oveiduin, de ZilvereLeeuw, Retthem, de Wakkerheiden Europa, en na PontianadeLigter de Zomer • _ , Den 15 wierd in plaats van 't Schir> Roodenrys naTernaaten aangelegd 't Schip de Zilveren Leeuw, en daar op in Commando yeplaats de Schipper van 't Schip Roodemys, P.Wolgaard: tot Opzien- Bata- "Ij. Eer. van Batavia.  Batavia.' Ber. van Batavia. VERANDERINGEN ONDER DE HOGE EN LAGE AMTENAREN. Zutphen. In 'sHage is overleden Jonkheer Jan Herman Sigumund Baron van Nagell Heer van Ouden en Nieuwen Ampfen, en van de Hoogheid en Bannerie Wisch, befchreven in de Orde van de Ridderfchap der Graaffchap Zutphen en wegens dezelve ter Vergadering van Hun Hoog' Mog. 1816 NIEUWE NEDERLANDSCHE der der Blokkemaakers , in plaats van den overledenen Mulder, aangefteld den Meefterkneet der Ambagtsliéden H. ff. Jonjlen. Den 15 dito ont> fing men van Malacca de tyding, dat de Secunde en Hoofd - Administrateur van die plaats, Lemker nevens den Opper Chirurgyn Douhuis, op hun vertrek vaa Java na gemelde plaats, met een par. fictïher Vaartuig in de Lucht waren gefprongen Den 23 wierd na Malacca aangelegd hec Schip Hmloopen. Den 26 wierd den InlandfcheMilitair Soldy Boekhouder J. C F. Filius van die dienft ontflaa^en, en ter afwagting van Emplooi na Java verlost: tot ord. Vuurwerker bevorderd den extra «rd. D.Schults, en tot extraord. Lieut. van de Artiijery geavanceerd den ord. Vuurwerker aldaar Erbard. Voorts van Ceilon over Batavia na Nederland verlost den Opper-Equipagie - Meefter te Colombo..; van der Hegge; en in die plaats aangefteld den Schipper van hetopdeRheede van Colombo verongelukte Schip Bothland, Kapt. OJke Andringa.  JAARBOEKEN, November, i?84« 1817 Mog. en Gecommitteerde ter Beneficeriog van den Neder-Rhvn en Ysiel; Land-Drost der evengemelde Graaffchap, Burgemeester der Stad Lochem. In wiens plaatfe Zyne Doorl. Hoogheid de Prins Erf-Sadhouder heeft aangefteld tot LandDroft des Graaffchap Zutphen, Jonkheer Jacob Berk Carel Baron van Heeckeren < Heer van Roderlo, Lichtenberg, en Khel. En in plaatfe van dezen heeft wederomHooggem. Zyne Doorl. Hoogheid} de Prins . Erfftadhouder , aangefteld, tot Scholtes binnen en buiten Zutphen ,- Jonkheer van Heeckeren Heer van Enghuyzen; voorts tot Gecommitteerde ter Beneficeering van den Nederrhyn en Ysfel, in plaatze van wylen Jonkheer van Nagel, bovengemelden Heer van Heeckeren tot Enghuyzen , en eindelyk in plaatze van den laatstgenoemde tot Raad en Reekenmeester van Gelderland, Jonkheer van Heeckeren Heer van Suideras. Dordrecht. Uit een naamtal door de meerderheid van Dekenen der Gildens, uit> gebragt, zyn by Zyne Doorluchtige Hoogheid den Prins Erfftadhouder, tot.Agten dezer Stad voor den tyd van een Jaar verkoren, voor het eerfte Kwartier de Heeren Mr. Herman van Bracht, en F: van Késfel; voor het tweede , de Heeren Lódewyk van Loon en Paulus Knogh; voor het derde de Heeren. Jufius de Bruin en Mr. J. H. Hceufr, en vóór het vierde de Heeren Huibert den Bandt en Sibertus van Nieveldt. s'G ravenhage. Tot Burgemeefteren zyn aangefteld de Heeren Mr. Aör.ia.an VAM Verandering dnder de hooïe en laaoe A mp tenaarsenz.  18rt NIEUWE NËDÈRlANDSCHË VërAn- DKRING 0-\dèr de HOOGE en iACE Amte- naars EfiZ. Leyden. Den ió November is als Hoof óN officier dezer Stad beëedigd de Heer Mr. Pietet ffan Marcus, in plaats van den Heer Mr. Johan Hieronymus van der Marck. Tot Burgemeesters zyn aangefteld de Heeren Mr. Cornelis Chastelein, eerfte eri "Voorzittende, Jacob vander Meer, Heer van Hoogeveenj Mr. Pieter. Changuiow ea van der Go es, Mr. Abraham van Neck, Mr. Pieter van der Poel. Tot Scheepenen , de Heeren Mr. Johan Patyn • Mr. Jan Slicher, M'. Govert Frar.co van Slingelandt, Mr. Paulus Belaerts, Mr. IVillem'T Hoen, Mr. Diederik van dér Burch v&n Spieringshóek. Tot Scheepenen van Scheveninfi;, Mr. Boudewyn de Wit. En tot Scheepenen Commisfarisfen van 'sLands Gemeene Middelen, de Heeren Mr. Jan Slicher, Mr, Govert Franco van Slingelandt en Mr. Paulus Belaerts. Als mede tot Vroedfchap, de Heer Adam Goetman in plaatfe van wylen dén Heere Sehastiaan Schoonderhaagen. Zyne Doorl. Hoogheid de Prins Erfftadhouder heeft den Heer Jan Hendrik Knuyff aangefteld tot Schout, Gaardermeefter. Secretaris en Stokhouder van de Baronnie Acquoy, mitsgaders' tot Hoogdykheemraad van Schoonderwoerd en 't Land van der Leeden, in welke hoedanigheden die Heer ter Kamere van den Domein' Raad van Zyne Doorl. Hoogheid den eed heeft afgelegd. Voorts tot Gouverneur van 'Hertogenbosch en onderhoonge Vestingen, in plaats van den Hertog van Brunswyk, den Lieutenant Generaal JEgidius van der Dusfen.  JAARBOEKEN, November, 1784. 181c en Mr. Hendrie Balthazar van Halteren. Door de Heeren Curateuren van s' Lands Univerfiteit■, is tot gewoon Hoogleeraar in de God geleerdheid en Kerkelyke Gefchiedenisfen beroepen , de Hoog Eerwaarde en Hooggeleerde Heer Jona Willem te Water * Kerkenletraar ei Hoogleeraar te Middelburg. Schoonhoven. Den 6 Novembei zvn door Zyne Doorl. Hoogheid, den Prins Erfftadhouder , uit een overgeleverde naamlyst verkozen tot bekleding van de Wethoudef h p de zer Stad, tot burgemeesteren de Heereu JJr Carolus Carnier en Mr. Hendrij Hudig; tot Schepenen de Heeren Mr. Dirk dt Weille, Anthony Cornier, Cornelis Roels Arnoudsz,, Heere van Waarder, Sehastiaan vanNooten Adsz., Hendrik Slingeland, Dr. Ignatius van Zeider er pieter Vergeer, en tot SchepenenCommisfarisfer der gemeene Lands middelen, de bovengem Heeren Anthony Carnier , Cornelis Roels Arnoudsz*, Heere van Waarder, en Sehastiaan van Nootet. Adsz. Leeuwarden. Den 17 Ocïobei I784 is in den Ouderdom van 73 Jaal*en overleden de Heer Frans Hendrik Reen, mede Raac in de Vroedfchap en oud Scheepen dezer Stad; in wiens plaats den ay November de Vroedfchap in deszelfs plaats tot Lid heeft verkoren , de Heei en Mr. Carel Willem Coulon, regeefend Burgemees ter dezer Stad. LYS1 Veran» dering onder' de hooge en lage Amte- I naars enz. I l ! [ i  i3ao NIEUWE NEDERL. JAARB, November, i?ü4, LYST DER PRYZEN VAN VERSCHEL DE PRODUCTEN ONZES LANDS. Rotterdam den 22 November. Rotterdam den 22 November. 'by dé Z. Zak. Tarw Jarige Zeeuws 253288 by den Steen." —— Nieuwe dito 21 a 23 8 Vlas Allerbeft 44 a 45 ft Rogge Oude 15 a 16 8 Best 38 a 43 ft". -—— Zeeuws, 16 a 17 g—Middalfoort 32 a 37 ft. Gemeen 2? a 31 ft. by 't Laft, —— Allergemeenst as a 27 ft, Boekwyt op 154 g a 27 cC v Kly zonder Weeg'ïn 25 a 26 o€ Geest —— Winter 2.43 a 26 ff Haver Vriesfe Brouw 18 a 20 ff —— Groninger dito 18 a io^T —— Zeeuwsenlnl. 15 a 18°^ paaedeb09we» 26 3 28 oC.  NIEUWE NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN? December, MDCCLXXXIV. GELDERLAND. Arnhem. Zie hier eenige voorftellen van het Graaffchap Zutphen ten Landdage gedaan : „ De Graaffchap is van Advys , dat de „ Gecommitteerdens ter Generaliteit beho„ ren te worden geauthorifeerd, om in de „ amgetogene Augmentatie te confenteeren, zo nogthans, dat de aangeworvene Man„ fchappen , except de Artillerie en Mi„ neurs, by het fluiten der Vreede, ofwan,,, neer den Oorlog niet voortgaat, aanftonds „ zullen worden gereduceert, „ Dat ook het Corps van den Rhyngraaf „ van Salmt in dat zelfde cas , insgelyks 8, zal worden gelicentieert; met verdere byw voeging, dat Hunne lid. Mog. wyders Eeeeee "j>ge- Arn- HEM.  ifat NXEÜWE NEDERLANDSCHE Arn- , h e ia. Bedenk. omtrend het plan van den R iyigr. v. $ ai ni. ,, geremarqueerd hebben de groote löm var^ „ Recruutgelden en Soldyen, dïe aan' dat' „ Corps moeten worden betaald , rhitsga„ ders de nadeelige gevolgen, die daar uit „ voor de Armée van den Staat Zullen re„ fulteeren , eri of deswegens de noodige „ voorzieningen niet zouden kunnen worn den gedaan." Omtrend het plan tot het oprigten van eene bende ligt krygsvolk' van den Rhynpraaf v an Salm, heeft Jonkheer van der Capellen tot de Marsch, deze bedenkingen voorgedragen: TJTet Elfde Artikel als houdende een beding, dat xx de Chef van voorfchreven Corps altoos zal genomen worden, uit het Rhyn-Graaflyk 'Huis van Salm, zoo hebben moeten worden geroieert, by aidien tot hec aanwezig blyven van gezegde Corps 't zy geheel, 'c zy voor de helft, was befloten geworden: men is het tegenwoordig omtrent het gevaar van erffelyke digniteiten in dé Republiek eens, doch daar het nu te gelyk met andere geaugmenteerde Troepen, by de Vreede dadeiyk zal worden afgedankt, is het onnoodig in deezen verdere voorzieningen te bepalen. Agtlte Artikel. Het is eene ouredelykheid , dat de Officieren van dit Corps dezelfde Soldijen als de nationalen zullen genieten: Husfaaren zyn ligter gewapent dan Dragonders , die moeten dus piet betaald worden op den voet der ordinaire Cavallcrie, waar uiteen' gevaarlykongenoegen by de Armé zoue kunnen ontltean, hetzelfde te re.i a quecren omtrent Art. 13. ' Agtfgbde Artikel. De hier by voorgeflagene vergoeding is de grootfte oabillykheid, daar h'gte Troe-  JAARBOEK EN, December, l?84« 1823 Troepen- veel facieier recruteeren dan ordinaire Regimenten, voor al, daar het ontegenfprekelykj is, dat de Rhyn - Graaf ten deezen opzichte boven andere veel avantages heeft. Het Land is gewoon te geven tot vergoeding t van een Kuiter io Ryxdaalders en aan de Infan / tery ƒ 35: 19 : —. . 1 Volgens Kelolutie van den 25 Juny I74j,beneficeert het Land voor den Ruiter,, gebleeven in de Bataille van Fontenoy, 10 Ryksdaalders, even zo veel voor drie zwaar gekweeften. Voor een Paard ƒ 88,; 10: Voor een Soldaat ƒ35:19 :Ook voor dHe zwaare gekwetften. De gcffipuleerde Aanrits - Gelden . voor dit Corps zyn veel te hoog gefteld , hierin als ten hoogften onbillyk voor de Nationale Regimenten moet redres gemaakt worden. Men dient altoos in het oog te houden dat voorfz, Corps, als ligte Troepen zynde, zo veel gemaklyker zal aau te werven zyn. En men vergelyke dan de geproponeerde Aanrits - Gelden, met die voor de Manfchappen , in de Cavallerie, Dragonders en Infanterie, en dan zal een ieder overtuig! worden, dat het fchreeuwend. voor onze Nationale zou zyn ,- dat voor een Husfaar zou betaald worden ƒ 318:-. En voor een ligten Ruiter ƒ 356:—Voor een Eufelier ƒ ico;—. Daar tegen zyn de Recruutgclden voor de Manfchappen , die voor de ordinaire Cavallerie en Dragonders moeten aangeworven worden , zoo merkelyk , minder geftelt dat zonder eene geproportioneerde verandering, hier uit inconvenienten van het grootfte aanbelang voor de Armée zullen ontltaan. Want is het niet aller onredelykst, dal het Land maar zou goed doen voor een zwaaren Ruiter ipo Ryksdaalders bf ƒ 250:—. Et voor een Dragonder niet meer dan 90 Ryksdaalders of f 225: Ook is het niet evenredig dat voor een Fufelier by het voorfz. Corps ligtc Eeeeee % Trog- Ars- ïem. $edenk. mïrend >et plan 'an den R hyngrï 1. Saïra. 1 I  i824 NIEUWE NEDERLANDSCHE Arnhem: Troepen zo veel Aarrits-Geld zou beraald wüf> den als voor een ordinairen Soldaat. Verders heeft nog het Kwartier van Zutphen dit volgende voorgedragen: „ De Graaffchap haare gedagten nader hebbende laten gaan over haare opening „ van gisteren, vermeind, dat de daar by vermelde authorifatie op de Gecommitteer-. dens ter Generaliteit, zou behooren te „ worden geamplieert, om tevens in het fc„ crete Befoigne te kennen te geven het „ misnoegen van Hunne Ed. Mogende, dat „ de Frontieren , mitsgaders de Fortiftca„ tien en Magazynen fpeciaal in de Graaf„ fchap, in zo een defecfeufen ftaat zyn, „ dat dezelve voor geen de minfte attaque „ beftandis, en dat over zulks eene fpoe„ dige voorzieninge daar omtrend by den „ Raad van Staten moge worden werkftellig „ gemaakt." „ De Graaffchap geeft de andere Kvfar„ tieren in bedenking, om de Gecommit„ teerdens ter Generaliteit te authorifeeren , „ om ter Vergadering van Hunne Hoog Mo„ gendenvoor te dragen, dat het ftuk der „ Patenten mag worden gereguleerd op „ eenen egalen voet met de andere Provin„ cien, en dat deswegens een Befoigne met „ den Raad mag worden aangelegd, ten fine van Rapporc ten naasten." „ De Graaffchap in confideratie neemen„ de, dat aan *s Landichaps Refolutie van den  JAARBOEKEN, December, 1784. t'^S \i den 10 December 1783 concernerende het Poinct der Titulaire Actens enz noch ,, niet is voldaan, geeft de andere Kwartie1 ren in bedenking, of het Gecombineerde Coilegie niet zou kunnen worden gcauthorifeert om van Zyne Hoogheid als Kapitein-Generaal te verneemen de Confideratien., zo Hoogstdezelve daar omtrend „ mogte hebben, ten einde die ingekomen '5, zynde, hier van aan de Landfchap Rap„ port te doen ten naasten-" . ' Verders heeft nog .bovengemelde Jonkheer v. d. Capellen tot de Marsch , verfcheidene zo mondelinge als fehriftelyke voorftellen gedaan , tot eene verbetering van 's Lands krygswezen, beteugeling der uitvoerende magt, — Onderzoek over het gedrag van den Raad van State, en opfchorting van de posten van deszelfs eerfte dienaars. Het regelen van het regt der Patenten, - voorziening by de Provincie, omtrend het willekeurig beftel by den Kaptein Generaal over de titulaire Aciens, plaatzing by de Armée, verkoping der Compagnien enz., zónder egter hier in te Jagen. Dezelfde voorftellen zijn in de andere Kwartieren,- , door de Heeren van Nyven* heim, van Zuilen van Nyevelt en Lynden tot Oudenaller gedaan, dog met even weinige uitwerking. Alleen is tdegeftemd in de verbetering van dé Armee, eri om de Afgevaardigden ter vergaderinge der Algemeene Staten te magtigen, om in het seheimBefoigne aan te dringen, dat het buk 6 Eeeeee § óes Ar* hem»  Arnhem ï8a6 NIEUWE NEDERLANDSCHÈ der Patenten by de Bondgenoten op eenen gelyken voet wierde geregeld: en omtrend titulaire aciens , om nogmaals de gedagten van den Kaptein Generaal tê verzoeken. Het voorftel van den Heer v. d. Capellen tot de Marsch, om het Reglement der Provinciale regeering te herzien, weigerde de Voorzitter der Vergadering in omvrage te brengen. Den 12 December nam de Gezworene Gemeente dit befluit: Extraordinair Vergadert den It December 1784. Ts ter Vergadering voorgedragen, dat door 't A Overlyden van den Heer en Mr. G. J. Bturicius, het Secretariaat dezer Stad is vacant geworden. Dat, hoe zeer de begeving daar van , ingevolgen bet Reglement van het jaar 1750 ook is verr bleven by die geenen, die daar toe van ouds bevoegd zyn geweest: en de vervulling van 't JRaad Scretariaat aan Zyne Doorluchtige Hoogheid gedefareert; 't zelve echter een en andermaal door den Heer Erf - Stadhouder is vervult geworden. Dat 'er derhalven gegronde vrees voor handen zynde, dat zulks wederom in diervoegen zal gefchieden, het van de uiterfte noodzakelykheid is, zich te addresfeeren, aan de Heeren van de Magiftraat eu inftactiën te doen , dat Hun Ed. GrootAchtb. in deezen, 't Recht dat volgens Conjlitutie van Ouds aan dezelve heeft gecompeteert, en ook als nog is Competeerende, gelieven te maintineeren, en het thans vacante Secretariaat, met  JAARBOEKEN, December, 1784. Haf met een bekwaam en naar Stads Rechten behoorlyk gequalificeert Perfoon , zonder aanneminge \ van eenige recommendatien tc vervullen. En dat van dit voorneemen en befluit aan Zyne Door-, luchtige Hoogheid ten eerften worde kennis ge Voorts, inval 't Zyne Doorluchtige Hoogheid, reeds mogt behaagt hebben* of onaangezien zulk een Declaratoir behagen mogt, iemand tot her voorfchreeve vaceerende Ampt te nomineeren en aan te ftellen, Hun Ed. Groot Achtb. te verzoeken van denzelven niet te kennen en te weigeren in Eed te neemen. Waarop gedelibereert zynde , is met eenparigheid van Remmen goedgevonden en veiftaan, , zich met voorfchreven Propofitie ten vollen te Conformeeren, en m geval de begeving van 't ., Secretariaat niet conform deeze conftitutie ge, fchieden mogte , tot confervatie van deezer Stads Burgery onvervreemoate Rechten ; ten ', kragtigften te protefteeren en zich dat alles te referveeren. wat tot hekoming van redres zal !! nodig en behoorlyk vinden." En zal van deeze Refolutie door deGildemeesteren, die hier toe verzogt en Gecommitteerl worden, oy deezen Extract in Hun Ed. Grooi Achtb. Vergadering worden kennis gegeven. (onder flond') Pro vero Extractu. (was getekend') H. ENGELEN. De opfchryving der Ingezetenen , te platte Landen tot de wapenoefening, om meet veel tegenftand. Eeeeee 4 Aas. 1F.M. 3efl van j. Gem. topens 't tegeven mn de ïost van Secretar. 9  im NIEUWE NEDERLANDSCHll DORD RECHT. HOLLAND. Dordrecht. . ^""Vntrend het verleenen van meerdere' V_y magt aan de Commisfie te Rotterdam d heeft de Regeering dezer Stad befloten: j, dat Gecommitteerdens in Rotterdam zul- len blyven met die magt, waar mede zy „ zyn aangefteld, dat men Hun Ed* Mog. „ voor het Crimineele zal toevoegen Gede„ puteerdens uit den Höve van Holland # ,, met een Fiscaal by Hunne Ed. Groot „ Mog. te benoemen, doch dat dezelve mét ,, de Gecommitteerdens gecombineerd zul„ len ageeren. De Oudraad was van o uuren des morgens tot des namiddags ten vier uuren vergaderd. Haarlem. Den 13 en 14 December gefchiedde alhier volgends befluit van de Heeren Burgemeesteren , door de opzieners der Stads Schooien , langs de huizen eene buitengewoone inzameling van giften, tot invoering van verfcheidene nuttige inrigtingen ter verbeteringe van het Schoolwezen binnen deze Stad. Deze inzameling heeft opgebragt de aanmerkelyke fom van ƒ ^816-12-: De Beftierders van het tweede Lid van de ftigting van wylen den Heer Pieter lyier van  JAARBOEKEN, December, 17S4. 1^29 mn der Hulst,b'mnen deze Stad,hebbeh tot een onderwerp in de Dichtkunde, voor den jare1 1785 , en ter verkrygiug van den gouden eerpenning van vier honderd guldens, innerlyke waarde, voor de beste verhandeling, over dat onderwerp in te zenden, gekozen, en wordt thans, met goedvinden der Heeren Beftierderen , uitgefchreven het navolgende : „ Nademaal, in 't antwoord op de vorige „ by deze Fondatie uitgefchreevene Vraag „ in de Dichtkunde, aangeweezen, en, uit „ *t groote voorbeeld van J. v. Vondel, al„ lerkenlykst is 't nut en voordeel der na- volginge van de oude Griekfche en La„ tynfche Dichters ; zo wordt thans den „ gouden eerpenning van het Tweede Colle„ gie dezer Fondatie beloofd aan den gee,, nen , die aan de Nederlandfche Dichtes, ren, dér oude Taaien niet kundig, de „ beste handleiding zal geeven,om'tfchoon „ en verheven dezer oude Dichteren, en, „ boven allen, van den vader derzelven „ Homerus, zo te leeren kennen, dat zy daar door in ftaat geraaken zich van „ dat fchoone en verhevene te bedienen, en „ zelfs, op 'tvoetfpoor der gemelde Dich„ ters, nieuwe dichterlyke cieraaden te „ fcheppen , om daar mede hunne Dicht„ Rukken te verryken. De verhandelingen over dit onderwerp moeten in de Nederduitfche taal leesbaai gefchreven zyn, en op de gewoone wyze, vragtvry toegezonden wordefl aan leyler, Fo& Haa*- ,EM. 1  -Haar j ï§3e NIEUWE NEDERLANDSCHE • Fondatiehuis te Haarlem voor of Étèrfff op den eerften April, 1786. D e l f t. De Heeren Hoofdlieden der Schuttery^ met namen Schuurman , Verrooten, Beck% van der Lee, van Ryn, de Roo, van Engelen , van ■ der Linden , Pannevis, van der Hel, Schuts en van der Kaay, hebben zig op den ao December by een verzoekfchrift vervoegd by de Heeren van de Weth dezer Stad, met verzoek, om hun weder in het bezit te willen ftellen van een oud Recht, hen uit kragt der Unie van Utrecht toekomende , zo als gemelde Hoplieden beweeren, beftaande in het dragen van den ïuisterryken Bardezaan, in plaats van den onaanzienlyke Sergeants Hellebaard. ; 5s Gravenhage. De Rusfifche Gezant heeft in de afgelopene maand, aan Hun Hoog Mog. dit gefchrift ingeleverd: A He de Rappen van de Keizerin, zedert de aan. lx vang van Haare Regeering, altoos geftrekt hebbende, tot behoud der Vrede, en der algemeene ruft, kan Haare Keizerlyke Majefteit,' met geen onverfcm'lligheid aanzien, de ongelukkige jmlfandigheid, waarin de Republyk zig op nieuws gedompeld vind. Zy kan voor Hun Hoog Mog. niet verbergen iaare genegenheid voor 2yne Keizerlyke Majefteit ,  r JAARBOEKEN, December, 1784. If^t fteit, deszelfs Vriend en Bondgenoot; Zy heeft bok in veele gelegenheden blyken gegeven vanv het befang,welke Zy nooit nagelaten hee$ 'e ftellen,g in de welvaart van dé Republyk , zo dat Hun Hoog Mog. niet anders kunnen aanzien, als een2 gevolg van deze genegenheid, de fmert met wel-y ke Haare'Keizerlyke Majefteit, op eens de on«( derhandelingen via facïi heeft zien afbreeken.2 welke aan Zyne Keizerlyke Majefteit geen andere weg febynt over telateh, dan de zorg tot handhaaving Zyner waardigheid ; welke voor het cog van geheel Europa in dezelve betrokken is« De jlekerin', geleid door de verzekering van eert aangenaame zaak aan Europa te weeg te brengen , en begeerende de gevolgen voor te komen , welk de algemeene rust van Europa zouden kunnen ftooren, heeft aan de ondergetekende belast» om Hun Hoog Mogende uit te nodigen, om,terte yl het nog tyd is, zodanige middelen by de hand te neemen, welke haare wysheid haar zal inboezemen, om op nieuws de onderhandelingen te hervatten , welke zo ongelukkig afgebroken zyn, en hier door voor te komen de voortgang van een misverftand, welke tot een openbaare Oorlog fchynt te zullen uitbarsten. . ' De overwegingen van het welzyn der Republiek, gehecht aan het onderhoud der Vreede, aan de eene zyde, en aan den anderen kant, devreedenlieven'de gevoelens, welke Zyne Keizerlyke Majefteit altoos heefc doen blyken , en waarvan hy riet afgaan 'zal, dan in de uiterfte noodzakelykheid, laaten geen twyfel voor de Keizerin over. öf Hun Hoog Mogende zullen, op Haare uitnodi. gingen, welke opgegèven zyn door de zuiverfte beweegredenen , zodanige trap van oplettenheid èn belang ftellen, als dezelve verdienen; enzoda nig befluit nemen; als met hunne wysheid over eenkomftig zal zyn, en uit welke eene heilzaamt ei sGra» shhae. dimerie m den lez. van lusiand.  y*g# NIEUWE NEDERLANDSCBg 'sGra- venha» GE. De ftad Leyden heeft ter vergaderinge der Staten van Holland het voorftel gedaan, datamten, zo politique als militaire, in de Generaliteit openvallende, in 't vervolg niét meer zullen begeven worden , voor dat ieder Gewest daar over in deszelfs Statenvergadering zal hebben geraadpleegd en be? floten. Ter meerdere bevordering van de geldligting, op den y November befloten, hebben nog de Staten dezer Provincie goedgevonden, dat in dezelve kunnen gebruikt worden, alle de Obligatien, welke voor den jare i/oo zyn gedagtekend, en ook die geenen , welken zyn vernieuwd , dog welker gelden voor 't jaar 1700 zyn belegd. De Petitie en ftaat van Oorlog voor het sanftaande jaar 1785 is den 24 December door den ganfchen Raad van Staten, Zyne Doorl. Hoogheid den Heere Prince Erfftadhouder aan 't hoofd hebbende, met de gewoone plegtigheden ter Vergaderjnge van Hun Hoog Mog. overgebragt. De Staten van Overysfel hebben mede bewilligd in eene Geldleening by de Generaliteit, van vier millioenen, op voorwaarde, (lat binnen 4 maanden opening gedaan worde en nuttige fchikking voor beide zyden kunnen on titaan,. KALITCHOF.  JAARBOEKEN, December, 9784. 1833 de van de Generalïteitskas. De Staten van Groningen en Ommelanden hebben fterk aangedrongen, zo wel om de opening der Gencraliteitskas. als om door de Bondgenoten te worden in fta^at gefield tot eene behoorlyke verdediging van hunne Provincie, met verklaring, datzy, by ontftentenis van dit een en ander, na zo menigmaal vrugteloos daar op aangedrongen te hebben , zig genoodzaakt zullen zien , geene penningen meer ter Generaliteit te leveren; maar dezelve gebruiken tot hunne eigene verdediging. Ook heeft die Provincie haare toeftemming gegeven tot het opregten der 4 benden ligte troepen ; hoe wel de Rad Groningen van oordeel was , dat men met Hólland moest inftemmen, het welk alleen in dat van den Colonel Maltha voorgeflagen , bewilligd hadt, op voorwaarde, dat het aanflonds by den Vrede moest afgedankt worden; terwyl Friesland zig tegen het oprechten van alle die benden verklaard heefr, Zyne Doorlugtige Hoogheid , de Heer Prins Erfftadhouder, heeft in 't begin dezer maand ter vergaderinge van Hun Hóóg Mog. den voorflag gedaan , om den Grave van Maillebois, Lieut. Generaal in Franfchen dienst, als Generaal der Infantery in dienst van dezen Staat te verbinden. Welk voorftel goedgekeurd zynde , heeft de Gezant van den Staat , de Heer Brandt/en den 21 December, uit naam van de Republiek aar ■het Franfche Hof het verzoek gedaan, dal gein. Graaf de Maillebois in Staten diensi mogt 'sGr/u venha-  fB3f NIEUWE NEDERLANDSCHE ?sGra VEnHA GE» S mogt overgaan, 't Welk in den Staatsraad ■ overwogen zynde, geredelyk is toegeftaan. Deze Graaf een zeer kundig krygsman, zal verfcheidene Franfche Officieren mede brengen. ' ' Het rapport der Heeren Gecommitteerden van de Heeren Staten vanHolland en Westfriesland tot het onderzoeken van'sLands Frontieren . in druk uitgekomen zynde, is op hoog bevel het verkopen daar van verboden, en daar van geen gebruik in deNieuwspapieren mogen gemaakt worden. Dog in de- Haagfche Courant van den 3 dezer maand Jas men niet alleen eenen brief van den Raad van State tot geleide eener Memorie van Confideratien en en Elucidatien op het bovengemelde Raport, maar ook die Memor.e in die zelfde Courant van den 6 en 8 dezer begonnen: Derhalven is de Uitgever dier Courant deswegens reeds eenige malen geroepen voor Gecommitteerde Raden , en het vervolg yaq dat Ruk is verboden in de Couranten te Rellen. ' ' Zie hier ook een befluit van Schout, Burgemeesteren en Scheepenen dezer Plaatze, genomen den 24 November 1784. T"V Magiftraat van 'sHage, in confideratie genomen hebbende den tegenwoordigen ftaat vm Haare Schuttery, vind goed, onder gunftige approbatie van Zyne Doorluchtige Hoogheid ,den Heere Prince Erf-Stadhouder , na ingenomen Advis van den Heere Colonel en verdere Leden van den Krygsraad, aangezien den tegenswoordi»  JAARBOEKEN, December, 17844 ifgy jge omftandigheden j waarin ons lieve Vaderland zich bevind . een ieder Schutter. voor als noch van geen nieuw Geweer voorzien zynde, te ordonheeren, om zich binnen den tyd van agt dagen te vervoegen ten Huize van zyn Capitein 3 en aldaar zich by gefchrift, te declareeren, of hyeen Geweer op recognitie, dan wel in koop van den Krygsraad verkiest te nemen, op de conditiën in het gedrukte Reglement omtrent dè nieuwe Geweefen uitgedrukt, en word de Krygsraad fequalifi. fceerd zo ras rfiogelyk de verdere nodige fchikkingen te beraamen; en vervolgens een aanvang te maken met de nieuwe Exercitie te jntroducecren; zullende als dan een ieder Schutter, van wegens Hunne Ed. Achtb. worden voorzien meteen Zydgeweer, beneffens deszelfs Bandelier, doch welke by ontflag Of aflletven van een Schutter aan den Krygsraad zullen moeten worden overgegeven , en by ontftentenis of verwaarloozing zodanige Somme, als door den Krygsraad daar op zal worden gefteld. Kn zal Extract deezes gegeven worden aan den Heer Colonel, met verzoek om daarvan kennis te geven aan den Krygsraad. (öttüer flond) Accordeert met de voorfz. Register* ( Was geteekend) j. P. VAN DER H A E R.' t)e Krygsraad der Haagfche Schuttery heeft den 27 November 1784. de nieuwei Wapenoeffening met eenparigheid van fterrixhen vastgefteld. Fffff'f te 's Gravenhage. Befl. wegens wapen, der Schutter.  'sGra- Vi-.NHAOf. Leyden. De omftandigheden van den gevreesden Oorlog met.den Keizer vereischten verwisfeling van het in krygsbezetting liggend krygsvolk. De Guarde Dragonders uit Leyden naar 'sHage nekkende, hadden by dien uittogt zig met Oranje linten en ftrikken vercierd. en veel geroep gemaakt van Oranje Boven enz. hetwelk, gelyk van allerlei leuzen , by een Placaat der Staten is verboden. Dit is hier dan zeer euvel opgenomen, en de Afgevaardigden dezer Stad hebben ter vergaderinge der Staten van Holland het voorftel gedaan , om navorfching deswege by de bevelvoerende Officieren te doen enz. Mejufvrouw Catharina Taan , Weduwe G. C. van der Meulen, is den 24 December uit haar huisarrest ontflagen. Daarentegen is decreet van apprehenfie door den Hoofdofficier verzogt en door Scheepenen verleend tegens Johan Grypfoe, en Cornelia van der Sant, befchuldigers van voorgem. Weduwe. Deze zyn reeds zedert voorledene Maart onder het Raadhuis in bewaaring geweest, en nu naar de gewoone gevange■ . nis 1836 NIEUWE NEDERLANDSCHE Den 7 December 1784. is de Ridder Harris, Gezant van den Koning van Groot-Brit» tannie by dezen Staat, alhier aangekomen, en heeft den 8 zyne geloofsbrieven overgeleverd.  JAARBOEKEN, December» 1784." 183? bis op 's Gravenftein overgebragt. Zie hier voren bladz. 984 en volgg. By de Heeren van den Gerechte is befloten : „ dat provifioneel en tot kennelyk we„ derzeggens toe, geduurende den tyd dat „ zal confteeren befraetting van de Kinder„ ziekte binnen deze Stad te zyn, aan alle Heeren, refpecfive Profesforen en Doét0* „ ren in de Medicynen, Chirurg-yns en A„ pothecars binnen deze Stad, werd vryge* laaten de Kinderziekte alhier te mogen „ inenten, doch niet dan aan Perfoonen of „ Kinderen binnen deze Stad gedomicilieerd „ zynde, en niet in Huizen alwaar zig bui„ ten die geenen, die ftaan te werden inge- ent, bevinden mogten Perfoonen, die de „ gemelde ziekte niet hebben gehad, ten zy „ dezelve zig bevorens daar uit komen te „ retireeren; en werd wyders die geenen, „ die de Inëntinge zullen komen te doen „ wel ernftig gerecommandeerd, alle mogej, lyke Pra;cautien in 't werk te ftellen ^en „ door die geenen, die daar by eenige di„ reefde hebben in 't werk te doen ftellen „ „ om de befmetting, die daar uit zoude kun„ nen voorkomen, zo veel mogelyk te pr«e* venieeren." Wy hebben in onze voorgaande ftukjes , ( zie bladz. 1118. en volgg, J van het oproer in de maand Juny 1784 in deze Stad voorgevallen , gefproken ; van welken het gevolg is geweest, dat eenigen der oproermakers gevat zyn, in hegtenis ^eFff fff 2 bragt, LEGDEN.  1838 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leyden. Aan zyne Doorlugtige Hoogheid den Heere Prince van Oranje en Nasfau, enz. enz. enz geeven met den diepften eerbied te kennen 3/aria . Kwaadgras, Maria de Clercq, en Pieter Kwaadgras, alle woonende te Leyden , en zynde Huisvrouw, Moeder en Zwager refpeftivelykvan Adrianns Trago, Burger en Broodbakker te Leyden , thans in Crimineele Gevangenis aldaar. Dat de demarches zedert een geruimen tyd gedaan , omme te Leyden een zogenaamd Vry. Corps op te richten, aanleidinge hadden gegeeven tot eenige onrustige beweegingen binnen de voorfz. Stad. u Dat de voornoemde Adrianus Trager, befchuldigd zynde geworden van deelaan deze!vebeweegingen, en zig by de eene of andere geteegenheid onvoorzigtigmet woorden uirgelaaten te hebben (gelyk doorde Supplianten van ter zyde vernomen is } zulks ten gevolge heeft gehad $ dat dezelve Adrianus Trago, des avonds jn het ontrekken r.z de Wachc met de overige Wacht hebbende Burgersbinnen de voorfz. StaJ, op den '8 uny 1784 » door Schout en Gerechtsdienaars is geapprehen» deert, en aldaar in Gevangenis gebragt op'sGrav-nfleirj. Dac bragt, verhoord, en den 5November 1784 hun vonnis en ftraf Ronden te ontvangen. Daags te voren, den 4 November, wierdt van wegen de Vrouw , de Moeder en de Zwager van eenen bakker, Adriaan Trago genaamd, en die, als den voornaamile fchuidige den 5 November mede zyn ftraf zou ontvangen, aan den Prinfe Erfftadhouder, ter verkryging van Pardon, dit fmeekfehrifs ingeleverd.  JAARBOEKEN, December, 1784. 1839 Dat de voornoemde Adrianus Trago , aldaar tot nu toe buiten alle acces gedetineert zynde geweest, de Supplianten op publicque gerugten beet ugt zyn gewerden, dat op morgen tegcndenzelven een vonnis zal uitgefproken en gefxecuteert worden, het welk den gemelden Adrianus Trago niet alleen , maar inzonderheid mede de Supplianten zyne Bloedverwanten, allezeetst zoude grieven. Dat de Supplianten by zig zeiven geperfuadeert 1< ff fff 3 De zynde, dat in de excislen, welke meergemelde Adrianus Trago ter zaake voorfz. gepleegd zoude mogen hebben, nooit is geweest een boov opzet of moedwillig kwaad voorneemen, pn zigverbeeljende, djt by aldien hy by Procureur had mogen occupeeren, en over de qualiteit van de excesfen, hem te laüc gelegd, or door hun .;eadvouëerd, in eene volkomen defe'fie gehoord had kunnen zyn, dezelve minder zw * ™% Ley- JEM. Voordr. wn Ley len in de :aak van Vrago.  i8s8 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leïs- BEN. Fuordr, van Leyden in dt zaak vat. Trago. delicten, mee opgezetten wille gepleegt, en bui. ten het vermogen van den Heere Stadhouder gelteld, omda ;r omtrend eenige gracie, abolitie of pardon te verleenen, niet anders zouden kunnen befchouwen, dan niet fusceptibel voor eenige gra* cie, ren ware zy het Crimen perducllionis, gelyk ftaande met dat var Icefis Majeflatis, niet meer onder de enorme delicten zouden willen reekenen, naardien zy vertrouwden, dat de Leden aan een der integreerenae Leden van de Sonveraine Ver* gadering van Haar Ed. Gr. Mogende, aan wien het kennelyk wa<., immers behoorde te zyn, tot aan hoe verre dat gedeelte van de Souverainiteit, als onaffcheidelyk van dezelve, uitmaakt het verkenen van gracie, aan een derde was gecedeert, niet zullen of willen bedisputeeren het vermogen om te beoordeelen, of de d< 'or den Souvr rain gecedeerde toelating van derzelver wezentlyk gezag, geappiiceert wierd ie gevallen, naar aan al of niet fusceptibei; naardien zy eindelyk meenden te mogen vasthouden, dat in cas van oproer, (waarin ten dezen geverfeert geworden is) door middel yah gracie niet kan gedagt werden om de zo hoog nodige, heilzaame, en niet genoeg tewaardeeren Juftitie te ilrtnimuj; veel min te interrumpeeren, dat aan de meest ichuldige met den in mindere graad ürafbaare, de op confesfie geweezene fententien Diet werden ter executie gelegt, gelyk dit in cas mbjeef het geval geweest was. Dat zy Heeren Gedeputeerden by dit alles niets zouden voegen, maar gaarne het zelve overlaten aan de ferieufle confi.-.ërme var de Leden van Haar Ed. Gioor Mog Soqyeraine Vergadering, doi dar. zy zig in naame op fpeciaale last van de Heeren denzei ven Pri i cipafden niet mogten terug houden vanlaao deaiierk-ritufteconfideratien derLeden over tc laacen. of wannee* verkeert gebruik, om niet te zegge n misbruik , gemaakt word van dat gedeelte van de Souverainiteit a!s is her verleenen van graa Cie, bet dxa geen tyd word, daar tegen met ten  JAARBOEKEN, December, 1784. 1859 Icragt te waaken , en te voorzien 5 en ©f het buiten bedenking kan zyn voor den Souverain, dat eene waakenue Jufhtie op het oogenblik , dat derzelver welbepaalde ordres in cas van Oproer ten affchrik van anderen zullen werden ter executie gelegt, kau werden te rug gehouden om daar in voort te gaan. Dat zy Heeren Gedeputeerdens in naam van derzelver Principaalen, die de in dezen te maken voorziening zeer gaarne zouaeu ovenateD aan nee goedvinden der Leden, dog fpeciaal gelast waren om roet ernst, en overtuigt van de hoogde noodzaakelykheid, te inüeeren, dat dadeiyk Prxüdent en Raaden van den Hove Provinciaal werde aangelchreeven, van zig ter zaake van een Vonnisfe door Heeren Scheepenen der Stad Leyden tegen Adrianus Trago op den 5 dezer ter executie gelegt, even zo min als tev zaake van een addres door Maria Kwaadgras, Maria de Kkrcq en Pieter Kwaadgras, op den 4 daar te vooren aan den Heere Errftadnouder gemaakt, met de gevolgen en aankieeven van dien, verder niet te bemoeijen, en zig foigneufelyk te wagfen van daar over, in welker maniere ook , te incommodeeren den Heer Mr. ffohan Hieronymus van der Marck, in qualiteit van afgegaancn Hoofdofficier der gemelüe Stad. Eii dat wyders van de in deze by Haar Edele Groot Mogende te neemen Refolutie, aan Zyne Hoogheid den Heere Prince Erfftadhouder Copie werde gegeven om te flrekken tot deszelfs narigt. En dat voorts ingevolgen deRefolutie van haarEd. Gr.Mog. van den 29 Aprillaatstleden nader aan Praslident en Raden van gem. Hove werde aangefchreeven, om ten fpoediglfe aan den inhoud van dien re voldoen , ten einde alsaan daar over by Haar Ed. Groot Mog. nader te werden gedisponeert als bevonden zal worden te behooren, en byzonder ook gezorgt,dat uit dien hoofden niets verder kan worden gedaan of verrigt, dan het geen ten volGgggggS len Let- den, Poordr. van Leyden in de zaak van Trago.  I86e NIEUWE NEDERLANDSCHE Leyden. len overeenkomt met de bepaalde ordres van Haar Edele Groot Mogenden. Deze voordragt wierdt aan den Hove gezonden om de Staten ten fpoedigften te dienen van berigt, houdende inmiddels de zaak, van den Hoofdofficier in ftate. Het Hof vorderde hierop de confideratien en belang van den Advocaat Fiscaal en Procureur Generaal over Holland, Zeeland en Friesland, welke den i December 1784 aan den Hove inkwam, vervat in het volgende gefchrift; Confideratien en belang van den Advocaat Fiscaal en Procureur Generaal over Holland, Zeeland en Friesland op zekere Propofitie door Heeren Gedeputeerden der Stad Leyden, raakende de zaak van Adrianus '1 rago ter Vergaderinge van Hun Edele Groot Mogende gedaan, EDELE MOGENDE HEEREN.' De Advocaat Fiscaal en Procureur Generaal over Holland, Zeeland en Friesland geëxamineert hebbende zekere Propofitie door Heeren Gedepureerden der Stad Leyden, op expresfe last van de Heeren derzelver Principaalen, ter Vergadering van Hun Edele Groot .viog. voor»edraa. gen, tendeerende, om redenen daar by geallegueerd , dat dadeiyk aan Prsefidenr, en Ragden van den Hove Provinciaal zoude werden aangefchreeven, van zig ter zaake van een Vonnbfe door Heeren Scheepen der Stad Leydeu tegens Adrianus Trago, op den 5 dezer maand ter executie gelegt, breeder bv de vooifz. Propofitie ver-  JAARBOEKEN, December* J784." 1861 vermeld, even zo min als ter zaake van een ad dres , door Maria Kwaadgras , Maria de Klercq en Heter Kwaadgras: op oen 4 daar te vooren aan den heer i£rfRadhouder gemaakt, met de gevolgen en adnkleeven van dien, verder niet te bemoeijen , en zig foigneufelyk te wagten , van dasr over den Heer Mr. Johan Rieronymus van 'der Marck, in qualiteit van af gemeden Hoofdofficier der gemelde Stad, in welker manieren Mitsgaders nog gezien de Refolutie van den Hove in dato den 25 dezer, waar bv de voorfz. Propofitie werd gefteld in handen van den Ondergefchreeven, om den Hove zo fpoedig mogelyk te dienen van fchriftelyk belang' Heeft de Ondergefchreeve gemeend ter eerbiedige voldoening aan de voorfz. Refolutie vooraf 'te moeten remarqueeren. In de eerfte plaats, dat voor als nog niet in confideratie kan komen, (zo als egter by de Propofitie van Heeren Gedeputeerden der Stad Leyden breedvoerig verhandelt werd) de vraage, of de misdaad by Adrianus Trago geperpetreert, forteert onder die misdaïden, waar van de Heer Prins Erfiladhouder, volgens deszelfs Commisfie, geen pardon of remisfie zouden mogen verleenen, nadien deze vraag eerst in aanfehonw zal behooren te komen, wanneer de Heer Erfftadhouder het berigt van den Officier van Leyden daar omtrend, mitsgaders de informatien en procedures in die zaakgenomen en gehouden , zal hebben ontfangen, daar op het advies van den Hove zal hebben ingenomen , en dus in ftaat zal weezen gefteld om te beoordeeleu over de bevoegtheid ofonbevoegtheid, om van deze misdaad de verzogte gratie, volgens hoogst deszelfs Commisfie, te accordeeren, dan wel dezelve te ontzeggen; maar dat ten dezen alleen in overweeging behoord tekomen , of het den Officier vin Leyden heeft yry geltaaa, om aan het Appoindtement van Zy- Ley* den. Ber. van den Fisc* t'floeu in voorfz, %aak.  Leyden. Ber van den Fisc t'Hoen invoorjz. Zaak. denen by hun gedetailleerd, niet noodig te hebben de voorzieniDge by de voorfz. Propofitie vervat, eenigzints te adftrueeren, egter het voorfz. verzoek hebben getragt te fundeeren op deze drie navolgende redenen en gronden in fubftantie. J' £at 00k het vermogen van den Heere vimle Erfftadhouder, tot het verleenen van Brieven van gratie , pardon of abolitie mogte zvn dat vermogen egter verbonden was aan banden' weike het verleenen van Brieven van gratie, pardon of abolitie, in geval van oproer buiten alle bereik fielden. En derhalven , dat de misdaad van geme'de Adrianus Trago, beftaande in oproer, de Heer»? Prinfe Entfadhouder van deze misdaad , als een enorme misdaad met opzetten wille geplee«t geen gratie of pardon mot;te verleenen, ten waren men het Crimen Perduellionis (het welk dan by gemelde Trago zoude zyn gepieegt) gelyk ftaande met dat van Lsias Majeftatis, niet meer onder de enorme deiicten zoude willen rekenen. B. Dat het Appoir clement op de voorfz. Re. queste by den Heer Erfftadhouder gedaan ftellen eerst daags voor de bepaalde executie, jn de na de middag, wamef-r het Schavot reeds was op. gerist, 3an den Officier van Leyden ter hmd gefteld zynde, het van dangereufe gevolgen zou. de heb':en konnen weezen, aan het voorfz. Appointt-nunt cn de daarby verleende furcheance te defereuen, en zelfs dat wanneer op het minut, 186a NIEUWE NEDERLANDSCHE ne Hoogheid, op de Requeste der naaste Vrien- tVï< f ï£e'de *drimu$ Traë° §efteld. en aan gemelde Officier daags voor de Executie van het Vonnis ter nand gefteld , in het geheel niet te dirfereereo , ma;r de voorfchreeve executie te doen voortgaan, er daardoor de zaak ten eenenmail buaen haar geheel te ftellen. In de tweeue pl..ats, dat hoe zeer Heeren Gedeputeerden geheven te zeggen , dat de Heeren cermver nineiria.ilen haHHpn t^rrr,oa^A  JAARBOEKEN, December, 1784 18S3 nut, dat de Juflitie zig zoude venoonen , om hun die zig aan de misdaad van oproer hadden fchuldig gemaakt, anderen ten exempel, hunre verdiende ftraffe te doen erlangen, aan dezelve haar uitoeffenend vermogen wierd benomen, het werk der Juflitie ( anderfints altoos tot aan hier toe geëerbiedigt) zeer ras tot een f pee'pop zoude gemaakt, en derzelver kragt beooomen worden. C. Dat de Heeren Principaalen van bun Heerpn nHrtpnnmprden vertrouwden, dat de Leden van de Souveraine Vergadering van Hun Edele Groot Mog. aan een der integreerende Leden van hoogstderzelver Vergadering ( aan wien' het kennelyk is , immers behoord te zyn , tot aan hoe verre dat gedeelte van de Souverainiteit, als onaf fcheidelyk van dezelve uitmaakt het verleenen van gratie, aan een derde eecedeertjniet zullen willen bedisputeeren het vermogen om te beoordeelen, of de door den Souverain gecedeerde toelaating van derzelver wezentlyk gezag geappheeert wierd in gevallen daar aan al, of met fusceptibel. Na het prsmitteeren der voorfz. remarque, en het recnpituleeren der gronden, waar op de voorfz. Propofitie hoofdzakelyk berust, zy het den Ondergefcbreeven gepermitteert om met alle vereischte eerbied , nopens deze drie gronden, tot fchriftelyk belang van het reet van de hooge Overheid, aan den Hove voor te draagen. Dat gelyk het met opzige tot de eerfte grond niet werd gecontefteert, maar uit de Commisfie van den Heer Erfftadhouder van den 27 February van den jaare 1766 notoir confteert, dat onder de Crimina , over welke den Heer Erfftadhouder het jus agratiandi (of wel, om de woorden van de Commisfie te gebruiken, het geven van pardon of remisfie) niet competeert, gemeld werden enorme delicten, met gelegder laage en opzetten wile geperpetreert, het zo ook niet kan gecontefteert worden, dat ( hoe zeer het niet Ley- )EN. Ber. van ien Fm. t'Hoen 'm voorfz, zaak.  iétf* NIEUWE NEDERLANDSCHE Ley. dem. t'Hoen in voorfz. zaak. uitmaaKende; öeditioms entm Lrimen dupltciter acctpitur, vel quatenus feditio dire£te tendit in prinèipems aut fatum publicum, & eatenus invohit Crimen lafie Majeftatis & perdueilionis, vel quatenus feditio eontra Magiftratus, aut collegia aut perfonas privatas concitatur; w rdencle in cn laatfte geval, het Crimen feditionis by de Criminalisten gedefi-1 nieerc, quod fit dolofa concitatio turbce adverfus Magijiratus , aliasque perjonas faCta, publicamque quietem turbans. Bariza delineat. ffur. Qrimin. Sec}, 2. Cap. 71. de Crimine feditionis & tumultus ejusque pa. na § 370 en 371. Boehmer in medit. in Conftitut. Crimin, Carolin. ad. Art- 117. § f. zegt, quod feditio firicle di£la, fit coitio muititudinis, obfequiuni fuperiori detreütans; verhandelende verdeis daar by,. welke requifitien de misdaad Van oprott uitmaaken, waar toe ook van applicatie kan gemaakt worden een paslage van H. de Groot in zyn verantwoording Cap. 18. van de nulliteiten en exces fen na de Sententie, alwaar hy zegt: DeRegtsgeleerden van onze tyden leeren ons, dat men partydigheden niet en moet trekken tot Crimen fafis Majeftatis: Ja, dat waar de zaak eenige andere beduiding kan hebben, dat daar nimmermeer het zelve Crimen Verftaan moet werden te zyn ge« committeërt. Maar hier tegens ftaat ook over, datby de misdaad van oproer kunnen accedeeren zodanige mitigeerende omftandigheden , dat men in zodanig' geval zeer verkeerdelyk die misdaad van oproer on- desr altoos ) egter in fommige gevallen , de misdaad van oproer van zodanige aggraveeiende omftandigheJen kan verzeld gaan, en zodanig gequalificeert wezen 4 dat dezelve , om de voorfz. omftandighe~en en bykomende quahteiten , riet alleen in het generaal onder de en rme delicten,. maar in het byzonder onder de Crimind leefie Majeftatis en perdueilionis kan gefteld en geplaatst worden, hoé zeer anderzints van deze twee laatile Crimina merkelyk verfchillende, en eet e byzondere misdaad  JAARBOEKEN, December, 1784. iö6j der de enorme deliflen, waar van geen gratie zoude mogen verleent worden , zoude plaatzen, of met de enorme Crimina lafa Majeftatis of per duellionis, welke altoos met de dood geftraft werden, zoude gelyk ftellen. , , De diverfiteit der Straffe by Sententiën van den Hove tegens Oproermaakers gedecerneert, confe meert compleetelyk dit gezegde, waar van net gepermitteert zy, tot ovenuigiugeenigevoorbeel den bv te brengen* adriaan Lornetisz. is Dy oemeuue vouverame magt had gedemandeerc, voor hunnen fchuldigen naastbettaande gratie, pardon of abolitie te verzoeken. Dit is ten minften een weg, welke de billykheid nog nimmer aan Ingezetereu, ook niet aan Vreemden, zelfs in atroce en enorme misdaaden gefloten of belet heeft, zoo als zulks, alhoewel op zig zelve waar en daarom aan geen conteftatie onderhevig, egter met menigvuldige voorbeelden in enorme misdaaden van vencheiden aart, en zelfs van meerder gequalificeerde misdaaden van oproer, uit de Registers van den Ho« ve zoude kunnen ^confirmeert worden. De Heer Prins Erfftadhouder nu zodanig Request om pardon, rtmisfiV, gratie, of abolitie ontfangende, en onkundig zynde van den waaren toedrugt derzaaxe, a's geene Informatien of Procedures tegens den fchuldigen genomen en gehouden, gezien hebbende, e» dus ignoreerende, van welke aggraveerende of mitigeerende omftandigheden de gepleegde misdaad mogte verzelc weezen , meet die op het enkel noemen van de misdaad wegens het gemanifefteerde begrip van Scheepenen zou blyken, indien waar is, dat op dien 5 November nog een d. rde Perfoon ter zaake van oproer zoude gecondemneert zyn, om op het Schavot te pronk te ftaan. Maar het was eens een waarheid, dat de misdaad van oproer by deeze Trago geperpetreert, in zeekereomftandrgheden, meerder gequalificeerd was, dan men uit het voorfz. Vonnis fchynt te  JAARBOEKEN, December, 1784. ï86ó daad van oproer (dan welke zelfs niet eens by het voorfz. Request genoemc is) zodanig Request zonder eenige dispofitie uitgeeven? of kon hoogstdezelve volgens den aart en natuur der zaake wel anders doen, dan op zodanig Requeste te doen ftellen, alzulk Appoirtement als op de Requeste van deeze nabefiaande Vrienden van gemelde Trago gefteld is, en waar by van den r^ffi^;Qp ai» ,-,>^;nair werd pereauireert deszelfs berigt, mitsgaders de Informatien by hem in die zaak genomen, en de Procedures daarin gehouden ; waar by dan, met een oogmerk om door de executie van een Vonnis, het welk imusfchen by den Regter zoude kunnen geflagen zyn, hec voorfz. verzoek van gratie niet infruétueus te maaken, en de zaak buiten haar geheel te ftellen , werd bygedaan een bevel om alles intiisfchen te houden in ftate en furcheance, zoo als altoos gefchied, wanneer de exëcutie van zoodanig Vonnis gevreesd word, en 'er duspericulum in mora is. Een Appointement dat m deze materie zoodanig geü'fiteert is, dit men niet geloove, dat de refpective Heeren Stadhouders mee zodanig praerogatif, als is, het verleenen van gratie, door den Souverain voorzien, immer of ooit een ander appoindtement, als in dezen is gefchied, als 'er Viericulum in mora was, op de Requesten aan hun om gratie, pardon of abolitie geprsefenteert, hebben doen ftellen. Een Appoinctement, het welk boven dien van de grootte noodzaakelykheid is; want hoe zal de Heer Erfftadhouder over de merites van zodan'g verzoek oordeelen , en hoe zal hoogstdezelve aan dat gedeelte van zyn c ■mmisfie, waar by hem geiniungeert word in mat rie van gratie het advies van het Hof in te neemen, voldoen, indien het am een Officier zou vryftaan de Informatien en Proc dures, in zodanige zaak genomen en gehouden, te onthouden, en daar door ook by gevolg ' Hhhhhh a het Ley- of.N. Ber. van den Fisc. t'Hoen in voorfz. zaak.  l87o NIEUWE NEDERLANDSCHE Leyden. Ber. van den Fisc. t'rioen in \ oorfz. zaak. worden. En gelyk 'er dan ten dezen immers voor als nog geen queftie is, of zyn kan, of de misdaad van Adrianus Trago behoord tot die enorme delicten , waar van bet regt om remisfie of pardon te verleenen, rimm.r door Hun Edele Groot Mog. aan den Heer Erfftadhouder is gedefereert, ja dan neen, en dat in allen gevalle tot het onderz'( ek vaa die vraag niet geroepen werden de Officier, die in die zaak geageert en het regt van de Hooge Overheid waargenomen heeft; ook niet de crimineele Regters, welke hun Vonnis geflaagen hebbende, in die zaak als Regters hebben gedefungeert, nog ook niet de politicque Regecring van zodanige Plaats, daar de misdaad voorgevallen en beregt is, als zig met de Juflitie niet mogende meieeren, zo als zulks in het vervolg rader zal geadftrueert worden, maar dat daar toe privativelyk door hun hdeie Groot Mog. geroepen en gequalificeert is het Hof, om namëntlyk die vrageop het naauwkeurigfte te onderzoeken, en den Heer Erfftadhouder te advifeeren. Zo is het dan ook notoir, dat het gedrag by J. H. van der Marck als Officier in deeze zaak gehouden , is buiten voorbeeld, wederregtehk en extravagant. Het is huiten voorbeeld , ten minften de Notulen en Registers van den hove leveren geen tracé op, dat aan een Officier, van wegens den Heer Stadhouder in der tyd , als by fpeciaale concesfie en delatie bevoegt om in naam van de hooge Overig- het Hof buiten ftaat te ftellen, den Heer Erfftadhouder te kunnen advifeeren, of de misdaad, waar van gratie werd verzogt, forteert ondei die Crimina, waar van de Heer Erftiadhouder volgens zyne Commisfie geen remisfie of pardon verleenen mag , of zo al de misdaad daar onder niet forteert, of 'tr zig redenen opdoen, waarom favorabel , dan wel declinatoir , aan den Heer Erffiadhouder zoude behooren eeadvifeen re  JAARBOEKEN, December, 1784. 1871 ïigheid graden te verleenen , behoorlyk ter hand gefteld zynde een Appoinftement van furchemce tegens de executie vau een geobtineert crimineel Vonnis, dezelve zoude heftaan hebben daar aan niet te defereeren, maar des niettegenfiaande met de executie voort te gaan: Wel is waar, dat 'er eeti geval gevonden werd , dat een Officier, ter zaake van een atroce misdaad, tegens dt n Delinouant eeobtineert hebbende een Doodvonnis, en op het punt ftaande het zelve te doen executeeren, tegens zodanig Appointement vin furcheance , by hem Officier kort voor de bepaalde execu. tie ontvangen , vertoogen aan den Heer Erfftadhouder gedaan zyn, enhy op de noodzaaklykheid van den voortgaug der voorfz. executie, zonder verder dilay, ten lïerkften heeft geintteert, dan met geen ander gevolg, dan dat zyn Hoogheid aan dat vertoog niet defereerende, tot antwoord heeft gegeeven, zig volgens hoogst deszelfs Commisfie verpligt teagten, om na den ontvangst van het gerequireerde berigt van den Officier, mitsgaders van de informatien en Procedures, het advis van den Hove te vraagen, en het zelve vooraf in te wagten, zo als dan ook in dat geval de voorfz. executie van het gemelde Doodvonnis, uit kragte van het verleende Appointement gefurchtert en opgefchort is gebleeven, wederom met dat gevolg, niet welk de noodzaakelykheid om aan zodanig verkent Appoinctement van furchnance in diergelyke gevallen te defereeren oogenfchynelyk manifefteert) dat de voorfz. Procedures en gemelde Doodvonnis by Hun Edele Groot Mog. ex pïenitudine poteftatis geanulleert, en de zaak gezonden zynde aan den Hogen Raade, om daariane ab evo te cognosceeren eu regt te doen , welgemelden Hogen Raad de voorfz. reeds tot de dood gecondemneerde Delinquant alleen by Refolutie in dato 28 July van den jaare 1774 ex carcere ontflaakt en onder handtastinge' ontfl gen heeft. Zynde dit het geval geweest van Jacob Hhhhhh 3 Abra- Ley- DBtU Ber. van den Fisc. t' Hoen in voorfz. zaak.  i872 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leyden. ■ Ber. van den Fisc. t' Hoen in voorfz. zaak. deze oevoegtheid het aan hem gedetereerae jus agratiandi niet zoude kunnen uitgeoefend , en dikwils infrudtueus gemaakt werden, even zeker is het ook, dat de refpective Officieren gehouden zyn ter voldoening aan de beveelen van Hun Ed. Groot Mog. fiiptelyk aan zodanige Appoinctementen te voldoen , zo als zulks confteert uit de Refolutie van Hun Ed. Groot Mogende van den i September van deD jaare ^653, te vinden onder de Refolutien van confidentie , genomen ten tyde van den Heer Raadpenfionaris de Wit, pag. 14., en zynde van dezen inhoud: „ Is na voorgaande deliberatie , verftaan en gerefolveert, dat van nu voortaan, zo wanneer verzoeken van remisfie, volgens de gewoonlyke order gefteld zullen worden in handen van de Officier van der Plekke, daar het fait is geperpetreert, in zodanige gelegenheid daar op niet het advys ofte het oordeel van de voorfz. Officieren, maar alleenlyk derzelver berigt en de pertinente informatie van den toedragt van het fait, met het geene daar omtrend ftaat te noteereo, en vorders in de Requeste zal weezen genarreert, gerequireert en gevordert zal werden." Gevolgelyk, wanneer aan den Souverain , of den geenen die daar in den Souverain repnefente rt, verzoeken van remisfie, (waar onder andere foorten van gratie, als pardon en abolitie, begreepen zyn) werden gedaan , en de Rcquesten, daar toe geprefenteert, werden geftelt in han- Abrahamfe van de Velde, in de Notulen en Refolutie van Hun Edele Gr. Mog. en die van den Hove over den jaare 1773 bredeer gemeld. Het gedrag by J. H van der Marck als Officier van Leyden in deze zaak gehouden, is ook al'ezints wedcrregtelyk , want even min als aan den Heer trfftad houder kan betwist worden de bevocgtheid om zodanige requifitien te doen, en daar periculum in mora is zodanige furcheance te verleenen als in deze is eefchied, om dat zonder  JAARBOEKEN, December, 1784. 1S73 handen van de Officieaen , zo werd daar by nooit het advis of oordeel van den Officier, van Schee penen of van de Regeering van zodanige Plaats, daar het fait is gefchied, gerequueert; wawlchy nelyk om geen andere reden, dan om dat het berigt van den Officier met de pertinente nfbimatien ingekomen zynde, dezelve als na gewoonte ™„^„„ „„doi,/ ™ Mn^n vin het H,»f. om als in de materie van gratie de eenige Coufiltaru Pnnct. pis, Hun Edele Groot Mog., of den geenen aan wien Hun Ed. Gro >t Mog. het regt van gratie te verleenen hebben gedefereert , caar op te advi- Ën'derhalven meend de Ondergefchreeve, dat de Officier van der Marck allezints wederregtelyfc heeft gehandelt, met dit Request van de naastbeftaande Vrienden van gemelde Adrianus trage met het daar op getlelde Appoinaement, ( niette» genftaande van hein niet anders dan zyn berigt, mitsgaders de genomen informatien, en gehouden Procedures, wierden gerequireert, en hem m erfecte in naam van de hooge Overigheid, aaar hy wierd bevoolen de executie van het crimineele Vonnis tegens gemelde Trago te furcheeren en te houden in ftate) in tegendeel die Request met het daar op ftaande marginale Appointement te brengen eerst by Scheepenen, en vervolgens in de groote Vroedfchap der Stad Leyden, en hetzelve aldaar te maaken tot een object van delibe. ratie, of door hem Offici' r aan dit Appointement zoude behooren gedefereert te werden, ja dan ^Ei'ndelyk is het gedrag by den Officier den in dezen gehouden extravagant, om dat hy, wiens Amt enpltohet alleen was, aan het voorfz. Anoointement te"voldoen, zyn berigt, informatie!? eï Procedures den Heer Erfftadhouder toe te zenden, en de voorgenomen executie te ltaaken, door het tegendeel te doen, en,in^ het by- , zonder door den voornoemden Trage op het Scha Hhhhhh4 voc \ Leï- UEN. Ber. van den Hsc. t'Hoen in voorjz, zaak.  Leyden. Ber. van den Fisc. t'Hoen i i voorfz. zaak. Privilegie., om wanneer de zaak in Juflitie is afgedaan , egter nog het middel van gratie by den Souverain, rf die denzelven ten dezen oozigte reprefenteert te mogen beproeven, heeft toefebragt: en wel met re'atie tor de voorfz. Requeftranten en de voornoemde Adrianus Trago zelfs ten dien effecle , dat wanneer eens by vervolg door het Hof (na examinatie van de informatien en procedures en confesfie tot deze zaak behorende) volgens eed en plïgc a-n den Heer Erfftadhouder zoude moeter geadvif ert werden, dat 'er zier gronden in opdeeden, om aan den voornoemden Trago, het zy voor het geheel pardon, of voor een gedeelte remisfie van de publicque ftraf of andere gratie te kunnen accordeeren. en da? de Heer Erfftadhouder op zodanig advies van den Hove mogte goedvinden om zodanige gratie te verleenen , het dan een allergrootftt hardigheid zoude uitleveren, dat reeds bevorens het zwaarfte gedeelte der ftraf, waar toe gemelde Trago was gecondemneert. namelyk de publicqu- geesiehog, vooraf aan hem was geëxecuceen:, en dus . ais een res fatta qua infetlafieri mquit zoude moeten gehouden werden. Tot een tweede reden, waarom men meend, dat aan het te meermalen gemelde Appointement in dit geval niet heeft kunnen voldaan, en waarom ™i £Ceds bepaalde executie te«" den voornoemden Trago niet heeft kunnen uftgefteld worden, werd wyders by de voorfz. Propofitie van Si fuStïe.rdens der stad Leyden bK [874 NIEUWE NEDERLANDSCHE 7°'* Je».di»dicieerde ftraf te doen ondergaan, in effecfe is die geen, die zonder de minfte bevoegtheid, op het verzoek, ive Officieren abufivelvk is begreepen) den voortgang de! crimineele Procedures, maar aneen de execurien der crimineele Vonnisfen, geftremt werden, zo kan men egter niet zeggen, dat de Juflitie ( voor welkers eerbied ante omnia behoord gewaakt te worden I daar door zoude kunnen geagt werden gedromd, befpot of infruclueus gemaakt, "nadien zodanige adresfen gepermitteerde middelen zyn , waar door zodanige executien, en, zomen wil, ten dezen opzigte de Juflitie, opgefchort mag werden. Het argument zou ook waarlyk te veel bewyzen, als men Relde zodanig Appointement kort voor de executie van een crimineel Vonnis verleent, ftremt de Juftitie, maakt dezelve befpottelyk en infruftueus , ergo behoord aan zodanig Appointement niet gedefereert te werden, want dan zoude nimmer of ooit zodanige verzoeken kort voor de executie kunnen gedaan of daarop zodanig nodig Appointement kunnen verleent werden, daar egter dezen weg zo wel door de Delinquanten •> als derzelver ongelukkige Farm. lien, geufiteert, endoor den Souverein voor zo veel men weet nonk ( zelfs tot op het uiterfte tydftip toe) is gefloten geworden, en dus effect beh ord te hebben: ja volgens dit iysthema had Jacob Abramfe van de Velde, de Doodftraf nr-eten ondergaan, daar nogtlwns dq Hooge Raad hem zelfs van alle. corporeele ftraf heeft vry gefteld. , ■ Eindclyk werd voor een derde reden, waarom geoordcelt is, dat aan dit Appointement vaneen Ley* DEtt. Ber. van den Fisct'Hoenin voorfzzaak.  3873 NIEUWE NEDERLANDSCHE Ley- DKN. Ber. van den Fisc, t'Hoen in voorfz. zaak. ecu uerue geceaeert, vervolgens ook bevoegt is, te beoordeelen, of de door den Souverain gecedeerde toelaating van derzelver wezentlyke gezag geappliccert wierd in gevallen, daar aan al of niet fusceptibel; en dac dien volgende by de Groote Vroedfchap der voorfz. Stad was gerefolveert om deze zaak, uit hoofde van de confideratien breeder by de voorfz. Propofitie gedetailleert, zig aan te trékken, en behoudens alle eerbied voor den Heere Prince Erfftadhouder, aan het voorfz. Re^ quest en het daar op geftelcte Apointement niet te defereeren. De Ondergefchreeve, hoe zeer voor de Regeering der Stad Leyden alle mogelyfce eerbied hebbende, kan egter niet nalaaten op dit refpect teremarqueeren: Dat het van zeer verre uitzigten zoude wezen, dat de politique Regeering van een byzondere Stad, op zig zelve alleen uitmakende een negentiende gedeelte van de fouveraine Vergadering van Hun EdeleGroot Mog,, en als zodanig met de agttien andere Leden van die hooge Vergadering greoncurreerd hebbende in het defereeren van een gedeelte van derzelver Souverain gezag nopens het verleenen van graties aan den Hter Erfltadhouder, het vermogen zoude hebben om niet alleen te oordeelen, of een misdaad, waar van p rdon aan den Heer Erfftadhouder wierd gevraagt, forteert onder die ini^dsaden waarvan hoogstdeztlve gratie verleenen mag, ja dan neen, maar zodanig point zelfs finaal en irreparabel te decideeren , door het niet doen defereeren aan een Heer Erfftadhouder niet heefr moeten gedefereert worden, by de voorfz. Propofitie gefteld. Dat de Regeering der Stad Leyden, als een integreerend Lid van de fouveraine Vergadering van Hun Edele Groot Mog., weetende, immers behorende te weeten, tot aan en hoe verre, dat gedeelte van de Souvereiniteit, als onaffcheidelyk van dezelve uitmaakt het verleenen van gratie aan  JAARBOEICEN, December, 1784. 187j een Appointement van furchesnce bereids deor den Heer Erfftadbotu'er tegens de executie van een Vonnis over die zelve misdaad gefjagen, en dus zodanig Vonnis dadeiyk ter executie te doen leggen. i l:en fyfthema waar van de gevolgen niet genoeg 1 te apprehendeercn zyn, om dat, indien dit be . grip en wel op deze gelegde grond, zoude kun . nen geadmitteert werden, depolitique Regeering van ieder stad, en ook wel naast van le^er .District:, daar hoge jurisdictie plaats heeft, even zeer bevoegt zoude moeten geoordeeld werden, om, waniaeer hun de misdaad, waar over hec crimineele Vonnis geflaagen is , toefcbynt, te behöóien toe enorme misdaaden, waar van geen pardon of remisfie mag verleent werden, als dan den Officier van die Siad of Diftrict te beveelen, om zonder zodanig Appointement van furcheance by den Heer Erfftaphouüer in naam van hun Ee« dele Gr. Mog. gegeeven, in het minft te refpecteeren, maar in tegendeel met de voorgenomen executie voort te gaan; cn dus dit point by arrest en op irreparable wyze te decideeren, en wel alvorens de Heer Erfftadhouder de minfte legale kennis, van deB toedragt der zaake, van den aart en natuur van de misdaad, mitsgaders van de aggraveerende of mitigeerende omftandigheeden van de misdaad, waar van gratie werd verzogt, en zelfs niet van deze defenfie by den Geccndemneerden gedaan, heeft kunnen hebben , en veel min om over die zaaken, als moetende uitlee veren de motiven tot het accordeeren of ontzeggen van de verzogte gratie, volgens hoogst deszelfs Commisüe liet Advis van den Hove in te neemen. Geevende de Ondergefchreeven in eerbiedige overweging: I. Of hier toe eens een brug gelegt zynde , waarover fchielyk foortgelyke gevallen zouden kunnen volgen, het als dan niet de Heer Eifftad- hou. Leyden. Ber. van len Fisc. 'Hoen n voorfz. '.aak*  i88o NIEUWE NEDERLANDSCHE Leyden. Ber. van den Fisc. t'Hoen in voorfz. zaak. Heer Erfftadhouder , via facli, door de executie van het crimineele Vonnis te doen effectueeren. 2. Of 'er in geval daar queftie is tusfchen Zyne Hoogheid en een byzonder Lid van de Vergadering van Hun Edele Groot Mog. over de hooge Regten enPraëminemien, door den Souverain aan den Heer Erfftadhouder voorgedragen , zodanig Lid, in tegen overfteiling van Zyn Hoogheid, niet gelyk ftaat met een Particulier, die (gelyk egter de Regeering der Stad Leyden in dezen ge daan heeft) zig zelve niet beregten kan ? En of de bcfltsfing van zodanig different > indien hetzelve is mere Politicq, niet aan de beoordeeling en ' decifie van den Souverain, en by aldien het zelve gaat over het verftand van eenig recht en de uitoeffening van het zelve, aan het onderzoek van de ordinaire Juftitie behoord overgelaaten te worden. 3. Of Scheepenen der Stad Leyden , of de Groote Vroedfchap van de voorfz. Stad , door den Officier kennis van het voorfz. Appointement bekomen hebbende, en begrypende, dat de misdaad van gemelde Adrianus Trago was van dien aart, dat Zyne Hoogheid onbevoegt zoude weezen om daar van pardon of eenige andere gratie te verleenen, niet (onder eerbiedige correctie) verplicht waren geweest, om geenzins aan den Officier te beletten, aan de voorfz. furcheance te voldoen, ten einde de zaak niet buiten haar geheel te ftellen (gelyk thans is gefchied; maar om door een Commisfie, of op zodanige wyze, als voeg- houder, aan wien de Souverain het uitoeffenen vati derzelver gezag in het verleenen van gratiën heeft opgedraagen, maar de refpective politicque Regeeringen van de byzondere Steden en Diftricten, zouden weezen die geenen , die by arrest zouden oordeelen , of zodanige verzogte gratie geaccordeert of ontzegt moeste werden, en het laatfte beoordeeiende plaats te moeten hebben,  JAARBOEKEN, December, 1784, i?8t voegzaamst mogte geoordeeld werden, zyn Hoogheid onder het oog te doen komen zodanige redenen , waarom gemelde Scheepenen of Groote Vroedfebüp vermeende dat van deze misdaad geen gratie zoude behoren verleend te werden , ver volgens in te wagten, tot dat gemelde Heer Erfftadhouder , na 'ingenomen advis , finaal rp het voorfz. verzoek zoude hebben gedisponeert, ten einde zodanige dispofitie, dtclinatoir zynde, als- dan met de executie Kon woraen voortgegaan, en daarentegen de voorfz. dispofitie favorabel zynde, en dus tegens de verwagting van gemelde Regeering uitvallende ( gemelde Adrianus Trago inmiddels in de Gevangenis gehouden werdende) het verfchil over de bevoegdheid of onbevoegdheid van den Heer Erfftadhouder, om in dit geval gra. tie te mogen verleenen, ja, dan neen, te brengen ter tafel en decifie van Hun Edele Groot Mogende ; zo als de Propofitie van de Heeren Gedeputeerden der gemelde Stad, ter Vergadering van Hun Edele Groot Mog. gedaan, genoegzaam aanduid een gemanifesteerd begrip van derzelver Heeren Principaalen , dat namelyk de Souverain dit different behoord uit te maken, en dat hun particulier begrip daar omtrend geen rigtfnoer kan zyn. Hier mede zoude de Ondergetekende zyn Memorie van fchriftelyk belang kunnen befluiten, zo niet buiten de Propofitie van Heeren Gedeputeerden der Stad Leyden, door J. H. van der Marck in zyne qualiteit by Misfive aan den Heer Erfftadhouder gefchreeven, eenige byzondere rede» : nen van disculpatie, waarom door hem aan het voorfz. Appointement quafi niet heeft kunnen voldaan werden, en welke nog een korte deftructie vereisfehen, gevonden wierden. 1. Allegeert gemelde Officier by zyne voorfz. Misfive dat het voorfz. Appointement, gelyk ook de omflag van het voorfz. Request, alleen aan hem Officier in zyne qualiteit houdende, quaft van Letden. Ber., van den Fisct'Hoen•n voorfz, taak.  Ley. den. Ber. van den Fise. t'Hoen in voorfz zaak. was. Dan hier tegens avanceert de Ondergefchreeve, dat hoe zeer gemelde Officier, en ook Heeren Gedeputeerden, by derzelver Propofitie daar op fchynen reflexie te" maken , dat het voorfz. Request met hei daar op gefielde Appointement door den Heer Erfftadhouder alleen aan den Schout of Officier van Leyden zoude gezonden zyn, zulks geenfints vreemd of ongewoon is, nadien zoda- \ nige Requesten mee de daar op ftaande AppoiDte- I menten nooit aau iemand anders dan aan den cri- j mineelen Officier, in zodanige zaak het Regt van de Hooge Overigheid waargenomen hebbende, gezonden of zelfs behoren gezonden te werden, | nadien al het geene by zulk Appointement werd gerequireert, als namelyk een berigt contineerende een eenvoudige voordrag van het geval zo als het zelve zig heeft toegedragen , de informatien by hem daar over genomen en de procedures daar in gehouden, mitsgaders het furcheeren van de executie, alle zaaken zyn welke privativelyk en al- ! leen door 'aem behooren geprasfteert te worden, zo als zulks uit de Refolutie van Hun Edele Gr. Mogende van den 1 September 1753 nader zoude kunnen geadftrueerr worden. Dat gemelde Officier zig ook van deze zvne verpligting om, in gevolge het voorfz. Appoirite- s ment, de informatie en procedures aan den Heer Erfftadhouder toe te zenden , niet heeft mogen ontflaau, daardoor, dat de Stukken reeds buiten zyn 1882 NIEUWE NEDERLANDSCHE van hem iets zoude vorderen, het geen noch van hem afhing, noch hem competeerende, vermits de Stukken, waar van de overzending daar by van hem wierd gerequireert, reeds buiten zyn handen waren, en onder Scheepenen ter Griffie'berusten, zonder welker toeftemming dezelve daar van niet te ligten waren , terwyl verder het furcheeren der executie van een Vonnis der Scheepenen reeds gefiagen, en welkers executie op den 5 was geordonneert , notolrlyk van hem niet afhangende  JAARBOEKEN, Decmber, 1784. 1883 zyn handen waren en onder Scheepenen ter Grif fie berusten , nadien het zyn pligt was g>. weest, om dit bevel bekomen hebbende, de Stusken van daar teligten, en, gefrelt, daar toe hec confent van Scheepenen nodig hebbende, dit confent te vraagen , en wanneer hem zulks was geweiaert geworden, daar van aanftonds den Heer Erf'tad bouder kennis te geven, in welk geval hy Officier alles gedaan hebbende wat in zyn vermogen was, aio uuc-uieuc , aan net Devei in naam van ae nooge Overigheid door den Heer Erfftadhouder aan hem gegeven, zoude kunnen gebragt en gehouden werden, daar hy nu zulks niet gedaaD hebbende, deze bygebragte excufatie eerder voor een prastext dan een valable reden, waarom hy de voorfchreeve Stukken niet zoude hebben kunnen toezenden, moet opgenomen werden. Dat zo ook even min voor een wettige reden , waarom hy aan het voorfz. .Appointement vanfurcheanceniet zoude hebben kunnen voldoen,moet geconfidereert werden, dat vermits dit vonnis reeds by Scheepenen was geflaagen en de executie daar van op den $ was geordonneert, het furcheeren van de voorfz executie van dat Vonnis, van hem niet afhangende zou geweest zyn, Dadien de ondergefchteeve zich altoos verbeeld heeft, dat Scheepenen een crimineel Vonnis geflaagen hebbende , in zo verre als Regters hebben gedefungeert, dat, behalven in de Vierfchaar by de pronuntiatie van het Vonnis, en, by de executie van dien tegenwoordig te weezen, derzelver Regterlyk Ampr ten eenemaal ceffeerde; dcg dat hec doen executeeren van den Gevangen, canform het geflaagen Vonnis, privativelyk behoorde tot het departement van den crimineelen Officier; immers Scheepenen konden hun Vonnis niet doen ter uitvoer brengen, ten zy de G -condemneerdetot het hoeren van zyn Sententie of Vonnis in de gefpanne Vierfchaar wierdt gebragt; maar het fpannen van die Vierfchaar behoord wederom notoir tot het ampt van Iiiiii den Ley« DEN. Ber. van den Fisc. 't Hoen in voorfz. zaak.  Leyden. Ber. van den Fisc. 'tHoen in voerfz. zaai. 1884 NIEUWE NEDERLANDSCHE! den Officier, wiens Post het ook alleen was door deszelfs Dienaar den Gevangene, als zyne Gevangene , uit 's Heeren Gevangenis te doeD haaien, in de Vierfchaar te doen fifteeren, by de pronuntiatie van het Vonnis als Graaffelykheids Officier tegeawoordig te weczen, den Gevangenen, tot het ontfangcn der ftraf na het Schavot te doen leiden; en dienvolgende de Officier van Levden zodanig bevel van furcheance van den Erfftadhouder, als in deeze reprsfenteerende de hoge Overigheid, ontfangen hebbende, had zig ter obediëntie aan dat bevel notoir moeten onthouden van zulke daadenen verrigtingen, welke alleen tot zyn Ampt behoorden , en zonder welke het voorfz. Vonnis niet had kunnen ter executie gelegt werden. Hy had wel, en zulks was ook behoortyk, aanltonds van de receptie van die bevel van furcheance kennis kunnen geeven aan het Coilegie van Scheepenen, met byvoeginge, dat hem daar door van hooger hand de handen gebonden waren om het vooriz Vonnis te doen executeeren; maar had aan een order van Scheepenen, en veel min van de groote Vroedfchap, (als zynde een Coilegie van Politie , en dus niets gemeen hebbende met de Juftitie) om des egter met de executie voort te gaan, niet moeten defereeren, maar zich in tegendeel daar van moeten excufeereD, op fundament, dat het hem Officier niet vry ftond, om aan zodanig bevel by den Erfftadhouder, als daartoe by den Souverain behoorlyk g< qualificeert, en daarom als een bevel van de Hooge Overigheid zelfs, te confidereeren, niet te obtempereeren. 2. Voor een tweede grond tot prsetenfe juftificatie, (afzonderlyk by de voorfz. Misfive bygebragt) waarom hy Officier aan hetvoorfz.Appointement niet had kunnen defereer en, allegeert gemelde Officier, dat, wanneer zyne Hoogheid den teneur van het voorfz Appointement confronteerde met het 63 Art. van den ftyl van Pro- ce  JA A'RBOEKEN, December, 1784» 1885 cedeeren in crimineele zaaken, zyn Hoogheid den inhoud van hec voorfz. Are. zeer bedenkelyki zoude vinden. Dan de Ondergefchreeve ka^ niet ontveinzen, dat wanneer hy hec voorfz. 63 Artikel heef: ingezijn, geëxamineerd en met den teneur van het voorfz, Appointement heeft giak. defereert, en het welk by bem in naam van den Souverain werd uitgeoeffent, niet te defereeren maar integendeel des niettecenftaande lïlef een voorgenomen executie voort te gaan, en zulks egter by J. H. van der Mark als Officier van Leyden is ondernomen en geëffeclueert; Zoo meend dan de Ondergefchreeve, dat geme'ae Officier zig daardoor heeft fchuldig gemaakt aan een exces in zyn Ampt en Pligt, en daardoor den Heer Erfitadhouder heeft geturbeert in, en dadeiyk ontzet van het regt, aan hem als een v'oorniam pasrogatif van zyne eminente Charge, by den Souverein opgedraagen, en het welk byhoogst den zei ven niet proprio nomine, maar in naam van de hoge Overigheid werd uitgeoeffent,endac dus het ook .laarvoor moet gekouden worden, dat gemelde Officier door deeze zyne disobedientie aan het voorfz. Appointement heeft geattenteert op de hooge rechten van den Souverein zelf, boven en behalven dat gemelde Officier door deze zyne onbetamelyke demarche aan een Burger heeft toegebragt een irreparabel giief, en voor den zeiven geflooten die weg om gratie te verzoeken welke nog nooit door den Souverein aan iemand is geweigert geworden. Keedenen .waarom de Ondergefchreeve vertrouwt , dat het Hof meede zal weezen van begrip om aan hun Ed. Gr. Mog. te advifeeren. Dat deeze zaak aan de Juflitie gelaaten, en aan de Ondergefchreve open en vrygelaaten behoord te werden zodanige actie tegens gemelde J. H. van der Marck , geweezen Officier van Leyden ter zaake voorfz. te inftitueeren als hy zal oordeelen te behoren. Aldus de voorfz. confideratien en het fchriftelyk belang van den Ondergefchteeven (falvoineliori Judicio) den Hove voorgedraagen in 's Hage op heden den i December 1784. ( Getekend ) YSBRAND 'tHOEN. Die  JAARBOEKEN, December, 1784. 1887 Dit berigt zonden de Raden in den Hove van Holland aan de Staten dezer Provincie by dezen brief, gedagtekend den 8 December 1784. EDELE GROOT MOGENDE HEEREN! W/Y hebben ontfangen UEd. Groot Mog. gele'.peaeerde Misfive van den 24 der gepas feerde maand November; waar by UEdele Groot Mog. ons hebben toegezonden eene Pro. Ïufiu"e van de Heeren Gedeputeerden der Stad .eyden, omirent het voorgevallene ter zaake van het Vonnis in cas van Oproer tegen A. Trago, met en bemffens eenige Bylaagen , mitsgaders UEdele Groot Mog opgevolgde Refolutie van den voorfz. 24 der voorfz. maand, waar by LJEdeje Gr. Mog. hebben goedgevonden en verftaan, dac het voorfz. geproponeerde aan ons zoude worden gezonden, om U Edele Gr. Mog. daarop ten Ipoedigften te dienen van berigt, houdende inmiddels en hangende de deliberatien van U Edele Gr. Mog. de zaak aangaande den Officier daar by vermeld, in ftate en furcheance. Omme aan welke gerefpefteerde ordres te voldoen, wy de Eer hebben te berigten, dat op den 8 der voorledan maand November by ons ft ontfangen eene Misfive van zyne Doorluchtige Hoogheid, den Heere Prince Erfftadhouder, van den zelfden datum, waarby hoogftdezelve aan;ons heeft toegezonden de Requeste van Maria Kwaadgras, cum fuis, aan zyne Hoogheid geprefenteert, omme Brieven van pardon voor den voornoemden Trago, in communi forma, met het op dezelve Pvequeste gefielde Anpoincïement van zyne Hoogheid: beneff-ns de Misfive van den toenmaaligen Officier der Stad Levden, aan zyne Hoogheid gefchreeven in dato den 5 van dezelven maand; (welke Requeste, Appointement en Misfive coIiiiii 3 Pie' DiN, Ben van het Hof aan de Statenm voorfz. zaak.  5888 NÏEUWE NEDERLANDSCHE Ley den. Ber. van het Hof aan de Staten in loorfz. zaak. pieljk meede werden gevonden onder de boven* gemelde bylaagen, door U Ed. Gr Mog. aanons toegezonden; en by welke Misfive vervolgens zyne Hoogheid aan ons heeft verzogt, om deeze zaak, uit hoofde van het important belang en al» lergewigtigfte gevolgen van dezelve, met de uk terfte oplettenheid te ondersteken, en zoo fpoe, dig niogeiyk zyne Hoogheid te dienen van onze confideratien en advis, omtrent het geen in deezen behoorde gedaan te worden tot maintien van het regt aan zyne Hoogheid door den Souverain gedefereert , en uit wiens naam hoogstdezelve voorfz. tegt was exerceerende Wy hebben daarop nodig en ons verpligt gepordeelt dezelve Mbfive tn Bylaagen te hellen in handen van den Procureur Generaal, ten einde den Hove te dienen van deszelfs ichriftelyke confideratien, of, en in hoe verre het regt van de hooge Overheid in deeze zaak zoude mogen zyn geconcerneert. En, na dat de Procureur Generaal van dezelve zyne confideranen had gedient, en aan ons daaruit gebleeken was, dat hy Procureur Generaal verbeende, dat de Officier, van Leyden zyn Officie hadde geè'xcedeert, en dienvolgende het regt van de hoge Overheid in deeze zaak weldegelyK was geconcerneert, in zoo verre dat hy Procureur Generaal zoude behoren gequalificeert te worden, om tegen Mr. J. H. van derMarck gq- ter dier zaake te ageeren; hebben wy vervolgens goedgevonden den Procureur Generaal aan te zeggen, om in eene propofitie te vervatten de Pointen van klagten, welke hy vermeen, de tegen dien Officier te hebben, ten einde dezelve in zyne handen te kunnen ftellen, om zig daarop te verantwoorden, waar na wy, door den Procureur Generaal daar aan voldaan zyndee deszelfs Propofitie by onze Misfive van den 19 {November laatstleeden, (meede copielyk onder de  JAARBOEKEN, December, 1784. 1889 de bovengemelde Bylaagen, welke wy van UEdele Gr. Mog. ontfangen hebben, gecontineert) aan gemelde Officier hebben toegezonden; met dat gevolg, dat daarop by ons is ontfangen de copielyk hier nevengaande Misfive van gemelde Otlïcier; gelyk wy op dien zelfden dag meede ontfangen hebben U Edele Gr, Mog. Misfive ter geleide van hoogst der zeiver Refolutie op de bovengemeld ^Propofitie, daar in geinfereert; welke wy weder hebben gecommuniceert aan den Procureur Generaal, mee req iifitie, om daarop den Hove te dienen van deszelfs fchriftelyk be lang; wy hebben de eer het zelve hier nevem meede aan U Edele Gr. Mog. te doen toe komen. Wy kunnen niet naiaaten, oy aeeze gelegenheid nog met weinige aan U Edele Gr. Mog. eerbiedig onder het oog te brengen (oflchoon wy mogen vertrouwen, dat het ook zelf zonder ooze herinnering, uit hoofde van de evidentie der zaake, ü Edele Gr. Mog. attentie niet zal kunnen echappeeren ) dat in deeze door het Hof nietwes is verrigt, waarom (zo als Heeren Gedeputeerden van Leyden by der zeiver Propofitie hebben geinfleert) het Hof zoude behooren aangefchreevcn te worden van zig ter zaake van het Vonnis doorHeeren Schepenen der StadLeyden tegen AdrianusTrage op den 5 der gepasfeerde maand, ter executie gelegt, verder niet te bemoeijen, dewyl wy geenigedaad gepleegt hebben, waaruit zou konnen werden leëlicieert of opgemaakt, dat wy ons met voorfz. Vonnis hadden begonnen te bemoeyen, zoo als ook zelf niet ter zaake van het Request voor Trago om Pardon aan den Heere Erfftadhouder eeprsefenteert; maar het eenige, het welk wy (zoo als uit het gunt wy de eer hebben gehad aan U Ed. Gr. Mpg. voor te draagen) gedaan hebben en, zoo wy vermeenen, volgens onze indispenfable verpligtiog, gedaan hebben, daar in heeft bettaan, dat wy, ziende uit de aan ons toegekomen Jiiiii 4 be» Leyden. Ber, van het Hof aan de Staten in voorfz. laak*  iSoo NIEUWE NEDERLANDSCHE Ley- DE». Ber. van het Hof aan de Staten in voorfz. zaak, Procureur Generaal gefteld hebben, om den Hove te dienen van deszelfs confideratien, of en in hoe verre hy vermeende het regt van de hooge Overheid in deezen te zyn geconcerneert, en dat wv vervolgens de daarop gedaar.e propofitie van den Procureur Generaal. om gequalificeert te werden om (niet ter zaaim zelf by 's Hofs aanfehryving gegeven de ruime tyd van agt dagen. Dan gemelde Officier heeft kunnen goedvinden reven als hy omtrent het bovengemelde Appoin tement van zyne Heogheid gedaan had) ook aan gemelde aanfehryvinge van den Hove niet teobedieeren; maar in plaatfe van dien aan het Hof te rescribeeren.  JAARBOEKEN, December, 1784. 1893 Waarlyk, Ed. Gr. Mog. Heeren, eene handelwyze, welke is ftrekkende tot vilipendre van : de Jufticie, door Heeren Gedeputeerden zelve, en te regt, beftempelt met de epi'.heeten van hoognoodig, heilzaam, en niet genoeg te waardeeren, ja van de hooge Juflitie, welke door UEd. Gr, Mog. aan der zeiver Hof is gedemandeert, om uit .naam van hoogstdezelve geadminiftreert en uitgeoeffent te worden, en aan welker ongekreukte en ongefiremde adminiftratie en uitoeffening der Incezetenen . tot behoudenis van der zeiver hei¬ lige Privilegiën en Voorregten, zoo hoogelvk gelegen is, voornamentlyk in tyden van verdeeldheden, wanneer allerbyzonderst het Hof vanjuftitie altoos is gehouden voor de fteun van de Vryheid der Ingezetenen , terwyl gefupponeert mag en moet werden , dat het zelve, als geen relatie hebbende tot deeze of geene belangen der refpeétive Steden, geheel ongein teresfeért en onpartydig aan een ieder, zonder aanzien van Perfoonen, zal regt doen; en waarom Jan ook de zulke der Ingezetenen , welke in het denkbeeld vallen , dat zy verongelykt zyn, ziende dat de weg der Juflitie voor hun openftaat t,alwaar zy vryeiyk hunne klagt of defenfie mogen voordragen) zig met gewilligheid zullen mogen onderwerpen, aan zoodanige ftegterlyke uitipraak en decifien, waar by zy zelf in het ongclyk geheld worden, en daar door veel eer tot bedaaren gebragt zullen worden, dan door andere middelen. Wy menageeren ons, Ed. Gr. Mog. Heeren,, ons in te laaten in de merites der zaake, of de redenen, by Heeren Gedeputeerden g allegeerc, om het niet relpecfeeren door den Officier van de door zyne Hoogheid verleende furcheance te excufeeren, om onze neutraliteit niet te quetfen; zulks overlaatende voor den Procureur Generaal, uit wiens, ter deezer zaake aan ons ingedient belang, UEdeld. .Gr. Mog. zullen zien, dat het 'er (na het begrip van den voornoemden Pr©e Leyïbn. Ber. van het Hof aan de Staten in viorjz. zaak.  Leï. DEN. Ber. van het Haf aan de Staten h voorfz. zaak, 1894 NIEUWE NEDERLANDSCHE Procureur Generaal) verre af is, dat de Gronden, by de voorfz. Propofitie der Stad Leyden ter neder geflelt, zouden zyn van die liquiditeit, dat m aanmerking van dien de loop der Juftkie zoude behooren te worden gefluit. Alleen kunnen wy niet af, om, (dog maar met een enkel woord) U Ed. Gr. Mog. altenue nog te vestigen op het erroneufe, en de te apprehendeerene gevolgen van fystema in de meergemelde Propofitie der Stad Leyden gecontineert; namelyk dat aan ieder integreerendI Lid van de Souverame Vergadering van U'Ed. Gr. M02. zoude competeren het vermogen om te beoordeelen of de door den Souverain gecedeerde toelaatmg van der zeiver wezentlyk gezag fte weeten van gratie te mogen verleenen) geaDDlL-eerr: wierd m gevallen daaraan al of mit S5 daar men dan teffens werkeiyfc gebruik maaken dé van dat aangematigd vermogen, ftelUg decideert, drt m cas van Oproer, (het welk men, zondere^ nige disrinaie te maaken, telt onder de enorme delicten, en definieert, dat het zoude zyn het Cri™VPetl!lonl?'. ^k ftaaDde met dat van Is. a ¥l]Q$m> -aI " hec> dat' êe'yk ten deeze, de Schuldige niet twaarder dan met een enkele geefeling geftraft werd) geen middel van grati-ue pas komt. 6 "lB . Om het erroneufe van welk fystema te doen zien, Zy het ons gepermitteert aan de ferieufe overweging van ü Edele Gr. Mog. te fubmitteeren net navolgende dilemma: Het beoordeelen, door die van de groote Vroedfchap van Leyden be' doeld; kan geene andere beduHenis hebben, dan ;en van deeze twee, of interpreteren of een Repterlyk oordeel vellen. . betreffende nu de eerstgemelde betekenis, inmm men door beoordeelen verftaatdie daad, wel ke ae Souverain zoude doen, als hy door middel van interpretatie verklaart, wat zyne intentie gev>eest zy by het demandeeren van de magt, om gra-  JAARBOEKEN, December, 1784. 1895 gratie te verleenen, dan is het eene daad van d< ^Souverainiteit ; en dewyl de Souverainiteit on deelbaar is , of (om het met andere woordei uit te drukken ) dewyl een Lid van den Souve rain niet is de Souverain, 200 is het ten uiterften evident, dat een Lid van den Souveraf tot het geeven van zulk een interpretatie (onder reverentie) niet bevoegt is. Dog, indien men door beoordeelen verftaat e i ne regterlyke verklaring, wat door de woordei by den souverain georuiKt, volgens de regels eener gezonde juridique interpretatie te verftaan zy, dan is bet niet minder evident-, dat, vermits de qualiteit van Lid van den Souverain, geene regterfyke maar eene politique qualiteit is, zulk eene beobrdeeüng mede niet kan zyn van de competentie van één Lid van den Souverain qua (a/is, want daar hecRegterampt proflueert uit den boezem van den Souverain, dat is van deperfona moralis, welke door alle de Leden colleélive genomen , word verbeeld, zoo fpreekt het van zelve, dat het zyn van een Lid van den Souverain iemand niet tot eenen Regter maakt over het verftand der woorden van den Souverain, of over de applicatie van dien op de voorkomende gevallen. Al hec welke nog te meer ftringeert in cas lubjcct,_daar de Souverain het oordeel daar over heeft gedefereert aan hec Hof, door in de Commisfie van den Heere Erfftadhouder, te ftellen deeze clanfule: Wyders, na genomen advis van onzen Hove, te verleenen Brieven van gratie, remisfie , pardon, en abchtie, des dat de voorfz. refpective Brieven zullen moeten worden geinterineert, als na behooren : wel verftaande nogtans, dat van gequalificeerde doodflagen, en enormedeliólen, gecommicceert met geleider laage, en opzetten wille, geen remisfie of pardon zal worden verleent, of gegeven. Want waar toe kan het advis van het Hof anders ; Leyden. 1 Ber. van het Hof aan de Staten in voorfz, 'zaak. t  i3gö NIEUWE NEDERLANDSCHE Ley- den. Ber. van het Hof aande Staten in voorfz. Zaak. 1 I ! < 1 , » 1 3 2 \ l 9 I ^2 Ji ï f a F i'i ders te pas komen, dan, orn, na examen van alle de omftandigheeden, aan den Heere Erfftadhouder te advifeeren, of de zaak, al of niet? ter gntie gedisponeert zy, waaronder buiten twyffci forteert het bepaalen, na gronden van regten* of het feyt, waar van gratie verzogt word, valt in, af buiten de termen van gequaJifieeerde DoodfJa* yen, of van enorme delicten, geconimitteertmet fierder lage, en opzetten wille. En het is in deeze betrekking , Eedle Groot Vlog. Heeren, dat wy ons verplicht geoordeelt lebben, om onze remarques omtrent die ftelling )y deeze aan U Ed. Gr. Mog. te fuppedi;eereo. Ons oogmerk is egter niet, Ed. Gr. Mog. EJee'en, met deeze onze remarques den weg van reIres te bedisputeeren aan de Leden van Staat of mderen, belang hebbende, welke van begrip mogen zyn, dat de eene of andere effeéfivelyk reeds 'erleende gratie evidentelyk mogten ftryden tegen le limitaatie by U Edele Groot Mog. in de Comnisfie van den Heer Erfftadhouder geinfereertno* >ens het verleenen van gratie in enorme delicfen: felke limitatie egter by de Propofitie van weejen die van de groote Vroedfchap van Leyden erder wordt geëxtendeert, dan de woorden medebrengen. Het gereedfte middel zoude bonzes oordeels) in ulk een geval zyn, een addres aan U Ed. Gr. log. ten einde, na ingenomen onderrigtingevan yne Hoogheid en van het Hof, zulk eene verende gratie buiten effect, wierde gefteld. Dit zy genoeg, Edele Gr. Mog. Heeren, tot delonftratie van het erroneufe van bovengemelde elling. Wat nu aanbelangt de uit het voorfz. fvftemate pprehendeeren gevolgen, dezelve zyn allezintspalaoel: want indien het zelve doorging, dan zou het :gt van gratie te verleenen, door Ü Edele Gr. log. aan den Heere Stadhouder geconcedeeni n zeer  JAARBOEKEN, December, 1784. 1897 £eer precair en fluEteerend zyn, en af hangen van de verfcfcnlleBde begrippen V3n de differente Leden van Staat: dan zoude fomtyds in de ééne Stad voor een enorme delict gehouden worden, het geen in de andere, ais gratiabel wierd geconlidereerc .. i . . . ... n; • Dan zoude in vele gevallen door het apriori decideeren van een Lid van Staat, de informatien geweigerd, en dus (tegen de intentie van ü Ed, Gr. Mog. aan) het. Hof buiten ftaat gefteld worden, om aan den Heere Erfftadhouder, op verzoeken van gratiën te advifeeren, gelyk ook de Heer Erfftadhouder, om daar op te disponeeren.. • . • . > Dan zouden, ook wel haast andere Geregten, niet van (temmende Steden, zig beroepende op voorbeelden door Leden van Staat, in het een of ander geval gegeven,, dat zelfde voetfpoor volgen , en dat uitneemend voorregt van-deStadhouderlyke waardigheid zoude eerlang elufoir, ia befpottelyk gemaakt zyn. Het zoude dan niet meer een werk zyn van Juflitie, maarvan Politie, inde voorkomende gevallen te bepaalen, of een delict, te houden zy voor enorm, gecommitteert met geleider lage en opzetten wille, of niet. Maar het zoude (mogelyk) nog daar by niet bjyven , indien dat . fyftema doorging, wanc ex paritate rationisi zouden dan de Vroedfchappen der (temmende Seederi, als het repradentatif der geheele Burgerye, en daarenbooven integreerende Leden van U Edele Gr. Mog. Vergadering, wel ligt 'er toekomen, om te fuftineeren de intentie van den Soiiverajn te rhoogen beoordeelen,- en finaal decideeren, met betrekking tot alle andere 'Wetten, Refolutien en Ocfiooyen van den Souverain, en uit dien hoofde de by de refpective Ho,ven verleende provifien, öf bevelen van Juflitie (by voorbeeld furcheances, tegen den uitdrukkeJykeu wil van ü Edele Gr. Mog. gemanifefteert Kkkkkk by TÈv- DEN. Ber. van het Hof aan de Staten ih voorfz. taak*  18-98 NIEUWE NEDERLANDSCHE Ley DEN. Ber. .van het Hof aan de Staten in voorfz. zaak. by hoogst derzelver Refolutie van 30 Juïy aan) dadeiyk elufoir maaken, en de zaaken daar door onherffelbaar buiten haar geheel brengen : Welk voorbeeld wederom fpoedig door anderen, geene Staatsleden zynde, maar zig beroepende op de decifle van een of meer der Staatsleden in paralelle, of naby komende gevallen, zoude gevolge worden; eD waar zoude het dan eirdelyk na coe met de Juflitie, welke uit naam van U Edele Groot Mog. word geadminiffreert; en met het daar aan zoo nauw verKnogt belang der Ingezeetenen ? Wy vreezen de attentie van U Ed. Mog. reeds te lang te hebbeu opgehouden met hetadftrueeren vau eene zaak, die wegens haare evidentie, geene adftrucfie noodig heeft, en zullen daarom deeze eindigen, in de verwagtinge dac U Edele Gr, Mog. niet zullen defereren aan het verzoek door Heeren Gedeputeerden der Stad Leyden, by derzelver Propofitie (gedaan, nemaar aan het Hof de volkomen vryheid zullen laaten, om in deeze in Juflitie verder te procedeeren, zoo als het zelve zal vermeenen te behooren. Hier mede, EDELE GROOT MOGENDE HEEREN.' Bidden wy God Almagtig Uw Edele Groot Mobende in eene langduurige en voorfpoedige Regeering te confervéeren. Gefchreeven in den Hage dea 8 December 1784. C onder fond ) Uw Etiele Groot Mog. ganfeh Dienstwilli^en, De PrafiJent en Raaden over Hoiland, Zeeland en Friesland, Lager fond) Ter Ordonnantie van dezelve. ( was getekend) ADRIAAN BODT, Waar*  JAARBOEKEN, December, 1784. iUgp Waar op de Staten dit beiluit hebben .tiaraen: Donderdag den 9 December 1784. {"Ontfangen een Misfive van de Prsfident en ^ Raaden van den Hove, gefchreeven in den Hage den 8 deezer $ houdende, tot voldoening aan hun Edele Groot Mog Refolutie van den 24 der gepasfeerde maand, derzelver berigt op de Propofitie van de Heeren Gedeputeerden der Sta.: Leyden, omtrent het voorgevallene ter zaake vau. het Vonnis in cas van oproer tegen'//. Trago, met eenige Bylaagen, zynde by het zelve Berigt gevoegt de confiderarien en belang van den Advocaat Fiscaal cn Procureur Generaal op gemelde Propofitie aan den Hove overgegeeven, breedei ïnet nog een Bylaag hier na geinfereert. Fiat infertio. Waarop gedelibereert zynde, is goedgevonden en veritaan, dat het voorfz. Berigt en Bylaagen-. als meede de bovengemelde Propofitie en Byisirgen, zullen, werden geëxamineert door de Heerqn:Gft deputeerden der Stad Haarlem, en verdere hui Edele Groot Mog. Gecommitteerden tot de zaaken van de Juftitie, met Commisfansfen vari den Hove, en de Vergadering daarop gediend varj der zeiver confideratien en advis. Accordeert met voorfz. Refolutien. > Het is te \venfchen, dat de- confideratiei; en advis van de Gecommitteerden tot de za ken van de Juftitie , met Commisfarisfei van den Hove , fpoedig mogen inkomen, ot. dat het noodig ligt omtrend dit teder onder* Kkkkkk 3 we^ Ltt* DUNa 1 l 1 (  190» NIEUWE NEDERLANDSCHE Lèy DEN. werp moge worden toegebragt, en eenere iegelyk, hy zy wie hy zy, recht moge wédervaaren. Amstelda&j. Verfcheide.ne Kooplieden , Burgers en ingezetenen hebben een verzoekfchrift opgeileld, getekend , en ter vergaderinge der Staten van Holland doen inleveren , waar van het llot aldus luidt: „ De Ondergetekenden nemen dérhalven, „ uit hoofde van dit een en ander, de vry„ heid, ora UEd. Groot Mogende eerbiedigst te verzoeken, om m dezen zodanig „ eene Refolutie te Willen neemen, door welke U Ed. Groot Mog. Gecommitteer„ den in ftaat gefteld mogen worden, om „ volgens het heilzaam oogmerk van ü Ed. „ Groot Mog. zelve, de fources en bronnen ,, der oproerige bewegingen binnen Rotter„ dam te kunnen ontdekken, en aan U Ed. Groot Mog. duidelyk voor te dragen; „ ten einde de Moteurs derzelve, als Per., tuf bate urs van de gemeene rust openlyk „ en naar verdienften té kunnen doen ftraf„ fen , en langs dien weg , de veiligheid „ der Ingezeetenen dezer Provincie, op de „ kragtdaadigfte wyze, te bevorderen en te 7, verzekeren. „ Het welk doende &c." Ook is aan Burgemeesteren een Request ingeleverd, ten einde de onderfteuning van voor-  JAARBOEKEN, December, 1784. l&oi vporgem. verzoekfchrift door de Regeering d.ezer Stad te verzoeken. De vier voornaarnfte onderteekenaren, zynde de Heeren ■van Lanckeren, UAmour, van Heuren en De la Lande gaven het zei ven in Burgemeesteren kamer over: waar op de voorzittende Burgemeester Willem Gerrit Dedel, Sajomonsz. hoofdzakelyk antwoordde : „ Dat „ men verzekert konde zyn, dat men van „ wegens deze Stad het daar heen zoude „ helpen dirigeeren, dat alle mogelyke mid„ len wierden in 't werk gefield om de bron„ nen van het kwaad op te fpeuren, en de „ fchuldigen te doen ftraifen. ■ Dog de Vroedfchap reeds een befluit op de zaak van Rotterdam genomen hebbende, kon voorgem. Request in den R.aad niet worden ingeleverd. Daar worden hier ook veele pogingen gedaan, om de lust tot de Wapenoeffening meer en meer op te wakkeren. Behalven de 60 Compagnien Schutteren , zyn ook nog verfcheidene Genootfchappen van wapenhandel begonnen. Men arbeidt ook aar een verbeterd Reglement voor de Schuttery Volgends het beiluit van de Staten de op fchryving der manfchappen ten platte Lanck gefchied zynde, telt men onder de Balluag* van Ouder-Amftel 800, Nieuwer-Amile 1479; onder Sloten, Osdorp en Sloterdy1, ^ a 800. By den Boekverkoper J. Allart is eei Kkkkkk 3 weri Am-» STEt^T OAM, ; i I t  Am>~ .stel-' PAM. 190& NIEUWE NEDERLANDSCHE werk van de pers gekomen , het welk veel gerugt maakt De tytel is : Grondwettig herftel van Neérlands Staatswezen zo voor het algemeen Bondgenootfchap, als voor het beft uur van elke byzondere Provincie. Het eerfte Hoofdfluk behelst: De in evenredigheid van anderen, hier voor niet genoeg, zaam, mogten bedeeld zyö , of geheel overgefld* gen , zig met behoorlyke bewyzen van behoeftigheid, en fpecificatie van de geleden fchade, voor den iften February eerstkomende, te addresfeeren aan de Secretarisfen Mr. C. E. Vaillant of Mr. P. N. Arntzenttiss alhier, ten einde raar bevinding van zaken en vermogen der Kasfe te zien, of de misflagen nog kunnen verbeterd worden, en elk zo veel mogelyk genoegen gegeven. En dus ook in tyds worden voon.ekomen de klagtefl en renexien, die tot na het aflopen der verdeelinge en het uitgeeven der algemeene verantwoording lichtelyk konden gefpaard en dan verbreid worden, 't we'k zy niet willen ontveinzen dat hun, na zoo langen zoveel, volilrekt belangeloos, en, natuurlyk, ten behoeve van geheel onbekende Perfoonen , onzydig gewerkt te hebben, verdrietig zou vallen, zo voor zig zeiven, als voor die edelmoedige Menfehen vrienden, welke hnn met zoo veel yver en trouwe wel hebben willen behulpzaam zyn in de uitvoering: waarom zy dan ook alle welgegronde reflexien nu nog in dank zu'len aanneemen, en, zo verre mogelyk zal zyn opvolgen. Amfterdam den oï Decemher ??!J4. Uit naam der Commisfie Voorfi, C. E. V A I L L A M T. 11 O T T E R D,A M. Uit onze voorgaande ftukjes, zo van öciober, als November, kan worden opgemaakt, wat nopens de Commisfie van de Staten van Holland in deze Stad is voorgeval-  JAA RBOEKE N3 Dtcettièer, 1784- *9ï« vallen. Wy zullen nu het vervolg volgens de egte ftukken opgeven. De Scheepenen dezer Stad fchreven den 24 Novemver 1784 aan de Staten dezen brief: EDELEGROOTMOGENDE HEEREN! Naardien wy geïnformeerd zyn, dat de deliberatien van ü Ed. Gr. Mog. omtrent de zaken, concerneerende de Stad Rotterdem , waarin wy als Regeerende Scnepenen van dezelve Stad, zoo veel belang hebben , ten einde fpoeden » zoo vertrouwen wy, dat ü Ed. Gr. Mog. het ons ten goeden zullen willen houden, dat zonder ons m dezelve in eenigerlei wyze te willen innusceeren, wy tot onze decharge, en ten einde ons ftilzwygen ons niet ten kwaden zoude kunnen worden geduid, U Ed. Gr. Mog. door dezen adiéren en mee allen verfchuldigden eerbied de vryheid nemen Hoogstdezelven voor te draagen: Dat wy, ingevolge de Privilegiën deezer Stede op deneerften Meydag van den [aare 1783 en 1784 refpective zynde aangefteld tot Schepenen dezer Stad, 05 den aanvang onzer bediening onder anderen me! folemneelen Eede hebben gezworen: „ vonnisfer „ te zullen wyzen naar inhoud van de Handves' „ ten en Keure dezer Stad , en daar het de „ Keuren en Handvesten niet fcheiden, zulks te 3, zu'len doen by onze ziele en beste wetenfehar. ,.,en dat om memands wille te zullen laten" Dat wy in ons gemoed overtuigd zynde van on> conform den voorfz. Eed zoodanig in die quali teit te hebben gedragen, als wy ten geenen dage voor den opperften Rechter van Hemel en aardt zulks wenfehen te kunnen verantwoorden, niei te min tot onze innige fmerte hebben moetei ondervinden, dat men ons door indirecte be fchuldiging, zonder voldoend bewys , byü Ede le Groot Mogende in verdenking heeft tragten tf brengen, alsof wy het recht, aan onze administra tie toevertrouwd j niet zoude hebben uitgeoefend ZCi RotrER-, dam. Br te f van Scheepenen aan de Stat, 1 » x  i^ti NIEUWE NEDERLAiNi^ini Ror rt- JjAM. Briefvan Scheepenen aan iië Stat. | ] < zoo als zulks wel hadde behoord; al 't welke ter», gevolge heeft gehad, dat U Edele Groot Mogen-; de hebben goedgevonden en noodig geoordeeld , dooreen buitengewone Commisfie, meten benevens de Magiftraat dézer Stad, haar het voorgel vallene binnen dezelve, op een politicque wyze, onderzoek te laaten doen. Wy hebben, Edele Groot Mogende Heeren! overtuigd van de regtmatigheit onzer behandelingen aan die gecombineerde Vergaderinge,' zelf irt onze voorfchreven qualiteit als Schepenen, zoo. wy vertrouwen, gegeven alle zoodanige ouvertures , als dezelve van ons lot nog toe heeft gelieven te requirefèn; én wy zullen in onze qualiteit als Leden van de Wethouderfchap op den voet, zoo als U Edele Groot Mogende zulks by Hoogstderzelver Refolutie van den 10 Augustus laatstleden hebben bepaald, als nog altoos bereid gevonden worden, om tot het nemen van het ftrengfté Onderzoek te blyven concurreren. Dan daar de tegenwoordig SChepehsbank ('t geen wy bidden, dat U Ed. Groot Mogende wel gelieven te remarqueeren) geen betrekking heefc ap veele dér voornaamfte gebeurtenisfen, welke zoor de fources der onlusten binnen deze Stad worden gehouden, èn wy dus, als hebbende die :eeds plaats gehad voör onze tegenwoordige aanlelling als Scheepenen, niet als in dezelve gecon:erneert kunnen worden aangemerkt, durven wy :erbied.ig hopen, dat U Ed. Groot Mog. aan ons, ;elyk reeds zoo wy geinformeert zyn ter Vergalering van U Edele Groot Mogende is voorgeNagèn, die fletüsfure niet zullen aandoen, van lan het Coilegie , waar Van wy de eer hebben Leien te zyn, eenige perfonen toe te voegen, on-. Ier welke honorable benaming zulks ook zoude nogen zyn; welke door U Ed. Groot Mogende ;eauthorifeerd zynde, het oog op onze Redhteryke dad?n te houden. en zelfs des goedvindende Ie loop derzelven te kunnen ftremmen, even daar foor onze candeur en integriteit by onze Mede-  JAARBOEKEN, December, 17O4. 1913 'de-Burgeren zouden verdagt maken j en ons uit hoofde van het mistrouweni het geere daar uit geboren moet worden , het gevoeligfte en giïevendst ongelyk zoude toebrengen. Want, Edele Groot Mogende Heeren! wy willen, dat wy aan het Ampt van Rechter zoodanig een delicaat denkbeeld hechten, dat wy meenen , dat het geringde vermoeden de luister van hetzelve onuitwisbaar bezwalkt; en wy kunnen, 'tzy met eerbied gezegd, niet bevroeden, hoe de vermeerdering van magt, op^den voet, zoo als de Heeren U Ed. Groot Mog. Gecommitteerden dezelve gevraagd hebben, of die buitengewoone toevoeging, zo als dezelve door de Heeren Gedeputeerden der Stad Haarlem als een conciliatoir of temperamentterVergaderingvanUEd. Gr. Mog. is voorgeflagen , immer plaats zoude kunnen hebben, zonder dat daar door by onze Mede-Burgeren tegen onze handelingen de ongunftiglte denkbeelden zouden worden verwekt Het zy ons geoorloofd, Edele Groot Mogendd Heeren! by deze door ons geallegueetde redenen nog onder het oog van Hoogstdezelven te mogen brengen den inhoud van het Privilegie in den jaate 1344 door Willem Grave van Henegouwen aan de Stad Rotterdam met betrekking tot derzelver Schepensbank vergund , aldus luidende: „ dat deze' „ Poorten zal hebben zevert Schepenen en wat ,, vonr.isfe zy wyzen dat wülen wy ddt geftade ,i blvven &c. „ "Wie b hoen de Poorten misdóed hv zal het daar betereu by de Rechter en by Schepenen „ als voirfchreeven is &c ,, En alle ttukken dat binnen der Poorten ge„ fcMen, die zullen die Scheepenen fcheiden by „ der Handvesten en naar heure Keuren, en „ daar het die Handvesten, niet fcheiden, daar zul- len die Schepenen fcheiden by hare Ziele naar ,1 haar wetenheid met onze Rechter: en geen ti Uitheemfen aan zal mogen &c. " L'lllll Wy Rot TERDAM. Brie/van Scheepenen aan dè Sim  io<4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotte* DAM Friefvan Soheepe tici aart de Stat. 1 i Wy vertrouwen, dat U Edele Groot Mogende uit dit aan ons en onze Mede-Burgeren verleend pnvile ie overtuigend zullen zien, dat al wat binnen deze Stad zou je mogen zyn misdreeveo, by zeven Schepenen, Mede - Burgeren dezer Stad, zonaer adjunclie van iemand, wie hyookzy,mnet worden berecht: en gelyk het maintien der Steden-Privilegiën U Edele Groot Mogende ten hoogden ter harten gaat, en by Hoogstderzelver Refolutie van den re'Augustus laatstleden die nog nader aan ons hebben gelieven te verzekeren; vieyen wy ons, dat U Edele Groot Mog. by de deliberatien over deze zoo importante materie op dezelve wel een allefints gunftigerefi.xie zullen gelieven te fhan: terwyl wy U Edele Groot Mog. kunnen verzekeren, dat dit ons adres geenzints ten oogmerk heeft om het onderzoek omtrent het gebeurde binnen onze Stad elufoir of difficiel te maken; naardien wy, gelyk wy nogmaals herhalen, met alle volvaardigheid bereid zyn om, wanneer zulks kan gefchieden, behoudens de Privilei>ièb deezer Stad in 't gemeen, en de Rechten aan anze Schepensbank gegeven in 't byzonder, daar toe alle pogingen in het werk te ftellen, en zulks dtoos met de daad te toonen. Waar mede wy ods en ons Coilegie in de veel. vermoogende befcherming van U Ed. Groot Mo»ende recommandeeren, terwyl wy, fteeds biddende voor den voorfpoed van Hoogstderzelver Regering, U Edele Groot Mogende in de jrotectie Godes aanbeveelen en blyven. EDELE GROOT MOGENDE HEEREN! Uw Ed. Gr. Mog, onderdanige Dinaren, Schepenen der Stad Rotterdam. Ter Ordonnantie van dezelve, Kotter dam kn 24 November (geteekend) 1784. j. van ZUYLEN van NYEVELTTe«  JAARBOEKEN, December, 1784. 1915 Tegen het afzenden vafi dezen brief is door eenen der Heeren Scheepenen deze verklaring gedaan. „ De Scheepen Ram declareert niet te „ kunnen bewilligen in het afzenden van eene Misfive aan Hunne Ed. Groot Mog. ,, niet, om dat hy van anderen gedagten is ,, als zyne Mede-Leden, ten opzigte van ,, het geval van meerder magt aan Heeren „ Commisfarisfen van Hun Ed. Groot Mo„ gende, maar om dat hy volkomen berust „ in de pogingen, dewelken, door de Ed. „ Groot Achtb. Vroedfchap dezer Stad , „ daar tegen zullen worden gedaan , zich „ verzekerd houdende , dat de Privilegiën „ dezer - tad door dezelve ïen allerflerkften „ zullen worden gemaintineert, en oordee„ lende daarom dezen (lap overtollig en „ ftrekkende, naar zyne gedagten, tot wan„ trouwen in de demarches, welke de Re„ geering in dezen gedaan heeft, en verder ltaat te doen, en houdt zich daarom vry van alle de gevolgen , welke deze zaak „ zoude kunnen hebben, verzoekende hier „ van infertie in de Notulen. Bovengem. brief van Scheepenen den 2.6 November ter vergaderinge der Staten ingekomen en gelezen zynde, wierdt met eene meerderheid van drie leden geoordeeld, dat dezelve buiten de Notulen van de vergade. ring der Staten moest worden gehouden. Door de Gecommitteerdens der Requestranten uit de Kooplieden en Burgeren deLlllll a ze* Rot- xmi- DAMa  toid NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotr - ii- DAM. Req. van Gecotnm. uit Koopl, en Burgers enz. zer ftad is aan de Staten van Holland den <2 December 1/84 een fmeekfchrift ingeleverd, hebbende tot bylage een uitttrekzel uit een advys van Mr. Hugo de Groot, wegens het regt, der Steden toekomende in geval van regtsoeffening. Aan de Edele Groot Mogende Heeren Staten van Holland en Westfriesland. /"geeven eerbiedig te kennen, tzaac Hubert , *f Mr. Pieter de Monchy , Aart Johan Vei dolk Heere van Soelen en Aldenhaag, Mr. Nicolaas Martinus Boogaart van Aihlasferdam , Dan. de Jong, Korns.van den. Bosch, Gerritvan der Pot Heere van Groenveld, Jacob de Vogel, Pieter de Koker, Thomas Theodore Chremer, Servaas Havart ?n Jan Beeldemaker: Als Gecommitteerdens van en uit de gezamentlyke Teekenaars van het Request, door een aantal Burgers en Ingezetenen der Stad Rotterdam, op den 15 july jongstleeden, aan UW Edele Groot Mogende geprefenteert ; contineerende niet alleen een beklag over de rust verftoorende beweegingen, aan welke men , zederd Maart 17S3, alhier is geëxponeerd geweest; maar dat ipeciaal het gebeurde op den io July dezes Jaars, 't welk hun tot het doen van voorfchreve Adres aan UW Edele Groot Mogende heeft doen refolveeren, overtuigd had gemanifesteerd, hoe de verfchillende denkwyze van het meerendeel der tweeonderfcheideClasfen van Adelborften en Rotsgezellen , uit welke de gewapende Burgery der Stad beftaat, alle Subordinatie in dezelve heeft doen cesfeeren, en daar door de Stad beroofd heeft van diegerustheii, dat, wanneer de Magiftraat het noodigmogtoordeelen, de Schuttery of een gedeelte van dien in de Wapenen  JAARBOEKEN, December, 1784. 1917 nen te brengen, dezelve dan niet tegen elkander, in plaats van tegen de Rustverftoorders, zoude ageeren, en dus het noodlot der geheele Stad zoude afhangen van de temporaire overmacht van de wel of kwalyk gezinde Party in elke Compagnie. Dat het de Supplianten gemoeid en bevreemd heeft te verneemen, hoe de Wethouderfchap hunner Stad, de even gemelde ware reden van hun Adres voor by ziende (fchoon de Supplianten de z> lve ten duidelykfte hebben geexpofeert) by derzelver Bericht aan UWEdele Groot Mog. in dato 20 July, daar aan eene gantsch ftrydige inteipretatie hebben gegeeven. Dat de Supplianten , hoe zeer gevoelig getroffen dcor het Jsfive, daar in voor hen gelegen, echter geprefereerd hebben daar op een diep ililzwygen te houden, aan d' eene zyde uit overtuiging, dat in welk een ongunftig dachlichtde Wethouderfchap hun daar by ook deed voorkomen , zulks op het onzydig en verlicht oordeel van UWEdele Gr. Mog. geen inpresfie ten hunnen nadeele zoude maken, terwyl zy zich aan de andere zyde vleiden, dat die gevoeligheid, of liever die gevoelige opvatting der Magiftraat, over den ftap der Requestranten, door den tyd zouden verminderen, en de Supplianten daar toe niet weinig zouden contribueeren door een moderaat en eerbiedig gedrag: — by zig zelfs geperfua. deerd van niets beledigends tegens hunne Magiftraat geallegueerd noch verricht te hebben; waar in de Suppliant en wel zyn gejustificeerd geworden en buiten alle reproches gefteld, door de Refolutie, welke het UWEdele Groot Mog. behaagt heeft op derzelver gedaan verzoek te neemen. — Dan echter, dat de Requestranten gezamentlyk hebben moeten ondervinden, dat de Vroedfchap hunner Stad by eene Ciculaire Misfive aan alle de Leden van UWEdele Groot Mog. den 4 Ocfober 1 tatstleden gefchreeven , en in de Rotterdamfche Courant van den 7 geplaatst, hun L1U11 3 Re- Rotterdam. Req. van Gecomm. uit Koopl. en Burgers enz.  Pot- 1 frdam. Req. van Gecomm. uit Koopl. en Burgers enz". io>8 NIEUWE NEDERLANDSCHE Request heeft voorge field, ah een aanklagte van eenige Burgers op vague befchuldigingen zonder be%ys: en veivlgens vernomen ' hebben, dat het gemelde Co'kgie, waar in vyf Leden van de Magiftraat Sesfie hebben, die woorden, fchoon echter nog met eene merkelyke verzagting, had overgenomen ui: de Cnfideiatien , en het advis der Wethouderfchap, den 20 September aan meergemelde Vroedfchap ingelevert, en door dezelve den 30 daar a-m volgende, ter Tafel aan UWKd. Groot Mo.i.. gebragt, waar{by de Magifiraat ronduit zegt; de Demarche der Supplianten temerait te noemen, niet om dat het temerair zoude zyn van Burgeren eener Stad den Souverein te adieeren en zich by hoogstdezelve te beklaagen; maar dut het aan hen Heeren, Schout, Burgemeesteren en Schepenen ten hoogden temerair, ja vermetel en roekeloos is' voorgekomen, dat zulks gefchied was, op eenevague onbepaalde, en inditeSte aantyging. Dat de Supp ianten zich niet zullen elargeeren om aüe die allegatien te wederleggen, wyl de Atteftatier, by de Supplianten overgelegd, en waar toe de Magiftraat zich heeft gerefereerd, zulks ten fterktte contradiceeren, en dus in zo verre zouden kunnen volharden in derzelver tot hier toe gehouden eerbierjg ftilzwygen; maar dat deSupplianten, daar de vVethoulerfchap, by die confideratien en dat advis, de demarche der Supplianten eenig en alleen toefchryft: aan een ongenoegen tegens het thans zittend Coilegie, over het dimiteeeren van het Corps Vrywillige Schutters, ,t welk in den voorheden Jaare met permisfie van de Regeering was opgericht, zig daar door in verdenking ziende gebragt, evenals of dezelve door eene allerlaagfte denkwyze zoude zyn bezielt, en uit een zo verachtelyk als ongepermitteerd grond begmzel werkzaam zyn; uit dien hoofde vermenen, niet langer te kunnen nog te mogen verwylcn, om zich te disculperen van een aanwryving, zo onwaarachtig, als gefchikt om eenige waartchy-  JAARBOEKEN, December*. 17R4. 1919 nelyke ingang te vinderi, en daar door hun lie der gedaan adres min gewichtig, en tuin favo rabel te doen voorkomen. Dat derbalven de Supplianten met alle de verfchuldigde eerbied protefteeren, en verzoeken, dat UWEdele Goot Mog. voor de oprechte waarheid gelieven te houden, dat de Supplian ten, behalven de reden by hun Request gepo ieerd, volftrekt geene andere dryfve r tot hun adras aan UWEdele Groot Mogende hebben gehad, dan eenig en alleen, de billyke iwyfehng aan een fpoedigen en gunftieen u'tflag, byaldien zy zich aan hunne Stedelyke Magiftraat om voorziening hadden vervoegd: — Eene twyfehng, Edele Groot Mog. Heeren! die de Supplianten billyk durven noemen, wyl fommige van hun reeds by ondervinding hadden, dat een verzoek tot voorzienig tegen zodanige ftoute bed^laryen en tumultueufe or ongeregelde vrolykheden, als welke reeds had en plaats gehad, en op nieuw te vreezen ftonden . lang voor de vernietiging van het gemelde Corps VrywilUge Schutters, aan de Magiftraat ingelevert, buiten eenige dispofitie was gehouden: — ook, dat uit het geen van tyd tot tyd gebemrd was, zigtbaar bleek, dat de invloed van een party, die wel verre van de ware belangens van den Heere Erfftadhouder te bevorderen, integendeel hoogftdezelfs weimenendheid, by de gequalificeerfte Burgeren en commercie*rende Ingezetenen niet weinig in verdenking brengt, en eene bedugtheid doet ontftaan , als of 'er wezentiyk een toeleg wa» om de Burgerlyke Vryheid en Veiligheid, als 't waare , te ondermynen, dat, zeggen zy, dien invloed hun alle hoop benam op eene gunttige gehoor verleening: — Een invloed, welke ontwyfeibair by Heeren UW. Edele Groot Mog. Gecommitteerdens :en duidelykfte zaï ontwaar geworden zyn: — En aan welke invloed de Supplianten eenig en alleen toekennen, dat gerolde v LI 11H 4 Hee- Rot- TERD.iM. Req. van Cecomm. uit Koopl. en Uurgers enz.  i92o NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam. Feq van Gecomm pit de Koopl. en Burgers ettz, ! I j j ( i e c I 1 I Heeren UWED. Groot Mog. Gecommitteerden in de uitoeffening van hoogftderzelver Commisfie, zo veel weerftaod en moeielykheden ontmoeten: —— Een invloed, waar door ook de Magiftraat en Vroedfchap waarfchynelyk is bewogen geworden, om, onder pretext van een Privilegie te reclameeren, het amplieeren der Macht van meergemelde hoogst UW Edele Groot. Mog. Gecommitteerden te wederfpreken, en was 't mooglyk tegen te houden , 't geen aan ieder Lid van U W Edele Groot Mog. gevenereerde Vergadering te zonderlinger moet voorkomen, wanneer de Supplianten UWEdele Groot Mogende verzekeren ja, (des noodsj met onwraakbaare bewyzen zullen ftaven, dat op verfcheide anderen van dezer Stads Privilegiën geen geringe in. iracht gefchied, des de Suplianten vermenen , zich met meerder recht te mogen beklagen, over de re-eele verwaarloozing en verkrachting van' die Rechten en vry heden, waar meede zy wettig zyn gepriviligeert geworden, dan de Ma?i(lraat in het tegenwoordig geval met fchyn yan voegelykheid kan reclameeren een privilege, waar omtrent de voortreffelyke en by de Sfatie hooggefchatte Regtsgeledrde Hugo de Groot iich zeer energicq expliceert, in zeker gedeailleertadvys, nopens 't recht, de Steden comveterende in cas van Judicatuure : te vinden n het Rotterdamfche derde deel der Holland che Confultatien ; waar van de SuppH mten de 'ryheid neemen een Extraêl ten dezen te voegen, t welk onder eerbiedige Corectie , in Cas Subeet. van alle applicatie is : — daarenboven is uit !e Publieque Stukken blykba^r, en uit de geleldheid der zaake hier ter Stede moet het voor, en gedemonftreerde waarheid gehouden worden, at zonder etne arjnpeler Macht Heeren UW, mt den Staten van denzelven Landen , gelyk by : Heeren Staten, in den jaare 1587, n et bondi3 redenen is vertoond , en by openbaren druk : kennen gegeven. Zo volgt, dat by Haar Mo:nde, ook is de volheid van Jurisdictie, als zyn: een van de esfentieelfte partye van de Souveiniteit. §. 4- Onder welke volheid en andere zaaken mede is greepen het rectit, om de kenmsfe van eenige zaa-  JAARBOEKEN, December, 5784. 1943 zaaken, uitj goede confideratien te mogen evoceeren, en 't recht van Rechters te mogen ftellen, zo ordinaire , als extraordinaire , niet alleen by Commisfien, jnaar ook bydelegatien, gelykzulks bekend moet werden by allen den geenen, die de natuur van Souvereiniteit verftaan. § 5- Ende eerst, wat belangt het recht van Evocatie, het ze've is zo noroirlyk by alle Souvereinen, dat geen Rechtsgeleerden daar aan ooit en hebben getwyffelt. §. 6. Daar tegens niet en doen de Privilegiën van niet te evoceeren, alzo dezelve zyn relatief tot het Privilegie, gegeven by Hertog Philips van Bourgondien, in den jaare 1452. 't welk (preekt van Evocatien, buiten de paaien van Holland en Westfriesland; en werd daar by gevoegd de reden , te weeten, om onbehoorlyke kosten, fcha* den en moeijenisfe-i te myden: En nog is 't zelve Privilegie gelimiteerd met verfcheiden exceptirn, onder de welke mede één is, zo wanneer in de Landen oiuftaat onrust orte onvreede, of iets dat met den Rechten van den Lande niet berecht en kan werden , welk laatfte poimft inzender is applicabel tot die queftien, die ryzen uit de tegenwoordige misverftanden ; alzo daar op tot noch toe geene algemeene ordonnantie is gemaakt, immers niet eenpaarlyk aangenomen; §• 7- Dan of de Privilegiën al veel breeder waret luidende, zo en konnen zy evenwel niet gebruikt werden tegens den Staaten , als by den Staaten zelve verkreegen zynde tegens den Grave, en niet tegens de ötaten. § 8. Zynde kennelyk, dat het lichaam van de Republiek, met veel meerder zekerheid, en minder perykel, werdt gereprefenteerd by een Vergadering, beftaande uic een getal vandenotabelftevan hel Rotterdam. Byl. tot bovenge.' melde Request»  Kot- TEllCAM. : Byl. to boven ge- melde Request '. I 1 §. 36. 1924 NIEUWE NEDERLANDSCHE het Laod; hebbende haare Commisfien van de aanzienlykfte Leden, waar uit het Land werdt gecompofeew, als door een Perfoon alleen, als is de Grave; die overzulks , na alle redenen, fveel nader en naauwer behoort geconftringeert te werden. bl. 620. § 18. , Is ook een groot abuis, te gelooven, dat eenige Rechtbank in de Landen van Hollanden Westfriesland zulks zoude zyn gequalificeerd], dat de* zelve door de Staaten, of ten tyde van de Graven, door den Grave, met expres of ftilzwygende confent van de Staten, geen kennis zoude mogen werden onttrokken, of aan andere werden gedefereert. Want de oudfte rechtbank in Holland en Westvriesland, die men klaarlyk bevind in trein geweest te zyn, is geweest de Rechtbank van Sche. penen van ieder plaatfe, die originelyk nebben gehad Judicatuure van allerlei zaaken , eo nochtans zyn daar na ge-erigeerd geweest deCollegi. en van Dykgraaffchap en Heemraden, Houtvester en Meefterknaapen, en meer anderen, waar by de kennisfe van eenige zaaken de Scheepensbank is onttrokken, gelyk ook by de erectie van den Provincialen Raad, verfcheiden zaaken, eertyds tot kennisfe van Schepenen alleen hebbende geftgan, ter eerfter inftantie zyn gebragt aan de Raaden. §. 20. Alle het welk niet en zouden hebbin konnen gefchieden, indien door de Privilegiën , die hy de Heeren zyn vergunt, om ter eerfter inftantie :e recht te ftaan voor Schepenen, ieder particulier 3erfoon zodanig recht waare verkregen , 't welk ïem door wettelyke ordre van zyn Overheid niet >enomen zoude konnen werden.  JAARBOEKEN, December, 1784. 1925 J s6. De Heeren Staten van Holland en West-Friesland hebben ook aan 't Coilegie van de Gecommitteerde Raaden de kennisfe van de inkomften, ommeflagen eb contributien van 't geraeene Land gedefereert, mitsgaders van alle Questien, fpruitende uit de Placaten, op *t ftuk van de gemeene Middelen geemaneert, als ook op deconfiscatien, uit zaake van Oorloge, met exclufie, zo van dec Provincialen als Hoogen Raad. Gelyk ook dezelve Gecommitteerden Raaden; by den Heeren Staten zyn gemachtigt, om van Verraderye, Muiterye, Seditie, Oproer, vervalfchinge vanMunte, mishandeling van 'sLands Middelen, Vivreset Amunitien , by preventie ftraffe te decreteren,er doen executeeren. Insgelyks is. de kennisfe ove: de delicten van 't Volk van Oorloge, by pre ven tie gefteld aan den Raad van Staaten, Gtcommit teerde Raaden , en anderen Krygsraaden; en vai Zeerovfcreye aan de Collegien van de Admira liteit. bl. 621. §• 32. Te willen zeggen, dat ordinarife Rechters we eenige kennisfe kan werden onttrokken , en aai de anderen gedefereert, by maniere van Placaat maar niet by Refolutie , ware ongefondeert, al zo alle bevelen van de hooge Overigheid , me natuurlyke Rechten niet ftrydende, by haare O ff eieren en Onderzaten moeten worden geobedieert 't zy dat dezelve tot haare kennisfe komen doe Infinuatie of publicatie. ' §• 33. Welke Publicatie alleen noodig is m zaaken daarvan yder een van de Gemeente notitie moi hebben, als zynde Generaale Geboden en Verbt den, maar zoo wanneer eenig Coilegie met eenif zaaken werd belast, of daar van ontlast werdi zo is *t genoeg, dat dat Coilegie fuffifante notij catie gefchiede van het bevel, alzo het even ve », hoe iemand de kennisfe toekomt van de me ni Rot* ter. DAM. Byl. tot bovenge. melde Request. 1 1 L 1 1 t t » r > ft >«: ;e i- ;1 e-  1026 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rot* ter" e»am. Req. van Cecomm. uit OfficierenderSchutte- ry. I < j I ( 1 1 ] i 1 ninge van zyne Overigheid, als hy maar geen ignorantie en heeft te pretendeeren. Nog leverden de Gecommirterden der Re» questranten uit de Opper-en Onder-Officieren uit de Schuttery dezer Stad den 8 December 1784 aan de Staten dit volgend fmeekfchrift in: Aan de Edele Mogende Heeren Sta* ten van Holland en Westfries landi f^evexs met fchnldigen eerbied te kennen Pieter Stalker, Jakob Petrus van Heel, Johannes Hooft, Simon Schoei, Andries Dros, Christoffel Hanegreef, Johan Hendrik Bleckman, Richard Boom, Jan Ts van der Vliet, Willem Venroy, Maerten de Haas, Cornelis van Dyk, Reynier dg Jongh, Jan Venroy, Lambert Cristoffèl Vontken, Dirk Langendyk , als Gecommitteerden, van 2n uit de gezamentlyke teekenaars van het Resjuest, door een aantal zoo Upper als Onder Officieren en Adelborsten uit de Schuttery der Stad Rotterdam, op den 21 july dezes Jaars aan UEd, Jr. Mog. geprefenteerd. Dat zy Suppl. met een aandagtig oog gadegelagen hebbende den loop van het onderzoek jver de Rustvérftoorende beweegingen, alhier jehouden, ten vollen overtuigd zyn geworden 'an het gewigt en de noodzakelykeid , welke jelegen is, in de vermeerdering van de Magt Ier Heeren U Ed. Gr. M g Gecornmiteerden. Dat zy Suppl. uit een levendig bezef daar m, geen zwarigheid maken in het voorbeeld ;unner agtingswaaniige iVlede Ingezetenen na e volgen, en in de zorggelyke omftandisheden, ?aar tn deze Stad zich bevind, tot UEd. Gr. Mog.  JAARBOEKEN, December, 1784 1937 Mog. andermaal de toevlucht te nemen; te meer, daar zy a.!s Ingezetenen en Schutters dagelykS' gelegenheid hebben, om de juiste gefteidheid van velen opcemerken , en uit die waarneemingen overtuigd zyn geworden, dat de Muitzucht wel wat beteugeld ma^r niet te ondergebragt is, en dat, wanneer door een al te beperkt gezag van de Heeren UEd. Gr. Mog. Gecommitteerden, die, anderzints zo heilryke, Commisfle vruchteloos afliep, daar uit een nafleep , van zulke verfchrikkelyke gevolgen zoude voortfpruiten, als reeds door de Suppl. Mede Ingezetenen aan UEd. Gr. Mog. zyn gefchetst worden. Om alle welke redenen, en voornamelyk om de redenen, welke dcor der Supplianten mede Ingezetenen by derzelver Request aan UEd. Gr.Mog. op Woensdag den 1 December bygebragt zyn; waaraan, als^op de waarheid der zaake gegrond , de Supplianten de vryheid nemen zich te gedragen ) en zich niet kunnen dispenfeeren van hunne verpligting, om mede alles, wat in hun vermogen is, tot behoud van 't Vaderland en de Stad hunner Inwooning toebrengen, en den naam van getrouwe Burgeren te verdienen ; de Suppl. met alle eerbiedigheid verzoeken, dat het UEd. Gr. Mog andermaal gunilig moije behagen, het daar voor te houden als of der Suppl. en hunne Committenten Namen mede onder het voorfz. Request geplaatst waren. 't Welk doende enz. Omtrend deze gewigtige zaak, is den 21 December 1734 by de Staten dit befluit ge nomen: Woens» Rot- [ ERJAM. Req. van jecoinm tit ofp. cier. der Schutter»  Rotterdam. Befl. nopensmeerdere magt der Commisfte te Rotterdam. 191S NIEUWE NEDERLANDSCHE Woensdag den 22 December 17S4. JJy refutatie gedelibereerd zynde op hec Rapport, . den 3 der voorleden Mjand, ter Vergadering uitgebragt door de Heeren van de Ridderlchap en verdere Hun Ed. Groot Mogende Gecommitteerden tot het groot Befoigne, hebbende tot voldoening aan Hun Ed. Groot Mog. Refolutie Gommisforiaal van den 30 September te v0ren , met eenige van de Heeren Gecommitteerden vart Hun Jid. Groot Mog. te Rotterdam', geexamineert de Misfive, door dezelve Heeren Gecommitteerden, den 29 dergemelde maand September, earj Hun Ed. Groot Mog. toegezonden, bieder onder de notulen van den voorfchreve 30 September, als mede op de confideratien en het Pra;Advis van de voorfchreeve Heeren Gecommitteerden, mitsgaders op de Confideratien van de Heeren Gedeputeerden der Stad Rotterdam, in het Befoigne van den 9 Ocfober voorgedraagen, beide onder de Notulen van den 3 November. Is goedgevonden en verftaan, om te beproeven of, zonder eene totale verandering der Refo'utie van de 10 Augustus dezes Jaars, zal kunnen worden voldaan aan Hun Edele Groot Mog. daar by gemanifesteerde intentie, om geïnfoimeert te worden naar de fources van het voorgevallene te Rotterdam en het aldaar fubfifteerend ongenoegen en mistrouwen, by deze te verklaren. Eerstlyk, dat Hoof d - Officier en Schepenen van voorfchreven Stad gehouden en verpligt zyn, om aan de Informatien , in hst gecombineert Co'legie van Heeren Gecommitteerden van Hun Edele Groot Mog en de Magifiraat genomen, dezelfde kragt en valeur toe te kennen, als of dezelven Scaainaal genomen waren. En ten tweeden, dat het onderzoek naar het bovengemelde, voor zoo veel het zelve judicieel zd moeten gefchieden,en daarinRechterlykedaden zullen moeten gepleegd worden, wel zal worden over- ge-  JAARBOEKEN, December 1 1784. 1529 gelaten aan de behandeling van welgemelde Officier en Schepenen, doch niet anders dan met communicatie van welgemelde Heeren Gecommitteerdens» ten dien effecte, dat dezelve Gecommitteerdens, by het nemen van de judicieele informatien, by htt doen van de Crimineele Verhooren en, met een woord, by alles het geen welgemelde Schepenen zullen verrigteu, betreklyk de zaakWaar over het voorfchreeve onderzo-k gaan moet, zullen moeten prefent zyn, en omtrent dit alles een advifeerende S^em zullen hebben, met qualificatie, op dezelven , om, wanneer hun, in de behandeling dier zaken , het een ander mogt Voorkomen, waar overzy zouden vermcenenHun Ed. Groot Mog. te moeten adieercn, als Janzoodanige zaken intusfchen te mogen houden in ftate en furcheance. Wordende voorts den Hoofd - Officier der Stad Rotterdam geauthorifeert en gequalificeert, om, voor zoo verre hy in deze zaak het recht van de Hooge Overheit zal moeten waarnemen, zich ten koste van den Lande te moogen bedienen van den raad en asfifientie van een kundig Perfoon , waai toe by Hun Edel Groot Mog. een Advocaat zal worden benoemd En zal extract dezer Refolutie gezonden wor den aan de Heeren Hun Ed. Groot Mog. Gecommitteerden te Rotterdam, als mede aan den Hoofd - Officier, Burgemeefteren en Schepenen aldaar , om haar refpedivelyk aan den inhoud de* zer Refolutie ftiptelyk te gedraagen. Aantekening van de Ridderfchap. De Heeren Van de Ridderfchap en Edelen hebben gedeclareert, dat dezelve niet geconcurreerd hebbende in het decerneeren van de Comnrsfie op Gecommitteerden van Hun Edele Groot Mog, ook nog minder konnen concuneeren, om aan die Commisfie meerder magt by te voegen; en heh> Mmmmmm ben Rot-» TliRDaM. Befluit nopens de meerdere magt der Connnisf, teRotter* dam.  Rotte k- dam. Bijluit nopens meerdert magt da Cornm. t Rotterd, De Heeren Gedeputeerden der Stad Rotterdam heb- 1930 NIEUWE NEDERLANDSCHE ben dknvolgende bovenftaande Refolutie gecontradiceert, en daar tegen gereferveert zoodanige Aantekening te doen, als dezelve zullen noodig oordeelen. Aantekening van Dordrecht. De Heeren Gedeputeerden van Dordrecht heb,ben, ter voldoening aan den last van de Heeren 'hunne Committenten, doen aantekenen, dat de Regering der gemelde Stad tot het nemen der bovenftaande Refolutie niet heeft geconcurreert en alle de onaangenaame gevolgen en verdere deliberatien, welke naar de gedagten van welgemelde Regeering, daar uitzulleu refulteren, overlaat aan de verantwoording en voor rekening van de Leden, welke voor het nemen dezer Refolutie hebben geadvifeert. Aantekening van Delft, Brielle, Enkhuizen* Edam en Medemhlïk. De Heeren Gedeputeerden der Steden Delft, Brielle, Enkhuizen. Edam en Medemblik, hebben tegen de bovengemelde Refolutie geprote. ftcerd, de aantekening van de Heeren hunne Principaalen daar jegens gereferveert en gedeclareert niet voor hunne rekening te willen hebben de nadeelige gevolgen, dewelke daar uit zouden kunnen refulteren. Aantekening van Amfterdam. De Heeren Gedeputeerden der Stad Amfterdam hebben het doen van een Aantekening opdevcorlchreeven Refolutie gereferveert. Protest van Rotterdam.  jaarboeken, December, 1784. 1931 hebben, ingevolge den last van de Heeren hunne Principaal™, tegen de voorenftaande Refolutie expresfelyk geprocefteert van nulliteit., als Itry dende met de vastgeftelde en conititutioeeeleforrne van Regeering "in de Steden, 'sLnnds en Stads Privilegiën, en de Refolutie van Hun Edele Groot Mogende van den 10 Augustus dedezes Jaars toe informatie op detumulteufebewee gingen te Rotterdam genomen, en voorts gedeclareert, niet verantwoordelyk te willen zyn voci de gevolgen en couf ufie, welke daar uit zouJet mogen refulteeten; met verdere referve van zo danig nader Protest en Aantekening, of anden midd.len van redres, als de Heeren hunne Prin cipaal n ?oude mogen te rade worden; en fpeci alyk mede, om hun Advis op het Rapport vai den 3 November laatstleeden, in de voorfchrevei Refolutie gemeld, ten allen tyde, in de Register van Hun Ed. Groot Mogende Refolutien, tc hunne decharge, te doen infereren. Declaratoir van Hoorn Ue Heeren Gedeputeerden der Stad Hoorn declareeren, dat zy in het nemen van deze R< folutie niet hebben geconcurreerd, maaringevo ge den last van de Heeren hunne Principale geadvifeert, om by de Refolutie van den 10 At gustus laatstleden 'tc perfifteeren. Aantekening van Haarlem, heiden, Gouda, Gorinchem, Schiedam, Schoonhoven , 4lkmaar, Monnikendam en Purmerende. De Heeren Gedeputeerden der Steden , Haa lèm, Leiden, Gouda, Gorinchem, Schiedan Schoonhoven, Alkmaar, Monnikendam en Pu merende hebben tegen de vooricbreeven prote ten en Aantekeningen, zoodanig Contra Prote en Contra-Aantekening gereferveert, als de He ren hunne Principaalen zullen vinden te behoore Accordeert met Voorfz. Refolutien. Mmmmmm 2 Mi Rot*; ter - dam. Befl no» pens de merdere magt der ■ Commisfie te ! Rotterd, t 1 s t % i" n .- ». r- st a. (É  io3l NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam, Men ziet dus, dat met negen Remmen fchynt befluit te zyn genomen : De ftad Dordrecht heeft geadvifeerd: „ dat de Gecommitteerdens in Rotterdam „ zouden blyven met die magt, waar me■■■ de zy zyn aangefteld , dat men Hun „ Ed. Mog. voor het Crimineele zal toevoe„ gen Gedeputeerden uit den Hove van „ Holland, met een Fiscaal by Hun Edele „ Groot Mogende te benoemen, doch de„ zelve met de Gecommitteerdens, gecombineert zullen ageeren." Het advys van Amfteldam was ook hier heen ingerigt. De Gecommitteerdens uit de Requeftranten, Leden der Bnrgenvagt , hebben aan het vereenigde Coilegie alhier , beftaande uit de H. H. Gecommitteerden van Hun Ed. Groot Mogende en Schout, Burgemeesteren en Scheepenen dezer Stad geprefenteerd een kort Request, hoofdzakelyk van dezen inhoud: „ Dat de Supplianten in ervaring zyn ge„ komen, dat 'er werkelyk zoude zyn ge„ projeéteerd een nader Concept-Plan van „ verbetering der Schuttery. „ Dat, hoe zeer de Supplianten niet mo„ gen twyffelen aan de goede intentie van. „ Hun Ed. Mog. en Hun Ed. Groot Acht„ bare, om de Schmtery op eenen refpeéfa„ blen voet te brengen, en in zo verre daar „ in volkomen zouden kunnen berusten,' „ echter vermeenen, by het zelve zo mer- ke-  JAARBOEKEN, December, 1781. 1033 „ kelyk geinteresfeert te zyn , uit hoofde „ dat daar van grootendeels het herftel van „ het weêrkeerig vertrouwen tusfchen de „ Regeering en de Burgery afhangt, dar zy „ de vryheid neemen, zig aan Hun Edele „ Groot Mogende en Ed. Groot Achtb. te „ adresfeeren, ootmoediglyk verzoekende, „ dat alvorens het gemelde point tot con„ clufie worde gebragt, de Supplianten ver„ gunt worde aan deze Vergadering de da„ delyke gebreeken, welke daarin (111 de „ Schuttery) naar hunne gedagten thans „ plaats hebben, en de middelen , welke „ tot redres van dezelve kunnen dienen, „ eerbiedig mogen voordragen, enz. Zie hier eene bekendmaking van den Huishoudelyken Tak alhier. De Commisfie van Directie in het Departement van den Oecónomifchen Tak te Rotterdam, en verdere Gecommitteerden aldaar, totdenOntfangvanhet genten behoeve der noodlyd nde opgezetenen van de in hec Voorjaar overftroomde DiftritTxm gefchonken is gewordn, advemeren aan dezeiver Stad^enooten en voorts aan allen die hunne Liefdegiften aan derzelver diftnbutie hebben toevertrouwd, dat nademaal nog een gedeelte der penningen, aldaar verzameld, in handen is, ca d*t door de mildadigheid onzer verdere Land^enooten in gemelde nood behoorlyk heett kunnen worden voorzien, en zyheden, in voorfchreven Diftricten, dus nu op mmdnngende behoeftens het oog zouden moeten Haan-, zy Gecommitteerden over zulks inchneeten zouden. om ook eenige penningen te emploiëren ter huiMrammmm 3 pe Rot. dam.  ï934 nieuwe nederlandsche Rot- Y-RP/iM. Ber van den Huis. hou del. Tak, pp en byftand van die onzer Landsgenooten, we7» ke onlangs door de inundacien aan de Schelde voorwerpen van Lietdadigheid geworden zyn, dcch om zulks niet te doen buiten kennis der mildadige Ueveren, word by deze gefix- ert den ty d van heden af tot den 16 dezer; en een yder, die daar tegens gewigtige Confideratien mogt hebban, verrogr, om dezelven aan de H^eien Cornelis van Folïenhoven Jans Zoon of Mr. Dirk Sehadcle, als Secretarii-fen van het zelve Departement, binnen vonricdreven tyd, te komen opgeven, des voormiddags yan 9 tot 12 uien, Van wegen den Heere Mr. P. C. de Groot las men in de Dagpapieren twee bekendmakingen ; De eerfte was aldus ingerigt: Mr, p. C. de Groot, Raad in de Vroedfchap der Stad Rotterdam , Bailliuw en Dykgraaf va^ Scheland enz enz. .geleezen hebbende zeker Eerrovend Paskwil, peïntituleerd: De groote Rarrekiek, waar in hy, Dykgraaf, op eene Goddeloo» ze wyze word gelasterd en zyn ganlche Pluishouding Geï-.jurieerd, en voor het oog van de Waereld uitsekreeten, even of hy zyne Kleermaakers , Turf boer en meer andereu menage Schulden niet na behooren betaalde, en zelfs op het punt ftond van Banquerot te fpeeleu; —— zo verzoekt hy by deze op het viiendelykite en teffens op het er^ftige, (hoe zeer hy zich anders aan geen Naamlooze Gefchriften DekreundJ aan alle de geeie welke iets op hem, Dykgraaf van Schieland , te pretendeer n hebben, van zonder het minfte tydverzuim, zich by hem, Dykgraaf, op deszelfs Buitengoed Noordnieuw Land, geleegen by MaasHuis, (of in het Logement de Zon aldaar) te vervoegen, en zulks wel voor of op den 15 December 1734. voor, en op welke tyd ieder, welk iets op hem Dykgraaf te pretenderen heeft, en aan  JAARBOEKEN, December, 1784. -935 aan zyn verzoek voldoen , bctaaling tegens Quitantie zai gefchieden. ' De anderen bekendmaking luidde aldus: \Wv hebben in onze voorige gèfefè;ëèrd eene W*Ad eruntie welke ons met een brief be. hoorlvK getekend P. C de Groot, en gedateerd Rotterdam den 6 Dec. ifS*. geadrwieerd ■«*■ Sé ver/oek om dat Woensdagen Vrydagte piaat?en , en daar het zelve, gedrukt uit den Courant van den Heer Holtrop van den 3 dezer gefneden, ons was toegezonden , konden wy weynig denken, dat i«^*«^^tis^j^^lss uit èen brief van den Wel Ld^ Geftr. Heer Mr. F C de Groot, op hedeu ontfangen, ons » geblecfeen, en derhalve de vcorgem. Advertentie moet worden aangemerkt als flegts een kwaaaaardjg verzinzel» G o 1: I n C H E M. De Regeering heeft aldus befloten: Gee «e Ampten zullen by vervolg aan Vreemde lingen begeven worden, dan onder zeken gefchikte bepalingen: — Burgers vai Roomfche of andere Christen gezmdhede zullen toegelaten worden tot zulke Amten die eeene betrekking tot Regeenng of Ker hebben: De beste Amten zyn voor JJu: gers, of die volgens de bepaling eenige j: ren Burgers geweest zyn , gelcnikt. — Knegts, wanneer vreemdelingen zyn, zu len tot kleinere Amten niet mogen benoem worden, voor dat zy Burgers zyn, en et 'bepaald getal jaren in deze Stad ol by et Mmmoimm 4 lie Rotterdam. 1 1 \ l- lr d f u a  1936 NIEUWE NEDERLANDSCHE' GÖRIN. CHEW. Heers wegens dezelve in een Coilegie gecommitteerd zynde, gewoond hebben. En eindelyk niemand zal Burger mogen worden, of hy zal binnen drie maanden na het verkregen Burgerregt met der woon hier moeten komen, en het grootfte gedeelte van ieder jaar blyven; gelyk die geene, die Bm> gers zyn, en vuur en ligt houden, binnen een half jaar moeten doen, op verbeurte van derzelver Burgerregt. Hoorn. De Ed. Mog. Heeren Gecommitteerde Raden in West-Friesland en het Noorderquartier hebben op den 13 December de Ontvangers in hetzelve kwartier aangefchreeven, om overeenkomftig het befluit van Hun Ed. Groot Mog. van den 8 dezer Maand, ten Mi.de de Deelnemers in de Negotiatie van den 9 November dezes Jaars , tot het geven van gelden in genoemde geldligring meer en meet aan te moedigen , aan te nemen alle Obligatien voor den Jaare 1700 uitgegeven, en ook zodanige vernieuwde Obiigarieq , waaromtrent zig de vereischte waarfchynlykheid opdoet, dat derzelver eerfte en ooriprongelyken voor het gemelde Jaar 1700, zyn belegd geworden. Ook hebben gemelde Heeren Gecommitteerde Raden, als by Hunne Ed. Groot Mog._ Refolutie van den 13 dezer daartoe gemagtigd , aan de Schouten en Gerechten van de DQrpeii eii Eilanden, onder het Noorder-  JAARBOEKEN, December, ï784. mi der-Kwartier gehoorende, aangefchreeven en gelast, om met den eertïen opteftellen en aan Hunne Ed. Mog. over te zenden naauwkeufige Lysten van de weerbare Manichap. pen van 10 tot 60 Jaaren oud, met uitdrukking van 't getal derzelve, mitsgaders van wat en hoe veel geweer zy zyn voorzien, en wie van dezelve Vermogende en Onvermogende zyn. ZEELAND. Middelburg. De Ed. Mog. Heeren Staten van Zeeland, hebben by een befluit van den 9 dezer goedgevonden, toe te Remmen in de vermeerdering van Krygsmagt, den 4 Oétober laatstleden, door den Raad van Staten voorffeiield, geduurende de verlcmllen met den Keizer; dog dat II. Ed. Mog. met kunnen belooven, om op hunne Confenten compieete en gave furnisfementen, te laaten volgen, voor dat de herziening der quotes zoude in het werk gefteld worden: maar niettemin op zich neemen, uit hoofde van de teo-enswoordige omltandigheden, omaanftonds hunne quotes in de onkosten van de foldyr te voldoen, voor zo veel Compagnien, al: op hunne repartite liaan, volgens de gewoo ne Staat van Oorlog; tevens zich houden de, om zich nader te verklaaren, ten op zichte van ƒ 4,000,000 : - voor de on kosten van ons Leger, en op de onder Mm mm mm 5 *chei rlOORN,. :  193» NIEUWE NEDERLANSCHE Miu- CELEÜRCi fcheidene plans, tot het oprigten van ligte troepen in dienst van dezen Staat. De Staten dezer Provincie hebben ook op voorftel van de ftad Vlisfingen befloten, onderzoek te doen na de huishouding en *t be. {lier der Oost-Indiiehe Maatfchappy ter kamer Zeeland. De Heeren van Veere waren mede daar toe gelast, en die van Zierikzee tot eene perfoneele commisfie. On den 24 November dezes jaars, is door de Wel Ed. Achtb. Heeren van den Geregte dezer Stad vastgefteld, eene Negotiatie van ƒ5000,000. tot 3 en 1 half perCenr, vry van alle korting, gefchiedende van heden af aan, ten comptoire van Johannes Menkema en Zoon , agendarisfen van de Provincie de Provincie van Zeeland te Amfteldam, en Jan van de Kruysfe te Middelburg, en verders volgens het plan , by dezelve te bekomen. Vlissing-en. Den Penfionaris Lambrechtfen heeft op den 10 April 1784, ter tafel overgelegd, namens den Dichter Jacobus Bellami, Burger dezer Stad, en thans ftudent in de Godgeleerdheid te Utrecht, een zindelyk gebonden exemplaar der Faderlandfche Gezangen van Zeelandus , opgedragen aan Vlisfingen. Waar op geraadpleegd zynde, hebben Hun Ed. Achtb. het voorfchreven fluk  JAARBOEKEN, December, 1784, 1939 ftuk met welgevallen aangenomen; en zyfl Se Heeren Opperbeftierders van Stads Boe-* kerys eemagt?gd, om, ten be wyze daarvan, en ter verdere aanmoediging van den Zender, denzelven eenig werk ter hunner'keuze met het Stads wapen en extra» dezer Resolutie, namens dezen Rade te lchenken:Ten welken einde extraSt dezer aan Heeren Opperbeftierders der Boekery gezonden zynde f hebben dezen, ter voldoening aan tbuveneem. beiluit, den gem. Vlishnglchen Dichter, Bellami, ten bewyze van erkentenis voor de toezending zyner Vaderlandjche Gezangen, en ter zyner verdere aanmoediging, een voortreffelyke geichenk van Boeken toegezonden , met het wapen dezer Stad verfierd. Daar fchynt hier ook eenige lust tot den Wapenhandel op te komen: zo als ook te Zierikzee en Goes. Den 11 December zeilden van voor VliS' fineen naar de Goede Ree 'sLands fchip var Oorlog de Hercules, Kapt. Melvill. en het Oost-Ind. Conap. lchip de Parel .Kapt. In 't Anker, kwam van de-Reede vai Rammekens voor Vlisfingen. Den 12 de morgens vertrokken van daar, met een ltv ven "Noordoosten wind, naar zee 's Land fchip van Oorlog Gelderland, Kapi Staring, 'sLands Fregat het Zeepaard Kapt. Bosch, en de Oorlogfloep de Lynx Kapt. Cambier; nemende onder hun geleid L m Vr.Ts- ItvGtïM- l t > l 3 s > e t  ij,4° NIEUWE NEDERLANDSCHE Vlis- SINGEL. 1 •i I H 5 t •f € het gem. Oost -Ind. fchip de Parel, waar by zig ook bevindt het Galjoot van de O. L Compagnie , een driemast tioeker en nog een Galjoot. UTRECHT, i Utrecht. De omftandigheden van den gevreesden oorlog met den Keizer vorderen maatregelen van verdediging. Waar omtrend dan ook de Staten dezer Provincie niet zyn in gebreken gebleven, blykende het navolgend ExtraB uit het Register der Refolutien van de Edele Mognda Heeren Staten 's Lands van Utrecht. Mercurii den 27 OBober 1784. rjf hoort het Rapport van de Heeren vanCackengen en anderen Hunner Ed Mog. Gecomnitteerden tot den Staat van Oorlog , hebbende ngevolgen en ?er voldoening van Hun Ed. Mog. lefdutie Commisföriaal van den it Augustus leezes Jaars geëxamineerd, Hunner. Hoog Mo;ende-Misfive van den 30 July daar te vooren, en geleiden en appui eener Petitie van den Raad 'an Staaten geformeerd rer ibmma van ƒ467, 0 -: - als eer!telyk:tot/3858oo- tot een graticatievoor613Compagnien. Cavallerie, Dragoners cn Infanterie af 600 p'*r Compagnie, omme ich alle van de nodige Tenten ré voorzien, ten nde op de eerfte ordre te kunnen marcheerea, en des  JAARBOEKEN* December, 1784. 194! des noods te campeeren. Ten tweede een fomma van ƒ 32000- tot een foulaas voor 23 Etquadrons, wegens het gemis der Weiden, 'len derde, voor hit doen oprigten en formeeren van hospi talen te Sluis in Vlaanderen, Hulst, Sas van Gent en Bergen op den Zoom, en fournitures daar toe no ig, by raaming gefteld op/ 50,000 makende dus te zaamen de voorfchreven Petitiën van/407800:-. Is na deliberatie goedgevonden de Heeren Gecommitteerden dezer Provintie ter Generaliteit te authonfetren, gelyk hun Ed. Mog. dezelve autnorifé-ren, mits dezen, omme m t de andere Bondgenooten te concurreeren en te confent 'erep in de voorz. Petitie ter fomma van ƒ467,800.- onder kortirg van de ƒ50,000 voor de Hospitaaien, als het welk Hun Ed. Mog. nog houden in Deliberatie, en over zulks alleen in de fomma van ƒ 417,800-: om daar meede te bet ialen de Gratificatie aan 643 Compagnien zo Cavnllerie, Dragond • rs, als infanterie, en het foulaas voor ao Efquadrons, wegens hec gemis d< r Weiden: met verdere last am de voornoemde Heeren Gecommitteerden, om by het inbrengen van dit hun Ed. Mog. Confent te proponeeren, dat in een Befoigne ter Generaliteit, met Communicatie van ZyneHoogheid, als Capitein Generaal van de Unie, hoe eerder zo beter mogen worden overlegd, op welke meest gevoeglvke wyze, het groot verval by '8 Lands 'Militie plaats hebbende, zoude kunnen geredresfeerd en voor het toekorreide geprevenieert worden. En zal ten dien einde Extract de.'.er Refolutie by Misfive aan gemelde Heeren Gecommitteerden worden toegezonden. {onder fond') Accordeert met de voorfz. Register. (was getekend) H. A. LAAN. Id Ü- l'RECHT Ref. tot toeflem ming in Detitien snz.  1042 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TRË.CHT In deze petitü is nu door alle de Provinciën toegeftemd. Ten einde aan het nieuw in te voeren Regeerings-Reglement in het vervolg geene de minfte onwettigheid toe te kennen, is den i December 1784., ter Staten Vergadering van wegen de ftad Utrecht het voorftel gedaan, om de overige Gerechten van het platte Land, by aanfchryving op te roepen en te gelasten, behoorlyk hunne bezwaren binnen 3 weeken op te geven aan de negen Heeren van de Staatscommisfie, Ten zelfden tyde is by de Staten toegeftemd in de ligting van 1,200,000 guldens voor de Admiraliteit van Friesland j als mede in de vier millioenen Legerlasten, en tot de opteregten vier Hospitalen te Hulst, Sluis, Sas van Gend, en Bergen-op den Zoom, zynde de petitie van 5,796",633-1514, tot de uitrusting van Oorlogfchepen voor 1785 , gefteld in handen van Heeren Ge-, committeerdens tot den Staat van Oorlog* zo als ook is toegeftemd in het te ligten corps Huzaren, edog niet anders dan in gevalle de andere Bondgenoten daar toe bewilligen. —- Voorts is het bovengem. voorftel dezer Stad, dienende tot het oproepen van de bezwaren ten platten Landen , by de voorftemmende leden gehouden in'advies, en by Stad en Steden daar by volhard. Nog is ter dezer Vergaderinge ingekomen Stads befluit tot het in dienst nem^n van 400 man Fran-  JAARBOEKEN, December, 1784. 1943 Franfche ligte troepen, nevens eenige Franfche Generaals, om gedurende den Oorlog bevel te voeren ; waarop befloten is, om zo ras hetzelve ter tafel van Hun Hoog Mog. zal zyn gebragt, dat onze Gecommitteerden daar van ten fpoedigfte zullen hebben kennis te geven, om daarop by de Staten fpoedig te kunnen befluiten ; en zyn Heeren Gedeputeerden gemagtigd, om wanneer dit binnens tyds voorvalt, de Staten dezer Provincie oogenblikkelyk te befchryven. De circulaire misfive of brief van deia Raad van Staten aan de Bondgenoten gefchreven , met de daar by gevoegde Memorie van confideratien of elucidatien op 't rapport nopens de Frontieren , by de Staten ingekomen en gelezen zynde , is gehouden in advis en by de Stad overgenomen, en ook gefteld in handen van Gecommitteerden tot den ftaat van oorlog. De Heeren Gedeputeerden dezer Provincie zyn op derzelver uitgebragt rapport gemagtigd, de wapening ten platten Lande dadeiyk werkftellig te maken. Als mede is het verrigte van dezelve Heeren Gedeputeerde goedgekeurd betreffende het voorftel dezer Stad, gedaan om Gecommitteerden ter. vergadering van de Staten Generaal te gelasten , zig niet in te laten in de begeving var eenige Minijlerieele Generaliteits - Amten. veel min daar in te bewilligen, buiten lasi hunner Principalen , maar al zulke onderwerpen van raadpleging over te nemen, er daar van terftond kennis te geven* Der U- ruEcu' ! I  TRECHT 1944 NIEUWE NEDERLANDSCHE Den 8 December kwam ter Vergaderinge der Staten in de circulaire Misfive van de Heeren Staten van Holland, van den 26 November jongstleden, ten geleide zoo van het raport met deszelfs bylagen, rakende den ftaat van 'sLands Frontieren , Magazynen en Arfenalen, den 43 July ter vergadering- van Hun Ed. Gr. Mog. ingebragc, waarop overeenkomftig het advies van Heeren Gedeputeerden dezer Provincie is befloten, om, aangemerkt de haggelyke tyds omftandigheid, en onverminderd de raadplegingen over het zelve raport, en de daarop ingediende confideratien en elucidatien van den Raad van Staten, de Heeren Gecommitteerdens dezer Provintie ter Generaliteit, overeenkomftig den aandrang en het verzoek van de Heeren Staten van Holland, als in dezelve aan te fchryven en te magtigen, en voorts daarvan by antwoord aan Hun Ed. Gr. Mog* kennisfe te geeven. — De brief van Hun Hoog Mog. van den 29 laatstleden tot goedkeuring van vier onderfcheidene plans tot oprigting van ligte troepen is gefteld in handen van Heeren Gecommitteerdens van den ftaat van Oorlog.— Nog is op den Brief van den Heer van Brantfen, nopens het aanbod van een bende Franfche ligte Troepen enz. befloten , om Heeren Gecommitteerdens ter Generaliteit te magtigen, om daar in met de andere Bondgenoten te bewilligen , en die zaajc tot befluit te brengen;.  lAAREOEKÉN, December, 1784. 1945 Voorts is op het voorftel, door den HeerN, Pefters'm de vergadering vanrGedeputeerden gedaan, en uit diedering aan de Staten overgebragt, befloten, om uk aanmerking van de haggelyke omftandigheid van't Vaderland maandelykfcheBedeftonden te houden, te beginnen met den eerften January. 1785. Den 15 December is ter Vergaderinge naar oude gewoonte, uit hoofde van het nogftandhoudend Regeerings - Reglement van 1674, óp een verleende Commisfie van den Stadhouder, den Heer J. G. Loten, Zoon van den Oud-Rurgemcester, by Hunne Ed. Mog, voor den tyd van nog 6 Jaaren, ingaande met January 1785 aangebleven, als Rentmeester van de gebeneficeerde Goederen,- Voorts is ingekomen één Brief van de Magiftraat van Montfoort, verzoekende opfchorting der aangehevene regtsgedmgen van den Procureur-Generaal dezer Provincie, tot handhaaving van het recht van den Lande, tegen die zelfde Regeenng, het welk gefteld is in handen van Heeren Gedeputeerden om Hunne Ed. Mog. daarop te berigten, en te gelyk in advies is gehouden en overgenomen. De voorftemmende Leden, zyn door de pogingen van Stad en Steden, niet bewogen geworden, om de verzogte Sufiheance te verleenen. intusfchen heeft gemelde Magiftraat ingediend derzelver gevorderd berigt, op een Request van 11 Burgers dieritad, welke op derzelver verzoek, Surcheance hadden verkreegen van Executie, uit kragte van het Nieuwe Nnnnnn Re- TltECHT  1946 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- ÏRECHT Reglement op de Schuttery aldaar. Welkbe'-. ngt ten zelfden tyde wierdt onderfteund doof 69 beëedigde Schutters van de Stad, ten fterkften aandringende dat de Magiftraat, by derzelver wettig recht mogte gehandhaafd Worden, zynde deze twee laatfte ftukken in commisüe gefteld van negen Heeren uit de de Vergadering van Hunne Ed. Mog. tenefine van vereffening. Eindelyk is nog ingekomen , eene nadere zeer wydloopige' Deductie of Gefchrift der vyf Capittelen, ftrekkende tot betoog van derzelver recht, van Nominatie in cas van vacature, in het eerfte Lid van Staat, welk ftuk door de Staats-Leden is in advis gehouden en overgenomen. Den 29 December wierdt de Vergadering der Staten hervat, en door de Heeren Gecommitteerdens der ftad Utrecht ingebragt het beiluit van dezelve Stad, by wyze van Contra-Protest ingerigt, en dienende tegen het Protest der Heeren geëligeerde Raden, welken zig tegen de afzetting van den Hertog, in dier voegen als de Conclufie toen ter Staatsvergadering genomen was , hadden verzet. Ook is overeenkomftig het voorftel van de Heeren Edelen, by de drie Leden vastgefteld, om de Ritmeesters, ftaande ter repartitie dezer Provincie, in ftaat te ftellen ter voldoening van de aanneemgelden van de reeds aangeworven manfchappen, op welker betaling tot nog toe niet belloten was. De  JAARBOEKEN, December, 1784. 1947 De uitmuntende Directeur Generaal du Moulin, heeft zig eenige dagen in deze Rad opgehouden , en met Leden van Siaat geraadpleegd over den Raat van verdediging dezer Provincie. De algemeene wapening der Huislieden ten platten Lande ontmoet op zommige plaatfen veel tegenfland. By eene Publicatie van de Gedeputeerde Staten dezer Provincie , dezer dagen beraamd , en naar de byzondere Gerechten verzonden, worden de In-en Opgezeten ten platten Lande kennis gegeven van het genomen Staatsbefluit tot derzelver wapening, en aangaande het oogmerk daar van nader onderregt, te weeten : om hen daar door eenigzins in ftaat te ftellen, tor het verdeedigen van hunne huisgezinnen en bezittingen, en om in 't byzonder dezelven voor de invallen en ftroperyen van vyandelyke ligte troepen te helpen dekken en beveiligen. Voorts behelst deze Publicatie eenige algemeene en voorlopige fchikkingen, omtrend dit ftuk by Hun Ed. Mog. vastgefteld, en in tien afzonderlyke Artikelen vervat, welke hoofdzakelyk hier op uit komen. r. Dat alle de zodanigen uit de opgefchreeven weerbare Manfchappen, die zig vrywillig , tot verdediging in geval van nood , zullen aanbieden, van wegen Hun Ed. Mogende van de nodige geweeren daar toe zuden worden voorzien. 2. Dat boven deze vrywilligers, nog zo veele andere perfonen , uit elk dorp, van het nodig geweer JNnnnnn % zul- U- 1 recht  1948 NIEUWE NEDERLANDSCHE O- TRECU'l zullen voorzien worden, als Hun Ed. Mog, zullen oordcelen. 3. Dat alle de bovengemelde perfonen, door Schout en Gerechten, met kennis van den Maarfchalk des Kwartiers , in één of in meer rotten zullen worden verdeeld. En 4. onder één of meer Rotmeesters , uit de bekwaamfte en notabelfte perfonen gekoren , zullen gefield worden. 5. Dat verder alle deze man fchappen, in de nodige behandeling der wapenen , zullen worden geoeffend , in dier voegen als ten meesten genoegen en ten minften ongemak of nadeel zal ftrekken. 6. Dat de gewapende manfehappen derzelver geweer beboorlyk en in goeden ftaat moeten onderhouden , ten einde des gevorderd , het zelve wederom in de Ge-^ rechtshuizen over te brengen. 7. Dat dezelve onder eede zullen beloven geen misbruik van hun geweer te maken, nog geen overlast daar mede doen, maar in tegendeel het zelve ten dienfte van den Lande en hunne diftricten te zullen gebruiken, en in tyd van nood zig te begeven, werwaards zy op order van Hun Ed. Mogende zullen worden gelast. 8. Dat dezelve , mede in tyd van nood, de geordonneerde wagten en ronden Zullen moeten waarneemen , 't zy dan in hunne dorpen, of wel met hunne nabuuren in andere diftricten. 9, Als mede, eischt de nood zulks, buiten hunne diftricten moeten dienen, met en onder bedekking van eenige reguliere troepen, ter bezettinge van eenige wegeiijdyken of toegangen van de Provincie; zal* lende  JAARBOEKEN, December, 1784. 1949 lende egter , in dat geval, by den Lande hier voor, naar alle redelykheid,worden fchadeloos geile d, beloond en betaald. 10. Alles onder afwagting van zodanige nadere beveelen, als Hun Ed. Mogende naar tydsomftandigheden dienilig zullen oordeelen , te beramen en vastteliellen. De TJtrechtfche Vroedfchap heeft aan den Heer Gecommitteerden ter vergaderinge der Algemeene Staten PV. N. Penters dezen brief afgezonden: WEL EDELE GESTRENGE HEER! De gevaarlyke en kommerlyke om Handigheid, waarin onze Republiek z;g bevindt, wegens eeneD gedreigden aanval van een der magtigfte Vorlien van Europa, en de duure verpligting, welke op alle Regenten der onderfcheide Provinciën legt, om zoo veel in hun is , het lieve Vaderland tegen eenen gedreigden onrechtvaardigen aanval te befchermen, en voor deszelfs ondergang te behouden , nebben onzen Attentie en yver opgewekt en verdubbeld, om ook zoo veel in ons vermogen is daar toe met allen ernst te coöpereeren , dan dewyl biertoe vooral noodzaakelyk is, dat de Vroedfch.p zoo fpoedig mogelylc alle volleedige en puncluecle informatien bekoome van al dat geene , dat ter Vergadering van Huu Hoog Mog. van belang voorkomt, en beleid of beflooten zoude kunnen worden, hebben wy noodig tieacht, en goedgevonden, Uw Wel Ed. Geftr., die wegens'onze Stad, ter Vergaderinge van Hun Hoog Mog. Gecommitteerd is, bydeeNnnnnn 3 zen U TRECHT  19* NIEUWE NEDERLANDSCHE TKuCHT Waar na is ingekomen een brief van gemelden Gecommitteerden Heer Pesters van flezen inhoud: EDELE ACHTBARE HEEREN MEDE. RAADEN! Ingevolge Uw Ed. Groot Achtb. verzoek, heb» ■*■ be de eere Uw Ed Groot Achtb. te communiceeren, dat voorleden Maandag ter Vergade« ring van Hun Hoog Mog. is voorgekomen eene Misfive van den Raad van Staten, overleggende vier plans toe oprigting van ligte Troupen, als een onder Mattu, zynde ligte Troupen , een ander onder Lega, zynde een Vrv-Corps, een ander Wyffenbroek , ?.ynde Jagers, en een ander Sterdenbacb, zynde Jagers , waar op gerefolveerd is (lezelve plans te zenden aan de refpective Provinci §n. Gisteren, zynde Dingsdag ; is 'er voorge- bragt zen te verzoeken, om, gelyk voorheen meenigmaaien pleeg te gefchieden, in de tegenwoordige omftandigheid en voordaan de Vroedfchap telken reize eene punctueele en toereikende communicatie te geeven, van alle zaaken van belang, welke ter Vergaderinge van Hun Hoog Mog. voorkomen en behandeld worden, ten einde dl'Vroedfchap daar door in Raat gefteld woide, de voorvallende zaaken in eene fpoedige deliberatie te nemen, en alle overhaasting of dilay, die anderzints zoude moeten plaats vinden, worden geprevenieerd. Wy houden ons vastelyk geperfuadeert, dat Uw Ed. Geftr. als een Mede-Lid van onze Raad zig niet zal or ttrekkea, a3n dit ons billyk verzoek te voldoen , maar daar aan gereedelyk te defereeren, I'erwyl wy Uw Ed. Geftr. in de befchermicge Gods aai.bevelende, verblyven, enz.  JA AIR BOEKEN, December, 1784. ipji bragt eene Misfive van den Raad van Staten tot aandrang van de continuatie der verhoogde Soldyën, infteerende, dat zulks eenparig mogte geichieden, en voor 't vervolg up een vaste voet gearreiteerd wierd, waarop gerefolvecrd is om dezelve Misfive te zenden aan de refpective Provinciën. Waarmede de Eer hebbe met alle Hoogachting te blyven. ED. ACHTB. HEEREN EN MEEDERAADEN ( onder fond) Uw Eds. Achtb. Di.nstb, Dienaar en Meede Raad. (was getekend) 's Hage den i December W. Ni P E S T E R S 1784. Ter vergaderinge van den Raad van Stab in 's Hage was het een en ander voorgeval len omtrend de aanftelling van den Prihsva Hesfenkasfel als Gouverneur van Maaftricht by welke gelegenheid eenige woordenvvisfe lingen tusfchen den Heere van Brandfei. burg, uit het lichaam der Edelen, wegen deze Provincie in den Raad van State zittin hebbende, en de Heeren Gecommitteerde van Holland in die zelfde Vergadering, zy voorgevallen: alsook nog eenige gefchilie met de Gecommitteerdens van Friesland c Overysfel zyn ontttaan. De Vroedfchap vroeg den Heere Pest ei hier op ook by eenen brief narigt af. Waa Nnnnnn 4 0; U- TRECHT I } s T ra 1 II 1 I s r >  195» NIEUWE NEDERLANDSCHE ü- TR.ECHT WEL EDELE GROOT ACHTBARE HEEREN! Den 8 November had de Ondergetekende de eer in deeze Vergadering een voorftel te doen, betreffende. Den Raad van State; De wapening van 't Platte Land dezer Pro vin. tie. En, De invoering van Beedeftonden aldaar: Welke Propofitien UEd. Groot Achtb. goedgevonden hebben te ftellen in handen van Heeren Burgemeesteren en Oud-Burgemeesteren, om na examinatie, daar van rapport te doen, met dit gevolg , dat Heeren Burgemeesteren en OudBurgemeesteren reeds den 10 November gunibg gerapporteerd hebben op 't ade Point, met welk Rapport de Vroedfchap zich conformeerende, refol veerde tot de Wapening der Ingezeetenen van 't Platte Land. Het Derde, en wel het weezenlykfte Point, daar alles van Gods Magtigen Zegen en beveiliging afhangt, de invoering der Beedeftonden, ren Platte Lande, heeft zyn beflag gekreegen, zoo door dat UEd. Groot Achtb. zich conformeerden rnet" 't Rapport door Heeren Commisfarisfen Poüti k in den Kerkenraad, den i^den der lopende Maand in deeze Vergadering uitgebragt op de Propofitie door onzen geachten Meede- op eenige ophelderingen door gem. Heer by eenen brief aan de Vroedfchap zyn gezonden. De Heer Ivoy, Raad in de Vroedfchap , heeft in de Vroedfchaps vergadering den 3.Q December 1784. dit voorftel gedaan.  JAARBOEKEN, December, 1784. 1153 de • Raad den Heer Mr, van Romond, gedaan, den 8 November jongstkedeo, ten opzichte van het invoeren van Bedeffonden in deeze Stad, als voornamenlyk door zoortgelyk voorftel, betreffende het invoeren der Bedeftonden ten platten Lande, door den Heer en Mr. Nicolaas Pesters, Geëli^eerde Raad in de Vergaderinge van Hun Ed. Mog. Ordinaris Gedeputeerden, den 7den dezer gedaan Dan, betrekkelyk het eerite Point, 't geen door de circulaire Miffive van Hun Ed. Groot Mog. de Heeren Staaten van Holland en WestFriesland, met bygevoegde Rapport van Heeren Gecommitteerden uit Hun Ed. Groot Mog, nopens den liaat van's Lands Frontieren, Arfenaalen en Magazynen, nu een Point van Deliberatie geworden is, by de respective Bondgenooten, en waarfchynlyk daar door een nauwkeurig onderzoek Raar gebooren te worden, over de AdminiRratie en Verrichtingen van den Raad van Staate, e i oproepinge van de Leeden van gemelde Colljgien , tot verantwoording, en dus voldaan aan de verlangens van 's Lands Ingezetenen en alle weldenken Jé Regrnten. Ik heo intusfehen van myn plicht geacht Twee Zaaken en van geen gering aanbelang aan UEd, Groot Achtb. aandagt voor te draagen. De Eerfte is De Bezorging van het Krygsvolk, van al't Noodwendige: want gefchiei dat niet, zullen Ziektens enDefenie, de onvermydelyker gevolgen zyn, en De beveiliging van voor eer Inval der Vyanden blootleggende Streeken, zaaken daar alle de Provintien fn geyntresfeerd zyn. daar Hun Ed. Mog de Staaten van Zeeland, meermaalen, doch vrugteloos, op geïniteeni hebben, 'er tot nog toe geene Vivres naai Slu<' in Vlaanderen, Sas, Phiüpine, Axel en Hulst Venlo, gezonden zynde, terwyl daar aan in ge coemde Plaatfen gebrek is Het Land van Cad - Zand , Austrien Polder Axel U- rriECHT Voorftel >an den Raad Ivoy. 1 1  TRECHT» Voorftel van den Raad Ivoy. i i j ] j 1 i 1 ! t e k IS44 NIEUWE NEDERLANDSCHE Axff?,he> Hulfter Ambagten, zyn door scène Mihue bezet, hoe naburig de Vyand aldaar mag zyn. le Maastricht:, ontbreekt veele Ammunitie, die men 'er voor lang had behoo^n naar toe te zenden, en dit zal nu eerst werkftc>hg gem :akt worden in een Saifoen, daar toen net met als met de zvvaarfte kosten voor den La de, en mee groot gevaar, zal naar toe kunnen brengen; het voorfebreevene aan UEd. Groot ub;j dool'ziSt aanbeveelende, neeme ik de vryheid te proponeeren, „ dat van Stads wes» gen ter Staten Vergaderinge moge voorgefWn s, en aangedrongen worden, dat Heeren Gecom5, mitteerdens ter Generaliteit worde aangefchre" »fn' om ^eSens deze Provincie in Hun Hoog Mog. te infteerep, dat de voornoemde Vestin,i gen, en plaatfen ten fpoedigften, daar eenaan„ naderende Vyand, als voor de deur is, van de „ nodige Vivres, Troepen en Ammunitie, moge „ voorzien worden en verders Heeren Gecom„ mitteerdens ter Generaliteit Gelast, van de „ ReusGte van hunne Demarche ter Generali. „ teit, aan de Heeren Staaten deezer Provincie „ verflag te doen." De Twede is aiömine de bekende zaak van len Heer van Hees, Secretaris van den Raad van state met de Haagfche Courantiers P Gosfè Junor en Zoon, door aan hun de Origineele Mi. iutes van de Memorie van Elucidatiën, op het an den Raad voy.  1956 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TRECHT Voorftel Dan den Raad Ivoy. i i l ii l \ ( < ten goeden den aandrang op deze zaak; in dien dö omftandigheid, waarin ons Heve Vaderland vooreerst, uitftel gehengde, zoude deze geen plaatsgehad hebben, daar veele Zaaken in handen van Heeren Burgemeesteren en Oud Busgemeesterengefted zynde, hunne Befoignes vermenigvuldigen; maar de nood vorderd verbetering, want ik ben verzekerd* zo lang 'er geene goede directie in de onderfcheidene gedeeltens van 's Lands uitvoerende Magt zyn zal, het algemeen vertrouwen niet herfteld, en het mistrouwen niet zal weggenomen worden , en hier aan fchryve ik alleen toe, 20 de referve, welke men befpeurd, by de Mogendheden, onsgeneegen, en by't Minifterie van Zyne Majefteit den Koning van Fr nkryk , Neerlands Edelmoedige Vriend, befchermer en Bondgenobt; en ge n wonder, daar die Monarch ons in den laasten Oorlog zulke uitmuntende dienden bewyzende, by bevinding gewaar is geworden,le weinige ondergefchiktheid , van de uitvoerende aan de bevelende Magt, en de kracht van e^n yerborgen hand onder ons plaatshebbende, welke rermogt te verhinderen, Dat men den Vvand met voordeel Bevogt of afbreuk deed, en nu is ie verwaarloosde Staat, in welke zich 's Lands Frontieren, Arzenaalen en Magazynen, na eene ;o Jaarige vfeede bevinden, aan vreeemde Mogendheden niet onbekend, als ook het niet op•eemen der openftaande Geldleeningen in de re* pective Provinciën , tegens den gewonen Intrest^ leeft het ons Vaderland immers in de zwaarde Jorlogen, welke het te vooren had, hier aan mtbrooken? Wierden de NegonVien open zynle niet vervuld? of zoude men beweren, dat'er ;een Geld in het Land was? ziet men het tegen* leel riet by nabuurige Mogendheden, hoe groot iok hunne gecedeerd*; Geldleeningen zvn , de:elve niet alleen vervuld, maar d^ ingefchreeve iomme toe deelneeming de eea-relreerde verre e boven gaan. Niemand immers zal kunnen be-  JAARBOEKEN, December, 1784. 1957 bewyzen, dat Neêrlands Crediet minder zoude zyn, dan dat van de andere Mogendheden, ofdat 'er minder Vaderlands en Vryheidsliefde by ons plaats heeft. Neen! in 't wantrouwen aan de Generale Directie zal de oplosfing moeten gezogt worden; doch intusfchen zal men dage* lyks aangemaand worden, om te confenteeren in vermeerdering van Landmagt, oprigtirge van diverfe Corpfen, ligte Troepen, noodig tot verweering, van de Republiek, tegen eene magtigen Vyand , inwilliging van vermenigvuldigende Petitiën, oiöntbeerlyk in Oorlogstyd, zo tot bezoldiging der vermeerderde Land-cn Zeemagt, als tot vo'doening van Vivres Ammunitie, en zo lang 'er Geene verbetertnge in de Generaale DireStie zal zyn, wat vrucht zal men door de in~ williging van De Petitiën zich kunnen of durven be, Betoove'n, maar het zo hoog nodig Redres werk' ftellig gemaakt zynde, zal Neerland onder Gods Zeegen weder ontzaggelyk worden voor zynen Vyandcn, en het wantrouwen zo van vreemde 'Mogendheden, als ook van deszelfs Ingezetenen herleevcn, en dit is de vuurigite wensch van die geenen, welke door Eed en Plicht aan het Vaderland verbonden , noodig acht, van deeze infertie in Stads Notulen te begceren. P. H. J. IVO Y, Ook heeft de Heer Raad van Haaften_ it deze vergadering een tweede voorftellin^ gedaan omtrend de Patenten ,• de noodzake lykheid der afdoening van die zaak, nade aandringende , en daar by voorftellende „ Dat Heeren Gecommitteerden tot dei „ ftaat van oorlog , zich hier op willei bekwamen, om Donderdag of uiterlyl ], Vrydag een Rapport hier op uit te bren « gen U- rRECHT. Foor/fel tan den Raai Ivoy.  j ( < 1 J ( < 3 9 J i » 9. I y. f, 1943 NIEUWE NEDERL/iNDSCfiE „ gen; ten einde daar op *s Maandags daar' ,, aan volgende , eindelyk te beflisfen, eri „ aanllaanden Woensdag ter Staatsvergade- dering te helpen uitwerken." Eindelyk heeft de Meer Vroedfchap dé Ridder, ten zelfden dage nog deze volgende voorftelling gedaan, na alvorens de misflagen , in de gedaane afkondiging tot algemeene Wapening begaan , breedvoerig aangetoond te hebben: „ Alzo zyn Ed; uit de in^ekomerie berigten hadde vernomen , dat" de Publicatie door Heeren H. Ed. Mogende Gedeputeerien opgefteld , wegens de Wapening ten platten Lande, niet alleen niet voldeedt aan iet heilzaam oogmerk, waar mede dezelve gefchied was; maar in tegendeel de verdervende hand uit dezelve gelegenheid nam, )m door verdraaide uitleggingen derzelve, le Wapening, met zo een goed voornemen ot eigene verdeediging van hunne bezittin;en, eere en leven, en dat pro aris & focis voor Haardfteden en Altaren) ondernomen,>p met te doen uitlopen: „ Of niet Heerea , Burgemeesteren zouden kunnen gemag, tigd worden, om hier van den volgenden , dag in de vergadering van Gedeputeerden , kennis te geven; ten einde door die Hee, ren, ter Staten Vergadering aanllaanden , Woensdag, voorgefteld worde (of dat , men dit regtftreeks van Stads wegen deed) , om eene nieuwe Publicatie of Alteratie , deswegens op te ftellen, welke de gele, genheid tot kwade uitlegging tegen de  JAARBOEKEN, December * 17O4. 1959 j, Wapening weg nam, en de verdervende „ hand buiten Raat Relde, om die tegen te' „ gaan; — als mede om in navolging vau 't Placaat van den 18 December 162.2,3 „ een Reglement op te ftellen omtrend de „ Wapening van alle Opgezetenen alomme, «, en de exercitie en directie met de monfte„ ringen, en al wat verder tot dezelve be- hoort , met bepaaling van den Zondag avond, in navolging vznZtvitferland, om «, hun daar door de gelegenheid te benee„ men van dien dag te eindigen in Herbers, gen, en diergelyke plaatfen, als mede met „ byvoeginge van den eed, op dat hier door „ ieder mogt weeten, wat hy zoude be„ zweeren en beloven ; latende nogchans „ aan de diftriélen, d>e beter een Werkdag „ verkiezen , vry , om onder zich dien „ vveekelykfchen dag met onderling genoe„ gen met hunne Bevelhebbers , te regu- leeren. „ En in geval Hun Ed. Mog. tot een van „ die ftukken, of beiden, Heeren Gedepu„ teerden mogten magtigen, zouden Hee„ ren Burgemeesteren kunnen verzogt wor„ den, alvorens die finaal te arrefteeren, de„ zelve ter tafel van U Ed. Achtb. te bren3j gen3 ter Communicatie, wanneer Burge„ gemeesteren zouden kunnen geauthori„ feerd worden , om dezelven in Gedepu„ teerdens finaal te helpen arrefteeren, en „ te doen afkondigen. Verder zoude ik ver„ zoeken, dat by UEd. Groot Achtb. gere3, folveerd wierde: „dat omtrend allePubliOo000o ca« Ü- ['RECHT  U- . TRECHÏ i96» NIEUWE NEDERLANDSCHE „ catien door Burgemeesteren in 'topftelleti „ en helpen vastftellen, in Gedeputeerden, „ deze zelfde voet voortaan gehouden wor„ de , konnende de Vroedfchap , als 'er „ haast by is, altyd aanftonds belegd wor„ den, ten einde van onderzoek der Publi„ catie , met aanzegging van de oorzaak, „ waar door dezelve altoos fpoedig in zo een tyd kan uitgevaardigd worden." Den 6 December 1784 is in deze ftad eene algemeene Vergadering gehouden , uit de vrywillige Schutters en Genootfchappen van Wapenhandel in deze Republiek. Het hoofdoogmerk fchynt te zyn eene communicatie, of gemeenfchappelyke werking te vestigen tusfchen de gem. Genootfchappen. Het getal van Gecommitteerdens is ruim fterk. > Binnen deze Stads Vryheid zyn boven de 18 en onder de 60 jaren, ingevolgen het befluit der Vroedfchap van den 29 November 1784. de volgende ingezetenen opgefchreven. Van buiten de Catharyne enLynpap 19oPerf. Dom Proost Geregte . . 29 —Hooglande Geregte . . 43 — Onder de Tolfteeg en klein Covels- waard . . . 246" —Geregt van den Ouden Oort ofSys- 'weerd ... 28 —- Geregt van den Nyën Oort . 7 Hooge en Laage Weyden . 32 Geregt van Soesbergen . 35 —  JAARBOEKEN, December, 1,784. 1961 I Geregt van Blyenburg . . £ Perf. Geregt van Lauwerecht „ i2<6 ' De Bemu'urde Weerd . 248 ïn de Geregte van de Nieuwe Weerd 33 Witte Vrouwen . • . 2Ig Abfteede Jj , 4| ïloodebrugge p . ' ; 69 — Dus i35f5Perr. Amersfoort. , Den 17 December 1784. is alhier de navolgende afkondiging gedaart. J)e Regeerders . der Stad Amersfoort in ervarin, ge gekomen zynde, dat fommige lieden zich met en hebben ontzien, om de goede gemeente te ontrusten ep tot ongenoegen aan te fpooren , door deaelve in dat denkbeeld te brengen , dat men de affchaffinge of vermindering der Jmpofitien op het Roggen of Boekweiten Meel zoude uitwerken of bevorderen, en dat daartoe de overgegeve Bezwaren waren dienende; dan dat de Regeennge weigerde daarop agt te flaan, of Stads en der Burgeren Rechten te handhaven; het geene al mede zoude worden veroorzaakt; door dien eenige Leden Sesfie in den Raad hadden, welke daartoe niet en zouden weezen bevoegd. Al het welke zyn uitgedagte onwaarheden, alleen ftrekkende, om de rust te ftooren, en allerleie ongelukkige gevolgen te doen geboren worden. Ende om dit voortekocaen, hebben paar Ed. Achtb. goedgevonden , de go^de logezetenen by deeze te waarfchouwen, alle zodanige ongegronde uitflrooifelen geen geloof te geeven, maar zich verzekert te. houden, dat niemand iri Oboöoo 2 és raECiit  Amersfoort. Publ no j>tns he weging. ir)6t NIEUWE NEDERLANDSCHE de Vergaderinge des Magiftraats alhier zittinge heeft, dan die daar toe volkomen is bevoegd en dat de Regeeringe allezints genegen is, en naar vermogen tncht zoodanige Refolutien te neemen, als naar derzelver irzieu ten meesten nutte van deze Stad en derzelver inwooners verltrekken. Dat ook de overgegeven bezwaren geheel iets anders behelzen dan dë affchaffinge of vermindering det gezegde ïmpofitien. En fchoon het zeker is, dat zonder belastingen het gemeene land niet in Rand blyven kan, zulks de Inwooners dezer Stad die met alle andere Ingezetenen des Lands moeten helpen dragen; dat nochtans de Regeering, dezer Stad van zelve, en zonder daartoe verzocht te worden, geneigd en verplicht is, omdiefchattingen zoo gering en draaglyk te doen zyn , als h t algemeene welzyn, waartoe des noods elk braaf Vaderlandsgezinde goed en bloed moet veil hebben, eenigzints gedogen fcin. Verzoekende en vertrouwende mitsdien van alle goede Burgers en Ingezetenen, dat zy de zodmigen, welke onder voorwendzel van ae opgenoemde uitftrooifelen, ongeregeldheden mogten zoeken te verwekken , als verftoorders der gemeene ruste aanmerken, en ingevolge van de verplichtinge op hen liggende, dezelve, als der Stad en het gemeene Land nadeelig, den Schout, Burgemeesteren ; of die van den Magiftraat bekend maken zullen, ten einde alzoo de rust, veiligheid en goede order bewaard blyve. Ende alzoo fömmigen ook hebben kunnen van zich verkrygen', om op eige audtoriteit ten gelyken tyde en plaatze genoegzaam alle inwooners dezer Stad by een te roepen, en fommia;en te rug bly vende zelfs met boeten te bedreigen, zich alzo aanmatigende een recht het geene der wettige Overheid alleen toekomt., zo wordt aan de goede Ingezetenen niet -Heen 'oegezesd hefcherxinge tegen de invorderïnge van zodanige onweoige bedreigde boeten, maar teffens eaa icgelyk vermaand zich  JAARBOEKEN, December, 1784. 1963 zich van zodanige algemeene famenroepingen, zonder toeftemminge der Magiftraat of iemard van haarentweegen , te onthouden, en daar aan ook niet te gehoorzamen. Aldus gedaan in den Raad der Stad Amersfoort den 6 December 1784. tn more folito gepubliceerd den 17 dito. {onder Jfond) In kennisfe van my ( was getekend) JAN BOTH HENDRIKSEN. FRIESLAND. Leeuwar den. In November 1784 heeft een gedeelte der Burgery dezer%tad by een Vertoog op den buitengewoonen Landdag, die den 21 November begonnen is van de Staten verzogt: „ Dat Hunne Ed. Mog. de Heeren „ Staten van Friesland Hoogstderzelver Sou„ veraine authoriteit wel zullen gelieven te „ gebruiken, om alle ingeflopene abuizen te „ weeren, de ontweerde en verloren Rech„ ten en Privilegiën verder te rugge te doen „ ontvangen , en fpeciaal om het Regee„ rings-Reglement van den jare 1657 in zyn „ volle kragt en vigeur te herftellen met zo;, danige ampliatien , interpretatien , by„ voegzelen en veranderingen , als Hunne „ Ed. Mog. naar Hoogstderzelver LandsvaO000003 „ der- Amers- joort. Publ HO. pens beweging.  Leei » f>_n. \ 1964 NIEUWE NEDERLANDSCHE „ derlyke Wysheid, naar vereisch van tyd, „ en toedragt van zaken, op gronden van „ recht én billykheid," ten meesten nutte de„ zer Landfchappe' in 't gemeen, en irizon„ derheid ten meesten nutte van deze Stad, „ tot herftellinge , vestinge en beveiliging ,, van hunne en hunner Burgeren en Ingeze„ tenen, zo oorfprongelyke als verkregene" „ Rechten en Privilegiën zullen verftaan te „ behooren." Ook hebben de Heeren Staten van de Provinciè Friesland toegeftemd in het befluit,* van de Provincie Holland van den 5 December, genomen op den brief van de Heeren Staten van Zeeland, by welke zy voorftellen , het houden van eene buitengewoone vergadering, van eenige Gecommitteerdens van ieder Provincie; zonder benadeeling egter van het regt van de Patenten, door de Heeren Gedeputeerden van hunne Provincie den 4 Mei 1747, ter Vergadering van Hun Hoog Mog. aan zich voorbehouden. Den 8 December, is omtrend de wapening der Ingezetenen en de Generaliteits Landen dit befloten; "T)°or de Heeren Staaten dezer Provincie, Ge. -f-v cornmirteerden ter Generaliteit ter Deliberatie van Hun Ed. Mog. zynde gezonden een Keiolutie b'ydé Heeran Staaten vaq Holland en Westvrieslend , den 18 November laastledèn genomen, f n den 24(10 daar aan volgende ter Vergaderinge Van Hun Hoog Mog., de Heeren LStaaten Gene-  j AAR BOEKEN, December, 1784. 1065 ysal der Vereenigde Nederlanden infgebragt, houdende Commnnicatie van de ordres en voorfieningen in hunne Provincie gelteld , om de opgeze renen ten Platten Landen in de Wapenen te brengen, inlterende dat ook in de andere Provinciën en byzonder in de Generaliteits Landen diergelyke ordres mogten worden gefteld, welke Refolu tie by de Heeren Gedeputeerden van de Provincie Gelderland, Zeeland, Vriesland, Overysfel cn Stad en Lande was overgenomen, en dien onvermindert ter Generaliteit Commisforiaal gemaakt, voor zo verre het PoincT: der W apenoeffening in de Generaliteits Landen aanging, Is goedgevonden en verftaan, de opgemeld? Heeren Hun Ed. Mog. Gecommitteerden te gelasten , omme te infteeren, dat hoe eerder hoe beter het Bapport van gemelde Commisfie ter Vergade. ringe van Hun Hoog Mog. werde uitgebragt en de Wapeninge in de Generaliteits Landen gefchiede. En is wyders gerefolveerd te perfifteeren by Hun Ed. Mog. Refolutie van den 19 December 1 783 voor zo verre de vrywiffige Wapenotffenwge betreft. • T- o. -.. En zal Extract dezes, mitgaders Extract uit voorfz. Refolutie worden gezonden, aan gedagte Gecommitteerden om daar na te gedragen , en ter Vergaderinge van Hun Hoog Mogende te ^Aldus Gerefolveerd op het Landfchapshuis den 8 December 1784. Accordeert met voorfz. Boek. Nog is den 19 December omtrend de wa^ penhandel der Ingezetenen in deze Provincie liet volgende beraamd; By refumptie gedelibereerd zynde , op twee , poin<3en, voorkomende in de addresfen doqt O00000 4 eem> Leeuwarden Wap. in ie Gen. Landen.  9166 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeu- * WARDEN. Wapenh. der Ingezet., in de Prorinc. eenige Ingezetenen van verfcheidene Grietenien en Stteden ueezer Provincie aan Hun Edele Mog. op den laast afgelopen Landsdag van den 16 Sep. tember 1783 géprefenteert, en aldaar by 't iode poinft in deliberatie gebragt, waar byaan Hoogstdez'dve in confi leratie word gegeven. „ Imo. Of niet dienftig zoude zyn, dat de „ Magt tot het verleenen van Patenten aan Zyne „ Doorl. Hoogheid, &c. ,, Iido, Om aan te moedigen den yver en lust „ der Ingezetenen tot den Wapenhandel die zig „ reeds in deeze Provintie als fmeulende ver„ toond en boe langer hoe meer begint te ontvon„ ken, op aat dezelve gewapend in den Wapen„ handel onderweezen en in, reguliere Corpfen „ verdeelt, van weezentlyken dienst zoude kunnen zyn, en wanneer de nood daarmogtezyn, gee,, re wapenen hadden aantegrypen die al'een de „ wanhoop aanbied, of het nutteloos flagt offer „ woeden van disordre. En gehoord het rapport der Heeren by Staats refolutie van den 24. September deezes Jaars, tot examinatie dier Poincten gecommitteerd zynde. Is goedgevonden en verftaan gemelde Rapport in allen deelen te approbeeren, de Heeren Gecommitteerden voor hunne betoonde yver en aangewende moeite te bedanken, en diensvolgens te Refolveeren, I. Omnoopens het ftuk der Patenten &c. —- „ Iido. Om nopens de aanmoediging tot de Waaptning der ingezetenen, te declarreren, s, dat nademaal Hun Ed. Mog den loffelyken yver der goede Ingezetenen om zig te bekwa,, men in den Wapenhandel, ten einde in tyd „ van nood het dierbaar Vaderland tot nut cn „ befcherminge te kunnen zyn , niet genoegzaarn m kunnen laudeeren, Hoogsrdezelve zig derhal1, ven niet ongeneegen zullen toonen, gelyk „ reeds by aanvang, door het fourneeren van „ Wapenen uit 's Lands Magazyn hebben ge- 3, daan,  JAARBOEKEN, December, 1784. 1967 9, daan, die yver op te wekken, ingevalle de s, zulke, welke op eene reguliere wyze ondet „ de Regeeringe van hunne wettige Overheid „ en beltier hunner opperhoofden, zig na ge„ formeerde Wetten en reglementen willende „ geciiagen, aan Hun Edele Mog. met exhibitie ,, van zodanige Wetten en Reglementen zullen „ addresleren. „ Illtio. En eindelyk belangende den voor. „ flag van vaste Guarnifoenen. &c. —— Aldus gerefolveert op het Landsfchaphuis den 19 December 1783. Nog hebben de Staten op een Request van dé Magiftraat en Vroedfchap der ftad Leeuwarden aldus befloten: Ts gelezen een Request van de Magiftraat en A Vroedfchap der Stad Leeuwarden ; verzoekende om de reedenen daar inne gemeld, dat Hun Ed. Mogende de Regeeringe dier Stad in het hun van ouds competeerende regt, om hec Parool of Wagtwoord zo wel aan de Militie als Schutterye uit te geven, te herftellen. Waarop gedelibereerd zynde, en in overweging genomen , dat, daar bet bewind over de Militie alhier in Guarnifoen leggende, aan den Heere Erfftadhouder en Gedeputeerde Staaten Privative competeert, vervolgens als een gevolg van dat bewind aan dezelve mede toekomt , het regt van het geven van het Wagtwoord ; dat ook de Heeren Gedeputeerde S'aaten by Relblutie van den 7 April 1632 alieenJyk tot nadere ordre van Hun Ed. Mogende aan de Magiftraat van Leeuwarden hebben to-geftaan, om, in abfentie van den Heere Erf ftad* O00000 5 hou. Leeuwarden.  ie58 NIEUWE NEDERLANSGHE , LEEUWARDEN. Ref. der Stat. omtrend 't gebied over krygsbez. en 't vagtw. i ( ] houder, het Wagtwoord , aan de Militie aihïe$. in Guarnifoen, te geven, ten eerjemaal is buiten keDnisie en last vari de Heeren Staaten, dat dierhalven de 'Magiftraat van Leeuwarden voor den jaare 1748, het Wagtwoord aan de Miiitie- in abfentie van den Heere Stadhouder niet anders heefe gegeven, of- konnen geven, dan door vry willige concesfie aan dezelve door 't Coilegie tot naden qrdre gedaan. Is goed gevonden en verftaan , betrekkelyk tot het geven van het Wagtwoord, in abfentie van Zyne Hoogheid aan de Militie alhier in Guarnifoen liggende, te arrefteeren de navolgende Poincten. 1. Het Wagtwoord aan het Guarnifoen alhier Zal voortaan, in abfentie van Zyiie Hoogheid, door den Prefident van het Coilegie gegeven worden. 2. De Commandant van het Guarnifoen , zal verpligt zyn, dagelyks , 's morgens voor de parade , zig aan het huis van den Prefident van het Coilegie te vervoegen of een Officier als zynen gefubltitueerlten aldaar te zenden, om het Wagtwoord af te haaien. 3. De Prefident van het Coilegie, het Wagtwoord aan den Commandant Van het Guarnifoen gegeven hebbende zal hetzelve in een beilooten "briefjen aan de Prefident Burgemeester van Leeuwarden doen toekomen , ten einde: ieze laatstgenoemde gelegentheid moge hebben van hetzelve Wagtwoord uit te geven; Zynde Bun Ed. Mogende voorts' in 't vast vertrouwen , dat het Coilegie van Heeren Gedeputeerien die voorzieninge wel zal willen doen , dat Je Heer Preüdent'hunner Vergaderinge, of zyjen Subftitut beitendig in de Stad tegenwoordig zy. En zal Extract dezes aan de Magiftraat van Leeuwarden tot Hun Ed. Achtbaare narigt «orden toegezonden , als mede aan de Com. maa»  JAARBOEKEN 3 December } 1784. lofe, mandant van het Guarnifoen alhier, met last, pm' zig daar na te fchikken en te reguleeren. • Aldus gerefolveert op 's Landfhhapshuis den ix December 1784. Accordeert enz. Wyders hebben Hun Ed. Mogende befloten ten opzigte van alle deFriefèhe troepen, gedurende de onlusten met den Keizer, oni aan ieder Ruiter drie , en aan ieder Voetknegt vier Huivers per week, boven zyne gewoone fqldy, te doen betalen, die binnen de Provinciën (Zeeland uitgezonderd) krygsbezetting houden; en agt Huivers per week aan ieder foldaat van 't voetvolk, die in de Generaliteits Landen geplaatst worden, of daar geposteert zyn; uitgezonderd de Friefche Guardes, om dat dezelven, zedert onheugbare tyden , hier te Leeuwarden een vaste Krygsbezetting hebben. Boven dien hebben' Hun Èd. Mogende bewilligd tot het in dienst neemen van een vyfde Battaillon YValdekfche troepen, en het aanblyven der beide Waldekfche Regimenten , mits de Quota hunner Provincie gereekend' worde tegen ƒ8:13: 3 perCent; als ook tot de petitie van 4 miüioen voor de LegerJasten; mits, zo de verfchillen met den Keizer nog gelukkig mogten vereffend worden , deze bewilliging zal gehouden worden voor vervallen, en Friesland als boven in de reeds ge- Leeuwarden;  wo NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. OFERTSSEL. Deventer. Uit de Magiftraat dezer Stad , zo als ook te Zwolle, zyn ieder vier Heeren benoemd, om te Kampen de Gecommitteerden van de Algemeene Staten te ontvangen , die den 15 December daar verwagt worden, ter beflisfing van het groote verfchilpunt van Overitemming tusfchen de Ridderfchap en de Steden dezer Provincie. De Wapening ten platte Lande ontmoet hier ook in deze Provincie op verfcheidene plaatzen veel tegenkanting. Gelyk blykt uit het volgend adres der Ingezetenen des Karfpels Den Ham, aldus luidende: EDELE MOGENDE HEEREN MYNE HEEREN! De ordinaris Gedeputeerde reprefenteerende de Staaten van Overysfel. T\e onciergeteekersde Ingezetenen des Ca> fpels, *^ Len Ham, met de uiterften verbaastheid en ontroering hebben e moeten ondervinden , dat men eene algemeene onfchryving ten platten Lande dezer Provincie heeft gaan onderneemen, met in¬ gemaakte onkosten alleenlyk tegen/ 8:13:3 perCent zal aandeel dragen.  JA AR BOE KEN, December, 1784. 197* intentieom alle de In-en Opgezeetenenmet Wapens te voorzien, om als Soldaten gebruikt te worden, en teffens met alle vereifchte aandacht en omzigtigheid overwogen hebbende de onmo^elykheid en onvoegelykheid van die onderneeming , en te gelyk de daar aan onvermydelyk gehegte ruine van 's Lands Ingezeetenen en Finantieh, gevolgelykvan 'sLandsbeftaanzelve, m.t> eaders de daar uit voortvloeyende fchadelyke en waarfchynlyk onherftelbaare droevige gevolgen, hebben zig in de noodzaaklykheid gevonden U Ed Mog. met alle veneratie te moeten voordragen. Dat zy Requestranten zedert eenigen tyd tol hunne groote verwondering wel hebben komen t« verneemen, dat eenige Lieden in deze Provincie, die zig voor zogenaamde Volksverdeedigers uit geeven, zig eenige tyd hebben toegelegd, om veele Hieuwe Projecten uit te vinden en door dezel ve zig eigene voordeelen, of ten minften eet grooten raam zoeken te verwerven, en welke on dit hun oogmerk te bereiken, zig gemeenlyk be dienen, van blaauwe Boekjes te laaten uitdeelen of van de zogenaamde ftemme des Volks (fchooi de geheele Volkftem genoegzaam hoofdzaakelyl beltaat in weinig Leden, die men Aften laat tee kenen, welkers inhoud zy niet kennen) niet te genftaande eene ganfche meenigte bekwaame nuttige en bedaarde Leden, die van geheel andc fentiment zyn, daar over niet gekend, en te fensdoor de zogenaamde Volksverdeedigers, wc ke door hunne geteKende Acfen alles zoeken 1 dwingen, en de wettige Regeering Wetten va te fchryven, als Landverraaders afgefchilde: worden. ... . x. Zy Requestranten , die mede behooren tot r Volk van dezen Lande, vermeinen, dat m zonder haar, die een groot gedeelte des Vol uitmaaken, zodane Volkftem niet mag voorge va DeveN* ter. Adr, der' Ingezet, van den Ham tegen de Wapen. 1 t 1 r r1- e )r ■d et ;n k$ e- 5*  1972 NIEUWE NEDERLANDSCHE Deventer. Adr.der Ingezet, van den Ham. tegen de Wapen. c t 2 E i i t d ven, zonder de waarheid te kort te doen, en heb. ben dus, ziende dac.dé critique tyd daar is, ont nader ter zaake te komen * vermeint UEd. Mcg, met alle eerbied té moeten voordraagen i Dat hei; UEd. Mog. ten vollen bekend is ^ dat het gemeene platte Land, tot fupport van de gemeene Lands - Middelen, door het betaalen van verponding enz., eene aanmerkelyke Stomme van Penningen moet opbrengen; het is dus UEd. Mog. uit eigen ondervinding ten .vollen bekend, dat zal een Boer ten platten Lande van zyn Verbouw behoorlyk en f»p zyn tyd betaalen de gëm. Landfchatting, en daar uit teffens genieten een fober onderhoud voor zig en zyn Huisgezin, en tot betaaling der noodzaakiyke Dienstboden, hy ger aoegzaam geennoemens tyd duift laaten verlooren ?aan, zal hy flegts in Haat blyven en niet mer;elyk agter uit gaan; de ondervindiog van meeïigvuldige Jaaren herwaards heeft Overvloedig loen zien, hoe bezwaarlyk het valt en boe weiiige er gevonden worden, die het voorfz. noodwendig vereifchte op zyn tyd kunnen betaalen, n hoe groote verandering, nu genoegzaam Jaar ip Jaar den Landman overgekomene calamieiten, daar in gemaakt, en den Landman in *c eneraal, als geheel magteloos en onvermogene gemaakt hebben, is het grootften gedeelte er resfpeöive Leden van UEd. Mog. by eiene ondervinding overvloedig gebleken.. Is dit u zo, dat een Landman, zo als dat de natuur er Landbouwers, de geftaadige bezigheid en opletenheid daar in moetende gebruikt worden, noodaakelyk vereifcht, den gantfehen tyd, volftrekt odig heeft, zal hy van zyn verbouw 's Lands /liddelen betaalen, en zyn Huisgezin verzorgen: s dit al mede zo dat de gemeene Lands Finanen uit 't geen het platte Land betaald, haar rootde fteun moet ontfangen en zonder dezqle niet beftaan kunnen, en dat by gebrek van ien de reguliere Militie, zo thans op den been  JAARBOEKEN, December, 1784. Is, met de aankleeve van dieD,noodwendig moet verloopen, en dat gevolglyk de gemelde geprojecteerde Wapening en OeffenirJg in dezelve de Staat des Lands in plaats van te verfterken, aan merkelyk moet verzwakken 5 zo niet geheel ruineeren alles in confufie en verwarring brerigen: Zo vermeinen "zy Supplianten ook met grond te mogen ftaande houden, dat men haar, die de lasten in het zweet hunner aangezigten moetei. opbrengen* het zy met allen eerbied gezegt. niet kan vergen , de Wapenen op te vatten en dus een last te ondergaan in een Republiek;, die men als vry debiteerd, welke de Souverainfte Monarch zyne Onderdaanen niet komt af te vergen. 't Is wel zo, dat in de geboorte van cns gemenebest beflooten is geweest, de Ingezeetenen te platten Lande te oeffenen, dan 't is ook teffens waar, dat 's Lands wyze Voorvaderen de noodzakelykheid van de Landbouw voor de Finantien als tot fteun en onderhoud van 's Lands Ingeieetenen overwogen hebbende, dit project-, als ondoenlyk befchoud, en daarom agtergelatenj en nooit in train gebragt hebben. En waarlyk Ed. M. H. H. als men 't geheele Ruk der Wapenoeffening in zyne naaktheid, waare gefteldheid en teffens in deszelfs waare gevol ge gaat befchouwen , zal men bevinden , dai niet alleen dat geheele project, van geen nut tei waereld voor den Lande kan zyn, maar dat '1 zelve ook onvermydelyk een grootere en fpoe' diger ruine over 't Land moet brengen, dan de gevreesde ruine , die nien daar door poogt af te keeren, zyn kan. U Edele Mogende zullen in de eerfte plaati ligt begrypen„ dat gelyk 't militaire weezen aal Ingezeetenen, die een ander beroep hebben gantfch niet voegt, nog veel minder een^ Land man daar toe bekwaam en gefchikt is. %I h] gyn zaaken na behooren waarneemen, heeft h; zyi DeveI? TER. Adr. der Ingezet; van dsrt Ham tegen de Wapen. I r 1  Deven ter. Adr. dei Ingezet, van den Ham tegen de Wapen. im NIEUWE NEDERLANDSCHE zyn tyd wel te regt noodig, en of 't gros dere^enen, die thans als een fpel de wapenen behandelen, met hunne financiën avanceeren, zal waarlchynelvk de droevige uitkomst rafch uitwyzens In de tweede plaats brengt de Natuur der zaake zelf mede, dat zal een Landman zyn Wagen, Ploeg en Landbouw verlaaten en met de Wapenen omgaan, zyn Land onbebouwd moet bly. yen Jeggen, en hy buiten ftaat gefteld wordeniets tot de Gemeenelands Middelen t" kunnen opbrengen. Hy zal ook geen eene Knegt kunnen behouden, vermits dezelve rondelyk verklaaren, van zig verhuurd te hebben om boeren werk te doen, maar niet, om als Soldaaten te dienen, en rïn"? zï ks ook niet gedenken te doen. UEd. Mog. zullen ook ïn de derde plaats ligt begrypen , dat 't op de been brengen van gewapende Mannen gantfch 't eecigfte niet is, om xnagug te zyn en een vyand af te keeren, maar dat t doen beftaan van gewapende manfcbappen de voomaame zaak moet uitmaaken. Is 't niet onfeilbaar waar, dat zo rafch zy Suppl. even als alle andere Ingezeetenen dezer Provincie onder de Wapenen by een gekomen zyn, zy aanftonds uit hoofde van gebrek aan alles, genoodzaakt zyn, weder uit malkander te loopen; en geen wonder, zy hebben geen verwagting, dat er miraculen zullen gebeuren, of dat 't even als by de veertig jaarige reize der Kinderen Israë's in de VVoestyne, Manna zal regenen, dat hunne Klederen, Kousfen en Schoenen, niet zullen ver11 yten: dan is hun Kostwinning te niet, waar zullen zy dan van beftaan, waar zullen hunne Vrouwen en Kinderen van keven? kunnen zy die door gebrek laaten verteren? In de vierde plaats vermeinen zy Suppl. met reden te mo?en verwagten, dat, wanneer zo eene algëmee* ne Wapening ondernomen en deze Provincie vyandelyk aangevallen wierd, zy Suppl. conform oorlogs gebruik, niet anders te wagten hadden, dan  JAARBOEKEN, December, 1784. 1975 aan om in cas van overbeering alle over de kling te moeten fpringen, en dus als 't 'ware op de flagtbaiik gebragt te worden, en al was 'c zelfs dat zy als Gevangene van Oorlog moeten behandeld worden, waar van zouden zy doch in 's Vyands Land beftaan? was 't nier het aller voordeeligst, doch ook teffens 't aller-' akeligfte vooruitzigt voor hun in die fituatie, dat een Vyand haar vergunde om te gaan be.' delen, 't welk in Vyanden Land ook niet treed' zoude gaan, en daarom aan hun Supplianten, allerbitterst zoude moeten zyn. Zy Supplianten vertrouwen dus zeer eerbiediglyk, dat UWEd. Mogende, dit alles rypelyk overwegende geen moment zullen hcaflteererj om de voorfz. geprojecteerden Wapening ten eenemaal af te keuren , en na andere beter ge. paste middelen zullen omzien, waar toe zy Supplianten door 't op brengen der nodige Lasten, zo veel in haar vermogen is , gaarne en blymoedig mede willen helpen contribueeren; dan wanneer UEd. Mog. onverhoopt tot voorfz. geprojecteerde generaale Wapening mogte relblveeren cn hun Supplianten aangevergt mogte worden, naar haar eigen verderf te loopen, zo moeten zy Supplianten door nood gedrongen, UEd. Mog. met alle eerbied voordragen, dac hun het voorfz. Project, 't welk thands als een foort van ziekte 't Land zoekt door te loopen, is voorgekomen niets anders te zyn, dan alle beleid in wanhoop te verkeeren, en dat, zo wanneer de nood des Lands zo groot geworden en het water zo hoog boven de lippen gereezen is, dat de gemeene zaake door dit wanhoopig mid. del zal moeten gered en geholpen worden, als dan onfeilbaar allles reeds onheiftelbaar verlooren is; en dat zy Supplianten niet op de Slagt bank begeren gebragt té zyn nog hunne Vrouwen en Kinderen, met welkers zorge zy bePppppp last Dkven TER. ddr. der Ingezet. >an den lam te. \en de 'Vapen.  Peven- 1 er. Adr. der Ingezet, van den Ham tegen de Wapen. ♦ li m6 NIEUWE NEDERLANDSCHÉ last zyn, door gebrek gedenken te laaten ver^ gaan, die ook meenen, dat voor haar een gering voorregt zoude zyn te woonen in een Vrye Kepubiek, waar men niet anders dan van Vryheid en Privilegiën fpreekt, daar men als 't ware zegetekens oprigt wegens 't affciraffen der Drostendienften, als alle flaafagtig, en daar men egter nu de Ingezeetenen met een last van Wape^ning, die haar totaal ruineeren moeten waar by geen Drostendienften te vergelyken zyn, trage te belaaden, om dezen alle genooddrougen zyn UEd. Mog. met herhaalde eerbied te moeten ver. klaaren, dat zy daar toe niet kunnen nog zullen overgaan, teffens zeer nedrig verzoekende dat UEd Mog. dit hun vast befluit gelieven te brengen ter kennis van Ridderfchap en Steden op de eerltkomende Vergadering, terwyl zy Supplianten voorzigtiglyk wenfehen en bidden, dat de Almagtige Opperbeftierder van Hemel en Aarde, die'wegens de overloopende maate van 's Landss Zonden, zyne gedugte oordeelen niet dan al te regtveerdig over ons Land uiiftort, de Harten van Koningen en Vorften moge neigen tot gedagten van, Vreede, en de Ingezeetenen van ons Land, by veele van welke een ongevoeligheid der Goddelyke Oordeelen-huisvest, de zwaarigheid derzelven te regt moge doen gevoelen, en doen wederkeeren van die zondigen weg, tot den weg des deugds en geregtigheid, en UEd. Mog. inhoogstderzelver zwaarwigtige Deliberatien ter redoinge van 't Lieve Vaderland door zynen kragtdadi/,en en' hongstnodigen Zeegen in ftaat moge ftellen, dat geene te helpen bevorderen en uitvoeren, 't welk tot behoud van Godsdienst en Vryheid, afweering van alle buitenlands geweld en bi melandfe beroertens, voor 't Lieve Vaderland best en voordeel^ zal zyn. 'c welk doende &c. Dog:  Jaarboeken, béemïer, ^4. 1977 Dog de Heeren Gedeputeerde Staten van i 'Overysfel, hebbenden 10 December 17841 deze Notificatie of Bekendmaking doen afkondigen. De Gedeputeerde Staren van Overysfel doen te weeten 5 Alzo wy uit onderfcheidene rappor- j ten van zommige Schouten en Richteren, inzon-j derheid uit Zalland en Twenthe, zyn ontwaar; geworden, dat eenige Ingezetenen aldaar heb jen Verweigert, zig ingevolge onze Refolutie van den 2a November jongstleden e'enomen , ter uitvoering van de Refolutie van Ridderfchap cn Steden van den 20 dier zelfde maand , te laaten opfchryven, en zig daar tegen gekant, en wel, zo hec ons is voorgekomen in dien waan, en daar uit gefprootene vreeze , dat zy als Militairen zouden •worden aangezien en gebruikt tegen den Vyand, ook zelfs buiten deze Provincie ; zo is het, dat wy, om de goede Ingezetenen daar van te disabuieeren, en dezelve daar tegen gerust te ftellen, goedgevonden hebben, de ware redenen, waarom zulks eigentlyk gefchied is , nader aan dezelve open te leggen, en daar toe by 'dezen te verklaaren, dat die bpfchryvicg , alomme in deze Provincie, om geene redenen is geordonneert, dan om orfderrigt te zyn van het getal dér Ingezetenen; diej des noods, in ftaat zouden weezen j de Wapenen ie voeren, om dien na aan de Ridderfchap en Steden, volgens derzelver voorfz. RelbUftie, te kunnen voordragen de wyze, op Welke wy vermeinen zouden, dat zy zoudeö kunnen en behooren te worden gewapend , naar tyds ömitand'gheid, en naar dat het de nood zal komen te vorderen i niet; om hun, als Soldaaten, tep-esfeu, er tegens de reguliere Troepen van dm Vyand op te doen trekken j of buiten de Provincie te verzen denj neen, maar met vooruitzigt , dat in ftaat mogten worden gefteld, om gepaste Wapenen u pppppp 2 kan )Evkïr° 'EB. Notifta, vegens vapè'  1978 NIEUWE NEDERLANDSCHE Dèven ter, Notific wegens zvape* ning. '! ') I < i j STAD . kunnen gebruiken tot hun eigen particuliere zékerheid , eh ten einde riet door de minde Vyandeïyka magt worden te overrompelt, maar cie tlroopende Partyen, waar door in gevaar zouden kunnenwo*den gebrast, om in hunne Perzonen, Huisgeuocten; Have en Vee, allerhande mishandelingen, overlast en plunderingen, te moeten uitftaan, en waar tegen by de zodanige de een niet meer, dan de andere, verfchoninge zoude vinden, als welke het alleen om roof en plundering te doen is , te kunnen keeren en afwenden: en dus in der daad a!leen,om hun in ftaat te Hellen, om hun eigen Lyf en Leeven, en dat van hunne Vrouwen en Kinderen en tevens al hun Welvaart, tegen alle zulke geweldige invallen van woefte ftropende Partyen te beveiligen, en verder niet, verwaaiende dan ook niet anders, dan dat de goede Ingezetenen, als nu van het waare oogmerk van onze gegeveneordres, niets dan derzelver eigene rüste en veiligheid bedoelende, geinformeert, verder van alle tegenkantingen tullen afzien, en zig in tegendeel met alle bereidwilligheid zullen doen opfchryven, Ordonneerende en gelastende daartoe alnoch alle Schouten en Richteren van die Kerfpelen , alwaar de voorfz. jpfchry ving, om gemelde redenen, nog niet heeft tunnen gedaan of volbragt worden, dezelve alïog met de nodige adfiüentie van de Zecteren, 3oermannen, Boerrichteren , of Rotmeesteren te loen, en de Lysten daarvaa hoe eerder, hoe beer , en immers binnen den tyd van agt dagen na 'ublicatie dezer, aan ons in te zenden. Aldus gedaan binnen Campen den io December 784. W. A. E E K H O U T. Ter Ordonnantie van Welgemelde Gedeputeerden , DERKDUMEAR.  JAARBOEKEN, December, 1784 STAD EN LANDEN. Groningen. De Staten van Stad. en Lande fchreven den 4 November 1784 aan den Prinfe Err'Radhouder, uit deze Stad, dezen brief: DOORLUGTIGSTE PRINS en HEER.' "T^oor de Heeren onze Gedeputeerden aan ons op heden kennis zynde gegeven, dat het Corps Artilleristen , in deze Provincie in Guarnifoen liggende, Patenten van Uwe Doorl. Hoog-, beid had ontvangen , om uit te marcheeren, en! dat'er voorlopige tydingen waren ingekomen, dat de hier in Guarnifoen liggende Militie dergc-: lyke ordres ftond te ontvangen, hebben wy geen zwarigheid gemaakt de attachés voor de genoemde Artilleristen te verleenen , maar teffens gerefolveerd aan Uwe Doorl. Hoogheid de fituatie onzer Provincie voor te draigen en op het erutfigfte te verzoeken deze Provincie nier. meerder van Militie te willen ontblooten. Dan , zo als gemelde Misfive ftord te worden verzonden, ontvangen wy kennis, dat de Patenten van Uwe Doorlugtige Hoogheid, zo vo^r de twee Esquadrons Cavalery als de twee Bataillons Infantery, als mede voor de Staf. Compagnie van den Generaal Major Do/ff, indezcStad in Guarnifoen liggende, wareu gekomen; wy zyn hier op direct weder vergaderd en hebben in emftige overweging genomen de critique fituatie van deze Provincie, in iien dezelve geneel van Militie wierde gedegarneert, alzo wy onzeker zyn , wat de Keurvorst van Keulen en Risfchop van IVlunfter vcorneemens is, in deze omltaneig^eden, te doen; en geene kenn'.-fe hebben bekomen, dat de Conventie met HoogstdePPFPPP 3 zelve Gro- n ik gen. Brief der S/at. aan Z. H.we. ?ens \er~ vul. der Krygsbe. vtting.  1^33 NIEUWE NEDERLANDSCHE- Gro : Britf, der Stat aan Z.H. wegens verand. der Krygsbezetting. sclve tot ftand is gebragt, en waar omtrend wy ioor het verfierken der bourtange meerder worJen geinquireerd, alzo de Troupes in dat Fort, wordende btfloten of tot overgave genoodzaakt 5 wy van alle 'hulp en adfiftentie ontbloot zynde,' de geheele Provincie aan de genade, van den vyand, zouden moeten overgeven, ja dat, of fchoon die, Vorst neutraal mogte blyven, zulks door de Keizerlyke Troepes zouden kunnen gefchieden en die. te meerder te vreezen is, alzo niet onkundig kunnen blyven , dat wy van alle defenfie ontbloot zyn, ja zelfs zoude een ftroopendeparty in ftaat zyp niet alleen deze Provincie, maar ook die van Friesland, Overysfel en het Lacdfchap Drenthe af te lopen cn te plunderen , ia het gemis van Guarnifoen zoude ons by onze Ingezetenen in de uiterfte verdenking brengen, dat wy hen van alle hulp beroofden, en het geringde gerugt vau aanmaisch van Troepes zï de«e Grenzen, zou dezelve gegrond regt geven om'van ons adfiftentie. te verdoeken , en die niet kunnende geven, ons, billyk befchouwen als de oorzaak hunner rampen s cn zig onze gehoorzaamheid onttrekken , zo al' niet erger hadden te vrcezen. Wy hebben die een en andere gevolgen, proflueerende uit heg verleenen ;;an attaché aan Uwe Doorl. Hoogheids Patenten, ernftig overwogen, en hoe zeer wy de Patenten van Uwe Doorluchtige Hoogheid refpect eeren, en waarvan wy een blyk hebben gegeeven door het laaten marcheeren der Artilleristen . en die van het Regiment van den Genetaal Maj>r Dopf', ons om de zekerheid van onze en andere Provinciën in de alfolute noodzaaklykheid bevonden, om de executie op de Patenten van Uwe Doorl. Hoogheid te furcheeren voor de twee Escadrons Cavalery en twee Bataillons Infantery in deze Provincie, in Guarnifoen liggende; en hebben daar van kennis doen geven aan den commandeerende Officier van het Guarnizoen, en de by de Commandanten der Ca. valery cn Icfaniery, met last om tot nadere ordre  JAARBOEKEN, December, 1784. «alhier Guarnifoen te blyven houden. Wy hoopenen vertrouwerj , dac Uwe Doorl Hoogheid , onze omitandigheden ernftig ov rwegende , met ons wel zal ïnltemmen, dat het vemgte van ons met anders beeft kunnen gefchieden, willen wy ons mei exponeeren aan vyandlyke invallen, al was het maar van een kleine party en aan gegrond ongenoegen , mistrouwen , verachting , ja de wraak der Ingezetenen, die, met fchattingen overladen en die gewillig betaalende , zelfs m het minfte of meeste door ons niet worden verdeedigd en ons als oorzaak hunner rampen zouden aan zien, over dat wy de uitmarsch der Militie niet hidden pongen te beletten, en geenzints aanmerken als of wy hier door voornemens waren eemge ïnfracVe te willen maaken op de rechten van Uwe Doorl. Hoogheid, a's wy finceer betuigen, zulks onze intentie niet te zyn geweest. Wy hoopen en vertrouwen derhalven, dat Uwe Doorl. H ;ogheid ons verrigtte uit het zelfde oogpurt befchouwende, als hier voren ter nedet gelteld , niet verder zal infteeren op het vertrek van ons' reeds zwak Guarnifoen; maar verzoeken ï'n t> geodecl hoe eerder zo beter met grooter Guarnifoen, en inzonderheid van Artilleristen voorzien te mogen worden. Nog fchreven Hooggem. Heeren Staten Staten den 10 December, aan de Bondgenoten dezen brief: HOOG MOGENDE HEEREN! W/y hebben wel ontvangen Uw Hoog Mogen" dg Misfive van den 19 November jongstleden , benevens Copy van eene Misfive van der Raad van State aan Uw Hoog Mog. des daags bevorens gefchreeven, verzoekende Uw Hoog Mog. ons op her. vriendelykfte te willen afzien Pppppp 4 vat Gao- NlKGEN. Brief der Stat. aan Z.H.wegens verand, der Krygsbe* zetting.  5 Crto- Brief der gem.Staten aan de Staten Qener. 9Ss NIEUWE NEDERLANDSCHE van ons accrochement, gevoegd by ons confenï in de Petitie van 4 Mi/Koenen* aan de Oost' indifcheCompagnie, uithoofdeder zvvaareonkcsten, Je dagelyks aan de Frontierfteden moesten worden gedaan, waar toe in korten buiten (laat zouden geraken, zo niet door de Bondgenoten mee contante penningen wierden voorzien; wy hebben gemelde Misfive en de argumenten da?r in vervat m ernfbge overweging genomen , en vinden ons genoodzaakt Uw Hoog Mog. te antwoorden, dat. ons accrochement niet anders behelzende als dat geene, het welk de Unie, de billykheid en evenredigheid tusfchen de Bondgenoten vereischt, her afzien daar van aanleiding tot geclaufijleerde sn gelimiteerde confenten zou geeven , en ook eene irreguliere en ongegronde Refolutie te weeë brengen, welke'er federt eenige jaren maar al te veel zyn gevallen, en reeds meer dan al te veel :onhiiien hebben veroorzaakt. Wy willen ons niet inlaten in een onderzoek der redenen en materiën , welke Uw Hoog Mog. hebben bewogen tot die; inftantie, maar wy kunnen niet afzyn Uw HoogMog. onze grootfte verwondering daar over te betuigen. Met geene mindere furprife hebhen wy gezien de fterke aanmaning van Uw PW Mogende tot betaling van die petitie of een grooï gedee te derzelve in een tyd, op welke wy rogeen kennis droegen , dat een Provincie buiten ons daar in had geconfenteerd, en daar wy in onze Refolutie tot confent niet alleen onze genegenheid hadden te kennen gegeven door ons ipoedig content, maar te gelyk door onze belofte van ipoedige en dadelyke voldoening , heeft die sanmaning ons in onze zielen gegrieft inde omftandigbfiden , waar in wy ons by den ontvangsc ^an Uw Hoog Mog. Misfive bevonden, in Wel» v°!5ens '"gekomene Patenten onze Stad van alle Guarmzoen ontbloot, en door Uw Hoog Mog. dringende iniHntien ons Comptoir geledigt soude zyn geworden , terwyl de Raad van State ter zeiver tyd de Magazyiieo van alles, wat ter  JAARBOEKEN, December, 1784. 19% onzer defenfie en van de Generaliteits Werken by deze Stad volftrekt nodig is, onvoorzien liet; ja tot heden aan ons niet heeft gerellitueert, het geene wy uit onze Arfenaalen tot de deferfie van j>ergen-op-Zoom hebben geleend , en waar uit het ichynt , dat men zouae befluiten, dat deze Provincie alleen als een Lid van 'c Bondgenoot fchap wordt geconlidereerd, wanneer 'er moet betaald v maar niet wanneer ze verdedigd moet worden; wy zyn in het jaar '672, op dezelfde wyze behandeld geworden , toen wy niet dnn laat en gebrekkig onderfteund wjerden , zo dat het behoud dezer Stad en Provincie, en daardoor van andere Provinciën, niet is toe te fchryven aan de hulp der Bondgenoten , maar aan de dapperheid en eensgezindheid onzer Voorouderen, voor welkers zware kosten wy nimmer eene billyke vergoeding of icbadeloosftelling hebben mogen erlangen; wy hebben ons altyd als getrouweBondgenooten gedragen, wy hebben niet alleen geconfenteert in zodanige Petitiën, die 't algemeene Bondgenootfchap raakten , maar wy hebben betaald de onkosten , die ter defenfie van een of meer Provinciën hebbrn moeten worden gedaan; wy hebben in de Petitiën tot Armature V3n Vloten, gefchikt om de Zeevaart en den Koophandel te befchermen , geconfenteert alleen uit de pligten, die wy oordeelden aan het Bondgenootfchap te zyn verfchuldigt; wy hebben onze fchattendaar door verfpild en ons met fchulden overladen, zonder daar »an eenig voordeel te genieten, en dit ons Corfent in de Legerlasten levert een bewys uit van onze volharding in dezelfde Sentimenten, terwyl wy egter zien en ondervinden , door de maatregelen by Uw Hoog Mogende, Zyne Hoogheid en de Raad van State fuccesfivelyk genomen 3 dat wy ter zyner tyd aan de discretie van den Vyanc zullen worden overgelaten; wy zyn dikwyls dooi Uw Hoog Mogende aangemaand tot betalingen waar van wy meermalen de ongegrondheid aange Pppp pp j toonc Grotiixazvr. Brief der gem Staten aan de Staten Gener.  1584 NIEUWE NSDERLANDSCHE Gao- KInGBKi Brief dei r^em. Sta len aan de Si at et, Ger,er. 1 | toond en zeer groote erreurs in de geëischte fom* men hebben gedaan , doch nimmer daar op met eenig antwoord verwaardigd; wy vinden ons dier» halven verpligt om aan ons zelts behoud als den perften regel van het natuur recht te denken, en wy zyn daar toe te fterker verpligt, alzo wy in de voorjeedeo maand , tot driemaal toe , Zyne Hoogheid op het ernltigfte hebben voorgehouden de gevolgen c er dispofitie om ons van ai onsGuarnifoen teontblooten met verzoek om ons van meerder te voorzien en Hooastdeszelfs Antwoord te mogen heoben, om onze meiures daar na te nemen, eq wy hebben Uwer Hoog Mogende goede officien verzogt en i wee Wagtfchepen op de Eems gefoliiciteerd, en hebben tot nu toe geen het minfte antwoord mogen erlangen , zo dat wy voor alle onze ter Zee en Land befteedde kosten geen Wagtfchip aan den Zeekant fchynen te mogen verwagten, terwyl zelfs in de geheele Provincie geen een Artillerist is geiaten om de Ingezetenen,, in cas van hooge Vloeden, door noodfehooten te kunnen waarfchouwen : en alzo de reden van Uwer Hoog Mogende llerfte aanmaninge is, dat de Kas der Generaliteit is uitgeput, hebben wy des te meer reden om ons te beklagen, nadien wy federt lange en herhaaldelyk hebben geinfteert, dat de fiaat derzelven mogt worden onderzogt, en zulks door andere Provinciën is onderlteund, maar zonder het minfte effect.: dat de geleende vier Mü« boenen al lange weder betaald hadden moeten zyn, maar dat ons niet is gebleeken , dat dezelven op zyn tyd zyn ingevordert geworden, en dat dus eene onvermogende Provincie voor eene vermogende zoude moeten betsalen : dat het Rapport der Heeren Staten van Holland en Westfricsland ten minften bewyst, dat erin een dertigjaarigen Vreede geene jrocte of nuttige onkosten aan de Frontieren, Arenalen en Magazynen z\n gedaan (het welk wy «oor zo verre deze Provincie betreft ten vollen cunnen bevestigen) en dat er evenwel met het segin der Troublcs reeds gebrek aan geld is, het welk  JAARBOEKEN, December, 1784. 108$ «yclkophec bloote zeggen te moeten geloven te ve 1 is gevergt voor menfehen, die met gewoon zvn dan op gronden van zekerheid te gelooven. 'Au wy een Lid van het Bondgenootfchap, dan zvn de Generaliteits Kasfen/iro indmfo mede de onzen, de Wapenen van den Staat en de directie over het Krygsvolk behooren ons mede toe; wy hebben derhal ven een gegrond recht.de eerfte mede te mogen onderzoeken en te kennen: wy hebben het zelfde recht om mede door de Wapenen van den Staat verdeedigd te worden, en als dal niet gefchied met die vermogens, welke de omHandigheden des tyds toelaten, word het Bond genootfchap verbroken, of zy verdiend een naam piet te noemen, Men zegge niet, dat wy zonder gevaar zyn, pui dat de Oorlog in Vlaanderen zyn oorfprons heeft genomen , niemand weet de desfeinen vai den vyand ; de ondervinding heeft geleerd, da die toneelen meermalen van het eene einde vai Europa naar het ander zyu verplaatst geworden en zulks te ligrer in de kleine uitgeftrekthen van de Republiek mooglyk is , te meer, or dat de vyand niet onkundig kan blyven van onz weerloosheid, en ons, twee andere Provinciën en he Landfchap Drenthe zonder moeite en gevaar kon nende veroveren,door derzelver ruïne de anderePrc vinden te ligter kan overweldigen;wy zelf,Uw Hoog Mogende en alle de Bondgenooten zouden zi te laat beklagen ons alzo te hebben verwaarloosd Wy geven dus Uwe Hoog Mogenden door de ze kennis, dat wy alles ryplyk hebbende overwt gen, ons genoodzaakt vinden, om, wanneer ni< ten fpoedigfte aan onze requifitie word voldaan geene verdere penningen te betalen in de Petki< van 4 Milhoenen, a Mitlioenen en 1,200,00 Guldens tot de Leverlasten, Fortificatiën en M gazynen, maar onze Quote in dezelven te zulk employeeren tot alle dat geene, wat zy ter 01 zer defenfie dienftig oordeelen , en ook u Gno- N1NCEJÏ, Brief der gem.Staten aan d* State}} Gcnsr<, y t 1 z 1 ■ i 1 t ; 1- !C » o n 1- ic §  Groningen. Brief dei gem.Staren aan de Staten (Jener. I i j 1 < i 1 ( J c i f a e 4 d o Vf Vi IV 1986 NIEUWE NEDERLANDSCHE die penningen weder te zullen aankopen 't geen wy, ter defenfie van Bergen-op-den-Zoom, hebben geieend; wy oordeelen ons zelf de naafte te zyn , en anderen niet te kunnen redden door onzen eigen ondergang. Wy oordeelen zulks aan onze Ingezetenen te zyn verpligt, die, onder de Lasten en Schattingen, ten dienfte van her Bondgenootfchap beltesd, bezwykende, van hunne Regenten niet anders kunnen verwagten , dm dat zv hen met alle vermogens zullen befchermen en hen alzo bevryden, om eensklaps van hunne vryheid goederen en misfchien van het leven te worden 3eroofd. Wy verzoeken U Hoog Mogende onze omflaiJigheden ernftig te willen overwegen, het belan" Jat het uondgenootfchap in ons behoud heeft • de segeryke gevolgen voor de Republiek door* de cloekmoedige verdeediging onzer Stad in het aar 1672 , en, dewyl wy nog met de Vaderandshetde onzer Voorouderen zyn bezield, hoe inttig wynanog weder kunnen zyn, terwyl wV ens overheerscht zynde een zeer langen tyd onmt zullen zyn voor de overige Bondgenooten Vy vertrouwen derhalven dat^Uw Hoog Mog" mze voornemens niet alleen zullen moeten billven, maar dat ü Hoog Mog. Zyne Hoogheid en e Raad van Staten en alle de Bondgenoten zullen ?orden bewogen, om ons al dat geene te bezoren, het geen ter onzer defenfie elders eenigzints an worden gemist, of met eenige mooglykheid ar.gefchafr, terwyl wy de reflitutie daar van na -de des Oor logs beloven, en ons door eene verLre verwaarloofing niet zuilen noodzaken Rerkere ontregelen te neemen en gebruik te maken van ; rechten ons, als Souverain van deze Provincie /er de Militie wettig competeerende. Wy hadden de?e tot dus verre doen opmaken , anneer onze Gedeputeerden ter Vergaderinge m Uwe Hoog Mog. ons copve der ingekomen Iishve overzenden, uit wier inhoud wy onze bekom.  JAARBOEKEN, December, 1784. 1983 kommering niet weinig vermeerdert vinden en aien, dat men elders en apparent by den vyand even eens denkt als wy, dat dus onze zorg niet ydel is, en wy alzo indifpenfabel verpligt zyn onze verzoeken hier by en bevorens gedaan te her halen, en op het flerkfte aan Uw Hoog Mogende aan te beveelen. Waar meede &c. {Onder ftond.) Uwer Hoog Mog. goede Vrienden, De Staten van Stad en Lande. Ter Ordonnantie van dezelve. (jciij getekend') Groningen denioDecemb. R. B. GOCKINGA, 1784. Secretaris. Burgemeesteren en Raad dezer Stad hebben , by eene Publicatie den 20 der afgelopene maand November, gelast en de nodige fchikkingen gemaakt, om de Wapening dei Jkirgerye, van ouds her hier gebruikelyk. weder op den voorouderlyken voet te brengen. GENERALITEITS LANDEN. 's Hertogebosch. Den 25 December kwam hier de Lieut. Generaal van der Dusfen aan, Gouverneur dezer Vestinge, ki plaats van den " " Her- Gro- N1NCEN.' Brief der gem.Staten aan de Staten CenerK l  "sBoscn 19S8 NIEUWE NEDERLANDSClli Hertog van Brunswyk Wolffenbuttel, om èè verdeediging dezer Vesting-Staat en bevel! over de Krygsbezetting op zig te nemen; Breda. Men verwagt alhier, om krygsbezetting te houden, 't eerite Bataillon Zwitfers uit 's Hage. Van ons tegenwoordig hier liggend krygsvolk heeft het Regiment van den Kolonel van Efferen bevel ontvangen naar Bergen-op Zoom. Aan onze linie wordt fterk, en met allen yver gearbeid, zelfs op Zon-en Feestdagen. Wy vleijen ons eerlang in de beste ftaat van verdeediging te zyn. De naburige ftad Geertruydenberg is volmaakt in orde, rondom fterk en dubbel gepalifadeert, de onderhoorige Forten wel voorzien, de aanvoer van oorlogstuig, inzonderheid metaal gefchut, is menigvuldig : ook arbeid men daar met lust tot het vervaardigen van Spaanfche Ruiters. Maastricht. Den 15 December kwam onze nieuwe Gouverneur Prins Fredrik van Hesfen Kasfel hier aan, en heeft gisteren op de parade 'bezit van het gebied der Stad en van de krygsbezetting, hem door den GeneraalMajor Graaf van Weideren', overgegeven, genomen, ende pligtsplegingen van gelukwenfching van de Generaals ontvangen. Men maakt hier groete toebereidzelen om do-  ' JAARBOEKEN , December, 17S4. Ï0 deze Stad in goeden ftaat van verdeediging te ftellen: 400 karren zy;n vertrokken, om' krygsbehoeften te gaan haaien. Wy verwagten eene verfterking van 6 Bataillons en %o ftukken grof kanon. Door bevel van den Magistraat is aan de Burgers afgekondigd, dat zy voorraad van levensmiddelen moeten opdoen. Het is derhalve blykbaar, dat men deze Stad met kragt wil vecdeedigen, indien zy aangevallen wordt. Sas van Géndt. Door een onbekende hand , is aan het nooddruftig krygsvolk , alhier in bezetting liggende, met een beurtfehip van Middelburg , eenige ververfchingen toegezonden. Ook hebben de Officiers van het guarnifoen van de Kruis- Schans een ligter met ververfchingen uit Rotterdam ontvangen, met toezegging van nog meerder, zo voor die Schans, als voor de drie anderen Forten aan deSchelde Lillo. De Collonel van Pahst; bevelhebber over de Hollandfche Vestingen aan de Schelde, heeft een brief ontvangen van den Heer 'Doom , Hoofdofficier der ftad Schiedam, waar by hem berigt wordt, dat eenige. Kooplieden dier Stad , in aanmerking van hec guure jaargetyde en uit hoofde , dat het krygsvolk aan de Schelde meer dan andere aan geduurige.vermoeije-nisfen zyn blootge- fteld,. Maaszicht,  VERANDERINGEN ONDER DE HOGE EN LAGE AMTEN AREN. Amsteldam. Zyne Doorl. Hoogheid de Prins Erfftadhouder heeft uit een naamlyst, door JBewindhebberen en Hoofdparticipanten van de Oost-Ind. Maatfchappy ter Kamer Amfteldam overgeleverd, tot Bewindhebber van gem Maatfchappy verkoren den Heer Mr. Matthias Temminckt in plaats van den Heer Willem van Heemskerk. Ook is by de Vergaderinge der Zeventienen in Zeeland gehouden, verkoren tot Directeur Generaal Adriaan Moens, tot Raad Ordinaris van Indien, Jacob Pelters, tot Raad extraordinaris van Indien Bemardus van Pleuren Gouverneur van Amboina, tot Advocaat Fiscaal van Indien Mr. Johan Comelis Luyken, dog over 'tampt van Voorzitter in den Raad van Juftitie, en een buitengewoone Raad in gemelden Rade , is nog met beftel gedaan. Verders zyn tot Onderkooplieden aangefteld Willem Kerkman, Secretaris van juftitie te Samarang, Lawbrech; van der Woortt 1990 NIEUWE NEDERLANDSCHE fteld, wel genegen zouden zyn, om, ter verkwikking van die braave lieden, een Vaderlandsch gefchenk van 5 a 6 Oxhoofden Genever over te zenden , in gevalle zulks aangenaam zoude wezen; waar op voornoemde Collonel heeft geantwoord, dat zulks met groote blydfchap en dankbaarheid door de krygsbezettingen zal worden te gemoed gezien.  JAARBOEKEN, December, 1784. lOrtt zig in Indien bevindende, Marlnus van Leeuwendaal, op Cheribon befcheiden, Gualtherm PetrusTheodorus Van Rosfum, adftftent te Batavia, Harmanus Adria •nut Van Polane de Beveren, adfiftent te Batavia, Pieter van der Weert, Albert Willem Anthony Prèdrik van ld/inga en Jacob Theodorus Reynst, ai le op Batavia zynde. Tot Opperkoopman Ifaac Cornelis Domis, Vifitateur Generaal met de gagier en is geaccordeerd de qualiteit en gagie van Koopman aan Christiaan van Erath, Casfier der kostpenniogen, aan Hermanus de Roo, eerfte Landmeeter, aan Coewaad Martin Neum, eerfte Suppoost op 'c vifitatie Comptoir, aan Godfried Carel Gockinga, Refident te Tagal, en aan Nicolaas Engelhar dt, eerfte Admlniflrateur in de Pakhuizen aan de Waterpoort. En de qualiteit van Koopman, met de gagie van ƒ50; aan Lambepus Jtnsz, Raga, Fiscaal te Ambon, en aan Jacob Hendrik Faringamv, Fiscaal te Banda, Tot Predikanr dei- Lutherfche Gemeente te Batavia te beroepen FVedrik Wilhelm Caulier, Predikant te Middelburg. Tor. ka' tein der Artil'ery is aangefteld Johan Carel Biefenbroek, en tot Lieutenant Ingenieur Laurens Lusfon. Gouda. Den 17 December is alhier, in den ouderdom van 56 jaren, overleden de Heef Dirk Daniël de Kedts Houtman , Raad in de Vroedfchap en Oud Burgemeester dezer Stad. De Heer Mr< Vincent van Eyk, Raad en regeer rend Burgemeester dezer Stad, den 13 dezer zyn ontflag als Raad in de Vroedfchap verzogt ett bekomen hebbende, fchoon nog één jaar als Burgemeester moetende blyven regeeren, is den 18 daar aan volgende uit een overgeleverde Naamlyst van de Vroedfchap dezer Stad, door Zyne Doorlt Hoogheid den Heere Prinfe Erfftadhouder, in plaats van bovengemelden Heer tot vervulling Van den voornoemden tyd verkoren tot burgemeester Qqqqqg dC STAAT uit welke nominatie den laatftrn December door zyne Doorl. Hoogheid zyn [rekoren en, by afwezigheid van den Schout, door de') voorzittende BurJm ester C H A u D e r w v K , tot Burgemet ster n h:ëd;gd,Mr. W. Methorst en Mr. N. C. K o J. f v: cn tot Scheepenen H. Kluppel, A. Meihorst, H- van Gsudoever, J. Qaanen, W. G. vanVeefsfe:, Dr. M. Sas, J.ïcheltus, Dr. G. Trouillart, G. J. Methorst, F. van Bemmel, P. 7 Visjers en C Suyck; zynde alle overigeopenïtaa-de Commisfien onder die veertien Heeren van de meerderheid verdeeld.! Lebuwarden. Den a6 December overleedt alhier na eenen leeftvd van 75 Jaaren en vyf maanden Jr. Laas vanBurmania, Oud Raad in de Hove van Frieslandt.  J AAR BOEKEN, December, 1784. 1995 STAAT VAN VERSCHEIDENE TAKKEN VAN DEN NEDERLANDSCHEN 1 KOOPHANDEL, OVER DEN JARE 178% SCHEEPVAART IN 'T GEMEEN. De Lyst van Schepen, in den jare 1784 de" Maas en Ooeree ingekomen en uitgezeild, uit egte Zeetydingcn opgemaakt, luidt als volgt: ilnge- Uit-, In?.e Uit- kom, aez.' kom. -;ez. Aalburg — ' s'W^T. Aarhms 2 >o't de; ¥ Ahcrdeen <5 : Borr'.witooes 8 u Abroug 2 Bou'ogne a3 46 AUerney 3 1 Bour eaux ^ 3* Aikanten 4 — ?r?meJfl 1 * Allematte 3 — Rnsto1 2 " AHoa 1 — Caa? 9 4 Amerika 1 -:Cadif 4 4 Amfteldam galais 42 Archangel 6 —jCan. Eilanden -| I Arendsburg. 12 — iCarron V Bajonne 2 sjOarbourgh - " B.dtimore 3 8|Cette » * Banff afcHfe' J r Barcelooa * 5|Cbarlestowa 7, 1 Batavia 2 3iChecrueis 1 —■ Belfase — 1 Chiels l Benicarlo 1 — China _ 1 ~~" Berg.inNoorw. 54 26 Cbristiaanfand 1 3 Berwich 1 - Colcbester - | jjiiboa ï iCoproiihage 3 1 Qqqqqq3 L(jI^  ï«* nieowe NEDERLANSCHE Staat Inge-Uit- Inge-Uit- VAN n . kom.gez. kom.gez. vERscH.Cork 4Hav.deGrace 10 i< takken Cowes 3 Ho'mshang i —- van den Dantzig 4; 3 Holmsboe 1 Neder-Davado(St.) x — Holrasftrand 1 land Demerary % 1 Huil 10 X6 schen Dieppe 2 ajarmouth 54 36 Kooph. Douvres 3 7!Jerfey e -? over Dramme 1 ijK.deG. Hoop 1 ~ den ja- Drogheda 1 Kirkaldie 2 1 se 1784. Dronthem 2 —(Koningsbergen u 1 Droogbak 4 4'Kroonttad 1 — Dublin 1 10 Lemmer 1 —- Dundee 2 8Lcmmer'ik 4 2 Duinkerken 3' 7Leverpool n ai Elbing jj —Leyftad a Elve 1 —- Libau 49 a Engeland i! n'Libourne öl 4 Embden i'Lieth 61 6 Üuttatius(St.) j 9 Lisbon 26 Exeter . j jjLonden , 115I i47 Earo 2' Londonderry ' 1 4 Fecamp 1 oLoweftoff — 7 fergiues 1 —Lymkiel g Tevershnm —— JLynn j Fikkefiorth in iMaasterland — 1 Noorwegen 1 'Madera 1 Flensborg —J 3 Maerten (St.") a — Foulilon 1 Mallaga 2I 3 Fredrikshaven ij 3MaIo (St.) 2' 1 Galüpoly 5 Maldon W 1 Glascow 7I 1 Margate o: 1 Gothenburg s ilMarieille 1 11 Granville 2Marftrand i| 1 Grenougli 1 — Maryltad j ! a Groenknd 5 5 Memel cr — Groningen — 1 Milfbrd 2 J Guernfey 05 22 Molden J 2 6 Hamburg 4 iSMontros j 1 Harwich 104 noNantes ! 30 15 " News  JAARBOEKEN, December, 1784. 1997 inge Dit- Tnge-| Uit- Staat kom. gez. kom. gez.VAN Newcastle ao 3* "^traalzund — 1 versch. IMerva 4 4 Straatdavis 1 1 takken JNiewhaven S sjStrommels ï 1 van di.n Newry —- 7 Sucderiand 45* 4°4 Neder- Noorwegen 2 25|Sutiname 3 4 land- Nertfaro 10 3§iTencrifFe — 1 schen. Oldelzee ~" ijTermemel — 1 Kooph. Olderny 2 ~ jTerveer 1 —"over Oostzee — 122 Topsham 2 3 den ja- Orient 1 a;Triest i —"re 17*54. Orny - ïAJbes(St.) • 4 Oftende »7 1 Valery (St ) 9 *ó perth 1 4 Vtendam 1 Petersburg 2 3jV4isfingen * Pillau — l Virgaiie 2 Plymouth a 3 Vrankryk — 3 2 Pool 9 22! Waterfort i| 2 Por-tsrhouth 5 óWels 5 4 Poitfoy — i'iWeymouth i\ 2 Regfter — liWhitby *| 3 Kidwilly 1 —Whythoven 1 Riga 77 i'4Wicht Almftadt — 1 Carohnerziel 1 — Altona 2 — Carthagena 2 mmm*. Amiteldam — 1 CastelleCN.)1 7 a Andera (St,) 4 — Cenatica(St/) 1 — Archangel 19 6 Cette 9 Arendsburg 2 _ Ceylon 2 — Arendsdal 1 Charlescouw 16 a Armerzid i «*. China x *» Bajoenen 8 1 Chriftiaanfand 1 — Baltimore a —. Chriftiaan- Barcelona 5 — ftadt 1 I Batavia 9 «. Gilbergen — 5 Bedfort 1 — Coningsber- Be(1ocarlo 3 gen 48 100 ikr'nce 5 1 Coppenhagen 16 15 bergen 20 16 Croonftadt 1 gilboa 9 a Corunna 2 — f lye. 1 — Couwes 1 Bornholm 1 — CruxTdeTin- Boston 3 ^— neriffe) X ~» Jsourdeaux So 8 Cruysfenfvan breernen 6 3 't) 1 — ■j£ref,t ,„ 5 — Curacao 25 1 Caap (trans-) — 1 Oantzig 23 22 Cabo(deGoe Delfsziel 1 mé de Hoop) 1 —'Demerary 14 — Die-  JAARBOEKEN, December. 1784. 1999 Tsxel.'tVlie. Texel.'t Vlie. STAAT > 1 van Diepen 6 ï Huil 23 1 versch- Domesnes — i Jaadc(vande) — » rakkeu Doeveren 1 Jacob Hadt — 4 van den Drammen p ïJanfSt.) * —Neder. Drontheim 51 3 Jarmoutn * — l; d- Droogbak — j 1 Jernefey — 1 schew Duinkerken, 2! 2jork(New) * — Roepa. Duins(uit) * Kequebo » r- ovtta Elbink iB 72 Leith 4 — ja- Embden a iLev-rpool 2 — kjii7b4. Engeland 5| Libourne 1 7 5 EuftatiusCSt) 9! 1 Libauw 5 9 Eyder(d'; — 2 Uvorno 7 l Faalmouth 3 i.Lixboa 30 1 Faro 1 —'London 88 12 Fegeroe I 'Londery ï, — Ferol 1 -—j Lu bek 1 — Finland —: 2 Lymkiel — * Fredrikshave' 5 4 Mame (Sr,) 6 I Gaüpoly * — Maastedand — I Gasport 0 *— Maas(vaode) 1 — Geffelea — I Magador 5 1 Genua 1 — Majorka 1 ~" Gevel — 1 Mallaga 4 "~ Geveling —' I Mandal — * Gibraker 1 — Marcelliën 3 — Gigon 1 — Marien I — Gottenburg 12 15 Meinel Cter)j 13 34 GrinlaSarlaby 1 — Micliiel^St.) 1 — Groenland 46 5 Morhix 18 — Hamburg 7 44 Nantois 17 3 HarlingerZial J —Napels 1 — Hav.deGrace 13 3'Narva 4!? 8 Hitland 1 —jN'oordkop- 1 Helmftadt — 1 ping ~f 1 Hoekziel IJ —!Noorwegen I 210 28t Holmitadt —1 1 Normanziel j 1 "* Hoogzeil — I Oosrende < 6} 1 qqqqqq 5 Ore-  aooo NIEUWE NEDERLANDSCHE Staat jTexel. 'tVlie i Texel.'t Vlie van ver ch. Oreftand i — Srrumftadt i \ k k N Oriënt (P) % — Sunderland — Riga öj 68 Vienne 1 — R/chel — 1 Vigeira 3I — kotrerdam 3 — Vhe<,uit't) 1 — Rouaan 20 1 Waarbergen 1 « — Salonica 1 — Waasbergen — 2 Salouvv ' — Waaza — 1 Santen 2 — Weezer (d') 1 4 Samvïich — 1 Windau 2 14 Schernes — I Wyburg 3] 2 Scho.land 10 — Zeeland 3: — (St.) ! Zouthampton 3' — Sebasiiaan 1 "~ Zoutvandeiie 1 — Seudres 2 — Door Contra S merik « — Wind , of Siviliën 7 2 befchadigt Smirna 6 — uit Zee 14 1. Stetyn 9 3S Stee? wyk l - f32 221 Stökholm 10 8 2J3 Str-at Davids 3 2 JB* _L*y Straalfuïid 1 — In't Geheel 1534 953 Dus  ' JAARBOEKEN, December* 1784. aooi Dus in 't geheel over de Maas, Goerêe, Staat, Texel en 't Vlie, ingekomen 4038. _ van^ HANDEL OP OOST-INDIEN JJjJg De Schepen uit de Indien in het jaar 17M^^ aangekomen zyn dezen: schbn Knop- Voor de Kamer Am stel dam. f hand. Maagdenburg van Batavia den >6 April in t V ne OVKR ü op ftran ■ geraakt dog DEN TA_ wcêr gered RE17Ö4. >w . • • 16 Jun_y "Zeepaard . ■ . —-—rtsperance de la Paix . vandeCaap . 22 Juny Potsdam • van China . 19 JulY Gereetigheid . van Batavia . 16 August. i^lw^ • f i7Nov* Pr/iu Hendrik — —- • ~ 7 """" Voor de Kamer Z eelA nd. jfytfor . van de Gaap . 19 January 't Slot ter Hooge van Batavia . 16 Juny DeGanges . . Al^üV' Willem de Vyf de van Ceilon . 16 Aug. Voor de Kamer Delft. Schoonderloo . van Batavia . 17 Jany Voor de Kamer Rotterdam. Rott. Welvaren van Uatavia • 16 Nov. Voor de Kamer Hoorn. Holland . van Batavia . iö Nov. Voor de Kamer En khcjizen. Aurich . van Batavia . 16 Juny Voorburg . ■ • 17 <-NoV- Schepen in den jare 1784 in Zee gelopen. Voor de Kamer Amsteldam. Batavier . . s Jwy Dê  aoo2 NIEUWE NEDERLANDSCHE Staat Ve Vreede . naar de Caap . i July van Eensgezindheid . —~—. ——» . 20 I» verkch. Huisduinen . naar Ceiion . 12 Dec. takken Eykewoud . - —■— . 2 Aug. ■vam üen Linden . . ____ . . Neder-Neê'landVryheid —^- . . - . fg ,„_-rm Land- $fl'f* , • — —— . 13 Dec. schen Dordrecht Kooj>- ^£ Willem en Jan V 3. iian. Johanna focoba v g del. ^ ^Stf* Trekvogel, n. deCaapV 3 Sept. over Jonge Jacob ——. —J" 25 . den j*»'*Meeuwtje .4 —«, —— . 2a Dcc. KZl-MiLSOorlchoten . — — . 50 Sept. De Hoop . . . 10 O&ob. Barhefteyn . naar China -\ Java . .— f Zeepaard . > 12 Dec. Sparenryk . ■ — ^ Voorde Kamer Zeeland. De Vreede . . . 6 Jan. Stavenisfe . naar Ceylon . 9 y\piii Onzeker en . «■ . . ■■ ■ . Dc Parel . — , ï2 Dec' De Schelde . —— . , 7 jujy Castor . . 29 Sept. 't Slot ter Hooge . naar China . 9 ij Dec. Pollux . • — . 30 Octob. Voor de Kamer Delft. Conflantia . . . 15 Sept. Voor de Kamer RotterdamMiddelwyk ... 30 Sept, Voor de Kamer Hoorn. Eenparigheid . , , 01 Aug. Avenhorn . . . 26 Dec. Voor de Kamer Enk huizen. De Refolutie . . 25 Sept. De Africaan . naar China * e.6 Dec. De  JAARBOEKEN, December, 1724. q0®3 De verkoping der goederen, welken dit Stam iaar plaats hebben gehad, kunnen uit de na-va» volgende bekendmakingen worden opge-^n. maakt. van den Nedea- De eerite bekendmaking van den 5 MaartLANDI784, luide aldus: De Bewindhebberen van de Generale han«ra Nederlandfche Geoctroyeerde Ost-Indifehe^ * Compagnie, ter Vergadering van de i>e- E1?jSj(> ventienen, preiènteeren in de maanden April en May dezes Jaars 1784, in de refpeaive Kameren, aan de meestbiedende in t openbaar by de htok op te veilen , de ondeiftaande Waren en Koopmanfchappen, als: 340 Baaien Bruine Peper. 250000 « Nngeien. 250000 ffi Caneel in Fardeelen. 40000 W Bianke f oüly. 10000 f§ btnme dito. 200000 ffi Nooteiv Musfcaten. Ï200000 S8 Salpeter, 79 Kasten Rhabarber. En zullen de voorfz. en vérdere Waren worden geveilt, in de refpeéhve Kameren by verdelinge, en ten dage als volgt: In de Kamer Zeeland op Maandag leg 26 April 1784. 88000 fg Nagelen. 39000 tl Caneel. 30000 fg Blanke Fouly. 500000 16 Salpeter. 35 Kaslen ïüiabarfee, In  2s^4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Staat In de Kamer Amfterdam op Maandag de% 10 May 1784. SCHEI- 3 Nooten Muscaten. «t>u 600000 fg Salpeter. ™w -V- 30 Kasten Rhabarber. Koup- ^ Delft, op Dingsdag den 4 handel Maay 1784. OVER DEN ia- 555=0 ffi Nage'en- r,v -,q. 5000 ffi Blanke Fouly. RE.7Ö4. IOoooo fl? Salpeter. 14 Kasfen Rhabarber. In de Kamer Rotterdam, op Donderdag den 6 May 1784. 56000 g Nagelen. 5000 f§ Blanke Fouly. In de Kamer Hoorn, op Donderdagss 13 May 1/84. 20S00 fS Nagelen. 30000 fg Bruine Fouly. iboso f8 Nooten Muscaten. In den Kamer Enkhuizen, op Vrydag den 14 May 1784. ° 30000 f? Naaien. 3301 -, g Noten Muscaten, Als mede de Goederen van Particulieren j aangehoude Goederen, en verdere Reitanten of Kleinigheeden, die by de refpective Kameren aan handen mogte zyn. . De  JAARBOEKEN, December, 1784. 0005 De bovenftaandePeper,Nagelen,Caneel, Staat Fouly en Nooten Muscaten , worden ver-van koet met-een ftilftand tot den eerften Maartv^ 1785, uitgezondert de Peper, die by deDEltE Maatfchappy hier te Lande voor den t July TijKKEM van dit Jaar zal .worden aangebragt, als wel- van den? ke onder deze ftilftand niet zal zyn begree-N.tDER- n land- pen» schK'^ï De tweede bekendmaking van den 4feTWÏ.Ausustus 1784 was deze: over De Bewindhebberen van de generale DKN JA. Ne'derlandfche Geoctroyeerde Oost-lndifche Ril 1784, Compagnie ter Vergadering van de Zeventienen , prcfenteeren ®p Maandag den 30 Augustus eerstkomende ter Kamer Amfterdam in het openbaar op te veilen, zo de volgende Goederen en Koopmanfchappen met het Schip Potsdam direct van Canton in China, als de Thee en Zyde Stoffen met andere Scheepen voor gemelde Kamer aangebragt. 1600SO fB Thirt Banca Sn Schuite». 6943 — Rhabarber. 1178 — Star Annys. 9,75 — Bindrottingen. r 7 . — Witte ruwe Nankingfe Zyde. a859 — Cantonfe ruwe Zyde. 84i» — Thee Hysfan. 12867 Schuu 31448 Song.o. J52 _ , Soulang. 0064 — • Pecco. 85155 Souchon, 177725 — ■ ' Bongo. 684607 Boey;rl IT r „ 35 quart Kisten Thee Hysfan. 2Q, — S>cl)iji< _47 Tuncay. . ,g So„Slo. ^  2ooö NIEUWE NEDERLANDSCHE Staat s —-■ ïoosjes. vam t° Pecco. T*" . }?, offiaaf Pecco S-ouchon, veksch. | 38 Souchon Pecco, takken 673 quatt 7 van den 791 octaaf—5 ~~ S°Uch0n- Neder- 3364 l"»** ^3 Congo. 1anw l — Boey, schen 175 Kasfèn Porce>einen. KoOPH. 88 Tobbens dito. over 376 Bondels dito. den IA- mijU* ZYDE STOFFEN, J50 ps Poisfes Damasten» 424 — Meubel Damasten. 100 — Gorgorons. 303 — Sattynen. ; 3io — Luftrings. 47 — Latnpasfeu, as» — Taften. 50 — Pourdefoyen» 350 — Grifetjes. 50 — Maaypooften. 50 — Sattyne Neusdoeken. 50 — Pekings dito. 990 — Pekings of rol Armofyneif. 400 *— Pelangs. 50 — Gaazen. NANKINGS LINKEN. '5032 ps Geele. 3756 — Witte. Dient tot narigt, dat de bovenflaande Goe-' deren zullen worden opgeveild na de orde a waar in dezelve hier boven zyn geilek, D«  JAARBOEKEN, DecemberaiU* *Oef De derde bekendmaking van den 21 Sep. tember 1784, was aldus ingerigt: De Bewindhebberen van de Generale Nederlandfche Geoctroyeerde Oost-Indifche Compagnie ter Vergadering van de Zeventienen, prefenteeren in de maand November dezes jaars 1784? in de refpective Kameren in het openbaar op te veilen, de navolgende Goederen en dat by verdeeling in de Kameren, en ten dagen als volgt: Zeel. lAmft. Delft. Rott, Hoorn' Enkh. iNov 15N0VI9N0V. 11N0V23N0V 25 Nov". „„„ «o Witte Peper 85°° 22100 297.5 2975 2975 2975 42500 Së £ fyte Nooten 100 300 10c 10c jgo 700 £? dito Nagelen 75 88 36 34 H 247 fiesfen Soya Japanfe 3° 45 M *5 15 *5 ISS i ranriï 50000 i°°°°o 50000 aooooo | CMM 485?02 g . 94522 m saopanhont Bimaas 15075 187568 10500 10500 9575 9575 S4279? 1 dfto Javaas 10525 14000 24525 W ?-'liatourshout . 25000 400:0 5000 5000 5000 5000 8?°£ I lndiBO lavaas 10000 14061 33?S 35oo 1250 i3u ' 49' w Pnrruma Tavaas 2010 —• i =°°7 1 Kr^uyker n4«co 225677 100000 104000 543 7l I Thfn Maiak inkik. 7000 1415S 4oeo 400 llïïol dito *to »n Schuiten 67000 331063 45000 _. 45°8? 488150 «5 j Schuiten 15C00 f ■ — T718 1 Cardanton Javaas 625 34" .74 ^ ,63 . 47 » dito Ceylons 625c 4040 — 'SlchSer. 7521 X75M *5l4 «i* 2528 / *S<* ff Benjuin — 1000 — —- -— - : 148 ffi Drakenbloed 58 9° ^_ èïSSÏBWr Joo ^-TsÖ-TTo ~o 270 fI9llcubegbe xooo I375 2x0 SlI 200 * Sago Malax 3560 ,00 f§ Raoïx Lopeftana ■ 500 2874 ps Paarlmoer Schelpen 2871 — 400 Oneen Caneel Oly 200I 200 1 300 Oneen Fouly ©ly 3Q° ' 1 ~ 5000 f8 Noten Musc.OlyKoek. 5000 . . 300 f8 Na>rel Oly 3°f ^ *57qA Carr Ruutfe Diamant i279rj 1—I 3 7 » Goude Rins met Dlam.'r—1 * * Rrrrrr  aooB NIEUWE NEDERLANDSCHE Zeel. Amft. i Delft. Rott. HoornjÈnMi. i Nov. 115Nov. gNov. ju Nov jjNov.asNov i Hais Cieraad ' <— r ■—- ïi3? fl§ StampPaare'en 62* _i ■ 1 S Reaal dito dito ; 7* ~~~ ; I 7 ps Handr metg. k'10P 7' ■ = 3200 Bosfen Bindrottingen' 3200 -—-" I s.jAam.roodConftan.wynj 7 .1? - 1 111 12 Aam. witte dito dito 7 5 7 — "■ 37-i- Leggers Aracq.. 6 22 2i 2; 3 . $ 39130 gBengaalfeZydeTaniiy 150 9!SO 2550 2780 2250 2250 I 2100 ffi dito ditoTannaBaona, . 900 \ 300 450 450 1 7800 U dtto dito Adapangia 2250 3750 60a ! 6oo| 6co | 1400 ffl dito dito Raypourfe' 150 300 450 250 25'» 32635 fgCatoen Gaar. Sourats. 16800 15835 ■ ~~~ j 19810 te dito dito Tutucoryns 8967 10843' —- * 117640 te dito dito Javaas 26250 58899 8125 8125I 8125 812S | 30092578 Coffy Javaas 464421 '919835 175000 175^137500 1500 117 quart Kist. Thee Heyf. : 1 373 Hey.Sch J 373 ___3 ~ ~~ ',. «7 ZZlZZJt^-^lo 183 34 ]____; 871 Souch. 793 " 7» . ïiödiverfe Bcey °4 52, 10 Kasfen Porcelain 10 ——_ CATOENE LYWATEN. 100 pS Moeris '°0 —— «———— ZZZZ *~ 100 ps CatteCaatjes IO* , * igoops Hane Caatjes J9°0\ ' - 1 1800 ps Cahamagniys 400] I4°°| "~ 300 ps Dotys divers 3°°i ~[ r I 100 ps Chitfèn Sourats 100 ~ _ 200 ps Clieiasfen dito 1 ac0 _____ ' § 'tps. Dr> üto dito 6 d.a&ds lang 38br.3cob ?punt.oos r384a48'tps. Dito djro dito weerfchynen 6dr. 1.38br. cob, «punt.  JAARBOEKEN, December, J784. 2013 Dito dito dito 4 draads lang 33 br. 2 cob, 2 puntos ƒ334a 42*-tps. pölar.g effens lang 39br Tj% cob. ƒ71 aio* rps. Dito gebloemde lang 39 br. ijfcojb. ƒ9% a ioi 't ps. Gaaien -gefchildert met goud en zilver tot Kleeding- lang 44 br. 2 cob. fchaars ƒ 4^ a 48 'ips. Nankings Lin- geele 1. 74 br \ el 42 a425ft.'tps. JJUo dito dito witte L 74 b.* el tot 47 ft' tps. Den ix November is het Schip Breslau, 2eer ryk geladen , uit China t'huis komende, onder bevel van Kaptein Roos, eenen Vlisfinger , by Boulogne verongelukt; de helft van de manfehap is daarby omgekomen, en de lading geheel weg. HOOGSTE EN LAAGSTE PRTZEN DER ACTIËN. Hoog/Ie. Laagfte. VandeOolT-Tnd.Comp. 242. 198 Van deWeft-Ind.Comp. 34 27 GROOTE VISSCHERT, O F H'ARINGFJNG ST. • Uit de Maas zyn't zeil gegaan in't jaar 1784 Vau Rotterdam 1 Hanngfcneep. —Tslanüsvaartieis Delfsh «ven 3 dito — Schiedam 1 dito 2 dito Vlaar 'ing. 74 duo 27 cüto IVJaasfluis 25 dito 18 dito Zwartüw. — dito 2 dito iojHaringfcbep. 49 Yslandsvaard. Krrrrr4 6 Ua- Staat; van ve'sch. TAKKEN TAN uen NlïDtRLA ND- Koop. u ï. OVER DEN JARE 17a}. (  soi4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Staat van veusch. takken van den 1M>- derlandschen Koophandelover den jajus 1784. Ovex Ses Haringjagers moeten binnenkomen in Vlaardingen. . , Een van Vlaardingen moest uit Zee na Hamburg. Vyf moeten binnenkomen in Maasfluis. Twaaif Haringjagers uit de Maas. Ui Noord - Holland zyn 't zeil gegaan: Van Enkhuizen 43 Haringfcheepen Uit de Ryp 18 dito 61 Haringfch. uitNoordbJ Dus het geheele getal uit de Maas en Noord» Holland 166 Haringfcheepen, 15 Haringjagers, 49 Yslandvaarders, zynde 5 Haringfchepen en 8 Yslandvaarders meer als voorleden Jaar. De Haringfchepen en Haringjagers zyn den 15 Juny 1784, 'smiddags ten 1 uren, naar Zee gezeild, en de Yslandsvaarders zyn alle in Zee: In den Jare 1784, was de Haringvisfchery van den beginne af niet ongunftig, doch verbeterde nog inzonderheid na St. Jacobsdag. — Van St. Bartholomeus tot na * dag werd 'er, voor de tweede reize , redelyk veel Haring gevangen, —— De Visfchery bleef om de Noord dit Jaargetyde zoo lang duuren, dat veelen daarvan geene geheugenisfe hadden ; doch in diep water liep dezelve weder geheel vruchteloos af, «  JAARBOEKEN, December, 1784. 0015 Oyer het algemeen zoude de Visfchery wel gedaagd hebben, indien het vertier van den Haring; genoegzaam ware geweest. —- doch riet verbod van deszelfs invoer in de keizer^ lyke Erflanden, gevoegd by andere nadeeli? ge omftandigheden, deden depryzen vanh> koop hier te Lande zeer verminderen, tot eene aanmerkelyke fchade der Reederven, en bragt in de vreemde Gewesten, den verzenderen eenen geweldigen flag toe. De Visfchery omtrent Ysland was dit Jaar ook ongunftig, en gaf aan de Reeders over 'X algemeen verlies. Op de Noordzee was de Visfchery gedurende den Winter gansch niet voordeeligjin den Zomer wel iets beter, doch over 't geheel den uitflag voor de uitrusters zeer ongunftig. —- W 4 L V l $ CJttFdrVGSI, In deeze Visfchery zyn uitgevaren 57 Sche-? pen, welken hebben gevangen 1635 Visfchen en 5024 vaten Spek zo als blykt uit deeze Lyst, Rrrrrr £ Schept Staat van verscii, takken v'AN BEN ^Jeder- LANDschen.AOOt'h. over dew ja» re 1784,  3016 NIEUWE NEDERL. JAARB. 1784. Staat Schep. Visf. Vat.Spek. van voor Amfteldam 25 62 1936 vessch. Dordrecht 2 3 80 vaTdS Rotterdam 1 i| 45 Neder- Schiedam 2 4 100 1an0. Krimpen 1 3 66 schei* Zaandam 8 28* 824 Kooph. Westzaanen 6 32J 928 OVER Zaandyk 1 1 40 «V* K°ogh fl 4 I5o T Wormerveer 3 8 310 Crommenie 2 3 75 Jhisp 1 1 40 DeRyp 3 12-30 voor Holl. Scheep. 57 163* 5024 Be VISSCHERT in de STRAATDAVIS. Voor Amfteldam zyn uitgevaren twee Schepen, voor Rotterdam en Nieuwendam ieder een chip : Deeze vier iScheepen hebben, de twee van Amfteldam 4 Visfchen, en 186 Vaten Spek; die van Rotterdam 1 Visch en 50 Vaten Spek, die van Nieuwendam 3 Visfchen en 130 Vaten Spek. Dus in 't geheel vier Schepen, 8 Visfchen en 366 Vaten.Spek. Blad-  BLADWYZER DER VOORNAAMSTE ZAKE N. Ai Aangeftelde Leden der Regeering en Amtenaaren. Mr. A. S. Abhema. io"94» Mr. L Adema, 472. Mr. G Alewyn. 4^7- Mr. 3^. van Alphen. 10'do. Dr. C. van /ft/èj» van hingen. 1450. Mr. //. Ju. van Altena. 470. Andels. 474- S. ^ppei. 913. "Mr. A. d1 Arrest, Junior. 4^7. A.V. v. Avezaat. 470. Jr. S. D v. Aylva 470. Jr. A. W. R. v. Aylva. 472. Jr. E F. v. Aylva. 473. Jr. E. S. v Ayta. 473. Mr. Rud. Baalde. 1409. Mr* C, Baart 1573. M<% Jac. Baart. 1993. Mr. N Backus. 157*. J F. Bakker. 474. A. Baks. 671. ffden Bartdt. 1817. Mr. TV. S. v. Ba/el 1080. % M. de Beau ort. 473. Tielem. C. Beckering. ^3. JK Beejlirigh. icUo. J F. v. Beek , Heer v. Z);y£ «694. ^. Beeldfnyder Matroos. 238, Mr. P. -Bejaard. 1818. Mr. C. v. Bemmel. 1993. -fö v. Bemmel. 1994.' ^. K ftog. 108/. Mr. J. C. Bergsma. 470. Mr. A/7. Bergsma. 471. Mr C. Bereftein. 232. Mr. C. Berger. 1694. iMt*w?B- v Serkenrode. 1215.' Mr. ÏF. ff. ¥ -v. Berkhout. 2j5. Mr. P. y. T. v. Berkhout. Ï325. ÏT. v. Berkhuys. 669. A. J. C. de Bere. 472. C. Bert. 1692. Mr. C C. Bertling. 1 c81. J de B eus. 470. f£. M.v.Beyma. 338. 474. 475. Mr. C. L. v. Beyma. 470. 5. Beyma. 668. Jjr. S. Biesman 671. C. Biesman. 671. J.C.Biefenbroek. 1991. Jr. C. 2?igo£. 474. 5. P". v. der Bilt.1317. P. Blok Woutersz. 235. G. v. Blydenbcrg. 1992. G. y. Blydenberg. 233. Mr. f *. Boddens.\694.. C. Boers. 466. Mr. ^. v. Boelens. 473 C. 5oenr. 903. Mr. P.P. r. den Bogaard. 1C94. P.  itfjd jgLADWYZER. P. B$on. 145^ J. M. Boen* t45ci Mr. M. Boon. 1572. Mr, 2?coï. 903, R. K> Ros. i4-5°' W. BoseJi.1571. \ J. M. B.oumeejler.473. Mr. . 5f. Bonwem, 232. , Mr. H. Bowiet. 1695. I). ^/e Braauw. 1993. Mr. /ƒ. vara Bracht. 3817i Mr. % den Br andeier ■ 1573. v. de?i Br andeier. 1573- Dr. y. Preda. 232. Mr. CarZ. C. Brender d Brandes. 1266* Mr. ,7 v. Bredehoff- 902. j& Bres/er-1693. P. £reageman. i$7. v.'Érienen. 469. p. flroer. 667. 12c2. Mr. /4, y.Bronkhorst 16^4, C.Brouwet. 467. G. Brouwer. 1992.P.Rra/geJwa» 237. Z>. G.Brugmansï 237. Mr.L. de Zfruy» 232. Mr. Z>. de Pruyw. 1082. Mr. J. dc HrM-v».i45«- J.deBruyn. ! 817- Êfe -St. Bucerus. T993. Mr. J. ^ if. BttrcA.234. Mr. /)• ^ d. Burch, Heer van Spieringihoek. 1818. S. ■Burgwal, to8r. Mr. P. Burman dela Pasfecmr.904. " Tr. 17. v. Burmania 470. jr* f> L» D. v- Burmania. 47'. 476. Jr- P- £• ft R«r«toni* 47i. JTr; * v-'Rw;maida-. 472- lr« A- J* v. Burmania Rengers. AT1* Jr. E. S G. J. v. Burmania Rengers. 47a. JrjMr. Burmania. 473* Jr' ■fi" M* Burmania. 474-- V?« va» dm Burg 474- Mr. P. Buteux. 14 51. ÖMiyteMw(fg468.;Mr. C. C««. icSi. A7". A.Cambür, 1326. ^. Camloitr. 1373. Mr. ./I G. Camper. 473. Mr. P Camper. 474. Mr. fP*. Canifius. 1327. Jr. P. A Canter. 470. Jif. Cardon- 1204. Dr. C. Carnier. 1819. B. Cateau-. i©8i. Mr. P. v7. Poz.Ca. Jea«. 1082. JW. // Cafj. /2oe£. 1082. Fred. ZP". CanZz'er. J99U Mr. P Changuion. 1818. M r. C, CAarfefryn. 1818. Mr. Cv.Ctrters, 1082. Mr. v. Citters. 1451. Mr- JP. A. Kien. v. Citters. 14^1. Mr. W.A.v Cittere uji. Mr. G. v. Citters. 1451- Ö. C/awx. 1450. jp. ifl C/é. 124.2 157^. 1692. Mr. Nt C. V. Cleef., 904. Mr. % W. v. Cleef. 1695. A. M. Cleyn. 1693, Mr. P, CJi/. /orr. 466. Mr. P. 7? f. C/oon» ïo8i. Mr. S. Corq. 473. Jr. M.B v Coehoorn. 474. Z£. C. CoZ/t. 236. ^. Cernier. 1819. Mr. Cv Jlf. Coulon. 474. M r. C. ZP. Ceulon. 1810. ^ Craanen T994. A Cranepoel 468. Mr. 5". CruCius. 1325. Mr. J. ^. Cunaeus. 1 ^25. Mr. y^dr. ïlfarf. P>aey> 1992. Mr. Mart. y/dr. Dfley.T993. Mr. ZP. v. Dam van Isfelt.. 90a. Mr. IV. v. Dam, Heer v. Isfelt. 1695. 3?ac* y. Dam. 1992. Mr. C y. v Dam. 1079, M. ï" v. Da?n. 1692. Dr. C. y. Dam van  BLAD WYZE R 1784* ■vm Aerden. 1693. \P. L» Dannis. 1694. J. H. Dek» ker. 234. Mr. W. G. Dedel Salomonsz. 466. Jr. Dedem. 666. G- de Keth. 472. J. Dellewyne. 467. H. y. v Deventer. 460. Mr. 'W. J. Baptist van Die» len. 1*94. Dr. T". v. Diepenbrugge. 234. Car. de Dieu 1993. Dirks. 474. % J v. Dirtmond. 1204. Mr A.E. v. Dishoek. 10B c J. v. Doem. 471. Mr. W. J. v. der Doej. 1694» Mr. W. v. der Does. 1695. Jr» F. O. v. Dörnberg Heyden. 670. Is. Com. Domis. 1991. G. Drabbe. 671. Mr. iV Drabbe 1327. Mr. Fr. Z>» C. Druyvejiein. 1993. C. Dwra. 1^72. Mr. A. J. v. der Dus/en, Heer v. Derthuyzen. 1694. A. v. der Dus/en. i8tS. F.A.Duyvensz. 235. P. 7» Dykftra474» ]r- 31- B. v. Echten. 472. Jr. 2?. v. Echten 670. Z). Eerstmans. 669. J, Effenberg. 467. v. .E&.470. Mr. Z). /P". EZiaf. 466. Mr. C. fP. Pfferatr 670. IVtc Engelhar dt. 1991. Ennema- 474. L'Epie. 235. C^r. v. p'rat/z. 1991. Mr. JF. v. der pfc/z. 6f»7. L' Espinasfe. 1575. Mr. £>. Z?. Esfenius. 1079. Mr. C. v. Pw;y£ 1694. Mr. V v Eyck. 233. Mr. H. V. £;yc£. S34. /ƒ. /Z. F/yc£. 1694. |Mr. T^ic. i« £yc*. 1991- Jr.F. Liy. J3. v. Eyfmga. 471. Jr. F. J Z. Eyjinga- 473. Jr. & ff. P. v. Eyjinga. 473. O. Fa&er. 237. W. L. Faber. 671. Mr. J. J. Faber. v. Riemsdyk. 131^. 1440. 1573. Mr. O W. P. Falck 1694. ^ac. H. Faringauw. 1091. Mr. -rf* v. Feylingen 1Ö95. Z.. Fokkens. 474. 475. ^. 2* Fokhens. 670. y. Fngy. 467. Mr. Z. v. Foreest. 903. Dr. Mc. de Freme. ry. 199 a. S. Frifema. 237, if. Gardenier. 236. P. de Geep, 671. ? Geldersma. 237. Mr. Z. Gerroltsma. 470- Mr. O. Gevaart. 666. jbi5. Mr. O. Ger vaerts Jobsz.1693. Mr. P. Gevers. 1992. yf. y. Glinflra. 472. ^. F Goi>mx ZZz. 470. ZZ Gockinga 669. God/r. Car. Goo fcinga. 1991. Mr. ƒ Godin Jet Vuilcoop. sey4. MrC. Godin., Heer v. Boelefleyn. 1694. v- Goens. 1695- P. J. v. der Gots. 1080. Mr. A. v. derGoes. 18?8. A, Goetman.. i8f7. P. yf. Gog/en. 671. Gorder. 1450. ZZ v. Gowdo'-er 1994, Mr. J J. Gouverneur. 232. Go^e-ryra. 1450. ' Mr. Com. Groenïnx y. Zoeten. 1902. Mr. ^ C. de Groot. 103^.  *784. BLAD-WYZE Ri Groot. 1903 P- Guyking 467. E. de Gyxelaar. an4. Chr Haantjes 16^3. Mr. j. v. Hoef ten. IC91. D. B. v, der ffaer 472. Jr. A. C. W. v.Haerfolle 471. Mr. £ v. Hadrsma. 470. D de /?. v Haersma . 471* Mr. H. H. v. "Haersma. ' 471. 470. H. L v. ZTaerx»Kfl. 471, Mr. 'P TTaitxnu. 471- L. J. Haga. 109:. Mr. ff- H.gQjrt. 034. iV*. v der Haagen. 671. J. A ten Hare.1^2. Hakftein. 469. Mr, B. v Halteren. 1819. c. Hamersma. 474. ïf&. v* Hamelsvelt 236. f,68. Jr. JP". //. t. J* S v Hoey -34. Mr. D. D. v. d. Hoff. ij33. W. P. Hofllede. 670 W. H. Hoffiede 6:0. J. J Hgendyk. v. Domfelaar. 468. 169 3 P. Ploogerbeets. 903. C. v. Ho/è 1450. y. fMx£. 469. Mr. ƒ. y. homrich, 230. H. Hoo/ï. Z)ans 466. 3». Hooft. 1572. 3*. Hoog. 1-8i. Mr. G. y. Hooge* yee«. 132. Mr. C. vtf. y. Hoot-firaten. 901. S. j>. Ho'gflraten 902. Mr. «f. y. Hoo/wer/-. 902. y. v Voorn. 476.609. F C.Vornman.Cn-\. D. van den Horst. ar.. y der Hove 033. 0. de Keds Boutman. 1991. F. Uoyer. 903^ ./ƒ. F«2wf. 1695, Mr' ^ 'lu~ fcrec/jtx 1693. Mr. H ri#dig 1819. Mr. yf. HmVman. 451. jr, B. P. AE. v. ïiwnalda, 472. Mr..J»  bladwyzer. \f \. Enyg hens* 1573- O. P. v. Hylkama. 470. E. v. Plylkama. 47,^. A. A. v. Iddekinge. 47Ö.. A. A. v. Iddekinge. C69. Mr. EA. v. Jdema. 473. A. W. C v Iddekinge, 669. JS. v. Iddekinge. 670. Mr. J. v. Idfinga. 473. d?. 'v. Idfinga. 670. yf. ZT. A. F. v. Idfinga. 1991. A. Jong. 903. ^- ^ de Jong v. Perfyn. 235. Mr. 7. de ?o«ge. 2^6. SS. Jongma. 237. ^. H. Keizer. 476. P. Z. v. Andrinsa de Kempenaar. 473. ZP". Kerkman. 1992. F. v. Péjr/èZ. 1817. Dr. jF. ilZ Keuchenius. 108l» T. Kimmel. 670, y. Af. V. 5. tZ/oe Kingma. 472. P. F. Klein.At*. Klerk. 469 C. de Klerk. 1326. ÜT. Klinkhamer. 237. yf. Jf/it/t. 466. H. ' Kluppel 1994. Mr. vtf. 3f. Kluppel. 235. Mr. A7. y/. P»oc/?'. 473. P. Knogh. 1817. PT. Awwvf. 1818. ƒ7. A. v- Knyff. 470. Mr.,?. T. Koek. 1573. G. Po*. 468. Mf. /V. C. Po/jf. 1993. 1994. Mr. J, v. der Kolk. 475. H v. der Kolk. 903. M. Koper. 903. T- v. Poten 1327. Mr. F. C. Kraayvdnger. 1694. J. N. C. v. Kretschmar. 232. A. Kroev. 108T. G. Kroon. 903. Mr. y. y. Kuffeler. 470. Mr P. ■ 2f, v. Kuffeler. 473* ^ JTziitj. T573. yf. KuveV \2>6. J. T. Lakeman* 903. P. Laman. 476* G. Lam./ifig. Mf. A.J\ C. Lampfins. 233. 466 P. 3^nr de Zong. 238* Mr. J PL.deLange. 169:' T. Langgras. 4^8. Mr. Z).C de Leeuw. 1694. M«r. v. Leeuw endaal. 1991. P* v Lelyveld. 1325. Mr. 3> y. Lemmers. 671. Mr. 0. y. Lejlevenon. 1992. y. v. der Ze> 474. /3. v. Leyden. 1325. P.y. Leyden. iir$. Mr. 5 v. der" Pwrg.f v. Lichtenbergh. 1082. y.'y v Lichtenbergh. *o82. Mr. C y. y. der Pargf v. lichtenberg-. 1327. Mr. 5*. Z>. de PorAef. io8ï. ZZ7. H- Lohman. 669. H. Lohman. 670. Mr. Loten. 1604. S. Lojenga. 471. 3* v- ^ora. 237. ' Mr. ZP. v. Zoon. 472. Mr. A. v. Loon. 0.7a. 476. L. v. Loon. 1817. ƒ.. Lusfon. 1991. Mr. 3'o/i. Cor#.' Luyken. 1990. Jr. P v. Lynden. 473. ii. 'Lynjlager. 137. P.J.R. Macarê. 145L Dr. Macquet. 235. Mr. y< ,% Macqüet. 14^*. Mf. 5". ff y. der Mard. 1692, 1818. Mr. P. '7. Marcut* 1692. 18 r 8. 3^. v. iJZaf • fe?n Atuhonist. 4G7. T. £. y. Mar Ie. 1470. Mr. Z>. 3e- Mariens. 1691.' Mf. 3e. A. Mariens. 1691 T. F. Martin. 473, Mr. D. 5> * s s s s  1784. BLADWYZER. S Mebius. 471. Mr. J. Mebius. 4711 5"' v "er Meer, Heer v Hoogeveen. 181?. L.v.Meerten 1992. Dr. A. J Menger. 903. Mr. y Mefen Gaknusz. 469 Mr. A. H. Mettierkamp. 234. Mr. W. Meihorst. 1903. C. y. Mtthmt. 1993. A. Methorst I y*>4G. y Methorst. x-q\. Abr. Metman. JQ92 Metz. 469. ff. r. T. der Meuien. 237. Mr. ^. C. v der Meiden, Heer v. Maarfenbroek. 1694. Mr. y. G. de Mev v. Streefkerk. I45°' Mr, A. H. v. der M.-y v. der rAride. 1573. M, de Meyer. 13?,?. G. F. Meyners. 901, Mr. G G.G. v. der Mieden. 1693. Dr. A. de Mirell. 1693. P. Moens. 236. A. Moens. ipgo. C Molenaar Junior. 1450, Mr. G. de Moor. 233. W. Morenvlied. Iz. 236. ^ Mulder. 1453. Dr. /P Muller. ic8t. ^. Musquettier. ^.M^.J.W. v. Musjchenbroek. 693. E. A.v. Muyden 466. Mr.P. PP Nahuis: 1691. ]r. P. Tft. Graaf v.Nasfau la Leek I449. htr.B. Nruta 474. 475. Mr. C. v. Neck. 903, yf. van Neck .-8i>'. Coewr. /J/arï. Neum. «)9i. S. v Nieveldu 18 > 7. P. y. iVbort. 4-59 ■* Noord. 469. Mr. 5. v. NMen. 234. S v. Nooten Aasz. 18.9. JE. Nooteboom. 470« «f • y« iVwir Klinkenberg. 66-% y/. L. Nryholt. 473. ?P «'« JVV/eZ a67. Mr. H. y. r Oidenburneveld. gen. w. T. 667. y. Oly. 23-5. Mr. P- Onderwater. 606. Mr. Pf Onderwater. 901. Mr PP Onderwater. 1472. yP PP O^dfDiafcr. 15.73. y, Oojaan. 1450. ;7» y. Oofierhout. ~34. PP Or» jweP 467. F. . Rozendaal. ir.82. y. Rumpel. 1575. ,% yi H. Ruptrtus. 671. 'Ruurdfen. 23?;. A.Ruyskes.ztf. H.Ryninck.yoü. Mr. D. G. ie Sage. -MS 13274 i4«ï. Mr. yP SVtós. dra. 1082. Mr. W. B. v. den Santheuvel. H. Z. 666. Mr. iP P. vs de« Santheuvel. 902. yP r. den Santheuvel. 1573. Dr. Af. •Sax. 1994. Mr. P- Scfiage». 902 5. Schaaf. 474. ^. $. de Schepper. 47 M. v. Scheltinga. 471. 473* C. v. Scheltinga. 47'- ƒ• Scheltus. i9<)4. C.Schoorl. 903. yP v. Schoor* io&2s Mr. G Schultz. 472- JrZP". iP T.C.B. thooSchwart. zenberg en Plohenlansberg» 47 2. J r. ZP. B. thoeSchw~rtzenberg en flohenlansber£. 472. Mr B. 3"- Scrineri' us. 4/3. C Seguar. 668. Mr. ^. P. v.Senden. 1694* Mr. P. Serrun'er. 1203. W- Siccama. 669- 3= PP Sïccama.669- A.Siccama 1202* Mr. y. Siohttrman. 904. 1995.P.P. T.Sickinge. 4761 B. v. Sippama. 474. Mr 3. 466. Jr. yP P.P.r. Si'xma. 47i. Mr. .7. .% £Zic£er. 233. Mr. 7* ^ieZier. 1S18. Mr. G F* v. ^lingeland. 1818. PP Slingeland. i'8i9. ZP*. y^. P. v. SLootetdyk. 4.71. Mr. yP v. d. SZuff. 1693. P» yf. yP jE.Sluiter7nan.472. H. Slyper. ^03. P. d* SmetZ». 466. H.B.v.Sminia. 471. J. v- Smima. yP Z. 471. f. v. Swi»'4 PP. Z. 471- Mr. ^. C SmijyaarM694. R-Smit* 473. P. Stw». 670- SSS 2 t J*  1734. BLADWYZER: Sm!t Clz. 236, M. Snoek fiuibz. 234. Mr. M ^noek. 1315. C. Spanjaart. 236. /. • S. v. Spanjen. 474. A. v- d. ^pat. 468. IV. ^pendel. 470. D. Spierejee. 671. Mr. Cl. v.d. Staal. 1080.1092. H. Stam. 235. J. C. v. Stapelen. 1032.I083. Mr. G D. Steengragt. 1451. G. >SroeZ. 468. y/. y? Stoop. 1572. N. G. Storm y«n 'i Gravezande. 1695. J. Story, 470. G. /Z. Stotiters 671. Mr. yZ. v. Stralen. 469. 902. Mr. 3!. H v. Stralen. 903. Mr. Adr. v. d. straten. 1993» Mr. yZ. W. Straalman. 231. Mr. ZP v. Straalman. 235. yP S.Raatenus. 1572. Mr. ^. v. Styrum. B. Suidema - 03. D- de Süpperville. 145 t. C. Sz/yd. 1994- J.H.twalmius. 1093. Dr. C, Swawzg 167. Mr. 3*. ff. SveZZewgrefceZ. 1525. G. v. '-'Wiétfe»- IJ75- H. v. Swinderen.6]o. A. Symens. 238. Z. P. Sy« »»a. 474. H. v. Syfen. 670. Mr. C. yf. v. SypeP>y«. ' 573. Jr. M. P. D. v. Sytsma. 470. Jr. £>. yZ iyzama. 47 r. 3e. Tamooêzer. s37« A- Tay. kes. 474« ^ T^n^'903. 13 6. ufo Mr. P Z). Temminck Mr. Matth. Temminck. 1990. Mr . 3*. yP v. Tejt. 231. Mr. A. A, v. Test. 465. Mr. A. A. v Tetz. 1^9. Mr. 7. ZZ Thierens. 467. yZ. 7 hierens 1575. P. 'PAomP 474. Mr. A. C. de Thomeze. 1 oh 1. F. Tichelaar. 6 9. 108/. H. Tjasfens- 476. C. T/aiyèm. 6;o. J. L. v. der Toren. 468. 1993. Mr. M. v Toidon. 232. Mr. L. v. Toidon- 934. jr. Gt. Mart. du Tour. 1993C, J. li, v. Treslong. igïfi. F. Trip. 2,7. S. Trip. 476. Mr. T. F Ttotsz. 467. Dr. G Trouülart. 1994. Mr. üf. Tydeman. 668. A. C.v.7went. 4.61. W. Vast wyk. 467. ZP". G v. Veer/en 1991. H. Verbeek. 1693. M. over "f Water Verboom. 903. Dr. ZP. p'erb'ugge. 231. P. Vergeer. 1819. Mr P. Vermeulen. 1573. Mr. P. Ve'fchoor. 1694. Mr. yi. S. Verfchuer. 235. S. S. Verfleeveren. 903. Dr. yj. Verryst. 234. D, S. Verfpyk. 1695. Mr.^.H. Vingerhoedt. ic8o. Mr. yl /i. B ^wcZj. 1574. P. ^.-Visfers. 1 994. G. C. v. Vl'ideraeken. 4V.9. Z>. Veugels. 1082 Mr. J. y. pP'et t74. Mr.PP. Poet y IVinjen. 1694. H. PoZAer. 1693. P. 7. PóP teZen. 9^3. io8:>. 1574. y?. Poj v. yftvzaat. 470. Mr. J- v. Vredenhurch. 531. 666 ZJ. de ^ney. 467* Mr. P. Vromans. 1325  BLAD WYZE R i?8$ 13a?. Mr. N. VosdeWaaL J080. Dr. ].v. Waart, 9 % Wage-;:aar. 903. J.v. Wallendal. 9" 3. Mr. P. Hé v. der Wall. 656. Jr de Wil 237 jyf. y. d W. Waryn. 466. Jr. C. G. G. v. Was fenaar tot Wasfenaar. 472. F. B. JPöxfenaar. 474. y. /F ï« Water. .319. ^ /Fax. £237. Mr. E. de /Veert. 1082. P. v d. Weert. 1991. Mr D d. Weille. 18 ic. Dr. F. G Jfe/wa«. 903. Mr. F. de Wendt. 473. Air. E. de Wendt. 474. P. v d. Werff 474. Mr. Af. yi r. ÏVesJen. 101*0. J. /Péx/ra. 237. J. J. Weyher. 467. yl Wiarda 472. H. L. Wichers.476. Mr. J. G Wichers.902. Mr. Af Wichers 1575. J. Wielmga. 473. F /PïeZmga. 1203. J. Wilkens. 467, Mr. Z>. Willinge. 670. Mr. P Fwg. Voetv. Win/en. 17. P v.Win* ter Nicol.Simz.46j. Mr. A. M de Wit. >6g i. Mr. B. de Wit 1818. Mr. J. j. Woertman> 1691. H.Wolters. 670. Lamlr. v. d. Woord. 199-. H. v Wyckel. 471. Mr. J. PVv d. Zpyd. "08. Dr. AP y. JFy* de'Vos. 1573. ^ P- v. Wylick. 903. Q. y. Wyngaarde 17a. Mr. /.«pn. y. Ts/eljleyn, 1993. Mr. P. H. Tvoy. 1694. P. y. Yzen^oom, josi. Mr. P. Zaai.' 1694.. Dr. J. f. Ze/d^f. 1819. P. Zevensma. iqij. C. de Zit' ter. 1082. Mr. C. G. 'y. Zoelen. i;8o. y/#e lusfcben de Hr. Erfftadhouder en den Hertog tnz. g$S. 959 966 972. 1378 Actens (Titulaire) 624. 1148. 1658. 1701. 1825 Actiën (hoogfte en liaglte pryzen der) 2013 Adams Gezant van N. Amerika komt weder in 's Hage 14* Admiraliteiten (Berigten der) enz. 168. 543. 548. 5^. 793. 1611. Alliantie met Frankryk 407, 435) 333 AiAMiiAR,Aangefrelde enOvérl. Leden der Rtgeering.235.468 "575>iS>9* " De Regeerirg dezer Stad doet een wdarfch,tegens zeker naamloos boekje geintruleerd Aanfpraak over het regt der Elecliën enz. 195 —— Verhna' van het plechiig -begravtn van eeu Kapteir. der Burgery alhier 106* ——Burgers dezer Stadprefenteeren eön Request om vryheid tot Wapenoeffen. 198' Berigt van een zeker gezelfch. binnen deze Stad. 587 De Roomsgez. worrieij alhier tot amten toegelaar. 1310 —1 1 Een gezelfch. looft een prajmie uit voor'tbesteZangft. op *t affterven van Jr. J. D. v. d. Capellen. 1311 ' Ame3sfoor7. Verzoekfchr- det  MMi BLAD WYZE R- Burgeien tot Wapenoeffenïng 421 Aangeftelde en Overledene Leden der Reg. 1902 gw».'.■ ■ De Regeling verleent appoinfïement op voorfz. verzoek. 423 *=>=»—1— Publicatie nopens de bezwaren in de Regêerings befteUing 846 w. Request der Burgery tot onderzoek der bezwaren. 1149 Aanfpraak en Verzoekfchrift der Burgery aan de * Burgem. enz. 1455. 1456 i'1 . Befluit dsr Regeering op hovengem. 1778 en volg. l—~Public, nop.beweg.196t Imsteldam. Aangeftelde en Overledene Leden der Re-r geering. 233. 466. 667. 902. 1326. 1450. I574- 199° Lyst der Gedooptcn Getrouwden en Overl. ^. ^ plan voor den Zee. dienst, door de Afgez. der Adiriir. overgeleverd. 170 ^ Verfcheide Kooplieden enz. verzoeken oin Convoy. 171. 177 -- Kapiteinen der Schuttery verzoeken om een algemeene invoering tier Staaten Wapenhandel onder hare Schuttery, alsmede om gefyke Meeding der Officieren enz! 172 L, Dagvaardingen tegen £>■. Wagenaar Junior eii Th. Koning. *?* ^__5 Berigt van het Amftel- darnsch Dicht en Letter oeffenend Genootfchap, 175 «assp-• .Ber'gt wegens een • denkpenning ter gedagtenis van de Piseliminaiten met Engeland. 176 - ■- Refol, en Staat van 's Landb Zeeraagt. 322. en volg. - Tabel Ie der Equipagia van den 1 Mei tot den laatfte Dec. 1784. , 330 u-*=— Brifcf van Kapt. rfbcrfon betreffende het verongelukken van zyn onderh. Schip de Erfprins. 331 Brief van 't Schip van Kapt, van Gennip wegens Storm. 33 s s s S s 4 At". —— Bfkendmaaking van we- . gens de Regeering tot het doen van een juitengew; Collecte- 366 . Ge'dleening door de Staten van N. Ameiikain deeze ftad geopend. 3^8 Eenige gewigtige aanmerkingen betreffende de Wetgevende en Uitvoerende Magt onzes Land*. 368- Befluit der Algem. Sta', op het Req. van Vleeschbou- wers. S^S — Brief en Klagte van den Engelfchen Commoi. King over de Regeenng aan de Kauiilé. 1277 — Berigt der Beftiet deren des Oeconomifch, Tans alhier betreffende de O^erftromin. gen. 1395 «ipop ., Berigt wegels't eerfte Deel der Staatkundige Gé. fchriften door Sim. van S/ingeland- I39J -— Lyst van Oorlogf. 1502 Berigt wegens een zeker Request. 1505 Berigt we?. Verzsameling voor overftr. Landen. 1500" „. „- Berigt Wesens de Be- fticrdwr>') «an't Vadeil.Fonds voor den Zeedienst. 1747 ^ t- De Koopl. dezer Stad prtfenteeren een Req betreffende de Rotterdamfche za ken en an> woord van de voorzittende Burgerrn, jooa B-rigt wegens een werk getytètd , Grondwettig Hirftel • enz- I£m ... KweeHfchool der Zee- Amten. Der Stad Dordrecht. 528. 1333- «4r. I935. Arnhem. Befluit der Cc-zw. Gem. betreffende dtn Hr. Bekking. 260. —- Befl. van den Burger Krygsraad nopens bovengem. 2(52 <■* Befl. der Staat, nopens ExtraoM. Equipagie. 907 Zie verder Geldert. v —» Advis van Jr. v. der Capelle tot den Mand, op de Mülit. Jurisd. Q15 . Advis van Jr. v. d. Capelle op het antw. door de Staat, aan Z. H. gedaan , op een Brief houdende opening van Sentimenten enz. 924 Raport van Jr. Fr. G. van Lynden en befluit der Staat, daar op. 92S -j Berigt wegens de op¬ roerige bewegingen van den 2 Augustus. ,r 1337! •p ,. De Regeenng beraam^ een Public, tegens allerlei onderfcheiding-tekenen, 1206 -> Vonnis tegens Oproermakers. 14(54 1 Buitengewoone Collefte voor de noodlydende alhier gedaan. 264 1 Berigt van het verhan- delde op de buitengew. vergader. der Staaten. 1463 —— Extr. uit bet Refol. Boek der gezw. Gem. houdende een verzoek aan Z. H. om de Heeren Pronk en Schim, tuelpennink te continueeren. enz. ij86 •—~ Brief van Z. Hoogh. 1587 <■«■-«•. Verflag van 't verrigte.  BLADWYZER. 1784. op den Landdag. 170» »—— Befluit der Gezw. Gem. nopens het begeven van de post van Secretaris» 1826 Assen. Aangeft-ide en Overl. LeJen der Regeering. 670 E. Ï^atavi a. Z^e ColoniSn. Bededag. (Dank- Vasten) 553 . Te Eatavia. 1074 Bergen op ben Zoom- Aan- gefielde en Overi. Leden der • Regeering. 671. 90^. 1451 Bolsward. Aangeflelde en Overl. Leden der Regeering. 237. 434. 669. 1082 Brand. IÓ76 Breda. Berigten. 1986 3$ rulle. Aangeftetde en Overl. Leden der Regeering. 468. i693' n . Lyst der Gedoopte G-tr. en Overl. 0 . Refol. der Vroedfchap . influitende een Publicatie nopens zeker Request tot wedeiverkrygnig van vervreemde voorregten, 186 Protest tegens voorgem. Refol. enz. 189 —— Refol. der Magiftr. te. gens de Refol. der Vroedfch. 191 «- Nadere Public van den Gerechte tegen moedwil enz. 193 Request van 9 Leden der der Vroedfch. wegens begeving vaji Vroedfcbapsplaatzen 194 mtl. Befl. van de Staat, daar op, Jóïf — Requen van 122 Burgers c tegens de Recommandatitn. 27? — Req. van 243 Burgersvooif de Recommand. 3S1 — Req. der meerderheid dezec Stad aan de Stat. 383 — Befiuit der Stat. hier op 389. Buttren. Verbod van fchieten op den 8 Rfaart. 5<53« C. papellen, (Jr. J. D.Baron v. d.) 0 overly lc. n?3 Colonien. (Nederlandfche) 809 1175 en volg. 1277. I02i. 1813 . 1 . ■ - Lfitfchryving van eene Algemeene Bede Boete en Dank ■ dag fe Batavia. 1074 Collecte voor de ongelukkige overftroomden. 150S Coleclens , of buitengewoone verzameling van Penningen vo^r de M noodlydende te Arnhem. 264 Groningen. 898 Utreen'. 224 Leiden. 3^9 Amfteldam. 356 Rotterdam, 373- 57<5 Schiedam. 37* — Op Dank- Vast- en Bededag op verfcheidene plaatfen- 675, 8oj« Compagnie zie Maatfchappy.. Confenten. 299 Convoy. (Kooplieden verzoeken om) 171. 17? CoilemburC. Zie Kuilenburg.  I7&4. BLADWYZER. D. Dsi.ït. AangefteldeenOverl. Leden der Regeering. 232 666 — Lyst der Gedoopte Getr. en Overl. aldaar. 3 — Berigt wegens een verzoek der Burgery tot herfte! der Wapenhandel en toefterMnLg van de Regceriog daar op. 39 Den Hr. van Vreedetiburg wordt aangefteld als Ontvanger der Geefteiyke Goederen. 531 — Berigt nopens het Pleidouy wegens Pk, Verbrugge. 286 ~— De zaak vais gem. Per brugge wordt btflist. 927 — De Regeering dezer Stad neemt een befl. wegens het Genootfch. van Wapenhandel. 53o — Berigt wegens de plegtig heid , by de overgave der riieuweVaandels en Tromintn aan de Schuttery. 134.9 .— Hoofdlieden der Schuittiy verzoeken herstel- van hun recht tot het draagen van den Bardezaan. 1830 Deventer. Lyst der Gedoopten, Getr. en Overl, 14 — Request nopens gevoegl, ouderdom van Gemeensteder, 3*1 —- Brief van Jr, v. d. Capeilen over 't adres der Burger?. 878 . (Refol. der Stad) io^3 „ Befl. der Stad Zutphen betrefF. het afvorderen der . Zydgeweeren van eenige Burgers dezer Stad. I33i' Zi* verder Zulpktn. —. Appointement op 'tïle- qest der BUigery aan de Gez«\ Gemeente 1657 Req. der Burgery a^n Raad en Meewe. 1801 . Befl. der Gezw. Ge- meente daarop. 1805 Bell. van Scheepenen en Raad op. geif . R,eq. 1807 Adr..s der Ingezetenen van den Ham wegens de Wa- peniijg. 1970 .—1 Notificatie omtrent de Wapenn?;. 1977Doe '.is. Aangefteldeen OverJ. Lede.) der Regiering. 2^,7. 474- ~-—■ Req. der Leden van hec Exercitie Genootfch. aan de Stat. 872 Befl. der Stat. op hetzelve. 875 De Vroedfchap dezer/ Stad prefenteert een Req. aan de Gedeput. Stat. tot vereffening der Gefchillen. '°4S Duel. (den) Zie 's Gravenhage. Domeikkaao van Z. H. veibied het fchieten enz. op den 8 Maart, in t Graaffcb. Buuren. 563. Donaas. (St.) Zie op's Gravenhage. Dordrecht. Aangeftelde en .Overl. Leden der Regeering. 231. 465. 66d. 001, 1202. I3?5- 1572- 1817. — Request van 't Exercitie Genootfchap tot Legalifatie enz., waarin de Regeering dezer Stad haar tceltemming geelt. 37  B h A D W Y Z E R. 1764. <■ -- Befl. der Regeer, omtrent Gecomm. te Rotterd. 1828 ■ -- Klagten der Ridderfch. over den Perfionaris dezer Stad. J n Brief van den Penfion. aan de Regeering nopens bo- vengem. Klagten. 266 Antwoord der Reeeer. dezer Stad aan de Ridderfch. :, , Befluit van den Oudraad nopens een Dankadres. 273 . Aanfpraak van den Br. A Beets wegens het geweigerd Dankadres. ' 2R0 .. Misfive van Vrouwe C. Ph. t. d. Burch Huisvrouwe van den HeerMr.M. Onderwater. 282 „ Men vindt een fchik- ktng uit waardoor de Burgery met de Regeer, wordt bevredigd. 2.05 Burgers dezer Stadprefen. teeren een Req. tot begeving der Stads Amten aan Inboor!, zonder onderfch. van Godsdienst. S28 De Schutteryen verzoeken de nachr.wac.ten mede te mogen waarnemen. 67i ,_ Programma van het gewa pend Geneotfch. deVtyheic ter aanneming van buiten gew. Leden. I34: —- Programma van 't gewa pend Corps Schutters van St Joris enz. *34 ,, Berigt van de Schuttery va St. Joris. 134 .— Bekendmaking van de Hi P. ii. v. d, Wall, wegeusee onverdienden Blaam hsra aangewreven. 170? Schuttery en Genootfch^ doen een bezending aan da Ma^iftr. wegens de Rotterd. Commisfie. 176* Dsünthe. Aangeflelde en Overl. Laden der Regeering, J57S E. Edam. Aangeflelde en Overl, Leden der RQgeering. 668., 9P3* . Refol. der Stad om¬ trend de Kegeerings-befleliing. HU Endschile. Befluit der Star. nopens de Aanftell. van Burgem. „ 8ot . Befl. der Raad en Meente tegen de aanftelling van nieuwe Burgem, enz. 893 Burgers verkiezen nieuwe Gemeeuslieden. 894 Berigt wegens de Gouda Eerpenning aan den Jr. J. D. v. d. Capeilen tot de Pol aangeboden. 79S Enkhuizen. Aangeflelde en Overledene Leden der Regeering. 235, 903 , — Ds Regeering neemt een i befluit omtrend de Wapenoeffen. der liurgery. S89« \ F. j TTW.r, ter aanmoediging voor 1 Jl 's Lands Zeedienst. 67Ó, 3 1589» 1747. Fortificatiën. 1772, 1824. B Aangeflelde en PverU  i/84. B L A D W Y Z E R. Overl. Leden der Regeering. 237, 474, 1327. ^— nezeStad treedt toe tot de Conventie der Friefche Steden. 433 Friesland. (">tat. var ) doi.n een Public, op 't Remmen der Volroagten. 42?. Doen een Public, ter vernietiging der Milit. Jurisdia;e.43o.— Doen eer Public, bmtrendde Botervaten. 451. . Ort. vange^ef n Memörié van Gedeput. 0ver de Volmagten. 47- — N'emen een befl. wegens de Petitie tot buiten. $ew. uitrustitig van Onrlogfcheper. 650. -.■— A's ook tot npg eene Petitie. 652.— Eefluir der Star. or. raport van Gedeput. en Brief van den Zeeraad. 654. - _ Schryven een Brief aan Z. Hoogh. wegens deMilit Jurisd. 6$5. — Befl. der Stat. nopens het Gevangen nemen van Krygs. volk. 660. —.— D«en een Publc. nopens de magt der Krygsraden. 662. ■ Doen een Public tot vastflelling éler Middelen. 664. Bewilligen in de Gewoone en Buitengew. Staaten van Oor. log. 848. Nemen een btfl. op de Petitie van den 6 ]a- riuary. 850. Nemen een Befl. nopens het zenden van Con.misf. naar Brusfel. 851.— Dringen aan ter Generaht. tot het houden van een Dank. vast- en bededag 852. Doen een voorflag tot verbintenis met Frankryk. 852.— Jslemen een befl. nopens den Auditeur Militair en Geweldigen Provoost. 862. Schryven een Brief aan Z. Hoogh. ten geleide van een Publicatie over de Magt der Militairen enz. 864 Schryven een Brief aan de Stat. var Owrysfel. 266. Nemen een befl nopens tf?n verbinten, met Frankryk. 867.— Ontvangen een Request van 't Exercitie Genootfch. te Doe. fcum. 872. -.— Gewen een Antw.daarop. 875 -• Ontvangen een Request van deVroed" fchap var Dockum. 1045. — Schryven aan de Vroedfch. 6 punten ter beantwoordinge voor. 1047. - Ontvangen een Request der Steeden Stavoren en \iV orkum daar tegen. —— 1048. Nemen een befl lom. trend de Klagten van' den Kon. vin Pruisfen. 1052. —■ Antwoorden op den brief van Z. H. 11^6. Nemen een befl. nopens de Afleraetden Hertog. U62. Nemerreen befl. nopens de Landmagt. 1166.- Nemen het Krygs. vokindenEcd. 1169 Nemen een befluit wegens 't Lemma Oranj<.Nasfau.ii7i. .„ Nemen een befl.nopens dePe„ titie var> 4^7800, T556. Schryven een brief aan Z. II. wegens opening van de Gene- ralit. Kas. 1557. Doen eene aanfehryvinge aan de Officieren ter repa.titie van Friesl. 1560. Nemen eeji befl tot Wapening der Ingezetenen enz. 1964. Nader befl. orntreod de Wapening.  BLADWYZER. 1784." 1965. Nemen ee^ befl, op 'I Req. der Migiftr. en Vroedfchap der Stia Leeuwarden. 1967. Befluiten tot ver hooging der Soldy deiFriefche Troupes ; enz. 1969 — Vertoog van het Clasfis vans Oockum aan de Stat. wegen het Lemma Orange Nasfau ^ 853. Befl. der Stat. daarop* H7I Harlingen treed ook toe tot l de Conventie der Steden en den Roofter der Amten. 8fio Frontieren,Fortificatiën en Magazynen. 1720. 1 735,1772, 1824. 1834' >944 G. GELDrotiaND. (Staten van) ontvangen een Verzoekfchrift van de Burgery van Zutphen wegens een Gecominitt.tot onderzoek nopensdsn togt naar Brest, 16 doch doen hetzelve weder uitgeven. 10 Nemenbefl.no. pens 'F.x'raordin. Equipagie, 907 Vorderen Lyften van de geboude Schepen enz. 909 Nemen een befl op de gevraagde onderftand der W.J Comp. 910. Doen eene Aanfchryvinge aan de Regeeritigen der Steden nopens de Milit Jurisd.9U — Nemen een befl. nopens de Jaarwedden der Amrenaren van den gewezen Militaire Krypsr. 917, - Ontvangen een Brief van Z. H. 918 —— Antw van de Stat. opgemeld0 Brief, 921, Nemer een befl. op ,'t Raport van F.G.v. Lyndsn, 926,.—Nemen een befl. op den Brief van den Ko» ning van Pruisfen, 955, Antw. der Stat op den Brief van Z-H houdendeouverture van de Acle van Confulent- fehap, 1205 ■Nemeneen befl. nope-s de Jagt op de Ve- luwen, 1207, Nemen een befl. omtrend de Wapening, enz. >702 Advys van Jr.v d Capel» len tot de Marsch, nopens de Milit. Jurisd. 9IS . —- op de Refol. omtrend de Jagt. 121a Geldleening. 358, 562. 1002, 1730,1764» I7",i773.i8;)8, 1832, 1935,193». Genootfchappen. 17S van Wapenhandel 408, 411, 4r4 530 782,83(5,872, ióió 1674.1675. if>78, te Urrecht onder de Zinfpr. Getrou-v voor't Vaderl. 413 te Dordrecht. 13** f Teylers) 677 Stolpiainsch Legaat. 1274 Gezant, van Marokko. 532, 575. ifn, Neemt Affcheid. iiS2,Komtte Vlisfingen, 1415 ^van Frankryk. 679 van Pruisfen neemt Af 'cn. vanH- H Mog. 1106* van Engeland. 1836 Gierbrug. «7 Goes. Aangeflelde en Overl. Leden der Regeering 1327Voordragt der Afgevaar digden dezer Stad ter Staatsvergadering wegens 's Lands Zaken- 841 GoKiNCHSM. Aangeflelde en Overl. Leden der R?qeerin». 234. 1992  i;84. BLADWYZERi Befl. der Ilegeering nopens Amten enz. 1035 Cotjda. Aangeflelde en Overl. der Regeering. 233,468, ioot •Gouda Berigt wegeas de overgave der nieuwe Vaandels aan de Burger Compagrtiën.1278 's Gkavekhaoe. Raport op den vooiflag van Grootbritr. tot verplaatzing der Vredens-onderhandel. 119 — Verkiaaring van den Hr. Storer EugelfcheGemagtigde teParys. 123 •—Befl. der Algem. Stat. no. pens het verplaatzen der onderhand, met Grootbr. 125 -— Befluit der Algem. Stat. no. pens de verfchillen met Venetien. 126 -— Antwoord van Venetien op bet befl. van H. H. Mog. 692 Befl. van H. H. Mog. op bo. vengem. Antw- 693 ■*— Petitie en Staat van Oorlog. 133 —— De Commisfie tot de zaa. ken van Rotterd. doet Ra. port. 1748 Befluit van den Raad van Staten nopens Du Moulin.141 nopens den Gener. Martfeldt. 145 Verklaaring van de Stat. van Holli op bovengem.befl. 146. Zie verder Staten van Holt. en Raad van Stat. -— Antw. van Zyn Hoogh- op het verzoek "an ti. H. Mog. tot voorzieninge,dat geene der Vlagofficieren, wegens de zaak van Brest, zig ibfenteere. 286 •—Avis van Z- H. nopsr.s bet voorftel van de Stad Schoon» hoven om geen KrygsposfM boven Sergeant enz. aan Vreemdelingen te geven- 306 Verbod van Zyn Hoogh.aan de Militairen om niet op Oos* tenryks Grondgebied te komen. 2951 Zyn Hoogh. verlengd de Tyd voor de verlofgang. 537 < Antw. van Zyn Hoogh. op het verzoek der Stat. van Hol. land tot opfchorting der aanftellinge van Vlagofficieren. 541 Brief van Z- H aan de Stat. vanGelderl. 91!? Publicatie van hetHofvan Holl. nopens de Executie van vaste Goederen. 14? »**r Verbod van verfpreiding van 't Raport nopens de Frontieren. 183* — Berigt wegens fchikkingen enz. alhier gemaakt, ter oorzake van den verjaardag van Zyn Hoogb. 531 De Griffier Fagel geeft berigt aan H. H. Mog. van de mededeeling van'i 16 Art-van 't Tractaat tusfchen Spanje en de Porte. 532 .— De Heer Berenger geeft een Memorie over , wegens het weigeren van Kant. Adr. Lenderzee om eenige Schipbreukelingen aan boord te nemen. 533 Friesland dringt aan op óm voortzetting der zaak betrekkende de klagten van 't Hof van Braband. ^3f Klagten van den R. v. Braband over den R. v. Stat. en ■befl.dawop. 539 Ma-  BLADWYZER. 1784. 's Gravenhage. Memorie van ■ de Zee Raden, betteffende de Penden enz, .543 Korte inhoud der Petitiën enz. J , 548 . Adres der Admir. te Am- fteld. aanH.H.M. 55I Berigt of verhaal der pleg. ti-heden ty het benoemen van den Heer Mr. W.Pauw alsPrefidentvan denHogenRade over Holl Zeel.en Westfriesl. 55» Brief van den Koning van Pruisfen wegens de Regten van de Erfftadhouder. 682 i ^ota van den Pruisfifc'nen Gezant aan deGedep. van Amfteldam. 689 , Antw. van' Gedep. van Am- fteld' , *L . '69° «— De Baron de Thulemeyer herhaalt zvne Klagten nopens de Losbandigheid der Drukpers. 1108 _-- Befl- der PvGgeering wegens Wapen, der Schuttery- 1834 Raport nopens Petitiën. 696 . Prawdvys der Admiralit. betreft, het regt tot aanftelling van Vlag-Officieren. 704 — Affcheid van den Holl. Gezant te Cohftantinopelen. 714 -— Berigt van een GenootfchSchry vende de Vredebazuin. 7i5> 7 i Brief van Z- Hoogh. aan de byzondere Stat- 9J8 Advis der Ridderfch. op gem. Brief. 944 -— Memorie van Klagten van den Koning van Pruisfen over het beoordeelen van deszelfs Brief. S53 Brief der Stat. Gener. aan de Stat. v. Holl. 95* — Bell. van Holl- nopens den Hertog- 958 Nader befl. der Stat. van Holl. Idem. Antwoorde van Z. H. aan Gecommitt. 959 Acte tusfchen den Prins en den Hertog. 96a , Zyne Hoogh. zendt boven- gem. Afte by eenen brief aan de algem. Stat. 96$ j?rief van Z. H. aan de Stat. van Holl. 97* -Befl- der Stat-van Holl. nopens gem. Acte. 1378 Brief vanZ. H- aan de Stat» van Holl. over hetnict zenden van Troepens naar de Grenzen- 973 . Brief van Z H. aan de Algem-Stat wegens het zenden; van Krygsvclk naar de Grenzen- 977 — Vrede tusfchen de Repub!. en Engel, getekend. 979>i<=98 -— De Franfche Gez» geeft een Memorie over ter bemiddel, met den Keizer- 979 — Den Envoye van de Keurvorst van Keulen maakt den dood bekend van den AartsBtsfchop Maxamiliaan Frede. rik. 98i De Roomsgezinde Geeftel. leveren een verzoekfehr. in aan de Stat van Holl. om voorzieninge omtrend de lasten enz- 98* Verbod van uitvoer van Oorlogs tuig enz. 1726 — Dc Prins van Nasfau WyU burg  i?Sf. BL ADWYZER, burg verzoekt zyn ontflag, enz. i737 ►— De Fiscaal van het Hof van Holl. Zeel. en Fries', dagvaart den Schryver der Z- H. Cour. P82 s Wapenfchouwing der Schuttery. 983 — De Witt en van Brakel ontvangen hun Vonnis. 983 -— Brief van de Gezanten van den Sraat nopens de Vrede met Engeland. 1095 ■ Den Franfchen Gezant neemt affch- v. IL H- Mog. rio6 'f Antw. van den Hr. van Lyn- den aan de Franfchen Gezant. 1107 •— Klagten van den Graaf de Belgicjofo wegens de Holl. Nieuwspapieren en Antw. der Gezanten van dezen Staat. 1110 Public, nopens oproerige gefprekken. 1111 - Zoutman wordteen jaariyk. fe erkentenis van 250otoegeIegt ïii2 — Den Hertog van Brunsw. Wolfenbutt. geeft een Ge. fchrift in'tligtbetrekkelykde Afte tusfchen bovengem. en Z. H. nu — Jr. D. W- van Lynden wordt benoemt tot Gezant van Gr. Britt. enz. Idem. _— De Maroccaanfche Gezant neemt affcheid van H-H.M. idem. _— Voorftel betreffende den Hertog van Br. Wolff. gcda;.n «loer de Gedcput. der Steden Dordrecht, Haarlem enAn/ lleldam aanZ. H. 1221 ■ Antw. van Z. H. daarop. 1222 >— Voorftel der Gedeput van Rotterdam aan Z H. betreff. den Hertog. 1223- Antw. van Z. H. 1225 Brief van den Baron van Reede. 1228. ten geleide van. de Memorie van klagte» van den Kon. v. Pruisfen. 1229 —~ Brief wegens begeving van Amten door den Pr. 1233 Berigt van 4 Leden van Ge- conun. Raden op bovengem. 1245 Raport der Commisfie no- pens den Staat der Frontieren. 1246 De Hr. Perrenot wordt ter aarde befteld op de nieuw aangelegde Begraaf-plaats by Scheveningen. 1248 Raport en Befluit der Staten nopens de bewegingen van den 6 December. 17821249 —— Brkf van den Dey van Algiers. 1255 —— Berigt wegens de iogenaamde Kaat-Mosfel. 1258 en volg. /f/f- .— Or tw. van Verbintenis met Frankryk. . 1386 ■ Befl. der Stat. van Holl. daarop. 139! De Gezanten van den Staat ftellen het gefchenk van een Gouden Degen metEdelegefteentens omzet aan den Heer de Suf ren ter hand. 1393 Antw.  f - BLADWY2ER: xfH* IfiJm Antwoord der Staten op de Klagten van Pruisfen. . H89 . Brief van den Hertog aan de 5 Gewesten. 1494 s Gem. Hertog verkoopt zyn Hofftede- 1499 , Protest der Ridderfchap. tegen de DemUfie van den Hert"g. iSïO „ Centra protes van 10 Sre. den; L'98 i Den Hertog van Brunswyk nee nt zyn on'flas- 1.607 > Memorie van den Hr Tor. nlello, Gezant van Venttié'n. 1609 -—- De Heeren van Bevkeïen de Gyzelaar in gefprek met Z. H. l.i(t neemt een befl. tot Wapening der Schutterv. , . 1738 m— Mem. van den Gez. van Rusl. . 1830 »— De Graaf de Maillebois gaat over ais Generaal in dienst van den Staat. 1833 *—- Aangeitel^e en Ovefleoen Leden der Regeering- 6ö6, 1325,1449,1574,1692,1817, ^—r Berigten wegens het gebeurde of eerfte oorzaak uer •neenigheden in Flaanderen. 39 (►"— Rapport van den Major A. *• Schweidnits, wegens hec voorgevallei c te Liefkens hoek. 4 firitfvande Regëuin gva Sluis enz wegens het inrukken van Troupes ih 't Fort St-Donaas- 50 ■— Brief van den Overften van Sluis aan Z. H- 52 ■ Brit f aap den Oó^tenryk. fcher, Bevslhebber , door den Övurfte te Sluis gefchreven. i - , 53 Antw. van de n Ooftenryk- fchen Bevelb. da arop. 54 Krygsraad te Sluis gehóuden. 5? Raport van den Major H. Loos. 57 —— M morie van het Hof van Brusfel , houdende klagtèri enz. 6d _— An tw. der Staten Gener. op bovengem. Memorie. 68 -~ Weder antwoord van' Jt Brusfe: fche Hof. i ji —— Raport van den Fikaal van Óldenbarnevëlt. 75 —— Berigt van den Collonel van Pabst, enz. 84 .—— Nota van den Baron van Reifchacrt, , . r . .88 Antw. van de Staten op de Memorie van 't Hof van Brusfel van den 12 November 89 -— Weder-antw. van 't FJoT van Briisfel, op bovengem. A^itw. derSfu. 85* « Nota van het Hof van Weenen aan dsn Gezant der Republiek. 90 Brief vari Zyn Hoogh' aan H. H-Mog. 93 £— Confi.ier. eh Advys vati den Fiscaal ter Geueraht. 94 Tutu Rap'. '  1784. BLADWYZER. : Rapport van de Gscom- mitt. tot de zaken van Staats Fl. 118 Antw. der Stat. Gener. aan *t Hol'van Brusfel. 918 Antw. van't Hof van Brus- felaanH.H. Mog. 932 Nota van den Pr. v. Kau- nitz aan den Gr. van Wasfenaar. 934 Befl. der Stat. Gener. tot ontflag van den Overfte Schweidnitz. 935 . Memo.Me van Nieuwe Klagten van 't Hof van Brusfel. 933 Befl. der Stat. op gemelde Memorie. 94° — Weder antwoord van 'tHof van Brusfel. 1211 — H. H. Mog. benoemen Commisf. om naar Brusfel te gaan. I2i3 Memorie van den Hr. Hop aan 't Brusfelfche Hof, om een Paspoort vooj twee Soldaten. 1216" Antw. van het gem. Hof daarop. m8 • verder Verflag van de ver- fchillen metOoftenryk. 1351 Berigt van den Bevelh. te Lillo. 1353 -— Memorie van *t Brusfelfche Hof wegens Lillo en den Doel. 1356 Memorie van het zelve Hof aan den Bar. Hop. 1359 De Stat. Gener- nemen een Befl. op bovengem. zaken. I3(>S Berigt we gens een Gerugt van den aan togt van 1200 Man Keizerl. Troepen. 13Ó9 —— Nadere Memorie van de Hr. Doringer aan de Algem. Stat. 1370 — De Commisf. vertrekken naar Brusfel. 1373 Varkiaring van den Graaf de Belgiojofo aan den Hr. Hop. 1373 Een bende Ooftenryks Krygsvolk flegt het Fort Oud- Lülo. 1374 « Het Wagtfchip wordt op last der Stat. verplaats. 1375 Eisfchen des Keizers van de Republ. 1467 :—Memorie van 't Hof van Brusfel. 147a — Ordonn. van den Keizer wegens der Staten Tol. 1475 —- Middelen door de Staten beraamd. 1479 * De Koning van Frankr. neemt de bemiddeling met den Keizer aan. 1480 _—. Declaratie der Stat. aan het Hof van Brusfel. 1481 Antw. op gem. Declaratie. 1 483 Inhoud eener Memorie van den Gezant Reifchach. 1484 —— Antw. van Frankr. op da Opening van Zaken door de Stat gegeven. 1484 ■ Traclaat met den Keurv. van Keulen. 1711 Groningen. Aangeflelde en Overl. Leden der Regeering, 238. 476. 669' «695 — Lyst der Gedoopte, Getr. en Overl. 14 • Zyne Hoogh- doet op zyn eigen naam een Wet afkondigen op het fchouwen van We • gen Dyken en Wateren. 4°4 Gro-  BLADWYZER. 1784. Groningen. Ongelukken door de ftrenge koude voogeval. len. 4<54 . Befl. der Stat. van Stad eii Lande wegens de Klagten v. Pruisf. «444 .— Toeftemming der Stat. in de vermeerder, dér Landmagt enz. 1811 • Brief der Stat. aan Z. H. wegens verand. der Krygsbez. Ï979 \ der Stat. aan de Bond. genoten wegeneden ftaat hun- ■ ner Provincie enz. 198* -— De Geboorte verjaring van Z. H. wordt hier als naar gewoonte gevierd. 897 De Profesf. Munniks ver- krygt de Gouden eereprys van de Acad. der Geneeskunde te Parys* 16/8 Cuarnizoeuen. Zie Krygsvolk. H. Haarlem. Aangeflelde en Overl. Leden der Regeering. 2313- 45-l°79. I?02' 1325.144-9 I573-1091. Lyst der Gedoopten Getr. en Overl. aldaar. 1 .- . ■ Bekendmakingen van Teylers Genootfchap. 677. 1709 _ , —., Programma van't tweede Lid van Teylers Genoot, fchap. 1829 — Programma van de Maatfchappy der Wetenfch. io8f ■ Bekepdmaking der be- ftierderen van 't Vaderlandsch Fonds enz. IS&9 .■ ■ .. Inzameling tot verbete¬ ring van 't Schoolweezen. 1828 —-—. De bende Vrywiliigers dezer Stad befluiten hunne Jaarlykfcbe WapenoefFenin. gen. 1351 Raring-Fisfckery. 1278. 1500» 1611. 2013 Harderwyï. Aangeflelde en Overl. Leden der Regeering. 1202 Harlingen. Aangeflelde en Overl. Leden der Re^eerirg. 237 2 38.474 ■ Neemt een Refol. no¬ pens den Roofler. 860 's Hertobenbosch Aangeflelde Overl. Leden der Regeering. 1451.1695 ——— Lyst der Geborenen» Getr. en Overl. 14 " Berigt wegens 't ver¬ trek van den Hertog. 1679 — ' . Aankomst van den nieuwen Commandant. 1987 IIinoelopen» Aangeflelde en Overl. Leden der Rcgeering. 238.474 Holland. (Staten van) doen een verklaaring op het bel], van den Raad v. St. nopens den Gener. Marifelt. 146 . ■■ Nemen sen be¬ fluit nopens de aanftelling van Vlag-Officieren. 288.— Nemen een befluit omttent denGeneraal DuMoulinenMart. feit, waarby dezelve onder Hun Protectie nemen, 289.-Nemen een befluit omtrent de Surcheances van betaaling. 297, — Ontvangen het Advis van Z. H op 'c voorftel van Schoonh. om geen KrygsposTtttct a ten  i-tZu B L A D W V Z E R: ' ten enz. aan Vreemdelingen ' te geven. 306. — Raport omtrend den Vaandrig de Witte. 312.— Wyzen de verzogte ' Abolitie vo'ór P. v. Brakel ' van de hand. 319 Ontvangen een Req. van de meerderheid der Vroedfch. der Stad Brielle nopens de begeeving der Vroedfch. plaatzen. 383 — Nemen een befl, daar op. gg^. — Ontvangen een Brief van deRidderfch van Over. ysfel betreffende het gefchil van Overftemming. 447. — Stellen vast dat de onafgedane Regtsgedingen van den Ho. " gen Krygsraad aan den Hove van Holland zouden worden overgegeven. 538.— Antw. van Z H.op het verzoektot opfchorting der aanftellings van Vlag Officieren, f41. —. Ontvangen een Raport nopens de Petitiën. 696. — Nemen een befluit nopens de zaak van le Sage ren Broek, gj'j.—Nemen een befl tot de Gene:. Petitiën. 945. » Stemmen toe in de vermeerder, van 6 ft.'s weeks voof 4 Maand. 949.—— Doen een aanfehryvinge aan de Steden geen ftem in ftaat hebbende om niet te gehoorzamen aan de aanfehr. van den R. v. Stat. 050.*—Nemen een befl nopens de onbetamelyke Gefchriften. 956 Nemen een befluit nopens den Hertog, pjg. Nader befluit nopens zekere Atte. Idem. • Ont. vangen een Antw. van Z- H. p5y,— Ontvangen e.n Brief t j[van dea PrinS wegens de \ A&e. 972.— Ontvangen een I Brief van Z. H. over het niet / zenden van Troepen naar de ■Grenzen. 973. — Nemen een befl. omtrend deW. I.Comp. 991. ■— Nemen een befl. omtrend het Militaire Rechtsgeb. 109a.-— Raport nopens on- \ der fcheiding in 't invorderen der Lasten van Roomschgezlnden , enz. 1092. — Doen een Publ. tegens oproerige gefprekken. ïtïa. -— Leggen een jaarlykfche erkentenis toe, aan den V. Adm. Zoutman. IH2. -—- Ontvangen een Berigt der Regeering van Leyden op de klagten van PrUisfeh. tri4. Nemen een befluit nopens de W. I. | Compagnie. 11 $4. — Nemen en befl. omtrend de Nieuws* fchryvers. 1227.— Nemen een befl. nopens de bewegingen van den 6 Dec. .1782. 1249.—Ontvangen een Req. van Koop!, van Rotterdam wegens oproeM 283-—Nemen een befluit op 't zelve. 1285- —— Ontvangen een Berigt van de Regeerders van Rotterdam. 1286,— Ontvan. gen een Req. van J. J. Elze- vier. 1297 Nemen een befl. nopens de Jaarwedden van de Leden enz. van den H. Krygsr. 1315. Verklaren de Afle van den Hertog voor I nul en Dimitteeren gem. Hertog. 1378. — Nemen eenbtfl. op htt Ontwerp van Verbin. 1 ten. met Frankr. 1391.Onf van. • gen een Req. van de Luiten.  B L A D W Y Z E R. if8.«f. vnn Zwyndrecht 1399. —— OntvangenRapp.op klagten en ber. wegens Oproer te Rotterd. 1402. —— Nemen een befi.daaromtr. 1404.— Nemen een Refol. omtrend de Regeerings-befleil. te Edam- 1411. Ontvangen een Brief "van de Commisfie te Rotterd, wegens zwarigheid. 1617. en volg. — Nemen een Refol. daarop. 1630. — Nemen een befluit nopens de Vroedfch. Refol. van 174S, 1750 e;i 1766. in den Briel, 1655. ——— Beraamen eene Geldleening. 1730.- Ne- men een befl, omtrend de ver. meerdering van Krygsvolk. .1731. Nemen een befl. omtrend het houden eener Vergadering der Bondgen, 1721. 1 Ontvangen een Brief van Gecommitt. Raden betreffende de remplaceering van vier millïoenen in de Generaiit. Kasfe. 1749.— Nemen een befluit daarop. 174a Hoorn. Aangeflelde en Overl. Leden der Regeering. 235. 469 932 - De Regeering dezer Stad field de Geldligting weder open. 1002 - Doet een waarfchouwing tegen oproerig zingen langs de Straten- 1522 Hospitaalen. 1811 Hulst. Aangeflelde en Overl. Leded der Regcering. 1203 De Ingezetenen dezer Stad prefenteeren een Req.tot her. ltel der ingeflopene misbruiken. 1065 - 1'unten van Redres, 107a I- Inenting. . tï.17. Jagt. 202,455,461.594 K. jraap de goede Hoop. (Berigten van de) 809 Kasfe. (Generaliteits) I73S» 1740,1742, 1808,1833 Kerkhof. te Scheveningen. 1248 Koog. Lyst der Gedoopten Getr.en Overl. 10 Koophandel f Staat van verfcher? de Takken van den Nederl.) 1995 • •■ ■ Op Oost-Indien. 2c01 Krygsraad. ( Hoogen ) 300, 3or, 430, 538, 599. 603, 627. 656, 660, f362, 701,862,864» 912, 915, 917, 109c, 1375. I73S Krygsvolk. (Berigt omtrend de verrigtingen van 't) 406 Verandering der Guar- nizoenen. 1174,1329,1477, 179» ■. 1 (Vermeerdering van) 1/32,1735.1769,1808,1811, 1822, 1833.193? KuiLENBuno. Aangeflelde en Overl. Leden der Regeerirg. 331,1324,1449 Kweekfchoolder Zeelieden. 1908 Landmagt zie Krygsvolk, f andsdag. (Gewoone) in , Friesland. 226 ■ ■■ ' ■ (Buitengew.) 870 -.—;— Te Arnhem. 1700 Leeuwarden, Aangeflelde en Overl. Leden der Regeering. 237.474.475.668, 904,1203, 1576,1819, 1994- Tttttt 3 Lieu»  i7Ba. bladwyzer. Leeowahdeht. Lyst der Gedoopten Getrouwd, en Overl. 13 — Befluit van Holl. wegens de Klagten van Friesland betreffende de Quota's. 226 ■ f • ■ Conventie der Stéden wordbesragtigd. 870 » Public, óp hetreinhou- den der Straten. S70 ■ Befluit op hat Verzoekfchr. der Burgers tot Wapenoeffen. 230 — ■ Sententie in de zaak van den Procureur Gener, tegen &.J.T. Rengers, 425 ~ Publicacie op't Stemmen der Vo;magten. 429, Zie ver. der up Friesland. — Het Krygsvolk wordt den Eed aan de Stat. afgenomen. 1169.1555 .1 Adres der Burgery wegens een Reglem.op de Schuttery. 1562 . Inhoud van 't Vertoog door de Burgery aan de Staten gedaan tot herft'el enz. 1963 ,.i ,. Verjaardag van Z. H. wordt hier naa gewoonte gevierd. 853 Leyden. Aangeflelde en Overl. Leden der Regeering. 23r, 465, 667, 902, 1080, 1202, 132-, 1449, 1574.1092,1818 —— Lyst der Gedoopte Getr. en Ovorl 3ldaar. 3 . i ntelyke Sleedevaart, gehouden dooi 't Genootfch ip Vernam Pro Laudi ter. gelegenheid van deszelfs vyftig jarige Stand. 166 ,„,. . Voorlrsl tot Verbetering van 's Lands Zaaken , door den Vroedfchap Mr. F. G. Blok in de Vergadering der Vroedfchap gedaan. 15® — De Regeering- doet een Publicatie tot een Buitengewoone Collecte. 319. » Neemt een Befl. nopens den Burger Krygsr. 730 —— Berigt "der Regeer, op de klagten van Pruisfen. 1114 —-. Vereen iging van 't Exerci» tie-Genootfch. met de Schuttery. 1267 Vyf der agt gevangenen wegens oproer krygen hun Vonnis. 1271 ,., ■■ . Berigt nopens het verflag in de Algem. Biblioth. betref, fende de Verhandeling van 't Stolpiaansch Legaar.door den Hoogleeraar. Cras. 1272 —— Bekendmaking van wegens het Stolpiaansch Legaat. 1274 — Voorftel dezer Stad omtrend Polit. en Milit. Amtea indeGeneraliteit. 1832 «—De Regeering dezer Stad geeft verlof tot de Inenting der Kinderziekten. 1837 —. Befl. van den Krygsr. der Schuttery. 73^ —— Raport in de Vroedfch. wegens den Krygsr. 748 —— Befl. tegen voorfz. Raporten Aanteken. 765 —~ Aantek. van 14 Leden tegen het bovengem. btfl. 766 '—— Artikelen tot veieeniging van 2 Genootfch. van Wapenhandel. 782 —— Zeker Koetzier Jan Grypzoe genaamt, wordt wegens befchuldiging tegen Mevrouw v. «.  BLADWYZER. 1784. v. d. Meulen in hechtenis gefteld. 791.984-836 —— Aantekening van de Vroedfch. Blok nopens de bekragtiging van 't Vrede-Verdrag. i"S k, Berigt wegens de oproerige bewegingen alhier. in8 Dertig Burgers leveren een verzoekfchr. aan de Regeer, in. 1122 . Als ook aan de Vroedfchap. 1126 Publicatie tegen oproer. 1127 — Deze Stad krygt vertierking van Krygsvolk. 1129 1 Berigt van den Hoofd- Offic. v. d. Marck. 1130 —— Request der Vrienden van Trago aan Z. Hoogh. tot pardon. 1838 ——— Brief van den Hoofdfchout aan Z. H. 1841 >—— Trago en eenige anderen ontvangen hun Vonnis. 1843 Befluit van *t Hof in voorfz. zaak. 1844 Gern. befl. wordt aan dan Hr. d. Marck gezonden. 1847 ——. Antw. van den Hr. v. d. Marck aan den Hove. 1848 1 - Voordragt der Stad nopens bovengem. Zaak. 1850 - Berigt van Confider. van den Fiscaal in voorfz. zaak. 1860. en volg. Berigt van het Hof aan de Stat. in bovengem. zaak. 1887. en volg. . Befl. der Stat. 1899 . Programma van de Maatfchappy der Nederl. Let- terk. U3I Lieflenshoek. Zie op 's Gra- ven hage. Lillo. Berigt wegens verver* fchingen voor 't Krygsvolk. 1989 Lochem. Request van 133 Burgers tot vervulling van een Scheepensplaats meteenBurger dezer Stad enz. J697 —. Request van 144 Bnr- gers ter aanftellinge van den Hr. v. Heeckeren tot da Cl oefe, als Scheepen enz. 1700 Lugthellen. 224, 79', 809, 893 Lyst, der Geborene Getr.enz. van verfcheidene Steden. 1 ■1 1 1 derpryzenvan verfcheide Producten onzes Lands Maart 672, April 904, Mei 1082, Juny 1204, July 1328, Aug. 1452, Sept. 1576, Och. 1696, Nov. 1823» Deceuib. 1994 ——- Der Oorlogfchepen. 1502 . Der ingekomen en uit» gezeilde Schepen. 1995 11 Maasluis. Lyst der Gedoopten G;tr. en Overl. 9 ■■ Berigt wegens Visfery. 185 Maastricht. Krygsverrigtin- gen. 1680 —— Berigterj. 1988 Maatfchappy der Weetenfcbap- pen te Haarlem. 1085 — Der Nederl. Letterk. te Levden. 113S Maatfchappy, (O.I.)-?8ö, 1394» -Tttttt 4 1501»  1784. B L A B W Y Z E R. ISOï» 1735, m°> Ï74»i 1938. =-— (W. I.) 991, 1134 Maillebois. ^Gravevan) 1833 jWciiENBj it. 'Aangebelde cri "'Overl.,teden 'der Regeerins. 23S 3MroELRUPc. Aargfftelde m 'öveVf. LeJV-n dér ReséeYing; • 235, 1203, 1326 1450 1575, - Ly der Gedo 'pt'en Getr. ' enOicl. 12 — De Weth en Raad dezer S'id beraamd ëen Plan van Geldleei.ing, ' 200 ^. '——- Neemt een befl. no- pens het Vrede V^rdra^ met Groótbritt. 1141 tj«—- Ünef der Siaf. van 1393. i5°2. 657, W igtii gen <»er-el ;sn , 1143,1592, 1417,1324,1765; '932 Orgelui- l'en , en-, iati d'tz«lveoycrt>iinerji 33.., 331, 336,339 567.795. iaf> -97. 174Ó) — (Lyst der) ,50^ QpSTfiBGo. <\angeftelde «ri Overl. Leden der Rege-rmg, 470 Qost-lndiTchin handel 2 01 Qost-indifche Co-npaenie, £85, 1394 ^ —— Schepen, 1393» 1500 1 t ~~r Ongelukken ia« Je-zelver Schepen 1 ve.ko. m.n 095» 176 , 2013 - . (Verkopiqg van G «deren der2003 '-■ —, —— ,'Pryzen der (ïoed-.rcnvanue) 2Q09 Qostzaan. Lvsr der Gedoop, ten, G' tr en Qweri, 11 Oost^anpam. Lys,t der Gedoopt - ijeti. en Qveiï. 9 ^fmr Ber.gt van een vreemde Visch aihier gevangen. $1° Oproerige bewegingen, £21, in8|  BLAD WYZER. i?Z& Jll8. iiz?, 1138,1278,1*30. 16\6 Te Arnhem. I33' Oproermakers. ^VotTVsfVn der; 1138,146». PuotK'j-M (H>ogei') 14 P«jievat2ii Lvst uer Ge- dcrpter, G itTi cn O 'erl. ir Overk'teü Leden vin de Re~ geirin* en A >iten>ireti M<-. iV "(in .tlplien 133. r?. A v Asfmdeft. 1449. Mr. G v denüerg ic&t> '^f. Her*hws. 2 H P. v. den Bog% ét. 1204 J^. Z,. iwi Birmania 1004. Jr. ütrfc /?ar v eJ. len. 1173. 12'3- J- S la 'CU. ïöSo. Mr. C«wf Cr**. 4^5*. Mr ÜMfté. •233. ei. -49« i.«*73. Mr. Ftero» 93+ Afa. de Freme>y. 2^4. Fr p. v Goethem. 236. .4. Tc? iTb- jö*. 9:a. Mr. E Idema. 1576. J. de Jonge, 'uSt, jF. H. Looth 4'O- Mr. M. v. d Lynden. 231. L. de Mey. 468. W. d. Manié. i'ogi. Jr. J. H S.' Baron, v, Nae>ell. i6gi1K16 Mr W. H. v. M/lejtein. 66$ J. W. v. 01 -e .b.trneveld Gen. Tulling 0 71. VFr. A. Perrenot < 3 4. VJr. J. G. v. der Paart d'omt Capeilt. 13 O M. Quaet. 5i5t, F R. ReTjsma. j.O»i F. Of ï8i9« jr, Sjuk G. J- vin Burmania Renner- 669. P. kiéivetd 1203. H J. Rink. 169?, Mr. /?. v. den Saritheiivel, 1202.1325 S. Schoonderhaagen iSifj; Bern. Texier. 238. F(, Abhek. Tromp 23.5. Jr. ii. O. TVy/. t> tfeworforAen. it?5- IV. H. baron van Uitevhove. 1993 ÏVIir. W- Valckenier. u-4 v'r. M- V. filkenhnrg. >' 79. Mr. Mitt v. kenbur*. 331. P Versieveren. 6 ft P ^o^^ir. t • 75 Mr. G. v V«denburch- 13%. J. (Paarts. 015: F&. /f. i#4Aw, 670. Mr. F. IVielinga. QvEjsan*. De Verjiarda? vati dj O idlle der Jonge Prinfen gevierd. , 1411 DvEHYsfEL. (Sar. van ) ontvangen ten VerMi? van Jr. v. d- Cirp-dlen cot Je Poll wegens de Alliantie met Frarkryk. 435,— O-^ansen een A ires dén inge/. van Endfche ie no. pens bovengemelde Alliantie. 443 —~ De Scad Deventer t ttttt $ dringt  i784. BLADWYZER. dringt insgelyks op gem. Alliantie aan. 446. — Ontvangen een Brief van de Ridderfch. 453, —- Nemen een befl. wegens benoeming der Bur. germeeiteren te Endfchede. 891,——Ontvangen een Adres der Ingezeten, van den Ham. 1970. — Doen een Notificatie wegens de Wapening, 1977 —— De Ridderfchap ftemt toe in eene Verbintenis met Frankr. 1486 m. Brief der Ridderfch. wegens opfchorting van 's Lands Claringe. ' 1567 . Naderen Brief van de Ridderfch. aan de Stat. van Holl. en Westfriesi, wegens de Overftemm. 447 «-— Brief der Ridderfch aan de Gedep. Stat. van Oveiysfel. 453 f i__ Plechtigheid by het verkiezen dei Regeering. 462 P. T)aquet-boot. (Engelfche) zie Middelburg. Patenten. 1702, 1717, 1735, 1799,1824,19*7, IP64 Petitiën. 133, 543, 548, 639, 650, 652, 606, 848,850,907, 945, 1027. 1*32, 1463.1556. 1701,1732, 1733. I772,180S, l8ri, 1R32, 1940, 1942, Plan van Negotiaiie. - 1743 Pt^zeti der Koopmanfch. van de G I O mpagnie. 2009 PuRMEREwnE. Aangeflelde en Overi. Leden der Regeering. 903 De Regeering wyst eea plaats aan terWapenoeffening voor de B urgery. 55 r ' '■■ ■ Verzoek om berftel by hare Privilegiën. Idem. Q- Quotas. 226, 402, 1028, ~ 1735 R. Retorjte-Vhcait. 1739 Rheene. Aangeflelde en Overl. Leden der Regeering. 469 Roomsgezinde». 1092 —— Worden tot Amten toe. gelaten. 1310,1935 Rotterdam. Aangeflelde en Overl. Leden der Regeering. 902,108a, 1326,1992 —' Lyst der Gedoopte Getr. en Overl. 7 ——— Advertisfement uit de Zuid Holl. C»urant. 179. ea befluit der Vroedfchap dezer Stad daarop. 181. en daarop gevolgde Publicatie. 182 - De. Regeering neemt een befluit nopens het Plan en Regiem, voor het Corps Vrywillige Schutters. 185 ■ Doet een Bekendma¬ king tot een Buitengew. Collecte. 373 - — Twee Requesten der Burgers ter voorkominge van ongeregeldheden. 577,579 -■ '■ ■- Berigt wegens het gebeurde op den 8 Maart. 581 - De Regeering doet een Waarfchouwing tegen geweld aan  BLADWYZER. 1784. aan de Burgerwagten enz. 583 —— Req. van 425 Perfoonen ter affchafïïng van fiet Vry-Corps. 8*9 _ Vei haal van de oproeti- ge bewegingen alhier. 821 Publicatie ter ontdekking van den Dader eener verraderlyke aanval. 826 Berigt van deWethdezer Stad vanhetvoorgevalle. ne, aan de Stat. 827 » De Regeering dezer Stad fchaft by een Publicatie het Vr v-Corps af. 997 _ Befluit der Regeering tot vernietiging van 't Vry. Corps. , 1000 . Doeteen Public, wegens de Wapenfcbouw. n.59 - Bekendmaking nonens 't dragen van Cocardes. 1140 „ Bekendmaak, van den Huishoudel. Tak. 1933 j „ Berigten wegens het Ys in de Maas. ' l84 Berigt van G. Fr. van Hogendorp. 584 Tegenberigt van den Courantier W.Holtrop. 585 — Berigt van Profr. Hot- ftede. , "3c , Berigt van den Fleei Cornets de Groot. JHc _ Bekei dm. van wegens bovengem. ^ . Voorftel van de Rader ter Admiraik. alhier, tot eer Jaarlykfche vereering vai 2400 G!. aan den Vice Admir Zoutman, 81: Berigt wegens de zua] van den Predik. Le Sage ten Broek en het befluit van de Stat, op deszelfs verzoek. 213 Oproermakers worden. gevonnist. 1138 . Berigt wegens ©proer. 1278 Req. der Koopl. daar- omtrend, aan de Stat. v. Holl. 1283 . Berigt der Regeer, aan de Stat. nopens boven^ ri. i?86" _—— Req. van de Hr. Elzevier aan de Stat. 1297 — Befl. der Stat. daarop. 1305 Verfcheide Onder Officieren Adelborften en Rotsgezeilen vervoegen zig by Requeste aan de Heeren van de Weth. 1305 — De Regeering doet een Publicatie tegen Oproer.isotJ . Nemen eer. Refol. nopens het optrekk.derBurgei. wagt. 1307 Wapenfchouwing der Burgery. 139^ ■ Elzevier wordt ontfla- gen van zyn Post als Kaptein. Idetnl -—■ Adres van den Luitenant van Zwyndregt. 1399 Raport op de klagten aan de, Stat. en ber. wegens Oproer. 1492 ; Befluit der Stat. tot een 1 Commisfie enz. 1404 t •— Een Battaillon Voet- en 1 twee Eskadrons Paarde-Volk komt hier binnen. 1410 1 — Aankomst der Commisfai iftfen. 14 Rot.  ï?84. BLADWYZER. Rotterdam. Verflag van het gebeurde na de aankomst der Commisf, 1506 4— Kaat Vermeulen of Kaat Mosfel wordt in Gyzeiiug genomen. 1500 •r— Advis der Regeer, nopens het zenden eener Commisfie, 1510 Berigt wegens oneenig- heid der Commisfieen de Regeer. 1519 r De Regeer neemt een befl. omtrend de Nieuwspap. 1520 «*—- Doen een Waarfchouw. • omtrend het Borgen der Militie. 1521 r— De Cqmmisfie zendt een Brief aan de Stat. houdende zwarigheden in de uitvoering van bunnen Last. J617 —- Befl. der Stat. daarop. 1630 r— Brief van de Regeer, aan de • Leden van Staat. 1632 — Berigt van den Hoofdfcbout en Schepenen. 1635 ■— Bedenkingen yan Gecom. mjtr. I(545 —■? Prasadvys der Gecommitt. 1651 »— Tweeledig Raport der Stat. wegens de Commisfie. 1748, en volg. ■— Brief van de Scheepenen aan de Staten yan van Holl. roir •— Verklaaring van den Scheepen Ram op voorfz. Brief. '9'S »r— Request van Gecomm. uit Kodpl. en Burgers, en Byl, nopens het regt der Steden tnz. 1916. en volg. — Smeek fchrift van Geram* mitt. uit Officieren der Schuttery. ' Ip2ö De Stat. nemen een befluit tot meedere magt der Commisfie. J028 — Aantekeningen der Ridderfchap en eenige Steden hier tegen. igiy —- Request der Gecomm. enz. Leden der Burgery tot opgave der gebreeken enz. 1933 S. Sas van Gendt. Berigt wegens toegezonden verver, fchingen voor 't Krygsvolk, Scherpenisse. Aargeftelde en Overl. Leden der Regeering, Scheepvaart, In 't Gemeen, 1995 Schiedam, Aangeflelde en OverL Leden der Regeering, 902,108 r •—1— Lyst der Gedoopte Ge. trouwde en Overl. 8 Buitengew. Colleöe. ■ 274 «1—!— Befl. der Vroedfeb. omtrend de Rotterd. Commisfie, 1763 Schoonhoven, Aangeflelde en Overl. Leden der Regeering, 234,468,1819 Berigt wegens de verzoeken van 't Genootfch. van Wapenoeffen. en het Kuipers Gilde, - ' 836 SJeedevaart, te Lelden gehou. den door 't Genootfch.Kenen ampre Laudé, 166 Stoo.  BLADWYZER. 1784; StooTEN. Aangeflelde en Overledene Leden der Regeering, 238,474 Sneek. Aangeflelde en Overl. Leden der R\egeering,237,474 Staats-Vlaanderéh. Zie op 'sHage. Staten, (Algemeene) Ontvangen eene Memorie van Klagten van 't Hof van Brusfel, 60, —— Geven een Antwoord daarop, 68 — Ontvangen een wederantwoord van het gemelde Hef. 71,— Ontvangen eene Nota van den Baron van ReifChach, 88, —Geven een nader Antwoord aan 't * Hof van Brusfel op de Memorie van den 12 November, 89, —Ontvangen een wederantwoord op het nader art tw. 85, —Ontvangen een Brief 'van Zyn Hoogh. benevens ds Confideratien en Advys van den Fiscaal, wegens de zaken met Ooflenryk, 92, 94 en volg.— Ontvangen een Raport van de Gecommitt. tot de zaken van Staats-Flaanderen, 118,— Nemen een befl, nopens hetverplaat2ender Vredens onderh. met Grootbr. 125,— Nemen een befl. nopens de verfchilleninetVenetiën, 126, — Ontvangen de Petitie eo Staat van Oorlog, 33, — Schaffen af en ver. tetigen den Hogen Krygs. rad, 140, — Ontvangen een iequest tot Convoy tegen 'enetiën, 177, —Ontvangen en antw van Zyn Hoogh. op . verzoek nopens de Officieen gedestineerd tot den Togt naar Brest, 286, —Ontvangen een Brief van den R. v Stat. houdende beklag nopens het befluit van de Stat van Holl. 291, — Ontvangen een Brief van 't Hof van Braband wc geds deKrygsraden,3oi,— Refol. en Staat van 's Lands Zeemagr, 32a, —• Ontvangen een Brief van de Ridderfch. van Overysfel betreff. het regt van de Tagt, 461, — Klagten van 't Hof van Braband en befluit daarop, 539, — Nader Adres der Admiralit. te Atiw field, aan H. H. Mog. 551,—Schryven een Dank-Vast-en Bededag uit, J^g,— Nemen een befluit op 't Smeekfchr. van 't Vleeshouwers-Gilda binnen Amfleld. 565, — Ont« vangen een Brief van de Nederl. Gezanten te Parys wegens Klagten van den Engelfchen Comm. King, over de; Regeering van de Kaap,567, —. Klagten van den Gem. Bevelh. 669, — Befluiten tot het geven van een kostbaaren Degen aan den Hr. de Suffren wegens Heldhaftige Dienden, 6Ü0, Nemen een befluit nopens de Vaandels der drie vernietigde SchotfcheRegirn. (jgo,— Ontvangen een Brief van den Koning van Pruisfen wegens de Regten van den Erfftadhouder, «82, Ne- men een befluit omtr. deGefchilïen met Venetien, 693. ~~ Geven een Antw. aan 'tHof van Brusfel, 928, Ontvangen een weder antw. van hetzelve Hof, 93*i —' NeffifQ  1784. BLADWYZER. men een bed. tot ontflag van den Overfte Schweidnitz. 935. -— Ontvangen een Memorie van nieuwe kiagten van 't Brusfelfche Hof, 938,1 Nemen een befl. tot antw. op gem. Memorie, 940,— Ontvangen een Memorie van Klagten van den Kon, v. Pruis. ftn, 953, Brief der Stat. aan de Stat. van Holl. wegens gem Memorie, 954, Ontvangen nevens een Brief, Copie van de Acte tusfchen Z H en den Hf rtog, 966 Ontvangen een Brief van Z. Hoogb. wegens het niet zenden van Krygsvolk naar de ■Grenzen, 977, Ontvangen een Memorie van den Frpnfchen Gezant tot bemiddeling der Gcfchiilen met Ooitenryk, 979, Nemen een befl. op het Req. der Ingezetenen van Hulst 1065,— Tekenen het Verdrag van Vrede met Groot-Brittat jen. 1098, Nemen een befluit nopens eea Verbond met Frankryk, 1105. Outvan. gen een Brief van de Gecomm. Raden tegen Adrr.ir. in Zeeland nopens Schipper Adr. Leendertze, 1316, *— Nadere Brief van de Gecomm. Raden enz. 1321.— Befluiten tot eene Verbintenis met Frankr. (486, Geveneen Antw. op de Kiagten van den Koning van Pruisf. betreff. de Nieuwspapieren, 1489, Ontvangen een voorltel van Z. H. houdende Klagten, 17'3» ~~ Ontvangen een belicht en nemen een befluit no¬ pens voorgemeiden Klagten. 1725. —— Ontvangen een voorftel van Z. Hoogh. we. gens de Patenten, 1717, —-Verzenden een Placaat om* trend berging van Levensmiddelen, 1733, Bewilligen in de opfchorting van 't Retcrfie-Placaat. 1739 Staten. (Raadvan) Neemteen Befluit nopens den Gener. Du Moulin, 141 - Neemt een befl. nop. den Gener Martfeldr,i45 Beklaagt zig by H. H Mog omtrend het befl. van de Stat. van Holl. 29* ! Neemt een befl. óm Oorlogsbehoeftdns naar verfcheiden Grensfteden te zenden, 299,— Neemt een befluit nopens den Hoogen Krygsraad,3oo,— Herroept het befl. van den 27 February tot verbod van open. aan de de Stat. van Holland enz. 534, Geeft by rondgaande brieven kennis van de affchaffing van den Hogen Krygsraad, 538, Neemt een befl. nopens het Regtsgebied over t Krygsvolk. 701 Staten van Oorlog, 133, 140 Stavorens, Aangeflelde en Overl. Leden der Regeering, 137,474 Steenwyk. De Regeering de. zer Stad fchryft een Brief aan de Gedep. Stat. wegens een befl. op het regt van de Jagt, 459 Surinamen. Aangeflelde en Overl. lieden der Regeering, 238,671 T.  BLADWYZER. i;84. T. Th iel; Aangeflelde en Overl. Leden der Regeering, 1070.1691 , De Regeering dezer Stad belooft een Prscmie aan den Zender van het best beredeneerde Plan tot een Gierbrug, 527 1 Request der Burgery befl. der Regeering daarop, 1083 , Naderbefl. op gem. Re- quest, '4-53 - De Regeenng ontwerpt een nieuw Wagtreglement, 14S5 TholiK, Aangeflelde en Overl. Leden der Regeenng, 1082, 1203, 1327 U. Utrecht. Aangeflelde én Overl. Leden der Regeering, 236, 668, 9°4> i575> 1693. 1994 Lyst der Gedoopten , Getrouwd, en Overl. 12 ., . De Burgers dezer Stad leveren een Verzoekfchrift in tot vervulling eener Vroedfchaps-plaats buiten Zyn H. 203, —. Nemen een befl. daarop, 215 . Advys van T. A. Zaal op gem. befluit. 21$ Brief van Zyn Hoogh. nopens voorfz-Request, 205 ——— Schryven een Brief aan Zyn Hoogh. ter kenni.s geving van voorn, beöuir, 218 - Klagten van Z. Hoogh. over Vroedfchaps befluit, 606 :— Request van 2243 burgers zo var. Utrecht ais Amersfoort Wyk by Duurflede Montfoort enz. totherftel van verfcheide zaken. i >6 Req. van 't Genootfchap van Wapenhandel nopens het begraven met Mi\li« taire Honneurs, 408 ■ Bekendmak. van gem. Genootfchap. 411 —- Viert deszelfs eerite Verjaarfeest. 41a . . Een Genootfchap binnen deze Stad, fchryft een Prysvraag uit. 413 —1— Uitloving van een Gouden Eerpenning door 't Ge. nootfch. van Wapenhandel, 4'4 Bekendmaking van den Hr. W. N. Pesters. 41.4 ■ Brief van Z. Hoogh. aan de Stat- omtrend de titulaire Actens- 624 , Request van 40 Burger OfBcieren houdende beklag over zeker gedrukte Lyst en de Politique Kruyer, 630,—— Befluit der Regeering uaarop. 637 .——— Bekendmak. van J.' van Lidt de Jeude J. U. Student. 644 Publicatie nopens bezwaren in de Regeeringsbeftelling. 843 > Brief van Zyne Hoogb. aan de Vroedfchap, wegens begeving eener Raadsplaatze. 1034 Utrecht  1784. BLADWY2ÈR» Ütréckt. De Vroedfch Be. antw. gem. Brief. 1035 Berigt wegens her nieffw Regeerings-Reglernei t. 1038 • Public teger.s party fchappen. 1042 Doen èen Public, tegen Leuzen enz. 1418 a Buitengewoone verza¬ meling voor de Diaconie. 224 «■ Berigt wegens *t Con¬ cept-Regiem, op de Rej;éerings-beftell. 1421 » Nader Adres der Burgers tot fcheiding der bezwaarpunten. 1421 * »r- Appointem. op bovengem. Adres. 1477 m Verflag van het gebeurde omtrend 'het Regiem, van IÖ74» »S35 «• ■ Berigt wegens een re doen AdreS. J537 ** Bekendmaking der Geconftitueerdens. is $8 Idtm 15 9 Aéle van volfnagt Of. 8 Officitfen enz. 133*9 f** Adr.s aan de vroedfcrap gi-rek door 1784 Bur. gérs <.n Ivpet 1 45 —— R fi. der Vroedfch. op gem A -res. K49 .—-— Wapenfchouw. 1429, '434 t- Voorfttl van den Hr. Loy. I952 *-—;— •—'—van denHr. v. HaafVen :p57 * — -— vandeVrocd- tcrap < RU'der. 19- 8 e $!gen . Vergader, der Vrywiliige Schutteis en Ge Booifch. 1960 ■ V; rfl.ig wegen? het'tei* dere verrigfte omtrend gem. Regiem, en den Hertoa. f§si '—:— Brief van Z. Hongh.' nop-ns "t Rap. en ConceptRe^leTi. ,CJ1 B?rigt^n van *t verhandelde ter Vergad. der «rat. -— Verzoekfchrift der Ge- conlHtueerdens uit de Burgery, rakerde het Raport der Gecommirt tot onderzoek der Prontierenen Wapening, enz. 1707 —■ Voorftel van de Oud- Burgerm. van den Bogaard. '774 Vyftien Studenter vereeren den Hoogleer. Oofterdvk Schacht met zyn E. BeeMreth. 1767 Voortel'der Stad'tot op'Otpmg der Gerechten tenplauc L^nde. 1942 Bre' vm de Vroedfch. aan de Hr. Pesters om Commui ic.iHe enz. *94S* — Brief van den Hr; Pesters aan de Vroedfchap. T95Ö (Gedepureerde Staten van) valerf.fl deiydrphet Jager van Gtof Wild. 202 (Staten van ) ontvangt n een Reqnes' van 2243 Burge.-s tot berfte) van ver. fcheidene zaken 206- Nemen een befluit daarop.' 214, — Advys nopens de Alliantie met Frarmryk. 407 1 Ontwneen een Brief Van Z. Hoogh. houdende  BLADWYZER. I?34. klagten over het Vroedfch. befl. 606. - Als mede over de titulaire Afteras. 624 UTKECHi.(Stat.van)Nemen een befr. nopens de Petitiën tot aankoop van Oorlogstuig voor 's Lands Schepen. 630 Nemen een befl. op de Petitiën van den Raad van Stat. en de Quota's. 1028 *■ Nemen een befl. nopens Petitiën der Zeemagt. 1032 Nemen een befl. wegens bet herftel van het Dok en verdiepen der Haven van Vlisfingen. 1144 — Nemen een befl. nopens den brief van den Koning van Pruisfen. 1146 Nemen een befl. nopens de misbruiken in 't Krygswezen. 1.432 • ; Ontvangen een . , rondgaande brief van den . Hertog. 1534 '' Befluiten tot afdanking van den Hertog. 1667 Schryven een brief aan den Stadhouder, 1668 ———— Ontvangen een Antw. van den Stadhouder. 1669 — Nemen een befl. tot vermeerder, van Krygsvolk. 1769 —— Nemen een befl. tot toeftemmmg in Petitiën. 1940 -!—■ — Stemmen toe in de Geldligting voor Friesl. Admiralit. Legerlasten,Hospitalen, enz. 1942 Uimcht (Stat. van) doen een Public, ter algem. Wapening ten platten Landen. 1947 V Veeee. De Bevelh.derKrygsbezetting doet den nieuwen Eed aan Land en Stad. 843. 1418 Visfchery e. 185. 201 — (Groote) 2013' • in de Straat Davids. 2016 Vlag' Officieren. 704 VussiNGaN. Aangeflelde en Overledene Leden der Regeeriug. 236. 108 r Lyst der Gedoopten Getr. en Overl. 12 ' 1' Het battaülon Krygsvolk van Douglas doet den nieuwen Eed aan Land en Stad. 843 — . 1 Deze ftad dringt aan op het raport over de Memorie van Pruisfen 1413 Programma van het Zeeuwfch Genooifch. der Wetcnfcb. 1525 ■ Berigt van het over. geven der Vtiderl. Gezangen, door J. Bellami. 1938 Vrede. Verdrag , met Grootbritt, 1098 Vry-Corps Te Rotterd, 819997 Te Leeuwarden. 859 Te Deventer. 1331 W. VVageningen. Aangeflelde en Overl. Leden der Regeering enz. 46S Walvischvangst, 2015 Wapenhandel Ast Burgerdn van verfcheiden Steden en plaat, fen. te Alkmaar. " 198 Amersfoort. 421 Vvvvvv Wa-  1784. BLADWYZER; Wapenhandel te Amfteldam. 576.1505.1901. — 1 Delfc. 39 ■■ ~— Dockum. 1694 ■ Dordrecht. 37 —. — Enkhuizen. 589 — 's Gravenhage. 1738. 1834 _. Leeu warden. 230 Montfoort. 224 . Puruierend. 590 Rotterdam. 185 372.1522 Thiel. 264.1*83 -. Utrecht. «45 - Vüsfingen. 1939 , Weesp. 372 i Zierikzee. 1524 Zutphen. 31 484- 489 496 519 Wapening ten platten Lande. 1735» 1736.17I96'