NIEUWE NEDERLANDS CHE JAARBOEKEN, of VERVOLG der MERKWAARDIGSTE GESCHIEDENISSEN» „uteoRatunES zvt» m de VEREENIGDE PROVINCIËN, d e GENERALITEITS LANDEN, en de VOLKPLANTINGEN van den STAAT. ACHTIENDE DEELS DERDE STUK. MDCCLXXXIII Te LEIDEN, By P. van der EYK en D. VYGH, Te AMSTELDJM By J. van der BURGH en ZOON.   NIEUWE NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN* September. MDCCLXXXIII. GELDERLAND, N y m e gen. De Roode Loop, die zo hier, als elders in veele plaatfen dezer Provincie, als mede in andere Provinciën gewoed heeft,, hadt reeds den 8 dezer maand September 38a menfehen in 't graf gefleept. Z u t p h e n. Wanneer de Staten van Gelderland , in voorleden' maand Augustus, op den buitengswoonen Landdag in deze ftad vergaderd waren ; ontvongen Hoogstdezelven eenen brief van 't Hof van Gelderland ? waar in aan de Staten verflag wierdt gedaan wegens de beweegingen en oproer, in het begin van Augustus te Arnhem voorgevallen. Zie hier voren \A. $325 en volgg. Op dezen brief Ggggg wierd? Nyms-  U74 NIEUWE NEDERLANDSCHE Zot- wierdt by Hun Ed. Mog. dit befluit genomen: „ En hebben Haar Ed. Mog., onderap}l probatie van 'igeen door denHove en den Momber in dezen is verrigt geworden, goedgevonden en verftaan, den welgedagten Hove te te authorifeeren, om nopens 't gunt voorfz, verders zoodane prompts „ mejures te nemen, als zal bevonden worden te behoren: voorts om by Publicatie „ alle In-en Opgezetenen dezer Provintie op. „ 't ernftigst te vermanen, om zig zorgvuls, dig te onthouden van alle feditieufe bewee„ gingen, by poene, dat tegens de overtreders, op 't rigoureufte en zonder aanzien „ van Perfoonen, zaï worden geprocedeert: „ Alles nogthans ongeprajudiciëerd de Reg~ „ ten en privilegiën der Burgeren, In-en 3, Opgezetenen , waaraan Haar Ed. Mog. „ door die gedane voorzieninge geene attein„ te willen hebben toegebragt." Tegen dit befluit heeft Jonkheer J.FLvan, Zttylen van Nyevetdt, den 28 Augustus deze Tegenverklaring ingeleverd: HOOG MOGENDE HEEREN! Ccboon ttec de Staten op eene zaak van deze cortfcquemie niet zyn verfchreeven geworden , zoo wil ik egter het volgende korteling in aanmerking geven; — Dat her eene algemeene waarheid i<, cat een lang getergt Volk, door hunne wettige rcprefentatitn niets kiteneride verkrygen, ligtelyk' door wanhoop en te leur ftellinge aan het woeden geraakt, de paden van gehoorzaamheid, zoo wet  JAARBOEKEN, September, 1783* H75 - als die van eerbied voer hunne wettige Regenten, Sliet zeiden overtreed. Dit is in eene meerdere of mindere graad in het onlangs voorgevallene te Arnhem gebleken. Dog Ed. Mog. Heeren! Wanneer ik de zaak in deszelfs geheelcn zamenhang befchou we, dan is het onbetwistbaar zeker, dat de hoofdoorzaak en de aanleiding daar toe, by de Magi ftraac zelf moet gezogt en gevonden worden. Ik wil wel avouëeeren, dat men het prysfelyk oogmerk der Heeren van Arnhem omtrent het begraven derlyken buiten de Stad, volkomen kan lau{teeren; dog geenzints de wyze, welke men dair jn gehouden heeft, zoo weinig als de hatelykedistinctie in een tyd van ongenoegen, daar de ordet en wyze, hoe men te werk is gegaan , met de lyken der vertrorveneo, waar voor de wildfte Vblkeren eenige eerbied betoonen, en geenzints tot de onverfchilügheden van het Volk gebragt kunnen worden, aanleiding geeven moeste tot het groot' fte ongenoegen, en tot de felfte uitbarfting. Dog dewyl nu alles tot deszelfs vorige rust is teruggen keerd, op de hope van voldoening in het eene, en het werkelyke daar gefielde in het andere, korm het my voor, dat de wysheid, dat de voorzigtighcid verbied, het vuur door geweldige middelen of navorfchingen op nieuws te doen ontbranden De braave Eurgery der gemelde Stad heeft bs weczen, hoe veilig, hoe gerust, zy, die de bil lykheid , die de rechtvaardigheid eene. plaars 11 hunne raadzaal vergunnen , op hunne befcher ming allezints vertrouwen kunnen. Deze verze kering moet de Reprefencanten der belangens val het Volk aanfporen. om eifchen van herftel de gekrenkte voorregren en privilegiën gehoor t geven, welke de biïlykheid volkomen moet recht vaardigen , en waardoor alleen de volkomendff. rust kan herfteld worden en Wyven. Derhalve oordcel ik het geheel onnodig, eeoige authorifs tie aan de Heeren van den Hove te verleenen om het gezag der Overigheid meer dan na gt Ggggg a vrooi Zu-T> PHEN. Protest ven Jr. vanZuylen van Nyeveldt tegen het befl. der Staten. { 1 1 f 1 » 1-  !47 c i ï s r 5 is  Uur- PHEN. Protest van Jr, v.d. Ca. pellen tot de Marsch tegen gent. he' fluit. 1 1 i t l ï v f K V d v tt n< £< H78 NIEUWE NEDERLANDSCHE dat buiten gegronde en drukkende oorzaaken tot een algemeen misnoegen en gemor, immer een geheel Volk of burgery tot daadelykheden is over^e. (lagen, en m gebreeke gebleeven, om aan deszelfs wettige reprasfentanten den verfchuldigden eerbied te bewyzen; doch Ed. Mog, Heeren die ReprsJentanten, aan welken een beftier van zaaken en belangen, die enkel des Volks zyn, is opaedragen , moeten van baare zyde alles aanwenden, om te beantwoorden aan de verwagung, die Bur gers en Ingezetenen van baare Regeering mogen hebben , en niets onbeproefd laaten, om aan dezelvenin alles, wat redelyk en betamelvkis, genoegen te geeven. J & Hoe zeer het ook wenfcheïyk ware, dat geene begravingen binnen de muuren der Steden mogten plaats hebben, en hoe zeer men zodanige Joffely fce inzichten, zoo maar van geene verkeerde en haatelyke bepaahngen verzeld zyn, moet goedkeu, ren; zoo komt het my echter voor, dat de Regeering van Arnhem, na dat de gezwooren Gebeente s Volks ongenoegen reeds aan Dezelve laddete kennen gegeeven; en na het gebeurde mee iet afgeftaane of verkochte Kerkhof aan den Jood Meyer, nimmer ongefchikter tydflip had kunnen (raarneemen, dan het tegenswoordige, om door ene altoos haatelyke dittinclie zulk eeM heilzaam ebruik in te voeren. Eene Burgery , die haare waardigheid 00 den ;chten prys weet te dellen, moest zig hier over ebelgd toonen; en geene Remonftrantien ingang indeelde, zoo moest wel volgen, dat die clasfe : der Burgers en Inwoonders , die by deze di:ctie op eene verneederende wvze van een oud ïrkreegen recht flonden beroofd te worden de ï hoofden opftaken, en in bun ongenoegen, waar m zy de gegrondheid voelden, tot daadelykheden r bekoming van redres, overgongen, die, wan:er zich een hollend gemeen daar by voegt, wel ns de paaien van vvelvoeglykheid overfchryden. Ga-  JAARBOEKEN, September, 1783- 1479 Gelukkig, dat het naar order gewapende gedeelte der Burgery de rust herfteld , en de Magiftraat beveiligt heeft, die ook van haare zyde,daadetyk blyken heeft gegeeven, van niets meer te verlangen, dan we! te vredene Burgers te bellieren s dezen te vreden gefield zynde door fchikkingen, waartoe de Magiftraat zich op het folemneelfte heeft verbonden, zoo komt het my voor, dat tot voorkoming van gevolgen, welken ik verkieaeniet te ontvouwen , het raadzaamst zou zyn , geen onderzoek naar de dryfveêren der gezegde beweegingen te doen, welken, men zegge wat men wil, d door het onvoorzigtig en iihgaal gedrag des Magiftraats , zyn gaande geworden. Waarom de Regeering van Arnnem, ten mir.ften eenige Leeden derzelven, vierig moet verlangen, dat het gebeurde niet meer gedagt worde, te meer, alzo de rust aldaar herfteld is, en er geen vermoeden plaats heeft, dat die, de Burgery eene redclykebehandeling van haare Regenten ondervindende, weder zal worden geftoord. Tot mefures, Ed. Mog. Heeren! die hier niet meede overeenftemmen, kan ik myrae toefremming nietgeeven, en ik voorzie niet, dan vernieuwing en vermeerdering van animofiteit, by aldien UKd. Mog. overgaan tot het neemen van eene Refolutie, waardoor het verrigte in dezen van den Momber dezer Provintie, waarop al vry wat te zeggen valt, zou worden gèapprobeerd, en waarby het Hof ge-, auihorifeerd wordt tot het d^n van eene Publicatie , waardoor zonder praïalabel onderzoek eene geheele Burgery gecondemneerd , en alle onze goede Ingezetenen als het waare gefuspecteerd . worden, en waarby de Momber dezer Provintie gelast blyfr, om tegen de fchuldigen te procedeeren; wat meer is Ed. Mog. Heeren! waarby het Hof in flaat gefield wordt, om tot bewaaring dex rust alle efficacieufe of promte middelen werkftellig te kunnen maaken. Oordeden U Ed. Mog. eenig onderzoek nodig, Ggggg 4 zo» Zt!T= PHEN. Protest van Jr. ir.d.Cajellenot de Vlarsch 'egengeneldebcluit.  ï43o NIEUWE NEDERLANDSCHE Zot- PHEHf. Profest van Jr. v. d. Capelleniot de Marsch tegen gemeldebejluiti zoo zouden zeer gevoeglyk, om van de caufa tnévens dezer beweegingen te recht onderricht te zyn $ van den Magiftraat van Arnhem gevergd kunnen worden de nodige informatien, welken als dan, voor en aleer tot eenige verdere procedure over te gaan, ten fine van bericht aan het Collegie der Gemeensheden aldaar moesten worden ter hand ee. field. Dat nu voor geene verdere beweegingen eenige fchyn van vreeze overblyft, en daar de Magiftraat zich veilig kan verlaaten op de goede trouw en kragtdadigen byftand van eene welgeoefende en moedige Burgery, die aan anderen in ons Vaderland ten voorbedde ftrekt, en welke kan dienen, om tegen het ontegenzeggelykst te bewyzen de noodzaakelykheid, dat Burgers en Ingezeetenen ^ op het voorbeeld hunner Vaders, in ftaat gefteld worden, om Vaderland, Vryheid en Voorrechten, gewapender hand te kunnen bewaaren, en hunne Beftierders op de Roeien der eere voor alle infractien, die op aan hun toevertrouwde gezag meer $ dan al te veel, plaats hebben te beveiligen. Waarom ik om deze en meer andere redenen van gevoelen ben, dat tot voorkoming van nieuwe verbittering, en altoos gevaarlyke animofiteit, !s Hoves Misüve voor als nog dient gehouden te worden in advies, alzoo ik meen onderricht te zyn, dat de-violatie van 'sHoves territoir, waarover 't meeste in dezelve gedoleerd wordt, ^eene refkclis kan verdienen, en 'er geene prffitenlie by de öurgery plaats heeft, om immer daaraan de minfte aiteinte toe te brengen. Voorts, dat alle Mefures dienden agterwege te blyven, waardoor onder voorwenden van de bewaaring der publieke rust door effkacieufe of prompte middelen, 't zy door daadelyke verandering of vermeerdering van Trofpes, in die Siad garnizoen houdende, quafi tot beveiliging der Regeering, de militaire magt tegen Burgers en Ingezetenen zoude kunnen worden gebruikt: MefureS, Ed.  JAARBOEKEN, September, 1783. 148! Ed. Mog. Heeren! waarvan alleen het aandenken een rcchtgeaart Nederlander doet Adderen; Mefures echter, die, aangezien de tegeoswoordige toeftand van zaakeri, zeer ligt zouden kunnen worden geëffectueerd, doordien het enkel van de uit. voerende Magt in ons Gemeenebest afhangt, om zoodanige maatregelen te fecondeeren: En ik wil niet ontveinzen, Ed. Mog Heeren! dat myne angstvalligheid (waarom zoude ik het niet onbewimpeld zeggen, daar ik eed-en plichtshalven op deze plaatze fpreeke ) dat myne bekommering deswegens niet gering is ; alzoo men meer en meer ontwaar wordt, dat die uitvoerende Magt, door infehikkelykheid , door toegeevendheid van veelen', in ttaat gefield is, om zelfs met de Zee- en Landmagt van den Staat, fchoon maar eene pro. vifioneele befchikking over dezelve is gegeeven, naariwillekeur te handelen; En God bewaareons, dat dezulken, die door den Burger betaald worden , tegen dezelven , die geene nieuwigheden, maar wettige voorrechten ftaande houden, zouden worden aangevoerd. Zodanige Mefures, waartoe zekere conferentien tusfehen Regenten en Militairen in de nabyheid van Arnhem gehouden , aanleiding tot foupcons eener Militaire directie geeven, ja alles , wat daar naar maar is zweemende, eens in train gebragt, xoude voor 's Volks en onzer aller veiligheid van de fchromelykfte gevolgen zyn: Gevolgen, Ed^ Mog. Heeren! die" al ras onze deliberatien en refo« lutien op losfe fchroeven zouden ttelen. Eene oogeoblikkelyke reflectie moetU Ed.Mog. van het gewigt myner zoo gegronde bekommering ten dezen opzichte overtuigen. In vorige tyden, en byzonder in den jaare 1747. gaven de Betaalsheeren der refpective Provintien ordres aan de Troupes, ter haarer repartitie ftaande, om zich met geene gefchillen onder de Burgers te bemoeijen: de gefteldheid der Republiek vordert meer dan ooit, dat zulks thans gefchiede, da*r PHEN. Protest van Jn v.d. Ca» pellen tot dea Marscri tegen ge* meld befalt.  1482 NIEUWE NEDERLANDSCHE ZrJT- fiien. Protest Van Jr. v. d. Ca* pellen tot den Marscb tegen gemeld befluit* Jaar de gewapende Burgeryen en Schutterycn at[eenig gefchikt en in (taat zyn, om de rust in haa-i re Steden, gelyk te Arnhem zoo roemachtig is ge. bleeken, tebewaaren: Deze zichhier toe te zwak en niet vermogend vindende, zyn alleen bevoegd, om Troupes, die mede door hen betaald worden, tot adfiftentie te roepen , die zich, zoolang zulks geen plaats heeft (lil en onverfchillig moeten ge-? draagen. Door eene andere handelwyze, zoo dezelve onverhoopt mogt plaats hebben, ja door het neemen van Relolutien, welke aanleioing tot vermeerdering van misnoegen zouden kunnen geven, voorfpelle ik de jammerlykfte gevolgen, welken ik by dezen plechtig verklaare, buiten myne verantwoording te (lellen: ja ik durve meer zeggen, en vinde my verplicht, prseallabel myne gedachten te uitten j dat ik in het gebruiken van Troupes in burgerlyke oneenigheden (genomen men naar zoodanige mefures eens mogte overbellea) zoo die door de Burgers niet begeerd worden, fleeds zal aanzien, als eene ontwyfelbaare leuze, en als het fignaal van een Burger-Oorlog, welker gevolgen als dan zullen komen ter veiantwoordinge van dezulken , die niet by tyds daartegen hebben durven waaken. Ik vinde my verplicht, om op de folemneelfte wyze te protesteeren tegeu eene Conclufie, welke ftrydig is met het geene ik de eere hebbe gehad , D Ed. Mogende voor te draasen : verzoekende infertie van dit myn Protest, tot myne decharge.» in dim Excesfe dezes Kwartiers. ( was getekend) R. J. van der Capelkn tot den Marscha De Fleeren van Heeckeren tot Khel en van Heec- keren tot Zuideras hebben tegens dit Protest hunne concra-aantekeninge gereferveerd.  JAARBOEKEN, September, 1783* ^83 Op dezen zelfden huitengewonen Landdag wierdc belloten, omtrend de Vrede met Groot-1 Brittannie zig met 't befluit van de Provincie van Holland te volgen. By welke gelegenheid y de Jonkheeren van Nyvenbeim, Capellen van de ^ Marsch, Lynden van Oldenallert en Zuylen t van Nytveldt zig in dezer voege verklaarden, t In de haggelyke en allerjarsmerlykire omftandigheden, waarin de Republiek zig bevind, — omftandigheden, te weege gebragt en voortgefproten enkel door den verraderlyken invloed door Grooc-Brittannien op ons geheele Staatswezen,— invloed, welke nog heden onze Conüitunc op deszelfs fundamenten doet daveren, en welke, zoq niet kragtdadig door deze te lang getergde Natie word tegengegaan en vernietigt, voorzeker den eewisfen ondergang van het Vaderland zal ten ge. volge hebben , zoude het voortzetten van eenen regtvaardigen Oorlog, ons op de onregtvaardigfte wyze aangedaan, voorzeker het gefchikfle middel zyn , om eenen afgematten uitwendigen vyand paal en perk te zetten , en die verderflyke inwendige Cabale, die met denzelve onze Vryheid en Welvaart den hartader heeft afgeftoken, voor altoos verpletteren: En hiertoe zou by deze Natie moeds en vermogens genoeg zyn, ja ons Gemeenebest was hier overvloedig toe in flaat, zoo maar die zelfde verdervende invloed , alles, wat ook werkftellig zoude kunnen worden gemaakt, niet vrugtelor.s deed worden. Waarom 'er dan voor ons gefolterd en mishandeld Vaderland niets anders fchynt overtefchieten , dan om in dit oogenbiik. den Vrede, zoo als die voorgefchrevén en tusfchen de Oorlogende Mogendheden gearrefleerd is, aan te neemen, om zeker arderzints nog erger, waaronder voornamenlyk de vernieuwing der oude Traftaaten met £dgeland 3 voortekomen. -— Wy voor Zut- hbk. Advys an eenit ■e Jrs. opens de rrede%  im NIIEUWE NEDERLANDSCHE ZtfT- Advys van een}. g«Jrs. nopens de frede. : * I 3 1 ) voor ons zullen deconclufie, om zig dienaangaande te voegen met de Rcfolutie van Holland, aanzien; dog kunnen voor ons, als verantwoordelyk zynde aan de Natie, het prjefente tegenwoordige geüagt, nimmer onze toeftemming geven tot het fluiten van zulk een fchandelyken Vrede: En hierdoor, Ed. Mog. Heeren 1 handelen wy overeenkomstig onzes zoo dikmalen ter dezer plaatze geuit fysrema, relatief tot de behandeling van zaken in dezen Oorlog. Wy hebben by aanhoudenheid, niet andere Leden van het Bondgenootfchap geïniteerd tot het uitwerken van eene formeele alliantie met Frankryk, welke zoo die bad mogen plaats hebben, de Republiek nimmer tot dit vernederend praedicament zoude gekomen zyn. — Wy hebben de gevolgen voorfpelt van het verleenen der be. faalde Convoyen, en van het uitftellen der toetreeding tot de aangebodene gewapende Neutraliteit. Wy hebben meermalen gedoleerd over de zoo wonderlyke inactiviteit en verkeerde direcïie onzer Marine, waardoor wel moest volgen , dat men onzen Vyand in de hand werkte — Omtrent het mislukken der Expeditie naar Brest, hebben wy ons op zyn tyd verklaard, en de disobedientie, die dasrby heeft plaats gehad, aangezien als het kenmerk van het gevaar, 't welk voor de digniteit tn het behoud der Republiek daaruit zoude volgen, roo niet dadelyk efficafciéufe tnefures daartegens wer. den genomen. — En wat behoeven wy meer over Jeze zigtbare tegens alles aanftrydende directie der Marine te fpreken ? Het zoo onlangs willekeurig muiten dienst Rellen van eenige Oorlngfchepen, en iet afdanken van zulk een aantal Matrozen, daar ie Republiek nog mee eenen verradelyken Vyand n Oorlog was , ftrekt overvloedig ten bewyze, lat de agterdogt der geheele Natie meer dan te veel regrond is. — Wy laten dan de gevolgen dezer ampzalige Vrede voor dé rekening en verantwoor* lingderzulken, die ze bewerkt hebben: dat dezen mn gedrag verdedigen by de Natie, die met gee-  JAARBOEKEN, September, 1783. I485 ee volumineufe gedrongene defenfien te vreden is; maar die alle ware pogingen tot behoud van het Vaderlacd naar waarue weet ie fchatten. Wy zuüeu ons , wegens ons gehouden gedrag, voor; deszelfs Vierfchaar tragten te zuiveren, ten welken einde wy onze nadere aarrtekeniDg referyee» reó. Op (Je adyyfen van de Burgemeesteren Bernard Joost Vcrftege, Wigbold Alexander de Rode van Heeckeren, en Frederik Benjamin van der Capellen tot Rysfelt (zie hier voren bl. 727-750.) hadden de overige Le« den der regeering hunne tegen advys voorbehouden. Dit tegenadvys is vervat in een breedvoerig befluit van den 11 July, waar van de inleiding aldus luidt: Ingevolge Refolutie van den 28 Juny 'x, jongstleden, ter Vergadering voorgebragt 3, zynde de Contra - Aantekening , welke „ Haar Edele en Achtb. zig, tot zo veelno„ dige juftificatie Hunner llefolutie van den 24 April daar te voren, tegen de disfen- tieerende, en in druk uitgegeevene Advy» s, fen hunner Medeleeden, de Heeren Ber- nard Joost Verflege, Wigbold Alexander „ Rode van Heeckeren en tredrik Benjamin van der Capellen tot Rysfelt, gereferveert s, hebben, Is, na gehoudene deliberatie, 3, goedgevonden, enverftaan, om dezeCon3, tra-aantekening in de Memorien-en Ilefo3, lutien-Boeken dezer Stad te doen regiltree- ren, en om dezelve wyders, ten einde de j- weldenkende Burgery, mitsgaders de on- ZtJT?HJ£N?  I48S NIEUWE NEDERLANDSCHE Zct- phen. „ partydige wereld van de wettige handelwyze der Magiftraat nader te overtuigen s „ insgelyks, en wel van Stadswege, door s, den druk gemeen te maaken." Wy kunnen voor'als nog alleenlyk het begin van dit befluit mededeelen, aldus luidende : „ De Heeren van den Magiftraat der Stad „ Zutphen met leedwezen vernemende, dat „ de commotien, onder een gedeelte van de „ goede Burgerye en Ingezetenen, zedert „ 'eenigen tyd, en byzonderlyk, na dat de feparate Advifen van Derzelver mede. 3, llaadsvrienden, de Heeren Bernard Joost „ V:rftege, en Frederik Benjamin van der „ Capellen m Rysfelt, en het daar op ge„ volgdQ-nader Advis, refpe&ivelyk op den 9, 24 April, en 7 Mey dezes jaars 1783, ges3 regiftreerd, voorts door den druk gemeen „ gemaakt, en alomme zyn verfpreid gevvor„ den, meer en meer zyn toegenomen,heb„ ben over zulks, in gevolge van de gedane „ referve, zig verplicht gevonden, om, voor „ hunne contra - aantekeninge, mede alhier „ in het Memorien-en Refolutie-Boek, tot „ hunne eventueele decharge , en naricht „ voor de pofteriteit, by deze, te doen in„ fereeren." „ Dat, offchoon de Magiftraat zelden ge-. „ woon is de genomene conclufien te juftifj. „ ceeren, en in allen gevalle zoude kunnen „ volftaan met zig te gedraagen tot den in„ houd der Rei'ouuie van den 24 April » jongst*  JAARBOEKEN, September > 1783; 148? jj jongstleden, Haar Edele en Achtb.. echter, uit hoofde van de zamenlopende om," „ Handigheden , geoordeeld hebben , om % deze ganfche behandeling in haare vyaa., re gefchapenheid , redenen , en gevol3, gen , wat breeder te moeten ontvou„ wen, ten einde een ieder , die onpar„ t'ydig denkt , zal kunnen opmaaken , „ aan de eene zyde , . of de .aangehaalde „ Refolutie op goede gronden fteund ? En f „ aan den anderen kant, of 'er redenen „ zyn, om de Magiftraat verdacht te hou„ den, dat ze der Burgeren voorrechten „ zou trachten te verdonkeren, en zelfs, zo „ veel in haar is, de middelen tot redres dif„ ficiel te maaken ? Verder loopt deze wederlegging door tot bladzyde 38 en-dan zegt de Magiftraat (pag„ 39): „ Dat Hun Ed. en Achtb. gevolge„ lyk van de drie Heeren billyk hadden mo„ gen verwagten, dat dezelve ter behoude„ nis van 't gezag, en de achtbaarheid van een Collegie, waar van Zy Medeleden zyn , fchoon in 't neemen der Refolutie gedisfentieert hebbende, ten minften het „ hunne zouden hebben toegebragt, om de „ geftoorde rust, en eendragt, zoveel ma £ gelyk, te herftellen, en daar over met an 3, dere Leden in 't vriendelyke te fpreeken. i, en te dehbereeren." „ Maar in plaats van dat, hebben Hut „ Eds. door het uitgeeven hunner Advyfen. „ en de delib eratien van den Magiftraat vooi L uit te loopen, het opgevatte misnoegen ze Hhhhh ü di PHEN. I i  ZtrrjPHEH. f488 NIEÜWE NEDERLANDSCHE „ directelyk in de hand gewerkt, dat Hunne „ Ed. en Achtb. met een gerust geweeten op ;, het plegtigfte kunnen protesteeren tegen al„ le de onaangenaame gevolgen, die daar „ uit reeds geprofhieertzyn, en verder mog„ ten proflueeren." Dat egter de meergemelde drie verfchillende Heeren by hun gevoelen blyven, blykt .uit het volgende: „ De Heeren Verflege, de Rode van Heec„ keren en van der Capellen tot Rysfelt, ïm* „ der inhsefie hunner voorige gedaan e Pro„ tellen enAdvyfen, zig, tot Èlucidatieen „ Interpretatie derzelve. hunne nadere aan„ tekening gereferveerd hebbende, is zulks, „ offchoon anderfints ongewoon, op fterke „ inftantien van die Heeren aan hun, onder „ referve van contra-aantekening, zo wan„ neer Haar Edsr. en Achtb. zulks noodig „ vinden mogten, geaccordeerd." Wy hebben ook hier voren bl. 1309 en volgg. van een nader adres, door twaalf Gecommitteerden aan de Gemeenslieden , en door dezen wederom den 14 Augustus 1783 door 4 Gecommitteerden aan den Raad overgegeven , gefproken. De Regeering nam hier op den 2,9 Augustus dit navolgend befluit: Ex-  JAARBOEKEN, September-, 17R3. I4«§> Extra ft uit het Metnorienen Refduthn- boek der Stad j Zutpheu. Veneus den 19 Augustus 17S3» TJun Edele en Aclubaare by refumtie gedelibe" reert hebbende op zeker adres door twaalf perfoonen, inet namen David Reindcrs, J J. van der , Meulen, L. T. dè Roder, H. W. Willink, P- H , van 'Esfen, Hendricus ter Had, W. Welmers, B , van Hasfelt, W. II. Hofman, J.Lulofs, J. L.. HaeJ'ebroeck, aan het Eerzame Collegie der Oe- , meensheden geprefenteert, voorts door vier Gc-\ committeerden uit gez. Collegie op de aanhoudende inttantien der Requeffranten , den 14 dezer' maand by copye authenticq in den Raad overgegeven , hebben tot Derzei ven groot misnoegen, by infpectie van gem. adres, al wederom moeten ontwaar worden , dat de Requeftranten zich niet ontzien hebben, aan 't Hoofd van 't zelve te (feilen de zoo vreemde , en aan voornoemde Collegie nimmer voor dezen gegevene titulature van Edele en Eerzame Heeren GemeenMieden , uitmakende het tweede Lid der Regeeringe der Stad Zutphen. Een ftap, welke aan Hun Edele en Achtbr. des te meer temerair heeft moeten voorkomen, vermits zy Requeftranten by dit hun nader adres doen blyken, dat zy van 's Magiftraats Refolutie de da:o den 24 April dezes jaars, waar by Hun Ed. en Achtb. zich over de ongepastheid dezer Titulature lubben [;eëxpliceert gehad, kennis gedragen hebben. Een onderneming derhalven , die, op zich zelfc genomen, Hun Ed. en Achtbr..genoegzame redenen zoiule geven , om de RequeflranteD wegens vilipendie van Hun Ed. en Achtbr. wettig gezag, in 't fenruk maken, dezer Titulature retideerw je , te acïiöneerié , en tegens de/elve te procedeeren. Dan in confidentie nemende, dat de overgaaf Hhhhh a. vaa Züt» »hj?.n» \e% der riegeeing op iet nader idres 'ah centren uit ie Bur* *ery.  1490 NIEUWE NEDERLANDSCHE Zut> phen. BeJJ. der Regeering op het nader adres van eenigen uit de Burgery* : i » 4 t 1 C r i £ van gem. Adres aan 'c Collegie der Gemeensliederi, isanterïeur aan Hun Ed. en Achtbr. Refolutie, de dato den 30 July jongstleden. Waar by Hnn Ed. en Achtbr. hebben gedecla* reert, niet tè kunnen gedogen. dat dergelyke titula. tures door 't Eerzame Collegie der Gemeensliecten zelve gevoerd, of door de Burgeren en Inwooneren dezer Stad aan 't zelve gegeven worden. Zo hebben Hun Ed. en Achtbr., by continuatie alle mogelyke preuves van moderatie willende geyen , zich voor 't tegenswoordige van fterkere Mefures, welke zy om de voor aartgetogene redenen :egen de Requeftranten zouden kunnen doen en lemen, onthoudende, goedgevonden en verftaan , )in voorfz. addres aan het Collegie der Gemeenslieden, waar toe een Commisfie uit 't zelve in den Raad zal worden ontboden, wederom uittereiken, :n tevens ter hand te Rellen een Extraór. dezer Reblutie, als mede een Extraft per Claufulas con:ernenres van 's Magiftraats Refolutie van den 30 Ier gepasfeerde maand July , ten einde dezelve tan de Requeftranten te communiceeren, om zig laar na in den vervolge te gedragen. Pro vero ExtraSu. J. S. W e n t h o L Té . Het advys van Burgemeester Bernard Joost ^er/lege omtrend dat nader adres, was van lezen inhoud: WEL EDELE EN ACHTBARE HEEREN! \Ja exarr.inatie van dit nader adres van de Burgerye dezer Stad, aan het Eerzame Collegie er Gemeenslieden den 5 Juny, en door Gecornaitteerdens uit laatstgem. Collegie den 14 dezes laands ec jaarsaan ons overgeleverd, heb ik berepen. pat  JAARBOEKEN, September, H9* Dat der Requeftranten voorname bnt by het zelve is, om 7ig te zuiveren van de onbehoorlyke handelwyze, en dangereufj oogmerken, en begin, zelen , waar van de Requeltreerende Burgers en Ingezetenen by 's Magiftraats Refolutie van den a4 April jongsleden, worden verdagt gehouden. Zonder my ommnt elk dier poinéteri, by dit nader adres aangehaald, afzonderlyk teelargeren, merke ik maar alleen aan. Dat de gevoeligheid, die de Requeftranten daar over betonen, en de fterke betuigingen van het contrair van dien, by dit nadere adres voortkomende, my bevestigd hebben in her gunstige! denkbeeld, welke ik van den beginne af aan indit opzigt van dezelve gehad hebhe. . Waarom ik zoude vermeynen, dat de Reques tranten. na deze hare plegtige verklaar.ngen ei gegeven interpretatie niet langer behooren verdag fehouden te worden van die verderflyke maximes welke by die bekende Magiftraats Refolutie vai den 24 April dezes jaars worden opgegeven. Tneeme teffensby deze gelegenheid de vryhei, II Ed. en Achtb. in confideratie te geven, of me de drie disfenteerende Leden al nog met zoude kunnen refolveeren , om, tot voorkom.nge va ver. ere verwyderinge en ongenoegen , het mee maaien voorgeflagen Commisfor.aa met het Een Collegie der Gemeenslieden te ampleöeeren Althans ik vertrouwe, dat U Ed. en Achtb. n met ons ten vollen zullen over-uigd zyn, dat d wyze, op welke 'de meerderheid van dit Colleg de zaken tot hier aan toe hebben goedgevonden behandelen, niets minder ten gevolge heeft geha. dan de berftellinge van rust cn eenigheidin om Stad , maar dat door die meergem. Refolin aan dè Requeftranten op nieuw aacleidmge is gegi ven. om zk by dit nadere adres over zaken t omftandiaheden tot haare Juftificatie uittelater welke ü E'. en Achtb. mogelyk liever onaang roert hadden gezien. _ ^ • Hhhhn $ ^ Zot- Pel SN. Advys van Bursem.Verftege op het nader adres, i : » 1 1 t a ï li e e e U e e n '» at  ZUTfliEN. Advys van Bur gem. Verfte ge op he, nader d-dres. i i i 1 < ( i ] M9* NIEUWE NEDERLANDSCHE De yertooninge dog, en uitoefening van onz© autncmeit, magt en gezag zoude wel 'kunnen dienen, om de Requeftranten voor een tyd van het doen van verdere inftantien te doen afzien. ■ Maar, dat daardoor derzei ver gemoederen tot rusc en eeuegezindheid , voorts goed vertrouwen op ons, zullen worden herfteld, kan, na mvn ge1 dagten, met met grond verwagt worden, zb lan<* de jngebragte grieven niet behoorlyk onderzogu en de gegronde gcredresfeert worden. Integendeel zal 'er een akelig vooruitzigt overblyven, dat het inwendig oagenoegcn en gemcr nog eens met den verdubbelden, onbezonnen en verkeerden yver mogt komen uitteberften , du Cod genadig verhoede] Dog wv, zo veel in ors is, ook moeren zoeken te prjevénieeren. Waarom ik dan als een Medelid van dezen Raad U lid. en Achtb. tot voorkominge van zulks op t alicnnftantelykst ben verzoekende, om dog in deze tydsomHandigheden, uit aanmerkinge van dit een en ïïnder, in het prafeme geval niet wederom zo Iterk haare attentie willen vestigen cp formaliteiten van ïitulatures, bewoordingen en uitdrukkingen; Maar op de iugebragte grieven zelve eq om, (als na onze gedagten, de beste en gefchikïte weg ter bekominge van beftendige rust, eendragt en vertrouwen) met gecommitt. Gemeens.H :.en, dje grieven in het vriendelyke te behandelen, en de gefundeerde datclyk te redresfeeren, r>p gic wyze, als by de vorige Advyzen der drie Loc-een mee meerderheid is vervar. Kunnende zulks immers gefchieden ongeprduWWt vvederzyds fuftenues, zo omtrent de 'liulature, als bczwaaren zelve. Ik vinde my deriwlven verpligt ten derde maal mor dit Commisforiaal te biyven advifeeren , proeiteerende ju geval van een contraire Refolutie in czen, by continuatie onfchuldig te willen gehoulen zyn aan alle cadeelige gevolgen , welke uit en langer dilai in eenige opzichten 9 onverhoieptiyk zouden kunnen refulteeren, Bur-  JAARBOEKEN, September, 1783. 1493 Burgemeester W. A. de Rode van Heeckeren gaf het navolgende voor zyn advys. WEL EDELE EN ACHTBARE HEEREN! Dewyl in dit nadere request der Burgery en Ingezetenen , dienende tot Juftificatie van hel voorige, aan het Eerzame Collegie der Gemeens lieden geprsefenteert, en door het zelve al mede aan Hun Ed. en Achtb. ter deliberatie overgege ven, veele uitdrukkingen en bedenkingen, dooi de interpratatie der Requeftranten zyn opgehel derd, en weggenomen , vermeene ik my te mee in myne gedagten, te voren reeds voorgedragen bevestigd te zien, te weeten het dhcerneeren vai een Commisfie uit U Ed. en Achtb,, om met ge committeerdens uit de Gemeensheden in confe renrie te treden. Weshalven ik nu nog van ooi deel ben „ dat hier aan behoorde voldaan te woi den, omredenen, voorheen toegebragt, en waa aan my tegenswoordig refereere. Eindelyk verklaarde zig Burgemeester 1 B. van der Capellen tot Rysfelt nopens voorfi nader adres aldus: Hoe meer ik in ftaat der zaken van de goec Burgery en gezworene Gemeente, omtrei haare gedaane Adresfen en Remonftranden en c daarop door U Wel Ed. en Achtb. in zulke fterl bevattende woorden genomene Refolutie befchoi we, en hoe meer ik de gevolgen van die Reloli tie inzie; hoe meer ik gevoele ;dat deze ve d; effect doen, dat ik *er my van voorgeRelt hel be , namentlyk , een gansch tegenovergeftelde aan het geene ik met de twee met my overee ftemmende Leden volgens het ons voorgetteh Hhhhh 4 pi; Zot- I'ilEN. Advys van Burgem. Rode van Heecke- • ren in voor ft, • zaak. i 1 r '9 s It e e 11it » Ie IR  Zpt- PHEN. Advys van Buigem v. d. Ca,pellen in voor fa. zaak» *m NIEUWE NEDERLANDSCHE plan van behandeliqge met zekerheid ons kondcü beloven. Daar de goede Burgery, hoe zeer ook zaken, die ten uiterflen gevoelig zyn, by Refolutie van den 34 April 1783, op hare rekening'gezet en tot haren Jaste gelegc worden , zich by dit nadere adres ïuftinceereq, en rondborstig expliceeren. En daar het hier voornamentlyk, als het voorname hoofdpoint, waarmede zy verdagt gehouden worden, op aankomt, met zulke cordate woorden verkjaren. Dat zy de wettige, dat is de ware Conftitul, tioneele form van Regeering , gegrond op 's „ Lands welzyn, duurgekogte Vryheid enPrivile- gien, tegelyk methet LrfStudhouderfchap, het Door» lugttg Huis van Orange opgedragen, fleeds met ,„ goeden bloed zullen helpen maintineeren, verdedU gen en handhaven. Lo kennen zy zig door zulk eene rondborstige yerklannRe vry van alle verderflyke maximes, bv gez. Refolutie van den 24 April hun ten laste eelégt. & Zo dat men met grond kan zeggen, dat zy zig no° hebben mis,;reepen aan 's Lands Hoogheid en Gerechtigheid, nofr aan eenig voornemen lot r nyerfement van de Copiliiuiioueele Regeerinssform zig hebben fchuldig gemaakt, veel min het'wettig gezag van ü Wel Ed. en Achtb. gezogt hébben te ondennynen. • Dir middagklaar aangetoond zynde , dat bv de brave Burgery nimmer zulke verfoeijelyke oogmerken hebben gehuisvest, vervalt ook van zelve dat door hunne advyfen de drie disfentierende Leöen Choe fmertelyk het hun opk gevallen is, by het publicq daar. van verdjgt gehouden te zyrOdaar toe nebben mede gewerkt. ' Hun gehouden gedrag en de uitkomst zullen voor dit en nivolgende geflagten altoos van de zuiverheid hunner oogmerken overvloedige bewyzen uitevtren, 0 Zq.  JAARBOEKEN, September, 17S3. 1495 Zo veele plegtige verklaringen zo der goede en brave Jiurgery , als der Gezworene Gemeente, 1 veele ophelderingen van zaken, Wel Ed. < n Achtbare Heeren, ?o veele inftaotien der drie met U Wel Ed. en Achtb. disfentierende Leden, zullen5 die dan nog niets uitwerken, om U Wel Ed. en^ Achtb. te permoveeren, en tot zo dikmaals voor-( g'éflagëne Commisforiale befoigne, waar na de] gantfche Burgery én he«. Eerzame Collegie der Ge-1 meenlieden tot voorkominge van alie fadiieufé ge ; voiaen, zoo zeer zyn reikhalzende, te'relolveeren? om daar in ovtr alle pointen te handelen in het toeftaan van de welhowezene, van dekwalyk geajftruüerden te descbufeeren; en de differect:ale te applaneeren. T( n einde, nu nog de zo hoognodige Harmonie en dat v. r;rouwen, tusfehen U Wel Ed, en Achtbare , de geheele Burgery en de Gezworene Gemeente, door zulk een allergefchiklten we^ moge herleven , en op den ouden voet herfteld worden; op dat de reeds begonnen fcheure niet wyder en grooter worde, en tot onzer aller onvermydelyken ondergang men niet langer in zyn eigene ingewanden wroeten moge. Om alle deze redenen, en zo tastbaare motiven verzoeke ik nu ten derden male op het nadrukkelykfte, datU Wel Ed. en Achtb. het zo dikmaal voorgeflagene Commisforiaal zonder op uitdrukkingen of titulaturen in dit geval agt te geven, om al wat dierbaar is, tot behoudenis van rust en eendragt, al nog in ferieufe Confideratie willen neemen en daar toe refolveeren. En mogen deze myne inftantien met die metmy inftemmende twee Leden , van geen ingang of eenig effect zyn; en dat U Wel Ed. Achtb. het gantfche nader adres van de hand wyzen ofte eea contraire refolutie in dezen nemen. Zo betuige met inhasfie van al het geene by vorige advifen daar over reeds gezegt b-bbe, daar tegens ten plegtigften te moeten protefteeren, en Hhhhh 5 ten Zor- HEN. Advys an Bur' remr. v. I.Ca•ellen m 'oorfz. ■.aak.  i49tï NIEUWE NEDERLANDSCHE 7nr- ten eenemaal onfchuldig te willen gehouden zyn, aan alle de nadeelige gevolgen , welke daar uic zouden kunnen proflueeren en te dugten zyn. Met verzoek van infertie van dit myn advys, in de Memorien-en Refolutien - boeken dezer Stad. Verders is nog den 29 Augustus 1783 by de Regeering dezer ftad dit befluit genomen, Esetraëi uit de Memorie» en Refolutien - Boek der Stad Zutphen, Ventris den 29 Augustus 1783. T>e Heer Raadsvriend van Heeckeren tot Suideras, heeft ter Vergadering voorgedragen, hoe dat met groote verwondering in de Zuidhollandfche Courant van Woensdag den 27 dezes maands, welke hy de eer had by deze ten fine van lecfure over te geeven, had gelezen Copye van een brief uit Arnhem, de dato den 17 Augustus, waar byHaar Ed. Gr. Achtb. Refolutie van daags te vooreB, houdende in fubltante, om den Heer van der Capellen tot den Marsch by Misfive in beleefde en convenable termen te infinueeren, van die voorzieninse te willen doen , dat de begravenis van deszelfs Kind, aan den Roode Loop gelaboreerd hebbende, en in den gepasfeerden nacht in het Kwartier van Veluwen op den Engelenburg overlcede», uit confideratie der befmettelykheid van die ziekte, niet binnen deze Stad in de Kerk, maar elders mogtc komen te gefchieden, in het generaal, op de aller onbefehaamfte en malicieufte wyze was verdraait, vervalscht en getaxeeerd geworden ; terwyl zig fpeciaal met relatie tot zyn Perfoon, daar in deze notoire onwaarheid en laster bevend, als zoude zyn Ed. die vergadering be* legt  JAARBOEKEN, September, 1783. f497 |egt en oorzaak van 't ïieemen der vooraangetogece Refolutie geweest zyn. Duf hy, wei verre was, van hier door de gernentioneerde Refolutie te willen desavouceren, en te kennen te geeven, als of dezelve des tyds niet uit een heilzaam oogmerk, en conform deszelfs mede geadvifeerde, zour'e genomen wezen , of dat hy over een geval, gelyk aan 't onderhevige, d.iar voikomen confteeröe, dat gez. Kind arm die befmettelyke ïiekte had gelaboreerd, waaraan binnen aeze Stad nog niemand overleeden was, zwarigheid zoude vinden om Hun Ed. Gr. Achtb. (de gelegenheid zich daar toe opdoende) te convocceren, in tegendeel, by dezen kwam re verklaaren tot 't neerren van die Refolutie nipt alleen te hebben gecoöpereert; maar ook by aldien een in allen ppzithe gelyk geval eerst Rond te g> beuren, zich verplicht tc rekenen om dusdane Refolutie mede te h-'P n necnvv-n. Pan dat hy. nier onverfchilüg zvnde, over de jnfimuhticr , welke zjn perf on "door dusdanen Djffamat'ut en l'vt rover, als is den S"cbryver van gem. B'icf, orgecwyfeld met de kwaadaardigfte oogmerken, tig ns de waarheid aan, worden aangewreven: (door «iien hy in gemocde kan verklaren, van dc beteggihge van die Magiftraats vergadermg geen k< nr.is gedraagen te hebben, voor dat hom zulk* f.oor den Roedendraa^er namens den lieer pr;cfidcjrende , wiens verkiaringe hy hie! omtrent is ir.ioepende, is aangezegt gewórden, veel minder geweeten te hebben van de oorzaat van die convöcare) over zulks gemeend heeft, ter kennis van Hun Ed. Gr. Achtb. te mogen eii te moeten brengen, teneinde in de eerfte plaars var Hun Ed. Gr. Achtb te verzoeken en ie obcinee. ren zodane declaratoir, als tor, zyne volledige de charge, om daar mede de fcwaadaartige bedoelin gen, en belasteringen van zyn perfoon te feunnej open leggen, nodig zal wezen, voorts op dat Hut Ed. Gr. Achtb. omtrent de nulicieu/e taxatie vat 'sMa ZüT* phen. Befl. na- bens de Zuid' Holt Courant enz. 1 1 1  ZüTPHEN. Befl. nopens de Zuid Boll. Courant enz, i i i 1458 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Magiftraats Befolutiein 'tgeneraal, naar bevind] van zaaken zoudeD kunnen refolveeren. En hierop gehoord zynde de verkiaaringe der by het neemen van duk gem. Refolutie de dato den ié dezes maands prasfent geweest zynde Leeden, en wel inzonderheid die van den Heer Prajfideerende, houdende, dat de Vergadering des tyds op zyn bevel , na dat de doodgraver aan den gerichte had ker n s gegeeven, van last te hebben, om het Graf van den voorn. Heer van der Capellen tot den Marsxh ter byzetting van zyn overleedene Kind, 'tgee! op morgen vroeg weezende Zondag, zoude gelchieden, te openen, daadelyk om de hem daar toe n»,oveerende redenen, was belegt geworden: h naar gehoudene deliberatie goedgevonden, hier van deze aantekeninge te doen maaken, en aan welgem. Heer Raadsvriend van Heeckeren tot Sui» deras, daar van extract te verleenen, ten einde deswegens zodanig gebruikte maaken, als hy tot syne decharge zal nodig oordeelen en vermeenen :e behooren. En hebbep Haar Ed. Gr. Achtb., als kunnende niet ongemerkt pasfeeren , dat 's Magiftraats Refolutien niet de beste oogmerken en tot de heil?aam[\e eindens genomen cp diergelyke een Maücieufe cvy-e in de gedrukte nieuwspapieren worden gettixeert; wyders verftaan , aan de Magiftraat i/an Woerden , binnen welke Stad de voorfz» Courant gedrukt word , by Misfive te verzoeten , dat den Drukker van dezelve ferieuslyk negen worden gelast,' opgave te doen van den Schryv r of Toezender van opgem.' Brief en by sntdekking van denzei ven, by refcriptie daar van ian thnr Ed. Gr. Achtb. kennis te geeven, ofte >y faute van dien, hier omtrent van den Drukker >f Gourautier de vereischte fatisfactie te bezorgen. Onder ltond Pro vero Extraótu (was getekend) j. S. Wenthoit Secretaris* Tot  JAARBOEKEN, September, 1783.' 1499 Tot voorfz. befluit behoort het volgend getuigfchrift* Op den 16 Augustus 1783. Jud. van Heeckeren tot Kemna.de. Adam Godfried Clofe, Stads eerfte Chirurgyh van Gerichts weeë gevraagd zynde over üej ziekte, waar aan hef Kind van den Heer van der r, Marsch, de gepasfeerde nacht overleden, gelabo- 2 reerd heeft, verklaart, dat hy dezert ruim acht da- \ gen gepraktizeert heeft over dat Kind. \ Dat toen hy het eerst dat kind heeft gevifiteert j door hem bevonden is, het zelve te laboreeren aan een galachtige dïarrhia. ] Dat het Kind een dag of twee in die Raat is ge-« bleeven, wanneer zich een formeele dysenterie of. Roode Loop aan het zelve heeft ontdekt, gelyk zulks alzo aan den Comparant by examinatie is gebleeken, en de Medecinas Doftor Westenberg zulks ook bevonden en gedeclareert heeft S. A. L. Na pradefture heeft den Comparant geperfifteert. Pro vero Copia (was getekend) J. S. Wentholt Secretaris. Ook fchreven de Burgemeester en, Scheepenen en Raden dezer Stad den zelfden 29 Augustus 1783 aan de Regeering van Woerden dezen brief: ERENTVESTE, EERZAME, WYZE, VOORZIENIGE EN ZEER DISCRETE HEEREN! Wy hebben met de uiterfte furprife in de Zuidtïollandfche Courant van Woensdag den 37lteu Züf. HÏN« Getuig:hriftopens di iekie m 't lindvan fr. v.d, Napelen tot ie Vlarsch,  ZüTPHEtf. Brief van de Regee ring vm Zucphti mn die van Woerderj. 1500 NIEUWE NEDERLANDSCHE 27ften dezes Maands gelezen, eene daarin eepïaéts* te Lopia van een Brief uit Arnhem van den 11 Augustus, waarby onze Refolutie van daags tevoren , met betrekking tot de Begraving van bet Kind van den Heer van der Capellen tot den Marsch in een der Kerken alhier, alzo het zelve aan deRoo' ?e .L?CA'. had gelaboreert , en buiten dezer Stads 1 jurisdictie was overleedeu, genomen, op de maliceufte wyze, word verdraait* vervalscht en geneert, en terwyl ons en de jufticie ten hoogtten aan gelegen is , dat den Schryver of roezender van gemelde Brief worde ontdekt zo hebben wy vermeend, daar gemelde Courane'binnen ü Wel Ed. Stad wordt gedrukt, hier van te moeten kennis geven , met gedienlbg verzoek, dat U Eintveste de ioigneufte Perquifitien tot ont' dekking van denzelven willen doen, en by bevind van dien, daar van daatelyk kennis geven ofte wel by faute van dien, van den Drukker, cfCourantier, door wien gemelde brief is geplaatst geworden , te bezorgen zodanige Satisfactie , als oyereenkomfljg de natuur der zaak in gosde Tuftitie vereischt wordt, oirbiedig zynde by dereelvke voortkomende gevallen , 't zelve te zullen reciproceeren. Waarop ons verlatende , bevelen Wv U Erntveste in Godcs Heilige befchermioge. Gelchreven te Zutphen den 29 Augustus 1783. Erntveste, Eerzame, wyze, Voorzienige en zeer Discrete Heeren! UErntv. goede Vrienden, Burgeweest eren, Scheepenen, en de Raad der Stad Zutphen, Ter Ordonnantie van dezelve* (was geteekend) J. S. Went holt. Het  JAARBOEKEN, September, i^. 1501 Het antwoord van de Regeering van Woerden van den 10 September 1783, was aldus ingerigt: EDELE GROOT ACHTB AA RE HEEREN» 'T'er beantwoordinge van U Ed. Gr, Achtb. Mis•*■ five van den qo Augustus laatstleden , welke Misfive aan den Praefident Burgemeester, n;ët eerder, dan den sden dezer is ter hand gekomen, en vervolgens in onze eerst Ordinaire Vergadering den oden dezer gecommuniceert, vinden wy ons verpligt U Ed. Achtb. provifioneel te berig. ten, dat wy om aan UEd. Gr. Achtb.oogmerk te voldoen, ter ontdekking van den Schryver vaneen Brief uit Arnhem, van den 17 Augustus laatstleden, geplaatst in de Zuidhollandfche Courant van den 27Rendito, den Courantier daar over hebben onderhouden, en naar den Schryver of Toezender van de voorfz. Brief hebben onderzoek gedaan , en ten antwoord bekomen, dat door de menigvuldige Brieven, die hy dagelyks ontfangt, het hem onmogelyk is den Schryver zig te herinneren, of te weeten, of hy dezelve Brief nog heeft, of niet, dog dat hy egter dagt dien nog wtl te zullen hebben, en aannam daar na te zoeken , en dezelve , indien hem in handen mogte komen , aan ons over te geeven ; wanneer wy niet zullen nalaaten U Ed. Groot Achtb. daar van zonder tydverzuim kennisfe te geeven. Waar mede wy, na ü Èd. Groot Achtb. in Godes Heilige Protectie bevoolen te hebben, biyverj EDELE GROOT ACHTBAARE HEEREN! U Edele Groot Achtb goede Vrienden, Burgemeester en en Vroedfchappen der Stad Woerden. Woerhen Tel Ordonnantie van dezelve. den 10 Sept, 1783, ("was getekend) D. S w a v \ n g. D« Zotphe-n. Antu', van de Regeering van Woerden aan die van Zutphen.  ' ZüT!»H*N. Brief gevoegd by de advyfen van .de drie Murge. mrs. ï5g* NIEUWE NEDERLANDSCHE Dè advyfen van de drie in gevoelen verfchillende Burgemeesteren welken wy hier voren bl. 1453 tot 1457. hebben medegedeeld ï zyn door den druk waereldkundig gemaakt met dezen bygevoegden brief: MedeuusgersI Zoo lang Nederland, Nederland geweest is, eti zelfs, toen hec onder dé hatelyke Slaverny, van den wreeden Philips zuchtte-, is nimrrier eené Burgery door hare Overheid zoo behandelt, als wv; — onder de eigehdurskelyke Regeering van den Pruisfifchen Koning, daar alles van dé wenk van eenen Voret afhangt, wórden de Bo.waareö der Burgeryen aangehoord, onderzont en beöori deeld: hier, - ongehoord afgeflagen; Hef lenkditji waarde Medeburgers, tot welk eene laagte zyn wy vervallen;— Te midden in een vry Gemeenebest,— onder een braaf eerwaardig Volk, dat, door Gods goeiheïd , zyce rechten begint te kennen en te verdedigen, zyn wy, en wy allen minder vry, ~ meèrder verdrukt dan Onderdanen van eenen oppermagtigen Koning; - Het afflaan onzer billyke verzoeken, die wy bedaard zender zweem van oproer, onder het oog onzer Regenten gebragt hebben, - ons van buitenfpodrige pretenfien; ongehoorde eisfehen te befchuldigen , - de bewaarders, de allereenigfte bewaarders onzer dierbaare Vryheid, onze eigen Reprefentanten, de Gemeenslieden, onveroordeeld, van alle magt en invloed t e beroven, zyn daaden , dienegen onzer Regenten, die van ons en van ons alken hunne magt omringen , voor het oog der geheele waereld, ongeltraft, hebben durven uitvoeren; — Hun gedrag bewyst volkomen, dat hun oogmerk is, het begonnen plan, het koste wat het wil, vol te houden, en onze verzoeken, hoe billyk ook, nooic ge*  JAARBOEKEN, September, 1783. 15*3 gehoor te geeven: dit onuitvoerlyk te maken is onze pligt, — en dit hebben wy in onze macht, j myne Medeburgers, zoo wy maar onze eigen waardy kennen , en het eenig middel, dat ver-1 drukte Burgeren , overig is , de Wapenen met 1 yver by de hand nemen. 1 De Wapenen myne Vrienden, - dit woord moet U j nietverfchrikken,- ik raade Ugeen oproer, geen, plundering, geen geweld aan, — hier van yst elk \ braaf Burger, dit is het werk van gepeupel, — j dog ik raade U de Wapenen, die gy hebt, en die 'er zekerlyk een groot gedeelte hier aanwezig zyn , zoo veel mogelyk te doen herlïellen: Dan alle, die onze addresfen getekend hebben, bedaard, by eikanderen te doen komen, elk met zyn geweer, in die byeenkomst middelen te beramen, over de gefchikfte wyze om zig in den Wapenhandel te oeffenen, en teffens in die zelfde byeenkomst een addres aan de Magiftiaat te tekenen, en daar by aan dezelve te communiceefen, dat gy ter befcherming van Uw wettige regten, ter beveiliging uwer Overheid, voor de zekerheid en Vryheid Uwer Vrouwen en Kinderen befloten hebt, U in de Wapenen te oeffenen; Geloof my, myne Medeburgers , zoo lang Uwe verzoeken , verzoeken van weerlozen zyn, zult gy niets vorderen: het kost weinig Burgers af te wyzen , die niets kunnen doen, dan een traan laten over het mislukken hunner pogingen, gy moet U Wapenen myne Vrienden; hefteed alle Uwe vlyt, alles wat mogelyk is, om hier in te Hagen, — Raak alle uwe overige pogingen, totophetoogenblik, dat gyhetzwaard hebt aangegordt, — breng dan op nieuws Uwe belangens onder het oog uwer Regenten, beweik! dan op nieuws uwe belangens onder het oog Uwe) Regenten , bewerkt dan op nieuws den invloed Uwer Gemeensüeden, en gy zult nngetwyffeld fla gen;- Het Opperwezen, dat ons vry eefchapei heeft, - dat Reeds de zaak der Vryheid en de Deugd voorltaat, maar in droeve tyden voor he Vaderland wel eens het vrye Bloed van eerlyki Iiiii Bur Zur- HEK. Sriefge'oegd by k advyen van Je drielurgeneesters. 1  ZnT- PHENé Brief ge voeg el b de advyfen van de drie Burge. meesters, 1 s s , ' J ] T504 KfêÜVVE NEDERLANDSCHE Burgers voor bet welzyn des Vaderlands opeischt,' zal ook onze zaak befchermen, onze pogirgen doen flaagen. Vryheid, Deugd,'Godsdienst, al- ■ les noopt ons, myne Medeburgers, om dit eenigst, ?dit laatlle midde! te beproeven om onze Vryheid, door zoo «veel dierbaar bloed gekogt, ongeschonden aan onze Kinderen over te leveren. Een uwer eerlyklfe Regenten is in de mogelykheid het voorbeeld ter wapening te geven, — onderfteund, overreedt hem, dezen Rap te doen,--- dit zou het uiterfte toppunt zyner braafheid zyn. By gelegenheid der uitgaaf dezer Rukken heb ik het myn pligt geöordeeld, uw lieden dit onder het oog te brengen; niets zal my genoeglyker zyn, clan deze myne pogingen met een gelukkigen uitflag bekroond te zien, niets my meer fmerten, dan uw lieden weerloos, en daar door voor eeuwig flaaven te zien blyven. Uw MEDEBURGER. Deze brief was hier en daar verzonden met de navolgende advys briefjes: , Copia. Leeuwarden den 25 Augustus 1783. Myn Heer van Beest! s, Ik hebbe de eer , U Ed. hier nevens in , Commisfie te zenden het onderftaande goed; , meerder hier van nodig hebbende, ver, zoeke te gebieden aan die na groetenis'e blyft. Myn Heer! Uw Dw. Dienaar Je Klap op de Zweep, Willem Vaderlander, z Advyfen 3 St. verk. 4 St. pro vera copia J. S. Wentholt, Secretaris." Als  JAARBOEKEN; September, 1783. 1505 Als ook nog Copia. , Leeuwarden den 25 Augustus 1783. Myn Heer Bakker.' „ ik hebbe de eer, UEd. hier nevens in „, Commisfie te zenden het onderftaande goed ; 3, meerder hier van nodig hebbende , verl zoeke te gebieden aan die na groetenis„feblyftl Myn Heer! UE. Dw. Dienaar De Klap op de Zweep. Willem Vaderlander* 8 Advyfen 3 St. verk. 4 St. pro vera copia J. S. Wentholt, Secretaris.^ De Regeering dezer ftad zondt den 2 September affchriften van voorfz. Hukken, aan de regeering van Deventer, en fchreef haar dezen brief: WEL EDELE GROOT ACHTBAARE HEERENJ Nademaal binnen onze Stad voor eenige dagen is gedisfemineerd en alom Verfpreid geworden zekere feditieufe brief, waarvan Wy U Wel Ed. Groot Achtb. by dezen een exemplaar doen toekomen , met verdere informatie, dat die brief is geweest annex aan zekere gedrukte Advyfen van liiii 2 de Zut-  1506 NIEUWE NEDERLANDSCHE Zot- Brief van de Regeering van Zutphen aan die van Deventer* } j. S. Wektholt. De de Heeren Ferfege, de Roode van Heeckeren en van der Capellen tot Rysfelt, voorts overgezonden met de Advysbriefjes, waar van alhier copye authenticq , conform w.lke dan ook de Exemplaaren Dingsdag of Woensdag by de daarin vermelde Boekverkopers zyn ontvangen.' En terwyl wy van ter zyden zyn geïnformeerd, dat gezeide brief binnen U Wel Ed. Groot Achtb. Stad, zoude gedrukt wezen , en er Ons en de Juftitie ten hoogflen aan gelegen legt, dat den Aucteur van dit oproerig ftuk uitvindig worde, waar toe niet weinig zoude opereeren, by aldien de Drukker van dezelve bekend wierde. —— Zo verzoeken Wy op 't gedienftigst, dat U Wel Ed. g root Achtb., tot Huur van de Juftitie, in al!e fecretes. fe op de foigneufte en ferieufte wyze alle mogelyke recherches willen doen en neemen, ten einde de Schryver , Toeziender of Drukker van de gelibelleerde Brief worde ontdekt; voorts by eenige bevindinge daarvan aan Ons kennisgegeven.— Terwyl Wy, oirbiedig zynde, hetzelveïn voorcomende occurrentien te zullen reciproceeren, ü Wel Ed. Groot Achtb. ia Godes heilige be[cherminge bevelen. Wel Ebele Groot Achtbare Heeren! U Wel Ed. Groot Achtb. Goede Vrienden en Nabuuren Burgemeesteren, Scheepenen en Raaden der Stad Zutphen. Gefchreven te Zutphen den aSeptember 1783. Ter ordonnantie van Dezelve  JAARBOEKEN, September, 1783. I5»7 De Regeering van Deventer beantwoordde voorzeide brief van de ftad Zutphen, den 0. September in dezer voege: WEL EDELE GROOT ACHTBAARE HEEREN! UWel Ed. Groot Achtb. Misfive van den aden dezer enbygevoegde Stukken by ons ontfangen en ter onzer Vergaderinge gelezen zynde, hebben Wy de zaken, daar in vermeld, van dien aart en deïicatesfe gevonden , dat Wy daaromtrent niet dan met de uiterfte omzigtigheid hebben kunnen of mogen te werk gaan, terwyl het feditieufe van het ftuk , zoo als zulks door U Wel Ed. Groot Achtb. aan ons werd opgegeven , in het byzonder eene allernauwfle oplettendheid kwam te vorderen: — Wy hebben derhalven niet nagelaten , den inhoud der Misfive, als mede der bygaande Hukken, tot een allerferieust pnindt onzer deliberatien te Rellen; dog, by eene nauwkeurige examinatie van zaken, hebben Wy tot ons leedwezen bevonden, daarover met weinig of geen vrugt te kunnen delibereren, doordien in een zaak van dat verre vooruitzigt, waardoor op eene dire&e wyze de Vryheid dei Drukpers zoude worden aangetast, vereischt word een behoorlyke en legaale kennis van alle dat getne, wat tot zodane znak eenige relatie kan hebben, of dezelve eenigzi ts kan toucheeren. In het voorhanden zynde geval zouden Wy ir de eerfte plaats legaal moeten zyn onderrigt vand« Advyfen der drie Heeren Leeden van U Wel Ed, Groot Achtb. Vergadering, waaraan het exemplaar der aan Ons toegezonden gedrukte brief, door U WelEd. Groot Achtb. feditieusgenoemd, is geannccleerd geweest, terwyl Wy in de tweede plaats op dezelve legale wyze zouden moeten zyn geïnformeerd van het different, tusfchen U liiii 3 Wel ZUTPHEN. dntw. van De* venter aan Ztrtohen.  7UT-- yuÈcj. Antw. van De venter aan Zutphen. 1 ïjog NIEUWE NEDERXANDSCËft- Wel Ed. Groot Achtb. en de Gezwoorne Gemeente van U Wel Ed. Groot Achtb. Stad fubfifteertnde , alzoo dit different een van de voornaamfte ingrediënten der gedrukte brief Tchyne uittemaken: — want voor zoo verre Wy het ftuk op zig zelve in het afgetrokkene hebben befchouwd en overwogen, kunnen Wy niet ontveinzen, daar m niets direcfelyk te hebben gerencontreerd , dat van eenige aanhitzing tot oproer, waarvan Wy met alle weidenkenden een afgryzen bebben, en het welk Wy altoos zullen helpen tegengaan, dé tekens draagd: — De aanfporing tot her herftellen van de Wapenen der Burgerye, daarin', hoe wel in fterke, en door ons niet goedgekeurd wordende, bewoordingen, die cgter onzes bedunkens! meer in een welmeenende yverzugt, dan in een kwaade intentie haaren eorfprong "fchynen te hebben , voorkomende , vertrouwen Wy, dat niets anders als het welzyn van ons lieve Vaderland en behoud van deszelfs eêlfte pand , de'duurgekogte Viyheid, ten doel zal hebben; althans met dusdanige heilzame en op goede gronden fieunendeoogmerken is zodanig een herftel der Wapenen binnen deze Stad door onze Refrlutien, daarover genomen , te zeer aangemoedkt en goedgekeurt, om z.ulks elders te helpen disapprobeeren, of daarin, zoo als ü Wel Ed. Groot Achtb. hetzelve fchynen optevatten iets misdadigs of oproerigs te vinden: A-laar, alfchoon het Ruk ten uiVrften oproerig cn te veroordeelen was, zouden Wy égter niet in Haat zyn, binnen deze Stad eenige recherches na den Drukker of Toezender van hetzelve tc kunnen doen 5 immers in het onderzoek v?n een zaak van die natuure word by Ons meerder als losfegerugten, waarop U Wel Ed. Groot Achtb. zig alleenlyk fchynen te gronden, vereischt, want nog in ü Wel Ed. Groot Achtb. Misfive, rk>g in de aan ons toegezondene autheutiqueCopiender Advysbriefjes, hebben Wy kunnen vinden of ontdekken eemg bewys, valide genoeg, om Ons 1' te  JAARBOEKEN, September, 1783.. 1509 «overtuigen, dat de meer gementioneerde brief'alhier zoude zvn gedrukt» of uit deze Stad na die van U Wel Ed. Groot Achtb. gezonden. Alwaarom Wy dan bv dezen moeten verklaren, niet in ftaat te zyn, aan'U Wel Ed. Groot Achtb. verzo-k de kunneu defereeren. Wy twyfelen geenzints,-of eene nauwkeurige overweeging van alle de redenen en motiven, door Ons, om het gewist der zaak in het breede geallegeerd, zal Ons weigerend antwoord by U Wel Ed. Groot Achtb. piet alleen ten besten duiden, maar zeifs Ons over onze trndel en denkenswyze de volkomen goedkeuring van ü Wel Ed. Groot Achtb. doen wegdragen, terwyl Wy ter dezer gelegenheid al nog betuigen, zeer bereid te zyn, tot Huur van Juftitie al'es re helpen doen en te verrigten, wat men van üns in alle biliykheid kan verwagten. Wsarmede deze eindigen, terwyl Wy ü Wel Ed. Groot Achtb. san Gode bevelen en verblyven. Wel Edele Groot Achtbare Heeren! U Wel Ed. Groot Achtb. goede Vrienden en Nabuuren. Ter ordonnantie van Dezelve Deventer A. H. Cramer,, Secretaris. den 9 September 1783. Ook hadt de Regeering van Zutphen nog den 2 September 1783 de navolgende Publicatie doen afkondigen, PUBLICATIE. Bursemeefteren, Schepenen en de Raad der Stad Zu'phen, nietzonder de uiterfte mojgnatie, en Iiiii 4 mei Zutphen. Antw. van Deventeraan Zut- Ohen.  Zutphen. Publ. tegeus ze' keren brief enz. i I i j ! 1 i 1510 NIEUWE NEDERLANDSCHE met geen minder misnoegen, in ervaringe gekomen zynde, hoe dat voor eenige dagen binnen deeze Stad is gedisfemineerd en alom verfpreid geworden eene gedrukte zeer vuilaardige en fchandelyke Unef, ftaande aan 't hoofd van dezelve Medeburgers, en wezende getekend Uw Medeburger. Een Brief, blotelings gefch'kt en ingerigt ter veroorzaking van tumultuefe beweegi gen en oproer: doordien, niet tegenftaande voor elk een iefelyk Burger en Ingezeten deezer.Scad de weg v°an rechten open ftaat, en aan niemand, die eenïge gegronde grieven en bezwaa.en op eene decente en betameyke wyze komt voor te draagen, immer behoorlyk recht is verweigerd, ofte dat deswegen geene voorziemnge zy gefchied ofte zal gedaan worden; met a leen de Magiftraat dezer Stad hoewel ingewikkeld, op eene verregaande en ongehoorde wvze wordgeiradaceerd, en geclumnieerd, maar ook de Burgers op eene allerkwaadaardigfte manier ™ .gAWaJlendf "menroctingen als anders opgezet, (trekkende allezins tot ftooringe der gemeene rust en inzonderheid tot eene opentlyke vmpendie der justitie welke laatfte daaraan ten hoog iten geegen isdat dusdanige godloze en verfoeijelyke oprokkingen ontdekt, en de Atfeurs, zoo wel alsde bauteurs daarvan naar verdienften, anderenten exempel, worden geftrafc, _ Zoo is't, dat Bur. gemeesteren, Schepenen en de Raad welgemeld hL,f ' tot eene fP°edige ontdekking van dien ï Z^i™* pr?mie van een buizend Guldens, Lrff fl33 r d?n4eeDfn> die den Infteller van - 3I?euff bnef zal weeteB aan te wyzen , ÏSJ »&idat daanvan n5 rechten zal kunnen overuigd worden; zullende des aanbrengers naam,des eg>erende, gefecreteerd worden; met verfere Shr! Va° lmPun,tTe,c> z°° «aar aan medeplichtig vk SaaZhn60' L3S[Itnde e"geWedendePeindeg•en en 2 60 *™ Ü,le B,urSeren en Inwoonde1e dat JS? S e^DJedrer'die zulks aangaanmochie, aat zich van ,t disfemmeeren van deeze, en in 'tge-  JAARBOEKEN, September, 1783. 1511 'c generaal van alle feditieufe en laster gefchrifoen zullen hebben te onthouden, met ferieufe waarfchouwing, dat daartegers met alle nadruk en rigueur, zonder de minne conniventie, zal voorzien en procedeerd worden. — Ten welken einde deeze tot een ieders naricht zal gepubliceerd en geaffigeerd worden naar behooren. Aldus gearrefteert in Senatu den 1 Sep. tember 1783. ( onder ftond} Ter Ordonnantie van dezelve ( was getekend ) j. s. wemtholt. Arnhem. Wy hebben hier voren uit Zutphen gezien, wat de Staten dezer Provincie nopens de be wegingen in deze ltad voorgevallen, beflo ten hebben. In gevolgen van dar beflui wierdt den 2 September de navolgend< Publicatie gedaan: W/y Erf-Stadhouder en Raaden , in naame vai ™ de Edele Mogende Heeren Staaten des Fui ftendoms Gelre en Gaaafichap Zutphen, doen t( weeten; alfoo, niet tegenftaande niet alleen de wq van Regten binnen deze Provincie voor elk en een ie der, die in zyne Eygendommen, Vryheden, Regten Privilegiën, en wat verder van dien aart loudi mogen weefen, mogt vermeenen benadeelt te zyn altyd heeft opengeftaan, gelyk die ook alnogope; ftaat, maar ook boven dien Haar Ed. Mog. d Heeren Staaten deefes Furftendoms enGraaffchap Iiiii $ n°° Arn» hem. Publ. tegens oproetigebewegiff gen enz, 1 r > > > 1 S c  ijl9 NIEUWE NEDERLANDSCHE A«NBt*i. Pubt.t?- gens oplo.tigebewegingen enz, 1 1 I 1 \ •% 1 c v 2 Z n t< ai w tc p: o: cl nooit hebben geweigert om de 'gegronde klaeten van hunne ïefpecïive Onderdanen, rakende eenig nadeel, 't geen aan dezelve, d?or wien het ook zoude mogen wezen, mogt werden aangedaan, te hooren en daaromtrent lodaftige voorfieninge te doen.als mee de groüden van conftitutie defer Provincie 'en hec wettig belang der Onderdanen het meeft overeenkomende foude kunnen worden bevonden; Wy egter niet zonder d'uytterfte bevreemding enindi»natiehebben moeten verneemen,dat zedert eenige tyd op meer dan eene plaats binnen deefe Provincie een geeft van oproer, eyge rigting en zamenrotting :s losgebroken van zodanen aart, dat zulks allefints is ftrekkende tot verftoringe van d'algemene ruft, tot vlipendie van 't gezag der Weten, Juftitie en Regeermge,en tot perturbatie van ie veiligheid der goede en vreedfame Ingefetenen, «?aar van de pernicieufe gevolgen tot het grootfle ïadeel van de geheele Provincie, indien daar ih liet fpoedig werd voorfien, ten hoogden te dugen zyn. ° Zoo is st, dat Wy, uit kragt van 's Landsfchapg {.efolutie van den a8. Aug. jocgftleeden. goedgeonden hebben hier mede alle en een ieder, van rat ftaat, rang, of conditie hy ook foude mogen reefen, op het ernftigfte te vermaanen en te ge» iften om zig zorgvuldig t' onthouden van aïlefeitieufe zameurottingen en andere tumultueufebe'egingen, uit wat oorzaak of onder wat pratext ulks ook zoude mogen weefen. waar onder van ïlfs mede begrepen is, om zig niet te bemoeijen iet zaken van de Regeeringe of executie der Wet:n, 't welk aan geen particuliere perfoonen paft, s mede het famenbrengen of vergaderen van geapende Manfchapen buyten fpeciaal confent en eftemminge der officieren en Magiftraten van de aats. Laftende in tegendeel wel expreffelyk een ieder n zig ftil en vreedig, als goede en getrouwe Onïrdaanea betaamt, dragen, en aan haare wet- tige'  JAARBOEKEN, September, 1783, 1513 tige Overheeden slle verfchuldigde refpccf én agting toe te dragen , en zig re wagten van dezelve, het direct of indireét met woorden of werken, te beledigen of te injurieeren. Alles by poene, dat tegens d' Overtreeders van dien zonde: aantien van perfonen op't riegoureufte, als Verftoorders van d' algemeene ruft, zal werden geprocedeert. En, op dat niemand hier van eenige ignorantie falhei ben te praetendeeren, fal deefe allomme binnen deefcn Furfterdom en Graaffchap zoo in de Steeden, al ten platten I,ande, werden gepubliceert en geaffij;eert ter plaatfe, daar men zulks gewoon is te doen, met bevel aan alle Offlcieren en Magiftraten om, foo veel een ieder aangaat, aan d' executie defes en nakominge van dien de hand te houden. ' Dies t' oirconde is dees opgemelten Furftcndoms en Graaffchaps fecreet Segel op 't fpatium gedrukt, en deefe door den Griffier onderteekent geworden» Gegeeven t'Arnhem den 3. Septenv ber 1783. ( wderflond ) .Ter Ordonnantie van Dezelve. (was getekend) F. W. van den STEEN HOLLAND. 'sGlUVENHAGE. Eer wy het verhaal van praliminaire 0 voorlopige getroffene Vredensartyke le Arnhem. Publ. te. gens oproerigebewegingen enz» £  iji4 nieuwe nederlandsche 'sGra. venhace. i 1 J j 1 3 3 3 y. ?! 5! * j: 50 33 3? 33 , 33 m O di len mededeelen, is het van belang, op eenige byzondere gebeurtenisfen, in dei. loop van de onderhandelingen, desvvegen te Parys gehouden, het oog te vestigen. Dusdanig is i. dat de Afgezanten van Groot Brittannie te Parys de Praliminairen of voorlopige voorwaarden van Vrede met de andere oorlogende Mogendheden, Frankryk en Spanje floten, eer zy met de Hollanders in mderhandeling wilden treden. 2. De afltand iran Negapatnam en onbelemmerde vaart in Ie OosterfcheZeeën, waarop de Engelfchen )leven aandringen, rekte die onderhandelinren uit tot den 7 April 1783, wanneer de Mgemeene Staten aan hunne Gezanten te 5arys bevel zonden , „ om eindelyk tot de , Conclufie der Traclaaten mede te werken , op de voordeeliglte Conditiën, die zy voor , de Republiek bedingen konden, wanneer , zy, tegen alle verwagting, en in weerwil , hunner verzoeken en vertoogen het oogen, blik gekomen zagen, dat de andere Mogendheden het definitief Traéiaat zouden tekenen, zonder by treeding van den Staat; inhajreerende niet te min Hunne HoogMogende de Ordres, aan de Heeren Ministers bevoorens gegeeven, betreklyk de beletzelen , welke de Engelfche voorgaven aan hunne Scheepvaart te zyn toegebragt geweest." 3. De Hollandfche Gezanten te Parys, et den Bewindhebber, en Advocaat van de ost-Indifche Maatfchappy, die geduurende :zen oorlog zig te Parys hebben opgehouden,  JAARBOEKEN, September, 1783. 1515 den, geraadpleegd hebbende, op het vinden van iets, dat aan Nagapatnam voor Engeland konde opwegen, verklaarden aan den GrootBrittaniichen Gezant Fitzberbert „ datzy, „ ter betooning van hun verlangen om alle „ zwaarigheden , die het herllel van den „ Vrede tusfchen de beide Natiën vertraag„ den, uit den weg te ruimen, tot remplacement van Nagapatnam, aanboden te cedeeren des Compagnies Etablisfementen „ op de Westkust van Sumatra en Suratte, „ en dat, aangezien de importantie van die „ Cesfie, men daar tegen ook vertrouwde, „ dat men van de zyde van Engeland in het verder arrangement der zaaken alle conve„ nable infchiklykheid zoude betoonen." 4. Het is wel zo, dat men zig met eenige toegevendheid van den kant der Engelfchen vleide, vooral wanneer men herdenkt, dat de Staatssecretaris Fox, wanneer hy in 1782 aan het bellier van Staatszaken in Engeland was gekomen, zeiven openlyk in een vol Parlement betuigd hadt, dat, na het naauwkeurigfie onderzoek in de Minifleriale papieren, hy zelf geene fchaduw van voorwendze, om de Hollanders aan te vallen, hadt kunnei vinden: Ten zy men ilelle, dat hy zulks voor namenlyk gezegd hebbe, om Lord North, onder wiens bellier het oorlog was uitgebroken. en aan wien Fox opvolgde, te befchuldigen, ei om hier door de Hollanders, aan welken h} terilond eene afzonderlyke Vrede liet aan bieden, handelbaarder te maken. Dog wa hier van zy, dit voorftel Haagde weinig. Ni ver 'sGra- /ENHA5E. ; 1 r c l  J5»ö NIEUWE NEDERLANDSCHE *sGra VENHASE. 3 3 J 3 J 3 3: j' i • verloop van eenigen tyd gaven de Engelfche Gezanten aan den onzen ten antwoord: dat „ het Cabinet van St. James, die Propofitie „ wel in overweeging genomen , maar ge„ hee.1 onaanneemlyk had gevonden; datSu„ matra's Westkust en Suratte, hoe zeer de „ Republiek, misfchien voor haar zelve,daar „ aan veel importantie konde attacheeren, „ voor Engeland van geen het minfte belang „ waren, en dat zy by herhaling de llrikte „ ordres hadden ontfangen, omhy het Uiti. „ matum, bereids in January geremitteerd, „ te perlifteeren." , S'. Hierop ontwierpen de Engelfehen eenige Artikelen , welken zy meenden, dat de voorlopige voorwaarden van Vrede zouden kunnen uitmaken. In dit ontwerp wierdr5 „ behalven de vordering van Negapatnam „ met haare onderhoorigheden, en de onhete paalde vrye Vaarten in de. Oosterfche 9 Zeeën, nog geëischt de Verpligting om „ hetSalut op Zee te geven, overeenkomstig het geen bepaald was geweest , by het , vierde Artykel van het Tra&aat Van IVest* , munfienéy^, en dat men mede, totvoor, koming van alle klagten, welke zig om> , trent de Vaart op de Kust van Africa van , tyd tot tyd hadden opgedaan, zig ter we, derzydeverbondtom onder geenerlei voor, wendzel eenig beletzei toe te brengen aari i den Handel van vreemde Natiën , in de , Havens van een der beide Mogendheden , op die Kust." 6. De Hollandfche Gezanten daar en tegen  JAARBOEKEN, September, 1783. 1517 gen gaven een ander plan, zo eenvouwig, als mogelyk was. ( Zie hier voren bl. 137a11 en volgg.) Dog de Engelfche betuigden/ dat men niet zou afzien, nog van de Vrye Vaart door de Molukken of Specery-Eilanden , nog van het Salut of den eergroet op Zee, op den ouden voet, nog van de Vrye handel aan alle Volkeren in de Havens der beide Mogendheden op de Kust van Afrika, nog van Nagapatnam , of eenige andere bezitting van gelyke waarde. Hier tegen wierdt wel van de zyde der Hollanders ingebragt, dat het nutteloos was , omtrend de Vaart door de Molukken iets in de Praliminairets in te voegen, aangezien men bereid was om alle gegronde klagten daaromtrend in het vervolg voor te komen; dat de punten wegens het Salut, en den handel op de Kust van Afrika tot de volkomene Vredefluiting dienden te worden verfchoven ; dat men met geene mogelykheid eene andere bezitting van gelyke waarde, in de plaats van Nagapatnam, konde geven, buiten het geen reeds was aangeboden: dog te vergeefsch: de Engelfchen bleven onverzettelyk. Onderwyl hebben zommigen gemeend zeker te weeten , dat het det Engelfchen niet zo zeer om die voorwaarden te doen was, dan wel om de Hollanders te beweegen, om de Voorwaarden van Vrede te Londen, zonder tusfchenkomst van het Franfche Hof, te fluiten; dat zy dan wel zouden willen "gunftigere Voorwaardens aan de Hollanders toeftaan , om derzelver Vriendfchap te herwinnen, maar niet 'sGra- •e.nha- :e«  1518 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra venhace. niet te Parys , wanneer de Engelfchen die voordeelen niet zo zeer vrywiilig zouden fchynen afgeftaan te hebben, als veel eer door, den invloed der Franfchen daar toe te zyn genoodzaakt, en dus de eer en gunst en dank alleen op de Franfchen zouden t' huis komen. Daar zyn zelfs Staatsleden geweest, die zig hier van zo overreed hielden, dat zy in de Vergadering van Holland geftemd hebben om zei ven regelregt iemand naar Engeland te zenden,om daar te beproeven, wat men zoude kunnen verkrygen. Dog de andere vreesden hier door de vriendfchap met Frankryk te zullen verkoelen. Onderwyl is egter nog de Heer Tor, die voorheen naar Venetien is gezonden geweest, onder de hand, (zoo menfpreekt) naar Engeland gezonden; maar, fchoon van zyne verrigtingenniets is uitgelekt, heeft men egter ook daar van geen de rninlte gevolgen gezien. 7. De Hollandfche Gezanten dan ziende, dat zy niets konden verkrygen, en door den Staatsdienaar van Frankryk en de Gezanten der andere Mogendheden aangeport wordende , oin in hunne onderhandelingen wat fpoed te maken, verklaarden dan eindelyk, . dat, zo men dan volftrekt op den „ afftand van Nagapatnam, of een Equiva„ lent van dien , bleef liaan , en door de „ fchikking van dat point al het overige kon „ worden gevonden (zo als de Engelfche „ Onderhandelaars nu en dan hadden te ken„ nengegeven); zy genegen waren, om een „ Equivalent in geld te geven, en daar over „ op billyke Voorwaarden te handelen." Men  Jaarboeken, 1783. '5«* Men dagt, dat dit vborftel in de tegenwoordige, tydsomftandigheden, daar Engeland zeer om geld verlegen was, ingang zoude vinden. Egter wierdt het koel ontvangen, en naauwlyks nam men aan, om dien voorflag ter kennisfe van 's Konings Staatsdienaars te brengén, en daarop bevel af te wagten. Hier mede verliepen wederom twee maanden, in welken tyd dan ook de Heer Tor, zo alswy boven zeiden } naar Engeland is gezonden geweest; maar vrugteloos. Den 10 Augustus 1783 verklaarde de Groot-Brittanifche Gezant, Hertog van Manche ft er, aan onze Gezanten, „ dat het Ministerie van den Ko„ ning in nadere overweeging hebbende ge„ nomen alle onze gedaane vooillagen, be„ vonden hadt, dat 'er in de daad maar drie „ poinéfen waren, waar in men voornamen,, lyk met elkander verfchilde, namenlyk i, de Afftanden, de Vaart in de Oosterfche „ Zeeën, en het beding over het geven van het Salut op Zee. • ' „ Dat zy ten aanzien vanheteerlïe, van de s, vordering van Nagapatnam met deszelfs „ onderhoorigheden niet konden afzien, maar j, dat hy Heer Ambasfadeur gaarne zyne goei, de dienden zoude aanwenden , dat men „ aan de Republiek, in aanmerking van het „ belang, dat zy in het behoud van die be„ zitting ftelde, en thans geen ander gefchiki 5, Equivalent wist aan te bieden, voorbe- hield het regt, om dezelve ten allen tyde te. j, rug te krygen, wanneer zy zig. in ftaat be„ vündt om Engeland door middel van eeniKkkkk n Ui VENHA-  1520 NIEUWE NEDERLANDSCHE VEN HA' GE. „ ge andere afftand fchadeloos te Hellen. * „ Dat voorts belangende de Vaart in de ,, Oosterfche Zeeën, het Ministerie den gedaanen voorflag niet kon goedkeuren; dat „ 'er geene onderbande ingen noodig waren „ om een Vryheid van die Vaart te bedin„ gen; dat de Zee voor een ieder open en „ vry was; dat de Engelfche Onderdaanen, ■ i die de Zeeën ook akyd bevaaren hadden,, ?> zouden voortgaan daar op te vaaren , en dat, ' zode NederlandfcheMaatfchappy hun geen „ onbehoorlyke verhindering hadt toege„ bragt, of dat 'er .geene grove klagten we„ gens mishandelingen gedaan waren, zy de„ ze zaak niet eens op het tapyt zouden heb„ ben gebragt ; dat men zelfs de periode „ daar toe betrekkelyk by bet overgegeven ,, ultimatum zo algemeen hadt gelïeld, als. „ mogelyk was, om geene aanttoot aan de „ Republiek te geven: dat, men daarvan „ ook niet konde afgaan ; dat zo men van „ onze kant,het zy onmiddelyk, hetzy door „ Commisfarisfen, in een onderzoek van dit „ onderwerp wilde komen, of in eene uitpluis „ zing treden van de klagten, zy alle hun„ ne oude klagten, van de Vrede van Munlter „ af, zouden moeten ophaalen , en dat zy „ ook zouden eisfchen bewys van het ver,, meend Recht van de Maatfchappy in de „ Molukken. "' ., Dat zy eindelyk van hunnen eisch ora„ trent het geven van het Salut op Zee „ niet konden afzien, en zig niet konden „ verbeelden, dat daar omtrent by den Staat ook  JAARBOEKEN, September, 1783. ijai ), ook zwaarigheden zouden worden ge„ maakt. " 8. Hier op wierdt wederom van de zyde' der Hollanders geantwoord: „ Dat zy niet „ hadden verwagt, dat het Hof van Londen, u na zo veele betuigingen van Vriendfchap „ voor de Republiek, en na zo eene volkome „ overtuiging van het belang van den Staat, „ by 't behoud van Nagapatnam , op de af„ Hand van die plaats zoude hebben aange,, drongen; maar dat zode Vredensonderhan,, deling daar op zoude moeten bly ven ftooten, Zy bereid waren, om in die afftand te be„ willigen, onder voorbehoud-, dat men van hunne zyde aannam alle de overige Arty„ kelen , zo als die by het plan waren ter net, der gefield, en in het byzonder, dat men ., niet verder aandrong 1. op eene onbepaal„ de afftand van de vrye Vaart iu de Ooster;) fche Zeeën, en 2. op eene verpligting tot „ het geven van het Salut met het laten val„ len van de Wimpel enz. op den ouden „ voet: dat zy tot geen van die zaaken ge„ magtigd waren, en dat zy zelfs niet kon„ den verbergen hunne vreeze, dat den „ Staat huiverig zoude zyn om daar toe te „ komen; dat zy ten aanzien van het eerfte „ nogmaals moesten herhaalen, dat aan Haar ,, Hoog Mog. nooit eenige klagten waren „ gedaan over het mishandelen van Engel„ fche onderdaanen in hunne vaart in "de Oosterfcbé Zeeën; dat zy in tegendeel wel „ wisten, dat die iu enkele gevallen, wart3, neer zyde doortogt gevraagd hadden, dooi Kkkkk a „ de 'sGra- .e.  I5Z2 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VENHA- £ a r i „ de bediendens van de Maatfehappy waren „ bygeftaan , en men hun in de nood was, behulpzaam geweest, maar dat men teffens ,, ook hadt tegengegaan het voornemen, dat zy ., nu en dan fcheenen te willen uitvoeren y ,, om verboden handel te dryven ; dat de ,, Maatfehappy dit op haarrecht had gedaan; y en dit recht ook nooit door iemand kon „ laten fchenden; dat, zo het Ministerie van , Londen niet genegen was in eenige onder, handeling te treden, het dan ook maar be, ter was dit punt in het geheel niet te roe, ren, en alles te laten op den ouden en vo, rigen voet ; dat, met betrekking tot het , tweede, men niet konde begrypen, hoe dat 5 men thans aan de zyde van Engeland kan , aandringen op een beding, dat men het , Salut op den ouden voet zoude geven; , dat men alleen een verdrag van Vrede , maakte, en het algemeen Recht der Vol, keren tot een rigtlnoer bleef: dat volgens , hetzelve en ook volgens hunne eigen ftelling , alle Zeeën vry waren. endusopy;eengrond( , het geven van een blyk van erkentenis van , een byzonder eigendom konde worden ge, vorderd. " Dan hoe zeer zy alle die be/yzen hebben uitgehaald en door de kragiglle reden aangedrongen, heeft men daar riede niets kunnen vorderen: men is van de yde der Engelfchen ftandvastig daar op bly'en ftaarj, dat dit de laatite bevelen waren, n dat men geen vryheid hadt, om, welke ndere voorltellen 'er ook mogten worden edaan, daarvan eenigzints aftevvyken. 9» De  JAARBOEKEN, September, 1*783. 1553 9. De Hollandfche Gezanten gaven dan aan den Franfchen Staatsdienaar Grave de Fergennes kennis van den Haat der zaken. Deze betuigde beleefdelyk zyn leedwezen, „ dat hy, door het mislukken zyner pogingen, „ welke hy verzekerde onophoudelyk byhet „ Engelsen Ministerie te hebben aangewend, „ Hunne Hoog Mog. niet had kunnen overtuigen van den waren yver, waar mede „ hy was aangemoedigd geweest om Hun be„ lang meerder te bevorderen; maar , dat „ hy weinig middel zag om het voornoemde „ Ministerie, hetgeen zig op de Republiek, „ ten aanzien van welke het meende door „ hunne gemaakte overwinningen een hoo„ ger regt te hebben , eenigzints zoekt te „ vernaaien van de groote opofferingen, die „ zy aan andere Mogendheden hebben moel, ten doen, van hunne onverzettelykheid en „ opgevatte denkbeelden terug te brengen." De Heer de Vergennes gaf teffens aan de Hollandfche Gezanten kennis: ,, Dat de zaken tusfchen Frankryk, Spanjen en Enge' land geheel vereffend en de wederzydfche " verdragen in tegenwoordigheid van de " Ministers der beide Keizerlyke Hoven " vergeleken , en thans in het net gebragt " waren, en dat men mits dien met de teke" kening zelve zoude hebben kumien voort" gran, zo hy niet had geoordeeld, dat men ,,? niet behoorde te overhaasten, voor dat de zaken der Hollanders insgelyk^ waren „ vereffend: " Maar Zyne Excellentie verzogt hen ter gelyker tyd op het allerernftigKkkkk 3 ite, ^Graven ha-  15*4 NIEUWS NEDERLANDSCHE 'sGpa- cje. HOOG fte, ., dat, terwyl de tegenswoordige gefleld„ heid van zaken in Europa volllrekt vor„ derde, dat door het fluiten van de volko}t mene Vrede alles aan wederzyde tot eenvol„ komen rust werde gebragt, en de andere Mogendheden, welke aan den Vrede deel hadden, met veel yver op het volkomen „ fluiten en tekenen aandrongen; men met „ yver wilden te weeg brengen, dat aan de „ raadplegingen van den Staat alle haast „ wierde bygezet, en zy ten fpoedigften voor- zien wierden met een befluit, 't welk hen „ in liaat Helde om pok een volkomen af„ komst van zaken te maken.'' Wanneer hier op nog wat vertraagd wierdt, gaf de Franfche Staatsdienaar aan onze Afgezanten te kennen , dat den dag van den 3 September bepaald was, om het zy met, het zy zonder de Republiek, de volkomene Vrede tusfchen de oorlogende Mogendheden, Frankryk, Spanje, Groot-Brittannie enNoordAmerika te teekenen. Den 26 Augustus wajj reeds by Holland het aannemen van de Vrede , op voorwaarden als boven, befloten , en een Postboden met dat befluit van Holland naar Parys afgezonden. Den 28 daar. aan volgende kwam des namiddags ten 5uure een Postboden van Parys, met tyding, dat volilrekt den 3 September de Vrede tusfchen de andere Mogendheden zou geteekend worden. Zie hier den brief van onze Gezanten zeiven , gedagtekend den 25 Augustus  JAARBOEKEN, September, 1^3. 1525 HOOG EDELE GESTRENGE HEER! De Heer Grave de Vergennes, heeft ons zoo ltraks gecommuniceerd, dat de luftantien van den Ambasfadeur van Engeland, en het Hof van London zelve, zoo presfant wierden, om den dag te bepaalen toe het teekenen van het Definitief Tradïaat, dat hy niet langer wist zig daar aan te onttrekken i dat d;:ar by die Ryk zoo wel als dat van Spanje, door 't Retardement van figr ature, ?t iwelk alles in een vólkernen onzekerht id ftelde, de beide Ryken door 't onderhoui van een gruot aantal Troepen in de andere Warelddeelen, zwa re en drukkende Kosten veroorzaakten, en de Commercie een importa. t nadeeltoebraat, zodanig kwamen telyden, dat zo wel h v, ais den Heere Grave d' Arande, niet langer dortkn op zig reemen, om dezelve te dilayeeren; dac men alles had gedaan, w.ü mogelyk was om tyd te winnen, maar «Jat 'er nu zo veel dagen verloopen zynde, na het a"zenden van on?.e Courier, zonde* dat wy een'ge verzekeringen konden geeven van den tyd , dat wy met een finaale Refolutie zouden gemum. eerd zyn , men eindelyk zig had moeten bepaalen , en de dag tot 't tekenen der Vrede, welke de Hertog van Manchester reeds < p Morgen wilda refleld hebben, op aanlfaande §aturdag gefixeerd was. Wy hebben wel nkt nagelaaten aanlïonds daar tegen te reprefenteeren, dat wy geen oor zaak tot 't Retardement hadden gegeeven ; en dat rons mitsdien billyk voorkwam, dat 'erookeenbehooriyl;e tyd aan de Republiek gegunt wierd, om h.are deliberatien zonder verhaaftig te kunnen aanle gen en ten einde te brengen, te meer, daar wy o^s verzekert hielden, dat men geen oogen .lik zoude verzuimen, om zig tot 'tneemen van eene Finaale Refolutie te bekwaamen, cn alle celefttei; aan t werk zoude byzetten; dan, terwyl, hoe zeer ge Hielde Heer Grave zig ter Prefentie van den AmKkkkk 4 P*8, 'sGra- ve1sha3e. Brief •>an fJoll. Sezw'en weveas de Vrede.  venhage. Brief van Ho.'I, Gezanten wegens de Vrede. NIEUWE NEDERLANDSCHE basfadeur vap Spanje geneegen toonde, om alles te doen, wat maar eenigzints konde (bekken tot bevordering van onze Inllantien, en zyn byzonder verlangen te kennen gaf, dat deTraótaaten vari aUe de gebelligereerd hebbende Mogendheden, op een en dezelve tyd gefiooten wierden, 'er geen middel was om een onbepaald Dilai te verkrygen hebben wy eindelyk verzogt, dat dan ten minfleü de dag yao 1 eekening zoo lang mogt worden ge_ reculeerd , dat wy tyd konden hebben om een Courier aan den Staat af te zenden, en de Finaale Urders van Hun Hoog Mog. te vraagen. Zyne Excellentie was daar toe aanftonds gedisponeerd, en den Heer Grave d' Jranda vervolgens zig daar toe niet ongeneegen getoond hebbende, namen zy beiden aan, daar van daadlyk de Propoutie te doen aan den Heer Ambasfadeur vati Engeland, het welk dan ook vervolgens gefcfued zynde, is het Réfultat daar geweeft, dat den darf van de Teekening zoude verfchoven worden tot Woensdag den 3 September.en dat wy van onze kant zouden aanneemen, terflond een Courier te depecheeren, om te. verzoeken , dat wy zoo tydig voor dien bepaalden dag met een Finaale Refolutie mogten gemuteerd worden, dat wy met den Hertog van Manchester het nodige zouden kunne arraneeeren, en alles in dien Haat brengen , dat wy te ge y\7rtyJ ons Tracl:3at zoade kunnen teekenen. Wyémpresfeeeren ons om daar aan by dezen te roldoen, en hebben de eer enz. " HOOG EDELE GESTRENGE HEER! ( was geteekend ) LESTEVENON van BERKENRODE, j'arys den aj AugQ «n G. BRANTSEN, .Nog  JAARBOEKEN, September, 1783. 1527 Nog dien zelfden 28 Augustus hadden de Algemeene Staten dit befluit genomen : Jovis den aS Augustus 1783. Is gehoord het Rapport van de Heeren J. C. van Lynden en andere Hun Hoog Mog. Gedeputeerdens tot de buitenl&ndfche Zaaken, hebbende ingevolge en ter voldoeninge van derzeiver Refolutie Commislor van den 2öften deezer loopende maand geëxamineerd een Misfive van de Heer Lestevenon van Berkenrode en Branifin, Hun Hoog Mog. Ordinaris en Kxtraordinaris Ambasfadeurs en Plenipotentiarisfen aan het Hof van Vrankryk, gefchreeven te Parys den 21 (ten deezer, geaddresfeert aan den Griffier Fagel, houdende, dat , hoe zeer zy door het ongunllig fucces der Negoiiatie, door verfebeiden zamengeloopen omftandigheden veroorzaakt, tot op dit oogenblik onzeker waren, van de wyze, op welke zy dezelve zouden kunnen fluiten, en van de tyd wanneer dit zouden kunnen gefchieden; zy echter gemeend hadden, ter gedegenheid dat dit groote Werk thans een Objtdt van Deliberatie was by Hun Hoog Mog. en 'tfiua Convenabel voorkwam, dat zy in tyds op alles geprepareerd waren, teffens aan Hoogstdezelve in bedenking te moeeen geeven, of niet zoude kunnen goedvinden, hun de noodige ordresiegegeeven; hoedanig zy haar, by de Eventueels teekening van het Vredecs-Traéhat, zouden behooren te gedraagen , ten aanzien van de Plecipotentiareeinfieerd, dat de Conc;ufie niet langer a's tot morgen mogte worden uitge.'ïeld, als wanneer in itaat zoude zyn , de Refolutie van de Heeren Staa? ten Principaalen op dat Subj; ft te konnen uitbrengen, doch de Heeren Gedeputeerden der andcie Provintien met de Corclufie zvnde voortgegaan, lebben gemelde Heeren Gedeputeerden gerefereerd , de vrye Deliüeratien van de Heeren Staten lunne Principaalen, en zoodanige aantekeningen cgen de Couduöe van een Poiut van die aangelegenheid, als de Heeren Staaten hunne Principaain zouden goedvinden. De Heeren Gedeputeerden van de Provintien leeland cn Stad en Lande hebben verklaart oment de voorfchreeven zaake ongelast te zyn,-en m tteiklten geinfleert, dat deConclufie nog eenien korten tyd mogte worden uitgefteld. Dog de {eeren Gedeputeerden der andere Provintien met e Conclufie z\nde voortgegaan, hebben gemelde leeren Gedeputeerde gereferveerd, de vrye Uebratievande Heeren Staaten hunne Principaalen, 3 zodanige aanteekening tegens de Conclufie van sn Point van die adngeleegcnheid, als de Heeren :aaten hunne Principaalen zouden goedvinden. De  JAARBOEKEN, September, 1783. 1525 De Algerneene Staten beflotendan, na eene ernftige raadpleeging, de aangebodene Voorwaarden aan te nemen , en de Hollandfche Gezanten tot het tekenen te magtigen. Zeeland heeft in de Vergadering der Algerneene Staten een voorftel gedaan, geiykvormig aan dat van Rotterdam in de Vergadering der Staten van Holland en Westfriesland, namenlyk om een Gezant naar Engeland te zenden, ten einde daar voordeeliger bedingen te kunnen verkrygen. Dog op het ontvangen van voorgem. brief van de Gezanten te Parys, wierdt nog des avonds ten 8 uuren wederom eene vergadering belegd en by de Algerneene Staten dit betluit genomen: Jovis den 23 Augustus I783, des avonds om 8 uuren. Is gehoord het Rapport van de Heeren J. C- vat. Lynden , en andere Hun Hoog Mog. Gedeputeer den tot de Bimer.bndlche Zaaken, hebbendeinge volge en ter voldoeninge van derzeiver Refoluti< Commisforiaa! van den iSden deezer loopend< Maand geëxamineert een Misfive van de Heerei Lestevenonvan Berkenroode en Brantzen, Hun Hoo; Mog. Ordinaris en Extraordinaris Ambasfadeurse Plenipotentiarisfcn aan het Hof van Vrankryk gefchreeven te Parys den I3den deezer,geaddre: ieerd aan den Grifihr Fagel; waar by gemeld Heeren een zeer ampel verflag doen van den Sta; der Vreedens-Negotiatie , tuffchen Zyn Groo Brittanniiche Majeftcit, en de Republiek, en c het kragtigfte inlteeren, om zonder tydverzuin met nadere Ordres en Inilructien te worden voo zien. Waar op gedelibereert zynde,ie goedgevond 'sGra3K, \ I y •> ] e it P 1» r- ÏO PR  153» NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra CR. Nader beft. wegens de Vrede. i t T : t ) ( \ i f v è .en verdaan, dat aan gemelde Heeren Lestevenon van Berkenroode en Brantzen, met Approbatie van hun negehoudene Cocduites, zal worden aanVfchree. aan de Heer Ambsfadeur van Engeland, in eene y< or te houden, de onregtmatigheid en hardigheid der voorgedekte confideratie, en by denzit ven als nog op net nadruk!teJ kfte'te inül£™lQ alles m het werk te dellen, wateenigzintsmogelyk zal zyn om bet Mmifterie van Engeland van zvn H^ren Tl W1 te det0™en , en Jat zy «,eren Ambasfadems voortaan den Heere Grave de Vergenms met alle nadruk zullen reprefenteeren, en me, de leevendigde couleurenafmaaien,het harfrf 'a A °«regtvaardige, en het kefive, het welk 10 de Conditiën , door het Hof van Engeland vaa den Staat gevergd, nietd.nteduidelyk.sopgeflooten ; met de yerdereaandrang op de gegronde hoop, Sfrïf , h H0°,? 5?°* hadden «evoed* va« ha ettect en het volledig iaccomplislèment te zullen mogen genieten der herhaalde verzekeeringen van de zyde van Zyne Mafefteït aan den Staat gegee, «° ' dn*Hooëst^elve zyne zaak, van die van Hun Hoog Mog. met zoude Jepareer en; en dat uit de se■oelens van volflandige affe&ie voor de Republiek lig ren onver breehlyke Wet zouden maaken, om met de rroot/hzorg voor de weezentlyke belangens van haare Ugmtett en prosperiteit te waaken. Dat de volle reitatie van de belofte en verzekeringe 'het middel oude zyn gebleeven, van te moeten opteeren , iislchen de fchroomelyke alternativen van den Oorag alléén te blyven voeren, of wel zodanigen conditiën van Vreede te moeten inwilligen, wele voor «aar «iet dan ten uiterften nadeelig en :fiandefyk zyn, en ook met de belangens van de .roon van Vrankryk in verfcheiden opzigten zeer 'emig overeen gebragt kunnen worden. Dat de epubliek buiten daat zynde, om alleen en zon:r hulpe van Frankryk, van welke zig als nu verdoe-  JAARBOEKEN, September, 1783. *&f ftonVen ziet, het eerfte alternatif werkftellig te > ÏÏSrefcei niet dan door de uiterfte noodzaa-v keS en vande verhoopte hu'pG Susteert, tot het laatfie zal konnen overgaan. 8 En dat zy Heeren Ambasfadeurs , op die gronden als nog op het ernüigfte by den zei ven Heer/,, !e Vergmnet zullen aandringen , ten einde door ge- g melde Heer Minister, alle meest kragtige Inftan- f tien en EfForts by het Ministerie van Engelard moge worden aangewend, om het zelve te disponeeïen, van hunne verregaande Pretenfien af te S,én het gemelde Ministerie tot gematigde Conditiën over te haaien. Amu«or, Dat wyders de voornoemde Heeren Ambasladeurs zullen worden geauthorifeert en gelast, zo als geauthorifeert en gelast worden mus dezen, om f ingevallen alle deze Reprefentauen vrug ebloos mogten werden bevonden, als dan met Relatie tot de afgevergde Conditiën der Ce»fie van Nagapatnam, mitsgaders in de Vrye Vaart 111 de Oosferfche Zeeën, en het deen van het gevorderde s t zooZl toe te geven als de noodzakely heid zal vorderen, om voor te komen, dat de^tegenwoerdi^e Negotiatie niet worden afgebroken, zodanig° dat de Republiek daar van a leen zoude worden uitgeflooten, en om vervolgens, des noods, met inwilliging der vo^cbreej» OmJtien, ot een afkomst van zaaken, op de beste en minst nadeelige wyze te proeedeeren, niettemin zorgvuldiglyk in het oog houdende, dat , met opz?gêtot de OosterfcheZeeën, de ftipulatie alleemg bepaaldelyk tot de Vrye Vaart gereltrmgeert ;en S onder geen Handel of Commercie gecomprehendeert werde: En dat, ten aanzien van het Sa, luil alle inroeping van of referte tot de voorheen gefubuleerd hebbende , dog nu gecaduceerde S aten foigr.eufelyk vermyd, en alleen en een4ud gïyk geltipulee/t worde, dat met opztgtot het Salut wederzyds zal werden gebleeven by het ge\ruik,hetwelk des aangaande, róór den Oorlog heeft sGaA" 2. Vader 'fl. we» '.ns de 'rede.  ?sGra. VENHA- CE, Nader beft. wegens de Vrede. ; i i < ( f I ij \ è t k a I Mi m ei is zï *J3^ NIEUWE NEDERLANDSCHE plaatsgehad, terwyl men voor het overige vertrouwt en ook uit de Misfive van Hun Hcïen Ambas/adeurs vermeent te kunnen opmaaken , da? het point van de Vaart op de Kusten van Afrika in geene verdere discusüe zal komen. 1 Gelaerl^ndreDh?hKCpUtee[den yan de Pwvintie van ueioerlmd, hebben verklaard omtrent den voorfchreeven zaak, onselasr ,»„ • ,1 7? , V, eeinfteerd *r ^r„ i r y- ', en tca fterKrten geiDtteeru, dat de Locclufie metteneer als tot morgen mogten worden uitgefteid ; a|s wan°ee? üaai zouden zyn de Refolutie van de tVe?en Seri Kenrde^eerenGedepu.cerdenderandereProvinS Heeren Gedeputeerden gereferveert, de vrye Delfin zodanige Aantekeningen tegen de Conc'ufc vin fanten0HunVnep e aa^,e^id, aÏÏe'te n! J™nne Principaalen zouden/goedvinden De Heeren Gedeputeerden van de Provintien Seeland en Stad enlinde, hebben vcrfcl arI oS tmitccrd, dat de Cónclufie nog eeniae korten r»H logt worden uitgefteid; dogde rfeeie^deSïS en der andere Provintien, met de Cónclufie zTnde oortgegaan , hebben gemelde Heeren GrimïïS n%T?Veen de VfyeDeliberatien van de H . En Staaten Hunne Principaalen. cn zodanigA,,,r! emngen tegen de Conclufi, van een poinfvt S «pgelegendneid, als de Heeren Staa en hu-ne nncipaalen zouden goedvinden. Het heeft veele Staatkundigen vei wononderd, hoe het Hof van Frankryk heeft innen aanzien , dat de Repub];Jvan vJTJfh?G }>ezittittë, als Nagapatnam 'rï™ 1 VJ1Crd,e: te meer' <*aar die be^ng m handen der Engelfchen zynde, in ** hggmg voor de Franfchen zeiven zeer > na*  JAARBOEKEN, September, 17^ 1533 nadeelig is : als mede, dat de Franfchen wel hebben willen lyden, dat de Engelfchen zig de vaart door de Molukken openden, en zich een weg baanden tot de Speceryhandel, welke de Nederlandfche Maatfehappy tot dusverre uitfluitende bezeten heeft, en welke het voor Frankryk van veel belang is, dat liever in de handen der Republiek, dan die der Engelfchen zy. Dog men merkt ook aan, dat Frankryk eenigzints door de omftandigheden der zaken in Europa is genoodzaakt geweest. Daar llondt een oorlog tusfehen de Turken en den Keizer en Keizerin van Rusland uit •te barsten, die zeker het évenwigt in Europa zon veranderd hebben. Ruskind oogde om haare Zeemagt ook tot in de Middelandfche Zee uittebreiden. Frankryk was hier tegen, als ook tegen de geheele oorlog met de Turken, die zyook heeft afgewend, met de Turken tot toegévenheid over te haaien. In deze omftandigheid nu heeft Engeland zig aan Frankryk verklaard, de party van Rusland, zo het Turkfche oorlog mogt uitbar Ren, niet te zullen kiezen ; mits Frankryk niet verhinderde, dat Engeland met de Ré publiek eene voor haar voordeelige Vredi iloot. Dus moest wat opgeofferd worden, en dj Republiek het lot ondergaan; van alle zwakkere Mogendheden. Onderwyl ziet men, ho< het waar is, dat zeer eene kleinere Mogendhen de hulp van, en verbintenisfen met magtigi Hoven, niet geheel kan ontbeeren, hoe hagge lyk egter die hulp en die verbintenisfen zyn, e va: 'sGra- VENHAüE, > l X l  èsGtlA CENHAfiE. Verjlag der Gezantenvan de tekeningder Préden te Parys. 1534 NIEüWE NEDERLANDSCHE van de rn.in.ite verandering in het Europa's ftaatsgeflel afhangen. Dog wat hier van zy, het bovengemeld befluit der Algerneene Staten te Parys aangekomen zynde, is daarop het teekenen van de voorlopige Voorwaarden van Vrede gevolgd; het welk hoe het toegegaan is, het best kan gekend worden uit eenen brief van de Hollandfche Gezanten te Parys, gedagtekend den 3 September 1783, en van dezen inhoud: 'jfoo ras wy ons vereert hebben gevonden niet ^riaar Hoog Mogende fecreeie Refolutie varj den 28 laaiUecden, hebben wy niet nagelaaten ons aanftonds naar Verfailles te begeeven , eri aan de Heer Grave de Vergennes niet alle de mogelyke energie te reprelenteeren, het harde, het onregtvaardige en het l xs f» O! dj re fc terwyl noch de AmbafTadeur van Engeland nog hec Minilterie zelve, zondtrzig verantwoordelyk aan de Natie te ft ei len, dor den afgaan van de eiffchen , cie i.ed-.an waaren-' Wy hebben daar na vervolgens in de Conferentie , welke wy terftond by ons retour van gemelde Heer AmbafTadeur tegens den volgende ogtend verzogt hsjbhen, aan denztlve insgelyks tekennen gegeeven de verwondering van Haar Hoog Mog, dat, daar men van hunne zyde, zoo dikwyis had geremoigneert de geneegentheyd van ZyneGrootj}rittannifcheMaje(teit,om eenebeftendige Vriend'[chap rr.et de Republ cq te cultiveeren, ehans Conditien kwam te vergen, die hard, onregtmaüff,eo met die betuigingen in het geheel niet te corhpasfeeren naren, en op die gronden wyders met den Tnftigftm aindraag getragt hem daar van te da©urneen n , dan hoe zeer voorfz. Heer Ambaifaïeur verzekerde voor zvn Perfoon niets meer te/erlangen , dan dat in ftaat mogt zj u aan onze nftantien te kunnen voldoen, verklaarde hy egter laar toe ongequalificeerc en door zyne nog nadee ontfacgeü inftruótien -zélf aan den Letterlyken nhoud van alle z^ne eiffchen gebonden te zyn. Wy zyn daar op overgegaan tot de Refumtie van 11e de geprojefteerJe articulen, en het was niet onder de uiterl'te furprife, dat den AmbafTadeur ehalve de reeds gevergde conditiën, welke hy , odanig als zegeprojecteert waaren, wilde gecouheert hebben , wederom op het tapvt bragt den fch om de vrye Vaart en TIandel opdenkuft van fricain wederzytfebe Havens zonder verhindering >e te laaten, het geen te vooren door ons reeds ras gedeclineert, en waar van in ue laatfte Coa« irentien ook geen woord meer was gefprooken. Wy hebben alle mogelyke devoiren aangewend, n heni de onbillykheid van die i eisen, voor te agen, en daar en tegens te doen begrypen het gt van de Nederlandfche Compagnie om te eisten, dat Zja Groot-JJrittaanifche Majeftcit zig  JAARBOEKEN, September, 1783; 153? verbond bm geen protectie te verleenen aan de Portugeefche Scheepen, welke de regten van de 1 vöorfz. Compagnie zogteu te fraudeeren , en zig ( onttrokken aan de obfervantie van derzelvef Reglementen : dan er volltrekt geene mogelykheid zynde om hem van zvne vordering te doen delïlteeren,, hebben wy eindelyk vöorgefteld om dit pomt zo wel; als de dtfferenten, welke betrekking hadden tot ttei Kaap Apsïlonm, aan Commisfarisfen te renvoyee-j Ten, het t-eendan ook door den zelve geaggrefiertis. < Wv hebben met geen minder moeite en niet dan; na de allerheevigltealrercatien, diefomtyds töt die hoogte kwamen, dat wy vreesden, dat de geheöle Neaotiatie noch zoude worden afgebrooken, m de bepaaling van den Articul , welke Concerneerde het geene van het Salut ter Zee, kunnen ontwyken de referte tót den vierde Articul van het iractaat van Westmnnfter van 1674 i en ons verttaaö Op verfcheide andere Afticulen , byzonder ook omtrent het fixeeren van den tyd der reftitutien en evacutien; dan wy zyn het eindelyk eens geworden en hebben vervolgens de Articulen gëatre (teert. Na dat dit alles was afgeloopen, hebben wy aan den Hertog van Manchester ons verlangen te kennen gegeeveri, om ten difinitive te fluiten en daar toe geappuyeert op de inclinatie, die zvn Hof zelve te vooren in eene conVerlatie aan 6ns eetetnoigüeerd hnd, gelyk wy mede aan den zelve hebb'e voorgehouden, dat de mediana Van de beide Keizerlyke Hoven geaggtéèert zynde het ons convenabel voor kwam, dat er een demarche by de Plenipotentiarisfen van gem. Hoven gedaan wierd , en dezelve verzogc om om <*eunitif Trfftaat mede te willen teekenen, dog, welke moeite wy hebben gebruikt, is het ons mei gelukt den Heer Ambasftdeur verder te kunnen diiöoneeren, daödat hy aannam dadelyk eenCoi* tier naar zyn Hof te zenden om tot het een er ander orders te vragen. . Wy vonden ons oaa^1do*jr ten aaoaien va ^ 'sGra: T.NHA!lï. Verflag ïer Geanten>an de teMeninglerVrede e Pafysi  'sGra- Vet.ha- CE. VerjJag der Gezantenvan de tekeningderVrede te Parys. i i I d k I z £ I O V p 1533 NIEUWE NEDERLANDSCHE tPPr£niD /«fo^akelykheid gebragt om te op. E,„' fSfnhe?- d-e ^"«"ve van nog niets te flmten, of Preliminaire Conditiën te Tekenen, en wy hebben niet gehefiteert het laatfte te kie? zen, te meer daar de Preliminaire Conditiën vol- n,r^'VWaAen irgerigt °P den voet van een defimtief lractaat en de Loslaating rjer gevangenen zoo wel als de Reftitutie en Evacua^n bfpiald waaren op denze fden tyd, als die tusfchen Frank, ryk en Engeland zullen plaats hebben , terwvl svy voor het overige de interventie van mediaeur, by het Teekenen van Preliminaire niet noodzaakelyk zynde, Zyne Excellentie hebben verzogt >nze gedaane Propofitie deswegens aan zyn r-of e willen communieeeren, en de noodige inftrucïen te vraagen. Wy hebben de eer hier neevens te zenden het •ngineel tusfchen ons geflooten Preliminair Tracaat met een affchrift van 't aan ons eeëxh'beerle plainpouvoir, en hoopen, dat, hoe zeer het ? A™inJ dat veffcheiden faamengeloopene omhandigheden ons in de Termen hebben g< bragt lÜ+iïe aanu°ül toevertrouwde Ntgotiatie nitt elukkjger te hebben kunnen flagen, Haar Hooe wg rogthans on^enyver ten besten zu'len houïren °ÜZ6 verr'8tiDSen wel zullen willen goed- De Ministers Plenipotentiarisfen van de Hoven an frankryk, Spanjen en Engeland, hebbendee morgen de definitive Tractaaren te Verfailles eteekend en die van America te Parys. Uit laatfie Traftaat is alleen een Converfie van reliminaire in een definitief, hebbende men zich ver verfcheiden Poindbn, die nog contentieus 'aren , niet kunnen verftaan. Wy hebben de eer te zyn. (was get eekend) arysden3Sept. J '783. Lestevenon van Berkenrode, G. Brantzen, , ' ' .Zie  JAARBOEKEN, September, 1783. 153$ Zie hier dan de voorlopige Vredesvoorwaarden zeiven, welken wy eerst oorfpronfrelyk in het Fransch, daarno in het Neder, duitseh vertaald, zullen mededeelen. Articles Préliminair et de paiv entte fa Majefté k Roi At la Grande Bretagne, & leun hautes pmsfancss, Etats Gènéraux des Provtnees Unies des Buis - Bas: Avec les Aótes de Ratificatioru Les Etats Generaux des Prqv-nces Unies de Pai: Bas. A tous ceux qui ces prefentes verronc Salut, Avant vü & examiné les Artic'es Prél mi naï , Sus& fignés k Paris le deuxieme jou 31 Septembre, mille lept eens J««re vin« tro s mr le tres Hluftre , & tres Excellent Seigneu EoAe Duc & Comte de Manchester &c. &c ïmbaffadeur extraordinaire & Plenipotentiaire d fa Maietté le Roi de la Grande Bretagne, au noi SÏÏtapm de fa dite Majeftè & les tresExce tents Se greurs Matthieu Lestevenon de Betkei oode, IGerard Brantfen, «^y™*An • basfadeur & Ambasfadeur Extraordinair & Pie nntenuaires. en notre nom & de notre part, e veS^ Tems Pleinpouvoirs tefpeftif., desque Articles Préliminaires la teneur s eniuit. Au nom de la Très-Sainte Trinité. t e Roi de la Grande Bretagne & les Etats Gen ■L' raux des Provinces Unies, animesd un défiréga de faire cesfer les Calamités de la Omerre ,ont de authörhé Leurs Ministres - Plempotentiwes r fneflifs afienet une Declaration entre eux poi ïrfuspeninÜ'armes , & voulant retab ir ent es deïx Nations 1'union & la bonne mtelligena ïusü necesfaire Pour le Wen de 1'humamté en g Liin % is 'sGrA* venhaa CS. I > p'red&i* 1 Prceltmi" ■ nairen r tusfchen , Grootr Brittan» • nie en 2 den n Staan 11ia i .• ' s ia ir :e '» e-  'sGra venha 1>e. Vredens- Prelimi nairen tusfchen Groot' Britmi- tiie en den Staat. ; i I ( 1 i IJ40 NIEUWE NEDERLANDSCHE neral que pour celui de Leurs Etats & Sujets relpettifs , ont nommé & eet effet, lavoir- de la Pf" de fa Majeftó Britcannique le Tres-illufire & lres- Excellent Seigneur George Dux & Com- Fyfl^nC-he^erD, &C- &c' Son Ambasfadeur extraordinaire & Plenipotentiaire prés fa Maieflé Prèj-Chretienne; Et de Ja part de Leurs Hautes Fuisfances les dus Etats Generaux les Trés- Excellents Seigneurs Mathieu Lestevenon de Berkenrode& Gerard Brantfen, relpeclivement Leurs Ambasfadeur & Ambasfadeur extraordinaire & Pip mpotentiaire. T om.eS pl?e-S après- s'êtr£L duemeDt communiqué Leurs Plempouvoirs en bonne forme, font convenus des Articles Préliminaircs fuivans: „JS,d? l' Auir[ toc ^ue les P^liminaires fe. rontfignes & ratifiés, J'amitié flneere & conftante lera retabtie entre fa M.jelté Britannique , fes Royaumes Etats & Sujets, & Leurs Hautes Puislances les Etats Generaux des Provinces Unies Leurs Etats & Sujets, de queluae qualité ou con! dition qu i!s foyent fans esception de lieux ni de Perfonnes; en forte que les Hautes Parties Contrtiftantes, apporteront la PluS grande attention a maintenir er.tre Elles, & Leurs dits Etats & bujets cette araitié & correfpondecce recipr0' que , fans permettre riorenavant que de part ni rtautre, on commettra aucune ibrte d'hoiFiljfés par Mer ou par Terre, pour queique caufe, ou lous queique pretexte que ce puisfeêtre: & on pvitera foigneufement tout ce qui pourroit alterer i lavenir, 1'union heureufement retablie: s'atta -•fiant au contraire a fe procurer reciproquement en oute occdüon tout ce qui pouroit contribuer k eur gloire, Interets & avantages mutuels, Aas onner aucun fecours ou proteetion directement, u indire-Sement, a ceux qui voudroient porter luetaue premdicei 1'une ou 1'autre des dites Haucs Parties Contraftantes: Ilyauraun oubligeneal de tout ce qu;a pa êire fait ou commislvanc y oa  JAARBOEKEN, September, 1783. 1541 ou depuis le Commencement de la Guerre qui vicnt de finir* 1 II. A 1'egard des Honneurs de Pavillon & du , Salut en Mer par les Vaisfeaux de la Republique vis a vis de ceux de fa Majefté Brittannique, il en} fera ufé refpectivement de la meme maniere qui a été pratiqué avant le commencement de la Guer-, re qui vient de finir. ; III. Tous les Prifonniers fait de part & d'autre, tant par Terre, que par Mer, & les otages enlevés ou donnés pendant la Guerre, & jusqua ce jour, feront reftitués fans rancon dans fix femaines au plus tard a compter du jour de PEchange de la Ratificatien de ces Articles Preliminaires, chaque Puisfance foldant relpecïivement les avances, qui auront été faites pour la fubfiftance & 1'entretien de fes Prifonniers par le Souverafn du Pais,oii als auront été detenues, conformement aux requs & Etats conltatés & autres titres autheutiques, qui feront fournis de part & d'autre; & il fera donné ieciproquement des furetés pour le païement des dettes, que les Prifosniers auroient pu contractei dans Iss Etats, oü ils auront été detenues jusqu'a Leur entiere liberté, & tous les Vaisfeaux tant de Guerre que Marchands, qui auroient été pris, de^ pais 1'expiration des termes , convenues pour h cesfation des hofHlités par Mer, feront parHlle ment rendus de bonne foy avec tous Leurs Equf pages & cargaifons, & on procedera a 1'execu tion de eet Article immediareraenr. aprèsl'Echan ge des Ratifications de ce Traité Preliminaire. IV. Les Etats Generaux des Provfnces Unies cedent & guarantisfent en toute proprieté a fa Ma jefté Brittannique la Ville de Negapatnam avec le Dépendances d'icelle. Mais vu l'importance qu lé~s Etats Generaux des Pro vinces Unies attacher a la posfesüon de la fusdite Ville , le Roi de 1 Grande Bretagne, pour marqué de fa Bienveillat ce envers les fusdits Etats, promet non obflant dite Cesfion, de recevoir & de traiter avec eu Lllll 4 P01 'sGrA*- 3E. rredens~ 0 relimi' \ air en mfchen jlOOt- Britt. en i$n Staat. > s t at 1ax r  'sGrA- VENHAGE. Vreden- Prelimi- naken tusfchéH Groot- Britt. en den Staat. i I < 3 i i i t ) a q n ï( di ni Cl taat.  'sGrA' VENHAGE. Voorlopige Voorwaardenvan Vreden met GrootBrilt. \ 1 1 1 \ ( c r i £ n o li 8 v; ta O 1544 NIEUWE NEDERLANDSCHE . Dé Nederduitfche vertaling van dezevoof; loopige Vredens Voorwaarden luidt aldus: Preliminaire Artikels van Vrede , tusfchen Zyriè Majefteit den Koning van Groot- Brittanjeen Haar Hoog Mogende , de Staten Generaal der Vereemgde Nederlanden. In den Naame der Heilige brleèenheid. T)e Koning van Groot-Brittanje, en de Staaten , Generaal der Vereen igde Nedei landen, bezielt door een evenredig verlangen om de rampspoeden van den Oorlog een einde te doen neemen, ntbben reeds derzelver refpeclive gevoJmagtigde Mmifters, gerechtigt, om onder hun eene verklaaring te tekenen, van eene Waapenfcnorffioe ; en willende tuffcheu dé beide Natiën de eensaezintneid en goede verftandhouding even hoodzaakelyk voor het welzyn der Menfchlykheid in het algemeen, als voor derzelver byzonderc Staaten m Onderdaanen, herftellen, hebben Hoogftdc^elve ten dien einde benoemt, te weeten, van vegen Zyne Groot-Britanjefche Majefteit de Hoog Velgebooren Heere Zyne Excelentie George, iertog en Graave van Manchefter enz. enz. Zyler Majefteits Buitèngewoore Afgezant en Geolmagtigdè by Zyne Allerchriftelvke Majelteit: :n van wegen Haar Hoog Mogenden de GezegeStaaten Generaal, Haare Excelleren de fteeen Matheus Lefievenon van Berkenrooden en Gerard Irandfen, Hoogftderzelver Afgezant en Buytenewoon Gezant en Gevolmagtigden. Dewelke na elkander bebeorlyk hunne Voliagten in goede orde te hebben aangemeld, zyn vereen gekoomen wegens de navolgende Premimiren. Art. i. Zoo ras de Preliminaïren getekent en 'ratificeert zullen zyu, zal de oprechte en ftand. ili'ge vriendfchap, tuffchen Zyne Groot-Bric mfche .Viajelteic deszelfs Ryken. Staaten en. aderdaanen, en de Staaten Generaal der Vev- ecnig-  JAARBOEKEN, September, 1783. J$45 eer»'ede Nederlanden der zeiven Staaten en Ond, anen van welke rang of hoedanigheid dezelve ffio»e weezen, zonder onderfcheidinge van Plaatfen 1 ofPerf 'onen , herltelt zyn derwyze,dat deHooge contraöeerenJe Partyen degrooteopiettendheydzul-' len waarnemen om onder hun en derzelver Staa- < ten en Onderdaanen , de vrierdfchap en weder : zvdfche goede verftandhouding te handhaaven,: zórder in het vervolg te gedoogen, dac van de' eene noch andere zyden eenige vyandelykheid noch ter Zee noch te Lande gep[eegc worde,om■ wat oorsake , ofte onder welk voorwendsel het zoude mogen zyn: en men zal zorgvuldiglyk vermyden, al wat in het toekomende de gelukkiglyk her (lelde eensgezindheid zoude kunnen verftooren; zich in tegendeel verbindende, om in alle gelegenheden voor elkander wederzyds te bevorderen al wat toe zou kunnen brengen aan hunne glorie, aan hunne belangen en oncerlinge voordeden, zonder direct noch indirect eenigea byftand of befchcrming te \crieenen, aan den geenen, die eemg nadeel zouden willen toebrengen aan de eene ofte aan de andere der gezegde Hooge contrsfteerende Partyen: alles wat ,ev moge verrichtof begaan zyn voor rf fedeit het bëgin van den Oorlog, zal in eene algerneene vergeetenheid zyn. II. Wat aanbelangt de eer der Vlag en het Salut ter Zee, door de Schepen der Republiek, voor die Zyner Groot-Brittanjefche Majeftert; hier in zal refpectivelyk gehandelt worden, op dezelfde wyze, als ?er voor het begin van den thans eindigenden Oorlog heeft plaats gehad. UI, Alle de Krysgevangenen van de eene en andere zyde gemaakt, zoo te Lande als ter Zee, en de Gyzelaars die 'er geügt of gegeeven zyn geduurende den Oorlog, en tot op deezen dag, dezelve zullen terug gegeeven worden zonder rantfoen, binnen den tyd van zes weeken, ten langften te rekeren vaD den dag af van de uicwisfeline der Ratificatie dezer PrelitainaireArtykelen ö be- 'sGka- /ENHAv \e Voorvaarden>an Vr&kn met 3rootBxift,  jsGra- venhage. Voorlopige Voorwaardenvan Vreden mei GrootUritt. i l i 1 1 r Y 2 n z V di di a; IS aa ra zi G jej de ha in; ve dei ten te Ste I54<5' NIEUWE NEDERLANDSCHE betalende ieder der Mogenheden refpeftivelvk da Bitgaavcn, die 'er gedaan mogen zyn voorden leitocht en voor het onderhoud dier Gevangenen door den Souverein van het Land , al waaï tl gevangen zyn gehouden ge weeft, overeenkom^ de Handtekeningen en valige ftelde Staaten enanJere wettige tyuls, die van de eene en andere zyde zullen worden oplevert, en 'er zuS iverzydfche verzekeringen worden gegeeven tooÏ ie betalmgeder fchulden, welke g zegde Gevan ;enen zouden hebben mogen maaken, fn de s^al en waar m zy gevangen zyn gehouden geweeft o aan den tyd van der^eher volkomfne tl >eid voorts zullen de Schepen, zo wel vanOoï. gals Koopvaardyfchepen, die'er mogten genool len zyn na de verfchyring van de tyden der od. oud.nge der vyandelykheden ter Zee bepaalt, in£ eïyks ter goeder tronwe te rug worden gegeeven, iet alle derzelver uitrudingen en ladinïe? men il voorzien ,n het ter uitvofr brengen vfndit Ar- IV.DeStaatenGeneraalderVereenigde.Nederlan m ftaan af, en guarandeeren in volSlKóm n Zyne Groot - BrittarijVfcoe Majefteitg d-Stad egapamam, «et alle derzelver aanhoorén • doch gezien het gewigt het welk de Staa eSbeneal der Vereenigde Nederlanden ftellen in de awaardig aan Zyne Majefteit hebben aan ?■£ /.De Koning van Groot-Brittanje zal aan de Staa. Generaal der Vereëmgde Nederïïewed?; Jen g FnVrfn.nTr,ÏÏ0n0mal° eeven als alle andere Jen, Forten, Havens en Bezittingen, diegel d»u»  JAARBOEKEN, September, 1783. Ij4f duurende den tegenwoordigen Oorlog verövertzyn geworden door de waapens Zyner Groot - Brittan- ■ jefche Majefteit, of door die der Engelfche Ooft- 1 ïndifche Maatfehappy, en welke Hoogftdezel ven iu bezitting mogten hebben, alles indenttaat waar in, zy zich zullen bevinden. VI. De Staaten der Vereenigde Nederlanden," belooven en verbinden zich van de Vaart der Brit-: fche Onderdaanen, in de Ooft Zeën niet te zullen, belemmeren. VIL Alzoo 'er gefchilien zyn ontdaan tuffchen de Engelfche Afrikaanfche Maatfehappy en de Hot landfche Weft ïndifche [Maatfehappy, betrekke» lyk tot de Vaart op de Ruften van Afr;ka, alsme? de ten aanzien van de Kaap Apollonia, is 'eromalle redenen tot klagten tuffchen de beide Natiën op de Ruften voor te komen, beflooten, dat men van de eene en andere zyde Commiffarisfen zal benoemen, om ten dien einde behoprlyke fchikkingen te maaken. VIII. Alle de Landen Territoiren, die'er zouden mogen vei övert zyn, of die er noch verovert mogen worden, in wat Waerelddeel het zy; door de Wapenen Zyner Groot-Brittanjefche Majefteit; als mede door die van de Staateh Generaal, - welken niet in de tegenwoordige Artykelen begrepen zyn, noch in hoedanigheid van afftand, noch in die van wedergaave, zullen zonder verhindering en zonder vergeldiDg worden te rug gegeeven. IX. Alzoo het noodzaakelyk zy een vaften tyd te ftcllen voor dewedergeevingenen ontruimingen, die er zullen te doen zyn, is beflooten dat de Koning van Groot - Baittanje, Trinconomalo, als mede alle de Steden Landen én Territoiren, waar van zyne Waapenen zich hebben meefter gemaakt, en welken zy in bezitting zullen hebben, met uitzondering van het geen by deze Artykelen word tafgeftaan aan zyn Groot-Brittanjefche Majefteit, zal doen ontruimen op den zelfden tyd, dat de terug gaaven cn ontruimingen tuffchen'Groot-Brittan je en 'sGru- /EK HA3 JE. ^oorlopu \e Voor» waarden >an Vre» ien met GrootBritt.  'sGra. VfciJHA(JE. Voor/opi ge Voorwaardenian Vrede met CrootBritt, i i < i J54S NIEUWE NEDERLANDSCHE geley Bneven, voorde Scheepen. die dezelve daadelyk zullen overbrengen na rif» R^'a ü?zeive deze Preliminaire Artykelen? Ra^«t,e van X. Zyne Groot-Brittannifchea Majefteit» en Haare Hoog Mogende de bovk en e?goeder trouwe alle de Artykels in dit tegenwoordi/Smma,r Tradlaat begreepen en vaftgcftelt tefzullen m acht neemenden zy zullen nietgKendaï daar tegen direfl noch indirect, door Ee re fpeflive. Onderdaanen eenige inbreuk Smaakt worde, voorts guarandeercn de voorgemeldeHoo Re contracterende partyen algemeenfyk en'weder' tebtad Farys, tuffchen Hoogs Contracleerenr?« Pattyen tonnen den tyd van een Maanfof eSder Gedaan te Parys den twedendag van Sent. i7§«. ,r oCwnas gekend) , (L. S.) Manchefler. CL. S.) Lestevenon van Berkenroade. \U, b.) Brantfen, Deze  Jaarboeken, septmfar, 1783. Deze voorlopige Voorwaarden van Vre- 's.Graden, in welken de Verbonden van Vaart enyjKHA* kopphandel, die tusfchen Groot-Brittannie E> en dezen Staat wel eer plaats hadden, niet zyn vernieuwd geworden, den a September te Parys door de Hollandfche en Groot-Brittannifche Gezanten getekend en gefloten * kwamen den 5 September alhier aan, wanneer nog des avonds ten 3 uure de Algerneene Staten vergaderden, en voorfz. Preliminairen naar de byzondere Provinciën afzonden, om goedgekeurd te worden. Wanneer op gem. 2. Sept.de Preliminairen door de Hollandfche en Groot-Brittannifche Gezanten getekend waren, vergaderden aldaar den volgende 3 September de Gezanten der . andere Mogendheden tusfchen 12 en 1 uuren in de wooning van den Grave de Vergennes, alwaar het Definitive of volkomen VredenVcrdrag eerst tusfchen Spanje en Groot-Brittannie ^ en daarna tusfchen'deze laatfte Mo. gendheid en Frankryk, door de Gezanten getekend wierdt. De Hollandfche Gezanten, als daar toe door de Algerneene Staten gemagtigd, zouden ook wel den 3 September' de volkomene of Definitive Vrede met GrootBrittannie hebben willen teekenen: dog de Hertog van Manchefter verfchoonde zich daar van, als door zyn Hof hier toe ongelast zynde. De ware reden van die weigering is deze. De Hollandfche Gezanten wilden de volledige Vreden ook fluiten onder Guaranlie of Vry waring der beide Keizerlyke Hoven, even gelyk de Vrede van Groot-Brittannie Mmmm ra met  1550 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- vf..< hage. < " ] J i I ■\ c t É t I A v w d h t< met Frankryk en Spanje dus getekend wierdc. Maar de Hertog van Manchefter bragt daar tegen in , dat de Republiek de bemiddeling dier twee Hoven geweigerd hadt, toen dezelve in het afgelopen jaar aan de Republiek wierdt voorgefteld; dat hy dus tegenwoordig in de teekening van die twee Gezanten niet konde inftemraen, zonder van zyn Hof daar toe gelast te zyn. Hy nam egter aan cerftond van zyn Hof bevelen daar orntrend te vraagen. Men begint thands ook te raadpleegen )ver het zenden van een gewoon Gezant naar ^onden. Men denkt in 't algemeen, dat Jonkleer D. IV. van Lynden, die voorheen te Stokholm geweest is, en voor het Gezantschap naar Weenen bedankt heeft, den post ran Gezant naar Engeland zal bekomen. De Afgevaardigden der Stad Amfteldam lebben ter Vergaderinge dezer Provincie 'oorgedragen, ,of men niet maatregelen zoue nemen, om by het aankomen der Vredeyding alle ittuminatien , vuurwerken enz. ie zomtyds zouden plaats hebben, te beletïn. En aangezien het gevaar voor de Oostïdifche Maatfehappy uit de ongelukkige Redens voorwaarden, heeft de Stad Gouda oorgedragen, om behalven het Eskader, 't 'elk reeds in Oost Indien is, nog een tweee derwaarts te zenden om de Engelfchen et misbruik van de Vrye Vaart in de Oos:rfche Zeeën te beletten, als ook om de Oost-  JAARBOEKEN, September, 1783. 155Ï Oost-en West-Indien in beteren ftaa"t van Verdediging te Rellen : welk voorftel in een' Groot befoigne met de Admiraliteiten is com-' misforiaal gemaakt. Men heeft ook nu reeds een begin gemaakt, om het Gefchut, van de Zeekusten wederom naar de Magazynen te voeren, Den 27 September is eene Postboden naar Parys afgezonden met de Ratificatie of hekragtiging van de Vredensvoorwaarden van H. H. Mogende, welke by meerderheid van zes Gewestenis belloten; hebbende Zeeland daar in niet toegeftemd. Voor eenigen tyd hadt de Koning van Engeland, door zynen Gezant te Parys de oude Vaandels doen vragen van de gewezene Schotfche Brigade, welke thands in een inlandsen Krygsvolk veranderd is, en even gelyke Vaandels , als de andere Regimenten, heeft. Hunne Hoog Mogende hebben thands de uitlevering van die Vaandels geweigerd, alzo die voor het geld van den Staat gemaakt zyn, en geen recht hoegenaamd daarop aan zyne Britfche Majefteit toekomt. De nieuwbenoemde Rus - Keizerlyke Cezant , de Heer De Kaletfthoff is reeds met den tytel van Extraordinaris Envoyé en Mi ■ uister Plenipotentiaris alhier aangekomen, heeft met Jonkheer van Heeckeren, Heer van Brandfenburg, voorzittend Lid van de Mm mm ra 2 Al- 'sGra•s.  iyz NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGba venha- a&. Memoru van Pruisfet wegens Last en Vei/ge/d. Algerneene Staten in gefprek geweest, en zyne geloofsbrieven aan denzelven overgegeven. De Heer Tbulemeyer, Pruisfifche Gezant by dezen Staat, heeft den 10 September de navolgende Memorie overgeleverd. HOOG MOGENDE HEEREN} ï T\e ondergetekende buitergewoone Gezant des J-"^ Koniugs van Pruisfen heeft de eer gehad, i door twee voorgaande Memorien U H. Mog. den ■ fchaadelyken invloed voortehellen, welken de verhooging van het Last-en Veilgeld aan de Pruisfifche Scheepvaart veroorzaakt heeft. Hy had gewenscht, dat de Refolutien, welke 'er het gevolg van zyn geweest, door een voldoend antwoord te geven, eene Belasting opgeheven hadden, welke aan den Koophandel der Staaten zyner Majefteit hoe langer hoe bezwaarlyker wierd. Het is ingevolge de herhaalde orders van den Koning, zynen Meester, dat de Ondergetekende zich genoodzaakt ziet, om op nieuw het redres dezer grieven van IJ H Mog. te reclameeren. Zyne Majefteit beveelt my, om op eene zeer presfante wyze daarop aan te houden. De billykheid, het onderfcheidend karakter der befluiten van U H. Mog. eh>eht zekerlyk, dat, zode Koopvaardyvlag des Konings, uit hoofde der Protectie, welke iy van de Oorlogfchepen der Vereenigde Provinciën geduurendeden Oorlog, die nu geëindigd is, mogtgenooten hebben, in allen gevalle kon gehouden zyn aan een eodaanig Equivalent , de Republiek nu zo veel uinder recht heeft, om van de zyde der buiten» andfche Mogendheden de Continuatie te eifchen vm een Impost, die geen ander but kan hebben, eau  JAARBOEKEN, SepUmler, 1785. »553 dun om aan de permanente onkosten van haar Departeraent van Marine te gemoed te komen, 's 'Hage den zo September. Den 26 September is de Afgezant van Marokko T. A. Jcw Bufidra; met zyn gevolg alhier aangekomen, vergezelt door den Heer Mo/es Sedero Corcos van Amfteldam als Tolk. De gemelde Afrikafche Minister is door den heer Ockerfen , met het Staten Jacht, uit die Stad afgehaald, wordende by zyne aankomst ophet Zieken, door drie koetfen opgewacht. In de eerfte plaatste zich zyne Excellentie, met den Heer Ockerfen, voor uitgegaan door twee bedienden des Gezants, ieder met een groote Snaphaan voorzien. Iu de twee andere koetfen zaten de Heeren van zyn gevolg, rydende verders naar het Logegement de Goude Star, alwaar de Afgezant zyn intrek heeft genomen. Hy heeft dezen zelfden zelfden dag zyne geloofsbrieven nog aan het Voorzittend Lid van li. H. Mogende overgegeven. De Staten van Holland en Westfriesland Jiebben nopens het voorduuren van het Vuurgeld den 2,2 Augustus de navolgende Publicatie verzonden: De Staaten van Holland en Westfriesland, allen den geenen die dezen zullen zien of hooren Jeezen, lalut; Doen te weten: Alfoo aan ons nader is gereprelenteert, dat de bepaalde tyd van fes jaaren , by Onfe Publicatie van den a2 July Minmmm 3 »77l 'sGra-  'sGua- VEc-haoj£. Public. Wegens het geld. ( t t c d e v ? 2 I] 9 \ é fa n 1554 NIEUWE NEDERLANDSCHE 1777. tot het heffen van het Vuurgeld, met vernocginevan een derde meer, als hec felve jn conform., é van Onfe Ordonnantie en de daar aïter «evolgae Lyfte van den 19 December .668 £2 lHÏÏFXi ^ta2ld W3S' meC den 1 SeP^mber dezes J.iars Uaat teexpireeren, en dat egter nooditt is onderaf aS?der V^dcn by continuatie we de ODoerfteunt en te gemest gekoomen. h hhÜ1S 'C' da5 VVry g°edgevonden en verftaan Bobben, tot verder fupport van de voorfz. Kasfe van het Vuurgeld, nader te flatueeren, gelyk Wy Racueeren by d; ze, dat by continuatie a!s nog, b? piovifle wederom voor den tyd van fes jafren VunrSfT deB 1 Sepieaiber ''"ftSdeThe Vuurgeld fa] moeten werden eeheeven en betaald >P den voet en zodanig, als het felve t„t hier toe SSien m conf,)Tmite va" °n«e gemelde Orionoanue, en daar agter gevolgde Lyst van den ■ 9 December 1068 is betaald geworden met verhoging van een derde van dien in gevolge One tubheatien van den 28 July i7<£ • ?, Ju?y 76j, 10 July 1771; en 22 July 1-777; als'mede at wyders tot meerder nut 'en veiligheid van dè ,ommercie en Navigatie de V uuren ook zul'en toetenblyven branden in de drie Solmaanen, en dus het geheele jaar door; en dat voorts e Schepen uit Texel, het Vlie of van elders in eze Provincie uitgeloopen zynde, en het Vuur3 Paalgeld betaald hebbende, zo wanneer dezele door itorm, contrarie winden of andere drinende toevallen,genoodzaakt worden, iD de voorfz. eegaaten wederom binnen te loopen, zonder aar voorgenome reize volbragt te hebben, niet ïhouden zullen zyn, in zoodanige gevallen het uur-en Paalgeld weeder telkecs te betaalen. ün op dat niemand hier van ignorantie preten. ïere, lasten en beveelen Wy, dat deze alomme i werden gepublicecrt en geaffigeerd , alwaar czelve te gefebieden gebruikelyk is.  JAARBOEKEN, September, 1783, IJ5S Gedaan in den Hage onder het klein Zegel van den Lande den 22 Augustus 1783. Onder fiond Ter Ordonnantie van de Staaten. Was geteekend C. Clotterbooke. Men heeft veel gefproken en gefchreven nopens het afdanken van matrofen % waar toe fchynt aanleiding geboren te zyn uit het navolgend befluit van de Staten van Holland, genomen den 27 Augustus 1783, en aldus luidende: Extracl uit de Refolutien van de Heeren Staten van Holland en West-Friesland, in Hun Ed. Gr. Mog. Vergaderinge geno* men op Woensdag den 27 Augustus 1783. De Raadpanfionaris heeft ter Vergadering gecommuniceerd, dat by gelegentheid der geboude Befoigues over de laatst ingekomen Misfive van de Heeren van Berkenrode en Brantfen, rakende het Vredenswerk, door de Heeren Gedeputeerdens van Dordrecnt was te kennen gegeven, dat Zy met veel aandoening en verwondering waren geinformeerd geworden, dat een der Coll»gien ter Admiraliteit binnen deze Provintie zoude hebben kunnen goedvinden, om in het critic fte moment van de V redens-Negociatien tusfenet de Republiek en het Ryk van Groot-Brittanmen, zonder eenige voorkennis, veel minconcurrentu M mm mm 4 vai 'sGra- 'ENHA- t l 1  i55ó NIEUWE NEDERLANDSCHE VFNHApE. gens 't af dan ■ ien van vmtrofin. j rJUn Ec!' Gr' Mo-«» een notabel getal van Manfchappcn aftedanken, omtrent welk fingulier gedrag welgemelde Heeren Gedeputeerdens vervolgers hadden voorgelteld , om aan Hun Ed. 'Gr. Mog. in bedenking ie geven , of Hoogstdelve niet zouden kunnen goedvinden, om zig ten fpoedigiten deswegens de nodige elucidatie te doen geven —- Waar op gedehVreerd zynde, is goedgevonden en verftaan, de Hollandfche Kaaden en Ministers van de Collegien ter Admiraliteit binnen deze Provincie refideerende, aantefchryven, ora Hun Ed,. Gr. Mog. ten fpoedigiten verflag te doen van den tegenswoordigen ftaat der Marine , zoo met betrekking tot hét getal der chartres van de Schepen, ais met relatie tor het getal der Manfchappen,- ais mede om aan welgemelde Hun Ed. Groot Mogende informatie te geeven , pf er ook een notable afdanking van Volk heeft plaats gehad, en, zoo ja, hoe veelj wanneer , om wat reden , mitsgaders op wiens ordre of authoriteit zulks zou' zyn gefchied. Accordeert met de voorfz. Refolutien. In gevolgen van dit befluit wierdt den zelfden 27 Augustus aan de Hollandfche Raden *n Ministers ter Admiraliteit deze brief afgezonden, DE STAATEN VAN HOLLAND EN WESTFKIÊSLAND. Edeley Erntfefle. Wyzé, Voorzienige, Discrete, Lieve, Getrouwe. FVor den Heer Raad Penfionaris ter onzer Ver\-f gaderinaen gecommuniceerd zvnde, dat by jelegendheid der gehouden befoignes over de laatst ngekomen Misfive van de Heeren van Berkenrode en Bram-  JAARBOEKEN, September, 1783. ij57 Brantfen, raakende hel Vredenswerk dpor de Heeren Gedeputeerden van Dordrechc was te kennen gegeeven; Dat zy met veel aandoening en verwondering waren geïnformeerd geworden, dat eender Col egien ter Admiraliteit binnen deze Provintie zou hebben kunnen goedvinden om in het critiekile moment van de Vredens Negotiatien zonder ■ eenige voorkennisfe veel min Concurrentie van ons een notabel getal van Manfchappen af te danken,'' omtrent welk fingulier gedrag, welgemelde Hee- ' ren Gedeputeerden vervolgens hadden voorgeftelt, om aan ons in bedenking te geeven, of wy niet zpuden kunnen goedvinden om ons ten fpoedistten deswegens de nodige Elucidatie te doen getven hebben wy goedgevonden ÜEd. door dezen aan te* lchryven, om ons ten fpoedigften verflag te doen van den tegenwoordigep Staat der Marine, zo met betrekking tot het getal en de Charters van de Schepen, als mede aan ons informatie te geeven, of er ook een notabel afdanking van Volk heeft plaats gehad, en zo ja, hoe veel, wanneer, om wat reden , mitsgaders op wiens order of Authoriteit zulks zou zyn gefchïed; waar mede wy ÜE. in de befcherming Godes beveelen. 'sHageden 27 Aug. 1783. Ter Ordonnantie van de Staaten. C CLOTTERBOOKE. Hier op is van de Admiraliteit op de Ma* ze een berigt ingeleverd, houdende, dat by het genoemde Collegie nog duidelyk in dienst en behoorlyk bemand waren, 5 Schepen van po Stukken; 1 van 50; 3 van 40; 3 van 36; en 1 van 20 Stukken kanon; bovendien nog een Brik van ao, twee kotters van 20, en Mmmmm 5 één 'sGra- venuale. Briefdtt Staten vegens ieafdan- 'mg.  VEN HA OE. Aam de Edele Groot Mogende Heeren Stattn van Holland en Westfriesland. EDELE GROOT MOGENDE HEEREN' Wy hebben op den 30 Aug. laatftleden ontfangen UE. Groot Mog. aanfehryving van den sy bevorens, gearrefteerd op een door de Heeren r'eCeputeerdens van Dordrecht in de gehoudene Bef «nes over het Vreedens - Werk gedaan Voorftel, om UE. Groot Mog. ten fpoedigfte ver/lag te doen van den tegenswoordigen Staat der Marine, zo met betrekking tot het getal en de Charters van de Schepen, els met relatie tot het getal der Manfchappen, als mede om aan UE. Groot Mog. informatie te geeven . of er ook een notabel afdanking van Filk heeft plaatsheeft gehad, en zo fa, hoeveel, wanneer, om wat reden, mitsgaders op wiens ordreof authoriteitzulks zoude zyn gefchied. .„ Wy haaien ons aan UE. Gr. Mog. ro kenniile te geven , dat wy omtrent den tegenswoordigen Staat van de Marine zodaanig verflag zullen opmaaken , als waar toe ons Collegie in ftaatis,docn dat h< t zelve niet verder zal kunnen gaan, dan omtrent de Schepen, die onder ons Reffort zy geëquipeerd, dewyl ons Collegie onbewult is van de om- ^58 N1IEUWE NEDERLANDSCHE één van is Rukken; en dat daar geene fchepen afgedankt of buiten dienst gefteld zyn, behalven alleen de Wagtfchepen, welke volgens Refolutie van H. H. Mog. op twee of drie na zyn ontlkgen geworden. Wyders is van wegens de Hollandfche Raden ter Admiraliteit te Amfteldam den 2 September aldus geantwoord.  JAARBOEKEN, 'September, 1783. T559 handigheden der Schepen door andere Collegien in dienft gefteld of te (tellen. En dat wy onvrent het tweedepoinêt een naauwkeurig verflag zullen voordraagen van het geen by ons Collegie is gefchied omtrent het buiten dienft ftellen van eenise VVagt-Scheepen en Uitleggers 1 ep ordre en aanfchryvens van H. H. Mog., de afdanking van eenig Volk voor 1 Jan. 17MI, in dienft genomen, en het oveibrengeif der Equipagie van voorn. Wsgt - Schepen en Uitleggers, alle zedert, 1 Jan. 1781 aangenomen, om te fuppleeren aan voorn, afdanking. Dan dewyl dit verflag volledig diend te zyn, zo zyn wy verpligt UE. Gr. Mog. voor te dragen, dat hetzelve niet zo fpoedig kan worden overgegeven, als wy zelfs zouden wenfchen, om dat de motiven en redenen van het gedrag van het Collegie uit een gantfchen zamenloop van omfla.ndigheden moeten worden opgemaakt; UE. Gr. Mog. worden dus eerbiedig verzogt ons ten goeden te houden dat de recherches en verzameling van het gepaffeerde met alle attentie gefchieden. Hier mede &c. Als Hollandfche Raaden en Ministers. Den 2 Sept. 1783. (get.) Huygens. Beeldfnyder. Van den Stem. Van der Hoop. Cliford. Backcr. Lejtevemn. Hierop wierdt nog by de Staten van Holland den 5 September befloten, aan de Hollandfche Raden en Ministers ter Admiraliteit te Amfteldam de navolgende aanfchryving je doen. De 'sGra- irENHAJE. Antw. Ier Ad' mrali■eit van dmft. lan de Stat. van Heiland.  ï^öo NIEUWE NEDERLANDSCHE >sGra- VENHi» CE. Naden Btiefder Siat.aan deAdmi raliteittt Amfteld. DE STAATEN VAN HOLLAND ER WESTFRIESLAND. Edele, Erentfejle, Wyze, Voorzienige, Discrete, Lieve, Getrouwe. Dy ons ontfangen zynde UE. Miffive van den. *^ 2 dezer, waar by provifioneel kennis geeven van UEd. devoiren, cm een volleedig verflag te kunnen doen van den Staat der Marine onder UEd. ReiTbrt, en omtrent het buiten dienft ftellen van eeDige Schepen, als mede de afdanking van Volk, tot voldoening aan onze aanfchryving van de 27 Augufty laatftleeden, hebben wy goedgevonden de voorfz. Mifiive te feponeeren, tot dat het gereqtlireerd volleedig verflag daar omtrent zal zyn ingekomen , en wyders UEd. door deze nader aan te fchryven, om als nog , en uitterlyk binnen den tyd van agt dagen, ons te berigten op de pointen jn de bovengem. aanfchryving van den 27 Augusty vervat, en fpeciaal met opzigt tot het geene concerneerd de afdanking van het Volk en het buiten dienft ftellen van Schepen. Waar mede &c. Ter Ordonnantie van de Staaten, ( getekend ) C, Clottsrbooke. Daar is ook by de Regeering der Stad Dordrecht twyffel ontftaan, en dus ook een voorftel ter vergaderinge van de Staten van Holland gefchied, wegens het regt van aanftelling van Vlagofficieren by de Admiraliteiten , in de Provincie gevestigd, zo als te zien is uit het navolgend :  JAARBOEKEN,, September, 1783. ijjffl Extraft uit de Refolutien der Staten van Holland en WestFrifsland 10 September 1783. De Heeren der Stad Dordrecht, hebben de vergaderinge bekend gemaakt, dat by de Regeering van gemelde Stad reflectie was gemaakt en twyfei ontttaan over het recht van aanfteiling van Vlagofficieren onder het Resfort van de Collegien ter Admi- \ raliteit binnen deze Provincie rejideerende; en dat zy [ nit dien hoofde, en tot wegneeming van alle dubieteit, die met betrekking tot het voorfz. regtzou mogen worden bevonden plaats te hebben, zonder egter daar door eenige de minde attentie te willen toebrengen aan de wettig verkreegen regten van Zyn Hoogheid den Heer Admiraal Generaal dezer Provincie, expresfelyk waren gelast, om aan Hun Ed. Gr. Mog. te proponeeren, of Hoogst Dezelve niet zoude kunnen goedvinden, om in.een Befogne te doen examineeren, wien eigentlyk kon worden gezegt het voorfchreeveregt wettig te competeeren ; en, om inmiddels den Heer Raadpen. fionaris te verzoeken , om aan Zyne Hoogheid den Heere Prince van Orange, als Admiraal Generaal dezer Provincie, kennis te geeven van het voorfz. gedecerneerde Befogne, met verdere by voeging, dat Hun Ede'e Groot Mogende verwagteden ,dat Hoogst Dezelve provilioneel , en hangende het voorfchreeve onderzoek , geene Vla2 - Officieren onder het Resfort van de Hollandfche Collegien ter Admiraliteit zal aanltellen, immers en in allen gevallen niet, dan met communicatie van, en de concert met Hun Ed. Gr. Mogende. — Waarop gedelibereert en Copie van het vcorfz. geproponeerde verzogt zynde door de Heeren van de Ridderfchap en Edelen, om hetzelve in de Ördre nader te examineeren, als meede door de Heeren Gedeputeerden der Steden Delft, Gouda, Rotterdam, Schiedam, Brielle, Enchuyfen, Edam, Monnicken- dam, 'sGriA- VENHA-» 3E. Voorftel wegens lanfteU 'ing der Vlagof üeren.  I5óa NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra. venhaGE. I ) 1 i . i i i t i « dam, Mcdemblik en Purmerende, om daar op re verftaan het goedvinden van de Heeren hunne Principaalen, is de finaale Refolutie uitgefteld tot nadere deliberatie. Accordeert met de voorfi. Refolutien. Wy hebben hier voren bi. 991 gezien, hoe dat de Vaandrig de Witte zig by een fmeekfchrift tot zyne Doorlngtige Hoogheid den Prinfe Erffïadhouder vervoegd hadt, en bl. ron hoe Zyne Hoogheid goedvondt dat Smeekfchrift by eenen brief aan de Staten van Holland en Westfriesland te zenden; Deze zaak vervolgends den 4 Juny eommisforiaal zynde gemaakt, is daarop den 28 Augustus 1783. het navolgend befluit gekomen : ExtraB uit de Refolutien van At Heeren Staten van Holland en West - Friesland', in Hun Ed. Mog. Veagaderinge genomen op Donderdag "den 28 Augustus 1783. r\e Heere Penfionaris van Zecbergh heeft ter Vergadering gerapporteerd, dat de Heeren Gedepueerden der Stad Haarlem, en verdere. Hun Ed. Gr. Wóg. Gecommitteerden tct de zaken van de Jultiie , in gevolge en ter voldoening van Hun Ed. Gr. v)Og. Refolutie commisforiaal vanden4 Juny laai steden , hadden geëxamineerd een misfive van Zyne hoogheid den Heere Prince Erfftadhouder, gechreven in den Hage den & bevorens, houdende le reden, die Zyne Hoogheid gepermoveerd hadlen ,. zig te excufeeren van te di&poneeren op bet laar by gevoegd, en insgelyks bv Hun Heeren Ge-  JAARBOEKEN, September, 1783. .156*3 Gecommitteerden geëxamineerd Request van ffacob Eduard de Witte , Vaandrig fupernumerair in het Regiment van den L Generaal van Ifemburg, nu den Collcnel Pain, in dienst van den Staat, thans gevangen op de Voorpoorte van den Hove, verzoekende , na een breedvoerige voordragt van het geen hy vermeende tot verfchoning zyner misdaat in cas van ontrouw en verradery tegen den Lande' te kunnen ftrekken, van Zyne Hoogheid brieven van abolitie in optima forma. — En dat zyn Heeren Gecommitteerden in aanmerking neemende de misdaad van den voornoemden Jacob Eduard Witte, benevens derzelver omftandigheden en gevolgen, en met dat alles vergelykende de Commisfle,door Hun Ed. Gr, Mog. op den 27 February 1766 voor Zyn Hoogheid den Heere Princeiw» Orange, als Erfitadhouder , gearresteerd , voor zoo verre de concesfie, om in zekere gevallen gratie te verleenen, daar by vermeld, betreft, niet dan ten hoogden hadden kannen billyken de difHculteit, by welgedagte Zyne Hoogheid gemaakt, om op het geprefenteerde Request, van den Gevangen om abolitie, te disponeeren: naardien deze zaak, volgens opinie van Hun Heeren Gecommitteerden, tot die gevallen behoort gebragt te worden , in dewelke Hun Ed. Gr. Mog. het verleenen van gratie aau zig gereferveerd hebben: Dan, dat Zy Heeren Gecommitteerden, by examen van des Gevangens Request om abolitie, door zyne Hoogheid aau Hun Ed. Gr. Mog. gezonden, fpeciaal confidereerende, dat hetzelve niet aan Hun Ed. Gr. Mog. was ingerigt, en uit deeze hoofde vermcc nende, dat daar op niet wel eenigerhande dispofitie van Hun Ed. Gr. Mog. konde vallen, derhalve zig voor als nog hadden onthouden, om in eenig byzonder onderzoek der redenen en motiven by het gemelde Request voor het gedane verzoek van gratie geallegeerd, te treeden. -—— Waar op gedelibereerd zynde, hebben Hun Ed. Gr. Mog. op de voorfz. gronden, billykeade de redenen, waarom Zyne Hoog- 'sGra- ve Cv hage. Hef. van Holl, nooens den Briefvan ienPrins over As. Witte.  15^4 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra. VENHA«Ei 1 ( ( ] ( Hoogheid de Heere Prince ErfYf.adhou.der zig Ja dezen heeft geëxcufeerd, van te disponeeren over' des Suppliants Request en verzogte gratie, goedgevonden en verff-aan , de voorfz. Misfivt; vari welgedagte Zyne Hoogheid aan ce neernan voor' notificatie. Accordeert met de voorfz. Refolutien. Hierop heeft zig de Vaandrig de JVitte hf een verzoekfehrift aan de Staten van Holland en Westfriesland, om abolitie of te nietdoening van het tegen hem ondernomen lyfftraffelyk regtsgeding, vervoegd. Welk fmeekfehrift in handen van het Hof gefteld is om te berigten. Wanneer verders het Hof van Holland , Zeeland en Friesland, de navorfchingen, gptuigenisfen en verhooren van den vaandrig\de Witte en den boomkweeker van Brakel aan de Staten hadden gezonden, is daar op by rloogstdezelven dit befluit genomen. ExtraB uit de Refolutien van de Heeren Staten van Holland en We ft - Friesland, in Haar Ed. Groot Mog. Vergadering genomen op Donderdag den 28 Augustus 1783. F\e Heer Penfionaris van Zeebsrgh heeft ter Ver^ gadering gerapporteerd decoofideratien en hec dvis van de Heeren Gedepu'eerden der Stad laarlem en verdere Hun Ed. Gr. Mog. Gecomnitteerden tot de zaken van de Jufiitie, hebben. Ie , iu gevolge en ter voldoening van hun Ed. jr. Mog. Refolutie commisforiaal van den 6 Jury aatstleden, geëxamineerd een Misfive van Pr seülent en Raaden van den Hove, gefchreeven m den  JAARBOEKEN, September, 1783. 1565 den Hove, gefchreeven in den HagedenaoMey laatstleden , en den 30 daar aan volgende ter Vergadering ingekomen; benevens de crirhineele ( eiichen en conclufien van den Procureur Generaal tegen Jacob Eduard de Witte en Pieter van ■ Brakelt beiden gevangen op de Voorpcorte van , den Hove;- als meede een Misfive van welgemel 1 de Prsefident en Raaden, van den 5 Juny en den < volgende dag ter Vergadering ingekomen, daan by, ter voldoening aan Hun Ed. Gr. Mog. Refolutie Van oen 30 Mey bevorens, toezendende alle informatien» verhoren, confesfien en verdere Procesftukken , concerneerende de gemelde twee Gevangenen, mitsgaders nog de Copien van eenige Papieren, tot den voornoemde de Witte betrekkelyk. — En dat zy Heeren Gecommitteerden > in het oog houdende dat deeze zaak volgens haar aart, en ook in gevolge het gedeclareerd begrip van Hun Ed. Gr. Mog. by Hoogft Derzelver refolutie van den 27 December 1782gemanifesteerd, moet worden befchout en behandelt als een zaak van Justitie , en dat derhal ven hec onderzoek, Hun by de voorfz. Refolutie commisforiaalgedemandeerd, zig alleen bepalen moen tot eene overweging , of en in hoe verre , de omjlaiidigheden van deze zaak eenige andere voorziening, dan volgens den gewonen loop der. Juftitie plaats kan hebben, zouden vereisTcben ; mitsdien naar dit principe het examen van alle de voorfz. Papieren hadden ingerigt: dan dat Zy Heeren Gecommitteerden, by eene nauw_ keurige overweeginge van alles, niets gevonden hadden, waaruitzy, fpeciaal in de tegenwoordige fituatie der procedures , eene noodzakelvkheid voor zoodanige byzondere voorziening van Hun Ed. Gr. Mog., of wel eenige particuliere reden . waarom in deze ten aarzien van den loop der Juftitie eenige verandering gefratuè'ert zouden moeten worden, konden afleiden. — Waar op gedelibereerd zynde, is derhalven goedgevonden en verdaan, de Proces. Rukken in de zaken van de voornoemde twee GeNnr,nn van- 'sGru- 'ENHA. JE. 3e/l. der staten lopens 'f 'erzoek •an Üe «Vitte.  15<5<5 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VENHA6E. vangenen aan Prsefident en Raaden van den Hove by Misfive te rug te zenden , ten einde in die zaken zoodanh te kunnen fententiëeren, als het Hof in goede Juftitie bevinden zal te behoren. Accordeert met de voorfz. Refolutien. De Staten van Holland en Westfriesland liebben by befluit van den 26 Juny 1783 T. C. van Heerdt en J. J. H. M. van der Does van Noordwyk ontheven van de ftraf fan H. Ed. Gr. Mog. placaat van den 25 February 1751, op het doorgaan van jonge lieden gefteld, en algemeen voorzien: dat in zoortgelyke verzoeken op de bewilliging der lanwezende ouders en de blyken hunner toe(temming gelet worde. ExtraSt uit de Refolutien van de Heeren Staten van Holland en Wett- Friesland, en Hun Ed. Groot Mog. Vergaderinge genomen op Donderdag den 20 Juny 1783. Üy refumtie gedelibereert zynde op het Rapport, •"den 19 July 1782 ter Vergadering uitgebragt door de Heeren Gedeputeerden der Stad Haarlem , en verdere hun Edele Gr. Mog. Gecommitteerden tot de faaken van de Juftitie, hebbende ingevolge en ter voldoening van hun Edele Gr. Mog. Refolutie conimifforiaal van den 3 tevoren, metCommiffariffen van de Hove geëxamineercde Requefte aan hun Edele Gr. Mog. gepraïfenteert door Thimon Cornelis van Heerdt, voor zig zei ven, en nog als in Huwelyk hebbende Johanna Jacoba Berber- tinu  JAARBOEKEN, September, 1783. 1567 iina Mauritia van der Does van Noofdwyk, en van dezelve met haar voornoemden Man geaffifteert, tendeerendej om te obtineeren dispenfatievan hun Ed. Gr. Mog. Plaeaat van den asFebruary 175I, en van de pocnaliteiten daar by op het doorgaan van jonge Lieden geftatueert; zynde het zelve Re. queit gemunieert met een confent van der Suppli J anten Ouders en meerderjaari^e Naaftbeftaaode,, welke alle fchriftelyk heboen gedeclareerc te ver-! langen , en , voor zoo veel des noods , meede teJ verzoeken , dat op der Supplianten gemelde Requefte favorabel mogte werden gedisponeert; als meede de Miffive van de PfEeiidenc en Raaden van den Hove gefchreeven in den Hage den 2 der gemelde maand July, houdende, ter voldoening aart hun Ed. Gr. Mog. Appointement van den 15 Mey te yooren, der zelvet confideratien en advis op de voorfchreeve Requefte. En in het byfonder gelet zynde, zoö ophetwederzyds Oudcrlyk confent, waar meede der Sup« plianten Huwelyk is voltrokken, alsopdefpeciaaile aggreatie van des Suppliants Grootmoeder en de Ouders van de Supphante ten aanfien van het ten deezen door de Supplianten gedaan verfoek; Is gdedgevontlen en verltaan ex plenitudine pdïeffdiis de Supplianten te dispenleeren en vry te fte'llen van de pocnaliteiten, by het meergemelde Plaeaat van den 25 February 1751 op het doorgaan van jonge Lieden geftatueert. En is teffens gerefolveert, dat voortaan in de gevallen, wanneer over het verleenen van dispen» fatien van het gemelde Plaeaat van den 25 February 1751 gedelibereert word, altoos eene byZonde re attentie zal worden gegeeven zoo op de bewüliging der aanweezig zynde Ouders van de Supplianten in het voltrekken van het qusftieufeHuwe Jyk, als op de uitdrukkelyke biyken van der zeiver aggreatie en toeftemraing in het gedaane ver zoek van disponfatie zelve. En zal, tot een rigtfnoer van gelyke behandeling JNnnnn 2 ' om 'sGrA;ekha- 3e. Bejl f70. tens het {oor^aan van 'onge {en enz é  156*5 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra VEKHACE. . i ] i i 1 c i omtrent Edelen en On - Edelen, Aanfienlvken ea Minaanfienlyken, van deeze Refolutie Extract, gezonden worden aan de PrasfiJent en Ra den van den Hove, om den zeiven te dienen tot informatie en narigt. Accordeert met de voorfz. Refolutie. Hun Hoog Mogende hebben het Plaeaat van den jare 1750 , waarby de haringvisfcheryen dezer landen wordt vrygeiteld van de uitgaande rechten, wederom voor den tyd van drie jaren verlengd. Ook is van de Puye op het Binnenhof alhier, van wegens het 13of van Holland, afge • kondigd, de vierde en laatfte indaging van de Burgers Vermeulen, Vader en Zoon, en Undehn , als voortvluchtigen over het bekende geval van den 6 December laatstleden; zynde dezelve daarby gedagvaard, om te verfchynen tegen den 3 November aangaande. SCHEVENINGEN. _ Tien Pinkjes zyn hier ter verfche Haringdsfchery uitgerust, en zyn den 15 Septem>er van Scheveningen onder zeil gegaan, ^yne Doorluchtige Hoogheid de Prins £rftadhouder , die derwaards was gekomen, leeft aan de Stuurlieden en Manfchappen der vengemelde vaartuigen een milde gift geeven : de toevloed van allerlei aanfehouferen, om dit uitloopen te zien , was groot,  JAARBOEKEN, September, 1783. I5Ö9 groot, en het weder zeer mooi en guns-' dg. . Van Katwyk aan Zee zyn insgelyks veele pinkjes tot deze Visfchery uitgelopen, L e y d e n. Wy hebben hier voren bl. iii3. gezien, dat de Heer J. Le Franc van Berkhey zig by verzoekfchrift tot de Staten vervoegd heeft, om verklaring te mogen hebben wegens den rechtbank, voor welken hy zoude nioeten te regt liaan; en dat het zelve verzoekfchrift in handen van Curateuren van 's Lands Hooge School was gefteld, ten einde H. Ed. Gr. Mog. te dienen van berigt. Het welk ingekomen zynde , den 3 July 1783 by de Staten dit befluit is genomen: Extract uit de Rejolutien van de Heer en Staaten van Rolland en West Friesland, in Run Ed. Groot Mog. Vergader'inge genomen op Donderdag den 3 July 1783, f^ntfangen een Miffive van de Curateuren over 's Lands Univerfitek te Leydenen Burgemesfteren derzelver Stad, gefchreeven aldaar op gifteren , houdende, tot voldoening aan hun Edele Gr. Mog. appointement van den 13 der voorleede maand , der zei ver confideratien en ad vis op de Requefte van Joannes le Francq van Berkhey, Medicinse Doctor en Lettor in de Natuurlyke Hiftorie vaa !s Lands Univerfiteit te Leyden voorfz, Nunnn 3 ten- ■chevk» nih*  157° . NIEUWE NEDERLANDSCHE LEYDEN. lief. der Staten «opens den recht' biink van Leclores en Eot" toaord, Profesfo- res. AMSTELD AM. Schoon de Koophandel in het algemeen door dezen laatften oorlog zeer veel heeft geleden, zo hebben egter deszelfs rampen byzonder de Oost-Indifche Maatfehappy getroffen. Zit hier voren bl. 244 en volgg. Uit het geen wy uit's Gravenhage hier boven gemeld hebben, kan blyken, dat om de Vrede te verkrygen twee voorname Hukken, tendeerende om ie. hebben zoodanige verklaring tot bepaling van de Judicature, tot dewelke dezelve is gehoorende, als hun Ed. Gr. Mog. zouden oordeeleu te behooren. Waar op gedelibereert zynde, is goedgevonden en verftaan , by deeze te verklaaren, dat de Suppliant in deezen, en in het generaal de Leclores en extraordinaris Profefforen aan 's Lands Univerfueit te Leyden, zoo wel in Civile als Crimineele zaaken, het zy dat ze Aanleggers of Verweerders zyn, niet dan voor den Recïoren Affeffeurs mee de Burgemeefteren ep de twee Scheepen der Stad Leyden te regt moeten ftaan, conf orm den voet by de amphatie van het 39 Artykel der Statuuten van de voorfz. Univerfiteit op den 23 en 24 Maart 1662 by hunEd. Gr. Mog. gearretteert en vaftgeftelt. En zal extract deezer gegeeven worden aan den bupphanc om zig daar na te reguleeren en aelyk extract: gezonden aan Curateuren over 's Lands «bmverfiteit te Leyden , en Burgemeefteren der zelve Stad; als meede aan Redcor en Rechterender voorfz. Univerfiteit, tot derzelver narigt refpec$ive. ö ^ Accordeert met de voorfz. Refolutien.  JAARBOEKEN, September, 1^2» 157* by welke de O. I. Maatfehappy groot belang heeft,hebben moeten opgeofferd worden. Daar' het nu eene overbekende leer van het algemeen ftaatsrecht is, dat de eigene regten of goederen, het zy van byzondere perfoonen, of van byzondere Maatfchappyen, wel kunnen voor het algemeen welzyn opgeofferd worden , maar zo egter, dat de ganfche Staat, die van die opoffering het voordeel geniet, uit 'sLands kasfe de fchade aan hem vergoede, wiens goederen of regten dus zyn opgeofferd, gelyk zulks by den grooten Huig dn Groot, Pufendorf, Huber, By kerskoek en andere Schryveren over het Staatsjregt geleerd worden; zo is het billyk, redelyk en gepast, dat de O. t Maatfehappy, die fteunzel van deze Republiek, en voorname oorzaak van haren bloei, in haare nooden toevlugt tot den Staat zeiven neme: gelyk zulks wederom gefchied is den 21 Augustus 1783 by den navolgende brief: HOOG MOGENDE HEEREN! Tn de menigvuldige rampen, diedeNederlandfche 1 Oostindifche Compagnie gedurende deezen Oorlog hebben gedrukt, is hun Reeds ter opbeuring "eweest die gunftige dispofitie, die zy luccesfivelvk by'üw Hoog M'»g. ondervonden. Dan eens toonden Uw Hoog Mog. dat, daar de Compagnie zelve haar wilde wapenen op een tyd, dat de defenfie haarer Colonien van 's Lands wege onmogclyk was, aan haar één forc van ƒ 2294100: behoorde te worden goed gedaan , zynde de Raad van Staaten verzogt daar toe eene Petitie te doen, Nnnnn 4 öa" Am- '1 el-  Am- st eldam. Briefvan dr O I. Comp. aan de Stat. Gefier. om onderfieuningenz, i i I } t ] < 1 » 1 ) I i 1 I 1 ^572 NIEUWE NEDERLANDSCHE fan eens confenteerden Uw Hoog Mog, in eene Ncgonatie onder derzelver guarantie. Dan eens oordeelden Hoogstdezelve op't laatst adres der Prefidiale Kamer, dat de Raad van Staaten moeste worden vcrzogt om een Petitie van twaalf Ion te formeren. AHerwenfchelvkts zoude het voor haar gewe: st zyn, zoo die Refo'utien die aaneenaame gevolgen voor haar hadden gehad, die Uw Hoog Mog zeker daar meedezighaddenvoorgeiteid , dog om van de tweede Refolutie , als welkers tffecl alleen van het Publiek afhing niet :e gewaagen, is de Provintie van Holland de eentje, welke gecontribueerd heeft om de Compagnie iet weezentlyke genoot te doen hebben van d;e mnftige Refolutien van Uw Hoog Mog. door het ournecren van derz-lver quota aan de Maatfehappy. Doch gelyk de Vergadering van Zeventhienen net dan m een volle overtuiging van de hoogenoodsaaklykheid aan Uw Hoog Mog. heeft verzoek gelaan om een onderffand van veertien Mülioen en vy als de Prefidiale Kamer aan Uw Hoog Mog. lader hebben onder 't oog gebragt, dr aakelyke unfbndigheeden, welke voor de Compagnie voor Ie deur ftonden , en waar van de gevolgen door Jw Hoog. Mog. ügc konden worden gepenetreerd, ;n w^lice alleen voor te komen waaren, wanneer Jw Hcog Mog. Bewindhebberen verzekerden , 'an den ontfangfte nog dit jaar van een genoegzame lom van penniDgen tot het dryven van hunien handel , in de provifloneele fpoedbe uitreiking ten minlten van twaalfTon, zullen ÏJw Hoog vlog. zeer-ligt penetreeren, hoe weinig de uitreiking van de quota van Holland in die twaalf Ton Ie Compagnie kan baaten. Bewindhebberen hebben, zoo zy vertrouwen, >y meer dan een addres betoogd de gronden, die :y voor hunne verzoeken hadden: Gronden, die ;y deels antieenen uit de ongelukkige en buiten iun toedoen opgekoomene omftandigheeden, deels Ut de interesc van de gantfche Republiek in het he»  JAARBOEKEN, September, 17B3. 1573 behoud der Oost- Indifche Maatfehappy, zy zullen dezelven dus niet herhaalen. Dan daar volgens de laatlte ontfangene Indifche tydingen het gebrek aan Zeevarende zoo groot en drukkende was , dat de Generaal en Raden verklaarden Reen kans te zien om by het herftel der Vieede Scneepen te bemannen om de jaarlykfche produüen , waar mede de Pakhuizen overlaaden waaren , naa het Vaderland te zenden, 'er dus voor de Maatfehappy en voor het Gemeenebest ten uiterflen aan gelegen legt, dat tegenswoordig een goed aantal Zeevarende, welker toeloop thans zeer groot is, na Indien worde gezonden, in dat' aangenaame vooruitzigt, om naar zo veele droevige flaagen te hebben ondervonden eens weder bec Hoofd te mogen opbeuren, en als dan het genot te hebben van zoo veele kosthaare Inlifche voortbrengzels, waar van de Maatfchappye door een geduurende Oorlog is veruooken geweeft. Zy moeten dus met den meefteu aandrang dog tevess op 't eerbiedigst verzoeken, ,, dar Uw „ Hoog Mog. het daar heen gelieven te dirigee- ren, dat Bewindhebberen met 'er daad en ten „ fpoedigften jouisfeeren van die favorabele dis,, pofiiien van Hoogstdezelve by Refolutie van „ den 19 Oclober 1781 en 17 Ju]y 1783, ge« manifesceerd en waar van zy alleen voor zo „ verre de Provincie van Holland betreft, ge- not hebben gehad, ten einde daar door onder ,, anderen in ftaat te zyn om te voldoen aan die „ engagementen, die zy geduurende den Oorlog „ hebben gecontracteerd. „ En dat Uw Hoog Mog. bovendien geduu5, rende derzelver deliberatien op het Adres der ?, Vergaderinge van Zeventienen , in dato 4 Juny, reflexiefhandeophec laatfte Addres van de Praefï- diale Kamer van den 16 July, Bewiadhebberen „ door hun te verzekeren van den ontfangst in „ dit Jaar, van eene genoegzaamen Som van Nnnnn 5 „ Pen- Am* stel* dam. Briefvan ie O. 1. Comp. aan de Stat. Gever. om mder(leuningenz.  Ï5T4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- SïELP&Mf „ Penningen gelieven in (laat te ftellen tot het dryven nunuer Handel." Alle de zoo dikmaals gelegde gronden, alle de voorgeftelde akelige gevolgen dan voor herhaald houdende. Waar mede enz, HOOG MOGENDE HEEREN! Uw Hoog Mog, zeer Ootmoedi, ge en Gehoorzame Dienaaren, De Bewindhebberen van de Nederlandfche GeoStroyeerde O. Ind. Compagnie ter Prcefidiale Kamer. (En ter Ordonnantie van dezelven getekent) Arafterdam den D. A. Meerman van der Gees, yi Aug,1783. Waarop gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verftaan, „ dat Copie van de ?, voorfz. Misfive gezonden zal worden aan ?, de Heeren Staaten van de refpediive Pro, vincien, die van Holland en Westfriesland , uitgezonderd, en dezelve op 't ernftigfte 9, verzogt en aangemaand, om in confidera, tie van de verlegenheid, waarin gem. Com, pagnie zig bevind, en de hooge noodzaa5, kelykheid om dezelve fpoedig by te ftaan, ?, niet alleen in de petitie van ƒ 2294400: „ den 31 Oétober 1781 gedaan en van ƒ 1200000: - den £4 July dezes jaars gedaa-n, ten eerften en zonder tydverzuim ' gaaf te willen confenteeren, maar ookder„ zeiver confenten met prompte en dadejyke „ four*  JAARBOEKEN, September, 1783. IJ75 „ fournisfementen te bekragtigen. En voor 5) zo veel aangaat het laatfte poincl: in de 9p voorfz. Misïive gemeld, dat zullen wor„ den verzogt, zo als verzogt worden mits , dezen, de Heeren van Lynden van Hem„ men en andere Hun Hoog Mog. Geóepu„ teerden tot de zaaken van de Oost-Indifche „ Compagnie, om met en nevens eenige Hee- ren Gecommitteerden uit den Raad van „ Senten, by Hun Ed. zelfs te nomineeren, „ de befoignes, gedecerneerd by Hunhoog „ Mog. Refolutie van den 4 Juny laatstle„ den, by de hand te neemen, ten fpoedig- Ren voort te zetten en van alles hier tei. 3, Vergaderinge rapport te doen.1' Men heeft zig veel laten voorftaan van de voordeden, die onze Koophandel uit de on afhangelykheid van de Noord - Amerikaan fche Gewesten zoude trekken. Daar van alle die fmeekfehriften, welken wy gezien heb ben, dat in het afgelopen jaar 1782, als on ftryd, in de meeste plaatfen dezer Landen vooral in Holland, zyn ingeleverd, en waa by de verklaaring en erkentenisfe van die on afhangelykheid, terbevorderinge van onzei koophandel en handwerken, is verzogt ge worden. Onderwyl zyn de blyken van d gegrondheid der hope thands nog weinig 0 niets. Daar zyn 'er in tegendeel die meenen dat (hoe zeer Noord-Amerika moest onaf hangelyk worden, en wy daar niets toe noj afkonden doen), dat die onaf hangelykheii ons veel eer fchadelyk zal zyn, en geenV^N " 'te Am-- STELDAJvI, t I r i f 5 r > 1  Am- STËL- 1576 NIEUWE NEDERLANDSCHE ter waereld meer gefchikt en wel gelegen is, om in verfcheidene takken van onze vaart en handel te treden en ons daar van te ontzetten , dan de Noord-Amerikanen. Daar is ook al e n gerugt geweest, dat zy reeds het oog op de vaart en handel, in de Oost-Indien gevestigd hadden. Waar tegen egter door een aardrykskenner deze aanmerkingen zyn gemaakt. „ Twee wegen ,(zegt gemelde Schryver .) „ zyn 'er maar voor de Amerikanen open om „ door het Westen naar de Indien te ilevenen; namenlyk door de Straat van Magel» „ laan en de landengte van Darius. „ Door de Straat van Magellaan varende, „ is de afftand van de Amerikaanfche Rivier „ de Delavvare tot aan het eiland Celabes, „ een der Molukkifche Eilanden, omtrent 5» 255 graden of 5100 mylen; daar dat ei» land ilegts 192 graden of 3840 mylen van „ Brest is, wanneer men van deze laatfte „ plaats over de Kaap de Goede Hoop der„ waart vaart; het geen voor Frankryk, En„ geland en Hohand, en vooral voor Spanje „ en Portugal een verfchil maakt van 1260 „ mylen; dat, wel is waar, zulk een aanmerklyk verfchil niet geeft in een tyd, in wel}, ken de Zeevaartkunde tot zulk een hoogen „ trap van volmaaktheid gebragt is , doch i3 egter in dit geval de balans van Commer„ cie merklyk doet overllaan ten voordeele „ der Natiën, die aan het Westlyk gedeelte „ van Europa gelegen zyn, gemerkt 1260 ja mylen byna een derde van de reis zyn 97 voo^  JAARBOEKEN, September, 1783. 157/ "„ voor de Schepen, welke van Brest over „ de Kaap de Goede Hoop naar Indien zei„ len: daarenboven is de luchtgefteldheid in de Straat van Magellaan zeer ongezond, en de Zee is er zeer onltuimig door daag- lykfche ftormen en onweêr. „ Wat aangaat den weg over de landengte „ van Darius, deze heeft geen mindere zwa„ righeid in, want van de Delaware tot het „ eiland Borneo, rekent men den afftand op „ 200 graden, en van Brest tot daar, is de„ zelve omtrend 185 graden, welk gering „ verfchil van 15 graden geen merklyk voor„ deel aan Frankryk geeft, maar, indien Pon- dichery of Madras de plaatfen zyn, van „ welken men den afftand rekent, dan is „ dezelve verbazend, dewyl de weg van is Brest dan, 1280 mylen korter is dan die „ van de Delaware zyn zoude. Hier by komt nog, dat de goederen aan „ de eene zyde dier Landengte gelost aan „ den anderen kant wederom, in andere fchepen, geladen moeten worden , en fchoon den weg dezer Landengte wel niet „ langer als 14 mylen is, is dezelve egter „ zeer ongemaklyk, uit hoofde van de hoo„ ge bergen en het daar van afftortend wa„ ter, gelyk ook door de dikke bosfchen en „ inzonderheid door de zware ziektens, wel„ ke die verzengde luchtftreek eigen zyn: „ dan genomen, dat het al uüvoerlyk voor „ hun was om dezen weg in te liaan, zou„ den immer de ichepen evenwel door de „ ftraat van Magellaan of om de Kaap Hoorn „ moe- Am« sterdam.  157?» NIEUWE NEDERLANDSCHE Ast- STELtl AM. „ moeten kómen, ten einde de goederen te „ Panama in te nemen. „, Indien de Amerikanen derhalven op de Indien handel dryven, moeten zy zulks „ noodwendig doen over de Kaap de Goede j, Hoop , zynde het verfchil aan den weg „ van Brest of de Delaware flegts 12 graden „ ten nadeele der Amerikanen; dan zo zy deze Vaart met eenig voordeel willen doen, SJ moeten zy 'er een Etablisfement oprigten, ?J en dit kunnen zy zonder oorlog niet ver» j, krygen , en dus heeft men niet veel reden „ om te gelooven, dat eene natie, die zo 'J veele en zulke uitnemende middelen in 3y haar eigen wyduitgeftrekt land heeft, de)} zelven zoude verwaarloozen of minder „ behartigen, om eenige Waren van het an„ der einde der aarde te halen, even als of men niet gelukkig konde zyn, indien men „ geen Japansch verlakt ofPorcelein, ofgee„ ne Indifche ftoffen had, en niet voorzien „ was van Beeldjes op de Schoorfteenen of „ Speceryen in de Ragouts. Wat hier van zy, een voornaam kantoor van den Heer Jan de Neufville en Zoon, de eerlte zynde geweest, welke met de NoordAmerikanen heeft begonnen handel te dryven, heeft niet gelukkig geflaagd; maar is genoodzaakt geweest, de betalingen aan zyne fchuldeisichers op te fchorten. DeszelfsZoon Leendert de Neufville Jansz. vervolgends op de voorgaande firma van jan de Neufvilk en Zoon , den Koophandel nog voortzettende, heeft aan H. Hoog Mog. eea ver-  JAARBOEKEN, September, 1783. 157$ verzoekfchrift ingeleverd, welkers inhoud kan gekend worden uit het volgend ExtraB uit het Register der Refolutien van H. H. MM, de Heeren Staaten Generaal der Fereenigde Nederlanden. Feneris den 5 September 1783. Ts ter vergaderinge gelezen de Requefte van Leen-*■ dert de Neufville Jansz. Koopman te Amfterdam, negocieerende op de firma van Jan de Neufi ville en Zoon: houden Je dat den Suppliant diverfe contraéten van Negotie hebbende aangegaan zo met de ftaaten van Zuid Carolina als andere Regenten , mitsgaders particuliere ingezetenen van Noord America, waarvan het gevolg was geweeft , dat de Suppliant goederen van confideratie naar Americ3 had verzonden en eèn crediec van belang moeten geeven, in het vertrouwen, dat aan hem zyn tydige remifes zouden worden gedaan , en da»- zouden worden geapprobeerd de Rekeningen door A. Gillon als gcauthorifeerde van den ftaat van Zuid Caroüna, met den Suppliant opgemaakt, mitsgaders de Obligatien door voorn. A Giilon by forme van namptiflement aan den Suppliant afgegeeven, als ook de verdere contracten door voorn. A. Gillon met den Suppliant gemaakt zouden worden goedgekeurd en geadïmpleert: dan dat de Suppliant tot zyne merkelyke verwondering na het vertrek van meergemelde A. Gillon geenerly bericht van denzelve bekoomen , nochte eenige Remifes had ontfangen, maar in tegendeel door Jas. Jarvis, met wien een asfociatie was ontworpen , dog aan welker projet in geenen deele door denzelven was voldaan , had kunnen goedvinden om diverfe Gelden van des Suppliants huis van Negotie in America met arreften te Asf- !TEL1)AM, Req van L de Neufville Jz. m befl. iaarop.  Am- DAM. Req. van L. de Neufville Jz. en befl. daarop, » i ] i 1 1 j r** i38a Nieuwe nederlandsche te doen bezwaaten , door welk een en ander de Supplianc zeer aanmerklyk wierd belemmerd en op dt n oever van zyn ruine gebragt, zo niet daaromtrend ten fpoediglten wierd voorzien ; waar toe de Supplianc te raden was geworden in perfoon zig te begeevvn na Noord* Araerica: verzoekende de Suppliant derhalven dat H. H. MM. aan derzelver Envoyé Extraordinair en Mraifter Plenipotentiaris by de Verenigde Staaten van Noord-Amc rica den Heere van Berckel gelieven aan te fchryven, om zyne goede en meelt kra^tigen officien aantewenden, ten einde des Supplia^ts zaaken, 't zy by het Congres of by de particuliere ftaaten van Noord-America ttn fpoediglten moogeil worden afgedaan, en aan hem ten aanzien van particulieren aldaar, gegeven n»oge worden prompte Expeditie van Juftitie. Waar op gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verftaan, dat Copy van den voorfz. Requefte gezonden zal worden aan den Heer van Berckel Hun Hoog Mog. Minefler Pienipotentiaris by de VereenigdeStaaten van America, en dezelven d3ar □evens aangefchreeven zulks, en daar hy het van vrugt zal oordeelen, zyne goede officien en meeft kragtige devciren aan te wenden , ten einde de Suppliant terzaake voorfz. goed, kort, en onver:oogen recht en expeditie van Juftitie mogen worJen geadminifteerd. Den 4 dezer maand, 's avonds tusfchen 7 :n 8 uuren, hadt men hier een onweder van lender en blixem, verzeld met zwaare ftort•egens. De donder trof een der iteene trap." )en van de zogenaamde Montelbaans-Toorn, leedt denzelven in het midden berften, en loeg zommige fteenen ter zyden van dien trap ot gruis, waar van de ftukken eenige glazen n een huis aan de overzyde der toren ftaan- de,  JAARBOEKEN, September* 1783. ij8r 4e , gebroken, hebben ; verders zyn hier door geene ongelukken veroorzaakt. G O U DA. Nopens de Wapenoeffening der S.chuttery is.ook hier de navolgende afkondiging gefchied: PUBLICATIE- De Magiftraat der Stad Gouda, in achting genomen hebbende, gat de thans in deze Stad mede plaats grypende pryzenswaardige en Vaderlandïche zucht, ter uitbreiding van het beoeffenen dernieu-; we Staatsexercitie , aan de zyde der Regeering allezints behoord gepaard te gaan met de nodige zorg voor den aanbloei der róëm, en vereeniging van het geheele lichaam der Schutterye, heeft, tor. bereiking van dit falutair oogmerk, goedgevonden en verftaan te ftatueeren, en vastteftellen, zoo als Dezelve ftatueert en Vastfteld mits dézen, dat, van nu voortaan, de öpgémeide nieuwe Staats» exercitie Zal wordeö begreepen geintroduceèrt to zyn over het ganfche Corps der Manhafte Schuttery alhier, wordende mitsdien, den refpeétive Schutteren , welke nog geen deel in de voorfz, nieuwe exercitie hebben genomen , van weg'ns Hun Ed. Gr. Achtb. geïnfinuèerd, ën verzocht» omzieh, geduurende het eerstkomende winterfaifoen, in dezelve te oeffenen, ten einde, in het aanftaande voorjaar, hunne eerfte exercitiën inden nieuwen Wapenhandel (waarinne de inftructien gratis , en dus zónder eenige onkosten zullen wordeij gegeven) te kunnen verrichten : alles met dien verftande, dat de gewoone exercitie opStadserff, 3n de aanftaande maand October, noch op den Qoooo ouden Am- 5te8» dam» PtibL wpensde Wapenlefp. der Schutte  Ij82 NIEUWE NEDERLANDSCHE Gouda Pub!, nopens Wapen oef. dei Schutt. Woerden. Ruim 80 Ingezetenen en Burgers haddea een verzoekfchrift aan den den Krygsraad getekend, op dat de Burger-Compagnien wederom in iland wierden gebragt, en de wapenoeffeningen gefchieden mogten ; en dit een en ander door den Krygsraad aan Burgemeesteren verzogt zoude worden. Dog een zeker Lid van de Regeering kwam zulks al Voor, met op den 12 Augustus een voorftel in de vergadering der Vroedfchap te doen, overeenkomstig dat verzoek , waarop terftond een befluitj daarmede overeenkomstig, volgde. 69 ZEE- oudèn voet zal worden verricht, en blyvende aafi zcdaamge Schutters, als hier tegens eenige wezentbfce grieven, of va'able redenen van bezwaar zeuden vermeenen te moeten inbrengen, volkomen vry, om dezelve optegeven aan het Collegie van den Krygsraad dezer Srad, om in dit geval, zulks ter kennisfe van Hun Ed. Groot Achtbaren te kunnen brengen. Aldus gedaan by het Collegie van de Magiftraat der Stad Gouda den 18 Sept. 1783. Ter Ordonnantie van dezelve {was getekend) V. vam E y c k.  JAARBOEKEN, September, 1783. i5g3 ZEELAND. Middelburg. Op het einde van de voorledene maand is op de voordellen der Reden Middelburg en Zierikzee, rakende de gefchillen over het rechtsgebied over het Krygsvolk, en op den brief van den Prinfe Erfltadhouder, welke eenige fchikkingen by voorraad vervattede, een berigt of raport ter vergaderinge der Staten ingekomen, met een opftel van antwoord aan Zyne Doorl. Hoogheid. Zie hier het zeiven: Rapport van Heeren Cemmisfarisfen op de Propojitien der Steden Middelburg en ZierikzeerefpeStive* rakende de verfchillen over de jFudica* ture van Militaire Per/bonen, en op de Misfive van Zyne Hoogheid* voorfiaande eenige Provifioneek fchikkmg en , met een Concept Antwoord aan Hoogst Dezelve , uitgebragt ter Vergadering der Heeren Staten van Zeeland, den 28 Augustus 17Ö3. T\e Raad Penfionaris heeft gerapporteerd uit naam J-*# van Heeren Commisfarislen, hebbende ingevolge en ter voldoeninge van Hun Ed. Mog. Refolutien Commisforiaal van den qi Maart, 3 April en 21 July dez- s jaars, geëxamineerd de onderfcheide Prupolitien door de Heeren van Middelburg en Zierikzee gedaan , omtrent eenige gevalh n , O 0000 2 waar- Mid. 3el- ;iüro.  tj*4 NIEÜWE NEDÈRLANDSCHl IvIïD. Burg. Raport en Conc, Antw. aan Z. wegens de Milit. Jurisd. waarover de Eurgerlyke Rechtbanken dier StedetÜ zig hebben beklaagd, in de uitoefening hunner Jurisdictie over Militaire Perfonen door de Krygsra» den of commanderende Officier van 't Guarnifoea verhindert te zyn. - En eindelyk nóg, ter voldoe» ninge van de Refolutie Commisforiaal van den 4 dezer lopende maand , geëxamineerd hebbende de Misfive van Zyne Doorlu^tige Hoogheid van den a te voren , waarby aan Hun Ed. Mog^ voorflaac om zoo ten aanzien van de reeds voor handen zynde gevallen, als omtrent die, welke hangende Hun Ed. Mog. deüberacien over het Poinct, der Militaire ' Jurisdiétie nog exteeren mogten, de zaken tedoen' termineeren voor dieniRtchter, welke door apprehenfie daar in heeft gepraevenieert, ongeprsjudi» cieert de wederzydfche fustenuën, alles by vodge Notulen breder vermeld. — Dat Heeren Coromisfarisfen, om met des te meerder grond op alle deze ftukken te kunnen advifeeren, praealabel onderzogc hebbende, tot hoe verre de Militaire Jurisdictie , volgens het Staatsrecht defer Provincie, moet geoordeelt worden, zig te kunnen uitftrekken, hunne gedagten deswegens aan Hun Ed. Mog. reeds hebben opengelegt by een Rapport, 't geen de eer hadden op den 11 dezer maand ter Verga. Sering uit te brengen , en waarby zoo men vertrouwt, ten vollen is gedemonffreerd, dat de Militaire Jurisdictie op' het Staatsrecht van Zeelandniee verder is gefundeert , als ten aanzien van pure Militaire delicten , en dat mitsdien alle gemeene delicten door militairen, offchoon in hun Guarnifoen gepleegt, door de Burgerlyken Vierfcharen raoeeen worden beregt, ten ware het fait door den renen Soldaat tegen den anderen ware begaan , én aan nog maar alleen, wanneer de Militaire Rechter tig van den delinqfiant by preventie had meefter gemaakt. — Dat diensvolgens, daar's Lands grondwetten dit ftuk zo daidelyk beflisfen , Heeren ^ommisfarisfen geen redenen vinden, waarom [iun Ed. Mog. dit geëtablisfeert recht niet zoude» does  JAARBOEKEN, September,1722. 158? jdoen gelden , om tot een richtfnoer voor alle ÏViilitaiie Rechters binnen deze Provireie te vertrekken. — Terwyl de klagten der Burgerlyke Rechtbanken, over inbreuken door Militairen op hunne Jurisdictie gepleegd, en by de bovengemelde Prop ifitien ter kennisfe van Hun Ed. Mog. gebragt, in allen opzigten op het voorfchr. Staatsrecht dezer provincie zyn gegrond; nadien de geperpetreerde faken get.nzihts kunnen gezegt worden de discipline Militair, in het afgetrökkene befchoud, al'een te betreffen, maar wel degelyk aanlopen te gen de genieer e rust en Burgerlyke veilighei1 , doorgaans met den naam van commune deliclen ondertekend , en daarenboven niet van den eenen Soldaat tegen den anderen, m^ar tegen de Ingezetenen dezer Provincie zyn geperpetreerd ; in wel* ken geval de Militaire Rechter zig geen Rt cht tot de Judicature door apprehenfie konde aanmatigen , terwyl zelfs in het laatfle gefchil binnen de Stad Zierikzee, in de maand Juny voorgevallen , de Ciyile Justitie door apprehenfie den Militairen Richter reeds hadden geprsvenieert, dog door laa;sgemelde daarvan op eene verregaande faitelyke wyze wederom is ontzet. — Dat Heeren Commisfaïisfen, om alle deze redenen, van oordeel zouden zyn , dat tot bewaring van de achtbaarheid en 'c respect, voor de Civile Justitie , de Burgerlyke Rechtbanken in hun zoo wel gefundeert Recht behoorden te werden gemaintineert; en diensvolgens geene fchikkingen daar van af wykende kunnen toegelaten worden , maar van Zyne Doorlugtige Hoogheid behoorde te worden gercquireert, om zoodanigen orders te ftellen, dat de thans nog gedetineert zittende perfonen, by de gevallen in ben vengemelde Propofitien vermeld, geconcerneerc, aan de Civile Justitie, door wie» dezelve zyn gereclameert, ten fpoedigften overgegeeven werden, ten ware Hun Ed. Mog mogten goedvinden aaa de drie Militairen , vermeld by de Propoficie der Heeren van Zierikzee van den ai Maart laatsteden, O0000 | ui-. . Min- DEL- nuuG. Raport en Conc, Antw. aan Z. Hoogh. wegéns ie Milit, Jurhd,  j58EL- ;URG. Raport n Conó. 4ntw. \an Z. 'doogh. vegens fe Muit. Jurhd.  1590 NIEUWE NEDERLANDSCHE MrDDEL.BURG. Raport en Conc. Jintw. aan Z. Huogh. wegens deMilit. Jurisd. | i i i i 1 j r r \ door Militairen, offchoon in hun Guarnif>en gepLegd dojr de Burgerlyke Vierfch.ren moeien worden beregt, ten w;re het fait d >ox den eeneo Soldaat op den anderen ware begaan, en dan nog maar dleen , wanneer de Militaire Rechter zig van den delinquant bv prseventie hadt meester gemaakt. — Wy willen geenfints ontkennen, dat er gevallen kunnen zyn, waarin binnen deze Provincie niet a leen publicque ftraf over gemeene delicten van Militairen op Vonnis van de Krygsraden is geoeffiend , maar zelfs informatien , by den Civilen Regter genomen, aan den Krygsraad zyn ter hard retteld; doch gelyk geene voorbeelden van misbruiken kunnen worden gealleguëerd, om daarop te vestigen een pre:ens Recht, het geen direct tegen 's Lands Grondwetten aanloopt, kan de Mi itai e Rechter daaruit even zo min afleiden eene Jurisdictie, die aan hem door ons nooit exprtsf lyk is op^edrat-en, als de onagtzaamheid van sommige Burgerlyke Regtbanken , in deze of geene gevallen betoont, ooit verminderen kan de magt ^an rechtsoeffening, welke door een Civilen Reger in 't algemeen, oorfpronkelyk alleen van Onsent wegen wed geëxerceert . en buiten Orze tennis en uitdrukkelyken wil aan n emand anders :onde worden afgeftasn. — Daar dus het S-.aatsecht aren voet reeds is geët jblisfeert, en wy ook met jonderling genoegen verdaan, dat de Burgerlyke techibanken hunne Voorrechten ia dezen thans laar behoren trag en te maintineeren, twyffelen v\ ork niet, of Uwe Doorlugtige Hoogheid zult net ons moeten inftemmen, dat Wy Ons in geeerlei fchikkingen daarvan afwykenJe , kunnfen ila en , nog den voorflag dour Uwe Doorlugtige Joogheid aan Ons gedaan, zelfs niec omtrent de bi ds exteerende gevallen , eenigfints kunnen advueeren, nadien de faken daar by vermeld, niet an den eenen Soldaat op den anderen, maar omtrent  JAARBOEKEN, September, 1783. 1591 trent de Ingezetenen dezer Provincie, en tegens de algerneene Burgerlyke veiligheid zyn geperpetreerd, en dus geen Krygsraad of commandeerenden Officier, zig eenig recht tot de Judicaturedoor apprehenfie konde aanmatigen; terwyl nog daarenboven in het laatfte gefchil binnen de Stad Zierikzee , in de maand J uny voorgevallen, de Civile Juftitie door apprehenfie den Militairen Rechter reeds had geprasveüieert, doch door laatstgemelde daarvan op eene verregaande faitelyke wyze wederom is ontzet. —— Wy verwagten derhalven veel eer van den yver, welke Uwe Doorlugtige Hoogheid tot handhaving der wettige Rechten en Privilegiën der refpective Steden en Plaatfen van Zeeland betuigd te hebben, dat Hoogst Dezelve als nu aangaande dit alles nader onderrecht, geen zwarigheid zult maken , om zodanige orders te ftellen, dat de thans nog gedetir eerd zittende Perfonen, hier voren vermeldt, aan de Civile Juftitie, dooi wien dezelve zyn gereclameerd , ten fpoedigfter overgegeeven worden, op dat zy door de verdere weigering van een Krygsraad of commandeerendet Officier niet langer wettige redenen van klagter hebben, dat hunne langdurige apprehenfie teget het Recht en de principes van humaniteit tot een( wezeutlyke ftraf word gemaakt, en het betamelyl refpect voor de achtbaarheid der Juftitie, door u< verregaande infok-ntien der Militairen , fpeciaa omtrent de laatstgemelde zaak , binnen de Sta< Zierikzee voorgevallen , op zulk eene eclatant wyze gevioleert, naar behoren herfteld en aan de zelve deswegens eene billyke fatisfacRe gegeeve worde. Als mede dat Uwe Doorluchtige Hoog heid zodanige voorzieninge gelieve te doen, ds geen Krygsraad of commandeerenden Officier bir nen deze Provincie zig wederom bemoeije met he fchouwen van doode Lichaamen, of zig onde winden eenige verdere kennis, judicature en ftra fen van zulke delicten, aiet Militair zynde, d by hunne onderhorigen zouden mogen worde g Middelburg. Rapott en Cona. Antw. aan Z. Hoogh. wegens de MiliU Jurisd. 1 1 i 1 1 t c e n  Middel- 230rg. Raport en Conc. Antw. aan Z. Hoogk. wegens tteMilit. Jmisd. i I 150a NIEDVVE NEDERLANDSCHE geperpeteert, dan aan hun door Ons uitdrukkelvk is afKettaari , maar daar mede Jatm geworden de refpedive Geregten, die daartoe alieenlyk zyo geauthorifeert; en dit alles on verminderd het Recht van eige Juftitie, aan de Zwitferfche Regimenten by derzelver capitulatie gegeeven , waaromtrent! wy bereid zyn te doen nakomen de Traöaaten tusfchen de Repubhek en de Zwitferfche Cantons gemaakt. En wanneer aan de ftipte nakoming van deze Grondwet On/er Provincie behoorlykde hand gehouden worde, vertrouwen Wy. dat alle gefchilten over jurisdictie quasltien geheel zullen atgelneden zyn, zonder dat de discipline en fubordinatie, die Wy volkomen erkennen in den Militairen dienst zo hoog nodig te zyn, daar door eenigüns kome te lyden; en waartoe Wy zelfs met ongenegen zyn (des noods, zodanige nadere ordre» te ftellen, dat dezelve nog des te meer kan worden geobferveerr. ' Waar mede enz* Den 11 der vorige maand is ook reeds een raport ingekomen, betreffende de Militaire Jurisdi&ie in 't algemeen , over het welke eerstdaags zal geraadpleegd worden. Dat raport komt hoofdzakelyk hier op t'huis. „ Om in het Crimineele den Militairen „ geene andere Judicature, dan over delic, ten, pure militair, toetekennen; in civile , zaaken hen geenerhande Judicature toete, laaten; vervolgends den hoogen Krygs, raad te desavoueeren, en ter Generaliteit , te doen infteeren, dat door denzelven gee, ne adtens van jurisdictie in de Generali- teits-Landen gepleegd worden." Het apert w«>rd,t.reeds gedrukt, en Hun Ed. Mog. had-  JAARBOEKEN, September, i783. 1$§$ Hadden den 22 dezer maand bepaald, om als dan de zaak der Militaire Jurisdi&ie geheel aftedoen. Ook hebben zig de Gedeputeerden der Stad Middelburg by de Staten beklaagd over 't gedrag van 't Collegie ter Admiraliteit in Zeeland, rakende den hoogen Zee-Krygsraad, in 's Hage op bevel van Zyn Doorl. Hoogheid benoemd, om het gedrag van den Kaptein Haringman wegens 't verzeilen van 's Lands Oorlogfchip Zierikzee, te onderzoeken. De Kaptein Uaringman begaf zignazynen terugkomst van Hamburg, naar 's Hage, en verzogt van Zyn Hoogheid eenen Zee-Krygsraad; Zyne Hoogheid gaf hier van kennis aan den ' Heer Fiscaal Steengracht. De Heer Rofevelt, als toen voorzittende, deedt een voorftel, dat men van wegens den Raad ter Admiraliteit eenen brief aan Zyne Doorlugtige Hoogheid zoude verzoeken, om een hoogen Krygsraad in 's Hage te benoemen tot onderzoek van 't gedrag van bovengemelden Kaptein ; in welk voorftel de Heeren van Gelre en Clyver toeftemden , dog de Heeren W. Schor er, Turcq en J. G. Scorer beweerden, dat daar door de voorregten van 't Collegie benadeeld wierden, en zulks niet aangenaam konde zyn aan de Staten van Zeeland, en weezen dus het voorftel van den Heer voorzittende van de hand, Er waren dus 3 tegens 3 Hemmen ; derhalven maakte de gemelde Heer voorzitter het befluit overeenkomftig aan zyn voorftel, waartegens de 3 genoemde J Hee- DEL-  Middel buiig. UTRECHT. Utrecht. Den 28 July heeft de Vroedfchap en Dykgraaf Mr. Willem Nikolaai1 Pesten , Zoon van den Heer Jan Pesters, een voorftel gedaan om het tydfchrift De Politike Kruijer te doen verbieden: dog welk voorftel by meerderheid is van de hand gewezen. ° Op de laatstgehoudene Staatsvergadering van Woensdag den 23 July, zyn, inge. volgen de aanfchryving van Hun Ed. Mog aan Jonkheer G. T. van der Capellen, Heer van Schoonauwen, Gecommitteerde ter Admiraliteit te Amfteldam, ingekomen de beide lysten zo van de fterkte der vloot als van het geldweezen van gemeld Collegie met eenen bygaande brief, waar by voorfz! Gecommitteerde aan Hun Ed.Mog. verzoekt in het vervolg by tyds te mogen berigt onrj vangen van de beiluiten, die Hun Ed.'Mog. aan Hunne Gecommitteerdenster Generaliteit raakende de zeezaaken geven: tot welk verzoek zommigen voorgeven, dat de laatfte afdanking van iaoomatroozen aanleiding zou ge- ge- J594 NIEUWE NEDERLANDSCHE Heeren zig op'tfterkst verklaarden, met verzoek, dat hun protest in de notulen mogt worden ingefchreven.  JAARBOEKEN, September, 1783. 1595 geven hebben welke gefchied -ivas op last van eene Commisfie van twee ActmiraliteitsRaden en den Fiscaal. Wegens de fterk heerfchende ziekte van Rode loop is by Schout, Burgemeesteren en die van den Gerechte dezer Stad den 8 Augustus deze Publicatie beraamd en afgekondigd : Schout, Burgemeesteren en die van den Gerechte der Stad Utrecht, in de droevige ervaringe gekomen* dat deRooden Loop in eene nabuurige Provincie zich heeft beginnen te openbaaren, en van welke Ziekte deze Stad, zoo a's wy in hf r zekere geïnformeerd zyn, door Gods Goederterenheid tot hede:i is bevryd gebleven, hebben ingevolge de Authonfatie van de Ed Gront Achtbare Heeren Burgemeesteren en Vroedfchap de zer Stad, vervat by derzeber Refolutie van der 28ften Ju!y laatstleden , om , onder den Zeger des Allerhoogften , zoo veel mo:>e!yk,. het her waards overbrengen der befmettinge v< or te ko men, goedgevonden te ordonneeren, g^p flesfen van zodanigen Wynkoper, als boven gemeld, in te Haan, verplicht zal zyn alvorens daar van behoorlyke aangave te doen ten Wyn-  JAARBOEKEN, September^ 1783. 1509 Wyn-Comtoire der Stad, alwaar de Wynkooper woonagtig is, by een bchoorlyk getekend Cedul leken, inhoudende de quantiteic en qualiteit der Wynen, met de naam van de Wynkoper, en de- :natie van den dag en datum, op welken, en van den Schipper, Voer-of Karremsn, door wien de. verzending zal gefchieden , alles op eene boete, van één honderd guldens. ; lil. Blyvende vootrs, zo wel de Wynkopers als de Schipptisen Voerluiden verplicht tot naauw-. keurige obfervantie van het geene, by het 30,j 31 en 32de Artikel by Hun Ed. Mog. Órdonnan-, tie op den impost van de Wynen en Wyn-Edik den 31 December 1749 nopens de verzendinge en vervoeringe der Wynen, uit de Stad en Steden dezer Provincie naar buiten, is vastgefttld, alles op de poenen daar by geftatueerd. IV. Alzo het aan de voorfz. Herbergiers gepermitteerd blyft, ook van buiten deze Provincie Wynen op fust in te flaan, hebben Wy goedgevonden, tot weeringe van alle fraudes, by deze te ordonneeren, dat in dit geval de voorfz. Wynen zullen moeten gevuld zyn iu ordinaris fuftagie, tot niet minder quantiteic, dan ten minften een half aam of twee Ankers, op eene boete van één honderd guldens. V. Alle de bovengemelde boetens te appliceeren voor de helfte ten profyte van den Lande , een vierde part, ten behoeve van den Heer Officier, die de ca'ange doen zal, en een vierde part, voor den Aanbrengtr, wiets naam, zulks begeerende, sal worden gefecreteerd. Lastende alle Officieren, Jufticieren en Regters ter ftipfte nakominge dezes , met alle vigeur en zonder eenige conniventie te handelen, en de hier inne gemelde boetens en pcenen conform deze Onze Publicatie in te vorderen, en te doen executeeren. En op dat niemand hier van eenige ignorantie Ppppp 2 pre- rRECHT Pabdc. 'egens 'iet verkorten>an debeasting)p de lerke irank.  ü- I j ULCHT Publ. te* gens het verkorten van de belasting op de ftcrkt dranh Den i der afgelopene maand , zyn twee verzoekschriften, door een aantal Burgers en Ingezetenen getekend, aan de Vroedfchapi ingeleverd. By het eerfte wordt aangedrongen , dat de Regeering voortaan vrye benoeming van Burgemeesteren en Scheepenen , als mede vrye begeving van alle Stadsampten en Commisjien hebbe, zonder daar in van eenige recommandatien of aanpryzingen afhangelyk te zyn, wordende onder anderen gezegd fchuldpligtig te verzoeken, dat Hun Ed. Acht3, baren dit zo notoir recht, dezelve Rad en 3, Burgerye toekomende, zullen handhouden, „ en mitsdien in de beltelling der Commis„ fien voor de regeering tegen den is Oclo• - 5> ber iCoo NIEUWE NEDERLANDSCHE pretendeerc , zal deze alomme worden gepubliceerd en geaffigeerd naar behoreno Gedaan te Utrecht den 5 Augustus 1783. Was geparapheerd , J. Taets van Amerongen, vt„ ( onderflond ) Ter ordonnantie van Welgemelde Heeren Gedeputeerden. {was getekend) A. ff. LAAN  JAARBOEKEN, September} 1783. iöfflï 3, ber dezes jaars, en zo vervolgens alle jaa„ ren te handelen, overeenkomltigx hetregt,' dezer Stad toekomende zonder daarinne „ vaii eenige Recómmandatién afhangelykte ,> zyn, niet alleen, maar dat dit ook.gene„ ralyk gefchiede met opzigt van alle Gene„ raliteitsen andere drie of zes jaarige Com„ misfien , Dykgraaf , ! ïeemraadfctiappen , „ Watergraaffchappen, het nomineeren van „ Raaden , Procureur Generaal en Griffier „ van den Hove, en voorts geene Cornmi^fien „ en begevingen, hoe ook genaamd, uitgezon,, derd: De fupp ianten zeggen al verder, dat zy „ dit vertrouwen, op Haar Ed. Gr. Achtb.. „ te mogen verzoeken, overeenkomstig aan „ die Regeerings- administratie , welke de ., leden van Haar Ed. Gr. Achtb. ter verga- dering van Staten gecommitteerd, zo wel „, als die aan Haar Ed. Gr. Achtb.,-als Lej, den van de Vroedfchap, zyn aanbetrouwd; „ terwyl de Supplianten zig harer zyds met „ eerbied herinneren dien eed en bezworen „ verpligting, om Haar Ed. Gr. Achtb. als „ hunne wettige Magiltraat gehouw en ge* „ trouw te zyn, en alle geweld tegen dezel- ve, of ook tegen de goede Burgery en In„ gezetenen dezer Stad , of tegen de voor„ regten en Privilegiën van dezelve onderno„ men, met goed en bloed te zullen helpen „ afweeren, en dus dat Haar Ed. Gr. Achtb. „ vergaderinge jouisfeere van dat regt, aan %y dezelve onbetwisthaar toekomende." By het ander verzoekfehrift wordt op de Ppppp 3 voox- U- raECHX  i6ot NIEUWE NEDERLANDSCHE U- rHECHT voorafgaande middelen verzogt, „ dat Haar „ Ed. Gr. Achtb. ter maintien van de ach„ ting van het Collegie van Haar Ed. Gr. „ Achtb. aan Mr. Ryklof Michael van Goens „ de fesfie in het zelve Collegie voortaan „ zullen gelieven te weigeren, en met hem „ over geene zake, de politie dezer Stad concerneerende , in eenige befoignes te komen, dan wel in tegendeel daar en zo „ het behoord te effeétueeren , dat hy als „ Raad dezer Stad werde gecongedieert, en „ zo dit onverhoopt niet mogte volgen, dat „ Haar ES. Gr. Achtb , ter voldoening aan de billyke begeerte van de Burgers, hem 9, voortaan van alle Commisfien, het zy de„ zelve by nominatie begeven worden, of „ die ter directe dispofitie van Haar Ed. Gr. „ Achtb. Haan, zullen fecludeeren, en pas„ feeren, op dat de Regeering dezer Stad „ eens ontheft worde van hem, die dezelve „ zo zeer ontluisterd. Na dat beide deze verzoekfchriften gelezen waren, wierdt by de Vroedfchap belloten, 3, om copia authenticq van het tweede Request* met een brief van appuy, aan Zyn Hoogheid te zendeu; zo als de volgende Dingsdag gefchied is„ En op het eerlte Request beraamd, om tegen Vrydag den 15 Augustus een volle befchry ving van alle de Leden te beleggen," gelyk dan ook gefchiedde: in welke vergadering belloten is, te berusten, in het verzoek van de Burgers, en teffens een Com24slie van vier Heeren, namenlyk de Burgemees-  JAARBOEKEN, September, 1783. 1603 meester van Beek Heer van Dykveld, en de Oud-Burgemeesteren Loot en , Verbeek en1 van den Boogaard, nevens den Secretaris de Ruever benoemd, om daar van aan Zyne D. Hoogheid kennis te geven : welke Heeren tot dat einde den 17 Augustus met het Provinciaale Jagt naar 's Hage vertrokken , Maandags ter gehoor by Zyne Hoogheid zynde ingeleid, met overlevering van den brief van den Raad, van het genomen befluit kennis gaven, en Donderdag ochtend te rug gekomen zynde, van hunne Commisfie den 20 Augustus in den vollen Raad verflag hebben gedaan. Doch het is der moeite wel waardig, dat wy na dit kort verflag het verzoekfchrift, wegens den Heere Mr. Ryklof Michaël van Goens ingeleverd, zeiven woordelyk mededeelen. Extraft int de Refolutien van de Ed. Groot Achtb. Heeren Burgemeesteren en Vroedfchap der Stad Utrecht. Maandag den 11 Augustus 1783. Gehoord de leclure der Requefte, hedenmorgen geprefenteerd door verfcheide Borgeren en Ingezetenen dezer Stad, en ten getalle van Drie Honderten vier ondertekend, luidende dezelve als volgd: Aan de Edele Groot Achtb. Heeren Burgermee/leren en Vroedfchap der Stad Utrecht. Geven met fchuldigen eerbied te kennen, de ondergetekende Burgers en Inwoonden deezer Ppppp 4 Stad U-  i£ó4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Ü? ÏRECHT Req. ei Beft we gens he ontflaan van den Hr. val Goens uit de Vroedfihap» Stad; dat de Supplianten tot hun leedwezen ,ze'dërt bvna twee jaaren hebben ondervonden, dat het Collegie van U Ed. Groot Acbtb. by aanihoudenheid ?ee'r ontluisterd is geworden, door dien geduurende dien tyd de Perfoon van Mr. t Ryklof Michaël van Goens, in verfcheide publieke Gefchriften, voorkomt te zyn den Autheur, van het zo zeer berugte gefchrift, genaamd: Politiek. i Vertoog over het waare fyfthama der Stad Amfler* dam, alsmede van een uittrekzel van hetzelve, onder den naam van Geeft; Dat publiek opgegeven is by den Boekdrukker Muntendam rdhier gedrukt te zyn, en nog van een gefchrift binnen deze Stad uitgegeven by den Boekverkoper J, C. Ten Bosch, onder deu tytel de Zeven Dorpen in den Brand, behalven anderen gefchriften, waar van de tegen fchryveten de naam en het Caraóter van hem Mr. Ryklof Michaël van Goens, zodajnigen voordellen, dat de Supplianten vermeinen", dat het voor hen, als Burgers, niet langer kan aangez'en worden , dat aan hem , als een mede ReprefentantN van het ligbaam deezer Stads Burgery, fesfie in het Collegie van LI Ed Groot Achtb. kan worde geaccordeerd, als hy Mr. Rykdof Michaël van Goens zo op de voorfehreven aantygh'g» gevoegd by gehouden gedrag, tegen twee ordentelyke Burgers, Boekverkopers dezer Stad, zich tot hier toe op geene wyze heeft beftaan genoegdoende te zniveren; niettegenltaande het een tn ander hem zo openlyk als alommeisaangefchreven ; in tegendeel , dat hy Mr. Ryklof Michaël van Goens door het pasfeeren van het een en ander tot hier toe, moet gehouden wordendaar aan te acquiësceeren, waar by komt zyn gehouden gedrag op den? Maart deezes jaars, als hy langs de ftraaten deezer Stad, zjg heeft laaten ontvallen, en alzo gedefemreert , liedjes , waartoe in deezea tyd voor de rust van de Stad niet alleen geen de allerminfte coodzaake was, maar in tegendeel, daarmede betoond heeft, om, zo mogelyk, de rust  jAARBpEKEN, September, 1783. ipoj riISt deezer Stad te verftooren, en oproer te veröorzaaken ; waardoor alleen hy zich onwaardig -j heeft g maakt langer als Regent gecontinueert te wofdtn. Dat de Supplianten , -zoal? vo rfchreve vertrouwen met recht van hem My. Ryklof Michaël l van Goens te hebben mogen en moeten verwach- p ten , dat hy zig op eene voor publiek genoeg^ doende wyze zoude gezuiverd hebben; ten min-j, Ren het voorb-èld, vati andere Regenten, tegen j de Publieke diffamatien in^t Blagen, zoude gevolgd ( hebben ; dan in tegendeel,' dat hy alle het zelveu zich ziende aangewreven , en zyn pcrfoon en Ga- / rafter gedcnigreert in zodanigen termen èn op zo-j danige wyze , die een onfchuldig en eerbaar gemoed, met geen mogelykbeid zoude kunnen pasieerén , niettemin zich omtrent dat alles heeft gedragen, dermate, dat hy, wel verre vari die waardigheid te conferveeren, welke het Carafter dm hy bekleedde voiderde , in tegendeel door het verzuimen en niet naar vereischte maintineren van het zelve , in dier voegen als hy had behoren gedaan te hebben , de verachting van geheel Nederland geworden is, en door die zyne gedragingen, zö niet direct, ten minden irdireft genoeg , het zegel heeft gezet op alle die, hem publiek aangewreven accufatieh , zodanig dat hy zich daar door Onwaardig heeft gemaakt , langer als Regent gecontinueert te worden , of als Raad deezer Stad in het Collegie van U Ed. Groot Achtb. fesfie te houden, of in eenige Commisfie daar van dependerende, geëmployeert te worden ; al het welke de Supplianten zich verpligt hebben geoordeeld aan U Ed. Groot Achtb. met verfchuldigde ach« ting te hebben moeten voordragen, alzo zy daarinne niet langer kunnen berusten ; en dus van ü Ed. Groot Achtb. te verzoeken, dat fer maintien van de agting van bet Collegie van Uwe Ed. Groot Achtbaare aan hem Mr. Ryklof Michaëi van Goens , de fesfie in het zelve Collegie voortaan zullen gelieven te weigeren, en met hem ovei getne zaaken de Politie dezer Stad Concerneeren. » • — • ; ■ de. U RECHT Req. en \efl, we* ens het ■itflaan trecht. itrekt onmogelyk zoude zyn geweest , deszelfs vcblyf alhier ce Utrecht langer te conttnueeren. Briejder Dan terwyl 't ons coefchynd, dat de uitkomst in Regee deze aan onze verwacht ng niet zal beantwoorden, ring we- hebben wy gedacht aan ons zeiven verfchuldigd geus de te zyn , omme Uwe. üoorl. Hoogheid te verzoeVroed- ken in conflderatie te nemen, hoe aller onaangefchapv. naamsthetzy voor Regenten dezer Stad, .in hun Goens. z° aanzienlyk collegie te zitten , en te befoigneeren , met een perfoon , wien zelfs de geringfte Burger veracht , en die overlange uit alle gezelfcbappen alhier uitgefiooten is, Omme alle deze redenen dan , hebben wy ge« acht 't verzoek van onze Burgeren en Inwooneren aan Uwe D. Hoogheid ferieufe attentie te moeten voordragen, en eerbiediJyk- appuyeeren, ten einde, het Uwe D. Hoogheid moge.behagen, den* zeiven Heer van Goens tegen den 12 Octobèr 3anft1ao.de in 'c continueeren der Raden voor by te gaan. . Wy durven Uwe D Hoogheid verzekeren; dat zu!ks zal (irekken tot een algemeen genoegen der Burj-ere:1 en Ingezetenen van deze Stad, en verder zal aankweken derzelver liefde en hoogagting voor en vertrouwen op Uwe D. Hoogheids dierbare perfoon en Doorlumj; Huis, welke wy bidden, dat lange in volle luister moge worden gefpaard, tot welzyn van ons lieve Vaderland; En hier mede enz. DOORLUGHGSTE HOOGGEBOREN VORST EN HEER! U"We Doorluchtigfte Hoogheids onderdanigfte en Gehoorzaamfte Dienaren Burgemeesteren en Regeerder der Stad Utrecht. Utrecht dén ia Aug. 1784. 0e  JAARBOEKEN, September, 1783. 16®? De Prins Erfftadhouder beantwoerdde de- ügen brief den 19 September aldus: trecht Antivoord van Z. D. H. óp de Brief van de Magiflraüt der Stad Utrecht den 11A11 gttstus .783, aanZ.D.H. afgevaardigd ERENTFESTE, VOORZIENIGE, DISCRETE, ONZE LIEVE BYZONDERE! y hebben op zyn tyd wei ontfangen UE mis- Antw.. five van deh 12 Augustus, bv welke UE ons w^Z/h toezenden en gelieven te appuyeren een Request Hoogh. aan ÜE geprefcnteerd met verzo k dat UE daar, nopensde en zo het behoord geliefden te efftduerefl, dat de VroedJHeer Mr. Ryklof Michaël van Goens, als Raad vanfchap v. UE Stad weide gecongedieerd. GoenSo' Wy zouden nimmer van ons hebben kunnen verkrygen , aan een diergelyk verzoek, zonder behoórlyke defenfie van den geklaagden tedefereeren, daar wy, na dat de Heer en Mr. R. M. vari Goens, van verfcheide voor zyn eer nadeelige zaaken, zonder eenig voldoenend bewys, wierd befchuldigd, en daarop zyne demisüe uit de Regetrin^ geëischt, hem niet konde discontinueren, zonder hem alvorens gekgentheid te geven, om zich te disculpeeren, en ddt zulks een materie zynde van juttitie, niet, door een politicque disprfitie van ons ten zynèn nadeele konden worden afgedaan, zonder hem eene>verregaande ongerechtigheid aan te te doen. Het is daarom , dat wy geoordeeldhadden am UE, by provifie geen antwoord op de voorgemelde mbfive ce geven, dan de lieer en Mr. R. M. van Goens vernemende, dat de meerderheid van UEhadde kunnen goedvinden*, omteappuyeren het verzoekfchrift tegen zyn Perfoon ingericht, heeft geoordeeld niet langer met genoegen in een regeering te kun-  z6io NIEUWE NEDERLANDSCH tj. kunnen zitten, waar door hy op een zodanige wyze is trecht behandeld, en heeft ons verzocht zyne plaatze als Raad der Stad Utrecht te mogen nederleggen, ea Antw. dat wy hem zyne demisfie in de voorfchreve quavanZ D liteit wilden verkenen. Hoo"h ' Wy hebben gemeend dit zyn verzoek te moeten notens' accordeereo en kunnen niet afzyn aanUE te refcriden beeren, dat wy , alléén in aanmerking van het Vroed voorfchreve verzoek, den Heer en Mr. R. M. van fchat) v Goens zyne demisfie als Raad van UE Stad hebben Goens' verleent, en daar by te voegen, dat wy oordee" len, dat wy geen reguard moeten liaan, op accu* fatien of infimulatien tegens wien zy ook zyn mogen, tot dat aan ons bewezen is, dat de befciiuldigde perfoon waarlyk fchuldigis, aan het geene hem te laste word gelegt. Waarmede Erentfeste, Voorzienige, Discrete, onze Lie' ve Bizondere! Wy UE. bevelen in Godes Heilige Protexie. UE. goedwillige Vriend (getekent) W. Pr. v. O r a n g e, Ter ordonnantie van Zyne Hoogheid (getekent) fit 'sGravenhage den P. J. De Larrey. lS>Sept I7«3' Ook fchreef de Heer van Goens aan den Heere Burgemeester van der Dusfen den September dezen brief. WEL  JAARBOEKEN, September, 17K3. 1611 WEL EDELE GESTRENGS HEER! U- T R E C H T "\7ertrouwende dac UE Gellr. heden morgen zal v zyn geworden, eene Misfive van Z, D. H Briefvan den Heere Prins Erffladhcu der, aan Heeren Bur- den \ x gemeesceren en Vroeufchap, waar by dezelve z'il- v.Goens len zyn geïnformeerd, dat bet Hoogstgem, Z. H aanBurop myne zedert twee jaren gereïtereerde, en nu laat gemr. v. jfelyk ten jlerkfte aangedrongen inftantien, eindelyk cl. Dusheeft behaagd, om my myn ontflag als Raad in fea. de Vroedfchap dezer Stad wel te willen accordee- ren. Zo dient deze met verzoek, dat UE Geftr» mynent wegen hun Ed. Groot Achtb gelieve te informeeren, dat ik my van nu af aanin voorfz. qualiteit, met alles wat daar aan is geaccrocheerd, confidereere ten vollen ontflagen en gedimitteerd. En dat dienvolgens den Heer Stads Thefaurier mag worden geauthorifeerd , omme het montant van eene obligatie, ter fomme van één duizend guldens, voor my by myne aanftelling aan de Stadgefchoten, tegen behoorlyke quitantie en met reftitutie va'n dezelve obligatie aan my of myne ordre, des gerequireerd te laten volgen. Ik heb de eer te zyn. WELEDELE GESTRENGE HEER! U wel Ed. Geftr. onlerd. Dienaar (getekend) R. M. van Goenu De Vroedfchap beantwoordde bovengem. ! brief van Z. D. Hoogheid, den 23 SeptemI ber 1783 aldus: Qqqqq DOORL.  i6ï2 nieuwe nederlandsche U. DOORLUGTIGSTE HOOG GEBOREN trecht VORST EN HEER! Ar.tw. Tfer zeiver tyd, wanneer wy de eere hadden Uw van de' Doorl.Hoogheids misfive te ontvangen, waar Vroed- iQ Uw D. H. ons gelieft kennisfe te geven, dat de /c/W>j^. Heer Ryklof Michaël van Goens deszelfs demisfie eens den a^s *aad m de Vroedfchap dezer Stad van Uw D. JFIr. van H. verzocht heeft, is ons ook eene misfive van den. Goens. zeiven Heer van Goens geworden, geadresfeerd aan den Heer Burgemeester van der Dusfen van Derthuizen, waar in zyn Ed. declareerd zyne dimisfie uit onzen Raad te nemen; waar op wy goedgevonden hebben te refolveeren, den Heer van Goens iu voorf. qualiteit voor gedimitteerd te houden, en uit den Eed als Raad dezer Stad, te ontflaan. Wy nebben van onzen pligt geacht Uw Doarl.H. van deze onze refolutie behoorlyke communicatie te geven, ten einde de Raadsplaatze door voorfz. dimisfie opengevallen, door Uw D. H. zoude kunnen worden vervuld. En hier tnede bevelen wy, enz. In het laatst van Augustus en begin van September 1783 , zyn hier voorvallen gebeurd , die gelyk zy de heilloze verbittering der Burgertwisten aantoonen, zo ook aan alle waare Vaderlanders ten uiterfte onaangenaam en verdrietig zyn geweest, en voor de goede zaak, de zaak der Vryheid, die alle vervolging wraakt, ten hoogften nadeelig geagt. Wy oogen op de gewelddadigheden, die tegen den Advocaat E. Luzac van Leyden , den Rotterdamlchen Predikant en Profesfor P. Hofftede, en den TJtrechtfchen koopman Ji. van Ee, in 4ez.e Stad gepleegd zyn. Omtrent  JAARBOEKEN, September, 17R3. I613 ■trend den eerstgemelden, die voor den fchry- üVer van Reinier Vryaards Brieven gehouden trecht. wordt, is ons van eenen Utrechtfchen Correspondent het geval aldus eenvouwig opgegeven. De Advocaat E. Luzac was dan van een verblyf te Kleef op zyne te rug reizc naar Leyden. Te Utrecht den 27 Augustus aangekomen , nam hy zyn intrek in het Maliehuis, alwaar hy ook tegen den namiddag zyne Vrouw van Leyden verwagtte Na den eeten zondt hy zynen knegt naar een Apotheker in de Stad om pillen te doen vervaardigen , volgends een recepje, alwaar de naam van Luzac op ftondt. Na eenigen tyd kwam de knegt van. den Apotheker in de Herberg de pillen brenw gen , tradt in de kamer van den Advocaat, vroeg 30 ft. voor de pillen, en of hy Elias Luzac was? De Advocaat antwoordde op het laatfte niet, en zei de betaling door zyn knegt te zullen laten doen. Na verloop van eenigen tyd kwam de iemand in de kamer van den Advocaat, zeggende, dat de Apothekers jongen wederom geld voor de pillen vroeg: waarop de jongen zeiven bovengekomen zynde, de Advocaat hem toevoegde , dat hy de prys te hoog vondt, en zyn knegt zou ftuuren; gelyk hy ook deedt, en te gelyk quitancie voor de betaalde 30 ft. liet vraagen. Den volgende namiddag ging de Advocaat Luzac met zyne Vrouw dé Stad in wandelen, en naar het huis van zekeren Advocaat wanneer in deftraat., waar deze Advocaat woont, Qqqqq % fe©-  i6ï4 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- boven uit een venfter met luider ftemme Lu* tsechï2öc wierdt geroepen, en vervolgens de zelfde Apothekers jongen daar gezien wierdt, aan deze en geene zeggende, dat dit Luzac was. De Advocaat Luzac met zyne Vrouw by dien Advocaat gekomen zynde, betoonde eenige bekommering , maar gerust gefteld zynde, begaven zy zig wederom op de wandeling naar het Maliehuis. Aan de poort komende was daar wederom die zelfde jongen, die op een draf voor uit liep naar het Maliehuis: voor 't welk een groot getal mansperfonen vergaderd ftondt. De Advocaat Luzac, mogelyk arg vattende, ging niet naar de Herberg, maar nam de wandeling in een Laan naast de Maliebaan. Hierop kwamen vier perfonen van die voor het Maliehuis ftonden, ook dien zelfden Laan opwandelen,één van hen gaf den ouden Advocaat ingehaald hebbende eenen ftoot, waar door hy genoodzaakt was zig van zyne Vrouw af te zonderen en over een grebbei te fpringen. Hier op floeg hy een laantje in, welke hem op het Cingel bragt en ontkwam het. Mevrouw Luzac zeer ontfteld badt den geenen , die haar man den ftoot hadt gegeven , en hem wilde vervolgen, van zulks niet te doen , verzoekende wat water voor de fchrik , het welk haar gegeven zynde, die vier perfoonen haar naar het Maliehui* geleidden, en haar wat Hofmans droppeltjes toedienden. De Advocaat Luzac, in de ftad komende, begaf zig naar de Plaats Royaal, aldaar terftond een koets beftellende om zyne  JAARBOEKEN, September, 1783. 1615 w Vrouw te halen, inmiddels in de zydeka- Umer van die Herberg wagtende. Na verloop trecht van een uur Roven aldaar die zelfde vier perfoonen onverhoeds in, van nog anderen verzeld, en floten de deur agter zig. Ueknegts van de Herberg het geroep om hulp hoorende, drongen de kamerdeur open, waarop de Advocaat Luzac in 't binnenvertrek van den Herbergier üfojvlugtede, zeer gehavend uitziende , en zig bitter beklagende over t geweld en de mishandelingen, hem door dieperioonen aangedaan. Men bragt hem heimelyk naar eene der bovenkamers, alwaar hy den nagt doo bragt, terwyl zyne aanranders tot omtrend elf uuren in 't Logement vertoefd hadden, onder het rooken van eenepyp en drinken van een gla wyn. Wanneer de knegts van de herberg op het geroep de kamer indrongen, hielden zig de aanranders als zeer vergramd , en vroegen hen als 't ware zeer verftoord af, waar om zyhen niet gewaarfchouwd hadden, dat zig een mensch van ontftelde harfenen in die kamer ophield, willende door dien glimp hun geweld verbergen. Onderwyl de Vrouw van den Advocaat Luzac in het Maliehuis vernemende, dat zy met de haar toegezondene koets , niet veilig naar de Had en de plaats Royaal zou kunnen vertrekken, fluipt heimelyk te voet agter uit het Maliehuis, naar de Stad, brengt daar den nacht door, en vertrok den volgende dag alleen uit Utrecht, wordende onder weg door haren man opgenomen. Qqqqq y Den  i6i6 NIEUWE NEDERLANDSCHE V" Den i September heeft de Profesfor HofrRECHr fteeje van Rotterdam geen minder gevaar gelopen. Daags te voren hier aangekomen, zynde, en dezen dag naar Harderwyk zullende verT trekken , ging hy voor af met een Neef, zynde een proponent, die zyne ftudien op deze Academie voltrokken hebbende, reeds een beroep had bekomen, naar het Sterrebosch, om daar de wapenoeffening van het Vry-Corps te bezigtigen, zynde de toevloed van menfchen aldaar zeer groot.' Een perfoon. die den Rotcerdamfchen Profesfor kerde, nadert hem, en zoekt met hem in gefprek te treden; en, 'tzy dat dieLeeraar, die wel eens meer pp het coneel is verfcheenen, onvoorzigrig genoeg geweest zy van zig daar ter plaatfe tegen de wapenoeffening uit te laten, en daarop ce fchimpen, of niet, die perfoon doet hem daar omtrend met luider ftemme eenige verwytingen. Fluks komt 'er eenen anderen by , men begtnt hem eerst harde woorden, en wel haast klappen en Roten toe te duwen. Hy teidt aan 't vlugten. Men vervolgt, trapt, fchopt, plukt hem, zo dat zyne kleeren gansch gefcheurd waren. Hy vlugt in een pannefchuur , maar moest die . wel dra verlaten. Hy zag van verre een onderfchout met eenen geregtsdienaar, en riep die re hulp, maax de meenigte dreigde den dienaar het eerst te zullen vermoorden. Hy kwam onder dezen drom eindelyk aan zyne herberg den Engel buiten de Stolfteegpoórt, maar vondt die zo bezet, dat hy geen kans zag om 'er in te komen. Het geweldig klop- pen 3  JAARBOEKEN, September, 1783. 1617 pen, floten en fchoppen hieldt fteeds aan. ü-^ Dus voortgefleept tot by de herberg de 7™aan vlugt hy in een Grutters winkel by. fenen valTder Schilden, die de deur hebbende gefloten, liep de menigte naar het agterhuis, en begon het zelve te plunderen: dog ïun prooi wederom al vlugtende in het oog krygïnde, verlieten zy het huis vielen al meer verwoed op den Rotterdamfchen Predikant, en zouden hem vermoord hebben, ware het niet, dat hy in de herberg Jereme genaamd vlugtede , alwaar de Heer lorst, officier der Schuttery en oudfte Zoon van den Vroedfchap van Bronkhorst aankwam, als mede de HeerefT de Perponcher takk w Daunis, de Burgerofficier D. IV. van Vloo» tel, die hem ontzetteden en de menigte baden, van den ellendigen het leven te fparen. Hy verzogt naar het Stadhuis te mo«engebragt worden, wervvaarts gemelde Heeren benevens den Schout Oskamp en eenige dienaars hem geleidden Hier eenigen tyd vertoefd hebbende, is de Heer Hojjtede met zvnen Neef, die ook min of meer in die rampen gedeeld hadt, des nachts om twee uuren naar Harderwyk vertrokken. Men heelt de ^ gefcheurde brokken van den rok. van den Rotterdamfchen Leeraai voor geld, jazelts , tot de prys van een gulden zien verkopen. Den a September, wanneer de Burger-Compagnie de BloedkuilbSLTt Wapenhandel in liet Sterrebosch verrigtede, heeft eenen Huibert van Ee mede dergelyke behandeling ondergaan , dog wierdt nog tydig door eenige Hee- Qpqqq 4 ren  X6i8 NIEUWE NEDERLANDSCHE trecbtZJ™ de Refe?""g: en Burgerofficiereti iTontzet, en naar huis geleid. Dog de menig- SJsTnT1 huis blyrende' w« bf. vieesd, of menzomtyds in zin hadt zyn huis te plunderen. De Burger - Compagnie dl H^eaoog kwam dus onder deinen en bewaarde het huis , tot des nachts ten twaalf uure, wanneer niemand meer befpeurd wierdt. Den 3de September vergaderde de Kegeenng buiten gewoonlyk, waar in e^rer mets belloten wierdt.. dJ8 ZTerZTrgaderd zynde, vertoonde de oudfïe Burgemeester, „ hoe dat de bewegingen, die by « den wapenhandel van eene Burger- Compagme hadden plaats gehad, overbekend waren: waar door, wierden zy niet voorV gek°men , de rust en zekerheid der Bur" ^rsen Inwooners der ftad gevaar liep van „ ontrust te worden; dat het dus noodzakelyk was by tyds daarin te voorzien " Waarop de navolgende Publicatie den o September vastgefteld en afgekondigd is: PUBLICATIE. £00 tegen het plegen van moedwilligheden, als C^SfnVStS!n ^ 0pr°e^e gekken! ^iC50U.r rRrurgeumeefteren en die van de Gerechte der Stad Utrecht , mets meer ter harte nemende ' dan de ruif en het welzyn van degoedeBurgerven Ingezetenen , en dien volgende niet dan Een hnoXVle,)g(t ,eedwezen > *ch teffens me het boogfte misnoegen, vernomen hebbende, dat zompige onbedachtzame lieden, zedert eenige dage™, heb'  JAARBOEKEN, September, 1783- 16Ï9 hebben onderftaan [op 's Heeren publycque wegen, en byzonderlyk in her. zogenaamde Starrenbosch, ter gelegenheid van het manceuvreeren zo van het Exercitie • genootfchap , als van eene Compagnie van dezer Stads Scbuttery, verfcheideneperfoonen te fchelden onverhoeds aantevallen, te liaan, te ftooten, te vervolgen, en op een verregaande wy-J ze te mishandelen, en boverjdien voor de huizen in welken zodanige perfoonen, ter hunner veiligheid waren gevlucht, zamenrottingen te maken, en infolentien te plegen: Hebben l op fpeciale authorifacie van de Ed. Groot Achtb. Heeren Burgemeefteren en Vroedfchap , vervat by Refolutie van dén 8 dezer, goedgevoonden, allen en een iegelyk, van wat ftaat of conditie hy zy, ten ernftigften te waarfchouwen, zich van diergelyke ongebondenheden en licentieufe bedryven, als ten eenemaale ftrydig met die openbare veiligheid, op wclkeeen ieder lid der Maatfehappy de billykfte aanfprake heeft, en in zulk eene tyd, waarin, zoo ooit, de eensgezindheid binnen ons Vaderland in 't gemeen en binnen deze Stad in 't byzonder, ten hoogften noodzakelyk is, te onthouden; op pcene, dat alle de genen, welke zich aan eenige der voorfchrevene of foortgelyke euveldaden, by welke gelegenheid zulks ook mogte zyn, zullen fchuldig maken, als openbare ruft verftoorers by den kop gevat, en, zonder eenige conniventie , zoodanig aan den lyve zullen worden geftraft, als, naar bevind van zaken , zal geoordeelt worden te behoren. —- Ordonneei rende H. Ed. Achtb. aan den anderen kant, dat een ieder zich tan zorgvuldigften zal hebben te wachten, van t'eeniger tyde of plaatfe kwaadaar' «age en lasterlyke gefprekken, tot niets anders, dan 1 tot ftookingen van twift, tweedracht en oproerige I bewegingen ender de goede ge»ieente, te voeren, 1 op poene van insgelyks, als medewerkers tot ver• derf van het Vaderland, te worden geftraft naar ' verdienften. En opdat niemand enz. —■ Aldus geQqqqq j ar- Ü- 1UECHT Publ.te. %en het liegen >an moedwil* 'igheden.  idto NIEUWE NEDERLANDSCHE V- arrefteerd by Myne Heeren van den Gerechte voorTRECHTnoemd, den 9 Sept. 1783. Ook heeft de Hoofdofficier Athlone, navorfchingen by den Advocaat Luzac gedaan, en kondfchappen genomen; maar men verneemt niet, dat daar op iers gevolgd is. Daar onderwyl in de Kleeffche Franfche Courant, die onder den tytel van Courier du Bas-Rhin wordt uitgegeven N. 77. eenige perfoonen genoemd worden, heeft men in verfcheidtne Nieuwspapieren , het navolgend berigt gelezen : Berigt T"\e ondergetekende Burgers der Stad Utrecht, vaneeni-*-* gezien hebber.de, dat de Schryver van de ge perfo-Courier du Bas-Rhin No. 77, opgevende het zo ■nen no- genaamde getrouw en onzydig verhaal van hetvoorpenshet gevallene alhier, van den 28 Augustus tot den 2 voorge- September, zo met den Advocaat Luzac als met vallene te den Predikant en ProfefLr honorait Hoffiede, heeft Utrecht, konnen goedvinden in een aantekening op dit verhaal op te geven, dat de Ondergetekende zi .hooglyk zoude beroemd, hebben.dat zy gen. Profesfor de eerfte flagen zouden hebben toegebragt, daar, de Ondergetekende, die kwaadaardige en van alle waarheid ontt-lote befchuldiging, als zig daar van geheel vry kennende, zouden konnen pasfeeren', hebben zy niet te min ten haare purge voor het publiek nodig geoordeeld, de Schryver van dat Artikel, en inzonderheid de Prof esfor Hofftede, zo zyn Eerw. het zelve aan dien Schryver, om met die aantekening te plaatzen, moge gefupediteert hebben, of doen fupediteren, te fommeren, om aan den Ed. Achtb. Gerechte der Stad Utrecht, binnen den tyd van een maand overteleveren zodanige bewyaen, waar uit niet alleen het gezegde  J A A RB ÖE K E N, September, 1783. 1621 voorgegeven, maar ook de gepleegde feytelykheid, di,e g'em Schryver venteen, doorhal aan den Bder Hofftede begaan ie zyn s worden geprobeerd, op dat de ODdergeteekende in Raat gefield worden zich na regt bchoore tegens die lascerlyke infimu'ajen en accufar>n te konnen zuiveren ende( ondergetekenden rp eene repteSyke wyze wegne men d.en blaam, waar puder ;nen hen met die aan^ tei^in^en door ten ouicenlands Nieuwspapier, onder een on*oaaragcig afgeven, getrapt heeft te brengen. En )f wel d? ondereetekei.de niet konoen vertrouwen, .lat de Heer Profesfor Hofftede zig in c j ti spondentie zouden hebben ihgelareu mee een Schryver, die zedert twee jaren opentlyk betoond leeft , de Staten van oeaten Lande, en de Achtbaarue M^ulratcn op de bonenftv wyze ten toon te 'Rellen-, zo wel als do b a «file Lieden van die Or ;en , waar onder de Heer Hofftede behoord , en daarom ook u't dit geval gelegentheid heeft genomen, orn onze braven Ds.B/ank.Wilke mede in deze zaak direét nog indirecc is bemoeid gewee^ o;n zyne Viy.;eid en Vaderlandsliefde, injttrieert en lastert; verwagten dé ondergetekenden te meer, dat de Heer Hofftede, zig niet zal onthouden, aan het ten dezen gereq'dreerde. ten dien» ile van de J ulbtie, te voldoen, op dat den Ondergetekenden den weg geopead worde, om hunnegoede naam vnor het publiek tegen een opentlyke aangewreven laster te verdedigen, Utrecht den 14 Octoher l7i»3 J. Schalkwyk , A. van Schermbeek , Beter T' Hoen. Wyk by Duurstede. Den 21 September is een verzoekfehrift, door Burgers getekend, aan de Regeering ingeleverd , ten einde de recommandatien of aanpryzingeji van den Prins Erfftadhouder, by u- l-RECHT Berigp van eeni. %e per ff ven no' iens het wrgevadene te Utrecht.  i6z2 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- JRECHI FRIESLAND. D O C K U M. Wy hebben reeds te voren van het verrigte der Friefche Reden gefproken. Zie bi. 1240 en volgg. De Afgezondene der Steden Bolsward, Sneek, Slooten, Tlsten Hindelopen, kwamen den 27 Juny 1783 op den Raadhuize, alwaar ook de benoemde Heeren der Regeering uit onze Stad verfcheenen, om gezamelyk een zesvouwdig verbond aan tegaan. Ziebl. 1251 Dog by de opening en nalezing der volmagten bevondt men, dat wel de andere Reden aan hunne Afgezondenen eene volkomene magt by het maken van de nominatien en 't begeven der commisfien mogten worden afgefchaft; als mede dat de Leden der Regeering zouden verpligt worden, hunne woonplaatfen binnen Stads Vryheid te houden. Op dit verzoekfehrift is gunstig en overeenkomstig deszelfs inhoud belloten , en te gelyk vastgefteld den Heere voorzittende Burgemeester van Osfenberg en Oudburgemeester Du Bois, benevens den toegevoegden Secretaris van Schalck aftezenden naar 's Gravenhage , om aldaar Zyne Doorlugtige Hoogheid van dit genomen befluit behoorlyk kennis te geven.  JAARBOEKEN, September, 1783. I6*as magt gegeven hadden; maar de ftad Tlst al- Doe*, leenlyk, om over te nemen en te berigten. küm. Dus kon alleenlyk tusfchen de vyf Reden het verbond worden aangegaan. Dog de ftad Tlst is tot her zeiven toegetreden by den navolgenden brief. EDELE ACHTBAARE HEEREN 1 Wy zenden aan UEd. Achtb. wederom de nee- Brief der vens gaande Conventie , zo als die op den ftad Ylst 27 luny 1783 door UEd. Achtb. Gecommuteer aan die dens te Dockura zyn genomen, en by onze Ge- vanDoccommitteerden nu ook verteekend. Wy voegen kum. hier by een Extracf Refolutie, by ons gerefolveert op den 4 July dezes jaars geperfecteert, en geheten den 2 Augustus 1783. Wy beveeien UEd. Achtb. in de befcherrning van God Almagtig, en blyven, Ylst den 2 Augustus 1783. EDELE ACHTBAARE HEEREN! UEd. Achtbaarh. goede Vrienden. De Magiftraat en Vroedfchap der Stad Tlst. ( getekend ) L. T. SP AA JEN. . ( onder Rond ) Ter Ordonn. voorfz. (getekent) H. M, SCRINERIUS. Het  i6a4 NIEUWE NEDERLANDSCHE £>oe. Het befluit in voorfz. brief vermeld luidde % um. aldus: Gehetraheert uit het Rejolutieboek der Stede Ylst den 24 July ^784. Ylst Iu de Vergadering van Heeren B"jrgefteren en treedt toe Vroedfchappen der Stad Ylst by retiimtie gedelibetot het reert zynde op eene Misfive van Je Ed. Achbtbare verbond Heeren Burgern-etteren en Vroedfchappen eer jtad #fer 6 Dockum, in dato den 20 Juny 1783, waar by aan jen. ons hebben toegezonden en Concept van een Conventie, beilaande in verfcheide Poincten; als mede op een Ontwerp door den Heer van Loon opgeiteld, en in forma van een Conventie door de Gecommitteerdens van vyf Sceeden den 37 Juny jongftleden tot Dockum geperfeöeerd en geflooten: Zoo is na gedaane omvrage, goedgevonden en verftaan , de Poindten , door de Regeeringe der Stad Dockum by hun Ed. Achtba trheden voorfchreven Misfive van den 20 Juny overgezonden , te verklaren onaanneroelyk, en dierhalven dezelve Poinften te verwerpen; maar de Conventie , door den Heer van Loon opgeitelr, als mee deezer Steede Refolutie , van den 3 May deezes jaars , overeenftemmende , te approberen, vervolgens tot deeze laaftgenoemde Conventie te accederen, gelyk hun Ed. Agtbaarneden daar toe accedeien, kragt deezes, op den *oet, zoo als die op den 27 Juny 178^ door de Gecommicterdens ▼an Steeden Bólswart, Oockum, Sneek, Slooten en Hindelopen tot Dockurj, is verteekent En zal Extract deezer aan de Regeringen der vyf genoemde Sreeden tot hun Ed. Achcbaarheeden narigt worden toegezonden. Aldus gerefolveert op den Raadhuize binnen Ylst den 24 July r 783, geperfeÉteett en verteekent den 2 Auguitus 1783. (was  JAARBOEKEN, September, 1783. 1625 (was getekent) ' Doei KUM» L. T. van Spanjen, M. W. Oppedyk, R. J. Tlst, H, E. de Fries, P. J. d< Lang, J. Tdema, S. ü. Overwyk, F. H. v der Zee„ P- H v. der Werf, W. S. Jorretsma, H. J. Wielman, W. W. Hoekftra. Coll. Concc rdat. (onderftond) In kennisfe van my Secretaris. ylst den 2 Augustus 1783. (getekent) H, M. SCR1NERIUS. De Conventie of het Verbond tusfchen de zes Steden is van dezen inhoud: De volmachten van het Quartier der Steeden, hebben op den ordinaris Landsdag van dezen jaare 1783, by Refolutie van den7Febr. bepaald, dat van nu voortaan geene Amptenof Comtmsüen, op het Quartier der Steeden vallende , zouden werden opgedragen aan zyne Doorl. Hoogheid, den Heere Prince Erfftadhouder , maar dat daar van een Roolter jof Almanach zoude worden gemaakt , om tusfchen de elf Steeden alle de Ampten egaal te verdeelen, gelyk dan ook die Roefter op den 11 daar aanvolgende is geperf'eöeert, en by Staats - Refolutie door alle de Quanieren op den 15 Maart is geapprobeert ; zullende dus alle de Steeden , by tourbeurten, van drie jaaren tot drie jaaren , een gelyk gedeelte van die Ampten en Commisfien, in den otrloop van drieën dertig jaaren genieten, en vervolgens daarin telkens, nainfcouo van bovengemelde Refolutie, a dato den 7 Febr. 1783, en geperfccleerddenndendito, van telfss volgens die ordre, wederom hunnen aan vang aal  16&6 NIEUWE NEDERLANDSCHE Dockum. Conventie of verbond tusfchen de 6 Frie fche Steden, i 3 zal neemen met den jaare 1785, en dat alzoeea generale ftemming over alle de Anipten van zelve zonde cesfeeren , en ieder Stad genieten hec geen dezelve by die lotingen is ten deel gevallen. Of nu wel die Roofter of Almanach door de Approbatie der Ed. Mog. Heeren Staaten zal moeten dienen tot een valt en duurzaam fundament van verdeelinge der Ampten en Commisfien, zo hebben echcer eenige disfentieerende Leeden , niet alleen van Harlingen, Stavoren en Workum, maar ook andere, genoegzaam te kennen gegeeven, dat zy ftaan na veranderinge en het zelve gaarne op den ouden voet zagen gebracht, om alzo geleegentheid te hebben, met de voordeeligfte en aanzienelykfte Ampten en Commisfien heen te gaan, en, ten nadeele van de anderen Steeden, die zig geheel niet, of zo fterk niet, willen verbinden, daar Van te profiteeren, zo is de pluraliteit der Steede-Regeeringe overeen gekomen, navolgende Coventie aan te gaan. Dat de Steeden niet zullen vermogen, by meerderheid van Remmen , eenige de minlte veranderinge in de Roofter of Almanach der Ampten en Commisfien te maaken, mair dat ieder Stad, van den faare 1785 af, zal genieten het Ampt of Commisfie, als daar op is vallei de, en dat de overige Steeien alzo door deezen onderling op elkander van dat ftmpt of Comtmsfie disponeeren, en dai dus ook van het recht van overftemmiuge werde afgezien, :n ook zjn eigen Ampt of Commisfie zal kunnen :n mogen genieten en daar vm profiteeren, al was iet ook, dat de grootfte meerderheid andersmog:e gevoelen, alzo de wil en meeninge der Stet deniegeeringen is, dat ieder Stad zyn tegenswoorlig ge-eevenreedigdaindeel, by lo tinge bekome, dtoos zal genieten, en na het aflopen van de drie ïn dertig jaaren op dezelve wyze coDtinueeren, zonder dat de meerderheid der Steeden, al was iet tien tegens een, de Ampten of 'Jommisfien' lan den Heere Prince Erfftadhouder, derzelver op-  Jaarboeken, september, 1783. 1627 opvolgeren, of iemand anders, ter dispofitiezullen mogen opdragen, om dair van de begeevin^e ] 20 als voor dezen, te doen; nog ook op iemand anders zullen kunnen en mogen disp meeren, als óp ieder Stad het Ampt of Commisfie by de; Rooster, door lootinge aan denzelven ten deel -t gtvallen. Dat de Regeeringen der Steeden zig verbinden,, te effectueeren, dat niemand in ce Magi llraat en j Vroedfchap zal worden geadmitteert, nog ten ( Landsdage zal mogen worden gecommitteert, ten ware alvorens heeft aangenomen , zig na deze Conventie te gedragen , en voor zyn admisfiezal hebben vertekent , ten welke einde dezelve .irt der Steeden Refolutieboeken zal worden geregisteert. Dat aan de andere Steeden van Friesland, die die Verbond niet mede oprichten, de Vryheid gelaten zal worden , om tot liet zelve toe te treeden, op Zodanig een voet en bepaling, als tans by gemeene ftemming der Contraheetende Steeden door deze is vallgefteld en bepaald. Eindelyk beloven contractanten eikanderen het volle effect, dezes te prelteeren , en hua als Heden van eer daar na te gedragen. Adtum op den Raadhuize binnen Dockum den 27 Juny 1783. (met verfcheidè handen getekend) Wegens Bolswaard, N. Elgersma, L.Focken.^ F. Tichelaar, Abr. van der Burg. Sneek, A. Z. Attama, L' Olivier. Dockum, Mi* colaus Posthumus, Joachim van Vliet, L. R. Synjo, Slooten, S. F. Bakker, Dirk JanS. Ylst, T. S. Coopmans, A, S. de Boer. HlRdelopen, A. van Loon, Freerk Lammens* Rrrrr **** B. Doe;um. Co n ven* ie of ver • wncl tasrchen de i Frit'che Stelen.  Dog- kum. ' OVERTSSEL* Deventer, (T\v net Reces van den Landdag, tot welken de Ed. Mog. Heeren Staten den 18 September 1783 zyn by den anderen gekomen, zyn de zwarigheden, die zig opdeeden, om aan de kleine lieden de Vrye Jagt onder zekere bepalingen toeteftaan, niet geheel kunnen weggenomen worden. Men meende egter i dat de fteden tegen het gevoelen der meerderheid der Ridderfchap zonden doordringen, dat met het buiten kragt ftellen van het Reglement, het welk Zyne Doorl. Hoogheid Willem IV. in den jare 1748 op nieuws heeft doen afkondigen, aan I6a8 NIEUWE NEDERLANDSCHE **** B. Suiderbaah, als Secretaris van deze bcfoigne. _ Tot deze Conventie der 6 fteden is ook eindelyk by de Regeering van Leeuwarden, den 5 September 1783 befloten om toe te treden, en daar van aan de andere fteden by eenen brief kennis te geven, gelyk ook dadelyk gefchied is. Nu fchiet Franeker nog alleen van de" 8 fteden over, om ook het plan, in het voorleden jaar begonnen, door dit nader verbond te voltrekken.  JAARBOEKEN, September, 1783. 1629 aan He Burgeren der drie hoofdlieden, Deventer , Campen , Zwolle , zonder onderfcheid van meer of min gegoed te zyn, de Jagt door de geheele Provincie zoude worden toegeftaan, en aan die der kleine Steden in dat byzonder kwartier , 't zy Salland , Twente, of Vollenhove, waaronder een ieder derzelver zou behooren. Ten minften Jonkheer van Pallandt, Landdrost van Tsfelmuiden en Jonkheer van der Capellen tot de Poll, yverden tot dit einde met alle pogingen. De laatstgemelde verdeelde zyn advys over de Jagt in drie deelen. Het eerde deel behelst eenige aanmerkingen op het raport der Commisfie tot de Jagt, welke commisfie uit zes Leden beftaat, nam: Jonkheer van Voerst van Averbergen; Hoeve/ van 'i Nytribuis; Dedetn tot de Rolltcate; Kameraar van Sucbtelen; Vestrink, en Wicherlink. Hét tweede deel vervat de gronden, waar pp Jonkheer van der Capellen het befluit van dat raport wederfpreekt. En in zyn derde deel maakt hy verfcheidene aanmerkingen op het ontwerp van een Jagt-Plaeaat, door genoemde Commisfie opgefteld. In het eerfte deel merkt de Ridder aan: „ datRidderfchap en Steden niet den Souverain dezer Provincie zyn , maar alleen, gel)k zy zig voorheen tituleerden, de Staten reprefenteerden, dat is den Adel-, Burger- en Boerenftaat, of ftand." Vervolgens, dat de onbelemmerde oeffening der Jagt van heilzamen invloed is op den Wapenhandel, waaromRrrrr 2 trent Deven- tïr.  Devfn- ter. 1630 NIEUWE NEDERLANDSCHE trent hy zig dus uitdrukt: De Vryheid kari enkel door de Natie zelve in eigener Perfoon worden befchermd. Burgers zyn haare natuurlyke Lyfwagt. Haar in 't midden van een ongewapend, zveerloos of verzuyfd Volk eenen Zetel te willen ftichten, is eene her f en» fchim , eene ydele droom. De Site aanmerking is te opmerkzaam om dezelve niet medetedeelen; zy betreft den voorilag der Commisfie om hef Hoog Wys Advys van Zyne Doorl. Hoogheid over het te ontwerpen JagtPlacaat intenemeii. Hier op (dus luidde zyne taal) vindt zig de ondergeteekende gedrongen onbewimpeld te advifeeren: „ Dat fchoon de Prins, naderhand Koning Willem /11. moge getragt hebben een Plaeaat over de » Jagc op zyn eigen naam en gezag in deze 3) Provintie te doen uitgaan; fchoon wy in „ onze dagen dit zelfde Plaeaat —- dog „ meteen: Wy Ridderfchap en Steden, aan „ 't Hoofd . hebben zien te voorfchyn „ komen; fchoon de Hoog wyze Confidera,, tien van den tegenwoordigen Heere Erf„ ftadhouder zedert zyn gevraagd; de On„ dergeteekende even daarom te meer vol„ ftrekt moet declineeren, dac zulks weder„ om gefchiede, uit vreeze,dat doorHoogst„ denzelvenof Upvolgeren, zig volgens de „ gewoonte der tyden op voorbeelden vesti„ gende, gelegenheid zoude kunnen geno,„ men worden, om daar uit eenig regt of „ eenig bewind over de Jagt afteleiden, waar „ over den Heer Erf-Stadhouder zig door „ het  JAARBOEKEN, September, 1783. 1631 „ liet willekeurig verkenen van Actens reeds meer dan te veel gezag heeft aangematigd, j, en waar van de Ondergetekende als Lid „ van Staat en doorEede verbonden omniet „ te gedoogen, dat de Souverainiteit dezer „ Provintie in 't geheel of ten deele aan ie» „ mand worde gedefereerd , voorflaat, dat „ Zyne Hoogheid moge verzogt worden, „ zig voortaan zorgvuldiglyk te wagten. „ VVyders. is het thans de tyd U Ed. Mog. „ te herinneren het gebeurde te vinden in de „ Notulen van Ridderfchap en Steden van s, den 26 Maart 1768. U Ed. Mogende ji hadden namelyk niet eene willekeurige Jagt„ Aéle gegeven, maar goedgevonden op verzoek en voorfchryving der Heeren Stas, ten van Drenthe, den tydelyken Rentmees„ ter van het Stift Dikningen, uit aanmer,, king dat dit Stift in deze Provintie zofterlc gegoedet en geërft was, by eene Staats-Refo„ lutietepeimitteeren, als vanouds temogen „ jagen. De Heeren Ordinaris Gedeputeerden „ gaven van deze Refolutie kennis aan de „ Heeren Staten van Drenthe. Doch naauvv,> lyks was ditgefebied of den tegenwoordigen „ Heer Erf-Stadhouder vond goed in dato „ den ai April daar aan volgende eene Mis„ five te laten afgaan, houdende, luid de „ Notule van Ridderfchap en Steden van „ den n Oclober 1768 „ Dat hy Heere „ „ Prince ontwaar zynde geworden , dat „ „ door Ridderfchap en Steden op den 26 5., „ Maart laatstleden was genomen zekere Rrrrr 3 „„Re* Dfventer.  1532 NIEUWE NEDERLANDSCHE Deventer. „ Refolutie waar by Hun Ed. Mogende op ,i de favorabele voorfchryving van de Hee,, „ ren Droste en Gedeputeerde Staten van „ ,, het Landfchap Drenthe, goedgevonden „ „ hadden aan den Heere Lunfing als Oud j, „ Rentmeester van het Stift Dikningen en „ „ Drenthe te permittearen om de Jagtbin„ „>iien de Provintie van Overysfel te mog „ gen exerceeren ; Hy Heere Prince uit „ hoofde van de Rechten en Prajëminen„ „ tien aah het Erf - Stadhouderfchap van „ „ deze Provintie verknogt, omtrent deze „ „ gebeurtenis-niet onverfchillig kunnende „ „ zyn , dienstig geoordeeld hadde, Hun „ „ Edel Mogende by dezen te verzoeken, „ „ om hoe eerder zo beter de nodige in-* „ „ fofmatien nopens het gepasfeerde in „ „ deze zaak te doen toekomen, met over3, „ zending van de opgemelde Refolutie, „ „ als mede van de Misfive der Heeren i, „ Droste en Gedeputeerde Staaten voor„ noemd, mitsgaders van alle zodanige „ „ verdere Stukken en Bylaagen als tot dei, „ ze • zaak eenigzins zouden mogen fpeclee„ ren; in die verwagtinge, dat inmiddels „ en tot nader Hoogstdeszelfs welmeening „ „ zal hebben te kennen gegeven alles des„ „ aangaande zal worden geiuspendeerd en „ ,, in ftatu quo gehouden.'.' Gelyk dan ook h 20 in deze Provintie als in de Landfchap » Drenthe deze zaak tot den huidigen dag „ in ftatu quo , en de Rentmeester van „ Dikningen van het genot van opgemel- : „ de  JAARBOEKEN, September, 1783. 1633 de Staats-Refolutie is verftoken geblee„ ven. „ De Ondergetekende vertrouwt, dat nie„ mand hem met grond euvel zal kunnen ?J duiden, dat hy uit kragt der verplichting, „ die hy gevoelt op hem te liegen, om de Regten en Prsëminentien dezer Provin'„ tie, tegen wie 'took zy, te maintineeren, „ niet onverfchilligcr omtrent deze gebeur- tenis kan zyn, dan 'er Zyne Hoogheid j, van zyn kant over geweest is, en dat hy „ zig uit dien hoofde verpligt oordeelt U „ Ed. Mogende voor te moeten liaan deze zaak , die de Ondergetekende meent als „ nog Commisforiaal aan de Befoigne van „ Finantien te zyn, eindelyk eens voor te „ neemen en ten einde te brengen, op eene wyze die overeenkomstig is met de Hoog„ heid dezer Provintie in 't regt van derzel„ ver Staatsvergadering." Vervolgens toont deze doorkundige Ridder, dat het regt tot de Jagt alleen een gevolg is van Eigendom en geenzints van Privilegiën. Wanneer verders over de Ratificatie of bevestiging der voorlopige Vredesvoorwaarden , of Praliminairen wierdt geraadpleegd, en die Ratificatie belloten, heeft welgemelde Jonkheer D. van der Capellen tot den Poll den 20 September 1783 dit advys uitgebragt: Rrrrr 4 EDE-, DevenrtR.  Deventer. Advys van Jr. v.d. Cap.Ikntot de Poll nopens de Ptcelim, Vreden. 1634 NIEUWE NEDERLANDSCHE EDELE MOGENDE HEEREN! Oer is met die verontwaardiging; met dim fpyts • rr.ec die geoorloofde lust tot wraakoefening, die elk regtfchapen Liefhebber van zyn getergd eti mishandeld Vaderland op dit oogenblik moet voelen , dat de Ondergeteekendegenooddrongen is zyne toeftemming te geeven tot de Preliminairen ,die List,- irouwloosheid ; Verraad en Geweld. en dat pog wel onder de aanhoudende betuigen van VriendIcnap ; van Bpndgenootfchap ; van wezenlyke Hoogachting; van Vreugde over alles wat het geluk en den vuorfpoed van deeze Republiek kan be. vorderen, ons komen af te perfen. De gevoeligheid wegens de opeenfiapelirg van mis.iaudelirgen, welken onzen Ifille. vreedzaame doch thans ongelukkige Natie ondervonden heeft van het firufche Ryk, dat fteeds onzen Ondergang zogt; ffeeds Ketenen voor ons (rneedde; daar met behulp van zyne Binnenlandfcbej Vrienden nog mede beeztg is; . de begeerte tot eene regt- vaardige Wraak, een Christen Volk in ons geval zeer wel betaamende; — de fchaamte over onze Verneedering; de zucht om onze fchande met hee Ploed onzT Eerf- Vyanden uit te. wisfchen; deeze onder een gemengde aandoeningen hebbt nden Onderget. we! eens doen wenfchen, dat de Natie liever, het uiterile, jabaaren geheelen Ondergang zoude, waagen, bever dan zig te onderwerpen aan de harde vreJcs-Conditien,dieons,als een overwonnen Volk, dat evenals een tweede Carthago, door de Romeinen van dezen tyd tot dep ondergang; - tot eene ganfeheïyfce uitdelgmg gedoemd is.worden voorgefchreven. Zoo dagt; zoo gevoekie de Onderget. als Parculier. Als zodanig zou Hy, met Hart en Ziel, zoo ver zyn zwak Vermogen (trekt, de iloutfte maatregelen, daar ooit eenig Volk, welks geduld ten einde getergd is geweeft, toe heeft beflooten , M den laatften druppel van zyn Bloed mede ten uit-  JAARBOEKEN, September, 1783. 1^35 uitvoer brengen; - Doch als Regent meende hy, in deezen noudlottigen toeliand, daar wy den Vyand van binnen en huiten hebben, de voortzetting van den Oorlog niet te mogen amraden. Hy zou zig echter ook niet bevoegd rekenen om zonder uitdrukkelykcn last des Volks, welks rekenfchapfchuldige Dienaar hy is, tot deezen Vrede, die zoo wel als de voortzetting des üorlogs, doodlyke gevolgen kan hebben, te ftemmen, was het niet dat het Volk, door het niet doen van Addresfen tee,en denzelven, gelyk het tegen den afzonderlyken Vreede met Engeland deed, genoegzaam getoond had, dat het deezen Vreede, gelyk bet by eene bedaarde Staatkundige befcbouwing ooft inderdaad is, als het minde der twee voorgemelde kwaaden aanzag. De Onderget. geeft daarom zyne toeftemming tot deeze voorloopige Vreedes - Voorwaarden, die echter , zo als men het de onkundige Gemeen» gaarne zoude willen voorflellen, niet een gevolg zyn van de weinige onderfteaning , die wy vat Vrankryk hebben genooten — van Vrankryk, waaraan we alles hebben dank te vveeten, wat we no£ hebben overgehouden! — Maar die het werk, hei Meefterftuk zyn van die geenen, die tegen alli Voordellen, Aanmaningen; Verzoeken; Bidden Smeeken; Erifchen - ja tegen de openlykeenhu bekende Verantwoordiging des ganfehen Volks vai Neêrlandjde zaaken,voor, en gedurende den Oor log, zoo hebben gelieven te dirigeeren, dat 'er niet anders dan deeze fmaadlyke en met de oogmerkei van onze Vyanden best Ürookende Vreede op kon de volgen. . - De Onderget. zal zig thans niet inlaaten inee ne omftandige ontvouwing van alle Gebeurtenis fen, die wy in deeze bitceren dagen beleefd heb ben. Hy zal enkel herinneren: dat hy reeds i het jaar 1773, i" tegenwoordigheid van den Heer Brfftadhouder, op de zoo hoognodige verfterkin Rrrrr 5 d< DevEK* TER. Advys van Jr. v. d. Capellentot de Poll nopens de Prtelim. Fr eden. i 't % 1 1 1 y ~> ;?  Deven- Advys van Jr. v. o.CapelleD ' tot de Pol! »0 /ew de Pra/im. Vrèden. i a \ê%6 NIEUWE NEDERLANDSCHE der Zeemagt beeft aangedrongen, met by voeging; dac de Zeelieden zig zoo fpoedigniet tietendres^ feeren, a*8 de Recruten te Lande. Van alle kan. ten is in dit üemeenebeft van tyd tot tyd dezelde aandrang gefcbicd. 'Er is dus , onizig zodanig te Wapenen , dat wy of dezen Oorlog, of ten roinlten dezen vtrderiiyken Vreede niet zouden Hebben beleefd, tyd in overvloed geweest. Ja in ruimen overvloed! — Het heeft, door den Zegen des Hoeren , aan geen Geld ontbroken. Men heeft het voordel gehad van niet door het Onweder overvallen te worden, maar het zelve van verre te zien zamentrekken, en ons niet dan langzamelyk naderen. Wy hadden evenwel, toen het op ons losberftede, geene Vloot, die aan het vermogen der Republiek en aan het gevaar, waarin men kon voorzien, dat zy ftond té komen, geëverredigd was. De Oorlog begon. Wy hadden eenige Schepen klaar. Men boude 'er anderen by. Wy kreegen eindelyk eene gansch niet onaanmerklyke Zeemagt gereed. Haare minderheid in getal en grdote der Schepen wierd dubbel vergoed door bekende en betoonde Dapperheid onzer Zeelieden ; — door de nadeelige bmftandigheden van mzen Vyand; - door de gelukkige gelegenheid, iie ons de Voorzienigheid aanhood, dogd'iemoedvilliglyk en onverantwoordelykverfmaadis,omon:e zwakkere magt, op de wyze van alle verftandïre Volken, by die van de Vyanden van onzen afeftreeden en uigeputten Vyand te kunnen voegen ; >m Leden te kunnen worden van een magtig en 'verwinnend Bondgenootfchap, en opde Vreedelandeling, daar wy thans enkel als Befchermelin;en van Vrankrykverfcheenenzyn,alsMedebondenooten aandeel te kunnen krygen in alle de Vooreelen , die het Bondgenootfchap des Huizes van iourbon behaald heeft, en thans geniet. Maar waar toe gebruikten wy die Vloot? welke f breuk hebben wy 'er aan den Vyand, welken dienst aaq .  JAARBOEKEN, September, t?|3; ^37 san onze Vrienden mede toegebragt ? waarom zyn ] 'er niet' bv tyds — en tyd is 'et genoeg geweest - . eenige wéinigeSchet-pen in itilte raar Oost-Indien gezonden, alwaar eenige weinige Schepen gevoegd bv de magt van Hyder A/y\cn deFranlchen, een, fpoedi? einde van den Oorlog zouden hebben ge- . maakt? waarom zyn onze ligte Schepen met af., zond- rlyk uitgezonden, en in plaats van ze te la- , i ten rotten, belteed om den Koophandel van onzen Vyand te onderfebeppen; te ruineeren? geIvk bet Co'gres van Noord-Amerika gedaan enJ zig zeer wel hy bevonden heeft. Waarom heeft men door middel van fubfi :heppen. Uit aanmerking van deeze voordeden werden zv :erk aangezet door beweegredenen , min billvïc an Staalkundig, de Staaten te beoorloogen, en p eenmaal met geweld hun te omrukken", wat zv cor meerder kundigheid en naarftigheid niet dan mgzamelyk kreegen of krygen konden. De zorgeloos.  JAARBOEKEN, September, 1783. 1639 loosheid en oneerzugtigen aarc van Karei maakte hem weinig bekwaam tot het vormen van zulk een groot ontwerp, als dat van het aan zig trekken des Koophandels en der Zeemagt van Europa ; en echter kon hy nkt geheet gevoelloos blyven voor zu'k een'bevattelyk en aanlokkend vooruitzigt. Schoon de Hollanders geduurende zyne vlugt hem meer beleefdheid en vriendlchap oeweezen hadden, dan eenige vreemde Mogendheid, was echter de Loeven•flein'fche of Ariftocratifche Party," die te deezer tyd het Gemeene-Best regeerde, in eene naauwe eenftemmightid getreeden met Frankryk ; en indien die Party te ondergebragt worden konde, hoopte hy, dat zyn Neef, de jonge Prins van Oranje, in het gezag, welk zyne Voorvaders bezeten hadden, heriteld,en vervolgens de Staateu onder de afhanglykheid van Engeland gebragt zouden worden. — Door deeze overeenttemmende beweegredenen werd het Hof en het Parlement tot den Oorlog met Holland gedreeven. Downing de Engelfche Gezant in den Haag, een man van een verwaanden en trofchen aart, leverde den Staaten een Memorie over, bevattende eene Lyst van die roveryen , waar over de Engelfchen klaagden. Het is opmerkehk, dat alle deeze gewaande roveryen het jaar van 1662, in welk het Verbond van Vriendfchap ver| nieuwd was met de Hollanders, waren voorgegaan; wanneer men oordeelde, dat deeze klagten of zoo ten onregte gefchiedden, of zoo beuzela"tig waren, dat men van dezelven niet eens ge' wag maakte in het verdrag. Alleen twee Schepen , de üonaventura en de Goede Hoop , waren door de Er.geKchen teruggeeischt geworden; en men was overeengekoomen , dat deeze eisch langs den gewoonen weg van Regten zoude vervolgd worden , hebbende de Staaten een fora DEVEtf" 1 ER. Advys >en Jr. u d. Capellen:ot de Poll notens de Prcelirn. VredtUi  ió"40 NIEUWE NEDERLANDSCHE Deven TER. , Advys van Jr, v. d. Ca pellen, tot de, Poll nopens de. Pralim. Vreden* .fora gelds in de handen gegeeven, in geval de zaak ten hunne nadeele mogt ukgeweezen worden. Doch dezeive was nog hangende, Carry, die de Regtspleeging voor de Eigenaars van de Bonaventura waarnam, had beflooten om 30,000 pon. . den, die hem gebooden waaren, aantenemen; dog werd daar in verhinde t door Downing, die hem zeide, dat het eene zaak van Staat was tusfchen de twee Volken^en geenzins betreffende byzondere perfoonen. . Deeze oinftandigheden geeven ons geen gunftig denkbeeld van de rëgtmaatigheidder Engelfche vorderingen. —- De Hollanders ziende, dat hun aanzoek voor herRel waarfchynlyk ydel zoude weezen, en dat 'er door de Engelfchen naarlligiyk naar een grond van twist gezogt werd, begonnen zig met vlyt te wapenen. — Derzelver maatregelen werden te dier tyd, beftuurd door Jdhcm de Wit, een Staatsdienaar gelykelyk uitmuntende in grootheid van Ziel; in bekwaamheid en in opregtheid. Schoon nederig in zyne byzondere Huishoudig, wilt hy echter in zyne openbaare bediening de grootmoedigheid te bewaaren, welke eenen Dienaar van Staat past. Hes was Reeds zyn grondregel, dat geen onaf hang! yke Staat immer eenig blykbaaar punt van rede of bitlykheid afftaan moet aan een anderen dat alle inwilligingen zo ver zyn van eenen Oorlog voor te koomen, dat zy veel (trekken om nieuwe eifchen en moedwilligheden te veroorzaken- Door zyn beleid werd de eensgezindheid onder alle de Provintien bewaard, groote fomme gelds gegeeven, en en eene Scbeepsmagt toegereed , beltaande uic grooter Schepen, dan de Hollan 'erooit te vooren gebouwd hadden, en in daat om met de Engelfche Vloot te vegten. — Verder tekent dezelfde Hiflorie-Schryver óver den Oorlog van het faar 1672 bladz. 683 aan, wanneer de Cancelier van 't Ryk niet fchroom-  JAARBOEKEN, September. 1783. 1Ö4T fchroomde openlyk in het Parlement te zeggen , dat Carthago móest verdelgt warden: Er werd een grond tot krakeelen gezogt, door middel van een Jagt, dat gezonden werd om Me-i vrouw Temple aftthaalen. De Capitein van het zelve zeilde door de Hollandfche Vloot, die op haar eigen Kust lag, en last had om die te doen llryken, vuur op dezelve te geeven, en daar mede niet op' te houden, voor dathy weder met vuur beantwoord zoude zyn. De Hollandfche Vlootvoogd van Gent, verwon derd óver deeze fteutheid , begaf zig naar het Jagt , en zeide bereid te weezen om de Britfche Vlag alle agting te bewyzen volgens de oude gewoonte j doch dat eene Vloot, die op haar eigen Kust lag, zou ftryken voor een enkel Schip, dat geen Oorlogfchip was, zulk eene nieuwigheid was,dat hy daar toe met verdaan konde zonder uitdruklyk bevel. De Capitein oordelende het gevaarlyk te weezen om andermaal los" te branden, in het midden van de Hollandfche Vloot vervolgde zyne reis fen werd wegens dit niet naarkomen zyner beveelen in de Tour gezet. Dit geval echter verfchafte aan Downing een nieuw Artikel tot het vermeerderen van die gewaande eifchen, op welke men voor had met Holland te brecken. Het Engelfche Hof wagtte verfcheiden maanden eër het klaagde , om dat de Hollanders, indier 'er eerder voldoening gceischt wierden, tyd gehad zoude hebben om dezelve te geeven. Zelfs was Downing, toen hy zyn gefchrifd inleverde, volgens zynen last verbonden, Ha het verlooper van een zeker getal dagen geene voldoening aar te neemer; een zeer trosfche wyze van handelen en ondoen^yk in Holland, alwaar volgens de Re geeringswyze v.n het Gemeene-Best een uitlte voltrekt onvermydelyk is. DbvehrtR, Advys an Jr* /.d.Ca» jellen :ot de ?oll nt£ ïens de Pralim. Vxeden. i i r  Deven- ter. Advys Vin Jr. v.d. Capellentot de Pollnopens de. Prozlim. Preden; 1 < ( 1 1 1642 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'Er werd echter een antwoord, fchoon Downing geweigerd had die aan neemen, gezonden naar 'London door een buitengewoon Gezant, die last had niets onbezogtte laaien, ora het Hof van Engeland voldoening te geeven. Dat Hof hernam, dat het antwoord der Hollanders dubbelzinnig en duister was, doch wilde niet zeggen, waar in de dubbelzinnigheid en duisterheid bettond. De Hollandfche Gezant verzogt de Engelfche Staatsdienaaren 4 dat zy het antwoord opftellen wilden in zulke bewoordingen , als hun behaagde. Zy antwoordden weder, dat het hunne zaak niet was Gefchriften op te ftellen vuor de Hollanders. De Gezant bragt hun hier op het opftel en vroeg hen, of dat voldoende was. De Engelfchen hernamen,dat wanneer hy het getekenden overgeleverd had , zy hem huune gedagten daar van zeggen zouden. De Hollander befloot om het te tekenen, en 'er werd op zyn verfcek een uur bepaald om 'er over te handelen: doch dat uur gekoomen en hy zig by hen vervoegt hebbende, weigerden zy 'er zig op uit te laaten, en zeiden dat di tyd van handelen voorby was. Raakende het aanvallen der Smyrnafche Vloot, voor de Oorlogs-Verklaaring, zegt de Heer Hume, bh 640. De Hollandfche Schryvers geeven aan deezen lanflag de naam van trouwloosheid en Zeerovery; en \0 doen ook veele Engelfchen. Hoe'tzy; hy verdient ten minften dien van onregelmaatig: en, liet gelukt zynde, baarde hy voorde Aanlegger» lubbele fchande. De Engelfche Staatsraad poogde lie ontmoeting te verantwoorden, door voor te venden, dat ze toevallig en ontftaan was door de lardnekkigheid der Hollanders in het weigeren van igting te betoonen voor de Britfche Viag; doch' iet tegengeftelde was zoo wel bekend, dat Holmes  JAARBOEKEN, Sepïemher, 1733. 1*43 Dies zelf de ftoutheid niet had van zig daar aan ee houdeD. Dit is de wyze, Ed-. Mogi. Heeren, waarop, volgens het eigen getuigenis van een hunner grootne Mannen, de Engelfchen zig tegen ons: gedraagen hebben! -— Dc Ondergetekende vertrouwt derhalve , dat onze Natie thans te zeer omtrent haar waare belangen verlicht is, dan dat gy zig door een Nagapatnam zoude laaten terug lokken in die Brikken, die zy thans ontkomen J is. Hy hoopt, dat zy zal begrypen, dat fchoon de Oorlog gelukkiger had kunnen uitvallen , de flaaking nogthans der Üude Verbindtenisfen met onzen natuurlyken Vyand; — dat de verbreeking der begroeide Boeijen , waar mede hy ons zo lang heeft weeten gekluifterd te houden, met Nagapatnam niet te duur is betaald. Hy verwagt derhalve, dat de Natie, welke poogingen een fterke Factie ook mogen aanwenden om 'er haar toe te beweegen, nooit tot die laagheid zal komen van te dulden, dat deeze Aterlingen hun oogmerk bereiken en het genoegen fmaaken van de Republiek wederom onder de voorige afhanglyk* heid van Engeland gebragt te hebben. Verviel de Natie tot zulk eene laagheid (het gene de Ondergetekende nogthans onmogelyk rekent) zo ware het vrugteloos, dat eerlyke Lieden hunne rust hun genoegen , ja hunne veiligheid langer aan haare redding opofferden; en zy zou met beter verdienen dan, als een Volk , daar geen redden aan is, aan haar noodlot overgelaaten te worden. Maarhy verwagt in tegendeel, dat de Natie, het Volk van Nederland, wegens Moed en Vryheidsmin zo zeer geroemd, fteed voor oogen zal houden het oprherklyk zeggen van den Heere Graave de Fergenms aan onze Miniiters; dat Vrankryk ia den Jaare 1763 ook een ongelukkig fort had moeten ondergaan , eh zig genoodzaakt had gevonden aan i* neemen de harde Conditiën, dwdoor Engeland Ss*ss a&ft Devew» TER. Advys >an Jrv.d.Ca* pellen tot de Poll «frs *>ens de Prtelim. Vreden*  :Ê44 NIEUWE NEDERLANDSCHE Deventer. Advys van jfr. v.d.Ca pellen toe deh Poll no pens de Praiim. Fteden. aan het zelve werden voorgefchreeven. Dat het daar door egter zyne digniteit niet had verlooren, maar zig in Haat had gefteld om by opkoomende evenementen aan geen even onguftig lot blootgeIteld te zyn. Üe Ondergetekende verwagc dat de Natie, haarer waardigheid indaag, met zal naiaaten de poogingen der weltneenende Regenten, die tot hier toe zwak bevonden zyn om haare zaa■ ken een gunstiger keer te doen neemen, zo veel immers in haar is, te onderfteunen, en datdeezen, aldus door het vermogen des Volks gelterkt, die maatregelen blymoedig zullen mogen by der hand neemen en tot een gewenscht einde brengen, die 'er nodig zyn om voortaan de boozeraadflUgender Vyanden van onze Vryheid en Welvaart te veryde* len, ia om zelfs deezen Vreede tot een Zegen voor ons Vaderland te doen verftrekken. De Ondergetekende verzoekt dit zyn Advys tot zyne Decharge in de Notulen te plaatfen. ( was getekend) J. D. van der Capellen tot den Poll. De Hoogleeraar Mr. Frederik Adolph van der Marck, alhier beroepen als tweede Hoogleeraar in de Regten , heeft dezen post op den den 25 September aanvaard met eene redenvoering: De amore ergo. patriam, nanurte Hominum rationali & fociali attemperando, feu de vera Patriotismi, quem dicunt9 tndole; Dat is: Over de Vaderlandsliefde, overeenkomstig de redelyke en gezellige natuur der menfehen te bef leren • of over den -waren aard van het zogenaamd Patriotismus. STAD  JAARBOEKEN, September, 17B3. 1645 STAD EN LANDEN. Groningen. De Academie der Wetenfchappen te Amiens in Picardie hadt tot een Vraagftuk ter oplosfinge opgegeven, de menigvuldigheid der breuken in Picardie, en de middelen om die toevallen voor te komen, als mede de beste wyze om ze te genezen. De Heer W. Munniks, Med. Doet. en gewoon Hoogleeraar in de Geneeskunde op onze Hooge Schole heeft de eer genoten, dat zyne Verhandeling door Welgem. Academie bekroond is , en den fchryver de eerepenning , ter waarde van 300 gulden is toege. wezgn. Ter oorzake der heerfchende Roodeloop in verfcheidene Gewesten dezer Republiek is van wegens de Regeering de navolgende bekendmaking gedaan: T\e Heeren Burgemeesteren en Raad in Groningen adverteeren by dezen, dat niemand op de aanltaande Kermis te Groningen, beginnende den 18 dezer maand , zal mogen komen mee eenige Koopmanfchappen hoe genaamd, ten zy door eene Geregtelyke attestatie doe geblyken, dat komt van eeneplaatze, alwaar geen befmettelyke Roodeloop grasfeert: Zullende tegens de Sssssa Over- Grö* HINGENö  Grio- H1NGEN. 1646* NIIEUWE NEDERLAND3CHË- Overtreders naar omftandigheden van zaken wor. den geprocedeert. Aéium Gtoningen den 6 September 1783. Ter Ordonnantie der Heeren Burgemeesteren en Raad voorfz. C H. GOCKINGA, Secretaris. NEDERLANDSCHE COLOMEN, Trinconomale. De Heer de Suf ren Franfche Admiraal, den 20 Maart 1783 op de hoogte van Innconomale kruisfende met een Esquader van 15 Schepen, en dat der Engelfchen, 16 chepen fterk , ontmoet hebbende, is met hetzelve flaags geraakt* dog de twee Eskaaers door eenen zwaaren Itorrn gefcheiden zynde, liep de Heer de Sufren te Trinco. oomale binnen, zonder eenige fchade gekregen te hebben, in welke Haven hy den EngeJlchen Admiraal afwagtte , die niet dan met veel moeite dit gevaar ontkwam. Vier [chepen der Engelfchen vervielen op de Kust , en hunne Transportfchepen raakten verltrooid. Zo dra de ftorm ophield, namen de Franfchen bezit van de vier Schepen. VER-  JAARBOEKEN, September, 1783. 1647 VERANDERINGEN ONDER DE HOOGE EN LAGE AMTENAARS, ENZ. Dordrecht. Alhier is in het laatst van_de afgelopene maand in den ouderdom van 70 jaaren , overleden de Heer Pompefus Onderwater. Heer van Kraajeftein, in zyn leven Raad en Rentu eester Generaal der Graaflykheids Domeinen van Zuid - Holland en 't Land van Heusden. Ook is nog den 18 September overleden de Heer Coenraad Rosfelet, Oud - Burgemeester de. zerStad, in den ouderdom van 73 jaaren. Haarlem. Uit eene overgeleverde Naam]vst zyn door Zyne Doorlngtige Hoogheid, der Prins Erfftadhouder , tot Burgemeesteren dezer Stad verkoren de Heeren Mr. Mattheuï Willem van Valkenburg, Mr. Chkis tof fel Jan van Dam, Mr. Jan Fre d r i k. PARvé en Mr. Jan Theodorui Kok. Ssssss V« Veranderingonder de hooge en laage amtenaars,enz.  tÖ4» NIEUWE NEDERLANDSCHE veranderingonder Df aóo ge en lage amte. naars, enz. „ 'sHr 4 v e b h A c £• Hun Hoog Mogende hebben' den Heer Hyronimus S/icher aangefteld tot Hoogstderzelver Agent; in welke hoedanigheid dezelve ter Vergadering van Hun Hoog Mogende den Eed heeft afgelegd, en zulks iu plaatze van den Heer Mr. D. van der Burch, Heer van Spieringshoek , dewelke van dien post zyn ontflag heeft verzogt en bekomen. Ook heeft Zyne Doorlugtige Hoogheid den Heere Prinfe Erfftadhouder , uit eene overgeleverde Naamlyst van de Magistraat, vermits het overlyden van Mr* Johan Phüip Steenis, in deszelfs plaats aangefteld tot Scheepen Mr. Diderik van der Burch , Heer van Spieringshoek, en tot Vroedfchappen Hendrik van Hitst en Mr. Alexander Schuylenburg , beiden in plaats van wy- Vervolgens heeft Zyne Doorlugtige Hoogheid de Heere Prinfe Erfttadhouder, uit eene overgeleverde Naamlyst tot Scheepenen d^zer Stad be,n'óeitid, de Heeren Mr. Cornelis Baart, Jean, la Cle; Dr. Nicolaas van Wyk de Vos, Mr. Jan Teding van Berkhout, Mr. Johan Arnout Gallas', Jacob Jan Cambier en Mr. Daniël Donker van der Hoff~; zynde de vyf laatfte Heeren tot Scheepenen - Ccmmisfarisfen van des Gemeenelandsmiddelen aangefteld. Ook is den 14 September de Heer Willen Anne Lestevenon, Vryheer van Haazarswoude, Raad in de Vroedfchap en Oud. Scheepen dezer Stad, Wegens dezelve beftemd , om tegens Mei aanftaande zitting te nemen ter Vergadering vaa Hun Hoog Mogende de Heeren Staaten Generaal.  JAARBOEKEN, September, ^83. 1649 wylen George van Diest en Gerard van Felfen, Am stel dam. Den 21 Ren dezer, des moreens ten half 8 uuren, is, op den Huize INyen100de by Breukeien , k den ouderdom van öj jaaren en 3 Maanden, overleden , de Heer Mr. Johan Qrtt van Nyenroode , Heere van Nvenruode, Breukeien, Hoog Heemraad van den Diemer-en Zeedyk, Commisfans dezei Stad, enz, *A Brielle. Den 15 September is alhier, ïi den ouderdom van ruim 49 jaaren, aan zeer he vie- Koortfen van drie dagen , over eden , d, Hee Mr. Jan van TVageningen , in leven Oud Scheepen der Stad Brielle, Canonnik van t Ca pittel van St. Marie te Utrecht, Auditeur-Mi fitair der Stad Brielle en Fortresfe Hellevoet fluis, mitsgaders Schout en Secretaris van de Nieuwenhooorn en Nieuwe Goote, Schoonhoven. Den i September overleedt, na een ziekte van negen dagen in den ouderdom van 63 jaaren en drie maarden, de Heet Mr Adriaan Nikolaas van Orerveldt; inleven Oud Raad in de Vroedfchap en Secretaris dezer Stad &c. &c. M1 odr. Lbc*c. Den 8 September, de brief van Verkiezinge geopend zynde, is bevonden, ö s s s s óf VnaAN* dering onuer de hooge en lage amtenaaksenz, i 1  Verander ino onder de hoo- oe en lage Amte- ; naars j V ti s si N O ti. Uit eene overgeleverd© Naarntyst is door Zyne Doorluchtige Hoogheid tot Kaad in de Vroedfchap aangefteld de Heer Benjamin Catteau , Regeerend Scheepen , ir» plaats yan. den Heer Adriaan Jan Bflion. van Bor-, Utrecht, In het begin dezer maand beptember heeft alhier het tydelyke met het eeuwige vcrwisfeld de Heer Jacohus van Dam. Heere van Isfelt en Pylsweerd, Raad in de Vioedfchap en Oud-Scheepen der Stad Utrecht hebbende den ouderdom bereikt van öq iaaren en ruim 4 maanden. ^ Den 25 September heeft de Ed. Groot Achtbaare Vroedfchap dezer Stad , ingevolge het jongst genomen befluit wegens de vrye begeving der Commisfien. over de navolgende Commisüen beitel gedam, en aangefteld tot Gecommitteerden ter bellier van Stads Geldmiddelen, ip plaat? van wvlen den Heer Jacob van Dam den Heer en Mr. Ja*ob van Haaften, en to? Qoa-i iö5o NIEUWE NEDERLANDSCHE dat uit de overgeleverde Naamlyst van de Kies,, heeren dezer Stad , door Zyne DoorluchtigeHoogheid , den Heere Prinfe Erf - Stadhou» der , tot Scheepenen zyn benoemd , den Heer Galenus Dignus Steengracht , in piaatze vin den Heer Mr. Johan Pieter vqn den Brande , RidderBaronet ,• de Heeren van Gapinge, Krabbcndyke en Kmwerve, die teffens tot Gecommitteerde Raad van wegen deze Stad is aangefteld.  JAARBOEKEN, September, 1783. 1651 Gommisfaris op het Wyn • Comptoir , in plaats van den óntflagen Heer Ryklof Michaël van Goens, den Heer Mr. Jan Hinlopen. OokT heeft nog Zyne Doorluchtige Hoogheid de Heere Prinfe Erfftadhouder tot Raaden in de Vroedfchap aangeüeld den Heer en Mr. Jacob Anthony Mariens, in de plaats van wylen den Heer Jacob van Dam Heere van Pylsweerd en Isfelt, en den Heer Mr. Rudolph Hendrik Nahuys, thands nog Rentmeester van het Weeshuis dezer Stad, in de plaats van den óntflagen Heer Mr. Ryklof Michaël van Goens; welke Heeren den' s6 September zitting genomen en ook den eed van zuivering hebben afgelegd. Leeuwarden. Wy hebben reeds te voren bet overlyden vermeld van Jonkheer Georg Frederik Baron Thoe Schwartzenberg en Hohenlansherg, Grietman over Menaldumadeel , Gecommitteerde Staat ten Landsdage , Gecommitteerde Staat in het Mindergctal, mitsgaders gewoon afgezondene ter vergadering van Hun Hoog Mogende, Curator van 's Lands Hooge Schoole en Meesterknaap van Friesland. Deze Grietenye dus opengevallen zynde, zyn na voorgaande uitfehryvinge der Edel Mogende Heeren Gedeputeerde Staaten op den 4den September door de iïemgerechtigde fcgezeetenen van voorfchreeven Grietenye wederom in een Naamlyst gebragt de volgende Heeren Jr. Georg Wolfgang Carel Duco Baron Tho- Schwartzenberg en Hohenhnsberg, Jr. Wilco Baron Thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg , en Jr. Wilco Holdfinga Tjalling Camftra Baron Thoe Schwartzenberg en Hohenlansizrg; uit welke Naamlyst door Zyne DoorlugciSssss 5 ge Verandering onder de hooge en lage Amte- n aars enz.  ÏÖ52 KIEÜWS NEDERLANDSCHE Venan- bering onder pe hooge en ■ hogeen z.age Amte- naars Gro« ge Hoogheid wederom tor Grietman over Mer naldumadeel is verkoren Jr. Georg Wolfgang Carel Duco Baron Thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg , Zoon van den overledenen Heere Grietman. Ook heeft Zyne Doorluchtige Hoogheid geduurende de minderjarigheid van den nieuw verkoorene Grietman , tot fubftituit Grietman over die Grietenye aangefteld Jr. Wilco Boeren Thoe Schwartzenberg en Hokenlansberg. En tot Meesterknaap van het Jacht-Gerechte wegens het Kwartier van Westergoo Jr. Wilco Baron Thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg Grietman over Wonferadeel. Verders zyn tot het amt van Curator van de Academie te Franeker wegens het Kwartier der Sreden opengevallen zynde, door de Edele Mogende Heeren Volmagten van voorfz. Kwartier in eene Naamlyst gebragt Jr. Willem Hendrik Baron van Hambroick regeerend Burgemeester der Stad Leeuwarden en Gedeputeerde Staat De Heer en Mr. Bavius Nauta, regeerend Burgemeester der Stad Dockum en Old Raad ter Admiraliteit in Friesland. En De Heeren Mr. Adriaan van hoon , regeerend Burgemeester der Stad Hindelopen en Gedeputeerde Staat» Waar van by eenen brief van den 20 September 1783 aan Zyne Doorlugtige Hoogheid kennisfe gegeven zynde, heeft Hoogstdezelve daar uit tot Curator van Frieslands Hoogs Schoole verkoren Jr. Willem Ifendrik Baron van Hamiroick. .  JAARBOEKEN, Septemher, ift**, 16.fi Groningen. In plaats van wylen d en1 Heer Burgemeester L Trip , in den Eed over |e- j den , zyn door de Edele Mogende. Heeren R„ MDCCLXXXIli, GELDERLAND* Z U T P H Ê No Op den buiteng'ewoonen Landdag hébben de Staten des Vörstendoms Gelre en Graaffchaps Zutphen, hunne raadplegingen over het werk der Vrede voortgezet en met betrekking der goedkeuring en bekragtiging (/Ratificatie) der Preliminair en of voorlopi* ge voorwaardens, belloten: ,,de Gecommitteetdens tér Generaliteit dezer Provincie \y te authorifeeren, om in de ratificatie der aangetogene Preliminaire Articulen met >, concurrentie der andere Bondgenoóteri te l, confenteeren.*' Verders hebben Hun Ed, Mogende goedgevonden, „ ter vergadering van Hun Hoog Mogende by deze gelegen„ heid te kennen te geven Haar Ed. Moge» ,s de iurprife over de praacipitante wyze, Ttttt waar- PHEN,,  t6$6 NIEUWE NEDERLANDSCHE Zutphen. waarop ter Generaliteit op de vorige mis„ live der Heeren Ambasfadeurs, betrekke„ lyk het werk der Preliminairen, met vier „ Provinciën is geconcludeert geworden, „ zonder af te wagten de refolutie der Hee„ ren Staten van deze Provincie , daartoe „ expres vergaderd, en welke, volgens het „ gedaane declaratoir van hunne Gecommit,, teerdens den volgenden dag, en dus tyds ,, genoeg fljpndt in te komen." Jonkheer van der Capellen tot de Marsch verklaarde by zyn vorig advys te volharde; en nevens de Jonkheeren van Nyvenheyms en van Oldenaller van zyn voorbehoud van nadere aantekening te zullen gebruik maken. De Staten hebben ook in eene petitie van 50,000 gl. voor de krygsgevangenen in Engeland toegeitemd. De Jonkheeren van Nyvenhcym, Capellen tot de Marsch, van Haarfolien tot Trst, van Lynden tot Oldenaller en van Zuylen tot Nyeveld maakten eenige aanmerkingen op den inhoud der Publicatie van het Hof Provinciaal nopens het gebeurde te Arnhem, welke Publicatie zy hielden niet overeenkomftig te zyn met het geen den 28 Augustus belloten was. In het kwartier van Zutphen wierdt op voorflag van Jr. van der Capellen tot de Marsch ( welken wy ftraks zullen mededeelen) goedgevonden , om in plaats van het Hof te gelasten, van by ampliatie, de wil van de Sfaten aan de Ingez&tejiejn bekend te ma-  JAARBOEKEN, OSeier, 1783* 1657 maken, ten minden de Raden aan te fchryven om de redenen op te geven, waarom de finale periode van het "befluit der Staten, in de Publicatie van het Hof was agtergelaten. Hierop wierdt door de Jonkheeren van Heeckeren -tot Enghuizen , en Palland van Keppel, als mede de Burgemeesters Ferftege en Capellen tot Rysfelt fterk aangedrongen. Men beiloot dan hier toe , en te gelyk om hier van opening aan 's Landfchaps Tafel te doen. Dog de twee andere Kwartieren keurden de Publicatie van het Hof goed : zo dat dit zonder gevolg bleef. Zie hier ondertusfchen het voorftel van Jonkheer van der Capellen tot de Marsch, den 23 September 1783 gedaan. EDELE MOGENDE HEEREN! De directie van zsaken in de omftandigheden, waarin wy tegenwoordig verfeeren, overtuigd my meer en meer van de noodzaakelykheid en gegrondheid van myn gedaane protest tegens het doen eener Publicatie , nopens het gebeurde te Arnhem : waarom ik hetzelve by dezen, in het byzonder om de volgende motiven, op het fterkfte blyve inh«reeren. Daar UEd. Mog. met my Zullen tot ftemmen , dat de Raden dezes Furltendoms en Graaffchaps, niets anders als de Uitvoerders der beveelen van de wetgevende magt, die bv d" Staten, Ridderfchap en Steden dezer Provintie , is berustende , kunnen noch mogen geconfidereert worden, en wel zodanig, dat gezegde Raden gehouden zyn, om prsciftlyk de intentie der refolutien en beveelen van UEd. Mogende in het maken en emaneeren van Pubhcauen, Flakaten enz. te achtervolgen; zo durve ik vertrou. Ttttt 2 wen, Zutphen.  3s58 NIEUWE NEDERLANDSCHIS Zutphen. Foorfie om de Publ. van 't Hof te herzien, wen, dat UEd. Mog. zig ten hoogden gefurpreneerd en beledigd zullen vinden, wanneer ontwaar zyn geworden, dat gezegde "Heeren Raaden by ! derzelver gedaane publicatie van den 2 dezei; maand, aan de intentie van UEd.' Mogende hy de daar toe authorifeerende refolutie van den 28 Augustus daar bqvoorens, geftatueert, niet hebben voldaan: en wel fpeciaal, door als met opzet uit voorfz. Publicatie te omkteeren de zo nodige gerustftellendc woorden, by UEd. Mogende fefolutie vervat, „ van alles nochtans ongeprejudicie'ert de rechten en privilegiën der Burgeren en In ■ en Opgezetenen, waar aan Haar Ed.' Mogende door die yoorzieninge geen atieinte willen hebben toegebracht" woorden, welke offchoon niet in allen, tunmin* 41en in zommigen opzigte, omtrent Het bekommerende van gezegde Publicatie de goede Ingezetenen kunnen ter neder Zetten. 'Want Ed'. Mog Hee> ren! hoe zeer ook zou kunnen worden voorgewend, dat in de premisfen van gezegde Publicatie, UEd. Mogende intentie in dezè' is begrepen, komt hetmy echter voor, dat de Raden van het Hof Provintiaal UEd. Mog. meening met Hoogst Derzelver eigene woorden aan onze Ingezenen . in een tyd, dat dezelve meer dan ooit an 't Bófte herzien.  I6Ó2 NIEUWE NEDERLANDSCHE ZüTPHËN." Publ.de Graaf fchaps. nopens a 3«ih ' meld , aan den eene kant begerende het ftuk va$ de jagt op een vaften , en beltendigen voet te brengen, edog aan dén anderen kant by revifiè ; der rétroafta, en vorige quartierlyke Reglementen bevonden hebbende , dat daar by nog zoo veelë inconvenienten en duifterhedeh, voorkomen, dat ? om het aangetoogen falutaire oogmerk te bereiken s het wegens de fterke aannaderinge van het jagtfaifoen onmogelyk is, om voor dien tyd eèn vol'edïg Reg emen't te doen emaneren, overzulks hebben goedgevonden, om , by pfovifie voör het aanftaande jagtfaifoèn, te arrefteren de'navolgende artikelen. Art. I. Dac voor eerft de jagt zal mogen worden geëxerceert door die geene, welke daartoe vólgens het laatft geëmaneerde Quartierlyke Reglement van den' 22 Mey 1734. berechtigd, ofte daar van voorden jaare 175c. in posfesfie geweeft zyn. ' II Dat daar benevens door alle Lieden, ten platt-n lande woonagtig, voor haare perzonen de jagt ?a! mogen worden geëxerceert in de Ampten , alwaar zy domiciüëeren, wanneer zy aan den Offi. ciér van hun Ampt alvorens doén blvkén jaarlyks 75. gulds: in de ordinaris Verpondi.nge te betalen van goederen ia dit Graaffchap gelegen, en dat zulks door hun tevens met een gebroden Dienaar zal mogen gefchieden , indien zy aantonen kunnen' hét dubbeld van dien , te weten een honderd en en vyftig guldens jaarlyks in de Verponding te betalen. III. Dat, vermits zig ook in de Steden, ende ten platte lande de fatfoenlyke Lieden, geen Burgers zynde, bevinden, ofte ter neder zetten kunnen, welke gaarne van de jagt zouden willen pro. fiteren, het, om aan dezulke hun verblyf aldaar aangenaam te maken , aan de refpective Hoofd Officieren , en Steden dezer Graaffchap zal vryftsan, aan de zoodanigen, het zy voor haaren perzonen alleen , ofte ook te. gelyk met eenen geLrodcn Dienaar, de jagt te mogén accorderen,te wee-  JAARBOEKEN, Ochber, 1783 m$ weeten aan den Landdroft behalvendeszelvs Richters, vier, den Scholtus van Zutphen, vier, den Richter van Doeshor.}, en Scholtus van Lochem, jeder twee, de Stad van Zutphen , vier, en de vier Steden ieder aan twee perzonen. IV. Dat, nadeinaal de vorige Reglementen zig. omtrent het houden van jagers niet klaar komeD iiittedrukken} en daar benevens des tydes ook veele abuifen, omtrent de zoo genaamde briefjes jagers, tot totale ruine der wildbane ingeflopen zyn, overzulks ,"tot wegneming van alle confufie, omtrent het eerfté,en tot voorkoming van he,ttweedea van nu voortaan word yaftgefteld; Dat niemand een jager zal mogen houden als de Leden van de Ridderfchap en de verdere Adelyke perzoneh yan Riddermatige familien dezes 'Graafichaps, ieder zodanige in goederen gequalifjceert, als 'r. Reglement tot admisfie van Riddermatige in deze Graaffchap komt te vereifchen, miugaders de Edellieden uit andere Provincier,ofte Landen, wanreer *y alhier sodanige Landgoederen bezitten waar óp werkelyk het recht van verfchryvinge legd, en waar van voormaal» ymand, conförm"t aangetogen Reglement, is verfchreven ge weeft, ën daar'en boven doen blyken, dat de Riddermatige perzonen van hier ingelyks tot de jagt aldaai worden gëadmitteert; Ende zulks maar een, boven haare hrodige Die.' naar, ten zy rneer Havezaten mogten bezitten in welken cas gepermiteert zal wezen, ook we gens ieder derzelve , een Jager te houden ; Dat voorts de Regenten der Stemhebbende Ste den dezes Gyaaffchaps, beneyens de Secretaris fen, zoo van de Ridderfchap, en Gedeputeerde Staten , als 'van de Steden , de Raden „ en Re kenmeefters dezes Furflendoms, en Graaffchaps benevens derzelver Minifters, de Stadhouders vai de vier Hoofdampten , en eindelyk alle adelyke pet Zopen van Riddermatige familien van dit Graaf fehap zullen zyn gerechtigd toe het houdep van ee Zvt- Publ.dts. Graaffchapsnopens de > 1 a  1664 NIEUWE NEDERLANDSCHE Zutphen. Publ.di Graaf, fchaps nopens d gezien, en geëxamineert bovenftaande a&e en bevonden hebbende dezelve con- gebraden dienaar, continuelyk in haar dien tl, welke , zoo wel afzonderlyk , als met Haar, de jagt zal mogen exerceren. s Zullende alle de voornoemde jagers by , ofte onder de Havezaten, ofte woonplaatzen der geene, in wiens dienft zy zig bevinden, moeten . woonagtig zyn, en geenzins by het ftuk mogen fchieten , ofte na rato van dien daar voor mogen gefalarieert worden, maar haar vafteloon genieten, en geene verhoginge, ofte verminderinge van loon naar proportie van het wild, dat gefchoten word , mogen plaats hebben, by poene van 30. daalders, door de contra ven turs te verbeuren. V. Dat ten dien einde die jagers door de Officie, ren en Magiftraten refpedtive, jaarlyks voor elk jagtfaifoen , op actens van hunne Heeren, zullen worden voorzien en van een behoorlyke certificaat, en wel het een en ander volgens het onderltaand formulier. Formulier van een aiïte voor een Jager» Verklare ik ondérgefchreven in qualiteitals te hebben aangefteld tot myn Jager de perzoon van om geduurende het jagtfoen v in dezen lopende jaare, tot het volgende jaar, dat de jagt alhier wederom zal opengaan, voor my te jagen, dat dezelve is wonende en geenzins door my aangenomen is, om by het ftuk te fchieten, nog naar rato daar voor zullende gefalarireert worden, maar zyn vaste loon geduu•ende, het geheele jagtfaifoen, is genietende. In waarheids oirkonde hebbe deze eigenhandig snderteekend, en met myn cachet bekrachtigd. Actui» Formulier van het Certificaat.  JAARBOEK'EN, Oftoher, 1783. 1665 conform de ordres op het Ruk van de jagt geëmaneert de dato den hebben wy dezelve; met onze onderteekeningen en opdrukking van üns Zegel bekrachtigd. Acfum VI. Dog zullen de jagers van de gequalificeer-' de Leden der andere Quartieren dezer Provincie zodanig worden gëadroitteert als het Reglement aldaar voor gebrode dienaars komt te vorderen, ofte op gelyke wyze als die van hier aldaar worden gëadmitteert, mits van een behoorlyke acte, door een der Hoofdofficieren dezes Graaffchaps, gemunieert, ten zy zulk omtrent de jaagers van berecntigden uit deze Graaffchap in de andere Quartieren niet word gercquireert. VIL Dat, gelyk men van oudsher uitwyfens de vroegfte Quartierlyke Placaten, en Reglementen, de Edellieden in hunne Havezaten., en de Steden in hunne Schependammen niet heeft mogen te naa jagen , zulks ook voortaan fliptelyk zal moeten ! worden gëobferveert, en naargekornen, op poene ' van 50 daalders. VIII. Dat, om aan deGraanen en veldgewasfen geen fchade ofte nadeel toetebrengen, de jagt voor dit jaar zal aanvang neemen met den t. Üctober dezes, en eindigen met den ao. January, desaanfteanden jaars. IX. Dat voor het overige, en in zo verre zulks alhier niet is verandert, provifioneel voor dit jaar, zoo omtrent de wyze van jagen , als nopens de voorzieninge tegen de ftroperyen, en geftatueerdj poenaliteiten, zal worden gëobferveert het aangetogen Quartierlyk Jagt Piacaat van den 22. Mev 1734. het welk dan ook ten dien effecte hier mede expresfelyk word gëinhaereert ende gerenoveert. En ten einde dit een , en ander, ten fine var, een ftricte obfervantie, tot een ieders kennisfe mo ge geraken , zal deze, te gelyk met het meerae meld Reglement van den jaare 1734. door det dru! Zht» 'hen. PuhI.des Graaf fchaps nopens de Jagt. 1 C  i<566 NIEUWE NEDERLANDSCHE Zutphen. PM.de Graaf fchaps nopens d druk worden gemeen gemaakt, voorts gcpubli-' ceert, en geaffigeert op alle plaarzen daar men, Kiilks te doen, gewoon is. r Verzoekende daarom den Bannerheeien, en alle tiooge Officieren, de Magiftraten van de Steden, en voorts beveelende aan alle andere Officieren van .dit. graaffchap , dat zv deze onze provifioneele prdre, en Reglement willen doen naarkömen, en in alle poincten achtervolgen, voorts publiceeren, en affigeeren ter plaatzen daar de publicatien te gefchieden gewoonlyk zyn. Aldus gearrefteert op een extraordinaire Kwartiersdag binnen Zutphen den 26. Augustus 1-383. Ter Ordonnantie van Hunne Edele Mogende. B. GUTBERLETH PLEGHER. vVy hebben menigmalen hier voren , en laatftelyk in ons Rukje van September verflag gedaan, van het geen in deze ftad nopens de Règèeririg derzelver is voorgevallen. Wy moeten het verflag des wegens thands vervolgen. Bedugt zynde, dat zomtyds middelen van. geweld en oproer zouden by de hand worden genomen , nam de meerderheid der Regeerders den 2. September dit navolgend geheim befluit: Dingsdag den 2 September i-t%%. TJun Edele en Achtbare niet zonder groöte reXA denen beducht zynde, dat de commotien, ■welke federt eenigen tyd onder een gedeelte der Bur»  JAARBOEKEN, OSober, 1783. 1667 Burgeren en IngeÉeteDëh van deze Stad z^n befpeurd geworden , zo uit hoofde van een voir weinige dagen alhier gtdisfemineerd feditieus gefchrift , waar by de Burgeren tot 'c wapenen worden aangezet, als Ook om hare eisfchen en be zwaaren gewapender hand aan Hun Ed. en. Achtbaare voor te brengen ; mitsgaders andere omHandigheden, mogelyk onverhoopt wel eens tot verdere uitterdens zouden komen overteflaan, en daar door niet alleen Hun Ed. en Achtbaare.Perfoonen en Huizen voor infultes bloot gefteld, maar ook 't acces eh reces naar en van 't Schepenhuisbelet, voorts de vrye deliberatien van Hun Ed. Achtb. geftremd worden, ten minlten niet kunnende voorzien, welke gevolgen daar uit foms zouden proflueeren: hebben, uithoofde der presfance van dien, na voorgaande verfchryvinge der abfeDte Heeren Leeden , welke , zich niet verre buiten deze Stad bevonden, en gehoudeneferieufe deliberatie, ten einde en ter beraming van zodanige middelen, als tot datelyke voorkominge derzelve, wanneer tot eenige tumuitueufe bewegingen of een gevreesd oproer mogten uitbarsten, zouden nodig en dienstig geoordeeld 'worden, overzulks, door hoogen nood gedwongen, in dezen gevaarlyken en hoogstgedugten toeüand van zaaken, best geoordeela, om, terwyl j 't geval exteerende, denkelyk tot eene fpoedige en efficacieufefluitinge van dien, defterke hand der Militie zoude noodi^ wezen, waar toe a's dan dikwerf met mogeiykheid en beliorrlyk efFefl;, zo ras nodig, de vereisehte arrangementen niet zouden kunnen gemaakt werden, hier omtrent in tyds en by eene genoegzaame complete vergaderinge de vereisehte voorzieninge te doen, en di-n ten gevolge goedgevonden en verdaan, den Heer Generaal Majoor van Heeckeren, als Commandeur van deze Stad, te verzoeken, om, in cas 't mogte gebeuren, dat God genadelyk verhoede, dat door eene jeattroupeerde manigte volks 't Schepenhuis of de Hui- Zutphen. Secrete RefoLtegen geweld en oproer.  Zutphen. Secreu Refolte gen geweid en oproer* Het 1668 NIEÜWE NEDERLANDSCHE Huizen der Leden van de Magiftraat onverhoopt wierden bezet, waar door 't acces en reces, en alzo de vrye deliberatien van Hun Ed: en Achtb: wierden geftremd, in dien cas op de bedaarfte en zagtzinnige wyze de perfoonen en huizender Leevan deze Vergadering te beveiligen en te dekken, als ook te zoeken , om tot Hun £ J: en Achtb: Vergadering toegang te krygen , ten einde met communicatie van Hun EJ: en Achtb: te kunnen beramen die middelen <. welke als dan zouden nodig bevonden worden, terwyl niet te minopgemelden Heer Commandeur, naa dat alle vrieudelyke tentamina vruchteloos zullen zyn, echter niet dan in de uiterften nood, en wanneer geen ander middel meer overig is, worde geauthorifeerd, om in cas van violeotie oppofitie, geweld met geweld te keer te gaan, ten einde, dus doende, de publique ruft te beveiligen, en ter Vergadering van Hun Ed: en Achtb: acces te bekomen, em met dezelve commumcatif te handelen. En zal Extract dezer Refolutie in alle fecretesfe, waar toe de tyd°lyke Heeren Richteren mits dezen wordeu verzogt en geauthorifeerd, aan den Heer Commadeur worden ter hand gefteld, gelyk ook , op dat dit Hun Ed: en Achtb: gerefolveerde niet mag rugtbaar worden, dezelve m dezer Stads Secreet Memorien en Refolutien boek worden geregistreerd. De Burgemeester van der Capellen totRysfeit was afwezig, wanneer dit befluit genomen wierdt. Weshalven het zeiven den 2,6 September aan Hem wierdt medegedeeld. Dog het was 'er verre van daan, dat hy in dien ftap toeftemde. In tegendeel verzettede hy zig tegen denzei ven den 4 Oéïober 1783 in dit fchriftelyk. voorftel.  JAARBOEKEN, Otlober, 17B3. tf5* Het was op den 6 September jongstleden bymyn retour, dat ik door Heeren van den G rigte geïnformeerd wierde, dat zy door Haar Ed. en ' Agtb. by refolutie van den aden daar te vooren , als wanneer de abfente Heeren extra ordinarie waren geconvoceerd, zyn verzogc en geauthorifeerd om aan de abfente Leeden by een bekwaame gele , gentheid, te communiceeren, zekere Secrete Refolutie , zodanig nochtans, dat alvorens door de-; zelve, de fecretesfe van dien fpeciaal wierde be loofd en aangenomen. Ik heb op verk/aringe der tydelyke Heeren Richter en," dat de voor aangetogene fecretesfe omtrent de Refolutie by alle de Leeden fpeciaal was aangenomen geworden , des wegens mede geen zwaarigheid gemaakt. Waar op dan ook door den fungerende Secretaris , aan my dezelve is voorgelezen. Dan Wel Edele en Agcb. Heeren, hoe groot myne perplexiteit, en verbazinge was, kan ik mee geen woorden uitdrukken, welke ik, zo dra den inhoud van die Refolutie by derzelver praslecture vernam, by my zeiven gevoelde. Eene Refolutie, die my aanftonds zodanig heeft gefurpreneert, dat ik in plaats van dezelve mede te avoueren, uit hoofde van de dangereufe gevolgen, welke myns bedunkens by de minfte noodwendige uitlekkinge van dien, deswegens te dugten zyn , dezelve op het eigen ogenblik, my gedwongen hebbe geagt die te moeten contradiceeren , endaar van datelyk eene provjfioneele aanteekening te doen manken, in deze bewoordingen. Dat fchoon ik wel begreep, in de aangetogene Refolutie geene veranderingen zouden kunnen vallen, ik egter vermeende om de gevolgen, welke daar uit zou* den kunnen proflueersn , wanneer de Burgers begrepen , dat wierden gemefieerd , dat ik my daar mede niet konde voegen; maar allefints confirmeerde met de daar jegens verfogte aantekeninge van den HeerVerfte. ge , verzoekende dat de Heeren van den Cerigte V v v v v hier Zutphen. Voorftel >an Burremr. v. i. Cajellenwpens de Secr. Re' rolutie.  t67o NIEUWE NEDERLANDSCHE Ztrt- pheü». Voorflei van Burgemr. v. d. Capellennopens de Secr. Re folutie. hier van aan Hu-n Edele en Agib. Rapport geliefden te doen. Eene Refolutie, Wel Edele en Achtbare Heeren, welke by nadere overdtnkinge, my is voor-* gekomen , ontwyffelbaar , de allergedugtfte gevolgen te moeten na zig fleepen ; geconfidereert (als zo even gezegt) dezelve mogte rugtbaar worden , ja zelfs maar eenige aanleidinge tot vermoedinge daar van ontdaan mogte. En hoe veele wegen zyn daar toe niet open, welke ongeagt de aller voorzigtigfte behandelinge aan de zyde van den Heer Commandeur, onmogelyk kunnen worden afgefneden. Heeft niet gezeide Heer Commandeur naar het ontvangen van die Extraét Refolutie datelyk eenige provifioneele arrangementen moeten maken?. Is het niet mogelyk, dat, daar de Militairen by dezer Stads Burgery en Ingezetenen gankwartierd zyn, dat zeg ik by het vernemen van de een of andere fecrete Ordre, ergens zulks in Confidentie aan de laat stgemel den verhalen ? Ja, is het niet waarfchynlyk en zelfs prxfumtief, dat de Burgery zo veel in hun vermogen is, militie in derzelver belangens zal zoeker over te halen, (gelyk dit met vreemd is) en dat dus doende, hoe fecreet men dit gerefolveerde ook houde, zy daar van geïnformeerd worden. En dat dan deze prsefumtien maar al te zeer bewaarheid zyn, daarvan zyn de blyken reeds voorhanden. Alzo in een der Couranten uit een periode gedateerd Deventer den 16 September rond uit mentie gemaakt word, van het (til gemor onder onze Burgeren , het zy de zaak al of niet waar is, over de uitdeelinge van Ammunitie, en ordres by het Guarnifoen uitgegeven , om op de eerfte zamenrottinge vuur te geeven. Zulke veifpreidingen, hae zeer op losfe gronden gevestigd, die myns oordeels, omgeallegeer- d«  JAARBOEKEN, Oftofor, 1783. 1671 de redenen onvermydelyk waren, moeten thands van die aller jammerlykfte gevolgen zyn, en hoe langer hoe meer worden; dat dezelve, in plaats dat de rust en vrede in deze Stad] worde herfteld,(iets waar toe wy van onze zyde, alles wat mogelyk is aantewenden verpligt £yn) men twee-. dragt, gemor, ja het geen God genadig verhoe-1 de , mogelyk een gedugt oproer zullen zien op- ] dagen. Is 'er wel in deze dagen een voorbeeld Wel Ed., en Aehtb. Heeren, in een Stad onzer Republiek, waar de Regee-ring om een voorgewend oproer en commotie, waar geen de minfte moti ven of genoegzame bewyzen toe voorhanden zyn, veel min eenig periculum inmora,met voorbygaan haarerBurgerMilitie ; het Guarnifoen direct tot aafiftentie verzogt heeft ? Zyu 'er blyken, en bewyzen, dat onze brave en getrouwe Burgery, die ten allen tyde van het tegendeel zo veel menigvuldige blyken hebben gegeeven; onmagtig, of liever onwillig is, omhunne Regenten, en de ganfche Stad te beveiligen en in rust te bewaren, Wat dog anders, Wel Ed. en Achtb. Heeren, kan dusdane Relöiutie ten gevolge hebben? Als voor eerst, dat onze Burgermilitie zig datelyk vertegenwoordige een mistrouwen , welk O Wel Ed. en Achtb. door die Refolutie tonen op hun te hebben. Een wantrouwen, daar mvns bedunkens dezer1 zyds, geen de minfte aanleidinge is toe gegeeven, i nemaar het welk in tegendeel, op de best gefchiktfte wyze, diend te worden voorgekomen j : en het welk in deze tyds omftandigheden, door : eene datelyke vertooninge van werkelyk vertrou1 wen meer en meer behoorde te worden te keer ge;gaan, terwyl myncs eragtens, het by de vooraan; getogene Refolutie gebutecrde, juist daar door zyn 1 volkomen effetT: zoude forteeren. Ik herhaal nog eens, welk een ontzaggelyk geVvvvv s volg Zutphen. Vvorfiag >an Bur*emr. r. i. Ca>ellenïopens ie Secr» Refoi.  NIEUWE NEDERLANDSCHE Zot- PHEN. Voor (lag van Burgemr. v. d. Capellennopens de Secr.Refolutie. volg zal de bekend wordinge, waar van wy reeds de preuves zien, van dit gerefolveerde kunnen hebben, waartoe volgens de generale voorzieninge in dezelve ervintelyk , de zamenloop van eenig weinig gepeupel al aanltonds kan aanleidinge geeven; de minlte (traatfchendery of rufie tusfchen eenige weinige dronke lieden, is genoeg_ tot derzelver openbaar wordinge, als wanneer juist dat geen zal veroorzaakt worden, 't welk U Wel Ed. en Achtbare tragten te beletten, ik meen tumultueufe bewegiDgen , feditie, ja een volflagen oproer, s Ik denk niet dan met yzen op dusdanig een tydftip, temeer, wanneer ik my voor oogen ftelle, te zien of te vernemen, dat onze brave Burgers en Ingezetenen, waar op ik alle vertrouwen voede, ja door wie, tot heden geen de minlte oproerige Rappen, zo verre my bewust is , gefchied zyn, door toedoen van eenig gepeupel, dikwerf het ongelukkig flagtoffer der fterke hand, welke ik hier voren bedoelt nebbe, zoude kunnen worden. Ik kan my dienthalven als een mede Lid van de ■ zen Raad, en tevens als Hopman van eene dezer Stads Compagnien , aan welkers Hoofd ik my, gelyk ik ten allen tyde vaardig en bereid ben in cas van eenig onverhoopt oproer, zoude moeten Rellen , niet dispenléeren deze myne hartklemmende hekommennge te kennen te geeven. Ik vinde 'er my Eed en Amptshalven toe verpligt , op dat, wanneer myne gedagten in deezen tot myne zielsfmerte, gelyk de uitkomst mogelyk dog te laat zal leeren, eens mogten bewaarheid worden, ik deswegen, als ook van alle de bittere gevolgen, welke daar uit moeten refulteren , my zelve met een gerust geweeten kan onfchuldig houden. Ik rekene 'er my, in myne Kwaliteit als Hopman te meer toe gehouden , wyl ik van oordeel ben, dat niet het Guarnizoen alhier, maar onze ' eigene  JAARBOEKEN; OBober, 1783. 1673 eigene Burger-Militie , tot ftuitingc van oproer en dekkmge van eenige Leeden dezer Vergadcringe gefchikt zyn. Van dit fyltema hebben U Wel Ed. en Achtbaare, zo verre onze oudfts Mernonen Boeken ftrekken , nimmer afgegaan: getuigen zyn hier van diverfe Refolutien, byzonderlyk die vau uen 9 en 15 July 1748. De brave en getrouwe RuMery zal het zig voor eene eere rekenen , gelyk zy het altoos gedaan hebben, om, wanneer eenige k waadwill'gen U « el Ed. en Achtb. deliberatien zouden willen ftremmen, daar in datelyk te voorzien, als ook, om by de minlte violentien , tot dekking der Leden van dien, zig in de bresfe te ftellen. Hier door zal het vertrouwen tusfchen ü Vve Ed. en Achtbaare en de goede Burgery zo we; herwonnen als verfterkt worden : dus doende, zal men de minfte zamenrottinge van het gepen pel, gelyk wy daar van in onze naburige en an dere Steden aanmerkeh ke voorbeelden hebben zonder 't plengen van Burger bloed, onmiddelyl geftuit zien. En daar in deze Stal, de vyf jongfte medel.ee den van dezen Raad, 'e geen in andere fteden nie gevonden word, zig ieder aan het hoofd van hun ne Compagnie bevinden. Op wien kannen U Wel Ed. en Achtb. zi£ im mer veiliger verlaten, en de zorg voor dc befchei mirge hunner perfonen, voorts het beletten va beweging van een oproerig gemeen, beter toe vei trouwen, dan aau hunne eigene mede Leden, e op eene getrouwe Burgery onder haar bevel; da£ zy als Hoofden opentlyk haar eigen perfonen aa het eerfte gevaar moeten blootftelkn. Dit by U Wel Ed. en Achtb. met nadruk ing< zien zynde, zal gewisfelyk dat vertrouwen moe ten inboezemen , 't welk men aan eigene mee Leeden, en aan de braave en getrouwe Burgery die daar in nimmer gefeilt heeft, verfchuldigt i; Vvvvv 3 te ZüTfHEK. Foorflag van Burgevir. v. d. Capellennopens de, Secr Re* folutie, \ 3 r a e f-  1674 NIEUWE NEDERLANDSCHE Zutphen. Foor/la, van But gemr. \ tl. Ca- pellen nopens d Secr, R.t folutie* teffens, met volkomen afkeuringe onder wat prsetext ook, van alle asfillentie en gebruik der Militaire magt. r Daar dog de vertoninge, van zulks door de fter. ke hand te willen beteugelen, in cas van de ge. ringfte mishandelingen, den Burger, hoe vreedzaam anders, zal dul maken, en als niet kunnende gedogen , dat fomwylen onder de zodanige , een e zyner naabedaanden of goede vrienden zich bevindende, eenig nadeel wierde toegehragt, zal doen gaande worden, zyne mede Burgers tot hulp aanroepen en dusdoende een allerverfchrikkelykst bloedbad veroorzaken. Hoedanig een allerakeligst tooneel men nimmer te wagttn hebbe, wanneer wy onze Burger Compagnien daar toe dieoftig maaken; en van Ronden aan daar toe in Haat brengen. Het is dan om alle deze redenen, Wel Edele en Achtbaare Heeren, dat ik my by de eerde communicatie van de duk gemelte fecrete Refolutie datelyk hebbe gedeclareerd gehad van een contrarie advys te zyn. Ik hebbe van my niet kunnen verkrygen 't daar by te laten berusten , neen, dog is van dag tot dag, door een gegronde gedugte vrees, meer en meer genoopt, hebbe ik geoordeeld indispenfabel verpligt te wezen, deze myne ferieufe bedenkingen, onder het oog van U Wel Ed. en Achtbaare te brengen, of 't my mogte gelukken, waar toe ik by dezen alle mogelyke , en de nadrukkelykde indantien wil hebben gedaan; by nadere overweging zoude kunnen goedvinden, derzelver op den 3den September jongstleden gcnomene Secrete Refolutie in te trekken ,• ea in plaats van dien, de Heeren Hoplieden te verzoeken , om ieder hare refpeclive Officieren by zig te ontbieden ; ten einde hunne Compagnie in een behoorlyke Raat te brengen; en zodanige middelen te beramen, welke tot bereikinge van het oogmerk by gez. Secrete Refolutie bedoeld, best gefchikt zullen bevonden worden. Ifc  JAARBOEKEN, OStoher, 1783. '1675 Ik voor my Wel Ed. en Achtb. Heeren, ftelle dusdanig een vertrouwen, zo we! op de Officieren als onderhorige Burgeren van myn Compagnie, dat ik durve verzekeren, van in cas zig de minde tumultueufe beweginge of kwade behandelinge der Leden van U Wel Ed. en Achtb. Vergaderinge ontdekte ; zy, aan wiens hoofd ik my datelyk zonder de minde fchroom dellen zal , dezelve oogenblikkelyk zullen te keer gaan, afwenden en tot werkelvke beveiliginge ftrekken. f En geen* mindere gedagtea voed ik m t generaal, over onze geheele Burgery en fpeciaal omtrend de overige Compagnie», fchoon ook verre de meesten van dien onder 'tgetal der Requeftranten zyn; zy dog hebben tot heeden , geen de minde aanleidmge, en ik durf het byna verzekeren, zulk een voornemen niet by haar te berusten, van eenig geweld te willen gebruiken, gegeeven, maar hoe Iterk ook U Wel Ed. en Achtb. van tyd tot tyd genomene Refolutien geweest zyo , alles met koelen moede en een onbegrypelyke fydzaamheii aan> gezien en verdragen. Moet dit alles U Wel Ed. en Achtb. met ten fterkdenovertuigen, ja oogenblikkelyk overreeden. dat diezelve Burgery, ziende ü Wel EJ. en Achtb vertrouwen op hun gedeld, meteenen verdubbel den*yver, alle pogingen, tot weringe van alle ongeregeldheden en eventueele tumulten , van eeni^ opgerokc gepeupel, door wat middel zulks ooi moge gefchieden, zullen aanwenden. En dat dezelve da-ir toe volkomen , en beete dan de fterke hand, gefchikt is, heeft de onder vindinge in deze en vorige tyden ontegenzeggelyl daar gedaan. Dan, op dat alle desordres, en ongelukken te •vens, niet alleen zo veel doenlyk worden gepra; vemeerd, en alles in eene regelmatige order en n een bepaald bedek op zyn tyd, a's de nood he vereischt, moge gefchieden; is 't in dezen, daa 't oefenen in den Wapenhsndel binnen deze Stad Vvvvr 4 mc ZüTiHEM. Vwflag Pan Bur' treiar. v. i. Capelh-nnopens de Secr. Refoi. 1 t r »  167S NIEUWE NEDERLANDSCHE Zutphen. VMrflag van Bur. gemr. v. d. Capellennopen de Secr.Refolutie. 3 1 ] i i i mede een zugt is geworden, volhVekt nodig, dat zonder uitftel de Burger Compagnien in een beteren en behoorlyken 'taat gebragt worden. Te betogen, wat nut een welgezinde en geregelde Burgery, van wien men geen reden heeft thans anders te kunnen denken, in vorige tyden ook binnen deze Stad geëffectueerd heeft, zoude overtollig zyn; en byzonder welk een aanmerkelyk verval by dezer Stads Schutteryen plaats heeft. Myn oogmerk, en dit betuige ik voor een Alweteod God, is alleen het volgende. Namentlyk; de bewerkinge , en bewaring van rust en eendragt binnen deze Stad. 't Voorkomen van tumultueufe beweegingen, en by U Wel Ed. en Achtbaare zelfs gedagte oproeren. En dit vermeeue ik, zal, by aldien U Wel Ed. en Achtb. waarop ik nogmaals ten fterkiten infleere, mogten goedvinden, 't gerefolveerde op den 2 September in te trekken, en het in dezen door my voorgefiagene plan te amplecïeeren , onder Gods Zeegen bereikt worden. Dan, zo onvrrhoopt, U Wel Ed. en Achtb. by derzelver Refolutie mogten goedvinden te perfisteeren , wil ik tegen alle gevo'gen op het nadrukkelykfle hebben geprotesteert: Met folemneele verklaringe, dat,gelyk in dierjelyke gevallen altoos gebruikelyk en in vigeur s geweest, by eenige tumultueufe beweegingen , le Heeren Hoplieden zyn verzogt geworden, om tig des noods, tot ftuitinge, en voorkominge van iien, aan het Hoofd hunner Compagnien te Reien Ik, wat my aanbelangd, en waar toe wy als Hopieden, en niet de Militaire magt, zo by U Wel ïd, en Achtb. deswegens als nog eenige vrees nogte refideeren, conform her oude gebruik alleen •eregtigt zyn, geen oogenblik zal hasfiteeren, om iy aanftonds (periculum, naar myn gedagten , in mora  JAARBOEKEN, OBober, 1783. 1677 mora zynde) aan het Hoofd van dezelve te plaatzen, en mee dè daad te toonen, zelfs al ware het het, dat ik my met die myne Compagnie alleen onder de Wapens mogre bevinden, ( toe wel ik tenens verzekerd ben, dat de overige Heeren Hoplieden my hun lieder asüftemie niet zulkn ont-, trekken) dat ik geen het minte gevaar, ja zelfs! des noods myn leven, tot lluiünge van alle tumul ] tueufe bewegingen zal opofferen, ten einde dusj doende U Wel bd. en Achtb. Berfoonen en De-L liberatien , voor alle infultes en violentien, ofy ftremming, door het gepeupel geintenteerd; zoo veel in myn vermogen is, met zagtheid, en zoo zulks niet kan baien, met geweld te keer te gaan, en te helpen weeren, en waar toe ik zonder tyd verzuim , om zulks met vrugt te doen, en roy met goed effect daar van te kunnen kwyten, my met myne Compagnie in ftaat zal zoeken te Rellen. Verzoekende eindelyk, dat dit myn zoo noodig protest, en in de eerfle plaats, op deze myne propofitie, zo fpoedig mogelyk moge worden gerefolveert, en het zelve tot myne decharge in de Memorien • en Refolutien Bceken dezer Stad mag worden geïnfereert. Onderwyl hadden eenige Heeren, die op het wapenen der Burgerye Rerk hadden aangedrongen , een gedeelte van dezelve van nieuwe geweeren met bajonnetten, als ook nieuwe patroontasfen op hun eigen kosten voorzien. In eenige Nieuwspapieren zulks aan den Burgemeester van der Capellen tot Rysfelt alleen toegekend zynde, heeft dezelve zulks in openbaare aankondigingen in de Nieuwspapieren tegengefproken en verzekerd , dat hy niet alleen , maar benevens eenige andere medehelpers, de kosten van die Vvvvv 5 nieu- Zut- >Hl?.N. Voorftel >an Bur?emr. v. ! Capelen no\sris de teer. Reolutie.  16?8 " NIEUWE NEDERLANDSCHE Zett. nieuwe geweeren gedragen hadt. Den 14 Oetober kwam hier nog een Bataülon van het Regiment van den Generaal van Raders in. De krygsbezetting beftaat dus in drie Bataillons en vier Compagnie Ruiters, waar by zich nog eerstdaags een Compagnie Artilleristen Raat te voegen. Onder het nieuw ingetrokken volk zyn veele zieken , byzonder ook die aan de Zeeuwfche Koortien gaan : onder het oude volk heerscht de Rodeloop, die de ganfche Provincie door fterk woedt. Dagelyks fterven in deze Rad 4 a 5 menfchen aan die verflindende ziekte, den 13 Oetober zyn 'er 8 aan overleden. Het is moeilyk voor de zieken , oppasfers te krygen. Te Appeldoorn , een dorp op de Veluwe, woedt deze plaag ook heftiglyk. In de maand September zyn daar aan ruim 70 perfonen overleden, en dat getal is nu reeds tot over de 120 vermeerderd: voorwaar een groot getal voor een dorp , alwaar de dooden jaarlyks niet boven de 80 zyn. Men verneemt, dat deze ziekte niet alleen door deze ganfche Provincie woedt, maar ook in Utrecht, Zeeland, Brab md enFlaanderen veele menfchen in t graf fleept. Arnhem. By de Gezworene Gemeente dezer Stad is den ayOclober 1783 een befluit genomen, roerende het maken van nominalien of naamlysten ter vervulling der openvallende Scheepensposten, welke van dezen inhoud is: Ex-  JAARBOEKEN, Ocïober, 1783. *ö79 Extraëi uit het Refolutien* ArnBoek van de Gezwore Ge- hem. meente der Stad Arnhem. Extraordinarii; Vergadering den 29 Odober 1783. De Gecommitteerdens ter Vergadering -voorge- Be/7, der draeen hebbende, dat zy by verfcheide gele- G. Gepenheden in de Madftraatsvtrgadering hadden ge-meente fnfteerd en verzocht, dat Hun Ed, Gr. Achtbare, nopens hoe eer zo beier, wilden overgaan tot het maaken Scheevan nomina tien ter vervulling der vaceerence Schee-/*»*oensplaatzen. J , PlaaiJau Dat, hoe zeer zy Gecommitteerdens wel gewenscht hadden, dat Hun Ed Gr. Achtb. aan dit hun bdlyk verzoek hadden gedefereerd, en daar door, zoveel doenlyk, medegewerkt, om die gementioneerde plaatfen te vervullen, zy echter tot hun leedweezen moesten ondervinden, dat zulKS tot heden toe nog niet was in het werk gefteld. Dat zy aan deu eene kant in aanmerking genomen hebbende de indispenfabele verplichting van Hun Ed. Gr. Achtb., om, ingevolge het Reglement van het jaar 1750. na het overlyden van een Lid van Hun Edele Groot Achtb. Collegie over te gaan tot het formeeren van zodane nominatie, hier toe aan de andere kant des te meer worden gedrongen door die iterative trainisfementen m de deliberatien en corierentien der Heeren van de Magiftraat met hun Gecommitteerdens over de zweevende verfchillen, zo wegens het kleine aantal der Leden , de Magiftraatsvergadenng thans compofeerende, als afwezigheid van anderen ver- OOI* 7 cl 3 li t» En diêrhalven zich eeds en ambtshalven verpligt oordeelén, het gunt voorfz. te brengen ter kenniife van de Gezwoore Gemeente, en m oonfideratie te geven, of dezelve niet zoude kunnen goedvinden, om de voorfz. propofitie in een Re-  ic-So NIEUWE NEDERLANDSCHE Arnhem. Beft. det G. Gemeentenopens Scheepensplaatfen, HOLLAND. Dordrecht. Van ouds heeft men in deze ftad drie onderfcheidene Schutteryen gehad; van den Edelen Voetboog; van de Kloveniers en van de Heelhaaks. Deze benden waren fteeds afgezonderd van de Burgerwagten , gansch anders dan in veele andere fteden heeft plaats gehad. Doch onze Schutteryen waren zo vervallen, dat 'er naauwlyks iets meer, dan de namen van eenige Leden in de Heeren boekjes, van overig was. Deze Leden egter hielden nog eene flaauwe fchaduw der Schut- folutie te converteeren , van dezelve aan hnrj Ed. Gr. Achtb. kennis te geven, en op het nadrukke. lykfte te infteeren, dat hun Ed. Gr. Achtbaare conform het aangetogen bezworen Reglement gelieven over te gaan tot het maken der gelibelleerde nomiuatien en daar toe ten eerlten een dag te pi jbfigeeren, ten einde de abfente Heeren Leden der Magiftraat daar van in tyds kunnen geadverteerd worden. Is na gehouden deliberatie goedgevonden de voorfz. propofitie der Gecommitteerdens, deszelfs hooge noodzakelykheid door die Gemeente gepenetreerd zynde, ten volle te approbeeren voor Refolutie aan te neemen , en de Gildemeesteren te verzoeken van dezelve by extract kennis te geven aan H. Ed. Gr. Achtbaren. H. E N G E L E N. Scriba.  JAARBOEKEN, Gïiober, i?S3- -<»8i Schutteryen in Rand. De Schutmeesters zyn Reeds uit aanzienlyke Leden der Regeering,! en de andere Officieren uit de deftigfte Bursrers aangevuld. Thands is de Schuttery van den Edelen Voetboog herfteld, heeft zig yveris in den wapenhandel geoeffend, met nieuwe geweeren van de hedendaagfche wyze, in plaats van den ouden boog; heeft ook eene nette eensgelykende kleeding aangenomen, en den 20 Oetober in 't openbaar, m een naby deze ftad gelegen veld hare wapenoeffeningen verrigt. De oudfte Schutheer, Mr Okke Gevaerts, Heer van Geervliet,en thands voorzittend Burgemeester, deedt aan de Schuttery , by haren aankomst op net veld, eene gepaste aanfpraak, gelyk ook de Kaptein J. Dekke by het overgeven der fraaije nieuwe Vaandels. Een Genootfchap van Liefhebbers, welken zig onder t bellier van den Vroedfchap A.B. Stoop, m de wapenen «effent, verfcheen ook in zmdelyüe eensgelykende kleeding , en bewaarde op het veld de behoorlyke ruimte ter verngting» van de krygsoeffeningen. De toevloed der aanfehouweren was talryk, en des avonds is door de Schuttery en 't gem. Genooticnap «en fraai avondmaal gehouden. 's Graven hage. Wy hebben, in ons voorgaande ftuk voor September, van liet lluiten der voorlopige Vrede met Groot-Brittannie, een wydlopig verüag gedaan. De Aigemeene Staten heb- Dor- recht  1682 NIEUWE NEDERLANDSCHE VENHA- HOOG EDELE GESTRENGE HEER ! yo ras wy deezen morgen de eer hadden mee *-* den Postillon van Staat te ontvangen Haar •Hoog Mog. Misfive van den aóften deezer tot bylaage hebbende Hoogstdezerlver Refolutie ten zelve dage genomen, mitsgaders de Acte van Ratincatie van de Preliminaire Vreedes-Articulen tusfchen zyne Majefteit den Koning van Grootl Bnttannien en Haar Hoog Afo^ op den aden deezer loopende maand alhier geflooten, hebben wy aanftonds aan den Heer Hertog van Manchester, Extraordinaris Ambasfadeurs van Hoogstge dagte zyne Majefteit, daarvan by een Billet kenng gegeeven , en verzogt, om te willen bepaalenden ■tyd , welke aan zyne Excellentie gelegen zoude ko- ben hier op nog nadere tyding ontvangen, dat de Franfche Staatsdienaar Graaf de Vergennes aan onze Gezanten uit naam van den Koning hadt verklaard, „ dat zyne Majefteit bereid „ was aan de Republiek te rug te geven alle „ de bezittingen, welken 's Konings kry^s„ magt voor de Republiek of heroverd, of „ bewaard hadt, zonder eenige vergoeding „ of fchadeloosftelling ; verzoekende , dat „ de Staat de nodige fchikkingen geliefde te ,, beramen, en bevelen te geven, om de te„ rug gave van Zyne Majefteits Officieren „ te ontvangen." Ook hebben H. H. Mogende de Acfïe van goedkeuring der voorlopige Vredensvoorwaarden aan onze Gezanten te Parys gezonden : waarop die Heeren den 29 September 1783 dezen brief aan den Griffier Faeel .chreven. 5  JAARBOEKEN, Ottober, 1783. "683 koomen om de uttwisfeling van de refpegive 'sGra. Aften van Ratificatie te doen. Gemelde Heer venhaAmbasfadeurs daarcp aan ons verklaard hebbende, <-e. dat het hem aangenaam zoude zyn, dat zulks nog deezen dag wcrkftellig wierd gemaakt, heb Bnefuu ben wv ons des namiddags aan zyn Hms ver rurys voegd, en, na behoorelyke Leclure van dere-w£««. fpective Aélens van Ratificatie, dezelven mtge de Katiwisfeld, en voorts, op den voet als zulktuslchen>"^« de andere Hoven war. gepraüifeerd geweest, twee enz. eens-luidende Certificaaten getekend, ter bevestiging, dat de voorsz. uitwisfeliug in behoorlyke forma is gefchied , waarvan wy de eer hebben, het Dubbeld nevens de origineele Afte van Ratificatie van zyne Groot* Brittannifche Majefteit h>erby aan Uw Hoog Ed. Geftr. te doen toekoomen De Heer Ambasfadeur heeft vervolgens ons gecommuniceerd, dat, gelyk wy waarfchynelyk reeds zouden geinformeerd zyn , de Heer Graat de Vergennes hem ten amzien van de Reftitutie van ïrinconomale had voorgeflagen, om dezelve op deeze wyze te doen, dat de Commisfarisfen der drie Mogendheden zig te gelyker tyd aldaar zouden bevinden ; dat de Franfche Commisfaris de Plaats aan de Engelfchen, en de Engelfche-wederom aan den Nederiandfche zouden overgeeven, en dat hy daarin op order van zyn Hof had bewilligd, mits de Kaap de Goede Hoop ook aanftonds door de Franfche Troupes geëvacueerd en aan den Staat ingeruimd wierd, het gene de Heer Graaf de Vergennes ook aanftonds had gear;reëerd, zo als wy, by onze Misfive van den iSden deezer, ook reeds de eer gehad hebben aan Uw Hoog Ed. Geftr. te melden deszelfs intentie te zyn. Wy neemen de vryheid den inhoud van die Misfive by deezen te ianereercn cn blyven, enz. (was getekend) LESTEVENON van BERKENRODE, G. BRANDTSEN. i Den  ï684 NIEUWE NEDERLANDSCHE "sGra- Den 22 Oetober gaf de Heer Betenger^ vENH.\-by afwezigheid van den Hertog de la k'auce. guyon de zaken van het Franfche Hof by dezen Staat waarnemende, aan de Heeren Algerneene Staten deze memorie over. HOOG MOGENDE HEERENï Memor. Cchoon de Koning niet twyffelt, of U Hoog Movanwe- v3 genden zullen door de Heeren Berkenrode ea. gf" '* Brantjen onderrigt zyn geworden van het voorneefranfchemen, het welk hy altyd gehad heeft, om aan de Hof. Republyk Kost - en Schadeloos terug te geeven alle de Hollandfche Bezittingen, welke door zyne Wapenen op Groot-Brittanje heroverd zyn, zoo heeft Zyne Majefteit egter gemeent de verzekering daar van aan Uwe Hoog Mogenden zelve te moeten vernieuwen, en hy vleit zich, dat deeze handelwys zal dienen om' zyne grootmoedige denkwys jegens de Republyk op den regten prys te ftellen; eene denkwys, van welken Zyne Majefteit nooit is afgegaan, fchoon de omftan-, digheeden, die thans niet noodig zyn op te haaien, hem eenig mistrouwen hadden ingeboezemd, met betrekking tot de welmeenendheit en zelfs tot de geneigdheit der Vereenigde Provinciën. De ondergeteeke-nde Charge des Affaires des Konings heefs uitdrukkelyke order U Hoog Mogenden te verzeekeren, dat degoedwilligheitende Vriendfchap, welke Zyne Majefteit hun toedraagd, onveranderlyk is, en dat hy altyd, met zoo veel vermaak als yver, de geleegenheeden zal waarneemen om hun te toonen de opregtheid van hee belang, het welk jhy ftelt zoo wel in den roem als in den welvaart van hun Vaderland. 'sHage den aa OSlober 1783. Waar  jAARBOEKR-N, O&ïS», 1783; 5685 Waar op terftond by H. H. Mogende b'flo- 'sG*a"ten wierdt: „ Dat de Heer Griffier Fagelv™ii&~ „ gelast zou worden, den Heeren de Beren-CE* > ger in gepaste termen te bedanken, en aan 5, hem te herhaalen de betuiginge der dank„ baare gevoelens van Hun Hoog Mogende „ vóór de goedgunstige teruggave hunner „ Etablisferaenten en Coïonien, gelyk ook 4, voor de verzekeringen, welke Zyne Al„ lerchristelyklle Majelteit hen op nieuws „ heeft laten geven van Zyne ge egenhe.id „ jegens de Republiek; eene genegenheid, „ die Hun H. Mogenden altoos op een hoo■» gen PrYs zullen lchatten." Nog is by de Bondgenoten hét navolgende belloten: ExtraB uit het Register der Refolutien van de Hoog Mog. Hee' ren Staaten Generaal der Vetlenigde Nederlanden. Ventris den 24. OBoher 1783- By refumtie gedelibereerd zynde, bp het rapport den 2 Juny laatleden ter Vergadering m'tge. bragt, op een misfive van Zyne Hoogheid, den 6 Mey, daar te voren, alhier ingekomen, houdende onder anderen , hoogst deszelfs Confideratien, over het getal der Schepen, welke^ in Cas dat de Vreede wierd getroffen, dit jaar nog in dienft zouden gehouden moeten werden; Is goedgevonden en verftaan, dat verder, hangende de deliberatieu Over het vootfz. Rapport van den 2 Juny deezes jaars, Zyne Hoogheid, als Admiraal Generaal dezer Landen, provifioneel zal worden verzogt, ao Xxxxx als  NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra< ven hag£. Be/1, dei Stat.Ge tier ,no pens de Zeemagt. Zyne Doorl. Hoogheid, de Heere Prinfe Erfftadhouder, heeft aangefteld , tot Kap- teins als verzogt word mits dezen, om niet alleen ten fpoedigften, twee è drie Fregatten , of andere gewapende Vaartuigen, te detacheeren naar Esfequebo en Demerary , en nog twee andere ligte fregatten of gewapende Vaartuigen, naar Rio de JJerbice, ten einde by provifie, tot dekking van voorlz Colonien aldaar post te houden, maar om ook op gelyke wyze te dcspicieeren. Een schip van 70 Stukken. Vier k vyf dito van 60 dito. Een dito a 50 dito. En twee a drie zwaare Fregatten , om no" voor den aannaderenden Winter, onder de ordres van den Vice-Admiraal Reynst te verzeylen, riaat de Middelandfche Zee, ten einde te renforceeren het kleine Eskader, het welk zig actueel aldaar onthoud, en om verder te kunnen worden geëmployeert, als meest nodig zoude mogen worden geoordeeld. Dat voorts de rcfpe&ive Collegien ter Admiraliteit zal worden aangefchreven, a'le de Schepen, dewelke zig nog hier te Lande bevinden, te doea victuaheeren, ten minften tot ultimo Abril 1784.. laaten 'e niet te min provifioreel de Equipagien van de Scbtpen vars 60 en 50 flukken, wier Rollen nog niet zouden mogen zvn gebragt op 450, en 350 manfchappen, refpedtive op 350 en 300 koppen, zo als oy het rapport van den 31 Maart dezes jaars, daar voor iu vreedenstvd zvn se» fchikt. . & (was getekent) P. U. RENGERS, H. F A G E L.  JAARBOEKEN, 'Oüober, 1783. i68y teïns ter Zee, onder het Collegie ter Admiraliteit opdeMaze, de Heeren Comelis Palm, Arnold Willem van Haaf ten en Theodorus 'van der Capellen; en onder dat te Amfteldam, de Heeren Philip van Stuivefand, Peter Ja cob Gervais, JohannOrtt totNyenrode,Moife Allier en J. C. Verhuell. Wy hebben iets, en flegts als ter loops gemeld, van het voorftel der ftad Gouda om eene Zeemagt naar de O, Indien te zenden, ten einde aldaar de gevolgen van de nadeelige Vreden, welken wy met Groot - Brittannie, byzonderlyk nopens de Vrye Vaart der Engelfchen door de Oosterfche Zeeën, genoodzaakt zyn te maken, voor te komen. Het zou maar de vraag zyn, of Engeland ook in ftaat zou wezen, om rtaar evenredig' heid ook haare zeemagt in het Oosten te vergrooten, en of zy daar ook zou kunnen magtiger, als wy, zyn. Zie hier dat gepast en edel voorftel der ftad Gouda zeiven, vervat in het navolgend ExtraSl uit de Refolutien van de Heeren Staten van Holland en West-Friesland', in Hun Ed. Groot Mog. Vergadering genomen op Z.tturdag den 13 September 1783. De Heeren Gedeputeerden der Stad Gouda , hebben ter Vergadering gedaan en vervoi^e-s Xxxxx 2 in 'sGba- VENHA' GE. Voorftel van Gouda en befluit daarop.  1686 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VENHA- Vborfte van Gouda en beflui daai op. in gefchrifte overgegeevcn de navolgende Pro- pofitie: De Heeren Gedeputeerde der Stad Gouda heb'ben ter Vergadering voor^edraagen, dat gelyk zy Heeren Gedeputeerden, nevens de Heeren hunne Principaalen , geduurende den geheelen loop ► van deezen, zoo rampfpoedigen Oorlog,te meermaalen met de overige Leden hadden geccöpereert , en, by alle geleegentheeden, geinfteert, tot het brengen van genoegzaame Vlooten in Zee, en het uitroeyen der Ibperige bedryveloos— beid, welke aan de Republicq thans haare treurtge gevolgen deed gevoelen; zy zoo ook, inzonoerheid by de deliberatien over de Miflive onzer Heeren Plenipotentiariffen op de Vreedehandehng te Parys, in dato 15 Maart 17K3, (betreklyk de toenmaalige negotiatien van Vreede) als mede over de Generaliteits Rapporten van den 4 April en 6 Juny laatftleeden, (relatief tot het getal der Schepen , welken in Vreedestyd zouden dienen te worden geëmployeert,) hoofdzaaklyk hadden vertoont en aangedrongen , „ dat de pofiu'e der Vreedes - Negotiatien , luce meridiana clarius Iee* rende, en altyd geleerd hebbende, hoe men alle reeden van vrees moeite hebben, dat de Vyand het 'er op toelage, om, zoo al niet de Poff 'ffien van den Staat in de Ooft-Indien, allengskens, weg te fleepen, immers dan, door een clandeftinen handel, in de Commercie derzelven te p3r* ticipeeren, en, op deze wyze, ten kofte en ruïne onzer Maatfehappy , het verlies van NoordAmerica te recouvreeren, dierhalven de Repub'icq voor de beveiliging deezer Colonien, en derzelver Zeeën , byzonder die der Molukfche Eilanden, en de Straaten Manar en Sunda , met alle kragten , en op een geheel nadruklyker en fterker wyze , dan tot nog toe was gefehied, ten fpoedigfte , behoorde te voorfien ; het geen , hunnes meenings , omnooglyk anders konde wor-  JAARBOEKEN, Oftober,17?$. 1687 worden geëffeftueert, dan door, nog in dit Jaar, buiten en bebalven de reeds verzonden Schepen < van Oorloge, eenige andere gelyke Schepen , ter( yerllerking der bovengemelde, naar de Ooft-Indien af te zenden." — Dat, zeedert de voornoemde deliberatieo , de zaaken, (als bekent was) zo. 1 danig een loop genomen hadden, dat eindelyk, de, 1 door eigen wapenen niet gedefcndeert zynde Repu 1 blicq , op den 2 September laatsleeden, (om niet < geheel en al buiten de Vredes Negotiatien te worden geftooten, en, zonder hoop opbeeter direct-.e, by het voortduuren van den Oorlog, zig geëxponeert te zien aan een onvermydelyk bederf) verpligt was geworden, door nood gedwongen, om, by de toen geflotene Preliminairen - Artikelen van Vreede, onder anderen niet alleen te moeten cedeeren aan de, door de Engelfche onverzettelykheid, en onregtmatigheid ons opgedrongenen afftand van Negapatnam, maar ook zig te moeten engageeren, om de Navigatie der Groot-Brittannifcbe Onderdaanen , in de Ooft Indifche Zeeën , riet te geneeren. — Dat, uit dit alles, ten klaarfte beveiligt wierd zoo de gegrondheid van hec vooruizigt, en der beraifonneerde vrees van Heeren huune Principaalen , als de daar uit refultee. rende, en nu, meer dan ooit,presfeerende noodzaakelykheid, omme, zoo ras doenlyk, te convoleeren tot de applicatie van het, by welgemelde Heeren hunne Principaalen opgegeeven, middel; als het eenigfte , waar door 's Lands Posfeffien in meerder fecuriteit kunnen worden geftelt, en teftens op eene efficacieufe wyzezorgegedraagen, dat de Groot - Brittannifche Natie, na het fluiten van den Vreede, niet overfchryen moge de ïimiten eener billyke interpretatie van deopmeldebe* lofte en engagement, door het zelve tot zanken, welke', niet bepaaldelyk tot de Navigatie behoosen, te extendeeren. — Dat zy Heeren Gedeputeerden , daar omme, ter voeldoening aan de gemanifefteerè$ intentie dei Heeren hunne Principaalen boven Xxxxx 3 fce- 'sGba- 'enha- ;e. Voorftel én 3ouda, » befluit kar op.  '1683 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGsa venhaCE. Voorfte van , Gouda en befïui daarop. • gemeld, zig verpligt vonden, mits deezen, aar* Hunne Edele Gr. Mog. , ten allernadruklykfte voor te draagen, omme, hoe eerder .hoe beeter, de nodige middelen te beraamen en in het werk / te Rellen, ten eirde een aanzietlyk, en genoegzaam getal Scheepen en Volkeren van Oorloge, , nog van dit najaar, door den Staat na de Ooft» f Indifche Colonien deezer Republicq, ter dadelyke verfterking der reeds derwaards vertrokkenen, moge worden afgezonden, en dat, wyders, Hun Ed. Gr. Mog. hoogftderzelver gedagten gelieven te fixeeren over den beften voet en wyze, waar op, by vervolg in tyd van Vreede, de Militaire ftaat onzer Oofterfche en yerdere Colonien , in alle haare relatien , en dus zoo met opzigt tot Schepen en Volkeren, als alle andere middelen van defenfie, zouden bebooren te worden gebragi;t- n einde 's Lands wettige Posfeffien en Regten, voor her toekomende, met meer vigeur te kunnen befchermen, en met meerder hoop van fucces, alle onregtmatige inbreuken van buitenlandfche Mogend» heeden, more majorum, te kunnen wederftaan , en, onder Gods Zeegen, te boven komen. Waar op gedehbereert zynde, is goedgevonden en verftaan, dat het voorfchreeve geproproneerde zal worden geè'xamineert door de Heeren van de Ridderfchap, en verdere Hun Edele Gr. Mog. Gecommitteerden tot de zaaken van de Commercie en Navigatie, met eenige va.n de Hollandfche Raaden en Minifters van de Collegien ter Admiraliteit in deeze Provincie relideerende , en de Vergadering daar op gedient van derzelver confideratien en advis. Accordeert op voorfz. Refolutien. Omtrent het verkopen van Krygsamtens' en het uitgeven van Militaire Acléns , als, mede titulaire qualiteiten aan dienstdoende Offi-  JAARBOEKEN, Oetober, 1783. 1680 Officieren - ook nog het voortrekken van Inlanders boven Vreemdelingen, is by de Ma-c ten van Holland en Westfriesland den 3 Oetober dit befluit vastgefteld, Extracï uit de Refolutien ran de Heet en Staaten van Holland en West ■ Friesland in Hun Ed. Groot Mog. Vergaderinge genomen op Vrydag den 3 Obïober 1783. By refumtie gedelibcreert zynde op het rapport 1 den 1 Augufty deezes jaars ter Vergadering j Uitgebragt , tot voldoenig aan hun Edele Groot ^ Mog. Refolutie commisforiaal van den 1 Mey te 1 vooren op het geproponeerde van de Heeren Gede " puteerden der Stad Dordrecht, door welke meelt < convenable middelen zoude kunnen worden tegen-1 gegaan, dat niet tegenftaande hun Ed. Groot Mog. Refolutie van den 16 Maart 1675 , van tyd toe, tyd aan de Officieren dienendein de Regimenten, ter repartitie van deeze Provincie fUande, word geperrnitteert, om hunne Militaire Charges aan anderen , en voor een onder hun gecontracteerde fom té verkoopen, als meede opwatwyzegevoe?-. fykstzouden kunnen worden gepraevemeert de meer en meer toenemende nadeden, die aan de Armee van den Staat worden toegebragtdoor de menigvuldigc Actens by de Armée, die onophoudeiyk aan de Officieren met behoud van hun Tractement , ot een gedeelte van het zelve gegeeven worden; mitsgaders door de roeenigvuldige titulaire qualiteiten , die aan de dienftdoende Officieren , tot een merkelyk nadeel van 's Lands dienst, geaccoraeert worden; als mede op het geproponeerde van de Heeren gedeputeerden der Stad Schoonhoven , om voortaan tot alle Militaire Officieren boven den Xxxxx 4 Kang 'sGra- en ha- ' E. lef. van loll. wegens verhopen>an IVIih' "-harges,  *sGra- venhaCF.. Refi van Hoil. we- fens ver open yav Mil. Charges 5 <5«z« 1690 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rang van Sergeant of Wagtmeefter, niet ander* te urploycercn dan gebooren Nationaaien in de Provn.cien, de Gcnerahu-ic of de Colonien van den Staat, met dien verftandc, datde VreemdelinS6*1* " i: : ■M 'n dfenitzy», en hiinne Kinderen, zuilen worden gehouden voor Nationaaien, en dat deeze bepaaling zig alleen zal uitftrekken tut de Nationaal'e Regimenten ,• en eindelyk op het Prg: Advis van de He ren Gecommitteerde Raadeu in het befogne op den 19 Juny laatstleeden geéxhibeert. Is goedgevonden en verftaan , met betrekking tot het eerfte Point, om tegen te gaan de verkopingen van Militaire Charges , te perfilfeeren by hun Edele Gr. Mogende Refolutie van den 2Ö Maart 1675, eh de Herren gecommitteerde Raden in den rangen te Hoorn reïideerendeferieus te gelallen , om by alle voorkomende geleegentheden forgvuldig te waaken, dat dezelve exa&elykgëobferveert en nagekomen wtrde , met dien verltande nogtans, dat de Militaire poften, welke bereids te vonn met de last van uitkeering ten behoeve van de Pts iccesfeuren hegeeven zyn geworden, geduurende het leven van die zelve PraaïdeceiTeuren met dien last zullen blyven befwaart, en zulks mee. e ond;r uitkeennge, met dispenfatie van den eed van zuivering, zullen mogen begeeven worden. ■ --v Dat wyders met opzigt tot het tweede ingrediënt van htt voorfz Rapport, om te pvsveuieeren de Militaire Aótens by de A r mee voortaan de zoogenaamde Aêtens b\ ceA mé /uilen moeien cesfeeren of immers niet dan l|aarfaam,en in finguliere gevallen, sm byzoi deren leedenen daartoe moveerehde , met voorKm is en approbatie van hun Edde Groot Mog. zu Itn monen word n verleent, en dat wyders de reegels, dat de Gereformeerde Officieren, die tot (aften van deeje Provincie zyn, gebragc en nog in ftaat zyn om te dienen, /ónder onderfcheid inde vaceerende Piaatfen invalkn , en voor allen anderen tot gelyke Mili-.  JAARBOEKEN, OStober, 1783, léfï Militair e Ampten gepmfereert moeten worden , vervat 'sGrain haar Edele Gr. Mog. Refolutien van den 2 venhaOftober 1654, *4 Ma.rt 1655, en iS Maart 1721, GE. voortaan (tiptelyk zullen moeten worden gëobferveert ets nagekomen. R$h vm Dat betreffende bet derde Object, om tpgen te Holl.wegaan de Titulaire quahteiten aan dienlf doende Of- gens verficieren, by de Refauüen van den 10 Maart 1663, kopenvan 18 April 1670, 7 juny 1704, 7MeY> 2 1 July en M///Ï. ai Auguftus 1705-, ójanuary 1706, 18 January Chargess 1716, 12 February en 10 Maart,' i723» 26 Janu-e/js. ary eu n February 1724, 15 Maart 1725, 9 Aüguüus, ïl September en 10 Oclober 1727, en byzonder by die van den 15 July 1729, word geperfilteert, met inftantelyk verzoek op de Heeren Gecommitteerde Raaden óm te vigileeren, dat dezelve cx^ftelyk werden gëobferveert, en dat mitsdien voortaan de Conceffie van die Titulaire Actens, voor de Officieren ter repartitie deezer Provincie flaande, alleen tot de Regimenten van de effcctive Generaals Perfoonen werde geborneert. En zal Extract deezer Refolutie worden gezonden aan de Heeren Gecommitteerd- Raaden in den Haage en te Hoorn refideerende, om opdeprsecifeobfervantie van dezelve alle attentie te adbib^eren. Accordeert met de voorfz Refolu. lutien voor zo verre het geëxtraheerde aangaat. Daar het nakomen van dit befluit zeer moeilyk zou vallen , zo niet al onmogelyk zyn, indien de andere Bondgenoten daar in niet inflemden, is nopens het zeiven nog den 17 Oéiober dit belloten.  itfaa NIEUWE NEDERLANDSCHE ?sGra- Extracl uit de Refolutien van venha- de Heeren Staten \an Hol- ge. . . land en West Friesland, in Hun Ld. Groot Mog. Fer. gader in ge genomen op Fijdag den 17 OStober 1783. "T\e Raadpenfionaris heefc ter Vergaderinggerapyefii om *-* porteerd de confideratien en het advi's van de de ande- Heeren van de Ridderfchap en verdere Hun Ed. Gr. re Bond Mog. Gecommitteerden tot het groot fiefojgne^ genoten, hebbende, in gevolge en ter voldoening van Hun omttend Ed. Gr. Mog. Refolutie commisforiaal van den voorfz. 9 dezer, geëxamineerd de Propofitie door de Heepunt, te ten Gedeputeerden der Stad Schiedam ten gemelfchryven den dage ter Vergadering yan Hun Edel Grooc en%. Mogende gedaan, of Hun Edei Groot Mogende niet zouden kunnen goedvinden van de refo'utie van den 3. dezen, genomen op de J'ropofltie van de Heeren Gedeputeerden dpr Steden Dordrecht en Schoonhoven van den eerfte Mey te voren, voor zoo ver Hun Ed. Gr. Mog. hadden goedgevonden daar by te verklaren, dat, tot exacte opvolging van Hoogst Derzelver intentie , by vorige Refolutien gemanifesteerd, voortaan deconcesfievan titulaire A&ens voor de Officieren, ter repartitie van deze Provintie flaande , alleen de Regimenten van de efficètive Generaals Perfonen zal moeten blyven geborneerd , by circulaire Misfive kennis te geven aan de Kondgenoten; en dezelve teffens, op het vricndelybt, met aandrang en betoogover de noodzaakelykhciti en billykheid, dat r.oortgelyke crdres van de ganfche Armée van den Staat werkzaam worden gemaakt en vastgefielt, te verdoeken en aan te maren, om tegens het verleenen van titulaire qu liteiten, ten fpoedigflen gelyke Refolutie te neemen. • Waar op gedeiibeerd zynde is goedgevonden en verftaan, dat met toezending van Hun Ed. Gr. Mog. Refolutie op de drie poicclen , den 3. dezer genomen; aan de liond- ge-  ' JAARBOEKEN, 03<*er, !78S' 1603 «erwten zal worden gefchreven de circulaire Mis- 'sGr&ifve hier na geïalèreerd. ' . venha- ge. Fiat inferth. BeJJ. om Be Heeren van & Ridderfchap en Edelen hebben de andede cónclufie van de voorfz. Refolutiegecontradiceerd, re Bonden daar tegen zoodanige nadere Aantekening gere genoten , feneerd , als dezelve zullen te rade worden omtrend De Heeren Gedeputeerden der Steden Dordrecht, voorfz. Haarlem, Leyden, Amlterdam, Gouda, Gorinchem,^»;;*, Schiedam, Schoonhoven , Alkmaar, Hoorn, Mon-fchryve», nikkendam en Purmerende, hebben tegen de vQorlz. enz. Aantekening zodanige Contra Aantekening gereferveerd, als de Heeren hunne Principalen zullen Vinden te behoren. Accordeert met de voorfz. Refolutie. De brief, welke yan wegens de Staten van Holland en Westfriesland aan de andere Gewesten wierdt afgezonden, luidde aldus; PDELE MOGENDE HEEREN, BYZONZONDERE GOEDE VRIENDEN, NABUREN en BONDGENOTEN! Gelyk onder de Leden van een wel ingerigt en o-elukkig fubfisteerend Bondgenootfchap niets heilzamer nog nuttiger kan gevonden worden , dan dat by dezelven niet alleen een volkomen onderling vertrouwen en opregte harmonie,maar ook in het byzonder eene Vricndnabuurlyke communicatie plaats grype omtrent zoodanige P01 neten , welke eene meerdere of mindere invloed kunnen hebben op de zaaken, hetBontgenoocfchap zelve concemeerende; zo hebben wy uit dit grondbeginzel, en in het vaste vertrouwen, dat U lui. Mog.'omtrent hetzelve met ons volkomen zult  ïSn NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGRA'Wftcmmen, nodig geoordeeld, UEd. Mog. be. geisha-, nevens de Heeren Staten der overige Provintien, ge. bY eene circulaire Misfive kennis te geven van eèr,e Refolutie, welke wy op den 3 dezer lopenBriefvanP.er>de Maand Ocfober, betrekkelyk tot de MiliHoll.aan^ van.dezen Staat, voor zoo verre dezelve ter de repartitie van deze Provintie is gebragt, in onze regewes- Vergadering hebben genomen; en welke Refolutenover tle> ais mede het Rapport, waaruit dezelve is voorfz. gefprooten, wy copielyk hier nevens voegen , wak, tot weI,ks !ei NIEUWE NEDERLANDSCHE ?sGka- de kunnen worden gerefolveert, om tor alle poKvenha- Eklue Ampten en Bedieningen, het zy dezelve ter SE> Di>pofitie van Ü Ed. Groot Mogende, van Heeren Gecommitteerde Raden in de beiden Quartie' Vo&fiel ren, de jProvincialé Kekenkamer, of Hoven van van gee- Juftitie liaan , geene andere te nomineeren, dan re amten die Ledematen zyn van de ware Gereformeerde als aan Chriftelyke Kerke, en valabele bewyzen kunnen Gerefor- produceren, dat daar toe aangenoomen zyn en om meerde te de by welgemelde Heeren Gedeputeerdens van hegeven. Schiedam voorgeflagene circulaire Misfive aan da Bondgenoten, te amplieren met een verzoek, om de zaak, ter Generaliteit, door hunne GedepUteerdens -9 ten fpoedigfte daar heenen te dirigeren , dat Hun Hoog Mogende komen te verklaren, dat/van nu voortaan geene politiqueBedieningen of Ampten, ftaande terbegevmge van Hun Hoog Mogende, de Collegien ter Admiraliteit em andere Genaraüteits Collegien binnen de refpective Provinciën of het Generaliteits Resfort, zullen mogen worden bekleed dan door Ledematen van de ware Gereformeerde Chriftelyke Kerke, en die valabele bewyzen kunnen produceren, dat daar toeaangenomen zyn ; en dat ook bv die gelegenheit wierde gerefolveert, om Heeren BurgemeeSten en. Regeerdert n van de Steden, ftem in Staat hebben' de,als mede van de andere Steden binnen deze Provincie, den Hage daar onder bearepen, mitsgaders rr*'  1700 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra* „ Vrede zy over hen,die den regten weg volgen! VENHA- ce. „ Dit vooraf hebbende laten gaan. Ziet wy „ zenden rot Ulieden onzen Ambasfadeur Taleb Briefvan „ Omar Joh; bezorgd hem den toeliet en bedcn Kei- „ hoefde , waarover Wy Ulieden gefcfireven zer van hebben en welken Ulieder Conful Blount ons Marokko,, berigt heeft, dat by Ulieden gevonden word, aan de „ en zend ons dezelven met Ulieder Schepen. GyStaten. „ lieden zult van hem ontfangen een Lyst of No„ titie, met ons Zegel gezegeld. Volbrengt der„ halven alles, wat daar op gemeld Haat, engeefs „ aan voorfchreven onzen Dienaar geloof en ver„ trouwen in alles, wat hy Ulieden zeggen zal, „ want wy hebben hem daar toe last gegeven, „ Het bevel om dezen brief te fchryven is gegej, ven en dezelve is gefchreven den 10 der maand „ Guimada de tweede, in het jaar 1197-" ( Aldus Getranslateerd en het Translaat met het Origineel den 6 OcJober J7S3 terug gezonden door (was getekent) H. A, SCHULTENS. Hier op is by Hun H. Mogende aldus begoten : Extracl uit het Register der Refolutien van de hoog Mogende Heeren Staten Generaai der Vereenigde Nederlanden. Mart'ts den 7 QBober 1733. Ts ter Vergaderinge gelezen het Translaat van een Arabifche Ërief, door den Keizer van Marocco aaa  Jaarboeken, oetober, 1723. 1701 aan Hun Hoog Mog. gejchreeven, dienende tot 'sGba. ren Creditief Voor deszelfs Afgezant Takb Omar venhaJ'ob, door hem herwaards gezonden, om den toe- ge. ltel en hehóeitens voor drie Oorlog Fregatten, gefpeciflceerd in een Lyst of Notitie daar nevens ge- Be/I. w voegd , uk detze Landen voor gemelden Keizer pens den te bezor.-en, en daar by teffens verzoekende, dat Keizer Hun Hoog Mog. alles wat op gemelde Lyst ga- van Mameld haat, ge iefden te volbrengen, en aan hom rokka, Takb Omar Job , alle geloof en vertrouwen te geeven. Waar op gedetib.'reert zynde , hebben de Heeren Gedeputeerden van de Provincie van Holland en Weest- Friesland den voorfz. Brief ' en Bylage Copylyk overgenomen, om in den haaren breeder gecommuniceerd te worden. En is dien onvermindert goedgevonden en verftaan mits deezen te verklaaren , dat de Perfoon van Takb Ooma'r Job aan Hun Hoog Mog. aangenaam is, en dat hy in qualiteit als Afgezant van den Keizer van Marocco zal werden erkend; en aan hem Audiëntie verleend, of Commisfarisfen toegevoegd zullen worden, als hy die zal komen te verzoeken. Hier óp heeft deze Moorfche Afgezant den i5 Oétober omtrent den middag zyn openbaar gehoor ter Vergaderinge van H. H. Mogenden gehad, zynde ten dien einde ten half twaalf uuren van zyne verblyfplaats afgehaald, door de koets van Staat, met zes paarden befpannen, waar in zich bevonden de Heeren Rengers en de Schepper, Gedeputeerden 'ter Vergadering van Hunne Hoog Mog. van wegen de Provinciën Friesland en Overysfel, gevolgd van twee Koetfen ieder met 4 paarden , waarin de Heeren van het gevolg des Afgezants gezeten waren. Waar op Zyne Yyyyy 2 , Ex-  i7o2 NIEUWE NEDERLANDSCHE -jGra- Excellentie, door de gezegde Heeren GedêtSïüïA- puteerden in de Vergadering geleid wierdt: €E' alwaar hy vervolgens, geplaatst zynde tegen over den Heer van Heeckeren tot Brantzenhurg , voorzitter dier Vergadering , zyne ! aanlpraak deed, die daar op door den Heer Mo fes Ceder o de Corcos, Tolk van den Marokkaanfchen Gezant, in de Nederduitfche taa'le is gelezen geworden , zynde van dezen inhoud: HOOG MOGENDE HEEREN! De Ambasfadeur van den Keizer van ^, Marokko by dezen Staat, de eer hebben5> de in Uw Hoog Mogende aanziénlyke Vergadering te verfchynen, agt zig zeer „ gelukkig van wege de keus, die zyn Heef èn Meester van zyn perfoon heeft gedaan s om hem in Commisfie naar deze Illuftre „ Republiek af te zenden, ten einde aan Uw fioog Mog. op nieuws verzekering te doen „ van de waare Vriendfchap van dien Vorst „ voor Uw Hoog Mogenden en derzelver „ Onderdaanen, verlangende Zyne Majefteit „ niets meer , als om die goede Verltancl„ houding op alle bekwaame wyzen aan te „ kweeken en te onderhouden met alle ge„ trouwheid. Hy Ambasfadeur, wenscht aan Uw Hsy Mogenden eene gelukkige Regeering, be„ nevens alle perfoneele prosperiteit en leng" tj te van dagen. „ De Ambasfadeur maakt mede zyn re- fpec-  JAARBOEKEN, Otlóber> 1783. 1703 ~, fpedhieus compliment aan Zyne Doorluch- 'sGra* „ tige Hoogheid,''den Heere Prinfe Erfltad-v!-riHA„ houder, hier ook prefeni, denwelken hy GE* ?, mede de eer hoopt te hebben te komen op>r wagten. „ De Ambasfadeur houdt zyn perfoon ver„ der gerecommandeert in de Hooge gunst van alle deze aanzienlyke Perfonagien, „ dewelken hy mits dezen hartélyk bedankc „ voor de gratieufe behandeling van Ui oog 3, Mogende tot hier toe genoten , verzoe- kende vriendelyk , dat hem occafie mag j, gegeven worden om den overigen last van „ zyn Heer en Keizer re kunnen uiten." Deze aanfpraak is door gemelde Heer van Heeckeren tot Brantzenburg, uit naam van Hunne Hoog Mogende, beantwoord. Vervolgens wérdt de Heer Ambasfadeur, op dezelfde wyze, door de voornoemde Heeren Gedeputeerden weder naar zyn verblyfplaats geleid. De koets van Staat was voor afgegaan en omringd door Staten-Bodens. 2yne Doorluchtigile Hoogheid, de Heere Prinfe Erfftadhouder, heeft by die gelegenheid de Vergadering Hunner Hoog Mogende bygewoond, alwaar zich behalven een groot aantal van Heeren en Vrouwen van aanzien, aan welke de intreede was toegedaan, ook Hunne Doorluchtige Hoogheden, de Princen en Erfprincesfe van Orange en Nasfau bevonden ; zynde de toeloop om deze plegtigheid te aanfchouwen zeer groot. Den Oetober omtrent ten half twee uuren na den middag, is gemelde Afgezant door de \ Yyyyy 3 ftaat-  !7c4 NIEUWE NEDERLANDSCHE ?sGba ftaatfiekoets van Zyne Doorl. Hoogheid, vEtiiiA- met zes paarden befpannen, waar in gezeten PE' was de Kamerheer van der Duin, voor afgegaan van een Piquet Guarde te paard, van zyn Logement afgehaald, waar agter nog drie koetfen met de Heeren van het gevolg van Zyne Excellentie, om zyn bezoek af té leggen by den Heere Prinfe Erfftadhouder op hei; huis in het Bosch, de Oranje Zaal, zynde op dezelfde plegtige wyze weder naar Hoogstdeszelfs.verblyfplaats te rug geleid. De menigte van aanlchouwers, die den trein volgden, zo in de koetfen als te voet, wastalryk. De Heer Magis Envoyé van den PrinsBisfchop van Luik, is met den Heer voorzittende van de Vergadering der Algerneene Staten in gefprek geweest, heeft een gefchrift overhandigd, by welk hy uit naam van zyn Hof kennis geett van eene eisch, raakende den Dyk van Oppenhoven, door het Hof te Brusfei, van wegens den Keizer , aan de ïiegeering van Luik, gedaan. Ook is door Hun Hoog Mogende de Heer van der Hoop tot Minister by den Prins -Bisschop van Luik benoemd. Daar en tegen heeft Jonkheer van Haaften, Ambasfadeur van den Staat by dePorte* zyn ontllag verzogt en verkregen. Ook is de Graaf van Rechteren, zedert eenige jaren extraordinaris Envoyé der Staten Generaal aan het Hof van Spanje, den 3 dezer aan Zyn Catholyke Majefteit voorgefteld in hoeda-  JAARBOEKEN, Q£lober:i 1783. ï?05 danigheid van Ambasfadeur van Hunne Hoog 'sGnjtMogende, en heeft indezen nieuwen rang venha. zyne geloofsbrieven overgegeven. CE* Nog heeft de Heer J. W. Hogguer, befiemd als Hun Hoog Mogende Minister naar trek: Hof van Portugal, itaande op zyn verhet derwaards, ter Vergaderinge van Hun Hoog Mogende affcheid genomen , en den eed afgelegd tegen het nemen van giften en gaven, vervat in Hun Hoog Mog. Refolutien van den 10 Augustus 1651 en 29 April 1675. Waarop gedelibereerd zynde , hebben H, Hoog Mogende den gemelden Heer J. W. Hogguer geluk op de reize gewenscht, en aanbevolen den dienst van het Land allezins te betragten en waar te nemen. Zyne Doorl. Hoogheid de Prins van Nasfau4Veilburg, is den laatften September met; het voorzittend Lid van Hun Hoog Mogende en verdere Heeren Leden van de Regeering in gefprek geweest. Men vernam kort daarna, dat Hoogstdezelve zyit ontflag van alle zyne krygsposten gevraagd hadt; waarop, nog dienzelfden avond een Commisfie uit Tun Hoog Mogende by dien Prins geweest is , om naar de reden te vernemen, welke Zyne Hoogheid tot deze flap bewogeu hadden, met dat gevolg, dat Hoogstdezelve van dit voornemen heeft afgezien. Na de redenen van dit verzogt ontflag wordt meer gegist, dan dat ze ftellig, alYyyyy 4 thands  i?o5 NIEUWE NEDERLANDSCHS 'sGxa- thands met eenige zekerheid, worden opgevenha-geven. ■ ' ■ ■A ' - rdinaris Ambasfacjeurs aan 't Hof van Vrankryk, en ten dien op^igte ons te gehsren, omme zo fpocdig motreJyk ue nodige ordres te ftellen tot het overneemen van onze Colonie de Berbice, welke als nog met rramche lroupes bezet is. Wy neemen de vryheid, om, ten refpeöe van deeze voor ons Hoog gerefp. deerde en te gelvk voor ons zo aangenanroe ordre, aan Uw Hoof Mog. te informeeren , dat wy zo dra ter onze! A-enmsfe was gekomen, dat de boven°edaf-re Pre hm-naire m der daad getekend en ter Approbatie en Kat>fic3tie aan Uw Hog Mog. gezonden waaren, direcT: den Gouverneur Mr. Pieter Hendrik Koppier) bv eene fecreete Inftructie hebben aelanen genuaificeert , oyrni- , zo ora de Ordres daar toe van Uw Hoog Mog. z.»ulen weezen ingekoomen, de Uv rreerning der Colonie in onzen naam te eff-c tueeren; en daar wy thans dat verheugend TvdRip ondervinden , zo zullen wy aan denzei ven Heer  JAARBOEKEN, OSlober, 1783. 1709 Heer Gouverneur Koppiers van de Hoogstgeachte AmRefolutie van uw Hoog Mof. een Affcorift doen si eléewordcn met byzevoegde Ordre en Qjiahbcatie, dam. oih ingevaile het Schip, waar mede hy na de Go- _ lonie meent over te gaan, het welke van alles klaar Briefvan in Texel Zeylreede legt, eenig ongemak mogt over- Direct. koomen , waar door >iet zelve laater op de Colonie van de zou komen te arriveeren als eenig ander uit deeze Berbice I anden, ofte wel na dat de Ordres ter Overgifte aan de van weege den Koning van Vrankryk aldaar waaren Staten aangcki men , als dan die Overneeming door een Genet; ander der voornaamtte onzer Bedienden werde geëffectueerd, en wy vertrovwen hier mede aan de Ordres en intentie van Uw Hoog Mog. in zoverre té hebben voldaan. ' Dan, Hoog .vl ogen de Heeren, wy kunnen niet naiaaien om aan Uw Hoog Mog. te advoueeren; dar, hoe zeer ook deeze zo gewenfehte Gebeurtenis ons zo wel als die Ingezi tenen deezer Landen het hart vervuld yan vreugde, wy echter niet dan met de uitente verle< genbeid in o.is zeer drukkende bekommernis het effect van de te-u jgaave onzer Colonie, de Overneeming voor ons,endeEvacuaiie der Franfch- Troupes tegemoet zien, alzo de fituaiie, waar in onz<- Colorie zig thans bevind» yoor ons niet dan de akeligite vooruitzigten na het vertrek dier Troupes oplevert By het aceoord tusfchen ons endeGequalihceerden van den Planters aangegaan, waar by een Bepaaling is beraamd ten aanzien van de Befcnerming d. de Colon.sten zelve word aangezien als een Zaak7 InVvf" de C?taaI Ruine CoLnie zou ku„! '■■ feBrl vangeK' blykUen alle«*uidelvk e X dh£ e Brieven, byons van dezelve ontfangen van wel ken wy de vryheid neemen Extracïbv' deez^ tè voegen, (*Vmec beede dat Uw Hoog Mog! de- zelve (*) B y l A A G E N. fttroS «ft 2J„y „a„ jm gecoat en Secretaris der Colonie JacobusBroekhuyen, in dato Berhice den 28 April J783. En zo men de Rsporten geloven raag, zouden da iroepes reeds ordres hebben ontfanppn «,„ • ? eerfte Requifitie marschvaardigTmoMen h™,S? °pdö dat hy direct, na dat de Ratificatie Van de Vreede za! zyn ingekomen , zoude vertrekken ' j V"lHAd- Achtb- nogthans niet zeg^n da^ mv de Waarheid dezer Rapporten vo:komeB%gei,leekeï nog hoe verre zy dat geloof meriteeren of n '«j 5, dk is zeker dat dezelve onder de Ingezetenen zeer veeion gerustheid baaren, want zo de Franfche SjJ gerappelleerd wierden of vertrekken moesten? voor d t zy door een ander Guarnifoen wierden afgelost zou 1e de Colonie daar door geëxponeerd zyn aan de uitere '1 gevolgen, en geheel overgelaate„ aan de dhcre "én - party, die de siaaven als dan zouden willenSL? en  JAARBOEKEN, OEtober, 1783. zelve aelieven in te, zien, en de fituatie der Co- Amlonisten aan ie merken ; en dan twyfelen wy met, stel- Of DAM. en welke (ziende dezelve e.eheel geabandonneerd Tan Briefvaii Militairen) mogelyk dat tydftip tot hun voordeel zou DireEt. den neemen, en overgaan tot een Èntrepnfe , die haar van de te meermaalen mwluïit zynde, dan ongetwyffeld maar Berbice al te wel zouden reusfeeren, wyl 'er in zodanig een aan geval zonder Militie geen hoop altoos was, om met §taten de weinige Burgerye, die 'er thans rp de Colonie is, eenige onderneemingen van dien aard te kunnen «uiten en van de oude Colonie-Militairen geene anderen'in dienst van U Wel Ed. Achtb. gelaateu zyn, dan de zulken, de Invalide en voor den dienst onbekwaam 7vnde. nu hier en daar op de Bovenposten in de Rivier zvn gedetacheerd , en meerder tot fpot van de Negers verftrekktn, als om onder hun, als twaare, eene vreeze daar voor te verwekken; terwyl de ■ oveTiee nog onbekwaame manfchappen onder de traniche Troepen , zo hier als te Derrierat y , geïncorporeerd y«n en denkelyk met dezelve zullen vertrekken. Ik' betuiee U Wel Ed. Achtb. aangedaan te zyn op het herdenken aan alle de fataliteiten en het ongelukkige Sort. waar mede de Colonie" en den Ingezetenen reeds gedurende een reeks van jaaren geworsteld hebben en aan welke rampen en haar totaa'.e ruïne zy nu t'en laatften wederom geëxponeerd zouden zyn , indien het plan om de Troepes zo fpoedig te embaroueeren haar voortgang mogte hebben; dan, veronderstellende, dat de Arrangementen , deswegens te maaken in Europa zullen worden gereguleerd zo twytfele'ik ook geenszins , of ü Wel Ed. Achtb. zullen het daar heen tragten te duigeeren, dat de franfche Militairen niet gerappelleerd worden, alvorens dezelve £ör d e van U Wel Ed. Achtb. zullen zyn afgelost, en geremplaceerd zyn, ten aanzien van welke ik hooZ dat U Wel Èd. Achtb. het my nietkwalyk geheven ' ?»'duiden dat ik de Vryheid hebbe genomen de noodSkeSheldlor van bjf dezen aan U We! Ed. Achtb. , té doen obferveeren. Extra®  ift* NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- of Uw Hoog Mog. zullen met derzelver Lot-fee» stel- woogen zyn. dam. Wy verrtouwen, dat Uw Hoog Mog. overtuigd zullen geheven te weezen, dat deeze toefland niet Briefvan aan onze goede wil en verp'igte zorge te impuDireSï. teeren is, alzo het abfoluut onmogelyk is geweest * van de om zulks voor te komen, en het thans met doenlyk Berbice is, om zulks op een moment te hcrftellen, alzo man de zelve, wanneer de de Casfa der Direét'e in goeden Staten Staat was , van welks contrarie Uw Hoog Mog; Cener. al te , wel helaas J geconvinceert zyn, wy nog ons niet zouden durven voordellen om Scheepenen Volk te vinden, die op de Colonie tydig genoeg konden aankomen. Daar echter het gemis van behoorlyke Befcherming de Colonie aan een totale Ruïne zoude bloot ftellen, en wy buiten ftaat zyn zulks in tyds te bezorgen , zo neemen wy de Vryheid om van Uw Hoog Mog. te verzoeken, dat dezelve, in Confidentie dat het gemis van Militaire buiten onze ExtraB uit een Brief van den Boekhouder en Opzigter - Generaal ƒ. F. Berton, in dato Berbice den \ 19 April 1783. Men heeft zedërt eenige dagen Berigten ontfaneen vau het teekenen der Prseliminalren van Vreede door Vrankryk, Spanje en Engeland, zonder dat men eeniff gewag maakt van ons Nederland: welke Wy egter hoopen 'er mede onder begfeepen zyn zal, te meer wyl wy in een der Londonfche Couranten gezien hebben dat 'er we! geen Prsliminairen met Holland geteekend waren, maar een ftilftand van Wapenen. Ingeval dit gewenschee Evenement nu mogte gebeuren, bid ik Tj Wel Ed. Achtb. terftond bedagt te zyn , op troepes , alzo de Franfche van hier vertrekken en niet over blyven als eenige weinige invalides en zoude dus Schaapen aan de Wolven overgegeven zyn, en men pour couronner l'Qeuvre, de Negers kans geeven alles te vernielen.  JAARBOEKEN, Oileber, 1783. 1713 onze Schuld en alleen door het Lot des Oorlogs ïs voortgekomen?, omme ter befcherming van de stelColonisten te willen doen depecheeren na de Co dam. lonie de Berbice twee ligte Fregatten van Oorlog ofte zodanige andere , als Uw Hoog Mog. Briefvan na derzelver hooge Wysheid zullen noodig oor- Diretl. deelen, ten einde in de Colonie te blyven en teyan de vertoeven ter defenfie^derColonie en derzelver In- Berbice woonderen, tot zo lange dat wyin ftaat zullen zyn aan de geweest, om van tyd tot tyd een genoegzaam aan-Staten tal van Militairen derwaards te doen transportee- Getier» ren, waar toe wy, zo uit hoofde van de door ons gcleedene importante fchadens door en geduurende deezen Oorlog , als waarin wy alle Inkomflen niet alleen van de Landslasten , maar ook van alle de Colonie-Winkels, Werven, Steenbakkery en alle de Producten onzer Plantagien gemist entotalverlooren hebben, als door het onvermogen, waar in die fchaadens ons gebragt hebben, van Uw Hoog Mog. bidden, dat Hoogstdezelven gelieven te ftellen een Termyn van ten minllen Agttien Maanden, na dat zodanige Scheepen op de Colonie zullen aangekomen vveezen. Waar meede &c. X onder fond") Uwer Hoog Mog. zeer Ootmoedige en Gehoorzaame Dienaaren J)e Directeuren van de Colonie de Berbice. (was getekend) Jan van Marcelis, Q. W. van Hoorn, J. C, Hartsiisck, D. Hooft. By den Hoogen Zee-Krygsraad, vergaderd ter Rhede van Texel, is den 18 laatstleden, uit-  i7i4 NIEUWE NEDERLANDSCHE ,Am- uitfpraak*gedaan, in de zaak van den Heer 3tèx- g. Smisfaert , Kaptein ter Zee, resforteedam. rende onder het Edel Mogende Collegie ter Admiraliteit alhier, zo met opzigt tot zyne gedaane reparatieh aan 's Lands Schip van Oorlog, Nas/au - Weilburg zedert deszelfs vertrek uit de Haven van Curacao* op den, 6 April dezes jaars f als uit hoofde van't verlaten van gemelde 'sDands Schip , in den Attalantifchen Oceaan, op den a Juny daar aan volgende, zynde uit de Perificatoire.bezuyzen, door den Advocaat-Fiskaal van den' gemelden Hoogen Zee-Krygsraad, ten Pro-, cesfe overgelegt; gebleken: dat de genoemde Kaptein Smisfaert, zig in' geeneri „ opzichten aan pligtverzuim, nog in'teen, „ nog in 't ander, heeft fchuldig gemaakt, „ en niet eerder zyn Schip verlaten hadt, „ dan na alle middelen te meermalen vergeéfsch in't werk gefteld te hebben, om „ de bekomen lek|gj(len en andere ongemak„ ken te verhelpen, welke eindelyk zodamg toenamen, dat hy Kaptein, in den namiddag van den i Juny, zig in een klaarblykelyk gevaar bevond , en van zyneri 5, ergen toeftand, door noodfchoten, aan de Kapteins Boot, van Woenfel en Silvester, 3, die dichtst by hem' waren , kennis gaf, 9, gebruikende intusfchen nog alle mogelyke „' hulpmiddelen, om zyn fchip boven water te ;i „ houden, hoewel alles zonder vrucht, wan„ neer hy ten laatfte, inden ochtend vandert' i „ a Juny , de Scheeps - Krygsraad byeen' j, deed komen,, en eenparig goedgevonden' „ werdv  JAARBOEKEN, Oiïober, 1783. 1715 9, werd, om 's Lands Schip, uit hoofde van Am. s, den aller•gevaariykflen toeftand, tot behoud^1''1'„ van de Èqnipagie, met den eerften te ver- DiM' „ laten ; vermits volgens zyn oordeel, en „ dat zyner Officieren en eerde Onder-Offi„ eieren, het zelve geheel buiten ftaat was, „ niet alleen, om een ftorm, maar de mipfte J5 llyve koelte of hooge Zee, te verduuren, „ al had men zelfs het water, dat nu door zeven lekken aangebragt wierdt, met 9', kragt van pompen kunnen uitloozen ; daar„ en boven was mep op dien tyd, volgens «,, bellek, nog meer dan 200 mylen van de „ naalle Haven, zynde het'Eiland Tcrcera. 9, Hier op had men den gezegden morgen van 5, den 2 Juny, andermaal noodfein gedaan, 3, waar op de Chaloupen van 's Lands Fre9, gatten, de Bevenvyk , de Amphitrite en 9, den Arend, gevoerd by de Kapteinen Boot, „ van Woenfel en Delvos, zig naar het on. ' ■ gelukkig fchip begaven, en de Equipagie overnamen , zonder iemand te verliezen, „' Voorts had hy Kaptein zelfs het opzicht „ over de geheele overfcheping gevoerd, en 5, was de laatite, welke van boord vertrok, a, zynde 's morgens, tusfchen 9 en 10 uuren, „ zendende 'savonds, tegen 6 uuren, een „ Officier en Schipper aan 't verlaten boord, „ om, zo 't mooglyk ware, nog eenige vic«, malie of water te bergen, wanneer reeds „ tusfchen 6 en 6 en 1 half voet water in 't ^ hol was.enz." Uit welke omftandigheden den Hoogen Zee - Krygsraad ten vollen gebleken was, Zzzzz 5, dat  i7T6- NIECWE NEDERLANDSCHE Am- dat meergemelde Kaptein Smisfaert , % ?n el- 53 Lands Schip van Oorlog Nasfau-Weilfurg, ~3AM' „ niet eerder heeft verlaten, dan na dat hy „ alle mooglyke devoiren tot reparatie_ daar „ van had aangewend, ook niet, dan in het „ tydftip, dat detoeftand van gemelde Schip, „ indien hy de Equipagie, aan zyne zörge „ toebetrouwd , voor eene byna gewisieu „ ondergang wilde bewaren, hem daar toe „ volftrektlyk noodzaakte." De Hoo- ge Zee-Krygsraad, na het eenen ander, tér Materie dienende, overwogen te hebben, en doende recht in den naam en van wegen de Hoog Mogende Heeren Staten Generaal, en van Zyne Dood. Hoogheid , als Admiraal Generaal, verklaarde: „ Dat de Kaptein G. „ Smisfaert, door deszelfs gantfche gedrag, „ zo wel voor het verlaaten van 's Lands „ Schip Nasfau-Weilburg, als ten tyde van „ het verlaten zelve, alles heeft aangewend, „ wat men van een bedaard, kundig, oplet3, tend en wakker Officier kan verwagten, en abfolveert, dierhalven, denzelven van i3 alle bedenkingen, welke daar tegen had„ den kunnen of mogen worden gemo„ veerd. „ Aldus gpfententieerd en gearrefleerd, in „ den Hoogen Zee-Krygsraad, vergaderd ter „ Rhede van Texel, den 18 September 1783, „ prefentibus den Heer Prefident, Schout by Nacht van Hoey, Kapteinen Mulder, „ Melvil, van Overmeer, van Woenfel en „ Bosch, dempto den Kaptein van Pelt, we* ' eens indispofitie." 55 h v Wel-  JAARBOEKEN, 'Oèobtt, 1783. 1717 Welke Heeren, vervolgens deze Senten- Am* He , ondertekend hebben , zo wel als de steg* Secretaris D. Collinah , daar by tegenwoor- DAM' dig. Den E4ilen , is dezelve, door Zyne Hoogheid bekragtigd , en den aoflen September, uitgefproken. Wy hebben hier voren bl. 577 en volgg. verflag gegeven van eenen byzonderen maaltyd, in deze ftad gehouden. Thands heeft voor de tweede reize dusdanige maaltyd plaats gehad; die ten vier uure des namiddags begon, zynde, zo als in de Nieuwspapieren gemeldt is , drukke raadplegingen over 's Lands zaaken des morgens van tien tot des namiddags ten vier uuren gehouden. De volgende Heeren zyn als Leden van dar gezelfchap in de Nieuwspapieren opgegeven. Uit Gelderland: de Baron van Nyvenheim Heer van Eek en Wiel, Lid der Ridderfchap van Nymegen; de Baron van der Capellen Heere van de Marsch, Lid der Ridderfchap van Zutphen; de Baron van Lynden Heer van Oldenaller, en de Baron J. H van Zuylen van Nyevelt, beide Leden der Ridderfchap van Veluwen. Uit Holland: de Heeren Gyzelaar Penfionaris van Dordrecht; Fredenburg Raad in de Vroedfchap te Delft; van Halteren, Roniswinkel, Blok en van der Burch Raden in de Vroedfchap van Leyden; Hoofdt van Vreeland, van Leyden, Abbema, Hovy, Blekker en van der Hoop Raden in de Vroedfchap te Amfteldam; HorbacbRwd in de Vroedfchap Zzzzz s te  i7i8 NIEÜWE NEDERLANDSCHE Am- te Schoonhoven; van der Mieden, Paludastel- nus en van Foreest Raden in de Vroedfchap dam- te Alkmaar; Eyzer en Nanning du Tour Secretarisfen te Alkmaar; Ebbenhout Raad in de Vroedfchap, en Blok Secretaris vanEnckhuizen. Uit Utrecht: De Baron van aer Capellen Heer van Schonauwen. Uit Friesland: De Baron Si van Aylva Grietman van Westdongeradeel, E. van Jylva Grietman van Baarderadeel; Fr. J. van Tsfmga Grietman van Doniawerftal; R. L. Andringa de Kempenaar van Lemlterland; en J. C. Bergsma Volmagt van Oostdongeredcel* Uit Overysfel : De Barons van Palland Heer vanZuithem, envan der CapellenHttx van de Poll. Eenigen der bovanftaande Heeren waren voorzien met blyken van goedkeuring, omtrent de te nemen maatregelen, van zommige Zeeuwfche en Groningfche Voorftanders der Vryheid. Ook wierdt nog in de Nieuwspapieren aangekondigd, dat eerlang wederom zulk eene byeenkomst zou gehouden worden. Wy kunnen niet nalaten van mede te deelen, het geen in zeker Nieuwspapier, omtrent voorfz. byeenkomst en maaltyd, aldus gelezen wierdt: „ Copye van een Brief uit 's Gravenhage den „ 9 Oèlober. Zo groot ons genoegen was, „ myn Vriend! over de byeenkomst te Am- keldam van eenige aanzienlykfte en kun'1 „ dig-  JAARBOEKEN, Ocïo&ri I7GS. i?tö ^ digfte Regenten van ons Vaderland ; zo Am» „ groot was ook de ontroering van eenigen™alhier op het vernemen dezer gebeurtenis. Naauwlyks hadden de Zuidhollandfche en ' Utrechtfche Couranten gisteren deze byeen]] komst en derzelver Leden vermeld, of 'er *] was by zommigen een zeer groot allarm, „ en men meende, het Vaderland, of ik wil „ liever zeggen , dat geliefkoosd fyllema, „ was in gevaar. In zeker Logement (*) „ kon men ontlteltenis, fchrik en vrees op , veeier gezigten zien. Daarentegen was het " in een ander Logement (f), alles in de grootfte ftilte. Een bekend Staatsman, " aldaar ( * * ) ter waarneming van den Dag" vaart gelogeerd, wierdt wel door een Page ' ten Hove ontboden , dog ging niet dan in " alle behendigheid derwaards. Zo verfchil? " len de uitwerkzels der aandoeningen. Men " weet , dat deze Staatsman eene lange " en vriendelyke converfatie met Zyne Hoog" heid als toen gehad heeft, en dat men veel # contenter van hem was, als by gelegen„ heid eener converfatie , omtrent de ontdekking der papieren van Laurens voorge'' vallen. Ook weet men, dat dien zelfden " avond door dien Heer een brief aau de " „ Bur- ( * ) Naraenlyk van Amfteldam. (+) Te weten dat van Dordrecht. (**) Buiten twyffel moet hier aan het Logement van Amfteldara gedagt worden: En door dien Bekenden Staatsman, is algemeen de Burgemeester EglertdeVry Temminck verftaan. Dog men zie het antwoord op dezen brief op volg. bladz. Zzzzz 3  i7io NIIEUWE NEDERLANDSCHE Am. STEL» DAM. „ Burgemeesters zyner Stad is afgezonden; Iets verder van deze zaak tot myn kennis „ komende, zal ik UEd. daarvan informeer #, ren: intusfchen verzoek ik, myzodramo- „ gelyk omtrend de te antwoorden, en „ my by die gelegenheid uwe gedagten mc„ de te deelen over de quajstie, of het mo,, gelyk is, dat iemand zyn roem kan over- leven ? enz." Hier tegens las men kort daar na in dit zelfde Nieuwspapier het volgende: Copye van een Brief uit Dordrecht. „ Ge„ lyk een ieder, die eenige prys Helt op het „ welzyn van een Land, waarin hy geboren „ en opgevoed is, niet dan met het uiterlle „ genoegen heeft kunnen ontwaren, dat er „ onder de ware Liefhebbers van ons Va„ derland noch zulk een aantal van cordate „ en brave Regenten gevonden worden, die „ geen moeite nog arbeid ontzien, teneinde „ een zinkend, en helaas! maar al te deerlyk mishandeld Land te hulp te komen, „ zonder eenig eigenbelang, en op hun eige „ kosten nu en dan uit de verfcheidcProvin„ cien van de Republiek te zamen te komen , 5, om door onderlinge communicatien en on}, derrigtingen , niet alleen blotelyk hunne „ kundigheden te vermeerderen, maar bo • venal, om de ware belangens van het Vaderland, en de gronden, waarop die ge" vestigd zyn, meer en meer te leeren kennen , ten einde beter in ftaat te mogen zyn, om een iegelyk in den post, hem toebetrouwd, zyne Provincie of Stad van heil-  JAARBOEKEN, ÖSober, 178a» '1^ „ heilzame raad te kunnen dienen, en alle „ inbreuken in deszelfs conltitutioneelerech ten, is het nood, te helpen weeren: zo moet het hem aan den anderen kant niet weinig fmerten, als hy ziet, hoe zommi„ gen, dien wy gaarne een yver en welmee„ nendheid, maar zonder verftand, toefchry„ ven, hun werk fchynen te maken , om een „ iegelyk, die in de voorvallende zaaken, „ niet na dien zeiven heten drift, waar me„ de zy bezield zyn , te werk gaat, van „ kwalykgezindheid verdagt te maken, of „ hun ten minften voor de zulken te doen „ doorgaan, die de belangens van den Staat „ met onverfchilligheid aanzien. . — Varj J( zodanig een aart fchynt my de Schryvei „ te zyn van den brief uit 's Gravenhage, in „ de Zuidhollandfche Courant No. 125 ge „ plaatst, als hy daarby het Publiek bcrigt. „ hoe zeker Staatsman, die zig in 's Hage 9, bevond, juist op het tydftip, dat de Cou' „ ranten het houden van een dier vergaderin. „ gen, boven gemeld , aankondigden, b^ „ Zyn Hoogheid verzogt zynde te komen, „ met alle behendigheid zig derwaards hac „ begeven. Want behalven dat die Staats„ man daarvan aanftonds ain Zyn Mede-Ge „ committeerdes heeft kennis gegeven, zc „ is hy ook opentlyk met een koets naar hei „ Logement van Zyn Hoogheid gereden „ Wat moest hy nu anders gedaan hebben' „ Moest hy ook door den Haag hebben latei „ om trompetten, dat hy by Zyn Hoogheic „ gevraagd was te komen? Moest hy zü Zzzzz 4 ,? ooi STl L- O.ïft'. | t i  I72S NIEUW NEDERLANDSCHE' Ast- STÉL* DAM. „ ook met meer dan gewoone ftatie derwaarts „ hebben begeven; zo veel eclat, en zulk „ eene winderigheid, zal hy, niet gewoon „ zo veel ophefs van zyn daden te maken 4 zekerlyk gaarne voor anderen hebben over„ gelaten. En wat betreft, dat'Zyne Hoog* „ heid, gelyk hy al verder zegt, nadiecon- verfatie veel contenter van dien Staatsman '„ zou geweest zyn, alsby gelegendheid der ontdekking van de papieren van Laurens, .., zo wil men wel eens gevraagd hebben, „ wat reden van misnoegdheid Zyne Hoog„ heid zou hebben kunnen opvatten, tegens ,, iemand, die van de gemelde vergadering ?, in het geheel geen kennis droeg ? Gefteld al eens, dat Zyne Hoogheid, het geen ' niet wel gelooliyk is, reden meende te " hebben, om het houden van Vergaderin" gen van Regenten, die men met recht ver„ trouwen mag , niets anders dan 's Lands „ welzyn ten doel te hebben, aftekeuren: „ daar in het andere geval, Zyne Hoogheid „ apparent door den Heer Jorck verkeerd geïnformeerd, zig verbeeldde groote ren den van ongenoegen tegens dien Heer te „ Rebben. „ Uit dit eenvoudig narré vanhetgebeurde in dezen zal men ligtelyk kunnen op„ maken, of de Brieffchryver al of niet reden gehad heeft tot het proponeeren van ?, de qu£estie, of men ook zyn roem kan over„ leven ? Waarom men ook op dezelve al,, leen zal remarqueeren, dat men, om dit te „ decideeren, ten minfte vooraf zou moeten „ be-  JAARBOEKEN, Otïober> 17831 *'?*3 „ bepaaleti, waarin de ware roem beftaat, Am„ alzo het zeker is, dat die althans niet ge-s™^ legen is infchreeuwcn en razen tegens hun, ')AM* ' die niet met ons in alles het zeive geyoe!* len, veel min noch, in zyn evemensch \\ roekeloos verdagt te willen maken, met hoe veel welmenendheid zulks ook moge „ gefchieden, maar veel eer, om, wanneer .,, men in de gelegendheid, voor veelen he„ laas zo verleidend, gefteld is, te toonen, ,, dat men meer voor zyn Vaderland, dan „ voor eigen belang en grootheid over „ beeft; by gelegenheid verzoeke uwe antwoord op de quajstie, of ook welmenende „ Menfchen , door onbezonnen yver en een „ verregaande drift, de beste zaak van Je • Waereld kunnen bederven? Ik ben enz.". Rotterdam. * Den 11 O'étober 1783 nam alhier de Zeekrygsraad, op het Admiraliteits Hof, een aanvang met het onderzoek van het gehouden gedrag der Heeren Kapteinen Satink, van Volbergen,Graaf van Byland en van Halm, by de overgave hunner Schepen aan de Engelfchen: De voorgemelde Krygsraad beftaat uit de HeerenVice-Admiraals Reynst en Pichot; de Schouten-by-Nachtsit/e^e^en van Hoey, benevens. ; de Kapteinen vanGennip, Boot cn Melvill. Den 23 daar aan volgende is by de Heeren van de Weth de navolgende Publicatie beraamd en afgekondigd.  1724 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam Public, «opens het lootJen. t i < 1 i i 2 PUBLICATIE. Cchout, Burgemeesteren en Scheepenen der Stad ^ Koterdam in ervaringe zynde gekomen, dat, niet tegenftaande by het ydeArcicu! vart de ördor-s mntie dezer Stad op het Lootfen vandeZee-Scheeis geftatueeit; dat buiten de admitteerde Lootfen niemand zal vermogen het Lootfen van Zee-Scheepen op de Rivieren en Minnewateren te onderneemen, echter zommige Perfoonen zich niet ontzien zulks onder anderen benamingen te doen, totmerkelyke piasjudicte der geadmitteerde Leo.fen voornoemt. Dat al mede het onderhoud der refpective Gilde* broederen en de zoo noodzaakelyke onderftand derzelve vereifchen, dat het 52 Articul van gemelde Ordonnantie werde geamplieert. Zoo is 't, dat myn Heeren voornoemt, in aanmerking hebbende genomen het verzoek der refpec. tive Lootslieden, na voorgaande Deliberatie, goed. gevonden hebben het 7de en jo Articul der voorn. Ordonnantie te Amplieeren in maniere als volgt. Art. 7. Buy ten de geadmitteerde Lootsheden vermag niemand het Lootfen van de Zee-Scheepen 3p de Rivieren en Binnen wateren teonderneemer* En zullen mitsdien geene Zee-Scheepen, waar voor Paspoorten gehaalt worden {de Ballast-Coopvaardy Scheepen en Zydfche-Bommen, welke in geene Beurte vaar en, uitgezonderi) van deze Stad mogen vertrekken en zy dezelve zodanig een geadmitteert Loots aan 'word hebben; alles op boeten van ƒ 2 5: - te verbeuen zoo wel by de Schipper, of Stuurman, die een mgeadmiteerde Lootsman gebruikt zal hebben, als >y de geenen, die het Lootfen zal hebben ondernonen en zal daar en boven het bedonge Lootsgeld erbeurt zyn. Art. 52. Tot onderhoud van Gilde en totonder:and van de behoeftige en arme Gilde broeders, uilen de Lootslieden gehouden zyn van elke reyze lomerloon in de Busfe te tteeken vier ftuivers, en van  JAARBOEKEN, OSober, 1783. 1755 van elke reyze Winterloon a*t duivers, en ieder Loots, die een reys buyten zyn beurt op Helvoet 1 komt te doen, zal daar cn boven van en uit zyn 1 verdiende Sa'ans in de busfe moeten fteeken agtien ftuyvers. Aldus gedaan en gearrefteert in Co'legio van de; Heeren van de Weth ; En (na voorgaande Klokke-geluy) van het Raadhuis dezer Stad gepubüceert den 23 Oetober 17s3, Prefent de Heeren Mr. Johan Adriaan van der Hoeven Schout, Mr. Cofhelh Groeninx van Zoelen, Heere van Ridderkerk Burgemeefter , Adriaan Johan Obreen en Johan Philip de Monte, Schepenen. In kennisfe van my Secretaris, J. van Zuylen van Nyevelt. Het Dichtlievend Genootfchap heeft de volgende bekendmaking gedaan. Befchermheeren en Beftuurders van het Dichtlievende Genootfchap Studium Scientiarum Genitrix, behoorlyke vryheid bekomen hebbende ter opemnge van het Biljet, befchreven met de Zinfpreuk van net Dichtituk., bec welk, op hunne laatstgehouden algerneene Vergadering, met den gewoonen Zilveren Eerpenning is bekroond, hebben bevonden daar van Dichter te zyn de Welèerwaardige Heer Pieter Weiland* Leeraar in de Remonftrantfche Gemeente, te Utrecht. Befchermheeren en Beftuurders belloten wyders, in hunne gewoone Vergadering, gehouden op Saturdag den 30 van Oogstmaand laatstleden, hei Dichtüuk, waar aan zv, ingevolge hun vorig bericht, het eerlte acceslit hadden toegewezen, uil aanmerking van deszelfs byzondere fchoonheden. me Rot- 'ERlAM. °ubl.nt- en van den '2\\ der voorige Maand, op de Inllruétie der Henren Ministers te Parys genomen, mitsgaders over de Ratificatie der Prelimi aire Artikulen van Vrede, en het by die gelegendheid te doenc declaratoir ter bovengemelde Vergadering , is goedgevonden en verftaan de Heeren Gedeputeerde ter Staats - Vergadering te gelasten , om op het voorfz. rapport van wegens deze Stad te advifeeren. Dat Hun Ed. Achtb. het Staats-Rapport van den 11 dezer Maand, ftrieufelyk in overweeginge .genomen hebbende, bereid zyn, zig met het eer- fte MlDÜKOi  NIEUWE NEDERLANDSCHE fvllDtel- BUUG. Ref. var Zee'and papens di frcelim. van Vre de met Engeland enz, fle Lid van hetzelve te conförmeeren, als volkomen ftrookende met de denkbeelden die Huu Ed. Achtb. zig van die zaak geformeerd hebben, en llrekkende tot maintieo der wettig verkreegere en : tot nu toe geconferveerde rechten dezer Provincie, ten hoogden veieifchende dat dezelve tegen alle indragt, foigneufelyk werden geprotegeert. Dat Hun Ed. Achtb. ook geenzints divieeren, om volgens het tweede Lid van het voorfz. Rapport de Heeren ürdioaris Gedeputeerden deezer i-'rovincie ter Generaliteit te gelasten, om met en benevens de overige Bondgenoten de Prxliminaire Articulen van Vrede te helpen ratificeeren, onder Approbatie van het verrigte der Heeren Ministers te Parys. Dan Hun Ed. Achtbare wenschten wel, dat zy zig ook alzo met het laatfte Li i van bet voorfz. Rapport konden confonneeien, en zig onthouden van bedenkingen op bet zelve te maken, die misfchien, hoe ongaarne ook gehoord, Hun gd. Achtbaare egter van dit gewigt voorkomen, dit dezelve niet met een bloot aandenken kunnen worden vootby gegaan: Hun Ed. Achtbare zo wel geconr vjnceert, als een der Leden van Staat, dat den bloei en welvaart van de Republiek ia 't gemeen en deze Provincie in 'tbyzonder geleegen was, in het beftenüg genieten van den Vrede, cn bedugt zynde, voor de allcrfataalfte gevolgen van een Tuineulen Oorlog, waarvan ieder Burger van dit Gemeenebest, thans de dro vise uitwerkzelen gevoelt , begreepen, dat by den eerften beginne van de ontftaane onlusten alle amicabele middelen hadde behooren te worden getenteext, om met de Kroon van Engeland de ontftaane differenten op de bestmogelyke wyze te bemiddelen , en zo veel doeniyk eene verdere vcrwydeiing teprcevenieeren, waartoe Hun Ed. Achtbaare, zo de Leden van Staat zig flegts gelieven te herinneren, met dezelve hebben geconcurreert, en heipen nemen zodanige Refolutien, ajs daartoe meest dienltig geoordeeld wier-  JAARBOEKEN, Ociober^ 1783^ 1729 wierden. Dan niet tegenftaande dit meer dan eens door deze Provincie herhaald vertoog, is deze've benevens haare Bondgenooten in den Oorlog ingewikkeld, waarvan de (lagen door dit en het volgende gefiagt ongetwyffeld duidelyk zullen on dervonden worden. Hun Ed. Achtbaare zullen niet opnaaien al het geene ten koste van dezen Oorlog is gefacr fiecrt en liefst met ftilzwygen voorby gaan, het vernederend gedrag dezer Republiek geduurende dezen Oorlog gehouden , in tegen overfteüing van het geene, tot haare eere cn roem had kunnen ukge' voert worden; Hun Ed. Achtb. zig gedechargeerd houdende van daar aan niets te hebben gecontribueerd, liet gecrie meerrnaalen ten duidelyklten hebben gemanif'esteert , zullen alle de gevolgen, die uit deze handeling noodwendig moeten voort, ïpruiren , overlaten , voor rekening en verantwoording der geenen, door wiens kwalyk geërriplooyeerden iever en (legt gehoudene directie, dezelve zyn veroccafioneert geworden. De zaaken dan dus vare gekomen zjnde, dit de Republiek verpligt is den Vrede, zoals die haar voorgefchreven word te accep:eeren , komt het Hun Ed. Achtb. gahtsch ontydig ja zelfs ïsdieus Voor , al wederom van nieuws op te haaien de fentimenren, die deze Provincie in den beginne van den Oorlog gevoert heeft. Het is Hun Ed. Achtb. meer dan eens voorgekomen, dat dezelve in verïcheide Staats-Rapporten , zo dikwild herhaald, zeer gepast en nuttig waren, voorde openbaare uitbarsting van den Oorlog, maar dat naderhand door verfcheidene opgekomene omftandigheden, dezelve onnut en thans geheel te verwerpen zynde: want van den eenen kant, doet men na Hun Ed. Achtb. begrip, eenige der Bondgenooten een ingewikkeld verwyt, even als ofze door eene kwaade en minomzigtige handelwyze het Ryk van GrootBrittannien tot den Oorlog hadden geprovoceerd. Het geen ten eenemaale alieen is van de denkwvAaaaaa ze Mi»- BUR«i. Adv. van Zierikzee no~ btns de Pttzlim. ier Vrede.  Middelburg. Adv. vat Zierikzee nopens de Pr slim. der Vrede, 2730 NIEUWE NEDERLANDSCHE ze van Hun Ed. Achtb., en van den anderen Icant zoude men veelligt de Pacriotcifcbe fentimenten, die Hun Ed. Mogecde tor hier toe bezielt hebben, eenigzins regtmaatig by de geheele Natie verdagt ,maaken, door de onrechtvaardige handelwys van het Hof van Groot-Brittannien te willen pallieereo, en in een gunstiger daglicht te ftellen, als de geheele Natie dezelve met regt befchouwt, en zig alzo de indignatie van de Ingezetenen op dan hals te haaien, en eene af keerigheid voor Hun Edele Mogende by de overige Bondgenooten- verwekken. Da ir het immers inconteftabel zeker is, dat de Kroon van Engeland de Republiek nimmer den Oorlog heeft aangedaan, ter oorzaak, dat dezelve tegen de wederzydfche Tra&aaten ce werk ging of zig van eene finiftre behandeling ten opzigt van dezelve bediende, maar alleenlyk benydende den bloei en welvaart van deze Republiek en haare Ingezetenen, en bedagt zynde om de goederen en bezittingen van deze zo voorfpoedige Natie te pionderen en klein te maaken, den Koophandel onherftelbaar te vernielen, de fources van haaren welvaart af te fnyden, en eindelyk op de mine en totaaien "ondergang van dit Gemeenebest haare overwinning te vestigen, en haare geledene fchaden te vernaaien aan een Bondgenoot, die ongewapend was, en'in wiens boezem zelfs de medewerkers van haar verders fchuilden, die of onder de hand , of in het openbaar den Vyand op alle mogelyke/wyze tragtte , in de hand te werken, om daar /oor den uirgebreiden Koophandel van deze Republiek te befnoeijen, en dezelve alzo tot op het veragtelykfte te vernederen, in alle welke droevige onheilen de ondervinding beweezen heeft, dat die Mogendheid maar al te wel is gereusleerd. Ook begrypen Hun Ed. Achtbaare, dat hettegenswoordig Syftema van deze Provincie geenzints is te compasfeeren , met het gefustineerde by den beginne van den Oorlog , maar in tegendeel, dat, daar  JAARBOEKEN, OSlober, 1783. 1731 daar dezelve zo menigmaalen heeft gemanifefteert haaren welmeenenden iever om den Oorlog met luister te helpen voeren, dezelve veel eer bedagt behoorde te zyn om dezelve roemrugtig te helpen eindigen. Dat dit laatfte onmogelyk zynde. Hun Edele Achtb. egter vermeenen, ,dat men in de te^enswoordige tydsomftandighëden niets behoort onbeproefd te laaten , om deze Republiek eene fpoe ' dige en behendige Vrede te befchikken: waartoe vogens Hun Ed. Achtb. begrip nu de tyd geboren is, niet op eene wyze als by het rapport van Heeren Commisfarisfen word voorgtfla.üen, om namentlyk afzoncierlyk met Engeland te handelen, het geen volgens Hun Ed. Achtbaare gedngten, reeds op den 30 der voorige maand te kennen gegeven , Dog ergere1 gevolgen zoude doen ontwaar worden, en het geen Hun Ed. Achtb. zig niet kunnen bezeffen, hoe zulks by Heeren Commisfarisfen in aanmerking is gekomen, wyl het geen breedvoerig betoog noodig heeft, dat, daar de andere geoorloogd hebbende Mogendheden thans finaal beflooten hebben , en deze Republiek alleen in de Preliminaire Articulen van Vrede aangenomen zynde, aan haar zeiven zoude Zyn overgelaten, en reeds weiklyk aan zig zeiven, overgelaten is, vermits het termineeren vsn zommige Pointen tot eene byzondere Conferentie van Commisfarisfen is gereferveerd , het geen Hun Ed. Achtb. zeer veel aanleiding geeft, om over den Staat der finaale Vredes - Negotiatien bedugc te zyn, te meer daar den Engelfchen Minister Heer van Manchester, zonder naderen last van zynen Meester, niettegenftaande de inftantie der Heeren . Ministers van dezen Staat, weigerig is gebieeven j finaal te fluiten; maar in tegendeel komt het Hun i Ed. Achtb. voor, dat men alleen door het foutien 1 van het Franfche Hof toe een fpoedige en fmaale Vrede kan geraaken, welkers vriendichap gedliu| rende dezen Oorlog zo duideiyk betoond"'b'liy. Aaaaaa 2 ker- Mro. DELBURG. Adv. van Zierikzee nopens de Pralim. ier Vrt' -le.  -73* NIEUWE NEDERLANDSCHE Middelburg. Adv. van Zierikzee nopens dé Prcelim. der Pre de. kerwyze doet verwagteD, dat dezelve in dit tydflip zig niet zal onttrekken, om zo veel mogelyk te contribueeren aan een Vrede die bettendig en voordeeÜg voor de Republiek zy, tot het cultiveeren van welke vriendfchap Hun Ed. Achtbaare yermeenen, dat geen tyd behoorde verzuimt te worden; maar dat de Heeren Ministers te Parys behoorden te worden gelast, om by den Heer Grave de Fergennes alle haare devoiren aan te wenden, ten einJedenzelven,-door zyne goede officien te interponeeren, den Heer van Manchestertragte te perfmdeeren, om zo fpoedig mogelyk met deze. Republiek finaal den Vrede te fluiten. Hun Edel Achtbaare penetreeren zeer wel de importante bebezittingen, die deze Republiek aan den Vrede zal moeten'opofferen, en de verdere gevoelige flaagen,die haar daar door zullen worden toegebragt, maar HunEJ. Achtb. begrypen te gelyk, dat alle dilay daarvan, en byzonder het afzonderlyk handelen tusfchen deze Republiek en de Kroon van Engeland, hoegenaamd ook, allerpernicieustvcor de Republiek moet worden aangemerkt, en nimmer by haar in aanmerking komen, als kunnende niet anders ftrekken, dan tot den totalen ondergang van dezelve, en om haar wederom te engageeren, door nieuwe verbintenisfen, 3an een Mogendheid, waar van dezelve zo wel in Vrede als Oorlog, niet dan de honeudfte en vernederendfte behandeling heeft moeten endergaan, en haar af te trekken van de vriendfchap van een Kroon, die geduurende dezen Oorlog zulke importante bronnen van haart n welvaart heeft gefauveerd; en die door zo een afzonderlyken handel veelligt aanleiding zoude kunnen gegeeven worden, dat dezelve zig by vervolg onthielt, om deze Republiek andermaal te helpen en byteltaan. E i alsdan vertrouwen Hun Ed. en Achtb., dat, zo wanneer men na de waare fources van alle de door dezen Oorlog berokkende onheilen naauwkeurig onderzoekt, eu de aan'eggers daar van overeen-  JAARBOEKEN, Qöréer^ 1783. J733 eenkomstig dezelve ftraft, en men nu eindelyk ook f en* geleerd hebbende , den vervallen Zeemagt 1 dezer Republiek op eenen refpedtablen voet tragt 1 te brengen, en in activiteit te houden, deze Républiek wederom haaren ouden luister en roem zal. bekomen, waardoor dezelve zig eertyds geëerd; voor haare vrienden 5 cn gedugt voor haare vyan-s den gsmaakt heeft. ] Ten welken einde het hier voren gcadvifeerde,, cnhet nu laatst aan de hand gegevene Man Edele t Achtb. vermeenen, dat de Heeren ordmnris Gede- < puteerden behoorden te worden geïnttrueerd en gelast, en tot het concurreeren waarvan Hun Ed. Achtb. hucne medeleden op het ernftigüe adhortecen. H un Ed. Achtb. houden zig door dit hun gfvnert fentiment andermaal voor gedefungeerd, en willen zig niet hebben betrokken, als de.oorzaaken van alle de fataliteiten, die uit een contrarie begrip van hunne Medeleeden zoude mogen refulteerèn. En worden de Heeren Gedeputeerden gelaft, na gedaane prxleftuure de Infertie dezes in den Text der ordinaire Notulen van Staat te verzoeken. Het befluit, het welk hier op by de Staten van Zeeland den 22 September genomen, en den 29 daar aan volgende ter vergaderinge der Algerneene Staten is ingeleverd , is yan dezen inhoud: Extratï uit het Register van de . Refolutien der Heeren StU' ten van Zeeland. Den 11 September 1783. Ts, na voorgaande Deliberatie goedgevonden ea * ver liaan, dat de Heeren Ordinaris OedepuceerAaaaaa 3 den MlD- lELURG. 4dv. van iierik;ee noens de °ralim. kr Frêle.  Middelburg. Ref. van Zeeland nopens de Rrozüm. van Vre de met Engel, enz. :734 NIEUWE NEDERLANDSCH den dezer Provincie, rullen worden aangeschreven, gelyk gpfchied by dezen, om ter Vergadering van Hun Hoog Mog. te declarecren , dat Hun Edel Mog. ten uiterften gefurpreneerd zyn, over de allezins irreguliere en eigendunkelyke handel wyze, welke niet alleen in het nemen der Reiblutie van den 4 Maart dezes jaars, by gelegenheid van het arrefteeren der nadere inltriu9:ien voor de Heeren Ministers aan 't Hof van Frankryk, maar ook van die van den a8 Augustus jongheden , rakende een allergewigtigst poinét, te weten het bepale'n van Vredensconditien , ier Generaliteit wederom is gehouden mee zodanige prsecïpitance, dat van wegens drie Provinciën daar op geeucn last heeft konnen worden geuit. Dat Hun Ed. Mogende geenzins aan de Heeren Staten van Holland, of van de andere Provinciën, eenig meerder recht of bevoegtheid kunnen toekennen, om vooral in Poinclenvan zulken gewigt, op een btllisfende wyzé, derzelver gevoelen aan een minder geta! hunner Mede-Bondgenooten, tot een wee te Hellen, direct ilrydig met de heilzame gronden der gelukkige Regeringsform , waar op Hun Ed. Mogende nimmer eenigen indragt, van wie het ook zy, kunnen gedogen, en zien derhalven niet langer mogen dispenfeeren, om op het ernftigfte te tnfteeren, dat deze ingellopene misbruiken ten kragtigden mogen worden tegengegaan en herfteld, en dat aan Hun Edel Mogende en de overige Bondgenooten , behoorlyke geiegenheid gegeven worde, om zich op alle zaken van gewigt naar den aart derzelve te kunnen beraaden , en mnne Gedeputeerden van derzelver intentie te verwittigen , overeenkomstig het onbetwistbaar Recht aan Hoogstdezelve alle egaal competeerende, terwyl Hun Ed. Mog. in gevalle, onverhoopielyk, aan derzelver voorfz. wettige inftantien niet mogte worden voldaan, zich eindelyk in de anaangenaame, doch tevens onvermydelyke,noodr.aaklykheid zouden vinden, om op het 111 't'werfc ftellen  JAARBOEKEN, Oetober, 1783. 1735 ftellen van efficacieufe middelen bedagt te zyn, het ztf door zich niet langer, verre boven vermonen, te bezwaaren met het helpen dragen der gemeene Lasten, ten behoeve van een Bondgenoot, fchap, waar in word geluxeerd van het recht tot de direQie en behandeling der algerneene zaaken, niet aan één of meer der Leden afzonderlyk, maar aan alle gelykelyk competeerende , of wel op zodanige andere wyze, als Hun Edel Mogende, tot handhaving hunner bezworene Voorrechten, zouden vinden te behooren. . Dat Hun Ed. Mog. alle de voorfz. Refolutierj tnceten ammerken als op eene onwettige, en mei de gronden van Regeer mg ftrydende wyze genomen, en dus de gevolgen van zodanige handel wy ze moeten overlaten voor rekening der geeoen,dooi wie deze irregulariteit is begaan. En is, by verdere Deliberatie, nog goedgevon den en verftaan, dat, ten opzigte der Misfive vat de Heeren Staten Generaal der Vereenigde Neder landen van den 6 dezer , hebbende tot Bylagei een Depêche van de bovengemelde Heeren Am basfadeurs van den 3 te voren, houdende een Re laas van den uitflag der Negotiatie over de Vrede handeling met het Hof van Groot - Brittanje, ei dienende tot adres van de Prslimiaaire Artykelei tusfchen hen Heeren Ambasradeurs en den Hee Hertog van Manchester, Ambasfadeur van het ge melde Hof, den 2 dezer gefloten en getekend; e by welke Misfive Hun Hoog Mogende verzoeker du Hun Edel Mogende de Preliminaire Artykele geëxamineerd hebbende, derzelver confent tot d Ratificatie binnen den tyd van één maand, of ee der i zo doenlyk is, aan Hun Hoog Mog. gelieve • te laten toekomen, in hoope en onder inwagting van 's Hemels dierbaare zegen, over de veelei onderhandeling tot het fluiten van een definitie Tractaat; dezelve Heeren Ordinaris Gedeputeerd* zullen worden geaudtorifeerd, om, met concu tenue der anderen Provintien, de gezegde Pre Aaaaaa 4 fl MlD' DEL • BUR9. Kef. van Zeeland nopens de, Pralim.' Vrede met Engel. enz.' 1 1 1 1 r 1 n e n e e :f n ri11-  ï73ö" nieuwe nederlandsche Mtp- BURG, Ref. var. .Zeeland fiopensdt Frelim. van Vrede met ■Viigel, enz, i minaire te helpen ratifkeeren , onder approbatie, van het verrigte der Heeren Hun Hoog Mogerde Ambasfad'eurs ten dezen, ais overeenkomftig met de aan hen laatst toegezondene inftructien. Dat egter , belangende den inhoud van voorfz. Praliminairen PoiD&en zelve, bevattende flipulaf tien, die allezints bezwarende, ja zelfs ruineus, voor de Cothmercie, 1'peciaal voorde Oostindifché Compagnie zyn', van wegens deze Provincie ter Generaliteit zal worden 'gedeclareerd : dat de Heeren Staten van Zee'and reeds lang voor het uitharden van den Oorlog, tusfchen het Ryk van GrooN Ërittanje en dezen Staat, en wel by gelegenheid van de Deliberatien over het verleenen van onbepaalde. Convoyen naar de Havenen der toen ter tyde Oorlogende Mogendheden, van begrip zyn geweest, dat men zich, onaangezien den zwakken flaat van Defenfie, waar in de Republiek zich bevond, foignemlyk moest wagten van mefures te nemen,' die eenig mïsverltand ten gevolge zoude kunnen hebben, öf waar door men den Staat zel ve aan een Oorlog zoude exponeeren ; terwyl Hun EJel Mogende ook nog op den I November 1780 by herhaaling hebben aan de hand gegeven , 0?» op een amiable wyze het opgenoegen tusfchen het Hof van Engeland en dezen Staat gerezen, te tragten uit der, weg te ruimen, liever, als in plaats van zulks te tentoeren , wegen in te flaan, waar door men zich al haast zoude kunnen genoodzaakt vinden tot het veriafen der zo wyzelyk gekorene Neutraliteit. zonder in bchoorlyken ftaat te zyn, om zich zelve , nevens je uugeftrekte Koloniën en Commercie, te protegeren ; maar dat zy Heeren Staten zelve, in 'tbe*r'u van den Oorlog , iterativé feprefentatien by Hun Hoog Mog. hebben gedaan, om als nog den tyeg van onderhandelingen met Groot-Brhtanje, sver de gerezene Differenten, in te Haan, vermits ie Republiek buiten jiaat was om op het onverwagtle zich in den Oorlog te begeven , en om dus nog roor te komende fchadelyke gevolgen, welke'daar' uit  JAARBOEKEN, O&ober, 178c. 1737 pit moesten refukeeren; dan dat alle die vertogen, inltantién en cxhortatien vrugteloos zyn geweest,] en den u/iJJag van zaaken maar al te zeer heeft be-1 waarheid de zwarigheden, die Hun Edel Mog. altyd gehad en by herhaling gemanifesteerd hebben, we- J gens het niet in Negouatie treden met het meerge- * melde Ryk van Groot-Brittarje. f Dat deze Provincie met Hun Hoog Mogende 1 begrypt, dat al'e efforts behoorden te worden in* het werk gefteld, om het Hof van Groot-Brittanje ^ tot het bewilligen in beteren, en met de belangens ï der Repubiiek meerder overeenkomstige Conditiën, e by het deflnitive 'iïaclaat, als de Preliminaire zyn bevattende, te pet moveeren, en dat ter verkryginge van dit falutaire oogmerk, ten fpoedigften en op de beste wyze, nadere Negotiatien met dat Hof behoorden te worden by de hand genomen en geëntameerd. En zal Extract van deze Hun Edel Mogende Jkfolytie aan meergemelde Heeren Ordinaris Gedeputeerden dezer Provincie ter Generaliteit tot derzelver narigt worden gezonden. Accordeert met voorfz. Register. Dit befluit is met vier ftemmen, namenlyk die van" Jonkheer van Lynden, als vertoonende uit 'fiaame en van wegen den Stadhouder, de eerfte Edelen, en de drie Steden Middelburg, Goes en Tholen genomen, terwyl Zierikzee en Veere omtrent het laatfte punt van gem. befluit eischten, dat hunne advyfen nader in overweging mogten genomen worden, en Vllsfmgen ook verfcheidene tegenbedenkingen maakte. Eenige Krygsperfonen, van eenige misdaden befchuldigd, waren door den Krygsraad Aaaaaa 5 te Mm. )ELIÜRU' lef. van. f-eeland opens de ~re lint. art Vre» 'e met Ingel. nz.  MlD3DKLSfRG. Ï73S NIEUWE NEDERLANDSCHE te Middelburg, Vlisfingen en Zierikzee in hegtcnis genomen. De Regeeringen dezer Steden hebben die gevangenen opgeëischt, als hebbende gemeéne en geene krygsmisdaden bedreven. De Staten van Zeeland hadden by belluiten van 21 Maart, 3 April en 21 July het onderzoek deswegens gefteld in handen van eenige Gecommitteerden, om daarop te berigten. De Prins Erfftadhouder floeg den 2 Augustus aan de Staten voor, om zo ten aanzien van de reeds voorhanden zynde gevallen, als omtrent die, welken hangende H. Ed. Mog. deliberatien over het point der Milit. Jurisdictie zouden mogen exfteeren de zaaken te doen termineeren voor dien regter , welke door apprehenfie daar in heeft gepreveniëerd, ongeprejndiccerd de wederzydfche fustenuen. Dog ook deze brief van Z. Hoogheid in handen van gem, Gecommitteerdens gefteld zynde, is den 28 Augustus een rapport uitgebragt, waar by de gem.. Steden in hunne eifchen wierden geregtvaardigd, enz. De zaaken hierop onbeflisd blyvende, is het gebeurd, dat de gevangenen, over welke de gefchillen ontftaan waren, zo te Middelburg als te Vlisfingen, en dus gelyktydig, den 5 Oetober des avonds uit hunne gevangenis zyn gevlugt. De Regeering van Zierikzee misnoegd zynde, dat haar de overgave der gevangene Krygsperfonen is geweigerd geworden , heeft op haare beurt ook geweigerd attaché op het Patent van uittogt te verleenen, tot zo lange als voorfz, gevangenen aan haar zullen worden overgeleverd. Dus wordt hier - door;  JAARBOEKEN, Oetober, 1783. 1739 door de uittogt van die Krygsbezetting voor als nog belet. J De Staten hebben den 22 September 1783 de Militaire Jurisdictie of het Krygsregtsgebied, voor zo verre het tegen 'sLands wetten wierdt geöeffend, afgefchaft; en goedgevonden, dat van dit belluit der Staten aan den Fiscaal Militair, en de Bevelhebber over het Krygsvolk binnen dit Gewest, als mede aan de Gerichtshoven zal kennis gegeven worden, met last om zig daar naar liiptelyk te gedragen : als mede , dat den Eed der Krygslieden, binnen deze Provincie bezetting houdende, met deze woorden zal vermeerderd woorden: Dat ik ook ftiptelyk zal nakomen en doen nakomen de ordres ■ en reglementen by de Ed. Mog. Heeren Staten van Zeelaad, omtrend de Militaire jurisdictie gemaakt, of nog te maken, en fpeciaal Hoogstderzelver Refolutie en Publicatie in dato 22 September 1783. Ook zyn nog de Steden verzogt, zorge te dragen, dat telkens byhet beëedigen van nieuwe Krygsbezetting, aan het oogmerk van de Staten voldaan werde. Ingevolge voorgem. befluit, is den 22 September 17-83 deze Publicatie gedaan: PUBLICATIE. TV Staten van Zeeland, allen den geenen die de. J"/ zen zullen zien of horen lezen, Salut! Alzoo Wy zyn onderricht van de van tyd tottydontftane klagten, dat, door de van de Militie, binnen deze ProTiaüe guarnifoen houdende, onder den naam van iURG.  mo NIEUWE NEDERLANDSCHE MiDpEL- pCTRC. Publ.det Stat. van Zeeland wegens de MUit 'Jurisd. man uitoeffeBing eener Militaire Jurisdictie, zoq in het Civile, als Crimineele, verlcheideneinbreu? ken zyn gepleegd op het r< cht en gezag der ordinaire Justitie, aan welke Wy de administratie van alle rechtsdwang op Ons Souverain Territoir hebben toevertrouwd. .— Zoo is 't, dat Wy, daar tegens willende voorzien, goedgevonden hebben mits dezen te verklaaren, dat in het generaal, zoo wel Civile, als Crimineele zaken, als Militaire Perfoonen, volgens de grondwetten dezer Provincie, moeten terecht ftaan voor de Ordinaire Burgerlyke Rechtbanken binnen dezelve ; uitgezondert voor eerst in pure Militaire delicten, te weten, wanneer door een Militair Perfoon tegens de Krygsdiscipline al'één , en zonder eenig gelyktydig gepleegd commün delict, mocht weezen gepecceerd , en ten tweede, wanneer eenige misdaad mocht zyn bedrer ven door den eenen Militairen Perfoon tegens den anderen inde plaats van hunüuarnifcen,endeDelin'quan't by praeventie door den Militairen rechter al» caar, mocht zyn geapprehendeert; in welke beide gevallen alléén, Wy goedgevonden hebben aan die van de Militie de Judicature"erf Strafoeffening toe te liaan, onvermindert zodanige nadere orders en bepalingen, als Wy daar.omtrent by vervolg mogten nodig vinden te üatuë'en; alles nochthans met dien verltande, dat in de eerfte plaats aan de Zwitzerfche Regimenten zal worden gelaten het recht van eigen Jftstitie , zoo verre het zelve fteunt op de Traktaten, tusfchen deze Republyk en de Zwitzerfche Cantons gemaakt. — Ten tweeden, dat zoq wanneer een Militair zig aan de misdaad van hoog verraad, binnen deze Provincie, kvvame fchuldig te inaaken, door een hem aanbetrouwden Post in handen van den Vyand te willen ftellen, of dadelyk gefteld te hebben, of den Vyand op eenigerlev wyze behulpzaam te zyn geweest; de Militaire Rechter zig de [Judicature van een zoodanige z^ak niet zal mogen aantrekken; en eindelyk ten derden, wanneer het'onyerhoopt gebeuren mocht, dat ia der  JAARBOEKEN, OBober, J7&3- *?4* de* tyd over deze Onze intentie, in byzondere gevallen, verfchil mocht ontftaan, ofte wel, dat diej van de Militaire Krygsraden ondernamen exces te} plegen, zal de zaak niet buiten haar geheel mogen, v/orden gebracht , maar zullen de Burgerlyke j Kechtbanken, daar by geconcerneerd, zig terfiond < deswegens moeten addresfeeren aan Ons, of by; Onze abfentie aau de Heeren Onze Gecommitteer- 3 de Raden, ten einde daar op, naar bevind, te wor-1 den gedisponeerd. —— En opdat niemand, het zy • in het vervolgen van Recht, hetzy inhetadminis-* treeren der Justitie, van dezen Onzen ernscigen wil, ignorantie zoude prsetendeeren, zal deze v/orden gepubliceerd en geaffigeerd alomme, daar zulks gewoon is te gefchieden. Aldus gedaan en gearresteerd ter Vergadering van de Edele Mogende Heeren Staten van Zeeland, in 't Hof aldaar, te Middelburg, den 22 September 17Ü3. (onderftond) Ter Ordonnantie van Hooggemelde Heeren Staten. Cwas getekend) L. P. van den Spiegel. UTRECHT. Utrecht. Op het fluiten der voorlopige Vredesvoorwaarden met Groot-Brittannie, hebben de Staten dezer Provincie ten platten Lan- Mï>r>» )E£. 1 IPRC. yb/.der 'tat. vari Zeeland vegens leMiliï, furisd.  i?4* NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TRECHT Verzoek dat de Krygsbezettingmet verfitrktworde. Lande, en de Stadsregeering in deze Stad het houden der maandelykfche Bedeflonden doen ophouden. De Vroedfchap dezer Stad heeft den 16" September 1783 Z. D. Hoogheid verzogt, het Krygsvolk in deze Stad niet te vermeer* deren. DOORLÜGTIGSTE HOOG-GEBOREN VORS'I EN HEER! /geïnformeerd zynde, dat zig onder onze Burgery een gerugt verfpreid heeft, als of by het Guarnifoen , 't geen thans in onze Stad ligt, nog één Bataillon, zo niet meerder, zoude gevoegd worden; waardoor hetzelve boven gewoonte verzwaard zoude worden , en dat zu'ks allerlei bekonrmeringe en onrust onder de Burgery verwekt; hebben wy; hoe weinig gegrond datzelve gerugt ons voorkomt, als ons verzekerd houdende , dat Uwe Doorl. Hoogheid, zo wel als wy, zal begrypen, dat 'er geene de minfte reden is, om thans Iterker Guarnifoen, dan naar gewoonte, in onze Stad te leggen, 't geen daarenboven de Burgerye maar over de hand en tot een last zoude zyn; en dat zulks in deze trouble tyden, waarin de gemoederen nog zeer ontrust zyn, veel ombrage zoude kunnen veroorzaaken; noaxans in overweeging genomen , hoe zeer eene opgevatte, fchoon ongegronde , fuspicie zoude kunnen vermeerderd worden , indien Uwe Doorl. Hoogheid eens mogte goedvinden, dit tegenwoordig Guarnifoen door een van gelyke grootte te doen remplaceeren, en, gelyk meermaalen gefchied is, het volgende te laaten in de Stad trekken , alvorens het eerfte daar uit gemarcheerd ware: en daar men on-  JAARBOEKEN, OBober > 1783. I743 or.mogelyk a priori niet kan weeten, wat fachicufe gevolgen zodanig een opgevatte argwaan na z:g< zoude kunnen fleepen , gf lyk wy ook tevens in conüderade genomen beboer», hoe ligteiyk, en ; zonder iemands prajjudice , alle opfchuddingen, dienaangaande kunnen worden voorgekomen, in-j dien llegts gezorgd wierd, dat het nieuwe Batai!-; lou niet binnen deze Scad trekke, dan na dat het \ eerfte daar uitgetogen zy. j Om deze redenen neemen wy de vryheid, omM met allen verfchuldigden eerbied, te verzoeken, dat Uwe Doorl. Hoogheid, van wien wy volkomen verzekerd zyn, dat niet minder dan wy de rust en vrede onzer Burgeren en ; It gezetenen ter harte neemt, ter gemoedkorninge van z'-vakke gemoederen, de goedheid gelieve te hebben, om, voor deze reize , de Marichrome van eene gewoone Iterkte van Militie, die Uwe Doorl. Hoogheid mogte goedvinden, ter verwisfeling van het thans alnicr liggende Bataillon, te zenden, zodanig in te rigten, dat dezelve niet binnen deze Stad trekke, dan na dat het jegenswoordige Bataillon daar uit getogen zal zyn. Hier mede enz. Utrecht den 16 September 1783. Gelyk het Genootfchap van Wapenhandel, zo beginnen ook de Burger-Compagnien zig in de Wapenhandel te oeffenen, waar in zy uitmunten , terwyl zy door hunne gelyke kleedingen en netheid het oog ook zeer voldoen. De C ompagnie de Bloedkuil heeft nieuwe geweeren, en een nieuw vaandel van groenen zyde ontvangen, hebbende ter wederzyde het Stads wapen , met een krans van eikenbladen omvlogten. Men U- rRECHT r/erzcek, lat de Ttygsbe. -.etting u'et ver- krkt vorde.  i?44 NIEUWS NEDERLANDSCHÈ U- TRECH': Progr. van 't Genootfchap vat Burgerwapeuh. Men ziet ook door den druk gemeen gé-maakt 't navolgend Programma van 't Genootfchap ter aanmoediging van den Burgerwapenhandel, onder den zinfpreuk, Pro liber■iats & patria, te Utrecht. FV Beftuurdercn van dit Genootfchap, bedoelende de beoefening en aanmoediging van den Burgerwapenhaodel onder hunne End-en lladgeno; ten , en te gelyk door verfcheide hunner MedeBurgers, (wier gelegenheid om verfcheiden oorzaaken niet toelaat zich op de daadelyke beoefening van den Wapenhandel toe te leggen ) uit dezelfde patrióttifche beginzels, aangezogt zynde, om mede deelgenoten te worden aan het zelfde heilzaam oogmerk, hebben, ca rype overweging, in hunne vergadering van den 9 September goedgevonden , dezelve daar toe gelegenheid te geven, door, op het voetfpoof van andere kunngenootfchappen, behalven de Clasfe van gevvoone,—1 ook buiten gewoone leden aan te neemen. En hebben zy- tevens noodig geoordeeld die Clasfe wederom te verdeelen in de volgende onderdéelén of takken. 1. Honoraire Leden. Deze zullen voor entré betaalen een gouden Ryder, en eere weeklykfche Contributie van een zestehalf even als de Officieren. a. Extraordinaire Leden. En deze betaalen voor entré twee Ducaaten, benevens eere weeklykfche Contributie als boven. En tot deae twee takken worden ook leden buiten de Stad en Provintie aangenomen, en kunnen dezelve, des verkiezende , de Uniform der Officieren draagen. 3. Voluntaire Officieren. En deze betaalen voor entré een Ducaat, en eene weeklykfche contributie als boven. — Doch, tot dezen tak worden geene andere toegelaaten, dan die der evercitien , kun-  JAARBOEKEN» QStober, 1753, i74# kundig zyn, terwyl ze by abfentie van een Officier in deszelfs post kunnen fungeeren, raar verkiezing van den Commandant en verdere Officieren, en by vacature uit hun de plaats zal vervuld worden, overeenkomstig de orde in het Gehootfchaps-Reglement Art. XXII. voorgefchreven. En deze Clasfe zal verpligtzvn de Uniform der Officieren te draagen. 4. Contribuè'erende Mede -> Leeden. Deze betaalen voor entré een Gulden , en eene weeklykfche' Contributie van twee ftuivere, even als dé gewoone Leden. En tot dezen tak worden aangenomen alle Perfooncn van allerlei rang of jaaren, die zich daar toe aanbieden. - Ook "kunnen onder dezen tak , als ook ónder N. 1. en 2, aangenomen worden, daartoe inclineerende patriottifche Donatrices. Alle deze Leden zullen hunne Contributien voor één jaar, by entrée, of maandelyks, tegen quitantie, moeten betaalen aan den bode van het Genootfchap, welke dezelve aan hunne huizen, of daarzy het verkiezen, zal af haaien. Deze Leden zullen geen recht^ van eigendom hebben op eenige goederen van 't Genootfchap, zo lange zy niet fungeeren als gewoone Leden, Cf Officieren. Zy zullen echter in de dirigeerende vergadering gen van Officieren en Directeuren, zodanige fchrif. telyke voortellingen mogen inleveren , als zy ten meesten nutte van het Genootfchap, of de Schuttery en hét algerneene welzyn zullen oirbaar vinden. Ook zullen deze leden by alle private exercitiën 3 én algerneene vergaderingen van 't Genootfchap in de Stad, kunnen tegenwoordig zyn: en uit iede' ren tak van hun eenen mogen committeeren, töt het by vvoonen van het doen der rekening ieder hali jaar. Zy die op dezen voet tot het lidmaa'fchap van dit Genootfchap inclineeren , kunnen zich van nu Bbbbbb ai U. rRECtlT Progr. van'tGenootfeh.van Burgerïvd'benhi  1746 NIEDWE NEDERLANDSCHE U- TRECHT Progr. van'tGenootfch.van Burger-mapenh. af aangeeven by de Secretarisfen van dit Genoot» fchap, namelyk die, welke onder de Nummers i, a en 3 for.eeren, by de Heer B. F. v. Liibeherrs en die van N. 4. by J. v. Manen, Az. Mits de brieven franco. -— en wordt tevens verzogt, by het opgeeven der naamen het Characlcr der leden te voegen , devvyl jaarlyks eene algerneene lyst der leden zal worden uisgeeven. En ten einde hier door het ware oogmerk van dit Genootfchap te meer bereikt worde, belooven Beltuurderen een goude Medaille, ter waarde van. tien Dukaaten, aan den geenen die binnen de Steden of Dorpen in de Provintie, of de voorlieden van de Stad Utrecht , na bekomen permisfie van de Overheid dier plaatzen, een getal yan niet minder dan honderd Manfchappen , inwooners, encourageerd, en daadlyk onderwyst in den Wapenhandel, zodanig dat ze het Manuaal zonder Commando en de Chargeering met pelottons-vuur geaoegzaam verltaau: en voords nog een gouden Medaille, voor den geenen die, onder dusdanig geöeffende Manfchappen, in het fchieten naar een doel, op een afftand van ten minften zestig pasfen, met een Kogei, in de zes fchooten tweemaalen in het wit of centrum, (van een- halfvoet middellyns) van 't gefielde doel , fchiet: en een zilveren van gelyke Munte, als een tweede premie, voor den geenen die ééns, op dehzelfden afftand, in 't gezegde wit of centrum fchiet: wel verllaande, dat, zo 'er twee of meer in het-centrum fchieten, deze, om gezegde pryzen, weêr over zullen moeten fchieten; en mits de geweeren, met welke naar het wit gefchooten wordt, alle van één caliber, en geen jagtroeren zyn. En belooven beftuurderen by de continuatie van bovengezegde exercitiën eene jaarlykfche vernieuwing van diepremien, of de waarde van die, aan de geene die vervolgends zal geöordeeld worden , op boven bepaalde wyze, üezelve te verdienen. Zullende nogthans die geene,  JAARBOEKEN, 'ÓBohr.iWfr m? be, welke de gouden medaille heeft behaald, het jaar daar aan volgende in het fchieten naar de • fchyf twintig pasfén verder moeten ftaan. Dezelfde Premie, of de waarde van die, belooven beftuurderen ook, als een beiooning voor den j besten Schutter, onder de huislieden van kleinere) dorpen, die niet zo flerk zyn in getal van Man-i fchappen; mits men kan aautoonen, dat ten min-^ ften twee derden der mahfchappen van die plaatzen,t op bovengezegde wyze in den Wapenhandel geoe-, fend zye. En ten reinde Beftuurderen deze pryzen naar verdienfte kunnen uitreiken, zal hun een naamlyst der Manfchappen, op bovengezegde wyZe gedresfeerd, moeten toegezonden worden, en te gelyk eea tyd bepaald, wanneer deze hunne exercitiën sullen verrigten j wanneer door het Genootfchap eene Commisfiezal benoemd werden, om infp^ft e van dezelve te neemen, en de voornoemde eenekenen uit te deelen. Voords beloven Beftuurderen ook nog een gouden Medaille, van dezelfde waarde, aan deo geenen, die twee honderd dusdanig geoefende Manfchappqn, uit onderfcheiden Dorpen en plaatzen % ééns in het jaar , tot een bataillon by een trekt, en dezelve behoorlyk commandeert en daar mede manoeuvreert ,* al is het dat voor dezelfde manfchappen reeds, in mindere getallen, de gouden of zilveren medaille betaald is. —— Ook zy men indagtig, dat onder bovengezegde manfchappen gee« nen mogen zyn , die actueel in militairen dienst zvn. ... Eindelyk behouden Beftuurderen aan zig het ïegt, om boven gezegde medailles, als eene erkentenis voor uitftekende daaden , tot welzyn van dit Genootfchap, en de algerneene wapenoeffening verrigt, uit te reiken , waar. zy zulk» ter bevordering van het nuttig oogmerk van die Genootfchap noodig zullen oordeelen , terwyl zy mede jaarlyks, in een gedrukt berigt zullen verant- 4 Bbbbbb 2 woor- U- ' rRECHT Progr. <an Bur. \erwa- ld.  174» NIEUWE NEDERLANDSCHE rj- woorden, aan wie en waarom die eerteekenen zytï trecht uitgereikt. Aldus gearrefteerd den n van Herfstmaand 1783. PT0P"f van'tGe- Op last van Directeuren als reprefen- nootfch.' teetende de gewoone Leden van Bur- j. van MANEN Az. gerwa- ■ Secretaris, penhan* Op last vaD den Commandant del. en verdere Officieren. B.F. vanLIEBEHERR. Secretaris. Hier na is nog van wegen gemeld Genootfchap bekend gemaakt deze nadere verklaring. tiet Genootfchap ter beoefening en aanmoedi*-x ging van den Burgerwapénhandel; onder de Zinfpreuk Pro Patria & Libertate , te Utrecht, verdaan hebbende, dat op deszelfs onlangs gearresteerd Programma door fommigen refleclien gemaakt worden, dat deszelfs meening en bedoeling op fommige plaatzen niet duidelyk genoeg is uitgedrukt, heeft, om alle particuliere uitleggingen daar omtrent aftefnyden, (hoe zeer de opftellers anders van deszelfs duidelykheid en meening in den zin en de bewoording, voor elk die maar een weinig oordeel en oprechtheid kan of wil gebruiken, overtuigd zyn) in hunne Vergadering goedgevonden, zich omtrent het zelve, om evengezegde reden, thans nader te verklaaren: 1. Dat zy van oordeel zyn, dat de aart van een Programma niet medebrengt, alle de redenen op te geeven, die men zou kunnen aanvoeren, om het nuttig oogmerk, en de bevoegdheid der uit, geevers, in hunne handelwyze, te detailleeren. 2. Dat zy met grond kunnen vooronderftellen s dat het in alle takken van Kunsten en Weetenfchappen een Genootfchap vry ftaat , zodanige Premien uittelooven, als zy ter bereiking van hun oog-  JAARBOEKEN, OStober, 1783.' 1749 cogmerk dienstig oordeelen, zonder dat^et hun U. te onderzoeken ftaat wie, of in hoeverre het ie- trecht mand vry ftaat of mogelyk is, naar den uitgeloofden prys te dingen.— In welk laatfte opzigt Nadere zy zelfs zich overbodig meenen verklaard te heb-^Maben, wanneer zy vorderen: dat de vereischte exer- r'n& v*n citien moeten gefchieden mei confent of 'permis/ie gem- Gevan de overheid der plaatzen, in de welke ze in httnootfibt werk gefteld wordt. — Zonder dat het al verder hunne zaak zy te onderzoeken, wie men door de Overheid dier plaatzen moeten verftaan, • het zy de Souverain van den Lande, of de geene die door dezelve daar toe geauthorifeert zyn, of worden. 3. Dat het ook, in gevolge van dien, de zaak blyft van hun, die naar den geftelden prys dingen, I dat zy behoorlyk gemagtigd zyn tot het vereischte * overzenden van ae lysten der geöefende Manfchappen, en het bepaalen van den tyd der exercitiën , om de Commisfie tot het uitdeden der Prem'ien te ontvangen, welke laatfte omftandigheid voor het Genootfchap noodzaakjyk is, ten einde zeker te zyn , dat men niet voor dezelfde Manfchappen oponderfcheiden plaatzen, tweemaalen dezelfde premie behoeft uittereiken. En het Gpnootfchap vertrouwd al verder, daq men uit het Programma duïdelyk genoeg kan opmaken, dat dezelfde permisfie, zonder praejuditïe van iemands recht of authoriteit, vereischt wordt, I in de gezamelyke exercitie der Manfchappen uit onderfcheiden plaatzen , en dat dit alvorens het uitreiken der premiën aan 't Genootfchap ook moet zyn gebleeken. ■ Zonder dac het eindelyk van het Genootfchap afhangt, of de gezegde wapenhandel reeds voor de uitgave van het Programma, door bedoelde Overheid der plaatzen gepermitteerd was, of nog ftond gepermitteerd te worden. Ter Oordonniintie van Officieren en Directeuren in dato 23 September 1783. B. F. van LIEBERHERR. Secret, Bbbbbbs FRIES-  m» Ï750 NIEUWE NEDERLANDSCHE FRIESLAND. Leeuwarden. Leeu- T% ^Teermalen hebben wy reeds over de Quawar- j.VJL ïa's dezer Provintie gefproken. Zie hier piN. voren bl. 1213, 1223 en volgg. Wy merken in het voorbygaan aan, dat het aandeel, het welk ieder Gewest in de Algerneene Lasten van de Republiek dragen moet, in den jare 1612 door" den Raad van Staten met den Prinfe Mauritz, en den Grave Lodewyk aan het • hoofd, by eenen uitfpraak zo bepaald is, als die tot nu toe nog wordt in agt genomen. Men zie verders Pieter Paulus Verklaar, van de Unie van Utrecht Art. V. en IX. Dog om tot het gebeurde van onzen tyd weder te keeren , wanneer de Staten van Friesland by hun befluit, te voren op aangeh. plaatfen gemeld, bleven volharden, is ter vergaderinge der Algerneene Staten een raport uitgebragt, vervat in het navolgend Extract uit het Register der Refolutien van de hoog Mogende Heeren Staten Generaal der Per'ëenigde Nederlanden. Veneris den 25 July 1783. De Heeren van Lynden van Hemmen gt\ andere Haar Hoog Mog. Gedeputeerden tot de zaaken van de Firiantie, ingevolge en ter voldoeninge van der» zeiver Refolutie Commisforiaal van den at deezer lo:  JAARBOEKEN, Oilober, 1783. 1751 lonende maand, met en neevens eenige Heeren Ge- Leecjcommitt. uit den Raad van Staste, geëxamineerd warhebbeade de Refolutie van de Heeren Staaten van de den. Provincie van Friesland, ten zclven dage alhier ter Vergadering ingebragt, waarby dezelveperfitteeren Rap. tot by Hoogstderzelver Refolutie, op den 8 Mey dee- dwang zes jaars ter vergadering gecommuniceerd, raaken- middelen de de afwyzinge van eenige Posten op den Staat tegens van Oorlog, breeder in de voorfz. Refolutie en in Friesde Notulen van den 2ï dezer vermeld; en daar op land we* ingenomen hebbende de Confideratien en het hoog gens de Wys Advys van zyn Hoogheid, hebben ter ver-quota, gaderinge gerapporteert, dat zy Heeren Gedeputeerden uit den Raad van Staate,inagtingegeaoomen hebbende, al het gunt by Haar Hoog Mog , tot hier toe, ten aanzien van 't doen redresferen van deze irreguliere handelvvyze door de Heeren Staaten van Friesland aan Hoogst dezelve is gedaan ichap zoude kunnen ontlhian , en niets is meer WAR_ overeenkomftig met onze waare gedachten en in- den. tentie, dan alles aan te wenden, wat in ons vermogen is, en te gebruiken den invloed dien de diffe- Antw. rente Charges, die wy de eer hebben te bekleeden, van Z. zo in Uwer Ed. Mogende Provintie, als in dean- Hooph. dere Pro'ïistien, ons zouden kunnen geeven, tot 0p den maintien van de Unie en tot voorkominge van een brief der fcheuring onder de hooge Bondgenooten. Kunnen- Staten" de tj Ed. Mogende verzekerd zyn, dat wy altoos * genoegen zullen bevonden worden om Goed en Bloed op te offeren voor het lieve Vaderland, en byzonder om de Provintie van Friesland te doen goutecren van derzelver Vryheid en Independentie, en van alle de wettige voorrechten, die aan dezelve ' toekomen. Het nader Rapport ter Generaliteit uitgebragt omtrend de betalinge van de door U Ed. Mogende afgewezene Posten op den Staat van Oorlog: zoo geduurende de vyf laatfte Maanden van dit, als geduurende het geheele aanftaanda jaar, kan tot een waarborg aan U Ed. Mogende dienen, van onze Intentie en van die van den Raad van Staaten, en hoe zeer getracht word voor te komen, dat geene Maatregelen genomen worden, die aan U Ed. Mog. onaangenaam kunnen zyn, daar zo by den Raad van Staaten, als by Ons, niets meer word gedefidereert, dan om aan de verlangens van U Ed. Mogende te gemoed te komen, zo veel als met den eed en de trouwe, dien de Raad van Staaten en wy aan het Bondgenootfchap hebben gezwooren, kan overeen gebracht worden. Wy durven ons, in het byzonder, gerustelyk gedraagen aan de kennisfen en de bewustheid die de Heeren, die door U Ed. Mogende zyn gecommitteerd geweest, in het voorleden voorjaar, om te asiihxeren by de Conferentien, die alhier met den Raad van Staaten zyn gehouden, over den toeftand van de Finantien van Friesland en foulaas, dat U Ed. Mogende van de andere Bond- ge-  ïfffo NIEUWE NEDERLANDSCHE LEEUWARDEN. Antw. van Z. Hoogh. op den èrief der Staten. Den 19 September 1783 is op den buiten» gevvoonen Landdag, die den 16 een aanvang heeft genomen, het volgend gefchrift? aan de Staten van Friesland ingeleverd; Aan de Edele Mogende Hee. ren Staten van Friesland. permitteert, Ed. Mog. Heeren! dat uwe Ingezetenen , op het gevoeligfte getioffen door de Kampfpoedtn, welke de Republicq in het algemeen, en deeze Provincie- in het byzonder; drukker en dreigen, m dezen akelyken toeftand der Publicque Zaaken, mits dezen, hunne toevlugt neemep tot UEd. genoten verlangen , draagen , van de wyz'ï, 6{J welke wy by dezen Conferentien hebben gefprooken, en ©ns verlangen getoond om te voldoen aan de begeerte van U Ed. Mog., zo verre met Onzen p:icht en deRelstie, die wy hebben, zo tot de Unie in het gemeen als tot ieder der Bondgenoten in het byzonder, beltaanbaar is. Wy perfllteeren by deze ièntimenten en U Ed. Mogende kunnen verzekert zyn, dat niets meer aliëen van onze waare gedachten en intentien is,dan om aan te raaden het aanwenden van maatregelen , die eene fcheuring onder het Bondgenootfchap, en dus een inreparabel nadeel aan de Unie in bet gemeen, en aan ieder Provintie in het byzonder, zouden veroorzaaken, en wenfehen, dat hec den Almachtigen behagen moge, aan alle de Leden van het Bondgenootfchap eensgezintheid in te boezemen; op Jat dit Gemeenebese, dat door Eendracht groot geworden is, moge groeijen en bloei jen tot de laatile der Eeuwen. Waar mede enz.  JAARBOEKEN* Oltbhar, 1783. iffi UEd. Mog., hunne dierbaare Landsvaderen, om in hoogscderzelver fchoot hunne overkropte ge-1 moederen met vertrouwen te ontlas-en; en daan by aan UEd. Mog. teffens aan te bieden de op regtfte en flerküe verzekeringen van dankbaarheid en eerbied! , Het was met de treffenfte aandoeningen van fpyr j en leedwezen, Ed. Mog. Heeren! dat wy hebbtti^ aangezien, dat zo veelen onder ons, en de verdere 't. Ingezeten van Nederland, door eenen trouwlozen ü Vyand, die, wanneer hy den i'chynaanneemt van een Vriend der Republiek te zyn, nooit anders dm haaren Ondergang bedoelde, met febendinge van den heiligfïe Tractaten, jaa met vertreedinge van de Menfchelykheid zelve, op een wreede en barbaarfche wyze,, van hunne wettige Bezittingen;* dc vrugten hunner nyverheid, beroofd wierden,; Dat die Vyand om de maate der ongeregtigheid vol te meecen de Republiek eindelyk, op het onverwagtlte, en onder de beuzelagtigite voorwendzclen, met eenen onregtveerdigen Oorlog aangreep, haar Colonien overviel en wegnam, en plunderde, en haare ryke Koopvaardy-Vlootcn, als een Roof, wegfleepte. Dan het geen ons daarby het meefte griefde, was, dat dit alles niet alleen llraffe'oo» gefchieddej, maar zelfs zonder van dezezyde fchier eenige tegenltand teontmoeten; alzo daarniets wierde uirgevóert, dan dat zommige fchikkingen en inrichtingen wierden gemaakt, die meer dienden , om de goede Ingezetenen met 1'chrik en vreze te vervullen en om den Vyand te bewaaken, daar hy niet was te vreezen, dan om dezen tegen te- ftaan en afbreuk te doen; terwyl daarentegens dé waare en eigentlyke middelen van Verdeedigmge , hoeweop de kostbaarse, egter op de vertragendfle, wyze, wierden aangebragt, die dan eindelyk in gereedheid zynde, of niet wierden gebruikt, "of nutteloos gefpilt in diervoegen, dat alles was verlooren geweest, indien Frankryk niet ,, als de natüdrlyké Vriend der Republiek, haare befcherminge opaig Cccccc ge« Lebü- v'ar)en. Aires a 1 i rje+ 'heinezm."-.en anti eSiat.  1762 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeu- genomen en zyne roemrvke Wapenen en andere war- gepaste middelen ten hiaren behoeve had te werk dfn leltelt; welk alles er gezag en authoriteit moeten verdaan : ) ten behoeve der Bondgenooten zich van 's Lands Casfa meester te maaken, en het geen daar in niet te vinden is, en te vergeefsch gezogt zal worden, met geweld van de Ingezetenen af te persfen, tot dat ook daar van mets meer te hiaten en deze in de diepfte armoede gedornpck zullen zvn? Om dus, om zo te fpreeken, doof en ver tbkt voor alle rechtmatige klachten, het oude Lastdier met gewi ld voort te dry ven, tot dat het roerioos ter neder valt! Wreede dwaasheid! die wy niet kunnen , mee willen denken, dat ingevolgt zal worden by een Bondgenootfchap, waar van deze Provincie een zo notabel lid is, tot welkers lasten het niets kan inbrengen , dan dat dezelve zig ten zynen behoeve heeft afgeflooft, en nu niet meer kan, het geene zy gaarne wil. Alzo min kunnen en willen Wy geloven, dat Zyne doorluchtige Hoogheid de Heer. Prinfe Erfftadhouder, met terugftelling en verwerping van zo veele byzondere betrekkingen , als waar door Zyne Hoogheid aan bet behoud en welzyn van deze Provincie zo naauw verbonden is, zoude kunnen, zoude willen, op zg neemen de volvoennge van haar bederf en ondergang. Dan, Ed. Mogende Heeren, daar is zo veel gebeurt, zedert weinige jaaren, dat men nooit zoude hebben kunnen en willen gelooven, dat gebeuren konde , dat men nu eindelyk niet meer weet, waar voor men al of niet te vreezen en te zorger, Cccccc 4 heb. Leeuwarden. Adr, van Friefche Ingezetenen aan de Stat.  17*8 NIEUWE NEDERLANDSCHE Lbetj. hebbe. In alle gevallen , eene te groote voorzien.. «ig'.eiü geefr. zeer zeldzaam ftoffc tot naberouw; Pbn. daar eene kleine onveorzigti^hiid zeer dikwyls door een (leep van ellende gevolgt word. Adr.van Dat dan de betoonde Vaderlyke zorge en cnrFrkfche daatheid Uwer Ed. Mog. voor de behoudenir.fe Ingezets, dezer Provincie en het welvaaren dezer Ingezetetun aan nen, by o; s allen zo hoog gepreezen en zo dankte Stat, baar erkend; gelyk wy uit den grond van onze hsrtenGod;- genadige Voorzienigheid dawfeeö, d:e onsen het or»zé%an het wys beftier en de getrouwe befcherminge van UEd. Mogende heefc aanbetrouwt; nier nutteloos worde, door niet vrocgty. dig genoeg in gereedheid te brengen de middelen, die , ïn cas van nood , ter verdediging (trekken moeten.1 Mogelyk komt ?er wel eenig uitftei van Executie, mogelyk zelfs, dat men wel vooreen' bepialden tyd de Provinc e eeniger maate te gembet koene en verligte Dan wat v?n dien aart ook moge gebeuren, wy hoopen, jai, wy bidden, dat het de Waakzaamheid Uwer Ed. Motr. zelfs voor geen een oogenblik mag doen (luimeren. Wy Fris/en zullen toch nooit kunnen dulden, dat wy van de genade en willekeur van Uondgenoten afhahktlyk zouden zyn , dat onze vryheid vermeestert en onderdrukt, en wy allen door af. geperste fchattingen uitgemergek worden. De ketenen der Slaverny van eenen Prins van Cnnge, aap" het hoofd van de Troepes on7er. Bondgenooten, zouden ons niet minder h'aateiyk cn verachte, lyk zyn, dan die van tenen Hertog van Alva aan het hoofd van de Spaanfche Legermacht! Heeft dan de braafheid en dapperheid onzer braave en ïcfivaardige Voorvaderen de laatften gelukkig verbrooken! Laaten wy dan in tyds zorgen, om da eerden, zo die ooit voor ons bereid wierden, manmoedig te kunnen afweeren : En Edele Mogende Heeren! Wy neemen eerbiedigst de vryheid aan L Ed. Mogende tn bedenkince te geven, of daar toe niet dienstig zoude kunnen zyn. „ r. Da$  JAARBOEKEN, OffoArr, 1783. "1769 ?, t. Dat rle Machj, tot het verleenen der Pa- r.F.Etftenten , aan Zyne Doorl. Hoogheid, tot weder op-war- ' zeggen toe, opgedragen , of weder ingetrokken, of den. binuen zodanige hehoorlyke termen bepaal i wierde, dat daar van geen misbruik te vreezen zy tot verklei- Adr.van uilige van het gezag Uwer Ed. Mog. en inbreuk Friefche op de Vryheid en ünafhaneelykheid dezer Provin- Ingezetcpic ; als mede op dat die brave lieden, die ten nen aan diende dezer landen het harnas hebben aangegespt, de Stat* gelegentheid mogen vinden , om door een langduuriger verb'yf onder ons deej te krygen aan de aangenaamheden en voordeeleu der Burgerlyke Verkeeringe; in plaatze van in armoede en als in flaverny te worden oms;evoert van de eene plaats na de andere , ©veral en altyd vreemdelingen te zyn cu te blyven, die niet beminnen nog bemint worden, pm dat ze niet kennen nog gekeut'wor■ den. i, 2, Dat door UEd. Mog. werde aangemoe- . di ;d de yver en lust der Ingezetenen tot den War penhandel , die zig reeds in de Provincie als fmeu'ende vertoont, en hre langer hoe meer begint te ontvonken, op dat dezelve gewaapend, in den Wapenhandel onderwezen, en in reguliere Corpfen verdeeld, van wezentlyken dienst kunnen zyn , en wanneer de nood daar is , geene Wapenen hebben aan te grypen, die alleen de wanhoop aanbied , of hu nuttelooze flaphtolFef worden van disordre." Alles met zodanige byvoegzelen en bepalingen sis UEd. Mogende na hoogstderzelver Lancsvaderlyke wysheid ten gemeenen beste, ter behoudenisfe van Vryheid en Onafhanglykheid zullen verdaan te behooren. De Almachtige, de Wyze en Rechtvaardige God.zy onze hulpe, en rechte onze rechtvaardige zaake! Hy onderdeune UEd. Mogende met alle vereischte vermogens naar Lichaam en Ziel! •Hy geeve , dat de last der Regeeringe , op de lchouderen Uwer Ed. Mog. rustende, veraange? Cccccc 5 raamt  I77Q ÜNIEUWE NEDERLANDSCHE Leeo- naamt werde door de beftendige liefde en onverwar- breekrlvke trouwe uwer Ingezeetenen , op dat den. Eendracht Macht maake , en wy , door zynen Zeegen bekroond, over onze Vyanden mogen /Idr. van zeegenpraaleta , en veilig op oDze Nakomelingen Friefche mogen overbrengen bet aan ons toevertrouwde Ingezet, pand der Vryheid! Dit is de Wensch en Beede aan de waar mede wy l deze befluitende, UEdele Mog. Staten, aanbeveelen in Godes heilige befcherminge. Den 19 September 1783. Zo dra reeds dit Adres was opgefteld, wierden van het zelve gedrukte exemplaaren aan de tien overige Steden ei} 30 Grietenyen afgezonden, en daar by zo veele exemplaren gevoegd van dit nevensgaand oplïel van verzoekfehrift, om de wyze van ondertekening gemaakkelyker te maken. Aan de Edele Mogende Heeren Staten van Friesland. „ Geeven eerbiedigst te kennen , de On„ dergetekenden, dat ze met zeer veel ge„ noegen hebben vernomen, dat door hun» ne Mede-Ingezetenen dezer Provincie, aan „ UEd. Mog. ftond geprefenteerd te worden „ een Adres, waar van een gedrukte Copia „ dezen annex met Conftat. „ Dat zy Supplianten, geene geleegend„ heid hebbende tot de verteekeninge van „ het oorfpronglyke , de vryheid neemen „ mits dezen te verklaaren, dat zy daarme„ de in allen opzigte van gantfeher harten » ia*  JAARBOEKEN, OElober, 1783. 1771 s, inflemmen , en over zulks ootmoedigst Leeuverzoeken , dat hunne eigenhandige ver-WA&~ „ teekeninge van dezen daar van aan UEd.DtN* Mogende ten bewyze moge ftrekken. " Quo f act 0 &c. Gedaan te den Septemb. 1783. Dit bovengemelde addres is niet alleen door de Ingezetenen van VVestdongeradeel, Baarderadeel, Doniawarftal, Leeuwarden, Franeker, Dokkum, Harlingen , Makkum en Heerenveen, maar ook door eenige Studenten van Franeker geteekend. Terftond wierden Commisfarisfen benoemd , om die twee punten van dat addres te onderzoeken en daar van berigt te doen. Die Commisfarisfen waren de Heeren Comelis van Scheltinga, Grietman over Idaarderadeel, en Jr. Frans Julius Idfard Johan Heringa van Eifin^a , Grietman over Rauwerderhem, uit Oostergo ; Jr. Billert Philip Albinga van Humalda, Grietman over ijennaarderadeel, en Jr. Willem Anne van Haren, Grietman over West-Stellingwerf, uit W^estergo; Jr. Frans Julius Johan van Eifinga, Grietman over Doniawerltal en Johan van Eifinga, Volmagt van Stellingwerf Oost-einde, "uit de Zevenwouden; jouke Andeles, Vroedfchap der Stad Leeuwarden, en Joachim van Pliet, Vroedfchap der Stad Dokkum uit de Steden. Na het fpoedig uitbrengen van een berigt dezer Heeren , wierdt nog flaande dezen zelfden Landdag op voorgem. addres der  i7?2 NIIEUWE NEDERLANDSCHE Leeu der Friefclie Ingezetenen dit befluit geno, svar- men: pms BeJÏ. van 'T'ynde geleezen de Requesten en Adresfen aan P/iesl o/» -^riuu Ed. Mogende geprefenteerd door delngeï#orfz. zecenen van Westdongeradcei, Baarderadêel, Doaddres. niawardal, Leeuwaarden, Franeker, Dockum, Harlingen , Makkura en Heeren veen, mitsgaders eenige Studenten op s'Lanis hooge School te Frar sekcr , waar by dezelve verklaaren opentlyk, en met dankbaarheid te erkennen de braafheid , de kloekmoedigheid en w\sheid, door Hun Ed. Mog. betoond in bet uitdenken , in het voorflaan, en, voor zoo veel de uitvoeringe van hoogstdezelve had afgehangen, in het dadelyk te werk dellen van alle gepaste en kragtdadige middelen, om op eene? mee de waardigheid , het aanzien en de ware belangens der Republicq overeenkomdige, wyze, deezen gedwongen Oorlog, ter lofwaardige zelfsverdtedj^ing , met hoop van 't beste fucces, te vo ren ; te gelyk te kennen gevende, hunne verlangens na den voortgang van alle zulke Cordate handeingen, die beste middelen zouden voortbrengen tor behoud en herdel van de eer, veiligheid en vryheid der Vereenigde Neederlanden, en zoo veel mogelyk deeze Provincie te behoeden voor de geweldadigneden , die haar eeilang van de magt van het Bondgenootfchap zouden mogen te dugten liaan. Neemende wyders voorzclde Ingezetenen (uitgezonden die van Harlingen, welke een verzoek in meer algemene termes by hun adres deeden_) eerbiedigst de vryheid, hun Edele Mog. in bedenkinge te geeven. Of niet diendig zouden zyn, dat de magt tot het verleenen der Patenten, aan Zyne D. Hoogheid tot wederzeggens toe opgedragen , wierde ingetrokken of binnen zodanige behnoriyke termen bepaald, dat daar van geen misbruik te vreezen zouden zyn, ter  JAARBOEKEN, OSteber, 1783- 3773 fer verkleining van 't gezag hunner Ed. Mog. en LESri.. inbreuk op de vryheid en onaf hankelykheid deezer WAR. Provincie, als meede op dat die brave Lieden, DEN. die ten diende van den Lande het harnas hadden aangegespt, gelcegentheid mogten vinden, om, Bef van door een lan^üuuriger verblyf onder hun, deel te Fries!. krygen aan de aangenaamheeden en voordeden op voorfz* der burgerlyke verkeeringe, daar die nu in uraoe- addresi de en als in ilaverny omgevoerd wierden van dg eene plaats na de andere , overal vreemdelingen waaren en bleeven, cn niet beminden nog bemind wierden, om dat ze niet kenden nog gekend wier- Dat door Hun Edele Mogende zouden worden aangemoedigd den yver en lust der Ingezetenen, tot den Wapenhandel, die zig reeds in de Provincie al fmeulend vertoonde , cn hoelanger hoe meer begon te ontvonken: op dat dezelve gewapend , in den Wapenhandel onderweezen, tn m reguliere Corpfen verdeelt , van' weezentlyken dierst zouden kunnen zyn en wanneer de nood daar was, geene Wapenen hadden aan te grypenn die alleen de wanhoop aanbood, of het nuttelooze flagtoffer wierden van disordre. Alles met zodanige byvoegzelen en bepalingen , als Hun Edele Mogenden, naar hoogstderzel ver Landsvaderlyke wysheid ten gemeenen beste, ter behoudenisfe van vryheid en Onaf hacglykheid, zouden verftaan te behooren. Is, daar op gedelibereert zynde, goedgevonden en vtrltaan te verklaaren, dat H. Ed. Mog. zeer gevoelig zyn aan de blyken van Vaderlands Liefde, Trouwe en Toegeneegendheid hunner Ingezetenen; kunnende Hun Edele Mogende niet anders dan aangenaam zyn het vertrouwen, 't welk hebben gelteld in bet gedrag, by Hun Ed. Mog. gehouden , in het befchermen van 's Lands dierbaare ! . Vryheid en Welzyn. . En is voorts gerefolveert te committeeren, gelyk gefchied by deezen, de Heeren Cornelh van  1774 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeu- Scheltinga , Grietman over Idaarderaadeel en Jr. WAtt- Frans Julius Idfard Johan Heringa van Eyfinga , üen. Grietman over Rauweruerhem, uit Ooltergoo; Jr. Binnen Philip JEbinga van Hulmalda, G; ietman Bef. van over Hennaarderadeel, en Jr. Willem Anne van Ffiesl. Haren, Grietman over Wvstlt-.-llingwe.ff, uit op voorfz. Westergoo; jr. Frans Julius Johan van Eyfinga, addres. Grietman over Doniavvarftai ~n Johan van Eyiinga; Volmagt van Stellingwerf Ootieinde, uit de Zeeven Wouden; Jouke Andeles, Vr edfchapder Stad Leeuwaarden en Joachim van Fltet, Vroedfchap der Stad Dockum, uit de Steeden; ten einde de twee Poincten, op het einde der twee voorfch. Requesten en Adresfen, aan H. H. Mog. in bedenkinge gegeven, nader te onderzoeken, na zulks aan hun Ed. Mog. ïapport te doen; wordende wyders het Collegie der Heeren Gedeputeerden geauthorifeert en gelast, om extraói deezes aan den Advocaat of Procureur, die het Request ten fine van overbrenging der meergemelde Requesten en Adresfen aan gedagte Collegie heeft , geprelènteerd, ter hand te il ellen, tot der Once teekenaareti naricht. En zal mede Extract dezes worden overhandigt aan de Heeren Gecommitteerden voornoemd, om te dienen tot derzelver Commisfie en Inftructie. Aldus gerefolveert op 't Landfchapshuis den 24 September 1783. {jwas getekend) Voor Oostergoo. C. van Scheltinga, T. Haitsma. Voor Westergoo. R. van Burmania, J. M. van Beyma thé Kingma. Voor de Zeevenwouden. E. A. v. Idema, F. de Wendt. v Voor de Steeden. J. Andeles, Joachim van Fliet. Zo  jaarboeken; oetoier, 1783. i?75 Zo in deze Stad , als te Doe um zyn Leeudoor de Burgers en Ingezetenen \ erzoek war. fchriften aan de Regeering gedaan, ten einde fEN» den verzoekers 'werde toegedaan om zig in den wapenhandel te oeffenen, en de daartoe gemaakte Reglementen door het gezag der Regeeringe mogten bekragtigd worden. De Bende Vrywilligers , in deze Hoofdftad opgerigt, heeft van de Heeren Staaten dezer Provincie, uit de publieke Magazynen, 400 ftuks Wapenen gekreegen , om 'er ten minden geduurende een half jaar, gebruik van te maaken, en tot dat zy zig, op eigen kosten, dezelven kan aanfehaffen. Ook heeft men dezelve een publieke plaats aangewezen tot het verrigten van deszelfs wapenoeffening, en de krygsbezetting heeft reeds bevel ontvangen, om aan hetzelve alle krygsëer te bewyzen. Wy hebben hier voren gezien , dat de Staten van Holland en Westfriesland den 7 Augustus belloten hadden de Reeders en belanghebbende van het genomen fchip St. George fchadeloos te ftellen uit 's Lands Kasfe: Zie hier voren bl. 1387. Dog gansch anders dagten de Staten van Friesland, zo als folykt uit dit ExtraEl uit het Refolutie • Boek der Edele M ogende Heeren Staten van Friesland. Poor de Heeren van Hun Ed. Mog Gecommitteerden ter Generaliteit overgenoomen , en ter  I77Ö- NlfiÜWE NEDERLANDSCHE. j eeu. ter deliberatie gezonden zynde eene Refolutie,by wak- de Heereu Staaten van Holland en Welt-Vriesland den," genoomen , den 7 deezer maand en den 12 daar aan volgende ter Vergaderinge van Hun HoogMoBelJ. van genden ingebragt , omtrent een Rapport den 29 Fr'esl. April 1782, uitgebragt. op déti Requede der meenopens de Reeders en Geintreifeerdens in 't Schip St. Geket Schip orge en deszelfs Ladingen, mitsgaders Boekhouders St.Geor- van het zelve, verzoekende vergoeding van ichaae\ den door 't neemen en opbrengen van dat Schip " door de Engelfche teLivorno, of fchadeloosfteiling daar omtrent; houdende voorfeide Refolutie, dat de zaak ter Generaliteit daar heen. zoude worden gedirigeert , dat aan de Supplianten, alleen uit ap.nmerkinge der omdandigheden , en zonder dat het zelve in eenige confequentie zoude» mogen worden getrokken, toe foulaas in hunne geleedene fchaden , weègens het neemen en opbrengen van gemelde Schip, voor zoo verre het Hollands ihtreft betrof , uit het Fonds van 't verhoogde Last-en Veilgeld, eene fomme van Tagtig Duizend Guldens mogte worden verftrekt, is goedgevonden en verdaan gemelde Heeren Gecommitteerde te geladen , het voorfchreeven verzoek. Om der confequentie wille te declineeren, en zal tot dat einde, extract deezes aan dezelve worden toegezonden. Aldus gerefolveert, op'tLandfchaps.Huis den 28 Augustus 1783. - (onder ftond) Accordeert met voorfz. Boek in ketö* nisfe van my ( was getekent) A. J. V. SMIN1 A, Ook  JAARBOEKEN, Otïober, 1783. 1777 Ook is nog op dezen buitengewoonen Lekc* ^Landdag, door Heeren Gecommitteerden tor EN» gegeven een Raport van derzelver raadplegingen, behelzende een Reglement van ruim 5oArtykels: dog alvorens de Staten daar op verkozen te befluiten, hebben Hun Ed. Mog. goedgevonden, den Heer Rengers Liviut Andringa de Kempenaar , Grietman over Lemllerland, benevens den Raad ordinaris, in den Hove van Friesland, Jr. Jan Poppe Andrece van Haren te benoemen, ten einde zig naar 's Hage te begeven, om Z. Doorl. Hoogheids Advys en aanmerkingen te hooren_, en met Hoogstdenzelven dien aangaande in gefprek te treden. Dog Zyne Doorl. Hoogheid heeft aan deze Heeren geantwoord, liever zyne gedagten over dit ltuk, in gefchrifte aan de Staten te willen mededeelen. Het is bekend, dat de Heer F. A. van der Kemp, eene volledige verzameling van ftukken (*), raakende het Regtsgebied over het Krygsvolk hier te Lande , zedert-den tyd van Maximitiaan tot nu toe , heeft in het iigt gegeven. Die fchryver heeft by eenen brief , gedagtekend uit Leyden den 13 July 1783 aan de Staten dezer Provincie te kennen gegeven : „Dat, gelyk hy de eer gehad hadt de vier eerfte deelen van deszelfs Ma9, gazyn van Stukken, tot de Militaire Ju- ., ris- C) Magazyn van plukken tot de Militaire 'Jttri:dlÜtie 1/etrekkelyA. Dddddd  r/78 NIEUWE NEDERLANDSCHE Lgeu- » risdiétie betrekkelyk, aan Hun Ed. Mog, wan- toe te zenden, nu ook wederom de vry»e>ï. „ heid nam, daar dezelve door Hun Edele „ Mog. goedgunstig waren aangenomen, om „ de vier laatfte deelen mede aan Hun Ed. „ Mog. aan te bieden", waarop de Advyfen der Kwartieren dus waren: „ Oostergoo. Zonder refcriptie te plaatzeij „ by de voorgaande Hukken. „ FFestergoo. Hier op te refcribeeren als „ voorheen, blykbaar uit de Kwartiers Ad* 4, vyfen, op het 4de poindt, van den extraor5> dinaris Landsdag, van den 28 April dezes v jaars, gevallen. ,, d. p. ut Oostergoo. . „ Zeevenzvouden ut ïFestergoo en Steeden, d. p. ut Oostergoo. „ Steeden. Dit te behandelen als op het 3, 4de Poinct van den extraordinaris Lands3, dag van den 28 April dezes jaars. d. p. ut Oostergoo, Uit deze bovenftaande Advyfen blykt dan, dat Hun Ed Ed. Mog. niet goedgevonden hebben, op den ontvangst van deze laatfte vier deelen, door den Commis van Staat, eenen brief aan den Heer van der Kemp af te zenden, en dus in dit geval niet te handelen, als, met de 4 eerfte deelen; de reden waarom het nu anders gefchied, wordt aldus opgegeven, dat in den brief van gemelden Heer eene periode voorkomt, welke, offchoon Hun Ed. Mog. dezelve niet willen ontkennen, nogthans van die natuur is, dat Llun Ed.Mog. die voor als nog niet kunnen erkennen. Doe-  JAARBOEKEN, ölhber, 1783. £?79 Dockum. Wy hebben hier voren gefproken van het Doetoetreden der Stad Leeuwarden tot de nadere Kcr4 Conventie of 't Verdrag der verbondene Steden, omtrend de begeving der Ambulatoire amten, op het Kwartier der Steden vallende. Zie hier voren bl. 1622-162^. Wy zyn nu in itaat om den brief der Regeerders van Leeuwarden zei ven mede te deelen, aldus luidende 1 EDELE ACHTBAARE HEEREN ! Op onze Ordinaris Vergaderinge, den 5 deezer " gehouden, nader gedelibereerd hebbende over? den inhoud der Conventie; aan ons door UEd. Achtb. geproponeerd, en door UEd. Achtb. reeds den 27 Juny tot Dockum geperfecleerd, hebben wy goedgevonden tot dezelve mede te accedeeren, en gemeend daarvan by deezen aan UEd. Achtb. kennisfe te moeten geeven. Waar mede, naar UEd. Achtbaare in Gods Heilige hoede te hebben aanbevolen j, verblyven". EDELE ACHTBAARE HEEREN! ÜEd. Achtb. goede Vrienden, &s Magiftraat en Vroedfchap der Stad Leeuwarden (was getekent) J. S I C C A M A. Ter Ordonnantie van dezelve (getekent) Leeuwarden den % F. v. SLOTERDTK* 0 Sept. 1783. Dddddd 2 OFER*  *78o NIEÜWÈ NEDERLANDSCHE OVERTSSEL; Deventer. Deven- t-Tet moet ten uiter^e verwonderlyk voorter. Al komen, dat in een Gewest, welke reeds zedert de afzweering van Philip, als laatfte Heer, nu reeds twee eeuwen geftaan heeft, alwaar zederd dien tyd de Edelen en de drie Hoofdlieden, zo op buitengewoone als gewoone tyden, jaarlyks zyn vergaderd geweest, en de opperfte Magt van den Lande hebben uitgemaakt, en als zodanige het Land beftierd, wetten gemaakt, lasten geboden en' alle andere deelen van de hopgfte Magt geduurende twee honderd jaaren hebben geoeffend; dat egter in zodanig Gewest nu nog twyffel en onzekerheid is, op welke wyze de Hemmen in de Staatsvergaderingen moeten opgenomen worden en gelden- Want hier toe behoort het gefehil, over het welk thands in deze Provincie hevig getwist wordt, en 't welk, zo niet fpoedig vereffend worde , gefchapen Raat, om de oeffening van de Oppermagt, op te fchorten, en dus als 't ware eene t'tilitand van bloed en leven in het Staatslichaam van dit Gewest te veroorzaken. Het gefehil komt kortélvk hier op t'huis. Daar de Ridderfchap en de drie Hoofd/leden 's Lands Staten uitmaken, en in geval van verfchillende gevoelens hy meerderheid van ftemmen moetez beflisfen; of , gelyk die meerderheid aan de zv'de der Ridderfchap gevonden wordt,, zodra eene der drie Hoofd/leden zig by deRid~. der*-  JAARBOEKEN, Oclêkr, 1783; 1781 'derfchap voegt; of zo ook\ zodra één der Rid- Dfven* d:rs zig by de Steden voegt, die meerderheid^^* aan de zyde der Steden plaats heeft; dan wel; of, om die meerderheid, en dat overwigt aan de Steden toe te kennen, vereischt worde, dat 'ten minften een derde deel der Ridders zig by de Steden voege ? Het laatfte beweert de Ridderfchap , terwyl. de Steden het eerlte vasthouden. Voor de Ridderfchap zoude wel in den eerften opflag fchynen te pleiten, dat gelyk de Ridderfchap de meerderheid niet verkrygt, door de ftem vaneenen enkelen afgezondenen uit eene der Steden; maar alleen 4oör de inlLmming van eene geheele Stad, en dus een geheel derde gedeelte van het ander Lid, het welk de Oppermagt helpt uitmaken , zo ook de Steden zig geene meerderheid zouden kunnen toeëigenen, dan door de inftemming van een geheel derde gedeelte van het ander Lid, welke de hoogfte magt helpt uitmaken , dat is een derde gedeelte der Ridderfchap. Dog hier tegen kart worden aangemerkt, 1, dat de Afgezondenen der Steden, niet hoofd voor hoofd, maar ftedelyk9 ftemmen, en dus drie ftemmen uitmaken , zodat de Ridderfchap önmogelyk eenige ftem, dart alleen die vart eene ganfche Stad kan winnen, terwyl de Ridders iedeï hoofd voor hoofd ftemmen , en.dus ieder Ridder zig by het gevoelen der Steden kan voegen, en dus aan dezelven eene overwigt geven. Maar 2. het geen vooral dient aangemerkt te worden , dusdanige redeneeringen zyn wel in ftaat, om eenigzints te toonen, hoe de Dddddd g ot-  37S2 NIEUWE NEDERLANDSCHE Deven- otde van Hemmen ; indien dezelve nfif ter. eerst aangelegd zoude worden , diende te worden , ingerigt ; maar geenzints , hoe die , (het geen alleen de vraag is) van ouds, is ingerigt geweest, en wat dus overeenkomstig die oude inrigting en grondwetten van Regeering in deze Provincie nu nog moet plaats hebben. Wy zullen het voorgevallene dieswegens en vooral de egte Hukken mededeelen, waar uit dan een iegelyk, die kunde genoeg van de gronden van Staatsrecht meent te bezitten, naar zyn goedvinden kan oordeelen en bellisfen. De Ridderfchap deedt nopens dit ontftaan gefehil den 3 April 1783 ter Staten vergade. ring deze verklaring: T"\e Heeren van de Ridderfchap tot hun innig -L-' leedweezen bevindende, dat de drie Steden van Deventer, Campen en Zwolle, zig niet alleen meerder autoriteit en gezag aanmaatigen, als aan haar volgens de Conftitutie dèr provinciale Regee. ïinge toekomt, maar dat zy ook daar en boven de regten en privilegiën van de Ridderfchap door allerlei middelen en wegen, ja tegens de gewoone ordre van Regeeringe, met de daad tragten te verkorten, en de Ridderfchap willekeurig daar van te ontzetten, zo als, omtrent de behandehnge der zaaken in het Huk der affchaffioge van de Drostendinften gebleeken is , oordeelen het hunne indispenfable pligt te zyn, om ter behoudinge hunner aangebooren regten en privilegiën, en om dezelve aan de posteriteit ongefchonden- over te laaten ,zodaanige gepaste middelen by de hand te neemen, ab zy ter bereikinge van dat hun oogmerk nodig agten. Dat zy Heeren egter uit liefde voor het welweezen der Provincie, toe confervatie van rust en ee- ni-  JAARBOEKEN, öétober, 17&3. i7?3 nigheid in dezelve en ten einde de Provinciale Financien niet in een totaal verval en confulie komen te raaken, alle mogelyke toegevendheid eninfchikkelykheid zullen gebruiken, eu decclatantfte bly* ken geven , dat zy geen willekeurig eigen belang zoeken, of iets nieuws tragten te verkrygen, maar alleen te behouden, dat geen het welk Hun door aangebooren regt en gewettigde Prcvilegien toekomt •, gelyk zy Heeren van de Ridderfchap mede, om, zo veel maar eenigzints moogelyk is, te eviteeren al het geen aankidinge tot meerdere verweideringe zoude kunnen geeven , in deezen zullen pasfeeren , en dus voor als nog daar laater alle differente verfchiilen, welke zederd de grond. vestinge van de Republicq van tyd tot tyd tusfchei Ridderfchap. en Steden hebben gefubfifteert et als nog ongedecideert zyn gebleeven , en zit. dus alleen zullen bcpaalen tot de zederd eenigei tyd door de Heeren van de Steden gemoveerd< questie, omtrend de ordre van overfiemmirge ii de Vergadering van Ridderfchap eb Steden. Dat de leden der Ridderfchap , derhalven tci voorfz* einde aan de Heeren van de Steden, h dezen komen voor te Baan, om het voorgemeldi point van verfchil voor altoos uit te maaken, ena te doen en zulks in dezer voegen, dat daar toe eei Commisfie van eenige Heeren, uit Ridderfchap e: Steden worde benoemd , om te dienen van Confi deratien en Advis, op wat wyze dit verfchil bin nen den tyd van zes maanden in der minne za kunnen worden geterroineerd, en dat ingevalle zo danige minnelyk vergelyk zal komen te ontdaan het voorfchr. different als dan ingevolge het ge prsefcribeerdeby de et rite art. van de üniezal woi den gedecideerd, ende ten einde uebragt. Dat de Heeren van de Ridderfchap op deez hunne propofitie een Cathagoris antwoord van d Heeren van de drie Steden ltaande deeze Landda: zullen inwagten, met veiklaaringe, dat in cas vai onverhoopte verweigeringe , om het voorfchr Dddddd 4 ver De vetst- ■ TER. T Verklap, der Ridderfchapnopens de iVyie vah overftetrh miiigi l l l I 1 r r ' t 1 l r 3 l  t?SA NIEUW NEDERLANDSCHE Deventer. Werhlar. der Rid derfchap nopens de wyze van everftemming. verfchil door deeze voorgeflaagene of andere rrtlri-i nclyke of regterlyke weegen te termineeren , dg Ridderfchap het. zelve niet anders dan voor een volftrekte regtsverweigeringe der Steden zal en rnoeS houden , en zig als dnn ter verkryging van Rechc in deze aan het Bondgenootfchap zai adresfeeren, raet ook wydere bygevoegde verklaringe , dat hoe zeer de Heeren van de Ridderfchap by accept fcatie deezer propofitie anders bereid en vaardig zyn, om hunne Confenten tot den opheve der middelen en lasten deezer Provincie voor deezen loopenden jaare daadlyk uit te brengen, zy egter in c is de Heeren van de Steden voormelte Hunne voorflagkoomen te verweigeren,inmiddels Hunr De Confenten in alle' de Provinciale lasten en middelen furcheeren ; zo als zy dezelve in dat geval furcheeren by deezen; zullende dan over; laaten ter verantwoording der Heeren van de Steden alle de onheilen en ruincufe gevolgen, wélke hier uit voor deeze Provincie zullen komen te ontftaau én aan het oordeel van de geheele onpartydige wareld , wie daar toe occafie gegeven heeft." De drie Hoofdlieden beantwoordden dè Ridderfchap den 30 April daar aan volgende by eene verklaring aldus: "l"Yï Heeren Gecommitteerden uit de drie Steden Deventer, Catnpen en Zwolle vinden zich, door de Heeren hunne refpective Committenten gelast, óp de propofitie door de meerderheid van de Ridderfchap, op den 3 dezer maand tér Vergadering gedaan, voor antwoord uit te brengen» Dat de drie Steden met de uiterfte bevreemding fen Ontroering, uit de voorfchreven propofitie, hebben bevonden , dat welgemelde meerderheid der Heeren van de Ridderfchap, onder eene fchynbaare moderatie en toegevenheid, in de daad met harde en weinig naar Vredelievendheid fmakende bewoordingen , de Steden infimuleeren, als of dé*  JAARBOEKEN, OOober, 1733. lïfiy dezelven , zo wel nu als in vorige tydcnj daar op waren uit geweest, om zich zeiven een onbehoorlyk en willekeurig gezag, in de Provinciale Regeering aan te matigen en de Rechten en Privilegiën van de Ridderfchap te verkorten^ Dat het ondertusfehen wel in dezen overtollig en ook te omflagtig, is, doch egter aan iemand, die van het voorgevallene in deze Provincie, van de vroegfte dagen der Republiek af en wel byzonder van de dirFerenten van tyd tot tyd tusfchen dé li delen en Steden plaats gehad hebbende , behoor, lyk onderrigt was, niet zeer moeilyk vallen zoude , boven het bereik van regenfpraak , aan tc toonen, dat de Steden, wel verre van zig op eerie rigoureufe en ftandvastke verkleefdheid aan hari wettige fustenues te kunnen beroemen, zich eerder zouden mogen beklagen, dat zy, door hare voormalige toegevenheid, de Heeren van de Ridderfchap van zodanige voordeden hebben laater jöaisféeren , welke niet ligtlyk als nog aan de zeiven zouden worden vergund, indien de Coa ftitutie van deze Provincie ten huidigen dag< nieuweling zoude moeten worden tot Hand ge bragt, of ten meesten nutte van den Lande ej ter bevordering van egaliteit in de regeering ge reformeerd. Dat de Steden het geenzins kunnen aanmerkei als voordfpruitende uit liefde tot Confervatie vaji rust, vreede en eenigheid, wanneer de meerder heid van de Heeren van de Ridderfchap verkla ren voor als nog te zullen daar laaren alle d differente verfchillen, welk , fedeit de grond vesting van de Republiek, van tyd tot tvd tus fchen Ridderfchap en Steden hebben gefubfilteerd nadien zy deze geclaufuleerde daarlating niet ar ders hebben kunnen befchouwen, dan als een directe ïntimatie van by bekwaame gelegenhede alle de oude verfchillen wederom op nieuws t ■willen verlevendigen , en dus de ordè van d Provinciale Regeeringe, zo als dezelve thans g< ves DEVEïi- TEti Ant. der Sleden opvoor gem, verklar. der Ridderfchap. t l l * e B e  #86 NIEÜWE NEDERLANDSCHE Deventer. Antw. der Steden op voor gem, verklar, der Ridderfchap. i 1 j I i c ï i F vestigd is, op losfe fchroeven te ftellen; dödft dat zy zich echter zullen onthouden hier omtrent eenige verdere refleftien te maken, uit confideratie dat alle discusfien van dien aart weinig kunnen (trekken om den weliland en bloei van's Lands! Ingezetenen te bevorderen, het welk als het hoofdoogmerk van alle discusfien tusfchen Leden van Re geeringe behoorde aangezien te worden j en ia geenen deele uit eenigen ichroom, dat zy, by herfcnouwe van alle van ouds aan haar toegekende en zoonbetwistbaare aan haarcompeteerende Rechten en Privilegiën, iets in het minfte van dezelven behoeven te verliezen. Dat zy derhalven, met ter zyde ftelling vafi alles, dat in dezen niet regtftreeks ter zake doet4 ter beantwoording Van de Propofitie der meerderheid van de Heeren uit de Ridderfchaps rakende het poincf van overftemmiug, maar kortlyk zullen verklaren, dat zy het als een hoofdpoinct in de regeeringsorde van deze Provincie aanzien, dat de overftemming ter Staatsvergadering dan plaats rieefc, wanneer de drie Steden, met een klein getal van Edelen', en ook zelfs met eenen Edelman * dezelfde ftem uitbrengen. Dat zy het voorfchre.ven aanmerken als zodanig n de Conftitutie van deze Provincie geradiceert te ?yn, dat de Leden van de Regeeringen der Stelen, als ten duurften verpligt om derzelver rechen allen tyden op het kragtigfte te maintineeren » üch niet kunnen bevoegd rekenen t om daar van ets af te geven, en dat zy derhalven in dezen liet vermogen te befluiten , om eenige Acle te liegen , waar door het zoude kunnen fchynen, Is of men het recht, waar van in dezen gehaneld word, aan eenige twyffeling wilde onderhevig naken. Dat zy niet dan met veel verwondering hebben ezien, dat de meerderheid van de Heeren van de Jdderfchap thans heeft kunnen goedvinden dit oinél als onzeker en als eene gefchikte materie van on-*  JAARBOEKEN, Oclobsr, 1783. -787 onderhandeling of decifie aan te merken, daar zy Deven* Heeren of derzelver Pradecesfeuren de fuilenue ter. der Steden in dezen, te voren {leeds, het zy ftifzwygende hetzy uitdruklyk, hebben geayoueerd, Antw. daar zy Heeren, om nu tot geene vroegere ge-derSte* heurtenisfen op te klimmen, toen de Heer Prins den op Erf ftad houder, op fundament van de Staatswyze voor gem. verklaring op den 4 April 1507 gedaan , in den verklar. jaare 1772, ter gelegenheid van admisfïe van denneel acj:omodement, zoo als dezelve al mede hier nevens ga^t. Deze Propofitie nu is, na eene korte deliberatie, direè door de Ridderfchap geamplefteerd, zoo als dit daags daar na ook doer de Steden Campen en Zwol is gefchied , doch de Stad Deventer heeft zulks geweigerd , en in tegendeel, hoewel zy , twee dagen te voren, met de twee andere Steden , onzen voorflag , by Refolutia van den 3 dezer maand gedaan, op zulk eene gedecideerde wyze, finaal had afgeflagen, als nu kunnen goedvinden ten Advys ter Staatsvergadering in te brengen, hoofdzaaklyk met gezeide Onzen voorflag overéénkomenden, terwyl zy zich da.ir by het minnelyk vergelyk of Rechterlyke decifie niet fchenen te willen onttrekken. Offchoon dat advys dan ook door ons in zoo verre wierd geamplieerd, hebben wy nogtans, wat mondelyke inftantien en perfuafien ook daar toe door ons gedaan zyn, niet kunnen effcélueren, dat er eene Commisfie, uit het midden der Vergaderinge van Ridderfchap en Steden, tot een te tenteren minnelyk vergelyk, wierd gedecsrneert, waar door al mede alle hoop, dac ' deze  JAARBOEKEN, O&thri 1-S3. deze zaak ee»s fioaal zoude worde getermineert, Is benomen en afgefuedeb. Het is nu wel waar, Hoog Mogende Heeren 1 dat wy, uit hoofde van de gedane verzekering der .Steden, Campen èn Zwol, het wel zoo vcrreheb-, ben gebragt, dat 'er tot den 1 Oktober aanftaande , 'geen gebruik van de gezeide Suftenue kan óf mag ( gemaakt worden; doch hierdoor worden wy tef fens zoo veel te meer genooddrongen,om óns dien-; aangaande zonder tyd verzuim aan Uwe Hoog! Mogende te adresferen, met zeer inffantelyk verzoek, dat het Hoogstdezelve moge behagen zich' deze zaak te willen aantrekken, ten einde dezelve door Uw Hoog Mogende by wegen van interceslïe, induÜie, of p'erfuafie in der minne mó^te worden vergeleken , of by onftcntenisfe van dien door Hoogstdezelve daar ?n gedecideertj waar aan wy 'ons by dezen zyn fubmitterende. Wy zouden te kort doen aan Uw Hoog Mogende verligte kennis en doorzigt in zaken van Staat en Regeringe, wanneer wy een oogenblik kwamen te twyffelen, dat Hoogsdezelve niet zouden penetreren, hoe deze zaak nu totdat meerite gekomen zyn° de, daar uit de fchroomlykue onheile voor de Provincie te dugten zyn, en dus de noodzaaklykheid ten hoogften vordert, dat ten allereerften middelen en remedien tot eene fpoedige en finale afdoening van het voornoemde verfchil worden aangewend en in het werk gefteld, terwyl toch de dèli. beraden met geen de minfte hoop van fucces kunnen worden gehouden , zoo lang 'er geen vasten voet op de mannier van ftemmen en concludeexen ter Staatsvergaderinge is bepaald, en ook daarenboven , het geen wy ten hoogften apprehenhenderen, en waar aan niet zonder fchrik kunnen denken, te vreezen is, dat wanneer de Steden haar gedreigde voornemen trachten ter uitvoer, te brengen, en ons dus doende komen te noodzaken om dusdanige demarchers kra^tdaaig Eeeeee te Deven* TER. Klagten Ier Ridïerfch.mn H. H. Mog, vegens mm. yefchïh r  i792 NIEUWE NEDERLANDSCHE DEVENTER. Klagtei der Rid der fchaj aan H. H Mog wegens voorn, gefehil. te fkeer te 'gaan, daar uit niet anders dan allerlei confufien en fcheuringen in de regeringe, toe groote minachtinge van de Staten dezer Provincie in i het gemeen en van de Leden van dien in het byzonder, moeten profluëeren» welke een irreparabel ver> val en discrediet in de Financien der Provincie, en wenzenlyke fchada aan de goede Ingezetenen der. zelve zullen komen te weeg te brengen: om welke te prievenieren wy vastelyk vertrouwen, dat Uw Hoog Mogende in conformité der gronden vande Unie het hunne wel zullen willen contribueren. Wy hebben , tot acceleratie van zaken van dit ons aan Uw Hoog Mogende gedane Adres, gelyktydig kennis gegeven aan de Heeren Staten der refpecfive Provinciën, en vleyen ons hier op met een gun (lig antwoord van uw Hoog Mog. te mogen worden vereerd. Waar mede enz. ( onderftond ) Uwer Hoog Mog. Dienstwillige goede Vrienden De Ridderfchap der Provincie Overysfel. (gepar.) J. A. S LO ET. Ter Ordonnantie van dezelve (was getekent) Zwol den a£> April i783. P. PUTMAN. Dog het zy door de menigvuldigheid der bezigheden in 'titaatsbeftier, het zy door andere oorzaken , deze brief bleef onbeantwoord liggen. Waarop de Ridderfchap den 19  JAARBOEKEN, Oöober, 1783. 1793 19 September 1783 wederom de pen opvattende , aan de Algerneene Staten op nieuws dezen naderen brief toezondt: HOOG MOGENDE HEEREN l "Wfv hebben d'eer gehad by Misfive van den atf April laatstleden, ter kennisfe van Uw Hoog Mogenden te brengen de gemoveerde qua:ftie door de lüteden Deventer, Cainpen en Zwol, over bet" PoinÉfc van Overftemminge en 'cformeeren der Con-. clufie ter Staats ■ Vergaderinge dezer Provincie , 1 met zeer ernftig en inftantelyk verzoek, dat het aan hoogstdezelven mogte behagen, om deze zaak 1 eonform de Unie, tot voorkominge van alle ruine, gevolgen, zoo daar ui» voor de Provincie te cugten ftaan, zich hoe eerder hoe liever te willen aantrekken, ten einde dezelve door de intercesfie en bemiddeling van Uw Hoog Mogenden in der minne mogten worden vergeleken, of by ontftentenis van dien fdoor Hoogstdezelven daar in gedecideert, waar aan Wy Ons waren fubmitteerende. Wy hadden ook te gelykertyd de eer aan Uwe Hoog. Mog. te communiceeren, dat Wy , uk hoofde van de gedane verzekering der Steden van Campen en Zwoll, het wel zoo verre hadden gebragt, dat 'er tot den 1 Oétober aanllaande geen gebruik van de voorfchreven fuftenue zoude kunnen of mogen gemaakt worden. Doch konde ook teffens niet voorby aan Uw Hoog Mogenden voor te houden , en onder het oog te brengen, dat wanneer de voorfz. tyd, zonder een door Uw Hoog Mogenden gedaan tentamen tot een minnelyk vergelyk, of voorgeflagen plan eener te doene decifie, vrugteloos zoude komen te verloopen, de zaaken als dan zoodanig geIchapen waren , dat daar uit niet dan de allerfchroomlykite onheilen voor de Provincie te wasten ftonden. Eeeeeo a De Deven- TkBL. Nan:r« hief déf Riddsrrch. aan H.H. Mog ivc* 'ens 't \efchil net de Steden*  Ledü- WAU* DEN. Nadere brie f der Ridderfik. aau H H. Mog.wegens 't gefehil wet de Steden. im NIEUWE NEDERLANDSCHE De tyd nu inmiddels zo. verre verftreken zynde'i en het fatale tydftip als nu voor de deur Haat, zonder dat Wy tot hier toe met eenig antwoord zvn verwaardigd, aangaande Uw Hoog Mogenden welmeeninge omtrent ons gedaane adres: uitgezonden dat de Heeren Staten der Provincie van Gelderland, aan welke Wy, zoo als ook aan de overige Bondgenooten, van dat Ons adres by miMive hadden kennis gegeven, aan ons datelyk op den 2 Mey laatstleden , met byvoeging eener Extradt■ Refolutie, hebben gelieven te refenbeeren, dat hunre Gecommitteerden ter Generaliteit hadden geauthorifeerd, om onder medewerkinge der andere Bondgenooten alle hunne goede Officien, ter minnelyke ontruiming van het ontftaane different door de meest daar toe gefchikfte wegen en middelen , aan te wenden , en dat vervolgens, de Heeren Staten der Provincie van Utrecht aan Ons by Misfive van den 13 Mey laatstleden, voor antwoord hebben laaten toekomen, dat hun niets aangenamer zoude zyn , dan dat de ontftaane discrepances tusfchen de Leden dezer Provinciale Vergdderinge weg genomen , en de eendragt en vriendelyke Correspondentie tusfchen dezelve herfteld mogten worden , waar toe zo veel in hun vermogen zoude gevonden worden, altyd gaarne hunne goede Officien wilden aanwenden , gelyfe Wy ook voorts zyn geïnformeerd, dat de Hoeren Staten der Provincie van Friesland by Refolutie van den 16 Mey laatstleden , welke op de 19 daaraanvolgende ter Vergadering van Uw Hoog Mogende is ingebragt , hunne Gecommitteerden ter Generaliteit hebben geauthorifeerd om bet ter Vergadering van Uw Hoog Mogenden daar heenen te dirigeeren, dat de errefene djfferenten, in der minne uit den weg geruimt, of zo zulks onverhooptelyk niet mogte kunnen gefchied- n, dat dezelve alsdan door de middelen by de Unie van Utrecht beraamd , en die daar toe de gefchiktfte zullen werden geoordeeld, mogen werden gecermtDeert. Zo  JAARBOEKEN, O'Mer, 1783. 170? Zo vinden wy ons dan in deze toedragt van paken, volgens eed en pligr, genecesfiteerd, om diesaangaande nadere inftantien te doen , en Uwe Hoog Mogenden nogmaals te verzoeken, van doch in eene ferieufe overweging te nemen de droevige en ruineufe gevolgen, welke uit de ze errezene verfchillen, in geval Uw Hoog ivlo genden zich dezelven hoe eerder zo beter komen' aan te trekken , voor deze Provincie zullen komen te refulteeren. Want het Reces van de ordinaris Landsdag de zer Provincie, zo in het midden der maand Oclo; ber aanftaande , zal gehouden worden, vasc naderende , is niet anders te verwagten , dan dat de Heeren van de Steden hunne gedreigde fcutenuen omtrent het poincf. van Overuemmiag zullen ter uitvoer te ftellen ; en ons dusdoende noodzaaken, om tot handhavingensbehoudenis onzer Rechten zodanige onderneming met kragt te keer te gaan, waar uit met gegronde reden te vrezen is, dat de zaïken alsdan tot de, uitterfte verwydering zullen uitbarften , en niet anders ten gevolgen kunnen hebben, daD dat de Politie, -tefpect, rust en welvaart der Provincie getroubleert, het Einantiewezen in verwarring en verval gebrast, en dit Landfchap buiten ttaac gebragt word, om aan de verpligting in het Bondgenootfchap te kunnen voldoeu. • Wy betuigen, Hoog Mogende Heeren , dat daar aan niet! zonder ontroering kunnen denken ,• en moeten ook van Hoogstdezelven billyk verwagten, dat wanneer het gewigt dezer zaak met de gevolgen van dien nader komen te pondereeren, of zullen, naar Hare Hooge Wysheid en gewooce voorzorg voor den welftand der geünieerde Landen, niet langer aarzelen, maar ten eerften zodanige mefures beramen, cac die te dtigtene onheilen riog by tyds worden afgekeerd : protesteerende Wy ondertusfehen by tiezen ten kragtigften van pnfchuldig te willen zyn aan. alle de inconvenienEeeeee 3 t?Q Deven- f£R. Nadere brief der Ridderf'ch. aan H. H. Mog.wegem V gefehil met de Steden.  Dkven "i ER. Nadert h ief dei Ridderfch aan H. H. Mog ive gem 't gefehil met de Steden. i79<$ NIEUWE NEDERLANDSCHE ten en nadeelige gevolgen, dewelke door een lange trainisfement zullen worden veroorzaakt. Wy vermeenen volkomen bevoegd te zyn, om, op eene door Uwe Hoog Mogenden te doene voorflagtoteen minnelyke afuoeninge, of anderzints, te erhoudene decifie te mo^en infieeren , terwyl dezer zyds raifonnabele en billyke vcorflagen toe eere minnelyke of Rigterlyke decifie door deHee. ren van de Steden afgellagen en verworpen zynde , de Gcddelyke zo wel als de Waereldlyke Rechten en Wetten dicleeren, dat 'er een rechter of fcheidsman zyn moet, die de ontftaane verfchillen beflisfen , en hebben dus in dezen geene convenabeler of gepaster weg weten in te liaan, dan het door de gezament'yke Bondgenooten by de Unie van Utrecht geconvenieerde en gearrefteerde te reclameeren. Wyders oordeelen wy ook teffens allefints berechtigd te zyn, om op dat verzoek in voege voormeld met des te meerder Dadruk te mogen aandringen, uit hoofde, dat de gefchiedenisfen van ons Vaderland, gelyk mede de Notulen, Registers en Refolutien van Uwe Hoog Mogenden veele differente gevallen opleveren , dat Hoogstdezelve dusdaane errezene verfchillen in andere Provinciën door hunne mediatie, intercesfie of decifie hebben bemiddeld, gedecideert en afgedaan. Ja wy hebben ook, het geen vooral van aandrang en Applicatie is, in opzigte van het door ons aan Uw Hoog Mogenden gemaakte adres gevolgd de Cynofuur, welke door ons voormaals , in Conformité van de gronden der Unie, is geobferveerd, ter occafie van die in het begin der laatst afgeloopene Eeuw tusfchen ons en de gemelde drie Steden errezene verfchillen, onder andere de Souverainiteit dezer Provincie concerneerende, en waar op de uitfpraak van Uw Hoog Mogenden van den 3 July 1623 is gevolgd , als waar by dezelve door Uw Hoog Mogenden niet alleen geapprobeerd. maar ook voor het vervolg, in cas er weder  JAARBOEKEN, Ofober, 1783. 179? der nieuwe differenten mogten ontftaan, tot een rigtfnoer voorgelehreven is: terwyl Uw Ho>g Mogenden , Da vooral by gemelde uitfpraak te hebben verklaard en verdaan, dat d£ Souveremiteit of het Recht, het welk de Heer van den Lande heeft toegekomen, voor -Jen Oorlog, mitsgaders het Recht van de Geestelykheid zo binnen als buiten de Steden, vervallen is ;>an de zamentlyke Stenden van Overysfel, onverfcheiden, en overdeeld over de geheele Landfchap , gelyk het deD Heer van den LaDde en Geestelykheid voormaals zo binnen de Steden als ten platten Lande hebben gebruikt: daar op post «//«laten volgen; da wat de verdere differentiale Poindten aangaat, die van de Ridderfchap en de Steden vermaand worden, hun daar over te verdekken, of dat dezelve op verzoek NB NB. van het een of ander L^d mede by de hand genomen en na behooren afgedaan zul. len worden; en dat zo verre ter caufe van gemelde uitfpraak eenige duisterheid of twyffelagtigheid mogten komen te ontftaan, Uw Hoog Mogenden zich daar van de uitlegging en interpretatie refetveeren. Wy kunnen almede voor Uw Hoog Mogender heilig en plegtig betuigen, dat wy met deze onze genooddrongen adresfen niet anders buteeren, dar om onze aangebörene Regten en gewettigde Privi legien , door gepaste en gefchikte middelen, t< maintineeren , ende ter bereikinge van dien alle gedreigde en gevreesde troubles en fcheurïnget foigneufelyk tragten te éviteeren. En het is dan om voorfchreven redenen en mo tiven , dat wy niet alleen van Uwe Hoog Mogen den verwagten, maar ook met gegrond regt vas telyk vertrouwen, dat Uwe Hoog Mogenden nim mer zullen gedogen, dat eene der Bondgenooten of van hunne Souvereine Leden van Staat onvei , hoort verdrukt, en in zyne Privilegiën via fafl verkort worden, en dus wel zodane falutaire mk kn zonder verder tydverzuim in het werk ftellen Eeeeee 4 di DevëjïrEii. Naders brief der Ridderfch. aan H ff. Mog.wegens 'i gefehil met de Steden. t l > i it  *7!)3 NIEUWE NEDERLANDSCHE Deven TEU. Nader, brief de; Ridderfch. aar B< H. Mog.we geus V gefehil met de Steden'. I ■\ I « \ ,dat de meergemelde errezene verfchillen, a Tarnt» able vereffent, of by decifie getermineert worden: gelyk mede dat Uwe Hoog Mogenden door. '. het appliceeren van fpoedige remedien, wel hoe. - eerder zo beter die voorziem'nge zullen doen, dat inmiddels en voor en. al eer deze verfchillen, hee ■ zy in der minne, het zy by decifie en uitfpraak, zuilen wezen afgedaan , noch door gemelde Steden nuch door or*s van Wederzydfche iustenuen zal mogen'werden gebruik gemaakt, ten einde dus doende de Provincie in dien tusfchen tyd bewaard blyve voor alle de gevreesde fchadelyke gevolgen, welke wy de eer hebben gehad Uw Hoog Mogen-; den hier voren aftemalen. In welke hoop en verwagting Hoog Mogende Heeren &c. De Ridderfchap der Provincie vaa Overjsfel. (geparaphetrt) J. A. S L O E T. Ter Ordonnantie van dezelvcn, (was getekend') Peventer den 19 Sept» 1783. ' P. P U T M A N. Tot nog toe hebben de drie Steden van Dverysfel geenen _ftap by de Bondgenoten redaan. Dog is in 't ligt verfcheenen eene verhandeling over het recht van overftemning ter Staatsvergadering der Provincie )verysfel, door den Secretaris der ftad Deenter, den Heere Mr. GerhardDumbar opefteld, en'uitgegeven volgens befluiten van de/' .  JAARBOEKEN, Q8obert 1783. W de d ie Steden Deventer, Kampen en Zwob. Je, dog van de twee laatfte fpe'ciaal met de-1 7,t by voeging , dat zulks alleen zoude ge~ fchieden, om te flrekken tot informatie van het onpartydig publiek, en zonder daar door. ie willen fchynen over het geconftateerde regt der Steden met de Heeren van de Ridderfchap. in eenig debat te treden , veel min zig daar. door aan de decifie van iemand te willen fubtjüiteérin. Den 21 February 1783 , zynde de dag , voor Petri, dat is voor den gewoonen dag, pp welke de Stadsregeering jaarlyks gekozen wordt; heeft de Burgery zig tot de Gezworene Gemeente vervoegd , en by een verzoekfehrift verzogt, dathetongelyk, 'twelk in de jaren 1775 en 177(5 den Burgemeesteren D. J. van Doorninck, en G. D. Jordens was aangedaan, door dat Z. Doorl. Hoogheid aan eenen ieder van hen eenen anderen. Burgemeester uit eene andere ftraat, te weten C. IV. Sloet, en S. de Schepper boven het hoofd hadt gezet , te verbeceren en te herftellen; en de genoemde Heeren van Doorninck en Jordens in hun ouden VVyk of Straat, dat is rang te herftellen. De Gemeente heeft dit verzoek bdlyk geagt, en overeenkomftig het zelve de keure gemaakt, zonder eenige recommandatie ofaanpryzinge in aanmerking te nemen. Ook hadden reeds de Heeren A. J. van Suchtelen, en Dr. J. D. Hagedoorn 3 die van Zyne Doorlugtige Hoogheid tot Ge:neenslieden waren gerecommandeerd3 of aanEeeeee 5 ge- Deven- EER. /  i8oo NIEUWE NEDERLANDSCHE DeveN'geprezen , voor deze aanpryzing bedankt, ter. en zig daar van verfchoond. De gemaakte keur dan van twee Burgemeesteren en vier Gemeensmannen is aan Z. Doorl. Hoogheidt ter goedkeuringe gezonden. Eene geruimen tyd verliep , zonder dat het antwoord en goedkeuring van Zyne Doorlugtige Hoogheid in kwam. Dit baarde eenige vrees, dat de keure mogelyk niet tot genoegen van Z. Hoogheid mogt zyn, en Hoogstdezelve zomtyds goedvinden, daar in verandering te maken, het welk men egter oordeelde aan Zyne Hoogheid in deze overgezondenekeur, uit hoofde van de authentique interpretatie van het Reglement van regeeri g van Koning Willem 1675, niet toe te komen, alzo eerlyke keurbare perfonen, zonder partyzugt of cabale tot de Regeering gekozen waren. Eindelyk kwam den 15 Maart het antwoord van Z. Hoogheid met de keure te rug, uit welke bleek, dat de Prins twee veranderingen gemaakt hadt, namenlyk, vooreerst; door de twee Burgemeesteren, Sloet en de Schepper, die te voren door Zyne Hoogheid boven hunnen rang geplaatst, dog by de Keure weder in hunnen regten rang gebragt waren , op nieuws in dien vorigen rang te rxerftellen , terwyl egter de twee andere Burgemeesteren zonder recommandatie benoemd, goedgekeurd zyn. Ten anderen, door twee der verkozene Gemeensmannen, de Heeren , Bezier en Budde , af te keuren , en twee anderen , de Heeren J. D. Hagedoorn, en dt. H. van Suchtelen, in de plaats  JAARBOEKEN, OBober, 1783 1801 plaats te ftellen. De twee overige Heeren, Deveminsgelyks zonder recommandatie benoemd,tbr, heeft de Erfftadhouder goedgekeurd. Zodra deze verandering van den Prins in de overgezondene keure rugtbaar wierdt, mishaagde zulks ten hoogden. De Magiftraat den 16 Maart 1783 des morgens vergaderd zynde , verfcheenen aldaar de Heeren A. J. van Sucbtelen en Dr. J. D. Hagedoorn, welke ieder eene fchriftelyke verklaring inleverden, waar by zy van hunne benoeming tot Gemeenslieden afftand deeden. De verklaring van den Heer van Sucbtelen luidde aldus: Schriftelyk Declaratoir van A. J. van Sucbtelen aan de Gecommit~ teerden uit de Burgery. v>' "r"\e Burgerye dezer Stad uit gerugten «> JL/ zynde geinformeerd geworden, dat „ by de op gisteren ingekomen approbatie „ der Electie twee der nieuws gekoren Le„ den waren gedisapprobeerd, en nogthans „ gaarn gezien had, dat de Keur van nieuwe „ Gemeenslieden voor ditmaal ware geaggre„ eert geworden, zo heeft de Commisfie uit „ de gemelde Burgerye zig huiden morgen « geaddresfeert aan den Ondergefchreeven; „ als in plaats van een dier gedisapprobeerde „ Leden door den Heere Erf - Stadhouder „ aangefteld, met verzoek, om hier voor te „ willen bedanken; aan welke inftantien de „ Ondergefchreven, tot voorkoming van alle „ ongenoegen, wel heeft willen defereeren, „dien  1802 nieuwe nederlandsche £)kveN'j, dien ten gevolge daar van refigneerende ?Eft« „ by dezen. „ Wordende de Heere eerfte prefideërehde „ Burgemeester zeer eerbiedig verzogt hier „ van aan Scheepenen en'Raad kennis te ge» h ven. „ Deventer den 17 Maart 1778. (was getekend ) Air. Joan van Sucbtelen; De verklaring van Dr. J. D. Hagedoom was aldus ingericht: Schriftelyk Declaratoir van. Dr. J. D. Hagedoom aan de Gecommitteerdens uit de. Burgery. „ T ^\e Burgerye dezer Stad uit gerugten „ ,JL-/ zynde geinformeerd, dat by de op ,, gisteren ingekomen approbatie der Keur twee der nieuws gekooren Gemeenslieden „ waren gedisapprobeerd, en dit nogthans ,, gaarn gezien hadt, dat voormelde Keur , ware geaggreëerd geworden; zo heeft de „ Commisfie uit gemelde Burgery zig huiden morgen aan de ondergefchreven geaddres„ feerd, als in plaats van een dier gedisap„ probeerde Gemeenslieden gefteld zynde „ door den Erf-Stadhouder, met verzoek om „ hier voor te willen bedanken ; aan welk verzoek by dezen voldoet, voor bovenge- ' „mei-  JAARBOEKEN, 'OB'ober, 1783. lóbj |, melde in plaatsftelling mits dezéii bedart- Dè^ëns ;, kende. TER' Wordende de Heer oudfte prefideerende „ Burgemeester zeer eerbiedig verzogt hier j, van aan Scheepenen en Raad kennis te „ geven. „ Actum Deventer den 17 Maart 1783." (was get.) jf. D. Hagedoom: De Magiftraat des namiddags ten drie uure $ daar gewoonte , de Gezworen Gemeente $ hierop zaam geroepen hebbende; waren deze beide Collegien naauwlyks vergaderd op het Raadhuis , of aldaar verfcheenen ook, onmiddelyk, de twaalf Gecommitteerden uit de Burgery; doende verzoeken aan de Gezworen Gemeente, om in derzelver Vergadering, tot het doen van een voorftel, toegelaten te worden. Dit verzoek door die Heeren dadelyk toegeftaan, en de gemelde Gecommitteerden in een byzonder. vertrek getreden zynde , wierden de laatften , door twee uit de eerften, plegtiglyk opgehaald, en op het zogenaamde Wand, de gewoone plaats der keuré, ter vergaderinge ingeleid. Hier wierden zy verzogt binnen in den ring te treeden , rondom welken , als naar gebruik , de zestien Zendtbooden (*) iftonden, we- (.*) Zendcbtdcn, hier dus genoemd, zynde twee jongde Leeden ui: ieder der 8 Straaten , waarin de  1804 NIEUWE NEDERLANDSCHE Deven- wederom omringd van de overige Gemeenster. lieden; wanneer één. der Gecommitteerden een korte, doch zaaklyke, Memorie aan de gezamenlyke Heeren voorlas. Dit gefchrift behelsde een vertoog van het geen der Burgerye , met betrekking tot de teruggekomen Keur, was ter ooren gekomen; eene herinnering van het mannelyk befluit, door de Gezworen Gemeente , op het verzoek der Burgerye, over de belrelling der Regeering, genomen enz. Zie hier het zeiven woordelyk: WehEdele Achtbaare Heeren, Myne Heeren van de Gezwooren Gemeente der Stad Deventer» T)e hier tegenwoordige Gecommitteerden uit de ^ gezameutlyke Burgery, geïnformeerd zynde van Zyner Doorluchtige Hoogheids relcriptieover de Keur door UwEd. Achtb. op laatstleden Pe»ri uitgebragt en dezelve bevonden hebbende niet ten eenmaal te convenieeren met het verzoek door voorfchreven Burgery aan U WEd. Achtb. ter re- g^eJan-gume,lde Keure Sed"n. h^ben geoordeeld, z,ch, by hunne Committenten niet te kunnen verantwoorden, indien zy in gebreke bleeven, wegens dit gebeurde aan UWE. Achtbaare met alle eerbied te herinneren de cordaate Refolutie hun, over de beide objecten van hun ververieend °pzlchte van de be^og der Kegeering, Zy Gezwooren Gemeente afzonderlyk verdeeld is , en waarvan de Polftraat ahyd, als oudfle en veOrzittenoe, de dienst waarneemt.  JAARBOEKEN, OflMar, 1783. 1805 Zy neemen derhalven da vryheid van aan UWE. Achtb. te kenflen te geven, dat de Perfoonen van Mr. Joan Derk Hagedoom en Abraham van Sucbtelen, uit overtuiging van de gegrondheid en onvervreemdbaarheid der voorrechten en Privilegiën dezer Stad en van de wettigheid der door UWel£d. Achtb. gedaane keur, de recommandatie en aanltelling tot Leden der Gezworen Gemeente, waar mede Zyne Doorl. Hoogheid goedgevonden had, hen te begunstigen, af te zien , in dier voegen, dat door U Wel Ed, Achtb. de vacature in de beide Straaten, waarin Zy zouden hebben moeten ingelyfd worden, met de Perfuonen van Hendrik Budde en Mr. Augustyn Gerard Be/ter kan worden gecompleteerd. Ook twyfelen Zy niet, of U Wel-Ed. Achtb. zullen de beide Heeren Mr. Sibrand de Schepperen Mr. Coenraad Willem Sloet, met alle minzaamheid weeten te perfuadeeren , dat dezelve door overgang tot andere Straaten aan de Heeren Mr. Gerard David Jordens en Mr. Damiaan Joan van Doorninck wederom - uilen defereeren den rang, in welken Zy door U Wel-Ed. Achtb. geremplaceerd, en van welken Zy thans by refcriptie Zyner Doorl. Hoogheid zoude hebben moeten verfteken zyn geworden. En verzoeken de Gecommitteerdens der Burgerye van deze, indien mogelyke verrigtingen een gunftig antwoord te mogen erlangen, om hetzelve aan hunne Committenten te kunnen mede deelen. ( Was getekend door Gecommitteerdens uit de Burgery) H. Alferink, H. Hoekers, P. Rempelaar, . J. C. Fritfer. J. Brinkhuis, % van Calker, G. Bannier, H. Busfemaaker, L. Z , A. Eibers, J. v. Fcenhuyfin. E. Wymwrden en H. Brilman. De- Deven- TEii. Memorie 'ier Burlery aan de Gemeentewegens de veranderingvanZ.H. 'n de Keure.  TElU ièo5 N4EUWÉ NEDERLANDSCHE Dezè Memorie aart deri oudften dei? Gjè'3 meenslieden uit de Polftraat overhandigd zynde, wierdt door denzelven geantwoord, dat de Gezworene Gemeente terftond over den inhoud zoude raadplegen, en verzogt, dat de Gecommitteerden zolang geliefden af te treden, wordende daarop wederom tot aan de trappen afgeleid. Wanneer vervolgens de Magiftraat des namiddags aan de Zendebodens der Gezworene Gemeente zo den brief van Zyne Hoogheid , als de twee gemelde verklaringen van de Heeren van Sucbtelen en Hagedoom hadden medegedeeld, hebben deze Zendebodens aan de Magiftraat dit voorftel gedaan, welk terftond door Scheepenen en Raad is ingewilligd geworden. Declaratie van de. Zendeboden der Gezworen' Gemeente by het lezen der Brief van Z. Hoogheid. $, T""\e Zendeboden vinden haar door haa~ „ JL^ re Committenten expresfelyk ge„ last, CJ Wel-Ed. Hoog Achtb. te verzoe„ ken, geen de minfte aanftel noch tot het „ na dé Kerk gaan van de Heeren (*), noch » tot (*) Eert oud gebruik, 't geen plaats heeft op den dag der approbatie, wanneer de Heeren Burgemeesteren gewoon zyn plechtig en corps naar de Kerk te gaan. oin den Hemel voor het weUyn van Stad en Land te bidden.  JAARBOEKEN, Oilobtr ,1783. 1807 tot het in den eed neemen van dezelve, „ noch ook tot een of ander anders hoe ook „ genaamd te willen maaken, voor en aleer „ zy Zendeboden van de dispofitie van Zyn „ Hoogheid over de gedaane Keur aan de j, Gezw. Gemeente kennis zullen hebben ge>t geven, dezelve daar over zal hebben ge» >, delibereerd en het refultaat van haare deliberatie aan Scheepenen en Raad zal hebben doen bekend maaken. De Gezw. Ge,, meente vind haar des te meer genecesliteerd dit verzoek te moeten doen, om dat a, eene commisfie uit de Burgery by haar Au,, dientie heeft doen vragen, en zy dezelve „ overzulks eerst hooren moet, voor en al,5 eer met betrekking op Zyn Hoogheids dispofitie over de gedaane keur , haar in 't „ minfte of geringde te kunnen of willen ex„ pliceeren. „ Scheepenen en Raad accordeeren het „ gedaane verzoek van de Vrienden „ van de Gezw. Gemeente, en zul„ Jen zo lang vergaderd blyven." De Zendeboden hier op wederom naar de vergadering der Gemeente gegaan zynde, kwamen vervolgens wederom ter Vergaderinge van den Magiftraat, en deeden de nav volgende boodfchap. „ | "\e Gezworene Gemeente van de „ Burgery dezer Stad het fchriftelvk Ffffff „ vér- Deven- I ER.  i8oS NIEUWE NEDERLANDSCHE Deventer. „ verzoek (*) ontfangen hebbende, het geeri „ zy ten fine van leefcure en examinatie by 5) dezen aan Haar Wel-Ed: Hoog Achtb. ;i overgeeft, met beding egter dat dien na „ weder aan haar zal moeten geëxtradeerd „ worden, vind haar genoodzaakt voor en ,, al eer ergens verder toe te konnen komen s „ van den Heer Kameraar de Schepper en de „ Burgemeester Sloet cathegorisch , duide„ lyk en rondborstig Antwoord af te vragen., „ of zy al ofte niet konnen en willen vol„ doen aan het verzoek, door onze braave „ Burgery daar by ten hunnen opzigte ge„ daan, ten einde dit voorgegaan zynde in „ den haren nader te kunnen delibeeren en ,> overleggen, wat haar vervolgens te doen „ zal Haan." Daar de twee Heeren van Suchulen en Hagedoom tot Gemeenslieden door den ErfItadhouder verkoren , van die benoeming, zo als wy zagen, by fchriftelyke verklaringen afftand gedaan hadden, even gelyk voor eenige weken van de recommandatien van Z. Hoogheid zig hadden verfchoond , belloot de Gezworene Gemeente eenpariglyk de twee eerfte verkorene perfonen Besier en Budde , die de Prins hadt afgekeurd, óp nieuws tot haare medeleden te verkiezen, gelyk ook gefchiédde. Maar nu moesten nog de twee, boven hunnen rang geftelde Burgemeesters , overreed worden, ook hier va» afftand te doen. Dit ging vry gemakkelyk by den Burgemeester Be Schepper; doch-de Bur. (*) Hetzelfde 't geen hier voren is medegedeeld.  JAARBOEKEN, Otlebir, 1783. i8o9 Burgemeester Sloet meende niet in het zelfde geval te zyn, met den Heere de Schepper, en begeerde zekere fchikkingen , die tusfchen hem en den anderen Heer., welken de Gemeente verlangde in zynen rang gefield te zien, ten overftaan van die Straat, waar onder hy als oudile behoorde, konden gemaakt worden, en zulks wel op goedvinden en goedkeuringe van Z. D. Hoogheid. Do-ode Gemeenslieden van die zelfde Straat wefgerden, zig in eenige fchikkingen met den Heere Sloet in te laten. Zie hier de verklaringen der Heeren De Schepper en Sloet. Declaratie der Heeren Schepper . . en Sloét. " T^°?r de Heeren van de Magiftraat «> JL^ daartoe verzogt zynde, heeft de Heer „ Kameraar^ Schepper verklaard, dat het hem tot confervatie van rust en eenigheid S' aangenaam zoude zyn, indien hy metvoor„ kennis van Zyne Doorluchtige Hoogheid « mogte geplaatst worden in de Overftraat „ Op verzoek als vooren heeft de Heer „ Burgemeesters/onverklaard, dat hy ook „ tot confervatie van rust ëri eenigheid de„ clareert, dat het hem aangenaam zou zyn ,, daar over , ten overftaan van de Leden r van de Norenbergftraat zodanige fchikkin„ gen te maaken , dat hem met den Heer j, Burgemeester van Doominch ren wederzy- den eenig genoegen worde gegeven, als „ bevindende zig in dezen niet in hetzelfde „ geval als de Heer Kameraar de Schepper Ffffffi %ti Deven' ter,  18io NIEUWE NEDERLANDSCHE DFiVEIs TER. • „ alles egter op goedvinden van den Heere „ Prinfe Erf - Stadhouder , willende zig in „ alle gevallen tot genoegen van de Gezw. sy Gemeente en van de Burgery gaarne fchikken , zo als Zyne Hoogheid zal komen „ goed te vinden. De Gezworene Gemeente befloot hier op, even gelyk deMagiftraat ook zulks goed vondt, den Heere Erfftadhouder nader te fchryven, en inmiddels de Magiftraat te verzoeken a om de gewoone plegtigheden by de jaarlykfche verandering der regeeringen het afleggen van den eed, zo lang op te fchorten , tot dat nader antwoord van Zyne Doorl. Hoogheid zou bekomen zyn. Zie ook hier dit verzoek en antwoord van den Magiftraat. Declaratie der Gezworen Gemeente over het furcheeren der gewoone plegtigheden by de approbatie , en antwoord van de Magiftraat, op dezelve. ■ "Xe Gezworen Gemeente verklaart by l, _L/ dezen te requireeren, dat de keur met „ de daarop ingekomene refcriptie van Zyne „ Hoogheid in ftaate zal worden geconti- nueerd ter tyd en wylen 3 dat zy daar over 3, nader aan den Heere Erf-Stadhouder zal ,, hebben gefchreven, en daar op behoorly3, ke refcriptie zal hebben ontvangen, zul- lende zy maken, dat haar brief zo fpoe- dig in gereedheid is, dat ze met de post „ van Woensdag aanftaande kan worden ver5, zonden; moetende zy hier alleenlyk nog  JAARBOEKEN, OStober» 1783. 1811 maar byvoegen , dat de Norenbergftraat „ met ronde woorden verklaard heeft, haar1 in geene fchikkinge met den Heere Sloet „ te zullen inlaaten , over de verkiezinge «, van den Heer van Doominck tot eerfte „ Scheepen by Haar. „ Scheepenen en Raad agreëeren de re„ quifitie door de Gezwooren Gemeen„ te gedaan, en zullen de keur in ftaa„ te houden, tot dat nader refcriptie „ van Zyne Doorl. Hoogheid zal zyn „ ingekomen, aan wien Scheepenen en Raad van het op heden gehandelde „ ter beantwoording van Hoogstdes„ zel'fs Misfive behoorlyke kennisfe 9? zullen laaten toekomen." Dit een en ander, zo als uit de medegedeelde ftukken gebleeken is, meest fchriftelyk verrigt zynde, vereischte veel tyd: dus was het ruim halfzeven uuren des avonds, wanneer de Gecommitteerde uit de Burgery wederom binnengeleid zynde, de Gezworene Gemeente aan dezelve voor antwoord het volgende befluit ter hand ftelde: Extract uit het gerefofveerde hy de Gezworene Gemeente der Stad Deventer op Maandag \ 7 Maart 1783- T\e Gfvwooren gemeente heeft aan de GecomJ-' micteerdens uit de Burgery., by dezen wel voor 'antwoord willen laaten toekomen, dat A. J. van Sucbtelen en J. D. Hagedoom. voor de eedaaFff fff 3 b ne Deven- er.  48i2 NIEUWE NEDERLANDSCHE Devkn- TER. Beft. der Gezw. Gemeen. ne aanftelling tot Gemeensluiden bedankt hebbende, zy datelyk haare gedaane Keure van E. Buddt en /I G. Bezier nog weder op nieuws heeft geinhereerd en bevestigd; dat zy vervolgens!door haarë Zendeboden van de Heereri en Kameiaar de Schepper en dé Burgemèefter Sloet catagorilch, duideiyk eri rondborftig antwoord hebben doen afvraagen, ofzy Heeren al of Tiet aan 't verzoek door de braave Burgerje dezer Stad ten hunne opzigte gedaan, konden en wilden defereeren? waarop zy in fcriptis ten antwoord gekreegen heeft , het geen hun Gecommitteerdens by dezen word voorgeleezen, en naderhand per Copia mede zal worden ter band, gefteld, moetende de Gezwooren Gemeente, tot elucidatie hier alleen nog maar by voegen, dat de Norenbergftraat verklaard heeft , zig in geene Ithikkinge met den Heer Burgemeefter^/ö^ deswegehs te kunnen' of willen inlaaten. Dat de Gezwooren Gemeente daar op al verder gerefolveerd heeft, de Heeren van de Magiftraat tedoendenuntjeeren, dat de Gezwooren Gemeente de Keur'en de daar op ingekomene üispoütie van Zyn Hoogb* begeerd te houden gefurcheerd, tot dat zy dezer «aken halven rit der aan den Heer Erf «Stadhouder zal hebben eefchreeven. Zullende zy niet nalaaten daar by alle mooglyke devoirén aan te wenden,' om -den Heer Erf - Stadhouder te perfuadeeren ,' ons Corps en de brave Burgerye dezer Stad het genoegen te geeven yan de Keur te approbeeren, zo als de Burgerye zeer gaarne goedgekeurd zag. • (onder ftond) Pro vero Extraftu. ( was getekenk) A. PERSOON. De Gecommitteerden uit de Burgery bedankten de Heeren van de* Gemeente voot der:  JAARBOEKEN, Ocïober, 1783. 1813 (derzelver trouwhartigen yver,en voldoening aan de verlangens der Burgerye. De toeloop yan nieuwsgierigen op en omtrend het Raadhuis, gedurende al die drukkte en verrigtingen.op dezen dag, was zeer groot. Onderwyl fchreven nog dien zelfden 17 Maart 1783 zo de Magiftraat, als'de Gezworene Gemeente aan Z. D. Hoogheid, gaven aan Hoogstdezelve kennis -van het verrigte , en verzogte,' dat' de Erfftadhouder thands onbezwaard mogte zyn, om de Keure, zo als die den 22 February ^gemaakt en aan Z. Hoogheid toegezonden was, te bekragtigen. Zie hier den Brief van de Magiftraat der §tad Deventer. D00RLUGT1GSTE HOOG-GEBOREN FURSl EN HEERE! T}e refcriptoire Mhfive.van Uwe Hooaheid gis-"-^teren morgen, volgeus oude gebruike in Vergaderinge geleezen, en publiek geworden zynde, hebben de Perfoonen van Abraham Joan van Sugtelen en Joon Derk Hagedoom , door uwe tioo°heid refpect.ive Hoogheid uit het hier by gevoegde onder de Letter C. zal gelieven te verueemen. De Zendeboden , vervolgens wederom by ons binnen gekomen zynde, hebben aan ons, namens de Gezwooren Gemeente, gedaan het voorftel, hier by gaande onder de Letter D. met overgaa>■ ve van het daar by gementioneerde Requeft, by Lecfure van hetwelk wy bevonden hebben daar in onder anderen te zyn vervat, dat d^- Requeftranten niet twyffelden, of de Gezwooren Gemeente zoude de Heeren S. de Schepper en C. W Sloett, met alle minzaamheid weeten te perfuadeeren, dat dezelve door overgang tot andere Straaten, aan de Heeren Burgemeefteren G. D. Jordens en D. J. van Doornik wederom zouden defereeren den rang, in welken zy door de Gezwooren Gemeente geremplaceerd, en van welken zy thans by Refcriptie van Uwe Hoogheid zouden^hebben moeten verfteeken zyn geworden. Na gehouden Deliberatie , hebben wy hier op wel gem. onze Mede - Raades Vrienden verzogt, zig hier omtrent wel te willen declareeren, 'en hebben dezelven daar op zodaanige Declaratie ter Vergaderinge gedaan, als woordelyk in het hier nevensgaande onder de Letter E. ftaan, vervat. Deze Declaratoiren communiceerden wy daar op aanftonds aan de Gezwooren Gemeente , en ontvingen vervolgens van dezelve eene requifitie die wy eindelyk wederom beantwoorden, zo als Uwe Hoogheid uit het mede bygaacde onder de Letter F. zal gelieven te zien. Het voorfchreevene kan dan dienen, om Uwe Hoogheid te informeeren , dat de Jaarlykfche Veranderingen van de Regeering al nog geen plaats heeft kunnen hebben , en dat wy dezelve hebben moeten furcheeren, tot dat wy nadere Refcriptie van  JAARBOEKEN, OSiober, 17^5. 181$ èlvan Uwe Hoogheid zullen hebben ontfangen, al- DeveN» | ken hier maar by voegende, ten aanzien van de ter. 11' tiemeentslieden, dat nadien de beide Perfoonen, . 1 welke het Uwe Hoogheid behaagd had in plaats Briefvan J van twee anderen, door de Gezwooren Gemeen de Ma1 te verkooren, te defpicieeren , daar voor bedankt giftraat ,1 hebben, wy verhoopen, dat Uwe Hoogheid thansaanden onbezwaard zal zyn, de twee gekooren , met Naa- Prinsno* me Hendrik Budde en Augujtinus Gerhard Befier ,pens de \ te approbeeren, en dus aan het Corps van de Ge- verande| mesnte deszelfs legale voltalligheid te doen gewor- ring der I den; dewyl wy geene zwarigheid maaken te decla- RegeeI: reeren, dat dezelve zyn geaccrediteerde en onbe- ring. I fprooken Burgeren van deeze Stad, en ons verzekerd houden, dat derzelver Keur, zo aan de Leeden van de Regeering , als aan het Lighaam dar Burgery ten hoogften aangenaam is; en ten aanzien van de Keur van Schepenen en Raaden, dat wy me Je ernftelyk wenfehen, dat uwe Hoogheid, op het daar omtrent verzogte door de Gezwooren Gemeente , ingevolge het algemeen verlangen van onze | goede Burgery, zodaanige gunuige Reflectie zal ge| lieven te neemen, als tot de zo gewenfehte eensge, zindheid onder de Leeden van de Regeering, en tot maintien van het vertrouwen en de eenigheid onder Stads Burgeren en Ingezetenen, het meèfl: ; zal kunnen contribueeren. Wy verzoeken eerbiedigft, dat Uwe Hoogheid ons hier op met eene favorable, en zo veel doen| lyk fpoedige Refcriptie zal gelieven te honoreeren, 1 en inmiddels Uwe doofheid in Gpds Heilige Protectie beveelende, verblyven wy enz. enz. De Brief van de Gezworene Gemeente was : aldus ingerigt: ■ Ffffff 5 DOOR-  »§ïö nieuwe nederlandsche Beven- DOORLUGTIGSTE HOOG-GEBOREN jiiR VORST en HEER! Zo dra de Miftive, door Uwe Hoogheid 6p det$ I5den van deze loopende maand Maart uit t an 'tw, toen by Hun nog' geheel en al onnekend en ook vanZ.Ü nog nooit te voreji bekend geweest, maar ruim Hoo«b. dertig jaaren na het emaneeren van 't Stadrecht, by - * ' het regeenn«is Reglement van den jaare i6?5 eerst geïntroduceerd en in de wereld gekomen. En voorts U Hoogheid in Godes dierbaarfte befcherming bev elende, verblyven wy DOORLUGTIGE HOOGGEBOREN VORST EN HEER! Uw Hoogheids ootmoedige Dienaren jbe Gezworene Gemeente der Stad Deventer. ( was getekend ) A. PERSOON. Dus liep deze zaak, die zo veel gerugts gemaakt, hadt, tot genoegen der Regeeringe, Gezworene Gemeente en Buigery af. Onderwyl hadden de Gecommitteerdens uit de Burgery al terftond geoordeeld, dat zy van het voorgevallene op den 17 Maart 1783 aan de Burgery te Zwolle moesten kennis geven,, gelyk gefchiedde den 2.1 Maart by dezen Brief, van de Gecommitteerden uit de Burgerye der Stad van Deventer, aan de Gecommitteerden, der Burgery van Zwolle. EDELE ERNTFESTE enz. Wy zouden reekenen, dat we fchynen zouden, de door U Wel Ed. ons zo vriendelyk aan. ge»  JAARBOEKEN, OBoier, 1783. 1833 gebodene onderlinge Correspondentie niet op den DevëNiegten prys te hellen, indien we nalieten U Wel ter* Ed. kennis te geven , van de merkwaardige gebeurtenisièn laatstleden Maandag den 17 dezer al- Kennis» hier voorgevallen, die wy vertrouwen ook van Ugeving "We* Ed, zullen worden aangemerkt, als zeer- ge- van H wigtig en van veel invloed op het welzyn van ons verrigte Gemeenebest. aan de Na da? we Sondag avond waren te weeten #e- Burgery komen, dat het Zyn Doorl. Hooeheid behaagdva« hadde, twee van de laatstgekozëne Gemeenslieden Zwolle, af te keuren, en aan hunne plaatze twee andere, ons voor het overige gantsch niet onaangenaame Burgeren , aan te, Hellen : als ook, de door de Burgerye by requefte verzogte herftelling der twee uithunuen rang verdrongene Heeren Scheepenen, (die de Gezworene Gemeente ook werkelyk in haare keur, tot groot genoegen der gantfche Burgerye, hadde uitgevoerd) niet te approbeeren, maar zodanig te ver.-.nderen, dat die beide Heeren zouden blyven, gelyk zy zints het jaar 1775 en 76. refpeftivelyk gezeeten hadden; hebben we, in onze daartoe op Maandag geboudene vergadering, goedgevonden, vier, uit onzen midden, tot die beide, door zyne Doorlugtige Hoogheid genomineerde Gemeensluiden te zenden, om Hun Ed, te vragen, of niet konden goedvinden, voor de aan Hun gedefereerde Ampten voor deze reis te bedanken. Onze Deputatie, aldaar dlervriendelykst ontvangen zynde, bragt ons het aangenaam berigt, dat de eene Heer, Mr. J. D. Hagedoom, in perioon, en de Vader van den anderen, te weeten , den Heer A. J, van Suchtelen, hadden gedeclareerd, van die nominatie af te zien, en daar van aan de üezworene Gemeente behoorlyke declaratie te zullen doen. Waarop wy verder hebben belloten, om dien agtermiddag alle met elkanderren, by de vergaderde Gezworene Gemeente Audiëntie te verzoeken, en die verkreegen hebbende, voor teleezen, en over te geeven, het hierbyle&- gende  1834 NIEUWE NEDERLANDSCHE Teven- 8ende zddres. Waar uit, gelyk uit de hier ookby-i Tek. ëaan-e Misfive van Hun Wel Ed. Agtb. aan zyne Doorl Hoogh , U Wel Ed. zullen kunnen zien den Kennis zake vken i;r>oud, van het verder verhandelde. geving Mdar wy kunnen niet nalaten ü Wel Ed. te bevan 't ri3<-en ■> dat wy by die gelegenheid tenStadhuize op verrigte ae allervriendeiykfte wy;e zyn ontvangen geworaan de den'hec weIke wy onzen Wel Ed. Hoog Agtb. MaBmgery ë'draat niet minder, als onzer WelEd. Aatb.Gevan zworene Gemeente, tot waare eere, en welverienZwolle. de lof' ^huldig meenen te zyn. Op het Raadhuis dan gekomen zynde, wierden wy in dat vertrek gebragt , waar gedurende de keur, die leden van de Gemeente, die uitgehoond zyn, zig onthouden. Van daar wierden wy uoor de Junioren (of gewone Sendeboden j der beide oudfte Straaten afgehaald, en na boven in de vergadering der Gezworene Gemeente ing leid. Het addres voorgelezen, en gefchreevin, en van ons allen ondertekend overgegeeven zyn Ie, wier 'en wy door die z"lfde Heeren wederom na het zelfde vertrek te rug geleid, alwaar ons Thee en Tabak wierd gepreienteerd, tot wy voor de tweede reize, opdezeifue manier na boven gehaald wierden, en aldaar het antwoord hunner Wel Ed Agto. mondelings ontvingen, met belofte dat het zelve ook aan ons gefchreven zoude worden uitgereikt, waar van hier ook eene Copye bylegt. Toen we van het Stadhuis weêr na die Kamer, alwaar wy eerst vergaderd w^ren, teruggingen, waren wel duizend menfchen aanfchouwers, maar alles was in eene volkomene ftilte, en niets het minfte , gebeurde dat naar onbetamelykheid zweemde. Aau de deure van het huis, de Halve Maan geniarnd , werden we do' r verfchejdene amzienelyke Burgeren ontvangen, en in de kam*r, waar wy eeu-t vergaderd waren, ingeleid. U Wel Ed. Vaderlandsliefde en Cordaatheid laat ons niet twyffelen , of 1 dit zal door U Wel Ed. worden goedgekeurd, en op de best mooglyke wyze aan de goede Burgery uwer Stad te weeten gedaan ;  W JAARBOEKEN, Cüober, 17S3. 1835 daan; gelyk wy zulks ook aan onze Medeburgeren DeveHzullenbekend maken, om dus in het verd r voort- ter. zetten dezer z?ak met gemecne goedkeuring te kunnen handelen, en des noods zynde eikanderen met raad en daad byipringen. Waar mede wy U Wel Ed in de veilige befeberming van den Almagtigen aanbevelende, altoos blyven enz. Deventer den 21 Maart j 7U3. VERANDERINGEN ONDER DEHOOGE EN LAGE AMTENAARS, ENZ. Nymegen. Zyne Hoogheid heeft op het Veraiï» einde van de maand September uit een overgezon- dering dene Naamlyst tot Raad dezer Stad verkoren Mr. A. onder A. Roukens in plaats van wylen den Heer Grevelaau de hoo« Dordrecht. Door Zyne Doorl. Hoogheid Ge en den Heer Prins Erfftadhouder zyn uit eene over- laage geleverde Naamlyst voor den tyd van twee jaa Auxv.ren, ingaande die Michaëlis, tot Scheepenen de- naarS'zer Stad verkooren de Heeren Mr. Arnoldus Adria- EMZ> nus van Tets, Vryheer van de beide Goudriaan.n en Languerak bezuiden de l ecq; Mr. Hendrik Onderwater, Anthony Stratenus, en Mr Johan van den Brandeler; en tot Scheepenen Commisfansien van de Gemeene Middelen de Heeren Stratenus en van den Brandeler. Als Scheepenen blyven nog voor een jaar de Heeren Mr, Pieter Hendrik van der Wall, Anthony Balthazar van den Brandeler, Anthony van der Stant heuvel, Mr. Adolj Her bert van der Mey van der Linden en Jan Hooft, enlaatstgemelde Heer meede als Scheepen -Commisfaris. De afgaande Hteren Scheepenen zyn Dr. Bartholomeus van Schellebeek, Mr. Jasper Perduyn, Anthony Balthazar Hoop en Mr. Abraham Pompe van Meerdervoort, en als Scheepenen - Commisfarisfen de Heeren van Schellebeek en Pompe. Den 27 Oftober overkedt alhier in den ouderdom van 43 jaaren en eenige maanden de Heer Mr. Pain-  Ü836 NIEUWE NEDERLANDSCHE Veran- Pompejus Heuft , ia den Oudraad en Secretartó dering deZtr scad' 01* DER L _ de hoo Delft. In de Vergadering van Höofdpartige en cipanten der Geoótroijeerde W. I. Maatfehappy IAge ter Kamer op de Maaze , is door dezelve toe Amte- Hoofdparticipants Bewindhebber, verkoren en aanNAars gebeld dert Heer Mr. Maximdiaan 's Gravenfande, ENZ. Veertig-Raad der ftad üelrt, en zulks in plaatze van wylen den Heer Coenraad Josfelet-, Oud-Bür- gemeester der Stad Dordrecht. 'sGravenhage. Alhier ;s in de maand October overleden de Heer Mr. Nikolaas Hendrik van Hoorn 3 eerfte voorzittende Raad en Stadhouder van deLeenen van den Raad van Braband en Lande van Overmaze. In wiens plaatfe door H. H. Mog. wederom is aangefteld tot eerfte voorzittende Raad en Stadhouder der Leenen van welgem. Rade de Heer Mr. Willem van Laar. Ter Vergadering van Hun Ed. Groot Mog. eri voor de Ed. Mog. Heeren Gecommitteerde Raaden, heeft de Heer Mr. Pieter Hendrik van de Wall, op verkiezinge van Zyne Doorl. Hoogheid door Hoóggem. Staten zynde aangefteld, inplaatfe van wylen den Heere Pompejus Onderwater, den eed afgelegd, als Raad en Rentmeester GeDeraal van Hun Ed. Grodt Mogende Domeinen van Zuid-Holland, als mede van de Stad en Lande van Heusden. Ook heeft de Heer Mr- Samuel Franciscus l'Honore' door Hun Ed^ Grooc Mog. aangefteld zynde tot AdjuncT: Commis Generaal van Hoogstderzelver Posteryen, in die hoedanigheid ter welgemelde Vergadering den eed gedaan. Terwyl de Heer Cornelis Willem le Jeune, thans Commis Generaal van H. Ed. Gr. Mogende Posteryen , door Hoogstdezelven is aangefteld tot Adjuncl Ontvanger van dezelve Posteryen, en dien. post met het afleggen van den gewoouen eed heeft aanvaard. Ley-  JAARBOEKEN, QSkUn 17S3. 1837 . Leydén. Den 11 Oetober ftierf alhier in den VeraNbuderdorn van ruim 58 Jaaren de Hoog E< rw Hoog dering Gel. Heer Hermannus Scholten, S. S. Theo!. Dr. onder & Profesfor aan 's Lands Univerfiteit, en bedie- de hoonaar van 't H. Euangelium in de Hervormde Ge- gè en meente, binnen deze Stad. hocjeèn' De Heeren Curateuren van 's Lands Univerfiteit lage en Burgemeesteren dezer Stad , hebben tot bui- Amtetengewbon Profesfor iVe :icir>ae & Chemioe aan,t,e- ka ars fteld de Heer Flóris Jacobus Foltelen, Stads Med. enz. Doclor te Utrecht. Amsteldui. De Heer Mr. Willem Cornelis Boey, heèft a!s Bewindhebber dei' W est-lndifche Maatfehappy ter Kamere alhier , wegens de Provincie Friesland zitting genomen. Den 26 OcT: >ber overieedt alhier in den ouderdom vap ru'm 76 jaaren, de Heer Willem van Loon Jaosz., Oud >chcepen en Oud Collunel der Eurgerye dezer Stad. Brielle. Uit eere overgeleverde Naamlyst zyn doorZyre Doorl. Hoo -h - Tot  ï83* NIEUWE NED. JAARB. OBoler 1783. VimAN Tot Raden in de Magiftraat, de Heeren Mr: nFRiNG Willem Hoyer en Mr. Roem Sandifort, Heere van «Nnra de oude en n«euwe Streuiten. ZZ " Ook is benoemd om fitting te hebben in het cf en Collegie van de Edele Mogende Heeren Gecon> ?\v mitteerdeRaden van de Heeren Staten van Holland Am ie en West-Friesland, de Heer Jan Preuyt, Heere kaars van den Oudenhoorn, yooi ten tyd van tweejaaenz ren» En in het Collegie ter Admiraliteit op de ' Maas, de Heer Augustinus van der O ap, voor eii tyd van drie jaaren, beide ingaande niet Maii7ü4. En eindelyk, is tot Theiaurier Ordinaris dezer Stad, voor den tyd van zes jaren aangebleven, de Heer Jan Hendrik Swalmius. LYST DER PRYZEN VAN VERSCHEIDE PRODUCTEN ONZES LANDS. Rotterdam den 20 Oélob. Rotterdam den 20 Ocïob. by de Z„ Zak by 't Laft Tarw Jarige , . I6èa 21 èg Fïaver Vrief. Brouw 16 a 17 c£ — — Nieuwe 22 a.25 6 —— dito Voer 15 a 16^ Rogge Jarige. nsaiaig Zdeuwenlnl. 132a 15^ —— Nieuwe 12-ja 13^8 Paerpebooinen. 20 a 22 <£ Koolzaat. Kieuw. 60 a 62 ö£ Erten. Grauwe 16 a 19 h Groene 17 a 20 % by den Steen. ■ Witte 13 a i5ig!vYAS Allerbeft 41 a 50 ft. Boohen 18 a 21 ft Best 36 a 41 ft. — Middelfoort 32 a 35 ft. by 't Laft. Gemeen 28 a 31 ft. Boekwyt op 154 fs a25 of «— Allergemeenst 24 a 27 ft. Gerst —- Winter 23 a24 "' ■■■ — Zomer ao a 22 e£ jl\  NIEUWE NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, November. MDC-CLXXXIII. GELDERLAND. Z u t p h e n. Wy hebben in onze Jaarboeken voor ét Zotafgelopene maand September bl. 1498- phen. ï5°3 verilag gegeven van eene briefwisfeïing tusfchen de Regeerders dezer Stad, en die van Woerden. -De Regeerders van Zutphen fchreeven nog den 4 Oetober aan de ïlegeering van Woerden .dezen brief: ERENTVESTE, EERZAME, WYZE, VOORZIENIGE EN ZEER DISCREs TE HEEREN! "W7"y hebben op zyn tyd ontvangen uw Erentv. Misfive van den to September laatstleden, in antwoord op onze brief letteren van den 29 Augustus daar te voren, en houdende dat U Erentv, den Courantier van Uw Erentv. Stad over de beHhhhhh wune  i§4o KIEÜWB NEDERLANDSCHE Zht- wuste brief hadden onderhouden , en naar den ■hen, R-hryver of toezender onderzoek gedaan, en ten antwoord bekomen , dat door, de menigvuldige Nadere brieven, welken hy dagelyks ontving , het b#m briefvan onmogelyk was den fchry ver zich te herinneren, Zutphen e"-te weten, of hy den brief noch hadde, dan aan niet, doch dat hy echter dacht, die noch wel te Woer- zullen vinden, en aannam deszelven, zo hem in den. handen mochte komen, aan Uw Erentv. overtegeven, wanneer Uw Erentv. pok niet nalaten zouden , daar van zonder tydverïiuim aan óns kennis te geven- Daar wy nu tot heden toe deswege geen het minüe nader bericht van Uw Erentv. ontvangen hebben, en ondertusfehen die Courantier kan goedvinden by continuatie allerlei naamloze Brie- 'j ven en Gefchriften, waar by zq wel de Leden, als Refolutien van ons Collegie onbefchaamdelyk getraduceerd worden, in deszelfs Courant te plaatzen, zo hebben wy niet kunnen üilzitten, om aan Uw Erentv. andermaal ons billyk ongenoegen pver de verregaande ftoutheid van denzelven qnder het oog te brengen, en nochmaals op het iu. j ftantelykst ons te voren gedaane verzoek by dezen te repeteren , kunnende geenzins twyffelrn, ef j Uw Erentv. zullen , volgens het gunt Cofegie'n i zich tot maintien van het gezag van derzelver Regenten en befiuiten wederzyds fchuldig zyn , de nodige middelen te werk Hellen, dat wanneer de gez. Courantier, de Schryver of zender van den j Jlrief, in onze eerfte Misfive vermeld, niet kan j aanwyzen, tegi ns dezelven zodanig in rekten werde ervaren, als de ordre eener goede Policie en Juftitie vereifchen zal. Wy zullen hieromtrent Uw Erentv. fatisfactoire ïeferiptie met verlangen té gemoet zien, en kunnen Uw Erentvcste verzekeren , van niet in gebreeken te zullen blyven , om by alle zich voordoende occafien , zulke en dergelyke gedienftigheden te reciproceerea , cn 'hier med« ein* \  i' )AA RBOEKEN, November, 17&3. ftjt eindigende, beveélen wy Uw Erentvs ia de be-. Zotteherminge Godes. PHEtf; Gefchreven te Zutphen den 4 Oetober 1783. Erentveste, Eerzame , Wyze, Voorzienige en zeer discrete Heeren. Uw Erenveste goede Vrienden. Burgemeesteren, Scheepenen en Ra» den der Stad Zutphen. Ter Ordonnantie van dezelven P. GUDEERLECH P LEG HER.,' Zie hier het antwoord op voorfz. brief. EDELE GROOT ACHTBARE HEEREN! (T)p zyn tyd is ons w£l geworden UEd. Groot, - Achtb. Misfive van den 4 Oetober 17U3, houdende infbntie, dat wy tegens de Courantier der Zuid-Hollandfche Courant, indien hy den Schryver of zender van de Misfive, in UEd. Groot Achtb. van den 29 Augustus laatstleden vermeld, niet kan aanwyzen , zodauig in rechten zouderi ageeren, als deordre eener goede Politie en Juftitie zoude vereifchen. Wy vinden ons verpligt daar op te refenbeeren, dat de Courantier daar op gedeclareerd heeft, dat hem de voorgemelde Misfive tot heden noch niet in handen is gekomen, ed dat hy daarenboven in bedenking heeft gegeven, bf niet zyne Correspondentie te niet zoude lopen, indien hy, wanneer eenige Leden van deze of geene Magiftraat, of anderen mochten denken beleHhhhhha «fififcf  rti* NIEUW NEDERLANDSCHE 7üT" óigd te zyn , door ons genoodzaakt wierd zyne phen brieven overtegeven, om de Schryvers van dezek ve bekend te maken, daar hy woond in een Land Antw. en Stad van goede Policie, en dus de ordinaire van weg van Juftitie voor een ieder open ftaat, die Woer- denken mogt beledigd te zyn. den aan Wy kunnen niet ontveinzen Edele Groot Acht* Deven- baare Heeren, dat deze aanmerking ons niet onter gefundeert is voorgekomen, en moeten daarenboven declareeren , dat wy, die gewoon zyn mee onze Burgeren altoos den zagtften weg inteflaan s van ons voor als noch niet kunnen verkrygen 9 den Courantier, die zekerlyk den voorgemelden Brief moet ontvangen hebben, dewyl hy die onmogelyk heeft kunnen fingeeren , wegens het plaatzen van dezelve, het geen ten hoogften niet meer dan eene onvoorzigtigheid genoemd kan worden , in regten te vervolgen. Wy oordeelen r dat zulks met de order eener goede Politie zoude ftryden, doch wy zullen niet nalaten hem in het vervolg de voorzigtigheid te recommandeerèn. Wy beveelen UEd. Groot Achtbare in de be° fcherminge Godes, en blyven EDELE GROOT ACHTBARE HEEREN! UWED. Groot Achtbare goede Vrienden. Burgemeesteren , Scheepenen en Vroedfchap der Stad Woerden. Ter Ordonnantie van dezelve Woerden den 20 O£toberi783. S W A V I N G. Een zeker voorftel van den Heer Raadsvriend van Heeckeren tot Zuideras, en het daas'  JAARBOEKEN, November, 1783. 11% ciaar op genomen befluit van de Magiftraat Zufblykt uk het volgend piien.: Extra&j uit het Memorie» - en Refolutienboek der Stad Zutphen. Jovis den 27 November 1783. T^oor den Heer Raadsvriend van Heeckeren tot Zuideras in den Raad voorgeleezen, en vervolgens ten fine van infertie in dezer Stads Memorien-en Refolutienboek overgegeven zynde do navolgende Propofitie. WEL EDELE GROOT ACHTBAARE HEEREN! \Zond ik my verpligt om op den 29 Auguftuslaatst- Voorftel v leden myn verwondering aan Uwe Edele Groot en bef. Achtb. te kennen te geven over zekere Brief, ge- nopens de dagtekend van Arnhem den 27 dier maand in de Z. H. Zuid - Hollandfche Courant van den 17 ervintelyk, Couranti en wel om redenen, by myne propofitie, welke ik by die gelegenheid de eer gehad heb ter tafel van Uw E. Groot Achtb. te doen met meerderen vervat. Zoo kan ik my tans wederom niet onthouden ., met dat zelfde onderwerp d'attentie van Uw Ed. Groot Achtb. voor een oogenblik beezig te houden, Uw Ed. Groot Achtb. gelieven zig dan te reme- . inoreeren, dat dezelve niet kunnende gedogen,dat eene Refolutie door dit Collegie met de beste oog° merken , en tot de heilzaamfte eindens genomen, op zodanig een malieieufe wyze, als indegemeh> de Courant gefchied is, getaxeert wierde, hebben foedgevonden , aan de Magiftraat van Woerden, innen welke Stad de voorfz. Courant gedrukt, word* by Misfive te verzoeken, dat de Drukker Hhhhhh3 nu  i344 NIEUWE NEDERLANDSCHE ZUT* Voor/lel en befluit nopem de Z. H. Courant. van dezelve ferieufelyk moge worden gelast ppgaS re te doen van den Schryver of toezender van opgemelde Brief, en by ontdekking van denzclven 9 by refcriptie daar van, aan uw Ed. Groot Achbt» kennis te geven ofte by faute van dien, hier on> trent van den Drukker, ofte Courantier de ver» eifchte fatisfactie te bezorgen. Het is aan Uw Wel Ed. Groot Achtb. insgelyks ongetwyfeld nog in. verfch geheugen , dat het daar op ingeloopen antwoord de dato den i© September in fubftantie behelsde, dat de Haar Edele Erentvefte den Courantier over de bewufte Brief hadden onderhouden, en na den Schryver, ofte toezender onderzoek gedaan, voortsten antwoord bekoomen, dat door door de menigvuldige Brieven, welke hy dagelyks ontving, 't hem onmogelyk was, den Schryver zig te herinneren, en te weten, of hy As Brief nog hadde, dan niet, dog dat hy echter dagt die nog we! te zullen vinden, en aannamove? te geven; wanneer Haar Ed. Ereatvefte ook meu nalaten zouden, om, zondertydverzuim daarvan aan U w Ed. Groot Achtb. kennis te geven. Dog een geruinien tyd verlopen zynde, zonder dat van die kennisgeving iets vernomen wierd; zöo hebben Uw Ed Groot Achtb. goedgevonden hunne gedane inftamïen by eene tweede Misfive van den 4 Oótober (783, nader aan te dringen. En uit de refciptie van den 14 dier Maaüd blykt het niet onduidelyk, dat ten minden de Couranfie'r' inmiddels van denkenswyze moet veranderd zyri. Immers volgens hec eerfte antwoord fcheen den Cour mtier geen zwaarigheid te maken , om 'de; meergemelde Brief, indiendiehem ter handen niogt komen overtegeveri. De Magiftraat van Woerden betoonde zig insge» lyks daar toe bereid,'geheel anders dan by de tweede refcriptie , volgens welke de Courantier wil beweeren, niet gehouden te Zyn, diergelvke Brieven over te geven, terwyl de gemelde Magiftraat zig ook nu vtn dit Syftema niet zeer aüeen houd; E'n  1 AA RBGEKEN, November, 17^3. 284? , En wel zonder dat Haar Ed. Efentvefte eenige de minlte attentie fchynen te hebben geflagen op 1 t tweede Lid vau 't door üw Ed. Groot Achtb. gedane verzoek, om namentlyk, by faute van dien van den Drukker of Courantier de vereiftefatisfac e ne te bezorgen. ?; Daar Haar Ed. Erentveffe zig alleen vergenoe- ; gen, om voor 't Slot 'er by te voegen, dat niet ( zullen nalaten hem, te weeten den Courantier, by vervolg de voorzigtigheid te recommanderen. Hoe zeer 't nu ook te verwagten geweeft was, dat zo een recommandatie in een Stad" van goede order, pohcie, en Juftitie, waarvan Haar Edele ürentvefte een weinig te voren gewagen 3 van een gewenlcht, en voldoend effecl: had moeten zyn, zoo vertrouw ik nogthans, dat 't aan geen van Uw Ed. Gr. Achtb. zal zyn geëchappeert, dat 't tegendeel heeft plaats gehad; ten bewyze hier voa zal ik my alleen gedraagen tot het verregaand, en eerloos lafterfchrift in de Zuid Hollandfche Courant van den 7 dezer, onder den titel van waarde Medeburgeren ervintelyk. En, uademaal uit deszelfs inhoud het mv zeer twyffelagtig voorkomt, of het haar Edele Erentv. ernftige meening wel is, om de lafterzugt van haar Courantier te beteugelen, zoo vinde ikmy genootzaakt, dit een en ander ter deliberatie van Uw Ed. Gr. Achtb. te brengen, en in bedenking te geven, of zulke en dergelyke licentieulè, en ongeoorloofde handelingen thans niet door andere bekwame weegen , en middelen zullen behooren te worden te keer gegaan, voorts geëffecfueert, dat van wegens het voorledene aan Uw Ed. Groot Achtb. een behoorlyke fatisfacfie kome te gefchieden. Ik vinde my tot deze Propofitie te meer gedrongen, ter Oorzaak het lafterlyke, dat in die Brief ten mynen opzigte onder de titulature van Burgemeester H tot Z voorkomt, «n waar by my word nagegeven, dat ik te UtHhhhhh 4 rechs ZüT* HEN. Voorftel n 'befluit opens de Id. 'oürUtti»  184G NIEUWE NEDERLANDSCHE 7ut- recnt °Pent'yk zoude gezegd hebben, „ 'er voor pheh. uic te komen, aan den Prins geraaden te hebben , dat 't noodzaakelvk was, dat 'er te Zutphen, BurVoorftelgerbloed geftort "wierd." enhefluit Doe zeer het ook anderzmts in geenen deelen nopens de^i^ oogmerk is, om Uw Ed. Gr.. Achtb. te ver2 H., moeijen, of my zelve te occuperen met disculpaConrant. "en omr-tent calomnies van dien aart, waar voor 'èen ieder dagelyks blood ftaat, en welkers boosaartige inzigten ten mynen opzigte ligtelyk na te gaan > en daar uit op te maken zal zyn, dat die Caiumniateurs door niet anders, dan door eigen belang, en zulke oogmerken, waar van eenieder weldenkende een afgryzing moet hebben, gedreven worden. Zoo is my evensvvel deze gelegenheid te gé» fchikt voorgekomen, om niet op dit poinct met een woord aan te roeren, dat ik my voor weinig weeken te Utrecht ten huize van den Graaf, eü Gravinne van Rechteren beviadende, aldaar met Haar Höog Gebs,, en den Heer Secretaris van den Heuvel een uur heb doorgebragt, wanneer de Converfatie viel op de difficulteit, welke 'er zig by de \ Burgery van Utrecht opgedaan had, om 't Regiment van Pain te laten intrekken, voor en al eer dat van Hardenbroek was uitgemareheert , dat 'er by die gelegenheid mede gelproken wierde , over 't vermeerderen van Guarnifoen binnen dezer Stad, en aan my toegevoegd, dat, zoo zulks gefchiede tegens de zin der Burgery , zulks wel een Bloedbad zoude kunnen veroorzaken; wanneer daar op door my is geantwoord, dat de zulke, diedaar oorzaak van waren , dit aan zig zelfs zouden te wyten hebben, of diergelyke woorden in fubftantie, gelyk zulks uit een Declaratoir van den Heer Secretaris van den Heuvel 't welk ik ter befchaming van de uitvinders , en verfpreiders van dezen verfoeijelyken lasfter , zoo die Las. teraars nog voor fchaamte mogten vatbaar zyn, de te  JAARBOEKEN, November ,ïjB3. 1847 vryheid neem hier by tevoegen ,■ zal kunnen blyken. Zot- phen. C was getekent) Voorftel (L. Si) J. van HEEKEREN.en befluit nopens de Declareer ik ondergetekende by deezen, dat my Z. h. éenigen tyd geleden des avonds ten huif'en en in ge- Courant* felfchap van den Hoog - Welgeboren Heere Grave van Rechteren , S. H. Welgeb. Vrouwe Getnalinne bevindende , aldaar een vifite gedaan, heeft de Hoog Wel Gebooren Heer Baron van Heeckeren, Heeren van Zuideras, wanneer onze Converfatie onder anderen rouleerde over de difficulteit, welke by de Burgery van Utrecht gerencontreerd wierdt, om het Regiment ofte wel een Bataillon van den Hr. Collonel te laaten intrekken, voor en aleer dat van Hardenbroek 'er uit gemarcheert was, dat by die gelegenheid door Z. H. Welgeb. mede van het vermeerderen van het Guarnifoen binnen Zutphen gefproken wordende, aan Z. H. Welgeb. gerepliceert is, dat uit het laten intrekken van meerder Guarnifoen tegen de zin der Burgeren aldaar wel eens een Bloedbad zoude kunnen voortvloeijen, wanneervoorn. Heer van Zuideras antwoordde, dat zy in zodanig geval het zich zei ven te wyten zouden hebben, ofte wel diergelyke woorden in fubftantie. Des t' oirebnde getekend binnen Utrecht den 14 November 17^3. ( was getekent) ff. H. v. d. HEUVEL, ' Hebben Haar Edele en Achtb. goedgevonden de verzogte infertie te accordeeren, en wyders verHaan, dat de Deliberatien over den inhoud by die fchriftelyk voorftel vervat, uit hoofde der abfentie van eeDjge Heeren Leden tot eene meer- deïe  ÉftfS NIEUWE NEDERL/iNDSCtiÉ 'ZuTi dere complete Vergïderioge zal worden üitse-! phen. fteld. C onderftcnd ) P/o wö Extraëtu: (was getekent) F. WE NT HOLT, Behalvcn de nog onbefliste zaak der Ge=' meenslieden, waar over reeds verfcheidene Hukken door ons zyn mede gedeeld, is thans nog eene andere hangende. Ter vervullinge eener opengevallene plaats van Gemeensmah 3 was op voordragt van zekeren Burgemeèster, door den Heere Prinfe Erfftadhouder aangeprezen zekeren bakker Friefekolk: deze bakker wierdt befchuldigd van verfcheiden haatelyke dingen gezegd te hebben van een Collegie, van het "welke hy nu tot Lid verkozen was. De Gemeente begreep, aan den éenén kant, dat iemand die ' zulke denkbeelden hadt, aan haare vergadering nog eer nog luister kon byzetten; doch oordeelde, aan den anderen kant, dat het onbillyk zou zyn op losfe gerugten van beledigende gezegdens iemand te weeren: waarom hetzelve belloot, nopens die gezegdens, de behoorlyke kondfehappen te ligten. Gemelde Bakker heeft hierop .een verzoekfehrift aan de Gemeenslieden ingeleverd, om inden eed genomen te worden, onder aanbod van te herroepen, al het geen verfpreid was, door hem  JAARBOEKEN, November, 17 83. 1849 hem ten "nadeelc van hun Collegie gezegd te 'Zot* zyn. Dit was in zo verre van gevolg, dat,PHE$* van de 35 Gemeenslieden, reeds 14.begonnen te neigen óm infehikkelykheid te gebruiken , onder anderen ook uit hoofde der kosten, die hier mede konden gemengd zyn: doch de Heer van Boute, koopman in Wynen, en ook Gemeensman , boodt aan, een duizend guldens daar voor op te zetten, waar mede de tegenkanting ophield en het Request vruchteloos was , zo wel als een tweede, het geen nog daar na door Vricfekolk is ingeleverd. Dus blyft de Gemeente by haar voornemen om de kpndfchappen,die wegens de beledigende gezegdens ingewonnen zyn of zullen worden, met eenen brief • te zenden aan den Heere Erfftadhouder, ten einde Hoogstdenzelvc de onbevoegdheid van den verkozen perfoon , onder het oog te brengen. Burgemeester van der Capellen tot Rysfelt, Hopman der Nieuwe Stads Compagnie Burgers, heeft ook van de Regeering een belloten plaats verzogt, het zy een der Kerken .of een ander Stadsgebouw , om zyne Burgerbende, die reeds buiten ftads kosten van nieuwe wapenen voorzien was, in den wapenhandel te oeffenen ; te gelyk te kennen gevende , dat hy vervolgens eene opene plaats buiten de ftad van Hun Ed. Gr. Achtbaren zou verzoeken. Gp dit voorftel en verzoek, advyfeerden de  iSjo NIEUWE NEDERLANDSCHE iüS' de ^urgemeesters -9. J. Verflage en Rode van ' Heeckeren op den 4 November aldus: „ *ï^\at de Heer cw; Capellen totRys■ ,j Jl/ behoorde te worden bedankt, „ dat zyn Ed. in conformité van 's Magift-. „ raats Refolutien en Reglementen op do „ Burgerwagt, zyn Compagnie, zelfs bui3, ten last van de Stad, in dien ftaat hadde 5, gebragt j dat de overige Heeren Hoplieden s, dienden te worden verzogt, om dit loffe* „ lyk exempel na te volgen. „ En wat de befloten Exercitieplaats bes, trof, hy van gedagten zoude zyn, dat, „ devvyl Haar Ed. Agtb. aan de Militie van hetGuarnizoen, voor dezen, wel de voor„ zaal van dit Stadhuis hadden geaccordeerd, „ men met geen voegen onze Burger-Com5, pagnien het zelve zonde behoren te ver5, weigeren; zo nogthans, dat aan derefpec„ tive Heeren Hoplieden diende te worden „ overgelaten, om onderling zodanige fchik- kinge te maken , dat alle Compagnien ,, beurteling daar van gebruik konden maa- ken." ,, En heeft de Heer Rode van Heeckeren % „ met die boven geadvifeerde, zig allezints. 5, geconformeerd." Dog de meerderheid der negen Leden nam |b.j§r op dit befluit;  JAARBOEKEN, Novembert 17^3- 185I Extract uit het Memorien en Re- ZuTJolutien Boek der Stad Zutphen. phen. Martis den 4 November 1783. /^p het GecommuDiceerde van den Heer Raads- Befl. na- vriend d?r Capellen tot Rysfclt, als Hop man van de Nieuwltads Compagnie, op den 25 Wapen* Oftober jongstleden ter Vergaderinge gedaan. oef. der Dat deze zyne Compagnie buiten Stads kos- Burgers, ten voor privarive rekening van wapenen was voorzien, en dat Zyn Ed. van intentie was dezelve te exerceeren; verzoekende derhalven dat Haar Ed. en Achtb. een belloten plaats, het zy een der Kerken, of een ander Stadsgtbouw tot een exercitieplaats , ten einde alzo den toeloop van volk te vermyden, geliefden te accordeeren , terwyl by vervolg een open plaats buiten de Stad , zo als Haar Ed. én Agtb. best dienstig oordeelen zouden, daar toe zoude verzoeken." Hebben Haar Ed. en Agtb. met furprife uit de aangetogene Notificatie vernemende, dat Zyn Ed. zig bevoegd oordeeld om zonder eenige preliminair confent van de Magiftraat zyne Compagnie na welgevallen te exerceeren. En daar tegens confidereerende, dat de Hoplieden met derzelver Compagnien onder de directe en fpeciale ordres van de Magiftraat ftaan, en uit dien hoofde ook nimmer, eenige veranderingen in de directie der Compagnien buiten Haar Èd. enAchtbaare confent hebben mogen gemaakt worden; Dat ook boven dien Haar Ed. en Achtb. er ten hoogften aan gelegen legt, dat eene inrigtinge van dien aart met zo weinig last voor de Burgery en wagtdoende Ingezetenen gefchiede als eenigzints mogelyk is , en daar benevens den eenen Burger boven den anderen niet bezwaard werde ; over zulks goedgevonden de gezamentlyke Hoplieden te authorifeeren, om onderling te overleg-  ï352 NIEUWE NEDERLANDSCHE -Zot- 'eggen , wat tot het beier in order brengen der »hcN Burger Compagnien, zo ten aanzien der wapenen, als anderzints zoude behooren in het werk gefteld Beft. tio te worden, en daar van ter Vergaderinge rapport pens de te doen. . , , ... . Wapen- En is wyders goedgevonden, dat by aldien mveff. der middels door den Heer Raadsvriend van der CapeU Butsen &n tot Rysfelt > tot het exerceeren der wagtdoende 'y Rotsgezeilen van de Nieuwftads Compagnie onder haare refpe&ive Officieren verzoek mogte gedaan worden , Haar Ed. en Achtb. uit hoofde van de inclinatie, welke zig daartoe by die Compagnie ichynt op te doen, geen zwaarigheid zullen maaken , zulks aan Zyn "Ed. provifioneel te accordeeren, cn hier tpe in dat kas het Gildehuis te asfizneeren. Pro vvo Extraiïu. Hier op deeden den zelfden &. November 1783 de drie verfchillende Leden, die' de uiinderheid uitmaken, de navolgende Aanteekening, van Mr, B. J. Verftege. W. A. de Rhode vap v Heeckeren , en F. B. van der Capellen tot Rysfelt, Burgemeesteren der Stad Zutphen; tegens de Rofolutie van de Meerderhéid der Magiftraat dier Stad, op het verzoek van den Heer van der Capellen tot Rysfelt, om. eene Exercitieplaats. w/aar tegens de Heeren Burgemeefteren Verftege en de Raads Vrienden de Rhode van Heeckeren en van der Cappellen tot Rysfelt, hebben doen aantekenen ; dat zy Lieden, ten aanzien van het vragen van permisfie door de refpective Heeren Hoplieden, om haare Compagnien te laten Exerceren , ver-  JAARBOEKEN, Nsremher, 17R3: 1853 vermcenen , dat ieder Plopman, volgens de natuur Zutrier zaak en ,het Reglement op de wagt, tot hetPHEN. doen Exerceren van derzelver Compagnien bevoegt, en indispenfabel vcrpligt is, zonder, daar toe al 'Aante&l vorens permisfie van de Magiftraat te moeten van de hebben. * , drie Le* üat ook de refpectieven Hoplieden mer haare denteOrrkieren, na teneur van gemelde Regiment, ten gei/'thevollen gerechtigd zyn, orn, elk in zyn Quartier,vM de Rotten te mogen veranderen, herftellen cn ver- 4 Nov. beteren , als zy ni gelegendheid des tyds en perzor.en zullen bevinden te behooren. , Üat dit dus zaken zynde, welke volgens het dukgemelde Reglement tot de Privative Huishouding der Burger Compagnien gehorende, aan de directie derrefpective Heeren Hoplieden, ieder in den Haaren; voorts aan derzelver goet toeverzicht daar over in allen opzigce is aanbevoo'en geworden 9 (blyvende dien onvermindert volgens tien 52 Art. van bovengem. Reglement gereferveert, nm, zo ymand vermeende by zyn Capitein of Officieren boven regt bezwaart te zyn, dair over aan den Eerzamei Raad te mogen appelleren), over zulk? hier in met geen meerderheid, men laat ftaan nog tegen het Advys en . toeftemminge van eea der Heeren Hoplieden, eenige verandering kan, nog, na de order der Kegeering, vermag gemaakt te worden, als waar door aan dezelve een jus qutzjitum de factb ontnomen word , voor a! geene verandering, welke mee 't bedoelde oogmerk van de oprichting der Burger Compagnien, direct ftryd, en daar tegens als ook tegen de deswegens gearresteerde Reglementen is aangelopen. Dus zy Lieden déze Refolutie , in dit opzicht, moeten houden voor informeel, nul en van geen verbindende kragt te zyn. Zy zullen vervolgens aan de disfentiërende Heeren Leeden overlaten, om haare Meede-I .eeden , de, in die qualiteit teffens Hoplieden zyn, Officianten van hun Edt en Achtb. te benoemen. 11 i i i i Aho  1354 NIEUWE NEDERLANDSCHE lm- Alzo zy ve;toiiwen, dat daar van geen exempel PHEtf. i° or a,s Hopman omtrent het Huishoudelyke °emr v en de directie zyner Compagnie, ordres en beveed c,L 'lefl te geven > welke hem onder eene fubordinatie cellen en onderdanigheid aan zyne Medeleden zouden v ' ftellen, ftrydig met de digniteit van zyn radicaal j welke hy nimmer als Hopman kan afleggen, en om welke te bewaren, hy zig volgens het vastgeftelde Reglement en conftitutie der Regeeringe, Amptshalve, verpligt reekent: Ja hy kan zig niet onthouden, zyne furprife over deze uitdrukkinge, van onder de ordres van zyne Mede-Raadsvrienden te (taan, te kennen te geven; eene uitdrukkinge, die beter zoude voegen aan een bevelhebber over gehuurde Krygsknegten, welke onder een vreeS en fchrik verwekkende fubordinatie ftaan, dan aan Medeleden , jegens een Medelid van heb zelve Collegie, dan aan Regenten, welke geen gebied,, maai'eene beftieringe, over vrye Burgeren uitoefenen. Het vastgefteïde Reglement op de Burgerwachten van 1674, word by hem als deCinofure, waa? na hy sig moet gedragen , aangezien: hy zal zig over het ongehoorde en incongrue der gezegde uit» drukkinge niet verder expheeeren, maar zig vergenoegen met te doen remarqüeeren , dat dezelve in geene Stads Memoden, en Reiblutienboeken zal'gevonden worden. Hef 41 Artikel dier Wagtordonnantie zegt, met zb veele woorden , „de Capiteins zullen' „ zelfs f of door hare Luitenants,eens in deweek „ na Pinxteren, haare Vaandels te gelyk op eenen' „ óai menneren enz." hier uit volgt confequentelykl dat zy eenen dag te gelyk, maar voor het overige elk Hopman "na onderlinge Convenientle, zyn Vaandel konde oefenen en roonfteren. Was de intentie van de Magiftraat geweest, dat tot het  JAARBOEKEN, Nó vanher, 17S3. 1857 exerceeren confent en permisfie moeste gevrangd Zotworden , zy hadden zekerlyk zulks zig voorhe- PHek, houden in die Ordonnantie,- dan men begreep zeer wel, dat de natuur van de zaak, r.og de qualiteit Aantek. van den Hopman, als Scheepen, zulks niet konde mn Burgehcngen; en ten blyke, dat al wat tot de directie semr. v. der Compagnien fpecteerde, alleen aan de Hoplie-d. Gaden werd overgelaten , heeft de Magiftraat zelfs pellen, de monileringen derzelven aan de Caniteinen gedemandeert, die het ten blyke van haar pouvoir dfior hunne Luitenants konden laten doen. De Hoplieden waren gehouden, zig ftiptelyk na de Ordonnantiën op de Wagten , den dienst de? Burger-Militie cojneerneercnde, te gedragen ; hier voor waren zy verantwoordelyk; en men zal overal vinden, dat, in extraordinaire gevallen, voor al van Tumulten en Oproeren, dc Heeren Hoplieden door de Magiftraat zyn verzogt geworden; zo dat men, zeifs in de allerdringende nooden. bet niet anders 'als op die wyze, geboekftaafd vind, en nooit, hoe zeer het 'erop aan kwam, tegens hunne eigene Medeleden, hst gehate woord van Ordres in de gedagten onzer Voorzaten ie op. gekomen. _ En van gelyke valeiir is, het geene de Negen Heeren Leden avanceeren, dat niet als dienstdoende Rotsgezellen zoude mogen exerceeren, en dan wel onder hare Officieren. Uit den aangehaalden 41 Artikel coufteerd, dat de Hoplieden eens met' malkanderen in 't jaar, hunne Vaandels zelve, of door hunne Luitenants, zul en nionfteren dit fluit in de geheele Compagnie,' dienstdoende en wagtgeld betalende: behalven, dat, na teneur van den 40 Artikel, alle verandering in de Compagnie wel degelyk buiten directie van iemand is , en aan den Hopman , ja zelfs daar by aan den Luitenant en Vaandrig is overgelaten; zo als zy na gelegenheid des tydes e;ïp:r« jonen zullen bevonden hebben te behoren. Vfnd aig een Rotsgezel bezwaard, ofte zeer Hiiii 3 ' be.a  1858 NIEUWE NEDERLANDSCHE Zot- belast, en valt hy klachtfg daar over, zo is de 1'hes. Magiftraat uier zyti eerfte Rechter, maar wel de Captein , werwaards hy z'ch moet vervoegen, Aantek. volgens den 52 Artikel dier Ordonnantie. van Bur- Zo iemand vermeinde by zyn Capitein ofte Officia gemr. v.ren bezwaard te zyn boven Recht, zat daarvan aan d Ca- den Eerzamcn Raad appelleeren. pellen. En eindelyk, daar de bovengemelde in zvne qualiteit, op den 22 Oetober mondelyk, vervolgens op den 4 November fchriftelyk, by adftruöie van deszelfs Propofitie van den 4 Oetober 1733» aan Hun Ed. en Achtb. Provifioncel ten beflooten plaats binnen , en voor 't vervolg , eene opene plaats, buiten deze Stad, om zyne Compagnie te Exerceeren, verzogt heeft: zo kunnen zyne Medeleden nogthans goedvinden, zyn verzoek, uit deszelfs verband, te doen voorkomen, en, daar op, zonder op den inhoud eenige volleedige reflectie te flaan, deze finguliere refolutie te nemen. „ Dat fey aldien door den Raadsvriend van der Capellen tot Rysfelt, tot het Exerceeren van wagt„ houdende Roisgezellen van de JNieuwftadsCom,, pagnie onder hare refpeSlive Officieren verzoek mog' „ te gedaan norden, aan bem provifioneel te ac3, cordeeren en het Gildechuis te asfigneeren. " Hier door word de bovengemelde gepriveert van de in zyne qualiteit als Hopman aangetogene Faculteit, om zyne Compagnie, na welgevallen , in den wapenhandel te oeffenen, en te doen oeffenen, waartoe hy geen voornemen gehad heeft de permisfie van dezen Raad te vragen, als zynde hier toe ten vollen bevoegd; hebbende hy alleenig ten einde voorfz., uit confideratie, kennis van dit zyn voornemen willen geven. Door deze ongehoorde handelwys , word hy niet alleen in zyn welhebbend fegt, na teneur van de meermalen geciteerde Ordonnantie, gegrond op de Burger-Regten en Privilegiën, verkort, maar te gelyk gefurcheerd, zyn Vaandel, in eigen perfoon, in den Wapenhandel te oeffenen, de geheele Bur-  JAARBOEKEN, November,1783. 185$ Burger Militie werkeloos gemaakt, en zyn per- Zutlbon , in zyn aangetogene qualiteit, als onder eer e phen. cenfure gelteld, om geen Commando o< er zyn eigen Vaandel te mogen uitoeffenen : e ne handel Aantek. wys, zo verlaagend en gevoelig voor hem, d t hy van Uurgeen woord n k n uitvinden, om zyn ongenoegen gemr. v. te kennen te geven. 0, Ca- Zo eene Refolutie derhalven , regt tegens de form pellen. van Regiering en de Conflituti' der Burger'Militie, genomen, tegens een uitdrukkelijk geftatueerd Reglement, en waar door hy in de aan hem opgedragene qualiteit getuiheerd word, verpligt hem, om niet alleen te perfifteeren by het gedeclareerde der twee met hem inltemmende Leden , om de voovzei ie Refolutie te confijereeren als informeel, ftrydende tegens de Confiitutie en form van Regeeringe, te houden voor nul, en van geene verbindende kracht. Maar zelfs vind hy zig gelrongen, in val H. Ed. en Achtb. onverhoopt niet kunnen goedvinden , door het neemen van prompte mefures, te voldoen aan zyn verzoek, dat aan hem aangeweezen worde, binnen en buiten, gefchikte plaatzen, om op Burgergrond, Burgers tot den Wapenhan* del bekwaam te maken , hy , als dan, by eene langere verweigeringe , om zich van zyn plicht als Hopman te kunnen kwyten , zich genoodzaakt zal vinden , om by zyne onderhebbende Comp gnie op eene dezer Stads Pleinen en gronden de oefFening der aan hun toevertrouwde Wapenen w,.rkflellig te maken, met verder dec'aratoir, dat hy zig d ior geene vrees in dit zyn indispen fabel voornemen zal laten te rug houden, maar rustic met de brave Burgers, over welke hy de eere heeft te commandeeren, zal voortvaren, van zig in (Hat te ftellen , om des noods dezer Stads rust en veiligheid te kunnen bewaren. Latende hy de onaangename en denkelyk treurige gevolgen, welke een langer chlay ïn het vol-, doen zyner begeerte, voor reekening van die gee- Iiiiii 4 ne, . 4  U6o NIEUWE NEDERLANDSCHE Zot» ne, die hebben weten uit te werken, dat aan het PiiEfi. verlangen der Burgery, dat voorzeker tegenvvoor* dig het zyne is, toe heden niet is voldaan geworden. Verzoekende om der gevolgen wille, tot zyne decharge, infertie dezes ia de Memorien- Boeken dezer Stad. Schoon de eigenlyke ziekte der Roodeloop hier geëindigd is, fterven 'er nochthans hier cn daar eenige aan de gevolgen \ andere blyven nog zeer zwak. ' -" Liet getal der overledene was : In Augustus 50, waar onder 8 aan de Roode Loop. In September 65, . . . 22 ... . In Oetober 112, . . .72 tot 19 Nov. 31, ... 15 In 3 en \ maand 258 117 Geduurendende dit jaar tot 19 Novemberzyn 454 lyken begraven; daar 't getal der dooden doorgaans omtrent de 200 's jaars beloopt. Zedert 'tiaar'1756 is het hoogfte getal geweest 316 in 't geheele jaar. Veeleir, Welke de befmetting in hunne huizen tragtten te vérbergen, byzonder onder dé gemeene lieden, welke zig zonder Dorftor behielpen, hebben met eenen gewenschten uitflag gebruikt, en wat Braridewyn of Jenever met Boom-Oly, wat Broodzuiker en Caneel of Nootemuscaat ondereen vermengd: veelen zyn ook aan de Kinderziekte en heete Koortfen gëftorven, til welk te gelyk oorzaak is s dat over het  JAARBOEKEN, Nmrdtr> iSSï geheel, dit jaar, buiten de Loop, hier meer Zotmenfchen dan naar gewoonte overleden zyn. Te Thiel en in andere plaatfen houdt thands ook de bezoeking der Roode Loop genoegzaam op. Men heeft opgemerkt, dat de vocrfchriften van de beroemdlte Geneesheeren'minder hulp hebben toegebragt, dan de gemeene , of zogenaamde huismiddeltjes. Het fchynt dus, dat de aart'dezer ziekte nog niet door de kundige Geneesheeren doorgrond is, in welk geval het althands altyd Veiliger is, op proefondervindingen te vertrouwen. De zogenaamde Empirici zullen dit wederom in hun voordeel, en tot ftaving Van hun gevoelen aannemen. Wat ook van de waarde of onwaarde van het gevoelen der Empirici zy, het is niet te ontkennen, dat onder die ook mannen van grooten naam gevonden worden. Arnhem. Wy hebben in ons voorgaande Huk voor Oetober 1783 bi. 1679 een belluit der Gezworene Gemeente medegedeeld , nopens het maken Van nominatien of naamlysten ter vervulling der openvallende Scheepensplaatfen. Zie hier een nader adres deswegens door of van wegen de Gildens en Burgery aan de Gezworene Gemeente gedaan, Iiiiii $ ijjfcm.  i8(5a NIEUWE NEDERLANDSCHE /iRN. Aan de Edele en Achtbaare Hee- "HEM* ren i uitmakende het Collegie der Gezworene Gemeente der Stad Arnhem. EDELE EN ACHTBAARE HEEREN ! Adr. ter l"\e Gecommitteerdens uit de refptctive Gildens vervul- tn Bwyery dezer Stad, hebb-n de Eere met lingevan alle befcheidenheid ter tafe'e van UEd en Agtt,aare deSchee, te brengen. Dat de Remonftranten uit de pens- Refolutie van UEd. en Agtb. in-dato 29 0? w maaken, aan zyne Majefteit te betuiGE' 3> >■> geu hunne opregte Hoogachting voor Hoogstdeszelfs Perfoon en grootmoedi„ ge fentimenten, in de omftandigheden, „ waarin de Republiek zig heeft bevon„ den, door de kragtdadige befcherming en edelmoedige Reftitutie der voornoem„ de Etablisfementen, gemanifefteerd. „ Dat Hun H. Móg. by deze hunne er„ „ kentenis van Zyner Majefteits goede „ genegenheid , en vriendfchap, aan de „ Republiek bèweezen , ook voegen de „ „ kragtigfte verzekering, van nimmer aan „ ,^ deze goedgunftige dispofitie van Zyne „ Majefteit, ten aanzien van dezen Staat, 5, te hebben getwyffeld, hoe zeer de omHandigheden, waarin Hun*H. Mog. zig „ „ hebben gevonden , Hoogstdenzelven „ „ niet altoos hebben toegelaten, daar „ van efficacieufe preuves te geeven j'zul„ lende H. H.Mogende, met allen ernst, 9, „ zig van alle voorkomende gelegenheid „ bedienen, om Zyne Majefteit van de „ opregtheid hunner fentimenten, en byzonder van hunne erkentenis, voor zy„ „ ner Majefteits aan hun bewezene vriend„ „ fehap, te overtuigen."" „ En dat van de Refolutie, die hier op by „ H. Hoog Mog. zal worden genomen, aan „ gemelden Heer Berenger copy moge woï„ den ter hand gefteld. Dan , ingevalle , onverhooptelyk, by 33 H. H. Mogende, mogte worden gedifficul- » teerd5  JAARBOEKEN, November, 1783. 1871- n teèrd, de zaak, op den voorgemelden voet te behandelen, en H. H.Mog. mogten val* len in het begrip, dat de zaak reeds naar behooren zoude zyn afgedaan , met het „ geen door den Griffier Fagel, ingevolge van H. Hoog Mogende Refolutie van 22 Oetober laatstleeden, aan' den Heer Be„ renger is gezegd en ter handgelïeid ; is „ goedgevonden en y'erftaa'n, dat, in dien „ gevalle, van wegen H. Ed. Gr. Mogende, ter Vergadering van H. Hoog Mog. zal „ worden gedeclareerd , dat hun Ed. Gr. Mog. met reden bedugt zyn , dat zodani„ ge conduite in geenen deele voldoende „ door lioogstgedachte Zyne Majefteit, na „ eene zo gratieufe handelwys van Hoogstdeszelfs zyde, zal geoordeeld worden te zyn; mitsgaders, dat, by aldien H. H. „ Mog. daar by zouden gelieven te perliftee„ ren, H. Ed. Groot Mogende alsdan, tot „ voorkoming van nadeelige gevolgen, zig „ genoodzaakt zullen vinden, afzon der lyk°, „ aan Zyne Majefteit het voorfchreven JJe3> claratoir toetezenden." Dit befluit der Staten van Holland nog den zelfden 29 Oetober ter vergaderinge der Algerneene Staten zynde ingebragt, wierdt by H. H. Mog. overeenkomftig het zelve aldus belloten. Kkkkkk 2 Ex. 'sGra» VENHAQE.  1872 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGRA- Extra& uit het Register der Rejo* venHA- lutien van Hunne Hoog Mogen' GE den de Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden. Woensdag den 29 OSioher 1783. Nader T"V Heeren Gedeputeerden van de Provincie van befluit Holland en Welt-Vriesland hebben, uit den van naam en op expreflen laft van de Heeren Staaten dankzeg- Hunne Principaalen, ter Vergaderinge voorgedraagin'g a(in gen, dat Hooggemelde Heeren Staaten ferieufelyk V Fran~ gelet hebbende op de Declaratie van wegens Zyne fche Hof. Aller Chrisltelykfte Majefteit, by de pro Memoria, 'door den Heeren Berenger, waarneemende zaaken van het Hof van Vrankryk, aan den Griffier Fagel overgegeeven, en door den zeiven op den 22 der voorleeden maand aan Hun Hoog Mogenden geëxhibeert, raakende het gunftig befluit van het Hoogftgemëlde Zyne Majefteit, tot de gratuite reflitutie van Staats Colonien door Hoogftdeszelfs Waapenen . op de Engelfchen hernoomen, niet hadden kunnen afzyn, Hunne attentie op dit zoo wezestlykonderwerp nader te veftigen, en dat Hooggemelde Heeren Staten mitsdien allefints nodig, en voor de belangs van den Staat ten hoogften dienftig hadden geöordeelt, dat de gevoeligfte erkentenis van-de Republiek voor Zyne Majefteits grootmoedige fentimenten , door de krachtdadige befcherming en edelmoedige Reflitutie der voorzeide Etabliflemen1 ten, zoo zichtbaar getoont, ook van haare zyde nader, en op eene gediftingueerde wyze gemanifefleert en open gelegt worden. Waarop gedelibereert zynde is goed gevonden en verftaan, dat de Heeren Leftevenon van Berkenrode en Brantfen, Hun Hoog Mogenden Ordinaris en Extraordinaris Ambaffadeurs Refpectiven aan het Hof van Vrankryk ten fpfoedigften zal worden aangefchreeven, om aan Hoogftgemelde Zyne Majefteit uit naam van Hun Hoog Mogenden te betuigen , dat Hun Hoog Mogenden met de lee-  JAARBOEKEN, November, 1783. 1873 leevendigfte gevoelens van dankbaarheid aange- 'sGradaan , over de menigvuldige bewyzen van Zyne vemhaMajefteits vriendfchap , geduurende den Oorlog, ge. waar mede de Republiek zoo onverwacht, als onrechtvaardiglyk, door den koning van Groot-Brit- Nader tanje is overvallen, nu weder op nieuw ten fterk- befluit ften zyn getroffen, door het gunftig Declaratoir, van van wegens Zyne Majefteit door gemelden Heer dankzeg• Berenger, by de voorfz. Pro-Memoria, aangaande ging aan de ReTtitutie der Etablisfemcnten daar by vermeld, 't Franzonder eenige compenfatie, aan Hun Hoog Mogen-fche Hof. den gedaan, dat Hun Hoog Mogende deeze overtuigende blyken van Zyne Majefteits affectie voor de Republiek op derzelver rechte waarde ftellende, van deeze gelegentheid gebruik maaken , om aan Zyne Majefteit te betuigen, hunne oprechte hoogachting voor Hoo,iftdeszelfs Perfoon en grootmoe., dige fentimenten, in de omftandigheden, waar in de Republiek zich beeft bevonden, door de krachtdadige befcherming en edelmoedig Reflitutie der voornoemde Etablisfementen gemanifefteert; dat Hunne Hoog Mogende by deeze hunne erkentenis van Zyne Majefteits goede genegentheid en vriendfchap , aan de Republiek beweezen, ook voegen de kragtigfte verzekering van nimmer aan deeze ^ goedgunstige dispofide van Zyne Majefteit, ten aanzien van deezen Staat, te hebben getwyffelt, hoe zeer de omftandigheden, waar in Hunne Hoog Mogende zich hebben gevonden, Hoogftdezelven, niet altoos hebben toegelaaten daar van ejficacieufe freuves te geeven, zullende Hun Hoog Mogende, zich met allen ernft van alle voorkomende geleegentheden bedienen, om Zyne Majefteit van de óprechtheid Hunner gevoelens, en byzonder van Hunne erkentenis voor Zyner Majefteits , aan Hunne Hoog Mogenden beweezen vriendfchap, te overtuigen. Én dat van deeze Hun Hoog Mogende Refolutie aan gemelden Heer Berenger Copie zal worden ter lmnd gefteli. Kkkkkk 3 Ver-  I874 NIEUWE NEDERLANDSCHE • 'sGttA- Vervolgends is nog eene brief van onze venha- Gezanten te Parys ontvangen, gelyk blykt GE* uit het -navolgend ExtraB uit het Register der Refolutien van Hunne Hoog Mogenden, de Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden. Lunce den$ November 1783. Briefvan ("Vitfngen eene Misffive van de Heeren LefledeGe vemnvan Berkenrode eu Brantfen, Hunnèr Hoog zanten Mog. Ambasfadeurs Ordinaris en extraordinaris , der Rep. aan het Hof van Vrankryk , gefchreeyen van rakende' Fontainebleau den 26 der voor leeden 'maand , Trinco- houdende dat, ingevolge het geen zy de eer hadnomale den gehad, by derzelver Miffive van den 12 daar enz. te vooren, aan Hunne Hoog Mogenden te melden, by hun arivement alJaar, de eerste bequaame gelegenheid hadden waargenomen om aan den Heere Graave de Vergennes kennes te geeven, van den inhoud van Hunne Hoog Mogenden Refolutie van den 3 der gemelde maand, genomen op hunne Depêches van den 18 September laatstleeden, raakende de arrangementen tot reftitutie van Trinconomale , en de bverneeming van de ^Colonien in de Weft, welken door de Franfche ■Wapenen waaren herovert, met by voeging, dat zy de Depêches , welke Bewindhebbers van de beide Compagnien gelaft waaren tot dat einde aan hun te'doen toekomen, alle oogenblik ftonden te verwachten; terwyl zy inmiddels door Hunne Hoog Mogenden wel expresfelyk gechargeert waaren om aan gemelden Heer Graave de Ver« gennes te betuigen, dat Hunne Hoog Mogende gevoelig waaren aan de toegenegenheid van Zyne Aller-Chriitelykste Majefteit voor de Republiek, zoo  JAARBOEKEN, November, 1783. 1875 200 in 't Employeeren van zyne vïctorieufe Waa- 'sGbapens tot het neemen en bevvaaren , als in het venhareditueeren van de gemelde Coloniën zoo dui-oE, delyk aan den dag gelegt. Dat dezelve Heer Graave de Vergennes, met Briefvan dankzeggingen voor de'gegeeven Communicatief Gevan den inhoud van Hunne Hoog Mog. Refolu- zanten tie hun beiden geantwoord had, dat de betuiging der Rep, van Hunne Hoog Mog., niet anders dan urngt-rakende naam konde zyn aan den Koning, dat de gevoe-Trincolens van Zyne Majefteit voor de Republiek de-nomale zelfde waaren , als die van de Republiek voor den enz. Koning, en dat Hoogstdezelve altyd met empresfement alle gelegenheden zoude rechercheeren omme aan Hunne Hoog Mog. blyken te geeven van zyne vvaaie vriendfchap toegenegenheid en 't beLng, 't welk hy Relde in de profperiteit van den Stasc, en het geen zoo naauw met zyn eigen belang verbonden wa*. Dat zy vervolgens, na dat de Bewidhebbcrs -van de Ooft Indifche Compagnie ter praefidiaale Kamer Amfterdam de hier voorgemelde Depêches , benevens een affchrift van dezelve werkelyk hadden ontfangen, aas den Hertog van Manchester, Ambasfadeur van Zyne Groot-Brittanifche Majefteit, gecommuniceert hadden, dat, terwyl by de Preliminaire Vrede-Artykelen, welken tusfchen Hunne Hoog Mogenden en Hoogstgedachte Zyne Majefteit waaren geftooten, onder anderen was bedongen, dat de Evacuatie en reftitutie van de plaatfen, welke door de Waapenen van Engeland waaren verovert en noch in derzelver magt waaren, zouden gefchieden binnen denzelven termyn als de Evacuatie en restitutie tusfchen Frankryk en Engeland zoude plaats hebben, Hunne Hoog Mogende reeds de nodige orders hadden doen ftellen tot overneemirrg van dezelve plaatfen, en dat zy mitsdien vertrouwden , dat van de zyde van Engeland, ook zonder uitstel, de nodige ordres, tot de wtrkelyke restitutie zoude gegeeven worden , ten einde dezelve Kkkkkk 4 ten  i876 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGRA.ten gelyken tyd met de Fnnfche Scheepeii, welke venha- de beveelen rer reftitutie van de wederzyds geconge. questeerde plaatfen dcor Vrankryk en Eng; land zouden overbrengen, gedépêcht-ert zouden kunnen Briefvan worden. de Ge- Dat gemelde Heer Hertog van Manchester daar zanten op geinformeert hadde, dat het Mimftene van den der Rep, Koning , met toezending van een affchrifc van rakende de Preliminairen, aan zyne Majefteits CoromanTrinco- dant in de OolbJndiën niet alleen reeds ordre had nomale gestelt tot restitutie van de plaatfen, welken in dat enz. waereld-deel op de Republiek waaren verovert, voor zoo verre die in de magt van Engeland en niet gecedeerc waaren, en bepaaldelyk van Trinconomale op zoodanige wyze als zulks nader geconvenieert was , mitsgaders tot overneeming van zoodaanige Engelfche Etablisfementen, als door de waapenen van de Republiek op Engeland mogten verovert zyn , en dat de Depêches daar toe dienende eerftdaags Ronden te worden afgezonden, of misfehien nu reeds verzonden waaren , maar dat hy ook een Duplicaat van dezelfde Depêches had ontfangen , met ordere, om die aan hun over te geeven, gelyk hy zig daar van dan ook dadelyk, na den inhoud van dezelve, aan hun gecommuniceert te hebben, had geacquiteert, ten einde zy die nevens hunne Depêches ten gelyken tyd zouden kunnen afzenden, en dus alle retardement en de executie der ordres , tot nakoming van het geftipuleerde by de Praliminaïre konden worden voorgekomen. Dat zy, die zaaken daar door in volkomen ordre gebragt hebbende, niet hadden nagelaaten, daar van aauftonds wederom aan de Heer Grave de Vergemes advertentie te geeven, en daarnaamet deszelfs over leg, den Heere Marfchalk de Cafïries verzogt, hun te willen onderrichten van den tyd, dat dc Schepen , die de ordre van dat Hof zouden overbrengen, in gereedheid zouden zyn, en voor de afzending van hunne Depêches, beneffens de aan hun ter handge-  JAARBOEKEN, November, 1783. 1877 gefielde Engelfche Duplicaaten , zorge te willen »sGiudraagen ; het geen meergemelde Heer Graave op venhade beleefdfte wyze hadden aangenoomen, met by- GE> voeging, dathy meende zulks in de loop \an deeze week te zullen kunnen werkftellig maaken. enz. Waar op geene Refolutie is gevallen. De Heer Cornelis Johannes Bloys van Treslong Oudburgemeester en Schatbewaarder der Stad en Lande van Steenbergen, heeft zig by een fmeekfehrift, vervattende klagten wegens de overlast en geweldenaryen der Jagers, en verzoek van redres deswegens, tot de Staten van Holland en Westfriesland vervoegd. Zie hier dat verzoekfehrift, zynde aldus ingerigt. Aan de Edel Groot Mogende Heeren Staten van Holland en WestFriesland. Zweeft met alle onderdanigheid te kennen CorJ nelis Johannes Bloys van Treslong* Oud-Burgemeester en Thefatmer der Stad en Landen van Steenbergen. —— Dat federt omtrent veertien jaaren hy Suppliant zig met 'er woon in 's Hage heeft needergefet, en gelyktydig een Boere Wooninge en Landen , onder de Heerlykheid van "Wasfenaar , omtrent een half uur buiten het Haagfche Bosch geleegen, heeft gekogt, beftaandein een quantiteit vrugtbaare Gronden, maar ook in verfcheide Mergentalen infrucfueufe en zeer inëgale droge Geest-of Heylanden. — Dat hy Suppliant een nieuwe Huyzinge , &c. tot zyn Somerverblyf aldaar heeft gebouwt, en met veel yver , kosten en moeyte heeft ondernomen de voorfz. infruüueufe Gronden te doen applanneerep, vrugtbaar te maaken , te beplanten en tot Kkkkkkj een U Edele Groot Mog. zyn gedaan tot befcherv. Tres- ming van de Commercie en Navigatie dezer Lanlong ve-den, en daar de Landgoederen, de Landbouw eu gensover- de Landman het zyne rykelyk naar vermogen in" van de 's Lands Schatkist opbrengt, en die geene, welke fa»t. Z,'S met den aanleg en culture van Landen bezig ö houden, ook met alle yver het hunne tot welvaren van den ftaat contribueeren, U Edele Groot Mogende hoogst derzelver protectie daar aan niet zullen willen onttrekken, en toelaten, dat Bezitters van zodanige Landen hunne vryheid niet anders zouden kunnen maintineeren, dan door het voeren van kostoaare procedures, en dus alzo zig zeiven en hunne veeltyds nombreufe Familie (gelyk die van den Suppliant uit agt kinderen is beftaande) aan eene totaale ruine bloot te ftellen. — Om welke een en andere nog veele meerdere re* denen de Suppliant zig by deze Requeste keerd tot U Edele Groot Mogende, eerbiediglyk fmeekende, dat U Edele Groot Mog. geliefden te verklaaren, dat uit hoofde van de Placaten en Reglementen op het ftuk van de Jagt en Wildernis fen geëmaneert, aan de Houtvesterye van Holland en Westfriesland geen Regt nog Jurisdictie competeert, om over die Conduites van den Suppliant op zyn Buitengoed , genaamd Oud-Klingendaal, gehouden of nog te houden, fpecialyk die, waar over de voorfz. procedures rouleeren, te oordeelen, en dat diensvolgcns den Lieutenant Houtvester onbe voegt is, eenige Gyfelingen of Calangien aldaar te laaten doen. En voorts, dat het U Edele Groot Mogende behagen mag , dezelve geëntameerde procedures , hangende "hoogst der- zel-  JAARBOEKEN, November, 1783. iSSj «el ver deliberatien, te furcheeren en te houden in '«n»;,. 'ftatu quo. ., vminj.' 't Welk doerde enz. 6E> tonder ftond) PR. van HAMEL. (was getekend) TL STENFERT. . Men. las in een zeker dagpapier van den Jf dezer maand November het volgende: „ Men verzekert alhier, dat de Heer Thule» „ meyer zig voor ruim acht dagen zoude ver„ voegd hebben aan den Heer van Wyn, 3, Penfionaris der Stad Gouda, met een voors, flag, om hét ongenoegen van de Steden van „ Holland tegen den Heer Stadhouder, door „ een minnelyk vergelyk weg te nemen; en „ dat dié Heer aan gemelde Heêr Ambasfa„ deur tot antwoord zoude gè'geven hébben, i, daar over met zyn Ed. in geen gefprek te „ konnen kómen, maar, zo hy van wegens ,, den Koning zyn Meester een voorftel te ,, doen hadde, het zelve dan direct aan de Steden zelve té doen, terwyl gemelde Heer „ Penfionaris daar by voegde, zig verzekerd te konnen' houden, dat de verdere Heé„ ren Penlionarisfen met hem op dat ftuk „ eens denkende zonden zyn. De Heer Thü- lemeyer deze zyne demarche mislukt zieri„ de, hadde gaarne gezien, dat dezelve ge„ fecreteerd ware , dan de Heer van Wyn, j, die hetzelve oordeelde ter Kennlsfe van de h 111111 an-  1835 NIEUWE NEDERLANDSCHE \sGra.*v andere Heeren Penfionarisfen te moeten venhabrengen, is daar door veroorzaakt, dat GE* „ dit voorgevallene dezelve namiddag opze„ ker diné, als een zaak van geene de min„ fte fecretesfe, opendyk is verhaald. Dog in dat zelfde Dagpapier wierdt kort daarna den o November uit Woerden het volgende gelezen : „ Wy zyn door of van „ wegens Zyne Excellentie den Heer Baron „ van Thulemeyer, Envoyé van Zyne Pruis« fifche Majefteit, en dus langs den authentiekften weg geïnformeerd, dat de omftany, digbeden, geallegeerd in onze vorige Cou„ rant, onder het artikel uit Utrecht den 5 „ November, ten aanzien van een gefprek, „ 'twelk gemelde Heer Envoyé van Pruisfen „ met den Heer Penfionaris van Gouda zoude gehouden hebben, ongegrond zyn." De Marokkaanfche Gezant* van welken wy in oné voorgaand ftuk gefproken hebben, zaï in de aanftaande week aan eenige der buitenïandfche Gezanten en andere voorname Hee* ren , een fupée of avondmaaltyd gegeven. Hy is onlangs aan het Hof op het zogenaamd Cercle geweest, en heeft met de jonge Princes en de Freule de Willem Trifette gefpeeld, en vervolgens by den Heer Boreel het avondmaal gehouden.' 1 >y legt hier zeer veele eere in, en is by alle perfonaadjen weigezien om zyn beleefd en fchikkelyk ge« drag. De lust om lugtballen te vervaardigen, die  JAARBOEKEN, November, 1783. 188? 'die naar den eerften uitvinder den Heere 'sGrAMonigolfier te Parys Montgolfiers genaamd vënhAt worden , is van Frankryk tot andere Lan- GE' den, en öok tot ons overgegaan. Verfcheidene liefhebbers hebben aan den Heer Diller, Natuur-en Werktuigkundigen, Woonachtig in deze Hofplaats, voorgefteld, om eenen Luchtbal zamen te ftellen van 30 voeten middellyns, en denzelven in ftaat*te maaken, om naar boven gezonden te worden, even als de Heer Montgolfier te Parys heeft gedaan. Er Js ten dien einde eene infchryving geopend van 6 gulden, waar van drie by de infchryving, en de drie anderen betaald zullen Worden als de proeve gedaan ls, mids dezelve beantwoord hebbe aan de verwagting. De proef zal gefchieden in den Tuin van het Oude Hof, in het begin van de maand December 1783. In het begin dezer maand zyn hier van Braband en Flaanderen tydingen aangekomen, die zeer groote verbaastheid verwekt hebben, en allerlye gisfingen omtrend vyandelyke oogmerken van wegen den Keizer veroorzaakt, Namenlyk eenig Keizerlykkrygsvolk was den 4 November des morgens vroeg op het grondgebied van den Staat gerukt en hadt zig met geweld, of door overmagt, van de fterktens St. Donaas en St. Paul meester gemaakt, aan den Bevelhebber dezer plaatfen te kennen gevende, dat zy gelast waren, bezit te nemen van 'sKeizers grondgebied, tvaar toe de plaatfen, die zy nu innamen, me* L1U11 2 de  4 889 NIEÖWE NEDERLANDSCHE /sGka. de behoorden.. Men vernam ook, dal zulks venha- eene groote fchrik in het Land van Kadzant, tE- te Sluis in Flaanderen en daaromtrend veroorzaakte , zo dat de ingezetenen uit die plaatfen met hunne gerede' goederen begonnen te vlugten. Men hadt ook te Sluis in Flaanderen de Poorten geilooten. Deze tydinghier den 6 Novemb. aangekomen zynde,vergaderde I !eeren Gecommitteerde Raden, nog dien zelfden avond, by kaarsligtten 8 uuren. Vervolgends zynde Algerneene Staten en Raaden van State ook buitengewoon vergaderd, en de Staten van Holland, die tot den 19 November gefcheidenwaren, by brieven van aanfchryvinge van den 7 dezer, zyn nu tegen den 13 wederom Zaamengeroepen. Ook zondt Zyne Hoogheid, die de raadplegingen van de Algerneene Staten en den Rade van State bygewoond heeft, fpoedig bevel, dat het Regiment van den Overlten Pain, 't welk naar Utrecht en Amersfoort op weg was, terftond naar Breda, en de krygsbezetting van Breda', naar Sluis in Flaanderen zou trekken. Dog wy zullen van dit voorval in ons volgend Rukje voor December of January nauwkeurig verflag geven. Thands zullen wy mededeelen eene Memorie door den Gezant van den Prins-Bisfchop van Luik den Heere Magis den 2,1 der afgelopene maand Oetober overgegeven, van dezen inhoud: HOOG MOGENDE HEEREN! De Ordergetekende Mini'ter Envoyé van Zyne Hoogheid den Heer Prins-Bisfchop vapLuik, heeft, ingevolge der beveelen van Zyn Hof, dé  JAARBOEKEN, November, 17S3. 1889 Eer aan Uwe Hoog Mog mede te deelen de nevens- 'sGra gaande Memorie, die het generaal Gouvernement veishailer Nederlanden onlangs aan de Luikfche Regee GE ring geaddresfeerd heeft , betreffende een Ophoyenfihen Dyk. Offchoon Hunne Hoog Mogenden Mentor. y^n deze zaak bereids onderregt zyn, zullen zy van den de goedheid gelieven te hebben van op de prirci Luikpes, welken deze Memorie vervat, agfre ïlaan fchenGezo wd als op de intentien van Zyne Majefteit, djeza»/. jn dezelve opengelegd worden; en Zy zullen,' gevolglyk, door zig zeiven wel gelieven te oordeelen over de verpligting , waarin de Prins , zyn Meester, zig bevind, om aan dezelven te defereeren. Ondertusfchen, gemerkt de Conventie (offchoon flegts provifioneel aangegaan), welke in den jaare 17O9 tusfchen de Republiek der Vereenigde Nederlanden én den Luikfchen Staat getroffen is geweest, heeft Zyne Hocgheid niet willen in gel retke blyven van Uwe Hong Mogende kennis £e geven van Zynen toeüand eo van den tegenwoorüigen ftaat der zaaken. Naai het fchynt, zou 'er geen beter middel zyn, als op de plaats 7,elve een gemeene Schouwing door refpeclive Commisfarisfen te effeftuecen, en daar toe heeft Zyne Hoogheid beflooten by Hoogstdeszelfs Antwoord op de bovengemelde Memorie van het Gou. vernement van Bruslel. Al wat Zyne Hoogheid bovendien doen kan, beftaat in Uwe Hoog Mogenden dienaangaande te prevenieeren , zo als Hoogstdezelve by dezen doet door Zyneh Ondergetekenden Minister, die tevens gelast is om aan Uwe Hoog Mcg. te vernieuwen de verzekering der eerbiedige gevoelens en der onverbreekelykö verknogtheid van Zyne Doorlugtige Hoogheid, (zynen Meester. Gedaan in 's Hage den 21 Ocfobcr 1783. ( was getekend) DE MAGIS. LIIIU3 2e  ïSoo NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- De Memorie , van welke de Heer MagU vEt*ha- hier boven gewag maakt, en van wegens "de ce. Opper - regeering van de Oostenrykfche Nederlanden , aan die van Luik den 3 Octobe? 1783 is overgegeven, luidt aldus; Memor. l^en Ophownfche Dyk is in den Jaare 1759 yan 'f *^ aangelegd geweest op gemeene Kosten der Hof te Ingezetenen van Ophoven en Gylingen, Lande Brusfel van Luik, der Dorpen Kesfemch en Wesfem, aan dat Keizerlyk Grondgebied, en des Lands van Toorn* van Deeze Dyk moest dienen ttr weering der OveiLuik. llroomingen van de Maas aan derzelver Linkeroever, waar door het aangelegen Land onderliep. Dan, dezelve is kort daar op verdelgd geworden door Bedryf van de Hollandfche Onderdaanen aan den regter oever dier Rivier, en zedert dien Tydüond heeft de Regeering zonder ophouden de bitterfte Klagten gekreegen over de aanmerkelyk groote Schaaden, die de Onderdaanen van Zyne Majefteit daar door leeden. Men twyfelt niet, of de Lu'kfche Regeering beeft insgelyks foortgelyke Klagten gekreegen van wege de Kerfpels van Luikerland. Het Gouvernement had zig, herhaalde keeren, deswegens geaddresfeerd by de Republiek der Vereet igde Nederlanden j dan , de weinig voldoende antwootden , die Hetzelve van de Republiek ontvjngen heeft, nicttegenftaande een Commisfaris van de Staaten Generaal den Kanfelier van, Gelderland, Luitgens Commisfaris van wege Zyne Mf jelleit, op de plaats zelve vergezeld heeft, hebben eindelyk het Gouvernement onderdaags het Befluit doen nemen van op nieuws Lieden van de Kunst op de plaats zelve ce zendeo, uit welker ingekomen Verflag ten allerduidelykfte blykt t 1. Dat het eenige Middel om de Landen van den linker-oever kragtdaadiglyk te beveiligen , beftaat in den gemelden Ophovenfchen Dyk tot zo»  JAARBOEKEN, November, 1783. 1851 zsdanige hoogte op te hoogen, als welke toereir 'sGra» kende is om hec Maaswater tegen te houden, en ven ha» voortaan het inbreeken van hetzelve te voorkco-cE. men. 2. Dat het 'er op aankoomt zulks zonder uh-Memor.. ftel werkftellig maaken, en zelfs nog yoor denv; heer dezelve in aanmerking gelieven te neèmende 'sGsA« kleine uicgeftrektheid dezer Provincie , het klein venhagetal van derzelver inwoonders en de fobere ge. middelen van baftaan, die, zo wegens derzelver lituatie, als de ongèlegendheid der tyden, daar Be/I, der in gevonden worden, en alle hetzelve gelieven Stat, van te ver&elyken met dè omftandigheden van gelyken Utr. weaart in andere, of fchoon min contribueerende,gem de Provinciën plaatfe hebbende. Quota. Dat hun Ed. Mogende ter Juftifkatie van der. zeiver beklag, over den altehoogen aanflag hunner Provincie in de Lasten der Unie, zig zouden kunnen beroepen op de ernftigfte inftantien, door derzelver Voorzaaten j voor en na het arrefteeren der tegenwoordige Kepartitie , gedaan en meermaals herhaald, tot het introduceeren van generaale en êenpaarige middelt n, ter goedmakinge van de gemeene Lasten, en, op het begrip van hunne Mede-Bondgenooten zei ven, zoduidelyk opengelegd in hunner Hoog Mogende Refolutie van Ï674, toen het ten vollen bekend was , hoe zeer de Omftandigheden dezer Provincie, door de orge]ukk< n aan dezelve overkomen, zelfs ook boven die der andere Provinciën, welke in gelyke fataliteiten hadden gedeeld , verergerd waren , en daar door de Lasten zo ondraagelyk geworden, dat het meer te bewonderen , dan te begrypen, is, hoe het mogelyk zy geweest, de zaaken dus lange gaande te houden; t'og dat Hun E i. Mog. dit alles daarlaatende , en zig alleen bepaalende by de tegenswoordige gefteluheid van zaaken, vermeinen , daar in een genoegzame grond en een volkomen regt te vinden, om op een billyk tedres in de verdeelinge der algerneene Lasten te infteeren; niet alleen uit hoofde van voor gem. Refolutie, van den jaare 1074» als dewelke, voor zo vee' aangaat de re /ifie v*n de refpe&ive Quotes, Hun Ed Mogende voorkomt met den aart ! en de Conititutie van het Bondgenootfchap en met de onderlinge verpligting van deszelfs Leden zo  ïgoS NIEUWE NEDERLANDSCHE "jsGra. zo overeenkomstig te zyn, dat het effecT: daar ven pa- van aan een zig beklaagenden en bezwaarden Bondce. genoot niet kan nog vermag geweigerd te worden j maar ook wel voornamehtlyk, om dat Hun Edel Beft. der Mogende alvorens tot dit befluit te komen, alles Stat. van hebben gedaan , wat aan een getrouw Bondgenoot Utr. jw-kau worden gevergd, ja zelfs meer, dan waartoe gens dt dezelve, volgens den aart van het BondgenoocQuata. fchaP verPhgt konden gerekend worden.'. ^* * Dat Hun Ed. Mogende, hoe zeer by zig zeiven hier vau geconvinceert, nogthans wel verre afzyn, om dit maar zo aan hunne Mede-Bondgenooten te willen opdringen, maar in tegendeel bereid zyn, om, zo dra daar toe zullen worden gerequireerd i al het zelve ontegenzeggelyk te bewy«n; gelyk dezelve van nu af aan niet fcbroomen te declareeren, dat alsdan gaarne aan het aiquitsbel oordeel hunner Mede-Bondgenooten zullen overlaaten, of door Hun Edel Mogende met mogelykheid eenige meerdere fpaarzaamheid, met relatie, tot derzelver huishoudelyke uitgaven, betragt, ofte ook eenige meerdere Lasten, tot voldoening van den al te hoogen aanflag in de Generaliteits Lasten, geïntroduceerd konnen worden , dan effeótive is gefchicd; gelyk ook, of niet de Provinciaale Schulden, gemaakt om de zaaken gaande fe houden, tot die hoogte zyn geklommen, dat dezelve niec komen worden vermeerdert zonder gevaar van eerlang ónder den Last geheellyk deze Provincie te zien bezwyken. Dat Hun Ed. Mogende met dit al'es wel kunnen voorzien, dat zig veele zwaarigheden tegens zodanige eene revifie der, zo lange geüibfifieerd hebbende , repartitie der algerneene Lasten , zullen opdoen , en dat alle de Bondgenooten niet even zeer geneegen zullen zyn, om daartoe te concurreeren; dog dat alle dezelve aan Hun Edele Mogende niet zyn voorgekomen onoverkomelyk te zyn, en dat in allen gevalle, hoe moeijelyk dit werk ook wezen mag, het inconteftabel zeker is, dat dit Ge-  jAARÈOEKEN, November, 1783. iS& i Gêmeeöebèst riimmer tot deszelfs voorigen luister, 'sGRi i aanzien en magt opgebeurd en herfteld kan worden, venha-" \ dan door eene billyke verdeehnge der algerneene G£. lasten, in evenredigheid van het waare vermogen der refpeftive Bondgenooten 5 ofte anders door de Bef? der introduöie van generaale en eenpaarige middelen Stat van over het gantsch Bondgenootfchap, ter goedma- Utr' we king der geueraale lasten ; terwyl alle temporaire gen's d* Soulagementen van dien aart, als nu wederom ten Ouota j behoeve van FrieslaPd worden geproponeerdj wel^ | zeer gemakkelyk uit te vinden , dog nimmer in Jtaat zyn, om de doodelyke kwaal, aan welke het Vaderland, zedert eenen zo langen tyd, kwynd; en die, van tyd tot tyd, zo merkelyk verergert, ' in den grond aan te tasten en te geneezen. Dat Hun Ed. Mog., die niets meerder verlangen, dan naar het, vermogen hunner Provincie, in evenredigheid met dat van hunne Mede-Bondgenooten, tot riegemeene lasten dei Unie te contribuee: fen, als.nog verklaaren, bereid te zyn, om tot de : jntroouftie van generaale en eenpaarige middelen , om daar uit te vinden de algerneene lasten ter Ge: ïierahteic, te concurreert n; dog, by ontftentenisfe «daar van en onder beneficie van dit Declaratoir, ; zig volkomen geregtigt oordeelen, om eene verI mindering van één perCento van derzelver aange[flaagene Quote te vorderen, ten dien effefte, dat | haare Provincie vooraan gefteld worde op ƒ4,16, 7} J in 't honderd , van dat geene , wat jaarlyks de 1 algerneene lasten zul'en komen te bedragen, en Idat de Raad van Staten werde geauthorifeerd, zig j in het formeeren van de Staten van O rlog voor iden jaare 178.;, en in alle andere Petitiën, daar ihaar te reguleeren; moetende Hun Ed. Mogende 1 teffens declareeren, zonder zodaarig een foulaas Ibuiten ftaat te zyn, om het aandeel dezer Pro'vincie in de kosten van het geconfenteerde Corps jMariniers, even zo weinig, als van eene voorgeslagene permanente Equipagie, hoe nuttig en hoogst*  xqcc NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- hoogstnoodzaakelyk dezelve ook zyn mogen ^ të venha- kunnen fourneeren. eEt Dat Hun Ed. Mogende oordeelen, dat de re» fpe&ive Bondgenooten, om al het hier voor .ge« 'Bé/I. der avanceerde, zullen moeten biliyken , dat hoe zeer Stat. van ^w Edele Mogende het geproponeerde foulaas TJtrl we aan de Provincie van .Friesland niet misgunnen, pens de maar in tegendeel in dat vertrouwen , dat Zyne Quota. Hoogheid en den Raad van Staate voldoende be*• " wyzen van het onvermogen van Friesland zullen zyn ter hand gefteld, gaarne alle hulpe aan dezelve zien toegebragt: egter, deze Provincie buiten ftaat zynde, om hier toe te concurreeren, geene favorabele Refolutie of confent wegens het voorgeflagen foulaas, immers voor zo verre hee. zelve eenigen den minften last voor de Financie deezer zyds zoude involveeren, konnen uitbrengen. En zal ten dien einde Extract dezer, by Misfive, aan voorn. Heeren Gecommitteerden ter Generaliteit werden toegezonden. Conder fond) Accordeert met de voorfz. Refolutie. ( was getekent) H. A. LA A N. Op hoedanig wyze de Provincie Stad eri Lande nopens dit ftuk denkt, kan uit dïf volgende worden opgemaakt.  JAARBOEKEN, November, 1783. rooi Extratï uit het Register der Re- 'sGrAfilutien van de Hoog Mogende venha* Heeren Staten Generaal der ge. Fèreenigde Nederlanden. Martis den 8 July 1783. De aanwesrenden Heer Gedeputeerden van de Pro- Bejl.van vincie Stad en Lande, heeft ter VergadeiiDge Groninicgebragt en laten lezen de Refolutie van de Hee- gen noyen Staten van Hooggem. Provincie, zyne Princi-pens de palen, genomen op het Rapport» den 24 April jongst- Quota, leden, ter Vergadering van Haar Hoog. Mog. uitgebragt; rakende het foulaas, aan de Provincie van Vrjesland te geeven; als mede op de Refolutie van de Heeren Staaten van Utrecht, dien aangaande den 12 May daar aanvolgende meede alhier ingebragt; volgendede voorfz. Refolutie hierna geïn* iereert. Extract uit het Refolutie - Boek der Ed. Mog. Heeren Staten van Stad en %ande. Donderdag den 3 Julius 1793. Gedelibereert zynde over het Rapport, van de Heeren Gecommitteerden tot de Petitiën van den Raad van Staate, en dezer Provincie Finances van den 16 Junius jongstl. , betrekkelyk het foulaas „ van de Provincie van Vriesland ter Generaliteit të geven, en de Refolutie van de Heeren Staaten van fjtrecht, dien aangaande, luidende als volgt. Rapport der Heeren Gecommitteerden tot de Petitiën van den Raad van Staate en dezer Provincie Finances. EDEL MOGENDE HEEREN t voldoeninge aan UEd. Mog. Refolutie, van Mm min mm d.'jï  i9oi NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra* den den 31 ^ay. dezes laars) door de Heeren UEd, venha» Mog. Gecommitteerden zynde onderzogt het Rap-f ge. P0rt'i door zyne H. en den Raad van Staate der» 24 April jongftl , ter Vergadering van Hun Hoog Beft. van Mog. gedaan, waar by declareeren, dat de Staat Gronin der Finances van Vriesland hadden geëxammeert, gen no- en bevinden de noodz^akelykheiJ, dat gemelde pens de Provincie in de laften der Unie gelubd veert werde; Quota, ten d'en einde voordragende, om met het Jaar \ 784 den Staat van Oorlog, of wel de poft tot de Fortificatiën buiten de Provinciën, te verhogen , met een fomma van f ^o-pi^j 2- en daar mede den tyd van zeven jaaren te continueeren , ten einde de gem. Provincie daar uit jaarlyks te doen profiteeren de fomma van ƒ300. 2 Als mede de Refolutie van de Heeren Staaten van Uttecht van den 7 May, den 'Ster Vergaderinge ingebragt; declareerende, buiten Raat te zyn, om te concurreeren, of eenige favorabele Ktfolutie of Confent te kunnen uitbrengen wegens gemelde voorgeflagene foulaas; immers voor zoo verre het zelve eenige de minfte last voor de Finances hunner Provincie zoude in* volveeren; als mede de Refolutie der Heeren Staaten van Vrieshnd , in dato den 5'May jongstl.; waar by verklaren, dat, indien geene behoorlyke verligting bekomen in het dragen der lasten van de Unie, met ultimo July zu'len ophouder, te betalen, met eerige pasten op den ftaat van Oorlog, ter hun' er reparritie gebragt. En (aatftejyk de Misfive van Flaar Hoog Mog., aan gem. Heeren Staaten gefchi-even , den 4 Juay waar by dezelve, door menigvuldige argumenten» en het '.e1» jgt der gevolgen, daar uit refulteerende, daar van tragten te dchorteeren. Zouden van Advife, zyn dat van wegens UEd« Mog. ter Vergaderinge yan Haar Hoog Mog. diende te worden ged< clareert: Dat UEd. Mog. reeds by derzelver Refolutie van den 2. May 1^70 de gronden hebben opgegeven , óp welke vertrouwden, dat het onderzoek tfer Fi?  ]AA RROEKENj Arpv^«r, 1783 iÖó$ finances van Zeeland diende te gefchieden, en het 'sGssjfc fupport aan gem. Provincie, daar op gereguleert, venha. bevonden hadden daar aan riet te zyn voldaan. GE> - En dat UÉd. Mog. zo by derzelver ilefulutie van den 2 July 1773 > als van den 26 December Be/7, vati 1778, hadden verklaard, in geene verdere fupporten Gronin-^ te kunnen, nog re zu'len confenteeren; ja datUEd. gefl m. Mog., ter occafie der k laaten van de Provincie van pens de Vriesland, op den 14 Maart jongftl, hebben ge- Quota, refolveert, en aan Hun Hoog Mog. kenr.is gegeven, dat vaardig en genegen zyn, dat op die gronden, en die, welke.ver v t zyn inde Refi l itiedcie Heeren S'aaten van Utrecht, van den 2 December jongftl. 4 de Finances der Refpeciive Provinciën worden onderzp&t, en na zulks, nopens de veranderinge der Quotes der Rcfpt&ive Provinciën na recht , reden en billykheid, jn evenredigheid, werde gedecideert ; en dat 'UEd. Mog., zondec zulks , geene decifie iu dezen , op eenigeïhinde manier, zullen refptfteeren. Dat deze Refolutie, even voor of in 't begin der befoignes over de Finances van Vresland, ter Vefgadermge van Haar Hoog Mog. zynde ingdevert, aan niemand der Heeren van gemelde befoignes onbekend heeft kunnen zyn, en derz?!ver attentie in het houdea derzelve had moeten meriteeren. Dan dat UEd. Mog. met verwondering hebben gezien ,dat in het onderzoek der Finances van Vriesland, niets daar van in eenig adfpecT: komt, maar alleenlyk is onderzont, of de Finances van Vriesland ic zulk een ftegteh (laatwaren, dat gefupDorteert moesten worden; en zulks gebleken zynde, liet fupporr is voorgeflagen ten laste der vyf ande- . re Provinciën , niei alleen zonder met eenige grond van zeekerheid 'e weten , of daar toe in ftaat waren , ja of .niet dezelfde of meerdere redenen hadden ,om adfiftentie te verzo-ken. Dat UEd. Mog. over zulks niet alleen om bet gedeclareerde in voorgem. Kefolutie, maar vooral om de redenen, die UEd. Mog. dsïar toe hebben Mmmmmm a g#*  ïoc.4 NIEUWE NEDERLANDSCHE , r . gepermoveert, in het voorgeflagen Support voor ffNMft-" de Pr°v'ncie van Vriesland, voor zoo verre UEd. venha- ^aar (joQr me(je zoutjefJ WOrden bezwaard, c moeten declineeren, 7? /? ArfM Dat de Heeren Staaten van Vriesland, nog nïc r ronin mand' dit r°naborftig declaratoir van UEd. Mog. apn tin kwalyk zullen kunnen nemen, als maar gelieven te gen no- overWegen . dat UEd. Mog, zig zedert het jaar aïLt* 177° > niet hebben onttrokken, om alles te doen "uocai onderzoeken, wat ter bepaünge der zwakheid van d'eene en het meerdere vermogen van eene andere Provincie, kon worden gereouireert; en dus, op* gronden van zekerheid en proportie, de eene ver-' ligt, en dè andere bezwaard j dan dat dat middel by velen, zoo het fcbycd, geen fmaak vindende, men daar uit zouden kunnen befluiten * dat men de gevolgen daarvan vreesde, terwyl het dog Zeker is, dat die geene, welke vernemen, geholpen te moeten worden, of op 't minst anderen niet te kunnen helpen verligten , daar in minder zwarigheid moeien vinden. Dat UEd. Mog. met fidutie pofeerèn, irf die gevalle te verfeeren, om dat geene Ingezetenen zwaarder dan de hunne belast zyn, de lasten roet meerdere vigeur dan ergens wórden geheven, met minder omftag en kosten geinnert etr met meerdre menage uitgegeven; dat overzulks UEd. Mog. met de Heeren Staaten van Utrecht aangenaam zal zyn, dat zulks wegens alle Provinciën werde onderzogt, en de Quotes, naar bevinding, billyk gereguleert. , Dat UEd. Mog. ïntusfchen, hangende de deli• beratien der Bontgenoten over het voorgeflagen Rapport, met verwondering , maar teffens meÊ fmert, hebben gezien, dat de Heeren Staaten van Vriesland, by derzelver Confent in den Staat van Oorlog hebben kunnen goedvinden, aan Hun Hoog Mog. te declareeren , dat met ultimo July dezes jaars zullen ophouden met debetaling van fommige Posten ter hunner repartitie gebragt 3 ter fumma ' :vaa  jAARBOEKENs Nevèmher, 17832 i*»-? van/3334i24 Eene handelwyze, waar door zy zig 'sGaizelve regt doen, de deliberatien van deBohdgeno- venhaten voor uitlopen , en waar door aan de verdere gE. Bontgenoten, welke na hun oordeel in het zelfde geval zyh, dezelfde faculteit geven, waar door de Befl, vmb tiiterile confuüe zoude worden veroorzaakt: DatGroninUEd Mng. , dg in dat geval bevindende , zig gen 770 • diezelfde magt en wysheid voorbehouden, indien pens de Friesland daar van gebruik maakt, dan dat hoopen Quota* en vertrouwen, dat de Heeren Staten van Friesland, door de argumenten, door Hun HcogMog. aangehaald, in derzelver Refolutie van dén 4 dezer, daar van zullen worden gedehorteert. Hebben de Heeren Staten vin Stad en Land» éig met het uitgebragte rapport geformeert. (onder Rond) Coll Conc. (was getekent) R. B. GOCKINGA, SecreÉ:. Waar cp Gedelibereert zynde , hebben dei Heeren Gedeputeerde van de Provincie van Gelderland, Zeeland, en Overysfel de voorfchreeven Refolutie copielyk overgenomen, om in den harea breeder gecommuniceerd te worden. En is dien onvermindert goedgevonden en verHaan, dat copie van de voorfchr. Refolutie gefteld zal worden in handen van de Heeren van Lyndeii vafl Hemmen en andere Haar Hoog Mog. Gëdep. tot de zaken van de Fmantie» om met en nevens eenige Heeren Gecommitt. uit den Ra d van Statej by Haar Ed. zelfs te nomineeren, te v fireeren, «xamineeren en van alles alhier ter Vergaderingë rapport te doen. De Heeren Gedeputeerden van de Provincie van Utrecht hebben g' inhsreerr de Refolutie van de Heeren Staten hunne Principaalen, op het zelve föbje&ter Vergaderingë van Haar Mog, ingebragt4 Mmrn.mmm 3 mies-  Ipstf NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- mitsgaders de propofitien , dien aangaande gévenha- daan. ge. De Heeren Gedeput. van de Provincie varï Friesland hebben geinha-reert dg onderfcheiden Refolutien en Misfiven van de Heeren Staten hun ne Principaalen, op dit onderwerp, en wel fpeciaal de Refolutie van den 8 Mey laatstleden; houdende Confent in de Staten van Oorlog, Omtrend het zelfde onderwerp is nog by de Staten van Friesland, op een tweede raport, ter vergaderingë der Algerneene Staten ingebragt, en door de Afgezonden en van Friesland aan deze Provincie medegedeeld * in het laatst van September 1783 dit befluit genomen: Ts gelezen een Rapport, doof ie Heeren van x Lynden tot Hemmen, en andere Hun Hoog Mog* Gedeputeerden tot de zaaken van de Finantie; hebbende, in Commisforiaal van den 15 Augustus dezes jaars, meten nevens eenige Heeren Gecommitteerden uit den Raad van Staten, geèxamineert de Requeste . ten zeiven dage aan Hun Hoog Mogende geprefenteert, by de Solliciteurs Hertman en de Vrient, bedienende, in die qualiteit, het Corps Zwitferfche Troupes, in dienst van dea Staat, den 3 September ter vergadering uitgebragt; houdende voorfz. request, dat de Compagnieën den' Generaal Major .Vw, in het Regiment Swüferfche Guardes, en zeven Compagnien van het Regiment Zwitzers van den Lieut. Generaal Bouquet, welkers ordonnantiën te zamen, ter loopende maand ■waren bedraagende de fomma van ƒ 13542-7-6begréepen waaren in de Refolutie der Heeren Staten dezer Provincie, waar by Hun Edele Mogende gedeclareerd hadden gemelde Compagnien0, als mede een Bataillon vau 't Regiment van Hes Ten Darm.  jAARBQEKEN, November, 1733. 1*707 foevmfad, vier Compagnien Artillerie en eenige '«Galandere posten van derzelver repartitie op den Staat venha" van Oorlog af te wyzen, en niet verder te zullen ge. betaalen, dan tot den laatften van de gepasfeerde maand July; verzoekende voorfz. Supplianten wy- Triest. ders, doot e*n gunftige ca fpoedige Refolutie, in volhardt Raat gefteld te worden, om in de betalinge te nopens de kunnen continueeren. Quota's Contineerendevoortsopgedagte Rapport, dat zy hy vorige Heeren Gedeput. en Gecommiit, van advife zouden bef uiten. zyn; dat, by Provifle, en on vermindert de verdere deliberatien over bet Rapport, den 24 April dezes J'aars, nopens het Temporair Soulaas aan deze 'rovincie, uitgebragt, de Raad van Staate, door ds Refpeéiive Bondgenooten-, zoude behooren te worden geauthorifeerd, omme, uit de Kasfe van de Generaliteit, aan deze Provincie te voldoen, een zodanige fomma, als by dezelve, op den Staat van Oorlog, voor dit jaar, voor de vyf laatfte maanden van dien, de afgewezene posten zouden komen te bedragen, en voorts, voor bet aanftaande jaar van 1784, aan deze Provincie ook nog» in voegen voorfchr., uit te reiken, en te betalen, eene fomma van 300000 guldens; mits by Hun Edik Mogende wierde gedeclareerd, dat, met het gunt voor/z. is, niet alleen de afgeweezene posten op den tegenwoordigen Staat van Oorlog zouden blyven betaalen, maar ook daar in, omtrent den Staat van Oorlog voor den jaare 1784, op den vorigen voet zouden blyven contirfueeren, zonder eenige diergelyke afwyzinge te doen, ofte pretendesren, en dat, bovendien , ten Comptoire Géneraal van de Unie, meede promptelyk zouden af betaalen en fourneeren de 330000 guldens jaarlyks, tot voldoeninge der renten en Intres fen van genegotieerde Capitaaien; waar in, met den jaare 1782, tot dus verre, nalaatig waaren gebleeven. Op welk voorfz. Rapport, de Heeren Gedeputeerden van Gelderland , Utrecht, en Overysfel hadden aangenomen, zig nader te verklaaren, by Mm mm mm 4 die  iooS MeUWE NEDERLANDSCHE *sGRA-die van Holland % Zeeland en Stad en L^nde wal venha- overgenomen, en waaromtrent bun Ed Mogendë ge. Gecommitteerden hadden geinhareert de differente . Refolutien van de Heeren Staten hunne PrincL Triest paaien., volhardt Is, daar op gedelibereert zynde, goedgevonden tiópensdeen verdaan, hi t meer gedagte Rapport aan ie neeQuotd's men voor Notificatie, en wyders te approbeereri hy vorige de Conduite van de Heeren Gecommitteerden deiefluiten. zer Provincie ter Generaliteit, ten dien opzigte gehouden; gelyk gefchied by dezen. En zal Extraér, dezes aan hun worden gezonden tot narigt. Aldus gerefolveert op het Landfchapshuis des 34 September 1783. Wy hebben hier voren bi. 769 én volggf; verhaald, 't geen wegens het. oprigten van' een gezelfchap van Burgers tot Wapenoeffening met den Krygsraad is voorgevallen*; ook de verantwoording van den Burgerkrygsraad medegedeeld. Met welk oog de groote Vroedfchap dezer Stad die verantwoording befchouwd heeft, blykt nit het navolgend Extracl uit het Froèd/chapsèaek derótad Leyden, LittéraZ. Z° ïn data 7 November 1783. T*\e Groote Vroedfchap der Stad Leyden, geleé hebbende op zeker ftuk, dror den druk gemeen gemaakt, en geïntiiuleen.: Ferantuoorditige van dsn Krygsraad van de Manhafte Schut* teryi  JAARBOEKEN, November, 1783. 1903. leryc der SiadLeyden', waar van een ieder der Le- rW." deu van de Regceringe een Exemplaar gezonden olrN is, heeft met de uitterfte bevreemding daar uit gezien, dat die van den Krygsraad gedifficulteerd gen fcr hebben, te berichten op zeker Concept-Plan, tot yioedereclievan een Vry-Corps binnen deze Stad, wüfchapno. hun ten dien einde volgens Refolutie van de H. ft.pef,fde van den Gerechte ter hand gefield, onder "voor-^erantw. wendzel van dit niet behoorlyk te kunnen doen, va„ jen° zo lang zy tevens niet in handen hadden het Re- Kr^in quest, door de geenen, wélke een Vry-Corps verlangden opterichten, geprefenteerd, en daar door geinformeetd waaren van de redenen en motiven, om welke zy het oprichten van een Vry-Corps biunen deze Stad voor nuttig en ncodzaakelyk hielden, mitsgaders Van de gronden, op welke zy 5tich daar toe bevoegd en gerechtigd oordeelden 5 daar het géén tegenfpraak duldt, dac het al ofniec accordeeren van zodanig verzoek een Point is, eeniglyk behoorende tot het Politiek bellier dezer Stad, en dat derhalven het onderzoek der gronden, waar op het fteunt, mitsgaders de beoordeeling, of men den verzoekers al of niet kan en behoort te wille te zyn , aan niemand, dan de Regeeringj alleen competeert, terwyl die van den Krygsraad geeene de minfle bevoegdheid hebben, om in zodanige Politieke zaaken, als Confiliarii de Regeeling te dienen van hunne Confideratien en Advis. Alles derhalven, wat die van den Krygsraad met reden konden verzoeken, beftond bier in, dat de Regeering, by het delibereeren en refolveeren op het aan haar gemaakte Addres, geliefde zorge te" draagen, dat de Schutterye geen nadeel kwaame telyden: en hier van was hun niet Rechts de volledigfte toezegging gedaan, gelyk zy by hunne verantwoording erkennen, maar de Magiftraat toonde ten dui'delykfte, door het Concept-Plan ter erectie van een Vry Corps, ten fine van bericht, in hunne handen te ftellen, gezind te zyn, voor de belangen van de Schuttery te waaken. Het  Wo NÏIEUWE NËDËRLANDSCM £,sy- ^ec wa* derhalven de pHgÉ van die van dei den. Krygsraad geweest, dat Plan te examineeren eri den Magiirnat te berichten of de uitvoering van Bed. der hei zelve Praejudiciabel voor de Schuttery zoude Vroed zvn- en z°Ja> i° welken opzichte^ terwyl zy het: fehap no overige van het onderzoek omtrent de zaak zalve,alé pens de geheel niet van hun Departement zynde, aan de verantw. Regeering hadden moeten overlaaten , gelyk zy van den zeiven in hun; e verantwoording töonen klaar geMrygsr. no~g begretpen te hebben; Het is daarom geheel onbegrypelyk op wat, grond de Krygsraad heeft kunnen goeovmden of •zich bevoegd reekenen om, in plaats van het gerequireerde bericht te geeven, de Schuttery tot het praefenteeren van Reqm sten tegen het aan de Regeering gedaan verzoek te permoveeren ; daar zodanige Rap zeer gefchikt was, óm de Rille en vreedzaame Burgery te ontrusten en in den waan te b.cngenj dat 'er gewigtige redenen waren om te vreezen, dat de Voorrechten derScbutterye Ronden befnoeid te worden', en 'er zulle een middel nodig was om de Regeering tot handhaving van dezelve te beweegen, gelyk dan ook eenige weinige anderen deze "gelegenheid gunstig geoordeeld hebben , om hun verderöyk zaad te ttrooijen, den eenen Burger tegen den anderen op te hitzen, en het vuur van tweedragt binnen deze Stad te ontfteeken, waar toe zy by monde en gefchrifte de iterkfle pogingen hebben aangewend. Dat die van den Krygsraad het teekenen en prefenteeren van de Requcten, met anders zouden gefavorifeert hebben, dan met kennis en goedvinden van H. H. Burgemeesteren is eene aslertie, die tegen hun eigen verbaal diredf Rrydt: want (hoedanig uan ook de Converlane van de Gecom* muteerden uit dat Collegie mei den Di eken, waar van op folio 8 van de verant«"x>raing melding gemaakt word, moge aewetst zvn) zy erkemen op» de aangehaalde plaats, dat H. H. Bü'geineest ren nog op dien zelfden dag (zynde geweest den 29 Aprils  JAARBOEKEN, Novemher, 1783. 19H • April, gelyk uit de overgeleverde Notulen blykt ) Ley'en dus toen de zaak nog m haa' geheel was, zich den. daar omtrent nader en anders geëxpliceerd hebben; ja, zy voegen 'er by, dat zy op het rapport, door Bejl. der hunne Gecommitteerden deswegeh aan hun ge Vroeddaan, op den a Mey, gerefolveerd hebben om- fchap notrend het praefenteeren van een Request door óepemde Schutters der Refpedtive Vaandelen in hun geheel verantw, te olyven, en de Schutters te laaten ageeren naar van den welgevallen, 't welk met wel anders kan beteeke Krygsf, nep, dan dat zy zich daar meede niet zouden b'emoeijen. Ondertusfchcn hebben de refpeéiive Capiteinen, eenige dagen daarna , en wel op Maandag den 5 Mey, eerst hunne Sj?rp-Officieren, en naderhand dezelve met en benevens de Qartiermeesters, by zich,.aan hunne huizen ontboden, en (even als of het van zelve fprak , dat 'er Requesten moester geprefenteerd worden) aan hun twee Requesten voorgedragen, beide ingericht tegen het verZoek, uit eaam van eenige Burgers en ingezetenen aan de Regeering gedaan, waar van zy echter het eene meer byzonder aarpreezen, 't vvelkzy dan Dok door alle hunne Officieren ( voor zo verre die . daartoe wilden befluiten; want fommigen, de zaak wat verder inziende, hebben dit gedeclineerd ) zonder hun eenigen tyd van beraad te geven, nog dien zeiven avond hebben laaten teekenen, fehoon echter, dit laatstgemelde niet bepaaldelyk by alle Compagnien zonder uitzondering heeft p'aats gehad , gelyk ook alle de Hoofdmannen by hunne Officieren niet even Rerk op het teekenen geurgeerd hebben. Vervolgens zyn de Requesten, met voorkennis pn goedvinden van den Krygsraad, op den Doelen ter teekenmg neder gelegt, en de Kwartiermeesters gelast, zo de Adelborsten als Rotmeesters, en door de laatstgemelde de refffeflive Schutters, van hunne Kwartieren, daar van te advertee. ven, en tot het teekenen van dezelve te nodigen. E\n>  i| i * NIEUWE NEDERLANDSCHE LEY. Eindelyk hebben de Gecommitteerden uit dea den. Krygsraad niet gedifficulteerd om , zo zy zeggen 9 op het verzoek van de Officiers , Saturdag den Befl. der 10 Mey , aan hun gedaan, zich te chargeeren Fr eed- Sïet de Commisfie, om de meergemelde RcqueeJchapno- ten aan Hup Ed. Gr. Achtbaare voor de Schutpens de tcye te prèfenteeren , fchoon verfcheiden Of5« rtrannv. c'ers en een derde gedeelte van de Schutteryc van den derzeive niet geteekend hadden. Krygsr. Eene handelwyze direcf ftrvdig tegen hier voorgemelde Refolutie van den Krygsraad, in dato 2 Het is waar, dat zy de Schutters hebben laaten handelen naar welgevallen: dat het is ook te gelyk waar, dat 'er omtrent verfcheiden-Schutters, dié daar in difficulteerden, vry Rerke middelen van perfuafie zyn in 't werk gefteld, en dat het met het teekenen van die Requesten niet altyd even regulier is toegegaan ; hebbende zommige Officiers die daar by asfilteerden zeer gedifficulteerd, en eenigen voltrekt geweigerd de lefture van het Request aan de Schutters, welke aldaar kwamen, te accordeeren, en hun getragt te beduiden, dac zy geene zvvaarigheid behoorden te maakea, om hunne naamen te zetten onder een Request, dat reeds door zo veelen geteekend was,- h welk aanleiding gegeven faeefc, dat zéér veelen geteekend hebben zonder iets van den inhoud te weeten. Schoon nu de groota Vroedfchap deze verkeerde handelwyze geenzins op reekening van den Krygsraad wil Rellen, en gaarne gelooven, dat dit buiten deszelfs kennis, ja tegens deszelfs oogmerk, gefchied is, moet zy echter zulk een algemeen opontbod van de geheele Schutterye, zonder eeEige voorkennis of goedkeuring van de Regeering door den Krygsraad gedaan, ten hqogften improbeeren: gelyk zy ook geenzins kan goedkeuren, dat men _ den Schutteren zodaanjge Requesten ter teekeniijg heeft voorgelegd, zonder hun tevens opening ce geeven van 't geen ov^r 't verzoek tee  JAARBOEKEN, November, 17*3. i«JiS ppiichting van eiei Vry-' orps tusfchen den Ma- Leï?gilhaat en tien Krygsraad was voorgeva len, nog den. yan de toezegging aan den laatstgemeld n door H. H. Burgemees. eren van «ige-s e Regeering ge Beft. der daari, dat 'er niets zoude gepermitteerd -worden, V Vroedipelk eenigfints tot nadfel van de Schutterde zou kun- fchap nonen ftrekken,' pen% de Daar dan door het favorifeeren van het tekenen verantw. der Requesten door den Krygsraad het zelve effecT:^, jeu' heeft geforteert, en daar derhalven deze daad nietKrysr. zo zeer aan de Schutterye, dan wel aan den Krygsraad zelf, moet geattribueerd worden , zal het geheel onnodig zyn te onderzoeken, of die op zig zelve onloochenbaare Helling, dat het, namentlyk 'aan een ieder Lid van den Burgerhaat, en vooralvan bet geheele Lichaam van de Burgérye, vryfiaat, by een eerbiedig Request, en zyne belangen, zyne bezwaaren aan de Magi/iraat in gepaste termen voortedraagen, hier van applicatie zou kunnen zyn. Doch liet is buiten alle conteftatie, dat het gedrag, door den Krygsraad in dezen gehouden, met geen grond kan gedefendeerd worden. En het kan geenzins tot wettiging van deze demarche dienen, dat op den 26 April drie Burgers een Request ter weering yan het Vry Corps, door 61 Perfoonen getekend, aan den Krygsraad hadden ter hand gefteld, met Verzoek vari 't zel ve re examineerea en het prèfenteeren daar van goed te keuren: het was immers genoeg bekend, wie de ontwerpers en voornaamïte aanvoerders van dit Request waren, en die gevreesde onlusten, welke uit het geene 'er nu gedaan is niet dan te veel voedzel gekreegen hebben, zouden < p eene korte en veilige wyze zeer gemakkelyk hebben kunnen geprevenieerd worden, in* di men toch alleenlyk aan die drie Burgers geantwoord hid, dat het pr.-fenteeren van zodmig Request niet te pas kwam , vermits de Krygsraad geenzins in gebreeke bleef voor de belangens van de chutterye te waaken; indien vervolgens de refpe&iye Hoofdmannen op eene convenable wyze aan  i9i4 NIEUWE NEDERLANDSCHE LEY. aan de Schutters van hunne Vaande?s kennis gegs» den. vea hadden van de verzekering aan den Krygsraad. gedaan, dat in deze zaak niets zou verricht wor* Beft. derl[ea> 1 we^ tot prsejuditie van de Schuttery kon Vroed- ;verftrekken*, zou zoaanig Request onder de braave? Jchapno Burgery weinig teekenaars gevonden hebben, ook: pe.is de zou Je'Magiftraat wel middelen geweeten hebben? verantw. om <»e ongeoorloofd menées te fluiten, welke van den tnea *n '£ wer^ Relde, om eenvoudige lieden to? ^Trvio-V het teekenen v3n "t zelve overtehaalen, -" Doch het geen de groote Vroedfchap voorname* lyk gefrappeerd heeft, is, dat men op Saturdag den io Mey gecontinueerd heeft, het hier voor meermaals gemelde Request op den Doelen te laaten teekenen, na dat dien zelfden morgen aan den Collonel, daar toe expresfelyk ontboden door H. H. Burgemeesteren, uit naam en volgens fpeciale Refolutie van den Gerechte was aangezegd, dat zulks aan de Magiftraa* gansch niet wel gevallig was„ De Krygsraad brengt hier tegen wel tot zyn verfchooning by, dat alles, wat op dien Saturdagin den Schutters Doelen is omgegaan, buiten zyne kennis is geweest; als hebbende , zo daar van, als van de gedaane aanzegging door H. H. Burgemeesteren 9 niet voor den volgenden dag bericht gekreegen. — Dan , daar de Collonel by zyn wedervaaren by H. H. Burgem.. aan Gecommitteerden uit den Krygstaad h;efc verflag gedaan, daar die Gecommitteerden door hun Collegie, by Refolutie van 20 April tot het dirigeeren vaa dit geheele werk gequalificeerd waren , daar de Krygsraad , na van alles den volgenden dag bcho'jrlyk rapporc gekreegen te hebben, de Conduites van zyne Gecommitteerden niet afgekeurtmaar gehomologueerd heeft, moet deze daad wel degelyk op reekening van dit geheele Collegie gefteld worden ; hoe zeer het eene waarheid blyft, dat de Gecommitteerden voor de eerfte en voornaamfte oorzaak van die handelwyze te houden zyn: doc!> the  )AARBOKKENj Nwember, I783, I9ij fiouden zyh s dóch die geeft geen den min- Le?*tteo grond om te pofeeren , dat de H, H. van den ösn. Gerechte door abufive informatien zonden misleid zyn, om dat hun Ed. Groot Achtb. in derz lver Bel}-. aW Kefulutievan den 13 Mey 1783 zeggen, dat deze teekening gefchied is, terwyl de Krygsraad in denff&ajm. Doelen „vergaderdwas, en dus volledig kennis droeg pens de van de aanzegging, des voormiddags aan den Collónejveramwi gedaan; want de Gecommitteerden van denKrygs- van den raad, dat Collegie reprefenteerende, waren aldaar foygsn vergaderd, gelyk dezelve dan ook op het gedaan rapport van den Collonel gedelibereerd en eere» folveerd hebben, om, ( als hadden zy het vermogen niet, een request door hun zelfs ter teekenine gelsgt te rug te neemen) te beproeven, of mea hun het zelve Wilde ter hand ftellen; om (gelyk zy zig uitdrukken ) H. H Burgem. gemegen te geven, 'tgeen niet wel iets anders kan beteeken-ni al&emziolz te gedraagen naar de aanzegging, dien morgen aan den Collonel gedaan, waar van zy derhalven de zin en meening duidelyk toonen begree* pen te hebben: Ondertusfchen doen zy, teeeeh de gedeclareerde begeerte van H. H. van den Gerechte cn hunne eigene zo even te vooren genoo-i men Refolutie, het meergemelde Request we 'erom in den Doelen ter tekening leggen; zo ras Zy bericht krygen, dat 2 of 3 Schutters zich daartoe1 aanbieden: Ja zy fchroomtn niet, zich op eene niet zeer gepaste wyze te beklaagen, dat zy belee zyn geworden dat Request te laaten teekenèn do< i nog een groot aantal Schutters, die Zich, zo zv yoorgeevcn , dien avond tot dat einde aan dett Doelen zouden geaddresfeert hebben, en dit heler zou veroorzaakt zyn (gelyk zy geen zwarirjbeid gemaakt hebben om neder te Rellen op het abuft>f bericht van hunnen Wachtmeester, hoe ztèr het zelve tegen alle waarfchynlykheid ftreedr/en hun de ftupiditeit van dien perfoon, benevens zyn" onbekwaamheid, om een behoorlyk rapport te doen, met onbekend 'koade zyn ) doordien drie Leeden Nnnnnn van  NIEUWE NEDEttLANÖSCHÖ rE?. van de Vroedfchap' in den Doelen gekomen, juist DEK op hetzelfde oogenblik, dat de Gecommitteerden van den Krygsraad het Request teru^ gegeeven Beft der hadden, om het zelve door i a 3 Burgers, die daas! Vro'd toe verzoek gedaan hadden, te laaten teekenen, fehapno- uit naam van H. H. Burgem. of van den Gerechte pens de geordonneerd hadden , dat de verdere teekening verantw. moest worden geftaakt. Daar ondertusfchen de van den Groote Vroedfchap in het zeker geinformeerd is, Srvesr dat de bovengemelde drie Heeren op het aan hun ' gegeeven bericht, dat het Request dien middag in den Doelen ter teekening geleegen had, en ook door eenige Schutters daadelyk geteekend was, ja, dat het zelve daar aflueel nog lag, zig derwaards begeeven hebben, om de waarheid dier zaake te onderzoeken. Dat zy, in de kamer gekomen zynde, aldaar niet 2of 3, maar 10 of 12 Perfoonen gevonden hebben, behalven den Vendrig Luitenant der Compagnie van een der jonglte Hoofdmanmnen den Wachtmeester Rosfas; dat een dier tnenfchen bezig was met een aldaar op tafel liggend Papier te onderteekenen, en ook op hun te kennen geeven, dat niemand zieb uit hoofde v Wachtmeester hun toen 't gemelde Papier heeft la- den. • ten inzien , het welke zy bevonden het bewuste Requ.-st te zyn; dat een dier Heeren daar op zyn Beft. dep verwondering getoond heeft, dat het gemelde Re. Froedquest nog ter teekening lag, daar zulks dien mor- fchafno. gea door H. Hl Burgem., volgens fpeciaale Wtfo-pens de Iuiie van den Gerechte, aan den Collonel was\ex- Verantw% boden, dat de meergemelde drie Leeden van de vaii den Vroedfchap vervolgens terftond wederom zyn ver- Kryesr. trokken; en dat dit alles gebeurt is des avonds tusfchen zee ven en half agt uuren ; dat kort daarna de Collonel aan het huls van den Heir Prefideerende Burgemeester is ontboden, en door denzei ven we» gens zyne dtobedientie gereprimendeerd geworden , met herhaalde order om het Request niet lan? ger ter teekening te laaten liggen. Die van den Krygsraad hadden derhalven geene de minfte redenen, om zich verder over de Rèïblutie der H. H. van den Gerechte in dato 13 Mey 1783, of over de meergemelde drie Leeden van de Vroedfchap te beklaagen, en zouden veel beter gedaan hebben met hunne verantwoording terug te honden, of, zd zy meenden, iets tot verfchoohing van hun gedrag te kunnen bybrengen, zich daar mede op eene betameiyke wyze by den Magil! raat alleen te vervoegen, zonder het zelve in openbaare druk uittegeven, te meer daar de evengemelde Refo.'utie by het Publiek niet bekend en San hun verzegeld was toegezonden. Om alle welke redenen , die van de Groote Vroedfchap, aan den eenen kant de handelwyze van den Krygsraad afkeurenden, en echter aan de andere zyde ten vollen overtuigd zynde, dat dezelve niet uit eenig kwaad opzet of laakbaar oogmerk , maar alleen door verkeerde icduclien ea kwaaden raad, daar tos is gepermoveerd geworden; gerefolveerd en goedgevonden hebben (. zonder ia een dieper onderzoek of van de zaak zelve of van de zogenaamde verantwoording te treeden) zich te JN n n n n n 2 v(Ë*  ipig NIEUWE NEDERLANDSCHE Ley- vergenoegen met de Leden tan dat Collegie, eu pen. inzonderheid de Gecommitteerden, die dit gantfche Werk voornaamtyk gedirigeerd hebben , op het Bejl. der emfiigfte en nadrukkelykile te verinaanën, in 't verVroed- volg met meerder bedaardheid en omzigtigheid te' fchap no- werk te gaan% terwyl zy vertrouwen en ver wadi» pens de ten, dat de Krygsraad zyne uiterfte pogingen ztl verantw. aanwenden, om de Eendragt onder de Burgerye van den te bevorderen en aantekwéeken, en zig inzonderkngsr. heid abftineeren, om over deze zaak eenige verdere Gefchriften in 't publiek te geven. En zal deze aan den Krygsraad worden tér hand gefteld, om te dienen tot deszelfs naricht» Aldus gerefolveerd eh gearrefteerd by die van dè' Groote Vroedfchap der Stad Leyden , den 7 November 1783. Den 10 November, zynde den" gewoonen 3ag der jaarlykfche verandering van Burgémeesteren, zyn door de groote Vroedïehap dezer Stad tot die waardigheid verkooren* en aangefteld de Heeren Mr. Jan Hubrecht^ als eerfte en voorzittende, Mr. Cornelis Chas' telein, Mr. Adriaan Crucius, en Mr. Simoii Drolenvaux. Dc Regeering dezer Stad hééft nimmer, niet tegenftaande de wederinvoerin- ge der Stadhouderlyke waardigheid, (eenige weinige gevallen uitgezonderd)'' in het aanftellen van Burgermeesteren , en in hef begeven der Vroedfchapsplaatzen, als mede' der Generaliteits en Provinciale Comrhisfien aan de beurte dezer Stad ftaande, zogenaamde recommandatien of aanpryzingen gevraagd» Egter, daar de Stad tegen Mai 1784 eenen Gecommitteerden zenden moet ter Vergade-  JAARBOEKEN, Novemberi 17S3. 1919 ïinge van Hun Hoog Mogende, wierdt door ^%r' een Lid alvorens daar over te Remmen, aanDEN* de overige Leden in bedenking gegeven, of by deze gelegenheid niet 'wederom behoorden in gebruik gebragt te worden zekere 'helluiten van de vorige eeuw , en in deze ëeuw , dog voor het jaar 1748, nog in gebruik geweest, waar by bepaald wordt, dat, even gelyk alhier niemand tot Vroedfchap , Scheepen, of Burgemeester wordt aangefteld, voor dat hy onder eede verklaard heeft, dat by', om daar toe te komen, geen verzoek gedaan9 of doen doen beeft, nog ook eenige beloften, giften of gaven heeft gegeven , of doen geven, die eed ook zoude moeten gedaan, worden door allen, die tot Commisfie» benoemd, of ook tot Hoogheemraad van Rhynland wegens deze ftad aangefteld wierden. Dit voorftel gaf aanleiding, dat deze befluiten, hoe lang ook gellapen hebbende, wederom voor den dag gehaald, en met volkomen eenparigheid, door alle de aanwezende Leden, welken by zoortgelyke gelegenheden doorgaans in vollen getalle vergaderen, en nu op één Heer na, alle tegenwoordig waren, wierden erkend. Elk der Leden nam dan plegtiglyk aan, op den eed, by den aanvang zyner bedieniuge gedaanom zig daar na by alle gelegenheden te gedragen, en die voorfz. befluiten te helpen in ftand houden. Ook wierdt belloten , dat voortaan , by de aanftelling van elk nieuw Lid der groote Vroedfchap, door zodanigen dergelyke eed zal moeten worden afgelegd. Vervolgens is van wege Nnnnnn 3 de-  ï520 nieuwe nederlandsche Let- deze Stad voor den tyd van drie jaaren, m P£n. te gaan ]y[ai benoemd om ter Vergadering van Hun Hoog Mogende zitting te ne-? men de Heer Mr. Joost Romswinkel, Raad «n Oud-Scheepen dezer Stad, welke daarop terllond, te gelyk met de nieuw aangekomen Burgemeesteren, den gemelden, eed van zu:U vering heeft afgelegd. De privilegiën en ociroyen, roerende de beftelling van de regeeringe der Steden 9 gebieden zeer wyzelyk, dat perfonen, te na vermaagdfchapt, of niet te gelyk in het lichaam der regeerders kunnen aangenomen, of tenminften niet dadelyk te gelyk regeereri kunnen, om dus alle cabale en partyfchap voor te komen. Zo mogen ook volgends te privilegiën, oef royen en keuren dezer Stad twee Zwagers nog tot Burgemeesteren verJkoren, nog op de naamlyst van de zestienen tot Scheepenen, gefteld worden. Maar hier viel eene bedenking. Wie moeten al voor; Zwagers worden gehouden ? Ook die gee-? nen, die twee. Zusters ter vrouwe hebben ? En ook die, welkers zwagerfchap door de dood is verbroken en te niet gedaan ? De eerfte zyn geene Zwagers, zo volgends de bepaling van Zwagerfchap, als volgends den bekenden regel, dat Zwagerfchap niet verder gaat, dan de perfoon van den Echtgenoot , fchoon zommigen die eene dubbele zwagerfchap noemen» Wat de tweede zoort aangaat; dit is eene verbrokene, eene teniet gedaane Zwagerfchap. Egt^ris 'er een mer-  JAARBOEKEN, November, 1783.' 1021 feelyk onderfcheid. Alhoewel nu en dan is Lbytwyffel ontftaan, zo verhindert de eerst ge- dm*» iaoemde Zwagerfchap, nog volgends befchreven regten, nog volgends de meeste plaatfelyke wetten {Leges municipales} het huwelyk: weshalven iemand volgends opgenoemde 'wetten zyns Zwagers weduwe mag trouwen , Jüog de laatstgenoemde Zwagerlchap verhindert volftrekt by ons de huwelyken; zo dat niemand zyner overledene vrouwe Zuster «nag trouwen, op voorgeven, dat de Zwagerfchap door de dood zyner Vrouwe zoude te niet zyn gedaan. Dog het is bekend, dat in huwelyken hier op nauwer gelet wordt, «dan in andere zaken. Dus het geenzints te verwonderen is, dat de Staten, op verzoekfehrift van de Groote Vroedfchap te Leyden hier omtrend beflisfende, by befluit van den 30 November verftaan hebben, dat in geval van regeeringsbeftelling nog de eene nog de andere Zwagerfchap zal hinderlyk zyn. Zie ï^er dat befluit zeiven. Ext rail uit het Register der Refolutien van de Heeren State» yan Holland en tVest-Friesland, in Hun Ed, Gr Mog. Vergadering genomen op Donderdag den 20 November 1783« Is gelezen de Requefte van die van de grote Vroedfchap der Stad Leyden, houdende, dat hy onderfcheidene Privilegiën, Ociruyen en Keuren, betreffend' de iVlagiltraatt beftelling binnen die Stad, bepaald was, dat noch Vader en Kind, twee «Gebroeders , noch twee Zwagers, of tot BurgeNnnnnn 4 mees*  Iteii NIEUWE NEDERLANDSCHE In;, meefteren mogten worden verkoozen, of op de ptKi Nurr.inatie van de zestienen tot Schepenen ge* fteld. Dat de bepaling van twee Zwagers, boven hterpr. vermeld, by veele fpeculatie had gegeven , als vnn't vermeenende, dat, noch naar befchreven Rechten, woord npch volgens de intentie by Hun Ëd. G'root Mog. Zwagrrste n eermalen gemanifesteerd, twee Perfonen twee ?Wf/W-2qsters ter Vrouwe hebbende, en buitendien in vikgïen geen affiniteit den anderen beflaande, even zo van Ley- niin als twee Perfonen, daar yan de een aau des fiefo anderen overleedene Zuster is getrouwd gev/etjt, het zy dat van zodanig Huwelyk Kind, of Kinderen achtergebleven zouden mogen zyn, het zy dat zodanig Perfcou tot een aóder Huwelyk zoude mogen zyn overgegaan, of niet, den anderen als Swagers konden of behoorde te beletten, om of niet.te faamen tot Burgemeefteren te worden aangefteld, of ter Electie op de Nominatie van zestienen tot Scheepenen gebragt, cprroborecrende deze hunne me.ning met de letter der Refolutien by Hun Edele Groot Mogende op den 5 iNovember J778 op het vérzoek van Burgemeefteren en Vroedfchappen der Stad Enkhuizen ; en den 3a September iéfió op 't adres van Burgemeefteren en Regeerders der Stad BrieIe genomen. Dat, hoe zeer by eenige der Leden deswegens geene zwarigheid was gemaakt, het echter by de vertoonders was geoordeeld, tet voorkoming ook van alle misverftand voor 't vervolg, het meeft geraden te zyn, hun daar over f-un Edele Groot Mogenden te addresfeeren, verzoekende de vertoonders, dat door Hun Edele Groot Mogenden worde verklaard, dat de, in de Privilegiën, Oftroyen of Keurm, be-rekke'yfc de Magiftraatsbeftelling' der Srad Leyden voor-, komende , bewoording van Zwagers, niet zal worden vèrftaan van twee Perfonen twee Zusters t^r Vrouwe hebbende, even zo min als van twee P-rfonen, daar van de een aan des anderen overlf.*de Zuster is getrouwd geweest, en zulks zon- des  JAARBOEKEN, November, 1783, i9&$ 4w onderfcheid, of van zodanig Huwelyk Kind Le*. of Kinderen achtergebleven zyn , of ook de over- den * gebleven Perfoon weder in een ander Huwelyk is overgegaan, of niet, en daar van te verleenen Re- Intern. folutie in torma. -_ Waar op gedelibereerd van 't zynde, is goedgevonden en verdaan, by deze zewoord verklaren, dat de, m de Privilegiën, Oöroyen ,Zwagers of Keuren , betrekkelyk de Magiftrastsbeftelling/»rf4fS der Stad Leyden voorkomende , bewoording van vikJen Zwangers, niet zal worden verftaan van tweeTPer-vmf I m founen, twee Zusters ter Vrouwe hebben even^« J zoo min als van twee Perfoonen daar van de een aan des anderens overledene Zuster is getrouwd geweest, fn zulks zonder onderfcheid, of van zodanig Huwelvk Kind of Kinderen achtergebleeven zyn, of ook de overgebleven Perfoonweder in een ander Huwelyk is overgegaan, of niet. (lager flaat") Accordeert met voorfz. Register. ( was getekend ) C. C LOTTE R B 00 KE. Die van den Geregte dezer Stad hebben dsn r4 en 16 Augustus 1783 ter voorkoming£ van ongelukken van brand, de navolgende publicatie beraamd en doen afkondigen, PUBLICATIE. J)ie van de Gerechte der Stad Leyden,niet zonder rtdene beducht zynde, of alle de In-en Opgezetenen binnen dezelve Stad wel even zeer waardeeren de gevaarlyke gevolgen van brand eo, aadere ongelukken , welken, zo door het niet voorzigtig ommegaan met het Buspoeder, als het be- «Str^^n Q™^™> byzonder net aflchieten van die Geweeren, zouden kun• Nnnnnn 5 1 pen  ï$H NIEÖWE NEDBRLANDSCHE Ley- nen plaats hebben ; en zich verplicht achtende , dbn. van daar tegen, zo veel mogelyk te voorzien: hebben goedgevoudea by dezeu niet aileen teinhaïreeFubhterwn en te renouvelleeren het geftatuëerde by het, voorko- xli Articul der Brand-Keure binnen deze Stad, tuinde op den 8 July 1709. geëmaneerd, op zekere daar van* by geftelde pcene bepaalende, hoeveel Buspoeder brand, iemand te gelyker tyd in zyn huis raag hebben: Als mede, hoe die genen , welke zich genueren mee het verkoopen van meergemelde Buspoeder, zicht zullen hebben te gedragen; maar ook daar beneven? te , interdiceeren, zo als interdiceeren en verbie. de by dezen, het gaan met gelade Geweerenlangs 's Heere ftraaten , als het, zondereenig wettig gezag affchieten van dezelve binnen deze Stad, op poene, dat als wie zich daar aan mogte hebben fchuldig gemaakt, en dus tegen deze zo hoognoodjge., en heilzame ordres verzet, ten behoeve van de Schout dezer Stad voor de eene helfte , en voor de wederhelfte ten behoeve ven de Armen, voor de eerfte reize zal verbeuren drie Guldens; en voor de twee-? de reize zes Guldens; en dat,zo wanneer, onverhooptelyk, iemand mogt bevonden worden daar aan verder fchuldig te ftaan , hy in dat geval naar exigeniie van zaken arbitralyk zal worden gecorrigeerd. — Aldus gedaan en gearesteerd by die van den Gerechte der Stad Leyden, op den 14 Augusti X783, en den 16 daar aan volgende van d© ]?oye van het Raadhuis den Volken afgelezen. ( onderftond ) By my (was getekent) yOSLéS JOHAN HUBRECHT.  JAARBOEKEN, November, 1783» Zi hoe-liever, en uiterlyk voor den i Ja„ nuary aanftaande , op te geven aan den Heer Profesfor David Ruhnkenius, thans „ Secretaris van het voorn. Legaat; zullen„ de anders de verzegelde Biljetten, waar in ,v zy hunne Naamen aangetekend hebben ? „ ongeopend, na gewoonte, verbrand wor„ den." Amsteldam. Het verzoek , het welk de W. I. Maatfehappy aan de Algerneene Staten heeft gedaan; kan worden afgenomen, uit het navolgend ExtraSl uit het Register'der Refolutien van Hunne Hoog Mog. de Heeren State» Generaal dit Vereenigde Nederlanden. Veneris, den 31 OBober 1783. (Wangen een Misfi ve van de Reprefëntanten van Zyne Doorluchtige Hoogheid, en Bewindhek bev  jaarboeken, November, 1783. i nie verleent was, te verblyven, en aldaar hunne i, \, bezittingen , zo op de Kuft van Aziën, als in de t, Weft - Indiën aan te doen, en zich aan de dezelve op te houden, zoo lange zy met overleg der Regee; ringe zouden vermeenen met 's Lands dienst en 't nut der Etabliflementen over een te komen. Dat [, I zy voorts de vryheid hadden genoomen, en dezel/ i ve als noch naamen, te verzoeken, dat gemelde " Scheepen twee a drie bepaaldelyk poft mogten houI den.aan de Riviere Esfcquebo en Demerary, totdat de Deliberatien van Hunne Hoog Mog. de Corri1 pagnie in Raat geftelt hadden, te kunnen bepaalen t wit  Uit NIEUWE NËDERLANDSCHË Aiï' wat zy , ten opzichte dier Etablisfementen, zoii* 'iT&L' den kunnen en moeten doen, en dat zy zich einde» aam. lyk in de droevige noodzaake.'ykheid hadden gevonden^ Hunne Hoog Mog. te belyden, dat, ten einde Jtdr. der de Colonien van den Staat, weikers beftuuring aan ffl. 1. hun was op^edraagen, tot wezentlyk nut voor de Comp. Republicq te doen zyn, abfolutelyk vereifcht werdt, aan H. daar aan eenige betere esiftentie te geeven, dan H.Mog.dezelve tot hier hadden gehad , en dat zulks zodaïvegens nige kollen en uitgaaven zouden veroorzaaken ,dac tonder- Zy, met alle mo-elyke menage te werk gaande, fiand. oegeveer drie millioenen Guldens te kort zouden fchieten, om welke te bekoomen zy geen ander middel wisten, dan Hunne Hoog Mog. te verzoeken de Compagnie te willen fubfidieeren, reitereerenden zy nochmaals j op het aller nadrukkelykfte j deeze hunne inftantien en verzoekende daar op Hunne Hoog Mog. gurftige reflectie. Waar op gedelïbereert zyDde, hebben de Hee-. ten Gedeputeerden van de reipeftive Provinciën dé .voorfchreevene Misfive copielyk overgenomen, om in den haaren breeder gecommunieeert te worden, enz. De Heer Rofs Commisfaris van H. Hi Mog. te Dantzik , heeft den 14 Odlober 3783 aan den Griffier Fagel dezen brief gefchrevem HOOG EDELE GESTRENGE HEER ! ^edert myne onderdaniglle laatfte van de voorigd Post, den 1 eden dezer, zyn de Negotiatien mee de Stad nog niet verder geavanceert, en men kan niet vooruit zien, wat nog 't einde daarvan zyn zal. Gisteren en heden hebben zig alle de Pruisfifche Troepen hieromftreeks, daar dagelyks nieuwe bykomen, gereed tot den Marsch moeten houden 9 en de Soldaaten zyn met haare Bultzakken op  JAARBOEKEN, Nahmbet, 1783. 1129 9p den rug op dé Wagt getrokken; nogthans is 'er nog geen één op Damziger gebied in quartier ge- stÉk„ legd , het welk egter alle dagen verwagt werd. DAM De laatfte Propofttien van den Generaal Egloffftein waren de volgenden: Brhfwe* 1. De Stad zal eerte formeele af bédé drr Depu- Petis yt tatie aan Zyn Majefteit doen, en Guarantiegeverjj|e^Y" dat nooit een Pruisfifche Soldaat of Officiant bin- fjn nen de Stad of haar Gebied zal geinfulteerd worden. prujsfen 2. De vrye Pasfagie van alle Goederen te Wa- met teren te Lande, op en af, zonder uitzondering, nan{zjv accordeeren. 3. Aan de Goederen, die met Koninglyke Pasfen voorzien zyn , de vrye Pasfagie zelfs door de Stad en haare Barrières toeftaan, en dan nog buiten dien Zyne Majefteit voor de kosten, die deZe zaak veroorzaakt heeft, fcbadeloos ftellen. Deze propofitien konnen zo weinig geaccordeert worden, als of de Stad zelve begeerd wierd; wantjj dan zoude het met den handel van de Stad geheel en al gedaan zyn, waar van Zy alleen haar beftaan heeft. Voor een paar dagen heb ik de vrye Pasfagie heen en weêr voor drie Hollandfche Schepen gerequireert, en die is my aanftonds geaccordeert» Gisteren komt 't Schip Antony Cornelis, Schipper 'Cornelis Fopkes, van Ter-Schelling met een Laading Stukgoederen van Amfterdam, en toen maakt jnen zwarigheid, willende eerst weeten, voor wiens Reekening en Laading is. Ik heb daarop niets anders kunnen antwoorden, als dat de Laading aan den Schipper behoort, tot dat zy aan de gedestilleerde Losplaats gearriveert is. Alsnog kan ik niet weeten, of men van fentiment is verandert; maar als men ééns van het Systema afgaat, dat vry Schip vrye Laading maakt, dan zal het groote verwarring geven , en de Hollandfche Schepen daarby groote fchaaden lyden. Het jaargety verloopt, en eén dag verzuims kan tegenwoordig de Schepen een geheele Reis doen verliezen. Waar mede, enz. Zy-  so;o NIEUWS NÈDEMjANDSCHB .Am- Zyne Doorl. Hoogheid, de Heer Prins Ëiïï** Erfftadhouder, heeft aangefteld tot Kapteins van, ter Ze£j ond£r het Co]legie ter Admiraliteit m Westfriesland en het Noorder-Kwartier: de Heeren Hendrik Noordziek en Jacob Zee* vóold. Ook is met voorkennisfe van Zyne Doorl. Hoogheid den Heere Prinfe Erfftadhoudei*, by het Edel Mogend Collegie ter Admiraliteit te Amfteldam begeven, het Oorlogfchip öe Tyger , over hetwelk 't bevel gevoerd geweest is door wylen Kaptein G. van Harencarfpel Dekker, aan den Kaptein F rede' rik Sigismund Grave van Byland, en de Snaauw de Swaluwe, aan Kapcein Fredrik Alexander Meurer. Onlangs zeilden uit Tesfel in Zee 's Lands Schepen de Waakzaamheid, ICaptein A. W. Willink, naar de Kaap de Goede Hoop; Bellona, Kaptein IV. A. de Martines, naar Demerary; Medenblik, Kaptein Bloys van Tres• long, naar Lisbon; Pallas, Kaptein Kunbergen, en de Admiraal Piet Heyn , Kaptein van Qvermeer, naar Engeland.. Van deRhede vanhetVIie wordt gemeld, dat den so November omtrend 12 uuren 's Lands Fregat, de Cercs, Kaptein van der Capellen, eenige onzerkrygsgevangene landsgenooten uit Huil in Engeland hebbende afgehaald, eindelyk tot groote blvdfchap aldaar was binnen gekomen, na een allerysfelykften ftorm te hebben uitgeftaan, die Donderdag den 13 dezer een aanvang nam, éit 20 geweldig aanwakkerde, dat men den ïl daag®  JAARBOEKEN, November, ij33; 193i daags daarna genoodzaakt was , de grootè ammast te kappen. Terwyl men daarmede be-sTEt.zig was, fmeet een rukwind de bezaansmast oA&t. over boord , en het Schip zo digt aan dè Hollandfche wal, dat men uit vreeze van te ftranden, des namiddags om z uuren, het anker moest uitwerpen. Het begon toen nog harder te waaijen; en de golven reezen hemelhoog, zo dat des avonds om 6 uuren, men niet anders dagt, of het fchip zoude vergaan, wyl er eensklaps eene geweldige Zee aan ftuurboord inltoof, die de halve battery gefchut wegnam, de drie floepen, de roerpen, enz, aan Rukken brak, en 47 duim water by de pomp, en ruim een half voet tusfchen deks bragt. Het ysfelyk geweld van deze ftörting, en het gekerm van het vok, deedt niet anders denken, of het fchip was weg. Die op het dek ftonden, Kaptein, Luitenants en Stuurlieden, wierden ter neder gefmakt. Om laag hoorde men een ysfelyk gekerm , en zag men 't j'ammerlykst fchouwfpel; Een menigte van het volk, de een meer, de ander minder, was gekwetst, den Predikant zyn been , den tweeden Stuurman en een Soldaat het fluitelbeen gebroken; allen welken, te midden onder het gieren van den ftorm, moesten geholpen en verbonden worden. Een man, was door de Zee over boord gefmeeten en verdronken. In den kuil wierden twee mannen op elkander gevonden, dood gekneld. Digt daarby riep een ander jammerlyk om hulp. Hy was gekneld onder een zwaar Ruk hout , dat niet te verzetten O 0 0 0 0 o was ï  1932 NIEUWE NEDERLANDSCHE- Am- Was: dog met een byl, hakte men het hotïï ST^-' door, en trok dien ongelukkigen met veel ™? moeite er onder weg , zo dat hy, fchoon zwaar gekwetst, 'er nog levend afkwam,. Zaturdag morgen den 14 begon het weder een weinig te bedaren, zo dat men des middags het anker kapte, en weder onder zeil ging. Tegen den donker digt by den wal genaderd zynde, wierp men het anker uit, en deed noodfchoot op noodfchoot, dog 'er kwamen geene Lootfen opdagen. Men fukkelde dus nog ruim drie dagen, in eenen tceftand, die eer te verbeelden dan te befchryven is, tot dat "er eindelyk Woensdag ogtend den 18 November 5 of £ Lootsfchuiten ter redding verfcheenen , het fchip in fleeptouw namen, en tegen den avond voor Gaats bragten. Dien nagt was het weef zulk ruuw weder, dat men op nieuw den dood voor oogen zagen; dog het fchip is nog den 2.0 November behouden voor het Vlie gebragt. Daar zyn meer dan ^f ,, dag tot dag toeneemt (waar van eerlang ?, een opentlyk blyk Raat te worden gegee- yen by de folenmeele afvuuring van een „ gedeelte der Schutterye alhier} en Hun 3} Gr. Achtb. zyn ontwaar geworden, dat •,, zommige braave Ingezetenen dezer Stad, „ niet ongenegen zouden zyn, omme, op „ 't voetfpoor van andere Steden, door eene vry willige gifte, tot Hut van zulk een nuta, tige zaak, en byzonder ten aankoop der noodige Geweeren voor de Schutterye, het hunne toe te brengen , en mede te „ werken. Zo is 't, dat Hun Edele Groot „ Achtb., ten einde de gelegendheid tot het r prajfteeren van zulke heilzame oogmerken niet af te fnyden, neen maar, zo als be„ taamt, meer en meer te koesteren en voort 5, te planten, mits dezen alle en een iegelyk ?, adverteeren, dat van den 12 dezer lopen,5 de maand November tot den 16 der eerst3, kQmende maand December , zo op het „ Plein , voor de Vierfchaar van het Raadje huis alhier , als in de St. Joris Doelen „ dezer Stad, zaj worden gelteld , en fe„ cuurlyk bewaard , een behoorlyk kist, tot receptie van bovengemelde milddaa„ dige giften, waar inher. ieder,.die zulks „ gelieven mogte , zalvryftaan , zodanige vrywillige contributie te doen , als hy conform zyne Stads-en Vadeerlandsliven„ de fentimenten zal oordeelen te behoop ren." Qooooo s r Ac-  1940 NIEOWE NEDERLANDSCHE Gouda. s, Aétum by het Collegie van de Magiftraat „ der Stad Gouda, den n November 1783." 3, Der Ordonnantie van dezelve. 2 V. van E Y C K. Den 14 Noyember heeft ook de wapenoeffening eii afvuuring van honderd Burgers, alle in gelyke kleeding gekleed / dadelyk plaats gehad. Zy vergaderden ten 11 uuren in de Stads Doelen, van waar zy met vaandels, trommen en fluiten naar het marktveld trokken , groetten voor het Stadhuis de Regeering, trokken de kleiwegs poort uit naar een ftuk lands, alwaar zy alle zoorten van wapenoeffening verrigtten. De Regeering volgde terftond, voor welke eene tent was gereed gemaakt, en zag deze oeffeningen benevens een groot getal andere aanfchouwers. Dit duurde tot des namiddags ten vier uuren, wanneer eene algerneene afvuuring gefchiedde. Waarop de Iloofdofficier Mr. Cornelis Nikolaas Plemper van Bree den krygsraad en Burgers, uit naam van de Regeering, in • gepaste bewoordingen bedankte. Men keerde weder naar ftads erf tot berging der geweeren, voorts is den avond in de St. Joris Doelen doorgebragt, en door de Regeering, den Krygsraad en Officieren, en Burgers in drie byzondere kamers een avond maaltyd gehouden. Ten half tien uuren , wanneer de Burgers reeds in hun vertrek aan tafel zaten, verfcheenen daar de Regeerders en Se- cre-  JAARBOEKEN, November, 1783. 194j pretaris , verzqld van hunne Bodens : zy Gouoa» wierden door eenige van de Burgerye plegtig ontvangen, ea begroet, het welk door den Hoofdofficier beantwoord wierdt, waar ha onder het geroep van hoezee op de gezondheid van de Regeering wierdt gedronken, het welk deze beantwoordde, met het welzyn en den bloei van Gouda's Schutterye te wenfchen. De Regeering keerde daar op paar haar vertrek. Gelyk bezoek hebben de Collonels en twee Kapteins van den Krygs. raad in het vertrek der Burgers afgelegd. Men verneemt, dat te VVoudrichem en te Heusden ook lust tot de wapenoeffening onder de Burgers befpeurd wordt. Rotterdam. Door Zyne Doorlugtige Hoogheid, als; Admiraal, Generaal is eeneiiooge Zeekrygsraad benoemd, om het gedrag der Zeekapiteinen, T. S. Grave van By landt, van Halm, Satinck en van Volbergen, die, by het uitbarsten van den oorlog, hunne fchepen aan de overmagt van den vyand genoodzaakt zyn over te geven, te onderzoeken, en daarover uitfpraak te doen. De uitfpraak nopens den Grave van By landt luidt aldus: *7yne Hoogheid , gezien en geëxamineerd heb^ bende de onder (taande Abfolutoire Sententie, verklaard, dezelve by dezen te approbeeren. —— Gedaan in 'sGravenhage den 1 November 1783. C was getekend ) W. PRINCE vaW ORANGE. Ter Ordonnantie van Zyne Hoogheid. ( was getekend ) T. J. de LARREY". Al-  P4ï NIEUWE NEDERLANDS CHE Rot- A'zo° Frederii Sigismund, Graaf van By/and,Kir teu- x* pitein ter Zee, Resforterende onder het Edel dam. Mogend Collegie ter Admiraliteit Refiderendc binnen Amfterdarri en Verweerder in dezen, aan den Uitfpr. Hoogen Zee-Krysraad, vergadert alhier op het Prinwegens een-Hof in Rotterdam, teneinde te onderzoeken en den Kap- te beoordcelen het gedrag van den Verweerder, by de 'feta F S. overgave van 's Lands tregat de Mars aan de EnGrave v. gel fche Vloot, onder bevel van den Admiraal Sir Bytendt.George Bridges Rodney t heeft voorgedragen, gelyk daarenboven , uitïde Venficatoire bewyzen. door den Advocaat-Fi«caa! van dezen Hooien Zee Krygsraad ten Procesfe overgelegt, is gebleken. Dat hy Verweerder, op den 3 ïebruary des Jaars 1781, ingevolge het 6 Ariicul van de Inftruclie, hem, op den 4 November 1780, door Zyne Doorluchtige Hoogheid gegeven , met zyn onderbebbend Fiegat Mars, gemonteerd met 34 Hukken Gefchut en bemand met omme en by de 230 Koppen op de Reede van St. Euftathius leggende, aldaar heeft zien aankomen de Engelfche Vloot, onder bevel van den Admiraal Sir G. B Rodney, beftaande, zoo hy Verweerder naderhand pracife vernomen heeft, uit 13 Schepen van Linie met verfcheidene Fregatten en mindere Vaartuigen van Oorlog en zulks wel in een ogenblik , dat hy Verweerder noch geene, het zy direcfe, hetzy indirecte tyding van het uitbarften van den Oorfog, tusfchen het Ryk van Groot-Brittanje en dezen Staat, bad bekomen. Dat hy Verweerder derhalve» aanftonds eenen Chaloup, met zyne eerfte Officier, den Luitenant van Stuyvefand, naar gemelde Admiraal heeft gezonden , ten einde hem te ver wellekomen, dan dat deze Chaloup aan boord van de Sandwich is gehouden , ■ tot dat hy Verweerder ze naderhand met Engelfch Volk bemand , hoewel met de Wimpel van den Staat daar af waaymde, over de Reede heeft zien varen, wanneer hy daar op heeft laten vuren,en de Chaloup zich achter eene der Engelfche Schepen, geborgen heeft. Dac  Jaarboeken, faveêkf; 17R3. 1943 Dat de Engelfche Admiraal naderhand het Fre- rotgat de Mars hebbende doen opeifchen, hy Ver-TER weerder den Officier, die deze opeisfehing verrigte 4 DAM" heeft afgevraagd, of hy hem Verweerder op zyn woord van eer konde verzekeren, dat 'er eene De- Uit/br' claratie van Oorlog tusfchen de Hollandfche en Wtl£e„s - Engelfche Natie plaats had, waar op dezen ant- denKalf woordende van ja, hy Verweerder op de opeisfehing tej„ p heeft geantwoord, dat hy de hostiliteiten zoude Grave'v* afwachten; waar na deze Officier naar boord van Rvlandr* zyn Schip the Refolutien van 74 ftukken dat om- y trent op een Piftoolfchoot af (tand van de Mars ge- _ ankert lag, zynde gevaaren, dit Schip, gelyk mede the Gibraltar yan 80, en Prince Wilfiam van 64 Rukken aanftonds op het Fiegat de Mars, hebben begonnen te vuren, en hy verweerder na beide lagen af gefchooten te hebben , zvne Vlag heeft geftreken en het gemelde Fregat overgegeven, terwyl het nutteloos was 's Lands Volk aan een gewis verderf bloot te ftellen. En dewyl het dus den gemelden Hoogen Zee- , Krygsraad ten vollen is gebleken, dat de Verweerder 'sLands Fregat de Mars niet heeft overgege- 1 ven, .dan aan eene zoodanige vyandelyke overmagt, waar tegen alle verdere tegenftand vrugteloos geweest zoude zyn , en ook niet zonder alvorens voor de eer van de Vlag van den Staat behoorlyk gezorgt te hebben; Zoo is het, dat welgemelde Hooge Zee Krvgsraad met rype deliberatie van Rade ingezien cn overwogen hebbende de Memorie Inftruélief by Mr. Willem &x,als door Zyne DoorluchtigeHoogheit, den Heer Prinfe van ürauje en Nasfau , Erf ftad- I houder, Erf-Kapitein en Admiraal Generaal der Vereenigde Nederlanden, geauthorifeerd zynde , om in dezen Hoogen Zee-Krygsraad al» Fiscaal te ageren, R. O. overgegeven, en gelet hebbende op al het geene, waar op in dezen te letten ftonden ter materie dienende was. Doende Recht uit de Naam en van wegens de  1944 NIEUWE NEDERLANDSCHE R0T. de Hoog Mogende Heeren Staten GeneraalderVerter- eenigJe Nederlanden , mitsgaders van Hoogstge» dam. melde Zyne Doorl. Hoogheit, als. Admiraal Generaal der Vereenigde Nederlanden, verklaard; dat iri Vitfpr. het geval van het overgeven van 's Lauds Fregat wegens Mars aan de Engelfche Vloot onder den Admiraal den Kap Sir George Bridges Rodney, door den Kapitein FreteinF.S*derik Sigismund Graaf van Byland, zoodanig is geGrave v. handelt, gelyk eenen «Officier van eer betaamd, en Bylandt!fpreekt hem dierhalven Vry van alle bedenkingen, welke daar tegens zouden hebben kunnen of mogen zyn gemaakt., Aldus gefententiëert en gearrefteerd in den Hoogen Zee - Krygsraad, vergadert in de Hollandfche v^m.. «ion hut Prinfpn Hnf in Rnrrprrlam _ Hf»n o& Oélober 1783. Prefentibus de Heeren Praefidenc Vice-Admiraal Reynst, Vice Admiraal tickot ; Schouten - by Nagt Rietveld en van Hoey, en Ka= piteinen Boot, van Gennip en Mélvili. (was geteekend) Pê H. Reynst, D. Pichot. H. Rietveld, J. J. van Hoey . J. Boot, C. van Gennep en P. Melvill, Ter Ordonnantie van gemeldeü Hooge Zee- Krygsraad. (was geteekend) . Ploég. Funderende als Secretaris. Op gelyke wyze is door den Fiscaal vati denzelven Hoogen Zeekrygsraad , Mr. IV. &ix Memorie inftru&iefmgtlcvtxü nopens den Kaptein Jan Satinck, en heefr de welgem. Hoogen Zeekrygsraad den 17 November 1783 den  JAARBOEKEN, November, 1783. 19^ den voorfz. Kaptein J. Saiinck wegens de r0t. overgave van zyn oorlogfchip de Bellona aan terde Engelfchen , vrygelproken van ade bedenkingen, welke daar tegens Zoude kunnert of mogen gemaakt worden. . Op dezelfde wyze is den 25 Öélóber 1783 de Kaptein A. J. van Halm, op 's Lands fchip de Mars onder bevel van den Schoutby-nacht Krul dienende, over welk fchip Hy Kaptein van Halm, na het fneuvelenvan den Schout-by - nacht het bevel hadt aanvaard , volkomen vry gefproken , wegens het overgeven van gem. fchip aan drie Engelfche fchepen. Dog 'er fchynt meer bedenkelykheid geweest te zyn in het geval van den Kaptein Anthmy Johan van Volbergen, welke even voor het uitbarsten van het oorlog, uitgezeild zynde, 's Lands fchip van oorlog Rotterdam , van 54 ft. gefchut, aan het Engelsen oorlogfchip Ihe Warwick heeft overgegeven. Althands de Fiscaal Mr. IV. Six heeft niet Hechts een Memorie infiru&ief, maar een eisch en cónclufie benevens eene fchriftelyke Memorie tot adfirucfie van dien eisch en cónclufie, tegen gemelde Kaptein overgegeven: welke eisch en cónclufie, egter aan gemelde Fiscaal door den Hoogen Zeekrygsraad is ontzegd om redenen. T\e Hoogen Zee-Krygsraad, met rype delibetie van Rade, gezien en overwogen hebbende den ichrifteiyken Eisc'i en Cónclufie van Mr. Willem Six. als door Z>ne Doorluchtige Hoog. heid den Heer Frinle van Oranje enNaslau, Erf- ftad- '  igtf NIEUWE NEDÈRLAND5CHÉ ^0y. ftadhouder, Erf-Kapte in en Admiraal- Generaal ^ElL. der Vereenigde Nederlanden , geauthorifeerd om dam. *n dezen Hoogen Zee - Krygsraad als Fiscaal te ageeren, tegens den Kaptein ter Zee Anthony JoSenten~^an van Volbergen, ter zaake van de overgave van tie in de deszelfs ondemebbend 's Lands Scnip van Oorlog zaak vanR-ottërdam, aan het Engciscli Oorlogfchip theWarKapt. Wl°b, met de fcbnfteiVke Memorie" tot Adftrucliè vanVol-van a'en ^* O' overgegeven, mitsgaders onderbergen. z0& hebbende alle de befcheiden ten Procesfe overgelegd, en gelet op al het geene waar op in dezen te lettèn Itond ende ter matérie dienende was. \ Doefide Recht uit de haam ende van wegen de Hoog Mogende Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, mitsgaders van Hoogstgemelde Zyne Doorluchtige Hoogheid, als Admiraal - Generaal der Vereenigde Nederlanden, ontzegt den Advokaat Fiscaal zynen Eisch en Cónclufie, ten dezen op ende jegens den befchrei vene gedaan én genomen om redenen Aldus gefentemieerd dn gearrefteerd ih dén Hoogen Zee-Krygsraad vergadert, in de Hollandfche ' Kamer van het PrinfenHuf in Rotterdam, den 17 November 1783. Prefentibus de Heeren Pra?fident Vice-Admiraal, Reynst, Vice - Admiraal Pishot, Schouten-by-Nagt Rietveld e van Hoey, ea Kapiteinen Boot, van Gennip eri Mehill. (was geteekend) P. H. Reynst, D. Pichot, H Rietveld, J. J.yan Hoey, J. Boot, C. van Gennep en P. Melvlll. Ter Ordonnantie van gemelden Hoogen Zee-Krygsraad. (was geteekend) J. Ploeg. fungeerende als Secretaris, AI-  I . ' '. , ■ • ••' > . •■ „ ■ JAARBOEKEN; November, 1783. 1947 . Aldus gepronunéieerci in de Hoogen Zee-Krygs- Rot° had, vergaderd in de Hollandfche Kamer van het tekPrinièn-Hof jn Rotterdam, den 25 November dam. 1783, Prefenr. alle de Heeren Leden, beneveris dcc Advokaac Fiscaal. My prefent (was geteekend) ^. Ploeg, fungeeerende als Secretaris. In 't jaar 1780 wierdt het fchip Margare'tha Dorothea Catharina, gevoerd door Kapteiti G. Springer, op deszelfs reize van hier naar Mari'eille door de Engelfchen genomen en te Port Mahon opgebragt; een gedeelte der lading wierdt aldaar verbeurd verklaarden het overige, benevens het'fchip vrygegeven' mits het wederom regelregt van daar naar Rotterdam terug gevoerd wierde: ten dien einde voorzag men het zelve met een Konings Paspoort; maar wierdt des mettegtnftaande andermaal genomen en te Leverpool opg'ebragt: doch met de Engelfche Brieven van den 30 heeft men berigt gekregen, dat door de Lords van Appél dit vonnis is gegeven: De Kaper moet alle kosten intrest, winstderving, legdagen en verder alles hoegenaamd betaalen , zynde daarenboven zyne borgtogt verbeurd verklaard, omhy 'sKonings Paspsort gefchonden heeft. De gefchillen van de Stad Dantzick, met den Koning van Pruisfen belemmeren ook de vaart van andere Volkeren. Althands de PPPPPP He«i  m9 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rot- Heer Rofs , Hunner Hoog Mog. Comraisr^ iek- xis te Dantzig fchryft, in dato ia O&obeï dam. aldus: „ Voor een paar dagen heb ik vrye 5, pasfage heen en weêr van drie Hollandfche „ fchepen gerequireerd, en die is my aan„ Ronds geaccordeerd. Gisteren komt het „ fchip Antony Cornelis, Schipper Cornelis 9, Fopkes, van ter Schelling met eene lading Stukgoederen, van Amfterdam, en toen maakt men zwaarigheid , willende eerst ?, weeten voor wiens rekening de lading is: Ik heb daar op niets anders kunnen ant$ woorden, als dat de lading aan zyn Schip«, per behoord, tot dat zy aan de gedesti„ neerde losplaats gearriveerd is. Als nog „ kan ik niet weeten , of men van fentiment 9, is veranderd , maar als men eens afgaat „ van 't Syllema dat vry Schip, vry Lading „ maakt, dan zal 't groote verwarring gee3, ven, en de I ollandfche Schepen? daarby „ groote fchade lyden; het jaargety verloopt: „ één dag verzuim kan tegenwoordig de „ Schepen eene geheele reis doen verlie» „ zen. " Naderhand is gebleken, dat deze belemmering willekeurig, en niet op hoogere last gefchied is. Den 22 November is van Wegens Schout j Burgemeesteren en Sc eepenen dezer Stad deze Publicatie gedaan* PUBLICATIE. Alzoo Schout, Burgemeesteren en Schepenen dei Stad Rotterdam kmet het hoogfte ongenoe^es  t a arböe ken , Ww&titP, 1783. ioo tp Vreedenstyd op den ftaat van Oorlog te-doen Terbrengen een vaste fomme tot het in Zee bren-dam. gen van een jaarlyklphe Equipagie , en tot bet verder repareeren en aanbouwen van Schepen, R.ef. nakunnende de Schepen, die tegenwoordig gebouwtpens de werden, en waar up met reeden zo fterk g< pres gelykfeert wordt, zekerlyk zo lange niet duuren ühheid van dezelve zouden doen, indien een behoorlyke tyd Schepen tot opbouw van dezelve genomen had kunnen enz, en worden ; op dat den Staat binnen korten jaaren vaste fim niet wederom vervalle in dezelve toeftand van 0p den weerloosheid, waar in voorden aanvang van dee ftaat van zen Oorlog is geweest, en waar van dagelyks, Oorlog niettegenüsande alle aangewepde devoiren , degfi2> ongelukkige gevolgen worden gezien. En is ver-" volgens goedgevonden en verftaan, nademaal het van zeer veel utiliteit voor 's Lands Marine zal zyn, ingevalle, overeenkomftig het voorfz. geproponeerde by de Heeren Staten van Holland en Westfriesland , dé esfentieele dispariteiten in de een ftruétie, verdeeling en Equipagie van 's Lands Schepen onder de verfcheide Reslorten dezer Republiek tot uniformiteit en gelykheid kan worden gebragt; en hetfautive, het geene daaromtrent, hier of daar plaats mogte hebben , op de besc mogelyke wyze gecorrigeert. Dat zulks tegenwoordig vooral dies te meerder noodig is, naar maate de nabuun'ge Mogentheden zich met zo veel iever op de verbetering haarer Marine hebben toegelegt. Dar, om een dusdanige egaliteit daar te ifellen, provifioneel zal worden gearrefteert, zo als gearrefteert werd mits dezen , dat al'e de 's Lands Schepen van 70 itukken zullen moeten worden gemaakt 180 Amfterdamfche voeten lang, 48Tr voeten wyd, en 22 voeten hol; tusfchen Deks ©nder de Balken hoog 6 voet en 7 duim, met 14 Poorten, draagende deonderfte Batterye omtrenc fjl voet uit het Water; gefchikt voor 36 Ponders Pppppp4 ?n  Ï9S4 NIEUWE NEDERLANDSCHE J*or. in de Ondcrbattery, 24 of 18 Ponders in de BeTer- ven laag , J2 Ponders op het half Dek. en 550 dam. man Equipagie. " ; De 60, 167 voeten lang, 46 voet en o duim Kef. no wyd, 211 voet hol; tudchen Deks onder de BaN pens de Ken hoog6 voet en 6 duim, met 1^ Poorten; dragelyk- gende de onderfte Battery omtrent 6 voeten uit heid, van het Water; en gefchikt voor 30 of 24 Ponders in Schepen de Onderlaag, 18 Ponders in de Bovenlaag, g ««• «» Sneers op het half dek, en 450 Man Equipagie. vastefom De 'o, ino voeten lang, 45 voet wyd, 20^ op ikn v«Pt hol; tusfchen Deks' onder de Balken hoog 6 faat jW/v«eten 5 dttirfV; met 12 Poorten; draagende de Oorlog onde.'lle Fatt< r omtrent 5,? voeten uit het Water; f«§. en gefchikt voor 2\ Ponders in de Onderlaag, 12 Ponders in de Bovenlaag, 8 Ponders op het half Dek, ei> 400 Man Equipagie.' ' '• _ De 40, van eene Laat; 1 ja voeten lang, 4afvoeten wyd, 16 voeten hol; tusfchen Deks onder de Balden hoog j voet 9 dw$; met 13 Poorten; en gefchikt voor 24 of 18 Ponders in de Battery» ia of 8 Ponders np het half Dek, en refpecliveJ • JyR soüof 270 Man Equipagie. De 40 in twee Laagen ,45 voeten lang, 42 voet wyd, 18 a i8| voer hol; tusfchen Deks on; der de Balken hoog 6 voet en 3 duim, mét 11 Poorten; .'ragende de onderfte Battery omtrent 5| voeten uit her Water , en gefchikt voor 13 Jfonders Jn de Onderlaag, 12 Ponders in de Bovenlaag, en 270 Man Equipage. De 36, u.0 voeten lang, «V* voet wyd. 1^ voethol; tusfchen Deks onder de Balken hoog * voeten en 8 duim, met 13 Poorten : en gefchikt r,°u ^nders in de Batrerv , 6 ponders op pet half Dek, en ^30 Man Equipagie. En de' 20, 125* voeten lang, 34 voeten wyd» T3 Voeten hol , tusfchen Deks onder de Balken hoog 5 voet 7 duim met 12 Poorten; gefchikt yoor 3 Ponders ia de Battery «n iöo ManEqui.  | AAR BOEKEN, November, 1783. ipjy Dat ten aanzien van de meeting zal worden Rot. gëobferveert, dat de lengte 'móet' werden geno-ter.' men op het Dek van Sponning tot Sponning van dam' de Onderbattery; de wydte binnen de Huid op het Onderdek, en de hóke uit de Sponning van Ref. ne* de Kiel tor de bovenkant van de Balk aan boord;pens de jen dat de hoogte der Batteryen zal moeren wor- gelykden gereekent perpendiculair van de onderkant van heid van de middelde Poort der Onderlaag, en wanneer Au fchepen ' Schepen van Viéïaalie voor den tyd van G maan enz, en den, en met het noodige Water zyn voorzien. ' vaste fom Da: de Gefchutpoonen zullen moeten zyn, voor oplden £6 Ponders, 32 duim hoog en 42 duim wyd, en Lat van derzelver Drempels 2 voeten 7 duim ; voor 24 Oorlog * l-ondeis 30 duim hoog en 39 duim wyd, en der enz zeiver Drempels 2 voet en 5 duim; voor 18 Ponders 28 duim hoog en 36 duim wyd, eu derzelver Drempels 2 voeten 3 duim; voor 12 Ponders a6 duim hoog en 32 duim wyd , en derzelver Drempels 2 voeten 2 duim; voor 8 Ponders 23 duim hoog en 28 duim wyd; en voor 6 Ponders 18 duim hoog en 22 duim wyd. Dat voorts de Saüng of kromte der Dekken zal worden genomen van % duim qp do 3 voeten; dat de afftand van de voorfte Gefcbutpoort en in de Onderlaag uit de binnen Sponning voor een Schip van 70 ilukken werde genomen op 9Tf voet, voor een van 00, op 8T$ voet; voor een van 50, op 9 voet; en voor een van 40 met twee Laagen, op 8 voet; en de afftand van de agterfte Gefchurpoort uit de binnen Sponning op het Dek voor een 70, op ï2t| voet; voor een 00, op nT| voet; voor een jo, op 11 voet; en vooreen 40, met twee Laagen, op ioT? voet. Dat de Koppen van het Roer zullen moeten door- , . gaan tot in deCajuit, en zoo hoog,dat daar ineen tweede Roerpen kan worden gebruikt; dat de Halfdekken der 40, en mindere Fregatten , zo lang zullen moeten worden gemaakt, als mogelyk is; dat ' san de Stukken daar op behoorlyk boord warde gePPPPPP 5 ges-  iP5« NIEUWE NEDERLANDSCHE Rot* Terdam. Ref. nopens de gelykheid der Scliepen enz. en vaste ]om op den ftaat van Oorlog enz. i ! ■ i i geeven, en dat de voorfz. Fregatten verder zoo laag geftrekt worden gemaakt, als volgens derzelver conftrucfie maar eenigszints gelchieden kan. Dat het Bovenfchip op de hoogte van het Reehout nergens meerder zal mogen worden ingetrok*! ken dan $ van deszelfs wydte. Dat de wydte voor in de Boeg op \% gedeelte van de lengte op het Dek, f zal moeten zyn deszelfs grootfte wydte. Dat de hoogte van de Bak en van het half Dek voor de Schepen van 70 en 60 Stukken zal moeten worden gemaakt op 6|r voet, en voor die van 50 en 40 Stukken op 6 voeten; te reekenen van hei; Dek tot aan de onderkant der balken. Dat zo ook de Hutten op Schepen van 70 en 60 Stukken zullen moeten hebben de hoogte van 6 voeten ; en op Scheepen van 50en 4oStukken vost; te meeten aan boord in het midden der Hut. Dat de Slooyknien van de Schag zodanig zullen moeten liaan, dat de Kluisgaten tusfchen dezelve intomen , ten einde daar door dies te minder lekkage te hebben. ^ Dat de Schag zelve zal moeten zyn iv van de scheepslengte, te weeten van het Onderdek uit de Loodlinie van het Dek uaar buiten. Dat de Hekbalk f zal moeten zyn van de grootIe wydte van het Schip, en de Spiegels hangende l duim per voet. Dat wyders, nit hoofde van deblykbaarenuttigheid, dat Schepen in Linie flaande het zelfde figuur mder Water hebben, ten einde egaal te kunnen maKBuvreeren; hun H003 Mog. Gedeputeereen naier zullen worden verzogt, zoo als verzogt worien mits deezen, om doorde Gecommitteerden uit ie refpecfive Collegien ter Admiraliteit te doen nervaardigen behootlyke Teekeningen en Mallen yan Schepen va>] 70, «van 60 en 50 Rukken, waar n fpeciaal ook al het hier vooren bepaalde moet ■yorden gëobferveert; ten einde dezelve te doen ïienen tot een vaste cynofure inde conltrucliie var? alle  JAARBOEKEN, November, 1733. 1957 ^Jle de Scheren van Charters bv de Republiek, zonder dat daar van op et nigerhande wy7e zal magen worden afgegaan , ten zy in het geen tot verbeetering yan z.odarvg Mal voorafzoude zyn opgegeeven, en by Hun Hoog Mog. in dier voegen geapp'obeerr Dat met opzigttot de verdeeling, mede zalwor ' den gearrelteerc , dat in aüe Schepen van Linie' Walegangen worden gemaakt van vooren tot agteren. 1 Dat de Compagnes werden verlengt tot digt' aan de Bezaansmast, en dat alle de Schepen van Linie, mir den ftaat van Oorlog enz. l « i t t t \ 'i ■ 8 t i f m% NIEUWE NEDERLANDSCHE een 6o, i?f voet lang, en ?2| voet breed: van een 50, 16» voet lang, en if£ voet breed, van een 40,15i voet lang, en 19 voet breed; van ven s6. I4j{ voet lang, en 17* voetbreed; en van 20! De Fokke Marsfen van een 70, 18 voet lang, en ?ai voet breed; van een 60, iè* voetlang! en 2ii voet breed; van een 50, 15 voet lang, en 2o£ voet breed; van een 40, ,3i voetlang, en • 8 voet breed; van een 36, 13 voet lang, en 16 voet breed; en van een 20, iif voet lang, en 1 v voetbreed. - * °» ■> En de Bezaan Marsfen van een 70, nr« voet ang, en lyk voet breed; van een 60, iir« voet ang, en 145 voet breed; van een 50, iorf voet ang, en 13^voet breed; van een 40, gTf voet ang, en n| voet breed; van een 36, ü-£ voet lang, en ii| voet breed; en van een 20, 7,3 voetlang, en ro| voetbreed. Dat de Rolpaarden in dier voegen moeten wor3en gemaakt, dat dezelve voor aan de tappen om net ftuk fluiten, en van agteren wat wyder zyn. dies te vaster te ft aan, en om de punt van de koevoet 'er tusfchen te kunnen krygen; dat deselve om te vaardiger te kunnen bakfen, met hal'e Schyven of Borstftukken voorzien, en zolang noeten zyn, dat de Culas van het Stuk even aan Ie Middellynyan de agterfte As kome,'en devoorteAs aan de voorkant der Tappen, ten einde dq :ragt der fchooten te meerder over bet Rolpaard e verdeden, en de meeste reddende te kunnen lieden ter plaatfe daar de meeste kragt gefchied; at de Asfen niet moeten geklonken zyn, maar an onderen met Sluitfpyen of met Beugels aan de lyftükken, om fchielyk eene nieuwe As te kunnen a'nbfengep. Dat de Wielen krap om de Asfen dienen te fluisrn om de Stukken iri kwaad weêr buiten, beweeirg te houden ; dat dc Pallen zodaanig moeten '■orden verdeelt, mitsgaders van de Soldaaten én derzelver Officii - < ren; gelvk ook Charter-of Behoefteboeken, waan naar alle de Schepen dezer Republiek voortaan egaal zu'len moeten worden uitgerust. En dat laatfh lyk ook ten dien einde 's Lands opkomende Marine, by het eindigen van den tegenwoordigen Oorlog niet terftond weder geheel wcr e veroictigt; de Heere n Hun Hoog Mogende Gedeputeerden mede zullen worden verzogt, om op gelyke wyze naar te gaan, en Hun Hoog Mogenden te dienen van Advis, hoe veel foms voortaan in Vreedenstyd jaarlyks op den Maat van OorJog zoude moeien worden gebragt tot het in ftaat houden der Collegien ter Admiraliteit, en het doen der nodige reparatien aan 's Lands Schepen ge«venredigt naar de quantiteit der Schepen , deWelke by ied ier. dam. Ref. xns de heid yan Schepen mz. en 'as te Jam p den laat yan lerbag nz  Rotterdam. frjjöö NIEUWE NEDERLANDSCHE legieo ter Admiraliteit* om te ftrekken tot deÊ* ver narigting. (onder Rond) Accordeert met het voorfz. Register. De Lysten, van welken' in dit befluit ge^ wag wordt gemaakt, zyn voor eerst: No. i. TUIGAGIE VAN RONDHOUT; Schepen van 70 stukken; Groote Mast ï 13Voetlang, 335 duim dik, Top $4; voet; Fokke Mast 102 voet lang, 30* duim dik, Top 13 voet; Bezaans Mast ij\ voet langi 2i| duim dik, Top *o voet; Boegfpriet fiS voet laDg, 31* duim dik; Groote Ster g 73* voet lang, 2©duim dik, Top 8J voet; Vorrftengbs voet lang, 3-of diJimdik, Top 8 voet; Kruisiteng 4ó| voet Ian4, I2i duim dik; Top 25 voet; Groote Bramfteng 34 voet lang, iö duim dik, 9 j duim dik, Tóp 20 voet; Voor Bram Stem- 29* voet lang, Top 1 § voet; Eezaans Koe 87 voet larg, 14* duiiïi dik; RüaifHoutÓ2 voet laDg, isduimdik; Groote Raa 104 voec lang, 21 duim dik; Bree te in K leeden 38 voetlang; Fokke Raa 915 voet lang, 20 duim dik,breedte in klee«ten 33 voet ; Groot Marsfe^Raa 84 voet lang^ ij duimdik; breedte in Bovenkleeden 24 voet, onderkleeden 37 voet ; Voor Marsfe-Raa 72 voet lang, 14 duim dik; Breedte in bovenkleeden 20 voet, in onderkleeden 32 voet; Blinder Raa 72* voet lang, 14 duim dik; Breedte in kleeden 25 voet; Bagyne-Raa 72* voet lang, 14 duimdik; Boven Blinde-Raa 48 voetlang, 84. duimdik; Breedte in bovenkleeden 18 voet, iD onderkleeden &s voet; Graote Bram-Raa 50 voet lang, 8fduim Breedte'  JAARBOEKEN, November. 1783. itpBf Breedte in bovenkleeden 18 vöet, in onderkleeden 26 voet; Voor Braam - Raa 49 voet lang, 8 duim dik, Breedte in bovenkleeden 15 voet, iü onderkleeden zz voet; Kruis Zeil-Raa 56 voet lang, 11 duim dik, breedte in bovenkleeden 17 voet, in onderkleeden 24 voet. Schepen van 60 Stukken. Groote Mast 105 voet lang, 32 duim dik, Top 74 voet; Fokke Mast 95 voet lang, s9 duim diks Top 12* voet; Bezaans Mast 76 voet lang, 20 duim diki Top g§voet; Boegfpriet voetlang, 29a duim dik; Groote Steng 63 voet lang, 19 duim dik, Top 8 voet; Vodrfteng 62 voet lang^ s$l duik dik, Top 7* voet; Kruis Steng 44 voet laDg, u duim dik, Top 23 voet; Groote Bram fteng 3 il voet lang, 9* duim dik, Top 19 voet; Voor Bram Steng -t-]\ voet lang, 8f duim dik, Top 17 voet; Bezaans Roe 81 voet lang, 13 duim dik; KluyfHout 58 voet lang , n£ duim dik; Groote Raa 99 voet lang, 20 duim dik; Breedte inkleeden3ó voet; Fokke Raa 85I voetlang, 18 duim dik; Breedte in kleeden a 1 voei; Groot Marfe-Raa 79 voet lang, 14 duim dik; Breedtein bovenkleeden 23 voet, in onderkleeden 35voet; V001 Marsfe-Raaé7f voetlang, 12| duim dik; Breedte in bovenkleeden 19 voet, in onderkleeden 30 voet; Blirde-Raa 67I voet lang, duim dik. Breedte in Kleeden 2j voet; BagyreRaaÓ7i voet lang, 125 duim dik; Boven BlindeRaa 43 voet lang, 8 duim dik; Breedte in bovenkleeden 16 voet, in onderkleeden 24 voet; Groote Bram - Raa 46 voet Ir-ng, 8 duim dik ; Breedte in bovenkleeden ,7 voet, in onderkleeden 24voet; Voor Bram-Raa 40 voet lang, 7\ duim dik; Breedtein bovenkleeden 15 voet,inODderkleeden 20 voet; Kruis Zeil-Raa 50 voet lang, ici duim dik; Breedte in bovenkleeden 16 voet, in onderkleeden 22 voet. Sche¬ id fer- ïiAMi  kor- trj6d NIEUWE NEDERLANDSCHE Schepen van 50 Stukken. Groote Mast 101 voetlang, 30* duim dik, Top I3i voet; Fokke Mast 91* voet laag, a"ji duim dik, Top tsf-voet-, Bezaans Mast 73 voet lang, T8J duim dik, Top 9 voet; Boejifpnet C3 voet lang, 27? duim dik; Groote Steng 64; voet lang, 17* duim dik, Top 7* voet;'Voor Steng 59 voeq lang, 17I duim dik, Top 7 voet; Kruis Steng voet lang, ic?" duim dik, Top 2 i| voet; Groote Bram Steng 30 voet lang, 9! duim dik,, Top i8| voet; Voor Bram Steng 27 vuet lang, 8^ duim dik, Top K>\\ Bez ans Roe 78 voet lang', laf .Kluyf-Hout J5 voet lang; 1 ii duim dik-; Groote Raa 94 voet lang, iy\ duim dik; Breedte in Kleeden 34, voet; Fokke Raa &2| voet lang, 17* duirri dik; Breedte in Kleeden 3c voet; Groote MarsfeRaa76 voet lang, 13 duim dik; Breedte in b ivenkleeden 21 voet, in onderkleeden 33 voet; Voor Marsfe - Raa 65 voet lang, 12 duimdik; Bieedte fa bovenkleeden 18 vo:t, in onderkleeden 29'voet; Blinde-Raa 65 voet lang, 12 duin dik; Breedte in Kleeden 22 voet; Bagyne Raa 65 voel iang, 12 duim dik; Boven Blinde Raa 40* voet lang, 7I duim dik; Breedte in bovenkleeden 15 voet dik, onderkleeden 23 voet; Grote Bram Raa 44 voee lang, ?| duim dik; Breedte in bovenkleeden 16 voet, in onderkleeden ia voet; Voor Bram - Raa 39 voetlang» :| duim dik; Breedtein bovenkleden 14 voet, in onderkleeden 19 voet; Kruis ZeilRaa 47* voet lang, jo duim dik; Breeite in Bovenkleeden 15 voet, ia onderkleeden n voet»  JAARE- O EK EN, November, 1735. 1953 Schepen van 40 Stukken in een Laag. Groote Mast 94 voet lang, 28* duim dik, Top ni voet; Fokke Mast 8>- voet lang, 26 duim dik, iop n voet; Bezaans Mast68| voetlang, i-.t duim dik, TopSf voet; Boegfpriet 58 voet Jan»! 26* duimdik; GtooteSteng60 voet lang, i7duim dik, Top 61 voet, Voor Steng 56 voet lang, 16$ duim dik ^ TopG voet; Kruis Steng 39 voetlang 9l dom dik, Top 191 voet; Groote Bram Steng 29 voet lang, 8| duim dik, Top 17 voet; Voor BramSteng ari voet lang, 7£ duim dik, Top ij voet; Bezaans Roe 74 voet lang, ia duimdik; KIuyf-Hout 54 voet lang, nj duim dik; Groote Kaa 90 voet lang, 19J duim dik; Breedte in Kleeden 33 voet; Fokke Raa 80 voet lang, 771 duim dik; Breedte in Kleeden 29 voet; Groote Marsfe Raa 71 voet lang, i2|duim dik; Breedte in bovenkleeden 20 voet, in onderkleeden 32 vost; Voor Marsfe- Raa 6i| voet lang, 11 \ duim dik; Breedte ia bovenkleeden 17 voet, onderkleeden 28 voet; Blinde-Raa 62'voet lang, n| duim dik; Breedtein Kleeden 21 voet; Bagyne-Raa 62| voet lang, n| duim dik; Boven blinde-Raa38voet lang, 7jduinl dik; Breedte in bovenkleeden 14 voet, in onderkleeden 22 voet; Groote Bram-Raa43! voetlang 7£ duim dik; Breedte in bovenkleeden 16 voet in onderkleeden 21 voet; Voor Braam-Raa 38* voeGang 1\ duim dik; Breedte in bovenkleeden 14 voet m onderkleeden 18 voet; Kruis Zeil-Raa4ï voetlang 9* duim dik; Breedte in bovenkleeden 14 voet in onderkleeden 20 voeu ' Schepen van 40 Stukken in twee L a a e e n. Groote Mast 94 voet lang, 28* duim dik, Top vott; Fokke Mast 85 voet lang, aéduim dik, 4op 11 voet; Bezaans Mast 68* voet lang; 17I Qqqqqq VQïtJ Rot rER- oam.  Rotte r- 1964 NIEUWE NEDERLANDFCHE voet dik,-Top S| voet; Boegfpriet ^8 voetlang, 26?- duim dik; Groote Steng 56 voetlang, 17 duiiq dik, Top 6 voet; Voor Steng 54 voet lang, i6t duimdik, Top 5* voet; Kruis Steng 30 voetlang, duim dik, J'op 19-1 voet; GrootVl-iram Steng aK voet lang,' Si duim dik, Top 17 voet;: Voor BrarnSteng 25 voet lang, 7J duim dik, Top 15 voet; Bezaans Roe 72 voet lang, 12 duim dik; Kluyf Hait 52 voet lang, 11 duim dik; Groote Raa 8,£ voet lang, 18; duimdik; Breedte in kleeden 32 voet; Fokke Raa 77* voet lang'; 161 duim dik; Breedte in kleeden a8 voet; Groote Marsfe Raa 66 voet lang, 12* duim dik; Breedte in Bovenkleeden 19 voet', in onderkleeden 3 i voet; Voor Marsfe Raa 6ok voet lang, ni duim dik; Breedte in bovenkleeden 17 voet, in onderkleden 27'vo t; Bünde-Raa óokvnet lang, iu duim dik; Breedte* in Kleeden 20 voet; Bagyne-Raa 6oi voet lang. Ui duim dik; Boven blinde Raa 38 voet lang 7t'-duitri breed; Breedte in bovenkleeden 1 1 voet m onderkleeden 22 voet; Groote Bram -Raa ih^ voet lang, 7$ duim dik: Breedte in bovenkleeden 16 voet, in onderkleeden 20 voet; Voor Bram } Ivaa 382 voet lang, 7| duim dik; Breedtein bovenkleeden 14 voet, in onderkleeden 18 voet • Kruis Zeil-Raa 45 voet lang, 9*duim dik; in bcv' vpnkleeden 14 voet, onderkleeden'ao voet. Schepen van 36 Stokken. Groote Mast 88 voet la'ng, 26 duim dik, Top T2 yoeï ; Fokke Mast 79 voet lang, 2«i duim dik , Top ioi voet; Bezaans Mast 6^ voét lang i6f duim dik, Tóp 75 voet; Boeglpriet 53* vo t lang, 245 duim d^sc; Groote S'eng 56* voet lang i6ilüim'-dik, Top Öf voet; Voor Steng 52*voet lang, ir duim dik, Top 5I voet ; Kruis Steng 35; voet lang, pl duim dik, Top i8i voer; Groote Bram Steng 27 voet lang, 8* du m dik, Top 16 voet; Voor Bram Steng aai. voet lang, 7*duirt> efkj Top 14 voet; Bezaans Roe 69 voet lang, ïi duim  JAARBOEKEN, November* 1783. 196$ dnimdik; Kluyf-Hout 48 voetlang, io§ duimdik; Gr >ote Raa <:i voetlang, 175 duimdik; Breedte in'kleeden 29 voet; Fokke Rai 71 voet lang, if-J duim dik ; Breedte in kleeden 25 voet; Groot Marsle-Raa 62 voetlang, iitduim dik; Breedte in bovenkleeden 18 voet, in onderkleeden 28 voet; Voor Marsfe-.Raa 54* voetlang, ir duim dik; Breedtein bovenkleeden 15 voet Img, in onderkleeden 24 voet; Blinde-Raa J4§ vóet lang, n duimdik; Breedtein kleeden t8 voet; BagynéJ\aa 544 voet lang,' 11 duim dik; Boven BlindeRaa 35* voet lang, 75 duim dik; Breedte in bovenkleeden 13voet, inonderkk-eden T9voet;Groote Bram Raa 40* voetlang, 7+duim dik; Breedte in bovenkleedèn 15 voet, in onderkleeden 19 voet; .Voor Bram-Raa 36 voet lang , 7duim dik; Breedte in bovenkleeden'13voet, in onderkleeden 16 voet; Kruis Zei! - Raa 42$ voet lang, 9 duim dik; Breedte iii bovenkleeden 13 voet, in onderkleeden 18 voet. Schepen van 04 Stukken. Groote Mast 79 voet langj 255 duim dik, Top iojvoet; Fokke Mast 70 voet lang, uiduimdik. Top 9} voet; Bezaans Mast 56* voet lang, 14* duim dik, Top 7 voet; Boegfpriet 47 voet lang, 22 duim dik; Groote Steng £ duim, Voor Mars fchooten 6 duim, Kruis Zeil ichooten 4 duim, Bram Want 3 duim, Water-Stagen 7* duim, Stamp Stagen 6i duim. Qqqqqq3 Sche- RoT« tbr* dam»  Rotterdam* ij»68 NIEUWE NEDERLANDSCHE Voor Schepen van 40 Stokken in eene Laa®. Groot Want en Hangers 8 duim, 8 fpan: FokJ ke Want en Hangers 72 duim , 7 fpan; Bezaens Want en Hangers s duim, 5 fpan; Groot Stenge Want en Pardoens 5 duim, 5 fpan; Voor Stenge Want en Pardoens 5 duim, 4 fpan; Kruis Stenge Want en Pardoens j§ duim, 3 fpan; Groote Staa en Kraag 15 duim, Fokke Stag en Kraag 13 duim. Uezaens Stag en Kraag 75 duim, Groot Loos Stal en Kraag 82 duim, Fokke Loos Stag en Kraag 8 duim Groot Stenge Kraag 7èduim, Voor Stenge Stag 7duim, Kruis St. Stag4duim, Bram St.Stas 3i-duim, Groote fchooten 5 duim, Fokke fchoo° ten 4§ duim, Groote Halfen 7 duim, Fokke Hallen 62 duim, Groot Mars fchooten 6 duim, Voor Mars fchooten 5I duim , Kruis Zeil. fchooten 4 duim, Bram Want 3 duim, Water Stagen 7i duim, Stamp-Stagen 6i duim. & ia * Voor Schepen van 40 Schepen in twee laagen. Groote Want en Hangers 8 duim, 8 fpan: Fokke Want en Hangers 7* duim, 7 fpan; Bezaens Want en Hangers 5 duim, 5 fpan; Groote ftenge Want en Pardoens c duim, f fpan; Voor ftente Want en Pardoens 5 duim 4 fpan ; Kruis ftenge Want en Pardoens 3J duim, 3 fpan; Groote ftag en kraag if duim, Fokke ftag en kraag 13. duim , Bezaens Stag en Kraag 7I duim, Groot Loos Stagen Kraag 82 duim, Fokke Loos Stag en Kraag 8 duim, Groot Stenge Kraag 7è duim, Voor fteiïge Kraag 7 duim, Kruis St. Stag 4 duim, B,am St. Stag 3| duim , Groote fchooten 5 duim, Fokke fthooten 45 duim, Groote Halfen 7 duim, Fokke Halfen 6-i duim, Groot Mars fchooren 6 duim, Voor Mars fchooten ji duim, Kruis Zeil' fchooten 4 duim 3  JAARBOEKEN, November, 1783. 1069 ^ duim, Bram Want 3 duim , Water-Stagen 7* duim, Stamp - Stagen os duim. Voor Schepen van 36 Stukken,, Groot Want en Hangers 7I duim, 8 fpan; Fokke, Want en Hangers 7 duim , 7 fpan ; Bezaens Want en Hangers 5 duim, 4 fpan; Groot irenge Want en Pardoeiis 5 duim, 4 fpan; Voor ftengè Want en Pardoens 43 duim, 4 fpan; Kruis ftenge Want en Pardoens 3 duim, 3 fpan: Groote ftag' en kraag 13 duim, Fokke ftag en kraag 12 duinf, Bezaens ftag en kraag 7 duim, Groot Loos ftag en kraag 8 duim, Fokke Loos ftag en kraag 7f duim, Groot ftenge ftag 7 duim , Voor ftenge ftag Of duim, Kruis ftenge ftag 3* duim, Bram itenge ftag 3 duim, Groote fchooten 42 duim, Fokke fchooten 4^ duim , Groo:e Halfen 65 duim, Fokke Halfen 6 duim , Groot Mars fchooten 52 duim, Voor Mars fchooten 5Ï duim, Kruis Zeil fchooten 3iduim, Bram Want 3 duim, Water-Stagen 7 duim, Stamp-Stagen 6 duim. V00R Schepen van 24 Stukken. Groot Want en Hangers 7 duim, 7 fpan; Fokke Want en Hangers 62 duim, 6 fpan; Bezaens Want en Hangers 43 duim, 4 fpan; Groot (lenge Want en Pardoens 4* duim, 4 fpan; Voor ftenge Want en Pardoens 4 duim, 4 fpan; Kruis ftenge Want en Pardoens 3 duim , 3 fpan; Groote ftag en kraag 12 duim, Fokke (lag en kraag 11 duim, Bezaens tta% en kraag 62 duim, Groot Loos ftag en Kraag 7^ duim, Fokke Loos ftag en kraag 7 duim, Groot (lenge ftag 63 duim , Voor ftenge ftag 6 duim, Kruis St. ftag3aduim, BramSt. ftag 3 duim, Groote fchooten 4iduim, Fokke fchooten 4duim, Groote Halfen 6 duim, Fokke Hallen ^j-'du'un, Groot Mars fchooten 5 duim, Voor Mars fchoo■ ten 5 duim, Kruis Zeil fchooten 3 duim, Bram Qqqqqq 4 Want Rotterdam.  i97o NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam. Want 2f duim; Water - Staagen 62 duim, StaraStagen 6 duim. WoüïklCHEÉ Öok hier ontvonkt eene lust tot wapenoeffening. In de meeste plaatfen van het aloud Zuid-Holland zyn byzondere Schutteryen van ouds opgerigt geweest, van de gewoone wakende burgers onderfcheiden, en door vorige Landshéeren met aanmerkelyke voorregten begiftigd. Alzo is hier ook eene Schuttery van St. Joris van ouds gevestigd, dog, gelyk op de meeste andere plaatfenf reeds lang in verval geraakt; Deze Schuttery heeft zig nü wederom, door 't voorbeeld van anderen opgewekt, tot de Regeering vervoegd , eene gevoegelyke plaats tot wapenhandel , en nieuwe gelyke geweercn verzogt, welken de Regeering ook heeft toegeftaan. De Burgery wil zig insgelyks geregeld in de wapenen oeffenen. Die zelfde yver wordt ook in veele dorpen op het Land van Altena befpeurd. H é u s d è n. De Thefaurier J.H. Rietveldt, de Procureur H. F. Probsting, A. van Caem, en F% E. Hoynck van Papendrecht en de Advocaat Mr. Johan L'oenraad ae Koek (welke laatfte zelfs de aanfpraak heeft gedaan) hebben aan de Ed. Achtb. Heeren,Kastelein,Drosfaart, Burgemeesteren en Scheepene-n, uitmakende de  J AA RBOEK.EN, November, 1783; 1971 ?|de Regeering dezer Stad, twee verzoekfchrif- Heï^ tten overgeleverd. Het eerfte, uit naam van deu. ^•58 Burgers en Ingezetenen , betreft de wyze 'van verkiezing en aanlielling van Scheepejjnenj volgens regten , kostumen , en oude jiherkomen, waarvan zy oordeelen, dat meri 1zederd veele jaren is afgeweken, verzoekenI de dierhalven , dat dat aloude regt by een |i befluit der Staten van Holland en Westfriesiland van den 13 Maart 1670 herfteld en , [ bekragtigd , wederom gevolgd worde , in r:, plaats van de willekeurige benoemingen en , i verkiezingen van Scheepenen. Zie hier dat I Request} aldus luidende: Aan de Edele Achtb. Heeren Castelein, Dros/aart, Burgemeesteren en Scheepenen , Regeerders der Stad Heusden. /"^even reverentelyk te'kennen de ondergetekende VT Burgers, en inwoners der voorn. Stad;datzy Supplianten bewust zyn, dat ingevolge van rech* ten, costuimen, en van oude herkomen binnen deze Stad, alle jaaren, omtrent Nieuwjaarsdag by de zeven dienende Schepenen moeten worden verkozen zeven andere Perfonen, welker namen op een billet gefteld zynde, aan den fungeerende Drosfaart moeten worden behandigt, omme twee van • dezelve uit te fchrappen , en derzelver plaats met twee andere uit de Oud Scheepenen te fuppelertn , tot zodanig effeft , dat de resteerende vyf Perfoonen, op nieuw verkozen, nevens de twee, by den Drosfaart uit de oude Schepenen, als voorf. is, daar by gevoegd zynde, vorgeëligeerdeSche- \ penen gehouden, en dienvolgei de ook op den zesdes January van dat zelvde jaar beëdigd, en in hunne  Heus- CËf». Req. no pens de nominat. en eleiïievan Scheepenen. i i t UEd, Achtb. zynde wendende, ootmoediglvk •rzoekende, dat het aan UEd. Achbt. bebaVen oge, by ene refolutie, hoe eer hoe heter te resteren, en vast te ftellen, dat UP.d. Achtb in bovengem. Privilegiën, en Costuiraè, voor! an niet meer zullen afwyken, maar in tegendeel izelven, in alle opzichten, zullen volgen ex cureren, en maiutiheren, cis naar behoren, en Supplianten daar van re doen informeren,' en 1 dit alles aan de Supplianten te verlenen'an. inücment in communi forma. Het ander Request, door 32 Burgers en Inzétenèn ondertekend, behelst een verzoek, 1 in navolging van andere Steden , naar den  JAARBOEKEN, November, 1783 1973 den inhoud van het VIII. Artikel van de linie vra Utrecht , zig in den wapenhandel te mogen oeffenen, en dat daar toe een nieuw Reglement moge vervaardigd worden. Het is vervat in deze bewoordingen^ roeven onderdanïglyk te kennen de ondergetekende Burgers en Inwoners der' voorn.Stad» dar zy Supplianten, penetreerende hunne verplicft ting, om, in gevolge hun eed, en hetachtfte ar tykel van de Unie van Utrecht, in tyd en wyle deze Mad met wapenen te moeten ad filteren , en dezelve tegen alle onverhoopte aanvallen te helpen beveiligen, dog tevens overtuigd van hunne onkunde, om de daar toe nodige wapenen behoor]vk te kunnen gebruiken, of de orders, van bonne Officieren te ontvangen, met de'vereischte vaardigheid te kunnen obedieren, in navolging veler Steden, en Plaatfen van deze en andere Provinciën, zi* gaarne in de wapenhandel zouden wiüen oefrenen» pat de Supplianten Uanr tbe des te meer zyn geencotirageerd door de loffelyke refolutie van UEd. Achtb., waar by, reeds voor meer dan 1 jaren, is goedgevonden , om maandelyks de Burger - Compagnien te doen exerceren: dan dat de Supplianten" met leetwezen ziende, dat dit zoo heilzaam oogmerk tot nog toe niet is bereikt, vermeend h bben, zig met a'len eerbied aan UEd. Achtb. te mogen adresferen, en, op het voorbeeld van zoo veleSteden in ons Vaderland, aan Hoogst Dezclven in confideratie te geven, of Ulid. Achtb. niet zouden kunnen goedvinden, de nieuwe Staats-exercitie óver de Kantfché Burgerye te introduceren, terwyl de Supplianten, omm.' des te meer het vuur van Vaderlands-liefde in de harten hunner Meieburgcren te ontvonken , bereid zyn, om Mg inmiddels, en hangende UEd. Achtb. deiiberatien in den vvapephandd te oeffenen. Redenen, waarom de Sup- Heus- DEN. Rcg- om zig iu de wapenen 'e oefa* nen.  197* NIEUWE NEDERLANDSCHE Heds- PEN. Req. om zig in de wapenen te oeffenen. i i { 2 e ï Supplianten zig keererj tot UEd Achtb., oot-lf moediglyk verzoekende , dat UEd. Achtb. , qpl het voorbeeld van de Ed. Gr. Achtb. Magiftraat j der Stad Gouda, de nieuwe Staats-exercitieoverf de gantfche Burgery dezer Stede gelieven teintro.1 duceren, daar toe net nodige reglement te forrnee-1 ren , en inmiddels, even als in Gouda voorn. isge.1 fch.et de Supplianten te permitteren, om zig in dei wapenhandel te oeffenen, en daar van te verlee»! r.en aan de Supplianten appoincfement in commuml foanj. W O E R B E N. Nopens het weder oprigten en wapeneql der Burger-Compagnien is den 4 November} dit verzoekfehrift aan Burgemeesteren eiil Vroedfchappen ingeleverd t door io6Biirge?| ren ondertekend. even rret fchuldig refpeö te kennen den onder-I ■J getekende Burgeren en Ingezetenen der Stadl Woerden, dat zy Supplianten met zeer veel genoe*| gen veritaan hebben UEd. Agtb. refolutie, totl het wedtr in orde brengen en wapenen der gebeeÜ vervallen en voor ruim twee eeuwen zoo zeer beil roemde Burger-Compagnien; — dat hen Supplianten! te gelyk is voorgekomen, dat UEd, Achtb. terechtl aordee'en dat, alle de Schutters van egale wapenen f moeten voorzien zyn, en en daarom voornemenij ;yn, dezelve van Stads wegen te kopen, de pea-| liegen uit Stads kas te doen uitfehieten, en de ge-1 peeren weder, tegens zekeren pryze, rfan de Bur- Ij ;eren te extradeeren; dat wel waar is, dat een |j eer groot gedeelte van de Burgerye in ftaat zoude ;yn, de geweeren aanftonds te betalen; maaar dat en ander gedeelte hetzelve by termynen zoudef :ioeten doen; enzommige,die vaneenloberehandy jj  JAARBOEKEN, November, 17S3. iq?5 teering moeten leven. hetzelve niet zonder groot beswaar voor hqn huishouden, en moge'yic nooit zouden kunnen voldoen; dat zy Supplianten dus met reden vrezen, datzommiireSchutters,manoeuvreerende met geweeren, die betaald zyn Rodere met geweeren, die half betaald zyn, of nooit betaald zullen kunnen worden, uit dit onderfcheid Jaloufie, Murmurering, Verwyting en Tweedragt zal ontdaan , daar thands de Eendragt van alle de welgezinde Burgeryen den fteun der Vryheid moet zyn; —- dat de Supplianten reeds zederteenigejat ren geinformeerd zyn van den goeden ftaat der Stads. Finantien, in vergelyking met de vorice tyden; — dat zy Supplianten zulks gaarne willen toefchry ven aan den eenen kant aan ü Edele Achtbaare wyze pcconomifche directie, en U Edele Achtbaare daar voor de fchuldige dankbaarheid toebrengen; maar dat zy aan de anderen kant zulks ook moogen toe-? eigenen aan de gewilligheid der Burgeren in 't opbrengen der lasten, door UEd. Agtb. hen van tyd tot tyd opgelegt; — dat de lasten den Burgeren worden opgelegt, en door de Burgeren betaald,om de fcholen , gebouwen cn verdere wérken der Stad behoorlyk te onderhouden, dezelve (zoo mogelyk) te vergieren, en zoo 'er iets overfchiet, hetzelve by voorkomende gelegentheden tot welzynderStad te employeeren; — dat het grootfte cderaad van eene Stad is eene wel-gewapende en geoeffende Burgerye, die te gelyk tot welzyn van dezelve, dat is, tot confervatie van Rust, Veiligheid, en Vryheid kan verftrekken; — dat de Supplianten te zeer overtuigt zyn van UEd. Agtb. liefde en agting voor derzelver ftille Burgeren, dan dit zy een oogenblik in twyffel zouden kunnen trekken, dat UEd. Agtb. het hen ten goede zullen neemen , dat zy (om voorgemelde redenen) fustineeren , eenig regt van aanfpraak te hebben op de penningen en goederen, die uit hunnen boezem zyn voortgekomen, en die UEd. Agtb. als hunne Reprcefenranten bellieren, mits dat zy een goed en voor de Bur- gs- woes.» den. Req. nopens de wapenqeffenitg  WOEK. DEN. Req. nopens de wapentSfenitlg ZEELAND. Middelburg. T\e Staten van Zeeland hebben den 15 j__j September 1783 beflooten , om als Gezant van dezen Staat naar Engeland, ter vergaderingë van Hun Hoog Mog. voor te dra- i976 NIEUWE NEDERLANDSCHE gcrje nuttig gtbruik in 't oog hebben , en den ftoel der tere met naderen,dan langsbitamelykewegen; — dat de Supplianten van begipzyn, Uat'ergeen nuttiger en heilzamer employ van eenige Stads peuniugen kan gemaakt worden, dan dat dezelve worden gebruikt tot hec wapenen der Schutterye, die tot veiligheid van Regentes en ingezetenen kan en moet dienen; - dat zy Supplianten daarom de vry-heid neemen, zig te keen n tot UEd. Agtb., met gedicnilig verzoek, dac UEd. Agtb., om alle onaangenaamheden tusfchen Burgeren en Burgeren voortekomen, gelieven goedtevinden, dat de wapenen vooor Stads rekening worden gekogt,enaan den Burgeren ter band gefield, zonder daarvoor iets te betalen , mits dat de geweeren een eigendom van de Stad blyven en niemand dezelve zal m^gen verkopen , maar zyn tyd uitgediend hebbende of uit dc Stad vertrekkende, weder zal opleveren in beho^rlvke order op zoodanige pcenaliteiten , als UEd.'Agtb. daarop zullen gelieven, te ftellen. 't Welk doende enz. Was ondertekend door 106 Burgeren. Op dit Request is by eene groote meerderheid van ftemmen, terftond een gunftig fiat verleend.  JAARBOEKEN, Novemler, I7S3.' 1977 dragen Jonkheer D. W. van Lynden , welke voormaals aan het Hof van Zweeden van wegens dezen Staat is geweest, en die tot Gezant aan het Keizerlyk Hof te Weenen benoemd zynde 3 daar voor heeft bedankt, waarop de Grave van Wasfenaar Tivikkel derwaards wierdt afgevaardigd. Zyne Dooris Hoogheid heeft, als eerfte Edele van Zeeland, door den Raadpenfionaris Chalmers, den Grave van Weideren, die voor dezen laatften oorlog dien post bekleed heeft, wederom doen voorftellen. De ftad Middelburg verklaarde zig voor den Heere W. van Citters. Daar is dan met vyf ftemmen tegen twee een belluit genomen ten voordeele van den Heer van Lynden. Het is bekend, dat omtrend zommigevan deGezantsposten, deze of geene Provinciën, of ook in de Provinciën, deze of geene Steden, om byzondere redenen, o£ wel gewoonte, den meesten invloed hebben. Zodanigen invloed heeft de Provincie Zeeland zederd den aanvang van de Republiek, doorgaans omtrend het Gezantfchap naar Engeland gehad: gelyk dan de betaling van dezen Gezant ook ter repartitie van Zeeland geftaan heeft: dog deze post is by gelegenheid van de tydelyke ontlasting van Zeeland op de 'repartitie van Holland gebragt. Dus is het bedenkelyk, of de Provincie van Zee\ land dat regt van voordraging van een Ge: zant naar Engeland, op grond, dat die Provincie dien Gezant betaalde, geoeffend heb* Ibendej zulks nog kan oeffenen, na dat die i reden ophoudt, en Holland thands die betaJing doet. Men zegt wel, dat de Provincie R r r r r r Zee- Mid- dclBUKGt  107» NIEUWE NEDERLANDSCHE Middel- uur®. Zeeland, by haare ontheffing zig dit voorfóv regt heeft voorbehouden, en nog jaarlyks de* ze voorbehouding, by het toeftemmen in de Staten van oorlog, herhaalt. Maar, zal mogelyk iemand vraagen, wat kragt kan dusdanige voorbehouding hebben, en wat is onredelyker, dan dat hy, die de lasten niet, meer kan dragen, egter nog de voordeelen wil blyven genieten? Wy gelooven, dat de keus van Zeeland zeer goed is, en dat ook de meeste Leden van de vergadering der Staten van Holland die volkomen goedkeuren : maar egter is de bedenking ( en wy zeggen niet meer, dan bedenking) van de Provincie van Holland omtrend het oeffenen van gem. regt niet ongegrond, en het is niet genoeg j om by gebrek vandugte redenen en bewyzen, dezelve eenen hatelyken naam van Engelsge* zindheid te geven, of voor te wenden, dat zy daar van oorfprongelyk zy, om die bedenking te doen vervallen, gelyk in zommige Nieuwspapieren gefchied is. De Staten van Holland hebben ook met 'er daad getoond;, dat zy de keus als keus van den Heer van Lynden goedkeurden. Verders hebben de Staten van Zeeland by befluit van 25 September 1783 onder inhafie van derzelver befluit van den ^3 February laatstleden, even,gelyk de Provincie Holland , in de voortduuring van de matige verhoging der jaarwedden en'lbldyen van de Onderofficieren en Gemeene Soldaten van den Staat s tot den 1 January 1784 toegeftemd. De  JAARBOEKEN, November, ift$. 1919 De ongemeend hitte heeft, zo op het Eiland Walcheren als elders, veele ziektens veroorzaakt, voornamenlyk galkoortfen; dog het: getal van dooden is niet meer dan gewoonJyk: Ook heeft'er zig de Rode Loop, die op andere plaatfen zo fterk gewoed heeft, niet geopenbaard, maar wel in Zuid-Beveland en het Land van Schouwen en Duyvenland, ge» lyk ook in Staats Flaanderen en Braband, Goes. Het is bekend, dat de Staten van Zeelanct t>y befluit van den 22 September 1783 mede het krygsgebied of de Militaire Jurisdi&ie'm burgerlyke of Civile zaken hebben afgefchaft, (zie hier voren bl. 1739) en te gelyk vast gefteld, dat de eed der Krygsliedert binnen deze Provincie bezetting houdende, vermeerderd zou worden met deze woorden:? Dat ik ook ftiptelyk zal nakomen en doen nakomen de orders en reglementen by de Ed. Mog. Heeren Staten van Zeeland, omtrend de Militaire Jurisdictie gemaakt, of nog te maken, en fpeciaal Hoogst derzelver Refolutie, en Publicatie in dato 22 September 1783. Eenige Compagnien van het Regiment van den Collonel vanPabst hadden bevel ontvangen van in deze Stad, als mede te Zierikzee en Vlisfingen, in te trekken om krygsbezetting te houden. Den 6 November kwam de Compagnie van K&ptein Pefflufs, uit Groningen, involgen het Patent van den Kaptein Generaal, voor den Boom, en bleef daar volRrrrrr % gends Miaw lUKSf.  Goes. 1980 NIEUWE NEDERLANDSCHE gends gewoonte liggen, tot dat de Raad zoude vergaderd zyn,. en uit denzelven eenige Heeren zyn afgezonden, om, van den Auditeur Militair verzeld, de Officieren van het intrekkend Krygsvolk in behoorlyken eed te nemen. Deze Heeren begaven zig dan tot dit einde naar buiten; dog de Heer Verfluis en de overige Officieren wilden by den afgevorderden eed deze woorden voegen: Onverminderd den eed aan de Generaliteit gedaan, beweerende, dat zy, door het afleggen van den eed aan de Provincie van Zeeland, zig niet konden ontdaan van den eed, reeds bevorens aan de Generaliteit of bet Bondgenootfchap gedaan. De afgezondene Heeren be,gaven zig dan te rug naar den Raadzaal, terwyl het Krygsvolk, het welk zou afgelost worden, en uittrekken, op de markt onder de wapenen Rondt, om óntflagen te worden. De Raad gaf aanftonds bevel, dat het aangekomen krygsvolk buiten de Stad moest blyven, en niet meer, dan twee man en zulks ongewapend te gelyk zou mogen binnen de Stad komen, om de nodige levensmiddelen te kopen. Het onder de wapenen ftaande krygsvolk, het welk zyn ontflag meende te bekomen, dit gefehil vernemende, trok af naar zyne byzondere kwartieren. Het nieuw aangekomen krygsvolk vertoefden dus agt dagen buiten de Stads boom , wanneer de Staten van Zeeland, van het bovengemelde berigt bekomen hebbende, den 10 dezer een befluit namen; by het welk Hoogstdezelven srolhardden by derzelver befluit van den 22 Sep-  JAARBOEKEN, November, 1783. 1981 September 1783, en beveelden den Officier, welken voorfz. eed aan de Provincie zoude weigeren zo afteleggen, als Hun Ed. Mogende hadden goedgevonden, te gelasten, met de onder zyn bevel ftaande manfchap het grondgebied van deze Provincie te verlaten : Gelyk dan ook het voorgem. krygsvolk van 5t Regiment van den Collonel van Pabst teffens met het oude krygsvolk vertrokken is, en deze Provincie verlaten heeft. Zie hier voorgem. befluit van de Staten van Zeeland van den 10 November 1783. Extracl uit het Register van de Refolutien der Heeren Staten van Zeeland, den 10 November Is goedgevonden en verftaan, dat totmaintien van Hun Edel Mogende Refolutie van den 23 September jongstleden op het ftuk der Militaire Jurisdictie , der Regeerden van de refpeótieve Hemmende Steden, by misfive en extract dezer Refolutie, zonder verdere refumtie, zullen worden aangefchreeven en geauctorifeerd, gelyk gefchied by dezen, om aan den commandeerenden Officier van, het reeds aangekomen of nog verwagt wordende Guarnifoen, 't zy tegenwoordig of in het toekomende , yder in den haren, ter hand te fteilen het by bovengem. Refolutie gearresteerd formulier yan den eed, alvoorens door dezelve Regeeringen permisfie zal mogen worden gegeeven, om de Troupes te debarqueeren, en hem in naam van Hun Ed. Mog. aftevragen, of eenige difficulteit zoude maken, dat de gem. Eed, door het nieuwe Guarnifoen wierd afgelegd, En indien dezelve onvoldoend antwoord daarop geeft, dat de HeerenBurgemeesRrrrrr 2 te- 3oes.  ï$8a NIEUWE NEDERLANDSCHE , COES. De Stat. van Zeeitind volhardenhy bejl. %> 1,11 21 Septenfb. teren als dan geen permisfie zullen geeven t cm te debarqueeren , toe dat zoo ver de WaU crierfche Steeden aangaat, de Heeren Gedeputeerden uit de Gecomtniiterde Raaden aldaar xulien zyn aangekomen, en zoo ver de Steeden Ziericzee, Goes en Thoen betreft, de Heeren Bailuiws aldaar, of derzelver Reprcfcnteerende (welke tot het in eed neemen van de nieuwe Guarcifoenen door de Heeren Gecommiteerde Raaden worden geauclorifcercl) met dén cornmar deerecden Officier zullen hebben gefproken; welke Heeren Ged#puteerrden uit den Raade, en Baiiluws relpectivelyk worden gerequireerd, zoo veel in hun is, te effectueeren, dat aan de intentie yan Hun Ed. Mog. ten itiplre worde voldaan , en in cas van ref-us, d' u commandeerende Officier van het niewe Guafitifoen, mede uit naam van Hun Ed. Mog. aantezeggen, dat' Hoog: t Dezelve, door het verkenen van Provincia'e Patenten aan de Troupes, om in eenige Stad of Plaats van dc Provincie in te trekken , altoos furporeeren ,dat de Troupes zullen obedieeren aan Hoogst Derzelver Orders, als Seuvej-ain van het Teritoir; En vermits zulks by dezelve v/ord gedifficulteerd , zy Heeren Gedeputeerden uit den R.ad en Bailimvs refpecTve, door Hun Ed. Mog. geauthorifeerd zyn, om het gemelde Guarnifoen niet binnen de Stad, alwaar zoodanig geval mog exteeren, te laaten inmarcheeren , maaiden commandeerende Offici r t( gt lasten, met zyn onderhebbende Manichappen zig te begeeven buiten Jr.« Territoir deezer Provincie. En is, by verdere deliberatie nog goedgevonden, dat welgemelde Baiüuws en Regeeringen zullen worden geauctorifeerd en g^qualificeerd, gelyk gefchied by dezen, om, indien nu , of by vervolg , donr een kommandeerenden Officier van hec riieuwe Guarnifoen mogte worden gedifficulteerd den lledelyken eed, zoo als dezelve by Hun Ed. Mogi is gearreff eerd, met de ampliatie volgens de geelde Refolutie van den 22 September, tepresf te©*  JAARBOEKEN, November» 1783. 19S3 teer-n, alsdan dezelve Middelen van Concrainte Goes. te gebruiken, als, met relatie, in cas van refus nopens den Provincialen eed, gemeld zyn. —- Zullende ook gelyk Extract deezer, by Misfive worden gezonden aan de Heeren Bailhuws der Steeden Ziericzee, Goes en Tholeo, tot derzelver informatie en narist refpeclive. Accordeerd enz. Vlissingen. Deze zomer heeft ook hier om ftreeks verscheidene ongelukken van donder veroorzaakt. Den 18 Augustus zag men eene vuurige bol, welke des avonds als m de lugt fcheen te hangen , en vervolgends van het Noorden naar het Zuiden een loop nam, en verdween. Den 25 Augustus floeg de don* der te Domburg tot twee malen toe in de kerktoren, en zettededezelve in brand. Het vooroordeel (gelyk eenige vooroordeelen nor overal den meester fpeelen;, heerscht daar ook nog, dat brand, door den bhxem veroorzaakt, niet anders dan door melk kan cebluscht worden. Dus bragt een ïegelyk wathy melks hadt, te berde, en men bluschte eenen brand, die men met water hadt kunnen Ruiten. Om dit in het voorby gaan aan te merken, de voorbeelden van het liaan van den blixem in de kerktorens, zyn menigvuldig. De fpitfen der torens zyn daar van de ueden, dewylhet met proeven klaar bewezen is, dat, al watfpits is, den donder aantrekt, cn in tegendeel, al wat eene bolronde geRrrrrr 4  to?4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Vug- daante heeft, de ele&rique donderwolken siKGfiw. afweert, en doet dynzen. Verders is de oogst hier buitengemeen voordeelig. In lange jaaren heeft men de tarw en witte boonen zo fchoon niet zien binnen komen. Het herftellen van 't Arzenaal gaat hier met yver en kragt van volk dermate voort, dat men alle hoop heeft, dat werk voor den winter voltooid te zien. Zie hier ook het Programma van het Zeeuwsch Genootfchap in deze Stad opge« ligt. Tn de jaarlykfch Algerneene Vergaderingë van het Zeeiïfche Genootfchap der Wetenfchappen te Vlisfingen, gehouden den zevenden van wymaand des jaars 1783, is beflooten, met betrekkinge tot de vraagen: Roe groot moet de Cirkelboog zyn van 't voor. fchi p, of de zogenaamde Boeg, indien dezelve zal gefchikt zyn, om het water zacht te klieven, tot bevorderinge vaneenen vaardigen voortgang, en teffens be/iand te wezen , om het te diep inzinken der zwaarte van Schip en lading, door de drukkende kracht der byftaande zeilen , voortekomen ? En, Hoe groot moet de boog van het geheele Scheeps-lichaam zyn op de Lynvan het neêrgeladen Schip, ter bevorderinge van hetfpoedi? wenden, zoo wel voor den wind, als door den wind? den beloofden gouden eerpenning toetewyzen, aan den Schryver van het antwoord, voorzien met deze zinfpreuke : 0« a dit, toutes les fciences fe tiennent par la main; et fofe ajouier, la Navigatim et V Jirchitecture-navale la donnent immidiatement; en die by het openen van 't verzegelde biljet gebleken is te zyn de Heer Grannier de St. Julien, Capi, *aine en prémier au Corps * Roijal du Franee, en ré* fideti-  JAARBOEKEN, November, 1783. 198,- ft'deuce d Baijonne; aan wien de eeiprys, voor re- VT-is* keniDge van het Bataviafche Genootfchap, zal toe- sim gsi*. gezonden worden. Gaarne had het Genootfchap zich in ftaat gefteld Progr. gezien, om gelyken prys te konnen toewyzen aan van V eene uitgewerkte en voldoende verhandelinge, behel- Zeeuws zende een Tydrekenkundig en naauwkeurig bericht vuil Genoot f. alle inlandfche en uitheemfche Schryveren en Schriften, der wedie ter ophelder inge der Nederlandfche Gefchiedenis fen tenfchap* en Oudheden ftrekken, federt het begin der Gr apflykepen. Regeringe tot op dezen tyd; doch zoodanige voor den eerften van louwmaand dezes jaars niet ingekome n zynde, verklaart het Genootfchap zig genegen, om den uitgeloofden gouden Medaille nog te willen geven, aan den genen, die zulk een tydrekenkundig bericht zal toegezonden hehben voor den eerften van louwmaand's jaars 1785, doch onder voorwaarde, dat men zich houde aan de nadere bepalingen in 't voorgaande Programma opgegeven, en die van dezen inhoud zyn: 1. Men bepale zich by de zeven Vereenigde Gewesten \an Nederland, en de Landen daar onder behoor ende. 2. Het tydrekenkundige moet betrekkelyk gemaakt worden, niet alleen tot den leeftyd der Schryveren, maar ook tot het tydvak, welks gebeurtenisfenzy behandelen. 3. Men make ook, zoo veel mogelyk is, meldinge van de Handfchrifien en onuitgegevene f ukken, die onder de Liefhebbers der Nederlandfche Hiftorien bewaard worden; — yan de byzonderebefchryvingen der Steden en Dorpen; - en van de fchrtften der genen , die, met verzwyginge van hunne naamen, 's Lands Iliflorien en Staatsbeftier eenig licht bygezet hebben. 4. Nog vordert men eene aanwyzinge. waar men nader berigt betreffende de opgegeven Schryvers, kan vinden, Rrrrrrjr Wy  ï98<5 NIEUWE NEDERLANDSeng Vtis- «JKOEW. Progr. van 't Zeeuws Genoot T. tier Wetenfchap- Wyders ziet het Genootfchap met verlangen tege* moete voldoende antwoorden, op de drie voordellen, die voor den eerfle van louwmaand des jaars 1784 moeten ingeleverd zyn,.om met de toegezegde gouden eerpenningen bekroond te konnen worden , de twee eerfte voor rekeninge van dit, en het derde op kosten van het Batavjafche Genootfchap. Die drie voordellen luiden dus : A. Het Genootfchap in aanmcrkinge nemende, dat, hoewel het Staats - Recht van dit Gemenebest [Jus Publkum Belgicum] door veele voorname Mannen behandeld, enin fommge ftukken naapwkeuïiglyk verklaard is, men echter tot dezen tvd toe gebrek hebbe aan eene volledige en welgefchikte bandleidinge tor. recht verdand van die yoortreffelyke en zoo nuttige Wetenlchap in 't gemeen, en waar door de Nederlandfche jengd tot een geregeld en. onderfcheiden denkbeeld van 't zelve zou ko? nen opgeleid worden ; noodigt de geletterden uit tot het fchryven van een volledig en beknoptfamenfiel van het Staats Recht der zeven Vereenigde Nederlanden, met aanwyzingê der bronnen, waar uit men nadtre en uitvoeriger kundigheden belangende de byzondere punten van dit recht halen kan. De fchryvers moeten zich, in hun opftel, niet alleenlyk bepaalcn by het Staats-Recht, 't gene de zeven Vereenigde Gewesten onderling gemeen hebben, en uit de mededeelinge van fommige rechten der Opper-heerfchappye voortvloeit; doch men vordert ouk van hun eene beknopte en naauwkeurige befchryvinge van het Staats-Recht van iedere Nederlandfche Provincie afzonderlyk, als mede, dat zy, zo veel mogelyk, by elk artikel de voornaarafte fchryvers aanwyzen , die hetzelve met opzet behandeld en opgehelderd hebben. B. „ Wat is 'er tot nog toe in de Nederlandfche ,, taal over de Febres Catarrhales, welke federtees, nige jaaf en zfcu meer dan voorheen in deze Landen :> ver-  JAARBOEKEN, November, 1783. ipB? vertoond hebben, gefchreven, en wat ontbreekt „ 'er aan? Welke zyn haar gewoone kenteekens,, ,s loop, fymptomata en complicatien ? Zyn 'er' ,, eenige redenen te ontdekken, waar uit blyken kan, „ waarom deze ziekte meer dan voorheen plaats j 9, heeft? Welke is haare veilige en zekere gene,, zing in alle haare onderfeheidené foorten" ? , C. De ondervinding leert, dat luiden, die als, Matroozen ter Zee varen, 't zy op de Oust- en, West-indien, of in dienst van andere Maatfchap-. pyen , als mede ten oorlog niet alleen in den^ ftryd , maar ook door verfcheiden ongelukken , als mede door ziekten en zwakheden, voorai door den ouderdom , buiten ftaat geraken hunnen dienft te konnen vervullen, en dus \oor zich zeiven het noodige onderhoud te verzorgen, waar door zy openliggen voor de diepe armoede en gebrek, en om zelfs tot den bedelzak te vervallen. Derhalven zoude het voor braave Zeelieden tot eene zonderlinge vertroostinge en voor allen, die tot den Zeedienst in de Provincie van Zeeland genegenheid hadden tot eene gepaste aanmoediginge konnen (trekken, indien 'er eenig middel was, om zood ni >e onvermogende of bejaarde Zeelieden een beftendig en welgeregeld onderhouden verzorginge te komen verfchaffen, in eenig gedicht binnen deze Provincie. Ter bereikinge van dat oogwit, wordt gevraagd bet best gefchikte en minst kostbaare ontwerp, tot het (lichten van een bekwaam gebouw, onder den naam van Hospitaal of Manhuis voor onvermogende »n oude Zeelieden. Hier toe diendennen in de Antwoorden optegeven eene tefchry ving en teekening van zulk een gebouw, voorzien van de noodige zaaien en vertrekken, voor zieken, en voor reeds gezonden, met aanwyzinge yan de plaats, waar hetzelve best kon gedicht wórden; als mede eene bepalingen van Opzienderen en Beftuurderen, zoo wel als van de noodige Bedienden | inigelyks de toejusting van 't vereischte buis- JNGëN. Progr* >an 't Zeeuws aenoot f. Ier Weenfehap>en»  1983 NIEUWE NEDERLANDSCHE4 Vlis. SINUEN. Progr, van ,t Zeeuws Genoot/. der We- tenfchap pen. huisraad, kleeding en beddegoed; boven dien 't. Lev- ns onderhoud, benevens de verzorging van G;nees-en Heel-middelen; als ook het geven van Godsdienftig onderwys en ftichting. Inzonderheid diende men bedacht te zyn, op de noodige onkosten ter begrootinge van de fouimen , welke zou 1en vereiicht worden, zoo ter eerfte oprichtinge van zulk een gefticht, . as ter gaandehoudinge van deeze inftellinge in 't vervolg van tyd , ten aanzien der onderhoudinge van 't Gebouw, Loonen der Bedienden, en verzorging der Zeelieden in alle hunne behoeften Tot eene Proeve kon men 't plan vormen voor een getal van honderd menfchen. Doch men diende ook onder 'toog te houden, welke evenredigheid 'er zoude plaats bebben in de vermeerdering van Gebouw en onderhoud in alles, indien ' t getal tot twee, drie, vier of meer honderd menfchen mogte opklimmen. Daar by zoude men moeten denken, opdebekwaame Fondfen, tot de oprichting en het onderhoud. En men konde overleggen: Of daar toe een zekere toeleg uit de hand- of maand- gelden en winften der Zeelieden zoude konnen worden ingehouden, door de Boekhouders , de Reeders, of de Betaalders in de andere Departementen ? Dan of daartoealleenlyk,ofbenevenshetvoorige, de milddadige Menschlievendheid van Vaderla: dfche Harten zouden moeten worden uitgenoodigd ? Of welke andere betere middelen men konde opa,even, ter bereikinge van deze Heilzaame bedoeling? Verder heeft het Genootfchap goedgevonden, heden, voor de eerfte maal, drie vraagftukken optegeven, met de belofte van den gouden eerpenning, op den fteropel van dit Genootfchap ge- fla, ft  JAARBOEKEN, November, 1783. 1989 flagen, aan hun, die voor den eerften van louw- yn maand des jaars 1785, de beste en m est vol- S1 * doende antwoorden op elk derzelver ingeleverd w' zullen hebben: Progr A. Voor rekeninge dezer Maatfchappye: Zynzt"^ ■er geene algerneene en byzondere gebreken in de in- Cenotr richtinge en leerwyze onzer Vaderlandfche Hooge der IV Schoole? welke zyn de voornaamfte? en wat kan iot^/^^ verbeteringe daar van in 't werk gefield worden, tot ten fpoediger voortzettinge van allerleie H^etenfchappen, en ter meerdere befenavinge onzer Natie ? Door algerneene gebreken verftaat men zulke , die betrekkelyk zyn op de Akademifche leerwyze, voor zoo ver zy het ganfche lichaam der ftude.rende betreft; en door byzondere , zulke, die opzicht hebben op de byzondere takken van ftudie. B. Voor rekeninge van het Bataviafche Genootfchap: Dewyl de fchadelykheid der begr avenis fen binnen de Steden en Kerken ten vollen bewezen en vry algemeen'erkend is; welke zyn de verfchillende redenen, dat die nadeelige gewoonte in deze Republyk blyft ftand grypen, en welke zyn de beste middelen, om dezelve te doen ophouden? C. Eindelyk word elk, onder de gemelde toezegginge van den gouden eerprys, uitgenoodigd, op het edelmoedige verzoek en ten kosten van Zyne Excelentie, den Hoogedelen Heere W. C. H. Baron van Lynden tot Blitterswyk, Repraefenterende den Heere Prinfe Erf-Stadhouder ah For. fle Edele van Zeeland, enz. enz., om Öptegevenhet uijycmrit atr jenaueiyrce wtsjetcours, welke n ieder der zes vereenigde Provinciën met relatie tot rtt>. Pro. vincie van Holland in ordinar e tyden gemeen lyk plaats ■iceji,, voorts auniewyzen ae junciamenteele oorzaaken , door welke deze Wisfelfchade in de Provincie, van 7f». landgrooter zou zyn dan in de vyf andere Provinciën, icjtey» ajnue , aai ae zuvere JJuRaat m Zeeland tot geen  «3>od NIEUWE NEDERLANDSCHE Vlis £era hoogeren prys gangbaar ware, dan in de overige 5imce5. Provinciën; verders te betoogêü, of en welke redenen de Provincie van Zeeland heeft, oni bedugt te zyn, Progr, dat aldaar eerder en meerder gebrek aan (landpenvin'van 't gen en antlei e gangbaar e fpecien zouden exjteeren, dan Zeeuws in de vyf andere Provinciën, en hoe zulk defect best Genoetf. zou konnen voorgekomen worden, der IVe- tenfchap-. De antwoorden op alle de gemelde Vraagen en pen. Voordeden moeten , leesbaar gefchreven/— in de Nederduitfche; Latynfche, of Franiché taal opgefteld, — met een dubbel, of afichrift, voorzien, — voor den bepaalden tyd,—en vrachtvry, — toegezonden worden aan den Heere J. W. rs Water, Hiftoriefchryver van Zeeland, Hoogleeraar in de Wysbegeerteen Vaderlandfcne Hiftorieti te Middelburg, Secretaris van het Zeeuwfche Genootfchap der Wetenfchappen te Vlisfingen. . De Schtyvers moeten hunne naamen niet byde Verhandelingen voegen ; doch dezelve met eehé zinfpreuke voorzien, en laaten verzeld. gaan met sen verzegeld briefje, dezelfde zinfpreuk tot op. fchrift hebbende, en waar in de naam en woonplaats der Schryveren gemeld ftaan. Het zal aan een ieder, zonder eenige uitzonde1, ringe, vry ftaan, om naar den prys op alle de voorgemelde vraagen te dipgen , ook aan de Directeuren en Leden van dit Genootfchap; doch, tenaarW zien der beide laatsgemelden, onder deze voorwaarden: dat zy niets op hunne verhandelingen en DJiietten zmien piaatien, waar uit blyken kan, dat zy, in de eene of andere betrekkinge tot dit uenooticnap Denooren; en dat zy, om des te onbekender te konnen blyven, hunne verhande* hngen .door eene andere hand moeten laten affchryven. Niemand, wiens Verhandeling bekroond wordt, zal vryh' id hebben , om dezelve, 't zy geheel, 't zy ten deele, in het Nederduitsch, afzonderlyk te doen drukken, of in eenig ander werk uittegeven , z»n-  JAARBOEKEN, Ndvember, 1783. 1991 «onder voorafgaande kennisfe en medebewilliginge ^t.\ Feith, Advokaat te Zwolle: jF. Uarger, Med. Doctor te Rotterdain. UTRECHT. Utrecht. Den 30 September 1783 kwamen alhier in de Stad uit 'sHage de Patenten, waar by de Colonel Hoogenbeim last kreeg, om met deszelfs geheele Bataillon van Hardenbroek , het welk in deze Stad in bezetting ligt, met zieken en bagagie uit te trekken, na dat het Bataillon van Pain , door welk het zelve moest vervangen worden, zou ingetrokken weezen. Deze Patenten aan de Gedeputeerde Staten overhandigd zynde, viel by dezelven eene aanmerking, dat zulks geenzints ftrooken zou met het oogmerk der Vroedfchap , die reeds den 16 September aan Zyne Doorlugtige Hoogheid by eenen brief verzogt hadt, orn de nieuwe krygsbezetting niet te laten intrekken, voor en aleer het tegenwoordige uitgetrokken ware. Des beflooten de Heeren Gedeputeerden om Burgemeesteren te verzoeken de Vroedfchap terItond by een te roepen, en Hunne Ed. Groot Achtb. voor te houden , dat Hunne Edele Mogende van eenltemmig gevoelen waren, dat men Zyne Doorl. Hoogheid door eenen brief  JAARBOEKEN, November, ï?^. 1903 1 - : 1 brief behoorde te verzoeken bm Hoögstdes- Uzelfs gegevene bevelen derwyze te veran- trechI; deren, dat de Colonel Hoogerheim gelast wierdt, 'om denzelfden morgen of agtermiddag, dat dè nieuwe bezetting Rondt aan te komen, met zyn Bataillon uit te trekken. Deze voorflag by de Vroedfchap ten vollen goedgekeurd zynde , wierdt door gemelde. Heeren Gedeputeerden ter uitvoer gebragt, met nog ten twee uuren den postboden af te vaardigen. . Hier op is een fpoedig antwoord van Zyne Doorlugtige Hoogheid aan Heeren Gedeputeerden aangekomen, met die fchikkingenj dat het voetvolk Maandag ochtend den 13 Oétober zou uittrekken, op denzelfden tyd, als 'tBataillom van Pain uit Zierikzee trekt. En dewyidan eenige dagen kunnen verlopn, dat de nodige posten niet wel bezet kunnen v/orden, is de Vroedfchap buitengemeen vergaderd geweest, om te beraamen $ ingeval het paardèvolk niet in ftaat mogt zyn j om de posten te bezetten, dat alsdan de poorten, ieder door een Sergeant met een bepaald getal Burgers, zullen bewaard worden, om het welk uit te voeren, de nodige bevelen aan den Burgerkrygsraad gegeven zyn. Dog zulks is onnodig geweest , alzo de Bevelhebber over het Paardenvolk alle de posten heeft kunnen bezetten. Ook is een brief met een Bode van Staat aau Zyne Doorl. Hoogheid afgevaardigd, behelzende een antwoord op eenen van Zyne Hoogheid j als ook nog op eenen naderen, Ssssss brief  1991 NIEÜWE NEDERLANDSCHE U- brief van den Prinfe Erfftadhouder, waarby thkcht Hun Edel Mogende nog nader de noodzakelykheid aandringen, om in cezeStad en Provincie geen meerder, dan het gewoone krygsvolk , te doen inkomen. . Den 29 September 1783 is ter tafel der Vroedfchap een adres ingeleverd, door 1414 Burgers en Ingezetenen dezer Stad ondertekend , ftrekkende hoofdzakelyk in de eerfte plaats, om Hunne Edel Groot Achtbaare te verzekeren van de dankbaare gevoelens der Burgery voor de vaderlyke voorzorg, door de Regeering gebruikt omtrent de vermoede vermeerdering der bezetting binnen Utrecht, en, vervolgens, om de gevoeligheid der Burgery over zekere aantekening van den Heer Raad in de Vroedfchap Wieling, rakende het onlangs ingeleverde Request der Burgers, open te leggen. Dit Dank-Adres is van de Magiftraat gunftig aangenomen, en, voor zo veel. aangaat deszelfs tweede point (betreffende den Heer meling), gefteld in handen van Burgemeesteren en Oud Burgemeesteren, en dezelven tevens gemagtigd om daarvan Copy te zenden aan gemelden Heer Wieling, ten einde de Vroedfchap des aangaande te antwoorden. Op den kant van'toorfpronglyk Adres ftond aangetekend eene berekening van het groot verfchil tusfchen het aantal ondertekenaren van dit , en tusfchen het getal ondercekenaareu van het onlangs ingeleverd Adres ter affchaffinge der Recommandatiëri, als mede van het Request van den jaa-  JAARBOEKEN, Nbvèmbar, 17S3. 1995 jaatp 1673 , waar uit blykt, dat het getal UOndertekenaars van het tegenwoordige Adres trecht iioo meer bedraagt, als het aantal Ondertekenaars van het laatstvorige (namenlyk 314), en 1356 meer als het getal Tekenaars van het Request des jaars 1673, hetwelk maar 58 bedroeg. Veelen hebben het onderttaande Adres getekend voor zig en hun huisgezin, het geen het waare getal Ondertekenaars nog merkelyk hooger dan de andere zo even vermelde getallen doet beloopen. Dat addres luidt aldus: Aan de Edele Groot Achtb. Heeren Burgemeesteren en Vroedfchap der Stad Utrecht. JOeven met fchuldige eerbied te kennén, de On^~jr dergetekende Burgers en Inwoonders dezer Stad, dat de Supplianten geinformeeH zynde, van de recht Vaderlyke voorzorgen , die 'tUEi.Groot Achtb. gelieft heeft te neemen, op de Prop litie dooriden Heer Oud-Burgemeester Verheek, den I5den dezer loop-nde Maand September, ter Vergadering van UEd, Groot Achtb. gedaan, in dien conform afgevaardigde Misfiveaan zyne Doorluchtige Hoogheid, tendeerende, om aan Hoogstdenzelven te informeeren van de hier ontftaane gemeten , ah of by 'c Garnifoen, 't welk thans in deeze Stad ligc, noch een Bataillon, zo niet meerderj zoude geveegd worden j en de met reden daar uit ortftaane bedenkingen, bekommeringeenreilectien, alzo 'er geene de minlte redenen zyn, om thnns lterker Garnifoen dan naar gewoonte in deeze Stad te leggen, daar het vlftrekc over de hand zoude Zyn, en niet dan ombrage zoude veroorzaaken; met verzoek, om tot 'wegneming van hét een ander, dat hee zyne Hoogh. dien niet minder dan S s s s s s 2 UEd.  1996 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- UEd. Groot Achtb. de rust en vreede onzer Buftrecut gery ter harte kan gaan, ter gemoetkoóminge vari zwakke gemoederen, de goetheid gelieve te hebAdr.van ben , de Jvlarschroute van een gewoone fterkte van Burge- Militie, die Zyne Hoogheid mogte goedvinden, renenln-tei verwisfeling vao het hier thans in. Guarnifoen gez. aan liggend Battailion te zenden, zodanig in te richten deFroed- dat dezelve niet binnen deeze Stad trekken , dan hap. na hét jegenswoordige Battailion daar nitgetoogen zal zyn. Üe Supplianten befchouwen deeze voorzorge, als eene volftrekte blyk van het vertrouwen, dat UEd. Groot Achtb. Hellen in hunne Burgery en Ingezetenen, die zig zoo onlangs by hunnen Plegttgen Schutters Eed, ter bewaaringe en behoud van de Stad, op nieuw verbonden hebben, en waar door met grond de inkwartiering van een fterker Guarnifoen dan naar gewoonte binnen deeze Stad, niet dan tot last kan verftrekken; het is met alien Eerbied, dat de Supplianten zich verpligtagten,, zig by dezen aan UEd. Groot Achtb. teaddresfeeren, en voor de allezints Vaderlykezorgen, waar aan het belang, der Vryheid zoonaauw verknogt is, derzelver verpligte dankbetuiging ter tafel van UEd. Groot Achtb. te brengen, met verdere betuiging, dat aan de Supplianten niets aangenaamer zal zyn, dan by alle gepaste en vereischte gelegenheden te bevestigen het vertrouwen 't welk UEd. Groot Achtb. hier mede betoonen in de Supplianten te ftellen, en waar toe zy, ter behoud van Stads Hechten tn Privilegiën, zoozeer gehouden zyn; en, daar de Supplianten deeze gelignaleerde en voor hun hoogst aangename blyk van vertrouwen hebben moogen ondervinden, verfeeren de Supplianten hunner zyds ook in dat vertrouwen, dat U Edele Groot Achtbaare verder niet zullen aflaaten, zodanige beiluiten te neemen als tot handhavinge onzer duurgekogte Vryheid, Voorregten enjPrivilegien dezer ftad zullen verftrek' ken, en dat, ten dien effecle, UEd. Groot Achtb. meede zoodanige voorzieninge zullen gelieven te nee^  JAARBOEKEN, November, 1783. 1597 neemen, dat de voorfz. zaaken, door derzelver UGecommitteerden ter Vergadering van de Heeren trecht. Staaten deezer Provincie, of de Heeren Hun Ed. Mog. Gecommitteerden, daar heenen mogen wor- Adr. van den gedirigeerd, dat, by onverhoopte gevalle van Burgecontrarie, deeze Stad of provincie met geen meer- ren enlnder Guarnifoen werde belast, dan zig tegenwoor-^z. aan dig, daar in bevind, en dat, in eveagemelde on-deFroedvoorziene Contraintie , by hun Ed. Mog. of de fchap. Heeren Hun Ed. Mog. Gedeputeerden geen attaché op zoortgelyke Patent ef Patenten mogen worden verleend. Het zy verderden Supplianten ook gepermitteerd, by deezen, aan UEd. Groot Achtb. voor tedraagen, hunne gevoelige fmerte en het leed, waar meede zy vernoomen hebben , dat UEd. Groot Achtb. befluit, betreffende het niet verder vragen van Recommandatien, op een Request van de Supplianten is geresconteerd, door de zo zeer uitgebreide, als hoonende, Aantekening, welk de Heer WeUing heeft kunnen goedvinden, ter Vergadering van den i5den deezer, daar tegen over te geeven, als hy daar by der Supplianten vorderinge houd: als onbevoegd, en aanmerkt als zaaken, waar meede zy niet te doen hebben, en a!s nieuwigheeden; en dezelve affchildert; als misleide en verbyfterde Meedeburgers , vergiftigd door Sinifterlyke, Sophistifche, droggronden van een woelzieken üngelsman; en als niet weetende, vVaar in de Subordinatie, naar het begrip onzer Voorouders, zoude beftaan; terwvl, daarby de behandelingen aan UEd. Gr. Achtb. als informeel en niet overeenkomende met het But en waar belang van Stad en Burgery worden afgemaald : Alles op eene volftrekte injurieufe en beledigende wyze, welke de Supplianten nimmer hadden kunnen bevroeden, dat door een Raad deezer Stad , op fundament van ingevoerde gebruiken, die met gronden van een vrye Regeering ftryden, zoude zyn beweerd geworden, en dat, ten gevalle en tot maintien van een Syfthema, Ssssss 3 dat,  IP93 NIEUWE NE DER LANDS CH TT- dat, ten aanzien van onze Stad en Provincie, heeft ÏREcaT°pgeleverd zodanige notabele Proeven en Bewyzen , waar door de Supplianten genoodzaakt zyn géworjfdr. «;» den , teg^n het voortaan vragen en ontvangen van Bur ge- Rccommandatien hun Adres :e moeten maaken; en repehln- welk hun Adres, wel verre yan tegenfpraak, eene gez. aan fhizwygende goeakeurirg over het afgemen beeft dïFioed weggedragen: daar de Supplianten de voordragten Jcnap, aart-kering van den Heer (Veiling niet anders kunnen befchouwea, dan als zeer gevaarlyk en yan verre uitzigten, ingericht om de regtrnuige pogingen der Burgery,en de wettige beflmten van UEd. Gr. Aci tb. tot herftel van het regt det R^egèering te. veryde'en en buiten effect te fteflén, waarom de Supplianten, met alle fchuldigeeerbied, ce vryheid neemen, zig te adresfeeren aan USd. Gr. Achtb. en en de i efpecf ueufte wyze te infleeren, dat ce, op het fubji ct van het met meerder vragen van Recommandaties ? by Ubd. Groot Achtb- genomen, en aan zyn Hoogheid gecommuniceerde Refoiu iedes. zelfs effect mooge behouden en forteeren: en daar het den Heere Wieling belieft h^eft, door de voorfz. 'aantekening, de Burgery en UEd.' Groot Achtb. pp eene, als voorfchreeven. verregaande »yze te beledigen , dat het UEd. Groot Achtb. behaage» den Heere Weiling, ter dier zaake, te noodzaken, de door hem ciaar mede in 't algemeen aangedaane belediging , en Attentaat daar mede op de Rechten en Privilegiën dezer Stad en Burgery onderno. men, pp eene Satjsfactoire wyze te be teren , en dat, by weigering yan dien de Fleer Wieling, bv de op banden zvnde verandering der llegeeriiiji, immers by provifie in,alle Commisfien, al mede in die van 't Confulaat, werde gepasfeerd, tot tyd en wyle dezelve belecigingen genoegdoende zullen zyn weggenomen, 't Wejk doende, enz. Op dit addres en Request is den 27 Oétober een berigt uitgebragt, en overeenkomilig het zeiven dit belluic genomen : Ex-  JAARBOEKEN, November, 1783. io?Q Extract uit de Refolutien van de TjEd. Groot Achtbaare Heeren trhciit Burgemeesteren en Vroedfchap der Stad Utrecht. Maandag den 27 Oêtober 1783. De Vroedfchap gehoord hebbende 't ten dezen in- Beft. der gebragt Rapport en Advys van Heeren LSurge- Vroedmeesteren en Oud-Burgemeesteren declarcerd ,fchap op met allen genoegen, en byzondere goedkeuring, voorfz. te accepteeren de dankbetuiginge der goede Bur- addres. geren en Ingezetenen, by derzelver Requeste,den 39 September laatst!'den ter Vergadering van de Vroedfchap ingediend., gedaan wegens de Voö'zorge , door Hun Ed. Gr. Achtb. aangewend om de propofitie, door den Heere Ou j-Borgemeester Verbeek, den 55 September daar te voren , betrekkelyk tot'tintekomenGuarnifoen. Uat Hun Ed. Groot Achtb. ook altoos,zoo indeezen, als in alle andere opzigten zullen m emen zodoanige befiuiten, als ternaodhavingvan Vryheid,Rechten en Privilegiën, kunnen verflrekken, en Heeds zullen zyn in eene ontwyffelbaare berustingen op de onkreukbare Trouwe , Liefde en Achting der goede Burgery en Ingezetenen , die ook, ten allen' tyde, van Hun Ed. Gr. Achtb. Vaderlyke Liefde en Trouwe kunnen verzekerd zyn. Dat, gelyk Hun Ed. Groot Achtb. reeds de genome Refolutie, wegens 't niet vragen van RecomT mandaden, effecl hebben doen forteeren, ook nimmer zulfen ophouden, in die zelfde gezindheid, tot maintien van Vryheid en Voorrechten, teperüfleeren. Uat, betreffende verder 't verzoek, by denzelven Requeste, door de goede Burgeren en Ingezetenen , met relatien tot d.-n Heer Raad Mr. Care! Balthazar Wieling gedaan, Hun Ed. Groot Ach'b. zig, uit hoofde der in allesdoorflaacdelofrelvkeen gematigde fentimenten der goede Burgeren en InSsgsss 4 ge»  eooo NIEÜWE NEDERLANDSCHE U- gezetenen, verzekerd houden, dac dezelve, met ïrecht een waar betrouwen op de goede Intentie en Ooót- zicht van Hun Ed. Gr. Achtb. dienaangaande'", Befl. der volgens t recht, vloeiende uit de Confthutie en Vroed- forme der Regeermge, in gemoede, zullen oordeefchap op kn te moeten neemen. . . voorfz. En is wyders goedgevonden en verdaan , dat een «ddrês. authenticcq Extraft deezer Refolutie, in plaatfe vah een Appoitïétement op gem. Requeste, aan de Re- gucstranten zal worden uitgeleverd. Accorèeerd met vosrfz, Refolutie In kennisfe van my j. W. de R U E V E R. De Vroedfchap dezer Stad heeft by eenen brief aan den Prinfe Erfftadhouder, den 23 September dezes jaars kennisfe gegeven, 3, dat zy uit hoofden der vastgeftelde fchikfcingen omtrent 'tformeeren van Naamlysten, en 't begeven van Commisfien ter dispoiitié yan de Vroedfchap ftaande, geoordeeld heeft, pm uit den eed, by de aankomende of gecontinueerde Raden gedaan moetende worden, te ligten een pasfage, enkel en alleen betrekkelyk tot deze Haar Ed. Achtb. domestiekevznïgtmg, inhoudende : dat ik mede in 't nomineeren van Burgemeesteren en Scheepenen en V verkiezen van Kameraars dezer Stad, geen faveur of affectie zal gebruiken, en letten, dat zy tot de Regeeringe en ambten, daar toe zy geboren, en zullen worden genomineerd, nut en bekwaam, mitsgaders alt voorzeid , acluele communiceerende .'. " ' 'Le-  JAARBOEKEN, November, 17S3. soor Ledematen van de ware Christelyke Kerke Uis'yn. En dit ten einde ZyneHoogheid, indien TRECH'f zulks zoude goedvinden, voor de aanftelling van eenen nieuwen Raad, en de gewoone verzetting van de Regeering dezer Stad, den Heer Hoofdofficier dezen aangaande zoude kunnen verwittigen." Z. Hoogheid heeft by een antwoord op dezen brief, den 24 September, gelieven te verklaren, „ dat Z. H. geenzints konde approbeeren de redenen, üie de Vroedfchap gepermoveert had , om deze verandering in den eed der Raden te maken; en zegt daarom by 't ilot van Hoogst Deszelfs brief, Dan Wy willen wel aan den Hoofde yfficier toelaten om provifioneel, aan de Kaden van UEd. Stad den gewoonlyken eed af te nemen met uitlating van de bewuste periode." Zo als dan ook Zyn Hoogheid by zynen brief, gefchreven aan den Heere Hoofdofficier dezer Stad, tot het inihüleeren enbeeedigen van de aanblyvende Raaden, zig in dezer voegen heeft uitgedrukt: „ UEd. authorifeerendeom den Eed, daartoe flaande te laten gefchieden voor dit maal, met uitfluitinge van de periode, zvelke Burgemeesteren en Regeerders der Stad Utrecht uit den eed der nieuzv aankomende en continueerende Raden wilden ligten, volgens derzelver Misfive, aan Ons gefchreven den 23 September jongstleden." De Vroedfchap begreep, dat de voorfz. ligtinge ter harer vrye beftelling ftondt , en hare brief van den 23 September maar alleenlyk ftrekte , om daarvan aan Zyne Hoogheid vriendelyke kennis te geven , zonder Zyn Ssssss 5 Hoog-  9<£0i NIEUWE NEDERLANDSCHE U- Hoogheids confideratien of advies daar over TuEcm te vragen; zo heeft den geheelen Raad ( uitgezonderd de Heeren Burgemeesteren van Musfcbtnbroek, Loten, 'Godin van Fuylkop , 'Pesters, Zaal enHinlópcn) geoordeeld, den eed te moeten afleggen, zonder in te treeden in het gepas/eerde by de bovengemelde Misfive van Zyn Hoogheid en dus niet voor dit maal nóg ook provifioneel. Door de Gedeputeerden is ter Staatsvergadering ingebragt zeker Request van In- en Ppgezetenen van Maarfen en Maarfeveen, verzoekende om zig in den wapenhandel te oeffenen, en zig Officieren uit de welgezelenden te verkiezen, als mede om een gepast middel te bekomen om zig by eede van trouw aan 's Lands Staten te verbinden. Ook hebben de Heeren Gedeputeerden den 8 Oetober eenen brief van de Regeering yan Wyk by Duurftede ontvangen houdende verzoek, dat op geen patent van krygsvolk, liet welk te Amersfoort zou intrekken, eenige attaché verleend worde. De Leden van het Exercitie-Genootfchap hebben ook een verzoekfehrift ingeleverd, vragende verlof, om een van hunne afgeftorvene Leden, naar de wyze der Krygslieden, te mogen begraven. Hetwelk door de Vroedfchap toegeflaan zynde, deze begraving dan ook den 19 November op die wyze verrigt is. Het Lyk is gedragen door die* van het Pe-  JAARBOEKEN, Nevemhr, 1783. 20=3 Pelotton, onder het welk de overleden, als Dj gewoon Schutter, behoorde, gevolgd, be trechï halven de bloedverwanten, door alle de Leden van 't Genootfchap in hunne gelykvormige kleedy uitgedoscht. Het eerfte en tweede Pelotton heeft de gebruikelyke eerfchoten driemaal gedaan. In de Vergadering van de Vroedfchap de? zer Stad, is den 17 dezer door den Lieer en Mr. C. J. Smis/aart fchriftelyk dit voorftel gedaan: „ Of niet de Vroedfchap zoude „ kunnen refolveeren, dat al zulke bedienin„ gen , tot welke de alleen vastgeftelde „ Godsdienst geen noodwendig vereischte j, is, en welke op Staats of Scads-Regeering geene directe betrekking hebben, van nu „ af aan ook voor Leden van andere Gezin- ten, welke geboren Burgers, oftenmin?, ften eenige jaren als zodanige alhier geze- ten geweest zyn, verkryglyk zyn." Zyn Ld. voegde tevens daar by een lyst van zodanige Ambten en Bedieningen, welke zyns oordeels of alle, of meerendeels, aan Leden van andere Gemeentens veilig zouden kunnen worden toevertrouwd. Dit voorftel is gefteld in handen van Heeren Burgemeesteren en Oud - Burgemeesteren, om daarop de Vroedfchap te dienen van berigt. Nopens het fchip St.George, van Smirna komende, en door de Engellchen genomen, hebben wy reeds te voren gezien, welk befluit de Staten van Holland en Westfriesland; ge-  coo4 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- genomen hebben , om namenlyk derzelver tt-RECHT Reeders en Belanghebbers eene fchadeloosftelling uit 'sLands kasfe te geven. Ziehier voren bl. 1387. Friesland dit hebbende afgeflagen (zie bl. 1775.) heeft ook dit Gewest geoordeeld, daar in te kunnen niet toeftemmen : Zie hier een ExtraSl uit de Refolutie, der Edele Mogende Heeren Staten 's Lands van Utrecht Mercurü 19 November I7S3. T~\e Heeren van Cockengen en andere hunner Edele ^* Mogende Gecommitteerden tot den Staat van Oorlog, hebben ter Vergaderingë gerapporteerd, cat dezelve, ingevolge en ter voldoeninge van Hunner Edele Mogende Refolutien, CoinmilTüriaalvan den 27 Augustus en 17 September deezes Jaars, hadden geëxamineert de Refolutie der Provintien van Hollanden Vriesland, met betrekkking tot het Rapport den 29 April 1783, ter Vergaderingë van Hun Hoog Mogende op de Requefte der Rheeders en GeïnterclTeerdens in de Lading van 't Schip St. George uitgebragr,houdende voorflag om aan dezelve tot dedommageraent uit Kaffe van het verhoogde Laft cn Veilgeld te accordeeren een fomma van ƒ so>ooo waar op gedelibereert zynde. bebben Hun Edele Mogende goedgevonden , de Heeren Gecommitteerden dezer Provintie ter Generaliteit mits dezen te authorifeeren conform de Relatie van Vrie>da;;d, in het voorfz. dedommagement, meede wegens deeze Provintie ted fficulteeren, om reedenen , ,dat zoodanig eene fcbade'oosftelüng niet zoude kunnen nalaaten van merkel yke gevolgen te zyn ; zoo wanneer in diergelyken gevallen het Land aan de particuliere Koop'ïeden hunnen fchaade zc'Ude moeten rerabourfeeren: behalven ook zelfs, volgens Refolutie der llceren Staaten van Holland, dca  JAARBOEKEN, November, J7S3. 2Ö05 den 15 September by hun Hoog Mogenden inge- rj bragt genoeg blykbaar is, in welk een bezwaarden trecht toeltand Hun Ed. Gr. Mog. het Fonds van het T verhoogde Lalt en Veilgeld hadden geconfidereert. Beft der mitsgaders welke bezwaarde middelen ten deezen Sta. van voor de Rcfpecfive Provintien by gemelde Heeren Utrecht Staaten nodig zyn geoordeek, om het voornoemde nopens 't tonds m ftaat te houden, ten einde aan zyne enga- dit, 1t gementen te kunnen voldoen, zulks ook' uit dienGeorKe' hoofde alle extraordinaris belastingen van dat Fonds noodwendig moeten worden geëvbeerd. En zal ten dien einde Extract deezer by Miffive aan de Heeren Gecommitteerden ter Generaliteic ' worden toegezonden. (onder/tond) Accordeert met voorfj. Refolutiö (was getékend) H. A. L A A N. De voorraad van Rhyngoederen begint pier en elders, hoe langs hoe meer fchaars te worden, daar de ongemeene droogte en hitte, het water in de Rivier zeer laag heeft doen zyn, en daar door de fcheepvaart belemmerd. De Leek hadt kort geleden, zo weinig water, dat men op fommige plaatzert dezelve te voet heeft overgetrokken. Van Keulen verneemt men, dat de droogs herfst het water in den Rhyn tot zulk eene laagte hadt verminderd, dat 'er zedert eeri Egeruimen tyd geen fchepen uit Holland heb[ben kunnen opkomen, waarom de Koopliefden genoodzaakt zyn geworden aan de Schippers , voor een gedeelte der onder weg liggende  aactf NIEUWE NEDERLANDSCHE ü- gende goederen, eene verhooging der vragt trecht van twee Huivers per daalder toe te ftaan jj om die Waaren in Ligters over te zenden; Amersfoort. DëBurgery dezer plaats, drie Compagnien fterk, heeft van haare Regeering verzogt en verkregen nieuwe Snaphaanen, Zydgeweeren en Patroontasfen, zo als de Burgery van Utrecht zulks verzogt en verkregen heeft. Onze Burgers hebben , op Woensdag den 15 dezer, in Bataillon, hunne wapenoèffeningen verrigt op het St. Jans Kerkhof, waar de krygslieden anderzins gè, woon zyn die te verrichten.' De Heeren Officieren onzer Burgery zyn daaglyks- 111 gelyke kleedy, beftaande in donkerblaauwé rokken met witte voering en knoopen, en wit ondergoed. Uit de voornoemde drie Compagnien, die ieder uit zeventig man beftaanj; en tot honderd man zullen vergroot worden, zal eene Compagnie Grenadiers worden geformeerd.- Daarenboven is men werklyk bezig, om een Vry-Corps op te rigten. Des beyvert zig onze Burgery niet minder als de van zo veele andere Steden van Nederland, om zig in den wapenhandel te oeffenen: Éét welk aan onze Stad , die in 's Lands Gefchiedenisfen zo beroemd is , en die den braaven voorftander der Nederlandfche vryheid 3 den grooten Johan van Qldenbarne* veld,  JAARBOEKEN, November, 1783. 2007 veld, onder anderen, aan het Vaderland ge- Amer&. fchonken heeft, wederom geen geringen luister byzet. M o n t f ó o r t. De Regeering dezer Stad heeft goedgevonden, op een Request van 271- .Burgers en Ingezetenen, de Recommandatien omtrent de Stads Regeering en andere Commisfien af iefchaffen, en Zyne Doorl. Hoogheid daarvan by eenen brief kennis te geveri. Dit alles is gefchied met eenparigheid van Remmen der tegenwoordig zynde Leden, uitgezonderd den Heer voorzittende Burgemeetf. ter van Dam. O VER T S S £ Li Zwolle. T^\e lust van zig in den wapenhandel te \__J oeffenen breekt meer en meer door. In Deventer is een aanzienlyk Vrycorps op. gerigt. Ook wordt alle moeite -en yver hefteed, om ook in de kleine Steden, Llardenberg , Ommen , Endfclïede, Ootmarfum ^ Delden, en elders Vrybendens op te rigten, en men oeffent zig reeds by voorraad in den wapenhandel. In deze Stad yvert men niet minder, en daar is een plan tot oprigtingvan een Vrycorps in het ligt verfcheenen, het welk als een Leerfchool in Krygskunde zal zynj enz. Ol*  sooB NIEUWE NEDERLANDSCHE Olden- Oldenzaalj ZAAL. Den 25 Oétóber heeft het Vrycorps dezer Stad zyne wapenoeffeningen voor dit jaar beflooten. Ten 3 uuren 's namiddags voor het Raadhuis vergaderd zynde, wierdt dat Vrycorps door deszelfs Kapteinen de Heeren Hulker, Siork, Nieuwenbuis en Holt in orde door de Stad naar dë markt geleid, alwaar de Magiftraat, benevens den Heer Majoor Mr. f. W. Racer aankwamen, en afgehaald wierden door den Adjudant den Heer Bloeme, en door de Sergeanten, terwyl de Officieren de plegtige eeregroeten deeden , en geleid naar 't Huis van den manhaften Heer J. E. Siork, alwaar de Lieer Majoor de bevelen, gaf , om de gewoone wapenoeffeningen te beginnen , ten aanzien eener menigte aanfchouwers, die met geene onduidelyke tekens hun genoegen te kennen gaven. De wapenoeffening verrigt zynde , wierdt het Corps plegtig bedankt door den Lieer Majoor, wanneer hetzelve weder aftrok, enden avond iri vrolykheid doorbragt. De Heeren Officieren van dit Vrycorps hebben zelfs rond gegaan tot ophaling van geld voor geweer en wapenen, waartoe omtrent 1400 guldens, eene aanzienlyke fom voor deze kleine plaats. Wierden gefchonken. De jonge Juffrouwen dezer Stad hebben zelfs aangeboden, om dé vaandels te bekostigen. $TJB  JAARBOEKEN, November, 17B3. *oop STAD EN LANDEN Gro- mngen» Groningen. ^\ok deze Provincie heeft by befluit van \JP den 6 November 1783 eindelyk den Hoogen Ilrygsraad afgefchaft. Zie hier het ExtraB van het Refolutie - Boek der Jid. Mog. heet en Staten van Stad en Laaide, Donderdag den 6 November 1783. ^T* edelibéreert zynde over het Rapport van Hee- ren Gecommitteerde 'oc de Petities van -en ea Raad van St.aten, en deezer Provincie Fmances'/f"^* van den 30 Oclober jongs'ieeden nopen? het ces-ftbofè feeren van den Hoogen Krygsraad , luidende &h"^ Hvolgt: Ar"'fJ • v EDELE MOGENDE HEEREN 1 ; raad af nrer voldoeningen van de ReiolutieCommifforïaal van den den jt Mai deezes Jaars om te onderzoeken de Refoiutien van Ridderfchap en Steeden de - Staaten van OveryfTel van den 9 April, den 14 daar aan volgende ter Vergaderingë van Hun Hoog Mogenden ingedient, in bedenkingen geevende, de Hooge Krygsraad, zoo als dezelve zich thans gefitueerd vind, te doen ceffeeren, en dat voorftel by de gezamentlyke Bondgenooten grcotendeels zynde gemaakt, hebben de Heeren U Wel Edele Mogende Gecommitteerdens de eere te rapporteeren , dat U Edele Mogende daar toe meede behoorde te committeer», n, en de Heeren Gedeputeerden ter Generaliteit geauthorifeerd te worden, daarvan ter Vergaderingë van H. H. Mog. kennisfe te geven en teffens te declareren, dat U Ed. Mog in ferieure bedtnkinge geeven, op wat wyze voor de papieren en opgebragte Penningen ter gelegentheid van de fubfiftentie van den Hoogen Krygsraad in den Haare hadden gelleld of onder de Minister» berusTtttït tea-  solo NIEUWE NEDERLANDSCHE Gro- tende, ten meestcn diende van dien reeht her> ki noen. bende of Crediteuren van Officieren van deze Staat, voortaan zal worden gehandelt, op dat geene parti- Stad en culiere Ingezetenen door deeze affchaffinge eenig Lande nadeel worde toegebragt, maar een iegelyk het zyfchaft ne naar Rechten moge erlangen. Hebaende da den ff. Heeren Staten van Stad en Lande zich met hes Krygs- uitgebrachte Rapport geconformeert. raad af. (onder Rond) COLL. CON. (was geteekend) R. B. Gockinga, Secr. NEDERLANDSCHE COLONIEN. Bat a*v i a. Zie hier eenige nieuwstydingen dit gewest betreffende. T")en ri* January wierden tegen eikanderen van ■f-f Bodems verwisfeld de Schipers£. der Kinderen en/., van der Staal, dus de eerfte op West-Friesland en de laatfte op delFakkerbeidin commando geplaatst; ook werd in plaatze van den overleden Bylon tot Stads Apothekar en Lid van het Collegie van Weesmeesters aangefteld de Scheeps - Opper Chirurgyn J. F. Schiffel, en tot Stads. Chirurgyn, mede in plaatze van evengemelden Bylon, de Opper-Chirur. gyn in het Ambachts • Quartier E. Lamberd, in ■wiens plaatze tot-Opper Chirurgyn in her- AmbachtsQuartier weder benoemd werd de Opper Chirurgyn jf. M. Balje; ook werd tot gezworen Klerk ter generale Secretary bevordert de ordinaris Klerk £. D de Haas. Den i8 werd op het Comptoir - Generaal, in plaatze van de overledenen van Janfen, tot eerfte Suppoost aangefteld de Onder Koopman en Journaal. Schryver J. Frins, met voordragt aan de Heeren Be-  JAARBOEKEN, November, i783. 201 r Bewindhebberen ter verkryginjvan de qualiteit en Batagagie van Koopman; mitsgider Journaai-Schryver, via. de Boekhouder^. J. Meyer, welke roede ter verkryging van de Ondcr-Koopmans qualiteit en gagie Niéuwte Heeren Bewiodhebberen zal worden voorgedra- tydingsn gen; ook omring men met het van Ceylon gere- vm Ba. verteerde Schip üverduin de tyding, dat het Gou- tavia.' vernement Nagapatnam zich in de maand November aan de Engelfchen had overgegeven; dat het Engebch Schip de Acliven het voor Ceylon uitkomend Schip deHeld Woltemade genomen en te Madras op^ebragt had; en dat den 5 December de gearmeerde Scheepen Groenmdaal en Canaan een Schuic van een Engelsen Schip, 't welk voor Trincomale lag, hadden genomen. Den 29 werd in plaatze van den overleden P. J. de Fitnne tot Lid in het' Collegie van Heemraden ■ benoemd de Luit. Kolonel C. C. IVohlfart; voorts ontfingmen tyding vanMallacca, dat het van Japan retournerend fchip'Mars behouden aldaar was binnen gekomen ; als mede, dat het Fort tePeradoor den Commandant Mew» zonder tegenftand, aan de Engelfchen was ovSigegeven. Den 15 February omring men met het particuliere Scheepje de Concordia van Mauritius de tyding, dat de Franfche Vloot, beftaande in n groote Schepen, 3 Fregatten en in de 20 Tranfportfchepen» nevens een Kaper, van alle3 voorzien, wat tot een Landing en Belegering nodig was, en bemand met ruim 11000 Europezen, den 7 December naar de Westkust van Indiëa vertrokken was. Den 21 werd de Opper-Koopman Sabandaur en Licentmeester A. Boesfes vereerd' met den rang van Kapitein van een Ooricxgfchipder vreemde Mogenheden, en dus tusfchen die van Luit. Kolonel en Commandant der Indifche Zee; terwyl aan den oud Opper-Koopman G. J Welgevaaren gepermitteerd werd, om als Volouair met de Oorlogfchepenon, der den Schout-by Nagt Schryver te kruisfen , en gedurende dien togt den. dienst van Secretaris wak Tttttta te  aoi2 NIEUWE NEDERLANDSCHE Bata. tc nemen , gelyk aan de alhier militerende Vaan Nieuws. t^^T^^^^ tsdingente Militairen te CeS'weH^ Jf ^oen; onder i,f vestje Ldt^tiv?^^^ a.s Luitenants de Vaandrigs *. G. Defveh' C A Krutthof' J. C. Groos, 1 KornnauTéeLi' ieg?hnef asaBtórJava nai cd,on aa^e- Den 12 werden tot Buiten-Reeenten pn pMm ♦ De" 16 a^veerde alhier met een Brak de Pnr tugeefche Kapitein ^. A. Spade, welke met hal feX«1f^ MaJ'°r' V3n'Ma^korneDd™ cocï g^omeif a"rgeraQd' eD Schl> « Lading ^ Den 18 "April werd in het Collegie van Weesmee teren, in plaatze .van den overleden RynvaaT tot Liclm dat Collegie aangefteld, de zéder? ?n Burgerftaat gefte de Voorlezer van de KaS Ka° pelle J. H. De/tcot; almede tot opziender van d> Rystmarkt imde in plaatze van de evengemelde Rynvaan, de Boekhouder J. van Stek SrU pan werd aangelegd het Schip Trotpenburz en" naar Ponüana, in plaatze van de derwaam ^nro Den 7 Mey werd in de Portugefche Gemeente alhier beroepen de onlangs te Ceilo" uit Neder land gearnvéerde Predikant Manu l MoTgasfa,n naar Palembang werd aangelegd deBarkden Arènd\ Den  JAARBOEKEN, November, 1783. 2013 Den 20 ontfïng men alhier met een Chineesch BataVaartuig van Malacca de tydig, dat den 4 Maart, via. door hec van Japan te Malacca gearrivemen aldaar ten Oorlog geëquipeerd Schip Mars, met de Fran- Nieuwsfche Kaper la St fherefe hec Engelfche Schip the ^dingen Cicile of la Betfy, gemonteèrd met 24 Stukken van BaKonon 6 ponders, onder het Fort Riouw, mee tavia toeftemming van den Regmt, genomen en voor goeden Prys verkla-rd is. Den 21 'Mey werd tot Gezworen Klerk ter Generale Secretary aangefteld de Ordinaire Klerk S. D. Oldenzeel. Den 24. werd als Vice-Prcfident in het Collegie van Heeren Schepenen, behoudens zyn rang, óntflagen J. de Wiegerman, en als Leden J. A. Harringa en H. ti. Hugo; daarentegen werd rot Vi. ce Preiident,met dedaaraangaanderang,benoemd, het Mede Lid S. Bartelo; mitsgaders tot Leden de Koopman en Boekhouder-in bet Ambachts Quartier P.A.vanderParra, hetLkl ui* 'tCollegie^Van Heemraden J. H. Brauns, en de Vaandtip var e Compagnies Oostzydlche Burgery A- Agerbeek; • voorts als. Kapitein ■ Luitrnant van de Kafteels tennisten óntflagen, de hier bovengenoemde van 1 der Parra; terwyl al verder als Lid uit het Collegie van Heemraden óntflagen werd de bovengenoemde Brauns, en als Heemraad weder benoemd de Eerfte Oud - Practizyn vaD het BinnenKospitaal en Adminiftreerend Hoofd-Panicipant van de Amphioen-Sociteit L. D. Kreps. Naar Ceilon werd aangelegd het Schip de Vryheit; ook ontfing men met de Snaauw de Hervatting de volgende tyding, dat Trinconomale den 11 January flormenderhand door de Engelfchen is ingenomen, waar door de Schepen Gnxnedaal en Canaan ook in 's Vyands handen gevallen zyn, de Beydiensdens van dit Comptoir zyn alle krygsgevansen raar Madras gevoerd; dat ook een Hollandfche Kaper, op Ceilon uigerust, genaamt de Patriot,op Noorder-Coiomandel, ij Engelfche Pryzen verTuut 3 brand  sof4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Bata-brand en 5 genoomen had, waar van de bovenvia. genoemde Snaauw, de Hervatting, er een van is, hebbende gemelde Kaper mede een grooce verNieuws ftrooying aangerigt onder een menigte van Bentydingen "alen komendeInlandfche Vaartuigen, zoogenaamvan Ba- de Bcskoppen , met Kyst geladen , waar vau de mees» iavia. ten geftraud en verlooren geraakt zy n j dat voorts op Banchahoelo de Donder in een . Kruit - Magazynen geflagen was, het geen een groote fchade veroorzaakt hadt; als mede dat de Keizer van Candiaoverleden was en dat zyn Zoon hem was opgevolgd; en dat ons Co.npt ir, genaamtTutycoryn,opgebroken is. Den 30 is ter gelegenheic van de' 16311e Verjaaring , federt de zegenryke Overwinning van Let Koningryk Jacatra, het blyde geheugen van dien naar gewoonte gevierd. Den 31 werd in plaatze van den overleden B. Vast, tot Opziender der Koperflagers aangefteld, de Opziender van de Steen- en Beeldbouwers A. Muihoven', en wederom tot Opzienders van de Steen en Beeldhouwers, de Mefterknegt der Timmerlieden F. A- Hyelman; op MaLcca werd als Sol dyboekhouder en Winkelier bevestigd de Boekhouder H. % Wiedelholt; en onder de daar befebeiden Militairen werd bevordert tot KapiteinLuitenant, de Luitenant H. ven Nyvenhcim; tot Luitenants , de Vaandrigs A. J Ütechter en A. Gravetifiein; en tot Vaandrigs, de Sergeanten^. C. Lucas, Diederhoven en G. Willem. Den o juny werd tot Principaal Journaal-Extendeerder aangefteld, in plaatze van de overleden Benning, de extra Faktuurbouder C. L. Arnold , met vóordragt aan de Heeren Bewidhebberen ter verkryging van de qualiteit en gigie van OnderKoopman, en toe exua Facluurhöuder de Boekhouder G. C Termeyer; voorts werden op Ceylon onder de Militairen bevestigd , tot Luitenants de Vaandrigs C. A. Nette en J. C. Beyen; tot Vaandrigs dc Sergeanten C J. Enittyk Bartel en J. J. Mmer; toe ordinair Luitenant by dc Aitillery aldaar  JAARBOEKEN, November, 1783. 20-5 daar de ordinaris Vuurwerker H. Elleholm,en tot Bataordinaris Vuurwerker de estraordinaris dito A via. Errard. Den 11 werd de Vaandrig C. A. van Gohren net Nieuws. d >en vau een fpringtogtje naar Cheribongepermit- tydingen teerdi . van Ba- Den 14 werd de Heer Prefident in het Collegie tavia. van WeesmeestereB voor nog een Jiar gecontinueerd. Ook kwam alhier van Mallacca ter Rheede, onder commando van de Franfche Kapitein Barbarm, het op den 4 Maart bevorens door het Schip Mars en de Franfche Kaper St. Therefe genomen Engelsch Scheepje, the Civile of la Betfv, bréngenbuiten de geuomeo Ladirg mede het Lyk van de op den ... aan boord van laatstgenoemde Schip overleden Arend Willem Feith , in leven Opper. Koopman en Opperhoofd van de Japanfchcn Handel, als mede de Janpafche Bediendens Domburg en .^chindelaar, welke gedurende de reis zeer goed onthaald zyn. Den 17 werd het Schip Europa naar Mallacca aangelegt. _ Den 25 werd in het Ceilons Guarmzoen bevestigd als Kapiten - Luitenants, de Luitenants M. Desrevaux en Boisfemont; als Luitenant, de oudlte Vaandrig A. C. de Marin, en als Vaandrig Sergeant Johatmes Meimam; insgelyks als Commandant «ver de rtrtillerv, de Kapitein en Commandant van C ipetty en Putulang Elias Paravicini de Cappelle; als Fabryk, de Vaandrig - Ingenieur en Landmeeter C. F. Reymer, en als eerfte gezworen Ladmeeter de ordinaris Vuurwerker P. W. F. Avan Schuier', mitsgaders tot ordinaris Vuurwerker bevorderd de esrraordinaris dito en Landmeeter te GaleC. Kartel. Den * July werd na Ceylon nog geprojecteerd het Scbip de Ceres, en onder bevordering tot Vaandrig op Pasfarouang gefteld de Sergeant F. Ni- colaas. ■ ■ *r,_j Den 5 werden by de Promof.e onder de Klerken ter generale Secretary tot ordinairen bevordert, de Tttttt 4 ex-  20i6 NIEUWE NEDERLANDSCHE Bata. extraordinairen Klerken L, IV. van Schellebeek, G. via. U. Schneider, J. H. de Wit, en de Adfilienten W. Beekman, W. F. IValter cn F L. Brusz; als Nieuws- m-de dt op het Comptoir van Zyn Hoog E.delheit tydingen dienst doende extraordimri* Klerken Jt T. JervanBa. broek en P. P. du Pui; wyders werden tegen eltsvia, kacrier van diensten ver* isfeld de Oppermeesters J. E Muli.r en F Hulkbosch, de eerfte opPurmerend, en de andere in het Wees-en Armhuis, terwyl nog by de Co T>p-Pen nisten bevorderd werden tot Kapitein - Luitenant de Luitenant J. R. Coo'tsea de Vaardig L,,,mmoraal en Geufau; ievens als Vaandrig óntflagen J, /reeven, D. F. van Beren dyk en A. E. Velt ;gius, en wederom aangefteld de Sergeanten J. D Bynon, N Engelhart, C, J. van Niekerken genaamt Nyvenheim , mitsgaders tot Adjudanten G. Pyper en J. F. Muller• vervolgens by d'e van de Stads Pesmisten als Vaandrig ontfligen F. H. Fr oom, en weder benoemt de Sergeant Cornelis Potmans D<7i ii quo verwisfeldealhier, na een korte bed. ffer'.Dg' hettydel5'ke met eeuwige, Vrouwe Sara: Maria van Oordt, Gemalinne van de Wel-Ed. Groot Achtb. Heer Hendrik Breton, welkers Lyk 'sanderendaags '«middags me; de gewone ftaaifieop het Hollandfche Kerkhof is hygezet. Den i* werd in phaize van den overledenen Bantams Commandeur L. N. Mevbaum tot Gezaghebber aangefteld, dc Koopman èn Adminiurateur IV C Engert, en tot Airniniftrateur van datCommandement, de Onder Koopman en Fiscaal J. R. van Breugel, zullende deze beide tot obtenue van de abfolute qualiteit en gagie van Opper-Koopman by de eerfte gelegenheid aan de Heeren üé•windhebberen worden voorgedragen. Voorts werd tot TraesJateur in de Franfche en Engelfche Talen nog aangefteld , de OudScheepen titulair S. Garrifoen, met behoud van zyn prefente rangOnder de Militaire Officiers op Malabar geaVanceert tot tot Kapitein Luitenants, de Luite» . nams,  JAARBOEKEN, November, 1783. 2017 riants G. G. Gebhard, 15. Wemhelm, J. A. A. Nagtzab , tot Lu tenants de Vaandrigs J. G. Muller, J. A. Lintjes, W. Crans, L. van Mandris en J. F. Andre; tot Vaandrigs de Seigeanten 1). Bekker , J. N. Bisfchop, F. Frevier, G. van der Voort, J. Reemer, G. Emink, C. Stelling, H. Lieder, G. W. Fricke, P. J. de Kant, J. K. Schoeman, F. W- Sonborn, $. Taillinger, C. L>. Milius, J. E. Faber. en by de Artillery aldaar tot Kaotein Luitenant en Commandant de Luitenant J. Crans; tot ordinair Luitenant de extraordinair dito A. van Eyk; tot extraordinair Luitenant . .. tot Vuurwerkers J. H. Voogt en L. Byer; tot ordinaris Vuurwerkers de Bombardier A. Snel en de Kanonniers P. Astendorp en J. J. Greejing. Den 23 werd onder de Infanterv aangefteld tot Kaotein de Luitenant ff. H. Schwabe; tot Luite¬ nants,de Vaandrigs C.B. Pasthil, G. Smith, C.J. Weezeman, G. Hornung, tot Vaandrigs de Wagtroeesters J. F. C. Bageman, jen de Sergeanten J. G. Rabe, A. Schuurman, A. L, deMinitot, onder de Kavalery tot Sousluitenant de Kornet J C. Lehman, Kornet gechangeert de Vaandrig G Manot, en onder de Artillery tot Kaptein de Kaptein Luitenant J. B. Pilon, tot Kapcein Luitenant de ordinaire Luitenants C. Freidweiler en J. F. Albrecht; tot ordinaire Luitenants de extraordinai. re dito "f. H. Spaakeier en'A. C. L. van der Capel- le; tot extraordinaire Luitenants de ordinaire Vuurwerker C. Joji en J. Laurens, tot ordinaire Vuur- • werkers de extraordinaire dito Bogdam en H. Rol- t lant- Den 26 werd in planfe van den overleden KapItein ter Zee Smder od het Schip de Zilvere Leeuw, lin commando geplaatst, de Schipper A. Klyn; tot I Luitenant-Ingenieur werd aangefteld de Vaandrig1'lngenieur L. Leisfons en tot Fiscaal te Bantam de iOndLTkooprnan buiten emp'oi J. van den Bogaard. I Den. 30 werd de Onderkoopman en tweede AdmiTttttt 5 »i- Bata-: VIA. N ieuwstydingenvan Ba'avia.  soi8 NIEUWE NEDERLANDSCHE Batavia. N'lCU'A'S- fydingen van Ba tavia. VER- niftrareur in het Zuider Pakhuis C. van Geufau geperm.ttcerdher doen vaDeen ipringtogtje naar Java; ook werd tot Kornet te Souracarta gechangeerd de Vaandrig f. M. Gerlach, in plaatfe van den overledenen Bruno, Den 16 Augustus werd tot Commandant van Onrust met den tytd en rang van Kaptein ter Zee benoemd de Schipper P. Dekker, in plaats van bovengemelden Snyders. Des namiddags omtrent half drie uuren kwam alhier het tydelyke te ontruimen Vrouwe Catkatina Lomfa Gallas," Gemalin van den Wel-Edelen Geflr Heer David Johan Smith, welkers Lyk des anderendaags 's middags ten vyf uren met de gewoone ltaatfie in de Hollandfche Kerk is bygezet. Den 27 werd tot Vaandrig gechangeerd de Krankbezoeker B. P. du Vetge. Den 3 September werd in plaatfe van den over« ledenen Schipper Smith op het fchip Foreest in commando gefteld de schipper D. van Wagenir.gen. _ Den 10 werd tot eerfte Overdrager in hetLogieComproir, in plaatfe van den overledenen Darcroth aangefteld de tweede A. M. Frechel, met vourdragt aan de Heeren Bewindhebberen , tot Onderkoopman. Den 13 werd op het vacante Oorlogfchip de Dolpfeyn in commando geplaatst, de Kaptein van het Oorlogfchip het Hof ter Linden, T. Abo, en wederom op het Hof ter Linden, als mede het vacante fchip de Patriot in commsndo geplaatst de Schippers H. Siedenburg en M. Bosman, beide onder toevoeging van den tytel en rang van Kaptein ter Zee; voorts op het vacante Sch'vpTrompenburg de Schipper K. Roem, en op de Schepen Mars cn Ritthem de Opperltuurman J. Brand en ... . van Baggo, beide onder de bevordering tot Schippers.  JAARBOEKEN, November-, I783. 2019 VERANDERINGEN ONDER DE HOOGE EN LAGE AMTENAARS, ENZ. Nymegeh. Den 29 der afgelopene Maand beeft de Heer Mr. D. van Rulst, by Zyne Doorl. Hoo'.eid, den Heere Prinfe Erfftadhouder, uic eene overgeleverde Naamlyst tot Raad in dezer Stad verkoren zynde, den eed daar toe ftaande afgelegd, en in de Raadsvergadering zitting genomen. Dordrecht. Den 1 November is door de Ed. Groot Achtbaare Oud-Raad dezer Stad, tot Secretaris in de plaats van den overleden Heere Mr. P. Hauffi, aangefteld, den Heer Pattlus Gevaarts. V rders zyn uit eene overgeleverde Naamlyst door Zyne Doorl. Hoogheid den Prinfe Erfftadhouder voor den tyd van een jaar, tot Goede Luiden van den Achten dezer Stad verkoren, de Heeren Hendrik Josfei.-t, Mr. Philips Vrolikhart, Cornelis Rees, Jacob Staats van Hoogftraten, Dr. Jacobus van ÏVageningen, Joan Castendyk , Willem Joan Rees en Samuel Crena. Den 2 November is alhier in den ouderdom van byna 63 jaren aan een verval van krachten overleden, dè Heer Mr. Johan de Witt, Vryheer van jaarsveld, Raad en Vroedfchap dezer Stad, Directeur van den Levantfchen Handel, en Secretaris van den Hove en Hooge Vicrfchaar van Zuid Holland. In wiens pla3tfe wederom tot Direéleui van den Levantfchen Handel op de Maze den v_ November is aangefteld, de Heer Mr. Ocker Ge vaerts, Heeteder Steden Geervliet, Simonshaven Biert enz., thands voorzittend Burgemeester de zer Stad. 'sGra Verandering OINDliR de HOO» 3i£ en lage Amxe- na ars enz. • m  2c*o NIEUWE NEDERLANDSCHE Vëran JDEt'.ING ONDER KE hoo GE EN JLAAGE Amte- kaaks, ENZ. , 'sGftA venha ge. Zyne Doorluchtige Hoog. heid de P ins Erfftadhouder heeft, uit eene overgeleverde Naamlyst verkoren tot Burgemeesters, Mr. Adriaan van oer Goes, als voorzittende; Mr. Johan P-tyn, en Mr. Pieter vk »e Poel. Tot Scheepenen : Mr. Abraham van Neck. voorzitter; Mr JanSlicher, \)t. Gevert Franco van Slingelandt, Mr. Paulus Beelaarts van Blockland, Mr 'Willem 71 Hoen e-n Mr. Dieder ik van der Burch van Spieringshoek', va^ Sent vsnir gen Boudewyn de Witt; en tot Scheepenen Coarnislarisfen, Mr. Jan Slicher, yin. Govert Franco van Slingeland en Mr. Paulus Beelaarts van Blockland. Leyden. Den 18 NovvmbT zyn tot Burgemeesters dezer Stad laangeftèld, de fieefën Mr. Jan Hübrecht, vieesterknaap van Holland, eerfte eo voorzittende, Mr. Cornelis Chastelein, Mr. Adhuan Crucius en Mr. Simon Drolenvaüx. Amsteldaw. Den 25 November is a'hier in den ouderdom van iuim 54 {aren overleden, de HeerP/V/Êr£//^,Oud'Burgemr.en R; ad elezerStad. Insgelyks overleedt den~24 dezer, de Heer Mr. Lieve Geelvhtck, Commisfaris, oud zynde 26 jaren en 6 maanden. De Wel-Eer waarde en zeer Geleerde Heer % vanNuys Klinkenberg A. L. M. en Phi, Doclor en Kerkenleeraar in deze Stad , tot Hoogleeraar in de H. Godgeleerdheid op 'sLmds Hoogefchool te Leyden beroepen zynde, en zulks in beraad hebbende genomen; is hem van wegen de Regeering ^zer Stad het Hoogleeraarfchap in de H. Godgeleerdheid en Kerkelyke Gefcbiedenisfcn aan het Athenaeum Illuflrealhier aangeboden; het welk hy aangenomen, en dus voor het bcroep~te Leyden bedankt heeft. Gouda. Den 25 dezer maand November overleedt alhier in den ouderdom van ruim 64 jaren, de Heer Mr. Albrecht van der Burch, Raad in de Vroedfchap en oud voorzittend Burgemeester deaer Stad. - SeuooN-  JAARBOEKEN, November, X7S3. aöai Schoonhoven. Den 10 dezer maand, zynde den gewoone" dag der verandering der Regeering, zyn met de gewoone plegtigheden volgens verkiezing van den Prinfe Erfftadhouder, uit een overgeleverde naamtal van de Kiezers, als Burgemeesteren ingehuldigd en beëedigd, de Heeren Dr. Karel Carher en Cornelis van den Bosch; tot Scheepen.n, de Heeren Mr. Hendrik Hudig , Mr. Jan van Bosvelt, Anthony Carnier, Sebajiiaan van JSooten Adsz., Cornelis Roe/s, Heere van Waas der, Hendrik Slingerland en Thileman Dipryx; tot Scheepenen - Commisfarisfen de bovengemelde He. ren Mr. Jan van Bosvelt, Anthony Carnier en Cornelis Roels, Heere van Waarder Brielle. Op aanpryzing van Zyne Doorl. Hoogheid de Prim'e Erfftadhouder, is den 30 Oetober laatst eden by de Heeren Burgemeesteren cn Vroedfchsppen dezer Stad , tot Penningmeester van de groote Visfchery en Pilotage op deMaze aangefteld de Heer Dr. Gerard Fauvarck, ■ Raad 'in de Vroedfchap en regeerend Scheepen dezer Stad, in plaats en by vry willige afftand van den Heer Oud Burgemeester Auguflinusvan der CrapAlkmaa*. Alhier is in den ouderdom van byna 52 jaren overleden Jonkheer Jacob van Forecst, in leven Vryheer van Petten en Nolmerban., Hoofdofficier en Raad in de Vroedfchap de:zer Stad. Edam. Den 4 November is door de Heeren Burgemeesteren dezer Stad tot Raad in deVroed! fchap verkoren en aangefteld , de Heer Cornelis Hottentot, regeerend Scheepen, in plaats van wylen den Heer Pieter de Jongh, Daar en tegen is den a6 November in den ouderdom van ruim 61 j. aren overleeden de Heer Pieter Pont, in leven Raad in de Vroedfchap en géregeerend Burgemeester, mitsgaders Ontfanger ivan des Gemeene Lands-Middelen, over voor3<|noemde Stad, en derzelver onderhorige plaatfen. M e d e n b l 1 k. Den a 1 November is op aan- pry- Veran* derinq onder de h0ock en hooesït lage Amte- WA A89 enz.  aoaa NIEUWE NEDERLANDSCHE Verandering onder de hoc" ge en lage Amte. naaus, snz. pryzinge van Zyne Doorl. Hoogheid, den Heere Prinfe Erfftadhouder, door Heeren Burgemeesteren en Vroedfchappen dezer Stad , tot Raad in ,de Vroedfchap aangefteld dé Heer Willem Moorenvliet Ifaaksfz , en zulks in plaatfe van wylen den Heer Mr. Jacobus Uylenbergh. Goes. Zyne Doorl. Hoogh. de Heer Prins van Oranje en jNasfau, heeft den 44 November uit een Naamtal aan Hoogstdenzelven overgeleverd, in de plaats van wylen den Heer Jacobus Petrus de Jonghè, tot Scheepen dezer Stad gekoreu, den Heer Mr, Johannes Pols. Tholkn. Den 26 November overleedt, in den ouderdom van 20 jaren, de Heer Jacob Filip Joan van der Burcht van Lichtenbergh, Bailluw en Penfionaris Honorair dezer Stad, mitsgaders Rentmeester Generaal der Graaflyke Domeinen1 van Zeeland, ten Kwaftiere Triolen.- Vlissingen. De fleer Mr. Robbert Henrik Du Pon, zedert den jare 1766 Raad in de Vroedfchap dezer Stad, is door deStaten den ij September benoemd, om wegens deze Stad in de Generaliteits-Rekenkaroer zitting tenemen: en heeft daarop naar gebruik. zyne Vroedfchaps plaats neder gelegd. TJ i recht. Zyne Doorl. Hoogheid de Heere Prinfe Erf-Stadhouder heeft tot Raaden in de Vroedfchap aangefteld, den Heer Mr. Jacob Anthony Martens, in plaats van wylen den Heer Mr. Jacob van Dam, Heer van Isfelten Pylsweert; en den Heer Mr. Rudolph Hendrik Nahuis , Rentmeester van 't Weeshuis , in plaats van den óntflagen Heer Mr. R. M. van Goens. De twee voornoemde Heeren hebben den 26 September zitting genomen en den gewoonen eed , ook die tegen omkopiog, afgelegd. Den 12. Ocfober, zynde den gewoonen dag der verandering van de Regeering dezer Stad , zyn dom- Zyne Doorl. Hoogheid , den Heere Prinfe Erfftadhouder, verkoren tot Burgemeesteren j a n p r e d erik. van Beek, Heer van Dyk veld en Mi.  JAARBOEKEN, November, 1783. 202.-5 Mr.jAN Willem van Mrssche nbroe k ; tot Scheepenen, Hendrik Verbeek , Adriaan Hendrik Eyk , Mr. Thomas Adriaan Boddens, Mr. Adriaan van Römondt, Mr. Jan Jacob Godin tot Cockengen, Heer vaa Vuylcoop, Pieter Lodewyk Daunis, Mr. Frans Cornelis Craeyvanger, Mr. Cornelis van Ewyk , Mr. Andries Sybrand Abbema, Mr. Jolian Jacob Woertman, Mr. Daniël Cornelis de Leeuw en Mrf Willem Jan Baptist van Dieln* Verders hebben Hun Ed. Groot Achtb. over de volgende Commisfien beitel gedaan: namenlyk tot Gecommitteerden ter Momberkamer, Mx.Cypriaan Berger, Mr. Hendrik van Asch vanWyck, Mr. Pieter Paulus van den Bogaard, Mr. Abraham Jacob van der Dusfen, Heer van Herthuizen , GecomI mitteerden ter Finantiekamer , Mr. Reinier Vert fchoor, Mr. Otto Willem Philippus Falck , Mr. I Philips Ram, Mr. Jan Carel yan der Muelen, I Heer van Maarsfenbroek. Als Thefaurie aaugeI bleven, Mr. Jan Pieter de Ridder , en als Ka« meraar , Mr. Jan Karei Smisfaert. Tot buiten■ 1 gewoon Raad in den Hove Provinciaal, Mr. . Adriaan van Bronckhorst. Tot Postmeesters, Mr. Willem Jan van der Does, Mr. Jan Fredrik van den |i Senden. Commisfarisfen tot den ontfangst van den ! Impost op'tGemaal en Bier, Mr. Jacob vanHaef,1 ten en Mr. Jan Hinlopen. Commisfarisfen tot den 1 ontvangst van den lmposc op de Wynen, Geflagt &c. ÏMr. Paulus Her.ricus Justus Ivoy en Mr. David [Johan Martens. Tot Commisfaris van de Publiejl ke Verkopinge, Mr. Jan Anthony Martens.. Wyk b y Duurstede. Den ii November ?! heeft de Vroedfchap over de navolgende poften beftel gedaan en aangefteld: tot Thefaurierden Heer Dirk iBruyn Georgiefz., tot Rentmeester der gebenefiiceerde Goederen den Heer Willem Verhel, tot Boekten Kashouder der Middelen den fleer Mr. Nicsïlaas van Osfenberch , tot Commisfarisfen van de iMiddelen , de Pleeren Willem Verhel en Lambertus iBer nardus Frykenius, tot Contra-Boekhouder den lirieer Maximiliaan van Leeuwen; en tot Ontfanger Vaa VERANDERINGON1JKU DE HOOGE EN LAGE Amte- nAARS ENZ.  tt0H NIEUWE NED. JAARB. November 1783, Veran- van de Huis- en Haardftede Gelden , den Heef tering Wynand du Bots. , onder F r a k e k e ii. NTa eenen geruimen tyd zukkc de hoo- lens aan verval van kragten en flaapzucht overleedc ge en alhier den 26 November 1783 in den ouderdom lage van 61 jaren en 11 maanden de Hooggeleerde Heef Amte- Johan Schrader, die zedert den tyd van 35 jaren haaks de pose van Hoogleerar der Welforekendneid, Enz. Dichtkunde en Gefchiedkunde aan Fiieslauds Hooge School bekleed heeft. 'sHertogenbosch. Zyne Doorl Hoogh. de Heer Prins Erfltadhouder heeft uit eene overgezondene Naamlyst tot Scheepenen dezer Stad verkoren voor een jaar, en zyn vervolgens op den K dezer beëedigd , dc Heeren Profr. Daniël MobachiusQuaet, voorzitter; Mr. Willem Cornelis Ackersdyck, Mr. Willem van der Does, Mr. Jan Hendrik van Heurn, Jacob van Brandwyck, Abraham Verfier , Claudius Anthony Lormier , Mr. Pieter van Wallen en Mr. Pieter van Lofecaat. LYST DER PRYZEN VAN VERS CHEL DE PRODUCTEN ONZES LANDS. Rotterdam den 17 Nov. Rotterdam den 17 Nov. by de Z. ZakM —— dito Voer 15 a i<ï cC IUigge Vlaamfche. ïl, a jqin - Zseuwenln!. 16 a 17 ^ — Inlandfche 5 Paerdebookem. 22 a 93 e£ Estes. Grauwe 17 a 19 ^ by den Steen. j Groene 18 a 21 $Vlas Allerbeft /,o a 50 ft. ■ Witte 13 a 16 g Best 38 a 43 ft. Boonen 19 a 20 8 Middelfoort 33 a 37 ft. Gemeen 30 a 32 ft. by 't Laft.]—— Allergemeenst 26 a ay ft. Boeuwït op 354 8 a 27 e£'  NIEUWE NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, December. MDCCLXXXIII. GELDERLAND. Z ü t p H e n. "T^Ven 16* December 1783. heeft het Ne- ZutJL/ gental van Leden dezer Stads regee-PIIEN» ring zig tot de Staten dezer Provincie ver. voegd, en derzelver brieven van voorfchryVing verzogt aan de Staten van Holland en Westfriesland, ten einde door Dezer hoog gèzag , de regeering van Woerden aau die van Zutphen voldoening bezorge, wegens de Zuid - Hollandfche Courant, en den zender van zekeren brief, rakende het begraaven van het Kind van Jonkheer van der Capellen tot den Marsch, ontdekt worde. Zie hier voren bl. 1497 en volgg. en 1840 en volg. Wanneer over dezen ftap in de vergadering der Stads regeering geraadpleegd wierde, hebben de drie Leden de minderheid uitsmaketiyvvvvv s dè, 4  2026 NIEUWE NEDERLANDSCHE Zot* de, zig daar tegen, ieder in byzondere adphen. vyfen, verzet. Zie hier ook een kort verflag van het verrigte op den laatfte geeindigden Landdag, alhier gehouden: L Over den rondgezondenen brief der Staten van Holland en Westfriesland, raakende het geven van titulaire ABens, het verkopen van Militaire Charges, en het indringen van vreemdelingen in nationaale Regimenten, is belloten, in navolging der Provincie van Utrecht, om daar over het advys van Zyne Doorl. Hoogheid als Kaptein Ge» neraal in te neemen. II. Dat de Hooge Krygsraad bysdèze Provincie afgefchaft is. heeft men aan het beftler des kwartiers van Zutphen te danken. Het kwartier van Veluwe, zig daar tegen verklarende , eischte, bevorens daar toe te komen, dat alles moest herfteld worden in vorigen ftaat, om reden, dat Holland alleen niet bevoegd geweest was , een befluit aangaande een zaak, het gantfche Bondgenootfchap betreffende, te neemen. De Refolutie egter hieromtrent is niet verder gegaan, dan om de bepalingen, aangaande de Militaire Jurisdictie, eenftemmig met de afidere Bondgenooten , te fchikken , en de Gecommitteerdens ter Generaliteit te gelasten , daar van Rapport te doen ten naasten. De Lieer van der Marsch bragt in, dat dat regtsgebicd daadelyk behoorde bepaald te worden tot het geen pure Militair is , én den  JAARBOEKEN, Decemler, 1703. 2027 (Seri Eed der Militaire Officieren, in gevolge Zut. daar van, te vermeerderen: voorts , dat de PHElNr Officieren ? in deze Provincie bezetting houdende, zouden verpligt worden , overeenkomftig vastgeftelde Refolutien , den Eed van getrouwheid aan Heeren Staten en Magiftraaten afteleggen; tevens van oordeel zynde, het meer dan tyd te zyn, dat door de Staten der Provinciën de nodige voorzieningen en bepalingen gemaakt wierden tegen het willekeurig beftel des Kaptein Generaals over de Patenten , ten einde voorgekomen wierde,dat met het gebruik van krygsvolk van den Staat, niet buiten goeddunken van den Souverain, gehandeld mogte worden. Dan Hun Ed. Mog. oordeelden, dat deze 3 ppinSlen geene 'voorwerpen van derzelver deliberatien konden zvorden. III. Over het verblyven aan de Gecommitteerdens ter Generaliteit , om een uit den haaren tot de gewigtige Commisfie te benoemen , om naar de redenen der mislukte togt naar Brest mede onderzoek te doen , zyn langdurige en hevige woordenwisfelingen voorgevallen. Veele aanzienelyke leden van Staat waren van gevoelen, dat een bekwaam en aan 't volk aangenaam perfoon , uit het midden der Vergadering ,t_daar toe diende te worden benoemd. Hier voor advyfeerden in 't byzonder , de Heeren van de Marsch en van Zuilen , _ voorts de Heeren Tengfiagel, van Nyvenbeim, van peppel, van den Boedelhof, van de Cloeze, Uan Rysfelt , Ferflege , en de Rhoode van Yvvvvv 2 Heecz  20*8 NIEUWE NEDERLANDSCHE «V*? Heeckeren enz. ©nder dezen . agtten de vam. j_]eeren van de Marsch en van' Zuilen het minder geraden , ' om uit de 'gewone leden der Vergadering van H. Hoog Mogende een tot deze Commisfie te benoemen , om redenen , door den eerstgemelden bygebragt, dat gezegde Gecommitteerden de paaien vart het aan hun toevertrouwd gezag, meermalen hadden overfchreeden , 'dat ook boven dien verfcheidenen dier Gecommitteerden, of in een byzonderen eed van, of verknogtheid aan, den perfoon des Admiraals Generaals waren, die voorzeker niet geheel als buiten betrekking in voorfchreven onderzoek konden worden aangezien en gehouden. En hebben voords gezegde twee Heeren derzelver aantekeningen tegen het gevallen befluit voorbehouden. By deze gelegenheid Relde de Heer van den .Boedelhof voor, en wierdt door veelen in het kwartier van Zutphen onderfteund, dat de Heer Admiraal Generaal diende te worden verzogt, om orders te geven, dat de ZeeOfficieren, in voorfz. onderzoek betrokken, by de hand bleeven, om, gevorderd wordende, te kunnen veifchynen. ' tloe noodzakelyk deze voorzorg ook ware, konden egter de twee andere Kwartieren hier toe niet befluiten : in 't byzonder kante de Landdrost ' Bentinck zig vry hevig en luidrugtig daar tegen aan; beweerende, dat men die Zeeofficieren van de voordeden, door derzelver reëele in dienstllelling niet Èaoest beroven, IV. Het  JAARBOEKEN, December, f7.83. 2029 ' IV. Het Request der Zutphenfche Burge- Zy-r« ïy , om geen gewoon lid der Gecommitteer-PHEN. den ter Generaliteit, maar een by het volk aangenaam en bekwaam Regent uit het midden Hunner Ed. Mogende vergadering, tot bovengemelde Commisfie te benoemen, werdt by het meerendeel der leden niet vriendelyk opgenomen; hebbende Hun Ed. Mog. verklaard, dat over zodanige adresfen niet konden raadplegen en beflooten hetzelve, door den Secretaris, aan de fupplianten te doen .uitgeven. V. Omtrent het ftuk van de jagt, de Burgery van Arnhem betreffende, zyn nog al aanmerkelyke veranderingen voorgevallen: en Hun Ed. Mogende hebben goedgevonden , ingevolge eenen ontfangen brief van Zyne Doorl. Hoogheid , eene tweede nog veel fterkere Publicatie daar omtrent vast te ftellen. Het kwartier van Zutphen bewerkte nog eenige verzagting in het opftel dier Publicatie. De Heer van de Marsch verklaarde , dat hy de gevolgen derzelve ter verantwoordinge der ontwerpers liet, en zynen Medeburgeren dadelyk zyn openlyke afkeuring in dezen, zoude te kennen geven. Die Jonkheer, benevens Jonkheer van Zuilen, die ook zyn advys voorbehouden heeft, vielen, by deze gelegenheid, op het Reglement van 1750, op de Regeering dezer Provincie :' hetzelve als onwettig , in deszelfs oorfprong en vorderingen , befchouvvende : omreden, dat Zyne Googheid hetzelve, by Hoogstdeszelfs brief, en de Staten, overVvvvvv 3 een-  fi©30 NIEUWE NEDERLANDSCHE » v T eetlkomstiS denzelven , als een onverander.. ! , * ïyken grond wilden'doen doorgaan, daar zy Heeren geene Ordonnantiën ," op de beftieringe des vólks, kenden, dan die met deszelfs belangen overeenkwamen.' De Heer yan de Marsch merkte daarop aan, dat een Reglement, in beroeringen en tyden van óverheerfching, op de onwettigfte wyze genomen , moeste worden gebeterd, ■— en dat, zo het tegendeel doprginge, Hun Edel' Mogende niet bevoegd waren geweest, in 1747, dén vastgeftelden Règeeringsvorm zq byster te veranderen. Voorts , vervolgde Hy, n heeft daarenboven die geen, dien by a, dat Reglement zo veel magts gegeven is, v dat zelfde Reglement niet by aanhoudendv heid verbroken ? De gevolgtrekking hier 3, uit liet hy aan Hun Ed. Groot Mogende J} zelfs over " : Nog heeft een aantal geèrfdens, in den, Graaffchappe Zutphen, zig wederom over het fchandelyke en drukkende der Drostendiensten aan Hun Ed. Mogende vervoegd; Die egter by derzelver Refolutie van April, laatstleden, waar by dezen Supplianten de weg regtens is aangewezen, volhardden; niettegenftaande zommige leden fterk aandrongen, om het gevoelen der Drosten, buiten bezwaar der Ingezetenen, by den Hove Provinciaal té doen onderzoeken. De Heeren Drosten hebben in deze zaak, voor dit maal, niet geadvifeerd,uit toegevenheid, dog egter niet kunnen goedvinden, geduurende ' • " êó  JAARBOEKEN, December, 1783. 203Ï de raadplegingen ovpr dit ftuk, de vergade- Zütring te verlaten; de Heer van den Boedel-vum» hof alleen uitgezonderd , die het voegzaam oordeelde zo lang uit de vergadering tc gaan. Pe Heer van de Marsch deedt vervolgens een voorftel , 't welk het kwartier goedkeurde, om overeenkomftig het uitgebragt rapportvan Holland, om de propolkie des Britfchen Hofs, tot verlegging der Vredensonderhandelingen van Parys naar 's Hage of Londen, aftewyzen; en om, by langer uitftel, te ver-/ klaren, dat dePreliminairen, in een volledig Vredenstraktaat veranderd zouden worden gehouden. Dan deze opening van't Graaffchap • vondt geen ingang by de overige Kwartieren. De Burggraaf oordeelde, dat zulks, voor als nog, geen onderwerp der raadplegingen Hunner Edel Mog. konde worden.' Ten laatften ftelde de Heer van de Marsch voor, dat, aangezien de aanhoudende pogingen der Engelfchen , om de oude verbintenisfen met onze Republiek te doen herleven , én hunnen vorigen gevaarlyken invloed weder te doen gelden, het van de uïterfte noodzakelykheid was, by tyds daar tegen te waakeri en te voorzien: waar toe Hy geene kragügerë middelen wist uit te denken, dan dat, namens deze Provincie, door de Gecommitteerden ter Generaliteit, wierdé verklaard, om, eenftemmig met de andere Bondgenoten, niets onbeproefd te laten, om, den Koning van Frankryk onzen edelmoedi£eu weldoender, te bewegen tot het fluiten Vvvvvv 4 vaa  ÜG32 NIEUWE NEDERLANDSCHE Sfcf- van een Verbond van naauvve vriendfchap paa»** met dezen Staat, ter beveiliging van onze vryheid en welvaart. Edog, Hun Ed. Mogende begrepen j dat dit voorftel veel te onryp was, enz. ' Alzo de benoemde Commisfaris, tot onderzoek der zaak van Brest, een der gewone Gecommitteerden ter Generaliteit zal zyn5 y.'dke dus betaald worden, hebben de Heeren van de March en van Zuilen voorlopig zig verklaard tegen alle buitengewone ver: geldingen, welke aan denzelven zouden kunnen worden toegelegd. Den 3 December is de volle wagtdoende Compagnie Burgers onder bevel van den Hopman van der Capellen tot Rysfelt, voorzien van nieuwe wapenen , opgetrokken. De Heer Jan Bisfchop is op voorftel' van gem. Hopman Officier van die Compagnie geworden: en dezelve Compagnie is met 30 of 40 vrywilligers vermeerderd, den 8 De» cember wederom opgetrokken, met zwarte ftrikken of kokarden , op de hoeden, en heeft hare wapenoeffeningen'volgens de nieuwe wyze verrigt. Vervolgens is de Heer Jan Reinders tot Officier en Adjudant voorgeleid, in plaats van den Heer Hendrik Slot*, man, die afgegaan was. . Wy hebben hier voren in ons ftuk voor November gezien het voorftel Van den Hópman van der Capellen, om eene beilotené plaats te hebben, ten einde aldaar de rots- fTpm  JAARBOEKEN, December, 1783. 2033 gezellen yan zyne bende in de wapenhan- Zut-' del te oeffenen. Wy hebben ook het advys phen." yan Burgemeester Verflege , het weigerend befluit der Meerderheid op den 4 November, de aauteekeningen der drie Heeren, en het nader Protest van den Heere van der Capellen op den 19 Nov. medegedeeld. Zie bl. 1849 en volgg. 'De overweging van dit Protest of Verklaring yan den Heere van der Capellen was tot den 27 December vërfchoven, wanneer die Heer zig over zyn yoorftel, nog aldus uitliet: WEL EDELE ACHTBARE HEEREN! |_|et is op heden , dat ik aangenomen heb, my in *•* de Vergadering van UEd en Achtb. te zullen verklaren, of ik namentfyk by het Declaratoir, tloor my op den 19 November 1783 ter tafel van UEd. en Achtb., met verzoek van 'inlertie in deze Stads Memoden en Refolutien-Boek geëxhibeerd, kwam te preiisreren dan niet. — Ik heb naa een yype deliberatie en ferieufe overweginge van zaa» ' ken, voor al, om , waar het mogelyk verderen disfenfien voortekomen , op gisteren eene byeenkomst der Heeren Hoplieden verzogt, en aan Hun Ed. in fubftantié gedaan de navolgende pro. pofitie: Dat ik in deezen allen mogelyke infehikkelykheid gaarne wilde gebruiken, edog dat ik voor my, voor als nog in die gedagten was,dat hetoeffenen van Rotsgezellen in den wapenhandel, het veranderen der Rotten, het mede doen oeffenen der vrye of wagt - geld betalende Burgeren, welke daartoe lust toonden, en aan my verzoek deden, tot het huishoudelyke der Compagnien behoorde, en dat ten gevolge van dien ieder Hopman, zonder prealabele permisfie van de Magiftraat nodig te hebben, kan en ex officio verpligt was, de zoodanige in den wapenhandel te doen oeffenen, en in die ordre  203+ NIEÜWE NEDERLANDSCHE Zot- dre te brengen, dat zy in cas van tumulteufe be= PtiEw. wegingen en allarm, wanneer van hun, gelyk meer dan eens en met effecl: heeft plaats gegrepen, emNaderep\ooy moeste gemaakt worden, tot ftuiting van verklar. dien , en voorkoming van gevreesde oproeren, bc*»»Z?ar-hoorlyk in ftaat waren , en met hoop van fucces gemr. v naa genomene informatie, en advys van de MagidCapel ftraat zouden kunnen geempbyeert wordes. Dat lenm- ik egter, om een middenweg m dezen te vinden, pms de «y aldien men nodig oordeelde, dat tot hetintrowape- ducceren van eene geheele nieuwe exercitie aan, xérg derUEd. en Achtb. permisfie diende verzogt te worïturgery. dén, ia dien cas daar toe meede zoude overgaan, en op dc infertie van myn gemencioneerde Declaratoir piet verder infteren. Dan Wel Ed. en Achtb. Heeren, terwyl in deeze myne propofitie, de overige Heeren Hoplieden geordeeld hebben, niet te kannen entreeren, en dus het eenige, dat my gefchikt voorkwam, om zoo mogelyk een vriendelyk vergelyk te treffen, is gerejeöeert geworden, zoö blyft er voor my thans niet overig, dan naa eenige korte remarques, myn finaal en nader Declaratoir by deezen te doen: Ik voor my, Wel Ed. en Achtb. Heeren, kan naa een nadere en rypeoverVeginge, my niet anders overtuigen, als dat het Wagt-ReglemeBt van den Jaaren 1674 i"n den jaare 172a geamplieert, is de cynofure en rigtfnoer, waar na ik- en de overige Heeren Hoplieden, zoo lang hetzelve piet is gealtejeert geworden, ons moeten gedragen, en wel om reden , dat er zoo v£rre my bewust is, geen anderen laater reglement op de wagten is gearresteert geworden, of daar tegenftrydende 'refolutien eenomen, en dat gevolglyk daar een gewapende Burgery tot dezer Stads Conftitutie gehoort, en geen Burger-Militie zonder een Wagt-Reglement , beftaao kan, het voorfebreeven Reglement, als nog in óbfervantiete zyn , moet gefchat worden, ten minften ten aanzien van die Articulen, welke in de tegenswoordige tyden van applicatie zyn , terwyl de overige Artikulen offchoon thao?, wat dezel-»  JAARBOEKEN, December, 17Ö3. 2035 ver dadelyke uitoeffeniti?; betreft, niét noodwendig, egter nimmer als Overtollig, én buiten een verbindende kragt,de omftandigheden daar zynde, kunnen gefekent worden. Ik betrekke , als gezegt, niet het employ, maar het wapenen, eriwcl ingevolge caliber van 't Land, vooral, wanneer Zulks buiten bezwaar van de Stad, cn op inftantie der Burgery gefchied, de oeffenirig van myne Ro sgezellen in dezelve, de verandering der Rotten, het doen oeffenen van vrye, of wagr-geld bctaa lende Rotsgezellen in den wapenhandel, voor al wanneer zy zich, zoo als in myne Compagnie plaats heeft, daartoe genegen toonen, tot het huishoudelykeder Compagnie, en vermeene, dat de diredte vao dien aan de refpedLve Heeren Hoplieden, ie> der in den haaren, privativelyk is competereride, zoodanig nogtans, dat men , waartoe ik my meel dan eens geoffereerd heb, om hetzelve op een egale voet te brengen, communicatif te werk gaa, jaa ik moet al nog blyven by deeze myne gedagten, dat ieder Hopman, ten "reguarde van dit een en ander, geenzints ftaan onder de ordres van Hun Ed. en Achtb., maar in tegendeel, dat de inrigtinge der Burger-Militie vordert; dat een Hopman zorge draagt, dat derzelver Compagnie behoorlyk gewapent én geoeffent zy. Wel is waar, dat uit kragt der Claufule, by het vooraangetogene Reglement ervintelyk, de Magiftraat de ampliatie en alteratie van 't zelve heefc voor zich behouden, en dat de refpeitive Heeren Hoplieden, wanneer deeze of geene alteratie of ampliatie, de nood hetzelve vereifchende, op zyn tyd en naa ordere der Regeringe kwam te gefchieden, zig daarna zouden moeten reguleren, te weeren , wanneer zulks niet'betrekkelyk was tot het hui'houdelyke van hunlieder Compagnien , het welk aan ieder Hopman refpectivelyk van ouds, en altoos alleen en privativelyk heeft gecompeteert gehad, en waarvan zy puisferénde zvn, terwyl uien dat vertrouwen altyd in een Hopman ge- ftelt PHEN. Nadere verklar. van Bargemr. v. d. Ca pellen nopens de wapening der Bmgcrj.  ZüT» PB EN. , Nader verklar, van Bur gemr. v d.Capel Jen no pens de wapen, der Bur ' j : ] i F 2 C ao.36- NIEUWE NEDERLANDSCHE Relt heeft, en ook moet geftelt worden, dat zy mervin geen kwaad gebruik zouden maaken,kunnende in alle geval in cas van bezwaar, en geeri s redres door den Hopman of Officieren bekomende, de Rotsgezeüen, in gevolge het vooraangetogen regiement, aan den Edelen Raad appelle,ren. - Om allen deeze dan, Wel-Ed. en Achtb., Heeren (ten zy door U Wel Ed. en Achtb. de voorgeflagen middelweg mogte worden gegouteert) vermeine als Hopman, van myn declaratoir, op den 19 November jongrleden overgeven, en ir? fubftactic alhier gerepeteert, niet te kunnen afzien; te minder, wyl hoe gaarne ik op deeze of geene wyze de harmonie heb zoeken te bevorderen , alle wegen gefloten vinde. Ik zal dien ten gevolgen aan U Wel-Ed en Achtb. moeten overlaten, zoodane refolutie te némen, a's U Ed.en Achtb. zullen goedvinden, en verder wat my aanbetreft, op dien voet voort te vaaren, gelyk ik ais Hopman , volgens Magiüraats Refolutien en Reglementen, bevoegt en verplicht ben. Burgemeester Verftege gevoelde over de pogingen en nadere verklaring van Burgemeester van der Capellen aldus : WEL EDELE EN ACHTBARE HEEREN ! Qmtrent het gecommuniceerde, en vrrzogte van' den Heer van der Capellen tot Rysfelt, als ^aadsvriend, en teffens in qualiteit van Hopman Ier Nieuwllads Compagnie, den isOcfoher dezes aars ter Vergaderingë gedaan, betrekkelyk. — Het in order brengen van zyne Compagnie buiceri oosten van de Stad. — 2 Zyn Ed, voornemen en atentie, om dezelve te exerceren of in den Waenhandel te oeffenen. — 3. En zyn Ed. veroek, om daar toe vooreerst een belloten Exeritieplaats door Uw Ed. en Achtb. te willen asfig. nee-  JAARBOEKEN, December, 1783. spj£ neeren En waaromtrent dcor de meerderheid cjer Heeren Leeden gerefolveert is, als vervat bv de refolutien van de.n 4 November daar aan volgende; Hebbe ik my by de deliberatien over die poincten op den 4 en 5 November geè'xpliceert, zo als zulks kan conlteeren uit de advyfen en protesten van de Heeren Raadsvrienden dé Rhode van Heeckeren, van der Capellen tot Rysfelt, en my , onder de gemelde datums in het Memorien en Refoiutïerbcek geinfereerÉ. — Die gememionètrde refolutien van den'4 November, zo'tmy voorkomt , aanleidinge gegeven hebbende aan den voornoemden Heer RaadsvrieSd, als Hopman v?a de Nieuwftads Compagnie, tot het doen van eene Propofi ie of Declaratoir, den 15 November in Senatu overgegeven; waarby zyn Ed. onder anderen zig bezwnard vind, dat' volgens gemelde Refolutien i.Zyn Ed.3 als Hopman, zonder prariminair coDfert van de Magiftraat niet zonde bevoegt zyn deszelfs Compagnie te mogen doen exerceeren. — a. En dan nog, geene andere,-dan wagtdoende Rotgezellen, daar" toe zoude mogen gebruiken. En zulks uit hoofde de Heeren Hoplieden 'met haare refpeótive Compagnien, onder de direfte en fpeciaale NB. ordres van de Magi zouden flaar. — Daar nu deze Propofitie of dit Declaratoir het objecï der deliberatien van deze extraordinaire verfchryving uitmaakt, cn ik my, gelyk ook de Heer Raadsvriend de Rhode van Heeckeren, omtrent deze poir.cten .by voorgemelde Advyfen en Protesten van den 4 en 5 November, ih het Memoriep en Refolu'ienboek geinfereert, èjvintelyiv-, confprm aan het gefust nelrde by bo.vengem. Propofitie of Declaratoir van gem. Heer Raadsvriend van der Capellen tot Rysfelt, heboe verklaart: zo blyft voor my alnu niet anders overig, dan my te rcfereeren tpt, en te inbsreeren die vooi aangetogene Ajyyfen en Protesten; zullende dien ten gevolge aan de meerderheid der Heeren Leden, op welkers Advyfen, diedukgemelde Re- Adv S3B39 Ëurgslege. .  ZuTPBEK. Adv. van Burge mr. Ver* ftege. i ] 2©38 NIEUWE NEDERLANDSCHE Refolutien van den 4 November Zyn genomen géworden, overlaten, den inhoud van dien tejuftificeeren, en het bovengemelde Declaratoir van den Heer van der Capellen tot Rysfelt zodanig te ener- veeren, als zullen vermeinen te behooren - Verzoekende van dit myn geadviiëerde infertie ia het Memotien en Refolutienboek. - Dog op den zelfden 17 December wierdt by de meerderheid dit beiluit genomen: ÈxtraB uit het Memmen- en Refolütien-Boek der Stad Zutphen. Êlercurii den 17 December 1783. (TXp heden in Comformiteit van den 15 Novën> ^ ber jongstleden, na voorgaande verfchryving der abfente Leden, by Rëfumtie Gedelibereerd zyn^ de op het Protest en Declaratoir door deh Heer Raads-Vriend van der Cappel/en tot Rysfeh, op gem. datum in fenatü gedaan, en in fcriptis, ten fine van infertie in 't Merhorien en Refolutien-Boek overgeven; hebben Haar Ed. en Achtb», of fchoon welgegronde redenen hebben zouden om , wegens de (ingulieren inhoud en daar by voorkomende gedemefureerdè Expreffien , die verzogte infertie tö Verweigeren, niet te min zulks geaccordeerd; terwyl verders, wat den inhoud van dat Protest en Declaratoir betreft,in aanmerking genomen zynde, dat daar by niet het geringlte word aaangevóerd., het geen in ftaat zy de gronden , waar op HunEd. mAchtb. Refolutie, van den 4 Nov. laatstleden is [leunende, te erierveeren; maar dat het in tegendeel veelieer indiende minfte heütatie is, dat of fchoon reeds van overlang de vyf jongde Scheepenen jen Post van Hopluiden van de Burger Compagni:n bekleeden, zy echter in de laatstgenoemde quaiteit fpeciaal door llun Ed. en Achtb. worden aan- ge«  JAARBOEKEN, December, 1783. 2039 gefteld s en mitsdien geen andere autoriteit bezitten, dan die uit den boezem van Hun Ed, en Achtb; voortvloeid, en door Hun aan dezelve fpeciaal is toevertrouwd. Dat derhalven nog Hopman nog ander ügicier bevoegd is, om buiten fpeciaal con fent en aüthorilatie van Htln Ed. en Achcb., het zy met opzicht tot het hulmoudelyke beftuur, het zy met relatie tot het employ der Compagnien, eenige andere fchikkinge te maken, als aan Hun by de Geherale Regimenten of andere Magiftraats Relblutien zyn gedemandeerd: dat daar. benevens de directie der Burger Compagnien behoord onder de zaki n van Order en Policie, over welke dus zoo wel als in alle andere diergelyke, hec zy in de 14 dagen van 1'etri, of, de zaak fpoed vereifchende, na voorgaande verfcbryving der abfente Leeden, by meerderheid kan worden gedifponeerd, en de naar tydsomftandigheden vereifcht wordende alteratien gemaakc. En eindelyk, dat de Heer Raads-Vriend van 'der Capellen tot Rysfelt niet een enkel Artykel uit de Reglementen, of dat van 1674, het welk buiten dien, als in geheel andere tydsomftandigheden genomen, tans van geen Applicatie meer kan zyn, en, zno weder in trein gebragt wierde, van een oridraagl}ken Laft voor de Burgery wezen zoude, nog ook een fpeciale Refolutie heeft kunnen allegeren, waarby Hun Ed. en Achtb. aan de Hopluiden het exerceeren hunner Compagnien , buiten Hunner Ed. en Achtb; voorkennis en confent hebben ge« demandeerd. Hebben Hun Eek en Achtb. over zulks goedgevonden, om by derzelver aangetogene Refo'u'tie van den 4 November deezes jaars 5 als op goede gronden genomen, en volgens de ordre der Rege» mge geconc'udeerd, te prefi(leren , en tevens by dezen gelegenheid aan welgem. Heer Raads Vrieud van der. Capellen tet Rysfelt te declareren. Xkxxxie Da* Züf. phkn. Bef. van den Raad van 17 Decemb.  Zutphen. Beft, vm den Raad van den i? Deeember. 0040 NIEUWE NEDERLANDSCHE Dat Hunne Ed. en Achtb. hunne bevreemdinge niet kunnen verbergen over de temriteit van het door zyn Ed. gedane declaratoir. Terwyl tog in allen gevalle het Proteft door zyne Ed. als Schepen, het zy dan wel of kwalyk, in fenatu gedaan , hem in qualiteit als Hopman van de obfervatie der voorfz. Refolutie niet zal kunnen libereren. , Dat Hun Ed. en Achtb. daar en boven hoogst gepenetreerd van de pernicieufe gevolgen , welke uit het ter executie legen van dit Declaratoir zouden kunnen voortvloeijen, zig over zulks, en vooral , daar een nog heden aan meergz. Heer RaadsVriend van der Cappellen tot Rysfelt tot intrekking van hetzelve door den Heer Raaderende namens de Magiftraat gedaan inftantelyk verzoek, niet van het verhoopte fucces geweest is, genoodperst vinden , zyn Edele in qualiteit als Hopmans , als nog op het aller ferieuste te interdiceeren , om conform deszelfs Declaratoir te Procedeeren. ■ En is tevens verftaan, dat van dit gerefolveerde aan den Vaandrig van de Nieuwftads Compagnie, by vacature van de Luitenants plaats voor zig zelfs, en ten fine van Communicatie aan zyn mede Officieren, by Extraft: dezes zal worden kennis gegeven en hun gelaft, gelyk gefchied hier mede, om aan de orders of aanzage van derzelver Hopman tot het exerceeren der gemelde Compagnie op publieke plaatzen, het zy in het geheel of by gedeeltens, niet te defereren , ivoor dat Hun zal gebleeken zyn dat daar toe by Hun Edele en Achtbaare cbnfent zal verzogt wezen, het welk reeds aan de • overige Heeren Hopluiden op derzelver verzoek is geaccordeerd, en ook aan den Heer Raadsvriend van der Capellen tot Rysfelt, in cas van een zoortgelyk verzoek, by de Refolutie van den 4 November laatstleden al bv voorraad is toegeftaan , en het dus van Zyn Edele gedependeerd heeft, en ook  JAARBOEKEN, December, 1783. 2041 ook nog dependeerd, om daar van gebruik te Zutmaaken. puen. Pro vero Extraftu. B. GUTB. PLEGHER. ' Arnhem. Het was den 12 der maand September 1783, dat een aantal van byna 300 burgers dezer Stad zig by een verzoekfehrift tot de Regeering vervoegde, te kennen gevende, dat de Burgers van Arnhem, uit hoofde van een deugdelyk regt, en bezit, zedert onherdenkelyke jaren, geregtigd waren geweest, om de geheele Veluwe over te kunnen jagen; dat zy in 't jaar 1750 daar in waren verhinderd geworden door zeker jagtplacaat, 't welk in name van wylen Z. Doorlugtige Hoogheid den Prinfe van Orange en Nasfau, Erfftadhouder der Vereenigde Nederlanden was uitgegeven j dat egter de Burgers nooit van hun regt hadden afgezien, nog.het zeiven hun hadt kunnen ontnomen . wórden. " Verders beroepen zig de Requestranten, op eene Deductie of Memorie , door Burgemeesteren, Scheepenen en Raden der Stad Arnhem, aan den Heere Prinfe Willem Carel, Hendrik Friso gl. ged.overgegeven, verzoekende: „ dat de Regeering by het gevoelen en de oogmerken, in die Deductie vervat, geliefden te volharden; te gelyk verklaarende, dat zy voornemens wa< ren, om met den aanvang van het aanftaanXxxxxx 2 de  2013 NIEUWE NEDERLANDSCHE Arn- de jagtfaifoen, overeenkomftig hunne regten hem. en privilegiën , de jagt door het geheele kwartier van Veluwe te exerceeren." De Regeerders dezer Stad zonden by eenen brief, gedagtekend den ia September, dit voorfchr. verzoekfehrift aan den Prinfe Erfftadhouder, welke den 19 daar aan volgende aan de Regeering antwoordde, „ dat Zyne Hoogheid oordeelde, dat het Reglement op het ftuk van de jagt in Gelderland, door wylen Zyne Hoogheids Heer Vader gl. ged. uit kragte van de delatie van de Staten van Gelderland en Graaffchap Zutphen geformeerd, door de Heeren Staten aangenomen en geapprobeerd, en vervolgends door Zyne Hoogheid , uit kragte van die zelfde delatie gerenoveerd , als eene permanente wet gepubliceerd was , en dus zynde een Lands wet, door eene meer dan 30 jarige obfervantie gecorroboreerd, geenzints door een eigenwillig befluit van zig te zamen vereenigd hebbende perfonen, in een Land,' alwaar de weg regtens aan elk wordt vry gelaten, kan of mag geinfringeerd worden;" Zyne Hoogheid verzogt dierhalven, „ dat de nodige ordres gefteld wierden, dat hangende de deliberatien over dat Reglement of Plaeaat, door de voorfz. Burgers van Arnhem, die in hun verzoekfehrift verklaard hadden, voortaan zig niet meer aan dat Reglement te zullen houden, niets wierde ondernomen , waar door 's Lands Hoog- en Geregtigheid zoude worden verkort : verders berigrende, dat, tot voorkoming van fcha- dens  | AARBOEKEN, December, 1783. 2043 dens door het grof wild , aan het veld- of Arnhoutgewas toegebragt wordende, denoodi-nKM. ge voorzieninge door Zyne Hoogheid was gedaan." Hier op is den 26 September van wegens de Regeering!eene Publicatie gedaan, waar by zy de Burgers van de ernftige begeerte \an Zyne Doorlugtige Hoogheid kennis gaf, en wyders verklaarde in die vaste vervvagting te zyn, dat hangende de deliberatien over de verklaring van de Requestranten niets tegen de Hoog-en Gerechtigheid des Lands zoude worden ondernomen. Aan deze Publicatie wierdt wel, (het geval van eene enkel perfoon uitgezonderd) gehoorzaamd. Egter vervoegden zig den 10 Oetober 1783 eenigen uit de Gezworene Gemeente tot de Regeering , en gaven te kennen, „ dat ter voorzeide zake eenige beweegingen onder de Burgery befpeurd wierden, en een fterk verlangen naar het befluit van Zyne Hoogheid op hun gemaakt adres, en veelen uit de Burgerye verklaarden voor • nemens te zyn, om na verloop van drie weeken de jagt over de ganfche Veluwe dadelyk te oeffenen; en verzogten, dat de Regeering ten dien einde by Zyne Hoogheid voor de Burgers geliefde te intereedeeren." Hier van wierdt dus wederom den 11 Oetober aan Zyne Doorl. Hoogheid kennis gegeven: die daarop den 14 Oétober antwoord* de, de raadplegingen op dit ftuk'niet fpoediger te kunnen eindigen, alzo voornemens was deze zaak ter kennisfe van de StaXxxxxx'3 ten  3044 NIEUWE NEDERLANDSCHE Aun- ten dier Provincie te brengen , welke waarhem. fchynlyk niet voor November aanftaande zouden vergaderen. " Zyne Hoogheid gaf ook dien zelfden 14 Oetober kennis aan den Hove Provinciaal van Gelderland, „ op dat Hun Edele Mogende , aan wien de confervatie van 's Lands Hoog-en Gerechtigheid is aanbevolen, de noodige voorzieninge zouden doen, ten einde'sLands Ordonnantiën door geen eigenwillig befluit van eenige van 's Lands Ingezetenen wierden gekrenkt. " Hier op heeft het Hof Provinciaal terftond den 16 O&ober in name en by afwezigheid van de Staten van Gelderland en Graaffchap Zutphen eene Publicatie, niet alleen voor de ftad Arnhem, maar voor het geheele kwartier van Veluwe, beraamd, en .verzonden, zynde van dezen inhoud: PUBLICATIE. \Y/V Raaden, in naame van de Edele Mogende " Heeren Staten des Furftendoms Gelre en Graaffchaps Zutphen, doen te wteten; Alzo Ons door brieven van Zyne Doorl. Hoogheid den Heere Prinfe van Orange en Nasfau , Erfftadhouder dezer Provincie, van den 14 dezer maand is gecommuniceert , de correspondentie met de Magiftraat der Stad Arnhem gehouden, benevens de ftukken daar toe bctrekkelyk, rakende de füstenue by een groot aantal Burgers van gem. S'ad gevoert, om, niet tegenftaande het geëmaneerde Reglement op 't ftuk van de Jagt, over de geheele Veluwe te jagen , en Ons daar by teffens is te kennen gegeven, dat Wy uit de Refolutie van de Gezwoore Gemeente van dezelve Stad met meerdere zouden konnen zien, dat, onaangezien de Publi-  JAARBOEKEN, December* 1783» 2°45 Publicatie by de voorfz. Magiftraat gedaan , de Arütgem. Burgers gezind Blyven en volharden om hun HrMe voornemen na een laps van drie w«eken, geduurende welke zy gerefolveerd hadden ftil te zitten, p/fbl. en ter uitvoer te brengen. verbod Do<* dat, vermits, Zyne Doorl. Hoogheid noodig va„ te geoordeelt hadde , om deze zaak te brengen tetjage„. kennisfe van de Heeren Staten dezer Provincie, en de tyd, wanneer de voorfz. Burgers zouden verklaard hebbea hun voornoemen te zullen uitvoeren , geëlabeert zoude zyn , voor dat na alle waarfchynelykheid een Landfchaps Vergaderingë ftond gehouden te worden, Hoogstdezelve met hadde willen nalaten, om Ons van al't voorgevallene in deze zaak de vereischte opening te geven, op dat Wy , aan wien de confervatie van s Lands Hoog-en Gerechtigheid en het waken tegens alle ongeregeltheden is aanbevolen, daaromtrent mede, voor zo veel in ons was, de noodige voorziemngfe zouden kunnen doen, ten einde 's Lands Urdonnantien door geen eigenwillig befluit van eenige van 's Lands Ingezeetenen mogten werden gemtrigeert; Zo is 't, dat Wy Raaden in naame en by abfentie van de Heeren Staten dezes Furftendorns en Graaffchaps in aanmerkinge genomen hebbende dat, hoe zeer het aan een ieder onverlet blytt, om door behoorlyke wegen en middelen van Regten zvne wettig verkregene Privilegiën te defendeeren en te maintineeren, het echter aan niemand, van wat rang of ftaat hy zyn moge, *t zy afzonderlvk, 't zy gezamenderhand , zonder volkomene omverfewerping van alle gronden van goede ordre en Regeeringe, kan vryftaan, zig door eigenwillige verklaringen of dadelykheden f onttrekken aan de naleevinge van Placaaten, Ordonnantiën ot Keglementen, by de Heeren Staaten dezer Provincie gemaakt, of aangenomen. Dat het ook van de verfteen gevaarlykfte vooruttzigten moet gehouden worden , zo deze ot geene der Onderdaanen, op wat grond zulfcs ook 5 Xxxxxx 4 zoude  2o46 NIEÜWE NEDERLANDSCHE Arx- zoude mogen wezen, zoude mogen ondernemen, hem. om door 'tfeytelyk pleegtn'van dadelyk verbode' Behandelingen, den tydelyken Heer ErfHadhou^ jPiM rader directelyk, of indiredtelyk te verfnellen, eu . verbod aan Hoogstdenzelvc te beneemen de vrye en volvèri te komene faculteit om zodane bedenkelykheden of jagen, bezwaaren, als aan Hoogstdenzelve mogten voorkomen of voorgebragt worden , met rypen rade te onderzoeken of ook te brengen ter kennisfe van de Heeren Staten dezer Provincie tot zodaane eindens, als Zyne Doorlugtige Hoogheid zal te raade worden , by deze tot confervatie van 's Lands Hoog-en Gerechtigheid, en tot maimien der vigcerende Wetten en Ordonnantiën aan alle de Burgeren der rcfpeüive Steden van het Quartier van Veluwen in 't generaal, en van de Stad van Arnhem in 't byzonder, op het ferieufte recommandeeren en zo veel nodig, op 't nadrukkelykfte gelasten om zig , hangende de deliberatien van Zyne Hoogheid, en tot dat Hoogstdezelve gelegenheid zal hebben gehad , om het gunt voorfz, terkennisle van de Heeren Staaten dezer Provincie, welkers vrye deliberatien Wy overal 'tzelve wel expreslelyk by deze referveeren, te brengen, y cn tot dat daar omtrent door Haar Ed. Mogende zal zyn gerfisponeert , zig te onthouden van de Jacht in den Quartiere van Veluwen, verder of anders t'exerceeren, dan aan hunlieden by de fubMecrende Reglementen op 't (luk van de Jacht is toegelaten ; interdiceerende eo verbiedende Wy dienvolgens wel ernftigiyk, dit niemünt zig zal hebben te verftouten om feytelyker wyze dè authoriteit van de Wetgevende Magt te veragt-n en regen te gaan, en zig zelve een faculteit toe te febryven, om tig de facfo de verbindende kragt van een fubfifteerende Wet tg mogen onttrekken; Alles by poene, dat tegens die geenen, welke het contrarie doende mogten worden bevonden, Hls tegpns gewelddadige verbreekers van !sLands Wettpq  JAARBOEKEN, December,1785. 2047 Wetten en verftoorders der gemeene Rust en Auï}goede ordre binnen deze Provincie, en als fchul-'HEM. tiig aan een ingreep in 's'Lands Hoog- en Gerechtigheid , met alle vigeur zal worden geproce- Publ. en deert; ver&0(] Lastende Wy overzulks in naame als boven , van te alle Officieren en Magiltraaten in den Quartiere mgten* van Veluwen , om de hand aan d' exacte nakorpinge en executie dezes te houden. En , op dat niemand hier van eenige onweetendheid zal kunnen of mogen prretendeeren, zal deze alomme in den Quartiere van Veluwen, zo ten platten Landen, ais in de Steden, en byzonder in de Stad van Arnhem ter gewoonlyker plagt, fe werden gepubliceert en geaffigeert. Dies t'oirconde is des opgem, Furflendoms en Graaffchaps fecreet Zegel op't fpatiura gedrukt en deze door den Griffier onderteekent geworden. Gegeven t' Arnhem den 16 Ocfober 1783? ( end er flond) Ter Ordonnantie van dezelven , (m getekend) F. W. van den STEEN. Ook gaf de Stadsregeering kennis van Zyn Lloogheids fchryven aan de Gecommitteerden uit de Gezworene Gemeente , en vermaande dezelven, om de goede Burgery ter gehoorzaamheid aan te manen en op te wekken. Waarop zig wederom de Gecommitteerdens uit de Gemeente tot de Regeering vervoegden , ten einde door de Regeering geene verder verbod omtrend het Xxxxx.x 5 oef-  2048 NIIEUWE NEDERLANDSCHE Ark- oeffenen van de jagt op de Veluwe aan de hïïm. Burgery 'wierde gedaan, en verklarende, dat de Burgery niet te verzetten zoude wezen van haar voornemen, om binnen korte haar regt tot de jagt op de Veluwe dadelyk uit te voeren. Van al het voorgevallene gaf de Prinfe Erfftadhouder kennis aan de Landfchap by eenen brief van den 8 December 1783. Gelyk te Dordrecht en te Utrecht reeds gefchied is, zo was men hier ook begerig, om een afgeftorven vleugelman, die de wapenverrigtingen voordeedt, tot het lichaam onzer gewapende Burgery behoorende, op de wyze der Krygslied ge, Wï hebbed i na dat wy de ui twijfeling gedaan nZff'' hadden van de Pradiminairen, niet verzuimt u„ aUe onze pogingen aan ce wenden, om het einde onzer onderhandelingen , door het fluiien van een' ?. üifioitif Traclaac, ter uicvoer te brengen. ^leaigs Ten dien einde hebben wy, meer dan eehs ern- n'Meni ftige inftantien gedaan by den Hertog van Manches^ ter, om , zoo als hy zich by het fluiten der voorfz, Prasliminairen verbonden had, naar zyn Hof .te fchryven, wegens een Equivalent voor den afftand van Nagapatnam en de onderhoorigheden van dien; eu wegens den eisch, dat men van de zyde vari Engeland de Commercie der Hollandfche Indifche Maufehappy, te Bengalen en in eenige andere deelen der Indien, niet zoude belemmeren, waar op wy geeontinueert hebben met kragt te infteren * dac hy alle zyne pogingen zouden aanwenden, op dat hem de noodige Inflruótien ten dien aanzien mogten gegeven werden, en dat wy daar door in ftaat konden worden gefteld, om wederzyds hec Definitif Traöaat te reguleren : dan wy hadden gefduriglyk het leedwezen van te vernemen , dat het Miniftery zich weigerde aan het verzoek* het welk de Heer Ambasfadeur ons verzekerd verfcheiden reizen herhaald re hebben. Wy hebben vervolgens opgemerkt , dar er weinig of geene dispofitie plaats hadde , om eenige verdere Moderatie plaatfe te geven in het farnenftel der Artykelen, zoo als wy in den beginnen verwagt hadden, ingevolge de gedane verzekeringen, dat indien er gehandeld werd, zonder de tusfehenkomst van het Hof van FrankTyk, men met ons op eene redelyktr wyze in onderhandeling kon treden. Oordeelende, uat het in de tegenwoordig omftandigheden veel gefchikter ware voor het belang van detf. Staat,  2052 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra» Staat, dat er een fpoedig einde van de zaken gevenha- maakt wierden, dau in de onzekerheid te blyven, UE> en zich te voeden met een ongegronden hoop van beter voorwaarden te verkrygen, is het op dezen Brief der grondflag, dat wy vervolgens aan dien AmnasfaGezan- di-:ur hebben te kennen gegeven, dat dewyl Hunne • ten no- Doog Mogende kragtdacliglyk wenschten om de pens de zaak toc een volkomene beflisfing te zien brengen, volledige door net duiten van een Definitif Traftaatvan VreVreden. de; > en dac Hoogstdezelven alle overweegingen wilden ontwyken, waar door wy iDsgelyks verzekert waren tans niet meer te zullen vorderen dan voorheen, wy hem alleenlyk hadden voor te dellen van de Prsliminairen te willen veranderen in een Definitif Traclaat. Wy hadden ons gevleid dat die Propofitie, waar door het Hof van Londen zich ontheven vond vaa deliberatien, van de overéénkomst van voordeeliger voorwaarden, dan die welken er waren toegeltaan in de Prseliminairen, zoo wel als de vaste verzekering, die wy ter beantwoordinge van den Her tog Manchefter, daar in gedaan hadden , dat de Staat geen eenig Equivalent, hoe ook genaamd, had aan te bieden iu de plaacfe van Nagapatnam, dan het geene er hier te voren aangeboden, en door het Hof van Londen was afgeflagen, zyne Excellentie in ftaat zoude hebben gefteld, van daüelyk met ons mede twerken tot het tot ftand brengen van het Travaat, of wel dat, dewyl declareerde ten dien einde alvorens de bevelens te moeten ontfangen, zulks een prompt en definitif antwoord van zyn Hof zoude nebben te wege gebragt, doch wy moeten met leedweezen met den eerften informeren, dat in de plaatfe van dit de H^er Ambasfadeurons eindelyk op voorleden Woensdag heeft gecommuniceer, dat een Courier des avonds te voren uit Londen aangekomen , Hem , van wegen Zyne Groot-Brittanjefche Majefteit, order had gebragt van ons kennisfe te geven, dat Hooggemelde Zyne Majefteit, hebbende met advys van zynen Raad,  JAARBOEKEN, December, 1783. 2053 Raad, rypelykde zake overwogen, voor [telde aan 'sGra. Hunne Hoog Mogenden, van het Definittf Trac- venhataat te fluiten in den Hage of te Londen; dat hy ge. Ambasfadeur niet twyffelde,of wy zouden de goedheid hebben om by de eerlte gelegentheit Hunne Brief der Hoog Mogenden daar van te verwittigen, op dat GezanZyne Majefteit, zoo ras mooglyk ware, konde ten noworden geinformeert van de keuze, die 'er van eenpens de der opgemelde Piaarfen zoude gedaan worden, dat volledige Hy vervolgens ingelyks gelast was, om ons tenFreden. zelfden tyde te herhaalen, dat de Koning onophou. delyk bleef verlangen, om de zaak tot ftand te brengen, met zo weinig vertraging als het met den aart derzelve konde overeenkomen. Op al het welke wy niet hebben verzuimd, om aan zyne Exellentie voor te ftellen, dat, dewyl de beide Mogendheden aan derzelver refpeéfcive Ministers reeds de Volmagten hadden gegeven, tot volkomene fluiting van den Vrede, en dat de zaaken reeds zo verre gevorderd waren, eene Negotiatie niet verder noodzaaklyk ware, er eene Propofitie gedaan werd, die nergens toe konde ftrekken, dan om het werk, tegen de neiging van den ftaat flepende te houden; dat wy voor hem teffens niet konden verbergen, dat dezelve weinig ingang konde vinden, in de tegenwoordige omftandighedee vau zaaken der Republiek, en in geenen deele gefchikt zoude fchynen om de beide Natiën met meerder fucces te leiden tot eene wederzydfche Vriendfchap; doch, dat wy echter niet nalaten zouden, om zyne propofitie te brengen ter kennisfe van Hunne Hoog Mogenden, en Hoogstderzelver ordres en goedkeuring af te wagten. Wy hebben de eer enz. Over deze brief wordt thands nog by de Bondgenoten geraadpleegd. By Holland was den 6 December een voorftel gedaan , om voor -pmadvys van wegenis deze Provincie ter  2054 NIEUWE NEDERLANDSCHE ssGsa f.er Vergaderingë der Bondgenoten uit tt venha- brengen : „ Dat liet Hof van Londen geene „ voldoende reden gevende , waarom°men y3 de Negotiane des Definitiven Traclaats te „ Londen of in den Haage zou moeten vol„ tooijen, en de Staatkunde vereisfchende „ het Hof van Frankryk, 't geen hetkwalyk i> zou kunnen neemen, dat men de iNegótiacie van Parys' naar eene der twee geh noemde plaatfen overbragt, zo veel moli gelvk te menageeren; hun Edele Groot „ Mogende van Advys waren, dat menonzè 9, Amba'sfadeurs moest gelasten, om aan den „ Hertog van Manchester of de Charge j, d'Affaires van het Britfche Hof, te Parys te zeggen , dat men het voorftel dier 5, Kroon niet kon aanneemen; dat men op „ eene verandering der Praeliminairen in een „ Definitief Traétaat moest aandringen, en „ dat, indien zulks geweigerd werd, men j, verklaren moest 4 dat de Republiek het „ definitief Vredes - Traétaat, ingevolge de 99 Prmliminairen , als gefloten zou aanmeri9 ken, en dat men by gevolg alle verdere „ Negotiatie zou afbreeken." Dit voorftel is door de Leden overgenomen, om ter overweging van hunne Heeren Afzenders te -brengen. Vervolgends over dit onderwerp raadplegende , zyn in de vergadering der Staten van Holland tusfchen den Penfionaris van Hollands oudfte Stad Dordrecht, en de Ridderfchap eenige woordenwisfelingeh ontftaan, ter gelegenheid, dat welgem. Penfionaris aanmerkte , dat veele Raadplegingen door  JAARBOEKEN, December, 1783. 205* clóor de Ridderfchap vertraagd wierden ; 'sGravvelk verwyt door de Ridderfchap kwalyk^hawierdt genomen. ge. Men verneemt dat Zeeland van advys is, om het voorftel van den Hertog van Manchester t roerende het verleggen van de onderhandelingen en yoltrekkinge der volledige Vrede, aan te nemen. Maar wy zullen |n ons eerfte Ruk van het volgende jaar beter jn ftaat zyn, 't geen by de Gewesten en het Bondgenootfchap hieromtrend belloten is, op te geven, De Afgezant des Konings van Pruisfen Baron van Thulemeyer heeft wederom den 8 December wegens het dubbeld Last- en Veilgeld aldus geklaagt. HOOG MQGENDE HEEREN! TJ Hoog Mogende zyn door de Memorie, die v-' de ondergetekende, Extraordinaris Envoyé van den Koning van Prufen, de eer had den 10 September laastleden over te geven, onderrigt, hoe zeer de Koning verlangt dat het dubbeld Last-en Veil-Geld mogte worden ingetrokken, dewyl het zelve de Pmisfifcbe Zeehandel hoe langs hoe meer drukte. Hy zal zich tans niet ophouden met U Hoog Mogende op nieuws onder het oog te brengen de dringende beweegredenen, op welke verfcheiden voorgaande reprefentatien gegrond zyn geweest, overtuigd dat derzelver billykheid 0 Hoog Mogende niet uit het geheugen gedaan is. Zyne Majefteit vlêidzich, dat Uwe Hoog Mog. fpoedig aan zyne verwagting zullen voldoen en Hunne aandagt vestigen op een artykcl, het geen Yyyyyy voor  2055 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sCnA.v°orzyne handeldryvende Onderdanen van zoo VENHA- Veel belang is. ge. Dcondergefchrevenza! met zeer veel'yver anrj den Konn^ Zyn Meester de Refolutie, die hy Klngtenv'XVl Hunnentwege reclameert, overzenden welvan Kers verhaaste mededeeling niet anders dan aangePruisfennaara aan 'Zyne Majefteit zyn kan. wegens - .... Lht-en ,s Hage den 8 December, Fei/geld, (was getekend ) BE THULE METER. Hier op is van wegens de Bondgenooten den 23 december geantwoord: dat Hun„ ne Hoog Mogende met vermaak alle be« „ hoorlyke gelegenheden zullen aangrypen, s, om aan Hoogstgemelde Zyne Majefteit al9, le wezenlyke blyken te geven van hunne s, Hoogachting voor derzelver Perfoon, cn „ van hunne yver, om de Onderdaanen Zy„ ner Majefteit te handelen op den voet der „•meest bevoordeelde Natiën dezer Landen, j, ingevolge van 't welke Hunne Hoog Mo„ gende ook nooit ten aanzien der verdub„ belde rechten van het gezegde Last- en „ Veilgeld iet meerder hebben afge vergt van „ de Onderdaanen Zyner Majefteit, dan het geene eeniegelyk, het zy inwoner dezer Landen, het zy vreemdeling, vaarende 9, op de Havens dezer Provinciën, betaald , „ zonder, dat'er;de minfte onderfcheidinge „ ten dien aanzien gemaakt wordt, of dat „ by wyze van reflitutie, of anderzinrs in-, M chrecteiyk, de een boven den anderen be. „ V0Qr5  JA A REOEK EN, December» 1783. 2037 e, voordeelt of minder belast wordt, en dat 'sGkA„ zelfs de gezegde belasting voor 't moeren- venha. 4, deel alleenlyk geheven wordt, op de in- GE* „ geladene goederen , en eigenlyk niet zo „ zeer komt ten lasten van dc eigenaaren der fchepen , als ten lasten van de inlaaders ,y of houders der cognosfementen, en dat, voor zo verre dezelve noch zoude mogen „ geheven worden van de fchepen, de fchip-of vragtgelden als dan, naar evenre„• digheid, worden vermeerdert, en dus ook door de Inwoneren dezer Landen gedraaid ëen- „ Dat Hunne Hoog Mogende nog in de onzekerheid zyn, of de kósten, waar in Zy' „ door den laatften Oorlog zyn gewikkelt „ geworden, niet noodzaakelyk zullen maa„ ken, dat de gezegde belasting noch voor „ een jaar blyve voortduuren; maar , dat „ men in dat geval van Hun niet zoudekuns, nen vorderen, dat de fchepen, toebehoorende aan de Onderdaanen van Zyne Pruis9, fifche Majefteit, op deze Landen vaaren„ de, zouden uitgezonderd zyn, en dus zo „ baarblykelyk zouden bevoordeeld worden, boven de Inwoóners der Republiek; en „ zulks des reminder, dewyl buiten twyffel „ alle de uitheemfche Mogendheden , ten P, dezen dage,eene evengelyke uitzondering •9, voor haare fchepen zouden eisfche'n , en dat daar door alsdan ongetwyifeld de vreemde fchepen insgelyks ontheven zou?, den wezen van de Rechten, waar aan de s, laadingen onderworpen zyn , en op die Xyyyyy 2 „ wy.  ao5J| NIEUWS NEDERLANDSCHE •*Gba-„ wyze geprefereerd aan de laadingen devenha- j5 zer Lan(jen. ne!: we||c niet al]een de hef *> fing dier Rechten nutteloos zoude maa„ ken ; maar nog ten gevolge zoude heb9, ben, het totaale ruine der Hollandfche naM vigatie. „ Dat Hunne Hoog Mogende met zekerh heid verwachten van de rechtmatigheid 3, Zyner Majefteit, dat Hoogstdezelve, in n dezer voege geinformeerd zynde van den „ aart dezer belasting, en volgens haar ver- licht oordeel de gevolgen penetreerende, „ die 'er uit voort zouden kunnen komen, „ wel zal willen afzien van verdere inftan„ tien , op eene zaak , waar door Hunne 9, Hoog Mogende het verderf hunner eigene 3, Inwoon eren zouden bewerken ; en dat „ Zyne Majefteit zich zal gelieven geperCua„. deert te houden, dat Hunne Hoog Mog. „ zullen trachten om zo ras mogelyk de 9, Commercie en Navigatie dezer Republiek 9, en ten zelfden tyde de Navigatie der On„ daanen Zyner Pruisfifche Majefteit, die 3, de Havens dezer Landen frequenteeren „ voor zo verre zy daar belang in kunnen „ hebben , te ontheffen van die belasting „ waar van in allen gevalle Hunne eigene K ?, woners het grootfte nadeel dragen. De ftad Dantzich heeft ook wederom fterke pogingen gedaan, ten einde de Repu. bliek by den Koning van Pruisfen voor welgemelde Stad de voorfpraak wilde zyn 0p 4|t het gedreigd gevaar nog van haa/afge- yvencf  JAARBOEKEN, Deceiiiber,1783. aoyfj "wend worde. De ftad Dantzich is nog 'sGra« van rondsom door Pruisfisch Krygsvolk om- venuacingeld en benaauwd. CE* Zie hier ook wegens de Oorlogfchepen tiaar de West Indien afgezonden, het navolgend Ëx'tratl uit het Register der Refölutien van de Hoog Mog. Heiren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden. Lunce den 24 November 1783. ^TVitfangen eene Misfive van Zyne Hoogheid, deri Heere Prince van Orange en Naffau,gefcfireeVen alhier in den Hage den sa deezer, houdende, dat Hoogftdezelve niet had willen afzyn, onder bet oog van Hun Hoog Mogende te brengen, dé' Misfive van de bewjudhebberen van de Weft fffdis fche Compagnie ter Prefidiaale Kamer Amsterdam, den 14 daar te voorcn aan Zyne Hoogheid gefchreeven, en Copielyk, nevens de voorfz. Misfive gevoegd , en teffens aan Hun Hoog Mog. kennifle te geeven , dat Hoogstgedagte Zyne Hoogh., in vertrouwen, dat zulks doorHun Hoog Mog. zoude worden ^eaDprobeerd, ordre gegeeven hadde, dat 's Lands Fregatten de Argo , gecommandeert d >or den Kapt. Reyntfes, en deCentaurcs, gecommandeert door den Kaptein Raidt, zouden verzeLn naar de Kust van Guinée, en vervolgens over Surinamen, St. Euftachius en Cutacao retourneren , zullende Hoogftdezelve voorts , onder approbatie van Hun Hoog Mog., insgelyks ordre ftellen, dat 'sLands Schip de Erf-Prins, gecommandeert door den Kapitein Aberfon^ en het Fregat Brielle, gecommandeert den Kapitein Bols, die gehst waa- Yyyyyys re» 1.  2069 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGsa- ren van Filadelphia naar Curacao te verzeilen, van venha- daar zi§ tebegeeven naar St. Euftachius, en verge. , der fegen het einde van April 1784 in de havenen y deezer Landen te retourneeren ; gelyk mede dot Refi ?w-hec Fregat de Castor, gecommandeert door den" pens de Kapitein Tudingh, thans leggende op de Rivier van Onrlog- Surinamen, wiens Viclualie-tyd insgelyks met den fchepen * Mai '784 ftond te cxpireeren, voor dien tydt al» naar de hle\te ru8 zy. W. I. Waar °P gedelibereerd zynde is goedgevonden en verftaan Zyne Hoogheid mits deezen te bedanken voor de gemelde gedaane communicatie , ar> probeerde Hun Hoog Mogende in allen deelen Hoogstdeszelfs fchikkingen in deezen. De Staten dezer Provincie hebben op den 16 dezer maand de gewoone belastingen en middelen voor den aanftaande jare wederom op den ouden voet bepaald , dog hebben teffens op verzoek van de Afgezondenen der fteden Dordrecht en Gouda belloten, dat met den.eerften in een befoigne met Heeren Gecommitteerde Raaden zou worden onderzogt, op wat voet 't middel op de gedrukte Nieuwspapieren in 't vervolg van tyd zou worden geheven: op dat alle mocilykheden voorgekomen werden , waarmede de Gaarders van 's Lands gemeene Middelen in zommige Steden de Boekverkopers en de Uitgevers van Nieuwspapieren zedert eenigen tyd gekweld hebben. De geldneminge (Negotiatie) ten behoeve van dit Gewest, voorheen geopend, is thands gefloten: zvnde de * Ontvangers gelast geene penningen meerder aantenemen. De  JAARBOEKEN, December, 1783. 200*1 De petitie en. ftaat van Oorlog voor den 'sGrA* jare 1784 is den 29 December door het ge-vf-nhaheele lichaam van den Rade van Statë, heb-GÈ* bende Zyne Doorlugtige Hoogheid aan het hoofd , met de gewoone plegtigheden ter vergaderingë der Algerneene Staten overge* bragt. • Veel was gefproken en ook in de dagpa-» pieren berigt wegens Jonkheer van der Capellen, Overfte van het Paardevolk en bevel voerend Officier van de Lyfwagt, mitsgaders Kamerheer van Zyne Doorlugtige Hoogheid, even als of in de tegenwoordige tyden, die Heer minder in de belangens van den Prinfe Erfftadhouder deel nam, dan wel voorheen , of dan zulks behoorde. In 't byzonder hadt de fchryver van het Kleefseh" Fransch Nieuwspapier zig hier omtrend fcherpelyk uitgelaten, waaromtrend ook klagten aan den Pruisfifchen Gezant gedaan zyn. Onderdertusfchen heeft gem. Jonkheer van, derCapellen op den eerften dezer maand een lang mondgefprek met Zyne Doorlugtige Hoogheid gehad, en zyn ontllag als Kamerheer verzogt en verkregen; hebbende. egter nog na dien tyd aan het Hof geweest, en den 13 dezer met zyne Gemalinne het avondmaal aldaar gehouden. Van wegens Jonkheer R. Bentinck heeft men ook dezer dagen dit berigt in de dagpapieren gelezen: „ De Ondergetekende verzoekt het: PuYyyyyy 4 „bliek  ttcrJa NIEUWE NEDERLANDSCHE venha-"" b*iek * deszelfs oordeel over de by de ce* s> Utrechtfche Courant van den 12, Decem„ ber 1783 geannonceerde Brochure, geinti* „ tuleerd Extra&en aangaande het gedrag vaü }\ Rudolph Baron Bentinck enz, te willen op„ fchorten, tot dat de Ondergetekende, die geen tyd verzuimen zal, om de Papieren, „ tot zyn oogmerk dienende, magtig tewor„ den, door de Publicatie van de authenti„ que Hukken, rakende beide de zaken, in „ de voorfz, Brochure vermeld, het onzy3, dig pubhek in ftaat zal hebben gefteld, „ om door zig zelve te kunnen jugeeren,» h°e de Ondergetekende zich zo in Jerfey, „ als m de zaak van den Generaal Dundas „ gedragen heeft, zeer verzekerd zynde, „ dat zulks genoeg zal zyn , om te doen „ blyken, hoedanige oogmerken en Princi„ pes zo den fchryver van het Engelfche „ gefchrift (het welk in den jare 1771 ia „ uitgegeven) als den Au&eur van het te„ genwoordig naamloos lasterfchrift, waars, tegen de Ondergetekende alle andere vinj, dicatie van zyn eer beneden zigrekend* „ geanimeerd en beftuurd hebben." (getekend) V. R. BENTINCK* Zie hier een Berigt van de Natuur-, en Geneeskundige Correfpondentie- Sociëteit in 's Hage. Direc-  JAARBOEKEN, December, 1783. ao6£ Directeuren van de Natuur en Geneeskundige 'sGraJ Correspondentie Sociëteit in de Vereenigde venhaNederlanden, opgericht in's Hage, maaken, byGE. deezen aan het Fub.icq beken U dat zy uir aanmerking van de zonderlinge Evenementen eh de Berigt alom geheerscht hebbende Epidemien, welke ge- vm fe duurende de loop van het tegenwoordige jaar Corresfp* 1783, op eene zoo byzondere als ongemeene wy- Societeiti ze, ten opzichte van de Natunr-en Geneeskundige waarneemingen hebben plaats gehad j beflooten hebben, om geduurende den loop van het aanftaande jaar 1784, boven en behalven de Waarneemingen en Berichten, van den jaare 1780, ook nog uit te geeven alle die, welke hunne betrekkinge zullen hebben tot dit opmerkens-waardige jaar 17833 voor zoo verre de Sociëteit zich daartoe door de fpoedige medewerking van Correspondeerende Leden zal in ftaat gefteld vinden, en op denzelven voet zullen trachten voort ie gaan geduurende de eerst daar op volgende jar.™ ren. Alles om zoo ras mogelyk en naar m ate de vermogens der Kasfe zulks .eenigzins zullen toelaaten, het Vacuüm der overgefpronge jaaren in te vullen, en alles weder opeen regelmaatigen voet te brengen. En overmits tot de uitvoering van dit dubbeld oogmerk meer dan ooit de aanmoediging en ondetrteuning van een grooter en toeneemender getal van edelmoedige Begunftigers en Ir.tekenaartn in allen opzichten vereifcht wordt, zoo worden alle welmeenende en vermogende Vaderlanderen op de ernftigfte wyze uitgenodigd en verzocht $ om door hunne fpoedige dtelneemingen in deeze Sociëteit derzelver heilzaame bedoelinge in deeze krachtdaadelyk mede te helpen bevorderen en uitwerken. Het vervolg van het IV Stuk, groot ongeveer 41 vellen, is bereids afgedrukt, en zal zoo dm mogelyk verzonden worden ; en het begin van ^yyyyyj het  2064 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGRA-het tweede Deels eerfte is Stuk aireede opgelegd* VENHA- GE* Uit naam van de Sociëteit. I. J. van den B O S C H, . 's Hage Societ. Secretaris. den ï6 Dec. 1783. Den elfden dezer maand na één uure deedt de Heer Dilkr in de tuin van het Oude Hof de-proef van eene Lugtbol, die 34 voeten middellyns , en 45 voeten hoogte , hadt | zyne omtrek was van 800 ellen doeks, en de zwaarte van 400 ponden. Hy verbeelde eenen tempel. Drie kanonfchoten kondigde de tyding aan van de opvulling van den Bah De toevloed van nieuwsgierigen van allerlei rang en ftaat was zeer groot. Twee andere Kanonfchoten waren het teken, dat men de touwen ging los fnyden, met welke cle bal was vastgehouden. Hier op fteeg hy naar de hoogte , eerst regts , daar na fchuins, maar ter hoogte van omtrend twee hondeid voeten gekomen zydde, kantelde over zvde en kwam in het Veenveld agter dë Veenlaan neder, omtrend 7 of 800 treden van de plaats der oplating, na flegts drie minuien in de hoogte geweest te zyn. De drift van de toevloed van menfchen , om naar het Veenveld te komen, en aldaar den Bol van na by te bezien, was zo groot, dat eene onbezmsde menigte een groot fterk ïiieuwgemaakt hek om verre en ter aarde fmeet. Den 18 December heeft de Heer Dilkr . met  JAARBOEKEN, Dxember, i?S3. Hö5j met eene kleine bal dc proef hervat $ die ten 'sGs^ één uure op de voorplaats van het Stadhou- venh*.derïyk Hof is opgelaten, van de grootte van ('E* eene gewoone trom : Hy was nog van papier j nog taf, nog linnen, maar van vlies of darmen van dieren gemaakt: de ontvlam-» baare lucht waar mede dezelve vervuld was^ was getrokken uit Zinc (zoort van Metaal) De Heer Dilkr beweert dus by deze proeve zig op geene wyze bediend te hebben van de middelen door den Heer de Mentgolfier gebruikt, noch van die der Heeren Charles en Robert. 'Ter zwaarte van niet meer dan een halve once, wierdt by door een enkelen zyden draad op 10 voeten afftand van de aarde gehouden , en zo ras die wierdt a'fgefhe* den, fteeg de Lugtbol in minder dan 4 minuten tot een aanmerkelyke hoogte. Men ontdekte wel haast dezelve niet meer dan als een ftar, waar op zy geheel uit het oog ver-' dween. (*). Sche-» (*) In Frankryk, alwaar de Keer Mongolfier de de eerfte uitvinder van dit zoort van Lugtbollen is, is men reeds zo verre gevorderd, dat men van niet* minders fpreekt. dan van luj>treizen te ondernemen, en zelfs al vanCalais, de zeeëngte, over naar Domres door de lugt ia dryven. Zeker is het , dat de gem. Heer Montgolfier, als mede de Heeren Pilatre du Rafier, d'Ardande, en Charles tot eene merkelyke hoogte, door middel van deze uitvinding, in de lugt zyn opgevaren. Maar het is buiten ons bellek hiervan berigten tegeven.Zie egter hier eenLatynsch gedij» t op deze uitvinding. Is'OüBEM AëüOSTATlCOM. Sanguhied Mmorum non tantum laude triumphat, Ssd pldddas artes Galiia pacis amai, Nee  NIEUWE NÈÖÈËLANDSCHÉ ScHEVENINGEr*. Schè» Den. 17 December heeft men het genöëtarsiiN- gen gehad , dat de Haringfchuiten behouöen. den aankwamen. Dezelve zyn de laatfte van alle de Haringvisfehers op de Neering gebleven, en hebben zedert zes etmaalen veel Haring aan 't Voorland gevangen. L E Y D E Ni In de Zuid - Hollandfche Courant Van deri s.6 November 1783 las men het navolgende berigten: „ 't Is bekend, welke verwarringenen hate,} lykheden zedert eenen geruimen tyd deze „ Stad beroerd hebben. Onze brave Burger- vaderen fchynen eindelyk hier van legale „ kennisfe genomen, en het heerfchende kwaad „ byden wortel te hebben aangetast. Althands 3, de Edele Groot Achtbare Vroedfchap dezer Stad Nee Jatis, Anglorum faftus domuisfe fetoces , Et populos vlnclis expediisfe, fuit. Qtiin pelago regmre pttrum; tentatur c3* aether, Et duhium Supiris redditü'r imperiumNon mihi Daedaieas jam Graecia/aöife/ alas, Vatibus antiqüis fahula fiüa, vale! Verior haec noftro Jetvata tjl gloria faeclo , Sequana regales qua fluit inter opesPrimus inexpertam tu, Mor tgolfere, per artem Quum nubes doceas & premere ajira pede. Matte Vir ingenio ! numquam delebile nomen Officii pretinm pojlera turha dabit. Ipfa tibi Uranie Priestltjos adnuh inter, Inter Franklinos adnuit ipfa locum; tnferuitqne tuum coeleftibus orbibus orbem, Spletideat aïriis qui Cynofara viis.  JAARBOEKEN, December, 17S3. 2067 9, Stad heeft dezer dagen, by uitnemendheid Lmm „ talryk vergaderdzyndejmetalgemeeneRem-1^? „ men, eene Refolutie genomen, waarby het „ gedrag van den Krygsraad onzer Ed. Manm hafte Schuttery, zedert het aanzyn der trou„ bles gehouden, met al deszelfs gevolgen, „ volledig wordt afgekeurd, en op eene bereT deneerde wyze, aan dat zelve gedrag, de „ fource van alle twisten en verwyderingen „ worden toegekend, die Burger tegen Burger ?, verbitterd hebben; terwyl de Lerien van denzei ven Krygsraad, tot meerdere voor„ zigtigheid inliet toekomende, insgelyksby „ welgemelde Refolutie, op eene vaderlyke „ wyze, worden aangemaand, 't Js te hopen, „ dat zulk eene voor onze Stads ruste, zq „ regt tydige , en dus lofwaardige Refolu„ tie, eerlang het ligt zal zien , en geenzints „ de verzameling vermeerderen der Staats„ Hukken, die in de verouderde, en, Godc ' „ zy dank! vernietigde kasfe der Arillocra„ tifche Staatsgeheimen, zonder byna eenig „ nut te doen, of eenig misleid Burger te vei" „ ligten, plegen verdonkerd te worden! — „ Men zegt, wel is waar, dar de Heer Adv. „ C. Boers, weder drok bezig zoude zyn, om „ eene tweede, zo gezegde verantwoording „ voor den Krygsraad, tegens deze Refolutie „ te vervaardigen , endoor derzelve fpoedige „ verfchyning den verderen nadeeligen indruk dier Refolutie weg te nemen : maar zulks is toch niet te denken,- want het fchynt zeker „ te zyn, dat de fpyker is op zyn kop gefla- geiij en de Heer Boers zal, hoe,zeer ook „ hier  2053 NIEUWE NEDERLANDSCHE Ley. „ hier 'door zyne fchoorfleen roken mogen, deh* 5? zyne, op hem zo kinderlyk vertrouwende „ Cliënten, n.iec willen bloot Rellen, aan nog al meerder billyke. beitraiïing der brave Rel\ gering, en de vernieuwde afkeuring van " al, wat wel denkt in Leyden en geheel Nederland." De Krygsraad beklaagde zig over dit berigt by Burgemeesteren, welken daar op dezen brief aan de Regeering van Woerden afzonden ; EDELE, ER ENTFES TE, WYZE, VOORZIENIGE, ZEER DISCRETE HEEREN! Nadien.de Krygsraad van de Manhafte Schuttery deezer Stad zig aan ons heeft geaddresfeerd, en beklaagd over zeker in de Zuid-Hollandfche Courant, van gepasfeerden Woensdag, den a6 deezer lorpende maand Novemoer, geinfereerd ber rigt, omtrent de Refolutie van de groote Vroedfchap deezer Stad, van dato 7 November laatsleeden, voorkomende by wyze van Extract uit eenen Brief, gedagtekend uit Leyden ; verzoekende ons, door onze iDtereesfie, by UEd. te willen tffeclueeren 5 dat door UEd. van den Schryver of Drukker der Zuid Hollandfche Courant werde afgevraagd de Brief, uit weikeu hy het voorfchr. berigt* heeft geKtraheerd, eu dezelve Brief aan ons werde overgezonden, en voorts geïnformeerd van wien, of uit welk Canaal, dezelve. Brief is gekomen , en ons daarvan Communicatie werde gegeeven: Zoo hebben wy geoordeeld, aan dit verzoek te moeten defereeren., en diensvo'gens UEd.jernftig te verzoeken , gelyk wy zyn doenden by deezen, ten einde UEd. aan de i'nftantie van den voornoemden Krygsraad gelieven te voldoen,waarmede  JAARBOEKEN, December, 17R3. 2069 de ons vriendfchap z\ gefchieden, die wy bere:d Lev«" zyn, ten alien tyde, in gelyke geviIL-n, tereci-oKr;. proceeren. - Innriddeis beveelen wy UEd. in dc befcher- Briefvan tning Godes, en verb'yven. Leyden aan EDELE, ERENTFESTE. WYZE, VOOR-WoerZIENIGE, ZEER DISCRETE HEEREN i den ever Z. H. UEd. goede Vrienden. Courant, De Burgemeesteren en Regeerders der Stad Leyden. Ter Ordonnantie van dezelve ( was getekend) J. J, HUBRECHT. De Regeering van Woerden antwoordde op deze wyze: EDELE GROOT ACHTBARE HEEREN! UEd. Groot Achtb. Misfive van den 30 der gepasfeerde maand November, in onze vergadering gecommuniceerd zynde, hebben wy uit dezelve verlïaan , dac de Krygsraad der Ed. Manhafte Schuttery van Ucid. G^oot Achtbaare Stad, zig aan UEd. Groot Acitbaare heeft geaddresfeerd, en beklaagd over zek r m dè ZuidHoilaudfche Courant, van den a6 derzelver maand, geinfercerd berigt, omtrent de Refolutie van de Groote Vroedfchap der Stad Leyden, van den 1 November laatsleerlen, voorkomende by wyze van Extract uit een Brief, gedagtekend uit Leydee; en dat die Ed. Manhafte Krygsraad UEd, Gr. Achtb. hadde verzogt, om, door derzelver ia-  207o NIEUWE NEDERLANDSCHE Ley- intercesfie te willen effecTueeren, dat door ons des. yan den Schryver of Drukker van de Zuid-Hollandfche Courant zouden werden afgevraagd de Antw. Brief, uit welke hy het voorfchreven berigt heeft van geëxtraheerd, ten einde dezelve aan UEd. Gr. VVoer- Achtb. zoude werde overgezonden, en voorts ber óeaaan ngt van wien, of uit welk Canaal, dezelve Brief liurge- is gekomen. 'mr. van Wy zyn ten uiterften verwonderd, in UEd. Gr. Leyden. Achtb. Misfive geen woord gemeld te vinden van de redenen, die de Krygsraad gepermoveerd hebben , zig aap Gr Achtb. te adresfeeren, en te beklagen. wy vertrouwen daarom, dat dezelve ook aan UEd. Gr. Acntö. geene redenen zü hebben opge? geeven, en moeten derhalven befluiten, dat het verzoek, of enkel uit begeer.tc van fommige Leden van den Krygsraad is voortgekomen, om den Schryver te kennen, of uit lust, om zig van hem te wrepken, en daar door andere aftefchrikken , om Conespondentie met de Courantiers te houden , welke Correspondentie egter in deezen tyd van de Uiterfte noodzakelykheid is. Wy moeten znlks te meer gelooven, om dat wy hy naauwkeurjg onderzoek van de mannelyke Refolutie van de groote Vroedfchap, en vergelyking van dezelve met de voorn. Extract Misfive, niet anders kunnen zien , of dezelve komen, voorzx» veel de Hoofdzaak aangaat , volkomen overeen s daarin namenlyk, dat by die Refo'utie het gedrag van den Krygsraad volledig word afgekeurd, en de twist onder de Burgery daaraan word toegefch'even, in zoo verre, dat de groote Vroedfchap beeft geoordeeld , dat het gedrag van den Krygsraad viet geen grond, kan gedef endeerd worden. Wy waren om die reden, emgflns gefurprencerd, dat UEd. Achtb. ons op inftantie van den Krygsraad, welks gecrag door de groote Vroedfchap is gecondemr.eerd, een verzoek doen, alleen daartoe Siekkcade pm aan den Krysraad den Perfoon te pnt?  JAARBOEKEN, December, 0071 Ontdekken , die aan den Courantier van die Refo- LE^ lutie heeft kennis gegeeven , zonder dat ons ergens oen. uit gebleeken is, dat de Krygsraad eenige!andere redenen beeft gehad, om dat verzoek te doen. Anim Is dat verzoek nu alleen gedaan, uic begeerte, van om den Schryver te weeten , dan beg'ypen UEd. WoerGr. Achtb, ligt, dat 'er, daagelyks zulke nieuws- den aart gierige Leden zullen gevonden worden, die de Co r» Burve respondenten van de Leidfche en Zuid-Hollandfche mrs van Courantier gaarne zouden kennen. — Is het ge- Levden< fchied, met intentie, om dce?eof geeneder Leydfche Burgers te vervolgen, dan zoude wy, door de ontdekking van den Schryver, oorzaak kunnen geeven tot nieuwe onlusten en twisten oader de Burgers van UEd. Gr. Achtb. Stad, 't geen direct zou ltryden met het oogmerk van de groote Vroedfchap, by voorgem. Refolutie gemanifesteerd. Wy vertrouwen daarom, dat UEd. Gr. Achtb. het ons ten goeden zullen gelieven te neemen,dat Wy, hoe zeer anders genegen aan de verzoeken van de Regenten der Hollandfche Steden te voldoen# niet kunnen refolveeren, den Courantier den Brief af te vraagen; dewyl wy liever willen, dat de ge. volgen vao dien Brief, zoo 'er een letter den pen ontglipt mogte zyn, op den Courantier komen (die door de Leden van den Krygsraad hier in regten kan worden vervolgd) dan dat, door de opgaave van den Schryver des Briefs nieuwe disputen en onlusten, tuifcheu de Burgers van UEd. Gr. Achtb. Stad, zoude ontftaan. Wy wenfehen van harten , dat alleen, die, door verkeerden Jnductien en kwaade raadgeevingen , twist en tweedragt onder UEd. Gr. Achtb. Burgery zoeken te zaayen, mogen ontdekt, en derzelver ongeoorloofde Menëes mogen geliuit worden, en de Eendragt als voorheen bloeien. Wy be= veelen UEd. Gr. Achbt. in de befcherming Godes en blyven enz. Zzzzzz Am»  2072 NIEUWE NEDERLANDSCH AMSTEEDA jüf. Am- Wy hebben hier voren bl. 15:55 en Volg'gj stel- gefproken, van zekere afdanking van MaBAxM. tozen, waar omtrend van wegens de Staten dezer Provincie aan de Admiraliteiten, byzonder ook aan die van Amfteldam, is aanfchryving gedaan , en nader berigt gevorderd. Wy hebben dat nader Berigt van dat Collegie nog niet magtig kunnen worden •. dog wy kunnen niet wel af, ten minften den zakelyken inhoud van de Berigten der Admiraliteits-Collegien, door de Staten van Holland gevorderd , door gem. Collegien 3 den 9 September 17%% aan de Staten toegezonden , hier te laten volgen: De Edele Mogende Raden van de Admiraliteit op de Maze geven by hun berigt den ftaat van't zeewezen, onder hun Ed. Mog. beheer zynde , op , als toen ter tyd beftaande: „ in 5 fchepen van linie, van 60 ftukken ieder, zynde de Wassenaar Kapt. Oorthuis, met omtrent 470 koppen, den 14 Maart dezes jaars naar de O. I. vertrokken j de Kortenaar Kapt. 't Hooft met 450 kopken , 27 July naar de Middelandfche Zee gezeild; de Herkules Kapt. Melville, gevicfualieert tot 1 Mai 1784 , en met 422 koppen in Texel zeilrede (zedert naar de Middelandfche Zee • vertrokken ) ; Prins Fredrik, onder den Schout by Nagt van Hoey, geviclualieerd tot 1 November 1783, welks Equipagie , door het fuppleren van de uitgezeilde fchepen tot 304 koppen verminderd  JAARBOEKEN, December, l?3> 2o?$ I derd was; de Prins Willem, Kapt. van AuGennip, met 253 koppen, liggende ter Rhe-stklde van Hellevoetfluis: ( zedert naar Texel I)am* en van daar naar de Middelandfche Zee vertrokken). In één fchip van 50 Hukken zynde de Adm. Tromp , Kapt. Blois van Treslong, 27 July met 350 koppen naar de Middelandfche Zee gegaan : In 3 Fregatten van 40 Rukken , zynde de Castor , Kapt. Tulling, 27 July met 300 koppen naar Surinamen gezeild; de Pollux , Kapt. Rauzvs , geviclualieerd tot 1 November 1783, en met 276 koppen voor Vlisfingen zeilree, en de Centaurus Kapt. Raidt, gevictualieerd tot 1 Mai 1784, en met 283 koppen, mede aldaar zeilree;(zedert naar Texel en van daar naar de West gezeild) in 3 dito Fregatten van 36 Rukken, zynde den Briel , Kapt. Bols , 26 Juny met 230 koppen naar Philadelphia gezeild; de Jason, Kapt. Story 3 met 230 koppen sa Juny naar Lisbon , en aldaar reeds-gearriveerd, cn de Ceres, Luit. van der-Capellen , met 230 koppen 20 Juny ter kruist ogt uitgelopen. In het Fregat de Bellona , van 20 Rukken , Kapt. de Martinus, gtviélualieerd tot 1 Mai 1784 en met 140 koppen in Texel zeilree; in de Brik de Windhond, van 20 Hukken , Luit. Goverts , met 100 koppen 26 Juny naar Philadelphia gezeild; en in 3 Kotters, 2 van 20 en 1 van 12 lluk« ken, zynde de Brak, Luit. Baak, met 1 co koppen, te Helvoetfluis gerepareerd wordende; de Sperwer, Luit. Smeer, geviel, tot 1 November 1784, en met 87 koppen voor Zzzzzz 2 Hel-  2974 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- Hellevoetfluis zeilree , en de Kemphaan Lm. lmt' Eye> n\et 68 k°Pl»en ffl=de aldaar zeilree , makende zamen 17 zo zwaardere als ligtere fchepen, voerende 670 Rukken, bemand met 4205 koppen , behalven no- 4, Advysvaartuigen, de Postillon, de Phoe- MIX, de MaaS-NiMPH dl de vaardigheid, en 2 Domfchuiten de Schildpad en Kievit, alle met 10 a 14 koppen bemand en mede zeilree of in Zee, uitgenomen de Maas-: JNymph , als toen zwaar befchadigd. Voorts waren by 't gemelde Collegie geen andere Ichepen dit jaar buiten dienst gefteld, dan de 2 Fregatten de Orange-Zaal, van 20 zesponders, onder commando van den Luit.. Lucas, en de Arend, van 20 agtponders , onder commando van den Kapt. Delfos, all beiden buiten ftaat, om langer te dienenterwyl de manfchap van het eerfte, voor een gedeelte, nevens eenige Officieren en Stuurlieden op andere ichepen zyn overgegaan, en het overig deel, gelyk mede de equipagie van de Arend , met voorkennis en goedvinden van Z. D. Hoogheid afgedankt/' „ Boven, dien hadt ook het meergem Collegie op aanfchryving van LI. H. Mogende en wel met voorkennis en overleg van Zyne Doorlugtige Hoogheid nog afgedankt de 2 kleine Uitleggers, de Ktkuit en de Vlieger , ieder bemand en met 30 en 20 koppen, mitsgaders de equipagie van den uitlegger Kapt. Rynbende, ten getale van 6© man, byna alle Vlaardingenfche en Maasfluifche Visfchers en proviüoneel nog in dienst ge- hou-  JAARBOEKEN, December, 1783, 2075 houden het wagtfehip Schiedam, en de 2 Ambefte extraordinaris uitleggers de waak-stfl" zaamheid, en de Snoek."En had wyders,DAM* zedert den ftilftand van Wapenen , geene notabele afdanking by dit Collegie plaats gehad, welk, daar het fteeds meer dan haare gewoone Quota van j in de equipagie van de Republiek had gepresteerd, in weêrwil van het important verlies van 4 van deszelfs zvvaarftè fchepen, en van nog een Fregat van 3 «5 ftukken, zig diensvolgees durfde vleijen , zig naar vermogen van deszelfs pligt gekweten te hebben." Het Collegie te Amfteldam geeft in deszelfs berigten aan Hun Ed. Groot Mogende den tegenwoordigen ftaat der Marine, onder deszelfs Resforte, op, „ als beftaande in het fchip de princes Royaal , van 50 ftukken, zig in Curacao bevindende , en uitgezeild met een rol van ^03 koppen', de manlchap van den Kapt. Wiriz, ten getale van 225 uitgezeild en in Curacao op het fchip de Nassau overgegaan; het Fregat de Jason, van 36 ftukken met een rol van 230 koppen, mede aldaar; de Ichepen Utrecht en Princes Loüisa , van 60 en 50 ftukken refpeétive, met een rol van 471 en 350 koppen naar de Oost-Indien gezeild; Overy»sel en de Erfprins , van 60 en 50 ftukken refpeétive „ met een rol van 449 en 350 koppen, 26 Juny laatstleden naar Noord-America gezeild ; het Fregat Medea, met 270 man, 21 Juny naar de Vlaamlche Eilanden gegaan ; het fchip Gelderland , van 60 Zzzzzz 3 ' ftuk?  ao7ö NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- ftukken met 423 man ; en de Kotter de. stel» Merkuur, met 24 ftukken en 71 man, 27 CiliI' July naar de Middelandfche Zee gezeild; voords in de Admiraal Generaal , van 70 ftukken met 500 man, Amsterdam 60 ftukken met 404 man, Rhynland, Batavia, (de laatfte zedert naar Zeeland gezeild) en de Admiraal Piet Hein , ieder van 50 ftukken met 207, 194 en 305 man; de ïïger, van 40 ftukken, met een verminderde rol van 347 man; de Fregatten 't Hof de Souburg en de Amphitrite, van 36 ftukken ieder, laatst met een verminderde rol van 187 en 142 man binnen gekomen; de Fregatten de Dauphin en de Waakzaamheid van 24 ftukken, met 163 en 162 man ieder; en 2 Loggers, bemand met 65 koppen; allen op deRhede van Texel leggende; nog de Admiraal de Ruiter , van 60 ftukken met 301 man, in het Veer, (zedert naar de Middelandfche Zee gezeild); de Vryheid van 70 ftukken, met 382 man, Drenthe, van 60 ft. met 295 man, en het Fregat deArgo, van 40 ft.,, met 268 man; onder de Vlieter liggende, (zeden naar de West gelievend); en eindelyk in de Jupiter, van 70 ftukken, voor Pampus, met 173 man> zynde de rest van de equipagie van den Vice-Admiraal Grave van By land, beftaande dus te zamen in 3 fchepen van 70, 6 van 60, 6 van 50, mitsgaders 3 Fregatten van 40, 3 van 36 en 2 van 24 ftukken , en makende een geheel van 23 Schepen en Fregatten, voerende 1170 ftukken, de 2 Log-  JAARBOEKEN, Decemhr, 1783. 2077 2 Loggers uitgezonderd, en de manfchap, Am£en getale van 7309 koppen." slEL' „ Hierop doet het gemelde Collegie een UAWHiftoriëel Voordragt van het geen, na 't aanfchryven van Hun Hoog Mogende tot het doen ophouden der buitengewoone premiën en het afdanken van eenige Wagtfchepen en ordinaire Uitleggers, inden Raad gebeurd is. Het eerfte had men ter■ ftond in het werk gefteld, en over het laatfte het advys van Z. Doorl. Hoogheid ingenomen. Dit advys was, volgends fchnfielyk berigt van den Raad en Advokaat Fiscaal, dat, van de in dienst zynde Wagtfchepen de Fregatten Zuileveld, Landskroon en de Phenix , als mede de Uitleggers de Spion, de Vos, en misfehien ook de SwaLUW en 2 der 3 Lootsbooten zouden kunnen worden afgedankt; voegende de Heer Advokaat Fiscaal hier by het hem , onder verbetering, voor te komen , dat niet de equipagie dier Fregatten en vaartuigen, maar wel het oude volk, voor 6 July, en van dien tyd tot 31 December 1780 aangenomen, zoude behoren te worden afgedankt; te weten de gemeene, die zulks verlangden, dog geen Onderofficieren , ten zy met goedvinden der commandeerende Officieren, en althands geene Schippers en Stuurlieden; van welk advys de Heer Raad en Advokaat Fiscaal de redenen nader mondeling den Raad had voorgedragen. De finale Refolutie hierop werdt uitgefteld tot het binnen vallen der verwast wordende Wagtfchepen. Intusfchea Zzzzzz 4 werd  20^ NIEUWE NEDERLANDSCHE A£ Werdt den Kapt A. H. C. Staring aangepAM, Schreven, om zo fpoedig mogelyk zyn ffchi» de Admiraal de Ruiter , aan K&pt. Braak over te geven, en met zyne manfchap nl ijoi aangenomen, het fchip de Vryheid over te nemen en al de manfchap voor 178? «angetiomen , except de Onderofficieren en eenige Gemeenen , met verlof te laten on, gaan: welk verlof naderhand, na ingenomen tyding, van eenig misnoegen onder de eaupagien van de fchepen Amsterdam en^ mteïïï ' /0t ,dCZe ^ncnd^d wierdt. IJlt verlor egter de muitery onder de man- kuZlVnL3 Tófchepen niet heSe in Ei ó?' befl00t men> om hetzelve fc finaal ontflag te veranderen. De equipagie yan het fchip Gelderland , daarop inwelyks ontflag verzogt hebbende gaf de Schout by Nagt van Braam den Raad ken* él' H" h,yr niCt lan§er hadt durven op ot den deszelfs permisfie voor het oude Volk l\a da vervolgends den n juny afdanking der Wagtfchepen Jen U tleggers S ant're IcnT' M * d™ E l ade^Pn r Pen-°Vergebra^' k™ het Eskader en Convoi uit de West-Indien fuccesfiyelyk binnen vallen. Waar od uit aanmerking van den zwakken ftaat dieffchepen en equipagie, en het lang in diénst ^ . Weef. ZP derzelve, met voorkenn goedvinden van Zyne Doorl. Hoogheid « ^..equipagie mede werden Snit" JSS daCCdeborigt V°°raf ^aa» yoj^q oaarop de opgave, van 't getal, den tyd,  JAARBOEKEN, December, 1783. 2079 tyd, en de redenen van deze afdanking, be- Am» nevens de ordres en auétoriteit, op welke sTëi> dezelve gefchied is." B4m« „ I. Ten opzigte van het eerfte blykt uit deBylagen, dat er van het oude Volk op de refpeélive fchepen zyn afgedankt 1061 man, en van het West-Indifche Eskader 1010, II. Zynde deze afdanking fuccesfivelyk gefchied den 11 en 12 Juny, cn den 31 July, 16 en 50 Augustus en 4 September. III. De redenen, die den Rasd voor deze afdanking had , waren, met opzigt tot de * Wagtfchepen en Uitleggers, de aanlchryving en Refolutie van Hun Hoog Mogende; en met opzigt tot het oude'volk, voor 1781 in dienst, de aanmerking, zo van de billykheid, om deze manfchap eerst te ontilaan, als de gegronde verwagting van geweld es oproer onder het zelve, benevens het vooruitzigt van eenen aannaderende Vrede ; en eindelyk, met opzigte tot de West-Indifche Schepen, de zwaare reparatie, aan die fche. pen noodig, de-redelykheid en billykheid, om derzelver manfchap, als zo lang in dienst geweest zynde en veel geleden hebbende;" de ziekelyke en verzwakte topftand van dat volk, en eindelyk uitzigten tot menage , en de groote agterftajlen van den Raad by zommige Provinciën. IV. De afdanking der Wagtfchepen was door den Raad gefchied op ordre en authoriteit van Hun Hoog Mogende, en die der West-Indifche Schepen, onder kennis yan Hun Hoog Mogende en verwagting van Zzzzzz 5 Hoogst-  ao3o NIEUWE NEDERLANDSCHE Am Hoogstdcrzelver approbatie, uit hoofde van frfM* de daartoe raovecieade redenen." Wy hopen in ftaat te zullen gefteld wor • den, om het byzonderlyk berigt der Edel Mogende Raden der Admiraliteit te Amfteldam, nopens de afdanking van 1200 matn> fen, ook mede te deelen. De Keizer van Marokko fchreef aan den Heere IFebfler Blount, Conful Generaal van de Bondgenoten in de Staten van gem. Keiker, dezen brief: t^lod zy alleen geprezen. Daar is nog hragt noch magt dan by God Almagtig. Aan den Conful Blount. Salut aan hun, dien den regten weg volgen» In dezen Brief zal Ween papier toekomen, naar welker inhoud'gy U gedragen zult. Saïut den 15 der maand Sboual 1197. {zynde den 13 September .783.) Doen te weeten, dat de Hollandfche Scheepen in de Haven van Larrache zullen aankomen, en dat wy gelasten aan onzen Dienaar Alcayd Ahdelafis Fenis van dezelve wel te ontfangen cn alle beleefdheden te bewyzen tot uwe aankomst te Mogador, en hebben wyders bevolen aan onzen Dienaar Al. 'coyd Abdelafis om u aldaar op te vvagten , en , indien gy verlangt aan boord te gaan , het kanon te los* fen ; en dat hy zich omtrent u weigedragen zoude en gy by hem blyven kunt. Gy zult de Prefenten doen ontfehepen en onzen Dienaar Alcayd Ahdela* Hs Fenis /al u behulpzaam zyn in al het geen gy 'zult noodig hebben, en zal ons zenden de Lyst van het Prefent, en gy zult zoo lang te Larrache blyven, tot dat wy, als het God behaagd, te Marokko zullen zyn," en wy zullen u dan by ons ontbie.- den.  JAARBOEKEN, December, T7R3. 2081 der, Salut, den 15 der maand Shcuali.07. (zyn- Amde den 13 September 1783 ) st.exWy zyn nu voldaan van de Hollanders, en wy dam. hebben geen misnoegen meer tegen hen, Salut, denzelfden dag als bovengemeld en dat is zeer Zeker. Reeds eenigen tyd was vernomen, dat de' Heer Burgemeester Egbtrt deFryTetn-minck, welke nu volgends de orde van regeeringe een jaar heeft gerust, en met February aanftaande wederom als regeerend Burgemeester moest aankomen, zig wegens zyne hooge jaren , hebbende reeds den ouderdom van 83 bereikt, van de regeeringslast verfchonen zou. Daar egter die brave, en zo door ondervinding, als kennis en fchrander< heid, zeer bekwame Staatsman nog in die hooge ouderdom, de .byzondere zegen van gezondheid , kragt en volkomene zielsvermogens geniet, en van de ganfche Burgery zeer hoog geagt wordt; was een zeker adres in til, om van wegens een aanzienlyk getal Burgers aan dien eerwaarden Grysaart te worden overgegeven , ten einde hy bewogen wierde om in deze tyden , daar braafheid in gevoelens, cn fchrandcrc doorzigt beiden vereischt worden , zig niet aan het beftier van 's Stads en 's Lands zaken te onttrekken. De oude Burger- Vader hier van vooraf eenige kemns bekomen hebbende, heeft doen betuigen, dat hy zeer gevoelig aan die toegenegenheid was, en bereid, daar men zulks fcheen te verlangen, om wederom het roer der regeering te aanvaarden, maar  2o32 NIEUWE NEDERLANDSCHE dat hy zeer vriendelyk dog nadrukke, dau Iyk vcrz°or > dat hem geen adres daartoe wierde aangeboden, als hetwelk thans onnodig ware. Zyne nederigheid wilde liever dit gerugtmakend verzoek en bewys van agting van de Burgery, hoe aangenaam dezelve hem ook was, door haar te wille te zyn, voorkomen. De aanzienlykheid van onze Zeemagt, die wy thans hebben, is iets zeldzaams in vredenstyd. Te Toulon zyn in voorledene maand aangekomen, 'sLands Oorlogfchepen Gelderland van 64 Hukken Kaptein E. C. Stariugh; de Kortenaar, van 64 ft. Kapt. 't Hoof?dt; Alkmaar, van 54 ftukken Kapt. Hekkers $ Tromp van 54 ft. Kapt. Bloys van Treslong; de Merkuur van 24, en de Jager van 14 ftukken. De eerstgenoemde Kapt. was den 29 Augustus voor Larache aangekomen, doch kon door het flegte weêr, niet voor den 21 September aldaar ankeren. Op dien dag kwam de Hollandfche Agent Subremont aan boord, met last van den Conful Blount, om de gefchenken voor den Keizer over te nemen, waar toe des and ren dags Moorfche vaartuigen aan boord komen zouden ; doch dien dag en den volgenden, was de branding zo fterk, dat 'er geen vaartuig kon uit komen, en de wind Z. W. loopende, met regenagtig weêr, en eene zeer holle zee , befloot de Heer Staringh naar Tanger te zeilen , en aldaar in te lobpen, kunnende het goed aldaaï betvr ontfcheept worden. Den  JAARBOEKEN, December, 1783. 2083 Den 12 December zeilden uit Texel naar Am^ Zee 's Lands ichepen van oorlog Amstel-ste£-< dam van 64 ft. Kapt. A. Braak, de Bata- dam* vier van 54 ft. Kapt. J. L. Bosch, beiden naar Zeeland ; de Centatjrus Kapt. C. £. Raidt; de Argo Kapt. //. Reyntjes; naar de Wesf-Indien. Den 13 zyn uitgezeild uit Texel's Lands Oorlogfchepen onder het opperbevel van den Vice-Admiraal P. A. Reynst naar de Middelandfche Zee, beftaande uit de Vryheid van 74 ftukken V. A. Reynst , Admiraal de Ru y ter van 64 ft. Schout-by-Nacht W. van Braam; Prins Willem van 60 ft. Kap. Corn. van Gennip, Drenthe van 64 • ft. Kapt. Smis/aart, Noord-Holland van 64 ft. Kapt. Rynevéld; Hercules van 60 ft. Kapt. Meivill; Harlingen van 44 ft. Kapt. Grave van Rechteren, en Medea van 40 ft. Kapt. Vaillant. By dit Eskader zullen zig nog de fchepen, die wy hier boven gezegd hebben, dat te Toulon zyn binnen gekomen, voegen. Den 26 en 27 zyn nog uit Texel in _ Zee geftoken 's Lands fchepen de Admiraal Hiddes de Vries Kapt. C: van der Beets naar Zeeland, en de Snaauw de Zwaluw, Kapt. Meurer naar de West-Indien. De Zeekaptein Alexander Kaspar de Mauregnault, is in het begin dezer maand in den ouderdom van ruim 40 jaren overleden. Men  aéï4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- Men heeft tyding in brieven van Philadelstel- phia, den 23 Oetober gedagtekend , dat het dam. Oorlogfchip de Erfprins van 54 'ft. Kapt4 L. Aberfon, behoord hebben onder het Eskader van den Kaptein Riemersma, nog niet was aangekomen. Men vreesde zelfs, dat het door de zwaare en aanhoudende ftormen zoude vergaan zyn; Het laatst hadt men het zeiven zonder masten gezien. De openlyk verfpreide gerugten, welken zelfs het inleveren van een verzoekfehrift van eenige Burgers van Arnhem aan de Staten van Gelderland, hebben ten gevolgen gehad , maken het onvermydelyk dat wy van de aanleidende gelegenheid van die gerugten iets zeggen: het geen wy wederom niet onzydiger kunnen doen , dan met de publieke advertentien of berigten , die de , daar in betrokkene perfonen in de dagpapieren hebben doen ftellen, woordelyk mede te deelen; terwyl het eenen iegelyk vry ftaat, daaruit eene beöordeeling naar bevind op te maken. Voor eerst dan had men in de L'trechtfche Courant van den 28 November 1783 dit navolgende gelezen: „ Om het attachement der Marine aan Zyne Doorl. 'Hoogheid en de Republiek te beöordeelen, kan 't volgende gebeurde dienen. Voorleden Zondag heeft de „ Zee-Kaptein , Graaf van Byland, in het „ Heeren Logement te Amfterdam, aan de „ publieke Tafel gezegd, ter gelegenheid, „ dat hy met Geelvink van Castrikum over , de  JAARBOEKEN, Dec.mber, 1783. s, dc publieke gefchriften fprak, „ dat men Am. die .Schreeuwers weldra den mond zou s'fhL„ „ fnoeren , want dat de Prins binnen kort, DiU* „ ., Souverain zou zyn." Castrikum werdt 5, moeilyk, en liet niet na zulks te toonen. — „ Byland ftotterde — , zweeg — en ging „ even ongemoeid heen, als na 't overgeven van zyn S . Ook las men kort daar op in deZuid-Hollandfche Courant van den 1 December, het geen hier woordelyk volgt: ^ „ Amfterdam den 2.7 November. Men „ verhaalt hier opentlyk, dat een van onze „ Zee-Officieren, wiens naam men egter zo „ veel mogelyk verbergt, in deze ftad fpre„ kende met zeker Politiek, over dc Schry„ vers van dezen tyd , zoude gezegt hebj, ben , dat men die Schreeuvjers wel dra u, den mond zoude fnoeren ,want dat de Prins, „ binnen kort, Souverein zou zyn; maar by „ veelen wordt zulks niet geloofd , of zo „ het gezegd is , denkt men, dat het een „ fatyre is geweest, om zommigen ,-die voor j, vreemde zaken vrezen, te befpotten, en „ dan twyfelt men niet, of dc fpreker zal v„ een ongewoone trek van den ouden fitve,, nalis in zyn gezigt hebben vertoond; want 1, hoe zoude het een mensch van een gezond „ oordeel, geboren in deze Republiek, en in dienst en eed van 't Land zynde, in 't hoofd kunnen komen, om diergelyke za„ ken te denken, veel min ernftig te zeggen, „ daar het zeker is, dat die waarlyk zulke „ fentimenten mogten koesteren, eu de mid- ,j 1.'  froStf NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- „ deltn daartoe dienende beirhelyk mogteft 4',Et<\. „ voor ftaan, of helpen bevorderen, de ife^t„ Re menfchen zouden zyn van den aardbo„ dem, aarts vyanden van de Republiek en „ van het Stadhouderlyke huis : dezulken „ zoude men, (om hun genade te bewyzen,) 9, uit den Lande moeten bannen t om hier „ de Vryheid geene lagen meer te kunnen „ leggen , want dat zoort zoude uit enkel „ intrest alles kunnen verrigten, zy zouden », geheele Vloten kunnen verraden, duizen■»> den van( menfchen ruïneeren, en geheele „ Steden in de asfche leggen, indien zy dag„ ten, hunne grootheid daarmede te bevorde„ ren *. procul hinc, procul efteprofani ! Maar ,, fchoon ik en anderen, niet geloven, dat die „ woorden gefproken zyn, en nog veel minder, dat iemand zo liegt is geweest, van daar„ aan ooit ernftig te denken; vind men er „ egter, die het weigeren van den eed, door „ de Staten van Zeeland vastgefteld, en aan „ de Militairen voorgehouden, aanzien voor \t eenen direclen aanval op de Souveréiniteit rt en als een voorbode van 't geen wel eens „ als een laatfte noodfchoot in 't werk zoude „ kunnen worden gefteld, dog het komt my „ voor, dat die vrienden dik bloed hebben, „ en daardoor wat zwaarmoedig denken; maar „ zo zy 't mogten raden, en 'er waarlyk by „ zommigen eenige godlooze gedagten om„ gingen, wat is het dan gelukkig, dat de „ meeste Burgeryen in de wapenen zyn, en „ men reeds in ftaat zoude zyn, om elkander „ by tefpringen, om die fnooden, diedeRe-  JAARBOEKEN, December, 1783. 508? 4, publiek en *t Huis van Orange den laat- Au■„ Uren doodfteek zouden zoeken te geven STtrI<„ met kragt tegen te gaan, en hunne god-UAM* „ loosheid duur betaald te zetten : beter is „ het tog , het leven voor de Vryheid te „ wagen, en zo te fterven, dan de Vryheid j, door het bloed van onze Voorvaderen „ gekogt, re overleven. Tot dit laatfte myn », Vriend! 'Moet UEd., indien by uw leven „ de nood aan den man mogt komen, het „ geen ik hope, dat God genadig zal ver„ hoeden , uwe brave Burgers aanmanen „ indien zy eenige aanmaninge mogten no» dig hebben; 'maar ik denk in tegendeel », dat hunne yver zo groot zoude zyn, dat „ zy eerder te rug gehouden, dan aange„ moedigd zouden behoren te worden, enz." De Zee-Kaptein F. S. Grave van Bylandt deedt hier op in meest alle de Nieuwspapieren dit berigt plaatfen. „ De Ondergetekende met zo veel be„ vreemding als verontwaardiging in de U„ trechtfche Courant van den 28 November W No. 143. en in de Z. Holl. van den 1 Dec. „ No. 144. gezien hebbende een Relaas van „ een pretenlè Converfatie, welke tusfchen „ den Heer Geelvink, Heer van Castricum, „ en hem Ondergetekenden in het Heeren „ Logement te Amfterdam, aan de publieke „ Tafel, zoude gehouden zyn; en fpeciaal, „ dat door hem ondergetekende als toen „ gezegd zoude zyn, dat men dte Schreeu„ wers wel dra den mond zoude fnoeren, „ want dat de Prins binnen kort bouverein Aaaaaaa zou-  soR8 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- „ zoude zyn, had zich gevleid, dat de cxstfx- fe gerymdheid van dergelyk zeggen te groot DAM* „ zoude, zyn, dan, dat eenig mensch de n mogelykheid daar van zoude kunnen on„ derltellen; dan met leedwezen het tegen„ deel ondervindende, vind zich verplicht „ mits dezen het Publiek te verzekeren dat - hy nimmer deze of zoortgelyke woorden„ gedagt, veelmin gezegd heeft: waarora- * trent hy zig gerustelyk durft beroepen, w op alle die daar prefent zyn geweest. „ Declareerende tevens dit geheele Relaas te houden voor een voordbrengzel van „ den allervuilften laster, en alle de disfe„ minateurs van deze zyne pretenfe gezeg„ dens, niet anders te kunnen en te moeten w aanmerken , dan als fchandelyke Laste„ raars en Eerrovers, die by ieder weldenkenden moeten worden gedetesteerd, verzekerende wyders aan alle zyne Medebur' geren, dat eene wyze van denken, die uit *' deze , hem Ondergetekende pretenfelyk n ten lasten gelegd wordende, gezegdens, , zoude moeten opgemaakt worden, nooit • de zyne geweest is, maar dat hy aan de „ geëtablifeerde Regeeringsform van dit Ge„ meenebest ten fterkften gehegd£ is, en be„ reid, om dezelve met en benevens alle andere weldenkende Nederlanders niet „ goed en bloed te helpen verdedigen en „ bewaaren." Amfterdam den 9 December 1783. ( was getekend ) F. S. Gr. van BYLAND-. Waar  ] A A R BOE KEN, December, 1783. 2089 Waar tegen wederom de Utrechtfche AmNieuwsfchryver dit berigt geplaatst heeft. *Tlïr'* „ Men twyffeld niet of het weldenkend en !)AM* „ onzydig Publiek zal deszelfs oordeel, oms, trend het verfchil tusfchen ons berigt aan„ gaande den Heere Grave van Byland (in ,9 onze Courant van den 28 November) en diens tegenberigt in zyne Advertentien, „ in de meeste Couranten van de drie laatfte ,, dagen der gepasfeerde week, opfchorren, s, tot da.t hieromtrent eenige nadere ouvertu- res gedaan worden, welken men, in dit „ geval, mag verwagten." Wy hebben hier voren bl. 113?: en 1132 van den Tytclplaat vóór het Weekblad de Politike Kruijer gefproken: Het is der moeite wel waardig, dat wy thands de verklaring van de Dichtregels, welken wy gezien hebben , dat onder dat Tytelprentje geplaatst zyn, mededeelen. Zy wordt in een onzer dagpapieren gevonden, en is van dezen inhoudt: „ Ziet, hoe Yheerschzugtig Engeland (of ',9 de Koning,,) de Vryheid der Zee zoekt w te overmeesteren, en ftout den zetel der M Heerfchappye over den Oceaan alleen „ zöekt te bemagtigen, en de Hollandfche „ Maagd, die even veel regt daartoe heeft, „ van boven naar beneden zoekt te ploffen: s, dies wapend U Nederlanders ! befchermt ?, de Vryheid der Zee , die U eigendom w mede is, redt het Vaderland, 'tgeen reeds „ .aan 't wankelen is, en door 't verlies van Aaaaaaa 3 „die  2«po NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- „ die Vryheid geheel zoude verloren gaan s stel- v velt dat Monfterdier , eer het zig van de lu-m. ?j Heerfchappy over de Zee geheel meester s3 maakt." Om de dringende nood der O. %. Maatfehappy is by de Algerneene Staten den 15 dezer maand met meerderheid van ftemmen, goedgevonden en verftaan: dat de Raad „ van Staten zal worden geauthorifeerd,om, „ uit de penningen van des Generaliteits; 3, Kasfe, aan de Oost-Indifche Compagnie 3, dezer landen te doen fourneeren eene ióm„ ma van vier Millioenen guldens , onder ,, deze fpeciale Conditie , dat dezelve geheele fomnie , uit de eerst in te fomen penningen van de Negotiatie van agt Mil lioenen guldens , by de Provincie van Holland aan de Hollandfche Kamers der gemelde Oost-Indifche Compagnie, den s, 5 dezer , geaccordeerd , ten Comptoire Generaal van de Unie en dus aan des Ge5, neraiiteits Kasfe ten vo len zullen worden ,, gereftitueerd , waar toe Bewindhebbers ,, van opgeroeide Compagnie, by den Batf 3, vang der penningen, zich, met kennis en authorifatie van Lloofdparticipanten , op „ het kragtigfte, ten behoeve van de Gene3> raliteit , zullen moeten verbinden. En „ mits verder , alvorens de voorfchreven „ penningen zullen worden ontvangen, tot j, meerder fecuriteit van het gunt voorfchre„ ven is , de Provincie Holland en West* 5, friesland ter Generaliteit kome te verkla-  JAARBOEKEN, December, 1783. 2091 ren niet alleen zich te ftellen als Guaran- Am* s, deur voor de nakoming van het gunt by f>'1K^' s, opgemelde Bewindhebbers zal zyn belool'tDAM* ,, en aangenomen, maar dat ook by ontften5, tenis van dien de voorfchreven fomme van vier Millioenen guldens , in voegen «, voorfchreven, zelfs aan des Generaliteits 9, kasfe te zullen doen reftitueeren en zich ,, in dien gevalle daar voor te ftellen en te 33 verbinden als principale fchuldenaar. Verders hebben de Staten van Holland en West-Friesland goedgevonden vastteftellen ?, eene geldleening of negotiatie van agtMill, lioenen guldens, voor rekening en ten be„ hoeve van de Hollandfche Kameren der 9, O. ï. Compagnie , tegens 3 perCt. vry „ geld 's jaars, voor agt jaren vast, en na 3, expiratie van dien tyd te converteeren in 9, Ords. Obligatien ten lasten van 'tgemeene 3, Land, alles onder Guarantie van Haar Ed. Groot Mogende, zullende kunnen worden belegd, ten Comptoire Generaal in 's Has, ge , en te Amfterdam, waar van eerstdags „ het plan ftaat uit te komen." Men heeft reeds den 21 December een aanvang gemaakt om bovengem. vier millioenen uit de Generaliteits - Kasfe aan de Maatfehappy uit te reiken, om zo fpoedig mogelyk nog naar de op hun reis liggende fche- gen overgebragt te worden, ten einde de .egeering in Indië van penningen voorzien worde, waar aan zy een fchroomlyk gebrek heeft. Deze hulp is aan de Burgers en Ingezetenen zo veel te aangenamer, als niet Aaaaaaa 3 ai*  soos NIEUWE NEDERLANDSCHE Mi. alleen de ganfche Republiek een zeer groot VAX CU moS'elyk n°g "iet algemeen genoeg beM zeld, belang by de bewaaring en bloei der O. L Maatfehappy heeft, maar ook als men aanmerkt, dat niets heugelyker voor het nay verig, en ons Reeds ongunftig Engeland konde gebeuren, dan de ondergang van onze Maatfehappy, op welkers puinhopen dan de Engelfchen hunne O. L Maatfehappy wederom zouden kunnen oprigten en groot maken. Want zeker is het, dat zo veel als wy hier verliezen, zo veel de Eugelfchen daar by winnen moeten.. De Hertog de la Fauguyon, Afgezant van het Franfche Hof, deedt den 21 September 1782. aan Z. Doorl. Hoogheid, den Admi- . raai Generaal den voorflag» om terrtond 10 Üorlogfchepen van deze Republiek naar 1 Brest te doen zeilen , ten einde om aldaar zig met 's Konings Schepen te vereenigen. en de middelen te beramen, ter befcherminovan de Bezittingen der Republiek, of andere ondernemingen tegen den Vyand gemeeni.chappelyk te beramen , en uit te voeren. Zyne Doorl. Hoogheid vondt hier tegen eenige zwarigheden, dog de Gedeputeerde der Admiraliteiten en de Raadpenfionaris hier over onderhouden zynde , vonden minder zwarigheid. Zyne Hoogheid bragt den 03 September 178a de zaak ter kennisfe van het geheim befoigne van Hun Hoog Mogende, en vroeg hier omtrend byzondere last Dit Befogne beiloot den 3 Oetober Z. Hoogheid]  JAARBOEKEN, December, 1783. 2093 heid te verzoeken , hoe eer hoe beter een AmVlag-Officier met 5 fchepen van 6o ftukken, ster3 van 50 ft., twee Fregatten en' een Kotter DAM* door den Vice • Admiraal Hartfinck, die het bevel in Texel over 's Lands Vloot voerde, naar Brest te doen zenden. Aan den ViceAdmiraal L. Grave van Bylandt wierdt bevel gezonden om het gebied over dit Eskader naar Brest op zig te nemen, Onderwyl heeft deze togt naar Brest geen voortgang gehad, en over het niet voortgaan van dezelve is vry wat in ons Land voorgevallen, De menigvuldigheid van andere ftoffen heeft ons verhinderd, van deze zaak verilag te doen, ook is zy nog hangende, en eene Commisfie is uit het Bondgenootfchap benoemd, om naar het niet uitvoeren van de bevelen van Hun Hoog Mogende in het niet ondernemen van deze togt onderzoek te doen. Wy hopen naderhand gelegenheid te hebben, opzettelyk deze zaak, te verhandelen, en voornamenlyk de egte ftukken daar toe behoorende op orde mede te deelen: 't welk gevoegelyker zal kunnen gefchieden, wanneer -deze zaak of voor den behoorjyken Regter zal afgedaan zyn, of ten minfte. tof meerder rypheid gekomen. Rotterdam. De HeerA J. van Berkel, Afgezant van dezen Staat by de XIII. Vereenigde Staten V3n Noord-Amerika in Oetober laatstleden Aaaaaaa 4 tq  a«94 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rot- te Philadelphia aangekomen zynde, gaf teri er ftond aan den Voorzitter van het Congres D-*M' kennis van zynen aankomst, teffens tyd en plaats verzoekende , om plegtig gehoor te mogen hebben, 't Welk op den 31 Oclober te Princentown s alwaar het Congres zedert eenigen tyd vergadert, bepaald zynde, begaf onze Gezant zig met zyn gevolg, daags te voren derwaarts, wordende op den afftand van vier mylen door eene bende ligteRuiters van de Lyfwagt van den Veldheer Washington te gemoet gereden, en vervolgends naar Princntoiw. geleid. By zynen aankomst wierdt hy door den Veldheer Lincoln, als Geheimfchry ver van het beftier van Oorlogszaken, benevens nog eenige andere Leden van 't Congres, uit naam van het Congres verwelkomd, en naar de wooning, die voor hem beftemd was , geleid. Onze Gezant ging terftond een bezoek by den Voorzitter vm 't Congres afleggen. Des anderen daags in zyn eigen koets naar het huis der Staten vergadering gereden ; en ingeleid zynde deedt Hy dezen aanfpraak: MYNE HEEREN, LEDEN VAN HET CONGRES 1 \7oor dat ik u den last bloot legge, met welken * Myre Heerenile Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden my vereerd hebben, zy hectry vergund , dat ik in dce/e aanzknUke Vergadering myne vreugde doe blyken, wegens de ter die my te beurt valt, niet ilegts om in dezelve perfoonlyk te muogen verfcnynen , maar yeel meer, om ln des-  JAARBOEKEN, December, 1783. 2095 deszelfs aanzienlyke leden, die doorluchtige men- Rotv jchen te mogen* aanfchouwen, die 'e eeuw der te- TER. genwoorlige geflach en bewonderd, die de na- PAM koomlingfchap zig altoos, als voorbeeld-n va^ ware beminnaars hunnes Vad Handsvo r zal ftellen; - Amfpr en wier verdienden door de É< uwgheid alléén, Van den' m aar waarde bekroond konnen worden. Gezant 'ierwyl gansch Europa hec oog gevestigd hielde van' \]t.r. pp uwe ondernemingen, hebben Hun Hoog Moo- kelaan't gendtn niet konnen nalaaten een byzoi der deel 'm Congres. oezelve te neemen; vooral wanneer zy zig herinnerden, _ de gevaaren en wederwaardigheden , die hunne eigene Voorva leren hebben moeten ondergaan, voor en aleer zy het Juk dat, hen verdrukte, hebben konnen afwerpen. Zv kenden, meer dan eenig ander volk , de waardyeener onafhanglyke vryheid, en waaren dus best in ftaat,om degrootschheiJ uwer oogmerken , raar waardy te fchitten, Zy juichten uit dien hoofde ajle deeze'ondernee. pingen toe j als voorgefchreeven zynde, doorliefde tot het Vaderland; ondernaomen met voorzigMgheid; en uitgeroerd met meer dan Heldenmoed: Eindelyk verheugen zv zig jn den gelukkigen uitflag, die allen uwen arbeid heeft bekroond.' .— Om U te overtuigen van hunne toegenege- heid, en hec deel, het welk zv neemen in het belang van dit gemeen best, hebben myne Meesters my geI last , om ü , Myne Heeren ! geluk te wenfehen met de vervulling uwer begeerten , cn de volkooimene uitvoering vin qw eens genoomen befluit, ipm het genot te aanvaarden van dien onwaardeeribaaren en nattiurlyken Sjchat., die u plaatst in den : rana der oppermagtige en onafhanglyke MoogendI heden. - Hoe vleijend is het voor my, op dezen dig de ftem en tolk te wezen der gevoelens en genc^enhe* < den myner Meesters,- en U van hunnentwege re konoen verzekeren, dat zy niets vmiriger wenfehen, ■ dan het geluk en welzyn van dit Gimeenebest, en de beveiliging der verbintenis van ueszelfs aanzien- lyke  aooö. NIECWE NEDERLANDSCHE Rot- h'ke S'tasten ! Dat deze vereeniging ,* gegrond, ter ■ °P zuivere beginzelen van waare Vaderlandsgezinddam, ne!l^5 en dg ZU3C toc welzyn van het aigemeen,zo djep gevestigd worde, dac nog eene valfche eerAanjpr. ?USC> nog afgunftighei .1, nog zelfsbelapg, immer tan den 'K tffe- worden bevonden, om eeDige de minfte inGezant breuk op dezelve te konnen doen! ■*-) Dat het bevanBer ^kr ccner allezints wyze en welgeraamde Regeekulfian'trin'o Qen voorfpoed en overvloed in het miJden de» Congres- zes v°lks doe woonen; en het zelve eenen roem ' verwerve, die geene paaien kent dan dia der beide aspunten , nog perken , dan die der laatfte eeuwen! Hunne Hoog Mogenheden, Myne Heeren! vernoegen ziti intusfehen peenzins, met flegts deze bloö e p'ichtpleegingen van gelukwenfching, die op zig 2elven van weinig vrugt konnen zyn, aan u te laaten doen ; mftir daar zy overtuigd zyn, dat eene onderlinge handel, en wederzydfche toegenegenheid de zekêrlte middelen zyn, om de geheiligde banden der vriendfehip, die de beide Republieken reeds aan elkander verbonden heeft, meer * en meer toe te trekken, zo hebben zy my gelast, om plegtig aan U te betuigen, dat zy niets meer ter harte neemen, dan de bevordering dier middelen , door welke deze vriendfchap vrugtbaar gemakt eu met de gewenschte uitwerkingen agtervolgd zal konnen worden; en door welke .ay té gelyk allermeest zullen konnen toonen, hoe zeer zy al hun vertnoogen aanwenden om den luister te be» vorderen van een men, na aftrek van het gewigt der ftoffe. die tot „ het maken van dien Bol bedeed is, ligtelyk kan Bbbbbbb »via.  aioa NIEUWE NEDERLAND SCHE Rot» ter Kamer Jvlaze, hebben op Dingsdag deö ter- 4o dezer maand, 'smorgens ten 10 uuren^ bam* op het West-Indisch Huis alhiergedaan, de generaale driejarige Rekening by gemelde Kamer, waartoe alle de Participanten zyn verzogt tegenwoordig te willen zyn. Schiedam. Den 3 December is door een groot aantal Schutters dezer Stad aan den manhaften Krygsraad dit Verzoekfehrift ingeleverd: dan de Edele Manhafte Krygsraad der Stad Schiedam. C^eeven met verfchuldigde hoogashüng te kennen T ,je Ondergetekende Schutters dezer btad: dat zv Supplianten met een byzonder genoegen, ontwaar worden de loffelyke pogingen, welken 'er worden aangewend, omme de Schutteryen van vinden hoeveel gewigt hy daar en boven kan op. " li,SVoigens deze wyze van rekenen zal een Lugtbol „ van 10 voeten Diameter opligten 30 $ ::~ 11 — — ~ iïï 50 — — — 4000 —- j| mi 70 —1— — »°61 —  JAARBOEKEN, Êecemhfr, 1783, 6103 verre de meeste eö voornaamfte Steeden en plaat- SctïiE-, aen van ons Vaderland in den Wapenhandel te dam» oeffenen, en daarin meer en meer bekwaam te maaken: dat zy Supplianten ten voilen overtuigdReq.aan zyn van het heilfarne, het nuttige, dat 'eriu ge-den legen is, dat eene Schuttery uit deszdfs verval-Krygsr. len ftaat opgebeurt, en in zynen alouden luister tot wa" herfteld worde, ten einde , wanccer de nood penoeffe* zulks, vorderd, te kunnen {trekken tot belcher- ww ming en kragtdadige handhaving hunner Rechten en Vryheeden, tegen allen die hun van dit dierbaarfte des levens zouden wtllenberoven: dat zy Supplianten op dezen gronden zich vinden aangelpoort, meede de wapenen ter hand te neemen, en zich in de beoeffening der zeiven te bevlytigen, ten einde zich alzoo in ftaat te ftellen, om te kunnen meedewerken ter bevordering der heilEame oogmerken , welke een burgerlyke Wapening met zich brengt. Welk een genoegen, welk een waare vreugd zoude het niet zyn voor Schiedams vryheid - minnende Burgerfcbaaf, wanneer zy .eikanderen , als zo veele Verdedigers der goede zaak aanfehouvven konden. Het is waar, Edele Manh. Heeren! de Schuttery dezer Stad word by aanhoudenhcid in den Wapenhangeoeffent, — dan van welk een nut, van welk een dienst kan zulk een Wapenhandel zyn ? immers van geene, hoe gering ook. üe Supplianten vertrouwen, dat Uw Ed. Manh. hier van te wel zullen overtuigd zyn, dan dat zy nodig zouden heui en, bewyzen ter ftaving by te brenger* Behrlven, dat de Wapenhandel zoo als dezelve onuer de Scnuüery deezer Stad in obfer?atie is, al wierd die onder hun tot volkomentheid gebrast, nogthans verre af is, van de effeélueeren, dat aan het gebuteerde oogmerk kan worden voldaan namelyk, een iu ftaat ftelliug, omme des noods door kracht van wapenen, Vryheid, Voorrechten, en Privilegiën te verdedigen, en ter oebefeherming te fttekken onzer braave Regeering, Bbbbbbb 2 wier  2104 NIEUWE NEDERLANDSCHE Schie-wier'edele pogingen, tot heil hunner IngezeetsDam, nen fteeds aangewent, eene nooit genoeg te erkennen dankbaarheid van ons vorderen. Hebben Req,aan reeds eenige onzer Stads Ingezeetenen zich in eeden ne welgeordende Wapenhandel beginnen te oeftekrygsr. nen , en daarop bet zeegel van goedkeuring onM wa~ zet waardige Regeering mogen erlangen ; Wy penoeffe- vleyen ons daar van insgelyks de blyken te zulfiing. Ln ontwaren, daar wy door één belang gedreeven, tot één en dezelve oogmerken trachten mec' de te werken. En het is in dit vast vertrouwen, dat de Supplianten de vryheid neemen, zich te keereH tot Uw Ed. Manh., als hunne Hoofden en Voorgangeren, ootmoediglyk verzoekende, dat het Uw Ed. Manhafte behage, omme ten fpoedigfte de vereiste middelen te beramen, en de nodige fchikkingen in het werk te ftellen om de Schuttery deezer Stad in eene wel geordende, en in dezen dage in' gebruik zynde Wapenhandel te doen oeffenen en bekwaam te maken, en zulks op zoodanige voet en wyze, als Uw Ed. Manhafte zullen oordeelen, met de oogmerken der. Supplianten het meeste over een te ftemmen. 't Welk doende, enz. Terftond wierden eenige Kapteinen der Schuttery benoemd, om dit verzoekfehrift te onderzoeken, en van de Regeering te verwerven, dat aan deszelfs oogmerk voldaan wierde. Den 18 vervoegden zig deze Kapteinen tot de Regeering, die geredelyk aannam , om ten eerften op het verzoek der Schutteren te raadplegen. Brielle. Uit de twintig hebben negen Leden van de Vroedfchap dezer Stad, met namen J. Wh  JAA RBOEKEN, December, 1783; aroy 'Melvill, A. D. van der Eyk% J. H. Zwal- Baislmins, G. Vauvarcq, S.Preuit, W. Hoyer,L%* P. Graafland van Heenvliet, R. Sandifort ewH. Kmynen, fchoon de minderheid uitmaken tl e , zig by eenen brief van den 27 November tot den Heere Prinfe Erfftadhouder vervoegd, en hun bezwaar te kennen gegeven, oyer de gewoonte, zedert eenigen tyd door dé Vroedfchap gevolgd, om jaarlyks, door eenige afgezonden^.Heeren aan Zyne Doorl. Hoogheid te vragen , wie Zyne Hoogheid tot den naamlyst-van Scheepenen en tot verkiezing van Oudfcheepenen , Burgemeesteren en'Raden dezer Stad geliefde aan te pryzen, als mede om by openvallen van Vroedfchapsplaatfen, Stadscommisfien, ampten en bedieningen, gelyk bezending aan Z. Hoogheid te doen, en naar derzelver aanpryzing.e zig te gedragen, 't Welk al de negen Heeren oordeelden ftrydig te zyn, tegen de keuren, oc~trooijen en regten hunner ftadspoorteren, ook tegen de latere bevestiging van die Privilegiën door de Staten van Holknd en Westfriesland, byzonder tegen 't Oclroy van 21 Augustus 1650; dus tegen hunnen eed, by aanvaarding van hun ampt, als Vroedfchappen dezer Stad, gedaan: Waaromme. zy, onder betuiging van waare hoogagting voor Zyne Doorl. Hoogheids perfoonen huis, Hoogstdenzelven ernftiglyk verzoeken, „ het hun ten beste te willen y, duiden, dat zy verwagten, dat Z. Doorl. „ Hoogheid in het doen van eenige Recom?J mandaden tot de Nominatie en Elegie van Bbbbbbb 3 „ eeni,-  sïcS NIEUWE NEDERLANDSCHE : BaiEi^-,, eenige perfonen tot Leden van den IVI-aie. „ giftraat, of tot bekleding van vaceerendo „ Vroedfchapsplaatfen, Commisfien, Amp3, ten en Bedieningen, die Stad concernee«, rende, zal gelieven optehouden," Eerst waren tien Leden voor dezen flap; en dus waren de ftemmen ter wederszyd§ gelyk i maar de Heer H. M. Clein fchreef den 25 November aan den Burgemeester Melvill, als zynde den oudften der negen Heeren, dezen brief: WEL EDELE GESTRENGE HEER! , By zeer ferieufe overweging der ingenomen confidf ratien van mynen waardigen Vader (mee vien ik eindelyk, en waarom niet eerder kan U Wel Ed. Geftr. niet orbtkend zyn, volgens myn al te lang verzuimde pligt geraadp eegt heb) ben ik geconvinceert, ja waragtig en volkoomen geconvinceert, dat de gronden, waarop wy de bewuste recommandatien zouden declineeren (en naar welk© wy gelfa lang gezogt hebben) met fufticient zyn, dat het arripieren van een gunftigc occalie, buiten genoegfame gronden, zoo v el is als te volgen den regel van convenientie in cas van verbintenis, het ■welk wy in onze gezworene en dood vyanden de Engelfchen, en met reden, hebben gecondemneert, en dat myn,posterieur engagement onbedaanbaar is met myne'anterieure verbintenis aan de fabfisterende Conventie der onderlinge Regerings vriendfchap : zoo declarere ik van myn laatfte engage-, ment te pceniteren, en houde myne onderteekening ten dezen opzigte voor ongedaan. Hier van geef ik U Wel-Ed. Geftr. kennis by dezen, met verdoek, dat V Wel Ed. G?ftr, zulksgeüevete brengen  jAA RBOEKEN, December,1723. 2107 , gen ter kennisfe van de overige Leden van deze As- B*IELfociatie, in vertrouwen, dat men als Vryheid-le. minnaars my ook deeze vryheid njet zullen betwisten, en onvermindert de per.fonele achting, waarmede ik de eer heb te blyven. U Wel Ed. Geftr. D. W. Dienaar Brielle H. M. C L E I N» $en aj Nov. 1783. Alkmaar, Wy hebben hier voren bl. s?4 reeds meï «en woord van den ftap der Regeering dezer Stad melding gemaakt. De ftukken raaken;de het gefehil dezer Stad met den Prinie Erfftadhouder, beflaan 168 bkdzyden in folio * en zyn dezen: J. Refolutien genomen door de Heeren Burgemeesteren en Vroedfchappen der Stad Alkmaar op den 18 en 1*4 February 1783 omtrend de begeving van Ampten van Burgemeesteren , Scheepenen , Thefauriersen Vroedfchappen derzelver Stad, als ook omtrend de begeving en difpeélie tot Commisfien; met de Bylagen daar toe betrekkelyk. IL Nadere aantekening van de Heeren Repe-erende Burgemeesteren Ouwens en van IWoudenberg, Oudburgemeester Ras, en Vroedichappen Binckhorst en Daey tegens de Refolutie van de meerderheid van •de Vroedfchap der Stad Alkmaar van den 2£ February 1783.  2ToS NIEUWE NEDERLANDSCHE Anc III. Misfive van Zyne Hoogheid aan BurgemaAk; gciKeesteren en Regeerders van Alkmaar, gedateerd den 7 November 1783. IV. Antwoord van Burgemeesteren'en Regeerders van Alkmaar op voorgem. Mis- ■ five, gedateerd Alkmaar 14 Nov. 1783. V. Misfive van Zyne Hoogheid aan de Heeren Staten van Holland rakende eene different, met de Regeering van Alkmaar over de Magiftraatsbeftelling ontftaan, en om proyifioneele voorziening, gedateerd den s.6 November 1783. yi. En werd de verzameling belloten met eene Memorie, dienende tot AdftrucHe van het Adres en verzoek, door Zyne Hoogheid den Heere Prinfe van Orange en Nasfau &c. &c. &c. in qualiteit als Erfftadhouder, aan de Ed. Gr. Mogende Heeren Staten van Holland en Westfriesland gedaan , omme Hoogstderzelver voorziening tegen de Refolutie, by de meerderheid van 'de Vroedfchap der Stad A!kmaar op den 24February gearrefteerd en genomen, met Relatie tot de Regeenngsbeftelling aldaar. De Refolutie der Regeering van Alkmaar, waar over Zyne Hoogheid zig beklaagt is vervat in deze woorden: En is dienvolgens, na rype deljbera- „ tie , goedgevonden en verftaan , dat „ voortaan niet meer eenige Nominatien, tot de begeving van de Ampten van Bur- 99 gemeesteren, Scheepenen, ïhefauriers of Vroedfchappen dezer Stad, zullen.wor' »den  JAARBOEKEN, December, 1783. 2roo ^, den gemaakt, om daar op de Electie van Alk„ den Heer Stadhouder dezer Provincie, ofMAAR* „ van iemand anders , te verwagten , nog „ ook eenige Recommandatien tot vervulling yan Ampten of Commisfien, ftaande „ ter begevinge of dispectie van de Regee„ ringe dezer Stad, verzogt of ontvangen; „ maar dat de gemelde Ampten , overeenkomftig de Handvesten , Privilegiën en Octroijen van deze Stad , en derzelver „ Burgery, door deze Vergadering zelve, „ als reprasfenteerende de evengenoemde „ Burgery, by directe aanftelling, zullen wor„ den begeven; te vveeten, de Ampten van Burgemeesteren, Scheepenen en Thefauriers, volgens het Handvest van Vrouw Jacoha van Beyeren, van den 11 April „ 1426, en de Aéte van Confirmatie van M Hertog Philips van Bourgondien, van den „ 26 Maart 1450 ; als mede de Octroijen „ van Haar Ed. Groot Mogende, van den 9 „ December 1650, 18 December 1669, en 26 Mey 1728; en het Vroèdfchaps-Ampt, ingevolge de evengenoemde Acte van Con„ firmatie van den 26 Maart 1450, en de Oc„ troijen van Hun Ed. Groot Mog. van den „15 Maart 1610, en den 26 Mey 1728, „ en dat ook ter vervullinge van de voorfz. „ Commisfien, de begevingen of difpectien, ingevolge het indisputabel recht dezer Re„ geeringe, directelyk door deze Vergade}3 ge zullen gedaan worden." Wy kunnen voor als nog die ftukken niet Bbbbbbb $ me-  giio NIEUWE NEDERLANDSCHE Alk- mede deelen ; maar hoopen gelegenheid te ïiaab. zullen erlangen, dezelven aan onze Lezers by: vervolg onder het oog te brengen. Thands kunnen wy alleen melden, dat bovengemelde ftukken ter vergaderingë der Staten van Holland en Westfriesland zynde ingekomen , de Stad Delft het voorftel deedt, „ om de gedagte Misfive, met de B, By lagen, te ftellen in handen van Burge„ meesteren en Regeerders van Alkmaar 9 „ om Hun Ed. Groot Mogende te dienen „ van derzelver berigt; dat intusfchen de ?, vaceerende Vroedfchapsplaats niet werde '3, vervuld, maar dat Hun Ed. Gr. Mogende „ de jegenswoordige Burgemeesteren, Schee?, penen en Thefauriers van die Stad, ent „ plenitudine potefatis, zouden behooren te „ cominueeren, en dat dan teffens wierde t, gerelolveerd om de deliberatien over hep „ principaale werk zo de, dat de Regenten van bet Oude Mannen-en Vrouwen-Huis binnen dezen Stad aan eengezelfchap Burgers, alleen uit liefhebbery genegen óm zig in den VVapenhandel te oeffenen, hebben geaccordeerd, tot verrigtinge van deze hunne exercitie, het zoogenaamde Wyven-Huis, — requireeren van van de Regenten voornt., binnen den tyd van acht dagen, een fchriftelyk bericht 1. De Redenen, waaromme zulks doof Kon is vergunt, buiten voorken-  JAARBOEKEN, December, 1783, 2113 kennisfe van Heeren Burgemeesteren ? 2. Op wel- EnkIs e Voorwaarden dit is toegedaan? 3. Wie het vuur hüizek» en licht, ten tyde dac er geëxerceerd word, fourneerd en betaald? En 4. of door gem. Gezelfehap ook ietwes ten voordeele van het Godshuis, voor 't gebruik van gem. Zaal, word gecontribueerd, ca zoo ja, hoe veel die bedraagt ? ( was getekend ) A. P. DUIVENSZ. De Heeren Regenten van gemeld Ouden Mannen en Vrouwen-Huis hebben daarop dit bericht ingeleverd: EDELE GROOT ACHTBARE HEEREN J "D egenten, ter voldoeninge aan de requifitie van iV UEd. Gr. Achtb. met attentie hebbende overwogen de vraagen, by voorfz. Refolutie gedaan, hebben de eer UEd. Gr. Achtb* te berichten, en wel met relatie tot, I. De Redenen, waaromme het zoo genaamde Wyven-Huis aan een gezelfehap Burgers, alleen uit liefhebbery genegen, om zig in den Wapenhandel te oeffenen, ter verrigtinge van deeze hunne exercitie is vergunt. buiten voorkennisfe van Heeren Burgemeesteren? Dat onder voorfz. gezelfehap Burgers zich bevindende vier van de zes Regenten van het voorn. OudeMannea-en Vrouwen-Huis, dezelve wel geen direct addresaan hunne twee overige Mede-Regenten hebben gemaakt, omme te obtineeren derzelver Confent het tot gebruikmaken van voorfz. Wyvenhuis, maar dat dezelve twee Regenten echter in hunne onderlinge disconrfen , van het beoogde employ van voorfz. Huis, of liever Zaal, genoegzaam zyn verwittigt, en dus daarinne vervolgens ook hebben berust, zonder hun over een quali commisfie in een y- del  2H4 NIEDWE NEDERLANDSCHE Enk- del pninfl: d'honneuf gevoelig te toonen* Dat Re* huizen.genten wyders in't zekere geïnformeerd zynde van de gunftige ccncesiie van Uhd. Gr. Achtb. tot i Berigt het oprechten van een Vry-G>rps, in deu jaaren van Re- 1781 en I782 ook met zoo veel toejuiching hebgenten ben moogen ontwaar worden de aanhoudende en van gem. swings zorge van UEd. Gr. Achtb. tot het af mee» Huis. ren en exerceeren van de Burgery dezer Stad, zoo zeer ook door dat edel vuur, waar meede UEd. Gr. Achtb, toenmaals en nog zyn bezield, fchoon thands door gebrek van plaats , tot het doen der ftodige evolutien, onder de asfche van onvermoogen lmeulende * zyn geïnfpireerd, dat het by niemand hunner is opgekomen, dat ter medewerkinge aan de zoo heiteaame pogingen van UEd. Gf4 Achtb. nodig ware, UEd. Gr. Achb- te prseadventeerett van het gebruik maaken van een Zaal, thands van geen het minfte nut,engeheelledig ftaande. Dat, wanneer men daar by confidereerd, dat het niet is een hoop muiters (gelyk de lasteraar hun gezegt word te noemen) maar in tegedeel een gezelfehap braave Burgers, die het zig tot eere rekenen, hun in den Wapenhandel te oeffenen, ter befchermmg (des noods) vali Vaderland en Vryheid , van de Prevelegieö dezer wel eer voortreffely Ke Stad en van de braave en eerlyke Regenten derzelve.en dat dus van dat gezelfehap geene de minlte overlast of fchade is te wagten ; Regenten dus hebben gemeend van hunnen-zyde alle beletzelen diedatfalutairoog* merk zoude hebben kunnen (Iremmen , zoo veel mogelyk, te mo'en en te moeten wegreemen. Dat ook ein'elyk Regenten als op geene inftructte voor UEd. Gr. Achtb. zynde aangefteld, niet prcecife. lyk weetal, omtrent welke zaken al, en omtrent welke niet, UEd.G-oot Achtb. door hun behooren te worden ^epraeadverteerd, vooral, wanneer men verfeerd omtrent geringe zaaken, gelyk in cas fubjecL — Dat wat betreft. II. Op welke voorwaarden dit is toegeftaan? Regenten UEd. Gr. Achtb. moeten communigeeren, dat, gelyk gezegt is, over voorfz. ver< gun*  JAARBOEKEN, December, 1783. au^ ■ gunning nimmer by bun collegialiter zynde gefproo- Enk* ken, dus ook geene voorwaarden zyn bepaald ge- huize» ■worden. Dat ten opzigte van de vraage. III. Wie het vuur en licht, ten tyde dat er ge- Berigt ëxerceerd word, betaald ? van Re • Het zeker is, dat flegts eenmaal, en by d'eer-genten Re zamenkomst een vuur is aangelegd.dat aan den van /rem. kas van voorfz. Huis is betaald, en voor het ver. volg onnodig is geoordeeld. Dog dat wat betreft htt licht, Regenten, naa een nauwkeurig onderzoek, door het produceeren van eene quitantie van den Leverancier, zyn verzekerd, dat het zelve door ofte van weegens voorfz. Gezelfehap alleen is en word betaald. Behalven ook, dat, of fchoon eronder dat gezelfehap zyn mogten, die door de ai wyze Voorzienigheid in min gunftige omftandigbecdeti waaren geplaats, er echter veelen toe behoren „ wien het om geene giften ofte gaven van eenen an» deren, en vooral van geen Godshuis tc doen is, en wier oogmerken te edel zyn, dan dat men hun ■*an diergelyke laage inzigten zouden mogen verdenken. En er ook bovendien vier Regenten van 'tjHuis zelve zyn, die wel niet ongevoelig zyn aan het laefive dier vraage ten hunnen opzigte, maar die echter rocdelyk durven declareeren, te eerlyk te zyn, dan dat Zv lieden zouden willen dulden, dat de goederen van 't Huis, door Luiden daartoe niet geregtigd, zouden worden gebruikt, veel min door hun zelve misbruikt, — Dat wat eindejyk aangaat. IV. Of door gemelde gezelfehap ook iets ten voordeelen van het Godshuis, voor 't gebruik van gemelde Zaal , word gecontribueerd, en zoo ja, hoe veel het bedraagt? Regenten in de eerfte plaatze, gelyk reeds in hec antwoord op de tweede vraag is aangeroerd, met dat gezelfehap geene conventie hoe genaamd hebben aangegaan, en dat zy het anderen ook beneeden hun zouden hebben geagt, winfte te deen met eene zaake van zoo weinig betekenisfe, en flegts voor juist zestig uuren in alles, en dstnogin een geval  an6 - NrEUWE NEDERLANDSCHE Enk- geval, dat veel eer alle aanmoediging verdient, dan huizen, dat hetzelve door vuige hebzugt zoude wördbn gecontramineerd. Te meer daar zoo veele cordate Berigt Regeeringen van byzondere Steeden, hunne publivan Re- que of particuliere Gronden, ten voorfz. fine niet genten hebben verhuurd, maar integendeel aan hunne bra. yan gem. ve Burgers gratis hebben aangebooden. Huis. Regenten vertrouwen dus vandeequiteitvanöEd. Gr. Achtb.en ,derzelver bekende yveren zucht tot het doen exerceeren der Burgery deezer Stad,dat UEd. Gr. Achtb. de in deezen door hun gehoudene handelwyze allezints zullen approbeeren enlaudeeren, en door het toebrengen van alles, wat tot aanmoediging van het loflyk doel van voorfz. gezelfehap Burgers , zou kunnen ftrekken, Regenten, van voorfz. UEd. Gr. Achtb. goedkeuringe, wel daadlyk zullen willen overtuigen. VVaarmeede, naa UEd. Gr. Achtb. in de protectie des Allethoog. ften te hebben aanbevolen, Regenten hun niet verfchuldigden eerbied noemen. EDELE GROOT ACHTBARE HEEREN I Uw Ed. Gr. Achtb. D. W. Dienaren Ter Ordonnantie van Regenten (was getekend) Enkhuizen B. van dek VELDEN, den 24 November 1783. Boekhouder. Medenblik. De Staten hadden aan deze Stad toegeftaan eeneLotery op te rigten, ten einde het geld, tot voordeel daar uit aan de Stad komende, be:  JAARBOEKEN, December, 1783. 2117 feefteed wierde tot het verdiepen van de Ha- Meden- " ven, en bekwaam maken van dezelve tot buk. berging van groote fchepen: 't welk in het algemeen eene zeer nuttige zaak is. Maar deze Lotery is zeer gedwarsboomd geworden, zo dat zy niet vol wierdt. Dus heeft men belloten aan de Inleggers of Houders Jiun geld na nieuwejaar te rug geven: terwyl de Staten aan deze Stad de fom van 80000 gl. tot voorfz. einde hebben toegellaan, ZEELAND. Middelburg.. De Staten van Zeeland hebben den 13 December 1783 dit befluit genomen: ExtraB uit het Register van de Refolutien der Heerm Staten van Zeekind, den 13 Decenther 1783. By Refumptie zynde gedelibereert op bet Rap. porc, ter Vergaderingë van Hun Hoog Mog. uitgebragt , den 27 November latftleden op de Milfive van Hun Hoog Mog. van den 23 September, en bygevoegde Suppleten en petitiën van den Raad van Staateu, ter fomma van ƒ 50,4x30 totlou» Jaas der Nuierlandfche krygsgevangenen in Engeland; is goedgevonden en vejiiaan de Heeren ordinaris Gedeputeerden dezer Provincie ter Generaliteit te Authorifeeren, om wegens [Hun Edele Mogende te confenteeren , in voorfz. Petitiën en Ccccccc hec  an8 NIEUWE NEDERLANDSCHE Mid> het zelve Confent ter Generaliteit in te brenpK;l- gen. By^P. ( onder ftond) Accordeert met het voorfz. Register {was getekend) L. P, van de SPIEGEL. Aangezien de vrees wegens de befmette3yke ziekte onder het Hoornvee wederom verlevendigt, hebbende Heeren Staten by Publicatie van den 18 December verboden 3, den invoer en uitvoer van Hoorn- en Rund„ vee, (de vette of ter flagting gemeste Kal„ veren daarvan uitgezondert:) mitsgaders „ van Hooi-en Stroo, in en naar buiten de „ Provincie, zonder_.voorgaande verkreegen Permislie, met uitzondering nogthans ten „ opzigte van het Siroo tot gebruik der „ Dykagien benodigt, en zulks voor den ?, tyd van 12 Maanden te beginnen , met „ den 1 January 1784, en te eindigen ultia, mo December daar aan volgende, op eene a, boete van zeshonderd guldens," Wy hebben hier voren in onze ftukjes voor Oetober bl. 1780 en volgg. van de gefchillen tusfchen de Ridderfchap en de drie Hoofdlieden van Overysfel gelproken Zie hier het befluit der Staten van Zeeland daaromtrend genomen.  JAARBOEKEN, December, 1783. 2119 ExtraSt uit het Register van de Re* Midfolutien der Heeren Staten"van delZeeland, büb.0. By refumptie gedelibereert zynde op het Rapport Befl. van ter Vergaderingë van Hun Ëd. Mog. uitgebragt, Zeeland den 25 September jongstleden , over de MijTiveder nopens de Heeren van de Ridderfchap der Provintie van Over- gefchilyffel, van den 26 Aprii; waar by aan Hun Edele kn in QMog. Copie zenden van een Adres, aan Hun Hoog verysjki. ' Mog. te doen, wegens het different, tusfchen welgemelde Ridderfchap en Steden Deventer, Campen en Zwol'e, over het point van overftemming in iiet form.eereu van Conclufien in de Vergaderingë der Staaten van Overyffel; mitsgaders opdenadere Mdlive, door welgemelde Ridderfchap den 19 September aan Hun Edele Mogende gefchreeven en op den 3 dezer maand ingekomen. En eindelyk 045 ,de fchrjftelyke Adreffen door dezelve Ridderfchap aan Hun Hoog Mogende gedaan , eu nevens de bovengemelde Miffives gevoegt; is goedgevonden en verRaan, dat de Heeren Ordinaris Ge • deputeerden dezer Provincie ter Generaliteit zullen worden aangefchreeven en gelast, gelyk gefchied by deezefl de zaak daar heenen te helpen dirigeeren, dat ingevolge het eerde Lid van het verzoek, door de Ridderfchap van Over\ffel aan Hun Hoog Mog. gedaap, van wegens hoogstdezelve alle meest gepaste middelen van Interceifie en perfu .fie mogen worden in 't werk geftelt; ten einde de differenten ; tuffchen dezelve Ridde'fchap en de drie Steden in der minne te vereffenen. Dat wyders aan gemelde Heeren Ordinaris Gedeputeerden zal worden gsrecommandeert, allefints, te vigileeren, dat ! y non-reuflite van de voorfz. interceffie , de Vergadering van Hun Hoog Mog. zich iri generly Decifie yan het vnoifz. different inJaate; ten zy door beide Partyen, Ridderfchap en de Steden van'Overyffel, gezaamlyk het gefehil aan arbitrage van H. H. Mog. worde gefubmiteeert: En Ccccccc 2 pin.-?  2iio NIEUWE NEDERLANDSCHE Mm eïndelvk, dat, offchoon deze arbitrage behoorlyk ^ " „ar! Bun Hoog Mog. mogte worden gedefereert, r dc Heeren Ordinaris Gedeputeerden zullen trachEU un zor^e te draagen, dat ter Generaliteit niet fjB r, v-an raal worde uedecideert, zonder dat het feminiene fee'land van deze Provintie naderopde voorfchteevenque§vlpemde tie zal zyn ingekomen. (en in «J- ^ j j vcrysfel. Accordeert met voorfz. Regisre? Qwas getekend) L. P. van de SPIEGEL,. Zierikzee. . Nopens het voorftel van den Gezant van Groot-Brittannie te Parys, aan onze Gezanten gedaan, om de volkomene Vreden tusfchen dezen Staat en dat Ryk te Londen of in 's Hage te üuiten, heeft de Raad dezer Stad den 14 December 1783 dit befluit genomen : ExtraB uit de Notulen van den Raad ordinair der StadZierikzeey Den 14 December 1783. CGeëxamineerd hebbende't Rapport over de Misy five der Heeren Minilters van deezen Staat te Pary- van den 23 November laatftleeden, tot k°nrifgeeving van 't Gedeclareerde van 't Hof vanEnr geland, dat 't zelve niet gezind is in nadere onderhandelingen over 't fluiten van een definitief V redes Tra&aat te treeden, aan 't Hof van Frankryk, en tot  JAARBOEKEN, Decemhr, 1783.' 2121 tot voortzetting der Negotiatien heeft gepropo ZikriKiieert Londen of den Haag, en waar op Heeren ZEEt Gedeputeerden by Miffive van c'en 12 deezer, ten fpoedïgften verzogten te worden geinftrueert; en Befl.van wirden Heeren Gedeputeerden ter huidige Staats- Zierikvergadering gekist te advifeeren; zee gp Dat Hun Edi Acht!» van oordeel zyn, dat al- het voor* voorens behoorde afgewagt ce worden het k&vy$ftel van van Holland, met welke Provincie, als in deezen denEngi met de !cnze zo merkelyk belang hehbende, men Gezant., behoorde pari paiïii te gaan, en communicatief te handelen, en dat dus Heeren Gedeputeerden ter Generaliteit behoorden te worden gelast om van 't Advys van Holland , zo dra.'t zelve Zal zyn uitgebragt Copie te laaten toekomen, en inmiddels te zorgen, dat op dir, voor de Republicq zo important pcinCt, geene cónclufie warde genomen voor en aleer ook het Advys deezer Provincie daar over zal zyn ingebragt,daar Hun Ed. Achtb. geene redenen konnen zien, waarom men in eene zaïk die reeds zo lang heeft gefluftueert, en van zo veel belang is thans mer zo veel prsecipitance en overhaafting zoude te werk gaan; — dan indien dit overhoopt by onze Mede-Leden geene ingreiTie mogt vinden, en men zonder het Advys yan Holland af te waetea ten principaale wilde advyfeeren, als dm te decla». reeren, dat wy ons met 'c uitgebragte rapport geen-* aits kunnen conformeeren , dewyl wy de weiserin* van 't Engelfche Hof omdedefinitive Vredes-l'ractaaten te Parys te fluiten j en deszelfs voorflag om zulks te Londen of in den Haag te doen; nergens anders aan kunnen tocfchryven, dan aan een oog. merk om de Republicq van de vriendfchap en Liai fons met de Kroon van Frankryk allengsken? af ie trekken, en in nadere en nieuwe Engagementen mee Engeland in te wikkelen, daar men ons dezelve avan'tages, die men ons nu moogelyk zoude beloo. ven in den Haag of te Londen te zullen accordeeren, even gemakkelyk ce Parys konde toeftaan; wa3toni Hun Ed. Achtb. dan ook van oordeel zyn, Ccccccc 3 dat  2i2i NIEUWE NEDERLANDSCHE Ziehik- dat men in dezen voorflap om de Vredesonderhan^ zee. delingen te verplaatfen niet behoord te confenteeren, zelfs niet al fchoon een verzekering va'i meerBeft. van der faciliteit wierde gegeven, dewyl het Hun Ed. Zierik- Achtb. voor komt, dat fchoon men al in 't eene zee op Vops'gt- meerder faciliteit konde bevinden, men egter voorftel wederom aan eenen andere-.) kant zeer veele zwar -gvan den neden zoude kunnen ontmoeten, en dat dus d^ar Eng.Ge-^ werk zeer onzeker en van verve ukzigt is, de zant, Heeren Ministers te Parys behoorden gelast te worden, om wanneer geen voordeeliger voorwaarden konnen bedingen, als dan 't definitive VredesTraflaat, op den voet der Pradiminaires te Paiys te fluiten, en 'tverplaatfen der Vredes onderhar* delingen na den Haag of Londen te declineeren. — Dat offchooa Hun Ed. Achtb.met Heeren CommisfarilTen zeer gaarne inftemmen, dat de Preliminaire Vrede-Artikelen voor de Republicq zeer bezvvaarende en nadeelig zyn, echter op bovengemelde Wyze zouden advyfeeren, dewyl begrypen dat het veiliger en raadzaamer voorde Republicq is, zig op vaste en zekere Conditiën, fchoon al nadeelig, te verbinden, dan aan een onzekere handeling, die nog nadeeliger gevolg kah hebben, te exponeeren, en waarby ook nog zeer in confideratie komt, dat , men geeu de minfte zekerheid heeft, hoedanig die verplaatfing der Vredes-Negotiatien by 't Franfche Hof zal worden opgevat, en wanneer daar door aan 't zelve ongenoegen wierd gegeeven, ('t geen Hun Ed. Achtb. niet onwaarfchynlyk voorkomt) men daar door aan die zyde veel meer zoude kunnen verliezen , als by eenige meerdere avantages ons door Engeland geaccordeert, zoude worden geprofiteert , en ook dusdanige handelwyze geenzints z"ude zyn te cotnpaffeeren met de verpligting der Republicq aan een Kroon, welke geduurende deezen Oorlog aan dezelve zulke importante dienftea bewe?en , en voornaame bronnen van haaren welvaard gefauveert heeft. En werden Heeren Gedeputeerden by deeze geIe*  JAARBOEKEN, December', 17S3. «123 lepenheid gelast ter Tafel van Hun Ed. Mog tcad- Ziurikmèétai, dat, van oordeel zyn, dat Heeren Gede- zee. pute^rden ter Generaltteit behoorde te worden gemftweert en gelast, om ter Vergadering van RuaBeff.van H Mog te advyfeeren , om Heeren Mimtte-s te ZienkPa'rys tc'gelasten . om met den Graave de Vergen- zee op nes te zien in conferentie tc komen , over 't aan- bet voorpaan van een Traftaat van Commercie en Marine,/fe/ van als mede ofFenfivc en defenfive Allianue tuffchen den Eng. die Kroon en de Recu-licq, als begrypende zulks Gezant* van zeer veel belang voor de Republicq in deeze tydsomftandigheden te zyn. . Accordeert enz. Vlissinge n. Den i< December kwamen alhier uit Zee voorde Stad aan, 's Lands Oorlogfchepen, Amsteldam Kapt. Braak, en de Batavier Kaptein J.tL- Bosch> om °P het Vlakke al" hier in Winterlaag te leggen. Den 4 December kwam op het ftrand vari Domburg , op de hoogte van de Hofftede Westhoven, een groote Visch aanzwemmen, die op het ftrand'Vast raakte. Hy doeg geweldig met zynen ftaartj zo dat het water en zand wel 30 voeten vet ftoof. Het water hem ontlopende , hebben eenige Domburgfche Visfchers hem met bylen afgemaakt, X ty hadt de lengte van 21 voeten, in den mond 48 tanden, ter grootte van een kloeken mans duim: op den rug een vin van een mans lengte. Men heeft tusfchen de 200a en 3000 m fpek van hem gefneden, terwyl hy in 't geheel omtrent 8ooo ffi gewogen Heeft* Hy hadt twee jongen in, den eenen Gcccccc 4 van  2ift4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Vlis- van één voet, en den anderen van vyf singen. voeten. UTRECHT. Utrecht. Hunne Edel Mogende, de Heeren Stoten der Provincie van Utrecht, hebben den Heere Mr. Willem Bmmery de Per* poncher de Seldnitzky, Heer van Wolpharsdyk, benoemd en aangefteld, om de raadplegingen by te woonen , betrekkelyk tot het onderzoek van de mislukte togt naai Brest. , Ook hebben de Heeren gewoone afgezondenen dezer Provincie ter Vergadering van Hunne Hoog Mogenden verklaard, „ datzy p van wegen de Heeren Staten, hunne Prin„ cipaalen geauthorifeert waren , om ov a, de voortzetting van het extra Judicieel en „ Politiek onderzoek , wegens de bekende 9, zaak van Brest, ter Vergadering van Hun „ Hoog Mogende aan te dringen, dat op„ de fpoedigfte en efficacieufte wyze worde „ geprevenieert, dat de Zee-Kapiteins, tot „ de expeditie naar Brest benoemd geweest 9, zynde, of die in de mislukking derzeive j, zyn ingewikkelt, voor zo veel dezelve „ zig nog binnen de Grenzen der Republiek „ bevinden, niet buiten 's Lands worden gezonden." ia Ver-  JA AR BOEK EN, December, 1783. „ Verders hebben nog de gezegde Heeren UGedeputeerden ter Vergadering kennisfe gê- TRECfl^ geven, „ dat de Heeren Staten, hunne prm„ cipaalen hun hadden geauthorifeert om „ met de overige Bondgenoten te concurree„ ren wegens de vernietiging van den Hoo,, gen Krygsraad, om zig ten zeivcn tyde „ te conformeeren , met de Refolutie van „ den 6 November, ter Vergaderingë Hun„ ner Kioog Mogenden ingebragt, door de Heeren Gedeputeerden van Stad en Lan„ de, ten aanzien der propofitie, betrekke* „ kelyk tot de Papieren en het Geld, welke de gezegde Hooge Krygsraad onder zich berustende heeft.5' Eindelyk is nog door dezelfde Heeren Afgezondenen ter Vergadering van Hun Hoog Mogende kundfehap gegeven, „ dat deliee„ ren Staten hunne Principaalen, met rela3, tie tot de Refolutie Hunner Hoog Mogen3, de, den 15 dezer ingebragt, inhouden5, de Rapport , op de Refolutie der Hec3, fen Staten -van Holland en Westfriesland 3J ingebragt, conform de cónclufie van pro3} vifioneelyk uit de kasfe der Generaliteit 5, aan de Oost-indifche Maatfehappy vier 3, Millioenen guldens te avanceeren , om 3J vervolgens uit de penningen, van de Ne3i gotiatie provenieerende, te worden gerem3, bourfeert, hadden goedgevonden om het geen door de Heeren Gedeputeerden ten 3, dien einde was ter uitvoer gebragt te ap„ probeeren, en hun ten zelfden tyde te au7, thorifeeren om toe te ftemmen in de DeCcccccc 5 „ cla*  2iaS | NIEUWE NEPERLANDSCHS Ü- claratie , in de gezegde Refolutie door op'-' trecbt,, gemelde fiooge Staten, op de verzoeken der meergem. Maatfehappy, ten aanzien ,, van de bekening van vier millioenen ge« „ daan." Omtrend het verleggen der Vredesonderhandelingen van Parys naar Londen of 's Hage, waarop de Groot-Brittaimifche Gezant heeft aangedrongen, heeft deze Provincie in het advys van Holland ingeftemd. Den 11 December is na ingekomen berigt van Heeren Burgemeesteren en Oud-Burgemeesteren, op het voorhei van den Heerè Mr- J- C. Smisfaert den 17 November gedaan, door de Vroedfchap een befiuit genomen , volgends het welk voortaan aan Leden van allerlei Christen Gezindheden, op gelyke wyze als aan die van den Hervormden Godsdienst, de volgende Stadsbedieningen kunnen begeven worden, als: Stads' doctoren, Chirurgyns, Operateurs, Vroedmeesters, Breukmeesters, Knechten op de Amtteldamfche Volk - en Vragtfchuiten , Schippers van 't groot Schuiteveer, Omroeper en Aanplakker der Erfhuizen, Havenmeester, Gezworene Wynroeijers, Befteerifters, Knechten der Leydfche en Haagfche Schuiten, Eykers der Biertonnen , Koorrtmaaten, Steenen Kannen, Doodkisten,Comrhisfarts van 't Wagenveer buiten de Tolfteegpoort , Commisfaris van t Vaartiche Veer, Schryver, Alflager, Keurmeester van da  JAARBOEKEN, December, I783. 21:27 de viseh , Mantelverhuurders , Voerlieden livan het groot en klein Veer, Vullers of Op-TKECH'"ï' ftekers der Lantaarnen , oppasfers van de Zwanen , fluiter der Smokkelbomen, Kleppers, Kraankinderen, YVynfleepers , Bierdragers, Zoutdragers, Oliedragers en Meetors, Courtwachters, Beftellers op de Veeren, Zakkedragers en Koornmeeters, Kalkdragers , Appelrapers, Vischgrommers, Turfvulllers, de beide Overvaarfchuitjes, opzigter van 't Bluschgereedfchap , Brandlpuitmeester en Asfistenten, Hortulanus, Custos van de Aflronomifche Tooren , Chirurgyn der Anatomie, Stads-Vroedvrouwen, Schout van de Lantaarns, Keurmeester der Vleeschhuizen, de£ Rytuigen, Klokkeluiders, Bode der Stads Uoftoren, Opzigter der Burgerwacht, Bode van de Vleesehhuizen, de Post op Alphen , Schout van de Jagers, Noodwakers van de Kleppers. Of .de volgende bedieningen aan de Leden van allerlei Gezindheden zullen begeven worden , is nog in overweging gehouden; als: Commisfaris van 't groot Wagenveer, van 't groot Schuitenveer, van 't Schietfchuitenveer , van de Haagfche , Leydfche en Amiterdamfche Veeren, Schippers van Leyden en 's Hage , Schietfchuit- Schippers , Brievebeftellers, Post - Comptoirhouditers, Eyker van Ellen, Maten en Ge wigten, Schryver op de Erfhuizen. Den 29 December, hebben dertien Bur* gers, voor het aangaan van den Raad, aan den  2liS NIEUWE NEDERLANDSCHE den voorzittende Burgemeester een verzoek-* ÏBtcI1Tfchrift, door 725 Burgers en Inwooners getekend, overgegeven, om ter vergaderingë van de Vroedfchap ingebragt te worden. Dit verzoekfehrift luidt aldus: Aan de Ed. Groot Achtb. Heeren Burgemeesteren en Vroedfchap der Stüd Utrecht» l^eeve met fchuldigen eerbied te kennen de onJ dergetekende Burgers en inwoon'ders dezer Stad; dat UEd. Groor Achtbaare tot Secretaris Van den Edelen Aernbaaren Geregte dezer Stad, in de plaatfe van den Overleeden Heer Mr. Johan Lambartus van Romondt, hebbeo gedespicieerd den Heer Mr. Jan Hinloopen mede Raad van Uüd. Gr. Achtb. collegie, en welken Heer, zoo de Supplianten geïnformeerd zvn, op morgen, zynde Dingsdag, daar toe door UEd. Gr. Achtb. Haat aangefteld te worden, en mits dien dat er heden door de demisfie van dien Heer, een Raads plaatze in het collegie van UEd. Gr. Achtb. te ftaat vaceren. En geconfideert alle binnen tyds opengevallende vacatuuren van Raads plaatZen ftaan ter begecvirg van UEd. Gr. Achtb. sis reprelenterende de Gemeene Gilden en Burge^ rye dezer Stad; en geerzmts behoren tot dispofitie van Zyne Hoogheid als Erfstadhouder, aan wien zoodanig een recht nog by het Regeerings .Reglement, nog op eenige wyze is opgedragen of afgeftaan, dan integendeel , dat het zelve is gebleven in zyn geheel; zoo als dit een en ander bondig is gededuceeit in een aanhangzel tot de Posé van Neder Rhyn, waar van de Supplianten de vryheid nemen tot fcone adftrucf te van dat recht, aan . deze Stad en Burgerye toekomende , een gedrukt exemplaar hier aan te annexeeren , en voor zoo verre de voordra»t van dat recht betreft zig daar aan  JAARBOEKEN, December, 1783, 2129 san te refereren. En mits dien fchuldpljgtig en eer- Uniedig te verzoeken , dat UEd. Gr. Achtb. dit trecu t recht, dat deze Stad competeert, en door UEd. Gr Achtb. in naam en van wegens de Gemeene Req. na* Gil.ien en Burgerye te exerceeren toekomt, zul pens bet len handhouden, en voortaan conform Stads aloude geving Rechten , Privilegiën en Reglementen, de aanftel-iwj lingen van Raaden in die, binnens tyds, vacerende Vroedplaatze te doen; en zo het overhooptelvk mogte fchaps • gebeuren , dat uit hoofde van de tot" hier toe plaatfen. plaatfen gehad hebbende deference voor Z H. door Hoogst Oenzelve geoordeeld wierd, over diê vacature te cisponeren, dat UEd. Gr. Ac'ntb. denzelven alzo gedispicicerden Heere in UEd. Gr. Aehtb. collegie, nog tot den Eed, neg tot de fesfie als Raad, zullen gelieven, te admitteeren of pnifangen, 't welk doende enz. Men befloot terftond dit verzoekfehrift te ftellen in handen van Burgemeesteren en Oud-Burgemeesteren, om zo fpoedig mogelyk de Vroedfchap te dienen van berigt, en te gelyk Zyne Hoogheid van dit verzoek der Burgeren, met toezending van een affchrift vai dit Request, kennis te geven. Den 6 der afgelopene maand November, wanneer de manhafte Burgerkrygsraad verga-derd was, lieten zig vier Studenten, te weten, de Heeren Lith de Jeude, Sax, Eyk en 't Thoen by denzelven aanmelden; welke binnen gelaaten zynde , eene fomme van vyf honderd en twee guldens in handen van de vergaderde Leden ftelden ; met byvoc* ging, dat een aanmerkelyk getal Studenten deze penningen had uitgelegd, om uit eene Vaderlandfche zugt tot de Burgerlyke Wapen-  „ fidiaalen Catheder verlaten en zig onder de overige toehoorders begeven heeft. „ Welke toehoorders de Courier, haar zyn u ge-  f JAARBOEKEN, December, 1783. 2133 sr» gevvóone befcheidenheid , een zaamgerot U„ Canaille gelieft te noemen; dog die, be- t*echt „ halven uit de Studenten, ook uit een aantal beftonden van notabele Burgers, waar „ onder de Reclor Magnificus , zynde de „ Heer Profesfor Tydeman • benevens, een „ Lid van de Ed. Groot Achtb. Vroedfchap „ dezer Stad,. Men kan 'er zelfs nog by „ voegen, dat de Heer Foerda , fchoon' „ vooraf verwittigd, aangaande de voorle„ lezing der Vroedfchaps Refolutie, egter „ nog van meer gemelden Student, nog van „ iemand anders, zelfs niet by gerugte, ge, boord bad, dat die voorlezing, door eene - Redenvoering Rond vergezeld te gaan of „ agtervolgd te worden." Ook heeft de Hoogleeraar in de wysgeerte. J. T. Hennert in de Z. Holl. Courant het navolgende doen plaatfen : „ Utrecht den 20 December. De Onder. „ getekende ontwaar geworden zynde, dat ,, in zeker fameus Libel, binnen deze Stad „ verfpreid, gefteld wordt, dat hy Onder„ getekende aan den Schryver van den Cou„ rier dn Bas Rhin zoude hebben kennis „ gegeven van zekere aanfpraak, door een Student dezer Academie in het Auditorium „ gedaan, vind hy zig, uit hoofde van de „ onwaarheid dezer helling, verpligt, dej, zelve openbaar tegen te fpreeken , en ,, te verklaaren , dathy Ondergetekende „ geene Correspondentie, hoe genaamd, „ met den gemelden Schryver houdt, of „ ooit gehouden heeft, en dathy nooit aan Ddddddd „den.  2134 NIEUWE NEDERLANDSCHE ü- i, denzelven gefchreven, of zo veel hem be» trecht.,, wast is, met denzelven gefproken heeft, „ belovende hy Ondergetekende, by dezen, „ eene fomme van duizend Ducaaten aan den „ geenen, die het tegendeel zal kunnen aan* toonen, verklarende boven dien ten allen „ .tyde bereid te zyn, het bovenftaande mer. j, folemneele Eede te bevestigen, en te ver„ beuren zyn Ampt, Perfoon en al, 't welk „ hem aangaat. — Ja al dit bovenftaande 9, is hy bereid na te komen, wanneer hem „ iemand bewyzen kan, dat hy Ondergeteit kende aan een van de uitgekomene Schrif,» ten, omtrent de tegenswoordige onlusten ? „ zyne pen geleend heeft. J. T. HENNERT, „ Profesfor in de Mathefs." Onderwyl hadt de Rector Magnificus Tyieman, na dar. vooifz. aanfpraak gehouden was, den eerstkomende Maandag den Academifchen Raad belegd , en daar , tegen voornoemde aanfpraak eenige bedenkingen geopperd, wa?rin Hy door den Hoogleeraar Bondam onderfteund is geworden, ten welken tyde het Request van feven Studenten, van 't welk wy te voren gewaagd hebben , ook is ingeleverd. De Hoogleeraar Vjorda verzettede zig tegen die bedenkingen en bezwaaren , en men befloot de verdere raadplegingen uit te ftellen, tot dat voorzeide aanfpraak van den Heere Lith de Jeude  JAARBOEKEN, December, 1783. 2135 jeude door den druk zoude bekend geworden U■ zyn. Naderhand is egter nog eene verklaring trechtó van 25 Studenten voor den dag gekomen van welken vyf wederom hunne namen hebben uitgefchrapt. Eindelyk hebben zig de Hoogleeraars Tydeman,- Bondam en Mennen by een Request of Memorie tot de Vroedfchap vervoegd , met byvoeging van het voorfz. Request en Verklaring. He Heer Student Lith de Jeude wendde zig ook tot Vroedfchap by requeste én verzogt copie der tegen hem ingeleverde ftukken, ten einde zig te kunnen verdeedigen. Het een en ander is hierop in handen van Gecommitteerdens tot de Academifche zaken gefteld; dog daar is befloten, de memorie van de" drie Profesforen met de annexe Request en Declaratoir uit Vroedfchaps notulen te Jigten, en op het Request van den Heere Lith wierdt kortelyk geappoinéteerd, dat het daar by gedaan verzoek nu vervallen was , • aangezien voorfz. Papieren uit de Vroedfchaps notulen waren geligt , en geene be. zwaaren tegen den Student Lith 'de Jeude meer voor handenwaren. Amersfoort. De Regeering dezer Stad heeft alhier, geen uitdrukkelyk befluit genomen, om het vragen van reconmandatien of aanpryzingen af te fchaffen, gelyk elders gefchied is, maar heeft, dadelyk zonder het vragen van aanpryzingen, de Naamlysten van Burgemees* Ddddddd 2 teren  ao36 . NIEDWE NEDERLANDSCHE A mers, teren en Scheepenen gemaakt , en aan de» foort, Prinfe Erflkdhouder toegezonden, om daaruit overeenkomftig het Reglement van regee* ring de verkiezingen te doen. Wyk by Duurstede. De Vroedfchap heeft hier befloten tot het ontwerpen van een plan , volgens welken voortaan de begevingen van Commisfien s die aan de Vroedfchap ftaan, gefchieden zullen. De Heeren Burgemeester Verhel, Oud-Burgemeesteren Frykenius, en Osjenberg, benevens den Secretaris van Schalk, zyn reeds benoemd en gemagtigd, om zodanig plan te ontwerpen , en aan de Vroedfchap méde të deelen. FRIESLAND. Leeuwarden. 't een alhier nopens het beleid van VJT 's Lands zaken is voorgevallen, blykt het allernaauwkeurigst en zekerst uit de befluiten der Staten zeiven. Voor eerst dan is nopens het verleggen der Vredesonderhandelingen van Parys naar Londen of 's Hage , door de Kwartieren Oostergo, Westergo , en de Sevenwouden den 9 December dit befluit genomen: is  JA A R B O E K E N, December, 1783. 2137 Ts ter Vergadering gelezen eene Müfive van de Lf.küt •f Heeren Lesteyenon van Berkenrede en Brantfen, warHun H. Mogende Ambasfeurs aan 't Hot van Dsn. Franjoyk, gefchreven te Parys den 23 November dezes jaars, houdende, dat het definitive Vredes- Beft. noTradlaat, tusfchen den Staat en het Hof van Groot-pens,t Brittanien, nog niet gefloten was, en dat de En- ver/engelfche Ambasfadeur aan 't gem ldé Hof van gen van Frankryk, op Jast van zyn Hof, hadt voorgefla % Vregen, om de verdere Conferentien over den Vrede densonof in 's Hage, of te Londen, ten einde te biea-Verhand. gen. Waarop gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verdaan, dat dezer Provincie Gecommitteerden ter Generaliteit zd worden aangefchreven , dc zaken ter Vergadering van Hun Hoog Mogende der? •waards te dirigeeren, dat aan bovengemelde Hee. ren Ambasfadeurs, van wegen huu Hoog Mogende gerefcribcerd mogen worden, dat hun^Hoog Mogende het gedrag van hun Heeren Ambasfadeurs, in dezen met den Hertog van Manchester gehouden „ zig volkomen laten welgevallen, en dat zy Heeren Ambasfadeurs , vervolgens , aan gemelden Hertog van Manchester, of den geenen, die met de zaaken van het Hof van Engeland, by abfentie yan den eerstgemelden, zoude mogen zyn gecharcheert, zullen declareeren , dat hun Hoog Mog. niet zyn van voornemen, om de Negotiatie over eene definitive Vreede, naar elders te transporteeren , maar wel dezelve te Parys, alwaar zy zoo verre gevordert is, dat de Pradiminairen, alleenlyk in den form van een definitief Tradlaat behoeven te worden geconverteerd , te laaten hebben hiaren voortgang, en volkomen beflag en einde: mitsgaders dat, by aldien, onverhooptelyk, van wegen het hof van Engeland, langer moge worden gedifficulteert, om aan deze zake te Parys de laatfte hand te leggen, hun Hoog Mogende dan moesten declareeren, de voorfchreve Preliminaire Ar. ticulen, die uitgezondert den blooten naam, van Ddddddd 3 kragt,  ai38 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeu- kragt, en in effect zyn definitief, ook daar voog war- rii in der daad te houden, even als of de formaliBiiN. teic van eene dadelyke Conventie van dezelven , in een folemneel definitief Tracïaat, daar hy ge. B-efl, no- komen ware: En daar mede deze geheele Vredespehs V Negotiatie houden voor geëiudigt en volkomen af'verleg, gedaan. gen van En zal extract dezes worden gezonden aan de de Fre- Heeren Gecommitteerden voorn., met last , om denson- dezelve ten fpoedigften te openen. dei hand. Aldus gerefolveerd op het Landfchapshuis den 9 December 1783. Dog het Kwartier der Steden, by deszelfs eerfte advys weigerende het raport af tewagten , is vervolgens by een Depost Advis van oordeel geweest, om de Gecommitteerdens per Generaliteit te gelasten, de zaak ten. fpoedigfle daar heen te dirigeer en 3 dat wegens Hun Hoog Mogende de Ministers van dezen Staat werden aangefchreven, om van de Ministerieels Converfatie , die zy gehad hebben met den Hertog van Manchester, kennis te geven aan het Ministerie van Frankryk, en daarop in te neemen de gedachten van Zyne MUrchristelykfie Majefteit. Nog is den zelfden o December dit befluit genomen: ExtraSt uit het Refolutie-Boek der Edele Mogende Heeren Staten van Friesland. Ts gelezen eene nadere Misfive van de Ridder■* fchap der Provincie Overysfel, gefchreven te Deventer den 10 September dezes jaars, waar hy ter kennisfe van Hun Ed, Mog. bragten: Eene  JAARBOEKEN, December, 1783. £139 Eene tweede Misfive, denzelfdeB dag aan Hun LEErj. Hoog Mog. afgezonden , over het ontftaan ver- WAR. ichil met de Steden Deventer, Campen, en Zwol- DEN„ le, rakende het overftemmen en concludeeren ter Staatsvergaderinge dier Frovincie , inhereerende Rer. %. welgemelde Ridderfchap nochmaals ten krachtigftepens de haare ernftigtte verzoeken en ïnltantjen, by der- zaken zeiver voorgaande Misfive van den 26 April van van ódit jaar, aan Hun Edel Mogende gedaan. Waaryerysfel. op gedejibereert zynde, is goedgevonden en verïtaan, dat, aangezien foortgelyke differenten van de allerfchadelykfte gevolgen, zo voor gemelde Provintie, in het byzonder, als voorde Republiek in ?t gemeen, zoude kunnen zyn, ingevalle niet tydig wierden uit den weg geruimt en beflist, de Hee* ren dezer Provincie Gecommitteerden zullen worden gelast, het ter Vergaderingë daar heen te dirigeeren, dat ingevolge Hun Edel Mogende Refolutie, de dato den 16 Mey dezes jaars de voorfz? gefchillrn werden afgedaan , met verderen last aan de Gecommitteerden voornoemt, te urgeeren, dat 'er van wegens de Provinciën, welke zich op dit fubjecl: nog nier, hebben -verklaart, ter Tafel van Hun Hoog Mogende Refolutien werden ineebragt, en dezelve ingekomen zynde aan Hun Edele Mog. over te zenden. 'Aldus gearrefteerd op het Landfchaps • Huis den 9 December 17S3. (Onder ftond') Accordeert met het voorfz. Boek» in kennis van my. ( was getekend) A. j. van S M I N I A, Ddddddd* Zie  ai4Q NIEUWE NEDERLANDSCH Lbeu- Zie hier ook het befluit van Friesland no* WA&- pens de affchaffing van den Hoogen Krygsvm' raad : ExtraèJ uit het Refolutien - Boek der Edele Mog. Heeren Staten van Friesland. Bef. nv f~\p het geproponeerde ter Vergadering gedaan, pens de V is gerefolveert, de Heeren dezer Provincie affchaf Gecommitteerden ter Generaliteit te authorifeeren fingvan en te gelasten , ter Vergadering van Hun Hoog den H. Mog. te urgeeren , dat de affchaffinge van den Krygsr. Hoogen Krygsraad, waar toe de meerderheid der Provinciën hunne Refolutien reeds ingebragt hebben, ter Cónclufie werde gebragt; en dat op aanleidinge van de laatst ingekomen Refolutie van de Heeren Staten van Stad en Lande van den 6 JS'o» vemberlaatstleden, behoorlyke voorzieninge worde gedaan, omtrent de Papieren en Penningen, in handen ■van gedagten Krygsraad gefield, onder de miuisters berustende, als mede nopens de afdoeninge der Procedures, by affchaffing van den Ploogen Krygsraad was gedaan, en dus ongedecideerd'hangende. En zal Extract dezes, aan gedachte Heeren Gecommitteerden worden afgezonden, om zich daar naar te gedraagen. Aldus gerefolveert, op het Landfchaps-Hui§ den ia-December 1783. ( Onder ftond) Accordeert met het voorfz. Boek? ter kennisfe van my, (was getekend) A. j. van S M I N I A, Om?  JAARBOEKEN, December, 1723. 2141 Omtrent het uitgeven van titulaire aclens, Leeuenz., en den brief' der Staten van Holland war.-' des wegens, is by deze Provincie belloten: DENr 1. Dat voortaan de concesfie van titur w laire Aclens aan de Officieren, ter repar- titie van deze Provincie ftaande , alleen tot de' Regimenten van effeblive Generaals Perfonen zal moeten blyven geborneerd, ,? met dien verflande, dat in die voorfz. Re„ gimenten één titulair Collonel Commandant zal mogen zyn, zonder wyders. 2. Dat voortaan de zogenaamde militaire „ Aétens, of Aclens van dispenfatie,omtedie„ nen met behoud van tra&ement, by de militie, „ ter repartitie dezer Provincie ftaande, zullen moeten Cesfeeren, zo echter, dat de Ac- tens by de Armée, of dispenfatie, om te „ dienen met behoud yan tractement, als 5, mede titulaire Aélens voor dato dezes ge„ geven ( fchoon dezelve pure nulliteiten „ zyn , dewyl de Souverein nimmer zyn t9 Hoogheid tot het verleenen aan dusdanige „ Aclens gequalificeert, maar alleen aan „ Hoogst Denzelven opgedragen heeft by „ Diploma de begeving der militaire Charw ges, tot repartitie dezer Provincie ftaande) „ om moveerende redenen zullen blyven be- ftaan , zonder eenige confequentie voor. ?, 't toekomende. „ 3. Dat ten einda in 't vervolg voorteko3, men het ingeflopen abuis, van Vreemde„ hngen in Nationaale Regimenten (voor s, hoedanige worden gehouden alle dezulke, 9J welke niet by fpeciaale capitulatie van een Ddddddd $ ; „ Sou-  sr42 NIEUWE NEDERLANDSCHE Ieeu-j, Souverein Vorst of Republiek zyn over ge***ï >, nomen) ter repartitie dezer Provincie ■ *"* „ ftaande, tot Officieren, boven den rang 5, van Wagtmeester of Sergeant, niet zullen „ mogeii worden geëmploijeerd, als Inboor„ lingen der zeven vereenigde Provinciën, „ het Landfchap Drenthe en de Generaliyy teits-Landcn. „ 4. Dat, alzo het dispenfeeren van de „ obfervantie van 's Lands wetten een der grootfte regten van de Souvereiniteit is, welk regt de Staten dezer Provincie nim„ mer aan iemand hebben opgedragen, aan „ Zyn Hoogheid en het Collegie der Ge de* „ puteerde Staten uitdrukkelyk wordt gein?) terdiceert, voortaan eenig politiek of mi„ litair Amptenaar van 't doen van eed van zuivering, by 'sLands wetten geftatueerd, te dispenfeeren , maar zal het Collegie, ., wanneer aan 't zelve eenig verzoek tot dis„ penfatie yan den eed van zuivering wordt 3, gedaan ? daarvan op een eerstkomenden „ Landdag kennisfe aan de Heeren Staten „ geven, ten einde daarop by Hun Edele „ Mogende, na gehoord te hebben de Con„ fideratien van het Collegie, zodanig werde gerefolveerd , als zy volgens merite van de redenen van 't verzoek zullen ver„ ftaan te behoren. „ Dat het Collegie van Gedeputeerde Sta„ ten wordt gelast, aan de executie dezer „ Refolutie ftiptelyk de hand te houden, ep tot het doen executeeren van dezelve alle „ mogelyke middelen , fpeciaal het pecu- pieel  JAARBOEKEN, December, 1783. a:*j ?, nieel van contrainte, rclatif tot het inhou- Lfeua, den van Ordonnantiën, te bezigen. w*j* „ Dat Extract dezer Refolutie aan Zyn ' -• „ Hoogheid by Misfive worde toegezonden, „ tot Hoog Deszelfs narigt, en om zig daar na te reguleeren." Inmiddels zyn de Heeren Staten van Hol» land bedankt voor Hoogst Derzelver Refolutie , tot herftel van de menigvuldige gebreken in de Armée van den Staat genome , en is eene circulaire Misfive aan de Staten der andere Provinciën afgezonden, om zich ?n zo een nuttig werk met Friesland te vereenigen. Op de adresfen van eenige Ingezetenen van zommige Steden en Grietenyen, welken wy in de ftukjes voor Oétober medegedeeld hebben ; is door de benoemde Heeren dit aanmerkelyk berigt of raport ingekomen: EDELE MOGENDE HEEREN! By Staats Refolutie van den 24 September deezes jaars, door UEd. Mog.Gecommitteerd zynde, om den twee Poinclen, voorkoomende in de Addresfen , door eenige Ingezetenen van fommige Grietenyen en Steden aan UEd. Mog. geprefenteerd, by 't 10de Poincr. van den laatst afgelopenen Extraordinaris Landdag ter deliberatie gebragt, nader te onderzoeken, en na zulks aan Hoogstdezelven rapport te doen, neemen wy de vryheid, ten opzigte der Confideratien, by 't ifte dier Poindten voorgelteld , namentlyk : of niet dienftig zoude zyn, dat de magt tot het verkenen der Patenten. aan zyne Doorl, Hsogh., tot wederzeggens toe, opgedraagen, tf  2144 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeu- of weder wierde ingetrokken, of binnen zodanige be~ yrhi\- bekoorlyke termen bepaald, dat daar van geen misOEN. bruik te vreezen zoude zyn enz. UEd. Mog. te herinneren, dat aan zyne Doorl. Hoogh. Willem Ber\gtop Garel Hendrik Friso, op den 4den May 1747, ter adresfen Vergadering van Hun Hoog Mog., .Generaliteits 'vanlnge- wegen, is gedefereerd het Capitejnfchap en Admizetenen, l'aalfchap Generaal over het volk van Oorlog, te Wateren te Land, in dienst van den Staat wezende , en aan Hoogstdenzelven te gelyk geconfereerd, tot kennelyk weierzeggen toe, zoodanige vrye magt over de patenten, en andere zaaken, tot voorfchreeve Militie fpecteerende, a's de voorgaandePrinfen van Orange, zyn Hoogheids loffelyke Voorzaaten, als, Stadhquders en Capteinen Generaal van de Unie, ten refpetle van de voorfchreven Militie hebben geëxerceerd. ^En dat (onze bedunkecs) de tegenswoordige Heer Erfftadhouder, by Hoogstdeszelfs meerder jaarigheid, uit hoofde van het opgedragen Erflyk regt, is gefticedeerd, en dus ter Generaliteit dezelfde Preërninentien en Waaraigheden bekomen heeft, als aan wylen zyn Heer Vader glor. ged. waren opgedragen i te weeten, in diervoegen , als door de voorgaande Heeren Stadhouderen, en Capiteinen Generaal van de Unie , waren geëxerceerd. Welkeopdragt aan Prins Willem Karei Hendrik FrU /o,byUEd. Móg. Refolutie van den 18 Juny 1747, is erkend, en het Collegie der Heeren Gedeputeerden gelast, om deszelfs beveelen en Patenten te refpec» teer en, en welke last, by de meerder jaarigheid van de tegenwoordigen Heer Prins Erfftadhouder,door UEd. Mog. Refolutie van den iaden Maart 1766, is vernieuwd, en aan den Commandeur van Leeuwarden , en alle Colonellen en Lr. Colonellen, Serg. Majors , Ritmeefters, en Capiteinen van de Militie, ftaande ter repartitie vandeezeProvincie, door Hun Ed. Mog. Gedeputeerden kennis gegeeven, en hun gelast, de Patenten en Ordres,die zynlloogh. in tyd eh wylen zoude komen te geven],|nate komen era  JAARBOEKEN, December, 1783. dUj en te pateeren, zonder daarlvan te blyken in gebreke. Lerü» Hier uit confteerd dan genoegzaam,datde magt, wartot bet verleenen van de Patenten, aan zyn Doorl. D£N.Hoogheid Willem Carel Hendrik Friso by Hun Hoog Mog., Generaliteits wege is opgedragen , eu ver- Berigt op volgens met approbatie van UEd. Mog. op den te- adresfen genwoordigen Heere Prinfe Erfftadhouder gekomen, vanlnge~ dog tot kerwelyk wederzegging toe, en zo als de voor- zetemm gaande Heeren Pr in fen van Orange, als Stadhouders en Capiteinen Generaal, die hebben gehad; uit welke eerfte bepalingen van noodzakelyk voortvloeit,dat Hun Hoog Mogende hebben gereferveerd de faculteit , om die verleende Patenten wederom intetrekken, wannser zulks zouden goedvinden. En ftaat, nopens de tweede bepaaling te remarqueeren, dat meergemelde magt over de Patenten is geconfereerd in diervoegen, als aan de voorgaanHe'eren Prinfen van Orange, als Stadhouders en Capiteinen Generaal van de Unie, geconfereerd was (in diervoegen, namenlyk, en nietj verder, alsby Hun Hoog Mog. wierd bezeeten en opgedragen konde worden) en wyder, dat aan Prinfe Willem den III genoegzaam op den zelfden voet de opdragt is gedaan, by Hun Hoog Mog. Refolutie van den 8 July 167a, dog word in de Register daar by deeze notabele aantekening gevonden: De Heeren Gedeputeerden van de Provincie van Friesland en Stad en Lande hebben in de bovenftaande cónclufie niet anders geconfenteerd, dan op het behagen van de Heeren-Staaten van Hooggemelde Provincie, Haar Ed. Principaalen; ook zonder prejudicie en onvermindert het regt aan de Hooggem. Provincie van Friesland en Stad ett Lande, en het Stadhouder-en Capitein Generaa/fchap van dien in het byzonder, zoo als hetzelve hier vooren ooit of ooit is geweeft. Welk dan vervolgens in deeze Provincie door den Heer Stadhouder en Gedeputeerden in der tyds is gemaintmeerd , en zyn de Patenten door zyn Hoog de Heere Prince van Orange , met openlaating der naamen , herwaards overgezonden, en alhier ingevuld met zulke Com- PaS-  2146 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeo- pagnieri, als goedgevonden wierden, óf anderfiris war- zodanige fcHifcfcingen gemaakt of Remonltrantien den. gedaan, als dienftig geoordeeld wierden; 't welk dan waarfchynlyk de oorzaak gevveelt zal zyn, dat Berigt op UEd. Mog. Gedeputeerden, op den Extraord'naiadresfen rca Landdag van den 4den July 1747, hebben voorvanlnge- gedraagen, dat de Comtmmdeerende Officier van tsetenen. at* gedetacheerd.; Corps van het Regiment van den Generaal Major Glinftra, alhier in Guarnifoen leggendej aan dezelve had overgeleverd een Patent van zyn Hoogh. den Heer Erfttadbouder, als Capitein van de ünie om met zyn Corps te marcheeren uit Vriesland naar de Graaf, verzoekende welgedagte Heeren Gedeputeerden te mogen worden geïnformeerd, van UEd. Mog. welmeeninge, of hetzelve overeenkwam met de intentie van derzelver Refolutie van den 8 Juny van dat jaar, dan of 'er eert Provinciaal Patent zoude worden bygevoegd; waarop UEd. Mog. den 7 July daar aan volgende hebben gerefolveerd, dat voorfchr. Corps op het Patent van Hooggedagte zyne Hoogh,, en met attaché van het Collegie, de geordineerde Marschroute zoude aanneemen, volgens de Marschroute binnen de Provineie j ten dien einde mede door het Collegie tereguleeren; dog zonder confequentie voor het toekomende; met wyderen last aan 'tCollegie voornoemd, om, nopens het opgemelde, de retroacla natezien, hoe het gebruik in voorige tyden was geweest, en daar van aan UEd. Mog. rapport te doen, omme na zulks daaromtrent rader te disponeeren: aan welke UEd. Mog. requifitie derzelve Gedeputeerden, door een Ampel Rapport, met zestien daarbygevoegde Bylaaagen, vervolgens hebben voldaans df.^y voegende, dat zeereerbiedigverzogten,dat UEd Mog. daarin zodanig geliefden te disponeeren, en hun zelve te expliceeren, als na derzelver hooge Wysheid, ten besten en meeften diende van den Lande, veritaan zouden te behooren. Voorts hebben UEd. Mog. den 6 Maart 1718 goedgevonden, dat Copia van voorfchr. Rapport , by  JAARBOEKEN, December, 1783- 2147 by Misfive j zóudeworden gezonden aari zyn Hoog- leeüheid den Heer Erfftadhouder, met inftantelyk ver- WAR_ zoek, van aan Hun Ed. Mog. ten fpoedigften te ,)EN> communiceeren deszelfs ConQderatien daaromtrent, en inmiddelen tyde zyne Patenten te depïcheer'en in die Berigttp forma, als voor deszelfs aanflelling tot Capitein Gene- acJtfs/èn raai van de Unie gtbruikelyk was geweest. en dat van vai!lnge* den inhoud dier Refolutie ierfond kennisfe zoude wer- ^te^n. den gegeeven aan de Heeren Gedeputeerden, om te dieTien tot een provifioneel antwoord op derzelver gedaane Voorftellen. tn hier by is, zoo veel ons bekend is, d;e zaak gebleeven, en zyn desniettegenüaande de Patenten alleen, op naam van Hoogstgedagte Zyne Hoogheid , en den tegeuwoordigen Heere Prinfe Erfftadhouder , gedepecheerd, en by het Collegie met attachés voorzien. Edog in den jaare 1750, geduurende de minderjaarigheid van den tegenwocrdigen Heere Prinfe Erfftadhouder, heeft de Heer Generaal Watze van Camminga, commandeererds de Militie,in deeze Provincie Guarnifoen houdende , zig by Requeste geaddresfeerd aan Ulid. Mog. * en te kennen gegeeven, dat wylen Haar Koningin Hoogheid aan hem, by monde , had geordonneerd ende geauthorifeerd, de gedetacheerde Guarnifoenen Infartery binnen Dockum en Harlingen, tot maintien van ordre en Difcipline, jaarlyks, te doen Verwisftlen, en vtrzogtte, dat, wyl de gewoone tyd voor handen was, te mogen weeten, hoedanig zig in het toekomende geval zouden hebben te gedraagen. Waarop UEd. Mog., den suften April van gemelde jaar hebben goedgevonden, de opgemelde Generaal te gelasten , geene verandering in de Guarnilbenen binnen deeze Provintie te maaken ^ als op Patent van van UEd. Mog. of van 't Collegie dér Heeren Gedeputeerde Staaten , en dat daarin zouden worden gehandeld op denzelfden voeten wyze, nis voor'tjaar )7i7in gebruik was geweest. Wy hebben gemeend, Edele Mogende Heeren , UEd«  2i4§ NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeü- UEd. Mog. geen ondienst te zullen doen, dit voor. war- ar" te 'aaten gaan, en zouden voorts van Advyfe Den. Zyn, dat deeze zaafc, aangaande de Patenten , door dezelve wederom zoude kunnen worden opgevat, Berigt tp daar die gelaaten is; en dat overzulks;by voorfchr. adresfen UEd. Mog. Refolutie van den 5den Maart 1748 vanlnge- mutatis mutandis moert worden verbleeven, en het zetenen. gemelde Rapport der Heeren Gedeputeerden nader aan zyn Hoögh. gezonden, met verzoek van Hoogstdeszelfs Conlideratien. En aaangaande den verderen Inhoud, van het hier Vorengemelde eerfte Poindl, zouden wy vermeenen, dat het gewoone Guarnifoen in deeze Provincie altoos ten zy met communicatie en goedkeuring van UEd. Mog. anders mogte worden begreepen, als van ouds, moeste beftaan uit de Nationale Troupes, alhier gerepartitieerd, en dat in het gemeen de zaaken ter Generaliteit daar heen behoorden te worden gedirigeerd, dat de Militie van den Staat niet geftadig van de eene plaats naar de andere wierde omgevoerd, waar door het betere beftaan van den Krygsman (gelyk UEd. Mog.,, niet lang geleeden , over het verhoogen der Soldyen d^libereerende, reeds hebben aangemerkt) zoude worden gevonden, de recruteering bevorderd en minder nadeel aan 's Lands dienst worden geleeden, nadien de ondervinding geuoegzaam leerd, dat, wanneer in de Plaatfen, onder den naam van ongezonde Guarnifoeuen bekend', de Troupes, nieuwling* aangekomen, dikwyls binnen korten, ten groot en deele ziek, en tot wagten en togten onbruikbaar worden, daar de Inwooners dier plaatfen minder aan ziektens onderhevig zyn, en men daar uit zoude moeten opmaaken, dat een langer, als tans gewoonlyk, verblyf, inzonderheid by een ontftaanen Oorlog, van meerder dienst zoude kunnen zyn.  JAARBOEKEN, December, 1783. 2140 Belangende het ade Poincl, in gedagte Adres- Leeufen voorkomeade, waar by UEd, Mog. in con-warfideratie word gegeeven , om aantemoedigen den den. yver en lust der Ingezetenen tot den Wapenhandel', die zig reeds in deeze Provincie als fmeulende vertoond, Berigt op en hoe langer hoe meer begint te ontvonken, op dat de adresfen zelve gewapend, in den Wapenhandel onderweezen > en yanInge* in reguliere Corp fen verdeeld, van wezentlyken dienst ze tenen, zouden kunnen zyn enz., kunnep wy den loffelyken yver van zig te bekwaamen, ten einde in tyd van" nood zyn Vaderland tot nut en biïfehertning te kunnen zyn , niet genoeg laudeerea, en durven UEd. Mog. allezins aanraaden, om tot dat oogmerk door gepaste middelen medetewerken, 't zy, gelyk de-, zei ven by aanvang reeds hebben gedaan, door hec • uitgeeven van een zeker getal Lmds Geweeren, of andere eerverwekkende uitbiedingen; dan tegelyk in het ooghoudende, dat geene Wapenen ligtvaardig worden uitgedeeld; maar alleen aan de zulken, welken zig op eene reguliere wyze onder de Regeering van hunne wettige Overheid, en het beltier hunner Opperhoofde na geformeerde Wetten en Reglementen, gedenken te gedraagen, en, onder die voorwaarden en genoegzaame fecuriteit, zoude men niet alleen aan de goede Ingezetenen der Steeden, maar ook ten platten Landen, wanneer zig een aanzienlyk getal, waaronder eenige gequa'ifïceerde Perfoonen , met voorkennisfen van den Officier der plaatfe zouden addresfeeren, Wa= penen kunnen toeftaan. En hier mede wenfehende, aan het oogmerk van UEd, Mog. en vervolgens aan de voorfch.ons opgedrage Commisfie, beantwoord te hebben, hebben wy de eer te zyn. EDELE MOGENDE HEEREN! UEd. Mog. Onderdanige Dienaaren ("was getekend ) C v. Scheltinga, 1783. F. $■ Jff. H.vatiEyJnga. Eeeeeee B. p,  ii5o NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeu- B-P.E.van Humalda. W.A.van Haren. war- Ei J. v. Eyfinga. van Idjïnga. ï>k.N. jf. Andeles. joach.v.Flih\7%')sd.()Dec* A. J. van Sminta. Waarop den if December dit befluit is; genomen : Befl. op Dy refijmtie gedelibereerd zynde cp twee Poincdeadres ten, voorkomende in de Adresfen door eenige Jen van Ingezeetenen van verfcheidene Grietenyen en SceeIngezele-üen deezer Provincie, aan H. Ed. Mog. op den ifeiu laatstafgeloopen Landdag van den r6 September Ï7S3 gepraïfenteerd, en aldaar by 't 10 Poincï: in deliberatie gebragt, waar by aan hoogstdezelve in Confideratie word gegeeven; rite Of niet dienftig zoude zyn, dat de magt tot het verleenen van Patenten aan zyne Doorl. Hoog. heid, tot kennelyk wederleggen toe, opgedragen 'i weder wierde ingetrokken , of binnen zodanige behoorlyke termen bepaald, dat daar van geen misbruik ie vreezen zouden zvn, ter verkleining van het gezag van Hun Ed. Mog. een inbreuk op de vryheid en onafhangelykheid deezer Provincie; als meede op dat die braave Lieden, die ten dienfte van den banden het harnas hebben aangegespt, geleegenheid mogten vinden, om door een geduriger verblyf onder huu deel tekrygenaandeaangenaamheeden en voordeele 'i der Burgelyke verkeering; ir» fteedc van in armoede en als in flaverny te worden omgevoerd van de eene plaats naar de andere, over . al en altyd Vreemdelingen te zyn en te blyven die niet beminnen nog bemind worden, om datzeniee kennen nog gekend worden. ade Om aan te moedigen den yver en lust der Ingezetenen tot den Wapenhandel, die zig reeds io_ deeze Provincie als fmeulende vertoond en hoe langer hoe meer begint te ontvonken , op dat dezelve gewapend ia den Wapenhandel onderweezen en ii^ • regiv  JAARBOEKEN, December, 1783. 2ïyt "reguliere Corpfen verdeeld van wezentlyken dienst LiïEti* Zouden kunnen zyn , en wanneer de nood daar mogte w/ikzyn, geené Wapenen hndden aan te grypen , die ©e n. alleen de wanhoop aanbied, of het nutteloos ilagtoffer worden van disordre. Bc.fl. ojt> En gehoord bet Rapport der Heeren by Staats de adresRefolutie van den 24 September deezes Jaars tot fin van eene examinatie dier poinften gecommicteerc,zyn- Ingezede van dezen innoud} •tenen. Mat Inferlk. Is goedgevonden en verltaan, gemelde Rapport in allen deelen te approbeeren , de Heeren Gecommitteerden voor hunnen betoonden yver en aangewende moeite te bedanken en diensvolgens ce refolveren. ilte Om nopens het ftuk der Patenten eene Misfive te zenden aan zyn Doorl Hoogheid (hier na volgende) met by voeging van hec Rapport van het Collegie de dato a8 December 1747, en de by lagen üaar by zyndé, benevens extracl Refolutie en Misfive van den 5 Maart 1748 , verzoekende op gedagte rapport ten ipoedigften de Confideratien van Hoogstdezelve. Wordendede Heeren Gedeputeerden by deezen gelast, om in middelen tyde en zoo lang daar 06 by Hun Ed. Mog. niets naders is gerefolveert, zig ftiptelyk te gedragen, naar de Ref. van den y Maart 1748, met wyderen last, om, zoo intusfchen by 't ontvangen van Patenten eemge beden» kelykheid mogte komen te ontftaan ,zulx aanftonds te brengen ter deliberatie van Hun Ed. Mog.' 2 Om nopens de aanmoediging tot de Wapeoihar, • der Ingezetenen, te declareeren, dat, naderoaal Hun Ed. Mog. den loffelyken yver der goede Ingezetenen , cun zig te bekwaamen in den Wapenhandel , ten einde in tyd van nood hec dierbaar Vaderland tot nut cn befcherminge te kunnen zym aiet genoegzaam kunnen laudeeren, Hoogstdezelve Eeeceee 2 zig  2252 NIEUWÈ NEDERLANDSCHE Leeü- zig derhalven niet ongenegen zullen tonen, getyk war- reeds by aanvang door het fourneeren van Wape^ den. nen uit 's Lands Magazyn hebben gedaan, dien yver op te wekken , ingevalle de zulken, welke Bef. op zig op eene reguliere wyze onder de Regeeringe de adres van hunne wettige Overheid en bellier hunner Op fen van perhoofden, zig na geformeerde Wetten en Reiageze- glementen willende gedragen» aan Hun Ed, Mog„< tenen, mer exhibitie van zodanige Wetten en Reglemen» ten zullen addresfeeren. En eindelyk belangende den voorflag van vaste Guarnifoenen eene Misfiye te depecheeren aan H. Hoog Mog, inhoudende, om, cmform de bevofens gedane aandrang van Hun Ed. Mog. vervat in de Refolutie van den 6 July 17Ü2, nader te infteefen, dat 'er by de Bontgenoten eene befoigne ten fpoedigften wierde aangelegd, om deze heilzame fchikkingen met overleg van zyne Hoogheid te bevorderen. Aldus gerefolveert op 't Lanpsfchaps Huis den 19 Deeember 1783. Ook fchreven nog de Heeren Staten aan den Prinfe Erfftadhouder dezen brief: DOORLUGTIGSTE VORST en HEER! By geleegenheid , dat eene Commisfie uit het midden onzer Vergadering, onder anderen tot rev'fle van 't ftuk der Patenten benoemd ? ons heefc gerapporteerd; dat 'er bereids aanftonds na de aanftelüng van Uwe Hoogheids Heere Vader G^ G. tot Stadhouder en Capitein Generaal van de Unie, by 't Collegie der Gedeputeerden eenige bedenke, lykheid is gereezen , hoe , en in welker voege zig te gedragen omtrent verleende Patenten door den Stadhouder in de voorfch- qualiteit; dat op dien voordragt van gedagae Collegie door de Staa- ten  jaarboeken, December, 1733* 2153 ten dezer Provincie toen gerefolveert is het Patent idoor Hooggemelde U «ve Hoogheids Heer Vader, war* tot marcheering van een gedetacheerd Corps uit het DEw, Regiment van den Generaal Major Glinfira verleend, voor deeze keer, en zonder Confequentie voor het Brief toekomende zoo als het was, met attaché te voor- aanZ. zien , met wyderen last aan opgemelde Collegie, Hoogh. om nopens de Patenten de retroacta na te zien, wegens en daar van aan Hun Ed. Mog. Rapport te doen ,depaten> omme na zulks daaromtrent nader te disponeeren, ten. in gevolge Refolutie van den 7 july 1747-, üat wjders na inkoming van dat gtrequreerde Rapport met zestien Dylngen gefourneerd, en na fexaminatie van 't zelve, door H. Ed. Mog. goedgevonden en verftian is het zelve Copielyk aan Uwe Hoogheids Heer Vader over te zenden . met • inftantelyk verzoek van Hoogstdeszelfs Confideratien daarop ten fpoedigften te erlangen, en byvoegging, dat in middelen tyd Hoogstdezelve de Patenten zouden moeten depecheeren , in die forme, als voor deszelfs aanltelling tot Capitien Generaal van de Unie gebruikelyk was geweeit, alles bree. der vervat in de Refo'lutie en Misfive van den 5 Maart, 174S, waar van wy hier neevens Extract voegen. Zo is het, dewyl ons niet bewust is, dat op dat bvengezonden Rapport en Bylaagen daar toe behoorende ooit de verzogce Confideratien van Uwe p. H. Heer Vader ingekomen , en evenwel dit ftuk der Patenten al te important is, dan dat zulks zoude fchynen te blyven fluctueeren j dat wy thans hebben goedgevonden aan Uwe D. H., als gefuecedeerd zvnde in de hooge waardigheden en qualiteiten van Hoogstdeszelfs Heer Vader, meer- ' gedagte Rapport onzer Gedepeteerden, benevens de Bylaagen wederom Copielyk toe te zenden, iea einde met Hougstdeszeis confideratien daarop ten fpot digften voorzien te mogen worden. Zynde by ons op nieuws gerefolveerd als nog te blyven perfifteeren by de Refolutie van den jf Eeeeeee 3 Maart  2154 NIEUWE NEDERLANDSCHE Lheü Maart 1748 met last aan 't Collegie, om zicfë war- daar naa (tiptelyk te gedraagen. ben. Weshalven wy van Uwe Hoogheid verwanten, om de Paterten vervolgers te depechceren in die Bnefaan rorme, ais voor de aanftelling van Uwe 1J>. H Z.Hoog- Vader tot Capitein Generaal van de Unie in geheid we- bruik is geweest, omme vervojgene na ingekogensde mene Confideratien van Uwe D. H. over de ma<* patenten.terie der Patenten zodani ;e finaale befluiten te nemen als verdaan zullen te behooren. Waar mede &c. Nog fchreeven Hooggem. Heeren Sratefl aan Hun H. Mog. dezen brief: HOOG MOGENDE HEEREN r W"y hebben ons op den é July van het jaar ï782, _by gedegenheid van de deliberatien op eene Misfive van U Hoog Mog. van den ar Juny daar te vooren, ftrekkende tor aandrang op de continuatie van de gemodereerde verhoging der 1 rafterüentcn en Soldyen van de Subalterne Officieren en Gemeene der Militie van den Staat,- ter onzer betaaling ftaande, insgelyks by Misfive aan U. H. Mog. geadresfeerd , waar by wy, behaven de reedenen, die ons weerhielden in de geproponeerde verhooging te conrenteeren , eenige fchikkingen onvrent het Militaire weezen hebben voorgeflagen , welke, onzes eragtens-konden {trekken tot peeter beftaan der Militie en meerderen dienst van dezelve voor den Lande, en aan U, Hoog .Mogende in bedenking gegeeven, omme die Pomcten met overleg van Zyn Doorl. Hoogheid in ferieuie overweging te neemen. Wy hadden geweDsclit Hoog Mog. Heeren' dat wy m den merkeiyken verloopcnen tyd eeniga effect van dezen onzen voorflag zouden hebben gezien. Dm  JAARBOEKEN, December, 1783. Ü155 Dan daar wy tor ons leedweezen, tot dus ver- Leegïe niet hebben vernomen, dat 'er eenige refolu- Wartie by TJ Hoog Mog daarop is gevallen, en de- DEN> ae materie, byzonder het nadeel dat de Militie lyd by het geftadig veranderen van Guarnifoenen, Brie/aan op nieuws een voorwerp van onze deliberatie ge- cje sia(t worden zynde, waar by, behalven de poinften iri Qetu w/m gedagte onze Misfive vervat, en waar toe wy gens' de ons by deezen referetren, hoe zeer de Troupes, verwhfe. wanneer in de plaatzen onder den naam van oii-iingder ge£ondë Guarnifoenen bekend nieuwlings aankó- Guarm'men, en zelfs van die weder in gezonder oorden roenen, worden verplaatst, dikwyls binnen korten ten groten deele ziek, cn tot VVagten en Togten onbruikbaar worden, daar de iuwooners dier Plaatzen minder aan ziektens onderhevig zyn en men daar uit zoude moeten opmaken, dat een geduurzaam verbjyf in Vreedens tyd, en wanneer dé nood geene ongewone fchikkingen vordert, .zulks Zoude voorkomen, en zy daar door in 't algemeen en inzonderheid by eene ontftaanden Oorlog van meerder dienst zouden kunnen zyn; en daar en boven op de importante kosten, die de vervoeringe der Troupes met hunne bagage fomwylen van het eene uiteinde van de Republiek naar het andere, zoo voor de Bontgenoten in het algemeen, als voor de Provinciën in het byzonder, nutteloos na zig fleepen, welkeof befpaerd, of tot nuttige eindens, als tot voorfieninge van verfcheidene nooddiuften, by eene Landmagt onontbeerlyk, en waar van den Staat geheel ontbloot is, aangelcgt zoude kunnen worden. Hebben wy tot bereyking van dat heilzaam oogmerk nodig geoordeeld, op den inhoud van voorfchreve onze Misfive teu kragtigften te infteeren, vastelyk vertrouwende,dat U Hoog Mog. aangefien het 'algerneene belang van dezen voorflap, wel met den vereischten fpoed en yver het befoigne over dat onderwerp zullen voortzetten en ten eiude breügeu om vervolgens zodanige re-Eeeeeee 4 ld.  2i56 NIEUWE NEDERLANDSCHE LEEU-folutiéti dien aangaande te nemen, als ten mees. War- ten nutte van den Lande als dan noodig geoorDEM. deelt zullen worden. Waar mede &c. . De Grietman de Kempenaaf, en de Raads» Heer van Haaren, waren door de Staten benoemd om naar 's Hage te vertrekken , eri met Zyne Hoogheid een mondgefprek te Verzoeken, wegens het Reglement omtrend de Militaire Jurisdictie, door het Hof ontworpen , en Hoogstdeszelfs aanmerkingen daarop te vragen. Dog de Prins antwoordde liever zyne aanmerkingen in gefchrifte te willen overzenden , gelyk Zyne Hoogheid dan ook gedaan heeft. Hier op hebben de vier kwartieren geadvifeerd „ de Heeren Gecommitteerden te 3, bedanken voor hun gedaan Rapport; lau3, deerende en approbeerende ten vollen der„ zeiver verrigting; zynde niet ongevoelige „ dat die Commisfie zo weinig gcflaagd is} a, houdende verders de Memorie van den „ Hove Provinciaal, byprovifie, in ftatu; 3, oordeelende wyders, dat de Confideratien „ van Zyne Doorl. Hoogheid behoren gefteld „ te worden in handen van de Staats ■ Com„ misfie der Militaire Jurisdiclie, om Hun „ Edel Mogende ten fpoedigften te dienen „ van Prse-Advys. OVER.-  Jaarboeken* December, 1783. aif? O VER T S S E■ L. Deventer; Op den Landdag, welke den 13 Decem-Devejjber geëindigd is , zyn veri'cheideneTER^ ftukken afgedaan, van welken wy de befluiten zo ftraks zullen mededeelen. Men heeft ook belloten , dat de Afgezondene Heeren ter Vergaderingë der Algerneene Staten, eenen uit hun zouden verkiezen, om het onderzoek der mislukte togt naar Brest by te woonen. He Stad Deventer heeft ook "het voorftel gedaan, om alle fplitzmg der Commitfien te beletten , en dezelven met den eerften Mei volgens het Reglement van regeering te begeven. Dog de Ridderfchap en overige Steden namen dit ftuk over, om daar over op den volgende Landdag te raadplegen. Waar tegen Jonkheer van der Capellen tot den Poll zig zyne aantekening heeft voorbehouden. Jonkheer Pallandt tot Zuythem deedt het voorftel om opening te vorderen van de Generaliteits Kas: dog hier op is nog niets befloten. Welgemelde Jonkheer van der Capellen heeft ook dit lchriftelyk voorftel gedaan: „ De Ondergetekende vindt zig verpligt 5, U hdel Mogende voorteflaan, of UEd. „ Mogende niet nodig zouden oordeelen, in „ conformité van het geene door de Heeren 5) Staten van Zeeland reeds is gefchied, „ de  2158 NIEUWE NEDERLANDSCHE Deven-,, de Troupes, die binnen deze Provincie iri TER- „ Garnifoen gelegd worden, tot eene Hipte „ obfervantie van het geene binnen dezelve „ omtrent _ de Militaire jurisdictie eonftitti„ tioneel is, te verbinden, en dien ten gevolge den Militairen Eed te amplieeren „ met deze of foortgelyke woorden: „ Dat s, ,. zy naauwkeuriglyk zullen naleven de „ Refolutien binnen deze Provinciën op „ „ het ftuk der Militaire Jurisdictie ftand *, ,» grypende , inzonderheid de Refolutie „ „ en Publicatie, den 10 December des „ „ Jaars 1783. door Hunne Edele Mogen„ „ de de Heeren Staten dezer Provincie daar „ van gedaan." Omtrend den Hoogen Krygsraad is by de Staten van dit Gewest, 't navolgend befluit genomen: Éxtraêi uit het Register der Re- Rejoiutien van de Ridderfchap en Steden de Staten van OverSsfeh Deventer den 10 December 1783; t-\e Heeren, Droft van Twente, en andere Haare ■L-/ Ed. Mogende Gecommiiterden, tot de zake» vanFinantie, ingevolge en ter voldoening van derzelver RefolutieComrhfcföriaal \an den 9, daaraari volgende,hcbbentiegeëxamineert deRèfsdutier' van de Heeren Staaten van Zeeland van den 22 September 17^3» den 29 September daar aan volgendeter Vergadering van Hun Hoog M oog. ingebragt, tendeer ende om dc Poft van der Hoogen-Krygs-Raadt • • uit den Staat van Oorlog te ligten, met de gevolgen  JAARBOEKEN, December, 17B3. 2159 gen van dien: hebben ter Vergadering gerappor-devenjeertj, dat vas advile zouden weezen, dat de Hee-Ter. ren Gedeputeerden van wegens deeze Provincie ter Gent-ra;keu zouden behooreu te worden aange- Befl van fchreeven, en geauthorifeprt, zig daar omtrentter OverysVergaderinge van Hun Hoog Mogende te ■ voe- fel no gen met de Heeren van Zeeland en jicrzél-pens den Ver voorfebreeven Refolutie, en dien gevolge Boogen mede te inlteeren, dat de Raad van Staate worde Krygsr, verzogt de Poft van den Hoogen Krygsraad, die hier insgélyks wordt gehouden, a'geweezen vportaan uit dea Staat van Oorlog te lieten en verder zorg te draagen.dat door denzelven Hoogen RrygsRaad geenerhande Adte van Jurisdictie op het Territoir van de Generaliteit wórde gep'eegt, en dat door eene Commisfie uit de Vergadering van Hua Hoog Mog. moge worden nagegaan, op wat wyze de Militaire juriscicliein de Generaliteits Landen Werkelyk geëxecuteett wordt, hoedanig zulks volgens de Grondwetten moet gefchieden en welke voorzieningen daar ontrent voor het vervolg nodig zouden zyn , en dat meergemelde Heeren Gedeputeerden deezer Provincie ter Generaliteit wyders zouden behooren te worden gouthorifeerd, omme met de overige Bondgenooten te overleggen, op welken wyze de tegenwoordige Leeden van den zoogenaamden Hoogen Krygsraad eenRedelyk Dedomagement zouden behooren te worden gegeeven, van het gemis hunner Tr^cïementen, endaar van de Ridderfchap en Steden te rapporteeren, voor, en al eer daar in eindelyk te helpen concludeeren. Waar op zynde gedelïbereerc, hebben de Ridderfchap cn Steden zig met het voorfz. Rapport gecoufirmeert. (onder ftond) Accordeert met voorfz. Register (w getekend ) DIRK D OMBER- De?>  sifio NIEUWE NEDERLANDSCHE D?vEisr- Den zelfden 10 December is over het TER- Rechtsgebied over het Krygsvolk deze afkondiging gedaan: PUBLICATIE. Pitbl.no- O idderfchap en Steden, de Staaten van Overysfetishet jV fel, doen te weeten; Alzo ons is voorgekoregtsge. men , dat onder de goede Ingezeetenen deezer Pro? bkdover vincie eenige twyffeiingen fchynen te fubïilheren '/ Krygs- o.iui'ent de Jurisdtcfe aan de civile Regtbanken over %o}k^ Militairen perfoonen in deeze Provincie Garnifoen houdende of in woonende, competerende; en het pndertusfchen zeker is, dat binnen deeze Provincie nimmer eenige Militaire Regtbank nog in't Civile, rog in 'tCrimineele, is erkend of toegelaaten, toe praejudicie van dc voorrechten en privilegiën, de refpeftive Territoriale Richters binnen deeze Provincie competeerende; maar dat in tegendeel Ridderfchap en Steeden zich tegen de oeffening van allen Militairen Rechtsdwang1, van 'c begin en creétie van de Republicq af, binnen dezelve ten allen tyde hebben verzet en voorzien; Zo is 't; Dat wy hebben goedgevonden tot naricht van een ieder te verklaaren, zulks doende by deze, dat uitgezonden iu 't geval van pure Militaire Dclirjltn, waar over dè kennisneëming, als van ouds, aan de Militairen Rechter word overgelaaten, de Jurisdictie over de Militai:en, zo wel als andere perfoonen, zo in 'tCivile; als in 'tCrimineele , alleen competeert aan ds refpeétive Rechtbanken in deeze Provintie fubfifteerende; en dat wy nooit zullen gedogen, dat eenige, het zy hoge of lage Krygsraad, of iemand anders, wie het ook zoude moge weezen, zich in deeze Provincie een'ge Jurisdictie, hier mede llrydig, aanmatige, of dat iemand onderneeme ergens anders, dan als yoorfchreeven, recht te zoeken. Al-  JAARBOEKEN, December, 17S3. 21^1 Al lus gedaan en gearresterd binnen Deventer denÜEvutj. jp December 1783. ïer. Ter Ordonnantie van Hooggemelde Heeren Staten. DERK DUMBAR. Zie hier nog het voorftel van de Ridderfchap , en befluit daar op. ExtraEï uit het Register der Refalutien van de Ridderfchap en Steden de Staten van Qverysfel, Deventer den 10 December 1783. T\e Heeren van de Ridderfchap hebben ter Ver^ gaJering voorgebragt en laten lezen een Extract, uit derzelver Refolutien van heden, zo als hetzelve dezen is geinfereerd: Extraü uit het Register der Refolutien van de Heeren van de Ridderfchap der Provincie van Ovtrysfe/. Deventer den 10 December 1783. ïs naa Deliberatie goedgevonden aan Ridderfchap ■* en Steden voor te dragen, dat het de Heeren van de Ridderfchap is voorgekomen, dat 'er in differente Diftriften dezer Provintie , en inzonderheid in het Quartier van Twenthe , zich Lieden op doen , welke de Ingezetenen zo der kleine Steden als van het platte Land onder fchoon fchynende, doch ten eenamaal nietige en futile pretexten en voorwendzelen , zoeken op te rokkenen en aan te zetten, tot het teekenen en  2i6i NIEUWE NEDERLANDSCHE Deven- reprefenteeren van Requesten, over ?aaken varj ter. Staat en Regeering, waarin ?y geen dc minfte jyzage hebben, zö als uit differente diesaangaandp Voorftel^ Ridderfchap en Steden gedaane Adresfen kan der liid- komen te geblyken, en dat voor zo verre zulks derfchap °°k relatie mogt hebben tot het fubfifteerend dissnbe(luit PUlt yan overiïemming, zy Heeren van de Ridder-,fchap geheel aliëen zyn om te willen foupconneeren, dat zulks zoude gefchieden met voorweeteq of aveu van de Heeren van drie Hoofd fteden, zó min ais Hun Edel Mogende vreezen, dat dierge» ïyke woeligen en menées, zo lang er eenige Juftitie in den Lande heersent, eenig nadeel aan de «jueftieufe zaak zullen kunneu toebrengen, egter desniettegenftaande zich mdispenfabel verpligt agten, om ter hunner decharge zulks aan de ferieufe attentie en Deliberatie van Ridderfchap en Steden te moeten aanbtveelen , als willende zich ten eenesnaal onfchuldig hebben g> houden aan alle de onheilen , confufien en nadeelige gevolgen, welke uit zodanige onregelmatige hahdeiwyzen te wag» zyn, terwylen ieder, die eenige kennis draagt van de manier, waar op diergelyke zaaken wörden uitgevoerd , zeer wel weet, hoe gemaklyk die Lieden daar toe te brengen zyn, zo wel als men zonder veel mo< ite zoude kunnen bewyzen, dat er veele onder die Ondertekenaars gevonden worden , die niet eens weeten, wat de door hun ondertekende Gefchriften inhouden,- Actordeert met het voorfchre» ven Register. ( was geteekend') P. P U T M A N. Wsar op zynde gedelibereerd, is het zelve door de Pleeren Gedeputeerden der Steden overgenomen! en dies onvermiudert goedgevonden de Hee-  JAARBOEKEN, December, 1783. 2163 S*en Gecommitteerden tot de zaaken van Financie DëVËM • te verzoeken en te committeeren, om het zelve tek. nader te examineeren en Ridderfchap en Steden daar omtrent te dienen van hunne confideratien en Advys. Accordeert met voorfchreven Register. Op eene verbintenis met Frankryk heeft Jonkheer van der Capellen tot den Poll by het navolgend fchiïfcelyk advys ten aller* tterklten aangedrongen: EDELE MOGENDE HEEREN! nToen UEd. Mog. op den 3 April deezes Jaars 1geliefden goed te vinden, om zich, niet te. genflaande de advyfen van den Heere Drost van "Ysfehnuiden en de Stad Deventer, te conformeeren met het Rapport der Belóigne van Finantien, raakende het verleenen van authorifarie aan onze Ministers te ïParys, om, wyl de Republiek niet aJleszints had ontmoet dat kragtdadig appui, het geene uit hoofde der verzeke ingen , door het Hof van Verfailles gegeeven, hadden mogen verwagt worden, den Vreede op de best mogelvka wyze te fluiten, vond de Onderget. zich genoodzaakt te declareeren: dat hy de confideratien tegen dat Rapport door welgemelden Heere Drost ingebracht, alleszints gefundeerd vond; dar hy het als ondankbaar en onftaatkumig aanzag, in onze omfiandigbetiefj, niets te erkennen van de importante dienfteo, die ons de Kroon van Frankryk, geduurende deezen Oorlog had gedaan, maar zich daar tegen, gelyk in de Premisleii van dit Rapport gefchiedde, uittedrukken op eene wyze, die niets anders dan mismoedigheid tegen dac Hof te kennen gaf. Dat de Onderget. zich daarom met dat Rapport, zo als het lag, niet konde voe. F ffffff gen,  NIEUWE NEDERLANDSCHE DEvSN'gerj' maar genoodzaakt zoude zyn, indien tte&* tek. zelve onverhoopt tot eene Staats-Refolutie wierde geconverteerd, daar tegen te proteileeren , geAdv.vmh^ 'er <-e Onderget. ook tegen geprotegeerd heeft. 9r. v. d. De onderget. , wiens wyze van denken, om» Capel- trent den aait der betrekkingen tusfchen de Kroon len we- van Frankryk en onze Republiek piaats hebbende, gens eene reeds v>or lang bekend is, kan zich dispenfeeren rerhinte-V5Q te juftificecren, waarom hy gemeend heeft nis met z-cn tegen opgemtlde Staats-Refolutie te moeten Frank- verzetten: doch tiaar de üemme des Volks zich, ryk. evengelyk zy voor de érkenténis der Onafhang) lykheid van Noord-Amerika deed, thars openlyk verheft ten voordeeie eener naauwe Verbindtenis •met onzen edelmöedigen Weldoener en zyn magtig Ryk, als een allergefchiktst middel ter betere beveiliging onzer nationaale Vryheid en Weivaart; zo rekent de Ondergt. zich verplicht deeze gedeclareerde wensch en begeerte zyner provinciale Mede - Burgeren , die het gmoeg gebleeken is, mer die van al wat in den Lande redelyk denkt,in te ftemmen, ter deezer plaatze, in zyn publiek carakter, zoo veel in hem is, te moeten onderfteunen; en UEd. Mog. dien ten gevolge voor draagen: dat de ündergr. voorheen mede in het algemeen begrip geweest is, dat het beste Systhema, dat onze Republiek konde volgern, was fleeds wel Gewapend, met niemand in A!limiies en met allen in Vriendfchap te leeven, doch, dat by by eene nadere befchouwinge van de gebeurtenisfin van vroeger en laa er tyden overtuigd is geworden, dat opgemeld Systhema, hoe wenfchelyk het op zig zelf ook moge zyn, nochtans van allen grond OU'bloot is, en het gmsch niet veilig zoude weezen' op het zelve alleen ons betrouwen te ftellen. De boosheid van het menschdom de en aan hetzelve maar al te zeer eigen zynde begeerte en gewoonte om te onderdrukken , hebben alle zelfs de onbefehaafde Volken, door alle tyden heen, fte'eds op h:t behouden van een zeeker evcnwjgt, door  JAARBOEKEN, December, 1783. 2165 door middel van onderlinge verbindtenisfen, deen Dev*« gelyk van de Waerèld, is niet tegen allen, zelfj niet tegen veelen, opgewasfen; - net is, zo wil als andere Mogendheden, genoodzaakt zich door Verbonden te (terken , en in dezelvea zyne veiligheid te zoeken. Wat ons aangaat, -'aan de Landzydc? voor elk ge. naakbaar en omringd door drie Mogendheden van den eerften rang, neemt de Onderget. voor zeker te moogen ncderftellen, dat geen Volk meer dan wy, eeamachtig Bondgenootfchap nodig heeft, en zonder het zelve niet kan aanweezig blyven. Ons vermogen 1 jat niet toe, onze Land-en Zeemagt beide en te gelyker tyd tot die fte>k:e te brengen en te hóuden , dat wy zelfs maar voorden eerften aanval van eene dier groote Mogendheden , die ons omringen, of van eere vereeniging vaneen • aantal minderen, beftand zouden kunnen zyn; te minder in eëneh tyd, waarin d.' kunst van belegeren tot zulk eene volmaaktheid is gebragt, dat'de grootfte krygskundigen de Vestingen, waarin weleer een groot gedeelte onzer fterkte belfond, ais nutteloos, beginnen te vernietigen: eene omftandigheid, die de onderget. wel eens heeft doen den» ken, of onder de Premien, die op nuttige ontdekkingen dagelyks gefteld worden, ook niet eene aanzieolyke Premie behoorde beloofd te worden aan hem, die het beste plan op zoude geven, om ons Land Ff fff ff?. door  ■ii66 NIEUWE NEDÖRLANDSCHE DEvEK-door zyne wateren, moerasfen en natuurlyke fltu'-* ter. a--e, te verllerteen, eu tegeu vyandelyke aanvallen te beveiligen. Adv.van Welke diepe Wonden ons Land, Edele Mog. Jr. v. d. Heeren, in deze dagen heeft ontfangen , door dac Cape!- het, zon :er een maf-tig Bon Igenoot, gedwee heeft len we- moeten bloot Haan voor de flagen, die een verou • geus eene derde vyand, dcch Bondgenoot in fchyh, trouwverbinte^oo-i en wreed genoeg was aan het zelve onverdiend nis met toe te brengen, is verscti in aller geheugen. Frank- De onderget; zal iu de Historie van deezen Oorryk. I°g "iet treeden: hy hoopt en verwagt , dat de door de Bondgenooten veror lende Commisfie deeze verborgenheid der otigeregtisjheid , ten minftsf vooreen groot gedeelte, aan hefVo'kvanNeêrland zal openleggenen hy zal liever Uwer Ed. Mog. Sandagt bepaalen tot hec tydpefk vaiï 1672, welks gebeurtenisfen hem de nondzaaklyheid van eeri vast en magtig Bondgenootfcnap met eenige groote Mogendheid, die door wederzydfche belangen onze natuurlyke vriend is, ten klaarftcn fchynen aan te tooncn. Wy hadden als toen eene gedugte Vloot. Onze Landmagt, fchoon niet evenredig aan het gevaar eri het toenmaalig vermogen der Republiek, was nogthans grooter dan wy waaifchynlyk, zpnder eene verwaarloozing van die ter Zee, op den duur zullen kunnen onderhouden; Spanje,de Keizer , Brandenburg, Denemarken en andere Versten fielden een wezenlyk belang in ons behoud. Wy fterkten ons alom door verbon Jen. De hu.'p kv/amzofpoedig toefchieten, als men in zulke omftandigheden kon verwagten: — maar, het ontbrak ons aan een magtig Vorst, een door wederzyds belang met ons vereerigd Bondgenoot , die het dreigend gevaar, of door zyne emltige re'prefentatién en negotiatiën had kunnen voorkomen , of wel eer het in ftaat ww geweest ons te beryken door kragtdadige onderband kunnen^fwenden: het ontbrak ons aan een Bondgenoot, die riet alleen den wil, maardicook de  JAARBOEKEN, December, 1783. «NÓ? d.j raagt had om oïss te redden; en wy waren,niet Dï-.vejjitegengaande onze groote Vloot en aanzieniykeres-ter. fources te Lande, in den eerften aanval byria vernietigd! Hét gene ons in het Jaar van 1672 is we- Adv. van dervaa-en, zal telkens ons geval zyn, wanneer wy jr. v.d. aldus op onze ejgen krsgtén willen voortkeyen, enCapel' *le Bondgenootschappen , d;e ter onzer beveiliging len we,noodig zyn eerst gaan maaken, wanneer hét ty •-gemeene, ftip, waar in wy 'er genot van zouden moeten heb verbinttben , reeds daar is. nis met Door die tydsomlrandigbeeden. dip tot het (lui Franktcn vaT een voordeelig Bond.enootfcnap punlligryk. z\ n , te verwaarloozen, (lellen wy ons telkens blooc voor de hinderpaalen, die of c'e vyand van buiten, of eere met hem heulende faclie -an binnen , zoude kunnen inden weg zetten; yoordie, dewellcen uit e ne verfcheidenhe;d van gevoelens, zelfs van de eerlyke en welmeenende Regenten, zullen gar booren worden; eindelyk, voorde vertragingen-, die eerj gevolg zyn, niet zoo zeer van onze Conitituüe zelve, als wel van de langwyüge wyze van dcliberecrent dewelke in ons Land in degewoome is. Wy zu'ien ons dikw rf bevinden inde verfchillen met deeze of geene Mogenheid, zo als wy er thans pén hebben met de Republiek van Venecien, dewelken , fchoon van belang voor ons, voor ander fVlogendheden, die met gcenerlei banden aan #ns verbonden ?yn , van geen of van te weinig belang voor haar zeiven zuiKn geoordeeld worden, om Yrp-.jch ten onzen voordeeleüerkmede re bemoeijen, veelmin om het harnas daar voor aan te trekken. Van hoe veele onwaardigheden, die wy fed Tt ve-fcheide Jaaren gedwee hebben moeten ondergaan, zelfs van zulken, die in andere om(iandigheden voor ons zouden hebben gebeefd, zouden wy Hec bevryd zyn gebleeven, hadden wy fferds, even als het Turkfche Ryk, welk zonder Vrankryk reeds verdeeld en vernjettigd ware, een getrouw, een vermogend, begroeid Bondgenootfchap gehad? mep. Jierinnere zich de Historie onzer rampen!. F fff fff 3 Wyl  2I6S NIEUWE NEDERLANDSCHE DevEn- Wyl het dus, naar den onderget., zoeker is, ter. dat ce Republiek zonder een mach tig , vast en getrouw Bondgenoot op den duur niet veiligkanzyn, Adv. van niet aanweezig blyven, zo is de keuze l>gt te Jr. v. d. doen. Capel- Schoon wy met PruiTen, even gelyk metalleanlen we- dere Mogendheden, zo veel in ons is, ingoede gens de verftandhouding moeten keven; fchoon de vriendverbïnte- fchap des Keizers ons (leeds kostelyk moet zyn en ms met op alle mogelyke wyzen van onz^n kant aangeFrank- kweekt worden;zo is het nogtans Frankryk alleen, ryk, welk door fpreekende daadeh, door overtuigende blyken getoond heeft, door wedetzyds belang onze ratuurlyke vriend te zyn: gelyk de ondergt. reeds in 'ien Jaare 1775, ter gelegengeid van de deliberatien over hetleenen derSchotfche Brigade , heeft (taande gehouden, ea 'loor de uitkomst vol- komen is bewaarheid geworden. Engeland moge, terwyl het onzen ondergang berokkent, onze wel. vaart de hartader pffteekt, onze vryheid belaagt, zich den Guarandeur, den Handhaver - Godbeter" 't! der Bataaf fche Conftitutie noemen; befpotting by wreedheid voegende, ons van belnrfgneeming iu cn geluk verzekeren — Frankryk heeft door alle tyden heen (de Oorlogen, die wy met dat Ryk hebben gehad, hebben wy ons zeiven te wy ten) Frankryk heeft fteeds getoond, een waar belang in ons te ft* Her,! Frankryk heeft ons van het Spaanfcha Juk kragtdaadig helpen virlosfen.' Frankryk heeft ons in deeze dagen; toen Vrgeen redder meer fcheen te zyn, van onzen geheelen ondergang bevryd! Frank'yk — en dat hier de Engelfche FaCtie verltomme! — Frankryk heeft ons onze op den Vyand heroverde kostélyke bezittingen, die door het regt des Oorlogs de zynen.waren geworden, om rius, zonder eenige vergoeding , uit vriendfchap wedergegeven! — Frankryk is derhalven die Mogend heid, die de Voorzienigheid ons met den vinger aanwy st, als het tuiddel in haare hand, om ons van den verderen ondergang tc bevryden, en onzen WcL  JA AR BOE KEN, DecemUr, 17S3. 2169 Welvaart en Vryheid in eene veiligheid te brengen, DeveïIdie onze Natie nimmer beleefd beeft! _ ter» De vrees om door Bondgenootfchappen in Oorlogen gefl' ept te worden, moet, naar des Onder- rfc]v% van gcteekendens inzien, ons van dit voorgelMd Bond- v. d. genopdfchap niet weerhouden. . Capel- Zeker is een wel gewapende Nèuteraliteit het \en we. waare Syttema deezer Republiek, eh dat ook by genSeent het aangaan van die Bondgenootfchap zorgvudL' \ venter op dezen Landdag belloten, de kleine Steden op eene wettige wyze kennis te geven van het geen reeds nopens de Jagt op den voorgaanden Landdag befloten was: dog wegens het gefehil tusfchen Ridderfchap eh Steden, wegens de overftemming, was han» gende gebleven. Daar was nam. door de Steden, met bykoming van de Jonkheeren van der Capellen tot den Poll, en Pallandt tot Zuythem tegen de overige Ridderfchap vastgefteld • dat de Burgers van de drie groote Steden door de ganfche Provincie de Vrye Jagt zouden genieten , en de Burgers der kleine Steden binnen de palen van een der drie Drosten-Ampten, tot welken zy behoren. Ff ff fff 5 Wy  2i7i NIEUWE NEDERLANDSCHE Drvkn. Wy hebben ook reeds hier vooren in eater. zc ftukjes voor Oetober bl, 1780 en volgg, van het gewigtig gefehil tusfchen de Ridderfchap en Steden wegen de overftemniing gefproken: en gezien hoe de Ridders-zig by twee brieven, van den 26 April en 19 September dezes jaars zo tot het Bondgenootfchap, als de byzondere Gewesten vervoegd hebben. De Staten van Holland en Westfriesland beantwoordden voorfz. brieven, in een antwoord aan de Ridderfchap, aldus: EDELE MOGENDE HEEREN! Wy haddeo gehoopt buiten de noodzaaklykheit " te kunnen blyven UE1 Mog. Mifive van den 26 April dezes jaars te beantwoorden, waar by UEd" Mog. ens hebben gelieven te communiceeren derzelver gefchillen met de Steden Deventer, Campen en Zwolle,over het p' in dt vanOvcrftemming en het formeeren van de Cónclufie ter Staatsvergadering,mitsgaders waar by UEd. Mog. zeggen zich in de noodzaaklykheit te hebben gevonden , om, tot maintien en ccnitrvatie van derzelver aangeboren rechten en gewettigde Previiegien, dienaangaande, een adres te ru niet vernomen liebben, dat bovengemelde drie Steden zouden hebben goedgevonden , om zich aan de decifie van Hunne Hoog Mog., met betrekking tot het gefüfiineerde van UEd. Mog. insgelyks te fubmitteren; zouden wy niet gaarne, door het geven der voorfchreven lnllruccfie aan onze Gedeputeerden ter Generaliteit, een grondllag leggen tot Suftenuen, die wy altoos hebben begrepen en nog begrypen van aUen grond te zyn gedeftinueerd, en waar van de gevolgen oöZes bedunkens van verren uitzigt zouden kunnen zyn. Alles wat wy dan indezen meeneh te kunnen doen, bepaald zich tot vriendelykc aanmaning om alle mogelyke middelen in het werk te ftellen, die tot overtuiging kunnen ftrekken, waar door bovengemelde Steden zouden kannen worden gemoveert tot harmonieufe afdoening der ontftane differenten. Wy vinden ons daar toe dies te meerder verpligt, om dat ons uit de Bylagen van UEd. Mog. Misfive van den 26 April voornoemt, aan Hun Hoog Mog. gefchreven, is voorgekomen, dat in de Ridderic'iap zelve geene volftrekte eenparigheit van fen- ■ ti-  oi7+ ME UWE NEDERLANDSCHE Keven- timenten, over de zaak inqu;efti, plaatsheeft Ttn. mdieri twee Heeren van het zelve Corps hebbes gedeclincert zichs immers vooral nog, by de meerAntw. üerhuit der Heeren van de Kidaerfchap te voegm % nen Stat en om dat daar en boven ons nietonredelyk is voorsv7??Hq;-gekomen, tiat gemelde SieJen hebben gerequiJand e^reerd, dat de meerderheid van de Ridderfchap cc de Rid- nige (tukken zouden voorbrengen, waar mede dcrderfchap7Ji\ve.t fuitenue zoude kunnen worden geiuftifict-ert v. Over-zonder dat ons, uit gemelde Bylagen is gebleeken, ysfel. dat aan deze requiüne dojr gemelde meerderhek van de Ridderfchap zoude ,-yn voldaan. Wy meenen uit deze twee onhandigheden indezen, niet zonder erond te mogen opmaken, dat dat het aan gemelde drie Steden alleen niet kan worden geartrihueert, dat de zaak niet verder is gevorderd, en dat het als nog niet buiten hope fchynt te zyn, dat de meerderheit der Ridderfchap, wat minder fiducie- tn derzelver gefuftineerde flejlende, irocglyk binnen hare Provincie nog wel middelen, coc afdoening dezer zake,in der minne,zoude kunnen vinden; en wy kunnen voor ons niet verbergen , dat wy rdet geern eenigen fchyn zouden willen geven , als of wy enige meerder gewigt in het gefultineerde van de meerderheid van de Ridderfchap boven dat van meergemelde drie Steden zouden Rellen , terwyl wy integedeel geene zwarigheid maken om te verklaren , dat ons een gepaste evemviat in alle Regeringen dezer Landen is voorgekomen bet oogmerk der Voorouderen en de folkJe grondflagd'e vryheid te zyn. Aan de Staten van Overysfel fchreven Hun Edele Groot Mogende in dezer voege: EDELE  Jaarboeken, December, f783. 2175 EDELE MOGENDE HEEREN, BYZON- DevemZONDERE GOEDE VRIENDEN, na-ter/ GEBOREN EN BONDGENOTEN! Door twee confeci!:: ve adresfen van de Ridderfchap Brief der Provincie van Overysfel refpettivelyk zoo der Stat. aan Hunne Hoog Mogende als aan ons gemaakt, van Hol» zyn wy gei" ifurmeerc geworden van een verfchil land*w» tusfchen welgemelde Ridderfchap en de Steden De- die van venter, Campen en Zwolle; federt eenigen tyd Overyioiftliian, omtrent het poincH van Overltemming en het formeren der Cónclufie ter Staatsvergadering. Niet daïl met het ukerfteleedweezen en meteere gevoelige aandoening hebben wy uir dé gemelde adresfen in 't byzonder vernom-n de verregaande oneenigheic, die ooor het voodchreveh verfchil veroorzaakt is tusfchen de Hoofdlieden van Staat, da Regering der Provincie Overysfel uitmakende, als waar uit, indien dcz lve bleef fubfifleren , niet dan de facheufte gevolgen, zoo voor ÜEd. Mog. Provincie als voor de gemeene zaak van het Bondgenootfchap te dugten zouden zyn. Wy zyn intusfchen zeer verre af, om ons inde voorfchreven verfchillen, die wy als louter domeilicq aanzien, in te dringen, of zelf eenig oordeel ons aan te matigen over het gelyk of ongelyk; dat Van den een of anderen kant zoude mogen plaats hebben, maar kunnen egter, uit aanmerking van het belang, dat wy opregdyk, in den welftandonzer Bondgenooten nemen, niet onverfchillig zvn omtrent de nadeelige fuites, die wy maaral te zeer uit het voorhanden zynde differente tegemoet zien en teii hoogden apprehenderen,voor al in een tyd daar hetalgemeen belang meerdan ooit een goede harmonie tusfchen de Provinciën nier alleen, maar byzonder ooktu?fchen de Leden van Regering,in elk dcrzelven vordert om de «ewigtige deliberatien tot het meeste nut en welvaart van den lande te doen uitlopen Deze Cönfideratie zal, zoo wy vertrouwen, de demarche billyken, waar toe wy ons,uit eene ware zugt voor het algemeen welzyn, byzonder tegen het  2176 ■ NIIEUWE NEDERLANDSCHE devkn-iiet aanftaaude begin van UEd. Mog. Landfchafs* ter. Vergadering, geirongen vinden om namelyk Uïid. Mog., op het ernfhgfte, te verzoeken, ten einde Brief Daar derzelver hooge wysheid en bekende liefde derStat.vQW het Gemeenebest op middelen bedagt te zyn, van tiol om de fubfiitercnde verfchillen, omtrent het poland aan m& der Overflemming, in het minnelyke te versie van effenen en finaal uit den weg te ruimen , immers en Overys i° al'cn gevalle,dat, indien zulks niet zoo fpoedig fel, zoude kunnen gefchieden als wy wel wemchten, als dan by UEd. Mog. onderling zodanige provifioneele fchikkingen mogen worden beraamd en vastgefteld, waar door behoudens elks gefustineerde, ten minfte zou Je kunnen geëffc&ueerd worden, dat, blyvende alles in zyn geheel, de deliberatien over de wezenlykfte en voornaamIte zaken wierden voortgezet , en dus het gemeen belang, zoo van UEd. Mog. Provincie als van de Unie, niet veragterd maar gaande gehouden wierd. Wy houden ons verzekerd, dat UEd. Mog., de zaak na haar gewigt inziende en de fchroomelyke gevolgen, die anders, by gebrek eener tydige voorzienig, te wagten zyn, met ons appretierende ons verzoek en vriendnabuurlyken raad wel in ernftige overweging zullen willen nemen, en ingevolge daar van ten algerneene beste de meeste gefchikte- wegen inflaan , om alle troubles en fcheuring te vermyden. Wy bidden God'Almagtig, dat hy de raadflagen van ÜEdel Mog. tot dat einde wil zegenen en dedelve in allen opzigt en doen uitloopen, tot heil en voordeel van van UEd. Mog. Provincie en ter bevordering van de dierbaarfte belangen van het lieve Vaderland. De Staten van Zeeland hebben op voorL . brieven der Ridderfchap van Overysfel goedgevonden en verftaan: „ dat de Heeren Or„ dinaris Gedeputeerden dier Provincie ter „.Ge-  JAARBOEKEN, Xwemhef, 1783. 2177 9, Generaliteit zullen worden aangefchreven Devek„ en gelast, de zaak daarheen te helpen di-TE1<„ rigeeren , dat , ingevolge het eerfte lid 5) van het verzoek, door de Ridderfchap van Overysfel aan Hun Hoog Mogende ge„ daan , van wegens Hoogstdezelve alle „ meest gepaste middelen van intercesfie, „ inductie en perfualie mogen worden in 't werk gefteld, ten einde de differenten tus- fchen dezelve Ridderfchap en de drie Ste„ den in der minne te vereffenen. Dat wyders welgemelde Heeren Ordina3, ris Gedeputeerden worden gerecomman- deert allefints te vigileeren, dat by non „ reusfite van de voorfchreven intercesfie de Vergadering van Hunne Hoog Mogende „ zich in geenerlei decifie van het voornoem„ de different inlaten , ten zy door beide partyen , de Ridderfchap en de Steden „ van Overysfel, gezamentlyk het gefehil „ aan de arbitragie van Hun Hoog Mogende j, worde gefubmitteerd; en eindelyk, dat of„ fchoon deze arbitragie behoorlyk aan H. Hoog Mogende mogt worden gedefereerd, „ de Heeren Ordinaris Gedeputeerden egter 3, zullen tragten zorge te dragen , dat ter „ Generaliteit niet finaal worde gedecideert, zonder dat het fentiment van deze Provin„ cie nader op de voorfchreven queftie zal j, zyn ingekomen. Een aantal van Burgers dezer Stad heeft reeds op het einde der afgelopene maand, waaneer de Landdag ftondt geopend te worden ,  ai78 NIEUWE NEDERLANDSCHE DüvuN-den, aan Scheepenen en Raden dezer Stad Ier. het navolgend verzoekfehrift ingeleverd: WEL EDELE GROOT ACHTBAARE HEEREN! Myne Heeren Burgemeesteren en Scheepenen en\Raden der Stad Deventer. /"Jeeven met allen eerbied te kennen de Onderge* tekende Burgeren en Ingezetenen dezer Stad , Rcq.van noe dat zy volkomentlyk op het vader'yk en wys Surfers b^ier V3n u- w- E< H» Ag'b. vertrouwende,genopens W ZV met dankbaarheid erkennen, uit dien hoofverbond üe nrjDne rem< nftrantien over de uitvoeringe van m„t zommige zaken, wel hadden kunnen a^Cerweege }(Tanh laten: edocbdatzy tot hun leedweezen befpeurden, ryk Mi- dat de invl°ed van die geenen , die noch Reeds ae ntaire oude en 200 fchadeiYk bevondene verbintenisfen jur;s. met Engeland tragten te verniewen, offchoon by di&ie ü' W* E' H' Agtbaare niets vermogende, echter enz. bv zommige andere nog gróót genoeg fcheen te zyn , om , ten aanzien van verfcheidene zaaken, welke van het uiterfte en baarblykelykfte belang zyn, voor het welzyn van deezen Staat, eene beklaaglyke werkeloosheid te doen Rand grypen, en dat net derhalven hun piigt was, in deezen ook de flemme des Volks tot der zoodanigen befchaming te doen hooren. - Aan de gemelde oorzaake tog, meenen de Remonlh'anren enkel te moeten toefchry* ven: voor eerst, Dat de heilzame voorflag eener"alliantie mee Vrankryk geen ander gevolg heeft gehad , dan dat dezelve by Hun Hoog Mog. is Commi8föriaal gemaakt, en 'er zig dus geene hoop opdoet, dat 'er zoo fpoedig als nodig is een ge wfrsebt fucces van kome , daar evenwel de dagelykfchei ondervinding hoe langs hoe meer bevestigc, hoe weinigen Raat 'er aan den eenen1 kant op de Vriendfchap van anderen te maaken is , cn aan de andere zyde , hoe • veel ons de vriend-  JAARBOEKEN, December, 1783. 2179 vriendfchap waardig is van een Mogendheid, die Deveïï1 zelfs zonder onze geallieerde te zyn, en zonder TER * onze medewerking, onze gantfche Republicq, in den laattten oorlog, zo kragtdadig voor haren to- Rea van talen ondergang heeft behoed, en Haar hare bui- Burgers tenlandfche oezittingen .zonder eenige vergoeding, nopens op eene zoo voorbeeldeloos edelmoedige als ver- verbond phgtende wyze heefc te rug gegeeven. — Waar- met om dan ook de ondergetekenden deuken, dat het jrrankr voor den edelmoedigen Koning van Vrankryk, on- Militai' zen groten Weldoender, niec anders dan aange- re onen,.binnen deeze Stad Guarnifoen houdende, ofte inwöonende, Zo in Civile * Ggggggg 2 al?  2t8s NIEUWE NEDERLANDSCHE Cam als Crimineele zaaken, welke de Krygsraads zig pen. heeft tragten aantemaatigen, ftrydig met hec wettig gezag, ons volgens de gronden van Regeering Publ.no competeerende, en te gelyk ftrekkende tot groot pens de nadeel onzer goede Burgery en Ingezeetenen ; en Mlif. het derhalven noodig is, dat daarin naar behooren juris* worde voorzien: goedgevonden hebben de Rechtsdiclie. oettening over voorfz. Militaire Perfoonen, weder te brengen op dien voet, als dezelve voormaals binnen deeze Stad heeft plaats gehad , en volgens dezer Stads Rechten en aloude wel herbragte Coftumen en Ufantien behoord. En dienvolgens tot een ieders narichtinge te verklaaren , gelyk Wy doen mits deezen, datwy, zo ttt Ltvile als Crtmineele Zaaken, binnen deeze Stad,gene andere Rechtbanken erkennen als de onze; en dat ( uitgezonden in 'c geval van pure Militaire Deliéten, waarover de kennisneeming en ftrafotffemngalsvan ouds, aan den Militairen Rechter word overgelaten ) de JurisdiBie over alle Militaire Per{tonen , binnen deeze Stad Guarnifoen houdende, ofte inwöonende, zo wel als ov.r andere Perfoonen, z» in het Civile als in het Criminele, aan niemand anders als aan ons is Competeerende, en dat Wy niet zullen gedeogen, dat eenige het zy hooge tflaage Krygsraad of iemand anders, wie het ook zoude mogen weezen, lig binnen deze Stad, eenige JurisdiBie, hier mede ftrydig, aanmatige, ofte dat iemand onderneeme, ergens anders dan by ons Recht te zoeken. En op dat niemand hier van eenige ignorautie zal kunnen precendeeren, zal deeze van den Puije van den Raadhuyze worden gepubliceerd en geaffigeerd. daar men zulks te doen gewoon is. Aldus gedaan ter Vergadering van Burgemeefteren , Scheepenen en Raaden der Stad Campen den 18 December 1783. Ter Ordonnantie (was getekend) A, J. LEMKER, Secretaris. Zwoi.  JAARBOEKEN, December, 1783. 3183 Zwolle. _ Gelyk elders, zo is hier ook de Burgery y ve- Zwolrig bezig, om eene geregelde Wapenoeffe- le. aing der Burgery tot Rand te brengen. NEDERLANDSCHE COLONIEN Batavia. Men ziet dit Programma van het Bataviaasch Genootfchap van Konsten en Wetenfchappen. TJet Bataviaasch Genootfchap van Konften en Wetenfchappen, den 6 dezer alhier eene Vergadering houdende tot het beoordeelen der ingekomen. Antwoorden op de refpeótive Prysvragen van dit Genootfchap, bevond men , dat de vraag ( wel* ke redenen zyn 'er om te mogen vastzeilen , dat de Inent inge der Kinderziekte, in de Oost er fche Volkplantingen van onzen Staat, met even zoo goeden uitjlag, zoude kunnen worden aangewend, als indeNoordelyke Gewesten van Europa; alwaar deze kunst reeds zoo ver gevorderd is , dat men, op duizend ingeente Perfonen, naauwlyks êénen dooden tellen kan; daar, in tegendeel, volgens de gematigdfle uitrekeningen, de natuur lyke Kinderziekte van duizend Perfonen , welke, zy aantast, honderd en dertig ten grave fleept? Dan, vermits de Schriften over de Inenting in deze Kolonie weinig voor handen zyn, welk zou, in deze heete Gewesten, de beste eenvouai^fte manier van Incntinge wezen ? welke maatregels moet de Geneesheer, gedurende den loop der ziekte, in acht nemen; en welke Diïet, oflevenswyze, moet, hy den Ingeënt en votrfchryvenl) op welker beantwoording, door hec Ggggggg 8 Ge-  |ïS4 NÏEÜWE NEDERLANDSCHE Bata- Genootfchap, een prys van honderd Gouden Duvia, karen gefteld was, het hest was beantwoord ïti eene Verhandeling ten ipreuke hebbende ; Pr'ogr,, *afl f Qua cuspide vulnus Eatav, Senferat, kac eadem cuspide fenfit opem. Gawntj. „ ■ Van Km-. PROPERTins. van welke Verhandeling of Antwoord, by hetope? per, van het gezegeld Billet, bleek, dar Schryvef was (.e Heer Lamhertus Bicker , Med. Doclor en 'Eerfte Secretaris van het Bataafsch Genootfchap der Proefondervindelyke Wyshegeerte te Rotterdam. aan ijvien aan ook den gemelden Eereprys wierd toegewezen, Verder vond men goed aan dén Schryver van hec Antwoord op dezelfde Vraag, onder de Zinfpreuk : Simplex (igillum veri,z\s eene Verhandeling zynde, die deszelfs Schryver eere aan deet, het Accesfit van eene Zilveren'Medaille, op den Stempel van het'Genootfchap gefligen, toetewy?en, en tevens om, uit hóófde van de verafgelegenheit der Vaderlandfche Gewesten, tegen het gebruik der Europafche Genootfchappen , ook bet verzegeld Billet van dezen Schryver te op:nen (om dat men anders te lang naar de keuze van denzelven zoude moeten wagtcp,) welke bevonden ■wi rd te zyn de Heer P.eterus Mafthys van Nielen^ Med. Doctor te Utrecht, Directeur van het Provinciale Utrecht fche Genootfchap, en Lid van de Hlland* fche Maatfehappy te Haarlem; terwyl men verdef goed vond de Schryvers van deze beide bekroonde Antwoorden tot Leden Correspondenten van dit Genootfchap te verzoeken 'en aan te ftellen, Hoe het met de Geldkasfe alhier gefield is, kan onder anderen, worden afgenomen uit de navolgende AD'  JAARBOEKEN, December; 1783. 2-:*S ADVERTENTIE. Bata» via. Nadien den 3 dezer lop-nde maand Septemberin 1 R;;de van indië is belloten, nog eenig fommas Advert, op affignat.ie naar Nederland in Compagnies kaïïtmpens te accepteeren, en daar en boven ook eenige gel het npneden van particulieren voor de Compagu'e op öbli men van gatien te negotiëren, zo word allen tn een iege Geldfom? lyk by deezen geadverteert en bekent gemaakt, èiUnen, de acceptatie en negotiatie zal gefchieden pp de volrende Conditiën en voorwaar Jen, als, r°. Dat ten gemelde einde in Compagnies kaffe zullen worden aangenome niet alleen contanten, maar ook bank-brieven en ongemunt gouJ en zilver, het goud tegen twintig en een halve ryxdaalder, cn het 'zilver tegen vyf cn festig Huivers de reaal fyn. a. Dat van de gelden, welken de Maa-fchappy van meninge is te negotiëren, zal worden betaalt den intenst van fes procento in het Jaar, en dat voor htt behagen der gelden die eeni egelyk genegen is, naar Nederland te remitteeren, aan de peribonen, welken dezelve tellen, zullen worden afgegeven drie eenflu'dende affi^natien op de Hoog Edele Heeren van Zeventienen, om betaalt te worden met -twee en zeventig Stuivers de duCaton, of met procerto rab; t,en zulks agttien maanden na ^dagtekeningen der affignaiien, dan wel, ingevalle de betaalfng de Heeren Majors op dien bepaalden tyd niet moge conveniëren, naar lu-t goedvinden Hunner Edele Hoog -Agtbaare. ten laste van .'e generaaïe Nederlandfche geoftroieerde Oostindifche Compagnie, drie a vier Jaaren te blyven voortlopen, tegen den intrest van vier proctnto in het Jaar: 3. Dat voor de Penningen, die ter overmaking naar Nederland in kafle worden gebragt, ook verleent zullen worden affignatïen om vier Jaa-en na derzelver dagtekening, door Hoogst Gemelde Hun' ne Hoog Agtbaare, in Nederland gerembourfeert te worden met geld om geld, dat is de Indifche * • Ggggggg^ jry#  »iW NIEUWE NEDERLANDSCHE Bata-ryxdaalder metf. 2. 8., of de nieuwe gecartclde via. ducaton met ƒ 4, Hollandsen Courant, zonder eenige interest tot die tyd toe. Advert. 4. Dat de telling zal moeten gefchieden in drie nopens /termynen te weetcn, opnemen Het eerfte tegen ultimo Oéiober eerstkomende • vangtld- Het tweede tegen ultimo December daar aan*. Jommen. En tegen' ultimo February des aanftaande Jaars het laatfte. 5. Dat de geenen, die inclineeren, op den voorfchreven voet, geld in Compagnies kaffe overtebrengen , zig zullen adresfeeren ten Comptoire van den Heer Direcleur Generaal, om aldaar optegeven, hoe veel een ieder genegen is zo op affignatie als obligatien te tellen , en vervolg ens de penningen, op ordonnancie van welgemelde Heer Directeur Generaal, in Compagnies kafle moeten brengen voor het uiteinde van termyn, namelyk een derde gedeelte voor ultimo O&ober, het tweede yoor ultimo December deezes Jaars, en het laatfte voor ultimo February J7K3, ten einde de intreiïen der Capkaalen, die genetrotieert zullen worden , volgens de daar van te verleenen obligatien, te doen ingaan met Primo van de volgende maand, en voor de op remifl> geteldefommen de aflignatien, zo fpoedig mogelyk, op temaaken. VER-  JAARBOEKEN, December, 1783. 1183 VERANDERINGEN ONDER DE HOOGE EN LAGE AMTENAARS, ENZ. Küylenburc. In den ouderdom van 68 Veranjaren en ruim zeven maanden, overleedt alhier den dering aa December de Heer Mr. Matthias van der Lyn ondeh den, Oud Burgemeester der StadNymegen , Eerfte oe hooRaad . Drosfaart en Üykgraaf der Stad en hec oe en Graaffchap Kuylenburg, mitsgaders Dykgraaf lage 's Lands van Everdingen. Amte- naars ENZ. 'sGraveniiage. Op den 8 dezer is alhier aan een langwylig verval van kragien , in den ouderdom van byna 75 jaren overkden , de Heer Mr. llenrik Moderus, Heer van Westkerke en Wulpendaal, voorzittende Raadsheer in den Ho-, gen Raad van Holland, Zeelanden Vriesland, Hoofd-Ingeland van Dtflsland. Amsteldam. De Heer Joachim van Pletienberg, Gouverneur en Oirecleur van de Kaap de Goede Hoop, zyn ontflag verzogt hebbende; heeft Zyne Doorluchtigfte Hoogheid de Heere Prins Erfftadhouder , uit eene overgeleverde Naamlyst van de Heeren Bewindhebberen der Oost.Indifche Maatfehappy ter Kamere van ZeeGggggggJ veci«  «SS NIEUWE NEDERLANDSCHE Veran- ventienen , verkoren den Heere Cornelis van de dering Gw/i Luitenant-Collonel, en Controleur Geonder neraal van Nederlands Fortificatiën. de hoo- GE EN _ , ■ _ lage Den ip dezer ltierf na een beroerte en bedlege. Amte- ring van eenige dagen, in den ouderdom van 45 naars Jaren en 8 maand.n , de Heer Mr. Ifatik Ernsi enz. Baron de Peterfen , in leven Meestei knaap van het Jagtgericbc v3n Gooyland en onderhoorige Heerlykheden j mitsgaders Commisfaris dezer Stad. Schiedam. Den eerden dezer maand heeft alhier, de Heer Willem de Monté, in leven Raad jn de VroeJfcbap en Oud - fcheepen dezer Stad, in den ouderdom van ruim 34 jaren het tydelyk leven afgelegd. Gorinchbm. Uit eene overgeleverde Naamlyst zyn door Zyne Doorluchtige HoogJieid den Heere Prinfe Erfftadhouder tot Schee, penen dezer Stad, voor den jaare 1784 aangefteld de Heeren Mr. Scbaftiaan van Nooten, Dr. Theodorus van Diepenbrugge, 'Mathys Snoek Fluibsz* Engelbert de Gyfelaar, Mr. Hendrik Hagoort, Ja= cobus Pompe en Ifaac Rom. En daar uit aangefteld tot Scheepenen Commisfarisfen van 's Lands Gemeene Middelen de Heeren van Diepenbrugge, Snoek Htiibsz. en Hegoort, Alkmaar. De Heeren Staten van Holland en West-Friesjand , hebben op de voordragt van Heeren Burgemeesteren en Vroedfchappen dezer Stad, op den 27 der afgelopene maand November tot Sehout dezer Stad, in de plaats van den over-  JAARBOEKEN, December, 1783. 2189 loden Heer Mr. Jacob van Foreest, Heer van Pet- Veranfen «n iNolmetban , aangetteli, den Heer■ Mr. deiong Lukas Dyl, Raad en Oud-Scheepen dezer btad. ©nder de h00« GE en' • Den 14 December zynde de dag van de Jaarlyk- L a age fche Verandering van de Wet dezer Stad, zyn Amtptoc de posten van Burgemeesteren, Scheepenen e;lNAARSs Thefauricr voor net jaar 1784 beëedigd en mee- ENZ. I huldisd de Heeren, welke daar toe, volgens Refoluüe van de Ed. Groot Mog. Heeren Staten van HoUa«d cn West Friesland ,' van den 16 dezer Maand, doo- Hoogstgemelde Hun Ed. Gr. Mog. ÖDd-n 19 daaraan volgenden uit de overgeleverde 'Naamlysten verkoren waren: te weeten, tot Burgemeesteren de" Heeren Mr. Pieter Oüwens, Wi GBor.o Adkiaan Grave v/ftf Massau-Woudenberg, Mr. Gualte. rus George Gideos van der Miepen en Mr. Rutgerus Palobanüs. Tot Scheepenen de Heeren Jr. Johan du Tour, Mr. Adriaan Klaver , Mr. Cornelis van Foreest , Her van Schoor! en Camp, Jan Waarts > Mr. Adrianus van der Straten , Mx.-Franceis Davtd Conliantyn Druyvefleyn, en Mr. Joan Groot: lot Thefaurier de Heer Mr. Jacob Baert, Heer van Craenenbrouck. Ook is , in plaats van wylen den den Heer Mr. Jacob van Foreest, Heere van Petten en Nolmerban , als Raad in de Vroedfchap dezer Stad den 11 beëedigd, de Heer Chriliiaan Stuurman Bucerus , welke insgelyks daartoe door Hun Ed. Groot Moeende op den 10 de/er maand, ingevolge Hoogstderzelver Refolutie van den 1© bevorens , was verkoren geworden» Wyders hebben de Staten eenen Lyst van de verkorene Scheepenen aan den Heere Erfftadhou - \; ...... . • der  2190 NIEÜWE NEDERLANDSCHE veran-der Gezonden, om, volgens Deszelfs regt, door bsrikg de Staten by de Ordonnantie op 's Lands Geon ( eu meene Middelen aan Zyne Hoogheid opgedragen be hoo- daar uit Scheepenen Commisfarisfen van de Ge' ge en meene Middelen te kiezen. LAGE Amïb- »aars hoorn. Den 26 December is alhier, in den ouderdom van omtrent 63 jaren overleden de Heer Flor is Abbekerk Tromp , in zyn levea Burgemeester en Raad dezer Stad, en wegens dezelve afgevaardigd ter Vergadering van de Ed. Mogende Heeren Gecommitteerde Raaden in West • Friesland en het Noorder Kwartier 1 mits. gaders Bewindhebber der Oost - Indifche Maatfcjiappy ter Kamer alhier. E d a m. Den 8 December is door Heeren Burgemeesteren dezer Stad tot Raad in de Vroedfchap aangefteld , de Heer William Pont, en zulks in plaats van wylen deszelfs Vader den Heer Pieter Pont. Vlissingen. Uit eene overgeleverde Naamlyst, is door Zyne Doorluchtige Hoogheid verkoren tot Raad in de Vroedfchap dezer Stad, den Heer Johan Asfuè'rus Schorer, Zoon van wylen den Heer Mr. Lukas Frederik Schorer, in leven Rekenmeester ter Generaliteit wegens deze Stad , in plaats van den Heer Mr. H. de Pon. thands Generaliteits Rekenmeester wegens Vlisfingen* Utrecht.  JAARBOEKEN, December> 1783 2191 Utrecht. Den 2 December overleedt al-Veranhier, in den ouderdom van 74 jaren en één dering maand, Jacob Hendrik Grave van Rechteren, üN uE& Heer van Westerveld en Woudenberg , VryheerDE HOO, van Schoot, Kanonik en Oud Deean van St. Pie-(;E EN ter , oudfte geëligeerde Raad en voorzittende lage ter vergadering van re Ed. Mogende Heeren Sta- a.mre. ten 's Lands van Utrecht, Lid van de Heeren NAARS" Hun Ed. Groot Mogende Ordinaris Gedeputeer. ENZ 9 den, Coadjutor van de Ridderlyke Duitfehe Ordre der Balye van Utrecht, en Commandeur van Dieren, enz. enz. In wiens plaatfe door de Ed. Mogende Heeren verkorene , uit dat Lid benoemd is, de Heer Mr. Nicolaas Pesters, om wegens het zelve zitting te nemen ter vergadering van de Ed. Mogende Heeren ordinaris Gedeputeerden dezer Provincie. En is wederom in deszelfs plaats ter Einantie van de Staten dezer Provincie gecommitteerd Jonkheer Gerard Maximiliaan Taats van Amerongen , Heer tot Deyl, Vryheer van Renswoude. De Commisfie die laatstgera. Heer ter Generaliteirs Rekenkamer bekleedde , als nu opengevallen zynde, en ftaande ter begeving van het eerfte Lid, is ter begeving» opgedragen aan Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Erfftadhouder. Op het laatst der afgelopene maand ftierf aan een Borstziekte, in den ouderdom van ruim 72 jaren , de Heer Mr. Johan Lambertus van Romondt, Secretaris van den Ed. Achtbaaren Gerechte dezer Stad. Over welke opengevallene post by de Vroed- ïchap  sijs NIEÜWE NEDERLANDSCHË VerAN» fchap geraadpleegd wordende , en niemand der to-rinc oude Vroedfchappen dit veüdezende , zo heeft onder de onlangs aangeftelde Vroed:chap de Heer Mr. 3>e hoo Jan Hinlopen, die ampt voor zig genomen. ge en Aiote- Leeuwarden. Den 21 der af^elopene Naars maand November overleedt in den ouderdom van enz. 61 iateD de ^eer bitter Hendrik Petmus Oudfcheepen en Mede-Raad in de Vroedschap dezer Stad. In wiens plaatfe den 21 dezer maand December met eenparige ftemmen verkoren is-de Heer Frans Olivier. Franeker. Onze Academie heeft door den dood van den Hooggeleerden Heer Johannes Schrader , welken den 26 November in den ouderdom van 61 jaren 11 maanden overleden is, een groot verlies gedaan. Hy heeft den.post van Koogleeraar in de^Gefchiedenisfen, Welfprekendheid en Dichtkunde geduurende den tyd van 35 jaren met veel luister bekleed. Groningen. De Hooggeleerde Heer Johannes Ruardi, J. U. D. Hoogleeraar der Welfprekenheid , Griekfche en Latynfche 'laaien, thands Reélor Magnificus dezer Hooge Schoole a heeft den «8 dezer maand die waardigheid, na hec doen van een plegtige Redenvoering, opgedragen aan den Hooggeleerden Heer Patdus Chevalier, Th. Dr., Hoogleeraar der Godgeleerdheid j Kerkelyke Hiftorien en Academie-Prediker. LYST  JAARBOEKEN. December 1783* aioj LYST DER PRYZEN VAN VERSCHELDE PRODUCTEN ONZES LANDS. Rotterdam den 8 Dec. Rotterdam den S Dec. by de Z. Zak. Gerst -Winter 24 a Tarw Jarige . . I9ia22èg ■■ — Zomer 213 a22*c£ —— Nieuwe 2ïsa 26 8 °y 't Laft . Blauwe 17I a iQig Haver Vrief. Brouw 16 a 18 c£ ——- Z>mer 18 a iVS — dito Voer 15 a 16 <£ Roggü Vlaamfche. ? t, a I4 fi Zeeuw en In!. 15 a 18 j Inlandfche 3 J * Paerdeboonen. I9sa 21 Erten. Grauwe 18 a 19 9 by den Steen.1 Groens 19 a 22 $Vias Allerbeft 40 a 5° ft. Witte 13 a ïög Best 38 a 43 ft. Middelfoort 33 a 37 ft- by 't Laft. Gemeen 3» a 32 ft. op 154 g a 25 oC —— Allergemeenst 2ö a 29 ft.  r .VERBETERINGEN VAM 1 7 8 3. Januarii. ftaat lees. pap. 154. Sluiteman Sluiterman pag. li6, Abeïius Siccama Abelus Siccamê. Februarii. pag. 197. reg. 15. J. van Camper D.B.van derHaer Nieuwland Heer van Camper Nieuwland. — *Ma» reg. *6. Minneren of Nas* Minnema ofNas- fauws fauws pap. 300reg. 4. enz. J.O.v Habbema J. O. v. Hobbema , J. G Buttinga. J. G. Bottinga, J. Gonggryp T. J. Gongryp , T. v. Emmers. v. Emmenes. Maart. pag. 530 reg. 15. Jonkheer Cornelis Be Heer Cornelis van Aaersma. van Haersma. April. pag. 656 reg. 5 enz. P. H.Petrus, Jaco- P. H.Petrmus, Jabus van Lew. cobus van Lon. Mey. pag. >3i reg. 2. Jonkheer C. van De Heer C. yan Haersma* Haersma.  • JAARBOEKEN, December, 1783. 2195 •4 Menige nadere Berigten, aanvullingen, enz. De Lyst der Gedoopten , Getrouwden en Overledenen in '5 LIertogenbosch de Hoofdftad van Braband , voot den jare 1782 , is ons te laat ter hand gekomen , om dezelven in ons ftukje voor January toen nog te kunnen plaatfen. Wy agten het evenwel niet nutteloos, dezelven in onze Nadere Berigten en Aanvullingen eene plaats te geven. Zy behelst de volgende aanteekeningen over den jare 1782. G e d o o f t. Zoonen. Docht, te fame/i In de Gereformeerde Ne- derduitfche Kerken, 40 37 7.7 In de Walfche Kerk 13 3 IndeLutherfche Kerk 7 5 12 In deRoomfche Kerken 147 132 279 ii>5 176 371 Dus 52. Kinderen minder gedoopt^ dan in het jaar 1781. Getrouwd. Paren, ln de Gereformeerde Kerken 43 Op het Stadhuis 73 116-1 Dus 07 paren minder getrouwd, dan in het jaar 1781, Èhhhhhh Övêr«  aio£ NIEUWE NEDERLANDSCHE Overleden. . Manlyke. Vrouwelyke. Sexe. Sexe. te famen. January 28 18 46 February n ip 30 Maart 22 15 3.7 April .9 17 26 Mey • Itr I4 3o Juny 16 n 27 'July 15 16 31 Augustus 21 13 34 September 12 15 27 Oetober 16 14 g0 November n 19 o0 Decernber 14 15 20, 191 186 377 191 186 te famen 377 overledene Perfonen. Lyst der Ziektens en toevallen, zvaar aan gem. 2)77 perfonen geflorven zyn. Accidenten . ,. 3 Beroerte . . .1*1 Bloedfpuwing . .2 Brpuk ... 1 Borstziekte . . . 42 Ettergezwel in de Long . 2 Galziekte . . a Jicht • 3 Kanker , . a Kink-  JAARBOEKEN, December, 1783. 2197 Kinkhoest * . . , t 4 Klemmond » . * « : » a Koortfen » . * . st LIeete koortfen * * 6 Kout Vuur 2 Kraam - Kinderen * . 23 . . . . Vrouwen . . 4 Langduurige Cachexie, of Wange- daante ... . i Langduurige kwynende ziekte *• 1 Long - ontlieeking . , 8 Gevolgen van Long - ontlleeking . r Loop . ... 2 Overval . ♦ . 6 Pleuris t * 4.1 Slaapziekte . ■ * t Sprouvv * * . . 1 Stuipen . . 4 00 Teering . . . . Verkouwdheid . . ■. 2 Verlamming in den Slokdarm . 1 Verongelukte . 3 Veritopping in den Buik * 6 Verval van kragten . . 31 Verzweering'in de Blaas . 1 in het Hoofd , 1 Waterzucht . 26 Zinking op de Borst . . 1 TvvylFelagtige, of niet opgegevene ziektens , . . . <5 m Hhhhhhh 3 tpt 1 )  2198 NIEUWE NEDERLANDSCHE Lyst der Geftorvenen naar de Jaren. Beneden de io jaren . . 154 Tusfchen de 10 en 20 jaren . . 6 20 en 30 . 18 30 en 40 . • 15 40 en 50 - . . 32 50 en 60 . . 2,6 60 en 7' .». * l " % Totaal behop der Dooden. In de Stad . 377 In -t groot Gasthuis . 86 te famen 463 Dus 41 meerder overleden , dan in het jaar :?8i , en 92 meerder gellorven, dan geboren. Lyst van de Zieken, die gedurende het.jaar 1782 in het groot Gasthuis dezer Stad zyn ingekomen, uitgegaan en geftorven. Ingekomen. Uitgegaan. Gejlorven. January .29-20 6 February 30 22 4 Maart 76 46 ° April 199 84 y Mey 58 «5 li Juny 38 65 x% July 23 50 5 Augustus 36 27 11 September 34 28 8 Oetober 36 31 7 November 28 20 4 December 31 23 4 "óïs" 551 , 86 Hhhhhhh 4 Van  e?02 NIEöWE NEDERLANSCHE Van het jaar 1781 ingebleven . 39 Van het jaar 1782 ingekomen . 618 te zamen 657 Uitgegaan , , , 53, 12.6 Geftorven . , , . 86 Ingebleven , , ^ Lyst der Gedoopten, Getrouwden en Overleden Perfunen ^ zedert den jare 1770. Jaren. Gedoopt. Getrouwd. Overleden. l77° 394 i°4 462 1771 384 94 524 '772 372 108 56a *773 375 91 623 '774 439 139 408 1775 417 149 4.38 1776 390 125 4o2 1777 448 l25 439 1778 442 iï8 277 1779 489 *5° 500 1780 468 147 367 1781 423 143 422 1782. 371 116 463  JAARE 0\EKEN, December, 1783. 020.3 De Weeklykfche Dooden in de Stad Amftel dam over den jare 178a waren aldus ; Den 5 Jan. 1782. ati Den 29 Juny 1782 364 Den 12 dito. — 199 Den 6 July. — 237 Uen 19 dito. — 187 Den 13 dito. — 144 Den 26 dito, — 179 Den 27 dito. — 127 Den 1 Febr. — 1Ü5 Den 3 Aug. — 136 Den 9 dito. — ióo Den 17 dito. — 123 Den 16 dito. — 150 Den 24 dito. — 97 Den 03 djto. — 189 Den 31 dito. — 130 Den 9 Maart — 192 Den 7 Sept. — 103 Den 16 dito, — 180 Den 21 dito, — 93 Den 23 dito. — 162 Den 28 dito - 90 Den 30 dito. - i8f Den yOcfob. — 113 Den ö April — 166 Den 19 dito. — 108 Den 13 dito. — 173 Den 26 dito. — ioö Den 20 dito. — 165 Den a Nov. — 121 Den 27 dito. — 159 Den 9 dito. — 1^3 Den 4 Mei — 174 Den 16 dito. - 143 Den ir dito. - j6o Den 23 dito. - 154 Den 25 dito. 177 Den 30 dito. - 139 Den 1 Juny— 149 Den V Dec. - J40 Den 8 dito. - 167 Den 14 dito. - 182 Den 15 dito. - 206 Den 21 dito. - 192 Den 22 dito. ~ 348 Den 28 dito. — 175 Nopens de ftrengheid van dezen Winter heeft de zeer geleerde Heer Houttüyn, Med. Doctor en Lid van verfcheidene Geleerde Genootfchappen, byzonder ook wegens zyne kunde in de Natuurlyke Hiftorie bekend; de volgende waarnemingen medegedeeld : „ Was het voorleden jaar 1783, ten op„ zigt van verfcheide gebeurtenisfen, in » zvn begin en midden verwonderlyk, niet H h h h h h h 5 „ min-  3i04 NIEUWE NEDERLANDSCHE minder ongemeen was deszelfs uitgang. „ Wy krygen dik wils wel voor Nieuw jaar eenigen Vorst , maar zulk een zwaare koude, als ons in 't laatst der voorgaande maand getroiFen heeft, daar van zyn wei„ nig voorbeelden. Immers de Vorst, zig van Kerstyd af verhelFende, lïeeg tot dien 5? trap, dat men den laatiien dag van 't jaar, „ 's morgens ten 3 uuren, in de Hortus Me' a) diens, den Thermometer van Fahrenheit, op drie graden onder o heeft waargeno» men. Den po, 's avonds ten zeven uuren, was hy op o geweest, en den 31, 'sniorgens ten 7 uuren, ftondt hy nog op 2 gra„ den onder o. Sommige nagten heeft het 5, tusfchen de twee en drie duimen ys ge« „ maakt • zo dat de dikte van het ys, hier „ in de Stad, den 5 dezer, bevonden wierdt tusfchen 8 en 10 duimen. Sommigen willen deze koude gelyk 9, Hellen met die van 'tjaar 1740, maar hoe5, wel deze vergelyking mank gaat; terwyl „ in dat jaar dezelve zo vroeg 's morgens niet is aangetekend , kan men nogthans s, niet ontkennen, dat deze Winter met der „ koudilen in ons Land eenig overeenkomst „ hebbe. Veel zou dezelve ftrooken met den Winter van 'tjaar 1776, toen men in „ January, wel veertien dagen lang, gelyk ff nu , dergelyken Vorst had , die ook in 5, een Etmaal, meer dan eens, drie duim „ ys maakte. Ondertusfchen heeft dezelve Thermometer, op dezelfde plaats hangeng* de, daar hy toen 's morgens ten agt uuren • op  JAARBOEKEN, December,1783. 2205 „ op o ftondt, thans den 31 December, 's morgens omtrent dien zelfden tyd, niet J5 laager geftaan dan 6 graden boven o. Ge„ lukkig bepaald zig de Koude, in ons gewest, s, toe om en by of weinige graden onder o: „ want die van 't jaar 1709, naar welke de„ ze in aanhoudendheid veel gelykt. te ftcl„ len op 8 graden onder o: gelyk wylen s, den Heer Pali er, op,'t gezag van den Heer Berkhey, gedaan heeft, is ge„ heel ongerynid : alzo de Hoogleeraar „ Boerhave zelfs den grootften trap van „ Koude in dat jaar op o van den Fahrens, heitfen Thermometer ftej.de., wyl dezelve fi toen op Ysland was waargenomen." Wanneer de Heer Houttuyn in deze waarneming zegt, dat de gdykftelling van dezen winter met die van het jaar 1740 mank gaat, moet men wel aanmerken, dat hy zig alleen bepaalt tot het einde van dit jaar , en niet verder. Het is bekend, dat in het jaar 1740 de felfte koude eerst na Nieuwejaar gevoeld is. Wat na den aanvang van het jaar 1784 zal plaats hebben, en welke de ftrengheid van koude zyh zal in langduurigheid van tyd, zullen wy mogelyk naderhand gelegenheid hebben , aan te teekenen. STAAT  *2o6 NIEUWE NEDERLANDSCHE STAAT VAN VERSCHEIDENE TAKVAN DEN NEDERLANDSCHEN KOOPHANDEL OVER DEN JARE MCCLXXXIIL SCHEEPVAART in 't GEMEEN. Staa: versch des koophandelsover den jaRE1783' Zie hier eene Lyst der Schepen, in het jaar_ 1783 de Maas en Goeree ingekomen en uitgezeild, opgemaakt naar de egte 1 Zeetydingen. In- |Uit-1 1 In- Uit- gek. ge/.. gek. gez. Aalburg 1 2 (Blakkening —— 1 Aber ieen 11 6 Blakmy 1 —* Albrough i 1 tBl.th 1 ■ Alderney i 1 Bogt(de) 2 Alikanten 1 Borrowftones 9 2 -Al'oa 4 2 Boston 1 Altona 1 Boston in Lin- Amfteldam 1 6 \ kinfire 1 ■ Archangel 1 4 Boulo^ne 42 53 Arend^berg 6 : 1 ,Bourdeaux 23 24 Bayonne 1 J 3 Bremen 1 2 Baltimore 1 1 6 Brest 1 — Bandolle 1 BrieuxfSt.) i Barff 1 4 Bristol 9 20 Barce'ona a 1 12 Caan 7 4 Barwich j 1 Cadix 2 4 Batavia —_ 4 Galais 4 6 Belfast 1 a ICalcome 1 —. Benicarlo z —-Canarifche Ei- Berpn in ; landen , 1 Noorwegen. 40 23 Gartney 1 Bilboa I 2 J 2 /Catwyk I 1 - r Char-  JAARBOEKEN, December, 1783. 2207 Charbourgh Cette Ceudres Charante Charlestown Chester Chiels Colchester Coppenhagen Cork Cowes Curacao Danczig Dieppe Douvres Drarnme rronthem Droogbak Dublin Dundee Duinkerken Dyzart Elfeneur Engeland Embden Faro Fecamp Ferwigh Fl enborg Flekkefiord Flouwer Fredriksdaal Fredrikshaven Glascow Gothenburg Granville Gravefend Gripswald In- Uit- In Uit- Staat gek. gez. gek. gez. van 4 1 Groenland a 2 vi-rsch. 14 Guernelêy 30 19 takken 5 -Guinée (Kust)— 1 VAt*DEt* 1 1 Hamburg 2 11 nederl. 1 4 Harwich 10} ic7 Kooph» — I 1 Havre deGrace 9 (6 over j 1 Hitland 1 — den ja- 1 Holbacb 1 re 17 83. 0 5 Huil 16 15 j 4 larmouth 62 44 2 Jerfey l 2 5 2 Ipion I 1 2 3 Kirkaldie 1 3 4 5 Koningsbergen 13 1 2 — Lemmenk 11 3 1 2 Leverpool 5 13 2 1 Libau 66 14 3 — Libourne 9 a 7 10 Lieth 12 15, t 3 Limbrock 1 o 13 Liukelus a —. 1 Lisfabon l 34 _ 7 Livorno 2 —«. 7 Londen 98 139 __ 3 Londonderry 1 I o 5 Lymkiel lo ' ■ 2 Lynn 4 4 j ' Maarten (St.) 1 I ! 1 Mallaga 2 I ! 2 Malo(St. 1 5 1 Marfeille 13 5 ——j 1 Martinique 1 - 5 I 1 Memel 1 3 Middelandfche 1 1 Zee 3 1 2 Middelburg 1 1 x —-Milford 1 —- 1 Moldon 5 13 Mor-  2308 NIEUWE NEDERLANDSCHE Staat van • versch. takken vandfn •nederl. Kooph. over i)e\ jare 1783.- 3 'I ï I ï f f £ s s s s s s Jn- Uit. * in. Uit* gek. gez. 'gek* gez* Morlaix 1 — Southampton 3 I 4 Nantes Io 14 Mettvn ——! l Newcastle 45- 26 Stokholm 6 j 1 Nerva 1 1 Stoktó* 181 7 Newhaven 1 Stringeborg 1 l Newry 3 4 S rommels 1 j „ Mcorwegen 12 Sundeiland 392 1313 Nieuwpoort 3 Suriname 1 3 Vormantiers 1 Texel ■— 1 Vorthfaro 3 32 Thomas (St.) I 31deazee -— 1 Topfon 1 _ )lleron 2 —- Tops ham — 5 Oostzee -— 91 Torfa 1 . Grient 6 — Ubes (St.) 11 l2 )ftende 19 120 Ivalery (Su) 12 ig 'at asfo 2 |Vanncs -— % 'enzance 1 Vasfon — r 'erth 3 2 Vrankryk — 6 'etersburg 2 3 iwateifort ' 1 3 'hiladelphia — 3 jwels 10 , 10 'lymouth 3 3 .West (de) -— 1 'ooi 6 n iWeymouth 3 —* tortsmouth 3 whytby 1 3 üga 4» 20 'windau 13 2 Locheforc 1 Wismar 1 Lochelle —- 1 i'Wyburg 4 5 .ogendal 1 Xanten a :oftock i 2 Yrland 2 ottefta 1 Ysland 2 .ouaan ■ 18 jj Zuid-Carolina 1 , uslané 1 Onbekend . 30 alonxa 1 —- Hol]. Oorlog- andfon (St.) 1 —— i fchepen 4 3 andwich —— 1 [Kotter enz. 33 32 carbourgh 7 4 Engelfche Pry- chotland 2 J 3 zen 1 ebaftiaan (St.) 1 2 Byleggers 48 , miraa 164) . . _, . Het  JAARBOEKEN, December, 1783. 2209 Het getal der Schepen, dit jaar 1783 te . Texel zyn de binnen gekomen, bedraagt 1805. waar onder 21 van Archangel, 12 van Baltimore, 14 van Bergen, 13 van Biibao, 106 van Bourdeaux, 10 van Prest, go van Cadix, 1 o van Cette, 50 van Koningsbergen, 36 van Koppenhagen, 79 van Curacao, 25 van van Dantzig, 10 van £f. Domingo, 10 van Drammen , 24 van Ëlbing, 41 uit Groenland, 11 van Hamburg, 25 van /ƒ«//, 15 van Libau, n van Libourne, 2.2 van Lisbon, 128 van Londen, 13 van Marfeille. 14 van Memel, 16 van Morlaix, 18 van iVö/i/—» DeFredeenFryheid,(aaatdeCnap) . ■■ -> Voor Zeeland. Miïllem de Fyfde . . 4 April « '■ ■ Ouwerkerk . . . a Juny ■ Everaxdina . . }{ july ■ Gouvern.Gen. t/eC/fT/vj (naar China) iaOclob.—— Voor Delft. Hinlopen ♦ . . 27 Juny ; Rofenburg . . .17 Sept, — Voor  JAARBOEKEN, December ,1783. 2211 Voor Rotterdam. naar Zee gezeild Rotterdams Welvaren, den 19 April 1783 Blyenburg . . . 12 OcT:. Voor Hoorn. Berckhout, (naar China} . 12 Dee. »" Voor Enkhüizén. De Verkopingen van Goederen, walken dit jaar plaats hebben, kunnen uit de navolgende Bekendmakingen der O. I. Maatfehappy worden opgemaakt. De eerfte bekendmaking van den 31 January 1783 luidde aldus: „ De Bewindhebberen van de Generale Nederlandfche Geoctroo ij eerde .Oost Indifche Compagnie ter Vergadering van de Zeventienen , prefenteren in de Maanden Maart, April en May, des Jaars 1783. in de refpecfive Kameren op te Veilen, dc navolgende Goederen , en dat by verdeelingen in de Kameren, en ten Dagen als volgt: liiiiii 1500 Staat vanversche.retakken van Ot n ned rl. kooph. ovek Dén .jare 17 »3«  2212 **ï NIIEUWE NEDERLANDSCHE Amft. I Zeel. I Delft Rott. Hoorn Enkli. 31 M, i4Apr. j22Apr 25 Ap. 30 Ap. iMay. 5 ico f§ Witte Peper 5100 [ • 1740 Balen Bruyne Peper "901 550 • ——' 300000 ffi Nagelen 58500'100000 53500 16500 15000 56500 300000 fS Canneel 170000 11-00001 20000 2000b f§ Blance Fouly 9000 -I 500» 6000 • 25200 fi? Bruyne Fouly 1 nooo| 1200 8000 5000 200000 82 Nooten Muscaaten 176100 1 2400 20000 1500 . Jjoooo f§ Rompen van Nooten Muscaaten 33°° 200001 7009 5000 10000 5°°° 1:955 fg Gecomfyte Gengber 1955 —— 28 f8 Flesfen Soya | 28, 48710 f8 Cauris ■ 48710 • • 59000 f8 Sappanh. Bimaas 55000 4000' —— 20000 fg dito Manilhaas 20000 1,1 4568 f8 dito Javaas 456S —— • 120957 f8 Caliatourshout 110957 10000 —— 2125 ft Indigo Javaas 2125 —-— —— \ 8000 {? Curcuma dito 8000! 5000 fg Thin Malak Inkt- I kokers 5°°° ] ~~~" 1 I 1 29993 ffj dito dito Schuyten 299931 I , ■ ■ 56000 f§ dito Bancas dito 56000 1 , 625 fg Cardamom Javaas, 625 | ~~~Z 7743 fS dito Ceylons 7743 ' ~ 6046 {8 Camphor r 6046 —— 3000 f8 Benjuin 1 soco I 1 750 f§ Drakenbloed 75° | ' — 2500 ft Goniiak op Stokjes 2500' ■ ■ 3000 fg Lange Peper 3°oo[ | ■ 20oof8CubebeofStaartpep. 2000 • —— 3929 f8 Sago Malax 39*9| 794 ps. Paarlmoer Schelpen 7941 ~" 200 oneen Caneel Oly "5 7SI ' 1 360 oneen Fouly Oly 10° 1601 ' 1 Soo oneen N agel Oly 800 *~~ ——^ 1 2000 fg Oly van Noten Mus- | ' caten in Koeken f 1986j 14 • I 15000 f§ Tamarinde 1 5ooo| 100001 i3è Aamenroode Conftan- j 1 ,| tia Wyn «I *ï| 1 19 Aamen witte dito dito n 1 8 ' 1 ~~— 21 Leggers Aracq 21 I -~""" Reltanten Poreelyn Relt. Reft. 1 25270 f8 -Bengaalfe Zyde Tanny 9 '50} 3090I 000 J —- 7501 1080 3400 f8 dito dito Twma Bann% 75° I 45° i 4501 450 [ 30»  JAARBOEKEN, December, 1783. V, 22I3 1 Amft. | Zeel. | Delft | Rott. I Hoorn I Enkh. I31 M. 14 Ap 23 Ap. |25Ap. hoAp. iiMay. 6400 fg dito dito Adapangia | 3700 1200 1501 1501 1200 3150 fg dico dito Raypoerfe 750 13^0 6001 4501 1 -—- h 3230 fg dito dito Jongepourfe 750 980 750) 75° | j ' 6775 (g Catoene Gaaren 1 Chorm. 5157 1618 1 -{ 1 7100 -fg dito ditoTutucoryns 7100 ■ 1 1 -—•> 18625 fg dito dito Javaas 18625 J ■ ■] »~ 750000 fg Coffy Javaas 200000 550000 —*—} —*-! 1 " CATOENE LYWAATEN. S100 ps Bethilles gebleekte 5800 2300 1 • j 630 ps. Baitas 390 2401 — 1 1 —-1 200 ps Mauris 100 1001 1 1 1 ' " 600 ps Catte Caatjes éoo 1 j 1 1450 ps Hane Caatjes 1450 | 1 1 3600 ps Callamaganys 3600 I 1 j —I ' 1400 ps Neusdoeken, fyne 9001 500) 1 1 1 23200 ps Roemaals 155001 78001 1 1 1 1 7100 ps Bethilles bonte 4100 3000; 1 j 4200 ps ehelaffen 2800 1400. 1 1 500 ps. Chitfen I 300 200 —I , 28216 ps Salempouris divers J 21456 6760 ' j 37146 ps Guinees divers 1 265^6 ' 10600 1 j j 6 ps Japanfche Zyde I Rokken [ 1 6j 1 1 —I Benevens de Goederen van Particulieren, en van vorige Jaren overgehouden. De bovenftaande Nagelen, Caneel, Fouly, Nooten en Rompen van Nooten , worden verkogt met een ftilftand tot deni Maart 1784,met uitzondering alleen van ongevaar 6000 ffi Fouly, in de Schepen van de Comp. te Marfeille leggende. Diend tot narigt, dat de bovenftaande Goederen, zullen worden opgeveild naar de orde, waar in de' zelve hier vooren zyn gebragt." Iiiiiii 2 De  *»t$ NIEUWE NEDERLANDSCHE De tweede Bekendmaking van den 27 Auguftus 1783 was deze.- „ ;)e Bewindhebberen vart de Generale Nederlandfche Geoctroyeerde Oost-Indifche Compagnie ter Vergadering van de Zeventienen, prefenteren in de Maanden Oéïober en November, dezes Jaars 1^83. in de refpeéiive Kameren in het openbaar op te veilen , de navolgende Goederen, en dat by verdeeling in de Kameren, en ten Dagen als volgt: Amtt (Zeel Delft Roft. HöNto Etfthv, 27 Oc ioNov. r8Nov. 20N0V. 25N0V127K0V" 10624(8 Witte Peper '4500 730 1420 1300 2275 139? 2096 Bilen on^evaar, bruine Peper 1450 627 20b 200 363 IJ», 5960(8 ïeconfyteGengb. 2000 969 1000 1000 1000 68 Flesfen Sova 26 13 15 14 8776218 Canris 42000 45762 — 180150(8 Sappanhout divers 90400 24000 14750 24000 ^7000 40566 (8 Caliatouvshout 8966 8000 7710 7380 8510 8823 (8 :tidigo Javaas 3250 1500 987 1078 1000 1008 2S3K1 (8 Curcama Javaas 6871 IO°oo 3800 3810 1973 1927 SÓ4843 (8 Poeder Suyker 75000 898*3 9464 (8 Thin Malak Int- ia kokers 5000 2i9' _ 227i 73856 (8 dito dito in Schuy - ten 24°°° 24715 2§m 204371 f8 dito Rankas 56000 50000 48371 50000 1223 (8 CardamonJavafch Ï50 200. '75 160 168 170 ^ncoffiCamphur 4700 14400 3948 4391 20o° '920 5400 «Borax 2700J z7«" - 5958(8 fen juin 3000' 740 730 75" 738 19478? Drakenbloed? 600 5^ 220 224 200 ma 275b (8 Gom Aio" 2750 ~7~\ — .a845f8tiomIakopStokjes 2-joo 612 608 '025 6d<* 4200(8 Schellak 2200 2000 — 4686(8' ange Peper 2530 1 725 849 73° 851 3805 (8 Cubebe of Staart- peper 1950 480 485 S°° 480 500 (8 Radix Lopefiana 500 — ' — 12363 (8 Sago $500 5088 944 956 «46 829 5500 ps Paarlmoer Schelpen 764I 31^2; 404 3951 395 380 400 Oneen Canneel Oly 200 200' j — 3oo0neen Fouly Oly 3oo. f" —:—| — 200 (8 Nagel Oly 200' ; —- , 173 Carr. Ruuwe Dia- [ 1,1 I Hianten 173 • ~~' ~~  JAARBOEKEN, December, 1783. 2aï5 Amft. Zeel- Delft Rott. Hoorn Enk. 27 Oft.ioNov i8Nov. 20N0V.25N0V.25NÜV. 2 ps fïandr. met Gou- i | I de Knoppen aj | —™• 16 Aanu'ti Conftantia Wyn Rode 16 J ~— 16 dito dito dito Witte 16 \ ' 51 Leggers Aracq 19 5 5 - 5 6 7674 fg Beng Zyde Tanny 5110! 314 2000 1050 , _ 1200 fg dito dito Tanna ! Banna 600 600 —'— 3000 fg dito dito Adapan- gia , 1950 45° 600 2100 fg dito ditoRaipour- I fclie 500 1600 — —— 1970 fg diro dito Jonge- 10064 tg dito dito Ital- Ver- I j wind. 4352, . 1 2856 2856 5450 tg FloretteGaren 2750 1350 ïiso' 13500 fg Catoene Garen I Bengaals 6900 , 3300 3300 45041 ffl dito dito Javafch: 18968 5250 5240 5125 5250 53 CATQF.NE LYWATEN I en ZYDE STOFFEN. 19027 ps. Casfa 9337 " 4848 ^84* 679 ps Adathys 520 1 80 79 3799 ps Thansjeebs 1800; 1 1000 899 1600 ps Bethilles Cangam 800 j 1 400 4°° I4.72psMalmoIens 7047 3465 3fc6o 199 ps Serbetjes 991 i ■ 50 5° 197 ps Aliaballys 98; , , 50 49 199 psSeerhandconats 99' 1 1 —— 50 5° 199 ps Nainföeks 99j \ j 5° £° S6s8psTherinJsdns i3*4i 66:1 * 5 2136 ps DouriatXen 987 1—~~~ 576, 573 100 ps Neusdoeken Her- riapaals 100 1 ■ ! 3557ps.Hamans 174-1 £99 9'?,  2216 NIEUWE NEDERLANDSCHE Amft. Z e. D elft Rott Hoorn , Enkh. 270ct. ioNov. 18N0V.20N0V25N0VJ27N0V. 634psPeeper 434 1 I00 100 30opsZaaden 100 J iü0 100 400 ps Sologesjes 200 > , I 100 100 700 ps Sittaras 300 , . J 2„0 200 1090 psTukkerys 490 300 300 3010 ps d'Herriabadys 2050 —— 480 480 7100 ps Amiertjes 4380 ■ 1 X360 1360 2555 ps Laclioriaffen 1455 ! . 1 540 563 169411S Dongrys 694' •! ; -— r0o 2500 9723 ps Baftasfen divers 5104' 4°° —— 2058 160 ' 100 ps Maur's ioo' ' ' j —. 1100 ps Catte Caatjes -00' 400 1 , 650 ps Hane Caatjes 350 300 —- — — , 300 ps Moenemolam' soo ps Peri - moenemo.- ' I lam Caatjes 200 1300 ps. Callamanganys 800 700 j 1 -— 400 ps Savogesjes 400 j — \ " 900 ps Doty Dorogesjes 900 ' ___ 900 ps Doty Ponnebeges- jes 5C0 400 —— 3037 ps Gingams Diverfch 1438 826 jfa 600 ps. Nillas 200 200 200 soops Tliepois ion 1 i 100 1626 ps Seerfukkers 725 - ! 455 . .5 192 ps Sigtermanszaav ! 192 ' _ " 450opsClieIafienDiverfch 29O1 1200 lèg 198 psCopees Peza 98 100 ; 211 ps Photalfen 64 ___ 74 _ 3 400 ps Neusdoeken Kis- mis 600 «—— — 425 n^opsRoemaalsDiverfch 2760 __ 1400 j J~ 3800 ps Cliitzen Diverfch 1900 17°° — 100 . J0" lOopsNicquaniaffen 100 4400 ps Corroots 4400 ~ joopsBajota 100 j —:— _— ^_ ' 12110 ps Gerraffen ! 547° 33°° 3280 33182 psSalempourls divers 16916 71.26 4560 4i,j0 20879 psGuinees divers I 7203 9716; 1900 2oco 940 ps DoeJbotjes of Zyl-j kleeden 340 3.0; 280 300 ps Alchiabanys 100 ïooj j0o ï24ipsSoesjes 642 «— 3o0J 299 1600 ps Sjappalens of ge-! gedrukteNeusdoekenj 700 —- 400 500 400 ps Sjappafarriers of] gedrukte Vrouwe! ' j I Kleedjes ;ool —— [ 1 300  JAARBOEKEN, December, 1783. 2217 j Amft. Zeel- Delft Rott. Hoorn Enkh. 23 Oft. ioNovi8Nov.2oNov. 25N0V. 27N0V. 2400 ps Bandanoefen 1200 _ , 1 , 600 600 391 pshlaadjes deMalda 392 —I ""~~ _ 342psjyioeferoe deMaldaj 342 J . 31 ps Moetisjour ( 31 ~~~~ ——• —1— 1320 psArmofynen diverfch 520, . 400 400 280 ps Allegiaffeu 280 1 ,-' 1700 ps RoemaalsZyde 900 ——1 .nr> ^opsCora 60 1 J™ 4°o 50 ps KakatoeStotjes 50 ' 50 ps S. Jesna Neusdoeken 50 , ~~~ — 34 ps Naronzaay 34 "—• """"" ——- 24 ps Jai>anfche Zyde | Rokken 8 ; 4444 Benevens de Goederen van Particulieren. De bovenftaande Goederen worden verkogt met een ftilftand tot den eerften Augustus 1784. Met uitzondering van de bruine Peper, welke verkogt word met een ftilftand tot den eerften Maart 1784. Ten einde de .Compagnie dit Artikel (by aanbreng) weder als voorheen in de Voorjaarle Verkoopingen zoude kunnen brengen: Dog de Compagnie behoud aan zich de faculteit om in deeze Verkooping te brengen, dan wel te Veylen en te Verkoopen , op zodanige andere tyd als de Compagnie zal goedvinden , de goederen, welke met de Keizerlyke Scheepjes L'/lngelique Bench en VAclief ieder groot 125 Last, en welke eerstdaags hier worden verwagt, zouden worden aangebragt: als mede de Goederen, welke met het Portugeefche Schip Noftra Senhora de Bumfin te Lisfabon zyn aangebragt en tot welker Transport herwaards, order is gegeven , of fchoon van de executie dcrzelve nog geen tyding is ingekomen Dient tot narigt, dat de bovenftaande Goederen zullen worden opgeveild naar de orde, waar in dezelve hier vooren zyn gebragt."  42l8 NIEUWE NEDERLANDSCHE Nog gefchiedde eene derde bekendmaking van den i Ocïober 1783 van dezen inhoud: „ De Bewindhebberen van de Generaale Nederlandfche Geöctrooijeerde Oost-Indifche Compagnie, ter Verga ering van- de Zeeventienen , maken by dezen bekend, dat dezelve in gevolgen van het aangeflagen Biljet der jongst vastgeltelde Verkoping, nog zullen opveilen de volgende Goederen, aangebragt met de Schepen UAngelique Bench en L'Acltf. i Amft. Zeel. Delft. Rotterd. 2? Oft 10 Nov 18 Nov, 20 Nov. .1195 Baaien (ongevaar) bruine Peper 307 444 222 222 45 Quartkisten Thee Hysfand 45 10 dito dito dito Schin ; 10 - 50 dito dito Tonkay 50 15 dito dito Soa', chon Pecco 15 ■ is dito dito P^cco Soatchon 15 —— 70 dito dito Pecco 30 —— 40 115 dko dito Soatchon 85 " 30 . 60 dito dito Congo 60 ' . 1200 fg Cattoene Gaarens Sonrats 1200 10 Aamen Roode Conftantia Wyn 10 —' 10 dito Witte dito 10 ..„,., ..,,„. CATTOENE LYWAATEN. 300 ps Catte Caatjes 300 ~~~~ ———— ■ 250 ps Kaane Caatjes 200 — 50 ps Moenemolam Caatjes 50 ~~~~~ 900 ps Callemangenys 900 ' 500 ps Niquaniasfen 500 | 2900 ps Beroupaats 2900 200 ps Brouwles 200 —— 400 ps Naginapaats 400 5220 ps Salempouris 5220 3930 ps Guinees 3930 11 1 — Dient voorts tot narigt dat de bovenftaande goederen , by ieder Kamer zullen worden verkogt na de ordre, waarin hier voren zyn gefteld, als mede dat de goederen in dit en het voorige Biljet gemeld, foort by foort zullen geveild worden." Ein-  JAARBOEKEN, December, 1783. 2219 Èindèlyk nog een vierde bekendmaking van den 17 November, 1783. „ De Bewindhebberen van de Generaale Nederlandfche Geoctrooijeerde Oost-Indiöche Compagnie, ter Vergadering van de Zeeventienen ; maken by dezen bekend, dat in gevolgen van het aangeflagen Billet der jongst vastgeftelde Verkoping, nog zullen worden geveild de-volgende Goederen; aangebragt per diverlche Schepen, uitmakende de lading van het Schip Nostra Senbora de Ben firn & Ste Maria. van de Caabo de Goede Hoop , na Lisbon. Amft. I Zeel. Delft. 15 Dec, 23Dec. igDec. 21847 6? Witte rouwe Nankingfche Zyde 11861 i 5585. 44a! 9547 18 Ruuwp Cantonfche Zyde Jt6i 2465 1921 308 Quart Kisten Thee Hysfand 118" 10 180 310 ' dito Schin 90 22a 64 . • — Tuncay 16 48 108 ■■ - — Songlo 108 1 90 — en kleinder dito — Joosjes 57 33 179 — Kisten — Pecco 139 40 7 — Pecco Sctacbdn 7 • 3 — . ■ — Souchon Pecco 3 1185 enOctaafdito— Sonchon 770 ~~~ 4'5 389 Kisten — Congo 389 " 1 : 347Balkkisteninlborten— Boey 347 ZYDE STOFFEN. 398 ps Foesjes Damasten een Couleur 248 100 50 50 ps dito dito twee Couleur 50 50 ps dito Gebandeerd '—■ "*~ 5° 400 ps Meubel Damasten een Couleur 200 100100 100 ps Meubel Damasten twee Couleur 100 50 ps dito dito drie Couleur 20 3Q 150 ps dito dito geftreedt en gebloemd 100 — 5° 150 ps Gonwons effene 5° 100 ' 300 ps dito geborduurde 250 5° 500 ps Sntyue effene 300 *50 50 34 ps dito geborduurde 24 10 ïo ps dito fwarte Nankingfche 20 ~~~~~ 30 ps dito gel'chi|derde ' —— 30 200 ps Lusterlngs effene 100 100 ——— 250 ps dit.') geftreepte 100 | — ^150 100 ps dito gefclnlderde 5° 1 5° '  3230 NIEÜWE NEDERLANDSCHE Amft. f Zeel. Delft , , 15 Deo 23Dec i8Dec. 10 ps dito geborduurde I0 . 50 ps dito weerfchynen So ' 60. ps dito met fatyne LopeM 60 55 ps dito geruite 25 . 180 ps Lampasfen ijo —— 50 50 ps Chegrynen 50 . 100 ps Tafjes 50 ■ 50 100 ps Pourdefoyen 50 50 50 ps Grifetjes 50 50 ps Creepus —•■ 50 ïoo ps Sattyne en Pekings Neusdoeken 50 50 *3?5 ps Pekings of Rol Armofynen. 625 600 150 100 ps Pelangs 50 50 4 ps Polonaifes 4 ■■ 977 Ps gefchilderde Papieren. 430 447 ' 100 Dient tot narigt, dat de bovenftaanfte Goederen, zullen worden opgeveild na de ordre, waar in dezelve hier boven zyn gebragt." Met brieven van de Kaap de Goede Hoop, van den i Ocr.ober van het afgelopen jaar ontvong men tyding, dat de Schepen de Ganges, hetZeepaard, Voorburgh en de Zeeuw,1h de maand July nog aan het Eiland Bourbon lagen, uit hoofde van een zwaaren Orkaan, welke hun getrolfen hadt. Met dezelfde brieven van de Kaap heeft men een naauwkeurige lyst ontvangen van de aldaar aangegekomen Schepen. Den 22. July kwam binnen de Geregtigheid , Kapt.. If. Segon, yan de Kamer Amfleldam en Willem de vyf de, Kapt. P. C'ardon, van Zeeland; den 31 Prins Hendrik, Kapt. L. Smit; den 1 Augustus 's Lands Fregat Jüno , Kapt. C. M. de Wit, beiden vanAmflerdam; den 8 Augustus Rotterdams Welvaaren, Kapt.  JAARBOEKEN, December, 1783. 2121 A. de Wit3 van Ratterdam; den 20 Augustus Jagtrust , van Ceilon komende, en' den 10 July van daar gezeild; en den 20 Augustus de Factor , Kapt. J. J. Mil-, faard, van Zeeland; zynde de fchepen Prins, Hendrik, en Rotterdams Welvaaren,; den 6 en 10 September mar Batavia gezeild, 's Lands Schepen Utrecht, Wassenaar, de Prinses Lou'ïsa en Goes lagen nog aan de Kaap. Verders heeft men nog vernomen , d#at door de gedurige aankomst van Schepen van Mauritius en elders, de levensmiddelen aan de Kaap De Goede Hoop niet alleen zeer fchaars geworden, maar tot eenen zeer hoogen prys geftegen waren ; dat een Mudd» Koorn goldt 10 Ryksdaalders, een Legger Wyn 60 Ryksd., 't welk anders maar 8 ï. 10 Ryksd. is; een pond Boter kostte 10 en anders 2 Huivers; het Vleesch was mede ver boven den gewoonen prys. Men moest dus zyne eenige hoop op eenen goeden Oegst vestigen. Om echter tot het grootfte gebrek niet te vervallen, hadt men reeds een Scheepje , dat gemeenlyk aldaar levensmiddelen komt haaien, zonder dezelven doen te rug keeren. HOOGSTE en LAAGSTE PRYZEN der ACTIËN. Hoogfte Laagfte. Vande Oost-Ind. Comp. a86injan. 2i5L)ec. Van deWest-Ind. Comp. 40 Mei: 29 Jan. GROO- Staat /F.RSCH. I'AKKEN >Ali DEN iEDERt. ioOPH. 3VER. DEN JA- ^1783,  222a NIEUWE NEDERLANDSCHE Staat groote visschery van VERSCH. 0 p TAKKEN nÊdeTi! haringvangst. SerH" De geheele Haringvloot zo uit het Noorden ja-derkwartier, als uit de Maze is, gedurende RE1783 dit jaar, door eikanderen gerekend, niet ongelukkig gedaagd , meer echter door het •goed vertier en de aanhoudende hooge pryz*en, dan wel door de groote vangst van de Haring: zynde de Schepen meestal van de eerfte reizen, met geene volle lading ingekomen, en hebben nogthans hunne uitrusting ruim goed kunnen'maken. De tweede reizen zyn ten grootften deele niet min voojdeelig uitgevallen, terwyl het minder getal wat later uitgevaren, niet veel heeft gevangen, en daar door geld verloren. In dieo water is Hechts door een enkel fchip neennogedaan, en genoegzaam niets gevangen. — ö kabeljauvangst omtrend ysland. De Kabeljauvisfchery omtrent Doggersbank in de Noordzee is gedurende het gantfche jaar onvoordeelig geweest 5 maar allerlichtst de Visfchery omtrent Ysland, van waar de Schepen met weinige Lasten zyn te rug.gekomen, -tot groote fchade der Reedery. WAL-  JAARBOEKEN, December, 1783. 2223 WAL VISCH- VANGST. Ter Visfchery naar Groenland zyn uitge* varen 46 Schepen, van welken één gebleven is. De overigen hebben aangebragt3251 visfchen ; 6530 vaten Spek , en 10190 qd. Traan. Zie hier de Lyst. Schep. Visfch. Vat. Spek qd. Traan Voor Amfleldam 26 159I 3191 4869 Rotterdam 14 50 74 Schiedam 1 ' 8 105 170 Krimpen 1 5 . eoo 298 Zaandam 6 34! 868 1359 Westzaan 3 5ö 935 1576 Zaandyk 1 13 165 306 Wormerveer 2 3I 100 143 Crommenie 1 2 36 54 Yisp 1 9 250 380 - De Ryp 3 31 630 962 46 325I 6530 10190 DE VISSCHERY in de STRAAT D A V 1 S. Uitgevaren 13 Schepen, van welken één gebleven is, en één in Engeland befchadigd binnen gelopen, en van daar te rug gekomen. Van de overige 11 Schepen, zyn nog drie naar Groenland geraakt.. Door de an. dere 8 Schepen is aangebragt 2 Vislchen, 76 Vaten Spek, en 107 qd. Traan, volgends deze Lyst. Kkkkkkk yocs  2224 NIEUWE NEDERLANDSCHE Schep. Visfch. Vat. Spek qd. Traan Voor Amfteldam 42 76 107 Westzaan 20 o > Wormer.veer 10 o — - Cromraenie 1 o o . Nieuwendam 1 o o 9 2 76 107 Nog Nadere Vermeerderingen, Aanvullingen en Verbeteringen. Daar de ftiptfte naauwgezetheid en aankleving aan de onkreukbare waarheid, de hoofdpligt van elk gefchiedfchryver is, hebben wy geen plaats aan deze. nadere aanvulling en vermeerdering van het geen wy in onze Jaarboeken van 1783 bl.2130. verhaald hebben, willen weigeren. Dus moet dan op gem. bl. 2130. r. 4. van onderen, agter de woorden: en voegde daar eenige opwekkende aanmerkingen by, dit nog volgen: „ Ten flot zeide Hy: „ „ Dat hem de „ „ Vaandels in het auditorium hangende „ „ niet gehindert hadden, wyl hy zig daar y> „ by de agtfng voor den Stadhouder, in „ „ vorigen tyd betoond, herinnerde : datzy „ „ egter dezelven wel wenschte afgenomen „ „ te zien, om dezelfde reden, om welke „ „ hunne Ëd. Groot Achtb. goedgevonden had- (*) Twee Vaandels, welken, in het jaar 17ö6, op kosten der Studenten vervaardigd, en toen gebruikt zyn tot inhaling van den Stadhouder.  JAARBOEKEN, December, 1783. 222$ % „ hadden; de oude Vaandels der Schotte3> „ ry te döen verbranden, op dat daar van „ „ geen misbruik zou gemaakt worden, „ „ Doch hiervan nader" Deze laatfte curfive woorden worden ons opgegeven, als ze» zer door den Heer van Lidt uitgefproken: den zin der vorige meent men, wel onthouden te hebben: althans de Heer van Lidt heeft, zo veel men weet, nimmer ontkend, maar wel erkend, iets diergelyks, in fubftantie, gezegd te hebben. En bl. 2131. r. 1 en 2,. agter de woorden: Welk wy niet hebben kunnen verne- , men, moet worden bygevoegd: „ In dat Request werd verzogt: dat den Heer van „ Lidt de Jeude werde geïnterdiceerd, de Catheder en het Auditorium te gebruiken tot s, het houden van zodanige aanfpraken, wel- . ke van de beoefening der wetenfchappen „ aliëen zyn, en tot diffamatie van een' en ander' medeftudent ftrekken kunnen." De meerderheid des Academifchen Senaats oordeelde toen, dat zy in deze zaak niets konden of moesten doen, maar van ah" het gebeurde , door eene korte Memorie kennis geven aan Heeren Burgemeesteren, op dat dezelve daarin naar hunne wysheid en voorzigtigheid mogten handelen. Dit was het befluit van Maandag, den 24 November. Den volgenden dag kwam de Senaat wederom by een, om het opftel, of de Memorie des Rectors te horen. Dezelve werd goedgekeurd , zo als zy was. Doch op het voorftel van een en ander der Profesforen, die of, den voriKkkkkkk 2 gen  »i2Ö NIEUWE NEDERLANDSCHE gen dag, betuigd hadden, geen licht in-de Zaak te hebben, of afvvezend waren geweest, en verzekerden , dat de aanfpraak' van den Heer van Lidtrnsds gedrukt wierdt, en binnen dne dagen ftond uittekomen, veranderde de meeste Profesforen van gevoelen, en oordeelden, dat men, ten minilen als nog,geene kennis van het gebeurde aan Burgemeesteren geven moest. Egter was men algemeen van oordeel, dat 'er diende gezorgd te worden , dat dergelyke redevoeringen niet weder gefchiedden, en men vondt goed, dat de Heer Vwrda zoude veizogt worden, om den Heer van Lidt in het byzonder te onderrjgten, „ dat door eene Academifche wet s, was vastgelleld, dat geen Student, buiten weten en toeftemming van den Re&or eene „ redevoering houden mag: dat hy (Lidt) „ derhalve wel zou doen, als hy in 't ver„ volg zig van diergelyke harangues out„ hield." De Heer Voorda nam dit op zig, en. hoeft aan dat verzoek voldaan. — Dit dient dus ter aanvulling en verbetering van het geen op bl. 2134 verhaald wordt. Waar by alleen nog aan te merken is: vooreent, dat de Rector voornaamlyk kennis gaf van het gezegde van den Heer van.Lidt, "betrek lyk tot de Vaandels; cn voorftelde, op welke wyze diergelyke aanfpraken in het vervolg voor te komen: ten tweede, dat niet de Heer Bondam alleen , maar ook veck andere Profesforen de gedane aanfpraak af. keurden. Na  JAARJ30 EIKEN, December, ^83. 2027 Na bl. si35. reg. 2-5. Naderhand, enz* Tweeëntwintig Studenten, waar van één, ,, en, mogelyk, nog vier of vyf anderen, „ hunne namen hebben uitgefchrapt, had„ den eene verklaring'onderteekend, en aan „ den Reclor Magnificus ter hand gefteld, waarby zy verklaarden, „ ten uiterften „ te irnprobeeren alle zoodanige lsfive „ uitdrukkingen , welke de lieer van ,, „ Lidt in zyn rapport gebruikt hadt, ,, „ ftrekkende om te denigreeren en in den „ „ haat te brengen zodanige Medeftuden„ „ ten, welken niet hadden kunnen goed- „ vinden om mede te teekenen, enz." Na bl. 2135. r. 5. Eindelyk, enz. Moet nog worden bygevoegd : Des nagts tusfchen Woensdag en Donderdag, den 17 en 18 December,- was aan veele huizen, en op veele publieke plaatfen, een, op geel papier gedrukt , gefchrift aangeplakt, behelzende, naar het opfchrift, eene Waarfchouvoing voor Utrechts welmeenende Burgery, aan de befaamde Engelschgezinde Profesforen, „ Hen„ nert, Bondam, en Tydeman, met hunne bende van zeven huurlingen , befaamde „ Studenten, met namen enz." waarin dezelve hevig befchuldigd werden, als of zy eene gevloekte Cabaal en toeleg gemaakt hadden, „ om den Heer Student van Lidt .de Jeude s, op eene fnoode en ongehoorde wyze te „ traéteeren, en zyn eer cn goede naam te „ bekladden, en zyn Ed. met eene onregt„ veerdige befchuidiging te befpringen." .Byzonder werdt de Heer Hennen gefcholKkkkkkk 3 den,  22a8 NIEUWE NEDERLANDSCHE den, en voorgefteld als Correspondent van den Schryver van den Courier du Bas Riin. Allen werden gedreigd;' onder anderen, met deze woorden : Zelfs de fmalle Gemeen„ te zal zig niet ongewroken laten : want'zy „ die haters van hun Vaderland binnen hun- ne muuren niet gedoogen. Laat hier van „ getuigen zyn de fchelmfche Luzac , de „ befaamde Hoffiede, enz. Snoodaarts, wat „ zyt gy beter , dan dit helsch gefpan. J)e „ ondervinding zal u binnen kort doen zien, „ of wy ons wreken kunnen en zullen. „ Zullen haters van Vryheid niet uit ons midden weggedaan worden. Vreest , „ vreest, fnoodaarts ; want gy onze regt„ veerdige wraak niet ontkomen zult. Zegt „ het voort." De drie Profesforen, en zeven Studenten beklaagden zig over dit gefchrift by Heeren Burgemeesteren. De eerfte der zeven Studenten gaf by die gelegenheid , het Request over, dat aan den Senaat geprefenteerd, en, door denzelven, zonder appoinctement was te rug gegeven. De Rector Magnificus overhandigde de verklaring , door eenentwintig Studenten onderteekend. De Heer Hennen liet voor zig de advertentie in de Courant ftellen , welke bl. 2133. en volgg. is opgegeven. De Vroedfchap heeft de overgegevene ftukken gefteld in handen van het Geregt. Het Geregt, de ftukken hebbende onderzogt, heeft aan de Vroedfchap geadvifeerd, dat het aangeplakt papier in handen van den Heer Hoofdofficier behoorde gefteld te worden, om op te iri- qui-  JAARBOEKEN, December, 1785. 2229 quireeren, en de overige ftukken in handen van de Heeren Gecommitteerden tot de Academifche zaken , ten fine van accoord. De Heer van Lidt addresieerde zig by Request aan Hunne Ed. Groot Achtb., met ootmoe* dig verzoek van Copy der binnengeleverde ftukken te mogen hebben , ten einde zig zeiven te kunnen defendeeren. Ook dit Request werdt ter hand gefteld aan Heeren Gecommitteerden tot de Academifche zaken. Deze Heeren namen de moeite, om met de drie Profesforen over deze zaak te befoigneeren , en ook den Heer van Lidt afzonderlyk te hooren. Den Profesforen werdt in die byeenkomst gezegd, dat het aangeplakt gefchrift den Heer Hoofdofficier was overgegeven, om 'er onderzoek op te doen, en, verder, voorgefteld, of zy niet zouden kunnen goedvinden , dat de overgeleverde ftukken uit de notulen van den Raad wierden geligt, op dat dus de rust der Academie bewaard bleef. Zy antwoordden: voldaan te zyn met het bevolen onderzoek , door den Heer Hoofdofficier, en 'er niet tegen te hebben, dat hunne Memorie, eeniglyk ingerigt om kennis te geven van het plakfchnft, uit de notulen der Vroedfchap geligt wierde , om dat aan derzelver oogmerk voldaan was door het aan den Heer Hoofdofficier bevolen onderzoek. Dat zy, voor hun, 'er ook niet tegen hadden, dat de twee andere ftukken (het Request der zeven Studenten, en het decleratoir der eenentwintig ) buiten de notulen bleven, mids dat dan de Heer van Lidt ook niets aangaande  aa3o NIEUWE NEDERL. JAARB. i?g5. de deze zaak publiek maakte. Mier op werdt, met voorkennis en toeltemming der drie Profesforen, ontwórpen het Appoinétement , dat op het Request van den fleer Lidt zoude gefteld worden, en, woordelyk of zaaklyk, van dezen inhoud was: „ De Vroedfchap, gehoord voorfz. ad„ vys, begrypt , dat het verzoek , by *i, Requeste gedaan, vervalt, geconfide„ reerd dc Memorie van de Heeren Pro„ fesforen , in dezen getoucheerd, cum » annexis , uit Vroedfchapsnotulen ge„ ligt, en gebleken is, dat voorfz. Hee3, ren Profesforen niets tot bezwaar tegen » „ den perfoon van den Requestrant hebben „ ingebragt , noch zich beklaagd over „ het geen door denzelven in het doen „ van zekere aanfpraak verrigt is. Drukfeilen in 't Jaarboek van 1783. pag. reg. 10. enz. ftaat lees. S. van Aylva Grietman van S. D vanAylva Grietman over E. van Aylva Grietman van E.F.van AylvaGrietman over Fr.J.vanTsfngaGtktman van FJ y.vanLiflsgaGnetmjmt R.L. Andnnga de Kempenaar R. ] ,. Andringa de Kempenaar van Grietman over p. 1757. ftaat de vertekening der Volmagten van de Zevenwouden voor Wester-, goo 't welk moet agter gelaten worden. p* \X& r,„?° ftaat ir'mert Jr' binnen Philip AÜlbw£a> Philip Albinga. * ^%'JohanvanEiphga. Mr. Johan van Idfmga. p. 1774.r.& Johan vanEifinga. Mr. Johan van Idftn«a. p.1770. ftaat ouder de Mislive A. Siccama, J. Siccama. BLAD-  B L A IV W 'Y Z E R DER VOORNAAMSTE Z A K E N- SJangeflelde Leden van Regeering en' Amtenaren Mr Andr, Sybr.Abbema 20*3. Fedde Acronius. 157. Mr. WUl-Corn.Ackersdyck.20n. Mr. Loll. Adéma. 155. O. T, rara Alberda. 345. Mr. JRoé;. ^an /Jldewaireldt.i^a. Mr. Gi/ór Alewyn. 341. iVïr. y/èr. van Alphen. 1285. Mr. iieéï. Liv.van Alteha. 153» P. Ajgqrefr Junior. 1287. yowée. Andeles. 156, Dr. ^ac Andriesfen. Abr. AtenpSi 1 jüó. d' Arrest. 342 Arrest Junior. 543". /Tiira ro« Attema. if8. SiccoDouwe van Aylva, ifa. Jr, Fgfcf. 5^. va» 155. Jr. /ƒ. fP. Baron van Aylva. 154, Jr. Fr«/f Fr. v. Aylva. 1 jö. . Mr. Com. Z?aarJ. 1'148. Mr. ^«c. 5aert 2189. L Boer. deman. 1287. 5* F. Bakker. 157 7*/Wi. Bakker. 929.' vteft. /toten. 151. /ftn/z. V. 5a/e». tos6- G. jjp". Maron van Balveren. 925. L. Bannier. 344,530, Mr. Sip. co Bas/el air. 154! Jac. Mar. de Beaufort, f55. Hk. van Beeftingh 927. J. F v. Beek. 2022. Mr. F. Beelaarts van Blockland. 2020. -Af. Jul Cir. de Beurs. 155. Ld Marius van Beima. 1^5. ■Alr.vanBdcamp. 149. !VIr. Ger. van Bemmel. 15c 32*. fóttAra. 344. Mr. Chr. van Berejéeyn. r4S. j)k- v. d. Berg. 1 >78. Jac. v. d. Berge. 1287. Mr. Cyp Bet. gjr. 2023. Mr. Job. Casp. Bergsma. i53. Mr. P, Adr. Bergsma. 153. Mr. tf/. tf. Icung van Berkhont. I4x Mr. Ttó. v. 1^48. ivlr, Cor«. j^jff £««A>^. 93o4 Mr4 A. Q. Bejter 144 530. Mr. Joh. ff» v<™ Üeyernont 9l7. |yrr. Loart Z^mfo. va» Beyma' ^ lnoe King>na.iH Mr, J-.S.^er 34; Or.?0&. itera*«. 531. c-ir>». 5/«r. ma». 531. jr. e/*. #,„f> 111111 gg»  1783; BLAD WY'ZER. 930. 1055. Mr. Fr. Binkborst, gig. Mare. Bisdom. ■ .149. Mr; Abr. v. Blyswyk. IT. Mr- Ant. Bleek. 150. Mr. J. CJir. v. d. Biockery. 693. Steplu de Pe'ck. 159 , j60.344. J. Boddaart.is1Mr. D J. Bodel'. gig. Mr. Th. Adr. Boddevs. 2013. Mr. W. Corn. Boey. 1837. Wyn. Du Btis. 20 54. Mr. H. de Ha%e Bomme. H7°. Mr. Jac. Phil. Boögaart. P v d. Bogaart. 1055. D v d. Bogaart. 1287 Mr. P. P. v. d. Bogaard. 2023. 3fMimen Boon. 1470. Mr. Gzurc Corn. v. d. BoonMefch ijl. Mr. P. //ooi' 693. Ayzo van Boelens. }5Q". Joh. Hu'ht.Ger.van Borduren. T4o. Mx.JoJi. Boreelde Mauregnealt.693. Jr.D J. P^?ron van Borfelen. gig. Adr. J. Baron v. Borfelen. 1659. Kl.K-Bos 147u.C0m. v.d.Bofch. -o2f. P. PojJ. (193. Mr. ^. v.PojvéU.928. 2021. P. Boterkopar. 147». Dr. ^acoó fiof/i Hendriksz. '152 Mr.Bouwens. 1 3=ac. Bdoirm Bouwmeffier. 155. Mr. C ^. van ZiraM. «539, ^ D Baron van Bra- kel 925- Mr. Jofe'P. v d. ]Bra«a>. tfttQ. Mr. yofi. v. 93 j 694. Dr.^ar.vara Pmfa.148. Mr .7. v. Bredehoff. 693. Dk. W. van iïrienen. 343. vfwt//. ye. van Dishoek. 930. Mr. ^. Vrf« Dishoek.' 9^0. JoA. va» Doem. 153. Nlr.lF.J. v. d. Does. 2023. Mr. v, a" Z)o«j. 2024. Mc/j. Doefelaar.to.S-j. Ant. v Doeveren. joj<5. Thom. Dolegius. I49. Dr, Hr.vati Dtorum. 1470. B«r». Z)or/6o«f. 156. J. J. v: Dort* mont. 1287. Joh. Gysh. DraMe, 531. D.J.A. dé Drevon. 14b'. R. de Drews.. 34j-, Dr.Dreyer. 1287, J. Ev. Drillinger. 1470. Mr* Fr. D. Conjt. Druyvefeyn. ■ 2189. Mr. Sim. Droleme* aux. 2020. Mr. Abr. Jac. v. dt Dus/en. 2023-. Mr* £. Dutry. 926. Mr. #. Dykmeefier. 9ifi. Mr. L«c. DjL 2189. jr. J. Baron van Echten. 154. Mr. L. Eng. van Eek. 54S. Mr. P. Elidi Gerbrz. 341. Dr. Joh. Ant. Eltsman. 1056'. j Engel. 1470. Mr. J. Engelen.926. Hk. Ryken Engelsman. 150. Joh. Hk. Eversdyk. 1285* Mr. Corn. v. Ewyk. 2013. Mr. Joh. Ant.Extrik. 1286. Mr. Huyb. van Eyck. 149. y/aY. H Ëyk. 2023. Jr. Fr. Jul.Joh. ldz.Her. yanEyU1H 2 pngctt  i703. - B L A D W Y Z E R.- finga.15%. ]v.FrJul,Joh. yanEyfinga-i^s- h-Scheite tiesf. RoordavanEyfinga. 155-, Jean du Bon Faber. io;6. Mr Otto W. Phil. Falck. 2023. Dr. Ger, Fauvarcq. 1837. £021. Adr. Sebast. var, Fenema. 1055. Joh. Ferblans. i<$, Mr. 'Corn. van Foreest. 2189. Lamb. Bernh. Frykemus. 0023. KI. Ganffsz. 1470. Mr. Joh. Gael 1285. Mr. Mr. Dk. Gallis. 9>y. Mr. Joh. Am. Gallas. 1648. .... van Gapinge. 1650. Jüc. van Geelkerken. 157. Mr Mart. Geene. 929. P. de Geep. 531. W. de Gelder. 693. Dr. Pr. van Gendren. 150. Kar Ger denier.' 1469. Mr. Zach.Geroltsma. 152. Mr Ocker Gevaarts. 539. 692. 2019. P. Gevaarts. 2019. H.van Ghézel 149. ^r. j van Ghnjtra. 154, H. Gocfo'nga. 34ï. Mr. y 3% GimVm to* Cockengen. 2023. Mr. Ü. ili v Goens. ïóji. Fr. van der Goes. 149. Mr. Adr. v. d. Goes. 2020. Mr. J Jac Goeverneur. 14S. Mr. J. v. Goor Kinlopen. 693. C94. C. van de Graaf. ai88. P. Graafland. 1837. Zïav. Graswinkel. < 4??. Harm. Graswinkel. 9s<5. S" Grevelaar. 926. Mr. Corn, Groenink van Zoelen. 927. Mr. P. Corn.de Groot. 927. Mr. 3^ Corn. de Groot, tpii My. Joan ^root. 21X9. Mr.iV7c. deGyzelaar I0B5. Mr.Engelb. de Gyzelaar. *i88. Mr. ^ac. v« Haaften. 1650 2023. Thenr.Haakma.i&ys P. de Haan. 342. Mr. Corn. Haart. ijo. Z>. Éonif. y. d. Haer. 155. Sy&r Raarsma. ïo56. .fceïco van Haarsma. 152. D. de P/oc£ van Haersma. 153. H. //£. van Haersma. 153. ƒ7. 5. v^?j Haersma. 153. Corn. van Haersma. 153. A/z'c. P/ae.yman. 151. *iV. v. d. üa« gen. 531. P. v. d. Hagen. «3*. 5^ ïïW fl^e. 929. Mr. Hagoort. £183. Mr. T/. Haitsma. 153; Mr. ^. Hakjieen. 343. Jr. z*^. ƒƒ&. Baron van Hambroick.. 156. 159 1652. Jr. y/ntft. C. W7. v*n Haerfoite. , 153. P. v«n Hamel 14.7. Mr. J0/2. van Hattswyk. 155. Gysbt. Harderwyk 1^2. Jr. ^nne van Haren. -55- 244- Jr P. &fe. Harinxma Thoe Sloot en. > 56. Mr. Casp. Hartfnek Cornelz. 341. Mr. Bar. van Hee'ckeren. 927. Mr. J. Anth. van Heemskerk. 348. Mr. P. Corn. Hasfelaar. 341. IV. .van Heemskerk. 341. Corn. Heereman. 928. Mr. ^cc. v. rf. iïeira. 92?. Mr. H. v. d. Htm. 02;?. Casp. Henr. Helmen. berg. 157, Corn. Heineman>  SLADWYZER. 1783. man. 156. Mare. van Helorna. 155. Mr. liochus Ihron. 53 f. Hk. Heitnder. 105Ó. Mr. J. H. v. Heurn. 0024. Mr. Kom. v. Hensden. 927. Mr. Andr. van Neusden. 1285. Mr. J.Hinlo pen 1651. 2023. 2192. Mr. J v. Goor Hinlopen. 693. 094. Mr. Ant. Gysb Hodenpeyl.g 8> Mr, Akxr.W.van Heecke. 148. Mr. Jac. Wem van Hoek. 531. Mr. W t Hoen. 927. 2020. Mr. Joh. v. d. Hoeve. 92 1, Mr. Jac. Hooft. 341. J. Hooft. 1835. Fk. H. Chr. 'Hoff. 147. D. Donker v. d. Hoff. 1648. G. van 'Hohi. 343. Mr. Sa?n. Fr. FHonofé. i&36. Jas. ds Hont.iz%6. Joh.Roog.927. Dan Corn.Hoogendyk 1837. J. i>t. v. Hoogstraten. 2019. Mr Corn. van der Hoop Gysbz 2.;9. 341. Ant. Balth. Hoop. 1835- Mr. J. Hope. 342. Fr. Coenr. 'Homman. 531. Hk ter Horst. ' 152. DL v. d. Horst. ,342. H V. d. Horst. 34 i. Corn. Hotientqt. 693. 2021. D. D. de Keds Houtman. 1054. Dan. ten Hove. 149. M f. W. iHoyer 183». Mr. jD. v. Hoytema. 926. Mr. Utr. Ja» Haber 154.1055. Mfc HL Hudig.2021. Mr. 3*. Hubregi. 320. Mr. ZF. Jac. Huis/en. 1470. E1, Mr. -D. v. Z/a/x*. 2019. Jr. Binn. Pit. Mb. van Humalda- 154. Mr.W.Hui ghens. 341. Jok. Petr. van Hylkam». 152. Epeus van Hylkamz. 156. .tf. v. Z4■dekinge. 16^3. Mr. Z?a"o y/ZjMa van Idema. 155. Mr. Jo/j. v. Lifinga. t $6. P. D van Idfi iga. 345. Mr. g- J Jacob/on. %}.^. $30. J„ .?fl£er. 693. Cor«, fiPïW. Le Jeune. & 36. Arj. Harm. de Jong: i-,7. Lieukt de Jong. 157. ƒ>. Fr. de Jon*. is*3. P. aV Jonge. 1287. Mr. D& Ërffl. jongkint. 149. Mr. C. /f Jor'dens. 344.c30. J Josfelet. 916. H JosJ'elet. 2019- Mr. P. J. Jvoy. 2023. Adr. Kallewaart. -286. Mr. Digr. Corn. Keetelaar. 1287. r« L. van Andrïnga de Kempenaar. ijs. Cl. Kerk. 093. Mr. Me/c/i. flf& v<ï» de» Kerkhoven van Groenendyck, 1 4 9 H. van Kerkwyk. 1 o *,6. Keyzer. 917. M.r. Adr. Klaver. 2180. R .4. Klerk. 343. ^ IT/oe*. 1470. J. van Nuis Klinkenberg. 2070. Adr. Knappert. 928. d. Knipping. 916. Mr. Nicol. Am. Knok. 156. Hor AU. van Knyff. Corn. Koel. 529. Pr. Koenitz 1 v,\6. Mr. ^. 17,1*04. ioL 16-.7. Mr. ZVTc. C7w. Kolf. 152. Mr. Jac v. d. Kolk. 154. 7".. Koning. 12Ü7. Kl.Kos. U1H 3 151.  1783, BLAD WYZE R, 151 Kouwerve. ï6so. .... Krabbendyk, 1650. Mr. Nic. Kraayvar.ger. >48.Abr. de Kraker. 1287- Mr. J. Nic. Chr. van Kretschmar. 148. Adr. Kroef. 930. Kruyne. 1837. . Mr Je/z. van'Kuffeler. 152. Mr. /£. ƒ/. v. Kuffeler. 155. Mr. JF. v. Laar. 1836. Mr. G. J Lakeman. 693. Mr. Nic. Corn. Lambrechtfen. 93c. jforna Lampe. 159. ?6o. jf*L Lammens. 157. J. op 31 Land. 151. Dr. fi«y&£. Gefrfer de A«7?ge. 150. J^. Langevtlt. 342. Thadd. Langras. 342. Maxim. v. Leeuwen. 2023. Mr. Da». Corw. de LeeKW. 2023. Fei #e Lemkema. 156. P. 7.e?;x7;oe&. 1055. Gerr.Lentfrink. 3^2. Mr. J.Leonius 693. Will.Anne Lestevenon.i6:.8. Joh. v d. Ley. 156. ^cr. y. 4. Ley. 093. ^. va» iinde. 160 tP3^. Mr. Thom. van Lith de Jeude. 148. Mr. C. C. va;; Lith de jeude. 926 M. J. Lobé. 529. Step/»- va» der L eff. j 5 \. 530. M«rï. //£. Lo/z/e. 340'. Sytfe Lcjenga.\5%. My'. Wybr. van Loon. 155. Mr. Adr. van Loon. 157. »?44. Mr. P. Loquet. 928. Claud.Ant. Lnrmier. 2034. P. van Lcfecaat. 2024 Louwen 693- P.Lughten. ?4S6. Jr. Pv««. va» Lyn¬ xen. [56. Jr. ?F. Baros Vrfn Lynden. 34c. 925. C. !Wo» 1-an Lynden. 925. O. F Grave van Lynden. 92:y> J. F. iiaron va» Lynden. 925. F. G. Bar. v. Lynden. 975. 926. ^ AT. S. Bar. v. Lynden. 92c. Mr. Ma», van Marken. 343. Mr. ^ac. ^«t Martens. 7651. 2022. Mr. Z>. J. Afar'ewx. 9023. Mr. J. . Ant. Martens. ho^. Jac. Mafereen. 151. Jac. Mas* Jon. 1286. Mr. D. P. de Maüregnault. 151. P. ^//. de Maüregnault. 1285. Mr. ,70/z. Maurits 930. H Mee*' lerr. 344. Mr. Z>an. Sjgira. Meè/ar. 153. Mr. Joh. Mebius. 154. y/ir. Meinsma. 157 "jo^. ƒƒ. Me/m. 1056. JFFy e Menzomdes. i;8. Mr. /f. C. Meejleec. ker. 926. Mr. ^/e*. Hk. Metelerkamp. 149. Anth. Methorst. 152. Mr. /F. Methorst. 152. Mr. Fr. Metkirst. 15a. y4dV. CAr. Me'z. 343. Mr. ^fd. Berb. v. d Mey. 1835. Mr. Gualt. Geor. Gid v. d- Mieden. 2189. Dr. y?dr. MirelU 1837. ZT/. Molenaar. 1370. D£ Mo//.. 151. >jz. p/»/. de Monte. 927. Mr. D£. Gualt. de Moor. 149. /F. Moorenvliet Lfaaksz 2022. /F Mostert. 14 70. Jac. Moünier. 1470. Mr.,7- Car. v. d. Me».  B L A D W Y Z E R. 1783. v. d. Meulm. 2023. Mr. j. Ant. van Muiden. *47QJoh. Mulder. 1470. J. Muller. 693. Dr. Abr.Muller. 13c Corn. MimA. A^wj, 157. IV.'de NysJeU 342- ^r. Joh, Obreen. 017. Otto Obreen. 1055. P. Olffen. 344. Joa^e Olynjus. 158. PoMa". 0;zderwaler. 692. Mr. H. Onderwater. : 8 ^5. G ra» Oorf. 344. JoanFk. d'Crville, 3a r„ * Mr. Aftc. v. Osfenberch. 2023. Oxfewaarde. 1285. Z, Otter^ £o.r. 344. Lambt. Oucoop. Mr. P. Ouwens. 2189- C. X.. & Pagniet. 925. Mr. S LH F. Paludanus. 2189' Mr. J. Pan. 15.L 529. JPyn. Panhekoek Allardz. 152Mr. Com. Pannekoek. 152. Mr Dé- v. . Anlh. vnn Plettenbêrg. t' . Jr. H. JF Baron van Ph-tenberg. 157. 159. Jaach, van Plettenbêrg. %iij. Mr. P. v. d. Poel. 2ü20. Mr. Joh. Pols. z-2.2. Adr. Pompe. 150. Mr. y^r. Pompe. v. Meerdervoort. 1S35. Jac. Poropc. 2-38. fFi'/X Pon*, sï89- Mr. Rob. Hl\ Du Pon. 2022. P. Po72/. 693. P. Poortermins. 1897. Nicol. Posthumus. 1 5.7.158. Mr. Cor?7. Preuyt. 1897$ Prwyf. 1838. Mr. JP*. Prw. 342. G. Pronck. 147. Z5an. Mobath. Qaat. 2024. J. D. Quiitus. ,,45. Raada. t-,o, Gyj&r. va» Praalt. 1*2. Fr. F. Hl 4 üa-  1783. BLADWYZER, RaeJtrmaclier. 147 r. Mr. j. IV. Ram. 927. Mr. Thil. Ram. 2v&f. G. i rave van Randwyk. 91$. R. Baron v. Randwyk. 925. J. Crave van Randw\k. y fi. G. si. Baron van Randwyk.. 9^6. Jac. Adr. Jlt-nr. Rajptrtus. 531.. Mr. J, A. J. Rauwerts. 1287; Mr. Jac. ReepmaktT. 427. Corn. Rtes. 2oïg< W. J. Pees. q\kP de.Regt.x 117, Mr. FckkeSydf.Reiai7ig.iy2. !ft r. j/ocich. Bendorp. Jr. P. ölbo. Rengers. 153. j'. H. W. Rengers. 155. Jr. Ulbo Aylva Rengers. iy6i )r. LAmor. Albr. /ti-m. Rtngers. , 56. jv. Lamcr. Jonch. Joh. Rengers. 156. 343' 'Mr- Lodk. Rengers. 157. 159. Z>. G. Rengers. 34 f, Ivoor. Rg»«atóa. 157. Corn. :*fd*. Reynard. 15r. Mr. J. P. ce Ridder. 22237 Cor». Pö«Z". .021. Jac. Roest, l:§3t'. ^. Roghair. 343. Jf* J?oi». 2lb8. Mr. zftif, v. Romondt. 2023. Mr. 7. de Roociè. 926'. Mr. % Roerda. 1 «6; Mr. W. v. Rojhr.hal: 930. Mr. vf. Ror.kes. 1835 Böife. 927. .f. Ruardi. ssy2. J. van Ruindewold. ?-;4. yfr. va« Ruinen. 1 ^9. •o, Ger. Rynink. 342. Andr. Safoerda. 157. Mfi Mr. jtfir. Sandra. 930. $yif Schaaf. 158. -<4»dr. vss Schaak. 150. v. rf. Santheuvel. 183*'. R. Sa»d?/or*. 1838.- Z)'. Sappius, ïtBB. P/ii/. Schals. 344. hndries tan Schaak. 150. Dr. Barth. v. Schellebeek. 185J'. Schelle vanHiemjira. 343. A2«r*. va» iSc/zeZ» fz'zzga. 153. 155. Cor». v*» Scheltinga. 153. Jz». Jq/1 de Schepper. 151. Mr. P.Leon.Scbippers.149. < 469. y^d?. v. Schoor. 929. Mr. P. G-•?«. Schorer. 930. Mr. J. f/7". Schorer. 1470. J0/1. ytf//. Schorer. 219,. P. Schorhamer. 928. Mr. C. Schrevelius. 1287. Mr„ £,. Sc/j««. o?6. Mr. G.Schuks. 154. JP". Schuurman. 929. Mr. y//ex. Schuylenberg. 1648". iT(. Sclmyttmaker 15'. Jr. i\eorg. Fr. Baron Thoe - Schwartzenberg en Hohenlansberg. 1^4. Jr, ÏF. Uo/d. T/'. Camftraa , Baron Thoe-Schwarlzenbergj en Hohenlansberg. «54. jr. ?F. Êarun Thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg. is4. [652. jr. G. ?//. C. Z). Parora Thoe - Schwartz nberg en Hohenlansberg. I'S'- Mr. #erra. Joh. B rir.erius. 1 y6. Mr.'?.P.v.d. 6'e»ö'er.2023.J'ac.Se«y.ia86. Kar Serie 1286. l;:r.stb.Siccama. ijö. IV. Siccama.245. Mr. J. v.a". Sender. 2023. Mr. Fa\ iibiiga. j-jt. Jr. -Mr.  BLADWYZER. Mr. H. G Sickinghe. 345. jr. Mr. Atbt. Joh. de Sii34J- Jr. s)ge Tj. Rd. van Sixma. 153. Bir. Slicher. 1648. Mr. J. Slicher. 2.0:0. Mr. J. J. Slicher. 149. MrAAnlh. Slicher. 1.-84. G. Fr. van Slingeland. 927. 2020. Hk. Slingerland 2021. Albs. AHmil. 1'AmoraalSluiterman. 164. B. v. Siype. 093. //. J Slyper. 150. J. van Sminia Az. 153. Hobb. Bqgrt van Sminia. 143. Jetae va» Sminia-. H. Z.i 53. Mr. j. K Smisfaart.-.o7.%. Rein Smit. 1 5*. 344 Fa's. P Sm/*/z. 1653. Mr.Mflti. .Fwoefc G;y*&2 fvjtp. 1085. Matt. Snoek Huibsz. 2188. £w. va« Son. 927. P. Spaander.' 151. 529. 14^9, Abr. v. d. Spar. 34». Dk, Spierejêe. f31. Mr. CZ. v. d. Staa'. 927. Jac. Joh. v. Stapele. 929. Jo/z. Corn. v. Stapele. gig. Mr. D. G. Baron v. d. Steen. 9.5. Mr. J. D. v. d. Steen, 926. Gal. Dign. Steengragt. J650. P.Hank Steeiihart. 151. holle Steensma. 158. Gysbt. Stoel. 342. PiOêZ. Storm, 15-7. CWjp. yfrn. Stouters- 531. Mr. yfir. v. d. Straten. 2189. ^fnï. Stratenus. 1835. Jo/z. v£z>r. ftroe/. 1 286. Mr. Car. Benj. van Engelen Slry- en- 53 r. Mr. J„ van Sty* rum. 147. 1469.' Bar Suidema. 693. J. H. Swal■ 'mius. "838. Dr. Chr. Swaving. 342 Lo'Reind. Sy'niet. 157. Mr. Corn. Aecan. van Sypesjteyn, 1469. H. V. Syjcr. 34?. Jr. Maar. Pico Died. van Sytzama. 15-2. Jr. DoüweAndr van Sytzama. 153. Dk.Taan. M7- Jr- Ger. A'Jaxam. Taats van Amerongen.i\g\. Berm. Tamboer.."693. J^c. Teengs. 1470. jf. Jac. Tegelberg. 1055. ' P. Te-ge/£erg> 1287. Mv.Echgt.de Vry Temmink. 341.Z.D.W. Baron van Tengnagel. 925, Mr. y/rn. .^aV. va» XeJy. 1S35. Mr. Adr. Corn de Thoméze. 930 Mr. Joh. Abr. van ' Thyl. Hannes. I49. Fr.. Tichelaar. 156. Ja» Claasfen Toebus. 344. Mr. M. va» Toulon. 149. Jr. Jo/z duTour 2189. J-ft Troomer. 928. Mr. T/zéod. F/or. Trotsz. 342. Mr. P. Tulleken. 147. Mein.Tut. tel. t'o«d. //e ZFz'rz. 2020, Gid. Wobma. 149. Mr. Jo/z. ]ac. Woertman. 2023. Wybe ten Wolde- 159. ióo y*aV. A»*/z. IVouters. 1055. C/zr. 7 obiasf. lVulphert.gif,. Mr. ƒƒ. r. Wyck. 2023. //X. van Wycket. 157. Dr. J. *. rf. Wyk. Dr. AZ. van JFy*. 164s. Wout. P. Wyngaart. 1^93. Joan Jac. Tdem.t.' 157. Corn. de Züter. 930. ^«ï/i. de Zilt er ]ansz. 930. Zwarebakker. 151. Laur. Zynen. 1056. Aardbnburg. Aangeft.en O vol. Leden der Regeering. 12?8 Academie der tskenkonst te Haarlem. 1353 -— —— te Amftel. dam. 1932 Aüens. (titulaire) 2141 ASiin. Hoo^fte en Iaagflepryzen derzelven. 2221 Admiraliteiten ( berigten der) ter gelegenheid van de afdanking van een zeker getal Matroozen door de Staten van Holland gevorderd. 2072 Afleider, (onweers-) 1324 Alkmaar. Aanmerkelyke beiluiten door de Burgermeelteren en Yroedfchappen dezer ftad genomen- 274 Herige wegens de ftukken rakende het gefehil met zyn Hoogh. ever bovengein. befiuiten ontftaan. 2107. tot , 2112 Auc-  BLAD W YZE R. 1783. Al*iiaar. Aangeftelde en Overl. Leden der Regeering. 928. 2021. 2188- Amerika de bevesring van 't verbond van vriendfchap enz. met N. Amerika wordt uitgewisfeltl. 1072 »' Aanmerking betreffende den vaart op de Ooftindiën. Amersfoort De Burgery dezer ftad verkrygt nieuwe wapenen enz. 2006 —— De Regeering neemt een befluit tot. affchaffing der Recommandatiën. 2135 ... Aangeftelde en Overl, Leden der Regeer. 151 Amhulatoire Amten in Friesland niet meer aan zyn Hoogh. opgedragen- 309. 311. 313. 316. 318. 320. 631 tof 661. 874. 1622 -1628. 1779 ——~ . ■ In Holland. 2105 1051' » — In Overysiei. 505. 508. SI3". 5H — —— In Gelderland. 696 " In Ur.recht.2135 Amsieldam. Lyst der Geborenen , Getrouwde en Overl. aldaar. 5. Weeklykfche dooden. 2203 ■ Aangeftelde en Overl. Leden der Reireering aldaar. 140. 341. 1054. 1469. 1649. 1737 2020. 2187 — ■ — — De Heeren van den Gerechte dezer Stad doen verfcheide Keuren. I. Wegenshet nisten der Schepen , Schuiten enz. der Zandfchip- pers. 12 5. II. Op het ykea der Oliezetfters , Melk- en Huivaten enz- 226. III. Op het rafafteeren van de labaK. 230- IV. Wegens het roken van Tabak op de werven der Scheepstimmerlieden cnz.231. V. Wegens het kennen en aanfprecken van het StnidsGild by het overlyden van een Gildebroeder enz. 231. VI. Ordonnantie betreffende het Lootsmans - Gilde. 232. VIL Betreffende het Stillegangmakersgilie. 233. VI,I. Keure, betreffende het Kleermakers-gilde. 235. IX. Or* donnantie wegens de Jachthaven aan de gewezen oude Stads Herberg. 237. X. Wegens het betalen vaa het Haven- of Kaaigeld in, den Amrak. 238. XI. Ordonn. ten behoeve van het Binnen en Buitenlandsvaardersgilde. 239 Amstelbam Doen een Hcure tegen gemaskerde Bals enz. 240 Doen een Publicatie nopens bet verzenden van meel naar de Colonien. 844» —— Berigt wegens de. werken aan de Helder, in 't N. Diep. 243 Berigt wegens de Maatfehappy der Drenkelingen. 269 —— Inhoud der Memorie van Confideratien , betreffende de Militaire jurisd. 421. en volg. Berigt wegens de ge- fkrengheid van den* winter. 2203 AM-  >783-" BL.ADWyZE»,- ^MsTïLBAMÏJefchryving vanhet Eeuwfeest gevierd ter gedagtcms der ftigting van het Diaconie Oude Vrouwen huis. 250. en'volg. 1 Onvolmaakte Toren wordt afgebroken. 421 * Berigt rakende den bloei van Ruschland- o(J ——— Berigt wegens de Rusflfche Koophandel. 44^ Verzoekfehrift der Be. ftierderen van den Muscovifchen handel. 842. Berigt op dit verzoek. 1042 i — Proclamatie der vry- verklaring van N. Amerika, door de Vereenigde Neder 1. 271 - p Verklaaring der Gedenkpenning op de vryverklaring van N. Amer- door Grootbr. 272 l. .... — De fta'atsvergadering te Philadelphia rigt een Stand- ; beeld op ter eeren des Konir.gs van Frankryk. ■ 273 r—— Verband van koophandel tusfchen Rusland en de P^rte. 1143 ,. _ ~_ Berigt wegens delier overing van Triconomale, door de Franfchen, 560 — Staat der Publ. fchulden enz. van Engeland. ' 1144 ——- Vier, vry burgers van de Kaap de goede Hoop, geven een Request aan de Bewindhebberen over ; houdende klagten over den kwyncnde ftaat derBurgery, enz. 562. ——- Berigt van den Gezant an 't Franfche Hof, wegens een Holl. Schip.574. Benevens Copie van een Brief yan den Heer Dormesfon. ' 575 Amstelbam Berigt wegens een inaaltyd ter eeren van de herftelling van den Jr. yan der Capellen enz.. 577 ■ ■ - Tweede byzondere maaltyd aldaar. 1717- Copie van een brief uit 's Hage, nopens boveng- Maaltyd. En Antwoord uit Dordrecht daarop 1718 Opening enz- der O. I. Maatfehappy. 1031? -■ Programma der Maatfch. ter bevordering van den Landbouw, U3S - ■ ■'■ van *t G?enees. kundig genootfchap. ' 1141 ——> Het Hof van Petersburg fluit een verdrag van Kooph. met Portugal. 844 ■ Aanfpraak door een der Afgezondenen in 't Congres van N. Amerika. 145 . ■' Lyst der fchulden van N. Amerika. 847 . Inrigting van't Congres. 847 " Lyst der Blanke inwoor.ers van N. Amerika en de Quota's van ieder ftaat, 848 :— Enige leden uit H Ed. Gr. Mog. worden benoemt tot onderzoek van den waren toeftand der O-I.Maatfehappy. 1123 Tytelplaat voor de Poli- tique Kruijer enz. verboden. 1132 —*— Aanmerk, van den Drukk. en Uitg. der Watergraafs* Am-  èLADWYZER. ij-fa Mesrfcb: Courant. 1133. —Gem Courant wordt verboden. ii35 Abisteltiam Politieque Kruijers knegt verboden. 1135 . Nederlandfche Cour. verboden. 1403 — Request van L. de Neufville en befluit van H- H. Mog. IS79 Brief der Direct, van de Berbice aan H H.Mog. 1708 » De Hr. Capt. Smisfaart wordt van Pligtverzuim vrygefproken. 1714 — Adres der W. I. Comp. aan H. H- Mog. wegens onderftand. 1907 ■» ■ '■ Brief van den Hr.Rofs, Couimisf. te Dantzik, aan dea Hr. Fagei. 1928 * Berigt wegens hetFregat de Ceres met Krygsgevangenen uit Engeland komende. 1930 ■«"■ — Aankondiging der Nederl. Courant van Holtrop. *935 "i Berigt der Nederl. Cour. van H. Koning. 1956 m Berigt van den Boekverk. J. Allart in de Leidfche Cour. 1937 ■ Muil m De Hr. Egtbt. de Vry Temmink neemt den last der Regeering weder op, hebbende reeds den ouderdom van 83 jaren bereikt. 2081 ■ i. Berigten uit eenige nieuwspapieren , betreffende het gebeurde met de Zeekaptein Graaf van Byland, en den Hr. Geelvink. 2084 Amsteldam Verklaring van 4a Dichtregels der tyrelpiaat voor de Politieke Kruijer. 2089 .—— Berigt wegens de Geldfctaieling aan de O. I. Maatfchappy en de Negotiatie van aeht Millioenen. 2090 ■ ■ Berigt nopens deSchepea na Brest te zenden. 2092 Arnhem. Request der Bakkers en Brouwers-Gilden aan de gezworene Gemeente. 165. Zie verder Gemeente. ■ Berigt wegens de opfchudding aldaar. 1324- en volg. Befluit der Regeering om deLyken op eenbuicen kerkhof te begraven.' 1325 ■ Intrekking van dat befluit en verder berigt van't voorgevallene. 1330 - Protest van den Burgerm. H, Brandfen tegen de intrekking. 1332- en volg, —■ ' ■ Protest van bovengem. tegen het verflag aan zyn Z. H. 1349 '■ Publicatie tegen* op¬ roerige bewegingen. 1511 m Befluit der Staten wegens hetgebeurde aldaar. 1474. Protest van Jr. van Zuyien van Nyevelt, tegens het befl. lier Staten. 1474 —— Protest van Jr. R, j. van der Capelle to: de Marfch tegens gem- befl. 1477 — ■ ■ Befluit der gezw. Gemeente nopens het maken van Naamlysten ter vervullinge van Schepensplaaae-n. 16*9 Arm-  1783. bladwyzèr» AiNHfst. Nader Adres van wegens de gezw. Gemeente betreffende de Naamlysten. 1862 —— Burgers prezenteeren een Req. nopens de Jagt. 2041 11 Publicatie en verbod om te Jagen. 2*44 •—— Aangeflelde en Overl. Leden der Leden der Regeering aldaar. 147. 34a. . Burgery dezer Stad vuurd af. 1059 - 1 Berigt wegens de plegtige begravenis van een burger Vleugelman. 2048 Arzenaal te Vlisfingen. 1984 Auhaine(tegt van) 565 Axel. Aangeftelde en Overl. Leden der Regeering. 1287 B. •Batavia. (Berigten van) 1404 ■ Wapenfchouwiijg over de Krygsmagt aldaar- 1467 • >« - . Dank-en Bededag aldaar —^seu. Nieuwstydingen van daar. 2010 —I Progatnma van het Genootfchap aidaar. 2r83. ■ Advertentie nopens het opnemen van Geldfommen. 21R5 Bidedag. (Dank- en) te Batavia. 917 Bedestonden, worden opgefchort. 398. Houden op, in de Provincie Utrecht. 1742 Bbet! m. Aangeftelde en Overl. Leden der Regeerina;, 1471 Berbice. Bericht wegens deze Colonie-, 5^8 BerGen-op-den-Zo;m Reqi der Regeering aan de Algem. Staten wegens de overgave van een Kiygsgevangene. 1274 •-— Refolutie van de Algem, Sraten tot overgaaf van bo. vengem. aan den Geregte van Noordgeest- 1280 ■ Aangeftelde en Overl. " Leden der Regeering. 531 Boosum- Berigt wegens eene ■ buitenge woon c Damp. 1447 BolSwaard , Neemt een befl. dat de Ampten niet aan Zyn Hoogh. werden opgedragen. ' 316" - De Regeering deezer Stad geeft kennis van bo/engem-befluir aan Dockum. 318 -■ ' Aangeftelde en Overl. Leden der Regeering al.laar.' 156 157 Brand. 1052» Br'Elle Geboren , getr. en overl. aldaar. jo Negen Leden van de Vroedfchap dezer Stad, ad* dresCeeren zig aan Zyn Hoogh. tot affchafEng der recommandatien. 2105» — Brief van de Hr. H M. Clein aan Burgem.Mel vill. 2; 06 — - Aangeftelde enoverl.Le. den der Regeering. 1054 1649 1837 202r Brigade. (Schotfe) zie op'sGra- venhage. Burgery ( Wapenoeffening der) zie Wapenhandel. Byltjes of Scheepstimmerlieden^ ' 443 Colonien (Nederlandfche) 528 917,1404.1407 20io-2i83.2'8s, Ctm.  •B L A D W Y Z E R. ï?{?3>. Compagnien. (Verkopingen der) • enz. 1384 Confenten 205 Da/b/) (Berigt wegens de ongemeene) door gantsch Europa. '447 D_lden. D ankadres der Ingezezetenen de^er S ad aan Burgerijs, en • G-*rr,eensliedeh. I273 «elft. Geborenen, getrouwd, en overl. aldaar. 3 ——Aangeftelde en Overledenen Leden der Regeering aldaar. 147. 1836 Deventer. Lyst der geb. get. en overl, aldaar. 16 De Regeering dezer Stad geeft kennis aan deBurgerv van het voorgevallene op den Landdag wegens de Dros tendrenften. 139. Schryft een Brief aan Z. Hoogh. over de beroving der Amten. 5*8 ■ Verzoekfehrift van het polftraaten Vaandel. 1267 —— Advis van Jkr. v. d Ca. pellen tot de Poll nopens de PrKliminairen, 1634 Aangeftelde en overl. Leden der Regeering. 344 530 . 1285. Acte van Aanftellingvan 12 Gecommitt uit de Burgery 140 Berigt wegens het voorgevallene nopens de begeving der Stads'Amien. 505. Brief aan Zyn Hóogh.wegens het befluit in deze genomen. 508 Deventer Req-der Burgery aan de gezw. Gemeente om geene ReeommHndatien aan te nes- men. 511. en befluit der ge» zwoorene Gemeente op hetzelve. 513. Brief van dezelve Gem. aan Z. Hoogb. hier omtrend. 514; — Burgereen Ingezetenen dezer Stad leveren een Adres in aan de Regeering betreffende de vrye ftemming ;J affchaffing der Drostend.; overftemming dei Steden met een Ridder enz. Si6 Bedenkingen hieromtrent 1780 —Verklaring der Ridderfchap betreffende de vrye ftemming. 1783 —- Antwoord der drieHoofdfteden aan de Ridderfchap. 1784. -— De Ridderfchap klaagt aan H. H. Mog. 1789 ——• Nadre Brief van de Ridderfch. aan H. H. Mog. 1793 — Berigt wegens het gebeurde wegens de verkiezing der Stads Regeering. x'799-1832 Brief vaa kennisgeving van het verrigte nopens bo-' vengem. verkiezing, door de Gecomm. uit de Burgery der Stad Deventer aan die vaa Zwolle. '833. | Verzoek der Burgery aan de G. Gem. tót onderfteuning. 521 Befl. der Gem. op vcorfch. Verzeek, S22 Befluit der Regeering hieromtrend. 523 Befluit der Gem. 1262 —- Iloogleeraar v, d. Mark ver»  ï?S3. Ü L A D W Y Z Ë R. verkrygt zyh ontflag by den Kon. van Pruisfen. 1266 Deventer. Req. der Burgers nopens het verbond met Frankr., Milit. Jurisd. enz. 2x78 Diaconie oude Vrouwen huis, zie Amjlel&am. Docsum. (Befluit de Stad) dat de Amten niet aan Zyne Hoogh. worden opgedragen. 309 « Kennisgeving aas de tien Steden van bovengem. befl. 311 *■ ■ > Als mede aan Z. D. Hoogb. 313 *~- .- Nadere brief aan die van Harlingen. 641. * Dankadres der Burgery aan de Regeering. 324 * Nadere amplicatie van Dockum. 657 — Nadere Brief aan de zeven Steden. 660 •- ■ Roofter volgens welke de Ampten moeten begeven worden . 87«? —— Req. aan de Stat- tot bekragtiging van bovengem. Roofter. 895 — ~ Befl. tot meerder ftaving van dien Roofter. 1240 —— Brief aan de zeven andere , Steden. 1242. en befl. der Magiftraat en Vroedfchap. 1245 —. Befl- van Ylst op bovengem- brief en Antw. 1246 —— Antw. vanSneek. 1248 — 1 - Antw. van Franeker. 1249 - Antw, van Sloten. 1251 ——— Antw. van Leeuwarden* 125* " Antw. en befl- van Bolsward. 1253 ... • - Befl. en Brief van Hindelopen. 1257 ——— Nader Brief aan de 5 fteden. 1261 ■ ■ Ylst treed toe tot het verbond der vyf fteden. 1623 ■ ■ Conventie of verbond der 6 fteden; 1625 Leeuwarden treed insgelyks toe- 1628. 1779 —> Aangeftelde en Overl. Leden der Regeering. 157,, i5(3 1 Verzoekfehrift derBevelha van de Burgery aan de Magi. ftraat om Wapens- 1238. Dordtrech1-. Lyst der Geborenen en Overledenen. i ■ ■ Ontwerp tot Wapenoef¬ fening der Burgery aldaar. 174 —— Berigt wegens het verdrag betreffende de RsgeeringsAmten. 366. En het verder Voorgevallene daaromtrend. 537 '— - Bekendmaking van den Heer H. Repelaar. 541 ■ -'■ Bekendmaking tegen bo • vengern. door den fchryver der watergr meer fche Courant. . . 543 —— Berigt wegens de verkiezing der goede Lui Jen van Achten. " 1866 - Aangeftelde en Overt. Leden der Regeering. 693» 1647. i835- 20If Drenkelingen. 269. 5°S Dm*  BLAD WYZE Ré 1783. Drostendienjlen 138. 533. 534. 536. 659. 703 Refol. en Public, tot affcbaffinge derzelven. 126'; X^dam Aangeftelde en Overl. Leden der Regeering. 1693. 1285. 2021. 2'9o Engeland Lyst der belastingen van dit ryk , zedert den oorlog met Amerika. 95 Enkhuizen. Berigt wegens een Maatfehappy van Visch vangst, Koopvaardy en Handel aldaar opgeregt. 275. 467 *—^ Burgers prefenteeren een Req- tot het fluiten van een Verbond met N. amerika. 464. Als mede om de vrede met Engel, op den ouderkyoet niet te vernieuwen. 465 " ' Haringbuizen zeilen uit. I053. ~~~ Aangeftelde en overl. Leden der Regeering. 150.929 Enschede. Dankadres der Burgery dezer Stede aan Burgem. en Gemeent. 525. ~ Uerigt wegens het voorgevallene meteen nende Koor. dedansfers. 527 Hquipagie of Manfchap van Oorlogfchepen.worden enigen afgedankt. 480 F F onds (Vaderlandsch) ter aanmoedig van 's Lands Zeedrenst- 37, 9S> 572 Franeker. (De Burgery van) prelenteert een Req. tot geiyK befluit als Dockum 032 —~ Befluit der Regeering op Mnjj bovengem. 6" 53 ■ Dankadres der Burgers aan de Regeering nopens bovengem. (f37 —— De Regeering dezer Stad beklaagt zig by de Staten over den Senatus Academicus, wegens verfcheuring van Stads Zegels. 9i3 De Hooggel Heer G. Koopmans aanvaart het Re&oraat. Aangeft.en overl Leden der Regeeririg.15fj.r57.2024.2192. Friesland, (Staten van) fchryven den gewoonen Landdag uit. IIS Doen een Publicatie tegen het Lasterfchrift: Brief over de ware oorzaaken enz. . 223 Doen een verklaring ter Vergadering der Algem. Staten, wegens de overlevering .van de Witte. 294 Confenteeren in dé Wa- penftilftandmet Engeland297, ontfangen een brief uit Rotterdam , behelzende aanbod totHeiftelenz.' 302 ■ Ontvangen een Brief van Zyn Hoogh. wegens de Milt. taire Jurisd. 497. -—■ Doen een Public, wegens de betaling der reële Goedfchauing. SOz Beramen een Placcrat tot vastllelling der Middelen, 503 Befluit op de Mem. van Pruisfen aangaande Z, H, 550 — Nemen een befluit aangaande de preliminaire. 1379 —Nemen een befluit om den nmrnujm Hj0.  1783. BLAD WYZE R. Hoogen Krygsraad van den Staat van Oorlog te royeeren. .. 903 Maken een verandering in de Lyst der Listen. 904 Stemmen toe in de Staten van Oorlog waarby eene verklaring gevoegd wegens hunne Quota'in de Lasten. 1214 ■— ontvangen een Brief nopens bovengem. van de Algem. Staten. 1214 — 'Doch volharden by hun befluit. 1222 —— Nemen een befluit op den Biief van Zyn Hoogh nopens het getal Oorlogfchepen in vredenstyd- 1443 Nader befl. rer volhar- dinge wegens de Quota. 1906 Nemen ee Antw. van Zyn Hoogb, daar op. J757 ,, Ontvangen een Adres van Friefche Ingezetenen. 1760 Nemen een befluit op bovengem. Adres. - 1772 - Nemen een befluit nopens het Schip St. George. 4773 —— Befluit wegens het verleggen der vredens-onderh. 2137 — Befl. nopens de v erfchillen in Overysfel. 2139 Befl- nopens het affchaf- fen der Milit. Jurisd. 2140 Befl. omtrend het uit. geven der titul. Aflens en den brief der Stat. van Holl. daar omtrend. 2141 Raport der Gecommitteerden op de Addresfen der In. gezetenen. 2143 —— Befl. op bovengem. Adresfen. 2150 ' ' Schryven een brief aan Z. Hoogh. betreffende de Patenten. 2152 — Sch?yven een brief nopens de verwisfeling der Guarnizoenen. 2154 (Advis van het Hof van) over de Militaire Jurisdttiei 24 — " Advys der vier kwartieren nopens de Milit. Jurisd. 498 zie verder Krygsraad. - Berigt betreffende het Geregtshof in Friesland. 500 Friesland doet ene bezending naar 's Hage ter verkryging van ene vermindering in de Quota dier Provincie. 417 ;— Befluit genomen in gevalle van geene genoegdoeninge in dc vermindering van de Quota. 901 i Verzoek van het Cias- fis van Dockum tot het royeeren van het Lemma Orange en Nasfau enz. 904. Gravamen van het' Claslls. van Friesland. 123* Fries-  BLAD W Y Z' E f R. 1783 Friesland Berigt wegens den Eifch Van het Hof Provintiaal tegens Jonkh. L, J. J. Rengers. 908. En verzoekfehrift van gem. Jonkhr. aan de Staten Gener; enz. 909 Request waaruit bovengem. eifch is ontfproren. 1223. en verder verflag nopen de Hr. Rengers en befluit der Staten Gener. i2 24.en volg. "~ Advys van Ooftergo, hier op. 1227 < 1 '~ van Westergo ; Zevenwouden en Steden.1229 '■ ~~ Bell. der Staten hier op. 1230 ! Befluit der Algem. Staten op bovengem. 1445 G. ^allnzin verkrygt het ordeteken van St. Anna van zyn Hof 84 Gedenkpenning in Friesland vervaardigd, ter gedagtenis der befluiten door de Staten genomen. 901 Hebbende een ander oogmerk. 903. Word door verfcheide Leden der Rege ring van Harlingen geweigerd. . . 1262 Gelderl. (De Raden van 't . V-uftendom) en Graaffchap Zutphen fchryven een brief aan de Algerneene Stat. over de klagten van den K ming van Pruisfen, wegens een ; Lasterfchrift. 17 Gelderl. A^dvys van Jonkheer Mm mm Zuylen ,van Nyevelt omtrent den Brief door de S:aten van Zeeland aan de Bondgenoten afgezonden- 20.— Advys van bovengem. nopens de verhoging der Soldyën. 33 — (Staten van) nemen eén Ijefl. op het req. deiBoeren tot affchaffing der Drostend. 703 ■ Nemen een befimc tegens de bewegingen in Arnhem voorgevallen. 1474 Geldmiddelen (ftaat der) van Grootbrittanje. 444 Geldneming in Holland gefloten'. 2060 Gemeente (Gezwoore) te Arnhem, 36.162. i6"s 303-1679. teNymegen. 161. 348- 350. teDevéntei.50?. • . **3 te Zutphen. 1848 Genootfchap Zeeuwfch genootfchap der Wctenfchappen. 4R0. Pvogr J9b'4. Dichtl Gen, ce Leiden. ♦ 1028 ——-■—' van den Landbouw, te Amfteld.ri35.Be.kend[n. 1410 Batavifch. Gen. te Rotterd. 1424 Dichtl. Genootfcb. te Rotterdam. ;1434 Provintiaal Utrechts Gen. 863 — Teylers Gen. 3049 Bataviaaich Genootfchap. 2183 van Wapenhandel te Utrecht. 1744. 2748 mmm 2 Qe.  17S3 BLADWYZER. Gezant van Frankryk komt terug in den Haag. 73 — van Ruscbland neemt affcheid van H. H. Mog. 54? — van Jen Staat aan *t Rus- •fifche Hof op ontboden 540" ■ van Marocco. 1702.1886 Goes. Berigt wegens het voorgevallene met de Krygsbezetting nopens het weigeren van den E :-d. 1979 Aangeftalde en overl. Leder Regeering. 1285. 2022. Gorinchem* De Vroedfchap neemt een befluit om geen acht meer te geven op eenige aanpryzinge enz. 1052.1439. «—* Aangeftelde en overl. Leden der Regeer^ 149. 1054. si88. Gouda. Brief der Regeering dezer Stad aan die van Rotterdam wegens het drukken en verfpreiden -van de Memorie Justificatoir van Zyn Doorl. Hoogh. 854- Antwoord der Reg. van Rotterd. op bovengem. Misf- 856. Dankzegg. der Goudfche Regeering aan die vaa Rotterd. 1051 ■■ De Regeering doereen Public nopens de Wapenoeffening der Schutteryen. 1581 — . ■ Bekendmaking ter aanmoediging van de Wapenoelfening. 1938 — Verzoekfehrift van de Bnigers aan den Krygsraad 1413. Wordt iaan de Regeering overhandigt welke daarop een befluit neemt. 1420 Aangeftelde en overl. Le¬ den der Regeering. 149.1054Ï 2C20. 's Gravenhage. Petitie van den Raad van Staten. 37. 176. —— Wordt ter Vergader, van H H. Mog overgebragt. 06 • De Kleeffche Regeering zo wel als de Koning van Pruisfen weigeren de overgaaf der drie Vlugtelingen van den 6 December 1782. 49 - De 3 voortvlugtigen wegens het voorgevallene van den 6 Dec.1782 49 worden ingedaagd. 398 — —— Prefenteeren een Request aan Zyn Hoogh, 559 Hun verzoek wordt afgeflagen. 762 Brief van 't Hof . en befluit der Staten daaromtrend. 1024 Worden voor de vierdemaal ingedaagd. 1565 — Vervolg vari 't verflag wegens de verrigtingen ter Zee. Raport van den 4 Sept. wegens de vyandelyke vloot. Benevens een Lyst der Schepen van Linie ter Reede van Texel leggende. 57. — Krygsraad gehouden den 4 Sept. wegens het uitlopen der Vloot. 59. Berigt van Kapt- Story. 47. Rapport van J. O. Vaillant aan den Vice Admiraal Hartzink. 48. Krygsraad gehouden den 9 Sept- 50. Krygsraad gehouden den 15 Sept. 53 ■— Gezant van Pfuisfen geeft eea  B L A D W Y Z E R. 1783. een Memorie over be'reffende Zyn Hoogh. 54 — ! Voorftel van Zyn Hoogb. aan H. H. Mog. tot overg;iaf van de Witte aan den Hove. 58. De -Algem. Staten befiuiten tot de overgave van de Witte aan den Hove- En Advyzen der Provinciën daaromtrent 5° e—» Aantekening van . Holland tegen het befl der Staten. 61 1 De Hollandfche Gezanten te Parys doen voorllaagen tot Vrede aan <;e Heer Fitzberbert. En antwoord daar op. 68. 1 - Wederantwoord der Hollandfche Gezanten, f 1 ju Preliminairen van Vrede tusfchen Engeland Frmkr. . en Spanje. 74. Met Holl. 1372. Berigt wegens enige byzondere gebeurtentsfen omtrent de Prelimin. 1513 tot I52S- Request der Schotfche Officieren.en Refolutie daarop. 76 . Blief van de Holl. Gezant nopens de Vrede. »525'« Belluit van toetreding- I527Nader bell. wegens de Vrede. 1529. Verflag der gez. wegens de tekening der Vrede. 1534* Preliminairen. 1539 en volg. , -- Brief van den Lord Grantham aan de Officieren der Schotfe Regimenten. 78 —— Brief van den Heer Fitsherbsrt wegens de Vaandels der Schotfe Brigade. 547 r Schotfe Brigade legt de Mmm nieuwe Eed aan de Republiek af. 392 Historifch verhaal van bovengem. Brigade. 393 Voord ragt tot bet zende van een Gezant naar N Amerika. 79 . Byzondere herroeping van een verhaal van een pretens oproer, door de Haagfche Cou. rantier in zyn Courant gep'aatsjen zyn ftraffe daaromtrend door gecomm- Raden. 87 De Boekverkoper Esfchers worde wegens het uitgeven van een print , in he^tenis genomen. 87. Ontvangt zyn Vonnis. 215 Nadere opheldering der afgevaardigden van Amft. wegens het voorftel van den 18 Mei 1781 89 Anrwoord des Konings van Pruisfchen op de klagten der Stat van Holl. 177 Praliminairen van Vrede tusfchen Frankryk en Grootbritt- 184. zie verder Preelimiuairen. . Berigt wegens het gebeurde met een geftrand Schip op het Eiland Terfchelling en de Commisfie tot onderzoek daar van 21 4. 558. . Ordre van Zyn Hoogh ■ wegens het douceur aan't zieke Krygsvolk. 216 ^ Opontbod van Zyn Hoogh. betreffende de verlofgangers. 218 Berigt 'wegens het p'anten ram mm 3 dei  I?83- BLADWYZER. der Meiboomen, 291 ■* De BarohvanHaaftenver- zoekt zyn ontflag als Gezant by't Turkfche Hof. . 392 «■■■■ Aanfpraak van den Lieutenant Admir. van Wasfenaar aan Zyn Hoogh. tergelegent" heid'van deszelfs $5 verjaardag. „ . • 399 -— Berigt wegens het afzenden vaa Jonkhr. van Reyneftein naar 't Franfche Hof door Zyn Hoogh. 403. en bekendmaking van denzelven. 405 Brief van den Vice Admiraal Hartilink wegen? het recognosfeeren van den vyand. 363 •>— Refolutie van H. H. Mog. om kleine Vaartuigen in de Zeegaten te houden. 371 — Vlagofficieren in Texel houden een Krygsraad om uit te zeilen. 374 Raport van den S. B. Magt van Kinsbergen wegens zyne kruistogt. 376 ___ Verflag van den Kapt Haringman wegens het verongelukte Oorlogfchip Zierikzee. 383 — Krygsraad en uitfpraak over bovengem. Kapt. 465 — Rapport by Holl. op de Mem. v„n den Kon. van Pruisfen ■ wegens Z. Hoogh. 549 Befl. van Friesland tfiaronurend. 550 Lr Befl. van. Stad en Lande op gem Mem- 551 ___ Memorie van den Gez. van Pruisfen betreffende een Gelders Leen. 759 Mr P. J. v. Berkel worde benoemd als ^gezant naar N. Amerika. 392. ■ .' De Heer van Berkel neemt affchtid van H. il. Mog. als Ce2anc by de Stat. van N. Amerika'. 1014 : Aanfpraak van Uovensem. by de Stat. van Holl. en West- Friesl. * ioté -— Zyn Eds. uitrusting enz. 1022 Verzoek van de Charge1 d'affaire van FTankryk betreffende de regten op bet uitvoeren van Salpeter. 1029 Srneekfcbrift van de Witte aan Z. Hoogh. 991 en volg. Biief van Zyn Hoogh. aan de Stat- van Holl. nevens het Smeekfchr. van de Witte. ion — Berigt wegens de vredens onderhandelingen. 406 Brief der Gezanten van den Staat nopens bovengem. 407 Antwoord van den Deen- fchen Gezant St. Saphorin. wegens het Schip de Lark. 418 __ Memorie van Confideratien betreffende de Milit. Jurisd. 421 Verklaring der Ridderfcb. omtrend de Militaire Jurisd. 154 Den Heer Brandfen ver* krygt de waardigheid yan Ambasfadeur met een jaarwedde van ƒ 60000. 762» Wordt  i?83; B !L A (D W Y Z E R. Wordt nog geatigmenteerd. 1022 . Brief van jZyn Hoogb. wegens het afdanken van Wagtfchepen, en befluit van H. H. Mog; daar op. 763 Befl. van Friesland daar op. H43 _.. Vonnis over een Lieutenant en n Soldaten wegens beroving van een geftrand Schip. JO23 ij- Advertisjement van Alex. Ph. v. d, Cappellen. 1083 . Brief der Holl. Gezanten te Parys wegens de vredensonderhandelingen. 1364 en ■ vólg. Ontwerp der Preliminairen. 1372 Brief der Gezanten wegens de Ratificatie enz. 1682 . Brief der Gezanten nopens de volledige vrede. 2051 Een der Hollandfche Steden doet een voordel dat geen Fiskaal, Secretaris , enz. ter Admiralit. te gelyk zitting in de Regeering der Steden zal mogen :hebben. 1385 Berigt wegens het Deenfch O. I. Comp. Schip aan de Kaap. 1388 Berigt wegens de verjaardag van Haar Kon. Hoogh. en den Erfprins. 1389 > De vyver in deze Hofplaats wordt voor een gedeelte bezet met een yzere balie. J389 __ Berigt der Admiraliteit, Mmm op de Maaze op aanfchr van H, Ed. Gr. Mog. wegens, afdanking van Matrozen, 155 „ Berigt der Admir. van Amfteld, op bovengem. aanfchryving >558 , Voorftel van Dordrecht wegens 'aanftelling der Vlagofficieren. 156» Prajadvis van de Prov. Holl. nopens het verleggen der onderhandelingen. 2054 ■ 1 Verklaring des Konings van Frankryk wegens de teruggave van de heroverde bezittingen aan den Staat. . 1682 Memorie van het Franfche Hof wegens de betoverde bezittingen. i°84 Dankbetuiging door den Hr. Fagel aan deu Hr. Bereneer uit naam van H- H. Mog. 8 . 1868 Gedachten van HoU. no. pens deze onvoldoende dankbetuiging. 1869 . Brief van den Keizer van Marocco aan de Staten. . . 1699 _ _ van den Keizer aan den Conful Blount. 2C80 Aanfpraak van den Maroc- caanfchen. Gezant aan H. H, Mog. 17^0 ~— Nader befluit van dankzegging door H, H. Mog, aan het Franfche Hof. 187* Voorftel van Gouda en befluit daarop. 1685 Refolutie van Holl. wegens bet verkopen van Milit, Cbarmminm 4 ges  B L A D W Y ZER 1783; ges. 1689. zie verder Holland (Stat. van) -— Zyn O. H. geeft het vervolg van zyne Memoria Jus- tificatoir over 176. — Steld den Heer Willem Baron van Lynden aan tot Gouverneur over de beide jonge Prinfen, enz. 220. Onvangt een Brief van den Hoogen Krygsr. g8t. —— Antw. aan den H. Krygsr. 982. 1— Schryft een Brief aan de Stat. van Holl. nopens de H. Krygsr. 982. en vol. . Schryft een brief aan de Algem. Staten. 988. , Ontvangt een fmeekfchrift van de Whte.09!. . Doet een voorftel nopens bet begeven van Politique Ampten of bedieningen aan Vreemdelingen enz. 1(597 . Brief van Burgerm. van Gouda aan die van 's Hage wegens de Post naar de Nederrhyn. / 1400 — Antw. van Burgem. van 's Hage op voorfch Brief . 140» Nadere Brief van Burgem. van Gouda. En Ancw. van die van's Hage. 1403 5— Derde Brief der Regeering van Gouda. 1404 De Regeering dezer Stede . verbieden het drukken en verkopen van de beide Posten, van en naar de Nederrhyn enz. 1084 Req der Boekverk-nopens gem. verbod en bygeveegde Memorie. 1085. en volg. . De Regeering trekt boven. gem. verbód in. nirj Vonnis tegens de Boekverk. Drukker en Schryver van de Post naar den Nederrhyn, 1117 1405. 1406. -— De Heer Magis Envoyé van Luik geeft by gefchrifte kennis wegens den eisch van den Keizer betreffende den Dyk van Oppenhoven. 1704, Memorie 1888 .— Memoiie van 't Hof van Brusfel aan dat van Luik nopens bovengem. 1890 -— De Heer v. d. Hoop wordt benoemd tot Minister te Luik. 1704 Jr. van Haatten verkrygt zyn ontflag als Ambasfadeur by de Porte- Ook wordt de Graaf van Rechteren henoemd als Ambasfadeur aan 't Hof van Span jen. j 704 . Den Hr. Hogguer legt den Eed af als Minister aan't Hof van Portugal. 1705 Den Prins van Nasfau Weil- burg verzoekt zyn ontflag , doch ziet weder van dit voornemen af. 1705" —— Brief van de Gezanten der Republiek rakende TrinconoDiale- .1874 —— Verzoekfehrift van den Hr. C. J. Bl. van Treslong wegens de overlast en geweldenaryen derjagers. ,h77 Berigt wegens eenvoorge- r, wend gefprek van den Hr. Thulemyermet den Penfionaris vaa Gou*  178*. BLAD W YZE R. ' Gouda enz. 1885 Berigt wegens de inneming der Forten St. Donaas en Sr. Paul door de Keizerlyken.i 887 »— Refolutie nopens de gelykheid der Schepen en vaste torn op den Staat van Oorlog enz. • 1952 en volg. , Memorie van den Gezant van Pruisfen houdende klagten nopens het dubbelLast en VeilGeld. 2055 Antwoord daarop. 2056 . Jr. v. d. Cappellen verkrygt zyn ontflag a!s Kamerheer van • Zyn Doorl. Hoogh. 2061 Berigt van Jr. R.Bentinr.k 2062 •n— Berigt van de Natuur en Geneesk. Correspondentie Socit. 2063 „—Aangeftelde en overl.Leden . der Regeering enz. 148. 340. 528.692.927,1469,1648.1830. 2020. 2187. Groningen. Plakaaten tegen vloeken, zweeren, enz. 334. 914- Aangeftelde en overl. Leden der Regeering 314.531. .1471. 1653-2192. ■ Berigt wegens den eed wan lrouwe door 't Krygsvolk te doen. 1462 . Bekendmaking gedaan ter oorzake van de Roodeloop. . 1645 (Staten van) nemen een befluit nopens deQuota vanFriesland. 1901. — Schaffen den Hoogen Krygsraad af. 2009 Guarnizoen. zie Krygsbezetting. M H. H aariem. Gebooren, Ge« trouwden Overl. aldaar. 1. Vaderlandsch Fonds ter aanmoediging van 's Lands Zee. dienst. 37. Doen een uitdeling. 95. Berigt van de heftierderen van dit Fonds. 572. Bekendmaking. I07o — De Ho'1. Maatfehappy wyst . belastinge toe 1061 en volg. Progamma der Holl. Maat- fch. 965. en volg. -— Prys vragen van Teylers 2de Genootfchap. 2049 — De Academie der tekenkunst ' binnen deze Stad deeld pryzen uit. I3S3 -— Deze Stad word vereerd mer een bez van deVorft.Fam. 1061 —- Aangeftelde en overl. Leden, der Regeering aldaar. 147. 92ó. 1284.1469. !Ö47, Harbenberg. Dankadres der Burg. aan de Regeer, enz. 330 Harderwyk. Smeekfchrift der Burgeren en Ingezetenen dezer Stad ter vervuiling van een Schepensplaats. 171 Haringsman. (Kapt.) 1593 Haringviijchery te Scheveningeh 420.1565,1568 _— te Katwyk. 1569 te Enkbuizen, . 1053 .—- te Mansfluis. ' 1146 in 't algemeen. 222a Harlingen. Burgers dezer Stad prefentéeren een Request tot 't niet opdragen der begeeving van de provinciale Amten aan Z. Hoogh. 64; immmram 5 An-  B L A D W Y ZER. 1783; Antwoord der Regeering dezer Stad op het aanzoeken van die van Dockum. 646 . Aangefteldeen overl. Leden der Regeering. 157.158. Hartzink (ViceAdmiraal)levert een gefchrift over en bekomt zyn ontflag. En hetopperbevel wordt opgedragen aan den Vice Admiraal Reynst. 93 Helder. Barigt wegens de werken aldaar in *t Nieuw-diep. 243 Hellevoetsluis. Berigt wegens de proe»en genomen van de uitvinding door deHeer C. Re ■ delykhrid aan een Scheeps Rolpaard. 459 's Hertogeniosch, Aangeftelde en ov erl. Lede n. der Regeer ing. 2924 Lyst der ged getr. en overl. • aldaar, over hetjaan78:1,2195 — Lyst] der ged. gstr. en overl. zedert 1770,2202 Heusden. Request van Burgeren nopens de benoeming en verkiezing van "Schepenen, 1971 , - . ter Wapenoeffening. 1973- Hin-elopen. (De Regeering) neemt een befluit dat geen Amten aarZyuHoogh. werden op. gedragen 320 Geeft van bovengem. befl. kennis aan Dockum. 322 Aangeftelde en oveil Leden der Regeering aldaar. 157. 158. fTo//aBrf(3taten va») beramen een P'acaat tegen het Lasterfchrift Brief over de oorzaak enz. 50 ' Ontvangen eenAntwoord van den Koning van Pruisfen op Hunne Brief wegens de Vlugtelingen. 177. Bei amen een Plaeaat wegens de 100 en 200 penningen. 206. Sten men toe in de Staten van Oorlog: en wyzen den post van den Ho« gen Krygsraad af. 755. Nemen een befluit nopens de voordellen der Steden Dordrecht en Schoonhoven •eireffeude het verkopen van Krygsposten enz. "57, —— Nemen een befluit tegen het Vergaderen van den Hoogen, Krygsr. 978. Zenden een brief aan den H, Krygsr. 980. Ontvangen een brief van Zyn Hoogh. wegens den bovengem. Krygsr. 982. ■ Ontvangen een Brief van Z. Hoogh. benens het Smeekfchrift van den Vaandrig de Witte. roir. Nemen een befluit om by voorraad 12 tonnen Gouds aan de O. I, Maatfehappy op te fchieten. Als mede tot voortduring der verhoging van deSoldy. 1082. Befluiten tot volharding in hun genomen befluit nopens de Milit. Jurisd, 1300, Doen een Publicatie wegens het vuurgeld. 1385. - Nemen een befluit om de Reders van 't Schip St.Geofge enigzins fchadcloos te ftellen wegens het nemen van 'tSchip door de Engelfchen 1387. — Nemen een befluit wegens het afdanken van eea  B L A D W Y Z E R. 1783; Matrozen- 1556 — Schry.ven een brief aan de Raden ter Admiraliteit. 1556. -r—-• Nemen een Refol. nopens den brief van den Prins over de Witte-1562. ■ Nemen een befluit nopens het verzoek van de Witte aao H. Ed. Gr. Mog. x 564* ————, Nemen een befluit nopens de Milit.Charges. 1689. — Befluiten «un deandere Bondgen. nopens bovengem. te fchryven. 1692. — Brief aan de Bondgen. nopens bovengem. befluit. 1693. — Ontvangen een Request wegens overlast en geweldena- ryeh der jagers. 1877. Maken een interpretatie op het woord Zwager in de Privilégiën der Stad Leyden.1921. •—— Bepalen de belastingen weder op den ouden voet. 2Ó60. Hoorn. Berigt wegens de V aderianflfche Maaifch. aldaar. 461. ——— Aangeftelde en Overl. Leden der Regeering, 693, 929. 1470. 2190. Hulst Aangeftelde en Overl. Leden der Regeering. 1055. .1206. T 1 I agt. 327. 662, 1599. lóiS. **en volg. 1661. 2041. 2»44, 1877. 2171. K. ISl«6«//<7»w vangst. 2222. Kdmeelen.zisondetOorlogfchepen, Kampen. Publicatie wegens het rechtsgebied over het Kryg> volk. 2j8i. Kaap de Goede Hoop. (Berigten van de ) 9?4- 2220, Kapers. (Hollandfche) 279 28c »8i. —.— (Engelfche) 848. Koele. (Raap- Jennip - en Lyn- zaad-) 45. Koo*.. Geb. Getr en Overl. al* daar. 12. Kooplieden verzoeken omConfuls naar N. Amerika. 407. Kopiers Gouverneur van de Ber. bice wordt vrygefpmken. 443. Krygsbezetting. 2154. ■ (verandering der) 766. 1 weigert den Eed aan de Stat. van Zeeland.1979. Krygsgevangenen (Berigt wegens de) 94. 279 1441. li50. Krygsraad- ( Burger) te Gouda. 1413. 1420. ' ■ te Leiden. Zie op Leiden. Krygsraad. ( Hoogen ) Stukken en berigten tot deszelfs affchaffing betrekkelyk, 124. 297- 42 c 497. 553 tot 557' 695- 75'- 752- 754-755-903» 977 tot 990.1082.1300.1444. 1583. 1777. 2000. 2140.21 ;6. 2158. 2160. 2181. Kuilenburg. Aangeftelde en Overl- Leden der Regeering. 2187. L. I-Janddag. (gewoone) te Leeuwarden. 115. Buitengew. Landdag. 631 Las*  B L A D W Y Z E R. 1783, Lasterschrift- 17. 109. Last- en- Veilgeld. 45- 2055. en volg. Leerdam-' Misgeboorte zonaer billen, dyen noch beenen. 626. Leeuwarden. Gebor- Getrouwd en Overl. aldaar. 15. —— Uitfchry ving van den Landdag- zie Landdag, '» ' ■" Punten van be¬ denking der Wagt Sergeanten aan de Bevelhebbers. 298. (Befluit van) om geen Ambul. Amten aan Z, . Hoogh. op te dragen. 0^4. ■ Berigt wegens beloningen by de Wees-Diaconen uitgedeeld- 501. . — — Protest der drie Steden tegen het befluit der agt Steden nopens de Ampten. S74. Rooster of Almanach der Ampten in Friesland. 879. . Tweede Protest der drie Steden enz- 880. ... . Concra Protest van Dockum. 883. Request van Dockum aan de Staten totbekragliging van den Rooster. 895,. - ■ ■ Request der dnc Steden nopens den Rooster, 898. ,' Raport der Ge¬ committeerden op de Adresfen der Ingezetenen. 2143. zie verder Friesland, Befluit nopens bet verleggen van de Vredensonderh. 2137. .,, Befluit nopens üe verfchillen in Overysfel. 2139. Leeuwarden. Befluit nopens den Hogen Krygsraad- 2140. Aangefteide en Overl. Leden der Regeering. >56- 157-158. 343- 530 931IC55. 1285. 165'. 2J92. Letden, Geboren, Getrouwden en Overleden aldaar. 4- —— Berigt betreffende de Gefchilien wegens het Vrycorps. Beftaande in, een berigt van den Heer Mr. J. Rónis winkel. 769. — Aanfpraak der Gecommitteerden van het Vrycorps aan Burgem- by het overhandigen van een Request 771. Request der Ge- commitr. 773. Memorie tot (laving van bovengem Request. 777. —— Gecommicr. geven een Concept-plan over aan Burgem.; ter oprigtinge van een Vrycorps. 782 Aanfpraak van Gecomm aan Burgem. 787. Btfl van den Gerechte nopens bet Vrycorps. 793. - 1 . Refol.' van den Krygsraad van 23 April. 795-— Refol. vandenKrygsraad van den 29 April. 797. 1 Befluit van den. Krygsr. 800. Req. van det; Krygs. raad wegens het bovengem. Plan. 802. —. Mondelinge aanfp. van den Collonel der Schutterye aan Burgem. 806. Req. der Ach: Comp, Schutters 807. Refol. van den Gerechte tegens den Krygsraad. 8:0. Refol. van den Gerechte nopens het Vrycorps. 812 . Verantwoor-  i783< BLADWYZER* woordwg van den Krygsraad aan den Gerechte nopens het Vrycorps. 8T4 en volg. Leidi.n Befluit van da Vroedfchap nopens de verantwoording van den Krygsraad. 1908. - Berigt in de Z. Holl. Courant wegens het gebeurde met den - Burgerkrygsra.id. 2066. Burgemeesteren zenden op klakten van den Krygsraad eenen brief aan de Regeering van Woerden nopens bovengem. berigt. 2068. -— Antw. der Regeer, van Woerden. 2069. *■ Aangeftelde en overl. Leden der Regeering aldaar. 340.1918.1284. Ï837. 2020» ■■ Public- betreffende de Post naar den Nederrhyn. 1118. 'i- ter voorkomin- ge van Brand. 1923, -■ Stichting van een huis voor arme Oude Mannen en Vrouwen. 840. ■ Zyne Doorl. Hoogheid en Familie vereeren deze Stad met een Kermisbezoek. 1028. ■ Berigt wegens hst ge¬ beurde met Le Fr.van B„rkhey. ui8. —— - Refol. der Stat. wegers het verzoekfehrift vanLeFr. van Berkhey. 1569. —— ■— Berigt wegens het verder gebeurde met bovengem. Lector. 1706. • Aanfpraak door G. J. G. Bacot aan den Hr. v. d. Capellen ter gelegentheid dat zyn Ed. de Wapenoeffening bywoonde. 1120. Leiden. ■ Berigt van het voorgegevallene omtrend de verkiezing van Scheepenen door Z. Hoogheid. 1409. " Het gaan met geladen geweer en fchieten zonder wettig gezag verboden. 1410. i Bekendmaking van het Ta.il-en Dichtlievend Genoot, fchap. 1028- - Berigt van de Maatfch,' der Letterk. I4°ï? ■■ Interpretatie van het woord Zwagers in de Privile? gien dezer Stad- 1921. ■ Bekendmaking der be- zorgeren van het Stolpïaan» fche Legaat. 1925. Lochem. Berigt wegens hec voorgevallene aldaar wegens de Drostendienftfen. 536. Lootfen. %ig. 1724. Luchtbolle?}. 1887. 1950. 2064. 2099, Luchtverfckynfel. zie Vuurbal Lyst der Geborenen . Getrouwden en Overledenen, zie op de plaatfen. ——■■ der pryzen van verfcheiden Producten. January. 160. Febr. 346 Maart 532. April 694. Mei. 932 Juny. 1050". July. 1288. Aug. 1472. Sepr. 1054 Octob.1838. Nov. 2024. Dec. 2193. —— der Ooriogfchepen leggende in Texel of zynde op weg daar na toe. 1018. ——— der Schepen in 't jaar 1783. de Maas enGoeree, Texel en ' 't Vlie  B L A D W Y Z E R. ,783. *t Vlie ingekomen en uitgezeild, 2206. M. ^IV'jtaaxtoii Request der Ingezetenen van dit Dorp om van Krygsvolk ontlastte worden. 102. Maassluis. Geb. en Getr. aldaar. 10. ——— Oeconomifchen Tak alhier deelt pryzen uit. 1438. • Maatfehappy (Berigt wegens de O. 1.) 203. (de O. I.) Geeft eene Memorie over aan H. H. Mog. 244. en volg. ■— Doet een Bekendmaking. 551. Bekendmaking. 841. Doet een opening aan H. H- Mog, en verzoekt een onderftand van 14 Milt 1032. Bekendmaking. 1^104. Brief aan PI. H. Mog. 1571. (W. I.) 55K , 1124, ijj20, 2ioi. — der Drenkelingen. 269. 505. (Burger-) te Schiedam, iot ~« ( Vaderlandfche ) te Hoorn. 461. - . ■■ —'- . van Vischvangt enz- te Enkhuizen- 275. • ■ (Holl 0 der Weten- fchappen. 965. 1061. 111 —' der LetteAunde te Leiden 1401. (EngelfcheO I.) Berigt van 'ttommitte tot onderzoek enz. 569. Mark (F. At van der) wordt beroepen als Profesfor te Deventer. , 6Ó2, Markof geeft zyne Geloofsbrieven over als buitengew. Gezant der Keizerin van Rusland. 85. Neemt weder affcheid om aan 't Zweedfche Hof te gaan ■ refideeren. Medenbliit. Berigt van den ongelukkigen uitflag der Lotery aldaar opgerigt tot verbetering der Haven, en het toelhian van 80000 guld. door de Sta■ ten« 21.16. — Aangeftelde en O- verl. Leden der Regeering. 150, 529 2021. Meiboomen-p/anting in *s Hage. 221. Memorie Juftificatoir. 854. 856. 1051, Middelburg. Gebor, en Getr. aldaar. 13. — Berigt wegens de bedyking der Schorren van Sluis in Flaanderen. 108, Citatie tegens een Zee-Officier wegens Straatfchendery enz. 277. — De Regeering de- zer Stad doet een Ampliatie op deOrdonn. van 'tSmids Gild dezer Stad, rakende het ftue- ' den van de Ankers afkondigen. 857. —- Lengt wegens eenige Militairen inbegtenis genomèn door den Civielen Regter opgeëischt doch geweigerd, en eindelyk uit hun gevangenis onrfnapt. 1730. — ■" Publicatie tot affchaffing aer Militaire Jurisd. 1739. ———— De Kapt. Koei. berg  BLADWYZER. 1783. berg wordt óntflagen cn op vrye voeten gefteld. U47- Middelburg. Raport enConc. Antw. aan Zyn Hoogh. wegens de Milit, Jurisd. 1583. . — Aangeftelde en Overl. Leden der Regeering aldaar. 604= 929- 1470 I649- Militaire JurischUie zie Krygsraad- Militai*e-Eed. at 57. Misgeboorte. 616. Monnikendam. Aahgefteldeen Overl. Leden der Regeering. 1470, Montfoort. De Regeering dezer Stad fchaft de Recomtnandatien af. 2007. Muyden. Aangeftelde en Overl. Leden der Regeering. 342 NN. evel. 1146. Nymegen. Bericht wegens het befluit der Gezworene Gemeente (te) 16. —— De Magiftraat keurt bet voorn, befluit af. 348. - Gemeenslieden betogen hun regt. 350, en volg. . Aangeftelde en Overle¬ dene Leden der Regeering. 925« 1835- 2019. Oly. 45- Qnweders, 1323. 1405. 1580. 1440. 1441.1403.15183. Oorkgfchepen ( indienstltelling der) en bevelhebbers derzelve. 93. 98. 109. 275. 856. 1685- 193'. »■■ ' - Verrigtingen derzelven. 93. 243. 279, 332. 368 373 442- 479- 528.56^. 565. 1050. 1135 1130. 1149. 1150. 2082- 2083.2123. ———— ——- Aanhouding der zeiven. 442- 568. 626, 914. «061, 1052. ' (Berigt wegens de in dienst zynde) 568. - ( Verloren en ver- overde) door Engeland. 568. Oostburg. Aangeftelde en Overleden Leden "der Regeering. 128S. Oostergo. Aangeftelde en Overl. Leden der Regeering. 152. OosT-lNDieN. (Handel op) 2210. Oostindifche Maatfehappy. (Verkoping van Goederen) 2211. Oostzaan Gebor. Getr. en Overl. aldaar. ' 13. Oostzaandam. Gebor-, Getr. en Overl. aldaar. 11. Ootmarsum. De Burgers dezer Stad doen pogingen tot herftel van bun regt tot de Jagt. 327. Dankadres enz. 328. Ouderdom (hooge) 16. Oudewater. Gebor. en Geftorvene aldaar. 11. Overleden Zeden van de Regeering en Amtenaren. Hk. Bicker. 109.L r. '}oh.Chr, Brand. 1054. jöd. Broek» 1285. Mr. Joh. Fr. van Byemont. 692, Mr. Hk. v. Bulderen. 928. Mr. Albr. v. d. Burch. 2020. Jac. F. J. v. d. Burcht, y. Lichtenbergh 2021. Jac. y. Dam. lösv. G. J, van HarencarJtel  1783. E L A D W Y Z È R; fpel Dekker. ir$4> P. Elias. sooo. Louis Elzevier. 149 Jac. v. Foreest. 2021. Mr. E- Geelvink. 2020. Dav. de Gorter. 691. ... Grevelaar. Jr- Corn. van Haersma. * 530. Fr ouwe Heilw. Charl Soph. Jul. Ba ■ ronnesfe van Heekeren tot Enghuizen, enz. 1285. Dr. F)k. van Heemskerk. 147. Mr. Mc H. v. Hoorn. 1S36. Mr. Mare. Joh van Horbag. 693. Mi.Pomp.Flceuft. iZyb.Mï.J de Jonge. 1054. Mr. Dk Amjongkint. 1054. Mr. Matth. El. de Jonge. 1286. .?. P. de Jonglie. 1Ö11. Steph v. d. Loef.530. W. v. Loon. Jansz. 1837; Mr. Matt v d. Lyn 2187. Mr. Hk. Mollérus. 2187 W. deMorté 2188. P. Mytens. 1470 Po/wp. Onderwater. ' 1^47. Mr. Jo/z. Ortt van Nyenroode. 1649- Mr.y/dr. iV/c. v. Overveldt. 1649 ^r. Joh-. Sandra, 1054.Mr.jo/?. P/j. Stem'x. 1469- üar/w. Scholten. 1837. Mr. G. . Schor er. 694. I. F. Schorer. 2190. ^ofr. Schrader 2024., Geor. Fr. .öarore Tto ' Schwartzenberg en Holenlandsberg. 1471. Mr. Corra. Ascan. van Sypefieyn. 1284. Mr. Theod. Tadema. lost. Mr. 5er«. Texier. 1056. Mr. Lmc. Trtp. 1471. Fl. AbbekerkTromp. 2190. Mr. ^ac. Uyl nburg. 2022. Mr. Gojw. Ferjteege. 1054. jr. ■ff. v. Fladeracken. 928. Mr. J. v. Wageningen. 1649 Jr. v. IFasfenaar.1^69. Mr. ^9 ft. afe 2019. Max. Tvoi. 530. Överyssel. c Befluit van) om- irend de Mem. van Pruisfen aangaande. Zyne Hoogheid. 55i. . Befluit nopens de Milit. Jurisd. 553- 2158. 2160. zie verder op Krygsraad. - Voorftel van Jr. van der Capellen tot den Poll wegens ampliatie van den Militairen Eed. 2157: Overvssel Voorflel der Ridderfchap nopens het prefenteeren van Requesten. 2161. ——— Advys van Jr. van der Capellen tot den Poll nopens eene verbintenis met Frankryk. 21(53. ——. Antwoord der Staten van Holl. aan de Ridderfcb. op twee brieven over het verfchil van Overftemming, 2172. Steden. 2175. Pa.  BLADWYZER. 1783. P. PflMijMriJo.DeHr.Texier Göuvern. GenerOverleden. I05f5. Patenten. 1149. 2252. Penfionaris. (Raad) 1384. -' van Slinge- land. Berigt wegens deszelfs Gefchriften. 1933. Petitie. Zie op 's Gravenhage. Philippime. Aangeftelde en Overl. Leden der Regeering. 1056. Potten (Geele aarde of Frankfortfche) 45. Preliminairen van Vrede met Engeland. 74. TusfchenFrank- ryk en Engeland, 184. Vorderen weinig. 1071. 1 Tusfchen Spanjen en Engeland. 191. "" Tusfchen Engeland en N. Amerika. 196. " Ontwerp der Prie- iiminairen. 1372. ■ ■ — Tusfchen Engeland en dezen Staat 1539 tot 1548. — - Advis van Jr. van der Capellen nopens dezelve. 1643* ■ Advis der Stad Zie¬ rikzee nopens dezelve. 1727. — — Refolutie van Zeeland nopens dezelve. 1733. Prefenten vcor den Keizer van 'Marocco komen te Larache a:m. 2082. Pryzen op de Engelfchen veroverd. 10*}; Purmerenbe. De Regeering dezer Stad neemt een befluit om Zyn Hoogheid voor aanpry. ztnge enz- te bedanken. 1720". — Aangeftelde en Overl. Leden der Regeering. 529' 693- QQurta. Berigt wegens deQuota van Friesland, 417, 557. 901. 1212- 1214. 1222.18941901. i£o5. 1750 en volg. RR. aai van Staten, zie. Staten. Raden (Gecommitt.) nemen een befluit ter verhoging der Soldy voor de zieke Manfchap. 81. —— Verbieden den Haagfchen Courantier gedurende fes weken zyn Courant uitte geven. 87. Rccommandatiën. %s\. 513: <;n. 1052. 1439. 1726. 2105.2135Rexorfie- plaeaat ( furcheance vsn 't) gecontinueert. 45* I'.iinENE. Aangeftelde en Overl. Leden der Regeering. 34.3, Ridderfchap. zie 's Gravenhage. Rolpaard (Scheeps-) zie rid o- voetflnis. Roode loop te Nymegen. 1473 ■ te Arnhem. 1324 te Utrecnt. tfbj, T597 —— te 's Hertogenboscli, —te Zutphen. ïö?8, iCSo ———~— in Zuidbevëland , Lfind van Schouwen , Duivelend , Staats-Vlaanderen er* Braband. ■ X9, Nnnnnna * Grö-  BLADWYZER. 1783. r Groningen. 1645 Rotterdam. Lysc dergeboorne getrouwde en overl. 7 - Aangeftelde cn overl. Leden der Regeering aldaar. 342 529- 027 1 Declaratoir der Kerken¬ raad'nopens de befchuldiglng tegen den Predikant D. W. Smits. Eh befluit der Regeering daar op. go — Berigten betreffende de bewegingen op den 8 Maart, aldaar voorgevallen. 440 tot ' 455 » '- 1 Berigt van Prof. Hotftc. 455 Verzoekfehrift tot het oprigten van een corps vrywillige Schutters. 585 " Ordonn. op de Burger- wast. 588 en volg. - Bekendmaking van den Heer Elzevier- 621 — - Aanfpraak van den Gezant van Berkel aan het Congres van N. Amerika gedaan. . 2004 - Antwoord daarop. 2097 —— Programma van het Ba taafsch Genootfchap. 1424 -— ■ van het Dichtl. Genoodfchap. 1434. D et eene Bekendmaking- 1725 1 Uitfpraak door den Zee¬ krygsraad wegens den Capt. F. S. Gr. van Byland. 1 92 1 — wegens de Cap- teins J. Satink, A. J. van Halm en A. J. van Volbergen. 1915 — De Regeering dezer Stad 'maakt eene Ordonn. op de Burgerwagt. 588. —— Doet eene waarfchouwing Jom niet te ryden in de laanen der nieuwe plantagie. 622 - ■ Berigt wegens de vrygeving van het fchip de Mar» gareta Dorothea Catharina en vonnis over den Kaper in Engeland. 1947 — Verzoekfehrift der Kooplieden, enz., betreffende de Lootzen. 849 -■ — Bailluw en welgeb. mannen van Schieland, doen een verbod, van het voeren van gediertens langs de wegen. r422 Publicatie nopens bet Lootzen. 1724 --»*.— tegens gewelddadige ontzetting , enz. _ . '°48 ■ Berigt wegens een Vrycorps aldaar opgerigt wordende. I950 S. Scheepvaart in 't gemeen. 2206 Scheveningen Tien Vischpinken tot de Haringvisfery uitgerust. 420 Wederaanlanding van bovengem. 2o65 Schiedam Geborene, Getrouwde en Overl. aldaar. 9 ■ De Oeconomifche Burger-Maatfchappy geeft een vereering , wegens de redding van een byna verdronken kind ,0I De  BLADWYZER. 1783; »" De Vroedfchap verhoogt de jaarwedde van den " Penfionaris Mr. W. Jager, iot Aangeftelde en Overl. Leden der Regeering. 92a, 2388. — De Burgery dezer ftad prefenteerd een Request tot het oprigten van een VryCorps. 457 Prefenteerd een Request tot Wapenoeffening. 2102 Schoonhoven Eleéteursn dezer ftad nemen een befluit om de onmiddelyke aanftelling der Magiftraars-Leden door zyn Hoogheid te doen ophouden. 477- Redenen waarom het bovengem. gefchied is. 622 —— Aangeftelde en Overled. Leden der Regeering. 693 , 928- 1649, 2021. Sclmtetryen. zie Wapenhandel. - In 's Hage ( Wapen fchouwing) 768 S//»getorf(Raad-Penfion.)berigt wegenszyne Gefchriften. 1932 Slooi en treed toe tot het voorftel van Dockum. 651 En geven daarvan kennis aan die van Dockum. 652 Aangeftelde en Overl. Leden der Regeering. 157, 1^8. Sluis Aangeftelde en Overled. Leden der Regeering, 1286 Snef.k Deze ftad treed toe tot her vooiftel van Dockum. 648 — En geeft daar kei nis van aan die van Dockum. 649 Aangeftelde en Overled, Leden der Regeering. 157,153. Soldyen. 33, '1082. N Soldy der zieke Soklaaten wordt verhoogt. 81 Staat van verfcheidene takken des Koophandels. 2206 Staats-Vlnanderen Berigtwegens de klagten des Keizers betref, fende de belasting in de Polder den Doel, enz. 1468 Staten (Algerneene) Ontvangen • een Brief van de Raden van bet Vorftenriom Gelder en Graaffchap Zutphen, nopens de klagten van den Koning van Pfuisfen, over hetlasterfchrift : Brief ever de waare oorzaak van VLands ongeval. 17. 1 Continueerenhet dubbel Last- en Veilgeld ;als mede de ontlasting en belasting van verfcheidene aiders Produclen. 45. ■ ■ Maken een brief van den Erfftadhouder Commisforiaal.45 Nemen een befluit op deldagten van het Deen fche Hof. 47» ~ Ontvangen eene Verklaaring van den Koning van Pruisfen , betreffende dc bewegingen enz., in de Republiek, sa. ——- Béfluiten tot de overgave vandeWitta aan den Hove. 59, zie verdei: 'sGravenhage, — Verzoeten het Hof van Frankryk de teruggave van hunne herovetdp Colonién te beloven, en ant. woord hierop. C6. ———Nemen een Refolutie op hei Req. der Schotfche Officieren. 76. Ontvangen een Brief van de Staten van Utrecht wegens zeker Laster- 111 n n n n 2 fcbrifi.  1723. B'LADWXZER. fchrift, 109. —- Doen een Public, wegens Je Wap-juftil'. ftand met Grootbrittt. igc. —■ Nemen een befluit tot voortzetting der wapening ter Zee. 183. —~ Ontvangen eene Memorie van de O. [. Maatf. 244. — Nemen een Re&fi. om kleine Vaai tuigen in de Zedgaaten te hebben, 37» • -.—r Ontvangen een brief van den Grave van Reehteren wegens bet Engelsch VaattuigThe La»k enz.397. —Geven antwoord op de klagten van Pruisfen, wagens den brief over de waare oorzaak enz. 401. Geven een Antwoord aan den Gezant van Denem. wegens 't Schip de Lark 417. Ontvangen een Request van de Reders en Boelwou Iers van 'tKaper- fchip de Spion 419.. (jnt- vangen een brief van hunne Gezant te Parys wegens het Schip de Jonge Catarina.441 . Spreeken decideer Ko- pfers vry. 443. _. Ontvangen een brief van den Gezant te Parys over een Hoi!. Schip 574. Ontvangen een Memorie van den Gezant van Pruisfon nopens 'een Gelders Leen. 752. Nemen een befluit op de klagten nopens gem, leen. 933. Nemen een befluit omtrend de Milit. Jurisdictie. 751. Doen een Publica. tie tot bepaling vBn boven, gem. Jurisd, 752, Ge¬ ven den Hr. Erantzen de waardigheid van Amoasfad. meteen jaarwedde van/60000. 762. -— Ontvangen een brief van Z. Hoogh. wegens het getal van Schepen in dienst te houden 763. —Nemen een beliuit nopens het Salut op Zee ten aanzien der Engelfchen en N, Amerikanen 164, _—Ontvangen een brief van Z. Heo£h. wegens den Kooges Krygsraad. 988. Nemen een befluit daarop. 989. Nemen een befluit nopens hec geleide van de Hr. van Kerke! 1019. Ontvangen een Brief van 'tHof weegens 't voorgevallene op den ö Dec. 1783. en nemen een befluit daar op 10:4. Befl. op den brief van Z. H- wegens de Schepen in dienst te houden. 1073. - Nemen een ander befluit wegens de vrede. 1529. zie verder 's Gnavenhage. Verlengen het Plaeaat voor de Hariugvïsferven-1565 Nemen een befl. wegens het veilig varen der Hollandfche Schepen zonderEngelfche paspoort. 1046. _ Nemen een befl. wegers Convoy naar de Middelt."Zee. 1047. — Nemen een btfl. nepen;; het geleide \ an den Hr. v. fier- kei naar N. Am. 1049. Ontvangen een brief van de Bewindhebberen der W. I. Maatfehappy. 1124 Ontvangen ecu brief van de O. I. Comp. tot onderlleuning, 157i, ' - Ont-  BLAD WYZE R. 1783. Ontvangen een Request van L, ,de Neufviile. 1579. -.-. Nemen een befl. op het Verzoekfehrift van Jr. L. J. J. Rengers. 1224. ^ Nader befl. hier op. 1445. Nemen een befluit nopens de Zeemagt. 1685. Ontvangen een brief van Direcl, van de Berbice. 1708- Nemen een befluit tot dankbetuiging aan het Hof van Frank iyk voor de teruggave der heroverde Coloniën. 1872. . Nemen een befl, nopens de ge'ykheid van de Schepen enz. 1952 en volg. Nemen een befluit nopens Üorlogfchepen naar de West - Indien afgezonden. 2059. Nemen een héfluit tot dwangmiddelen tegens Friesland. 1750. Staten van Gelderland, zie op Gelderland. van Holland, zie op Holland. van Zeeland, zie op Zeeland. van Utrecht, zie op U- trecht, van Friesland, zie op Friesland. -— van O/erysfel , zie op Overysfel. van Groningen , zte op Groningen. (Raad van) neemt «en befluit tot uitlevering van kruit uit de Magazynen , aan 't Krygsvolk. 559 Staten van Oorlog, 755 N nn Stavoren. Aangeftelde en overl. Leden der Regeering. 157- 158 Stbenwvk, Gebor. getr. eti overledene aldaar. 16 — Brief van Keurmeesters aan zyn Hoogh. 1770 " Aangeftelde en overl. Leden der Regeering. J49. 3*4 Suiker. 45 Surinamer.. (Berichten van) 338 Syroop. ' "45 T. T T.holen. De Regeering dezer Stad neemt een befluit op het Req. der Burgers orn geen groottr getal Krygsvolk te hebben. 11 47 - ■ Aangeftelde en overl. Leden der Regeerigg. 929. 202a Tras of Duiffteen. 45 Trinconomale wordt hernomen door den Franfchen Vlootvoogd. 440- 56o.i6i 6 U. X_Jtrecht. Gebor. getr. en overl. aldaar, 14 — ( Staten van) Schryven een brief aan H- H. Mog. wegens zeker Lasterfchrift. 109 ,— Doen een PuMcatieten einde de tiende vti hoging van verfcheide middelen te doen ophouden., 283, Btflui- ten tot antw. aan den Koning nnnn 3 van  1783. ELADWYZÊR. van Pruisfen. 480. — Ontvangen een dankadres nopens de opheffing der tiende ver: hoging. 629. Verbieden het «effenen van het Schoenmakers Ambacht binnen een uur gaans van deze Stad. 859. Doen een Public, nopens het grof wild enz. 1210. Public, tegens de befmetting der Roode Loop. J597. ■' 1 Doen een Public, tegens het verkorten van de belasting op fterke drank. 1593.- Ne- men een befluit* nopens de Quota van Friesland. 1894. —Nemen een befluit nopens het Schip St. George. 2004. 1 -Benoemen de Hr Perponcher tot deCommisfie van het onderzoek der zaaken van Brest.- 2124 ■ Gedenkpenning van 't Genootfchap van Wapenoeffening. 1198 Jagtgerigt. 1199 —— Aangeftelde en Overl. Leden der Regeering. 530. 1650. *022. 2191 , Burgermeesteren en Vroedfchap doon een Public, wegens de meeting der Granen by de peiling. 481 _ . Nemen een befluit om in de Kerken te doen bidden voor den Vrede cn welvaart van 't Vaderland. 489 . Nemen een Refol. nopens de begeving der Stadskleine- of Burger Amten- 493 Doen een Publicatie wc. gens het rooken van Tabak by de Kruidmolen. 861 -1— Doen een Public, tegen het fchenden en befteelen van Laken Raampten. 862 — Nemen een befl. ter opbeuringen der Broodbakkeryen. 864 Doen een Publicatie tegens het inryde tegen de Burger en Krygswagten. 1169 Reglement omtrend de Schutterye en Schutters wagten enz. 1171 Doen een Public, tegens het verhinderen der Wapenoeffening. 1197 Doen een Public, tervoor- zieninge tegens dc befmetting der Roode loop. 1595 ~— Doen een Public, tegens het plegen van moetwilligheden enz. 1618 Verzoeken Zyn Hoogh. de Krygsbezetting niet te vermeerderen. 1747 „ Nemen een befluit nopens het begeven van Stadsbedie. ningen aan alle Christen gezindheden, ïi26 Berigt nopens het verder voorgevallene hier omtrend. . 192 —r_ Voorftel van Mr. C. J. Smisfaart nopens het begeven van bedieningen tot wclkeniet noodwendig een vastgeftelde Godsdienst vereischtt wierd. 2003 Programma van het Ge- nootfeh. van Wapenhandel aldaar. 1744 Na.  B A D W Y Z E il. 1783. . . Nüdete verklaring nopens bovengem. Progr. 1744 Het Genootfchap verzoekt verlof om hunne afgeftorvene Leden na Krygsgebruik te begraven. 2502 Dankadres enz. van Burgeren en Ingez. aan de Vroedfch. 1995 Befl. der Vroedfch. op voorfchr. Adres- 1999 ■ — Berigt wegens de uitlatinge ener Periode uit den eed der Raden. 2coo Verflag van het verrigte der Gedeput. dezer Prov. ter Vergarf, van EL H Mog. 2124 Bekendmaking van de Vroedfchap J.C.Saiisfaart.494. Burger Amten. 294 — Berigt wegens hetr : e vallenedaaromtrent,en Antw. van Zyn Hooogh. opdecommunicatte enz 489 en volg. Dankadres wegens de opheffing der tiende verhoging. 629 ( Burgers van ) maken een begm met deWapenoefFenlng, ir5 Leveren een verzoek. fchrift in aan .Burgem. (trekkende ter opregting van een geregelde Schuttery. 285. Benevens de Punten tot herftel der Schuttery ontworpen- 288 Tegen Verzoekfehrift van enige Burgers tegen voorfch. Req. 293. 484. —— Verzoekfchrifc \an eeninige Ondertekenaars van 't Tegenverzoekfchrift. , 435 _ - Bekendmaking van J. G. Klopper. 487 , Berigt wegens den dag vaa den 8 Maart. 4^7 Programma van het Provinciaal Genootfchap. 868 Verzoekfchriften der Burgery wegens vrye benoeming van Burgerm» en Schepenen , Stads Amten enz. En befluit. daar op. 1600 Request en befl. wegens het ontflaan van den Hr. van ■ Goens. 1603. Wordtaanden Prins Erfiladh. toegezonden. 1606. Antw. van ZynHoogh. daarop. 1009 Briefvan den Hr. van Goens aan Burgem.. v. d. üusfen ifin. Antw. van de Vroedfchap aan Zyn Hoogh. wegens van Goens. 1612 Berigt wegen de geweida- digheden tegens den Advoc. Luzac, P. Hofftede en H. van Ee in deze Stad gepleegd. • ■ 1612 en velg. Berigt van enige Perfoonen' nopens bovengem, 1620 Request der Burgeren nopens het begeven der Vroedfebaps plaatfen. 2128 Eenige Studenten hebben een Collefte gèuaan van penningen ter onderfteuning der Burger WapenOL-ffening. 2229 Berigt nopens het verder voorgevallene omtrend bovengen. 2130 tot 2 135 V v- . v eere, Aangeftelde en trverl» Leden der Regeering aldaar n n n nnn 4 151  1783- BLADWYZER. 151. 53'J Verbond met Frankr. 2178 Visfcheryèn (groote en kleine) 2222 Vlissingen , Gebor. getrouwde en overl. aldaar. 13 — — (De Stad) doet een voor» ftel aan de Stad Veere, wegens den Penfionaris Mauringnaulr. . 280 Be-igr wegens de bedykte Hoogpiaat. 1442 m— Berigt wegens de afdan- , king van Zeevolk. 1149 ■ Berigt van Geeommitt, wegens de harens alhier en op Texel. 1151 en volg. Berigt wegens het ftranden van een Visch wegende 8000 ponden. 2123 Aangeftelde en overl. Leden der Regeering. 930.1470. 1650. 2022. 2190 Vry-corps zie Leiden. — zie Rotterdam. Vuurbal. Berigten wegens dezelve. 1406. 1436.1437.1707 Vuurgeld. .138$ Walvichvangst. 2223 W. "^$f apenhandel der Burgeryën te Utrecht. 115.1162 en volg. • 1743- «744 . teDnrtrecht. 174. S44 te Schiedam. 457.su 02 te Rotterdam. 585. 589. en volg. 1421 ~ te Leeuwarden. 798 1231. 1775 — te Arnhem. 1060 te Haarlem. 1359 tetiouda. 1050.1413. 1420, 158X. 1938 1 1 ■ te Woerden. 1439. 1582. 1974 —■ te Dockum. 1238.1262 ~ • *77S ——— te Deventer, 1267.1449 en volg. " 1 te Hardenberg. 1460 ■ te Zutphen. 2032 te Wcuderichem. 1970 p te Plensden.. 1973 «———• te Enkhuizen 21 ix te Maarfen. 2002 ' te Amersfoort. 2006" te Zwolle. 2007 2183 te Oldenzaal. 2008 Wapenfchomving der Schutterye in 's Hage. 76S ——— van 't Krygsvolk al. daar. 753 ■•' der Burgery te Rot* terdam. 1421 Warnsveld. Berigt wegens het voorgevallene omtrend de Drostendienften aldaar , en blief van den Stad houder aaneen Predikant gtfehreven. 53J Water in de Revieren de Rhyn Leek buitengewoon laag. 2005 Weesp. Aangeftelde en overl. Leden dei Regeering aldaar. 342. Westergo. Aangeftelde en overl. Leden der Regeering aldaar154 Westzaandjsm. Gebor., get. en overl. aldaar. n Winter. Berigt wegens de geftrengbeid "van den zeiven. . 2203 Win-  BLADWYZER 1783. Wlntersinyk. Berigt wegens eenige oude overblyfzels aldaar gevonden. 1865 Witte. (Di) Advis van 't Hof van Friesland dien aangaande 124 Woerden. Berigt van den ZuidHollandfche Courantier. En tegen berigt vandenPolitique Kruyer. 627 1 Request der Burgery en Ingezetenen tot Wapenoeffening. 1974 Wallen, 45 Wori dm. Aangeftelde en overl. Leden der Regeering. 157.158 "Worm er veer, Gebor.. getr. en overledene aldaar. 12 Wyk by Duurstede, Burgers dezer Stede leveren een Verzoekfehrift in tot affchaffing der aanpryzingen by 'tmaktn der Nominatien enz- 1622 * De Vroedfchap dezer Stad befluit tot bet ontwerpen van een Plan ter begeving der Commisfien. 2036 Aangeftelde en overl. Leden der Regeeriog. 2023 Y. "\Tlst. Befluit der Regeering dezer Stad om geene Amten aan Z. Hoogh. meer op te dragen. 638 ——- Aangeftelde en overl. Leden der Regeering. 157.158 Z. z a asdyk, Geb, getr. en over Kb; Z ledene aldaar. 12 Zas van Gent. Aangeftelde en Overl. Leden der Regeering 1056. Zeeland. (Staten van) Nemen een beliuit nopens de Prajlim. met Engel. 1733 Schaffen de Milit. ju. risd. af. 1739. , Staande verhoging der Soldyen en jaarwedden der Qndci officie. ren en Soldaten toe. 1978 Nemen een befl. nopens den eed der Krygsbezetting. 1981 —-* Nemen een befl. nopens de Petitiën tot Soulaas der Nederl. Krygsgevangenen in Engeland. 2117. —~—- Verbieden den uitvoer van Hoorn en Rundvee. 2118. —_ Nemen een befl. nopens de gefcbilien in Overysfel. 2119. 2176 Zeemagt en der Oorlogende Mogendheden, 444 Plan tot herfte! der Zeemagt. 557 Zevinwoude. Aangeftelde en overl. Leden der Regeering aldaar. i^