WERKEN
van het
DICHT- enLETTERLIEVENDE GENOOTSCHAP,
onder de spreuk:
STUDIUM SCIENTIARUM GENITRIX,
e n
PRIJSVERZEN.
III. DEEL, I. S T U K.
TE ROTTERDAM, Bij GERARD ABRAHAM ARRENBERG, M D C C X C I I.






P R IJ S VERZEN.






TRIUMFZANG
VAN
ISRAËL,
NA DEN
DOORTOGT
DOOR DE
ROODE ZEE;
DOOR
MR. JAN JACOB FE REU L,
AEN WIEN DE GOUDEN EERPENNING IS TOEGEWEZEN,
In de algemeene Vergadering van het Genootfchap, gehouden dm II*"» van Oogstmaend, 1791.






VOORBERICHT.
H erder i over de Hebreeuwfche Poëzije , 3e ftuk, pag. 122. fqq. noemt den Triumfzang van Israël aen de Roode Zes , het oudfte , het klinkendfte Zegelied der waereld, onvertaelbaer door de verheven eenvoudigheid die het Hebreeuwsch eigen is, en een Choorgezang. Volgends dien bevoegden Rechter, heb ik mij in de behandeling van dit ftuk, zo veel mogelijk , aen de oorfpronglijkheid van dit achtbaer gedenkteken der Oudheid willen houden. Hier toe zag ik geme zangmaet gefchikter dan de Cantate, (verg. van Alphen, aenm. over de Cantate , in zijne Mengelingen in Proza en Poëzij.) De Solo's , de Duetten , de Terzetten, en de Recitatieven , fchüderen de gefchiedenis ,• de indrukzelen daervan •worden door de Reiën bezongen ; terwijl de Chooren en Choraelen de gewaarwordingen van eerbied en dankbaerlieid, die het geheel volk gevoelde, verloonen. —■ De herA 2 hae-



VOORBERICHT.
hading der gebeurtenis, op het einde van dit Gedicht, door Mirjam , en de Reiën van Maegden, wordt in het oorfpronglijk ook gevonden, en diende denkelijk, om, als eene gedenkfpreuk, de geheele zaek te beter in het geheugen te prenten. Ik heb mij van de vertaeling ter aen-
gehaelde plaets , als mede van die , welke in Green's Dichtftukken van het Oude Testament, vertaeld door Scheidius, p. 87, gevonden word, bediend, dewijl dezelve dichterlijk zijn, en dus meerder tot mijn oogmerk gefchikt waeren, dan die van onzen Bijbel.
TRIUMF-



PRIJSVERZEN.
S
TRIUMFZANG. (
M o z e s.
Laet ons den God van onze vadren,
Jehovah, 's waerelds Opperheer, Met volle aenbidding dankbaer nadren,
En knielen voor zijn' zetel neer. Paer, uitgeleezenst aller Volken, "
Paer, Israël! de Hemmen faem; Uw lofgezang klink' door de wolken;
Verhef Jehovah's grooten naem.
C h o r a e l.
Wij zingen God. — reeds rijzen onze klanken.
Wij looven Hem, den Schepper van 't Heelal. Wij knielen neêr, wij bidden aen, en danken
Zijn liefde en magt, met juichend lofgefchal.
A 3 Twee



6 PRIJSVERZEN.
Twee Stemmen. A.
Hoe hoog is God in magt verheven!
Zijn kragt is eindloos groot. Een zijner wenken geeft het leven,
Een ander geeft den dood.
B.
't Egyptisch heir, met paerd en wagen,
Zonk in de golven neêr: Maer wij, door 's Hoogden hand gedraegcn,
Wij traden door het meir.
A. en B.
Zoo hoog is God in magt verheven.
Zijn kragt is eindloos groot. Een wenk van Hem gaf ons het leven, En Pharab' den dood.
Rei van Jongelingen. Jehovah's arm ftond liefdrijk voor ons open.
Hij, onze kragt, zij ook ons zegelied. Wij konden kalm op zijnen bijfland hoopen, En Hij vergat zijn droeve kindren niet.
Rei



PRIJSVERZEN. 7
Rei van Maegden. Hij is de hulp der zwakke ftervelingen, En wendt op hen een teder Vaderoog, Hij redde ook ons. - Laet ons zijne almagt zingen, Dat ons gezang zijn' grootfchen lof verhoog'! Recitatief. Ons leven vloodt rampzalig heenen. In angftig zwoegen, zuchten, wcenen,
Verkwijnden en verdierven wij. Ons oog deed bittre traenen vloeien; Zij leekten op de zwaere boeien, Der duldelooze ilavernij.
Rei van Grijsaerts. De prilfte bloeitijd onzer jeugd Is in gezucht vervaeren.
Geen ftrael van ongeftoorde vreugd Troostte ons in laeter jaeren.
Ons deed, verzwakt door dit verdriet, 't Gewigt der jaeren bukken:
't Geweld zag onze zwakheid niet, Maer bleef ons wreed verdrukken. ' A 4



3 PRIJSVERZEN.
Rei van Mannen. Wij zwoegden angftig heel den dag, Bij heete zonneftraelen.
Slechts als ons oog den avond zag, Zag 't onze taek bepaelen.
En lichtten de eerfte glansfen aen Der fcheemring van den morgen,
Dan vonden wij een nieuwe baen Van arbeid en van zorgen.
Rei van Vrouwen.
Ons oog heeft traen bij tracn geloosd. Wij krompen weg van fmarte.
't Gezucht van gade en fchuldloos kroost Doorgriefde ons teder harte.
Een wicht, in onzen arm gedrukt, Door de Almagt ons gegeeven,
Werdt dikwerf onzen arm ontrukt, Om ver van ons te leeven.
Choor,



PRIJSVERZEN. 9
C h o o r.
Dus zagen zich de droeve zoonen
Van Jozef, voormaels hoog vereerd, Nu trotsch befchimpen, drukken, hoonen,
In diepe flavernij verneerd.
Twee Stemmen. A.
Maer ach! dat onverdraeglijk lijden
Was de aenvang flechts van zwaerder ftrijden.
B.
Schoon wij verkwijnden in 't verdriet, Ons leed was nog aen 't einde niet. A.
Een feller flag was ons befchooren: — De moeder moest haer telgjes fmooren, B.
De vader moest zijn liefde pand, Ontzield zien voor den dwingeland.
A 5 A en B,



io PRIJSVERZEN.
A en B.
De Nijl heeft toen in zijne golven Ons aller hoop en lust bedolven.
C h o o r.
Nu was de ramp ten hoogden top gedeegen;
De wanhoop, de angst vertoonde alom den dood; — Men fchreide niet; bedorven lippen zweegen,
Men was verdeend, gevoelloos door dien nood.
Recitatief.
Toen heeft God met tedre ontferming
Op ons grievend leed gelet. Uit ons aller droeve woning
Klom tot Hem een fmeekgebed. 't Was niet vrugtloos: want zijne almagt
Heeft zijn jammrend volk gered. En den droom van zoo veel rampen
Kalm gemaekt, en perk gezet.
Drie



PRIJSVERZEN. ii
Drie Stemmen. A, B en C. Zoo brak de Schepper van 't heelal
De boei der flavernij. — Zijn liefde dagt — zijn magt beval — En Israël was vrij.
A.
Wij zagen 't eind Van ons geween, Zoo lang met angst verwagt.
B.
't Was of de morgenzon verfcheen Na d'allerzwartften nacht.
C
Toen toogen wij blijmoedig heen,
Bewaekt door 's Hoogden magt. A, B en C. Zco brak de Schepper van 't heelal
De boei der flavernij. Zijn liefde dagt — zijn magt beval —
En Israël was vrij,
Cho-



12 PRIJSVERZEN.
C h o r a e l.
Triumf! wij waeren vrij, en hieven dankbre handen,
Van ketenen geflaekt, nu juichend naer omhoog. Triumf! wij waeren vrij! — God zag onze offeranden fn hart en oog.
Twee Stemmen. A.
Maer ach! toenwe in die vreugde waeren , Bedreigde een nieuwe ramp ons weêr: — B.
Een dubbele aendrang van gevaeren Sloeg ijlings onze hoop ter neêr: — A.
Want voorwaerds dreigden ons de baeren Van 't ondoorwaedbaer roode meir: B.
En achterwaerds de ontelbre fchaeren Van Pharaös vervolgend heir.
A en B.



P R IJ S VERZEN. 13
A en B.
Dit was het toppunt van ellende;
Nooit was 't gevaer zoo maetloos groot. Waer ons gezigt zich angftig wendde,
Het zag alom een' wisfen dood. Recitatief.
Maer toen heeft God zijn' bijftand ons beweezen, Hij heeft getoond wat kragt zijn hand bezat,
Hoe ijdel was, o jammrend volk! uw vreezen, Daer gij een' God, en dus een' Redder had.
Een Stem.
Ja! loofden Schepper der Natuur,
Dien Redder uit gevaeren. Zijn adem blies — en als een muur
Verhieven zich de baeren. De bronnen in het open diep
Verbood zijn magt te vloeien. De zee werd ftil — de ftormwind Hiep,
Gekeetend in Gods boeien.
Dus



14 PRIJSVERZEN.
Dus baende God in 't meir een fpoor,
Waer Israël kon treden. Hij ging met ftraelend licht ons voor,
En waekte om onze fchreden.
C h o r a e l.
Wij knielen neêr, o God! uw naem is liefde en fterkte; —
Uw hand is louter magt, uw magt is eindloos groot. — Gij waert het, die de zee in heuren vloed beperkte, En ons in haere diepte een' zekren weg ontfloot. Rei van Mannen. Wij zagen God zijn' arm verheffen —
De ftem der fcheppende Almagt fprak — De woeste zee werd kalm en effen, De holle golven werden vlak.
Rei van Vrouwen. De watrcn deinsden voor zijn woorden,
En torenden zich fteil omhoog; — De zee vlood fiddrend naer heur boorden, Het diep moeras werd ijlings droog.
Cfioor.



PRIJSVERZEN. is
C h o o r.
Die eigen hand, die Sodom deed verzinken,
Leidt Israël in ongeftoorden vreê: — Die drupplen daeuw op 't bloeiend veld doet blinken, Telt ook, en boeit de baeren van de zee. Drie Stemmen. A, B en C. 't Enkel zien van zoo veel wondren,
Moest de trotschheid ftil doen ftaen, Maer het hart des wrevlen vijands Bleef verfteend door trotfchen waen. A.
Hij zag, grimmig en verbolgen,
Onze vlugt in 't veilig meir, En een kreet om ons te volgen
Klonk door zijn ontelbaer heir. B.
Pharaö zag de effen baeren,
En den hecngedeinsden vloed; — 't Grimmig oog ziet geen gevaeren.
Als het zoekt naer moord en bloed.
C.



16 PRIJSVERZEN. C.
Hij gebood, en paerd en wagen
Volgden ons in 't wonderfpoor; — Maer geen fchrik deed ons vertfaegen,
Want Gods hoede ging ons voor. . A, B en C. 't Enkel zien van zoo veel wondren,
Moest de trotschheid ffil doen ftaen. Maer het hart des wrevlen vijands
Bleef verfteend door trotfehen waen.
C H O O R.
't Egyptisch heir volgde onze gangen
In 't fpoor, gebaend door 's Hoogden hand. Aen 't hoofd dier digte wapendrangen
Was Pharaö, de Dwingeland. Het blank pantficr, de ontblootte zwaerdeu, Der Krijgren .drom, de fiere paerden,
Vertoonden 't beeld van ftrijd en moord, 't Rumoer, 't gejuich dier woeste fchaeren Klonk uit de groef der fteile baeren,
En rolde als holle donders voort.
PvE-



PRIJSVERZEN. 17
Recitatief.
Hun grimmig oog was vuurig en verbolgen. — Dit was hun tael: „ Koomt, koelenwe onzen moed!
„ Wie redt hen nu? — wij zullen hen vervolgen, „ Verdelgen hen, en baeden in hun bloed.'1
Een Stem.
Toen heeft 's Hoogden vaderhand
Ons weer hulp bereid. Israël ftond op het ftrand
Reeds in veiligheid. Door den fterken adem Gods
Dekte ftraks het meir, Met een bruisfchend golfgeklots,
De open diepte weêr. Over 't veilig wonderpad,
Korts door ons betreên, Rolde nu het ftroomend nat
Snel en fchuimend heen*
Twee



i8 PRIJSVERZEN.
Twee Stemmen. A en B.
Gods mond blies wraek — 't Egyptisch heir
Stoof weg als nietig kaf. Het vond in 't faemgevloeide meir Zijn open graf.
A.
De zee verzwolg dien woesten (toet. Zoo ftout, zoo trotsch, zoo groot. Zij zonken ijlings in den vloed Als wigtig lood.
B.
't Was of het heir, op eenen ftond,
Uit ons gezigt verdween, 't Verzonk geheel ten diepen grond Gelijk een fteen.
A en B.
Gods mond blies wraek — 't Egyptisch heir
Stoof weg als nietig kaf. Het vond in 't faemgevloeide meir Zijn open graf.
Re-



PRIJSVERZEN. 19
Recitatief. De Godheid fprak .... toen fidderden de golven,
En vormden ons in haere diepte een bacn; — Zij fprak nog eens .... de vijand was bedolven —
Hef, Israël! een' dankbren lofzang aen! —
C H O R, A E L.
Jehovah zij geloofd, die rots in bange nooden!
Zijn enkle wenk is hulp, zijn adem wonderkragt. Wie is gelijk aen Hem, den hoogen God der Goden?
Wie is zoo groot in lof, zoo eindeloos in magt? Jehovah, Sterkte, Held — zie daer zijn grootfche naemen.
De hemel is zijn troon, daér blinkt zijn heerlijkheid. Zijn hand kan 't gantsch heelal met ëëne fpan omvaemen, En de eigen hand heeft ons door 't ftille meir geleid. Rei van Mannen. De vijand, trotsch op zijn banieren,
Dorst de almagt tegenftaen; Maer de almagt deed ons zegevieren, Eu Pharaö vergaen.
B 2 Rei



20 PRIJSVERZEN.
Rei van Vrouwen.
Hij dagt een nieuwe boei te fmeeden
Voor Abrahams gefiacht: Maer de almagt heeft ons vrij geftrceden,
En hem ten val gebragt.
C h o o r.
Dus zagen wij door God ons leed verdrijven. —
Wij fmaeken nu een' ongeftoorden vreê. Laet ons aen Hem dan immer dankbaer blijven,
Aen zijnen wil gehoorzaem als de zee.
Een Stem. God leidt ons in ftillen vrede
Nu naer 't lang beloofde land. Waer wij gaen, zijn zorg gaet mede, Ja! wij rusten in zijn hand. 't Alvermoogen Slaet zijne oogen Vol ontferming op ons ncêr. In zijn hoede Heeft de woede Van 't geweld geen kragten meer.
Drie



P R IJ S V E R Z E N. 21
Drie Stemmen. A.
Triumf! Jehovah heeft gered!
De trotschheid is verflaegen. Triumf! Jehovah heeft gered! Hij heeft den dwingeland verplet,
Ons op zijn' arm gedraegen.
B.
Gevoelt, verheft de zorgen Gods,
Ons oogpunt in gevaeren. Gevoelt, verheft de zorgen Gods. Zij zijn gelijk een vaste rots,
In ongeftuime baeren.
C.
Erken Jehovali's fterke hand ,
Die ons zoo trouw bevrijdde. Erken Jehovali's fterke hand. — De zee fpoelt telkens 'van het ftrand ....
God blijft aen onze zijde.
B 3 ■ A,



22 PRIJSVERZEN. A, B en C.
Triumf! Jehovah redde ons weer!
Hij deed ons d'oever naeken. Triumf! Jehovah redde ons weêr! Wij zien nu 't woelen van het meir,
Maer moogen kalmte fmaeken.
C h o r a e l.
Triumf! wij zijn gered, van 't ijsren juk ontflaegen.
Het lang verdrukte kroost des vriends van God herleeft. Triumf! het jongst geflacht zal van dcez' dag gewacgen,
Op wien Jehovali's arm zijn volk verlosfing geeft. Jehovah! hoor ons lied uw' grooten lof verbreiden!
Gij ftrekte uw hand flechts uit .... de vijand was niet meêr. Maer met die eigen hand blijft gij uw volk geleiden. —
Rolt, onze zangen! rolt, den hoogen God ter eer. Recitatief. Dit wonder Gcds klinkt volk bij volk in de ooren;
Verfchrikking, angst, zweeft hun op 't bleek gclaet; Zij zijn verftomd, als zij de teeknen hooren
Der magt van Hem, die trotfehen nederflact.
Esn



PRIJSVERZEN. 23
Een Stem.
De fiere vorftcn Edoms beeven,
Een doodfchrik doet hen roerloos ftaen. De Philiftijn, door angst gedreeven,
Bidt fiddrcnd zijnen afgod aen. De dappren zelfs van Mo'db vreezen — Egypttns lot kan 't hunne weezen. —
Die eigen angst treft Cana'dn. Zoo blinkt in aller volkren oogen De vvonderkragt van 't Alvermoogen,
Ja! 't gantsch heelal verdomt er van.
C h o o r.
Laet voor uw' arm verfchrikking op hen blijven, Jehovah! toon aen de aerde uw mogendheid.
Laet hen, vertfaegd, door vrees als deen verdijven, Verblind door 't zien op uwe Majesteit.
Rei van Mannen. Doe dit, o God! op dat hun benden De drift tot krijg ontnoomen word', Op dat geen droom van nieuwe ellenden Uw Israël weer overdort'.
B 4 Rei



24 PRIJSVERZEN.
Rei van Vrouwen.
Neig door dien fchrik hun hart tot vrede;
Het vuur des oorlogs blijv' gebluscht; Verzegel 't flagzwaerd in de fchede,
En leid uw volk in kalme rust.
Twee Stemmen, A.
Vqer gij ons, o gr.oote Koning!
Nacr uw erfgebergte heen. Laet ons 't oord van uwe wonine;
In uw hoede bjnnentrcên,
B.
Dat uw zorg ons veilig leide
Naer die oorden, waer uw hand U een heiligdom bereidde —
Nacr uw uitverkooren land,
A en B,



PRIJSVERZEN. 25
A en B.
In de fchaduw der altaeren, U ter eer daer opgericht, Zullen wij ons juigchend fchaeren Voor uw heilig aengezigt.
Rei van Grijsaerts. Mag nog ons oog dien oord aenfchouwen, Dan helpen we ook Gods tempel bouwen,
Schoon onze hand reeds kragtloos zij. Dan hoort ons kroost ons dikwerf fpreeken, Hoe God voor ons de boei kon breeken Der onverdraegbre flavernij.
Rei van Vaders. Wij zullen daer geheel ons leven Aen God ten dankbaer offer geeven,
En dienen Hem tot onzen dood. Wij zullen vroeg aen onze zoonen, Met diep ontzag, de magt vertoonen Van Hem, die ons verlosüng bood.
B 5 Hei



ï6 prijsverzen.
Rei van Moeders. Als 't wichtje, op onzen arm gedraegen, Nog naeuwlijks ftaemlend hulp kan vraegen,
Dan reeds zal onze tedre hand Zijne oogjes wenden naer den hoogen. — De. liefde voor het Alvermoogcn
Word dan zijn hart reeds ingeplant. Rei van Jongelingen. De bloei van onzen levensmorgen, Nog niet verwelkt door duizend zorgen,
Word aen Jehovali's dienst gewijd. Wij vlijen ons bij zijne altaeren. Hem voegt de kragt dier prille jaeren,
Hem voegt geheel een levenstijd. Rei van Maegden. Wij zullen ook, in dankbre reiën, Met lofgezang Gods naem verbreien,
En looven hem in onze jeugd. Schoon wij ons hoofd met bloemtjes töoiën, Die, op het veld, Gods handen ftrooiën,
Ons eerfte fieraad zij de deugd.
Ciioor.



PRIJSVERZEN. 17
é
C H O O R.
O zalig land! beloofd aen onze vadrcn, Mogt reeds van ver ons oog uw bergen zien!
Mogt Israël reeds uw valleien nadren, En God in rust de dankbaerfte offers bién!
Recitatief.
Die tijd, 0 Broedren! zal genaeken
Dat gij dien oord zult binnentreen. Dan zult gij rust en kalmte fmaeken,
Na al uw zorg en moeilijkheen. — Blijf uwe hoop op de Almagt bouwen, Op haer beloften ftil vertrouwen,
En juich van vreugd, 0 Israël! De weg moog lang en acklig fchijnen, U draegt Gods hand door dees woestijnen
Rustge in die Vaderhand niet wel?
Cho-



28 PRIJSVERZEN.
Chorael.
Ja, grootc God! uw volk rust zorgloos in uw hoede.
Gij deelde ons 't heerlijkst blijk van uw vermoogen meé. De trotfche vijand viel, onmagtig was zijn woede —
Op uw bevelen (liep, en bruischte weêr de zee. — Verheft Jehovali's lof! — zijn zetel is de hemel.
De rei der Seraphim wordt door zijn' glans verblind. Hij zorgt voor 't derrenheir, en 't nietig aardsch gewemel. —
Triumf! die groote God is ons de trouwde vrind.
Mirjam.
Ja, Israël, loof de Oppermagt.
Uw vijand is verdagen. Uw Dwingland is ten val gebragt
Met wapen, paerd , en wagen. Hij'volgde ons na: — zijn magtig heir
Trad tusfchen de open golven: Jehovah zag het — en het meir
Heeft bruisfchend hen bedolven.
RElëN



PRIJSVERZEN. 29
Reicn van Maegden. Zang.
God baende een fpoor voor onze gangen;
't Geweld der baeren fliep: Maer 's vijands digte wapendrangen
Verzwolg het aeklig diep.
Tegenzang.
God zag de ontblootte zwaerden blinken,
En wenkte met zijn hand: De Dwingland zwichtte, moest verzinken —
Wij juichten op het ftrand.
Ch oorzang.
Zoo heeft Gods arm zijn volk gewrooken
Van fmaed en flavernij. Uw boei, 0 Broedren! is verbrooken —
Triumf! gij zijt nu vrij!
Cao-



30 PRIJSVERZEN.
C H O R A E L.
Loof, dankbaer Israël! den God der legerfchaeren.
Verhef Jchovah's magt, aenbid zijn majesteit. Zijn liefde is altijd groot, maer grooter in gevaeren.
Zijn wooning is 't heelal, zijn rijk is de eeuwigheid. Hij was dezelfde God toen Hem geen fchepflen preezen.
Hij dagt — en al wat is was daer op éënen ftond. Hij leeft, hij heerscht altijd. Hij zou dezelfde weezen,
Als Hij 't heelal verdelgde, en eenzaem zich bevond. Duld, datwe, o groote God! u onzen dank bewijzen!
Ontferming ftroomde op ons van uwen zetel neer. Hoor van geheel dit volk dén danktoon uwaerts rijzen —
Maer ach! hij blijft te zwak ons zwijgen looft u meer!
De Heere is een Krijgsman — Heere is zijn naeml Exod. XV. 3.
TRIUMF-



TRIUMFZANG
VAN
ISRAËL,
NA DEN
DOORTOGT
DOOR DE
ROODE ZEE;
DOOR
LAMBERTUS FAN OTEN, A. Z\
AEN WIEN DE ZILVEREN EERPENNING IS TOEGEWEZEN,






AENMER KINGEN.
liet is mij niet waerfchijnlijk voorgekomen, dat het Genootfchap eene letterlijke berijming van het Triumfticd van Mozes bedoeld hebbe:
Dat, echter, de zaken, daerin vervat, voornaemlijk in het oog moesten gehouden worden:
Dat, derhalve, de wondervolle gefchiedenis van den uitlogt van Israël uit het tyrannisch Egypte, gevolgd door de verbazende redding van dat volk , en de ijsfelijke verwoesting hunner vijanden, zoo als dit dienstbaer zoude gemaekt worden aen de vervulling der belofte, door God, aen Abraham gedaen, dat zijn zaed het vruchtbaer Kana'dn erflijk zoude bezitten —• dat deze gefchiedenis als één geheel , het onderwerp van den Triumf zang zijn moest; trouwens , 'er is geene bedenking, of Mozes en de Israclliten hebben dit als zoodanig befchouwd.
Immers, niets is natuurlijker , dan dat de Israëliërs, na den gelukkigen doortogt door de zee, gedacht hebben
aen de verdrukking de Jlavemije, waer onder zij,
maer weinige dagen te voren, in het afgodisch Egypte, zuchtten —- maer tevens aen den verhaesten uitlogt, onC der



AEN MERKINGEN.
der het geleide van Mozes , op bevel van den God hunner
Vaderen aen de vervolginge van Farao', met zijne dui~
zenden krijgshelden , waerdoor zij in hle akeligfte benaemvdheid' gebragt werden, ter zijden omringd van hemel-
hooge bergen voor belet door eene bruisfchende zee,
en de eenige weg ter ontkominge gefloten, door eene woedende oorlcgsmagt maer ook aen de wonderdadige ver-
lo'sfinge aen den doortogt door het meir, en de gelukkige landing aen de overzijde aen den fchrik , wacr-
mede die volken, welker landen zij erff dijk moesten bezitten , op het hooren van deze grootfche zegeprael, zouden bevangen worden aen dat gelukkig naderend tijdperk, wanneer God onderhen, zijne haerdftede houden
zijne altaren ftichten zou, en hen, als eenen vruchtbaren wijnftok , uit Egypte gevoerd , zoude overplanten op den Berg van zijne heiligheid , om over hen , als zijn gunstvolk-, te regeren, door alle de eeuwen.
Deze weinige asnmerkingen fchenen mij toe, hier niet onvoegzaem te zullen zijn.
TRIUMF-



PRIJSVERZEN. 35
TRIUMFZANG.
Voorzang. Hallelujai nu gezongen!
Isrcls God zij eeuwig eer! Harp en trom en menfehentongen! Haleluja! nu gezongen!
Isrel heeft zijn vrijheid weer!
Israël lag diep gezonken
In Egyptes flavernij — Aen den boei des dwangs geklonken: Israël lag diep gezonken;
Maer Jehova maekt het vrij!
C a Over-



36* PRIJSVERZEN.
Overlaên met 's vijands fchatten,
En beveiligd door Gods hand, Schoon 't geen wapens aen kon vatten — Overlaên met 's vijands fchatten,
Toog het uit Egypteland!
Rechts en links omheind met bergen —
Hier de vijand — voor de zee — Helden, die den ftoutften tergen — Rechts en links omheind met bergen —
Vlugt voor d'adem Gods de zee!
Donkerheid bedekt de volken!
Faro fiddert — God trekt voor — De englen kijken uit de wolken — Donkerheid bedekt de volken —
Isrel trekt den afgrond door!
Paer-



P R IJ S V E R Z E N. 37
Paerden — Ruiters, Oorlogshelden,
Heet nacr buit, en tuk op bloed, Die zoo meenig' vijand velden — Paerden — Ruiters, Oorlogshelden
Zijn verzonken in den vloed!
God heeft Abram trouw gezworen —
Maekt zijn zaed als 't oeverzand: Looft den Heer, met blijde koren! God heeft Abram trouw gezworen —
Leidt ons naer 't beloofde land!
Haleluja! nu gezongen!
Isrels God zij eeuwig eer! Harp en trom en menfehentongen! Haleluja'. nu gezongen!
Isrel heeft zijn vrijheid wcêr!
C q Eer-



33 PRIJSVERZEN. Eerste Rei.
't Voegt Isrcl Isrels God te loven:
Een volk, dat, onder 't kroongezag, Nog onlangs, bij den ticheloven,
Als flaven, in verdrukking lag! Dat, door verachtlijke aerdstyrannen, In 't hatelijk gareel gefpannen,
Zijn heil — zijn vrijheid zag verwoest; - Dat m' als een lam ter flagting leidc — Of als een os, in de akkerweide,
Den ftok des drijvers vreezen moest.
Maer God, de God van Abrams neven,
Die de onfchuld uit verdrukking redt, Jehova, eindloos hoog verheven ,
Verhoorde Mozes fmeekgebcd. De tranenvloed van flaeffche volken, Gelijk een dunne damp, ten wolken
Geftegen tot de Almogendheid, Bcrfte in geduchte plagen neder; 't Egyptcs Rijk beefde als een veder:
God heeft zijn Isrel uitgeleid!
Twee-



PRIJSVERZEN. 39
Tweed* Rei.
Op Mozes geleide,
Die de Almagt verbeidde —
Beladen met buit — Als (laven verbannen — Ten trots' van Tyrannen,
Trok Israël uit
Na honderden jaren, En duizend gevaren,
Kreeg Israël troost: Egypteland bloedde — De Godheid behoedde
Ons zuigende kroost.
We dansten — we zongen, We huppelden — fprongen,
En juichten van vreugd': 't Kreeg alles behagen — ■ Zelfs de ouden van dagen
Der arenden jeugd.
C 4 Op



40 PRIJSVERZEN.
Op Mozes geleide,
Die de Almagt verbeidde —
Beladen met buit — Als (laven verbannen — Ten trots' van Tyrannen,
Trok Israël uit!
Koor.
Ten trots' van Tyrannen, Trok Israël uit!
Eerste Rei.
De Dwingland, met zijn krijgskornellen,
Stijgt op het moedig paerd, Om de Onfchuld voor den troon te vellen,
Voorzien van helm' noch zwaerd.
De duizenden, in 't ftael geboren,
Zien fchier hunne oogen uit, Om 't vlugtend [srel optefporen,
En loeren op den buit.
Zoo



P R IJ S VERZEN. 41
Zoo ziet de Nijl uit hare golven,
Den wreeden Krokodil, Valschaerdig in het riet bedolven,
Opftuiven uit zijn kiïT.
We beefden — de onfchuld kan ,ook beven
Voor 's Dwinglands geesfelroê — De krijgsmagt, ijlings aengedreven,
Sluit agter Isrel toe.
Ter zijden door 't gebergt' befloten,
En voor een open vloed, Daer Faraö, met zijn togtgenoten! —
Aen elk ontzonk de moed!
De ftoutfte werd door angst bekropen;
Maer 't kloppend hart floeg vrij. Voor Israël was niets te hoopen
Dan dood of flavernij!
De vijand zeide: „ ik zal verdelgen,
„ De krijgsman deel' den buit;
„ Mijn zwaerd zal 't bloed dier fnoodaerds zweden:
„ Ik roei gansch Isrel uit!"
C 5 Twee-



42 PRIJSVERZEN.
Tweede Rei.
Maer, Gij! wiens adem zacht bewogen, Beroert en (Hit! de ftorm vermeldt uw' lof: Het berggevaert vlugt voor uw alvermogen, Als dun — als weemlend ftof! Gij hebt, o Heer! uw' wind ontboden — Den Oostenwind, dien Ge uw bevelen geeft: De zee is, voor uw fchelden, weggevloden, Daer 't hart des afgronds beeft!
Derde Rei.
Heer der Hemellegerfcharcn!
Isrels Redder — Mozes Staf — Trouwe Leidsman in gevaren —
Helper aen den rand van 't graf — Heer, voor wien de ferafs knielen —
Schikker van der volken lot! Duizenden verdrukte zielen
Vinden hulp bij Abrams God!
Ja,



PRIJSVERZEN. 43
Ja, omfingeld van gevaren,
Gaepte aen allen zij de dood: Mozes floeg de holle baren —
Isrel zag den afgrond bloot! 't Heir der tintlende avondvuren
Flonkerde aen de hemelbaen — Vrcesfelijke watermuren
Steigerden de wolken aen!
Heer der Hemellegerfcharen!
Isrels Redder — Mozes Staf — Trouwe Leidsman in gevaren —
Helper aen den rand van 't graf! Israël, door druk beladen,
Door 't verbond, uw eigendom, Leidt Ge, langs des afgronds paden,
Met uw' wolk- en vuurkolomm'! Koor. Israël, door druk bêladen,
Door.'t verbond, uw eigendom, Leidt Ge, langs des afgronds paden,
Met uw wolk- en vuurkolomm'!
Eek-



44 PRIJSVERZEN.
Eerste Rei.
Welkom uit Egypteland! Welkom aen dit eenzaem ftrand,
Vrij van boeijen — Wijkplaets, na het grievendst wee, Waer de lieve — ftille vreê
En de vrijheid bloeijen!
Laet, bij 't kalm genot der rust', 't Heuvlig duin — de vredekust
't Lied vervangen! Zing, op 't juichend vrijheidfeest, Met een' opgeruimden geest',
Blijde zegezangen!
Ja, Jehova baende een pad, Waer geen voet getreden had,
Door de golven: Ja, Hij heeft, voor aller oog', Faraö, die agter toog,
In den vloed' bedolven!
Wel-



PRIJSVERZEN. 45
Welkom uit Egyptcland! Welkom aen dit eenzaeln ftrand,
Vrij van boeijen — Wijkplaets na het grievendst wee, Waer de lieve — ftille vreê
En de vrijheid bloeijen!
Tweede Rei.
Gij hebt, o Jehova! den Dwingland geveld —
De Vrijheid — de Vrijheid — de Vrijheid herfteld!
De Heer is een Krijgsman — zijne eer is gewroken —
Ons juk is verpletterd — de boeijen verbroken!
De Zon onzer Vrijheid had eeuwen getaend;
Maer God heeft een pad, door den afgrond, gebaend'.
Voor uw' adem, o Heer! wien de volken vreezen,
Zijn vloeijende ftroomen tot bergen gerezen;
Uwe almagt beroerde het fchubbige vee,
En de afgrond werd ftijf in het harte der zee!
O



46 PRIJSVERZEN.
O Redder der Onfchuld! uw naem is verheven! Gij hebt ons de Vrijheid en 't leven hergeven: Ons juk is verpletterd - de Dwingland geveld De Vrijheid - de Vrijheid - de Vrijheid herfteld!
Beheerfcher der Volken! Gebieder der ftormen! Gij zaegt het gewemel van duizenden wormen, Wier heerschzugt, vermetel, uw hoogheid weerftaen Uw ijver ontgloeide - en een onweer rukte aen: Uw adem beroerde de vloeibare bergen, Wier hoogte de fchuilplaets des donders kon tergen: Zij Hortten met woede, in het vreesfelijk dal, En meldden aen Faro den zekeren val! De Hoplièn - de Ruiters zijn fchandlijk verdronken Als lood, in de diepte der watren gezonken — De hortende radren — de paerden verkeerd — Uw wraek hecftze, als kaf - als een' ftoppel verteerd!
Den



PRIJSVERZEN. 47
Den buit, door het woeden der woedende ftroomen, Acn Faro — zijn Hoplicn — zijn Helden ontnomen — Dien biedt ons de zee, met een dubbele hand', Dij 't fchuren der oevers van 't juichende ftrnnd!
O Redder der Oirfchuld! uw naem is verheven! Gij hebt ons de Vrijheid en 't leven hergeven — De Dwang is ontwapend — de Heerschzucht geveld — De Vrijheid — de Vrijheid — de Vrijheid herfteld!
Koor.
De Dwang is ontwapend — de Heerschzucht geveld — De Vrijheid — de Vrijheid — de Vrijheid herfteld!
Eerste Rei,
Wie is een God als onze God!
Ons lot Is veilig in zijn handen. Wie is een Heer als onze Heer!
Onze eer Redt Hij van Dwingelanden.
Wie



48 PRIJSVERZEN.
Wie is, o Heer! aen U gelijk?
Het Rijk Der magtelooze Goden Is, bij uw arm, die 't al gebiedt,
Een niet — En Faroos Helden — dooden!
Verheerlijkt zijt Ge in heiligheid!
Gij leidt, Door wondren van uw alvermogen, Uw Volk, dat Gij in Vrijheid zet —
Verplet
Den Dwingland voor onze oogen!
Gij voert ons, door uw fterke hand, Naer 't Land
Waer oliebeken vloeijen:
Daer zullen, ja , op onze bcÉ, De Vreê —
De Rust en Vrijheid blocijcn!
We



PRIJSVERZEN. 49
We erkennen uw weldadigheid: Zij leidt
Ons naer uw zuivre woning:
Daer heerscht Ge, o God! geducht in kracht',
Met magt', Als Isrels Eerekoning!
Wie is een God als onze God!
Ons lot Is veilig in zijn handen. Wie is een Heer als onze Heer!
Onze eer Redt Hij van Dwingelanden.
Tweede Rei.
Die maer klink' volk bij volk in de ooren —
Melde overal den zegetogt — De hulp, die Ge, uit uw hemelkoren, Voor Isrel wrocht!
D Een



50 P R IJ S VERZEN.
Een bange fchrik zal de Edomiten —
Den moed der Helden nederflaen; Den Magtigen der Moabiten Grijp' beving aen !
Hebt Gij, o Heer! uw lmlp doen blijken,
Voor Israël, in 't hachlijkst uur, Eerlang verfmelten Koningrijken, Als wasch voor 't vuur!
In fpijt' van Kanans Vorftendommen,
Leidt Gij uwe Erve, in vrede, heön — Zij zullen voor uw' arm' verftommen, Gelijk een' fteen!
Tot Gij uw' wijnftok, fier ontfproten,
Gefnoeid — gekoesterd door uw hand, In duizend ranken uitgefchoten, Op Sion plant!
Die



PRIJSVERZEN. si
Die maer klink.' volk bij volk in de ooren —
Melde overal den zegetogt — De hulp die Ge, uit uw hemelkoren Voor Isrel wrocht!
Koor.
Gij zult de eeuwen door regeren,
God! bekleed met majesteit'! Volken zullen 't, bevend, leeren! Gij zult de eeuwen door regeren —
Heerfchen in geregtigheid'!
Abram hebt Gij trouw gezworen, Groote Schepper van 't Heelal! Opperheer der hemelkoren! Abram hebt Gij trouw gezwooren: # Dat Verbond ftaet eeuwig pal!
D 2 „ Tel



52 P R IJ S V E R Z E N.
„ Tel — dus fpraekt Gij — tel de fterren,
„ Die aen 't vak des hemels zijn — „ 't Scherpst gezigt op acrd verwerren — i, Tel — dus fpraekt Gij — tel de fterren: „ Zoo zal ook uw nakroost zijn!"
Trouwe God van Abrams neven!
Groote Schepper vaii 't Heelal! Gij zijt Isrel trouw gebleven: Trouwe God van Abrams neven!
Uw Verbond ftaet eeuwig pal!
Gij hebt Israël ontflagen
Van Egyptes Dwinglandij; 't Zal van uwe trouw gewagen. Gij hebt Israël ontflagen —
Maekt het kroost van Abram vrij!
Faroos heir is aengevlogen,
Loerende op onfchuldig bloed — Isrel door de Zee getogen — Faroos heir is aengevlogen;
Maer verzonken in den vloed'!
Gij



P R IJ S V E R Z E N. 53
Gij zult de eeuwen door regeren,
God! bekleed met majesteit'! Volken zullen 't, bevend, leeren Gij zult de eeuwen door regeren —
Heerfchen in geregtigheid!
De HEER zal in eeuwigheid en gedurig regeren, want Faroos Paerd, met zijnen Wagen, en zijne Ruiteren zijn in de zee gekomen, en de HEER heeft de waters der zee over hen doen wederkeeren ; maer de Kinderen Israëls zijn op het drooge, in 't midden van de zee, gegaen.
Mozes , in zijn Triumflied.
D 3
TRIUMF-



5+ PRIJSVERZEN.
TRIUMFZANG
VAN
ISRAËL,
NA DEN
DOORTOGT
DOOR DE
ROODE ZEE.
EERSTE ACCESSIT. Exodus XV.
Toen zong Mozes en de kinderen Israëls den HEERE dit Lied. Voorzang. Een Stem.
Ik zing Jehova, hoog, oneindig hoog verheven! 't Is God, die wondren doet.
Twee-



PRIJSVERZEN. 55
Tweede S t e m. Hij is 't voor wien de volken beeven: Die paard en ruiter heeft ten afgrond weggedreeven, Bedolven in den vloed.
C h o o r.
Hij is,.triumf, ontzachlijk, groot! Het ftuivend heugstgefpan, de raatlende oorlogswagen Zijn in de golven,waar 't wegfiddrend weerftand bood,.... Zijn door zijn' arm, verflagen. Eerste Zang. Een Stem. Mijn Kracht, mijn Lofzang is de Heer! Juich, Isrel, geef Jehova de eer! Hij is ook onze God, de God van onze vaadren! Tweede Stem. Hem, die u leidt door wolk- en vuurkolom, Sticht ge eens, waar in triumf de Stammen zich yergaadjren, Een Heiligdom!
D 4 Bei-



56 PRIJSVERZEN. Beiden. Juich, Isrel, juich: verhef hem in uw lied! 't Is God, die op ons nederziet, Die bij ons in zal vvoonen: .... Choor van Mannen. Die z"ch een God van fterkte en magt Aan 's Dwinglands heir, Egyptes legerkracht, Van liefde aan ons wil toonen. Mirjam. Zing, Israël, Jehova hoog Verheven!
't Is God, die wondren doet. Choor van Vrouwen. Hij is 't, die nooit ons zal begeeven: Die paard en ruiter heeft ten Afgronde ingedreeven, Bedolven in den vloed. Cijoor van Mannen en Vrouwen. Neen: nooit, nooit zal hij ons begeeven, Die paard en ruiter heeft ten Afgronde ingedreeven, Bedolven in den vloed.
Twee'



PRIJSVERZEN. 57
Tweede Zang.
Een Stem.
Een Krijgsheld is de Heer: Verbondsgod is zijn naam: ontzachlijk zijn vermogen.
Tweede Stem.
Zijn arm, geducht in kragt, heeft ons 't geweld onttogen,.... Dreef Pharo met zijn heir (triumf, geef Gode de eer!) Ter Schelfzee in, geblikfemd uit den hoogen.
Choor van Mannen en Vrouwen. Juich, Isrel, juich: ja, geef hem de eer! Een Stem. Het nederftortend golfgevaart Bedekt den ruiter, 't bricfchend paard
Tweede Stem. De bloem van al de benden.
Choor van Mannen. Niet anders als een fteen, Eene afgefcheurde rots, dreef hij, waar de oogen wenden, Dreef hij ze in d'Afgrond heen.
D 5 Mi&r



53 PRIJSVERZEN. Mirjam.
Zing, Israël, Jehova hoog verheven! 't Is God, die wondren doet.
Choor van Vrouwen. . Hij is 't, voor wien de volken beeven: Die paard en ruiter heeft ten afgrond weggedrcevcn, Bedolven in den vloed. Ciioor van Mannen en Vrouwen. Ja, dat voor hem de volken beeven, Die paerd en ruiter heeft ten afgrond weggedreeven. Bedolven in den vloed! Derde Zang. Een Stem. Uw rechtehand heeft heerlijk zich getoond: Uw rechtehand, in gloenden toorne ontftooken,
Heeft zich, Jehova God! heeft Israël gewrooken...
Des Vijands woede en euvelmoed verbrooken
Den Dwingland niet verfchóond.
Twee



P R IJ S V E R Z E N, 59
Tweede Stem. Gij ftortte in eens, met maj'efteit en kragt, Wat U weêrftond ten diepst verderve neder.
Eerste Stem. Als ftoppels voor de vlam verftoof dat trotsch gedacht: Tweede Stem. Als kaf de Volksvertrccder, Voor d'adem uwer magt. Eerste Stem. Gods adem deed de golven ftijgen:
Zij klommen ftijl omhoog:
Choor van Mannen. Zij vormden, met eerbiedig zwijgen, Weêrzijds een' waterberg, waar Isrel tusfehen toog. Tweede Stem. De Vijand fprak: „ ik zal vervolgen, achterhaalen;
„ Ik koele aan hen mijn' moed! „ Met buit belaên, zal dan Egypte zegepraalen. „ Mijn zwaardverdelg ze en drink',hct drink' dier fiaaven bloed!"
Choor



60 PRIJSVERZEN.
Choor van Mannen. Hij volgt .... rukt in .... Gij wenkt de golven, De winden loejen aan! .... in eens is hij bedolven. Gelijk het loot, verzinkt hij in den vloed.
Mirjam. Zing, Israël, God is oneindig groot!
Choor van Vrouwen. Het briefchend hengstgefpan, de raatlende oorlogswagen Zijn in de golven, waar 't wegfiddrend wcêrfhnd bood.. Zijn door zijn' arm verflagen. Choor van Mannen en Vrouwen. Zijn in de golven, waar 't wegfiddrend wcérftand bood ... Zijn door Gods arm verflagen. Vierde Zang. Een Stem. Wie is, Jehova God! is, bij AH' de Elohim, die om uw' Zetel zwecven, De Goden deezer Aarde, in fterkte en lof verheven, In almagts wondren groot, als Gij?
Twee-



PRIJSVERZEN, 61 Tweede Stem.
Gods rechtehand, zij heeft zich uitgeftrekt:
En, de Aard', triumf! haar vijanden verflonden! Eerste Stem. Gods rechtehand, .... zij heeft den ftorm gewekt, En Pharoos heir ten afgronde ingezonden.
Tweede Stem. Nu voert Ge uw Volk door uw weldaadigheid; Zij zijn verlost, behouwen! Beiden. Dat uitverkooren Volk wordt, zeegncnd, voortgeleid Naar 't heilig Oord, hen door uw' arm bereid, .... Choor van Mannen. Waar ze u, Jehova God! een plaats ter wooning bouwen. Mirjam. Zing, Israël, God is oneindig groot!
Choor van Vrouwen. Het fnuivend hengstgefpan, de raatlende oorlogswagen Zijn in de golven, waar 't, wegfiddrend weerftandbood.... Zijn door Gods arm verflagen.
Choor



62 PRIJSVERZEN.
Choor van Mannen en Vrouwen. Triumf! zij zijn (God is oneindig groot!) Zijn door zijn' arm verflagen.
Vijfde Zang. Een Stem. De Volken zullen 't haast verftaan.
De Volken! fiddring grijpt hen aan:
Angst overvalt de Paleftijnfche Grooten;
En Edoms Vorften, diep tot in de ziel ontroerd
Ja, Kanans dapper kroost met Moabs ftrijdgenooten Verfmolten, daar Ge uw Volk ten Erfland binnen voert! Tweede Stem. Laat hen verfchrikking overvallen! Beiden.
Zij zien Uw arm, en fiddren heen'.
Choor van Mannen. Zij zien, beangst, het naadren hunner wallen! Daar flaan zij, roerloos ftom, als fteen.
Eer-



PRIJSVERZEN. 63 Eerste Stem.
Als (leen ! tot, dat uw Volk, Jehova! doorgetoogen
Uw Volk, dat Ge U verwierft door wondren uwer liand , In volle zege Uw' Naam, lofgalmend', zal verhoogen; Door U, voor aller Heidnen oogcn, Op 't Erfgebcrgt geplant! Tweede Stem.
Op 't Erfgebergt, de plaats die Ge Uverkoort ten wooning... Die Ge U ten Heiligdom bereidt.... Beiden. Die Ge U, 0 Jakobs God en Isrels Heer en Koning, Door wondren uwer magt en liefde en heilbetooning, Ten Zetel vormde in Eeuwigheid!
Choor van Mannen. Ten Zetel vormde in Eeuwigheid! .... Eerste Stem. Daar .... zal jehova zelf Eeuwe uit Eeuwe in regeeren..., Zijn Volk hem hulde biên!
T1



H PRIJSVERZEN.
Tweede Stem.' Daar Jakobs heerlijk Kroost hem als Verbondsgod eeren, En zijn' Verlosfer zien!
Mirjam. Zing, Israël! God zal u nooit begeeven!
Hij is 't, die wondren doet. Choor van Vrouwen. Zing, Israël, Jehova hoog verheven, Die paard en ruiter heeft ten afgrond weggedreeven, Bedolven in den vloed! Choor van Mannen en Vrouwen. Neen: nooit, nooit zal hij u begeeven, Die paard en ruiter heeft ten afgronde ingedreeven, Bedolven in den vloed!
Slot-Zang. Een Stem.
Paard en wagen trokken uit
Trokken door; 't vlamde al op buit! Pharoos magt en ruiterfchaaren Toogen meê"
Tus-



PRIJSVERZEN. 65
Tusfchen hooggeklommen baaren! Dan .... en paard en ruiteiTchaaren Werden, op jehovaas wenken, diep bedolven in de zee. Tweede Stem. Isrcls Nakroost, Jakobs Neeven
Vonden hier een veilig fpoon Isrels Nakroost, Jakobs Neeven Zal Jehova nooit begeeven;
Zij .... zij toogen droogvoets door ! Algemeen Choor van Mannen en Vrouwen. Isrels Nakroost, Jakobs Neeven Zal Jehova nooit begeeven;
Zij .... zij toogen droogvoets door!
Semper honos, nomenque tuum, laudesque manebunt.
E TRIUMF-



66 PRIJSVERZEN.
T R I U M F-Z A N G
VAN
ISRAËL,
NA DEN
DOORTOGT
DOOR DE
ROODE ZEE.
DERDE A C C E S S I T. (*) 1 Cantate. Solo.
Jehovah! boven de aerd' vcrheevcn,
Gebieder van de dood en 't leeven!
Het dankbaer Isrel knielt, en zingt uw' naem ter eer:
(a) „ Uw arm wierp in de zee en paerd en ruiter néér!
Choor.
(*) De Dichter van het Tweede Accesfit heeft verzocht deszelfs ftuk niet te plaetfen.



PRIJSVERZEN. 67
Choor.
Ons lied klimme als een rook verr' boven lucht en wolken! Uw machtige arm beflist het recht van alle volken.
A r 1 0 s 0.
(*) Wij zaten in Egypten neder;
Een goede Koning liet ons vrij; 'Er kwam een and're Koning weder, Hij fprak: „ dat elk een lastdier zij." —
/
O Jofeph! hadt gij ons zien zweeten,
Gij waert verreezen uit uw grav! Egypten heeft uw dienst vergeeten,
Dat ons geen teugje water gaf!
D u e t t o.
A.
Met ftriemen is mijn borst als met een kleed bedekt, Men liet mij van den dag tot aan den avond flaeven!
E a B.



68 PRIJSVERZEN. B.
Wie heeft den vorst tot toorn verwekt?
En in den diepen Nyl mijn eenig kind begraeven!
A.
De landen zijn gemest met dooden, De velden dronken menfchcnblocd.
B.
(0 Die lijken zijn 't geweld ontvloden, D'Elendling is het fterven zoet.'
A en B.
O') Geen worm knaege aen den boom, bij uw verblijf, o dooden ! Daer zing' de nachtegael, als hij zijn gaede ontmoet!
Recitatief. Vervloekt zij, die aen de aerde
Een beul voor Isrel gaf! Toen zij dien Koning baerde,
Stak ze ons de hartair af.
Wij



PRIJSVERZEN. 69
Wij lagen voor hem neder,
Als voor een' God gcknielt; Een tijger is niet wreeder,
Wen hij zijn' prooi vernielt.
Vervloekt zij, die aen de aerde
Een beul voor Isrel gaf! Toen zij dien Koning bacrde ,
Stak ze ons de hartaêr af.
Hij zag het, die omhoog zit over dood en leven,
En heeft bij Pharo's naem in't boek: „ de dood" gefehreven.
C 11 o 0 R.
Triumf! laet ons in dankbre zangen, Gefolterd Israël! uw treurig lied vervangen. Want hij, die van zijn throon der menfehen daeden ziet, Draegt lang der boozen trots, maer draegt hen eeuwig niet.
E 3 Solo.



To PRIJSVERZEN.
Solo.
Mijn God! wie is voor U beftand, Wanneer 't verderf loeit in uw hand, En gij verwoesting blaest, die over de aerde brult: „ Bereidt u, 't is gewis, dat gij nu fterven zult!" (O De held was niet vervaerd!
Gij daeld' in ftormen neêr: Van vvaegen, ruiter, paerd, Van 't heele heir is zweem noch fchaduw meêr! Gij zondt ze, om hun bedrog, Waer hen de dood zal knagen; Terwijl hunn' kindren vracgen: „ Waer is mijn vader toch?" —
Choor.
Triumf! hij moet in jubelzangen Van u, o Israël! eene eeuwige eer ontfangcn! Loof hem, die water, vuur, en lucht, en aerd' gebiedt, Hij duldt de boozen lang, maer duldt hen eeuwig niet.
Aria.



PRIJSVERZEN. 71
A li 1 a.
D'Afgrond heeft hij buit gegeeven. Palestina's wouden beeven, (ƒ) Edom's bergen zijn bevreesd! Maer de lang vergeeten dooden Zijn hun ftil verblijf ontvloden,
Om Egypten's vorst te hoonen: „ Broeder', gij zult bij ons woonen, „ Onlangs zijt gij vorst geweest!"
Recitatief.
Hij is Jehovah God!
Kniel aerde! voor hem neder, Die met de magt der vorften fpot,
En 't gantsch Heelal beweegt, gelijk een veder. Zijn naem is fterke God, zijn trouw is als een muur, Zijn hand geeft regen, maar zijn wraek ook gloeiend vuur!
E l Choor.



PRIJSVERZEN.
Choor.
Hallelujah den Legerheer!
Zijn arm wierp paerd, en ruiter neer,
Op dat de vorften zonden weeten, Dat zij, hoe ook hun luister fchijn' Met al hunn' magt maer menfchen zijn.
God! ftraf ons, zoo we U ooit vergeeten. Dit moet uwe eeuwige almagt ftaeven: Daer Isrel werdt bevrijd, ligt Pharao begraeven.
zoo zinkt uw grootheid , wufte vorsten, Als God door donders spreekt!
Bellamy.
Ziet



PRIJSVERZEN. 73
Ziet hier, Kunstrechters ! mijne Cantate, welke ik aen uw onpartijdig oordeel, ter meededinging, aenbiede. Het onderwerp vond ik zeer-gefchikt om 'top deeze wijze te behandelen; en Mofes zelve heeft zijn lied in een foort van beurtzang gebracht.
Ik heb te veel vertrouwen op uw gegrond oordeel over verdienden en verdienden, dan dat ik zoude wanhopen aen den goeden uitflag mijner pogingen, juist daerom, op dat ik dit op eene vreemde manier behandeld heb. Zo min gij dan, mijne Heeren ! dit bckrooncn zult om dat het eene Cantate is, even zoo min zult gij het ook daerom verwerpen.
Ik heb mij gewacht, van het lied van Mofes, 't welk Herder, het onvertaelbaere oudfte Triumf-lied der waereld noemt, na te volgen; dewijl die ideën, door eene omfchrijving, (want zo kort kunnen wij dezelve «iet uitdrukken) veel van dat groote en fchoone verliezen zouden: hoe dankbaer wij ook zijn moogen voor de nieuwe berijming der Psalmen, zoo is het echter zeker, dat wij liever de enkele vertaelingen van Knapp , Mendelssoiin , Muntingtie en anderen leezen.



74
PRIJSVERZEN. AENTEKENINGEN.
00 Uw arm wierp in de zee &c. Dit is bij Mofes een hoofdidê ; zij waeren alleen bevrijd geworden door den magtigen arm van den Jehovah, die het paerd en zijnen ■ ruiter had in de zee geworpen. Lowbt zegt 'er van, in zijne Praleft. de Sacr. poef. Hebrsor. p. 547. ed. Goett.
„ Hoe - eft odes UpoaafM, idemque verfus intercalaris „ a mulierum choro inter canendum identidem infertus, „ quo breviter exprimitur univerfi carminis argumentum." Dit heb ik ook als een hoöfd-idè genoomen.
f>) Na het chorus valt Israël in de treurige herdenking van hunne geleedene rampen ; behalven dat deeze wending in de cantate een vereischte is, begrijp ik, dat zulks ook meer effeét doet, dan eene befchrijving van Pharao's verdrinken ; het contrast
verheugt ons. vooral, wanneer de uitkomst vrolijk is.
De zachte Lente zou ons zo aengenaem niet weezen, wanneer 'er geen guure Winter voor af ging; offchoon Mofes de herdenking aen voorleedene rampen niet heeft, zoo blijft echter



P R IJ. S VERZEN. 75
ter de vraeg, of Is: nel zo niet hadt hamen zingen ; en ik verbeelde mij, dat ik het zo hoorde.
(e) Die lijken zijn &c. Men werpe mij tegen : dat het onnatuurlijk is , dat eene vrouw den man dus opbeurt; maer ik antwoorde met de Schrijvers van de Proeven voor het ver{land, den finaak en V hart, I. St. p. 47.
„ Wanneer wij beginnen een kwijnend fchemeiiicht te „ zien, dan wandelt zij reeds in vollen dag, en kent geen „ twijlling meer."
(rf) Daer zing'' de nachtegael &c. De oosterlingen wisten zoo wel van nachtegaelen als wij; zelfs zijn de Perfiaenfche Dichters gewoon , zich zeiven daer bij te vergelijken, zie Jones comment. Poëf. afcat. p. 117. edit. Eichhorn.
(e) De held was niet vervaerd! De oude zeege-liederen zijn vol van zulke fpottemijen (farcafmi), zoo als in het zeege-lied over de Amorieten, die Moabs overwinnaers geweest waeren.
(ƒ) Edoms bergen zijn bevreesd. Ik kon Edoms vorften gefchreeven hebben; maer de paralelle met het voorgaende wouden heeft mij dit doen verkiezen. Ik neem dan de bergen voor de be-
woo-



76 P R Ij S VERZEN.
wooners der bergen, daer het Edomiiisch land weezenlijk zeer bergachtig was. — En wat de perfoonsverbeelding betreft, deeze is niet te fterk bij de oosterlingen ; zelvs westerfche Dichters hebben die figuur even ftout doorgezet; zie onder anderen Tibull. lib. i. Eleg. 2. 7—14. ahvaer hij teegen een deur eerst heevig uitvaert, en die naderhand verfchooning vraegt, ja zelvs in zijne belangen zoekt over te haelen. Dus zingt hij s
Janua difficilis dominsc, te verberet iraber,
Te Jovis imperio fulmina miifa petant. Janua, jam pateas uni mihi, victa quereüs,
Neu furtim verfo cardine aperta fones. Et, mala fi qua tibi dixit dementia noftra,
Ignofcas; capiti fint precor illa meo. Te meminiiTe decet, quae plurima voce peregi
Supplïce, cum pofti fiorea ferta darem.



MENGELDICHTEN.






MENGELDICHTEN.
3
D E
REGTVAERDIGHEID.
Welk eene ontroering grijpt mij aen! Ik voel mijn hart van eerbied beeven, Nu ik voor u de lier zal flaen, O Gij, die, met den glans des Serafijns omgeven, In 't heilig hof der Godheid woont, Van waerge u, nu en dan, aen 't fterflijk oog vertoont! Wat zie ik, kcertge eens tot ons weder?
Vlugt, Booswicht! vlugt, ontwijk uw ftraf! Maer gij, 0 Vriend der deugd! kniel neder; — Staer! ~ juich! Regtvaerdigheid daelt van den hemel af!
A a Hoe



4 MENGELDICHTEN.
Hoe gloeit mij 't hart van reine vreugd, Zoo rasch uw glans mij ftraelt in de oogen, o Nooitvolrocmde Hemeldeugd! Geliefdkoosd Evenbeeld van 't eeuwige Alvermogen ! Door elk, dien 't eerloos zelfbelang Niet driftig vlammen doet op 's naestens ondergang, Bemind, gehoorzaemd, aengebeden — Verkondigfter van 't fchoonst gebod, Die bron van aerdfche zaligheden! Heel de aerde erkenne uw flem — de Item — 't bevel van God!
Rampzalig hij, wiens boos gemoed Die luide Godsftem niet wil hooren! Rampzalig 't land, waer 't onregt woedt, En eendragt, orde, vrede en welvaert durft verftooren! In zulk een woest en aklig oord Wordt de onfchuld wreed vervolgd, mishandeld en vermoord, De braefheid uit haer' post gefloten;
De weduw met den wees verdrukt. Waer dwang en list hun magt vergrooten, Daer wordt den hechtflen troon zijn beste zuil ontrukt.
Wel-



MENGELDICHTEN. 5
Welzalig hij, dien gunst noch haet Regtvaerdigheid ooit doet onteeren; Maer driemael zalig is de ftaet, Waer zij, in 't midden van 's lands Vadren, mag regeren: Daer wonen vrijheid, voorfpoed, rust, Daer wordt, door wijs beleid, de tweedragttoorts gebluscht; Geen onregt kan 'er vierfchaer fpannen;
De handel bloeit, de rijkdom wast; Geweld en boosheid zijn verbannen, En 't hoog gezag des lands ftaet onverwrikbacr vast.
Ja, Sterfling! laet, in alle uw daên, Regtvaerdigheid uw noordftar wezen, Dan zultge, op 's levens occacn, Tn'tloeijendfte onweer kalm, noch ftorm noch afgrond vreezen. Houd haer, wat u ontzinken moog', Schoon u een nacht omring', geftadig in het oog; Dan zal geen ftroom u af doen drijven;
Dan ducht gij kolk, noch klip, noch ftrand; Dan zal de hoop uw Huurman blijven, Totge op een ftille reê, voor eeuwig veilig, landt,
A 3 Zou '



6 MENGELDICHTEN.
Zou 't heil, regtvaerdigen bereid, o Mensch ! u niet in de oogen glooren ? Eene eindelooze zaligheid — Geen minder loon is u, volgt gij hun fchreên, befchooren. Reeds hier rijst uw geluk ten topp'; De weduw, wenze u ziet,heft, dankbaer, 'tweesken op: „ Daer, zegtze, aenfchouw, groet, dank uw' hoeder!
„ Hij voedt zichzelf met fchaemle fpijs, „ Om regt te handlen met uw moeder! " — De Seraf vangt dien galm — hij rolt door 't Paradijs.
Steltge u Regtvaerdigheid ter wet, Dan fteltge een perk aen 't zuchten -• weenen -Waerge immer dan uw voeten zet, Daer dartlen reine vreugde en welvaert om u henen. Geen knagende angst — geen felle fmart Kwelt ooit uw kalme ziel — uw onbekommerd hart: Hoe blij juicht u de erkcntnis tegen!
De brave — elk, dien gij redde uit nood — 't Roept al: „ dat God u eeuwig zegen'!" En duizend duizenden betreuren uwen dood.
Maer



MEN G.E LDICHTEN. 7
Maer hem, die 't heilig regt verzaekt, De onnoozelheid op 't hart durft treden — Alleen naer fchat en grootheid haekt — £ich vetmest — zich verheft door ongeregtigheden, Hem is, in tijd en eeuwigheid, Het wezeylijk geluk — de ware rust ontzeid; Gelijk een monfter uitgekreten,
Wendt elk zich toornig van hem af; Hij vindt zijn' beul in 't boos geweten — In zijne ziele een hel, en in Gods wraek zrjn ftraf.
Wijk, Schrikbeeld! — zulk een wangedrocht Zal 't menschdom, met dén ftcm, vervloeken; Maer, wie zoo laeg zijn grootheid zocht, Regtvaerdigheid! uw vriend; zal fchooner voorbeeld zoeken; Niet onder 't onafzienbre rot Gekroonde moordenaers — hij vindt het; maer —in God! Hij, die 't heelal zijn magt kan toonen, Heeft voor de boosheid ftraf bereid, En zal de deugd eens heerlijk loonen: Zijn eindlooswijs beftimr rust op Regtvaerdigheid.
A 4 0 Gij,



8 MENGELDICHTEN.
o Gij, die 't weëreldrond gebiedt — Gods evenbeeld op aerd moest wezen! Hoe zinkt uw grootheid in het niet, Zooge elk, die 't regt bemint, voor uwe magt doet vreezen! 't Is fchoon, voor moedige oorlogsdaên, Zich 't hoofd omhuld te zien met frisfehc lauwerblacn; 't Is fchoon den nacm van Groot te dragen; Maer fchooner, wenge, alom gevierd, 't Geweld boeit aen uw zegewagen, Daer u de tijtel van Regtvaerdige verficrt.
Nooit ftrcele, o Vorften! u de wacn, Dat niets uw magt kan evenaren; Heel 't aerdrijk zal uw vonnis fiaen, Zoo raschge u openlijk voor 't onregt durft verklaren! 't Eischt van u ftrenge rekenfehap Van ieder boos vergrijp — van eiken dwazen flap — Niet eeuwig zult gij 't regt verkragten,
Ook eens vergaet de dwingeland — Uw gunst — uw haet heeft loon te wachten, In onverganglijke eer, of onuitvvischbre fchandj
Gij,



MENGELDICHTEN. 9
Gij, Grooten! die, voor's volks belang, Door 't volk, op 't kusfen zijt verheven, Zoekt gij naer hoogheid in uw' rang, Regtvaerdigheid alleen kan u de ware geven: Met haer zijt gij een God op aerd; Maer zonder haer een pest, die dood en rampen baert — En moetge uw ampt of deugd verliezen,
Om 't regt of 't onregt voorteftacn, 'k Verfoei u, weifeltge in 't verkiezen; Maer fchouw — zelfs op 't fchavot — u met bewondring aqn.
Wat kan den last der Overhéén — De zorg, om naer 's lands heil te trachten — Het Haven voor het algemeen, Op aengenamer wijs, verligten of verzachten,
Dan dat het ongeprangd gemoed U fteeds: Gij handelt wel! inwendig hooren doet! Wat Staetsman kan zoo zalig heten?
Hij, die 's volks min, door regtdoen, won! Wie kiest hiervoor een bang geweten? Wat dwaes zou Nero zijn, die Titus wezen kon?
A 5 Kent



io MENGELDICHTEN.
Kent gij — fchouw vrij den aerdbol rond — o Mensch! een fterfling, zoo eerwaerdig, Als hij, die nooit zijn pligten fchond — Een Regter, in het oog van God en volk regtvaerdig; Die, door zijn kunde en eerlijkheid, Het regt, door list bewolkt, van 't fchittrendconregtfcheidt; Die, bij de ftraf van wanbedrijven,
Noch koorgewaed, noch purper fpaert; Maer de onfchuld tot een fteun zal .blijven, Al kroopze,in'tftof vertrapt, gelijk een worm, langs de aerd?
Regtvaerdig Regter! fchoon uw lof Nooit door een fterfling wordt volzongen, Rolt die reeds, in het Hemelhof, Den Opperregter toe, van ferafijnentongen: Terwijl uw haetlijk tegenbeeld Alleen door 't laeg gevlei van monftren wordt gcftreeld; • Zijn Haem zelfs walgt in eerlijke ooren —
Die fnoode ontrust mijn' zangtoon niet — Wie kan, bedaerd, zijne ondaön hooren; Maer uw verheven deugd geeft leven aen mijn lied.
Wat



MENGELDICHTEN. n
Wat edle gloed verwt uw gelaet — Wat gramfchap fchittert in uwe oogen, Op 't zien der eerlooze euveldaed; Maer gramfchap — zonder drift — verzacht door mededogen! De fchuldige, hoe afgericht, Hoe ftout hij wezen moog', verftomt voor uw gezigt; Maer de onfchuld voelt haer' moed herrezen,
Zoo rasch zij de oogen op u vest: Voor haer is uw lieftallig wezen, Een koelende avondftond in een verfchroeid gewest.
Nooit ftortge, uit haet, onfchuldig bloed; Nooit zultge, uit gunst, den booswicht fparen; Wie ooit vijandig op u woed', Is 't regt aen zijne zij — gij doet hem regt weervaren. De wet eischt uwer zoonen ftraf — Een traen — een vadertraen druipt op het vonnis af, Terwijl de regter 't rustig teekent —
Hun bloed vloeit; ja, gij doemde uw kroost; De wet en hun vergrijp zijn fprekend — Gij fchreit als vader; maer als regter vindt gij troost.
Diks



12 MENGELDICHTEN.
Dus toontge uw billijkheid, uw magt, Dus komtge allengs der Godheid nader; Terwijlge altijd uw' pligt betracht, Nu als een regter ftreng - dan liefdrijk als een vader.
Voor vleijers doof — voor baetzucht blind, Heeft list geen fchuilhoek, dien uw fchrauder oog niet vindt. Hoe huichlarij de deugd doe zuchten,
Zij wordt door u outmomd — geboeid: Gij dwingt de boosheid u te duchten, • Terwijl elk eerlijk hart voor u in liefde ontgloeit.
Zoo waertge, o Halsvriend mijner jeugd, Te ontijdig van mijn hart gereten, Pveeds vroeg verhemeld om uw deugd! Zoo waertge op 't hoogst bemind van al wat braef kon heten! Uw liefderijke tuchtiging Maekte in 't misleide hart de ftraf tot zegening. Uw fterfbed was een zegewagen,
Waerop gij 't heilkoor binnen reedt; En hoorde gij hier alles klagen, Omhoog juichte alles, toenge uw heerlijke intreê deedt,
't Was



MENGELDICHTEN. 13
't Was hovaerdij, noch ijdle waen, Waerdoór gij 't regterampt acnvaerde — Geen goud, geen heerschzucht fpoorde u aen, Toen gij met dezen last uw' vrijen hals bezvvaerde; Neen, liefde tot Regtvaerdigheid, Zij, zij alleen, heeft u de regtzacl ingeleid:
Uw rust, uw hart, uw jeugd, uw leven,
Hebtge aen haer vrolijk toegewijd, En elk zal u getuignis geven, Dat gij, tot aen uw' dood, haer trouw gebleven zijt.
'k Herdenk nog vaek uw zegeprael! Gij zaegt den landman drukken, knellen, Zijn regt riep u in Themis zael, Wacrge uw' begunftiger in 't ongelijk moest ftellen.
Hier ftormde op u zijn wraek — uw val — Daer bood zijn gunst u heil — voor alles ftondt gij pal. 'k Zag gade en kroost rondom u weenen;
Dan — waerheid heeft het pleit bedecht — De landman moetge uw hulp verkenen; Zijn regt grave uw verderf — uw vonnis ftaeft dat regt!
Heel



14 MENGELDICHTEN.
Heel 't landfchap was een dankkapel — Gij werdt van groot en klein gezegend, U drukte leed noch zieigekwel, Schoonge u, door uwen vriend, met fmaedheid zaegt bejegend Zijn wrok ontroofde u atnpt en goed; Dan. wnfi-fo-A ;n Trr.oi-r„^0j „ ____ . . _
7 -..„.... .^^uugiuuL — groot waertge m tegenfpoed 't Valt hard de liefde eens vriends te derven:
Dit — enkel dit — verwekte u fmart; Maer — met een rein gemoed te fterven — Die goddelijke troost zalfde uw getroffen hart.
Zoo fchoon zijtge, o Regtvaerdigheid! Zoo groot is uw geducht vermogen! Wie fchuldloos aen uw voeten fchrcit, Blijft nimmer onder 't juk der overmagt gebogen. En zoo gij al, in vrijer lucht, Het vreeslijk woeden van geweldenaers ontvlugt; Ook daer blijft de onfchuld op u foren;
Daer zult gij, van Gods regterfloel, Haer vreugd voor lijden doen ervaren, Wanneer het onregt krimpt van fnerpend angstgevoel.
Ach!



MENGELDICHTEN. 15
Ach! dat u nimmer iets onttoog' Aen Batoos vrijgevochten ftrecken.... Maer, hoe! gij vaert op nieuw omhoog, En zijt, volmaekte Deugd! mijn turend oog ontweken! Dan, Bron van alle zaligheên! Leer echter ons altoos uw veilig pad betreen! Staet pal, ook daer, Natuurgenooten!
Waer leed u dreigt — of vreugd u vleit — Eerlang worde u die oord ontfloten, Waerge eeuwig u verheugt in Gods Regtvaerdigheid!
J. P. v. H.
EEN



i6 MENGELDICHTEN.
EEN
STERVEND CHRISTEN.
Een zachte kalmte ftreelt mijn ziel; 'k Zie, blij, mijn laetftc tijdftip nadren;
De rust, die mij voorlang beviel, Zweeft vrolijk door mijn kloppende adren. Mijn opgehelderd oog ontdekt, in 't ruim verfchiet, De vvijkplaets voor mijn' geest, het zalig godsgebied.
'k Verlaet, met vreugd, de nietige aerd'. Ginds daelt een rei van hemcllingen,
Wier hand de gouden cithcr fnaert, Om mij het welkom toe te zingen. Toef, onbevlekte Stoet! leer mij den hoogden toon Het danklied, dat weergalmt voor Jezus glorietroon.
Tree



Mengeldichten. 17
Tree toe, ik vrees niet, bleeke Dood! Gij lacht mij als een engel tegen;
Uw komst heeft mijn geluk vergroot; Ik fchuw geen fombre fchaduwwegen; Maer volg de heilftroom, die door 't donkre doodsdal vloeit, En met zijn levend vocht den levensboom befproeit.
Mijn Heilborg! welk een zalig uur! Ik zie de zon mijns levens dalen.
Mijn hart! hoe vreedzaem zal natuur Den langgewenschten tol betalen! Nu wisfelt al mijn fmart met hemelwellust af; Ik vaer, getroost, naer God, en 't leed verzinkt in 't graf.
'k Ontvlugt nu de onbeftendigheid, Die vaek mijn kleenfte vreugd deed fneven;
Mijn ziel, door hooger heil gevleid, Haekte altoos naer 't onfterflijk leven; Nu wordt mijn wensch voldaen: ik juich, weldadig God! Haest ken ik 't wijze doel zelfs van mijn treurig lot.
B Een



18 MENGELDICHTEN.
Een oogenblik flechts, en de tijd Zal aen mijn brekend oog ontzinken.
Mijn ziel, van knellend leed bevrijd, Doet, ftaemlend, reeds het danklied klinken. Voor u, o Vriendfchap! flaet mijn hart den laetftcn tik: 'k Wacht in uw' zachten arm, vol vreugd, den jongden fnik.
Stort nooit een traen om mijn geluk: Mijn Vrienden! laet mijn heil u ftreelen;
Komt, dat mijn dood uw ziel verrukk': Zoudtge in mijn zalig lot niet declen? Ik zag, in 't grievendst leed, uw medelijdend hart 5 Deelt nu in mijn geluk — gij deeldet in mijn fmart.
Vaerwel, 'k verander flechts van kring; Geen dood kan ware vrienden fcheiden;
'k Blijf een verhemeld aerdeling, En zal u daer, bij God, ,verbeiden: 'k Zie u onfterflijk weêr — 'k zweef met een' englenftoet, Wen de aerde uw voet ontzinkt, u, juichend, te gemoet!
O



MENGELDICHTEN. 19
O God der liefde! laet uw hand Thans mijne laetfte kluisters breken;
Verberg u niet; hoorme, aen den rand Der fterflijkheid, om uitkomst fmeken: Gij blijft alleen mijn hulp, daer mij 't heelal begeeft. Ik fmaek 't verrukkendst zoet! Triumf! mijn Goël leeft!
Mijn fterfuur fchenkt mij meer geluk Dan 't uur, waerin ik ben geboren;
Toen wasme een' bangen nacht van druk — Een leven vol verdriet befchoren; En nu, van 't leed verlost, verbeid ik 't ftreelendst lot, 'k Verwagt een zaligheid, die eindloos is, bij God!
'k Heb mijn beftemming hier voldaen; 'k Heb zelden aerdfche vreugd genoten;
Nooit zag mijn jeugd de rozenpaên Der voorfpoed voor mijn' voet ontfloten. Aen ftille fmart gewoon, tuigt elke boezemzucht Mijn vurig wenfchen naer een Vrije en ruimer lucht.
B a Geen



ao MENGELDICHTEN.
Geen bange traen wordt meer gefchreid; Reeds vlugt het zwart, het treurig duifter;
Mijn pinkend oog zal de eeuwigheid Aenfchouwen, in haer' vollen luister, o Zielvertroostend licht! mijn kouden boezem gloeit — o Dood! 'k vlugt in uw' arm, ik voel mijn' geest ontboeitL
Mijn Borg! ik ken geen lijden meer; Mijn leed voel ik met de aerd' verzinken;
Daer daelt een ftoet van englen neêr; 'k Zie de onbewolkte Godheid blinken; 'k Hoor 't eeuwig koormuzijk — mijn heil neemt een begin — Mijn bloed bevriest! — ik fterf — ik zweef de Godftad in.
P. M.
BE-



MENGELDICHTEN. 2.1
BESCHOUWING
VAN DE
WERKEN
DER
NATUUR.
Volzalig God, wiens welbehagen
Den tijd uit de eeuwigheid deed dagen!
Uw wil gebood, uwe almagt fchiep; In diepen eerbied, neergebogen, Aenbid ik U, uw alvermogen,
Wiens wenk de ftof ten voorfchijn riep: Gij fpreekt — zij is, 't geen zij moest wezen: Oneindig deelbaer, uitgebreid; Bcfchouwer der Natuur! erken den Nooitvolprezen, Verhef, met mij, den roem der hoogfte Majesteit.
B 3 De



22 MENGELDICHTEN,
De kragt, door God der ftoff' gefchonken, Waerdoorze wordt acnééngeklonken:
De aentrekking, dieze zamenbindt, Toont ons de voorzorg van den Maker, En overtuigt den Godverzaker
Van een verftandig hoog bewind; Die kragt, die 't middenpunt blijft fchuwen,
Die werkzaemheid en orde baert, Ook deze heeft Gods magt aen al de ftof doen huwen, Waerdoorze werkt en weegt, zich fcheidt en zamenpaert,
Slaen wij de wijsbegerige oogen, In Harende aendacht, naer den hoogen, 't Wijst alles ons Gods grootheid aen. Daer rijst de Zon! met welk een' luifter Verdrijftze alom het aklig duifter,
Wiens hand is 't, die haer voord doet gaen? Gij, groote God! gij doet haer ftralen, Zoo koesterend, zoo rijk in glans, Door uw alwijs beftel, op onzen aerdbol dalen, Langs 't onbegrijplijk ruim van 's hemels hoogen trans.
't On-



MENGELDICHTEN. 23
't Onmeetbaer vak der ftarrenkringen, Die 't zelfde middenpunt omringen,
Wacrin ons licht gevestig ftaet, De vaste loopbaen der Planeeten, Wier afftand, van de zon gemeten,
Ons zwak begrip te bovengaet, Ja, de omtrek aller hemelbogen,
In 't onbegrijpelijk heelal, Befchrijft, in zijnen kring, het onbegrensd vermogen Van Hem, die is, en was, en eeuwig blijven zal.
Onze aerdbol, om de zon gedreven, Volbrengt den loop, hem voorgefchrcven,
In eene juist beperkte baen, Verdeelende onzen tijd in jaren, Die wij, in maenden, heen zien varen, Daer deeze in weeken wcêr vergaen. Zoo wisfelen de jaergetijden, Tot 's menfchen nut, op 's aerdrijksrond, Daer Lente, Zomer, Herfst en Winter henenglijden: Zoo rollen de eeuwen voord, tot in haer' laetften ftond.
B 4 De



24 M E N G E L D I C H T E N.
De fcbüinfche draeijing onzer aerde, Dien God aen haren voordgang paerde,
Waerdoor zij wentelt om haer' as, Geeft ons de dagen en de nachten, Wier wisfeling wij telkens wachten,
Die daeglijks toont, wat is en was. De- Maen, die wij des nachts zien blinken,
Geeft door haer' omloop ebbe en vloed. Men doe voor 't hoog beftuur een eeuwig danklied klinken: Gods magt is altoos wijs, Gods wil is eindloos goed!
Wie kan 't Komeetenheir befchouwen! Wie 't grootfte wonderwerk ontvouwen,
Dat ons Natuur voor oogen ftelt! Wat kloek vernuft kan 't ruim befeffen — Wiens dichtpenfeel den loopkring treffen,
Waer langs de ftaertftar henenfnelt! Nu fchiet zij, als de blikfemfchichten,
Het eindloos ruim der weereld door: Dan moet zij, minder fnel, haer' vasten loop verrichten; Gods vinger fchreef aen haer die wisflendc orde voor.
Zoo



MENGELDICHTEN. 25
Zoo ftraelt Gods magt uit all' zijn daden; Zoo blijkt zijn voorzorg, op de paden,
Die wij zijn wijsheid zien betreên; Daer duizend duizend wccreldklooten Den roem van zijnen naem vergrooten,
Door all' de fchepflen aengebeên: Ja, all' de zonnen, all' de ftarren,
In grootheid eindloos uitgebreid, In wier getal en foort wij, peinzende, verwarren, Zijn Hofjes, in de fchael van Gods almogendheid.
Zien wij den dampkring ons omringen, Wat heil — wat rijke zegeningen
Verfpreidt zijn kreits! wat glans! wat gloed! De lucht te derven doet ons fneven, Die door haer ademen en leven,
Daerze alles onderhoudt en voedt: Haer vlugheid, veerkragt, zamendrukking, Haer zwaerte, vloeibaerheid en kragt, Voertme, in befpiegeling, op vleuglen van verrukking, Naer Hem, wiens wijsbeftel de lucht heeft voordgebragt.
T, 5 De



26 MENGELDICHTEN.
De (tonnen mogen huilend blazen, Hun fel geloei den geest verbazen,
Zij zuiveren de onzuivre lucht — Verdrijven zaemgeperfte dampen, Die zwanger gaen van duizend rampen,
En met befmetting zijn bevrucht: Het ftormgeweld moge ons ontroeren,
't Beveiligt ons voor dood en pest; 't Moet, door zijn woede en kragt, ons aen 't verderf ontvoeren; 't Herflelt het evenwigt in 't vloeiend dampgewest.
'k Zie zwarte wolken zich vergadren, Daerze, in het zuiden, langzaem nadren;
Het weerlicht flikkert mij in 't oog, 'k Hoor reeds van verr' de donderdagen, Die zelfs het ftoutde hart vertzagen;
Daer fchiet de blikfem van omhoog! Het onweer doet het aerdrijk beeven, De regen dort met droomcn néér, Nog flegts een oogenblik, en al, wat leeft, zal fneven: Maer neen, de lucht verhoogt - de donder woedt niet meer!
Dus



MENGELDICHTEN. 27
Dus doet Gods mogendheid ons vreezen, Wanneerwe in zijne werken lezen
De blijken van zijn fterke hand; Al 't aerdrijk fiddert op Gods wenken, Daer wij, met diepen eerbied, denken
Aen Hem, die alles houdt in ftand. Gods voorzorg zal haer doel nooit misfen.
Het blikfeme in ons dampgewest, Geen nood, de donder zelf zal onze lucht verfrisfchen: Zoo is in 's Hoogften magt der fchepflen heil gevest.
Het barre ftrand, de woeste duinen, En 't log gebergte, dat zijn kruinen • Tot boven 't wolkgefpan verheft, Bepalen 't woên der waterbaren, En doen ons op Gods almagt ftaren,
Die hier het doel der wijsheid treft; Waer' de aerd' met geen gebergte omgeven —
Niet uitgehoold, door 't diep der zee , Een altoos drooge grond deed all' de fchepfels fneven, Of 't overftroomde vlak bedolv' den mensch en 't vee.
Ginds



28 MENGELDICHTEN.
Ginds zien wij 't veld met halmen prijken, Die door 't gewigt van 't graen bezwijken;
Hier fnijdt men 't vol en rijp gewas ; Daer bindt de landman 't ftroo tot fchoven, Die hem een' goeden dorsch beloven,
Daer hijze ftapelt op den tas. Ginds zien wij 't graen ter fchure mennen. Hoort, hoort, hoe bouwman vrolijk zingt! Hoort hem, in 't vol gewas, Gods wijze zorg erkennen: Hij looft de hoogfte magt, die hem met gunst omringt,
Maer, wat geruisch! wat zagt geklater! Daer fnelt een ftroom van zuiver water,
Van 't fteil gebergte, kronklend, neêr, En fchiet, langs digtbewasfen boorden, Nu fnel, dan zacht, naer lager oorden,
Tot dat hij ftort in 't gindfche meir: Zoo doen de bergen ftroomen vlieten,
Tot heilzaem nut voor mensch en vee; Zoo zien wij 't hoogst beleid zijn eeuwig wit befchieten: Zoo wordt het hart des lands vereenigd met de zee.
Be-



MENGELDICHTEN. 29
Bekoorlijk Bosch! wiens eeuwige eiken Tot aen 't gewest der wolken reiken,
En, door hun loof, uw' vuigen grond Met zwarte fchaduwen bekleeden, Laet ons uw fombre paên betreeden....
Een diepe ftilte heerscht in 't rond .... Een ftilte, die ontzag kan wekken,
Ons, tot gewijden eerbied leidt, Om, in dit zwijgend oord, het albeftuur te ontdekken, Bekoord door 't zoet genot der denkende eenzaemheid.
Laet ons dees teedre bloempjes plukken — Dit kruidje van zijn Struikje rukken:
Hoe dus! het wijkt — het heeft gevoel! o Ja! het eeuwig Opperwezen, Welks wijsheid nimmer wordt volprezen,
Treft ook in deze plant zijn doel. De trappen van het groeijend leven
Bereiken hier hunn' hoogften top, En moeten 't dierenrijk den rang gewonnen geven: Zoo klimt al 't levend heir in voegzame orden op.
Dus



30 MENGELDICHTEN.
Dus hangt al 't fchepfel aen een keten, Wier lengte niet is aftemeten,
Wier fchakels, eindloos in getal, Geen fterveling aenéén kan hechten, Of, zonder gaping, zamenvlechten,
En nimmer hier ontdekken zal. Hoe groot, o Heer! zijn uwe werken! Uw wijsheid wrocht die uit het niet; Al wat ons oog befchouwt doet ons uw magt bemerken! Dat al, wat is en leeft, u eeuwig hulde bied'!
Daer daelt de zon — het fcheemrend duifter Beroofd dees oord van glans en luifter,
En mengt een kleur van bruin en licht; Terwijl de zwarte nachtgordijnen, Den horizont reeds doen verdwijnen,
En 't al bedekken voor 't gezigt. Dat wij nu tot ons zeiven keeren, Daer 't oog in duisternisfen dwaelt: 't Befchouwen van den mensch zal aen het menschdom leeren, Dat uit zijn ftoflijk beeld de glans der Godheid ftraelt.
't On-



MENGELDICHTEN. 31
't Onnoozle wichtje, pas geboren, Doet reeds de teedre klaegftem hooren,
Het mist nu, 't geen het eerst genoot; Gods hand, die 't in 't verborgen voedde, Beveelt het onzer teedre hoede;
Het ligt voor duizend rampen bloot, 't Eischt onze liefde en tederheden;
Maer wie getroost zich dezen pligt? Geen nood! Natuur zal hier haer voedfterzorg hefteden: Het moederlijke hart acht al die zorgen licht.
Het zwakke fpruitje blijft in 't leven; 'k Zie 't blijken van zijn kennis geven;
Het denkt, het fpreekt, en toont verftand; 't Bewijst ons, door zijn zielvermogen, Dat de Opperwijsheid, uit den hoogen,
Ons 't redenlicht heeft ingeplant. Het ftofltjk deel kan nimmer denken; Zulks is flegts eigen aen den geest; De Schepper van 't heelal wilde ons dit voorrecht fchenken , Hij paerde 't kloekverftand aen 't fchoon der lichaemsleest.
De



32 MENGELDICHTEN.
De reden, ons van God gefchonken, Doe.t onze ziel in liefde ontvonken,
Tot Hem, die ons gefchapen heeft — Beteugelt onze woeste driften — Leert ons de deugd van de ondeugd fchiften —
Verheft ons boven al, wat leeft: Zij is de rigtfnocr onzer daden,
Een ftrael van 't ceuwigfchijnend licht; Zij regelt onzen gang, op "s levens kronkelpaden — Doet ons Gods wijsheid zien in 't geen zijn magt verricht.
De jongling wast tot rijper jaren;
Hij voelt in zich een' lust tot paren — .
Een' zuivren trek naer 't vrouwenfchoon — Een fterke drift om voordteteelen — Eene egae op het dons te ftreelen,
Zijn nooddruft zorg ten minlijk loon. De Godheid heeft hem dus gefchapen;
Zoo hoedt zij 't menfchelijk geflacht; 't Zou, zonder liefdegloed, rasch in den dood ontflapen: Nu wordt de fterfling door den fterfling voordgebragt.
Zoo



MENGELDICHTEN. 33
Zoo klimmen onze levensdagen , Naer 's hoogftens eeuwig welbehagen,
Nu eens in kommer en verdriet, Dan weêr in blijdfehap onzer harten: Dus mengt Gods wijsheid vreugd met fmartcn;
Het waer genoegen huist hier niet. Neen, de onvolmaekthcid in dit leven
Doet ons verlangen naer een goed,
Dat deze weercld — dat de tijd ons niet kan geven — S
Naer een beftendig heil, dat aen de ziel voldoet.
Het lichaem fterft — de geest, ontbonden Stijgt nacr den kreits der hemelronden,
En fnelt door lucht en wolken heen — Door 't eindloos ruim der ftarrenkringen, Naer de Opperoorzaek aller dingen,
Die met zijn gunst hem hier befcheen. Niets kan zijn vlugge vaert beperken.... Hij nadert aen de hoogde wijk;
Hij hoort der englen zang - zij zingen van Gods werken
Daer heft hij met hun aen in 't eeuwig juichend rijk.
D. E.
C FI-



34
MENGELDICHTEN.
F I L E T U S,
BIJ HET LIJK ZIJNER
E F R O Z I N A.
Overdierbaer kil gebeente,
hu voor 't fomber graf bereid, Eertijds teerbeminde vvoonplaets
van mijne aerdfche zaligheid, Kostlijk — weergaloos bekleedfel
van de vlekkelooste ziel, Die mijn hart — die eiken braven —
die der Godheid zelfs beviel! Zou ik u ten grave leiden,
zonder dat mijn bloedend hart, Door den rouw vaneen gereten,
afgepijnd door bittre fmart,
Zich



MENGELDICHTEN. 35
Zich voor 't laetst nog eens ontlastte,
zonder dat mijn ang gemoed, Zich, bij 't koude lijk, verligtte,
door een' zilten tranenvloed! —• Volgt mij, jonge teedre telgen,
legt, met mij, dien eerdienst af. Nog één oogenblik, mijn waerden,
en dan zwelgt het vratig. graf Uwe lieve — dierbre Moeder,
mijn volmaekte zielvriendin, Voor uw roodbekreten oogen —
welk gemis! — voor eeuwig in! — Nooit zult gij haer weêr aenfchouwen!
nooit meer zal haer lieve mond, U, heur lieve kinders noemen;
nimmer wordt mijn zielewond, Door den balfem van haer lippen,
meer geleenigd, meer verzacht, Wen de wraek mij durft begrimmen —
de afgunst in mijn lijden lacht,
C 2 Als



36 MENGELDICHTEN.
Als, bij 't klimmen mijner dagen,
't nijdig lot mij nederdrukt, En het lachende genoegen
aen mijn kwijnend hart ontrukt. Nooit meer drbktze u aen haer' boezem! —
nimmer zalze uw prille jeugd Meer geleiden — meer verzeilen,
langs het bloemrijk pad der deugd, Nooit meer fielt uw lieve Moeder
u haer gulden lesfen voor, Ileilzaem voor uw jonge harten
op het zorglijk levensfpoor. — Ja, gij fchreit, mijn lieve Kinders!
en had ooit de onnoozelheid Stof tot weenen — werd een Moeder,
ooit, met regt, van 't kroost befchreid, Dan is 't uwe — dan, mijn Dierbren!
is uw ftille tranenvloed, 't Waerdigst offer — 't edelst kenmerk
van uw liefderijk gemoed;
Dan



MENGELDICHTEN. 37
Dan zelfs zijn uw weeke tranen
aengenaem in 't oog van God, Uwen Vader — Uw' Befchermer,
den Befchikker van uw lot! — Zoo uw ziel, 0 zalige Ega!
uit der engelen .gebied, Van den voetfchabel der Godheid,
nog op de aerde nederziet, o Vergeef het dan mijn liefde,
datze uw kil gebeent' bcfchreit, 't Is, fchoon levenloos, nog de afgod
van mijn huwlijksteederheid. — Ach! een telg van deze liefde
rukte u — fcheurde 11 van mij af, En gij ftierft, daer uwe liefde
hem het lieve leven gaf! — Moest ik, tot dien prijs, 0 Hemel!
mijnen echt weêr vruchtbaer zien! Moest de dood der beste Moeder
mijnen wensch dit* offer biêh' ~
C 3 Hoe



38 MENGELDICHTEN.
Hoe verlangen ftervelingen
vaek naer 't geen hen treuren doet, En, in fteê van zoet genoegen,
eindelooze kwelling voedt! Mogtcn brooze en ijdle menfchen,
bij de hooge Majesteit, Zich beklagen, over de uitkomst
van haer eeuwigwijs beleid, 'k Zou dan vragen: Albefturcr!
waertoe mij dien fchat ontrukt? Waertoe, in het best der dagen,
mijne Gade in 't graf gedrukt? Waertoe mijne onnoozle wichten
hun geleidfter dus ontroofd, En, voor eeuwig, 't zoet genoegen
van mijn leven uitgedoofd? — Dan, ik zwijg, mijne Efrozina
laekte wis die boezemklagt, Altoos needrig — onderwerpelijk
aen de oneindige Oppermacht! —
Koomt,



MENGELDICHTEN. 39
Koomt, mijn Kinders! kuscht nog eenmael —
en voor 't laetst — dit dierbaer pand! Kuscht nog eens uw lieve Moeder,
drukt nog eens haer koude hand! — Mengt nog eens uw zilte tranen,
met mijn tranen onderéén', Op den boezem van mijn beste! —
Vaert gij dan, voor eeuwig, heen, Zeldzaem voorbeeld uwer kunne!
fchoone — aenvallige Echtgenoot! Wacrdig Voorwerp mijner liefde! —
Onverbiddelijke Dood! — Hoe! voor eeuwig! neen: mijn Kinders!
volgt uw pas ontloken jeugd, - Op het voetfpoor uwer Moeder,
't fchaersbetreden pad der deugd, Weeïge, in uwe lentedagen,
den firenenzang te ontvliên, Dan zult gij die lieve Moeder,
in den Hemel, wederzien! —
C 4 Is



40 MENGELDICHTEN.
Is dit nu uw hartsverlansen,
dat het dan uw' ijver wekk', En, op 's levens kronkelpaden,
u ten deugdenpn'kkel ftrek'. Koomt, verlaten wij dees treurzael;
maer drukt diep in uwen geest, Wat gij heden hebt verloren —
wie uw Moeder is geweest! — Denkt, tot aen de grens uws levens,
aen dit gadeloos gemis, En wijdt, tot aen 't graf uw liefde
aen haer nagedachtcnisf'. — Teedre pasgeboren Zuigling,
die, van rouw nog leed bewust, Doof, gevoelloos voor ons klagen,
in uw wagglcnd wiegje rust! 'k Zal op u 't verlies niet wreken,
dat uw komst mij lijden deed, Ware, doch onfchuldige oorzaek
van mijn onherftclbaer leed!
Neen,



MENGELDICHTEN. 41
Neen, gij zult mij dierbaer wezen —
dierbaer, daer mijn Echtgenoot U, het jongde liefdeoffer,
aen mijn heet verlangen bood; Toen de dood reeds op haer loerde,
en zijn flitfen had gewet, Om de beste vrouw te treffen,
in het veege kinderbed! — 'k Zal, in u, haer beeldtnis zoeken,
'k zal u, in mijn boezemfmart, Tot verzachting mijner wonden,
drukken aen 't gevoelig hart! — Nu, mijn Engel! de Alverzorger
zorg' voor uwe onnoozelheid; Dat zij hare liefdevleugels
over uwe fponde fpreid'; Dat zij ook, in rijper dagen,
in uw hart, de deugd ontvonk'! Slaep, mijn Wichtje! -7- 'k lei uw Moeder
naer de donkre graffpelonk!
J. V.
C 5 LOF



42 MENGELDICHTEN.
LOF DER GODHEID.
Duizend ftarrerihefren looven
mijnes Scheppers pracht en fterkte; Al de weereldcn der luchtkreits
roemen, 't geen zijn wijsheid werkte; Zeeën, bergen, bcsfchen, rotfen,
op zijn wenken, voordgebragt, Zijn bazuinen van zijn liefde,
zijn bazuinen van zijn magt!
Zou Ik — ik alleen — dan zwijgen ?
zou ik hem geen loflied zingen? Neen, mijn geest poogt ook, op vleuglcn,
tot zijn' zetel doortedringen; En indien mijn tong mogt' ftaemlen,
o! dat dan de tranenbeek, Die mijne oogen mild doen vloeijen,
van mijn' diepen eerbied fpreek'!
Ja,



MENGELDICHTEN. 43
Ja, zij ftamelt — zie, o Schepper!
zie mijn boezemöuter rooken'. Maer, al wierd mijn heilige ijver
door het zonnevuur ontftoken, Echter maelde ik van uw wezen
zelfs het kleinfte flipje niet, Daer het koor der zalige englen
U gebrekkig hulde biedt.
Wie doet millioenen zonnen
prachtig fchittren, heerlijk ftralen? Wie ftelde aen ontelbre bollen,
in hun wondre wending, palen? Wie verbindt die aen elkander?
wie bezicltze, en fchikt hun lot? Enkel uw zachtzuifende adem,
eeuwige Almagt! uw gebod.
Gij



44 MENGELDICHTEN.
Gij wrocht alles — 't heir van fpheeren,
die 't begrip te boven ftreeven, Deed de toon van uwe lippen
door 't onmeetbaer ijdel zweeven. 't Reedlijk fchepfel, visfchen, vogels,
dieren, heinde en ver verfpreid, Speelden op de ruime vlakte —
waren enkel vrolijkheid.
Hoe bewondrend ftaert het oog niet,
datge, in welige landsdouwen, \ Bosfchen, die zich in de wolken
fchier verliezen, doet aenfchouwen? Door u vloeit 'er 't heldre beekje,
langs een' rijk bebloemden oord, Daer in 't nat zich de eiken fpieglen,
over keitjes, morrend voord.
Ber-



MENGELDICHTEN. 45,
Bergen ftapelt gij op bergen,
om 't geweld des ftorms te boeijen; Daer gij van hunn' top gezondheid
en verheuging af doet vloeijen. 't Smachtend veld drenkt gij met regen,
en met dauw, ter goeder uur — Keelt de lucht door zachte winden,
en verkwikt geheel natuur.
Door u fiert de hand der lente
de aerd' met een tapijt van bloemen; Door u mogen 't graen op goudgeel —
druiven op het purper roemen; Gij baert aen de weereld blijdfehap,
fchoon zij voor de koude zwicht, Daer zij, ingchuld in vlokken,
als in zachte windfkn, ligt.
Door



46 MENGELDICHTEN.
Door u kan de ziel der menfchen
in den kreits der fterren dringen — Weet zij, wat voorheen gebeurde —
mag naer alle kennis dingen — Scheidt de wezenlijke zaken
van den fchijn der zaken af — Schift, befluit, begeert en weigert —
door u vreest zij dood noch graf.
Maer, wie kan, naer eisch, de wondren
van uw liefde, o God! verheffen?
Gij, gij hecht zelfs nut, ja, zegen
aen de rampen, die ons treffen.
Twijflaer! vrees zijn alvermogen,
zoo die liefde uw hart niet raek'!
Sidder, als verfchrikte flaven,
\ wen zijn grimmigheid ontwaek'!
Zie!



MENGELDICHTEN. 47
Zie! de middag wordt verduisterd —
als of 't nacht waer' zwermen de uilen — Schrik bevangt het ganfche luchtruim —
hoor het hol en angftig huilen — Zie, hoe daer de ftorm de rotfen
fchudt — verbreekt, als 't brooze glas, En de wouden knot, ontwortelt,
ze uit elkander rukt, als vlas.
Zwangre wolken, log als bergen,
daerze elkaêr onftuimig raken, Zienwe een' ftroom van vuur en zwavel,
uit haer zwarte holen, braken; 't Vuur verteert en bosch en akker;
't ftroomend nat ontwijkt het land; Krokodil en leeuw en tijger
ijlen, fchuw, uit damp en brand.
Een



48 MENGELDICHTEN.
Een ontzaglijk drijvend mastbosch
zwicht voor 't woên der dolle baren; Op de felgebeukte wrakken
dobbren ganfche legeifcharen, Nevens roer en zeil, ten hemel
opgevoerd, door vloed en wind, Tot haer rasch de gapende afgrond
der verbolgen zee verflindt.
Spreek, wie dondert in de wolken?
wie hoortge in de ftormen loeijen? Twijflaer! fpreek, wie ftuuwt de golven,
datze, als hooge bergen, groeijen? Donder, zee en ftorm — 't brult alles,
luid, u toe: „ Wat twijfelt gij? „ Dit is God, verwaten Schepfel!
,, zie zijn magt! wat twijfelt gij."
Ecu-



MENGELDICHTEN. 49
Èeuwig zal mijn mond, 0 Godheid!
van uw groote da£n gewagen; Laet u echter 't onvermogen
Van een' aerdworm niet mishagen! Gij, die in ons hart kunt lezen,
ziet op 't geen de ziel bedoelt, Schoon zij zelf niet kan befchrijven,
Watze in al haer kragt gevoelt.
Sta ik, met het hoofd omlauwerd,
voor uw troon, 0 Alvermogen! Dan zal ik, met edler liedren,
uwe majesteit verhoogen. Stond, waernaer ik, fmachtende, uitzie,
ijl tot hem, die u verbeidt; Koom, zoo fmaek ik eerlang zuivre —
wisfellooze zaligheid!
VON IvLEISt J p v £J
vrij naergevolgd-
D DEUGD-



•ro MENGELDICHTEN.
DEUGDLIEF
OP Z IJ N
STERFBED.
Ik zie, bij 't klimmen van de fmart, Het einde van mijn zorgend leven! Mijn kragt bezwijkt; hoe zwoegt mijn hart! En echter mag mijn geest in hooger kreitfen zweeven. God lof! zie daer 't onfaelbaer blijk, Dat onze ziel, aen 't ftof onttogen, Verfijnd, aen de engelen gelijk, In 't rijk der zaligheid, haer' Schepper zal verhoogen.
'k Heb



MENGELDICHTEN. 51
'k Heb nu een opgcklaerd gezigt, Schoon 't lichacmsoog reeds is verduisterd. Wat fchooner glans! — wat rijzend licht! En echter nog op aerde, aen 't fterflijk deel gekluisterd! Daer grijpt de vuist des doods mij aen! Mijn geest zal zich aen 't ftof ontwringen: Dit is 't begin van mijn beftaen: Nu zal geen enge band mijn denkvermogen dwingen.
Dit zwak begrip kent haest de kragt, Die weereldftelfels houdt in orden. Verheven Wijsheid! hoogde Magt! Dio eeuwig zult beftaen, en nimmer zijt geworden; Dit is mijn ware zaligheid, U, in uw heerlijk werk, te aenfchouwen; De hoop heeft lang dit uur verbeid; 't Geloof fchonk mij dit heil; mijn God was mijn vertrouwen.
D 3 Mijn



52 MENGELDICHTEN.
Mijn Heiland! gij hebt mij geleerd Voor dood noch eeuwigheid te fchroomen; Hij, die God mint — vertrouwende eert, Zal, door 't opregt geloof, 't gewis verderf ontkomen. Triumf! dit ondervindt mijn ziel! En, ftruiklende op het pad des levens, Daer 'k nimmer gansch terneder viel, Waert gij mijn ftaf, mijn heul en mijn vertrooster tevens.-
Mijn ziel, die hemelwellust fmaekt, Schijnt reeds van 't drukkend ftof ontbonden; Daerze in de reinfte godsmin blaekt, Zijn dit, geloofd zij God! zijn dit mijn laetfte ftonden. In 't midden van mijn fmart en pijn, Genkt ik hcmelzaügheden, Die onverderflijk — eeuwig zijn: Mijn ziel ftijgt reeds omhoog,en de aerd' zinkt naer beneden.
Of



MENGELDICHTEN. 53
Of zou hij, die dit ondervond, Zoo diep in 't ftof ter nederdalen, Dat hij, met welbefpraekten mond , Zijn vrienden, op deze aerd', die hemelvreugd zou malen? 'k Gevoel, het lichaem krijgt weer kragtj 'k Befpeur de werking mijner zinnen; Mijn vrienden — magen — 'k hoor hun klagt — Ik zie hun fehaduwbeeld — ik blijf hen nog beminnen.
Neen! 'k blijf hier niet aen 't ftof geboeid; Ik mogt reeds englenfpijzen fmakeiu Van hemelsliefdevuur doorgloeid, Zult Gij, mijn Schepper! mij uit dezen kerker flaken. Mijn Zie!! wat heil! een enkle flap, En 'k zie Natuur voorbij mij zweeven; 'k Ondek haer wondere eigenfehap, Haer' oorforong — haer beftaen, haer werking en haer leven.
D3 0 Ja!



54 MENGELDICHTEN.
o Ja! nog flechts een kleene ftond, En 'k zal, in 't ruim der hemelkringen, Van kreits in kreits, door 't eeuwig rond, Steeds grooter wondren zien en grooter wondren zingen! Zoo rijst Gods roem, zoo klimt mijn heil, Daer 't nooit ten toppunt zal geraken; o Neen! Gods wijsheid heeft geen peil: 't Geen eeuwig zich volmaekt zal nimmer zich volmaken,
Laet los — laet los — o fmartlijk Stof! Laet los! ik moet Gods grootheid prijzen: Mijn Schepper! ja, ik zing uw' lof — Daer hoor ik reeds den toon der hemelburgren rijzen!
Daer fcheurt, daer fcheurt de band vanéén! — Mijn Schepper — Losfcr — mijn Vertrouwen! — Triumf! nu is de ftrijd volftreén! Triumf! ik vaer omhoog — ik mag mijn' God aenfchouwen.
D. E.
het



MENGELDICHTEN.
55
HET
VERGENOEGEN.
O hoe zalig rollen de uuren,
als ik, vergenoegd, verblijd, Op het ftille land gezeten,
buiten fmart, mijn dagen flijt: Alles fchenkt mij waer genoegen,
weltevreden in mijn lot; Hoe de rampörkaen moog' woeden,
ik vertrouw volmaekt op God.
D 4 Neen,



56 MENGELDICHTEN.
Neen, geen fchatten zijn mijn wenfehen;
ftaet noch rijkdom — pracht noch prael Kan mijn hart genoegen fchenken;
'k fchuw de vorftelijke zael, Waer de wellust, waer verleiding
haer gehaete rollen fpeelt — Haer' verwonling wrange vruchten —
wroeging in het harte teelt,
Liever woon ik in het {tulpje,
waer een beekje, golvend, ruischt, Waer, door digtbewasfen lommer,
't lieflijk zuidenwindje zuist; Waer de lieve vogels zingen ,
waer het vergenoegen woont, W^r zich alles zielbekorend,
ftreelend en verruklijk toont:
Waer



MENGELDICHTEN. 57
Waer ik, naest mijn lieve Lotje,
op de reinfte vreugd belust, Langs bebloemde velden wandel,
of bij 't morrend beekje rust: Daer wij, met ons deel te vreden,
vergenoegd, in 't vrolijkfte uur, Wondren van Gods magt aenfchouwen,
in de fchoonheid der Natuur.
En voelt zich mijn hart door onfpoed,
door verdriet ter nederflaen, Dan biedt mij de lieve vriendfchap
haren troost in 't lijden aen: O Mijn lieve — dierbre Lotje!
Hartvriendin! hoe klopt mijn hart! Uwe trouwe — teedre vriendfchap
leenigt mijne boezemfmart,
D 5 Welk



58 MENGELDICHTEN.
Welk genoegen — welk een vreugde
ftreelt ons in den morgenftond, Wen de zon in 't blozend oosten
daegt voor 't halve weereldrond! Dan, dan juicht de ganfche fchcpping —
looft haer' Maker, eindloos goed, Die 't heelal uit niet deed worden,
Ons befchermt, geleidt, behoedt.
Als de purpren avondwolkjes
't west verfieren, als de zon Daelt, met eigen gloed en luister,
in de westerpekelbron, Zien wij de avondfchemeringen
wijken voor de duisternis, Daer het halve rond der weereld
prachtig, grootsch en ftatig is.
Al-



MENGELDICHTEN. S9
Alles fcheukt ons waer genoegen,
zoo de morgen als de nacht; 't Zij de vvinterftormen huilen,
of de lieve lente lacht; Als men 't lonken van den zegen —
't dreigen van den tcgenfpocd, Onderworpen en gelaten,
ziet met een bedaerd gemoed!
Blijft mij altoos vergezellen,
zalige Tevredenheid! Die, op 't doornig pad des levens,
roozen van genoegen fprcidt. Als de deugd reeds zoo veel vreugde
baert in deze rampwoestijn, Laet zij dan, o God der liefde!
mijn getrouwe leidsvrouw zijn.
M. H.
IETS,



6o MENGELDICHTEN.
\
IETS
OVER DE WARE
GROOTHEID.
Wat velen fomtijds grootheid noemen
Is, menigwerf, niets meêr dan fchijn: De grootheid moet op daden roemen,
Die loflijk, die onfterflijk zijn. Geen weerelddwingers — Alexanders, Hoe trotsch op hunne zegeftanders,
Door laffe vleijerij vergood — Geen vorften, die, door bloed en tranen, Zichzelf den weg ten zetel banen,
Verdienen ooit den naem van groot.
Maer



MENGELDICHTEN. Ci
Maer wel die fiere ftervelingen,
Die aen verdrukten bijftand bien; Die, wat gevaer hen moge omringen,
Den dwingland onder de oogen zien* Hen, die door edelaerdig poogen, Niets dan het heil des volks beöogen —
Voor kerk en ftaet, als rotfen, ftaen — De regten van den mensch wacrdeeren — De fnoodaerds (tranen — braven eeren,
Hen bidt men, naest de Godheid, aen!
Wil Nero zich alom doen vreezen,
Hem dreigen moorddolk en venijn: Wil Titus 't volk ten vader wezen,
Dnn zal hij 't volk ook heilig zijn. Een Cromwell moog', door listig vleijen, Gansch England aen den leiband leien —
Zijn' vorst doen {heven op 't fchavot — Zijn heerschzucht godsdienstijver noemen, En op zijn volksverleiding roemen:
Zijn mom, vervloeken Mensch en God!
Zoo



(52 MENGELDICHTEN.
Zoo dra de mensch zijn regt leert kennen,
Is 't uit met list en dwinglandij; Hij kan zich aen geen juk gewennen,
Maer wel aen zachte heerfchappij: Schoon hij voor flavernij blijft gruwen, Zal hij regeeringloosheid fchuwen,
Die alle ftaten ftort in 't graf: Hij wil alleen beveiligd wezen — Geen dwingeland — geen beulen vreezen,
Trotsch op het regt, dat God hem gaf,
O Vorfien! wiltge u doen beminnen,
Streelt u de blijde onfterflijkheid, Poogt dan het hart van 't volk te winnen,
Zoo zietge uw rijken uitgebreid. Een deugdzaem vorst is, op deze aerde, Een' zegen van onfcbatbre waerde,
Wiens naem elk, met verrukking, noemt, En die, terwijl tyrannen beven, Geliefkoosd wordt — in 't hart zal leven,
Zoo lang men ware grootheid roemt.
Zoo



MENGELDICHTEN. 63
Zoo zal de naem van Pruisfens koning,
Des Grootcn Fredriks, nooit vergaen ! Die zal, zelfs in de laegfte woning,
Voor 't nagedacht, gegriffeld ftaen. Een Stanidaus wordt aengebeden! Daer de adeldom hem voor ziet treden,
Naer 't koor, der vrijheid toegewijd — Een woord doet waren ijver blaken! Een eed — 'k zie duizend boeijen daken!
En Polen is van 't juk bevrijd!
S. v. d. G.
AEN



4 MENGELDICHTEN.
AEN
S A U C E (*).
Gij zaegt uw Koning voor u knielen!
hoe zeldzaem knielt een vorst! Gij hadt uw Vaderland verraden,
hadt gij naer goud gedorst! Maer 't Vaderland was u meêr dierbaer,
dan al het goud der aerd'; Ja! gij zijt in mijne oogen koning,
en meêr dan troonen waerd.
Zeg
(*) Deze groote Man is een Kaersfenmaker, en, zo ik meen, Procureur Syndicus, te Varennes. Het lot van een geheele Natie was in zijne hand, de Koning zogt hem overtehalen, om te ontvlugten, maer daer toe had die Monarch geen gouds genoeg.



MENGELDICHTEN. 65
Zeg, Engel Gods! wat voelde uw grootheid, Toen u een Vorst om redding vroeg,
En nameloos geluk beloofde? Gij voelde: ik ben mijzelv' genoeg!
J79i. A. S.
E
AEN



66
MENGELDICHTEN.
AEN
R O U S S E A U.
Schoon 't volksvooroordeel lage zielen,
Gewoon voor logge onwetendheid, Met flaeffchen angst, in 't ftof te knielen,
Mijn zangeres gehoor ontzeidt — 'k Eerbiedig u, fchoon 't ftout, vermeten,
Rousfeau! uw' grooten naem vervloekt, Daer dwang, voor denkkragt en geweten, Nog telkens, naer den ij'zren keten,
In 't puin der kloostermuuren, zoekt.
Rous-



MENGELDICHTEN. 6?
Rousfeau! het beeld der ftille grootheid.
Door trotfche domheid ftout veracht, Gehoond, vervolgd, door drieste fnoodheid,
Maer de eer van 't denkend nagedacht! Rousfeau! de deun der wetenfchappen,
De roem — de luister onzer eeuw! Europa zag uw grootfche flappen; De deugd juicht, op uw glorietrappen,
Vol moeds, bij 't lastrend vloekgefchreeuw;
Geneve moge uw denkwijs doemen,
Doch, de onfchuld, als zij hulploos fchreit, Blijft u haer' vriend, haer' liefling noemen,
In fpijt der domme geestlijkheid. Laet Frankrijk, dat geen zielen kluistert,
Zelfs gruwen, bij uw duimrende asch, Daer 't bijgeloof uw' roem ontluistert, Zachtaerde menfchenliefde duistert,
Dat mijn Rousfeau haer glorie was!
E a Daer



68 MENGELDICHTEN
Daer 't licht der kennisfe u beftraelde,
o Eer van wijsheidheiligdom! Is 't mooglijk, dat uw geest verdwaelde,
Toen hij naer 't hoogde toppunt klom — Het toppunt der verlichte reden!
Is 't mooglijk, dat het zuiver licht Der onvervalschte christenzeden, Steeds door 't gezond verftand beleden,
U nimmer ftraelde in 't aengezigt!
De valfche febijn, die al de waerde
■ Der redenlijke ziel onteert —
Het zigtbaer beeld van God, op aerde,
Tot vuige flavernij vcrneêrt — Die fchijn, die waerheid nooit kan dulden,
Heeft meermael 't Harende oog misleid: Wie kan verachte domheid hulden? Schoon list en dwang de boei vergulden,
Nooit heeft zij de edle ziel gevleid.
i Maer



MENGELDICHTEN. 69
Maer ach! de fluijer der verkeerdheid,
Zoo fchaers door 't onderzoek verfcheurd, Is de eenige oorzaek, dar geleerdheid
Om 't lot van haer beminnaers treurt: Zoo godsdienst, door geen' fehijn omgeven,
Haer' waren luister hadd' verfpreid, Rousfeau, ver boven 't ftof verheven, Waer', juichend, door dit wislcnd leven,
Als Christen, 't doodsdal ingeleid.
De zedenleer, die 't hart veredelt,
Gegrond in 't wetboek der Natuur, Die van geen volgren glorie bedelt,
Maer 't hart ontvlamt, door go i.ijk vuur — De zedenleer, die aen den Christen
Zijn hemelfehe afkomst dtiidlijk toont, Duldt nooit, dat ijver, dwang of lieten, De ziel haer waer gevoel betwisten ,
Daerze elks oprechte pooging kroont.
E 3 Kon



yo MENGELDICHTEN.
Kon deugd Rousfeau, als wijsgeer, ftreelen;
Als wijsgeer, door natuur verrukt, Las hij de ontfaelbre godsbevelen,
Elk deel der fcheppinge ingedrukt. Is weldoen de eerfte bron der pligten;
Rousfeau! o! hoe veel zaligheid Gevoeldet gij reeds, bij 't verrichten Van die verheven taek, 't verlichten
Van 't menschdom, al te lang misleid'!
O! hadd' het licht der blanke waerheid
Uw redenlijke ziel verheugd, Met Welk een onbewolkte klaerheid
Vertoondetge ons dan 't beeld der deugd! Hoe godlijk, hoe beniinnenswaerdig
Hadt gij de Christenleer gemaeld, Zoo rein, zoo zacht als edelaerdig! Rousfeau, tot heil der menschheid vaerdig,
Hadd' voor zijn' dood gezegepraeld!
De



MENGELDICHTEN. 71
De hoop, de voedfter van 't genoegen,
Die aen de hand der Godsdienst treedt, 'Die 't hart, wanneer 't door zorg moet zwoegen,
Nog minzaem troost in 't knagend leed — De. hoop toonde aen mijn' deugdgezinden
Het fpoor, dat naer volmaking leidt, Nu moest hij 't in de fcheemring vinden; Die hoop kon hem aen God verbinden:
Zij wees hem naer de onfterflijkhcid!
0 Roem van 't menschdom! fluimer veilig;
Rust aen den boezem der natuur: Het kunstkoor houde uw' eernaem heilig —
Die klhike op ieder wentlend uur! liet fomber loof der populieren,
Dat over 't nedrig graf zich fpreidt, VerwisfeP, bij uw zegevieren, Eens'met de paradijslauwrieren,
Voor eiken vriend der deugd bereid!
A. V. O.
E 4 ZE»



72
MENGELDICHTEN.
ZEGEZANG,
NA HET
SLUITEN
VAN DEN
MUNSTERSCHEN VREDE.
Triumf! de fhïjd is nu volfiredcn,
En Nederland is eindlijk vrij; De duiftre wolk van tegenheden
Dreef, op den adem Gods, voorbij. De treurnacht der vervlogen jaren, Dat vak van rampen en gevaren,
Week voor deez' blijden uchtendftond; Wij zien, aen wolkenloozc kimmen, De lieve zon der vrijheid klimmen;
Voor 't eerst belonkt zij Neêrlands grond!
En



MENGELDICHTEN. 73
En wie, wie fchepte ons zulk een' zegen?
Wie heeft dit angftig volk bevrijd ? .... Een galm, vereenigd opgeftegen,
Meldt, groote God! dat gij het zijt! Dat Gij, toen, in de diepfte ellende, Ons oog alom zich henenwcnddc,
Maer niets kon zien, dan krijg en moord; Toen alle hoop ons had begeven, o Redder! ons zijt bijgebleven,
En onze zuchten hebt verhoord!
Philips wilde onze vrije handen
In pijnigende boeijen flaen: Maer, 0! .... de trots der dwingelanden
Moet voor uw' wenk, o God! vergaen. Wat zijn de goden dezer aerde Bij U, 0 Albeftuur! in waerde?
Wat zijnze, als gij hen niet bewaekt ? .... Een niet! — maer achtbaer in uwe oogen — Maer groot, als hun ontleend vermogen
Geheel ccn volk gelukkig maekt.
E 5 Maer,



74 MENGELDICHTEN.
Maer, fchoon Castilje ons wreed verdrukte —
Dees' grond deed rooken van ons bloed — Den vader van zijn telgen rukte,
En als een hel hier heeft gewoed; Schoon thans uw zorg ons heil volmake, Weerhoud uw' donder, God der wrake!
De Spanjaerd voele uw magt .... maer leev'! Laet hem uw blikfem niet verteeren: Hij dwaclt — maer ligt, ligt zal hij keeren —
Hij voele uw liefde .... o God! vergeef!
't Is ons genoeg, na zoo veel lijden,
Dat hem uw fterke hand verwon, Datwe ons in ftil geluk verblijden,
Gekoefterd door uw vredezon, O! dat haer glans ons lang befchijne! Of, zooze al eens in necvlcn kwijne,
Dan blink' zij rasch, met nieuwe pracht! Doe in dees' oord uw' zegen woonen, En blijf u Neêrlands God betoonen,
Tot bij ons verfte nagcflacht.
J. 3 V.
AEN



MENGELDICHTEN. 75
AEN DEN
NACHTEGAEL,
Aenlokkelijke Nachtegael! 0 Zangorpheus der vedcrkooren!
Die, door uw liefelijke tael, De ftugfte harten treft, door de ooren, 'Gedoog dat ik, verrukt door uwe melodij, Aen u mijn loflied wij',
'k Be-



76 MENGELDICHTEN.
'k Bewonder in u, Filomeel! Het Hevig blaestuig van uw longen —
Uw fterkgevezelde orgelkeel, Op 't lentefeest, nooit moé gezongen, Uw welgeharfend hoofd, wel kleen, doch vindingrijk, In goddelijk muzijk.
'k Bewonder in uw kunstgeftel, Uw juistgefpannen zenuwfnaren,
Waer bij Ariöns fiterfpel,' In toonkunst, niet kan evenaren; Uw fijn en vlug gevoel, door 't ganfche lijf verfpreid; Uw klanken, rijk in majefteit.
Schoon u het zinlijk oog veracht, Omdat natuur u niet doet pralen Met fchitterende vederpracht, Gelijk de bonte wielewalen, Gij huischt toch, achter 't kleed van eene graeuwe leest, Een' wonderfchoonen geest.
Gij



MENGELDICHTEN. 77
Gij fchuuwt het woelend ftadsgc druis, En 'c weitsch verblijf der hooffche grooten;
Doclr mint het murmlend bcekgeruis, En 't fchaêuwend loof der eikenloten; Hier hebt gij, in het ruim van 't vrije luchtgewest, Uw zangkapel gevest.
Het lachend lentejaerfaizoen, Lokt u in onze lustprieelen,
Wen, door het pas ontloken groen, De laeuwe westenwindjes fpeelen — 't Herboren hemelvuur het hart in liefde ontfteekt, En nieuwen zanglust kweekt.
Gij volgt der wijzen kunstbeleid, Gewijd tot heilbefpiegelingen —
Verkiest de ftatige eenzaemheid, En heft, in de avomifchemeringen, Bij 't graeuwen van ('en nacht, en 't licht der bleeke maen. Uw' fchellen feesttoon aen.
Na-



78 MENGELDICHTEN.
Natuur, door uw gezang bekoord, Verftornt de mindre boschkoralen,
Om luistrende aendacht, ongeftoord, Op uw muziekbanket te onthalen; Zij fpant voor uw geluid de vlakgekemde lucht, En fust het landgerucht.
Gij, door de drift der min verftout, Strijkt, op uw' fchoongenetten veder,
In 't groenbelommerde eikenwoud, Naest uw gepluimde weerga neder; Hier kweeltge, o Zangertje! voor haer uw liefdefmart, Met een verteederd hart.
Hier neurtge uw kwijnend treurmuzijk, Met flaeuwe klanken, die bekooren,
En, langs het fluistrend plantenrijk, In 't hol der bergfpelonken fmooren; Hier geeftge aen 't klagend lied van Cytercaes zoon Den juistgeftemden toon.
Be-



MENGELDICHTEN. 79
Beluisterd uwe zielvoogdin Uw zacht gekweel, met hart genoegen,
Dan voelt gij, door haer wedermin, Uw borst van nieuwe zangdrift zwoegen, En viert, in 't lustprieel der liefde, uw huwlijksfeest, Met een' verrukten geest.
Uw echtgeluk vergroot uw' moed, En doet uw zangaêr blijde ontfpringen,
In eenen onbedwongen vloed Van duizend toonveranderingen. Gij zingt, tot dat uw kroost, door koestering gekweekt, Zijn windfelen verbreekt.
0 Nachtegael! betoovrend Dier ! Heraut van 't godlijk Alvermogen!
Hoe houdt uw kunftelooze zwier Mijn trage dichtluim opgetogen! Uw ftem, uw zangbeleid en afgemeten toon Zijn onnavolgbaer fchoon.
Mogt



8o MENGELDICHTEN.
Mogt Nederlands poëtendrom Van u zijn zuivre klanken leercn,
En, uit zijn achtbaer heiligdom, Het rot der kreuple zangren weeren, Dan blonk welhaest de glans van 't vrij Bataefsch gedicht Zoo ver de dagtoorts licht.
A. H. H.
DE



MENGELDICHTEN. 81
D E
VROLIJKHEID.
Levensbalfem voor het menschdom!
onbezorgde Vrolijkheid! Gij hebt fchuldelooze harten
reinen wellust toebereid* Wat toch is des levens loopbaen,
als uw glans die niet beftraelt? Slegtsch een akligduistere engte,
langs wier fpoor men grafwaerds daelt.
F Graf-



02 MENGELDICHTEN.
Grafwaerds daelt! o neen! wat zeg ik?
vreedzaem dalen is te zacht Voor den kwijnenden ellcndling,
die zijn graf, al morrend, wacht; Struiklend, tusfehen fcherpe doornen,
die, op deze oneffen baen, Altijd hindrend, altijd wondend,
langs het hobblig voetpad ftaen: Deze doornen heten rijkdom,
zorgen, zucht naer hoogen ftaet, Twist, verfmading, armoe, ziekte,
onverzaedlijke eigenbaet, Ontrouwe egaes, yalfche vrienden,
een geliefd, ondankbaer kroost, Schulden, zelfverwijt, verveeling,
kwijning, zonder heul of troost; Maer befchijnt uw zon dit paedje,
Dan, o Vrolijkheid! verdwijnt Al, wat anders zielengrievend ,
al wat anders onheil fchijnt.
Door



MENGELDICHTEN. 83
Door uw toverend vermogen
acht men vaek den rampfpoed niet; Daer men, tusfchen fcherpe doornen,
lieve roosjes bloeijen ziet: Roosjes, Wier welriekend geurtje,
ftreelend, ons gemoed verkwikt, Dat, gefterkt door dezen wierook,
niet zoo ligt voor onheil fchrikt? Ja, zelfs 't onheil leert befchouwen
van den dragelijkften kant, Als een liefderijke heilproef
der algoede vaderhand; Als een zuur, dat ons doet fmaken
't zachte zielenftreelend zoet; Als een kwaed, dat ons, allengskens,
leidt tot waer gevoel van 't goed. Wij toch, blinde ftervelingen,
wij zien niets tot in zijn' aerd; Vergelijken is ons kennen,
dwaling aen vernuft gepaerd;
F 2 Ou-



U MENGELDICHTEN-,
Onze Leeraer, onze Vader
. fchikt zijn lesfen naer ons hart, Leert ons 't vrolijk wit erkennen,
door behulp van 't aklig zwart: Kwame ons niets dan wit voor oogen,
waer' hier alles enkel vreugd, 't Waer gedaen met alle blijdfehap,
't waer gedaen met alle deugd: Wat toch anders is de blijdfehap,
wat de deugd, die ons verblijdt, Dan het zoet der overwinning,
na een' hachelijken ftrijd; Maer, wie ftrijdt 'er zonder vijand?
wie geniet een' blijden Hond, Die nooit droevig uurtje fmaekte,
die nooit rampen ondervond? Eerst, in een volmaekter leven,
in een nieuw gewaed herkleed, Badenwe ons in enklen wellust,
onvermengd met barteleed:
Hier



MENGELDICHTEN. 85
Hier is 't lijden, hier is 't kwelling,
waeruit blijde vreugde bot; Ginder wast dat fmaeklijk zielooft,
uit een hemelsch zaed, bij God.
A. F, Sz.
F 3 AEN



86" MENGELDICHTEN.
AEN
T H E M I R E.
o Dierbre, die, in 't nijpendst leed, Schoon aen mijn hand ontrukt, getrouw bleeft aen uw' eed! U wijdt mijn kwijnend hart, misfchien zijn laetfte zangen:
Trof flechts dat hart zijn eenig doel, Dat uw beklemde borst nog kalmte mogte ontvangen,
Als ik, in 't graf, geen fmart gevoel!
De woeste orkaen van tegenfpoed, Die,op mijn fchuldloos hoofd, zoo lang reeds,heeft gewoed, Heeftme cindlijk neêrgeftormd — ik ben, voor u, verloren:
Ik lig op 't veegc ziekbed neêr; Ja, als het uur genaekt, dat u dees tael doet hooren,
Zeg dan: mijn Damon leeft niet meer!
Voor



MENGELDICHTEN. 87
Voor 't laetst, Themire! lijd ik fmart; Dat dit de rust hergeve aen uw getroffen hart! Uw liefde laeft mij nog, na zoo veel folteringen:
Ik weet, datge in mijn lijden deelt, En zoudtge, aen 't eind des ftrijds, geen zegeliedren zingen,
Als mij de rust der dooden flreelt!
Herdenk nog eens die zaligheid, Die onze teedre jeugd, zoo fchuldloos, heeft gevleid; Geen nacht van druk had toen, als nu, ons pad omgeven:
Wij mogten zaem op roosjes treên, Ons hart voedde éénen wensch, en ons gelukkig leven
Vloot, zachtkens, als een beekje, heen.
Ach! waerom heeft het wreed geweld, Zoo rasch, aen zoo veel vreugde, een eeuwig perk gefield! Waerom kan niets op aerd' me een pad tot blijdfehap banen!
Gij, groote God! kent onze min, Kent ook ons drukkend lot — 0! droog, bij mijne tranen, De tranen van mijn hartvriendin!
F 4 Toen



SS MENGELDICHTEN.
Toenme eens al 't heil der aerde ontzonk — De flaeuwfte ftrael van hoop niet in mijne oogen blonk — Toen fchiep dees lieve maegd in mijne ziel een eden;
En, nog zoude ik gelukkig zijn, Zoo ik, aen bare hand, flechts nacr het graf mogt' treden,
Al waer' 't ook door een zandwoestijn.
Kunt gij, die enkel liefde zijt, WienVt ganfche weereldrond zijn dankbare offers wijdt, Kunt gij mijn nijpend leed, den wrcedflen trots gedogen?
o Reünie, uit zoo veel zielverdriet! Of zijtge, in 't uur van nood, weldadig Alvermogen!
Voor mij alleen, die liefde niet?
Moet hij, die om mijn' rampfpoed lacht, Die, boven mij geplaetst, naer mijn verdelging tracht, Moet hij, zoo ongcftoord, in ftroomen heils zich baden,
En ik vergaen in ongeneugt — Jk, eenzaem, hooploos treön op fcherpe doornenpaden!
Treft zulk een lot dan liefde en deugd!
Maer



MENGELDICHTEN. 89
Maer neen — gij blijft toch eindloos goed: Uw min bedoelt ons heil, wat onheil ons ontmoet'! Neen, nimmer zal dit hart u, door zijn morren, hoonen;
Gij zult, aen de andre zij van 't graf, Voor 't opgehelderd oog der ftervelingen, toonen,
Waerom uw hand hier rampen gaf.
Triumf! — Themire, ween niet meer! Buig, buig, zoo kalm als ik, op zoo veel goedheids neêr! Gods liefde woog ons leed — zij zal voor de uitkomst zorgen;
Haest zijnwe aen 't eind van 't jammerdal! 'k Zie, door den nacht des doods, de fcheemring van den morgen,
Die ons geluk volmaken zal!
Triumf! — in fpijt van 't felst verdriet, Begeeft de ftille hoop mijn' bangen boezem niet: Eens zal God zelf ons heil, op vaste gronden! vesten;
En, is 't niet in dees rampwoestijn, "t Zal in een beter oord, in zaliger gewesten — 't Zal in den blijden hemel zijn! F 5



(jo MENGELDICHTEN.
Juich, Dierbre! juich, al fcheide ons 't lot! Wat zegt, bij de eeuwigheid, kortftondig aerdsch genot? En daer, waer ook 't geweld, op de onfchuld, zegeviere,
Daer ftoort geen leed de opregte min! Koom, Dood! koom, Engel Gods! voer Damon en Themire
Het rijk der zaligheden in!
T. K.
CYN-



MENGELDICHTEN.
91
CYNTHIA
E N D E
H O N I G B IJ.
Toen eens Damons jonge Bruid, In haer' hof, een roosje plukte — 't Knopje met haer handjes drukte,
Vloog een Bijtje 'er fnorrende uit.
't Beestje was, in 't honigpuren, Door de komst der maegd geftoord: Ijlings vloog het brommend voord —
Deed haer dezen lust bezuren.
Vrucht-



92 MENGELDICHTEN,
Vruchtloos zocht de Nimfelijn
Zijne woênde drift te ontvlugten,
Daer zijn angel haer deed duchten, Trouwens, fteeken baert ook pijn. 't Bijtje viel haer gonzende aen,
Vloog gramftorig heen en weder,
Zette op hare borst zich neder, Goede Goden.' was er niemand, die dien wreedaerd dood kon flaen!
Aenftonds werd haer rozenmond
Met een bleeke verf omtogen;
't Gillend Meisje floot hare oogen, En viel, zwijmende, op den grond. Damon, die een kleene poos,
Uit dees bloemenrijke ftreeken,
Van zijn Bruidje was geweken, Keerde — en vond haer magteloos.
Bce-



MENGELDICHTEN. 93
Beevend zeeg hij op de lipjes
Van zijn dierbre Schoone neer — Kuschte, zoo ontroerd als teer, Met zijn' mond, die rozentipjes. Wat geluk! — de lieve Maegd Deed hare oogjes kwijnende open — Zag het voorwerp van haer hopen, Ën de vrees voor't fteckendBijtje werd doorDamons komst verjaegd. Lievert! fprakze, uw Cynthia Wilde ftraks een roosje plukken, Om het op uw borst te drukken, Maer een Bijtje vloog haer na; 'k Had aen hulp en redding mangel; Denk hoe 't hart mij kloppen moet! Want die wreedaerd ftak verwoed — Stak mij met zijn' fcherpen angel! 'k Zeeg, door fchrik vermast, terneêr; 'k Dacht aen vreugd noch minnelustjes;
Dan



94 MENGELDICHTEN.
Dan, wat invloed hebben kuschjes! Damon kuschtme — ik adem weêr. Waertoe, Leven van mijn leven!
Zei hij, zoo beducht geweest?
Was uw hartje zoo bevreesd, Dat één pijltje u fmart zou geven? Wat lijdt dan uw minnaer niet,
Wen gij, uit de wenkbraeuwboogjes
Van uw zoo zielzuigende oogjes, Duizend duizend liefdepijltjes, in mijn minnend harte fchiet.
a782' G. J. L.