GEL YK HEID, VRYHËÏD, EEN en ONDEELBAARHEID.
A D V E R T E N T I E.
IQTet Publicq vvördt by dezen Geadverteerd, dat zekere Dibbetz, gewezen Griffier van de voortvlugtige en gebannene Ex-Reprefentanten van't Volk Van Friesland, zoo om zyne verraederlyke meeflers, als om de Foedéralisten, en Aristocratifche Leden der Nationale Vergadering; die tegen de Een- en Ondeelbaarheid der Republicq geftemd hebben, in de hand te werken; en, was het mogelyk, het goede gedeeke van Nederlands Ingezetenen te misleiden, thans uitgeeft een Weekblad, getiteld, Her. Ac li et en Democriet. — Al wie genegen is, dit Prul- en Aristocratie handhavenend Weekblad te kopen, addresfeere zich by de onderflaende Foedéralisten:
De Mist, Colmschatej Teding van Berkhout, Verheven, ten Bergen, ten Ca te, Horbag, de Leeuw, Vers ter, VAM Lamsweerde, Bacot, Zubli, Siderius, Hoogewal,
VAN der BöRGH, QuEYSSÉN, SyPKENS, DÉ SlTTEB,
Luiken, Verhees, Fauret, Cau, en van Hoorn, in den Haag, als zynde alle wimq Vertegenwoordigers van 't Nederlandfche Volk.
Die genegen zyn, zich van eenige Exemplaeren te voorzien, gelieven zulks nog eenigen tyd uitteftellen, alzo deze of geene Reprefentant voorgenomen heeft, by het aanvaerden van het Prefidium een voorftel te doen5 om dit broodfchryvers itukje , voor het toekomende te doen drukken op Oranje papier, en j ten bewyzen van Echtheid, te doen ondertekenen door de Burgers Commisfarisfen, Bosveld, en Bacot, Bedienaars van Bybel en Amptèn. —
Zegt het Voort,






HERACLYTe* democryt. N°. i.
Saturdag 3 December 1796.
Het Tweede Jaar der Bataaffcht Vryheid.
——an im
L A^^NTi' TEN!# ftgj^
Een gezelfchap van efcnlge Vryhcid-cn^ Vaderland- minnenden uwer Medcbur- • geren heeft het voorncemen, om UJicden eenmaal 's weeks aan te bieden een Dagblad, het welk ten tytel zal voeren Heraclyt en Democryt.
D e meenigvuldige gebeurenisfen, die elkander zedert de Revolutie, ( in het Jaar 1795, ons door onze Franfche broeders, aangebra^t) met zulk een verbaazende lhelheid hebben opgevolgd, dat wy tot nog toe, pas- té' rug gekoomen van de ver* baazing, over alles, wat wy hebben zien gebeuren , ons dezelven onnioogelyk hebben kunnen ten nutte maaken , en 'er dat leerzaame uit trekken , dat wy altoos uit alles, wat aan ons Vaderland overkoomt, A trek-



trekken moeten, zyn eene der voornaamfte oorzaaken, waarom wy de pen opvatten, om ons zeiven en ulieden teevens , over uwe waare belangens voor te lichten — wy willen ulieden als met den vinger, by de, voornaamfte gebeurenistèn , die ons Vaderland zedertbyna twee Jaaren vervuld hebben, doen ftille ftaan, wy zullen trachten u aan te toonen het nut, dat gy 'er voor u zeiven en voor uw Vaderland uit haaien kunt, wy zullen u uwe vrien- , den, en, zoo veel moogelyk, uwe
bittere vyanden aan wy zen • wy
zullen de taal der waarheid Ipreeken zonder parthydrift , en ons den haat getroosten van de zulken, die hunne dr.aden in dit ons Dagblad te veel naar waarheid zullen vinden afgemaald.
Wy zullen in dien maalftroom van • driften en beroeringen ulieden klippen aanwyzen, die gylieden in dit oogenblik , waarin gylieden u zeiven eene Conftitutie zult verkiezen , voorzigtig zult moeten myden * om niet het fchip van ftaat. onher-
ftel-



* * 3 fteblaar te verzeilen, en tegsns de Rotzen van eigenbelang, heerschzucht of Rcgeeringloosheid te doen verbryzelen.
Onze pen behoort aan geen Par-
thy aan geene Faétie —- onze
pen behoort geheel aan het Vaderland alleen ■ wy gruwen van de
dvvingelandy — welk eene gedaante zy ook aanneeme — wy gruwen van een en Heer — eenen Stadhouder of Despoot —- wy eerbiedigen de oppermacht van het geheele Volk en deszelfs vertegenwoordigers wy eerbiedigen de
wet wy willen Rechtvaardigheid zeekerheid — veiligheid -en de welvaart — en het heil van Neerland.
Indien gy , beminde Landgenooten! gelooft, dat fchryvers, met zulk een voorneemen bezield , aan hun Vaderland nuttig kunnen zyn --wel aan ! hier zyn wy - wy verbinden ons, om zoo veel mogelyk aan dit, het Patriotisme vereerend, oogmerk, te voldoen en bieden u daar toe A 2 on-



4
onze poogingen neederig maar welmeenend aan, helpt ons in het volvoeren van dit ons oogmerk, wy zullen alles, wat gy ons toezend , ( mits het zelve niets dan zuivere Vaderlandsliefde ademe ; en geene blyken van bittere parthy- zucht draage,; met greerigheid ontvangen, en van het zelve gebruik maaken, zoo veel ons beftek ons zal toelaaten.
Haat - laster - fcbimp - fmaad -- dit alles zal niet beletten, dat wy met eenenftouten tred op het pad der waarheid voortwandelen - wy zullen ons oog op niets gevestigd houden als op het geluk des Volks — de wet alleen zal ons het pad afmeeten, dat wy zullen bewandelen, en van dit pad door den nikkel der waarheid verlicht, zal geene parthyzucht of eigenbelang ons ter rechter of ter flmkerhand doen afdwaalen — niets als de overtuiging, dat wy gedwaald hebben, zal ons immer iets, dat wy gefchreeven hebben, doen terug trekken - maar ook de overtuiging zal dit altoos op ons vermoogen.
Het



5'
tiet ftuk van de Eenheid cn ondeelbaarheid van ons Gcmeenebest, zoo met opzicht tot onze buitenlandfche betrekkingen, als met opzicht tot het binncnlandsch beftuur, en -wel voornaamclyk met opzicht tot de Finantién — is beneevens de amalgame of vermenging der oude Provintiaale fckuldm, thans het voorwerp dat de aandacht van yder Necdcrlander bezig houdt, — wy kennen onder de beste Vaderlanders menfehen, die op het hooren Jkgts van een argument Voor of teegen-een dcezer poinclen, aanftonds in vuur en vlam g'eraaken, en deeze gewigtige onderwerpen , yder naar hunnen zin , willen gedecideerd hebben. —
Het is intusfehen zeckcr, en niets is zeekerdcr dan dit: — vis consilii expers tandem sua molc ruit. — „ Dat het geweld nsmelyk, zonder ,, beleid, zig zelvcn door zyne eigen zwaarte
eindelyk vernietigt."
Wanneer men eene zaak, waarover door zoo vcele duizenden onzer landgenooten zoo verfchillend gedagt Word > in deszelfs, waar licht, befchouwen wil -—- wanneer men een gefchil, A 3 van



6
van welks bcuisfing het geluk of onhcrftelbaar ongeluk van ons Vaderland afhangt, met vrugt wil bcredenceren en eindelyk het waare facit verkrygen, dat eene gezonde redeneerkunde gegrond op de eeuwige grondbeginftlcn van Rechtvaardigheid en üelykheid, ons kan oplecveren dan moeten wy moeds genoeg hebben om eerst alles ter zydc te fte'.lcn wat ons eenigzins ter eenre of andere zyde kan doen af-
dwaalcn dan moeten wy alles afleggen,
wat naar belang haat verbittering of
parthyzucht zweemt dan moeten wy,
bezield met hct< warmst gevoel van Vadcrlands-
licfde • ■ zulk eene zaak crnfüg onderzoeken ,
wikken cn weegen dezelve van alle duis-
terhecden trachten te ontdoen, op dat wy dezelve eindelyk in derzelver waare daglicht cn van alle kanten moogen befchouwen, cn dus doende eene keuze doen , die gegrond is op
Waarheid, op Recht en op het geluk
van ons Vaderland.
Het mangelt intusfehen der boosheid niet aan middelen , om in ons Vaderland de twisten en vcrdecldhcedcn aan te ftooken, en onder voorwendzel van overdreevene Vaderlandsliefde , het eigenbelang en der heerschzucht in de hand te werken — Nederlanders! weest op uwe hoede, vooral in deeze daagen — men zal u door naamlooze gefchriften voor of tee-
gc»



7
gen het plan van Conftitutie trachten in te neemen — men zal dc beste belanglooste Vaderlanders by u zoeken verdacht te maakenmen is hiermccde reeds van eencn kant begonnen — Voik van Nederland, gelooft hun niet! die altyd het Volk en het Vaderland in den mond hebben, en met die fchobnfchynende woorden u willen verblinden, uw oordeel vooruitlopen en uwe manier van denken vestigen.
Vertrouwt op niemand dan op uw eigen oordcel kiest zelf, het volk kiest altyd goed,
wanneer het niet door eigenbelangzoekers bedroogen word.
Wat zoude het u helpen, Nederlanders! indien de Nationaals Vergadering al eens dit ontworpen plan van Conftitutie geheel verwierp , zoodan'g dat het geen voorwerp van
haarc deliberatien konde worden neemt
zy, door het tot een onderwerp haarer deliberatien te maaken, de grondbcginfelen , waar op het zelve gebouwd is, voor de haare aan ? -
immers neen wanneer zy het plan van
Conftitutie tot een onderwerp haarer deliberatien maakt, — dan zegt zy flegts „ Wy zullen de methode ef de manier in dit plan op-< gegeeven in V oog houdende , ' en dezelvt volgende, yder artikel in hetzelve voorkoomtnde, onderzoeken en zoodanig veranderen, als wy tot heil van het Volk zullen oordeelen noodig A 4 te



8 — ■
te zyn. Daar in tcegcndecl, wanneer het zelve verworpen word, de tyd maar word gerekt, zonder ccnige hoop om een verbecterd plan, op andere gronden gebouwd, te zien verfchyncn.
De reeden hier van is eenvoudig.
Het tegenwoordig ontwerp of plan van Conftitutie is met eene groote meerderheid in
de Commisfie gearreftcerd van de ée'nen-
■ twintig Lceden, die deeze Commisfie hebben uitgemaakt, hebben, zegt men, flegts vier of vyf tegens het zelve geweest — geftcld nu eens dit is zoo, wat zoude het dan baaten , dat deeze Commisfie, door tien andere Leden verfterkt, op nieuw binnen een maand een ander ontwerp zoude moeten leeveren ? — Die Commisfie zoude dan uit eenendertig Lceden beftaan, en zouden niet die zestien of zeventien, die men zegt dat voor dit tegenwoordig ontwerp zyn geweest, hun voorig werk blyven goedkeuren, zoo lang men hun niet met overtuigende reedenen bewyzen kan, dat zy een ander plan moesten adoptceren ? Stel nu eens, dat van die tien nieuwe leeden, vyf benoemd worden, die met de meerderheid der oude Commisfie zyn, en dit tog is zeer moogelyk, wat zal dan die ganfche Commisfie uitvoeren ? Daar in teegendeel, wanneer het plan
zo



9
zo als het ligt, tot een onderwerp van de dclibcratien der Nationaale Vergadering gemaakt word, uwe Vertegenwoordigers aanftonds kunnen beginnen met over het zelve artikelsgcwyze te discutièeren, cn dan ze'ekerin die maand met honderd vierentwintig lceden meerder zullen afdoen, dan eene Commisfie, in dewelke de denkbeelden meer clan waarfchynlyk zoo verbazend ver uit elkander zullen loopen.
Hoe het ook zy, Nederlanders! en wat dc Nationaale Vergadering ook mooge bcfiisfen, weest op uwe, hoede tegens de listige aandagen van hun, die op uw verderf loeren, en van uwe ligtgeloovighcid en goede trouw misbruik maaken , om ten kosten van uw geluk tot hunne oogmerken te koomen. De Wetgeevers tog van het Bataaffche Volk, zy die door u zeiven wettig gekoozen zyn om uwe be'angcns waartencemen, zullen ook in deezen wel wecten wat het meest kan frrekken tot heil van het
Vaderland zegt aan hun, hoe gylieden over
die gewigtige onderwerpen denkt, cn laat vervolgens de beflisfing daar van gcrustelyk aan hunne wysheid over zy tog , dc Nationaale Vergadering, is het middenpunt van
's Volks oppermacht zy is het Palladium
onzer Vryheid rondsom haar moeten zig
alle beminnaars van het Vaderland verecnigen , om met ee'ne hand alle aanflagen van de A 5 vyan-



10
vyanden der Vryheid, en van ons geluk aftfe
wccren by deczcn grondregel heeft zig
het Franfche Volk altoos wel bevonden •
aan dit grondbeginfel heeft dit eedel Volk te danken, dat dc Vryheid by haar gevestigd gebleven is en Nederlanders! waarom zouden wy ook in deczcn dat beminnenswaardig Volk niet navolgen.'
Landgenooten! zie daar de eerftclingen van
onze pogingen tot heil van ons land wy
zyn met niets anders bezield dan met dc zucht om ons Vaderland gelukkig, en deszelfs heil gevestigd te zien — wy hcrhaalen het, wy hebben een afkeer van alle parthyzucht maar
wy zullen hun, die dezelve onder ulieden aankweeken, ontmaskeren, hunne daaden ontkleeden van al dien winderigen tooy, van alle die woordenpraal, die zy gebruiken om ulieden een rad voor de oogen te draayen
de geduurig herhaalde poogingen, die men thans aanwend om door naamlooze pamphletten ulieden tot oproer aan te zetten, en uwe zielen met haat te vervullen tecgens de beste Vaderlanders, hebben ons met verontwaardiging vervuld wy gruwen op het denkbeeld , dat men dc Vertegenwoordigers van het Bataaffche Volk met geweld zoude willen dwingen om andere befluiten te neemen dan zy in gemoede vermeenen te moeten neemen ——
neen



neen Nederlanders! wat er ooi moogc gebeuren , God bewaarc ons Vaderland voor dc treurtonelen , die men op den 31 may 1793 in Parys heeft geopend gezien. .
Daar vernielde de eene par'thy de andere, cn zy, die eerst zeegevierde , wierd op haar beurt onder het gewigt haarer euvcldaaden op den 9 Thennidor verpletterd — o Vaderland! zouden zulke toncelen van verwoefting nog op uwen grond moeten vertoond worden — neen Nederlanders! verecnigen wy ons eerder als een ecnig man rondfijm het Altaar onzer
Yryhcid laaten onze Lichaamcn cene
borst .veering zyn , voor alle onze vertcegen-
woofdigers en laaten wy liever tot den
laatften man de Heilige zaak der vryheid • •
de heilige zaak der menschcid en rechtvaardigheid verdecdigeq , dan dat wy zouden dulden, dat het gewcü over de oppermacht van het volk zeegenpraaldc cn Neerland voor eeuwig bedierf.
In een volgend nummer zullen wy het ftuk van de Eenheid en ondeelbaarheid der Republiek, zo met opzicht tot haare buitcnlandlelic betrekkingen , als met opzicht tot haar binnclandsch beftuur, en dat van haare Finantien opzettelyk behandelen , wy zullen zoo veel als mogelyk is vcr-
zaamelen de reedenen die 'er voor en de
ree-



li
rcedenen, die 'er teegcn dit onderwerp worden bygcbragt — wy zullen die recdenen toetzcn aan het waar belang van ons vaderland, en dus doende aan u lieden zelfde middelen aan dc hand geeven omuwbefluit'op temaken, als onzydigc fchryvers kunnen wy onzes bedunkens niet anders handelen, dewyl wy, wanneer wy zelf een befluit opmaakten, zouden fchynen uw oordeel te willen vooruitloopcn, cn -uwe keuze te bcpaalcn.
Thans zullen wy ons vergenoegen met dit nummer te bcfluiten met cenige algemecne aanmerkingen over den toeftand van ons Vaderland.
Wy voor ons- gclooven, dat het zelve nimmer in een hachelyker toeftand geweest is,.
dan in dit tegenwoordig tydftip van alle
kanten ontrust door buitcnlandfche oorloogcn, die zulk eehen onmiddeh ken invloed hebben op onzen zedert langen tyd kwynendcn koophandel zelf eenen rechtvaardigen oorlog
voerende tecgen het roofziek Er.gelaad
door (lag op ilag onze Marine verzwakt
onze Colonien in Oost en West ons afgenoomen , ■— onze kas uitgeput, binnenlandfchc twisten overal aangevuurd, Patriotten teegen
Patriotten in 't harnas gejaagd de listige
Oranje-cabaal haar voordeel hier meede zoe--
ken-



13
leende te doen weinig hoop op uitkomst,
weinig hoop op verbeetering — weinig hoop op eensgezindheid — Zie daar Bataavcn! is deeze fchets, is dit tafrecl van onzen rampzaligen tocftand wel vergroot ?
En gy zoudt nog niet gevoelen, Nederlandlche Patriotten! hoe hoogst noodig het is, dat wy met aflegging van alle twist cn haat elkander de hand van brocderfchap toereiken , en op het altaar van het Vaderland zweeren, dat wy aan deszelfs redding niet zullen wanhoopen, maar onzen laatften penning ea onzen laatftcn droppel bloeds veil hebben om het zelve te redden, en daartoe onze vertegenwoordigers in hunne poogingen te onderueunen? Neen Landgenooten! dit is onmogclyk, wanneer gy de infpraak van uw eigen hart volgt, en list cn bedrog hetzelve door haaren invloed niet verbitteren, dan zal het heil van uw Vaderland het zwaarst op hetzelve weegen, dan zult gy uwe waarachtige vrienden lecren kennen, cn derzeiver eerlyke poogingen hulde doen, al ftryden ze zomtyds tcegens de denkwyzc van ibmmigen onder ulieden. Dan zal de eensgezindheid en Broederliefde weder onder onze deugdzame Natie herbooren worden, en ten gevolge hebben, dat wy ons allen tot redding van ons Vaderland vercerógendc, alle haare rampen zullen
zien



zien verdwynen — haar gefchonden eer zulleri gewrooken zien . den koophandel en de Fabrieken zien bloeijen —— cn onze rust en welvaart gevestigd op de onwrikbaare zuilen vari Orde en Geiykheid.
O ! mogtcn deeze onze geringe poogingen maar ééne dier zeegeningen meede helpen uitwerken, die wy hier aan het oog onzer verbeelding hebben voorgcfteld! dan zouden wy ons rykclyk beloond achten, onzen arbeid tot voorlichting onzer landgenooten befteed te hebben en wy zouden ons moogen beroemen , dat wy ook cenen ftccn mecdc hadden aangebragt tot het gebouw van or.ze welvaart, vryheid en onafhanglykheid.
Dit Weekblad word alle zaturdagen voor 2 ftuivers uitgegeeven.
Te Amfterdam, by A. van der Kroe op den Dam; Haarlem, J. J. Bceis; Leiden, J. van Tiffekn; 'sHage, J. van Chef en J. Piaat; Delft, M. Rociofswaart; Rottertlsm, Dirk Vis; Dordrecht, Blusfé;' Corinchem, Hornaar; Brielle, Boers en Merkcnburg; Schiedam, Poolman; Gouda, IV. Verblaauw; Zaaudam, van Aakett; Edam, Rolf; Akmaar, J. A. van Harcncaspel; Hoorn, Ver mandel; Enkhuyzen , Franx; Leeuwarden, Cahais; Frnncker, Romar; Harlingen, F. van der Plaats; Groningen, Luydema; Deventer, G. Brouwer; Campen, J. F. Brok; Zwolle, J. CUment; Nymegen ,



— i$
ƒ. L. Prager; Arnhem, Nyhoff; Zutphen, H. C. A. Thiemt; Harderwyk, J. S. den Kasteel; Utrecht, de Wed. J. van Terveen en Zoon; Middelburg, IV..A. Keet; Vlisfingen, Corbeiyn; Goes, Huysman; Zierikzee, A. van Zetten; Breda, Oukoop; 'sBosch, Viewrg; Bergen op den Zoom, Riemsdyk en Bronkhorst.
By de Bovenftaande Boekverkopers zyn de volgenda WERKEN te bekomen.
^R^epublikeinfehe Redenvoermgen & 23 ftuiv.
Karei of Ac Dankbaar e Voedjlerlmg, een Ori^incele Hoüandfche Burger Roman a 48 ftuivf
Jezus Christus, de waare Wysgeer, de beste Vaderlander en de grootlle menfehen Vriend, door G. Paaps, a 12 ftuiv.
Neerland* Jongelinfchap, aangemoedigd tot den Zeedienst, a $| ftuiv.
Rapport der verrichtingen van de Commisfie tot Onderzoek van het Politiek cn Finantieel ge-
i drag der voorige Regenten en Ministers, gedaan op den 15 Mcy 179Ö, a 4 ftuiv.
Over de Staatkundige Onafhangelykheid Van Beye~ ren a 3 ftuiv.
H. de la Salie, over de iHerJlelling van de Staatkundige Onrflmigelykheid van Poolen, a 4 ft,
VHS



Iets over dc Staatkundige Betrekkingen der duitfche Ryksftanden tot den Pruiüfchen Staat, a 4 ft.
Verantwoording van den Burger G.Paape, Lid van de gcwczene Commisfie tot Onderzoek van de voorgaande Regenten en Ministers, aan zyne Committenten, de Burgers van Dordrecht, a 36 ftuivers.
De Geest van Doótor Schasz, in de Kerk, in de Raadzaal cn in dc Kroeg, a 9 ftuiv.
Lucifer en Beëlzabub, of het drommelfche Commïtté van Raadgeeving, a 12 ftuiv.
De Kwakzalver van Staat, of de Dood van Hansworst, a 10 ftuiv.
Samuel de Propheet, of de Joodfche Regeering, hoe langer hoe erger, a 10 ftuiv.
Willem en Kees, of de Zeeven Zoonen en het Hoeren kind op eene Mosfel-partyc, a6 ftuiv.
Elk red zich Zeiyen, of het Huwelyk om een Ambt, a 8 ftuivers.
Lykcipresferi, gevlochten ter onfterfclyke nagedachtenis van den Verdienstelyken Burger, Mr. Pi et er Paulus, a 16 ftuivers..



HERACLYT en DEMOCRYT.
N. 2.
Saturdag, io December., 1796.
Het Tweede Jaar der Bataaffclit Vryheid.
J3doofden wy in ons voorig nummer, dat wy in een volgend het fhik van dc Eenheid cn Ondeelbaarheid der Republiek, zoo met opzicht tot haar binnenlandfchc betrekkingen, als met opzicht tot haar binncnlandfch beliuur cn dat van haare Finantiëu opzcttclyk zouden behandelen wy zullen aan deeze belofte,
zo veel ons bellek toelaat, voldoen, doch, waarde Landgcnootcn! voor dat wy u van deeze gewigtigc onderwerpen fpreeken, moeten wy u eenige oogenblikkcn onderhouden over het Decreet van den 29 November, waar, by dc Nationaale Vergadering met 65 teegen 52 Stemmen verklaard heeft, „ dat zy het plan van Conftitutie, op den 10 Korcmber aan haar «i'ergegeeven, aannam als een grondfljg haarer Dclibcratien, wy vinden ons verpligt, Landgenooten ! u by deeze geleegenhcid onder het oog te brengen, dat het voor de rust en het geluk van ons Vaderland ten uiterften noodig is, dat dc rechte zin van dit Decreet wel verftaan worde, e.i niemand zig.Iaate wysrnaaken, dat de B Nu-



Nationaale Vergadering -hier meede gezegd heeft , „ dal de Conftitutie, die zy het Volk van Nederland aanbieden zal, niet grgrend, zal zyn op Eenheid en Ondeelbaarheid in het geheel beftuur, of in de Finanticn > 'cf dat 'er geene Amalgame van fchulden zal plaats hebben, * Neen! wy herhaalen het, de Nationaale Vergadering heeft door het aannccmen van de Conftitutie tot eenen gronddag haarer Dclibcratiën niets anders gedaan', als het geen wy in ons eerfte Nummer op bladz. 7 gezegd hebben , dat zy flegts zoude doen , ingevalle zy in haare wyshcid noodig oordeelde om dat plan tot eeö onderwerp haarer deliberatien te maaken.
Zy echter, die onder den dekmantel vaö brandende vaderlandsliefde flechts zoeken om ten kosten van 's Volks heil hunne byoogrnerken te bereiken, zouden gaarne zien, dat .het volk door yalfchc uitftrooizels bedroegen, thans in den watn gebragt wierd, dat door het aanecmen van het plan tot ecu grondflag haarer deliberatien , dc Nationaale Vergadering, thans, .aan de Ncderlandfche Natie, in ééns; alle hoop, op de zoo 'lang gewenschte één en Ondeeibaarheid, bcnoomen hadde. —
Zy zouden gaarne «ien, dat de gemoederen door deézen waan aan het gisten wierden gebragt dat het volk tot uitterftens kwam,
(en



l9
(en om daar toe te koomen, moet het of geweldig- onderdrukt, of geweldig bedroo,gen worden) . dat 'er in Neerland tooneelen geopend wierden van den zelfden aart, als men in Frankryk onder de Regeering van een handvol blocddorfüge Regeerzuchtige menfchen heeft
zien vertoonen en waarvan mende roo-
kende puinhoopen, de bloedige fpooren helaas! nog zoo meenigvuldig ia die Republiek vinden kan.
Dit zyn geen bloote gisfingen, Nederlanders! jWy zien tot ons leedweezen, de droevige voorbooden van die akelige tooneelen dagelyks
.door ons Vaderland zig verlpreidcn naam-
looze gcfchriftcn, waarin men het Volk teegen
zeer braave Vaderlanders ophitst moord en
doodilag ademende dagbladen fchandfchrif-
ten, in het openbaar en in het geheim veripreid, dit waren de geliefde initrumenten in dc handen der Franlche anarchistea om de fiaagen voor te bereiden, die zy aan de Vrijheid en het Vaderland gereed, waren toe te brengen, dit zyn ook thans de geliefde middelen van onze heedendaagfche naaapers van- de gruwelen, die 'er in dien tyd in Frankryk bedrecven zyn '— en waar door zy, gelukt hun doel, (dat God verhoede! ) den fakkel van burgertwist, in ons reeds genoeg gefchokt
B 3 vfe



20 '
Vaderland, in ligtc laaije vlam willen doen ontbranden.
Denkt egtcr niet, Nederlander;! dat wy door deeze lchets u zouden willen trachten in te neemen, teegen allen, die door eene meer dan gemeenc warmte van Vaderlandsliefde aangevuurd, in gemoede gelooven, dat geweldige, dat Revolutionaire middelen, thans de cenigen zyn, om het Vaderland te redden, hoe wel wy het teegendcel gelooven, zyn wy er echter verre af, om zulke burgers te verdenken , in teegendcel wy kennen cr zeer vcelcn onder, die waarlyk uit eerlyke beginfols werken, en niets dan het geluk van het Volk bedoelen — jammer is het maar, dat de heerschzugt, dat de listige ari(locraat, of aanhanger van Oranje, zig onder denzclfden dekmantel fchuil houd, en hun dik wils doet gelooven dat zy 's Volks geluk werken, [dan, wanneer zy het meest tot verderf van hun Vaderland, buiten hun weeten, en teegen hunnen zin meede arbeiden.
Dank zy den goedguniligen Befchermengel, die over het heiligdom der wet zweeft, de misdaadige hoop, waar mecde de boosheid zig zo lange gevleid had, is haar thans benoomen en het Bataaffche volk ziet zich thans door deszelfs tertcegenwoordigers in zijne vcrwagting gerust



ar
rust gcftcld, het verwachtte, het wenschte toch: dat de Conftitutie, die door de Nationaale Vergadering aan het zelve zoude worden aangebooden, zoude gegrond zyn op de voljlrekte één-en ondeelbaarheid, zo met betrekking naar buten als van binnen. En aan deeze ver wachting, aan deezen wensch heeft dc Nationaale Vergadering in haare zitting van den tweeden december zo volkoomcn voldaan, dat thans het volk van Nederland zich. volkoomen daarop moöge verlaaten, dat aan het zelve geene andere Conftitutie zal worden aangebooden, dan die gegrond is op de één en ondeelbaarheid in den volftrektften zinIn die zitting toch heeft de Nationaale Vergadering , dcüb creërende over het voorftcl 's daags te vooren gedaan van den burger Reprcfentant Hartogh, dat belangryk decreet gcnoomen, het welk het geluk van Nederland, het herftcl van onzen welvaart en voormaals geducht vermoogen —. het herftel der gezeegendc eendragt (ten minften wy hoopen dit) ten gevolge hebben zal.
Wy ontvangen deeze tyding beneevens het genoomen decreet onder het afiehryven deczes met de Icevendigfte aandoeningen vanblydfchap, en zullen, niet tegenftaande het zelve reeds door de nieuwspapieren bekend geworden zy, eer dit blad onder dc oogen onzer leezcreu B 3 koo-



Sgl
koome, het zelve echter in zyn ge'ieel aan ofj • zen lcezeren mcedudeelen. Zie hiel het Decreet zelve. ,. Gedelibereerd zynde op de Propofïtie van „ den Burger Hartogh, op gisteren alhier ter dee„ zer Vergadering gedaan, isgedeoreteetd dat „ bet Plan van Conftitutie, het welke zy den „ Volke van Nederland zal aanbieden , ten „ grondflag zal hebben de Een en Ondeelbaar„ hcid van het gehcelc Nederlandiche Volk, en „ deszclfs beftaan , ten dien cfFecle dat het „ zelve Volk , zoo met opzigt tot deszclfs betrekkingen naar buiten, als ten refpe&e van „ deszclfs betrekkingen naar binnen, zal wor„ den gebragt onder één cn het zelfde oppcr„ beftuur — dat wyders , op aanftaande Maan„ dag, eene Commisfie van zeven Lecdcn door „ en uit het midden dezer Vergadering zal wor„ den benoemd, om, omtrent de oudefchulden „ een Plan te beraamen, hoedanig het met deeze ,,, .opgronden van wederkecrig en gemeen belang, „ tot genoegen zoude kunnen gevonden , cn „ behooren bepaald te worden (a).
Daar nu de Nationaale Vergadering zo luistcrryk toont, dat zy niets meer ter harte neemt, dan om denwenfeh en het verlangen van het Volk Van Nederland te voldoen, zoo door het neemen
(a ) Tot deze Commisfie zyn benoemd de Burger» Reprefcntonten, Van de Kasteelt, De Vos 'van Stcrnwyk , llartagh, Jtchurcren, Sthuiifitlfenainh, Prune tn Sidertut.



— n
men van Zodanig een decreet, als door het bc-« noemen van eene Commisfie van zecven Lceden , ten einde te onderzoeken op welk eene best moogclykc wyzc, dat groote ftruikelblok uit den weg geruimd worde, wy menen hef gemeen Diaaken der oude fchulden, zo kan ook het volk thans gecne reedenen hebben om der-» zclver deliberatien tc willen vooruitloopen, of dwingen, cn het moet dus alle poogingen met verachting verwerpen , die fchandclyke dagblad — cn pasquillcn-fchryvcrs met zoveel geweld aanwenden om het zelve daar toe op te hitfen — wy verftaan dcor deeze uitdrukking vanvooruitloopen of dwingen der deliberatien: geenzins het tcekencn van adresfen , wy weeten dat dit een der heiligle rechten van den Burger is, wy hebben behalven dat hier boven al genocgzaamk!aar,zoo wyhoopen, ons uitgedrukt, welke die fchandclyke pogingen zyn, waar op wy het zoo zeer gelaadcn hebben en die wy zo hartelyk verfocyen; maar wy weeten ook dat het aan niemand in de Wereld vry ftaatom het Patriotismus van een Burger naar het niet te teekenen [van een Adres te tauxeeren, in een vry Land moet dit nimmer plaats hebben, wanneer ik in een vry Land niet op myne eigene wyzc over het Patriotisme denken en fprecken mag, wanneer men niet dulden wil dat ik andere gedagtcn voede als myne Landslieden, wanneer ik tot het geluk van Land cn Volk andere B 4 mid-



«4 =
middelen noodzakclyk achte als zy—en ik hier niet opentlyk vooruit komen mag, dan worddc grootfte Democratie zomtyds de grootfte Tiranny, en dit is toch het Syftcma van hun die thans den toon geven aan het Patriotisme, en met eenen enkelen penneftreck over dc denkwyzc van een ander beflisfen.
Doch laat ons hier afftappen, cn ons liever met alle onze landgenooten verheugen, en hun vanjiartcn geluk wenfehen met die gelukkige gebcurenis, dic,gelyk zy den grond gelegd heeft tot vereeniging van de beiangens der onderrcheidene volken van dc or.derfcheidcnc gewesten, ook den grond leggen zal tot die vereeniging van harten en gevoelens, die zo volftrckt noodzaaklyk is om aan ons vaderland haaren ouden bloei cn luifter te hergeeven die het, helaas ! zo iamtnèrlyk d or tweedracht en vcrfchil van onderieheidenc belangcrs, geknot ziet: geluk dan waarde landgenooten! geluk dierbaar Vaderland! uw heil zal op dc onwrikbaar? gronden van rechtvaardigheid cn bil'ykhcid gevestigd, niet meer door byzondere iiaatsbclangens in de waagfchaal worden geftcld geen dwingeland zal in 't vervolg beflisfen aan welke zy-
de de balans zal overflaan en de e'e'nhcid
en onverdeelbaar'icid, zo in beiangens als in gegcvoelem, zal benccvens dc gezeegende eendracht eerlang haaren zeetel vestigen In het vry gevogten Vaderland van de kindcien van Bato.
De



— 25
De veelheid van gewigtige Stoffen belet ons om) aan onze Leezers de reedenen op te geeven, waarom wy aan het hoofd van dit blad den tytel
van Hcraclyt cn Democryt geplaatst hebben
wy zullen dit egter niet nalaaten te doen en
hoopcn intusjchen, dat die tytel, om der nagedagtenis wille deezer twee zonderlinge Wysgeeren, zo wel als om de deugdzaamheid der onderwerpen, waar mede zy thans zichvertoonen, aan onze Landgenooten niet onaangenaam zal zyn.
Het fr.uk der Financiën, of de algemecnmaaking der oude Schuld, zoo wel als de toekomftige eenheid in het bcftuur der Financiën is een onderwerp, waar over zo verfehillend gedagt word, en het welk van zo vccle verfchilleridc kanten word aangetast, dat wy den aandacht onzer Leczeren hier op voor eerst wenschten te bepaalen.
P Wy wectcn het, wy kunnen ook ten deezcn opzichte, weinig of niets nieuws aan onze Leczeren zeggen, er hebben voor en tegen dit onderwerp zoo vcele groote mannen gefprooken, dat wy, als wy der waarheid hulde willen doen , bekennen moeten dat wy geene argumenten weetcn , die niet reeds gebruikt zyn. Daar het echter . onzen Landgenooten hoogstwaarfchynlyk onverfchillig .wezen zal, of het gecne wy tot hunne voorlichB 5 ting



»6 SP
ting mecncn te moeten zeggen, uit onze, dan wel uit eene andere pen vloeije . zo zullen wy hier twee Hukken inkusfehen, die bculc in hun verband befchouwd, zeer veel licht over het ftuk der Financiën kunnen verfprciden — deeze ftukken waar van het cerfte voor de Financiëele eenheid pleit, en het tweede het cerfte tracht te ontzenuwen, zyn beide te belang-, ryk, dan dat wy ze onzen Leczeren zullen ophouden, zyzyn flegts eenmaal door een algemeen geacht Dagblad uit het Franfche Nieuwspapier dc Rcpublicain Franss overgenoomen, en wy twyffelen niet of de moeite die wy neemen van het insgelyks hier een plaats te gecven, zal ons door onze Lcezcren in dank worden afgenomen.
Zie hier dan het eerfte te vinden in de Franfche Republikein ( Rcpubiicain Francais ) N°. 1047. van de 28 Vendcmiaire, Anno 5. of 19 Octobcri79Ö.
AANMERKINGEN over het Oude
Stelzcl van Firantien der Vereenigdc Provinciën, en over de verbetering welke di Conftitutioneele Eenheid in dat deel moet voortbrengen.
. „ Zonder Financicele Eenheid, zal de Bataaf?» fche Republiek altoos in zich zelve eene
„ zwak-



„ zwakke, en voor haare Bondgenooten eene „ nuttclooze Mogendheid zyn.
„ De Verëenigde Provinciën kunnen onderticheiden worden in Land- cn Zee-Provh> „. cien. De Land-Provinciën, in de voormaa" ligc Staaten Generaal altoos eene meerderheid " van 4 tegen 3 zynde, wierden oe Zee-Pro„ vincien beitendig opgeofferd: op deze deed „ men in Vrcedenstyden de zwaarte der. public„ ke lasten nederkomen ; in Oorlogstyd weiger-. „ den de Land-Provinciën dikwerf derzeiver „ toebreng in de kosten, welke die veroorzaakt; „ en zo zy al, door haar eigen gevaar opge4 wekt, eenige dikwylste laat komende ondcr„ (tanden geliefden in te willigen, was het al,', toos op voorwaarde ccner vermeerdering der „ Lands-Armee.
„ Dusdanig gedrag hield men onder den wee„ "den en derden Willem , mitsgaders in den Jaare l 1758, onder de Princcsfe Gouvernante. "
„ jZedert byna een Eeuw hebben de Land„ Provinciën eene list gebruikt, welke voor de ,. Zee-Provinciën zeer nadeelig is geweest.. „ door middel van dc meerderheid der Stem" men in de Staaten Generaal, ha Iden zy het „ vermogen om eene Petitie, in dcrzclvcr be„ rekening veel hooger tc doca klimmen, dan
de



*8 " '^Z
„ de wezenlykc behoeften; Holland haastc zich „ daar in deszclfs aandeel te voldoen ; de bc„ hoeftens voldaan zynde, zo gebruikten de „ Land-Provinciën langwyligbeden; het Jaar „ verliep, er wierd eene nieuwe Petitie uitge„ bragt, en dezelfde kunstgreep wierd in 'tvol>■> gend Jaar op nieuws gebezigd."
„ Van daar de onmaatigc Schuld der Provr:.cie van Holland, op dit oogenblik tot 460 „ Milliocncn Guldens gefteigerd, têrwyl Frics„ land er niet meer fchuldig is dan 32, Ovcrijs„ Fel 9, Groningen 10, Gelderland even zo „ veel , enz. Deze omfchryvingen gecven „ dcoplosfing der belemmeringen, voor reeds „ 10 maanden, door die bevoorregten van alle „ Land-Provincien tocgebragt, aan de daarftcl„ ling eener Nationale Vergadering , en der „ conflitutioncele eenheid, uit vreeze voor dc „ Ftnancieele eenheid. Holland wil die eenheid, » en dat de fchulden, tot welwezen der Unie „ aangegaan, ook gemeen worden: In dat bc„ fluit is die Provincie ferm, en welke de gc„ volgen tcner zo zwaare verlchillcndheid znl„ len zyn is niet gemaklijk te voorzien."
,» Zonder Finaniiede eenheid zou de Bataaf"„ fc ;c Republiek voor Frankryk eene minder „ nuttige dan wel fchadelyke Bondgenoot zyn. „ Oi3S kan zy niet helpen dan met haare Zec^
magt.



*9
„ magt. Edoch, welke vooruitzichten kan men „ gronden op het Zeeweezen van zecven „ Souverainen, van welken vyf of zss dat niet „ begeeren, en het recht, het belang, cn dc ,. iahgduurigè hebbclykhcid bezitten, om daar „ toe gelden te weigeren."
„ Holland is uitgeput, Haat alléén, cn is ,, zonder middelen. De aangevoerde daadzaakcn „ kur.ncn geenzins omgeltootcn worden, door ,, tecgenileliir.g aan dezelve van de voorfpoe„ den, onder het Bondgenootfchappelyk Bc„ ftuur, door de Hollandfche Vlooten verwor„ ven: Dc BataaffcheZeemagt heeft in de daad „ geen luifter gehad dan onder Johan de Witt „ in 1667, onder Willem den Derden in 1691 „ en zulks vermits die twee Mannen, door hunj, ne ovcrwigt en invloed, de Land-Pro vin„ cien 'hadden wectcnte verenigen."
De Aliantie met de Bataaffche Republiek „ geflooten, is voor de Franfche Republiek nut„ teloos, zonder dc Conflituliomele eenheid, „ welke aller wil tot een brengt, en zonder ,, de Fmantieele eenheid, welke alleen dc Ge!„ den, ter Zcerustingen benodigd, verzekerd „ en tot één punt te zamen brengt. Frankryk moet derhalven, als zyne Vyanden befchouwen „ de zulken die de twee eenheedm tegenjïacm"
R AP-a



go JEE
AANMERKINGEN ovïr een Artykel; geplaatst in No. jo47 van den Republicain ; Francais.
„ Alvorens eèbig Eeginzcl, als bewys aan te „ voeren, moet men dc waarheid van dat Be„ ginzcl daarftellcn , ten minficu waunecr het „zyne blykbaurhcid niet met zich voerd."
„ Zo redenccrd de naamlooze üclier niet van i, dcmagtipeurige voorgcevens, cn opgeltapelde
drogredenen, die'rhen kestin No. 1047 van >, dc Republicain Frvneais, onder den t>tel van ' ,, Aanmerkingen over het oude fleljcl van Finan„ cien der Vereenigde Provinciën, en over de „ verbetering, welke de conjtüutioneeh Eenheid,
in dat gedeelte moei voortbrengen."
„ De redeneerkunst van onze revolutionaire „ Schry vers vertoond , in veileheidc opzichten , „ cene treffende gelykvorinigi.eid met die vari „ oude Godgeleerden .^dat is dat meer de dweep,, zucht dan de rede dc laattlgenoemden beiluur„ de', en dat zulks insgtlyks-waar is met onze „ verheven Politieken. Meu heeft evenwel op-
gemerkt dat branden geen antweorden is.' De „ onverdraagzaamheid onzer Vaderen roemden „ en Boeken cn Schry vers, we;ker drangrede„ hen zy geen kans zagen te wederleggen ten „ vuurc, Onze Befpiegelaars, Inquiiitcurs in j, 't ftuk van Regeering en Financien beginnen t ( tact



— $
„ met voor vyand van net "Vaderland te ver* „ klaaren, elk een, welke maar durf twyfc' „ felcnaan een ftelzel, het welk vermetelyk, j, door partygeest als de beste orde van zaaken „ word uitgebazuind."
,, Er zyn Lieden, welke zich den Magiltraa-* „ ten toon niet kunnen ontwennen, hbe wel er „ geen is , die minder ter fSedekomst, als dan, „ wanneer het dc belangen raakt van een ge„ heel Volk, en van de beflcndiging der Vryr, heid. De rede is altyd koel, en befcheiden ; >, de leugen zoekt, door verwaandheid, de„-zwakheid of ligtgelovigoeid te befpotten."
„ Wy laaten aan het geweeten van den StcL „ Ier der Aanmerkingen over, om, zo vcei hy j, nodig oordeeld, zich deze voorloopendedenk „ beelden toe te pasien. Om hem meer vlak ia „ 't aanzien aan te vallen, zullen wy voor eerst „ zeggen, dat hy twee zeer wezenlyke Voor,, werpen verward fchynt te hebben, met aan „ de affcheiding der Finantien toe te fchryven j, het geen hy moest toekennen aan het „ gebrek van eenheid in de magt! Hoe kan men ,, ter goeder trouwe de nood van onze Zeemagt 4, ten ichulde leggen op de verdeeling onzer pro„ vinciale Finantien ? De aanwasch der eerstge„ melde, mitsgaders den voorfpoed van onzen
Koophandel zyn fteeds door de heerschzugt „ en kuiperyen van onze Stadhouders gedwarsboomd ,



„ boomd, uit hoofde hunner bcftcndigc en ftrafbaare tocwciji::g aan Engeland: edoch in plaat5
„ van in die bel'chuldiging onze finar.cicelc huishouding te betrekken, laat ons liever onzen
„ Vaderen dank zeggen, die zich altoos tegen
„ die eenheid, welke men preekt, verzet heb*
„ ben.
(Hetveryolg in ons volgend Numero.")
' NB' Die gecnen onzer Landgenooten , die genegen mogten zyn ons cenige belang ryke Üukken ie ilipprediteereri, worden verfzogt, dezelve, mits vertekend, te addresfeeren aan den Bockhandciaar J. Plaat in den Haagt
Dit Weekblad word alle zaturdagen voor B Huivers uitgegeeven.
Te Amfterdam, by A. van der Kroe op den Dam; Haarlem, J. J. Buis; Leiden, % van Tiffelen; 'sHagC, J. van Chef en J. Piaaf, Delft, Af. Roelofsivaart; Rotterdam,Dirk Vis* Dordrecht, Blusfé; Gorinchem, Hornaar; Brielle, Boers en Mcrkenburg; Schiedam, Poolman; Gouda, IV. Verblaauw; Zaandam, van Acikm; Edam, Kolf; Alkmaar, J. A. van Harcncaspel; Hoorn, Vermandei; Enkhuyzen, Franx; Leeuwarden, Caliais; Frnncker, Rcmar; 1 ladingen, F. van der Plaats; Groningen, Luydema; Deventer, G. Brouwer; Campcn, J F. Brok; Zwolle, J. Clement; Nymegen, 5* L. Prager; Arnhem, Nyhoff; Zutphen, H. C. A. Thieme; Harderwyk, J. S. den Kasteel; Utrecht, de Wed. J. van Terveen en Zoon; Middelburg, W. A. Keel; Vlisfingen, Corbelyn; Goes, Hiiysman; Zierikzcc, A. van Zetten; Breda, Ou/eoop; 's Bosch, View^g; Bergen op den Zoom, Ricmsdyk en Bronkhorst.



HERACLYT*» DEMOCRYT.
N. 3.
Saturdag, 17 December, 1796.
Het Tweede Jaar der Bataaffcke Vryheid.
Het vervolg van het vorige in No. 3.
,) /^Vnze ftoute Opfnyers moeten ln de daad „ \J niet onkundig zyn, of wel zy moesten ,, geen fchyn maaken te vergceten, dat alle de
Stadhouders 'er de yverigfte Voorftanders „ van geweest zyn; dat zy alle de volltrekte „ incenfmelting der Finantien hebben gewild,' „ door welk middel eene volftrekte Monarchie „ in hunne handen wel dra zou uitgewifcht heb„ ben tot den naam zelfs van eene eertyds zo „ vermaardf.- en zo bloeijende Republiek. "
„ Het voegt ook wel hier een klein foutje „ van twintig Mi.liocnen te vermelden, in de „ bepaling der Schuld van de Provincie Fries„ land. De Steller is afgedwaald geweest ,
door een gezach, het welk jammer is dat
men het moet tcgenlpreeken ; evenwel hy „ heeft zynes ondanks de voorgevcns onder,> fteund der gecncn, welke de werklyke Rege„ ring dier Provincie juist niet als de best mo» gejyke befchouwen, aangezien dit Gouverne„ ment, in eene officieelc by eentrekking, het be„ wys heeft opgeleverd, of van deszclfs oner„ varenheid , of van deszclfs kwaade trouw, „ door de in gefchil zyndc fchuld te doen bclo„ pen tot 32 iviillioenën, wanneer zy daadlvk „ 52 is. "
„ Wy zyn het met den Steller eens over de „ volftrekte noodzaaklykheid der fiaatkundige C „ Een-



34
„ Eenheid, over de onvermydclyke verceni„ ging van het Bataaffche Volk onder een cenig „ bewind, bekleed niet eene genoegzaamc magt „ over alle punten, die de algemeenheid dér Natie aangaan. Wy durven zelf verzekeren, „ dat dit bcginzelis erkenden bcleeden door alle „ Patriotten; maar wy zy-! te ge'yk overtuigd, ,, dat de volmaakte e,; geheele ineenfineiting der Bewooncrs van onderfcheidene Provincien, in vericheide opzichten, onoverwinlyke zwaarigheden vertoont , en vertoonen „ zal. "
„ Uit deze volftrekte ineenfmclting zou voor „ eerst voortvloeijen de verwarring of vereeni„ ging van alle particuliere Schulden der Pro,, vincien, waar door de meest beladcne zich
dus van een gedeelte haarer last zouden ontla-
den opdegeenen,dic het minder zouden zyn."
„ Laat ons eens zien of dat mooglyk is; laat „ ons eens zien of deze laatst gemelde genoeg,, zaame vermogens zouden bezitten, om aan „ de onvermydclyke vermeerdering der Schat„ tingen tc voldoen, ten einde dc Intereiien te „ vinden van hun aandeel in deze gemcene vcr„ deeling."
„ Dc vcrdeeling kan zich niet vestigen
dan op twee grondllagen , waarvan de eene „ is dc quota, welke tot heden door elke Pro-
vincie in de algemeene uitgaave word gedra -
gen; dc andere is dc refpeclive bevolking."
„ Men begroot de fchuldcn van alle Provin„ cien op 600 tot 1000 Milliocnen."
„ De Provincie van Overysfel is in die fom„ ma niet begrepen dan vóór jo Millioenen. "
„ Ncemenwy nu eens het maximum van 1000 „ Millioenen voor de algemeene Schuld, cnlaat „ ons Overysfel, volgensdeszelfs Qnota, zyn„ de van 3 en 1 half ten honderd, in degemee„ ne kosten doen dcelen, dan zien wy het zel» ve overlaaden met 25 Miliiocnen. "
,»Dc



3*
„ De Intereflèn dezer 25 Millioenen, bere„ kerende tegen de maatige fchatting van twee „ cneen half per Cent; dan zullen 'deszei fs be„ wooners een overmaat van Jaarlykfche ichat„ ting moeten betaaien van 625 duizend Gul„ dens. "
„ De gcheele bevolking der Provincie gaat „ nkt hooger dan tot 135 duizend Zielen, van „ weike er 95 duizend zyn in de Diitricten van S-lnthi en Twenthe, Ichraat en onvrugtbaar „ Land, alwaar dc omloop van Geld zo zeidzaam is, dat een groot gedeelte der Koopen voor dc dagelykfchc verticring gefchied door „ ruiling van Producten ; de last derhalven zou voornamelyk nederkomen op het overfchot der bevolking, die 40 duizend Zielen is. " „ Zegt my nu eens Burger Aanmerker, wel„ ke mogclykheid ziet gy er in om eene nieuwe „ Jaarlykfche Contributie van 625 duizend Gul„ den te doen opbrengen, door de Ingezetenen „ dezer Provincie , welker inkorair.cn, op 't „ hoogite gerekend (zo als in Oorlogstyd), en met alle mogclyke fpaarzaamheid ingezameld „ (zo als zy wezenlyk gedaan worden) niet meer bedragen dan 900 duizend Guldens ?"
Indien men redeiykcr wyzc onderltcllen konde, dat deze Provincie voldoende midde„ len heeft om deze Jaarlykfche Sommc te vin„ den ; dan zou men te geiyk moeten onderitel„ Ier., dat, vermits zy zedert zo langen tyd „ bereden harre vermogens be!a.st geweest is , „ de voorfpoed haarer [ngezcetenen in evenre„ digen graad heeft moeten vermeerderen, maar „ het tegendeel heeft rlaats , en het afzyn van „ het uitwerkzel, bewyst de onbegaanbaarheid „ der oorzaak. "
„ Opeenige weinige uitzonderingen na, heb;, ben deze've bizwaaren plaats by andere Proviücien."
C % „De



8« —
De bedaarde Patriot, welke, die belemme„ ringen voorziende , zich tegen een zo ge„ gevaarlyk als ongerymd ftelzel aankant, is, „ wel verre van Vrankryks Vyand te zyn , er ,, de waarachtige vriend van., Hy ziet in eene ,, dergelyke orde van zaaken de zegepraal, zo ,, niet verzekerd, ten minftcn geheel waarfchya„ lyk, der Tegen-Omwenteling; en, om die „ voor eeuwig te verbannen, ftelt hy eene uitvoerlykc Conftitutie voor, liever dan ons ,, door de herfenfehimmen eener ingebeelde vol„ maaktheid heen te leiden tot de wezenlykheid „ van een algemeene misnoegdheid en van „ elende."
„ Wy zullen niet ipreeken van de noodlottige
uitwcrkzels, voor de inkomften van den „ Staat, van de gevaaren voor deszelfs veilig„ heid en voorlpoed , die eene totaale vcrande-
ring in de belastingen en fchattingen byna ai,, toos, maar boven al in een tyd van oorlog ,, en onnut, nsar zich lleept. Nooitbeant„ woord een geheel nieuw ftelzel van ontfang ,, der publieke Penningen, ten minden by de „ eerfte proeven, aan de bclchoiiwendcbereke-
ning. Hoe gemaklyk ook nieuwe belastingen „ mogen zyn, het Volk, de oude uit het oog ,. verliezende,fchreeuwt tegen eenen ongewoc— „ nen last, en in welken tyd worden de*e al„ toos hachlyke nieuwigheden voorgeitcld? Het „ is een tyd' van inwendige verdeeldheid, van „ Oorlog buiten 's Lands , van Financiëelc be,, naauwdheid over geheel Europa. Het is in ,, een tyd, in welken het heil van den Staat, „ de ontwikkeling gebied van al deszelfs krag„ ten, welke, zonder Geld, onfeilbaar verlamt „ zullen blyven. Het is op eentydfrip, waarin „ onze braavc Bondgenooten onzen byftandkun-
„ ncn nodig hebben Waarom
„ kun-



= 37
„ kunnen wy dergclyke Ontwerpen onzen Vyan-
„ den niet fmaaklyk maken l
. . . ". . . . Errorcmque hostibus Mum!
„ Holland is het Land van Eldorado niet: om
aan deszeifs behoeften te voldoen, om nuttig ,, te zyn voor haare Bondgenoten, heeft het, ,, by eene Hipte regelmatigheid , de firenglte „ ('paarzaamheid nodig in de heffing der publie„ kc gelden: de minfte ftoornis, het minfte ver,, wyl, zou het aan cenen misfebien noodlotti„ gen Crifis bloot Hellen. Ik zal de uitwerking
aanvoeren, die men zeer nieuwelyks in de ,, Provincie Holland gevoeld heeft van de onë*-,, varenheid der nieuwe Bedienden; onëivaren,, hcid gevoegd by de nieuwe Revolutionaire
bcflommcringen. Het deficit, by vergelyking ,, aan het'gemcene Jaar van ontfang is geweest ,, van zeven MMioenen Guldens. Eene nieuwe ,, Organifatie der Financien zou onaflcheidelyk ,, zyn van de vernieuwing van een groot deel ,, dér oude Bedienden- Of wie zal alle de ge,, varen bekekenen van eene dergelyke omkee- . „ kcering?' Wie zal ons waarborgen, dat de „ voorgeftelde ineenfmelting niet dat wierd van „ uitmergeling, van elende, en van vernicti„ ging?"
„ Ik zou nog wel andere twyffelingen voor uitte zetten hebben; maar ik voele my reeds ,, vry verre weggevoerd. Het is tyd mynenLe„ zcren rust te gecven. Het is voor 't overige „ niet onwaarfchynlyk, dat ik op deze ftofte „ eens weder kome. Intusfchen nodige ik elk „ onzydig Beöordeeler , elk waar vriend van „ Vryheid, deze bedenkingen te overweegen. „ Die geen zal ik met myne achting vcré'ercn, Cg „ wel-



3* —
„ welke, met my te wederleggen, eene nieuwe klaarheid in mynen geest zal overbrengen."
• 0BATO.
Wy hebben deeze twee nukken aan onze Leezeren opgegceven , zoo als wy ze in de te vooren genoemde Dagbladen hebben gevonden, zonder dat wy den inhoud van één derzelven voor onze rekening, of als ons gevoelen willen aanneemen.
Het is waar in het cerjie worden eenigc argumenten gevonden , die voor- de éénheid van Financiën , en voor de ineenfmelting der oude fehulden pleiten, dog, indien het waar is, het geen de ftcller van het daar op volgend ftuk fustineert, dat er in het cerfie Argumenten gevonden worden, die^ op volftrekt valiche gronden fteunen, dan is het onzes bedunkens zeer onvo< rzigtig , wanneer men met zulke drogredenen voor den dag koomt, waar van de valschheid tog vroeg of laat blvken moet, en dit kan nooit anders dan kwaad doen aan eene zaak, welkers deugdzaamheid men anders voor het oog der Natie wil bepleiten. Wy doelen hier mede cgter niet op het geene door den ftcller van het eerïlè ftuk is opgcgecTen, en door den Heller van het tweede ftuk wederfproken word. Dat namelyk Friesland maar 32 MilHooien fchuld heeft, daar de ftcller van het tweede ftuk ?egt: dat d t is etng valfche opgaave, offchoon Officieel ( dat is) van wegens het Provinciaal brfmur van Friesland zelve gedaan, voortfpruitende uit onervaarenheid of kwaade trouw, pewyl Friesland met 32 maar 52 Millioenen fchuld neeft, wy doelen, zeggen wy, hier niet op, dewyl wy dit aan den fteller van het cerfteftuk even ruin kunnen wytcn, als zyn Teegenichryver
fchynt



— 39
fchynt 'te doen — dewyl het meer dan waarfchynlvk, ten minften zeer moogelyk is, dat die efTicicele opgaave van dc ichulden van Friesland aan hem bekend geweest is, en hy op de dcugdclvkhcid van die opgaave betrouwd heeft, cn daaróm deeze ftellir gen in zyiié Aanmerkingen , over de eenheid in Financiën, heeft overgenoomen, cn waarlyk, indien dit zoo is, dan is dc Schryver dier Aanmerkingen geerfins te befchuldigen, want als men zig op eene oflïcieele Vcrklaaring van het Provinciaal Beftuur of Commisfie niet veilig mag vcrlaatcn, dan is het met alle goede trouw gedaan, (fl)
Hoe
f» Wv zullen bv eene nndete gcleegenheid eens op liet artikel van Friesland te rug koomen, en niet allen ernst cn vrymoedigheid, onze gevoelens aan den dag leggen, over de verregaande losbandigheedcii, die cv, in dat gewest, gepleegd worden in publieke dagbladen — in dcwelkcn men het zieh tot een fpcl fehynt gemaakt te hebben, om de Decreeteii der Nationaale Vergadering hclachelyk, lmtelvk en boosaarttg voor het oog der Natie aftercoiidpKn, en aan haar wantrouwen in te boezemen teegen de djaden van de opperde wetgecvende Vergadering. Wanneer men dit, in een tot nog toe Souverain gewest, ftraneloos duld, (het geen wv echter nietboopen, dog van het teugendeel draagen wy gceri de minfte kennis)dan is het fehtclyk met de welvaart van dit Land gedaan, want indien de Nationaale Vergadering niet met al het vertrouwen van het gebcele Volk omkleed is, indien die Vergadering niet al dat vertrouwen verdient , dan kan zv onmoqgelyk, met eeotge hoop op goed gevo'g, aan het volk eène Conftitutie aanbieden, die aan hei zelve
Ailtóge , al ware zy dan nog zoo goed wann er men
echter, in een tyd als deeze, waar in liet vertrouwen op onze Vcrtegenwoordisers , alleen ons reddeu kan, wanneer men,zeggen wy, in zulk fen tyd, dat wy nog Conliitutie nog grondwetten , en niets als eeiie éedrogtelvke Regcctiiigsfonii hebben» duld dat onder de Souveraiiie protea'e van dnit, hecrscnzucht en domheid, yder een mag IcmyvcJi wat hy wal, zonder dat hy daar over ter vcramwoordiu!; geroep* word, dan zien wy vooruit, dat het middel tot hcrftel van onzen welvaarten Eendracht nog verre verwyderdis, cn lange gal blyven — c.og ook dit misbruik zal geen plaats meer hebben, waunctr «o een enjondeelbaarheid van het BataafTcn pemcencbest, MWng «« het Volk zal zyn aangenoomen, wanneer wy allen één Vo>£



Koe het ook zy, wy febroomen riet om bier, ook ons gevoelen over dc eenheid in het Fina .tieel beftuur, cn'de gemeenmaaking of ineenimcltirg der onde fchuldcn op te geven.
Wy wenfehen niets hartclvker dan dat er ten fpoedigften cenc Conltitinie moge worden vaftgefteld, gegrond op de volltrektftc een cr: onverdeelbaarheid — waar by tevens eene éénheid in hét beftuur der Firantiën bepaald worde, zodanig dat dczelvcn even als de overige betrekkingen van Neer'andfch Volk onder één cn het zelfde Oppërbeftnur werden gebragt, en dat cr ten opzichte vandc oude fchuld een plan mogeberaamd worden, op gronden van rechtvaardigheid en billykhcid, op gronden van ons we • derkecrig cn algemeen belang, waar door dit f roote ftruikelblok tot algemeen genoegen uit den weg geruimd werdc.
Na al het geene wy zedert weinige dagen gezien cn gehoord hebben, mogen wy de hoop voeden, dat aan dezen onzen wénfch, (die wy thans gerustelyk durven vooronderfteilcn den wenfeh te zyn van al wat in Neerland patriottifch denkt, ) met den meesten fpoed zal voldaan worden.
Dank
sullen zyn, en er geene kleine Souveraineteiten meer gevonden zullen worden, dan zal ook de gehecle oppervlakte der Bataaf, iche Republiek als één gewest) befchouwd , nergens dra loonfchrvver• dulden, die zyne pen leent tot verkleining van bet geaaa dér Volksvertegemvnordigrrs, dan, wanneer men zich aanW-'VE2" f", mi;taa" Woonen vast zal houden, zal de ondcued
ZrtJ. y 1 gcftiaft'cn de dcugd 0VcraI
*mÏ i100^"' ,at zy' die ** aan deeze onze aanmerkingen sullen kennen hunne verkeerde handehvyze zullen laaten vaaE»£? , " 0^in"cn te begrypen, dat men patiiot kan 7vn, sonde. d« men ymand behoeve te bcleedi en, of zonder dat ^} doc' a,n den ccrbied> dien yder burger aan dc wet « d» Nauonaale Reprefematie verfchuldigd is. far"naewet



Dank zy de trouwe zorg van de vertegenwoordigers van het Volk van Nederland, die door hunne daaden toonen, dat dc rust en welvaart van hunne Committenten hun ecnig doelwit is — wel aan Nederlanders! toont aan nu ook , dat gylieden vertrouwen genoeg op uwe vertegenwoordigers hebt, om aan hun geruste]yk over te laten het beramen dier middelen, die het meest gefchikt zyn om aan uw verlangen na eene gewenlchtc Conftitutie te voldoen, op datgy eindelyk, gc'yk het een vry Volk past, in uwe grondvergaderingen vry en ongedwongen u zeiven den grondflag moogt verkiezen, waar op het gebouw van uwen welvaart, zo wy hoopen, zal voltooid worden.
In No. 2. hebben wy gezegd , dat wy riet zouden nalaten aan onzen Leczeren op te geven de redenen , waarom wy aan het hoofd van dit Blad den tytel van Htrdgiyt cn Democryt geplaatst hebben.
Wy zuilen thans aan deeze belofte voldoen-, om dat de weinige plaats, die ons voor dit Nummer nog overschiet, niet genoeg is , om een ftuk van veel gewigt en groote uitgebreidheid te plaatzcn.
Het zal weinigen onzer Leczeren onbekend zyn, hoe de vermaarde Dichter Poot, reeds in zynen tyd het Carader dezer twee wysgeeren heeft béfchreven.
,, Daar Heraclyt cm fchrcyen moest. Moest Democryt om lachen.
Het was dat lachen en fehreyen over deze'fde C 5 on-



onderwerpen, het welk ons op het denkbeeld heeft doen komen, om de namen dier twee tfuden aan het hoofd van ons Weekblad te plaatzen , wy hebben toen gezogt of wy niets konden vinden, het leven van deeze twee wysgceren betreffende, en zie hier het geene ons een oud Schry ver van.dezclven hetift nagelaten.
Heraclyt — in 't Latyn Hcraclitus genaamd, was een wysgecr van Ephezen — hy wierd tocgenaamd Tenebricqfus, dat is duister, beneveld,'om. dat hy met opzet zynen fchryftrant zo duister maakte, dat de wysgéeren van zynen tyd, met veel moeite, denzelven naauwlyks konden verftaan.
Men verhaalt, dat hy gewoon was te fchreyen, zoo dikwyls, als hy uit den huis ging, om dat alles, wat op de wereld gebeurde, hem clendig, cn befchreyenswaardig toefcheen. Men vind niet befchrevcn dat hy eenen meester gehad heeft; hy heeft geleefd in de tyden van den laatften
Darius hy heeft vcelc Dichtftukken ge-
fchreven — en hy word door Ariftotelcs dikwyls in zync werken aangehaald.
Van Democryt, in 'tLatvn Democritus, vinden wy aangetcekend, dat hy was een Abderiter hy had zig van zync Oudere Broederen zyne Vaderiyke erfportie laaten toetcllcn, en was daar mede op reis gegaan — gedrecven door eene bsgeerte om alles te onderzoeken, had hy daar mede vcele landen bezichtigd, en Was eindelyk dood arm wederom in zyn Vaderland te rug gekeerd; onder dc muuren van zyne geboorte Stad ging hyin een klein Tuintje woo_
nen, hy bedierf met moedwil zyn gezicht,
door de zonncftraalcn van een glinlterend koopcren bekken op het zelve te doch tc rug kaatzen, hy had hier mede ten oogmerk, dat hy in zyne beipiegelingcn nergens door zoude
wor-



— 43
worden afgetrokken, men verhaalt van hem, dat, zoo°dikwyls men hem eenig ongeval of grilligheden van het noodiot, of eerrige-andere droevige omftandigheden verhaalde, hy altoos in lachen uitbarl'te hier om had hy den toenaam van Geljlnus of den lacher.
Hy was honderd en negen jaaren oud , toen hy ftierf, —>- hy geloofde dat ailes mtAt')mesy dat is flofjes , vezeltjes , of ondeelbaare lichaampjes , w'ierdt, cn dat 'er meerdere werelden waren , en dat dezelven vergankelyk waren
dc Godgeleerdheid en Sterrekunde had hy van de
Magi , °en van de Chaldaïërs geleerd . hy
was" in de Natuurkunde — de Zedekundc, de Wiskunde en in de vryc konftcn onderweezen. — Hier om zegt Plinius dat hy een wys, en een zeer nuttig mensch geweest is — maar die door eene te groote drift om zyne evenmenfehen te helpen cn van nut te zyn , tot verval geraakt was. Hy moet in zyn tyd zeer ryk geweest zyn, want zyn Vader, zegt Laërtius,, onthaalde zomwylen het ganfche leger van Xèrxcr ep een gastmaal.
Dit kortverhaal betreffende de twee wysgeeren wier naamen wy aan het» hoofd van ons weekblad ge, laatst hebben, zy onzen Lcezeren genoeg, voor zoo verre wy aan hun daar door hebben willen doen wceten, dat Heraclyt om alles fchreide , waar Democryt om lachte, en het was voornamelyk, om deeze twee zoo tegen elkander ftrydende hoofdtrekken in die beide caracters, dat wy 'er parthy van getrokken hebben, om 'er in deeze dagen een titel van temaa-
ken



44
ken in deeze dagen toch, in dcwclken wy
zoo veel zien gebeuren , daar men wel om
ichreijen zoo veel zien gebeuren , daar
men wc! om lachen mag — in deeze dagen , dagt ons, konden wy ook gecnen titul uitkiezen, die beter met de verichcidenhcid van ftoffen overeenkwam, die wy van tyd tot tvd zullen moeten behandelen. DikwyL toch zal Hcraclyt ruime lrofïe vinden tot weencn en di'kwyls
zal Democryt ftoflè vinden tot lachen — wy hebben by voorbeeld reeds, even na dat or.s ecritc Nummer het licht zag, gezien, dat men dit ons weekblad met naamlooze Advcrtcntien in dc Couranten aanvalt, cn onder den dekmantel van de Rechten van Mens:h cn Burger, Souv rjniteii van het Fuik &c. (dc gewoonc woorden in den mond van hun, die hun afbeelclfcl in ons tweede Nummer op pag. 19 te zeer naar het leevcn gefehetst vinden) aan het Volk van Nederland het zelve als alleszins gevaarlyk af-
Jchildert wy hebben dit, zeggen wy, ge-
zie" met verachting maar ook met
leedweezen wy willen niemand verbitteren ze'fs onze tegcnltrccvers niet
maar wy willen hén verbeteren cn te gemoet
komen, zo hunne oogmerken zuiver zyn - .
zo zy waariyk 's Volks heil bedoelen dat
zy zig openbaaren dat zy ons met be-
icheidenheid onder het oog brengen in welk opzigt wy niet zuiver Rcpublicainsch handelen of ichryven en wanneer zy ons kunnen overtuigen , verbinden wv ons plegtig om van onze
ftellingen te rug te koomen, zoo zy
dit riet goedvinden dan zal Democryt hen
belachcn, en wy egter gclyk wy beloofd hebben met tenen Houten tred op het pad der waarheid voortwandelen, en ons den haat getroosten van dezulken, die hunne daaden in dit ons
blad



45
blad te veel naar waarheid zullen vinden afgemaald.
Aan den Drukker van de Hcraclyt en Democryt.
MEDEBURGER!
Offchoon ik mcene te mogen vooronderftellen, dat het Weekblad de H.radyt en Democryt niet gefebikt is om Advertenticn te plaatzen, veel minder om te dienen tot een twistlchrift, durvc ik egter wel zoo vry zyn van li te verzoeken om aan het nevensgaande ftuk een plaats te gunnen het zelve moet dienen, nkt tot antwoord aan de naamlooze Schryver of Schryvers van eene Advertentie te vinden in de Leydfche en Goudafche Couranten van den 9 December, maar om aan het publick eens vooral te doen weeten , waarom ik nimmer opden laster van zig
fchuil houdende menfehen antwoorden zal ■
daar nu in dc bovengemelde Advertentie of WaarIchouwing aan het Volk van Nederland voor uw gevaarlyk Weekblad, (gelyk men het noemt) tevens van my op eene boosaartige wyzc cn bezyden dc waarheid gefproken word , zoo hoopc ik dat gy om deeze reden wel zoo goed zult zyn om het zelve te plaatlcn, te meer, daar het geene ik hier ter nedergefteld hebbe ook uw Weekblad raakt.
,, Ik heb in de Leydfche en Goudafche Coti,, ranten van den 9 December eene r.aamloozc „ Advertentie gelezen, waar by het Publiekge„ waarfchouwd word voor het gevaarlyk Weck„ blad, getyteld Hcraclyt cn Democryt, en in ,, welke Advertentie verders gezegd word, dat het genoeg is te wecten, dat ik, die om myn onwaardig gedrag uit Friesland gebannen
ben



4*
„ ben., my met de redactie van dat Blad beziff , „ houie. ö „ Daar ik immers aan niemand in o-chccl ?, Nederland, uitgezondert aan de wet, en „ deszelts handhaavers, rekenfehap vcrlèhul„ digd ben, van het geene ik wil fchiyvcn „ zoo zal men het in my niet wraaken , dat „ ik met verkieze my ten gevalle van fchry„ veren, (diemyop zulkeenewyzc aanvallen „ en zig fchuil houden) te verbaren of ik „ waariyk my met de redactie van boven°-c„ noemd weekblad bezig houue dan niet ~ ■ „ daar cr immers den leezeren van hetzelve „ weinig aan geleegen is, den redacteur van .,, hetzelve te kennen, mits er niets in gefchre„ ven worde, het geen teegen de grondbe^u„ zelen ftryd van oprechte vaderlands- en Viy„ heidsliefde, gegrond op de eeuwige wetten „ yan Rechtvaardigheid, Gclykheid en zeeker„ heid.
„ Het publiek zal het,hoop ik, nog minder in „ my kunnen wraaken, dat ik my niet vornee„ dcre , om het gedrag, het welk ik als Grif-
fier der wettige Reprcfentanten van het Fries„ iche Volk gehouden hebbe, tc verdedigen „ voor eene rechtbank van naamlooze ichryve„ ren, die hunnen medemensch onverhoord'ver„ oordeclen, en in de oogen van het volk „ zwart afichilderen.
„ Daarenboven weetc geheel Needcrland1 „ C zoo het nog niet genoeg bekend ware) „ dat ik reeds zeedert den 30 maart laastlcdcn „ by dc Nationaale Vergadering hebbe aange„ houden om eenen Competenten Rechter, „ voor wien ik myne gedragingen zoude mogen „ verantwoorden, dat ik , wel is waar, wree„ dclyk ben bcfchuldigd en vervolgd gewor„ den, maar dat ik nimmer voor eenige hoe
ook



47
„ ook genaamde rechtbank ter verantwoording „ geroepen ben, dat ik nog ten allen tyden ,2 gereed ben om my voor mynen wettigen
„ Rechter te sisteeren dat ik binnen wei-
„ nigc dagen een uitlpraak wagte van de ,, hoogfte wetgcevende Vergadering van Ne„ derland, die zeer veel licht over myne zaak
verfpreiden zal, en dat ik booven dien uit „ befef van :het geen ik aan my zei ven cn „ aan het Volk van Neederland verpligt ben, „ myn gehouden gedrag gcheellvk aan dat Volk „ zal openleggen, cn hetzelve in ftaaf zal ftel„ len om daar over te oordeelen.
„ Ik heb gemeend, dit eens voor alles te moe„ ten antwoorden aan het Volk, welks Opper-
magt ik eerbiedige ■ . voor welks Vry-
„ heid eh geluk ik myn leevcn veil hebbe, „ maar welks vertrouwen ik nimmer zal zoc„ ken te verdienen door het zelve te bedriegen.
DIBBETZ.
den Haao , den 2 December, 179Ö.
Het Tweede Jaar der Bataaffehe Vryheid.
DRUKFOUTEN in N&. 2.
Pag. 17 Regel 8 Staat Bhinenlandfche Lees Buitenlandfche.
-— 20 ——10 van onderen werken bewerken.
-—30— 9 magtfpeurige —— magtfpreukig.
"f— 31—— 8 —:—> ter ïheede komst ter fneede komt.
Er zal in het vervolg met de meeste naauwkeurighéid gelet worden op het influipen van fouten, er zyn in 't tweede Kommer eenigen ingefloopen, waar van wy dc mee*t in het oog lopende trachten te verbeeteren.



4*
NB. Die pee en onzer Landgenootcn , die genegen mogten/y n ons cenige belangryke itukken te fuppediteeren, worden verligt , dezelve, mits vertekend, te addresfeeren aan den Boekhandelaar 'J. P.aet in den Laag*
Dit Weekblad word alle zaturdagen voor 2 ftuivers uitgegeeven.
Tc Amftcrdam, by A. van der Kroe op dert Dam; Haarlem, J. J. B:e:s; Leiden, j. van Tijfelen; 'sHagc, J. van Chef en J. Piact; Delft, M. Roelofswaart; Rotterdam, Dirk Vis; Dordrecht, Blusjé; Gorinchem, Hornaar; Brie!Ie, Boers en Mcrkcnburg; Schiedam, Pooiman; Gouda, W. Vtrblaauw; Zaandam, van Aakcn; Edam, Kolf; Alkmaar, J. A. van Harcncaspel; Hoorn, Vermandei; Enkhuyzcn , Franx; Leeuwarden, Cahais; Frnneker, Romar; Harlingen, F. van der Plaats; Groningen, Luydema; Deventer, G. Brouwer; Campcn, J. F. Brok; Zwolle, % Clement; Nymegcn , J. L> Prager; Arnhem, Nyhoff; Zutphcn, H. C. A. Thieme; Harderwyk, J. S. den Kosterij Utrecht, de Wed. J. van Terveen cn Zoon; Middelburg, IV. A. Keel; Vlisfuigcn, Corbelyn; Gocs, Huysman; Zierikzee, A. van Zetten t Breda, Oiikoop; 'sBosch, Viewcg; Bergen op den Zoom, Riemsdyk en Bronkhorst.



HERACLYT w DEMOCRYT. N°. 4.
Saturdag, 34. December, 1796.
Het Tweede Jaar der Bataqffche Vryheid.
In waaheidi de Vrtyeid is weinig meer dan een ydele naam in alle land, waar het bewind te zwak is, om het hoofd te bieden aan de
onderneemingen eener Fctlie ■ zy is een
ydele naam, overal, waar geen magt genoeg is, om elk lid der burgerlyke Maatfchappy te bedwingen, binnen de paaien hem by de wetten voorgéfchreenen.
Adres van WASHINGTON.
D c volgende brief ons door een onzer Correspondenten toegezonden, achten wy wel der moeite waardig om dien een plaats in ons weekblad tc geeven.
Aan de Schryver of Schryvers van de Heraclyt en Democryt.
Burger ! ik ben een zeer eenvoudig Patriot en dat heb ik altoos geweest, en ik zie niets liever dan dat de zaaken van ons Vaderland door recht kundige Vaderlandlievende mannen beftuurd worden , die daar toe door het opper* machtige Volk, plechtig in deszelfs Grond vegaderingen opgeroepen, zyn verkooren —— om kort tc gaan, ik wensch altoos maar, dat de wagen recht gaa, op dat wy die er in geÖ ree-



m '—■
iceden worden, cr gerust in moogen zitten , en dat er vreede en eensgezindheid onder onze Landgenooten zy. Nou zie ik. met plaifier dat jylui begonnen bent om een weekblad tc fchryven , om jelui landgenooten voor te lichten , en dat doet me heel ved plaifier, ik heb alledrie jerommers daarvan ook ge'cczen,maar Burger öchryver of Schryvers je zclt me hoop ik niet kwafyk ncemen, dat ik je reis eenige aanmerkingen maak op het geene ik Numero drie gcleezen heb —
Jelui fpreckt daar in dat nu nmer op pag. 40 zoo bout van de een en ondeelbaarheid, inden 1 voljirektflen zin, en van de éénheid in het ftuk van Finantien , cn van die o >k onder een en net zelfde opperbeftuur te brengen, dat het net is als of het gehtelc Volk dat al met malkaar eens is en als of dat ftuk maar aan geen teegenfpraak meer ónderhecvig is — ondertusfchen ben ik van gedagcen dat er over die e'e'n en ondeelbaarheid in. eten volftrektften zin, en voornamelyk met opzicht tot het ftuk van de Finantien nog al vry v at te zeggen is — nier dat ik teegen de een cn ondeelbaarheid ben, neen ik ben cr met geheel myn hart voor , maar ik wil maar zeggen dat het nog vry wat voeten in de aarde hebben zal, om dit ftuk yder een na 't zin te maaken, vooral ben ik van gedachten dat dc amalgame of de gemcenmaking der oude fchuldcn een ftuk is van zulk een or.bereekenbaar gewicht, aan het welk zich thans zoo vcelc groote mannen uitflooVcn, dat het zelve noodzaakclyk eerst ten mcestcn genoegen der belanghebbenden moet gefchiktzyn, voor dat men eigerlyk over de verdere Finantiëele eenheid voornamelyk behoeve tc denken.
• lk woon in een der Land-Provinciën, en men moge in Holland denken over die gemcenmaking van de oude fchuld zo als men wil —
ik



— 51
ik meene gcnoegzaame gronden tc hebben, om u te kunnen verzekeren, dat men hier heel veel van de algemeene denkwyze in Holland pp dat onderwerp verfchilt —I— ik moet cr u by zeggen dat het te weofchen is, dat ditfi.uk fchielyk. vereffend worde, op eene manier, die onderling genoegen geeft, en die gegrond is op
billykheid en rechtvaardigheid want ge-
ichicd dit niet, dan zie ik vooruit, dat er eene eeuwigduurende oorzaak van haat en vyandfchap in dc gemoederen der ingezectcnen van ons Vaderland zaJ blyven, die altoos tot een grondflag zal blyven veritrekken, waarop de Vyanden der Vryheid htinne misdaadige hoop op eene contra-Revolutie zullen gevestigd houden.
Zo dat ik maar zeggen wil, Burgers Schryvers ! dat men myns bedunkens, thans niet beters doen kan, als eerst afwachten het Rapport van de Commisfie die op den 5 December laatstlcedcn benoemd is, „ om omtrend de
oude fchulden een plan tc beraamen, hoedaa„ nig het met deczcn op gronden van wecder-
keerig en gemeen belang tot genoegen zou„ de kunnen gevonden, cn behooren bepaald „ tc worden" cn wanneer wy vervolgens zullen wceten^ hoedanig die gewigtige zaak zal zyn bepaald, dan dunkt my, zullen wy ons eerst een recht denkbeeld kunnen vormen, op welk eene wyzc de völftrektfte éen- en ondeelbaarheid het best zal kunnen worden ingevoerd en practicabel gemaakt, voor dien tyd, dunkt my, is het maar fchermen in den'wind.
. Indien gylieden goedvind; Burgers Schryvers ! om deezen mynen brief tc plaatzen, ik geeve er ulieden de volkoomenfte Vryheid toe, en verzeekere ulieden tcevens, dat ik dezelve wel na myn dom verliand, maar tog alleen uit zuivere Vaderlandsliefde gcichreeD a vett



$1
ven heb, cn dewyl gy uwe Landgenooten uitnodigt om u het een en ander belangryks tc mppediteeren, zo dagt my, dat het nog al de moeite -Waardig was, om ulieden dit eens te fchryven, en daar mede myne Correspondentie met «lieden te beginnen.
Heil en Broederfchapl
A. P.
* * *
Wy bedanken onzen geëerder Medeburger, den zender van bovenrtaande brief voor de moeite die hy zich wel heeft wilien geeven, van ons zync denkbeelden op te geeven, over
zaaken van zulk een groot gewicht wy
zullen rvan zyne bedenkingen gebruik maaken , en wy zyn het volkoomen met den fchryver eens, dat voor en al eer men zich een recht bepaald denkbeeld vormen kan, wat men door de een en ondeelbaarheid, in het geheel beftuur in den volftrektftcn zin zalte verftaan hebben, men het eerst omtrent de groote zaak moet eens zyn, en men de middelen moet kennen , om zync ontwerpen in praktyk te ftellen, cn ter uitvoer tc brengen cn dewyl het rapport der Commisfie op den ,5 December benoemd , on^etwyfeld een groot licht verfprciden zal, over het uit den weg ruimen van dat groote ftrujkelblok, (wy meenen de Amalgame der oude fchulden, ) zoo kunnen wy ook gereedelyk met den geëenien Schryver inftemmen, dat wy, wat het uitvoerlyke aangaat, tot zoo lang ons oordeel zuilen moeten opfchortcn, dew} 1 voor het overige met ons gehede hart blyven wenfehen, dat aan den wensch van het Volk van Ncederla^d eerlang mooge voldaan worden, en het zelve eene Conftitutie erlangen, gegrond op die grouden, die alleen



= 53
leen in ftaat zyn om deszclfs geluk en welvaart groot te doen worden, cn beiteudig tc doen blyven-
Op den 8 December laatstleden is door de Nationaale Vergadering gedelibereerd over het RapDort van de Commisfie tot examinatie der Geloofsbrieven, rakende de admisfie van dc Burgers J. L. Huber cn E. M. van Beyma als lceden dier Vergadering, mm* Na eenigc discusfien (tc vinden in Nol 297 van het dagverhaal gedrukt by van Schelle en Comp.) heeft dc Vergadering het Rapport van die Commisfie verworpen , en de voornoemde Burgers Huber cn van Beyma admisfibel verklaard, cn is hun van wecgens dezelve Vergadering aangefchreeven om als Reprcfentanten van het Volk van Nederland in dezelve te konen iesfie nccmen, gelyk zy dan ook werkelyk in deeze hunne quaiiteit ter Vergadering zyngecomparcerd, de vcreisch.tc verklaring hebben afgelegd, cn tot wczcnlyk genoegen van veele beminnaars van het Vaderland hebben fesfie genomen.
Wy zullen geene aanmerkingen maaken over het zonderlinge dat er in geleegcn fchynt, dat dertig duizend Zielen van Nederland zoo lange zonder reprefentatic, of ongereprefenteerd geweest zyn, het geen immers thans waarheid is, was voor agt maanden ook waarheid, ten minnen wy hebben altyd gemeend dat dit aan de Natuur van de waarheid eigen was, dat zy door geen tyd nochotnftandigheden konde veranderen. Daar echter deeze admisfie van twee braavc Vaderlanders aan onze leezeren buiten D 3 "twy-



04
twyfTel de zoo veel geruchtmakende ge,beurenis-» fen van Friesland herinnerd heeft, zoo zullen wy hun ( hoopen wy) gecnen ondienst doen, met hier woordelyk te plaatzen de vertaling van eenige Hukken , welken ons de Franlehc Nieuwspapieren roerende deeze materie hebben geiuppediteerd, dezelve zyn interesiant , en verdienen allczins de oplettendheid van de ge-
hccle Natie , wy hebben toch aan het
Volk beloofd, om aan hetzelve zoo veel mogcJyk zyne bittcrltc vyanden te zullen aanwyzcn, wy kunnen aan deeze belofte niet beter voldoen, dan door eenvoudig ter kennjsfe van hetzelve tc brengen, echte itukken , waar uit blyken kan hoe men by eene grootc Natie, aan welkers welvaart de onze zoo naauw verknocht is, onder het oog van een Gouvernement, hut\\eik door deszelfs wysheid en gematigdheid de hoogachting en verwondering van Europa tot zich trekt, over de zaaken , die in ons Vaderland
gebeuren , denkc cn fchryvc het is ons
voorgekomen dat dc Hukken, die wy onze Leczeren ter leczing zullen aanbieden, een helder licht verlprcidcn overdc onderfchcidene Friefchc omwentelingen, wy laaten nogtans geheel voor rekening van den Schryvcr over dc beöordedeling over zommige perfoonen , welke hy noemt, om dat wy ons e'éns voor al hebben voorgelleld, ons nimmer eenige perfonaliteiten
te veroorloven wy zullen altyd vrymoc-
dig over zaaken fpreeken , dit is een recht, het geen ons niet, dan door geweld, benoomen worden kan , dog dit zelfde recht zullen wy nooit misbruiken, veel min zullen wv de losbandigheid en dc fchaamteloozc leugenfpraak van yeele Dagbladlchryvers, welke zoo door kruisjes by naamen te zetten , als anderzins, het er op fchynen gemunt tc hebben , om de beste Vaderlanders by eene ligt tc verleidene
mee-



mccnigtc verdagt en gehaat te maakcn, ons tof
^TlnT^t^ een aan eengefchïeld hoewelbeknop,;>,^kbeeld te geeven vtat het secno opzichtdyk * zaaK m am
de Rtpub, dewe!ke beneevens
miaire (i O-tooer V» . (de eene van
twee daarop gcvoIgde^grffl> enipoterinariS de" ^fSafttó S de BamnePhe Republiek,
ding ffiS^Sn X8 September ,/wiSd'na het Carader van de Jacobynjn,
Kfo 'W%g« {cUree{ ie BataafitórMj? zelve '".f'T^!^hrate"y\!te hwoordin^n: iat me» {che Courant, tn ic 'Il^$r)< „a Parys had gezonden om
goor zyne glad"' *'fy *a* Fcederaihten tc vinnen. ,
Sur les bancs du ^ZlnlTx la Loi tuiste jVtrit. %%U #*t4*r « rug*»' l^ttN



„ vooral van hun die. thans in Friesland Do„ mineeren, met korte woorden befchreevcn te „ heoben, een verhaal gegeevcn van het ree» "c °P, d?n 16 September in de Nationaale „ Vergadering gebeurd was met opzicht tot ,, de verkiezing van den Burger Kante/aar tot
„ Freiident ook wierd indien brief eezced
„ dat men in Friesland adresfen prefenteerde aan het beftuur van dat gewest, ten einde „ het aan niemand zoude geoorlofd zyn tc „ jaagen, ten zyhydc zotteen tyrannicque ver-' „ klaaring gedaan hadde, die men in dat gewest „ als het Schibbokth vanhetpatriottismus bepaald „ had, eindelyk na dat de fenryver van dezen brief „ ccn verhaal gegeven had van het geene in die „ Frovintie met meier ScJuf&ngwM gebeurd was
„ befloot hy aldus: Het is aan de haat cn
„ vervolgingen van deeze zich noemende Patriot„ ten dat men in laatstleden maand February
.„ de beste Burgers heeft opgeofferd zy
hebben toen aan het Directoire van de Fran„ lelie Republiek doen gelooven dat deeze eer„ lyke oprechte mannen, (grootendecls flacht„ otters en martelaars der goede zaak in 1787) „ geheime aanhangers van het Huis van Oranje „ waren, het waren die zoort van pa-
„ triotten, DIE voor DEARMéE van osna-
„ brug recruteerden, die tot tweemalen „ toe de Provintie van Friesland hebben doen „ oatblooten van de militaire Macht, die de or„ der aldaar maintineerde, ten einde dat Ge„ west aan dc losbandigfte rcgeeringloosheid „ over te leveren, en aan dat alles vernielende „ vendahsme ten prooi te geeven, {hetwelk al„ daar met hun zelfs in de gewigtieftc ambts„ bedieningen voorzit."
Zoo waar is het dat dc ondervinding van M het eene Volk, byna altyd voor een ander „ VoIk verboren gaat, en dat het niet als in n ae&chool der ongelukken is, dat de Natiën



57
„ wyzer worden even gelyk de menfehen wy„ zer wordeu, indien zy he't geluk hebben zul„ ke vlaagen van aflchuwclyke onzinaigheid te overlccven."
Be gevoimagtigdc Mmiftor der Franlchc by de Bataaffche Republiek, de Burger F. Noël, lchrecf hier op aan den Redacteur van de Republicain Francais, een Brief gedateerd den Haag, den iSVende'miaire, an V (9 Odtobcr.)
Zynde van den volgende inhoud:
BURGER!
„ Het heeft my verwonderd, in een van uwe „ laatfte nummeroos onder den tytel van den
Haag een artikel te zien, welks inhoud by,, zonderlyk itryd teegens de bctaamelykheid, „ en Waarheidsliefde, die uw achtingswaardig „ Dagblad onderfcheiden." (<z)
„ Het zal u imerten dat gy ongewilliglyk tot „ een werktuig gediend hebt van den onbe„ fcbaamdiïen laster. Er is in dat artikul geen
„ woord waarheid deszelfs kwaadaartig-
,, heid alleen had, dunkt my, de waarheidslief„ de van den Schryver by u moeten verdacht „ maaken.
» Dit
(a) Het is voornamelyk deeze loffpraak, die de Minister Koel aan dat Franfche dagblad geeft, waardoor wy aangemoedigd worden, om van tyd tot tyd eenige belanaryke (lakken uit het aelve, aan onze leczeren mede te deeltn. —-—
ie RtieSleuri



$8 —
„ Dit gezegde zal misfchicn u tocichyne» „ ccnig geloot* tc verdienen in de mond van
een man, wiens grondbeginzelen al te bc„ kend zyn, dan dat hy nodig zoude hebben
dczclvcn aan den dag te leggen, en die dc „ aangenaame voldoening heeft van alhier de „ onrustigen (of onrust zoekers) te hebben „ bedwongen, in een tydOïp dat er van zynen i, kant eenige moed vereischt wierd om het tc „ doen. Ik moet u dan verzoeken, om de
bron tc mistrouwen waar uit u die artike-
len op het onderwerp van Holland lchynen ,, toe te vloeijen, en om u zeiven niet zonder „ uw wceten tot een werktuig vaa eene factie
tc maakcr."
„ Het ftilzwygen, is dc eenige parthy, die „ ik kicZen zal teegen reële dagbladfchrvvers „ die cene nuttige en agtingswaardige Regee„ ring ontccren, maar het is, om dat ik u en „ uw dagblad hoogacht dat ik gemeend hebbe
u uit de dooling te moeten brengen.
(gttcekend')
F. NOL' L.
De Reda&eur van dit agtens waardig Journal, had onder dezen brief gevoegd de volgende Neet.
„ Het artikel , bet welk het onderwerp uitmaakt
van de tegenrpraak , (reclamatiën ) van den Borger 3, Noël, is te vinden in het Nummer van dpn 10 Vende-
miaire—4- dit »rtikel is ona medegedeeld door een ,, man die algemeen geacht wordt, en wiens oogmerken
wy niet kunnen verdenken maar men weet dat
„ het niet zeldzaam is, dat de agtenswaardigfte mannen
zig onderling verdeden om denkbeelden, wanneer het ,. aankomt op Staatszaaken en gebeurtenisfen die daar „ betrekking ophebben. Wy hebben er dagelyks voorbeel-
den van voor onze oogen; of onze Correspondent in n het geene hy ons geavanceerd heeft , wcggeJlceps
is geweeat door een geest van vooringenomenheid
M is kti l*t geen wy *Ucea üct kaancji beffen, maar



— S9
wy hebben ons gehaast om den brief van den Burger Noël bekend te doen worden, entwy Hellen het zeer
" uitgefcrekt vertrouwen het welk dezelve verdiend tegen de indrukfels over , die het artikel waar over geh«n-
'„ deld word, mogt hebben nagelaten.
De Burger Marron heeft deeze Brief van den Franfchen Minifter beantwoord in een Brief gedagtekend Parys den 24 Vcndémiaire de 1'an 5 (15 Öctober.) gefchrevcn aan den Redacteur van dc'Rcpubhcain Francais, cn van den volgenden inhoud: ._
„ Hoewel een g:dccltc van uwe Correspoh„ dentie met Holland'. 11 egts door my aan u „ bezorgd word, cn ik in geenerlei manieren „ gehouden ben om dezelve tegen yder een tc verdedigen, zoo wil ik echter antwoorden „ op den Brief, die deeze Correspondentie n „ bezorgd heeft van weegens den Bnrger Noèl, „ Minifter Plenipotentiaris van weegens de Franlche by dc Bataaffche Republiek , en u , aldus gerust ftellen weegens de geloofbaarheid van hun die u door myne hand van " tyd tot tyd, articulcn , Holland betreücnde, " doen toekomen, vooruwagtenswaardig Blad. Ik "heb het zeer vreemd gevonden dat de Buro-cr Noël zich veroorloofd heeft te avan" ceeren dat 'er gen waar woord was in het artykel , het welk zyne grootc gramfchan *! ontftooken heeft. Laat hem fchoon willen dat gy hem hier in op zyn woord gelooid, 1 dewyl zync grondbeginzelcn al tc bekend " zyn dan dat hy nodig zoude hebben, dezelve ' aan 'den dag te leggen — ik erkcfinc hier „ uit zyne oude gewoonte van (ex Cathcdra) „ van den fprcekftoel te fpreeken , maar hy „ imposcert my niet genoeg, om my door zync „ meefteragtige redeneeringen tot ftilzwygen tc
% Ei Vtaage dadelyk aan den Biuger



6b
„ Noël, of de vöornaame daadzaak, in datAr„ tikul aangekondigd, (naamc'yk de benoeming „ van den burger Kante/aar tot het Prsefidium
„ van de Bataaffche Conventie) waa ris
„ of niet?"
„ Of het waar is, of niet, dat die benoe„ ming m de Bataaflche Conventie zulk een ichan„ delyk toneel veroorzaakt heeft, dat er geen „ rust konde komen als door het icheiden der „ zitting ? of dc voornaamfte teegenitreevcr tegen „ deeze benoeming nietgewecst is dc Fries Beyjt mal en of die Beyma met zyn partyniet no°s, van de Reprefentatie van het Bataaffche
„ Volk verwyderd houd zynen eigenen
„ broeder en den Burger Huber (a) die ten minnen zoo wettig verkoozen zyn als hy, en wel teegen hem kunnen op weegen ? of de „ geest van de gematigdheid en wysheld, die in deBataaffche Conventie boven dryft, (uit het y, ganlciie gedrag van Beyma te oordcelen ) niet een geest is, die hem mishaagt, en die hy 9, gaarne plaats zoude zien maaken voor het op„ gcvylëld Jacobinisme ? Ik zal den Burger Noel ,, nog vraagen, of alles, wat in het artikulgc„ zegd is met opzicht tot de zig onderfcheidende „ verdienfte van den Burger Kantelaar in der „ daad zoo is, of valsch bevonden zy ? „ Of alle vrienden van orde , (dewyl het Reglement over dc competentie der Plaatsvervangers tot het prasfidium zweeg,) zich „ niet liever geluk moesten wenfehen den Bur„ ger Kantelaar daar toe verheven te zien, als „ er hem het recht toe te betwisten? of men „ dus redclyker wyze deeze tegeniireving aan
iets
fa *) De leeicr gelieve in het oog te honden, dat deeze brief gefchreevtn is voor dat de Burgers ffuter en £. M. van Bem» geadmitteerd waaien, B }r™



SS 6*
iets anders kan toefchryven dan aan een geest „ van parthy?"
„ Ik daage den Burger Noël- uit, om een ,, enkele van deeze pointen te durven ontken„ ncn, en ik maak er reed» dit bcfluit uit op, „ dat de or.gerymde ontkenning , vervat in zy,, nen Brief, nictdoordagt of gedicteerd is ge-
weest door die zelfde partydighcid , waart „ voor hy zich meer als een ander moest „ wagten."
Ik wil niet afklimmen tot den grond van
die hnislyke oneenigheeden van de provintie „ Friesland, die onlangs nog oorzaak geweest „ zyn, van nieuwe onweersbuyen in de Ba-
„ taaflchc Conventie maar ik zal boven-
„ dien den Burger Noël afvraagen, of hy in ,, het binnenfte van zyn hart geen ilnart ge~ „ voelt, dat hy er zig te veel meede bemoeid
„ heeft of een van die menfehcu die hem
„ in het begrip der zaaken gebragt heeft, ge„ lyk hy thans is , zedert dien tyd niet ge,, heellyk zyn vertrouwen verlooren heeft, en
op eene zeer zichtbaare wyze in de onge„ gunst van het Fransch Directoire gevallen ,t is?
„ Of het Jacobinismus in Friesland heerscht , „ja of neen? Ik zal aan den Burger Notl „ vraagen, welke magiftratuur of Landvoogd J., lyke magt hy in Holland uitoeffent, om al,, daar eenige . factie te bedwingen ? Of hy
niet by uitfluiting de zorg hier van aan de
gccoEftituëerde of Provifionecle machten „ moest overlaaten ? wy Hemmen echter toe
dat wy niet weeten, by welke gelegenheid „ hy dien grooten moed getoond heeft, waar
op hy zich beroemd, maar om welke aan
den dag te leggen zyne zending hem geen„ zints riep.
„ Wat de boertige vertelling betreft van de „ fterke drift der Friesfche Clubisten voor de
jacht



„ jacht , cn het geen Schellingwouw raakt, >, dit een en ander het welk allcenlyk bv dit „ artikel is toegevoegd, -liet welk door de crC„ volmagtigde Minister wordt geheekeld, wv „ weeten niet op welk gezag onze vriend „ hier aan geloof getogen heeft, wy laaten het voor zync verantwoordelykheid, maar „ in allen gevallen verklaaren wy hem onbe„ kwaam om te bedriegen , en bovendien een „ dagblad is geen Euangelium,
( geteekend.)
MARRON.
In ons volgend nummer zullen wy aan onze Leezcren het intresfant ftuk FCCvcn tot het welke deeze ftukken aanleiding gegeeven hebben ; het is insgelvks eerrokken uit dc Franfche nieuwspapieren en fchynt aan den Bnrger Marron te zyn geadresfeerd geweest. '
NB. Die geenen onzer Landgenooten , die .genegen mogten zyn ons eenige belangryke «ukken te iuppediteeren, worden verzogt, dezelve ,mits vertekend, te addresieeren aan den Boekhandelaar 7. Plaat in den Haag: *



«3
Dit Weekblad word alle zaturdagen voor a ftuivers uitgegeeven.
Te Amfterdam, by A. van der Kroe op den Dam; Haarlem, J. J- Bcets; Leiden, J. van Tijfel cn; 'sHage, J. van Chef cn J. Plaat; Delft, M. Roelofswaart; Rotterdam, Dirk Vis; Dordrecht, Blusfé; Gorinchem, Hornaar; Brielle, Boers cn Merkenburg; Schiedam, Poolman; Gouda, W. Verblaauw; Zaandam, van Aaken; Edam, Kolf; Alkmaar, J. A. van Harencaspel; Hoorn, Vermandei; Enkhuyzen, Franx; Leeuwarden, Cahais; Franeker, üomar; Harlingen, F. van der Plaats; Groningen, Luydema; Deventer, G. Brouwer; Campen, J. F. Brok; Zwolle, J. Clement; Nymegen, J. L, Prager; Arnhem, Nyhoff; Zutphcn, H. C. A. Thieme; Harderwyk, J. S. den Kasteel; Utrecht, de Wed. J. van Terveen en Zoon; Middelburg, W. A. Keel; Vlisfingen, Corbelyn; Goes, Ifuysman; Zierikzee, A. van Zetten ; Breda, Oukoop; 'sBosch, Vieweg; Bergen op ëen Zoóm, Riemsdyk en Bronkliorsu






HERACLYT « DEMOCRYT. No. 5.
Saturdag, 31 December, 1796.
Het Tweede Jaar der Bataaffche Vryheid.
Het motto, of de fprcnk, die wy thans aan het hoofd van dit weekblad plaatzen, hebben wy om redenen ons daartoe moveerende voor permanent verklaard, in 't Nederduitsch beteekend deeze fpreuk: nog
uit hoop , nog uit vrees.
Van tyd tot tyd zullen wy echter ook nog wel eens met een ambulant MMo dit weekblad beginnen naar maate wy met
den inhoud onzer Hukken, of met de daaglyks voorvallende gebeurtènisfen overeenkomende zullen oordeelen. '
^^oor en al eer wy aan onzeLezeren dereden zeggen, waarom wy het interesfahte Stuk ▼oor als nog niet zullen plaatzen, hetwelk wy in ons vorig Nummer beloofd hebben, willen, wy hier eerst laten volgen het Decreet der Nationale Vergadering van den 8 Decem'e.-, waarby de Burgers E. M. van Beyma en J. Huber worden gelast om Zitting te neemen ais E Re-
Nec fpé, nee metü.



66
Rcprcfentanten van het Volk van Nederland, na het afleggen der Verklaring Uc. &c. By welk decreet tevens gerejcc'teerd of verworpen word het Rapport van de Commisfie ter examinatie der Geloofsbrieven, rakende de zoo veel gefuchts gemaakt hebbende admisfie van die twee Burgers.
Wy plaatzen dit Decreet hier woordclyk om dat het behoord tot het geene wy in No, 4 over de admisfie van die twee Burgers gezegd hebben.
Zie hier hetzelve
GELTKHEID, VRTHEID, BROEDERSCHAP.
EXTRACT uit het Register der Decreeten van de Nationaale Vergadering reprefenteerende het Volk van Nederland.
Donderdag dca 8 December 1795. Het Tweede Jaar der Bataaffche Vryheid.
By refumtie gedelibereerd zynde, op het rapport van de Commisfie tot examinatie van degeloofsbrievcn relatief de verkiezin» , zoo van den Burger E. M. v. Beyma voor°het Diftrikt Dokkum tot tweede plaatsvervanger van den Rcprelèntant M. Siderius voor het Difirict
Wol-



Wolvega, als van den Burger J. L. Hwfor tot Reprefcntant van het DiltricT: Harlingen, den tweeden deczer alhier ter Vergadering uitgcbragt, en op heeden aan de order van den dag^ En in aanmerking genomen zynde, dat by examen der geloofsbrieven geblcckcn is , dat de keuze van beide deeze Burgers in wel en wetiig , en conform 'aan de wet gedaan. Is gedecreteerd het voorfchr. Rapport tc ' rejefieeren, en voorts de voorsz. Burgers E. M. ven Beyma en J. L. Huber aan te fehryx en en tc" gelasten, om zig ten fpoedigften ter Verradermg te fistceren, ten einde, na het afleken der vcrklaaring by het Reglement voo'^elchreeven, als Representanten van het Volk^van Nederland iesfie tc kunnen neemen — en zal Extract dCezcs aan gem. Burgers gezonden worden tot derzclver informatie cn nangt.
{Was Get.)
Y. van HAMELSVELD. Vid.
(OndcrflorJ)
Accordeert met voorfz. Register.
(Was Get.)
D. van LAAR.
E 2
Wy



; ;Wy beloofden de voorleedcn keer, dat wr
£..£2 VÜ'§entl Nummcr h«t inte.e.lart lluic zouden geeven, tot bet welk-, de in No. 4.
IS^'tiS h" fUeiding geeven hebben , ftp w y hebbei. by, de naadej e herlezing van dat gewigughuk geL-oigzaame rcedcren gevonden,
ffi f *?J*« Vüor als nQ8 ia ons weekblad niet te plaatlen.
•^&Ï3W verkooz^n »vfi? nog cenigen tyd hier meede te wachten, om dat wy in het ze,ve een begn, der ontk. 00. faifl meeren te onteekken, van ee- groot p,an van ondaaden, ge meed door gewelde u:m.en uitgevoerd door de verachte,ykfte hntnme ten dei vu.™ heersch- en wraakzucht; een plan, waar van
taafichc Volk met de diepi.e verohtwaYrd& vervullen zal, en het wel* w> feooSdat bfonen zeer weinigen tyd in zyn gdieelaande
hebbenden zal Wofden bekend gemaakt — ten munten dc aJlergewigtigftc ontdekkingen die cr van dag tot dag ten dien opzigte gedaan worden, geeven ons de gegronde hooo, dat de tot
fchuidtoe :Keft,ch om Trcck
icnuid — dat dc braave ïngezetënén van het zoo^wéd gefolterd Friesland - dat S cer/Mt ^ T anderS die ha0 Vaderland oprech-
hebbei"1111""^ CcrIarSdie voldoening 'zullen Wy flappen dus thans voor ecnigen tyd hier
r;,™,zullcn wtusfehen trachten den aandacht Sic wJce/crfbcz'g te houden met zaaken, die wy daagiyks zien gebeuren, dewelke wv veimeenen dat ons ailcn intres beren, en 71'
S Stï1 r°"S 1USt'°nS Cn °^Landgerooten ;?h,rV C tc, maaken,door dezeiven vry en onbefchroomd te bel andden
helSn" VCe,C andcrc z*akcn van dien aart, hebben wy er zeederc korten tyd ééne zien
ge-



gebeuren, die wel byzondcr onder die clasfo muec gerangschikt worden. Wy meenen de reeds zeedert lange , by ons bakende reis van de Burgers Reprefentanten •Pietcr Vreede en J. F. R. van Hooff naar Parys.
Wy zouden van dezelve «immer in het publiek* gefprooken hebben, veel minder zouden wy hebben needergedaald tot het onderzoek der oorzaaken en beweegredenen, die tot zoodanig eene reis aanleiding hebben kunnen geeven , maar dewyl ih de Haagfche Courant van den 24 December 1796 gedrukt by de Grcot cn zoonen eet. , dc Burgers Reprelentanten ■Vrcede cn van Hooff niet alleenlyk" opcnlyk cr voor uit koorncn, dat zy een Parysiche reis gedaan hebben, dat is, dat zy zonder eenigk wettige, zendjng zig van dc deliberatien d:r Nationaale Vergadering hebben vernyderd, om hunne- rechtmatige bekommeringen in den fchoot van het Fransch Gouvernement needer te leggen, of om het met hunne eigene andere woorden te zeggen, om met cenen uitjleekend.n yver het hunne by te draagen tot de Neerlaag van het Fee-
deralisme dewyl , zeggen wy , die Burgers
opcnlyk voor dit hun gehouden gedrag uitkoomen, en hetzelve aan het oordeel der Bataven onderwerpen , zoo zullen wy als waare vryheidminnende Bataavcn, over dit gedrag, door twee onzer meëdeburgeren gehouden, ons oordeel veilen.
Om in deczcn na den recge! te werk tc gaan, vinden wy het noodig om voor onze leezcren eerst het "ftuk zelve over tc fehryven, eer wy tot de beoordecling van hczelvè overgaan.
Zie hier dan het ftuk zoo als wy het uit de zo cevCn genoemde Haaglche Courant woord voor woord hebben overgenoomen.
E a BA-



BATAAFSCHE REPUBLIEK. Vryheid ! Gelykheid ! Broederschap !
PlETER VREEDE C11 J. R. VAN IlOOFF,
Reprefcntantenvan het Bataaffche Volk. Aan Hunne Medeburgers. B ata v e n!
2iouden dan de vuurigftc pogingen eeher bc« Jaugioze Vaderlandliefde niet miskend worden, en den Vyand der Vryheid niet in het harnas jagen , noch hem zyne fnoode Wapenen doen
üangrypen? , Zouden wy in het haglykst
oogenblik het Vaderland te hulp komen, — gelukkig ons doel-bereiken, en zouden, om dc verydeling hunner boze vcrwagting, dc gchcele ClnLue van Vryheid-hatcrs geen gal en zwadder
uitlpuwen ?
Wy hadden reeds in den Répuhlicain Francais van 6 Primaire ( 26 November ) gezien, hoe dc Schry ver van dat tydfchrift ten onzen opzichte dc Franfche Natie arglistig dorst misleiden: — /mts lange was hy gewoon , de cdclfte ondernemingen van Neêrlar.ds braven tc bekladden.- — Wy verfoeiden hem. — Maar nu zien wy cene vcrtaaling hier van geplaatst in N°. 113. van dc Nationaale Courant - — nu is het tyd^ dat wy
fpreeken. Wy vragen niet, of Marron dc
Sc ïry ver van het Franfche tydfchrifc zy, zoo als in dat geacht dagblad wordt opgegceven.- — die Sehryvcr toch, hyzydanwie hy'zy* is te vcra.-htelyk, dan dat wy ons met hem zouden be- . 'zig
O) De bovengenoemde Burgers koom-n hier voor als tcr{W««»«n™««,« Reprefeptmen, en hadden dus (oiucs htdlinkens) Meezeil titel hier wel kunnen weglaten.



zig houden; maar over de zaak zelve is
het tvd, dat wy fpreek.cn.
ï-i B-itavcn! wy hebben een Parysfche re;s JUK* Medeburgers! wy hebben onze reeïatige'bekommeringen in den fchootjan het Fransch Gouvernement ncdcrgelcgd: — BenischtGy, of deze reizc, voor een geheime en vïrïwenl, die alleen Bodswigten doen, verdient tc worden uitgekreeten.
Het Fcederalisme had zes maanden m afzonderi" gezwoegd, om Neerland een ontwerp van Confctfc op°te dringen , dat met zyn tcnyn
X^r/,iir was - een ontwerp, dat, m zyn
gevo gen den Stadhouder, cn met hem de flafrrnv■ tcrue riep: — dat ontwerp Hond m het nefte komen'met al den ophef , welke moest dienen, om voor hetzelve eenegunftige]vooringenomenheid te doen geboren worden: -degroote K-derheid der Nationaale Vergadering fcheen ge3nd , een niet ongunftig oog op dat ontwer p te vestieen ■ - het Fransch Gouvernement werd door ypndelinkên van het Fcederalisme, meer dan
ïïd icheen dus den hart-llag te moeten wagten In het dringend gevaar yereenigt zich een
zeer klein getal Vrienden der Vryneid;
en in het volgend oogenblik flappen wy m onze Rei koets — onze eigc middelen moeten voorzien in de onkosten der reizc : Onze hoop vesü«t zich op dc deugd van het Fransch Gouvernement; en het ccnigltc wapen dat wy met ons voeren , is de overtuiging der Waarheid en Vrvheidliefdc, die in ons hart bcfloten legt.
(Verdeelt Gy, Bataven! Oordeelt Gy,
of voor de kragt, die Waarheid cn Vryheidliefde, belangloos en nadruklyk voorgedraagen, op de
harten oeffenen oordcc t Gy , of voor die
kra°t de nevelen der baatzuchtige tntngue in dezennictverdweenen zyn; - Oordeelt Gy, uit de uitkomfte, die onze poging gehad heelt, ot E 4 ae



de bedreigde flag met gelukkig is afgekeerd >Oordce.tGy of uwe onafnange!vkneKUcven7 met is ongebonden bewaard gcbiSve V
die ^«^^ ^^ aantewrvven? - Verdient dan dcSrlatg het Fcederalisme , waartee wv , met zoo uitfteckenden yver, het
Sé ï^ilnS i ~ Di^--onde?itel1" VrvheidP ui '1 mvc geichiktheid voor dé
vi)öcid. Maar verdient integendeel onVe
poging uwe goedkeuring, dat zv (?L "™
ieder ten ipoordage ftrekïe, om S&fflSF als de nood daar is, der belaagde Vryhekl l&vË trouw tetoonen! - Dat ieder in Eo4öS van gevaar, even beilisfènd zyn party Wez"'-
ZlZlafei\dCT afTehuweiyk gelaat agter duizend mommen verher-en zullen verpletterd worden - en de Bataven* zuilcS vr?
P- VREE DE. j. F. R. van HOOFF,
Den Haag den 22 December 1796. Het 2de jaar der Bataaffcne Vryheid.
Wanneer men dit ganfche ftuk in zynen famenharg belchomvd, dan zal men zonde Teel moeite ontwaaren, dat het wel is waar veeIe brommende uitdrukkingen in zich bevat als ^ nK^T- zwadder
a Dat de Schryvers van het zelve zeer boor zyn op den Burger Marron, of wie do fchryver ook wce.cn moogc van eenTcker" ftuk te vmden in het geacht dagblad, ! $22 «/c«n to^/Vvan dené Primaire of 26 No-
vem-



— 73
vembcr van welk; ftuk in dc Nationaale
Courant Nv. 113 eene vertaaling te vinden is.
30. Dat er vreeslyk in gcfcholden word opde foedéralisten, en op het foederalisme, en vop het met deszelfs feuya doorzulde ontwerp van Conftitutie.
4° Dat het de NeJcrlandfche natie argwaan zoekt in te boezemen, door deeze navolgende
onberaadene uitdrukking het Fransch Gou-
uernement » erd door zendelingen van het Foededraiisme meer dan waarschynlyk op zyde geioopen. Het vaderland f heen dus den narijlag te moeten wagteu.
5tf Dat de lchry vers wel is waar hun gedrag onderwerpen aan het oordeel der Bataaven, maar dat zy intusichen de nedrigheid hebben van ftellig te zeggen dat zy met eenen uitfteekenden yver het hunne • hebben bygedraagen tot de neerlaag van het fcederalisme, en dat de Bataaven voor de vryheid niet gefchikt zyn, indien zy het in dcezen gehouden gedrag det fchryvers niet goedkeuren.
6". Dat de Schryvers, wel is waar het Volk aanfpooren om de vyanden der Vryheid teegen te gaan, maar dat zy aan dat Volk niet duidelyk aanwyzen, wie cigenlyk zyne vyanden zyn.
7U. En eindelyk dat er in het geheel ftuk zeer veel gezwetst, cn niets bewcezen wörd.1
Dit is de korte inhoud van dat ftuk, dat met zoo veel ophef geannonceerd geworden is , voor dat het zelve in het publiek verfcheen.
Het komt ons in dc eerfte plaats voor, dat, wanneer men eene zaak bepleiten wil, die men gelooft dat recht is, men dan zulk een ophelf van niets beteekende woorden gee zins noodig heeft, als hier in het begin van dit ftuk gevonden worden zy betcckenen immers niets
en doen op zyn best genoomen geen nut —— reeden, argumenten op folide gronden itcunende, dit is het, dat vereischt word in een geE 5 fchrift



fchnfc, Waar in men de Bataaven over hrm're
dicrbaarite beiangens onderhoud maar eceJ
ne eloquente cnarlatannerye is in itaat het Volk een blinddoek voor de oogen te houden.
Wat ini dc tweede plaats het fchclden op den öorger Marron, ot'den gefuppoieerden febtyver Van de Rcpubhcain Francais betreft, wy gelooven onder verbcetering, dat het ook hier weiB1f i ,j tC zcSSen dée fihryrer is ons te ycraciitclyk dan dat wy om met hem zouden*beezig
houden maar als dc ichrvvers een bewvs
hadden gegeeven , waarom dié fchry ver verachting verdient, d^n behoefde men hun hier niet op hun woord, of op een los zeggen te gelooven , waarom by voorbeeld moeten wy deeze lchryvérs meer op hun woord zonder bewyzen
gelooven als een ander By voorbeeld,
om dit met een voorbeeld op te "helderen en teevens by de zaak te blyven ; deeze ichrvvers zeggen dac de fchryver van de Rcpublicain Francais sints lange gewoon was de eedeijic onderneemingen van Necrlands braaven te bekladden, ia) cn dat zy hem rerfoeyden, en de Minister der Franfche Rcpub'iek, die alhier refidcert, de Burger F: Noël, noemt dit Dagblad ineen publieke brief gedateerd 18 vendemiaire an of ( 9 October 1796) een a:hting\waardig Dagblad een Dagblad het weik hy hooiaJü .
wat mojten wy nu gelooven, immers zonder twyffel den Burger Noël zullen veelc onbevoordeelde lieden zeggen , deeze toch zoude dat Dagblad niet hoog achten , indien daar toe geene gegronde reedenen waren nog minder,
in-
( <0 By liet leezen van deeze periode is de Biir?cr Demotritus in zulk een lievig lacchcn uiticbarsten, dat wv den ouden man tot geen bcoaaren hebben kunnen krygen, hy had anders heloofd iets in zynen ftyl gèlchreevén te ftppediteeren, dog dit zal tot een volgend moeten wagien; l.y is eindelyk bedaard op hetnooren van de Nieuwjaarswensen van Vader Hetaclvt aaii se Nederlanders.



75
indien het zelve d: eedclfle onderneemingen van Necr'ands braven bekladde , cn echter zeggen dc , Burgers Vrcedc ca van Hoolf, dat dc ithryver van dat Dagblad tc veracbtclyk is om 'er zig
meedc bcezig tc houden wy bekennen
dat dit ons te geleerd is, en dat wy ons geenzins vermeeten zullen om hier uitfpraak te doen. ... o quancum cft in rebus inane!
Ten derden. Hoe zeer wy het Fcedralismus verwerpen, om dat wy gelooven dat, zonder ée'n cn ondeelbaarheid zoo veel mogelyk , in alle takken van het Beftuur, in praktyk tc ltelJen, ons Vaderland onherltelbaar verloren is, zoo' kunnen wy egter nooit goedkeuren dat men tot ftaaving van zyn fentiment machtfprcuken
gebruike machtfpreuken zyn toen geene
bewyzen, cn zullen het nooit worden , al zyn Ze met alle de patheticque emphase der wclfprekenheid gedecoreerd , zy zyn gclyk aan het klatergoud , dat van verre op het Theater mooi blinkt, maar van digter by befchouwd, al zyn fchoon verliest, en nergens goed voor is als om weg te fmytem _
Ten vierden , zeiden wy, dat dit nuk aan ' de Ncderlandfche ïsatie argwaan zoekt in te boezemen: wy gelooven dat dit geen bewys
nodi°- heeft vóór den oplettendea Le/.er
het Fransch Gowcrnement werd door zendcfingin van het Fcederalisme meer dan waarfchynlyk op zyde
geloopen. Het Vaderland feheen dus den
hartllag tr moeten wachten. Wat wil die zeggen Vreede cn van Hooff? wie zyn dcezc zendelingen , die gy zoo misdadig uitkryt ? kent gy hun en zvn zv misdadig, waarom noemt <ry ze niet —— dan zal het Volk- hen ook
kcnncn of kent gylieden ze niet
waarom maakt gvliedcn dan zulke Volksontrustende garingen ? De Schryvcr der Bataatiche Courant noemde no», den geenen , dien hy Tchreef dat naar Parys vertrokken was, om het
Fransch



76 mt
Fransch Gouvernement ten voordeele der Foedéralisten te winnen, (zie 'onzenoot op pa<* 55- m No. 4. ) nietteegenftaandc het beweezen
is, dat dit onwaarheid was maar hoe licht
word met een Schryvcr van een dagblad bcdroogen, voorraamclyk als hy gaarne bedroogen weezen, of dat hier op het zelfde uitkomt, gaarne bedriegen wil maar gylieden Burgers ! noemt niemand, gy preekt van zendelingen, en van meer dan waarfchymlyk foei
dan! past dit mannen, die zoo Cordaat'willen Ich, «es, en met den mond vol van Vrvheidshefde en Brocdcrfchap uwe Landgenooten m den waan brengt als of gy ik weet niet wat
wist? zonder hun het rechte hoe tc zeggen
en al waren er nu eens zendelingen naParys geweest, om het Fransch Gouvernement ten voordeele der Foedéralisten te winnen, wel nu? was dit zo misdaadig! kan men niet Foe-
derahst en een zeer cer'yk man zyn wv
Voor ons zyn in den fterkitcn zin voor de e'érien Ondeelbaarheid in haare uitgeftrektite betee-
kenis maar daarom vervloeken wy den
eer yken Foederaüst :niet mag die niet
eeven goed alle geoorloofde middelen bezigen om zyn gevoelen te doen prevaleeren, als °ylieden die tot dat einde den post verlaat, daar
het Volk u geroepen had gylieden toch zyt
niet door de Nationaale Vergadering derwaards seznden, ook niet door eenige andere
legaaje Macht het Volk had u tot Repre-
fentanten verkoozen, en geen daar toe gerechtigd Collegie had u geauthorifcerd om u naar Parys tc begecven en uwen post alhier te verlatten cn in alle geval had gylieden dan
geen betrouwen op die braave mannen die by het Fransch Gouvernement onze beiangens beharfgen ? hebben dan de braave Meyer, Pasteur en Lestevcnon het vertrouwen van het gehcelc Bataaffche Volk niet? waart gylieden dan byuit-
nee-



= 71
rieemendheid dat vertrouwen meer waardig? waart gylieden dan by uitneemendheid de Organen van net gevueieu van het Volk, dat zyn gevoelen ( Nota Bene ) nog niet eens geheel
geuit heeft ? ( hoewel wy met u in het
denkbeeld flaan dat het grootfte gedeelte van •
het Nederlandfchc Volk de eenheid wil)
immers zeeker niet, want dan had gy mrniet noodig om dit uw gedrag aan 's Volks oordeel te onderwerpen en. er by te zeggen: dat deszeifs afkeuring van uwliedcr gedrag eene ongefchiktheid voor de Vryheid zoude veronderftellen — zyt gylieden dan de arbiters van 's Volks opinie —- van Hooff en Vreedel hoe hebben wy het met u — is dit Brocderfchap ? Ais gy ons gedrag afkeurt, zyt gy mctgejciiikt voor de Vryheid, uwe afkeuring te vercnderftcllen waare te twyjfelen aan uwe gefchiktheid voor de Vryheid — dit zegt gylieden immers plat weg aan het geheele Bataaffche Volk — als dit niet heet zich als arbiter van 's Volks gevoelen opwerpen, dan wceten wy er geen mouwen meer aan te maaken n aar dit weten wy, dat, als wy het Bataaffche Volk waaren, of voor hei Bataafiche Voik moesten antwoorden , wy dan met Frederik de Harde zouden zeggen:
Ryd je de witkwast of maalt je de geest?
1 of Quce vos dementia cepit ?
Wy gelooven voor deeze keer genoeg gezegd te hebben , om onze Landgenooten' in ftaat' te ftellen van over de waarde van dit ftuk een juist oordeel te vellen — en zullen dit Nummer belluiten met een Nieuwjaars wensch van Vader Heraelyt aan de Nederlanders.
Hf-



7*
Ifera:tyt aan dc Nederlanders!
Wie gylieden ook zyn moogt, lnwoonders van Nederland, die uw Vaderland waarlvk lief hebt, aan ulieden weilsdit-±rcraw;yt heil en
Voorlpoed
iiy wet begin van het Nieuwjaar moet fiy een woord tot ti (pieken,' tSÉSeSf de wenichen van zyn hsrt openleggen, en et eenige wclTneenendc raadgeevingen byvoegen , diehy gelooft &at kunr.cn ftrekken' 'to8' vermeerdering Tvan uwh'eder geluk en tot 'vermindering van 'die meenigvuldige oorzaaken, . • waaraan uw 'Vaderland veéïe van deszclfs ongelukken tc "danken heef:.
Dat dan, waarde Nederlanders! met het begin van het jaar 1797 uw geluk, uw voorgoed mooge beginnen! dat de oorlog, die geesfel van het menschdom, welhiasï van de oppervlakte des aardbodems mooge verduyncn en plaats mooge maaken voor dc liefelyke vreede M— dat de eensgezindneid en het •vertrouwen mooge herbooreu worden onder ulieden , cn gy allen met een hart en e'éne hand, moogt tè zaamen werken tot redding van
uwen kwynenden welvaart 1 maar vooral
Nederlanders! vooral weest op uwe hoede teegen uwe vyanden die op uw verderf loeren, en 'met een ydelen woordenpraal u diest zoeken te maaken, dat zy uw heil, uw geluk bedoelen. Veracht den laagcn aterling, die ti Jeugcnen in de handen ftopt om u op te
hitzen en teegens wie, goeden hemel!
meesten tvds teegen de besten , dc braafften uwer rr.edcburgerèn die waarachtig uw hei! trachten te bevorderen , maar de konst niet verftaan om zich door Ichreeuwen by het Volk in te dringen. Heeft men in Frankryk geene treurige voorbeelden genoeg gezien, hoe ver een welfpreekend Volksbedrieger het voor een
tyd



fff
tyd konde brengen, en welke gruwcldaadcn by het beste Volk der aarde niet al bedryvcr* deed. Vergeet nooit die groote , maar bittere , waarheid , Nederlanders! dewelke u door een Frai sch fchryver van dezen tyd geopenbaard
word De intriganten, dc moordenaars
„ hebben in alle Rcvolutiën een plan , cn bra-
vc lieden hebben er r.immer een • de
,, cerften verbinden zig ten rfflauwfteri onder
„ elkander dewyl zy in geringer getal
„ zyn — terwyl de vrees en de afkeer voor „ bloedvergieten dc laatlten op zich zelveu
„ duet ftaan in ee'a woord, zy die het
„ fteelen en beé moorden verftaan, eindigen
altoos met het verlprciden van ichrik, en
met overheerlchen, tot dat zy voor bet ,, wraakzwaard der Wet bukken."
Voor het overige Landgenooten! willen wy u gebeeden hebben, dat gy toch met bcraadenheid te werk gaat, in het verkiezen van eene Conftitutie van welker deugdzaamheid de bloey of het verval van uw Vaderland afhangt gaat naar uwe eigen keus (te werk
cn laat u niet van een ander zeggen zoo moet gy denken , of gy zyt geen Patri.t, die dit aan zyne Landgenooten durft zeggen, verdiend niet
onder vrye menfehen te verkeeren . zulk
een past beeter op een plantagie om over Haven te gebieden — koom getrouw op in uwe grondvergaderingen, doo daar uwe vrye ftem
hooren eerlang zult gy lieden Hollandfche
Burgeren wederom werden opgeroepen om u zeiven een nieuw beftuur, om u zelvcn mannen te kiezen die met dc bezorging van uwe gewigtige beiangens zullen moeten belast zyn.
Weest op uwe hoede braave Vaderlanders !
dat men u niet zoekc te verasfen het is
genoeg bekend, hoe dit uwlieder tegenwoordig Provinciaal beftuur, der boosheid een doorn in het oog is men zal trachten u een be¬
ftuur



«O =
ftuur te doen kiezen fat beter op de hoogte van de Revolutie is, gelyk zig onze revolutie-narren uitdrukken, laat u toch Öpor niets voor of tegen iiv.eemen, volg de irnpraak van uw hart en kiest u weer mannen, aan wien gy gerust uwe beiangens kunt toevertrouwen, mannen,
die belang by uw vaderland h( bben eer-
ïykc oprechte beminna^ts van het zelve. Nederlanders.' ontbood deze lesfen van uwen ouden Vriend : hy zal u dczclven in het vervolg wei eens nader aandringen , thans moest hy het (dagt hem)msar beknopt doen, om dat een Nieuwejaarewcnsch altyd kort zyn moet — Vaartwel_ Nederlandersfct zie uw Vaderland eer.a. g bloeijen , onder den weldadigcn invloed van goede wetten —— bemint elkandcren als
Broeders weest deugdzaam en doet aan
and ren guyk gy wilt dat men u doe en
weest verzekerd dJt gy, deezen regel volgende , gelukkig zult zyn tot in het laate nagedacht.
Te Amfterdam, by A. van der Kroe op den Dam; Haarlem, J. J. Bes: Leiden, J. van Tifelcn; 'sH'age, J. van C!:tf eri J. Plaat \ Delft, M. Roc'ofswaart; Rotterdam, Dirk Vs; Dordrecht, Blusjé; Gorinchcm, Hu-naar; Briefte, Boenen Merkenburg; Schiedam, Poolman; Gouda, W. Verb'aauw; Zaandam, van Maken; Edam, Rolf; A'kmaar, J. A. van Harcncaspel; Hoorn, Ver mandei; Enkhnyzén, Franx; Leeuwarden, Cahais; Franckcr, Rotnar; Harlingen, F. van der Plaats; Groningen, Luydcma; Deventer, G. Brouwer; Campen, $. F. Brok; Zwolle, J. Clement; Nvmègén, J. L. Prager; Arnhem, Nyhoff; Zntp'^ n,° H. G A. Tui v e: liarderwyk, j. S. dm Kasteel; Utrecht,'de Wed. .7. pan Terveih en Z on; Middelbunr, IV. A. Keel; Vlisfmgcn, Corbi.'yn; Goes, Huysman; Zierikzee, A. van /et"' ; Breda, Ovkoop; 'sBosch, Vtewe'g; Bergen op den Zoom, Riemsdyk en Bronkhorst.



HERACLYT DEMOCRYT. N°. 6.
Saturdag, 7- January, 1797.
Het Derde Jaar ckr Bataaf Joh* Vryheid. Ne: fpê, nee metu.
Democryt van zyn lachen een weinig: bedaard , groet met eerbied alle de inwoonders der Bataaffche Republiek, cn wenscht, dat by het beginnen van dit jaar alle die BegenjOfiSP in'dubbele maato over hun en hun Vaderland moogen worden uitgcltort, dewelke zyn amtgenoot en vriend Hraclyt aan hun zoo welmcenend m het vy de nummer van dit hun masfaal weekblad heefe tocgcwenschc.
FJ. er acht en Democryt twyfFclen niet; oé veejen van hunne leezers, zullen (niet tegenftaandc de goedgumüge toegevenheid, waarmcede dit hun weekblad by hun ontfangen wordt,) het met zich zeiven nog met eens. zyn, welk eene verbeelding zy van deeze twee perfuonen moeten maaken, en zy zouden niet gcaarleld hebben hier Van reeds, m het bcin van hun arrivcment, hunne geëerde leezeren onderricht tc hebben — maar hoe oud zy «ok .zyn, zy zyn echter van begrip , ca*



wanneer zy als vreemdelingen zich in een of ander land, vooral in eene Republiek necderzetccn, zy dan de gewoontens en wetten aldaar moeten vinden, en er zig ook eenigermaate naar fehikian,
Daar zy nu al ftraks na hunne komst in dit Land gezien hebben, dat de gewoonte van te beginnen met dingen, waar mede men moest eindigen , alhier zeer geliefkoosd word, zoo hebben zy daar uit begrepen, dat het tcgengcftelde ook misfehien wel zoude plaats hebben, namcJyk de gewoonte van te eindigen met dat geene waar mede men had moeten beginnen — cn dewyl zy niet gaarne iemand willen ftootcn, zoo hebben zy hier in den middelweg willen houden en om deeze redenen begreepen zy, dat die onderrichting nopens hunne perlbobsverbeelding , juist zulk eencn grootch haast niet had, hetwelk de reeden is, dat zy hier meede eenigen tyd gewacht hebben.
De goedgunftige Lcezcr gelieve dan tc gelooven, (en de Redacteur benevens de Schryvers verzoeken dit ook op het nederigiïe aan hunne geëerde Landgenooten,) dat Heraclyt cn Dnnoeryt thans niet meer in eene menichelykc gedaante zichtbaar zyn, (* ) maar echter in eene onzichtbaarc gedaante rondwandelen , dat is, dat zy niet befiaan, als in de verbeelding van de Schryvers van dit Weekblad, die zich van
dee-
Ci Uit het geene wy van deezt twee eerwaardige Wysgeeren ui N°. 3 gezegd hebben, zal de aandachtige "I.eezcr zie gemakkehk kunnen oyeituigen en overreeden, dat dit de zuivere naarheid is.



5=2 «3
deeze pcrfoonsverbcelding bedienen , naa maatc de aart der zaaken, die zy behandelen, Vereisen, (f)
Na dit voor af te hebben laaten gaan, zal het onzen leczeren thans niet verwonderen öf onbcgrvolvk voorkoomen, dat wy van de perfonaadieo van deeze twee wysgeeren in het vervolg parthy trekken, als of zy wcezenlyk beftaan. Zy zullen bun Brieven laaten fchryven, en brieven laaten onifangen , zaamenfpraaken, laaten houden , zomtyds eens vaarzen laaten, maaken, zy zullen tc zaamen disputeeren, lachen fchreyên ,'kyvcn, zomtyds malkander by de ooren Kragen, 'al na dat het ons in. onzen winkel te pas zal komen , cn na dat wy het, op het geene wv daagclvks zien gebeuren, willen toe^ pastelvk'maaken'— als wy by voorbeeld weer zien dat de een of dc andere burger zyn post verlaat, zenden wy hem Democryt, (die toch ccn aarts liefhebber van reizen is,) oogenbliklyk agtcr na, om voor fpion te dienen, en wy laaten hem met Heraclyt eene Correspondentie entamecren over het geene hy in Parys in .het Cafledc Foix, of waar hy zich ook bevinden mooge, gewaar word— om kortte gaan, deeze oude menfehon zullen op alles letten, alles
bcéordcelen, cn om alles fchreyên of
lachen.
•ft) t>e Leezer ftootc zig hier niet, aan de groote dofis vart Verbeelding, die de Schryvers van dit weekblad moet bezislen , om zig attoos twee zulke eerwaardige Wysgeeren voor den geest te houden, wy kunnen onze Lcezers verzekeren * dat hier toe by langen na zulk eene verbeeldingskracht niet vereischt wordt, als er noodig zy om ziek zeiven tc overrceden, dar door de reis van twee Burgers naar Parys onze onafhangelykheitl
vieeTchondcn is bewaard gebleeyeiit ha! ha!
*J DemOCRVT.
F a Nog



hS.; f uw,ylks haddcn wy htt laatfte woord ra het bovraftaénde gefchreeven, of wy krygen al aaniconds een onverwagt bezoek van
;zlvr,lcnd D.: o:rnus hy was byna
hrlfy n^Cn! ï 5?° ,,ad hygeiooren , hy had een ÏS&SJl lla"d,' dcwc,ke hv zeidé zoo SfiudlVan f#eren Bup8er ***** ontfangen dar nï, ' ,Weil wcl! zci hy wie had
jat ooit gedagt dat die Burger Fauftin my zou-
£SfS.i Cn, dat hy m? fzooknap hier heelt S2£L£ V1Kïn','k bcn hier Pas ftdertde 8 2S^£^& SemiveetAf, en daar ontlang ik qJ een brief van hem — nu Burger ichry ver ! zei WtóetDmoity verders, wees zoogoed en plaats deezen brief, met het antwoord van n y er by en wy, om den
ouden Heer te vferphgten, geeven dien brief en net antwoord, zoo als hier volgt:
FAUSTTNC*) aan DEMOCRITUS.
Zo het waar is, dat jrclykheid in lotgevallen, geneegenncid kan te weeg brengen, dan kan een brief van my aan u niet onaance*aam zyn.
Gy
.(*;> De lever-sloep van Fatatin tot 17S0 kan hier te t.tv»; wet onbekend zyn, van bet treffend verhaal van de7e ve 1, vo cemge kiaren eene vry goede vert-aliiw hv »K 2?Ü n°°f dam ui'tgekoomen, w/ar uit üet^X ^i£W*" kennen als eén Man, die n zyn^ becft le«™ overdrecvene ^ van ^S ' Sg*"1
Ce RaoAcxsua.



= %
Gy kent waarfchynlyk reeds myn Levensloop tot den jaare 1780, toen ik onder de Regecring van Joskph II. de Philofoophfene eeuw meende te beleeven: Gy weet dan uit dezelve , dat ik ftceds met een warme zucht ter verbetering van het heil myner medemenlchen bezield, byna overal vervolg 1 werd, om da: ik hen wyzer cn beter voorondcrftelde, dan zy waren, en zo wc! reden tot treuren kroeg ais tot lachen.
Ik verheugde my hartelyk over uwe verry-. zenis , wyf ik u altoos vereerd heb als dien Wysgecr der Oudheid , met wien myne begrippen het meest overeenftemmen: dan Vader Democritusl ik geloof, dat gy thans geheel ter ongeleegener tyd verfchynt, en dat het u thans niet beter gaan zal, dan toen gy van uwe reizen in uw Vaderland Abdcra te rug keerde, in eiken Burger een Abderiet vond die zich een Athcnienier waande , cn door een meenigte daadzaaken overtuigd wierd dat er aan alle kanten misftelJingen en de menfehen ongenecslyk waren, en dat dc waarheid, hoe behaaglyk ook voorgelteld, haat verwekt.
Ik raad u daarom, om hoe eerder hoe liever tot de PhilofooplKe rust tc rug te kecren, en ook u wen donkeren vriend Heraclyt tc permoveeren, om op'nieuw met de kleine kinderen te gaan fpeelen en degrooterc aan zig zelf over te laaten.
Gy kunt van my, die het tegenwoordig menschdom door honderden te leurltcl'ingcn" kent, deezen raad niet anders dan ten goede houden, en ik behoef U maar weinig van myne Jaatfte lotgevallen te melden om myn befluit te rechtvaardigen van op eene kleine Landhoeve onder een vreemden naam kool te planten.
F 5 Nauw-



3 =58
Nauwlyks had ik het Licht der Wysbegecrte in Oostcnryk na den dood van Jojiyh om dér Theologanten haat zien uitblusfcricn, en al het gebouwde afbrecken, of ik verliet Weenen en begaf my naar Frankryk, waar ik in het cerfte tydvak der omwenteling my hartclyk over den zegen der waarheid verneugdc.
Ik woonde in dat Ryk de voornaamfte toneclcn by, en had dc zeldzaamfte lotgevallen, die ik aan het Publiek met myne andere gedenk fennften zü mcdedcelen, alken meld ik, dat ik in Parys m den Kerker geraakte, cm dat ik treurig zag by net voorbyryden van 34 on»elukkigen naar de Guillotine, cn dat ik zceker ook myn hoofd onder dc byl had moeten bukken, zo Robcspierre «iet gevallen was.
Ik was Frankryk moede, en trachtte daarom my naar Noord America te begecven, dan dc kaper, waarop ik my begecven had , wierd door een Engelsch oorlogfchip genoomen en ik krygsgevangen gemaakt.
Ik vond in Engeland nieuwen rampfpocd, cn tc Icurftelhng m myne begnppen over den toeitand der menlchen.
By toeval geraakte ik, na ecnigen tyd, uit dc gevangenis en begaf my naar de Bataaffche Rcpub icq.
la^e ik de SMÜigRe berichten van
rhJ ; ^ van dat Scwest> het welk zich rnans het land van wet en orde noemt.
Aldaar wierden ( zo men mv zeidc) de R'chtcn van den Mensch cn Burger, geob-
dïllZ de hoogc prys der landgoederen,
«ezedzaame toeloop in dc vry willige geld. ne• ■ . 'go-



=== 8?
«otiatien fchecnen my zo vecle fprcckende bewyzen, voor dc order en voor het Credit van het Gouvernement te zyn ; ik gaf daarom last om voor my een Landgoed in dat gewot te koopen om myne dagen alzoo in ftilte cn rust tc eindigen.
Vcrfchillcndc omftandighecden vertraagden in het eerst myne reizc derwaards , doch ik verhaastte dezelve zo eer ik hoofde, dat men in dut gewest het Landsbcftuur op nieuw gezuiverd , en alle Ai iitocraaten verbannen had , dat er eene rust cn kalmte hcerschtc zo als cr nooit had plaats gehad , en dat dc zon der waare Burgcrlyke Vryheid aldaar onbeneveld ieheen.
Dan hoe zeer bedroefde ik my by myne aankomst aldaar. Ik vond my volmaakt m gelyke omltandighceden als toen gy te Abdera te rug keerde.
Ik za-r ook abderieten die aapen waren van de fngezeeter.cn eener grooter Republicq en de voon aamfte acteurs op die beruchte toneelcn
nabootftc.i.
Ik zac wapenen, graftombes en galgen
wt-cnoomen - zowel als de kaak, waar
optevooren de hoeren wierden te. pronk gefield Het voetstuk van het laatftc is gebleven cn zal nu dienen (zo men zegt) tot een pedcftal voor het beeld der Vryheid.
Eens wandelde ik opftraat, toen ik een knaap hoorde zeggen , daar koomen de Carmagmles
Mfè 6:'-'' üh^bfifsov oh Q0mi6o*>%l<iwA ,-t., ./* Ik vroeg of men 'de Franfchen nog zo noemF 4 *



d.>, dan vernam toen, dat men aan zonimi« der voornaamftc Rechters dcezen naam gaf'.
Ik lachte toen ik die weezens zag vWfby gaan , zo wel over hunne perlboncn als klccdin-' en ontving ten eerfien een Hap- van een Burger die eru.tzag*ls de Cafce.cin in het JbèUaètoclu zeepard; welke (lag, zo ik myne voorltc tanden niet om den H. Jonudriüs te Napels had verJooi en , my zecker van deze!ven zoude beroofd nebben.
Eenige klagtc hier over veroorzaakten , dat ik wierd Commit:!e' van Inquifitie geroepen
Het fchecn my toe. dat by hen minder dorst raar Bloed dan naar Jenever was , waar van eene aarjncrkclyke voorraad op Tafel ftofitfl — Ik ben ook onderricht dat zy veel van traancn hielden, wcike zy door een menigte van afzetafperScn" Vcrbanilin8cn van de oes«j Burgers
• Erf" oudJ Pip'0™3 van de Club der Jabobvnen m Parys dekte my voor alle aanvraag cn'hier door kreeg ik gelegenheid om in de aldaar aanweczige Club te worden ingeleid.
Ik had gehoord dat dit Gezclfchap uit dc beste
Patriotten zoude beftaan. Het gaf zich de
naam van het puik der Natie, de Wsti der weidenkenden, maar myne ferbaazing rees ten ecrfte:: tot den hoogfr.cn graad. —- Ik za°- er Leeraars des Vrccdcs wraak cn geweld °ade?-er}- 7~7 lk Sf* een Rechter zulk" een warme Vaderlandsliefde vertoonen ,'dat hy de Advyzen Jyncr Ambtgenooten aan de vergaderde menigte
open lag in weerwil van zvnen Eed. ik
z«g ook den man van wicn ik den flag ontvangen
had;



— s9
had; — met een woord ik zag wezens, die my alle myne vorige lotgevallen weer hermnefaeo. en (loop ffilletics heen.
&a ■
Ik begaf my fpocdig naar de gekogte Landhoeve , waar men my niet dan onder ccnen vreemden naam kent, en waar ik niets van het Staatkundige wil hooren — ik moet hier nu wel biyven om dat ik voor myn Landgoed thans niet de' lieift der inkoopsprys'zou kunnen bekomen.
By toeval vernam ik voor eenigen tyd, dat dc Vryheid der Drukpers alleen beftaat in dc vryheid van lehelden en lasteren, cn geenfins in dc vryheid om iemand door betoog van redenen te overtuigen.
Ik heb ook vernoomen dat men een perfoon, die men wist dat onkundig is in 'sLi nds rechten, aangcfteld heeft tót Lid van de hoogde Rechtbank, om dat hy wel twee turfmanden vol boeken gefchreevcn heeft, cn een ander om dat hy een roodc kraag op den rok draagt, en een "morspot is.
Zie daar vader D nnoeritus iets van myn Lot en ik hoop dat dit u zal overhaalcn om myn raad te volgen, en u niet te vergeefsch aan rampen bloot te fteüen. — Het Menschdom is een zieke, waaraan geen geneesmiddelen helpen.
Ik geloof dat dèexé brief cigcnlyk om de Zwaarmoedige toon , welke dc hernaaïdc teleurltetttog veroorzaakt heeft, aan uwen Broeder Htnrlyt behoort, maar oude liefde roest niet, cn daarom zend ik hcrrl aan U.
Heil en Eerbied.
F AUSTI.N.
Hét Land van Wet en Orit, ■de* i< Decimeer 179$.



oo ==5
DEMOCRITUS aanFAUSTIN.
ViTas ik niet, lieve Vriend! verzeekerd, dat
uw wGlmeenende raad met het beste oogmerk gegceven was, dan zoude ik naar myne gewoonte met dezelve kunnen lachen, dan daar ik u afzonder van het groot getal van die menfcnen welke ons by onze verléhyning met lof of laster, en met aan en afdingen op het Ivf vallen, zal ik uwen brief, ten blyk van achtuv ten centen ,en in het breede beantwoorden.
Maar broeder Fauflin! hoe komt gy er by om my aan te raaden om van myn voorreemen a! te zien? Gy kent, zoo gy zegt mvne .xincipes, cn derhalven weet gy, dat ik nooit iets begin , of ik overweeg eerst of er iets roeds uit het zelve kan te weeg gebragt worden, en zo ik dit meenc tc zien, dan gaa ik voor uit, zonder om zien.
Gy brengt, om my af te fchrikken, geene andere vooroeclden by, dan gebeurtenisfen, aan u overkoomen; Het is wel waar dat gy reeden hebt om dc zaaken van een zwarte zvde te beichouwen, maar ik ben immers thans noch ïn Addera, noch ik het Land van Wet en Orde.
Ik fchryf in'sHaage, dat is te zeggen, onder de bclcherming van een rechtvaardig Gouvernement , en zal fleeds mecde werken, om ^het zelve teegens laster en hoon te helpen verdeedigen , ik zal fteeds mecde werken om. het volk zyne waare beiangens onder het oog te bre ngen, zync vrienden aan tewyzen, zyne bedriegers naakt uit te kleeden, en het miferabc'c Figuur aan het zelve af te fchet/en, het welk een heele party politique kwak-



— SM
zalvers maaken, als wy hun de hansworftc kieren uitrekken en wat leed zoude ik daar
van kunnen verwachten Faujlinl het ergiïc dat cr op zit is dat de deugenictcn my vermoorden, maar dat'is ook het ergftc.
Dc vryheid der Drukpers is hier heilig, geenzints de' vryheid om te fchclden en om te lasteren , maar in het byzonder die, dewelke dient om de menfchen.met rcedcuen te overtuigen van het verkeerde, en van dit recht denk ik gebruiK te maaken.
Uwe ge^eevcne befebryving van den tociland van het land van Wit cn Orde cn Van de voornaamlie Rechtbank aldaar , bedroeft my voor het grootfte gedeelte , ik heb het laatste aan vriend Hcraclyt medegedeeld, die ook berichfan ingewonnen heeft dat deeze oudtyds zoo vermaarde rechtbank te vooicn het bolwerk van de Vryheid der hgezectencn , en de roem van dat gewest was — vriend Heraclyt zal op deezen teegenwoordigen toeltand een klaagdicht vervaardigen.
Over de bewuste aanftcllingen heb ik finaakelyk gelachen, en meende in Abdera te zyn, waar men Grillus, den zoon van Cymskus, tot Nomophylax, (wet bewaarder) aanftcldc, om dat hy zingen konde, en Jphron tot Legerhoofd benoemde , om dat hy aan de vrouwen behaagde.
Intusfchcn raadc ik u, waarde Faustin! om voort te gaan met het planten van kool , en de hcrftelling af te wachten , deeze kan met lang agterblyven, want vis consiïii expers mole run fua leert een oud wysgcer, cn de ondervinding heeft zulks ten allen tyden bevestigd.
Het



02-
' Het; leerftuk over de middenpunt vliedende en middenpunt zoekende krachten wierd 6
dSV^htlf^ r,ccd$ ,wa£>rgenoomen dat ook vTmiPn dC ha"dchn^u der menfclicn
ook piaats vinden, en dat de menlchen mar al tc veel gelyk een fiinrer van het een SI terfte tot : het andere «overflaan, en SS tvd henoodigd hebben om tot he punt "Sn ft I
2e zaaken by u befchouwen ,— mcn is v-m de regeenng van Magnaaten tot d™ "an Xr vaaten overgcllaagcn, in hooS waarfchySvï
Ik zal intusfehen voortgaan om myne Medeburgeren omtrenei hunne gewichtiglte beiangens te onderrichten cn de Volksbedrieger ;tconmaskeren, ik za! hier toe eerlang, myne vSrïïa* meling op dc vroegere reizen doorzoeken en myne aantekeningen over de Volksvergaderingen in Atheenen de Demagoogen _1
Ï^T" £CridCS ,lct dingen van
Egea &c. &c. &c. en over andere gewichtig voorvallen meededeelcn. e^wieuugc
i&i/ cn Achting!
DEMOCRITUS, ^ mede uit naam van
HERACLITÜS.)
Dc



92
De. volgende famcnfpraalc tusfchen Heraclyt en Democryt achten wy interesiant genoeg om ze hier een plaats tc gunnen.
Heraclyt.
Wel Broeder Democritus, wy hebben daar nu aan dc Ncderlandfche natie ai vyf Nummers, van ons weekblad geleeverd, zeg my eens , dunkt u, dat wy 'er ee*ig nut meede zullen doen ?_
Democryt.
Wel groote maat, is dat een vraag? nut? Ja zeekcr zuilen wy 'er nut mecde doen.
Heraclyt.
En welk nut ?
Democryt.
Is dat niet voel-en tastbaar, Heraclyt! -is 'es tot nog toe wel een blad uitgekoomen , het wdk zoo veei eer aangedaan is , als het
on/c ? het eerfte nummer was 'er pas
van uit — Of, paf ! het zat 'er a! op
Het publiek wierd al gewaarfchouwd voor dit allezins gevaarlyk weekblad — 'er waren veelt betcekenende woorden in , maar geen zuiver Republicanisme flraalde Vr in door het was
niet Oranje, nictAristocraatsch, niet loederalistisch, maar 'er was geen zuiver Republicanismus in ■
Heralyt.
Wel nu Democryt! die man, die dat gezeid of gefchreeven heeft, zal zeekcr reeden voor zync zaak hebben, en wel zyn naam cr onder gezet hebben — ten minften anders . . .
De*



24 ~
Democryt.
Ha! ha! ha! wel goede oude heer! dat is juist hetgeen de lofrecde op ons biad maakt, dat zy die er wat op tc zeggen hebben, niets wecten als te fchelden, en nog niet eens hun naam durven noemen — hooi: eens Heraclyt! als gy denkt dat gy van dien kant raifomaneht, Iwryzen, of cordaatheyd tc wachten hebt, dan zyt gy mis — vriend! — machtfprcuken zonder bewyzen, lafhartigheid, laag fc'hcldea , verbittering in plaats van verbeetering, dit en nog meer, maar niets bceters hebt gy tc wachten van al dat foort van Patriotten, die zich als patriotten by uitnemendheid opwerpen , en van dc hoogtevan hunnen troon, (maar achter het ondoordringbaar gordyn van geheimenis ) hunne vonnisien by handen vol, in de form van eeiToevende naamloze libellen, over de gedachten van hunne landgenooten uitgieten. — ha! ha! ha! ha!
Heraclyt.
't Is evenwel zonde Democritus! gy doet nooit anders dan lachen — als dat evenwel zoo is, dan ziet het er naar met ons uit — maar ik bid
u hoe wilt gy door dit alles bewyzen, dat
wy daarom met ons weekblad' eenig nut zullen doen?
Democryt.'
Voor eerst zullen wy er nut meededoen—om dat wy aan de Bataaven alle deeze gekheeden en ikgtighecden zullen voor oogen houden, en hun het zotte daar van zullen aantoonen, wanneer zy het zelve zullen zien, zullen ze ook met die gekheeden lachen en die ilcgtigheeden ver-
foeijen want deeze natie is geloof ik de
beste van alle de natiën van het heelal



zy'is voor overtuiging vatbaar, wanneer gefleepene Fortuinzoekers haar onder den dekmantel van deugdzaam Patriot Livus niet bedriegen, zy is goedaartig en niet bloeddorftig wanneer wy dus het altyd maar 'op die hoogte kunnen houden, dat haar eigenaartig goed Character niet geheel door dc fist, loogen en eigenbaat onder fchyn van waarheid, gezond verliand
en belangeloosheid ^verbasterd word dan
zal dat goede in haar character altoos genoegzaam zyn om den invloed der boosheid op den duur at te keeren, en te maaken , dat onze niciïwerwetlchc aapen der te ondergebrachte terroristen , anarchisten cn Septembrifecrders flegt fpcl hebben.
Heraclyt (zuchtende)
En wat dan ?
Democryt.
Wel! dan zullen wy aan de Nederlanders hunne Rechten, hunne Pligten — hunne waare beiangens onder het oog brengen — wy zullen hun een Patriottismus prediken, dat zy aan de grondbeginièien mogen toetzen wy zullen hun hunne rechten van Mcnsch en Burgers leeren kennen — zy zullen die toetien aan de fceuwigejgrondbe»infclen van het natuurrecht, in zoo verre dat met de onderlinge betrekkingen, die cr in eene welgeordende maatfebappy plaats hebben, beftaanbaar is — wy zullen hun hunne
burgerlykc plichten wyzen zy zullen die
allen toetzen aan deezen grooten grondregel — gelyk gy wilt dat u de Menfclun zullen doen, doet hen ook alzoo.
Wy zullen hun eerbeid voor de wet, en voor hun eigen oppermacht aanpryzen • vertrouwen voor de-door hun zelf verkoorene wetgee-
' vers



$6
vers of verteegenwoordigers inboezemen , en fiim zeggen dat hy, die van de onontbeerlykheid dcezer groóte. vercischten in eene burgermaatfchappy niet in zyn ziel overtuigd is° en hier
niet na handelt den naam van Ncderkmd-
lcile Patriot niet verdient. •
Heraclyt.
Ja maar myn lieve Democritus! wat zal het
ons helpen die anderen Ichrceuwen zoo
vreesfelyk hard zy plakken je daar op
een paskwil aan een boom, of lantaarnpaal, of weet ik het waar, en ondertutfehen koman wc op de tong van yder den.
Democryt.
Wel nu! des tebeeter, laat dc.geheelowereld
van ons fpreeken onze gefchriften zien cn
dezelven in Majfd beoordeelen dan zil de
uitkomst leeraaren wie het by het beste end
hadden onze lasteraars, of wy — maar
apropos ! van die paskwilfchryvers die zulk een aanzienlyk getal leeden der Nationaale Vergadering zoo ten toon hebben zoeken tc h>l-
len het is al zoo uitgekoomen als ik gc-
dagt en als wy gezegd hebben.
Heraclyt.
Hoe zoo ! wat meen je Democryt ? Democryt.
By eene volgende gelegenheid zal ik u daar
myne gevoelens over zeggen de Mccs-
terknegt ftaat na de Copy te wagten — adieu! tot een volgende keer. ——



HERACLYT w DEMOCRYT. N°. 7.
SATURDAG, 14 JANUARY,I797.
Het Derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nee fpé, nee metu.
Vervolg der famenspraak van Heraclyt en Democryt.
Democryt.
Ik zeide u de voorige keer broeder! dat het alzoo uitgekoomen is, als ik gedagt, en als wv gezegd hebben — (toen wy over die paskwilfchryvers fpraaken, die zulk een aanzien]yk gedeelte van de leeden der Nationaale Vergadering zoo ten toon hebben zoeken te Hellen ) ik zal u thans zeggen wat ik daar meede meende.
Heraclyt.
Wel Broeder Democryt'. wat meende gy daar meede ?
Democryt.
Ik meende daar meede , dat dit voor ons geen nieuws moeste zyn, — hebben wy nietreeds in ons eerfte nummer op pag. 6 en 7 de Nederlanders daarvoor gewaarfchuwd? hebben wy hun daar piet reeds gezegd men zal de q bes*



9S ~
beste, de bejange!oo:te Vaderlanders by u Zoeken verdacht te maaken — enz. — enz. — cn komt het dan nu niet zoo uit als wy gezegd hebben?
Heraclyt.'
Maar, waarde vriend! als die paskwilfchryvers zoo maar kunnen goed vinden om zulk een groot aantal van de Lceden der hoogfte wetgeevende Vergadering van Nederland zoo openbaar ten toon te ftcllsn, te beliegen en te beschimpen waarom fteekt gy dan ook geen handen uit dc mouw, cn waarom pakken wy die anderen niet aan, die door deeze nachtuilen vergecten zyn , waarom kleeden wy die ook met eens uit ? dan is 't quitt ?
Democryt.
■ Foei Vader Heraclyt ! hoe komt gy cr bv 1 'k zou waariyk haast ernstig worden — He'ra«2 T DJ™o:ryf zo'^lcn zig fchuldig maaken aan de zelfde misdaad, die zy in anderen verroeyen ? — Neen ! dat nooit, die andereLeeu.n, die met gelasterd worden, zvn ook vertee-enwoordigcps van Neerlands Volk, zv zyn ook door het Volk gekoozen Cn wy die liet voor eene Naticfchennis houden de verteegenwoordigcrs van de Natie zonder rcedenen te prolntueeren . of te belchimpcn , en met naamlooze libellen en dc uitgezogtfte leu°enen tc ovcrlaaden, en te verbitteren — wy zullen nooit tragten dit volkonteerend voorbeeld 'ïegtsvan verre na tc volgen , — wanneer wat op den een of ander te zeggen hebben, «an koomen wy voor den draad, en wy verbergen ons niet-—wy zeggen ronduit onzo manier- van denken — en ipaaren niemand — maar drommels! als wy met Reprefentanten van een vry volk £»J Reprejemant-en te doen
heb-



n
hebben — dan zullen wy wel oppasten dat wy de grenspaalen van eerbied niet te buiten gaan, die wy aan het volk — (niet aan hun)"verfcnuldigd zyn ; wanneer zig cgtcr eenReprefcntant zodanig vergaloppeert, dat men qud particulier vat op hem krygen kan, zonder aan zyne quaütcit, als Reprefentant, die hem door 'tVolk gegeevenis, te raaken, dan zullen wy zulk eenen ook nimmer ontzien, maar hem duchtig de les leezen, tot leering en verbectering.
Heraclyt.
liet is my aangenaam, dat gy zoo veel voorzichtigheids bezit — ik ben het nu ook volmaakt metu eens, en gevoel, dat myne vraag, die ik daar zoo ceven deed, kwaalyk geplaatst was, ik begryp ook dat zy, die aan den haat en laster van een parthy 't fchuil blyvcnde intriguanten ten doel liaan, hunne beste defenfie in hun eigen gcwecten moeten vinden, — vinden ze dit niet, dan zal het hun weinig baaten, dat wy een pendant ophangen van een fchotfchrift, het welk door alles wat braaf denkt verfoeid wordt en waardoor wy ons, in een zeekcr opzicht, met hun gelyk zouden ftellen, die wy verfocycn.
Democryt.
Nu zyn wy het volmaakt ée'ns — cn frappen hier maar van af — maar broeder Heraclyt! hebt gy er nu al om gedacht ? — gy beloofde, my gister, die zamenlpraak te. zullen uitfehryvcn, die wy voor eenige dagen hielden, over het woord Federalist — toen ik u trachtte te bewyzen hoe zot het was, om dat woord als een fcheldwoord te beezigen.
G 2 He-



too
Heraclyt.
Ik heb dezelve zoo veel ik my konde herinneren woordclyk overgefchrecvcn, en dewyl wy tog aan het iaamcn ipraak houden zyn, zullen wy dezelve hier ter plaatse aan onzenleezeren meede dcelen.
DE FEDERALISTEN.
Samenlpraak.
Heraclyt, (hy heeft een Courant in de handen, en blyft al zuchtende Jiil flaan by de periode; zwart bloed der federalisten. . . .)
Democryt, (hem de Courant uit de handen fiaande.)
Lachen moet ik, al zoudt gy nog zoo huilen Broeder Heraclyt! Nooit heb ik een dwazer een zoo onbeteekenend woord gezien, als dit, waar meede men my dageiyks doof
fchreeuwt De gekken ! want ik denk te
vrolyk over myncn evenmensch om hem kwade mfichten toe tc fchryven, als zy zeiven wisten wat zy zeiden, dan ben ik verzeekerd ?„ i, » W°,°rd Federatitt geen minuut meer m rjun Revolutionair woordenboek bleef.
Heraclyt.
Het is waarlyk niet om te lachen, Democryt' wanneer men nagaat, dat dit woord aan duizenden menfehen het lecven gekost heeft
Dit ongerymd en niets beteekenend woord, door haat en partyzucht in het midden geworpen, cn door fchelmen listig opgevat, heeft
ftroo-



toi
flroomcn bloeds in het ongelukkig Frankryk doen vlieten. ( ,, . .
( Hy beg
trent als-met een zek^^^rt / «.t ^v<.^ * ~
rence. Verbeeld u! -ftl V f,s l? tV° va0 de fchoonfto mannen ü^-i-Uen Adonis — zoo wel gemaakt als immer een man zy i Kan — door eenenonzinnigen hoop voor y^H'i. ( twe •. gebocheld beteekend) uitlchefden. Al w»-« vrouwen hier teegen protesteerden, die niets liever begeerden, dan hem een Certificaat van fehoonheid en een fraai postuur te geeven, niets kon baaten; de beste reedenen waren zoo veel als olie in het vuur; hy was overtuigd van de flegte parthy te zyn, het was een sibclin.
Ik berfte van lachen, wanneer ik om die klugt nog denk.
Ik weet wel dat er geene Revolutionaire buitenfpoorigheid is, of zy maakt fortuin, zoo. draa maar eene machtige factie haar bclang er m vind om ze te verfprciden; hoe minder gelooi de knaapen er zelf aan flaan, hoe misdaadiger zv het ongeloof in anderen rekenen. — maar ik moet u teftèns openhartig bekennen, Demo critus < dat ik geen de minfte overeenkomst zie tusfehen uwen gebochelden Adonis en een Federalist.
Democryt. ■
Het laatfte is echter eeven belachelyk als het *a u q 3 eet-



^StS^É^h is cen W— en is het, icraanc? S nocmcn» ccvcn dwaas MtW. mct eeüeQ«t»«T*«# tc willen
géKf^ *n V00rb<*'d
dat men hein SnSR^f^ die I1,ccndc noemen ~~L behalvrn' Patriot te
. zou niemand afetaX gtk ^meester WH de -wam van hl,crt uver beigen, wel der ecrbiïd^ardii natn Ha1S/Cn' ,lict nii"" In alie OmvvcnteE ^ van PflW**
raam'van ^SmSZJS^S^ met ^ ging van mSSSitiff^^ VCrceDÏ* mentenen, SeSPS^A^ ?eede« « om het iuk «Tr g onderling verbonden,
tuigen kunnen flSS?^ te berftd,e"- Tot gCkaaVchc STKSSSSrÖ £222**» Amcri" het jammer ^SSfS^SfT^J wat was dat men toen X 2£ J1 U1S, van Oostenryk,
gaarne zoude taïeteS^Ï thans! f** een zwart» n Lrlz.LlVC GuiiUmme Tel aU
veroordee ei , Engfe « gen gehad hebben0 S r 0 SC Cr °°k nict fi"pe% van ConTdc\'JlFrmkl? Cn Washington, genis.gef«chtSdden sevoel™> <? de gcW
rfÜj?JSS5 aSeheti0t VM dc bes* voorwcndfel vae',ic°ndeI dlt ongerymd ^^b^^^Slt d°°r b,ocd^rsmyne traanem Vat SS ft d ^dubbelt ™*d gefchreid' hOP m dat rch"^c-
van fcnVik iÏÏ. nabv nf ^ CChtCr die tvde« ik gefterkt ïn ! yff?a?' des <;e ™ecr worde, «reep V3n dc S£ °f^dat hc£ een konst* ac Kont«ê*geztnden was, van zóó



103
wen het Federalisme te fchrccuwcn, ten einde3 hier door de warmlic vryheids vrienden te bederven. ., . ,,
Het zoude misfehicn niet mocilyk vallen om te bewyzen,dat die zognaamde Federalisten dc fterkite' Republikeinen waren, cn juist die gecnen welken door de Royalisten voor hunne gcvaarlykfte vyanden wierden gehouden.
Danocryt.
Als gy zoo ernftig niet zaagt, dan zoude ik tot gelooven dat'gy ccn fteck onder watr geeft aan ibmmige' hcdendaaglchc fchrecu-
Wïntusfchen ben ik het volkoomcn met u eensV dat het Federalisme in Frankryk mets anders geweest is , dan een voorwcndfel van dc hoot^i eener'lv,erschzuchtig.e en bloeddorftige party om hunne magt te verltcrkcn, om dc pubheve opinie tc vcrfclialkcn , cn om de Rcprcfcntarrtcn, welken zy in hechtenis hadden laaten zetten, te
dX°i?Sgrv?elvk ,hoc menfehen, die drie jaaren van tc vobren allen met .dien eernaam , welke de eerfte kreet der Vryhcid was , pronkten zich zoo hebben laaten verblinden door Staatkundige Dwcepers of fenurken.
Wv hebben thans dc tyd Hcraayt! en het lust mv u mvnc gedachten over het woord Fcacfllisme, of mmst wat brecder te ontvouwen, het zal hoop ik, dienen, om de haateïykheid van deszelfs betekenis weg tc necmer,., Chet is te beklaagcn dat men ifl een Land, in hetwelk men als broeders moest leevm, elkander door fchcldwoordcn, cn alcrlcve haatelyke allufiën of zinfpeelingcn tracht te verbit-
"'St Federalisme is de oudfte zoon der Franfche Revolutie. De braave Patriotten van 1709.
G 4 D



io4 '=
De Helden die de llaftille om ver wicrncn maakten dc eerfte Federatie tegen dc Dwin~Jandy van het Hof. Het fchoone, het roemruchtige Feest van den i4Ju!y. Het ecrjle Feest der Vryhad, het welk het enthufiasmë van scheel Europa gaande maakte, was' liet Feest van Federatie — Ik kan my nog verheugen, wanrccr ik hcrdenkc hoe vroolvk die cerlte Fedcrét onder de begunftiging van'een dikke regenbuy dansten; wanneer ik my nog voorftclie den gans van vergenoegen, welke op de aangezichten van meer dan driemaal honderd duizend Vryheid-ademcnde menfehen doorftraalde
Het wyd uitgeftrekte veld, waar in'deeze •merkwaardige plechtigheid gevierd weidt, veranderde zelfs van naam, cn het Veld van Mars was met meer bekend , dan onder den naam van bet Veld van de Federatie.
De eerfte eed, welke door gansch Frankryk gedaan wierd, de eed waar by eene geheele Natie plcgtig hulde aan de Vryheid zwoer, heette de Federative eed ([Strmmtfederatif.)
Uit alle de Departementen zond 'men afgevaardigden naar Parys , om zig met dc Parylenaars tc fedcreeren; de geest van federalisme, dat is te zeggen, de geest van vercenigm°teegen alle dwingelandy cn onderdrukking bezielde alle inwoonders van Frankryk.
Het waren de Fcderés, die de eerfte grondJlagcn van de Republiek leidden, die op den 10 Augustus den reeds waggelenden throon om ver Hortten.
Het was eindelyk de mode tot den 31 May om van niets dan van Federalisme te fprecken, ongelukkig zyn dc Franfchcn wat wispel-
tuurig in hunne modes want ra den 31
May (van dat oogenblik af, kreeg ik meer Just tot huilen dan tot lachen, toen vond ik dat gy gelyk had Heraclyt l met een tydftip ,te betreuren, waar op men begon alle grondDe-



T05
beginfelen met de voeten te trappen, door eene wettig gekoorenc Reprefentatie gewapenderhand aan te tasten) na dien 31 May leg ik, wierd het de nootlottigc moodc, eencn Federalist als een vergiftiger tc vervolgen.
Dit duurde tot' den 9 Thermidor, wanneer dc dwingeland. Robeipierc zyn verdiende loon ontfing.
Hy had gelyk de mecsten -van die geenen, 'welke ooit de vrvheid eens lands onderdrukt hebben, zynen loop als Demagoog aangevangen en als tvran voleindigd. De ondervinding van'alle ecuwen heelt geleerd, dat cr nimmer zeekercr weg tot dc verkryging van whlekeuri<*e ma«t is uitgevonden, dan die van zien voor een vriend des Volks uit te geeven. -
Na den 9 Thermidor durfde men wecder lachen! wat vermaakte zich het volk met Cokthoi, die als een waare fans -cuhae ftierf! De dood van een diergelyk monfter is een vreugde feest voor de Vryheid. Na dien tyd
ftak de tc lang gclchondenc vryheid het hoofd WeeidP zuivere* grondbeginfelen herleefden ieder een erkende dat het' eerlte
Federalisme het troetelkind der Vryheid cn dat zyn jongere broeder een onechte zoon was, door de helfche tweedragt voort gebracht om zyne voorgewende moeder heimelyk tc ver-, moorden. De mode wierd op nieuw met het gezond verfiand verzoend , en men fchaamdc zich , geloofd tc hebben, dat. ooit het zogenaamd Robefpierriaansch Federalisme béitaan had.
Heraclyt.
Men-mag my op deeze wyzc veilig voor een-«09 Federalist uit chclden , ik zal er roem op draagen. Maar wee ! zoo men my ooit voor een Terrorist uitkryt!
GS V (Hy



io6 t
Democryt.
CtjLl°et CCl tr,edste ruS->zi'n gelaat mrd bleek, en hy beeft geweldig.)
Met dit foort van vryheyds-zoonen zult jrv my nimmer hooren fpotten. Het Terrorisme geeft wcinig ftof tot ]acchen fm em ^
J<"-pooztng) maar dat men die goede Federalisten f die cn naar p ^ *
dan Hoy,Z1Ck tC MS ,iggCn' erScr vc™olgd dan dc tooveraars in voorige eeuwen, dit is waarlyk de belacchclykste °dwaasE die k
ooit gezien heb hoe? is dan de Vryheid
m, alle landen, waar zy haaren zeetel geves-
vfrfcSïL ?aarC °pk,0mst niet aan Federflisten yerfchuldigd ? en is het wel immer mo^clvk dat het Nederlandfcbe volk met eene, op ee'n en Onverdeelbaarheid gegrondde Conftitutie gelukkig zy , indien het zelve niet ondcrE een verdrag aangaat, of (dat het zelve is ) zig onderling federeert om die Conftitutie te maintineeren met goed cn bloed? cn aan dit onderling gemaakt verdrag geftand doet ? is het dan, op zyn best genoomen, niet elendig dwaas, zig zclven foo gebeeten te toonen op het woord Federalist, cn hun Z niet gulhartig de Federalisten met al hun aben dependentie vervloeken, een Certificaat van Patnottismus te weigeren ?
Is dan de gehecle Medcrlandfche Natie ,
loei! daar zoude ik haast wat gezegd hebben
is dan die reis van Vreede cn van HootT m
'Sn^rf Fmynig Fec,eral"™ te fnuiken, niet om te fchreeuwen? waarom hebben dieburlEX ïf * ^"geraadpleegd? ik zoude hun met met den iyoitcr Juvcr.alis gezegd hebben;
Quis tulerit gracchos de feditione querentes?
Ik



SS52 107
Ik houde wel van lachen, maar niet van
hcekeldichten maar ik zonde hun gezegd
„ hebben „ Burgers ! gy doet een vergeeflche
reis; zo gy met woorden wilt fèhermen, „ dan handelt gy teegen uwe eigene inlichten;
Die zwarte Federalisten welken u zoo vcc-
le kosten op den hals haaien, zyn in Frank„ ryk de eerfte helden der vryheid, in Ame-
nca de voorftanders der Een en ondeelbaar„ heid geweest" Ik zoude al lachende hun nog andere waarheeden gezegd hebben over die reis, waar toe niemand hun gelast had — ik zou hun nu ook al lachende nog wel andere kleinigheden kunnen zeggen, alleen om hun te toonen dat myn Correspondent by der hand
was, toen zy te Parys kwamen ik zou
hun als het een weddingfehap was, wel kunnen zeggen, water in de memorie geltaan heeft, die zy aan het Directoire of aan den Minister der buitenlandfche betrekkingen, hebben overgclecverd ik zou hun ook wel kunnen onderrichten of het Directoire cn de Minister wel te
rrceden of gcindigneerd over hun waren
cn of zy na hun wensch geréusfèerd zyn of
niet cn zo voorts om kort te gaan
hoe Patriottisch ik ook altyd gedacht heb , zy zouden myn naam nimmer gekreegen hebben onder de dankadresfen, die men my vertelt, dat aan deeze ftaatsreizigers des wegens toegezonden worden. Verbeeld u eens Heraclyt! dat Vreede en van Hooff voor eene Nationaale Rechtbank wierden geroepen, om hun gedrag te verantwoorden , en men hun op deeze volgende artikelen hoorde.
Wie heeft u lieden gelast om tiwen post, alwaar het volk m geroepen had, te verlaaten, en u zonder eenige wettige au* thoriiatie naar Parys te bcgeeven?
Wat



io8 =
Met wat rechthebt gylieden Vjccde ! cn van Hooff! by eene vreemde mogenhcid , hoewel onze vriend, en bondgenoot aanzoek gedaan om eene party tc fty ven en te protcgeeren die gy lieden juist by uitnemendlicid patriotten noemt ?
Welken waren dc reedenen, waarom gy uwe beiangens, dc be'angcns van het vaderland niet aan die drie vaderlandfche mannen duridet betrouwen , die weegens de Bataaffche Republiek by het Fransch Gouvernement reiidccren ?
Wel! wat bliefje? ..... Maar dat was daar een uitfuvp, (die echter niet gcheei te onpas kwam)
Heraclyt.
Dat vind ik ook Democryt! maar ik vind u tevens magtig lastig — als gy van die Parysfchc reis begint dan zet gy een mond open als
een fchuurdeur zo wyd maar om weer
op uwe Federalisten tc koomen ik bcgryp
uwe Americaanfche Federalisten nog niet, daar
gy zo even van gefprooken hebt Hoe! zyn
die Federalisten de voorftanders van een- cn ondeelbaarheid geweest ?
Democryt.
Niets is waaragtiger zy die in Araerica voor de uitvoering der nieuwe Conftitutie waren, die op dc noodzaakelykhcid ecner meer klem hebbende Regcering aandrongen, waren met dc benaaming van Federalisten onderfcheiden. Zy waaren dus de voorftanders der Eenkiid in America, wantikverftaa dit woord niet, zoo het niet meet beteekencn
de



= 10^
de vereeniging van magt cn kiem in een weigereegeld bejïunr.
Het Dagblad, waar in deeze waarhecden het duidclykltè aangetoond wierden, waar in men de noodzaakelykhcid deezer eenheid ten klaarften bewees, was onder den naam van Federalist bekend zelfs vierde men in Boston
een feest, zoo als, men'onlangs in den Haag ter cere van de Een-en Ondeelbaarheid gevierd heeft, waar men, in plaats van verbrookene pylen het zinnebeeld van een fraai fchip nam, Federale Conftitutie gehecten, 't welk mee groote plegtigheid voortgetrokken wierd, onder den toevloed van eene mcenigte huislieden van het omliggend land, waar by zich een aantal der voornaamftc kooplieden gevoegd hadden, beneevens de handwerkslieden van Bofton, waar van ieder ambacht de werktuigen
van zyn beroep ronddroeg By eene der-
gelyke procesfie by geleegcnheid van het bekragti°en der nieuwe Conftitutie had men te Baltimore ook niet vergeeten, een zeer fraay gewerkt fcheepje, het welk men met den naam van Federalist dooptte, rond te voeren.
De Slachters te Charlestown, die door dc Engelfchc party ook al voor Federalisten wierden uitgefcholdcn, onderichcidden zich in zonderheid en betuigden hunne yver voor de eenheid door hunne Medeburgers op eene wel gevoede Os in zyn geheel gebraaden te vergasten. Ik weet met of men in den Haag ook eenen één cn onverdeelbtaren os of een fcheepje met zuiker op tafel gehad heeft; maar het zoude my niet verwonderen, dat men in het vervolg zuiks navolgde, nu men overtuigd moet zyn, dat het woord Federalist nooit die beteekenis gehad heeft, welke onkunde of parthyzucht aan dit woord hecht, zeedert men weet dat de eerfte, de beste Patriotten in Frankryk en de bevorderaars der Eenheid in America met dien
naam



iio r-—:
naam gepronkt hebben • Ik -oHi j
Tchimpen PtTte^?**^ fe bc~ moge, dit wapen hebben zy gekeerd, wanTin «fiSSftht **3 Patnotismus roem op dien naam geiraagS Heraclyt.
namne^heewcestVanmCCr revo)uti°^ fcheld-
St.tSy?^seen cer rekendc ccn ^5
Democryt.
hen wat *nf J? , 00 lk crmet myn Jacten tJ ai£ï ™ an» dan binnen kor-
SeeTauïl£2Sft0,t*1* ««««W redereeren Swftï'j: onderdrukking: zy heiligen «n^^^K^
Seuwf S5SSn! Cn werkzaamheeden zSaï men w^ÏTgCrichte CWBaB voortkoï
van eene weS^^^
tTgen,gZearnd^!en der
de eern^amTln^K113^ Van Federalist ^ ii«™f 2 v.an elk braaf Patriot, en het Federated %deniveree^«gvan deugd en bekwaam-



III
Heraclyt.
Als uwe voorfpelling doorgaat, dan zou ik een land moeten verlaaten , waar niets meer te betreuren zou zyn, doch ik zoude te gelyker tyd den troost hebben van met een legio broodichryvers vergezeld te zyn, die met te fehelden op het zogenaamd Federalisme hun fortuia zoeken, en, met het bekladden van de belangcloosfte Vaderlanders , de misdadige hoop van de vyanden der vryheid fteeds leevendig houden,
NB. Die geenen onzer Landgenooten, die genegen mogten zyn ons eenige belangryke nukken te lüppcditeeren, worden verzogt, dezelve Franco te doen toekoomen , aan den Boekhandelaar J. Plaat in den Haag.
Het is ons onverfchilllg of de ftukken onderteekend zyn , of niet, mits dat de ichryvers der ongeteekendc ftukken het ons met ten kwaaden duiden, indien wy in dezelven zomtyds eenige veranderingen maken , dewyl wy dezelve altoos voor onze verantwoordelykheid neemen, wanneer wy dezelve plaatzen.
En hier mede hebben wy onze advertentie in N°. 2. en N°. 3. gedaan, willen altereeren.
Wy^ hebben dc verhandeling geteeke^d; Pro Patria ünd & Indivijibili wel ontfangen, wy öedanken de zender van het zelve, als ook de zender van het ftuk geteekend Jacob Lanvenftyl van Sneek oprechtclyk voor hunne genomene mocitens . en zullen van deeze ftukken het noodig gebruik maaken, en dezelve in ons weekblad plaatzen — De Burger Jacob Langenflyt zaï net ons echter zoo wy hoopen ten goede
hoea



HZ
horden, dat wy de Vryheid nccmcn cm zorr.migc pasfagcs in het ons toegezonden ftuk te vernaderen, en ra de omitandigheedcn waar in wy ons hier bevinden te appropriëeren.
Daar dc eerstgenoemde verhandeling voor onze Landgenooten zeer intcresfant is, zo zullen wy dezelve in het eerstvolgend Nummer een plaats geeven de Schryver van dezelve is een warm Patriot, cen,freik voorftander van het ftelzel ( fiftema) der Eén-en Ondeelbaarheid — maar hy is ( gelyk hy zig uitdrukt, ) verontwaardigd dat men zyne Natie zoekt w) s te maaken — (waarom ? - zegt hy niet te zullen onderzoeken ) dat Eén-en Ondeelbaarheid een principe ( grondbeginzel ) is — daar dit volgens zync gedachten geen iteck kan houden, dewyl het een Syftema en niet een principe is.
Dit We e k b l a r> word alle zaturdagen
voor 2 ftuivers uitgegeeven. Tc Amfterdam, by A. van der Kroe op den Dam; Haarlem, J. J. Biets; Leiden, J. van Tiffelen; 'sHage, J. van Clcef en J. Plaat; Delft, M. Roelofswaart; Rotterdam, Dirk Vis; Dordrecht, Blusfé; Gorinchem, Hermar; Brielle, Boers en Merkenburg; Schiedam, Poolman; Gouda, IV. Verblaauw; Zaandam, van Aakcn; Edam, Rolf; Alkmaar, ,7- A. van Harencaspel; Hoorn, Vermandei; Enkhuyzen, Franx; Leeuwarden, Cahais; Franekcr, Rcmar; Harlingen, F. van der Plaats; Groningen, Luydema; Deventer, G. Brouwer; Campen, J. F. Brok; Zwolle, J. Clement; Nymegen, J. L. Prager; Arnhem, Nyheff; Zutphen, H. C A. Thieme; Harderwyk, J. S. den Kasteel; Utrecht, de Wed. J. van Terveen en Zoon; Middelburg, W. A. Keel; Vlisfingen, Corbelyn; Gocs, Huysman; Zicrikzee, A. van Zetten;. Breda, Oukoop; 'sBosch, Vieweg; Bergen op den Zoom, Riemsdyken Bronkhorst.



HERACLYT 3* DEMOCRYT.
N\ 8.
SaTURDAG, 21 JANUARY, I797.
Het Derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nse fpé, nee metu.
„ Als de moogenhcid overwichtig word, het ,,'ontzach uit is, cn dc tucht een lmct „ krygt, krygt dc orde een krak, en de „ fortuin haare handen ruim. —
P. C. Hooft, Leven van Hendrik den vierden,
j^iettegenftaande wv voorgenoom en hadden om de verhandeling geteekend pro patria una et indivifibili eerst te plaatzcn , zoo hebben wy by nadere overwceging noodig geoordeeld aan den brief van Jacob Langenjtyi,
nu de eerfte plaats te. geeven en zullen
het meer genoemde ftuk onmiddelyk daar op laten volgen.'
Brief van Jacob Lakgenstyl, aan dc Burgers Heraclyt en Democryt.
Gefchreven uit Sncek,.
den 22 December 179Ó.
Mvn Broeder noemt my dagclyks een Burger van "Laodic;ea of, wanneer hy wat knorrigs, Slymgast cn myne eigene vlees-felyke Vrouwe bcfchuldigt my gedurig van gebrek aan warmte. Op de vcrwyten van mynen gnmnü>en Broeder, fia ik juist niet veel acht. Ieder
" 11 , ver-



vcrftandig man weet,dat hy anderen naa praat Doorgaans ga ik liegt., eenige ltappen ter zyde en lant hem tegen de wanden fcrielden; dat er de lieve kindertjes om lagchen; meeneride, dat Oom kunsjes doet, om IJen te vervrolyken. Maar wanneer ons de Vrouw dagelyks op het brood legt, dat wy jfeWek aan vuur hebben; dat ons het b ocd zo kokend heet niet is, als zy wel wenfchen zoude: dit, beken ik, is vervelende en maakt my wel eens moedeloos. By Burger lieden, zo als ik ben, is het Huwclyk ten en onverdeelbaar. Wy hebben dczel'vevrouw den ganlchen dag over den vloer en des Jiagts naast oi.s onder den deeken —!— dog dit
is tot daar aan toe; elk huis heeft zyn
kruis — die zyn neus Ichèndt, lchendt zyii aangezicht — en dc burger 1'aulus aan de R-q^ jvt k i n e n zegt;
Zo veel in U is , hcud vrede met alle menfehen. om kort te gaan; zo als myn Broeder cn Vrouw wél zeggen, ik ben gewend te evenveegen eer ik handde tn Ut ren daar by ;;: vergciyking y.on vee-
■lm God zy gedankt! zeer geduldig.
Na deze b kentcr.is moe.vt gy my "niet aanzien voor een kaerel van lood — voor oen manneke van fteca — voor een houten Hendrik — of voor een tuinbeeld. Neen! waarachtig zo niet.' fchoon ik nog nimn.tr toornig op myu Broeder werd, waar toe Hv my anders door zyn dagelvks 1 horken wel aanleiding gaf; Ichoon ik myne Vroi we, cict tegenitaanie haare mtfpattingcn, liefhebbn; ben ik ten ui-teriien 1 fCvoeüg omtrent het heil van myn Vaderland en wanneer ik daarover in ftiite i cii.le; wafïneer Tt don voOrigtn welvaart bcichouwe ; warneer ik de te^enwoord'gc verbitteringen; dc dwaaJJngenj dc ondeugden gadelba, d:.n ontrolt my wel eers een Vnderbmdiche tni?n, die de wyze man meer waarde eren zal, dan Vlcekco, raalên, ue/cn, flrorken enfchclden. '
Neemt.



= H5
• Neemt hec my, bidde ik, niet kwaalyk; ik hebbe zo de gave niet vmi te fchryven, of eio-entlyk ik kan wel iets op 't papier fteilen; ten minften dit zegt myn buurman Stek ven altydï maar ik hebbe de gave niet, van zo regt Vit regt aan aanltonds ter zaake tc koomcn en ik Lvesr, zegt Steven , altyd van 't ftuk af.
Myn e&éntlyk voorneemen was geweest, u kortëlvk tc zeggen, wat de recde is, dat myn Broeder en myn lieve D o oRT j e my ten principalen voor Slymqast uitfcbelden. . .
Intyden, als deze, lpreekt het van zelve, dit men wel eens een Ad^es tekent. Nu! wanneer er dan wederom zo wat op ltrooin is. Wil ik altijd zodanig adres cerst.leezcn, herleezen en overdenken. Indiende hoofdzaak my met aanftaat, weigerc ik tc teeltenen en ik ben ai aanfbndfi huiverig; wanneer de by"oegzejm — Zdfs zomtyds enkel: bewoordingen en uitdtükttmèn niet met mye gevoelens ltrookende zyn. Want ziet, dat itaat vast by my; dat men naderhand van de byroegze'en wel eens eene hoofdzaak maakt, en ook dat men wel eens enkele uitdrukkingen cn bewoordingen gebruikt heelt, om er ons arme Leekcn mede te ver- . llrikken en naderhand tc zeggen, Zie Burger) dat hebje toen gezegd en .als je nu niet .zó of zóhandelt dan benje een craajer , een foederalisteen uilskuiken enz. en zó doende kunnen de ooftellcrs van zodanige adrcslcn, als ze wat; hos cn leep zvn,gc:yl: ze zomtyds zyn , iemand in een fl Wring en maalftroom inwikkelen; dat het hoofd zuizebolt; de gedagten in 't wilde dwaalen; dat men gek word en vervolgens ondeugend. Wy gciyken dan zegt myn buurman St v:n naar dc Poppen in 't fpcl, die fpnnp-en en Itültaan, fprceken én **^**J™ de Barser vriend Alkxi; aan de kruk draait, en zó aoendë zal men ons eindelyk gebruiken, a!s dc Spaanfchfe Bevelhebbers de Bulhonden in Amcri:aPdedcn; om Jc goede Inlanders ttg*H



116 BE=
fcheuren en den buit rheestef te worden.
Daar ik dan dc zaaken altyd vooraf en op myn gemak overwcge, eer ik tot daaden overga en ik my van. deeze methode niet laat afbrengen, noch door myne huisvrouwe noch door myn Broeder, vraag ik UBun;er Demockyt! ot gy dit myn gedrag zo belachlyk en V Heraclyt! ol gy hetzj befchreicns waardig dwaas vindt, en.ik wcnscbte wel, dat een van u beiden myn lieve Vrouw wat ter neder wilde zetten. Zy is in dc:grond eene deugdzame vrouwe ; eene goede moeder; maar het Jiocid is met de tyden zo wat op hol: maar aan myn Broeder behoeft gy niet te tornen; die is ongcnceslyk cn heeft al lang ge'eeden in zvn hart een decreet geflagen van niemant te hooreh, dan zich zelve cn zyne M;,ats en dit decreet ftaat vast by hem. He: is in zyn hart begroeid en het een met het ander is (teen geworden. Ook wagt hy naar ecu ampt, dat hv niet verkrygen kan, dan'door het ge hik van - anderen te verwoesten, cn daar, om zo te Ipreeken thans de koek is omgedecld, hunkert hy naar nieuwe woeiingen, keeringen, omkecnngen en vernieiing.
Maar zo waar als ik leeve! ik ben al wederom be/.yden de.cours. {£ wilde U ei-
gentlyk zeggen, dat my in de maand Mav een adres ter tekening geprelenteerd wierd,'over zaaken van het Hjf en tot her/tel van het zelve Dit adres heb ik toen getekend; fchoon niet dan na lezingen en herlezingen. Myn Broeder was destyds ziek aan een Kliergezwel en myn Vrouw lag in 't Kraambed, anders, zeiden zv naderhand , zouden zy wei zor^e hebben gedragen dat ik myne vhw ren aan dat Joh and :uk niet bekwadigd had. Nu dat daar gelaaten! ik hebbe dat adres gcleezen , bccagt en getekend, en otüven ook en wy beide hebben daar over geen berouw, fchoon de uitilag was, zó die was. '
In



— H7
In dit adres wierd nog al zo wat tamelyk veel,.en tamelyk duidelyk gefprourken; niauc myu Buurman Steven zegt te. rechte 5 dat pGaten niets afist\ wanneer cr geen oor en zyn- ont te hetren. J Deze Steven is een allerbest.man. Maar ongelukkig heeft Staven het vertrouwen verlooren; om dat hy luidkeels'en zó-, dat het ieder die ooren-had, hooren-konde, gezegd had; dat zich een Ezel niet tweemaal aan'den zeifden iteen moest ftooten, en dat ily -zich ten tweeden maalc niet dagt tc laaten bedriegen dor den Volksvriend by uitnemenheid, een pochhans in folio, een echte kwakzalver van Haat, welke hem 1 »'
leeden , niet dan heil, ent^^a-: 'ij , > [
indien hy hem maar blin. _ _ >{l^ 11/
ondertusfehen des' 1 - .".'-'-.V .
ca e«n kwadcTchuld^li S§L= _
over ^ het ^ Hof" vond dv||lpgj| ^ iA^']s''''(J^5"
cn'heTis cigcntlyk 'nu ik" i , svel Be^j 11c, over die paslage cn over eenige andere dingen die daar mede in verbandwatt; dat ik de Burgers Democryt en Heraclyt onderhouden wilde: maar zo a's ik meermalen heb aangemerkt ik kan dan zo aanftonds en zo regelrecht niet ter zaake tresden en wanneer ik zo iets op 't papier fteile, rekene ik altyd twee derde deelen voor uitweidingen.
Na dat op het .einde van dat Adros is aangedrongen, hoe gewigti.g* het voor de Leeden der' Nationaie Vergadering zelve is , dat het Hof zo als het van ouds was , werde gehandhaafd, volgen er deeze woorden, die myn Buurman Steven woordelyk heeft ppgetekcvj - ;
h 3 »



II? g-
Wy kunnen onze bckomrr eringen niet inhou„ den en vreezen, of niet mogciyk nog èwi*» i, ge fchynvriendcn des Vaderlands aan het „ heilloos plan volyverig in arbeid zyn om „ Friesland tc ftcllcn ten Zetel vauJeen woedend i, Jatmbinisme om van daar over het, gantfehe
Land te heerfchen, ja ook eindelyk des 3y noods de hoogde wetgevende magt in '/ Va„ derland te verpletten. " ■ _ Toen ik in dc maand Mey deeze gehecle periode na herhaalde lezingen had overwogen, cn ik ook van myn Buurman Steven gecn°byzonder licht ontvangen had; zeide ik by my z&\* yen — ha! dit is een zwaarhoofdigheid! eene bekommering van den cpfldler die geen grond heeft en die men voor zyne rekening kan hiaten; dc man tal wat mchncholick zyn.- maar nu koomtSteven by my en leest my uit dc Frieslchc Courant vaa den 17 December het ftuk voor dat wooröelyk a'dus luid :
BATAA.FSCHE REPUBLIEK. EXTRACT uit een Brief van Amflerdam , gefchreeven aan een Fries, enz. Qi)
jOm ü verder op uw vraag te dienen, of me n ftaamlyk geen genoegzaam Evemhgt zou kunnen Uitdenken, waardoor zo wel het Volk als deszclfs Vertegenwoordigers by derzelver Pligtcn en Rechten bewaard wierden, zo dat betden veilig kunn.n treezen, dat zy nog al te magtigc Heeren, noTal te diep vernederde enfehandiyk afhanglvke Slaavcn
zul/en worden? • Op deeze vraag, zeg ik,
kanik u niet beter antwoorden, dun met u te wyzen, naar het bekende , cn onlangs aan allé Sociëteiten, ( dus ook in Friesland,) rondgezonden Conceptplan ter inrigtir.g en orgai i;eering ' 1 f der
*S'vJ\°, z°"! er mo"st ds" intArnrtcróain qnafi een l.ricf atfi



= lip
der Grondvergaderingen door de gehecle Ba-> taafiche Republiek , als meds voor een algemeene Centrale Vergadering , u t Gecommitteerden van d.n-zciver Grond vergade-, riftfiWl beftaande, enz.
üit leezenswaardigc cn inzonderheid ten opzigte cencr nieuwe Centrale Vergadering, allernuttigst cn noodzaaklykst Plan , geelt immers dergeiyk een onöntbecrlyk evenwigt aan de • hand! — Het verwonderd my, dat de Volkssociëteiten, — cn inzonderheid de Frteichc, er geen meer werk van maaken, ten ware dan, dat men hen het gemelde Plan niet had doen toekomen , fchoon dit het geval niet kan zyn met de Leeuwarder Sociëteit, vermits dit gewigtig Plan aldaar reeds ter deliberatie is gebragt, ten minu.cn bv de Veréenigde Commit'.e's dier Burgervergadcring, blykens het Advys, door een bekend Vaderlander, in gemelde Comivitte's ,■ over eenige wecken dien aangaande uitgebragt. — Jvfisichien is dit Advvs u onbekend, en vermits ikrer geen geheim van behoef of begeer tc maaken, zal ik hetu woordelvk mcdedeelcn. Dusluid het: A O V Y S.
Dc nuttigheid, ja,, noodzaaklykheidccncr Centrale Ver-adering van alle dc Nedcrlandichc Gewesten voorondèrltcllendc, is het de onveruydlyke pligt van eik ree .tfchapen Bataaf, om dezelve hoe eerder hoe beter tot haan te brengen.
Best ware het deeze Vergadering % beftaande uit Afgevaardigden van alle Wyk- en Grondvergaderingen , die in ons Vaderland gevonden worT den , den naam te geeven van Algemeene Bataafsche Grondvergadering.
Om de byee'' komst dee/er Vergadering tc bofpocdigen ", zou men dezelve k?.m cn byee'nroep'cn, zonder rdvoorens een Plan haarer werkzaamhecden tc ontwerpen, of Weten voo.teicbrvven. Immers //il dc nuttigheid cn noodzaakivkheid vaa, dcrgc'yk eene A'gcmecne Bei.
H 4 ' taaf-



120 ^**"?
tflfffika Grondvergadering algemeen begreepen , worden. De meeste Wyk- en Grondvcrgade- ■ ringen zullen hunne Gedeputeerde! daar heen zenden, cn zulks tc eerder cn gemaklykerdoen, wanneer cr vooraf geene bepalingen gemaakt worden, waar door zommigen zouden aarzelen; zommigen de har den gebonden; cn genoegzaam aJien , zeer aanzienlek zouden tegengewerkt -worden. — De ondervinding heeft ook geleerd, dat, in zulk een geval, vooraf bcpaalingen te maaken, meestal tot aanleiding van twisten en verdeelheedcn verftrokt, zyi.de men doorgaands geneegen , om zig op dergelyke voorafgemaakte Bepaalingenen Wetten te beroeren, en ze naai eigen gocdunken tc verklaren.'— Daarenboven is nctzeker dat het aan zodanig een Vergadering, als het ganfche Volk Vertegenwoordigd de, alleen toekomt, om zigtzelve.Bepaalingen , cn Wetten voor te ichryven.
Wanneer men flcgts eenvoudig het Plan heeft, dat cr zodanig een nuttige cn noodzaaklykc Ver\ gadering weezen zal, dan fchikt al het overige zig van zelve. By voorbeeld i
Friesland, inzonderheid de Stad Leeuwarden zou, onder goedkeuring cn medewerking van het Provintiaal Bejluur , aan welks Burger- cn Vaderlandsliefde niet tc twyflelcn valt, zig kunnen aanbieden om de eerfte zaamenkomst dier Vergadering te beroepen, en om de Afgevaardigden binnen haare Muyren te ontvangen.
Men zou van daar. circulaire Misfivcs kunnen afzenden naar alle Wyk- en Grondvergaderingen in Nederland , met verzoek om een, twee, of meer Gedeputeerden, naar welgevallen cn vermogen, naar Leeuwarden te willen zenden, met volle-Last, om eene Algemeene Bntaafche Grondvergadering tot ftand te helpen brengen.
Dergelyke eerfte Bye'e'nkomst, niet lang kunnende duuren. zouden dc Wyk- of Grondvergaderingen, prbvifioneel, dc Kosten voor hunne1
Ge-



121
Gedeputeerden kunnen dragen-, dattc ligtervowr hen zal vallen,-wanneer men hen niet bepaalt, om zo veel, of zo veel Gedeputeerden ter deezer Vergadering aftevaardigen.
Dc Kosten voor dc Gedeputeerden in t vervolg , kunnen even zo gcmaklyk gevonden worden , als de Kosten voor ide Nationaale Vergadering : deeze Bataaffche Grondvergadering is het Volk- zelve, en de Nationaale Vergadering is flegts de Verteegenwoordjglter van het Vo!k, wat reden zou er dan zyn, om de Onkosten dier beide Vergaderingen niet uit een Fonds, dat is, uit de Nationaale Kas te vinden ? — Beiden deeze Vergaderingen zyn voor 't algemeen Welzyn, en dicrhalvcn even nuttig en noodzaaklvk. .• . ■ ...
Waarfchynlyk is het, dat op de uitnoodigmg der Friezen, niet alle Wyk-en Grondvergaderingen Gedeputeerden naar /Leeuwarden zullen zenden ; maar hier na te willen wagten , was de o-oede Zaak te dwarsboomen : want, even gelyk het in deezen met de Centrale Vergadering ging'ii zal het ook hier gaart; wanneer de A''tcrVoteeven, by de eerfte Byeenkomst, de nuttMieid en noodzaaklykheid van zoortgelyk eene algemeene Volksvergadering zien ; dan zullen zv voor het toekomende, uit zig zelve, en zeer «ereedlyk ,hunne Gedeputeerden alzenden.
Wat-de Werkzaamheid deczer Algemeene Bataaffche Grondvergadering, op haare eerfte Byeenkomst betreft, — misfehien was het onvoorzinig , ja ! onftaatkundig , om vooraaf alles te zeggen; zeker is het, dat het Weldenkende Bataaffche Volk ten allerernlhgfte en kragtdaadigfte zodanig een Vergadering begeeren cn daarftellcn moet; zeker is het, dat het provifioncel genoeg zy, wanneer cr zodanig een eerfte Byéé.ïkömst plaats vinde : want deeze Vergadering zal al s dan, ten overvloede gedegenheid aantreffen , om haare Werkzaamheedeu te bepaalen, en t Bataaffche Volk genoegen tcgceven.
H j Dceza



J3i T
h.?CZC, A!Senicc"eBataaffche Grondvcrgnde; été behoeft met altoos in Friesland 0f Ucuwatóel
E^3?S2S dit^ voor SS l egts om die Vergadermg tot ltand te brenMcn
tn^°g^aarf<*y!;,yicgacr in Leeuwarden'
Ver acS ?3| Ke,Ch!CdCn k2n: wan.eerdee è vcrgaueimg, eenmaal aanweezig zvnd^ ver
kiest om vervolgens zig na elders verpo zen het ftaat haar volkomen vry. Hets dea Vrycn Fries genoeg, wanneer er zida , g
^HPUAgadcnn" n!aarls' cn d v ?
mom^de Aristocratie, en de vleiende Slaverrvzoa.crs een teugel in den bek gewrongen word Het zon, zo wel het Friefchc Volk atehet P. oymtiaa Beftuur van dat Gewest Veer v e te kort gedaan zyn , wanneer men wilde voor onderenen, dat dit Fricsch ProvSiaa Be tuur niet gcrccdlyk zou willen medewerken tot het aaarftcllen van zoorrgeiyk cenTS
vun dat Provi tiaal Beftuur moct^men vo ,ro " deritcl.eh, eerlyke en onverichrokken V:?cSi
SP ES? I, dit' niec m<** bcgeeren of zoeken dan het fjeil van hun Vaderland, en SS zen weg kan dit Heil best bevorderd Sen
Dc nut .gneid van zulk eene Algemeene Bagaiiehe Grondeer.adering zal zeeHchiSyï myKen, uit de tegenwerk :g van alle todnaid* d* voornanders zyn van de F £
nmje-regcenngen , en wie het niet anders te doenis, uanorn, door hetPatrioitismns! ziZe -
liet \ oorhei is derhalven: i. Dat dcVolks';.-
cietcitvanLeeuwarden deacteere.-crzalee e-1 gemeene Butaafchc Grondvergadering Sfflfë = • foat zy daar van vriend ivfeo kenni 2cveïn het Provn tiaal Beftuur vaoV, fcS, g . VSzoekom deoFentlyk.goedke.ning, SjfciJS
C«; Jtyfc* tcneaih Autkl } . f?**



gclyke medewerking van dat Beftuur. — 3. Dat !üc Sociëteit , deeze goedkeuring verkreegen hebbende, een Commisfie uit haar midden benocme, gelast met het opftellen en verzenden ccner circulaire Misfive, waar by alle Wyk-en Grondvcrgaderinjrcn ifi Nederland zuilen worden uitgenodigd, om een of meer Gedeputeerden op zulk ofzulk, een nader tc bepalen tyd, naar Leeuwarden te willen zenden, met volle Last, öm aldaar, inievo ge het geen booven reeds is opgegeeven, eene Algemeene Bataaffche Grondvergadering, tot ltand en in werking te helpen brengen. W
Gv ziet, myn Vriend! uitliet Leidfche Plan cn uit dit'Aoi'vvs, datttct daarfl.ellen van dercclvk eene Agemecnc Volksvergadering, cn
moo^lyk, cn noodzaaklyk zy. Ik errin-
nef my het gelegde van een myncrgoede Vricn-; den ten dezen opzigtc De eerfte Ccntraalc Vergadering, dus fprak hy, heeft dc Moeder der Nationaale Vergadering gewcesc, dc tweede zal er tot toeziende Voogd over verstrekken." ■—1— ■
■ De oogenblikken waarin wy thans verkceren; cn waarin niets minder het geval is, dan de daarftelling cencr Conftitutie, waar by ons geluk en onze Vryheid ftaan of vallen moeten, vorderen aan de zvde des Volks ,dc grootfte oplettenheiden dc uitientc werkzaamheid! maar wat kra°t, wat nut is te wagten, wanneer het Bataaffche Volkafzonderlyk, by veelvuldige gcdeeltens , biyft werken? — Ware het niet oneindig beter, dat dit Volk, ( door middel van zulk eene Algemeene Vergadering,) zync kragtcn en zielsvermogens , als inéén punt zaamentrok ? dat het met eenparige hoofden en banden, de egte gróndt ila"en van den waarenTempel der Vryheid zag en hielp leggen, of anders kort en zaaklyk de bezoldigde Bou.vlieden dc werf afftuurde? — Ik voor my, beke.i gaarne, van j in dit geval, geen bec-
tc-



I24 ~
deren weg, ter bekoming van-een goed en beten-, digei'enmg; te kunnen vinden. cn "^n-
.Zy ,die dit Plan verwerpen of verdonkeren zuueneronf tNv7iield hunne redenen SS ben;inaar als waare Republikeinen waren y v dan ook verphgt, om een beter Plan op te geeven ,
ÈJ*1 Q„ , Ik ben, enz.
Poen Steven het gantfche link ten einde was; zathy een.ge oogenblikken ftil zonder te ipreeken, en my %f aanziende als of K «WW* Sy Jacob? wat
zegt gy? Elhdelyk toen hv zag, dat ik van hem
„ welke bedriegers! die dc goedwilligheid en 1 S^SI^^^^olfcs nusleide:r enkel pn alleen om tc hcerlchen; om zien
* S^TS^0 Cn deNatic bikomen te „ bedriegen! want zo VVaaralser een God leeft „ dit moet het einde wezen. Luister een! „ Buurman Jacob ! Zy. vooronderstelen „, de nuttigheid cn de nooaz^elykhetd van eene „ Untraale Vergadering van alle dc Nederland„Jche Gewesten - behoorden zy dtoWffetód
* ImI k/Ykhsid niot vüorai' beweézen te „ hebben, dat is te zeggen zeer duimlyk „ betomen tc hebben; niet door oen woest „ en wildgcfchrecuw; maar. door redenen die „ overtuiging medebrengen, by elk bedaard en „ onbevooroordeeld vcrltand. Het geld hier » ïnirers, gecue kieinigheden: maar in tegen* „ deel, de gewigtigiie zaaken; dit plan toch, „ loopt op mets minder uit, dan op eene ge-' „ heele omkeering der tegenwoordige orde ; „ op eene verlamming van alle de tegenswoor„ dige geconftitueerde Machten — op eene „ gantfche onderwerping des geheelen Neder„ landlchen Volks! en aan Wien ? aan eenige „ afgevaardigden van eenige Wykvergadcrin„ gen en Sociëteiten ! en aan eenige Volksmen,, rers zonder NIL, bepalingen zonder WET„ T.LN zonder I«sTaüCTiE. " Lie-



Lieve God! hoe zal het goede hart van zeker Burger gebloed hebben, toen hy deeze projecten las, Hy die in 1787 fehrcef: „ Ik zag ,, Gedeputeerde Staaten zonder eenige be, paalde instructie, blindeling volgende
den wil van eenige of zeer weinigen, en ik „ fehanme my bynahet te moeten zeggen. Ik „ zag een respectabel Hof van Juftitie dat zon-
der appel ever aUcr leeven en bezittingen „ vonnist zonder instructie; ik'zag Griets„ lieden zonder instructie ; ik zag dit alles. „ Myn hart bloedde over myn Vaderland; s, over het Volkmat ik misfehien (zo het mo„ gehkis) te veel beminnc. '*(<?)
Gy' ziet zeer duidelyk Buurman Jacob dar dezé geheele Vergadering van eenige Gecommitteerdens zonder plan, zonder bepalng , zonder wetten zyn zal, cn wat, bidde ik n , is dit anders als een Oosters despotisjmus intevoeren ? Zodanige Vergadering zeggen zy moet zelve NB. zich wetten geeven; die zy zelve dus ook verbreeken kan , dat is zy moet boven alle wetten verheven zyn. Haar Souvereine Wil moet de wet zyn voor den Vrycn Nederlander, en het richtfhocrvoor onze overige daden. Zo hebben Robespière cn eenigen van zyne medcfiam'crs , (nureeds ter Helle,) half Frankryk verwoest \en bedorven. "
„ Ik begeer niet Buurman Jacob dat dc menfehen hier de oogen openen; ik vcrlange maar,
dat
( a ) Zie misfivc van cien i(5 September 17?? uit Franeker aan zeker Raadsheer gefchreven , te vinden in li.t beroerd Nederland Xjc deel bladzyde 219. Deeze brief zeirt onze /)<»;/«/, is, wat het opftel belangt, een van de beste geli briftcn van dien Burper; er hcerscht orde in tnet gevbeïïghcta vei c'enied. WaarIyk het is jammer dat de Schp.yver geene kennis heeft aan onze Domink'. hy is een man [van vernuft cn fchranderheid.
Ik droomde zo" eens van een werkje —>— de g f. est v ai» Lammert CL VB, opgemaakt uit deszelfs daden
en oesch.p. 1 rten Ik zegge niets, maar onze
Uoxni' heeft ut beldeie.kop.
„ Jacob."



i«6. SSS
dat zy dezelve maar even in 't kier houden ;■ dan zul e zy aauitonds zien, dat men bet hier op hedriegen, op sckandelyk bedrieGin toelegt. Waj.t zie hpc men hier de betekenis der woorden verandeit, vcrwisleld verdraait. Dan zegt men; dat deze ,Gccommitteeidcns de». Vlrtj-gfnwoordigers zyn zullen der Grondvergadering, ;n ; dan weder zegt men , dat zy de Grondvergadering n zelve zyn —indien ondertu.,lchen her, eene waar u>, dan is het ander een leugkn. Let verder eens op dit bedrog: deze Gf-
COMMITTELRD. N van de GuONDVFRGADERlN-
gen zy.i de Gi-.oNDVERGx^DtRiNGKN zeive, en.
de GRONDVERGAOrRlNGKN Zyil het VoLK. De
cec0mm<TTi;auDRN.^ ter Nationaale Vergadering z\n ! c01s Vertegenwoordigers des Volks : maar dce.ze Gecommitteerden zyn de Committenten ; het Valk zelf. Let ook hoe de woorden Grondvergaderingen \
VoLKS-SOCIETEiTEN en WYKVtRGADfeRINGEN
hier door clka-der worden gehaspeld; .hetwelk ondertusfehen zeer onderfcheidene dingen zyn "
„ Het is genoeg, zeggen dc Booswigten: hier geichied alles tot Alghmeln Welzyx ;" \\i.arom, vraag ik, wordt dit niet bewezen ? , " De . Natie zal hen betaakn — dat zy dan ook v achten tot de Natie hen roepe. Zy roepen Hen zciveo. Zy maaken eenige Sociëteiten op; dat zy Hen roepen, en deze roepen hen,cn wac is dit ander;* als zich zelve tc roeden ? "
„ f'Ri' si.and — Leeuwarden zal du zetel zy.; cn waarom? — om dat men meert, dat Zich daar het Bestier gemakkeiyk" zal laaten Verra schen , door eene bedreiging in dc .ge-, daante van een loffpraak of andere dergelyke huismiddeltjes. Des r.oods ka:: 'men daar den boe; met geweld op 'chikken "
Buurii an Jacob! dat u vooral ook dit niet or.tgii''pc! Zv /.eggei dat het niet voorzichtig, niet Staatkundig zoude weczen, vooraf vast te lielleü: waartoe die Vergadering van centra-



12.7
tra'len werkzaam zal zyn waarlyk zo
4e Baz.n dit eeden, zouden zy geen byval hebben. Had Robespièrre en zyne medelianders vooraf vastgefteld, dat hy zo veel honderd duizenden ongelukkig zou maken ; dan gewis was hy in den aanvang gedwarsboomd.
De nut:i6had van dezevergadering zal geblyken ■uit de tegenwerking van aile zodanige! die voorftanders zyn van de Aristocratie, familie regeringen cn wie Jut niet anders te dom is, dan om door het Patrio:tismus zich zeiven cn hunne fami Hen ryk te maaken — gebleek de nuttigheid van de vérrichtingen van Cartouche ook uit de -tegenwerkingen van de Justitie? — ondertusichen moet ik u bekennen; dat hier dc Bazen meesterachtig maskeren. De Voikc-Soc-hteit ran 'Leeuwarden NB zal decreteren er zcl zodanigs FcrgaJcrir." zyn en dit is genoeg.
„ Voorheen hebben wf wel eens Ixfpeurd, dat' de majesteit des Fnesfchen Volks in een klein ecdeelte van de Burgcry van Leeuwarden refidcèrtv maar thans zullen die weinigen tic majesteit uitoeffenen van de gehcele Bataaflehe Natie —  tyden! 6 Zeden.
De eerste Cev'rale Vergadering was de voeder der Nationale Virgadenng cn de tweede zal ir de Voogd van zyn zal — kan
en maw dc Nationale Vergadering zodanige bedreigingen, zodanige oproer-kreeteo itralfeioos gedogen ? Laten wy nu Buurman Tacob 1 eens gedenken aan dc woorden van bet adres over het Hof, waar övtpr wy W. dikwyls hebber, gefprooken , Stkv. n .opende zyn irantck-ningboekie cn las ., Artikel PrOGNOsTiCATH n " „ Wy kunnen onze bekommeringen niet in houden en vreeien/ot met n»«)«e'vk eenige tchvnvrienden des Yaue?! fends 'aan het heilloos Plan yoiyycrig m arbeid zvO . om • Priester, d tc ltelien ten i, zetel van een woedend JacoBinisme ; om



„ van daar over het ganfche Land te hcer., fchcn ; ja ook eindelyk des noods de hoog-
„ STE WETGIVtNDE MAGT in 'T vaderland „ te verplatten. "
Steven was aangedaan , en hy hield nu op met fprceken. Ik zeide: Buurman! gy zvt ^verbaasd getroffen door den inhoud van dat •ftuk. "Ik wil wel bekennen; dat ik tot od dit -ogenblik dc dingen zo niet inzie. Het is flegts het advys van Eén of Ednigen, en wie weet of de groote menigte het niet gehoord heeft met 'verontwaardiging en «fgryzen? en in allen ge'valle zal de Nationaale Vergadering deze zoogenoemde Voogden fpocdig op de vingers tikken: • v jjZ
God weet het; zeide Steven, en zo als hy dit zeide, kwam myn Broeder de deur in, .vloekende op Dokkum — Harlingen II u-
•rer Eduard Marius van Beyma en op
■;de Nationale Vergadering-, maar voorijl op de Constitutie , welke hy niet gelcezen heeft, en die hy zo weinig verhaat als het paard van den aschman. Wy gaven hem geen antwoord. Tegenftand
in 't vloeken is als tegenftand in de liefde .
olie in 't vuur ze«;t Steven.
Wy fpraken over de Vorst en het Ys, cn vroegen hem einilyk of hy mede van de party en voorryder wiidc zyn, op een reisje naar Dokkum op fchaatzen. Elk heeft zyn Eerzugt Jurgen Onverstand nam het aan, wel te vrede dat hy als Voorryder een rol zoude fpeeien.
Ik ben enz
IVy zullen ons antwoord pp deezen brief met den eerften aan onzi leczeren mede-' deelen.



HERACLYT EN DEMOCRYT. N* 9.
SaTURDAG, 28 JANUARY, 1797.
Het Derde Jaar der Bataaffche Vryheid.,
Nee fpé, nee melu. I ™'
Heraclyt cn Democryt, aan den Burger "Jfooi Langenjlyl.
HOOG-GEACHT MEDEBURGER !
Daar onze Caraétcrs zoo verfchrikkelyk wyd uit elkander loopen, is het haast niet moogelyk dat, wanneer wy cenen brief moeten beandwoorden, die aan ons beiden gefchreeven is, wy dan onze Caracters beiden even goed kunnen foutenceren dewyl dc eerst genoemde van ons beiden allczaaken meteen duisteren zwaarmoedig oog bcCchouwt -en dc laatst genoemde onzer om alles lacht, en alles met een vrolyk oog, en de menfehen altyd van dc beste zyde , befchouwt wy hebben dan dikwyls difput met elkander daar over gehad , wiens ftyl van ons tweeën in de beantwoording onzer brieven zoude preva*leeren, cn hebben het eindelyk op een accoordje gegooit, door een ityl te kiezen die zoo tusfjhen beiden doorgaat, cn recht op den man aan, altyd met het zegel der waarheid belicmpeki is.
Dan ter zaake — wy betuigen u onzen hartclyken dank voor uwen intrelTanten brief uit Sneek aan ons gefchreeven en gedateerd den i ad



130 ~
22 December 1795, wy bevccien ons verder m uwe corespondentie, en zullen altoos van dezelve dat nuttig- gebruik maaken, hetwelk de aa.igeleegcnheid der Stukken, diegy ons toezend , yerenchen zal.
Uw brief, waardige Burger Langenfiyl! is ons voorgekomen van dien aart te zyn, dat de.zeive in deeze dagen niet te veel kan geleezcn worden, door alle Nederlanders, die er aan gelecgen is, om by hunne Vryheid en veiligheid in dit Land ongeftoord bewaard te blvven. 3
Wy bejammeren den ongelukkigen toeftand van ons Vaderland, maar wy gevoelen met u, dat dit alleen niet genoeg is voor den warmen
patriot — cr moet meer gefehieden dd
oorzaaken van dien ongelukkigen toeftand > moeten, zoo wel als de middelen ter verbeetering, worden aangeweezen — en aan dit grondbeginfel getrouw, zullen wy hetzelve in het beantwoorden van uwen brief in het 00^ houden. 0
Het was maar al te waar ,5 dat cenicre fchyri„ vrienden des Vaderlands aan het heilloos plan „ volvverig in arbeid waren, om Friesland „ te treilen tot een zetel van woedend jaco„ BiNisME, om van daar over het ganfche „ Land te hcerlchcn" en zoo voorts.
(ietuigen hiervan zyn , alle de gcweldadigheeden, die wy m dat ramnzaalig gewest peduurende een geheel jaar ih afleloos hebben zïcn gebeuren , ja! wat zeggen wy ? hebben zien protegeeren.
'Öf was het geen geveld, dat, na dat, op den 24 jannary 1796 geheel Friesland van Bataafsch cn Fransch garnifoen ontbloot was, op den daar op volgenden 25*01 reeds de Hoogstgeconftirueerde magt van Friesland door Baionetten gedwongen wierd, om misdadigers uit de gevangenis te ontdaan, die om oproer en moord bevangen zaaien. j)a



=== 131
Dat op den 0.6^ een zogenaamd Committê van herftel, gefterkt met bajonetten van bedrogene Burgers, met eenen Godfchalk, eenen de Beeieen eenen Pre diger (dc Secretaris van het toenmaalig Hollandsen Committé van Waakzaamheid) aan het hoofd, de vergaderzaal der wettige Reprefentanten gewelddadig indrong, een gedeelte van die Reprefentanten naar de gevangenis Beurde en aan een ander gedeelte onder bedreiging des doods ftads-arrest gaf? En dit alles zonder den minlien 1'chyn van daar toe gerechtigd tc
^Qf was het geen getvelddit in February daaraan volgende* toen Friesland voor de tweede keer, door we ke maneuvrcis voor als nog om 't ecven, van Tranfch garnisoen ontbloot was, dat toen elt Reprefentanten vyf en twintig hunner mcdeleeden van hunne posten moesten vervallen verklaaren, en ten dien einde op den 23 February, 1^06 eene publicatie motsr.en toeftemmen, die aan hun door dien zelfden Predigcr meer dan waarfcbynlyk wierd voorgefchrcevcn ?
Was er wel een meer Respectabel gerechtshof bekend, als dat van Friesland, cn heeft het geweld bet zelve niet in een zetel van drieste domheid en alles te boven gaande onbefchaamtiheyd verkeerd ? • > -
Of was het geen geweld, dat men met verachtingvan eene duurbezwoorene procuratie, ra dat gewest, de grondvergaderingen door hunne, kiezers andere Reprefentanten heeft laaten benoemen , in pjaats der onwettig gebannene en verjaagde — daar in allen gevallen hunne plaatsvervangers hadden behaoren te worden opgeroepen? was dit, en het willekeurig op-, ieseen der vcrklaaring van den 11 Maart aan hcTfouverainc volk in deszelfs grondvergaderingen, geene geweldadige inbreuk op s volks Oppermacht? i ■ . : • .J
Waar heeft men ooit de onbefchaamdheid l 2 hoo-



Ma
hooger ten tonrunr a„ . .
twee RmSltiJ^Z^B bm°?minS van
*e^^^«?"1tüt & ecijen hooier? 7gen l a]l daar dc c"^ste libel-
wettige vcrteoerwnr.,h; ,hL op dcszelfs
een lid K Efö ^e vernieicn ) door
den uitgedeeld * ) ö dCi,2e'fji IeedL"n wor"
« verontschuldiging orTunbSïr ^ m teleeveren, &on? dat zv liet ^ SgJE*
«-trinet
weinige* dagen bv*hun %Z& if fc^S V°°r partydige Nederlander lal weldra kunnen" °""
hecrscht — dan of er alles op losVe febroeven
•_ BA-
«kÊ ^LhrMZlt^";le iV/f"".°"la"«s u ******
WW Ü ?K.cTF/Sf;ff.*rf« Raad*, de fefietfueft uitgedeeld. 3 as:' 'ie M^ vergader-



*33
bvtaafsche grondvergadering daar te ftcl-
len en wy moeten met u, waarde Burger Langenftyl! uitroepen. „ Jawel hadden de teekenaars van het adres over het Hof gclyk, dat . zy toen reeds vreesden dat men Friesland tot . een zetel van woedend jacobinisme wilde
fteÜen! „ ,
Dan — dank zy der trouwe zorge van hun die voor Necrlands veiligheid waaken, deeze onweersbuy is gelukkig overgedrceven, en de i» losheid van die weinigen , die in Friesland tot do» tóe fuuverain regeeren, heeft het zoo ver niet kunnen brengen, dat dc volksfocicteit van Leeuwaarden, onder hunne aanvoering, decreeter) Iloeg, voor de gchcelc Bataaffche Natie.
Ziende dat deerde vlieger in Friesland met opging, heefc men getracht dezelve in Holland, cn wel tc Levdcn ,op te krygen, er waren reeds door de algemeene Vergadering der wyksgrondvcreadcrïngén van de ftcmgerechtigdc gemeente der ftad Leyden mislives afgezonden ten einde eene Centraale Vergaadering of Bureau vanCorrespondeniie in Hand te brengen ; Dan de Nationaale Vergadering was hier van zoo dra met onderrrht door het Provinciaal Committe van . Holland, of zy heeft by eene ernftige Proclamatie dit ontwerp ganscii en al den boodem in «•ellaa«-cn , en verklaard i „ voor een attentaat en "aanilag tegen de hoogheid cn fouveraun" teit van het gehceie Volk van Nederland tc " zu'len houden, alles wat tot bevordering van ' het bywooncn en formceren eener vergadc" ring van Gecommitteerden uit de Grondvergaderingen der gehceie Republiek, ofuitSo'„ cieceiten en Volksvergaderingen , zoude kun„ ncn ftrekken, vermanende wyders haare me„ deburgeren zig daar voor zorgvuldiglyk te onthouden, wyl zy het onder haare eerfte „ en heiligde plichten zal reekenen om het Na„ tionaal gezag, wcttiglyk aan haar door het , I 3 * 'èc'



*34 S
„ gehceie! Volk toevertrouwd, voorzoo verre „ zulks teegen haaren wensen en verwacht S ,, zoude moogen noodzaakelyk worden, te zï „ len gebruiken, öm zodaanigc alkfims oiée^ •„ randeneen verderftyke ondernevningei, fo d„ zelvcr beginzelen efficacicufelylc teegen te „ gaan,f en daar door het lieve Vaderland vout-
"vilt. dcr ecyJtc grondoeginjelen vm'eene
" n^ Mrf"WFf TJGE V0^^VERTEGENWOOn-
" rirtl m ° dadr Uil Wcrmyddyk 'te voor-
;; tX-eïi^rnscn cn »*™™™oshe1»
Daar nu het gebeurde te Leyden het Com-
?e aeh^H°!,and > » l!« J™'?' van "gourcufe maatregelen te
S? S h m r",", ten eindc dccze Poogingen tot het daar ftelicn eencr «cntraalc vergadenng, in den beginne efficacicufelyk te vefydc-
SSI8:"nkar't,n" Van {dcn Raad d(r meente van meergemc de ftad — dewelkr m -h
»M ProvinciSJ'dc p a-
ShVh° °,rS macht wcs tebölten gegaan, C^S'Ï *?" CC!le &fsf#e aan voornoemd t-ommnte heeft geadresfeerd, dewelke in zoc-
teur generaal op authorifatie van het Cófnmit== te* Provinciaal voornoemd in crimineele nrocedtires betrokken zyn.lc , zich op 382 R-
SEwS&lL\Aen adres bv' dc Nationale Verg^ tering heeft vervoegd , verzoekende daar in ^êmy^m^ der ertLle %Z fres en dat de Nat. vergadering, het zy deer
mfeMSJ&M*- middelen, het
gemelde Provinciaal Committé binnen de ta I n van zvne n.aekt vilde houden 1 ■ Waarop dan ook de Natioraale Vergadering
op^



135
oo voorftcl van den Prcfident, <f *«ÓSjg£ van bevreedicing tc entamecren , cenc periu SSè'cSSbeeft benoemd ten «rjdc: chen aanbande met het Provintiaal Commute tc bcSnteren — cn zvn tot deeze Commisfie benoude Burgers Rerre(lntanten van de Kasteele, Schmmclpenvdnk^Ham, door 7on dat wv ons v cien dat, het zy aan uwi
van Holland zoo uitftekend feWQiJSS X de medewerking van t m meeste nutte en ter bevordering der zoo nooSe censaeS ons Vaderland zal woi-
cuge eensöL/,L.iuiiti vuurige den getermineerd — waartoe wv ,hf,rwfc. wenfchen met alle braaven, wien het om het wee-
ren en onmeedoogend te bedillen, — dan zou den wy eerst onze grondbeginzelen moeten verbaken, dan zouden wy eerst ongelyk aan
o-cn dit len or.s zoo naa aan het harte —- Acn.
gen, uuicn1"' »* , ocweest. dat men
hoe wenslchelyk w.are ^, ,Se cpóques van
m de maand Apn,, en vo j,enci i i, k
het voorlcedcn aar, toen ae i ne
aan dc Orde van den dag was, oq|
lyk waare gereed gewecstjmet eene portonette
een Beftuur, welks wettigheid fi9yj&g® zenwas, cn nooit bcweezen
Hierin geene pM%$*f^ nl nnbefcheizrch een Stads Regeeiing RP.^QerS^n denheii ahes te boven gaaidc mamcr, tec„^



SSSSz
ocnc Hoogst-gcconftituccrdc Macht of Authoritett aan welks wettigheid geef) kerveün- „ril
Friesland namclyk) wierden de'
i-e Vrye hem gefmoord — bet cerbiedwaa d.g( gerichtshof vernietigd , of dat nog me/
Hier (in HoiJand namclyk) heeft men tod
vmt aa Beftuur cn Commiué de beknsens van Jf» «fff b^uurd, nimmer t«nfSJÏÏ dratókfcg gehoord - nimmer Tirannieke vcrklaanngcn van dc vrye Ingezetenen zlên afpc I cn, ömtner, den gcdecidccrden Oranje man n amptcn en bedieningen zien fchÓppcn., E' hy eer.e abfurde verklaaring wilde af ln ï (tót geen wy in FrieslandWn ren -) ó mochten der Nationale Vergadering nu ook eens de oogen geopend worden, over dc bcklagcnswaardigen toclrand van dat I and in het welk de zaden van t^eedraeht cn onvc™
;:T, y r°u- haSC T ,an*er Zo° dieper wor elen zullen fchicten, die deszclfs welvaart eSvk geheel zullen ondermynen, en rfa een akeW verbly van nyd cn
zullen doen veranderen u °
A^Li^^^'W1 dat "iettegenftaan£ p£ " !"UWe" bricr^bt afgelchilderd as iemand die lang van fiyl is, wy om- bok «iet k.nnen beroemen && °*n m het fenryven van dit antwoord geweest te zyn — net zêjye is waarlyk van meer uitgc— breid-
hoort wel ?.//,„" , ' °f h:t zelve zal' danr "et ie-
ieVsercM e i,, L r, "u$ SB0 ~ UfF •■"» *4 ««' »n. *c mjze iti are «.aa.t le hpleytfu f i, dat PatrhtUmus ?



137
breidheid geworden, als wy verwacht hadden, *iaar dc menigvuldige irotte, die wy hebben, en die geduui'ig nieuwe gedachten in ons moet verwekken, is alleen hoopen wy genoeg, om ons over onze langwylighcid tc verontichuldigen.
Wy bef! uiten dan uit dit alles dat wy hier ter neder gefield hebben, dat de. listen en intrigucs van eenige Volksmenners de waare oorzaakén zyn van de verdceldhccden die zoo jammcrlyk in ons dierbaar Vaderland woeden.
Dat het beste middel om deze vernielaars van 's Lands vryheid in alle hunne ondernecmingen t: leur te ftellen is, dat zich alle vaderland en vryheidlievendc Nederlanders, die belangftellen in den welvaart van hun Vaderland, te faamen vercenigen, en met vereende krachten de poogingen dezer eigenbelang zoekers tegen werken.
Hier toe is geen beetcr middel, als dat zy zich in hunne Grondvergaderingen vertoonen, aldaar hunne vrye Hemmen onbefchroomddocn hooren cn dc list en het Ichoonfcl.yncnd bedrog. waar meede men dc goede gemeenten wil bedriegen . door de krachtiglte taal der waarheid ontmaskeren. O ! klonk deeze onze taal in dc ooren van alle Nederlanders!
,, Nederlanders ! oprechte beminnaars van het „ Land uwer geboorte! vereenigd u in uwe
Grondvergaderingen, maak daarzaamenzwec„ ringen tot redding van het Vaderland! de
vyanden van uw Vaderland zweeren wel overal ,, te zaamen om het zelve te vernielen — zynee,, men dc gedaanten aan, van al wat gy wilt, „ mits zy maar tot hun doel koomen, zy hebben ,, eeuwigeen plan van verwoesting, en de braa„ ven vertrouwen tc veel op de rechtvaardig,, heid van hunne zaak , en hebben'er nimmer een.
„ Gylieden hebt dus geen ander middenpunt „ van vereeniging als uwe grondvergaderingen, I $ „en



i38 —
,, en zo gylieden daar uwe Remmen niet durft
doen hooren, dan zyt gylieden de lchuldigc „ oorzaaken van alle de rampen die ons Vader*
land overkoomen, en dan moet gylieden u „ nimmer bcklaagen over dc ondraaglykheid „ van het fchrikbewind het welk de aanbidders „ van de fchimmen van Robefpiére' en Marat „ willen invoeren, om dus over moordfehavot„ ten, bloedende lyken cn rookende puinhoo„ pen heen te Rappen en den throon van over,, hcerfching te beklimmen, waar van zy u nog „ zwaardere keetenen om uwe halzen zullen „ werpen, als waar meede Filips of Alva im„ mer uwe voorvaderen belaaden hebben. „
Dit was het waarde medeburger! dat wy u ten antwoord wilden geeven op uwe brief, dewelke wy hoopen dat de laatfte niet zal geweest zyn, die wy van u ontfangen zullen.
Vaar voort braave Medeburger! uwe landgenooten zo veel moogclyk door uwe kvjj de te verlichten, cn gy zult ü met de veraehtirg vim het fchuim der Narie, maar ook tccvens m»t ds hoogachting van alle deugdzaamc patriotten vereerd zien.
Heil en Broederfchap.
Heraclyt en Dcmocry'.
'Aan de Redafteur of Redacleurs van de Heraclyt en Democryt: Heil cn Broederfchap! Medeburgers! Ik ben een gebooren Nederlander die mvn vaderland met het warmst gevoel van liefde beminnc , en voor het zelve alles veil hebbe ik heb my met alle braave patriotten
verheugd in de gezegen e omwenteling die onze Franfche Broeders voor ons hebben daar-
gc-



*3§
pefteld, en myne vuurige wenfch is, dat deeze Republiek daar van de duurzaame en gewenlchte vruchten mooge inoogsten.
LK ben het ook volmaakt eens met die gecnen onder myne landgenooten, die ter goeder trouwe gelooven dat het fcederalisme met al zyne onderhoorighecden moet worden afge1'chaft, en dat in de plaats van het Fcederalisme moet worden geintroduccerd en in werking gebragt een Stel/el van éénheid — het welk zich zoo veel moogelyk door alle dc takken van het Beftuur zal moeten verfpreiden, en was het moogelyk in alle de harten myner Landgenooten diep doordringen. Om kort te gaan Mecdeburgers ! ik ben een Unitcris en een Amdgamist — maar zoo reedelyk als er één in de gehceie Republiek gevonden wordt.
Ik ben het dus ook volmaakt eens metdiegeeneh myner landgenooten, die van oordeel zyn dat 'er eene amalgame of ineenfmelting der oude fchulden moet plaats hebben, mits dat rrieti eerst maar weete wat men door oude fchuiden te verltaan hebbe — en in hoe verre dezeineenfmelting op gronden van algemeen wecrkeerig belang uitvoeriyk is.
Maar dit daar gelaatcn, het was juist niet de amalgame der oude fchulden, waar over ik u thans wilde onderhouden maar over iets dat my al lang gekropt heeft — naamelyk dat 'cr zoo magtig veel onder onze landgenooten gevonden worden , die met zulk een yver voorhetunismeof éénheid bezield zyn , datzy anderen, die nog niet van dé'nv.ttiïhci'd van het zelve overtuigd zyn, zoo maar klakkeloos verdoemen cn als verraaders van het Vaderland by de Natie aanklaagen — zy willen dc éénheid, nota béne, die zonder ééndracht nooit tot Rand koomen kan, en vereeuwigen de tweedracht — zyn dat Patriot-' ten ? is het dan zoo misdaadig dat iemand in zyn ziel niet overtuigd kan worden van de nuttigheid



Mo
heid van eene zaak, van welkers beflisfm°- het heil van het vaderland afhangt — is het myn fchuld by voorbeeld dat ik overtuigd ben dat de Een en ondeelbaarheid tot het geluk cn den welvaart van myn Vaderland zal ftrekkcn ? Immers neen! wch nu als dit myn fchuld niet is, is het dan de fchuld van een Federalist dat hy niet..overtuigd kan worden van het nut der Ecu en ondeelbaarheid booven het nut vanhetFcdcralisme, het welk hy, tot noch toe voor het beste houd ? Zyn wy meesters van onze opinie ? Immers heen! is het myn fchuld dat ik Roomfch of gereformeerd of Luthcrsch ben ? Immers neen! zoo dat het my milerabel ftoot, wil ik maarzeggen, dat men malkander hier in dit land om zyn opinie zoo uitfcheldt cn vervloekt. Daarenbooven zie ik hier nog iets dat my
grootclyks mishaagd Er is naamclyk een
gedeelte, myner landgenooten , wier bedoelingen ik óm meer dan eene reeden mistrouwe, die voorgecven dat zy de Eenheid cn ondeclbaarheyd van dc Bataaffche Republiek als het laatfte plechtanker van onze redding befchouwen, en met een vervloekt geweld alles wat maar van hun disfentieeren durft voor Federalist en Landvcrraader uitfcheldcn cn die, (waarom weetik niet, want zy hebben te veel verRand om het uit domheid te doen) aan dc Nederlanders wys maken dat Eenheid cn ondeelbaarheid een Principe is. Daar ik nu de vryheid neemc, van niet alleen van hun, die dit vol durven houden , te verfchillen, maar daar cn boven plat uit te zeggen, dat hunne Helling valsch is, en dat de eenheid en ondeelbaarheid , niet een principe, of grondbeginzel, maar een Siftema of ftelzel is, zoo lust het my ter ftaavihg van dit myn gevoelen, u eenige oogenblikken te onderhouden
Een principe is volgens myn begrip, vooral in het Staatkundige, zodanig een grondbeginzel
of



— -41
of Regel, dewelke men in (het formeeren van eene Staatsregeling niet uit het oog verliezen mag, — eene eeuwige waarheid, dewelke men niet verzaaken kan in het maaken van eene Staatsregeling tot onderling geluk, of die Staatsregeling laboreert aan een esfentiëel gebrek — zo is Rechtvaardigheid - een principe, het welk een Wetgeever of Conftitutie maaker nimmer uit het oog verliezen kan •— zoo is Gelykheid in Rechten, ( het welk in myn oog hetzelfde is als Rechtvaardigheid) zo is de Vryheid van gewecten — de Vryheid om zyne eigen Verteegenwoordigcrs tc kiezen — zo is Eerbied voor de Wet — zo is de Liefde tot zyn Evenrnensch , of
de Broederfchap een principe, en zyn dit
in myne oogen principes van zodanigcn aart, dat dezelve in een Democratisch Regeerinftelfei niet kunnen of mcogen gemist worden.
.Wanneer nu de Eén en Ondeelbaarheid ook een principe was — dan moest het ook zodanig eene zaak zyn, dewelke in een Democratilche Conftitutie niet kon, of niet mogt gemist •worden — en dan zoude het gemis van dit principe een Democratisch Regeeringftelzel gebrekkig ja ondeugend maaken; icn dewyl (in. abftracto befchouwd) men zich heel wel eene goede Demoeratifche Conftitutie zonder Eén en Ondeelbaarheid kan verbeelden, zo mag men hier uit veilig befluiten dat Eén en Ondeelbaar, heid geen principe maar een Svstema is.
Bovendien, als Een en Ondeelbaarheid een principe is, dan is het Federalisme ook een principe, want wy hebben meer Republikeinfche Conftitutien die op Federalisme dan die op Eenheid en Ondeelbaarheid gebazeerd zyn, - -
Is nu een principe, 'eene zaak van zoodanig een aart, dat dezelve in eene Republikeinfche of Demoeratifche Volksregeling niet kan of mag gemist worden , dan is het Fcderalismus eeveu onmisbaar als de Een cn Ondeelbaarheid, en dit
zul- .



zullen de grootfte voorftanders der Eenheid echter niet vol durven houden Ergo! noch het
e'e'n noch het ander is een principe.
Een Principe daarenboven bevat altyd het denkbeeid van eene dcugdzaame of goede hoe-
daanighcid of gezellige deugd, zo als
Rechtvaardigheid, Gelykheid, Vryheid, Broederfchap , gehoorzaamheid aan de Wet, Liefde voor het Vaderland, Belangloosheid, Eerlykhdd cnw&t
dies meer is niaar Federalismus of Een en
Ondeelbaarheid al keer ik het honderdmaal
om, dan vind ik er niets in dat my op het derikbeétó van de eene of andere goede hoedaa-
nighcid, of gezellige deugd brengt ■ Ten
zy dat men net woord Een en Ondeelbaarheid in eene andere bcteekenis wil necmen, cn cr <loor verir.aan: „ dat de gemoederen en harten „ en de geneegenheedender Nederlanders, voor „ zoo verre het welzyn van het algemeen be-
„ treft, Een en Ondeelbaar moesten zyn."
en in dit geval zoude ik het met de heetlte fchreevwers wei op een accoordje willen imyten, cn hun willen toeftaan dat zv in dee/en zin alleen de Eenen Ondeelbaarheid als en principe aanpreezen. 'Dc Eenheid cn Ondeelbaarheid, in haare ge-
woone beteckenis verftaan is dus geen
Principe. Het is niet anders als een Stclz 7 een Sist erna het is zelf een zeer goed Sist erna — wanneer het goed geappliceerd word en wanneer het zelve als een allcraoodzaakclykst ingrediënt in onze nieuwe ftaatsregeling befe jou wd , in alle deszclfs deelen op de voor het vadciland heilzaamfte wyze in werking word gebragt. Een Stelzel, is hier in onzes bedunkens van oen Principe onderfcheiden, dat hec eerfte mLbaar en verandcrlyk is, dat is dat het kan gemist worden zonder aan de volmaaktheid van eene Rcgeeringsform tc kort tc doen, en dat het aaa verandering is onderworpen, —
daar



«43
daar in tcegendeel het Tweede een (Principe namelyk ) onmisbaar en QnvefmderPyk is — toetzen wy nu aan deeze proef de Een en Ondeelbaarheid en ik zal niets meer behoeven
om yder onpartydig Nederlander van de gegrondheid van myn gevoelen te overtuigen.
Heil en Achting?
Üw Medeburger. Pro Patrid und & Indiyi/ibilh'
NB. Die geenen onzer Landgenooten, die genegen mogten zyn ons eenige belangryke üukken te iuppeditceren, worden verzogt, dezelve Franco te doen toekoomen, aan den Boekhandelaar Plaat in den Haag.
Het is ons onverfchilll» of de ftukken onderteekend zyn , of niet, mits dat de fchryvors der ongetcekende ftukken het Ons niet ten kwaaden duiden , indien wy in dczelven zomtyds eenige' veranderingen maken, dewyl wy dezelve altoos voor onze verantwoordelykheid neemen, wanneer wy dezelve plaatzen.
En hier mede hebben wy onze advertentie in N°. a. cn N°. '3. gedaan, willen altereeren.



M4
Dit Weekblad word alle zaturdagen
voor a ftuivers uitgegeeven. Te Amftcrdam, by A. van der Kroe op den Dam; Haarlem, J. J. Bceis; Leiden, J. van Tiffelcn; 'sHage, J. van Chef en J. Pkat; Delft, M. Roel ofsv> aart; Rotterdam, Dirk Vis; Dordrecht, Bïusjé; Gorinchem, Hornaar; Brielle, Boers en Merkenburg; Schiedam, Poolman; Gouda, W. VerbUamv; Zaandam, van Aaien; Edam, Rolf; Alkmaar, ?. A. van Harencaspel; Hoorn, Ver mandel; Enkhuyzen Frcinx; Leeuwarden, Cakais; Franeker, Ro~ mar,- Harüngcn, F. van der Plaats; Groningen Luydema; Deventer, G. Brouwer; Campcn' J. F. Brok; Zwolle, J. Clement; Nymcoen' J. L. Prager; Arnhem, Nykoff; Zutphen,"// G A. Thieme; Harderwyk, J. S. den Kasteel; Utrecht, de Wed. J. van Terveen en Zoon; Middelburg, W. A. Keel; Vlisfingen, Corbelyn; Ooes, Huysman; Zierikzec, A. van Zetten ; Breda, Oukoop; 'sBosch, Vieweg; Bergen op den Zoom, Riemsdyken Bronkhorst.



HERACLYTen democryt
N°. 10.
Saturdag, 4 February, 1797.
Het Derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
„Beduchten, Wantrouwen, verbaasdheid, Stoutheid, toorn en haat jegens „ de Overheid, zyn de fpooren om hetVoJk „ aan het hollen te helpen. i
P. C. Hooft, Leven van Hendrik den Vierden.
Nee fpé, nee metu.
D^ar het geval der vyf Lcidfche Burgers. V. H. Trap, G. van Klaveren Junior, J. 'van Trigt, J. van Lil, en IV. van Liyveld, thans5 door de gehceie Republiek, cn voornaamelyk ia deeze Provintie (Holland) zeef vcergéruchts maakt, dair de intrigue, en dc heerschz'uchü niet in gebreken zullen blyven, om daar uitgeleegenheid te zoeken , van het braave Volk van Holland meer en meer tcgens deszeifs Bestuurders op te hitfen* ten einde zich zelf in hunne plaatzen neder te zetten, en daar 'er dat Volk ten hoogften aan geleegen ligt, om in ftaatgefteld te worden ,van een juist oordeel te kunnen vellen, over het gehouden gedrag van die Gec*nüitueerde Authoriteit, die by abfentie van het Provinciaal Beftuur, hetganfche Volk van H land reprefenteert , en desfelfs beiangens en



rechten handhaaft, wy meenen het Committé Provinciaal, zoo zuilen wy hier laaten volgen de ftukken, dewelkcn ons door onzen geè'erdcn Correspondent zyn toegezonden, waar door wy onzen Lcezcrcn in ftaat meencn te nellen om- een rechtmatig oordeel te vellen over het gehouden gedrag van dat Committé, het welk thans het voorwerp is van de vervloekingen van onze hedendaagfehe Volkopwinders, die zich onder den dekmantel van Patriotismus verbergen, om zeif oyer Patriotten onmeedoogend te kunnen hcerichen; cn geen wonder , dewyl dit Committé altyd getoond heeft, dat het dc goede orde wilde handhaaven , en de veiligheid van lyf en goed aan de vreedzaamc Inwooneren van ons. gefolterd Vaderland verzeekeren; recderren genoeg om zich den haat op de hals te haaien van RevoJutienarrcn, dfc 'er altoos op uit zyn, om ten kosten van het Volk voor hun eigen grootheid en beurs tc zorgen, en wier zaak het dus thans voornaamelyk is, om tegen de aanftaande Grondvergaderingen de harten hunner Meedebm-geren met bitterheid te vervullen , teegrns dc braave en bclangcloozc vertecgenwoordigers van hun gewest.
Zie hier de ftukken braave Holiandfchc Ingezeetenen! leest en oordeelt — maar oordeel! zelf!
Copi^ van een Brief van
een Burger uit den Haag, aan zyn Vriend te Ilaarleml
' Mebèburger en Vriend !
., Ter voldoening aan uwe verlangens, om naïler cn naauwkeuriger te worden onderricht, Wat 'er ten opzichte van do zoo veel geruchtsfcmakende Hiftorie te Leiden in waarheid by het
Corn-



== 147
rjomnv.tté Provinciaal is voorgevallen, zoo dient het navolgende kort, beknopt, maar waarachtig Vernaai, het welke my van zeer naby, en uk Authenticque Stukken is medegedeeld geworden , met toeftemming om daar van zoodanig een gebruik te mogen maaken, als ik in tyd en°wv!e zoude noodig oordcclcn.
Op'dcn 14 January laatstlecden produceerde de Pneüdent van het Committé Provinciaal van Iloüand, in deszelfs Vergadering een gedrukt huk, het welk aan hem of aan den Praehdent van het Provinciaal Beftuur door de Raad der Gemeente van Rotterdam was toegezonden, Weik ftuk gctituleerd was, aldus:
De Gecommitteerden uit onderfchetden GrondWyk- en andere Stemgerechtigde Burger Vergaderingen te Leyden en in liet fiifirift VOS, ^den Midden Rhyn NJ. %i.
Aan de Onderfchéihn Grond-
Wyk en andere Stemgerechtigde Burger Vergaderingen in de gezamentlyke DiftrWèn van Holland.
En tchd:erendc tot niets minder,als tot het Organiseren eerer Vergadering van vyf en vyftig Reprefentan-en voor het Volk deezer ProI' vincie, o» de voet cn w\v,c zoo als het Provinciaal Beftuur wcrkelvk is geconftitueerd geWorden, cu welke Vergadering op den 25 Jar.uary haare werkzaamheden te Leyden zoude beginnen.
De gevaarlvke gevolgen cn misdaadige oogmerken der uitvinders en dry vers van dit werk, -wierden ras door het Committé gepenetreerd,
«n diensvo'gcns op voorftcl van den Prasfident K 2 goe*



goed gevonden, het zelve ftuk zonder refumtie te ftelle in handen van de Commisfie der Binnen iandfchc Correspondentie ten fine van advis.
Wc ka Commisfie, hier aan voldoende, verk'aarde dat alvoorcns ten principaale te advifeeren, eerst en voorai moest worden onderzogt, oi het ftuk verdicht of wel echt waare, ten welken einde de perfooncn, welkers naamen ouder het zelve gevonden wierden, zouden bchooren te worden gerequireerd, ten einde overde echtheid of onechtheid van het ftuk, uit der zeiver te gcevenc elucidatiën tc oordeelen.
Dan dat, aangezien, van het geeven dezer clucidatien, de zeekerheid in het neemen van alle volgende maatreegelen volftrekte yk afhing, deze requifitie op zoodanigen voet diende to g'efchieden, dat men zeekcr zoude zyn, dat de perfoonen aan dezelve zouden voldoen, en diens Volgens compareeren ; waar op conform het voorfenrecven voorftcl dezelve Commisfie met adjunétie van noch twee lceden der Commisfie van Justitie wierd geauthorifterd , om de Burgers P. H. Trap, G. v. Klaveren junior, J. v. Lil. J.v.Trigt ,cn W.V. Lelyveld, door een der Deurwaarders van het. Committé tc doen requireeren, cn dezelvcn, gecompareerd zynde, over het ftuk in questie te onderhouden, doende verders vart het een en ander Rapport.
Gemelde Burgers dan gecompareerd zynde, wierden dezelven in een der 2 y-vertrekkeh van het Committé onderhouden, door de Commisfie ten dien fine benoemd, welke Commisfie vervolgens in fubftantie rapporteerde, dat alle de gercaulreerde Burgers eenpaarig verklaarden, zeer vel van het gedrukte ftuk beivwt te zyn, ja zelfs dat met hunne voorkennis, hunne naamen daar onder gedrukt vaaren, waarom de Commisfie verders als nu ten principaalen voordroeg i°. om de ftukken te ftellen in handen van den Advocaat Fiscaal dezer Provintie, ten fine van advis,



SBB M?
vis, en om de Commisf.e der Binncnlandfche Correspondentie te quaiificcoren om eenen hunner mcedelecden te Committeeren raar Leyden , ten einde aldaar ten zynen ovcrltaan door de Commisfie van Binncnlandfche Correspondentie dier Plaats, de papieren van den Burger Trap te doen verzcegclen, raa alvoorens daar uit te hebben geligt, het oidglneele ftuk, waar van een afdruk in handen van het Committé is,, én het welk hy Burger Trap had geavouëerd, dat onder hem was berustende.
Welk twee lecdig voorftel daadclyk in eene Rcfolutic veranderd zynde, zoo wierd verders op het mondeling voorftel van den Advocaat Fiscaal goed gevonden , dezelve Commisfie van . Binncnlandfche Correspondentie te quaiificceren, omme Provifioncel de gereq dreerde Burgers Civilitcr tc doen Custodiëercn in ccn of meer vertrekken op dc Castelcnyc alhier.
Terwyl eindelyk eene pcrfoncclc Commisfie wierd benoemd, om het Committé tc dienen van deszclfs Confidcratiën, wat nu verders tc doen, ter voorkooming, dat die befchrcevene en geprojecteerde Vergadering voortgang zoude hebben. . .....
Wat ru verder met dc vyf gccustodiecrdc Burgers is gefchied kan gelee/en worden uit de Refblutie door het Committé Provinciaal genoomen op den 21 january', op het ingekoomen advis van den Advocaat Fiscaal of Procureur Generaal. Zie deeze Rcfolutic hier agter onder de Letter A.
Dan, de alzoo benoemde perfoncele Commisfie, droeg nog in een extra ordinaire Vergadering van dien dag voor, het doen eener Publicatie , waar van de extènfie aan dezelfde perfoneele Commisfie, met adfumtie van's La ds Advocaaten, zoude kunnen worden gedemandeerd, dan — aangezien dit noch eenige daagen zoude kunnen traineeren, zoo fioeg voornoemK 3 d*



==_■
de Commisfie voor , het afzenden van e:nc Misfive aan den Raad der Gemeente van Leyden, (nier achter onder Letter B. te vinden) als meede eene circulaire Misfive aan de overige Municipaliteyten dcezcr Provircie. (Zie deeze
Misfivc onder Letter C.) Welk een ca
ander conform het voorfchrcevcn advis wierd bellootcn, terwyl die zelfde pcnbncclc Commishc, ook npg ltaande dc Vergadering advifèerdc, op eene, ten dien einde in haare handen gefielde gedrukte circidaïre Misfive, door den Prefident alvoorens ter Vergadering geproduceerd — cn getitulcerd: „ De Algemei;ne Vergadering der Wvks grondvhrgadi'ringen van
de stemgerechtigde gemeente der stad
Leyden, aan hunne Msdkburgers, de Stemgerechtigde Burgers, Legden dir Grondvergadering, te 'sHage. (a) welk ftuk tendeerde om een georganifeerd ligchaam van zoogenaamde vertccgenwoordigers van alle Grondvergaderingen en Volks Soc.ctcvtcn des gcheelcn Bataafichen Volks te doen daar ftellcn, welken meede hunne werkzaamheeden, op den I? January bevoorens te Leyden zouden beginnen.
Advifecrendc gemelde pcrfoncele Commisfie, r.amelyk om het zelve ftuk per Misfive te zenden aan dc Nationaale Vergadering, als waar toe dezelve ber/reep dat het zelve eene directe relatie kondc gercekend worden te hebben.
Met welk advis de Vergadering zich dan ook verecnigde, en welke kennis geving dezelve ■ als nu met des te meer grond kondc doen, aangezien de gerequireerde Burgers de exiftentie van het hier voorengenoemde ftuk, als meede
f het
jS*? &L Verd'rs *! W U /V°' **f *» D«t virJwal



het voornemen om zoodanig eene Wrgylering te organiseren, eenparig ^«^^4 Dui ten einde omtrent het zeive nog cemge verderê noodzaakelykc
mei zoo wierd de Commisfie der BinnenSidfèhe Correspondentie even als o=h^C vnnripp ftuk «rcqualmceerd om dc Burgers n.
^__t859^*g^
ni« te gnde heeft dit befluit als toen geen effect kui.ncti SSi terwyl men naderhand Agr be,. emaneeren der Proclamatie van de Nationaale vu «adcring, begreep, dat het als nu onnoodig was lewo' den, desweegens naadere recherches te
U°Natuurlvker wvzc had men gedacht dat hier meede alles zoude zyn afgeloopen. , Dan op hetonverwagtst onthng het Committé op.den S U'-nuary de zoo veel geruchts ma*, kende Misfive van den Raad der gemeente van
^eïeRaaddcr gj^^^gg
Sa^ttSWB ondTgeichappy niet beltaan kan, zaï uc ^ ^
<■„) Zie deeze MUM in *. fr^S^f "? S<*
_c.„a D*gv«h«a gebuikt by w» C0B1* K- 4



zekerheid van Iyf eer en goed beveilig zvn om ver te werpen — ;aa nis u , ° J ' oopenlyke oorlof SM^^^Ig?
fecte teegens het m^Vot^Lt SS* ven oaad moest worden aangemerkt ak lon
gd ele vó kTege fdflS0^0'1 ^t>nïe5l
rass z?ircf&J^
het Committé in doezen SffS?^1^ £3 tydigheyd zoude kunnen bcfchuXcm P
Deeze zaak nu is noch in dien ftaat het Committé ignoreert volkoomcn, hoe ve r'c Set met.deeze Z3ak gevorderd zy -- én dezdv' ;J nu geheel buiten haare handen, en moef hiaïe
ff te keuren h^TmJtté gehouden, ïve teraboleehrCenZy d°Ür de b^»™
Ik kan U verzeekeren, dat dc Lceden van hot Con mitté 'overtuigd , dat zy in deezen rïïs5
hTg^ou ^ged^S zei?lU,r/arÜVCr 5
©it nu meende ik niet alleen aan de waarheid,
en



i5S-
eti aar* de rechtvaardigheid verfchuldigd te zyh,. U op uw verzoek te moeten melden, maar ik kan 'er U nog by verzeekeren, dat.aangezien dc Intriguanten, 'we ke om aan hunne .heersoh-' zuchtige oogmerken, en aan hun eigen belang te voldoen, oorzaak van dit alles zyn, hun hoofd-oogmerk hebben zien mislukken, het invoeren, namclyk van een Revolutionair Intermediair Provinciaal Beftuur, waar door zy wel draa meester van de Deliberatien der Nationaale Vergadering zouden geweest zyn — dat (zeg ik> deeze Intriguanten de bygekoomene omftandigheid, het requireeren cn Civiliter Custodieeren naamelyk 'der vyf meergenoemde Burgers, nu ter voldoening, is het moogelyk van hun anderfints mislukt, misdaadig oogmerk willen doen
dienen zy trachten, naamelyk door allerleije
leugenachtige verhaalcn het Beftuur, en byzonder het Committé by min doorzichtige Burgers tc doen voorkoomen als een Ariliocratisch Gouvernement, het welk de beiangens der Burgers verwaarloost, en hunne dierbaarfte rechten ver-
^Dan ik wenschtc wel, dat ieder onbevooroordeeld liefhebber van goede order, en dus ook van zyn Vaderland, dit naakt, en in waarheid nedergciield verhaal las.
Begrypt hy dan noch dat men kwalyk hééftgedaan , wel aan! er is gelecgenheid om dit op eene ordenlvke wyze aan den dag te leggen, dat allen in hunne rclpective Grondvergaderingen, op den 16 February opkoomen, en zeggen rondborstig neen.
Maar dat zy ook verders, en in het vervolg zor»e draagen, dat hunne volgende keuze dan beetcr zy, dat die zich in Gods naam, en ter liefde van hunne Vryheid, en van hunne bezittingen , bcraa'e.op braave, en ter goeder trouwe beproefde mannen, welken zoo door hun K5



*54 =
jedelyk gedrag als belangelooze Vadetfhdshefde hunne goedkeuring verdienen.
Dit geeve de God vau onze Vaderen . de God van ons dierbaar Vaderland en van onze Vry.
Ik ben enz.
Byïage onder Letter A.
EXTRACT uit ^REGISTER
der RESOLUTIKN van het PROVINCIAAL COMMITT1L' van HOLLAND , genomen op den 21 January 1797, het derde Jaar der Jiataafjche Vryheid.
De perfooncele Commisfie, in wier handen gefield waren de fchriftclvkc confideratien vau den Advocaat-Filcaai cn Procureur-Generaal ; ïn de zaak van dc gecultodiëerde Burgers P. H. Trap. G. van Ciareren Junior, J. van Jrigt % van TM en W. van Lelyyeld, heeft deawegens gedierd van deszelfs confideratien en advis.
We k advis gehoord, de voorfchreevcne confideratien nader geleezcn en fyeciaal in achting genomen ?y ,<lc, dat dc voorfchreevcne Pcrfoonen, docr <;ich te laaten aanfteltcn cn committeren tot een zogenaamde Commisfie van Bcfchryyng uit de Grond-, Wyk-en andere Stemgerechtigde Burger-Vergaderingen , tc 1 eyden ex in het Diftrict van den Midden-Rhyn ,N°. "i • mitsgaders door het aanncemen derzelve Commisfie en in die qualiteit ten hunnen naamen , op den 9 dezer, te doen dcpechcercn, gedrukte Circulaire Mi fives aan deonderfcheidene Grond-, Wyk-en andere Stemgerechtige Burger Vcrgadej™^11» lx\ de gezamentlyke Diliricten van Holffnd, twideerende, om by een te roepen en uitte-



wfahrtven eene Algemeene Vergadering uit aile dc S Dittrictcn, waarin dc Provintie van Be* i mdtcgcnswoordigis verdeeld, tegels Woensdag "flanuary 1797 , dcs voormiddags ten guuren, DuinenUydeZ'ómmc aldaar over de algemeene bdan"cns van het Volk van Holland te delibcreeïefen te bclluiten, WH zouden kum.cn IcHyncn ih te hebben ichuldiggemaakt aan ce-.e iSt cn attentaat op dc Hoogheid en S »wr* rairdeTeitvÏÏ het Volt van Hoüand: doch center rrcftun ivelyk door dc
Bfep hunner Committenten, of wel door « «oJiro- in de reete applicatie der waare arm, £S mindïn S en'qualiteiten ecner Volks fóeertflT W Reprercntatie , daar toe gekomen 2yï? vooraf . dL aan het Commité van het Wendeel du verre riet genoegzaam gebleken it• mitsgaders, dat de redenen, waarom de iemêTde PeSSddé verre door het Cornnutte* bmvifionL zyn gecuiiodicerd, door dc CircuF' \ ,„7w rvviivcn van dit Committé m dato ^éti^SSSri^tm^ in dato 2o daar -nn vozende , voornamelyk is komen te ver. fXn en 't Committé alzo op goede gronden
3oor? SmmigeVrW,.
,„m.> n-pühereerd tc worden van n^e vu d'er rr'o-vf m dfCasfelenye van den Hovc, htóJaÏÏcnLmjnielyk ook ingericht," omme _5*8SS?fi3 gealïcguëcrde redenen en, op dehetotr Ferklaanng op ^ aan dit Committé gedaan dat^% wiren en bccven, om, ter R*ip»*"" Commisfie van de ^^^^^ üe, fcperfoon wederom voor dezelve tc zullen



I55 —
comparecren, (zelfs op de minfte aanfchryvin») tot het mppediteeren van alle zuike verdere mformatien, als nog door gemelde Commisfie, ten dienfte van den Lande, van hun zouden mogen worden gevorderd," — Is goedgevonden en verftaan , conform de Confideratien van den Procureur-Generaal dezer Provincie, de Commisfie van Binneniandfchc Correspondentie van Holland te qualificeeren, omme de' voorfz. Pcrfoonen voor zich tc requireeren, aan dezelve het onbehoorlyke hunner voorfz. gedragingen allernadrukkelykstvoor oogen te houden, dezelve te adhorteeren, omme zich voortaan als rust en ordenlievendc Ingezetenen te gedragen, en daar na uit hunne Cuitodie daadeiyk te dntfiaan. mits aanneemende, omme zich ten allen tyde, des gerequireerd, voor de voorfz. Commisfie tcfifteeren, tot het fuppeditecren van alle zodanige cn verdere informatien, als nog door gemelde Commisfie ten dienfte van den Lande, van hun zouden worden gevorderd.
En zal Extract dezes aan den Advocaat-Fiscaal en Procureuj-Generaal voornt. worden toegezonden tot zyn naricht; mitsgaders aan de Commisfie van Binnenlandfche Correspondentie voornt. omme zich daar naar te reguleeren, en ook aan de Burgers P. H. Trap, G. van daveren Junior, J. van LU J. v. Tricht. en W. van Lelyveld, tot hun informatie.
Accordeerd met voorfz. Register.
( was getekend")
J. F. LEEMANS.
Bylage



Ï57
Bylage onder Letter B.
Het Committé Provinciaal van Holland
Aan
De Raad der Gemeente der Stad Leyden.
Mede burgers
Ter onzer kcnnisfc'gekomen zynde, dat de zig noemende Commislarisfen van de Algemene Vergadering der Wyks Grondvergaderingen van de Stemgerechtigde Gemeente ten uwent, hebben kunnen goedvinden, aan hunne Medeburgers de Stemgerechtigde Burgers en Leden der Rcfpeeüve Grondvergaderingen eene Circulaire Misfive af te zeiden, waar by dezelven geinviteert worden om tegens Woensdag den 18 Tanuarv aanftaar.de uit hun lieder midden een Gecommitteerden, voorden vaa eenen bchoorIvken Geloofsbrief naar Leyden af te zenden, op eene Vergadering, welke op dien dag des morgens ten 10 uureu in de Schutters Doelen, gehouden zoude moeten worden, ende zniKJ met een oogmerk als by die Misfive broeder u> omfchreven* mitsgaders dat W naam van de zich noemende Gecommitteerden uit onderlch. 1deue Grond- Wyk en andere Stemgereciugde Burger Vergaderingen te Ley den, en in het Diftriit van den Midden Rhyn N° . 31. aan de onderfcheidene Grond- Wyk cn andere Stemgerechtigde Burger Vergaderingen in de gezamenIvke Diftricien van Holland, al meede eene Zoortgelyke Misfive is afgezonden, ter1 einde insgelvks ten uwent in de Schutters Doden eene Algemeene vergadering te houden, op den 35 Janutry aanftaande des morgens ten ne en



*5» «
uuren zoo hébben Wy, aan wien in het bvloïii der de zorg voor dc goede orde binnen deeze' Provmcic k gedemandeert, gemeent, dat wv daaromtrent met onvcricnhlig konden zyn * Wy eerbiedigen de ilcmme des Volks, dan, daar de Hoogstgcconfritucerde macht binnen dit gewest reeds werkzaam is gewte^t om die op eene gereegcide wyze te hooren, en daar riet ze,;cr tecgens de teegenswoordigc orde van zaaken * èn de gedecreteerde beginielen onzer KegceringsfoiTB zonde inloooen , dat buiten dc geconilitueerde Machten, eik in den hunnen, ook by anderen Algemeene Vergaderingen aangelegd en gehouden zonden kunnen worden zoo mecnen wy ook, dat daar in behoord tc Worden voorzien, cn wy willen derhaiven U lieden ook daarom aargetéhrceven en gelast hebben, &Mwy ulieden aanfehryren, cn ot uwe verantwoordelykhcid gelasten 'by deezen, om te zorgen dat op den 18 en 2$ Jonuarv aanllaande of tn der tvd, de gemelde Vergaderingen binnen uwe Stad met gehouden worden, en dat inteegendcel dte^ geencn onzer Medeburgeren, welke op oen gefielaen tyd, uit kraehte van bovenoemelL Circulaire Misfives zich zcudemmoogenMeeren mn zoodanige Vergaderingen 't zfop den 18 rtifl* dcezer maand vf andere tyden by te woonen, worden gewaarfehouwd en gcintcrJcccrd aldaar niet by elkander (e Vergaderen, en eerdere deliberatien te ondernecmen tcrwyl wy verifvwren, dat, in gevalle onverhoopt aan die ulieder vriendeiyks waarfclwuwmg of des noods interdime niet wierd gedefereerd, gylieden magt genoeg zult hebben om die geene, welke zich daar aan refraclair zoude willen gedraagen, des noods door de flerke
Er



— t&
En hierop ons verlaatende, beveelen .wy Ulieden au:i de bclèhermmge Godes.
Heil cn Broederfchap {
Gefchreeven in den Haag
den 16 (anuary 179:. liet Provintiaal CoitUJ*
1 «et dei de Jaar der Bataaf- van Holland,
fche Vryheid.
Bylage onder Letter C.
VRYHEID, CEL YKIIEID, BROEDERSCHAP!
Het Provinciaal Committd van Holland. MEBURGERS! Ter onzer kennisfc gekomen zynde , dat da zich noemende Gecommitteerden, uit ondcrfchcide Grond-Wyk- en andere Stemgerechtigde Bti' ger - Vergaderingen te Leiden cn in het D lt iet van" den Midden-Rhyn N9. 31. hebben kunnen goedvinden, aan hunne Medeburgers , de Stemgerechtigde Burgers en Leden der refpective Grond-Vergaderingen in de gcza-> meitlvkc Dilhïctcn van Holland, eene circulaire Misfive af te zenden, waar by dezelve genodigd , ja opgeroepen worden, om in derzelver refpective Grondvergaderingen op te komen, op Zondag den 22e. January aanftaandc , ten einde over den inhoud van de voorfz. Misfive te deliberecren ; voorts Kiezers uit hun midden te benoemen , welke zich naar de Hoofdplaats van hun Diftrict zouden moeten bcgeeven, en aldaar op den 23c. daar aan volgende overgaan tot het benoemen van een Afgevaardigde en en Plaats-vervanger tot het by woonen van eene algemeene Volks-Vergadering, welke op den 25e» Tanuary dezes Jaars, te Leiden in de
Schut-



l6© =2
Schutters Doelen zouden gehouden worden: zoo hebben wy, aan wicn, by abièntie van het Provintiaal Beftuur, de behartiging van dc waare beiangens des Volks in dit Gewest door het gezamentlyke Hollandfche Volk zelve is toevertrouwt, geoordcelt, tegen zodanige oproeping van particuliere Burgers te moeten voorzien, als ftrydende tegen de aangenoomene principes; en om verdere redenen welke wy voornemens zyn binnen weinige dagen by Publicatie aan den Volke bekent- te maaken, cn dc by énkomst van zodanige Vergaderingen zcive te moeten verhinderen. Waarom wy UI. aa..:chryvcn cn op Uwe verantwoordelykhcid ge asten, niet tc gedoogen dat binnen Ui. plaats eenige deigclyke Grond-, Wyk-, of andere Vergaderingen, om over voorfz. Misfive, of over dc beiangens des Volks te raadplegen paats hebben, voor den 16e. February aanftaande, op welken dag dezelve door dc HoogstGecomtitueerie Magt dezer Provintie wettig zyn oogeroepen: om over de verdere voortdr uring van het intermediair Provintiaal Beftuur te raadplegen en te belluiten. Wy vertrouwen, dat Gyl., in gevalle van onverhoopte trgenftand, of i' u zelve magts genoeg zult hebben , ot door den byftand der Jutlitie zuit kunnen uiroeflënen, om al het geen tegen deze onze aanfchryving zoude mogen gefchieden, te keer te gaan, cn kragtdadigte fiuiten.
Waarop ons verlaatende, beveelen wy Vl. in de befcherminge Godes.
Heil en Broederfchap!
Gefchreeven in den Hage,
den 16. January 1797- Het Provintiaal Com-
Het jde Jaar der Bataaf- mitté van Holland,
fche Vryheid.



HERACLYT en DEMOCRYT N°. ii.
Saturdag, ii February, 1797;
Het Derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nee fpé, nee metui
Refleftien over de Grondvergaderingen, die op, den 16 February aangaande, ftaan by een te koomen , en over de groote noodzaakelykheid , 200 wel, als over de duure verplichting, die er ligt op alle belanghebbenden by den welvaart van het Vaderland —— Om op dien gewichtigen dag niet te slaapen maar getrouw )n hunne Grondvergaaderingen op t& koomen. . .
Op den iöien deezer maand zullen dan de; Grondvergaaderingen in deeze Provintie van Holland raadpleegen cn befluiten over. de verdere vooreduuring van het Intermediair Provintia.ü Beftuur van dit Gewest. —- Het Volk van Holland zal dus op dien dag uit kragc van deszelfs oppermachtigen wil beslissen;, en van deeze Beftisftng zal het Heil van deeze geheelc Provintie, dc bewaaring van de rust, en goede orde — ja het Heil van gehéél ons Vaderland hoogst waarfchynlyk afhangen... Het is daarom in dit gewichtig tydltip meer dan ooit de pligt van ieder Rem gerechtigd Bur? ger en Inwoonder van Holiand, om op dien dag zeivin peribon ded tc neemen, kade uitr



i6% =
ocffening van het Souvcrain gezach van het
Volk, waar van h,y een gedeelte is cn
het is alleenlyk de waarachtige begeerte om ons Vaderland gelukkig, dc Eensgezindheid
herfteld cn de aanflaagen der boosheid
vcrydeld te zien, dat wy deeze weinige reegelen aan u willen wydeii, Eraave Inwoonders van Holland!
Immers wanneer men uit de nieuwspapieren mag oordcelcn, die lchandclyk vcrllaafd zyn, aan eenige Hoofden vah die parthy in ons Vaderland, wiens Patriottismus in woorden
en bbdrog bclïaat wanneer men daar by
vergelykt de taal, die cr in publieke gcfèhriften gevoerd word — dan mag men belluiten dat er niets gclpaard word om het Volk van Holland teegens het tegenswoordig provinciaal beftuur cn deszelfs Committé optcwirden.
Ja wy durven het ü verzeekeren bewoonders van Holland! De intiigue en de boosheid fpaaren niets om tot hun oogmerk tc koomen. —
Het oogmerk toch van alle die volks opwinders, van alle die Patriotten by uitnecmendheid, die zig hcesch fchreeuwen om u wys te maaken dat zy uw geluk bedoelen, cn uw oppermacht eerbiedigen — is niets anders als anderen uit hunne bedieningen en plaatzen te fchoppen, in dewelke zy zich zeiven willen neerzetten. —•
Zy bedriegen u Nederlanders! en loeren op uw beurs en bloed.
Zy trachten of uwe gemoederen met haat cn wrevel te vervullen teegen uwe oprechte vrienden , teegens hun , die waarachtig uw belang zoeken, en zulks altoos met daaden, niet met Schreeuwen en Schelden tooncn.
Of zy trachten u bcvreest tc maaken ten einde gy niet in uwe Grondvergaderingen, zult opkoomen. alwaar zy uw byzyn vreezen by aldien zy niet zeker zyn dat hunne bedrie-
gery



— ify
gcry iögéngbya gevonden heeft; Wy behoeven zeer zeeker geene'moeite aan te wenden om ui te overtuigen van dc waarheid van het geene
wy u zeggen ilaat uwe oogen rondom u ,
Burgers van Holland! cn zie of gy niet omringd zyt van de fpreekende blyken van het geene wy u zeggen.
Zie een Bataaffche Courant, dat fehandaal voor een vry gemcencbest, (het welk zoo het mogclyk ware — de geweczene Courant van Waarheid en Gezond r'erfland, of deszelfs Schryvers veré'erlykcn zoude,) overal de zaaden van haat en oproer zaaijen!
Zie eene bende naamloozc lasteraaren, die in het verborgene hunne verftandelyke vermoogens flypcn, om op de allerhaatlykftc wyzc de Caraéters van de braafile Vaderlanders voor u te fchetzen — Raddraijers, Monfters, Foedéralisten zyn de fraayftc naamen, die men hun geeft zonder dat men bewcezene misdaaden teegens hun kan aanvoeren — en wie zyn deeze zig fchuil houdende lasteraaren? het zyn zy, die zig by uitneemendheid Patriotten noemen, het zyn juist die intriguanten die overal ten aanhoren van het Volk de naam van Vryheid en Rechten van den Mcnsch in den mond hebben, om door dit bedrog by het volk in de gratie te koomen , cn naderhand de beste ambten onder zich te kunnen verdeelcn.
Dc Heemel bewaarc ons , waardige Ho'landfche Landgenooten! dat dit foort van Patriotten op den 1-6 February in de Grondvergaderingen triomfcere, — cn het hangt van ulieden. Ja van u lieden alleen af, waardige-
Medeburgcrs om dit onheil af te wecren.
Als deeze geluk zoekers triomfeeren, krygt gy lieden een Bestuur naar hunnen zin — eèn Bestuur dat op de hoogte van de Revolutie cn uit waare Sansculotten bel taan za'.
Adieu dan met uwe Vcyligheid, adieu dan L i met



tÓ4 ' '
met uwe Vryheid — adieu dan met ons geheele land — binnen 14 daagen hebt gy een Centraale Vergadering, die de Nationaale VergaaJering Epureeren zal , (zoo als zy het in navolging der Franfche geweezene Jacobynen noemen, ) en indien de Nationaale Vcrgaadering , haargezach maintineert , waar aan wy niet twyffelen, hebben wy bloedigs toneelen, akelige gebeurenisfen te wagten — dewelken gylieden Stemgerechtigde Burgers van Holland.' thans allen kunt voorkoomen, door ééne eenvoudige plichtmaatige Jlap, die het vaderland in deeze gewichtige oogenblikken van u eyfcht — cn deeze ftap is het getrouw opkoomen, de getrouwe verfchyning in uwe grondvergaaderingen op den 16 February aanftaande
wat toch is eenvoudiger, wat is natuurlyker, als dat gylieden op dien dag uwe vrye Item, ieder in uwe grondvergaadering hooren doet — dat gy u zeiven voorbereyd om u niet te laaten bedriegen nog bevreesd tc maaken van Schreeuwers, maar om uw eygen gevoelen Vrymoedïg cn Onbewimpeld te uyten — en
meer als dit hebt gy niet noodig om de
aanllaagcn dier landverdervende Factie te verydclcn , die onder den heyligen naam van Patriotisme , ( misfehien door het goud van Pitt bezoldigd) hier in ons vaderland alles het onderst boovcn wil kceren.
Wy hebben het u gezegd Medeburgers! wy hebben het u gewaarfchuwd, wy hebben u met fiaauwe trekken dc gevolgen gefchilderd die uw achterblyven uit uwe Grondvergaderingen kan na zien fleepen, wy waaren dit aan
u aan alle dc oprechte beminnaars van het
Vaderland wv waaren dit aan de Vryheid
verfchuldigd dc groote Leeraar der Cris-
tenen verweet zyne Discipelen eens dat zy niet
één óór mei hem hadden kunnen waaken .
Draagt zorg Medeburgers! dat het Vaderland,
dat



— i6S
dat de Vryheid dit verwyt niet niet recht op u
toepasfe en gy mannen! die verplicht
zyt voor de veiligheid uwer echtgenooten
Vaders! die voor het geluk uwer kinderen
verplicht zyt te zorgen « draagt zorg dat
gy van hun dit verwyt niet verdient dat gy niet één üür voor uw Vaderland, voor hunne Vryheid en Geluk hebt kunnen of, willen waaken.
Vergeet nooit, (wy moeten het u herhaalcn) die groote les van den Franlehen fchryver waar van wy in Na. 5 op pag. 79 gefprooken hebben ,, Dat intriguanten en moordenaars in alle Revolutiën een plan hebben, en dat braave lieden cr nimmer één hebben" en vergunt
ons dat wy eindigen met dc zoo aanmerkelyke woorden van dién zelfden Schry ver in zyne bcfchry ving der Veldtochten van den generaal Pichegru, by het Sambre en Maas-Leger en by hst Leger van het Noorden:
„ Bataafsch Volk! (zegt hy) om niet geheel „ vernield te worden, en om uit uwe asch wedcrte verryzen, hebt gy eene groote maate 1 „ van wysheid noodig, en het is in de clubiën niet dat men die vind. „ Duld dan niet, dat volks societeyten , onder welk voorwendfe! ook, zich in uwmidI „ den veftigen. In den beginnen hebt gy ons I willen navolgen ~ indisn onze Generaals de ,, oopenbaare vyanden niet geweest waaren I „ van die Bende, die de maate der Raa/erny „ vol meet, dan waare het er mecde gedaan I „ geweest — uwe grond waare met bloed be„ morst geweest, en waare thans met puinhoo„ pen cn lyken bedekt. ,,, Befchouw de rampen die dc Clubs inFran-
,, kryk hebben uit gewerkt
,, Dat dc verwoestingen , die wy ondervon,, den hebben, voor u eene eeuwige les moogen „ zyn! enz: Hollandfche medeburgers ! waardige Landgc-
L 3 hoo-



i66
nooten! leest en herleest deeze weinige recgclen , die wy hier ter needer hebben gefteld om u lieden aan te fpooren, van toch in den .naarn van God niet te (kapen , maar Hechts één ogenblik voor uwe vryheyd cn geluk tewaaken, en uit uwe cygene oogcri te zien —— het is de zuivcritc dc wclmecnendfte zucht voor uw behoud , voor het behoud van het dierbaar Vadciland, het welk zonder dc eendrachtige poogingen , van al wat braaf is in den lande, onherstelbaar vcrloorcn is, het is de bclangelooste yryheidsliefdc, die onze pen bcltierd heeft —? wy voor ons gctroöften ons den haat van die deugdclooze menfehen op ons te laadcn, die u bedriegen —— indien wy door dezclvcn tc ontmaskeren maar éénen itecn moogen aandraageu tot het gebouw van Neerlands welvaart dan zullen wy ons genoeg beloond reekenen.
* * Wy hebben wel, cn op zyn tyd ont§ fangen den brief van 1/ieophiius. Gefchreeven uit Boxtel , cn gedateerd den 28 January 1797. De veelheid van gewigtige ftofien heeft tot nog toe oorzaak geweest dat wy dezelve niet geplaatst hebben — wy zullen dezelve echter in een volgend Nummer plaatzen , en tecvens aan den Burger Theophilus , (dien wy plechtig verklaaren niet te kennen) op eene Cordaatc manier , in een antwoord, enze manier van denken ontvouwen.
F A U-



MTITT-*
Faustin adn Heraclitus.
Vader Heraclyt!
Het antwoord van Dcmocritus op myncn brief den 16 December uit het land van wet en orde gefchreeven heb ik wel ontfangen. (a) dan het behaagd my zoo weynig dat ik met weer aan hem denk te fchryven — waanyk dc zaak"n zvn te ernstig , om er altyd om te lagchen,"en ik kom by het klimmen myner jaaren veel meer met u overéén om Hecht van de menfehen te gevoelen cn om haare verkeerd heeden tc treurem
lk heb crwecderom een nieuw bewys van dewyl het zoogenoemd land van Wet en Orde reeds voor my onveilig is geworden, hoe uil 1(5 ook leefde, hoeveel goeds ik ook wilde doen, Ik heb myne landhoeve, mynekoolplanterey , ia alles moeten verlaatcn , of my moeten onderwerpen aan de baldaadige willekeur van die rechters, welken ik u heb leeren kennen, cn van een politiek beftuur het welk de wetgevende Uitvoerende cn Rcchterlyke macht zich naar welgevallen aanmaatigd , cn wettige recnterlyke gewysdens jegens bekende fchurken en fchelmen over infameeiende misdaden vernietigd
Hoor dan mvn waarde vriend Heraclyt! het eenvoudig verhaal van myne nieuwe rampen, en van de oorzaaken die daar toe aanleiding gegeeven hebben, het ftrekke ten voorbccd en ten lpicgel voor alle myne Medeburgers — Ik
<V) Zi« dit antwoord in K° 6 pa£. ?»•
L 4



woonde dan gclyk ik in myne voorde aan 2)»tnocryt gclchrecvcn heb op myne landhoeve dié ik ( door vallchc infjrmatien bedroogen) irt
•koope? W WCtCn d''dU vo 'ïmy had laatL'i ' Hoe weinig ik my ook met dc zaaken bemoeydc, iK baide my echter niet kunnen onthouden by zeekcre gelegenheid eenige aanmerkingen te maaken over de afzetting van een zeer braai man uit • eene geringe bcdiening,(ATom bene van iemand die bv voorde Burgcrverfehnlen uit eerlvkc grond'bcginzclcn meer dan ymand anders geléeden had. ) dit had ten gevolgen dat ik al ras verdagt wierd by de aldaar aanweezige ftemgerechtigden, die te Vooren als antipatriotten bekend, door het doen en afpersfen van eene belachelvkc zotte verklaaring alle ambten vacant gemaakt cn zich toegeeygend hadden, — deezen fchrecven over my naar het Centrum, cn alzo werd er ten . eerlten mandement van arrest verleend Ik wierd by tyds gewaarfchouwd , en denkende dat het niet beetcr zoude worden als men kennis 1 kreeg aan myncn eerden brief pakte ik myne papieren en effecten by den ander cn begaf my op rcys. - *
De herinnering aan dc gevangenis van het heilig officie in Spanje — van de Ham burger ziclvcrkoopcr, en van de Parysfche Revolutionaire Rechtbanken, deed my te ceder bcfluiten om mv niet te waaien aan Rechters zonder Wetten, deutd, kund- *e wee en of eêr, en ik verhaaftc 'myne vlucht. Nu zit ik hitr en weet met wervvaards te
gaan was dc scheepvaart veil?»-, dan tfm
ppnaar Nieuw-Zeeland of.'de Peiew-Evlanden ° •Wat dunkt u, vader Heraclyt! had h geen eejyk om u aan tc- raadèn van te rug te kcercu van waar gygêSooméri zyt? Wat'zift gy tocli Juer uidit.landiuittegten?' • - . ( •
Ik



ró>
ïk boor nu dat men ook een ftel Rechten van den mencsh vour de Bataaffche Republiek in de maak heeft — wat zal daar van worden ? —— Hebben de goede Nederlanders hunne Buuren en Bondgcnootcn nog niet voldoende geleerd dat alle die mouye Spreuken niets afdoen, en maar alleen aan intriguanten geleegcnheyd geeyen om de menlchen door macht fpreuken en klinkende woorden te bedriègen cn zand in de óoüjcn te gooyen.
Met zyn immers nooyt meer dan afgetrokkene denkbeelden, die op zich zelv geen wetten, maar die dan eerst nuttig worden, naa dat haare wyzingen door dc wet geleyd en toe gepast zyn.
Die afgetrokkene denkbeelden kunnen immers nooit meer dan voorwerpen van het verftand worden, waar omtrent het vry Baat te twyffelen, cn alzoo zal cr altyd over desZelfs juistheid, vcrklaaring, en toepafling gehaspeld worden.
Het kan nog erger worden, als men deeze fpreuken, Rechten van cien mensch genoemd, pooven de wetten Relt, cn deeze door die Illuj'oir dat is zonder uitwerking worden gemaakt, dan komt alles op losfe fchroevcn, en de Rechter in eene mociclyke 't zaamen fchokkirg, ten minnen wanneer de Rechter deeze fpreuken als gronden van het maatfchappelyk verdrag Jiceft moeten erkennen cn aanneemen.
Zo ik niet wist, dat gy eerbied hebt voor zulke perfooncn. die met het vertrouwen der burgeren vereerd zyn, zoude ik kunnen aantoonen dat men uit drie artikelen van dat ftel het welk men aan de weereld. wilde aankondigen , dc geoorloofdheid jvan dievcry zoude 'kunnen bctoogen-, en .alzoo dc ftrafwetten op deeze misdaad haare uitwerking zouden doen mislen.
Ik heb hier een gepcnfioncerd fergeant aangetroffen, die my door zync gezonde aanmerL 5 kinr



11°
fcingen over de gcvaarlykheid om nacr algemeene grondbcginfelen alle menfehen te leyden , een, groot denkbeeld van zyne menfehenkennis , en
zyn gezond oordeel heeft ingeboezemd .
Hoe weynig menfehen , en zelfs zulkcn die aan fpraak maaken op kunde en verftand gaan immers naar grondbeginzclen te werk ?
Deeze fergeant heeft zyn penfiocn of gage-
irrent vcrzoclu hy zal u by gclccgenheid
de reedenen hier van zcif in een brief opgce-> ven, ze zyn nog al Speculatief.
Dan vriend ! ik zal voor dit maal al het Speculatieve ovcrlaaten voor hun die er over
zitten en dat ik eygcnlyk aan u zeggen
wilde betreft dc Rechten van den Menfch
en welke daaden ik al heb zien pleegcn onder het masker van voor dc Rechten van den Menfch eygentlyke tc waaken.
Hoe ablurd! hoe ongepast! Rechten van den
Menfch en Burger wel dat komt immers
"nooit tc pas — men moest zeggen Rechten van den Menfch als Burg.r befchouwd, dan lapte het nog wat heen — maar nu dat is tot daar aan toe ik heb om dat woord in de Nationaale Vergadering van Frankryk toneelen geizien — waar van het herdenken my r.«g de hairen doet tc berge ryzen
Ik heb de llraaten van Parys zien rooken van het bloed der ongelukkige flachtoffers , die voor tecgenftanders van deze leere wierden uitgekreeten en als zoodanigen vermoord.
Alle Gruwelen, om de woorden Predestinatie, Oranje, Mis, enz. veroorzaakt ,verdwynenby de ysfelykheeden door de zich noemende voorftanders van dccze woorden uitgevoerd.
Om het eerfte woord fchoot men wel is waar bp vreedzaamc weerlooze lieden, naa veelen verbannen te hebben — om het tweede woord verfcheurde men wel dc twee braave gebroeders De Wit — vermoordde men den grvzen
Bar-



Bameveld — en liet men op het vrecsielykst plunderen — en wie weet niet tot welke wandaaden het derde woord ook dikwyls aanleiding heeft gegecven — maar onder de banieren der lacobynlche muts, — maar onder de banieren , die met dc woorden Broederfchap en Rechten van den Mcnsch pronkten heb ik de fchoonfte «ewestcn der aarde in een rampwoeftyn herfchapen ^czien —- men moordde aldaar machinaal 'en met ftudic. Het guillotineercn, fufiilceren, mitrailleeren O) cn verdrinken wisfelde elkander gercegcld af — dc Loire ftouwde meer "doodsbeenderen dan keien voort, cn haar waater was rood van het bloed der rampzaahgen, het welk nog tot den God van het heelal om writifc fchrcit»
Ik heb het kind aan' 's moeders borst doorboord — de maagd in dc armen haarer Ouderen gefchonden de ouderdom op het fmar-
tclyke krankbed vermoord gezien.
Ik heb o-eheele Departementen met doodsbeenderen "bedekt met traanen en bloed
befproeid gezien.
En dit alles wierd uitgevoerd naa dat men door Machtfpreuken en bedriegelyke klanken alle denkbeelden van eer en mcnfchclykheid uit de harten der menfehen had weggevaagd.
ó Myne Landgenooten! Inwooncrs van dit ■weleer zoo gezeegend Vaderland -— bedenkt dat dit eene waarachtige fchets van het u nakend onheilen rampzaligen toeftand van uw land is indien gy zelf niet voor uw belangen zorgt, indien gy zelf niet opkoomt in uwe Grond-Vergaderingen, cn daar uwe Vrye ftcm onbevreesd doet hooren.
f *-) mtrailUcren bctcckend hier: met een Canon met fthroot schaden de (JachtofieM doodfehieten die het ongeluk hadden «ndcr die Cannibaalen te vervallen.



17*
Ik ben er verre af vriend Heraclyt \ van te gelooven dat de Nederlanders zich immer zoo yerrc door intriguanten zullen laaten vcrleyden, maar echter heb ik over de tegenswoorWBg omftandighecden een zwaare muts op.
Myns bedunkens is de geest tot afbraak al tc groot cn hier van verwaent ik confufie, alle dc hmnenmuuren zyn nu uit het groote Huis uit-
gelloopt, en hoe zal het nu gaan!
Zullen alle huisgezinnen nu by elkander inwoonen, en alle hunne vermoogens by elkander
gooien ? uit déne pot ecten ? enz. ênz.
Zulten de r.ieuwe huishouders weer nieuwe binnenmuuren opbouwen, ja! — of neen' — En zeg my tog eens hoe zullen die huishouders orde kunnen houden? Terwvl de bouw-matcnaalcn met dc afbraak van'het oude over de vloer liggen, benevens ai het huisraad —i zal men ook zorgen dat den èèn bcetcr huisraad bekomt als de andere, cn ook ongelyke fchulden ?
ik zie nog niet hoe dit gaan zal, cn ik vrees ook, dat, daar men zulke ongelyke gewoontens in zyne huishouding gehad heelt, men zich nu met best tot één keuken en één pot zal kunren gewennen, en elkander nog eens by cc ooren zal krygen, cn dan vreczik dat de laatKc dwaalmg erger zal zyn, dan de eerllc.
Dit alles haalt my over om u aanteraaden om Wieden m deeze tyd niet meer te waagen. cn tot uw rust weder te keeren.
Heil en Beeterfchap.
FAUSTIN.
Steen in Dreml* éta 2i January
J?yr- - ti-n : w"rf hr-^nnti.■'•.-vilt-'
Daar



— m
a r de inhoud van de boovenftaande brief den ouden naneemenden Heraclyt geheel van zyn huk gebracht heeft, heeft Democryt een and woord op dezelve in gereedheyd gebragt, en zal de eer hebben het zelve in N°. 12 aan zync geëerde leczeren meede te deelen.
EXTRACT uit de Franfche Re-, publicain.
Bataafsche Republiek.
(Den Haag) Zedert weinigen tyd, ziet hit* het licht een periodiek Dagblad, ten tytel voe-
renée Heraclyt, en Democryt het welk in
een zeer goede geest gefchreven word — men heeft hetzelve rondgedeeld onder de Volksverteegenwoordigers, over welke ronddeeling cenigen hunner gebelgd zyn geworden 4—- ik zoude er op durven wedden, dat dit juist die geencn waaren, die het meeste noodig hadden om die waarheeden te hooren, die de Schryver in dit blad goedvind tc verbreiden.
Welk een ruime itoffe geeft niet eene Revolutie voor de beminnaars der twee ( meer in ichyn als in der daad) van elkander verfchülende lecrftelzels, dewelke deeze twee doorluchtige wyzen, of ( zo gy liever wilt) deeze twee uitlteekende gekken, weikers naamen aan het hoofd van dit blad gevonden worden, hebben geleeraard 1 Hoe dikwils ben ik, op het
oogenblik dat ik u een verhaal van den toeftand van onze politicquo zaaken geeven zal, in twyflii, of ik bovenmyn brief.zetten zal j Quis talia fando temper et a Lacrymit. ( of ) Rifum tencatis amici.
Ik had vergeeten u te zeggen dat de depar-
tc-



*7.+ —
tementaale adminiftratie (Provinciaal beftuurï in Friesland afgezouten is met haar zeer fterR adres, waar in zy reclameerde teegen de Jaaté admisfie van de Burgers J. L. Huber en E. Af. van Beyma als inbreukmakende op het aan haar
verlchuldigd Refpect cn bclcedigend voor
haare Regten . Democryt zelfs zegt dat het
een ongelukje is, waarom men niet Laecher» moet.
w-v nlets onheproefd laaten om dit ons dagblad zoo interesiant te maaken als immers moogelyk is, zo hebben wy het genoegen onzen leezeren aan te kondigen, dat wy thans in ftaat gefield zyn, om de beste politieke berichten uit Frankryk te bekoomen, van dewelken wy dan ook altoos in het vervolg aan onzen leezeren den voornaamften inhoud zullen mecdedeelen, wy hoopen dat dit zal ftrekken tot de vermeerdering van hun genoegen. Het groot debiet het welk tot nog toe dit ons Dagblad reeds heeft, en dc graa°te, waar meede het zelve word gezogt, heeft ons aangefpoord om ook deeze buiten
gewoone kosten niet tc ontzien.
Men zal zig,-'te"reekencn van primo Maart 1797 voor dit blad kunnen abonneeren by den Boekverkooper J. Plaat op dc kalvermarkt in den Haagc en verders by
zyne Correspondenten in Nederland -
men kan zig abonneeren voor een Jaar
een half Jaar — teegen vyf guldens voor
een geheel jaar teegen twee guldens
en tien ftuivers voor een half jaar.
NB,



— 4*
NB. Die geenen onzer Landgenooten, die genegen mogten zyn ons eenige belangryke Bukken te lüppeditccren, worden vcrzogt, dezelve Franco te doen toekoomen , aan den Boekhandelaar y. Plaat in den Haag.
liet is ons onverfchilllg of de'ftukken onderteckend zyn , of niet, mits dat da fchryvers der ongeteekende ftukken het ons niet ten kwaaden duiden, indien wy in dczelven zomtyds eenige veranderingen maken, dewyl wy dezelve altoos voor onze verantwoordelykheid neemen, wanneer wy dezelve plaatzcn.
En hier mede hebben wy onze advertentie in N°. 2. en N°. 3. gedaan, willen altereeren.
Dit Weekblad word alle zaturdagen voor 2 ftuivers uitgegeeven.
Te Amfterdam, by A. van der Kroe op den Dam; Haarlem, J. J. Bects; Leiden, J. van Tiffelen; 'sHage, J. van Chef en J, Plaat; Delft, M. Roelofswaart; Rotterdam,Dirk Vis; Dordrecht, Blusjé; Gorinchem, Hornaar; Brielle, Boers en Merkenburg; Schiedam, Poolman; Gouda, W. Verblaauw; Zaandam, van Aaken; Edam, Rolf; Alkmaar, J. A. van Harencaspel; Hoorn, Vermandei; Enkhuyzen, Franx; Leeuwarden, Cahais; Franeker, Roviar; Harlingen, F. van der Plaats} Groningen,
Luy-



i7e —
Luydema; Deventer, G. Brwwer; Campen', J. F. Brok; Zwolle, J. Clement; Nymegen, J. L. Pragcr; Arnhem, Nyhoff; Zutphen, H. C. A. Tnieme: Hardcrwyk, J. S. den Kasteel; Utrecht, de Wed. J. van Tervcen en Zoon; Middelburg, W. A. Keel; Vlisfingcn, Corbelyn; Goes, Huyrman; Zierikzee, A. van Zetten ; Breda, Oukoop; 'sBosch, View.g; Bergen op den Zoom, Riemsdyken Bronklwrst.



HERACLYTen democryt
N°. 12. Saturdag , 18 February , 1797.
Het Derde Jaar der Bataaffcht Vryheid.
Nee fpé, nee metu.
Andwoord van Democryt aan Fauftin : BurgbrFAUSTIN!
Offchoon gy niet meer aan my denkt ta fchryven, om dat, zegt gy, myn andwoord u niet behaagd , en om dat gy het kwalyk fchynt te ncemea, dat men altoos lacht, zoo moet ik u echter zeggen, dat dit my niet af zal fchrikken om toch aan u te fchryven, en te lagchen, of denkt gy dat gy het nu gewonnen hebt, door uit nydighcid uwen brief aan Heraclyt tc adresfeeren ? Ja wel — gy hebt dien ouden man zodaanig'van zyn ftuk gebragt, dat hy niet aan 't bedaaren 'te brengen is — en dat, om echter uwen brief niet geheel onbeandwoord te laaten, de burger Democryt uw onderdaanige dienaar en vriend en fchryver deezes , Zich genoodfaakt ziet, om de pen in de hand te neemen.
Ik beantwoorde dus uwen brief zeer fpoedig, om dat ik u wil te rug brengen van uwen zwaarmoedigen luim, die ik in 't geheel niet aan uw hart, maar aan uw hooft toefchryve.
Waarlyk ik geloove nooit dat gy de menfchen voor Schurken en voor flecht zult houden, maar welgelooveik, dat Gy, zoo wel als Ik, veraeekerd 6 M zyt,



i?3 =
zyt, dat de Menfehen, door het verkeerd gebruik hunner vermoogens, aanleyding geeven om te Lachen.
Gy fchryfe in uwe brief aan Heraclyt, die gy uit Sletn in Drenthe aan hem hebt toegezonden, dat gy genoodzaakt geworden zyt, om u uit het Land van Wet cn Orde te r'etirceren, om dat gy u niet waagen wildet aan Rechters zonder Wetten, Deugd, Kunde gewetien of Eer.
Wel man! gy moogt u verblyden dat gy er uit zyt, — naar alle waarfchynlykheid zat gy anders nu al in het kasje.
Maar cr -is in dat Land van Wet en Orde zoo veel gebeurd, dat ik er voor ditmaal maar een fpeldjc by ltccken zal.
Wat zoude ik anders niet een ftof hebben, om van nu af aan myn Caraóter geheel te verzaaken , en in plaats van myn vrolyk humeur een droefgeestig humeur aan te neemen, en myncn vriend Heraclyt in zyn huilen zodanig te lecondeeren , dat wy een mufick maakten als een paarhonderd verlicfdekatten.
Maar neen! dat niet Democryt zal
nooit fchreyên —— die iatisfaftie zullen de verwocsters van Nederland - zullen de barbaaren, voor wien traanen godendrank is, nimmer hebben, dat zy e'e'nen enkelen traan uit myne oogen rollen zien —— cn gebeurd het al, dat de verkeerdheid der menfehen zomtyds zulk e'e'ne zwellende traan er uit perst en myne vrolykheid voor een oogenblik vermant, dan zal ik ten minften wel oppallen dat zy hem
niet zien en ik zal dezelve wel op het
portrait van den eenen of andere abdertie afdrogen*
Maar dat was daar een regt ernltige buy, Faujiitt! nu! dan zult gy ook weer aan my ffchryven.
Maar myn goede vriend! watfchryftgy daar
ie



.in. uw brief, aan Heraclyt een pynelyke wartaal , over de Rechten van den mensch
Het is van u, die in het midden van Drenthe zit, en niet alie daagen de Dagblaaden' leest, niet kwaalyk te neemen dat gy nu en dan eens
den bal misilaat En het is daarom dat ik
u bericht, dat nog de Franfche rechten van den
mensch van 1793 ( a) "og die , die gc-
fchikt waaren om aan de wereld te worden aangekondigd, maar nog een ander famcnftelièl van Rechten aan het hoofd van het maatfehap-
pelyk verdrag zal geplaatst worden alwaar
men ze gcenzins als eeuwige waarheeden Cammifeert, maar alleen als gronden verklaart, die de voorftellers van de Conftitutioneele Acte , in dc zelve mcencn geöbfervcerd tc hebben.
En waarlyk dit zamenitclfcl mag , naar myn begrip,aan den toetsfteen van het gezond verftand, en van de ondervinding geftreeken worden, cn ik geloove dat het de proef wel zal kunnen doorftaan. .
Ten minften in het zelve word geen recht tot gcdeeltelvke opiiand gcleeraard, (waarvan een gedeelte' van dit land op dit oogenblik de
geduchte naweeën ondervind ) ook geen
recht tot willekeurige moord — ook geene confufie van eygendommen, nog famenfehokking jeegens naadcre tc bepaalene wetten.
Gy zegt zoo voor fint Feiten weg, dat maar weinig menfehen naar grondbeginfeien te werk
gaan doch is dit wel zoo ? en al was het
zoo dan moet men daarom nog het voor-
preeken van korte Hellingen fiaatkundige af horismen niet wraaken, om dat er zoo weinig
menfehen gebruik van maaken hoor eens
vriend 1
rfl) In eene nieuwe uitgaavc van deeze Rechte» vaiii 1795 «drukt in het Land van wet en orde , ftaat aan c hoofd —i l denieWt by ubuis) ktetitté van den uyfy* WM 3



vriend ik benvepliefdop aphorismen, ik heb een heele zoó ftaatkundige aphorismen of fpreuken, van P. C. Hooft; Een goed vriend van my heeft dezelven voor my verfameld, ik bedank er hem by deeze geieegenheid hartelyk voor — het zyn ipreukcn, die ftuk voor ftuk de moey■» te waard zyn, voor een liefhebber van zyn vaderland, en van wet en orde — fpreuken
van gewicht doodfteeken voor de anar-
chiften alias Landverwoefters By eene
volgende geieegenheid , als ik eens tyd heb, zal ik er u een half douzyn van toezenden, met myne aanmerkingen cn toepasöngen vermeerderd, dat zal nog al Curieus zyn — maar om weer op myn onderwerp te rug te koomen — ik geloove dat het met die Rechten van de mensch ceven eens geleegen is, als
met het preediken weinige menfehen
hebben'er nut van, en echter als het niet meer
fedaan wierd zoude het niet beeter gaan — en oe meer gy gelyk hebt in uwe (telling, hoe noodigcr het is dat men de aandacht der menfehen vestig» op grondbeginfelen. — Ik voor my hebbe altyd het gedrag gepreezen van de Regeering te Campen, die by het wegneemen der fchilderyën uit de kerk ten tyde der beeldenftorming, dc leeringen van dezelve in zeedefpreuken veranderd en aldus bewaard heeft,en daarom prys ik ook het gedrag van de Regee* ring van Gouda die by de laatfte wapen ftorming < zonder comparatie evenwel! ) gezorgd heeft dat de gedachtenis van verdienftelyke en dappere mannen, door het bewaares van hunne grafichriften en het op hangen hunner deegens , bewaard blyft.
Burger Fauflin! ik geloove met u dat het gevaarlyk is de menlchen door fpreuken, van zaaken af tc trekken, als de menlchen over zaaken denken — maar, als zy zich niet op zaaken toeleg-



Ö l8ï
leggen, geloove ik, dat men hun daar toe doof fpreuken kan opleyden, en daarom zoude ik nu met Thales en andere oude klanten, die ik by myn voorigen tyd dikwyls in den baard zat, beetere vrienden zyn.
Dat de menfehen Jleehter worden, kan ik met helpen, dat is altyd zoo geweest, en het zal wel altyd zoo b'yven — maar ik zal ook altyd ftof genoeg tot lachen overhouden.
En in alle geval laaten ze nechtcr worden, zoo lang als de Nationaale Vergadering zoo blyft
waaken, mogen ze op den duim fluiten.
Ik zend u hier nevens het Dagblad van de zitting der Nationaa'c Vergaadering van den i<S January daar uit zult gy zien, of de Nationaale Vergaadering ookby de hand geweest is, en op eene ferme wyzc het daarftcllen van een
uitë'nfhroevende Vergadering belet heeft.
Het is ftreelende voor een welgeplaatst Vadcrlandsch hart, wanneer wettige gcconftituëerde Machten de handen zoo in één flaan tot be-
| vestiging der goede orde tot behoud van
het Vaderland.
Neen man ! het is hier wat 'anders te zeggen , als in het Janhagels land, waar uit men braave lieden jaagt, zoo als gy enuws gelyken;
hier waakt men als een haan hier is
een Regeering daar men kasteden op bouwen
kan en die ten fpyt van alle Uilskuikens
zich foutenceren zal
Geene uwer fwarigheden over de gevolgen van magt fpreuken behoeve ik tc beandwoorden — dewyl gy zelfs zegt, dat gy niet verwagt, dat de Bataaffche Natie gefchikt is om tot zulke gruwelen over te (laan. —
Over uwe zorgen omtrent dc afbraak, lach ik nog — zy, die zulks doen, zullen de boel wel weer op redden, gy weet immers wel dat men met vereende kragten het gemakkelykst draagt, M 3 en



cn dat éénc keuken goed kooper is als-neegen keukens — om kort tc gaan, vriend! dit alles ra\ •wel in order koomen, als men de huis houders maar begaan laat, en deeze zullen aan hunne opvolgers wel een goed bedek agterlaaten.
En waarom zoud gy u nu by voorraad al dood kniezen ? Gy zyt immers al genoeg aan te lcurïtellingcn gewoon. Ik denk, Burger Fauftin ! my ten minnen geheel niet van den raad te bedienen, die gy aan Heraclyt geeft, ik lach zoo lang om de menfehen ais de menfehen gek zyn maar ik op myn beurt raade u dat gy u vooral
niet lang op eene plaats moet ophouden ,
koom by ons, wy zullen u regt brocderiyk ontfmgen — neem uwen lergeant maar mede — het komt by ons op een eeter min of meer niet aan, wy zyn niet ryk, dat om de dood niet, maar wy kunnen loeven — wy zouden misfehien van uwen fergeant veel party kunnen trekken, als wy eens over de krygskurde moeten fchryven — wy weeten 'er weynig van — maar zoo zyn 'er meer : non omnes kokki longos qui a'ragere mes/os. Gy zoudt daar en boven, door by ons te koomên, vry wat opbeuring voor u zelfs erlangen, de wyl de zaaken alhier by langen na zulk een aakelig voorkoomen niet hebben, als men cr in dc Land Provintiën wel van fchrecuwt, ten minftcn is hier aan gczelr fchappen, Soupés, Bals, &c. &c. geen gebrek — en 't is hier een lecven van vrolyke Fransje — e'e'n ding moet ik egtcr u waarfchouwen, dat is dat gy vooral uw hoed af houdt, als gy hier JU de Comcdic gaat.
Nu Faujlinl vaarwel -ichryv nu eens
een vrolyke brief aan ons beiden, dit zal
Heraclyt zo ik hoop weer wat opbeuren
foei! is'dat ook een manier van fchryven , zoo
als gy de voorige keer gedaan hebt 1 als
gy zoo voortgaat maakt gy dat ik niets aan
Her*.-?



Heraclyt heb, en dan moet ik dit blad geheel alleen fchryven.
Vale!
Den Haag den U February 1797. Bet derds Jaar der Bataaffche Vryheid.
Uw vriend DEMOCRITUS.
PS. Van u\V Heil cn Bceterfchap maak ik geen honorabele mende — die wensen is Anti-Revolutionair of Ultra-Revolutionair, en, zoo men zegt, eene gewoonc uitdrukking by Oranjeklanten of Terroristen eu dcrzelver machines.
,, Ingevolge onze belofte in ons voorij „ Nummer gedaan, plaatzen wy hier den
„ Brief van Theophilus en laaten ons
„ antwoord op dezelve onmidde'.yk vol-
,, gen.
„ Wy verzoeken onze Lezercn deze twee Brieven in hun verband te lee^.en, en de gevoelens van de Redacteurs van dit „ blad, niet naar dc eerfte brief alieén te beoordelen,
Jan HERACLYT en DEMOCRYT. Jlf)'»e vrienden!
Daar wy thans in het land van ordrc leeven, tiaar de Drukpers vrv is', ten minnen om nieuws* fficrige vraagers te voldoen, en gy myne vne» den Heraclyt en Democryt! in uw Nu 7 nog al zoo wat vrv over dat Paryslchc reisje gefprocken hebt, zoo wenfehte ik uwe gedachten wel eens te wcetcn of de rufie in ons land van 177*



iH '—!
en 1776 af al geftookt onder den mooyen naam van vryheid , al weeder maar niet het zelfde is, als, (zoo den ReprcRntant Hakn in zyn boeren - advis zegt:) wie de kaas het dikst op zyn booterham zal hebben. Ik kom op deeze vraag, en in die gedagten, ( hoe zeer ik het Patriottismus toegedaan ben, fchoon niet ontkenne, dat ik er my Voor eenige jaaren meer heil en voorfpoed voor myn privé' en voor Land en volk in het algemeen van beloofde, dan helaas! er nu by ondervinde of er my van belooven durve, hoe zeer de advifen van zommigen ter Nationale Conventie ons een gouden eeuw voorfpcllen> ik zegge, ik koome in die gedagten, cn wel om dat ik meen gelcezen te hebben in het advies over de amalgame, zoo ik wel gefpeld hebbe, van Vos van Steenwyk of van der Kasteetcn, Dit de grootfte aflojjing van fchulden by No!'land, en vermindering t van Capitaal, aan faarlyksche renten betaald wordend;, tot over de twee mithoer.en, geweest is tusfehen 1757 & 1781. en wie weet ook niet dat Hollands effecten
toen zoo hoog booven pari waaren ? Daar
nu het ipreekwoord niet alleen zegt, maar het eene heilige waarheid is „ dat als de wucgen in eene huishouding welgaat, er eene goede Oeconomie plaats heeft, en dus het gouvernement van eenen ftaat wel en goed is, als het Finantie weezen er welftaat, en de s'Lands obligatiën er hoog inprysvan z.yn„ Zoo denke ik, dat, of die advifeurs mis hebben, of zig teegenfpreeken, want daar die aangehaalde tyd van 1757 tót 1781 geweest is, onder het volle beftier van oranje en zyne meede regenten, eer de woelingen begonnen, (vide mocy werk iets ov;r den Engelfcken oorlog} is dit hun gezegde onwaar en hun onvoorzigtig uit de pen gevloeyd; of is het waar, dan heeft de Reprefentant Gorter geen regt om te zeggen Oranje met dies vtrylesktt en
ver'



verpestende aanhang , Foey: een Fransch
Dagblad zegt „ Schelden is flaaven taal — Dan hoe het zy, waar of onwaar van die aflosfing! hun gezegde baart by my een ander nadenken — naamelyk of onze Revolutie al wceder maar niet is en zyn zal om wie de vetste boterhammen hebben zal, en daarom zal het my en myne
ftille werkzaame meedeburgers geld kosten
Het is ons immers om het even of Jan, Klaas, of hein regeeren , als er maar wel geregeerd word, cn is die twee advifeurs hun gezegde waar, dan was' dat een onloochenbaar bewys
dat'er wel geregeerd wierd Nu: is de
Drukpers vry? beantwoord en verligt my dan
eens in uw weekblad zoo niet meld
zulks cr cgter by, dat gydaaromer vanzwygt — Ik laate u , ingevolge uwe voorbchouding omtrent ongetcekende ftukken, de vryhcjd, er verandering in te maaken, en bly ve na toqwenfdiing van Heil en Broederfchap.
Uw in twyftel zynde Medevaderlander Theophilus.
Boxt*l Majorye $'Bosch Den 28 January 1797,
Andwoord op bovenstaande Brief.
Burger THEOPHILUS.'
Met alle die befcheidenheid , die den waaren patriot kenfehetst, maar ook met alle vrymoedigheid teevens, zullen wy uwen brief beandwoorden — wy beginnen met u te zeggen, dat wy het plaifier niet hebben van u te kennen maar dat wy uwen brief een plaats
geeven, om daar door geieegenheid te hebben, van u onze gevoelens rondborftig tc verklaaren.
M 5 ïa



xSó* =
Indien wy den inhoüd .van uwen brief wei begrecpen hebben, komt dezelve hoofJzaake-
]yk hier op uit „ Dat gy vooreerst de
„ vraag oppert, of de Rune in ons iand zedert 3> Ï775 en 1776" geftookt, nu niet weer het,, zeifdc oogmerk heeft, als toen — name„ lyk: wié de kaas het dikst op zyn boterham „ zal hebben."
„ Ten tweeden: Dat gy u zeiven en uwVa-
derland meer hcils uit het patriotismus voor„ fpeld had. en
Ten derden dat gy uit het geftelde door den „ Burger Rcprefèhtant van der Kastecle, „ Dat
namelyk de grootfte aflosfmg van fchulden ,, by Holland plaats heeft gehad, tusfehen
,, 1757 en 1781 " deeze gevolgtrekkinj
Ichynt te willen maaken Dat daarom het
Be/tuur of Gouvernement van dien tyd wel eN feoED // geveest.
En het zyn deeze drie voornaame poinctin
waarop dit ons andwoord zal dienen.
Wy zyn het in de eerfte plaats niet met u eens, dat de onecnighceden , die zedert twintig jaaren in ons Vaderland hebben plaats gehad hunnen oorfprong zen het eigenbelang geheel
alleen verfchuldigd zyn ten minnen' op
het einde van het jaar 178; waeren de reedenen tot misnoegen onder Nederlands Ingezetenen van een geheel verfchiilenden aard 1
men moet zeer weinig met de gefchiedenisfen van ons Vaderland bekend zyn, om niet te Weeten dat het wangedrag van eenen aan Engeland.verknochten Stadhouder, het lecveren onzer Coloniè'n, onzer Oorloge en Koopvaar-
dyfehepen aan den roofzieken Brit het
verwaarlozen van 'sLands duurfte beiangensin één woord alle de welbekende, in t oog loopende misdaaden en listen van het Oranje huis, om Souverein over den vryen Nederland



— i8?
landej te nccrfchcn, —- zig van het zweet en bloed van den Burger vet te niesten , en onzen welvaart ter liefde van Engeland den Hartader
aftcknaagen de groote oorzaken waaren
van het misnoegen het welk met dat tydpcrk voornaamelyk begonnen is.
Het was dus toen de vraag met wie de kaas het dikst op zyn booterham zoude hebben, maar het was toen de vraag wie op de beste en krachtdadigste wyze de ftadhouderlyke orerhetrfchtng
2°Ook nf/Tdceze tyd, burger Theophilus! kan uwe vraag niet algemeen worden toegepast — er is cr het is waar diePcfnc/^rchectcn — maar die dit waarlvk zvn om de dik/te kaas, en om den broode — Schreeu wers omeen Ampt - cn z. dog deze clasfe bcftaatgelyk gy my gereedelvkzult toeftem- . men meest al uit de heffe aes Volks, het uitjchot
van de Natie en hier Uit moet men het
Patriottismus niet beoordeclen dit zoude
onreedelyk zyn wy voor ons kennen te
veel eerlyke deugdzaame Patriotten —-oprechte voorftanders van deeze Revolutie
waare volks vrienden waare menfehen
vrienden waarachtige beminnaars van
hun vaderland r van wien wy m onze
ziel overtuigd zyn , dat het hun nog om eygen. belang nog om cenig voordeel te doen is - ■ die te vreeden zyn met de kaas dun op den boterham te hebben, mits zy het Vaderland gelukkig en de Vryhcyd, gegrond op orde en Rechtvaardigheid , in het zelve gevestigd zien — Het is waar Theophilus! yder heeft zync manier vaft
befchouwen maar daar wy dc zaaken uk
dit oog punt befchouwen , zult gv u nu ook niet verwonderen dat wy in het eerfte ppint vaö uwen brief van u in gevoelens verfchihen, en uwe vraag negatief, dat is met neen moeten bindwoorden, u



188 =
„ Dat gy q zeiven cn u Vaderland meer hcils „ uit het Patriotismus voor fpeld had" -— gelooven wy gaarne, en hier in liaan wy met u ge]yk — wy hadden gehoopt, dat in het land daar alledeActens van het Gouvernement met de woorden Vryheyd Gelykheyd en Broederfchap aan het hoofd pronken, die drie zeegeningen in den volftrektften zin zouden genooten worden maar Helaas ! wy hebben ons deerlykbedroogen gevondendog dit is de fchuld van het Gouvernement
niet 1 het is de fchuld van de Patriotten zelv,
om dat zy onderling verdeeld zyn en elkander haaten — wat behoeven wy, Burger Theophilus\ na reedencn tc zoeken voor iets waar van wy allen de reedenen weeten laaten wy liever
het zelve met den mantel der liefde bedekken, laaten wy liever allen de handen in één flaan, om alles wat de goede harmonie en eens gezindheid hinderlyk is, uit den weg te ruimen, cn de waare Broederfchap overal te doen hecr-
fchen Eendragt toch maakt Magty en of-
ièhoon de Nederlanders geen Federalismus meer willen dulden, zoo zullen zytoch, hoopen wy, deeze Fcderalistifche gouden fprcuk nimmer vergeten. Dc gevolgtrekking die gy haalt daaruit dat de grootste aflosfing van fchulden by Holland heeft plaats gehad tusfehen 1757 en 1781 kan onzes in ziens volftrekt geen fteck houden - immers zoo het altyd en zonder uit zondering eene heilige waarheyd was, dat de Regcering van een Staat wel en goed is wanneer het Finantie weezen wel ftaat dan moest daar uit noodzaakelyk volgen, dat de Regeertng van zoodanig een Staat, alwaar het Finantie weezen liegt ftaat, niet deugt, toets nu Burger Theophilus ! aan deeze generaale gevolgtrekking uwe ftelling, en gy zult ons, hoopen wy,al aanftonds toeftemmen, dat de zelve mank gaat.
Dan wy geeven u voor een oogenblik eens
toe,



— i8o
toe, dat het eene heilige waarheid is', dat de Regeering van eeneftaat goed is, wanneer het Finantie weezenwel ftaat en dus omgekeerd , dat de Regeering van eenen ftaat kwaad, of ondeugend is, wanneer het Finantie weezen hvaalyk ftaat.- en wy befluyten uit het eerfte met u, en ftemmen het u gereedelyk toe, dat zedert den jaar e 1757 tot 1781 de regeering in ons land Goed geweest is, omdat in dieft tyd de aflofing der Hollandfche. fchulden Zoo veel meerder geweest zyn als de negotiatien, dat de intresfenin 1781 eene fommavan een millioen, een maal honden en agt en zeventig duizend, vyfnonderd en dartig guldens en negentien ftuivers minder bedroegen, dan in 175Ö — maar, wy twyflelen ook niet, of juist om het omgekeerde van dit uw argument, zult gy ook met ons inftemmen, „ Dat van 1781 tot 1794 de regeering van onzen ftaat ondeugend is geweest, om dat er in dat tydvak meer genegotieerd dan afgelost is geworden, een Capitaal van eenhondert en agt millioenen, viermaal honden en elf duizend, één honderden dartien guldens, agttien ftuivers, en zeeven deniers (a) En dat dus die advifeurs in 't geheel niet mis hebben, nog
zig teegenfpreeken
Want volgens uwe eigeu ftellin:
Staat de deugdzaamheid"! f De deugdzaamheid van de vin de Regeering van onzen | tot I Regeering van onzen Staat in Staat in tiet tydvak van I ■ het tvdvak van 1781 tot 1756 tot 1781: J Li794-
Als
De aflosfing van de Som*) |* Eene Somma van van ƒ 1,178,530. 19. aan } tot I f 106,411,113.18. 7.vermeerdeInteresfen. J Lr'ngvanSchuld in Holland,
Zoo dit nu de fchuld van oranj e is met zynen aanhang, (cn wy voor ons houden er ons van
ver-
(«) Zie adyis van vrnt de Ktflctlc ew het $kn ren Conftitutie $eg. 15.



X9Q =2
verfeekerd) was het dan geen hoog tyd, dat zyn ryk' een einde nam? hoe.' na ons vaderland in eenen rampzaaligen oorlog tc hebben ingewikkeld , zoude men nu nog den fchyn willen hebben, van dien Stadhouder en desfclfs regeering tc verdeedigen', die zyne landgenooten, en zyn vaderland op den rand van het verderf heeft gebragt, door het geduurig misbruiken zyner magt? cn had dan de Reprefentant Gorter geen dcugdelyk gelyk, met te zeggen Oranje met dies vervloekten en verpestenden aanhang? —— het is waar Burger Theophilus! fcheldeh is flaa-
ventaal maar'wy voor ons weetcn waar-
lyk aan de mecnigvuldige misdaaden van het oranjehuis, byna geene zoo zachte benaamingen tc geeven, of zy gelyken.in den cerften opflag Ua fchelden, cn wanneer de Burger Gorter nimmer zig van groovere onwaarheeden bediend hadde, wy zouden vrecde met den Burger Gorter hebben.
Wy zyn er cgter verre af om goed te keuren het geduurig en tot walgens toe herhaald vloeken cn raazen op Oranje cn deszelfs aanhang, wy Patriotten moeten verbeeteren; metverbtiteren, en wy fchroomen het niet te zeggen , dat wy met verachting befchouwen dezulken, die overal hun Patriotismus met fchelden en raazen op eene overwonnene party op fmukken.
Nog e'éne uitdrukking, in uwen brief voorkoomende, kunnen wy niet ongemerkt pasfeeren , het is deeze: het is ons immers om het even of jan, klaas of hein regeer en ■ als cr maar wel geregeerd \word hier in Burger Theophilus ! verfchillcn wy al weedcrom met u
het is ons Niet om het eeven, wie regeeren, al word er nog zoo wel geregeerd wy willen dat het volk des desfelfs eygene Regeerders ofBeftuurders verkieze wy willen eene volks regeering



—' ipt
fingby Rcprefentatie, gegrond op billykeen wyze wetten, die met de ftriktfte rechtvaardigheid moeten worden uitgevoerd, wy willen wel dat jan, Klaas , en Hein regeeren, maar dan moeten Jan Klaas eniHein wat by 1 ec 'land te verliezen hebben, en wettig door het volk tot het
publiek beftuur geroepen zyn wy voor ons
willen geene ftadhouderlykc geene Aristocratifchc geene monarchaalc Regeering wy willen vry-zyn— zoo vry als onze ziel die in ons lichaam huisvest —- en gy ook (vriend van God!) (a) zoogydeezen naam wilt waardig zyn gy ook wilt vry zyn en vry biyven. (i)
Zie daar Burger Theophilus! het geen wy dagten op uwe brief te moeten antwoorden — •
wy hoopen, niet tegenftaande wy byna in alle opzichten met u ingevoclens verfchillen, dat gy
over onze befcheydenheid voldaan zult zyn •>
vindgy goed, ons met uwe verdere Correspondentie te verëeren, wy zullen altyd trachten u even rondborftig te antwoorden.
Vaar wel.
De Redacteurs van Heraclyt en Democryt.
Den Haag den 14
February 1797.
Het Derde Jaar der fU» teaffihe Vryheid.
(a~) dit is de Beteekenis van 't woord Theophilus.
CO Wy kunnen niet nalaaten ons hier ter plaatfen te herinneren de overfchoone digtreegelen van een Lierzang aan de Vryheid door den Vaderlandfchen dichter, R. FeiU). ,, o Stervling! Stervling! ken uw waarde, — Gevoel U zelf! — God Ichiep u vrij. Weet dat uw grootst geluk gp aarde
Uw waare grootheid teffens zy Hij die van 'swerelds eerften morgen, Vooral zijn Scheps'len teér blijft zorgen,
Maar U alleen zijn beeldt'nis gaf — Hij 't meest met Uw geluk bewoogen , Stond aan geen eindigend vermoogen, Uw Godsdienst en Uw Vrijhud af.



192
NB. Daar wy niets onbeproefd laaten em dit ons Dagblad, zoo interesfant te maaken als immers moogelyk is, zo hebben wy het genoegen onzen leczeren aan te kondigen, dat wy thans in ftaat gefteld zyn, om de beste politieke berichten uit Frank ryk te bckoomen, van dewelken wy dan ook altoos in het vervolg aan onzen leezeren den voornaamften inhoud zullen mcededeclen, wy hoopen dat dit zal ftrekken tot dc vermeerdering van hun genoegen. Het groot debiet het welk tot nog toe dit ons Dagblad reeds heeft, en de graagte, waar meede het zelve word gezogt, heeft ons aangefpoord om ook deeze buiten
gewoone kosten niet te ontzien.
Men zal zig, te reekenen van primo Maart 1797 voor dit blad kunnen abonneeren by den Boekvcrkooper J. Plaat op de kalvermarkt in den Haagc en verders by
zyne Correspondenten in Nederland
men kan zig abonneeren voor een Jaar — een half Jaar — teegen vyf guldens voor een geheel jaar —— teegen twee guldens en tien ftuivers voor een half jaar. NB. Die geenen onzer Landgenooten, die genegen mogten zyn ons eenige belangryke ftukken te fuppeditceren, worden verzogt, dezelve Franco te doen toekoomenaan den Boekhandelaar J. Plaat in den Haag. Het is ons onverfchillig of de ftukken onderteekend zyn , of niet, mits dat de fchryvers der ongeteckende ftukken het ons'niet ten kwaaden duiden, indien wy in dezelven zomtyds eenige veranderingen maken, dewyl wy dezelve altoos voor onze verantwoordelykheid neemen, wanneer wy dezelve plaatzen. En hier mede hebben wy onze advertentie in N°. a. en N°. 3. gedaan, willen altereeren.



HERACLYT en DEMOCRYT
N°. 13. Satürdag, 25 February, 1797.
Het Derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nee fpê, nee metu.
jf~Iet geen braave en verftandige Patriotten tcelis zedert lange voorzien hebben,.is gebeurd, er is in de Rampzaalige Provintie Friesland menfclunbloed vergooien, en de Hemel alleen weet, waar het einde is, van alle de rampen, die er over dat eertyds bioeijendc gewest worden uitgeftort.
Wy zouden in onze oogen misdadig worden, wanneer wy in dit gewigtig tydftip, in hec welk een zoo aanmerkelyk gedeelte van ons Vaderland door eene Anarchistiiche, (dat is, regeringloosheid voorftaande) en eene Oranje-
cabaal als om ftryd verwoest word in dit
tydliip, in het welk het misfehien nog tyd zoude zyn, om iets toe tc brengen, tot voorkoming der onhcrftelbaare vernieling van dat gewest—/ wy zouden, zeggen wy, misdaadig worden, dior nu te zwygcn. Wy toch hebben ons, plegtig verbonden, om onzen landgenooten by de gebeurenisfen te doen ftil liaan . die ons Vaderland zedert de twee laatstverloopene jaareh vervuld hebben, wy hebben beloofd, te zullen trachten om hun het nr.c aan te toonen, het welk zy er voor hun zelvcn,,en voor het Vaderland uit kunnen haaien , wy hebben beloofd, dat wy' aan onzen Landgenooten hunne vrienden , en zoo veel mogelyk hunne bittere vyanden zullen aanwyzcn, cn dat wv:.onsden haat getroosten N zou?»



m —
Zouden van dezulken, die hunne daaden in dit ons Dagblad te veel naar waarheid zouden vinden afgemaald.
Aan deeze belofte getrouw, zullen wy thans ons geheel alleen met het rampzalige Friesland bezig houden, en onze gedagten over de oorJ zaken der rampen van dit gewest, rondborftig aan onze Lezersn mededeelen.
Het is eene beweezene zaak dat by de intreede der Franichen in ons Vaderland, in geene der Zeven Provintien eene meer geregelde Revolutie heeft plaats gehad, als in Friesland, nergens heeft de Ariltocratie doodelyker flag ontvangen , nergens ontwaarden de voormalige volks-dwingclanden , krachtdadiger, op één ogenblik , de verontwaardiging van een vrygeworden Volk. In geene der andere Provintien wierd op zulk eene wettige wyzc eene Provifioneelc Volks-vertcgenwoordiging daargefteld — in welkers daarftelling het Volk zulk eenen onmiddclyken invloed had, als in friesland — nergens ook hcerschte meer tevredenheid meer orde nergens was
het vertrouwen van het Volk op zyn Reprefentanten grooter, getuigen hier van zyn dé GeldNcgotiatiën , nergens wierden minder Oranje bewegingen, of blyken van een ongeruste volksgeest befpeurd ; maar helaas! hoe kort van duur zyn alle deze zegeningen voor dat gedeelte van Nederland geweest wel ras begon de tweedr^gt haaren toorts in Friesland tefchudden, wel ras deed een uitgeftrekt plan van heersch cn wraakzucht de Regccringloosheid in Friesland haaren troon vestigen, we! ras triomfeerden List en verraad over de eerlykc Vaderlandsliefde van Frieslands Vertcgenwprdigers, wier grootfte misdaai geweest is, dat zy het heil van het Vaderland alleen voor oogen hadden , én de eerfte zittingen der Nationaale Vergadering



m
ring, daverden reeds van de klaagftem der on^ derdrukte Vaderlandsliefde in dat gewest.
Een dienaar van den God des vredes de Burger Reprelèntant Witbols kwam er openlyk in de Nationaale Vergadering vooruit, dat hy de eerste bewerker was, der Revolutie in Friesland (a) dat hy dus den fakkel van burgertwist en RAMPZAALIGE SCHEURING in die PROVINTIE HAD HERÖM GEDRAAGtN en GESCHUD.
Het was te vergeefsch dat dc onderdrukte Ingezeetcnen van onderfcheidene oorden van Friesland, het was tc vergeefsch dat geconftituëerde magten uit dezelve Provincie haare (tem verhieven, teegen de politieke geweetensdwang (i) en onderdrukking, die hun gekluisterd hield, het willekcurigfte Despotismus dat immer, onder den fchyn van eene Volksregecring, een Volk onderdrukt heeft, mogt niet vernietigd worden, het had zyn rol nog niet uitgeipeeld — trouwens voor de enorme
ichat-
f a 'j Zie Da;'i!ad van de Burgen SWart en Comp. gedrukt by van Schelle cn Comp. I. Deel, K*. 3. P g- 22.
(i) Of was l;?t geen noli.icke gcw.-ctejis dwang,dat men hit Volk. Hct'wélk Wzyné Grondvergaderingen Smverain is, cenë Verklaring afdwon/, die de donill: en ónbefchaimite Staatkunde aanduidde, die 'cr imnur te bedenken wss -7— en was het goL-nc Tyianny dat men Kun,('ij deeze vcrklsanng weigerdente rtjcn. van hun Stemrecht cn van hunne Ampte'n lu«roofde ? de flcclulte Qr.mjc!uy bekwamen bier doof!Alnptcü en wierden S:emjtctxebtigd, om dut zy dc Verslaan ing dccd.-n cn de cerykg Patriot, die zy" gewëeteri geen seweM wilde aandoen, die doot h t doeii itjez r afjtcdwongenc VetRKTfttg het tecgemvoordig befliuir niet 'wilde l'chyucn %deA te Keuren, de man die door de RcvoMtie vau 1787 ongelukkig was geworden, die doi r he$ toen maaUg aristocratisch en o.aije fchrik bewind met gevangenis en geld boeten'om zyn pa riotismus getlraft was, wiefcf Jiier do ir wecd.r.un van zyn beilaan be;oe>fd, en het vuigfta. llcgifte gedeelte van oranje'» aanliangelingcn verhief zig op d* puiiiUoopen vanlzyueu welvaart; — \vas dit vrienden ma,ikcu vw •uzc Kcvo'.uiu i
N 2.



Sc6" —r-
fchattcn die er beftced waren om in Friesland, zyn oogmerk tc bereiken, moest men ook meer wil hebben.
Het bloed kookte den Reprefentan Halm jn de aaderkn , toen de Prcfident der Na- • tionaale Vergadering de adresfen deezer, over politieke geweetensdw ang en onderdrukking klaagcndc, Burgers, en geconltituccrde magtcn, door eene pcrfooneele Commisfie wilde laaten onderzoeken fii het was, zetde de Burger
Hahn. misfehien wyzer , niet als al tc fprce-
ken; zoo vreesde die Rcprcfentant om
den Nationaalen tyd te veripillen,
De Burgers Reprefentanten Vreede cn Valkenaar cn anderen met hun beyverden zich als om ftryd., om door hunne, met beweezene o-iwuarhceden opgefmukte, advyien, de Nationaale Vergaadering in het denkbeeld te brengen, dat cr in Friesiand rust en orde hcerschte, cn dat het waare patriottismus aldaar op de dwinglandy zegepraalde.
Ach waare dit waar geweest, drn zoude dat Land thans niet het toneel van fchrik, verwoesting cn moord geweest'zyn.
Het gevolg van deeze adresfen was, dat de teekenaaren derzelven door het Friesch Gouvernement vervolgd 'zommigen ze!v van
hunne ambten cn bedieningen ontzet wierden.
In fbmmige ftreeken onder anderen in Collumerland (O wierden de mgczcctencn in het uitocffenen van dit hun heilig recht , het teekenen van adresfen naamelyk, aan de Hoogfte wctgcevcndc Vergadering van Nederland) gc\veldaadig belet. :
i Een Onderfchout met zyne Dienaars, waarde by mgtdoor hetLand, dror.g inde Muizen van vrecdaiame Ingezeetencn, en dwong hun onder vreesze ... ■ ly-
s?e-"i. Hit is j ist in dh u üiicc. tiac 011.;.: gs het ua.jc oproer het ewr.~t is uit Jtbaritca.



— I97
Jykö bedreygingen om zodanige adresfen aan-hem. uitte lemeu , of hem aan te wyze.i, by wie* de/.elven ter ■ tekening jaagen,
is het wonder dat zodanige eene handclwyze de harten der Ingezectenen van de Revolutie
vervreemde ? Is het wonder dat de Inge-
zeetenen van dat Dilïrict een afkeer van d« Burgerwapening gekrecg.-n, en geweigerd hebben, zich volgens het Rcglemenr, van. O'rgani-
iatie tc laaten op fchryven als zy gezien,
hebben dat eene de Bérc, (welles naam
zelf yder.Nederlander met verachting vervuld,) het vorachtclyke inftrument was, dat door liet Provintiaal Beltuur van Friesland, ,in-dc eerito plaats, tot het in train brengen van dit Reglement , gee.mployecdr wierd. , .
.En is het wel tc verwonderen, dat eenige domme ondeugende aanhangers van Oranje vau deeze geiegendheid zig hebben willen bedienen , om eens te zien , wat zy met hunne party in Friesland zoude te weeg brengen ?
Hoe-het ook zy, het is maar al te waar dat Friesland thans in een allprrampialigfte- toeftand is, —— ou dat, indien de Representant Liahn, thans in Friesland was, cn alles van. paby zag, hem als dan zyn bloedwel-inde aadereh zoude bevriezen, cn zyn hart van weedom weg krimpen; • , - vt^.
Wy verfoeien, met alle de- braaven in Needcrland, de ondeugende maehinatiën van die cabaalc die d.t opreer in Friesland met vermaak aanfehouwd, en mislchien een groot dec.j heeft gehad in de aanltoo'üng van het zc;ve —7, en het is voor het heil van het vaderland, eh voor de behoudenis der burgeriyke vryheid te wenfehen, indien et zodaanigen zyn ; onder dc mcenigte gevangenen, die thans In" Fries'and in het Blokhuis worden gevangen gehouden — dat dezuiken, zoo fpoedig mogelyk , door eene Rechtvaardige onpartydige uit' vaderland lievenN 3 de



iq8'
de en kundige mannen te famengcftelde vier fcnsar. na rechten, en niet volgens gcmoedelyke overtuiging moogen gevonnisd worden, en aldus de verdiende loon hunner euveldaaden ontfargen.
Maar wiens bloed bevriest niet in de naderen? welk meniehelyk hart zal niet weg krimpen van weedom, wanneer hy in dat Land eenen Raad van Jultitie ziet, die uit menfehen beftaat, geheel van Rechtskunde, geheel van die zecdclykc hoedaanighecden , geheel van die deugden ontbloot, die den vaderlandfchcn kundigen Rechter moeten kenfehetsen, menfehen Waaronder er twee zyn (d~) die door eenen zeedert langen tyd in Friesland op het Blokhuis gevangenen Oranje man openlyk in twee gedrukte en door dien gevangenen zelfs uitgegecvene Requcsten, worden befchuldigd deelneemers geweest te zyn cn feedert lange kennis gedraagen te hebben van een plan,, om prins frederik van orange in ti roepen,, van een plan om engelsch geld te trekken wanneer wy die Raad van Juftitie op haar éigen voordracht en verzoek door het Frieseh Beftuur gelast zien, Om de ten gevolge yan de jongste oproerigheden in Friesland gearrefteerde en nog te arrejieerene perfoonen onder haare daadelyke judicatuure te neemen, zoo fpocdig moogelyk derzelyer te recht ftelling te vervolgen, en de fchuldigen zonder verwyt te doen P.raffen."
Wanneer wy in dc Haagfche Courant van den 20 February door een brief uit Friesland zien aangekondigd Dat de Raad van Juftitie by Decreet
(<0 Dc twee hier bjdociU.: nunfeh n zyn de ua-iden Fink en ttaal — bcyJc 'ecr tais van een Christen Godsdienst, cn teevens Raiden in liet h.ioest Gerechts bof v»n Friesland —voorts worden i'i het bovengemelde gcdmkte ftuk — dc perfoonen van Zaciaria5 Oykstra I.e ber, en Corne is öodfchjJk *»-f-buldigd,v»n dit Complot insgelyk» kennis gedraa^en te hcü-



m
cr eet gelast is, om zoo/goedig moogelyk met het vonnis/en der Schuldigen voort te vaar en, zonder 1'orm van Proces. —
Wanneer wy daar by voegen, dat cr door dien naar bloeddoriienden Raad reeds een vonnis des doods geveld is, het welk weegens de hooge Jaaren van den Scheprechter door een
nofsdienaar is uitgevoerd ■ )
Wanneer wy daar en boven ons het aakelig toneel verbeelden, hoe eene tot wanhoop verVoerde, en door langduurige onderdrukkingen, hmg getergde meenigte Volks, onder den verfoeyeiyken oproer kreet, van Oranje boven! de fchrik en oniicltenis in de nabuurfehap van die ftrecken verfpryde, met welk eene woede de vreedzaamc Vaderland cn Vryheidlievende Landbewooner in zyne wooning overvallen, ontwapend mishandeld, en tot het deelen in dit ftrafwaardig oproer op eene in woestheid alles te
»ooven gaande wyzc gedwongen wierd.
Wanneer wy ons verbeefden , hoe met verachting van het verfchnldigd ontzag, geconftitueerde Magten door dien woeiten hoop oranje muitelingen mishandeld en onteerd wierden —. en wanneer wy ons daar by in de gedachten brengen dat dit alles grootcndeels zoo niet geheel aan eene te verregaande misnoegdheid over het teegeawoordig beftnurtn over de tegenwoordige Rechtsoenening in Friesland te wyten is, —— dan voorzeeker misgunnen wy aan Vader "Wit bols de eer niet, van de eerfte bewerker der omkeering in Friesland te zyn.1"
Ach zoude de Nationaale Vergadering dan niet een oog van ontferming kunnen flaan op dat gefolterd gedeelte van ons Vaderland,welks
u r?e- 0DSeluklcit;e> "ie "pden 18 February in Leeuwarden •nthoofd is, had zig aan oproer fchnldig gemaakt en was 'gewala 'iet hei,igdom der wet gedrongen —■ eevenlgeIyk Atliirt Gedfchali en Prcediger op den 26 Iniuarv 1796 in de Vergader™* der Reprefentanten decden. •— Hy iiad dus den dood verdiend. Na



beduur opentlyk duldt, dat men in dc publieke nieuwspapieren, die onder deszelfs lpeciaalc befcherming zyn, dag op dag haare handelingen
en befluiten in het haatelykst licht plaatst
■welks beftuur opentlyk vilipendeert de eerbied en het ontzach, het welk hetzelve aan de Nationaale Vergadering verfchuldigd is, welker decreten het zelf weigert tc erkennen en te gehoorzaamen ? zal dan de waarheid niet eens eindelyk over het bedrog, de opregtheid over
den laster zegepralen.
Nationale Vergadering! ach wy weten
llcc , . men zegt het ten minsten de
handen zyn u door het Reglement gebonden
maar ■—- bedenk toch ook tune tua res
agilur, pariet cum proximus ardet —— (het 'raakt u wel ter deeg als uw butirmans huis in de brand ftaat) acn! Wetgevers van Nederland ! kondet gy ma*r zoo veel doen dat gy ten minften de onfchuld beveiligdet en den vryën Burger voor zyne perfoonlyke veiligheid
gerust fteldet. Laat den oproermaker, laat
den muiteling zync verdiende ftraf ondergaan — maar laat bet overblyvende genacht ten minften zeekcr zyn, dat die oproerardaker wettig gevonnisd —■ niet door onwettige Rechters wreed
vermoord is. ■
6 Myn Vaderland! ó vryheid! waar zal het met U hecnen — indien Neêrlands wetgeevcren u niet fpoedig redden ? weldra ftaaren wy dan uwe ibmbre overblyfzeis in den grondeloozen
poel der vcrgectelheid na cn wy zuilen
dan liever wenfehen te leeven in een land daar Juftitie heercht en geen vryheid, als in een land daar Vryheid heerscht zonder Juftitie ——
Nationaale Vergadering! red ons! -J
Dewyl dit Nummer zoo veel belangryks bevat, betreffende de Provintie Friesland, zoo zullen wy hier laaten volgen een uittrckzel uit een Fransch Dagblad behelzende zaaken van
het



2©i
het uiterst gewigt, cn die over het gebeurdeinFrie ?. land een groot Ligt zullen Verspreiden hffy Wy moeten, zegt de fchryver, van dat, „ Dagblad van tyd tot tyd het 'oog eens laaten gaan over het geen in de Bataaffche- Repu„ bliek *— of in de Republiek .van Gonéve, - of in Frankryk ten opzicbtcvan die beiden „ gebeurd.
„ Men - gal daar den iuvioed zien van den Jaco-, „ bynfchen aanhang, en hoe gevaarlyk vóórhaar. „ Vaderland, en verdei felyk voor het algemeen geluk haare zcedelooshcid en wreedheid zyn ea altoos zyn zullen."
Hier op laat dc Schry ver het ftuk zelve vol» gen waar van wy hier hetuitrekzel geeven.
Aan de Redacteur- van...,
Den Haag nè November 1796.
liet Twe/sde 'jaar dtr Jtataaffche Vryheidy;
Na dat dc Schry ver in het begin gezegd heeft dat hy den Redacteur van dit. blad, over de Friefche Intrigues wilde onderhouden en dat de zaak van den.Burger Huber, (die toen nog niet ter Nationaale Vergadering geadmitteerd was) hem op deeze gedachte gebragt had — gaat hy aldus voort. . „ Ik zal, in het verhaal, dat ik voor u felnV „ alles wat den Burger Huber perlbonlyk raakt.' ,, agterwecgen laaten, cn my all.eenlyk llcgts' „ heezig houden met den oorfprong zelve van „ den - teegenftand die hy ontmoet.
Dc Provincie van Friesland mislchien' afge-' „ ichrikt door het voorbeeld van dc ongelukken
aan Frankryk overgekoomen, is met moeite1 „ toegetreden tot het ontwerp om eene Natio-:
naale Bataaffche Conventie by een tc roe-
pen. -—■ Haare teegenftand is zelfs' niet „ overwonnen als door geweld met list ver-
» eenig ,



„ eenigd, en deeze teegenftand is teen het voor-
wendzel geworden, waar van zy, die alles „ willen uit elkander fchroeven, zig bediend „ hebben ora in dat rampzaaiig land den zeetel ,, hunner onderdrukking en onrechtvaardigheid „ te vestigen.
„ Tot dien tyd toe was Friesland een voor„ beeld geweest, zoo wel van Vaderlandsliefde „ als" van Orde —- zy was de eerfte Provin-
cie die uit haaren boezem eene wettige Volks„ verteegenwoordiging, gegrond op de Volks-
rykheid daarftelde.
„ By geieegenheid der vrywillige gekincgotiatic van van de maand December iaatstlceden „ (dat is van December 1795) toonde het „ Volk zulk eenen yver om de gemcene zaak „ ter hutpe te fnellen, dat men die nergens
„ zoo zag Doch dit zelf moest aan on-
„ rustzockers en voorftanders van Regeering„ loosheid volftrekt mishaagen, en deeze nu „ naamen het aarfelen betrekkelyk de byëcn„ roeping eener Nationaale Vergadering met *5i vervoering tot een, tea minsten fchynbaari, „ voorwendzel om die fchoon e eensgezindheid „ te ftooren. „ Dit was echter niet anders als een voorwendzel, want na dat de wederom in hunne rechten herftelde Reprefentanten hunne toe„ treeding tot de Nationaale Vergaadering had-
den geproclameerd naamen de mtiite-
,, msakers daarom niet te minder hunnen toe,, vhj'gt tot hunne voorige maatregelen van „ verwoesting. — Maar wat was er gebeurd? „ De troupes, die bewaardfters van de rust en orde waaren uit Fri- sland getrokken — Een gewapend oprofr had de wettige Repre„ fentatie zelfs in haar heiligdom ontheiligd; „ Er ha ld er, willekeurige afzettingen, gevangen„ ncemingen , e: verbanningen plaats gehad —
(_a) Zie de no»t oiidtr pag. 199



*03
„ De kerker opende zig tc gelyker tyd voor „ dc onlchuld cn voor dc misdaad — En nu ! — „ nu wierd de militaire magt voor de tweede „ keer uit Friesland getrokken: («) Het ïchrik„ bewind wierd door nieuwe uitbanningen hcr„ ltcld.
„ Men moest toen een Volksvertccgenwoor„ digingmaaken, die laf of onbeduidend genoeg
was , om blindelings aan den wil van ecno „ haatdraagendc Factie te gehoorzaamen, of om „ zeckere yverzuchtige menfehen niet in het licht „ te ftaan — cn op eenige geringe uitzonde„ ringen na, heeft dc uitkomst niet dan al tc „ veel deeze verfoeijelykc kunstgrecpen doen „ gelukken.
„ Te vergeefsch wil men de teegenftanders „ van het teegenwoordig in Friesland gevestigd ,, beftuur, als aanhangers der oude Aristocrati,; fchc of «tadhouderlykc Regeering doen voor"
koomen mi Het Frieféhe volk heeft zig ten „ allen tydc door deszelfs Patriottisme onder„ fchelden. En het is, om dat de wclverdien„ de afkeer voor de Jacobynlche Regeering, ,, aldaar, in deczcn tyd, een ontzachclyk groot „ gedeelte der Inwoonderen in eene voor de „ algemeene zaak doodelyke ongevoeligheid
,, ftort, dat er van de fèstien of twintig
„ duizci:d grondftemmers (g) op zyn meest 'ge-
„ ge-
(O Met dit onderichcid eg-er, dat nu dc Franfche tror. per. alleen Friesland macst vcrlaaten, en de Eataaflche wo v>m er in blctven.
(f) Van deeze leer febynt men z:cli ook, tVans 'in rrieOa^H geen goeds te beloovcn dewyl <r in een floüa'ld.sth Da.,1'! d w.1 espresfelvk in een Rri f ut Piieslinil.dceze pa^faie 'ftyonden w rd — Dat er geënt patriotten nog zoogeetum/fe Jlymgajl-n tn v.rZiekering zyn genomen* nog xsndir dg gevangenen zig bevinden.
(.g~) Men telt in Fricslapd ten min Hen f*e en dar.ig duieenl Stemgerechtigde Ingezeetenett.



p4 WSP
,, genpomen twee duizend in de Grondverga'e~ „ ringen, die in Juny 1796 gchcudenzyn,zig fieb-
ben laaten vinden. En die is overal het
„ uitwerkzel dcezer trouwloozc kunftcr.arv , „ 'die door het verwyderen van gefchikte en ,, deugdzaamc menfehen —— klaar-b'ykeiyk óö „ de. verneedering der aangeltclde Magteii uitM loopt."
I 5? Ik zal u geen verhaal geeven, van alle die f, andère kunstenaryë'n, die tot het zelfde eirt,, dc gediend hebben-, ik zoude dan tc verre ,, worden wcggeflccpt, cn daar cn booven is 9, een" Correspondent van een uwer dagblad„ febryvers my hier in reeds voor geweest — ,. Die geene naamelyk -, wiens blad de Republi„ eain Francais genaamd word. (zie zyn „ N° 1410.) Gelukkig is het groote plan, wa'ar „ op d» al te beruchte Valckcnaar heeft durven <? (hoeven, niet in alle zyne deel'en gelukt: maar dc goede uitflag, die het ccrltc bcdryf van dit hellchc ftuk in Friesland gehad j, heeft, voorfpcldc aan desfelfs uitvinders niet „ dat het zelve in de laatstleedén maand April „ in het groote Amftcrdam door de gefaalde opftand.dcr Canonnicrs, zoo fchandelyk izoude „ vallen.
> „ Men zal my nrnfehien tecgenwerpen dat uitmuntende Patriotten uit de Provintie Hot.land in dien tyd mecdej gewerkt hebben tot ,,'hct geen men d; omwenteling of omkeering „ van Friesland noemt. Ik beken het; maar die patriotten zullen my ook wel toeftemmen „ dat het geneesmiddel erger geweest is als.de „ kwaal, en dat hcersch cn muitzuchtige men„, fchen zich onder hunne befcherming den weg „ gebaand hebben tot ccn doel waaraan zy niet
minfte dagten. . „ Hét is bchalvcn dat eene erkende waars, heid, dat zommige byzonderc perfooncn uit ,, die Provintie (Holland) in deczcn toedragt
„ van



,, van zaaken meer met hunne driften, en hun„ fte vernecderde eigen liefde, dan met ;het „ heil van het Va Ierland te raade gingen. I „ De moedige bc.tiuirdcr; van Friesland had„ den eens , met eene, meer uit iraarkmidc tian ,, uit goede trouw ingeblaazene . cn vnees ver-,, wekkendetydimr van den anta Rcprefent Hlthn, 9i deAi lpot gedreeven. (Dcezt ty ding. had devyandclyke bedoelingen van Prnisfen, cn debe?, wcegingen der geëmigreerde en tc Osnabruk „ vereenigde Bataven ten voor werp e..'')
. Htnc Mee LacrymeB ... .'.
(Vandaar die Traancn . . ..)
„ Van dat ogenblik af heeft hy aan die waar„ heidlievendc Burgers eene doodeiykc haat
gezwooren en zyn bloed kookt (heeft hy in
„ de Nationaale Conventie gezegt:) elke keer „ als er van deFrielche zaaken gehandeld word." ■p • • . > n »Wi : | :
Manet altd mente repcsiüm!
(Hetblyft diep in zyn geheugen geprent!)
X'tFerroIg van dit Stuk by gelegendheid hier na.)
Wy ontvangen op het oogenbük een- brief 'uit Friesland, wy bedanken den zender hartelyk, bcveëlcn ons verder in zyne geeerde Correspondentie, en gecveh zyne ' brief aanftonds een plaats.
Bun-



-so6 =
Burger Heraclyt!
Ik -vroon in Friesland in een volkryk Dorp vanBarradeel myn oude moeder is myne huishoudItcr;verfcheidcnejaarcn heb ik de kost voor ons beiden ■gewonnen, en meer dan eenmaal ondervonden dat het goede, het welk men aan zync Ouders doet, nog hierin dit leeven beloond word. Met het begüi deezer maand reisde ik na Burum in Coilumerland, om mynen Neef te bezoeken, en met denzelvcn aftereekenen, wegens Erten Aardappels en Turv, die wy elkander over en weer gezonden hadden : Hy behoord onder dc aankleevers van den geweczen Stadhouder • Ik m tegendeel was altoos de Patriottifche Party toegedaan, had reeds in 1786 de wapenen voor de Vryheid opgevat; was in 1787 ter belcherming onzer beste ftaatsledcn , r.a Franekcr gewapend met myne Cameraden opgetrokken en heb ■alleen ten gevolge deezer gewaapendc optogt, twee- cn- feventig wecken in den naaren Kerker te Leeuwarden moeten doorbrengen. Wy verfchilden dus wel in gevoelens, doch konde/H fcedert de laatfte revolutie clkaer beeter dan voorheen verdraagen.- beiden hooptten wy op eene beetere Regeeringsiorm, ovei tuigd zynde dat het Land door geduurigc verdeeltheden en omwentelingen al zyn bloei en welvaart zceker zou verliezen- Naauwlyks had ik eenen dag by hem gefleeten, of wy hoorden onverwagt de Dorpsklokluiden; wei vyftig Mannen, met vorken, fnyfeinen, ja met allerhande tuig gewaapend, vervoegden zich zoo in, als voor het Huis; — vorderden onder veel gehuil en gejüil, dat wy hun na Collum zouden verzeilen, om eenen, die door dc Commisfie tot de Burgerwapening was vastgezet, met geweld te ontzetten. En dit voorftel, en een Oranjelint waarmede Een onder die boel was opgefchikt deed my terftond het ergfte vreezen, en rond uit betuigen , van my nooit in zulk eene ftrafbare onderneeming te zullen inlaaten: hun ernftig voor
00-



207
oogen hondende het gevaar, waar "aan zy zich moedwillig bloot ftclden. Doch voor een doófmans deur geklopt. Men .lcheurde en fleurde my het pad langs na Collum. Hier in eenfteegje zoekende te ontvlugtten wierd ik in myn ontwyken agterhaald; door de raazendc mcenigte in de voorhoede geplaatst; en moest aanfehouwcr zyn van de geweldaadigheden, die by het Collumer verlaat aan het Huis van den Tolman, Abele Kruk wierden gepleegd. Hier wierd ik onder het gewoel der mecnigte, die tot een verbaazend aantal was aangegroeid, myn Neefontwaar met een Vies Jenever (hy was weleer wat dronkfoet) in de eene, cn het fchreiënd kind van den Tolman aan de|andere hand;--ik riep Symen! voorzjgtig! 't is verkeerd; by myn ziel verkeerd! Of hy my al of niet gehoord heeft is myn onbekend ; want een der omftanders begon te fchreeuwen. verdoemde Patriot! houd de bek; allons, voor op, met na Do:kum \ myii tegenzeggen was vrugteloos : ik wierdt met eenige weinige voor de bende heengedrceven, ceven als een kudde fchapen voor den herder, cn ftond vlak voor de poort te Dockum, toen door het affchieten van een ftuk Canon de mazende en dronkene hoop oogenblikkeiyk uitëenfpattc , en na een goe d heenkomen begon om te zien. Over de laage en onderwater geloopen Landen vlugtende, bercikteik eindelyk een binnenpad; vond onder weg een Turfichipper, diemy in het vooronder zyner kofna de Grenfen veilig heeft overgebragt. Hier zit ik in duizend angften te koekeloeren , gelyk een Haan, die uit de mat geflaagen is : niet dat myn geweeten my van medepligtigheid aan de gepleegde euveldaaden befchuldigt; neen! hier van ben ik eeven zuiver, als het eerstgebooren kind „• maar met al myn onfchuld begint my het hart geduurig te kloppen, en over my zeiven, en over onzen Symen ; —in hoop van door U in.deeze angstvallige bekom-
mc-



ao8
meringe eenige raad, en opbeuring te erlangen, zal ik U derzelvcr ooriprong openhartig mededeclen.
Volgens zeekere berigten, hebben de gewapende Manfchappcn van ons Dorp , by het uit en optrekken na de oproerige ltreekcn , zich de ysfdykftc bedreigingen tegen my veroorlooft. Hoe! zult gy zeggen, haaten zy Ü! U die voor de Vryheid fticcd en leed, en altoos voor een ftandvastigen Patriot bekend' waart ? Jaa oude Man! zy haaren my doodelyk , en waarom? Jaa waarom ? Ik zal het U zeggen. Toen dc Reprefer.ta-.tenvan Friesland, door hctgcheelc Volk wettig verkoren, verjaagd, verdreven en gvan weinigen hunner Medeleden fchvdig aan Natiefchem is waren verklarrd, v/lerd oogenbliklyk (gybegrj'jt igt uit welken zigien) vanhctStemgeagtigd Volk ccrcV. klaring afgevordert, die eerst moest worden afgelegd , voor dat dc uitoeffening van dit hètite Regt aan iemand wierdt tocgelaater. öm verfchcidene redenen wierd de gevorderde V'rklaring van my ; en meest van allemyreondeCamersaden, geweigerd. Oogenbükkelvk zr.gen wy ons wegens die gedaanc weigering' uit de Grondvergadering gezet, en dus Ontbur^erd. De eene geweldige ftap volgdde den rr.deren. Het Hof van Friesland, dat agtbaar bolwerk onzer Vryheid, werd van haar gezag >croofd. De vier oudfte Leden wierden wil ckeurig van hunne Posten ontzet; en aan dc overgcbleevcnen zulke maatregels voorgefchreven, dat zy alle gedwongen wierden het ontfjag van hun Ampt met den meesten aandrang te verzoeken. Dit verzoek werd gaarn toegeftaan. De Reprefentanten verkoozen in hun plaats Regters zonder kennisje des Regts. Een Menniste cn ccnLuthcrfche Dcmené, eengewezene Stads Boode een Mofs-Deurwaardcr, wierden in de Rcgtcrftoel gezet. Jaa onder alle de nieüwe Raaden wierd maar ten gevonden die tot Leeraanin de:
rech-



rechten was bevordert. Ik en veele myner vrienden ridderden op het denkbeeld, dat zulke Reg-» ters over onze Eer, Leven en bezittingen zouden vonnisten. Wy waren hier om terftond bereip overliet gebeurde met dit beroemd Geregtshof ons by de Nationale Vergadering tc beklaagcn, het wierd bekend, dat ook myn naam onder dit beklag te vindei: was. Men dagvaardde my, die nog Schutter gebleeven was, voor den Krygsraad , die meestal beilond uit hal v volwas fen jongens. De Prciidcnt vroeg met een barsfe Item, of ik my ook over het gebeurde met het Hof jby de Nationale Vergadering had beklaagd! dit erkennende, las ik hun te gelyk voor een Decreet van die zelve Nationale Vergadering , by het welk ieder inwooncr der Bataaffche Republiek verzekerd wierd volle vryheid te hebben van ten allen tyde zyne billyke klagten by deze aanzienlyke Volksvertegenwoordigers in te brengen, doch fluiten: men lagtte over myn voorlcezen; ik wierd wegens myne gedaane vertcekening Ontfchutterd, en gelast myn geweer aan den Krygsraad tc overhandigen. Nog dien zeiven avond wierd het zelve van dc oude Boods van ons geweczen Genootfchap met betraande Oogen van my afgehaald Schoon Ontburgcrd en Ontfchutterd, had ik egter nog een Coilefi behouden , 't geen my terftond na de Revolutie was opgedragen. Dit was een doorn in dc voet myner vyanden. Na verloop van eenige dagen word ik van het Geregt ontboden : my volgens dit opontbod in eennabuurig Dorp , alwaar het Geregt buitengewoon in een Herberg was vergaderd, vervoegende, vond ik dat Huis met gewapende Manfchappen bezet, door dc gelederen binnen gaande, wierd ik geftooten, gefcholden en vervloekt, datmy de hairen tc berge reczen. Myn beklag over dit geleden geweld bleef onbeantwoord; de Prefident, zei alleen, „ dat daar ik
0
„ door



ftXO ==
„ door het verteekencn van het Adres atn de „ Nationale Vergadering my onwaardig had ge„ dragen, op aandrang van den Bataillons Krygs„ raad het Collecfc my door het Geregt ontno„ men: en aan den waardigcn Burger'N. N. (het was iemand wiens goederen voor ruim twee Jaaren by Executie verfcögt waren ) ,, wierd op„ gedraagen. " Deeze gcdaane aanzegging met zugten en ftilzwygen beantwoordende , meende ikftil weg te gaan, en door dc agterdeur van de Tuin de gewapende Manichappentcontwyken: dog een hunner wierd my ontwaar; ftraks begon men or d ït ysfelyk vloeken cn fchelden my agter aan te loopen, cn zodanig met ftcenen te lïnytcn, dat ik genoodzaakt wierd door het fpringeh over eenige flootcn my voor hunne woede te beveiligen. Intusfchen was de tyd op handen waar in de Grondvergaderingen zouden byëcnkomen, om nieuwe Geregtsleden tc verkiezen: overtuigd van het groot belang eener beste keus, wierd van my en eenige Vrienden beflootcn , dat wy over onze bezwaaren omtrent de verklaaring heen ftappen, en dezelve eenpaarig zouden afleggen. Dit voorneemen werd rugtbaar.- naauwlyks was de Bakker van ons Dorp die te gelyk Lid is van het Provinciaal Beftuur, hier van verwittigd, of ftraks veribhynt er eene Pnblicatie , by welke verbooden worde „ Iemand tot Kiezer of gerigfs-Lid tc ftemmen „ die niet reeds by zulk een voorlge ftemming ,, de verklaaring had afgelegd." eene Publicatie waar door dc keus over geheel Friesland bepaald wierd tot geen zeshondert grondfrem-? mers; en dat nog wel tot zulken, die myns bedunkens tot het bekleeden van dien post geheel ongefchikt waren, hier laagen onze projecten in duigen. Wy ftonden onder het Ieezen dier Publicatie elkander aantezicn cn te 'gaapen, eeven als iemand , die de gceuwhenger onder de Leden heeft, tot dat eindelyk een voor-
floeg



• aif
floeg by bet opgevat voorne&men té volharden, en ook aan dit bevel ons wederom te onderwerpen. Zoo gczegt, zoo gedaan. Wy verfchynen in de Grondvergadering; ieggen de m verklaaring af, en hadden het genoegen, dat ' twee braave Burgers door het byvoegen onzer ftemmen tot kiezers f wierden gekoozen, ditons vergenoegen duurde egter maar tot den volgenden morgen: want de meerderheid der Kiezers kon goed vinden deeze beide Burgers buiten dc Vergadering teweeren, en voor onbekwaam wederom na Huis te zenden, volftrekt om geene andere reden, dan om dat zy het Adres aan de Nationaale Vergadering over het voorgevallene met het Hof van Friesland, meede vertcekend hadden; tot nog toe had ik altoos myne bedaardheid behouden; doch op het eerfte berigt deezer gewcldaadighcid koste my zulks veele moeite: temeer daar zulken aanhoudende verongelykingen ons meestal Wierden aangedaan van hun, die in 1787 en 1788 onder de luidfte sftrejo Schreenwers te huis hoorden, en nu het rokje hadden omgekeerd , zecker ook om het plaifier te hebben van my, en andere ftandvastige Patriotten, eeven veilig, als destyds, te haaten, te fchelden, en te vervolgen. Het grievend verdriet, dat ik over deeze opëenftaapeling van onregtvaardigheeden, dagelykS gevoelde, gav my dc pen ia de hand; ik ontwierp een Adres aan de Nationaale Vergaadering, waarin alle deeze geleedene veróngelykingen, met de onwraakbaarfte getuigenisfen geftaafd, op eenen cenvoudigen trant oopenleg, en in het flot die agtbaare Vertegenwoordigers van geheel Nederland inroep, om my, die zoo geweldig word verongelykt enkel en alleen om dat ik op de zeekerheid hunner Decreeten vertrouwd had, tegen zulke, cn alle verdere verongelykingen "te handhaaven, en té befchermen. van dit opftel had
die



it9
ik -in vertrouwen aan dec/.cn en gecnen een
afichrift .medogedeeit, mee byvoegirg der. gewiguee r-eedenun, waarom dit bckiag terftond by de Nationaale Vergadering, en uiet eerst, of te geljk aan ons Provinciaal Uelluar, moest woiden-i. gezonden,, Ook dit ni)ii voorneemen wierd bekend. Men verte de elkander in de winkels, dat ik onder de hand liet tcckeneneen Adres aan de Nationaale Vergaadering , waarin de fchreeuwendc geweiddaadighecden, die' in Friesland nu tzeedert een Jaar zoo meenigvuldig waaren gepleegd, zeer duidelyk met naamen' en toei aamen waren befchrecven. Nu was Leiden in lagt, ichoon ontfchutterd, vergaderde egter de krygsraad onzer gewaapende mamchappen, om over myn gruwclyk misdryf te raad teegen. Een der Leeden , en wel zuik een, die by de omwenteling in 1787 de oivab Coc'arde oopce.lv k had gedraagen-Heide in die vergaadering voor, van het geregt te vorderen , dat my de inwoonirg in dit Distict oogeüb.ikkelyk wierdt verbooden; een ander wilde my aan handen cn voeten gebjn.dcn , na Leeuwarden opbrengen; een derde zeide, dat hy in zulke "evallen wel van Fumieenn had li eren lprceken: Gelukkig, dat onder deeze patzaggfe? Iyke raadpleegii.g de jenever de gemoederen zoodanig verdeeldedat cr mets Q)|lligs bepaald, maar bèfloo&n wierd ■ den volgenden week met onderhandsch overleg van twee Leden van het geregte over myne verraade;jj ke ondernceraing nader-tc beffuiten. ^.tusfenen verreis ik. De oploop die in het Djwrict van myn vcrblyf ontftaat', noodzaakt de Gewaapende manfehappen van ons Dorp ter .bezetting van Leeuwardan optctrekken; men weet myn verblyfte Burum. Dit is als olie in een brandend vuur. De een fchreeuwt by het uittrekken dat ik mcedepligtig ben aan het oproer; een ander verzeckerd, dat het plan vau dien
op-



»?3
opftanl reeds voor eer.igen tyd met my overlegd ei beraamd is; een derde zweert by zync eeuwige verdoemenis dat hy my op het eerde gezigt het ligt zal uitblaazen. 't Is zoo; hier, aan de grenzen ben ik voor alle zulke ysfi> iykc bedreigingen ten eencmaal beveiligd; doch de eene myner ^angstvallige gedagten word verdrongen door de volgende; — myne oude moeder ligt ziek te bed, lwemt in traanen, en kermt zonder ophouden om my voor haar dood nog eenmaal te zien. Vordert myne kinderpligt niet aan dit verlangen eencr ltervende moeder te beantwoorden? Maar loopt myne onfchuld dan geen gevaar van by myne terugkomst van züke doodelykc vyanden gruwelyk mishandelt tc worden ? wie zal my tegen haare woede belchermen? Het geregt ~-"o! — j ahetgeregt ! welk een gejuich zou er opgaan, wanneer men my, ecven als een onroermaakcr, gevangen na Leeuwarden mogt opzenden ? voor velke Regters zal ik myne onfchuld moeten bepleiten? of moet ik my in deeze myne onfchuld omwinden, en ai'e dreigende gevaaren in myn woonplaats onverfchrokken afwagrten ? het ontworpen adres aan dc Nationale Vergadering moet ik zeekcr verfcheuren! o! dit, dit is' dc bron van aile myne onheilen. Zeg my d.ch, oude wyzeman? hoe, hoe moet ikmy in deezen gedraagen ?
Zulke bekommeringen over my zeiven zyn rog niet te vergclyken by de kie lende angst, die ik over net lot van fymen . cn zyn huisgezin, ieder oogenbuk gevoel. Hy zit gevangen, en zync vrouw gaat fwanger van het fcevende kind. Symen is een goed mensch; zal niemand een llroo in den-.weg leggen; maar ais er drank in de kop is, dan weet hy volltrekt mets, van het geen hy<do?t; hierom had hy tzedert èeirgc jaaren geen drank geproefd: doch by het'geweld, dat aan het üuis van den Oj Tol-



ftI4 , -
Tolman gepleegd wierd, heb ik hem zien klodfleren: en (Jod weet, wat tzedert met hem gebeurd is. Hy zit ten minften opgellooten in het Blokhuis te Leeuwarden. Van deczcn hagé droomde ik, dat hy geregt wierd, die dioom heeft eene onbegrypelykc neerflagtigheid in myJnen geest veroorzaakt: dan zoek ik door deeze 'dan wcdei'om door geene gedagten, my een weinig optcbeuren ; het helpt niet: myne denkbeelden keeren altoos van zelf tot fymen te tc mg. Toen by het verjaagen onzer wettige Reprefentanten, van hunne opvolgers eene publikatic was afgekondigt, waarin met ronde -woorden gefchreeven hond,, Dat de opltand heilig v/as, Wanneer een gedeelte des volks ■onderdrukt word" toen beriep myn neef zich ép deeze zinreede, om tc bewyzen, datwy ons, volgens het voorichrift dier "Publicatie, tegen het afvorderen eeaer verklaaring, die met pligt en gewecten ltreed, goveldadig mogtten verzetten : doch dit liet hy zich gemakkelyk ontpraaten, door dc jverzeckering, dat; deeze gevaarlykc [ftelregel, overgenoomen uit de Conftitutie van Robclpierrc enkel van die baazen was aangevoerd, om dat het ontbrak aan een becter voorwendzcl, om huu gepleegd onregt en geweld by minkundigen te verfchoonen. Had hy na myne waarfchouwing, hem by het huis van den Tolman toegeroepen, maar ccven veel jeluïfterd, als na deèze onderrigting; dan ftond hy nog op vrye voeten. Tis ook zeer mogelyfc dat hy my onder het gewoel niet gezien of gehoord heeft. Valt zyn misdryf in de termen van oproer; gaarn zal ik toeftemmen, dat de Veiligheid der zamenleeving, — dat de wett vordert, anderen ten voorbedde geftraft te worden. Dit zal ik nooit ontkennen ; maar ik kan het niet verkroppen oude man! dat hy veroordeelt word van hun, die veel fchuldigcr zyn , dan fymen ooit geweest is. Dc Tolman, aan
wiens



wiens Huis het geweld wierd geplecgl, was fa February des vöorlecden Jaars, Lid van' het heilche Committé yan herstel; het welk, volgens zeegen van C. L. van Beyma, Lid der Nationaale Vergadering, aan geen wet regt ras gebonden-.- van dat Committé, hetwelk zonder eenige hocgenaaradc- voimagt orders uitvaardigde; om de door hetgcheelc Fricichc Volk verkoorene Reprefentanten m de <rCJ vangenis te llecpcn,- en de verklaarde'Volkswil met voeten tc vertrappen,wie is A. Cr J. de Berc ? Om niet te ipreken vrin het geer! m Braband; a—> van het geen bv het inrukkender Franfche troupes in de Republiek van tooi! bcdrceven wierd; zoo is het docli elk en ieder bekend, dat hy den üöjanuary 1796 Hoofdbeleider was der oprocrigen, die met Bojonct oir Sabel ter V ergaderzaal der ongewaapende VolksverteegenwoordigerS indrongen?, en zich 1 de misdaadiglte gnmwelen aani voelen hunner
veroorloofde: \ is elk bekend, dat deeze
zzch van dit zelve Committé van hcrftel even als een Dievenleidcr, liet gebruiken r! om naderhand nog de 'Reprefentanten Aylva, Broersrfta, en Spoelftra ' van het bed te h'nen en na het Blokhuis tc brengern. °Wiè is de tecgenwoordigc Secretaris Godjchalk: de Kirders roepen het opftraatuit, dat hy*n Verieheidene andere zich mede aan het hoofd van dit gewaapende oproer geplaatst hebben, enkel cn alleen, om zich. maar in te dringen in de Arno-' ten van hun. die zy dezelve zoo gcwoetenloos ontroofden. Ik kan het niet verkroppen oude Man! datfymenzal gevonnisd worden van Rechters zonder kennisje des Regts.- v&nRaaden^an %Jittte, waar van zommigen (om het op het Sfagtfte uit te drukken ) met hem in hetzelve °elid hebben gedaan, heeft niet de mcnnisteDwnW Staal meer dan een maal den oproer kreet aarigeheeven: heeft niet die zelve man in een brief-



iïê —
je, dat nog ter zyner overtuiging word bewaard, gebecden; en gefmeekt, dat hy doch onder de in February 1796 afgekondigde amnestie mogtbegreepen Worden. Hoefterk door de herinne ring aan zulke Regters het bloed my in de adren begint te kooken, myne bedaardheid keert egterterug op het denkbeeld, dat deeze bewustheid van eigen fchuld wel het middel van verlosfing voor onzen Symen kon worden. By het onderzoek van zyn gedrag moet immers aan veele hunne eigen fciiuld in aangezigt vliegen. — En is op-
roer Gewaapend Oproer altoos hoogst
ftraf baar; dan kan het niet wel misfen, of zulk eene herinnering van eigen fchuld moet van zelfs den weg tot zagtrnoedigheidasawyzen 1 of het ware , dat dan nog het een met het andere vergecten wierd. wat er dus al of niet zal gebeuren oude Man! ik ben vcrleegen ; doodelyk verlecgen ; zo gy kunt, beur my op, door uwen goeden raad, deeze weldaad zal altoos erkend worden van
TJwe Heiiwenfchenden Medeburger,
BAUKE RINTIES.
Den i* February il97>
Andwoord aan Bwke Rintjef.
. Vergeef ons braave Bauke! dat d^ tyd ons
thans niet toelaat u te andwoorden wy
hoopen dat het met Symen goed zal afloopen — maar zoo hy fchuldig'is moet hy geftraft worden -een gedeelte van het Volk mag nirrmcr feen oeftand verwekken — cn hy die zig daar aan fchuldig maakt verdiend ftraf.
Voor 't oovcrige hoopen wy dat eene hoogere magt eerlang in het Rampzalig lot der Friezen voorzien jzal.
De Redacteurs.



heraclyt en democryt
; n°. 14.
, Saturdag, 4 Maart, 1797.
Het Derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Extermine grand Dieu! de la terre, on nous sommes Quicohauc avec plaisir répand ie sang des hommes.,
VoLTAIRI.
Nee fpéy nee metu.
Verfchillende Denkbeelden over het d e c o R V M ( welvoeglykheid ) tnsfehen een Moordenaar te Vlisfingen in 1572. cn een Dienaar van het Hoogfie Gerechtshof te Leeuwarden in 1797.
(Eene bydrage tot de Menschkivnde. )
de te rcgtftelling van Pedro Paciéco (by anderen Paciotto genaamd) opperfte krygsbouwmeester des Hartogh's van Aiva; die"in 1572, door Jacob Simonsz. de Ryk, te Vnsfingen gevangen genoomen en op begeerte des Volks opgehangen werd, droeg zig volgens het verhaal van hooft ( zie Neder!. Historie B : VI. biadz. 236 & 237.) het volgende toe:
„ Men had moeite gehad, om eenen ScherpP rech-



,, rechter 'te vinden , dewyl die van Walcheren
,, binnen Middelburg woonde. Een gevangen „ doodflagcr, daartoe aangezicht, weigerde „ zynen hals met die haatlykbeid te winnen, „ antwoordende: liever te willen fterven, dan ,, djt zyn moeder een beul had ter wereld gs„ bragU \
„ Maar als men hem vertoonde den gedoem-
„ den een Spanjaard te zyn, bewilligde hy in „ 't werk , mits dat hem vryitonde , dood te & (laan , die 't hem kwaam tc verwyten. "
Het gedrag, door den moordenaar in dit geval gehouden, draagt zeekcr de biyken eener menschverée'rende kieschheid — ten minlicn
men dagt er in dien tyd zoo over cn, zoo
wy hoopen, word cr by alle Chri ten Natiën, by alle Vryheid — en Rechtvaardigheid- minnende befchaafde Volken, in deezen tyd, eevcn gelyk over gedagt. — In Friesland egter beftaat thans, (gelukkig in geringen getale,) een lbort van fcheplels, dat men menfehen noemt en dat elkander den bynaam van het welden*
kende gedeelte der Natie geeft deezen ver-
fchillen in dit opzicht een weinigje met onze naauwgezette voorouders, en denken op dat onderwerp heel anders.
' Om van dc waarheid van dit ons gezegde bvé nngd te worden, behoeft men flegts de Friefchc Courant van den 21 February te lee-
zen waar uit wy, tot ftaaving van ons
gezegde, voor onze leczeren dit navolgende
lelyfc overfchryven terwyl wy de
Vryheid neemen er eenige aanmerkingen ter opheldering bytevoegen.
BA-i



BJTAAFSCHE REPUBLIEK.
Leeuwarden den 20 February, Laatstleedcn Saturdag was het de dag der RECHTVAARDIGE WRAAK, voor het felbelcedigfte Frielche Volk. Een der eerfte Oproermaakers,ottiftreeks Colium, genaamd JAN BIN NES, van Oudwoudc, en ongeveer ürie en vyf tig Jaaren oud, werd, des avonds te vooren, van wegen het Hof van Juftitie, den dood aangekondigd ; uit eenige zyner uitdrukkingen fcheenhet, ais of hy dit fehandeiyk lot wel verwagt had; zynde dit de gewoone uitwerking van een overtuigd en kr.aagend gewisfe. Ingewikkeld beklaagde hy zig ook, dat hy, daar er zo veelé neiiens hem, aan den zelfde gruuwel fchuldig waren, thans alleen ter dood gebragt, cn dus het llagtofTer onder zo vcelen, zou worden! — Klagt/n echter, die de uitkomst zal lieren, dat geheel ongegrond 2yn.( a )—De volgende dag was de doodftraf bepaald. De gewoone Scherprechter, D. van Gorkom , een braaf Grysaart, van in de zeventig Jaaren oud, had voldoende reeden bygebragt, waarom hy deeze Executie niet kon ter uitvoer brengen; doch bood aan een ander gefchikt Perzoon in zyn plaats te bezorgen , 't welk door den Raad goedgekeurd en aangenomen werd. Daadlyk werd er een Expresfe naar Groningen afgevaardigd: waar deeze Perzoon woonde, met verzoek om in aller ylovér tc komen. Men wagtcde hierop tot Saturdag namiddag, doch de Scherprcchteriyke Plaatsvervanger daagde niet op. — Intusfchen waren cr, — (uit hoofde van den Marktdag) duizenden menfehen omftreeks het Blokhuis en Schavot faamgevloeid, die, met ongeduld, op
de
(s) Gewisfelyk zullen de Cnmvbanlen die thans hun zin hehb. n, woord houden.. ren zy honièr raagt, Zig over liet lampZali^ friesland eibaink * p j



2ao
de uitvoering deezcr voorbeeldige Juftitie wagtcden. —— Dit vertoef baarde eenige vcrlecgenheid. Een der Hofs-Dienaaren, HENDRIK GJALTS genaamd, begreep het zyn f ligt te wezen, het Hof in deezen ten dienfte te moeten ftaan, en deed het grootmoedig, het Repub'ikeinsck aanbod, om, zo men hem dc uitvoering toevertrouwde, dc Executie tc verrigten, onder 't opzigt van Vader van Gorkum : dit aanbod werd, met betuiging van erkentelykheid, aangenoomen , en het Straf-uur op vier uuren in de namiddag bepaald.
Volgens oud gebruik werd dc Gevangene, door een Bode geciteerd, om op de Rolle van 't Hof te verlchynen en aldaar zyn vonnis tc aanhooren. Hy werd met de gewoone ftaatiïe van 't Blokhuis naar de Canfclary geleid: de toevloed van Menfehen was ontzaglyk. Jan Binnhs, anders een woeste knaap , ftond thans fidderende voor zync Rechters: zyn vonnis, werd hem voorgcleczen, op de meeste Artikulen ten zynen lasten , booghy zagtlyk het hoofd, liet een diepe zugt, en bad nu en dan met een flauwe bevende ftem: ó God! wees my genadig! Dit oogenblik was ontzaglyk! Ach!
mogt'en alle aanzienlyke cn ryke Oranjevrienden getuigen van 's Mans doodangst geweest zyn, en mogten zy eenmaal ophouden met langer den gemeencn Ambagtsman of Boer, tot dergelyke rampzalige flagtöflers te maaken.
De Sententie hem voorgeleezcn zynde, keerde Jan Binnes zich tct zyne Rechters: in een ftneekende geftalte naderde hy hen een weinig; met dc handen zaam gedrukt, zo veel zync ketenen toelieten, en de oogen naar den grond geflagen, deed hy hen, terwyl de traanen hem over de bleekbcftorven wangen bigclde, het volgende verzoek. Myn Heer cn mag }k U bidden, dat myn dood Lighaam aan myn
Fa-



=== aai
Familje mag bezorgd worden! De Republikeinfche Menschlicvcnheid weigert dergelyke verzoeken nooit. Aan uw verzoek zal voldaan worden! gaf dc Prefident van den Juftitieraad hem ten antwoord, cn hier mecde werd de Ongelukkige naar 't Schavot geleid.
Dc Burger De Jong, Leeraar binnen deeze S:ad . bewees hemden laatften Kerklyken dienst: zyn Eerwaarde deed een zo zuiver Republikeinscu Gebed, als de grootlte welmeenendfte cn Godvrugtigfte Patriot immer zou hebben kunnen idoen: 't was ailes Vryheid cn Vaderlandsliefde, wat van 's Leeraars ftneckende lippen vloeide! 't Is een zoort van grootmoedigheid zich aldus naar den tyd tc kunnen ichikken. (<7)
Jan Binnes verfcheen op het Schavot: hy knielde; zwaarlyk zugtenéc, en zomtyds uitgalmende; Heere tntfermt U myner! —De Dienaar HENDRIK GjALTS trad toe, en floeg , met eenen flag, den Muiter door den hals , dat
de kop daar heen rolde! H.t beleid, de
cordaaiheid en ongemeene vaardigheid van deezen Dienaar in dit zyn nieuw handwerk beloond, zyn boven allen lof; alle Aanfch'ouwers erkennen cn bewonderen dezelven!
Dus heelt het Hof van Juftitie, by voorraad, voldaan, aan den wensch des bclcedigden Friëfchen Volks: de promte uitoefFening deezer zo hoognoodzaaklykc Juftitie draagt ook, by &\le. weidenkenden, den verdienden roem en erkentenis weg. Men ftaat verwonderd over
**
• CO Zonli van grootmoedigtidi!. D» RcpuMicainfche Schryvcr van dit dagblad fchynt verfchcidene (bonen van grootmoe-
P 3 -ais-



42a
's Hofs in deezen betoonde activiteit CM en Patnottifchen yver: (c) want eerst op den 14 february (.Zie onze Courant N°. 21) werd door het Provinciaal beftuur van Friesland het belluit genomen, om de Oproerlingen aan het Hof van Juftitie over te leeveren, en reeds op den 18^ van die zelfde maand legt een dier Muiters den Kop voor de voeten!
Verraadur WILLEM! beeft dit bloed korre op uw kop; Het flroonu door uwe fchuld, en toont Gods wraak van boven.
De haat van den Bataaf bekomt den hoogden top; —> Gy durft uw gruuwlcn; — hy, zig recht veiöoielooven.
Ja! Beul van N:crfaiids Volk L de vrye Fries ftaat pal, Bezielt uw helfche geest uw woeste Afhangelingen,
Weet dai, dat, kop by kop, uws Aaihaigs rollen zalj Dar ons verraad noch dolk de Vryheid zal ontwringen.
Men biede, waar men wil, de broededyke hand, Ann den Oiavjevrierid : men doe hem gunst verwerven t
Hier, is hy vyand van 't verloste Vaderland, Die, zo hy, met ge veld, zigroert, — den dood moctflcrven.
Oranje - draven l beefc! aanfcliouwt uw deelgenoot: V ftaat het zelfde lot, om *t zelfde kwaad te wagtcn.
Neemttotuwlcsenfprcuk: OFSTII. ZYN, OF DEN DOOD ! OF, MORGEN ZONDER KOI'! Of, HEDEN PL1GT BETRAGTEN! NS.
dighciJ te hebben. Zie hier booven „ grootmoedig aanbod". ik vleyc my, dat de Perfooncn. Welke in hei vervolg voor de Nationaale opvoeding werken zullen, de Rcptiblicainlche.zedefcundc cn grootniO'.digheiJ van den Frieiciitn Courantjer in Conlider.-itie zullen necnien.
(.!>) Mlivit it. Hoe kan de Schryver zich over de Activiteit van zvlk een verlichtte cn etrbi -da-aardige Rechtbank verwoiideren?... de blinde fpee!man vnn Macknui, fjiie het pertinent herbaal van zyne ftrafoefle-nis in de Friefdie Courant van den 9 fahniarJJ naa du ontfangen geesfeling naar Mackum te rug ry. » n e o.umoei reeds in het midden van de week in Fr.neker dezelfde getril jen, die in zyn Proces tegen den volgenden Vrydag, yoorC mmislaris van het Hof waaren gedagvaard; deezen rcy2e;i brorderlyk met hem te rug, (<aar zy het voornaam voorwnp hunner reyze reeds by zig hadden.
(O Pvrittlifcheuyyer. Zie het Request van Heftbcl», re< ' cuffi-



= ni3
. Wy moeten van tyd tot tyd onzen Correspondenten bedanken voor het verpligtend toezenden van belangryke ftukken — van dien aard is het ftuk het welk wy hier zullen Jaaten volgen behelzende een verhaal van het gebeurde te Middelharnisch. wy hoopen dat de fchryver het by deezen eerften brief niet zal laaten blyven — maar ons volgens zyne belofte het vervolg zal toezenden van deeze gefchiedenis die gelyk veele andere door dc boosheid greetig is aangegreepen, om het provintiaal Beftuur en Committé' van Holland te vervloeken en voor al wat leelyk is uit te kryten.
De geëerde zender houde het ons ten goe.. den dat wy zyn ftuk niet eerder eene plaats hebben gegeeven, de meenigvuldige ftukken rakende Friesland hebben ons hier
...,r~.*.T M ■ h! fcMht ma I C hl
cureci-craletwccPatriottirdicLeden van dit flelfde Hof van Juftitie, aie vooits hierover N°.ij. Pag, 198.vau dit ons wcskbls ,nKvSftdèii Lezer nog al eenigeftoftoi osdei.ken, over het KrtiMasMite ] van die twae Leeden, van hst-Fricscn Gerichtshof, s-fceven word.
OpineiUelyk is het dat de uitkomst gelceiaard heelt, dat vqe|en van dié hjetfie Voorftanders der tegenwoordige orde an 2Hké'n inF'ri'wbnd; iri-*t-»eheirii Oranje fehe*R liebb-n. -1 dus het w»rtnlts''Pawiotris.:nas flggft hebr-p v-oig«wcnd 01a het Volk tt bedrijen en tot hunne veii.re-jdvie-.oog .ietuc.) w gewaken.—»PiËTF.RSriiELLiNSWoew, v'oor we-injterjaandtntlr* PfèSdent der Hoi.i'dvefv'ad ..iog van dé • ei\,roed.rde Sj..-icteuen eir Gewagende Bnrgïr' Cörplen in Friesland, kan hier van ten voorbedde ftrekken. • Hef is van het «ifesfte aanbviain nai deeze'gd'ieele zaak. het Plan nitudyk van PiWer SJicllingwouw, Ó»Prins FreisriK'V:in Oram* <» te ■meten, en Engels » g.U -te - trekken t van' welk Plan de Rajden Siaal en FinS — Venevens cuien Z'. D. Lsiber, cn Corndis God.ehalK. b'.-cSii:digd worden, /.o-j niet deelgeuooten ge-veest te zyn , ten minften kenni* Beiftaagb* >en dit verzweegsn te hebben **« dat deeze
Sêfaffifejyto mVf/MVtdW bouger baad o.dnzogv 'Orde. ' „ P 4



—
in verhinderd, dog wy zullen thans zoo veel mogelyk is aanitonds op elkander laaten volgen, alles jwat ons, betreffende het gebeurde te Middelharnisch , door hem zat worden gelüppeditcerd.
Zie hier dan den eerjien Brief.
Brief van een Middelharnisfch's Burger, aan zyn vriend te Maas/luis. Wel hede Kneiis wat hou je je mal! gy vraagd my onderrigting na den ooriprong —— voortgang, en gevolgen, der plaats gehad hebbende gefchillen, tusfehen de MunicipaÜteit van Middelharnis en het Provintiaal Committé van Holland: wel ik zeg nog eens wat hou je je mal! daar je in 't hartje van Holland woorid, gy zoud die zaak niet van Pitjen tot beetjen waeten , daar jy zelvs al* een mager Varken met:gefehreeuwd hebt óm op het Provintiaal beftuur , en hun Committé, allerlei vervloekingen uit te braaken, en by de Conventie hebt loopen huilebalken en geklaagd, dat dat Committé onze Middelharnisfe zaak zo byftcr flegt behandelt heeft, om dat zy de klagten van een 16a 18 tal revolutionaire fchrceuwers, die meest al hongeren naar ampten of Municipaal posten, niet boven de billyke aankiagte van een 2 a 300 tal algemeen belang bedoelende In- en Opgezectencn hebben doen gelden jj wel ik motje dan zeggen man dat jelui al een raar flag van Volk zyt, cn een heelc losfe fchaats ryd} eerst vloekt- raasd- en tierd jelui als bczeetenen over zaaken daar je onkundig van bent, en nu daar je door dat janhagels getjank zo veele onnozelen Menfehen heb bedroogen, en heb'helpen meê töhreeuwen over zaken en omfïandigheeden daar zy even onkundig vanwaaren als gy



kiS
en maar op het compas van Volks-bedriegcrs aangezeild hebben, komje onderrigting vraagen omtrent den aart der questie; wel man dat- zouden \yy op ons dorp noemen, dePaarden agter de waagen fpannen.
Gy zult my misl'chien al tcrftond tegenwerpen, dat wy de.klagten en vervloekingen op het Provinciaal Committé' over de Middclharnisiè zaak by zo veele geleegenheeden, of hetu by te pas kwam of niet, voor 'toog van' 'tVolk hebben zien aanhaalen, of om zo te zegge er met het oor hebben zien •byfieepenj zonder dat zig iemand onzer bekreund.'heeft denzelven te wederleggen; 'tis waar vriend Knelis! dat geeft'zo oppervlakkig eenige fcbyn als of die zaak niet wederlegt kon worden, en voor my ik zag ook gaarne dat men van tyd tot tyd wat meer werk maakte, en de weinig doorzigt hebbende gemeentcns,diealtoos de fpeelbal van Volksverleiders en eygenbelangzoekers. zyn , over deeze en zoortgelyke gebeurtenisfen de belioorlyke- inligtjng; gaf, maar denk lecns vriend welk een vermoeiende taak, voor menfehen, die overtuigd zyn van de Eerlyke en belangelooze bedoelingen der tegenswoordi^e beituurders, om zo aiie ogenblikken gereed te iïaan om revolutionaire brabbeltaal Y of kwaadaartige uitbraakzels van ledigloopende of na lueratLve posten hunkerende intriguanten te wederleggen; wel dat zou een verfchrikkelyk omflagtig werk worden; en of het ook zoude vermoeien! dat .zou ik je verzoeken broer! ! , Paar evenwel van deze zo vele gerugts n akende History de lóp de kool nog al waard is, en gy een van die revolutionaire wezens ichynt te zyn, welKe niet blindeling de befiisfingen der opperfchreeuwers als. Godipraaken houd, maar. de zaak in questy nog wel eens-wilt. onderzoeken, (hoewel wat laat. ) zal ik je oprmyn eenP 5 vou-



S2f>
voudige boerentrant daar van eens een aanëengefcr.aakelt vernaai doen; dog daar dezelve te omfla^tig is voor eene brief, om dat ilc zo nier. gewend ben daagelyks te fchryven, en my niet zo kort en klaar weet uit te drukken als luiden die dat bun daaglyks werk is, zult ge u nu voor deze reis moeten vergenoegen met een verbaal van den oorfprong des verfchils; den voortgang, en de gevolgen van-dien, zal het onderwerp van een tweede, en van een derde brief uitmaaken; en houde my verzeekerd, dat zo gy ecriyk genoeg zyt de zaak in zyn faamenhang cn onbevooroordeelt te willen befchouwen dat gy ver.ftomd zult ftaan over de gebeurtenis.bh op onze plaats voorgevallen , en moeten b kennen, ■ als het Committé Provintiaal des Middelnarr.isfe zaak anders had uitgeweezen en benandeit, dat zy de fehreeuwcndfte daad van onregtvaardigheid had gepleegd , en guiten onder het momaangezigt van Patriotten had voorgeftaan en dc vrye hand gegeeven totover* hecrfcuing-, en geweid, over braave en belang» geloozc ïngezeetenen.
-.tl >& iimtg^bb rir.v pyv> &8Urtï$vo.4»r* t<ïJi\-jl Gy kend ons dorp, en zult dus weetcn dat het een der aanzienlykfte en belangrykfte dezer provmtie i is , i welks Inwooners zig meestal ge, necren met de Visfchery, die aldaar een impdrtante handeltak is — de Meeteeld -— en den Graanhandel.
iüiios ^oo Jori 1o ns ; nsbibw ahow ^ijgsnrno Over het geheel genoomen, is hef gros der Inwoondörs;. yaór deze laar.te omwenteling, voorftanders. der ,ourie Conftitutie geweest, cn van een groote tweeduizend Inwooners, hebben 'er zig ilégts eèn a a 300 tal opgedaan, weiken de: regtén vua den-mensclniiebben erkend, ei* do'verklaarhig,. welke, 'er van degeconlhtucerde magten op- de tegeuswoordige órde van zaa. i ken



~ ' 227
ken gevordert word om ftemgerechtigd te zyn, gedaan; cn dat getal heeft zig nog maar ^e.Pa leerde najaar opgedaan, toen zy door hii m» opgeworpen en onwettig verkoorene meester--, de Leden der Municipalitcit, op eene zo verregaande wyze in hunne regten waar; n gcfchonden, en vertrapt, dat zy, die te vooren cu ten allen tyden lillen in den lande waaren geweest, (om dat zy ecrlyk en cordaat genoeg waaren, te betuigen .geen doorzigt, in M.ands zaaken te hebben, ) zig nu- tot active burgers vormden en met de overige ftemgercgtigden welke 'er by het begin der omwenteling reeds beftonden , de handen in een floegen, om de zo deerlyk verwaarloosde zaak zo mogelyk te herftciren , en den totaalen ondergang van die aanzienlyke en florifante plaats voor tc koomen; en ei lieve, wie zou willekeurig, wie zou kwaadaartig genoeg durven zyn, die menfehen welke zig aangecven om werkzaame Burgers te zyn — die de van hun gevorderde belofte willen doen, te weigeren ftemgerechtigd te zyn al kwaamen deze een weinig laater op het Toneel als zy, die genoegzaam te gclyk met de omwenteling Patriotten zyn gewórden, op hoop van 'er iets uit te haaien, zo als 'er' Helaas! onder ulieder Revolutionaire hoop maar meer dan altevcel werden gevonden, ik zwyg 1 van die, welke zelfs, te vooren even raazende CJranje klanten zyn geweest > als nu revolutiobairc patriotten.
Ik houde my overtuigd, cn gy zult er'ccrang ook wel van overtuigd worden, dat alle de Revolutionaire voorgangers —. opwinders en Raddraaijers, onder fchyn van Volks-gezindheid, op Posten in het beltuur, of voordcelige' Ampten aazen; en dat zig dit reeds voor de, ©mwentelinggenoegzaam ontwikkeit heeft, en • dai



iaS == 1 •
dat tfcrhaiyèö'iri het begin der omwenteling, alié die men voor vooritanders van het oude Beftuur hielt plaats moésten maken om die eerfte Revolutionaire honger te dillen; geen woneer dus' dat den post van Schout en Secretaris van 'eeiv zo floniante plaats als Middclharnas, den aandagt trok, de wyl men tog wist, dat in die Contraayen het gros der m en opgezeetenen Oranje gezind waaren , en het er dus aan geen voorgcevens 'mangelde, óm den bezitt'T van' die Posten 'Lamhrtus Kolf, voor Onnje gezindte doen voorkoomen, en hem uit die Posten welke hy een vyf en-twintig jaaren r.iet alleen onbelprookcn,' maar met den grootften lof, had waargenoom en, willekeurig te vcrft'ootcn , zo als ook gcfchiede; niet tegenstaande het opgeroepen Volk -Zulks niet alleen niet verlangde, maar het tegcngcftelde begeerde, zo ais nader zal blyken. — en het is By dez» fchandelyke daad van onregtvaardigrjeid dat ik'Het b'eginzel van misnoegen moet datceren; een misnoegen Welk zo rmtuurlyk als billyk by 'dc Tngezccténen onzer plaats is ontftaan, en dies tc meer den vloek verdiend opdien güit, of guiten, wclké agter dc fchermen gezecten hebben alleen'met particuliere inzigten, het zy van weerwraak over het verliezen van zeckere Preceduures tcgens den Bailluyv Kolf, óf om een hunner handlangers in of even voor de Revolutie te helpen, (men heeft tog voor de omwenteling onder de Roos alzo veel posten vacant verklaard, toen men dezelve genoegzaam zeker in het verfchiet zag.) om deze onfchuidige cn èerlyk man de voet te ligten, het ko te wat het wilde, en zo mogelyk met een talryk huisgezin tc ruïneeren; te meer doemwaardig, om dat die daad van onregtvaardigheid'zo veele eenvoudige, dog zig nimmer aan eenige wandaad fchuldig gemaakt hebbende
Oranje



22p
Oranje gezmde Ingezeecenen, een afVchrik hebbe doen krygen van dc nieuwe orde van zaaken, en ze heimelyk vervloekt hebben ■ daar deze zig anders met alle waarichvnelykhe'id in den beginne by de Patriotten zouden gevoegd cn tot algemeen nut mede gewerkt hebben. '
Waar er ook Committe'es Revolutionair voor de Franfche Omwenteling hebben aanweezi* geweest, te Middelharnis was mets dieroelyks bekend , dog even na de Omwenteling verfchynt 'cr een zendeling, die voorgeeft gequalificcerd te zyn van het Committé Revolutionair Centraal teAmiterdam, (hoewel hyzyn qualificatie niet kon vertoonen, welks hem nogtans een en andermaal afgevraagd wierd; formeert aldaar in der yl eén Comitte Revolutionair , beftaande uit itfai»menfehen welks caracter en omftandigheeden ik U nader zal keren kennen; eisfehende voorts van de toenmaaugc Regeering een oproeping van het Volk, zo alsterftond wierd ingewilligd de In gezeeteneB komen in de Kerk by een, verkiezen een Municipaliteit; maar daar wy eenvoudige JDorp-Bcwooners nog niet bekend waaren of begreepen wat hei franfche woo,d Maire beduide, kiezen zy hun oude Schout en Secretaris Lambertus Kolf en meest alle de oude Scheepenen op nieuw, terwyl deze door het Volk nu wettig verkoozenen, in handen van dat opgeworpe Committé Revolutionair in te-
onnSd7?/dlgtieiLVan '£ Voik' de verklaaring op de afgekondigde Regten van den Mensch en
PÖS.0 gSCn> Cn bCZit neemcn van hunnc
Hief mede nu fcheen alles in order en afgedaan te zyn, maar ziet de myn was verkeerd piprongen, men had mogelyk niet gewagt dat net volk zou opgekoomen zyn, en die 16 a 18
nieuw



nicuwbakke Revolutionaire, en ten opzigte der meeste mag ik zeggen nieuwbakke Patriotten, meendoch upparent de Schout —> Secretaris — Munuicipaal en andere postjes,daar w at van te haaien was , order hun zelve, of voor die hun waaren opgegeeven uit te deelcn; te fpytiger voor die vrienden van wanorde, daar 'er verfcheide onder deze zig bevonden die verbaasd verleegen waaren met hun Schout over nog hangende fmokkelaryën , bekkefhyëryën en andere Crimineelc veifchillen, ais vermeenende door Lambertus Kolf uit zync Posten te dringen, dat alle questy dood en te niet zou raaken, cn zy van alle waarfichynelyke vervolgingen bevryd blyven.
Dan met deze wettige Verkiezing was nu het Volk te Middclharnis wel te vrecden, maar de heimelykc beftuurders der Remotien waren 'cr niet mede voldaan. Lambertus Ko f, moest als Schout en Secretaris van Middelharnis werdén o geruimd, die man was in zyne qualiteiten ten allen tyJen een man van orde geweest; hy had in dc Jaarc 1785 1786 ik 1787. de ftrikste eenzydigheid, maar ook compleet deorders van hoogerhand geëerbiedigd, en letterlyk' gehoorzaamd j en de ru ten goede orde op dat dorp voikoomen gehandhaafd ; hy was in 1787. toen 'er eene Prui ifche omwenteling in het verfchiet was, ernitié: aangezogt om Gecommitteerde van de Oranje Party te zyn, dog had zonder bedenking zulks cordaat geweigerd, het geen hem zelfs met die omwenteling op het punt gebragt heeft van in zyn posten te worden gerembveerd; hy heeft ook in de eerfte hitte der Pruisifche omwenteling van dat'woefte Oranje volkje allerlei hoon in fmaad, zo en perfoon, als huis, en goederen; moeten ondergaan, en is met geweld genoodzaakt geworden, als Schout vart Middelharnis tegens alle Protcftatien aan, zelfs
met



a3i
wet mishandeling zynes peribons, een Oranie vaandel te draagen en Oranje boven te roepen? welke mishandelingen zelfs zo verre gegaan zyn, dat hy ten dien tyde reeds omgezien heeft na een ander middel van beftaan, en van voorneemen was dat dorp te verlaaten en elders te gaan woonen, waar van ik my verzeekerd houde. dan noggenoegzaame bewyzen voorhanden zyn!
Ziet daar vriend! het eerfte.bedryf van de zo vtel gerugtsmakende History van Mid ddharmyne volgende zulc gy een Commisfie uit net Committé van voorlichting op het Toneel zien vcrfehynen, welkers handclwyzen op onze plaats ik om geen Waerelds goed voor de myne zou willen erkennen ; kyk vriend men noemde dat werk in dien tyd voorlichten, maar als dat zo moet genoemd worden, dan verftaa ik me niet wat werken der duisternisfe g£; °P °nz.e flaats althans hebben ze dan maar in t geheel geen licht verfpreid met te removeeren Schout, Secretaris, Municipaliteit,
gefteld, eu op welker gedrag niets te zeggen viel, als door luiden welke hum e fchuldeisfchers met konden voldoen — die door Crerruneele proceduures door den Schout Kolf werden ontrust die het beiteelen der armen kas op hun koker hadden, of die gaarne d» genoemde Posten zelve bekleeden; want om voor te wenden dat ze het Oranje fyftema waaren toegedaan, was, om niet te zeggen een godlooze leugen, ten minften door daadzaaken van alle tyden heen onbewysbaar, of zou die Commisfie dan tegens den uitdrukkelyken wil van tVolk, een remotie gedaan hebben op ten hoogfte genoomen,verdagte gevoelens van Oranjegezindheid, tcrwyl die zelvde Hecren voorlichters in de nabuurfchap van die plsats, ten zeiven tyden, een Schout en Secretaris in derzelver posten bevestigen, die bekend, ja wat meer is algemeen befaamd ftonden, voor eerfte Oranjehui;
die



-3? '
die 'er zig toen by derzelver Continuatien cn nu nog werkelyk op durven beroemen oranjesezi'd te ^yn i ? dat zuden we nader zien.
Laat intusichen in uw hart niet opkoomen, dat zommigc van die voorlichters waaren vermaagdfchapt aan die gecontinueerde oranje amptenaaren: wel loei Knelis zouje zo argdenkend kunnen zyn op .uiden,die niets hoegenaamd bcoog.den dan dc rust, eensgezindheid, cn het algemeen belang van 't Volk , met voorbyzien van aUe byzonder belang of familie betrekking? — en voor boerekermis pretjes of Bacchusfecstcn
handel yf omkoop-baar te zyn, dat zou
nog laagcr verdenking weezen. wel ik herhaal nogmaals foei myn Vriend! zulke gedagten moeten immers niet in uw hart opkoomen! — als ik u by een volgende dc naamen dier Commisfie noem dan zult ge by naauwkeutig onderzoek van die Heeren hun Caractcrs overtuigd worden hoe zeer zv hoven zulke verdenkingen verheeven zyn.
IntuVchen myn vriend! kan ik op dc wyde wacreid niet begrypen hoe men jelui de Middcihamisfe zaak heeft durven in de hand geeven , ik vind het niet alleen zeer onftaatkundig van u liedcr aanitookers, maar ik vind het de onbefchaamdheid zelve, dat men met zulke aljei c^.andelykfte waape. en heelt durven fchermen, daar de dryvers van die fchclmftukken voor haar zeiven genoegzaam overtuigd zyn, dat het de moeite alleen maar was om ze voor de natie in het heiderfte dag icht te nellen.
Vaart wel! houd u provifioncel aan dien jegtmaatige prcuk- onderzoekt eer gy veroordeelt; en weest dan zo Revolutionair als gy iwtlt, wy zullen het t'avond of morgen wel
eens worden. ik ben
U vriend den Eylander.
Jn den Haage, bv J. Plaat; en verders by alle zyne Correspondenten van dit Weekblad.



riTJ2RACLYTEN DEMOCRYT N\ 15. Saturdao-.* 11 Maart, 1797.
Het Derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nee fpé, nee n:.<tu.
Onze beide wysgeeren hebben op deri V'* Maart zulk een ernftig en belangryk gefprek gehouden, dat wy aan onze Lezeren geen ondienst mcenen te doen met het zelve aftefchryven en alhier een plaats tc geeven.
H raclyt was zedert eenigen tyd zeer droevie geweest, weshalven Democryt hem als Vriend bczogte om hem cenigzins o tebcuren. Hy vondt hem huilend, envrotg:
Hoe nu, Vader Heraclyt / wat is cr gebeurd ? waarom huilt gy zo ?
Heraclyt.
Ach Broeder zoude ik nie huilen? — Gy weet immers zo wel als ik dat de hoop verlooren is, en dat wy weer ten eerften zullen moeten verhuizen, hu! hu !
Democryt.
Hier van weet ik niets. Wie heeft U
dit fchrikbaarend nieuws op den mouw gefpeld? — Gy ziet my vrolyk en als het zo



-34
erg was zoude gy immers ook wel aan rr v ecn!„
ge verandering zien waarlyk » v^ader, gy
zyt al tc veefbezorgd.
' Heraclyt.
ö! Gy fpot weder, w eet Gy dan niets var» dc gedaane keuze op gisteren? Hebt gy dc ' brief niet geleezcn, dve heeden morgen aan ons adres gekoomen i^ ?
Democryt.
Het ecriVi is aan my bekend, doch daarom
hch. ik * maar de 'brief heb ik niet gezien,
die sal zeeker nog minder behelzen. Hebt gy liCmby de naad.
Heraclyt.
Ik wil hem niet weer inzien, het is alles toch boter aan de galg.
Democryt, (na het leezen der brief.)
Ha! ha! ha! De brief is waarlyk te gek om aan onzen drukker te geeven. Niets als Revolutionaire wind. — Een gelukwensch van den eenen Fortuinzoeker aan den ander, om dat men eenigen van huns gelyken tot Leden van
het Provinciaal Beftuur verkooren heeft:
wel Vader Heraclyt wat zegt dit alles? Ten minften zoo veel niet ., dat gy hier over behoeft te treuren. —— Laaten zy treuren, die zulke menlchen kiezen of door hun verzuim van medeteitemmen veroorzaakt hebben dat men dezulken heeft kunnen benoemen ; laaten wy liever lagchen, om dat de menfehen zoo dwaas zyn van niet boeter om hunne belangen te denken en naar geene welmeeneude raadgcevingen te
willen



*3S
willen hoorei; zy willen niet anders als door tyden leeren — gun hun dan dit geneesmiddel.
Heraclyt.
Ja maar Democryt, ziet gy wel welke menfehen hetzyn? hu!hu! Banquerotiers- Borlten me ZLch boven dc' Wet hellen en Wethouders vergmzen Vrienden van een Schrikbe¬
wind — Bruteurs in een vreemde huishouding — predikers van vervolging en wanorde— men-
£hhln niCtSCy hct Y^rlan<L te verliezen «ebben- cch! wat zal daar van komen?
Demouryt.
Ho ho, het zal overal zo erg niet loopen. en als er dan eenige van die foort onder loopen is het zo veel te beter, dan fteckt de braafheid er zo veel te meer by af.
Men zal dan ook kunnen zeggen, dewyl de Natie uit goede en flechte menfehen beftaat,dat de laatfte als dan ook gerepresenteerd worden.
_ Maar Vader Heraclyt dit alles ftaat nu wel m den brief maar zyt gy verzcekerd dat alles waar is ? * Ileiaclyt.
Men noemt ze immers met naam en toenaam en de Schuwer fchynt zelfs een van hunne vrienden, want hy verheugt 'er zich over en hoopt dat hy, indien zy braaf doortasten en removeeren, nog eens duchtig in dc geldkisten der ryken zal gaan grasduinen. ■ '
Democryt.
Ik geloof dat hun dit wel kan tegenvallen, ten minften-dunkt my zal mengcenen Bar.queroeQ 2 tier



tier ter Vergadering toelaaten, deeze zyn met rónde woorden van het ftemrecht uitgelloten en •insgelyks niec verkiesbaar verklaard; ik twyffel geen oogenblik of men zal het reglement
handhaaven, Als er zulke lchreeuwende
klagten jegens anderen opkoomen, zoalsgyaanftonds opnoemde, zal de Juftitie ook wel werkzaam zyn, want niemand is boven de Wet.
Heraclyt.
Hebt gy dan nooit een Volksvleyer en verleider zich boven de wet zien verhellen?
Democryt.
Of ik dit nooit gezien hebbe? Jawel
Vriend — maar ik geloof niet dat de heedendaagfche Demagoogen verhand genoeg hebben om zulks te doen — ten minften niet om zich ftaande te houden; hunne middelen zyn te dom uitgedacht. — Wie heeft ooit iets onverftandiger gezien, dan hunne raadgevingen in .dc Bataaffche Courant en andere door hun gehuurde dagbladen.
„ Niemand moet vermogende lieden benoe„ men, geene voornaame kooplieden en voor„ al niet zulke perfoonen die in eenig beftuur „ geweest zyn, maar Koekebajikers en Man„ nen van het Schootsvel ha, ha, ha.
Zoude dan de kunst om de belangrykfte zaaken te beftuuren aan de bak — of kalk, trog geleerd worden? erlangt men hier de noodige ondervinding — de kennis van menfehen en zaaken?
Heraclyt.
Die middelen mogen gek cn dom zijn, men
heeft



•3?
heefc er toch vry wat mede uit gewerkt — er zyn toch menfehen naar den zin van den ftel. Ier verkooren.
Democryt.
Zulkcn ?u!!en er toch niet veele koomen want zo gek zyn de menfehen niet, dat zv .zulke raadgeevingen volgen. *
Heraclyt.
Ja mair op andere plaatfen heeft men andere midde.en gebruikt, en alzo kunnen zynog wel de meerderheid cn hun zin krygen. Dan is er geen raad toe , hu!hu!
Democryt.
■rrS?' TAe, man' vree* maar niet>ik verwacht zeeicer dat de braavcn de meerderheid zullen uitmaaken, en dan is een teegen party in eene Vergadering eenegewenschte zaak, om dat de voorïtcllcn als dan van alle kanten belchouwd worden.
De allerflegifte mannen hebben als dan gecnen invloed.
Hervcïyt.
Zeg dit niet, Vriend, wy weeten immers door onzen Faujlin , hoe veel eenige weinige flechte menfehen in het Land van Wet eu Orde nebben kunnen uitwerken.
Democryt.
Hier aan hebt Gy zo het fbhynt gelyk, maar zouden zy hier zo veel onderfteuning van buiten wel erlangen? Ik geloof van neen! Het vuur . Q 3 zoude,



535
zoude hier te veel SS het midden van het huis zyn en ten ieder zoude toeiprir.gen om het tc tiusfchen.
Heraclyt.
«Tolk! 6 Volk! was cr maar een Solon ! doch wat zeg ik? —— het zoude toch niet helpen; men zoude hem toch geen gehoor geeven. —zyne wetten waren zeeker contrabande, en Hy «en Aiïftocraat.
Democryt.
Dit' geloof ik zoude by vcclcn waar zyn, doch
by allen niet. Veelen zoude zieh naar myn
inzien van zynen wy zen raad bedienen. — Doen myn vriend, mecnrCy dat het onder de wetten van hem in alle deeieh volmaakt was ?
Heraclyt.
Zeer zeeker béter dan nu — Hoe wys had fcy bepaald dat niémand Stemgerechtigd was, els die eene zeekere gegoedheid had, en iets tot <3e algemeene belastingen bydroeg? —— Hoe voortreflelyk zorgde Hy vöor de goede zeedén ,
tfe beste, de eenigftc ftenn der Vryheid ? Hoe
voorzichtig waakte Hy tegen dc Volksverleiders door te bepaalen dat niemand in de Grondvergaderingen iets aan het Volk mogte voorftellen, op'wiens zedclyk gedrag ietstc zeggen
was ? Hoe mensch - kundig was de wet,
dat de oudfte Burgers het eerfte fpraaken, cn dat deeze, na dat de Burgers beneeden de dertig Jaaren gefprooken hadden, nog eens het woord mogten vraagen? Hoe heilryk was dc voorzorg dat de verkooze Regent eén féherp onderzoek moest door ftaan, dewyl zy, die anderen zullen beftuuren, zelve een onbefprooken gedrag moeten leiden? —— wat zien'wy thans? ——
Zee?



239'
Democryt.
Zeer zeekcr niets van dit alles, maar hebt Gy zelfs wel in Athenen geweest cn gezien hoe veel de beoeffening van dc befchouwing ver-
fchilde? Dit heb ik gezien. Ik lachte om
dat dc menlchen zich zo lieten bedriegen cn leiden, maar Gy zoude zeekcr met minder gehuild hebben als thans.
Ik heb meest alle deeze zo fraije, zo nuttige wetten zien nutteloos maaken door allerhande uitvluchten. — De wet, dat de armen geen deel aan het Beftunr hadden, wierd door den cerften heerschzuchtigen Demagoog vernietigd — hier door zich bemind maakende by het gemeen, vond Hy in het zelve een domme kracht, waar
mecde Hy alles kondc uit een fchroevcn.
Zedert is de gunst van het gemeen ten allen tvde het voorwerp van heerschzuchtigen, voor'dat zy hun doel bereikt hadden. Ik zoude U zcldzaame vcrhaalen kunnen geeven van dc laagheeden waarmeede ik dit gunstbejag heb zien vergezellen Hoe dikwyls heb ik zulke mannen nacht Vergaderingen zien houden om aldaar aan minkundigen de naamen op te geeven vau hun die geftemt moesten worden.
Hoe veel zoude ik aan U van dit alles kunnen vcrhaalen, doch ik heb over de Demagoogen van Athenen zulke wydlopige aantekening op myne voorige reizc gemaakt, dat ik liever beloof dezelve by eene volgende gelegenheid medetedeelcn,
Ilcracryt.
Ach! ach! hoe bedrieg ik my omtrent de auenfehen ? — Hoe donker ziet het er uit. Het ïs toch zeldzaam, dat men hier ook dezelfde Q 4 midde-



middelen, in het werk heeft gefield. — Ik weet, dat aan zeer vecle onnozele menfehen briefjes zyn rondgedeeld ter ftemming der kiezers. En men heeft my ook verzeekerd dat 'er eene Lachtvergadering gehouden is van vcele kiezers aan het" huis van één der verkoozene, alwaar men zich in zo veeic kamers zoude verdeeld nebben, als er keuzen moesten gedaan worden, waar op een ander der verkoozene den toon gat, hoe cn ■wien men moesten Hemmen; het welk hy by voorraad eens of meermaalen liet doen,om by de wezenlyke ftemming niet mis te tasten.
Is dit niet ftrydig met de wet, waar by in het ftemmen van kiezers ftraiTen bepaald zyn op alle blyken van hvaade trouw en heeft dit dan ook niet plaats by de keuze van beftuurders ? -
Welnu Broeder!had ik nu zo veel ongelyk dat ik zat te treuren.
Democryt.
Ta zeeker! Gy hebt niets zien gebeuren,
©f het heeft altvd plaats gehad, cn gy had reeds zedert lange zo veel menfehen kennis moeten bekoomen hebben, om tegen zulke te leurltel-
Hngcn gewapend te zyn. Lach liever zo als
ik, over der menfehen dwaasheid Deeze
Hechte keuze is immers alleen veroorzaakt door dc flymerige flaaperigheid van zoo veele andere menfehen, die onverfchillig over hun eigen lot— geen belang ftellende in het heil- of verderf van het Vaderland, geen uur tyds voor het zelve over hebben en thans, nu de keus niet naar hunnen zin is uitgevallen, over dezelve morren en vloeken.
Verdienen zy niet in waarheid de rampen welke



241
fcc voor het Vaderland onvermydlyk zyn, als
deeze onverichilligheid algemeen is ■ Ik <»un
het nun dan van harten - want zy zyn het,
die het Vaderland ten prooije laaten van een zoort menfehen die in onrust en verdeeldheden het middel zoeken, om tot rykdom en tot vette ampten tc gcraaken , en die zo men heeden teugelbot viert, na al wat hen omringt vernield te hebben eindelyk zich zclven onderling zouden vernielen, gfclyk een vuurberg zyn eige ingewanden verteert.
Heraclyt.
Hu! hu! waar zal het nog heen ? — Democryt,
De menfehen zullen wel wyzer worden. —-
Aan den BurGbr DEMOCRYT.
Zoudt Gy het wel gelooven Burger Democryt f dat uw goede vriend Plato ook al een flymgast was ? Ik moet u zeggen dat van alle dé flymgastcn welke zedert de oprichting der maatfehap-
Eyën tot op het derde Jaar der'Bataaflche Vryeid op alle bekende Carakterf Ivtfen geftaan hebben , onze goede wysgeer wel een van de allcrergfte zoort is. Dc arme kerel is zekerlyk tc vroeg in de waereld gekomen; wat hy zich ook mogt verbeelden van zyne Republyk, die op papier nog al aardig is, men kan klaar zien dat de fukkel er nog zo veel niet van weet als onze minfte Clubist; in plaats van lchadeQ S ver-



*4~
vergoeding te vraagen, wil hy hebben dat men zyne vyanden al het goed doe dat in onze magt is. Wie heefe ooit zulk: eene antirevolutionaire taal gehoord? Dc konst van regeeren moet in dien tyd volnrekt in de kindsheid geweest zyn, daar de' Phiiofophcn zelfs met al hunne waanwysheid zulke brabbel-taal uitfioegen. Gy ziet dat de verhevene leer van de Conftitutie van Ï793- toen geheel onbekend was, en dat dc uitmuntende verklaaring van de Rechten van den mensch , welk voor dat meesterftuk van maatichappelyke order en Vryheid geplaatst is, in de ragt der vergetelheid tot ongeluk van het menfehdom begraven lag. v» are dit zo niet dan ben ik verzekerd , dat plato de vcrklaarir.g der Rechten van 1793. voor zyne Republyk zo wel geplaatst zou hebben , als onlangs een onzer Reprefentanten voorftelde om gemeld* vcrklaaring tot een grondflag der overwegingen van de Nationale Vergadering aanteneemen.
Ik zou 'de goede ziel van een Plato nog al veel vergeven, maar zyne flymerigheid kan er niet door. Hier om verzoek ik u dat Gy met alle mogelyke befcheidenheid, om dc man zyn feooge jaaren, hem eens goed den mantel uitveegt. Ik heb nog liever dat hy onder uwe handen valt, dan in die van den Bataaffchen Courantier, want wee hem! zo hy het ongeluk heeft van onder de klaauwen van den laatftcn te geraaken. Zoudt Gy my ook kunnen zeggen, waar Plato die flymbuikigheid kan opgedaan hebben ? Hadt hy dit van zynen meester Socratfi geleerd, dan was deeze al mecde den r.aam , dien hy by dc nakomelingfchap véft kregen heeft, weinig waardig, enlloffrede, die alle de zonden van Socrates op zyn duimpje kende, zoude zyne flymerigheid zekerlyk niet vergceten hebben, daar deze een der Hoofdzonden in de Revolutionaire tien Geboden is.
Dk



24J
Dltzy zo het wil, ziehier het geen die Grieki :'nc Huilbalk trotsch den volken durft vóórprediken :
üittrekfel uit eene Brief van
Plato, aan deBloedverwandtcn en aan de Vrienden van
DlON.
( Vry «aar het Gtieksch gevolgd.')
„ Ik za] zo veel my mogclyk is U het gedrag „ voorlchryven , 't geen Gy houden moet in de „ moeilyke omftandigheden, waarin Syracufé „ zich bevindt. De raad, dien ik U geeven zal, „ zo Gy dezelve ftiptelyk navolgt, moet uw „ eigen gelukmaaken, het geluk van uwe Me-
burgers, en zelfs dat van uwe Vyanden, bc„ haivcn die geene die aan eenige misdaad fchul„ dig zyn, want in dit geval is 'er niets 't welk
hun bevryden kan van de regtvaardigc toorn „ der Goden. Dit is een onherftclbaarc kwaal, ,, een vlek die nooit uitgewischt kan worden. ,, Let dus wel op hetgeen ik U zal zeggen over ,, Uwen tcgenwoordigen toeftand.
„ Men heeft by ü een Opperhoofdig Be„ ftuur vernietigd , en men is in geheel Sici„ lien verdeeld over de nieuw in te voeren
Regecringsform. De een wil volflrekt niéts >•> van de voorige Regeermgsform behouden; m de anderen daar en tegen doet zyn best
om dezelve gedeeltelyk of geheel weder op „ te bouwen. Het is ongelukkig dat in yer-
fchillen van eene dergelyke natuur ieder een „ gelooft dat het tot eene wyze en regtvaardigc* „ Staatkunde behoort, om aan zyn party al het „ goed te doen 't welk hy kan, en al het mo9J gelyke kwaad aan zyn tegenparty. Maar
a, zulk.



244
„ zulk een gedrag heeft zeer nadceligc gevol„ geu; die geen welke veel kwaad aan anderen.
, doet zal op zyn' beurt ook veel kwaad van hun,, nen kant meieten lyden. Ik heb niet nodig om ,, hier voorbeelden van by andere Volken te „ zoeken. Gy ziet zelfs wat in uw eigen Va,, deriand gebeurt, waar de vervolgingen van de de eene party de wraak der andere uitdaagen. „ Gelooft my, en volgt deze grondregel: aait „ zyne vyanden het minst_ mogelylee kwaad doen , „ aan allen het goed V geen in onze magt is. „ Maar het zal U moeilyk zyn eene dergelyke ,, zedekunde tc fmaaken , cn nog mocilyker om „ dezelve tot uitoefening te brengen. Nog„ thans bidde ik dit alle dagen voor V van de „ Goden, want by alle onze daaden moeten wc „ beginnen met onze gebeden cn wenfeheh naar den ,, Hemel op te zenden.
„ Het Eenhoofdig Beftuur is met een algc„ meene goedkeuring in gefteld door uwe Voor„' ouders, toen deCarthagcrs Sicilien in gevaar„ bragten om onder een vreemde heerlchappy „ tc geraaken. Toen bragten uwe Voorvadersalle dc magt tc zamen in de handen van Dio-
• nyfius, een jongen Held, zeer ervaaren in \, dc krygskonst, zy gaven hem echter te gelyk
, tot Raadsman , een wyzen Grysaard genaamd ', Hipperinus. Onder den naam van Tyrannen " waaren zy dus meefters van de Oppermagt. ' Het zy door de gunst van de Goden, 't zy '* door het goed gedrag en den moed van Diony'* fius, 't zy 't geen nog waarfchynclyker is, l't door de medewerking van beide, de vyanden
j wierden verflagen en verjaagd, en Sicilien " verlost van hunne dwinglandy. Vervolgens " heeft men misbruik gemaakt van het Eenhoof*' dig Beftuur, cn het volk 't welk deze RegeeJ ringsform voor zyn geluk en het algemeen be" lang had ingefteld, wierdt 'er het ilachtofler „ van. *> neefc



'— MS
>, Al kondt Gy eensklaps thans het voorie >, Beftuur geheel veranderen, en de zaaken op „ een geheel nieuwen voet brengen, verbeeldt „ U echter niet dat Gv even fpoedi* het geluk „ van uw Vaderland daar kunt ftellen ; Gymoet „ reeds door uwe ondervinding geleerd hebben, „ dat het kleinfte toeval, 't welk men niet voor„ zien had, m dergelyke hachelyke omftandig„ heden genoeg is, om het gebouw, 't geen „ men begonnen had te bouwen, geheel ora „ verte haaien, en in deszelfs val een ftroom „ van rampen naar zich te fleepen, die geene „ menfchelyk magt naderhand in ftaat is fiil te
doen ftaan.
„ Let dus op de gevaaren die u omringen» „ en paart wysheid met voorzigtigheid, draagt „ vooral zorg dat gy niet voor een volmaakt „ beftuur neemt de flegtfte van alle Regee„ nngs formen, nog flegter dan het geen gy >, verlaaten zult, ik meenc eene zuivere en „ volftrekte Volks-regeering. Dit zou zyn hu „ een& kwaad door het ander te willen geneezen , „ volgens den loop der geduurigewisjelvalligheden „ der ftaaten, wtlk onophoudelyk de dwinglandy „ verwis'felen met de Democratie, en de Demo„ cratie weer veranderen in dwinglandy, of met „ andere woorden het flegt Gouvernement van „ één tegen dat van allen, tn vervolgens het flegt „- Befluur van allen tegen dat van één.
„ Door zulk eene onberadene handelwyze „ zoude men binnen korten tyd het gebied der „ Grieken in Sicilien geheel vernietigen, of dit „ fchoone land blootftellen aan de vreemde o„ verheerfching der Carthagers. Geheel grie„ kenland moet zich verëenigen om deze nood„ lottige gebeurtenis voortekomen.
,, Zo gy iemand vindt die u wyzer raad „ geeft, kiest dan zyne lesfen boven die van „ Plato, en befbhouwt hem als een waar vriend „ van Griekenland, Ik voor my zal u open-
„ hartig



.«46*
„ hartig myne gedagten zeggen; ik legge de„ zelve voor u open met meer vryheid, dan 3, misfchien wel te pas komt, maar. zy Item-
men volkomen over een met de grondbe-
ginzels van ftaatkunde welke ik zedert een „ reeks van jaaren heb aangenomen. Ik Ipreck „ ten gelyken tyd en aan de volken, en aan „ hun die dezelve regeeren.
„ Ik zegge aan de Tyrannen: werpt van u „ een naam en een magt die even hatelyk zyn, „ en plaatst u, zo het mogelyk is, binnen de
grenzen van een door de wetten bepaald gc„ zag. Volgt het wyze voorbeeld van Lycur-
gus, welke zorg droeg: dat de wetten altyd
meester waaren ever de menfehen,. en dat dt „ menfehen nooit meesters konden worden over 9, de wetten. Ziet daar het groot geheim van „ den blocicnden ftaat, waarin Lacedacmon 9, geduurende zo veele ecuwen geweest is.
„ Ik raade dus allen die naar het oppergezag t, dorften, van te vermyden, en zundcr ob* „ houden te beftryden dit geluk van hccrlfcha, zuchtige gekken, van te vreede te zyn met „ ec»c wettige magt, en aan de wetten tc ge„ hoorzaamen zonder zich te iaaten verzoeken „ om dezelve te verbreeKcn. Dan zal de roem 9, die zy verkrygen zullen vast en duurzaam „ zyn.
Ik zeg aan de volken: maatigt die al te brandende drift tot vryheid, welke u alle onderwerping zelfs die van een wettig gezag ondraaglyk maakt. Is het niet door „ zich overgegeeven te hebben aan deeze onvoor„ zichtige drift tot losbandigheid, dat de oude „ Siciliaanen de prooy van zo veele rampen „ wierden. Zy meenden tot het hoogfte toppunt .-, van geluk gekomen te zyn, om dat zy zich zorgeloos overgaven aan hunne eigenzinnig„ heid en woeste driften, tcrwyl zy niet eens eerbiedigen wilden de Beftuurdcrs, die zv
„ zich



24?
„ zich zelfs gekooaen hadden. Hebben zv e*
" meaSen afgczet zondcr e'e'n «aar dc vast„ gefielde wetten te oordeelen ? Hebben zy de„ zelve niet buiten den ftaat verbannen, om ,. aan niemand meer tc gehoorzaamen, en in „ de grootfte onafhangclykheid te leeven^ zy „ wierden in der daad hunne eigene meesters' „ maar met hoe veele rampen hebben zy ditdroe,. vigyoorrechtnietgekogt! de wreedfte van alle „ dwinglandyen kwam in hun midden op- Zo er „ mets erger is dan eene hardeftaverny, niets is ook „ te vergelyken by den geesjel van eene democratie " f too.m?°oze vryheid, Het Beftuur 't geen >■ net midden tusfehen deze beide uitterften treft
„ kan alleen het geluk van een volk verzekeren* „ ae gehoorzaamheid die men aan God bewyst is: » alleen zagt, die, welke men aan de menfehen „ bewyst ts tyranniek ; wet nul - de God van den „ verftand'.gen cn bedaarden man—is de WE T » gelyk het vermaak de God is van den menfch „ zonder zeeden. Men redeneert derhalvea „ zect verkeerd, wanneer men tot grondbein„ zcl ftelt, dat de menfehen gelyk zyn "oirt », daar mede aan te duiden dat het niet natuur-*
lyk is, dat de eene mensch aan den anderen
mensch gehoorzaame, om dat aan de Wet te, „ gehoorzaamen niet is aan zvn gelyken te »e-v „ hoorzaamen, maar aan God. b
,, Wat betreft het oogmerk, 't welk gy door „ het zamennelzel van nwe wetten moet trach„ ten te bereiken, hoort den raad welken Dio« „ zelve door mynen mond u geeft, want hy „ heeft my voor zyn dood zyne gedachten ,, toevertrouwt.
„ Inwooners van Syracufe, ontvangt wetten, „ die aan uwe medeburgers tnog dc dorst naar „ rykdommen, nog de zucht tot vermaaken in„ boezemen; maar daar dc wetten zich voor„ naamenlyk bezig moeten houden met drie „ zeer onderfcheidene voorwerpen,de ziel, hec
„ lighaam



a48 '
lio-haam en dc eigendommen, laaten dezel" ve in de eerste plaats daar heen ftrel ken om " de vermogens van uwe ziel te volmaaken, " vervolgens om het lighaam te verfterken, " 't welk"aan de ziel haare kragt en we.kzaam" heid mededeelt, en eindelyk om u dien zagte onbekrompen ftaat te bezorgen, welke zo " noodzaaklyk is voor de werkzaamheden van ; Ziel en lighaam. Wetten, die dit oogmerk bereiken, maaken zekerlyk gelukkig, cn zyn de " vaste grondzuylen van een goed Staatsbeuuur. "Wel nu Democryt* wat zegt gy van Plato: vindt Gy den ouden wysgeer ook niet vry flvmerig. Hy is zo moderaat,— alles wat hvfchryft is zo gezond verftand, ftcunt zo wel op menfehen kennis ; wei verre van als een Revolutionaire lchrceuwer te vloeken en te raazen leid hy de menlchen op tot liefde, deugd, gehoorzaamheid aan dc wetten. Wat dunkt er u van, zou het ons Land er wel minder om gaan, als het meerendeel onzer Wetgevers en Beftuurdcrs Platos waaren, en wy als gehoorzaame Leerlingen aan dc voeten van dergelyke meesters laten ? De een wysgeer brengt my op den anderen; By deeze gelegenheid komt my een wonderlyk zeggen van Rousfcau te hippen. Te Genua leest men voor de gevangfenisfen " en op de bocyen van dc Galcy-ilaaven dit ? woord: LIBERTAS. Dezetoepasfing van deZinfpreukis fchoon en juist. Inder" daad het zyn de kwaaddoenders van alle " ftaaten, die den Burger beletten vry te zyn.
Men zou dc volmaakfte Vryheid genieten " in eenLand, waar alle fchurken op degalyën zouden zitten. (Rousfeau Cotitrat Sociai)"Misfchien ontbreekt ons dit laatfte ook maar, om fpoedig een goed beftuur met de waare
vryheid in ons midden te vestigen.
Ik ben enz. , ,
'In den Haage, by J. Plaat; en verders by alle zyne Correspondenten van dit Weekblad.



HERACLYT en DEMOCRYT
N°. 16. Saturdag, 18 Maart, 1797.
Het Derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
* •~~*~~~"~*** T t TT——— ,
Nee fpé, nee rfteiu.
TV
JL/unoeryt is een groot liefhebber van leezea, . üy leest getrouw alle daagen de Couranten , en ais hy dan iets vind dat hem bold, en dat voor net algemeen van aanbelang is, dan houd hy aat ook nietonderzig, maar maakt'cr aanftonds zynen vriend Heraclyt deelgenoot van, en dan : gebeurd het al dikwyls dat de oude menfehen daar over met elkander reedekaavelen, en 'er in het zamenliellen van dit blad, mentie van maaken.
Zoo las Democryt gépasfeerdé Maandag den 13 Maart de Leydlchc Courant, die hen? over t genee! magtig aanitond, maar vooral vond hv er eene bekendmaaking in uit Amfterdam, die ' hem zoo geheel in een goed humeur brairt, dat hy aanftonds zig in zyn mantel bcrolde, en dc reis aannam, om zynen vriend Heraclvt te bezoeken, die thans uit benaauwdheid op'een buiten plaats by een groote flymgast, diep in het hart van een Jandfchap, daar nog al een ordentelyke Regeenng gevonden word , gelogeerd is, omdat de oude man zig zeiven z£o benaauwd maakt voor de meerderheid van het aanftaande R Ho!-



Hollands Provinciaal beftuur, dat hy daar de kat eersteens uit dc boom zien, wil. Want zegt hy 4 als zulke menfehen, als daar nu zommigen verkoozen zyn, het Land moeten regeeren, adieu dan Rt'ubl rit , adieu dejn Vcyheidi adieu dan zeekerhdd van'Eigendbmmcn ! adieu dan Broederfchap!
Democryt las dan, zo als wy gezegd hebben, de Amfterdamlchc Advertei tie , in de Leydiche Courant, en reisde met de Courant in zyn zak zoo regtftreeks naar dc Bu enpiaats alwaar Heraclyt gelogeerd was. Des anderen daags
aldaar gekoonien, vond hy den ouden man met zyn pyp in den hoek van den haard in de Eetzaal zitten, hy las dc Bataaffche Courant van de 8ftü Maart — maar hy huilde niet, (de oude man heeft in dit land het rooken ook al moeten leeren , de tabaksrook is een uitmuntend middel om flymen los te maken.)
„ Goede morgen! goede morgen myn Vriend, en Amptgenoot Heraclyt! hoe vaart gy— >, (zeyde Democryt toen hy het vertrek in trad.)
Heraclyt.
Redelyk om u dienst te doen, Democryt! het gaat met dc lmartcn der ziel als met de fmar-
ten van het lichaam . men ge*ent er, ala
het waare, aan, en men^vord minder gevoelig, — door langduurighè'J van tyd — maar mag ik wecten wat u in deeze koude Oostenwind herwaards dryft ?
Dernocrcyt.
Alleenlyk de zucht om u op te beuren en te vervroolyken, ik heb hier waar voor u, die u behaagen zal — dc voorige reiz dat wy tc zaaien gepraat hebben, (,ik meen wei op de 4
Maart)



251
Maart) verliet gy my in een treurig humeur — ik durve wei wedden dat by het eii.de vae, deeze onze ib-menipraa'v gy u vry wat opgeruimd zult bevinden — (hy malt een Leyd/che Courant vit zyn zak ) daar lees maar •
Heraclyt.
Ja! het zal weer wat weczen, gy verheugt
u weer met een doode musch maar met
verlof, als het iets is, waar aan zoo veel ge-» leegen is, za! ik eerst verzoeken dat myn vriendeiykc Gastheer binnen kome
(Hy fchelt, en zegt tegen de knegt, die binnen koml:)
„ La Glaire! zeg aan de Heer Anthroopo„ philus, dat zyn byzyn zeer veel aan ons „ genoegen zal toebrengen.
La Glaire (maakt een diepe buiging en gaat heen)
(De Heer van 't huis, hier op binnenkomende , groet de beide Wysgeeren, en /preekt hun in deezcr voegen aan .)
Het ftrekt my tot een byzonder genoegen, doorluchtigé wysgeeren der oudheidü u beiden
in myn huis tc mogen zien niets zal my
aangena >mer zyn, als geieegenheid te hebben, iets te moogen toebrengen, tot ulieder genoegens en rust — gy ziet, Heer D, mocryt! hoe gemeenzaam en gul uw vriend Hraclyt zig myne geringe dienlten laat welgevallen — gy kunt indien het u lust altoos hetzelfde gebruik van deze dienften. maaken — hier op het huis Orde -- Rust (a) zyt gy voor alle onaan-
ge-
(«") Dit is de naam vr.i bet Imis, Uivaar de beMc Wysgeeren tij bevonden.
R 2



«5* =
genaamheeden beveiligd, cn deszclfs eigenaar uw onderdaanige Dienaar Anthroopop/uius zal zig fteeds bevlytigen, om u het leven aldaar on
alle moogelyke wyzen te veraangenaamen
Zit neer—• Heer Democryt! en geniet hi^r diegulle gastvryheid, waar op gy en uw vriend Heraclyt by al wat braaf is in Nederland zulk een billyke aanfpraak hebben.
Democryt.
Ik wist reeds door het gerucht, datry een allcrverpligtendst mensch waart, de manier waarop gy my ontfangt, bevestigd my hier
in ik zal u nader mynen dank hier voor
betuigen cn u thans alleenlyk zeggen,'dia
ik hier kwam om mvnen vriend Heraclyt in zyn mistroostig humeur wat op te beuren, en had ten dien einde de Leidfche Courant in myn zak geitooken, ik vind in dezelve eene advertentie van eene Sociëteit van Gemeenebestgezinde Burgers van Amsterdam ,dewelke my zoodani* in myne gunltige manier, van de menfehen te W oordeelen, verfterkt, dewelke my zoodaanig vervroolykt, dat ik my het vermaak niet konde weigeren om mynen ouden vriend hier mede te koomen verrasfehen. Maar ik heb uwe nieuwsgierigheid nu al lang genoeg getergd, zie hier de advertentie zelve .•
Hy leest.
Vryheid, Gelykheid, Broederschap. Merdclyt (begint zwaar te zuchten)
Ik bid u Heraclyt! wagt nog wat met zuchten, gy zulj hoop ik zoo aanftonds met my pCkennen, dat die woorden hier te pas koomen,
Hy



*53
(Hy vervolgt.}
„ Aan alle Hoogachters van waare vryheid , Betrachters van behoorlyke eerbied voor de door bet Bataafsch Volk wettig geconftitu„ eerde magtcn, handhavers eener geregelde >, orde, zonder dewelke geene Maatfchappy bcftaan kan, word bericht, dat in Amfteri, dam is opgericht eene Sociëteit van gemeenebestgezinde burgers, welker hoofdbedoeling „is, onder beguniiiging eener oprechte Broc„ derfchap, cn op gronden eener daar aan ver„ bondene Gelykheid, volgens de rechten van „ den mensch als Burger, (a) de bovengemelde grondbeginzelen tot heil van het Vadcrland te verbreiden en te bevorderen.
Heraclyt (heeft onder het leezen van Democryt de grootfte aandacht betoond, en de pyp i't hem uit de mond en teegen de grond tan ftukken gevallen Amhroopophilus geeft biyken van genoegen. )
Democryt (vervolgt)
Wel nu Heraclyt! wat zegt gy daar van?-^ was het de moeite ook waardig dat ik het ü kwam vertellen — zucht gy nu ook nog, oude man! om de zoo dikwyls verkeerdelyk toegepastte woorden Vryheid Gelykheid Broederfchap? is dit ook een hart onder den riem, voor alle braave vaderlanders ?
Is dit voorbeeld ook navolgiugs waardig? kanmen dit wel te fchielyk in den Haag navol-
f *) Ven»»Ivlc hier by No n PVA 17° ree: t& van boovco e{ Fauftin het daar ook by het rechte end haddc i
R 3



*o-4 ~
volgen ? is dit ook het waare middel om braave mm doorzichtige patriotten op dc,j rechten weg te helpen ? is dit ook — wel — moet gy hier ook om huilen ? beste maat!
Heraclyt.
Ik moet bekennen Democryt gy verrast my —
gy ontroert, gy onthutst, gy verbiyd my .
wel zoo — het word dan eindelyk den braaven Vaderlands-gezinden burgeren eens recht ernst — ze moesten dit al lang gedaan, ze moesten zig al lang op zulk eene roemruchtige manier vercenrgd hebben —■ de Revolutionaire parthy had dan by lange naa zoo veel kwaad niet uitgeregt — de verkiezingen zouden dan
op veele plaatzen maar dat is tot daar
aan toe «■■— dat is nu zo — maar het is beeter te laat als nooit, en het is nu te hoopen dat eene oprechte vereeniging van alle deugdzaame vaderlanders het gevolg mooge zyn der poogingen van die ecdelc Amiterdammers —
Ja wel ter deeg navolgen —■ toe Democryt! fchielyk fchielyk naar den Haag te rug — haast u om in die Refidentie Plaats van Necrlands W etgeveren het voorbeeld van de Amiccrdarniche gemeenebest gezinden ter navolging aan te raaden, fchielyk in den Haag eene gemeenebest gezinde Sociëteit opgericht \ dc Zaal daar
men te Vooren Centraale vergadering hield, is
daar juist gefchikt toe fchielyk — fchie-
yk — er is Perkulum in mora. Prikkla Moeri zeide een zeker Friesch Reprcfc'ntarit, die ook wel eens een versje ter eeren van Oranje maakte.
Democryt.
Zie zoo —« oude man ! zie zoo — zoo
mag ik het hooren ï uw yver voldoet my —
en



255
fcn ik kan u reeds by voorraad zeggen, dat aan
UW verzoek voldaan zal worden ik kom,
gejyk gy weet, kars vars uit den Haag, cn ik kan u met zeekerheid zeggen, dat op woensdag den 15 Maart 's avonds ten 7 uuren in den OuDoelen, de Gemeenebest Gezi ndk Sociëteit zal worden geopend (a) - ik; heb zelf een uitnoodigings- briefje ontfangcn, o:n daar by te adfifteercn.
Heraclyt.
Wel nu — cn daar zult gy zeekerlyk gaan. Democryt.
OngetwyfFeld, myn vriend! zal ik daar gaan, en met alle myne vermoogens meede werken tut uitbreyding en in ftand houding van een genootlchap., het welk met de zuiverfte oogmerken in gericht, het Nederlandsch,PatriotishiUi og de veréerendfte wyzc by de vrye vol-'
xeu der aarde zal moeten kenichetzen ...
een genootlchap het welk de rechten, die denMmxh als Burger toebehooren, eerbiedigende , openlykc beiydenisfe doen zal van eene oprechte Broederfchap, en eene op gronden van Rechtvaardigheid en Billykbeid ftcunende Gelykheid — een Genootfchap, het welk beftaan zal uit Vadcrlandminnende Burgeren, uit menfehen > wier harten voor het heil van Nederland en van hunnen Landgenooten geweldig kloppen — uit menlchen,- diè aan allen hunnen Landgenooten , die waarachtig het vaderland beminnen, ót hand van Broederfchap ongeveinsd zullen
toe*
Ca) De gemeenebest gezinde Sociëteit is in der daad dien Mond ,ogr 't eerst vcfauferd gewu-st, cn was toen ree* •V«r de hMUCj# Lv.iw Hert.
R 4



toereyken die nimmer zullen trachten te
verbitteren a tco tc rerbcctcren die
gelooven, dat goede zeeden en eene deugdzaam^ wa del de hoofd vc ey .chtens van een
Paeriot. zyn uit mo.lenen,'die alles voor
de V.yheid alles voor het benoud van
de Republiek veil hebben - cn die gelooven, dat zonder de Eendragtigc poogingen van alles wat braaf-is-in den lande, ohs 'Vaderland nimmer kan gered worden, maar onherltelbaar verlooren is.
Onvcrgankelyke lof zy ulieden toegekend —
braave Amfterdammcrs! rc ds'met uwe
gen .eencbes-gezinde Roteen am che Broeders vereenigd, zuit gy ook weldraa de Haagenaars onder uwé navolgers moogen tellen weldraa zuilen aile vaderlandsminnende Hurgers in Nedu-land zig vereencn tot dit zelide-oogmerke* do dankbaarheid, der .natie en de oprechte vereeniging van alles wat braaf is in den laf de -— en de bewusthevd van zoo veele botiwftoiëo tot opbouwhig van den Temrel onzer Vry,.eid en Welvaart te hebben aangebra^ zal het Hceiiyke loon uwer edelmoedige poogingen zyn.
pav. nah..i--.3.i|0-.-3t»* o» ; '.fdaaafenfe-o?.' Heraclyt.
Dat geeve dc God , dien de Nederlanders aanbidden. .
Democryt! ik ben geheel opgeruimd, en als ik wist dat het in. den Haag met het nieuw beftuur pluis zat, dan zóu ik wel kunnen beliuiten om w eer met ui..;
Democryt, (hem invallende)
Naar den Haag tc verreyzen wilt gy zeg- ,
jen niet waar? Ho! ho! als dit anders '
uwe



S ^5 m°ct 87 Jiet «it vrees voor tin ^ftaanJ Revo]ucionair beftuur niet Jaa-
(Hy Zingt.)
„ Eer een Sanseulottisch plan, » Ran plan tierelieranplan, „ Eer een Sdnsculottisch plan, „ Neêrland zal vernielen — „ Ran tan plan tiereliere, „ Ran tan plan tiereliere, „ Eerder zal (TOrange Man, „ Ran plan tierelier anplan, „ Die een Broek verliezen kan, „ Voor de Vryheid knielen.
Heraclyt.
Gy zyt waarlyk een byzonder gelukkig humeur, Broeder Democryt, maar, om C Cgaan my dage, dat het goed was dat ik hier by BroVifienog wat op Orde en Run bleef, gV R mtusfehen indien gy het zoo goed vind weer dezen avond na den Haag vertrekken en zien daar morgen dc Gevieenebestgezinde Socie'cit imvvden en voorts van daar met my Correspondeeren en my al het weetenswaardige overlchryven _ ik zal mtusfehen hier trouw aan de Redirtip. van ons Weekblad arbeiden. Wat zegt gy^ van? lieer Anthropophilus! ° "y
Anthropophilus.
.ff' wdt Gylieden, zeer geleerde Heeren« befi-uit, laate ik my welgevallen, als Gylieden my maar met te fchielyk van uw beider ï™
bc-



«5$ ' ü™
beroofd voor 't overige laatc ik Ulieden
alleen om te zaamcn tc overleggen wat Gylieden doen wilt vaart wel
Democryt,
Ik bid ublyf Heer Anthropophilus! Heraclyt en
Democryt hebben geen geheimen alleV . at
wy doen en zeggen mag dc gehceie wereld weeten. —1 Nu — ik zal dan alleen weer na
den Haag te rug keeren en Ulieden Vcrflag van
myne bevindingen aldaar doen, Vaarwel
Heer Anthropophilus! Vaarwel Heraclyt,
tot weederziens
Antropophilus en Heraclyt.
Adieu goede Democryt! goede reys,— breng ons fchielyk weer goede tyding. tegen Heraclyt) kom geleerde man ! gaan wy in huis— •D. laat ons eens een glaasje lecgen op het goed fuccei en den fpocdigen aamrus der nieuwe Gemeenebestgezinde Sociëteiten.
Tweede Brief ran een Middelharnis Burger aan zyn Vriend te Maas/luis.
Met genoegen verneem ik uit uwe Brief, uwe aanhouuende begeerte om het vervolg der Midaeinarmsfe Hiftory te mogen weeten j met genoegen zeg ik, om dat het my een blyk oplecvcrt rat cr onder onze Revolutionaire Broeders nog eenccnkcldc gevonden word, die de zaaken ten rniniten onderzoeken wil, en maar niet voor mt Fcten weg gelooft en voor goede munt aanneemt-



Q59
neemt, al wat hun listiglyk door Praefidenten, Secretarisfen, of Orange Zendelingen in Patriotten fchyn, in Clubs en Volks Sociëteiten word wys gemaakt, alleenlyk met het misdaadig oogmerk om driften der minkundigen gaande te maaken , het Volk allengs tot de Regeeringloosheid op te leyden en alzo tot het fchrikbewind van Robapierrc tc komen. —
Ik haast my derhalven om aan uwe begeerte en teffens aan myne belofte te vold»en, beftaande in de werkzaamheeden van dc Commisfie vau voorlichting op Middelharnis te zullen befchryven eer ik tot die der door hun aangeftelde Municipaliteit overgaa. ■ )
Waar eigentlyk de nuttigheid van diekostbaare en het platte land doorfwervende Commisfie in heeft beftuan, weet ik onkundige dorpeling niet; fommige onnozele menlchen hebben wel gezegt dat het was ingcrigt, om zo eenige huidjes, die door den voorigen harden winter zo veel koude en ongemak hadden geleeden een duitje te docu verdienen, en om daar door teffens hun in dc geieegenheid te ftellen de agterftallen van den Bakker, Vlceschhouwer, Kleermaker, Paruykmakcr, enz. enz. te konnen voldoen; andere ganzen voor, dat den aart dier Commisfie medebragt om te zorgen, dat 'er geene Regenten of Mimftcrs vau het voorige beftuur in de Regcering infloopen, en wederom anderen, zyn 'cr die ftelden, dat zy de Opgezeetencn van het platte Land moeiten leeren, hoe zy naar de ftrikfte regelen van regtvaamigheid, en billykheid de lioere Schouts, Scheepnen en Secretarissen , uit hunne Posten moeften ftooten om 'er goede Vrienden Familien of Aanhangelingen der Regccringlnos-ge'zinden , mede te begunftigen; maar dat kan ik naanwlyks gelooven, althans
* wat



i6o
wat de eerfte gisfing aangaat die wensch ik van harten dat geheel ongegrond is; wat de tweede belangt; deze is geheel boven myn Boereverftand en Staatkunde verhceven, want ik heb nimmer gcdagt dat Schouts, Scheepenen of Secretarislen van Bocre Dorpen zo veel invloed hadden in de bcftuuring van 's Lands zaaken, of deel hadden gehad in het inroepen van Pruisfifchc of Franfche Troepen— of het maaken van Alliantien, dat het gevaarlyk konde gereekend worden uithoofden hunnes Politiquen Geloofs , hun in dcrzelver Polder of Dorpsbeftuur te Continueeren of Removecrcn; en wat de derde gisling aangaat, deze laat ikaan uw eigen beoordeling over, na aan-. dagtigc bcfehouwing hunner werkzaamheeden op onze plaats,
Den 12 Juny 1795. arriveerde dan eene a^nzienlyke Commisfie uit het Committé van VoorligtingopMiddelharnis, beftaande uit Jan Verveer, eertyds te Rotterdam woonachtig. F. Cumfius, van Gouda. R.Rcm, van Gorcum. cn Ondorp, van Amfterdam. — Een Commisfie daar de aandagt onzer dorpelingen meer dan gemeen opgevestigd was, en die wy dagten dat ons heil zou aanbrengen, maar daar wy ons, zo als nader zal blykcn dcerlyk in bedroegen vonden.
Je moetweeten, eer dezer Commisfie opMiddelharnis kwam, was onze Schout Kolf, by dc Provifioneele Reprefentanten met een knaphandige Hamcrflag reeds geremoveert als Bailluw ; hoogwyze — bedaarde — en beredeneerde bewcegreedenen zullen ongetwyffeld dedryfveeren van dat befluit hebben gekenmerkt, jammer is het nogtans .dat wy dorpelingen zo fwel als onze Schout zelve tot heden toe zo diep onkundig van die redenen zyn gebleeven; genoeg is het dat hy was geremoveert.
Ztf



1 2ÓI
Zo dra hét Staaten Jagt' met evengcmeldc Commisiie was aangekoumen, Vérvoegtiën' zie de nog fnngcerende Schout cn Secretaris Lambertus Kolf, by- hetzelve, vraagende aan een der Bodcns van 't Jagt die hem toevallig herkende, of hy by de Commisiie wilde vraagen, wanneer hy by dezelve zyn opwagting konde maken; die Boode doet in zyn onwectenhcid zo als nader is gebleekcn , aan de Commisfie bengt, maar zegt ongelukkig dat den Balliuw Kolf belet vraagt, men befcheid hem op zeker Uur in den Avond, en doet hem al terltond by zync ccrlte verfchyning het onbefchoft verwyt dat hy dien morgen als Bailluw belet gevraagd had, niettegenftaande hy wist dat hy reeds In' die qualiteit was geremoveert; doende dit voorkoomen als of hy daar door zyne gegeevc Demisfic van dc Provifionecle Reprefentanten 'niet wettig keurde, zonder vooraf behoorlyk 'onder zogt te hebben of hy zig waariyk alzo had laaten aandienen, dan of het een abuis van de Boode was. <— Deze ongunftigc dog partydigc uitlegging wierd al ras gevolgd van eene even fchampere aanmerking dat hy Kolf al veele Posten tc gelyk op Middelharnis bekleedde, fchoon dit allcenlyk beftond uit de vcreenigdc Schout en Secretaris plaatfcn, want particuliere admimfiratien — reederyen, polder of andere beftuuren kan men daarnict mede gemeend hebben, en gy weet dat die vereeniging op de meeste dorpen plaats heeft, zo als dc hecren voorlichters trouwens wel wisten, want ze hadden zelve, zo als ftraks nader zal blyken, vcrlcheidc van die qualiteiten in een cn dezelfde perfoon, op de dorpen inden omtrek van Middelharnis op nieuw bevestigd, en waar onder zelfs dezulken waar van de perfoonen dc oude Conftitutie Publicq en van harten waren toegedaan. — °
Da



Dateerde onderhoud gaf al zulke on<umftv0 yoorteekens voor onze Schout cn «amaril dat men zonder veel doorzigt tc hebben al zeker kon opmaaken dat hier voor de een of andere gunfteling plaats moest werden ingeruimd; het bleef egtcr in deze Converlatie by onvncndelykc aanmerkingen cn mél befcheidde hem tegen des anderendaags morgei s om negen uuren (dus des daags na hun lan-
wTr5i?nWannec, hemde volgcnde bezwaaren wierden voorgelcgt:
Voor eerst bcfchuldigd men hem dat hy in 't jaar i 795. De Battery op Ooltjmsplaat had laa* maaken, of ten minfle daar toe veel had gecontribueerd met (het misdaadig) oogmerk om daar door Dumouner met zyn Leger afbreuk te doen.
Ten tweede: Dat hy by die geieegenheid de S^uytcn of vaartuigen in de Rivier den Matei heeft haten zinken. (Almede het zeiye wsmerh daar by hebbende.) u
t$m éQfAG'Dat ^ ™denaftogt der Franfchen in dat zelfde Jaar een Eere Poort voor zyn Huis ticeft gehad. '
iJf,n nCJdV $? »yft<«nde het BeUg van de tVülemfladt het Guamifoen onderfland in mld heeft bezorgd, en daar over niet dan Prnuhuden had aangejprooken.
En ten vyfdcn • Dat hy na deze Revelatie (van 1795) het verkeer met de Patriotten heeft vermyd. J
Wanneer alle deze voorgchoudc en na myn inzien belachclyke bezwaar pointen al overeenKonSftig de zuivere waarheid waaren, dan zou
den



« *Ö3
de geweezcne Bailluw Kolf wat de twee eer-, fte befchuldigingen althans betreft en in zyn betrekking als ondcrgefchikt aan de toenmaalige pntfangen order vanHoogcrhand, vry wat voor zyn zaak hebben in tc brengen, zelfs niet meer dan zyn plicht hebben betragt; maar zoud ge het konnen gelooven vriend, dat alle die vyf voorgehoude bezwaar pointcn, op eene na, welke wy zo aanftonds zullen opklaaren , niet zyn flcgts bcirysbaare maar volflaage bnveezene leugens en dat de gemeide Schout Kolf in prefentie van twee zyner Scheepenen in die byeenkomst dezelve volkoomen wederlegt heeft, zodanig dat die Heeren voorlichters 'er zelfs niets — niets hoogenaamt tegens hebben weetcn intebrengen ; ja man ! opgeraapte leugens , die men om 'er dc zagtftc uitlegging aan te geeven de Commisfie op de mouw had'weetcn tc lpeldcn en welke zy of dom, of boosaartig. genoeg zyn geweest om voor goede munt op te vatten. —
ïenc der bezwaaren egter; namelvk de derde , dat de geweezene Bailluw Kolf], toen dc verraderiykc Dumouricr, met zyn Leger was afgetrokken een Eere Poort of Boog voor zyn huis gehad heeft is eene waarheid, maar niettemin heeft men daar ook de zotfte gevolgtrekkingen van gemaakt, dewyl ze juistm zyn zamenhang befchouwd bewees dat de vrienden van wanorder hier mede den Balliuw Kolf zyn Patriottifthé gevoelens wilden taxeeren ; ziet hier de opheldering daar van» Toen de meergemelde Dumouricr, met zyn Leger was afgetrokken , waaren de opgezectenen van 't Platte Land in dien omtrek zo" als natuurlyk is , verheugd, en zommige Middelharnisfc Ingezeatenen hunne genoegens daar voor openlyk willende aan den dag leggen, verzogton op zecbere dag- aan den
Schout



2Ö4 =
Schout Kolf permisfie om een Eere Boog te mogen opregten en dezelve des Avonds tc ïlhimineeren; hy flaat dien voordragt een cn andermaal af, de verzoekers laaten dit zig fchynbaar wel gevallen, maar met welk gevolg' 'dat zv buiten zyn weeten, en tegen zyn uitdrukkelyke wil aan, op zcekere nagt een Eere Poort yoor zyn Huis zetten, dog die hy voor de Pubhcquc rust in dat tydftip, (en let in deze wel op de tyd en omftandigheeden,) niet raadzaam vond met gewela daar van daan te doen neemcn te meer nog daar het fchcen dat eenige onrustige lhaaken hem Bailluw daar mede als '6 waare in zyn gevoelen wilde befchimpen.
Een enkel woord moet ik nog zeggen, omtrend de waarde der 4e befchuldiging, als of hy Bailluw aan 't Guarnifoen van dè Willemftad onderftand in Geld had bezorgt: deze is al mede een lompe onwaarheid, die men met het kwaadaartigst inzigt tegens beter weeten aan godloos verdraaide , zynde 'er alleenlyk dit van.- dat hy Bailluw Kolf, ruim twee maanden na dat het Beleg van de Willemftad was opgebrooken, fommige Ingezeetenen van die Plaats, welke doordat Bombardement of veel geleeden hadden, of waaren geruïneert, eenigen onderftand heeft helpe toebrengen, cn deze daad vanmenschlievenheid geheel afgefcheiden van de eene of andere Partyzugt heeft men de onbefchaamdheid gehad, hem als een misdaad voorteleggen.
Wat zegje nu vriend van de waarde dezer befchuldigingen? ? deze egter h<.bben de grond geleet, waar op de door het Volk wettig aangeftelde Schout cn Secretaris Kolf, en met hem Scheepenen van Middelhamis , door de Commi. fie van voorlichting zyn geremoveert; maar deze handelwyze heeft ook, en dit fcheen het
oog-



*6jr
•ogmerktezyn geweest,.aldaar den grond gelegt, om het ltemregt te imooien cn de ingezetenen een affchrik te doen krygen, van de tegenwoordige bcltuuring van zaaken.
„„„ § °m wcdu' y&i&ew -na de bovengenoemde Conversatie van den Schout Kolf en Ser ^heepenen by dc CommisfiTvïï Voorhcnting op den n July, waar inne alle de voorgchoude bezwaaren volkoomen waaren opgelost, en by welke, de gccoaparoE verzogten by verdere bc&buidigtagen? zo gens hun byzonder gedrag al Dorps-bêifuuJS mogen werden gehoert, ten eynde zig te kon-
met weder gehoort nog de Stemgcre-ti-de Burgers opgeroepen. Maar A'o//, QaSPSffi
de,ha?.d ^oSraS&St de fameMpanning der Commisfie met de bekende meuwbakkc Revolutionairen ( waar onderzo •veel yoori aame beihamers van de Oranje Part*
toVzeif SS?*! freeke,id k™ ™S
tot zelfs het ltemregt uit te oeffenen , zo tüó
hoofden van gedrag jaaren-en dei kwyze!
als onafgedaane cn Crimincele vervolSSA v nf-^V^ ]my °P inblaazInF^S? Volkje de Rcmotiezougefchieden, van alle die door het volk Wettig "aangefteldè Leden de? Municipajueit : Vervoegden deze zig den moS genvan /aatsgemclde dag , voor de Commisfie , T WnVet m<*el>'k d* daaden van Onregt cn wilekeur nog voor te koomen. verzoeken'
™S hl A °P d5 Rcgte,n van don mensch, of
moïeii wereld33"' Üf VryWiliig Wllden d°e« rnogten werden opgeroepen, en dat zo er
nog bezwaaren tegens de Leeden van de te-
genswoordige Municipalitcit waaren ingekoo-
men, die in hunne handen rnogten werden °£
Sen 'vSntfle/genh^id tc^en > hun "e kunnen verantwoorden, aleer men overging tot de
dade-



<x66 =
dadelyke Remotie ; maar neen i dat gêrfrïg getal Revolutionairen hadde niet ovcreenllemniiiig der Commisfie, onder hun zelve en nog by meerderheid van Remmen , andere fchikkingen gemaakt en wel om zonder de Burgery op te roepen , die Postjes onder zig, of diegcenen, welke hun waaren opgegecven, te verdoelen; cn wat de beicnuldigir.gcn tegens Kolf en de Leden der Munieipalireit betroffen $ daar fchcen men verbaasd mede verleegen te zyn * de Commisfie moest ten opzigtc der laaste volmondig bekennen : dat ze bevoegde en verkiesbaare Perjofncn waaren ; maar omtrent den geweezenen Bailluw Kolf, daar het cigcnlyk om te doen fchcen tin die in deze laaste Conferentie ten fterktte aandrong, reedenen te wectenwaarom hy j die doof het Volk was aangefteld', nu met verkragting der volkltem moest worden geremoveert, moest men zyn toevlugt neemen tot een byvocgzel van miferabele befchuldigingen, die" om den pr'ys dongen van even ongerynid tc zyn als de voorige, en die hier op ncderkwaamer;;
Lambertus Kolf, zeide men moest werden geremoveert, omdat hyde Princc party was toegedaan, en daar men geen eene bewysbaare daadzaak , (wel de tegengeftelden,) te berde kon brengen, moest dit uit gevolgtrekkingen werden afgelegd, en zyne Prinsgezinde gevoelens bleeken dan vólgens hét voorgecven Van een klein getal deugnieten, voor eerst: omdat eene der uit-' verkoorene Stemgeregtigden <joritelis.Verfc/roor±. door de Regeering van Middelharnis, in het Jaar ' 1787. om eenige Combuftie, waarvan hy zelve dê oorzaak geweest is, aangeraaden was geworden voor tenige tyd dat dorp te verlaaten, (hy was NB. ditstyds aldaar niet woonachtig, maar uit een der Dorden uit Overllacqüee aangekoomen cn by zyn Vader gelogecrt, voorgcevende om het Patnotttsmus gevlugt te zyn.) Schoon Lambertus Ko-lf en zyne famiüie hem weinig tyd daarna zeer behulpzaam zyn geweest om
een



~ **7
j oen Kuipery op dat dorp opte rigten, en van
I hun een zo kragtdadige ondcrftcuning heeft gc-
; nooten, dat men gcrustelyk zeggen kan dat
I het waar of voorgewend Patriottismus van dien man juist gediend heeft om hem een zeer goed middel van bel taan op Middeiharnis te verfchaffen. — Dog deze bcfchuldiging moest enkel
P voorgewend worden om Cornelis Vcrfchoor Maire te doen worden; of dc geheime dry vers, öm die geheel onkundige man dat Postjen te bezor-
I £cn> ook Crediteuren van hem waaren waar
; door de kans om hun geld te krygen vry wat verbeterde, laatik in 't midden, zeker is't dat hy door de onbegrensde macht der Voorlicii-
| ters als Mairc is aangefteld.
Ten Tweede bleeken de Oranje gevoelens van
l Lambertus Kolf volgens het voorgccvcn dier ichrandere Ilccren, Njj. uit de ftrcn?e bchimde-
i aan eene Oranje Burger Leendert van Prooyt genaamt, welke hy als Balliuw ccnigc tyd geleeden een boete had laaten betaalen, over het uitrocijen van een 300 fluks Elfe ftoovcn ftaande rondsommc zekere percecle Land door hem van den Armen van 't Dorp in huur hebbende ; men had de onbefchaamdheiddie misdaad, in Effec-
\ ten Armen dievcry, te doen voorkomen als een onnozelheid van dien boer, als of die niet wist dat de boomen op het Land welke hy in huur had hem niet toekwamen; en dat den Bailluw Kolf te ftreng was geweest om dien alom be-
_ kenden inhaaligen dog ryken gierigaart dc boete arcevorderen by de Placaatcn van den Lande gelhitneerd, en dezelve met overhaasting had mgeverdert, zelfs als 't waare afgeperst; fchoon hy hem de tyd gegund heeft met deskundige advocaten daarover te confuleercn, zo als den bekeurden ook een expresfe reis naar den Haag gedaan heeft; om te zien of hy die boete door een Regt:.-geleerde ftreek kon ontduiken, dog daar mets op hebbende k»nnc vinden, dezelve,
c*



263
en naar gelang der misdaad, zeer modicq heeft afgemaakt.
•Ten derde bleek de Oranjegezindheid van Lambertus' Kolf daaruit dat hy eenige-wecken ge» leeden, zeker: dienaar der Juftitie had afgezet fchoon die man in denjaare 1787.1 (dus 8 Jaaren tc vooren) té Oucbsycrlaiid om het Patriottism'us Veel had gcleeden.
Myne pen weigerd haast voort tc gaan door de walging die ik gevoel om zulke zotte befchuldigingen nog te moeten wederleggen; dog daar dc menfehen dom genoeg geweest zyn de Middelharnisfe gebeurtenisfen zo verkcerdclyk te beoordeelcn, zal ik met geduld myncn Revolutionairen medeburger uit zync verkeerde begrippen ten dien opzigten tragten tc brengen, en ga dus voort op het fujet van dien zo genaamde Patriottifche dienaar der Juftitie .• — die man was door L. Kclf even ha de omwenteling van 1787. aangefteld, hy had veel om het Patriottismu/geleedcn, L. Kolf moest men als Oranje gezind bexnuldigen om dat hy dien by voorkeus als dienaar der Juftitie had aangefteld, hem in die qualiteit agt jaaren in dienst gehouden cn niet dan na meenigvuldige vergeefschc berispingen over zyn lui en inactif gedrag, nu even na dc Franfclïe Omwenteling zyne demisfie gegcevcn !
Eindelyk bragt men hem onder 't oog dc aanfyraak die hy Baifuw Kolf in de jaar e 1787. even na de Pruisfche omwenteling aan het Volk van Middc'.harnis had gedaan; in een tyd toen de wanorders tot die hoogte waaren geklommen, dat wetten nog gezag van Juftitie iets baaten konden om den moedwil tc beteugelen, maar men zig gedrongen vond tot goede woorden zyn toev'ugt te neemen : deze aanfpraak had de Commisfie hem Kolf afgevraagd, hy had dezelve zeer wel konnen agterhouden maar fchroomdc niet daar van een aflbhrift te geeven, met dat gevolg, dat men na leczen en
her-



26-9
herleezen in dezelve geen grooter euveldaad ymden kon, dan: dat hy zeer voorzigtig was op-
Na alle deze befpottelyke aanrygingen, welke door Lambertus Kolf en Scheepenen compleet wederlegt waaren, wierd hun'door de Commune van voorlichting niets meer voorbehouden , dc voorgcevens van onbevoegdheid om Schout en Secretaris te gelyk te zyn, en dat hem by de voorige Conversatie als een lbort van beicnuldiging was voor dc fcheenen ^worpen, was nu niet meer te berde gebrast <rV weet ook dat die qualiteiten op de meeste Doppen vcreenigd zyn, trouwens de Commisfie
ÏSfv h^fCrzy dlc,pü^ op Middelbands quaiy hadden van een gefcheiden, in onzen omtrek op de beide Eylanden die famen^evoeede posten zelve met hunne tusichenkomst bekragtigd , zy hadden by voorbeeld •
C. van der Valk als Schout cn Secretaris van Dtrxlmd en MUtszand, dus van 2 dorpen:
J. L>. Kumph Schout cn Secretaris van Herkingen :
atp< ^nemaat, Schout en Secretaris van dc» VHeuwe Tong:
A. van de Leng, Schout en Secretaris van dc Uude Tong.-
_ En P. Deugd Schout cn Secretaris van de Stad-
in derzelver posten gecontinueerd. ,
Dus bleef'cr alleen nog over dc zwaarheid der pretenfe Oranje gevoelens van Lambertus Kolf, waarom hy moest geremoveerd worden dan ik laat aan uw onpartydig oordeel over in hoe verre deze, na alle de voorgaande ophelderingen, m aanmerking konde koomen dewyl alle die befchuldigingen op valiche grónden fteunden, en geheel ontzeenuwd waaren; maar daarenboven hoe weinig dat dan nog die Commisfie van voorlichting zig zelve gelyk is geweest daar zy eene van Gennep, alsSchom^
Pen-



170
Pe migmecster Dykgraof &c. &c. te Ooltjensplaat, in zyn Posten c iiitinucert; een man wei is waar vermaagschapt aan een der leeden van de Commisfie, maar teffens een man die de Oranje Conftitutie van harten was toegedaan, die dat voor de Commi.me, volgens zyn eige vertelling, met ronde woerden heeft bekend, er, zig tot eender leeden, ik meen wel Kun* fius, gewend bobbende, na genoeg letterlyk op zyn Geldersen gezegt heeft: ja Nefke ik ben voor' de oude Cnnjiitutie en hoop het al myn leren te blyven, maar zo de me myn past afneemt dan zy ik geruïneerd.
Dan om tot het einde van die vuile Hiftorie te koomen, daar men zo veel ophef van heeft durven maaken , en die voor 't Volk van Holland zo valsch als kwaadaartig is opgedischt, wat zeg ik ? — daar men het Vo k van Holland opcn'vken onbefchaamd mede heeft bedroogen' —•" na dat alle deze tegenbedenkingen door Lamoertus KJf door twee Leden der Municipalitcit gcadfifteert aan de Commisfie van voorlichting waaren gemaakt en hy nogmaals gcinfteerd had , dat de bezwaar n ten zynen lasten en die der Munieipaliteit, in hunne handen rnogten worden gefteld, en dat de ftcmgcrcc.itigde Burgery wierd opgeroepen, om zo 'er verandering iti hetDorpsbeltuur moest wordengemaakt, ten minften dan hun eigene beftmrdcrs te verkiezen, wierd hun eenvoudig geantwoord: dat zuiksnietweezmkondeten te laat wat; en hun fchoot dus niets over dan teegen een zo fchreeuwende Handelwyze te protefteeren en heen te gaan. Een moment d iar na wierd op order van die Heeren Voorlichters de Klok van 't Dorp geluid', en een Publicatie afgekondigd van den volgenden inhoud:
Commisfarisfen uit het Committé van Voor„ 'lichting en bertuuring der Remeden en Re„ geeringsaanftellingen in de Steeden en ten



*?*
>, Platten Lande van Holland, door de Provifio„ neeie Reprefentanten van het Volk van Hol„ land daar toe Gecommitteerd, in aanmeiking ,, genoomen hebbende de iituatie van zaaken „ alhier; en geinformcert zynde dat tot heden „ geenzints is voldaan aan de heilzame oogmer„ ken van voornoemde Reprefentanten en by„ zonder niet aan 't Decreet en gedaane aanfehry„ ving van den %** April 1.1., en daar fommtgt „ Lceden der Regcering val,en in de Termen „ van voorfchr. Decreet, als mede dat verre
de Meerderheid der Inwooneren uit hoofde „ van verkleefdheid aan het afgeichafte Sysche„ ma van geweld en ovefheeriching niei bevoegd „ is om voor als nog van hun ftemregt gebruik
te maaken, het welk hun anders als burgers „ competeerde, hebben zy daarom en om te „ voldoen aan het gemelde Decreet van 8 April ,> 1.1., de Leden van de Regeering dezer plaats „ van hunne Posten ontflagen, zo als zy dezel„ vc ontflaan by dezen cn in derzelver plaatfen „ aangefteld tot Bailluw Corn*. ran dei K ik „ Tot Maire Corn*. Vcrjchoor. 1 ot Munich'aa>» len
„ Alle provifioneel voor den tyd van één „ Jaar. — Gelastende by deze alle ingezetenen „ bovengemelde Perfoonen in hunne Res edti„ ve pesten te erkennen, en zig in geenen op„ zigten tegens dezelven tc verzetten, op rCene „ vanals verhoorders der algeme ne rustte wor„ den geconlidereert en gevolgelyk naa cxi<ren„ tie van zaaken aan den lyve ja zelfs met den „ dood te werden geftraft.
„ Aldus gedaan te Middelharnis den 20 Junv » *795- Het ifi' Jaar der Bataaffche Vryheid. „ ( was geteekend )
F. Kumftus. R. Rom:
Lees met een koele bedaardheid zo ev kunt den inhoud der bovenftaande Publicatie, gy zult daar mne zien dat, om dat fonmige Leien van
die



die Regeering vielen in de Termen van de Pu~ bhcatic van 8 April, (dat onbeweezen is. ) alle de Leden en Ministers moesten worden geremoveert ; 00 om dat reële Ingezeetenen aankleevers vau 't voorigebewind waaren, moesten 'er geene Jicmgerccmigde Ingezeetenen worden opgeroepen. Qjqrdeei nu myn vriend over de wandaaden welke 'er op Middelharnis zyn gepleegd voegt alles by elkanderenen gy zultmy toeftemmen dat 'er op Middelharnis door de Vcrfchynmg der tot walgens tbc genoemde Commisiie geen verlichting is aangebragt maar wel werken der diusteruisien yyn gepleegd; dat de item me der goede en welmeenende Ingezetenen onder dezelve is gefmoord, dat zy van de willekeurige handeiwyze , aldaarven inden omtrek gehouden, zyn afgelblrrifctJmvorden, en dat daardoor de vrienden van wanorde en overheerfching den volle Teugel is gegeeven om derzelver ondeugende oogmerken te bereiken cn uit te voeren — cn gy zult hier van nog vollediger overtuigd worden wanneer ik u meld wat de gevolgen van die handeiwyze geweest zyn, en hoe die nieuw aangeholde Municipaiiteit zig heeft misdraagen in de uitvoering der orders van het provintiaal Beftuur, en hoe zv zig in het Dorps beltuur van Middelharnis hebben gedraagen; dan — dit zal genoeg/aamc ftoffe opleveren voor een volgende en laatfte briev over dit onderwerp, dus breek ik af my noemende
Uw vriend den Eilander. Democryt heeft wel ontfangen den Brief van den
Ontburgerden Fries in het eerst volgend
Blad zal dezelve geplaatst werden, wy beveelen ons verder in de gunstige voortduaring der Lorrefpondentie van dien onbekenden, maar by voorraad reeds door ons hooggeciehtten Schryrer.
De Redacteur.
In den Haage, by j. Plaat; en verders by alle zyne Correspondenten van dit Weekblad.



HERACLYTen democryt
N°. 17. Saturdag, 25 Maart, 1797.
Het Derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nee fpê, nee metu.
De volgende brief, welke wy van den Scheveningfehen Burger, die zig Ary de Vis/er noemt, ontfangen hebben, zullen wy plaatzcn , om het groot belang der zaaken, die dezelve inhoud, de Leezer houde ons ten goeden, dat wy de Schcveningfche fpelling behouden hebben , zoo als dezelve in den orgineelen brief gevonden word — en dat wy fommige uitdrukkingen in dezelve hebben laaten blyven — dewelken het anders onze gewoonte niet is, in dit ons weekblad te beezigen.
Monteur, Burger Heracliet en Demokkryt.
Ik ben Ary de Visfer op Schevelingen, rou, dat iens voor al mot je weeten, want ik ben S Sic»



«7+
gicn man om alledag aan je je fcfiryven, dad doei iknou rys op-Sundag, as de kattekefaafie «it is, want ongze Domenee kattekefeert nog alle Snndagen oover den onderwyzer, alias Heydelbergfekattekisfemus, en'dacr heb ik me buk al zo vol van, dat van Je leven zo niet — laaten ze dat veur de kynderen doen, die nog «iet van de worreld weetcn, maar ons praaten ze altyd dezelve deun veur, en dat is makkelik voor die fchreeuwprukken, want dan hoeven ae met te ftoddéren, as ze zoon van der kempj. in der buk ebben, knap dan bennen ze klaer as kees _ nou dat is tot daar an toe, ongze doomeny is tog angders ien goed man, endu? al hiel vcul voor een domenee, want me groot* vaarzy altoos, dat ze ftookebranden en roervinken waren, die de Ouderlingen en Drieakels in de Conditorie eerst braaf aan het krakkeelen helpen, en dan as vroome man. «en kwaasie tusfehen by kommen en in rroebhel water visfen, en op de preekstoel een geZicht fetten, daar men de vroomheid met ellen «n vyf vorrcls uit meeten kan - maar nou al enog van de domenees - en nou oover wat angders. —
Jonge I ik mot je wat vraagen, om dad je nog
al veul weet, zo me ezyt is: ik heb laaste Woensdag een lekkere cabbeljaauw aan een Bur* isr verkoft, en ik deey zoo a£ alle onze luyd-
jes



■ *7*
jé* doen, ik gaapte zoo groot als ik maar kon, •n ziet de arme fukkel dor.-t me zoo weynig niet bléyen as hy waard was, en iey er wel vier ichellingcn 68 veul op, cn ik was bly dat ik ien kabbeljaauw by de neus had — en toea zy ik teugen hem i Burger! an je kokarde zie ik dat je ook ien brave Pateriot ben, je ben ummers ook lid van de cwèèpende burger» magt? —— wel jae Burger 1 zy hy zoo, „ en ,, ik gae ook inde Grondvcrgaedering, rippfis„ ftntanten maekcn" — ik zy wel zoo, wel zo, danebje ook wel edaen als ien man van eer, dat jen ongze Ponjter ook plaasvervanger emaakt hebt - Jae, zy hy, „ Wy ebben dcflym» j, gasten mooy efopt — jonge! we wusten al „ gouw dat wen et fpul miester zouwen wor„ den,' kik we gongen braaf in de fbosiètyt, en „ daar was perfldent Kandon van Rotterdam en „ daar komt Nozcman cn ien luytterfè domenee ,, die in A'kmaarhytestaan, hy is zoo dik as iert „ leeverbeuling, en Feit de Sirresfyn, en der „ wordt alie maenden epreckt — en toe zyn ,, der brievjes rond eftrooyd om de menlchen „ te zeggen wat ze ftomme mosten, en toe „ nog rys briefjes met alle dc naamen van de „ mensfen, die wc niet meer willen als Rippris» „" fetantcn ebben, om dat ze kroaaten zyn, cri toe binne wc alle uit dc Soosfetyt naa de ,, grondvergaderingen cgaan, en daer ebben we „ tot kiezers eftemd ,die luydies.die ran ongze S a Soö*



„ Soosfetyt zyn, en die bennen s'avonds allen „ by Veld eweest, en daar hyt van der Jagt ze „ de kattekisfemus eleerd;en Veld heit drie kaa-
mers elecnt, één veur dé kiezers, die in den „ Ouwen Doelen roosten kommen kiezen, één „ veur die op den Nieuwen Doelen souwen „ kiezen en één veur die op het Kammenet „ van Willempjc van Oranje Ripprisièntanten „ maaken zouwen, en toe alles klaar was, „ hebben we daar braaf rooje baay ehad, en Jan „ dome zoa vroiyk eweest as keuningen —
„ neen dat niet want de keuningen binnen
„ nou zoo vroolyk niet, as toen de legale„ teyt nog niet in de mode was —» nou das tot „ daar en toe, maar om weer op me zaak te
kommen, Velt hyt ons braaf etrakteert, en „ toe benne we weer r.aa huis egaan, en toe we „ in de kies-Vergaaring kwammen, toe had je de » Hymgasten reis op der neus motten zien kik„ ken, zezatten by me ziekken op der neus „ te kikken, en we maakten Velt Ripprisfentand „ en jon Ponjler fipplijant alias plaatsvervanger, „ en toe is ook Kandon van Rotterdam en de „ glaazemaakcr in de Hoogftraat A. de Monjée, ,, en A. van der Jagt cn J. Ondorp Ripprisfe., tand cwor len, allé luydjes van ongze ., zoort — geen flymgasten maar zoo revolu„ feneer as of ze met peper beftrooid waa„ ren — 't is wel waar dat Kandon zen peyp „ in Rotterdam uit erookt heit, en dat de
„ kwaad-



' a77
kwaadfpreekende worreld zyt dad van der •5 fag' ook al ereys ien ftreek of twee deur „ de maan heit emaakt, maar dat binnen alle„ maal dingen, die de flymgasten zeggen, cn „ zeggen cn bewyzen binnc twic, zyt men ,, buurman knelis en hy nypt de kat in et don„ ker, dat wil zeggen , dad hy dingen doed, „ die me hem niet kan bewyzen, al weet men „ dat et de klinkklaare waarheyd is, en deuze .,, luydjes binnenou niet deur kuypery maar deur. „ et vertrouwen van et volk ekoozen, en r.ou
zei et wel boeter gaan, ik vast er al op, om „ wat koppen tc zien rollen van die Ofangjc„ klanten die gec c\iog zyn eweest om uit de ,, Grondvergadering te blyven, en ongs zoo ,, de handc ruimte laaten, en wat binnen dc „ flymgasten gek dat ze er dingen niet ver,, ftaan en tuys blyven, om dad ze weetcn „ dad we onze fpikkers vast eklonken adden : „ as ze allemaal waren opekommen, dan was„ fen wy de plank mis eweest Want daar
,, bf.NP meer slymgasten als Rt-
,, v o luti o n airen , en ze hadden ons „ ooverftemd, maar jandome! dat motje niet „ al te hard zeggen, angders zouwen ze op „ ien angder tyd beeter oppasfen, cn we mot„ ten nog munnekcpaalen maaken, en we ,, wouwen om de dood niet, dat de Slynrris„ tèn haar zin kreegen, want dan ftrmdden ze ,, de nou uit-eloote munnekcpaalen weer in S 5 „ de.



?| dc Raad, en die motten wc nietcbbcn , maat „ we motten Rcvolufenaeren ebben — jongen „ ik wou dat de Baas, Gi.i Jen, Wannaar, Mulder „ (de Wynkooper) en Monjéé (de Giaazema„ ker) der weer in fneeijen, en dan wouw ik „ dat ze Dommcnée' de Reus, Sikkertarius van „ den Haag maaketen,»maar ik noem daar die „ Domenéd; is dad waar jonge !jy hoort nog „ al yeui as je met dc vis largs de ftraat loopt fï en by rikke lui an belt, dat dieDomcné, tocu ^ by in Alkmaar Rong* een groote Kees was, ,> maar toen hy hoorde dad hy in den Hasg, „ op de nommenaasje by de Luttersfe Kerken-: „ raad Rong, heel hart Oranje-gebeejen heid,. „ en by .de Daames ven et Hof zeer ezicn was ; „ en nou de Rev^lufiejder is, weer tent Kees: „ want dad wou ik wel weetten, en als dat „ w^ar was , dan zou ik zeggen, jy dikke Do-. „ menéé geen S ikkertarius, al wou je ei nog zoo ^ graag, cn al komje daarom by ons in de Soje„ iyt, preek jy maar vort, je zult er niet ran. pstovtJttflnjtt WKKCtitig et preeken leyije geen „ windeyeren anders wasje zoo dik niet ewor¥ den. —r-
Kik, mebecr Berger ILraclyt! daar ebje het mandje met de knollen , COQ eb ik jen a.Ieï ezeyt, net zoo as die burger men alics verte theyt, er. om dat ik die burgen niet ken, ik }% n»ar vjaagen of-et waar is, dat dc
Kiezers



! • «79
Kiezers den avont te veuj- by Velt zyn by mekaar eweest? en of van der Jagt ze daar hei£ leeren kiezen ? en pf ze in drie kaamers zyn' ewcesc, net zoo as die Burger my dat ezeyt beyt' En of Velt ze "braaf met rooje baay begooten heyt ? En of z e daar zyn vroolik eweest ? En toe dc volgende morgen in de kiezers Vergaadering Velt, Ponfier, Kandon, Monjéé, van Der Jagt (a) , en Ondorp eftemt ebben, of niet? en waarom ze dad edaen ebben ? cn of Monjéé Guisfen, De Baas, Wannaar en Mulder (de Wynkooper). nou in de Munnikkepaletyt weer feilen infnyèn ? cn of Doomene'e De Reut, Sikkeretarius van den Haag mot worden ? en of hy daarom nou foo vlytig in dc Soosfeteyt van et pingel loopt, dad alles won ik nou wel rei« van je weeten , want je|bent al ien raare vent, die twee laattynfe naammen heit, en dan motje wel ge ëerd weezen noul of je me
antwoorden wout, ik hiet Ary de Vis/er ea wcun in de Toorenftraat tc Sehevelingen. —— Ik ben altyt
je Lezer.
Sc!;eveIinT:n d:-n 4 Maart. ART DE VlSSEH.
Ant-
(\0 Mej] Iccze het Rapport van Je Perfone'e'le Comm's/iën uit i' Natvw.'r FeriHicterinz tot «nderzotk liddr de DireSif t» Werkzcamkeeden vort ha Conimitd' van Admipijlratie der FrauJïSt Traufii tn Sotdy c'ee-er Repidiiicq, onlangs gedrukt èa pu uitgegeeven woriknsie — byzoiidqr l'jg. 6,7,8 cn 18 in fine, alsook pag.' o, 21/22, 23/24, 29 byzönUer {ög. 41. tn volgende cj» ooftteslf dart of 4t Burger A, va» der Jagt, daaun voorkomende, cn in den Haag tot LW van liet Provinciaal BeUuur verfcobren, als aodanig kan lafigeenSi zo lange hy aft .Kg,n de, ten 2ync« laftcn ingebragte befchuldigingen niet hcbb$ 'i^ilen otyïfutidiguf ten rninften niet Schuldis vt» War« zy. ' jj, nedetStur.



28a t—-
Antwoort van Democryt, aan den Schry vér dezes Briefs,
Burger Ary!
Daar myn Collega Heraclyt nog om goede reedenen buiten den Haag gelogeerd is, ontfangt gy van my kortelyk eenige reegelen in andwoort op uw brief.
Gy hebt ons veele vraagen in uw brief voorgcftcld. die door de tyd het best zullen kunnen bcandwoord worden, zoo als het exerceeren der benoemde kiezers tot het kiezen van Leedqn, voor het Provinciaal Beftuur — wy voor ons durven of kunnen u niet met zeekerheid zeggen of dit alles zoo heeft plaats gehad, als uw gulhartige Revolutionaire Burger het u heeft op gegeeven, maar dit weeten wy, dat, zo het waar is,— zao er de helft maar vanwaar is, dat dan zulke lieden, als in uwen brief genoemt worden , nooit als Leeden van het Provintiaal Beftuur van Holland , verdienden tc worden toegelaaten —— V/at voor het overige betreft, het geene gy.van de nieuw aan te ftellene Municipaliteits-leeden zegt, wy bedroeven ons met zoo veele waardige Vaderlanders, dat mende vrye keuze van het Volk altoos zoo voor uit loopt en na zyn zin «m» »i<5 iu Ai,» \ AV. u.t, , V- .'V „ tracht



28l
tracht te doen uitvallen, deeze intrigues en kunftenaaryen door eenige weinigen in het werk gefteld, fchrikkenden bedaarden, den onbaatzuchtigen Vaderlander af, orn in zync Grondvtrgaaderingen te verfchynen, al waar hy vreest dat hy tog geen nut zal kunnen doen, om dat hy weet dat alles te vooren by flegts een hand vol belangzoekers bekuipt word — maar laat dit tog, (wy herhaal en het al wederom) den vry ën Burger niet affchrikken, van die eenvoudige, van die dood eenvoudige pligtsbetrachting, als is, het getrouw verfchynen in zyne Grondvergaaderingen. En gy braave, Vaderland minnende Ingezeetenen van den Haag! Democryt heeft nooit in het byzonder teegen ulieden geiprooken, maar thans voelt hy zig gedrongen een woordje in het byzonder aan ulieden te adresfeeren.
Gyücden ftaat eerstdaags in uwe Grondvergaaderingen opgeroepen te worden, om uit uw midden eenige Burgers te benoemen, ter vervulling der, door uitlooting vacant gewordene . plaatzcn, in uwe Municipaliteit, of Raad der
Gemeente het zal dus weederom van uw
getrouw opkoomen in uwe refpec~tive Grondvergaderingen afhangen, of de keus,{die gylieden zult doen, met uw waar belang, met het belang van uwe Stad ftrooken zal Burgers!
zal eene droevige ondervinding, dan nimmer S 5 in



1*2 =•
fa ftaat zyn om ulieden dc gevolgen te lccrc» kennen, die. bet niet opkoomen in de Grondver.
gaadenngen haa zig floept? moet gylieden
dan nog meer leergeld geeven? is dan niets in ftaat om ulieden uit uwe doodeiyke ftaapen2 ftcid en zorgeloosheid op te wekken ? ook het voorbeeld van uwe braave Rotterdamfche Medeburgers niet? Zie eens, hoe men daar te handen in eikaar ftaat, en zie eens hoe de
Jgi dcr knWt daar ^toos met de waar, acntige beiangens van Stad en Vaderland «rookt!
Hoort gy dan de ftem van het om hulp fchrei.
jend Vaderland niet, : het welk zonder
«rwc eendragtige poogingen, zonder uwe moed, zonder uwe vcerkragt, zonder uwen onbeiwecken yver veriooren gaat?
Koomt dan op Burgers! wy hebben het u zo» dikwyls gebeeden, en zoo wy gelooven met overtuigende reedenen aangeraaden, koom dan fa uwe Grondvergaaderingen op, cn laat, door eene onvergeeflykc zorgeloosheid, het beftuur uwer dierbaarfte be'angcns niet aan een handje vol intriguanten over — laatu niet voarinr.eemen door het laag vlcyen van hun, die om een imbtfehreeuwen, en u onbe.'chsamd uwe ftem durven afbecdelen —verydelt, door het belang , da: gy in .het goed uitvallen van de vrye keufe
dw-



der Burgery fielt, dc poogingen yan hun, die Êig niet fchaamen, om deeze keuze reeds voor ai'naar hunnen zin te bepaalen — en kiest zelf ongedwongen, tot het behartigen van uwe duurite beiangens, mannen, die van ecnonbefprooken zedelyk gedrag zyn, mannen, op wier gehoudenc adminiltraticn— op wier goede trouw niets te zeggen is — mannen, die weezenlyk belang by het vaderlend hebben — die, deugdzaamc egtgenooten — en goede vaders zyn„ en die alle zulke gezellige deugden eerbiedigen, en uitoenenen, die den waaren patriot uitmaaken, en zonder dewelke men met alle de zoetvloeiende welfpreekendheid en de fyn gefponr ne reedeneeringen der Schyndeugd nimmer de», naam van Vad.rl.mder verdienen zal.
Gy ziet Burger Ary! dat deeze brief vry wati uitgedyd is — maar dit lag my zoo hoog — cn wyl deeze Rrief tog publiek word; zoo ztiltgy het niet kwaalyknecmen, dat ik in dezelve de Burgers van den Haag dit weinige heb roegefproken; nu zal ik deeze eindigen — en verzoeke , air gy in het vervolg weer eens wat hebt,;dat gy bet ons: maar wilt toozendan. ivo »V\ Uw Heilwenfchende Dienaar.
Democryt,
s^Muhgiaaiut rboa " , Mtanwla nif>« -'-> 1 ?si»i NwiWiU txiO.iv .nsnobu n uorn >onj to
i . wy
3bi!33



484
Wy laaten hier volgens belofte volden, den briet van dttt Ontburgerden Fries ,°en zull*i. denzelven in onze volgende beandwoorden.
Vriend Demoeritus!
«tg$S SsV'bfeY afcsoa no — nsSooso'tv- i ~ra"Bx Hoe zeer ik ook dikwils veele reedciien heb, om dc dwaashceden en ondeugden der Mei fchen te bcklaagen, zoo wil ik toch, onder zoo veele reedenen tot droefgeestigheid, vroo- ' lyk en opgeruimd blyven, zoo lang ik zal kunnen. — Ik ben r et u van een zelfde gevoelen ( maar wat baat u ook het gevoelen eencs onbekenden ?) Ik ben dan echter met U van een zelfde gevoelen, gekende of unbekende vriend! dat geen Landverwoester — geen be.aagcr on/er vryheid, fchoon hy het uitwendig kleed eens vryheidsminnaars draage, den traan over zy'ne verwoestingen in ons
oog moet zien fchtterei veel min dat
zulk een gevlee de duivel on: zou doen zidderer,, altoos indagtig aan ae guide regel van dc Lierdichter:
Jus turn (3 tenacem propojiti viurm, Nee CIVIUM AHDOR, PRAVA jUBENTIÜM, Nee vultus injianüs Tyranni. . . .
Mente quatit foiida —-—
Het is om alle deeze, en noch duizend andere ongtnoemde reedenen, vriend Demoeritus! dat ik aan u mynen brief aodresfeer, cn niet aan u^octitus, wiens beplooid weezen — zuchtende



— »?5
tende houding en betraande wangen my zouden doen huilen, offchoon ik niet*, dan lagchen, in den zin heb — dan om op myn ftuk te komen, waar ovei ik u wilde onderhouden — (waarlyk gy zoudt my bykans van langdraadigheid befchuldigen — Intusfchen verdoek ik dat gy niet daadeiyk uwe Correspondentie met my afbreekt, Ne unquam post ha:! wanneer men weinig geieegenheid tot i' recken vindt, en veel wil praaten, terwyl men van den morgen tot den avond in 't hoekje van den haart, met de vinger op de mond moet zitten o dan wil men zich zoo gaarne eens
geheel uit praaten, en voornaamlyk teegen gulk eenen vroolyken vriend, als gy zyt —— ) om dan echter op myn ftuk te komen!
Niet genoeg kon ik my verwonderen, Vfiend Democritus! over den brief van Fauiitt, aan Heraclitus, in plaats van aan u, zynen vriend, gefchreeven. ( Nu tot ichaêvergoeding zult gy mynen brief hebben — en geenszints Heraclyt. ) Maar wat was dat een brief, vriend! zo
zwartga*?Sg —1— zo liefdeloos . zoo akelig
en naar o Gy hebt waarlyk te weinig met
hem gelachen. Melancholie toch ( verduitsch het uwe Lezers eens! ik heb veel met een Advocaat omgegaan, en nu hangt my noch zo watLatyn aan-) Melancholie dan, verdry ft men toch iiet best met lachen, of. ... . itokflaagen. ; •
Hoe toch was uw vriend dwaas genoeg, om
de menfehen voor fekurken te houden of
te zeggen, dat hy ineen land woont, waarR chters zyn, zonder Wetten, Deugd, Kunde, Gewee-
ten en Eer Ik ben weinig kaartkundig
vriend, maar Sleen in Drenthe? waariigt dit? Zoo de reis uwen vriend niet te groot was, zou hy tot ons overkoomen.
Ik



t$ê —
Ik -woon in Friesland vriend ! — op een eenzaam hoekje — eenzaam en alieen — bezie ik «jer menlchen daaden wel eens — verbyde my in het Heil des Vaderlands of treur over deszelfs rampen maar neen ik treur niet! huil en is vrouwen werk! ■ Indien uw vriend voor eenige overtuiging nogvatbaaris, verhaal hem dan het volgende op dat hy overtuigd mooge worden - In een Lanpvan Wetten en order moet zeeker eene ©ngeftoorde uitoefening van het ftemrecht plaats hebben — En hoe zeer kunnen wy ons daarin niet verheugen ? 't is waar wy hebben eene verklaaring voor het ftemrecht, die juist niet gemak' lyk te verteeren valt, wanneer men weet wat Rechten van den Burger zyn, cn waartoe men
in dc Grondvergaderingen bye'énkomt fom-
migen zeggen dat zy dient om heefche keelen vogtigte maaken, alias om fchreeuwersen ichurken uit patriotten en Oranje - dienaars ambten
te geeven anderen oordeelen het ccne
voorzigtige wyze billyke en betaarhelyke
maatregel van ons Hoog wettig en aanzieniyk Provinciaal beftuur — Nu dit daar gelaaten — Fauftin zal deeze goede zagtc billyke en hoogstnnttige verklaaring zeeker niet wraaken; - alle onze heedendaagfche Frierche wy -gecren cn ftaatkündigen biilyken dezelve en ik ge¬
loof, het geen de kerk gc'ooft, op zoo iets na —
Nu dan het volgende Luister en oordeel!
- filbiofi . . . . 'lo , nwfcwa Jam j*&rf vjü rtopï
In onze Provincie moeiten in de voorige maand Jauuary nieuwe Municipaliteir.cn of gc-
/echstlëdcn gekoozen worden • Mier volgde
m cn dec^e —- Daar weeder eene andere, cn elder- geheel geen Orde kan er wel groot t
Vr/h. ;d zyn vriend! • In ons diftrietzöu' <tó
ftemming zyn op woensdag 'den. ..... Maar
vet p.ehemt er P l'i alle dc dorpen f éec . uitgezonderd ) gjelchirdde óp di-n dajj de ftemming.a alleen in één dorp was -zulks door het gerechtsHé waarfehyui>K' verrceten.
Ni



«*7
Nu moesten de gezamentlyke kiezers des anderen daags om 9 uur voordemiddag te fkamenkoomen om gerechtsleden te ftemmen, dftS-
ne dorp had noch met geilemd m plaats
van des woensdags op den bepaalden tyd te Hemmen,moest men nu des donderdags om f
uur ftemmen, Deeze ftemming gefchiedde
zonder eemgc aankundiging of bckendmaaking zoo dat er reeds geltemd was, voor dat iemaM der Burgers zulks wist - alleen by zes lieden die de verklaaring gedaan hadden, was het aangezegd - Daar dit nu een dorp van 500 ZSS is zoo moeiten er Kiezers zyn ~ Satuur S ft,mde de een den anderen, cn wierdenliul ^ le kiezers- En zoudtgy wel gelooven vriend* dat de aldus geftemde gcrechtsleden cerlykhdd genoeg bczaaten, om zonder eenige tWflelÏÏ gerechtsleden te worden, of in hunne posten contmueeren Voor eeni dP°'en g
dat zelfde dorp een Florcen - ontvanger e2 ftemd - De Floreenpligtigen waaren oriekt men om te ftemmen. Nu kwamen ZeffcdS gefterkt met de verklaaring, beroofden de fS reenphgtigcn zoo maar in eens van hun in doezen zeeker wettig ftemrecht, door hun dc vcrklaanng aftevorderen, en lieten toen zich zei ven tot ontvangers der Florcen ftemmen; óf fchoon volgens de laatfte wetten van het lind de F.oreenvhgngen zelve gehouden zuilen zyn, om
iaaalen °mrekt' m'h «3
Dan ik fchryf niet meer — ^looe'vk ier- ^* eene volgende keer indien gy JS^gSS ^gunfte ontvangen zult, en er.in ?} mend't gepaste gebruik van.vi;t ma^en _ Ik heb u genoeg gefchreeven vrie. d Democnt om urec,,ene,igenoeg televen, »aar ffiÏÏ Fauftin zult kennen overtuigen dat FrKd ÜthaM geen land zonder wetten en ori is óf
althar. s



288
althans om u zeiven te doen lagchen Noch
iets vriend! gy moet niet weer zulke leelyke naamen aan Verdwaalde Patriotten of oranje lieden geeven — De waarheid laat zich zonder dit alles wel zeggen. Ik ben Uw vriend
Een Ontburgerd Fries.
Spé et metu —
PS. Gy kunt er op af dat ik u niets dan waarlieeden gefchreeven heb - Ik zal uhet Djftriet, en plaats, cn omftandigtieeden verder wel nader melden.
In den Haagt, by j. Plaat, cn verders by alle zyne Correspondenten van dit Weekblad, als!
Te Amftcrdam, by A. van der Kroe op den Dam; Haarlem, J. 5- Beett; Leidenvan Tiffelen; 'sHagc, J. van Chefen Delft, M. Roelof waart; Rotterdam, Dirk Vts ; Dordrecht, Bïusfé; Gorinchem, Hornaar; Brielie, Boers en Merkenburg; Scniedam, Poolman; Gouda, W. Verblaauw; Zaandam, van Jeken; Edam, Rolf; Aikmaar, .?. A. van Harencaspel; Hoorn, Vermandei; Enkhuyzen, Franx; Leeuwarden, Calian; Franeker, Romar- Harlingen, F. van der Plaats; Groningen, Luydema; Deventer, G. Brouwer; Campen,f F Brok; Zwolle, J. Clement; Nymegen, *f' L Prager; Arnhem, Nyhoff; Zutphtn, H. C A T/iieme.-'rlarderwyk, J. 5. den Kasteel; Utrecht de Wed. J. van Terveen en Zoon, Middelburg, W. A Keel; Vlisfingen, Corbelyn; Gocs Huysman; Zicrikzce, A. van Zetten; Breda', Ou*oop; 'sBosch, Vieweg; Bergen op den Zoom, Riemsdyken Bronkhorst.



HER ACLYTen DEMOCRYT
N°. 18.
Sattjrdag, i April, 1797.
Het Derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nee fpé, nee, metu.
I~3[efe volgende Stuk is ons ter plaatziag toegezonden, de zender vergeeve ons, dat wy hetzelve niet woordelyk maar met verandering van eenige pasfages plaatzen.
Aan de Schryvers en Uitgevers van de Heraclyt en Democryt.
Wel ik moetzeggert, je luy bent al heel aardige Burgers, je luy fchryft daar zoomaar bout weg Van alles wat je luy in den zin 'komt, zonder zeifs bedienaaren van het woord &c.
&c. &c. te ontzien maar watmooveeren
jou luy die heilgezanten, dat je die ook al by de kleeren trekt, en wat deert je de onderwyzer of de Heydelberglche Catechismus, dat die ook al een alias naam verdiend? hoor Burgers! roervinken en ftookebranden moogt gy lieden wel aanwyzen , maar de hoogachtingdie het T Pre-



Predikambt zoo noodzaakelyk meedebrengt, te verminderen dit gaat ie grof.
Ik vind jouw Ary de myer een impertinente Ary hy behoefde die gulle belydems van
die Revolutionaire Kiezer er immers zoo ongepast niet uit te lappen, men zou zoo doenre, vreezen van ooit weer dingen te doen, die het daglicht niet verdraagen kunnen het Reglement immers , waar op het Beftuur van Holland is by ma'kaar geroepen, en het welk door de goedkeuring van het Volk kragt v„n Wet heeft ontfangen, gebied uitdrukkelyk dat de Kiezers zullen moeten bclooven .• dat zy zonder aanzien van perzoon, naar hun beste weeten, tot heden van-het Provinciaal Beduur van Holland, en deszelfs Plaatsvervang rs alleen zullen ftemmen-zoodanige bevoegde burgers, van welker eerlykheid, kunde en erkende Vadfrlandsliefde zy zig overtuigd houaen.
Het Reg'emcnt, of dat hier hetzelfde is, de IVet* zegt dit , en als men aan die Wet nu eens toetst, de dingen die hierin den Haag gebeurd zyn, cn die te fchandelyk zyn om van te fpreeken, en die Ary de Vis/er er eeven wel zoo maar uitlapt dan zou men wel haast hui¬
verig worden om aan jou'uy, of aan j uluy Alias van een Ary, (want dat is maar kool; zoo dom ben ik ook niet) iets in vertrouwen te fchryven; maar ik kan het eevenwel niet uitftaan, cn ik moet jeluy daar ook iets over melden.
Zoo als het my voorkomt houdt gy Heden U
maar met kleinigheedcn op * want wat is
dat verkiezen hier in den Haag anders als een Kleinigheid,in vergelyking van het groote plan het welk zig van tyd tot tyd zoo al ontwikkeld ten minften ik denk er zoo over en
zal u myne gedagten kortelyk ontvouwen.
Reeds



3=2 20 r
kceds vroeg in het voorleeden jaar zag men met nydige oogen , dc gemaatigdheid van' het Provinciaal Beftuur, en een party kaale Jakhalzen, Ambtloopers cn Fortuinzoekers zaagen, dat zy hunne rekening verkeerd gemaakt hadden. — Zy moesten dus onder de hand allerleye gebeurenislên en zaaken laaten voorkomen ? die, hocdaanig zy ook uitvielen, altoos tegen het Provintiaal Beftuur moesten gedirigeerd
worden. i Getuigen hier van is de historie
met de Aniftordan.fche Canonniers, waar aan het Provintiaal Beftuur , en de Nationaale Vergadering beyde te pasfe kwamen, dog die Pot gefmoord zynde, moest er weer wat anders voorvallen, toen was er geen beter middel als de Leydfche CeBtraalc Vergadering; alk een, die een half oog had, kon wel zien dat deeze geen voortgang konde hebben, alzoo een van twe'e'ën waar zoude zyn — als zy Hand greep. — Of zy zoude Voogd en tuchtmeester van Nationaale Vergadering en Provinciaale Beftuuren zyn geweest, of zy zoude dit niet geweest zyn had het eerite plaats gehad, zoo zoude er eene Regeering in eené Regeering geweest zyn, en de Hoogst - geconftitueerde Nationaale en Provinciaale Machten zouden, onder een derde gefubordonreerd , al hun gezach cn macht in een ydele herfchenfehim hebben zien Verkceren, het welk de noodlottigfte gevolgen zoude gehad hebben. —
Of zy zoude geen Voogd en Tuchtmeester over deeze Verhadcringen geweest hebben , en waar toe zoude zy dan dienen, als om dc daggelden der leeden voor niet te doen verteeren, en een party leedigloopcrs en fchreeuwers voor een tyd aan dc kostte helpen, en wanneer die daggelden ophielden ccn hoop fchuiden tc maa- \ ken en de menfehen, uit te eeten — dit alles was T a waar-



Ip2 =
■waarachtig niet te dulden, waarom het Provinciaal Beftuur en de Nationaale Vergadering zig hier ook tegen verzetteden, en deeze Vergadering deeden uit eikanderen gaan. —
Men bereiktte echter hier door wecder gedeeltclyk zyn oogmerk — want het Committé Provinciaal iict de vyf eerfte aanleggers, of ten minften, die met hunne naamen er voor uitkwaamen, door een Deurwaarder naar den Haag brengen; toen was Leyden in last, het Committé Provinciaal had hetjus de non erocanóo gefchonden. — door vyf Burgers aan hunnen Competenten Rechter te onttrekken, en tyrannen Volksvertrappers &c. &c. waaren de mooyfte naamen die men hun gaf. — Onderzoeken, (ja wel is 't koud) daar wierd niet eens aangedagt — men onderzogt niet of het Committé, door de buitengewoone ftoutheid van eene onderneeming, waartccgen de wet niet had kannen voorzien, ook genoodzaakt geworden waare, om tot behoud der rust, in dit oogenblik een ftap te doen, die de zorg voor 'sVolks heil, (het welk dc hoogfte wet is) wettigde — neen! maar men'wilde thandseen Jcderalistifchc wet maintinceren, die in rustigere tyden gemaakt, wel is waar in de tyden der Stadhouders een fterk bolwerk voor de burgerlyke en perfoneele vryheid was geweest,— maar die juist thans, indien het Committé niet cordaat had doorgetast, de oorzaak van een Burger - Oorlog had kunnen worden — Somma fommc.rum men verzuimde niets om het Committé om deeze daad met de haatclykfte couleuren voor het oog der Natie af tc fchilderen, en hier toe een voorwendfcl gevonden te hebben, wasby die parthy al genoeg gewonnen. — Niet alleen het Committé, maar ook het Provinciaal Beftuur moest het nu ontgelden, want men had er belang by om veelen van deeze Vergadering in
eenea



' -203
eenen algemeenen haat te brengen — er oopende zig dus een groot veld voor de fpeculateurs , toen eene nieuwe verkiezing van Leeden voor het Beftuur, by het Volk van Holland gewild wierd — thans wond men de meenigte door naamlooze briefjes op men wees de voorwerpen', waar teegen men het gclaaden had met naamen en toenaamen aan, en de laage middelen, die by het houden van grond en kiez-Vergaderingen, voor al in den Haag, zyn aangewend, zyn tc over bekend om er nog meer van te reppen — alleen— dat men nogaanmerke.datDoctor Wannaar als Lid van het Provinciaal Beftuur voor het District van den midden Rhyn gekoozen is— en dat Nota béne byna niemand der Kiezers Doctor Wannaar kende — of hem met bekende oogen immer gezien of gefprooken
had; door welk een geest diergelyke Kies.
vergaderingen beftuurd worden is ligt te raa-
den; Thans werkt de revolutionaire party
in ons t Vaderland reeds zonder ophouden, om de Conftitutie, wanneer die aan het Volk in deszelfs Grondvergaderingen zal aangebooden worden , tc doen afkeuren — en te doen verwerpen ten einde dan eene nieuwe Nationale
Vergadering tc verkiezen, die dan zeeker fterk Revolutionair weezen zal, waar toe de fnaaren
reeds by voorraad gefpannen worden en.
als 'er nu eens eene nieuwe Nationale Vergadering kwam wat dan? zal dan alles beeter
gaan of zullen de verwarringen dan vermeerderen ? Landgenooten! bedenkt dit wel —. het is buiten kyf, dat uwe beiangens hier mecde gemoeid zyn, want eene Revolutionaire regeering gelykt U in 't geheel niet. Uw land is
klein, het moet van den Koophandel en vlytbcftaan als nu eens eene Revolutionaire Nationale Vergadering —- Revolutionaire ProvinT 3 ciaale



ap4
ciaale Bcftuuren Revolutionaire iïeedelyke
en dorpsregecrir.gen Revolutionaire Hooge
cn laage Gerichtsiioovcn Rand grypen, zal zeer zeeker de Koophandel naar elders verplaatst
■worden de Fabrieken ■ cn Trafieken
worden dan de kop ingencepen ■ adres aan.
lyo n eene ftad in Frankryk ,en wel eer eene der volkrykste ftccden van dat land alwaar het van Fabrieken weemelde een
Rad, die naast Parys de vermeogendfte cn ryk-
ue van geheel Frankryk was wat is die nu?
af wat eene zagtcre regceringdaar nu ook wurmen en wroeten mooge,om alles inzvnen ouden bloei en welvaart te herltellen, het is tot nog toe bootcr aan de galg imceren — want afgcflagcn Hoofden grocijen niet weer aan , cn geruïneerde familieèn kunnen de noodige penningen niet by één brengen om de Fabrieken te heriicllcn, waar toe al heel wat noodig is; en als Wy ééns de Franfche Revolutionairen hechts in het klein willen nagapen, hebben wy dan niet die
zelfde onheilen te wa'gten maar hebben
wy dan ook die zelve middelen van herfiel, die er nog in Frankryk voor handen zyn hebben wy dien zclven vrugtbaaren grond ? hebben wy Wynbcrgen? hebben wy de Zydetcelt ? hebben wy Jiosfchcn', die Hout voor deh Scheepbouw leveren, zoo ais in Frankryk, alwaar men (eenigen tyd gele eden) nog zeventig duizend Eiken irammen heeft neergeveld ?
Hebben wy Kool- cn Vzermynen? ' hebben
wy wel iets van dat al? en hebben wy zoo veel koppen tc mislcn als vyf-cn-twintig milüoenen Menfehen? — als wy dit alles ip de fchaal tegen onze hulpmiddelen leggen, zullen wv wel dra bevinden dat wy tc kort (chieten, en dat a'leen eene zagtc regeering bekwaam is om alles by een tc houden want daar dc Schel-



20?
de open is en Antwerpen ongelyk beter tot de Negotie en Scheepvaart gelegen is, ais Amfterdam, zoo dat de grootfte Koopvaardyfcheepen tot voor de Stad kunnen zeilen . en aldaar Laaien cn Losfen, het geen voor Amfterdam zoo gemakkelyk niet gefchieden kan, kan men zeer ligt beieftcn , dat de vermoogendfte Kooplieden , het onweder alhier ziende by een trekken, hunne biezen zullen pakken, cn zig eLders, (hoogstwaarfchynelyk naar Antwerpen) zullen hegeeven , cn de tycgotic, eenmaal verlegd zynde, is niet gemakke yk weer te rug te roepen. — De Ryke Capitalisten is het om 't even waar zy hun geld verteeren, als zy maar gerust kunnen lecven, dus die zeker dan niet hier zullen blyven, en de Koophandel en Capitalisten eenmaal naar elders vertrokken zynde, volgen de nog alhier overgebleevene Fabrieken fpoedig, of zoo zy b yven droogen zy uit cn Sterven aan de Teering, en dit nu gefchiedende, wat dan? denkt niet, Landgenooten! dat ik u fe veel zegge, gy zult als dit alles gebeurd, nog veel meer ondervinden; een nationaal bankroet zal er ook by koomen, cn adieu dan alles en dan kcerd ons dierbaar Neérland weer tot een modderpoel gelyk het tc vooren was.
By gelegenheid Schry f ik u nog meer.
Ik ben
Een Burger.
Wy rnoeten van tyd tot tyd ons oog laaten gaan'over net geen hier in den Haag, die Refidentic van zoo veele Gcconftituëerde Hoogc Magtcn gebeurd — in eene Plaats als deeze, is het natuurlyk dat de ïnmgüe altoos woelt.
T 4 Ds



2Q6"
De oproeping der Grondvergaderingen, die alhier op den 29 Maart bepaald was, teneinde Kielèrs te benoemen tot het verkiezen van zes nieuwe Leeden in de Mumcipaliteit of Raad der Gemeente van den Haag,is by een Decreet van het Provinciaal Beftuur tot nadere decifie gcfurcfteerd, ingevoigen, van een Request van een aantal, zig noemcdc Stemgerechtigde Burgers van den Haag, en van de jurisdictie van dien — men vraagt elkander hier naar de rceden van deeze furchéance en of de Raad der Gemeente dan het recht t iet had om de Grondvergaderingen zoodaanig by één te roepen als dezelve van voorneemen was ? deeze en meer andere vraagen zal dc tyd ons het best beandwoorden — het is intusfchen onbetwistbaar, dat de furchéance de eenige maatreegel was, waar meede het Provinciaal Beftuur moest beginnen, wilde het rechtvaardig zyn, en onzydig de zaak onderzoeken —— wy twyffelen ook niet !of de Raad der Gemeente zal het Provinciaal Beftuur omtrent haar recht in deezen ten genoegen elucideeren, en daar meede hoopen wy zal ook deeze twistappel ten genoegen der goede burgery
worden uit den weg geruimd. ■ .
Daar nu den inhoud van dit blad nog ter ken-: nisfe onzer Haagfche Medeburgeren koomt voor dat de Grondvergaderingen alhier ftaan te woropgeroepen— moeten wyal wederom by hun in den Naam des Vaderlands op het getrouw opkomen in hunne Grondvergaderingen aandringen— en hun bidden van tog vooral ons N°. 17.
over dit onderwerp te herleezen.
Wy hebben op dit onderwerp ( het onvergeeflyk verzuimen van de Grondvergaaderingen by te woonen namelyk,) een zeer fchoon ftuk gevonden in een Fransch Dagblad (Journal de Perkt) en willen daar van voor onze leezeren
eenige



ap7
eenige gczegdens in het Nederduitsch vertaaien.
Het is de doorzigtige, de deugdzaamc, de Vaderlandlievende Pastores, Lid van den Raad der .500 -— die zync medeburgeren de inwoonderen van het Departement Du Var aldus aanfpreckt:
„ De oproermaakers zyn aan 't woelen, zy „ willen het ryk der misdaad,wederom invoe,, ren Inwoonders van het zuiden! zult
gy lieden weederom onder een dwangjuk „ uwen hals buigen ? Het oogenblik der verkie,, zingen nadert — Daar men dezelve niet ,, uit kan Rellen, zoekt men er de beginzelen „ van te vergiftigen menfehen met bloed
cn roof bedekt durven op uwe ftemmen hoo,, pen — en welk een Franschman za!, door „ hun tc kiezen, hun beichermer, of deelgenoot „ van hunne misdaaden worden ?
„ In een Vry Land is het recht van verkie-
zen het hoo'gfte recht van het Volk .
„ daar in is het algemeen geluk geleegen .
daar in ten minsten vind men er de begin-
„ zelen van, en dc hoop op hetzelve. •
„ Goede keuzen moeten langzaam aan tot zelf „ de minfte voctftanpen van uwe rampen uit,, wisfehen, en geheel doen verdwynen ,
kwaadc keuzen zullen dezclven doen voort-
„ duuren zy zullen de rampen weer her-
„ voort brengen , die geduurende een reeks „ van twee jaaren het overmeester.d Frankryk
hebben Verfcheurd.
„ Kleinmoedige menfehen! die de rust van „ eenen dag boven de vei vulling van eenen hei„ ligen pligt ftelt, gy gaat u dan niet naar die „ vergaderingen begeeven, alwaar de voor„ naamften uwer rechten worden uitgeöeffend?— „ Gy zult dan aarzelen om zclv die geenen te T 5 gaan



2C-8 =3=
„ gaan verkiezen, die voor o uwe vertccr„ woord gers, uwe bcftuurders, uwe Rechters » ^noe,mcn, z"^n? — O met welk eene ver„ fcnnkkelyke vcrandwoordelykheid belaad cv
„ u zeiven ? Ongctwyffcld zult gy niet
i, meer klaagen, wanneer nieuwe rampen ons „ treilen; onvoorzigtige menlchen! gy hebt dan „ vergeeten het geene het voorledene u geleerd „ heeft? Gy hebt dan vergeeten, dat de ver„ kiczmg van eenige fchaamtelooze roovers, de „ oorzaak yan alle revolutionaire gniwelen was ?
*cmmde Landgenooten! ]eest bidden wy u met aandagt deeze groote les van den waardiger! Franschman cn pas dezelve op uwe onhandigheden toe, zoo als gy zelf zult verftaan tc behoofit Z^JS*** Weei-C l°g "^t meer onverfehilSfLJ ? ? Uwe dierb*"-fte beiangens - en denk tog altoos aan die groote waarheid, die wv u al meermaalen voor oogen gehouden hebocn- Vat mtrtgantcn en moordenaar en in alle
%V°„t & n l,/?!lhebb™> en dat braave heden er mmmcr een hebben.
i» J°r" ^raclyt.' aan dc Nederlanders een geJukzahg Nieuwjaar wenschtc (zie N". * Pag ) heeft hy hun dit ook al ge/eyd', lees t , .lCT'Ja!irS W?I7LCh CCnS na » Landgenooten ! Shtlend hïï"- ht hÊC düar mct by hct
De verkiezing der leeden van het Nieuw Provinciaal Committé is dan gefchied
r,h\Jcmotm 1 ,et ecns aandagtig op de icftandblaaden, cn dtrzclver nietwaar ii-c fchryy'r>- W p. "g op toeleggen om het volk tc bedriegen en deszclfs geest te verpesten, en
met



*99
met wantrouwen teegens alle wettig geconfti-
tueerde Machten te vervullen aan hun on-
■".bcfchaamd fchelden en raazen op die verkiezing, zult gy het belang toetzen , dat dc Provintie Holland en het geheclc Vaderland by die
keuze heeft gy lieden moogt cr zeeker
opgaan , dat hoe meer deeze gedaane verkiezing met het waaragtig belang van het Vaderland ft rookt, hoe meer eene land verwoestende drom van Oproerfchryvers er tegen fchreeuwen zal — maar ook op deezen moogt gy deeze Dichtreegels van Chcnier toepaslèn. .
Envicux par nature brigands por metier, lis vendent l'infcmie a qni veut la payer.
Afgunstig van Natuur, en roovers van beroep. Verkoopen zy de fchand aan die hun wil betaalen.
In het nieuw Provinciaal Committé zyn benoemd de navolgende Burgers.
Voor het Committé' van Algemeen Welzyn.
V A IN LI E N D E R, VAN FOREEST, s o N N E V I L LC, C H A N D 6 N/ 1
R O m s \v I N K-/E LjïVAN DER S L E Y D E W,
V A N RR-A K E JL kn B U I s K E s,
In



300 =
In het Commité Militair.
VA N -WY NGA ARD E N, VAN DE POL, VERSLUIS en HAMBEEK.
In het Commité van Finantie. HO VEN S, R. VAN DEN BOS, VAN HALMAAL en KOPS.
In het Committé van Koophandel. MEYNTS, VAN DER KUN, VAN DER STADT, KLARENBEEK,
VOLLENHOOVEN, C A L K O E N, CRENA,
WAKKER DE GROOT VAN ZWYNDRECHT,' HüBERT en
SCHELVISVANGER. Tot Secretaris is benoemd De Burg** j. F. LEEMANS.
In



30i
In de Zitting der Nationale Vergaadering van den 95 Maart heeft de Reprefentant Vonck, gedaan het volgend voorftel:
Burgers Representanten!
Sints eenige daagen heb ik geaarfeld eene informatie ter ulieder kennislè te brengen, welke my van goederhand is toegekoomen; dan zedert dien tyd de nadere ingekoomene berigten meer waarfchynlykheid aan het gebeurde byzettende, heb ik het van mynen pligt gereekend ulieden van de bedoelde omftandighcid niet on-
Kundig te laaten Het is de demarche, door
den Generaal De Jean, Commandeerende admtertm de Noordelyke armée, door middel van een zyner Adjudanten Generaal by het Provinciaal Beftuur van Friesland in 't werk «efteld
Luidens myne berichten, was het óp den'21 February 1. 1., dat een Franfche Adjudant Generaal te Leeuwaarden arriveerde, voorzien van een fchriftelyke last van den Generaal en Chef De Jéan , (welke hy geëxhibeerd heeft) om juccesfivclyk te doorreyzen het Collumerland het Land van Dokkum, '1 Quartier van Leeuwarden, dat van Franeker, en dat van Harlineen ten einde aldaar de onderscheidene Berichten in te winnen, welke in zyne byzonder e Jnftruclie vervat waaren.
Agtcr volgens deeze byzondere Inftrudtie w aarschynelyk (a) heeft hy aan 't Provinciaal Beftuur van Friesland de agt volgende vragen gedaan.-
1. One:
O) Voorzigtigl:»id i» dc Moeder van de Porcelernlas.



1. Qtiel eft le veritaoJc c.'prit des habitans de Frilè?. .
2. Quellcs font les Caufes , qui ont donné
- beu ad dernier mouvemens inlurrectionnels ?
3- Quels font les moyci.s.,<}iri ont e'te' employés po'ur en arrêter les artes, & empocher le retour ?
4. Quels effets ont prodpit ces moyens fur 1'efprit des habitans?
5. Quelles fout les opinions desFrüons fur la nouvehc Conlïitution?
6. Comment le pciple a t'il cnvifage''fa-' rnalgarue des dettes ?
7. Les perfbnncs, detenties aauëllement par mcfure de furete , font el les rcconnuës , po ar avoir 0ris part a 1'infurreótion, ou ..c -ibnteiles . feulemcr.t- a Caufe de leurs opinions.
8. Ladernièré emcufc a t'ede éte' preparé'
d'a-
1. Welk eene geest heerscht 'er in der daad by de Inwoonders van Friesland ?
2. Welke zyn de oorzaaken, die tot de laatfte Oproerige bewecgingen aanleiding hebben gegeeven ?
3. Welke zynde middelen, die m,en heeft aangewend, om de gevolgen clerzciven tegen te gaan , en om te beletten dat dezelve weder aanvang naamen ?
4. Wc\k een uitwerking-hebben deeze middelen gehad op den geest der IiAvoonderen fr,
.5. Hoé denken de Friezen over de nieuwe Conftitutie ?
6. Met wat oog hoe ft het Volk de in éénfnic;ring der, fciuuden befèhouwd ?
7. Is hetbewcezen, dat dieperföonen, deweike thans uithoofde van eo.e maatreegel van zeekericid' zyn vastgezet, ia 1en opüand deelgenoonen lubben, ofzyn/y legts vast gezet." om uinne gevoelens ?
8. Is het laats- Oproer tc vooren geprepareerd ,



d'avance & combinée, & a t'ellc eu des ramifications.
3°3
reerd, en overlegd of
gecombineerd geweest, en heeft hcLzelve ook takken gehad?
Ik zal geen gewag maaken van de antwoorden, door het Provinciaal Beftuur van Friesland op deze vragen gegeeven, akoo dc beoordeeling derzelven niet ter Cognitie van de Nationaale vergaadering behoort; maar in het zeekere onderrigt te worden, of opgenoemde vraagen weezentlyk door of van wegens den Generaal De Jean gedaan zyn, is iets, het welk myns bedunkens aan deeze Vergaaderin»- niet onverfchillig zyn kan; immers niet betrekkelyk eenige derzelven, en het is tot dat einde, dat ik voorftelle, dat van weegens dezelve aan het Provinciaal Beftuur van Friesland worde aan gefchreeven en verzogt, om aan deeze Vergaadering te willen meededeelen ©f er in der daad zulke of diergelyke vraagen, als hier booven vermeld zyn, door of van wegens den Generaal eh Ciief De Jean aan het zelve gedaan zyn • op- dat deeze Vergaadering in haare wyshefd zodanig befluit neeme, by aldien dezelve wcezenlyk hebben plaats gehad, als den aart der zakken , en haaren pligt haar zullen voorfchryven.
Deeze Propofitie in de Zitting van Saturdag den 35 Maart , tot dc daaraanvolgende Maandag in advys gehouden zynde, is de-
■■ zelve als toengerenvoijeerd aan'de Commisfie der Binncnlandfche 'Correspondentie.
Gebrek aan plaats belet ons om over het Singuliere van deeze Propofitie onze gedachten in
dit



304 —
dit Nnmero rondborftig te zeggen wy zü!J
len dit dus tot een volgende keer uitftellen, maat dan ook met onze gewoone onbewimpelde manier van fchryven , deeze Propofitie eens ontleeden , waar van wy niet weeten of den inhoud of de voorfieltcr ons het meest met verwondering en verbaazing moet vervullen.
In de Zitting van den 27 Maart heeft Hdhn, den Secretaris By woelt t op eenealleronwaardigfte manier ea: geval en over de Redactie van het Decreet het we:k i,i de voorigc Zitting op Art.
70,; gevallen was wy zeggen alleronwaar-
digs.;, dèwyl in allen gevallen, al had de Burger Bylevelt zig eens niet na behooren van zynen pligt gekweeten, (het geen wy verre zyn van toe tc ftemmen > het nog aan geen Particulier Lid van de Vergadering past om eene Secretaris te Maltraitééren — het is de post van de Prefident om eenen Minster zyne fouten onder het oog te brengen, en als de Prefident den Burger Hahn hier over eene richtige Mercuriaale alias Schrobbééring had toegediend, dan had die Burger zyn regte loon gehad — wy voor ons zyn van gevoelen, dat de Burger Byleveld zig waarlyk groot gedraagen, en _zyneeygen waarde gevoeld heeft — door den uit Texel verkoozene» Volksvertcegenwoordiger —— Nietste Antwoorden.
In den Haage, by J. Piaat; en verders by alle zyne Correspondenten van dit Weekblad, als:



HERACLYTen democryt
N°. ip. Saturdag, 8 April, 1797.
Het Derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nee fpé, nee metu.
-ii~n ons voong Nummer hebben wy aan onze leczeren, de propofitie van den Reprefenfint Vonck, (raakende het zenden van eenen Fj-anlclfcn Adjudant Generaal na Friesland) in haar geheel medegedeeld — en hebben toen beloofd, dat wy dezelve by eene volgende keer óp eene onbewimpelde manier zouden ontleeden. .
Eer wy hier toe overgaan moeten wy onzen Leezeren verzoeken, dat zy de propofitie zelf m ons No. 18 geplaatst, by der hand houden, om dezelve te vergelyken by het geene wy hiet van dezelve zullen zeggen.
. zuJ'en eerst va» den Inhoud en dan ysfl den Voorfleller fpreeken.
■De ganfche inhoud van de Propofitie rust op Bengttn,by den Reprefentant Vonik ingekoomen, V dit



3CÖ =====
die aan het gebeurde (min of meer) waarfchynïyk* heid byzetteden, —tf*« en het is dus uithoofde eener waarfchynlykheid, da« eene veronderftcldc demarche van den Franfchen Ceneraal De Jean door de Reprefentant Vonck aan de Nationaale Vergadering word bekend gemaakt.
En het is uit hoofde van deeze waarfchynlykheid, dat de Reprefentant Vonck aan de Nationale Vergadering vóórhelt om het Provinciaal Beftuur van Friesland (het welk aan de Nationaale Vergadering de verschuldigde titulatuure haljiarrig blyft weigeren) aan te fchryven ^ en te verzoeken; „ om aan deeze Vergadering te wil„ len meededeelen, of 'er inderdaad zulke of „ diergelyke vraagen, (als in de propofitie ver-
meld zyn,) door, of van weegens den Gef, neraal en Chef De Jéan, aan hetzelve gedaan „ zyn, op dat deeze Vergadering in haare wys-
heid zoodanig befluit neeme, byaldien dezelve
wtezenlyk hebben plaats gehad, als den aart „ der zaaken, en haaren pligt haar zullen voor-
fchryven."
Welk een ruim veld ontdekt zig hier niet Voor onze befpiegelingen ? — welk eene mee* nigtc vraagen verdringen zig hier als het waare, en doen zig te gelyk voor onzen geest op? wie is die van goeder hand, van dewelke dc
Reprefentant Vonck deeze tydingen heeft
waarom noemt de Burger Vonck dieniet? dan konde de Nationaale Vergaadering over dc gegrondheid van dezelven oordeelen.
Was die goeder hand ook misfehien dat drietal Friezen , het welk in de naastvoorgaande week zig hier in den Haag vertoond heeft, dewelke aan den Burger Vonck deeze berichten gefuppediteerd heeft ? wy durven dit, niet alleen



30?
leen waarfchynlyk, maar zeekcr (tellen te
meer, als wy daar by vergelykcn dc Haaglche Courant van den i April, die in de plaats van dc, Courant van waarheid en gezond verstand (naderhand de Blindeman) gekoomen is; in deeze Courant tog, die wel eer aan den Burger Vonck mede toebehoorde, vinden wy niet alleen de vraagen, waar van de Burger Vonck in zyne propofitie melding maakt, maar zelfs de antwoorden, door het Friesch Beftuur op deeze vraagen gegeevcn, jrcorie/y^geplaatst.
■ Hoe koomt nu dc Burger Vonck , of (dat hier hoogst waarfchynlyk het zelfde is) de SchryVer van dit gedeelte van deeze Courant aan die antwoorden ? — hy heeft ze zeer zeekcr niet van den kant van den Generaal De Jéan, want ware dit zoo dan behoefde de Burger Vonck, zyn voordel niet meer op waarfchynlykheeden te g-onden , hy heeft ze dus van den kant van het Provinciaal Beftuur van Friesland ontfangen. g
Om onbewimpeld te fpreeken, wy voor ons zyn overtuigd , dat dc twee Lceden van het Friesch Beftuur, die, verzeld van den Secretaris Godfchalk , onlangs, zonder eenige last,-zonder toeftemming van de Vergadering der Friefche Provinciaale Beftuurders, ja teegen het zin dier Vergadering zelve, uit Friesland naaf den Haag gereisd zyn, de overbrengers dcezer quafi waarfchynlykheeden geweest zyn —— en dat zy
hier geweest zyn, zal niemand ontkennen •
cn dat het Friesch Provinciaal Beftuur hun niet gezonden had, is even waaragtig, en dat dat zelve Beftuur hunne gecommitteerdens in het Collegia en Reckenkaamer gelast heeft, om het tractèment en de daggelden van die drie Reizigers op te fchorten/is even zeker. Zy
V i had*



jc5 1
hadden egter Vooraf aan het Provinciaal Beftuur kennis van hun vertrek gegeeven, en gezegd, dat, als zy te mg kwaamen, het Beftuur wel zoude te wecten koomen, met wat oogmerk en tot wat einde zy na den Haag geweest waaren. (a) ——■ Dan te rug gekoomen zynde — hebben zy aan die Vergadering hun quafi Rapport willen doen, doch dezelve heeft geweigerd dat Rapport te hooren.
Het zy hier mecde hoe hét wil zeeker
is het dat de Reprefentant Vonck die berichten niet legaal, of officieel had ontfangen, dan met dat alles, kunnen wy den Leezer verzekeren , dat dezelve toch echt zyn, cn dat het wel deegelyk waar is, dat de Generaal De Jéan eenen Adjudant Generaal naar Friesland heeft afgezonden , dewelke de vraagen, waar van de Reprefentant Vonck jfn zyne propofitie melding maakt, wel deegelyk aan het Provinciaal Beftuur van Friesland heeft voorgehouden, doch: het is tevens waar dat het Provinciaal Beftuur van Friesland gecne blyken heeft gegeeven als of het zelve in het denkbeeld verfeerdc, dat deszelfs hoogheid door deeze demarche bclcedigd was , want dan zaude het zelve deeze vraagen niet hebben beantwoord, maar buiten twyftel met eene Republicainfche fierheid den ontydigen vraagcr onverrichter zaake hebben tc rug gezonden, en wel zoodaanige maatregelen genomen hebben, als hetzelve met deszelfs waardigheid, en de beiangens van het vry en weldenkend gedeelte der Friefche Natie, Waar door hetzelve zoo
Vrye-
(e~) Dit was egtcr rog beleefder, als het geene de Burgers Vrede en va» Hoog' in diergelyk geval hebben gedaan, want toen iiie ra Pvys vertrokken, om by eene vreemde Mogenhetd te bewerken dat hun gevoelen in de Nationaale Vergadering boven mogt dryven gingen zy heen zonder iets »au de Vergadering hier vap te zeggen.



—* 3 o§
Pryelyk verkoozen is, (a) zoude hebben ge, oordeeld over een te koomen. Maar befchout wen wy nu de zaak eens van eenen anderen
: kant wat was 'er toch aan misdaan, dat
dc Generaal De Jéan eenen Adjudant Generaal naarjFriesland zond — ? of zou die Generaal dit op zyn eigen houtje gedaan, en niet eerst overlegd hebben, met die geene, die hy Generaal ; voor de bevoegde perfoon kende, om hem hier ï in'te kunnen advifceren? cn waaren 'er geene i genoegzaame redenen voor handen, die den tydelykerj Chef der Noord Armee het recht gaaven, ja hem zelf verpfigtten, van oogenblikkelyk zig door zynen Adjudant Generaal te doen onderrichten, van dc inwendige toeftand van eene Provincie, die zoo rampzaalig door Factiezucht verl'cheurd wierd ?cn wat was dan natuurlyker, als dat zoodanig een Officier zig by het Provinciaal Beftuur zelf dircctclyk vervoegde, en aan hetzelve eenige vraagen ter beantwoording voorftelde ? —— wy voor ons vinden hier in geene dc allerminftc inbreuk op de onafhan- . gelykheid van het Friefche Volk— en befchouj weu deeze zaak puré huishoudelyk, en het koomt ons voor, dat niemand dezelve met een Yonpartydig oog immer anders belchouwcn kan. Indien die Adjudant Generaal deeze vraagen aan het Provinciaal Beftuur van Friesland, of deszelfs Committées op eene brutaale en dreigende toon hadde, voorgefteld, indien men geweigerd hebbende om op dezelvcn te andwoorden, die Officier zig van bedreigingen iof geweldadigheeden bediend hadde, dan boeker zoude men kunnen zeggen, dat de Qnafhangeuykheid, dat de Hoogheid van het Friesch Pro-
vin-
I (<0 M<-'n verg .lykc lner hy de Nhot op het woord Puiititke wevecttn-'dwaxg, tc vinden'in N°. 15 onder pag. 195.
V 3



$19 W3*
vinciaal Beftuur mikkend waare geweest; maar niets van dat alles is gebeurd ~— j)e Generaal De Jean zend alleenlyk een Officier naar Friesland , om van de oorzaaken der laatst ontftaane onlusten een naamvkeurig bericht te hebben, die Officier komt daar, vervoegd zig ten dien einde by het Friesch Beftuur, en doet aan het zelve eenige vraagen — Het Frjesch Beltuur beandwoord deeze vraagen met allerhande uitvluchten cn nietige voorwendlèls, de Franfche Officier neemt egtcr genoegen met deeze antwoorden, en het Friesch Beftuur berust in de gantfche zaak — zie daar de gehceie gebeureuis — Niemand is 'er over tc onvredeu — alleen dc Reprefentant Vonck doet juist in het oogenblik dat Cornelis Godfchalk (Secretaris van het tegenwoordig Friesch Beftuur) met twee Leden van dat Beftuur zonder last, zonder zending, zonder permisfie, ja zelf tot groot ongenoegen van zyne principaalen zig hier bevind! dit voorftel, het welk op losfo berichten en waarfchynlykheid gegrond , zulke heevige discusficn in de Nationaale Vergadering veroorzaakt, en zoo veel tyd aan de Natie gekost heeft.
Wy willen echter gaarne gelooven, dat de Reprefentant Vonck by het doen van meergcdachte propofitie, enkel en alleen op het oog gehad heeft om de Onafhanglykhcid van de Republiek tegen allen vreemden invloed te handhaaven — en wy zyn van gevoelen, dat niets het welk daar na zweemt, dat niets, het welk immer aanleiding zoude kunnen geeven, om onze Onafnanglykheidte miskennen, aan bet oplettend oog van de Wctgccvers van ons Vaderland moet ontfiiappen — het is daarom dat wy niet weeten, waar oover wy ons het meest
moeten verwonderen ■ over het voorftel of
oover den voorftcHcr,
Het



— 'SU
Het is toch onzes inziens buiten alle tegen-
fpraak, dat, indien in deeze demarche van den Franfchen Generaal iets opgeflooten ligt, het welk de Souverainitcit en dc Onafhangelykheid dc- Bata ffche Republiek in de waagfclml I ftelt — (en u;t dit ooepunt befchouwen het, onder andeien, de Burgers Reprefentanten Vreedè cn van Hoof, zie de Discusfiën over deeze zaak in het Dagblad gedrukt by van Schelle en Comp. N5. 457 en 450.) — indien zeggen wy, hier in zodanig iets geleegen is — dan moeten wy ons verwonderen dat de reiz van de Burgers Vreede. en vau Hooff na Parys» dewelke zy zelf door middel van de nieuwspapieren in het laatst van December 1791$ aan de Bataaffche Natie hebben bekend gemaakt (a) den aandacht van den Reprefentant Vonck en anderen toen ontfnapt zy.
Die Burgers toch , hebben toen zelfs opcnlyk aan de Bataaffche Natie gezegd: Dat zy een Pc.rysfche reyz gedaan —en (zonder eenigen 1'ast, zonder Authorifatie , den post, waar het Volk hun geroepen had, verhaten hebbende) hunne rechtmaatige bekommeringen in den fchoot van het Fransch Gouvernement hebben neder gelegd, dat zy tot de nederlaag vm het Foederalisme met eenen uitüeekendcn yver het hunne hebben bygedraa-
gen , ÉN dat ZX AAN de geschiktheid der
Bataaven voor d?- Vryhhid zouden twyffelen . indien de Bataaven dit hun gehouden gedrag afkeurden.
Indien dan het gehouden gedrag van den Fran-r fchen 'Officier als een inbreuk op onze Souvcrai-
niteit
fa~) Zie verder ons n". 5, in het welk d*«ze gcheele zaak Huvoerig behandeld word.
V4



3ti ==
niteit moet worden aangezien, dan vcrklaaren wy, dat wy, geen denkbeeld meer kunnen maaken, wat het ii, de eene zaak met de andere te vergelyken, indien dan deeze reis van de bovengenoemde Burgers niet, en voor eene tfngei . oorloofde verlaating van hunnen Post,' en voor eene violente inbreuk op de Vryheid der Deliberatien van Neerlands Wctgeevers, en dus voor eme Atroce gewcldaadige en onv-randwoordelyke aanranding van Neerlands onafhangelvkheid moet worden aangemerkt. — Ja Burgers ■ al trekt gylieden de Jchouders hier ook over op al meesmuilt gylieden hier ook over. — Wy zeggen het nostro jure ( uit kragt van het reent, dat ono tls vrye Bataaven toekoomr, om over alle Attentaaten tegen de oUafhankelykheid van ons Vaderland sond uit onze gevoelens te uiten) Gylieden kunt met één argument gebruiken om te bewyzen dat de daad van den Franfchen Generaal een inbreuk op onze Souverainitcit en onafhangkelykhcid is, of wy klaagen u op gronden van uwe eigene argumenten voor het oo«van geheel Neerland aan, dat Gylieden voor het allerminst het eersteen voorbeeld van deeze misdaad gegeeven, en dezelve dus aangemoedigd
hebt. Als een Ondervorst aan vreemde Hoo-
Ven handelt, daar is het niet klaar gefchaapen (ze°t dc beroemde P. C Hooft, in zynV Aphorismen getrokken uit zync LecvensbeiCbryving van Hendak de IV Pag. 4. N*: 5.) en op Pag. 46, Nn 10 zegt die zelve Schry ver: Die de Gemeenten by de oor en heeft, ontziet zich geene Jleehtheid Van redenen. 1 ,
Gylieden hebt U by het Fransch Gouvernement over de Foedéralisten weezen beklaa»en en uw gevoelen door dat middel, zo gy zelf voorgeeft do-orgedrceven m Neerlands hoogde We'teecven-
dc Vergadering en etn Fransch Generaal
* ' • zon



3i3
zou zig niet in het vriendelyke by een Provinciaal Beftuur na cien heerfchenden geest en inwendigen toeftand van eene Provincie moogen
laaten onderrichten welke tegcnftrydighe-
den!
*> Wy gelooven voor het tegenwoordige genoeg gezegd te hebben , en zullen met eene ongeduldige nieuwsgierigheid het Rapport van het Committé' der Binncnlandfche Correspondentie, zoo over deze Propofitie, als over de Friefche bcroertens afwagten.
De volgende Anecdote kunnen wy den geeerden zender vau dezelve niet weigeren om tc plaatzen, dezelve is te gewigtig voor ieder Ingezeten van ons Vaderland, die voor de Vryheid van zyn Vaderland, en voor de Perfoneeie Vryheid en Veilig} eid van zig zelvcn en zyne Landgenooten, zyn leeven yeyr heeft.-
LEEUWARDEN, in het derde Jaar der Bataafjche Vryheid.
Burger Democryt' Gy lagcht altyd, en daar word ik wel eens nydig om, want ik boude 'er niet van om eeuwig te lagchen, maar ik wil nu eens een proef neemen of ik u niet aan het ernftig zien krygen kan, ik zend u ten dien einde de nevens gaande Anecdote, op welks echtheid gy volkoomen ftaat maken kunt
V5 Ecu-



Echte en Waarachtig* Anecdote om te dienen ter befchaaming' der Laste? raar en van deteegenwoordige Prompte bediening der Jif> ftitie in dat Gewest*
Pe Vrouw van een op het Friesch Blokhuis gevangen Man, had zich by den tegenwoordige* Friesfchen Procureur Generaal vervoegd, om een billet te mogen hebben , waar mede zy de vrye toegang tot de gevangenis konde verkrygeR, ten einde haaren Man te bezoeken. k
Voor zulk een permisfic billet worden altoos drie ftuivers betaald.
Pe Procureur Generaal niet te huis zynde, fchrcef deszelfs Huisvrouw voor de Vrouw des gevangenen het verzocht billet, tekende het zelve, en ontving daar voor drie ftuivers.
De Vrouw des gevangenen begaf zig met dit billet naar het Blokhuis, en prclentecrde zig aan de Cipier, om by haaren Man te rnoogen worden gelaten.
De Cipier, het permisjie billet ziende, w'eigerde de Vrouw by haaren Man te laaien, uic hoofde dat het billet door de Vrouw van den Prokureur Generaal getekend was, cn hy (Cipier) niemand by éenen gevangenen vermogt te laaten, als op een billet, het welk doer den Procureur Generaal zeiven, of door den Prefi-
dent van het Hof ondertekend was De
Vrouw keerde dan terug, en begaf zig by den
Pre-



Rrefident van het Hof alwaar zy haar beklaagde , dat zy nicttegënftaande haar permisfie billet van drie Huivers", cgter niet by haaren man mogt koomen, uit hoofde dat dit billet door de Vrouw des Procureurs Generaals onderteckend, voor den Cipier niet genoegzaarn was "r •'
Pe Prefident gaf aan dc klaagende Vrouw den raad van zig by den Procureur Generaal zelve te begecven, cn aldaar een ander briefje
of bilkt te vraagen (intusfehen hield de
Prefident het briefje, het welk door des Procureurs Generaals Vrouw getekend was te rug.)
De Vrouw des gevangenen, keerde zig dan tot den Procureur Generaal zelvcn, die zy tc huis vond, (g«lyk zo aanftonds zal geblyken') en vroeg hem, om een door hem zeiven geteekend briefje te moogen hebben, ten einde haaren Man te moogen bezoeken.
Dc Procureur Generaal vroeg haar het ander briefje (het welk zyne Vrouw getekend had) te rug — nu moest het hooge woord er uit — en de Vrouw bekende, dat zy het aan den Prefident van het Hof gelaaten had Hierop
wierd de Procureur' Generaal zoo woedend, dat hy met zyne vuisten , de Frieslche Rechten van den Mensch met zulke warme Vaderlandsliefde op het aangezicht van die ongelukkige Vrouw toepastte, dat het bloed haar den neus en mond uitliep.
Wat ;er verders met de Franfchen gebeurd zy, die deeze bloedende Vrovw uit het huis zaagen ioopen, weetik niet recht maar men verhaalt hier, dat die Vrouw met haar Mishandeld gelaat zig op 'toogenblik aan de. Commis-



3i<? ===:
farisfen der Nationaale Vergadering vertooa heeft, die zig toen juist hier bevonden , maar hier voor ftaa ik niet in, (trouwens dit zal wel bekend worden) maar wel voor de waarheid Van het gebeurde — gy zult mynen naam wel „ verzwygen, want als zy hier in Leeuwarden wisten, wie U dit gefchreeven had,ldan haalden zy my zeker op het Blokhuis.
Nu Democryt! moet gy nu nog lagchen ? Dan wensch ik U
Heil en Beterfchap!
Een FRIES.
Democryt heeft nog niet gcandwoörd op' den brief van den ont burgerden Fries ( zie N« 17. Pag. 284. ) hy had dit echter beloofd en zal nu aan deeze belofte voldoen.
■Waardig Burger!
Democryt heeft nog Wetgevende, nog uitvce-
rende magt hy heeft niets als een Grond-
Jtemmende magt, en deeze wil Heraclyt hem zomtyds ook nog bedisputecren, om dat men m de grondvergaderingen niet lagchen mag, zegt hy, maar daar ftoor ik my niet aan, ik gaa cr evenwel — en ik antwoord hém, men mag ook in de grondvergaaderingen niet kuipen — of ongeoorloofde verklaringen afnere-
len cn het een en ander gebeurd by u
maar al te veel — zoo dat ik maar zeggen wil' dat ik machtig jaloers op myn recht als grond-
ftemmer ben en my dunkt ik weet
het



,— 3I7
het niet — maat als ik daar in Friesland woonde , ik zonde rhyn recht als grondftemmer beeter
laaten gelden maar de beste ftuurlui (is
het ipreekwoord, en 't is ook waar ) liaan altoos aan de wal.
Gy noemt u zelf een ontburgerd Fries, dit geeft my een goed denkbeeld van u — dit doet my denken dat gy liever hoon en fmaad hebt * willen ondergaan, als uw geweeten geweld aan tc doen, dat gy de ongepaste verklaaring, die uwe Inquifiteurs u hebben' opgelegd, niet
hebt willen doen in 't kort dat gy een
man zyt, die naar grondbeginfelen es niet naar ómftandigheeden handelt.
Wat zal ik u zeggen Vriend ! wat zal ik a
tot troost zeggen ? Lach ze maar uit
zoo als ik en heb tog nog maar wat geduld — die boel kan tog nooit zoo blyven — en bereid u benevens uwe Landgt«oten voor —om die geenen onder u, die thans door eene kleine bende deugnieten blindelings mede gefleept worden, by een aanftaand herftel van Orde en Recht, broederlyk wecdcrom in uwe armen
te ontfangen en hun oprechtelyk al het leed
tc vergeeven dat zy ulieden hebben aangedaan.
Offchoon gy my onbekend zyt, verfchaft het my veel genoegen dat wy over eene zaak een-
ftemmig denken ik ben wel wat ouder
als gy, maar in deeze tyden leert men in één jaar zoo veel, als te vooren in vyftig
Schryf my zoo dikwils als het u lust ik
hou magtig veel van dc Friezen ik weet
niet waar dat van daan koomt maar gy
weet dat ik nog een oud eigen op Abdéra en op Ashénen heb, en my dunkt gy hebt in uw
Land



3ï8 ==
JLand zoo veele Abdcrieten cn zoo rnagtie vee! Athênicnfers.
Apropos! gy moet op een ander tyd aan dc Revolutionairen zulke leelyke naamen niet gecyen als Lcmdvenvoester en Gevleesde Duivel, 'er zyn waaragtig te veel goede Jongens onder \ die het zoo kwaad niet mcencn, die een best hart hebben , maar die door' bedorvene menfehen bedroogen, en tot Happen aangezet worden, waar van de eene hun tot de andere voert.
" In Friesland kunnen ze niet — maar in de andere Provinciën wenschte ik wel, dat de. menfehen wat beter hunne Grondvergaderingen
bywoonden ik heb daar een liedje in een
Fransch nieuwspapier gevonden; een vriend van my heeft het vryelyk overgezet, cn op de Nederlandfch^ Natie toepasfelyk gemaakt, het is nog al aardig, ik zend het U hier nevens — wensch Ü voorts heil cn geluk, cn bevecle my in Uwe Correspondentie
Uw Vriend
DEMOCRYT.
Marseh



31*
M A R S C H
Der Ouderminnende Nederlanders, die bezield met eerbied voor de Wet, en met oprechte Vaderlands en Vryheidsliefde zig na hunne Grond- en Kies* vergaderingen begeeven.
(Om te dienen hy gelegenheid.')
Wys van de Marfeillaanfche Marstfu
Bataaven! die uw moed voelt gloeijen,
De dag der orde breekt reeds aan, En hoort gy 't fchrikbewind nog loeijen,
En plant het nog zyn Oproervaan ? (bis') Lees op hunn' fombre weezenstrekken,
D'ontvverpen van dat Tygers rot
Wilt gy hunn' woede zien geknot — Uw Iandsliên uit hun doodflaap wekkea ——
Kiest dan in naam der Wet uw eigen Volksbeftuur — Uw Keus (bis) 6 Volk! beflist uw welvaart in dat uur.
Zou dan een bende Moordenaaren U gruuwen doen, door Moord en Brand?
Zou Robespiérre en zyn Barbaaren U ziddrendoen, myn Vaderland! (bis)
Neen! nimmer zullen wy hun kiezen - ,
Nooit zetten w' hem in 't hoog bewind, Die Vreede en 't Vaderland niet mind
En niets by Neerland kan verliezen. .
Kfést dan in naam der Wet uw eigen Volbbeftuur — Uw keus {bis) & Volk! beflLt uw welvaart in dat uur.
Ce-



3t»
Gerechtigheid! Zie op ons neder ■
Blyf, biyf in ons Gemsenebest —— Vlugt »iet! herneem uw aanzien weder ——
En onze welvaart blyft gevest. C**Ó
Menschlievende Doorluchte Mannen !
Wetgeevers van 't Bataaffche Volle
Uw wysheid zal den MoordersdoII; Verguyzen en de misdaad bannen,
Kiest dan in qaam der Wet Bataaven! uw beduur —-T Uw Keus (bis) 6 Volk beflist uw welvaart in dat uur.
Te Amfterdam, by A. vm der Kroe op den Dam; Haarlem,. j- j. Beets; Leiden, j.vau Tiffekn; 'sHage, j. van Chef en Delft, M. Roelofswaart; Rotterdam, Dirk Vis ; Dordrecht, Blusfi; Gorinchem, Hornaar; Brielle, Boers eh Merkenburg; Schiedam, Poolman; Gouda, W. VerbUauw; Zaandam, van Aaken; Edam, Rolf; Alkmaar, j. a. van Harencaspel; Hoorn, Verimndel; Ènkhuyzen Franx; Leeuwarden, Caliais; Franeker Ro' mar; Harlingen, F. van der Plaats; Groningen, %uydema; Deventer, G. Brouwer; Campen; j. F. Brok; Zwolle, j. Clement; Nyme°-en? j. L. Prager; Arnhem, Nykoff; Zutphen* H. C. A. Thieme; Harderwyk, j. S. den Kasteel; Utrecht, de Wed. j. van Terveen en Zoo». Middelburg, W. A.Keel; Vlisfmgen, Corbclyn; Gocs, Huysman; Zierikzce, A. Van Zetten ; Breda, Oukoop; 'sBosch, Vieweg; Bergen o* den Zojan, Riemsdyk cn Bronkhorst.



iiERACLYTEN democryt
n°. 20. Saturdag, i£ April, 1797.
Het Derde Jaar der Bataaffche Vryheid,
Derde brief van een Middetharnisch Burger, aan zyn Vriend te Maasjluit.
Gr, hebt uit myn voorigen zo ik vermeen overtuigend konnen omwaaren hoe het waarlyk braaffte gedeelte der Middeldarnisfche Ingezetenen door dc overfchrecuwe: de niagt van eenige weinigen is mishandelt géwordén, en welke valfthc berigten eh uitleggingen men van die zaaken hééft gegeeven; hoe onbefchaamd hoe lelie!magtig men het Publicq tegens zyn beter Weeten* aan heeft tragten te bedriegen, met die fchriele fchrceuwers, uitmuntende in behoefte , Heerschzucht, en onkunde, als het beste, en de mishandelde Ingezeetenen als het flegtfte foort van Volk te doen ivoorkoomen; gy hebt gezien hoe potzig men met de Volkftem aldaer heeft omgefprongen — hoe willekeurig men het Volk onder berlréig'ng van doodflraf een Maire en Municïpalircit heeft opgedrongen , waar van flegts drie Inboorlingen, de rest vreemdelingen X waa-
Nec fpé, nee metu.



324 —
waaren; en ziet nu door welke fehandelyke daaden die aangeffceldc Municipalitcit hunne Carae* ters hebben bezoedelt door welke godlooze middelen zy zig in hunne Posten hebben gehandhaafd.
Zy waaren naauwlyks in het bewind gefteld, of zy ontmaskerden ten klaarften hunne docleindens, beginnende hunne despoticque Rcgcering met de lueratiffte postjes, als onder anderen den opziener der dorpswerken, den Ingaarder der Dorps-Imposten, den Doftor der Armen, en foortgelyken, welke op dat aangeleegen Dorp nog al van eenige beteekenis zyn, Vacant tc verklaaren; had men met die remotien nog maar gedisponeert ten voordeele van kundige onbefprooken lieden, maar dat was 'cr verre van daan, zy verdeelden dezelve onder clkanderen, en handelden 'er mede even als met den Thefaurier Lambertus Kolf, welke men in die qualitcit ook geremoveert had, om geene andere reeden als dat hy een eerlyk man was, en om in deszelfs plaats aanteftellen eenen onnozelen onkundigen hals, eenen Jongeling, die dit werk zowel ter hand Rond, als by manier van fpreeken den Aap het wafelen bakken; die daar en boven geene borgen voor de penningen onder zyn Adminiftratic krygen kon, zo dat de Municipalitcit zelve die borgtogt op zig nam, fchoon het nog te bezien Rond, of deze geza* ;nentlyk daartoe wel Sufficiënt zoude zyn.
Niet minder blonk hunne partydigheid en eigenbelang uit in de Adminiftratie der Franfche Inkwartiering, welke aldaar voor de Ingezeteenen zeer drukkende was , dog daar zy nu aan 't beftuur gekoomen zynde zig onder allerlei pretexten fraaitjes van wisten te bevryden, en met de grootite partydigheid de voorige Leden der Municipaliteit, en Luiden, die van hun in zogenaamde revolutionaire denkwyze verjèhilden
met



inct een dubbelde maate mede te bezwaaren, quafy onder het leugenachtig voorgecven, als ct zy door hun tc vooren ook mede waaren bezwaard geworden. — Gy zult wel ligt denken dat ais wy bedaarde Patriotten zo by uitnemenbttrj wierden belast, dat hun wraakzugt in de/e nog fterker op de Óranjc-party zal uitgeblonken hebben: Neen myn Vriend*, tcgens d'e Oranje-gezinde Burgers waaren zy minder gepicqueert, trouwens de flegtfte foort, die, welke het meeste uitgemunt hebben in Oranje wandaden van 1787, waaren hunne medebroeders in het revolutionaire Geloof, naderhand zelvs Tekenaars van requesten van beklag over de handeiwyze der bedaarde Middelharnisfche Patriotten, Schreeuwers tcgens dc handeiwyze van het Provintiaal Committé van Holland, — en dezen menageerde men by die inkwartiering zeer zorgvuldig, dewyl men veelen Van dezelve fchcen nodig te hebben om zyne mis-daadigc oogmerken te bereiken; tcrwyl men NB. die zelvde Teekenaars nog onbefchaaind aan de Natie heeft durven opdislchen dis het IVcldcn.kendfle gedeelte!!
By deeze weinige Haaltjes van Eigenbelang, die ik thans niet verder zal uitbreiden , voegde dc MiddclharnislbMunicipalitcitde ftraf baar'te ongehoorzaamheid tegens dc geconftitueerde machten dezer Pfovincie;,eene ongehoorzaamheid, daar zy op de halstarrigfte wyze in volhielden, waarfchynclyk hun opgegeeve lesje uit het middelpunt der verfoejelykfte intriguanten Club gevloeid , maar punttuéellyk volgende; in deze muntcde zy by uitftek uit in het werk der opfocpiag van de ftemgeregtigden voor de respective grondvergaderingen zo voor de Nationaale Vergadering, als het Provintiaal Beftuur van Holland: Om hiervan Compleet overtuigd te zyn zou men flegtsde adresfen aan, en de X 2 de-



324
decrectcn der Provifioneele Reprefentanten en het Provintiaal Beftuur van Ho.iand behoeven na te zien; dog daar jelui meestal uit hoofde van handen arbeid, en gemis aan Letterkunde, zo weinig in de geieegenheid zyt van dagblaaden te leezen, zal ik u met een enkel woord melden hoe die Municipaliteit en derzelven medecomplices hebben gehandelt met die oproeping ; Blykbaare kwaade trouw, geen onkunde, heeft hier plaats gehad om ruim 50 bedaarde onbefprookene, zeer bekende, en wat te Verliezen hebbende ftemgeregtigden voor by te gaan in dc oproeping , daar men aan de Oranje luiden iwelke in 1787. hadden uitgemunt in
oproerigheeden, ftem-billetten thuiszond.
Antwoord hier op, deugnieten ! die de openlyke of hcimclyke voorftanders zyt geweest, van dien Revolutionairen Hoop, daar gy wist dat zulke gedecideerde Oranjeoproermakers van 1787. onder liepen! wat heeft u bewoogen de* zen' voorteftaan en te patrocineeren tegens welbekende bedaarde Patriotten, die van dat fchuym van Volk alle hoon en fmaad in de Pruisfifche omwenteling hebben moeten ondergaan? Wat zyn uwe oogmerken geweest fchurken! met het flegtste en teffens onkundigfte, fchaamelfte foort van volkje te vleijcn, maar teffens te bedriegen , terwyl gy al uwe laster uitfpoog op dat bedaarde foort var Patriotten , welke door hunne bezittingen aan den grond hunner geboorte gehecht die door hunne befchaafde opvoeding en doorzigt alle uwe lcheimftukken, en Godlooze intrigues wisten te doorgronden; was het niet volKS-verraadi-fs! alleen om uwe Guiteftukken nog cenigen tyd bedekt te houden voor 't oog van 't volk, dat eenmaal wakker zal worden en zien wie hunne waare vrienden, wie hunne verleiders , wie hunne vyanden zyn?
Dan



Dan, keeren wy te rug op het onderwerp dat ik voorgenoomen heb at te weevcn.
Deze 50 a 60 Burgeren ad regeerden zig by rcquesten aan de Proviüoneele Reprefentanten, zig beklaagende over de handeiwyze hunner Municipaliteit, met dat gevolg, dat deze wierden gcordonneert deze klagende ftemgeregtigden in dc grondvergaderingen voor 'c Provintiaal Be-' ftuur op te roepen: maar myn vriend 1 kunt gy gelooven dat de Municipaliteit de ongehoorzaamheid zo verre heeft durven pousseren, van deze ftemgeregtigden andermaal te pasleerenen niet óp tc roepen? cn dit is egter waar, zy hebbenze niet tegenftaande een aa i hun door de Provftionecle Reprefentanten gezonden decreet, van dit te moeten doen, niet alleen vooby gegaan, maar ze hebben de beestachtigheid genad van-d* Teekening van dat aires, (fenoon te laat, als' zy.idc reeds na den Haag verzonden , ) ui oor een Boode gercgtclyk te doen opcisfeheu; te doen opcisfehen op eene manier, die ajle kenmerken draagd-van kwaade tfouw en fchelmery, want zy geveu voor door'het Committé vau Waak-' zaamheid uit den Haag da;.r toe gequahriceert te zyn , daar ortdertusfcneu- eenige Requcstranten Ipocdig naar den Haag gerei t Zynde om dit te onderzoeken,-bevonden, dit voo:geeven eéne onwaarheid tc wezen ; daar men het volk voor-
bedagtelyk mede bedroog. ' '
Dan die lompe -bedrieger.. tieten het hier niet by, zy kondigden ecnö Publicatie af, welke ik u om deszolvs fwgülief i'amehitei woorJelyk onder :by!aajfO'N\ r zal aflbhrvven.
Maar myn vriend! nimmer heeft men op ons dorp te weetcn kunnen komen wie 'van zyn handtekening heeft gerefiliëerd, althans zeker is 't dat niema./d op die öfuiö^ing is opgekomen, en dat dus de municipaliteit op'die daar toe bepaalde uure 1 onder hun pyp en borX 3 rel



rel vergeeffch hebben zittenwachten; inpar niet minder zeeker is 't ook, dat lómmigc tekenaars uithoofde van deze daad de laage wraak van dat Volkje hebben moeten ondergaan, in zoo verre zelvs, dat zy braave onbefp roek ene menlchen, vergunningen, of Adtcns van deze en geene Dojrps admisften, hebben afgenoomen, onder anderen een Voerman, welke met zyn huisgezin daar door tcn'naalten by geruïneerd is geworden.
0'm nu verder hun fchclmitgtige rol te fpcelen en de wakker wordende Ingezeetenen verder afr te fchrikken om hun ftemrecht uit te oeftencn, verzonnen zy nog eene niet minder flegte kunstgreep ; zy ipargeerden eerst onder de hand dat alle de gcencn, welke de bekende verklaaring op de Rechten yan den Mensch deeden en hun ftemregt gingen uitoeflqnen, zig door die daad als 't waare verbonden om vooreerst tcgens de Oranjeklanten, en ten tweede tcgens de buitcnlandfche vyanden, niet de waapeuen in dc vuist even als dc Franfchen tc moeten,gaan vegtcn; en ik behoefje niet tc zeggen myn vriend! d^t wy bocre Luidjes, die met onzen handen arbeid voor een talrvk huisgezin de kost moeten winnen, daar althans niet veel, puf op hebben; wy rnogten gencegen zyn vo.or de rust van ons Dorp de waapenen aan te gorden, maar om naar dc grenzen te trekken, neen, dat is zo. onze zaak niet, dat gunnen we van harten aan de Revolutionaire medebroeders; die ruuwe levenswyze — dat bloeddornige dat valt zo niet onder onze fpeculatic.
Na dat zy met diergelykc misleiding, veele eenvoudige boeren geprepareerd en huiverig gemaakt hadden om Hun ftemrecht uit te oeflènen , (dat met primo Juny weder te pasfe moest koomen , zynde als " dan de tyd hunner aantreding verfcheenen) deeden zy eene Publicatie hier
agtcr



j ■ ■ £; f
agter onder Bylage N° 2. te vinden, die voor, hun dc gewenschte uitwerking had, want ccnigen onzer bang gemaakte Dorpelingen bleeven Mietjes t'huis, uit vrees van by het uitoeftenen van hun ftemrecht den Ranfel cn het geweer te zullen t'hnis gezonden worden. — Veelen egter die wat verder zagen als hun neus lang was, bekreunden zig weinig aan die ondeugende ihü trigucs, maar door de vry ernstige aanlchryving van 't nu aangekoomen Provintiaal Beftuur, om by gelegenheid dat uit bovengem. klagten de eerfte keuze voor de Nationaale Conventie voor onwettig was verklaard, de Grondvergaderingen weder moesten worden opgeroepen, verfchecnen. en maakten Van hun ftemregt het Loflykst gebruik, maar ook juist daarom betcekende hunne ftemming weinig, want hadden te vooren met, niemand eenige affpraak gemaakt, tcrwyl jylui Revolutionairen dit van het begin der Omwenteling af reeds tot ontluistering der goede zaak hebt gepradtizeerd, waardoor wy het nu ook in 't vervolg als een misdaad zullen aanmerken geen affpraaken teegen affpraaken over te Hellen.
Dc Municipaliteit, of cigentlyk de werktuigen der intrigues, wilden zig egter te nutte maaken het gefehreeuw dat r,u het ftemregt op Middelharnis door voorftanders van Oranje wierd uitgeocffend, hoewel dat eene tastbaare Leugen was, als voor zo verre men daar dc zogenaamde Revolutionaire mede bedoeld, waaronder zig zo als al meer aangemerkt heb; eerfte Oranje krayers bevonden, onder deze een belhamel, die in 1787 met een oranje hansjop gekleed cn een vaandel in de hand allerlei moedwil bedreef; zy maakten zig zeg ik dat gefehreeuw ten nutte in de verkiezing van een Lid voor de Nationaale Vergadering, die zy naastdenkelyk wei wisten dat uithoofden van zekere houding na den Jaare X 4 '787.



3*8 —
1787- als voorftander van 't huis van Oranje bekend ftond en zig excuièeren zou, öf geexcufeert zou worden, zo als nader gebleeken is, — en die zy zelve , en niet de bedaarde Patriotten, ( daar Volkoomen bewyzen van zyn ) hebben helpen verkiezen, om daar door quafy te verifieeren, dc gevaarlykheid; dat men die nieuwe itemgercchtigde welke zy als oranjegezind - cn haakende na het voorig Regime hadden d en Voorkoomen, had geadmitteerd, terwyl zy egter leep genoeg waaren een plaatsvervanger te benoemen, die zy hebben moesten, en die ook opgetrceden is; even eens was het gelcegen met de verkiezing van een Lid en plaatsvervanger voor t Provinciaal Beftuur, waartoe" zy eenen ran der jfagf hebben verkoozen , een Man als Koopman en Asfuradeur zo wel aan de RotterJamfche Beurs, als^KüLid van 'tCommitté de Vivres, zeer befaamd.
Maar om voorttegaan, de Middeiharnisfe Municipaliteit was weinig geftigt over de aanwinst van (50 a 60 ftemgcrechtigden , die wel is waar óp allerleye mogelyke wyzc wierden (al na 't in hun kraam te pas kwam) gevleid gedreigd — of mishandeld ; maar die zy evenwel dugtten, uit! hoofden der naderende Termyn hunner Regcerings aanftcjling met Juny dieszèlye Jaars ex. irecrende, voor al wanneer de Visiehers,die zo duidelyk gewaar wierden de kwaadc cn voor hun nadelige, Porpsdiredtie; eehs in de kruin krecgen zig der zaakerl aantetrekken ; ik behoef u niet tc zeggen , als die pootige 2euns iets cntaiueéren, dat zy er dan met de borst op vallen en volhouden; Wat deed nu de Mnnicipalitcit om die regeeringsposten en amptjes, zo onregtvaardig na hun getrokken zig niet te iaatea ojitfutllien? Zy addreslecrden zig even' voor de yetfchynlng hunner regcenngstermyn aan het provintiaal lieftuur, met verzoek, voor



3*9
ais nog gecontinueerd tc worden in dcrzel^er R;gecringsposten, onder pretext, dat wanneer zy'de Remgerechtigden hunner p;aats opriepen, bedu -t waaren voor een oraujeregeering, om dac er genoegzaam geene Patrio tüche ltemgeregtigden buiten hun op 't Dorp te vinden waaren ; nimmer heeft men het Beftuur met vallener en bnbefchofter Leugens zien adiceren» maar daar er niet zo Fpoedig a mdotaale adresfen van de Ingezeetenen inkwaamen en de tyd vast naderde, kon het Bei'tuur niet anders doen dan hun provifioneel te Continueeren en de oproeping te furcheeren, hetwelk door de brave Middeiharnisfé Ingezeetenen verkeerdelyk wierd opgevat en hun 'intimideerde,--- van welk moment ook gebruik gemaakt wierd om van de zyde der Municipaliteit en eenige gerevolutionairde Oranje fchreeuwers Triumph te roepen, als of zy nu voor altoos vast in hunne zetel zaaten; dan dit duurde niet lang, die ingezeetenen wierden het moede en verbeften zig boven alle bedreiging, verachten, en overheersching hunner Municipaaiiteit, en het klein hoopje vrienden van wanorde aldaar, beklaagen zig cordaatelyk aan 't Provinfiaal Beduur, verzoeken redres, en cisfehen eene andere Municipaliteit , often minsten het regt a an er eene te verkiezen ; het welk van dat gevolg wa<, dat er eene Perfonccle Commisfc uit het Committé' wierd benoemd, welke zig na Middelharnis begaf oni den Laat der zaaken te onderzoeken; deze doen dat op de onzydigfle cn Loflyfcfte wyzc, en Gode zy dank zy redden ons Dorp uit dc klaauwen vari Heerschzugt onkunde en ' kwade trouw, doen dc regtmaatige en tot dien* tyd toe gefmoordo klagten der waare Volkftem gelden, en hier mede heeft onze zaak die gewenschte'en gelukkige gedaante weder gekregen , als waarin nc zy tegenvwoardig is. AlX ó voo-



33»
voorens egter deze aftebreeken en de conclufle te maaken, moet ik u nog eene tegenwerping ophelderen daar uwe Revolutionaire intriguanten mede ffchermen, om minkundigen zand in de oogen te werpen ; zy zeggen namelvk: dat er visfchers, die meest alle voor de oude'Conftitutie zyn, mede gcftemd hebben om onze nieuwe Muriapaliteit te helpen Creèeren, en dat deze zulks fchxiftelyk 'hebben gedaan; wat het eerfte betreft, zoo dra als die Luiden geene openbaare blyken van hunne Oranje gezindheid aan den dag hebben gelegt, en niet even als er onder onze Revolutionairen zig bevinden, die zig in het
{aar 1787 aan Oranje oproer en geweldadigleeden hebben fchuldig gemaakt en thans de belofte, welke van hun gevordert word nit eygen jnotif doen , dan wenschte ik wel eens de gronden te weeten, waarop dezen hun ftemregt zou moeten werden geweigerd; en wat de tweede tegenwerping aangaat een aantal van 2 a soa yisfchers, gezcetene en braave Burgers , hebben hunne ftemmen gereclameert en geeischt die fchriftelyk te doen, dewyl die nuttige en nyvere Burgers daaglyks met hunne fcheepen naar zee moeten en fomwylcn 8 a 10 dagen uitblyven; hoe wel zy vaste ingezeetenen zyn, hun huisvrouw en kinderen op Middelharnis agterlaaten; waarom zouden dezen dat regt niet mogen rcclameercn vooral daar zy ondervonden hadden dat de Municipaliteit de kwaade trouw 20 verre dreef van de ftem der burgery te Confuleeren wanneer juist deze nuttige Burgers van t* vaderland afweezig waaren ? Of begeerde men «iat deeze voor ons land zo nuttige handeltak zo lange ftil ftond, of hun welke dien handel dreeven nimmer in dc gelegenheid tc Hellen derzelver ftemregt uit te oeffenen? De perfooneele Commisiie op Middelharnis heeft dus, egter niet dan na volkoomen qualificatie hunner Com-
mit-



32*
mittcnten, wyzelyk gchandelt, in dc fchriftelyk ftem-biliettcn aan teneemen onder de nodige verklaaring aan het ftemregt verbonden, en door deze verftandige handeiwyze de rust en kalmte op ons Dorp te herfteilen; en het blykt dus ten volle voor ider Eerlyk en belangelooi voornander van de regten van den mensch als Burger; voor yder vriend van regtvaardigheid en orde", dat de zo veel gerugtsmaakende Historie van Middelharnis door intriguanten in een valsch dagligt is gefteld ; en zeker voor heyme]yke inzigten heeft moeten dienen; — dat de ingezeetenen aldaar in veclen opzigten zyn mishandelt en dat het Committé van 't Provintiaal Beftuur van Holland in dezen als handhavers van regt en biilykheid heeft geageert.
Hier mede breek ik af en noememy, Uw Vnerui den Evlander.
Bylage N°. X, Vryheid. Gelykheid, Broederfchap. BEKENDMAKING.
Dc Municipaliteit van Middelharnis in ervaring gekomen zynde dat eenige Ingezeetenen van deeze plaats zig hebben vervoegd ten huize van fommige hunner Medeburgeren tot het teekenen van zeeker Request, ten einde zig weegens de inattentie dcezcr municipaliteit in het oproepen van het Volk tot de verkiezing van Kiezers tot een Reprefentant in de Nationale Vergadering, by dc Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland te beklaagen, en wy al verder in ervaaring gekomen zyn, dat voorn. Burgers door fchoonfchynende redenen zyn aangezet, of misleid geworden tot het reekenen van voornoemde Request, en daar al verder ter onzer kennis gekoomen is, zelfs door
ecm-



33*
Kecrdcn itap door het reekenen daarvan meer»m gedaan te hebben, ais ïtrydendedSctet-kc mng tegen haare lèntimcnten, geevende £un bel rouw over deeze hunne gedaan!teakerlngmitL gaders de orbmyke wyzc, dóoT Welke zvf daartoe gebragt zyn geworden te kennen- S Kcedenen waaromme er een meeniete «w teekenaaren zig tot ons hebben W?ïoegd met inroepmg van onze hulp nopens het niet'doen cfiectuecrcn hunner naamteekening, doordien Zyl van de aanvoerers der voorn tcckennS met hebben kunnen verkrygen droyeerS l ü?
de-ezer Mumcipaliteit zyn dan het geluk ffi medeburgcren waar het maar moogiykis£ bevorderen. Zoo is het, dat wv alle ïaec'^l tenen die deeze teekenig niet'u.t hu "f ef~ vrye keuze, maar door aanhitfing van andïS rustverftoorende lieden zouden Hffifi? oproepen op heedpn namiddag ten 2 uuren 0' : Raadhuis alhier, ten einde aHe de ZooSeS tot het niet efiectuecren hunner naamteekeninï voor deeze Municipaliteit zal wSSaHSl gewerkt.; Aldus gedean en gearresteerd 2Sag Vergadering heeden den 16 February 1706 h5 =<?eJaar der Bataafiche Vryheid. '
(Was get eekend. )
M. KEMP.
Bylage NJ. 1.
' Vryheid, Geilheid, Broederfchap. P ü B L I c A T ï £
^eveïIfipaLitdt^van Wtois; aange-' a-eViSl°»r hCt CoiW der Organifatic der gewapende Burgcrmagt in den Hage, daartoe
geaut-



333
geauthorifeerd, met Concurrentie van het Committé Militair; om op te geeven alle die burgeren, welke gdenikt zouden zyn tot den wapen*handel, zo uit hoofde zyncr principes als anders, heeft naa de deliberatie goedgevonden, ten einde zoo veel mogcl.k aan het heilzaam oogmerk van het gemelde Committé te voldoen, als ftemgerechtigde Burgers, gelyk ook die geene welke abufivelyk daarvoor nog niet rnogten g jhouden zyn, dog egter daarvoor willen erkend worden, waartoe hun in'c kort geieegenheid gegeeven zal worden; en uit hoofde van hunne grondbeginlelcn als Patriotten aangemerkt kunnende worden, by deezen alle, welke als zoodanige zig daartoe bevoegd vinden en geneegen zyn, volgens'tgefan&io eerde plan van örganuatie, met de waapenen in de vuist dc Vryheid cn 't Vaderland teegen dc inwendige Vyanden van 't tecgenwoordig Sy.sthema te helpen befchermen, en des noods op 't voorbeeld van onze Franfche Broederen, teegen alle buitenlands geweld te helpen vefdecdigen, zig aan ons op tc geeven; waartoe geëegenheid zal worden gemaakt, zullende daartoe eene Commisfie uit de Müriicipaliteit vaceeren geduurende i weeken, des Maandags en Vrydags avonds van Zeeven tot Acht Uuren op 't Raadhuis alhier; al 't welk wy volgens onze verpligting als wclmeenende Ingezeetenen wel ernltig recommandecren, omme niet alleen door woorden, maar ook door daaden te toonen, werkzaam te willen zyn, tot behoud der Nationaale Vryheid en verzeckering van's Volks regt, om deel te neemén in de verfterking van de gewapende ftaat en Neerlands Btirgcrhelden, op welke de Een-en Ondeelbaarheid van deeze Republicq moet gevestigd blyven, ten trots van alle welke deszelfs waare grootheid tn welvaart benyden, en gelyk ook alzoo niet ih de termen te vallen van Art. ii. in het derde Iloofdftuk
van



I
van bovengemelde Plan, dat alle welke de wapenen moeten voeren, en daartoe onwilli* naar daann bepaalde aanzoek moeten werden gefield op eene yierdubbelde contributie en andere poene daarby gcintcrccrd.
Aldus gedaan en gearresteerd in onze Vergadering heden den iaden April i796, en gepubliceerd mitsgaders gcaffigeerd ter zeiven dage.
In kennisfe van my als Secretaris.
(wasget.-) D*. BOOM.
Democryt wenscht aan zynen vriend en ambtgenoot Heraclyt (thans nog gelogeerd op het Huis Orde en Rust) Heil en Geluk. —-.
Reeds voor lange, myn waarde Heraclyt! moest ik u eenige tyding van my hebben doen toekoomen, dan myne geduurige bezigheeden hebben my daar in geduurig verhinderd."
rhans echter moet ik u tog eenige letteren ichryven, gy m0gt anders denken dat ik boos op u was , en dat is in 't geheel het geval niet-
£aaLUr!an tyd ,tot tvd hier verwachtende heb ik het fchryven al uitgefteld.
a2Vk is ,toS de recde" dat £Y «iet weder naar
den Haag keert 0f wagt gy|tot dat alles
zig naar uw zin zal gefchikt hebben, Ta — dan moogt gy nog wel wat wagtcn - neen man! zoo Komt het nooit dathctgeheelenalnaaruwzin is.
Maar Heraclyt! ik wenschte tog wel dat zv weer hier waart, man! wy hebben al vry wat gewonnen — het getal der Gemeenebest-gczinde Sociëteit alhier groeit vry wat aan, Sn dat vf-nv J? ?,e^en' het zyn allemaal luy, die klinken als klokken. — Burgers, die te vooren nimmer m eene Sociëteit geweest zyn, koomen mi in deeze Sociëteit, en heel veel leeden van de Burger Sociëteit van het Cingel zyn ook reeds leeden van onze Sociëteit geworden, «oo moet het gaan Heraclyt, zoo gaat het eerst
regt



33*
regt goed, dat is de eerfte ftap tot de zoo wenfchelyke Eendragt, zonder dewelke ons land vcrloorcn is, want als alle Burgers de handen niet in elkander liaan, dan moogen wy het breywerk wel op rollen.
Hoe wenfchelyk waaFe het dat er een middel uitgedagt wierd, om alle de Burger-Sociëteiten in ons Vaderland onder de banieren van ongeveinsde Broederfchap tot één doel flechts te vercenigen —— vraag het hun allen zy allen zullen zeggen wy werken tot heil van ons Vaderland en om het geluk onzer medeburgeren te
bevorderen en verre het grootste gedeelte
van alle die Burgers, die leeden van Sociëteiten zyn, zullen waaragtig meencn , het geene zy
u zeggen verte dc meesten hunner ver-
keeren oprcchtelyk in het denkbeeld, dat alle hunne daaden, alle hunne poogingen weezenlyk tot
nut van het land gericht zyn onnoozele
menfehen.' braave min doorzichtige bewooners van Nederland! die gelooft, dat alle menfehen
zoo eerlyk zyn als gy lieden zelfs ■ hoort
eens één ogenblik wat Democryt u zeggen zal het is niet waar, dat het allen koks zyn die lange mesfen draagen (dat is te zeggen) het is niet waar: dat het allen Patriotten zyn, die u eeuwig de woorden Vryheid Gelykheid Broederschap & & voorfchreeuwen en om rond
Hollands te fpreeken, u met hunne ftaatkundige kwakzalvery voor dc gek houden.
Betrouwt hun niet Nederlanders! let er maar op, wy hebben het u zoo dikwyls gezegd, alle
die fchreeuwers zyn hongerige wolven en
een vet ambt, is het lam, waar op zy loeren zoo dra hebben zy het niet of,- paf - daar zwygen ze ftil, als een wolf, die de keel vol lamsvleesch heeft. En men hoort op zyn best hun naam ee'ns in de veertien daagen op uwe Sociëteit noemen—maakt zelfde toepasfing maar — en dan behoeft Democryt het niet verder voor u wit te pluizen» Wa;



S3« —
Wat wilt gy tog op den duur met znlké Volksmenners voortkeeren , goede Nederlanders! gyiicdee raakt eraïtyrt mede bedrogen — hoort na den Raad van uw oude Vriend Democryt —' en lach hun uic, ja lach hun uit uwe Vergaderingen, cn houd er niemand al be -roefde Vaderlanders in , menfehen wier Pataottismus in daaden , niet in fenreeuwen beltaat —- en die ni> mand om gevoelens willen v rvoigen, die de Vryheid gegrond op orde beminnen — de Wet eerbiedigen — hun goed en leven veil hebben om allé gèconftituëerde Machten te helpen befchermen , en voor het geluk van Nederland hunnen laatften laatften droppel bloeds met wellust zouden zien vlieren.
Altoosdurende lof yy u tocgebragt brave Rotterdanuthe Gemeencbe>tgczinden ! gylieden hebt bet ys gebroüken, cn het eerfte voorbeeld daar gefteld, van eene inrichting die de eenige m zyn foort is, gc'chikt om de Een-en Ondeelbaarheid in de harten der braave Nederlanders
te doen wortelen fehieten '• met eene pen
gloeiende van dankbaarheid zwaaijen wy er ii den verichuldigden wiérook voor toe — en de dag is, hoopen wy, niet verre meer af, dat het edelmoedig Bataafsch Volk uwe poogingen met den gewenschten oitflag zal bekronen, wanneer het zelve /yn waar belang bczeffende, eendrachtig en waarachtig Brcederlyk het gebouw van deszelfs Vryheid op de eeuwige grondzuilen van Orde én Rechtvaardigheid zal helpen optrekken cn zoo wy hoopen eerlang voltooyen.
Deeze brief vriend Hei a i) t is vry wat binten het beftek geloopen —■ maar gy kent myne manier van brieffchrvven te goed dan.dat ik er myn excus over behoef te maaken — Nu - ik wagt u eerstdaags in den Haag — of een brief.
% ben & DEMOCRYT.
Jn den Hage by j, Plaat , en verder by alle zyne Correspondenten van dit Weekblad'.



HERACLYTënDEMOCRYT
N°. 31.
Satürdag, 11 April, 1797.
Het Derde Jaar der Bataaffche Vryheid*
I ■!■—»> I 1—— II *
Nee fpé, nee metu.
^öaaröetyd aanftaandeis,dat deNationaaleVera gadering hec by haar ontworpen plan van ConRitutie aan de volkc van Nederland, ter goedof afkeuring zal aanbieden, daar dus de dag weldra zal aanlichten, waar op de deugdzaame beminnaar van de wet, van Orde, en Van Rechtvaardigheid, over den belangzoekended fèhynpatriot moet zeegepraalen, is het niet te 1 verwonderen, dat men reeds in verföhillende Oorden van ons Vaderland, vcrfchillcnde Partyen woelen ziet, om langs onderfchcidene weegen aan het volk eenen tegenzin tegen het ontworpen plan van Conftitutie in te boezemen , en het zelve voor te bereiden om dat ontwerp af te keuren.
Zy immers die thans in zommige oorden van ons Vaderland hunryk van geweld en onrecht op de puinhoopen van wet en gerechtigheid hebben gevestigd en hunnen zeetel van onweetendheidten kosten der veiligheid en der Bezittingen van braave en deugdzaame Inwoonderen hebben opgericht !■*>> zy die in wanorde hun beftaan, en in geduurig aangekweekte haat en partyfehap hunY ncn



33*
nen wel vaart en wellust vinden ; dezulken zullen ivoorzeeker er hunne reekening niet by vinuap , wanneer eene ftaatsinrichting of Conftitutie, gegrond op. de heilige grondzuilen van Rechtvaardigheid orde en vryheid, wanneer eene Conftitutie gegrond op de oppermacht des gcheelen Nederlandichen Volks, wanneer eene Conftitutie , die aan den deugdzaamcn, bekwaamen, cn door zyne bezittingen aan het Vaderland verbondenen man, in het waarncemen van ambten en gewigtige bedieningen , boven de drieste domheid, dc voorkeur geeft wanneer eene Conftitutie, die in
ftaat is alle Factiën cn Partyl'chappen te vernietigen, en het Ryk van fchrik en geweld voor haaren heilzaamen en zagtaardigen invloed plaats te doen maaken —j— met alle derzelver gebretken, door het Volk van Nederland tot een Richtftioer van deszelfs toekomende Regeeringsform word aangenoomen.
Wy moeten dus waarde Landgenooten! op middelen bedagt zyn, dat deze zoort van menlchen door hunne listige inblaazingen uwe gemoederen niet voor inneeme tegen het plan van Conliitutie het welk u binnen weinige daagen door de Nationaale Vergadering, Reprefenteerende het Volk van Nederland, zal worden nangebooden — het is immers eene onloochenbaare waarheid dat zonder eene geregelde ftaatsinrichting , dat zonder eene Conftitutie ons Land hoe langer hoe meer naar zynen ondergang fnelt, dat wy, indien ons niet fpoedig eene Conftitutie gegeeven word, onherftelbaar verlooren zyn, — het is ook even waarachtig, dat wy nimmer eene Conftitutie zullen krygen, of uit menfehelyke handen kunnen verwachten, die ons allen evenzeer behaagd, om dat het voor ons allen onraoogelyk is, om zoo eensklaps alle onze byzondcre beiangens te vergeet



— 33i>
!#8etéé j cn dezelven geheel en al aan het algemeen wclzyn op te offeren.
Wat Zonde het u dan baaten Nederlanders I Indien gy of de meerderheid al eens goed mogt Vinden , om deeze Conftitutie, (zoo als zy u nu binnen korten tyd ftaat aangebooden te 'worden ) tc ver werpen — gy zoudet daar door uw Vaaderlind aan onberekenbare rampen biootftellen, en over twee jaaren even min als nu ècfie nieuwe Conftitutie erlangen, die niet aan
een groot gedeelte van ulieden mishaagde •
eene tweede Nationaale Vergaadering, -—» aan alles, wat ten opzichte deezer eerfte Nationaale Vergaadering is vast gcfteld, <.dus oolk aan dat zelfde Reglement) verbonden zoude deeze Vergadering vervangen cn dc Conftitutie, dewelke die tweede Vergaadering zoude aanbieden, zoude even min algemeen be-
haagen als de eerfte intusfehen word tnv
Vaderland door inwendige verdeeldheeden al
meer en meer verfcheurd uwe buitenland-
fche vyanden, dio het u nooit vergeeven kunnen , dat gy vry wilt zyn , 'beren en reekenen
daar reeds op en daar gy thans nog in de.
geieegenheid zyt, om. door een kloek befluit u Zelvcn té redden — zal het dan te laat zyn , en gy zult het gebouw van uwe Vryheid en welvaart ziap inftorten,-cnde heersch-en baatzucht, van hunnen fchyn van Patriottismus ontdaan , op derzclver puinhoopen zig vet zien mesten.
jk Nederlanders! wy zeggen u niet te veel — «ylicdcn zyt thans nog in de geieegenheid' om u zelf te redden -— is eene Conftitutie met gebreeken (mits gy de bëwaaring en uitvoering van dezelve aan'deugdzaame, handen kunt • vertrouwen,) niet oneindig verre'te verkiezen, Y 2 boo-



.340
booven eene (het zy met eerbied gezegd) gedrochtelyke Regeeringsvorm, gelyk wy thans hebben ? — of is her. geene gedrochtelyke Regeeringsform, daar neegen Souveraine provinciaale Vergaderingen over neegen afgezonderde volken regeeren, die met eikanderen nog
geen 2 millioenen zielen uitmaken alwaar
men, behalvcn deeze neegen Souveraine Vergaaderingen, nog eene hoogfte wetgeevende Vergaadering eerbiedigt, die met alle haare heilzaame inzichten zich zeiven door een Reglement de handen gebonden ziet, en daar door belet word, om al het goede te doen, dat zy anders zoude kunnen en willen doen ? — wel aan dan Nederlanders ! laat dan uwe welberaadene keuze het geluk en de welvaart van uw
Vaderland beflisfen gy kunt u immers
deugzaame mannen kiezen in wier handen gy uwe dierbaarfte beiangens veilig moogt betrouwen deezen zullen het gebrekkige in de
Conftitutie by ondervinding zien en er u
de noodige verbeeteringen van voorftellen — en op deeze wyze alleen zult gy eindelyk eene Conftitutie erlangen, die na dé omftar.dighceden het best gefchikt, op orde en Vryheid gegrond , het best in ftaat zal zyn, om u en uwe naakoomclingen het meest moogelyk gelukkig te maaken.
r 7 • ( Ml'V'j'rV' -tv ':'fis Franklin , aan wien het vry Amerika zoo veele dierbaare vcrpligfjngen heeft — Franklin, wiens Schimmen door eiken vryën Americaan nog met eene gloeiende dankbaarheid geëerbiedigd worden — die groote man was ook van begrip , dat eene Conftitutie met gebreeken, verre booven een Gouvernement zonder vaste Conftitutie te ftellen was. Hy had zelf het
ontwerp van Conftitutie voor zyn Vaderland mede helpen vervaardigen, en offehoon hy ge-
bree-



34?
brceken in het zelve zag, oflèrde hy egter uit zugc voor het heil des Vaderlands zyne byzondere gevoelens aan het Algemeene welzyn op.
De aanfpraak welke Franklin by die geieegenheid aan den Prefident der Vereenigde Staaten deed, is overwaardig om door alle onze Landgenooten in deezen tyd met aandacht gelcczen te worden — dezelve bevat die gevoelens van eenvoudige Vaderlands-en Vryheids liefde — die grootmoedige verzaaking van alle byzondere beiangens en inzichten, dewelke ons alleen op den weg kunnen brengen, die tot het geluk van ons Vaderland leid, dezelve bevat zulke groote cn gewigtige lesfen voor Volken en Wetgecvers, dat dezelve nimmer te diep in het geheugen kan geprent worden, door een Volk , het welk op het punt ftaat om zig zelve eene Conftitutie tc verkiezen.
Wy meenen onze Leezeren eenen dienst te
zuüen doen met hun in ftaat te ftellen
deeze aanfpraak hier af te fchryven, en dezelve aldus met dies te meerder bclangneeming aan hunnen aandacht te beveelen.
Zie hier de aanfpraak zelve; (*) „ Mynhekr de President!
,, Ik beken, dat ik deeze Conftitutie tegen. „ woordig niet ten eencmaal goedkeur; maar f, ik ben niet verzekerd, Mynheer! dat ik dezelve
C*)ZieDuM8AR Oude en Nieuwe Conftiaitic der Ver* ïcnigdeSuKcnvanAocriC» I. Deel, pig. jo|,
VS



342 ==.
„ zelve nimmer zal goedkeuren: want, lang „ geleefd hebbende, ondervond ik menigwerf: „ dat beet er onderrigt, of rypcr overweegihg, „ my dwong van gevoelen te veranderen, zelfs „ nopens onderwerpen vangroot belang, doordien ,, ik bevond verkeerd te zyn, het geene my te „ vooren regt was voorgekoomen. Van hier is „ het, dat ik, naar maate ik ouder word, ook „ fterkcr myn eigen oordeel begin te mistrou„ wen, cn dat van anderen op prys te (tellen.
„ De meeste menlchen, inderdaad, zoo wel „ als dc meeste ièclen in 't ftuk van den Gods„ dienst denken dat zy dc gehceie waarheid in „ hun bezit hebben, en dat allen die in cenig „ punt van hun vcrfchiüen in zoo verre dwaa„ len.
„ Steele, die een Protcftant was , vertelt den „ Paus in zeekeren opdragts brief, dat het eeni„ ge onderfcheid tusfehen onze beide Kerkge„ meenfehappen, met betrekking tot derzelver „ begrippen, omtrent de zeekerheid haarer leer„ Hellingen, daar in beftaat, dat de Roomfche „ Kerk onfeilbaar is, en dat de Engelfche Kerk >, nooit ongelyk heeft: doch hoewel meenig en„ kei mensch byna zoo hooge gedachten over „ zync eigen onfeilbaarheid voede, als over die ,y van zync fc&e, zyn er egter weinig die het
„ zoo



343
„ zoo natuurlyk uitdrukken als een zeekcr* „ Franfche Juffrouw, die zig ter gelegenheid „ van een klein gefchil met haar zuster, liet ont„ vallen. Ik weetniet hoe het bykomt, zus„ ter! maar ik heb buiten my zclven nog nim„ mer iemand aangetroffen die altoos gelyk„ heeft. II j;'y a que mot qui ait toujours raison
„ In zulke begrippen ftaande, geeve ik , myn „ heer! myne toeftemming tot deeze Conftitutie
„ met alle derzelver geereeken,
„ indien die gebreeken waarlyk beflaan; om dat „ik denk, dat een Algemeen b e-
„ wind NoODZAAKELYK voor ONS
„is, en dat er geene Regee-
„ ringsform is , welke niet onder ,, een goed bestier tot eenen „zegen zoude kunnen gedyen;
„ en om dat ik tecvens geloove dat deeze waar„ fchynlyk voor eene reeks van jaaren zulk een
„ goed Bellier zal meedebrengen , en dan affeen „ voor een defpotiek gezag zal kunnen plaats „ ruimen, wanneer het Volk zoodhanig zal be„ dorven zyn, dat het eene despotieke rer-ee„ ring noodig hebbe, en geene andere langer „ zal kunnen draagen.
„ Ook twyffel ik, of eenige andere Conven„ tie, die wy in ftaat zyn by een te brengen , V 4 eene



344 =
„ eene betere Conftitutie zoude kunnen ontwer» ,, pen: want zoo dra men een aantal ran perfoo„ nen verzamelt, met oogmerk om zig van derzeln ver vcreenigde wysheid te bedienen, verzamelt „ men onrermydelyk met die perfoonen alle derXi zeiver vooroordelen, hertstogten en dwaalin» g™ > te gelyk met de byzondere beiangens van ,, derzelver woonplaat/en, en derzelver eigen baat' ,, zugtige bedoelingen.
„ Kan men van eene zoodanige Vergadering „ een volmaakt ftuk werks verwagten? Het „ verwondert my dcrhalven, dat het (luk 'twelk „ thans voor "ons ligt, zoo naby de volmaakt-
heid komt, als het doet, en ik denk dat het
ter verbaazing zal ftrekken voor onze vyan,, den, die in de zeekere vc.rwagting leeven, „ Yin te zullen hooren, dat onze raadilaagen, „ even als die der opbouwers van Babel, zyn „ in verwarring geraakt, en dat onze Staten ,, op het ppnt zyn om zig van een te fcheuren, „ om nimmer wederom zamen te komen, dan
met oogmerk om elkander den hals te brce^ „ ken.
„ Ik geeve dus myne toeftemming Mynhcer! „ t t deeze Conftitutie, om dat ik geen betere « verwante, eu om dat ik niet zeeker ben dat >) deeze niet de beste is.
» De



345
„ De begrippen, die ik gehad heb nopens het verkeerde daar in te vinden, offer ik op
„ aan het algemeen welzyn. Nooit heb ik
,, my een woord daar van buiten deeze Ver„ gadering laaten ontvallen. Binnen deeze mu„ ren zyn zy gebooren, cn hier zullen zy fter» ven.
„ Indien elk onzer, onder de geenen die hem „ her waards zonden, terug-gekeerd, de tegen„ werpingen, die hy teegen ons opftcl gehad ,, heeft, wilde uitventen, en zyn best doen om
aanhangelingcn tc winnen, welken dezclven „ wilden onderftcunen, zouden wy de algemeene „ aanneeming van hetzelve vcelligt kunnen verhin„ deren, en daar door alle de heilzaame uitwerk„ zelen en groots voordeden verliezen, welke „ natuurlyk uit onze -wczeniyk-p of fchynbaare ,, eensgezindheid, zoo met betrekking tot vreem,, de Natiën', als onder ons moet. gebooren ,, worden.
,, De ilerkte van een Staatsbeftier en deszelfs „ gefchiktheid om het geluk eens volks te ver,, zeekeren, hangen veel af van het begrip, „ welk by dat volk zelf heerfcht, noopens de „ goedheid van de Regeerings-form, en noo,, pens [de bekwaamheid én braafheid van dc fi Regenten,
Y5 «Ik



34<5 =
! „ Ik hoop derhalven, dat wy, en om ons „ zelfs wil. als een gedeelte van het volk uit„ makende ; en ten nutte van onze nakomeling„ fchap,allen hartclyk en eensgezind, zoo verre ,, onze invloed zig zal uitftrekken, ons best j, zullen doen, om deeze Conftitutie overal „ aan te pryzen, en dat onze toekoomendc 3> gedagten en poogingen de middelen ten „ doel zullen hebben, om dezelve wel bediend », te krygen.
„ Met een woord, myn Heer! ik kan my niet onthouden van den wensch te uiten, „ dat alle de lceden der Conventie, die nog ,, nietten vollen met deeze Conftitutie te vree„ den zyn, hunne eigen onfeilbaarheid in dit ,, oogenblik eek weinig met my wilden in >> twyffel trekken, en dezelve ten openbaaren „ blyke onzer eensgezindheid teekenen.
Zie daar Nederlanders! een ftuk uwen aandacht overwaardig, zie daar wetgecvers van een vry volk! — een voorbeeld van Vaderlandsliefde, en van verzaaking van byzondere beiangens het welk wy Ulieden niet behoeven aan te pryzen, (ten minften dit hoopen
wy



~ 347
wy ) maar het geene gylieden tog met een gunftig oog befchouwen zult,dat wy het uwe Committenten tot een modél, tot een richtfhoer voor hunne toekomftige gedraagingen, hebben aangepreczen.
Het heil van het Vaderland, het welk by allen dc hoogfte wet zyn moet, eischt, Landgenoten ! dat wy eene Conftitutie moogen ontfangen» gegrond opcene geregelde Volks Repreientatie — gegrondop de oppermacht des geheelen Volks — gegrond op de eeuwige beginzelen van Orde —
Gelykheid Rechtvaardigheid eene
Conftitutie die aan den deugdzaamen Nederlander veiligheid van perlbonen en bezittingen, en het volle genot van zyne menfehelyke rechten (als Burger befchouwd) verzeekert; — wanneer nu deezen de hoofd trekken zyn, van het ontwerp der Staatsregeling die u zal worden aangebooden — ( en wie uwer weet niet, dat alle deeze hoofdvereischtens in dat ontwerp gevonden, ten duidenlykjkn gevonden worden — ) dan —— dan moeten wy om het algemeen belang alle geringere gebreeken van het zelve over het hoofd zien — en met voorby zien van byzondere huishoudelyke beiangens, dat ontwerp hoe eerder zoo beeter aanneemen, en met onze goedkeuring bekragtigen, of wy vcrwaarloozen onze dierbaarfte beiangens -—- wy moeten



348
ten dan dat Plan van Conftitutie aan deugdzaame mannen ter bevvaaring en uitvoering aanbetrouwen ; deezen zullen er ons dc gebreeken van aanwyzen, dc tyd en de ondervinding zal ons dus alleen een verbeeterde Staatsregeling vcrfchaffen, en een groot Volk, de Franfchen, onze Vrienden cn Bondgcnooten, zullen moeten bekennen dat wy door hun voorbeeld geleerd, van hunne rampfpoeden hebben wecten gebruik te maaken, door aan ons Vaderland eene geregelde en vrye Regeeringsform te bezorgen, dewelke alleen in ftaat is hetzelve weer tot den hoogften trap van haare voorige wolvaart cn glory te doen ryzen, van waar de tweedracht met de Heerseh- en Baatzucht haai* zoo meedogenloos heeft ter neder gebonst.
Eindelyk is Vader H e r a c t y t van het Huis Orde en Rust weder hier by ons terug gekomen, hy durft het nu wagen, en zegt uathy nu niet meer bang is. en nergens voor vreest.
Zoo veel vermag de gerustheid op een goed
Keltuur wanneer de wyze man hier over
ook in ongerustheid is, en lange moet blyven, dan is het met de Burgerlyke Vryheid ras gedaan, cn dan doet yder een, die er uit kan. maar best. dat hy zyn biezen pakt.
Maar



84*
Maar, dank zy de goede geest,die hier en in Frankryk voor het behoud der Vryheid waakt — wy hebben thans niet meer te vreezen, dat in ons Vaderland die fchriktoneclen zullen vertoond worden, tot dewelke te vertoonen dc boosheid reeds begonnen was de lhaaren te ipannen —de eenige hoop, die aan de hoofden der Revolutionaire Factie was overgebleven is hun ontvallen —
Het Jacobinisme in Frankryk is er onder
en zal er nimmer weder boven op komen:
op dit point zyn het alle Franfchen eens ■
(eenige weinige Fortuinzoekers uitgezondert) en de onlangs gedaane keuze des Volks voor het nieuwe derde gedeelte der Leden voor de twee Kamers van het Wetgevend Ligchaam, toont genoegzaam dat de Franfchen hunne waare beiangens eindelyk beginnen te gevoelen en
dat het hun niet meer onverfchillig is, door wien hunncduurfte beiangens worden behandeld; trouwens zy hebben ook leergeld gegeeven, en als er e'éne Natie op de aarde is, dewelke verdient door haar eigen gelceden rampen geleerd, en gelukkig te worden, dan is het de Franfche Natie; —Hemel! welke gruwelen heeft men
daar al niet zien gebeuren welke monfters
waaren het, die in fchyn van menfehen dat edelmoedig Volk zo lange 'ftraöeloos gemoord en gepynigd hebben!
Geen ftand hoe genaamd in Frankryk is onder de Regeering van dat foort van menfehen verfchoond gebleevcn. Het was genoeg aan Robefpierre, of aan een zyner bloeddorftige aanhangers te mishagen, of derzelver hebzugt gaande te maaken, om door beulsbanden te worden omgebragt. Op de meenigvuldigc lysten van de ter ilagting gevoerde Burgers, die deeze beulen zich niet fchaamden. dagelyks uit te geven, vind men, den voor zyn Huishouw
den



35»
den zwoegenden Landman naast den Edelman j den werkzaamen ambachtsman naast den Rentenier ; den nyveren winkelier naast den Koop, die uit verre Landen den overvloed onder Z) ne Medeburgers brengd. Geen Rand tot daglooner, ja fchoorfteenvecger en fchaareflyper mciuys , was voor humie bloeddorst veilig.
Of men zich al of niet met de publique zaaken bemoeide ,het was om 't even. Zydie wV*.deeden wierden daarom ter dood gebragt. Men leest zelfs in een vonnis, dat een Burger ter dood veroordeeld wierd, om dat men hem verdagt hield, van verdagt te zyn; zo ver ging de goddeloosheid. — Door alle deeze euveldaaden wierden zy, die zich van 't bewind hadden-meefter gemaakt algemeen gehaat, zo dat zy ter hunner beveiliging talryke benden van janitsaaren, anders gezegd Jacobynen, moesten bekostigen, om hun eigen leven, dat zy gevoelden verbeurd te hebben, te verdedigen. Hier van daan die groote geldverspillingen, die het papieren geld op niets hebben gebragt. Hier van daan die bepaalingen van prys, waar voor winkeliers, landlieden cn de ambachtsman hunne waaren moeiten verkoopen welke allen, nietswaardige papieren munt, voor hunne waar moeiten aanneemen, want ©p de minfte weigering volgde de guillottine. Al het welkeen algemeene ellende (want de daglooner zelfs moest voor papier werken) en hóSgersnood ten gevolgen had.
Een van de hoofd oorzaaken van dit alles was nog, dat zy, die de Regeering in handen hadden niets of weinig in de Waereld hadden. Papieren munt konden zy liaan en zich daar van rykelyk bedeelen, en dit papier verwisfelden zy, by hunne Medeburgers voor Goud of
waa-



— SS*
waaren, want zy hadden er de doodftraf op gezet voor alle de geene, die het niet aannaamen. En zoo ging Land , Beesten, Vrugten; waaren en geld, ja dag arbeid zelfs, uit de handen van de regtmatige bezitters, tegen papier over in de handen van eenige weinige die niets gehad hadden. Zo lang de waereld ftaat, heeft er geen zo algemeene en fchandelyke Dievery plaats gehad, — Wilt gy lieden, medeburgers! dit in uw Vaderland voorkomen?.. NeemdtotKiezers menlchen, die Land, Beesten, Vrugten waaren of iets anders hebben, dat zy niet te^ gen papier verruilen willen. Daar zit het geheim om de Dieveryën te beletten.
Wy hoopen dat onze vrees ydel mooge zyn maar indien het egter mogte koomen te gebeuren, dat hier te lande de intriguanten nog woelingen zogttcn aan te richten, ten einde tot hunne oogmerken te geraaken en het in train brengen eener geregelde Conftitutie te rug te houden , ( want orde en Recht is voor hun een doodfteek) -— dan hebben wy in allen gevallen boovenftaande ipiegel naa waarheid opgehangen, van een klein gedeelte der rampen, die ons, alS hunne poogingen geluktten, booven het hoofd zouden hangen — wy wenfehen dat onze landgenooten er het hunne uit moogen neemen om er by geieegenheid, als men hun bedriegen wil> het noodige gebruik van te maaken.



In den Hage by j, Plaat, en verderby alle zyne Correspondenten van dit Weekblad, als:
Te Amfterdam, by A. van der Kroe op den Dam; Haarlem, J. J. Beets; Leiden, J. van Tiffelen; 'sHage, J. van Cleef en Delft, M. Roelofswaart; Rotterdam,Dirk Vis; Dordrecht, Blus jé; Gorinchem, Hornaar; Brielie,,Boers en Mcrkenburg; Schiedam, Poolman; Gouda, W. Verblaauw; Zaandam, van Aaken; Edam, Rolf; Alkmaar, J. A. van Harencaspel; Hoorn, Vermandei; Enkhuyzen, Franx; Leeuwarden, Cahais; Franeker, Romar; Harlingen, F. van der Plaats ,* Groningen, Luydema; Deventer, G. Brouwer; -Campen; J. F. Brok; Zwolle, J. Clement; Nymegcn, J. L. Prager; Arnhem, Nyhoff; Zutp'hen, /ƒ. C. A. Thieme; Hardcrwyk, J. S. den Kasteel; Utrecht, de Wed. J. van Terveen en Zoon, Middelburg, W. A. Keel; Vlisfingen, Corbelyn; Goes, Huysman; Zierikzce, A. van Zetten ; Breda, Oukoop; 'sBosch, Vieweg; Bergen op den Zoom, Riemsdyken Bronkhorst.



HERACLYT en DEMOCRYT
N°. 22.
Saturdag, 29 April, 1797.
Het Derde Jaar der Bataaffche Vryheid. Nee fpé, nee metu.
-Oy de Nationale Vergadering, is door dtf
Commisfie der Binnenlandfche Correspondentie een Rapport uitgebragt, over de Propofitie van, den Reprefentant Vonck, (zie ons NJ. i$>) ——dit Rapport het welk gedruitt zal worden, cn aart de orde van den dag gefield is, zal binnen weinig dagen een onderwerp der deliberatien van de Nationaale Vergadering zyn — wy moeten dus aan onze Leezeren de Friefehe zaaken wederom voor den geest brengen , wy hoopen ook, dat wy eerlang in fiaat zullen zyn om aan onze Leezeren verflag te doen van het Rapport, het welk door de Burgers Vitringa en van Maa* nen noopens dea rampzaligen toeftand van dat gewest gedaan is —— het een en ander zal veel toebrengen om het denkend gedeelte onzer Landgenooten een waar denkbeeld over die zaaken te doen verkrygen. De publieke opinie toch is dj eenige vierfchaar, voor dewelke de verdrnktc Friezen, de verwoesters van hun Vaderland kunnen daagen een andere Vierfchaar
hebben zy niet.
z wy



354
Wy plaatzen dan bier eenen tweeden brief Van B uke Rintj s uk Friesland; ciezelve kan dienen tot een vervolg op dm eerften brief van dien eerlyken vervolgden Frielchen Patriot, dewelke wy in ons N*. 13. geplaatst hebben.
Burger Heraclyt!
Onzeker over de veiligheid myner te rug reizc mqt het gevoeligst mède'yden aangedaan over het aakelig lot, het welk Jan Binnes en zyn ongelukkig huisgezin booven 200 veele anderen heeft getroffen in angstvallige bekommeringen over onzen nog gevangenen Symen, flyt ik dagen en nagten, met te peinzen en te zugten, over die Zee van rampfpoeden, die het weleer zoo bloeiend Friesland nog by aanhoudendheid overiiroomt.
Pan vraag ik my zeiven, zyn deeze nu de Zalige gevolgen eener Zoo vunrig verlangde Revo'utie ? Dan zeg ik weer , 't is mis Bauke! gy hebt in eene verhitte verbeelding u vee! meer beloofd, dan gy by een bedaard inzien der zaken redenen had te'verwagten. Hoe veele Rcvolutiè'n elkander moogen opvolgen — zonder eene algemeene verbeeteringvan zecden, zullen er altoos d^elve menfehen , cn dus ook abietve, gebreken blyven. De fpcelcrs kunnen zich op het groot toneel wel in eene andere gedaante vertoonen, doch hunne rollen loopen over dezelfde fchyyen; van hier datdc braave man veelal opgroeit tot het eerite Slachtdier der omwenteling; dit zag ik zoo duidelyk in die haatelyke verklaring die men in Friesland van de ftemmers in de^Grondvergaderingen afvordert; dedwepery, die het gecstelyk gewaad afleidde, vertoont gig daar in een politiek kleed. Nog leevendig herinner ik my het gebeurde in de Catechizatie: de Domcny vroeg aan eenen der Leerlinge- ■
Jonge!



255
Jonge! wat moet men denken van hun, die Van ons in gevoelens verfchillen? — van hun, die onze kostöiyke Formulieren van eenigheid veragten en Verwerpen ?
De Jonge antwoordde oogenblikkelyk t „ te» „ deezen opzichte geldt het zeggen van Da„ viel, Heere! ik haate ze, dieuhaaten; ja ik. „ haate ze met eenen grooten haat. Ditantwoord
itiet my geweldig teegen de borst. Do-
rneny merktte myne ontevreedenheid, en vroeg met eene vcrheffnng van Item ; wat dunkt er u dan van Bauke: ecnigzins verleegen, wyl elk en ieder my begon aan tc zien, zei ik eenvoudig,, als die Christenen, na een gedaan onder,s zoek, van de waarheid hunner gevoelens in
gemoede overtuigd zyni hoe kunnen wybett „ dan haaten, of verdoemen? Zy ftaan of val-
„ len immers hun cygen Heer naauw-
lyks was dit laatfte woord gefprooken, of Domeny fmeet zyn vraagboek, het welk in een groene band was ingebonden, my vlak in het aangezicht, zoo dat myn neus cn tanden begonnen te bloeden; Ecven zoo bedremmeld als ik er toen uitzag, even zoo zit ik teegenswoor-
dig rond te kyken daar ik nooit afkeerig
was van een geloofs-leus, waar in de grondwaarheden van den Godsdienst met de eigen woorden der heilige Ichrift wierden uitgedrukt, daar heb ik ook, opgronden van overtuiging, ingeftemd met die eenvoudige politieke Belydcnis, welke het Reglement der Nationale Vergadering ons voorfehreef.
Dit reekenden wy allezins voldoende doch naauwclyks had een gewapend oproer onze wettige Reprefentanten op de fchandelykfte wyze mishandeld, of zy, die zich in derzelver plaatzen ge weldadig hadden ingedrongen, vorderen Z 2 vaa



s5ö =
Van ons dc onderteekenir.g van een Formulier, het geen, we?gens de daar in voorkoomend» haate yke cn dubbelzinnige nit Imkkipgen, van de moesten met veragtmg wierd vei worpen; Iviauwelyks.is uit het beginzel cener gemocdelyke overtuiging deeze gevorderde onderteekcfiing geweigerd, of wy worden ogenblikkelyk buiten de politieke gemcenichap geilooten — wy worden ontburgerd. In eene Catechizatie rr.cz het Gerecht myne zwaarighceden tecgen die zoo gchaattc vcrklaaring inbrengende, 011moetmy die zelve harde behandeling, weike ik voorheen in de Kerk zoo gevoelig ondervond.
-Xtbti» im-L i" 9" ■ - 'i'\ t j Domeny beroofde mv van bloed —— en het vryheid - en Broederfchap- lievend Gereehte ontneemt my het Coilect, en berooft my dus van
brood 'c is zoo onze D->meny is
door den tyd wyzer en gemeatigder gewordendoch nu de geestelykheid zich verbeeterc, nu is deeze haare, dwaasheid overgegaan tot de Reprefentanten en veele Gerechtsieedem
Deeze zyn nu de do'lc voorvegters van haatelyke formulieren ,, en dat wel uit even gelvke ondeugende inzichten, waarom dezcivcn voorheen in onze Kerk wierden ingevoerd ■ tiet
blyven, Vader Heraclyt) het ilvven waarachtig dezelfde menfehen en ook dezelfde gebreken.
•Hoe lang cn met welk een hertelykheid hebt gy met betreurd, die. afzigtely^e laagte tot welke de Republiek in 1787, en 1788 en volgende jaaren lag ter 'rêer gezonken die
laagte, waar inde fchandelyklte Volksbedriegers zig onbefchaamd veroorl >r>fden, de fhoodfte monftersals voorbeelden van.deugd, de fchendigfte Èuveidaaden ah? blyken en bewyzen ee-
rer



357
ner zuivere god.svrugt opcnlyk uit te venten. Hoe dikwyls hepen dc traa.en overuwe wangen, wan .eer éenc fïtfie eene Jezabei, Neerlands moeder en Debora —- wannéér eene omwenteling die zich door alle yslclykh'eedon van verwoesting, moord en fl.iaverny kenteekende , eene gt-
zeegende onvve deling - wanneer Pruisièn die
ons gepiondcrd Engeland, het welk onzen
welvaart reeds langer dan anderhalve eeuw had ondermynd, in nieuws'en ftaaw-paplercnefr.fi getrouwe ge&llieerde wierd genoemd. Verbeeld u niet dat het uitzicht op beetere tyden, die bron uwer traanen fpoedig opdroogen zal. Wy zyn ver, nog oneindig ver van deeze gelukkigere dagen verwyderd.
Het blyven nog aldezelve menfehen er blyven nog overal v zelve gebreken. Men ma°- in brommende bewoordingen zulke gruwelenödier voorigc omwenteling op eene inneemcnde wy-
ze aan het volk herinneren men mooge
zelf geweest zyn, een lid der Commisfie, om dit fchandelyk gedrag der voorige Regeerin» ten naauwkeurigftcn te onderzoeken; naauwelyk's bevind de volksbedrieger zig in gelyke omftan-
dighecden met het oud Beftuur nauwelyks
gevoelt hy door dee/.e of geene gebeurenis den zetel zyner grootheid maar een weinig waggelen , of hy bedient zig van eeven de/.elfde konstgreepen. Om zig en zynen aaniïang tc behouden, verliezen de woorden by hém o.jgenblik-
kelyk haare waaragtige beteekenis dan
noemt hy de leugen, wnarh.id — dc deugd, cnieugd — den oproermaaker een weldenkend Bataaf den banquerotier, een brefaf Burger ; dan noemt hy die Courant, waar iu elk zyn gal en vuilnis op zynen medeburger — op 'dé hoogst geconftitueerde magten, ja op de Nationaale .Vergadering ongertraft uitwerpt, een ge~ Z 5 . eerd



35*
'étrd Dagblad. My dunkt ik zie uwe oogen al weer overvloeyen, doch hetis myn fchuld niet — ik fchilder u geen mannen in de maan — Lees de neevensgaande Friefche Courant te Leeuwarden by M, Koon gedrukt, in dewelke Gerrit Pape, Raad in het Friefche Hof van Juftitie ( deeze is immers de fchryver) zyne leezers verllag geeft van de gebeurenisfen, die teCollumby den bekenden oploop zyn voorgevallen. Daar noemt hy eenen Abele JVybrens Keuning . teegenwoordig Lid van het Friesch Provinciaal Beftuur
BENEN FTEREN REPUBLIKEIN. Vergelyk
met deezen weidfehen tytel eenige trekken uit 'smans leevensloop; en zeg my dan, of myne klachten met allezins door daadzaaken bevestigd worden.
Abele Wybrcns Keuning, in de wandeling meer bekend onder den naam van Abele Kruk woonde zeedert verfcheiden jaaren aan het Collumer Vallaat in het Tolhuis (zynde een kleine kroeg , alwaar bier, loopjes enzovoorts getapt wierd voor de Pasfiigiers die van en naar Stroobosch met de Trekfchuit of met het Rydtuig langs den trekweg reisden.) ■ Deeze te bedienen , op het Tolhek te pasfen — het trekpaard meede van en voor de Schuit te (laan, het zelve te ftallen en te voederen, en nu en dan een Reiziger, die te voet reizende door den avond wierd overvallen, te herbergen , dit was zyn dagelyks werk. Als men de kaamer rondkeek fcheen dezelve zeer maatig van het noodig huisgeraad voorzien; Abele fcheen over het algemeen yverig in de waarneming van zyn beroep, hy was een fnipper man, zelv om het op zyn plat Friesch te zeggen vry ftyv in den bek. -——
Dit ondervond men naa de omwenteling in
1787



?5<?
I7?7- want onze Fiere Republikein vertoonde zig toen open yk als een groote Oranje Caea nt, dit is aan dien oord eene bekend zaak. 'tls zoo; de omwentviing van 1795. had die van 1787. raauwiyk-; afgewisfeld, of de Fiere
Republikein had zig meede omgewenteld
veclen echter befchouwden deezen Rap als een bewys eener meer dan gewone voorzigtigheid — hy woonde immers in een Landhuis, en was in zyn geheel beftaan ten eene maal afhangelyk van het Collegie van Gedeputeerden, konde de man dan in zyn poltitiek
ge.irag wel veiliger weg inflaan, als dien, onwelken de Leden van het Collegie hem voorgingen ? welke de reeden zymr omwenteling ook geweest zy, hy wierd een warm Patriot, wel i, zo.■derheid na dat hy onder de Provifioneele Reprefentanten van het Friefche Volk in het voorjaar van 1795. door het toenmalig Committé van Koophandel op aanbeveling van één zyn er vrienden gebruikt v, ierd tot den inkoop van Schaapcn in Groningerland, die wegens de gedaane groote Requifitie destyds aan de Franfche Troupes geieeverd wierden.
Intusfchcn begonnen zync zaaken den kreeften gang te gaan meer dan eenmaal wierd
derzelver hèrlte Img vrugtcloos door hem beproefd —— Rechfen randen mensch het
tot heesch wordens fchreeuwen dies is vry, alles is gelyk niets wierd onbeproefd gelasten — alles was vrugtcloos — maar wat gebeurt cr? — Te midden in deezen zyncnPatriottisfehen yver worden op den 26 January .1796 de van het Friefche volk verkoorene Rcpreièntanten door eene gewaapende oproerige bende aangevallen en geweldaadig van gezag beroofd
naauwclyks is deeze blyde maare tot den Republikein Abele Keuning overgevloogcn , of hy trekt Z 4 fluks



%6o s=a
fluks den nieuwen rok aan, reist ylings naar Leeuwarden en neemt daar zonder hocgenaamden last of zending, met eene ftaatige deftigheid onder de Burgers Feugen, Leiber, Godfchaik en anderen van dat foort, zitting in het by een ge-
fchoolde Committé van Herjiel. Daar ver-
oorloft onze Fiere Kepubiinein zig de fchandelyk-
fte euveldaaden Dat Committé van Herjiel
immers liet verteegenwoordigers van het Friefche Volk, door meer dan twintig duizend grondRemmers op de wettigfte wyze gekoozen, by nagt en ontyden van het bed hgten , cn naar den kerker fleepen — dat Committé tog dwong die Reprefentanten, die nog aargebleeven, en voor de ysferykheeden van den volgenden dag gefpaard waaren, om ordonnantiën te onderteckenen en af te geeven, om deszelfs vloekgefpan met eenige duyzenden guldens uit s' Lands Kas te onderfteunen. (a) Dit was de nieuwe loopbaan waar in onze Fiere Repubiicain met raslë fchreeden voort fnelde, toen het te rug keeren van de orde alle de ontworpene plans van zyne toekomftige grootheid eensklaps fcheen te ver, ydelen. De gevangen en verjaagd geweest zynde Reprefentanten hernamen op den n February 1795 de hun ontweldigde teugels van het Be, ftu-r —— het oppermagtig Committé van HerRel Ruift oogenblikkeiyk uit elkander, en onze Fiere Repubiicain , die ylings naar Leeuwarden was gevloogen, reist in zync voorige qualiteit van Tolman en Kroeghouder, onder een geduurig agter omzien te rug; hier lusteloos zyn gehouden gedrag en mislukte aarflaagen overpeinzende, en naauwlyks weetende welke gedaante Hu in het vervolg aan te neemen, of in welke
bog-
f«) Zie het Dagverhaal, Tan de Handelingen der Reprcfentanien des vryën Volks van Friesland N« 10 — P: 89. Zitting van Maandag i February 1796.



bogten zig tc wringen, wordt zyne angfivailige bekommering onverwagt van het nart igeltrookcn door de blyue uiaare, da. de terug gekeerde Reprefentanten op nieuws verdreeven, en reeds ieiiuldig aan de misdaad van gekwetlte natie, door weinigen hunner rneedeleeden, openiyk verklaard waaren — Nu begint de bedrukte Republikein te berleeven, en verliest zig zeiven reeds in het Vocriut4gc zyncr aanftaande giootheid.
Dwaaze mensch! hoe dikwyls hebt gy u zeiven beuroogen weer gevonden?
Dit was ook liet lot van onzen Abdi Keuving, hy mag ienrceuwen van verraad, en in zync raazenue gefprekken meer dan vyftig flymgasten op eenen morgen den Kop door de guillotine laaten aflryden, alles helpt even weinig; men vergeet hem — DU trefc hem gevoelig, want ieder middag, ieder avond, als hy met zyn gezin lpyzigt, word hy door eene Scherpe prikkeling in zyn maag aangevuurd, om niet» onbeproefd te laaten, ten einde toch het grootfte -oogmerk zyner omwenteling vooral te bereiken» De tyd baart hem roozen. -—- De werktuigen van het gewapend oproer beginnen overluid om ambten te IenrceuwenEen Godfehalk, Feugen, Leiber, Staal en andere hoofdbeleidcrs vinden zich reeds rykelyk bedeelt; onze fiere Republikein gevoelt zig zeiven, en het gevolg van dit levendig gevoel is een Request, waar in hy op des 30 April 1796 de toenmaalige Reprefentanten ootmoedig verzoekt, om hem met eene bedieniai ie begunjtigen. (fl) dit verzoekfenrift is laauw*lyks geleezcn,, of s'mans kwaade Engel legt een
dwars-
00 Zie het voornecrtftl Dagverhaal. Na i6. P*£. r$j4i §\ü.s Zitting ■— 30 April 1796.



562 as>
dwarspaal voor zyne zoo noodige bevorderingop den volgenden 2 May 1796. word ter Vergadering dier/.elve Reprefentanten ingezonden eene Misfive van het gerecht van Kollumerland, haare Suspicie te kunnen gespende: dat de Burger A. Keuning te Koilum niet ter goeder trouw gehandelt heeft in de aangaave van den vyf-entwintigjlen penning, " (a) Hier zitten de handen in het hair — Een Heren Republikein, die van het Gerecht openiyk word aangeklaagd, in het opbrengen van" de noodzaaklykfte behoeftens des Vaderlands niet ter goeder trouw gehandeld te
hebben, deezen boven anderen met eene
bediening te bevoorrechten, dit zoude al te veel in het oog loopen — de roofziekte gieren, die op ambttcn aasden, zouden in dat geval de lugt van hun gekrysch en gefehreeuw doen wcergal- I men.
Het is zoo,de Burger A. Keuning had, als lid van het Committé van Herftel, zig verdienstelyk gedraagen, doch zelfbelang vorderde de erkentenis van dit verdienstelyk gedrag tot geleegener tyd uit te ftellen. Het eenige dat men ter zyner behoudenis aanwenden kondc, was, de pot toe te dekken, en het onderzoek van zyn misdryf aan zyne vrienden in het Committé van Waakzaamheid te beveelen.
Ziedend van wraak, om dat het Gerecht door deeze aanklagte hem en zyn gezin het brood uit den mond heeft geftooten, beleeft onze Fiere Republikein geen gelukkiger dag, dan dien, waarin alle de Leeden van het Gerechte , uit het beginzel eener gemoedelyke zwaarigheid, eenparig
r .00 Zie het meergemeld Dagveriiaal N« a<. Pag. 349. 938* Sfetting. a May 1796-



— 2*3
rlg weigeren de gchaatte verklaaring te ondetcekencn, $e hec geweid ter Haavb g van deszelfs wanhciend ee/ag van aiie Arnbtenaaren en
Grondliemmers afvordert. • Nu verfpred
zig een glans van vergei oegen over zyn gelaat zync oogen glinfteren, eevcn als dio
van eenen ryken vrek op het aanlchouwen vau een beurs vol RyJcrs en Ducaaten. Geene fiufh ie zclv van dtevery of van oproer zal hem ten twccdemaale in zync verwagcing te leur fttllen. De Grondvergaderingen zyn in Collun,merland reeds aangezegd, ten einde Kiezers te Hemmen, die voor de Leeden van het Gerecht, velke de vcrklaarirg eenftcmroig weigerden, beeterc Vaderlanders moesten verkiezen, Onze fiere Republikein fhclt te paard naar Gene gewone Vergadei plaats alles beandWoofd aaii
zyne verwagcing ; de grondfiemmers blyven af-
weczig. Hy word van zelv Kiezer, en
helpt den volgenden dag zig zelvcn ftemmen tot Lid van het gerechte.
Geen Schoolmeester, die voor de eerfiemaal de leerfchool intreed, heeft ooit grooter achtbaarheid vertoond, dan onze fiere Rrpubikein by het aanvaarden van zynen luisterryken
po^t . en geen wonder! hy is een fchcpR!
zyner eigene Schepping . maar, goede Hemel! daar koomt Symen aanftappen , nu moet ik af brceken — deeze trekken uit 's mans leevensloop zyn genoeg voldoende om u te overtuigen , dat ook in onze dagen dc woorden
haare betekenis hebben verloorcn om u te
overtuigen dat Gerrit Pape het Volk bedriegt met Abele l>Vybrcns Keuning onder de gedaante van een fleren Republikein aan de Lcczcrs1 zyner Courant te vertoonen. Vaar wei oude Man ik blyve: -
Uw heilwenfehende Vriend
BAUKE RINTJES, An-



364 ~
Andere Brief van een Friesch Burger aan Democryt.
Burger Wysgeer!
Zeg my eens, (want gv weet van vee! dingen, ) weet gy ook aan my een voldoend antwoord te geeven op de vraag, die ik uin deezen brief zal koomen voorteftellen ?
Daar gy weet dat ik in Friesland woon, behoeve ik u niet te zeggen dat ik my al aan vele dingen hebbe moeten gewennen, om dewelke onze Voorouders nooit gedagt hebben —— te vooren (by voorbeeld) waaren wy gewoon de grootfte eerbied aan eenen Raadsheer van het
Hof toe te draagen en een verfchuldigd
ontzach vervuldde onze gemoederen, wanneer «ulk een Perfoon in zyne Raadsheerlyke kleeding den ftraat langs ging — (trouwens hy die recht Iprcekt tusfehen den man en zynen naasten , hy die in den naam der wet, het zwaard der Gerechtigheid doet zwaayen, om de misdaad te ftraffen, kan naar myn inzien nimmer met te veel uitwendige luister omgeeven worden.) thans — lachen de jongens hun uit als zolangg de ftraat gaan, en roepen: daar gaan deCarmagaofe Raadshctrm heen —— nn dat is nog
nie-



-1— i6$
niemendal maar te vooren (de gefchiede-
nisfen van 1787 uitgezonderd) was men gerust dat men by het Hof goed recht zoude verkry. gen, al had men ook Proces tegen de eerfte
Heer van 'tLand en nu — goede Heemel!
nu Itat men ons aan Rechters over zonder ken-
nisfe des rechts zonder eenige hoegenaamd*
Qualiteit, die in een Rechter vereischt word — te vooren wierd de lasteraar en eerroover in ons gewest geftraft, thans befchermt hem dc hoogstgeconftituëei dc macht —— dat is eene Revolutie in de Grondbeginzelen van eene
geregelde Volksregeering of ik heb er geen
verftand van zie eens Bufger Democryt!
dat kan er tog niet ianger door, ik ben maat een onnozele ontburgerde Fries, maar ik lees egter dc Friefche Courant, en het is die Friefche Courant van Dingdag den 18 April 1797 gedrukt te Leeuwarden by M. JTctw/die my thans aan u doet fchryven.
Dat gefchreeven ftaat, ftaat gefchreeven — cn dat gedrukt is, ftaat gedrukt — nu, ik heb daar dan die Friefche Courant gedrukt voor my liggen, en als ik myne oogengelooven mag, daa leeze ik daar op de tweede bladzyde in de tweede colom, onder het artikel, de Haagsche Cor-
refpondent „ Datby de Nationaale Vcrgaa-
„ dering geleezcn is een adres van Dordrecht-
„ fche Burgers houdende een verzoek om
>> de



■■:,6 ga
„ dcDccrccten noopcns het Provinciaals -gewys (temmen over de Conftitutie' te, rapporteeren „ of niet in werking te brengen; dat by deeze i, geieegenheid vcrlcheidene leeden van advys f, waaren geweest, dat in dit verzoek niet kon., de worden getreeden * uit hoofde van de „ "Souveraine;cit der afzonderlyke Provir.tien — dat de waare volksvrienden zig met kragt van ., taal en bondigheid Van bewyzen hier teegen „ verzei: hcbb.n en dat de overtui-
„ GENDE waarheid voor ditmaal van zoo veel kragt schekn te
„zyn dat dc Prefident vooritclde om ccnë „ Commisfie te benoemen, gelast met het onderzoek of dergelyke Reqüesten een point van „ deliberatie konden uitmaaken.
Nu vraag ik u Democryt! wat ik befiuitcn moet, wat een vreemdeling befiuitcn moet, die deeze taal leest, ik dnrv het niet zeggen, wat ik er uit befiuitcn moet -— maar dit weet ik, en dit durv ik zeggen dat als Neerlands hoogfte wetgeevende Vergaadering dnld, dat men ihJ haar, het Souveraine volk op zuik eene wyze firaiTeloos hoone, zy dan met geen recht of recden vergen kan, dat de Vryheid-en orde min-' rende Burger, dat dc beminnaar van Uecht eri wet haar die vcrfcln Idigde eerbied bewyze, waar op zy met'zoo veel recht aanfpraak heeft.
. n&iib. > uod ■ ei Ifc



3*?
Ik bid v Democryt! los my dit een en ander als gy tyd hebt een»} op —- maar gy behoeft er niet om te lagchen, want het is waarachtig niet om te lagchen, zoo gy my hier over eens een brief wilt fchryven zult gy niet alleen my maar ook veelen myner Stadgenooten zeer verpligten, en dan zullen wy u tiles overichryven wat hier gebeurd — intusfehen verzoek ik v de geheimhouding van myn naam en ben uw vriend.
De Friesfche Correspondent. Friesland 25 April 1797-
P.S. Het nieuws dat ik u uit onze Provincie
melden kan is gering.
De uitvoer van vee blyft tot nog toe verbt> üen, en
Er komt eerstdaags eene Commisfie uit ons Provinciaal Beftuur in den Haag. Dit is het
alles vo»r dit maal op eene andere
keer zal ik u meerder melden.



1fc ien Hagt by J, PtAAT, en Verder by alle zyne Conevspondcncen van dit Weekblad, als:
Te Amfterdam, by A. Van der Kroe op den Dam; Haarlem, J. J. Beets; Leiden, J.van Tiffelen;' 'sHage, J. van Cicef en Delft, Af. Roelofsivaart; Rotterdam, Dirk Vis,; Dordrecht, Bhufi; Gorinchcm, Hornaar; Brielle, Boers en Merkenburg; Schiedam, Poolrhan; Gouda, W. Verblgauw; Zaandam, van Aaken; Edam, Rolf; A.kmaar, .?. A. van Harencaspel; Hoorn. Vermandei; Enkhuyzen, •franx;' Leeuwarden, Caitais; Francker ,• Romar; Harlingen, F. van der Plaats-; Groningen, Luydema; Deventer, G. Bronrer; Campen; J. F. Brok; Zwolle, jr. Clement; Nyrnegen, .7. L. Prater; Arnhem, Nyhojf; Zutpheiv, H. C. A. Thieme; Harderwyk, J. S. den Kasteel; Utrecht, dc -Wed. J. van Terveen en Z\oon, Middelburg, IV. A. Keel; Vlisfingen, Corbriyn; Goes, Huysman; Zierikzce, A. van Zetten ; Breda, Oukoop; 's Bosch, Vieweg; Bergen op den Zoom, Riemsdyk en Bronkhorst.
368



HERACLYTen democryt
n°. a3. Saturdag, 6 May, 1797.
Het Derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nee fpé, nee meiu.
J&Ceraclyt cn Democryt mogen dan den Neder-» ianderen geluk wenichen met de meer dan ooit gegrimde uitzichten op dc zo wenfcheiyke vreede — zy hoopen dat dezelve de grondllag mooge zyn, van het geluk der Bataaffche Republiek, en dat eerlang, wanneer eene vaste ftaatsregeling haar in den rang der Moogendheeden eene aanzienlyke plaats zal gegeeven hebben, Eendrage benecvens den welvaart en het geluk weeder in hear midden hunnen zeetel moogen vestigen.
Heraclyt en Democryt zyn ook groote voorftanders van de Gcmeenebestgezinde Sociëteit in den Haag, cn laaten zig daar al dikwyls vinden, vooral by de groote Vergaderingen cn daar hoo"ren zc dan, als opmerkzaame Burgers naar alles wat er verhandeld word, en al wat ze daar dan gehoord hebben, herhaalen en overweegen zc gemeenlyk als ze thuis gekoomen zvn.
a a £»



37o
Zoo waaren ze in de Iaatstgehoudene Vergaadering der Sociëteit teegenwoordig, en toen zy s' avonds thuis gckoomcn waaren , vatte Democryt het woord op , en fprak vader Heraclyt op de volgende wyze aan:
„ Wel oude man! wat dunkt u? die Gcmccnebestgezinde Sociëteit begint dunkt my al mooy op den gang tc koomen.
Heraclyt.
Democryt'. ik geloof niet, dat er immer ter voortplanting van waare vadcrlandfche gevoelens en ter bevordering van Broederlyke Eendragt bcetcre inftellingen kunnen gemaakt worden , als zulke Sociëteiten, wanneer ze ftiptclyk den reegel volgen, die zy zig zeiven hebben voorgefchreevcn, en altoos aan hunne e'éns geopenbaarde grond beginzelen getrouw, zich nimmer ter rechter of ter {linkerhand van het fpoor laaten afleiden, het welk de eerbied voor de wet, liefdevoor de orde en Gerechtigheid, en de vcrfchuldigde hoogachting voor dc Gcconftituëerde magtcn haar heeft afgetcekend.
Democryt.
Juist zoo, broeder! zoo denk ik er ook over , en dat dc Gcmecnebcstgczindc Sociëteit volmaakt voldoet, aan de groote vereischtens, die ' gy daar zoo op het oogenblik komt tc fchetzen, d;,ar van was ik reeds lange volkoomen overtuigd maar dat zy zelfs zeer teedcr is,
om zelv in een twyftèiachtig geval nimmer de minfte fchyn te willen geeven, van, van haare eens gemanifesteerde grondbeginzels af tc gaan , daar van heb ik deezen avond een overtuigend voorbeeld gezien.
cy ;



— i7t
Heraclyt.
. Gy bedoelt zeeker het voorde!, dat er gedaan wierd,'om immens de Sociëteit by den Franfchen flfihfstef door eene deputatie een Compliment te doen afleggen,' hem met de gcflootenc vreedespreliminairen geluk te wenfehen, cn teevens den wensch der Sociëteit te betuigen, dat eene, by het gehceie volk van Nederland aangenoomene Cohfïituüe, eerlang Jdcn grondflag mogte uitmaaken, van den Welvaart van ons gefolterd Vaderland.
Democryt.
Ja! zo was het in Subftantie, ik wil on de' woorden niet ftaan, maar zy doen ook tot deze zaak niet; ik wil maar zeggen dat ik wel had moogen zien, dat deeze Propofitie doorgegaan! was, cn de Sociëteit ingevolge daar van, ten dien einde eene deputatie by den Franfchen Minister had gezonden.
Heraclyt.
Ja maar Democryt, de Sociëteit had immers gedeclareerd, van nimmer als Societeiï eenige mondelinge of fchriftdyke voordragten , of wat van dien aard zoude moogen zyn, aan eene of andere Geconftituëerde Macht te zullen prefenteerén en daarom dagt my konde zy in dit geval ook niet anders als'die Propofitie, ( aan welke edele dryfveeren dezelve haar beftaan ook mooge' verfchuldigd zyn) declinccren.
Democryt.
Ik ftem met u toe, dat hier over wel het een
en ander te zeggen valt. Ik voor my zou-
A a 2 de



37a =
de er echter geene zwarigheid in gevonden hebben , om myne ftem gaaf en ongelimiteerd tc geeven tot het zenden eener Deputatie, naamens deze
Sociëteit want even goed, dunkt my , als
men naamens de Sociëteit iets door middel der nieuwspapieren aan zyne Landgenoten zegt, zonder zig zelven ongclyk te worden , eeven zo wel dunkt my zoude men ook wel mondeling namens deeze Sociëteit aan den Franfchen Minister haare gevoelen kunnen zeggen, van ongeveinsde vaderlandsliefde, en haare ernltigc begeerte en verlangen na eene beftendige Conftitutie — cn haar heilig voornecmen om tot het doen aannecrnen van dc Conftitutie alle haare vermoogens in te fpannen, en haare verfchuldigde dankbaarheid aan onzen grootcn Bondgenoot, door wiens triomfeerendc wapenen, wy den vrecde met het vaste land, en door wiens weldaadigen invloed ©n oprechte deelneeming in onze duurfte beiangens , wy ten fpocdigftcn eene gelukkige Conftitutie hoopen te verkrygen.
Heraclyt.
Democryt! je fpreekt zoo' ernftig en met zoo veel deftigheid,dat ik geloof dat je veeg word; ik zou my omtrent wel door u laaten overhaaien, en met u ,in dezelfde gedachten koomen, maar dewyl er toch veele lceden waaren, die hunne item niet tot eene Deputatie konden geeven , uit vreeze van daardoor dc eens aangekondigde grondbeginzelcn los te laaten, en ik deeze naauwgezetheid toch altoos ten hoogften pryze — zoo geloove ik dat het nu beeter is geweest, dat men de propofitie niet heeft goedgekeurd , maar met erkentenis der edele bedoelingen van de voorftellers, en infertie der propolitic in de notulen der Vergaadering, tot de «rae van den dag is overgegaan.
De*



373
Democryt.
Ik weiischtc cr tog wel wat "oo uit te vinden om aan den Minister der Franfenc Republiek dé gevoelens der gcmecncbestge/.inde Sociëteit, op eene luiltcrryKe wyzc te doen kennen. Ik heb daar a! eens over gcda^t, cn ik zal by eene volgende keer u myne gedagten daar omtrent eens mecde deelcn.
Van tyd tot tyd ontfangen wy een groot aantal brieven uit Friesland, allen opgevuld met de bitterde klagten over de onderdrukkingen en mishandelingen, die de beste , dat is de weldoende Ingezeetenen van dat gewest, van hunne tecgenwoordige regeerders moeten ondergaan — de geëerde zenders dier brieven gelieven ons niet teii kwaaden te duiden; dat wy dczelvcn
niet allen kunnen plaatzen deels om dat
ons de plaats hier toe ontbreekt, deels 'om dat wy in zommigen dier brieven zeer veele zaaken vinden, die wy reeds zeer duidclyk °-cze°\i hebben, en die wy dus niet behoeven te her-
haalcn wy hebben egter thans eenigen
deezcr brieven voor ons liggen , die wy niet ongemerkt kunnen ter zyde leggen, cn waarvan wy dus aan onze leezeren den voornaamften inhoud, zoo kort moogelyk, zullen mecdcdeelen.
Voor eerst dan word ons in eenen brief mee dcgedeeld een fchreeuwend geval, het welk in een diftrict van Friesland met een waardi°- vaderlander, wiens patriotismus boven alle verdenking was, heeft plaats gehad — , Deeze „ waardige vaderlander (fchryft onze geëerde a 3 „ vriend



874
„ vriend; in wiens verdere vriendfehap ea cor,, reipondencie wy ons ernftig aanbevcelen) dié „ reeus in den Jaarc 17R7 voor een deugdzaam „ Patriot bekend ftond, cn noch met alle reent ,, by alle waare Republikeinen daar voor gc„ houden word, is op de orrechtvaardiejtc wy„ zc, zonder vooraf gehoord te zyn,' door bet „ Provinciaal Beftuur by Refolutie van zyr.en ,, post ontzet, om geene andere reeden, dan „ om dathy aanmerkingen gemaakt hadde, op „ dc beruchte verklaaring van den 1 \de Maart „ 179!^ en benccvens andere burgers op eene „ befcheidene wyze aan het Provinciaal Beftuur „ hadde verzogt, dat dezelve van geene ftem„ gerechtigde burgrs langer mogtc worden af„ gevorderd, dewyl dc mecfic Patriotten in hun ,. dorp, welke voor 1787 ai Patriotten waaren , „ dezelve niet vilden aft geren, en dezelve daar „ en teegen zonder ftoot uf flag door lieden wi, rd » afgelegd, n clke wen rooit voor Patriotten gc„ kend had, maar vel als dolle Oranje lieden
die in 1787 by de omwenteling ter leasen de „ baas gefpecld hedden.
„ Plaats dit ( zegt onze geëerde vriend )
zoo fpocdig mogelyk in uw 'dagblad -
„ dog veligheidshalven dunkt my behoeft dc „ naam van het diftiict, cn de raam van deeze „ mishandelde vaderlander niet openiyk genoemd „ te worden; Godweet, of men hem dan niet
op het Blokhuis haalde . de waarheid ma"
„ hier thans niet gezegd worden , burger ' -
„ toch des roods durft hy \r openiyk voor uit
koomen, cn dan kunt gy zyn r\i am Boe-
" vcor cie NaïW Vhringa cn van
„ Mannen behoeft gy zyner, naam niet te verber-
>•> gen het is noouig dat onze Lantlgenoo-
„ ten te wceten koomen de Godurger.do han,. delingen, vaar aan men zich hier, onder „ lchyn van Patriotismus, fci.uldig maakt.
Wy



375
Wy laaten hier op volgen eene andere brief insgelyks by ons uit Friesland ontfangen — de zender zal het ons, hoopen wy, ook ten goede houden, dat wy van dezelve flegts een gedeelte plaatzen, wy zoeken, zo veel in ons vermoogen
is, ons van perfoonlykhecden te onthouden ■
wy vergenoegen ons, met flegts de grootfte bedervers en verraders van Friesland van tyd tot tyd by naam en toenaam aan onze braave weldoende Landgenooten te herinneren — het minder foort by naame te noemen, is onzes bedunkens onnut> zo niet fchaadclyk.
„ Brief van een Burger uit Friesland aan He„ raclyi en Democryt.
„ Meedeburger s!
„ In ulicder N". 13. en 14, vindikna waar-
,, heid de wezeniyke rampen, welke Friesland •„ treffen, zoodanig afgefchilderd, dat ik my „ niet genoeg over de volmaakte Corresponden„ tie ten aanzien van uwe perfoonen in dat ge-
,, west kan bewonderen gylieden maakt
„ door die nummers aan de Bataaffche Natie ,, niet alleen, maar aan gansch Europa gruwe„ len bekend, welke yder eerlyk hart doen ,, yzen; gylieden ontmaskert daarin volmaakte „ Volksverleiders, die zig niet ontzien hunne „ byzondere grootheid te vestigen op de ,, puinhoopen van het maatfchappelyk geluk, ,, 6 Rampzaaüg Friesland ! gy zyt ten prooy ,, gedoemd uit ftaatkundige inzichten, en ovcr„ gelecverd in de handen van weezens , welke „ de verachting van yder braaf en eerlyk Va-
,, derlander verdienen waar is het einde
„ van uwe onheilen ? Zoo hetzelve nog verre „ af is, is uwe Complcctcondergang zeeker, ,, want uwe algemeene beiangens zyn in han„ den van hun, die op uw bederf loeren,
A a 4 "„ De



576 ==
„ De herinnering,, wat feedert den 25 en 16 „ January 1795. in Friesland , tot nog toe , zon„.ecnig rechtvaardig ondersoek gepleegd is „ doet myn hurt van bittere weedom we»krim„ pen, wat al rampen cn onheilen booven onze „ hoofden zwecven, is in alles niet zeeker om „ vooraf te bepaalcn, maar de vooruitzigten „ zyn aakelig. 6
De Schryver geeft vervolgens zyne bedenkingen op over de Organifatie der gewaapeude Burgermacht in Friesland, welke bedenkingen hy ons ten goeden duide, dat wy her agt erweegen laaten, om dat wy, gelyk wy reeds te vooren gezegd hebben, buiten hooge noodzaaktykhcid, niet gaarne noemen, van perfoonen die toch , in een zeeker epzicht, maar ondergefchtkte rollen fpeelen.
In het flot van den brief gaat de Schryver dus voort:
„ Het denkbeeld van eene vraag betrekkeJyk ,, een zoo teoder punt (als is, het draagen van „ waapenen tot befcherming der Vryheid, eo „ der wettige Rcprelèntanten ) doet myne „ hartstogten op eene gevoelige wvze werken. „ doordien zulk eene vraag afkom ftig is van hun „ die niet het minfte vreezen eenen heiligen „ eed en belofte te verbreeken.
„ Het is in het geheel niet vreemd, dat men „ waarlyk eenige vrees gevoelt op dat naade„ rend tydllip, waarin men genoodzaakt is, „ in eene zeekere betrekking perfoonen te res„ pecteeren, die de vragtir.g uit het binnenst vün uw ziel verdienen —- want wel overtuigd zyr.de, dat zy niets vuuriger wenlchen, „ dan dat een waar Vaderlander, zig eens aan
u de



%77
„ de gevoeligheid van zyn hart ovcrgecven„ de, zig waarheden zoude laaten ontglippen, waar door zy het wreed genoegen zouden „ finaaken om de zoodanigen over te leevercn ,, in de magt van hun, die met dc uitoefening „ der Juftitie, ( gelyk zy zeiven ) niet dan „ wraakzucht ademen; blykende overvloedi»„ lyk uit huu tot nogtoe gehouden gedrag. °
„ Uit dit alles, Vader Heraclytl hebt gy „ noodzaakelyke ftof tot droefheid, en daar ik „ Vader Democryt eens ftof tot lagchen geeven „ wil, zal ik hem eenvoudig zeggen dat W. L „ bekend weegens zyn Oranje booven roepen „ in 1787, en om die zelfde misdaad in 179c „ als Capitein van eene Compagnie gewapende
„ Burgers gedimitteerd, egter nul (nu
„ men niet meer kies ten aanzien van het Ca„ racter van een perfoon,) geplaatst is, als geasfu„ meerd Lid in het Committé van Organifatie „ der gewaapende Burgermagt, en het Lidmaat„ lchap verkreegen heeft vau de Volks-Societeit ,, te Leeuwarden.
„ 6 Tyden! ó zeeden!
„ Zoo gylieden eenige troost kunt verleenea „ aan een Volk, dat onder yzeren keetens °e„ kromd gaat, is het uwlieder pligt, wantik „ houde Ulieden voor menschlievend; blyve „ intusfehen na u alle heil tc hebben toéire„ wenscht. &
\, Uw Medeburger tn Vriend.
Het 34» J*ar der *»u»ffche Vryheid..



?78 BSC?
Wy hebben thans nog eenen Brief uit Friesland voor ons liggen, gedateerd in Batkerlphd den 32 van April 1797 het Derde 'Jaar der Revolutie en getcekend R. A. Z.
Hoe veel goeds en hoé veel waarheidliefde er ook in deezen brief doorftraale zoo neeme de Schryver van dezelve het ons egter niet kwalyk dat wy dezelve niet kunnen plaatzenten zy ny ons verlof geeve om de naamen van perfoonen agterwegen te laaten, en de zaaken its dezelve vervat by wyze van een uittjekfel meede te deelen.
Wy hebben onzes bedunkens reeds zoo veel van de rampen van het ongelukkig Friesland gezegd; wy hebben reeds zoo onbewimpeld de groote raddraajers van het ftelfel van geweld, het welk tot nog toe in Friesland plaats heeft, aan de volken bekend gemaakt, dat zy, die cr verandering in kunnen maaken, niet meer noodig hebben te weeten , om hun , van de noodzaakélykheid van Friesland te redden, tc overtuigen — voor hun , die Friesland niet willen redden, is het dc mooriaan gefchuurd — wy zullen egter nooit aflaaten, braave Friezen.' om , zoo lang wy eene pen kunnen roeren, uwe zaak aan de attentie van Neerlands wetgecveren voor te houden, en in de geheugenis van alles wat
Orde- cn Vryheidminnaar hiet,tc bewaaren
wy zullen de naakoomelingffchapten minden in ftaat ftellen, om uit het voorbeeid van Friesland tc leeren, tot welke aruw.ckm eene eerlooze ltaa'tkunde niet in ftaat is, om haar doel te bcreyken, en eenmaal zullen ook dc naamen van alle die aanvoerders van dat fchelmfruk de harten der Bataaven met affchuwen vervullen — wanneer de tyd dtar zal zyn, dat hunne gcv'oektc listen cn konstgreepenj door éene goede Gon| '■ « fti-



= 27*
«tutte verlamd, magteloos zullen geworden zyn, om bet braave Friefche volk, meer fcfeaade te doen.
Verliest in tusfchcn den moed maarniet, brave weldoende Friezen ! gy zult gy moet tog eindelyk verost worden, van het fchrik-bewind, he" welk zecdert vyfticn maanden uw geweer ten dwingt, uwe ftem fmoort, en uwe deugd en braaf!-eid dour dc eigenbaat en heerschzucht niet voeten treeden doet. — Ja die tyd, braave FrjfiZenJ kan niet verre meer af zyn — dat uwe banden «ulien geftaak-t worden , en gylieden door den wcldaadigcn invloed eener wyzc ftaatsregelirg die rxiiten berneemen zult, die nog God,
pog dc natuur maar ahecn dwingelanden
u betwisten dat gy uwe vrye Jlem zult
moogen uitbrengen over de bezorging uwer eigene beiangens, —- iets het welk u thans door uw Provinciaal Beftuur gewelddadig belet worddat gy genist zult moogen zy:i, dat dc uitoeflënine des rechts by u aan cerlyke deugdzaame en kundige mannen word tocbetrouwd —en dat er by ü recht zal gefproken worden, tusfehen den man en zyn naasten ,— 6 Friezen! wanneerdeze tyd daar is, dat gy uwe waaragtigc vrienden van uwe
vyanden zult' onderfcheiden ■ laat dan al het
d'mkbeeldvan wraak'nemen, uit uwe harten gebannen worden, denk dan nergens om, als hoegyop het hartelykfte vergiffenis ichenken zult, aan die ocencn uwer landgenooten, die in den ftroom mccdfigeïlccpt, zig ook al als dc blinde werkrei vr.öder boosheid hebben laaten gebruiken,
om° u cn de uwen ongelukkig te maaken
niets is edeler — niets brengt den mensch der Godheid raader, dan eene edelmoedige kwytfchelding van gelceden ongclyk
Dat dan dc gewenfehte dc zoo lang gewen-



=
te vroede, waarop het gefolterd mcnfchdom thans zulk een gegrond vooruitzicht beeft oók onder andere deeze zeegening , ten irèvolra mooge hebben dat alle twisten én onec^heedcu tusfehen dc bewooneren van ons Vaderland hebbende plaats gehad, moogen ophouden en voor dc gezcegende Eendracht en Broederliefde $aats maaken — dan zal het ons land wSS cn onzen vyanden zal den moed ontzinken om
£n J?0r(-°,nze Clgcnc vcrdeeldheeden cn binncnlandfche lchcunngen te zien vertceren.
Andwoord van Democryt aan den Friefchen pondent noemende de Frief^e Corres-
(Zie ons N« 12. Pag. 364 en volgenden.) Waarde Correspondent!
Gy vraagt my of ik u niet een voldoend andwoord kan geeven, op het geene gy my in uwen bnef koomt voor tc ftellen - ik moet u rondborftig andwoorden, dat ik 'er u wel een voldoend atidwoord op geeven kan, maar dat Ik my wclwagten zal, van dit vooreerst te doenof meent gy waarde meedeburger! dat de oude Democryt zoo mal is, aan ymand te willen voor
moet als hy zclv eerst bekent, dat hy ZVn befluit met zeggen durft? y y
^f?hTn<i wameer gy en ik enuws gelyken fveV v n°gfle geconf,it«eerde Vergadering'van Sf ^^i^eegenwoordigers zodaanige zaaien onder het oog brengen, als in uwe brief
ver-



vermeld ftaan dan is het al heel wel, en
dan ftaat bet aanzet Gouvernement, om dat te onderzoeken, en om de waardigheid en' de oppermagt van het volk teegen zulke ichaamteloo-
2e aanrandingen te handhaaven. doet het
Gouvernement dit niet, dan is het altyd tyds genoeg, om'er nog een woordje over te zeggen, maar dit moeten wy eerst afwagten,
Om uwe koddige befchryving van uwe Raadshecren heb ik gclagchen , dat Heraclyt 'er boos om wierd, want, zegt hy, als men'toch eens wel inziet, dat zulke menfehen over het leeven en over de bezittingen van zoo veele braave Friezen oppermagtig, en zonder appèl befchikken,
dan mag men 'er wel om fchrcien : hy
hoopt even hartelyk als ik dat gylieden'er fchielyk van moogt verlost worden.
Gy zult my ten uiterften verpligten met my van tyd tot tyd alles over tc fchryven, wat in Friesland gebeurt —— ik trek my de ongelukken van dat land magtig aan , en Heraclyt ook ~* en gy kunt 'cr zeeker op gaan , dat wy van alles , het geene gy en uwe vrienden ons toezenden , het noodige gebruik zullen maaken.
Intusfchen hoop ik onder 't welneemen, dat het nieuws het geen gy my in het vervolg zult zenden van meer aanbelang zal zyn' als het' geene gy ons in het pest fcriptum van uwen voo-
rigen brief meld want wat kan ons dat
ffcheelen, of de uitvoer van het VEE in uw gewest nog verbooden blyft: en of'er leeden van uw Provinciaal Bejïuur in Commisfie naar den Haag reizen ï
Heil en Broederfchap! DEMOCRYT.
Pon



,*» =—
Post Scriptum van den Reiacleur.
Wy hebben op 'togei'blik nog eenen anderen brief uit Friesland ontfangen, dewelke wy onï deszelfs groote uitgebteidheid r.iet geheel kunnen plaatzen — dezelve behelst eene omflagtigebefchryving van het demittccren van den" Raadsheer Abraham Staal als Lccraar der Jvlcnnoni-
ten hoe dat de Raadsheer Abraham Staal zig
op Zondag den cerften Paaschdag a:1 Leeraar naar de kerk der doopsgezinde Gemeente te Leeuwarden willende begecven, om zynen geuroonen Predikdienst te doen, dc deur van dezelve voor zyn neus gcflooten gevonden heeft, hoe dat voorzcydc gemeente der doopsgezinden hem heeft gecasfeerd als haaren Leeraar, cn hem zyn verdiend geld heeft tc huis gezonden; hoe dat die Burger in zyne Raadsheerlyke cn thristen Lecraarcftyl, in eene advertentie (te binden in de Friefche Courant van den 22 April 1797 ) zegt: dat het aan een handje vol nydige burgers gelukt is hem te wippen als Leeraar om befchuldingen waar van flegts enkelen, kleine waarheid kunnen zyn, ( gelyk hy zelf zegt)
ha! ha! ha! dat is om te fchreeuwen of
Democryt weet niet, waar hy ooit in het verVolg om lagchen moét hoe dat die burger
nu knaphandig den dekmantel van huichelary te baat neemt, en met een aantal Tartuffiaaniche uitdrukkingen, van Gode zy de eer, enaangenaamebalzem, en christelyke broeders cn onchristelyke dtmisfie enz: nog weer een aantal onnoozele menfehen trachtte verblinden, om zoo doende vergeevingvmzyne zwakheedenen feilen te krygen.
Hoe dat die burger in meergemelde advertentie pocht en zwetst van zyne meer dan tienjaarige getrouwe werkzaamheeden, tot nut van zyne braave geloofsgenootcn de doopsgezinde christenen in Friesland, (na best inzien) hefteed
{hier meede meent hy zcekerlyk ook het bekerde



3*3
de Complot om Prins Frederik van Oranje in te roepen, cn engelsch goud te trekken,) zonder twyffel zal hy hier ook onder begrypen eene
zyner getrouwe werkzaam he e-
den, die hy als Raadsheer en wel als Commisfaris van het Hof te werk ftelde, ten einde den gevangenen Fruitier tc permoveeren van hem in een rechteriyk verhoor op articulen cxaminatoir tc andwoorden.
„ Toen immers, ( zegt de gevangene Heerbeis in een Rukje getyteld de Provijioneele Procureur generaal var. Friesland (/« officio ) voorloopig ontdekt) — „ Toen hy (Staal) Fruitier verhoor„ de op artikelen cxaminatoir, protefteerde „ Fruitier een en andermaal teegen Abraham „ Staal; dan dit hielp niets, want de Protesten „ zyn nimmer aangeteckend, en het Hof heeft „ over de wettigheid of onwettigheid van deeze protesten niet kunnen dccideeren, alles ftrek„ kende tot groot disrefpect van den Hoovc , ., cn prejudicie van den Burger Jacobus Frui-
„ tier
,, Booven dat (vervolgd Heerbeis) heeft Abra„ ham Staal by dat verhoor eene zekere verklaaring voorgelezen, welke ik hoope dat ter ,, kennisfe komt, dan zal er iets tc voorfchyn „ koomen, dat verbaazen zal.
De periöonen van Sjcrk Faber ,Oud Secretaris van het Hof van Friesland, en Melle Baukes Cipier van het Blokhuis, (word verders in iübftantie in voornoemd Ruk gezegd) kunnen van dit crimen fa lsi van den Raadsheer Staal getuigenis geeven, maar om dit kwaad van Abraham Staal niet wereldkundig te hebben, hecfr.deProcureur,Ger.eraal, teegen die beide getuigen oppofitie gemaakt.
De Schry ver des briefs hoopt echter ,dat deeze getuigenisfen voor het Braave Friesfche Volk niet vcrlooren zullen gaan, reen, maar dat dezelve zo ipoedig moogelyk, moogen wereldkun-



384 —
kundig gemaakt worden, dewyl er het Frieslchs Volk ten hoogften aangelecgen legt om dezèlven te weetcn
Voorts behelst deze brief, waarvan wy hier het uktrekfel geeven, eene kluchtige befchryving van het droevige Figuur het welk den Burger Abraham Staal maakte toen hy met drie emirente waardigheeden uitgegaan zynde, met twee flegts weer te huis kwam; dan daar wy niet gaarne een man, met zulke importante posten belust, in een befpottelyk dagligt willen ftcllcn, en booven dat om de dood geen fpot willen dry ven met Geestelyken, zoo zullen wy die mèrpehde pasfages van deezen brief niet overfchryven, maar dezclven agter weegen laaten — en allccnlyk zeggen, dat op den volgenden zondag , zynde den 23 April, de Raadsheer en Leeraar Abraham Staal.,vergezeld van een Boode, en een ander Burger zig op reis begeeven heeft na de kerk, cn aldaar zyn eigen dienst heeft willen doen, zeggende daar wel Capabel toe te weezen ( Nota Bene Capabel.') dan ook deeze
poging was vrugtcloos, en de Burger Staal moest met zyn Boode onverrichter zaake vertrekken — Nog word ons in meergemelden Brief verzekerd dat zeventien Burgers, in Friesland op de vcrtrekkaamer van het zignoemend Hof van Juftitie geciteerd zyn, om dat zy hunne bezwaaren en hunne klagten by de Burgers Reprefentanten Vitringa en Fan Maanen hadden ingebragl. («) *
Vivat de Vryheid!
De Redacteur.
_ Nadere tydin^en verzekeren ons egter, dar deeze Citarlen tot andere eindens moeten dienen.
Inden Ha?e by ], Plaat, en verderbvalle zyne Correspondentea van dit Weekblad,



HERACLYTbn democryt n°. 24.
Satürdag, 13 May, 1797.
Het Derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nee fpé, nee metu.
Be onlusten, tusfeheri de Municipaliteit der Stad Campen en het Provinciaal Beftuur van Overysfel ontdaan, zyn belangryk genoeg, om onzen Leezeren in itaat te ftellen, van met een opflag van het oog zig een denkbeeld van den aart en natuur derzelven te kunnen maaken ; het is daarom dat wy op verZoek van eenige respectabele Vaderlanders, onderlcheidene ftukken daartoe fpecteerende, by den anderen hebben verzameld, en dczelven in dit Blad, zonder eenige verdere aanmerking , een plaats gunnen.
De vier gewettigde WYKVERGADERINGEN der Stad CAMPEN, aan de WYKS- of GRONDVERGADERINGEN te ... .
MEEDEBURGERS! Het geen wy Ulieden by deezen mededeelea zullen, zal UI. met fchrik en verbaazing, doch B b ook



3*6- =
ook met eene edele verontwaardiging vervullen. (Zedert eenigen tyd zyn-hicr in deeze Stad eenige bezwaaren over 't Stemrecht met den aankleve van dien, door zommige Burgers, zeker met geene goede bedoeling, ter banc gebragt; zy Haagden niet met hunne klagten by de Municipaliteit en by ons, doch begaven zich toen by ons Landfchaps-Beftuur met hunne Rcquesten en begeerden van hetzelve het noodig redres : dit Beftuur wilde gaarne inzage en beftelling in ons huishouden maaken, en was zodanig gunftig ter uitbreiding van haar eigen willekeurig gezag voor die klagende Burgers, dat het eene Commisfie uit haar midden na hier afzond -om dat werk byteleggen; onze Municipaliteit die dat zelfs wel kondc verrigtcn cn haar huishouden door ccn andcr niet behoefde te laaten befiieren,temeer daar hetzelve hierin altoos, en van alle tyden herwaards onafhanglyk was geweest, verweigerde dezelve cn keerden ze met befcheidenheid door dc gewapende Burgermagt van vóór onze poort: ) Dit toeval egter gaf aanleiding, ten einde ons Provinciaal Beftuur ecnig genoegen te geeven , en teevens de onafhangelykhcid dcezcr Stad tc bcwaaren, dat de Municip iliteil beloofde en aannam zelve die gefchillen ten genoege van de meerderheid der Burgery te zullen termineeren. Hiermede was op dat oogenbük dc zaak gevonden ; onze Municipaliteit voldeed ook aan haare belofte by cenc Publicatie van den 31 Maart; maar ziet, lieden die eigen belang zoeken, cn om dat oogmerk te bereiken ccn algemeen Stemrecht zonder eene behoorlyke verkering wilden doordry ven, konde men hiermede niet tc vreden ftellen; zy bcgéevcn zich andermaal met hunne verdoeken aan het Landfchaps Beftuur; tegen alle tegenkantingen en Protesten onzer Sads- Gecommitteerden, vinden zy niet alleen zoo veel gehoor , dat hunne zaSk
in



• in een Rapport van eene Landclyke Commisfie ten volt ten word gejuftifieeerd en gedefendeerd; maar daarenboven word'er wederom eene perfoneele Commisfie benoemd naar onze Stad, om die zaken te doen termineeren, en wèl Burgers mee behulp van den gewapenden Militairen arm. Daar nu ons Provinciaal Beduur hier toe' uit zich zelve de macht niet heeft, is het hie in zoo vergegaan dat het by eenen Brief, welke op aanftaaaden Maandag by de Nat. Verg, zal inkomen , aan laatstgcm. Vergadering hier om verzogt heeft. Schoon tegen deezen geweldigen fl»p , de Stad Zwolle met eenige Leden van het p atte Land hebben geprotesteerd en anderen tot eenige moderatie overhe den, heeft men mét de meerderheid deeze fchreeuwende en overheer» iehende Rcfolutie genoomen.
Hadt gy U wel konnen voorftellen, Burgers.' dit wy in deeze dagen weer detoncelen des Burgerkrygs, een Hattem en Elburg, door geweid en overheerfching aangevallen, Ui moeten herinneren! Hoe bloed ons harte, als wy, daar ons de Vryheid is aangebragt, ons maar eens flauwelvk met deszelfs fchyn verblyden mogen? — vu baat het nu of ons het Huis van Oranje niec langer beheerscht en onderdrukt, als daarom doch een ander onzer evenmenfehen, een onzer gelyk, het ons doet: of zouden wy verwisfeld hebben van Tirannen in Despoten ? —Wy bidden en fmeeken UI., by al wat heilig is, help den flag die ons dreigt van ons afkeeren; een flag, wy bezwoeren het UI., die het patriottisme in deeze Stad den hartader zoude afitcken. Vit ten allerfpoedigften met uwe Adresfen en vertogen tot het palladium onzer Vryheid en Rechten, de Nationaale Vergadering; laat die Reprefentanten niet los , voor zy UI. beloofd en verzekerd hebben, dat geen Millitaire g»waoende arm onze Burger gefchillen zal mogen bev B b 2 Ris-



388
flisfen en gebruikt worden tot eene geweldige 'ftnooring onzer Vaderlandslievende gevoelens. Dat dit Prov. Bcfiutir dus deezen haren onbezonnen," Despoticquen en Vryheid vertrappenden Eisch om Millitairen tegen ons te gebruiken, •niet alleen ontzegt, maar daar en boven wel ernftig daar over moge worden onderhouden, ten einde in het vervolg by hetzelve de gedagten
hier toe nooit weder opkomen. Vrienden!
gy ziet en gevoelt het gewigt der zake; gaat het door, het is eens en voor al den weg gebaand tot overheerfching en dwingelandy; voorkomt deeze monfters , onderfteunt ons met uwe ernftige en zeer fpoedige pogingen tot afwendinge van dit ons anders zeer zeker geheel verpletterend onheil.
Wy beveelen het UI. brandende Vaderlandsen Vryheidsliefde, by al wat heilig is, Spitsbroeders! verlaat ons niet, wy verhoopen de gunftige uitwcrkfelen uwer onderftcur.inge, en verwagten dat Gyl. ons heil en welvaren geen • oogenblik uit het oog zult verliezen, en bevelen UL. in Gods heilige hoede.
HEIL en BROEDERSCHAP!
De Direcleuren uit de vier gewettigde Wykvtrgadcringen binnen de Stad Camper., En op derzelver last. ( was get.) H. WENNING, Secretaris.
CAMPEN den 21 April 1797. Her 2tte Jter der voor ons ttgteni* Mat. VrjjhM.
E X-



= 38,
EXTRACT uit het RAPPORT van den COMMANDEERENDEN OFFICIER te CAMPEN , aan den Gen. Maj. VAN GEÖRICKE, in dato 19 April 1797. Heden morgen wierd ik door een Roedendragcr verzocht op het Stadhuis te komen; aldaar verfchcenen zynde, wierd my door den Prefident afgevraagd, of ik wel op ordrc van de Municipaliteit de Vischpoort wilde verlaaten, en de ordinaire Hoofdwacht betrekken? ja, dan neen?— Ik vroeg, wat daar toe aanleiding gaf; of men
aan my die Poort niet vertrouwde ? Waar
op my wierd geantwoord, dat hetzelve alleen wifrd verricht, om de Militairen buiten alle discusiicn en Burgergefchillen tc houden; dat er een font van Commisiie, zonder aucüoriteit van de Nat. Vergaderig hier ftond te komen, om , was hetmoogiyk, de wettige ConRitutie dcczer ftad tc verkrachten , cn omverre te werpen ; dat zy zulks nooit of nimmer zouden dulden ; in tegendeel met goed en bloed tegengaan, goedgevonden hadden, de Visch- en Veenepoort te bezetten , omtc beletten, dat die Commisfie niet in de ftad mocht komen, cn om dc Militairen niet met die Burgergefchillen tc compromitteeren, best hadden geoordeeld die verplaatziugte doen , en dus van my cathegorisch antwoord verwachtten ; waar op' ik heb geantwoord, dat ik in zoo verre daar in zoude inftemmen, mits een fchriftclykc ordrc daar van te mogen hebben, om dit tc kunnen verzenden, cn zoo lang protesteerde tegen? alle gevolgen die zulke demarches zouden naar zich fliepen, en dat ik deswegens ordres zoude verwagten enz.
( ondtrflottd) Pro vera Copia.
(was zet.) Den AdjV Generaal,
R. J. BLANC.
HOOFDQUARTIER te NYMZGEN, ien 20 Afrit 1796. g ^ ^ H00r-



59° —
HOOFDQUARTIER te NYMEGEN, den 2o April 1196, Hit Serde Jaar der Bataaffche fr k. id.
GELYKHEID, VRYHEID.
Den Gen. Maj. VAN GUERICKE, aan het PROVINCUAL BESTUUR van OVERYSSEL,
MEEDEBURGERS! De Rapporten, die ik van den commandeerenden Officier der Stad Campen ontvangen heb, zyn van zoodanigen inhoud, dat ik vermeen, ten besten van het algemeen, dekennis daarvan UI. niet te moogen onthouden , waarom ik U hier nevens een ExtracT: van een derzelven ben toezendende. God biddende, dat hy mag verhoeden, dat den Vaderlandfchen grond met geen Burgerbloed mag worden bczwalkt, heb ik de eer "onder toewenfehing van alle mooglyk heil / met hoogachting te verblyven.
(was get.)
de Generaal Major, D. VAN GEUR1CKE.
EXTRACT uit het REGISTER der Rcfolutie van de Gedeputeerden der Provifioneele Reprejemanten van OVERYSSEL.
ZWOLLE den 21 April 1797. Gntfangen eene Misfive van den Generaal Major D- van Geuricke, gefchreeven te A *» geft den napen deezcr maand, ftrekkendc ten geleide van'een daar by gevoegd Rapport, van den commandeerenden Officier te Catnp,;:; 1 ou-" ' ' den-



===-
dcnde voorfz. Rapport. dat hy op den 19 April duor een Roedendr'aager was verzogt otn op het Stadhuis tc komen ;dac hem aldaar door den Prefident was afgevraagd , of hy wel op order van de Municipaliteit de Vischpoort wilde vcrlaatcn cn de ordinaire Hoofdwacht betrekken: —■ waar op hy commandcerende Officier gevraagd had, wat daar toe aanleiding gaf; of men de poort niet aan hem toevertrouwde ; — dat daar op aan hem was geandwoord geworden, dat hetzelve alleen wierd verrigt om dc Militairen buiten alle Burgergefchillen tc houden; dat 'cr een foort van Commisfie, zonder autoriteit van de Nat. Conventie aldaar Rond tc komen, om, was hetmogclyk, dc Wettige Conftitutie dcczer Stad te verkragten cn om verre te werpen; dat zy zulks nooit zouden dulden, in tegendeel met goed en bloed tegengaan en daar om goedgevonden hadden, de Visch cn Vccr.-Pooit tc bezetten , om te beietten, dat die Commisfie niet in de Stad kwaame: verzoekende hier op cathego» risch :andwoord; — waar op hy geandwoord, hadde', dat hy in zoo verre daar meede zoude inftemmen, mits een fchriftclyke Ordrc daar van hadde,"om die té kunnen verzenden, en zoo lang protesteerde tegen alle gevolgen, uit zodanige demarches ontdaan kunnende. '
Is na de.ibcratie goedgevonden Copia van de voorfz. Misfive met het daar by gevoegd Rapport te doen Rellen in handen van de Commiïlie, by de Provifioncck R invlèntanten deezer Provincie benoemd, om zich naar de Stad Campen, tc begeeven,om te kunnen fxrekken tot informa-. tic; ên dien onverminderd dezelve Misfive en Evla"-c tc brengen ter kennisfc en deliberatie van dé Provifioneele Reprefentanten deezer Provincie, cn ten dien einde te doen feponccren by de Rapportanda.
Accordeert met voorfz. Register.
B b 4 W>



19* =
Nader Addres van een groot aantal Burger.s der Stad Campen, en haare Vryheid, can de Provifioneele ReprejcL tanten des Volks van Overysfel. J
Medeburgers!
Stïï°rf3rne de Ondcrgctcckcndc Borgcrs der den h2SPCn T haare Vrvhcid> zieh onthop d cs l TiVa" ^««aaken van een tweede AdóuL ll U:VS Ver^dering, en hoe veel ge-
oefend fchh™'" tenen 20 geruimc» tyd. feoeiend hebben in het verdragen van on^élvk
^chva" verkorting hunner rechten; vïïen Vy tóev!n°fg?anS gedro»gc»> om wederom hunne ShSVC neemen tot u™ veel vermogende tusfehenkomst, ter eindelyke afdoenin™ hunner
meer dr«kkendc^ezwaare" "°N hef
delegn ' nnf7er? ftelIen van allc Stede yke m dS*-& 1 dezeIvc» al was het dan bv mini kc
™nïX\«J°en Uit den ^egruiSen,tn., aen zy by UUeden gereedlyk gehoor, cn zaeen
S hc?aigr?n°Hegen > e« ^lendige e±entegn s fie tefuw^ v ' d°,°r- ecnc Perr°"eele Commisden ui^e1hrLTerf dTng °S l6- Maart Jaatstierewffi g$' tot hunne klagten in zo verre gebillykt werden, dat er een behoorlyk onder-
ge: oeïïnrnamZ?or Z°UdC P'aatS ^bben^Di genoegen nam toe, wanneer zy uit Ulieder nn, gevolgd befluit van 18. Maart vernamen ó»t
vZeZ%ëadeTinS Zkh lenigde ZTdTgrondfn van dat Rappert, en dat zy, op dien voet eene
&eX^LdW ^t0t da? oïï£^S zv Sei™? tad rnogten te gemoet zien. Maar S , l „.met ieedwezen, datzv. die hoi- Si-pwS&SF* ^ haüden«ebb^,diaïle' e ïe vanen Ph™gingen om die Commisfie te doen tvrf TS« ' b^are werkzaamheden voor eenigen
nutten. Woorden ontbreken den Ondergetee-
ken-



393
kenden om hunne aandoeningen uit te drukken , toen zy, door een gevolg van uwe tocgevendr heid by derzelver bcfluit van 21. Maart laatslcden, wederom overgelaten werden aan dc beloften van lieden , aan welken zy den oorfprong en voortgang der verdeeldheden, en der rampen, daaruit voortvloeiende, voornaamlyk tocrchryven.
Immers zy waren het, die, als Directeurs, of hoofden der Wyksvcrgadcringcn, de beruchte vei klaaring tut eenen twistappel aldaar geopperd, en by eene onkundige menigte doorgedrongen hebben. Zy waren het, die in die zelfde hoedanigheid , na dc oproeping der gehceie Burgcry op 13 Januari 1796. de toenmalige RegeeringsCollegien genoodzaakt hebben, om hun gegeeven woord aan dc ftemgeregtigden, ten gevalle eener onwettig vergaderde menigte, tc brceken, cn een deel der Leden , om getrouw té blyven aan hunne bcginzels , tusfehentyds voor hunne posten hebben doen bedanken. Zy waren het, die daags voor den Keurdag van Pctri 1796. als Directeurs, dc ftembrieven aan dc meerderheid hunner Medeburgers , onthouden , cn , zelfs door dc minderheid verkooren, zig van het ftedclyk befticr, volgends cefi onwettig, Reglement van Regeering, 'hebben meester gemaakt. Zy waren het, die naderhand , om het niet tekenen der verklaaring , veele huisgezinnen in rouw en armoede gedompeld hebben, door het afzetten van verfcheide Stedelyke amtenaers, en het doen ontnemen van werk, of leverantien aan godshuizen, en openbaare gebouwen. Zy waren het, die de aanwezige Schuttery ontflagen, en eene nieuwe opgeregthebben, waar toe niemant toegelaateri werd,dan die zich onder anderen fchriftelyk verbond, „ Om de tegenwoordige order van zaaken tot den 28 Februari 1798. (dat is, tot dat dc „ Iaatfte helft hunner Mcdelecden uit het Stede„ lyk bewind ontflagen z»ude zyn,) te hel8 5 „ pen



3P4 =
pen handhaven. " Zy waren het, die, terftond na het ter tekening leggen der Ouahficatie op 12. Gecommitteerden, eene zeer bedenk;yke Publicatie omtrent die ondertcckening deden, en door een fcherp onderzoek naar zaaken, die zy daar by niet eens verboden hadden, het eerfte middel tot wegneming der bezwaaren zogten tegen te gaan. Zy waren het , die, toen zy hun bcfluit tot het afflaan der gedaape verzoeken in dc Wyksvergaderingen wilden doen goedkeuren, dezelve met gewapende Manfchappen deden bezetten, en de Item fmooren van een gedeelte der Leden, die vóór het algemeen ftemrecht waren. Zy waren het, die, onaansezien het protest van der Ondergeteckenden Gecommitteerden tegen de Keure van Pctri 1797. dezelve evenwel andermaal hebben doen verrigten door eene volftrekte cn groote minderheid, en alzo zelvs de eerfte werktuigen geweest zyn, om zich zeiven op nieuw tot het Stedelyk bewind onwettig te* doen verkiezen. Zy waren het, die, hangende uwe raadpleegingen over der Ondcrgeteekenden bezwaaren , onder ichvn van dc ballottagic weg tencemen, het lidmaatlchap van de Wyksvcrgaderingee hebben doen verbinden aan eene openlyke ftemming, en afhangen van de 'goedkeuring van alle voorledenc zaaken. Zy waren het, die, na ter Uwer Vergadering,ook op dien grond^allc mogelyke poogingen gedaan te hebben om te verhinderen, dat 'cr eene Commisfie van Uwen wege tot een behoorlyk onderzoek benoemd wierd , dezelve gewapenderhand de intrede in d? Stad belet hebben. Zy waren het, die, by hun befluit van 9. Februari voorgegeven hebbende, dat zy noch de bewuste verklaaring konden doen intrekken, poch eene algemeene oproeping der Burgery buiten dc Wyksvergaderingen doen, echter op ai. Maart zonder dezelven , aangenomen hebben



"—! 395
ben om de zaaken ten genoege van de meerderheid der Burgery te zullen ichikken.
Indien alle deze verrigtingen, by voorigc, Addreslen breeder gemeld, nog niet toereikende waren om dc ondergeteekenden , cn hunne bezwaarde Medeburgers reeds te doen vooruitzien , wat zy van het belluit der tegenwoordige Municipaliteit, op 21 Maart laatsleden aan Uwe Commisfie afgegceven, te wagtcn hadden ; hebben ten minften de genoegzaam ogcnbliklyk daar na te werk gefielde maatregelen hun, zelvs verre boven hunne opgevatte vrees, daar va:i overtuigd. Immers., wie dan ook de verfpreiders der onwaaragtige gerugtcn waren, welke nog denzelfden avond van. bet binnenleiden Uwer; Commisfie met onbegryplyke fbelheid voortliepen -, bevroedden zy al aanftonds, werwaarts, men den waan der Ingezetenen wilde beftieren, wanneer 'er openiyk werd uitgefchrceuwd, „dat ,, men het gewonnen had, en Gylieden dc ver„ fchillen ten voordeele der Wyksvcrgaderingen ,, had afgedaan.-'Andere maarcn,federt by na daag]y ks verlpreid, cn zigtbaar ingerigt om een aantal zwakke Burger^ aan deze zydetcdoen wanhor pc aan hun goed recht cn de aanhangers der Wyks vergaderingen gerust te ftellen, willende Oi:derT geteckenden hier niet bybrengen, en zouden 'er geheel niet van gewaagd hebben, indien dczcl-r ve niet ccn onmjdLyk verband gehad hadden met de opgevolgde maatregelen. Immers vond m,en goed, om, op woensdag den 2,2. Maart, tcrftond na het yertrek Uwer Commisfie, nog tegen dien zei fdpn' avond, ten, Raadhuizc tq ontb/icdcn verièheide van, de cefivouwig-fie en minst ouafhaj.gJyke. onderteckenaar.s der óuaiiiï-. catié en Addrcsfén aan Uwe CUdinaris Gedeputeerden , of aan, Uiieden; en dit ontbod heeft men verfyheiide dagen lang. órutrent andere foott-t gelXlje Burgers te'w£tk' ^eft.^d. D,cze lieden
hoor-'
wanneer 'er openiyk werd uitgefchrceuwd, „ dat ,, men het gewonnen had, en Gylieden dc ver-



396
hoorde men hoofdzaaklyk op de volgende vraagen, of zy diejïukken getekend hadden; of zy het Protest tegen de laatjle Keure van Petri, door de 12 Gecommitteerden gedaan, goedkeurden; of zy de tegenwoordige Municipaliteit en het Committé voor wettig hielden? Gylieden voelt van zeiven, hoe verlegen die lieden moesten zyn, om op deze, vooral op de laatftc vraag, te antwoorden , met welke oogmerken diergclyke vraagen alleen gedaan konden worden, en weike gevolgen zy konden hebben by anderen, die tot een gelyk einde verder ontboden werden, of daar voor vreesden. Gylieden voeit van zei ven, met welk eenen geest men het voorftel van 21 Maart, tot het doen van eene uiterfto pooging, en het aanwenden van goede dienften om de verfchillen door minlyke fchikkingen te eindigen, waartoe men bevorens alle wegen afgefneden had, ter uwer Vergadering gedaan heeft, Dan, den uitflag van deze goede dienften, en van dc zonderlinge ontmoetingen, die lbmmige by die gelegenheid gehad hebben, (waar van dc bewyzen , des gevorderd, kunnen gegeeven worden,) niet beantwoordende aan de verwagting, heeft men dit werk na verloop van eenige dagen genaakt, en het diep ftilzwygen van dien uitflag by de na te melden Publicatie van den 3 r Maart laatstleden bewyst genoeg, dat men daar mede het bedoelde oogmerk niet bereikt heeft. Want de ondergeteekenden ontveinzen Ulieden ni«t, dat zy daar aan een doelwit hebben toegefchreven, om, door een gedeelte der ondertekenaars van hunne gedaane verzoeken te doen afzien, derzelver getal by de Leden der Wyksvergaderingen te voegen, en alzoo eene meerderheid aan die zyde voortewenden.
Intusfchen hadden de 12 Gecommitteerden, dit gebeurde daar laatende, en zich alleenlyk bepaalcnde tot het befluk der Municipaliteit van
21



3P7
21 Maart laatstleden, zich op den 23 "* daar aan,ten Raadhuize vcrvoegdmet een fchriftclyk voorRel, eeniglyk ingerigt om tot de vervulling van dat befluit welmeenend mede tejwerken waar vaa zy hier nevens eene copie voegen onder A. Doch, na zich te hebben laten aandienen, kwam een der Secretarisfen hun afvraagen of zy als Commisfie wilden toegelaten worden, en, door hun geantwoord zynde, dat zy, en als Commisfie, en als particuliere Burgers ,wenschten binnen te ftaan,werd hun door denzelven gezegd, dat de Vergadering hen op dien dag als Commisfie niet konde toelaten, doch hen als particuliere Burgers één voor één kooren zoude Hier op trad een hunner binnen, deed aile moeite om de Vergadering over te haaien tot het aanneemen van hun voorftel, (het welk men by aanhoudendheid zeide, tot volgende dingsdag te zullen in advis houden ;) doch verklaarde eindelyk, dat hy voor zich zelycn, en, zo hy door zyne Mede-Gecommitteerden niet wederfprooken wierd, ook hun, dit in advis houden hield voor eene weigering: het geen de uitkomst maar al te zeer bevestigd heeft. Intusfchen maakte dit ondervraagen van een aantal Burgers, en het afwyzen der Gecommitteerden eenen zeer ongunftigen indruk in de gemoederen, die gemakkelyker" gevoeld dan befchreeven kan worden, terwyl de Gecommitteerden, ten einde de fteeds voortdnurende gerugten tegen te gaan , geraden vonden, om den inhoud van Ulieder belluit van den 23 Maart benevens dat van den 21 bevoorens, waar van Copie authentiek aan eenen der klaagende Burgers , voor hem en de overige Requestranten toegezonden was, te doen drukken, op dat elk weeten konde, wat'er van de zaak was.
Na dat de Gecommitteerden met geduld den bepaalden dingsdag afgewagt, doch niets van het befluit der Municipaliteit vernomen hadden
dé



39*
deden zy aan dezelve op donderdag;den 30Maart inleveren een nader Vertoog > waar van al mede een alTchrift hier nevens gaat onder B.; en, op dat zo wel hunne Committenten, als de overige Burgers, wecten rnogten, wat 'er tus'fehen de -Municipalteit en hen verhandeld wierd-, hetzelve gelvktydig in druk doen uitgaan.
J3och hoe waren de Ondcrgeteckenden en hun-ne-kkiagendo Medeburgers verwonderd, toen ?.y op vrvdag, den 31 Maart, eene Publicatie hoorden doen waarvan een aficbrift hier -nevens gaat onder C. die hunne nog overgebleven hoop, om op die wyze een einde aan hunne rampen tc zien, geheel deed verdwynen, en hun daarenboven aan ongehoorde gevaaren bloot ftelde , indien zy piet befiuitcn "konden, om aan de gedaanc uitfpraak, ih weerwil hu ner eigen overtuiging, blindelings te gehoorzamen! Het enkel hooren leezen van dit ftuk herinnerde hun foortgelyke Placaten, in het Jaar 1786. door de toenmaalige meerderheid der Staaten van Gelderland en Friesland gedaan, die destyds de verontwaardiging der gcheclc weldenkende Natie verwekten, en onder enderen aanleiding gaven tot de treurtoneelen, die het ongelukkig Elburg, cn met hetzelve een der tegenwoordige Leden van de Municipaliteit de/er Stad, zag openen.
Men neemt by die Publicatie tot eenen gronding aan, de gewettigde vastitelling der vier W vkvergaderingen by de Publicatie van den 4 teay i~95, cn voegt er by , „dat daar in geen , éeVitembaar Burger kon bcgrecpen worden net tc moeten worden gereekend, maar allen „ daar tb<?-'te bchooren." Maar men verliest opzetlyk uit het oog , dat dc wettigheid van die* riff Wyksrergaderingen aldaar veel eer word gefteld tegen over het aanwezen van éene aherneene Vergadering, waar op iommige lieden locn hunne hoop gevestigd 5®»^»



39>
doch die door dc meerderheid der ftemgeregtigden verworpen was. Men verliest uit het oog, dat, fèbo'on aan die vier Wyksvergaderingen de benaming van wettige, en met openbaar gezag ingelielde famenkomjien der goede Burgers en pigèketenêh «e^eeveo word, daar by eenter niet gezegd word, dat men het aldaar verhandelde, of door dezelve voorgedragene zoude houden voor de volksjlcm, maar iïechts als voor/tellen ran een aantal Burgers, met publiek gezag, op openbaar e, daar toe aan hun aangewezene plaatJen vergaderd, om daar in te hellen dat belang, en gewicht, dat de aart, en het onderwerp dier voor/tellen zoude verdienen. Men verliest uit het oog, dat, al was het aanweezen van die Wyksvergaderingen toen al erkend voor de Volksftem, dan ten minften daar van naar waarheid zoude moeten kunnen gezegd worden, (gelyk men te onregt doet by dc Publicatie van 3 r maart laatstleden, ) „ dat geen één ftcmbaaf Burger „ konde begreepen worden daar in niet te moe„ ten worden gercekehd, maar allen daartoe ,, tc behooren;" doch dat zulks nimmer konde bctreklyk gemaakt worden op de tegenwoordige gefteldheid dier Wyksvergaderingen, waar uit een aantal, ja zelfs de groote meerderheid van de Burgery geflooten is, en die, door eene ballottagc, of openlyke ftemming over het toelaren van andere Burgers, of ook door hunne beroving van de algemeene burgerlyke voorregten Voor een tyd, in befloten Gczelfchappen ontaard zyn, en zelvs den fchyn verhoren hebxn van de volksflem dezer Stad te kunnen uitmaaken , gelyk 'er met regt van gezegd w^rd in de Proclamatie van den ji January 17915. Vooral verliest men uit het oog de zo bclaagrykc periade van die Publicatie van den 4 Jnny 179c, waar by de toenmaahge Reprefentanten verklaarden- „ dat zy „ gemeend hadden, ter dier gelegenheid, en
„ eens



„ eens vooral, {ranse dcnkwyze hieromtrent te „ moeten aan den dag leggen, naamlyk, dat „ zy , geroepen zynde, om voor eenen bepaalden „ tyd te zyn de vertegenwoordigers van al„ le hunne Medeburgers, door het bepaalcn ,, van vier Wyksvergaderingen niet wilden „ gehouden worden, dc ftem van een eenigen „ Burger, dieniet verkiezen of die door zyne
beroepsbezigheden, ziekte, ouderdom, of „ afwezigheid verhindert mogt worden deze Ver-
gaderingen of geheel niet, of niet geregeld, ,, by te woonen, te ftnooren, of te beletten
tot hun te komen : dat de door ton erkende „ rechten van Gelykheid en Vryheid het hun 9, tot eenen heiligen pligt maaken, om de rech„ ten en belangen van eiken ofzonderlyken Bur„ ger zo wel als die van eenige wettige corpo„ ratten onder dezelve, voor te ftaan, en te
handhaven; en dat onder deze rechten een „ der grootfte en voornaamfte was, dat een „ ieder zyn gevoelen en begrippen met ,be-
fcheidenheid vry uit zeggen, en ter ken„ nis zyner Vertegenwoordigers brengen kon„ de en mogt, zonder daar in dooriemant wie „ het ook zy, te kunnen worden verhinderd." ( Het Vervolg deezer ftukken in A/y. 25. )
Aan de Lezers en bcgunftigers van dit Weekblad.
Wy worden door veelen onzer bcgunftigers aangezocht om dit ons Weekblad in tweeën te verdeden, en, in plaats van Saturdags een geheel Vel of 16 bladzydenuit te geeven^ ieder Woensdag en ieder Saturdag een half Tel of 8 bladzyden van dit weekblad tc doen uitkoomen.
Wanneer dc eerfte Zes-en twintig nummers van dit blad zullen uitgekomen zyn, zullen wy tragten zo veel mogclyk ook hier in aan onze begunftigers genoegen te geeven, en als dan daar van onzen Leezeren nader adverteeren. Heil en Eerbied!
De Redacteur. In den Hage by j. Plaat , en verder by alle zyne Correspondenten van dit Weekblad.



HERACLYTen democryt
Saturdag, 20 May, 1797.
ffr* Denfc Jaar der Bataaffche Vryheid.
laaten hier thans volgen het overige gedeelte van het naader Adres van een groot aantal Burgers van Campen —— de overige Rukken, betrekkelyk deeze zaak, zyn reeds genoeg door de Nieuwspapieren bekend —— ons oogmerk was alleenlyk, dit Adres, het welk, voor zoo ver wy weeten, in geene Nieuwspapieren gevonden word, ter kermiste van onze Leezeren te brengen, waardoor wy gemeend hebben hen te verpligten, zoo om de fchoone taal, als om de uitmuntende gronden, die in het zelve •ntvouwd worden.
( Vervolg van N?. 24. )
Kan'erfterker bewys, dan even dit, worden bygebragt, om te tronen, dat uit dit ianótioneeren der vier Wyksvergaderingen, waar aan men, by de Publicatie van 31 Maart laatstleden, het toefchryven der Volksjlem aan die Vergaderingen hechten wil, niet volgt, dat de_ Volksftem by C c de-
Nec fpi, nee tnetu.



4**
dezelve berust, maar wel by de geheele masla' van alle de ftemgcregtjgde Burgers, het zy ze al, of niet, tot.oie Vergaderingen behooren? Zo dit evenwel nog twyfieiachtig mogt voorkomen, laten de toenmalige Ücprcièr.tanttn daanop'terftond volgen: dat zv derhalve openiyk ver„ klaarden, dat zy alle voorftellen, het zy „ door een, of meer perfoonen te gelyk, of ,, door eene, of alle de voornoemde Wyksver„ gaderingen, aan him-gedaan zouden worden, „ even gciecdclyk zouden aanncemen , en maai, ken tot onderwerpen van hunne ernftige de„ libcraticn: cn dat zy nkt zouden nalaten, zo „ dra hun die voordellen nuttig, en gefchikt „ Voorkwamen, tot derzelver "daarfteüing te ,,■ bcfluiten-; teru yi zy omtrent zulke punten van ttêUBPi&a loe-zy.vermeendcn vooraf den al-
„ gc?neemn wensch, en de gedagten hunner Burgers „ te moeten innemen, nooit eenen eenigen derzelver zouden ontnemen;het vermogen , om zyne vrye „ gedagten te mogen, en te kunnen zeggen, maar jivflW eene p le gtï ge orhoeping van. „ hunnen wk ge, eenen ieder zoude in ftaat. „• ft ellen ^ zodanige punten eerst vooraf ryplyk te ,i kunnen bedenken, en daar na deszelfs advies, ,i en ftem op dezelve vry,. cn oNverhin„ dérd uit te brengen; de uitkomst van welke
„ laatste stemming Zy tOCll, en TüOr
altyd verklaarden allé en te rnvëtenï en te „ zullen houden voor den openbaaren en algemee„• meenen w(l, en wensch van het Volk, dat zy „• vertegenwoordigen." En was dit order- en vryheid-ademend' befluit:, waar op die zelvde Beprefentanten zich by hunne Proclamatie vaa, den ii January 1796: heriepen, toen zy aan de gezamenlyke ftemgeregtigden Voorftdden detraagj houd gy alle die> gentn voor. ftemgeregtigden, die de véreischtm bezitten , hy het RegeeringsReglement (var § Mey 1795.)bepaald,- al hebben *ƒ de vtrklaaring niet ondertekend, die in de



~ 4*3
ÏVyksyergaderingen ingevoerd is? Hadden die zelyde heden, welken gich thans op een min wezenlyk gedeelte der Publicatie van den 4 juny 1795 beroepen , voor zo ver het hun nu dienstbaar fchynt, toen ter tyd dat ander veel gewigtiger gedeelte geëerbiedigd, zy zouden daar uit gezien hebben, dat de vóórhellen der Wyksvergaderingen by die Publicatie niet als wetten voor de gehceie Burgcry konden befchouwd worden, maar enkel als voorhagen, die geené kragt hadden, voor dat daarop de waare en eenige Volksltem, die naamlyk der gezamenlyke ftemgeregtigden, gehoord "was, en uitfpraak gedaan had; zy zouden dan die waare Volks* ftem, welke zich by eene zeef groote meerderheid tegen het doen eener verklaaring verzet had, door eene onwettige Vergadering in dè Broederenkerk in den nagt van den 13 Tanuary 1790. niet hebbed doen zwygen.
En, gelyk men op deze wyze den echten zin en mecning der heilzaame. Publicatie van den 4. Juni 1795. uit haar verband rukt, even' zo maakt men ook een verkeerd gebruik van die van den 25. Mei 1795., welke noodwendig met de eerstgemelde moet vergeleken worden, cn' met dezelve één geheel uitmaakt, om van de eigenlyke inrigting der Wyksvcrgader'ingen te' oordeelen. Want men zoekt uit dc woorden, „ dat, buiten de voorftellen der Wyksvergade„ ringen, geene andere Addresfeu ontvangen, „ of in deliberatie gelegt mogtcn worden , dan alle zulken, welke by de Burgers, daar by „ geinteresfeérd, of die daar van voordragt doen, „ perfoonlykhoofd voorhoofd eigenhandig zyn ,, ondertekend, " af tc leiden dc onwettigheid der Adresfen die door Gecommitteerden, uit naam van een aantal hunner Medeburgeren rnogten gedaan worden. Dan, zo dit in: het af getrokkene al bewyst, dat de 12 GecommitI teerden zodanige Addresfen niet rnogten maa" C c 2 ken" 9



4*4 ==■
ken, (en hiertoe alléén bepaalt men de aanhaaling uit die, op de tegenwoordige om Handigheden zo geheel anders toepaslyke, Publicatie,; fchynt nogthans de toenmaalige befchikking niette hebben kunnen zien op een geval, als het tegenwoordige, waar in de zeer groote meerderkeid der gehceie Burgery,door eene minderheid uit de Wyksvergaderingen gefloten, en yan haare wezenlykfte Burgerregten eigendunkiyk verftoken is , maar wel op zodanige gebeurSisfen, welke in dien tyd, toen men ,het in de ■Wyksvergaderingennog niet meester, was, maar al te veel in en buiten dezelve plaats hadden, wanneer eenige byzondere Burgers zich tot hoofden opwierpen van eene onkundige menigte, en op naam van dezelve, als ware zy net Volk, of de Burgcry , febaadelyke, of onuitVoerlyke eifchen deden. Zodanig een geval had 'er in den nagt tuslchen den 7. en 8. Maart te voren plaats gegrecpen, waar van de MunicipaJiteit des anderen daags verklaarde s „ dat zy „ van perfoonen, die zich Gecommitteerden des v Volks noemden, onderfcheiden Addresfen ont„ vangen hadden, waar in op den vil des Volks, ,, zo als men zich uitdrukte, de verandering ge„ éischt wierd van maatregelen , die zy tot on„ derbouding eener goede poïinc noodzaaklyk keurde: dat zy daar op had moeten ondervin„ den, dat haare Vergadering was geturbeerd, » dat men het indringen van het Volk in dezcl„ ve, het welk in grooten getalen, cn met onftuiaüge woede voor de binnendeur der vcr* gaderplaats was bycengefchoold, ter nauwer „ nood had kunnen beletten; dat zy op grond „ eenerverklaaringvanhet Committé Revolutio„ nair, dat de rust der S'adander zins niet bevaar d „ konde worden, had moetentoeftaan dingen, die ,, zy lang op goede gronden geweigerd had en als „ nog ibydig met eene goede Politie oordeelde;
ranneer



AH
„ en dat zy zich derhalve in effecte van haare „ posten ontflagen hield, en de Burgers opriep „ om andere perfoonen te kiezen." Tegen zodanige gcweléenaaryen, die aan de tegenwoordige Leden van het Stedelyk bewind wel byzonder heugen zullen, en die aan die zelfde wettige Municipaliteit by haare Publicatie van den i4januari| 1796. de betuiging afpersteden, „ de Stad niet weder in het gevaarte willen bren„ gen, waar in dezeivc toen geweest was, „ en zich tegen den wil, en begeerte van dat „ Volk niet langer te zulien verzetten, " juist toen zy genoodzaakt werd, om de verklaaring der Wyksvergaderingen, tegen den wil der meerderheid van de Burgcry, op den cisch van zulke Gecommitteerden te bekragtigen; was deze thans ingeroepen Publicatie van den 25 Mei 1795. ecniglyk ingerigt; maar geenszins tegen zodanige qualificaticn op Gecommitteerden , als waar tegen men dezelve nu te hulp roept, en tegen welker befcheidene uitvoering uit naam van zulk ccn groöt aantal verongelyktc Burgers men niet het gcringfte heeft kunnen bybrengen, het welk naar onbehoorlykhcid, veel min naar diergclyk geweld zoude zwemen. Hoe ver daarenboven die aangehaalde Publicatie van den 2* Mai 1795. af is, om het tegenwoordig beftaan, en beftendig gedrag der Wyksvergaderingen, eo de zogenaamde uitfpraak der Municipaliteit Van den 31 Maart laatsleden ten haaren voordeele te ftaven, kan worden afgenomen uit het geen onder anderen by dezelve uitdruklyk word bepaald: ,, dat, daar het een aantal Burgers, uit „ hoofde van hun beroep, of byzondere huisly„ ke omftandigheden, niet zoude gelegen komen , „ om dc Wyksvergaderingen gezet by te woo„ nen, cn andere, zich zelfs bedoelende, Burgers „ fomtyds van Wyksvergaderingen. waar in „ weinig BUrgers tegenwoordig waren, zoude» Cc j „ tragtea



$>6 .==
„ tragten te profltecren, om voorftellen, waar „ aan het meerderdeel der Burgcry geen deel zoude nemen, in befluiten te doen verande,, ren; de Reprefentanten verzogten, en reoui„ reerden van alle Directeurs der Wyksver*a„ deringen, om by elk voorftel, dat ter irem„ ming gebragt wierd, nauwkeurige aantceke„ ring te houden van het getal der Burgers, die „ vóór, of tegen dit voorftel geweest waren, ten „ einde uit die verzameling der ftemmen, wel„ ke in de vier Wyksvergaderingen voor zoda„ nig Addres waren, te kunnen bereckenen, „ in hoe verre zy zulks voor den gemanifes„ teerden wil van de goede Burgery moesten f, houden, en daar op in hunne deliberatien zo., danig agt flaan, als zy zouden vermcenen te behöoren. " En, ten nadere blyke, dat toen ■het oogmerk ook niet was , om de volksftem tot de Wykevergaderingcn alleen tcbcpaalcn, word 'er nog bygevocgd, „ dat zy aan hunne wel„ denkende Burgery de vryheid onbefpierd lic„ ten, om het zy afzonderlyk, of in gemeen„ fchap met andere Burgers, hunne vermeende „ bezwaaren met de beweeggronden, daar ioe „ betrekiyk, befcheidenlyk voor te dragen: " waar óp dan de periode, "betrekiyk het perfoónlyk hoofd voor hoofd eigenhandig onder teekenen van Addresfen- onmidlyk volgd. Hoe zeer derhalve deze twee Publicatien onder D. en E, lynregt ftryden tegen de tegenwoordige inrigting, en daden der Wyksvergaderingen federt dien tyd vind echter de Municipaliteit thans goed zulk een onecdel gebruik van dezelven te maaken, dat zy, met voorbyzien van zo veele openlyke inbreuken tegen wetten , die hoofdzaaklyk tegen hun zelvs met de overige Leden der Wyksvergaderingen ingerigt waren, (inbreuken, die dl het verrigtte ten nadeele hunner Medeburgers t?i? eencmaal onwettig maaken,) zich enkeld ;* - van



yan dc uitcrlyke fchors dier Publicatien bedient, om hair aangenomen zamcnftel met cenigen glimp van vroegere wettige verordeningen te y er.cbooncn. Door dc aannaaiing derhalve van dc twee Publicatien der wettige Municipaliteit van den 25. Mey, en 4. Juny 1705., welker gehceie kragt door de or gevolgde gebeur;,is/en vernietigd is, bewyst men, zonder dit te rbe* doelen, op de onweerlegbaarlte wyzc, dat de volksuem nooit aan de Wyksvergaderingen, by uitfluiting van de garfche Burgery, toegekend is, maar dat zy zich dezelve ongevoelig hebben aangemaatigd om het werktuig te worden, waar mede de tegenwoordige, en laatst voorgaande Municipaliteit, op naam dier Vergaderingen, als op de eenige volksiicm, alle die daaden on» der den fchyn van wettigheid konde plcegcn, die zy nodig"oordeelde tot bevestiging van haar eigen gezag, en tot verkorting der regten cn verzoeken van dc meerderheid der Burgery ; eene kunstgreep, in lbortgelyke tyden, als 'de tegenwoordige, niet ongewoon aan lieden , die zich zelvcn als patriotten by uitftck , en de van hun verfchillendcn als vermomde, of ral/che patriotten, of valjche 'broeders, willen befchouwd hebben, cn die, bet gejiecle ,VoIli uit het 00* verliezende, het hun bchaaglyk gedeelte verheffen tot eenen afgod, om'er zelvs de priesters, of tot eenen dwingland, om 'er zeivs de hovelingen van te zyn, cn.op dcszclvs naamailes willekeurig te verrigtcn. ....
Even ongegrond onderfreit men by de Publicatie van 31 Maart 'laatsteden de nöod^.aakiyk-; heid eener verklaaring üj de Wyksyergaderir.gén, o,m vermomde, of Vdlfeiie'patriotten, of valJche broeders uit dezelve te weereft. cii vórmt zich tevens een denkbeèfdig, en nieuwiings alhier uitgedagt huishoudlyk Jtemrcgt, „ óm welk
uit te oeffenen die genen 'onbevoegd zouden C c 4 „ *yu,



"408 =
„ zyn, die in hunne, van dc patriotten verfchil,, lende, denkwyze volharden, en geene gcneigd„ heid tot het teekencn der verklaaring tooncn." De Ondergeteekenden merken hier op aan, dat men hier als eene zekere waarheid aanneemt, het geen tusfehen de bezwaarde Burgers , en de Leden der Wyksvergaderingen altyd in verlchil geweest is, en waar van zy de ongegrondheid by hunne voorige Addresfen meenen bewezen tc hebben; en, gelyk zy aan niemand het regt van keurmeesterfchap, en monopolie omtrent eens anders gevoelens, juist volgends de regels der ware gelykheid en regten van den Burger, toeftaan, of zich zei ven omtrent anderen willen aanmaatigen; zo kennen zy ook geenen grond voor het onderlchcid tusfehen een zogenaamd huishcudlyk, en eenig ander ftemregt, terwyl, zo dit 'cr al was , dc bevoegd- of ongevocgdheid tot het een, zo wel als tot het ander, eene en dezelvde zoude moeten zyn, en, volgends het ontwerp der aanftaande Conftitutie, de nationale voorregten aan dat zogenaamd huishoudlyk ftemregt verbonden zyn. „ Dat de vcrklaaring, „ of gelofte niets behelst, dan het geen wezen„ iyk vaderlandslievend, cn met de tegenwoor„ dige gronden van vryheid, en aangenomen „ order van zaaken ftrookt, cn dus door geen ,, één waar beminnaar van zyn vaderland kon „ gewraakt worden;" ook hieromtrent is in vcrfchil, of men, als ftemgeregtigd Burger voor zyn eigen aandeel in de algemeene belangen, daar toe gehouden is; en het is daarenboven weinig gefchikt, ©m de bezwaarde Burgers tot het onderithryven van die verklaaring aan te moedigen, wanneer zy met dat gedeelte van dezelve, waar by de Onderteekenaar, als een man van eer, bekennen, en verklaaren moet, „ dat „ hv tot dezelve door niemand is genoodzaakt, p of gedwongen, maar uit overtuiging van
„ zyn



4°9
„ zyn liart dezelve afgelegd, cn met zync hand„ teekening hekragtigd heeft," vergclyken zo veele befluiteh tot het benemen van lcverantien, en werk aan godshuizen, cn openbaare gebouwen, zo veele berovingen van ampten ,° met, of zonder dc voorlieden der Wyksvergaderingen te beurt gevallen aan lieden, die dezelve verklaaring weigerden te teckenen, zo veele ongeoorloofde aanzoeken, met beloften, of bedreigingen gepaard , om dezelve te onderfchryven, waar van de bewyzen cn beè'edigde kondfehappen onder F. voor handen zyn.
De Municipaliteit, op die wyzc zeer oppervlakkig, en door een zeer verkeerd gebruik van de beide aangehaalde Publicatien, de Volksüein aan de vier Wyksvergaderingen by uitfluiting tocgefchreven, en de verklaaring, aldaar gevorderd, als door den wil des Volks gewettigd, hebbende doen doorgaan, zonder al wederom agt te geven op de wyze, waar op zy in den nagt van 13 January 1796. onwettig is bekragtigd; maakt dan het befluit op, ,, dat, zo dra
eene groote, cn gedecideerde meerderheid des „ Volks in die Vergaderingen deel heeft." ( het welk men zegt verzekerd te zyn door een Declaratoir uit de vier Wyksvergaderingen) ,, eene „ algemeene oproeping niet konde te pas ko„ men, te meer, om dat deze bycenkomften, ,, in eftectc de oproepingen zynde, ook alle ,, voorftellen aannemen, wikken, en bcoordee,, len." Waar uit men dan afleid, „ dat de „ Municipaliteit, werkzaam uit kragt van den „ wil, en oppermagt des Volks , wettig byeen„ gekomen, als uitvloeizeis van deszclfs gezag, ,, nooit zouden mogen ondernemen des Volk-s „ wettig, en heilig toegekende wyze van Ver„ gadering in vier Wykcn om ver te werpen ,, door eene algemeenen oproeping." Dan, gelyk de Ondergeteekenden mecne uit de beide C c 5 aan-



4io
aangehaalde Publicatien bcweczen te hebben, dat nimmer het oogmerk van de oprigting der Wyksvergaderingen geweest is, om da'dr de volksitem te zoeken , veel min ddar aan afzonderiyk toe te eigenen, en nog minder, om dezelve tot bejloten Gezelfchappen te maaken; zo heeft de uitkomst der Steuelyke vóórhellen van de klaagende Burgers, zo die regclregt aan de Wyksvergaderingen, als aan de Municipaliteit deden, en door laatstgemelde op een zonderlinge wyze in die Vergaderingen gebragt zyn, allerduidlykst getoond, hoe dc voorftellen van andere Burgers aldaar aangenoomen, gewikt, en beoordeeld zjn. Daarenboven ftryd het voorgeven, „ dat de byeenkomften in de Wyken in effec~te de oproepingen zouden zyn," volftrekt- tegen den uitdruklyken letter der twee Publicatien, vermits by dezelve die byeenkomften handtastlyk van de algemeene oproepingen der gantfche Burgery onderfcheiden worden. Want volgends dezelve doet het 'cr niets toe, al was waarlyk de meerderheid van alle ftemgeregtigden in dc Wyksvergaderingen begrepen, zo lang 'er nog andere Burgers buiten dezelven aanweezig zyn, cn het is by voorige gelegenheden aan deze zydc bcweezen, zonder dat het betwist , dat de Leden der Wyksvergaderingen niet alleen niet uitmaaken de meerderheid van de gehceie Burgery, maar zelvs op ver na niet evenparen het getal der ondertcekenaasr van de Addresfen aan Uwe Vergadering, zonder nog eens re bereckenen dat der ftilzittende, en mede Uitgcflotcne Burgers. De Municipaliteit zegt wel, „ dat de meerderheid der ftemgeregtigden „ in de Wyksvergaderingen gevonden word ,H doch geefc er geen ander bewys van, dan het zogenaamd Declaratoir dier Vergaderingen zelve, zonder opgave te doen van deszelvs ii houd, «n «onder eenige bereekening der betreklyke
geta-



— 4TX
•gaaien van de oiïderfcheidcn klasfcn der ftemgeregtigden in, en buiten de Wyksvergaderingen te maaken, welke de Ondcrgeteckendcn overtuigd zyn,' dat juist het tegendeel bef.yzen zoude.' Want de in dit Jaar herdrukte Lyrt der Leden van de Wyksvergaderingen geeft niet meer, dan een aantal van 654 perfooncn, waar onder dan nog ver over dc 100 ondertcckenaars der Qualificatie, cn Addrcslcni" over de 60 bedeelden van de armenkamer, en over de 30 dooden, en uit de Stad vertrokkene peribonen begrepen zyn, terWyl het getal der klaagenden Burgers .561 perfooncn beloopt, cn alle de ftemgeregtigden vóór den 13 Januari 1-95, te famen omtrent 1350 perlbonen uitmaakten. In-' dien daarenboven' de bezwaarde Burgers tot die laagte vervallen zyn , d;it zy dc bcflisiing hunner zaak uit den mond der Wyksvergaderingen moeten hooren, zonder dat de Municipaliteit de moeite r.ccmt om dit hoofdvcrfchil zelvs gronddig te onderzoeken , cn uit eigc bewustheid uitfpraak te doen; kunt Gylieden daar uit wederom opmaaken de waarheid van het meermaals gemelde, dat de tegenwoordige Municipaliteit, en Leden der Wyksvergaderingen clkandercn onderling behulpzaam zyn, om dengcheelen Stedelyken invloed, cn voorregten, met uitfluiting van de meerderheid der Burgcry, als hunne veroverden eigendom, alléén te blyven uitoefenen, en genieten. Dan de Ondergeteekendcn ontveinzen niet, dat de ontwyking van eene algemeene oproeping der gehceie Burgery, waar op de bezwaarde Burgers lieeds vrugteloos hebben aangehouden, zo wel als de beftendige weigering om met hun in onderhandeling te komen, hun altyd is toegefcheencn het onwederfpreeklykite bewys te zyn, dat zy, die hun deze oproeping,en onderhandeling onder allerhande voorgevens geweigerd hebben, volkomen zeker zyn, dat de
eerst



4i c
ecrstgemelde niet gunftig voor hun zbudc uitvallen. Althans dc bezwaarde Burgers hebben de uitkomst hunner klagten fteeds aan eene algemeene . oproeping verbleven, cn kunnen nooit berusten in eene; uitlpraak, zonder dezelve gedaan , welke de Municipaliteit zich echter veroorlooft, wanneer zy verklaart, dat zy de verfehillen ten einde brengt ten genoegen van de meerderheid der Burgery.
Gelyk derhalve dc Ondergctcckcnden wraken zodanige uitlpraak, zo houden zy ook voor onvoldoende de vier bepaalingen, die, als gevolgtrekkingen uit de nu wederlegde gronden, by dc Publicatie van den 31 Maart laatslcden worden afgeleid, welke gronden de Ondcrgeteeken^ den, zo veel doenlyk, en met de grootfte moeite, daaruit hebben famengetrokken, Maar, zo deze uitlpraak al eens voldoende was, voor zo ver hetftemregtin het afgetrokkene betreft, zoudan nog blyven gelden alle dc overige bezwaaren, door de klaagendeBurgers by hunne Addresfèn aan Ulieden voorgedragen. 'Er bleef dan nog over het bezwaar tegen de ballottage, of de nu onlangs ingevoerde openlyke ftemming over dc toelating der uitgefloten Burgers, mits de verklaaring tekenende, en goedkeurende het verrigtte der Wyksvergaderingen tot den tyd der toelating j het bezwaar tegen dc uitfluiting voor een jaar van dc verkiesbaarheid tot alle Stedclyke ampten; het bezwaar tegen een federt gemaakt nieuw Reglement, en deszelvs Byvoegzel, en het bezwaar tegen dc onwettigheid der laatfte Keure van Petri dezes Jaars. Van dat alles word 'er in die Publicatie van den 31 Maart laatstleden geen enkel woord gerept, als of die bezwaaren rooit ter Uwer tafel gebragt, en dus geene onderwerpen van de minfyke fchikkingen waren , waar toe dc Municipaliteit haare goede dienften heeft aangeboden, en beloofd. Zy roert
alleen



~ 413
alleen even van ter zyde aan het laatfte bezwaar, doch gelaat zich, als of dit buitei alle bedenking was, wanneer zy zegt, ,, dat zy „ uit kragt van den wil, en oppermagt des „ Volks, wettigbyëengekomen, als uitvloeizels „ van dcszelvs gezag, zich niet andtrs kan „ befchouwen, dan door hetzelve verkoren,
en tot deszelfs Vertegenwoordigers wettig „ benoemd;" als öf het genoeg was, dat één vierde der Burgery, met uitfluiting der meest gequalifteeerde Burgers, de uiterlyke vorm eener verkiezing in agt neemt, en de uitvloeizels van Jiaar gezag eigendunklyk op het kusfen plaatst.
Zyn deze dan die uiterfte pogingen, die goede dienften, die mintyke fchikkingen tot genoegen van de meerderheid der Burgery, die men by het voorftel, en befluit van den 21 Maart laatstleden ter Uwer Vergadering aanbood ? Konde een eenig Lid Uwer Vergadering zich daar van zulk een ongerymd denkbeeld maaken, dat dc Municipaliteit; die by haar Stedelyk bcfluit van den 9 February laastleeden zich geliet in die verfehillen onzydig tc zyn, en daaromtrent niets'eigener aucloritet te kunnen doen buiten de Wyksvergaderingen, en die dat befluit door dezelve liet bekragten, thans de oneenigheden, in fchyn buiten medewerking der jWyKsvergaderingen maar geheel, en onherroepelyk tot derzelver voordeel, bcflischt, en zich daar toe bedient van de alleronedelmocdigfte kunstgreep en fpeeling met de woorden? Komt dit overeen met dc klagten der bezwaarde Burgers die van Ulieder Vergadering geene mintyke fchikkingen als die te vergeefs door hun bdproefd waren, maar oww/ogffnng/verzogten, en, fchoon zy tot die minlyke fchikkingen verwezen wierden nimmer voorzien konden, dat hunne zaak daar door van nog flimmer natuur worden zousje, dauzy was, toen zy ter Uwer tafel gebragt
wierd"



414
•werd ? Komt-dit overeen roet Uli'edër welmcenendoogmerk, cn met den eenigen gezonden zin', dien men aan hetbefluit'van den 21. Maart laatstleden geven kan.-1 Komt dit overeen met het geert de 'Municipaliteit a-an een zo groot- gedeelte hunner Medeburgers-, en aan de waardigheid van bet Volk van Oveiysltl, het welk Gy lieden vertegenwoordigt, vexfchuldigd is? Kunnen derhalve de bezwaarde Burgers met zodanig eene uitlpraak, Waar by hunne regtcn 'afhanglyk gemaakt worden- van het goedvinden der ' Wyksvergaderingen , genoegen nemen?. Op den i3. Maait laatstleden cont'ormecrdet Gylieden U met de gronden van het Rapport, dóór uwe perlbneele Commisfie op den .16.' bevorens uitgebragt, cn waar in onder" anderen word gezegd: „ dat dc Leden der Wyksvergaderingen g het in hunne magt hebben, om alle de ovc,, rige Burgers van het regt van ftemmen uit te ;, fluiten ; dat Uwe Vergadering, welke open,, lyk , en plegtig verklaard heeft de Souverei„ niteit des Volks te erkennen, niet gedoogcri ,, kan, dat ergens in deze Provintie de ftem
des Volks gefmoord worde, en de minderheid ., over de meerderheid heerfche; en dat dit het „ geval tc Campen werklyk zoude zyn ,' indien
by onderzoek mogt bevonden worden, dat „ de pofitien, ïndie Addresfen vervat, met èe „ waarheid overeenkomftig waren; en dat die ,, Addresfen door een zo groot aantal Burgers
onderteekend zyn, dat daar uit zelvs reeds
eenige prefumtie zoude kunnen ontftaan, dat „ die , daar in vervatte, pofitien niet van aile ,, waarheid zyn ontbloot." Schoon nu dit onderzoek nog geen plaats gehad heeft, zult Gylieden echter, uit vergclyking van het be-fluit der Municipaliteit van den'9 Febrnary mat haare Publicatie van den 31. Maart laatstleden, genoeg kunnen opmaaken, dat de ondcrftcllin-
gen,



4*S
gen, bydat Rapport voorkomende, in ontwyfelbaare waarheden veranderd zyn, waar van de gemelde Pub'icatïc alléén, zonder een nader berig. der Municipaliteit, een voldoende bewys oplevert. Al hadden derhalve de Ondergeteekenden geene andere redenen van nieuw beklag , dan deze, zouden zy Alléén toereikende zyn om hun tegenwoordig Addres volkomen te billyken; ja, al waren alle hunne bezwaaren volledig weggeruimd, behelst nogthans die Publicatie zodanige verdere bepaalingen, die aan deze zogenaamde mintyke fchikkingen de kragt van een onherroeplyk vonnis geven. Immers daar by word verboden „ het geven van Quali„ ficatien, .het maaken van Commisfien, het „ zich daar toe laten gebruiken, het houden „ van byè'enkomiten in talryken getale', het „ laten tekenen, of ter tekening leggen van „ eenige papieren, de gemaakte fchikkingen „ ondermynende, het drukken, en uitftroojen i, van blaadjes, en andere brochures, ten ge„ melden einde ftrekkende, en het eeen verder „ onder buitengewoone Rappen, cn'daaden van „ dien aard zoude kunnen gerekend worden. "
Dit
(Het vervolg en flot van dit Adres, in N°. 26. y Heraclyt cn Democryt hebben met leedweezen gezien, dat cr zig in de National© Bataaffche Courant van waarheid en gezond verRand, twee Perfooncn op doen onder de byna aan de hunne gelyke naamen Hsraciitus en Democritus Hoe zeer nu Heraclyt en Democryt voor de Gelykheid zyn, en de geboorte in 't geheel niet voor verdienste offchande reekenen , zoo moeten zy egter den Nederlanderen waarfchuwen, dut zy geene betrekking hoegenaamd met dezen Heraclitus en Dtmotritus hebben oeven min als een eerlyk Republikein
niet een lasteraar — eh voor 't overige alle deeze bastaard Hera dit en cn Democriten aan de verachting van al wat deugdzaam is overlaaten.
Ba



4I6 =
■ ■
Er is ons van goederhand verzeekerd, en wy geeven het voor waaragtig op , dat het Provinciaal beftuur van Friesland zig by Misfive aan bet Committé Provinciaal van Holland beklaagd heeft over het Weekblad Heraclyt en Demncryt, cn een nummer (wy weeten niet welk,) by die Misfive heeft overgezonden, ten einde haare befchuldigingte ftaavcn, en te gelyk de voorziening van het Committé' teegen dat weekblad verzogt heeft.
Dewyl dit Nummer byna geheel is afgezet, zullen wy thans over deze demarche van het Provinciaal Beftuur van Friesland niets zeggen alleenlyk zyn wy aan ons zeiven, en aan de goede zaak, die wy verdeedigen, verfchuldigd, hier ter plaatze teverklaarcn,dat wy nimmer zullen ichroomen, en niets meer verlangen , als in het geval'gefteld te worden , van alles, wat wy in onze reeds uitgekomene nummers hebben gezegd , en wel voornaamelyk opzichtelyk Friesland , met nog meer duchtige bewyzen te ftaaven — wy zouden vreezen, te veel aan onze verontwaardiging den vryën loop te geeven, indien wy ons thans over deeze zaak uitlieten, maar wy zullen in het volgend Nummer, met die vrymoedigheid, die vrye zielen past, deezen flap van het zig noemend Provinciaal beftuur van Friesland beoordeelcn — Dat de Friefche Volksonderdrukkers weeten , dat wy hier in een Land leeven, daar de Gerechtigheid nog niet geheel verbannen is , en dat het in allen gevalle den getergden Vaderlander nog niet aan moed ontbreekt, om ten kosten van zyn leeven de zaak der onderdrukte Friefche Patriotten tegen alles wat geweld en helsch verraad durven in beweeging brengen, tot aan zynen jongften levensfnik te verdeedigen.
De REDACTEUR. Inden Hage by J. Plaat, en verderby alle zyne Correspondenten van dit Weekblad.



HERACLYTen democryt N°. 26.
Saturdag, 27 May, 1797.
Het Derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nee fpé, nee metu.
Niet tegenjlaande onderfcheidene beweegreedenen ont in twfel gebragt hebben, of wy niet va» dit ons Weekblad tweemaal in de week de helft zouden uitgeven, zo zyn wy egter om gewigtige en bj veelen onzer begunftigeren goedgekeurde redenen te rade geworden, de uitgave van dit Weekblad voor a/s nog op de gewone wyza en tyd te Continuëeren.
( Vervolg en flot van N?. 35. >
lOit moet in de taal der Publicatie hceten ,, de „ gemaakte minlykc fchikkingen het ondeifte „ boven werpen, de goede Burgery tegen de „ Municipaliteit aanhitzen, het zaad van twee„ dragt ftrooijen, cn dc goede order, cn rust „ inde Stad itooren;" het geen, misfehien om de vrees by onkundigen te doen tocneemen, genoegzaam woordlyk tweeniaa'cn na elkander herhaald word. Hoe ftrydig zyn diergclyke bepaalingen met den aard van mintyke fchikkingen ! die door wederzydiche toegevendheid en broederlyke vereeniging, maar geenszins door ban en boete moeten linaaklyk gemaakt worden! Hoe ftrydig zyn diergelyke bepaalingen met de oogmerken van een Volk, hetwelk ^lieden tot deszelvs Reprefentanten aangefteld heeft, onder anderen om te zorgen, dat dc erkende in voed van het geheele Volk op het Staatsbeftier nergens onderdrukt, maar overal, volgends de echte D d gron-



A tR ' *****
gronden Van Republikeinfche Gelykheid, geëerbiedigd worde! Met tcrbaazing vernaamen derhalve dc Ondergeteckenden nevens hunne Medeburgers, zoodanige bepaalingcn, die, al waren de meeste dier verboden middelen ,na de iaatlie omwenteling niet openiyk en alom in dit gemeenebest, voor wettig, en geoorloofd erkend, öan nog' Zouden aanloopen tegen alle vorige denkbeelden van waare Vryheid. Terwyl zy by zich zelvtn terftond eene vergelyking maakten tusfehen deze Publicatie, cn die der Vorige Staaten van Gelderland en Friesland, v-rden zy in de eerde nog daarenboven eene overmaat van bedreigingen boven die, welke in de l;:ati>tgcmclden plaats hadden ; terwvl in de cerke bedreigd word met de hocgjle hidignatie, ge!..'weten,' cn lyf,kaffcn, werd in de laatfte Hechts eene vcrantwoordlykhciA vastgefteld, die van zelfs uit den aard van alle geprefenteerde Addresfen voortvlocid. En zodanige ftraften, die alleen .boo^doenders moesten treffen, worden hier bepaald tegen Burgers, die hunne vrye ftem over zaaken, hun eigen maatlchaplyk belang betreffende, welke ,hun door de minderheid hunner Medeburgers, met verguizing des gezags van wettig aangeftelde Vertegenwoordigers, ontweldigd zyn, inriepen, die daar toe gecne andere dau legaale cn onberispe yke, flappen deden, en die zeivs, ten blvke hun,'.er liefde voor order en wetten, dit deden by Leden van een bewind, welkers wettigheid zy op dc flerkfle wyzc ontkend hebben ; terwyl dezen zich thans niet ontzien, om, over alle welvoeglyklieid heenftapperde, de reirtmaatige klagten hunner Medeburgers by uirf raak voor vervallen te verklaarcn, hun bedreigen met allerleie Straffen , zo zy weigeren zich te onderwerpen y hun gegeven woord in den wind flaan, en het vertrouwen van Uwe Vergadaring te leur Hellen,



= m
lën, alles" met dat eenig oogmerk, om, het ga hoe het wil, zich zeiven en de hunnen in een wetteloos gezag te handhaaven.
Indien deze ftraffen zich ook moeten uitftrekken tot het maaken van individuëele Addresfen aan Ulieder Vergadering, (en wat kan 'ef niet al onder die buitengewoone flappen en diaden begrepen worden, als de wetgever ook de aanklager cn regter is ?) zoude de magt, door Ulieden aan derzelver Ordinaris Gedeputeerden verleend, om Uwe Vergadering buitengewoon te befehryven, indien de Municipaliteit aan haar befluit van den ai Maart laatstleden niet volde; Z , ook te vergeefs genomen zyn, en zy zoude dan een vermogen verkregeh hebben , om door. zulke middelen niet alleen de regten hunner Medeburgers te verkorten, maar ook om dezelver klaagltemte fmooren; ja misichien zoude hun ook dat eenig middel, het welk niet letterlykby die Publicatie verboden is, naamlyk eene mondlinge khigt, niet zyn overgebleven. Hoe het zy, zo regtmaatig is de behoedzaamheid geweest om niet bloot te ftaan voor die eigendunklyke befchikkingen, dat even daarom dit Addres maar door weinigen geteekend is, en dat dezen een allergrootst belang hebben, dat hunne .naamen by provifie worden gefecreteerd, cn dat Gylieden de Ondergeteekenden door nadruklyke maatregelen gelieft te beveiligen voor de onregtmaatige gevoeligheid der Leden van het tegenwoordig St«delyk bewind. Tot zulk eene laagte is de Burgery dezer Stad vervallen, dat zy de wct ontvangen moet van dc minderheid hunner Medebur-
fers, aan hun hoofd hebbenden eene onwettig verozene Municipaliteit, die op naam des Volks denvoorigen, algemeca verfoeiden, eed op de oude Conftitutie, onder de gedaante eener Bui;gerjyke verklaaring van gevoelens, hernieuwt Dd; er.



410 ==
en met bedreiging van ftrafoefeniogen ftaaft Wat baat aan eene dus verlaagde Burgery de afwerping van het voorig juk, waar door zy haare Regenten uit-de hand van eenen Stadhouder of van haare Mederegenten ontving, wanneer zy haare Bewindslieden thans ontvangen moet uit handen van een beflooten Gezclfchap het welk onder den naam van Wyksvergaderingen zich den geheelen ftedelyken invloed by uitfluiting «anmaatigt, aan zyne Medeburgers met overlaat, dan de eer van onderwerping;, en gehoorzaamheid ? En wat onderfcheidt toch in de gevolgen het voorig afgefchaft beftier van het tegenwoordig bewind te Campen, wanneer dc Municipaliteit, die zich by haare laatfte Publicatie onder anderen beroept op haare °-ctrouwheid aan de verklaaring der Wykvergadenngen, daar mede kan overeenbrengen haar antwoord aan vier perlbonen, die de reden vroegen Tan de beroving hunner kostwinning7 dat het was, om dat zy de gelofte in de Wyksvergaderingen niet hadden willen teekenen, en dat zy daarom die genen, die met haar medegewerkt en haar op den troon geholpen hadden, verpltgt waren voort te helpen. Indien de Hoogstgeconftitueerde Magt dezer Provintie thans no<" aarzelen mogt om kragtdadig tusfehen beiden te komen met het gezag, door het Volk van Overysfel aanhaar verleend, zouden de Onder°eteekenden eerlang onder de ongelukkigfte van °eheel Nederland geteld mogen worden, daar politic en Juftitie zonder appel in dezelfde handen berusten, en daar bezwaarde Burgers, na het doen dier Publicatie, reeds verfchcidc fmaadheden op 'sHeeren ftraaten hebben moeten ondergaan, die zo min als voorige, alom bekende , gebeurnisfen , overëenkoomen met de by de Publicatie zo te onregt opgevyaelde rust, en g»cde «rdre. "
Om



4*$ I
Om alle welke redenen de Ondergeteekendcn zich keeren tot Ulieder Vergadering met ernfti» verzoek , dat het Uw behagen moge, als no"" en ten allerfpoedigften, naar Campen af te vaardigen de Commisiie, volgends derzelver belluit van 18 Maart laatstleden derwaards gezonden, • cn dezelve te voorzien van zodanige ampele magt tot volkomen herlïel van alle dc bezwaaren der 561. klaagendc Burgers, als by hec Rapport Uwer perfoneele Commisfie van 16 Maart laatstleden was voorgedagen, en dezelve af te vaardigen Commisfie in ftaat tc Rellen om, des noods. alle nieuwe attentaten tegen de waardigheid van dc Reprefentanten des Volks van Overysfel met nadruk tegen tc gaan, ten einde dezelve Commisfie aan haaren last volledig kan voldoen; als mede om by provifie, hangende Ulieder raadpleegingen over dit tegenwoordig, en de voongc Addresfen, cn geduurende dc werkzaamheden van Ulieder Commisfie, op. tc fchorten het effect, der gedaanc Publicatie van de tegenwoordige Municipaliteit van Campen van den 31 Maart laatstleden, even als of dezelve niet gedaan was en eindelyk om dc Ondergeteekendcn nevens hunne klaagendc Medeburgers, als uitmaakende een deel des Volks van Overysfel, voor zo veol des noods, ter dezer zaak te ftellen onder dc befcherming des voornoemden Volks, in wiens boezemde Oppermagt dezer Provintie berustof wel, dat het Ulieden behagen moge, om zodanig ander nadruklyk befluit tot een onverwyld herftel aan alle bezwaaren der klaagendc Burgers te nemen, als Gylieden het meest gepast zond mogen oordeelcn, ten einde de waare volksftem te Campen niet langer worde gefmoord
D d 3 Hier



41% =
Hier meede maaken wy een einde aan dp ftukken betreffende de gefc'hillen , die in Campen plaats hebben. r
De overige ftukken bctrekklyk deze zaak, ( als daar is het Rapport door den Reprefentant Nuhout van der Veen ter Nationaale Vergadering op deze materie uitgebragt, als mede de daarop Gevolgde exhortatoire Misfive van de Nationale Vergadering, en nog andere ftukken, ) zyn reeds door de openbaare Dagbladen genoeg bekend geworden , zoo dat wy niet noodie hebben dezelven in dit ons Weekblad over te neemen. —-—
Wy hebben ons voorgenoomen voor als no°geene aanmerking op het gebeurde te Campen te maaken, alleenlyk moeten wy bekennen gedwaald te hebben , toen wy deeze gcfchillen in onsN°.24. befchouwdhebben, als bcitaande tusftn de Municipaliteit van Campen, en het Provinciaal Beftuur van Overysfel, dewyl het ons bv een aandachtige belchouwing van "den aart der der zaaken is voorgekoomen , dat hier niet anders plaats heeft, als een gefchil tusfehen Burgers cn Burgers, waar vau het eene gedeelte door dc overmagt van het ander gedeelte word onderdrukt, cn waar van het onderdrukt gedeelte,_ (na zig alvoorens te vergeefsch, by de Municipaliteit , om voorziening in hunne zaak verzocht te hebben, ) zig thans by deHoo°-stgeconftitueerde Magt hunner Provincie vervoegd heeft, ten einde hunne gefchillen tc beflisfen, maar teegen welke tusfehenkomst de' Municipaliteit van Campen ( niettegenftaande zy reeds eenmaal had aangenoomen, die gefchillen ten genoegt van de meerderheid der Burgery te zullen terimn*eren-,yzisIcbynt tc verzetten:
Dit



423
Dit is cnzes inziens de waare ft»\t des ge-
fchils mêdr i uilen wy cr vo al nog niet
van zeggen, als dat wy wenfcbei dacdeze geichillcn fpoedig tot weederzyds genoegen moogen worden bygelegd.
Democryt was eenige dagen geleeden op de Tribune om de discufiën in de Nationaale Vergadering te hooren over het uugebragt Rapport van den Reprefentant van dc Kasteden, noopens zommige bepaalingcn, welke in de acte va» Conftitutie opzigte.yk den Godsdienst in het algemeen en byzonder over de betaling der Kerkelyke Leeraar^n zouden moeten geplaatst worden,
Hy had zig diep in zynen mantel bewonden,, niet om zyn lachend weêzep te verbergen fwant hy lacht nooit als by op de Tribunes is) maar om
dat hy gaarne het in Cognito houden wilde i .
gelyk hy wel meer doet, wanneer hy ergens komt, daar hy Sufpecl is.
Zoo dra was hy niet te huis gekoomen, of hy ging aanftonds vader Heraclyt op zyn kamer
Vinden; rei~ivarring, bcfluitelooshcid twyf-
feling en opgeioogenheid door verwondering
veroorzaakt waaren op zyn aa^ gezicht te leezen zyn Musculus Orbicularis oris was in geduunge beweeging — hy mompelde al by het opklimmen der Trap van myn leeven , zeihy, neen,
van myn leeven heb ik zoo iets niet gehoord.
Heraclyt.
Wel wat is het oude man, hoe henjc zoo D d 4 van



4*4
van je ftuk ? je gczigt ftaat zoo verwilderd —
wat is u weer bejeegend hebben een partv
quaade Jongens u weer na geroepen: daar gaat Democryt. &
Democryt.
Neen Heraclyt, was het dat maar, daar zou ik my niet eens aan ftooren ,de maan jloortzig immers ook niet aan het blaffen van een hond, maar het geen ik daar in de Nationaale Vergaring gehoord heb, heeft my geheel - van myn ftuk gebragt, heeft myne zinhen verbyfterd, myn
geest beroerd, en maakt dat ik cr nu geen
mouwen meer aan te zetten weet. Hoor-danwat ik daar zoo even gehoord heb,, gy weet ik' kom uit de Nationaale Vergadering ; het Rapport • van van de Kastee/e noopens het geene opzigtelyk den Godsdienst en de bezolciging der kerkleeraaren in de acte van Corffttütie zoude moeten wordcivgeplaaatst, was het voorwerp der deliberatien — by dat Rapport' waaren, (uit hoofde van de verfchillende denkbeelden der Rapporteurs) twee
ontwerpen opgegeeven, raakende deeze
materie ■ nu was het dc vraag, welke van
deeze twee ontwerpen, of plans zoude gevolgd worden; de Prefident ftclde voor om dit by appel nomindl te beilisien, dog hv gaf der Vergadering in Confideratic, om met" dit appel nominal tc wagtcn, tot dat eene Commisfie van twaalf leeden derVergadering, die door haar gecommitteerd waaren om ftaande de Vergadering, nota bene! by het Provinciaal Beftuur van Holland eene Commisfie af te leggen, zouden zyn te
rug gekeerd ik knikte al met myn hooft
der myn mantel, (want anders mag men geen tekens van goed of afkeuring geeven, en Demc-
boud zig aan de wet) om dat my dit
vooiftel van den Prefident allerbillykst,-es zeer
regt



425
regtvaardig voorkwam ■—- maar' ó Heraclyt wat moeit ik hooren*—— cer.igc lceden verklaarden zig voor , ccnigen teegen het voorftel des Prefidents. De burger Ver\ler die eenige aanmerkingen maakte op een gezegde van den Burger Reyns wierd belet voort te lpreeken, het- wierd tyd ( fchrceuwde men luidkeels ) dat eens al het gedraai ophield, er had nimmer een Prefident den Prefidia.ikn floel beklommen, of hy was er bevorens door de Presidentenmaakers toe benoemd; men had de Franfche Dagbladen (d) f.egts na te zien.
Toen ik dit hoorde fprong ik wel twee treeden agter uit, zoo dat ik omtrent een zeer Revolutionaire burgeres, die al braaf Bravo! Bravoi mompelde 'tondörst boven had doen tuimelen.
Wel Goden.' dagt ik by my zelf als dat evenwel waar is, dan begryp ik hec me niet langer, zoude dan de Nationaale Vergadering waarlyk zoodanige dingen' kunnen doen ? Zoude er waarlyk eene Cabaale van Prefidcntemaakcrs exifteren , en zoude dus'doende, als men het eene na '
het andere bereekent t als men de adyVfen
van zommige Leeden 'gelooven moet ailes
wat er in die Nationaale Vergaadering verhandeld word maar Cabaale werk zyn ?
vg ! -. fr.oTOa ,— sJJ'-ïiv o5 iiivi m -zl jlS*
(a) In een ScV.andblad de Friefche Ccurant genaamd, ford *en Fransen Dagblad met veel kwaadClartigen ophef aangehaald, in het welke men eerst heeft laten zetten: ,, dac dc eerfte Fe. „ deralist cn vermosendfle"Ariftocraat der ftataafTche Republiek
Bicker, tot Prefident van de Nationaale Vergadering was l>e„ noemd geworden en dat het llegcs 5 fteminen gefchceld had „ t* de Republikein Gevers wa» tot' dien post benoemd ge'. „ weest.
Het is onedelmoedig , dat men hier niet heeft bygeveegd rfat Bifier zelv een der geenen geweest is die Oeyirt getond, hekHn, dewyl üeyers llukcr geftejnd heefu
D d 5



4*6 =3
Nu Heraclyt! daar zitje nu oordeel, of
ik ook recht had, van. verbaasd, verwonderd opgetogen, onthield, verbysterd, verward, en *eheel van myn ftuk te zyn; ik ben aanftonds heengegaan, om u op te zoeken en u dit te verhaaien, en er u gedagten over ia te neemen
Heraclyt.
Wél verre dat my dit u verhaal verwondert, komt het zelve my zeer natuuriyk voor, dat een gedeelte der Leeden van de Nationaale Vergadering altoos meester is om eenen Prefident te maaken — men mooge dit kuipen of afipreken of Cabalifee-en noemen, dat beteekent
niets fchelden is flaaventaal! maar bewyzen
tn gezond redenceren is patriottentaal — -
Democryt.
Wel nu Heraclyt! gy bekent zélv dat eert gedeelte der Nationale Vergadering altoos meester is om een prefident te maaken — is datdannict' kuipen, cabaliéren — of ( om het op zyn zagtst te zeggen) affpraken maken?
Heraclyt.
Dat is nu juist de vraag — Democryt f gy weet dat ik in myn tyd tenebrieosus dat is duister genaamd wierd — ik wil egter eens trachten om myn denkbeeld hier over zeer duidelyk te maaken.
Verbeeld u erns dat wy met ons hondert en zes en twintig man alle dagen met elkander aan een fort of ves :ugwerk of aan een groot huis moesten arbeidt, , het welk binnen een bepaalden tyd moest volbouwd weezen —■ en dat wy
zelvs



— 4V
zelvs om dc veertien dagen het recht hadden om een meester of een baas over ons aan te fteilen, die gedurende dien tyd het opzicht cn de directie had over onze werken, verbeeld u verder dat een gedeelte van on/.e Camaradtn, waar onder gy en ik niet behoorden, de hoofden by elkander itaaken om voor een volgende veertien daagen een man tot baas of tot meester over ons aan te hellen, die wy van te vooren v, el wisten dat in 't geheel niet gefchikt was om zulk eene groote huishouding in order tc houden, cie boeven dat reeds van eine heele lieve vrouw, waar mede hy vqormaals getrouwd 'geweest was, geichciden was, dus zyn eigen huishoudingnict in order houden kon, een man dien wy wisten dat altoos in twist en in onrust leeven moe.Nt, waar van hy in een vreemd land reeds de bly:;en had gegeeven — een man die door een onzer cameraads openiyk bcfchuldigd was van de heilige trouw gefchonden tc hebben door het openbreeken van een deugdelyk toegezegd den brief — enfin een man die zelv geen pretentie op het uitwendig aanzien van een braave kerel had, en die wy capabel kenden om in die veertien dagen zoo veel kwaad te doen, als wy met ons hondert en zes en twintigen in veertien jaaren niec
wceder zouden kunnen herftellen •
Wel nu Democryt! en wy dan , die niets liever wenschten als dat ons gebouw of ons vestingwerk tot genoegen van onze pïi'ncipcalen ipoedig voltooid wierd -:— zouden wy dan ook het recht niet hebben om de hoofden b'y clkimder tc fteeken en ons altoos een goede braave man tot meester of directeur onzer Werken cc verkiezen? wie Zou ons dit recht van wedervergelding — dit recht van zelfs verdeediging bctwLtén ? ■—~
Democryt.
Ja maar! als zy er kwaad aan deeden, dan aiogten wy dit zclvde kwaad niet docu.
Hira-



4^3
Heraclyt,
Ei Uevc! is doodfehieten op zig zelv "ern kwaad, maar wie zal het ymand als een misdaad toercekenen dat hy den geenen doodfcliiet feu* Vd,,'gïïd Gn °F Zr bezitti"SCn heef
landcrsg °"Z M 2c^n dc Neder-
Democryt.
•Ja ■m,aaü wat wiId *7 daar mede zeggen
ik wilde de toepasfing ook wel van u weeten.
Heraclyt
Dc tocpasfingen myner (tenébren) of duister-
N^dcHanden^ %™M Wt™m* jNectciianoers jj zal lk zc we, Cc>I)S f
geheim Committé ontvouwen.
Zaaken die tot de orde van de maand behooren.
Da Burgers Heraclyt en Democryt benecvens hunnen Redacteur, zullen de vryheid neemen van eenige aanmerkingen te maaken, op het gedrag van het Friesch Provinciaal Beftuur, het welk zig by het Committé' Provinciaal van Holland vervoegd heeft met klagtcn over N°. 2? van dit hun weekblad. 5 Voor eerst indien wy niet wisten door welk een geest; endoor welk een gering aantal fnoode bedriegers dit beftuur gedreeven wierd, zouden wy moeten aanmerken, dat niets ons onbegrynelyker voorkomt, als dat een Beftuur, het welk men zegt dat uit zulke regt zuivere Repuolicawjche mannen beftaat, zig eene pooging durft
ver



4^9
veroorlooven, om de vryheid van de drukpers aan banden te leggen; aan banden tc leggen /» de Provincie ran Holland, alwaar de cirukpersv zulk eene onbepaalde vryheid tot nog toe gehooten heeft, dat iuoode intriguanten zelv, er het ièhandelykst misbruik van gemaakt hebben.
Maar daar wy reeds zeecicrt lange, cn met verontwaardiging gezien hebben, dat dat zelve beftuur van Friesland, huiverig is om dc boosheid ontmaskerd te zien; daarwy zien, dat menschen die zoo openiyk voor het oog van de gehceie wereld, en met reeden befchuldigd zyn geworden, van verdagt tc moeten worden gehouden by alle cerlyke vaderlanders, (om dat men hun vlak in het aangezicht gezegd heeft dat zy m een plan gedeeld hebben, om Prins Frederik van OranJe W(eder in het Land te roepen, en Engelsch geld te trekken, («) daar wy zien, dat zulke menfehen nog de voornaamfte en gewigtigfte posten in Friesland blyven waarneemen, daar behoeven wy ons ook met te verwonderen dat men beeft veor de ftoute pen van een fchryver, die zyn hoofd tc pande durft ftellen, voor dc waarheid van alles het geen hy ter needer ftelt.
Wy hebben dan ons N°. 23 met bedaardheid nageleezen, en wenschtcn wel eens te weeten wat toch dat geene mag zyn, het welk de groote gramfebap van het Provinciaal Beftuur van Friesland ontftooken heeft. Voor eerst hebben wy daar in verhaalde het fchreeuwend geval met een onbeiprooken Vaderlander, die door het Provinciaal Beftuur van Friesland uit zyn post gezet is, om dat hy aanmerkingen gemaakt hadde, op de beruchte Verklaring van den 11 Maart 179,5, en beneevens eenige andere Burgers op eene befchcidene wyze. aan het proviniiaal Beftuur yan Friesland rerzogt had dat deeze verklaaring van geene Stemgerechtigde ■Burgers mogt worden afgevorderd. Jüer
(•> Zie ons N°. 13 en aliUxr 4e noot onder png. |i9s.



43°
, Hier over kan bet Provinciaal Beftuur van Irie.dai.d niet gebelgd weezen, want dit is alles v.-aa.;':eid, en inuien voornoemd Beftuur den man weeten wil, die door het zelve op zulk eene w yie mishandeld is, dan gelieve het Friesch Beftuur den Redacteur hier toe maar in Rechten te noodhaken.
W; ar over ken dan het Provinciaal Beftuur van Friesland gebelgd zyn.
Zoude het ook zyn'om dat het Volk van Friesland in dat Nummer op pag. 377. genoemd Word een Folk, dat onder yzeren Kectens gekromd gaat.
Wel nu ! wy vcrangen niets liever als geieegenheid te hebben om dit te bewyzen
maar waar leeft de onbeschaamde , die zeggen durft, dat l) iesland Volk vry is ? —— Waar is die onbefchaamde, die ontkennen durft , dat Kigenbaat,Willekeur,Drieste Domheid en Geweld, in het rampzalig Friesland den Scepter zwaajen? dat hy opkoo-
mc! zoo hy een eerlyk maar bedroogen
Vader ander is, en wy zu'len hem overtuigen — niet met nieuwe vergezogte bewys-reedenen
maar met daaden met bewëezene daa-
den, die aan de heele weereld bekend
zyn , en waarvan die geenen alleenlyk zig onkundig houden, die er belang by hebben, of ten minften gaarne zien, dat Friesland rampzalig blyve.
Of zoude het meergenoemd Friesch Provinciaal Beduur misfehien ook gebelgd zyn, over het geene in dat nummero 23 over den Raadsheer Abraham Staal gefchreeven word?
Het is waar, dit konden wy wel gelaaten hebben, want deeze Burger is infra Crifin. , Maar bet kan eehter aan het Provinciaal Beftuur van Friesland niet onverfchillig zyn ,• of een Lid van het hoogst gerechtshof van Friesland een Crimea Falfi begaan heeft, en indien dat
Beftuur



MUM
434
fieltuur daar op deed inquireeren, dit zoude aan
het zelve wel zoo mooi liaan Wy voor ons
er.ln N: $ op Pag, 3S3 aan het Fne!ch Beltuur gelegenheid genoeg toe gegeeven, (a) en de perzoonen zelv opgenoemd die (door denGevangenen en nu tot eene vyfjaarige detentie feeondemneerden Heer bels) worden opgenoemd Sis van dit Crimenfalfigetuigenis kunnende geeven
Het Friefch Beftuur zal tog niet gebelgd zvn dat wy in meergenoemd Nummer (op Pa» Ui onder aan) gezegd hebben, dat aan ons verzeken wierd, dat er reeds zevenden Burgers ia Friesland op de vertrekkaamcr van het zig noemend Hof van Justitie geciteerd waren,om dat zy hunne bezwaaren en hunne klagten by d« Burgers Reprefentanten Vitringa en Van Maar nen hadderi ingebragt — want reeds in onze noot op die zelfde pagina hebben wy ditgeredresfeerd en kunnen er nu tot gerustftefing van het Provinciaal Beftuur van Friesland by zeggen dat wy eerder geloven dat deeze citatièn gefchikt waaren om de oude Regenten tot fchadevergoe* ding ten behoeve der Patriotten te noodzaken
Nog minder kunnen wy begrynen of durven wy gisfen dat het Fricscn Beftuur vertoornd kan zvn over eene uitdrukking door Democryt op Pag 381 van NJ. 23 gebeezïgd alwaar gezegd word: wat kan ons dat fcheelen of de uitvoer van het VEE in uw gewest nog verhoeden blyft • en of er leeden vanuw provinciaal Beftuur in Con'tnisfte naar den Haag reizen ?
Om kortte gaan, ( of het aan de bekrompenheid van ons vernuft mangele, weeten wy niet ) maar wy kunnen in het geheel geen denkbeeld maaken van de rcedencn waarom het Friesch Provinciaal Beftuur ons N°. 23 by het Provinciaal Committé van Holland heeft aangeklaagd
Maar dit weeten wy wel, dat als wy het
Pro-
<<0 Het Friefch Gouvernement mag dan te Pelvk na de reedesen onderhoek doen, waarom de RepuUlcainfche Raadsheer Staal thans zoo by aanhoudendheid bet Jwii variden efsezetttn Rpadshur J. l»iitf • a afloept,



43* "—
Provinciaal Beuuur van Friesland waaren, wy ons dan zouden fchaamen van immer zuik eenen ftap gedaan te hebben, hoe! zclv een febotfchrift onder den tytel van eene Friefche Courant, die op de onbetaamlykfte wyze teegen de Nationaale Vergadering en het Provinciaal Beftuur van Holland fchcit cn raast, te begunfti'gen, zoo niet onder zync befcherming te neemen, en zig over een Dagblad te durven beklagen, waar in niets als Waarheeden , (fchoon wel is waar harde Waarheeden) gezegd worden ? een Dagblad het welk Intriguanten ontmaskert — Oranje Complotten openbaar maakt, en waar van men den Schry ver gemakkelyk gisfen kan, die zig ook nimmer verfchui'ïcn zal, gelyk zig de eerlooste laster in Friesland dikwils agter het fchild van de zig noemende Frieslands Reprefentanten verfchuild heeft — dit, wy bekennen het is ons tc geleerd, cn loopt geheel buiten de bereckening en dc uitlegging dicwy van het woord Schaamde kunnen geeven.
Om kort te zyn, en hier meede een eynde te maaken =r»— wy voor ons verlangen niets meer als in de gelegenheid gefteld tc worden van ons hier in Holland ( niet in Friesland) over het geene wy gefchreeven hebben nad, rte moogen verklaarén— en alles, alles water inde nu Ses- cn-twintig uitgekoomene Nummers van de Heraclyt en Democryt over Friesland gezegd is , met nog meer bewyzen, zoo riet nodig is tc ftaaven. De weg van rechten ftaat hier in Holland voor het Friesch Beftuur teegen ons open cn, dank zy den Heemel!
er is hier nog recht tc verkrygeh men flaat
hier geen koppen af, zonder form van Proces — men bant hier niet zonder rechterlyke vonnisfen, en men laat hier de gehoonde onfchuld niet maanden lang om cenen Rechtbank om eenen rechter fmeeken.
HERACLYT en DEMOCRYT benevens dc REDACTEUR.
Inden Hage by J. Plaat, en verderby alle zyne, Correspondenten van dit Weekblad.



HERACLYT Êtf DEMOCRYT
N°. 27.
SatüRDAG, 3 ju NT, I7C7; Hef Der Je J&zr der Bataaffche Vryheid.
Ne: fpé, nee mttu.
Aan onze Geëerde Leezers en.
begunftigers !
2D)e goedgunftigc toegevendheid, dewelke wy geduurende dit verloopen half jaar van onze ge ëerde Leezeren hebben moogen ondervinden, Verplicht ons, om aan hun daar voor onzen oprechten dank te betuigen —;— en zal ons ten spoorflag verftrekken, om met eenen vernieuwden yver , by het begin van dit tweede half jaar * dit ons Weekblad tc vervolgen.
Wy zullen weinig moeitenoodighebben, om aan 01 ' n Leezeren te doen gelooven, dat er zedert de Revolutie van 1795 geen. Weekblad in Nederland is uitgekoomeh, het welk zoo geweldig van alle kanten is aangevallen , enaanwelks vernietiging ,- de boosheid zig zoo zeer heeft laaten gelcegen liggen — als het onze.
£ e Int-



4$4
Immers ons eerfte Nummer zag maar pas het Daglicht, toen het Pulhek reeds voor het allezins gevaarlyk Weekblad de Heraclyt en Democryt gewaarfch^uwd wierd. &c. &c. (a).
Men vond op verfcbeidene plaatzen hier in den Haag eene Advertentie aangeplakt en geftrooit V/aar in het Publiek teegen dit Prul- en Ariflocrath-handhavenend Weekblad geadverteerd wierd. —
Met welk een ophef deeze naamlooze Ad* rertentie in dc Bataaffche Courant van den 23 December 1797 geannonceerd is, zal uit die Courant zelf het best kunnen gezien worden.
Niets wierd verzuimd om onzen Drukker van het drukken en verzenden van dit Weekblad af te fchrikken cn wars te maaken; onderhandfche Vermaiinihgen, door de taal der vriendfehap quafi Imakelyk gemaakt, wierden hiertoe zelf niet gefpaard.
In Friesland, van welks ramzaaligen toeftand wy aan onzen Leezeren naar ons gering vermoogen een waarachtig denkbeeld hebben getracht te geev-n, heeft men door middel van eene Friefehe Couraut zyn best gedaan om ons Wcckb ad in een haatelyk dachlicht te plaatzen — Sehandblad, was een der Cierlykfte naamen, waarmeede de voormaals Raadsheerly» ke Schryvcr der Friefche Courant hetzelve ge-* naadiglyk vereerde.
Het zig noemend Provinciaal Beftuur van Friesland of wel de Commisfie van Correspon*
dentie
fa~) Zie de Goudafche en Leidfche Couranten van den 9 De* cember 179$ en b.-r. and woord daarop in de Leidfche Corau vaa «I* 14 Dice.i.ber daar aanvolgende.



dentie uit hetzelve, heeft zig in eene misfive gedateerd den 16 Mey, 1797. aan het Committé Provinciaal of aan het Committé van Algemeen Welzyn van Holland over dit onj Weekblad en wel over het 23»* Nummer, zonder verder iets bepaaldelyks op te geeven, fchcrpelyk beklaagd ( Zoo dra wy eene Copia van deeze
Misi Hve zullen bekomen liebben, zullen wy dezelve aan onze Leezeren meededeelen. ) en nLtte°enftaande dit alles zien wy tot onze grootfte voldoening het debiet van dit ons Weekblad daagelyks töeneemen, en onze poogingen met de goedkeuring van vcelen onzer braave Weldoende Landgenooten bckrooncn.
Het is waar, wy verwonderen ons niet over de zoo dikwils herhaalde poogingen, ten einde aan ons Weekblad alle crediet en debiet te be-
neemen wy wisten, eer wy aan dit ons
werk begonnen waaren, dat dit ons lot zoude zyn, en hebben er ons daarom ook van den beginne met moed teegen gewaapend. —. flegts eene oppervlakkige herinnering der gruuwelen, en der bedriegers die wy aan de Natiën bekend gemaakt hebben, zal genoeg zyn dat ook onze Leezeren zig daar over niet verwonderen; maar wy verblyden ons ten hoogften, en het ftrekt ons ook tot voldoening, dat nog nimmer één onzer vyanden voor de vuist opgekomen, en ons van eenige onwaarheid heeft getracht te
overtuigen dit moet, dit kan toch aan on-
partydigen niet als een gunftig denkbeeld van ons werk inboezemen .— en wy herhaalcn no» by deeze geieegenheid, plegtig onze beloftet die wy in ons eerfte Nummer op pag. 4 hebben
ter needergefteld dat de wet alleen ons het
pad zal afmeeten, dat wy zullen bewandelen, dat niéts als de overtuiging van gedwaald te hebben,
Kei ons



43^ ■
ons immer iets, het welk wy gefchresvtn hebben, zal doen te rug trekknn.
Wy beveelen dan verder ons werk in den goedgunftigen aandacht onzer Landgenooten wy zullen 7,00 veelin ons is voortvaaren, hun hunne waare beiangens onder het oog te brengen — wy weeten wel dat wy aan alle onze Landgenooten niet eenparig genoegen kunnen
geeven de eene bedankt ons zomtyds voor
het plaatzen van een ftuk , waar over een ander de neus optrekt, cn een ander weer dc lip laat
hangen er kan ons echter nimmer groter
dienst gefehicden, als dat men aan ons dc aanmerkingen opgeeve, en. doe toekoomen, die er op ons werk gemaakt worden; wy zullen dezclven altoos in dank aanneemen cn er het nocdige gebruik van maaken, wy zullen, hoopen wy, de bronnen gemakkelyk onderfcheiden, waar uit die aanmerkingen ontvloeien , en de by ons fuspecle zoo wel als de niet fuspecle- op hunnen behoorlyken prys ftellcn.
Heil en Broedérfchap!
De Redacteur
Heraclft en Democryt, die nu reeds ZeederC lange beide hunne vaste woonp'aats, CDomicilium fixum) inden Haag houden, pasfeeren al meenigen avond in elkanders gezelfehap, of fchoon zy niet in één en het zelfde huis woonen , (want om op den duur goede vrienden te blyven gelooven zy dat het niet oorbaar is, altyd by elkander tc zyn, men word dan te gemeenzaam, en men leert elkanders gebreeken en zwakheeden tc veel van naby kennen.)
Nu



~"nr 43?
Nu dani offchoon niet by elkander wooncnd. houden ze elkander dikwyis gezeilchao, cn dan ipreken ze in 'c eerst gemeenlek met elkaar over Koersen Kaifrf- Cn 585535 7n Hennen cn Haanen en Kuikens, cn zoo vnorÏÏ cn zoo k dan ^ zoo voort
milerabele politieke ja dat politieke ?I Z
fl*K, een razerny; . ffi men daa va , a ,r
getaste, dan lS men wel ongelukkig, tyds ongeneeslyk, maar dat doet er nS loe •het is toen zoo, endaar kunnen Hcrai tVr -O»oeryt met al hun ichryen en lachen 2he hunne Plnlosophie niets aan verbcetercn™
■ Zoo waaren eenige daagen geleeden, onze Wysgeeren weder met elkander aan 't re edenkavelen cn al fchielyk het Politieke bv dén kop vattende liep hunne ^6nSSSSSS£Ë de nieuwe Republikeinfche Courant, die zffi eenige daagen het licht ziet, en in welks ec L Numero over de woorden Revolutie, R^M^ rnir, en het non liquet gehandeld word!
. Aldus fprak;■ Democryt: wel Vader Heraclyt hebt gy die nieuwe RepubHekiinfche Courant a geleezen, dat: is een bol van Schry<e , dunkt die moeiten we maar aanitonds in onze Compagnielchap aannecmen , die , Kerel fchrvft regt na myn.fmaak, nebje gezien/hoé ht hv dat woord Revolutie en S35JÏÏ5fi5£ f-e t, ey ! dat S Tabak — Cn alles op gron-
.neggen, die RevoJutic-narre.u ^
Heraclyt Jij io ,Güghj ;>
^M,*3* goedö DemM*ft! myn vrooivk-e Vriend! wat meent gy dat het helpen zal? liet dt* MQ"aau fch-onben dé zielen van E e 2 de



428 —
de hoofden der Revolutionairen, zyn 'cve* zwart als een Moriaan, en het grootfte gedeelte der overigen, die in hunne lyn loopen, is te ligtgeloüvig, misfèhien te eerlyk, om decerlooze oogmerken hunner bedriegers te doorgronden' deeze Republikeinfche Courant zal er
u (vrees ik ) van overtuigen, meent gy dat ze
die leezen zullen ja wel! daar zullen de
baazen weloppasfên, zy zullen wel het een of andermiddel vinden om van dezelve de ligtgeloovige meenigte alkeerig te maaken, en hun wat anders in de handen te floppen', het welk hun onder de glimp van Vadcrlandfchc deugdzaamheid tot wraak aanzet, cn den weg tot eene zoo ge wenschte bevreediging der Patriotten hoe langer hoe meer onherltelbaar aflhydt. Want Demo¬
cryt! dit is het zoeken van die verfoeïelykeaanvoerers van Burgers,teegens Burgers van Broeders teegens Broeders, van Vrienden teegens. Vrienden.
Democryt.
Dat geloof ik met u Heraclyt! zoo dra als de Patriotten, dat is te zeggen die oprechte belangloozc beminnaaren van hun Vaderland en de Afyheid, die nu onder den haatelyken naam van Ciubistcn en Slymgasten door het eigenbelang en de regeerzucht van eenige fortuinzoekers, die zig om goede reedenen altoos by dc Clubisten voegen, van elkander vcrwyderd worden gehouden , zoo dra zeg ik als die braave lui zig weeder met elkander vereenigden,'dan zou de ondeugd ontmaskerd worden, en het verraad, cn de intrigue, en de heb-zucht — cn de Regeerzucht'^ en dc onbefchaamde kunst van liegen en woord verdraaien, en het Volk zand in de oogen te werpen zoude dan met hunne IU suttre Compagnie fchielyk een einde necmen.
He*



43*
Heraclyt.
Demesryt! gy drukt u altoos zoo heftig uit — Waarlyk myn Vriend ? gy moogt wel wat voorzichtiger zyn er zyn Lieden die er zich
aan ftooren en wat hebt gy er aan om men»
fc.en nutteloos te verbitteren?
Democryt.
Hoor eens , oude heer! laaten die geenen ,die er zig aan ftooren ,hun best doen om aan my de reedenen te helpen bencemen die my zomtyds zulke geweldige uitdrukkingen doen beezigrn —i ik heb in myn jeugd een weinig in de Medicynen geftudeerd, en toen leerde men my dat heevige ziektens heevige geneesmiddelen vereysfehen, — by voorbeeld, heeft iemand eene ontfteeking in het borst vlies, zoodaanig dat hy byna zynen adem niet kan haaien van de fteekendepyn, en op het punt is van te fmooren, — dan moet hem bloed worden afgetrokken heeft iemand eene kwaadaardige galkoorts, dan moeten erfterke ontlastende middelen , ( evacuantia) worden toegediend krygt
imand een beroerte die aan eene te groote hoeveelheid bloeds zyn oorfprong verfchuldigd is , dan moeten er ten eerden aderlaatingen geappliceerd worden; krygt hy een flymberoerte, (die tog veel zeldzaamcr is ) dan moet er Hyfocacuanha, dan moeten cr clismaia en weet ik niet welke oogerbliklyk werkende middelen worden by det* hand genomen , Summa Summarum f yder doctor heeft zyn eigen praktyk cn alle heevige ziektens verei fchen heevige middelen, zoo dat ik maar zeggen wil dat, ja wei is waar ! ik misfehien zomtyds de heevige fcherpheid myner medicamenten, die ik myne Revo fut ionairt foi 4tr$ toe diaa, wel wat zoude kunnen kenigen , E e 4 maar



440
maar dit verzeeker ik u dat ik ze hun, zo als ze waaren, tot nog toe altoos met het beste hart, cn met een goed oogmerk, dat is te zeggen volgens eene goede indicatie heb toegediend.
Heraclyt.
Democryt! gy fpreekt als een Doctor, en ik moet waarlyk zeggen, dat er zeer veel overeenkomst in uwe vergelyking is — maar ik wilde u dan nu wei verzoeken , om eene zagtere ma* nier van practizeeren aan te nccmen — Crc~ tnor Jartari met zinker getemperd, laxeert immers veel zagter als Jalappe met gummi - gutta
by voorbeeld > en met ééne lepel lyroop
zult gy meer vliegen vang#n als met een oxhoofd wyn azyn i maar bm weer op diq Republikeinfche Courant te rug te koomen, gy ^eide daar zoo eevcn, dat wy de fchryver van die Courant maar in onze Cornpagmefchap moesten aanncemen, maar daar zoude ik zeer teegen zyn ~—
Democryt. En dat, waarom ?
Heraclyt.
Eenvoudig om deeze recden; gy weet hoe Wy reeds met den haat, van al wat .Revolutionair is in den lande, vereerd zyn ; gy weet welke bittere uaanen my dat geduurig uitvaaren cn wreed verdagt maken van onze welmeenende poogingen dikwyls gekost heeft — gy wcec hoe yceimoeitcgy u zelve hebt moeten aandoen eer gy u aan den laster van verfocyel ykemoord cl oproer-aanhinkende Couranten Scnryvers heb; kunnen gewennen ; thans zyn wy er beidon aai. ~èrA» • X "... * \* géi



= '44»
gewend, en wy varen maar met onze'Commisfie voort, zonder ons ergens aan te ftooren —, wy zouden dus aan den welmeenenden Schryver ol Schryvers der Republiekeinfchc Courant een ikgten dienst aanbieden, als wy hun aanboodea 'om alle die fmaad en hoon en laster en leugen .met ons in Compagnie te deelen, die alles wat Revolutionair is in den lande, tot de Hoogst-Gecomftitueerde Magt van Friesland incluis, zoo genadiglyk over onze oude hoofden met volle jnaaten uitgiet.
DemocryU . .
Ha! ha .' ha! wel myn goede vriend! meenje dan dat die Schry ver daar niet allang op geprepareerd is IVy kwaamen hier zoo maar
vreemd invallen, en kenden de manieren en geaardheid yap de inwoonders van dit' land weinig en dus was het aan ons niet kwalyk
te ncemen, dat wy ons zoo fchielyk daar niet meede konden conformeeren, maar deeze lui
zullen zig daar immers niet aan ftooren .
jmaar evenwel als jy er niet meede tc vrecdeu bent Heraclyt ] dan wil ik er my geen party ia Rellen, en laaten wy dan maar yder onze eygene Compagnielchap houden.
. ;Maar hebje wel gezien hoe.rond uit dc borst die Schryver, daar in dar, eerlie Nummer over het non li ql'et 'Stemmen geïprookeri heeft dat is een knappe vent, ik wénschte dien man gekend te hebben .yoor da? hy dat ftuk gefchrcven had. '
Heraclyt. ■
En wat zou je dan, Democryt?.,
E e 5 Df-



44* »
Democryt.
Dan zou ik hem verzogt hebben om een Re* «ept teegen het non li^utt in zyne Courant te
plaatzen wy zien dagclyks Rkidgéevmgen
en geneesmiddelen, cn allerlei gcwets ran
kwaczalveryën in de Couranten Wy lee-
zen dagelykf van Jichtpilicn, en 'obsfraanen
teegen dc vStuinen. Nota Bene' my da»t
ais ik een politieke Courant Ichreei' oan zoude ik er teegen a krhande politieke huipen, en politieke kwaaien, ook politieke ze* ncesmiddekn in adyerteeren.
Heraclyt.
Denkt gy dan Democryt! dat gy hem altyd werkfond kunnen geeven om dierzelyke adv«rtenttea te plaatzen.
Democryt.
Altyd . dat is wat fterk, maar ik zc*
hem al vry lang aan den gang kunnen houden.
Heraclyt.
Pas maar op, oude Broer! dat de Revolutionairen u dan niet den bynaam van politieke kwakzalver geeven.
Democryt.
Dat kan my ook al niet fchelcn, a! noemen ze mv nog erger, als ze my maar niets met eenigen R yn ten lasten kun-en leggen, om aan hun fchelden eenigen grond by te zetten.



Heraclyt.
JJu dan uw Recept tegen het non Uquet. Democryt.
Ik vrees Heraclyt, dat wy in dit land geen apotheker zullen vinden die het zal willen klaar maaken — ook is dc aard der ziekte zoo verfchilleude dat het by den een beeter effect zoude doen als by den anderen, eri daarom raade ik vooraf allen den geenen, die aan het non Uquet laboreeren , dat zy voor en al eer het zelve te gebruiken (indien zy eenen apotheker rnogten gevonden hebben, die het klaar kan maaken > dat zy zeg ik vooraf een kundigen medicus raadpleegen, want het non Uquet hangt van veelerleye en verfchillende oorzaaken af, en wy zyn er dus verre af, van alle onzclyders aan het ■non Uquet in eene en dezelve clasfis te plaatzen.
Ik zal u eer ik u myn recept meededeele, vooraf een kort verhaal van dc ziekte, eene (historia morbi) geven,
Het non Uquet koomt veel al voort uit, e» erkent voor eene van zyne voornaamfte oorzaaken, onkunde — dit is een ongemak waar aan de lyders in een vergevorderden leeltyd dikwyls laboreeren, zonder dat zy het kunnen "verhelpen. —
Dc tweede oorzaak van het non Uquet is dikwyls luyheii, hier aan kan de lyder zelve zeer yeel te hulp koomen. —
De derde oorzaak is veeltyds bangheid ;te Byoorzaaken van deeze ziekte zyn zomtyds eigenbelang, ook is de hebbelykheid van drtfo/e» zom-



44*
tyds eene voornaame byoomak waar aan deeze ziekte haaren oorfprong verfchuldigd is.
Zeer zeldzaam egter is Factie zucht de oorzaak deezer ziekte, maar het is minder zeldzaam dat zy de eerlykheid voor eene haarer Voornaamfte oorzaaken erkent.
Heraclyt,
Hou op oude man, wat haalic daar al door al ma kander _- eigenbelang, en eerlykheid twee zulke cgenftrydige oorzaaken, zotidcn een en ""werkzel kunnen voortbrengen — vertel dat tog aan geen mensch die een greintje gezond verftand heeft. J
Democryt,
Eigenbelang cn eerlykheid, ik herzeg het Heraclyt! kunnen beiden de oorzaaken van het S f' Z3'q—maar niet in een en dezelfde mensen rjfer^"; wanneer eigenbelang den gecneu d.e verpligt is zyne item uit te brengen, deï mond fhoert,en dit gebeurt immers niet zeiden, h™, ^ °c'ne, by-°or*™* ~ maar wanneer ïtrullkc oprechte maar min doorzichtige vaderlander huiverig is, om aan een zaak van groot gewigt, die hy zelv niet genoeg kan doofden-
ïr JZl ft°m Cen >sWM na de eene of andere zyde te geeven — wanneer de braave man overtuigd, dat het boven zyn bereik is om deeze of geene allerimportanutc questie te beflisfen,. uit vreeze van de zaak des Volks ondienst te zullen doen, den mond houd, cn niet ftemmen durft, dan is eerlykheid dc hoofdoorzaak van liet non Uquet.-
Wel nu Heraclyt! is deeze"fchyn van tecgenftrydigheid nu u weggenoomen ï *
"' " ' • He-



44^
Heraclyt.
Ja heer Doftor! maar nu uw Recept. Democryt.
Na aldus de oorzaak der ziekte befWireeven te hebben, zal het my niet moeielyk vallen een Sleept voor de zelve op te geeven.
In de eerfte plaats dan, daar onkunde doormy als een der hopfd oorzaaken van het Non Uquet befchouwd word, moet men neemen eene goede dofis applicatie, ten eyndc zoo veel mogelyk zig zelvcn in ftaat te ftellen om den waaren ftaat des geschils te doorgronden, cn dus doende een gezond oordeel over de zei ven te kunnen vellen — men heeft opgemerkt dat men dit middel gemakkelykcr in zyn binnen kaamer, als in Comcdiè'n ol Sociëteiten kan gebruiken.
Teegen de tweede oorzaak ordonneer ik naarfligheid; dit is een excellent middel om de lastige gevolgen van luiheid tegen te gaan.
Teegen de derde oorzaak moet men de Cordaatheid gebruiken ; wanneer men dit middel met applicatie en naarjligheid wel vereenigd, kan men er veele ergerlyke ziektens meede gencczen , en wanneer men dit middel zorgvuldig met het poeier van belangeloosheid beftrooit, en alzo bewaart, kan men er zeer lang nut van hebben, het blyft lang goed cn bederft nooit geheel.
Maar wanneer het non Uquet alleen uit Eerlykheid zynen oorfprong verfchuldigd is, dan raad ik aan alle zulke Lydcren ,om er niets aan te doen, vooral geen Doctor er by te haaien , war.t dan word de ziekte altyd eerder flimmer als beeter.
IL-



Mb !—i Heraclyt.
Democryt! ik moet zeggen, je hebt van daag magtig plaifier in het medicinaale — ik vreeze dat gy cr uw hof flegt meede maaken zult by
veele Patiënten - als het my maar in het
vervolg geene ftof tot fchreïen geeft.
Democryt.
Geen nood! de menfehen zyn zoo gek niet meer om het zig aantetrekken.
Iets, dat voor allen te weet en zeer noodig is.
ERIS GEENE DE MINSTESCHYN VAN VREEDEBREUK TUSSCHENDEN KEYZER VAN HET DUITSCHE HY K, EN DÉN KONING VAN PRÜISSEN.
Dit kunnen wy aan alle Nederlandcren zoo
goed a's officieel verzeekeren en wy doen
dit met tc meer aandrift om dat het thans
de zaak wederom is, van dc Rcvolutionnairen , om door verontrustende en uitgedagte tydingen onrust wantrouwen en beroeringen te zaayen de hoop der aanhangers van het Stadhouderfthap weder te doeu herleeven, en daar door de besten onder hun wars en afkeerig te maaken van het opkoomen in hunne Grondvergaaderingen de Revolufjpnnairen immers kunnen gemakkelyk voor uitzien , dat, indien alles wat eenig belang by het Vaderland heeft, op den 8 Augustus aanftaande in zyne Grondvergaderingen opkoomt -
dat



dat, zeggen wy, zy Revolutionairen dan fchielyk: hun ryk ecu einde zullen zien neemen, en, eeven als thans in Frankrvk
plaats maaken Voor het ryk der wet - En
waar heeft Frankryk die zeegening anders aan te danken , als aan het getrouw opkoomen der Franfche Burgers in hunne Grondvergaderingen ?
Nederlanders! waarde Landgenooten! wyvol gen de Franfchen in zoo veile zaaken na zouden wy hun dan alle'én in htt fotte, al.'e'e'n in het qwadei en niet in het goede navolgen ? Weest op uwe hoede Neder'anders! gelooft dc deugnieten niet, die u door listige inblaazingen bedriegen en zoeken bevreesd te maaken •— yder moet opofferingen doen, de eene meer, de andere minder, en welken waaren de Neederlanderen ooit te groot, als het op het behoud van het Vaderland aan kwam? - Nederlandersi-w! zweeren het u — het Vaderland is verlooren als gy (om welke reeden ook) verfuimd om in uwe grondvergaderingen op te koomen — & zult het aan u zelv te wytenhebben, cn zv die u thans onder alle fclioonfchyncnde vóorwend'fels daar van zoeken aftehouden zullen u by flot van reekening uitlachen en over u heerfchen.
Ziet dan toe wat gy doet! gy hebt noe-
tyd maar in 'sHecmels naam onttrekt u
aan de zaak Yan het om hulp fchreïend VaderJand niet.



Zn den Hage by j. Plaat, en verdér by allé zynè Correspondenten van dit Weekblad.
Te Amfterdam, by A, van der Kroe op den Dam; Haarlem, J. J. Bcets; Leiden, J.van Tiffeien; 'sHage, J. van Chef en Delft, M. Roelofswaart; Rotterdam,Dirk Vis; Dordrecht, Blusfé; Gorinchcm, Hornaar; Brielle, Boers en Merkehburg; Schiedam, Fooiman; Gouda, W. Vcrblaauw; Zaandam, van AakcH; Edam, Rolf; Alkmaar, ,?. A. van Harcncaspcl; Hoorn, Vermande!; Enkhuyzen , Franx; Leeuwarden, Cahais; Franeker, Kolnar; Harlingen, F. ran der Plaats; Groningen, Luydema; Deventer, G. Brouwer; Campen; J. F. Brok; Zwolle, J. Clement; Nymegen; J. L. Prager; Arnhem, Nyhoff; Zutphen, Ht C. A. Thieme; Hardcrwyk, J. S. den Kasteel, Utrecht, de Wed. J. van Terveen en Zoon, Middelburg, W. A. Keel; Vlisfingen, Corbelyn; Gocs, Huysman; Zicrikzce, A. van Zetten ; Breda, Oukoop; 'sBosch, Viewcg; Bergen op den Zoom, Riemsdyken Bronkhorst,



HERACLYT Êft DËMOGRYt
SatuRdag i 10 JüNt-, i^fii
H?* Derde jaar der Bataaffche Vryheid.
Nee fpi , nee nieiü.
Ütn de zitting der Nationaale Vergadering vil Vr-ydag den-fa Mev^i 1797: wierd in Deliberatie gebragt, het öp den radcti April .in Advis gehouden Request van de Clasfis van ze venwoud er in Friesland-, waar in,,dezelve zig beklaagt, dat de Gemeente van Oldeholtpade \ den Predikant joh. wesséeius van zyr.tn dienst ontzet had, en de Pastorye-.ivaohinR ,had doen ruimen zOndêR-dat, db PÜe-
Dikamt Wesöelius bï zynen. we .
ï 1 o e n r E c Ö t E r a ANGeRb A A «D^ V e e li minder van schuld,overtuigd wAsj (Nota Bene! ,in het derde. Jaar d^r Bataaffche Vryheid!)zonder dat eenige BESCHULDIGING TEGENHEM I ftóiëra6i; OF . HEM . G ELEftGÉ N KJI i d TERVERDEEDlGlNG GEGUND" WIKRDrrt
Dat.ï'oórts dc höögstgecdn *tiT(üefewao'è>
fOLtTlEKE MAGT VAN FR IESfc knif»
F f fiool



450 =
fiooten had, om den zo onwettig afgezettcti Predikant wesseeius remediis Prostoriis ( dat is
met geweld ) zyn woóntng te doen verhaten
ett dat het gevolg van dit alles had geweest, dat hy ( w e s s e e i u s ) die de zwakjie was, had moeten wyken.
Om alle welke reedenen de Gasfis zig by de Nationaale Vergadering vervoegde, ten einde t Waare het mogelyk ) voor te koomen t dat fén hunner amtsbroederen onverhoord veroordeeld, en een Jlaehtoffer van willekeurigheid wier de, en van de Nationaale Vergadering te verkrygcn, dat op hun Kerk-bejluur door de politieke magt geen inbreuk mogte gedaan worden.
De Prefident gaf na het voorleezen van dit 'Request, der Vergadering in bedenking, of zy verkoos dat hetzelve benevens het nadere Request zoude worden gefield in handen der Commisfie van Zubli c. foc, dan of hetzelve zoud* worden gerenvoyeerd aan het Provinciaal Beftuur van Friesland.
De Burger, RoomSch Catholiek Priester — ' Reprefentant van het Volk van Nederland —— en ( volgens zyn eigen zeggen ) een der eerfte
"bewerkers van de omkecring in Friesland
Vader Witbols ■— zeide hier op dat dit Request had behooren te worden gcfeponeerd'om dat de titulatuurc niet in behoorlyke form was -— dat de Clasfis van Zevenwolden zig qua Corpus teegen de Decrcetcn der Vergadering, en wel teegen dat van den 10 Maart 1791$ verzette, dat de Roomfchen meer achting voor de Dccreeten der Nationaale Vergadering toonden , en dat zoo zy onder hun oneenigheid hadden , een Aardspriester dezelve beflechte, zender eene Rechterlyke Magt in te roepen.
S cSiderius mogt het verkeerde van dc ftelüng Van veder ïVilbolt bewyzen, Ver/ter mogt t dui-



■BH - ,
:—; ifi
duldclyk armtoonen dat in dit geval, als raakendc piivateyk dc Clasfis zelve, zy wel dccgelyk het recht had zig qud Corpus aan de Vergadering te adresfeeren — F/itbois bleef maar %f en ïicfk örv zyn ftuk ftaan, en beweerde maar voorwint Feiten weg, dat de Vergadering niet alken zig met die zaak niet mogt inlaaten Öra maar hy verzette cr zig^zelF gcweldig teegen; dat ha-Request, bet welk over deeze Natieöntecrendc onregtvaardighedén 1 klaagde, aan het Provinciaal. Beftuur vaa'-Friesland gezonden wierd om bericht. ot»
Dar men nu hier eens -by vérge'Ivke het gebeurde "in de zitting der Nationaale Vergadering
van Maandag derrsf/'Mav b hopens het Rc~
faést van ccnen P. M. 'Kaler , en dan Jaa-^
ten wy aan.alle dnpattydige.Nederlanders over ; ©m tc oordefelen, in. hoe verre eene te ver getrek' kene vrïetidfckap ofmisfthiën Ook Wel verfo.ïe.'jkè wraakzucht * (doch dit laatfte mogen wy hictvastftellcn van een dienaar des vredes) de oorzaak weezen kan ; dat men de ónbefchaamdile Hellingen, .de fcb'rcéilwendfle önge-fykhcden zomtyds zonder er dm te denken durft ftaande houden, en onder her kleed van Patriosisrnus nog tragt aan-* necmelyk-té maaken.
• Een eei Voudig verhaal van het geenë over hëc Request van den om dronkenft-hap gedimitteerden Predikant P. M. Kesler, in de Nationaale Vergadering is voorgevallen > zal genoeg zyn om onzen kezereh van de waarheid Van dee2e onze ftelling te overtuigen;;'het zal teevehs fcdnnen dienen om aan den Nederlanderen te doei. zien in weik een vriendfchappelyk vei band vader ÏVitbols haat met het uitjehbt van dat aller* fa&fe gedeelte der Friefche Natie het welk tig by uitneemendheid het weldenkende gedeelte van het Folk noemt —- maar het welk'zig zeiven by uitneemendheid het hardst fehrteuwende en het
F f S S£BC«TSX



- 45* =
Slechtst doende gedeelte van het Volk moest noemen.
In de zitting der Nationaale Vergadering vdn Maandag den 29 May 1797. — (dus pas 17 dagen daarna, ) is mgekoomen, een Request van P. M. Kesler geweezen Predikant te Dronryp
m Friesland die, om dronkenfchap, door
zyne Gemeente met 72 tegen 8 ftemmen, van zynen post is gedimitteerd, of gedeporteerd ( zo als de Geesteiyken zeggen ) — verzoekende de protectie der Vergadering.
De Prefident floeg voor om dit verzoek buiten deliberatie te houden, het geen door den Burger C. L. van Beyma geappuïeerd wierd. Wat doet nu de Burger Wi tbolS' Withals zegt: dat deeze P. M. Kesler' by hem bekend is, als een braaf Patriot, die ook verfcheidene verzen heeft uitgegeven, en om zyn Patriotistnus veel geleeden heeft — hy wilde dat de Vergadering zich met deeze zaak zoude bemotien.
Zie daar dan een groote verandering! of Wy wet ten niet wat verandering is;
Die zelfde Burger Witbols tog, die, nog maar 17 daagen te voren, zoo fterk vasthield, dat de^NationaUe Vergadering zig met de zaak yan D*«. Wesfelius niet vermogt in te laaten , ( en daar toe waaren tog veel meer dringende reedencn , ) die zelf niet wilde gedoogen, dat de Nationaale Vergadering nopens die zaak het Bericht van het Provinciaal Beftuur van Friesland inwon. —-
Die zelfde burger wil nu, dat de vergadering zig met eene zaak zal bemoeien, die haar in 'c geheel niet, aangaat, en waarmeede zy, zonder het groottte Despotismus uit te oenencn, zig
nimmer bemoeien mag. en waarom ? Om
dat de klager, zynde een om dronkenfchap door 'zyne kerkgemeente afgezette geestelyke — by hem als een Patriot bekend is, en verzen maken
kat*



s 453
ian(risum teneatis amict ƒ) en om zvn lw,Vi*j. mus veel geleeden heeft. _ y PatriptisWy willen niet in eene verdere beoordeling van dit advys van den burger Wtbats treeden 1? houden er niet meer van om moriaanen te fchm/ ren maar wy hebben eehter. Se^oSÊ^ haalde hier ter needer willen nellen, om onze landgenooten te overtuigen, dat het nta S3zaam is, om op heedea een ding wit te ho0%n noemen dat op gisteren zwart wak En d " iemand die perlooneele wraakzucht niet boven algemeene grondbcginfelen mag Hellen oog van den redelyf a^a^NSSriMdS S zyn best genoomen een droevig figuur maak? door zulke in net oog-loopende TirvdiZden
op°0tem££.weg aaa *ec ™**»$Éiï3
De entburgerde Fries, van wien wy in ons N^. i7 eenen brief geplaatst hebben, dewelke wyin N'. i9 hebben beandwoord, houde het ons ten goeden, dat wy zynen tweeden brief die wy reeds voor twee weeken van hem hebben ontfangen, niet eerder hebben geplaatst —
de mecmgvuldige ftofte heeft ons dit belet
wy plaatzen denzelven thans met eenige weinige veranderingen, waartoe wy ons de faculteit hebben voorbehouden - deze'ven % tillen egter aan de hoofdzaak niets af of toedoen -. wy beveelen ons verder in de Correspondentie van dengeeerden zender — en zullen deezen brief by eene nadere gelegenheid beantwoorden. Zie hier den brief zelve.- ^vf ■
*" f $ • Yrizno.



Vr.iEKD Democuiet!
Ik kan my by geene mogclykheid bcgryncn, hoe men, in gueden ernst, zoo veel kan klaa-» gen over de bewuste Fricsfehe vcrklaaring, Jjc erken het: voor dien tyd, was Vf meerdere vryheid — voor dien tyd (rond het kiezen van Volksbeftuurers aan het gantfche Volk en niet aan een faamgeraapt hoopje Volks van weinige honderden. Voor'dien tyd had men wettige Kcprcfcntanten beftaande uit Weldeftkenden en weldoenden — Mannen van eer, kunde en braafheid die op vaste; rechtvaardige en verftandige gronden der -Fnesfcheh''vryheid en geluk gepoogd hebben te vastigen — Ik erken teevens flat i.a dien tyd juist het tcgenovergeftelde heeft plaats gehad. Domöoren — door Vüilèn eigenbaat gedreeven Twistzoekers Sc,turken in folio zyn thans onze Stemgerechtigde
Burgers onze, Kiezers (want in de
meeste Dorpen-moet eik helaas zich zeiven tot Kiezer ftemmen, zoo gciing is het aantal onzer Sterngerechtigden ! ) Zoo Gy hieruit naarwaarfehynlykheid wüdet berekenen de kansfen om goede pf kwaadp-'beftuurers te 'treficn, zou zeeker het eerfte tot bet laatfte zyn als I tot een oneindig geial — Gelyk toch zoekt Gelyk. Jk erken tevens -Vriend Democryt] dat ik voor de bewuste yerkiaaring getrouw in de Grondvergaderm-en verfcheen, en'ernadicn tyd niet eens geweest ben, en zoo langer eenige verklaaring van Grondftemmers als zoodanlgen wordt afgevorderd, ook nimmer zal komen.
Ik heb hier voor deeze eenvouwigc reden r Het Volk wetüg byeengekomen zynde in dé Grondvergaderingen, is myns bedunkens daar de eenige Sonvcrein —— By haar berust in die
oogenbhkkcn de Oppermacht \ Dc macht der
Beltunrers ontleend van hef V'qlk, is'dan in des
zeii's



455
£e#s boezem wedergekeerd Het Volk
wil en wat het Volk in die oogenblikken
wil, moet eene wet zyn, voor deszelfs Bcftuu-
rers Indien dit geene eeuwige waarbeden
zyn, weet ik niet wat's Volks Oppermacht ai-
ders is, als een onding dan weet ik
niet van waar dc Voiksbeftuurers de magt ontvangen om het Volk tc beliuuren en door
wien hun de grenzen van hun gebied voorgefchreeven kunnen worden. Is dus het Volk in die oogenblikken geheel Souverain , ik weet dan niet hoe men het Volk eenige wetten en regels kan voorfcnryvvn waar na het zyne OppcrmW
zal UitoeiTcnen Eene andere zaak is het,
wanneer het Volk zich zeiven fommige regels heeft yoorgefchrceven; gelyk zulks met ons het geval is, wanneer wy zyn toegetreeden in een verbond met Frankryk; overeenkomstig het welk wy geene andere Conftitutie kunnen aannecmen, als die op 's Volks Oppermacht gegrond is ——— Voor 't overige heeft's Volks Oppermagt dan gecne bepaalingen, als die ze zich zei ven voor-
fchreef. Indien dit niet de gronden van elk
Maatfchappelyk verdrag zyn, zou ik myne Vryheid veiliger fchatten ih den Natuurftaat dan 'in eene Maatfchappy.
Dan om op myn ftuk te komen (ik ben gewoon foms wat verre af tc dwaalen, en zelden den naasten weg te neemen) de bewuste verklaaring heeft myns bedunkens, reeds voordeelen gewrocht, oneindig grooter dan dc nadeden
daar door bedoeld. Zoo Gy met Friesland?
inwendige gefchiedenis zedert de Revolutie eenigzins bekend zyt, zult gy weetcn dat naauwiyks een zesde gedeelte der Stemgerechtigde Burgers inde Grondvergaderingen verfcheen, om menlchen te kie/.en aan wien zy de beveiliging en bevordering hunner dierbaarste belangen veilig
konden toevertrouwen Men verwaarloosde
F.f 4 dus



45,6" ^
dus onverantwoordelyk zyner rechten bandha*
P> g« Uit verkeerde beginzels werkende,-
g^reunde men zich niet aan dc uitocffentng yan zyn Stemrecht, maar liet alles voor"weer'en. w.n d dry ven; terwyl men dan nog''veelal de keuzen laakte, en onvergenoegd ivas "oye'r dq
gei-.- ürenislèn Dan Fricslands Volk, door
ra.npen en dwingelandy geleerd, zal zcekerlyk,
;x eens dc verklaaring weg, een' getrouw geb/uik van zyn Stemrecht maaken —, eene goéde keuze doen, cn altoos bevryd voor intriI uantcn en. Volksbedriegers, gelukkig zyn. Het z:.l, dit zyn recht'eens herkreegen hebbende, Ée'ir, zelve onverfchrokken handhaaven en door
j in de waereld zich ontneemen laaten 1
Dc \dte effening van het Stemrecht zal de Vaderlandlievende Burger voor eene zyner heiiigiïe
cn dierbaarste' pligteh houden en te rug-,
ziende óp het heir van akelige rampen ^ door «cssclfs vcrwaarloozi'ng veroorzaakt, zal het door deszelfs zorgvuldige ukotfFer.ing jaagen: naar het aannaderend Maatfchappelyk geluk'. — Wcnfchelyk 'aileen dat dan de Vo'ksbgftuurers zodanige wyze bepaalingen 'voor "de Kiezers niaaken, dat daar door alle vreemde macht geweerJ, en 'de 'keuze* alleen bepaaid worde op, Ü; staven cn kondigen. Moe r.eeme hier flechts* »-n" voorbcelde het S.temreglcracnt vaii onze vettige Reprefentanten van 179.5, wiens wyze en weldadige bepalingen hier omtrent ook allen iófi; verdienen, gJyk wy au het beste zien,' na; det zy voor het geweld hebben moeten wyken,' en-' vervangen zyn ' door eene. ' t—- ' p3n ik'zwyg! —-Ik' ben 'er van oyerrtuigd, dat Jé bewuste yerklaaring, deeze hèilzaamc tut^xrkingen, pp het algemeen gevoelen zaj heb.-' ücp. En" dan zal 'ik nog den dag Zegenen, waar QR gpet dezelve, een re>ks yan rampen ter wae-' ±'X wierd in^cftüctcn. ~ Ik geloof echter niet »«•••• ' *'A ' " ~ "* • "' '"' ' * dat



* 45-7!
jae het Friefche volk immer dankadresien pr*fenteeren zal aan zyne opperhoofden, voof dit belangryk gefchenk. - zy hadden 'er zïeker
SStea^6^'^6610^* bIykeDS hunne
Ik heb u in myn voorigen Brief. gefchreeven , de clendige en wederrechtelyke ftemming tot Mumcipauteit die in ons diftriot had blaati gehad — dat een Dorp des daags nu de 'andere Dorpen Kiezers ftemde — dat daar zeene aanzegging aan de Burgers gefchiedde, dan alleen aanöLieden, die de verklaringafgele^d hadden, dat daar het een Dorp was^vaa &o zielen er 6. Kiezers moeften zyn, en dus noödzakeyk elk.zig zelven moét ftemmen —en dat gerechts Leden eerlykheid en kunde genoez on beerden, om op zodanige flenmiaf S2 posten te aanvaarden. s
Het Diftnct isHcmelumer, Otdephaart cn NoordgeSedTlI ïvaiï°.TP WaarÜldc<*e ft^ingis
Ik fchreef u tevens dat in dat zelfde dorp de iiorcenphgtigen byeengekomen zynde tot ïferoimng van eenen nieuwen Floreen ontfaneér men ook daar de bewuste verklaaring van hun
ring, de Floreenphgtigen van hun in deezen zeeker wettig ftemrecht beroofden en door s a *
ZiCl1 ZCiven lieten tot Floreer! ontvangers Dc eene van die bei-
lezit S,1"3"' Brands lezit, veel min aldaar Froreen betaalt. Het is dé bcrugte Atcnt Corel Julianus de Bérc , óe ln. due eenman van dat Dorp, ken ik niet reciit-
* f 5 Het



Het volk (gelyk my een boer van dat Dorp, die wel eens by my komt, verzeekerde) klagende, in eene byeenkomst, waarby dc Bere te«nwoordig was over deeze ftemming, was d* Bere zoo edelmoedig dat hy aanbood van zyn Ontvangers Plaats aftezien, en het volk teegen den volgenden dag opterocpen ter ftemming van een Ontvanger in zyn plaats, mits men de vcrklaaring tcekende. ( denk hier aan de Fabel van Tantalus) Teevens verzeekerde hy hun, niet verlangd te hebben na de Ontfangcrsplaats, zoo men hem niet geftemd had.
Eenvoudigen vraagen hier, wat deed dan de Bére met de verklaaring in de Vergadering. Fly is immers geen Floreenfchietcnde —.— Ik heb altoos gemeend dat dc Revolutie dit zeckere gevolg zou hebben, dat geen mensch meer dan een post zou hebben —*— en zyn post zelve
zou móeten waarneemen. De Bére nu ij
Reprefentant —- ploreenontvangef, en ik weet niet wat meer, cn laat deeze laetfte post door eenen anderen waarneemen; zoo ik onder deeze eenvouwige, en zoo my voorkomt "oprechte-geen partytrekkende en goedgezinde Boeren woonde, zoo zou ik hen teegen zoodanige
intrigues raad zoeken te geeven terwyl ik
nu verzoek dat gy zulks door uw Weekblad gelieft te doen met uw fpoedig en uitvoerig antwoord, zult gy verpligtcn
Uwen Vriend
Den ontburgerden Fries.
NB. Wordt het effect der Commisfie uit de Nationaale Vergadering ook ontzenuwd gelyk de distelen het goede zaad verllikkcn ?
Hoe hartelyk wenschtcn alle weldoende Friefche



— 45?
fthe Patriotten elkander geluk by het boa* ren yan derzelver komst!
Op den 4 Juny laatstleeden is alhier in den Ilaage op de groote zaal van den Ouden Doelen gehouden de Groote Nationaal» Loge der Vrye Metzelaaeen -—. Hondert- en een- entwintig menlchen uit alle de oorden der, Bataaffche Republiek, ter bevordering van het nut dezer aloude Broederfchap aldaar te zaamen gekoomen — leeverden aldaar eeoe vertooriing op, dewelke i» deeze dagen yder gevoelig hart met blydlchap cn den oplettenden befchóuwcr met verwonaering moest vervullen.
Menfehen van zoo vtcte verfchillende politieke di nkv yzen , onder de Banieren der volmaaktfte Eendracht en gulhartige Broederfchap by den anderen vergaaderd"tc zien , kan niets anders a.s verwondering cn blydfchap baaren aan den oprechten beminnaar van het Vaderland, en wy gelooven geregtigd te zyn, daar uit te moogen befluiten, dat er geene weczenlyke partyfebappen of Factiën in ons Land gevonden worden, maar dat de haat, nyd, wangunst cn het eigenbelang van zommige woelgeesten, die ongelukkig eenen aanhang maaken onder ecrhke maar min door/.igte lieden, de oorzaaken z\n van de verdeeldheeden die men ongelukkig dagelyks meer en meer in Nederland tragt aanteftooken, in een tyd dat het om hulp fchreïend Vaderland meer dan ooit onze vcrëenigde poogingeh behoeft om hetzelve te redden, en vour hetzelve eene vaste



ffe =
te Regeeringsrbrm tc helpen daarftellen, waar
door deszelfs geluk bevestigd moet worden, en wy wederom als van ouds onze plaats herneemen zullen in den rang der Mogendheeden; 6 onze waardige Landgenooten i 6 gy, die door dc heiligfte banden van Broederfchap allen aan eikanderen verbonden zyt, ó. gy wier aller eenftemmig doel het Heil van uw dierbaar, Vaderland zyn moet — zoud gylieden dan'tot uwe fchaamte moeten bekennen, dat vrye Metzelaaren alleen in ftaat zyn zig booven alle vooroordeden te verheffen —— en met voorbyzien yafl alle byzondere beiangens, en met 'verloochening van hunne eigenliefde,1 en met ter zydeftclling van alles, wat ons het voorby gegaanc kan doen herinneren, elkander de hand van Broederfchap tc geeven, eri met die ineengeflagene handen aan het gebouw van Neerlands glorie ca welvaart' te' arbeiden ?
Neen deugdzaam eerbicdenswaardig vplk! neen Nederlanders! gy behoeft geene vrye 'Metzelaaren te worden om eendragtig tc zaamen tc fpanncn tot redding van het Vaderland —- deeze tn;\ is door den vinger des allerhoogflen, oniiitwisenbaar in uwe harten gegraveerd gy allen bemint uw Vaderland gy allen zult opofferingen willen doen om het zelve tc redden '
om aaii het zelve eene vaste ftaatsgefteldheid te
geeven, waar door deszelfs duurzaam 'geluk
Vryheid eu Onafhangelykheid erkend,
er, Bevestigd word. Gy allen weet (wat u ook' de boosheid moge wys maaken!) gy allen wect dat gy in eeuw igheid geene Conftitutie zult ver-
• krygen, die u allen behaagd- gy allen weet
ook datcerc gebrekkige Conftitutie (mits dezelve aan cerlykc handen worde toevertrouwd)
beeter is üs geen Conftitutie wat zeggen
wy ? —~ Beeter is -— als eene ttoogstmcgelyt
vol-



. • 0
*Éri$E^^ en in.
Zw^erdte.rl^eSêtkiCSt ^ f; bbt te ,aat & redden' f ft datgy htt herland zuh
Vaderland Redixn zult _ en niets mSr 1
BinTLÏÏ m h,et SenoeSen> en rnct voldoening ze ven aan een verzoek, Ons van een rëspeöabelen kant gedaan, ten einde aan de htf onderbande Advertentie van de meerSerhdd van Campens klaagendc burgery een plaats in iu- ^ .weckbIj>d te geeven _ het iswaar dit blad is voor advertlntiën niet geich kt , maar hit Vnï f3k I30 een ondc^ gedeelte vïï dSftV,°0r het oog: van Neérlanibèpleiten ftC' pyPc Pef* Mte geleegenheeden aan 1
' tnsne d;rn.°nderdrukten ^n verongelykten van
BEKEN DM A K I N G
v ' > "Rc >!;;fix '.- rjfó ■ wiiaa oh
n J^nDc Meerderhe>d van Gwwpw klaagendc
Lieden, beroofd, ziende, dat de laatTt^mS
engbeSnïdCn <«fiR^*5SSSS en beflisfing door eene algemeens oproeping van alle Stemgerechtigden, door eene Commilfie
«üt



S4Ö =
uit het Provinuïaal Beftuür van Overysfel i d'asr toe wettig benoemd, zoeken te onttrekken, maar het geagt Publiek daarenboven willen voorinneemen door eene gebrekkige verdraaide en veelal onwaaragtige voordragt van den aart der vcrfchillen , waar toe men goedvind lbtmnige. Couranten en Weekbladen te misbruiken ; vmdi zig verpligt om by deze beksnd te maken, dat zy zig gereedelyk onderworpen hebbende aan een onzydig onderzoek, door dc Hoogstgeconftitüëerde Magt der Provintie te doen, en de Zaak, geheel ongehouden, verbleven hebbende aan de beflisfmg van de meerderheid der Burgery, fchoon het Stemrecht, zelfs door eene tneerdtrheid, aan de mii derheid niet mag- ontnomen worden, zig niet zal inlaaten m eenen or.aangenaamcn pennenltryd, die doorgaand; op haatlyke perlbonaliteiten uitloopt; maar dat - zy , ruim zo veel als haare party, belang Hellende in de goedkeuring van haar gedrag door het verlichtiie en meest onbevooroordeeld gedeelte" der Natie4 zig gereed maakt,- om elk, die belang fttlt in de grondige kennis dezer al te beruchte verichillen, in ftaat te ftellentot eene ge» gronde beoordeeling van dezelve. Zy verzoekt derhalve, dat elk, wien het om waarheid te doen is, zyne gedagten hier over opfchorté, tot dat de echte Stukken, over deze zaak aan de Hoog e Collegicn ingeleverd, benevens derzelver befluiten, in «'énen gedrukt, alom zullen te bekomen zyn, en houd hier mede, nu voor alsdan , eens vooral voor beantwoord a! het geen rure psrty zal mogen goedvinden daar over tc' doen drukken j
Wy



4ó3
Wy hebben in het begin der gepasfeerde maand wederom eenen brief oncfiuigen van TheoS dewelke wy om reedenen n^gniet efiSSfe
Theophilus heeft waarfchynlyk zyne reedenen
om by ons onnekend te willen blyven wv
wenscheen egter gaarne geieegenheid te hebben van aan hem eenige naadere ophelderingen te kunnen vraagen over den inhoud zynes briefs van den $ Mey — en niets zal ons aangenaamer zyn, als dat Theophilus de goedheid hebbe ons daar toe geieegenheid te geeven — hv houde zig van onze discretie volkomen verzeekerd.
1 —
Van het ons toegezonden ituk van Jurje» Sikkès, zullen wy in onze volgende het nodige te3fuik maaken, en wy bedanken' den braaven %r~ jen 'ntnsfcheri vóór Zyne aangenaame létteren
Dit



Inden Hage by J. Plaat, én verderby alle zyhe Correspondenten van dit Weekblad.
Tc Amfterdam, by A. van der Kroe op den Dam; Haarlem, J. J. Bcets; Leiden, J.vali Tiffele»; 'sHagc, J. van Chef en Delft, Af. Roelofsivaart; Rotterdam,DM Vis! Dordrecht, Blusfé; Gorinchem, Hornaar; Brielie, Boers en Merkenburg; Schiedam, Poo/» man; Gouda, W. Verblaauw; Zaandam, van Aakcn; Edam, Rolf; Alkmaar, J. A. van Harencaspel; Hoorn, Vermandei; Enkbüyzen , Franx; Leeuwarden, Cahais; Franeker, Ro* mar; Harlingen, F. vander Plaats; Groningen, Lvydema; Deventer, G. Br omver"; Campen,5. F. Brok; Zwolle, J. Clement; Nymcgen; J. L. Prager; Arnhem, Nyhoff'; Zutphen, Ht C. A. menie; Harderwyk, f. S. den Kasteel; Utrecht , dc Wed. J. van Terveen en Zoon, Middelburg, W. A. Keel; Vlisfingen, Corbelyn; Goes, Huysman; Zicrikzce, A. van Zetten f; Breda, Oukoop; 'sBosch, Vioveg; Bergen óp den Zoom, Riemsdyk cn Bronkhcrst.



HERACLYT en DEMOCRYT N°. 29.
SATüRDAG, 17 JüNY, I797.
Het Derde Jaar der Bataaffsht Vryheid.
Nee fpi, nee metu.
'9; Het fchuim des Volks is hardst over dc >, vervronnenen."
P. C. Hooft, Levensbef chryving van Hendrik den Vierden.
C^nze beide Wysgeeren hebben voor eenige daagen wederom eene byeenkomst gehouden, in wejke het vry warm is toegegaan —- Heraclyt wilde het Land uit, en Democryt niet.
Ik wil er uit, zeide Heraclyt, tcrwyl de trainen den ouden man langs de wangen biggelden, (hy meent het zo hartelyk wel met dit land ! -) ik wil er uit, Democryt! ik wil in dit land niet blyven — G g De-



tf6
Democryt.
Wel' zoo! wel zoo! Broeder —• en zeedert wanneer is u die gril nu in het hoofd gekoomen,
Heraclyt.
Zedert dat ik zie dat men er zig aan alle oorden van dit land op toelegt, om hetzelve te bederven om de haat cn vyandfcbap tusfehen
de Ingezeetenen van hetzelve te vereeuwigen zeedert dat ik zie, dat men in Campen de bluedvaan heeft opgeftooken en in
Rotterdam het eene gedeelte der burgery het andere uitdaagt — ja met de uitwerkfelen haare phyfuqye kragt bedreigt met fophistifche Hellingen, valfche redeneeringen, fchelden en magtftreuken het goede Volk zand in de oogen wil werpen, cn hetzelve het aanneem en van het Plan van Conftitutie afraad, voor dat het dit
zelv nog eens geleczen heeft en daar ik zie
dat dit Volk ongelukkig is, indien het niet ten feoedigiten eene vaste Staatsregeling of
Conftitutie bekcomen mag zoo voorzie ik
talloze rampen, en om daar geen aanfehouwer
van te zyn~ wil ik er uit ik wil er
uit Demo ryt! en kom er nooit weer in —
vaarwel rampzaalig Nederland.' welks deugdzame inwooners door een parthy Intriguanten f , rtuinzockers en maag - patriotten bedroogen
worden • vaar wel eertyds zoo bloeiende
Republiek! vaar wel Vaderland van de Ruyter
en



467
en de Groot! eertyds zo gedugt voor uwe vyanden eertyds geacht en geëerd by alle Koningen en Vonten en Moogcndheeden der aarde — vaarwel aloude voedftcrfchool van deu»d
en weetenfchappen Heraclyt en Democryt
verlaaten u en ftaaren met fchreïende oogcn uwe fombere overblyfiels in den nagt der eeuwen naa. —
Democryt.
Zagt zagt wat, Vader Heraclyt! dat gaat
zoo niet! ik voor my heb het in myn
gedagten r.ict om tc fchreïen veel minder
om dit and uitte gaan wiljy cr uit — dat
kan ik niet helpen maar ik voor my vind
er zoo veel akeligs nog niet in, dat ik cr zoo maar voetltoots uit gaan zou — en waar zond«n wy na toe, goede oude Man! zeg my eens waar zouden wy het beeter vinden ? .
Heraclyt.
Hoe! kunt gy nog zeggen van beeter vinden ? zeg liever, waar zullen wy het flegter vinden, als hier, in dit land, daar wy zien dat de boosheid alle dag meer veld wint en over de braafheid triomfeert. Laat ons liever naar Siberiën gaan, of naar Negapatnam, of naar de Caap de
goede Hoop 0f naar Otaheita of
naar Tippo Saïb.
G g a De-



46S
Democryt.
Gy ziet weer alles door uw almagtig groot
pik-z wart vergroot glas gy praat van de
Nederlanders als of het Franfchen zyn —- en gy denkt cr niet om dat hun geftel veel koelbloe-
diger veel bedaarder is en dat de grootfte
fchreeuwers van die Revolutionairen voor het meeste gedeelte de goedaardigfte menfehen des werelds zyn, die aan hunne tcgenparty geen
hair van het hoofd zullen trekken om dat
hun hart veel te goed is, en zy niet zien moogen dat hun evenmensen lyd wel ja ! om
dat die Rottcrdamiche Revolutionaire Patriotten daar wat fchrecuwen van hunne Phyficque
kragt meen jy , dat dc bedaards Patriotten
aig daar aan zuilen ftooren , en niet even rustig en bedaard op het pad zuilen blyven voortwandelen, het welk zy zoo kloekmoedig hebben ingeflaagen? Kom kom Heraclyt] zie maar van je voorneemen af, om dit land te verlaaten, en blyf jy maar rustig hier, en help de braave fchryvers die er in Nederland zyn, met al je vermogens , om het volk over zyne waare beiangens voor tc ligtcn aan het zelve de
Conftitutie niet en nog af te raaden maar
om hetzelve te overtuigen dat zonder de fpoedige daarftelling eener vaste Regceringsform het geheele land verboren is dat dc intriguanten, en de door Pin cn Oranje omgekogtc fchyn-Revolutionairen niets liever zullen zien, als dat de meerderheid van het Volk dit plan van Conftitutie verwerpt, om dat de verwarringen
cn



4Co
tn onlusten dan «uilen blyven voortduuren, en tn aan hun geieegenheid verfenaffen om 'aan ambten en vette bedieningen te geraaken 0f zoo dit hun niet gelukt, door het aanraaden van Revolutionaire Intermediaire Regeeringen het land des tc gewisfer voor fint Feiten tc helpen.Jccs N* r0>7 van dc Nieuwe post van den Ne-
derrhyn maar eens (daar is peper'in voor
ae Revolutionairen) en oordcel dan of bete braave Patriottifchc fchryvers het ook zoo met inzien als wy — en er even min als wy vreemd van zyn , dat het verraderlvk Engeland hier mecde dc hand in heeft of zal tragtcn tc hebben, om zync voorige overheerfching over onzen voorfpoed weder te krygen — en zouden wy dan nu dit land vcrlaaten ,in een rydftip dat deszclfs bewooners racer dan ooit onze wclmcenendc raad noodig hebben ? Neen neen Heraclyt! kom bfyfjymaar vriend!
Heraclyt.
Ach Democryt! gy 2yt myn vriend, cn <*y
racd my om tc blyven . 0m te blyven in een
Land, alwaar men de heiligste regten der burgeren met voeten treed of doet men dit in
friesland niet hnoort men daar de item van
het vrye volk niet ? voert men daar niet den
pohtieken gewectensdwang in? Kan dc
Burger daar gerust gaan (laapen, zonder vreeze te;koesteren, dat hy daagelyks het hoo^fte gerichtshof, het welk Souverain over dc levens en G g 3 bc»



47°
bezittingen der Friezen befchikt, volgens de Caprices van eenen gelden heerfch zugtigen minister zal zien veranderen, en na zyn willekeur met domme drieste menfehen zien opvullen, die van zynen wenk vliegen? wil men in dat land niet moedwillig het ftelzel der Finantien het onderst booven keeren, om daar door aan een parthy nuykers geieegenheid te geeven, zig ten
kosten van het land vet te mesten? Ziet
men met dat in Friesland een onbegrypelykeverborgene vermogtnde maar gevloekte
Democryt. (.die geduurende dat Heraclyt gefprooken heeft het hoofd al meer en meer heeft laten hangen) ziet fchielyk op en valt hem in de reden:j
Kon op Heraclyt \ je word driftig en mogt te
veel zeggen ja het is waar dat land
is rampzalig en tot nog toe aan dc befchikkmg van een complot ovcrgelaaten, het welk tog nu
naar zynen val fnelt maar! een reeden
te meer voor my ©m in dit land te blyven. ——
Heraclyt.
Hoe! gy weet dan niet dat het Beftuur'van dat gewest zig by het Beftuur alhier in Holland over ons Weekblad beklaagd heeft?



47*
Democryt.
Hoe zou ik dat niet weeten — maar gy weet immers ook wel hoe veel ik dat gefehreeuw geteld hebbe — en zeedert onze Correspondent in Friesland den brief zelve voor ons is magtig geworden, tel ik het nog veel minder, . °
Onnoozeler heb ik het van myn leeven niet gezien, zy zeggen in die brief — die wy nader aan onze leezeren in zyn geheel zullen mededeelen , gelyk wy ook alle pamphletten die er teegen ont blad geflrooid zyn, by wyze van by lagen gratis by het einde van het eerfte deel zullen mededeelen. ze zeggen in die brief aan het Committé van algemeen Welzyn van Holland „ dat in het 2sJle „ nummer van ons Weekblad het geheele Frie„ iche Beftuur word geattacqueerd en op het haatelykstafgefchetst, (daarhadden wy, God beter- 'tl ook wel reeden toe") en dat zy ge>, mcend hebben het gemelde nummer ter be„ oordceling (vau het Committé) daar nevens „ te moeten toezenden, waar omme zy dus zig daar „ toe refereer en, verzoekende wyders inftantelyk „ dat het Committé in deeze handele, zoo als zy t, het meest gefchikt oordeelt tot teegengaan „ van alle zoodanige lasteringen biedende wy„ dess reciproque hunnen dienst aan." — (ja daar zyn ze nog al goed van, al moest een andere geconstitueerde magt ook een paar fcherpregters ter hen hebben —— zy zouden ze aanftonds kunnen leenin')
G g 4 Zy



47&
Zy zenden dus het geheele 23 nummer, dat uit 16 paginaas beftaat, zonder bepaaldelyk op te geeven waar en op welke pagina of doorweik gezegde zy beleedigd zyn — dat is dom! of ik heb er geen vcrftand van — moet dan het Committé van Holland dat voor hun nazien, en beoordcelen door welk gezegde de Provinciaale Bcftuurcrs van Friesland beleedigd zyn ? neen! als wy geen ergere teegenftreevcrs ontmoeten — Heraclyt! dan is het nog wel om te
lagchen zoo dat ik maar zeggen wil, dat ik
daarom ook al niet uit dit land wil gaan.
Heraclyt.
Nu! ik kan het niet helpen Democryt / dat gy over alles zoo gemakkelyk en zoo ligt hecnen ftapt. — ik zie er by Provifie geen redden aan -
Democryt.
Ik wel! ik wenschte wel, dat ik "mr.ar eens voor een korte tyd een zeker ding hier in den
Haag was ■ ik beloof je dat ik die boel daar
in Friesland en in Campen — en in Rotterdam-
en en weet ik het niet waar
eens regt Burger! yk ridderen zou —
Htraclyt.
Gy zyt immers niet Revolutionair, Democryt !-
en



473
en hoe zoud gy die boel anders als door Revolutionaire maatregelen redden l ■
Democryt.
Ha! ha! Revolutionair, neen! dan liever Mahomedaansch, op een klein beetje na . maar ik zou die boel zeer Conlhtutioneel redden zeer regelmaatig, en zonder dat er
een droppel bloeds wierd yergooten ■ in
order brengen.
Heraclyt. En hoe zoud gy dat beginnen. , Democryt.
Zo dra als ik zie dat men door dit plan te openbaaren nut aan de goede zaak kan toe brengen , dan zal ik er meede op de proppen koomen maar hy, en zy, en dc heele boel,
die dat land kunnen redden wceten er zoo
almagtig veel van en hebben zoo almag-
tig veele middelen, om dat land zonder flag of ftoot te redden maar kunnen zig zoo al¬
magtig onnoozel cn doof voor het gejammer
van honderden ongelukkigen houden dat ik
eindelyk begin te gelooven dat fuperieure recdenen van ftaat — ( die ik wensch dat aan Lucifer in 't vervolg alléén in zyne Conftitutie G g 5 mo-



474
mogen te pas koomen ) het noodzaakelyk maaken dat dit fchoone land nog een poosje ongelukkig, rampzalig, verwoest, en aan de handen van deugenieten «vergelceverd blyve
en wat is het ongeluk van hondert en festig duizend zielen ook in het oog van den veriigtten be argeloozenStaatsman, die ampt op ampt op
zy i eigen hoofd laat ftapelen, indien by
daar door maar aan zyne oogmerken cn aan zyne pryslyke zugt voldoen kan, om zig over biaave jPatriotten te wrccken, wier cordaatheid een doorn in zyn oog wyas, cn wier verliand en kundigheid een eclips in de zon zyner hcerlykheid maakic.
Heraclyt.
De tyd zal (ik beken het) alle deeze zaaken het best kunnen ontwikkelen intus-
icaen wil ik dit discours gaarne met u hervat, ten — ik zal dan by provifie nog eenigen tyd
myn vertrek opfchorten en eerst eens af-
wagten totdat de Conftitutie zal zyn afgedrukt— cn welk een lot die op den 8 Augustus hebben zal — maar dit zeg ik je, als die niet aangenoomen word, dan breek ik hier de boel op, en dan gaa ik heen dan verlaat ik Nederland en ik koom er nooit weer in —
Democryt.
Nu, die dan leeft, die dan zorgt. Vaar weltot weerziens. Van



•475
Van het ons toegezonder, van Jurjen Sikkei kunnen wy in dit Nummer nog geen gebruik maaken, wy zullen egter tragten zoo fpocdig moogelyk aan het zelve met eenige veranderingen een plaats te geeven.
In ons volgende Nummer zullen wy eenige Intcrresfante aanmerkingen plaatzen over de zo veel gerugts makende zaak tusfehen het Provinciaal Beftuur van Holland en de Raad der Gemeente van den Haag.
Dewyl in de famenfpaaak van Heraclyt en Democryt hier booven gewag gemaakt, word , van zeekere brief door het Friesch Beftuur aan het Committé van Holland, raakende ons 23e Nummer gefchreeven — zoo laaten wy dezelve hier in zyn geheel volgen — onze leezeren zullen het ons ten goeden houden, dat wy een ftuk plaatzen, het welk zulk eene naauwe betrekking op het lot van ons weekblad heeft.
Copia



470*
Copia
GELYKHEID, VRYHEID, BROEDERSCHAP.
De Commisfie van Correspondentie uit het Provinciaal Be. ftuur van Friesland:
Aan
Het Committé van Algemeen Welzyn van Holland.
Medeburgers!
„ Niet zonder fmerte is het,dat wy ons ver>> ph'gt vinden voor eenige oogenblikken Uwlie „ der gewigtige wcrkzaamheedcn te ftooren , „ dog onze pligt eischt zulks, en dc posten „ waarin wy geplaatst zyn vorderen van ons „ waakzaamheid teegen alle entrave die teegen de Vryheidminnende Friezen en haare Beftuur„ ders worden ingerigt, en wel voornaamelyk „ dan, wanneer laaghartige vyanden zig niet ,, fchaamen door haare leugen en lastertaal der „ zeiver eer te belaagen. hun als Volksver>? drukkers ( gave God dat het een leugen was! ) ,, af te fchetzen en dus het Bataaffche „ Volk een kwaad vertrouwen in te boezemen.
reeds



' 47?
„ Reeds eene geruimen tyd geleeden kwam „ aan ons ter hand een zeker Weekblad onder „ den tytelvan HERACLYT ei* DEMOCRYT „ welk dagblad, zo wy zeeker vermeenen, door „ den Boekverkooper J. Plaat in 'sHage word 3, gedrukt en nitgegeeven" (dat moeten tog wel fiimme menfehen zyn, die alszy de naam van een Boekverkooprr onder een gefchrift zien, zeker Vermeenen dat dat gefchrift by die Boekver-
kooper word gedrukt en uitgegeeven)
„ tyd tot tyd hebben wy dit papier geleezen - (bien d'honneur!) en bynageen num„ mer is ons voorgekoomen, waar in niet de een of andere trek met een in gal gedoopte „ pen de tecgenswoordige gefteldheid van dit „ gewest met de zwartfte Couleuren afmaalt -T 0*1 hoe kan dat een verftandig man t zyn hoofd koomen-) „ haare beftuurders als rnonfti" „ ichetfte by wien in eens alle deugd vaarwel ,, was gezegd, en wien het ten genoegen «rek, « te haare brave Ingezeetenen te onderdrukken (ja! en dat is ook waaragtig ^ „.tweede Nero's oover haare levens en bezi ! » tmgen naar willekeur tc befchikken (indL het waar was, dat wy cr ooit den naam Z Mrp by gecompromitteerd hadden, dan zoud,* 2n^zynefchimAu^DË hono^
Wy hadden voorgenoomen ons niet te be„ klaagen, wyl- wy op de zaak der Friezen
ver-



4.78
„ vertrouwende verwagt hadden dat zig cinde-
„ lyk die lasteraars, na alle hunne fwaddcr te ,, hebben uitgefpuuwd, ( nog al zindilyke taal
van een geconftituëerde magt) zouden fchamen
over hunne wandaaden, dog tot onze bet, vreercdirg ontwaaren wy het Contrarie, daar ,, in het 23 Nummer van het meergemelde >, Weekblad weder op nieuw het geheelc Frie-
fche Beftuur word gcattacqueerd en op het
,, allerhaate ykst afgeichetst wy hebben
„ gemeend het gemelde nummer ter Ulieder be-
öordeeling hier ncevens te moeten toezenden. (eveneens als ofhe; Committé van Algemeen Welzyn van Holland niets avderstedoenhad),, waar-
om wy ons dus daartoe refcreeren.
„ Wy hebben dan eindelyk bcflooten ons hier „ over aan Uwlieden te Addresfe* ren, met in„ ftantelyk verzoek, dat gylieden in deezen
handelt zoo als gylieden het meest gefchikt „ oordeelt tot tecgengaan van alle zoodanige
,, lasteringen niet twyhelende of gylieden
„ zult als Patriotten en onze Medebroeders U „ aan die zaak mede laaten geleegen leggen ,zo „ als ook wy in gelyke gevallen ten uwen op„ zichtc zouden agceren.
,, Reciprocque orzen dienst aan Uwlieden aanbiedende eindigen wy deezen in wensch dat aan ons verlangen voldaan mag worden,
„ en



' ■ 479
en beveelen Ulieden in Godes heilige Pro„ tectie.
Leeuwarden tien 10 May T797 Bet $de Jaar der Bataaffche Vryheid.
De Commisfie van Correspondentie uit het Provinciaal Btituur van Friesland.
( was get.)
T. K. S iw 1 o t.
( onderftond.)
Ter Ordonnantie van dezelve.
fwas ge;.)
H. W. AlmA.
Secretaris,
Zo ylt de boze Man, Die nimmer rusten kan, Wyl al zyn gruweldaan Als beulen voor hem ftaan," Maar d'Onfchuld fluimen zagt Gelyk de ftille nagt, En weet by duisternis Dat God belïendig is,
In



Zaden Hage by j. Plaat, en verderby alle zyne Correspondenten van dit weekblad
Te Amfterdam, by A. van der Kroe op den Dam; Haarlem, J. J- Beets; Leiden , J. van Tiffelen; 'sHagc, J. van Cleef en Delft, M.Roelofswaart; Rotterdam, Dirk Vtsi Dordrecht, Blusfé; Gorinchem, Hornaar; Brielle, Boers en Merkenburg; Schiedam, Poolman; Gouda, W. Verbltauw; Zaandam, van Aaken; Edam, Kolf; Alkmaar, J. A. van Harencaspel; Hoorn, Vermandei; Enkhuyzen, Franx; Leeuwarden, Cahais; Franeker, Romar; Harlingen, F. van der Plaats; Groningen, Luydema; Deventer, G. Brouwer; Campen; J. F. Brok; Zwolle, J. Clement; Nymegen; % L. Prager; Arnhem, Nyhoff; Zutphen, Ht C A. Thieme; Harderwyk, J. S. den Kasteel, Utrecht, de Wed. J. van Tm'een en Zoon, Middelburg, W. A. Keel; Vlisfingen, Corbelyn; Goes, Huysman; Zierikzee, A. van Zetten: Breda, Oukoop; 'sBosch, Vieweg; Bergen O» den Zoom, Riemsdykcn Bronkhorst.



HERACLYTen democryt N°. 30.
SATURDAG, 24 JüNY, I797.
Het Derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nee fpé, nee metu.
In ons vorig Nummer beloofden wy eenige interresïante aanmerkingen in het volgende te zullen plaatzen, over de zoo veel gerugts ma" kende zaak tusfehen het Provinciaal BeRuur van Holland, en den Raad der Gemeente van den Haag; en wy zagen toen, (wy bekennen het) niet vooruit, dat die zaak zoo fchielyk zoude
zyn getermineerd geweest Dan, daar wy
vernomen hebben , dat op den 19 dezer maand] dee/e zaak, ( immers en ten minften voor zoo verre wy dezelve befchouwen) ten einde is gebragt door eene plegtige Perfoneele Commisfie H h uit



uit het Provinciaal Beftuur van Holland zelve gedecanteerd, dewelke zig in twee koetzen, voorafgegaan door -Bodens, naar het Stadhuis begeeven hebbende, aldaar in naam van het Provinciaal Beftuur van Holland, deszelfs Decreet van-den ti May zelve heeft ter executie ge-
je(rcl Daar de Raad der Gemeente van den
Haag» zig de uitvoering van den last der gemelde pctfo.necle Commisfie hééft laaten welgevallen, onder vcrklaaring egter, „ Dat zy ( Raad der Gemeente ) zig verwonderde dat het ivetgecyend Ligchaam zelve de ' uitvoerder van derzelver Dccrcctcn was, '* en dat, gelyk zy recht meende te hebben, \, om tc mogen, twyfieien, of ook dit zelf wel mét de aahgenomene grondbcginfclen ftrookte, zy daar in cefj (pTCékend bewys erkende 'J, van de overtvtfrni»- var Hollands Beftuurders , dat de genoomene Decrecteri voor haar '„ inexeciitabel (onuitvocrlyk) waren.
., D . - ; <:■- •••• •-' fëg -—"dc by haar begrip, ^%,-afVen. aan^linj^ pf wedcrihroeping « van re-/.4; */ Xi^mri Leeden^in den Raad> D n- : v ■ bet geen djftr|toe behoorde, of daar l van affhingv' fai&Vi'z. het werk zyn konde / vSfl Je.Genteentc van den Haag, aan dezelve
i i : .agte'Eva* -da erkende Opperuiagt des i Votks Cörripcwweflde, waar. van de uitoefieC &0& 'hy alle.-zo Nationale als Provinciaale --.^fcniftcdclykejR-QRiefuenten aan het Volk zelve ';^jy: viu'-iciag . was gerefcrveerd geworden, Si we'iv- dus aanNtaitt&ND buiten het Volk gede-



483
„ gedemandcerd was, cn waar in liet door „ niemand vertegenwoordigt Word, cn dat by „ gevolg ook niemand buiten het Volk zelve daar omtrent iets beflisfen konde —- en ein„ delyk dat noodzaaklykheid allee* „ dit haar gedrag regelde, terwyl zy het neer „ men der bewuste Decreetcn en de daar uit „ voortvloeiende gevolgen ter verandwoording „ overliet aan die Leeden van het Beftuur, „ weike daartoe hebben geconcurreerd.
Daar wy zien, dat, en de kiezers endegWiwU gemeente van den Haag door hun ftilzwygen, met deeze demarche van het Provinciaal Beftuur, en de daar op gevolgde gedraagingen van den k:.id der Gemeente ichynen genoegen te neemen ; zoo verblyden wy ons, dat wy van
het geene aan ons, rakende deeze zaak. is toegezonden , nog geen gebruik gemaakt hebben , en zullen er thans, in den ftaat, waarin de zaaken thans 'yn, geen gebruik van maaken —■ te meer daar wy zien dat deeze zaak in het zeer geacht dagblad de Republikeinfche Courant breedvoerig behandelt word, weshalven wy onzen Leezeren veilig tot dit nieuwspapier durven wyzen, in het welke men de intereslantftc ftukken en advyzen, rankende deeze zaak, naauwkeurig zal kunnen vinden.
Boven dien, daar aan het geheele volk van den Haag gelegenheid zal gegeeven worden om door het uitbrengen van deszcls ftem in de H h a Grond.-



4^4
Grondvergaderingen, zyne gevoelens over deeze zaak aan den dag te leggen, zoo twyftelen wy niet, of zy, die thans gemeend hebben, deezen ftap tot maintien hunner Decrceten explenitudinepotestatis te moeten doen, zullen in allen gevallen, wanneer dc meerderheid eener vrye ftemgeregtigde Burgcry, haare (incontcstable ) onbctwistbaare regtcn op eene betaamelyke wyze reclameert, altoos den vryën Burger zoodanig een goed recht doen wedervaaren, als met de onvcranderlyke grondbeginzelen van Vryheid Gelykheid en Regtvaardigheid overeenkomftig is.
Verdere aanmerkingen over deeze zaak tc maaken laaten wy over aan hun, die een meer direct belang by deeze zaak hebben, en tlus daartoe in de eerfte plaats kunnen en moeten gehouden worden meer gcregtigd te zyn.
R E-



4&
REPLEXIËN
Die van nu tot aan den 8ften Augustus aan de orde van den dag zyn.
Zal men het ontwerp van Conftitutie, het welk thans door de Nationale Vergadering den Volke van Neederland ter goed- oi* af-keuring word aangebooden, zoo als het ligt, *aannecnien ? of za! men het verwerpen ? — Deeze vraag houd thans den aandagt van al!e bewoonerenvan de Nederlandfche Republiek bee-
zig, en geen wonder dit gefchilzalop den
8 Augustus aanftaande door het Volk van Nederland beflist worden , cn van deeze beflisfing hangt het geluk of het onhcrftelbaar geluk van ons jammerlyk gefolterd Vaderland ten cenenmaale af.
Het is dus de pligt van alle Vadcrlandfche fchryvers, om hunne landgenooten zoo veel mogclyk in ftaat te ftellen, om over dit gcwigtigftuk zeiven een-juist oordeel te kunnen vellen , en zonder dit hun oordeel te kort te doen of voor uittcloopen, hun voor te houden wac er teegen het aanneemen van deeze ontworpene ftaatsregeling of Conftitutie, wat er voor het aanneemen van dezelve gezegd word.
Zeeker is het volgens onze denkbeelden, en H h 3 wy



r4tf5 —
wy geven het ook flegts op als ons gevoelen dat eene vaste Staatsregeling mits zy de eenheid tot een grondflag hebben, en de Vryneid Zonder enige bedenking vry waare, (guarandeere) zy mooge dan aan gebreeken mank gaan, verre te verkiezen is booven den ftaat van verwarring, cn Gedurige botzirg van verfchillende Hoogtsgeconftituccrde , Provir.ciaale StetdelykeSonyeraine, cn de Heemel weet wat al magt en — maar het is ook teevens zeeker, dat alle vaste Staatarecgeling het denkbeeld van orde en eerbied voor de Wet met zig brengt en deeze
■woorden zyn dolkfleeken voor de zoodaanigen, die er belang by hebben, dat de twisten en verwarringen in ons rampzaalig Vaderland onop.
houdelyk voortduuren orde en eerbied voor
de Wet zyn doodelyke woorden voor de intriguanten cn baatzuchtige hongerige maag Patriotten — die op het woord Ambt grinniken als cen dorstig paard op het zien van een emmer. Het zyn doodelyke woorden voor hun , d;e vreezen dat meer kalme en geruste tyden aan hetbedroogen Volk de oogen zullen openen, cn hunne fcheimeryen en euveldaaden naakt ten toon «uilen ftellen ——• Het zyn doodelyke woorden voor dc zulkcn, die zelf geen belang by den welvaart van dit land hebben, en op niets anders beren, als op een vette brok, die zy er by het voortduuren eener algemeene verwarring èn der onzeekerheid van onze Regeeringsform denken uittefchcuren.
Dwaa<



. 4??;.
Dwaaze menfehen! uwe Jhqgg . zn! vcrydelJ worden, en in rook vcrdwynen , de dag der orde breekt reeds aan, de bloedige ftandaarden die gylieden ten teek en der Burgcrkryg wilt opftceken zuilen verbrooken worden , en ten Ppyt van uwe bedriegeryen, ten ipyt van owcvleyende fyrecnen zangen, waar meede gy hot goede braave Volk in flaap wilt wiegen, zullen alle regtgeaarde Nederlanders het waaragtig belang van hun Vaderland -belenende, alle uwe ii.trigues, alle uwe poogingen om hun te bedriegen , met verachting verwerpen, en van zig ftooren? zy zullen hunne waaregiige vrienden van hunne verleyders van hunne bedriegers lcercn onder-, fchelden, en gylieden met fchaamte cn fchar.de op uwe mislukte kunstenasryen te rug .ziende zult inden door ugchaatten burgerkring tc rugge keeren, en dc vcragting van alles wat eerlyk en deugdzaam is zal daar uwe welverdiende vergelding zyn.
"Wy voor ons, die niets vuuriger wenfeheft als het geluk van Neerland op onwrikbaare gronden gevestigd te zien, wy zullen geène geieegenheid verzuymen, om aan onze Landgenooten hun groot belang onder het oog te brengen , het welk zy by het fchielyk ophouden eener o >
zcekere Rcgeerir.gsform hebben wy zuHeft
alles aangrypen wat ons maar eenigzins dienstig voorkomt om hun met den vinger (als het waare) tc wyzen op het voel-en tan-haare onderfcheid, het welk er tusfcr.cn het sf kcr.ren, H h 4 cï



4*« —
en het aanneemen der ontworpene Conftitutie geleegen is. En voor en al eer wy ten deezen einde hun ons eigen gevoelen meede deelen koomt het ons voor niet ongepast te zyn, hun eenige Conzes bedunkens) remarquabele advyzcn van zommige leeden der Nationale Vergadering raakende deeze materie meede te deelen.
Wy zullen dan voor eerst eens aan onze leezeren meededeelen een advys van den Burger P. Vreede Lid der Nationale vergadering uitge^ragt in de zitting van vrydag den 26 May 1797 by gelegenheid dat door de Prefident Schimmelpenninck bcrigt wierd dat onderfcheidene requesten van Amfterdam by hem ontfangen waren, tendeerende.- om dé deliberatien over het ontwerp van Conflitutie niet te fluiten, maar eenigen tyd aan het volk te geeven, om het zelve te examineeren. „ Ik verklaar openiyk ( zeide de Burger Vrede) dat ik zodanige grove fouten in het ontwerp van Conftitutie'vind, die de Natie het „ aanneemen van het zelve onmooglyk maken, zonder zig bloot tc ftellcn aan haaren totaat, len ondergang; geene kleinigheden — dee„ zen ftap ik by de mcenigte over; maar ik ver», klaar, en ik kan, en ik zal, wanneer daar toe ,t geieegenheid is, aantoonen, (a) dat het ont-
„ werp
fja) De Burger Vrctd* eal het ons ten goede houden, dat by oru op de leezing deeser woorden . ik kan en »* zal,
deeze



AH
„ werp zodanige gebreeken in zyne grondftellin,, gen heeft, dat door het aanneemen van het „ zelve de fchromelykfte gevolgen te dugten >, zyn voor de i; wcndige rust, vryheid, en-het „ geluk der Natie. Ik houde het dus daar voor, „ dat door het aanneemen van het zelve, ons aller. »> verderf noodwendig volgen moet.
Die geenen onzer leezeren, die de Dagverhaaien der handelingen van de Nationaale Vergadering leezen, zullen in N°. 570 van het Dagverhaal gedrukt by van Schelle cn Comp. gezien hebben, met welk eene zorgvuldigheid dc Reprefentant Schimmelpenninck gezorgd heeft, dat men dit geadvifeerde van den Burger Vreede niet voor het zyne naame, door in eene Misfive aan dc Drukkers van dat Dagverhaal opentlyk te verklaaren, dat het doen van die of zoortgdyke verklaaring nimmer by hem was opgekoomen.
Men
deeze volgende vraag is ontreezen : in dien het waar « het geen gy fret Je ! thans met een Machcfpreuk daar Zoo maar heenen fchreeuw<. > dat het aanneemen van het ontverp van Conjlitutie, onzer all.r verderf noodwendig tengevolgen zal hebben kunt gy het danvoor het' volk wel
verandwoorden, dat gy er reedt geene gelegenheid van "gi.
maakt hebt, om dit aan hetzelve te bewyzen? n»
Hond immers aan u! — maar gy zult dit doen, zegt
?y en wanneer? Wanneer daartoe geieegenheid
is nu «Is gy daartoe nu nog geene geieegenheid ge.
had hebt, zult gy ze er nooii toe krygen —• of gy moest door dat woord geieegenheid een geheel ander ding verftaan als wy domme Nederlanders er gewoonlyk door verftaan. Fistula dulce canit > (f (f
H fa 5



4?»
, Men hpore ru ook den Burger van Hooff eens over dit zelvde onderwerp ipreckeü,
„ Ik ben (zeide hy)ook zoo zeer als iemand „ overtuigd van de gebreeken en vlekken, die
zig in het plan van Coniti'tutie bevinden, ik „ heb die gebreeken, die ik cr vermeende in
te zien , gelyk uit myne Advyfen te zien is,
met alle krngt getragt veranderd te krygen;
„, dog deeze vlekken zvn geen
„ kankers en zy kunnen na een korten tyd van vyf jaren worden uitgewischt, dev/ylhet
„VOORTDUUREN van den onzkkeREN staat, waar in WY ons THANS
bevinden oMze onafhanglykbeid exponeert, den financiëelen ftaat verergert en myns
oordeels onzen g ewi ssen on,, üERGAI^G ten gevolgen MOKT
„ hebben zo er geen vaste Staatsregeling zo „ spoedig mogelyk word daargejield.
En wat verder zegt die zelvde Reprefentant van Hooff in dit zelvde advys: „ Ik voor my
risqueere zulks niet ( namelyk om het Plan van Conftitutie door het niet fluiten der Deliberatien nog meerder uit zyn verband terukken) — „ Ik voor my (zegt hy ) risqueere, ( wage) zulks
niet dewyl de voornaam/te en grootfte
„ trekken van éénheid in het Plan van Conftitutie „ bewaard zyn gebleeven , en d at z y d e v r y-
heid zonderbedenking guara ndeert; ik houde dus vast het geen ik heb,
„ om dat ik verzekerd ben dat de ondervinding en de tyd natuuriyk alle de verbeeteringen
3, ingevolge de waare principes zal bybrcngca
,, en doen veranderen enz.
Ia



4pi
In een ander Advys door dezen zelfden Rcprcfèntant van hooff' uitgebragt ieezen wy ook deze aanmerkelyke woorden, die wy de Vryheid ntemen om ten ernltigften aan alle onze Landgenooten ter overdenking aan te bevelen ;
„ Zo zulks mogt gebeuren, (namclyk zo men het Volk cr toe kan beweegen om de Cun iirutie te verwerpen ) vooripel ik de grootite ram-
pen, en de ontbinding ( dlsfolutie ) van onze „ Republiek, ik vreeze dat de voorftanders ,, van het voorig Beftuur, Aristocraatcn,
Federalisten en Anarchisten zig hieromtrent ,, met de min doorzichtige Patriotten zu.ien „ vereenigen, om de Conliitutie te doen ver„ werpen; maar zoo draa zal dit bedoelde oog-
merk niet bereikt zyn, of aile die differente
partyè'n zullen hoop krygen en zig feporeeren, „ C van elkander fcheyden) om ieder afzonder„ lyk door intrigues hun gcliefdltc siftemate doen „ triomfecren, cn het refultaat zal zyn, dat „ aan ons, na nog een jaar gehaspeld te heb,, ben, of wel eene federative Corjltittitic, zal „ gegeven worden, die van dit land niet anders „ dan eenen confuscn hoop van tusfehen elkan,, deren eeuwigduurend twistende volkeren ,, zal maaken, of wel eene anarchicque Con„ ftitutie, waar alle magten geconfufioneerd „ (verward) zuilen zyn, mogelyk eene foort „ geiyke, als die ongelukkige Conftitutie van » 1793.
Ja, (vervolgde hy) nietteegenflaande het gedruis waardoor fommige leeden hun ongenoegen fcheencn te willen te kennen geeven) ,, het is bui„ ten kyf dat cr eene Faclie in deeze Republiek ,, existeerd, die de anarchique Conftitutie van „ 1793 hier te lande gaarne zoude invoeren; de
aan ons toegezondene exemplaarcn dier Con-
fti-



49* =
„ ftitutie, uit het Fransch vertaald, op dat mo„ ment, dat wy over de onze zouden gaaa de„ libereeren, ftrekken ten bewyze, cn ik zeg„ gc hier openiyk dat die Conftitutie de affchu„ weiykftc dwingelandy daarftelt, die er immer over het menschdom kan heerfchen; daar, „ waar alle de ottderfcheidene magten worden on„ der een geward, is geen vryheid, nog veiligheid voor den Burger, (a) ö" &
Ziet daar, Landgenooten! twee advifen van twee zeer van elkander verfchillende leeden der Nationale vergadering. — Aan beide deeze leeden meenen wy wel te weeten dat men eene genoegzaame maate van warmte gewoon is toe te
fchryven', beide deeze leeden hebben wy
dikwyls in de Nieuwspapieren warme vaderlanders , belangeloeze volks vrienden en onverfchrokkehe verdeedigers van 's volks regten, zien noemen cn nu zegt dc ééne dat het
aanneemen van dit ontwerp van Conftitutie
en de
f» De Burger C- L. van Beyma thans Lid der Nationale Vergadering fchyntdit groi-dbeginzel reeds in den Jaare 1780 aaugenoomen te htbben; ten minften in zyn Trattatus de Grietmannis «itgegeven te Franeker by O Romar in 1780 leezen wv over de affcheiding der maz' ten deeze opmerkelyke woorden: Crediderim ego, Kei. J>ublie<c erigenda olim magis confali potuisfe, Ji ntmirum tune temporis euutum fuijfet , NE lEGUM i. atiu Et exe. CUTlO IN EASDEM OADERE POSSET MANOS hin'c enim varia provencrunt, et in poster um QqVjb. Deus ter OPTIMÜS MAX1MÜS BEN1GNE AVERTAT.') prove-
■nire poffunt incommoda hetwelk in het Neederduitsch
beteekend „ Ik voor my zoude van gevoelen zyn, dat
men voor het op te rigtenegemeenebest beeter had kun,, nen zorgen, indien men toen ter tyd had opgepast f „ dat het manken, en het uitvoeren van de wetten, niet in dezelvde handen hadde kunnen vallen; want hier ,, uit zyn reeds voorfchcidene rampen voortgefprooten , „ en hieruit kunnen in het vervolg , ( zo Cüd het niet „ verhoede!) veile rampen öntfpruiten.



~ 493
en dc andere dat het venverpen van dit ontwerp van Conftitutie onzen gm'isjen ondergang ten gevolgen moet hebben ■ wat moeten wy nu
kiezen ? Wy voor ons twyftelen niet — wanneer wy de beide advifen van van Hooff by dat van Vreede vergelyken, dan vinden wy die van van Hooff vol van goede redeneeringen , vol van bewyzen, vol van Solide onweerlegbaare argumenten, cn in dat van Vreede niets als
magtfpreuken ■ en eene belofte om, (als er
gelegenheid, is ) te zullen bewyzen, dat dit ontwerp van Conftitutie zoo verderfelyk, en ondeugend is, als hy het heeft uitgekreeten.
Gy lieden dus, Landgenooten! zoo lan»e gy magtfpreuken van gezonde redeneeringen zult wceten te onderfchciden, en zoo lange °y list cn looze intrigue, met den dekmantel van warme vaderlands liefde omwonden, vanbelangelooze cn cordaate vaderlandfche mannetaal te onderkennen weet — zoo lange zult gy lieden niet behoeven tc twyftelen, welke keuze voor uw
vaderland, en voor u zelve de beste zyn zal
wy voor ons, die ons geheel en alaanhet wel zyn van ons vaderland toegewyd hebben, wy zullen u niet loslaaten , maar zoo lang alshetnog tyd isu op goede gronden (zoo wy vermeenen) het aanneemen der Conftitutie aanraaden ■ ieder
biad , het welk wy van nu tot den 8 Augustus zullen uitgecven, zal daar van getuigenis draagen en ó rnogten wy ons met de genoeglyke voldoening ftreelen, dat ons werk niet geheel onnut geweest is, dat wy ook êénen ftecn tot het! gebouw van Neerlands geluk en aanzien hadden bv gedraagen, dan zouden wy ons dubbel beloond rekenen en gerust de pen nederleggen
la



494
In de Zitting van de Nationale Vergadering Van den 20 Jnny is geleezen een Request van ruim 200 Burgers Van Campen, dewelke zig beklaagendc over dc handeiwyze van de Municipaliteit dier Rad, dewelke toeliet dat dc ftem van het Volk aldaar gefmoord wierd -— zy verzogten de intercesfie deezer Vergadering, dewyl het Provinciaal Beftuur van overysfel door de Municipaliteit der Stad Campen verhinderd wierd, hier tusfehen beiden te koomen, hebbende gemelde Municipaliteit geweigerd om aan zekere Rcfolutic van dat Beftuur, in dato 29 April I. 1. te defereeren.
By dit Request was gevoegd een Declaratoir van eenige Burgers, van Campen, waar uit confteerde dat de gemelde Municipaliteit op een gcwcldaadige wyze den vryen Burger verhinderd had in' zyn recht van petitiën tc mogen .doen, •— in zyn recht van zig aan de Nationaale Vergadering te moogen adresfeeren.
Over deeze zaak is nog al het een cn ander opmerkenswaardig gezegd,
Pompe van Meerdervoort zeide dat het Provinciaal Beftuur van Overysfel ook niet defereeren wilde aan Decreeten dezer Nationale Vergadering raakende de ;organifatie der Gewapende Burgermagt — dat dat Beftuur dus Antirevolutionair had gehandeld dat
men geene troupes raar Campen moest zenden
om de Burger gefchiüen te bcllegten dat
het °-ewapende gedeelte der Burgery van Campen niets anders deed als de orders van haare Municipaliteit te gehoorzaamen (a) enz.
Schim-
f<0 Uit het even te vooren voorgeleeren adres bleek egter gerwegsMm, dit de Mwücipaliteit eerst verzoeke»



495
Schimmclpenninck die op dit zeggen van Antirevolutionair handden v<m het overysfelfcfa Provinciaal Beltüur cn het niet dcfenrw aan dc
Dccrecton der Nationale vergaadering, ^öp zigtclyk aaak.cn, die alleen aan de Nationale vergaadering gedemandeerd waren, ais daar is dc Burgerwapening) Schimmelpenniitck die op dit zeggen vuur vatte, en, zoo het ons voorkwam, meer als gewoonlyk. warm wierd, rescontreerde den Burger Pompa zoo gedugt en ontzenuwde zyne gezegdens zoodaanig , dat een oogenblifc daar na de Burger Pompe zyue Sustenu vaaren liet.
[ Ten Berge die ook mede ganseh niet gemakkclyk is, als dc ftem. van den vryën burger g».;wel-
daadig geinioord word zeide er ook cèn har-
telyk woord van: is dat Patriottiimus (zeide by onder anderen ) . wanneer eene Munici/jalitett fan vry en Burger vervolgt en vit zyn kuis laat haaien , om da hy zig met een Adres hy de Nationale Ferga^ring vervoegt ?
Eindelyk wierd na dit dies bcüoctcn de voorgeleezeiie itukVen. ie ileiien in handen der eertyds- in die 'zaf.k benoemde Commisfie, -en aan de Municipaliteii van Campen aan te fchryven om hangende de Deliberatien deezer Ver"adcrinsr de gedaane arrestatiën te vernietigen, en alles in den ftaat te brengen, waar in Bet voor het preferrteeren van dit adres te Campen was, cn het Provinciaal Beftuur van OverT^Twn . ' . • . yslèl
tan ie Gewapende Burgery ontfing — Nu weet ieder een wel hoe weinig ónderfcbeid er is tusfehen verzoeken van eene jiurgtry, die de wapens in handen h«ft, en •,. n\u- ■ Orders. —- viJeatur Friesland.



—
ysfel aan te fchryven om hangende de Deliberatien dezer Vergadering geen emploi van eenige gewapende Magt tegen die van Campen aan te voeren.- *
Zoo dat wy dan eindelyk tot onze onuitfpreekelykc blydfchap zien, dat het. aan de Hoogfte Wctgeevende Vergaadering van ons Vadcriand regt ernst begint te worden, om den klaagenden en geweldaadig onderdrukten Burger in dien ftaat van Vryheid tc brengen, waar in hy behoort te weezen, om zyne ftem vry en onver-
hirderd te kunnen uitbrengen ten minften
wy hoopen dat dit het oogmerk zyn zal, waartoe de'Nationaale vergadering deeze zaak in handen eener perfoneclc Commisfie gefield heeft, (d) — en onze opregre wensch is teevens dat de braave burgers van Campen deezen onaangenaamen twist eerlang tot onderling genoegen, op eene vrye menfehen waardige wyze moogen beflegt
zien cn de zoo verderfelyke twist cn twee-
dragt, die altoos door eygenbclangzoekers en volksbedriegers word aangevuurd ook daar fchielyk geimoord worden.
In onze volgende zullen wy plaatzen een uittrekfcl van een Adres van Submisfie, iu den taaie 1787(onder anderen mede) door J. Velt, (thans Lid van het Provinciaal Beftuur) aan
de Staaten van Holland geprcfenteerd
met ééne aanmerking.
(tt) In deze verwagting zullen wy niec bedrogeu worden; in de zitting van vrydag den 23 dezer, heeft de Nationale Vergadering gedecreteerd, dat eene Commis. ile van drie haarer Leden zig naar Campen zal begeeren , ten einde de gcfchillen aldaar te asfopiëeren, en des noods den vryè'n Burger aldaar in ftaat te ftellen zyne ftem vryëlyk te doen hooren. Friefche patriotten! fchep moet!
Inden Hat>e by J. Plaat, en verderby alle zyne Correspondenten van dit Weekblad



ÖERACLYTen democryt
U\ 31.
SATüRDAG, I JüLY, 1797^ Het Derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nee fpé, nee metu.
^Vy zyn volgens belofte aan onze leezeren verfchuldigd, om in ons Weekblad tc plaatzen een uütrekiel van een A res van Submisfie, in den jaare 1787. onder anderen meede door den Burger y Vell .(thans Lid van het Provinciaal Beftuur van Holland) aan dé toenmalige Edele Groot Mogende Heeren de Staaten yan Holiand en WestFriesland geprefenteerd, bcneevens eene aanmerking- -— _. ., j, Ons van deeze fchuld zullende kwyten verkiezen wy eerst aan onze leezeren open tc leggen de redenen, die ons hier toe bewoqgen hebben —wy moeten dan vooraf zeggen. dat wy liet aan den eerlyken maar zwakken vaderlander gemakkclyk vergeeven, dat hy iri het Najaar van den jaare 1787, tóen her al tc wel geluk en van een verra'aderlyk gecombineerd Plan van verraad cn onderdrukking, aan den vrvèn Nederlander, de hoop op bene rechtmaatLeherftclling zvner bezwaaren deed Verliezen, toen by het blikkeren der pruislifche



493 =
en Stadhouderlyke bajonetten, en door den'invloed van het Engelsch goud, de overwonnene .en verraadene party der Patriotten, aan de Crimineele vervolgingen haarer overwinnaars wierd blootgefteld — dat, de eerlyke maar zwakke Vaderlander in die omflandigheeden er tcegekoomen zy, om door het teekenen van een Request van jubmisjie— zig aan die vervolgingen te onttrekken, en zyn ongelukkig huisgezin voor deszelfs onmisbaar bederf te behoeden. — Wanneer wy ons een ongelukkig vader vaneen huisgezin verbeelden, die, ziende dat de goede zaak des vaderlands toen ter tyd door eenige lafhartige Ministers verraaden, en door het Hof van Verfailles, dePatxottifcheparty aan haar eigen noodlot overgelaaten was, dat er geen hoop opredden, geen hoop op uitkomstwas — en hy dus moest kiezen tusfehen het onderteekenen van een adres van fubmislie en het verhaten vvan zyn vaderland, zyn huis, zyne kostwinning
en zync bezittingen om met eene fchreyen-
de egtgenoote, om met een aantal onnoozele kinderen buiten s'Lands als balling rondte zwerven—
Dan kunnen wy het geniakkelyk begrypen
dat zulk een ongelukkige in een moment van wanhoop depen genomen, en hoe veel dit aan zyn Vaderlandsch hart ook heeft moeten kosten, zynen naam onder een adres van ondenverpinggefchreevcn heeft, maar, wy kunnen minder gemakkelyk begrvpen, en het bczwaarlyk aan imand, die eens zulk een ftapgedaan heeft, pardonneeren, dat hy nu, na dat cue zelvde party, aan wien hy zig in 1787 zoo deemoedig onderwierp - voor wien Tvy toen zig niet Ichaamde te bekennen, dat zyne Palriottifche party eene factie was, die toen aan zyne Uwlugttge Hoogheid om edelmoedige verfenoomnz ge/raagd cn dicrSelyke gruwelen van laatr,hecfle • meer; door zyne onderteekening gedaan heelt, ge yk uit het hier na volgende adres "nader gezien k 1.1 worden, — dat nu diezelvde man, na dit
die



49d
die zelvde pnrty ( zonder zyn fchuld ) wederom op haar beurt overwonnen is, zig om zoo tefpreeken aanftonds weer aan de fpitfeder heetfte, der warmile Patriotfen fteld — en in het plaats gehad hebbend gcfchjl tusfehen het Provinciaal Boftuar van Holland en de Raad der gemeente van den Haagdeeze laatfte vau haare pusten vervallen wilde verHaaren, en onder rechterlyke vervolging fiellen, (notabene, hy die er in 1787 Velv zo bang Voor was ) en eenen byzon deren fiscaal aanft4len, om het Récht van het volk van Hu land teegens genoemden Raad waar te neentmn, weegens d 1 so bedient ie en violatie VCill
de wettige genomen* D„creeten der /- ergaderinz S/an het Provinciaal Rejtuur van Holland,
Dit, zeggen wy r.nd uit, kunnen wy niet best opkroppen, cn het is om deeze reedcueh, en om altoos zoo veel mogelyk aan onze belofte getrouw tebyvai, dat wy onze landgenooten over hunne waare beiangens en de waarneemers van deaelVèö zullen tragten voor te ligten, dat wy hier hutten volgen het adres zelve zoo als liet in het ha bat' van 1787 door een aantal teekena >rch en onder adderen door den Burger % Feit aan dc toenmalue Staaten van Holland .^enrefenteerd is.
Copie
Aan dc Ecdele Groot Mogende Heeren Staaten vad Holland en West Pries^ land.
^JTceven Onderdaaniglyk te kewn' de ondergetekenden, al.e uoónende in ■&Graven; haee.
Dat de fuppuaïitén van tvd tot tyd evduurc-'ide |fi dioevtge troebleren berd -el AM*: yyelkein «it Gemeéacbest, en ook byzondS ui deeze Pro1 i * vin-



vincie zedert eénige jaaren gehcerscht hebben, ülï de Publicque Couranten en veele andere in het ligt komende gefchrifteri, hebben gezien, dat., Zoo tusfehen de Staaten van verfcheidene der vereenigdc Provinciën, als tusfehen de Vergadering van Hun ED: Gr: Mogenden, en zyne Doorlugtige Hoogheid den Heer Princc van Orange en Nasfau. Erfrtadhouder Capitein en Admiraal Generaal der Vereenigde Nederlanden , verfcheidene disfenfiën plaats hadden, in zoo verre zelfs, dat by Refoliftie van Hun ED: Gr: Mogenden van den 22- September 1786 de Militie van den ftaat', ter repartitie der Provincie Holland ftaande, tot nader bevel was ontflaagen van den eed aan zyne Hoogheid als Capitein Generaal gedaan, cn verder by provifie was opgefchort het effe& der Refolutie van den 8 Maait 1766. waar by aan zyne Hoogheid als Capitein Generaal was opgedraagert de Collatie en begeeving van alle Charges over de Militie, ftaande ter repartitie als vooren, van Vaandrig tot Collonel incluys.
Dat die disfènfien tot gevolg hebben gehad, dat ook onder een zeer groot gedeelte der ingezeetenen merkelykc verdceldheeden zyn ontftaan, welke tot twee parthyën of Factiën , zyn uitgebors* ten, en van welke tw ederleie parthyën, wederzydfchc gênoodfehappen en Sociëteiten iri de meeste plaatfen dezer Provincie zyn opgerigt, met dat verder gevolg, dat ook van wederzyden niet alleen zeer veele beleedigende gefchrifren zyn in het ligt gekoomen, maar dat ook aan den een en anderen kant verfcheidene Adresfen en Requesten, zoo aan dc Magiftraaten der refpective Steeden als aan Hun ED: Gr: Mogenden, op veele plaatzen ter teekemng zyn gelegt en geprefehteerd geworden, die naar maate der toenmaalige ientimenten van dia Factie, tot welke de tcekenaars derzelvc behoorden, waren ingerigt. Dat dusdaanige Adresfen «n Requesten welke
her-



1—- 50 ï
herkomftig waren van ingezeetenen, die, dooiden dagelyks toeneemenden en Reeds aangegroeiden geest van paitvlchap-, ten grooten getaale zig in die verdee'dheeden meede hadden ingewikkeld, en dc zydc van Hun Ed: Gr; Mogende in dien . tyd gekóozen hadden, doorgaans op eene zeer gunifige vvyze by H: Ed: G: Mog: aangenoomen en met blyken van goedkeuring agtcrvolgd zynde > zulks al 'verder aanleiding heeft ge ceven dat er by zeer veelqn van dezelve ingezeetenen de nadceligfte opvattingen teegen zyne Doorlugtige Hoogheid en deszelfs Beftier, zyn ontdaan, en onder die lieden allengskens een denkbeeld is gebooren van eene Vryheid om voor die gevoelens openiyk en zonder bewimpeling uittekoomen en dezelve tot gen grond te leggen van accusatiën teegen den Heere Prinee Erf-Stadhouder, immers dat men daar door als ( zo mèn meende ) inftemmende met de, toenmaalige gevoelens van den S■mverain, zig aan geen misdaad of ftrafwaardig bedryf fchuldig maakte.
Dat daar uit dan ook op het voorbeeld van verfcheidene eerdere Requesten van diverfc andere voornaame Reeden en plaatzen reeds te vooren door honderden van Rurgers en ingezeetenen gcteckend, en aan de Vergaadering van Hun. ED. Gr. Mog. geprefentcerd en door hoogst dezelvcn aangenoomen en vereerd met de flattèufe yerklaaring van Hun Ed. Gr. Mogende goedkeurende gevoeligheid over de blyken van verknogtheid aan de eer en regeering van H< Ed. Gr. Mogenden zoo wel als aan de algemeene beiangens van het Vaderland in die adresfen gemanifesteerd, is voortgefprooten zeeker Request, hetwelk in het najaar van den Jaare 1786 alhier in 's Hage door 358 Perfoonen," deels lüppoostcn van den Hovc, deels Burgers en ingezeetenen van 's Haage, teegen den heere Prince Krf-Stadhouder is geteekend en op den 1 December deszelvcn f aars aan I i 3 R,



JO'2 -
H. Ed. Gr. Mogdnde geprefcnteerd, met dat gevolg, dat wel verre dat te dier tyd het gemelde Reijiiest als onbehoorlyk of misdaadig zoude zyn geconfiJcreerd,in teegcndeelhun Ed. Gr. Mogen- ' de by Refólutie op dien dag genoomen, hetzelve méccle onder gelyke verklaaring vati goedkeuring, èri genoegen over de regt vaderlandfche fentimenten, daar in vervat, voor Notificatie hebben gelieven aan t • necmen, met byvoegingd.t van die KSfolutie Cop:e aan fupplianten zoude worden gegeeven, en dat het voorfchreevcu Request nopens den verderen inhoud zoude worden geëxamineerd pöoT de Heeren van de Ridderfchap cn van Hun Ed. Gr. Mogenden geconnnitteerdens tot het groot bcfogne.
Dat onder dc teekenaars van hetzelve Haagfche Request zig ook bevinden de fii]; plianten, °daar toe 3por dc gemelde omftandighceden dier tyden, ende Yoorfch.-eevene toen hee fchendc vcrdceldhecden gekoomen zynde, cn zig om de voornoemde reedenen des tyds hebbende verbeeld daar uj geen misdaad tc kunnen refideeren.
Dog , dat in de maand September van deczcn Jaare Ï7S7 eene geheele, omwenteling van zaa'cn omtrent de voorfchrevéne verlchillcn voorgevallen zynde, de fupplianten vervolgens ook uit dive i'e Reïqluüèa by u Ed. Gr. Mogende na die omwenteling genoomen zyn ontwaar gewor'cn, dat de hier bovca gemelde disfenfiën by u Ed. Gr. Mf .gende, op dc , \ oor den heere princ a e u f-s t a D no urDR honorabel/Ie wyze zyn Qjgedf'Sn-, en zyne Hoogheid in alle deszclfs cltarp.:r regies en waardigheec'cn. volkoomcn is herleid, met intrekking van alle voorige Rc'folutic'n ten nadecle van zync Hoogheid ' genoomen zynde.
Dit door en na die veranderde .omirandigheid yan tyden en zaaken, dan.ook' alle die teegen zyne Hoogheid geparenteerde adresfen en Re-
ques-



questen en daar by gcdaane verzoeken, niet alleen van zelfs zyn vervallen, maar ook thans de inrigting der zelve Requesten cn adresfen met een geheel ander oog word befchoüwd en dezelve als ten uiterftenhaatelyk, ja als misdaadig aangemerkt, in zoo verre zelfs, dat by Rcfolutic van Uw. Ed. Gr. Mogende van den 3 November laatstlecden genoomen op eene Misfive van Prefident cn Raaden van den Hoeve van Holland van den 3 Octoberbevoorens, is goedgevonden en verftaan dat het gemelde Haagfche Adres ©f Request benevens zoodanige andere Adresfen, als in dc Misfive van den Hove warei gemeld, zouden gefteld worden in handen van den Procureur Generaal en van de Officieren der rcfpccr.iye .Steeden en bailluwen van het platte land, daardezelve geformeerd cn geteekend zyn, mitsgaders daar dc autheurs, onderteckenaars derzelven, en verdere Perzoonen, daar in deel gehad hebbende woonagtie zvn, ten einde daar omtrent zoodaanig tc handelen, als het regt der huoge overheid zoude yer-
ClWaai"' uit vervolgens de fupplfeuten voorzien, dat aan hun, en ook aan zoo veele honderden van t^zcetene, van andere fteeden cn plaatzen in deBSS weegens het teeltenen van dusdaafcjge ad esfen of Requesten zig in gelyke termen iu^c t d-cmcldc zaake Cnmi-
SSfSS fletrisfante cn ruincufc gevo • S^Sor hun, en töTSMFm&J&fö
mede getelde Request ^jÉ^g
gericht tc zvn op eene. wyze overien.^mltifi. zynde met —"en te atmbuceren ata —7f™* hcerfchende partyschap, animosi zMl gg



5o4 =S
cn vooroordeneen, waar door men zelfs.
mees-, al z inder d ' ve.cisclire attentie-.op den inhoud en de uit ïrukkingcn van dusdaanige adresfen te hebbe gsv \stigd, die teekcrig heeft gedaan — zoodaanig dat zy fupplianten wensen en, daar van zig geheel geabfliueerd te iiebben , terV'.l zy in tvegca \tet hc zei 'e adres ten hunnen Cgzvtfc hy de-7, «'herroepen en zig aan de, door Uw Edele Groot Moogendcn ten fcvëufe en ter h-rftcHng van zyne Hoogheid genoomcRefolutén GXDtuff; rpen, met ive-are en aanneem ng , 'om zig in alle opzigten 'als )ïille ingezeetenen te gedraagen, en uok 9'di¥taan aan -z.ne V■ -irluciu.gc'"sJoo\h.id te hetonn-n dien e;rcrtb r d , welken ajle getrouwe ingezeetenen aan djefl Vorst, die door uw Edele Groot Moogendcn ais den (buverem dezer Provincie, in de gemelde hooge .vaardigheden is geile! j, veilchuldigt zvn " Dat o Jenu-ifehe 1 de fupplianten hadden gehoopt- Ja vermits door zyr.e Doorluchtige Hooghed zélve AinHÏsue. wegens de voorige gebcurepiof ii as „eproponee d, dezelve oon, ree s '/oude g..-ëra:,r..eri en dat zv fupplianten benevcnha.me v orgcmelde mede in«ezectenjn, daar ond-i" zouden zyn begreepen gew>-den, ten einde alzoo de Crinjinccle Póursuitcs ter dier zaake zouden zyn g:pre\ enieeiti; dog dat de verfpreiddc gprucliten .;an een daadlyk bggih vau Cnmineele P oe dyres de iuppüanteo djen vreezen,dat de deiiheratie'n o- er de gemelde Amnestie by den Hove e i andere Rechters veellicht zouden geoordeeld worde i gee ie reeden van ophouding dier P ocedures op te leeveren; immers niet indien zulks by Uw Edele Groot Moogeneen alzoo niet wierd verklaard. '
... PaJ gelyk in die gefteldheid van zaken de fupplianten' te. raade zyn géworden zig aan zyne Doorl lugtige Hoogheid te adresfeeren en van Hoogst denzelven edïimoedigi vers choo-
ning-



=s=: 505
«f'iNG eu rsVtssï'k van dc doorliet WJöBHW Request aan zync Hangneid .''aangedaahebelecdii gingen te verzoeken , zoo ook zy fupplianten hebbengemeend hunne loAÜUgi OoTimiDic!, le mogen en moeten' neemen tot U Edel? M ig ndcn, mH'den itepfttn eerbied^ te verzoeken^ dat in gunltige rcfiéxiê'moge worden genomen, dat de teekening van zoodaanigc aarcsien en. ook van het vo^rsz: riaagschc Request, int de hier voorgemelde ómlhndigheeden van 'tyden, en van 'de toen heerschc .de gevoelens mi sgader-, van de denkbeelden omtrent de toenmaalige begrippen van Hun EJ>: 'Gr: Mogenden is voórtgeiprooten zoiider dat de fupplianten en de teekenaars van die Adresfen ter dier tyd eenigzrs hebben g dagt daar in eenige misdaad re kunnen refidee* ten, ais meede dat moge warden geregardeerd, op de van alle kanten te voorziene verregaande gevolgen van Cpimineele Procedures teegen zoo veele honderden , ja duizenden van Burgers en ingezetenen dezer Provincie, die bovendien daardoor aan melndere haat en vervolging bloot gefreld cn in gevaar gebrrtgt zouden wordan cn waar uit al verderonrusttgc fenfatièh en ichaadelyke beweegingen zouden te dugten zyn, en datomalledie cn meer andere reeden n, eenige gunstige voorziening rot verichooning dcc fiipplianten en andere gemelde ingezeetenen en ter hunner bcvryding van Criari* neele Procedures door \J Edele Gr: Mogende moge worden gedaan en by provihe de gevreesde procedures gePurcheerd.
Weslialveh de kipplianten zig oottuoediglyk kceren tot U'Edele Gr: Mogenden eere iedigst verzoekende ear Uw Edele Gr- Mogende Cregard rreernende op alle de hier vooren gediegeerde redenen, en bvzonder ook otihet voorgemelde Declaratoir en de aanneem;nv van de fupplianten ) de teekenaars van het gemelde Haag tche Request van den i December 178Ö, en van ï 1 5 an-



g06 ==
andere zodanige Requesten . immers hen fupplianten wegens de. teekemng, het prefenteeren van het „ meergemelde Request en van dier gelyke adresfen teegen den Heere Prince Erfftadhouder en wegens het misdryf aan hun ter dier zaake ten laste gelegd wordende, gunstiglyk gelieven te verfchoonen en hen van alle Crimineele Procedures te excufeeren, en te bevryden, en dat ten dien einde zy lieden by het arrefteeren van eene amnestie in en onder dezelve mogen worden gecorn prehendeerd.
En dat in alle gevallen by provifie en inmiddels, hangende de deliberatien van UEd: Gr: Mog: over dezelve amnestie en over het teegenwoordige verzoek, der fupplianten, alle Crimineele Procedures tegen de teekenaars van het voorsze Haagfche Adres of Request en van diergelyke Requesten of adresfen gefbrcheerd worden, mitsgaders dat daar van aanfehryving met authorifatje op den Procureur Generaal en verdere officieren en Builluwen binnen deeze Provintie tot het fupercedeeren met die Procedures moge gefchieden.
(Onterft^
't Welk doende. ! ««a»^ —
-•< - : ■ ■ i m
Het zy ons. thans vergund ééne aanmerking flegts over deze zaake aan onze leezeren meede te
■ deelen. Zy is deze —
:
Hoe is het moogelyk dat zulk een groot gedeelte onzer landgenooten zig zoo by aanhoudenheid in partyen laat vcrdeclen, door lieden, aan uien
■ het om het eeven is, aan welke party zy behopxen, door lieden, dewelke dc ryzendc zoo aanbid-



507
bidden —— en zig niet fchaamen om heden die te vuur en te zwaard te vervolgen, die zy voor ruim negen jaaren om vergeeving hunner patriottische daaden fmeekten ? of meent men dat dc burger Vüt de eenigfte is die wy hier door bedoelen ?
feenz:ns er zyn er veel meer, die thans on-
er den dekmantel van een warm patriotismus aan de Revolutionairen den toon geeven, en die, toen her er op aan kwam om te ft aan, de ftap zetteden, en liepen als haazen, gelukkig voor hun dat zy hier niets te verlieaen hadden, dewyl zy anders wel eeven zoo goed als de Burger Velt en anderen hunnen tdevlugt tot een adres van fubmisfie zouden hebben moeten neemcn.
En gy, kiezers van den Haag! door wier toedoen de keuze op den Burger Velt tot lid van het Provinciaal Beftuur is uitgebragt, gy lieden tog hebt dit zeeker niet geweeten — want dan was het onmoogelyk dat gy lieden zulk keus een haddet uitgebragt., — dit ftrekkc u lieden en alle warme Vaderlanders dan tot ' ecnc waarlchouwing dat gy lieden tog voor al tn de aannaade'rèhde oogenblikken u wagten moe: van eene onberaadene keuze te doen.
Vergeeft het ons. braave eerlyke vaderlanders! zoo véelen als in 1787 door den nood gedwongen tot .het téekenén van dit adres- van Jitbmrsjie uwe toevlugt heb: moeten nccmen ; die egter altoos uw
dierbaar Vaderland op uw hart gedraagen hebt
cn thans nog hetzelve belangeloos fjemint, en zonder eenige wraak of vervolging • te ademen, met Me uwe landgenoten tot heil van het zelve
wilt medewerken. Ja! hetfmartons — ons
hart bloed, dat wy zulk eene oude fmai telvke
'wonde weder ópen krabben, maar zoo"tv
waarlyk uw vaderland lief hebt (en gy oöfc
Burger Velt 1 gy bemint immers uw vaderland op-
reg-



regtelyk?) dan kunt gylieden het ons niet ten kwaaden duiden —--dat wy aan onze :andgenoo-i ten de oogen openen over hunne waaragttgc hér Jangens — dat wy hen waarichouwen van zig door geen ydel gefehreeuw tc laaten wee.fie.pcn, -cn datwy door een treffend voorbeeld,"hun het onderfcheid aanwyzen het welk-er is tusfehen den waarlyk altoos zig zelv gelyk geblecvenen vaderlander, en den man, die nee .eu Patriot is, morgen den Prins van Qjanjc daar voor om vergiffenis zal fmeeken overmsrgs.t weer raazend Revolutionair
Patriot is, en en èn als er (dat
de hemel verhoede!) eens weer een kin. in de kabel kwam |— hoogstwaarRhynlyk (ten minften , als men hem uit zyne daaden mag beooi•teelen) een der eerften zig zwenken zou,.
Uittrtkzel uit een Brief uit Friesland.
Het is bekend dat de gecomb'neerde Commisfie uit leeden van onderfcheidene Commisfiën uit liet Provinciaal Beftuur van dié Provintie beftaande, tegen hunnen eed aan, — (dewyl zy gezwooren .hebben, aan het Hot van Juftitie de uitoeffening van de civile en crimineele Juftitie te zullen laaten ) een aantal oude ilaatsleden heeft doert
arresteeren cn in het Blokhuis zetten zonder eenige befchuldiging. veelmin béwys, dat zy eenig deel in die oprocrighecden gehad hadden — deeze leeden zyn, naa vier weeken gevangen gezeeten te hebben, zonder verhoor weeder ontflaagen: een getal van ongeveer 80 andere ingezeetenen zyn insgelyks gevat, en door Commisfiën van Waakzaamheid cn rondzwervende troupes (in Frankryk voormaals onder den naam van Armée Revolutionaire bekend) naar het Blokhuis, opgezonden
daar zommigen zonder proces, op convictie van den Regter zyn gegeesfeld geworden, anderen zonder verhoor ab injtantid ontflaagen. anderen
op.



©p borgtogten losgclaaten en eindelyk zit
er thans nog een vry aanzienlyk getal, het welk nimmer verhoord is; — hoe vreemd u dit in de ooren zal klinken, het volgende zal u niet minder verbaazen;
Het Provinciaal fieftuur, niet te vreeden met een aantal menfehen, die aan de gemelde oproerigheeden geheel onfchuldig geweest zyn. perzoneel te mishandelen, heeft om hun de maate der ongeregtigheid vol temecten , vooreerst op dewillekeurigfte wyze aan zeven en dertig der geweezene leeden van het bewind van 1787 opgelegd te betaalen eene lbmma van zevenmaal honderd duyzend guldens —— om daar uit aan die perzoonen, dewelke door de Revolutie in 1787 fchaade geleeden hebben eenige vergoeding te geeven ;ten tweeden heeft het Provinciaal Beftuur eene Commisfie van twee leeden uit hun midden benoemd, zynde de Burger Geermans, een keurilvfmake telïarlin ;en, die voor eenige jaaren Leeuwarden heeft moeten verhaten, om dathyzvne crediteuren niet konde betaalen, en nimmer onder de Patiotten is gerangfehiktgeweest,) — benevens de Burger Abele Wybrens Keuning, in de wandeling Abele Kruk, (zie over dezen Burger ons JVq die in de Heffing van den 25* penning niet betaald heeft, C dewyl iemand die zwoer geen /'400 guldens in de wereld tc bezitten , daar in niets behoefde te betaalen) — en nu de geringe fom van fes duizend guldens aan fchadévergoedin*eischt wegens verliezen in het Coliumer oproer geleeden. • r
Qjiid non mortalia pectora Cogis? auri sactz famesl
Deeze twee gecommitteerden zyn gelast geworden om zig naar Collum en vier nabuurigc Griete-
nyénj



nyë'n; (Districten) te begecven, cn van de ingezeetenen van die districten te vorderen eene forama van festig duizend guldens. — Deeze Burger» hebben die Commisfie met alle getrouwheid waargenomen, maar op de willekeurigfte wyze, die Alva immer in zyn fpaansch hart is opgekoomen; A.an veele arme menlchen hebben zy eene fumma opgelegd te betaalen, die het hurt onmoogelyk was op te brengen, waar door zy genoodzaakt wierden hun gouden en zilveren knoopen en vercierfels te verkoopen —. dewyl men hun (in geval zy niet betaalden binnen een bepaalden tyd) met agt of tien man inkwartiering — of met het Blokhuis bedreigde —— Deeze arme menfehen zyn dus genoodzaakt geweest, boveil hunnen lyfdragt nog veele meubelen te verkoopen — waar door zy in de uiterfte armoede zyn gebragt, en thans hunne kinderen des avonds by zommige lieden om een aalmoes rond zenden — dat dit de waarheid is, kunt gy ftaat op maaken —
de bewyzen zyn in myne handen ik zouda
de naamen hier wel by voegen, maar uitvreezedat die arme menfehen nog verder vervolgd zullen worden vcrzwyge ik dezelvcn —want de Commisfaris van Ooriuj; (dus fat de Burger Geermans zig niet alleen noemen maar laat het voor zyn deur fchryven) vervolgt die rampzaaligen zonder mc^ dedoogen.
Ik ben Uw Vriend Een Fries.
Friesland dta tf Juny ifyfi tiet ierdc Jaar der Bataaffche Vryheid.
And-



—- 51^
Andwoord van den RedaBeur. Braave Fries!
Wy bedanken u voor de moeite die gy genoomen hebt, om den rampzaaligen ftaat van die ongelukkige Friezen al wederom af te fchilderen, die nog onder de yzeren keetenen van volks en gewee-
tens dwingelanden gebukt gaan wy, voor
ons, zullen altoos deeze gruwelen onder het oog der leeden van Neerlands Hoogfte Wetgeevende Vergadering brengen — altoos ten fpytderdwin-
gelandy dezelven openbaar maaken eenmaal-
eenmaal zal de Nationale Vergadering zig ook uwer ontfermen, ongelukkige brave verdrukte Friesfche Patriotten!-
Ach! Nationale Vergadering! Ach Wetgeevers van ons Vaderland! indien gy de traanen van zoo veele ongelukkigen eens opdroogdet, ("en dit kunt gy zoo gemakkelyk) — hoe zoude alles wat in Friesland braaf eerlyk en deugdzaam is U
lieden zeegenen ach! wat hebben de Friezen
dan gedaan, om zoo lange en zoo wreede folteringen te verdienen waaraan hebben zy verdiend
dat men hen op naam der Hoogft Geconftitueerde magt ftraffeloos met geweld uitplundert? Wetgeevers ! gelooft gy niet dat ik u lieden waarheid zegge? Dat dan de donder van 's volks gerechte wraak ons verplette maar zoo ik u
waarheid zegge redt — verlost de Friezen
dan.
Gebrek aan claats belet ons thans iets over het
plan van Conftitutie te Zeggen wy zullen
dit in onze volgende doen — en als dan tevens (immers zoo veel in ons vermogen is) Voldoen aan liet verzoek doof Batavus in zync :i brief van den
26
'laats belet ons thans iets over het



3-2 ~
26 juny aan óns gedaan wy bedanken Fata'-'
,v«j voor d - ons aangedaanc eer, en wy zullen het ons altons tot een pligt. reekenen, op zyne bricv.n, zoo goed wy kunnen, te antwoorden.
In de Zitting van d n 30. juny heeft de Nationale Vergadering :gtdecretee'\l, dat zy furchéance verleend op" de parate execu.fc en verkoop vai de goederen der oude R. gen een in Friesland, welke verkoop door het Provinciaal Beftuur van Friesland was gedecreteerd, gelyk bekend is, ten einde te bekomen eene zomm'a van zevenmaalhonderd duizend guldens , om daar uit'de Ichadens te vergoeden die in 1787 en daar na door de Patriotten geleeden zyn - voorts heeft de Nationale Vergadering n dezelvde zitting gedecreteerd, dat er eene Commisfie van een.ge Leeden zig naar Friesland zal bfgceven, ten einde dit Leereer effect te doen forteeren.
Vive la Juftice!
*■* Tim— r uw » iMiTMnTiT A*il
Inden Hage by J. Plaat, en verder by alle zyne Correspondenten vzn dit Weekblad Te Amfterdam, by A. van der Kroe op den r>am; Haarlem, J. J. Bcets; Leiden, J. van Tiffelen; 'sHagc, J. van Cleef en Delft, M. Roelofsivaart; Rotterdam, Dirk Vis ir Dordrecht, Biusfé; Gorinchem, Homaar; Briellc, Boers en Merkenburg; Schiedam, Pootman; Gouda, W. Verblaauw; Zaandam, van Aaken; Edam, Rolf; Alkmaar, J. A. van Harencaspel; Hoorn, Vermandel; Enkhuyzen , Franx; Leeuwarden, Caliais; Franeker, Romar; Harlingen, F. van der Plaats; Groningen, Luydema; Deventer, G. Brouwer; Campen,J. F. Brok; Zwolle. Clement; Nyme^en,* J. L. Prager; Arnhem, Nyhoff; Zutphen^ Ht C. A. Thieme; Harderwyk, J. S. den Kasteel, Utrecht, dé Wed. J. van Terveen en Zoon, IWiddelburg, W. A. Keel; Vlisiingen, Corbelyn ; Goes, Hiiysman; Zierikzee, A. van Zetten ; Breda, Oukoop; 'sBosch, Vieweg; Bergen Ofe den Zoom, Riemsdyk en Bronkhorst.



HERACLYTen DEMOCRYT
N\ 3a. Saturdag, 8 Jüly, 1797*
Het Derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
i—m* 1 1 ——■ u
Nee fpê, nee metu.
CXn aan onze belofte te voldoen (zie ons voorig Nummer, Pag: 511) en aan Batavus zoo wel als aan eert groot aantal opregte vaderlanders ge« noegèn te geeven, zullen wy in dit nummer beginnen met het ftuk van den Staats-Raad te behandelen , en waare het mogelyk dit ftruiftelblok uit Uit den weg te ruimen,
Daar de brief van Batavus de aanleidende oorsaak is dat wy ons thans bepaaldelyk met dit onderwerp zullen beezig houden, zullen wy hier eerst den brief van Baiavus zelve plaatzen, en dan het begin van ons andwoord daar op laaten volgen.
* ' 1 ■
K k 4<m»



Aan de Schryvers van Re. raclyt en Democryt.
Medeburgers!
Met genoegen zie ik uit N°. 30, van Uw geacht Weekblad het voornemen, dat gy hebt,om in uwe volgende bladen de gronden aantetonen, die het aannemen der Conftitutie aanraden. Ik geloof dat gyl. daarmede den Vaderlande eene wcezcnlykc dienst zult doen.
Voorwaar het aannemen van dat Plan zal veele tegenftribbelingen. ontmoeten. — De intriguanten, de anarchisten, de eigcnbaatigen zullen in veele opzichten daarby verliezen ■—■ zy zullen dus niet rusten, maar allerleye middelen- en listen in het werk ftellen om de Conftitutie te doen verwerpen.
Dog deeze vyanden der Maatfchappy daargelaten , zo komt het my voor, dat zeer veele braave Vaderlanders niet te vreede zyn, over de, in hun oog, te groote macht, welke aan de Staats-Raad word toegekend.; zy vreezen dat die Macht voor de Vryheid gevaarlyk kan zyn. En ziet daar waarom zy huiverig fchynen om het Plan aanteneemen.
Aan



sis
Kan dit ftruikelblok uit de weg genomen worden , dan houd hun misfchien niets terug om de Conftitutie te accepteeren.
Heb dus dc goedheid, waarde Medeburger! ©m in uwe éérstvolgende N°. dit onderwerp opzcttelyk te behanJclcn. Toond onze Landgenooten aan, dat het gevaar hersfenfehimmig is; dat liet behoud van den Staat vorderd, dat het uitvoerend - gezag, geconcentreerd zy in een klein lighaarrj; en dat de Conftitutie in zich zclven de behoedmiddelen bevat, om alle ufurpatie van den 10 tr vóórkomen»
Ik blyve
UL. Heilwenfchenden Medeburger.
BATAVUS.
Kki
Ant-



516- =
Antwoord.
Daar de financieele en burgerlyke verwarringen dagelyks grooter worden; daar onze buitcnlandichc betrekkingen vorderen, eindelyk uit den ftaat van regeeringtooshcid overtegaan tot een vaftc regeeringsvorm ; daar elk verlangt, eens de vruchten te fmaaken van zoo veele uitgeftaane rampen en opofferingen, en vooral daar het ontwerp gefmeed wordt door de vyanden van ons Vaderland en van onzen welvaart, om den revo;utionairen ftaat te doen voortduuren ten' einde de Republicq over te geeven tot een prooi van geweld en heersch. zucht, zoo is het de zaak van alle goede burg< ren om zich als een eenig man te vereenigen, ten einde deeze rampzaalige oogmerken te verydelen, en wy hebben het ons vooral tot een pligt gefield door middel van ons weekblad onze medeburgeren de oogen te openen cn de kracht van tcgenftand met al ons vermogen mede tc helpen overwinnen. Wy grypen dus met vreugd aan de gelegenheid, welke ons Batavus verfchaft om onze geringe poogingen aan te wenden ten einde het groot ftruikelblok uit den weg te neemen, waarom hy zegt dal zeer veele brnave vadeelanders huiverig fchynen om het Plan van Conftitutie aanteneemen.
Het komt ons dan, en dit moeten wy vooraf laaten gaan, het komt ons onbetwistbaar voor,
dat



— Si*
dat indien wy deeze Republiek eens weder ^willen zien herfteld in den ;ouden ftaat van luister en aanzien, welken zy te vooren vertoonde onder de mogenheden van Europa, de magt van het gantfche Volk op de gelukkigfte wyze vereenigd zal moeten worden, en dat deeze magt, zal zy zich met genoegzaamefterktenaar buiten vertoonen, niet behoort te kunnen worden tegengegaan door geduurigc botzingen van ligchaamen, die, het een tegen het {ander ftootende, alle Nationaale kracht ontzenuwen en verfpiilen. Hoe anders zal dejRepublicq'.respect inboezemen aan vreemde magten,die haar omringen; hoe anders zal zy haare oude krgaten herftellen en den diep vervallen ftaat van Commercie weder opbeuren, hoe anders zal zy vereenigd raethaaren bondgenoot, het trotsche Albion fteeds nydig op onzen welvaart, vernederen, en deszelfs magt fnuiken, op dat het evemvigt herfteld worde, en alle Volkeren hun aangebooren recht herneemen, het welk hun de vrye Zee fchenkt, om hunnen welvaart langs alle eeriyke middelen van induftrie te bevorderen; hoe anders zal de Republicq zich tegen onverhoedfche aanvallen te lande genoegzaam verzekeren. Te recht dan heeft het Plan van Conftitutie een groote magt gegeeven aan den uitvoerenden Raad; te recht heeft het de befchikking over de krygsmacht te water en te lande aan hun opgedraagen, als meede alP politieke onderhandelingen met vreemde Mogendheden.
K k 3 . Maar



5i8 =
Maar het is niet genoeg, dat de Republicq zich respe&abel vertoon e naar buiten ; de burgerlyke Vryheid en het Gc:luk der Ingezetenen moeten de weldaaden zyn, die wy in de eerfte plaats van onze nieuwe Staatsregeling recht hebben te ver" wachten: en deeze kunnen wy niet verkrygen noch behouden zonder een genoegzaame magt, die aan de uitvoering der Wetten klem en kracht weet bytezetten; zonder een genoegzaame magt, die beletten kan dat de verdeeldhceden, die 'er toch altyd in een Republiek, vooral in een Volksregeering plaats hebben, faétien voortbrengen welke de Maatfchappelyke orde t'onderftc boven keeren en ons telkens aan revolutionaire gevaaren blootftellen. De Vryheid moet niet in losbandigheid kunnen ontaarden. Wetten zonder een befchermend gezag zyn krachteloos. Daar, alwaar oproer en geweld de meester kunnen Ipcelcn, is geen waare Vryheid.
Zie daar de redenen; welke onzes bedunkens de opftellers van het plan bewogen hebben een groote magt te verleenen aan den ftaatsraad. Maar indien het dan nodig is, ter handhavinge onzer onafhanglykheid naai- buiten en van onze vryheid en veiligheid naar binnen met een groote magt den uitvoerenden raad te bekleeden zoo zal het niet moeilyk zyn, Batavus te doen gevoelen, dat juist de concentratie van het uitvoerend gezag



4*9'
zag in een klein lichaam reeds een behoedmiddel bevat om deufurpatie van den ftaats-raad tevoorkomen.
Verdeel de magt, welke gy opdraagt, tusfehen veele'perfoonen; maak een groot ligchaam van den raad van uitvoering; onderwerp dcnzelven aan andere lichaamen; aan wetgcevende vergaderingen, aan provintiaale refolutien, en gy vermindert de verantwoordelykheid van derzelver leden; gy opent den weg voor alle misbruiken, en gy fluit dc deur toe voor alle verbeteringen: wat zeg ik? gy belet, dat de kracht der Republiek zich vertoone naar buiten ; gy belet dat de wetten bchoorlyk worden geëxecuteerd, en gy geeft het fchoonfte fpel aan allen, die in de verwarringen, in de magteloosheid van den ftaat hun geluk en voordeel zoeken.
Na dus kortelyk aangetoond te hebben van hoe veel belang het zy aan den uitvoerenden raad een groote magt te verleenen, de magt zuiver daar te haten, alwaar de verantwoordelykheid is; en dezelve in een lichaam van weinige leden te concentecren zullen wy nu meer bcpaaldclyk trachten te voldoen aan de tweede vraag, door Batavus ons voorgcftcld: of namentlyk de Co?iftitutie in zich de behoedmiddelen bevat om alle usurpatie van den ftaats-raad te voorkomen.
K k 4 Nee-



520
Neemen wy het plan daartoe in handen, en waarlyk wy kunnen niet genoeg ons genoegen betuigen over de iedere bezorgdheid van Nederlands vvetgeeveren, welken zy in dit ftuk hebben aan den dag gelegd, en hoe veele gebreken ook het plan van Conftitutie moge bezitten, als een werk van menfchelyk vernuft; ieder Bataaffch Burger behoort zich zeiven geluk te wenfchen, dat,daar de omftandigheden, waar in de Republicq zich bevind op zulk een gebiedende wyze een vaste rtaatreegering vorderen, hy althans van deezen kant niet huiverig behoefd te zyn om de aangebodene Conftitutie te accepteeren,
'f Zy dan dat wyhet oog (laan op de manier van verkiezinge der leeden van den ftaatsraad; 't zy op de byzondere fchikkingen Welke denzelven beletten misbruik te maaken van de hem aanvertrouwde magt; het zy op het beftuur en de behandeling van 's Lands finantien geheel aan zyn directie onttrokken, of eindelyk op de inrichting der rechteraykc mairt, welke individuele perfoone» zeker ftelt tegen alle politieke dispofitien; overal zienl wy trekken van vryheidsmin van politieke wysheid doorftralen; wy zien de paaien vastgezet tegen willekeurig beftuur, wy zien overal befchermers en nergens konnen wy onderdrukkers vinden.
Wy zullen ia onze, volgende nommers ieder
van



5S*
van deeze ftukken afzonderlyk behandelen, en mecde beantwoorden devoornaamfto tegenwerpingen, welke tegen dit gedeelte der Conftitutie in de nieuwspapieren voorkomen.
Yets over hèt Stuk, te vinden in de Rotterdamfche Courant van Dingsdag den 4 July 1797. het welk op den a July door een Burger aan de Sociëteit voor een en ondeelbaarheid te Rotterdam is voorgedragen, -— en welk Stuk in die Sociëteit niet alleen de algemeene goedkeuring heeft weggedragen, maar welk Stuk die Vergadering unaniem gerefolveerd heeft door middel vau de Rotterdamfche> Courant publiek te maaken, en de gevoelens daar in ten grondjlag gelegd, als de gevoelens dier Sociëteit te erkennen.
Inheteerft,toenikdit Stuk had ingezien, kondeik myne oogenniet gelooven; — niet dat men in
een tyd als deeze wanneer men eene zaak
wil verdeedigen, die met geene goede bewysree-
denen verdeedigt worden kan zynen toevlugt
niet zou neemen tot fchelden, raazen en Jophiftifche wartaal, — dat is iets, het welk mendageK k 5 lykS



$22 =
lyks gebeuren ziet, —- dit had ik ook reeds (met meer verwondering egter) in het Stuk van de Haagfche Sociëteit voor eenheid en order gezien. (Zie het byvoegzel tot de Rotterdamfche Courant van 27 Juny) doch dit zal dunkt my nimmer genoegzaame reedenen aan den belangeloozen en bedaarden Patriot kunnen opleeveren, om de pen in de hand tc neemen0ter wederlegging van haatelyke lafter, van onberedeneerde leugentaal, ftrekkende tot groot disrefpecr. van deszelfs uitvinders en ftellers, en tot vermeenigvuldiging der. twiften en verdceldheeden in ons geweldig gefolterd Vaderland.
De braave Genieenebeftgezinden zullen het gaarne aan de zig noemende Voorftanders en Vrienden van eenheid, en onverdeelbaarheid en orde overlaaten, om door het fmeeden van onverdienden lafter en door het zamenftellen van onnoodige en ongevergde beleedigingen, allen weg tot vereeniging tulfchende Patriotten aftefnyden, zy zullen even bedaard voortgaan met hunne Landgenooten hunne waare beiangens onder het oog te brengen, cn aan die geencn hunner Meedepatriotten, die voor reeden'vatbaar, zien dat zy gedwaald hebben, zoo als het braave Mannen paft, de hand van Broederfchap gulhartig toe te reyken.
Maar iets, daar ik myne oogen niet in gelooven
konde



5^3
konde was eene Helling die ik op het einde van dat Rotterdamfche Stuk in dc Rotterdanuche Cou. rant van den 4 July vinde; het luid aldus:
„ Het recht om zyne eigene Beftuurdcrs te ver.
», kiezen, behoord tot de rechten van dmAIenJch—
», niet tot de rechten van bezittingen, de rechten van den Menfch zyn dus niet algemeen, en een Nederlander kan nimmer medéwerken om eeni-
' gen zyncr Medeburgeren van hunne natuurlyke
„ rechten te beroovcn."
Zie zoo! Zeyde ik by my zelve, als daar de Zetters van Arrenbergh niet dronken geweeft zyn, dan is dc ziel van Frans Baldes in een Zetters lic. haam verhuift, en heeft zig by Arrenbergh verhuurd, om ons hier knollen voor citroenen te verhopen. want, dat zulk eene Hélling konde
voortkomen uit eene Sociëteit van Menlchen, die hunne Landgenooten willen voorlichten konde ik toen nog by geen mogclykheid in het hoofd kry-
„en ik dagt ik zal de volgende Rotierdam-
fche Courant afwagtcn en daar zal hetwel in verbccterd worden, — maar deeze myne verwagting verdween in een rook, en daar wy thans een tyd beleeven, dat wy in drie dagen meer leeren als tc
vooren in drie jaar zoo ben ik dan nu wel
verpligt te gelooven, dat deeze ftelling waaragtig voor het gevoel , n van de Rottcrdamfche Sociëteit
voor



524 ~
voor een en ondeelbaarheid, moet gehouden worden.
Het verkiezen van zyne eigene Beftuurders zoude dan een der rechten .yan den Menfch zyn, en
niet tot het recht van bezittingen behooren, en
dit zeggen zoo veele Bewooners van ééne der aanzienlykfte Keopfteeden van Nederland, die zoo zeer als iemand overtuigd moeiten zyn, welk recht bezittingen aan den Burger tot het verkiezen van
zyne Beftuurders geeven, en dit zeggen
Kooplieden, (want ik hoop toch dat 'er wel Kooplieden onder de Leden van die Sociëteit zullen ge.
vonden worden) Kooplieden, die dagelyks
gelegenheid hebben om te ondervinden dat iemand die in eenige inrichting Reedery of welke vereeniging van Menfehen het ook zyn mooge iets te zeggen hebben wil, 'er ook toe moet contribueeren. ——
' Zeg my eens, gy Rotterdamfche Leeden der Sociëteit voor een cn ondeelbaarheid! hoe zoude het U fmaaken als Heraclyt en Democryt eens zonder diploma op uwe Sociëteit kwamen, en daar pretendeerden, om meede hunne ftem te geeven tot het verkiezen van Direéteuren of CommhTarisfen van uwe Sociëteit, ik denk dat gylieden die oude Menfehen fchielyk zoudtremoveeren, (want ik geloof, dat ze buiten dat toch niet in een heel
goede



= 5*5
goede reuk by ulieden zyn) en gy zoudet het grootfte gelyk des werelds hebben, want Heraclyt en Democryt hebben geen aandeel hoegenaamd in uwe Sociëteit, en juift om dat zy Vrgeen aandeel in hebben, zouden zy zeer dwaas doen van te willen pretenderen 'er iets in te zeggen te hebben, Voor* al wanneer het op het verkiezen van Directeuren» en van een Thefaurieren zulke voornaame Amptenaaren aankwam.
Ik wil met U wedden, dat niemand uwer deeze uwe Helling tegen een jonge van 14 jaar defendeeren durft, (phyftcque kragten komen niet te pas om de gegrondheid of ongegrondheid van een zaak te bewyzen, — dit is excellent als men geene folide argumenten meer voor zyn zaak by te brengen heeft) en ik voor my zoude van gedagten zyn dat het befte middel om uw Stuk te wederleggen, zyn zoude het zelve eenvoudig te laaten naar drukken en zonder eenige aanmerking overal te verfpreyden -— zulke ftukken wederleggen zig zeiven. Neen neen Rotterdammers! Leeden van de So-
citeit voor een en ondeelbaarheid , meen ik
Neen gy zyt zoo geheel niet ontbloot van gezond verftand,of gy kunt gemakkclyk begrypendat dit
eene groove misftelling is, en als gy dezelve
niet retracteert, niette rug trekt, niet bekend, dat gy hier een klein abuisje hebt gehad, dan zal ik over acht dagen een gevolg uit uwe handeiwyze trekken, die alles behalven malfch wezen zal.
Heil en verligting.
Wy



gió ===
Wy hebben de volgende brief uit Friesland ontStagen.
Aan de Redacteurs van liet Weekblad Heraclyt en Democryt.
Medeburgers!
In myne brief die ik ulieden den 17 van de Maand Juny hebbe toegezonden, heb ik onwillig iets aan ulieden gefchreeven, het geen my naderhand gebleeken is, niet geheel overeenkomftig de waarheid te zyn — Ik heb ulieden namelyk gegefchreeven dat Abele Wybrens Keuning, die voorleeden Jaar zwoer geen ƒ400 Guldens te bezitten thans dc fomma van fes duizend Guldens fchadevergoeding vraagde wegens verliezen in het Collumer oproer geleeden, (_ zie ons voorig Nummer en aldaar Pag. 509)
Ik hebbe toen ook niet beeter geweeten of ik
fchreef ulieden de zuivere waarheid dan
by nadere egte informatie is my gebleeken dat deeze Abele Wybrens Keuning niet fesduizend guldens maar de fomma vaii vyftien honderd guldens vraagt.
Daar het de pligt van yder eerlyk vaderlander' is,om, wanneer hy ziet dat hy gedwaald heeft, het zelve aanftonds te belyden, zoo verzuim ik geen oogenblik om u deeze myne onwillige dwaa-
lihg



5*7
lingbekend maaken, en zoo ik oorzaak geweest ben dat gy door myn toedoen reeds in deeze zelvde dvvaaling vervallen zyt, hoope ik dat gy het my niet ten kwaaden zult duiden, en in dat geval deeze myne brief in uw volgend weekblad plaatzen, ten eynde deze dwaaling te verhelpen.
Ik ben altoos
Uw Vriend. Een Fries.
Frie^and 24 Juny 1797-
Antwoord Van de Redacteurs.
Medeburgers!
In het begin van het eerfte Nummer van dit ons Weekblad hebben wy gezegd „ dat niets, als de „ overtuiging van gedwaald te hebben ons iets, „ dat wy gefchreeven hadden zoude doen te rug 5, trekken, — maar dat de overtuiging dit ook „ altoos op ons zoude vermoogen."
Wy grypen dus aanftonds de gelegenheid aan, dewelke gy ons geeft, om door het plaatzen van uwe hier bovenftaande Brief de dwaaling tc herftellen, waar in wy, door uw toedoen egter buiten
uwe



Ss8 —
uwe fchuld vervallen zyn — en wy kunnen by jjeeze gelegenheid onzen hartelyken wenfch niet verbergen, dat onze geëerde Correfpondenten ons toch liever niets als gebrekkige berigten toezen. den.
Heil en Broederschap!
DE REDACTEUR.
Inden Hage by J. Plaat, en verderby alle zyne Correspondenten van dit Weekblad Te Amfterdam, by A. van der Kroe op den Dam; Haarlem, J. J. Beets; Leiden, J. van Tiffelen; 'sHage, J. van Chef Delft, M. Roelofswaar t; Rotterdam,Dirk Vis; Dordrecht, Blusfé; Gorinchem, Hornaar; Brielle, Boers en Merkenburg; Schiedam, Poolman; Gouda, W. Verblaauw; Zaandam, van Aaken; Edam, Rolf; Alkmaar, J. A. van Harencaspel; Hoorn, Vermandei; Enkhuyzen, Franx; Leeuwarden, Cahais; Franeker, Roinar; Harlingen, F. van der Plaats; Groningen, Luydema; Deventer, G. Brouwer; Campen; f. F. Brok; Zwolle, J. Clement; Nymegen; J. L. Prager; Arnhem, Nyhoff; Zutphen, Ht C. A. Thieme; Hardcrwyk, J. S. den Kasteel, Utrecht, de Wed. J. van Terveen en Zoon, Middelburg, W. A. Keel; Vlisfingcn, Corbelyn; Goes, Huysman; Zierikzee, A. 'van Zetten ; Breda, Oukoop; 'sBosch, Vien>eg; Bergen op den Zoom, Riemsdyk en Bronkhorin



HERACLYTenDEMOCRYT
§| 33Saurdag, 15 July, 1797.
Het erde Jaar der Bataaffche Vryheid.
* 1 1 1 1 n
Nee fpèy nee metu.
Dewyl wy eenige zeer gewigtige ophelderende aanmerkingen over 'het iriëenfmelten der oude fchulden of de amalgame aan onze Leezeren moeten mededeelen, zullen wy voor deeze keer her ftuk over den Staats-Raad (waar meede wy in No. 32. een begin gemaakt hebben) tot het volgend No. 34 uitftcllen.
Vooral is ons oogmerk thans, orh, door deez» ophelderingen, (dewelke eenè zeer refpectabele hand ons heeft medegedeeld,) aan onze Overysïéllehe, Geldcrfch», Groninger, Drentfche en L 1 ver



verdere Landgenooten die bewooncrs der LandProvinciën zyn, een- waara-^tig denkbeeld te geeven van eene zaak, die door de boosheid, door hun zelvs, die anders met hart en ziel voor dc Amalgame zyn, by de bewooners der Land-Provin. cien met de allerhaatelykfte venven word afgefchilderd, alleenlyk maar met hetverfoeijelyk oogmerk om het ontwerp der conftitutie fc doen verwerpen.
De geheele Nederlandfche Natie weet, welke middelen cr in het werk gefteld worden, om dit oogmerk te bcreykcn; doch wy vertrouwen Van onze Landgenooten, dat zy alles, wat 'er voor en tegen het aanneemen van het ontwerp Van Conftitutie gezegd word, bedaard zullen wikken en weegen, en zig dan naar dien kant zullen keeren , alwaar zyde meeste grondige bewyzen, de meeste belangelooze Vaderlandsliefde, en het minste ge, zwets, en wartaal, en bedrog vinden.
Dan om ter zaake te komen het inè'en-
fmelten of de amalgame der oude fchulden, is een van die Artikelen in de Conftitutie, het welk men by veele wolmcenende Vaderlanders in de Landprovinciën zal tragten te doen dienen, als een voornaam ftruikelblok het welk het aanneemen van het tegenwoordig ontwerp van* Conftitutie zal verhinderen.
Zy»



531
Zy, die by het voortduuren van deeze onze tegen»woordige rniferabele onzeekere Regeeringsform, (fit veniaverbo!) belang hebben, zy, die wel vooruit zien, dat zoodra wy eehëvaste Conftitutie heb benj, hun ryk met het ryk van v anorde een eind ogenomen heeft,zy die alles,by hetVaderlan 1 kunnen winnen, en er'niets by kuunen verliezen, zy,diein troebel Water moeten visfchen, om er een vette brok voor hun en de hunnen uitte fleepen, in het kort» alle die geenen, die met verkeerde, met flegte, met eerlooze inzigten het aanneemen van het teegenwoordig ontwerp van Conftitutie tegenwerken, zullen deeze inëenfmelting, deeze amalgame der oude fchulden aan onze min doorzigtige- Landgenooten met de zwartfte couleuren affchilderen — als eene zaak, waar door alle de Land - Provinciën onbegrypelyk zwaarder zullen belast worden, als
zy nu zyn affchilderen als de grootfte on-
regtvaardigheid, als drukkend voor de bewoone, ren van alle de Provinciën, behalven voor de Hol. landers en Zeeuwen, (by deezen zullen zy wel weer andere huismiddeltjes aanwenden, om de Conjiitutif te doen verwerpen,')
Zy zullen hun zeggen dat de Hollanders hun bedroogen hebben, dat dit alléén hun zoeken was—• en dat de Hollanders om geene andere reedenen eene Nationale Vergadering hebben doorgedree-» ven, als om hunne gewestelyke fchulden met die LU vaa



532 ~S
van de overige gewesten te zamen te fir.elten, dat is te amalgamêénni
Deeaert, en nog veel meer andere beweegreedenen , landgenooten I zullen zy Ulieden aan de hand geeven, met geen ander oogmerk als om U van het tegenwoordig ontwerp van Conftitutie afkeerig te- maaken* en het zelve alzoo te doen verwerpen.
Wy voor ons, die gelooven', dat het verwerpen van het ontwerp van Conftitutie ons Vaderland aan oiibereekenbaare, onheylen zal bloot/lellen, wy gelooven derlralven teevens dat het de zaak van elk eerlyk Vaderlandeï is, om, zoo veel mogelyk, met voorbyzien van alle kleinere zwarigheeden de groote flruikelblokken uit den weg te helpen ruymen , die het aanneemen der Conftitutie kunnen verhinderen.
Het is daarom, waaide Landgenooten! dié be. wooners der Land-Provinciën zyt, dat wy thans bepaaldclyk tot Ulieden willen fpreeken, om dat wy weeten dat men zig bepaaldelyk by Ulieden van deeze- argumenten bediend, om Ulieden daar door des te heeviger tegen het aanneemen der Constitutie voor in te necmen.
Deeze amalgame of ineenfmelting van fchulden «mers grotendeels flegts eene verandering van
Baam de zaak toch zelve wierd reeds voor
Rge in praktyk gefteld -—.— want zedert on-
heu-



533
heugelyke tyden hield men by het bereekenen en het omflaan dei Quotaas de gewestelyke fchulden
yan iedere Provincie in het oog — . en naar
maate van de grootheid der gewestelyke fchulden
wierd de Quota van eene Provincie vastgefteld -
niets is waaragtiger als dit. ■
In den jaare C1780 meenen wy) wierd de Provincie Friesland meer als twee van de elf gnldens in haare Quota verligt, uit hoofde van de groote en drukkende last haarer gewestelyke fchulden.' ü
Aan Zeeland wierd in of omtrent den jaare 1770 een fmokkelpost van circa ƒ 300000 guldens op haaren Staat van Oorlog goedgedaan, uithoofde van de hoeveelheid van haare gewestelyke fchulden. En wat was nu dit in het oog houden der gewestelyke fchulden in het omflaan der Quotaa's, anders als de grondflag van het geene men thans de amalgame ofte de ineenfmelting der
oude fchulden noemt maar nu • om dat
het ding nu een zooit van een Griekfche naam ge-
kreegen heeft • nu fchreeuwt men "er van
om te barsten. ■
Landgenooten! laatUmetoverfchreeuwen,maar onderzoekt of het geene wy Ulieden zeggen waarheid is.
De amalgame of ineenfmelting der oude fchulden, is niets anders als eene algemeene betaal ing LI $ der



5J4 s=
der interenen van de oude fchulden, geëvénroe. digd naar ieders relatief vermoogen, dewelke het meest haate werking zal doen gevoelen, daar.» Wdar het meest vermogen is, (leest maar onbevooroordeeld het plófte Articul van het ontwerp van Conftitutie') en wat wilt Gylieden bdlyker, wat wilt, wat kunt Gylieden regtvaardiger begeejen? —ieder één zal voortaan naar maate van zyn relatief vermagen., dat is, naaf maate van het zuiver beloop van zyne inkomsten en nieï naar maate v*n zyn Capitaal, in dc betaaling van de intresfen der oude fchulden, zoo wel als in de
algemeene Lands lasten draagen deeze amaL
game zal dus niemand op eene ongelyke wyze drukken.
De bewooner van Gelderland, by voorbeeld die van een Capitaal van tien duizend guldens, vyf honderd guldens inkomen heeft, zal pro rato van deeze vyf honderd guldens in 's Lands algemeene Jasten d"agen, daai integendeel een Inwoondervan Amfterdam, by voorbeeld, die met een gelyk Capitaal van tien duizend guldens , vyf duizend guldens wint, pro rato van deeze vyf duizend guldens in 's Lands algemeene lasten dragen moet. —
Wat is dus billyker, wat is regtvaardiger, als deeze ineenfmelting der oude fchulden ? maar het is genoeg voor zommigen, dat zy door U van deZelve afkcer.g te maaken, hun gevloekt oogmerk, het roekeloos verwerpen van het Plan van Conftitutie J»amelyk, mogen bereyken. Past



Past dan op Nederlanders.' en Gylieden vooral
braave Overysfelaaren, Groningers» Gelöerfchen» Friezen! en verdere bewooneren der Land-Provinciën ! men zal niets onbeproefd laaten om Ulieden te bedriegen, en door fyn gefponnen redeneeringen vjii h.t tegenwoordig ontwerp van Conftitutie afkeerg te maaken, en het zelve te doen verwerpen —— en wat dan? wat denkt gy dan dat eene volgende Nationaale Vergadering doen zal! U eene Conftitutie aanbieden die Ulieden
allen even zeer behaagt ? denkt gy dat zy
de Amalgame vernietigen zal ? Neen! even min , even onmoogelyk als zy de een en onverdeelbaarheid vernietigen zal weest daar wel ver»
zeckerd van intusfehen blyft dan de Staat
van verwarring, de Staat onzer nietigheid voortduuren, en de Hemel alleen weet wanneer
wy dan eene vaste Regeeringsform zullen hebben Nederlandiche Landgenooten! wy hebben het U gezegd nog maar een kleinen
tyd, cn Gylieden zult door het uitbrengen uwer ftemmen in uwe Grondvergaderingen over het geluk of het onherftelbaar ongelnk van uw Vaderland beflisfen wikt cn weegt dan toch alles bedaard, cn volgt de infpraak van uw geweeten, als gy het gedugie woord ja of neen in uwe Grondvergadering overhetontwerp van Co nftitutie zult uitfprceken, als gy dat ontwerp zult goed of af keurjn.
L 1 4 Jtfaar



536" 3jb
Maar vooral om 's Hemels wil, [hoe gy er ook over denken moogt, onttrekt U de zaak des Vaderlands niet, en koomt als een èénig Man, op 'dien dag zoo wel als op den ifte Augustus in uwe Grondvergaderingen op, laat geen lief, of leed, geen vrees, nog fchrik, nog hoop op eene in uwe oogen mogelyke ommekeer van zaaken U hier van
te rug houden — U voorai n;ct5 0 gy onder
onze Landgenooten! die tot nog toe, uit eerlyke principes, van ons in gevoelens over de beste Re-
geeringsform verfehild hebt gy allen die het
voorraaalig Stadhouderlyk Beftuur hebt aangeaangekLefd, alléén uit overtuiging hebt aangekleefd, Ulieden roepen wy thans allen in den naam
van het Vaderland toe „ zoo gy uw Vader-
„ land waaragtigbemindt, verwaarloost dannu des„ zelfs beiangens niet, nu — nu misfehien eeni„ ge weinige stemmen deszelfs geluk „ zulhn moeten beflisfen, laat de dolle Voorflan-
« ders «W party laat uwe Oranje - Jacoby-
„ aan de algemeene verfoeijing en veragting over
„ gelyk wy de onzen en ziet thans met ons
„ niets, niets als het dierbaar Vaderland.
Ach Ncderlandfche Landgenooten, ach geweezene Voorftanders van Oranje, beneemt ons toch in eens de geieegenheid orri wederom oude wonden open te krabben, fnoert ons den mond door uw gedrag, cn toont ten minsten dat Gylieden in bet doen van opofferingen voor uw Vaderland zoo min als wy, voor iemand in de wereld onderdoen.
He-
1



£"37
—
JCl eraclyt woont tegenwoordig op kaamers, geheel alleen, en geeft zig zomtyds gehceie dagen aan zyn« droefgeestigheid over — zeer géiden wandelt hy, en dan nog 'moet Democryt die ren aards liefhebber van wandelen is hem mccstentyds af koomen haaien, en hem met veele moeite caar toe bewecgen, zomtyds egter gaat hy alleen iö het Bosch wandelen.
Hy leert nu Fransch, Democryt fprcekt rede'yk goed Fransch, hoewel een weinig met een Griekfch accent, maar hy kan met de Franfchen niet te regt komen, om dat hy byna altyd lagcht, al fpreekt hy nog zoo goed de taal van gezond verftand, en dan worden de Franfchen gniepig op,hem, en beginnen te ploeteren van bavard en Impertinent, Ar iftocr at e
prêtre apparènt om dat hy zoo een eerwaardig
kaal hoofd heeft, of om dat hy veel praat, als hy in zyn goede luim is;
Nu, om op Heraclyt terug koomen, Hylaat zig nuinhetFianschonderwyzen, om daarvan by tyd
en gelegenheid gebruik te maaken, zoo hy zegt .
hy begint het Fransch al vry aardig door malkanderen te haspelen, en kan z g zomtyds wel energiek uitdrukken, zoodanig dat men het aan iemand, die men w st da: goed Fransch lprak, zou kwalyk neemen.
Demorm was voor eenigen tyd oorgetuigen van zulk eene converfatie tusfehen Heraciyi en een L 5 Fransch



...^.u tfurger, (dien hy eigenlyk niet regt kende) daar ny vreesfelyk om heeft moeten Jagchca-
Zie hier hoe dit bykwam: Heraclyt die anders Kelden gewoon is alleen uit wandelen te gaan, was op een namiddag egter uitgegaan, om een wandeling in het Bosch te doen. Onder het wandelen ontmoette hem iemand, dien hy niet kende, maar die hem aanfprak, om dat hy hem op zyn gezigt meende te kennen.
Monfieur! (zeide de Franfche Burger)pardcnnez moi, mats Ji je me ne trompe pas, vous etez Heraclite. ,, Vergeef het my myn heer! maar zoo ik „ my niet bedriege, zyt gy Heraclyt.
Heraclyt.
(Diep in gedagten verzonken verfchrikt te rug treedcnde antwoorde met eene ftyve buiging)
lta Domine! (maar zig een weinig bedagt hebbende, en ziende dat hy tegen een Franschman fprak, die hem egter wel fcheen te verftaan, zeide hy oui Citoyen!)
Intusfchcn was Democryt insgelyks uit wandelen gegaan, met oogmerk om Heraclyt af te haaien, doch deezen niet 't huis vindende, had hy Ook den weg naar 't Bosch ingcüagen, en ging , toen hy Heraclyt aldaar met den Franschman ontmoette, eenzylings laantje in, alwaar hy hun ge-
fprek



fprek 'geheel konde afluisteren, zonder van hua
gezien te worden.
„ Je fuischarmé(aeidede Fransman ) detrouvet Poccafion de faire connaisfance avee vous Mqh* „ fieur (Heraclite!"
Heraclyt.
Ah\ moipat Monfieur Francois \ moi pleurer — moi gemir —— moi —— moi < (fundere in lacrymis) —— fondre en larmes toujours!
toujoursl toujours!
Ach, ik niet myn heer Franschman! ik alryd
„ fchreyên altyd zugten «—■ altyd in traa»
nen fmelten.
QDe leezer verveeve ons! dat wy het Fransch yan Heraclyt na ons vermoogen in het Neerduiisch overbrengen")
De Franfche Burger \
,, Comment, Monfieur le Filofofe! Sepuit tam „ de mois que vous êtes a la Haye, vous cmfervex
„ toujours eet air de tristesfe eet air dedefo-
„ lation vous ave* toujours les larmes aux
,, yeux — vous n'étes jamais gdi, ü me »
,, femble que vous trainez une vie bien languisfante.
,, Hoe myn Heer de Filofoof! zedert zoo veele „ maanden dat gy in den Haag zyt behoud gy al95 toos dat uiterlyk aanzien der droefheid — en
» d«r



«4® ' e=a
■ der ^hoop gy hebt altoos de tmnen ia
,, de oogen gy ziet nooit vrolyk gy
Ki müCC' na het my voorkomt, wel een kwynend 9, lecven leyden.'
Heraclyt.
„Helasl mi Monfieur Frangoisl - . tri*
„ tesfe defolation jamais gai
»' une vie languisfante • . jamais -
a, jamais je n'ai vu tant de Coquins que dans ce
„ monde ci - j'ai vu tant des Republiques au
„faite de grandeur ö> en decaden ce
„ mais non jamais je n'ai vu des hom-
„ mes avec tant defureur dechirer unbeaupays —
,, 8> pour quoi? pourfatisfaire a la cruelk
„ vengeance ö> a la cupidité de quelques fcelerats.
„Ach ja myn Heer Fransman.' — droefheid—.
„ wanhoop — nooit vrolyk -wél een kwy
„ nend leeven — nooit, nooit, zag ik zo veele „ gauwdieven op deze wereld ■— ik heb zó0 „ veele Republieken ten toppunt van grootheid, „ en in verval gezien, maar nooit zag ik men. „ sc hen (hier begon de oude man geweldig te M beeven') met zoo veel woede-een fchoon land
,, verfcheuren ■ en waarom? 0m aan de
„ wreedaartige wraak en aan de hebzucht van „, eenige deugenieten te voldoen.
De Franfche Burger.
Mónfim park apparemment, de la Frize »
;, „ ht!



m W out/ wa#V.' ft— /m/ hm!■hm! ces
», pr^rey Arifiocrates quivoulaient
„ vewdrf /ai/a ia Pr«x/<? què ont fait em~
„ prifonner des Patriotes 6f -pair encore—r— „ Monfieur le Filofofe! vour m'ennuyez »—«• Q» „ root'/* «/• mv« mèlepas —— yE „>aj A cor.
„ respondance en Frize ——jen'énfaiï rien ■
abfolument rien. •
„ Myn Heer fpreekt waarfchynelyk van Fries», land «— bc! ja ! —— maar.' hm! hm.' hm » „ die domeny's — die Ariftocraaten — die het „ land aan Pruisten wilden verknopen —— die „ Patriotten (a) hebben doen gevangen zetten —
» en dan nog om kort te gaan, myn Heer
„ de Filofoof.' je verveeltme. -r— en ik bemoei „ my daar niet mede ik heb geene Corre.? -
pondentie met 'Friesland -—. en ik weet 'er „ niets abfolut niets van.
O) Op dit voord Patriotten lego» Democryt in de Z dieen zoo uittefchateren van lagchen , dat hy van de beide Wandelaars gehoord wierd, en toen cm zyn fatzeen te houden zig by hetgezelfchap votgde. •—
„ Monfieur \ (zeide hy) excufez ce mouvement
de rire, c'est que je me rappellais encore les tems „ de Robespierre 6f fes Proconfuls en France, il
me femble que vous voulez les finger de Uin -
«, car alors on appellait aufii patriot t é s ,
ceux qui avaient le plus d'audace a excellér tn
i, rbbellion.
t> Myft



54*
„ Myn Heer! vergeef myngelagch, ik herinn nerde my de tyden van Robespierre en zyne „ Proconfuls in Frankryk — my dunkt gy aapt
%y hun van verren naa want toen noemde
,» men die geenen ook patriotten ——■ «. die de grootfche ftoutheid betoonden in het ma•» ken van opro.»*,
Heraclyt en de Franfche Burger beide te gelyk Heraclyt, tegen de Franfche Burger, ft Oprtet mendacem effe memorem i
De Franfche Burger tegen Democryt.
ft !
„, Sacr D u! Monfieur l»
9, Filofofe ! vousmHnfultez vous infultez , ma „ Nation, & la France entiére, le GouremeM ment de ma Nation le Saura — dSM "injlant ,, j'ecrirai, au Confeil des anciens, au Confeil des „ Cinq Cens —— au Directoire au Mi-
n nistre. ——
Verd... .md myn Heer de Filofoof . .
„ gy belcedigt - — . myue Natie , en ge-
„ heel Frankryk , cn het Gouvernement
van myne Natie zal het weten op
„ het ogenblik fehryvc ik aan den Raad der Ou-
„ den, aan den Raad der Vyf honderden •
y> aan het Di,eétoh'e aan dc Minister.
De-



ï-t"**'
453
Democryt.
„ Ecrivez a tous les Francais qui font dignss *„ de ce tiom,je ne les crains pas, ils font pistes-
&? Itümains fc? ils veulent la Libertê & le
„ bonheur. de ce pays —]— mais vous Monfieur „ Franp ois! vous qui fentendais parler de bonn*
„ foi des prêtrcs, des Ariftocrar.es qui ont
„ voulu vendrelepaïsalaPrusfe —& qui ont fait: „ empriftjimer des Patriottes ([rebelles ouil*) vc«r ,, tromperez furement votre Gouvernement, vous ,, l'induirez en erreur & vous ferez caufe\que les „ malheurs de la Frize durent bien longtems. «
Schryf aan alle de Franfclien, die dezen naara
„ waardig zyn, ik vrees hun niet zy zyn
„ regtvaardig en menschlievend en zy wil-
, ien de Vryheid en het geluk van dit land — maar gy myn Heer Franschman! gy, dien ik „ ter goeder trouwe hoorde ipreeken, van Fries-
„ ters. van Artjlocraiten die hst land aan
„ Pruisfenihebben willen verhopen, en diePatritoH ten (REBKLLENja! ) hebben laten in de ge?
„ vangenis zetten gy r— gy zult zi-
,,'ker uw Gouvernement bedriegen, gyzuk het-
„ zelve in een dwaaling brengen en gy
„ zult oorzaak zyn dat de rampen van Friesland! „ nog lange voortduuren.
De Frar.Jche Burger:.
„ Mssfeursl vous avez des miu\aifa têtes—H „ vous etes pes incobhigibi.bs.



54+
„ Myne Heeren! gy hebt booze koppen ■ ■ •-> gy zyt onverbeeterlyken." i Hier meede draaaide de Fransman een andere laan in en liet de Wysgeeren liaan.
Denocryt zeide fn het heengaan nog: „ Adieu „ Monfieur Francoisl
„ Goeden dag! myn Heer de Franschman !
Zy hoorden den Franfchen Burger nog eved zeg 'cn: Va te faire
, Loop na de en niet meer."
By nadere gelegenheid zullen wy eens opgee^ ven'. tvelk een discours onze Wysgeeren naa deeze ontmoeting gehouden hebben.
Inden Ha?e by j. Plaat, en verderby alle zyne Correspondenten van dit Weekblad Te Amlterdam, by A. ran der Kroe op den Dam; Haarlem, J. J. Beet's; Leiden, J. van Tifféïèn; 'sHage, J. , van Cleef Delft, M. Roelofswaart; Rotterdam, Dirk Vis; Dordrecht, Blus jé; Gorinchem, Hornaar; Brielle, Boers en Merkenburg; Schiedam, Poo/man; Gouda, IV. Verblaauw; Zaandam, van Aakcn; Edam, Rolf; Alkmaar, J. A. van Harencaspel; Hoorn, Vermandei; Enkhuyzen, Franx; Leeuwarden, Cahais; praneker, tornar,- Harlingen, F. van der Plaats; Groningen, Luydema; Deventer, G. Brouwer; Campen; J. F. Brok; Zwolle, J. Clement; Nymegen; j. L. Prager; Arnhem, Nyhoff; Zutphen, Ht C. A. Thieme; Harderwyk, J. S. den Kasteel, Utrecht, de Wed. J. ran Terveen en Zoon, Middelburg, W. A. Keel;yiisüngen, Corbelyn; Goes, Huysman; Zierikzee, A. van Zetten; Breda, Oukoop; 'sBosch, Vieweg; Bergen op den Zoom, Riemsdyk en Bronkhorsi.



HERACLYT en DEMOCRYT
N°. 34- IJ^M
Saturdag, 22 July, 1797.
Het Derde Jaar der Bataaffde Vryheid.
jCngevolge het geene wy in ons voorig Nummer beloofd hebben "zullen wy thans den draad opvatten, dewelke wy in No. 32. hebben afr,ebrookcn , en wel bepaaldelyk thans aan onze geëerde Landgenooten onze gedagten mede deelen, over het Onderfcheid hetwelk er beltaat tusfehen denStaatsRaad en net voormaals beftaan hebbend Stadhouderschap , als ook over de manier, volgens dewelke in het aangebooden ontwerp van Conftitutie de verkiezing der Leeden voor de Staats-Kaad geleideden moet; tc wyl wy in ons volgend Nummer meer opzettelyk zullen handelen, over de in het Plan v.n Conftitutie gemaakte fchikkingen, dewelke den Staats-Kaad zullen beletten, misbiuik te maaken van de hem aanvertrouwde magt.
Vervolg van het Andwoord aan Batavus, zie No. 32. Pag. 516.
Niets in der daad is moeylyker, dan na het omverwerpen van de oude Regeeringsform van een Volk, eene nieuwe in te voeren, die klem en kragt genoeg bezit om met dc Vryheid tevens de goede orde te handhavenen. Het Vok nog de M m ram->
Nee fpé, nee metu.



6-4Ö ~
rampen gevoelende, welke door misbruik van magt de Maatfcliappy drukten, is ongerust, en caarieverig van alle gezag.
De natuur, welke den Mensch wel fchiep tot hulp yan zynen medemenfeh, maar aan allen niet te min h«t gevoel inboezemde van de zedelykhcid zyner daaden, waar door zyne af hangelykheid door wetten en reegelen, nooyt door de wille'keur zyner natuurgenooten bepaald wierd, herneemt haare regten en lpreekt tot hem van Vryheid.
Vryheid is het groote denkbeeld, dat aUcr harten ontfteekt, cn het maakt zig meester van den geheelen Mensch. Alle wetten, ingeftcld om dezelve te reegelen en tot algemeen nut te doenftrekken , worden ligtelyk begreepen als zoo veele bepaalingen , die in den weg worden geworpen, om deeze Vryheid niet in alle haare uitgeftrektheid tc genieten; waar de magt is, kan zc worden misbruykt, en reeds verwekt het denkbeeld van dat wettig gezag, zonder het welk geene Maatfchappy kanbeltaan, zonder het welk zelfs geene veyhgheid kan genooten worden, fchrikbaarende gedagten, en vervuld de gemoederen met angst en kommer.
Wanneer nu dc banden der Maatfchappy door de gevolgen eener Revolutie zyngeflaakt, ontltaat cr twecderley zoort van Menlchen, die het van hun belang reekenen, de verwarringen der tusfchen-rcgeermg te doen voortduuren; zy, die uit eygenbelang het oude rcgeerings-ilclzel toegedaan, een ach ven rol fpeelen, en hunne hoop blyven vestigen op eene tegenomwenteling; en zy, aan welken het eene behoefte geworden is, in geftadige beroeringen voort te leeven, die ontbloot van alle verdiensten met angst het ogenblik zien naderen, waar op zy in hun voorig niet Haan weg te zinken. Beide, fchoon met verichillende inzigten, bejaagen een en dezelfde zaak, zy weeten zig daar toe meesterlykte bedienen van deeze verkeerde neiging
des



547
des Volks; cn laaten geene middelen onbeproefd, om het zelve van eene nieuwe orde van zaaken afkeerig te maaken; zy doen zig kennen aan de drift, die hunne pen cn mond beftuurd; in plaats van eenige bevvysrecdenen by te brengen, trekken zy haatelykc vergclykingen om de verbeelding tc verhitten van hun, op wien ze willen werken.
De zamcnftclling van een' uitvoerende Magt is uit de natuur der zaak zelve aan veele zwaa>-ighceden onderhevig, cn men had derha'ven bilfyk mogen vorderen, dat men by het onderzoek 'van dit onderwerp' waare te werk gegaan met die bedaardheid, met die koelzinnigheid en oprechtheid, welke aan waarheidminnaars past. Ondertusfchen is geen eenig gedeelte van het ontwerp van Conftitutie met meer hevigheid aangetast als dit. Hier is het vooral, dat de Teegenftrcevers van het zelve hunne kwaade trouw hebben willen openbaar maaken, en gebruyk maakende van 's Volks aikeerigheid voor het Stadhouderlyk bewind, hebbsn ze zich met alle kragt toegelegd om deszelfs onrust aan tc kweeken over de inft«lling van den StaatsRaad, en hoewel misfehien nooit eenige magt zoo nauwkeurig is omfchreeven, hoewel de paaien van* het uitvoerend gezag nimmer zoo juist zyn afgeteekend, zoo word de Staat s-Haad egter afgebeeld met de verfchrikkelykfte en nffchuwelykfte kleuren.
„ Deeze vyf Staatsdienaars (_ zegt men ) zyn niets „ minder dan vvf Stadhouders, het is een colosfale ,, magt, onbeftaanbaar met den geest van eene „ Republikeinfche Regeermgsform."
Wy zouden in der daad vreezen te kort te doen aan het goed verftand onzer Landgenooten, indien wy opzettelyk ondernamen in een diep onderzoek te treeden van het onderlcheid tusfehen het C geveezen) Stadhouderlyk. ampt , cn dat van den Sta 'ii-Kaad. Ecu ieder toch, die maar flegts oppervlakkig inziet de Aiiikele«derCófiftitutrCï vfü-
M i» a ke



54? c—!
ke van de uitvoerende Magt hande'etf ♦ word tcritond het treffend vcrfchil gewaar, hetwelk er tusfehen die bcyde Magten beftaat.
Dj Stadhi.ukr was een erff lyk Vorst, wiens waardigheden moesten overgaan "op zyne nakome-
lingfcliap. fte Lee:ten van den Staais-Raad
worden voor eenen zeekeren bepaalden tyd ver* koozen door hunne Medeburgeren.
De Stadhouder had meede zyne Hem in de Hoven van Juftitie, en had op de keuze van derzelver Leeden een dadeiyke invloed in de meeste gewesten. — De Staats-Raad heeft nimmer de aanilelling nog eenige de minste invloed <pde keuze der Leeden nog van de Wetgeeve de, nog van de Rechterlyke magt, en daar de invloed van den Stadhouder zig op die bevde lighaamen uitftrekte duor de begeeying van de voornaamife lucrative posten, zoo zyn in het aangebooden Plan, nog dc Leeden van' het VVetgeevend lighaam, nog van de Hoven van JulHtie verkiesbaar geduurende de waarnceming hunner posten tot eenig Ampt of Bedieninge.
Nooit is er in eénig Flan van Wetgeeving zoo zorgvuldig voor de affchcyding van magten gezorgd , en nimmer wi rden in eenig Plan van Staats regeling, dc Leeden » an het Wetgeevend lighaam meer geheel onafhangelyk geftcld van den invloed van de uitvoer, nde Magt.
Nederlands W etgevers hebben hunne zorg en bekommering dienaangaande in zoo verre uitgcftrekt dat zelfs alle hoop aan de RegM-s bcnoomen is, óm tot eenige andere post te kunnen worden verkoozen, terwyl hunne oriafhangelykheid verzeekerd is door de vaste bepaaling hunner jaargelden, welke niet mogen verminderd of vermeerderd worden. Dierbaar voorrecht! het welk adle goede Burgers, alle vrienden van goede orde en ge egtigheki voor zig in het verfchie: mogen befchouwen . het recht ltaat door k u n dj ge eer.
lïke'



549
e-yke eu onafhamrelykv Rechters tc worden uitgeoeffénd ; geen politieke magt zal voortaan meer in ftaat zyn iemand in zyne eer, zyn pcrloon, ot zync bezittingen aan te randen! . . , •
Zie d ar, waarde Batavus'. de zoete vrugten, welke wy »a de vestiging onzer nieuwe CónltttUtie kunnen genieten, onze Burgerlykc Vryheid verzeekcrd, en "s Volks Reprefentanten onai hangel vk, volkoomen vry in het d arftollen van wyze wetten die het toekomend geluk van den Staat ons aankondigen. , , , ,
Zal het no' nodig zyn ons verder met het hemelsbreed ondeifc -eid op te houden, het welk cr bc: ftaat tusfehen eenen Erfftfyften Stadnouder, die venmaofchapd aan twee der eerfte Mogendheedeu vau Furoca, verheeven was booven alle verandwom-ding, en vjf Burgers uitliet pniche lighaam des Volks gekoozen, en die geene andere aanbeveeling kunnen hebben d n hunne deugd en bekwaarnheeden, die wegens hunne daaden by de Cohftitutiê zyn verndwoordelyk gefteld, cn welke ven» .dwoordelykheid /elf nog drie jaaren duurt, na dat zy tot den ftaat van private Burgers zyn te na gekeerd, zullen wy nog langer byveii ftU ftaa» om U te doen opmerken het ondcrfcheid tusfehen ccnen Stadhouder, aan wiens Ambt teven> dit van Kapitein Generaal en Admiraal verbonden was, en vyf Leeden van den Staats-Raad , aan wienexpres'felykverbooden is, deezehoogecharg.a in perfoon uit te oeffenen. Tusfehen ccnen Stadhouder-, die geen inltructie had, wiens niagc onbeperkt was, zoo dat niemand de paaien daar van kende, en eenen Staats-Haad, w lks magt zoo zorgvuldig beperkt is, dat alles aan derzelven is onttroVlfen, wat niet volftrekt nodig is om de Repubïick teegen bui enlandfchc Vyanden en bmnenlandfchc factiën te befehermen.
Moitcn wy gevvaagen van het recht va-i pardon? — van ue Militaire jurisdictie, inbreuk M m 3 ma-



53© —
taakcn 1c op liet gezag van den oixiinaris Regtcr, cn waar Müttaire Officieren, de wetten des Lands Vcrkragtende in hun hoofd een fteun vonden tegen de vervolging der wetten, en van een meenigte andere iritgeftrektc privilegiën, welken de magt en den invloed des Stadhouders volkomen maakten, cn die op dc vyf Leeden des Staats-Raads gcenzins toepasfelyk kunnen worden gemaakt?
Wy zullen van dit gedeekc van onzen taak aftappen , door flegts nog eene aanmerking hier by tc voegen, namelyk: dat de natuur en dè aa-d van het oude Staatsweezen zoo zeerveifchiliendeis van dat, het welk by het ontwerp van Conflimtic word voorgedragen, en dc uitvoerende maften door beydc Staatsregelingen zoo gemodificeerd en aangedaan , dat het byna onmogelyk is eenige verwantschap tusfehen die beyden te ontdekken, en het is in waarheid belagcheiyk door een enkel woord, een enkele penneftreep de eene met de andere te willen vergelyken.
Wy gaan over tot andere aanmerkingen.
Vestigen wy nu ons oog in de eerfte plaats op de wyze waar op de Leeden van den Staats-Raad verkoozen worden. Niemand, die de zaak aan-
dagtig befchouwd die het menichclyk hart
en dc menFcheJyke driften gadeflaatzal ontkennen, dat indien er niet de uyterfte zorg word aangewend OTi een groote magt over te brengen in handen, aan dewelken dezelve volkomen is aanbetrouwd, men zig te vergeeflch zoude vleyen, van in de andere bepaalingen, by de Conftitutie daargefteld een genoegzaam hulpmiddel te vinden tcgens het mislvuyk van gezag.
Dèüicd in de lieftuurders, Is de groote waarborg Waar op zjg de Burgers in eene Republiek verhaten ktmncn. Indien altoos de Hoofden des Volks feet Vaderland beminden -—- aan deszelfs geluk
en



~ 551
en welvaart blymoedig hunne rust en hun gemak konden opofferen, indien men verzekerd ware, nooyt een keuze tc zien doen, dan op rechtfchapene en bekwaame Volksminnaars, dan zoude het bykans onnoodig zyn eenige verdere bepaalingen daar te ilellen, cn zeker was het, dat hoe meerder men de magt van de uitvoerders der wetten vergrootte , hoe onbelemmerder zy dezelve konden uitoeffenen, zy ook des te beeter zouden kunnen voldoen aan
de oogmerken hunner inftelling. Zoo veel is
er geleegen aan een goede keuze, en by gevolg aan de wyze, waarop dezelve behoort te worden ingerigt.
Uit de discusfiën, welken over dit onderwerp by de Nationale Vergadering hebben plaats gehad is gebleeken dat de Commisfie van Conftitutie dit ftuk met alle rypheid had doorgedacht, en dat men na langduurige deliberatien geen beeter Plan beeft kunnen vinden, dan dat geene, het welk door die Commisfie was voorgedragen, en het welk dus ook by de Vergadering is aangenomeu. En waarlyk wy gelooven, dat men hier het beginzel, dat alle magt in den Burgerftaat uit het Volk afkomftig is zeer gelukkig heeft toegepast.
By aldien men aanneemt, dat het van het hoogfte gewigt is, dat zy, die 'sVolks magt gebruy•ken, ook met het vertrouwen van het Volk moeten bekleed zyn, moet men tevens erkennen, dat dit oogmerk nooyt beter zal worden bereykt, dan door het Volk dadelyk in die keuze te doen deelen. De Kamer der oudften conftituëert zig tot een Kiezersvergadering, en doet het voorftel van twee perfoonen, uit dewelke de Kiezers van de ganfche Republiek een keuze doen. Een Kamer der
oudften, te zomen gefield uit Leeden, die reeds voorheen in den dienst des Lands eenige jaaren moeten hebben doorgebragt, eer zy daar in zitting kunnen neemen; die uit de waardiglte en oudfte Leeden der Republiek verkoozen, geleerd hebben Mm 4 dc



552 jag
de talenten en deugden te waardeeren, en dus het best in ftaat zyn, om te beoordeelen wie 's Volks vertrouwen het meest waardig zyn.
,, Maar, f zal men zeggen) — toegcftaan, dat „ deeze Kanier in ftnat is, om de beste keuze te „ Bepaalén, welke gerustheid is er, dat zy dit ook „ zal willen doen ?
„ Js de inftell ng van de Kamer der oudftenniet „ afgefchetst als het Ariftocrati ch deel der Confti„ lutie, en zal er dus by h ar geene ne:ging ge„ vonden worden om het gezag meer en meer in „ weinige Farailië'n over tc brengen ?
Wy antwoorden: dat deeze bedenking van eenige kragt zoude z^m, 'ndien "ran de Kamer de directe en eindelykeaanftellingwas opgedragen - maardaar zy nooyt eenige voordellen kan'doen cn dus niet in ftaat is eenigepopularitey: te bejaagen, daar ze nok geencrley invloed van den Staats-Raad kan ontleenen, dewelke n ftaat zoude zvn haar oordeel tc zwïmv n, daar i r ook bv een ander Ar ikel voorzien is dat geen lid van den Staa.s-Raad aan een lid van dc Kamer der oudften rot in den derden graad mag verbonden zyn — daar is geen ander middel aan haar .ovcrgelaatcn om zig in 's Volks vertrouwen te vestigen dan door het voorftellen van twee verdienstelykc Mannen, die zig reeds v. neen gunstige kant n hunne publieke caraclers hebben doen kennen en er doet zigdierhalven ookgeenede minste vreeze van dien kant op.
Maar (zal men zeggen) indien de keuze, of „ door her Volk zelve, of door Kiezers gefchied„ dc-, zoude men dan althans niet met grrihd kun,, hert verwagten dat de beste Volksmanm n tot de „ hoogde waardigheid in de Republiek wierden ,, verheevesi, en welke uit erkentenis voor zulk „ een hoog vertrouwen, sVolk< beiangens zonder „ eigen inzigten zouden behartigen? zoude nietop ,, deeze wyze alle vrees, alle grond tot mistrouwen worden weggenoomen, als of dezulken zig
„ ook



553
„ ook meerder gezag zouden aanmaatige n.da» „ ain hun by de Conftitutie was verleend? Heeft „ niet Noord-Amcrica haaren Washington, cn „ haaren Adams aldus in het hoogst bewind tre„ plaats?" ... s
Iudien by het ontwerp van Conftitutie de manier van verkiezing aldus wa< voorgedragen, vtA rwyiTelc1 niet of hetzelve zoude aan het min doorzigtig gedeelte onzer land enooten meeider genoegen hebben gegeeven; maar een paar bedcn'cingcn zullen hoi pen wy genoeg zyn , om ook dezulkendit fchyn bewys te ontneemen.
Waare de Republiek binnen den omtrek van eene enkele ftad of eenen enkelen ring bepaald, dan zou e men zig kunnen verbeelden dat er mannen gevonden wie.den, by het volk wegens lum eerlykheid en deugd genoeg be-end: Óm in de keuze niet tc kunnen mistasten: maar het zoude onmoogelyk zyn, in em omtrek gronds, waarop zig agttien m ial honderd duyzcnd menlchen bevinden zyne keuze met genoegzaame kennis te bepaa-
len op een enkel man men zoude dan zien,
dat of door aanbeveeling alleen de keuze wierd gevestigd, of de kiezers zouden zig clkrefpccttvelyk moeten bcpaalen binnen den engen kr.ng van hunne ftad of Departement, waar door te verwachten was dat de verkoozene Hechts eene geringe irelative meerderheid der ftemmen in zig
vcreenigen zoude en hier uit zoude dan wc
der ontegenzeggelyk volgen, dat een groot Departement de magt had otd een lid in den ft atsRaad te plaatzen, en dat dus z: odaanig een lid teegen het genoegen van eene groote meerderheid van alle de kiezers inden Raad wierd gedrongen, en men zoude zonder teegenfpraak de zeekerheid, de waarhorg misfen, welke men uit d nc dicrgelyke keuze, van vooren befchouwd, konde venvigten.
Dochgefteld, het was eens "zoo clater altyd mannen gevonden wierden, die dcor hunne M m 5 fchh>



'$S4 ^=
IcWttereftdedaaden — ik zegge meer, ■— door htmne diensten aan den lande beweëzen, zodaam'g de algemeene aandagt tot zig getrokken hadden, dat men zich gemakkei yk door de ganfche Republiek op een enkel perfoon konde vereenigen, zoude er dan van deezen niets te vreczen zyn ? zoude de deugd altyd beftand zyn tegen dat hoog gevoel van algemeene gunst, "het "welk de harten der zwakke ftervelingen zoo kragtig bemeestertcn verVoert: Of zyn u, ö volk van Nederland! de tyden van ouds en de latere dagen zoo ras vergeeten ? Had gy in 1748, toen gy eenen man tot de hoogfte waardigheid van ftaat verhieft wel kunnen denken, dat zyn zoon, dien gy met vreugde galmen binnen uwe Provinciën enfteeden ontfingt,in 1787 door vreemde krygsknegtcn zyn geboorte grond
zoude laaten overftroomen V dat die zoon,
welken gy op uwe handen en op uw hart gedragen had, zyn Vaderland minder achtende dan zyne byzondere wrok,in 1795, uwe coloniënin oost en west aan uwen bitterften vyand zoude overleveren? Is het u dan nu al vergeeten hoe
gy tegen u zelvcn op uwe hoede behoort te zyn. En zoudt gy dan niet goedkeuren dat men u aanried om u liever door de oudften uit uw midden twee mannen te doen voordraagen, al ware het llegts om u zeiven tegen eene gevaarlykc geestdrift en overyling te hefchermen? worden
er onder de menfehen wel veele washington's gevonden die den proef hebben doorgeftaaa van onbevlekte deugd en burgertrouw?
(Het vervolg hier na)
Viatgttge aanmerkingen op de beoordeeling
van het ontwerp van constitutie door &
Burgers, H. L. van Altena, H. Midderich, T. Nolet, p. Vreede, M. h. Witbols, H. Q/ussNHT., L. C. Vonk, 1. Kcmne,
P. van zonsbe&k, S. T. van langen, C. l.
V.



' 555
v. Beyma , en B. Bosch. Zynde Reprefentanten van het Volk van Nederland.
Gedrukt te Leyden by Pieter Hendrik Trap.
Wy moeten voor eerst onze leezers herinneren dat dit ftuk uit 21 Pagina's beftaat •—. en daar wy niet twyftelen of de onderteekenaars van hat zelve zullen wel gezorgd hebben, dat het zelve in yders handen gekoomen zy, verzoeken wy onze leezeren om tot hun gemak' by het leezen deezer vlugtige aanmerkingen ( en men bedenke toch dat het maar vlugtige aanmerkingen zyn!) het ftukje zelv ook in handen te neemen, dewyl wy hun yder oogenblik tot het zelve zullen moeten verwyzen.
_ Op Pag. 1 drukken de twaalf Burgers zig aldus uit: „ Onze medewerking tot het ontwerp van
„ Conftitutie is voor ons te belangryk onze
„ veelvuldige, dog genoegzaam altoos vrugtelooze „ teogenfpraak en teegenkanting teegen de meest „ gewigtige articulen welke zyn vastgefteld heeft „ te veel gerucht gemaakt &. "
Hier ftaat aantemerken dat de onderteekenaars wel een weinig meer uitzondering hadden behooren gemaakt te hebben.
By voorbeeld de Burger H. L. van Altena heeft eenen geruimen tyd, ja verfcheidene maanden zelfs niet in de Vergadering geweest, uithoofde van een ongemak aan zyn been, en konde dus niet met veel gratie mede zeggen onze medewerking, onze veelvuldige tegen/praak.
De Burger Koene heeft by alle de Discusficn over het plan van, Conftitutieteegenwoordig kunnen zyn —- dog hy heeft er altoos het zwygen
toegedaan dus deeze moest nu ook liever gc-
zweegen hebben —
/ ader Withuis dc eenige tc vooren Lid was
van



■5^ ' —
rvan dc Commisfie van de-eenentwintig, die het 'eerfte Pian van Conftitutie hébben te zamen ge-
iteld — Vadn Wiihols ja "die konde nogal
zeggen onze m°!e'-erkhir ome veel--uilige tegenIp^aak —- die oude heer heeft een annticbörcne
geest ran medewerken daar van zal Friesland
lang geheugenis dragen (zij Dagblad van lan ■bcïu il W& 3 (H*j)
Onesnel, IVolet, van Zonsberk, van Langen, geloovn wy dat eerlyk genoeg zullen zyn, van zelf te bekennen dat aan dat woordje -:ze wel eenige uituitzondering had behooren tc worden toegevoegd.
Het komt ons niet onw arfchynlyk voor, (maar het is tog ook maar raaden j dat éen d t ftuk geftcld heeft, en dc ondertcekeningen der anderen zoomaar Jtantc p-de heeft afgebeedeld. — (O
- N:ig moeten wy aanmerken dat op een getal van 126 leeden det VergaJ ring, een get 1 van 12 een zeer gering getal maakt, en bedroefd weinig ingang zal moeten vinden by verre het grootfte ge-
!deePe van onze landgenooten, vooral w nneer men hun daarenbooven overtuigd, da' het gehceie ftuk uit route gascoin ide en onbefchaamde omvaarhee-
. den beftaat. z g zeiven gedurig, zomtvds op ééne cn dezelfde pagina , (zo als wy nader by het beoorde e en van p g 13 zullen 'bewyzen 1 vlak te-
-ge ipreekt, en boven dien de geva" rlykfte Hellingen
fa') V+n allen, van wien wy liet ons begrypen kunnen dat zy a3k een Hirg getekend hebben, van den Reprefentant C. L. vaii Bjyma kunnen wy het ons niet btprypen, op den 18 Maart 1796 zeide hy immers-rot; aan hec Volk vai Friesland dat de
- Frr.nfche Conjlitutie, die op den 10 Angustus 1793 door het Franfche Volk was aangenoomen, - es het leste zamenflil van ordening v»0r eene maatfehapp , dat tot nog toe b eenig volk is uitgedagt nf ingevoerd —— en die zelfde man, durft nu onder de hoofdtrekken van eene goede Conflitutie aan het Volk ccii VwtfieSvend lichaam , in drie kamers verdeeld , aanraadenj zie pag 15 N'. 6 Indien wy niet doordrongen waren van de overtuiging, dat C. L. van Beyma met alle zyne van ons verfcbillcnde gevoelens een eerlyk man is, dan zoude wy hier in kunnen berusten , do1; ihans zouden wy gaarne eens wceien hoe die burgei deeze teegenftrydi«lieeden met elkander kan overeenbrengen.



557
gen predikr, die er ooit kunneri bedagt worden <om een land 't onderst boven te keeren.
Waartoe ftrekt anders die ftelüng die op pag 3 voorkomt, dat de.kiezers niet naar hun goedvinden maar naar het goedvinden des Volks moeten kiezm? hier maakt men een onderfcheid tusichen het goedvinden des Volks, en het goedvinden der •kiezers, daar men in teegendcel altoos van de wysheid van het Volk moet verouderde! Ien, dat het wel zoodanige kiezers benoemen zal, als die het zeeker is dat ^mannen zullen kiezen na s' volks goedvinden hemel! waai- zoude het heen indien die kiezers op goedvinden des Volks moesten kiezen, zo n\s Vreeje c. f. het icbynen te willen, dan waaren het immers geen k 'eztn , maar dan waren het maai' Commisfionarisjen ea waartoe dan
kiezers te benoemen dan behoefden dezen cr
in 't- geheel niet te weezen, yder Grondvergadering mo?st dan maar zyne ftem uitbrengen op één Reprelentant, en wat zoude, daar het gevolg van zyn ? dat wanneer niemand de ablolute meerderheid in één Diftrict had . (ten zy iemand
met eene relatieve mcederheid /oude kunnen ge-
koozen worden) de Grondvergadering n zip
wel permanent rnogten verklaaren, cn altoos zig
tot ftem ; en gereed houden —— en dan ja
dan zoude de burger Fr bede het wel weeten.
Op P^g, 5- Ontmaskert zig het heilloos oogmerk van de Burger Vreede c. f. geheel. Daar, over de verdeeling der drie machten fprcekende, zeggen zy op de vyfde regel van boven. „ Of „ zoude het in deeze tyden geheel zonder voor„ beeld zyn dat de beftuurders voor oproer aan „ zaagen wat de braave Burger voor niets anders hield
„ dan een tegenftand aan onderdrukking V
„ Zouden wy hier herdenken aan het nog zoo „ kort geleeden gebeurde te Amjlerdaw. aan'oat te „ Leyden" . ... (en wat verder) „ zouden „ wy hier in het byzonder van her bloedbad 99 fpreeken het welk de Ariitocnuten iu Frieslard „ hebben gepocgd aan te rigten." Hec



55*
Het gebeurde te Amfterdam it dan m de ooge* Van Krmfe c. i. ee« tegenftand aan onderdruk kin" geweest — tenvylj alles wat braaf alles wat eerlyk alles wat redelyk is in den Lande het zelve voor een geducht woedend oproer heeft gehouden, voor een oproer waar in men heeft beflaan eene wettig geconfirmeerde magt geweldig aan te vallen, tot m het heiligdom der Raadzaal met ontbloot geweer te dringen, het leeven van den voorzitter met eene ter naauwer nood afgeweerden llag te dreigen, de kerkers met geweld te openen en moordenaars in vryheid te ftellen
Dit alles zyn beweczenc waarheden die Vreede c. 1. met ontkennen — en nu Nederlanders! oordeeldtnu over menfehen,die dit een tegenftand
aan onderdrukking durven noemen ■ en of de
Ariftocraaten in Friesland het zig niet tot eene eer moeten reekenen om van zulke menfehen met cte eerlooste leugenen, befchuldigd te worden.
Rampzalig vaderlanland! indien het kerstelfel van Vrede c. f. by u geloofd wierd, dan zoude nw naam ras van de lyst der volkeren zyn tritgewischt, en eene bende deugenieten op uwe puinhoopen regeeren en zig van uwen roof vetmesten.
°P P;lg- 13 fpreeken zy zig zeiven vlak tegen; eerst zeggen zy: „ Had men vast bepaald dat er „ eene revifie over drie of vyf jaaren plaats zoude „ hebben, hoe veele verkeerdheden zouden wy niet „ hebben kunnen overftappen en opofferen door de „ zeker heid dat een klein tydverloop die gebreeken
„ zoude kuunen herftelleh . Men zoude een
„ tydvak van drie of vyf jaaren in onrust en afi* „ hanglykheid door gebr agt ttgZÊns. i,igt heb. „ ben kunnen laaien welgevallen om de nadeelen te ,, ontgaan welke kunnen verbonden zyn aan het afi*
„ keuren van het ontwerp vanConjiitutie .
„ maar (zeggen zy) wie zoude nu daar omtrend „ in twyffel kunnan blyven? Hier ziet men alle „ die yerkeerdheeden in het ontwvrp voorde-
H dr'aa-



$5$
„ draagen en Voor vyf jaaren verboden verbeterin* „ daar in toe te brengen en wie voor ziet „ niet (laten ze hier ogenblikkelyk op volgen)
dat vyf jaaren geweld en onrust overgenoeg „ zyn om eene Natie deinst te beneemen om de hand
aan een revifie der Conftitutie te Jlaan, wie voor-
ziet niet dat de Natie in die vyf jaaren zodanig „ van alle veerkragt zal ontbloot zyn c*?c.
Eerst veronderftellen zy: dat men zig zeer ligt vyf jaaren onrust en afhanglykheid kan
laten welgevallen en een oogenblik daarna
in dezelfde adem zeggen zy dat vyf jaren onderdrukking vyf jaren geweld en.onrust overgenoeg zy» om een Natie alle veerkracht te doen verliezen — kom burgers laat na je kyken!
Eindelyk fluiten zy met een befluit, dat niets dan zuivere Gasconnade ademt, maar het welk wy met eenige verandering flegts der zinteekens aldus verkiezen te leezen.
,. Dat nu de Bataaffche Natie oordeele over on„ ze oogmerken en bedoelingen! —— Wy heb,, ben ons getroost als Revolutionairen als terro,, risten te worden rondgedraagen.
„ De Natie oordeele of wy anders zyn! .... „ danl ware Republikeinen! danl Vrienden van „ het Vaderland! danl voorftanders van eene fis* „ gelmatige Vryheid! de Aristocratie heeft nodig „ tenvyl zy zelve zig alle geweldige flappen ver„ oorlooft anderen van ongeregeldhecden tc betig„ ten, die niets anders bedoelen dan waarheid en
orde & "
Indien men dit byhet origineel vergelykt,zalmen zien dat de zintekehs alleenlyk veranderd zyn, maar geen letter in den Text,
Dit zy voor dit maal genoeg om onze Landgenooten van de nietigheid van ck beuirdeeiing der twaalf Burgers te overtuigen,
Heil en Verfgtins;!
Dl. v: OCRYT.
Wy



Wy ku nnen onze landgenooten verzeekeren dat er op onze gereedliggende vloot de beste geest , de beste orde en de beste harmonie of eensgezindheid heer.scht - • alles was brandend van verlangen om den algemccnen vyand te gaan opzoeken en hem onder dc oogen tc zien ■ ,
Onder Mat oozen en Sddaaten, zee cn land-officieren, Adm raals cn Generaals heersclre de vol-
maaktle ekndkACht , (de raazende woor-
jtlg jy-j van Een - cn Ondeelbaarheid zy die zig zeiven alleen de waare patriotten noemen, cn allen, die maar het alicnnintte van hun in denkbeeld durven velschillen, uit de Clafï'e der pamottcn
(luiten onze hedend;;agfche uitlluiters, onze
exclujiven meenen wv, zuilen ons dit haatelyke foedcalistische wooid wel vergeeven )
ó"Landgenooten! o benrnnaars vau uw VaderJ.ind, hoe zouden wy ons allen verheugen, indien die vloot eens zegepraalend terugkeerde — wie weet-, of dit niet een middel zoude kunnen zyn, om a le eerlykc liefhebbers van het Vaderland, die z\g thans onder zoo veele en zoo verfclullende Chisfen en benaamingen rang - fchikken tot elkander te brengen, welk een geluk, welk een zeegen voor ons Vaderland zoude hieruit met gebooren worden V exclufivenl gy die u zeiven alleen de waare weldenkende patriotten neemt, cn die dank zy den Hemel het aller geringjte getal uitmaakt, bekeert u by voorraad, cn zy, die eigenlyk de waare patriotten zyn, ( niet zy , die door u zo genoemd worden) izullen alle uwe gepleegde wandaaden brocdcrlvk velgeeten - en wy zullen met in een gellaageh handen als één man aan het gebouw van den welvaart van ons Vaderland arbeiden.
, .«i*--rmi I Wil i —' *•
In-den time by j. Plaat, en verderby alle zyne Correspondenten van dit Weekblad
$6»



HERACLYT en DEMOCRYT
N*. 35Satürdag, 29 July, 1797.
Het Derde Jaar der Bataaffche Vryheid,
Nee fpé, nee metu.
Spiets is grappiger als om onze hedendaaafche exduftven, en energicque patrio 'en, < onder deze laatftenzyn heel veel brav, uelte goede Sn.en?> over Heraclyt en Dkmoc^t t hoS praaten. Nooit leezen ze dat prulfchrift, S zy zeggen, en altoos weetenze van vooren tot aatéren wat er in ftaat. é
Ze kunnen zig zon onnoozel houden, darm™ zweeren zouJe, dat zy niet wisten, dat e -^en Herac yt en Democryt in de wereld waaren al fS Ze vlak voor hun neus — en evenw i\ï menlchen kunnen geen vingef Lde aTch teken* of de burgers Revolutionairen weeten her 2' als men hun vraagt, hebie de H ö\ vt ~~ en, geleezen? dan is fet' ock'neelf dit pn^JJ, al ik nooyt. — Ta wel is 't kond PrM>chrift lees
J J* WCl is t kOUd wy weeren wej
bee-



56t ■
beeter- ie luy leest hem altoos, je luy zet hem Nota Bene wel' in 't Fransch over, cn zend hem na Parvs — en dat doet ons plaifier — en je luy zoudt
hem niet leezen? apekool! wel wy leezen
ouluvs prulschriften ook wel, en waarom niet? wv êeiooyeh dat het met het patriotismus even eens
rreïleld is, als met het geloof onderzoekt allo
dingen en behoudt het goede.
Nu dat is tot daar aan toe, wy geeven aan de fieote Revolutionairen, (de eerlyken onder hun zullen het niet doen,) de vryheid om onze Heraclyt en Democryt te verloochenen, te leezen, ot met t- leezen, zo als het hun goed dunkt- ze mogen hein ook wel weer in 't Fransch overzetten, en zenden hem naar Parys, (de rol van verklikker beeft toi- wel wat overeenkomst met het binnema van bedrog en overhecrfchingO al willen ze hem in 't Nejrapatuams overzetten, mits dat zy ons dan maar een exemplaar van de vertaaling preient doen
Maar eenoeg hier van - op een ander tyd, es welm eene volgende, ziritonwy ons over ditoverzetten van onze lctterarbeyd een weinig biceder Sten, en de vryheid neemen eenige girfmgen. ie-2naakcn,die voor hem, op wienze moeten toegepatt Sen, duidelyk genoeg zullen zyn, om verftaan te worden, ti
; ~fl DE-



DEMOCRYT aan FAUSTIN.
Hel en Broederfchap!
Waar zit je toch, oude Zukkelaar! men hoort
of ziet niet van je zedert de 11 February,
dat ik je myne laatfte letteren lchrcef, heb ik taal, nog teeken van je gezien — en nu broeder! nu kan ik het niet langer uitftaan, nu moet ik wel eens aan u fchryven , het gaat hier nu door linnen en wollen heen , cn ik kryg nu zoo magtig de handen vol, dat ik Vreemde hulp zal moeten inroepen, of het gaat niet;
Onze Politieke Staatshemcl zit van het Ooften tot het Westen, van het Zuiden tot het Noorden, vol zwarte wolken -— de Weerlicht Schittert van a'Ie kanten, dog haar licht is zoo fiaauwen weinig beduidend dat niemand cr op let. —- Maar de Hlixem (de pol tieke, wel tc verftaan ! 3 Ich et er zomtyds eenigen zyner ftraalen uit—umr draaien, die onze dampkring met eenen verpestten Iran k cn zwadder van wantrouwen en verdeeldheyd vervullen , maar Itmlen die de ligt ontftooken gemoederen electrizeeren cn tot daaden aanvuivren, tot dewelke de heeren Schryvers van aie hlixem zelf misfchïen geen courage hebben, en tot dewelkezy dus uederem het Volk gebiuikcn en aanhitièn
! willen — gelukt het hun dan dan hebben ze
I met dc ponten van het volk (mag ik het/oo eens zeggen) dc Carftanjes uit het vuur gehaald, cn zy f zelvzullen ze opecten. gelukt het* hun niet, cn N n a loopt
563



5£4 —
loopt dc boel eens fout wel dan zitten zeagter
de Icberm en-lagchen in hun vuist en laaten
meenig een braave jonge er de flnchtoffer van worden en fchuuren zelf hun piek. — .
Zoo beftaande volksbedriegers en Volksmenners, die zig onder den dekmantel van warme Vaderlands liefde verfchuylende, geen ander oogmerk voeden dan dat van eygen grootheyd ten kosten van anderen te bejaagen. *' «o
Wat zyt gy gelukkig Fauftin! daar in Sleen in Drenthe, gy bemoeit u daar, geloove ik, zeer weinig met de bemoeyingen van dit ondermaanfche — egter wilde ik wel dat gy hier by my waart, gy kunt nu de reyz gemakkclyk doen met dit fchoon weder cn deze zomerfche daagen. — Gy zoudt my hier van een groot nut zyn en dus ik bid u neern Jït eens in ernftige overweeging.
Egter hoope ik dat gy eerst op den eerften en agt (ten Auguftus uwe grondvergadering als een getrouw burg r zult by woonen, om uwe ftem uit te brengen zo wel tot net kiezen van goede Kiezers, ais over het ontwerp der Conftitutie — raad tog in de naam van Jupiter alle uwe medeburgers aan om op dien dag hunne duurfte beiangens niet te verzuymen en aan de handen van deugenietco over
te laaten vooral Fauftin! ipoor toch hun,
die gy als eerlyke üranjelieden kent, aan, om ook vooral in hunne Grondvergaderingen te verfchynen houdt hun tog geduurig de woorden voor die in de Proclamatie der Nationaale Vergadering aan het hoofd van het Omwerp van Conftitutie voor het Bataaffche Volk gevonden worden:
„ 'tls



\» 't Js nu geen ftryd meer tusfehen heerschzug„ tige Grooten, die malkander den roof bè„ twisten, dien zy op de rechten der burge„ ren gemaakt hebben -— maar het geld „ hier het algemeen Volksbelang; de zaak.
„ van allen het geldt hier d^ dua-
,, delyke uitoefening dier rechten, die de mensch „ zyn aangebooren. Eeuwige rechten • die •>■> Tyrannen miskennen; maar die onder „ den invloed der Gouden Vryheid genoten •>» worden."
Het is hier te doen om dat groote Volks verdrag niet den anderen aan te gaan en voor het altaar der Vryheid te bezwecren, dat dc eene „ Burger met de andere gerechtigd is te iluiten: „ een volks verdrag' dat den eenigen wettigen •>, grondllag geeft aan al watxegeeiing is, in wdks „ grootheid zia alle nietige Party„ schappen verliezen', daar de Vry„ heid zonder onderfcheid allen omarmt, die haar liefhebben, die haai- hu'de en trovvve „ zweeren; die geen flaaven en af hangeüngen ,, moedwillig blyven willen, maar die zich zu len „ betoonen ben vry Vaderland waardig te zyn, en „ de Rechten. die zy als menfehen van den on„ eindigen God ontfangen hebben, wenfehen te ,, genieten cn uit te oefenen. Of zoude het in„ tegendeel kunnen geacht worden, voor de Ba„ taafiche natie wenfchelykcr te zyn, geen zoda-
„ nig Volksgedrag aan te gaan. g ene Coq-
„ ititutie te bl-zitten ?
,, Dat zy, die in verwarring en onrust hun heil zouden mogen zoeken, zig Bataven noem a —• -, zy zyn het niet.
Fauftin! ik bid u houd tog deeze woorden alle Nn 3 uwe



566 —
uwe medeburgeren gedurig voor den geest
en laaten zy tog om het doen van de gevergde Verklaaring niet te rug blyven wat is die verklaaring tog anders als eene belydenis van gevoelens, dewelke yder Burger van een vry Gemeenebest koesteren moet, wil hy den eernaam van een vry Burger waardig blyven.
Ik wil thans niet onderzosken of eene macht op de de aarde het regt heeft van aan een fouverain en vry Volk in zyne grond vergadcri ngen verk laaringen voor te fchryven -— ik voor my geloove neen! maar omftandigheden kunnen eene zaak veranderen, cn den wetgever zomtyds noodzaak cn om tusfehen
Grondbeginzelen en factiën te balanceercn ■
dac is te zeggen tusfehen beiden door te gaan, om niet, door zig in het begin van een nieuwe orde van zaaken, te fterk aan trrondbegm/eh alléén vast te houden, eene evengelyke geweldige fchok te veroorzaaken, als de eerirc geweest is waar aan men zulk eene nieuwe orde\an zaaken te danken heeft..
Wanneer ymand eene reeks van Jaaren in eene donkere kelder gezeetcn had, en daar uit eensklaps op den helderen middag in het ligt kwam — zoude ik het aan zynen ge'eider zeer kwalyk nccmer, ind:enhy niet, door hem een vloers of "een ander machine op zyn aangezicht te leggen, zorgde, dat hy zich langzamerhand aan dat lterke licht gewehdde.
Hier is het geval parallel — tyd en omflandigheeden kunnen fomtyds maatregelen noodzakelyk doen Ichyncn, dewelke nimmer aan de grondbeginlelen den toets kunnen doorftaan.
Maar



Maar nu — dat is nu zoo dat ligt er nu
toe die verklaaring moet in de grondvergade-
rinaen gedaan worden. En nu zeg ik
hvuie deze verklaaring weigert , is ook maar een Vem , die het belang van zyn Vaderland liever vervvaarloost, als dat hy eenige dc geringftc opofierin* zyner eigenzinnigheid voor het heil van oat lieve Vaderland doen zoude.
En wat zegt nu deeze geheelc vcrklaaring?
„ Ik verklaare voor wettig te houden alleen „zodanige Regeeringsform, welke ge-, „ grond is op de Oppermagt des gcheclen ., Volks; en diensvolgcns houde ik voor „ onwettig, en daar mede Itrydende alle „ crfielyke ampten en waardigheden.
Wel nu, Landgenooten! wel nu, inwoonders van een vry Gemeenebest! wel nu vrygevogten Baaven! moet het nu aan uw hart zoo veel kosten , om voor het aangaan van ons maatfchappelyk verdrag zulk eene eenvoudige vcrklaaring te doen ?
Wair hoopt gy dan op menfehen! wat bedoelt gylieden dan! of denkt gv dat de Stadhouder met zyn ah- en dependentie weer hier in ons land zyn
troon zal vestigen neen nooit! nooit
dan loopt Democryt lievei met alle waare Slymgasten tot de Revolutionairen over, en verdord! dan kwamen we jou lui liever eerst op de
kop of denk je lui altemets dat Democryt
zvn hof by u zoude zoeken te maaften ■ neen
Burgers! dat om de dood met .— hy wil uhe* Nn 4 dcn



568
den mv eigen zelfbelang cn uwe duure wrnU<r tingen onder het oog brengen - n, i.Ify g< om alle partyfchappe^i te ^pen^JIü^ ^l en de gehecle Bataaffche Natie te vCbroefermZ SEft Saterdag! ^ M bent imme SSr?"25 F La"d Van een Stadhouder en zyn
faJïfiS r ü20, Voorouders het Spaanfche juk héb-
ve I fnïiUi't0e-" J,addcn we *eker wel 5S?i2Ba2^ Sezinden m ons land . wel nu !
van zaaken moeten cnformeeren en dat is
een? ft de 'pS EMPV party Z denk uwed Pamo"en 111 *7*7 — enfteckdan ^7" b°L1e,m' en vraaS ^n U zelve SS'S& i C1 ^ kl;aSen h?btl leg dan nu ei een^ l ifr-te ma,alen en te woorden vitten der S„ irklaann^ d,e ieder braaf Nederlanfe dnï. « T' Z°"der Zyn .^^eten geweld aan SSSm " koomtmaai>'etrouwop in iWroGrond, dSS W1' ,en "F* n,aar einde aait al ei wel 1 Ö""?* C * is zonde maarik ™« S'aTtif]- CkCn ^ c\maaktdatwy een vaste we?fS ^ ,tngl,0gen ^faygMi ™ onder goede
wen ondei ons herbooren worde de Koon-
manfehap weer bloeye ! en dat Wy alïdie
SZTlTgeU fmaaken' dieeenegoyede Co„! ituutie in itaat is ons te geeven.
ee?bnVH,rBr0",CI' daar hebfc nu eens een briefje van je vriend Democryt — maak
er



er het nodige gebruik van en andwoord my by gelegenheid.
Altoos de Uwe
Democryt,
Waare en waaraguge Geschiedenis, die thans juist te pas komt, en na den 8 Augustus niet meer.
Daar zeer veele liefhebberen van het Vaderland verlangen, dat de Bataafsche Natie het aangeboden Plan van Conftitutie aanneeme om daar door een einde te maaken aan een Revolutie, d e zeker by eene langere voortduuring zoude ontaarden van die gemaatigdheid en rechtvaardigheid, dewelke dezelve in den aanvang zoo edel kenfch .tfte, en haar als een voorbeeld van alle ftaa'-s omwentelngen deed uitmunten; zoo zullen deeze vaderlanders zig meerder in dit blyde vooruitzicht moeten vermaaken, als zy zullen verneemen hoe de lterkfte tegensti eevers teegen het ontwerp van Conftitutie geheel ten deezen opzigten van fcntimenten fchynen veranderd te zyn — ten min iten kier) moet dit als iets onteegenfpreekelyks yooronderftellen wanneer men den Burger Vreede in de fNationaale Vergadering opcntlyk hoert zeggen: „ dat het zeer gevaarlyx zoude zyn, als men JMn 5 „ Oranje



57°
„ Oranje vrienden by de aanneeming of verwer „ ping van de Conftitutie hunne ftemmen in dc „ Grondvergaaderingen liet uitbrengen, en wel „ om reeden , dat het Plan van Con/titutie in dat „ geval zekerlyk zoude verworpen worden.
Die zelvde Burger Vreede (a) ( o quantum mutatus ab Mol) s-eide immers meermaalen, dat hy begreep dat het Plan van Conftitutie niet als onheil over het Nederlandfcnevolk konde te weeg brengen; en zoude men dus-van deezen vader-
L ANDLIEVENDEN dl BEEANGELOOZEN
Volksverteegemi'oordtger van 't Neder land/che Volk niet natuurlyk hebben moeten venvagten dat hy een voorftander zoude hebben geweest om dc Oranje lieden te laaten ftemmen, te meer om dat hy, volgens zyn oud gevoelen als nog de zaak inziende, hier juist een middel zoude hebben gevonden om de Conftitutie te doen verwerpen en dus het Vaderland bcvrydzien van den ondergang, die hy te vooren zoo dikwvls voorlpelde dat uit dc aanneèming van de Conftitutie zeekerlyk Hond gebooren te worden.
De Burger Vreeie heeft dus in deezen getoond dat hyde .aannecming van het ontwerp van Conftitutie voor heilzaam befchouwde, anders had hy het toelaaten der Oranje Heden in de Grondvergaderingen zekerlyk daarom n et als gevaarlyk afgeichetst, om dat in dat geval het Wan van* Conftitutie zeekerlyk zoude verworpen worden.
Zoo veel goede trouw, zog veel eerlvkheid mag
men
(Jfj TlfZ'l nog wet nt'tr veranderen, «Is liy in de SiualtKa*4 itovnu meur — zw vei is het tcg tok mg niet.



57i
«ien ten minsten aan een Volksverteegenwoordiger niet weigeren, dat men niet gelooven zoude dat hy waarlyk meende, het geen hy zeyde, daar is Vreede niet dom genoeg toe.
Vreede heeft dus gedacht, ( en dit is altyd groot) liever ten halven gedwaald, en in tyds te rug gekeerd , als door eene geheele dwaaling te vergaan — jy moest egter ook niet denken Burger Vreede! dat Democryt zyn hof by u maaken wilde — maar het doet den ouden man aUyd goed als hy ziet dat de menfehen hunne dwaalingen zien en daar dan
van te rugge keeren jammer is hc*t nu maar
voor de drukkers die al dat goed van Vreede cum luis gedrukt hebben, want d.ar blyven de menfehen nu vast meede 7ittea, otVrtedi moest morgen weer anders praaten maar da ge ooven
wy niet, v» ant wy gelooven dat de bekeering van Vreede op goede gronden fteunt om ree¬
denen hier booven reeds aangehaald.
Wy wenfehen aan alle onze verdwaalde landgegenooten dat ay in deezen het voetipoor van den belangeloozen Volksverteegenwoordiger Pieter Vrede fchielyk en wel voor den b' Augustus mogen volgen.
Bur-



Burgers Exclufivenl hoe fmaakt Ulieden die Nota van den Franfchen Minister? maar dat je luy daar nu niets anders op te antwoorden weet, als zoo Politiek Blixems te liegen, zieUliederpolitieke Blixem No. 3. Pag. 64 — dat is een fchandaal — foey wat geeft Gylieden ons daar eene akelige hc-
fchryving van Vrankryk aP wy Ulieden
moeten gelooven, dan worden in dat Land de
wetten nergens uitgevoerd dan word d .ar
het openbaar gezag vertrapt dan zyn daar
meest alle de Rechtbanken :n een ftaat van o-cdeclareerde Contra-Revolutie —- dan worden roof, moord en brand aki .ar ftraffeloos gepleegd —■ een mooy compliment dat Gylieden aan onze getrouwe Geallieerde maakt 't is waara°tig
als of gy eene befchryving van dc Vendée had
willen geeven, foey! is dat liegen 1 welk een
«wak Gouvernement, welke laffe Beftuurders moesten daar dan niet aan het roer zitten. .
Neen! neen! zoo gek zyn wy met om dat te
gelooven het ftrekt ook in 't geheel niet
om het credit van de Franfche Republiek by
vreemde Natiën te doen ryzen en als ik
Franfch Minifter was . Satan! ik zou je
luy een pot te vuur zetten je ziet wel Burgers ïxclufivml dat Democryt by jou luy ook zyn hof niet zoekt te maaken.
Heil en waarheid!
Democryt.
Dons
57*



573
Donderdag morgen den 27 july
Die oude Heraclyt is toch een regte babbelaar . daar heeft hy nu weer aan 't babbelen geweest en aan alle zyne buuren gaas
vertellen dat Vreede den Burger van Langen naar Rysfel gezonden heeft —- om — ja dat weet
Jupiter maar dit weeten wy dat wy dit
gerugt by alle onze vrienden geloven te moeten
tegenfpreeken want dat mag immers niet
weezen, een Reprefentant mag immers zyn post niet verlaaten en gaan op order of op verzoek van een zyner Collegaas naar een Franfdhe Stad, al waar thans zoo veel verhandeld word.
Wy zouden veel eerder gelooven,. het'geen ons gister is aangewaayd, dat de Burger Vós, beneevens de Burger Lestevenon naar Parys gaan -—i— maar wie weet ook of het waar is - de Meniehen zeggen zooveel — maar het regte weeten maar neel weinigen het moest egter
gister in een Committé Generaal bellootcn zjyn zoo onze aanwaayingen egt zyn.
Wy wer.fchcn van harten dat deeze Burgers hunne pogingen met eene goede uitllag mogen bekroond zien . dat het Fransch Gouvernement, wanneer wy eens eene vaste Conftitutie zullen hebben, ons Ipocdig deelen doe in de Vree-
dw-



574 ■
dcsonderhandelingen te Rysfel ■ . want hoe zeer
wy alle reedenen hebben, om onze beiangens aan onze getrouwe Bondgenoote aan tc betrouwen, zoo gaat er onzes bedunkens toch niets voor de man zelf.
In No. 36 zullen wy het vervolg en Slot plaatfen van ons andwoord aan Bataviu. betreffende den Staats-Raad.
De Schrvver van dit Weekblad is op gepasfeerde Dingsdag den 25 Juiy verzogt te compa-
rceucn youi eeue coimmsne van net rrovmoaai Committé van Holland, alwaar aan hem door den Prefident dier Commisfie verzogt is zig nader te explicecrcn oyerhet ter nedergeftelde in No. 33, en wel bcpaaldelyk op Pag, «36, dewyl overliet aldaar gepofcerde eenige reflexièn by zommige leeden van het Committé waren ontftaan, die men gaarne door den Schryver zelve wenschte te zicu opgehelderd.
De Schryver heeft dan ook op 't zelve ogenblik zoo veel ui zyn vermogen was aan het verlangen
deezer Commisfie voldaan dewelke niets
anders in last hebbende als om van haare bevinding aan het Committé Provinciaal rapport te doen,
en



57S
en het zelve te praeadvifeeren aan den Schryver beloofd heeft," dat zy aan hem het Refultaatvan de deliberatien van het Committé Provinciaal, rakende deeze zaak zoude doen wecten.
De Schryver hoopt dus in de volgende week in ftaat te zyn om hier van aan zyne leeaercn behoorlyk verllag te geeven.



Inden Hage by j. Plaat, en verder by alle zyne Correspondenten van dit Weekblad
Te Amftcrdam, by A. van der Kroe op den Dam; Haarlem, J. J. Beets; Leiden, J. van Tiffehn; 'sHage, J. van Chef Delft, M. Roelofswaart; Rotterdam, Dirk Vis ; Dordrecht, Bïusfé; Gorinchem, Hornaar; Brielle, Boers en Merkenburg; Schiedam, Poolman; Gouda, W. Verblaauw; Zaandam, van Aaken; Edam, Rolf; Alkmaar, J. A. van Harcneaspel; Hoorn, Vermandei; Enkhuyzen, Franx; Leeuwarden, Cahais; Franeker, Romar; Harlingen, F. van der Plaats; Groningen, Luydema; Deventer, G. Brouwer; Campen,J. F. Brok; Zwolle, J. Clement; Nymegen,J. L. Prager; Arnhem, Nyhojf; Zutphen, Ht C. A. Thieme; Harderwyk, J. S. den Kasteel, Utrecht, de Wed. j. pan Terveen en Zoon, Middelburg, W. A. Keel; Vlisfingen, Corbelyn; Goes, Huysman; Zierikzee, A. van Zetten ; Breda, Oukoop; 'sBosch, Vieweg; Bergen op den Zoom, Riemsdyk en Bronkhorst.



HERACLYTenDEMOCRYT
n: 36.
Saturdag, 5 Augustus, 1797.
Het Derde Jaar der Bataaffche Vryheid. Ntc fpé, nee meftt.
Z>/v Nummer word met toBYvoEfj. zel voor de gewooneprys uitgegeeven.
Vervolg en Jlot van ons Andwoord aart Batavus over den Staats - Raad,
Zie N°. 33 en 34.
Wy zullen nu nog eenige bedenkingen opgeeven, nopens de befchikkingen, welke in het Plan van Conftitutie gevonden worden, en moeten ftrekken om te verhoeden dat door de uitv oerende Raad geen misbruik worde gemaakt van de magt aan hem verleend.
Wy brengen dan vooreerst te berde de geregelde afgang van de leeden van dien Raad. b
Alle volkeren, 300 veelen er waaren, dien het gebeuren mogt het crffelyk juk van eenen Vorst of Koning af te fchuddeii, zyn bedagt weestom het gezag, het welk zy, ter befcherming van den ftaat zoo wel als ter handhaving der wetten , genucdza-.ikt waaren in andere handen



S7% ==
over te brengen, niet dan voor een bepaalden tyd toe te ftaan.
De Conjul wierd by de Romeynen na het verdryvcn hunner koningen niet dan voor één enkel jaar aangefteld, en, om van meer voorbeelden niet te gewaagen, het Volk van Noord Amerika heeft insgelyks gemeend, dat het niet veylig waare, den Prefident langer dan voor vier jaaren te verkiezen , doch dezelve is terftond weder verkiesbaar.
De leeden van den Staats-Raad worden voor den tyd van vyf jaaren verkoozen, dog geen lid, eens afgegaan zynde, is tot dien post weder verkiesbaar dan na verloop van zes jaaren.
De lust tot het uitbreiden van magt, den mensch als het waare aange' ooren, word doo; dit middel gelukkig beteugeld, — Ily, die geftadig voor oogen heeft, dat er een tyd - al koomen, waarop hy zal moeten wederkeeren tot den ftaat van privaat burger zal het zoo ligt niet in zyn hoofd krygen om ambitieuse ontwerpen te koesteren. Om deeze reeden heeft men ook te regt geoordeeld om niemand tot dien post te verkiezen, die niet reeds den ouderdom van vyf en dertig jaaren zal hebben bereykt, eenen leeltyd, in welke het eerfte vuur der jeugd merkelyk van zyn kragt heeft verlooren, terwyl aan den anderen kant de bedaardheid cn ondervinding voor hetzelve reeds hebben plaats gemaa-1.
Maar het geen de jaloezy van onze vrye volkeren wel het meest heeft opgewekt is: het employ van den Militairen arm aan de uitvoerders der wet» ten toebetroiwd ;enmen moet inderdaad erkennen, dat, gemerkt het misbruik, het welk daar van gemaakt is, ook in dc vcrfchillende tydperken van deeze Republiek, dit ftuk boven al een onderwerp is, waardig de aandagtige overweeging van yder Bataaftch Burger, aan wien de Vryheid en veiligheid ter harte gaat by het beoordeelen van het plan, hem aangebooden.



579
En waarlyk het konde wel niet anders, dan dat men, in eene Vergadering, 't faam gefteld uit léeden, die zig voor het grootfte gedeelte in de . voorige worftelingen van 1785, 1786 en 1787 als waare patriotten en yverige voorftanders der Vryheid hadden doen kennen, naar deezen kant vooral een aandagtig oog gewend had; Moeilyk was ondertusfchen deeze taak. Inuicn de geographifche ligging van onzen grond, gelyk die van Engeland, gedoogde, om geheel geene of ten minften Hechts een klein getal militie in dienst te houden, zoude dit niet alleen voor de zaak der Vryheid, maar ook voor die van de Finantien, ten uiterften wenschelyk zyn.
Het lydt ègter geen teegenfpraak, dat de militie aan de uitvoerende macht onderworpen weezen moet; de veiligheid van den ftaat vordert dit op eene gebiedende wyze, Maar welke behoedmiddelen zyn er nu genoomen , om te beletten dat de uitvoerende macht, ter onderdrukking van de Vryheid, van dezelve geen misbruik zal maaken?
Vooreerst ftaat de bepaalirig van de tterkte - •
afdanking — en bezoldiging der Armee alleen aan het wetgcevend ligchaam, en heeft er ten aanzien van dezelve nimmer voor een langer tyd confent plaats dan voor een Jaar* Zie art: 376 & 377.
Welk eenen indruk deeae fchikking op de aimée zelve moet maaken is niet moeielyk om td bevatten.
Was- er wel ooit een grooter een uitgeftrektef nfddel om de gansch armée aan de Natie te verbinden, daar derzelver geheel beftaan enkel en alleen afhangt van de Reprefentanten van het volk? zal het wel moogelyk zyn, om heerschzugtige ontwerpen ten uitvoer te brnngen , met een corps troepen, het welk door eeu enkel Decreet op éénen dag kan ontbonden worden ?
Maar nog meer ■>—■ Het 384e en 385° artikel aegt: „ dat er in vredes tyd vaste garnifoens O 0 » plaat-:



58o
„ plaatzen zyn voor dc troepen» en dat het in „ tyd van vreede niet in de magt ftaat van den „ Staats - Raad om troepen te laaten marcheeren, „ dan in geval van nood, door het wetgevend ligchaam erkend. "
Herrinneren wy ons nu, wat er gebeurd is, en waar over zo dikwyls én zoo aanhoudend, doch zondereenig goed gevolg, is geklaagd. Willem de Vyfde liet in tyd van vreede nooit dezelfde troepen lang op dezelve plaats garnifoen houden-
er was altyd beweeging onder de Armée cn
waarom? de Soldaaten en Officieren moesten geen burgers worden in de plaatzen van hun garnifoen een lang verblyf zoude gemaakt hebben dat zy verbindtenisfen van maaglchap en van vriendfehap hadden; dat de Soldaaten een gemakkelyk beftaan gevonden hadden ter plaatze hunner iuwooning, en dus vastgehegt geworden waaren aan het belang, van de plaats, in dewelke zy laageti; dat zy in hunnen ommegang met burgeren dezelfde genegenheeden, dezelfde aandoeningen, dezelfde liefde voor de Vryheid hadden geleerd te gevoelen, en dat men hen dus niet te ceniger tyd zoude hebben kunnen gebruyken, zoo als nien wilde.
Landgenooten! by het nieuwe Plan van Conftitutie is hier vooi gezorgd uwe Soldaaten worden landskinderen, zy vestigen zig op het plekje
{jronds, waar ze gebooren zyn ot waarze hoop lebben een eerlyk èn ruim beftaan te v/'nden; zy krygen hun Vaderland lief; de publieke geest vestigt zig onder hun, want zy koomen met u in uwe Grondvergaderingen en deelen in dezelfde voorrechten met andere burgeren. Zy trouwen onder u en voeden hunne kinderen onder u op; zy houden met u eene gemeenzaame verkeering en worden uwe broeders, die met u écn Vaderland, é.éne vryheid, één belang te verdeedigen hebben ; en zoude m n uwe broeders ooit kunnen gebruiken om u te onderdrukken, om |de inltru-
men-



' 5'«
menten te woiden om u in flaaffthe keetenen tewerpen — fielt u in hunne plaats cn oordeelt of zuks wel moogelyk zoude zyn.
Willem de yyroe benoemde eigendunkelyk alle dc Officieren in de Armée zonder concurrentie van de Staaten des Lands, en dit verbond natuurlyk deeze Officieren aileen aan den wenk van hun Opperhoofd. -— Maar de Staats - Raad kan geen één eenig OHicier aanftellen boven den rang van Colonel dan met goedkeuring van uwe Reprefentanten in de kamer der Oudften, en ten aanzien van de benoeming van Officieren van minderen rang hangt dezelve ten cenemaal af van de voet ' en wyze door het Wctgecvend lidhaam nader te beraamen, leest maar art. 386 en 387. van het Ontwerp, cn ziet welk een' heilzaame prikkel dit is voor de Officieren der Armèe om de achting te verwerven niet alken van den Staats - Raad maar ook van dc Natie zelve.
De Officieren moeten Vryhcids minnaars zyn — moeten zi^ naar hunnen pligt gedraagen - de leeden van de kamer der oudften worden uit alle oorden van de Republiek gekoozen, deeze kamer kan dus altyd gemakkelyk informatiën bekoomen van het gedrag der Officieren der Arroée.
Men weet hoe nadeelig het was voor de Burgerlyke Vryheid, en hoe veele klagten desvvegens niet ontftaan zyn dat de militairen in gemeene delicten aan den Burgerlykén Rechter wierden ontdokken , en met welk eene ftyfheid en onverzettelykheid de Militaire jurisdictie door den laatsten Stadhouder wierd vastgehouden.
Daar is een tyd geweest, dat een Rurger door een militair beleedigd zynde, voor den militairen vechter beetermg moest zoeken te erlangen, en de militairen hadden voorde Burgerlyke rechters geen het minste respect —- maar ook in dit opzicht is de deur geflooten voor alle willekeurige handelingen en baldaadigheeden van het krygsvolk. Het Blan vaj) Conftitutie heeft er voor gezorgd. Het O 0 3 Volk



Volk van oorlog blyft met betrekking tot alle cu viele zaaken alleen onderworpen aan de burgerlyke rechter, en de Cognitie of kennis neeming van gemeene delicten die niet militair zyn blyft aan dezelfden burgerlyke Rechter bevoolen.
De militair en Burger hebben dien aangaande dezelfde rechten — of liever daar is tusfehen Uurgers en Bürgerï^ 'tzy ze Militairen zyn of niet geen het minfte onderfcheid. — Weder een krachtdaadig middel om een militair te doen gevoelen zyne ; f hangelykheid van de algemeene Rechten , en dat er in deezen tusfehen hem en andere Burgers geen verfchil beftaat. Hoedaanig het
esprit de corps ook in voorigen tyd mogt werken , met welk een foort van veragting zy ook rnogten
nederzien op den boer en op den fteedeling
militairen! uwe qualiteit onttrekt u niet van de verantwoording uwer bmgerlyke handelingen voor pien Rechter, dien alle Burgeren gelykelyk met met eikanderen gemeen hebben.
Maar (zult gy vraagen,) ka?i de macht van den Staats - Raad ook inbreuk maaken op de Wetgeevende Vergadering ?
Wy antwoorden; fchoon onderworpen alléén aan de wetten cn niet aan de wetgeevende Vergadering kan hv echter zonder dezelve niets verrichten; wy hebben reeds te vooren aangemerkt, dat de betaaling en afdanking der Militie'ftaat aan het Wetgevend ligchaam.
Het zelve kan vry delibereeren , want zonder deszelfs bewilliging mogen er geene gewapende manlchappen bycenkomen of vertoeven in de plaats van deszelfs Refidcntie. — De leeden zyn wegens deszelfs adv$Jen aan niemand verandwoordelyk, en wegens deszelft daaden, alléén aan den Compehnten Rechter. r
Maar ! kan de Staats-Raad in de Departementen niet Willekeukig zyn gezachuitoefenenï » De Staats-Raad gebruykt nimmer, (zegt »> het 393e art.} eenige gewapende macht, tegen
de



—
„ de Geconftituëerdc Machten, dan op grond van „ eenig Decreet van één der Gerechtshoven, daar toe Competent.
„ De uitvoerende Magt kan geeue Commisfa„ risfen in de Departementen zenden om zig di„ reet of indirect in de Departenentaale werk„ zaamheeden te fteeken of te mengen ( zie art 623.)
„ Geene leeden van het Departementaal Be„ ftuur kunnen in perzoon voor de uitvoerende „ Magt tot het geeven van verantwoording wor„ den opgeroepen ( art. 625.)
„ Een Departementaal Beftuur kan wegens „ pligtverzuim, of overtreeding van de Conftitu„ tie alleen te regt gefield worden voor het hoog „ Nationaal Gerechtshof (art. 626" en 627.)
„ Zelfs kunnen de leeden van het zelve in hun„ ne bedieningen niet worden opgefchort door den „ Staats-Raad, maar alleen op een rechterlvk de„ creet. (art. 628.) ,
Of zoude Batavus misfehien, voor hem en zyne vrienden, iets te vreezen hebben van de groote Magt van den Staats-Raad?
Indien men de Bataaffche, Haagsche, & Goudafche Couranten — Politieke BHxems en Weerlichten en meer anderen van dat foort van fchriften leest dan zoude het hart van den Batavier in angft wegkrimpen; dan word de Jlaverny bereid; danwordener yzeren halsbanden ge fmeed;dan worden wy haast in yzeren keetenen vastgeklonken —— en diergelyke Abracadabra''s meer. Het zyn van die toverwoorden, die men gebruikt heeft,om den eenvoudigen maar eerlyken Burger van koude fchrik te doen bevangen.
Maar Batavus en de zynen, welken het tc doen is om onderzoeff cn bewysreedenen, zullen zig zoo gemakkelyk niet laaten wegfleepen dcor woorden zonder eenige beteekenis. . De groote magt van den Staats-Raad kan den mdividuëelen burger nietbereiken. Wanneer gy, Batavus! met uwe vrienden in den Haag koomt cn gy ontmoet die vyf zogenaamde Stadhouders, Oo 4 die



584 —
die vyf Koningen op ftraat beurt dan titefr
.fierheid Let hoofd om hoog, en zegt teegen zoo vee" le Vöftffl, die ü omringen: „ gy ongelukkigen * j, die moet gehoorzaamen aart den wil uwer be-„ ftuürdefs, wy leeven naar onze eigene wet-1 ten w y zyn vry! "
Èn dit brengt ons tot de bcfchouwing van de Rechterlyke Magt zoo als dezelve in het ontwerp word Voöi'gedraagen.
„ De adminiltratie vn alle Policie of Magiftra-
tuur zal overal afgefcheyden moeien zyn var. het „ rechterampc." (Art. 664.)
Niemand kan tegen zynen wille Worden afge^
trokken van den Rechter, wel ken de Conftitutie >, of de wet hem toekent." (Art. 671.)
Zie hier de twee groote waarborgen yan de burgerlyke Vryheid en Vcyligheid. Het is waar dó 5}a ts-Raad lan, in geval van zamenfpanning of aanilag tegen de inwendige of uitwendigs Vcyügheid Verdachte.perzoonen arrefteer n en ondervraagen, en dit kan niet wel anders weezen, Wantd arkunnen tyden van gevaar zyn, waar in het aankomt op onze politieke exiftentie, cn deeze kan nog mag Sn de weegfchaal gefteld worden, maar tegen dit noodzakelyk kwaad is weder een hulpmiddel daargefteld, het welk al'e Zwarigheyd wegneemt, want, naar den inhoud, van hetere Art.,, moeten allen
oie aldus gevangen zyn genomen uiterlyk binnen
vierentwintig uuren* in handen van de Jufti.ie „ Worden overgclccvcrt, cn by gebreken van dien >, zal de gevangenecminggehoud n worden vooreert „ aanilag op de Vryheid cnvoor open baar geweld.
Ziet hier het weldaadig het vreedzaam genotvan liet leven, van de eer, cn van de bezittingen ih Veyligheidgellekl; voor niemand verandwoordelyk te zyn van zync daaden, dan voor zynen Comprjtenten Rechter, dit is het dierbaarfte voorrecht, dat wy immer kunnen erlangen, een Voorreeht, waarop onze Voorvaderen zoo jaloetsch waareh, maai- he: welk in een meerdere of mindere maat



™ 6*3
altyd is gefchondcn, om dat de rechterlyke Magt nooit zoo Compleet van de politieke Magt is afgeJcheiden geweest, als ze in dit ontwerp voorkomt* Nimmer is ook zoo naauwkeurig zorg gedragen Voor de orlafhangelykheyd det Rechters —— Dé Jaarwedden zyn by de Conftitutie bepaald, en om alle vrees of hoop ten dien aanzien geheel en al af tc frtyden, zoo word verbooden om dezelven of te verminderen of tc vermeerderen.
Wierden voorheen door dc Patriciërs (ofde aanaienelykfte gedagten ) de Gerechtshoven aangevuld met leeden uit hunne familiën, welken dan ook wederkeerig vooral in tyden van politieke onëenigheden, hen, die het gezag in handen hadden ftyfden cn fterkten, voortaan zullen de Verkiezingen of liever de voordragten tot de verkiezingen moeten gefchieden door de Gerechtshoven ze'ven, en wel Uit de zulkcn, dieinhetvakderRechtsgeleerdheyd idueerdeh dus geoeffend zyn. En op dat daar uit al weder geen toegang zoude worden verleend Voor eenige familie betrekkingen, zoo is uitdrukfcetyk vast gefteld dat gecne lceden eikanderen onderling zullen mogen beftaan tot binnen zekere graaden van bloedvcrwanlchap.
Om voor de onpartydige adminifh'atie der Juftitie en teegen de corruptie zoo veel meer te waaken, heeft men de voorzorgen nog zoo veel verder uitgeftrekt, dat door geene beloften van een ampt een rechter immer in zyne oordeelvellingen zoude kunnen worden gezwaayd, terwyl geen lid van eenig hof van Juftitie verkiesbaar is tot een éénig ander ampt —- een rechter, ééns zitting genomen hebbende , vind zyne ambitie enkel bepaald tot zyn ambt; Hy kan niet willekeurig worden afgezet — booven alle hoop en vreez geplaatst ziet ny zich gedrongen om, wil hy zyn Vaderland en zyne Medeburgeren van dienst zyn, zich den garifchen tyd zynes levens toe te leggen op de weetenichap, tot zynen post vcreyscht, en het is te verwagten dat .V3n zync kundigheeden en van zyne Iangduurige O o 5 on



5&<5 —
ondervinding het ganfche volk de heerlvkfte vniff.
jen ftaat te plukken Hier is voor tn Rccl
ter de deur ge'looten voor alle andere bdaagingen • Nuttig tc zyn in zynen bepaalden krinc onofrtv digheyd en itrikte eerlykheyd, -zie daa? \Z?h?m de eenige middelen omWdeachtKe?meS
vïnfen11^f koT e" Zie daar degerustheyd van den Bataaffchen burger tegens alll politieke
Dit, waarde Batavus! meenden wy U oo uwen verpligtenden brief C in ons No. 3/geplSst ) te
moeten andwoorden wy hoopenf ft wy hiS
fedeaan we vaderlandlievende oogmerke? volrn?t^,hvSen'|ndat T Veele b^ve Vaderlande s v/n w °ordeeI zul1^ zy"' dat ook dit gedeelte van he ontwerp van Conftitutie geene reedenen kan opleeveren, om dezelve te venverpen
üyzonder aangenaam zal het ons intusfehen zvn oma te mogen verneemen of dêeze onze letterarb«yd uwe goedkeuring heeft mogen wegdraagen.
VVyders beveelen wy ons in uwe toegeneegenheyd, en wenfehen van harten dat het Volk van Nederland op den aanftaanden 8ften Auguftuseene wyze en welberaadenc keuze moge doen, zig aan geene ichreeuwers* intriguanten, fortuinzoekers en heerschzugtige deugenieten onder den mantel van heete Vaderlandshevde gedooken, mooge ftooren maar ma veragting van alle bedrog of bedreigingen eenpaarig de handen in een moge liaan tot redding van ons Vaderland b
Wy zyn met verfchuldigde achting
r>«, u, ^ Uwe g°ede Vrienden
i AnJ^g den de Schryver» &c,
1 Auguftus 1797. '
Zeven daagen voor de befh's» fing yan het gsluk of ongeluk 4er Bataaffche Vryheid.
Of



Of fchoon de fchryver van dit Weekblad tot nog toe niet in ftaat is om aan zyne leezeren het refultaat te doen wceten van de deliberatie van het Committé Provinciaal van Plalland rakende zvne gegeevene explicatie over het gepofeerde in N°. SS en aldaar op Pag. 536 — zo oordeelt hy het egter van zynen pligt om aan zyne Iezeren mede te deelen den inhoud van zyne door hem aan de Commisiie overgegeevene Explicatoire memorie rakende het in N°. 33 op Pag. 536 ter nedergeftelde.
Op dinsdag den 25 July was de fchryver van dit Weekblad verzogt om voor eene Commisfie uic
het Provinciaal Committé te Compareeren ■
aldaar gecompareerd zynde wierd aan hem door het voorzittend lid van die Commisfie hoofdzaak}yk voorgehouden ,, dat, daar er by zomnr'ge lee„ den van het Committé bedenkingen waaren „ ontftaan, over het gepofeerde in N°. 33 op
w Pag. 536 het welk egter ook zeer mo-
„ gelyk was dat aan andere uitlegging onderhee„ vig was, men natuurlyker wyze geen beeter „ middel had geweeten als den fchryver zelve te „ verzoeken zig daar over nader tc expliceeren. "
Waar op de fchryver het volgende ftuk ten fine van explicatie aan die Commisiie heeft voorleezen en overgegeeven.
Medeburgers!
Op gepaffeerde vrydag den 21 july wierd ik door één myner vrieden onderricht, dat het geene ikinN0. 33 van het Weekblad de Heraclyt en Democryt opzigtelyk het opkoomen van alle Nederlanderen zonder onderfcheid van partyënin hunne Grondvergaderingen, gefchreeven had, in de Franlche taal was overgezet, en naarParys gezonden. Hoe weinig acht ik ook op dit bericht iloag, hoe weinig ik toen, ook dagt dat dit gepofeerde de aandagt eener



Beconftitueerde raagt zoude h. bbcn na zig getrokken, wjdanig dat "ik in het geval zoude kunnen kommen, van aan het aldaar ter nedergeftelde eene nadere uitlegging te geeven, koos ik egter op 't zelve oogenblik de party, van de waare bedoerng van bet door my aldaar ter nedergeftelde een weinig breedcr te detailleeren, ten einde daar van in een volgend Nummer gebruyk te maaken.
Want daar er een goed Vaderland ten hoogften aangeleegeni is dat zyn patriottismus overal en in allen gevallen onbevlekt blyve — moet of mag kV C myns bedunkens ) nimmer eene gelegenheid verzuimen om de zuiverhdid zyner bedoelingen wanneer dezelve maar in 't allerminfte in twyftel fcnynen getrokken te worden, in het helderfte daglicht te ftellen
£>aar ik nu op gisteten door den Boekverkoopcr 5» Plaat ben onderrigt geworden, dat gy lieden Medeburgers! by dien burger naar den fchryver van;het 33e nummer van het weekblad de Heraclyt *« Democryt hebt onderzoek gedaan, daar die burger altoos gemunicerd met een acie door my zeiven ondertekend niet geaarfeld heeft aan ul. te verklaaren en te bewyzen, dat ik de fchryver was, en ik daar op gister nademiddag uwentwegen verzogt ben om my op heeden hier ter plaatle te vervoegen , was er by my ge^en twyftel over of gy lieden zoudet van my eene nadere uitlegging verlangen van het door my in N°. 33 ter nedergeftelde opzigtelyk het] opkoomen van' alle Nederlanderen, fantinne grondvergaderingen op den 1 en 8 Aug. aan welke party zy dan ook rnogten zyn toegedaan geweest.
Na dit voorafgezegd te hebben, Medeburgers! zal het ul. niet bevreemden, da: ik my in voor raad inftaat gcftcld hebbe. om indi n dit wez..nlyk het geval ware,'ogenblikkelykaan ul. verlangen te kunnen voldoen. En het is daarom dat ik thans de Vryheid neeme by weege van eene nadere explicatie aai u lieden tc verklaaren Dat ik met het fchryven van het geene in N°. 33 van het weekblad de
Hei



5*9
Her. en Dem. en wel bepaaldelyk op Pa» <ï6 gevonden word bedoeld hebbe, alles toe re brengen w itmynes inziens (trekken ko^de om braave Nederlanders , onverfchillig welke gevoelens zy tot nog toe zyn toegedaan geweest, aan te moedigen om van hun ftem recht gebruik te maaken in eene zaak van zulk een groot gewigt voor ons Vaderland, als djar is het aanneemen of verwerpen van het ontweip van Conftitutie.
Ik heb altoos gemeend en ik ben tot n og toé niet van de ongegrondheid myner meening overtuigd, dat er zoo wel twee hoofd zoorten van
oranje heden als van patriotten zyn er zyn
namelyk oranje lieden zo wel als patriotten o'tt
hunnes zelfs wille er zyn orante lieden zo
wel als patriotten om des Vaderlands wille de laatJte zoort der oranje lieden was het die ik bedoelde, (en ik meende dit duidelyk genoeg tc hebben uitgedru<t) metjde wooiden „ gy onder on„ ze_ landgenooten die tot nog toe, uit eerlyke „ principes, van ons ingevoelens over de befta „ Regeringsform verfchid hebt. "
Het zyn deeze menfehen, die men thans door allerhande middelen ïoekt af te fchrikken van in de grondvergaderingen te verfchynen, die men dagelyks meer en meer verbittert maar niet verbeetert, het zyn deze menfehen, die men volgens myne gronëbeginfelen zonder natie fchennis te begaan hun ftemrecht niet ontneemen kan, indien zv anders voldoen aan het geen de wet hun voorichryfthet zyn deze menfehen die ik weder tot óns brengen wilde , die ik met de tegenwoordige orde vm zaaken wilde verzoenen, die ik(omonbewpeld te lpreeken ) wilde tragten over te haaien om, ingevolge het gemanifes-eerde verlangen van onze grote en getrouwe Bondgenoote eene Conftitutie aan te neemen, die mynes inziens gegrond is op de ecuwige grondzuilen van Regtvaardigheid en orde —
en op eene Reprefencative Volks Re ïeerin^ *
eene Conftitutie die onze individueele heid



S9°
en veiligheid op onwrikbaare gronden vestigt en de handhaving onzer politieke vryheid met de grootlte zorgvuldigheid verzeekerd. Vergeeft het my medeburgers! indien myne rondborstigheid u vermeetel ichyne maar wanneer men teegen wettige Beftuui deren van een vry volk fpreekt is .het in myne oogen een misdaad, zyn hart niet geheel open te leggen.
En daar het oogmerk van alle waaragtige bembuiaars van het vaderland moet zyn zooveel mogelyk alle Factiën te vernietigen, dagt my geen middel meer 'gefchikt als de eerlykc Oranje lieden by het heil des Vaderlands te bezweeren van zig in deeze alles beflisfende oogenblikken aan dat Vaderland niet te onttrekken. Ik zag en zie nog geen beeter middel om hun aan onze tegenwoordige orde van zaken te verbinden, als hun die by het Vaderland te verliezen hebben over te haaien om de Conftitutie, die ons te beurt zal vallen, zelfs mede aan te neemen.
Factiën mogen en moeten misfehien beftaan in een land alwaar de Regeering geen klem heeft — alwaar het den Vryheidminnenden Volksverteegenwoordiger aan de 'magt ontbreekt om doordekragt der Grondbeginzelen over Anarchie of defpotismus te zegenpraalen - maar hier in dn gewest, hier, waar deonlchuldnogeen veiligefc^uilplaats vinden mag tegenvervolging, hier waar de burgerlyke vryheid cn veiligheid'aan dc getrouwfte handen is toevertrouwd, hier in dit gewest alwaar de Regeering getoond heeft magt genoeg te hebben om de uitlpattingen der Anarchie zoo wel als die der Oranje Cabaale kragtdadig te fluiten hier mag men myns bedunkens gerust aan het menschvcrëercnd pian mede werken om alle twist en partyfehap te vergeeten—» de naam zelvs van Oranje Galant zoo wel als andere bynaamen uit het Woordenboek van ons patriotismus geheel uit te wisfehen, en als broeders van een huis te zamen aan het heil van het Vaderland alken onzen arbeid en onze vermogens te wy<
d«o-



*= S9t
den. Ik durve eerbiedig hoopen Medeburgers' dat deeze myne explicatie in ftaat zal zyn ulieden nopens myne bedoelingen gerust te ftellen ik hoope dit met des te meer grond om dat ik zonder verwaand te zyn, myvleyen durve datnienland immer de onbevlektheid van myn patriotfcmufmet eenige grond in twyflèl heeft getrokken , temvnk
TZl^OVenKvm uwe rcchtvaardigheydvertvagte, dat, ,ndien er formeele befcrmldlginSn tegen myn gefchryf rnogten worden ingebral fv" lieden my de gelegenheid zult vcrfchaffen om Sr Je veïSeedfgef ™fchuldi^ openSrdl EindelykVrzoeke ik ulieden in aanmerking te neemen dat ik , my allecnlyk bepaald hebbe met ulieden te declareeren wat ii bedoeld, en niet, wat ik niet bedoeld hebbe. Waar mede &.
Na welke gegeevcne explicatie de fchryver buiten buiten gegaan zynde een ogenblik daïrZ derom geroepen wierd wanneer 1 et ™"
de Comimsfiealleenlyk door het Committé gecommitteerd zynde om zig ,e infomeeren en het S mitté te dienen van advys - zy CommVfie nader" aan den fchryver het refultaat der delibera&rrvS het Committé hier over zoude doen weetcn
«S£ i?enheeftdan eindelyk de rechtvaardig zaak van het lang verdrukt volk over heteff weid en onderdrukking gezegepraald — dfnt ïfen,.^1^ Z01"g d^r NationaleVe^krut
dXdneerencVe HE7 GEHEEL ^«S ï?
dank



59» r=
dank zy het Vaderland en Vryhcidlicvend gedrag der Commisfie, die wegens de Nationale Vergadering te Campen de waare burger ftem de waare volk sftem heeft doen gelden, zoo als het in een vry land past.
Beurt uwe neergeboogen hoofden moedig op eedele Friezen! waare vrienden der vryheid en
van het geluk van uw Vaderland die tot
nog toe onder de keetenen van geweld,heerschzucht , eygenbaat en geweetensdwang gekromd, uwe Icevensdaagen in vemvyficlmg en rampzalige
uitzichten op het toekoomende voortfleept —
beurt uwe hoofden op! ziet rondom u cn laat het voorbeeld vau Campen u ten troost verftrekken wie weet of het der Nationaale vergadering niet eerlang behaagen zal om in uw gely k maar oneindig veel belancrykeu geval g e l y k e
maatregelen te neemen ; — dan zal by u ook dc waare Volksftemzeegepraal en en dc ondeugd en het
{reweld met uwe bedriegers en gcwcldcnaaren in ïun eigen niet wegpinken.
Beeft dan eerloo/em. wanneer die dag'der Rechtvaardigheid ook in Friesland zal zyn aangelicht die dag zal voor Ulieden een dag der
verfchrikkinge zyn, niet om dat de zoo lang door u bedrogene en verdrukte vaderlanders alle hunne geleedene rampen op u znllcn wreeken
•niet om dat ons hart naar bloed dorst; gelyk het
UWe niet om dat wy u op onze beurt zullen
moorden, gelyk gy ons gemoor nhebt
neen! maar om dat op dien dag alle uwe fchande, al uw bedrog, alle uwe gruweldaaden voorhetoog der
natienaaktten toon zu;len worden gefpreid om
dat opdien dag, als het door u getrapt volk zyne rechten herneemen zal, alle uwe heersclujugtige en goud — en bloed-dorstige oogmerken zullen
verydcld worden om dat op dien dag het
volk u zal uitfpuwen cn met de verdiende
veis
^Vervolg in het Byyoegzel')



BYVOEGSEL,
op de
HERACL YTen DEMOCRYT. N°. 36 Saturdag, 5 Augustus, 1797.
verachting zal overlaaden -— en om dat misfchien üw gewceten opdien dag zal ontwaaken en de vreeslykfte van alle uwe befchuldigers weezen zal.
Dan hoort gy 't aaklig wee Rondom uw leegerftê, Wanneer zwaarmoedigheid
Öp u zig nedervleid
Daar rolt een Doodshoofd aan
Het ziet u dreigend aan.
Het vloekt u om Uw moord
Dat 't u de ziel doorboort,
Het daagt u voor 't gericht
Het fpuwt u in 't gezicht
En op dien eigen ftond
Verzinkt het in de Grond; -
Gy vlugt, en waat gy vlugt
Hoort gy een naar gezugt,
Üw harte klopt en woedt
Gelyk 't een Moorder doet —-
Het zweet druipt langs u neer
Gy wenscht geen avond meer ——
Pp VJugt



594
Vlugt vry! vlugt langs een Baan
Bezogt van Zon nog Maan
Naar 't gruwzaam fcheem'rend woud
Daar zig de vrees onthoudt,
Daar voelt de booze hand,
Die hier zyn Vaderland
Aan beulen overgaf,
De fmartelykfte ftraf
Daar hy het gloeijend geld
Met eigen ving Ven teld. (0)
■ De cnfis. in welke ons Vaderland zich bevindt is de groot"», de gevaarlyk fte die het zelve »n twee eeuwen is overgekomen, de proef, op welke ue bejagtzaarnhfid bet doorziet, de moed, het gehceie Nationale charakter gefteld is,isdc Ichcrplte, op welke zy immer ieiteld konde worden. Nauwlyks twee jaaren bevrydva» de Aristoc; atifchc en Siauhouderlyke foeoerativè anarchie, ftaat zy op het punt van gefieept te worden in de verwoestendfte van alle ararchiën, de volftrekte Democratie — pas genaderd aan het tydftip, waar naar zv twee jaaren reikhalzend beeft uitgezien; a*n het ooaen blik , waar in zy de verworven vryheid ,het ftaatkundig beftaan der Republiek, de veiligheid en zekerheid der f- erfonen en eigendommen de bloei van koophandel en industrie op on* wnkbaare gronden ftaat te vestigen; nu zy eene btaats-Copftirutie, waarin de verfnreide belangen de verdeelde m »g:en, zo gelukkig ve.eeni^d, en binnen de juiste bepaal.ngen gebragc zyn, voor zich heeft, juist in di oogenblil, waar op de vyanden der V ryheid en orde geloerd
beb-
fcO Getrokken uit het Dichtrtuk (de Nacht) vsn 4. Siacns.



= 595
hebben, juist in dit geduchte of heuch'y',e oogenblik , fpant de herleiding en m sleidingalle klachten in , om dc proef der gr otoeid , der vc lichting cn der voorzigtige wy h id , voor het Bataaffche volk te doen siukk q1.
Het overdrevenfle egipï m s en zelfbelang, van weinige intriguanten gcrug ft un j dj.or zedenlooze domheid, en te ie r geil. ld fthraapen roofzucht, .fchyncn fa mai gez vooren ts hebben, om de onbelc aam eid, de imolentij de ieugen en laster, tot het oo^fte te loppunc voeren, en,onder den fcliyn yan Vry'ieiuslicfde en zucht voor het Vaderla d, den ligtgelovigen onbedagtzamen burger in zyn eig«n oordeel ie verwarren , cn door valfche klanken in 't verderf tc lokken-
Wilt gy u zeiven redden, uit de ftrikken die U gelpannen worden; wilt gy het gevaar ontkomen, dat u boven 'c hoofd hangt, welmeenende Vaderlanders! gy die niet anders bedoelt dan het algemeen geluk; fluit dan uwe ooren voor de valfche klanken der zedenlooze verleiders, eie zich zeiven u over al opdringen, die u over laaden met een aantal fchandbladen cnlasterfchriften, van fchryvers , die geen ander doel hebben , dan om hun buik te vullen, en te voldoen aan hunne meelters , die hun gekogt hebben — oordeelt zelve ! en toetst,zo gy twyffelt uw oordeel aan zulken, die ey voor kundig, eerlyk en deugdzaam houden kunt.
Ik weet wel, dat fommige Iigtgeloovige cn niet genoegzaam doorziende m mfchen zich laaten misleiden, door de openlyko vcrklaarimren van
een twaalftal '/ichnoemende —Repris fen-
tanttn van liet Bataaf/che Volk ! welke u wd en wys maakeo, dat de Conftitutie, die u door de Nationaale Vergadering is aangcboJen , ona n neemelyk t$, cn door u moec verworp n worden.
Pp 2 cn



590" a£
tn dit gy als dan in ftaat zoudt zyn om ceneaat eren meer aanneemelyk, te kunnen daar ftelIen.
Ik weet wel , dat er, op naam van ^anfche gonootfchappen, op het ze fde voetfpoor, dereelyke aanmerkingen worden verfpreid, en overal rond gedraagen. Ik weet dat zy zenaelingen doen rond re.zen , om u dergelyke prulfchrifccn in d2 hanü te ftoppen, en mondeling u vnor dezelve m te neemen — den berooiden onwaardieen met de hoop, op onverdiende posten te paayen, tn te zeggen dat het dan beter zal gaan, wanneer gy hun, in uwe keuze, aan het hoofd van 'tbeliuur verheft.
Doch even deze misdadigeondernecnf n-en moeten elk die eenige deugd , eenige zedelykheid eenige dehcatesfe b.zittcn ten fterkftenin net oo*loopen, en het gevraagde middel verdagt maaken.
Moet het hem, die eenig denkbeeld hee't van f J}I,?'.d't Reprefentant van het geheele Nederlandfche Volk is opgelegd niet alleszins verdagt voorkomen, dat twaalf' Leden — en waar twaalf — zich arrogééren , om het oordeel der Natie, over de Conftitutie voor uitteloopen' Dat zy durven zeggen, dat het werk eener Vergadermg, war van zy leden zyn, niet deugt, t»m dat zy, met hun twaalven, van de 120 het niet goedvindt! Is het niet veel meer de 'p!jgC van ieder lid der minderheid, van elke belangryke vergadering, om het befluit der meerderheid , al h ert hy èraiet m toeg.ftemd, qua- lid, te helpenmaintinééren ? Zou men met meer réden van verd nk ng hebben tegen eene Corfbtutie, welke door alle leden hoofd voor hoofd, in alle poinl ten, was tot geftem j en goedgeke urd ? 1
Miar moet men niet te meerde demarche van gezegde 12 leeden verdenken, als fflen weet,
dac



59?
dat de meeften van hun , zelve buiten fbat zyn, om over eenige Conftitutie, over eenig onderwerp van Staatkunde over eenig algemeen en Volksbelang, te kunnen oordeelen? —. Dat veeier hunner , in bun poft, nog nimmer één enkelwoord, over de Conftitutie hebben gefproken.
Moet men geen verdenking koeiteren, daar flcchts één of ten hoogfte twee leeden de opftellers zyn van alle die aanmerkingen, en dar. eensdeels, andere weetnieten er hunne hand on-
de zetten en laaten zetten', om zich
uitwees, dat zynrisfchien het verwyt zullen hebben, vsn ii jaar 10 gis's daagsgetrbkken te hebben , zonder iets gedaan hebben nu als
raadgevers der Natie optewerpen, en dc prulfchriften van hun to doen fpreeken, daar alle Dagbladen en decreeten van hun zwygen? —— En anderdeels, dat de dry vers van zulk een werk dergelyke trauwanteB voor zich noodig kennen ? Of in de derde plaats, dat zy, onder iaS leden er niet meer dan 12 , en dan 1 og maar zulke 12 J! hebben kunnen oploopen, om in hun
verdagte ftap deel te neemen ? En nog
veel meer zou deeze verdenking by de Natie, verzwaard worden, wanneer het zedelyk, burgerlyk en financieel gedrag, en omftandigheden en bedoelingen van hun algemeen genoeg bekend waaren.
Dat u dan, welmeenende Vaderlanders! het denkbeeld van bekwaame of bevoegde en eerlyke rechters, zo min als den naam, van Reprefentanten des bataaffeben volks, in dit miferabel 12 tal niet verleide, om hen met uw blindvertrouweD tc verwaardigen.
Laat u even min verleiden door de Aanmerkingen en beder kingen, quafi van geheele Vo kslocieteiten! deze zyn uit hun aart zelve, even zeer verdagt. leder burger kan voor zichzelven afzonderlyk wel oordeelen, en zyne aanmerkin•PP 3 gen,



598
gen maken, over een werk als d-Conftitntie: maar het is niet w'arichynlyk, dat eeo aantal eden zo fchielyk het, over zo veee aanmerkingen, zo volkomen eens zoud' n zyn. Vee'e leden d:er Sociëteiten zyn niet inltaat om over de waarde van alle die aanmerkingen te oordeelen, het zyn dus alleen aanmerkingen van enkele leden, waar mede de over ge zich hebben vereenigd, zonder ze genoegzaam overwogen te hebben; of waar in eene kieine meerderheid, om dat ze toch wat wilde gezegl en afgekeurd hebben, z ch heeft vereenigd. Doch even dit b wyst de fchadelykheid der focietdcen, wanneerze op de ze wyze dienen, om de onbelemmerde vryheid. in het oordeel de- individu*, te ftremmen; en anderen even oiibed gtzamen , als door den fchyn van juistheid in he' oordeel der menigte, mede voor intene men en verle den Het nut der focieteicen is allee i daar f'gekgen, da-, men elkander trachte verlichten, en verder e ks oordej vry te laa:en: maar geer.zins orn met de meerderheid te conclude ien , tot één gevoelen, n elke byzonderi eid, voor alle de indiviuele leden.
Wmneer gydus, Vaderlandschgezinde medeburgers ! het -ooroordeel der gewaanJe authoriteit zuh a gefchud hebh n, en zelf over de u aangebod.n Conftitutie oordeelt, en uw gevoelen aan dat van meer verlichte eerlyke lieden, toetst eerst danzuk gy u in fta3t bevinden, om, naar waarde, over elks belang, gelykover dat van't Vaderland, te kunnen oordeelen.
Als dan zult gy ook kunnen begrypen waarom de overige Jedeh der Nat. Verg. vertrouwende op de deugd der ontworpene Conftitutie,op het verlicht oordeel der weldenkende Meerderheid der Natie; en de wanhoop die in de intrigues van
zedenloozen zelfs doordraait der laagheid
en 't verraad, niet verwaardigt hebben met eenn ge weerlegging.
Heeft



59?
Heeft de eerlyke Vaderlander niet dan al te dikwyls reden om zig te bedroeven, wanneer hy het braave maar mindoorzigtige gedeelte onzer Landgenooten door Macht fpreuken en Leugenen van een gering aantal intriguan ten en bedriegers ziet wegfleepen, hy heeft daar en teegen egter ook reeden om zig te verheugen dat er nog mannen zyn, die by eene diepe kennis van de beiangens van ons dierbaar Vaderland, eene belangeiooze onpartydigheid en eene Bataaffche rondborstigheid durven voegen.
Uit dit oogpunt ten minften befchouwen wy HetRapport van da Burgers Go l dberg, Verbeek, en Scheffcr urne. bragt in de Sociëteit Voor Eenheidóen
Oü de.
Dit gedenkftuk van Bataaffche rondborftigheid - van vaderlandsliefde zonder, party, ■zugt > van kunde zonder trotsheid - waar in het geheel ontwerp van Conftitutie vryelyk beoordeeld, word, is de aandacht or.zer landgenooten overwaardig -h de boosheid onder ferryn van patiottismus, zal, (wy twyftelen hier niet aan) dit ftuk wel van alle kanten met dezelvde woede aan vallen, als waarmede de mag fpreuken der 12 bekende Reprefentanten by het volk zyn opgevyfeld dan! des te meerder is het noodig dat een yder hetzelve leeze, en er opvden 8 Augustus *yn nut mede doe.
Ne-



Nederlandfche Landgenooten! het is voor het laatst dat wy tot u fpreeken, eer die groote dag aanlicht;, op welke gy over het lot van uw v/aderland beflisfen znlt ——— in Godsnaam ( wy bezweeren het u) volgt do infpraak van uw eigen geweeten en geeft u .«elven en uw Vaderland aan den ouden welvaart weder gy ftaat op den rand van
den afgrond, ziddertl keert terug, en red uw Vaderland!
Inden Hage by]. Plaat, en verder by alle zyne Correspondenten van dit Weekblad
- Te Amfterdam, by A. van der Kroe op den Dam; Haarlem, J. J. Beets; Leiden, j. van Tiffelen; 'sHage, J. van Cleef Delft, M. Roelofswaar t; Rotterdam,Dirk Vis; Dordrecht, Blusfé; Gorinchem, Hornaar; Brielle, Boers en Merkenburg; Schiedam, Poolman; Gouda, W. Verblaauw; Zaandam, van Aaken; Edam, Rolf; Alkmaar, J. A. van Hareneaspel; Hoorn, Vermandei; Enkhuyzen, Franx; Leeuwarden, Cahais; Franeker, Ro~ mar; Harlingen, F. van der Plaats; Groningen, Luy demo; Deventer, G. Brouwer; Campen; J. F. Brok; Zwolle, J. Clement; Nymegen; J. L. Prager; Arnhem, Nykoff; Zutphen, Ht C. A. Thieme; Hardcrwyk, J. S. den Kasteel, Utrecht, de Wed. J. van Terveen en Zoon, Middelburg, W. A. Keel; Vlisfingen, Corbelyn; Goes, Huysman; Zierikzee, A. van Zetten; Breda, Oukoop; 'sBosch, Viei»eg; Bergen op den Zoom, Riemtdyk en Bronkhorst.



HERACLYT én DEMOCRYT N°. 37. '
Saturdag, 12 Augustus, 1797.
Het Derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nee fpéy nee metu.
tK^emocryt is voorneemens, om binnen weinige daagen ter persfe te geeven de aandoeningen en bekommeringen fa) van pieter vreede ever onze kwynende volks- onafhanglykheid, getoetst ann de Memorie doordezelvde pieter Vreede benevens den Bnrger van hooff fin de maand November 1797 aan den Franfchen Minister der buitenlandfche zaaken te Parys, (charles db la croix) over gegeeven, en te vinden in het fupplement tot de Franfche Léydfche Courant van de 5 Augustus 1797 gedrukt by E. Luzac. Dit ftuk zal in het zelfde formaat gedrukt worden
f» Zie het Advis vntkttr Frutb o^t het concept-and woord van de Commisfie van Eüitenlandfche zaaken aan de Minister Noël Dajbl. v. v. Schelle No. 625 Pa3. 637. 1 Colom 15 regel van onderen.
Qq



6oi -—f
den,als deondcrfcheidcnc caracter-fchetzen ,die er in deeze daagen zyn uügckoomcn en zal ook eeven als deeze tot een Monument voor de nakomelihgfchap kunnen dienen. — Tevens zal dit werk dienen tot een eeuwig bewys van de moogelykheid, dat t\yec menfehen uit geheel verfchillcnde beginzelen eene cn dezelfde daad hebben kunnen verrigten , cn dat de man, die zigzelvcn in zync eerlyke grondbegTnïêièn fteeds gelyk *blyft, altoos het voorwerp van de achting en genegenheid zyner landgenooten is, daar in teegendeel hy, voor wien geene middelen tc liegt ichynen,-om tot zyn oogmerk te koomen, hy, die zig niet fchaamt. axaheeden een inbreuk op 's volk dnafhangelj khcid tc neernen, een (lap, tot dewelke hy pas negen maanden gcleeden het Fransch Gouvernement zelf beeft aangezet, hy, die geen zwang* heid maakt, onderden dekmantel vau eerlykheid en warme vaderlandsliefde aan het volk knollen
voor citroenen te verkepen daar integendeel
zeggen wy zulk eenen, zoo dra hy zig niet meer onder den mantel van zynen deugdzaamen, en uit eerlykheid cn bdangelooze vaderlandsliefde geweezenen medehelper verlchuilen kan, in alle zyne naaktheiden afichuwelykheid, met alle zync vlekken, vroeg of laat, aan dc natie bekend moet worden.
Het heeft ons verwonderd tc zien, dat het geene , aangaande deeze memorie in de bovenaangehaalde
Fran-



6b3
Franfche, Leydfchc Courant gezegd is, door geene onzer Nederduitfche Nieuwspapieren is overgenöomeu; wy vinden deeze zaak tc bclangryk, om voor onze Nedcrlandfchc Landgenoten, die de Franfche taal niet magtig zyn, verborgen te blyven ;wy toch hebben beloofd, Landgenooten! Dat wy u uwe vrienden,, en zo veel moogelyk uwe eitterevj-
, anden zullen aanwyzcn rot nog toe waren
wy, zo veel wy weetcn, altoos getrouw aan deeze belofte — wy zullen er u hopen wy thans wederom eene proef van geeven.
„ De dag van de 8 Augustus (zegt dc Schry. ver van het Supplement van de Leydfche, Franichc Courant van den 4 Auguftus ) is hethag-
chelyk tydftip, op liet welk door de aannee,, ming of verwerping van het voor ons Gemeené„ best ontworpen Plan van Conftitutie beflist zal „ worden, of dat Gemeenebest nog langer aan alle ., de onzekerheeden, veranderingen, zwaarighee., den, jawy durven zeggen, aan kuns-tgrecpen, „ en aan de fpeeling der .Gevaarlykfte gemoeds„ driften >> de natuur] yke gezellinnen eener -Provi,. fwneele Regeeringsform zal blyven blootgefteld, „ dan wel. of men door het aanneemen van dit „ ontworpen plan ( hoe onvolmaakt en in zommi. „ ge opzigten berispclyk het ook moge weezen) „ aan ons Vaderland die rust en binnenlandfche vrcedzaamluwd weder verfchaiTen zal, zonder „ dewelken een land, het welk alleenlyk. door de Q qj oef-



6c 4 ===
m ocffening, door dc Nyverhcid, endoordcwerfc„ zaamheyd zyner bewoonderen beftaat, ongevoe„ ligcr wyze word uitgeput, en vtrkwyr.t. b'neiil„ delyk, of men door het zoeken van een behou„ den haven (hoe zeer ook teegen alle ftormwin„ den niet eeven gclykclyk gedekt) het fchip van „ ftaat, het welk door zoo lang ftooten en flinge„ ren aan alle kanten lek gewvrden is, zal trachten „ te redden. In dit beflisfend ogenblik heeft de „ Burger Pieter Vreede aan het hoofd van elf an„ dere Reprefentanten ter Nationale Vergadering, „ zynde de Burgers J. Koene, P. yan Zonsbeek» „ H. L. van Altena, B. Botch, J. Nolet, L. C. „ Vonck, M. H. Wit bols, S. J. van Langen, C. „ L. van Beyma, H.Midderich, H Ouesnel, twee „ blaauwboekjes ( Brochures ) publiek gemaakt, om „ aan zyne landgenooten het aanneemen dezer Con„ ftitutie af te raaden: In ééné dezer boekjes, „ in het welk hy het ontwerp beoordeelt, vmd hy „ het weinig overeenkomende met de beginzeis „ eener waare en zuyvere Democratie: In hetan ,, dere andwoord hy op de voornaame valfche en „ bjdriegelyke zoo in het openbaar als bedektelyk „ aangevoerde drangredenen ten einde het ontwerp „ te doen aanneemen."
„ Hier mede nog niet te vreden, heeft hynog „ daar en boven op zynen, en zyner geasfociéérden „ r.aam een adres aan de Bataven publiek ge,, maakt, betrekkelyk de Nota van den Franfchen
„ Mi-



= 605
„ Minister, de Burger Nöel; de Burger Vreede „ dit ftuk befchouwende \ als een vrugtbaar middel „ in de hand van Aristocraten, om er alles uit te r, trekken, wat tot bevordering hunner booze oog-
„ merken kan dienfiig zyn om het Volk tot
„ dat punt te leyden waar zy het willen ge-
„ bragt hebben — te weeten, om door het aan„ neemen der Conftitutie zig zeiven op den troon ,, der ererheerfching te plaatzen, en de Natie zig „ zeiven voor ecuwig de keetenen om den hals te ,, doen drukken, beweert met zyne elf ambtgenoo„ ten: dat de goede trouw van het uitvoerend be„ wind van Frankryk verjchetlkt is geworden, en ,, dat het zelve ran het fpoor der waar luid is af„ geweeken door toedoen van hun, wier pligt het ^ was , aan het zelve verjlag te geeven van het ont„ werp van Conftitutie, en van den ftaat der zaake i hier te lande. —m
„ „ Hoe! (zegt hy) zou dat Directoire dat „ ., fteeds zoo naauwgezet en omzigtig was, om „ „ voor het oog van alle volken van Europa on„ „ ze onafhangelykheid ftaande te houden; het
, „ welk het zig tot eea pligt heeft gemaakt, al„ „ les te vermydcn, wat eenigzins zoude kun„ „ nen doen denken, dat het de hand begeerde te „ „ hebben in onze huishoudelyke belangen; zou
, „ dat zelfde Directoire eensklaps tot een tegen „ „ overgcftcld uitterfte overhellen, en onze on„ „ afhangelykheid op devolkomcnfte wyze wittop ,Qq 3 j, „ ver-



6c 6 —
vernietigen? Dit is in de natuur der zaak „ „ onmoogelyk; Men komt van het eene uitrei„ „ fte test het andere door zachte overgangen, „ „ maar niet met écnen enkelen fprong.
„ Van hier gaat hy over om den ftap van den „ Minister Noè'l tc befchouwen uit een oogpunt, „ het welk het meest gefchikt is, om aan dezcl„ ve allen hoegenaamden indruk op dc Natie te „ benccmen.
„ Het is dan, opzichtelyk dat grondbeginfel „ eener Volks-Onafhanglykheid -—. ( grond„ begin/el waarop alle menfehen zig niet met „ even gelyk regt, en zonder fchaamrood tc „ worden, gelyk de Doorluchtige Washington, „ beroepen kunnen ) dat men aan ons uit den „ Haag een» brief heeft doen toekomen, met ver„ zoek om van dezelve gebruik te maaken, cn j, van dewelke wyhicr een mttrckfcl zullen gee„ ven: dezelve heeft betrekking op eene reis „ dewelke de Burger Vrn-de in de laatst verloo„ pen maand November naar Pui-ys gedaan heeft „ met den Burger van Hooff, die zig zeiven in „ zyne grondbeginfelen en gedrag meer gelyk ge„ bleevcn zynde, aan het verricht,c van zyne „ twaalf Ambtgeuooten geen deel genoomen „ heefc.
„EX-



= Coj
„EXT R A C T uit een „ brief van m:n Haag „ van den i Augustus.
„ De laatfte Nota, raakende het ontwerp van „ Conftitutie, dewelke uit naam van het Fransch „ Gouvernement aan de Nationaale Vergadering „ geprefenteerd is, heeft een zeker perfoon in „ eene inderdaad opmerkelyke ongelykheïd aan ,, zig zeiven doen vallen.
„ Men zoude het zig bezwaarlyk verbeelden, „ dat één dier geenen, die zig het heevigst tegen „ dezen ftap verzet hebben, de eerste ge„ weest zy om de directe onmiddelyke ) „ invloed van het Fransch gouvernement met „ betrekking tot di Constitutie in te „ roepen. t
„ Aan de tegenwoordige taal van den Burger „ Vreede zoude het mocyelyk te raaden zyn, dat „ hy het zelfs is, van wien hier gefprooken word. „ Niets is egter waaragtiger, cn het volgende „ ftuk, het welk ik U voor echt opgeve, be„ wyst dit ontegenfpreekelyk."
„ Uittrekzel van eene „ Memorie overgegee„ ven in de Maand No-
Q q 4 M vem-



6b8
„ vember 1706 aan den „ Burger Charles de „ la Croix, Minister „ der Buitenlandfche be„ trekkingen,
„ Door de Burgers Vreede „ en van Hooff Lee„ den der Bataaffche Na'tionale Vergadering.
r> Die geenen derhalven onder de Leeden
„ der Bataaffche Nationale Conventie, die aan „ hun Vaderland toegewyd zig op de hoogte der „ gronbeginfelen vinden, op dewelken eene nieu■>■> we Conftitutie, dewelke * oor altoos het geluk ,, der Republiek moet waarborgen, moet geves„ tigd zyn, zullen zig genoodzaakt zien zig moe■>■> d:g te verzetten teegen eene Conftitutioneele „ Acfe C het Plan van de Commisfie van een-en„ twintig, y welke het zaad van haare verwoes„ ting in zig bevat, en die, wierd dezelve aange„ noomen, ons dwars door een faamenloop van „ rampen en inwendige verdeeldheeden zoude Iei}, den, en door ramp op ramp uitgeput tot het „ zelfde punt zoude wederbrengen, van waar „ wy begonnen waren.
*> Doordrongen van de rampen dewelke onrustige
„ be-



„ beweegingen aan het Bataafïche Gemeenebest „ zouden kunnen baaren, indien de Gemeenebest.
gezinde party genoodzaakt waare ,een,te daade„ lyk aandeel in de twee tegen elkander ftryden„ de ftelzels te neemen, dewelke de Nationaale „ Conventie in haare gewigtige disculucn verdee„ len zullen, — daar en bo^en verzeekerd, dat „ van aenen anderen kant een dee! laage en dora„ me, en altoos door het huis v.n Oranje bet.al„ de lieden, op eene behendige wyze voor aan „ zouden gezet worden om de wanorde te ver„ meerderen, die uit hoofde der tegenwoordige „ gefteldheid van Europa, voor den algemeenen „ vyand (legts voordeelig zoude kunneu zyn —— „ overtuigd ook van den nooddrang om aan mid,, delen tot algemeen behoud te denken — ver„ langen de waare gemeenebestgezinden vuurig„ lyk om in de Alliantie met de Franfche Repu„ bliek alle de middelen te vinden, om voor de ,, tweedemaal de Vryheid van hun Vaderland uit j, den hacheiyken toeftand te redden, waar in het „ zelve zig in het oogenblik der discujjitn en der „ aaneeming eener Conftitutie die haar lot „ beflisfen moet, bevinden zal*
„ Het Bataaffche Gemeenebest, moet geene „ nüttelooze, verzwakte en van veerkragt ont,, blootte Bondgenoot» zyn — en kan het zelvii „ eene duurzaame en vaste waarborg van haare „ Alliantie opleeveren, zonder die zelvde grpndQq 5 » ue-



tfro —
„ beginfelen, dewelke de Franfche Vryheid be„ ftendigd hebben, volkomen aan te neemen?
„ Deeze gevoelens doen de Gemeenebest gezinde 3, Bataven verlangen dat de Franfche Republiek, „ behoudens die kieschheid, die derzelver Gou„ vernement beftendiglyk getoond heeft, van de „ Bataaffche onafhangelykheid niet geheel
,, te willen in ds waagfohaal feilen ten eynde
„ zig door het vastftellcn der waare grondbegin„ zelen voor altoos van derzelver verbond te verft zekeren — alle &stappen doe, die n o o d,, ZAAKELTic zyn om op de goede dispofttien „ van een groot gedeelte der Bataaffche Conventie
„ invloed te MAAKEN, en dezelvCn aan
„ te moedigen. Reeds tweemaalen heeft het „ Franfch Gouvernement zig ten deezen op„ zichte doen hooren — tweemaalen hebben wy „ er de heilryke uitwerking van ondervonden; „ dat het Gouvernement dan in deszelfs wys„ heid oordeele of het niet nuttig zoude; zyn, /, zyne bezorgdheid jeegens zynen Bondgenoot te „ doen blyken, cszynen minister Noël „ te gelasten om toe te zien, enzo veel moogelyk zynen invloed te bejleeden dat de Bataaffche Republiek geene Conftitutie. „ aanneeme, dewelke, en de vryheid van dit land „ en al het geene Frankryk van zyn verbond met' „ het zelve kan verwagtcn, indiende heilige grondli beginzelen van één en ondeelbaarheid desfells V vry-



~ 611
„ vryheid niet vestigen, vrugtcloos en zonder „ uitwerking zouden maaken.
,, Wy vleyenons, dat deeze flappen voldoende ,, zullen zyn, om de meerderheid der Conventie op' „ den weg der grondbeginzelen te rug te brengen: — „ zwakke zielen zullen daardoor verfterkt worden; „ mindoorzichtigen zullen door de overtuiging „ worden ingelicht, en zy, welken men misfehien „ heeft doen vermoeden, dat het Fransch Gouver„ nement onverfchillig is over de Bataaaffche Con„ Jtitutie, zullen overtuigd worden, dat men hun „ bedroogen heeft: en de intriguanten en Federa„ listen, en zy , die misfehien het Stadhouderlyk ,, fistema aankleeven, mogen zig vryè'lyk vereenU ,, gen — hunne 't zaam vereende poogingen zullen
„ vrugteloos zyn zy zullen zig teegen dc
„ heilige grondbeginzelen van Vryheid en gelyk„ heid in rechten tc berilen ftootcn, cn dc Ba„ taaffche Republiek zal door den gelukkigen in,, vloed der Franfche Republiek haai* geluk bevcs,, tigen door eene Conftitutie, die, gegrond op „ dc waare beginzelen, haar niet zal blootftellen ,, aan beroertens, welken de vrienden der vry„ heid dugten, en wenfehen teyermyden, Deeze „ zuivere drangreedencn hebben alle hunne be„ kommering opgewekt, en hun doen belluitcn, „ om deeze flappen te doen, ten einde met een -,, voikeomen vertrouwen alle hunne vrees, en
at.



612 =
„ alle hunne hoep in den boezem van het Fransch „ Gouvernement tc koomen uitftorten.
C was geteeken.!.)
VREEDE en VAN HOOFF.
Wel Burger Vreede! hoe fmaakt UEdele deeze. pil, die wy gelooven dat de eerlyke van hooff
U ter doorüikking prefenteert ? Nu zult gy
toch buiten twyffel u wel voor de Natie moeten
verdeedigen gaauw nu de pen opgevat, en
ifwe verdeediging gefteld als een man . voor
Democryt of Heraclyt niet, dat verftaat gy welp-die oude menfehen hebben nooit aan uwe e er.-
lykhe'd, goede trouw of belang:
looze Va derl andsliefde getwyffeld —. neen! maar voor de Natie, voor de onzydige Rechtbank van dat goede Volk , dat gy zoo godloos bedriegt, als het waar is, dat de hier boven vermelde memorie door u mede ondertekend is — door u, die in November 1796 dus zoo openbaar de Bataaf sche Onaf hangelykheid hebt te grabbel gegooid,enop den 27 July 1797 U zeiven met zo veelgeweldvoor de Bataaffche Onafhanglykheid in dc Bresfs
fielt Vreede! gy bekleedt een Caracter, zo
eerbiedwaardig in onze oogen, dat het zelfs door U niet kan ontéerd, of vcrachtelyk gemaakt worden . gy zyt mede Vertegenwoordiger des
Volks wy eerbiedigen dit Caracter tc veel
om



6t$
om u af te vraagen * zyt gy een gek of een deugniet ?
Heil en Beter fchap!
De REDACTEUR.
Iets over de keuze in Friesland.
De1 Burger D'rk Cornefis Kuiken Reprefentant van het Volk van Nederland, van natuur en gineigd God en zyne Naasten te haaten, (a) heeft halve kans om uit de tweede Nationale Vergadering uit te knypen ö Coert Lambertus
van Beymal loot u toch uit Fervverderadeel aan -— g y moet er tog immers in.
Oene Gerrits Gorter fnydt er vast uit, als de Beenen van Vader Altena zig maar goed houden De Burger Borgrink keert weeder tot
zyne Clistecrfpuit ende de Burger Halbes
kan weer Lemmer-waarts vaareni
Al die treffend verlies zal het Volk van Nederland weder vergoed vinden door den Burger A.
J. C. de Bére als er wederom een Caractcr-
fchets gemaakt moet worden, recommanderen wv ons in dc gunst van de burgers Caracterfchetsmaa'kers, en beloven, dat wy twaalf bladzyden Copy voor niet zullen keveren, alléén van het leven en de bcdryven van de Bére, cn dan hebben wy nog geene gelegenheid gehad, van Hechts ééne goede
daad van hem te zeggen wy weetcn cr toch
ééne van hem, en die zullen wydan ook zeggen.
De Burger O. G. Gorter zal zeker door zyne gew gtige Reprefentants bezigheeden tot dusverre geen tyd gehad hebben om den leugen te rug te trekken, die hy opzettthk, en teegen beiter wetten aan, in de gecontinueerde Zitting van donderdag avond van den 29 September 1796. ten laste deizoo
(a) Zie Ua^Liavi van van Schelle; Deel \'. N . 456. Pa,. 4ï/. Colom II.'Regel 7, 8,9, en 10.



6i4 ■
zoo wrccdclyk mishandelde uitgeweekene Rcprpfentanten van het Volk van Friesland heeft uitgefprooken, men zie het Dagbland van van Schelle Deel III. No. 204. Pag. 277. Colom 1. Regel 8, en 9. en waar over de Burger Dibbetz hem in de Haagfche Courant van den 8 üctober, gedrukt by de Groot, zoo eventjes aan zyn bonnet getikt
heeft wy kunnen toch niet denken, dat de
burger O. G. Gorter onedelmoedig genoeg zal zyn, cn zóó weinig achting voor zich zeiven heftben. — dat hy, belaaden met de fchande van opzettelyke leugen en laster, weder tot den kring zyner Committenten zal te rug keeren.
Eenige Vraagen, thans aan de Orde van den dag.
Is het ontwerp van Conftitutie door het Volk aangenoomen of verworpen ?
Wat zal het Fransch Gouvernement met ons vooitkeercn, indien dat ontwerp eens verwerpen woid?
Zullen wy ook invloed hebben by de Vredes onderhandelingen ?
Zal Frankryk misfehien ook zeggen . Mevrouw de Republiek ! uwe Conftitutie is maar door eene meerderheid van dat gedeelte van liet Volk verworpen, het welk in zyne Souveraine Grondvergadering zig wel heeft willen onderwerpen aan het afleggen eener verklaaring —. het geheelc
Volk heeft dus niet gefprooken en wy geeven
aan de wysheid uwer deliberatien over, of hetniet meer met dc aart der zaakc overeenkomftig ware, dat tot het aangaan van uw maatfchappelyk verbond, het geheele Volk zonder eenige verklaar ing (gelyk by óns) opgeroepen wier de ?
By aldien dit eens gebeurde, zoude het dan aan Vreede niet almagtig mooy ftaan, van tc aeggen: men ftelle zig in de bres je voor de Bataajjche On ■ afhangelykheyd? !......
Als



Als deeze Conftitutie nu eens verworpen is,hoe ! .mg zullen wy dan moeten wagtennaar eene niemfe?
Zal die nieuwe dan aavgenoumtn worden?
JSn als die nieuwe dan ook eens verworpen word — wat dan ?
lhmocrytl ik geloof dat je gek word. !*
Corollarium of Befluit.
Men kan een zeer eerlyk en een zeer drifti" man tc gelyk zyn. 9
>fen kan uit eerlykc beginzelen' eene daad doen, die op zig zei ven verkeerd kan befcliouwd
worden maar eene diergclykc daad verkrygt
den naam van braaf, om dat zy uit belanglooze Vaderlandsliefde, en door een man gedaan word, die naderhand toont, zig dezelve niet te fchamen' en zig zeiven in zyn volgend gedrag fteeds gelyk
blyft die zulk eene daad zelf aan den dag
brengt, ten einde aan zyne braave Landgenooten de oogen te oopenen.
Men kan een zeer vlug verftand, een zeer goede kiip, een zeer groote maate van kennis en een StffW fiegt hart hebben.
Men kan in November de Onafhangelykheid zyner Natie voor dc kat gooyen, en in July daar involgende crocodnle traancn fchreijen over een uaad vaneen Bondgenoot, denwelken men zclven heelt gebceden en gefmeekt om diergclyke daaden in een veel hoger en graad tc doen, toen men zonder dat zyn zin niet konde krygen. ( Men kan voor het oog van de geheele wereld zig op dc onaf hanglykheid zyner Natie beroepen! zonder Ichaamroocf te worden en zonder ester daarom een Washington te weezen.
GEKKE vraag.
Zoude de ftemming hier in den Haag niet weder
^LTltn* °f aan T-et1n l^hieden, om dat alle appaiente ftemgerechttgden niet opgeroepen zyn ?
vZ™nU,deB^^
viouw getrouwd is, en meer dan een jaar hier gewoond



fcltf —
Woond heeft, en des nietteegenftaande heeft de Burger Secretaris Haagen aan deezen burger geen briefje gezonden, en deeze burger heeft dus niet mede geftemd, moet zulk een Secretaris niet eene exhortatie hebben?
Wel burgers Revolutionairen, hoe fmaakt ulieden die nota van den Minister Talleyrand aan den Minister Noël, te vinden in de Republikeinfche Courant van Donderdag den 10 Augustus? dat zyn ook beroerde llymgasten , datzc daar zoo maar aanftonds uit de diepte van hunne llym eene vertaaling van ter neer kletzen
Democryt heeft gehoord da: de Revolutionairen voor de llymgasten gouden quispeldoortjes zullen laaten maaken, om aan de knoupen van onze rokken te draagen geef op maar burgers! wy
zullen ze draagen even als onze voorvaders de ge izennapjes, maar wy zullen u lieden op onze beurt ook met een ordenteeken decoreeren ofte verderen.
Democryt is zoo mal in zyn lyf dat hy het geen mensch zeggen kan — overal, — van alle kanten , hoort hy dat er wel ééns zoo veel Neen - nen als yVr over het ontwerp van Conftitutie worden uit^eftort — wat moet daar toch van koomen, menfehen? zullen u de oogen dan nooit opengaan, en zult gy dan nooit zien dat gylieden gepieremachogcheld word door Deugenieten, die nooit eene Conftitutie zullen willen.
Nog ééné vraag: Zoude de Burger Pin hier onder de menfehen ook geld hebben geftrooid, om hun te Neen tc doen zeggen ?
Nog één vraagje: Democryt heeft deze morgen met een burger gewed ; de Burger hield ftaande dat binnen ia maanden de burger Vreede door zyne eygen party zoude dood gemoffeld zyn ~ Democryt wedde van JSiet !.. hy zoude wel eerder de ftap zetten, zo als in 1787, zeide de Oude man— wie heeft nu de weddingfehap gewonnen?
I» den Haaje bij J. PLAAT, en veniers bij alle zijn Couupundenta) vau die VVjekblaJ.



HERACLYTenDEMOCRYT
Saturdag, 19 Augustus, 1797.
Het Derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nee fpê, nee metu.
„ ECet re van het grootfte belang, (zes* rl» „ eerlyke Nuhout ven der Veen,) dat!Neetf™rf! „ Volk zie, onder welk masker een gerine eedee' „ te burgers, aangevuurd doorweinifeinM „ ganzen en eygen belangzoekers, zich met de Va' „ penen in de hand kan ftaande houden teezenï „ onemdtggrooter gedeelte,br ave, en hnVaar „ gefc* hunner Medeburgeren bedoelende pa tbT
„ otten. aui-
En het is niet minder belangryk, dat de Na „ t,e, hier door geleerd, de ware be ginze" „ een fteedsmuet oog houde, en haare vrll' „ den leere onderfcheiden van die vylndln Zv
" zzTtn zulke' fC?e ,a"dere ^Zolil „ zen, dan zulke, die m hun verward her s Ten 7, „Jiel gefmeed worden, en fes* ^Jf Snfn" „ verryfc». (Z** te dagblad, gedrukt iïïïï
„schelle N°. 63I. P. 6~8. )
Opmerkelyke , en niet minder waaraetie-e ivmr den! gy ftort den balfem det voS2SEig
K r ziel



ziel van den met alle braave Friezen weenenden
Heraclyt . zulk een onwederilaanbaare kragt
tog heeft de waarheid, dat zy alle hinderpaalen overwinnen, door alle duistemisfen heen breeken, en zig eindelyk in alle haare ontzagchelyke Majesteit vertonnen moet; al fpanden ook alle de Magten des Afgronds te zaamen om haar ten onder te houden. — Onzagchelyk zal die zwaarheid eens worden voor de boosheid, die nu reeds op haaraannaaderen fiddert, en godloosheid op godloosheid ftapelen moet, om haar nog voor een tyd onderdrukt te houden.
Ach eerlyke Ntthout van der Veen! aan u zouden wy nu ook gerust de uitlpraak over het onderdrukt Friesland overlasten en wanneer
het eenmaal aan de Nationaale Vergadering behnagen mogt, om het braave Friefche volk, even als dc burgery van Campen, van hét dwangjuk te ontflaan, onder het welk hetzelve, zedert zoo veele maanden, ja tot op deezen dag toe nog gebukt gaat, dan zullen wy ons verheugen, als wy zulk eenen Edelen last aan mannen van uwen ftempel zullen zien toevertrouwd,
Wy moeten wel een woord fpreeken van de Nota van den Burger Talleyrand, Minister der Buitenlandfchc zaaken te Parys, welke Nota door den Franfchen Minister Noël aan de Nationaale Vergadering toegezonden zynde, in haars Zitting Van den 9 Augustus geleezen is.
De waare beminnaars des Vaderlandswcrden door deze Nota op nieuw van het oprechteaandeel verzeekert, het welk onze groote en getrouwe Bondgenoote in onze duurfte beiangens neemt.
De Minister Talleyrand herhaalt in deeze Nota aan den Minister Noël om geene gelegenheid te laaten



, «H 6ip
ten voorbvgian, ter betuiging van 't Matig, 't welk het D rectoire in de aanntimirg van het ont* 'werp van Conjtiititie Jtelt.
„ Het zvn alleen diegetnen, (zegthy) welke
aan de Franfc'-e Republiek nie: vêrgeeven, dat », zy deeze Zegepraal der Vryheid in Holland be-
gunftigd 'iceft, welke vreemd kunnen vinden, ?, da- h t Franfch (ïouvernement aan dc Bataaf?, fche ConfHtuëerende Vergadering heefr mede-
gedeeld de Vriend jchippelyke betuiging van „ haar genoegen, en haare wenj'chen."
Indien het ons geoorloofd ware, om hier uit een gevolg te mooge* trekken, dan zouden wy hier uit voor eerst moeien belluiten, datzy, die zig teegen de voorige Nota van den Minister Noel zoo neevig hebben uitgelaaten, door het Fransch Gouvernement , als vyanden der Vryheid moeten be-
fchouwd worden ; en ten twééden dat het
Franfch < Gouvernement buiten twyffel van deszelfs betaa nelyken bondgenoot.chavpely'Ken invloed , by ons Gouvernement het nodige gebruik zal 'maaken , ten einde men op zodanige geveclareeerde v anden van de Vryheid en Welvaart van ons Vaderland een waakzaam oog houde.
Wy voor ons zouden niet anders ais ten fterkften kunnen goedkeuren, dat er vooral in dir tvdftin een meer dan «ewoon waakzaam oog op de Gedeclareerde vyanden van ons Vaderland wierd ehouden. Zy "tog, die ons Vaderland en der Vryheid geen goed hart toedragen, verbergen zig onder allerleye maskers, om tot hunne gevloekte oogmerken te koomen. Wy zien in deeze dagen, en wy zouden het met voorbeelden kunnen fiaaven dat de (voor dj Revolutie van 1795) infaamjee aauhangelingen van Oranje, het masker van warme Vaderlandsliefde, van hevolutionaire Patriotten aanneemen, om van agter het zelve het Volk Rr a te



trio —
te bedriegen, en onzen onzekcrcn ftaat van Rceering te doen voortduuren, ten einde uit deezen verwarden ftaat van zaaken nog eenmaal het, door hun gevvenscht, oogenblik gebooren worde, dat zy hunnen geliefkoosden Afgod wederom" op den
Stadhouderlykcn throon mogen draagen wy
hcrhaalen het tot ons leedweezen en tot fehande van het Patriotismus; maar wie zyn dc'voornaamfte hoofden, die gewcldigfte dryvers cn de woedendftc voorftanders van een Revolutionair S:stema, van eene zuivere Democratie, of Volksregeerm^zoals zy het noemen? Het zyn voor een groot
fedeclte dc zulken, wier Patriotismus niet op den eeper mag befchouwd worden, wier Patriotismus de proef niet kan doorftaan, en aan wien het in deeze dagen veel mooyer zoude liaan, zig ltil tc houden, dan zig aan het hoofd van de Revolutionaire party tc ltellen.
Wy hebben helaas te veel voorbeelden voor ons, dcwcKe dit ons gezegde bevestigen.
Wy hebben in deeze daagen dc flegtfte revoluonairen, het uitfehot van de flegtiten uit de allerïlejtfle,^ zig noemende) Pattiottcn, methetfehuim der Oranje Cabaal de handen in een zien flaan, cn eendragtig als broeders te zaamen zien werken, tot het verwerpen van het plan van Conftitutie, het welk op den 8 Augustus 1797 den Volke is aangebooden. Wat zal daar toch het gevolg van zyn? zal dan.de factie-haat en de partyfehap ui ons Vaderland eeuwig duuren ? Moeten wy dan eeuwig onzen vyand in dc hand werken en in onze cygene ingewanden wroeten ? Weet gy dan niet meer dat gy lieden broeders zyt, Landgenooten! -cn dat gy, om uw geluk met dc waare Broederfchap in ons Vaderland te rug te brengen, u flegt* van een zeer klein aantal Oppervolks - bedriegers te ontdoen hebt ? Let eens aandagtig op het geene gy onder die Vaderlanders, die men met den alge-



621
gemeencn naam van Revolutionairen ffchoon niet allen me even veel recht ) beftempelu, gebeuren ziet.
Hoe veelen van dc verftandigften, van dc besten onder hun, hebben zig van|de anderen niet al afgelchciden V Hoe veelen, die uit eerlyk e grondbeginzelen dc Eenheid tot een grondilag van onze Regeeringsform besecren, hebben niet reeds door daaden getoond, dat zy te groote vrienden van Orde zyn, om zig langer met hun gelyk tc ftcllen, dié zig de Patriotten by uitnecmenhcid verbeelden tc zyn, om zig langer met hun gelyk te Hellen, die zonder het Ontwerp van Conftitutie geleezen , veel mindei doorgedagt te hebben, het zelve met alle geweld den Volkc hebben afgeraaden, met hun die aan dc Oranje aanhangt tingen gezegd hebben: gylieden moet het Plan van Conjlitutie verwerpen, want anders krygt gy nooit uw Prins te rug die teegen de Patriotten gezegd hebben: gylieden moet het verwerpen of gy word (laavenvan vyf Stadhouders, die het ontwerp van Conftitutie aan de Vrooraen en Fynen hebben afgeraden: om dat er quafi niet genoeg voor den Godsdienst in gezorgd was, en aan de Roomfchen om dat de Leeraars der Gereformeerde Kerk alleen betaald wierden, aan de Bataafjch - Brabanders , Overysfelaars, Groningers, Gtlderfchen , Friezen en Drenthenaars, om dat de Amalgame van fchulden by dat Plan bepaald was , aan de Hollanders en Utrechtenaars om dat de EENHEID niet gaaf en ongelimiteerd in hetzelve bepaald was, en aan de Zeeuwen, omdat dan de klokken niet meer zouden mogen luiden, en de Domeny's hunne Beffen zouden moeten aflaaten P
Is dit ydele woordenpraal, of is het, helaas! waarheid? ach waare het eerfte waar, dan mogt men er eens mede lachen, en zeggen, Democryt heeft weer ruig en kaal by elkander gelleept, en zyne leezers zouden het hem vergtèven, en de Rr 3 fchou-



fchouders ophaaTen; maar Neen Landgenooten»
pt is met dan al te waar de intrigues, de
kunstgreepcn, die er gebruikt zyn om aan het Volk liet Ontwerp van Cunftitutie afteraaden, zyn zoo meemgvuldig, datwy niet noodig hebben er bewyzen van by te br.ngen.
En gy, verdwaasde Voorftanders van Oranje ; Lemocryt heeft de eerhken onder ulieder aanhang eens toe geroepen , eéns in den den naam van het v ader! nd Inn ue verpligting toegeroepen — en nooit is een oud man meer door ieman"linde luileren gelegd, als hy door ulieden of'ulieder Ca-
oaal gedaan is Nu! gy zult er ook de ge-
volgen van ondervinden, ten nmfïen dit vreezen Wy , ichoon wy het niet wenfehen ~ maar dit itaat vast, Heraclyt Cn Dmucr ,t en alles wat oprechte eerlyke Vaderlandïche flym in den lande bezit, geeven u nu geheel aan u zei ven over — tr> maar menfehen werk nu maar met de Revolutie- narren ... uwe Compagnie, uw Cmpagnonfchap i.. Hunner waardig — zy hebben ««hun zin do r ulieder medehulp gekreegen — zV wisten wel, dat de flegte Oranje Clanten flegt genoeg waaren, om zig aan geene vcrklaaring tc Kreunen en daarom juist waren zy voo, eene vcrklaaring, om zoo doende de ( hoewel verkeerdclyk ) al te Con>c tntieuje Oranjelui uit de Grondvë gaderingen te houden; Demorryt wist dit. ok wel en daarom wilde hy de eerlyke Oranjelui ook in de Oropdvergadeimgen hebben. en fpoorde hun hier
n V 3? lT- N,u was het evcn een« ofBurcex M tlztbuh los gelaaten was dc Revolutionai¬
ren dagten nu vast dat D moer t op de gevangen
Foort zou koomen dit was een itukje dat
raraiu-l was aan dat van Oüvier — dat N° 53
vvas contre Revolutionair men zegt dat
2 x h u ai o n een Grickfche Butqunotier het in net Uiieksch overgezet en aan Ruonaparte gezonden heeft, om er de Royalistifche Confpira-
tie



621
tie van zommige leeden van het Wetgeevend ligchaain van Frankryk mede te bewyzen; maar--dit is misfehien maar een fpeeling van de oude harsfens van Democryt — om kort te gaan het Cor.mitté Provinciaal van Holland zal het apparent zoo niet gevonden hebben, ten minften dit vermeent «le fchryver eerbiedig temogen vooronderftellen, en zal, zo hy hoopt, binnen weinige daagen daar over ten vollen geèiucideerd worden.
Voor het overige heeft hy nu hier al genoeg over gepraat, en moet nog eenige andere zaaken behandelen die hem zeer hoog liggen.
K x 4
De-



Democryt fnuift er tegenwoordig alle da? on uit, om wat nieuws op te doen ZL wa^t Vader Heraclyt doet niets als bitterlyk weenen om X
gers wieid yoorgeleczcn, in het welke zv zisr beklaagden , dat het Provinciaal Beduur van friesland eene Publicatie in dato 3 AugÜftds had dóen publiceren, waar by elk burger, die in zync grondvergadering zync goed of afkeuring aan het ont1et ™t?"ÜhuÜe zoudc wi,lcn en dus
het vry EN opper mag tig VoLK 00
H le?i™ri'f'-d* 'r volgens publicatie der nationaale Vergadering, de dato den oc?«Zy ito» oeDaAn Cen datisw^tezeggenoNDERTEE-
nïn* V m?eSt S^60' 7BC' "ƒ handteekt-
mng te onderteekenen zullende deeze alzoo
onder teekende ver Maar ing, der StemgereeZglnby het Proces verbal van de gedaane {lemming aan de Secretaryen van de Steeden en D jlriclen moeten worden overgebragt, om aldaar bewaard le bly.
De Oude man was moov gniepig, toen hv he>t Nationaal Hotel uitfchpof, Veer<£? weV was naar Heraclyt, om zynen geprangdcn boezem lugt e geeven, want hy kan zomtyds zoo aan de keel toe vol wcezcn van verdriet en nvdighcid, dat hy cr omtrent net zoo uitziet als zyn" Confrater.
JÈS? TiFn, Oudé Vriend! zeide hy en nam
daai Heraclyt 's namiddags cen knipje op neemt De meid uit't huis, alwaar Heraclyt zyne timers
heeft,



6^5
heeft, is vervloekt Jacobynsch; zy maakte aanftonds een boodfehap op de kamer om qudji het bed te maaken, en dan te horen wat er gefprookenwierd, ma*r Democryt die ook niet iedert gister op dit aardi'che tranendal verkeert, ftak haar fchielyk buiten — „ o burgeres! (zeide hy} wees zo goed „ en haal my eens een dagblad waarin Vreedeop .„ Democryt fcheld.
„ Ja jou oude Slymer' ( zeide zy mompelende,)
„ daar zelje je vergif' weer uitzuigen" en
zoo murmeerende draayde ze al'.
Nu begon Democryt op te fpinnen — „ Nooit „ zeide hy heb ik zoo ftyf zitten te luiftcrcn als
„ deeze morgen" ( vervolgens aan Heraclyt
verteld hebbende waar over de discufiën geweest waren vervolgde hy: ) „ja Vriend! ik moet u
zeggen dat ik my heb zitten te verknypen, en „ het is waaragtig om zig tc verknypen dat men 3, nog zoo dom is dat men nog niet weet dat
doen cn onderteekenen het zelvde is dat
„ eene verklaring te doen cn eene verklaaring „ te onderteekenen woorden van ééne
„ en dezelvde beteckenis zyn dit heb ik
„ egter deeze morgen hooren beweeren be-
j, weeren door twee mannen, die, by myn ziel.
„ alles behalven gek zyn wat moet "ik daar
„ nu van denken, moeten 'cr nu nieuwewoorden-
boeken gemaakt worden V Moetditvolknunog ,, .eerst een geheel andere taal leeren-ccr het cene „ Conftitutie krygt V of verkragt, of fmoort men „ dus teegen beeter weeten aan de ftem der vec„ den cn der gerechtigheid? weet men dan niet „ meer, dat men dc wet altoos door de wel cxpli-
„ ceeren moet en dac, als de wet niet meer
„ van iemand eyscht als eene verklaring te dosn, „ dat dan nog Lucifer nog alle hcli'che geconftitu„ ëerde mogendheeden te zaamen , het recht heb-
ben, om m:er, als die wet eischt, van iemand „ te vorderen, cn dat dus heteysfehea van 'zulk Rr 4 ,, ec-



626 ssa
„ eene vcrklaaring te onderteekenen zo niet tenen ^ „ ten minften boven de wet is?
Heraclyt,
Ach Broeder! ik hoopte dat gy mv eene aangenaameen opbeurende tyding 201'idet"brengen, en gy dompelt my geheel in droefheid rhier begon dc oude man bitter tc weenen.) . •
Democryt,
Ik zeg het u, vriend! ik heb deeze morgen dingen hooren ftaande houden, die ik nog nimmer in
myn oud. kruin heb kunnen krygen en ik
vraag nogmaals wat mag tog de reeden zyn, dat men zoo dra als er maar eeven aan de fnaar van Friesland geroerd word , aanftonds op zyn aeterfte ponten ftaat, en volftrekt niet dulden kan da°tèéne enkele ftraal van waarheid door de dikke duifternis waar m men de ftaat der zaaken aldaar houden wil heen Bhxemt, -— er is my daar een gedagten in gefchooten ;— ik wilde degéhee e gefchiedenis van de. vernieling en verwoesting van Friesland, met de naamen en toenaamen der hooge participanten eens aan de Politieke Blixem zenoen —- die ichryvers komen tog rein en onrein op de huid, en jy. Vader Heraclyt! die alles even goed weet als ik, je moet me helpen om daar een proces verbal van op te maaken
Heraclyt.
Neen vriend! daar zal ik wel afblyven ten
minften voor als nog geloove ik dat het zeer onge-
J<u^meerei zoude zyn maar Zang borgen is
geen kwytfchelden ■ doch om weder op dedi*-
cushen yan deeze morgen te koomen was
er dan niemand die op de proppen kwam en die milerable argumenten ontzenuwde ?
De.



Democryt.
Dat denk ik! — dat er troef uitgedeeld wierd
ie burger C. L. van Beyma kreeg onder anderen een balzaniiekc bediening van de burger l'e MUt dewelke het advis van zvn C llega, (die beweerde dat een Provinciaal Beftuur het recht had om
zulk publicatien te maaken) Ultra- teder -
lifiifch noemde Vader Withals^ die er ook
groot belang in fchynt te Hellen, dat Friesland omgekeera blyve, kreeg ook een bui\ ei Iyke knooy of twee van den Burger van Muien — Sclion -
g-vel hield zig als een C'cero tegen CatiUna
kortom er wierd befl >ten om de zaak Commisf >riaal te maken, en aan de Commisfie tot het opmaaken der Stemming over de Conftitutie te renvoyeeren, om confideratiën en advvs, met last om daar op het bericht van het Provinciaal B .«ihiur \ an Friesland .n te winnen, het welk de Nationale Vergadering uiterlyk op maandag den 21 Augustus requiree t, dewyl zy op dien dag in allen gevallen met de zaak zal voortvaaren.
Nu ben ik verlangends naar de volgende week, en zal zoo lang myne finaale Conclufie te rug houden.
Heraclyt.
Wel vriend gy vertelt mv wonderlvkedingen — zulk een geval konde der Nationale Vergadering de oogen wel eens oopenen, en oorzaak weezen dat het brave Volk in Friesland in eens geheel van de politieke geweetensdwang, zoo wel als van de ondraagelykc overhe--rfching verlost witrde, die het
zelve zo lang lüafteloos gedrukt heeft.
Ach



6i* —
„ Ach Nationale Vergadering! zoude ik zeggen, (als ik daar een woordje méde in 't Capittel IprcekenmogO ach burgers Reprefentanten! wilt gy „ weten hoe godloos, hoe barbaarsch, hoe tyran„ nisch, hoe eervergecten het Friefche Volk gc„ folterd word? vraag het aan Vit?inga ——vraag „ het aan van Maanen vraag het Paftcur —
Flohzn van Hooff; — vraag het den eerbiedwaar„ digen gryzen Simon Styl. laat hun fpreeken, „ die beminnaars van hun' Vaderland! vraag het „ alles wat braaf, eerlyk, deugdzaam enCordaat
„ is vraag het die duizenden die thans zuch-
„ ten verlos hun eens! ftel hun iens
„ in Vrvheid ! ontlla hun eers van het dwang
J} juk! iaat hunen v.iye Jtemmen eens ceven
„ als die van Campen's Burgeren uwe vaderlyke
„ goedheid zeegenen en dan dan
„ zult gy zien bf Heraclyt cn Democryt u waar„ heid gezegd hebben , of dat zy, door u te voo„ ren te liegen, zig aan Natie Schennis hebben „ fchuldig gemaakt.
De meid, die voor Democryt een Dagblad had weezen knopen, kwam nu booven , en bragt hem het zelve; Daar oude martelaar voor de Conftitutie ( zei zc)en duuwde het liem onder zynneus en ging weg: de oude man zag liet eventjes in wagt, Pieter Vreede ! zeide hy, jou
beloof ik een dageraad en zoo rolde hy zig
in zjn groene mantal met een finaile gouden kraag cn groete zyn vriend Heraclyt en ftoof de trappen af na beneden —■ de meid die half weg dc trappen was, was haast onder hem geraakt, had zy niet by tyds op zyde gaan ftaan. £*-



■ " 6 io
Tizt is een oude nydige org'neele flymgast zeide
ze tegen haar ju [ïïouw, die godloos oranje is
kom! kom: zeide de juffrouw , fchrobje na je werk, en dat ik. je niet meer met die bataaffche Courant attrapeer ! —rev p lu tionair en en
slym gasten is allemaal K E EZ E
G E li K O £ D, eenige weinige ge - openbaardedeugemeten u tgezonderd, en als ï« malkander eens wsl verftaan zyn WY voor de kat.
Het is Natuurlyk dat de famenfpraak van Heraclyt en Democryt'iiicr eindigt,wy twvffelen egter me- of zy zullen dezelve in de volgende week vervolgen.
Hoor eens Burger Coert Lambertus van Beyma! aWgy aan de Nationaale Vergadering weer zulke foef en verkoopt, is Democoyt Capabel u hard op uit te lagchen, evenals Vreede amVerfter deed.
Democryt heeft het met zyn eigene ooren gehoord, dat gy op den 15 Augustus de Nationaale Vergadering hebt vvys gemaakt: dat het Provinci. aal Beftuur van Friesland aan het Volk by eede gezwooren had, om aan het Hof Provinciaal nooit eenige furchéance van Procedures te gelasten, en dat het Hof volgens deszelfs eed aan het Volk gedaan,ook nimmer vermogt aan een Decreet van furchéance tc gehoorzaamen.
Burger Beyma! wie fatan fteekt u zulke leugens in gy weet immers wel beeter ten
minften gy moest beeter weeten gy zit my
daar zoo digt by Vreede in de Vergadering ■
maar die kan u dit immers niet infteeken
want



«3? —
want die heeft met de braave Friezen niets gemeens. Zoo ziet men dat om een ftelzel van gruwel n cn Godloosheeden ftaande te houden, men de ééne leugen op de andere moet hoopen, en zig in duizend bogten moet kunnen wringen, om tog de boel nog wat ftaande tc houden.
Het Provinciaal Beftuur zoude gezwooren hebben , om nimmer furchéance van Procedures aan het Hof te ordonneeren! .... en het Hof zoude volgens eede verpligt zyn, om nimmer aan een Decreet van furchéance te gehoorzamen! . . . .
Laaten wy nu eens zien of dit gefielde v"n
den Burger C'. /, van Beyma proef kan houden
indien het proef kan houden heeft D-.mocm onge-
ly^ indien het geen proef kan houden dan
heeft de burger C /.. van Btyma groove onwaarheden aan de Nationale Vergadering verteld.
Wy zullen ons hier nietophouden metwoorden, maarwy zullen teegen het gezegde van den Burger C. L. van Beyma daadzaken overftellen, baadzaaken, niet onder dc regeering van de voormaalige ftaaten of van de wettige en naderhand door het intermediair geweld van Godichalk
en de Bére verjaagde Reprefentanten gebeurd
Neen maar die gebeurd zyn in die tyden, toen er lieden regeerden die C. L. van Beyma, Patriotten maar Democryt, U/urpateurs geweldenaars en tnderdrukkers noemt.
Op den 28 January 170^ toen het geweld in Friesland regeerde, gelyk her er nog regeerd, verhoeden de Reprefentanten van Friesland by Publicatie aan het Hof Provinciaal „ 0»» zig met het
„ geen



1 Cs*
„ geen als gevolgen van politieke verfchillen most* „ worden aangezien, of fchoon de gevallen anders„ fins tngewoone tyden als crimineel zouden „ kunnen worden befchouwd, te bemoeyen. "I
Was dit niet een daad, die het gelasten van furchéance te verleenen verre te boven gaat?
Het is waar deeze Publicatie was op den 28 Tanuary door het geweld gedicteerd, en wierd dus ook op den 11 F bruary 1796 door de herfid^e wettige Reprefentanten vernietigd, en her Hnf wederom m desfelfs oude judicatuure herfteld —
dog even na den 23 February 1796, dat is, even na het herftel yan het fchrik bewind is deeze Publicatie weder in haar Volle kragt herfteld
«n naderhand nooit weder ingetrokken.
Ontken dit eens Burger ! en houd nu nog eens ftaande dat het Provinciaal Beftuur in Frfesland
aan het Hof geen furchéance ordonneeren kan
daar het aan zelve wel gelast om zig zelv met zodanige politieke verfchillen niet te bemoeyen, die in gewoone tyden als crimineel zouden kunnen worden belchouwd; die immers hef meerdere vermag, vermag ook het mindere en C. L. v. Beyma zal aan Democryt^ niet willen bedisputfieren dat het verbieden van zig met politieke misdaaden tc bemoeven, meerder is, als het gebieden van furchéance in eene Proceduure te verleenen.
Bur*.



Burger Vreede! Democryt zei jou nader een woordje toefpreeken, overliet geen je van hem gezeid hebt volgens het Dagblad van van Schelle N ?, 630 Pag. 671. gy befchuldigtden ouden man, dat hy eene wezenlyke uitvod'ging aan burgers gedaan, heeft, die geen Patriotten zyn,ct:
ook tot de Grondvergaderingen op te komen !
als Democryt dat gedaan heeft, dan is hy zoo liegt als die geeue die hem daar van valfchelyk beschuldigen kan en dat is al een gruwe-
lyke vloek voor Democryt en daar over zal
hy de eer hebben u in zyn volgend Nummer nader te onderhouden.
In d«n Haage bij J. PLAAT, en verdei* bij alle zijn Correspondenten van dit Weekblad.
0*3*



HERACLYTen democryt
-■::f : n». 30. Saturdag, 26 Augustus, 1797.
Het Derde Jaar der Êataqffchè Vryheid.
Nee fpê, nee metu.
Wy zyn verzocht het volgende te plaatzen'.
Rapport van Gecommitteerden uit het Provinciaal Beftuur van Stad en Lande,
tot de perfoneele Commisfie
over
De zaak van den Burger Harm Jan van Bolhuis.
Medeburger»!
Ingevolge en ter voldoeninge aan de Refoiutié Commisforiaa] in dato den IO dezer door Ulieder Gecommitteerden zynde geëxamineerd de èbh<



63+
fideiatien cn het Advis van den Procureur Generaal dezer Provintie, over en ter zaake van eene Propofitie door de Municipaal Harm Jan van Bolhuis op den 18 May laatstleeden ter Vergadering van de Municipaliteit en Kiezers dezer Stad gedaan, en vervolgens gebragt ter kennisfe en deliberatie der Reprefentanten van het Volk dezer Provintie, met en benevens het bericht van het Collegie der Gedeputeerde Reprefentanten op de , voorfz. propofitie, - rapporteren dezelve by dezen , dat van advis zouden zyn: „ dat deze zaak, die ,, alomme zo veel publiciteit heeft vefkreegen, en „ zoo veele onderfcheiden indrukken gemaakt, op „ eene wettige wyze behoord te worden onder„ zogt en gccerminccrd, en overzulks Conform „ het advis van den Procureur Generaal dezer „ Provintie, met toezending der ftukken behoord ,, te worden gefteld in handen van de Municipa„ liteit dezer Stad als het gerichte ter plaatfe, „ ten einde in dezen tegen den Burger Harm „ Jan van Bolhuis ten fpoedigften te doen proce„ deeren naar de Wetten van den Lande: en dat „ voorts Ulieder Gccommitteerdens tot algemeen „ redres , als belast met de binncnlandfche Corres„ pondentie, dienden te worden geauthorifeerd , „ van de Refolutie hierop te nemen, kennis te gee„ ven daar zulks nodig zal zyn, en vervolgens de „ Ministers gecommitteerd de confideratien en het „ advis vanden Procureur Generaal dezer Provirt,, tie, met deRefolutiedaar op heden door Ulieden te
„ neer-



$5$
5, neeraen te doen drukken, en daar aan alle „ Publiciteit te geeven.
Op de Landdag van den 17 Augustus 1797 hebben de Reprefentanten van het Volk van de Stad verklaard, zich met het voorfchreeven Rapport niet te kunnen conformeeren en hebben de Reprefentanten van het Volk der Ommelanden zich als rtog met het uitgebragt Rapport geconformeerd; en voorts verklaard, ten ecnenmaale onverandwoordelyk te willen zyn, voor de gevolgen, welke uit het tramisfement, door die van de Stad in deeze zaak, rnogten voortkoomen. — Referveerende aan zig om ter maintién van het Caracter, het welk zy zoo wel als het Collegie der Gedeputeerde Reprefentanten namens het Volk bekleeden, zodaane middelen in het werk te Hellen, en aan alles wat tot deeze materie betrekking heeft zodaane publiciteit te geeven, als het meest zullen kunnen ftrekken, om het vertrouwen van het Volk op hunne Vertegenwoordigers te bevorderen, en het zelve nopens den inhoud van de Propofitie, door den Burger H. J. van Bolhuis bekend gemaakt, te desabufeeren.
s S a
Vol-



Volgens zyne, in No. 38 gedaane, belofte zal Democryt inet u, ó burger Vreede ! afreekenen.
Gy hebt in de Zitting van Vrydag den 4 Augus. tus uw advis uitgebragt over eene te doene Proclamatie aan het Volk, nopens de veiligheid in
de Grondvergaderingen By die gelegenheid
hebt gy u verzet teegen eene uitdrukking, waar by die veiligheid beloofd wierd aan alle Burgers, hoedaanig ook hunne politieke denhvyze zyn moge. ■
„ Dit (] zeide gy ) is eene dadelyke aanmoediu g'"g — eene wezenlyke uitnoodiging aan alle
burgers die geen patriotten zyn, om ook tot „ de Grondvergaderingen op te komen. Dies„ gelyke uitnodigingen hebben er deezer daa„ gen al meer plaats gehad — men kan ze leezen in dc Democriet &c.
Dit zyn tog dc eigen woorden, dit is tog dc eigen uitdrukking, die gy gebeezigd hebt, ten minlten in het Dagblad gedrukt by van Schelle N°. 630. Pag. 671. Colom 1. worden die woorden op uwe reekening geiteld.
Laat
63*



Laat ons nu eens zien of het geene gy daar van Detnocriet gezegd hebt waarheid is, of niet.
Eene eenvoudige vergelyking van dit uw gezegde , met de woorJen van het geen over de oproeping van de Nederlanders in kunne Grondvergaderingen in het 33^ Nummer van dit biad gefchreven ftaat, zal genoeg zyn, om onze Landgenooten in ftaat te ftellen, van zeiven te oordeelen , wie van ons beiden gelyk, wie van ons bei* den mis heefc.
Zie hier dan,wat Democryt over het opkoomen der Nederlanderen in hunne Grondvergaderingen gefchreeven heeft; zie N°. 33. Pag. 536. van de HERACLYT en DEMOCRYT.
3, Maar vooral om 's Hemels wil, hoe gy er 00* over denken moogt, onttrekt u de zaak des „ Vaderlands niet, en komt als een eenig mat) op dien dag, ( den $fi*« Augustus namelyk ) „ zoo wel als op den iften Augustus, in uwe „ Grondvergaderingen op, laat geen lief of leed, „ geen vrees, nog fchrik, nog hoop op eene, in „uwe oogen mogelyke, ommekeer van zaa-
„ ken u hiervan te rug houden, 1 u vooral
„ niet, 0 gy onder onze Landgenooten! die tot „ nog toe, uit eerlyke principes, van ons in ge„ voelens over de beste Regeeringsform verfchild S s 3 „ hebt



6*2 =
„ hebt gy allen, die het voormaalig Stad-
„ houderlyk Beftuur hebt aangekleefd, alléén „ uit overtuiging hebt aangekkefd, Uliiden „ roepen wy thans allen in den naam van het „ Vaderland toe:
„ Zoo gy uw Vaderland waaragtig bemindt, ver-
,, waarloost dan nu desfelfs beiangens niet, nu
■>, nu misfehien eenige weinige Stemmi r*
„ deszelfs geluk zullen moeten beflisfen, laat
„ de dolle voorftanders uwer party laat uwe
„ oranje jacobynen aö7i de algemeene „ verfocijing en veragting over, gelyk wy de o«,, zen, en ziet thans met ons niets niets ,, als het dierbaar Vaderland,
Dit zyn de eigen woorden van Democriet — deeze, en geen andere heeft de oude man ge-
beezigd Burger pieter vreede! is
dat eene uitnoodiging aan alle Burgers, die geen patriotten zyn, om ook tot de Grondvergaderingen op te koomen?
Democriet verlangt niets meer als dat alle Nederlanders, Revolutionairen, fymgasten, Ariftocraten, Jacobynen enfin dat alles, wat maar Neerlands bloed in de aders heeft, hier uitlpraak doé.
De.



Democryt,
Freri HeradkU
Heraclyt. Adelphe Democrite
Democryt.
Hoor lieve vriend ! wy blyven wel altyd C>ves Aehaioon, maar men moet zich toch wat fchikken. naar den fmaak der tyden, die men beleefd.
Heraclyt. A la bonne heure dan!
Democryt.
Zie zo, dat Iykt 'er naar cher amie! je zulc nog worden *t geen men in Frankryk noemt un galant hommel en 't raarst van allen zal zyn, fpyt d* kinnebakken van Fenelon, dat Heraclyt • de Telemachus en Democryt de Mentor wordt.
S s 4 Hf-
639



Heraclyt
BaftaJ ik ontken niet dat ik van daag eene ongewoone vlaag. zoo niet van vrolykheid, ten minften van toegeevendheid gewaar wordt, maar ik zieaanuweoogendat 'er iets byzonders in uwe gedachten omgaat. What 'sthe matter?
Democryt.
Ha! ha ' hi! hi! de man fpreekt ook al Engelfch dat draaft hard: maar riu zou ik fchier tegen myne gewoonte met Mentors winkbraauwen u moéten beftralfen.
Heraclyt.
Hollai Broeder, al ontleenen wy iets uit de taal zo kunnen wy echter de Natie wel vooralle Duivels wenfehen.
Democryt. Dat laat aich hooien.
Heraclyt.
Nou Sir.' what 's the matter?
De-



Democryt.
Jy bent zo Jcoppig als een Vries. En ik geloof by myn ziel dat je dio heimelyke overeenkomst die 'er tusfehen Engelfchen en Vriezen pok zelfs in detaalisovergebleeven, vyat altefterk in aanmerking neemt.
ILraclyt.
Broeder wy hebben meermaalen gefproken van dien ingekankerden haat, dien de Hollanders den Vriezen toedraagen, zou men ook in die overeenkomst, daar gy van Ipreekt, de oorzaak daar van kunnen vinden?
Democryt.
Dat heeft wel eenigen fchyn, maar dan moesten toch de Hollanders nog wat zotter zyn dan wy immer dachten. Want in Vriesland is geen fatfoenlyk man die niet indien 't hem "gebeuren mogt, den Burger P. . . . levendig villen en braaden zou,
Heraclyt.
Gy meent geesfelen en brandmerken. Maar zeg my, zo gy myne opgegeevene reden nietatniS s 5 neemt:



04* ===
neemt; weet gy eene betere? ik ken u te nel om zulks niet van u te verwachten.
Democryt.
AdelpheHeraclite! inweérwil van al het klaagen en kryten dat gy dagelyks doet, moet ik u toch zeggen dat gy en doordringend oog hebt, Ik was juist by u gekoomen, om u die reden voor te draagen.
Heraclyt.
He! dan zyt gy, als de man by Moltere te zeer verliefd op uwe eigene denkbeelden, om by de myne flechts een oogenblik ftil te liaan, JXos kennimus nos.
Democryt.
Abuis Amicisfimi! 't zyn myne denkbeelden niet, maar die vaneenen ouden allerftyfïïen Vries, die hier byzyne Landgenooten nogal in eenige aanmerking komt, maar voor het overige een iets beduidend wezen is.
Heraclyt. Dat recommandeert zeer flecht.



«43
Democryt.
Rifum teneatis amici) moet ik u, den deftigen, den diepdenkenden Wysgeer, onder het oog brengen, dat een onderwerp van oordeelkunde geene recommandatie van nooden heeft ?
Heraclyt. Pieq, repiek, en Capot!
Dmtcryt.
6 Wat zal ik nog een Man van je maaken. Heraclyt.
Maar uu, die oude allerftyffte Vries? Democryt.
Ja toch! ik had den vroomen Burger ruim een halfuur onderhouden met duizend gisfingen over dien ingewortclden haat, wanneer hy zich in zyn armftoel achter over wierp, en onder hetaanfteeken van zyn geliefde pyp, my tegen zyne ge woonte verzocht zo lang te zwygen, dat hy zou hebben uitgefprooken. Ik verwachte daarop een



$44
uitvoerig gefprek, en erinnerde my de woordea van Terend us: arrige auris Pamphilei t
Heraclyt.
W^Inu?
Democryt. Och! het was zeer kort.
Heraclyt* En waarin beftaande ?
Democryt.
De haat, zeide hy, dien de Hollanders ons toedraagen, doet hun verftand weinig eer aan; maar het deel dat hun hart er in neemt, is toch vcrfchoonbaaruit aanmerking van de algemeene zwakheden der Menfchelyke Natuur.
Heraclyt.
Het zelf belang! de traage -toetrceding tot de Nationale Vergadering, de zuurdeesfem van het Foederalismus, om niet in de Amalgame te vervallen.
De



— «4$
Dsmocryt.
Burger! Frere! Adelphi ! ik verzoek da£ gy voor my ten minften de zelfde toegeevendheid hebt, die ik den ouden Friesfchen Rammelaar heb moeten bewyzen.
Heraclyt.
Ja! maar ik twyftel of gy wei zulk eene Lako* nifche wyzen van fpreeken hebt, als die oude fuffer, daar ik toch, dunkt me, wel een pypjcbeste Varinas mêe zo willen rooken. Voor het overige heb ik echter, ik beken het, in uw antwoord mynen Mentor gevonden.
D'mocryt.
Nu dan ter zaake, Friesch, of Lakoniich» tout comme il vous plaira. Wy hebben, zeide hy, voor twee of drie eeuwen, aan de Hollanders eene onbctaalbaare weldaad beweezeu; en groote weldaaden, weet gy, verwekken altoos ondankbaarheid. Wy hebben op het ys, daarwy doorgaans nog al een draaglykc figuur maaken, een van hunne Graaven doodgeflagen3 met ftokken
es



en ftruiken ondergedompeld, en zo onzichtbaar gemaakt, dat er nooit weer een lap van te voorfchyn gekomen is. Dat hebben zy ons nooit vergeeven, om dat wy 't hadden gedam als mannen, zy hebben als kinders dat voorbeeld eeniger maate willen volgen, met hunnen Graaf Floris. Maar ik behoef u niet te zeggen dat de Copy doorgaans minder is dan het Origineel, van dien tyd af dateert de haat van Holland, tegen de Friesen; en deeze zal wel eeuwig duren, ten ware eene gewenschte Conftitutie het onderfcheid tusfehen Hollanders en Friesen in vergeetelheid mogt brengen. Maar onder dit Iangduurig gefprek, Burger, is myn pyp uitgegaan, en daar verlies ik te veel by. Hier zweeg hy.
Heraclyt.
Wel gefprooken. Maar dewyl nu alle Graaf lyke denkbeelden in abominatie zyn, moest die haat ook natuurlyker wyze, in vriendfehap, zo niet in de vuurigfte liefde verkeeren.
Democryt.
Wel nu! ny kon ook wel verdraagen dat ik nader vroeg of er naar zyn oordeel niet zo wat van
Mci>



6+f
Mercurius onder liep. In Friesland, antwoordd hy, zeggen wy, van St. Anne l
Heraclyt,
Waar logeert die ouden fchevel? my dunkt, ik aal nog wat beter met hem kunnen praaten dangy.
Democryt.
Hy lacht evenwel ook nog al eene enkele keet. Doch waar hy Logeert? zo in zekeren hoek.... Ik zal u dat by gelegenheid nader zeggen.
In



l>i dén liage by J. Plaa t . en verder by alle eynë Correspondenten van dit Weekblad, als:
Tc Amllcrdam, by A. van der Kroe op den Dam; Haarlem, J. 'J. Beets; Leiden, J. van Ttffelen; 's Hage, J. van Clecf cn Delf, M. Roelofswaart; Rotterdam, Dirk Pis; Dordrecht, Blusfe; Gorinchcm , Hornaar '; JWelle, Boers en Merkenburg; Schiedam, PoolWn>' Gouda, W. Verblaauw; Zaandam, van Aaken; Edam^ Rolf; Alkmaar, A j, yan Harencatpel; Hoorn, Vermandei; Enkhuyzen Franx; Leeuwarden, Cahais; Franeker, Romar; Harlingen, F. van der Plaats; Groningen, Luy demo; Deventer, G. Brouwer; Campen, J. F. Brok; Zwolle, J. Clement; Nymegen , J.L. Prager; Arnhem, Nyhoff; Zutphen, H. C. A. Thieme; Hardcrwyk, J. S. den Kasteel; Utrecht, dc W-ed, J. van Terrein vn- Zoon, Middelburg, W- A.Keel; Vlisfingen, Corbelyn; Goes, Huysman; Zierikzec, A. van Zetten; Breda, Oukoop-, 'sBosch, Vieweg; Bergen op den Zoom, Riemsdvk en Bronkhorst.



HERACLYT en DEMOCRYT
N*. 40. '^f1
Saturdag, -September, 179^
Het Defde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Ncfpé, nee metti.
JSferaclyt en Democryt hebben de navolew«le zamen'praak gehouden.
He -aclyt.
Öxt is een a'Lrm:serabeïJle u r, r a r c l y t e» d e m o c r y t geweest, die er voorbeden week is uitgekoomen, (zo roept de gehceie wereld) 'li jf&ng vriend ' ais wy zo voort vaaren, dat vvy du, fchielyk de «k zullen ferygeh van veeien onzer calantcn.
Democryt-,
Dat kon er gemakkelyk opzitten oude Heer » en zy zouden ook niet geheel ongelyk hebben, want als men twee Huivers voor een da.biad be fteed, dan wil men letters, en geen wit papier," hebben _ ik hoop egter dat ünze ]e2^dere;



6$o ■
ze week voor hunne dubbeltjes beeter content zullen zyn.
Heraclyt.
Democryt! daar valt my iets in —- weet gy wel dat op aanftaande viydag de i September de nieuwe Nationale Vergadering by den anderen koomt, en dat s' anderendaags dit on» Nummer zal uitkoomen'?
Democryt. \vel ml! en wat zou dat?
Heraclyt.
Ik wilde u in Coniideratie geeven, of wy nist voorzigtiger zouden doen, als wy eens een week met het uitgeeven van dit weekblad overfloe-
gen - men kan niet weeten, welk een geest
er in de volgende Nationale Vergadering boven dryven zal, en als die burgers eens begreepen
dat wy niet in hun fmaak fchreeven of er
wierd eens een geheel'ander Sisthema daarge-
ftcld , en men het ons oude menfehen eens
ten kwaden duidde, dat wy zommige burgers Reprefentanten eens ongenadig geroskamd hebben i . en die geroskamde burgers dan eens
kans zaagen om er eene edelmoedige wraak over te neemen dan! ach. . . dan. . . myn waarde Dtmocrytl dan konden wy de bout wel eens



9S*
op de kop krygen dan konde het wel eens
gebeuren, dat wy ons boeltje zeer Jubiet zouden
moeten inpakken, . enach] waar dan naar
toe?
Democryt.
Je moest er maar eens om fchreyên, oud lood-
hoofd! Waarnatoe ? wat fatan .jkga liever
na Trinconomale, of nade Misfisfippi 0f naar Caap Fi. nifterre, daar de wereld met planken is toegefpykerd dan dat ik hier op dit Nederlandfche traanendal, ooit ofimmer een halveduim breed zoude inkrimpen, of ëen ftap zoude agter uitgaan, uit vrees dat zy, die wy zomtyds eens ontkleed en behoorlyk afgeborfdd hebben, ons dat naderhand zouden betaald zetten
Heraclyt.
Ja maar Demoeryt, de politieke blixem laat zyn volgend Nummer ook wel vier daagen
laater in de xvereld verfchynen waar zou
die het anders om doen, als om dezelfde reeden?
Democryt.
Ja dat is ook waar d ie fchryver of fchry.
vers zyn nog al leep ook nu! voorzigtL
heid is de moeder van de porceleynkas . en
als men by nagt in een bosch uit moorden gaar, moet men by dag eerst tragten de weg in dat bosch Tts U



o"53 '
te leeren kennen —— om den ryziger in het donker des te zekerer te kunnen aanvallen. — H-raclyt.
Democryt 1 ik zidder en ik beef als ik zulke
taal van u hoor wat ik u bidden mag,
maatig tog uwe manier van fpreeken.
Democryt.
Al wilden de Revolutie-narren my nu op 't ogenblik Raadsheer in het hof van Friesland, of Licutenant van Hendrik Gjalis (a)— of Curator als Griek van de Friesfche Academie maaken —
ik zoude nog myn mond niet willen houden
hoel zoude ik dien fchryver of fchryvers van die Politieke Blixem niet by moordenaars moogen
vergelyken ? hoor eens, Vader Heraclyt!
ik vergelyk ze by moordenaars, die met een windroer den reyziger by nagt in het bosch in dc huid
fchietcn —- is dc vergelyking juist of niet V
kan een eerlyk man zig meer voor den laster van onbekende fchryvers wagten, dan de reyziger, die by nagt met een brandende lantaarn op zyn rydtuig door een bosch rcyst, zig voor het verraderlyk fchot van een windrocr wagten kan ? kan dc arme duivel wel weerom fchieten? néén immers! want hy weet niei van welke kant hem het fchot
komc - en zyn moordenaar fchiet maar op
dc lantaarn aan en vergiftigd dc gekaauw-
de ko°el nog daarenboven met het woedendst ver-
gif
De Nieuwe Scherpregter van Friesland.



= 653
gif, hetwelk Lucifer in zyn Apotheek heeft .
ziet eens, om u maar een voorbeeld te noemen, hoedatze daar onzen fchryver reinier dijbetz met een in vergif gedoopte gekaauwde
kogel naar de huid gcflooyd hebben (zie
N° 13 yan dep olitie k e blixem en aldaar P ig: 102) en zoude men zulk eene handeiwyze niet by moorden moogen vergdyken?
Heraclyt,
Wel nu! Reinier Diebetz zal buiten twyffel de eer hebben van hun daarop te dienen van bericht —
Dmocryt.
Ik weet het niet — maar als ik in zyn plaats
was zoude ik hun geen Letter antwoorden
naamlooze en zig fchuilhoudende lasteraaren zyn
: geen andwoord waardig laaten ze op de
proppen koomen en zig noemen zoo als de
fchryver van ons Weekblad al voor lang gedaan
heeft en als ze dat niet verkiezen tc doen ,
zal Democryt hun zomtyds eens braaf de mantel uitlugten en voor de rest zynen vriend Dibbetz faaden om hun maar te laaten fchelden.
Tt3 - Rk.



^54
Reinier. Dibbetz bedankt zynen vriend Democryt dat hy zig de moeite wel heeft willen geeven, van de fchryvers van de Pollitieke Blix~ «m eens in hun waar daglicht ten toon tc ftellen — hy verkiest voor als nog niet te raaden, wie de wrecde fchryver weezen mooge, die aan hem het eenige genoegen, ( zyn huisfelyk geluk namelyk) nog fchynt te benyden, het welk hem in zyne
ongelukken overfchiet hy gelooft dat het aan
zyne politieke exiftentie weinig toe of afdoet, of hy buitens huis een enkelden duit te zoeken maakt, of niet — en dat hy ten minsten daar van aan de Politieke Blixem geen reekenfchap verfchuldigd is.
Hy weet, dat zedert langen tyd, het in de Principes van de discipelen van Robespierre was, om de tweedragt in vreedzaame huisgezinnen te zaaijen — en ze dus doende des te zeekerder rampzaalig tc
maaken Hy is het met Democryt volmaakt
eens, dat zyne vergelyking van de fchryvers van de Politieke Blixem by moordenaaren, die met een windroer in een donker bosch een reiziger vermoorden, zeer juist is, en hy vleyt zig dat
het onzydig publiek hem deezen wreeden aanval van naamlooze fchryvers op zyn geluk, eeven
weinig tot fchande zal toereekenen als het
den reiziger tot fchande kan toegereekend worden, dat hv doo r moordenaaren by nagt onverhoeds vermoord word.
Voor



<%5
Voor 't overige zal hy zig;vergcnoegen, met aan de fchryvers van de Politieke Blixem een motto aan te wyzen, het welk zyns bedunkens zeer gepast bovsn N°. 13 van hun blad had kunnen gezet worden. Het is genoomen uit het Fransche digtftuk de Brief over den Laster Q Epitre fur la Calomnie ) van Chéniér
Maïs nuire a prix d" ar gent Sans Pudeur
et sans ftyle. empoisonner lef er, qni vous perce le sein c'est le talent d'un lache et Van d'un assassin.
Het welk ik met een weinig Vryheid aldus in het Neerduitsch tot gemak van den leezcr vertaald heb.
. Door gouddorst aangezet zyn evenmensen te deer en,
In taal die Rusting's (a) rymen tart Den moorddolk met vergif te fmeeren.
Dien gy uw broeder wringt in 't hart. Zie daar ad wat gy weet Bar baar en!
Dit fchaamt zig MoorsbHotteniot — Het werk van laffe moordenaaren
Voegt niet aan d'eed'le Patriot
Wy
fa) Eih Nederduitsch Poëet, wiens nagtlatene werken tan Schryvers, gelyk die van de Politieke Blixem niet onbekend kunnen zyn. Be Burgers Kuiken én go k.-TKK gallen ir hun anders vel'nader ondtrrigtran ktitmtngtvt* T t 4



Wy hebben met al het gevoel van erkentenis. het welk eene moedige cnbelangclooze'Vaderlandliefde aan vrye zielen inboezemen kan, het Request geleezen, het welk de Burger Bernardus Spo*lfira op den 35 Augustus aan de Nationale Vergadering geprefenteerd heeft, beu-effende de admi fie yan A. J. C. de Bére, die in Friesland tot Lid ?n de twpede Nationale Vergadering verkooren is.
Welk ook het' befluit der Nationale Vergadering mooge weezen, het welk zy op dit Request
zal neemen, wy zullen het altoos eerbiedigen -
jroaar als mannen, die de Vryheid en het Vaderland beminnen, gelooven wy ons gerechtigd, om, over dit onderwerp onze gedachten rondborftig aan onze Landgenooten mede te deelen.
Wy vraagen dan in de eerfte plaats:
„ Is het waar dat A J. C. de Bére in den nacht „ tusfehen den 28 en 29 January 1796 gewapend „ meteen Zabel, aan het hoofd van een aantal „ gewapende en ongewapende Burgers-, 0 p
,, EIGENER AüTHORITEIT, Z072-
9 der eenlë amJ>t te bekleeden, en zonder



= c$7
„ der aan den Burger Spoelftra eenige last van eenige Geconjlituèerde Magt te tomen, te Leeu» „ warden in zyn huis is gedrongen? Is het waar, „ dat de Burger Spoelftra op dat ogenblik was lid „ van de Vergadering van Frieslands Volks„ vertegenwoordigers, en wel éen dier gecnen, „ die (volgens eene onder ons berustende, en „ door de Bére als Prefident van het, zig noemend, „ Committé'van Herjiel pygenhandig ondertee„ kende Declaratie) pas twee daagen te vooren ,, verklaard was te zyn, een dier braave Repre„ Jènwiten, die TOEN het vertrouwen van hel m Volk bezaaten ?
„ Is het waar dat Arend Julianus Carel de Bére ,, deezen braven en volgens zyne eigene verklaaring t 's Volks vertrouwen bezittenden Reprefentant in „ dien nagt van zyne fchreïende vrouw cn vyfk'in-
deren heeft gefcheiden, en daar na in een der „ morfigfte gaten van een gevangenhuis heeftdoen „ fluiten zonder dat hy 'Spoeljlra') tot op den „ dag van heden weet om welke daad zulks is „ gefchied?"
„ Is het waar, dat er door het toenmaalig al,, gemeen erkend wettig Hof van Jujtitie op den „ii February 1796. om dit begaan van publiek
geweld en om meer diergelyke en andere misda„ den cen Decreet van apprehenfie en provifie ' T t 5 van



«Ï53 —
„ van Juftitie tegen gemelden de Bére verkend
9, IS •
Is het vvair, dat dit Decreet van apprehen-
„ fie, nmmer is ingetrokken zelfs niet by
« de naderhand geëxifteerd hebbende, en elkan* &" geduurig opgevolgde famenraapfels van s, Raadsheerlyke Sansculotten?
„ Is het waar, het geen de Lieutenant Gene„ raai Dumonceau op den 6 February 1796. uit „ Groningen aan het Committé tot de Algemee„ ne Zaaken van het Bondgenootschap te Lande „ fchreef V
Zie hier zyne woorden:
Men befpeurt er r zegt die Generaal, van Friesland fprekende, en aan voornoemd Committé verilag geevende van den inmarsch van Bataaffche troupen in Leeuwarden) men bejpeurt er boven allen éénen met naame dk bere, veorheenCapaain in ten Belgisch Regiment ten dienfte der Franfche Republiek, en waar van hy nog de monteéringdraagt, dewelke overal een
voorwerp van schrik is
Is



6S9
„ Is het waar dat aan den Fnnfchen Generaal „ Moreau in de maand February 1796. Jlellig be„ loofd was, dat de Bére nimmer zyne voeten „ weder op Frieslands bodem zoude zetten V
„ Is dit alles en nog veel meer waar, en zoo „ klaar als het zonnelicht op den helderen mid„ dag beweezen?
Moet er dan wel eenige twyffel by ons overblyven welk de uitflag der raadplcegingen van de NationaleVergadcring op dit onderwerp weezen zal?
Wy voor ons wenschten niets liever, als genoodzaakt te worden, om deeze en meer andere misdaaden van gekwetfte Natie, door deezen de Bére begaan, rechterlyk te moeten bewyzen — wy houden ons verzekerd, dat alles, wat het Vaderland bemint , alsdan met afgryzen vervuld zoude worden teegen een man, die voor zo veel wy zeeker weeten driemaal van party veranderd is, buiten en behalven de rollen, die hy onder de Franfche Emigranten te Brusfel gefpeeld heeft; waar over men met veel vrugt die geenen onzer Landgenooten zoude kunnen verftaan, die toen ter tyd in Brusfel hebben gewoond.
$ Wetgevers van Nederland! gehengt datwy
ook



C6o sas
ook het onze bydragen, tot het offer van belang, looze Vaderlandliefde, het welk onze Medeburger Spoelftra op het altaar des Vaderlands ge-
bn'gt heeft wy bezweeren het U Wetgee-
vers! ziet in 's Hemels naam toe, cn onderzoekt of wy u de waarheid, dan of wy u leugenen verkondigen en zoo wy u iets gezegd hebben,
het welk mogt bevonden worden onwaar te zyn, dat dan de gerechte wraak van het Volk, het welk gylieden vertegenwoordigt, onstreffe!
Democryt is zo gniepig op die Schryvers van de Snaakenburgfche Courant alias de Politieke Blixem dat hy het aan geen mensch zeggen
kan — op yder een zoekt hy dit te wreken
gisteren avond rolde hy zig in zyn mantel en fneed
naar de Gemeenebestgezinde Sociëteit daar
Jtaa ik in de Politieke Blixem, zei hy en
fluks ging hy weer weg onderweg ontmoette hy een Lid van de Club, die heevig met eenigen zyner medeleden te discourééren ftond. ,
Het ging er druk de namen van Spyker-
man en Kok kon hy duidelyk horen noemen
ja, zei hy al Iagchende, in hem zelve, jy luy
te»t



bint ook al van de Blixem gefldagen, die Revolutionairen zyn gelyk aan de hongerige rotten, zy vreeten malkander op. ■
„ Wie Satan zeide hy, (toen hy by Heraclyt „ kwam, ) mag tog wel de Schryver van die „ Politieke Blixem wezen?
f De meid van de Huiswaard van Heraclyt Jacobina genaamdwas weer juist opde.ka* 'mer prefent, en mengde zig aanftonds in het Discours. )
„ Daar zei je lang na visfcn Ouwe dot! zeide „ zy voor dat je daar agter zult komen, meen je „ dat die Schryvers zo gul zyn, als de Schryver „ van jouwluy's prulleblad ?
Heraclyt.
Jacobina] gy zyt zeer onbeleefd en mengt u altoos in onze discoufsfen, ik verzoek u dat gy ons met rust laat.
- Jacobina.
ja finjeur! je luy moogt boos worden of niet — ik voor my ben voor de gelykheid en voor de Rechten van den mensch i— cn daarom wil ik
, het zeggen en ik zeg het en jouw luy
fchryver is een gek, dat hy zyn naam genoemd heeft zonder.noodzaak — cn ik zeg het nog eens, onze luy zullen dat zoo gemakkelyk niet doen —
daar



662
daar is al zo0 veel moeite op gedaan rnaaf
allemaal fluytcn — ik galoof dat ze een leelyke pyp zullen rooken, die dit door middelen van regten willen te weeten koomen
Democryt.
En dat waarom, Juffrouw Jacobina!
Jacobina.
Zoo min/«/ro«WaIsmogeIykis,aIsik]e veraoekcn mng, maar ik wil maar zeggen, dat als het op het nypen komt, dat ze dan zoo voorzigtig wel zullen weezen, van er maar één voor op te laaten draaien, daar tuch niets aan verbeurd is, en die niets
te verliezen heeft kyk man onze luy zyn
veel «immer als jouluy flymgasten de onze
werken in 't donker en zitten agter de fchermen, cn ftooten zomtyds eens een fpits-afbyter op het
tooneel maar zelfs zullen ze er wel oppaffen
om zig te vertoonen, en daar hebben ze gelyk
aan maar je luy heeren flymers je luy
bent veel te.onnoozel je komt altoos voor
den dag met al wat je doet ha! ha! dat is
om te fchreeuwen — neen je luy bent cr niet agter.
Democryt.
Juffrouw Jacohnal ik geloof dat gy fpykers met koppen (laat. 6* *^"-cl*
Heraclyt.
Ik bid u broeder Iaat ons dit gefprek afbreeken ;



— 66%
gy kunt het op een ander tyd met Jacobina vervolgen ik wenfchte u gaarne eèns te fpree-
ken.
(Jacobina wierd beleefdelyk verzogt batten te gaan, en de twee wysgeeren Converteerden zig in een Committé Generaal.)
Burgers van de POLITIEKE BLIXEM l
Uwe taal. is juist niet van de zindelyklfe om in het Publiek te fchry en egter dewyl gylieden in uw N°. 13 Pag. t02 zegt tiat een van Jupiters Lyftrawanten dc Jleutelyan ulieder bestekamer heeft, en dezelve nimmer ontjluit, als voor hun, die goede mist aanbrengen, zoo hebben wy de eer aan ulieden of aan den 'Lyftrawant v n uwen Jupiter te rccommandeeren de eerzaams Burgers ex-Reprefentanten Dirk Cornelis Kuiken en Öene Gerrits Gorter. Deeze tog hebben in de Avond ^Zitting der Nationale Vergadering van de 29 Augustus hunne kundigheeden en uitgebreide talenten tn dit 'tinkend vak zo klaar ten toon gêfpreid, dat wy ons vleien dat Jupiter's Trawant op hun aannaderen zyne fleutel gereed zal houden om hun de deur van uw Secreet te openen.
Wy waarfchuwen egter den Trawant dat hy met de kaars niet te digt onder den adem dier Burgers koomc, dewyl deze in de ontvlambaare
lugt



66+
lugt, die hun omringt, mogelyk eme uitbarsting zoude veroorzaken, die onbere.'kenbaare gevolgen zoude kunnen naar zig fleepen.
Heil en Zmdelyk'eid!
Birger Vreede! je beftaat toeh een neez te hebben nou ben ie niemendal — Coert Lamoen
tus van Beima befta ;t toch Secretaris te zyn
maar jy bent nog Prefident nog Secretaris —
dus
• Phoficiat!
In den Hage by}. Plaat, en verder by alie zy ne Correspondenten van dit Weekblad, als:
Tc Amftcrdam, by A. van der Kroe op den Dam; Haarlern, J. 'J. Beets; Leiden, J. van Ttffeien; 's Hagc, J. van Ch ef en Delf, M. Roelofsn-aart; Rotterdam, Dirk Pis; Dordrecht , Blusfé; Gorinchcm , Hornaar i Brielle, Boers cn Merkenburg; Sc iedam, Poolman; Gouda, IV. l'erblaauw; Zaandam, van Aakcn; Edam, Roif; Alkmaar, J. A. van Harcncaspel; Hoorn, Permandei; Ênkuiyzen Franx; Leeuwarden, Cahais; Franekcr, R0~ mar; Ilarlingen, F. van der Plaats; GroningenLuy demo; Deventer, G. Brouwer; Campen1 J. F. Brok; Zwolle, J. Clement; Nvmegen J. L. Prager; Arnhem, Nyhoff; Zutphen , C. A. Thieme ; Ilardcrwyk , J. S. den Kasteel ■ Utrecht, de Wed, fi van Terviïh cn Zoon; Middelburg, IV' A. Keel; Vlisfineen , Corbelyn; Goes, Huysman; Zierikzec, A. van Zetten, Breda, Oukoop; 'sBosch, Viewe^; Bergen on den Zoom, Riemsdvk en Érenkhorst'.



ËÈRACLYTen DEMOCEtYf N°. 41.
Satürdag, 9 September, 1797»
Het Derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nee fpé, nee metu.
-Aalles wat het Vaderland bemint, treurt over de weigering van den achtingwaardigen Schimmelpenninck, om als verteegenwoordiger des Volks in de tweede Nationale Vergadering zitting te neemen.
Heraclyt en Democryt zyn er ook beiden bedroefd over, maar zy verfchildcn de laatfte keer zoo hemelsbreed van elkander, toenzy over dit onderwerp in gefprek waaren, dat wy het wel der' moeite waard reekenen, hetzelve aan onze leezeren meede te deelen*
„ Hy heeft gelyk, zeide heraclyt, (ter wyl de traanen den ouden mari over de wangen bi", gelden) hy heeft groot gelyk, de braave man, V v &f



666
dar hy zig niet langer afllooven wil voor ondankbaare menlchen, die zig door intriguanten en fortuinzoekers laaten aanhitzen, en gebruiken tot alles , wat die deugenietcn in hunne kraam te pas
koomt voor menfehen die niets verzuymen
om twist en verdeeldheid in dit land aan te ftoo-
ken voor menfehen, die hem miskennen ,-
zyne belangelooze vaderlandfche trouw metfmaad,
ondankbaarheid en laster beloonen cn by
wien hytoch, aangezien zyne van hun verfchillende denkwyz», thans niets naar den zin zoude
doen ^
Democryt.
Ik erken broeder! dat Schimmelpenninck gewigtige, ja zeer gewigtige reedenen heeft aangevoerd, cn die by zync landgenooten in den ccrlten opilag
lterk voor hem pleyten en zyne gedaane
wcygering om als verteegenwoordiger des Volks zitting tc neemen zeer gegrond doen voorkoo-
mm maar laat ons de zaak cens uit een
ander oogpunt befchouwen, cn deeze weigering van den Burger Schimmelpenninck eens toetzen aan zyn verpligting als Vaderlander, en dan vrage ik, of een manmetzulke uitmuntende bekwaamheden, met zoo veel vaderlandfche moed vereierd, zig in een tyd als deeze aan het Vaderland vermogt te onttrekken?
Heraclyt.
'Maar myn waarde Vriend! wat goed zal toch
een



66?
een Volks- verteegenwoordiger doen, aan welke de handen gebonden zyn door een Reglement, het welk hy by ondervinding weet, dat hem volitrektelyk belet, om het Volk van Nederland gelukkig te helpen maaken, cn aan eene goede fiaats regeling tc helpen ?
Dimocryt.
Wat moet een goed fchipper doen, 'aan wien een fchip met eene kostbaare laading is toevertrouwd V de itormen fteken op, en het reeds dikwyls lek geworden fchip, word onophoudelyk
door dc woedende golven geflingerd De
fchipper had eenige daagen te vooren in eene veilige haven willen binnen loopen, maar door de oneenigheid zyner fcheepelingen was hy hier in belet geworden. — Er was namelyk onder die fchepelingen een bende deugenieten, die zig op dit fchip verhuurd hadden, met oogmerk om de laading te plunderen, en den buit te deelen; inde haven daar de fchipper wilde inloopen, was eene welgeordende regeering, de Rechtoeffencnde zo wel als de wetgevende en uitvoerende magt waren daar van één gefchciden, en in volle kragt, de Burger was daar veilig en gerust — in zulk een land konden deze plunderaars weinig fortuin maken, en daarom wenden zy alle middelen aan, om den fchipper te beletten van daar binnen te V v 2 Ioo-



661 =
loopen. — Nu is hy egter nog in 't gezicht van
dc vafte wal en hy zier. van verren door
zyn kyker een liaven, die het mhj'chien mogclyk is, dat hy met een onvermoeide vlyt nog zal kun.
nen bercyken hy herinnert zig de woorden
die zyne reeders teegen hem gefprooken hebben,
toen hy te fcheep ging Jchipper! zeiden
zy, ■» wy betrouwen u ons fchip met desfelfs
„ kostbaare laading van het behouden over-
„ brengen van dezelve hangt het geluk van mee* „ nig huisgezin, van meenigen braayen huis - va-
„ der af verzuim niets om dezelve in be-
„ houden haaven te brengen , traanen van dankbaar„ heid, en de liefde van hun die gy geluk hebt aange„ bragt zullen uw loon zyn. — Vaar wel! de Goden „ mogen u geleiden!"
De fchipper alles willende aan wenden wat mogclyk is om zyn fchip te redden, bevind dat cr onder zyne fcheepelingen zig een party van ruim twintig gedecideerde fchavuiten bevind — dat hy weegens de geest van muitery en regeeringlooshcid, die deeze deugenieten hebben ge" weeten te verfpreiden, hy niet zeeker is dat hy zal gehoorzaamd worden , als hy ordonneert om te wenden en dus doende een haven te zoeken, hy ziet, dat zyn roer gebrekkig is, en dat de riemen, die hy aan boord
heeft



• 66$
heeft, meest allen befchadigd zyn Egter is
alles niet hopeloos hy heefc toch nog een,
roer, hy heeft toch nog riemen wat moet,
wat mag hy nu doen -— hy heeft ja! — een goede jol, waar meede hy, over de gevaarlyke banken en plaaten alléén gemakkelyk heen kan
roeien, en zig aan land bergen maa kan hy
het nu voor zyne reeders verandwoorden,dat hy zig in zyn jol werpt, zyn, fchip dry ven laat en zig aan land bergt, om dat hy vreest, met zyn fchip te zullen vergaan ?
Heraclyt.
Ik gevoel uwe vergelyking en de toepasfing is gemakkelyk te maaken. De gebrekkige riemen,
en het befchaadigd roer is het Reglement
maar het is dit alleen niet het welk den waardigen
Schimmelpenninck te rug houdt . niet alleen
moet hy zig weer op nieuw aan dat gebrekkig Reglement verbinden maar hy is buiten dat
overtuigd, dat hy zodanig met de meerderheid van hun die zig over s'Lands belangen verklaard hebben, in denkwyze verfchild, dat hy geen kans meer ziet om hun iets naar 't zin te doen.
Democryt.
Hoor eens Broeder dat maakt by my niets uit.
V v 3 jut



6jo =
Justum et tenaccm propojiti virum Nee civium ardor prava jubentium Nee vultus inftantis tyrnnni Meute quatit Jolidd.
Een deugdzaam en ftandvastig man, Vreest nog 't verdoolde Volk, nog een vergramd tyran.
En daarom wil ik maar zeggen, dat cen man als Schimmelpennick die altoos de grootste loon zyner daaden in zyn eigen hart vinden moet, ook hier om zig niet moest onttrokken hebben —
Vraag het Vrèéde eens met zync vrienden
ik wed dat ze alle leeden van dat Caliber zouden
laaten afzakken dan kreegen zc de handen
ruim ■— maar eer dat gebeurd, zal Democryt fchrecuwen als cen mager varken.
Om kort te gaan het fmart ons in onze ziel, dat wy Sclnmmelpenninck niet in deeze Wetgevende
Vergadering zullen zien hy wraakeniet»
dat wy rondborstig onze gedagten over deze ftap gezegd hebben — Schimmelpenninck is cn blyft by ons altyd een deugdzaam oprecht Vaderlander, die zelv door dc lof, dewelke een Bataaffche Cou.
ran-



= 671
rantier (a) hem toezwaait, niet kan onté'crd worden—
Maar wy wcnfchcn, dat hy onder mannen van zynen ftempel weinige,of'liever in'tgeheel gééne, navolgers hebben mag.
Burger Coert Lambertus van Beyma!
Met alle uwe gebreeken, die gy hebt, kunnen wy het toch niet van ons verkrygen , om de hand geheel van u af te trekken wy moeten zomtyds uwe memorie eens opfcherpen, want anders vergeet gy heeden wat gy gister gezegd hebt.
Denk niet, dat wy u op eene welverdiende wyze onder het oog zullen brengen, hoe verre gy u zeiven vergeeten hebt, toen gy voor het oog van Neerlands Volk, desfelfs hoogite wetgeevende Vergadering zoodanig hebt aangerand, dat gy geene zwarigheid gemaakt hebt om te zeggen: dat het Provinciaal Beftuur iu Friesland, dat de patriotten in dat gewest, de grootfte reeden hebben om de meerderheid in de (toenmage) Nationale Vergadering, en dus de vergadering zelve te wantrouwen.
Wy hebben dit, wel is waar, met die aandoening gelezen, dewelke in yder Nederlander, die zyn Vaderland, cn de Vryheid, die Wet cn Orde bemint,
fji) Zie de Bataaffche Courant van de 4 September.



67a
mint, moet ontryzen, ais hv door een mede-vertegenwoordiger van Néeriands Volk zulk eene
alles verwoestende taal hoort voeren maar
wy laaten het aan het volk zelve over, om u uit
ï' t , f CiScne woorcen te heooideelen.
Oy hebt door deeze taal niet alleen ons, maar het ppperaagög Volk geooïei-yks beleedigd; wat ons m t byzonder betreft, als uitmaafcende een teer klem gedeelte van het volk, wy vereee^
ven u dit van harten wy fchryven deeze
uwe onberadene uitval aan uw vefmVTiarsience'-
, T tl ö C" wjv2.?8g?nr Transiat eumim.
""I C ™aar Bürgef€om Lambertus vanBe\m»i gy hebt in die zelfde gecontinueerde Zittimr cn wel op het zeilde oogenblik dit volgende gezegd.
« Toen het Qranjclegcr in 1795 >h het Ósna„ jwuglcne zig vergaderde en veelen onzer Mi» Iirairen en Burgers derwaards dc wyk naamen „ om met de was enen het' Vaderland aan te val„ Jen. Toen beftond er ook ttne vry uitgebreid,, ae Corrtspor.dentie\ ja conspiratie in
friesland, Groningen en.Drenthe."(a)
Gy hebt, om dit uw gezegde te bcwvzen.eenp door het zy» noemend Friefche Hof van luftide feegen zekeren Heerbeis gcÖagene fêntenoe voor-
gcJcezen , welke fententie op zig zelf be-
fchouwd
iVoor. van den fchryyer
I'üftlced/n^ 2" B^8er £' Z' va* ***** ZJ'2 di< °P d™ fehvrWk L hftC" Ju"y herinnerd had, zoude hy waardeer en ^P dT" dig' VOor dcH 1,831 Osnabrug geëmira^efe^^ ^^che.viu^oo Oerset



«73
fchouwd vvy In zyn waarde zullen laaten, maar die wy wy vermeenen, dat aldaar eevenminte pas kwam, als het werk van Frans Baldes, in een vergadering van de Maatichappy tot Nut van 't Algemeen, en welk e C n.emie niets anders aanduidde dan dat er weezenlyk eene Oranje zaamenzweering in den jaare 1795 beftaan hadde —- maar Burger C. L. van Beymal gv die op uw manier zo cordaat san het Volk de Oranje zamenzweeringen en derzelver hoofdbelevders wilt bekend maaken, waarom hebt gy aan het Volk de waare hoofdbelevders van dit Complot verzweegen?
Waarom hebt gy aan dat Volk niet gezegd, d,at de tegenwoordige Prefident van het Friesch
juftitie hof Abraham Staal dat de
teegenwoordige fecretaris van het Friesch Provinciaal Beftuur Cornelis Godschalk: zig ten hoogstcn van medepligtigheid aan dit hèlsch Complot hebben verdagt gemaakt ? Waarom hebt gy aan het Volk niet gezegd, dat Dibbetz In de 'Haagfclie Couranten van de groot van den 3 en van den 8 April 1797 nopens dat gevloekt 'Complot dit navolgende gefchreeven, en aan het Volk van Nederland bekend gemaakt heeft.
„ Twee getuigen prefenteeren met eede te be,, vestigen dat de Burger Abraham Staal, ,, aan hun in het najaar van '795 een Plan heeft „ voorgeflagen, om prins frederik van
oranje in te roepen, met bcvoeging, ,, dat hy groote invloed had op de V O L K S „ SOCIE TE IT te Leeuwarden , e n de zel„ ve zoude trachten te bewee— „ gen, om in dat plan te deklen,
dat hy ( Staal teegen Prins Frederik zoude zeg„ gen, Prins', tk ben Abraham Staal leeraar der
V V 5 dOOpS-



074 =
„ doopsgezinden te Leeuwarden, een dood vyand „ van de Ari stoer aaten, die ik niet wil dulden „ al was myn vader een Aristocraat, en myne
„ komst by u is om 't heil van 't ,. land te bevorderen."
Waarom Burger Coert Lambertus van Beima^ hebt gy in die gecontinueerde Zitting van den 20 Augustus niet aan de Nationale vergadering voorgeleezen, hetgeen Dibbetz nopens de hoofd beladers van deeze Oranje zamenzvveering in dc Leydjche Courant, van den 22 Maart 1^97 gefchreeven heeft? wy vinden het nodig 0111 udeeze pasfage ook nog eens voor de geest te brengen.
Voorts (word er in de bovenaangehaalde Leidfche Courant gezegd") „ voorts worden alle V»y„ heidnn'nncnde Bataven verzogt, met aandacht te „ leezen de Requesten van den op het Blokhuis „ van Friesland gevangenen Heehbels, die „ openlykzegt en met getui gen beyvyst „ dat deeze Staal in 1795 reeds cen plan gehad ,5 heeft om Prins Frederik van Oranje in tc roe„ pen, van welk plan de berugte burgers Godschalk j, en L e y b e r ook in die Requesten formeel
„ gezegd worden kennis gedragen te hebben.
Deeze Requesten, die reeds door den „ druk publiek zyn, zullen ook al mecde ten bc„ wyzc kunne lirekkcn door wette Oranje's „ aanhangelingen onder fchynvan Patriotten. „ het rampzalig Friesland verwoest wordt.""
Wanneer gy Burger Beyma ! dit had bvgebragt, wanneer gy dit bovengaande had aangevoerd om het aanweezen van eene Oranje zamenzwecring in Friesland te bewyzen, dan had gy gedaan gelyk het een cordaat man paftte, en dan had gy|u van eene verfchuldigdc verpligting gekweeten j jegens uw
Va-



6*75
vaderland ("a) maar neen! in plaats van dit
te doen tragt gy in deeze zaak den Burger Castrop te compromitteeren, een man, wiens baan wy niet behoeven fchoon te maaken, een man wiens Patriotismus onbevlekt is, een man d/e «ooi J voor Oranje emigranten gepleit heeft, zo als gy op den 8 Juny deed, en van wien het beweezen is dat het voor hem phyficq bnmogelyk geweest is eenige gcmeenfchap met diergelyke oranje deugeneten gehad te hebben, gelyk de cordaate 'Reprefentant van Maanen in zyn gegeeven advis over deeze zaak in het 653e Nummer vanhet Dagblad, gedrukt by van Schelle duidclyk heeft opengelegd.
Waarom dan Burger Beima] 'gy, die van de waarheid van dit alles ten volften overtuigd zyt, waarom Compromitteert gy juist cen man die gy zelf weet dat onmoogclyk eenig deel, aan deeze zaak hebben kan? wy hadden u hier toe te politicq, te cordaat, cn te verjtandig aangezien — van Castrop had cen Rapport uitgebragt rakende de Surcheance door de Nationale Vergadering verleend op de aan de Regenten van 1787% parate execntle afgevorderde Ichade vergoeding in Friesland -— en mekkende om deze furchéance of opfchorting
van executie te doen voortduuren gy zyt by
deeze zaak zoodanig geintresfeert. dat, indien die parate executie voortgang heeft, gy vierendertig duizenden vyf hondérd'Guldens, aan fchadever-
goc-
(<0 Het is waar, (wy weetcn liet ) gy licbttegenwoordig ee,i gruwelyke hcckel aan DiW>ctz, en wy twyfiUcn niet of gy zult hier op zeggen : hoe t zointe ik met de fchotrchriften ran TiinnETZ voor den aag kouincn ? — maar, als' gy het bedaard nadenkt, weet gy immers wel, dat, dat niets tot het gewigt van eene zaak
toe of afdoet behalvcn dat zoude het nog te bewyzen flaan,
wat meer de naam vaneen frhotfehrift verdiende een gefchrift
van Dibhetz —— of eene feo;entie ,van een Hof, waar uit alle tónde en braafheid verbannen is, cn in het welke de diicfte domheid voorzit.



goeding zult ontfangen, ten minften, deze Snm
d 5eS1 wv 'toch" öe«^w«* nief• maar ï-l . en T? ï?ch» : a"s nu de kwaad fim>eJ
wereiti dit ook eens wist, zoude die rfcn «iet misfehien kunnen i^Tïi^«ASS
SX£ van S^^W^HWi issa
W i„ , ,an castROp syi aangevallen ? was dus pdlj**i, dat gy juistdezen uitval gedaan iieb - . had gy daar geen anderen toe ? Het was
toss?*? ~ Hlwas «*«** viyffS
want dan moest gy met bewyzen en niet met vaguc hooren zeggens op de proppen gekomen zyn -2
en of het Cordaat was uw hart is nog niet
genoeg bedorven, dat wy dit niet veilig afn uw eygen bedaard oordeel zouden overlaatcn.
Heil en Geluk!
DIBBETZ.
^Zal Arent Julianus Carel De Bére geadmitteerd worden als Lid van de Nationale Vergadering f ot zal hy niet geadmitteerd worden ? Deeze vraagen houden in dit oogenblik den aandagt van den waaren beminnaar van het Vaderland beezig -— wy yoor ons koomen er rondelyk voor int, dat wy den dag, waar trp De Bére zal toegelaten worden, als een dag van Rouwe, en zyne toelaating als een Publieke Ramp zullen befchouWen.
't Is waar de Commisfie ter examinatie der geloolsbncvcn heeft gerapporteerd: „ dat het hun „ n a ingekomen Bericht was voorgeko„ men, dat het Request van Spoels tra gecï\ poinct •>■> van deliberatie konde uitmaaken, en dac DeBé-
re dus moest worden geadmitteerd dan,
» ae Nationale Vergadering, in plaats van Conform



6j1
form dit _ geadvifeerde te decreteeren, heeft beflooten dit Rapport te doen drukken, cn aan de orde van den dag te ftellen.
Dewyl dit Rapport nu nog moet worden gediscutiëerd, en overwuogen, zullen wy de Vryheid neemen, eenige aanmerkingen aangaande deeze zaak te berde te brengen.
W y merken dan in dc eerste Plaats aan, dat wy gaarne willen gelooven dat de Commisfie tot examinatieder Geloofsbrieven niet anders/tüKrfeadvifeeren. als zyin haar Rapport gedaan heeft, dewyl die Commisfie wel geloof heeft moeten geeven,aan het bericht, het welk aanhaar. opzichtclyk deeze zaak, door het Provinciaal Beltuur van Friesland is toegezonden.
Die Commisfie tot de Credentiaalen immers kan by geene moogelykheid weeten hoe godvergeeten er thans in Friesland met de beftelling der juftitie geleefd word, en hoe het zoogenaamd Hof van Juftitie aldaar thans erger als ooit word zamengefteld, uit alles was heerschzugt cn gouddorst noodig en gefchikt oordeelt, om tot hunne oogmerken meede te werken.
Heioma de eenige Fres, dewelke lid van de Commisfie tot de geloofsbrieven is, is hoogstwaarJchynelyk niet prefent geweest, toen dit Rapport in de Commisfie tot conclufie gebragt is, ten minften wy willen d;t liefst gelooven -rwant anders dagt ons zoude hy zig van zyren
pligt jegens zyn Vaderland gekweeten de
gruwelen, die er in Friesland onder den geheiligden dekmantel van Juftitie gepleegd worden, en waar van hy beeter 'dan ymand kennis droeg, met leevendige verwen afgemaald, aan zyne braave medeleedeneen waaragtig denkbeeld \an den rampzaligen toeftand van dat gewest gegeeven en even min als den Reprefentant Joidens zig met dat Rapport geconformeerd hebben. Maar



6jS =
Maar dat is nu zoo wy moeten de menfehen ncemen zoo als zy zyn, en dit kan ook aan
de merite van de zaak niets toe of af doen.
Doch wy hoopen dat Neerlands hoogfte wetgeevende Vergadering ten minften niet meer haast zal maaken met het admitteeren van de Bére, dan hunne voorgangeren met het admittceren van J. L. Huber en E. M. van Beyma gedaan hebben.
En als het toch eene eeuwige waarheid is, dat I hy, (teegens wien door den Rechter decreet van I a'pprehevfie en provijle van Juftitie formeel I verleend is, om misdaaden, 'die overal ftraf- I haar zyn) altoos immers en ten minften, zool lang onder befchuldiging is, en blyft, tot dat I zodaanig een decreet wederom door dezeïvde Recht- I b::ik even zoo formeel is ingetrokken en I vernietigd ' dan is het ook waar, dat'zulk een per foon tot zo lange, nooit de beiangens van een -oppermagtig Volk mede waarneemen mag.
En als het tog eene eeuwige waarheid is, dat hy, die de oppermagt van het Jouveraine Volk
éénmaal miskend en met voeten getrapt heeft
naderhand nimmer weer uit naam van dat Volk Jprsekea, cn desjélfs beiangens waarneemen mag.
Dan ftellen wy cr ons hoofd voor te pande dat De Bére nooit nooit in naam van een fouverain Volk fprceken, nog zyne beiangens mede bsftuuren mag. Wttgeevcrs"van myn Vaderland!
deeze woorden blyven de nakomeling-
fchap zal ze leezen, en oordeelen — de man, die ze op dit ogenblik ichryft, is by ulieden bekend ■ geeft hem gelegenheid om zyne ge-
zegdens waar te maaken maar" in den
naam van God in den naam van het Vaderland ziet toe, wat gydoet dc
eer van de Natie uwe eygen eer ■
al-



679
alles hangt van de wysheid uwer gewigtise mk
pleegingen af van uwe raadplecgin-en
gendie wyaltooszuKcneerbiedigen ,al vallenze re' gen onfen zin uit . a V*WW tL'
Ach rnogten deeze onze poogingen iets toebrengen, tot redding van ons Vaderland . «elk*
geluk wy gaarne met ons bloed willen koonen als wy het maar van monsters vcrlosfen kunnen •
Yder keer, als de Franfche Post aankomt, loopcn cen party Reprefentanten en Fxreprefentan ten malkander tegen het lyf, om het eerst aan het Postcomptoir te zyn, en te hoeren of cr brieven voor hun zyn —- Dc Burp-ers
Nolet MMerdk Q^f Rgg Jgg Vreede, en andere lopen zig omtrent buiten adem ven hranfche brieven worden uitgegee-
Wat mag daar tog de rceden van zyn? Deeze burgers zyn immers, (de Hemel zy gedankt •> geene leeden van de Commisfie van Büitenlandfche zaaken —
Een onzer vrienden die nog al veel weet, zeide ons gister, dat die menfehen een brief aan iet Fransch Directoire, of den Minister van Büitenlandfche zaaken gefchreeven hadden over de Con ftitutie, of over de laatste Nota door de Minister Talleyrand aan den Minister Noël ^ezonden -—_ en dat zy nu met ongeduld op dienW een gunltig andwoord wagtende waren. ö
Dan, wy kunnen dit niet gelooven, want veelen van hun verftaan zelfs de Franfche taal niet en hoe zouden zy dan tog aan het Fransch Gou-
ver-



«o =
Vcrnement gefchreeven hebben? Misfehien zyn er Wel onder hun die niet Precis weeten wat het Directo re of een Minister van Büitenlandfche zaaken in Frankryk is De tyd zal wel open^
baaren wat van dit bovenftaande zy:
Wat heeft het meest toegebragt om het aangeboden plan van van Conftitutie verworpen te kry-
gen — Het gebrekkige van het plan zelve ?
of het goud van Pa tl — of de weerbarftigheid
der Oranje klanten? of de gefchriften van
Vreede en de zynen ?
Heraclyt en Democryt beloven een klei» gouden kwispeldoortje tot een premie aan den geenen, die deeze vraag voor, Nieuwjaar op eene Voldoende wyze beandwoord.
J»denHage byj. Plaat, cn verder byaliezyne Correspondenten van dit Weekblad.



HERACLYT en DEMOCRYT
N°. 43.
Saturdag, 16 September, 1797.
Het Derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nee fpé, nee metu.
In den Haag den 12 September. x797
Hl
J^e groote gebeurenisfen, die er zedert den * ST ' 9« Fruffidor>i„ Frankryk heb^
ver tTT ' kUnnen d°0r gCen ^fchryver met fhlzwygen worden voorby gegaan. En echter, het weinige, dat wy er tot nog toe vin tveeten, Helt onS buiten ftaat, om er een ju£■ cZ deel over te vellen. Voorzoo veel wy V£ nchtvan hebben, U aldaar de genade flL ' de Komngsgezinde party gegeeven dl U , ? wederom al te veeïU ^ ^ het pun flond, van haare vloekwaardige oogme?
Xx Voor



—
Voor zo veel wy er bericht van hebben , heeft de meerde'.heid van het Directoire, door haare onwrikbaare ftandvastigheid, over een complotvan lalfe en mciné'edige verraders gezegevierd, en geruggefteand door den moed van braave Franfche Generaals, van braave Republikeinfche Soldaaten , dc misdaage hoop der Koningsgezinde, en Orleaniste, zo wel als der ylnarchiftifche - of Regeering„ loosheid zoekende FaSli; verydeld.
Geen Koning! geen Qrleans! geene Conftitutie van 1793! maar veiligheid en zekerheid van eigendommen en perfoonen! dit waaren de woorden der vertroosting, waarmeede deeze grootmoedige redders der Franfche Republiek ogcnblikkelyk de zidderende menschheid vertroosteden.
Deeze ontzettende gebeeirenis heeft zo veel wy
xveeten geen droppel blocds gekost en
guillotines en moordfehavotten zullen de afgryfelykc gezellinnen niet zyn van eene omwenteling, die wy hoopen dat de laatfte weezen moge, die onze getrouwe Bondgenooten zullen verduuren, van eene omwenteling, die gegrond op de grondbeginzelen van orde en rechtvaardigheid, zoo wy hoopen, deware volksviyhcid zal hervoortbrengen, de harten van alle beminnaars van het Va. derlarid zal vercenigen, eerbied voor de wet en voor de Conftitutie zal inboezemen, en het geluk van Frankryk op duurzaame gronden vestigen.
Wy



Wy wenfchen dan onze landgenooten geluk met deeze groote gebeurenis, O! mogt dezelve ftrekken om ook hier in ons Vaderland de harten der ware beminnaars van hét Vaderland meer cn meer te verè'enigen! ten einde met des te meer kragt de misdadige pogingen te ontdekken, die door de vyanden van ons Vaderland, door verdwaasde trol" fcheen wraakzuchtige aankleevers van eenen mei* nëedigen cn gevluchtten Stadhouder tot ons verderf rnogten gefmeed worden 6 Nederland-
fche Landgenooten! mogt eene eerlyke voordeeligq en beftendige vreccle van buiten en van binnen de gezegende vrugt van dit alles zyn-—of— zo het zwaard weder uit de fcheede moet d'at wy dan door deeze gebeurenisfen geleerd des te naauwer ons verëenen, om alzoo des tc fpoedigcr eh te gewisfer een einde aan alle onlusten te maaken ■ onze vyanden tot vreede te dwingen
en eindelyk die rust te genieten, zonder dewelke ons vaderland nimmer bloeidn, nimmer gelukkig weezen kan.
Wy willen het echter voor onze leezeren niet veïbergen, dat wy, nog niet genoeg over het in Parys gebeurde ingelicht zynde, vuurig verlangen, om meemaauwkeurigeen omftandige berichten van den waaren toedragt van zaaken te erlan' gen
X x a Die



3D)ie geene myner landgenooten, die den brief van dai Reprefent.nt van Manen, in de Nederduitfche Leydfcbe Courant van gcpasfeerde Vrydagden 8 September geleezenhebben, zullen daar • in hebben opgemerkt een gezegde van den gemeld n Burger Reprefentant, waar uit men zoude kunnen opmaaken, als of ik in den Jaare 1705 benevens een lid van het toenmaalig Provintiaal Beftuur van Friesland kennis zoude gedragen hebben van zeckere Oranje Zamenzweering, toen ter tyd door eenige zig noemende Revolutionaire Patriotten, als de Raadsheer Abraham Staal, de in het begin van 1796 tot Griffier aangeftelde C o rnelis Godschalk, en den naderhand itot Reprefentant van Vriesland verkoorenen Leyber ge weeten, en federt jaar en dag ve r s w e e-
GEN.
Offchoon ik nu voor my zeiven ten vollen overtuigd ben, dat niemand in geheel Nederland my van eenige gemeenfehap met Oranje zarrienzweerders zal verdacht houden, zien wy echter dagelyks, van welke middelen Hechte menfehen zig bedienen, om eerlyke Vaderlanders by de Nederlandfche Natie van ontrouw in hunne Patriottifche gevoelens verdagt te maaken; het was dus om aan deeze flegte menfehen geene wapenen over
aan



6fg
te laaten, waarmede zy my naderhand zouden kunnen aanvallen, door my te verwyten,dat ik my daar niet op verdeedigd hadde, en om tevens aan den achting waardigen Reprefentant van Manen gelegenheid tc geeven om eene d waaling tc verhelpen , waar in hy tegen zyne intentie vervallen was, dat ik het nodig gevonden hebbe de navolgende brief aan den Reprefentant van Manen af te zenden.
Aan den Burger J. v a n Matjen, Lid der Nationale Vergadering Reprefenteerende het Volk van Nederland.
Zeer Geacht Medeburger!
„Ik heb in de Leydfche Courant van heden „ den 8 September een brief geleezen, dewelke „ met uwen naam is verteekend. Alle Friezen, ., die hun Vaderland en de Vryheid, gegrond op „ Wet en Orde en Rechtvaardigheid beminnen, „ zyn u voor de Cordaate mannen aal, dewelke in „ die brief gevonden word, hunne vuuiigftedank., erkentenis verfchuldigd."
„ Wat my betreft, ik aarzele niet om de myne „ er oprechtelyk by te voegen, en u te betuygen „ dat ik met de grootfte deelneeming in het lot n van myn rampzalig Vaderland gezien hebbe, hoe X x 3 uwe



f580
„ uwe taal den laster verftomt, e ii Je waarheid „ klaar ten toon fpreidt."
,> Er is echter, Medeburger! in deeze uwe b:ief „ uwe? ondanks eene onnaauwkcurighcid ingc,, Hoopen, dewelke, wel is waar tot het wezenlyke „ van de zaak niets toe of afdoet, maar die ik „ egter, dewyl ze my perzoneel betreft, de Vry„ heid zal neenicn u te doen opmerken.
„ Ik vinde nanelyk in uw brief deeze volgende woorden:
Hoe zeer nu, indien het wezenlyk zoo is „ „ als in de bygaandc verklaringen gezegd „ „ word, in het jaar 1795 by de Centrale Ver „ „ gadering in den Haag of in Friesland zulk „ „ eene Confpiratie, Of Correspondentie tusfchen de, by de informaticn genoemde per„ ,, foonen en prins frederik al of niet „ „ beftaan moge hebben: endaar van reeds in Juny „ „ 1756 by het Hof van Friesland niet alleen, „ „ maar ook reeds in 1795 door een lid van het „„Provinciaal Beftuur en der zedver „ „ GRiffiERblykens dcbygxmdeinformatien „ „ en depofitiën is kennis, gedragen. &.c. ecc.
„ „ Daar nu in iaare i795 niemand giffier van „ de Vergadering der Reprefentanten oiftovin-.
£ • - ciaal



687
„ ciaal Beftuur van .Friesland geweest is als ik , „ zo zouden wel ligt myre landgenooten hier „ door in het denkbeeld ku nnen gebragt worden „ dat gy door deeze ui drukking my bedoeld „ hadt,
„ En daar ik voor my zei ven van het tccgen„ deel ten vollen overtuigd ben. en uit de Con„ catenatic der zaak zeer gemakkelyk begrypen „ kan, dat gy door de woorden der zeiver Grif„ fier niet my maar den in het jaar 1795 door „ de wettige Reprefentanten, om zyn onwaardig „ gedrag afgezetten Gommis CórnèUs Godfchalk „ bedoeld hebt, die in February 1796 toen het „ geweld Friesland begost te verwoesten, door „ hun. die toen regeerden, tot den post van Griffier „ verheven wierdt.
„ Zoo neeme ik de Vryheid u te verzoeken, „ en ik durve dit van uwe cordaatheid verwag„ ten, dat gy deeze voor my zoo effentiëele on„ naauwkeurigheid gereedclyk in het zelfde „ nieuwspapier zult verbeeteren; te meer daar „ gy zeifin het flot van meergemelde uwe brief „ Concludeert, dat ieder eerlyk man zal moeten „ erkennen dat de Nationaale Vergadering geen „ vertrouwen kan ftellen in zodanige Collegiën en „ leeden ven Beftuur , (en dus zekerlyk ook „ niet in zulke Ministers,.) welke dergelykeConX x 4 * /Pi*



688 =:
„fpiratiên mede by woonen, aanhoor en' en jaar »» tn[dag verzwygen. (fc.
», Myne liefde voor myn Vaderland en de Vry. „ fcfd, myne jaloersheid op myne eer, die ik „ nimmer bezwalkt hebbe door my met Oranje „ zamenzweerders te Comp romitteeren zullen », hoope ik deezen mynen ftap genoeg by u recht„ vaardigen.
» Ik ben met zeer veele Hoogachting.
UW. DW. Medeburger, Dibbetz,
In den H»ag den 8 fept. 1797
u H» derdejaar der BatatffM VtyhcU*
Tot nog heeft; den ondergeteekenden hier op geen andwoord van den Reprefentant van Manen ontfangen, hy durft echter vertrouwen dat voornoemd Burger niet aarfelen zal, aan zyn billyk
verzoek te voldoen en hy hoopt fpoedig in
w*at te zyn ? aan zyne leezeren het andwoord mede



~— 689
de te deelen, het welk de Burger van Manen op bovenftaande brief zal geeven.
Dibbetz.
jEr is ons ter ooren gekoomen dat de Burger A. J. C. Bére zeer gebelgd is, datwy in ons NQ. 40 gezegd hebben dat wy zeker wisten dat hy driemaal van party veranderd was.
Wy raaden hem om daar toch vooral niet boos over te zyn, maar eerst eens met behoorlyke aandacht de volgende Noot te leezen, dewelke gevonden word op Pag. ia in het boek geintituJeerd:
z. h. huber aan het Volk van Neerland.
Deeze Noot is van den Burger Huber zelve en luid aldus.
9> 4. J. C. de Bére (in Braband en in Frankryk zoo „ wel bekend, en een der Hoofdacteurs by de lartfte ,; fchokken in Friesland) bood my aan, omray aan de „ ingezeetenen |van Hemelmner oldephert en Noorwol„ de, van welk deel hy toen Grietman wa», als hunne „ volmagt ten Landsdage voor te ftellen. Ik accepteer
„ de dit aanbod maar, nog geen maand daarna
„ ontfing ik een zeer beleefde brief van hem uit s' Hage' „ waar in hy myn jlandvastig Caracter en principes „ buëerdc, maar verklaarde: dat hy nu eerst'gezien W W 5 „ had



r59o £*?***■
„had dat de stadhouderlyke party hit „waar belang van nederland zocht»
,, m dat hy daarom die party meer dan ooyt
„ aankleefde dat ik, die in andere beginfclen
, ftotid, hem niet kwalyk konde neemen, dat hy my „ niet aan de ingezeetenen van zyne Crieteny konde „ vêOidraagen." &c. {<rV.
En als Burger A. J. C. De Bére dan nog niet overtuigd is, dan gelieve hy zig maar aan alle zyne landgenooten te adresfeeren, die hem in dien tyd gekend hebben.
JBCeraclyten Democryt hebben weer eene Zamenipraak gehouden, die wy belangryk genoeg gevonden hebben, om dezelve voor onze leezeren af te fchryven.
Heraclyt.
Nu vriend en broeder Democryt! nu ziet het'er
mooy uit» nu moogen wy het dan toch wel
©pgeeven —• ach! welke naare vooruitzichten



6pi
tweeëndertig Drukkers en Dagbladfchryvers in Frankryk gearefteerd en tot Je deportatie vetweizen! ach myn waarde Democryt! nu zie ik er
geen gat meer in nu is onze winkel ook haast
uitverkogt, en dan mogen wy onze biezen wel
pakken ■ ach! ach! 't is alles Uw fchuld
gy, met uw Iagchend weezen, en uw fchertzend humeur, zyt de oorzaak van alle de ongelukken« die ons, oude menfehen, nog zullen overkoomen.
Democryt.
Zie daar ■ daar heb Je 't alweer -
huilen geen gebrek ■ wanneer zult gy toch
eens veranderen wel wat kan ons datfehee-
len, of ze daar in Frankryk een douzyn twee drie oproerige dagbladfchryvers inpakken en naar de
zwarte Africaanfche mooren naar het gcilagt
van Cham zenden? dat heeft immers met
ons dagblad niets gemeens die dagbladfchryvers waren Royalist Contra Revolutionair —
zaayden het zaad van wantrouwen tuslchen het Gouvernement en de ingezeetenen en als zy hun
zin gekreegen hadden, zouden ze in Frankryk alles op hairen cn fnaaren gezet hebben, om weer een ding, dat men koning heet,opeen verraderlyke wyze op den troon te helpen Neen! dat is vervloekt liegt ——— maar wy, die altoos eerbiedvoor
de



6 07. =
de wet en vertrouwen op het Gouvernement
prediken wy hebben dunkt my nooit beeter
ipel gefpeeld, ais wy teegenwoordig fpeelen.
Heraclyt.
ja fchoon fpel —— overal worden wy in de
wielen gereeden het is waar tot nog
toe hebben wy overal fatisfactie gekreegen
maar met dat al is het toch verfchrikkelyk onaangenaam, en als wy nu eens geheel de bons krygen , ach! waar zullen wy dan heen?
Democryt.
Wy zullen «og[de_bons krygen, nog heen behoeven te gaan, oude man! wy zullen voortvaaren met Oranje - zamenzweerders, met draayers, met volksbedriegers, met moordenaaren, met debitterfte vyanden des volks, met de landverraders en lande
bedervers aan den vplke bekend te maaken
wy zullen ze allen voor zo veel wyze in ons zwart boek hebben opgeteekend, aan den volke doen
kennen wy zullen voortgaan met eerbied
voor de wet, en vertrouwen op de wettige gecon.
fti-



ftituecrde Machten aan het Volk van Nederland voor te preeken, wy zullen hun zeggen, dat aonder onderling vertrouwen, dat zonder eene tinkte onderwerping aan de beveelen vau hun, die door onze vyë keuze gefteld zyn, om onze beiangens waar te neemen, wy altemaal voor de kat
zyn en als wy ergens , ( zo alsjby voorbeeld
in Friesland,) de ftem van 't vrye volk gewei-
dadig zien fmooren ■ de uitoefïèning van
het heilig recht in handen van banquerotiers en
domme drieste menfehen zien . wanneer wy
(zo als in Friesland) in naam der hoogstgeconftituëerde Magt, onfchuldige menfehen willekeurig en ge weldadig, hunne eygendommen zien^fpersfen —- zo als in Collumerland; wanneer wy ( zO als in Friesland) deneerften dienaar der gerechtigheid, eenen procureur generaal, het heilig recht voor geld zien verkoopen, en daarmeede zyne kolfers op vullen, gelyk, in de Courant van waarheid en gezond verftand, ( en dus in geene fuspecte Courant, ) openiyk 'gezegd word wanneer wy dit alles zien, zullen wy het uit~ fchreeuwen , al waare het op het fchavot! — en zo lang wy in een land woonen , alwaar orde en Vryheid heerscht zo als (dank zy de Goden!) thans
nog in Holland plaats heeft zo lang laaten
wy de Revolutienarren op hun duym fluiten, en wy gam onze gang, als ze wat van ons willen
hebben, ze weeten wie we zyn en als het
Gou-



«04-
Gouvememens Wat op ons hctft, dan heeft het maar te gebieden wy zullen gehoorzaamen
He aclyt*
Gy vertroost my altoos Democryt! en nu begin ik ook waarlyk weder moed te fcheppen — wel nu dan, wy moeten het dan maar weer pro-
beeren ik van mynen kant wil ook alles
toebrengen wat mogelyk is om aan het Volk zyne bittere Vyanden en waare vrienden te doen kennen _ het zelve eerbied voor de wet in te
' boezemen, en ft'out alle aanüaagen tegen de Vryheid tc helpen aan den dag brengen, gelyk wy altoos gedaan hebben.
n
. , Democryt.
Bravo! Bravo! vel voorgaan doet wel volgen.
Wy hebben het advertisfement makende een plan van eene nieuwe uitgevondene Zeegekoets of triumf-
wagen



$95 ~
wagen wel ontfangen, dog denken hetzelve niet tc
plaatzcn ons blad is niet voor advertentiën
gefchikt, veel minder voor zulk zoort van paskwillen. Buiten dat hebben wy genoeg te doen om 's avonds heels huids naar bed te gaan, wy behoeven ons geene vyanden meer op den hals te haaien. Als de uitvinder zyn plan publiek hebben wil, verzoeken wy dat hy na de Politieke Blixem gaa.
De Reprefentant van Manen heeft aan den Burg.r Dtbbetz op zyne brief het volgend andwoord gezonden, het welk hy zig haast aan zyn* landgenooten mede te deelen.
Medeburger!
jloo gfiw Vtlw~aTTro'w'ifiB8';frJ nsg IM v/-twm<X
Onderfcheiden occupatien hebben my verhinderd . U eerder te beantwoorden op den uwen van den 8 dezer . makende zekere periode in de door my geplaatfte Lcydfche Courant van die dag, dan ik vermeen in antwoord u alleen te moeten herinneren , dat ik door een Lid van het Provinciaal B 'Jluur en derzelver Griffier , aldaar voorkomende , geen andere verftaan heb, of zoo ik meen verftaan kon, dan die, welke in dc daarbygevoegde infonnatiën of verklaaringen genoemd zyn: zo als ik ook vermeen, dat het door ieder lezer zal opgenomen worden, zonder dat ik kan ziende noodzaaklykheid, om dit door eene nadere advertentie op nieuws te doen opmerken.
Vindt gy echter noodig, hief van eenig verder
pu-



— m
pupliek gebruik te maaken ter uwer decharge, zoo heb ik daarom niets tegen, terwyl ikl'nahefl Broederfchap ben.
UW. Medeburger \ j. v. MANEN, Adz.
Den Haag den 15 September. 1797.
Heraclyt en Democrytzyn zoo magtig in hun fchik geweest met de illuminatiën over die groote gebeuremflen in Frankryk, en over het aangenaam gezellchap het welk op de illuminatie op de Gömeenebestgezmde focieteit geweest is, dat zv het met uit kunnen drukken.
De oude menfehen zyn er ook beide geweest. Democryt had een tik aan, en Heraclyt was ook al wat aangefchooten toen hy thuis kwam.
*' In onze volgende Nummer zullen wy aan'onze Iezeren opgeeven welk een zaamenfpraak zy over deeze zaak gehouden hebben.
In den Hage by j. Plaat, en verderby allezyne Correspondenten van dit Weekblad, als;



HERACLYTen democryt
N". 43.
Saturdag, 23 September, 1797.
Het Derde Jaar der Bataaffche Vryheid,
.—" 1 '■ - ■ ■ «—
Nee fpê, nee metu.
dat Heraclyt en Democryt s'nagts na de illuminatie van de Gemeenebest-gezinde Sociëteit genist hadden uitgeüapen, ging Democryt s'anderdaags morgens een bezoek by Heraclyt afleggen, by welke gelegenheid zy de volgende zamenfpraak hebben gehouden.
Democryt de eerfte het woord opvattende, toen ïtyopde kamer kwam, begon aldus; wel BrecY y de?



$98
der! wat zegt gy er nu van treurt gy nu
nog — ziet gy nu niet dat dc zoaken by lange na
zoo (legt niet (laan, als gy u altoos wel verbeeld
ziet gy nu niet dat alle hoop tot vereeniging tusfehen de waaragtige beminnaars van het Vaderland endeVryhtid, nog niet ten eenemaal afgefneeden is? wat was dat gister avond een talryk gezelfchap op de Gemeenebest-gezinde Sociëteit daar waren zogenaamde Revolutionairen .
daar was alles door malkander — dat was
een regte amalgame - en nergens heb ik een
hamerflag van twist of oneenigheid vernoomen, overal waar ik rondgewandeld hebbe, heb ik wel tevredenheid, gulhartigheid, en vriendelykheid
aan dc orde van den nacht gezien . want jan
dory! 't was al mooi laat toen ik naar huis fchoof. -
Heraclyt.
Ik heb met het grootfte genoegen des werelds opgemerkt, de vriendelykheid, en weltevredenheid , die er op dien avond onder dat talryk gezel-
fchap heerschte ik heb my insgelyks ver-
blyd, te moogen zien, dat zeer veele braave Vaderlanders, die onder den tytel van Revolutionair bekend ftaan, zig op dien avond in den kring begeeven hebben van die geenen hunner mede - Vaderlanderen, die onder den tytcl van Slymgasten
bekend ftaan ik ben op dien avond nog ïfcr»
ker



©99
ker bevestigd in het denkbeeld, het welk ik altyd gekoesterd hebbe, dat de Patriotten zozeer niet van den anderen zouden venvyderd zyn, al? zy elkanderea meer fpraaken, en meer met eJkarderen omgingen. Maar dit is juist eene zaak, >ewelke de voornaamste raddraaijers ónder hun die uit eigenbelang en heerschzdgt zig thans ri*t het dekkleed van warme Vaderlandliefde dekl«a j niet gaarne zien —-
Zy zetten zig hier met handen en ««den teegen, en verklaaren die geenen onder <e Revolutionair ren, die edelmoedig genoeg zyi van de noódzaakelykheid te begrypen dat alle Nederlanderen zig vereenigen, die edelmoedig genoeg zyn van hulde te doen aan het goede, het welk zy by de
Slymgasten zien . op zyn best genoomen,
voor zwakke Broeden.
Let 'er eens oj> Democryt! het is een proef op de fom. me«t alle goede jongens, die waarachtig uit eerb*e principes Rfcvolutionsir zyn,, en geene. particuliere byinzichten hebben, gaan met de llymgasten om en zien elkander dagelyks op publieke plaatzeh, bejeegeren elkander heusch en vriendelyk, en als ze malkander eens helder het kamizool afborfelen, gefchied zulks altoos in het vtiendelyke — ten minften ze fcheiden altoos" als goede vrienden; Maar de trotfche verwaande —- heerschzugtige ***-». belangzoekende — Yyj laf-



?o© '
laffe dwingeland onder den weidfchen ty-
tel van Volksvriend by uitnemendheid of
szooiiïuvpq Volksvertesgenwoordiger dedeu-
reniet die het Volk bedriegt zand in deoogen
Wtrpt vleyt — en in zyn hart veracht —
de&e zal er zich wel voor wagten, van met Va» derlinders om te gaan, die niet even dezelvde raazem* gevoelens koesteren, als dewelke hy aan den volktals de eenige en onfeilbaar^ gevoelens opdringt, zvnder dewelke te be'yden, men geen
uitverkoorenc onder de patriotten wezen
zonder de welk irnands geloof in het Patriotismus geen proef houdm kan. ■
By alle de Goden j men zoude er omtrent om
vloeken dat onze Natie dat onze goede
&t iottifche jongens r.og zo0 dom zyn, dat ze zig
van zu\ke Volksbedrieger: laaten misleiden
zyn ze dan nog niet lang genoco; de dupes de
fpeelballen geweest van zulk zoort van voorgangers ? ik wenschtc wel dat alle pativ-^ten het
maar eens recht goed. begreepen, dan hadde-. die borften hunne pyp fchielyk uitgerookt, en ik Heraclyt mag wel in een Procureur Generaal van
't Hof van Friesland veranderen als ze ooit
weer een meuwe pyp zouden itoppen, dat is te zeggen als ze ooit weer met eenige hoop van fucces het volk zouden pieremagchogchelen ~ om kort te gaan entot conciuhe te koomen, ik vrenschte wel dat



SST 701
er een middel konde gevonden worden om allen die het Vaderland beminnen, en Oranje niét aan-
kleeven te vereenigen oprechtelyk te vep-
eenigen ik ben verzeekerd dat dit van de
heilzaamlte gevolgen voor de welvaart van ons Vaderland weezen zoude en de broederfchap zoude de plaats van haat en tweedracht
en c!e Oude Nederlandfche gulhartigheid het wantrouwen vervangen en een zeer gering aantal
groote Volksbedriegers, die zig thans in de gunst van een gedeelte hunner bedrogene en al te ligt vertrouwende medeburgeren hebben geweeten in te dringen, zouden een bril op hunne neuze krygen, dat gy Democryt u tot een doclor ljgchtte.
Democryt,
Gelyk heb je je hebt op myn woord in
alles gelyk en het plan, het welk gy u
voorftelt om alle patriotten te vereenigen, is boven mynen lof — naar] om het ten uitvoer te
brengen daar zie ik voor als nog geen kans
toe ik weet waarlyk niet, hoe ik dat eerst
beginnen hoe ik dat aanleggen zoude
en waar wou je dan met de oude aanklcevcrs van Oranje heenen? Zyn dat dan ook g cn Nederlanders, en wildet gy met dezen dan ook niet mr broederen ?
Y y 1 ff«-



7o% ==
Heraclyt,
Verbroed eren? (Hier word de
oude man zoo boos, dat hy een heel klein porce^ leynen kvvispeldoortje, het welk hy zedert eenigen tyd gewoon was onder zyn mantel te draagen, met geweld tegen de grond aan ftukken gooyt..., hy Haat de handen te zaamen —- hy haalt herhaalde reyzen zynen adem diep uit de borst
vervolgens zig een weinig bedaard, en een groote traan, die hem langs de eerwaardige diepgegroefde wangen biggelde afgedroogd hehhende —
zegthy) neen nooit! eerder trok
ik met u naar de gekken van Abdera.. maar Democryt ! we/k een helschc geest geeft u deeze Vraag in ?
Democryt.
Bravo oude man! daar wilde ik u eerst hebben ■ word maar niet gniepig ik twyf-
felde niet aan uwej manier van denken — ik denk er ook zoo over, maar, in den naam der Góden! ... - wat keeren wy dan met die kareis voort?
Heraclyt.
Zoo lang de aankleevers van Oranje niet open-



703 -
lyk door hunne daaden toonen, dat zy hun Va-* derland boven Oranje beminnen, zo lang zy uit factie haat niet tot desfelfs geluk, maar wel tot deszelfs ongeluk medewerken — zo lang haat
ik ze als de pest maar wanneer 2e
zich als itille en vreedzaame ingezetenen gedraagen . wanneer ze zich onderwerpen aan de
thans plaats hebbende orde van zaaken rrrg wanneer de dierbaarfte beiangens van het Vaderland hun niet meer onverfchillig zyn, wanneer zeniets doen, het welk de publieke rust en veiligheid in
gevaar brengt • wanneer ze hun fchot en lot
betaalen even als andere ingezetenen van dit land
dan achte ik hun als onze Medeburgeren
dan hebben ze, als zodanigen, aanfpraak op de befcherming der wetten waar voor de patriotten de
wapenen dragen — maar dan verbroeder
ik nog niet met hun om de dood
niet! — ook zy willen het niet met ons doen —
daar zyn ze veel te hardnekkig toe 7 ergo!
nooit verbroederen met de Oranje aankleevers —
maar even min hun vervolgen mishandelen
befchimpen — of in hun de heilige rechten van den mensch en burger fchenden —— laaten wy
hun met vreeden laaten —— en zy ons
en daar meede zyn wy van malkander af.
Democryt.
Goed ! excellent maar nu dan uw plan'om
ie patriotten te vereenigen.
Y y 4 He-



704
Heraclyt
Vergun my Democryt ! dat wy hier over eerst eens nader by elkander koomen, ik heb er een fchets van op het papier gefteld, en zal dezelve naderruitwerken.
( Hier braken de oude wysgeeren kunne zamen-
Jpraak af wy hopen in een volgend Nummer
injlaat te zyn dezelve te vervolgen.)
Aan den Burger A. van der Jagt,
Medeburger!
,3 Niets als de de o> erruiging dat wy gedwaald „ hebben zal ons immer iets dat wy gefchreeven
m hebben doen te rug trekken maar ook
„ dc overtuiging zal dit altoos op ons vermoogen."
Met deeze woorden hebben wy het eerfte Nummer van dit ons Weekblad begonnen —— en aan deeze belofte willen wy altoos getrouw zyn.
In



— 7°S
In het zeventiende Nummer van dit ons Weekblad, hebben wy op credit van anderen in labftantie van u gezegd, dat gy in het begin van de laatstverloopen maand Maart aan het huis van den Chirurgyn Veldt de Haagfche kiezers onderricht had, wie zy tot leeden van het Provinciaal Beftuur van Holland moesten verkiezen.
Wy zyn naderhand door u onderricht, en overtuigd, dat dit verhaalde van alle grond van waarheid ontbloot was.
Wy maaken du? geene zwaarigheid, ja reekenen en er ons zeiven verpligt toe, om aan alle onze leezeren bekend te maaken, dat de bovenaangehaalde periode, rakende de door u gegeevene onderrichting aan de] Haagf che Kiezers, bezydende waarheid is.
De fchryver van dit Weekblad heeft dit met alle andere fchryvers gemeen, dat hy dagelyks blootftaat om door verkeerde en vergrootte beiig-
ten misleid tc worden in dit geval heeft hem
het bovengemelde enten uwen opzichte onwaarachtige bericht gebragt hy voldoet dus pp
Y yt5 uwen



7oó
uwen billyken eisch gaarne aan den pligt, die hy
aan alle zyne landgenooten verfchuldigd is ■ —
en verbeetcrt de dwaaling, waar in hy tegen zynen wil gebragt was.
Wy leezen daar in de Rotterdamfche Courant van den 19. dezer, dat de Leeden der Sociëteit voor één- en ondeelbaarheid te Rotterdam hunne openbare vreugde betoond hebben over de gewig-
tige gebeurenisfen in Parys dat de P'reii-
dent dier Sociëteit bij die gelegenheid een recht
Vaderlandfche Aanfpraak gedaan heeft en
dat by de eerfte Paufe de Muziek het Franfche lied, genaamd Reveil du Peuple heeft aangeheeven.
Indien wy ons niet geheel bedriegen was dat Lied voor eenigen tyd in Frankryk een fignaal der Royalisten, — indien dit zo is, zullen de Patriottifche Leeden der Sociëteit voor één-en ondeelbaarheid te Rotterdam ons niet ten kwaden duyden, dat wy hun daar van onderrichten.
Wy leezen in het heknopt Extract van de Zitting van Woensdag den 00 September, (te vin. den in No. 674. van het Dagverhaal der handelingen van de tweede Nationale' Vergadering, gedrukt by van Schelle en Comp.) •nder anderen dit volgende;
C.



707
C. L. van Beyma, ftelt voor;
1. „ Om een Nationaal Feest te houden ter „ viering van den Triumph door onze Franfche „ Broederen op de Royalisten behaald.
2. „ Om de Commisfie van Büitenlandfche „ zaaken tc gelasten, alle de ftukken, de zamen„ zweering betreffende, tc doen vertalen en druk„ ken voor de Natie. fa)
3 „ Om dc Provinciale Bcftuuren aan te fchry„ ven, om een byzonder wakend oog te hou„ den op alle Binnenlandfche Vyanden, en ten „ rigoureustcn toe te zien op elk een onverlaat, „ die geneigdheid toont tot het weder invoeren „ van het Stadhouderfchap of het voorig Aristo„ cratisch Beftuur.
4. „ Om van alle Ambtenaaren den Eed af te „ vorderen van eeuwigen haat tegen het Stad„ houderfchap, de Aristocratie en Regeering„ loosheid.
$. „ Om van dit alles cfficieele kennis te „ doen geeven aan het Fransch Gouvernement.
Wy voor ons zyn magtig met deeze Propofitie in onzen fchik, maar iets, daar 'Democryt
zig
(«) Tn Friesland heeft men voor eenige dagen eenen eenvoudigen boer, {een iranf patriotf) gearrejteerd, ten einde teerder zoeken of men onder zyne papieren ook eenige verrader lyke Correspondentie met Pichegrü entdekke konden.



zig pyn in de buyk om gelagchen heeft, is, dat hy ; zulkeeue Propofitie op zyn ouden dag heeft moeten hooren uit de mond van eenen Cot rt har,, bertus van
Beyma, uit de mond van den Verdeedipcr
van eenen gedeferteerden en naar Osnabrug geë-
migreerden Zee - Officier, uit de mond '
van een Man, die in zyne qualiteit als fubftitut Fiscaal van de Marine, verfcheydene gedecideerde Oranje Aankleevers in gewigtige posten maintineert, van de Vriend en
Befchermer yan hun, die thans in Friesland onder den dekmantel van de warmste Vaderlandsliefde hunnen rol fpeelen en zig tot nog
toe niet gezuyverd hebben van eene zeer gegronde befchuldiging, dat zy kennis gedraagen hebben, van een Plan van verraad, om met Prins Frederik in Friesland eene omkeering te maken.
Van den Vriend van eenen ie Bére die ten minsten tweemaalen in zyne politieke loopbaan een Aankleever van Oranje geweest is.
Het eerfte en tweede point van de propofitie van den burger Beyma, drukt onzes bedunkens, niet genoeg precis uit, de intentie van den voorftel Ier dog hier over z. lhy zig by de dis-
cusfiën wel nader verklaaren en Hera¬
clyt en Democryt zullen met plaifier mede Feest vieren wanneer de Zegepraal der dappere Franfchen
op de Royalisten gevierd word wy hadden
eg*



==== ?99
egter wel gewenscht dat de burger Beyma er by had voorgelteld om den 9 Thermidor (den val van Robcfpièrre ) ook éénmaal 's jaars plegtig 'te Vieren — de man toch, die de Franfche Conjlitutie yan 1793 Qa~) voor het beste Zamenjlel van Orderi.ng voor eene maat ;'c happy houd, dat tot nog tot hy eenig Fuik is u'tgedagt. of ingevoerd, zoude zig zclvcn niet meer ongclyk worden,, wanneer hy vootitelde om dqn val van Robefpièrre — 20 wel als den val der Roljalisten eenmaals 's jaars plegtig te vieren -— dan de verdeediger van meinëedige landverraders en Oranje emigranten — dan de befchermer van Oranje -aankleevers, die het voorftel doet om eeuwige haat tegen het Stadhouderfchap te zweeren, en ten rigoureuften op alle Binncnlandfche vyanden te laaten toezien.
Wy voor ons, die wel gaarne en met geheel onze «i.1 een. eeuwige haat tegen het Stadhouderfihap Aristocratie (zo als wy dat woord verftaan) en Regeeringloo heid zweeren willen — wy wenschten wel dat alle onze landgenooten er zoo over dagten als wy, maar wy vreezen dat het misfehien mogelyk zal zyn, dat veele braave mannen, van een meer bedaard geftel als de fchryver dezes—. dat mannen van meerder doorzicht - in het woord eeuwige haat zweeren, eene onöverkomelykö
zwaa-
By Proclamatie van den 18 Frultidor (4 September) bedrei mt nircOoire Uen geenen tntf dt dtoti/lraf dit *f
Gonj.i/ufie van 179% zonde uitrgf£ta.



7io
zwarigheid zullen vinden Coert Lambertus
van Bdma en De Bére zullen er vast geen been in vinden In de maand Augustus of September van het jaar 1787, toen onder hünné aanvoering de patriotten in Francker zig openiyk tegen het geweld en de onderdrukking der Friefche Aristocraten verklaarden, zwoeren zy onder anderen met een verfchrikkelyken eed dat zy zig tot den laatfien adem zouden verdeedigen. De uitkomst heeft geleerd hoe ftandvasrig zy aan dez»n eed gëtrouw gebleven zyn, (wy wyzen hem tot den brief van zynen Broeder j£. M. van Bei ma aan hem gefchreeven.)
Dat aan alle Provinciaale Beftuuren aangéfefcreeven wierd, om een byzonder wakend oog op alle Binnenlandfche Vyanden te houden, en ten rigoureusten toe te z;en op elk een o?iverlaat. die geneigdheid toont tot het weder Uivoeren van het Stadhouderfchap of het voorig Aristocratisch Beftuur — is eene vvenfchelykc zaak — immers indien dit niet genoeg gedaan word,
het geen men omtrent uit het voorftel van van Beyma zoude moeten opmaken ten mins¬
ten wanneer dit genoeg gefchied (en hier aan twyftelen wy niet) dan word het voorftel minder presjant — minder dringend.
Maar in gevallen dan dat zods/nge
aanfehryving aan de Provinciale Beftwiren re-
fpee-



7ii
i|ectivclykjefchieden mogt, dan recommandee---.i • '• cryt) aan het Provinciaal 'lf gSe* r 4^ien naauwkeuiïglten onder. " 1 nje - zamenzweering, waar
f hy . - i-^i'i&ffc Hof Abram Staal
a ' . ^sltf-'.t « i tier, Seheü nzirtu
^M^B^Sa- w tr by Cornelis Godfchalk ÈM^IÊf^^^ "i ' ^ Courant van Waarheid 8f ^jji - -; niet lang geleeden in :de " -r - - .r.twi/-.< / eene comparitie van het klcdermakers gilde waar van hylidis, Oranje
Boven! geroepen heelt) ■ en nog meer
andere zogenaam warme Vaderlanders gecompromitteerd worden, en waaraan zy, om dat zy dezelve geweeten en niet geopenbaard hebben, als
jaar en dag daar na zeer zeker medeplig-
tig zyn.
Voor 't overige zyn wy zeer nieuwsgierig .
maar ook niet meer als andere oude menlchen, welk een Rapport er over deze Propofitie van C. L. van Beima zal uitgebragt worden.
Eerstdaags Burger CL. van Beima! hebtgyn0g een andere dugtige afreekening te goede van den
Schryver van dit Weekblad gy zult zelf wel
weeten waarom .
Heil! en ten weinigje geduld \
Debellare Superbos!
( Zie



7ii
Zie zoo! zie zoo Burgers! dat gaat een gari-
getje, —— de Politieke Blixem de Weet'
licht en Veve van Ollefen met Engelsch goud bezoldigd! wel wat fatan beieeven wy nu al —
op wie zal men hu voortaanvertrouwen? —
Als die Haagfche Courantier dat waar makcrt
kan dan zal hy een groote dienst aan het
Vaderland doen zb niet - garre de
Blixem en Weerlicht!
Indim wy niet zeker wisten dat Vabfr WitBols (de eerfte bewerker.der OMKËERING in ïriesland, zo als hy zelf gezegd heeft) permanent in den Kaag geweest ware dan zouden wy omtrent beginnen te gek ven, dat hy ,zig in den Omtrek van R'oba'rba of OuitOjCafidtpi, St Andres, Guaono ofSancanajas fiad opgehouden, want aldaar heeft eene verjehrikkelyke Omkeering plaats
gehad het zoude wel kunnen gebeuren dat
de Bataaffche Courantier aldaar eene nieuwe Volkplanting vari orr.herders ging oprichten -—. dan konde Lieve van Ollefen fampt.de Politieke
Blixem en al wat, zo als de Haagfche
Courant zegt, met Engelfch goud omgekogt is, om onzent wil wel mede reyzen.
in den Hage by J. Plaat, en verder by alle tynè Correspondenten van dit Weekblad;



HERACLYT en DEMOCRYT
N*. 44-
Saturdao i 30 September , 1797,
Het Derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
—, 1 ( = r
Mc _/pe", hec meJtf.
De Muitemaaker is Bedryvende
loopt lieden aan, troont ze •—- doet
ze teekenen ruidt ze op door
pre eken door dichten, door
SCHRIfTEN en stro o YEN VAN GErucht.
P. C. HOOFD Leven van Hendrik de IV.
Den a(5 September.
j£n Numero 35 Pag. 574. benenreden wy aan onze ïee/e ei, dat de Schyver va i dit Wcekfclad op den 05 July laatstleeden verzogt was te Z z corri-



comparccren voor eene Commisfie uit het Provinciaal Committé van Holland, ten eynde zig nader te expliceeren over eene door hem ter uedergeftelde pasfage op pag 536 in JN°. 33 van dit Weekblad.
In Numero 36" Pag. 587. en volgenden hebben wy aan onze leezeren medegedeeld het gehee_ le ftuk het welk de fchryver dezes aan voornoemde Commisfie ien fine van explicatie roerende die ter nedergeftelde pasfage had voorgeleezen, cn
overgegceven en heeft de Schryver verders
beloofd, om, zoo dra hy de verdere uitllag van deeze zaak zoude te wè'etén gekoomen zyn, dezelve aan zyne geëerde leezeren te zullen mededeelen.
Thaiis heeft de Schryver het genoegen van aan zy»e leezeren te kunnen berichten, dat hy daar toe in ftaat is geftcld, hoewel hy voor als nog alkenlyk op zyn geheugen moet afgaan in het vcrhaalen van den eyndelyken uitflag dezer zaak.
De Schryver is dan door dezelvde Commisfie verzogt geworden om op heeden den 26 September wederom voor haar te comparccren; aan welk verzoek door den Schry Ver voldaan zynde, is aan hem door het voorzittend lid dier Commisiie voorgcieczen ccne Kelolutie van het Committé Provinciaal van Holland, teuder.de hoofdzakelyk:
„ Dat



= MS
M Dat het Committé Provinciaal van Holland ge„ delibercerd hadde op het uitgebragte Rapport „ eener perfoneelc Commisfie, houdende eene
explicatie door den Schryver van het WeckM blad de Heraclyt en Democryt aan die Com„ misfie gfegeeven, over eene pasfage, te vinden „ op Pag. 536. in No. 33. van opgemeld Week-
blad en tot h^t vragen van welke ex-
„ plicatie gezegde perfoneele Commisfie op „ voorllel van den Burger Chandon door \, het Provinciaal Committé was geauthorifcerd,
„ Dat het Committé Provinciaal de opgemelde „ perfoneele Commisfie ingevolge hier van hag „ gecommitteerd om den Schryver van meerge" meld Weekblad andetmaal te laaten voor zig „ koomen, en aan denzelven te communiccerer.,
dat het Committé Provinciaal van Holland vol'* koomen genoegen nam, inde door hem gegeevene " explicatie, nopens het in No. 33 op Pag. 536 „ ter nedergefielde cn hem wyders te exhorteeren
van zig voor het toekomende zoo veel mogelyk ,* te onthouden van uitdrukkingen, die, of schoon
T, met eene goede intentie g e b e e-
, zigd aanleiding zouden kunnen geeven tot ver., keerde opvattingen.
Dit is, voor zoo veel de Schryver dezes onthouden heeft, de hoofdzakelyke inhoud van de aan
hem gecommuniceerde Refolutie. Hy heeft
Z z % huif



7i6 =
hier op in fubftantic geandwoord ., dat het heni „ tot geen gering genoegen vertfrekte te vernec., men dat het Committé Provinciaal genoegen „ genomen hadde met, zyne gegeevcne explica-
„ tie . dat hy het altoos als zyn pligt zou-
„ de befchouwen, aan de exhortatiën!cn verzoe„ ken van eene zoo gerefpecteerde authoritcit 'of s, geconftitucerde Macht te obtempereeren, cn „ met alle die welwillendheid, dewelke yder in„ gezectcn aan dc wettige Bcfhiurers val een „ vry Volk vcrfchuldigd is, te voldoen."
Vervolgens verneemende dat deze Commisfie niet geauthorifcerd was, om aan hem comparant
te geeven een Extracf van gemcldcRefohitie
als mede dat ge nelde Commisfie zwarigheid zoude gemaakt hebben om hem comparant van het voorgelcczene notitie te laaten ncemen, heeft hy aangemelde Commisfie gevraagd of hy zigaan het Committé Provinciaal zoude kunnen adresfecren ten: einde te bekoomen een Extract van ophemelde Re-
folutie voor zoo verre hem en zyne zaak betrof
in het welk de Commisfie geene zwarigheid ziende heeft dc Schryver goedgevonden ten
voorfchreeven einde een Request aan het Provinciaal Committé van Holland te prcfentceren.
Myne leezeren zullen dan de Goedheid hebben, zig voor het tegenwoordige met den hoofdzakely-
ken inhoud van het gebeurde te vergenoegen
Ier-



terwyl ik niet in gebreeken zal blyven, ( ingevallen het Committé Provinciaal goed vind gunltig op myn verzoek, te disponeeren) als dan de authenticque Rcfolutic in haar geheel aan myne
leezeren meede te deelen in welk geval zy
my wel gunltig zullen gelieven tc verfchooncn, indien zy in de vergelyking van den boven gemelden hoofzakelyken inhoud, by het ituk zelve eenige onr.aauwkeurighecden rnogten ontwaaren.
Jj>c fchryvers van dc Politieks Blixem zyn dapper in de weer om het publiek te doen gelooven daü zy niet door Engelsch goud bezoldigd zyn „ en ,, zy beloovcn cen fomma van een duyzend goude „ Ryders ten behoeve van de onderfcheidene Gods,, dienftige Genootfchappen te Leyden zoo dra deze ,, d jor de HuaglcheCourantier zoo valsch en kwaadj, aardig vcrlpreidc befchuldiging voor den Rech„ ter zal beweczen zyn, waarheid te zyn.
De Haagfche Com-antier daarentegen, die ook gansch niet gemakkelyk is, zegt by provifie —
dat men ligt begrypt dat het zeer moeijclyk „ valt materieele preuves te berde te brengen in ,, zaaken , welken meest mondeling en .pNDER vier, o O g e n gejehieden -.—r* dan!
Z z 3 dat;



Ü dat het fchynt dat die Heeren de voorzichtig' ft A«'<z zelfs «oo ver uit het oog verlooren hebi,l ben! want dat men koopt, hoe zeer er veele papieren verdonkerd zyn, aanteekenin- \
„gen of- andere authentique
„ stukken magtig te zullen worden, en in, *, handen der Juftitie te leeveten, die deeze zaak ét in een klaar dachlicht zullen ftellen..
Wy voor ons wilden gaarne zoo veel mooge» lyk iets uitvinden om de zaak Van onze Collega's dagbladfchryvers, wat op tc heemclen, maar — zoo lang die Schryvers niet Cordaat met hunne ri-amen voor den dag koomen zien wy er geen kans toe4
Wy hebben cr nog geeiic overtuigende bewySen van, dac die Schryvers juist met Engelsch
goud zouden omgekogt zyn want behalvcil
dat de Prins van Oranje ook nog wel eenig goud uit dit Land met zyn Pinken zal fficdcgelleept h«bben, en het dus ook wel Oranje-goud zyn konde (a) -— ( ingevalle het al eens waar was, dat zy met vyande'yk goud bezoldigd wierden) zoo Willen Wy echter dit voor als nog liefst niet gelooven; ons hart krimpt op het denkbeeld van
B A-
Jr. dit ieval zouden de Godsdienflig» ginontfehappen te ïi)Ctn prta aar,fr,attk cf ot duizend Rfdtrs kunnen ma*. 'e*i



7*9
ha ta ave n, die hunne eer en hun Vaderland
voor goud aan eenen eerlozen pitt
of aan eenen meineedicen landverrader gelyk WILLEM DE V. zouden verkoopen. !
Wy hoopen dus dat de Schryvers van de Politieke Blixem waarde genoeg op hun patriotismus, en op hunne eer zullen ftejten, van onver* wyld en gelyk het braave mannen past, met hunne naamen voor den dag te koomen, ,en tc zeggen
hier zyn wy ■ dan zal de Natie misièhicn ia
ftaat zyn om] ogenblikkelyk met grond, over de waarde of onwaarde van gezegde befchuldiging te kunneu oordeelen.
Maar koeren wy het blaadje eens om, ch befchouwen wy de moreele bevyzen eens van naby, dewelke de Schryver van de Jiaagsche\Cmant tc berde brengi —-en dan vinden wyerééH, het welk wy bekennen m jet en dat al heel veel ftc.k Jioudt.
„ Heeft ( zegt hy ) di Politieke Blixem niet „ fteels dc beste Patriotten in cen hatelyk dag„ licht voorgèftcld, e i dezelve met de ontrouw„ (le FcEderalistei in eenen gelyken rang ge„ geplaatst V Doch m'cr bepaald het. Gouvernc-
nement trachten te ont ceenttwen het Com-
„ mitté te Lande tegen de Commisiie van Bui'it z 4 ten-



?, tenlandfche zaaken optezetten; dg Arnéc van haaien pligt en Chefs af te trekken ,*en toen „ men' hiér ih niét na verlangen Haagde het ge„ émbarqueerde C ingefcheépte ) Leger, wiens „ gedrag de achting van alle weidenkenden met recht wegdraagt te befpptten entebeich.mpen?
) floe zeer wy afkeerig zyn ven op mcreele bewyzen eene befchuldiging tegen ymand te bouwen — hoe zeer wy het dus ( indien de Schryver der Haagfche Courant niet overtuigd is dat cr mate-
riééie bewyzen voor handen zyn) afkeuren
dat men ymand op mor eek bewyzen alléén befchuldige van met Engehdi goud bezoldigd te zyn — moeten wy echter toeftemnïmen dat dit boven aangehaald moreel bewys helaas al te gegrond zy; er is byna geen Lid in de eerfte Nationaale Vergadering geweest r ^reede met eenigen
zyner Apostelen uitgezonderd ) die niet door de Politieke Blixem is utgefcholden, — en indien Pa
triotten tegen Patriotten in het harnas jaagen, I
indien het Gouvernement en deszelfs daaden in een lejachelyk, verkeerd tn haatelyk daglicht ftellen indien het preediken van losbandigheid eq onbefchofte taal — en in . een woord indien het losmaaken van alle maatfehappclyke banden in ons gefolterd, maar nog na den zin vaa p i t t niet genoeg vernield Vaderland de hoofdingrediënten van de Inftruétie zyn dewelke pit x j&i 2yne. bezoldigde emisfaribfen geei dan - ver-'



verwondert het ons zoo veel niet, dat ymand, op monde overtuiging hier in dit geval heeft durven zeggen de Schryvers van de Politieke Blixem'' zyn door hngelsch goud bezoldigd. I
Wy voor ons, die niemand opmoreeleovertuir ging befchuldigen durven maar altoos' materleele
bewyzen eisfehen en in allen gevallen altoos
onzen man, en onzen eigen naam noemen wy
willen het niet ontkennen dat wy volkoomen overtuigd zyn, dat de fchryvers van de Politieke Blixem door deeze boven aangeftipte malverfatiën en ongeoorlofde, en Patriotten weinig pasfende daaden den Schelmfen PzlJ enden verraderlyken Qgewezenen) Stadhouder even goed gediend hebben, en nog dienen, als of zy met Ergelfche Guinjes of Nederlandfche Stadhouderlyke Ducaaten betaald worden.
Vervolg ' 1
van d: famirjpraak van HERACLYT en DEMOCRYT, ( Zie het voorgaand Nummer')
Spoedig na het af breeken van de naast voorgaande zaamenfpraak begaf zig Democryt weder naar zynen ouden vriend — hy vond hem bitter lchreiZ z 5 cn-



722
cnde Jacobina had hem het festiende nummer van de Politieke Blixem voorgeleezen en diverteerde zig magtig met de traanenvan den eerwaardigen grysaard;
„ Zoo moet je luy hebben ("zeide zy) jon luy
* filWteP dit fi8 dats ha! ha! 't is om te
♦, fchreeu\ven met je luy.uitgereegende om-
gekeerde Cabaalpyp en je overloopende
,» quispidooren -— en je kurken veldrtukken — 3, en je grenadiers opganzen —- cn al, dat tuig —
», ha! ha! ha! kom Burger Dcmcryt ! na
*» bed met ie pochgen op dat eensgezind
» Vadcrlandsch gezeldlchap, dat . daar op dien „ avond van de illuminatie op dc Gemccnebcstv gezinde focitcit geweekt heeft. "
Democryt.1
jacobina i
Jacobina* Wat belieft: u Burger Democryt I
Democryt.
ftimtgy gedrukt fchrift leezen?
Jacobina. Dat zoude i'< hoopen.
De-



= 7H
Democryt (haar een Haagfche Courant van de groot van de 1% September onder de neus duwende. )
Daar.. lees dan! Jacobina (zy leest met afgebrooken woorden >
Lieve van ollefen. . . . Politieke Blixem .... WEERLICHT. . . met Engelsen goud bezoldigd. . . . getrouwe dienaaren eener verderfelyke factie alle hunne pogingen in fpannen. . . de veerkracht aller braaven
te verlammen cn de beste oogmerken van
het Gouvernement te verydelen! ....
(Zyfcheurt de Courant aan ftukken, en gooit Democryt met de ftukken naar de ooren.)
Dat is cen trek van jouluy fatarifche omgekeerde Cabaalpyp ■ of van de fchryver van
jouluy dagblad, dat met je beyder namen
pronkt maar jouluy moest met my te
doen hebben ik zou je anders by ligten ■
ik zuu je luy het licht uit dc. . . .
Democryt (haar in de reeden vallende) Jacobina l
Jacobina.
Wat is er van je dienst?
De-



Democryt. Kuna gy gedrukt felxft leezen ?
Jacobina.
Wel kerel houje my voor de gek , dat faebfe
zoo aanftonds wel gezien.
Democryt,
Daar Ieez pan dit artikel .in de Haagfche Courant van de 25 fept.
Jacobina (na- het artikel geleezen te hebben.)
Zoo! dan komt de fchryver van datïruk met
zyn naam voorden dag dat is braaf
dat rscordaat maar wie weet of daar geen
anderen agter ziteen — jafmjcur! nu zal ik er
niet meer van zeggen — want my dagt een
lenryver van een Courant zoude dat op zyn ey-
gen houtje niet durven doen. ' '
,. Democryt, Jacobina!
" * Jacobina,
Wat belieft u finjeur!
Democryt.
Wfttgy de goedheid hebben, 11 tt abfentcren'i Jvcobina.
Dat is met andere woorden gezcid — fchroh. Jff ■ nu ja! ik zal je niet lang meer ophou-
0cn- nu Sa ik aanftonds een Courant van
Pe groot kopen. (bier meede defileerde jacobina de trappen af en Dsmocryt zig tot zyn\.vriend keerde, èitr.og al bitteriyk fchre'dde , fprak 'aldus: Gy weent myn vriend! altoos weencn -r- ik
kwara.



7*S
kwam by u om den draad van ons discours wederom op te vatten, daar wy dezelve de laatste keer hadden afgebrooken — gy hadt een plan
geTchcrst om de patriotten te vereenigen -
ik twylFel niet of gy zult liet reeds breder hebben uit gewerkt — en de begeerte om deelgenoot van dat plan te worden dreef my zo fpoedig *t u waards.
Heraclyt
Ach myn.vriend: wie zoude dwaas genoeg zyn
om Patriotten en Patriotten te vereenigen
in een tydiïip tjat men zyn uiterfte best doet oni
de gemoederen te verhitten . . 0m patriotten
tegen elkander in het harnasch te jaagen
in een tyd , dat de eerlooze aankleever van het Huis van Öf nje zig onder het kleed van Revolu. tionair Patriotismus verbergt —- om den belangeloozen Vaderlanderden dolk vanonder denrooden Jacobynen muts des te gewisfer in het hart te
ftooten — daar eenen CL. — Neen myn
vriend! dc tyd van vereeniging dier Patriotten is nog niet gekoomen — zy moeten eerst meer ongel ukken meer rampen endergaan het ongeluk alleen zal inflaat zyn hun te vereenigen
eerder houden ze tog niet op ach ongelukkig
lanc,\ :T~Vvaai'is het £inde van alle uwe rampen! ~ ach ongelukkige Nederlanders! hoe lange zult gy de fpeelbal van cen hand vol Volks
bedriegers van deugnieten van land
verraders vm door Engelsen cn Oranje goud
be-



7-« «=
bezoldigde huurlingen zyn ? (fcgmt wederom zeer Jlerk te fchreyên.)
Democryt. (gemelyk) Zoo dat, gy dan denkt dat alle hoop verlooren
is (hy doet eenige treeden over de kamer —
hyt op zyn nagels Haat zyn mantel digt om
zyn hals hy neemt een houding aan als of hy
-weggaan wil) ik niet — by alle Gooden.' Heraclyt ('hem te rug houdende.) Blyf myn Vriend! blyf — en zeg my toch welk mkldel zoudt gy by der hand neemen om die factiën tc vernietigen en alle Patriotten te vereenigen.
Democryt.
Hoor eens Heraclyt als het hun van weerskanten recht ernst is — als zy van weerskanten bezetten 'dat aan de Oranje klanten geen groter dienst gefcbied, dan dat de patriotten in hunne eigen ingewanden wroeten, zig onderling verfchcuren, — vernielen, cn voor het lieve Vaderland nutteloos maaken', dan is hetniiddel eenvoudig, en zeeker— weet gy wat ik doen wilde — ik wilde zeggen: , jongens! dat kan zoo niet langer -— wy ver- , „ knoeijen onze goede zaak alle dag meer en meer-— „ de Oran je man lagcht ons uit en veragt ons — „ hetgeen de eene bouwt, tragt de andere wederom
„ af te breeken • laat om, nu fpoedig een
„ einde aan dat alles maaken ■ laat ons de
„ boel by malkander gooijen en ons gelyk
het braave Patriotten past vereenigen.
Rn



7*7
En om zoo fpoedig mogelyk aan zulk eene glorieryke taak te beginnen en met een goed voorbeeld alle de ware beminnaars van het Vaderland voor te gaan, wilde ik dat zig eenige, al waren bet nog zoo weinig, leeden van de onderichekiene Sociëteiten , die alhier in den Haag beitaan, verccnigden en zig als eerfte ftichters opwierpen van een Ring van vereeniging — (Cercle de Reunien) zoude men in het Fransch
zeggen hier moest het midden punt zyn,
waar zig alle Vaderland en Vryhcidminnaars met aflegging van alle byaondcre haat en partyfehap de hand van oprechte broederfchapwedergaaven -hier moest het heiligdom zyn, in het welk niemand komen mogt als hy die plegtig verklaard had, 3, Wars te zyn van alle monarchale— Stadhouder-
„ lyke eigendunkelyke • enArifto-
,, cratifche Regecringsform — dc oppermagtvau „ het Volk tc eerbiedigen, en geene Regecrings„ form voor wettig te houden* die niet op dezelve
„ gegrond is ■ de Vryheid Orde — en
,, Rechtvaardigheid te beminnen — altoos mcedsr „ en goede wil gemg te hebben om zo wei alle „ particuliere gevoeligheid - - — en byzondere „ beiangens, als al zyn goed en bloed voor het ,, heil van het dierbaar Vaderland op te ofteren."--
Deeze braave mannen, die moeds genoeg hadden om zig als fligiers van zulk eer e ini telling up
te doen moesten, voor dat zy andere leeden
toe-



7aS feSÜ
toelieten,cen eenvoudig — klaar cn duidelyk Reglement, houdende- onder anderen eene diergelyke
verklaaring in gereedheid hebben deeze
verklaaring moest eene der eerfte voorwaarden zyn, die er vereischt wierden om imand toe te laaten. --
Om kort te gaan Heraclyt] het is maarzo eene
invallende gedagten die ik nu eens nader uit
werken wi) — ik had gehoopt dat gy al vry wat met uw p'an zoudt gevorderd zyn — dog nu ik zie dat u dc moed geheel ontvallen is, zal ik de boel maar eens aanpakken — tot wederziens.
■r" ■'■ i' ma——.
'- 'i ■ "' • ••■> j . • 1 ■ " x fa li
In den Hoge by]. Plaat, en verder by alle zyn Correspondenten van dit Weekb.ad.
Tc Amfterdam, by A. van der Kroe op den. Dam; Haarlem, J. J. Beeti; Leiden, J. ran Tiffelen; 's Hage, J. van Cletf cn Delf, Af. Roeloj'sweart; Rotterdam, Dirk Vis; Dordrecht, Blusfé; Gorinchem , Hornaar ; Brielle, Boers en Merkenburg; Schiedam, Poolman; Gouda, W. Verblaauw; Zaandam, ran Ackcn; Edam, Roif; Alkmaar, A. van Harencaspel; Hoorn, Vermandei', Enkhuyzen, Franx; Leeuwarden, Cahais; Francker, Ron:ur; Harlingen, F. van der Plaats; Groningen, Luy demo; Deventer, G. Brouwer; Campen,' J. F. Brok; Zwolle, ff. Clement; Nymegen , J. L. Prager; Arnhem, Nyhoff; Zutphen, H. C. A. Thiemc ; Ha.rderwyk , '7, S. den Kasteel; Utrecht, de Wed, J. van Terveen en Zoon; Middelburg, W- A.Kcel; Vlisfingen , Corbelyn; Goes, tlv.ysman; Zierikzee, A. van Zetten, Breda, Oukoip; 'sBosch, Vtewüegi Bergen op den Zoom ,Ricnsdyk en Bronkhont.



HERACLYTen DEMOCRYT
N'. 45-
SATURDAG , 7 OCTOBER, 1797. Het Derde Jaar der Bataaffche Vrylieid.
Nee fpé, nee metu.
■„ Zo er ooit eene gevaarlyke vermenging van „ Magten bejlaat in eenig Land —— dan ii „het zeeker dan? wanneer poli-
ticque bes l uiten den burger „ aan zynen wettigen rechter „ onttrekken. üan wordt als, les willekeur. — DAN is er „ geene zekerheid van per„zoonen, geene veiligheid van eigendommen meer
it Dan is het gantsche 000,, merk der Sociëteit vernie-
„ Tl gd."
3D)rT Motto geëerde Lezers! is getrokken uit cen Advis van Coert Lambertus van Beyma! te A a a viil-



73»
den op Bladz. 240 Colom I. van het 685* Nummer van het Dagverhaal der handelingen van de Nationale Vergadering. •
Het heefc ons aanleiding gegeeven tot deze Prysvraag.
Is Coert Lambertus van Beyma een Slym• „ gast geworden — of was eigenbelang de oorzaak van het aan den dag leggen van ,, deze waarlyk patriottifche grondbegin„ felen?"
Hoe het ook zy, wy zullen dit zyn gezegde by nadere geieegenheid eens toetzen aan anderen zyner gezegdens en daaden.
JDq volgende brief benevens het geïnfereerde Decreet of aanfclrryving van apprehenfie op A. J. C. de Bére is ons van eene respectabele hand toegezonden; hoe zeer wy andsrs, (overtuigd, dat wy er nog al een enkel woord van gezegd hebben) ons hadden voorgenomen geen woord meer over de toelating van de Bére te zeggen,
kunnen wy egter niet nalaatcn dit voel-en
tastbaar bewys van de goede trouw van Friesland* achtbare vierschaar
onder het oog der Natie te brengen zy zal
cr met ontzetting uit zien, dat in dat rampzalig
Land
4 >«. **



731
Land de woorden hunne beteekenis verlooreri
hebben en dat het woord eerlooze
leugen aldaar thans dezelfde beteekenis heeft, als onbevlekte waarheid.
a— m— ii ■ urn i—i • ' |_
Burger HERACLYT!
IDe tegenwoordige Raaden van Juftitie in Friesland hebben dan verzeckerd: „ Dat het Decreet van apprehenfie tegen Arent Carel Julianus >, de Bére verleend, voor den i Augustus 1797, „ den dag der ftemming tot nieuwe Leden der „ Nationaale Vergadering, wel eh Wettig „ was ingetrokken:" en het is op grond deezer verzeekering dat de Nationale Vergadering maandag, den 25 September 1. k, denzelven tot haar Lidmaatfchap heeft toegelaten. Deeze gebeurtenis , die aan de zaligheid onzer tyden nog fcheen te ontbreken, zal U, oude Vader! nog al een enkelen traan gekost hebben. Temeer, daargy ter geieegenheid der discusfien over 's Mans admisfie ons herinnerde deeze zinrede uit de Redevoering van uwen welfprekenden vriend Ifocrates (f ) „ Ja! daar wy ons zei ven doen voorkoo,, men als dc Wysten van alle Grieken, gebrui,, ken wy zulke menfehen tot onze Raadslieden,
„ wien
(f) Orat. de Pace. Pag. 169.
A a a %



732 ■
„ wien elk onzer met de 'diep/Ie mlndgting ge„ woon is aantezien: cn die zelvde luiden ftellen „ wy aan tot Hecrcn en vrymagtige Beftuurders van onze algemeene belangen, aan wien nic„ mand iets het geringfte zyner byzondere zaa„ ken zou duiven toevertrouwen.*' Hebt gy by het aanhaalen deezer woorden gezugt; — by hit admittceren van de Bére gehuilt: gy loopt zeeker nu gevaar van U geheel blind te fehreïen. Want dat zelve Hof, op wiens verzeekering deeze admisfie moest volgen, heeft, (omhet ophetzagtfte uittedrukken) de hoogfte Vergadering van geheel Nederland een blaauw bloemetje op den mouw gcfpelt. Dat Hov verftaat, cn kan door het wel en wettig intrekken van dit Decreet niet anders verftaan, dan enkel en alleen de vernietiging der politique Rcfolutien cn Publicatien, die de berugtte Publicatie van den 23 February 1795 heeft daargefteld; en welke in den loop der Discusfien duidelyk is bewezen, tot dc opheffing van dit Regterlyk Decreet, geene hoegenaamde betrekking tc hebben. Door zulk een flink-' fche ftreek heeft men zich zei ven, en de Bére uit den draaikolk van angst en bekommering gezogt te redden, 't Is imme/svolftrekt onwaar, dat het Decreet van apprehenfie, 'voor den 1 Augustus, wel en wettig zou zyn opgeheeven. Dat elk, die het waare van het valfche kan onderfcheiden, hier belli sfe.
Den



"33
i Den 11 February 1796 wierd dit Decreet van apprehenfie tegen dé Bére door het Hof van Friesland, cn niet (zo als de Bére in zynen Brief, aan de Commisfie tot onderzoek der C eIoofsbrievcn gefchreven, voor zyn voeten heeft opgeraapt) op last van een Politicq ^Decreet» vederregtelyk, zo als l yder weet door Joha cum fuis genoomen. (*) Want zulk een Decreet was nooit aanweczig, dan alleen in dc venvilderde hersfenen van den Logenfpreeker. En Joha en zyne Brave Lotgenooten, kenden te wel haare bezwoorene Procuratie, aan welke zy doorde wil des geheelen Friefchen Volks waren gebonden ; dan dat zy zich ooit de uitoefening van eenige Rechterlyke Macht in lyfftraffelyke zaaken zouden veroorlooven. Zelvs dan, wanneer zy dwaas genoeg waren, zulk cen last, vlak ftrydig met deezen verklaarden Volkswil, aan het 110 v te zenden; dan houd ik my verzeckerd, dat het 1 lov, het welk haar privativc Regtfpraak in criminalibus ten eenemaal had behouden, zulk een Last van te doene apprehenfie niet gerefpefteerd, veel min zou ter uitvoer gebragt hebben. Neen: den ir February wierd na ingenoomene informatien door het Hov van Friesland dit volgend Decreet van apprehenfie geflaagen, en aan verfcheidene Neder-Geregttcn overgezonden.
Aan
(• 3 Zie dagblad van van Schelle N«, 672. bladz. 136.
A a a 3



734
AanalleRechterenof Gerechten
die dezen zal worden vertoon n
„ Alzoo de Perzoonen van HecUr Feugen, „ Predicher, d e Be e r e , Ramner, van Bachum, „ Cornelis Godschalk, Loensma, Kam„ minga, Leemhuis, Gröenia, Sontag, Willem „ Sipkes, Hette Menage, tot het zoogenaamd „ Comité van Herjiel behoorende, zich door
« daaden van G e w e l p tegen de „representanten des frieschen
„ volks hebben verzet; en uit dien hoofde zich fchuldig gemaakt aan een „daad; waar aan de Juftitie ten hoogften ge„ leegenis: zoo is het, dat wy u verzoeken, ,, en ambtshalven ordonneeren, om op requifitie van thoonder deezes, de voornoemde perfoo•> nen te doen apprehendeeren; in geval zy zich „ onder uwe jurisdictie mogen bevinden: gelas,. tende u voorts om wanneer intusfchen deeze „ perfooncn zich onder uwen bedryve mogen be„ vmden, insgelyks te apprehendeeren en door „ uwe dienaaren van den Geregtre te doen over» brengen op het gedemolieerde Blokhuis Actura m den ii Febr. 1795."
Ter Ordonnantie van den Hove (was get.) P DYXSTRA. Dit decreet van apprehenfie, het geen deeze geweldenaars en haare voorvegters, altoos moet m het aangezichte vliegen, zeggen de tegenwoor-
di



735
dige Raaden, dat voor den i Aug. deezes jaars, wel en wettig is ingetrokken. Zoo dit weezentlyk gebeurd Ware, dan moesten ook die Geregtten oïRsgteren, aan wien het zelve was overgezonden, van deeze gedaane intrekking zyn verwittigd. Doch zulk eene aanfchryving was den eerftenAug. ♦797 n°g nooit gefchied. Des tyds lag het Decreet van Apprehenfie nogbyde Neder Geregtten in zynvoorige form. Het geen, wanneer men die zaak eenig onderzoek waardig reekende, allczints zougeblyken. De tegenwoordige Raaden kunnen zich in dezen met gene onkunde verfchoonen, neen! zy erkennen volmondig in hunnen brief, onder de Bylaagen van het Rapport gedrukt, dat op den ii February door den Hove tegen de Beere apprehenfie is verleend. Zy hebben dus in hunne Registers dit decreet nagezien, — geleezen;Hun tegenwoordige fecretaris P. Dyxjira, des tyds Rollarius, had het zelve met zyn eigene hand verteekend. zy waaren, toen zy aan de Nat. Ver"', verzeekerden, dat dit decreet voor den i Augustus wel en wettig was ingetrokken. Zy waaren op dat zelve oogenblik by hun zeiven overtuigd, dat zulks in dien zin, waar in het zelve altoos by het Hov, en by elk, die maar eenig begrip van de behandeling van Regt-zaaken heeft, word opgevat, rdmmer gebeurd was: wylzyvoor deezen i Augustus aan de Geregten van die gedaane intrekking nog nooit eenig berigt hadden •vergezonden. Wat dunkt u, Vader Heraclyt J A a a 4 hele



736
hebben dan deeze Friefche Raaden niet een Meesterftuk uitgevoerd, door, om de Beere als Reprefentant van Nederland te behouden, zulk een blaauw bloemetje aan de Nationaale Vergadering in de hand te floppen?
Heil en Beeterfchap. G. G,
DEMOCRYT aan de fchryvers van de Politieke Blixem Zeg eens, jy luy Heeren Befchry vers van vreug. de feesten! — denk je luy dan dat Democryt ook geen befchryving van vreugde feesten geeven kan?
Democryt hcud niet van weerwraak ook
weet hy nog niet zeeker onder wat zoort van vvce-
zens hy u moet rang fchikken want
Winter Tromp pretendeert moreele bewyzen te hebben, ;dat gy lieden om gekogte deuge-
nieten zyt dat gy door Engelfch goud zyt
omgekogt, om het Gouvernement te ontzenuwen — het Committé te lande tegen de Commisfie van Buiten landfche zaaken op te zetten « en de Land^
Armee van haaren pligt afkeerig te maaken. {fc. èfc.'e» hy zegt „ dat men ?iog aanteekeningen of
„ autiientique stukken hoopt magtig
n te worden enin handen der justitie
„ te leeveren die deeze zaak in een
„ klaar daglicht zullen feilen." >
Als



— 737
Als dit nu alles waar . is -—- en goede op gronden ftcunt (en hier aan zoude Democryt
omtrent eenig geloof moeten geeven — dewyl gy lieden zegt dat aanul. ftellig verzeekerd word, „ dat het de generaal daaniïels m, die eigenlyk de befchuldiging in queslie in de Courant heeft laaten plaatzen) dan verklaart Democryt plegtig, dat hy niet weet onder wat zoort van wezens hy u lieden rangfehikken zal.
Maar om dan tot de zaak te koomen — ulieder befchryving van het Urkfche vreugdefeest op de vrye lieerlykheidvan prins Maurits — heeft
Democryt mooy gniepig gemaakt ■ ^ de tytel
verraad voor eerst uw liedcr diepe kennis van de gefchicdenis van de oorsprong van het Manrits jmis nu dat is tot daar aan toe — een leugen min of meer komt er by jou luy «let op aan — ais je maar occafie kunt vinden om aan je kwaadaardigheid den loffen teugel te vieren.
Niet dat Democryt tegenwoordig zoo zagtmocdig is — om de dood niet — maar hy wil maar zeggen,dat, als het aan jou luy vry ftaat, om zulk eene befchryving van het vreugdefeest van onze
braave flymgasten te geeven dan ftaat het
hem ook vry, u lieden zullende dienen van Replica de navolgende befchryving van een
vreugde feest, hetgeen onlangs te Littipu «gevierd is , aan zyne lezers mede te deelen.
A a a 5 Ex-



?$H 2SS
EXTRACT UIT EEN
brief gefchreeven te LILLIPÜT. Den 28 September 1797. Het Derde Jaar der Revolutie.
Het groote Feest, het welk alhier op gisteren gevierd is door de Sociëteit. „ Doet nooit'recht als het u in uw kraam niet voegt, en onziet alt ooi dubbelde en twee dubbelde omgekeerde Oranjeklanten , mits dat zy thans maar hard mede fchreeuwen , en een woedend heet Patriotismus naaapen" heeft te veel gerugt 'gemaakt, dan dat ik er niet met een enkel woord van zoude gewaagen.
De Illuminatie belfond uit een Colonnade inde gedaante van een Guillotine, na de bouw Orde van Mar at, rykelyk verligt met lampions, waai- van zommigen gevuld waaren met Arak, cn zommfeen
met Gal . de leeden der Sociëteit kwamen
van tyd tot tyd eens uit deeze Araklampions een teugje nemen; _ de anderen, merkte men tusfehen beiden op, dat zy ook voor inkt kookers gebruikten.
Aan twee zyden van de fchuyven tusfehen welken hetmesvalt, zag men twee verlichtte Sasfinetten - op de ééne zyde zag men twee Nationaal™, verfde blinde ezels met rode mutzen op de kop, liet welk men myzeide dat daar de gelykheid veroeelden moest.
Op de andere zeide zag men den Sansculotte
CAÜt



= 73*
C a ïn, die zynen broeder, den Muscadin Abel, met een windroer van agter in de rug fchoot — dit zeide men my dat de hedendaagfche Broederfchap was.
Onder het eerfte Sasfinet las men deeze regels;
,, Ondeugend braaf of arm of ryk —
„ Den één is aan den aar gelyk
„ Wy lagchen wat met Orde cn Wet
„ 't Gemeen is blind wy k..ll.n het.
Onder de andere zyde las men dit onderfchrift; ,, Hy die zyn landgenoot vervloekt,
„ En lteeds naar fmeerige ambten zoekt
„ Hy,die, gedekt met Vryheids hoed, „ In 't donker op de Vryheid woedt C JaaSd» „ Hy die zyn landgenoot uit ambt en goed'ren „ Om dat hem zelvd'ambtshonger plaagt, (min „ Hy, die zyn broeder onder fchyn van Vryheids „ Den moorddolk wringt ten boezem in> „ Hy die zig draait gelyk de wind, „ Oranje of d'eed'le Vryheid mint, „ Al naar t hem past in zyne kraam „ Treed' in; hy is hier aangenaam. Boven deeze affchuwelyke eereboog was eene tweede Colonnade naar de orde van Confufius — in dezelve was insgelyks een groot verligt Sasfinet het zelve verbeeldde den aanval der Amfterdamfch Canoniers op de Raad der Gemeente te Amfterdam voorgevallen den 10 May 1796. onder het zelve ftond met groote vurige letteren gefchreeven:
RECHTEN van den MENSCH en BURGER
bo-



74° r-rr
m$&ÈÈ$l ™ Sfcfc»» Valk Rcicnucieici, dewelke op een zeer zigtbaarp wv7t> eenige paperen met raadgeeyingen of CoSS ^/ff onder deeze wreekers van de Rc £ van den mensch en burger wierp hechten
dc genodigde gasten vergaderd waren.
deeze zaaféV^f"1'^' °'-C1>rt ,uur verfcheen in v^ mSnr^^S-^3^ c,Icr'hct' WcIk o'acnlyk iSSSES "'aS °m- op v,'er P°°ten te S» m"^T T tlCS tC 6cwisfer het £5 voor «yne mede dieren weg te vreeten -— doe
SF hct beel dik?
SIe?ti°P tc ftaa"> thans op d^MttfiÉaOft—
vcnaaiiyk giootc Sollicitatie fcheen
in zyn hand drneg hy een brief met cen adres
ZSSVBLi,uidcndc aldl!S:'«
L , dcr b>' dc Admiraliteit van LiJIiput-
r,.n « u" ï,fi*s °^ *«* * S^" uit
Recht iSC,n Ppiei' Waarr'P Sefclirex'en ftond, »» Kedlï riartelyke en welmeercnde vloek, door
» Sffl^f^ & Eenheid dat een S ?S?^ft' ora als ™ gewoonte
£\r P'°S Zmlst°^n netjes in een al je gebonden, waar op van buiten gefchreven ftbnd — minnimre^tncend^ iver!ichten en in de brand
Om zyne fchoudeien droeg hv een mantel
vWSPwas. bdnydCniS Va» de W
h»^Wl?ki w-as deeze Cojramw in de Zaal <*etreeden, of dertien Mufikanten dragende yder fen
hans-



74*
hatisworste kap met negen groote tafelfchellen daar aan vast gemaakt op hunne hoofden, en yder met een Varkens blaas waar aan een trompetje op het einde gedoken was, gewapend , hieven op de* ze inttrumenteri eenige liederen aan.
De Birger Brom-net en de Burger Vuurstip hadden de Marfeillaanfche marfch in het Hebreeuwfch overgezet, deeze wierd nu van agteren op gezongen.
Hier na deed dc zoone Jans eene zielroerende redevoering, ftrekkende om het onbereekenbaar nut te betbogen, het welk het Vaderland te wagten had, in dien de Groote Raad* hem en zyn vriend Neuz tot Secretarisfen der groote Vergadering aanftelde.
Dit alles wierd telkens toegejuigd door de Mufikanten met hunne blaazen, van dewelke zy dan de trompetjes zo lang af naamen en een harmonieus pruttel en kraak muziek maakten.
Straks hier na begon de dans. De Rettz Goliath van gath opende het Bal met een horlepyp.
Zyn Edele was gemaskerd met Cameleons velletjes, die zeer voorzigtig op zyn aangezicht
geplakt waren dan zag hy hoog-geel ■ -
dan weer Nationaal ■ Dan bad hy voor het
groeien van zekere boom, die nu in Lilliput uitgeroeid is' dan weer vloekte hy — alle de
appels van dien boom naar de donder!
Aan zyne. voeten waren twee Lutherfche Foliant-Bybels vastgemaakt, om gemakkelyk te dansfen — voorts was hy geheel omwonden met leverbeulingen, en aan zyne ooren hingen twee zwaare biyoux van Phosphorus.
De Burger Vuurstip was gekleed ineen tygervel, overal met kleine guillottines geborduurd , op dcwelken hy dikmaal»' met vergenoe-
fen nederzag agter op dit kleed Itond o ) o o d , en onder dezelve dit bylcluift : „ Daag fpoedig, lang verlangde dag, „ Dat gy, ö Dood! van mijne wenken
„ Zult



74* =
'iJ?"]1 v!:egen en door flag op Aas „ Mij daaglijke bloedende offers fchenken. Bromnet was a l'incroyabk gekleed en de R.V ger Lemom, a la Henri quatre. G 15111
Deze drie Fu^rfiip — Brom-net en Le
ww» gingen ieder op een met fpek gé arfeerdë Engcliche pudding midden in de^SSS
discours houden Fuurftip beweerde S
emand zeer wel tot de befnydenis vermog toegl laaten te worden, oflchoon'hy pas 3 aarcn eni°f0rMR00msCh gewordend; -Rfig PatTy^T) Va,J-een ^novergefteld advis.
van dansien, midden in de zaal op Engellche puddingen ging zitten discoureeren, vu deS hunne varkens blaazen met gefmolten fnekvet e begosten daar meede zoo gruwelyk op deeZedrie discouieerende Burgers lol te hrLen4 dSfdezS zig genoodzaakt zagen, om fpoedig te veikaflen begostendeMufikanten op nieuw telbeIe"; De Burger pieïer oorlog preftmeeï Zig, benevens pater zwartbols en Coert
Lammert om een trio te dansfen
in het eerst dagt men dat pieter oorloo
SSS& rien a1/ *? Am°k ^^en\°et°gefcelc gezelschap nep, heer\ wat is dat een lieve jon-
™Vt7T\ ?e\imen hem van nabV bezag, bereikte men ras dat het zyn gewone gedaante was -, hy had zyn militaire rok aan, Waar in hv altoos zn dapper voor de vryheid gevogten heef? _
b7onedherfhfpketti§ **** «£
yvnÏÏ i ? "~ i een,ê'e Pon aardjes op
llnd?eïLl°r¥ hy ,een PaPieren waarop een feenZfl^ M? ^ cn aan de andere zyde
was in d/nif ldeid ft°?d een gr°ote ftaarc
ZielL l»*t ^ CeZe bu,'ger 'afen aanhet CV-
SS ,L~W," Zefft deeZe Zig
Seiffi y Uitrekken'ei1 fot in Leeuwarden
COEkT



743
Coert lammert had een rok aan ——Op dewelke van agteren zyn advis ftond ten voordeels van een meineedig Oranje-emigrant • en van vooren een voorftel om eeuwige haat te zweren aan het ftadhonderJchap>
Hy had een paar fchoenen met wielen aan, wasr mede men veertien maaien zo fpoedigjkan overwegkomen als met onze hedendaagfche fchoenen, hy had dezelve nog zedert feptember 1787 bewaard op een derzelven ftond gefchreeven
v 1 v e r e pro patria; (leven voor 't Vaderland,!) en op de andere in Omnem eventum (m allen gevallen.')
Pater Zwartbols was gekleed met een kleed, het welk hy door tusfchenfpraak van een zyner vrienden van een Inquifiteur te Madrid geleend
had het zelve was geheel van zyde ——•
het exploiét van Carel de IX in de St Bartholomeus nagt en het vermoorden van de Admiraal Coligni was er zeer Cierlyk op geborduurd.
Hy droeg j een hartsleeren broek, en een paar
groote Duitfche fteevels en fpooren; . ten
einde in deze Costume, by het gelukken van eene naar zynen zin beetere Revolutie op een der Olyfanten van de Prins van Oranje zyn in treede als prefident van een tribunal Revolutionair te doeh ——
Voorts droeg Pater Zwartbols op zyn hoofd een kleine vyfpuntige Cardinaals muts van koekedeeg door den kunst werker Hoitmal vervaardigd boven op het midden van deze muts ftond een Lazarus klep (het zinnebeeld van de zuiverheid zyner ziel) met de fteel regt op en neder ingedoken, het geen onder het danfen geen
onaardig geklepper verwekte en een geluid
maakte als wanneer een Ojevaar en een ratelslang een duet zingen.
De Burger Winter tromp agter een Generaals monteering verlchoolen — danste met de Politieke Blixem, dewelke den armen Tromp door de Generaals monteering heen yder reyz onder het
mag-



744
maaken van een draai zulke geduchte materiëele ©pftoppers gaf, dat hy, die met moreele argumenten hier tegen niets vermogt, ftilletjes uit de Co' lonne fchoof.
Voorts Dansttcn PoElor Nolst ende Chirungyn Velt een perigodino op eenige in muziek gebragte Submisjie Requesten; Nozeman en Zwart dansten een matelot op een lier zang van Buisovev
de ambts honger van Laar Mahiïët was
zwaar gemaskerd, hy had de couleur en dc trekken van het aangezigt van een eerlyk man zo natuurlyk dp zyn weezen laaten naichilderen, dat men zou gezworen hebben dat het een natuurlyk
aangezigt was ■
M. de Haas marcheerde op de Flankcrt marsch met twee brandende kaari'en in de hand de zaal in 't rond, dewyl de Mufikanten de Franiche Conftitutie van 1793 door Chandcn op noten
gebragt op hunne inftrumenten fpcelden ■
hy accompagneerde de muziek door wakker te
fchelden op de Rotterdamfche llymgasten
eindelyk door het fïerk gebruik van koud water bedwelmd geraakt — viel hy zyn boezemvriendCoert Lammert met cen brandende kaars tegen'tlyf, waar door de Rok van Coert geheel verbrandde — het Vuur deerde Coert egter evenmin , als den Salamander die in hetzelve leeft — egter had dit toeval ten gevolge dat de burger Coert Lammert nu in zyrt
hemd ftond ■ en tot verbazing van veelen zag
men dat dit hemd te zamen gcftcld was uit brouillons van Concept Misiiven en Decrceten door hem aan het Beejtiaal Be/tuur van het land van Wet en Orde van tyd tot tyd gefüppeditcerd.
Voorts is, behalven dat een Slymgast door dit illufter gezelfchap byna half doodgellagen is, alles in broederliefde afgeloopen.
Zo dat Democryt maar zeggen wil dat hy misfehien ook wel een feest befchryven kan. —■
In den Hage by]. Plaat, cn verder by alle zyn Correspondenten van ditVVeekblad.



HERACLYT EN DEMOCRYT N°. 46.
SATURDAG, I4 OCTOBER , I797.
:
Het Derde Jaar der Bataaffche Vryheid. '
N:c fpé, nee meiu.
^^T^at is die Burger Kantelaar toch een onvoorzigtig man, (dagt ik by het leezen van N°. 689. van het Dagverhaal _d.cr handelingen van de Nationaale Vergadering, en aldaar Bladz. 266 de II Colom.) daar was hy omtrent oorzaak geweest, dat de Burger Vreede in de Zitting van Donderdag de a3 September een -overval gekreegen had; -— Ksntelaar fustineerde, dat het verklaard gevoelen der Vergadering was, dat men Ttilfs niet zoude kunnen nalaaten, zulke menfehen te admitteer en, waarvan men moreel overtuigd was, dat zy Booswigt en warea, indien zy maar op eene wettige wy~e verkooren waaren, e» indien maar tegen hen geen regterlyk vonnis of Decreet bejtond, of op publieke authorile.it eenigg maatregel van yooniining genomen was.
Bbb Dit



74«
Dit ontroerde den armen Vreede zoo geweldig, dat hy, volgens zyn eigen zeggen, geen woorden te vinden wist, om zyne gewaarwordingen uit te drukken, (a)
„ Hoe, Burgers Reprefentanten! (zeide hy „verder) wv verpligt, om booswigten „ in ons midden te dulden? De Natie verpligt, „ om aan booswigten haare belangen toe tc „ vertrouwen ? (b) kan er grooter hoon zyn voor „ deze Vergadering ? voor de geheele Natie, die „ zy verteegenwoordigt ? "
Maar of de Burger Kantelaar hem hier ook een behoorlyke bediening op gaf? ——
„ Het
O) Dit is anders het hoofdgebrek van de Burger Vreede niet.
Ja zeeker, Burger Vreede! moet de Natie zomtyds haare belangen toevertrouwen aan ymand, van wien men moreel overtuigd is, dat hy een boos wict is —
hier toe worden flegts festien kiezers vereischt als
deezen aan hem hunne ftemmen en een credentiaal geeven , en ergeenregterlyk decreet of vonnis tegens hem beftaat, — of er op publieke authoriteit geen maatregel van voorziening tegen hem genomen is, — dan is de Natie wel verpligt, aan zulk eenen haare belangen mede toe te vertrouwen; — een booswigt behoeft juist geen negen credentiaalen, gelyk gy hebt, om in de Vergadering geduld te worden.



747
,, Het is niet myn gevoelen (zeide hy) het „ welk de Burger Vreeds zegt ,dat hem zoo zeer ontroert, het is „ het gevoelen der Vergadering.
„ Toen onlangs over de admisfie van zeker Lid „ gediscurieevd wierd " ( zeide Kantelaar verder) „ en by zoramige advyzen zwaare befchul„ digingen wierden ingebragt tegen zyn moreel „ gedrag, hebben toen niet onderfcheiden leeden Z zich,° zoo niet woordelyk, althans, genoeg„ zaam woordelyk, op deeze wyze uitgelaatcn;
„ „ Indien alle die befchuldigingen gegrond ,/„ waren, indien de man wezenlyk zoo Hecht ,', was, als hy word afgeschilderd; dan zou„ ,, den wy de Natie over zyne verkiezing moe,', ten beklagen, maar wy zouden hem toch niet mogen weeren, wanneer er tegen hem geen Rechterlyk decreet of publieke voor„ „ zienïng beftond.
Toen de Burger Kantelaar den Burger Vreede aldus met een volle laag bediend had, deed Vreede
weinig of geen defenfie meer een enkel fchot
flegts deed hy nog met los kruyd, en daarmeedo braste hy af.
Het is zoo; Kantelaar heeft gelyk, en de Nationale Vergadering heeft ook gelyk zy kan
Bbb a Zf



74S ~
zy-mag don man niet uit haar midden wecren , van wien geheel N jerland moreel óyertuigd is, dathy
een bocswigt is indien flechts Jestien kiezers
hebben kunnen goedvinden, hem te ftemmen en indien er maar teegen hem geene Rechterlyke of Politieke voorziening beftaat —- 0f wanneer Cniettegenftaande het beftaan van Rechterlyke voorziening tegens zodanig iemand,) zy die het gewigtig ambt yan rechters in zyne Provincie befcteeden, fchaamteloos der Nationale Vergadering in. het aangezicht durven liegen, en voor het oog van het Volk, het beftaan van iets durven ontkennen, het welk zo waarachtig beftaat, als het Zonnelicht aan den hemel, (a) ttfwft bos jtyméavf' nènï'ab nlv*r"' l'l'J* En omgekeerd — De Nationaale Vergadering
moet i Zy is verpligt den man uit haar
mid-
«r^rf n9«95 m ïS'firteu/ . .'*
Ca 'yW^WSkti geene zwarigheid er openiyk voor uit te koomen, dat wy hier-het geval bedoelen, het welk wy in ons laatst voorgaand Nummer aan de Natie gedenonCeerd hebben. —
aVasi'1 '"■"■«• h 1 c-- f j * ' ' >t "->o 1
5 ;0aar toch hebben wy bevveezen, dat,het teegen woordige Hof van Jultitie van Friesland aan de Nationale Vergadering een voel en taftbaare onwaarheid heeft wys gemaakt — door aan dezelve te zeggen dat een Decreet van apprehenfie tegen imand was ingetrokken, het welk toen nog beftond, en het welk n»g niet ingetrokken is.
* V 'ê A"° "t>i»a guiïSOCB^Y SiJiVCÏi
De Schryver.



749
midden te weeren, van wiens braafheid en deugd, zy en geheel Neerland, niet allèen moreel maar dadelyk overtuigd is, indien tegen hem , hoewel met honder fes en twintig credentiaalen voorzien, door dc gevloekte kunstgrèepen van cen bende overheerfchers, (die zulk een, uit eerlooze deugenieten te zameugeftekie, rechtbank , van hunne wenken kunnen doen vliegen,) eenige gezogte politieke of rechterlyke voorziening genoomen is.
Meetlat al is het waarachtig beklagenswaardig, dat onze Regceringsform tcegenwoordig zoo te zamengefteld is, dat deeze inconveniënten niet
fchynen te kunnen worden gcWeerd wy voor
ons fep minften zien cr veels zwarighceden in, zoo lange er geene algemeene Conftitutie voor ons land word daargeftcld. ■—■
...-Y «jiv 'Aiif. Irtzlo" ien* smstn nïfcj«i|ef vW
ö Gy 1 die met het maken van een nieuw ontwerp van Conftitutie voor ons Vaderlandjbelast zyt ö gy allen Wetgeevers van ons Vaderland .' verhaast, zoo veel u mogelyk is, het oogcnblik, waarin wy ons met eene vastgerteldc
Staatsregeling zullen mogen verblyden; dan
zal de weg aan den listigen intriguant zyn afgefneeden, om onderfchyn van Fredeen Faierknlsliefde burgertwist aan te wakkeren, en een onvei:-
zoenlyke haat voort te planten ; het land te
bederven, en zyn eigen grootheid te ftreelen —— T)an zullen politieke bejluiten den burger niet meer Bbb 3 aan



15® ^^^^
aan zynen wettigen rechter onttrekken; . Ban
zal de burger gerust zyn, dat de beftuurders ran
tyne belangen allen eerlyke lieden dat zy,
die met de uitoefening van het heilig recht belast
worden van een onbefprooken gedrag zyn —
en dat hunne eerlykluid onbevlekt is; .
Dat er geen Willekeur meer in ons Vaderland
zal geduld worden, Bat onze perzoonen zee,
her . onze eigendommen veilig zullen zyn;
en dat het oogmerk der Sociëteit niet vernietigd is.
Wy plaatfen gaarne het volgend ftuk van Ha, ganus, ons door 'eene verpligtende hand toegezonden,
H a o A n u s aan zyn^ Haagfche Medeburgcren,
Gylieden zult dan binnèn weinig dagen wederom worden opgeroepen, tot het verkiezen vm eenige Leeden in den Raad uwer Gemeente



75*
te Cn uwe vrye ftemmen zullen wederom
beflisfen , wien gy hec waarneemen uwer Stede-
lyke belangen waardig keurt en aan
wien gy de rust uwer Stad de veiligheid
uwer perfoonen en eigendommen zult aanvertrouwen.
Medeburgers! zoo veelen als er belang by hebt, dat het uwe Stad welga dat uwe beiangens door eerlyke, kundige en deugdzaanie
mannen beftuurd en waargenoomen worden
duldt dat ik ulieden by deeze gelegenheid uwe
duure verpligtingen naar waarheid fchetze
en U vrymoedig onder het oog brenge, hoe fchuldig gylieden u zeiven maakt, indien gy aan dezelven niet voldoen durft, gelyk het vrye burgers past.
Gy hebt in deeze twee laatfte jaaren genoeg by endervinding kunnen ontwaaren, hoe veel er van afhangt, dat alle goede burgers getrouw in hunne Grondvergaderingen opkoomen, en aldaar zelv iu, pet&oa mede over hunne eigen zaaken befchikken. ——
Gy hebt zoo dikwyls gelegenheid gehad, om
uwe vcrpligting hier toe te leeren kennen
eo ons Vaderland levert hier en daar nog al cen Bbb 4 enkel



enkel voorbeeld op van de fchadelyke gevolgen , die uit liet niet opkoomen- in de grondvergaderingen voortvloeien, zoo dat wy omtrent onnoo-
dig ïvekenen om dit nader aan te dringen
wy moeten het u echter herinneren, — herinneren in het oogenblik, dat gy wederom van dit
uw recht gebruik zult kunnen maaken in
het oogenblik, waar in gy u weder aan een onvergccilyk verzuimen van uwe gewigtigfte beiangens gaat fchuldig maaken , indien beschroomdheid of misfehien andere, 'meer laakbare, byïnzichten de balans van het algemeen belang wederom kunnen ovuhaakn
ssjüri;t Köaï«w itsa ragarrgikpoy ..i. ■
Gy zult dan binnen weinige daagen wederom , worden opgeroepen, en van het getrouw opkoomen iri uwe grondvergaderingen, van het vrymoedig uitbrengen uwer ftemmen zal misfehien de rust en het welvaaren van uwe Stad afhangen ■ het geen ik u dus zeggen wil, zal u
niet moeïelyk vallen om te gisfen — koomt op in uwe Grondvergaderingen! en laat uwe dierbaare beiangens niet aan de befchikking van onbcfch.aTdc fortuinzoekers, van hongerige maag-
patriottcn — van fchaamtelooze draayers —
van fchrecuwers om ambten en van het
ilegtfte Ichuim van Oranje, onder den dekmantel van warm patriottismus, —'over.
Of is het Ulieden onverfchillig, wie tot Lcc-
dea



den van den Raad uwer Gemeente zullen verkof ren worden ? — of kan het ulieden onverfchillig zyn, of gy er altoos op afkunt, dat de.helangens uwer Stad aan deugdzaame handen worden toevertrouwd? —■
Of hebt GyiicJen dan niet met gevoel van erkentenis , de getrouwe beheerin^ uwer Stadszaken door den tegenswoordigen Raad der Gemeente gezien? Hoe dikuils heeft zy u niec
aangeraaden cn uitgenoodigd om uwe burgerrechten uit te oclfencn, en u van uwe phgten te kwyten, welkers verwaarloozing u den naam van vryën Burger onwaardig maakt?
Wie meer, dan zy, -heeft u het voorbeeld van goede Orde en onderwerping aan de Wet gegeeven? Wie meer dan zy, heeft getoond overtuigd te zyn, dat er zonder orde geene Vryheid, geene veiligheid beftaat? Wie meer dan zy heeft getoond , aan de bevelen der Hoogde geconftituëerde Machten Jc willen voldoen, ook dan, wanneer deèze beveelen teegen hun begrip ftrcedwi?
Nu dan Medeburgers! indien gy tot nog toe niet met die getrouwighcid uwe veipligtingen vervuld hebt, dewelke gy aan het algemeen belang verfchuldigd zyt — het is nooit te laat daar van overtuigd \e worden, en met verdubBbb 5 belde



754 —
belde moed zonder eigenbelang in acht te nemen, zonder door partyfchappen u te laaten te rug houden, die onvermydelyke pligrcn te gaan uitoeffenen, welkers verwaarloozing onze beiangens aan de handen van menfehen overlaat, die voor het grootfte gedeelte niets by het Vaderland te verliezen, en alles by hetzelve te winnen hebben — van menfehen, die liever in burgertwist, dan in eendragt willen leeven — en wier belang het altoos is, om in troebel water te visfchen.
Hagenaars! brave Haagfche burgers! indien gy
uw Vaderiand waarachtig bemint indien
gy aan uwe Vrouwen en Kinderen verlchuldigd zyt om alles, wat in uw vermogen is, meede tot
geluk van het algemeen en tot behoud der
ware burgervryheid toe te brengen — neemt dan deeze woorden van uwen welmeenenden vriend ter harten,en toont u den naam van vry en Nederlander altoos waardig.
HA'GANUS.
ia u OBober
1797-
Nu



155
Nu heeft Democryt het dan Goddeloos van eyers gemaakt -— en nu is dan de oorlog nisfchen Z. Edele en de Revolutienarren openiyk
gedeclareerd ondertusfchen verzoekt hy hun
vriendelyk, dat ze toch niet almachtig veel leeven mogen maaken, want dan konde het gemakkelyk gebeuren, dat hy nog een aanhan'gzel op de Lilliputfche illuminatie publiek maakte, dewelke zyn Lilliputter Correspondent hem reeds heeft toegezonden —— dog dewelke de m ocryt uit pohtejfe nog te rug houdt, < want de oude man word hier in den Haag zoo polit en ^oo beleefd, en zo muscadyns, dat zyn uiterlyk wysgeerlyk aanzien al mooy begint te verdwynen. —«
Nu! dat is tot daar aan toe — maar Democryt heeft alweer een woordje a Gouverno aan de Schryvers van de Politieke Blixem te zeggen — foey burgers! wat ben je luy miferabel laag, en hoe verraad je luy je eigen fchrielheid — daar fcheld je luy inN". 18 op van der Steeghe, (van Groningen ) om dat hy, ( zo als je luy zegt,) een liefhebber van de Vrouwen is ? is dat dan nu by jou luy ook al een misdaad? want ózthy a La Lidt leefc, is een abuis je , a la Politieke Blixem, a'ias een Leugen, want Lidt is getrouwd -— cn van
der Steeglieniet nu!... als je luy geen beetere
argumenten te berde brengt, dan ontzegt 'Democryt



;56 =
ryïjeluy voor altoos zyne bcfcherming w_ foey , Democryt zou zig fchaamen cm jouluy te verwytcn, j dat je liefhebbers van dc vrouwen zyt» indien, dit aj eens waar was, het geten Democryt met weet -r— want je durft niet met je namen cp dc preppen koomen —- en niemand weet dii|met zekerheid zoo veel goeds van je luy te zeg-
M hoor eens Burgers, van de Politieke
Blixem! door cen ander tc willen ten toon ftellen, om dat hy een liefhebber van de Vrouwen is, breng je luy je zclvcn onder ve, denking van met
.van de, vrouwen te houden cn Dtmocryt
heeft een hekelaan kareis, die niet van de. vrouwen houden hoor! ■ ■
•*W ty'-'^iu Bfs isb , vv,„ os 't
Apropos! dat iswaar, -je luy zegt, dat eerstdaags by alle flymerige Boekhandelaars in Nederland zal te bekomen zyn, vry willige Lofjpraak aan den
erfstadhouder willem de laatste door C. van ossenberg ms
je luy nog een weinig met de \ erzending wagt, zal democryt er misfehien den fubftantièeleu inhoud,
Van een met traanen besproeid gebed, van DomenydeReus, voor Neerlands dierbaaren erfstadhouder, by voegen ; misfehien ook nog wel een vers van dezelve Domeny de Reus op dat zelfde Prinfelykemeubcl gemaakt, dan kan dit alles by malkander in één bandje gebonden worden.
Daar



w
""' *—- t ma
Daar de zaak dër fchaie vergoeding in Friesland Vty algemeen aan onze Landgenooten bekend % 7. zoo wel als de Decreeten der Nationale Verga le nng, op zigtelyk deeze zaak genoomen, Le' volge van welken deeze geheele fthadevergoeï ding tot nog toe is en blyft gejureerd oïopge.
gehort meenen wy aan onze lezeren in 'tal
gemeen, en vooral aan onze'Friesfche leezeren in het byzonder, geen ondienst te zullen doen, wanneer wy/hun hy gedeekens mededeelen ^« pia der opgaven van gekedene fchaén en ver'iezen, door de vervolging van i787 veroorzaakt.
Wy hebben dit ftuk'in zyn geheel ontfangen en zullen hetzelve ook geheel .in agter een voteen! de Nummers van dit Dagblad aan pnze Landgenooten meededeelen. ' ^«robi
. •• i ,ii i.),/n>vï,-i :(
Copia Opgave Noti-
ficatie k.n tauxa-
tie wegensgeleedene fchaden en verliezen, door de vervolging van den Jare 1787. veroorzaakt. 1 / •
Sommen, n c.
, *_ De Sommen,
welkezyn Namen derPerfonen. waaropdezel-
aangegce- r
ö ve zyn getau:
ARUM. xcZ.b
f 595Ynzo Ottes de Vrie?. - ƒ 70CS-&
Som-



758
Sommen, De Sommen,
welke zyn Namen derPefonen. waarop dezel-
aangegee- ve zyn gctau-
ven. xeerd.
12000-:-: Allard Schcltinga. - - 12000-:-:-
05400-:-: Allard Scheltinga ( volgens Obligatie.) - - - 25400:-:-
ACHLUM,
ioo-:-:- Jan van der Pol. • - - 44-7-1200-:-:- Jan Meinerts. - - [- - 75":-:2
St. ANNA.
4900-:-:- W. J. dc Zwart. - - 1900-:-:ïoo :-:- Pieter Beerents. - - - 100 : :4872-:-:- De Erven van H. Peizel. 4000-:-:
NB. Deze is gegeesfeld en
inliet tuchthuisgejlorven.
BOLSWARD.
12823-18-0- F. Steenftra. ----- 170c-:.:3850-:-:- II- Hetcema. - - - - 3850-:-:8045-:-:- Cornelis van der Burg. 1800-:-:457-4-6- D. Eermans, - - - - 457-4-6-
411-18-ia-B. Braaksma- 411-18-12-
3809-10-:- H. Louwerman. icoc-:-:-
6290-;-:- A. Siegmans. - - - - ïCqo-
Som-



= 759
Sommen, De Sommen,
welke zyn Namen der Perfone.i. waarop dezel-
aangegee- * ve zyn getairj
ven xeerd.
2926-:-:- Cornelis Staal. - - - 2000-;-:-
11568-:-:- F. de Boer. ----- 7450 :-:-
2926-:-:- P. Wellinga. - - — i6co-:-:-
1148-:-:- Weduwe P, Hesliug. 500-»
11000 :-:- Jan Boltjes. - - - - «000:-:•
1500-:-:- W. Lyklama. - - - - 1500-»
2824-18-: H. C. Achenbach. • - 800-:-:-
481-9-4- L. R. Fockens. - - - 481-9-4-
403-1-:- D. van Geelkerken. - 403-1-:-
368-5-4- R, F. Loyenga. - - - 368-5-4-
485-2-8- A. Antonides. - - - . 485-2-8ïi522-5-ft- W. Knoop. 2500-:-:-
1740-17-:- Dk. van de Velde. - - 900-x-
700-:-:- De Stad Bolswaard. - 700-:-:-
ii8B3;-r-r- Frans Cornel. 900-:-:-
1403-6-2- 't Defenfie weezen van
Bolswaard. 14036-2-
BEETGUM.
937-3-:- Sjoerd Hcslinga. - - • 037-8-:I74X-:-:- Lle.iwe Claazes. - - - iojo :-:-
(Het vervolg in hetcirttkonund Nummer.)
Ex



'76o =3= ■
Er is in dit oogenblik vari depersgekoomen, en "overal in Nederland tc bekoomen een boekje geryteld: eenvoudig verhaa l der gebcurenisfen-in de Avondzitting der Nationale Vergadering van-Dingsdag. den 29 Augustus 1797 lelrekkeijk het -Discours var, den-B. r. C. L. van Biyma. met opgave van het geen dt zelve is
voo r...a f g a a h heeft v e r z e l d. Ctl tS O b-
gevolg d, .waar by gevoegdjzyn eenige aanM er K-in gen ctiBYLAGE N , Alles, tot inlichting dar Natie uitgegcevety door den Burger u e NDRiK. van castrop. Lid der Nationale Vergadering. ... - .
Wy twyftelen niet of .ieder Nederlander, die het waare van het valfcJte, wemcht te kunnen onderIcheiden —1— ieder Nederlander die cr- belang in Helt,.te weetcn, wie zyner vertegenwoordigers eerlyke oprechte vaderlandfche mannen -— wie zyner vertecgemvoordigers eerlooze lasteraaren cn Oranje^fielteri ,zyn » - • zal zig dit,werkje grectigaanfehaffen wy voor ons hebben hetzelve met het grootfte genoegen geleezen, en het eenige, dat wy ér op "aan te merken hebben, is dat de tytel wel eenvoudiger had kunnen zyn — ten minften wy zouden dit boekje eenvoudig genoemd hebben Coert Lammert van 13 e y m a ontmaskerd.
J» den Hagc by J. Plaat, cn verder by allezyne ■*» Correspondenten van dit Weekblad.



HERACLYTen DEMOCRYT' ■ N°. 47.
SATURDAÖ, 21 OCTOBER, 1797; Het Derde Jaar der Bataaffche Vryheid.'-
Nee fpé, nee metu.
„tLorsque le premier tribut a e'tê payé a li-' Nature, cff que les derniers devoirs ont 'êtiê ,t rendus a la cendre des grands hommes-, „ c'est en les imitantrqu'r)l*; „ les honor.e."
Wanneer liet eerfte offer aan dé Natuur betaald, „, is, wanneer men zich yan den laatften pligt „ omtrent de asch van groote mannen gekwee„ ten heeft ——— dan eerst ver--
„ eert men hun het meest,; „,door. hun na-ie streevkn. ■
Zoo fprak onlangs een der uïtfnuntendfte mannen onzer eeuw — de eerfte nlagi^^raats^perzoon', dar Franfche Republiek ——-de braave La Re* ■sfilléts Lepaux — toen hyyiii; ri»an van het : Ccc; Jftaa«-



- • '
Franlèhe Volk de nagedachtenif van den onfterfelyken held, van den Vryherdminnenden Hocht vierde.
Rn wy* waardige Landgenooten ! vinden ons in het droevige geval, van die woorden thans op de ougelukkige gebeurenisfen van ons Vaderland te moeten toepasfen.
Wy ook, wy moeten aan de Natuur droevige, bloedige offers betaalen —wy ook zullen ons van den laatften pügt aan de asch van zommigen onzer
dappere verdeedigers moeten kvvyten maar
ook i'.y zullen trachten hun te verëeren door hun na .te ttreeven — dour eensgezind de handen aan het werk te Ham tot redding vanhet Vade land — door alle twist alle partyzucht ter zyde te ftellen en overtuigd van den hoogen nood van
ons Gemeenebest, onze Eendrachtige pogingen aanwenden, om desfelts welvaart en geluk zoveel mogelyk te herltellen.
Of zouden wy misfehien ook nu nog onzen tyd met -visten, en haatelyke onè'enigheeden verllyten ? wy, die allen van den ramp van Nederland tot in onze zielen doordrongen zyn? Neen! weest gerust fchimmen dier dappere Batavieren , die met de lont in de vuist voor onze Vryheid de eeuwigheid zyt ingetreeden!_ uw
bloed



—* m
bloed heeft niet voor oSwaardigen niet voor
Vernielers van hun Vaderland gedroomd. ——.
8 Myn Vaderland! nu mangelt er nog maar ééne ramp, en dan is de maate uwer rampen volgemeten —nu moeten haat en twist zoekende menfehen het nog maar zo verre kunnen brengen, dat alle hoop van verééniging tusfehen de beminnaars van
het Vaderland voor altoos worde afgefneden -
nu moeten wy ons zèlven nog gaan vernielen, erger, dan het vernielend kanon de wederzydfehe vlooten deed. .
Landgenooten! Landgenooten! kunnen wy onze twisten niet glad weg geheel vergeeten, laaten wy ze ten minften zoo lange ter zyde ftellen, tot dat onzer aller eendragtige poogingen het Vader-
derland hebben Jielpen redden hebben helpen
wreeken tot dat de wonden onzer dappere
Zeelieden geheeld zyn — Niemand zal dit wraaken dan hy, die zyn Vaderland niet bemint;
dan hy, die onder den dekmantel van warm Patriotismus bekwaam is, hetzelve aan Oranje te
verraaden — aan Pitt te verkoopen aan den
meestbiedenden tyran te keveren. .
Dat dan toah zy allen, die het waarachtig met het Vaderland wel meenen, zich in dit point te zamen ve'ré'enigen laaten zy alle twistzoekers alle twistftookers en alle heerschzuch-
Ccc 2 tige'



764
tigc volksleider? van hun weeren —— en zoo niet met verniedging,ten minften met Provifioneele ter zyde Helling van alle oneenigheeden, één onverdeelbaar en onverwinlyk ligchaam van patriotten uitmaaken, die alles — en dus ook ten minften hunne perfoonlyke grieven, voor het Vaderland durven opofferen.
D>e volgende brief van Léna de Bejïeedjler kunnen wy niet weigeren een plaatsje te geeven • Democryt zegt, men moet de vrouwen
ook wat aanmoedigen om te fchryven, die goede fchepfels worden zomtyds niet half genoeg geteldBurgers Herakklyt en Dimmokriet! Regt is regt
Ik fchryf aan joului om een daalder te winne ri of te verliezen, je mot dan weeten dat ik gewed heb of jylui *t geweeft bent, die onlangs as gekken door een zekere Stad elopen hebt en overal Jhip evangen hebt, of dat het een paar oude fmousfen eweest bennen -— ik heb ezeid jelui was et,
en Hein, die met me voer, zei anders om
om jelui 't geval meer te verklaaren dien ik je te zeggen,dat Hein die met me voer, myin de fchuit vertelde, dat hy een dag of wat eleên in [de fchuit had ezetcn na Delft, en dat hy had gevaa-
ren



76S
ren met twee oude kerels en een jongman, aan wie zy eene grappige historie verhaalden, die ze zelf by-ëweund hadden, en daar de eene oude kerel om grynsde onder 't vertellen, en da de andere om grinnikte; die ouwe finjeurs hadden dan an de jonge meneer verteldt, hoe dat ze onlangs een plan hadden emaakt, om hier of daar na ftrand te gaan met intensje om te zien wat daar zo al omging.
Wy kwamen, zei de een, al vroeg, eerst in een mooye Stad voor een kerieus Losjement, daar uithong het Burger Losjement, daar we ook aan erekemandeert waren. We belden vyf of fes malen zonder dat et hulp, want deer kwam niemand te voorfchyn als een knegt van Volk dat er
Loosjeerde die zei ons, dat de Baas van 't
huis was uitegaan om als burgemiester van de plaats bevestigd te worden, en dat hy eerst laat zou tuis komen, want dat hy ezeid had, dat hy zo veul voorftellen te doen had tot nut van de Burgery en dat hy vooral dadelyk zou proppeneeren om te remeveeren wat hem in den weg was , en andere die nog mets ehad hadden ampjes te bezorgen. Toen gingen wy, zeyen die oude fnaken, maar derek na 't Zeedorp toe daar zagen we» dat we nog nooit van zen leven ezien hadden, een molentje van fchulpjes voor een vengfter ftaan, cn om dat we onze neefjes wat moois beloofd, hadden mee te brengen, , wouwen Ccc 3 we



766 —
we daar wat koopen; de man kwam net in de deur, we vroegen hem of hy een patriot was ; Ja dat denk ik, zei hy op zyn Zeedorps, aérs ddden ze me gien Burgemiestir emèèkt, hik eb border ekrèègen om eïnjlalleerd te worden, deralvcn mot ik nou van uis adie eerenl eü zulje ebben , en met één liep hy voort. Na dat we dan aan Zee gekuyerd hadden, en daar zoo 't een en ander hadden opënomen, maarsjeerden we weer
na de Stad maar door het loopen hadden
we braaf wat honger ekreegcn, en vroegen daarom aan 't huis van een bakker of ze ook vei le
krentekoekjes of befchuitjes verkogten? van
daag niet, zei de vrouw., want me man is gisteren door defelejetatien zo opehouendat hy niet Jjeit kenne bakken.
Wel, had de eene ouwe finjeui al laggende gevraagt, wat is je man 'dan gewerden, is hy ook by geval Burgemiester geworden P Niet by geval, zei de vrouw, want het was hem al lang door 9t Volk beloofd -m— hy heeft ook de Bakkery al le voeren verkogt aan een ander, en daar fcheièn we nou haast mêtuit.
We rammelden ondertusfen zo drommels van den honger, dat we overleiden om in een koffyhuis te gaan om daar te gelyk wat uitterusten — zo als we er dan ook een vonden — maar een froop menfen kwamen er morrende uit, die ons
W3iU>



= 7*7
waavfchouwde dat de meester na 't Stadhuis was gefnêjen om als Burgemeester aangefteld té worden en de Sleutels van 't bufet had mee genomen i zo dat die dag niemand daar kon te regt
kómmen nou' begonnen die Smousten, zei
Hein die met me voer, vertelde le, te geloven dat de Stad betoverd was, dat ydefcen Burgemeester was, maar deccnfei, ik weet cr wat op, ik heb drie wafeltjes van ouwe datum in me zak op een zeckere cloux homme, die wülen we opzoeken cn om betaling vragen, dan zullen we daar wel wat krygen, en wat rusten, want eer al dat geld voor den draad komt zal'er wel Wat tyd verlopen — of als de man het nierkan tjeta». Ien, dan zal hy gelyk alle kwaaje betaaldcrs wel vricndclyk wezen — aan 't huis van dien Burger gekommen zynde zei de meid ons dat er heer
op 't Stadhuis zat hoe zeide dc eene ouwe
fmous, zei Hein die met me voer, zit lij' vcor 'fchulden misfehien ? neen neen zei 't mósj^'finjeut is Burgemiester geworden, en daarom most hy VOn
morgen al plaats neemen dus gongeri we
ook hier ongetroost van daan zeiden de óuwar, en we twyffelden niet langer of heel de"Stad 'beftW uit Burgermesters —-^een fchamrfè ftedcföaf vrieg ons om ecn'aüerriocs, maar wy'antwoorden hem, vriend jy bent zeker ook een 'burgermester, fchaamje jou niet langs ftraat te lopen beedclen? we wierden 't lopen' moe en relelcvéerdcn om
met de fchuit ogenblikkelyk tc vertrekken
Ccc 4 vroegen



768 =
vroegen ma de weg, die me ons wees — maar by de fchuit overviel myn makker, zei de oudfte.van de fmousfen, zei Hein die met me voer zulke hooge nood, dat wy in een theewinkel ftapten en daar vriegen of wy een vurrendeel thee konde krygen, en intuslen de een eens op
het huisje mogt gaan een jongetje dat aan
de deur ftond wees 't huisje aan, maar zei dat de winkelier met zyn vrouw al vroeg uitegaan. was, want dat hy Burgemiester verkozen was, en op 't raadhuis was, en dat de juffrouw in de buurt was egaen om de ftafie te kyken, en dat hy de
prys niet wist zo dat de oude menfehen
zei Hein , 't jongie een dubbeltje voor zyn moeite .gafen, en 't niet langer durfde wagen langer in die betoverde Stad te toeven, maar zig fchielyk. in de fchuit pakten. Nou hou ik ftaande, dat jylui die ouwe frousfen daar Hein van fpreekt eweest bennen, en daar eb ik een daalder onder gewed ■ fchryft nou as je blieft in
joului Zaterdags boekje wie gelyk heit ikke of
Jl.m ij- noop dat ik dc weddingfehop zal
winnen, want als ik myn daelder verlies mis ik te veul voor myn huishouwe, maar dan zal ik voortaan me wel wagten om me met zaken te bemoeien, daar ik geen kennis van heb en myn
huishouwen te kort te doen je heb me nou
wel begrepen, denk ik, vaart wel en ad-
dresfeer joului antwoord aan
Lèna de Befteedfter te Delft. -"O And-



7*9
ANTWOORD
Burgeresfe Léna!
Wy zullen ons andwoord niet lang rekken, om dat ons daar toe thans tyd en plaats ontbreekt —
wy zullen u eenvoudig zeggen dat wy
geen fmousfen maar dat wy Grieken
zyn —— wy kennen een weinig Fransch en geen Hebreeuwsch •-— en gy hebt uw daalder verlooren.
Heil en Broederfchap!
Heraclyt en Democryt.
DIBBETZ aan COERT LAM-
BARTUS VAN BEYMA. „ Het Schuim des Volts is hardst tegen de „ Overwonnenen." P. C. HOOFT, Levens befchryving van Hendrik den Vierden.
Waarom fleept gy my zonder eenige reden, en (als het-waare) by de hairen inden twist, die er beftaat tusfehen den Burger H. vanCastrop en U — en welke twist gy U zeiven hebt op den hals gehaald V
Waarom zegt gy in uwen Brief aan van Castrop (te vinden in de Goudafche Courant van den j^ien deezer) „ dat gy hoopt, dat VAN CASCCC5 TROP



77o sa
„ TROP U voor zoo zot niet zalhoudên, dat gy „ opjommatien, dingen, die #}'. NOOIT . GE„ZEGD HEBT, of HÉB T K UN N N
ZEGGEN,, zutUracktente bewyzen dat
^menM met EVENVEEL RECHT zonde H-knnnen Jommeeren om te bewyzen uit N IEU„ W R. NHUIZE N dat C U N T Z, dat
DIBBETZ ^ EXCELLENTE PA„ T RIO T TEN waaren," ..
Hoe komt dat daar te,'pas Co<?rï Beymal wat wilt gy van my?- Hebt gy dan gce^e andere {dan deeze-middelen , om U op my tc wreeken?
Ik moet U opmerken, dat liet my niet te doen iss Om myn' exctüent Patriottismus- tegen U te defendeeren ; — uu bet vervolg van deeze Brief zult .gy overtuigd worden, dat ik Uin 't geheel niet houden kan voor een gefchikt Perlbon, om over Patriottismui te oordeelen.
Myn oogmerk" is flegts om aan'het Volk te toonen, dat i lü J A L O ERS van, en GJR. O O T S CII
ben op m\n Patriottïsmus, 1— hetwelk gy,
vol-ens de gewoonte van alle eerroovende Lasteraars , van ter' zyden verraderlyk aanvalt, i 1
Een goed Patriot moet nooit cenè gelegenheid laaten voorbygaan, om dit te tooncn j hyisdit aan liet Volk verpligt, en hy behoeft zich nooit te fehaamen, om zyne zaak voor het Volk te verdedigen.
maar



— 77l.
Maar ter zaake. — Ik wil U niet ontveinzen, dat ik uwe vergelyking zeer ongelukkig vindc
Als ik uwe woorden wel verfta, dan wilt-gy er dit meede zeggen^ „ my (Beyma) te fommee-. „ ren, om te bewyzen, dm DIB B ET Z een ex„ celknt Patriot is , is het zelfde , als van myte „ vergen , om op fommatien dingen te bewyzen „ die ik N O 01T gezegd hebbe, of hebbe K U NNE N zeggen.1"
Nu zoude iemand, die U niet kend , hier uit natuurlyk moeren opmaaken, dat gy NOOIT van my gezegd hebt, of WïKUNNEN zeggen, dat ik een excellent Patriot was.
Hier fpeelde of uw geheugen U een part, of gy hebt weer met uwe gewoone GOEDE TROUW gehandeld, van dewelke de Repre. fentant van Maanen, in de Leydfche Courant van den 8 September, ipreekt.
Ik zal uw geheugen een weinig te gemoet komen: — in dien tyd, toen ieder braaf man het zich tot eene eer rekende , met U om te gaan — toen uwe denkbeelden nog niet verwildert waren uw geest nog niet verwoest -— uw
hart nog niet bedorven was — toen gy U zoudt gefchaamdt hebben, om de Verdediger van eetr meineedig Oranje-Emigrant te weezen — toen
gy



77* =
gyiri Brusfel, het geweld der Nederlandlche Tyrannen ontwecken, de Vriend uwer Lotgenooten -— de toevlugt dier ongelukkigen waart — toen hebt gy by gefchrifte gedeclareerd: „ dat gy » by ondervinding wist dat IK de goede zaak des „Vaderlands, NAAR MYN VERMOm GE N had ten dienstfigeftaan" — Gy zult
dit wel gelooven, Coert Beyma! zoniet,
ral uw eigen gefchrift en onderteekening er U van kunnen overtuigen.
Gy wist dus in 178& BY ONDERVINDING, dat ik' de goede zaak des Vaderlands NAAR MYN VERMOGEN had ten dienfte geftaan; en in 1797 doet gy my voorkomen, als iemand van wien gy NOOIT GEZEGD HADT, of had KUNNEN zeggen dat hy een excellent Patriot was. Als ik U hier niet van cen leugen overtuigd hebbe, dan weet ikniet, wat overtuigen is-
en echter, ik ibcdrieg my ik vergat,
dat iemand, die alle fchaamtc heeft uitgeichud,
niet meer voor overtuiging vatbaar is ik. heb
niet U, maar myne Landgenooten overtuigd, hoe weinig het U kost, om te liegen, ten kosten van een ander.
Indien ik er nu eenige prys op ftelde, om van. U vooreen excellent Patriot gehouden te worden, danjzoude ik U hier vraagen „ zedert wanneer »>lis myn,ex.sllent Patriotismus opgehoudenl
Maat



773
Maar 200 verre ben ik nog niet vernedert. — De man toch, die in September 1787, toen heter op aankwam om zyn leeven voor zyne grondbeginzelen veil te hebben ALS EEN LAFAART vlug-
ten ging; — toen door de onvergeeflykfte
SLOFHEID van hetagterlaatenvan Papieren zoo veele braave Vaderlanders ongelukkig wierden i —— de man die niettegenftaande zulk een haaze patriotismus onbefchaamd zwetzen durft, datTals men zyn leevenniet veil heeft voor het voor ftaan zyner grondbeginfelen, men bezwaarlyk den eernaam van Paxrlotve^dienen kan; (zie Dagblad van van Schelle
N<\ 2oo,Pag. 314, Reg. 31,3a en 33) die man
is de bevoegde Rechter over het Patriotismus niet.
De waarde of onwaarde van myn Patriottismus zal niet afhangen van het oordeel van den man, die zich niet fchaamt, ten aanhooren van het Volk, voor eenen meinëedigen Zee-Officier, vooreenen geëmigreerden Oranjeman om Amnestie te pleiten. Hetmoge Uby BETERE GELEGENHEID gelukken, my inde handen myner Beulen te zien en my te laaten vermoorden maar
dit is het ook al\ —- gy zult toch nimmer over myne eer zegepraalen.
Beymal om goed Patriot te zyn, moet men ook een goed zoon zyn-—— word dit eerst 1 (adres aan uwen gryzen Vader, Barbaar!) en oordeel dan over het excellent Patriotismus van een ander. ,
Gy noemt my inïéénen adem met Nieuwenhuy*
%en



m —
zen en Cuntz ik kenne deezen menfehen
niet • maar het is hoogst vvaarfchynlyk, dat
zy beter zyn, dan gy; voor het overige is
't my cm *t even, by wien gy my vergelykt, als gymy maar niet by COERT LAMBERTUS van Beyma veigelykt.
Als ik my verleedigen wilde, om U met dc zelfde munt te betaalen, en U in uwe eigen fpreek-
manier te antwoorden wat zoude ik een ruim
veld hebben, om myne denkbeelden uittebrciden ! — Men kan van U niet vergen (zegtgy) om te bewyzen, dat ik een excellent Patriot ben. Wel nu! men kan VAN M Y niet vergen, om te bewyzen, dat gy een eerlyk man zyt, dat 'er geene Weduwen en weezen om het Geld zuchten, hetwelk gy Imn onthoudt ; dat gy uw Boelgoeds-
boek airVer huur boek, als geweezen Secretaris
van Westdongerdeel, als een EERLYK M A N hebt aangezuiverd: ik wil ook niet aanneemen, om tc bewyzen , dat gy in deeze uwe voormaalige qualiteit geen Geld van Diaconyen en ArmenkasJen onder U hebt. Om kort te gaan, ik wil niets aanneemen van U te bewyzen, als, dat gy een
Lasteraar •— een Eerrover en een Advo*
caat van het Jlegts Orangefchuim zyt. Dat gy Aankleevers van Orange in Posten recommandeert en maintineert; dat gy uweneerbiedwaardigengryzen Vader hoonen, en dus de Heilige Banden der Natuur verjeheuren durft; dat gy de Eer van
een



— 775
cen Braaf Man durft aanranden, en liet U nietskost, om tegen uw beeter weeten aan, een ander van een misdaad verdagt te willen maaken, waar aan gy zeker weet, dat hy niet fchüldig wezen
kan; ' M gy verfchil hebt met den Burger
H. van Castrop, over een Rapport, hetwelk die eerlyke Vaderlander in de Nat. Verg. heeft uitgebragt , raakende de Surcheance in de bekende zaak der Schadevergoeding in Friesland; dat uw Gouddorst zich by dit R pport voor vier-en-dertig duizend en Vyf honderd Guldens gefnuikt vond-— dat gy, uit weerwraak, den Braaven van Castrop van medepligtigheid aan eene Orange-Zamenzweering zoekt verdagt tc maaken ; daar gyinhet binnenfte uwer ziel overtuigd waart, dat niet van Castrop, maar dat Cornelis Gódfchalk en Staal cn meer diergelykejacobyncn, die thans Friesland verwoesten, zich ten hoogden van medepligtigheid aan eene Oianje-Zamenzwecring verdagt gemaakt
hebben; dat van -Castrop U opentlyk fom-
meert, om uwen laster te bewyzen <m dat
gy my ongevergd in uw, met uit vlugtcn opgevuld en van leugenen krielend Antwoord aanhaald; en, om uwe verlegenheid te bedekken, een klad op mynPatnotismus, dat is op myn eer , werpen wilt.
Is dat niet iemand by de hairen ergens byjleepen }—isdatniet iemand ongevergd verbitteren?
Coert Beyma! mag ik U verzoeken, laat my
met



ïï* =
met rust; ten minften laster my niet meer,- Als gy nog het zelfde hartin uwen boezem droegt, als als voor tien Jaaren, dan zoudt gy gevoelen kunnen hoe hardt het my vallen moet, dat ik de Zoon van den eerbiedwaardigen Grysaart, die my met zyne vriendfchap vereerd —- dat ik den Broeder van eenen myner uitmuntendfte Vrienden naar waarde voor: het oog der Natie behandelen moet.
Men zal deezen Brief mogelyk een weinig
lèherp vinden ; * maar ik verzoeke die gee-
nen, die er dus over oordeelen, dat zy zich eerst in het geval ftellen van te gevoelen, h e geen iemand van myn geftei gevoelen moet, als zyn Eer het eenigst goed dat hem in zyne rampen cnst/if— fchiet, verraaderlyk word aangevallen.
DIBBETZ.
in DEN HAAG den 8 Oelobèr i?97b*t%de Jaar der Bataaffche Vrjhtid.
h* den Hage by J. p t aAt. en verder by allesyne • K Correspondenten van dit Weekblad.



HERACLYT en DEMOCRYT N°. 48,
SATÜRDAG, 28 OCTOBER, 1797. J
Het Derde Jaar der Bataaffthe Vryheid.
Nee fpê, nee metu.
Veritas odium parit.
lEr is tegenswoordig eene groote vraag aan de orde van den dag , zy is deeze: „ Zal er een on,, derzoek,alIeenlyk na de gedraagingen der ambtenaaren, of zal er ook een onderzoek na de gevoelens der ambtenaaren worden in het werk „ gefteld?
Wy twyftelen niet of dit gewigtig onderwerp , over het welk in dit tydftip in de Nationale Ver- , gadering gediscutiëerd word, zal wel zoodanig van alle zyden befchouwd worden, dat eindelyk de vergadering hier over een ryp, een bedaard, een wel overwoogen befluit zal kunnen neemen, ee deeze groote vraag tot het meefte heil van ons Ddd Va-



Vaderland, volgens de waare grondbeginselen van het Patriotismus zal beilist worden.
Wy voor ons willen niet ontveinzen, dat, indien wy ons advis over deeze queftic moesten uitbrengen, wy ten fterkften zouden advifeeren voor een geftren^ ouderzoek naa de gedraagingen van alle Ambtenaaren maar dat wy ook
eeven fterk zouden advifeeren teegen eenige
onderzoek naa hunne gevoelens en
wel om deeze reeden ; om dat er den Staat ten hoogften aangcleegen ligt, zig van tyd te overtuigen dat zy, die met dc zoo zuur opgebragtc penningen van den nyveren Burger bezoldigd worden, dat zy, die met het vertrouwen van de hoogfte Wetgeevende Vergadering vereerd — of van weegens eenige andere geconlütueerde magt met het waarneemen van Bedieningen belust zyn, zich ook dit vertrouwen door daaden waardig tonnen, en door het getrouw waarneemen hunner posten eere doen aan de op hun gevallene keuze.
De hoogltv wetgeevende Vergadering , de Vertccgenwooruigers van het Volk zyn dit verpligt aan het Volk, welks beiangens aan hun zyn
toevertrouwd. — Zy zyn dit verpligt aan
hun zelvcn indien zy de overtuiging yan
hunnen pligt gedaan te hebben voor hunne beste voldoening reekenen. Zy zyn dit verpligt



• 779
aan de giondbeginzelen van het Patriotismus, het welk wy belyden. Zy zyri dit verpligt aan alle die eerlyke Ambtenaaren, aan alle die dciigJzaamc en getrouwe diehaarcn van den Staat, dieniets meer verlangen, als dat het Volk zeivin ftaat waare, altoos van alle hunne handelingen en gedraagingen getuigen te kunnen zyn , zy zyn dit verpligt aan het Volk, het welk 'altoos' het recht heeft om toe te zien en te eisfchen, dat deszelfs beiangens getrouw worden waargenoomen, en deszelfs penningen niet onnut of aan onwaardigen worden befteed.
Maar er ligt den Staat er ligt een Volk, het Welk hulde doet aan de grondbeginzelen van vryheid vangeweeten, cn gelykheid in rechten , niets aan geleegen , welke gevoelens een Ambtenaar , die aan alle de verëischtens , by onze thans plaats hebbende Wetten voorgefchreeven, voldaan heeft, koestere ■— mits dat hy door dc openbaaring of uitöeffening derzelven, geene fchaade toebrenge aan de vastgeftelde ord» van zaaken — mits het openbaaren zyner gevoelens de publieke rust niet ftore — zynen Evenmensen niet beleedige, of benadeele — en niet * ftrekke om de grondbeginzelen van Vryheid en Gelykheid , op dewelke onze Regeeringsform toch altoos moet gegrond zyn , te «ndermynen, of in een befpottelyk licht te plaatzen.
Ddd 2 Dog



78o =
Dog zoo dra dit gebeurd zoo dn een
Ambtenaar door het openbaaren zyner gevoelens wanorde in de Maatfchappy veroorzaakt zynen Eevenmensch beleedigd — de Regeeringsform van het land het welk hem voedt, befpot, e» door Vryheidlasterende redeneeringen tot een ergernis van zyne Vaderlandlievende Medeburgeren word dan worden het daaden, dan
blyft het niet by kutere\gevoelens, en ;dan moet er zeer zeeker onderzoek naa gefchieden.
Wy gelooven oprechtelyk, dat dit |het eenige middel is om deeze vraag tot haare notiones Jimplices of eenvoudige bcteekenisfen te brengen, en dat men ter goeder trouwe geen vyand van de Spaanfche inquifitie weezen kan, indien men waarlyk gelooft, dat er een onderzoek naa se gevoelens van Ambtenaar en moet worden in het werk gefield, wanneer die gevoelens\geene daaden te» gevolgen hebben:
Men vergunne ons dit ons gevoelen met een voorbeeld op te helderen.
Is het niet onder de moogelyke dingen;
dat onder die brave Zeelieden
dat onder die bevelhebberen, die in den jongsten Zeellag tegen de Engelfchen zulke uitmuntende blyken van dapperheid en trouw aan het Vaderland gegeeven hebben, menfehen gevonden worden, wier gevotkns maar in hetfie* heel



heel niet met dc tegenwoordige orde van zaaken ftrooken, die het voorig bewind verkieslyker achten, dan deze tegenswoordige Regeering, en die met hart en ziel een Admiraal Generaal te rug
wenfchen om rond uittcfpreeken — die in
hun hart Oranje zyn maar die echter deeze gevoelens nooit uyten — (welkers openbaaring dus de tegenwoordige Regcering niet belcedigen kan,) —— daar zy in teegendeel, trouw gezwooren hebbende aa» dit Gouvernement, als mannen van eer deezen eed gehouden hebben , en
met even veel moed ja met meer woede
voor hun dierbaar Vaderland geftreeden hebben— als zy te vooren onder het Stadhouderlyk beftuur immer hebben gedaan t
En in der daad, wat heeft het Gouvernement van nooden met de gevoelens van het hart, die
God alleen kennen kan wat belang heeft het
Gouvernement er by of wy liever onder een Mogol of fultan of Keizer van Rusland of Koning 0f Stadhouder — dan onder een Republikeinfche Regeeringsform leeVen indien
wy die andere regeeringsformen maarniet als verkieslyker dan de onze aan onze Landgenooten aan-
preeken en indien wy door daaden toonen,
goed en bloed voor de inftandhouding der teegenwoordige Regeeringsform veil te hebben ?
Maar gefteld eens, men kwam er toe om tc bcDdd 3 ttui-



fluiten, er zal een onderzoek naa ie gevoelens der ambtenaaren plaats hebben, hoe zoude dat onderzoek moeten gefchieden ? zoude men in zulk een onderzoek aargaan op het getuigenis der perzoonen zeiven? wel dan zyndeflegten altemaal Pa-
tnotten en naarmate het onderzoek geftreng
moet gedaan worden, verliezen de braafllcn van hun, die met ons in gevoelens verfchillen— zy, die het meeste prys ftellen op een gerust geweeten,en op de naam van een rondborstig en eerlyk man, dan verliezen de zocdaanigen hunne posten hun brood hun beftaan dan
worden zy met hunne huisgezinnen in armoede gedompeld -— en als wy cen weinig met het menfchelyk hart te raade gaan behoeven wy geene tovenaars ,te zyn om te bewyzen, dat wy daardoor het getal der vyanden van onze Revolutie onberekenbaar zullen vei meerderen.
Of zal men in dit onderzoek op het getuigenis van anderen te raade gaan ? Daar voor bewaare
ons God ! dit waare 'de laster befoldigen
den aanbrenger uitlokken -— den valfchen befchuldiger ftof tot lucrative fpeculatiën geeven — dit was de deur voor eeuwigduurende haatwagenwyd opengezet.
Wy zullen by eene nadere gelegenheid misfehien wel eens op deeze materie te rug komen en intusfehen den uitflag der deliberatien onzer géè'er-
bic-



biedigdc Volksverteegenwoordigcrs over deeze gewigcige zaak. met zeer veel L^angneeminij a| wagten.
Reflexiên van Democryt over jVo. 20 yan r>e Politieke Blixem,
Democryt moet wel wear cen woordje tot dc Polüieke Blixem fpreeken, anders zouden die
Schryvers denken, dat hy hun geheel vergat •
en dat is toch by langen na het geval niet-. ■
Wej Burgers! wel Burgers! hoe heeft Democryt het met je luy? begin je luy te kolderen? daar gaa je luy je zelv voor goede Patriotten uitfchelden, ten minste in No. =0. op pflg, 159 van Ulieder alöm berusht blad, laat Gylieden dit
quafi door een Militair zeggen; als dat
niet eenidomme Jlreekïs, dan geeft Democryt zyn groene mantel met de gouden kraag, voor niet
aan je luy prefent als het nog een ander
fterflyk fchepzel op deze beneden waereld van jc luy zeggen durfde, dan zou Democryt zwygen — maar by myn oud Grieksch hoofd ik heb het nooit
van ymand op dit traanendal hooren zeggen
Gylieden zelv zyt de eerste die het zeggen durft— of Winter Tromp meest het eerder gezeid hebben!. .4
hoor



784
hoor eens als jouw luy Militair geen beeter verRand van vcgten als van het beoordeelen van Patriotismus heeft, laat hem zig dan by labdahn voor Indexmaakers Knegt verhuuren — dan kan die Apefteeker met der tyd de Clisteerfpuit weder opvatten en misfehien een bekwaam Wan in zyn plaats koomen.
Apropos! wat heb je luy weer op Meester Dibbetz te zeggen? die is toch een fleen des aan»
ltoods voor je luy; 20 als het fchynt ha
ha ha! hy zou hondert Ducaten van zyn armoede geeven om jouw luy naamen te weeten! wel kerels! . de arme duivel heeft geen hondert dubbeltjes iade waerejd — maar meen je luy
waarachtig dat al had hy hondert ducaten ie
vee* hy die dan zou geeven om jouwluy's
naamen te weeten? geen hondert groms-
fen, Mannen ! - en een groms is in Abdcra
een twee en dartigfte gedeelte van een Schapekeutel —,—r
Uit het verhaal, het welk je luy van dc Schiedamfche verkiezing geeft, zoude men omtrent moeten opmaaken dit Bikker dt vqorige keerdoor Nederlanders, en Ary Voogd deze keer dooreen verwerking van twee a drie hondert AuxÜiaire GrondAemmers of Brandersmoffe Hiilptroupes tot Re%P<Tfcntant van het Vollt \an Nederland geftemd



is — by myn ziel, Burgers! je doet 'er Ary
Voogd weinig eer meede aan . weinig eerby
myn oud hoofd 1 waarachtig, men behoeft
het zig niet tot eer te reekenen, van Ulieden g* preezen te wotden.
Hou je luy dood ftil van Cabaleeren en Kuipen, of Democryt zei een boekje van je luy open
doen en als Democryt je luy vriendelyk iets
verzoeken mag, laat dan nooit geen woord meer uit de pen vallen teegen de Oranje luy, want
deeze zyn Ulieder getrouwde leezers en de
openhartigen onder deezen erkennen openiyk, dat niemand hun beeter in de hand werkt dan Gylieden
Democryt.
Pe veelheid van ftof heeft ons in de voorige week belet de in No. 46. begonnene opgave te vervolgen —- wy geeven daarom thans een groot gedeelte van dezelve en zullen dezelve voortaan zoo fpoedig mogelyk ten eynde toe a^n onze leezeren mededeelen.
Ddd5 E#n



7*6 =
Vervolg van de Capia Opgave Notificatie en Tauxatie wegensgeleedene fchaden en verliezen, door de vervolging van den Jare 1787. veroorzaakt. Sommen, De Sommen,
welkezyn Namen derPerfonen. waarop dezel■««egec- ve zyn ge-
ven. BERLICUM ftcld.
/*2-r4-6- Melle Claazes. - - - /oo.I4.ö 5-9-8 Wed S. J. Cramer - - 5.q.8 21-:-:- Andries Durks. - - - - 2i_:.:. %5°m'-'<- H. E. Huiving. - . _ 784-8-:3750-:-:- C van Gelder. - - - . 1175-x3000-:-:- Jan Cramer 105c-:-:-
NB. Z. E. heeft hier op
ontfangen den 15 Juny
, I797- 300-:-:-.
4831-:-:- Andele Lolkes. - - - - 2415.;.;,
OUDE BILDZYL.
6oo-:-> Marten Jeppes Glas. - 400-:-:BALK.
301-10-:- Ps. Kramer 3«i-io-:-
Sont



s= 78?
Sommen, De Sommen,
welkezyn Namen der Perfonen. waarop dezel-
aangegee- ve zyn getau*
ven ' xeerd.
5 30-6-4- Nog dezelve wegensFro-
ceskosten. - - 53c"^_4"
BOZUM.
6765 Dns. E. Alta. [ 5°4°
?200-:-:- Jan en Jacobus Alfa. - 3oo-:-:-
BAKKEVEEN.
93-.10-:- R. Halbes. • - Niets.
C O U D U M.
50400-:*:- A. J. C. de Bére. 24544-: v~
300-:-:- Sikke Hesfels. - 300-:-:-
HOCKUM.
33-15-8- Lieuwe Geerts. —■ - - 33-15-8 5563-0-rio-Johs. Fockema. - - —4009-8-10-
6743-15-12-AVed. Poutsma. 6743-15-12-
265-15-6 G. Riemersma. 265-15-6-
752:1-6-4- P. Breugemans. 7522-6-4-
220-8-8- Jacobus Groenewoud , ( Sequester over Breugemans.) — 220 8-8-
FRANEKER.
9892-16-^- E. Eifinga. - ----- 6400-:-:-
Doe-



788 es
Sommcn' De Sommen,
welkezyn Namen der Pefonen. waarop dezelaangegee- ve zvn getau_
ven' xeerd. 670-15-:- Doede Hendriks, - - - 670-15-5988-12-:- Cornelis Schelrema. - 3300-K1600-.-:- Jacobus Scheltema. - - 200-:-:-
6823-:-:- d. Zylftra. 3000-x-
4075--:- B. Eisma. - 400-x-
4395-15- S. P. Schaaff. 2400-:-:-
2520-14-:- Nys Snellius. - - - - 1600-:-:6600-12-:. Wed. van der Ley. - - 2500-:-:51-3-:- Freerk van Getzen. - 51-2-:-
591-18-8- Sybren Blink 591-18-3-
33-:-> Andries Foppes,. - - - 33-x188-14-:- Jw Wybrens. - - - - ioc-:-:5100-:-:- Jan Scheltema. - - - - 1800 :-:-
3196-12-:- J. Tuinema 2200-:-:-
127-5-12- Ysbrand Westerdyk. - 127-5-12395*3-;- Andries Salverda. - - - 330 3 :4400-:-:- D. Waardenburg. - - 2000-» 66-12-:- Tiepke H. Habbema. - 66-12-:-
35° :--"- Dr. Blankendaal. 200-:-:-
12000-:-:- Nicolaa*Scheltema. (V) 5000-:-:-
3244 i.5-:-N.E. Scheltema. i6oo-i3->
5878-5-10P. Scheltema. - - - - 1800-:-:-
So:n«
OO De tegenwoordige Procureur Generaal van Iritiirmd.



= 7h
Sommen, De Sommen,
welke zyn Namen der Perfonen. waar op dezel-
aangegee- ve zyn getau-
ven. xeerd.
1377-5-6- W. Lolkema. - - - - 1347-5-6-
15000-:-:- S. M. Andala. 6000-:-:-
4980-10-4-K. Klaazes de Jong. - 1600-:-:1447-15-:- D. Haitsma. - - - - 1447-15-:- t 10680-:-:- P. Romar. - - - - 6000-:-:3211-18-:-Job. Hartmans. - -1500-:-:473i-ia-:-M. Andala. - - — 1907-:-:7481-5-:- Douwe Nata. - - - 3000-:-:5000-:-:- T. Banga. - - - - i6oo-:-> 81-:-:- Tietje Fokeles. - - 81-:-:4407-4-2- P- Herfst. .... 1907-4-aiSco-: :- W. Bakkerus. - - 400-:-:2257-9-8- Johs. Ennema. - - iaop■:-:4422-:-:- B. Muttelman, (in
April 1797overkden.~) 2000-:-:455.:-:- Johs. Sannes. - - - 455-:-:70.: :- HillebrandHendriks.- 70-:-:29-6-:- van Ree?. - - - - 29-6-:384-5-:- B. Adama. - - - . 384-5-:65-8-:- L.-Formeer. - - - 55-8-:481-: :- P. Scheltema - - -100 :-:81-:-:» Heere Jans. - - - 71-:-:261-16-:- Jan Bokjes. - - - 161-16-:150-:-:- Wybe Andries. - - 150-:-:-121-17-:- Wed.G.SyuesdeBoer. 80.x
Sim»



7$ó
Sommen, Dc Sommen,
welkezyn Namen der Perfunen. waar op dezelaangegec- ve zyn getau-
ven. xeerd.
70- 0-0 H. Rozcma. ... 60- 0-0
19a- a-o Teunis Jans. . . . 192- 2-0
14-12 o Dirk Foppes . . . 14-12-0
iiooo- o-o Picter Sannes . . . 3000- q-o
100- 0-0 C laas. Joh. Sannes. . Niets.
66- 7-0 Hendrik Suiter . . 66- 7-0
54- 10-0 Jan Croes. ... 17- 0-0
13- 9-0 Hendk. Abbinga. . . 13- 0_ 0
023"- 12, M. P. Andala. . . 2231-3-12
333- 9-0. A. Boorsma. ... 333-90
6606-13-0 Picter Waardenburg. 4000- 0-0
E426- q-o T.B. en Broer Adama-. 1400- 0-0
12- 0-0 Wytze Bakkerns. . . 12- 0-0
22-16-0 P. Haitsma. . 4 . 22-16-0
531- 6-0 Docke Hendriks. . . 531- 6-0
44-13-0 P. Mcindertë. . . . 44-13-0
0280- ©-o A. Alma 22C0- q-o
37" 7~° Joü- Peerdemans. . . 37-7-0
«8083- 9 5 Haye. Tuinhout. . . 28083- 9-5
670-15 o Docke Hendriks. . . 670-15-0
57-10- o Joukc Weima. . . 57-10-0
16- 0-0 P. Stuber 16-0-0
1576- 7-0 C. van Rees. . . . 1576- 7-0
aoc--o-o G. Harmens. . . . 200- 0-0
12283- 0-0 G. Coopmans. . . , 3000- 0-0
169- 0-0 D. Hoitsma. . . , 169- 0-0
578-19-o N. Sjock 578-19-0
Som-



791
bramen, De Sommeri;
welkezyn Kamen der Perfonen. waaropdezel-
aangegec- ve zyn getau-
ven. xeerd.
8- o-o Jan Pietefs. ... 8-. o-o 37-16-0 J. S. Weima. . . 37-16-0
131- 2-0 J. G. Bootsma. . . 131- 3-0
fer-10-0 Pierer Suppes. . . . 21-10-o
Ï05- 8-0 M. Smit en Corap. . 105- 8-0
=42- 0-0 C. Wolwega. . , . 243- 0-0
3- 9-0 O. Plangius. ... 3- 9-0 6f-11-12 Ysbrand Westerdyk. <i-ji-ia
9- 17-o Jacobus Pieters. . . 9-17,0
7- 10- o Wouter van Asfen. . 7-10-0
8- 17-0 Dirk Sjoerds. ... 8- 17-0 6-15-4 Hcsfel Abbinga. . . 6-15-4
2i- 4-0 Tytjc Gosiès. . . . 21- 4-0
14- 0-0 Hein Annes. ... 14- e- o
2- 4- 8 Pieter Dirks. ... 3-4-8
4- 10-o Jan Broersma. , . . 4-10-0
3- 10- o Tjalke Ymes Wed. * 3- io- 0
10- o- o Wed. G. Adama. . 10- o- o 271- 3- 4 Tjeerd Baukes. . 271- 3- 4 184- 5- o Teunis Jans. . .184-5-0 241-16- o Heerke Tjepkes. 341-16- o
18- 7- o G. J. de Boer. . 18- 7- o
54- 3- 8 Wybe Lolcama. . 54- 3- 8
87- 9- 8 Jan Harmens. - 87- 9- 8
399- 3- o C. Tuinema.. . . 399- 3- o
Som-



791 -—
Sommen, , De Sommen,
welkezyn Namen der Perfonen.. waar op deaangegee- zelve zyn ge
ven fteld-
6- 5- o Symon Jans Cramer. 6- 5- o 89- 6- o Claas Geerts. . 89- 6- o 31- 5- o Minne Gosfes. . 32- 5- o 20- 5- o C. van Gelder. . . 20- 5- o 6-14- 8 Rein Willems. . 6-14- 8 66- 2- o Heere Jans. . • 66- 2- o 15- 1- 4 Pieter Myntjes. . 15- 1- 4 5-17- 8 Rinfe Hayes. . . 5-17- 8 4406- o- o Julius Spyksma. . 1907- o- o 1870- o- o Aggams Ennema. 1870- o- o 96- 8- 8 J. H. van der Schaaf?. 96- 8- 8 2537-13. o G. P. Boonrtra. . 1624- o-ro 3700- c- o Pie»er Sannes (als Curator over de Kinderen van Van der Ley, wegens verlies van hunne Franfche Asfignaten). NB. Hier ftaat niets by uitgotrokktn. 97- 0- 0 S. R. Blink. . . 97-0-6 29- 4- o Wybe Lolkema. . 29- 4- o 24-19- 8 Dezelve. . • 24-19-8 301-14- o Jan Janfen Bloemsma. 302-14- o 4-jio- o M. van 3urcnltins. . 4-10- o 147- 4- 0 Marytje Arjens, Wed.
Hr. Brouwer. . . 147- 4" 0
Th den Rage 6yJ.Pr.AAT.cn verJer by alle ?,yne Correspondenten ynn dit Weekblad.



HERACLYT en DEMOCRYT
N'. 49Saturdag,4 November, 1797.
Het Derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nee fpi, nee metu.
Be fterke aanzoeken, dewelke wy van óriderfcheidene kanten ontfangen hebben, om toch zoo ipoedig mogélyk de öpgaavc der geleedene fchaaden en Tauxatie van dezehen in zyn geheel op t« geeven, hebben ons bewoogen aan dit verzoek te voldoen — onzë leezeren dus, dewelke deeze opgave weinig of niets intresfeert, zullen ons hoopen wy, vërfclioónen. dat wy daarmede by Jeans dit geheel Nummer hebben opgevuld, wy hoopen dit in een volgend Nummer door het gewigt en aangeleegenheid der ftof te vergoeden.
Eee Ver-



794
Vervolg van de Ce* pia Opgave Notificatie en Tauxa-
tie wegensgekedene fchaden en verliezen, door de vervolging van den Jare 1787. veroorzaakt.
Sommen, De Sommen, welkezyn Namen der Perfonen. waarop deze 1aangegee- ve zyn geven. FERWERD. field.
16000-:-:- H. A. H.vanKnyf(/>to'
minus.) 16000- :- :-
GROUW.
soo-:-:- Douwe Popma. •• . 200- :- :r 3500- :-:- Ytje Claazes, wed. H.
Hofftra 3500- :- >
10000->:-Jurjen Hayes. . . 5000-:-:-
DRONRYP.
1687-:-:- P- M. Kesler. . , . 1687- :- :380-16-8- Dezelve, (wegens onthouden Cipiers traclemt.). 380-16-812000-;-:- P. Fontein, (ptormzwr.) xaooo- :- :-
Soa-



— 7n
Sommen, 6e Sommen ,
welkezyn Namen der Perfonen, waaropdezel-
aaangegee- ve zyn getau-
wen. xeerd.
158026-16-:- Johannes Lambertus Hu-
<(te famen-) ber. C wegens vier gededeiailleerde, en onder ByiagenA. B. C. D. overlegde posten.) , . , 58026-16-:150- :-:- R. de Zwait. . . . 150- :« :*
HUYNS.
25829-14-15 Lï« L. Hommeraa. . . 10000- :- >
HALLÜJvL
1113-12-:- Rochus Pieters in glti 1113-14-:-
HINDELOPEN.
4613-:-:- W. Flot; . . . . 4613- > l;4-85-i3-i2A'. van Loon. . . . 7422 3-14-
H'E E R E N VE E Ni
4©3-:-:- H. van Oudshoorn» . 200- t-
JELSUM.
s23-:-:- Thomas en Broer Ruurds. 300- Ju
Eee 3 Som-
i wen. xeeiu.



795 —
Sommen, De Sommen,
welkezyn Namen der Perfonen. waarop dezel-
aangegcc- ve zyn getau'
ve» xeerd.
HOLWERT
60374-:-:- S. D. van Aylva . . 22500- :- ij
700-:*:- P. Roerda 400- :- :j
140- :-:- Gw Ferwerda. . . . 14°- * '•'
LEMMER.
50150- :-:-,Sjoerd Jouwerts Staper. 25500- : 450-:-:- Feite H. Hoeksma. . 45°- ;- '•4000:-:- P. J. de Visfer. . . 4000- :-
LEEUWARDEN.
9ooc-:-:-i B. van Daalen. ... I 5C00- :- > 47705-:-:- H. L. vanAltem;. . . 10000- :- :4235-2-:- A. van Boelens. . . 4235_a- :" 177-18-:-Jacob Beekmans. . . 177-18:4098-:-:- K. Kamminga.(a). . . 2049- :- :-
1840-:-:- H. Koulen 1000- :- ;-
10773-19-10J. Dominicus. . . . 1000 :- :124-18-:- Abel Teekes. . . . 124-18 :18570-19-:-Philippus Meinsma. . 12000- :- :-
Som-
00 Een goed Fries bied de helft i



797
Sommen, De Sommen,
welke zyn Namen der Perfonen. waar op dezel-
aangegee- ve zyn getau-
ven. xeerd.
1636-19-8-Melle Baukes. . * . 863- :- :-
5000-:-:- J. K. Teitsma. ... 5000- :- :"
10138-14-:-/. Draper 15°°- :_ :"
626-10-:-Siek Baarda 6a6-ic-:-
144-14-:- Ennius Bergsma. . . 144- 14- ;( van de boedel van A. C. J. de Bére. )
180-:- - Hendrik Cordes . . 150- :- :-
800-:-:- De wed. J. van Lingen. 400- ;- ;-
2036-2-:- Cornelis Rozema. . . 2036-2- ;-
17-14-.-P. Feites voorveiwen&. 17-14-
MINNERTSGA.
3314-5-14-D. van der Schaaf. . 2082-14-:5000-:-:- Claas Borger. . . . 3500- :- :-
MACKUM
17-8-1-Claas Pieters. . . 5 17-8-8-
227-10-:-Fedde Gooitzes. . . 227-10- >
51-14-.-P. Hiddinga. . . . 41- :- :-
11-5-6-Ruurd Pieters. ... n- 6-6-
205-4-:- Jan J. Postma. ... 180- :- :-
Ece 3 Som-



798 • =
Sommen, De Sommen
welkezyn Namen der Perfonen.. waar op de
aangegee- zelve zyngi
ven Iteld.
20- i6-:-Ruurd Jans 20-16-: ■
482-8-:- Joh. van der Pot. . . 332- :- :
13-6-:-iJintje Rintjes. . . 13-6- : 2ic-i3-i4Pieter J. Hibma. . . Mets.
12- :-:- Hans Jans 12- :- ;
9- :-:- Olphcrt Picrs. ... 9- '•• '•
_ _ 22-10-:- jan Gerlofs- , , . 22-ic- :
2-4-:-Jentje Ymes. . . . 2-4-:
31- 14-:- D. Hanjes. .... 31-14-1 8-14-:- Dirk Linnige. ... 8- 14-
92-8-12 P. Glas. ..... 80-:- ;
43-4-:- S. G. Tigchelaar. . . 43- 4- II
15- 2-:- Haye Tjebbes. . . . 15- 2- :J
21- :-:- Fedde Gooitzes. . . 21- :- :I 6443-6-8-jan Ymes Tigchelaar. . 2000- :- :■
65-7-1 o Johan Johannes. . . 65-7-10
27- :-:- A. Tjallingius. . . . 27- :- i
16- 12-;-Ybe de Jong. . . . 16-12-:]
32- 6-:- P. S. Tigchelaar. . . 32- 6- I 193-10-14!^. Hibma. , . . . 193-10-141 5Ö3-19-:- Jclm Annos. ..... 563-19- :-|
1238-3-:- B. Swolsraan. . . . 900- :- :• 60-5-:- Y. F, Tigchelaar. . . 60- 5- :■ 563-19-.-Jelte A. van Gunst. . 281-19^
Som4



799
Sommen, De Sommen,
welkezyn Namen derPefonen. waarop dezel-
aangegee- ve zyn getau-
ven. • xeerd.
MENALDUM
5600-:-:-De Erven van de Zwart. . 1600- :- > ia7o- :- :-Wed. A. G. Galteraa. . 1000- :-
NIEUWLAND
429-11-10-Barteldldzerda. • • • 429-1 ï"10* OOSTERWIERUM 3oii-I4-:-Ds. B. A. Snoek. . . 2700-11-14 OOSTERBIERUM
oi99 io-:-Lieuwe Hesfels. . . • ai09-lO->
912-19-:- Jacob Jans 912-19--
173-Dirk Olpherts. . . •« • i73\:-:"
STAVOREN Ó9-3- :- Theums Jans 69'Jónt-



8co =s
Sommen, De Sommen,
welkezyn Namen der Perfoonen. waarop dezelaangegce- ve zvn getau_
ven- xeerd.
70-:- :- Wede. Claas Lefteng. . 70- :«, B. Swaluwe, (Re/litutie 1853-8- :-aande Beére vacatiën.) . 1853-8- :-
SUAWOUDE
4000, :- :- D»« Cramer 3000-: - ;-
STIENS
2.4,60 :- :-Marten Tiepkes. . . .2460-:-:-
SEXBIERUM;
1550-18-8-Erfgenaamen van Claas
Riemers 1550-18-8-
2062-10-:-Jan jentjes 1525-: >
2337-13->G. P..Boonftra. . . . 1624-:-:306- :- r-Gerardus Hommering. . 100
SNEEK
*27o-i7-:-M. Onëides 2270-17-:.
?«i3- :- :-Wed<*. Hogenbrug. . . 2500-:-:-
Som



ü5h6 SOX
Sommen, De Sommen,
welkezyn Namen der Perfoonen. waarop dezel-
aangegee- ve zyn getan.
ven. xeerd,
3400- : :-Jan Adama. ..... 800-:-:,
489-17-:- H. Hammersma. . . . 489-17-:-
432-1-12-Sybren Nauta. , , . . 432-1-ia869-11- :- Jacob B. Feenftra. . .. 543-I1-:-
3118- :- :-S. Crins 1600- :• :-
1202-19-:-Andries Born 800- :-:-
19251-:-:-Anske Coopmans. . . .1400-:-:-
6179-15-8-Johannes Born 3000-:» :-
557*4- :- Ane Buwalda 507- 4
1197-14-12 A. van der werf. . , .1079-14-12 4124-10-14F. de Haan. ..... 3454-4-4-
2665-15-: -johannes Feikens. . . . 2665-15-:-
2950-:-:- Jochum van der Velde. . 1500- :- f 15754-2-:-Egbertus Tulleners. . . 9754- :- :-
joo8o-i6-M. Ankringa 7000- :- :-
93i-:-:-H. Bouwma 500- :-:-
l42oo-:-:-B. Feenftra 4000- :- :-
14115-:-:-H. Zwanenburg, (a) . . :- :- :- :-
Som-
fV) By deezen post vinden wy tot onze verbaazing deeze volgende woorden aangeteekend: Niets, in zig zelf'fchandelyk; wy kunnen niet nalaaten om hier by op ce merken, dat deeze Burger vóór het Jaar 1787 in Friesland ter Staaten vergadering Zitting had, dat hy reeds toes een onverfchrokken voorftander van 'sAfolks Vryheid en Eee 5 Recht



tol
Sommen, De Sommen,
welkezyn Namen der Perfoonen. waarop dezci-
aangegee- ve zyngetau-
ven. xeerd.
160-:-:- Thomas Oenes. . . 160- :535-:-:- Albert Reekers. . . 400- :- :1189-2:- Erfgen.variJac.Dykftra. 800- :- :-
10450-:-:- H. Attema 6000- :- :-
045-:-:- Wed. WybeMenfonides. 245- :- :-
TZUMMARUM.
1920-:-:- Jan Wy.zes icoo- :- p«
WORKUM.
8282-:-:- Jan de Hoop 5000- :- : •
Som-
Rechten was dat hy, door de Revolutie van 1787
genoodzaakt zyu Vaderland te ontwyken, daar door van een fatzoenlyk beftaan beroofd. ja wy durven zeggen geruïneerd wierd — dat hy zich zeiven altoos gelyk gebleeven —■ nooit gezwenkt, en nog op deezen dag een oprecht en welmeenend Vaderlander is, en al* zoodsnij by al wat braaf is te boek ftaat — men vergelyke hier by de hier volgende Poswn van Jak- Ramtmr. en Cttrt LambertuivanBs-jtna! . . . Zie onder WORKUM en TERN'AARD — en dan behoeven wy er nies meer van te zeggen. Vivat ds Gelykheid!



Sommen, De Sommen,
welkezyn Namen der Perfoonen. waarop dezel-
aangegee- ve syngetau-
ven. xeerd'
5575-Auke Jacobs 4575-:" 5"
4987-:- :- P. Odolphi 3°°°- :" :"
Ï316-:-:- S. S. Hofftra. . . . 1316- > 407- :-:- Hendrik Mariens, . . 35°- :" :" 4160"-16:- Joh. Rammcr, (thans
bode.) 25°°- :* :-
TERNAARD
34500-:-Coert Lambertus van
Beyma. f . . . 3450°* •*" :*
TESL 00TEN.
3346-:-:- Tietc TietesdeJong. . . 1796- ï( Convooymeester te Slooten, voormaals op Oude Bild-zyl.)
WiTMAARSUM.
43-13:- Picter Teitzes 32- :- :-
3t3oo-:-:- Jan Bakker. ..... 115;-:- :-
Som-



So"imen' De Sommen,
welkezyn Namen der Perfoonen. waarop dezel-
""ff®*" vezyngetauven. j
xeerd.
iWOUDS-END 20-Qernt Johannes. . . . 20-:-:-. WINSUM. 125- =-:- Tjitze Hesfeljus. . . . 100- > :-
St. JACOBI PAROCHIE. 400-:--Gerryt Jops. .... 300*:-;DOCKUM.
glsfens
2187-:-:. wegens het Defenfie
wezen (plus minus) . . <jeoo- <■ :-
YLST.
510-11-13 Jaane Ydema. . . . 519-11-13518-6-:- WytzeW.Hoekftra. . . 518- 6- :43-12-:-Wed. RWielfma. . . . 43-13:123-0-8-Ydema en Hoekftra. . .133-9-8I0555- & :- Tjomme S. Coopmane. 500- :- :«
Som-



=^ f«5
Sommen, De Sommen ,
welkezyn Namen der Perfonen. waarop dezelaangegee- ve zyn getau-
ven. . . xeerd.
3Ó00-:-:- Weduwe Wolters, waar voor den Lande zoude kunnen geeven een Lyf Rhente brief tegens j.pr. Cen* to jaarlyks, dus aan haar een f omme van ... ƒ 252- :NB. Doeke Hendriks van Franeker is per abuis onder het Articul van Franeker tweemaal op de lyst gefield, zynde den eisch en Tauxatie 67015
En moet dus Zo© veel de lyst verminderd worden.
De Perfoonen , die zich by de Commisfie der fchadevergoeding met hunne Hukken hebben aan gegeeven, zoo als zy zich hebben aan gegeeven, blykens hunne gezondene ftukken, zoo ais' zy daar in betuigen dat hun was Competeerende wegens geleeden fchaden en verliezen, door de vervolgingen van den jare 1787 en die thans wederom door hunne ingeleeverde ftukken aan dc Commisfie ter reegeling der fchade vergoeding in 1797 betuigen, geene fchade vergoeding te begieren, op die manier, zoo het zelve door het Provinciaal Beftuur in desfelfs Decreeten aan de Commisfie ter reegeling is opgedraagen, zynde de perfoonen, die daar tegen zyn de volgende.



8o6
ïk ComelU van Rees, te Franeker;
heeft geeischt de Summa van . . 1576- 7- ^ a-, Jacobus Scheltema, te Franeker;
heeft geeischt 1600- :- :-
3. Johannes Feikens, te Sneek; heeft
geeischt » ....... 2665-15 :-
4. F. de Haan, te Sneck; heeft
geeischt . . . . . * * . 4124-10-14-
5. Ane Buwalda, te Sneck; heefc
geeischt . * 557-4" :'
6» Auke van der Werf, te Sneck;
heeft geeischt 1197-14-12-
7. Johannes Focktma, te Dockum;
heeft geeischt 5563-8-10
8. Ennius Bergsma, te Leeuwarden; eifchende nopens gcreftituëerde Vacatiën en expenfen wegens den
boedel van A. J. & de Beere. 144-14. 1*
9. H. A. H. van Knyff, is door een voorige Commisfie, die over de Schadevergoeding was werkende gedagt dat Z. ED. ook fchadevergocding competeerde pro rato anderen, en heeft falvo errcre zyn fchadens op de lyst gebragt ter Summa van ƒ 16000-:-:Dan H. A. H. van Knyff heeft in Juny 1797 zyn ftuk by de Commisfie van de fchadevergoeding ingeleeverd betuigende daar
Tn



in dat hy meerder ƒ20000-:-:was competeerende, dog op deeze voet ni*t de handeiwyze konde accordeeren; zegge zyn Tauxatie 16000- :- :-
10. Joh. l.amb. Huber, van Dron-
ryp; heeft geeischt .... 58026-5-
11. A. \an. Boe lens, (a) van Bakkevcen; heeft geeischt de Somma van 4235- 2- :-
12. Pleter Fontein, was door een Commisfie op zyn Misfive van den 11 May 1796 gefield plus
minus . 10000- :-
13. De Wed. W. Menfonides, verzoekt dat haar gevraagde Somma in de fchadevergocding mag worden geroyeerd, zynde . . 24.5. 8-
Hier eindigt de Opgave Notificatie en Tauxatie der geleedene fchaaden en verliezen in Friesland door de vervolgingen in den Jaare 1787 veroorzaakt.
Nou weet Democryt er geen mouwen meer aan te maaken ; als men iemand laakt is het niet goed, en, als men iemand pryst, is het ook niet goed. Wel wat Saterdag! hoe hebben wy het
dan
(«) Deze post word hier vóór gevonden onder bet Artikel Leeuwarden.



«o8 &
dan met malkander burgers, warme patriotten f
zo als je je zelv God beter H noemt wil je
luy dan de waarheid niet meer hooren ? — dat
is by myn zooien niet recht waarom mogt
Scheltema nou de goede inborst, de gematigde en goedhartige handeiwyze van Coert Lambertus van Beyma tegen oranje li eden niet eens in 't breede uit meeten V —Lu het was immers alles waarheid, wat Scheltema zeggen wilde, en als je luy denkt dat er eene onwaarheid by was, dan heb je luy maar te fpreeken, dan zullen wy Heraclyt en Dimocryt eens eene zeer beleefde vifite by den Burger fcheltema afleggen, en verzoeken hem, om dat Huk , voor zoo verre het hem belet is te leezen, en dus voor zo Verre het de interesfantfte waerheeden behelst, in ons weekblad te mogen
plaatzen ■ wy durven voor af wel zeggen, dat
wy alles voor onze reekening neemen, en alles met dugtige bewyzen|zu len ltaaveu. , Het is maar iammer dat men in deeze daagen de waarheid niet dulden wil, en haar niet hooren kan, zonder boos te worden — zonder te fchreeuwen, te raazen , te tieren, cn een leeven van Lucifer te maaken maar vader Cats was een
wys man.
Al Hgt de waarheid in het graf AW wat haar drukt dat moet er af.
Zegt hy, ■ cn die oude man was er wel
agter Nu! wy zulleh ook de Hem der waarheid wel door alle die nevelen van onbefchaamde domme en onberedeneerde factiezucht wceten doen
door te dringen en of ze al zeggen ja! die
Heraclyt en Democryt itooken de Burgerwist nog meer aan — wy weeten wel beeter — wy oo-
penen de braave menfehen de oogen vertoo-
nen hun de fchurken naakt en doen dus de
factiën ophouden, door veele brave menfehen dezelven te doen verhaten. Heil en vereeniging!
In den Hage by]. Plaat, cn verder by alle zyne Correspondenten van dit Weekbiad.



HERACLYTen DEMOCRYT N'. 50. Saturdag, 11 November, 1797.
Het Derde Jaar der Bataaffche Vryheid. Nee fpé, nee metu.
democryt.
JL oen in de Zitting der Nationale Vergadering van Vrydag den 17 Oclober de Reprefentant Scheltema advifeerde over den voordragt der Commisfie van Binncnlandfche Correspondentie, betreffende de voontellen van de Reprefentanten de Sonnaville en Kantelaar (Zie N°. 737. van het Dagverhaal gedrukt by van Schelle en Comp. } en toen die Reprefentant, tot bevestiging van het door hem aangevoerde, op het punt was, om de gemaatigde handeiwyze van den Reprefentant Coert Lambertus van Beyma en deszelfs Zachtmoedige totgeevev.dheid en (zyns bedunkens) al te verregaande verdraagzaamheid omtrent bekende F ff daa-



Sio
daaden van Oranje gezinde Ambrenaaren eenigzins breeder aan de Nationale Vergadering meede te deelen, en met onlochenbare bewyzen te ftaaven toen moest hy den mond houden en zich vergenoegen met eenvoudig zyne conclufie voor te leezen.
De Reprefentant De Beére, die zomtyds nog al eens door Democryt aan de Bonnêt getikt is, om dat 'hy (De Beére) zelv maar twee maaien Oranje was, begost nu te gevoelen, dat het bloed kroop daar het niet gaan kon ; of dat nu nog van
dat oud Oranje bloed was weet joost; maar
dit weeten wy zeeker, dat hy niet dulden konde , dat zyn vriend C. L. van Beyma de rok wierd uitgeborfeld, om dat hy op zulke eene mededoogende wyze, het allerllegtst zoort van Oranjeaanhangelingen, die zich aan daaden, (aan vervolgen en verraaden patriotten,') hadden fchuldig gemaakt, in posten had helpen brengen en daar in maintineerde.
Er kwam een leven als een oordeel, de prefident zeyde „ dat hy den fpreeker tot de orde „ zoude roepen, zoo dra de orde onder de Leeden „ zoude herfteld zyn" maar (,als wy het dagverhaal N°. 727 mogen gelooven) (a) De Beere
wag-
(a) Democryt komt zelv niet meer op de tribune, zedert dac de Smousfen, die er qudfie kwamen om Brómet en Lémon te zien, op een avond hem het goud va* zyn groene mantel hebben willen tomen.



!—- ' Ui
wagtte zoo lang niet, maar riep zelv den Burger Scheltematotde orde,en dreygde (als een vriend van orde) dat, indien de prefident hem het woord niet ontzeyde, hy dat op eene kra gtdadige wyze zelfs zoude doen.
Zié zoo! zié zoo, mannen ! zeij Democryt ih hem zelv, toen hy dat dagblad las „ dat is knap, i, dat begint mooy na' parate executie te gely,, ken! " maar de fatan, Burger de Beer el de prefident moest het gehoord hebben; als ei dm geen Abbaye (a) QAbtdy) gecreëerd was, waar van gy het maagdónimetjc zoudt gehad hebben, dan bekend Democryt dat hy er geen verftand Van heeft.
Boven dien zoude Dmocryt indien hy lid van de Nationaale Vergadering was, en tot ftraf van zyn lange tong zelv niet in de Abtdy zat, nu nog met dat dagblad op de proppen koomen, en zeggen ., Burgers Reprefentanten! dat kan evenwel „ door hemel nog aarde, dat daar maar een lid „ van onze Vergadering ongeftraft een önzer raede„ leeden zal bedreigen, om hem kragtdaadig het
woord
(<*) Dus wierd de plaats in Parys genoemd, in dewelke de Leeden van da Conventie tot hunne ftraf by gelegenheid arrest moeten houden. Zelv in deeze dagen aueaea wy wel te weten dat zulks nog aldaar plaatsheeft.Fff a -



812 ■-, ■
„ woord te ontzeggen, indien de Prefident het hem
„ niet ontzeggen wil en dat in de vol e Verga-
„ dcring, ren aanhoorenvan het Volk — Neen „ Burgers RreprefemantenI (zoude ik zeggen) „ zulk eene fchending van de achtbaarheid dezer , Vergadering kunnen, en mogen wy niet gc„ doogen; nog minder gedoogen, om dat deeze „ natie fchendende bedreigingen koomen van een „ watt, die zich reeds op den 16 January 1796 „ niet ontzag, aan het hoofd eener oproerige ben, ,, de, verzeld cn voorgegaan door eenen God„ J'chalk en Prediger de wettige vergadering der „ Reprefentanten van het Volk van Friesland, ge,, wapenderhand in te dringen, en door kragt„ daadige middelen eenigen van dezelvsn uit de ,, Vergadering naar eenen akeligcn kerker te flee„ pen, aan anderen op verbeurte van het leven „ Stads arrest te geeven; van een man dus, „ voor wien Natie-/clicnnis cen fpel, en het be„ dryven van baldaadighcdcn ccne gewoonte ger
„ worden is, van een man, wiens nnam al
,, wat braaf is, in geheel Nederland met algry-
„ zen vervuld, en van wien men gerust
„ mag veronderilellen, dat hy, indien de mid„ delen hem daar toe niet ontbraaken, deeze vcr,, gadering even zoo zoude vilipendccren, en uit „ eikanderen jaagen, als hy in 1796 de vergade,, ring der wettige Friefche Volks Reprefentan„ ten mede hielp uiteen jaagen.
„ Ik Concludecredus (zoude ik verder zeggen^
„ dat



8l2
„ dat aan de Beert ftaande deze Vergadering dcor . ,', den Prefident worde afgevraagd, of hydiewoor,, den ( dewelke in het Dagverhaal van van Schellg „ op Pag. 570 van het 727 Nummer op zyn naam ., gefield zyn,) voor zyne reekening neer t, en
„ zoo ja dan vordereik in naam van het volk
„ ( zoude ik dan zeggen ) het welk ik hier mede „ vertegenwoordig, dat de Vergadering uitlpraak„ doe, welke ftraffe een lid der Vergadering moet j, ondergaan, die zig verfhouten durft de eerbied „ voorde Hooglte Geconftitueerde Wetgeevende „ Vergadering van geheel Nederland, 200 bal„ daadig met voeten te trceden.
Democryt zal in No. 51 alle de ftukken en duchtige bewyzen plaatzen, dewelke de Reprefentant S:heltema by der hand had, om de zagtmoedige toegevendheid cn verdraagzaamheid van Coert Lambertus van Beima omtrent bekende daaden van Oranje ambtenaaren te bevestigen cn te ftaaverf; — in het eerfte Nummer van dit Weekblad toch beloofden de Schryvers van het zelve, dat zy aan hunne Landgenooten hunne vrienden enzooveel mogelyk /iwBittere vyanden zouden aanwyzen , zy zyn zoo veel zy weeten altoos aan deeze belofte getrouw geweest, cn zullen hier in altyd ftandvastig blyven volharden
~ De eenige loon die zy op hun werk wachten , is, dat hunne Landgenooten ook eindelyk eens Fff 3 hun-



«14 ~
hunne waare vrienden van hunne bitterfte vyanden zullen leeren onderfcheyden, en met verfoeying van de verachtelyke kunstgreepen van deze laatften, om zich in de gunst van het Volk te dringen, in 't einde zullen bezeffen dat het meer dan tyd word om de handen in één te Haan, alle partydigheid af te leggen, en te gelooven dat de oorzaak van alle burgerhaat van alle twist en inwendige verdeeldheeden nergens anders in te zoeken is als in de listen en kunstgreepen van dat zoort van fortuinzoekers, die met alle winden draayeni, hunne beurfen ten kosten der Natie of van een ander, zoeken te vullen, cn in de eerlte plaats, om zich zeiven in hunnen ftand te maintineeren, zich in de gunst van het volk dringen, en omdat oogmerk te bereiken dan eens Oranje aanhangelingen befchermen, dan weder een razend en overdreeven, en moord en vervolging ademend Patriotismus voorwenden, al na dat het hun in hunne kraam te pas komt.
Indien onze Friefche Telegraaf zedert eenigen tyd goed geweezen heeft dan is op Donderdag den 19 October in de gewoone Vergadering der aller» hoogst geconftitueerde Magt van Friesland, genaamd de Volks Sociëteit onder den trotfehen tytel: Tot Handhaving der Rechten van den Mensch— en Burger, te Leeuwarden, door den
den



8:5
memchlievenden burger Miedema gewezen koetzict van den burger Nauta(a) - naderhand lid van het zig noemend Provinciaal Beftuur van Friesland, en nu neederig tot den kring zyner medeburgeren wedergekeerd, de navolgende Propofitie gedaan: „ Of men, daar Dibbetz het Provinciaal Beftuur (van Fiiesland) zoo infaam lasterde * Z men niet aan dat Beftuur by adres moeste '„ verzoeken dat zy aan het Provinciaal Be„ ftuur van Holland verzogten om Dibbe» „ over te leevcren." Waarop Staal Prefident van die Sociëteit, en tevens Prefident van het Hof van Justitie, gezegd heeft, „ als dat er onder dat beftuur waa„ ren, die zulks aan Dibbetz zouden zeggen, „ en dat hy dan vlugten zou. ( &) w^
(«) Menverdenke ons hier niet dat wy aan iemand zynen voorigen ftaat tot fchande zoude "willen toereekenen, maar deze burger Miedema fchaamde zig zeiven, toen hy koetzier was, reeds-zodanig daar over, dr.t hy in zyn (tal in een japon gekleed ging, en dus gekleed de paarden oppaste, het welk de reden was dat zyn Heer hem wegjoeg.
(b) Bovendien wist de Raadsheer Staal zeer wel dat het zig noemend Hof of Raad van Juffitie van Friesland reeds te vergeefsch aanzoek by het Hof van Holland gedaan had óm my aan huine regt-vaardlge en menschlieUevende warme Vaderlandfche handen over te keveren» Fff 4



8r6
SSffS***** » Datmendanduyzend
"ÏÏJÏ?" ,yf ^ voor die
^e k'tn 1,CVCnc3ig hlCr Het uelk beflootenw.erd met eenparige ftemmen in de Couranten te plaatzen.
In de Zitting van die zelvde warme Patriottische Vergadcnng van Maanda? den 23 October wierd by het voorlazen der Notulen door een Lid verzogt dat Let voorgeleezen rakende het vermoorden van Dibbetz j„ zoo ven„ ^ vewndenl worden,, dat als zy Dibbetz dood bragtten, zV „ dan voor die doode romp geen duyzend daal.,, ders willen geeven. "
< Dibbetz is er ook nog niet aan toe om zyn romp aan die Cannibaalen voor duizend daalders over te leveren.)
In de Zitting op Maandag den 26 Oelobcr door d.e zelvde Sociëteit gehouden, is door Meinsma voorge eezen een adres aan het Provinciaal Beftuur «rekkende om Dibbetz vogel vry te verklagen een Lid merkte hier op aan dat iemand, djezulk een nederlaag deed ongelukkig konde worden waar op Hette Jans {Bierdrager) zeide, dat men moest verftaan als hy op het Friesch Kraton; kwam , een ander lid zeyde dat men het Hot van Hol/and moest aanfehryven om hem tc apprenendeeren; dc %- |^ PrcJiim ym
de



— »i7
de Club en van het Hof Helde daar op voor om nota bene! gelyk de oude Jtaatsleeden in het jaar 1787 de uitgeweekenen indaagden, het Provinciaal Beftuur te Verzoeken van met Dibbetz even zoo te handelen en den Procureur Generaal te gelasten om tcgens hem te procedeeren.
Pieter Fellinga zeide, dat als men Dibbetz niet tegenging, hy dan ik weet niet wat zoude aan den dag brengen, (dat was niet onmegclyk!)
Toen is beüooten de Commisfie van Directie tc gelasten een adres over Dibbetz aan het Provinciaal Beftuur tc zenden het welk de goedkeuring der Sociëteit wegdroeg.
Zie daar Nederlanders! leest en oordeelt of de Friefche zig by uitneemendheid noemende warme Vadtrlaniers ook menschlievende en rechtvaardige Patriotten zyn!
By eene volgende gelegenheid zal de Schryver
dezes dit eens wat nader ontwikkelen het
is my Provifioneel genoeg deze daadzaken onder het oog myner Landgenooten tc brengen, en durve ik gerust aan hun oordeel oveiiaaten met hoe veel recht zulk eene focieteit in het derde jaar der Bataaffche Vryheid den tytel Tot Hand haF ff 5 ving



8it =
ving van de Rechten van den Mensch en Burger verdient tc voeren.
In den Haag den 10 November 1797.
DIBBETZ.
Eindelyk dan is er van wegens eene Sociëteit van Nederlandfche Patriotten een ftap gedaan tot vereeniging van alle beminnaars van het Vaderland, tot fmooring van alle Burgertwist en Factie-haat, en tot bevordering der zoowenfchelyke als noodzaakelyke eendracht onder hun, die het waarlyk wel met het Land meenen, en voor deszelvs geluk en welvaart alles durven opof. feren.
De Gemeenebestgezinde Sociëteit opgericht alhier in den Haag, heeft in haare buitengewoone Zitting van Woensdag den 8 dezer een befluit genomen, ftrekkende om dit heilzaam oogmerk te bereiken wy hoopen dat de beste uitflag haare poogingen moge bekroonen, cn deeze haare ftap een middel moge weezen om alle Burgerlyke oneè'nigbeeden eenmaal voor altoos in Nederland te doen ophouden.
Het



== 019
Het is thans de pligt van alle braave Vaderlanders , onder welk cen naam of party zy ook behooren om alles toe te brengen, wat mogelyk is om de Patriotten met eikanderen te ver-s eanigen; hier toe mede te werken, fchaame zich
niemand dit zal aan de intrigue, aan de
heb- en baat-zucht den doodftcek geeven
dit zal den waren Patriot \an den eerloozen intriguant doen onderkennen, en den Man die niets als het wclzyn des Vaderlands op het oog heeft op eene vereerende wyzc van het gros dier fchynpatriotten onderfcheyden, wier Patriottismus nimmer proef houden kan, wier Patriottis* mns zich altoos naa de bovendryvende party weet te fchikken, en geene andere grondllagen heeft als zelfs belang en eygen grootheid.
O Nederlandfche Landgenooten! wat wy u bidden mogen, verzuimt toch niets om zodanig eene vereeniging met al uw macht mede te helpen daarftellen, het om hulp fchreijend Vaderland heeft onze vereende pogingen , heeft onzen
kragtigften byftand aodig zyn cr onder
Ulieden die denken dat zy door niets beduydende ingebeelde beleedigingen of andere beletzeis van dien aard, te rug gehouden, tot nog toe zoo fpoedig daar toe niet hebben kunnen befluyten, wy bezweeren hun laat dit hun nu niet langer te rug houden, laaten zy toch be-
gry-



820
SeM 1 WCedraCht dC gro°tfte ««en vineld worden, en dat onze gefolterde Republiek, „dien de Tweedracht nog lange in Se ingeWa"de"^ woeden, ipoedlgl'ren onder! gang aan dat alverniclend monftcr zal moeten dank wyten.
>■> 't Is Godlyk te vergeeven ■>, 't Is Menschlyk zwak ce zyn."
Heraclyt en Dmocryt hebben de navolgende Zamenfpraak gehouden.
Heraclyt.
Wel nu Broeder Democryt l nu zoude uw Cercle de rëunion of Ring van vereeniging haast wel te pas kunnen koomen waar van gy my in
N°. 44 van ons Weekblad gefprooken hebt
gyhad toen zoo. veel met dat plan op — hebt
gy dat nu al breeder uitgewerkt? vveet gy
al wat er in de Gemeenebestgezinde Sociëteit is
voorgefteld en beüooten? weet gy wel dat
« nu pogingen zullen aangewend worden om
Pa-



821
patriotten en patriotten recht hartelyk te vereenihen, en de twist en tweedracht te doen ophouden? — ö Democryt! ik ben zoo opgeruimd — ik hoop en wensch maar, dat dit een gelukkigen uitflag hebben mag. Wagt zegt gy er van Broesier!
Democryt.
Niemendal!
Heraclyt,
Hoe! gy, die de voorige keer, toen wy over dit onderwerp ipraaken zulk een yverig voorftander van eene vereeniging waart, gy zoudt nu onverfchillig zyn, nu men met ernst aan de uitvoering van zulk een ontwerp begint te denken?
Democryt.
Onverfchillig ben ik juist niet, maar als gy my vraagt wat ik er van zeg, dan andwoord ik nogmaals, niemendal!
Heraclyt.
Maar Democryt! wat fcheelt er dan aan, is het dan niet naar uw zin dat men pogingen aanwend,
om



822 =
bm de patriotten te vercenigen, zyt gy dan zedÜt zoo korten tyd vanigedachten veranderd?-ik begryp waarlyk de reeden van uwe onverfchilligheid niet.
Democryt.
Gy doet my onrecht Broeder! met my van onverfchilligheid omtrent eene zaak van dat gewicht te befchuldigen, niemand wenscht meer als ik dat dezelve met een goeden uitllag bekroond en gelukkig tot ftand moge gcbragt worden maar
als gy my vraagt wat ik er van zeg, dan andwoord ik nogmaals, niemendal.
Heraclyt.
Ik weet niet Democryt! hoe ik het met u heb ;
niemendal tot driemaalen toe waarlyk indien ik u niet door en door kende, zoude ik 'omtrent van u beginnen te denken dat gy het met die geenen eens waert, die eene vereeniging der patriotten als het einde van hun ryk befchouwen.
Democryt.
Hoor eens Heraclyt! als gy het dan weeten wilt, en om u niet meer op eene voor my ongunftige manier te laaten gisfea, zal ik het u openbar-



hartig zeggen; gy weet dat de voornaame raó\. draaijers van het zoo genaamde Revolutionair fisthema, een gruwelyke hekel aan Democryt hebben, om dat hy hun zomtydsHens duchtig de les opleest, en hun met naamen en toenaamen hunne ltrafbaare fchanddaaden onder het oog brengt —- gy weet ook dat Democryt wederkcerig een giuwelyke heekel aankun heeft, en dat het dus een miferabel figuur maken zoude als Democryt daar overliet eerst het woord voerde — en dus zegt Democryt nog, niemendal! maar zal met eene zorgvuldige nieuwsgierigheid den uitflag van deeze eedelmoedige onderneeming afwagten, en zich met alle braven in den lande verheugen als dezelve wel gelukt. —
Heraclyt.
Nu ben ik te vreeden — maar nu zal ik dan evenwel myne gedachten hier over eens op het papier ftellen en by eene volgende gelegenheid aan onze leezeren mededeelen.



JrtdenHage byj. Plaat, en verderby alle zyn Correspondenten van dit Weekblad.
Tc Amftcrdam, by A. van der Kr os op den Dam; Haarlem, J. Beets; Leiden, J. van Tiffelen; 's Hage, J. van Cleef en Delf, M. Roelofsvaart; Rotterdam, Dirk Vis; Dordrecht, Blusfe; Gorinchem , Hornaar ; Brielle, Boers cn Merkenburg; Scniedam, Poolman; Gouda, W. Verblaauw ; Zaandam, van Aaken; Edam, Rolf; Alkmaar, J. A. van Harencaspel; Hoorn, Vermandei; Enkhuyzen, Franx; Leeuwarden, Cahais; Franeker, Romar; Harlingen, F. van der Plaats; Groningen, Luy demo; Deventer, G. Brouwer; Campen, J. F. Brok; Zwolle, J. .Clement; Nymegen , J.L. Prager; Arnhem, Nyhoff; Zutphcn, H. C. A. Thieme; Harderwyk, J. S. den Kasteel; Utrecht, de Wed, J. van Terveen en Zoon; Middelburg, IV- A. Keel; Vlisfingen , Corbelyn; Goes, Huysman; Zierikzce, A. van Zetten, Breda, Oukoop; 'sBosch, Vieweg; Bergen opden Zoom,Ritmsdyk en Bronkhorst.
**4



HERACLYTenDEMOCRYT
N*. jn Saturdag , 30 December, 1797.
Het Dade Jaar der Bataaffche Vryheid.
DOOR
REINIER DIBBETZ.
Nee fpé, nee metu. Democryt en Conforten, aan die /;ei raa£?.
Zlf E luy moest altemets niet denken, geftrenge Burgers Ultra - Revolutienarren! dat Democryt bang voor je luy geworden was, of dat lang borgen kwyt fchelden is — niet makkelyk! —
Democryt heeft Hechts een weinig geflaapen — zelv deeze rust wierd den ouden Man misgund M en hy is door een zeer ouaangenaarae droom wakker geworden; hy zal by eene nadere gelegenheid deeze droom wel eens aan zyiie leezeren verhaaien, en nu maar eerst beginnen met noodzakelykerc dingen af te doen.
By zyn ontwaken heeft hy de kerfftok zoovol gevonden, dat hy niet weet waar mede hy eerst
beginnen moet wel goddeloos! wat'heb-
G S S ben



8a<S Tm
ben die Ultra - Revolutionairen het van eyeren gemaakt als eyeren die uitloopen hebben zy
het gemaakt zoo gaat het, als het hek
van den dam is lopen de Scliapen in het wild.
Wy moeten eerst onze oude fchulden afdoen — wy herinneren ons wat wy in No. 50. op pag.
813. beloofden maar verdompeld! laten wy
daar eens mede gedaan hebben, dan zullen wy de eer hebben van aan zommigen dier narren van de Revolutie ook behoorlyke bedieningen te geeven en hun jurk heel burgerlyk afborstelen.
Democryt dan, heeft op de zoo eeven aangehaalde plaats beloofd, „ dat hy in No. 51. alle „ de ftukken en duchtige bewyzen plaatzen zou„ de, dewelke de Reprefentant Scheltema in de „ Zitting der Nationale Vergadering van Vrydag „ den 27 Oftober by de hand had, om de zacht„ moedige toegevendheid en verdraagzaamheid van „ Coert Lambertus van Beyma, omtrent bekende „ daaden van Oranje - Ambtenaaren te bevestigen .,, cn te ftaaven."
'laar, eer,wy hier toe overgaan, moeten wy aan onze geëerde leezeren het volgende ter elucïdatie mededeelen.
In het laatst van tTen jaare i795 ging 'er in Friesland een algemeene kreet op, .dat 'er byna geene dan Oranjegezinde - Ambtenaaren by het Departement der Marine te Harlingen geplaag \vaaren. c
De



\ 827
De Schutters Sociëteit vart Harlingen beklaagde zich hier over by het Committé tot de zaaken van de Marine in den Haag, en dit Collegie vond goed den Subltitut-Fiscaal te Harlingen, den Burger C. L. van Beyma, op den Eed aan den Lande gedaan tc gelasten, om] hun te informecren > welke Perfoonen op nieuw door hun in eenigen post te Harlingen waren aangefteld, op welken de befchuldigingen of khgtert der Schutters - Sociëteit van Harlingen zouden kunnen worden toegepast.
Alvorens het Committé van de Marine hier op van bericht te dienen, informeerde C. L. van Beyma zich eerst by deze Sociëteit, en beftrafte dezelve by een Brief in January 1796 gefchreeven —— (en welke wy hier onder zullen plaatzen, fub Litt. A.) over de aan hem, benevens dc Burgers Blok en van der Ramhorst, toegeduw*
de hardigheeden zoo wel als over haare
gedaanc klagten , hy beezigt in die Brief
onder anderen deze aanmerkelyke woorden: „ gy
hebt het publick niet laaten oordeelen, gykunt „ dus ter goeder trouwe mislcyd zyn , een be„ fchuldigde te hooren eer men hem veroordeelt, „ is toch liet werk van een Patriot.
Op den jie* Maart 1796 diende C. L. van Bey* ma by eene zeer belangryke Misfive het Committé der Marine van bericht, en niettegenftaande hy in dit bericht zelf erkennen moet, dat van den Subftitut Secretaris Gongryp, en Klerk PaGgg a lu.



Ï25 =
ludanus in het algemeen gezegd wierd, dat zy by den inval der Pruisjclun (dit zyn zyne eigene woorden, zie de Misfive hier agter ftibB.) in 1787 eene uitbundige vreugde bedreeven , en boven anderen in het dragen van Oranje en Prinje - beeldjes , en in het planten van eereboogen, en diergelyke fotternyen uitgemunt hadden, niettegenitaanëe hy ook erkennen moest, dat men tegen die perfoonen aanmerkte, dat zy by de Revolutie van *795 geene de minfte blyken van genoegen gegeeven, en zich zedert dien tyd nergens mede bemoeid
};cbben niettcgcnftaande dit alles, bericht de
zachtzinnige C. L. van Beyma, da: hy gelooft, dat die Gongryp een man is, die zyn post eerlyk zal te wagt neemen, zo wel onder dit Beftuur, als onder liet ander.
Maar liet geen nog fchreeuwender is. —— Hy koomt in dit Bericht of in deeze Misfive openiyk voor den dag, als de befchermer van den Commis Vos, een man, dien hy zelv by den voordragt tot zync aanitelling erkennen moest een gewezen gedecideerd, aanhanger van den Stadhouder te zyn; (Zie dezelfde Misfive iub B.)
Hy geeft van dezen Commis Vos nu eene alferfchandelykfie daad op — en behelpt 'er zich mede dat die daad voorheen aan hem, (als zyndé geduurende zyne uitlandigheid gebeurd) geheel onketend was<
„ Vos diende (zegt hy in zyne Misfive) zon-
der Tractement zedert jaaren onder het RegL
„ ment



~—- * $1}
,» ment Oranje Vriesland Cavallery; onder dat „ Regiment wierd een Tractement getrokken „ door dan ouden Overften Meyers van Hattem, » » een gedecideerd,en in Gelderland vervolgd Pa, triot. De andere Ofiicieren in het Regiment „ moesten den dienst voor denzelven te wagt „ ncemen, en hadden zich daar over by herhaa-" „ ling beklaagd. De broeder van die Overftc „ Meyers woont op een buitengoed niet ver van „ Leeuwarden; Vos komt in den Jaare 1789 of „1790 daar aan huis; vind daarop zekere plaats „ een in fl ukken gefcheurden Brief van deOver„ fte Meyers aan dezen zynen broeder, die niet „ f huis was ; Vos verzameld dc ftukken by el„ kander,en, daar die Brief vehement uitvoer te„ gen het toenmalig Beftuur, communiceert hy „ die by één gelegde ftukken aan den Prins van „ Waldek, Commandant van zyn Regiment, en „ van de troupes in deze Provincie, en aan de „ Officieren van het Regiment."
Wie onzer Landgenooten moet niet gruwen vaa
zulk een Schelmftuk ? Waldek wyst dezen
laaghartigen verrader met alle die vernedering af die hy verdiende en de goede Coert Lambertus van Beyma noemt llegts deze daad geheel niet fraay, fchoon hy zynen vrien^, niet verried.
Indien hy 'er echter iets van geweten had „ voor dat hy hem aan Commisfarisfen voordroeg „ (zegt hy) dan zoude hy het zeker opgegceven » hebben."
Ggg 3 Dit



83a =
Dit zoude hem echter niet belet hebben dien zelv den Verrader en gedecideerden Aanhanger van Oranje by het Committé tot dien post voor te dragen want nu niettegenftaande hy het
weet, begint hy echter zyn bericht aan het Committé, met voor dien Vos te pleyten, hy houd „ zich thans 'lil, (zegt hy) hy heeft geene ver„ pligting aan het Huis van Oranje, (a~) is „ bezwaard met een Huisgezin van vyf Moeder loc„ ze Kinderen" hier valt de pen uit onze beevendc handen vyf Moederlooze KinT
deren j onnozele Schepzels! neen het is niet tegen Ulieden dat wy het rechtvaardig ongenoegen eener door C. L. van Beyma bedrogene Natie willen wenden, het welk uw Vader verdienen zoude — ach uwe traanen zouden ons het hart doorbooren
wanneer die door onze fchuld vloeyden. ■ £n
indien de ramp van vyf Moederlooze Kinderen de groote bewecgreeden geweest ware, waarom C. L. yan Beyma den Commis Vos by het Committé
der Marine befchermde wy zouden de hand
op den mond leggen, en deeze zyne verkeerde daad, aan de al te groote gevoeligheid van een. hart teefchryven, het welk, noch geen tien jaaren gcleeden, gebloed zoude hebben op het denkbeeld van ymand ongelukkig te maaken; maar uit zync eigene woorden blykt dat hy cca grecter bc-
frec-
(a) Zo veel te flechter voor hem, dat hy evenwel zulk •cn heerschiuchiig Huis aanhing.



= ?3'-
weegreed'on, dan deze, had, want hy vervolgt aldus :
„ En — dat my het meest raakt, hy is ,, een dier weinige bekwacme Commifen, die ik by „ dit Departement tot noch toe gevonden heb.n
Het was dan niet zoo zeer om zyne vyf Moederlooze Kinderen, maar om z\<ne bekwaamheid dat de Verraderlyke Vos, dat die gedecideerde Aanhanger van Oranje door C. L. van Beyma, ten fpyt der Patriotten befchermd en voorgefpro-
ken wierd door die zelvde C. L. van
Beyma, Nederlanders! die het aanftellen van den getrouwen (a) en door en door kundigen Nieuwenhuizen, tot Chartermeester door de Nationale Vergadering, voor zulk een misdaad reekende, dat, volgens zyn advis, de Nationale Vergadering hier voor aan de Natie om vergiffenis moest fmceken.
En hier mede Lieve Byzondere Coert Lammert! beveelen wy U in de genade en toegeevendheid van Neerlandsch goed Volk.
Wy laaten nu volgen de twee Brieven of Misfiven, fub A. en B. waar van wy hier boven melding gemaakt hebben.
GE-
O) Deszelfs heilige regel is onkreukbaar e trouw zegt de Repiclctitan; Halm van dezen Man.: Zie 't Dagvcihaal der Hand: van de Nationale Vergadering No. 156 Madz: 629 Col.' I. Rcg. u van van onderen.
Ggg 4



832 —
GELTKIIEIID, J>'R{THE/D, UROEDE\R SC// jp.
De S. Fiscaal van het Committé tot de zaaken van de Marine by het Departement te Harlingen.
-Aan
De Schutters-Sociëteit te Harlingen. Harlingen den . . . January 179Ö.
Het Tweede Jaar der Bataaffche Fryhcid.
MEDEBURGERS*
Zonder my uit te laten over de onverdiende hardigheden, die gy hebt kunnen goedvinden aan het Committé tot de zaaken van de marine, in het algemeen, maar meer byzonder aan dc Burgers van der Ramhorst, Blok en my toe te duwen, moet ik evenwel. na U verklaard te hebben, dat ik dezelve meer als uit drift dan kwaadaardigheid voortfpruitende befchouwe, U nog eens over dezelve materie onderhouden. *
Het Committé heeft my gelast op den eed aan den Lande gedaan, het zelve tc informeeren, welke Perfoonen op nieuw door het Committé w eenigen post te Harlingen zyn aangefteld, op welke de befchuldiging (m uw antwoord gedaan)
zou kunnen worden toegepast.
Om dit te onderzoeken kan ik my by niemand anders dan by VI adresfeeren; Gy alleen tog weet wie gy bedoeld hebt, toen gy zeidet,dat 'er perfoonen aangefteld waaren die Vrienden van het
Oran~



«31
Oranje geloof zyn, en aan wien hei Caracter van een eerlyk man niet eigen is.
Het Committé Burgers fteld 'er ongetwyffeld veel belang in, te weeten, of het zich zelvcn in dezen met grond iets te vcrwyten heeft. Het Committé Burgers fteld 'er belang in, het Vaderland ligt *er aan gelegen, ja ten hoogften aan gelegen, dat bekend worde of ik,, die in 's Lands - dienst ben, zo onkundig ben, dat Ik de Vaderlandfche zaak door onkunde verraad of verwaarloos , tcrwyl ik ten minften op my zelve niet behoef toe te pasfen, dat gy fchynt te willen aanduiden , als of ik op myn geweetcn of patriotfche
daaden roem.
Neen Burgers, Ik houd het voor geene heersclizugt, wanneer men, van wien hel ook zy, bewys vordert van het geen hy aanvoert, Ik geloof, dat het zeeker te pas komt van uwe Sociëteit te vraagen de bewyzen van het geen gy tegen de bedienden van de marine inbrengt, want gy hebt de brief met gefloten deuren geconcludeerd, gyhebt den befchuldigden niet gehoord, gy hebt het publiek niet laaten oordeelen, en gy kunt dus ter goeder trouwe misleid zyn. Een befchuldigde te hooren, eer men hem veroordeeld, is toch het werk van een Patriot. Het is waar, Gyl. zegt, dat het naar uw inzien niet te pas komt, dat men VU bewys afvraagt, maar Gyl. zegt daarentegen, dat. het tot het bekoomen van kennis dienflig zoude zyn te keer en tot de middelband van Burgers, waar
uit uwe Sociëteit voor het meerendeel beftaat.
Gg g 5 Gy



$3* —
Gy zegt ook, dat zoo het Committé mogt [begry-pen om kdadeiyk bewys te willen hebben* Gy het zelve genoegzaame voldoening zult bezorgen.
Zoo zeer nu als ik de eerfte dezer drie (tellingen door UI. aangevoerd af keure, zo zeer ben ik het in de twee laatfte met Ul. eene. En op dien grond dan vraag ik aan Ul. in naam des Vaderlands wie gy onder de op nieuw door het Committé tot de zaaken van de Marine aangeftelde Perfoonen bedoeld, onder de zulke, die vriendci van het ürar-je geloof zyn, en aan wien het Ca. ractcr van een eerlyk man niet eigen is. Ik verwagte van Patriotten, dat ze rond voor dc zaak zullen uithoornen, en den dienst van het Vaderland boven alle perfoneele belangen ftellen.
Ik vraag Ul. verder, of'er Ul. eenige daad of daaden bekend zyn, dit aanduiden, dat den Commis Vos een eervergeten fchepzcl en verrader van zyn vriend is^ Gyl. zyt zoo veel te meer verpligt U hier op te verklaaren, daar gy deze aanfteljingen, by U met den harden naam van Euveldaaden beftempeld, wel op zyn best bs/chouwd
aan onkunde hebt willen toefchryven. Zoo
gy my dan van het cen en ander de bewyzen geeft of den weg aanwyst, waar ik ze zal kunnen vinden , hoop ik aan Ul. en aan al de waereld te toonen, dat zonder de vervloekfte laagheid te hebben van op myn geweten of op mynepatriottifche daaden te roemen ik den fchuldigen volgens myn pligt zal weten te vervolgen, zoo als den dienst des Lands het vorderd.
Uwé



— 8a*
Uwe yver voor het Welzyn des Vaderlands en de bevordering van deszelfs beiangens zullen U zeeker in dezen allen fpoed doen maaken. ■—
Heil en Broederfcliap! (Was get.)
C. L. van Beyma
C F.LTKHEID, VRTUEID, BROEDERSCHAP.
B. De S. Fiscaal van het Committé
tot de Zaaken van de Marine by het Departement te Harlingen.
Aan
Het voorfz. Committé , refidccrende in den Haage.
Harlingen den 7 Maart 1796.
! Ha Tweede Jaar der Betaaffclie Vryheid.
Ik heb eenige tyd uitgefteld, Burgers, om te voldoen aan de eroitige requifitie door Ul. aan my gedaan . by Misfive van den laatftcn dag des voorieen Jaars.
Wat voor eerst de Burger Vos betreft; hy is algemeen bekend voor een gewezen gedecideerd aanhanger van den Stadhouder. Ik heb dit ook by den voordragt tot zyne aanfielling erkned. — Maar hy houd zig thands ftil, heeft geene verpligting aan het^ huis van Oranje, is bezwaard met een huisgezin van vyf kleine moederlooze kinderen, en., dat my het meest raakt, hy is een dies, weinige bekwaame en gefchikte Commifen , die Ik by dit departement tot nog toe gevonden heb. ■
Ik heb kort na het ontvangen van uwen voorn.. Brief op nieuw aan die Schutters Sociëteit gc-
fdirc-



$3* =
fbhrevcn, wair v:>n Ik eene Copia hier nevens voege; dan, iclioon 'er byna twee maanden verlopen zyn , heb ik tot nog toe geen antwoord. —
De byzondcre befchuldiging tegen Vos ingebragt, dat hy cen verrader van zyn vriend zonde wezen , ichynt my toe het volgend geval te bedoelen, my, voorheen, als geduurende myne uitlan-
dighHd\ gebeurd gefrcl onbekend.
Vos diende zonder Tractcment zedert jaaren onder het Regiment Oranje Vriesland Cavallerv; onder dat Regiment wierd een Tractcment getrokken door den oude Overfte Meyers van Matrem, een gedecideerd en in .cld.rland vervolgd Patriot. De andere Officieren in het Regiment moesten den dienst voor denzei ven tc wagt neemen, en hadden, zig daar over by herhaling beklaagd. De broeder van die Ov erfte Mekers woont op een buitengoed niet verre van Leeuwarden ; Vos komt in den Jaare 1789 of 1-90 daar aan huis; vind daar op zekere plaats een in ftukken gefcheurdc Brief van de Overfte Meyers aan dézen zynem broeder, die niet t'huis was; Vos verz ameld de ftukken by elkander,en, daar die Brief vehement uitvoer tegen het toenmalig beftuur, communiceert! hydieby een gelegde ftukken aan den Prins van Waldek Cötamandant van zyn Regiment, an van de troupes in dez.' Prov.nc e cnaande Officieren van het Regiment.
Zoo is, zou verre ik heb kunnen on dekken, het geval, dat ik verre af ben van goed te keuren, fchoon hy zynen vriend niet ver nel, wat de daad dog geheel niet fraay. Had ik 'cr iets van gewecten, vóór Ik hem aan CommisfarLfen voordroeg , ik zou het zeker opgegceven hebben. — Welke de Perfooncn zvn, die gedciigneerd worden als vrienden van Óran e geloof, en aan wien hei caracter van c-n eerlyk man niet eigen isi die door het Committö zouden aangefteld zyn, kan ik uit hooide van gèbréic v..n informatie niet bepalen. In het alge,neen zegt men, dat de S Se-, cretai is Gongryp, en Clercq Puludanus by de in- ,
val



837
val der Pruisfen in 1787 eene uitbundige vreugde bedreven} dat zy boven alle andere uitmunten in liet dragen van Oranje, van Prinjelyke borstbeeldjes, in het planten van eerebcogen, en dergelyke Jotternyen; en men merkt tegen hen aan, dat zy by de Kevolutie van 1795 geen de minfte blyken van genoegen gegeeven hébben, en zig zede/t dieit tyd nergens mede be.noeijen.
k voor my Geloof egter, dat de S. Secre* tar^s Gongryp, een man is, die zyn post eerlyk zal te wagl neemen, zoo wel onder dit bejluur, als onder het ander. ■
De Èquipagi meester de Rook, de Commis in het Vlie d'Harvant, de Bootsman Nap, de Boekhouder Smith, de Scheepstimmerbaas Schuit, en de Hellcbardiers zyn alle als Oranje gezinde gereputeerd. Evenwel heeft men in het algemeen, niet zo veel tegen deeze, als wel tegen den Boekhouder Smith en den bootsman Nap. —
Deeze twee zyn niet flegts ged cidcerde Oranje Clanten, maar tegen ieder'hunner is nog eene ergere befchuldiging. —
Hendrik Smith was Exfecuteur, dat is Exploicteur van den Gerechte dezer Stad, hy is ruim. tvvee jaaren geleden, reeds befchuldigd een fa'lfiteit in officio begaan te h.bbcn, ten behoeve van een Oranje Man; dan onder het toenmalig beftuur is die zaak blyven llaapen.
Ik heb zoo ras ik daar van geïnformeerd was, aan den tcgenwoordigen Procureur - Generaal dezer Provintie daar over gefchreven, welke de ftukken vond onder de papieren van dien tyd, en my dezelve communiceerde. Evenwel is daar aan geen g -volg gegeeven , het welk ik aan de hedendaaglchc evenementen toefchryve. ik heb daarom op den tweeden deezer, daar over, aan de prefideerende Raad in den Hove van Justi'ie gefchreven, met inllantie dat deeze zaak" by den Hove fpoed/g in deliberatie mag gebragt worden. Ik
zal daar op antwoord afvvagten.
Ten laste van den Bootsman Nap wordt geavanceerd,



S3s =-
ceerd, en van de waarheid ben ik moreel overtuigd.
Dat hy voor een vierde cen der meede - Rheders was van zekere Cof, welke aan hen , met vertimmering uitrusting en al,ongeveer vier duizend Guldens kostte, en welke die Rheedery aan het Land verhuurde voor twintig Guldens per dag, boven twee Guldens voor den Schipper.
De Burger Barend Visfcr, die 'er Boekhouder •van was, heeft aan den Burgjr Commisfaris Blok en my beiden bekend, dat de toenmalige cn hedendaagfche Bootsman Nap voor een vierde medeRheder was geweest in dat fchip , my belovende daar van een fchriftelyke verklaaring te geeven, welke egter nimmer gekomen is; maar wel eene, die juist net tegendeel fcHy'iii aan te duiden. Want men heeft het zoo geduid, dat Nap dan fchip flegts geadministreerd had voor zekeren Asthmus, thands onder-Equipagiemccster te Hellevoet, en Broeder van de Êquipagiemr. te Vlisfmgen. En een zodanige verklaaring heb ik ook van de eerstgcm. Asthmus ontfangen door myn ambtgenoot te Rotterdam, aan wien ik daar over geichreven had.
Judiciccle bewyzen ontbreken dus in deezen, om yolgi nds uwe aanfrhryving denzelvente kunnen actionceren,terwyl Ik egter moreel overtuigd ben, dat de zaak in waarheid zo beftaat, als Barend Visfer ze eerst aan den Burger Blok (die Ik verzoeke dat daar over onderhouden worde) en aan my verhaald heeft.
Ondcrtusfchen is het hier klaar beweczen, welk een invloed dc lentimenten van zulke Chefs van magazyncn eil werf hebben op het Volk.
De «verf alhier was gelyk meest overal verpest en vol Oranje gezindheid. Dc haatelyklte infcriptien op het tegenwoordig beftuur vond men
'er van tyd tot tyd Commisfarisfen hebben
op myne voordragt eene verandering in de onderbazen en Javanen gemaakt, daar in eenige Patriotten gefteld, en\thantrs hoort men geen het minfte



fte ongenoegen: alles is, om zoo te Inreken, Patriot en verfcheidene der ergfte Oranje Clanten hebben my van tyd tot betuigd hun genoegen over het tegenwoordig beftuur op's Lands Werf, dat zy moesten erkennen veel beter te wezen als voorheen, zig beroemende over de broeder! ykc manier, waar op zy door hunne Chefs onderhouden en onderwezen worden. Ieder verwonderd zig over de hoeveelheid werk, die daar met weinig menfehen gedaan word, en dezelve vriend en broederfchap, die 'eronder het Volk beftaat, beftaat ook tudchen den baas, onder-baas, Boekhouders cn anderen.
Ik betuig Ul. ook myne verplichting voor uwe declneeming in de beleediging my door de Schutters Sociëteit aangedaan ; Gy zult uit de hier nevensgaande Copia-misfive zien, dat Ik dezelve ran geen kwaade oogmerken toefchryve, cn dus geen verdere fttisfactie begeere, dan Uwe goedKeunng op myn gedrag my geeven kan, en welke .' Lloor myn post naar myn vermogen waar te neemen, my zal trachten tc "conferveeren. Heil en Broederfchap! iWas get.) C. L. y as Bkyma.
etó&JL;^® ?e Lcmon! Democryt beftaat ten toen met Vrced,en hebt ^nnenlaa-
clan zal hy u dienen van replicg. Sjclim!
vSnfeS^4iS«# ^n \eiiclinkkeiyk hoog hy zal er in de vol,
ken 2?wf W0^rdJ'e tot ltichti"g ^er fpreeKen het komt den ouden man voor dat die
fi?@.( r,C tC Vren duwden, dat de zaS Ken yan Campen domestieke zaake?i waaren, en dat de Nationale Vergadering 'er zich niet mede vS-
mogt



840
mogt te bemoeijen, nu boven domestiek bovenal den Burger Prediger 'er wel eens heen zouden willen zenden, om die boel daar eens recht hartclyk op zyn Friesch in order te brengen. Maar fatans! dan zal 'er wat gebeuren; CamperPatriotten! mag Democryt u iets verzoeken
past op dat gylieden u zeiven geene daaden van
weerwraak permitteert behandeld alle uwe
medeburgeren, die van ul. in politieke denkbeelden verfebifen, ils uwe broeders — laat het hun niet blyken dat gylieden thans zegepraalt, en vooral hoont of vernedert uwe fhdgenooten niet, om dat zy anders denken als gylieden. En Democryt zal altyd ulieder vriend zyn.
De Brief Vaiï Jan dexi Gelderfchcn Boer is aan Democryt geworden, toen hy Hiep: in het volgend Nummer zal hy 'er gebruik van maaken — wy beveelen ons intusfehen in het vooidduurend aandenke n van den ror.den Geldersuan, en zullen altoos, van het geen hy ons toezend, het nodig gebruik maken.
In den Haag by j. du Mee,. Amitenlam, by H Gartman cn M. Schoonevcld; Haarlem, J. jf. Beets; Leiden, J. van Tiffelen; Delft riff Groot; Rotterdam, Dirk Fis cn Wolfsbergen; Dordrecht , Blusfé; Gorinchem , hornaar ; Brielle, Boers en Merkenburg; Schiedam, Poolman; Gouda, W. Verblaauw ; Zaandam, van Aaken; Edam, Rolf; Alkmaar, j. A. van Jiarencaspei; Hoorn, Vermandei; Enkhuyzen, Franx; Leeuwarden, Cahais; Franeker, Romar; Harlingen, F. van der Plaats; Groningen, Zuydema; Deventer, G. Brouwer; Campen, J. F. Brok; Zwolle, J. Clement; Nymcgen , J.L. Prager; Arnhem, Nyhoff; Zutphen, H. C A. Thieme; Hardcrwyk, J. S. den Kasteel; Utrecht, de Wed, J, van Terveen en Zoon; Middelburg, W' A. Keel; Vlisfingen, Corbelyn; Goes, Huysman; Zierikzee, A. van Zetten, Breda, Oukoop; 'sBosch, Vietveg; Bergen opden Zoom, Riemsdyk en Bronk/iorst.



HERACLYT en DEMOCRYT N°. 52.
Saturdag, 6 jANUARy 1798.
Het Vierde Jaar der Bataaffche Vryheid.
DOOR.
REINIER DIBBETZ.
' Nee fpé, net metu.
Democryt ontwaakt.
j^Üoo Burgers Schryvers van de Snakenburgfche Courant, toegenaarnd de Politieke Blixeml —— Zoo! -—■ begraav je luy ons nu al by anticipatie ? neen menfehen! dat kan niet ■ dat
moet Democryt nader met je luy verreekenen. , Dat kan er immers nu by myn oud Grieks hoofd niet door, jongens! (ja wel, jongens 1 mag ik zeggen) dat je luy je. zeiven daar zoo gek aan gaat (lellen, en door je voorbaarigheid maakt, dat de geheele wereld je uitlagcht. ——•
Zoo dat, waarde Leezersi Democryt maar zeggen wil, dat hy , benevens zyn collega, nog fpringlevend is, en het door Engelsch goud bezoldigd uiefchot van dat Oranje -Jaobyne-geboef* Hhh te/



84* 5=3
te, het welk onder den dekmantel van een Ultrarevolutionair Patriotismus tot ftraf van ons Vaderland, over de oppervlakte van deze BataafIche Republiek, in den donker rond wandelt, en niets doet, dan oproer en twccdragt en burgertwisten ftookcn, zal dit eerstdaags wel weer aan hun Oranje-ribbezak gewaar worden, want Democryt roskamt door linnen en wollen heen, en of de Schryvers van de Politieke Blixem ook onder dat geboefte behooren, mogen zy aan den burger Winter Tromp, Lieutënant adjoint by de (taf van den Lieutenant Generaal Daandeh, vragen.
Het ftrekt echter aan de oude menfehen tot geene geringe fatisfactie, te moogen vernecmen, dat men na hunnen politieken dood noch zoo veel werks van hun zoude gemaakt, en aan hun zulk een- honorabele begravcnis zoude gegeeven hebben ajs zy daar in N°. 30 van de Politieke
Blixem aangeteekend vinden — want de manhen . die- daar met de hairen zyn bygefleept, zyn
jan dome! manren, die klinken als klokken
zyn dc bloem van de Natie en borsten s zoo
als men ze ( niemand te na gefproken ) misfehien te vergeefsch by douzynen in de Raadvergaderingen der Bataaffche Republiek zoeken zal.
En wat heb je luy, Hcercn Schryvers van de Büxcm! een clendige fmaak in het ordonneeren
van een lykftatie vooreerst zet je luy daar
óp N°. 10. een Kruy wagen zonder Kruijer—1 «Uur je luy weet dat Hespe er om huilt, dat hy
niet



*43
■iet in aanmerking koomt, hy heeft zich expres by een publieke declaratie met de geloofsbe'yderüs van Schermer ciim Juibus geconformeerd, om de menfehen maar te herinneren, dat hy er nog is — Op N°. 16. vinden wy viermaal honderd duizend pond misdruk, zonder dat je luy ymand de moeite neemen laat van het te dragen —— -wist je luy dan niet dat de Burger Ockerfen zo veel van elendig misdruk houdt, dat hy om Reprefentant te worden een Reglement, het welk hy -een elendig Jiuksken viisdrm noemt, uit nood bezweert O) , met de gemoedelyke overtuiging van , onder het pretext van Salus populi fupremx lex dezen heiligen eed by de eerfte occafie te moeten breeken V — en kost gy lieden dan nog geen bekwaam perzoon vinden om by dit pak te laaten
marfcheeren ? En wat heb je luy je zeiven
•almagtig vergist, met op N°. 15. De Laster in
een afgematte houding te verbeelden. — Wie
toch, die weekelyks de Politieke Blixem leest zal ooit kunnen gel.)ven, dat de Laster voor afvult ing v.itbuir isï Geen mensch trch
die gezonde harsièns heefc. . Somma fom-
marum'. uwlieder Lykftatie draagt alle blyken van cen flegte ordonnantie. — tn op een ander tyd, als je luy eens weer lykftatiën bcchry-
ven
O) Zie het Advys van den Burger Och-rf!fl in het D«i* Xitlml vmx v*i Schelle, N°. 769. Blad*. 32. Coi. i.
Hhhi



«44
ven wilt, neemt dan eerst les by den een of anderen aanfpreeker der doodcn, want de minfte doodbidder uit de Republiek weet, dat by een
-kruiwagen een kruijer, en by viermaal honderd
-diuV-lead pond misdruk ten minften één drager wezen moet, al is het dar, juist geen Domeny Qckerjen. Maar! —— nu zal Democryt het blaadje eens omkeeren, en de eer hebben aan
. ulieden te Communiceeren, dat by de Burgers Heraclyt en Democryt in Comp. kan ingeteekend
. worden op cen wel uitgevoerde heel ve!s konstplaat , verbeeldende de ontwaaking van De*
i mxryt.
In 't verfchiet ziet men het graf, het welk de
i Schryvers van de Politieke Blixem voor de 50 eerfte Nummers van het Weekblad de Heraclyt
, en Democryt bereid hadden. — Ter linker zyde ziet men de Lykftatie, zo als dezelve in N°. 50. van de Politieke Blixem verbeeld word , in zo verre die practicabel is, en men zich dezelve in
. een gezonden zin verbeelden kan — (want een kruiwagen zor der kruijer, en een pak misdruk
.zonder dragers, zal geen plaatfnyder in plaat brengen.) t— Ter rechter zyde ftaat een oud man, met het hoofd in een groene mantel met een fmalle gouden kraag gedooken, ( dit is Democryt,) die op het moment, dat men de kist in het graf neer wil laten, aan den Redacteur van de Weerlicht een hand vol Zeeuwfche Ryxdaalders in .de oogen fmyt, waar door deeze oogenblik-



blikkelyk zyn geheugen verliest.' voorts duwt Democryt onder een fcha terend lagchen aan Ju-fiter een N°. 51.. van de Heraclyt en Demöcryt
onder de neus. Jupiter raast en tiert als een'
bezeetene en zweert, dat, als hy weer zoo ge-, fopt word, hy dan aanftonds de naamen van zync Cordaate, zich fchuil houdende principaalen zal bekend maaken. I I
De dragers, die zo lang zy inden waan waren , dat Democryt dood was, geduurige blyken van ontevredenheid hadtien gegeeven, trekken nu onverwyld de kist weer op, en zetten die op de grond.-
Een hunner haalt cen groor end touw met knoopen, het welk hy, om by voorkomende gelegenheid te gebruiken, onder zyn rok verbórgen had, voor den dag, en begint daar mede het groepje broodfehryvers (zie 't bovengemelde' Nummer van de Politieke Blixem) zoo ongenadig te bedienen, dat zy moord en brand beginnen te fehreeuwen, en hals over kop de vlugt nemen; een Smous, die aan 'thoofd van deze groep was, lchreeuwt uit al zyn magt ah way\ ah vd ! ter. wyl de vriendelyke beftuurder van het end touw hun donderend' nabrult „ zoo zei ik je luy dal-tegr avenisje /peulen afleer'<?».'' r] r
Dibbetz, gelyk de Schryvers van de Blixem te rechte zeggen, de naaste bloedverwant van Democryt , word van alle kanten door de doodgravers aangevallen om hunne betaaling ■— hy die zelv geen zwaar Caphalist is, wyst hun Hhh3 allen



846 ~
allen naar Jupirer, die by procuratie den rouw
verbeeld heeft over de gewaande dooden 1
de Mannen van de Drukkery fchatercnde van lagchen gooijen Jupiter hunne-zakken en asfcbc na
de ooren en lopen zo hard als ze kunnen met
de keeshond, het zinnebeeld van hun trouw, weer naar hun werk. Hierna word de kist opeen heerlyke ftatie - wagen gezet en door de Burgers Le Moen en Zwartbols zeer langzaam langs den-
zelven weg weer te rug gevoerd. Zy zyn
in het aangezicht zodanig met Cen kwast met geirieenebesrgezinde inkt bcftreeken , dat zy meer na verlichtmisdc hottcntotten dan na rechtlchapcn revolutionaire patriotten gelyken.
Achter de waagen gaat met zeer veel deftigheids de Burger Ale Ales Bakker! op zyn borst heeft hy een getuigenis van zyne Grondvergadering hangen: dat hy tegen het daarftellen eener Nationale Vergadering geflemd heeft en onder
zyn arm draagt hy tachtig-duizend pond dichtregels door hem zelv opgcfteld, waar onder
cen biuilofs gedicht in het welk hy het huis van Oranje hemelhoog verheft. - Naast hem gaat Oene Gerrits Gorter, op zyn rug hangt een papier op 't welk de Leugen gefchreeven ftaat, die hy (in de Avond-ZittingdeiNationale Vergadering van Donderdag den 29 September 1796,) opzettelyk en tegen beter weten aan ten laste der uitgeweekene Fricsfche Repre-
prefentantcn gelogen heeft en die hy nooit
(ten



(ten mMen tot dezen huidigen dag toe niet) edelmoedig genoeg geweest is, om in te trekken* Óp zyn hoofd draagt hy een papieren tabakzak waar op de advertentie van T);bbetz tegen hem , (tevinden ia de.Haagfche Courant van 8 O&ob. 1796) over die leugen, gefchreeven ftaat. . jVozeman en Alexander Zwart die zich uit loutere blydfchap over het ontwaken van Democryt jju by den, trein gevoegd hebben, lopen om't •hardst, op een galop, om deze blyde tyding liet eerst aan de Sociëteit in delioutftraat, te brengen.
Voorts gaan alle de overgcbleeven leeden der lykftatie twee aan twee achter den wagen, en eindelyk word de trein gefloten door Democryt, die met veel deftigheid in zyn eene hand cen fpiegel houd voor de liefhebbers om zich in tc fpiegclen, en in de andere een rozeboom, die bloemen en doornen draagt.
De trein marcheert naar het huls van den nieuwen uitgeever.'van Heraclyt en Democryt, alwaar de kist weder word afgezet; en hier mede neemt de gefchicdenis van de ontwaking van Democryt cen einde.
■ ■■
Nou ben jy aan de beurt meester De Lemtv. I Je zegt dan in een van je advifen. „ (Zie No„ 793. bladz- 2,18. van het Dagverhaal van van „ Schelle) dat het Dagblad dc Heraclyt en DcHhh4 ,»mo-



1*8 HS5S
„ mocryt mogelyk door 2ommigen onderfreund is , „ en datdaarinzommigeleedenderNatf-naleVcr„ gadering op eene allerfchandèlykftë wyze \* aren „ gehoond, zonder dat dit immer door dezelve „ is gedefavouëerd geworden." Maar laat ons eens ernftig met elkander hier over fpreeken.
Gy noemt hier twee daadzaaken waar van gy de eerlte op eene kwaadaardige wyze Hechts als mogelyk vooronderstellen durft, en de
tweede zeker fielt. Ter zaake. Wat wil
dat zeggen. „ De Heraclyt en Democryt is mo„ ge/y* door zommigen onderfteund?" of beduidt dit, dar, zoo wel als dat blad door zommigen on-
derfteund moge worden men even zo wel de
twaalf Apostelen onderlreunen mogt? als men ten minften dit uw zeggen in verband belchouwt met het geene de brave van Hooff onmiddelyk te voren gezegd had, kan men 'er dit uit opmaken,
en dan zegt het niets maar als deeze uwe
kwaadaartige vooronderftelling influit, dat mogelyk zommigen, door het Dagblad Heraclyt en Democryt te onderlreunen, zich meester van myne pen gemaakt, en die gehuurd hadden —- dan moet
gy u niet met een mogelyk behelpen dan
moet gy het rond uit zeggen —^- en zo lang gy dit niet doen durft, zyt gy een eerroover.
Myne pen is niet te huur, burger de Lemon1 eerder zult gy in een onbefneden Phililfyn veranderen eer Dibbetz zyne pen aen een fterve-
hng op de aarde verhuurt — myne pen is reeds
voor



— «49
voorlang verkogt maar aan myn Vaderland
hoor!
Wat nu de tweede daadzaak aangaat, die gy als zeker opgeeft „dat (namelyk) in het be„ wuste Dagblad zommige Leeden der Nationale „ Vergadering op eene alleifchandely .fte wyze „ zyn gehoond, zond.r dat dit immer door dezeU „ ve is gedesavoueerd geworden" ik bekenne , dat ik niet begfyp, wat gy in uwe taal door het
woord hoonen verftaat . maai ik weet wel dat
men ymand nie; hocnt, wanneer men hem overtuigd dat hy een Volksbedrieger een tweemaal omgedraaide Oranje-klant een Natie-
fchender een Lasteraar —— een Leugenaar ■ een onbefchoft Schepzel —— een
Dief of een Miskenner van 's Volks Opper-
magt cn onafhangelykheid is — hoonen beteeï-
kend by my: iemand iets te laste leggen :of voor een misdaad aanwryven, het geen hy niet gedaan
heeft en wanneer gy, burger de Lemon!
my overtuigen kunt, dat ik dit immer aan een Lid der Nat. Vergadering, of wie hy ook zy, gedaan hebbe, zal ik 'er zodanig ymand openiyk
voor om vergiffenis vraagen doe ik dit
niet — dan ftem ik toe, dat men my voor cen Lasteraar houde —— maar zoo lang gy my hier niet van overtuigd, beftaa dan je mond te houden.
Dibbetz. Hha s I»



S5o
In het Artikel van het Reglement f het elendig jlukske misdruk zou Öckerfe zeggen) waarop de Nationale Vergadering door het -Volk van Nederland -byééngerocpen is, en werkzaam zyn moet, ftaat met zoo veel woorden: „ Zoo „ iemand, die eenig ambt bekleedt tot Repre„ fentant word verkooren , zal hygeduuren.de den „ tyd, dat hy dien post bekleed, van het waar„ neemen van zyn ambt worden ontflagen; dog „ zal hy moeten zorg dragen, dat het zelve zon„ der bezwaar voor den lande, ten genoege van „ die, welke 'er de befchikking over hebben, „ werde vervuld, zonder verand woordelyk tc „ zyn, voor den geencn, die inmiddels zyn post „ zal waarneemen."
In het jójie Artikel van dat zelvde Reglement
ftaat: Zy ( de leeden der Nationale- Vergadering) „ zullen dus aan geene Provinciale Refblutien, „ Inftruétiè'n, of Revocatien, of wat iets meer „ van dien aart is, onderworpen zyn.
De Burger % E. Sanders van Well, Richter van de Stad en het Ryk van Nymegen, legt op den 5. September 1797. als Reprefentant van het Volk van Nederland, dc Verklaring af, en verBindt zig dus (zweert dus) plegtig '„ dat hy de „ gronden, waarop de algemeene Nationale Ver-
gadering byéén geroepen is, getrouwelyk zal „ aankleeven, en alle de articulën van dit Re„ glement, de Nationale Vergadering en derzelver „ Leeden betrefende , stiptelyk zal naako»ncn.n Is



• ■ft de Burger E. Sanders van Well aan dezen heiligen eed , aan deze plechtige belofte getrouw geweest?
Voytms! zegt dc franschman —
Tusfehen den 10. en u. November 1797. (en dus meer dan twee maanden na dat de Birger Sanders van'Well,het Reglement bezwooren had ) word er een peribon' vermoord gevonden op de Wichenfche Heyde, onder den Ryke van Nymegen; en de burger S meiers van Well laat zich (ten fpyt van het by hem plechtig bezwooren 76de Artikel van het Reglement) als Richter en Prefident van den Dykfloel des Ryks van Nymegen by eene Resolutie van het Provinciaal Collegie van Politie, Finantie en algemeen Welzyn in Gelderland, Speciaal 'autorifeeren, om een premie van ibo zilverc Ducatonnen uit te looven, aan die geene die den prefumtiven moordenaar zal ontdekken. —■ Men.zie de Haarlemfche Courant van den 28. November 1797. <r-—
Democryt vraagt maar eenvoudig, of men zo» aan zynen eed getrouw blyft ?
Over Campen.
Als Democryt zich niet geheel bedriegt, dan is het te Campen aldus gefield: een groot aantal menfehen zonder verdiensten, gelyk op veele plaatzen, kan geen opgang maaken, als door
. fehreeu-



m —
fchreeüwen, en kan hunne «ogmerken niet bereiken, als in verwarring voor zulke men-'
fchen is de waare vryheid een ftraf woelen
is hun dagelyks werk zy worden hier toe
door vreemden aangezet., voor wie de rust-en veiligheid in -Campen doornen in het oog zyn, om dat zy vreezen dat liet voorbeeld van Campen de braave Burgers in de nabuurige fteeden en plaatzen de oogen zal openen, om ook in de Grondvergaderingen op te komen, en zich met dc zaaken van hun Vaderland te bemoeijen ,• zy weeten wel dat hun Ryk dan fpoedig een einde zoude neemen. — Dagelyks leggen deze onrustzoekende menfehen het 'er op tóe, .om door dé Juftitie vervolgd te worden, en alzoo den naam van marteiaaren der Vryheid te verkrygen.
De tegenwoordige Municipaliteit van tampen heeft door- haare wysheid en gematigdheid deczé pogingen tot noch toe geweeten te beletten, doch nu wendt men het over eenen anderen boeg.
De voornaamfte fchreeuwers richten eene Sociëteit op onder de thans meest gebruikelyke firma" van Een en Ondeelbaarheid. Het eerfte artikel hunner wetten was* dat het oogmerk der Sociëteit zoude zyn,' om zich te zuiveren van den blaam door de Commisfie uit de de-Nationale Vergadering op de Burgery gelegd. — De Municipaliteit vaflt Campen moest thans dulden dat men de achtbaarheid der Nationale Vergadering openiyk vilipen-
deer-



~ «53
deerde. of zy moest deeze Sociëteit ontbinden zy deed het laatfte — klagten over
geweld, Burger-onderdrukking, fmooring der Volksftem enz. enz. waren hier van het fpoedig
gevolg. De Vryheidsboom wierd om ver
-gehakt - ( uit latere gebeuremsfen is het
.waarfchynelyk geworden dat de zich noemende Revolutionairen dit zelv gedaan hebben) de fchuld daar van wierd natuurlyk op de bedaarde Patriotten (op de Slymgasten) ;gelegd, men befchuldigde de tegenwoordige Municipaliteit dat zy van de voorige Municipaliteit wilde te rug vraagen het geld der Burgery , het welk die voorige Municipaliteit befteed of getrokken had , om zich in haar onwettig en geufurpeerd gezag ftaande te houden en, ó gruwel! deze nieuwe Municipaliteit maakte op nieuw gebruik van de banken in de Kerk, die te vooren ten gebruike voor de voormaalige Regeeringen gefchikt geweest waren.
Dit waren de gewigtige ingrediënten van dat
klaag-request en om van deeze onduldc-
lyke Tyranny ontflagen te worden verzochten dc klaagers eene Commisfie uit de Natiorale Vergadering om de zaaken in Campen te herftellen. De Nationale Vergadering ftelde in liare rechtvaardigheid dit klaag-request in hinden der Municipaliteit om daar op te berichten. Deeze
toont in een uitmuntend bericht liet nieü'ge van afle die klachten aan, zy zegt in dit bericht, dat



154
zy zich niet fchaamt om hare daaden, af zyn dezelve ook puré domesticq, voor het oog der Natie
bloot te leggen het welk zy vervolgens in
het breede doet, en toont onder anderen aan, dat terzelvder tyd, dat de klagers haar befchuldigden van Tyranny, zy zieh voor hun byde Burgery intresfe.rde, om hun alles te vergee. Ven en aan hun hunne ten onrechte genotenc daggelden te fchenken. Dc Vergadering heeft deze zaak aan eene Commisfie uit haar midden gerenvoyeerd , om haar daarop te dienen van Confideratien en Advys. Dusdanig zyn voor zoo
veel wy weeten thans de zaaken te Carrpen gefield ; wy hoopen eerlang in ftaat te zyn, onze leezeren meer met dezelven , te kunnen bekend maaken, en aan het redelyk denkend gedeelte 'onzer Landgenooten het groot verfchil tusfehen cen op gronden van Rechtvaardigheid gevestigd, en een dol Ultra-revolutionair patin tismus middagklaar te toonen.
Nu kunnen wy 'er niet langer wys uit worden ; Een maagden-rey .t een wonder zeldzaam ding, in deze daagen, (zou vader Catzzeggen) adresfeert zich in rym aan de Nationale Vergadering om dat haare hartjes kloppen voor het Onverdeelbaar Pand, - wat is dat voor een ding?
Ale Ales Bakker advizeert in rym — en Gerarius Beljaart zegt in de Haagfche Courant va»
den



;—• *5S
den 5 January „ dat hy de Nota aan het Bataaf„ fche Volk met 43 zyner mede Reprefentanten ,, mede onderteekend heeft — cm dat de daar in „ gemanifesteerde gevoelens de zyne zyn."
Zoo heeft Democryt het van zyn leeven niet gezien — in rym zich te adresfeeren tot behoud van het Ondeelbaar Pa?td kan 'er voor teeder» maagden nog door — in rym te ad»izeeren kan aan iemand die van de grootheid en uirmuntenheid zyner poëtifche talenten overtuigd is, en dan een. tiendubbele maate verwaandheid bezit niet kwalyk genomen worden — maar eene politieke geloofbelydenis te teekenen om dat de daar in gemanifesteerde gevoelens de zynh zyn, dat kan 'er voor een Reprefentant niet door. —
Indien de B. R. Beljaart gezegd had „ ik heb „ dat Kiik onderteekend om dat de daar in gema„ nifestecrde gronden, volgens myn licht, het „ meest met 's Volks waar geluk overéénko-
„ men." Bravo! zoü Democryt zeggen, eer
heeft je hart — maar dit zegt de Reprefentant Beljaart niet — neen — hy heeft dat ftuk mede endertekend, (zegt hy) om dat de daar in gemanifesteerde gevoelens de zyne zyn en hy zal geen Plan van Conftitutie helpen daarftellen, in het welk alle die gevoelens of beginzels niet allen tot
ten toe gevonden worden hier toe heeft hy
zich door- zyne onderteekening als een man van eer verbonden. Zoo dat Democryt maar eens vraagen moet waar dat die boel toch eindelyk
«een



«5P* •==
heen moet < want als AU B kker nu eens
geene1 Conftitutie aanneemen wilde of zy moest in
rym zyn en de Bataaffche Maagden - rey
de Éénheid'— de Ondeelbaarheid en .de zuivere Egaliteit eens anders begreep als Bromet of Le-
tnon wie drommel zal ictari alle die onder-
fcheidene begrippen vercenigen? Democryt ziet 'er teri minften geen kans toe.
Met dit Nummer eindigen wy het Terfte Deel
van deezen onzen arbeid. Wy bedanken onze
goedgunstige Leezeren voor hunne betoonde genegenheid. Wy bedanken onze in 't duister verfcholene vyanden , voor hunne ten laste van dit ons Weekblad uitgeftrooide libellen, die het debiet van het zelve zoo merkelyk hebben doen toeneemen.
Wy beveelen ons in de voortduurende goedgunstige genegenheid der cerften, en wenfehea de laatften beterichap.
Binnen weinig tyd zal by onzen tcgenwoordigen Uitgeever du MEE In den Maag, gratis te bekomen zyn : cen Tytelblad voor dit Eerfte Deel.
Die geenen onzer landgenooten, die ons in het vervolg met hunne Corres pondentie zullen willen vereeren, gelieven ons hunne brieven te adresfeeren onder het adres van onzen Uitgeever, l/.AAC Du MEE in den Haag. Zy zullen wel indachtig willen zyn, dat indien de ftukken niet geteekend zyn, de Schryvers aan zich voorbehouden, welk gebruik zy 'er van zullen verkiezen te maaken.
Dit Weekblad wordt uitgegeeven , in den Hoage, by IZAAC Du MEE, en verder by zyne Correspondenten.



HERACLYT en DEMOCRYT
Satürdag,I3 Januarv- 1798.
Het Vierde Jaar der Bataaffche Vryheid.
door
REINIER DIBBETZ.
Nee fpé, nee metu.
On het beflooten water, ie moetjelykheid der verzendingen zware kosten der ponen — zullen wv zo lang de vorst aanhoud weekelyks een half Vel van dit Weekblad d 1 Jluiver uit geeven.
^Vy beginnen dan het tweede Deel van dezen onzen arbeid met 'vernieuwden moed; — hebben wy onder het fchryven van het eerfte Deel moeten ondervinden, dat de Nyd en Laster haare vermoogens hebben uitgeput, om dit ons Weekblad in de oogen van de Bataaffche Natie als een fchandblad, als een prul-en Ariftocratie handhavenehd weekblad af te fchilderen — hebben die twee getrouwe gezellinnen van hethedendaagsche (zogenaamd ) Patricttismus by uitneemiidheid, haare II. Deel. A tan



—
tanden ftomp gebeeten op harde, op zeer harde" waarheeden, dewelke wy 'zonder hoop of vreeze aan onze Landgenooten hebben bekend gemaakt— wy hebben ook liet genoegen gefmaakt, dat onze arbeid aan veelen de oogen geopend heeft — veele Ultra - Revolutionaire zogenaamde Patriotten, zoo wel als veele Oranje aanhangelingen bekeerd heeft, cn dat wy de goedkeuring van zeer veelen onzer Landgenoten hebben mogen wégdraagem
Wy zullen op dit fpoor voortgaan, en zoo veel in ons is aan onze braave Landgenooten hunne waare beiangens voordraagen, hunne waare Vrienden doen kennen, en hunne bitterfte vyanden met den vinger, en zelvs , als het nodig is, met naamen aanwyzen.
Maar wy verbeelden ons door zeer
veelen onzer beste braafile Landgenooten te hooren vraagen:
Waar toe dient toch al dat gefchryf? Waar toe dat perlot.alizeeren? Waar toe alle die harde Waarheeden ? En dan noch kan men
geene harde waarheeden zeggen, zonder dat men juist daarom noodig hebbe perlbor.en by raam en toenaam te noemen, zonder hun te ridiculizeeren , dat is belagchelyk te maaken, zonder hun gevolgelyk te verbitteren — en dus doende de haat en twist leevenuig te houden? Steden de Schryvers van de Heraclyt en Democryt zich daar door niet volkomen gelyk met de Schryvers
van



van de Politieke Blixem en andere fchandblaaden, die tot fchande onzer Natie het Vaderland om zo
te fprecken bedekken? En verdient dus het
eerstgenoemde niet evea goed als de anderen de naamen van libel van fchandblad V
Wy weeten het, deezè vraagen, zyn zomtyds wel eens door zeer braave bedaarde Vaderlanders geopperd — wy reekenen ons verpligt dezelven te bcandwoorden:
'Er is niets , wy bekennen het, dat yder welmeenend Vaderlander meer teegen de borst moet -ftooren, dan dagelyks den éénen of anderen zyner Landgenooten door middel van dc Drukpers op de tong van dc geheele Wereld gebragt, en voor eenige daagen het voorwerp van het algemeen discours, en dikwils van eene algemeene befpotting tc zien. 'Er is niets, het welk den belangloozen man, die aan geene factie hoegenaamd maar alleen aan zyn Vaderland verkleefd is, meer bedroeven moet, dan te zien. dat de daaden der beste en belangelooste Vaderlanders by aanhoudendheid voor het oog der Natie met de zwartfte Couleurcn worden afgefchilderd, dat men eene braave Natie met wantrouwen vervult tegen hun , die altoos beftendig haar best zoeken, en voor haar geluk en haaren roem en welvaart hun goed en hun leeven gewillig veil hebben.
En wie onzer Landgenooten durft ontkennen , dat dit zedert het begin onzer gelukkige Omwenteling fteeds by aanhoudendheid het geliefkoosd . A a mid-



middel van de zich by uitneemendheid, en by uitSluiting, noemende Revolutionaire Patriotten, van die warme ftookers van ceuwigduurende twist en tweedracht was? zouden wy nog noodig hebben dezelven te noemen? wie herrinnertzich,om yan veelen één te noemen, het onophoudelyk fchelden cn lasteren niet, waar mede de tegenwoordige Reprefentant L. C. Vonk en zyne makkers de expresfelyk tot dat einde aangelegde dagblaadcn zedert her begin onzer Revolutie hebben opgevuld? wie weet niet, dat de Juftitie zich meenige keeren teegen dat lasterlyk gefchryf heeft moeten verzetten , en wie, die dit alles weet zal dan nog langer in twyftel kunnen trekken, of de Revolutionaire party in ons Vaderland in plaats yan met overtuigen te beginnen, niet begonnen
is met het noemen van naamen, met lasteren
met fchenden met eerrooven met
twist en tweedracht cn burgerhaat aan te vuuren en in lichte laaye vlam te doen ontbranden ?
Wanneer men nu dit alles ftraffeloos ziet gebeuren , wanneer men ziet dat de waarheid in haare oorfprongelyke eenvoudigheid in haare naaktheid tegen den, met geest cn fpitsvondighceden
gewapenden laster, niets vermag wat mag —.
wat moet men dan aanwenden om dit te keer te gaan ?
Voorbeelden helderen eene za«k op cen
ftruik-



— 5
ïtruilcroover houdt zich op in een Bosch, door het welk een reiziger noodwendig moet pasfeeren om zyne reys te vervorderen ■
Dc Reiziger weet zeer zeeker dat de ftruikrover gewapend is, en volgens de hedendaagfche rechten van den fterkften menfch hem ten minjlen
van zyn goed zal tragten te berooven
wat moet wat mag nu die reiziger doen? — hy
kan het Bosch niet ontwyken hy moet
er door hy weet dat hy nimmer ymand
beleedigd heeft, of reedenen gaf om hem kwaad te willen — hy weet dus, dat hy van niemand
eenige kwade behandeling verdienen kan hy
vertrouwd dus in zo verre volkoomen op zyn onfchuld en op de rechtvaardigheid van zyne
zaak hy gruwt van het denkbeeld om zyiien
natuurgenoot kwaad te willen het denkbeeld
van wapenen met zich te voeren, waar mede hy zyn evenmensch leed zoude kunnen toebrengen
is nimmer in zyn hart opgekoomen maar
thans zit hy in zyn Logement ziet het
Bosch van verren voor zich, door het welk hy
trekken moet hy is overtuigd dat hy zal
worden aangevallen ~ dat men hem Voor 't minst
zyn goed ontrooven zal niets is dunkt ons
natuurlyker, dan dat hy thans op zelfverdeediging begint te denken, dat hy zich van wapenen voorziet, cn het heilig voorneemen neemt» om zich zelvcn voor allen aanval te beveiligen, A 3 dea



den aanvaller af te weeren, en des noods geweld met geweld te keeren -—
Wel nu Landgenooten! wat hebben wy anders gedaan als verdeedigender wyze tegen de zich noemende Revolutionaire party gelhved n? met dit onderfeheid echter, dat zy, dewelke thans de beruchtfte fchandblaaden van Nederland ter wereld inftooten, zich lafhartig achter hunnen drukker verfchuilep en dus zeiven door hunne
weerparty niet kunnen aangetast worden
dewyl wy gerust aan hét oordeel van onze landgenooten durven overlaaten of dit verwyt wel
immer op ons zal kunnen worden toegepast
noch één onderfeheid gelooven wy zonder verwaandheid tnsfehen ons gefchryf en dat van onze tegenftreevers te moogen aanwyzcn —- Zyliedeh naamelyk, beleedigen , hoonen, en lasteren onophoudelyk alles, wat braai is in den lande zoo wel als eenige weinigen van het allerflegtfte van hun eigen zoort, dit Uiatfte doen zy echter zeer zelden, en d n noch met een zeekere huiverigheid en meest al onder verbloemde naamen
en wy hebben ons altyd meest bepaald by het allerflegtfte foort van dat eerloos Oranje geboefte het welk thans onder den dekmantel van een Ultra Revolutionair om ambten en bedieningen en om remotien fchreeuwend Patriorismus ons Vaderland verwoest — burgertwisten aan vuurt — den haat vereeuwigd —■—- en Nederland op den rand
van het verderf voert. Wy willen daarom
niet zeggen dat wy nimmer gedwaald dat
wy nimmer de zuiverheid der bedoelingen van de zodanigen miskend hebben, dewelken wy zr mtvds in ons Weekblad gegispt, zeer hard gegispt
hebben hier voor zyn wy menfehen
en wie is de man die nooit nooit door verkeerde berichten misleid nooit door te veel
drift vervoerd nooit door te veel vooringenomenheid van het rechte fpoor gebragt worden
kan? onder deeze Clasfe van menlchen willen
wy



— 7
wyons niet rangfchikken — neen—wy kunnen
divaalen maar! wanneer men ons van
onze dwaalingen overtuigd, zullen wy dezelven altoos gereeielyk bekennen, en voor het overige
ons aan gunst nog ongunst nyd nog laster
ft'.oren en zo lange, als die fchand chryvers
voort-aan met alles wat deugdzaam en braaf is te lasteren, zullen wyide braafheid en belangelooze
Vaderland liefde wreeken de gekken en
deugenieten onzer tegenparty klaar en naakt voor het Volk tentoon ftellen —— de waarheid fteeds
tot onze leidsvrouw neemen maar haar cok
altoos met dat zelfde zoort van wapenen ter verdeediging aangorden, met weke de vyanden van rust, goede Orde, eensgezindheid en broederlief ie onophoudelyk de belangelooze Vaderlandliefde aanvallen.
Xn het Weekblad genaamd de Weerlicht en wel in N°. 36 vinden wy een droom van fustus Zelandus , die,zich verbeeldende in een Chinees herfchapen te zyn, zodanig alles wat hy bv zich had in de Chineclche fraaak vond, dat hy niet anders dagt, of hy was altoos een Chinees geweest;' (e» wy voor ons denken ook, dat die Justus Lelandus geene groote verandering zoude behoeven te ondergaan, om in een Ciiness herfchapen te worden.)
Niets intusfchenkomt ons waarfchyrdykervoor,
dan dac die Juflus 'Zelandus :— eigenlyk In-
jujius Chinees is . en wy ge oven dat yder
eerlyk man het voor beüist houden moet, dat die Injustus Chinensis door zyn lasterlyke droom met het grootfte recht den naam van een eerroovend droow verdiend heeft.
Indien o s vermoeden eens bewaarheid wierde. en die dromer eer* een mede vertegenwoordiger1 vau het Volk van dat Land der wonderen was.



in het welk hy zich in zyn laster droom verbeeldde
tc zyn — dan zoude die droomer niet meer
als zyn rechte loon ontfangen, wanneer er ook
vau heyti eens gedroomd wierd maar wy
durven hem voorloopig verzeekeren, dat in die Contra droom meer waarheid zal gevonden worden , cn dat voor 't minst het Caracïer van een delateur verklikker lasteraar cn leugenaar er beeter met levendige verwen in zal worden afgemaald, dan hy Justus Zelandus imme had kunnen verwanten.
Alexander Zwart ftaat by zyn woord als een haas
byde trom hy belooft op den 8 January 1798.
dat hy 's anderdaags by de Schryver van dc Heraclyt en Democryt komen zal, om van hem de reedenen te hooren w aarom hy de ftoutheid gehad heeft, van met hem in de Heraclyt te lpotten —- het
is heden de ia January 1798 en Alexander
moet noch koomen.
J. C. KwasleUmm van den Haspel fpuwt vuur en vlam , fcheld en raaskalt als een brigadier van
de fditieke kruyers; pasop maat! en praat
riet te \eel van EX- en — Democryt zal u anders alle uwe Ex tytels ook eens opnoemen.
ERRATA
N°. 52. Blad. 843. Reg. 3. van'boven ftaat:
Schermer cum fuibus: — lees: Schermer cum fuis.
Dit Weekblad wordt uitgegeeven , in den Ha,^e, by IZAAC. Du MEE, en verderby zyne Correspondenten,



HERACLYTen DEMOCRYT
N'. 54.
SaTURDAG, 2D jANUARy I798. Het Vierde Jaar der Bataaffche Vryheid.
door
REINIER DIBBETZ.
Necfpé, nee metu.
De Reden leert het, en de ervaarnis zal het itaavcn, Hen blyft, waar de ondeugd heerscht, ook zonder meester/ka,.,». De Ichoonfte Vryheidsboom, hoe ryk alom geplant, Gaf, zonder Zeeden, nooit de Vryheid aan een Land. 't lsydtl met den naam van Broederfcliap te fpeelen,i Zoo lang het hart rog wrokt, en wraak re ziel kan preelen. Arist! hoe zeer cen Volk de pooging zich verklein*, Men wordt door kracht van Deugd alleen Republikein'!
Getrokken uit liet Dichtftuk. Aan Arh tas —- te '"inden in do maandel. Letterotttcmngen van November 1-97.
Daar de. zaak van Campen misfehien eerstdaags by de Nationale Ver-adering aan de orde van den dag zal zyn , en mén het"'er thans wederom op fchynt toe te leggen, om de natie tegen het braaflte en waarlyk Patriottijch gedeelte van II. Deel. B Caw-



10
Campen''s burgery voorintcneemen, en haare daaden, zoo wel als die van haare regeering, met dc zwartfte verwen af te maaien, daar men, om dit heilloos oogmeik te bereiken, zich in Fiies* land zeiven niet ontziet , adresfen aan de Nationale Vergadering in gereedheid te brengen
zogenaamde hoofl - vergaderingen van gecommitteerden uit de gewapende Burgercorpfen te befchryven ten einde alzo burgers tegen burgers in het harnas te jaagen, cn den fakkel van binnenlandlche oorlog in lichte vlam. tc ontftee-
ken • daar men gaarne zien zoude, dat, ten
gevalle van een hand vol zich noemende Patriotten by uitneemendlieid , (doch die op de keper befchouwd, in hun ziel, der dwinglandyen deszclfs laage ecrlooze grondbeginzelen zyn toegedaan,) het lot van Campen's braave burgery, wederom op nieuw aan het welbehagen van niets waardige intriganten, hongerige fortuinzoekers, onrechtvaardige rechters en domme despoten wierd overgelaatcn —— daar wy dit alles zonder vergrooting, als bu;ten allen twyffel mogen opgeevcn — gelooven wy dat het aan onze leczeren niet onaangenaam zal zyn, dat vy hun van tyd tot tyd van den waren toedJacht van za-. ken, deze intcresfantc burgery beuvifende, onderrichten.
Wy hebben dan betreffende deze zaak ccnen brief ontvangen, dewelke zeer veel licht over dezelve zal kunnen verfpreiden , en aan ieder vryheidminnend Nederlander den fnoodaart zal doen kennen.
„ Die voor 'ï belang des Lands
,, gevoelloos als een rots, „ Zich Jlout in 't kleed vertoont '„ des waaren Patriots. "
Wy



ir
Wy plaatzen derhalven dien brief gaarne, en niet dankerkentenis aan onzen geëerden Correspondent, m wiens verdere Briefwisfeling over
S^S?*6 zaak'wy ohs ten ernftisften
BRIEF over de zaak van Campen.
Gy doet wel dat gy de Natie onderrichten wilt omtrent de: lastertaal, die de braave Burgeryen het Steedelyk Beftuur van Campen weder ondergaat van dat zelfde handje vol volks, het welk deze Stad gcduurende zulk eenen geruimen tyd tot een modderpoel van geweld, list, volksbedrog, en waarachtig despotisme gemaakt heeft doch waar van die Stad nu zedert vyf maanden tot vreugde van alle braaven verlost is Als men de Courant van waarheid en gezond ver/land en de twee adresien van een klein aantal twistftookers binnen die Stad leest, zoüde men zeggen dat daar weder zwaare verfchillen waaren, en nochtansiis er misfehien geene Stad in deeze Republiek, alwaar zoo veel eendragt, zoo veel iïffle rust, cn meer openbaare veiligheid heerscht • maar juist dit is het, het welk de woelgeesten ' die voormaals de meester fpeelden hindert, deel ze rust duurt voor hun te lang, voor hun die natuurlyk misnoegd zyn daar over, dat zV op zulk eene vernederende wvzc door dc Bureerv onder toezicht der Nationale Vergadering voor geweldenaars verklaard, en van het door hun onwaardiglyk aangemaatigd beftier ontzet zVn, en die dus klaagen zouden, al regeerden 'er thans Engelen. ö
Het is ondertusfehen vreemd dat dit zelfde volk , het welk zoo fchreeuwd, om dat 'ei eenige Leeden gekoozen zyn. die te vooren tot de B 3 Ma-



11
Magiftniat en gezwooren gemeente behoorden, gedéeltdyk beftaat uit de zodaanigen, die te vooren vleijers cn aanbrengers waaren, by de voorniaaügc Oranje -.beftuurders. terwyl 'er onder de negentien Léedén van bet beftuur waar np zy het gelaaden hebben, juist geen één enkele is, of hy heeft altyd voor echt Vaderlands-gezind te bock geftaan; zommigen hunner zyn door den Stadhouder afgezet geweest, anderen hebben zich beitenuig als Leeden der gezwooren gemeenre teg n zyne willekeur verzet, en zyn juist die gecnen , die gemaakt hebben dat tampen dien roem van Vaderlandsliefde verkreeren heeft, dewelke zy van 17S7 tot 1795 heeft gehad. Ook zyn 'cr onder die Leeden, welke thans in het Beftuur zyn , de zulk en, die in het Committé Revolutionair zaatcn, toen zy, die nu wel alken en by uitjluiting Patriotten willen beeter, in het hoekje van den haardt hunne pyp rookten en anderen lieten werken. Wanneer men dit alles overweegt, en die lieden kent, dewelke thans zoo veel beweeging maaken , moet men zich waarlyk verwonderen, dat zy nog aanhang vinden vermits zy hier ter Stccdc hunnen aanhang geheel verlooren hebben , en ruim zoo veel door hunne gewcezene aanklecvers als door de echte Patriotten gevloekt worden.
Toen de Nationale Vergadering zich nu ruim zes maanden geleeden, met de zaak van Campen begon te bemoeijen , was zulks niet uit eigen beweeging , of om dat zy vermeende dat 'zy daar toe uit haar_ zelve recht had, neen . maar om dat liet Provintiaal Beftuur, het welk door deeze tegenwoordige klaagers met geweld verhinderd wierd, om de Volkstem te doen fprecken, het gezag der Nationale Vergadering inriep, ten einde dit geweld te keer te gaan. Van ronds om wierd 'er toen hulp van manfehappen gevraagd ,
om



— 13
om zich fe^en het gezabh der NVionale Vergade ing te verzetten; 'er wierd kruid , kogel; "en kardoezen a ingelchaft orn de pogingen van deNationale Vergadering en van het Provinciaal Bèftuur te keer te gaan; 'er wierden Wagten uitgezet, enbetaddom tegen de inkomst van eene Commi.s(ie te waaken, en de Nationale Vergadering wierd tot vytinaalcn aangezocht, eerst öm zich met de zaak van Campen tc bcmoeiien, en naderhand om haar te beduiden , dat zy 'er zich als louter S.eedelyk niet meede vcrmogt'te bemoeijen; ja toen de vrienden-zaagen dat hunne onderdrukte Medeburgers zich eindelyk ook by de Nationale Vergadering met een Imeeklchiïft vervoegen wilden , haalden zy de lieden, by wien dat Request ter teekening had geleegen met geweld als gevangenen en misdadigers uit hun huis, bragten hun op het Stadhuis, wilden den ftel Ier van het adres weeten, cn vraagden aan een aantal lieden, dewelke zy daar ontbooden hadden, of zy vel wisten, dat zy de magt luidden, om alle de klagende Burgers met Militie uit de Stad is jaagen t
Dit waren die lieve Volksvrienden, die Patriotten by uitjL-k, die zoo zeer alle Militaire magt tegen hun eigen gedrag hebben afgebeeden; maar, even gelyk zy toen raasden "tegen dc Oranjecalanten, en alle de klagende Burgers voor de zulken wilden doen doorgaan, even zeer hielden, zy het juist met die Oranje-aanhangers, ten minften zy hebben hun, en wel met yoorbygaan van Patriotten , zelfs eenige leveranticn laten doen. Elk weet dat zulke' dingen hier gebeurd zyn , en evenwel durft dit Volk nog opVaderlandsliefde roemen, en eene braave reeeering, benevens het groot aantal hunner rustlievende Patriottilche Medeburgers belasteren en tergen.
C 3 Laa*



Laat ik u kortclyk een denkbeeld geeven, van het geen tot hun tegenwoordig gewoel aanleiding geeft: zoo dra dc nieuwe Regeerina; onder het oog der Commisfie uit de Nationale Vergadering met omtrent duizend ftemgerechtigden tegen twee-hondert was aangefteld, deed zy niet zo als de voorige — zy dreigde nog vervólgde , maar deed dadelyk eene Publicatie, waar by zy zeide alle voorige begaane misdaaden te zullen vergeeten, om dat zy 'er zelfs niet over wilde zitten, maar dat zy de adminiftratie van Stads Finantien zorgvuldig zoude n.aagaan, en alle daaden beletten , waar door men de uitfpraak des Volks over de geweezene verfchillen zoude willen tcgénweiken. Dit voldeed elk een, cn de hoofden der vorige gcweldenary waren zelfs zeer tc vreeden 'er zo goed koop af tc koomen, want had nu de Regeering met dit volk eens gehandeld, zo als zy met den ongelukkigen Boekverkoper Brok gehandeld hebben, dien zy, om cen boekje, het welk hun niet behaagde, zonder eenig verhoor of form van proces voor drie jaaren in
het Tuchthuis zetteden wat zou 'er dan
van hun geworden zyn? en wat zy nu ook klaa-
gen en fchrceuwen mogen • de Regeering
gaat des niette^enftaande zo onpartydig te werk', dat niemand voor zich zei ven over eenig onrecht of partydighcid durve klaagen.
Een zeer groot aantal hunner aanhangers, die zy misleid hadden, zag nu ook dat zy bedroogen waaren, en waren verblyd dat de onrust, het gewoel, en het geweld een einde hadden gsnoomen, en dat zy nu de genoegens eener geruste zamenleeving wederom zouden mogen genieten.
Dan, dit duurde maar omtrent twee maanden, toen die woelwaters, hakende naar nieuwe twisten,



81
ten, cenc Sociëteit oprichtedcn, onder den naam van Kin- en Ondeelbaarheid, cn in het hoofl hunner wetten Heiden , dat de Ie ien van aezeTve zich zuiveren zouden van den blaam, hun ren laste ge ëgd door de Commisiie uit de Nationale Vergadering ter afdoening dcrverchillcn, dewelke hun daar by na verdienften had ten toon. geftcld. Dit zag de regeering eerst aan, maar zo dra zy hier van legaal kennis gaaven, en geeT ne andere leeden wilden toclaatcn, dan die daar in met hun inftemden, verbood zy deze focietcit niet alieen, maar ook alle geilotene focieteiten, die cenc ftrekking rnogten hebben om een punt van vereeniging tc maaken tegen het geen door het Volk oiïder toezicht der Commime uit de Nationale Vergadering was vastgefleld.
Dit was immers hun plicht; zy mogt toch niet toelaten dat eene ftad, die zo lang door oi> eenigheden gefcliokt, nu eindelyk in een voorbeeldige ftaat van rust was, wederom aan nieuwe twisten wierd blootgefteld •, door dat zelfde Volk, het welk twee jaaren lang zoo onophoudelyk gewoeld , cn met eenen yzeren fcepter geregeerd had: zy mogt dit te minder toelaten, om dat andere burgers ziende dat zy daar uit geweerd wierden , eene andere lbcieteit daar tegen wilden oprichten, waar uit voorzeker nieuwe tweefpalt zoude gebooren zyn. En of die lbcieteit voor Een- en Ondeelbaarheid, of hoe ook anders genaamd wierde, dit deed niets tot de zaak ( a)
o: ; V ■■;••■>- , * ' ( gC-
{a~) Oplettende menfehen Wbbef fn deze da^en waargefirtilien , di» vcei al de ruiken, die'hun eigen winkel lebben tiitvwkogt, èe eerftfii zyn, om eene nieuwe ninkel op te z£ttcnj, ■ ure- do zo dikwyls misbruikt wordende fiimi vau Vryheid, VetykhéiiL Eiti<- cn öhHeelbaarhtiJ,
( Xr.nt van de Schryvers. }
B 4



genoeg was het dat het oogmerk gevaarlyk en rustverftorend was.
Heeft niet de Nationale Vergadering zelve voor anderhalf jaar de Centrale Vergadering, die men nevens haar wilde oprichten, verboden V en heeft die Vergadering daar door de vryheid der Ingezetenen verkort ? en waf zoude de regcermg van' Campen anders moeten doen, indien 'er eens eene focieteit onder den naam van Een- en- Ondeelbaarheid ware opgericht, met oognv rk om eene Oranje revolutie te bewerken V moest zy dan zulk eene focieteit ook dulden, om dat zy zwik eenen naam had aangenomen ? Dan' dit is te klaar, om 'er langer op te blyven ftnan. De borften za.?en ook te wel de billykheid van dezen ftap, om zich daar over direct te durven beklagen, cn wagtten dus totdat 'er naa hunne gedachten zich nieuwe ftof opdeed. ' '
De regeering had de gewezene onwettige bewindslieden van February tot July rekening laaten doen, van ontfang cn uitgave, en alles in rekening toegelaten, dat tot het gewone ftads beftuur behoorde, fchoon op maaltydcn, traftcmenten, en diergclyken noch al het een en ander zoude zyn te zeggen geweest. Maar zy vor.d de ftads kas berooofd, voor eerst van eene fomme van verre over de tweeduizend guldens, die het onwettig beftuur de laagheid had gehad van aan zich zeiven met het vierendeels jaars te betalen , even gelyk dagloners, fchoon de kas zo fchraal was, dat zy het volle geld niet hadden kunnen medeneemen, want elk van die baazen had zich 's jaars door de wykvergadcringen doen toeleggen eene fbrama van zevenmaal' hondert guldens, cn voor de Sccretarisfen , die zy aangefteld hadden, ook dc tjactcmenten verhoogd, en de uitkceringcn voor de ftad afgefchaft: nu
vond



vond men noch op de rekening, omtrent 1300 guldens aan extra wagt loonen voor de fchutters óm dc Commisfie buiten dc ftad te houden, als mede aco guldens aan extra'rydtuigen, om pp allerleie expeditien te gaan;, nóg voor 500 guldens aan kruid: dc cenc municipaal had voor jüo guldens aan kogels gegoten, om 'cr Nota B v. n e !! de burgers fnecle te bevcgten!. dc andere had zaay geleverd voor de cardoezen; de derde falpeter enz.; een andere municipaal cn fecretaris had een anker beste róodé wyn prcl'ent gekregen . voor goede dienfte:! enz.: dit alles maakte eene fómthe uit van over de 9000 guldens. De Regering konde nog mogt dit in rekening toelaate.. — cn zy wilde dit zelve niet afdoen; een Provinciaal hof van Juftitie beftaat in Overysfel niet, by het welk de zaak anders had kunnen onderzocht worden — Wat fchoot 'er voor Can!:eh"s regecring dus over, als de Vdlksftem te laten fpreeken, gelyk de beftuurders van alle Co npagniefchappen dj gcinteresieerdens oproepen V ze de het volk dat men dat geld. bctaalen moest, de regecring /oude dit gedaan hebben— maar zeer veele bu'geis hadden-zich hier van zeer afkerig betoond, dus moest de regeering 's volks uitlpraak inroepen;, en dit is immers thans de manier waar op men over *s volks belanden wil geraadpleegd hebben? maar het is by zoramige lieden alléén de volkftém, die'aan zekere oogmerken voldoet, dewelke men raadplegen wil; en wanneer de meerderheid mishaagd, lacht men 'er mede. Nu gaf de regecring eene zeer zagtc Publicatie uit, waar by zy twee vragen voerttelde ; dc eerfte betrof dé tractementen van het afgezet onwettig bewind — de twede vraag betrof de bovenvermelde extaonkosten; ( en , dat deze onkosten niet aan de ftad konden in rekening gebrast worden, hadden die vrienden al zelf begrepen, toen zy nog aan het roer B 5 za-



zaten; want toen reeds hadden zy in dc wvtarergadenngcn voorgetteld, om dezelve ten la.'te der gecommitteerden van dc toen klagende burgery te brengen.) Om de burgery tyd van beraad té geven, kreeg elk ftemgerechtigdc een afdruk der Publicatie en cen ftembrief; elk had tyd zich drie dagen te bedenken, en niemand mogt Jlemmen, als die de verklaring van het reglement voor de Nationale Vergadering tekende; veele Hemden in het geheel niet, maar 688 ftemmers begeerden dat dc ftad met die kosten niet , cn Hechts 31 dat de ftad met die onkosten moeste bezwaard worden; zoo is de aanhang dier party gedund. t Iuks vliegen Vr twee naar de Nationale Vergadering , en verzoeken daar eens heen cn weer om eene nieuwe Commisfie uit haar midden, en bcfchuldigden de vorige Commisfie als dc oorzaak yan hun ongeluk — niet tegenftaande het rapport van die Commisfie expres gedrukt, expres aan de orde van den dag gefield, cn door de Nationale Vergajering was goedgekeurd.
Men befpeuid ligtclyk, waar het deze lieden om te doen is, zy willen weder op het kusfen, maar hoe zy 'cr met 200 ftemmen op zullen komen tegen 1000 ftemmen die met hunne tegenwoordige regering te vredch zyn, en geen
ichrikbcwind begeren, moet de tyd leeren
in 't vervolg nadere berichten.
Proeve van Sententie uitgejprooken by het (zogenaamd) Huf van, Justitie in. Friesland.
•n Gezien by den Hove van Friesland de proceduren voor den zei ven Hove hangende tnsfehen Dr.
Enniits



Ennius Harmen Bergsma, hem dragende volmagt van H. B. wonende by .7. B. te Rmsmagecstals Gouvernante over deszelfs kinderen-, gcltcrkt met haar vader L. B. Impctrante ter eenre op ende teegen D. Bavius Renici van Theeke» geoccupeert hebbende voor A. T. B. H. prefent te Doekum gedaagde ter andere zyde. Het voorfchreven Hof op alles rypelyk gelet cn gcc'oniidereerd hebbende , het geen men in dezen behoorde te confidereeren, in den naam cn van wegens het volk_ van Friesland condemneert den gedaagden om ingevolgen de gegecvene trouwbeloften aan deze ifnpetrante liet huwelyk met dezelve binnen zes weeken eerstkomende "na Costume van den lande te ïblemnifeercn, ten minften by succumhb bies om het kind of kinderen waar van de Impetrante door hem bezwangerd is. als het zyne of do zynen te alimenteeren, kraamkosten tê hoeden, of de Impccrante iraa 's Lands Ordonnantie bchoorlyk te doteeren, en condernneeit den ge* daagden mede in de kosten van den procesfe tot s'Hofs tauxatie.
Aldus gedaan en uitgefprooken in de Cancelarye bir.nen Leeuwarden den 2.0 December 1797."
IVjTeii mag dan in Friesland ongeftraft niet alleen een meisje bedriegen, maar dc deugniet, die haar bcdroogen heelt 'houdt het aan zyn keur of hy die fchanddaad wil reparceren of met geld afkoo-
pen 6 Vryheid.' Gelykheid: Broeder en
2usterichap ! o myn rampzaaHg Vaderland l ö Goifchalk ! 6 Kesler ' 6 Lieuwe Klaazes! f»
'• 'nt^mK'-'-'r- ■ ■ -"littvw-—.. .0
(<j) Drie der voornaamfte patriotten hy uitnecmctidlieirl onder 4e Fricfdic lanclbcrocrdcrs '— cn tc gelyk berecht dool' kun cciloos bedrog aan braave < nbefprtokene meisjes gepleegd.



lo MES
ö Abraham SiaJl (b) cn 6- Hendrik Gjahs! (c)
—. i ■ ■ ■ ■ — i ,
tl p op ••">' ♦ «ÉTfiofliI ■''A-.A het ttêri
-:.De Burger tf. .*ƒ. j'an 5oZ/wj Lid der Nationale, Vergadering is in perzoon door den Advocaat Fiscaal der ftad Groningen gedagvaard, (indien wy wel geïnformeerd zyn,) ter zaake van eene propofitie, door hem, (Bolhuis,) als Lid der Municipaliteit van Groningen, op den i8 Mcy ÏZ97- Vergadering van de Municipaliteit en Kiezers van die ftad gedaan, en door hem zeiven aan het volk van Groningen bekend gemaakt. — Pan dc Prefident der Nationale Vergadering dc Burger yan Hoof heeft: den Burger van Bolhuis Cdie in de Commisfie te Nymegen zynde zich dadclyk naar den Haag begeven had, ten einde van den Prefident der Nat. Vergadering verlof te bekooruen om zig naar Groningen te moöen begeevenO geordonneerd, zich dadel yk weder naar Nymegen te begecven, het welk door de Vergadering is goedgekeurd; en is wyders van wegens dezelve Vergadering aan de Municipaliteit der ftad Gronmgcn aangefchreeven, „ dat de Burger ,iKvan Bolhuis zich te Nymegen in Commisfie „ bevond, cn zy de procedures dus furcheerue, ,, tot dat dezelve zoude zyn geretourneerd."
-Zo zeer als dit verftandig gedrag van den Prefident van H'jof een ieder van zyne voorzichtigheid cn den patriot allezins waardige cordaatheid tevens overtuigen moet, zoo zeer hadden wy wel gewenscht dat het Hof of Collegie van Justitie van Groningen (het zy met allen eerbied voor dat Collegie gezegd)
deze
OO Prefident van 't Hof van Justitie in Friesland.
(O De nieuwe Schirprechtertbc wien zv noch allen cens moeten knnmen , als aan die bedriegers recht g.fchitd Deze noten zyn yen Democryt.



deze zaak- van den Burger van Bolhuis niet nietdie fpoed tot dus verre had doorgezet.
Het is toch onzes bedunkens eencontegenfprcer, kelyke waarheid, dat een Lid van eene Municipaliteit ' en vooral van eene Municipaliteit als: die van Groningen) dewelke door het volk daar in geplaatst is om deszdfs duure beiangens te helpen voorftaan en bevorderen . aldaar op zyn post een advis uitbrengende, of een voorlid "doende (hoe zeer ook van het rechte fpoor afdwalende) daar voor nimmer aanfprakelyk kan zyn, veel minder in rechten kan betrokken worden.
Want indien dit doorgaat, dan behoeft maar één particulier Burger zich door een uitgebragt advis of voorftel van dc cen of ander volksbeftuurder beleedigt te achten, hem daar over in' rechten te betrekk en, en 'er is dus geduurige gelegenheid om hem aldus nutteloos u maaken voot den post, waar in het volk hem geplaatst heeft. ' tJ
Wy zyn 'er echter verre af om daar door tewillen gehouden worden van gevoefn tc zyn, dat een gelastigde, of een Reprefentant des volks, om daaden, die met zynen post niets ge-^ meens hebben, niet voor zynen gewoonlykcrir rechter zoude kunnen worden getrokken, neen! di t ondericheiden wy wel deege'lyk van het thans
plaats hebbende geval vanBrlhuis word in,'
perfoon gedagvaard, uit hoofde van het doen, en publiek maaken van een voorftel rakende eene fom van ƒ 342, 359 - :- 2 welke fomme in het, bekend Rapport raakende de werkzaamheeden van, het Committé van Adminiftratie der Franfche' Troupe-s, van den Reprefentant Aufmorth c. f. gezegd wordt te Groningen betaald te zyn' zonder productie van behoorlyke Bon's of Quitantie, welke daadzaak in dat Rapport eene geldver-
fpih



ft| 5255
WOTd- CZic pas- ^ m m
fljjg^M dit Rapport.geleezen hebbende, SfölS Vai1 de ffWfi* van Gronin-
trbir kn ^kCnd,?mkt' cn het welk deeze
jn het Rapport vermelde zaak betrof e„ h£
gevolg ïöer van is dat hy thans door de Red t
Sffc**^* hy lid der Nationale Vergadering is ) m perzoon gedagvaard word.
frbHmvïnUit dito,°SPunt dat wy deeze a&g£ B^Ï?ïSS?fi ^ wel wensch-
ten , dat deeze demarche tegen den Bureur van Bolhuis ons geen ftof gegeeven had, om eene daad te moeten afkeuren van een CaïW&JS welk ajle aanlpraak heeft op de hooi- chti,^ en eerbied van alle Ingezeetenen van GronnS Wy zen m deeze demarche eene ?SS eene verlevendiging van die gevoeligheid e ^an die dr ften gebooren worden", die het voor ons Vaderland te wenfehen is, dat hoe eer zoo beeter" ged mpt ja geheel gelhioord worden — en wv koomen er openiyk voor uit, dat indien wy Leeden der Nationale Vergadering waren, aan welke party wy ouk rnogten zvn toegedaan wv nimmer zouden dulden, dat een onzer mede£ den op zulk eere wyze voor de Natie nutteloos gemaakt en ons ontrukt wierd. ""«eioos
By deeze gelegenheid, moeten wv nos een woordje zeggen, p«er eene zaak die wel is waar met de bovengemelde in den eerftcnop agwemi,' gemeens heeft maar echter- eeniger ma iteri ét dezelve m verband ftaat.
De Burger G. Gulejloot een excellent Patriot
en



ftS
cn Clcrcq "of Commis by liet gewezen Committé van Adminiftratie der Franiche Troupes zit zedert meer dan negen maanden (r/aarorn weetcn wv niet > :!an de zyde van de Vergaderplaats van Neerlands hoogftc Wetgeevende Vergadering in
eene gevangenis op.:eilóotcn.- zync echtge-
njote mag ja wel is waar by hem koernen , maar nimmer ais onder het lastig opzicht van een derden.
Wy kunnen voor a's noch niet treeden in de waarde ofonwaa.de van het geen aan dien ongeInkki^en te laste gelegd word maar dit weeten wy, dat eene Gevangenis van negén maanden — dat negen maanden van eene beminde Echtgenoote erger dan beroofd te zyn, een gruwzaam lot voor een man is, die in het best van zyn leeven, zyn hart voor de Vryheid en voor de liefde kloppen voelt.
Wetgcevcrs van Nederland! — Gylieden die gezwooren hebt het Vaderland te redden of te
ilerven Gylieden moet de misdaad doen
ftraffen, en de onfchuld befchermen, en gy duldt dat men onder uw oog den vryen Nederlander gedurende negen maanden van zyne Vryheid beroove — ach neem gy duldt het niet —
vergeeft het ons zync klachten zyn nog
niet tot Ulieden doorgedrongen — maar wy — wy klaagen deeze menschheid hoonende daad by Ul. aan. — Zo lang onze hand een pen kan voeren, zullen wy de zaak der beleedigde menschheid verdeedigen, en Gylieden Wetgeevers.'zult nimmer zulke fcha -ddaaden weetcn of uwe rechtvaardigheid zal aan dezelven een paal en perk weeten te Hellen.
Wy verkiezen voor als noch niet bekend te maaken in hoe verre wy geloven, dat dezege^ vangenhouding van Galejloot' betrekking hééft op
de



24
dc b'vengementioneerde zaak, waar om dc Reprefentant van Bolhuis gedagvaard is eene
langere mishandeling van den eerften zoude ons echter fpoedig bevveegen, om alles wat wy 'cr van weeten aan dc Natie te optnbaaren.
. Intusfehcn hoopen wy nimmer de misdaad voor te fpreeken, en in dien Gak/loot fchuldig is, dat men hem ftraffe -— maar negen maanden
lang cen man gevangen te huuden cn aan
hem van tyd tot tyd zyne beminde Echtgenoote onder het toe voorzicht van een derde eens te laten zien is MOORDEN:
Dit Weekblad wordt uitgegeevcn, in den Haage, by IZAAC Du MEE, en verderby zyne Correspondenten.