D E
SCHOONE ARSÈNE,
ZANGSPEL.



D E
S C H O O N E
A R S È N E,
ZANGSPEL,
MET
BALLETTEN.
NAAR HET FRANSCH GEVOLGD VAN
FA VA R T,
DOOR
BARTHOLOMEUS RULOFFS.
Te AMSTELDA M, by J. helders, en a. mars, in de Nes, i?8,
Met Privilegie*



Servict astcrnum qui parvo nesciet mi.
H 0 R 4 T l .. B' S.
Ricn n'es: plus perilleux, Que de quiiter le bien pour Cire micux.
V 0 L T A 1 R E.



T O M W X X 2V G
AAN DE WEL-EDELGEBOREN VROUWE
JOHANNA MARIA W I T S E N ,
ECHTGENOOTE
VAN DEN WEL-EDELEN GESTRENGEN H E E R E
Mr. ANNE WILLEM STRAALMAN,
* 3 £ E &.



EERSTE RAAT), DROSSAARD EN DTKGRAAF DER STAD EN DES GRAAFSCHAPS CÜ1LENBURG.
3Ëfen fiere fchoonheid, met te veel toegeevendheden,
In 't eerste levensperk, gevleid en opgebragt,
Wier eigenzinnigheid geduldig vvierd geleden
Van elk, in haar geflacht:
Zy, nooit te vreên met all' wat andren kan bekooren ;
Het zy men fchouwfpel kooze of bal, of prachtig feest;
Of haar op zang vergastte of fnsarenfpeldeedt hooren ,
Ter ftreeling van haar'geest: Zy, onverfchülig, trotsch, laatdunkend, wuft van zinnen,
Verachtende alle hulde en nedrig eerbewys Vanriddren, die, in 'tperk, geen lauwren willen winnen,
Dan haar alleen ten prys: Zy, in haar oog, gevormd, om ' t all' voorby te (treeven ;
Koelzinnig voorde liefde , alleen uit grilligheid: Belust,verr' boven 't zwerk al't ondermaansch te ontzweeDoor eigen waan misleid: (ven> Zy, door alines kunst en toverend vermogen,
In wolken opgevoerd naar 't zielverrukkendst oord, Dat,fchoon'teen lustverftrekt voor hart enoorenoogen, Haar echter niet bekoort:



Zy, blootgefteld aan angst, gevaaren, fidclring, fchrikken, Aan hoopelooze liefde en verontwaardiging;
Asn de akiigfte eenzaamheid.de doodlykfte oogenblikken, Ter hartsverbetering:
Zy , door beproeving, van haar roekloosheid geneezen; Befefïende hoe'tfchoon, gepaard met tederheén.
Alleen 't vermogen heeft, behaagelyk te wezen In 't oog van ieder een:
Bevallge ARS È NE, In 'teind vertederd door die liefde, Die edle alcindor,(1 cds ftandvastiginzynleed,
Haar toedroeg, die zyn hart door haare fchoonheid griefde
En zich aanbidden dcedt: r i , (neelen, Zy, treedende op het puik van neérlands fchouwtoo-
Naar onzen fmaak gedost in nederduitsch gewaad,
Durft dus, Mevrouw! zich uwbefcherminge aanbeveelen.
Ontvang haar in dien ftaat.
Mag zy uwe achting, die zy hoog waardeert, erlangen,
En neemt uw vriendlykheid haar pooging-gunstig aan,'
Dauheeft ze, 'tgeen zy wensehte en hoopen durfde, ont-
En is geheel voldaan. (vangen,
s7%9> B. R U L O F F S.
PER-



PERSONAADJEN.
arsène.
ALCiNUOR, fransch ridder, minnaar van Arfèno. ARTUR, fckilddraagerenvertrouwlingvan Alcindor. ALINE, tovernimph. EUüENIA, vertrouwde van Aline. MÏRIS , in de gedaante van een flandbeeld* DE ONVERSCHILLIGHEID. EEN KO OLE GR AA VER. SILVAIN, "1
robe RT, I deszejfs #enaars 5medekoolegraavers.
DU BOIS, ƒ JjA FORET, J EENIGE RIDDERS. EENIGE VROUWEN.
EENIGE NIMPHEN van het gevolg van Eugenia. Eenige zingende en damfende mannen en vrouwen.
Het fpel fpeelt de twee eerste bedryven te Parys.
De gefchiedenis wordt gemeld voorgevallen te zyn onder de regeering van Heurik den tweeden en Catnariua de Medicis.
D E



D E
S C H O O N E
ARSÈNE,
ZANGSPEL,
EERSTE BEDRYF, EERSTE T O O N E E L.
Het Tooneel verbeeldt eene prachtige Hofzaal.
ALCINDOR.
ARIA.
Ac!)! welk een fmart Treft hem die, ongeveinsd in 't minnen, En door geene ontrouw te overwinnen, Een fchoone volgt, met een wanhoopend hart. 'k Zag, vannaby, den dood... Myn ziel bleef onbewoogen^ Geen bange nood, geen afgrond, fchokte my; Maar nu ik min en voel hoe Merk verliefdheidzy, Nu fehroom ik voor aanvallige oogen: Hunne onbepaalde magt (beeft alle magt voorby.
Myn rust, myn lot hangt af van hun vermogen. Maar welk een fmart Treft hem die, ongeveinsd in 't winnen, enz, ■
h TWEE.



s de SC H 00 NE ARSENE, TWEEDE T O O N E E L.
alcindor, artur. artur.
Zyt gy het zelf,mynheer? Men achtte u reeds verlooren.
U wederziende, wordt ons aller vreugd herboren.
Gy gingt en zeide niets van uw befluit; danrby,
(En dit trof my het hart,) verzweegt gy 't ook aanmy.
alcindor.
Wy moeten, willen we iets , in 't heimelyk, bedryven , Zorgvuldig zwygen, op dat zulks geheim zou blyven. artur.
Gy waart van 't fteekfpel, dat men gaf, niet onbewust. Wat mag de reden zyn, dat wy zo weinig lust En yver om u, als den moedigften te waagen, In u, tot onze fmarte, en met verwondring zagen?
alcindor, glimlagchendt. Ik heb dan, zo gy meent, gewankeld in myn'pligt? artur.
Voorzeker. Immers waart ge alvoorens, onderricht... Een uitlands ridder komt in't ftrydperk en, gedreeven Om blyken zyner liefde en dapperheid te geeven, Daagt hy een' ieder uit met fierheid in 't gelaat, Te ontkennen dat Arféne elk niet te boven gaat.
alcindor. (wekken. Zyn moed behaagt me en kan, voor hem, myne achting
AR«



ZANGSPEL. 3
ARTUR. ARIA.
Op oorlogsklanken cn cymbaalen,
Ziet men den held in 't ftrydperk praaien,
Wiens ridderlyke zwier En edle moed blinkt uit zyn wezen; Arfènes naam ftaac voor clks oog te leezen, Op helm en fcuild en wapprend krygsbanier Niets kan zyn' moed vertfaag.cn. Hy fpoort zyn ros, dat over 't veld Gelyk een pyl vliegt, onder't jaagen. 't Weet van geen vertraagen : 't Zwicht alle* voor den held. Zo dikvvyls hy in 't perk rent heen en weder, Valt, in het ftof, ftraks de een na d'andren ridder neder. ' Triomph ! roept elk volmondig uit. IIcc fchaterend geluid, Dient om hem te ontmoeten; Arfène te begroeten. Men brengt voor haar gezicht, dien held, iV zegepraal. Zy offert hem den prys met minnelyk omhaal.
ALCINDOR. Geviel 't Arfène?...
ARTUR.
Zulks wist men niet klaar te ontdekken",
Maar ik geloof het niet. Zy is zó trotsch en ftout,
Dut ze alles wat men doet van weinig waarde houdt.
ALCINDOR. r . „
(weeten?
Kon men diens vreemdlings naam, of wie hy zy,niec Eer/Ie Bedryf. A 2 AR-,



4 de SCHOONE ARSÈNE,
artur.
Neen. 't Is voorzeker een dier dwaazen, die, vermeten, Zich vleijen durft dat hy Arfène, in dit geval. Schoon ik 'er fterk voor vreeze, alleen behaagen zal.
alcindor. Ik ken hem en hy mint Arfène met...
artur, hem in de reden vallende.
Verblindheid.
Want is het niet een blyk van ongehoorde ontzindlieid , Wanneer men aan een vrouw, altyd verwaand en wreed, Zyn zorge, moeite en vlyt en tederheid hefteed?
alcindor. Wat hoor ik! durft gy?..
artur.
Ja, ik moet de waarheid fpreeken, Schoon ik haar fchoonheid roem.
alcindor, met aandoening.
Ach ! als het is gebleeken Zo fchoon te zyn als zy, mag dan een weinig moed, Die, verr' van nadeel, eere aan haare denkwyz' doet, Ons, als wy minnen, tot geen' diepen eerbied dringen? artur.
Die eerbied zal haar'waan verfterken, niet bedwingen: Die eerbied hindert aan uw liefde en tederheid. Gedraag u, als voorheen, met zo veel onderfcheid En aanzien, fteeds gerust en zeker te behaagen, En de overwinning, waar gy ftryd voert, weg te draagen.
al-



ZANGSPEL. $
ALCINDOR, op een nadrukkelyke wyze. Zwyg Artur, zwyg.
ARTUR.
Mynheer!..
ALCINDOR, hem een bracelet van diamanten geevende.
Bewaar dit pand... Ga heen. Haal al de ridders hier, op myn verzoek, by een. Arfène zal dan, in hun byzyn , hulde ontfangen. Men moet de lauwren voor geen' ander op doen hangen, Dan voor hem die, uier moed, ons opwekt totdenfiryd. ARTUR.
'k Bedrieg my fterk mynheer! zo gy de held niet zyt, Die, in hetfteekfpel, zo roemruchtig heeft geftreeden,
ALCINDOR.
Draag zorg dat gy my niet bekend maakt.
ARTUR.
Zo te vreden, Zo opgetoogen als ik worde om dit geval, Verbeeldt gy u, mynheer, dat ik het zwygen zal?
ALCINDOR. Vrees, zo gy my verraad. Wacht u my te mishaagen. ARTUR.
Ach! zo ik durfde...
ALCINDOR. Zwyg, wil u gehoorzaam draagen.
Eerjle Bedryf. A 3
T) ER*



6 de SC II 00 NE ARSÈNE, DERDE T O 0 N E E L.
ALCINDOR.
Indien Arfène myn gedrag eens hadde ontdekt, Zou ik den prys daarvoor, met recht, te vordren fchyneu,
Eu zo zy aan myn hart haar hart en liefde onttrekt, Zal ik niet min' verliefd, maar meer wanhoopend kwynen.
VIERDE T O O N E E L.
ALINEj ALCINDOR. ALINE.
Jurken Aline, maak gerustlyk flaat op my.
ALCINDOR.
Godin! indien myn liefde al te ongelukkig zy!...
ALINE.
Tracht, daar ik myverbinde uw min getrouw te blyven, De drift, waardoor gy thans beheerscht wordt, te verdryven.
ALCINDOR. Zo ik my met uw hulpe en byftand vleijen mag... ALINE.
Daar is, gelyk gy weet, in 't jaar cc'n enkle dag, Waarin het ons ontbreekt aan onbepaald vermogen.. *k Herinner my, toen ik, op zulken tyd, omtoogen Van lyfsgevaar, door u gered ben... gy.;
AL-



ZANGSPEL. 7
ALCINDOR.
Myn pllgtf
Godmnc, en anders niet heb ik voor u verricht.
ALINE.
Eu ik, ik heb u op myn beurt ook hulp befchooreu. Nooit gaat een weidaad by de dankbaarheid verlooren.
ALCINDOR. Verander, ó Godin! Arfènes ftreng gemoed.
ALINE.
Al d'aandrang die men op een harte, als't haare , doet, Is vruchteloos, wanneer men't wil met drift beftryden. Ik moet alle uitterftcn, ten haaren aanzien, myden; En haar, die ik bemin en op wier heil ik doel, Zo reegelen , dat zy haar dwaaling zelf gevoel'.
ALCINDOR, met drift. Bedoel haar waar belang en laat het myue vaaren, Myn leven zelfs...
ALINE. Arfène is in die tedre jaaren,
Waarin zy, door den waan verblind, geen doorzicht heeft,.
Vergeefs verwacht gy hulp, zo ze u de min niet geeft... Zolang de liefde een maagd kan treffen noch beleezen, Is ze onvolmaakt en waant nochthansvolmaakt te weezen. Zy acht de hulde die ze ontfangt een wettig goed: Maar als de liefde ontwaakt en dringt in haar gemoed; Als eenig minnaar zich geducht maakt in haare oogen, Dan twyfelt ze aan de kracht van haar gewaand vermogen ,
Eerfis Bedryf. A 4 Dan



8 de SCHOONE ARSÈNE,
En zier. gebreken die de waan voorheen verborg. De zedigheid is 't merk van eene ziel, wier zorg En lust het is, naar die hoedanigheên te trachten, Die zo beminlyk zyn en ons zo hoog doen achten, En die zy in zich mist. De kracht der liefde alleen, Kan d'aart hervormen.
alcindor. Maar Arfène, zo ik meen Gelykt niet naar dit beeld.
Wil u geenszins, enz.
al-
aline.
ARIA.
Wil u geenszins verlegen maaken. Een blyde tyd zal u genaaken.
Die 't al behaagen wil, ontvlied
De liefde en haar vermogen niet. De drift om andren te behaagen
Geeft van verliefdheid zekren fchyn. 't !s ydel wapenen te draagen,
Om voor de min gedekt te zyn. De neiging wordt met haar geboren,
En wordt fteeds vruchteloos weerftaan. Verr' van het liefdevuur te finooren,
Blaast zy het des te fterker aan. Een enkle vonk heeft zo veel kracht, Dat zy vlammen voedt,
Wanneer de liefde door haar magt, Slechts een pooging doet.



ZANGSPEL. 9
ALINE.
Geloof me, sis men de pynen Der liefde, die het hart, door tederheid, doen kwynen, Wil zien geneezen, moet men fteeds den trotfchejo' waan , Met edle fierheid in zyn pooging tegen gaan.
ALCINDOR.
My dacht ik mpest veeléér haar fierheid overwinnen, Doorzuchten, eerbied, trouw en ongeveinsd beminnen? ALIN R.
Gematigde eerbied, en geen' andren, keur ik goed, En zie, als tovernimph, nog tyden te gemoet Waarin meu, meer verlicht, ons aanzien en vermogen Verheffen zal, en niet, als nu gefchied, gedopgea Dat een gevoelig hart de liefde houde in dwang, En aan de kans eens fpels het lot des minnaars hang':
ALCINDOR.
Een fchoone moot men toch verdienen.
ALINE.
Zoudtgy denken,
Dat zulk een wet volftrekt niet ftrafloos zy te krenken ?
ALCINDOR.
Wel ja.
ALINE.
Mynheer, dit is by my zo zeker niet.
ALCINDOR.
Hoe dat?
ALINE.
Doordien de tyd geduurig heenen vliedt, Eerjls Bedryf. A 5 Zou



,o de SCHOONE ARSÈNE,
Zou eene fchoone, door een al te lang verbeiden, Zich, in 't verwachten van een huwlykslot, misleiden, Terwyl het beste deel des leevens ging voorby. Ik zeg u, voor de vuist, geduld is zotterny.
alcindor.
Hoe zeer men op den moed eens ridders kan betrouwen, Hy wordt fchroomvallig en verlegen by de vrouwen.
aline.
Dit gaat by ons niet door. Wy kennen't hart te wel Der Vouwen. Dus betrouw uw zaak aan my, en kwel U geenszins. Ik verwacht Arfène hier: met reden Misdoet men dikwyls door te groote oplettendheden.
Beloof my, dat ge u zult gedraagen naar myn'raad.
Of zo gy dit niet doet, ben ik geloof me, in (laat
Om de eerfte , In dit geval, uw' wensch te wederftreeven.
Beloof me en zweer me Hipt naar inyn bevel te toeven. alcindor.
Ik zweer het u.
aline.
Welaan.. Gy hebt dat ftrenge hart Al lang genoeg gevleid. Om uw verdriet en fmart, En de onverfchilligheid dier fchoone te overwinnen, Moet gy het tegendeel van 't geen gy deedt beginnen. Uwe eerbied is mislukt. Toon ongevoeligheid. Hier hangt uw lot van af.
al c i nd or.
Als zy 't voor onbefcheid
Eens



ZANGSPEL. ii
Eens opnam en gebelgd...
ALINE.
Dit hebt gy niette vreezen. Gy moet by wylen ftout en onderneemend weezeu , Trotfeer haar ftuursch onthaal; verneder, maar met kunst, Haar' fleren hoogmoed. Toon u koel vour haare gunst. Kloekmoedig ridder, leer van my, en laat u raaden. Vermetelheid, befchaafd gebezigd, zal niet fchaaden. Een minnaar die niets durft is als eenheid die zwicht. De kunst der liefde is juist naar de oorlogskunst gericht.
VTFDE T O O N E E L.
ALCINDOR.
Hoe! zou ik veinzen,en door listvan't fpoorgeweeken, Myn hart bevlekken , dat voor zuivere onfchuld pleit? Zou ik haar, die ik min, beledigen ... my wrecken!.. Zy nadert.. Ach! hoe groot wordt myn verlegenheid!..
ZESDE T O O N E E L.
ALCINDOR, in een' hoek 177,-7 het tooneel.
A R S È N E , door een gevolg van pages en vrouwen verzeldt door de deur aan het einde van het tooneel opkomende, [preekt op eenegebiedende wyzc, tegen dezlvcn.
Omfhat my toch van al die laffe hovelingen En large vleijers, die my dagelyks omringen, Eerjle Bedryf.



n de SCHOONE ARSÈNE,
Ik walg van hun gevlei: zeg dat ik niemant fpreek.
Het gevolg van Arfène vertrekt. Dit maakt me onpasfelyk voor 't minde een gantfche week.
Waar of Alcindor biyft?
ZEVENDE T O O N E E L.
arsène, alcindor. arsène, Alcindor ziende.
Xïoe! reeds terug gekomen?..
Reeds hier, mynheer?..
alcindor.
Zo fterk als immer, ingenomen Door uwe fchoonheid , zie 'k in u 't aanbiddlykst beeld, En 't voorwerp, dat my, waar ik ga, voor de oogen fpeelt. arsène.
Het is verveelend fteeds van min te hooren fpreeken. Van twintig minnaars, die eikanderen niet weeken In aandrang, tracht my de een, ontbloot van finaak en geest,
Te zeggen hoe verliefd hy altyd is geweest,
En blyft, al beevende , in het midden dier betuiging,
Uit eerbied fteeken met een winderige buiging
Of opfiag van het oog, die regt mishaagende is;
Een ander, ruim zo zot, geeft my meer ergernis;
Hy poogt, te dwaaslyk, met zich zeiven ingenomen,
Door onbefcheidenheid zyn wenfchen te bekomen:
Een



ZANGSPEL. 13
Een derrie matigend zich iets welfpreekends aan, Bcftaat, verwaand, aan my een liefde voor te flaan, Gegrond op achting; en waant, door dus laf te minnen, Myn' fmaak te ftreelen en myn harte te overwinnen. Kortom, elk biedt zich aan; dit baart my veel verdriet; En by u zynde ontwyk ik ook die wuftheid niet.
ALCINDOR.
Geen deezer minnaars fchynt Arfène te gelyken...
E11 gy beveelt ons dan, 0 fchoone! uw oog te ont« wyken?..
ARSÈNE.
Voorzeker.. Schoon ik u oprechtelyk beken, Dat ik u, meer dan een' van die,geneegen ben, Om dat gy niet, als zy, my telkens komt voor de oogen.
ALCINDOR.
Die tedre taal heeft op myn harte een groot vermogen. Ter zyde.
Dit is de prys van myne onwankelbaare min.
Tegen Arfène. Zo. dat ik dan begryp, mevrouw! dat, in uw' zin, Een minnaar die befluit naar uwe hand te trachten , Zich te veel inbeeld?
ARSÈNE.
En wat recht, in uw gedachten, Bezit hy tot dat einde?
Eerjle Bedryf.
AR.



i4 de SCHOONE ARSÈNE,
ARSÈNE. ARIA.
Neen, neen, ilc draag het hart te hoog. Om al te flaafsch my te verpanden, Myn hart veracht de huwlyksbanden, Hoe men my ook te winnen poog'. Neen, neen, ik ben te fier van aart, Om, door de liefde voortgedreevcn, My in het huwlyk te begeeven:
Meer is my myn vryheid waart. Fin. 'k Wil 'er ook gebruik van maaken.
'k Doe het geen myn wil beveelt. Hy die zyn vermoogen deelt, Doet het vast ten einde raaken. Neen, neen, ik draag. enz.
ALCINDOR.
Ik zie dat ik voortaan Van 't oogmerk om u te behaagen af moet (laan. ARSÈNE.
Wat deedt gy toch om my uw' yver te doen blyken? Hetfteekfpel, daar gy moest verfcheeuen zyn, te ont-
wyken, Is dit?..
ALCINDOR. Uwe afkeer voor myn liefde is blyks genoeg, Dat my uw hart meer haat...
ARSÈNE.
Dat ik u haat toedroeg?
Neen



ZANGSPEL. ,5
Neen... Maar wat hier van zy, wat deedtu wederkomen, Daar gy dit dacht?
ALCINDOR.
Alleen, wy] ik had voorgenomen ü, op dit oogenblik, geluk te wenfchen.
ARSÈNE.
My?
Waar over toch , mynheer?
ALCINDOR.
Men zegt, mevrouw.' dat gy Den prys des vreemdlings, die zo loflyk heeft geftreeden,
Ontfangen zult, en die behoort u toe met reden. Gy boezemde dien held den grootften yver in... Behaagt hy na die daad aan 't voorwerp zyner min?..
ARSÈNE, ter zyde. Hy is minyverig. 'k Wil hem een weinig tergen. Overluid.
Wel nu mynheer, vergeefs zult gy geen antwoord vergen:
Ja, hy behaagt my zeer.
ALCINDOR, ter zyde , met verrukking.
Goón, zo dit mooglyk waar' 1 Het begin van den marsen word van verre gehoord. ARSENE, wordende Artur en eenige ridders, in 't verjchiet, gewaar. Wat hoor en zie ik ?
Eer/ie Bedryf. AL.



ïs de SCHOONE ARSÈNE,
ALCINDOR.
Kan 't geluid van ftemme en fnaaf Uw hart ontroeren? kunt gy wel iets anders vreezen, Dan dat de vreemdling die den prys won hier wil weezen, Om 't offer van zyn' pligt en liefde, u toebereid, Te brengen voor den troon van uw bevalligheid f
ACHTSTE T O O N E EL.
arsène, ALCINDOR, ARTUR, EENIGE RIDDERS, GEVOLG VAN VROUWEN.
Men brengt eenige hendels met gebroken lansfen, fchilden en helmen, ter aanduiding van de zegepraal des onbekenden riddersin het fteekfpcl behaald. artur, en gevolg. C H 0 O R.
Zie ons hier al te faam, Uit 's overwinnaars naam: Wy legjen d' eereprys, waarmee wy u begroeten, Eerbiedig voor uw voeten :
Hy wordt u toegewyd. Hy wil 't loon u van zyn ftryd, Schoon hy u vrcez' te zien, uit liefde en achting fchenken. Wilt gy 't in gunst gedenken, Dan kroont gy zyne vlyt.
ar-



ZANGSPEL. i7
ARTUR, Arfène een diamant armfieraad aanbiedende.
Mevrouw! ik kom uit naam eens ridders, die, gedrongen
Door liefde en moed, in 't perk naar d'eerprys heeft gedongen. .
Hy won dien, en hy acht een daad, zo wel verricht, Alleen aan d'iuvloed van uw fchoon gelaat verpiigt. Nu fmeekt hy dat uw hart ook deele in zyn belangen, En gunftig deezen prys als d'uwen wille ontfangen. ARSENE.
Ik dank hem; maar die prys die aan zyn harte en moed Zo wel voegt, en hem 't recht dat hy verdiende, doet, Zou, zo ik dien ontfing, my in verdenking brengen, Als of ik zyn gezag wilde op myn hart gehengcn. Breng dan 't gefchenk te rug, en voeg 'er 't andwoord by, Dat ik my niet bekreun van wien 't gezonden zy. Die ridder, hadt hy dus den prys niet weggedraagen, Kost me ook tot deelgenoot in zyne fchande waagen. Hy overwint. Hy blyv' te vrede met deeze eer. 't Is vruchtloos dat zyn hart een' andrcn prys begeer'. ARTUR.
Zie daar my 't vonnis dat ik wachtte voorgefchreeven.
Willende het armfieraad aan Alcindor geeven. Wela'an,mynheer,gymoogt haar zelf deez'eerprys geeven
ALCINDOR, hem tegen houdende. Hoe! gy verraad my!
ARSÈNE. Wat is myn gemoed ontroerd..! Eerfte Bedryf. £ Gy



i8 de SCHOONE ARSÈNE, Gy zyt het dan, mynheer, die dit hebt uitgevoerd?.. ALCINDOR. Ter zyde. Overluid. Ik ben verlooren,.. Ik bedoelde zulks te zwygen, Maar, 't komt, myns ondanks, uit. 'k Bekenu, het verkrygen
Van d'eereprys ftond ook aan andren vry, mevrouw, 't Waar'dwaasheid zo ik op die uitkomst roemen zou.
ARIA.
Schoonheid heeft het loon, Dat ons naar roem doet ftreeven; Haar zegepraal voert ons naar 't ryk der goön: Men kende de eer noch roem noch lauwerkroon, ' Indien men zender hoop op wedermin moest leeven.
C H O O R.
Schoonheid heeft het loon. era.
ALCINDOR, alleen.
Gy fchoonen ! Gy, die 't all' verwint, De heldemoed voelt zich door u ontgloeijen ! Gy doet de wetenfchap en fchoone kunsten bloeijen! Gy zyt het die ons lieflyk bindt! Gy fchenkt, door kracht van lieflyke oogen, Ons harte een onbepaald vermogen; Natuur geeft ons het leevenslicht; Doch aan u zyn wy liefde en haar genot verpligt.
C HO O R'



ZANGSPEL.
*9
C H O O R.
Natuur geeft ons liet leevcnsliclit; Docli aan u zyn wy liefde en liaar genot vcrpligc Schoonheid heeft liet loon. enz.
ARSÈNE, ter zyde.
Hy bezigt alles wat zyn hart weet uit te denken Opdat hy my verpligte aan hem myn min te fchenken.
Zo veel ik kan, mynheer, houde ik me aan uverpligt
Voor't geen ge, om mynent wil, bedoeld hebt en verricht;
Ik zal u, meer dan ooit, om dit uw oogmerk achten ; Maar fchaf uw feesten af, en ban uit uw gedachten Hetdenkbeeldalsofik, (reeds heeft de zaak veelfchyn,) Benevens anderen uw minnaares zou zyn. Geloof me, liefde zal myn harte nooit gebieden. Ik zal dia drift, zo vecl't mymooglykis, ontvlieden. En opdat myne keuze in dezen niet bezwyk', Is 't voortaan nodig dat ik uw gezicht ontwyk'.
Overluid.
Eerjle Bedryf.
B *
N E'*



ao de SCHOONE ARSÈNE, NEGENDE T O O N E E L.
^^"at lot, wat toverkracht bedwelmt myn hart, myn zinnen,
Om, zelfs myns ondanks, zulk een trotfche vrouw te minnen!
Zo ik my vleide .. Geen vervoeringen! ó neen! Beflisfen wy ons lot en volgen wy haar fchreên.
Akindor volgt Arfène. Zyn gevolg gaat aan de
alcindor, en gevolg.
andere zyde binnen.
Einde van het eerfte bedryf.
TWEE.



ZANGSPEL.
TWEEDE BEDRYF. EERSTE TO O N E E L.
Het Tooneel gelyk in het eerfte bedryf. ALCINDOR, alleen. ARIA.
Hoe wordt myn hart beftreeden. Door wanhoop en verdriet! Is min, die my gebiedt, En ketenen wil fmecden. De God der blydfchap niet ? Neen, neen, hy beerscht alleen door woede en razerny. Alcindor ! ftel u vry Eene ydle hoop voor oogen... Daar is toe heil voor my, Niets meer in myn vermogen ; Ik vind geen mededoogen, Myn lyden is al te groot, Ik wacht niets dan den dood.
Hoe wordt myn hart. enz.
TWE JE-
B 3
ai



22 de SCHOONE ARSÈNE, TWEEDE T O 0 N E E L.
arsène, alcindor. arsène.
Nog hier mynheer? en niet vertrokken?
alcindor, ter zyde.
Kan het wezen!
Aline! Welk een fmart myn ziele ook ftaa te vreezen, Volg ik uw'raad, ik doe myn teder hart geweld. arsène.
Wat zegt gy?
alcindor, met cene voorgewende koelheid. Dat ik myn befluit heb vastgefteld. Ik heb vw'aart doorgrond; hy is my klaar gebleeken: Gy weet de kunst .mevrouw, om 't hart in min te ontftee-
arsène. Gy zoekt my dan op nieuw te tergen?
alcindor.
Ja, gewis.
arsène.
Maar hoe*
alcindor.
Ja; weet dat dit alleen myn oogmerk is.
'k Maak u mismoedig.
Necrflagtig, ter\zyde.
Ach! hoe duur Haat my dit pocgen!
Ovcr-
ê



ZANGSPEL. 23
Overluid (*) Ik bid, ik fmeek u thans niet meer om mededoogen. Verdubbel, kan het zyn, myn lyden, myn verdriet; Vergroot uw' afkeer en verlaat uw koelheid niet. Om van myn fpoorloosheên my eindlyk te geneczeti, Zal uw geftrengheid thans 't uitneemend middel weezen. ARSÈNE.
Gy fpreekt een vreemde taal. Uw rede heeft geen' fchyn. ALCINDOR.
Ja ik bemin u nog.
ARSÈNE.
Hoe kan di: mooglyk zyn?
ALCINDOR.
Myn liefde ware u, tot myn dood toe, bygebleeven, Hadt gy my nu of dan de minfte hoop gegeeven. Gelukkig, dat ik thans, ter goeder uure ontwaakt, Van u verworpen, ook myn boeijen zie geflaakt. ARSÈ NE.
En die ontflaaking was gemaklyk te verrichten ?
ALCINDOR, met drift. Uw trotschheid deedt wel haast myn zuïvre liefde zwichIk ben geneezen van die dwaaze hartstocht. Cten> ARSÈNE.
Gy,
Durft zelfs my hoonen, en ontrekt ge uw'eerbied my! 'tweede Bedryf. 13 4 AL-
(*) Giduurtnde hit vervolg van dit gantfche toontcl, finalen de liefde en Jpyl, niet tegengaande Akindors voorgaande afltecrigheid, door.



24 de SCIIOONE ARSÈNE,
alcindor.
Helaas Mevrouw! zoudtgy 't eerbiedig hart verdenken?
fk Wil u al de achting, die gy hebt te vordren, fchenken.
'k Zal u eerbiedigen, u achten, maar gedoog
Dat ik myn tedre liefde eene andre opöffren moog'.
arsène, met trotsheid.
Niet flechts gedoog ik zulks, maar kan het u gebieden.
'k Heb u myn hart ontdekt. Ga , tracht myn oog te ontvlieden.
Met minachting. Ondanks die houding en dat tergende gelaat, 7.o weet dat het aan my en myn verkiezing ftaat, Om, dooréén enkel woord, één opfiag myner oogen» U, voor myn voeten in het ftof te zien geboogen. Dan deze zegepraal, hoe fchiyerend ze ook zy, Voegt meer een grilziek hart, dan dat zy voegt aan my.
alcindor.
Uw hart is zulks misfchien...
arsène.
Hoe! 't myne!
alcindor.
Ja, met reden.
Hoe weinig deelt uw harte in uw koelzinnigheden... Natuur, zich fteeds gelyk in werkinge en in doel, Schiep, waar ze vrouwen fchiep, ook tevens hartsgevoel; Zy laat zich door geen magt in haar befiuiten dwingen.
Of



ZANGSPEL. fc£
Of meent gy, daar ge u ziet van minnaars fteeds omringen,
En fchoon ge u voorhun min gevoelloos toont, dat gy
Een hart bezit dat fchuuw voor minneklagteu zy ?
Met vreugde ontfangt gy fteeds hunn' wierook ; maar, verwaten
Wiltgy, daar gy hen boeit, hen liever hooploos Iaaten, Dan openbaaren, wat uw hart voor hen gevoelt.
ARSÈNE, ontroerd. Heb ik, zo veel gy weet, dan immermeer bedoeld Hen , door een heusch onthaal, in hunne drift te Herken ?
ALCINDOR, met verontwaardiging. Dat gy genegen waart hun hartzeer te bewerken, Gefchiedde, alleen om dat uw min voor hoogmoed week.. Zo 'k iets voorzeggen durfde...
ARSÈNE.
Ik (la'tu toe; nu fpreek. 'k Wil uw vervoering wel eens zien in al haar krachten.
A LCINDOR.
Gy mint niet zo gy zegt; maar gy moogt wel verwachten, Dat gy (want deze wet bleef nimmer onvervuld,) Toch eenmaal, 't zy wanneer het zy , beminnen zult. Een jeugdig hart, dat nooit door liefde fchynt te ontgloeijen,
Is als een bloem, die nooit kan, zonder 't zonlicht, groeijen.
De flaap der ziel beiraat in de onverfchilligheid, En 't is de min die haar uit dezen flaap geleidt. Tweede Bedryf. B 5 AR-



9<J de SCHOONS ARSÈNE,
arsène, zich met moeite wederhoudende. Gy hebt gelyk. Ik breng met fchaamte my te binnen, Dat dit hoogmoedig hart gefchikt is om te minnen, 'k Heb fteeds een harstocht, die ons onderdrukt,gevreesd, Myne achting, 'kmerk het, is voor u te groot geweest. Welligt dat zy my noope u liefde toe te draagen, Ten waar 't u niet geviel myn trotsheid te onderfchraagen.
Ik acht het een geluk dat ik uwe inborst kenn'.. Geloof me , indien ik ooit gezind te huwen ben , Wil ik geen hart, dan 't geen my waardigis, outfangen.
alcindor.
Zeer wel... Dit doet myn hart' een nieuwen troost erlanTer zyde.
Het tegendeel helaas!.. Myn ziel gevoelt al 't leed. Dan neen... Ik zwoer Aliue ; Aline heeft myn' eed..
Tegen Arfène, zeer bezadigd. Broos is de fchoonheid en, wat roem ze ookmoogbeha alen,
Haar heerfchappy is kort: zy zal niet altyd praaien.
Op eene nadrukkelyke wyze. Verftand en zachtheid, de eer der fchoonfteaanvalligheid, Zyn, in elk levensperk, de zegepraal bereid; En vriendfehap, eene deugd, zo teder en verheven, Dat zy twee harten, alitot een gevormd, doet leeven, Spreidt iets bekoorlyks, zelfs oP een misvormd gelaat.
in et



ZANGSPEL. 27
met drift.
Ach! 't is in 't harte alleen daar't waare fchoon beftaat» En zo ooit buiten u my iemant kan behaagen, Die zy den eerbied waard', dien ik haar toe wil draagen» Deze laatfle woorden behoor en met cenige ingetogenheid nitgefproken te worden. ARSÈNE, zich niet meer kunnende bedwingen. Ach! 't is te veel... Verlaat... ontvlucht my, en vertoon
U nimmer weer na zulk een' onverdienden hoon. ALCINDOR, met eene gevoeligheid die zyne drift di/idelyk aantoont. »k Verlaat u zonder fmart... De rust die ik doe blyken, 6 Wreede !... is uw bedryf.
ARSÈNE. Ga... ALCINDOR.
'k Zal uw oog ontwyken.
Ter zyde. o Hemel!..
Alcindor heengaande, ontmoet Alinc, die hem vertroost en bemoedigt door tekenen, geduurende dc al~ leenfpraak van Arfène.
Tweede Bedryf.
DER.



SS de SCHOONE ARSÈNE,
DERDE TO O N E E L. b
arsène, ontroerd. Hy gaat heen. .Wat baart my dit verdriet!... Zou't tnooglyk zyn?.. Helaas! hy is de zelfde niet Die hy te vooren was. My dacht in zyne trekken En houding, tweeftryd, fpyt en moedloosheid te ontdekken.
Zo hy my nog bemint, zal ik wel van den fchyn Des hoons, die hy my deedt, in't kort gewroken zyn. Om hem te ftraffeu zy hem myn gezicht verboodeu.
VIERDE T O O N E E L.
arsène, aline. aline.
Arfène heeft welligt Alines hulp van noden?., Ik kom om uwent wil. Gy weet dat ik u min.
arsène.
6 Teerbeminde en myn getrouwe zielvriendin, Zie ik u weder?..
aline.
'k Hoor elk een uw fchoonheid roemen; Maar tevens u te wreed en te onmeèdoogend noemen. „ Ze is fchoon", dus fpreekt men, „Maar hoe groot haar fchoonheid zy" Zeis daarte trotsch... te wreed en te ongevoelig by." Zo wys te handelen is voor een' hoofdpligt te achten ,
Denk



ZANGSPEL. 29
Denk dan, myn waarde, dat wy nooit ons heil betrachten ,
Zo wy de mannen fteeds meêdoogenloes ontgaan.
't fs met uw magt, Arfène, als gy hen mist, gedaan.
De mannen zyn 't alleen die ons altaaren ftichten,
En zult ge, in plaats van hoop, tot wanhoop hen verpligteu?
Nooit ftrekke ik u hier van ten voorbeeld.
ARS È NE.
Maar die ftoet,
Die drang van minnaars maakt al't aangenaame en zoet Van't leven bitter en verdrietig...
ALINE.
Welke zaaken I
Zo 't niet hun omgang waar', zeg wat zoude onsvermaaken ?
ARSÈ NE. Hun omgang hindert my.
ALINE.
ó Neen! dit meent gy niet,
Gy fchynt mismoedig.
ARSÈNE. Ik verveel me. ALINE.
In ons verdriet Is liefde alleen gefchikt te helpen en te ftreelen. Beminnelyk te zyn en jong, en zich verveelen, Zich ongevoelig voor de min te houden, ftrekt Tweede Bedryf. Ten



3o de SCHOONE ARSÈNE,
Ten regelrechten weg tot kwelling, en verwekt Het middel om uw hart, zo koud, geheel te ontftellen. arsène.
Ik ken geen monfters die my zo vcrveelend kwellen Als wel de mannen.., Ach! hoe haatlyk is voormy Alcindor!
aline.
Zeg wat toch, wat deed hy dan dat gy... arsène.
Zyt gy, in ernst, gezind voor myn belang te zorgen? aline.
Dit wensch en zweer ik.
arsène. Nu... aline.
Houd niets voor my verborgen.
Hoop alles van Aline.
arsène.
Ach! maak dat ik ontvlugt' AU' wat men minnaar noemt; voer my in hooger lucht; Laat my uw heerlyk hof aanfehouwen en betreeden. Bemiiinelyk verblyf! plaats der bevalligheden! Waar ieder wensch van 't hart vervuld wordt en voldaan; Daar zuivre geesten voor den troon der fchoonheid Haan, Die, meer dan elders daar haar waarde zal zien achten, Waar nimmermeer haar glans vermindring heeft tewachaline, ter zyde. (teu* Daar zien we 't reeds hoe zy..,
AR-



ZANGSPEL. 31
ARSÈNE.
Dit is myn wensch alleen.. ALINE.
Waar voert de heerschzucht haar verdoolde zinnen heen?
Zy wil al te onbedacht in myn vermogen deelen. ARSÈNE.
Geen minnaar moet zich ooit met myne zwakheid ftreelen.
Dat elk my achte en eere: ik onafhanglyk leev'
Zie daar myn' hoogften wensch... Ik bid, ikfmeeku,
geef
My dit genoegen,
ALINE, ter zyde. Zy kan my niet fterker dryven. Overluid.
Gy wilt het dan; welaan, 'tzal vooruwreekningblyven. Het zy uwe eigen fchuld, wanneer, in dit geval, U eenig ongeluk , Arfène, ontmoeten zal. Denk, denk hier aan.
ARSÈNE.
De zaak is vast en blyft beflooten. ALINE.
Geniet den hoogen rang dien ik fteeds heb genooten. 'k Ontfluit u myn gebied. Volbreng uw keuz', maar denk, Dat het voor 't laatlle is dat ik u myn' byftand fchenk. Gy weet niet werwaart 11 die dwaaze drift zal voeren.. Kom maak u vaardig, en zeg, zonder u te ontroeren, Tweede Bedryf. Vaar-



S» de SCHOONE ARSÈNE,
Vaarwel aan de aarde... Ik kom u aanftonds weder by, En voer u, nu gy 't zo beflooten hebt, met my.
V T F D E T O O N E E L.
arsène, alleen.
ARIA.
Geen lot, hoe fchoon haalt hy het myn, Ik zal op 't zwerk en donderwolken trccdcn, En zien het aardryk ver beneden; Ik zal vorftin des hemels zyn. 'k Heb verwonnen. 'k zal regeeren,
Boven lucht en hemeltrans. Niets kan myn bevelen weeren. Het heelal befpeur' myn' glans.
Geen lot. enz.
Einde van het tweede bedryf.
DER.



ZANGSPEL
§3
DERDE BEDRYF»
EERSTE T O O N E E L.
Het Toorieel verheelt betoverde tuinen. In het midden flaai een (landbeeld verbeeldende eene jonge maagd', op een verheven pedejlal, leunende niet de eene hand op een gebroken colom, aan de voeten van het zelve liggen harten , een boog en verfcheiden gebroken pylen. Ter zyde wordt men een fpelonk gewaar met yzeren deuren gefooten.
ARSÈNE.
ARIA,
tjier (treeft natuur de kunst te u6verf; t Schoon paleis! wel waardig aan de Goón. Verkwikkend groen, wat fpreit ge al glans ten toon Bekoorlyk veld ! bloemryke hoven ! Opluikend bosch, der beemden lust en kroon; En gy, ó beek ! die, doer uw zacht en Heflyk vloeijen, De grazige oevers moogt befproeijen; Terwyi myn oog u ziet, Streelt gy myn hart toch niet. 'k- BefcTiouv? *t hier ali' met onverschillige oogeii: Verdriet verzelt me, waar 'k my vindc of ga.
'k Zoek ftilte eu fchaduwryke boogen. .. Doch grievend leed volgt me onöphoudlyk na. 't Is alles vaardig op myn wenken: "k Zucht, daar my hier niets moest krenken, 'k Smaak hier 't hoogfte heilgenot, En wachtte echter beter lot. Hier (treeft natuur, enz. ÖP het einde dezer Aria verfchynt Eugenia,; dewelke de houding van Arfène opmerkt.
G TWÊ &



34 de SCHOONE ARSÈNE,
TWEEDE T O O NE E L.
arsène, eugenia. arséne.
H oe zal myn afzyn hem bedroeven en ontftellen! Alcindor! hoe zal u 't gewigt uwsonheilskwellen!.» eugenia.
Mevrouw...
arsène. Ik laat u aan uw wroeging over!.. eugenia.
Hoe!
Gy zucht?..
arsène. Wat feilen haat draag ik d'ondankbren toe! eugenia.
Kan u dan de eenzaamheid, mevrouw! zo fterk vermaaken, Dat ge ons ontvlucht, daar wy zo yvrig naaruhaaken? arsène.
Ja, zulks behaagt my, laat me een oogenblik in rust.
eugenia. Dat ge alles hier befchouwt met zo geringen lust, En ontevreden fchynt, maakt my,met recht,verlegen. arsè ne.
Hoe! ik heb immers die onmeetbre wandelwegen, Bloemperken, ftroomen, hof en al de zeldzaamheén,
Van



ZANGSPEL. iS
Van dit paleis,in pracht en praal zo ongemeen,
Gezien, 't Is matig: maar het zelfde fteeds te aanfchouvven...
Het zelfde altyd... altyd.
EUGENIA.
Gy kunt gerust vertrouwen, Dat, zo verfcheidenheid, verandring van vermaak U meer bckooren, wy...
ARSÈNE. ó Ja, zulks itreelt myn'fmaak.
Welaan.
EUGENIA.
En wat verkiest ge ?
ARSÈNE.
ö 't Is my onverfchillig.
Het een of ander...
EUGENIA.
Wy zyn l'allen tyd gewillig Tot all' wat u behaagt; doch onbewust van 't geen U 't best gevair..
ARSÈNE, ter zyde. Wie zag ooit meer vermetelheênl., EUGENIA.
Onze yver, onze zorg, en onze oplettendheden, U toegewyd, mevrouw,..
ARSÈNE.
Ga ze elders vry belteeden,
Of toon ze minder hier. Derde Bedryf.



3^ de SCHOONE ARSENE,
eugenia. Onze eerbied... arsène, ongeduldig.
Die verdriet,
Ja hindert my.
eugenia.
Wat wilt ge? arsène, op eeri1 fleren en beveelenden toon.
Al 't geen ik u gebied ,
Volbragt zien.
eugenia.
Spreek, beveel, wy vliegen op uw wenken. arsène, ter zyde. f ken.
Neen, neen, ik moet niet meer aan dien. vermeetlen denIk wil dat hy alleen 't verdriet gevoelen zai. Overluid.
'k Wil een concert.. Ik wil, op 't oogenblik , een bal. DERDE T O O N E E L.
arsène, eugenia, eenige dansfende en zingende nimphen, dewelken tnet muzyk-injlrumenten te voorfchyn komen.
choor van eugenia, en Nimphen.
Laaten wy,
Yvrig, bly, Stern eu fnaaren Siiuiien paaren.



ZANGSPEL.
BI
VIERDE TO O N E E L.
ARSÈNE, EUGENIA. ARSÈNE.
Hoe! C 3
zyn, om hier te zingen,
AI-
ARSE NE, de nimphen doende ophouden. Hst is genoeg. Gaat heen.
Zy vertrekken.
Haar die heerscht voegt zulk loon; Elk buig' zich voor haaren troon.
EUGENIA, alleen. Laaten wy, door zoet geluid, Haar bekroonen, Eer betoonen, Hierdoor blinke »nze achting uit, t'Allen tyd, Haar toegewyd.
EUGENIA, en Nimphen. Laaten wy. enz,
EUGENIA, alleen. Ja, voor haar moet alles zwichten,
We erkennen haar gezag. Wy zyn blyde iets te verrichten, Dat haar behaagen mag. Steeds moete ons deeze daj, Tot iets hcuchelyks verpligten.
EUGENIA, en Nimphen. Laaten wy. enz.



38 de SCHOONE ARSÈNE,
Alleen flechts vrouwen? Hoort raenhier geen jongelingen? Dit is verveelend. Ik begeer dat men my acht Als koningin.. Waartoe die toeftel, al die pracht, Zo 't my ontbreeken moet aan vaardige onderzaaten? Indien de fchoonheid iets tot hoog gezag kan baaten, De mannen zyn 't alleen die haar ten dienfte liaan, Veroordeeld om, op haar bevel, geboeid te gaan. Dit is hun lot, daartoe zyn zy alleen geboren. Men telt ze weinig, toch wil men ze zien en hooren,
eugenia. Den mannen is dit hof verbooden.
arsène.
Zyn hier dan
Geen geesten hen gelyk, waarmee men fpreeken kan? Dat men die roepe.
eugenia. Dit zou vruchteloos gefchieden. Die zuivre wezens in zich zelv' te vrede, bieden Nooit aardfcbe fchoonheid hulde.
ars è ne.
Ik acht hier door hunn' ftaat Beklagenswaardig. Wy, wy vrouwen, indedaad, Zyn hunne hulde en dienst, myns oordeels, dubbel waardig.
Zyn hier de beelden dan, op ons bevel, flechts vaardig? 'k Ontdek 'er een, geplaatst in 't midden van den hof: * t Is eene maagd. Zy fchynt te dingen naar den lof
Van



ZANGSPEL. 39
Van ongevoeligheid. Op pylen, boog en harten, Zet zy haar' voet en poogt de liefde als uit te tarten. Ze is fier van houding.
EUGENIA.
Spreek, zo gy 't begeert, haar aan. Zy zal terftond,bezield, hier voor uwe oogeu ftaan , En toonen wie zy is.
ARSÈNE.
Welaan zo gy kunt leeven,
Leef ftandbeeld.
Het ftandbeeld begint zich te beweegen. EUGENIA. Zie het reeds bewys van leven geeven. Op uw bevel ontwaakt hier 't marmer.
Het ftandbeeld langzaamerhand bezield wordende , verandert in een jong meisje.
V T F D E T O O N E E L.
ARSÈNE, EUGENIA, MYRIS. MYRIS. RECITATlFO.
Wat glans betaalt thans myn gezicht!.. Ben ik het wel ?.. Ik denk .. Leef... Als verreezen!.. Ik herzie het hemellicht... Dan, door wat magt kan het toch wezen Dat ik befta gelyl^voordeezen?..
C 4
Derde Bedryf.
AR IA.



40 de SCH00NE ARSÈNE,
ARIA.
Ik voel indedaad, Dat my het harte flaat.
't Is of ik Herleef, dit oogenblik!.. Ja 'k voel myn harte !.. 'k voel het blaaken... 'k ben herboren, 't Is voor de min dat my weêr 't licht befh'aalt. Ik voel myn harte ontgloeijen als te vooren. Myn ziel herleeft in my, de liefde zegepraalt. 6 Min ! ó min !.. Is' t waar ?. Kan 't mooglyk wezen, Dat ik, zo koel voordeczen , Nu zo bekoorelyk u acht,met ziel en zin?... Ja, ik voel indedaad, Dat my het harte. enz.
ARSÈNE.
Liefde!
eugenia.
Hoe!.,
Wat zegt ze?..
ARSÈNE. Zy fchynt my zo fchoon als jeugdig toe. MYRIS.
J£u echter tel ik meer dan tweemaal vyftig jaaren. ARSÈNE.
Hoe! tweemaal vyftig?
MVRIS.
't Mag met recht verwondring baaren, 'k Wn



ZANGSPEL. 4i
'k Was eertyds onbedacht en leefde trotsch en vry.
Een zekre tovernimph beminde en leerde my
De kunst om allen die my naderden en zagen,
Door myn bevalligheid en fchoonheid, te behaagen.
Dit vvas myn lot... Maar 't kwam.. 't Kwam op de liefde ook aan.
ARSÈNE.
Gy wierd gevoelig?
M YRIS.
Neen, ik heb die drift weêrftaan; Ik minde alleen my zelve en liet de minnaars zuchten, En vondt genoegen in hun fmart en ongenuchten; Ik wierd, tot myue ftraf, hervormd in marmerfteen.
ARSÈNE. Ach! gy verwondert my.
M Y RI s. Dit was het niet alleeu; Want myn vervorming zoude een zeker tydperk duuren. Het lot, werdt my voorzeid, zou men dus zien beftuuren. Dat eene fchoonheid, veel laatdunkender dan ik, My weêr vervormen zoude; en, in dit oogenblik, Is dit vervuld. Gy geeft aan my gedaante en leven.
Myn boezem wordt op nieuw door jeugdig vuur gedreeven.
'k Gevoel de lente weêr van mynen levenstyd, En zal wel zorgen dat hy, aan de min gewyd, Veel beter zy belteed dan eertyds. Wel te vreden Bied ik u myn vaarwel en myne dankbaarheden: Per de Bedryf. c 5 Een



4i de SCHOONE ARSÈNE,
Een zoete en ftille hoop vervult myn hart met vreugd, 'k Vlieg daar 't geluk my wacht.
Wyzende aan Arfène de pedeftal waarop zy geftaan heeft.
Intusfchen moogt ge uw jeugd, Mevrouw! op myne plaats, zo 't u gevall', verflyten,
Zy vertrekt.
EUGENIA.
Gy fchynt ontroerd, mevrouw!
ARSÈNE, ter zyde.
Schrik komt myn hart verwyten
Dat ik,.
EUGENIA. Geef my gehoor... Tot uwen dienst bereid-.. AR SE NE, onverduldig. (heid. Nog eens, laatmy alleen... 'k Verkies thans de eenzaam-
ZESDE T O O N E E L.
arsène.
ARIA.
Moet dan de liefde 't al verwinnen? Beftaat ons heil in te beminnen? 6 Win ! ó min! beftrydt, verwint ge my !
iMaar wie verdient dat ik hem gunstig zy? 6 Vogels ! die u niet voelt prangen, En zingt en zweeft, in't woud, naar uw verlangen, Niets ftoort uw vreugd \ gy kent geen finart. Uw treffende gezangen
Door-



ZANGSPEL. 45
Doordringen fteeds liet hart. Daar niets uw' lust bedwingt, Als gy van vreugde zingt, M-oet ik fteeds rampfpoed fchroomen !.. 'k Zie op de kabbelende ftroomen, Dezwaanen, twee aan twee, In liefde en vrêe. Moet dan de liefde, enz.
ZEVENDE T O O N E E L.
ARSÈNE, ALINE. ALINE.
.Arfène, vind ik u voldaan en wel te vreden?
ARSÈNE, met droefheid. Och ja, nraar al te veel...
ALINE.
't Heeft aan oplettendheden, En onderwerpen u hier niet ontbroken.
Op een fteckclac'itige wyze. Gy
Regeert hier onbepaald.
ARSÈNE. Ja...
Ter zyde.
Ach! verbergen wy
Onze onrust.
ALINE.
Hoe! gy zucht! wat kan u hier ontbreeken ?
AR-
Derde Bedryf.



44 de SCHOONE ARSÈNE,
arsène.
Het is Alcindors fmart. Hy is myn oog ontweeken.
Het mededoogen treft me, om zynentwil; want hy
Mist al wat hy bemint, zyn' grootften fchat, in my.
Offchoon hy my te ontheusch myn fierheid hebb' verweeten ,
Kan ik hem , wat ik doe of voorneem, niet vergeeten. Verfinaad zynde ondervindt en kent men eerst de min. Hy wederltond de liefde in d' allerfterkften zin , Daar hy , in plaats van hoop , verachting heeft gekreegen. Ik kan zyn noodlot niet, dan zuchtende, overweegen ; Want ik ben de oorzaak, zo hy fterft, van zynen dood. aline.
Bezadig u, ik zal hem redden uit den nood, En niet Alcindor flechts behouden in het leven, Maar tevens een beproefd en daadlyk middel geeven, Waardoor hy al 't verdriet vergeete en vroeg of laat Zo fterk hy eertyds u beminde en eerde,u haat',
arsène, met aandoening. Hoe! hy my haateu...' hy!
aline.
Wat is hier aan gelegen? arsène.
Hoe! zouden de eeden die hy zwoer niets by hein weegen? Zou hy verraaden ? neen, nooit zal hy dit beftaan. aline.
Het zelfbelang raad hem, op't allerfterkst, dit aan.
AR.



ZANGSPEL. 45
ARSÈNE.
Ik ken hem. Hoop die niet. Dit kan hy nooit verrichten. ALINE.
Zietgy dat duisterhol, waar nimmer ftraalen lichten?
Daar leeft, als levenloos, fteeds de onverfchilligheid.
Een yslyk monfter, dat niets dan verdriet bereid,
Geteeld en opgevoed in 't altyd barre noorden.
Haar daaden zyn 't alleen die's waerelds eendragt Hoorden :
Zy hadt veelligt dat zuivre en altyd blaakend vuur,
De ziel der welgeftelde en edele natuur,
Voor altyd uitgebluscht,ten waar'zicri eender goden
Ter wraak gewapend hadde en dit gedrocht gebooden
In dezen donkren kuil, waar 't oog geen daglicht ziet,
Te kwynen aan het grootfte en eindeloos verdriet.
Wanneer een minnaar, die ten offer moet verftrekken
Aan hoopelooze min, dien kerker weet te ontdekken ,
En ingang krygen kan in 't akelig verblyf, Qy£-
Neemt zyne fmart een eind. Hy voeltdoor'tgantfche
En al zyne aderen een fnelle koude zweeven;
Zyn drift verflaauwt; zyn hart gevoelt byna geen leven.
Al wat naar liefde zweemt wordt in hem uitgedoofd.
Uw ridder, dien ik, niet dan treurig, zag beroofd
Van vreugde en aardsch geluk, door vruchteloos te minnen,
Zal daar welhaast zyn liefde, en zyne fmart verwinnen. Ik heb hem, door myn magt, naar deze plaats geleid.
AR.



46 de SCHOONE ARSÈNE,
ARSÈNE, ontroerd. ó Hemel! moetik in zyn tegenwoordigheid... ALINE.
Neen: doormyn kragt zyt gy verborgen voor zyne oogen.
Zy raakt Arfène met haar toverroede aan. Hy komt.
ARSÈNE.
Hykomt!.. Helaas! hoe is myn zielbewoogen?.. ACHTSTE TO O N E E L.
ARSÈNE, ALINE, ALCINDOR. TRIO.
ALCINDOR.
Lieve vrybeid, keer, eikeer; Geef myn hart zyn rust eens weêr. Offchoon 'k verftoordc die 'k moest minnen. ARsÈ NE, met eene zachte ftem. Die hy moest minnen!.. ALCINDOR. Zelfs myn gewaande afkeerigheid Liet my geen meester van myn zinnen. ARSÈNE, met eene zachte ftem. Zou hy my minnen ! ALCINDOR. Wat fmart was myne ziel bereid!
AR»



ZANGSPEL. j?
ARSÈNE. ALCINDOR.
1ï Zoek hem vergeefs myn Indien de ondankbre kwam te
hart te onttrekken. ontdekken ..
Ik fchrei om hem; 'k deel in Neen, dat zy myne fmart niet
zyn leed. weet'.
ARSÈNE. ALCINDOR.
Ach! hy herroept zyn vrybeid Lieve vrylieid, keer eikeer. weer.
Hoe klopt my 'c harte keer op Geef myn hart zyn rust eens keer! weer.
ALINE.
Ja, neem uwe ecrfte vryheid Geef myn hart. enz weer.
ALCINDOR. Arfène leev' voorfpoedig. ARSENE, met eene zachte ftem, Voorfpoedig! ALCINDOR. Dit is myn wensch op aard. Word ik dan fteeds mismoedig? ARSENE, met eene zachte ftem.
Mismoedig! ALCINDOR. Nooit haare weermin waard?.. Arfène leev' voorfpoedig ! ARSENE, met eene zachte ftem.
Voorfpoedig!
ARSÈNE. ALCINDOR. Neen; geen hoop blyft my meer En denk' nimmermeer aan my.
AR-
Derde Bedryf.



48 de SCHOONE ARSENE,
arsène. alcindor.
Ach! hy herroept zyn vryheid weêr,
Wat klopt my 't harte keer op Lieve vryheid, keer, ei keert keer!
aline.
Ja, neem uwe ecrfte vryheid Geef myn hart zyn rust esnS weer. weêr.
aline.
AANROEPING, b Onverfchilligheid.* waarvoor de liefde vliedt; Gy, die in dit verblyf fteeds als godin gebiedt! Laat u de wensch van een' rampzaaligen behaagen. Dat u Alcindor, door myn ftemme,om hulpmoog' vraageïJ» Verleen uw4 byftand hem.
De deuren van het hol gaan open.
Zy hoort me. 't Aklig graf
Zie 'k reeds geopend.
alcindor, zich omkeerende.
Nu werp ik myn boeijen af. arsène.
Houdt ftand!
ALCINDOR» Welk eene ftem!
TIEN"



ZANGSPEL. 45
TIENDE T O O N E E L.
ARSÈNE, ALINE, ALCINDOR, DE ONVERSCHILLIGHEID.
DE ONVERSCHILLIGHEID, binnen in het hol jpreekende zonder gezien te worden.
Staak uw vermetelheden, Houd ftand. Gy zoudt myn hol ontwyden. Wees te vreden.
Het noodlot wil niet dat uw nun worde uitgedoofd, Maar dat ik zegg' wat lot die min hangt over 't hoofd. Een jonge fchoonheid, meer gevoelig, min verwaten, Dan die gy hebt bemind, wel verr' van u te haaten, Bemint u, en haar hart, voor uw geluk bereid, Verwacht uw hart en trouw vol liefde en tederheid.
De deuren van het hol f uiten zich. Arfène fihynt verflagen. Alcindor, byua onbewecgelyk, bejchomvt Arfène en zucht. ARSÈNE, ter zyde. Myn lot ontroert me.
ALINE, haare aandacht op Arfène houdende. Ter zyde.
Ze is verwonderd en bewoogeii. Eene andre proef zal haar, door dringender vermogen, Welhaast haar fierheid doen betreuren.
D Ah



5o de SCHOONE ARSÈNE,
Akindor wegleidende. Overluid.
Aarzel niet, U te onderwerpen aan het geen u 't lot gebied.
ELFDE T O O N E E L.
arsène.
"Wat heb ik toch begeerd?...Is myn geluk aan't ryzen?... ó Wreede Aline! neem, herneem uw gunstbewyzen. Dit zyn de vruchten dan van uwe gunst? Helaas! 'k Verliet me op uwe liefde en vleidde me al te dwaas. In alles, Itrydig met myn wenfchen en verlangen, Vervolgt me uwftrengheid uog;en zo verr'gaan uwgangen. Dat gy me Alcindors hart, meedogenloos, ontrooft. Wat raakt het haar toch of zyn liefde is uitgedoofd Of niet? of zouden haar myn kwellingen bekooren?.., Helaas! Alcindor is een ander hart befchooren Dan 't myne, dat geheel van fmart doordrongen is! Ten doel ftaande aan't gevolg der doodlykfte ergernis!.. • Het voelt, voor't eerst, het vuur van minnenyd ontlteeken, En zonder dat ik minne, of weet van min te fpreeken? Waar gaan myn wenfchen heen?.. Maar 'kben alleen... Welaan,
Laat ik, zo ras ik kan, dit naar verblyf ontgaan. Einde van het derde bedryf.
VIER-



ZANGSPEL. Sl VIERDE BEDRYF.
liet Toaneel verbeeldt eene akelige woesteny met verfcheidene rotzen, waarvan waterftroomen nederjlortcn. In het ycrfchiet is een duister woud, waarin de hut van den koolegraver is.
EERSTE T O O N E E L.
ARSÈNE.
RE CITATIFO.
'Waar ben ik ? in wat dtiistre kolken ?..} My rampzaalge ! ach! waar berg ik my?.. Men hoort een geweldig onweder van donder en blixem. De donders loeijcn door de wolken. Hoe dreunt al de aard door (lag op (lag van wederzy'l Ach! Aline, Aline ach! wil vergecven.
My rampzaalge! ach! waar berg ik my? By een verdubblend blixemvuur, Zie ik de woestheid der natuur. Helaas ! ik fidder voor myn leven. Het orchest houd een weinig /lil. De donder flort op eeii' der hoornen; verbryzelt denzclven. Arfène geeft een" luiden gil en valt op haare knieën , bedekkende met de eene hand haar aangezicht, heft zy de andere ten hemel. Ach'.
Het onweder begint allengskcns te bedaar en. De lucht wordt langzaamerhand lichter.
Aline heeft my begecven!..
D 2 My



sa de SCHOONE ARSÈNE,
My rampzaalge! ach ! waar berg ik my? Zy wordt een'' beer gewaar die dwars over kat tooneelloop
om weder in het woud te komen. Een monfter nadert my. t o Hemel! fta me by.
TWEEDE T O O N E E L.
ARSÈNE, DE KOOLEGRAVER, zingende en fluitende van verre zonder gezien te worden.
D U O.
DE KOOLEGRAVER.
Ik lagch eens met verdriet, Ontbreekt de wyn flechts niet. ARSÈNE. Ik hoor... wie 't ook zy, Sta me by.
DE KOOLEGRAVER, treedende van een1 heuvel mei cerf flok in de eene en eene lantaren in de andere hand. Ik lagch eens met verdriet. Ontbreekt de wyn flechts niet. ARSÈNE. Kom hier, nader my. Sta me by.
ARSÈNE. DE KOOLEGRAVER.
Ik beef, ci hoor my klaagen, De wind en de onwefirvlaagen. Help, troost door byftand myn Zyn voor den wyn zeer goed. gemoed.
bs



ZANGSPEL. 53
DE KOOLEGRAVER. Hei, fa, holla, wie daar!... Wie zyt ge ? hoe kan 't wezen? Het lykc een vrouw.
ARSÈNE. Helaas! wat lot ftaat my te vreezen? Gy, wie ge ook zynmoogt, help me! ik beef en weet geen' raad.
Onzeker welk een ramp my nog te wachten ftaat, En waar ik dezen nacht, zo akelig, zal blyven.
DE KO OLE GRAVER.
Kom, kom: is't anders niet, dan moogt ge uw'fchroora
verdryven.
Haar naauwkeurig bcfchouwende. Zy ziet 'er fnoeprig uit. Ze is aartig... Heeft zo iet...
Ter zyde.
't Zou onvergeeflyk zyn indien ik haar verliet,
En bloot (telde aan den muil van wolven en van beeren.
Overluid. (zweeren, 'k Bewoon hier flechts een hut... Maar dit durf ik wel Dat gy voldaan zult zyn van flaapplaats; ze is zo ze is. ARSÈNE.
Die weldaad vordert myne oprechte erkentenis. Ik zal u dankbaar zyn.
DE KOOLEGRAVER.
Daar durf ik ftaat op maaken. Maar zeg me eens, meisje, door wat toeval of wat zaaken Bevindt ge u in dit woud, en deze woesteny? Wat zocht ge? en wie of toch die vreemde drommel zy D 3 Waa?
Vhrde Bedryf.



54 de SCHOONE ARSÈNE,
Waardoor, en dat by nacht, en zonder d'een of d'ander, En dat te voet, wy ons bevinden by elkander?... Daar, t'einde van het bosch ziet gy myn hut. Welaan, Myn bekje, geef me uw'arm en laat ons derwaart gaan: Men zal 'er u, zo goed en kwaad men kan , ontfangen. 'kllebeijren en'kheb fpek nog in den fchoorfteen hangen. Een meisje als gy verftaat zo veel toch van den disch, Dat zy wat kooken kan... Maar 't geen wat erger is. Niet waar, myn hartje? is dat we op één bed moeten ilaapen.
Wat maakt u zo bedeesd? Hoor, wilt ge u niet vergaapen Aan pronkery of pracht, dan is, wat ik bezit Gulhartig tot uw' dienst.
arsène.
Gy denkt dan!.. Zou ik dit?..
Wat angst!
de koolegraver. Wy zullen daar, uit blyder harte, leeven. 'k Ben voor de vrolykheid. Ik zal u blyken geeven Dat, fchoon ik hier niet meer dan koolegraver ben, Ik, altyd welgemoed, geen fmart of hartzeer ken'. Ik hou myn waar op prys, en achtme, in myne wooning, Niet min aanzienelyk dan de allergrootfte koning; En 't eenig leed dat my by wyle een weinig plaagt, Is, dat ik misfe een vrouw, en die my heeft behaagd. Ach! arme wyfje .. 'k Liet haar niets in't minfteontbreeken;
'k Hadt haar geweldig lief.. Maar.let eens op die ftreeken,
Toen



ZANGSPEL. 55
Toen zy dit merkte, wierdt ze kribbig, raasde en brags
Myn huis in oproer. Hoor, ik neem myn zaak in acht,
En kan niet dulden dat men my wil ringelooren.
Met zachtheid moet men my, 't geen men begeert, doen hooren,
Of anders loopt my 't hoofd op hol, en ik word kwaad Eerikhetdenke... Ik moet fteeds baas zyn met de daad. Myn vrouw, wil zy dat ik haar minnen zal en pryzen , Moet my den eerbied, dien ik vorder, klaar bewyzen.
arsÈne, ter zyde. Wat ruwer mensch is dit!
de koolegraver.
Zy ftierf uit enkle fpyt. Om my te kwellen ftierf ze opzettlyk.. 'k Ben haar kvvyt.
Met een My gelaat. Maar gy zult dit verlies, die fchade ligt vergoeden. Gy frnaakt me.
arsène. Hemel! wil me, in dit gevaar, behoeden. de koolegraver. Wees geen zottin.. Ik ben de zelfde dien ik fchyn. Kan men niet wel te vreên elkanders vrinden zyn ? Ik hoor hier thuis. Gy zyt hier vreemd. Ik mag gebieden, En al wat ik begeer' moet, by gevolg, gefchieden.
ARSÈNE. Gebieden over my?...
D 4 DE.
Vierde Bedryf,



S5 de SCHOONE ARSÈNE,
DE KOOLEGRAVER.
Of hebt ge alreeds een' man ? ARSÈNE.
Wat raakt dat u?
DE KOOLEGRAVER. Zacht, zacht zo Hout niet, of ik kan Geenszins befluiten u tot myne vrouw te maaken. ARSÈNE.
Tot wat vernedering , ó fmart! zal ik geraaken?..
DE KOOLEGRAVER. Gy ziet my van ter zyde en met met wat bitsheid aan. Het fmaakt me weinig met een vrouw dus om te gaan, Hoe! wiltgy?.. Aarzelt ge, om, als vrouw, ine uw hand te geeven ?
ARSÈNE.
Zeer fterk.
DE KOOLEGRAVER. Gy zult voortaan dan als myn dienstmaagd leeven. ARSÈNE.
Uw dienstmaagd?
DE KOOLEGRAVER.
Ja, metreên. Ik weet geen'andren raad. Rics... vrouw of meid. Ik dwing u niet; maar hoe hec gaat,
Men moet niet vruchteloos by my den tyd verfiytcn. ARSÈNE.
T« veel befchaafdheid is u geenszins te verwyten,
DE.



ZANGSPEL.
DE KOOLEGRAVER.
Ik ben befchaafd, gelyk 't een' koolegraver past. ARIA. DE KOOLEGRAVER.
Laat ik u eens myn' aart verhaalen.
Wanneer men my te dwingen tracht, Kan niets myn woede en magt bcpaaleti,
Alle yslykheid heeft minder kracht. 'kMag, in myn' hut, als koning, praaien,
Daar 't harte om al de waereld lagchf.
Wees maar wel te vreden, Zoet en zacht van zeden. Ik ben altyd welgemoed. Dan dansfen, dan zingen, Mits dat men de dingen Altyd naar myn verkiezing doet. Gy zult van my geen andre wetten krygen, Dan my te minnen , my te dienen en te zwygen.
Ja, 'k lagch om dien my wil wetrftreevcn. Elk moet hier op myn wenken leeven. Dit 's myn wil. Daar tk fpreek zwyge ieder fti'. Zo gy my wik vernoeging geeven ; En zo gy naar myn* zin zult leeven» Dan ontmoet u geen gevaar, Dan leeven wy in vrede , met clkaér.
Maar... maar. £y hoorde me u myn' aart verhaalen. Wanneer men my &c.
D S
Vierde Bedryf.
AR."
57



58 de SCHOON'E ARSÈNE,
arsène. Wat ftoutheid ging zo verf ?
de koolegraver.
Heb ik wel mis getast Zeg, is't niet zo?.. Bevalt myn voordel ?.. Staak uw grillen,
Zo ik u niet behaag zou 'k u niet hebben willen... Gy zyt volkomen vry.. zeg, onbekommerd, neen. 'k Zie dat ik u verveel... Goênacht dan, ik ga heen. arsène.
Ik bid u, blyf..
de koolegraver. Wel ja , wair toe toch ? arsène.
Och! wil blyven.
ter zyde. Wat zeg ik? ..
de koolegraver. Nu; ik laat met my den fpotniet dry ven. Bepaal u fchielyk... en verbeeld u niet dat ik Zo wreed ben als een wolf.
arsène.
Wat yslyk oogenblik!...
Ik zal u volgen.
de koolegraver.
Braaf! zo moet ge u juist gedraagen.
't Hoogmoedigst hart wordt niet dan door de vrees verflaagen.
Hei!



ZANGSPEL. 59
Hei! Robbert, la Forèt, Du bois.
tegen Arfène. Dit zyn ze die
My allen dienstbaar zyn. Ik wil dat ieder zie, Dat ik u kiez' tot vrouw, dat zy ons eerbied toonen, Hier Robbert, Hei, Silvain... Waar blyven ze ?..'tis hoonen.
Ik zal ze...
DERDE TO O N E E L.
ARSÈNE, DE KOOLEGRAVER, SILVAIN, ROBBERT, DU BOIS, LA FORET.
SILVAIN. Ik ben hier al.
ROBBERT.
Hier ben ik. DU BOIS.
Wilt gy iet?
LA FORET. Wat wilt gy, meester ?
DE KOOLEGRAVER.
Hoe ? wat denkt ge ? of weet ge niet Dat ik op 't eerfte woord hier wil gehoorzaamd wezen? SILVAIN, beevende.
Ja, meester. -
DE*KOOLEGRA VER. Nu, gy moogt wel fidderen en.vreezen,
Dat
Vierde Bedryf.



6o de SCHOONE ARSÈNE,
Dat ik u, vroeg of laat, den hals breek', zo men my Niet ftraks gehoorzaame.
ARSÈNE.
Of 'er grooter wreedaard zy
Dan deeze, op aarde?
DE KOOLEGRAVER. Al wel, voort. Dat meu ons doe eeten.
ROBBERT.
't Zal aanftonds vaardig zyn.
DE KOOLEGRAVER.
Hoe! is het uvergeeten, Dat ik niet wachten wil?.. Voort, voort, en maak het kort. Zet voor dit meisje ook op den disch een tafelbord. Gehoorzaam haar! zy is de twaalfde van de vrouwen Die ik te huwen kom.
VIERDE T O O N E E L.
ARSÈNE, DE KOOLEGRAVER.
DE KOOLEGRAVER.
Jntusfchen kunt ge aanfchouwen, Hier rustende, hoe fchoon, hoe helder en hoe frisch De lucht en al het woud, na 't ftormend onweêr, js. ARSÈNE.
Och! zo het u geviel my gunftig aan te hooren?. DE KOOLEGRAVER.
In weinig woorden dan..
AR-



ZANGSPEL. 6l
ARSÈNE.
Uit wien ik ben geboren , Wat ftaat ik voere, is ü nog onbekend. Ik ben...
DE KOOLEGRAVER, vriendelyk.
Het aardigst fchepzeltje dat ik op aarde keu: Gy zyt heel mooi, en dat's genoeg.
ARSÈNE.
'k Ben opgetooge»
Door tovernimph Aline.
DE KOOLEGRAVER.
Aline! en haar vermogen,
Wat raakt dat my?
ARSÈNE. Maar hoor... DE KOOLEGRAVER.
Wel nu.?.. ARSÈNE.
Hoe! daar ge my
SMiet kent?..
DE KOOLEGRAVER. Weg met die praat. Als de avond is voorby, Dan zullen we, onderling, wel beter keunis maaken.
Vierde Bedryf.
DUO.



fo DE SC HOONE ARSÈNE,
DUO.
ARSÈNE. DE KOOLEGRAVER.
Heb meêly met myn lot en myn Uw lot is zo ellendig niet, verdriet.
Gevoel myn fmarte, och, kwel Daar ik u min en ben gene-
my niet. Sel1-
Pleeg geen geweld, zie myvan Maal; dat myn harte u hulpe
elk begeeven. biedt-
Hy die zyn hulp aan onderdruk- Weêrftreef myn liefde niet.
ten biedt,
Smaakt, fallen tyd, de waare Daar gy myn harte kost be-
vreugd van 'Hoeven, wcegeu.
, Zo gy my mint Daar gy myn trouwe liefde ziet.
Dat ik in u dan hulp enbyftand Een ik u geenszins tegen.
vind' Ja 'k min... 'k ben u genegen.
Heb meêly. enz. Kom ras, weêrftreef me niet.
Uw lot. enz. ARSÈNE, met veel ingetoogendkeid. Die door gezag alleen wil tot zyn doel geraaken, En niet door liefde , wint het hart der vrouwen niet. Een minnaar vleit en ftreelt veeleer dan hy gebiedt. Door zachtheid, minzaamheid, hoogachting, tederheden, Verwint hy 't harte alleen.. Hoor naar de ftem der reden. Hoop alles van uw zorg. Misfchien zou...
DE KOOLEGRAVER.
't Lykt 'er na. Ik zou hier als een gek, een zotskap vryè'n... Ja, Om, op die wyze, 't fchoon, waarop ge u veel laat gelden, Eens te genieten?... Hoor, ik zal't u kortlyk melden;



ZANGSPEL. 6%
Gy zyt bevallig; maar niet voor u zelf, zo 'k gis, Voor deez' of geenen man; en, heb ik het niet mis, 'k Ben immers ook een man; dies heb ik recht te neemen Het geen me toehoort.Nu.. ? Te twisten noch te teemen... Kom, bekje, zet voortaan uw zorgen aan een' kant;
Wees vrolyk... Geef me een zoen... Myn fchat, myn
waardltc pand. Wat overkomt u? Gy befterft?..
ARSÈNE, verfchïkt.
Och! my ontbreeken
Pe krachten., en de vrees...
*DE KOOLEGRAVER, ter zyde.
Zy is byna bezweeken...
Overluid. Kom , zet u neêr. Hy doet haar op een bank van groene zooden, dewelke aan den voet van een rots ftaat, nederzitten.
Draag voor uw leeven zorg, myn kind, ARSÈNE.
Ik kan niet meer.
DE KOOLEGRAVER, ter zyde.
Ik voel hoe haar myn hart bemint.
Overluid.
Wel nu, ftel u gerust. Gy zult by my gebieden, 'k Zweer u te minnen, 't Geen gy vordert zal gefchieden. Schep moed, ik wil u iets gaan haaien.
Hy vertrekt, zich naar zyne hut fpoedende.
Vierde Bedryf.
VT1-



tf4 DE SCHOONE ARSÈNË, V YFD E T O O N E E L.
ARSÈNE. A '
X\l myn fmart
terwy tik niet aan't lot, maar aan myn eigen hart. Qgen^ 'kZoude onrecht pleegen, durfde ik my myus leeds beklaaMen heeft het my voorzeid. Ik dorst my echter waagen , En wederftrecfde en tartte al myne rampen uit. Ik heb, door een verkeerd en zinneloos befluit, Om hem, die my beminde en aanbadt, te verftooten,
My zelf den weg tot ramp en ongeluk ontflooten.
Helaas! wat toch bedoelde en durfde ik onderftaaan?'
Te laat zie ik myn dwaaze en ydele eerzucht aan. Zy ftaat op.
Kan ik myn onheil myn'vervolger, niet ontloopen ?...
Is hier... Is daar geen weg?.. Zy klimt op den top van een rots en ziet rondom heen. Geen uitgang is'eropen.
6 Hemel! door wat angst word myne ziel ontfleld? Alcindor! ach! ik heb uw min te wreed gekneld... Gy zyt niet dan te wel door myn berouw gewrooken. Ja, ik beminde u; al myn hoogmoed is verbroken, Die,fchoon ik dien deed zien,te fterk was voor myn hart... Moet ik, moet ik dit lot dan ondergaan ?... Dees fmart ? Neen! in dit onheil kan rryn ziel geen' troost verwerven', Dan in de hoope dat myn ramp my zal doen fterven. Zy zet zich op den rots neder en fchynt te hezwyken. Op het zelfde oogenblik verandert het toonecl in een ruim en prachtig vertrek, met roozenkransfen en gcbloemten, als tot een bruiloftsfeest ingericht, vei fierd. Arfène bevindt zich op een" zeer kostelyken rustjtoel.
25 Ha



ZANGSPEL. 6$ ZESDE en LAATSTE TOONEEL.
arsène, ALINE, ALCINDOR, EENIGE VROUWEN, EENIGE ridders. Zingenden mDansfenden.
ALCINDOR, toeloopende en zien nedefwerpendt voor de voeten van Arfène.
Herken den minnaar die u aanbid.
ALINE.
Zacht! gy zyt Te driftig.. Maatig u. Te rugg', 't is nog geen tyd. Aline doet Alcindor naar het einde van het tooneel treeden. Arf ène komt langzaamerhand tot zich zelve , terwyl het volgende , zeer zacht, gezongen wordt. ALINE en OVERIGEN. Zegepraal, ja zegepraal, Daar u de liefde heil doet fmaaken.
Ja, Alcindor, zegepraal, De liefde biedt u 't feboonst onthaal. ALINE. alleen. Zie voor uw vermaaken, 't Heilryk uur genaaken, Slreel thans vry uw harte en zin. Huwlyks fakkels zullen blaaken, Op het outer van de min.
ALINE en OVERIGEN. Zegepraal, enz.
ARSÈNE.
Wat zal my nu, na zo veel droefheid,overkomen? Waar ben ik ?. ,Welk gevoel? is't waaken óf is 't droomen? Waar toe al de omflag, al die toeftel, al die pracht?.» Vierde Bedryf. £ ah-



66 de SCHOONE ARSÈNE,
aline. 't Dient tot Alcindors trouw.
arsène, ter tfjde.
Ach! wie hadt dit gedacht? Alcindor trouwt! Hy zelf?...
aline.
Gy moet het my vergeeven, Dat ik een weinig tyds u elders heb doen leeven, Dan in 't verrukklyk oord, waar zich vermaak en lust Veréénigen. Stel, ftel, Arfène , uw ziel gerust. Het voegt u, dezen dag, uw' hoogen rang te toonen, En mede Alcindors echt, met andren by te woonen. Een Koolegraaver treurt om uwe afwezigheid. Ik heb zyn ongeduld uw byzyn toegezeid. Op morgen zult gy , in uw' vollen luister , praaien. arsène.
Gy doet me, 6 myn vriendin! te duur myn' trots betaalen» Hoe! fchept gy dan vermaak in myn verdriet en leed! Helaas! betoon Arfène uw vriendfchap, en vergeet De trotschheid , die haar al te verr'hadt voortgedreeven!.. 'k Heb in de daad berouw., 'k Verfoei myn voorig leven, En dit verlaagt my niet. Hy, die een misdaad doet, Verheft veeléér zichzclv' als hy die misdaad boet.
aline.
Ja, zulk een hoogmoed is, met recht, vergiffnis waardig. Alle andre maakt ons dwaas , verachtlyk, onrechtvaardig. Alcindor wierd door u verworpen en verfmaad: Deel nu in zyn geluk.



ZANGSPEL. 6j
ARSENE,
Ach ! ik verdien zyn' haat. Spaar my voor dit verdriet, ik kan zyn' echt gedoogen, En zonder fpyt; maar niet aanfch ouwen voor myne oogen.-
Tegen Alcindor. Alcindor, by aldien het voorwerp dat gy mint, Voor u zo teder, zo welmeenend is gezind Als ik, dan zult gy nooit aan myn verlies gedenken. Zie u, in 't huwelyk, den grootften zegen fchenken. Beklaag myn noodlot!. .Zie me in't zwaardfteleed geftort,
ALINE, tegen Arfène. Het voorwerp dat hem door myn gunst gefchonken wordt, Blinkt uit in glans, maar meest door haare tederheden, Door deugd, zachtmoedigheid, bevalligheid en zeden. Deze allen zyn't waardoor een fchoone't meest behaagt.
ARSÈNE, tegen Aline. Doe my haar zien, die my myns minnaars harte omdraagt; Ik zal haar zeggen , „ Ken het voorrecht my befchooren, „ Door het bezit eens harts dat gy hebt uitverkooren, „ En ik te roekloos en laatdunkend heb verfmaad. „ Leer, leer van my wat op dien hoon te wachten ftaat. ,, Geen fterfling wordt met recht zo veel als hygepreezen, ,, Hy blyve uwhart zowaard.a's hy myn hart zalweezen". Aifène fpreekt deez laatfien regel met een zwakke en gebroke flemme uit, haare traanen en verlegenheid op den boezem van Aline verbergende: Zy keert zich naar de zyde van Alcindor en zegt. Trouw, trouw haar, ridderIk verdiende dit te wel. 'Vierde Bedryf, E 2 Ik



68 de SCHOONE ARSÈNE,
Ik heb geen recht dat ik me, om dezen handel, kwell', Alcindor.. Zie, dus ftraft men hier den waan der vrouwen»
alcindor.
Wat onderfcheid!
aline, op eene leevendige wyze.
Welaan, hy zal Arfène trouwen. Tegen Alcindor. Alcindor, zie, zie hier de fchoone, om wie gy blaakt, Wier hart, vertederd, nu de trotschheid heeft verzaakt. Thans laat de orakelftem zich onbeneveld hooren. Uit waare liefde word het heerlykst loon geboren. Gy hebt geen' tegenltaud te duchten.
Tegen Arfène. Zeg nu vry,
Dat myne wreedheid niet de bron uws echtheils zy.
arsène, met een verbaazing van blydfchap verzeld. Wat hoor ik!
alcindor, op de driftig fie en gevoelig/Ie wyze.
ó Arfène! ó dierbaarfte op deze aarde! Schenk my vergifienisfe indien 'k u onrust baarde Door myn belediging; myn hart ftemde, in het geen Het veinsde, nimmermeer, maar het bedoelde alleen U aan te bidden en uw ketenen te draagen. Verwerp myn wenfchen niet; laat, laat hetubehaagen, Dat ik verhoord worde aan uw voeten !..
Hy werpt zich aan haare voeten neder.
ai-



ZANGSPEL. 69
ARSÈNE, hem haare hand geevende en opbeurende.
6 Myn vrind! Blyf meester van het hart dat u oprecht bemint. Ik ben volkomen de uwe., en kan my overgeeven. 'k Herleef niet flechts, maar voel me, als aan my zelve ontheven.
Wat dwaaling, hemel! waar' dit alles niet gefchied, Ik kende mooglyk nog de kracht der liefde niet.
ALINE.
Dit heil ontbrak uw hart: dat het, door min gedreeven, Gevoelig werde om aan Alcindor zich te geeven... Men myde alle uitterflen,in welke zaak het zy, Opdat men 't waar geluk bezitte, en het gety Van 't geen ons toebehoort niet roekloos laat verloopeu. Van losfe Hellingen moet men niets zekers hoopen. Een wysgeer zegt, en 't is bewaarheid met de daad: „ Hy handelt zorgelyk die 't goed voor 't beter laat."
ARSÈNE en ALCINDOR.
DUO.
't Lot deedt my myn' wensch ontvangen,
Niets op aarde ftreek my meer,
C Alcindor-. ~) 'k Mag ) ( liefde erlangen,
C Arfène's J
Dit is al wat ik begeer.
Ik eer, 'k aanbid uw heerfchapny.
Niets kan myn harte zachter ftreelen.
Wat brengt: meei genoegen by,
Dan
Vierde Bedryf.



DE SCHOONE ARSÈNE,
Dan daar liefde mag beveelen ?
'c Hoogfte heillot is voor my, Als ik in haar gunst mag deelen.
ALINE en CHOOR. Offert thans u beide aan liefde, Die uw harten teder griefde. Kom Arfène, Alcindor, kom, Hy wacht u in zyn heiligdom. ALINE, alleen. 't Grootste heil te erlangen ; Alle magt te ontvangen; Met een kroon te pronken, Zwicht by den gloed , Dien de liefde doet ontvonken, Hy alleen ftreelt ons gemoed.
ALINE en CHOOR. Offert thans u beide aan liefde Die Utv harten teder griefde. Kom Arfène, Alcindor, kom, Hy wacht u in zyn heiligdom.
ARSÈNE en ALCINDOR. Tedreliefde ! ftreelen boei : Leer ons met harte en zinnen, Minnen. Tedre liefde! ontgloei, En blaak. Dat uwe hulp ons heil volmaak*. ARSÈNE, alleen. Hoe houdt uw vermoogen , Zielen opgctoogen !. . Gy treft harte en oogen,
Eu
70



ZANGSPEL. 71
En ftreek en vleit. Heilvennaaken, 't Tederst blaaken, Alles wordt door u bereid.
ALINE en CHOOR. ARSENE en ALCIN.
DOR.
Offerttbans u beide aan liefde.. Tedre liefde ! ftreel en boei: Die uw harten teder griefde. Leer ons met harte en zinnen
Minnen:
Hy kweeke uwen gloed fteeds Tedre liefde! ontgloei en blaak: aan,
Zo blyve uw beider wensch Dat uwe hulp ons heil volmaak, voldaan.
SLUITBALLET.
Einde van het vierde en laatfte bedryf.



De Gecommitteerden tot de zaaken van den Schouwburg hebben, volgens OcTroy door Hunne Ed. GroötMog. de Heeren Staaten van Holland en West vriesland, den eerften November, 1787, aan hen verleend, het recht van deeze Privilegie, alleen voor den tegenwoordigen druk van de SCHOONE ARSÈNE, Zang/pel, vergund aan j, helders en a. mars.
Amfteldam, den 10 Otïober-, 1788.
Geen Exemplaaren zullen voor echt erkend worden, dan die door één' der heeren Gecommitteerden onderteekend zyn, r> <Z~~*S