M A G A Z Y N r VAN STUKKEN TOT DE MILITAIRE JURISDICTIE BETREKKELYK^ FR. ADR. VAN DER KEMP. V. DEEL. Te UTRECHT, By B. WILD, Boekverkooper, MDCCLXXXIII.  Ubi militia perpetua & numerofa mercenaria cft in manu & pendet a nutu unius, ibi Leges & Jura vel Libertates Ordinum , Populique non efle unius affis;, non fane pluris, quam velutis, cujuseft poteftas arraorum de cujus voluntate quid prjefuraendum fit, ingenii humani indoles & confuetudo, quam Thucydides eiïe dixit s «» x^rji dominari quibus- pravales, dubitare non finit. Quomodo autem militaris unius poteftas impedienda fit, eft mippct otAjtjw, non Juridicum> Ulr. HunER. de jure Civitatis,Lib. i. Sect. II. Cap. VUL N". 14.. P. _..  INHOUD DES VYFDEN DEELS VAN HET M A G A Z Y N VAN STUKKEN, TOT DE MILITAIRE JURISDICTIE BETREKKELYK. I. Brief van Willem IV. aen de Magiftraet der Stad Zntplien, houdende, dat Z. H. goedvind, dat de Militairen ■zonder dijlinftie van zaeken voor den Militairen Rechter convenihel zyny%.Apr. 1749- B!adz. I II. Brief van Willem IV. over *t cxerceeren van Ambachten door Militairen inSteden, daer Gilden zyn, 25. Apr. 1749. C III. Inteiuu gatorien , gedaen maeken, om daer op door de Ed. Aclttb. Heeren Schepenen der SftfiLEYDEN, (ten verzoeke van Mr. Johan van der MaRcK Hoofdofficier der voorfz. Stad) gehoort en geëxamincert te werden zeker Mansperfoon, DiiikBrewier.Z}1'!/^/. Ed. gevangen op 's GraverUlein. * 2 IV.  iv I N H O U D. IV. NadereInterkogatorienöV. 2o V. Eisch en' Conclujie ten lafien van Dirk Brewier. 29 VI. Brieven van Abolitie voor Dirk Brewier, 3. Jan. 1750. 33 VII. Extraft uit 't Schepen Re gifier der Stad Zierikzee , 11. Maert 1750 33 VIII. Notulen van H. H. Mog., 8. May 1750. .... 40 IX. Notulen van H, H. Mog. 29. May, 1750 4o X. Appel - Reglement van Willem IV., 1750. . 41 XI. Mijne van Willem IV. aen Burgm. Schepenen en Raed der Stad Zutphen, 28 May !75o 45 XII. Extract uit de Refolutien van Weth enRaed der Stad Middelburg in Zeeland, 3. Sept. I750 46 XIII. Missive van Burgemeefiers, Schepenen en Raed der Stad Middelburg aen Bewindhebberen der U. 1. C., 3. Sept. 17 50 48 XIV. Missive van Willem IV. aen den Gouverneur Roode van Heeckeren te Arnhem, 9. Jan. 1751. ... 49 XV. Missive van Willem IV.'over de Comravcntien en Fraudes omtrent de gemeene Middelen, 2. Apr. 1751. 51 XVI. Missive van Willem IV. over  inhoud. ;* f over de Contraven tien ea Fraudes in 't Stuk van de Jagt, 26. Juny 175L . . 51 XVII. Nederlandfche Jaerboeken , Jan. 1752 53 XVIII. Deductie van 'f Hof Provin- tiael van Friesland overgegeven aen Haer Ed. Mug. de He er en Staeten dier Provintie, 26. April 1752. . 55 XVIII. Extract uit de Notulen van Ridderfchap en Steden de Staeten van OveryJJcl, 17. Jdy 1752 72 XIX. Nadere Deductie overgebragt door CommiJJariJJen van het Hof, 5. Dec. 1752. 82 XX. Neerlandfche Jaerboeken, Jan. i75? 9° XXI. Neerlandfche Jaarboeken, Jul. 1753 95 Resolutie omtrent de Zwitzers ij.Aug. 1746. XXII. Extraft uit het Reces des Quartiers van Veluwen, 24. Apr. 1754. , 99 XXIII. ExtraÏÏ uit het Reces des Land¬ dag* in Junie 1754. extraordinarie binnen de Stad Arnhem gehouden, 13 Jun 1754. iOt XXIV. Missive van de Princes Gou¬ vernante aen de Weth van Vlijfingen, 20. Aug. 1754. 105 XXV. Request van F. J. H. Ba¬ ron van Heiden , Hcere van Ootmarjfen, Land Droji * 3 van.  vt INHOUD. van Twenthe. — net de Jpojlille, 21. Jan. 1755. 109 XXVI. Notulen inde zaek vau Wy- len den Graev van Schlip- penbach 11 r XXVII. Extract utt de Refolutien van H.H.Mog , 30. Juny 1755. 121 XXIX. Extract uit de Re/el. van H. H.Mog , i.July 1755. 126 XXX. Extract uit de Refol. van H. H. Mog., 7 July 1755. 129 XXXI. Extract uit de Refol. van H. H. Mog., 9. July 1755- 13 7 XXXII. Extract uit de Refol. van H. H. Mog., 10, July 1755. 13 8 XXXIII. Extract uit de Refol. van H.H. Mog.,22. July 1755. 142 XXXIV. Rapport der Hceren Gedep. tot de fachen van de Meyeryc van 's Hertogen Bosch. . . 145 XXXY. Extract uit de Refolutien van 145 H.HoogMog.,i%.Aug.i7'i5. 14S XXXVI. Extract uit de Refol. van H. H. Mog., 4. ifpt. 1755. 151 XXXVII. Extract uit de Refol. van H. H. Mog., 15. Sept. 1755. 152 XXXVIII. Extract uit de Refol. van H. Hoog Mog., 16. Sept. 1755. 157 XXXIX. Extract uit de Refol. van H. H.Mog., 19. Sept. 1755. 165 XL, Extract uit de Refol. van H. H. Mog., 26. Sept. 1755. 167 XLÏ. Extract uit dc Rejol. van H. Hoog Mog., 3 o. Sept. 1755. 173 XL'II. Extract uit de Refol. van H. H. M., 2. Maert 1757. r/4 XLÜ1.  INHOUD. vu XLIII. Extract uit de Refolutien der Ed.Mog.HeerenGedep Staeten van Stad Groningen Ommelanden, § 'Seftl 1759. 177 XLIV. Extract uit de Re/olutien der Ed Mog. Heeren Staeten van Stad Groningen en Om • melanden, i#. Noy, 1759. 179 XLV. Extract uitdeRefolutender Ed. Mog. Heeren Gedept. Staaten van Stad Groningen en Ommelanden, 22. Dec. 1759 J8r XLVI. Extract uit de Refolutien van Ridderfchap en Steden de Staeten van OveryJJel, 16. Apr. 1760 j S4 XLVII. Extract uit de Refol. van Ridderfchap en Steden de Staeten vanOveryjfel,2g.July 17<5r. 188 XLVIH. Reojjeste van Mr. Joannes Schopman, omme voorfieninge met betrekkinge tot faeken , relatief tot perfoonen en boedels van Officieren Militair in dienfle en ter repartitie van HaerEd. Groot Mog. wezende, 12. Febr. 1761. 190 XLIX. Qu^ritur over 't zelfde 011. derwerp 20 r L. Extract uit het Requefi Boek van de Ed. Mog. Heeren Gedeputeerde Staaten van Stad en Lande, 11. Jupy 1761. ...... 20*3 LI.  vm INHOUD. LI. Publicatie van die van den Gerechte derStadLeyden,i76$.. 265 LIL Missive van Prcefident enüaaden 'j Haovs van Utrecht. x 20. Sept. 1764. • • • 2fi(5 LUI Extract uit de Notulen der StadZierikzee^.Ott.ijó^. 271 LIV. Extratt uit de Notulen der StadZierikzee, 9 Nov. 1764. 27 a LV. Extratt uit de Notulen der Stad Zierikzee, 22. Nov. 17Ö4 ' ' *n LVI. Extract uit de Notulen der Heeren Staeten van Zeeland, 6. Dec. 1764. . • ■ *74 I VII Extract uit de Notulen der Stad Zierikzee, 11. Dec. 17Ó4 • .• LVHI. Extract uit het 3* Cnmtneele Klagtb. van Mr Johan van der marck , Hoofd- Officicr der Stad Leyden, i.Nov. 1765. • • • 28° LIX. Extract uit het Crimineele Klagtboek van MT ]\n Hu•brzciit,Hoofd Officier der Stad Leyden ,21. Maert 17Ó6. 28* LX. Memorie over de Jurisdi&te der Milirairen in het algemeen, en van den Hoogen Krygs ■ Raed in 't byzondcr. 287LXI. Memorie van Informatie, op het Stuk van de Civile en Militaire Jurisdictie. . . . 3» 5 MA-  M A G A ZYN VAN STUKKEN TOT DE MILITAIRE JURISDICTIE be tre k k e l -r k. u Brief van Z Hoogheid den Heer Èrffia'dhoÜ' der , aan de Magiflraat der Stad Zutphèn (wegens de gedeclineerde Jurisdictie van Haar Ed. Achth. döör êehigk Officieren, dan Zyn Hoogh. 'gëfchreveh 'en gedoleért zynde) houdende tot antwobrdi êal Zyn Hoogheid goedvind, dat de Militairen, zohdtr diftinéïie van zaakert voor den Militairen Rechter converiibel zyn enz. Dèn April 1749. Èbr.le, Erentfeste, Wyze, Voor- sienige, Discrete, byfondere G0e-* de Vk 1 e w d e n j ^V^y hebben ont rangen UE. MifTive van den 2ilte- Maart laaflleden , waar by UE. ter onfer kenniile brengen twee zaken beftaande de eerfta daar inne, dat den Vendrich Menetre voor den Geregte van Zutphen geciteert zynde, om aldaar zekere Verkhringe, by hem te voren onder de hand gegeven, te beëdigen , aan. den Gezworen Bode, die de voörfz. citatie heeft gedaan , had* de gedeclareert , dat hy op hekome ordre van zyn Commandant y» uit de Refol en Memor. van den Hore van Gel-  tot de MUIT. JÜRTSD4 &c g ben te regt ge flaan voor den Militairen Regeer a en mitsdien dat na onfe aanflellinge. oek als nu, de Militairen niet meer voor den Politiquen, maar alleen voor den Militairen Rigter moeten geconvenieert worden, zonder dat daar uk eenige nadeelige gevolgen te dugten zyn , alfoo weinig als wanneer het dagelyks gebeurt, dat twee luyden onder diverfche Jurisdictiën woonagtig fynde, den eene vefpligc is den anderen voor zynen danen dagelykfen Regter aanfpreken. Wy begrypen derhalven, dat in beide de voorfz. gevallen , de twee voorfz. Officieren verkeerdslyk ■voor het Stads gerigte zyn geciteert, en dat dezelve üet het uiterste fundament dat Gerigte ge declineert, en hen o* den Militairen Regter beroepen hebben ; Wy houden ons ook verfekerd, dat in Cas met relatie tot het voorfz. eerfte geval, de Burgers en Ingezetenen, 't zy direct, 'c zy zoo als men anderfnrs gewoon is te handelen, wanneer twee Luyden, onder diverfche Jurisdictiën gehorende, in diergelylee zaken ietwes van den anderen requireren, door Letteren requijitoriaal van het Geregte hun aan den Commanderende Officier hadden geaddreffeert en verfogt twee Officieren met den Auditeur Militair, omme Voor, en ten overflaan van defelve. de voorfz on* derhandfche verdaring te doen beëdigen, het fdhe niet zou zyn geweigert, maar aanjlonds -werkfieU lig zyn gemaakt geweefi, waar door alfoo wynig tyd zoude zyn verlopen , als met den voorfz. Vendrich voor het Stads Gerichte te citéren * en denfelven aldaar den Eed te doen afleggen \ Gelderland, en uit de Crïmineele Klagtfcoeksn, en Ne*» ten der Sceden. ' ' A »  4 VERZAMELING van STUKKEN gelyk wy ook vaftllellen niet opzigt tot bet voorfz. twede geval, dat de voorn. BufTefmic zyn actie voor den Krygsraad inltituserende, .aldaar, zoo wel als voor den politiguen Regter JufHtie zal gefchieden. Wy voegen hier by dat den Hogen Krygsraad der Vereenigde Nederlanden aan ons te kennen heeft gegeven, dat den Capitein Mosburger in het Regiment van den Generaal van Burmannia ,een Soldaat van deszelfs Compagnie, genaamt Markus Craanwinkel, laborerende' aan de Venusziekte , en daar door buiten ilaat, om den dienït van den Landen waartenemen, gedemitteerd hebbende, UR. op de klagten van de Vrouwe van den voorn. Soldaat , den voorn. Capitein hebben ontboden, en getragt te permoveren , om den voorn. Soldaat, ten minften in foldy te houden, tot dat zyn tyd zoude zyn geëxpireerd , en hem voorts door den Regivnents Doctor of Chirurgyrl te doen bezorgen , ter tyd en wylen hy zoo verre genefen zoude zyn, dat hy in Haat ware van Zutphen te vertrekken , dat hetzelve door den voorn Capitein gerefufeert zynde , den voorn. Soldaat in het Gadhuis was aangenomen, met ordre, dat goede aantekening door den Rentmeefber zoude gehouden werden , van het geen voor de genefmg zoude wolden geimpendeert; Dat UE. ondertuflehen hadden kunnen goedvinden een gedeelte van het fervïes geld van den voorn. Capitein intehouden, tot genefing van den voorn. Soldaat, en dat UE. da-u- over gefchreven hebbende aan den Generaal van Burmania, gemelde Generaal aan den Commandant hadde gefchreven, eenige uitkering te doen uit de Regiment» Cks tot de cuure van den voorn, voorn, gede* mitteerden Soldaat, IJK,  tot de MILIT. JURISD. &e. $ UE. zul/en ligtelyk met ons begrypen , dat het aam ctEM Magistraat toestaat iENIGE voorsïeninge te doen om- ï r e n t ii e t M vÉi T a V a è huishouden, te oordcelen of een Officier wel of hvalyk heeft gedaan, met een Soldaat uit den dienft te demi t teteren, veel min denfelven daar over te corrigeren, hoedanige correstie nogtans bet inhouden van het Jcrvies geld over cas fibject foude importerenmaak. dat SULKS alleen staat AAN die ge» ne, die daar toe door ons als ChEFP van de Militie zyn gesteld. En dewyl wy oordeeJen dac den Capitein Mosburger we] heeft gedaan , van den voorn. Soldaat, als zig tot 's Lands dienft onbekwaam gemaakt hehbende, tÊ'ontfiaan, verwagtëh wy dat UE. aan denfelven het ingehouden fervies geld zullen laten volgen. Waar mede Edele, Ërentfefte, Wyze, Voorzienige, Difcrete, byfondere Goede Vrienden;Wy UE- bevelen in Gods heilige protectie, UEd. Goedwillige Vriend, (was get.) PRINCE de ORANGE en NASSAU. ( Lager ftond) Ter Ordonnantie van Zyn Hoogheid, J Gravenliage den * Se, Apiil "1749, (was get.) J. de Back. (Het opfchrift was) Edele, Ërentfefte, Wyze, Voorzienige, Discrete, byzondere Goede Vrienden. Jiurgermeefteren, Schepenen, en Raad der Stade Zutphen, A3 II.  0 VERZAMELING van STUKKEN I I. Nopens het exerceer en van Amhagten door Militairen in Steden, daar Gilden zyn, is de volgende MiJJive van Z. H. Prin~ ce Willem den IV. (a) "^^^"y hebben ontfangen het Requefb van de Borger Ambagtslnyden van Nymegen aan de Magiftraat aldaar geaddrefTeerd tegen de Soldaten van het Guarnifben , die Ambagten oefenen, (a) Miflïve van den Raedt van State der Verecnichic Nederlanden : Edele , Vrome , Liere befondere. De Magiftraat van Zutphen beeft on9 doen verthq, ïien, dat niet tegenstaande d'ordp.f. enue Placcaten van 't Landt , dc Ruyrers, Soldaten ofte Soetélaers, hun aldaer niet en onthouden eernp»- Borger -nelinge te doen; *t welck wy trsimt vinden; ende lasten U d?eromme , dat, zoo eenige Ruyters, Soldaeten ofte Soetelaers , bevonden worden Burger - neringe te doen, ghy, des by de voorn. Magiftraat verfoebt fynde, dicfelve op de monilerptaetfe fult daetclyck cafTeren, op Jat alfoo 's Lamls orJre efTectue ucfc nae^ecoomen worde. Edele, Vrome, Lieve befondere, zyt Gode bevolen. In den Haeghc den XVlfren- Meert ió30t Onderftont, y. van Berchem, vt. leger. Tber Ordonn. van den'Raede van Staete, en geteikent, M. Huygens. 't Opfchrift wns, Jodelen, Vromen, onfen Lieven befonderen , Jacoh Schimmelpenninck , CoinmifTaris Ordinaris van de inqnfteringe, refidierende tot Zutphen. (onderftond ) Pra vera topia fuif er, (öeteekent) Theodtrui Cremer, Sficti j<$4#. - 4 - 32 JX  tot de MILIT. JURISD. &c. ? nen, mitsgaders de Refolutie door de Magiftraat genomen tot onderfteuninge van haar verzoek : hebbende geëxamineerd de redenen , die zy bybrengen , hebben wy niet kunnen vinden , dat zy in 't bezit zyn van een regt van exclufie, zoo als door haar word gepretendeerd ; dewyl de Refolutie die in den J.iare 1507. door de Magiftraat op eene gelyke reden van klagten genomen is , pofityf tegen haar decideert , door het vergunnen van vryheid aan de Militairen, om alle foorten van Ambagten te mogen oefenen, voor zoo verre als het haar eigen nooddruft vereifcht. Hoe zeer wy ook genegen zyn , om niet alleen de Privilegiën van de Burgery te befchermen, maar om fe zelf te vermeerderen, zoo zouden wy echter zulks niet kunnen doen in een zaak 7.00 nadeelig aan het Militaire , die daar door abfolutelyk zouden genootzaakt zyn de behoeftens, die zy zelfs kunnen maken, veel duurder als anderfints te betalen , het welk ten uiterfte hinderlyk zoude wezen aan de Oeconomie, welke deCapiteins in de tegenwoordige omftandigheden zoo noodig moeten betragten, en te gelyk ain de Soldaten weggenomen het middel om iets geringste winnen tot behulp van haar onderhoud, waar omtrend zy veele zwarigheden zouden ontmoeten , byaldien zy verpligt waren zig deswegens aan de Gildens te addrefleeren. Onze intentie is dan, dat zy in het bezit van hun regt worden gemaintineerd, op conditie , dat zy voor de Burgers niet arbeiden , waar aan de Commandanten der Regimenten de hand zullen hebben te houden, en rigoureufelyk laten ftraffen die gene, die daar tegen zullen contravenieeA 4 ren,  8 VERZAMELING van STUKKEN ren , het welk Uw E. haar we! ernftig zal ordonneeren , en hier van kemijje geven auu d§ Magijtraat , om de Gildens daar van ie mturineercn , en haar te gelaften om de Soldaten A-mbagtsliedèa" in het exerceeren van hunne Aftbagten nlët te verhinderen. Waar mede Edele Geftrenge, Qnze Liere Getrouwe (a) , wj UËeL beveejen in Gods heilige befchërming , (Ondcrftond ) UEd. Goedwillige Vriend, PRINCE d'ORANGE et NASSAU, 'ö nrnvenhnce i den cs Ani'il Ter Ordunn,, van Z. II. J. D. Back. (9) Deze Brief was waerfchywlyk gefchrevei; aen dm fQgniinarjdtur der C:ad Nyrue&l-;), III.  tot de MILIT. JURISD. &c. 9 I I I. Int en 0 gat men , gedaan maaken, omtne daar op door de Ed. Ag tb. Heeren Scheepenen der Stad Leyden (ten verfoeke van Mr. JOIÏAN van DEK MaKCK iEciDIUS Z. Hooft Officier der voorfz. Stadt) gehoort en geëxamineert te werden zecker Mans Perjoon , Zyn Wel Ed. Gevange op 's Gravenjleyn. 1. egt genaamt te zyn puk Brewier (a) , oud te zyn38Jaar,geboortig van Leyden , te ivoonen in de KyfFhoek , en van zyn handwerk een Grynwerker, en teegenwoordig Soldaat in 'c Regiment van du Ver? 2. .. }*i i. y J iyn Gevangens naam , ouderdom , geboorte , woonplaets s ende handteeriuge. 2, OfF hy Gevange ©p die Sondagh nagt toen de Burgers in de Waapenen waaren , niet; meede op de been is geweeft. £a ) Zie myoe »enm, Br. III. hl. 204; A 5  io VERZAMELING van STUKKEN (a') Ik bebbe verkozen, de naemen van dfeLeydfche «ureeren, welken in dit jaer zo zeer in hunnen piicbï ieeens hunne Overheid te kort fchooten, om derzelvcj Bloedverwanten of Nakomelingen wille, te verzwyee% 3- Zegt, ja. 4- Zegt, neen. 5. Vervalt. 6. Zegt, alleenlyk aan de deur geftaan te hebben met zyn Geweer op fyn zyde. 3- Off hy Geve. op die tyd niet is gegaan met verlcheyde gewaapende Burgers, en ander gemeen volk, naar het Hnys van J v.. L (a) , woonen- de op de Hooygragt.. Et ü 4- Off onder die M^nsperfoonen niet heeft gezien een Soldaat , aanhebbende een blauwe Rok. 5- Soo ja, wie die Soldaat is ge wee ft , zyn raam en woonplaats te noemen. 6. Off hy Gevange met . die Soldaat niet aanftondts met hun bloot Zytgeweer , aan elke deur van het voorfz. huys geen Poft hebben gevat, 7.  tot de MILIT. JURISD. &c. ï£. 7- Zegt , om te zien , wat dat 'er gebeuren zoude. 8. Zegt, ja. 9. ' Zegt, ja. 19. ) Zegt, in huys met J ••• v.. L ge- fprooken te hebben. Zegt nader by de Refumptie met J.... v.. L niéc in huys gefprooken te hebben, maar buyten de deur rerwyj J .... v.. L , tjyt hst renfter Jy. 7- Om wat reedenen zy zulks gedaan hebben. 8. OfFhy Gevange toen de deur geopen i wierd 4 niet in het huys is ge» gaan. Oft hy Geve. kort' daar aan met J.... v.. L , en alle het Volk dat op de Straat ftondt, niet direcü na den Doelen zyn gegaan. 10. ■? Off hy Gevange, 't fy in huys off in het, gaan n3 den Doelen' met J v.. L geen montgefprek heefc gehouden.  f2 VERZAMELING van STUKKEN' ii. Zegt dat hy Gevange aan J....V..L... . .. gefegc heeft, dat de Burgers hem quapien afhalen, waar op j... .v.. L f hadde geantwoord, ik zij de deur open doen. 12. Zegt geen Soldaat aldaar gefien te hebben. Zegt nader, dat J..., V.. L de eerfte ia den Doelen is geweeft toen ter tyd nog geenmenfehen waaren. «3- Zegt , ja met een Söldiaat aldaar Poft gehouden te hebben, met ontbloot Zytgeweer. 14. Zegt, van niemand ürdre 'gehad te hebben , geaar fulx uyt eyge beweeginge gedaan te tt, Soo jaa , wat j.,.. v.. L , aan hens Gevange gtzegtheefft, 12. Off die Soldaat die met hem Gevange voor de deur van J.... v.. L Poft gehou¬ den heefft niet meede na den Doelen is gegaan, 13- Off hy Gevange, en die Soldaat niet weder aan beyde de deurftylen van de Herberg in den Doelen met hun bloot Zytgeweer Poft hebben gehouden, Hf Zoo jaa , door wiens ordre fulx gedaan heeft, Hi  tot be MILIT. JURISD. <5cc. t$ 15- Zegt, dat 'er gefeyt Is,'om niemand booven te iaaten als gewaapende Burgers. x& Zt gt, fulks niet te weeten, door wien het is geordonneert gëwor • den. Zegt, fuiks niet te weeten. IS. Zegt , een blauwe ÏVlonteering gehad te hebben , dog niet te wéeten wat voor opflaagen defelve op de Rok hadde. 19. Zegt ja. Zegt nader .tweemaal 15- Off hem Gevange niet verder is geordonneert, om niemand booven te laaten als gewaapende Burgers. 16. Soo jaa, door wie. tf.1 Hoe die Soldaat, mes wien hy Gevange voor de Herbergh in dea Doelen Poft gehondea heefft. Zyn naam eg woonplaats is. i3. Soo hy Gevange zegt, niet te kennen, dan te vraagen wat voor Montuer en opflaagen aangehad heeft, Off hy Gevange met verfcheyde. maaien, na  14 verzameling van stukken na booven gegaan te zyn , daar de Burgers waaren. 2 a. Zegt neer?. Zegt, alleenlyk maar op de kaamer gevveeft te zyn om te zien Wat 'er omging. 22. Zegt neen. Vervak. 24: Zegt neen. booven is gegaar>,na die kaamer , daar de Spreekers by den anderen waaren. 20. Off zulks niet was, om ordres te Laaien, off eenig rapport te doen aan de Spreckers. 21. Zoo neen, wat hy Gevange dan boeven op de kaamer giiKj doen. 22. Off hy Gevange op de kaamer door de Brouwer l... niet in het oor geluyftert is. 23. Wat de Brouwer l.. J aan hem Gevange gezegt heeffc. 24. offj.... v..l..; .. met zyn hooft hem Gevange niec heefft toegeknikt, tSi  tot de MILIT. JURISD. &e: t$ 25- Vervalt. 2(5. Zegt, ja. 27. Zegt , gehoort te hebben dat die Burgers fodanige ordre gekreegen hadde. 28. Zegt, niet te weeten wie die ordres gegeeven heeffc. 29. Zegt defelve niet te kennen. 25- Wat dat J.... v.: L...... daar meeds voor hadde. 20*. Off hy Gevange in 't na booven gaan op de trap niet heeffc fien ftaan vier Mansperfoonen. 27. Off die Mansperfoonen meede geen ordres hadde van niemand booven te laaten als gewapende Burgers. 28. Soo jaa, hoe off hy Gevange zulx weet, en wie die ordres gegeeven heeft, haar naamen en woonplaatfen te noemen. 29. Off hem Geve (j;e Mansperfoonen bekenc zyn die op de trap Honden.  i5 VERZAMELING van STUKKEN 30. Vervak, Zegt, ja. Zegt nader maar eenmaal zulks gedaan te hebben , wanneer fy van den B urg afquamen. Zegt, zulks uyt eyge beweeging en door een dolle drift gedaan te hebben. Zegt, nader uyt eyge beweeging gedaan r.e hebben. 13- Zegt neen. 3°. Zoo jaa , haar nas* men, en woonplaatferj te noemen. 31. Off hy Gev* niee meenignrialen de Spreekers heeft geadfifteert^ ja zelfs op de ftraat en met zyn bloot Zytgeweer voor uyt gegaan 4 en die geene, die de Spreekers beletce om voorttegaan wegtejaagen, 32. Wat raden hy Gevange zoo ftout is geween: , van zig te laaien gebruyken van mee zyn bloot Zytgeweer de Spreekers by conti-» nuatie te adfifteeren* 33- Off hy Gevange op? de hier voorengenoemde Sondag nagt omtrent twaalff uren niet is geweeft aan' 't huys- van C.... S (by fig hebbende verfchey-  tot de MILIT. JURISD. &c. || 34Vervalt. 35' Vervalt. |«5. Vervak. 57Vervalt, fcheyde gewapende Burgers ) woonendeop de üude Veil:, een Brandewyn Verkooper. 34- Off hy Gevasge mee nog vier gewaapende Burgers niet in hec huys fyn gegaan vaa K S 35- Wie die Burgers ge^ Weeft zyn, haar naamen en woönplaatfen te noemen. Om wat reedenen hy Gevange met die Bur* gers in dat huys zya gegaan. 37. Off zulks, niet was om K....S te dwingen in de Wapenen te keornen, S SI*  'if VERZAMELING van STUKKEN 32. Vervalt, 30- Vervalt. 40. Zegt, ja. 4». Zegt, niet voor fyne gedaene adfiftentie genootcn te hebben, 38. OfFhy Gevange ten dien eynde zyn blood Zytgevveer niet heeffc getrocken en K S genoodfaakc meede te gaan. 39- Wie hem Gevange tot zulken gewelt heeffc aangezet. 40. Off hy Gevange niet moet bekennen door fulke ftoute Onderneemingen zig ten hoogften ftraffbaer gemaakt te hebben daar hy Gevange verpligt was ( als Soldaat die fyn Eedt aan den Lande gedaan heefft) lig teegens diergelyke ünderneeming aantekanten. 41. Off hy Gevange voot alle zyne gedaane adfiftentie geen betaaling hoeft  tot de MILIT. JURISD. &c. xf nog ook aan hem eeni- heeftgenooten, offten ge belooning is toege- minfte beloofFt als nog ü'gc geworden, te zullen ontfungen. 42. 42. Vervalt. Soo jaa, door wie. Aldus gevraagt en geantwoord op den 14 February 1749. Prasfent alle de Hee-« ren. Aldus nader gevraagt en geantwoord op den 19. February 1749. PrEefent alle de Heeren. Aldus gerefumeert op den 5. Maart 1749. Prasfent alle de Heeren, en door derj Gevangene onderteekent. (onderftand ) X Dit is de gewoone onderteekening vaa Dirk Brewier. (lager ftond ) My Praifent (i« geteekent) Tsbrand van Dam, B &  2* VERZAMELING van STUKKEN I V. Nadét Interrogatorien. Omme daar tp door dé Ed. Agth. Heeren Scheepenen der Stad Leyden {ten verfoeke van den Heer en Mr johan van DER MaUCK , MgZ. Hooft Officier der voorfz. Stadt) gehoort te werden Dirck Brewier , zyn WeU Eds gevange op 's Gravenjlein. Art. r. 2](egt toen na den 'Dode gegaan te zyn. 2. Zegt: Ja. Art. i. aar hy gevange zig na toe begeeven heeft, toen hy gevange niet zyn bloot Zytgeweer van den Burgh met de Burgers gekoomen was. 2. Offhy Gevange in die tyd dat de Spreekers op het Stadhuys waaren om voor j.. L (die, onder het Raadhuis gevangen was) te fpreeken niet meede op het Stadhuys, en voor de kaamer van de Heeren Scheepenen geftaao. heeft. 3«  tot de MILIT. JURISD. &e. ^ 3- Zegt, uyt nieuwsgierigheyt fulks gedaan te hebben. 4- Zegt neen, dog van C A gehoort te hebben, dat L... op 't Stadhuys zoude koomen. Zegt nader, vanC , A gehoort te hebben, dat J.. L fouden verhoort te werden. 5- Zegt, door niemand. 6. Zegt, Ja. 7- Zegt, dat 't fchynt dat J v .. L een groote vertrouwentheyd in hem moet gehad hebben. 3- Wat reeden hy Gevange op het Stadhuys quam. 4- Off" hem Gevang» fulx voor aff door y mani . is,,geordonneert, 5- Zoo ja, door wie? 6. Off J.... v.. L..., ... hem Gevange zyn Rotting niet heeft overgegeeven, en door hem Geve is bewaart geworden , tot dat J.... v.. L , weder uyt de Scheepenen Kaamer is gekoomen. 7- Off hy Gevange niet moet bekennen dat J.... v.. L in hem Gevange een groote vertrouwentheyd moet B 3 heb»  VERZAMELING van STUKKEN 8. Zegt* Ja. Zegt, 's agtermiddags ïn fyn huys geweeft te zyn, dog teegens den jjvond gegaan te zyn na 't Vaantje op de Garenmarkt. 10. Zegt, niemand, maar dat hy in 't Vaantje gehoort hadde dat de Ruyters voorde Poort waaren en dat de Burgers in de wapenen moeiten koomen. ir. . Zegt, dat J..'.. v,. L teegens hem ïliets gezegc heeft. hebben van hem Gevange fyn Roeting toe te vertrouwen daar foo veel andere menfchen op de Pers Honden. êt Off hy Gevange niet klaarlyk ziet, dat men vaft onderzeilen moet, dat hy Gevange wel bekenc moet zyn, en met J-... v.. L fa- miliare ommegang moet gehad hebben. Waar hy Gevange in de agtermiddag voor de nagt van 't Oproer geweeft is. 10. Wie hem Gevange gezegt heeft dat de Burgers voor 't huys van J — v.. L vergadert waaren. ir. Toen hy Gevange in 4t huys van J.... v.. L is ingegaan, Zegt  tot de MILIT. JURISD. &c. ; Zegt nader, dat hy Geve teegensJ.... v.. L feyde, dat de Burgers aan quaamen, en dat J.... v.. L... ... antwoorde, ik fal de deur open doen, ftaande hy Gevange ■toen voorde deur, terwyl dat J.... v.. L... .. . uyt het venfter ley, en reeds al gekleedt was. 12. Zegt, 'r ioe Articul in zyn laatfte vethoor qualyk verftaen te hebben , en abufivelyk geantwoord , alfoo 't discours hier boven Art. 11 niet binnen in 't huys geweeft, maar buyten de deur , terwyl dat J.... v.. L uyt ft venfter ley. - Zegt, niet ter dee• gen op de Perfoon gelet te hebben. wat J.... v.. L.' als toen aan hem Gevange gezegc heefft. 12. Soo hy gevange zegt, dat J v.. L in huys niet gefprooken te hebben, Dan te Vraagen. Off hem Gevange vergeeten is,* dat in fyn laatfte verhoor op Articul io. reets bekent heeft met J.... v.. L.' in huys gefprooken te hebben. Wat voor poftuer, grootte, wat voor oogen off weefen die Soldaat hadden, met wien hy Gev° in den Doelen op fchildwagt geftaan heeft. B 4. zg.  VERZAMELING van STUKKEN 14. Zegt, in de holland* fche taal, dog niet te geheugen , wat voor discours hy met defelve gehad heeft. 15. Zegt, ja. Zegt, ja. 14. Wat voor discours hy met defelve gehouden heeft, en in wat • taal zy gefprooken hebben, 15- Off hy Gevange nu niet overtuigt is, dat dit alles met opzet, en niet uyt dolle drilt, (zoo als in zyn jaatfte verhoor Art. 32. gezegt heeft gedaan is, vermits hy Geve zoo dikmaals "zig tot adfiftentie van de Spreekers heeft la* 'ten gebruiken. 16. Off hy Gevange , als Soldaat alle maand, de Arüculbrieff . niet . is voorgeleefen , en daar inne voorgehouden, dat die geene, die eenige muyterye verwecken, offte maaken onbehoor]yke vergaderingen, foo ook die aanroepen-, opkloppen , omme onder fulke vergaderingen te toornen , ofte ïetwes aanregten daar doer ee- JÜ-  tot de MILIT. JURISD. &c. 25 ■E- Zegt, -ja. Zegt, indien hy de zaak wift, en defelve verbergde,.dat als dan hydeRegter foude verharden. . Zegt, niet anders te kunnen antwoorden, als trviieets gedaan heeffc*. nige muyterye ofte beroerten foude kunnen ontftaan, ofte ook na befette wagt zyn geweer uyttetrekken en defgelyken buyten de leegerlteeden ofteplaatfen by zoo verre hy 't felve doet, fonder verloff van zyn OverigKeyt zal met de dood geftrafc werden, 17. Off hy dan ook niet erkennen moet zig daar in gefielde ftraff, namentlyk de Doodftraff verdient te hebben, 18. Off hy Gevange den Regter niet teegens hem denkt te verharden mee zaaken ën omftandigheeden te verbergen, daar bewyfen van in handen zyn, en hy Gevange volkoome kenniffe van heeft. 19. Off hy Gevange indien hy gratie ofte verfchonjng van fyn versB $ éknl  %6 VERZAMELING van STUKKEN -ad allo 9 vojTffjoi ogiri nonnu>i al uoS nanaoi s 3?o „ ncctono ov:; jgrffc aöSfeci ! 'j c-:-. 'jjv.'J lé.9jJT na'Jy '*.: nsxylijg'BB -iBBlqè'jlü,,fi'jb33jh3§33l 3' vei aiiavjMs yd nat zO. Zegt „nergens van te .ITJUT3W 3em jfeo Btb yrl ïlO "Bcbgis jporfl nannajl» -en tT\&rW aUaflag of *9BlfibooQ ab 3l/!'n3rn rf0dd9ïi 3J 3il3ïbï3V nien Enèjia'31 jain 39l~p£ 33Tfl n-.'biGrlpy eJ 3ilnab . 21. Zegs* niemendal. fii BBV IK J7«cd TRfib -c-') vri na . :.v.i >ïii;n* ! •ftfli stnoc ilov ... - Aldus Gevraagt en Geantwroprd op den '4& Maart 1749 Praefent alle "de Heeren. •nt 0;....,- rsO vil 710 9»rratei8 jaia ,ljtèS ■' Ten felven: dtage zyn gecompareert Jacob -Rpels y en Dirk Mobacfr, -welke ia Praefen:> . c ;l tie diende ftraffe konde erlangen, als nog niet te brengen zou zyn tot inkeer van zyn verhar theydt, en zig in ftaat Reilen, om de Juftitie tot nut en dienft te zyn» 20. ' Laatftelyk werd hem Geve gevraagt, vermits hy Geve in zyn laatfte verhoor Art. 24. ont* kent heefftf dat J.... v.. L...... met £yn hooft niet téegens hem Gevange geknikt heeft, off op die felfde tyd J v.. L des- felfs handt, uyt zyn zak halende , • de hand aan hem Gevange niet heeft gegetven gehad. , Wat J.... y.. L...; ... aan hem Geve overgaff, 't zy geld off ittwes anders.  tot de MILIT. JURISD. &c. 27. tie va» den Gevangenen getuigt hebben, en wel eerft Dirk Mobach, welke verklaart gezien te hebben dat J .... v.. L een Perfoon in Soldaaten kleederen met zyn hooft heeft toe geknikt, en Jacobus Roels getuygt gezien te hebben dat J .... v .. L...... zyn handt uit de zak haalde, en dezelve aan een Perfoon in foldaaten kleederen heefft gegeeven gehad , waar op de Gevangene des niettemin heefft geperfifleert by de negativen, fchoon hy Gevange aireets bekent heefft dat 'er geen Sol. daat op de kaamer van den Doelen geweeft is dan hy alleen. Aldus nader gevraagt en geantwoordt op den 5. Maart 1749. Praefent alle de Heeren. Den Gevange is tenfelven daage tot fcherper examen gebragt, en binnen 's kaamers door een Dienaar der Juftitie aan een paal gebonden ftrengelyk gegeeffelt, dog perfifteert by zynegedaane antwoorden. . Aldus gerefumeert op denfelven dato praefent alle de Heeren, en door den Gevangene onderteekent. (onderftond) X dit is de gewoone onderteekening vaj) Dirk Brewier. (lager ftond) My Prasfent (is geteekent) pirand van Dam»  «r VERZAMELING van STUKKEN £ o.^f kfe» Kjj/c^ van,, Conchifie ten Lafien van DircK Brewier ). 'f)'-'''eer Joiun-van df.r Marcx, Mgz* ihruutdOfficier der Stad Leydkn R. O. Eyflcüer Tan 's Heeren wéegen in Cas van delict , beÜkliaagt in de openbaare Crimineele Vierfchaar ■vèar Ed. Agtb. Heeren Schepenen derfelver Stadt, ' Dhck Jkcmer oud agt en dertig Jaaren, geJboorer;. ep, woonende binnen '^deefe 'Stad, zynde een Grynwerker van zyn handwerk, en nu Soldaat in het Regiment van du Vergé, jeegen* asfoo-dig zyn Heer Eyffchers gevange, hem aanleggende , dat hoe z£er aan hem gevange, als Soldaas ten dienfte deefer Landsfr^ alle Maanden is voorgeiecfen de Articul-brieff, en daar in ■*margchoBden ,"-''dat die geeuen die eenige Müyteirye ■ verwecken ; ofte maaken-, onbehoorlyke Vergaderingen v'foö ook die aanroepen en op■-Lu^wjeo , om onder zulke Vergaderinge te kooBsen , ofte ietwes aanregten, daar -door. eenige BJiayterye ofte beroerte foude kunnen ontffcaan, must de Dood fal werden geftraft, hy gevange Big'niet heeft ontzien,- ommeop feekere tydt ïn voorteede Herffrt,-ter occafie van een comotie door fommige Perfqqnen binnen deefe Stad saijgeregt, de zoo genaamd^ Hooft-fpreekers.alifcïer , wanneer zy van den Burgh afcruarnen, te afilfleercn, en zelfs op Straat, met zyn bloot Zijgeweer, onder gen meenigte van meufchera t-nor uyt na fieefer fteede Doelen te gaan, om <5*r eeenen die de Hoofd-vfpreekers bekttede om "°* 'i voort- ' '*(*) !• Ciim. Klaghtboek van Mr. J. van der Makck  tot de MILIT. JURISD. &c &s .voorttegaan wegtejaagen ; dat hy gevange ia die tydt, dat de zoo genaamde Hooft-fpreekers op het Stadhuys alhier waaren, om voor zeeker Hoofdfpreker , (die onder het Raadhuys gevangen zat) te gaan fpreeken, meede op het Stadhuys ♦en voor de Kaaraet van Heeren Schepenen geltaan heeft, dat als toen een der f loofc. fpreekers aan hem gevange zyn Rotting heeft oveigegeeven, welke door hem gevange is* bewaart geworden, totdat defelve weeder uyt Scheepenen Kaamer is gekoomen. Dat hy gevange al verder zig niet heeft ontzien, orn op Zondag nagt tuffchen den ioe- en en iie- November 174S- en zulks na de ernfü» ge Publicatie van zyne Doorlugtige Hoogheyt, den Heere Prince vanOrange enNaffauw, wanneer vecle Perfoonen alhier in Waapenen waaren , zelfs meede weeder op de been te koomen ; dat hy gevange op die tyd met verfcheyde gewapende Burgers en ander gemeen volk is gegaan na zeeker huys op de Hooygragt, alwaar een van de zoogenaamde Hooft-fpreekers woonde. Dat hy gevange aan den voornoemde zoo genaamde Hooft-fpreeker toen gefegt heeft, dat de Burgers hem quaamen af haaien, waarop defelve hadde geantwoord, ik fal de deur open doen. Dat hy gevange kort daar aan van daar met dezelve zoogenaamde Hoofd fpreeker, en al hec volk, dat ter dier tydt op de Straat ftondt, zig dire6l heeft begeeven na deefer Steede Doelen. Dat hy Gevange aldaar gekoomen zynde, aan beyde de deurftylen van de Herbergh in den Doelen, met ontbloot Zytgeweer heeft poft gehouden, met een Soldaat aanhebbende een blaauwe Montuer, (dog wiens naam en woonplaats hy gevange  go VERZAMELING van STUKKEN Vange voorgeeft niet te weeten:) dat hy gevange zulks heeft gedaan uyt eyge beweeging, om dat 'er gezegt was niemand booven te laaten als gewaapende Burgers, ge evende hy gevange voor, niet te weeten, door wie zulks is geordonneert geworden, dat hy gevange eenige maaien na booven is gegaan na die Kaamer, daar de zoogenaamde Hooft-fpreekers by den anderen waaren, dat hy gevange in 't na boven gaan op de trap heeft zien Haan vier mans Perfoonen, zynde Burgers , dogh, zoo hy gevange voorgeeft, hem onbekent, welke hy gehoort heeft meede ordre gekreegen te hebben; om niemand booven te laaten als gewaapende Burgers. ■ Dat hy Gevange cyndelyk niet uyt dolle drift, maar met opzet, zig tot adfiftentie van de zoogenaamde Hoofdfpreekcrs heeft laaten gebruyken. Alles blykende uit zyn Gevangens eyge Confeffie, buyten pyn en banden van Yzer gedaan, en alzoo hy Gevange zich dus heeft fchuldig gemaakt aan de misdaad van Seditie , Muyterye en Opftand, teegens de wettige Regeeringe, en geperpetreert fodanige faiéïen , welke zyn ftreckende tot ftooringe van de publicque ruffee, mitsgaders tot vilipendie en veragting van de ferieufe beveelen en lafh van zyne Doorlugtïge. Hoogheyd, vervat in deffelfs Dispofitie en Publicatie in dato den 18. Ociober 1748. en waar door de zoo noodige Authoriteyt van de Regeeringe op het hoogfte is gekedeert, en die daarom , als zynde van zeer quaade , en ten uyterfte dangereufe gevolgen , in een Lande van Juftitie niet kunnen nog rnoogen werden ge-  :tot de mtlit. jürtsd. sm .geleeden, maar anderen ten afffehrik op het alJer rigoureuite en wel mee de Dood behoorea ie werden geftraft, Zoo concludeert den Heer EyfTcher, dat hy Gevange ter zaake voorfz. by definicief Vonniffe van UEd. Agtb. zal werden gecondemneert, omme gebragc en geleyt te werden op het pubiiaSchavot voor 's Gravefteyn alhier, e« dat hy aldaar door den Scherpregter aan een Galge tulfchen Heemel en /Varde , met een Koort om den Hals fal werden gehangen en geworgt, tot 'er de Dood na volgt, en dat hy Gevange fa! werden gecondemneert in de koflen ea mifen van Juftitie, ofte tot anderen alfulke pronen en ftraffen als UEd. Agtb. in goede Juftitie na exigentie van zaaken, en enormiteyt van de misdaadt fullen oordeelen te behooren. S cheepenen der Stadt Leyden gehoort hebbende den Crimineelen Eyfch en Conclufie, by den Heer Mr- Joiian van der Marck , Mcz. Hooft - Officier der Stad Leyden gedaan en genoomen, op ende ten laften van Dirck Brewier, jeegenwoordig zyn Heer Eyffchers Gevange, en daar teegens gehoort, zyn Gevangens eyge confefiie , by hem buyten pyn en banden van Yzer gedaan; voorts op alles geleth dat in deefen te confidereeren ftondt, doende Regt, in den naame ende van weegens haar Ed. Groot De Heeren Staaten vaa Hollandt ende W«ft-  5ss VERZAMELING van STUKKEN Weftvrieslandt, hebben hem Gevangen gecon» 'demneert, gelyk hy gecondemneert werd mits deezen , omme geleyt ende gebragt te werden op het pubücq Schavot voor 's Gravefteyn alhier , ende aldaar zyn'Hals ontbloot, en deffelfs Gezigt bedekt zynde, en voor een hoop Sant op de Knien leggende, door den Scherpregter met een gebldoc Swaart, over zyn Hooffc geflaagen te werden. Confineeren hem Gevangen den tyd van agt agter een volgende jaaren in het Tugthuys deefer Steede, omme gedurende denfelven met zyne handen Arbeyd aldaar den Koft te gewinnen. Ende na expiratie van 't felve Confinement, bannen hem Gevangen verders ten Eeuwigen daage uyt den Lande van Hollandt ende Zeeland en Utregt, zoo wyt en zyt de Paaien van dien zyn ftrekkende, fonder middelerwyle daar weeder binnen te moogen koomen, op fodanige ftraffe, als dan bevonden fal werden te behooren, en condemneeren hem Gevange wyders in de koften en mifen van Juftitie. Ontzeggen den Heer Eyffcher zynen verdek ren Eyfch en Conclufie, op ende ten laften van hem Gevange gedaan en genoomen. Aótum by de Heeren Schrevelius, Velde Dz.,' Gronovius, Paedts Jz., van Alphen Dz., Schoonhoven , Pla en Romswinckel, Veertig in Rade> loco Cruyskerken, op den u April 1749. Pm  tut de MILIT. JURIS D.&c, a| VI. Brieven van Abolitie voor Dirck Brt' wier. è Ridderfchap, Edelen en Sreedcn van tiyïwaèt ende Weftvrieslandt, reprcfenteerencie de Staaten van den Feiveh Lande , allen den geehqh die decfen zullen zien ofFte hooren leezeh, Salut. Doen te weeten: Dat wy hebben ontfangen de ootmoedige StippJicatie van Dirck; Brewier, gewéefen Soldaat in het Regiment van wylen den Luytenanc Generaal Smiffart , en thans geconfineert binnen de Stadt Levden , ons zeer ootmoedig biddende om reedenen by de voorfz. Requefte geallegueert, dat wy aan hem Suppliant die Gratie en Genaaden geliefden te bewyfen van te verklaren dat hy Suppliant meede in het Placcaat van Amneftie van, dato den i. Oetober des voorleeden jaars wierde begreepen, en mitsdien alle 't geene by hem ter occafie van de onluften en verwerringen iu denjaare 1748. binnen Leyden voornoemt ontftaan en voorge?allen, eenigfints mitsdaan ofte verbeurt zoude moogen zyn, met den gevolgen van dien te Aboleeren en te Vernietigen, mitsgaders te rappelleeren den Ban , by Vonniffe van Scheepenen der meergemelte Stad Leyden s in dato den 1 r. April des voorleeden jaars teegens hem gedecerneert : Zoo is 't dat wy de zaake voorfz. overgemerkt en ingenoomen hebbende het Advïs van den IWident en Raaden van den Hoove van Hollandt, voort? geneegen weefende ter ootmoedige beede van de Suppliant en willende prasfereeren Gratie voor Ri- y. dsei. q m  34 VERZAMELING van STUKKEN t geur van Juftitie , hebben by deliberatie ende goedvinden van zyne Hoogheid Willem Care l Hendrik Friso, by der Gratie Gods Prince van Orange en NafTauw, Gouverneur, Erfffladhouder , Capiteyn - Generaal, en Admiraal der voorfz. Landen, geaboleert en te niet gedaan, gelyk wy aboleeren en te niet doen by deefen , alle 't geene by den voornoemde Dirck Brewier ten tyde en ter geleegentheyd van de voorgemelte onluflen binnen de Stad Leyden, eenigfints verbeurt offte misdaan zoude moogen zyn, aboleerende meede het Vonniffe by Scheepenen derfelver Stadt teegens hem ter zaake voorfz. geweefen , en opheffende de intamie, mitsgaders rappelleerende den Ban by het felve Vonniffe gedecerneert, des dat de voornoemde Dirck Brewier zal verpligt zyn te betaalen de koften hier inne gevallen, ter taxatie van Scheepenen der meergemelde Stadt Leyden, en voorts deefe onfe Brieven van Abolitie in de Griffie van den voorfchreeven Hoove te laaten regiftreeren, zoo als in materie van abolitie gebruykelyk is, ontbieden en beveelen voorts den Preefident en Raaden van Onfen voorfz Hoove, mitsgaders den Procureur Generaal, en alle andere Regteren, Juftieieren, Officieren en Onderfaaten jeegenwoordige en toekomende, die dit aangaart en roeren zal moogen, dat zy den voornoemde Dirck Brewier van deefe onze Gratie en Abolitie, en van alle den innehoude desfelfs doen laaten en gedoogen, ruflelyk en volkomentlyk genieten en gebruyken, zonder hem ter caufe voorfz. meer eenige verdere recherche off eenige hinder, letfel, off moeyeniffe te d,oen off te laaten gefchieden. En  tot de MILIT. JURTSD. &c. 3$ En ten evnde dit goed , vaft en beftendjgh. blyve ten ailen tyden, zoo hebben wy onzen Grooten Zeegele, liet welke wy in gelyke zaaken gebruiken aan deefen doen hangen. Gegeeven in den Haage den 20 dagh der maandt February van het jaar onzes Heeren 1750. (Was geparapheert) A. van der Duyn, v». Op de Plicque ftondc. By de Sta:iten van Hollandt en Weftvricslandt, ter relatie van zyn Hoogheyd Gouverneur, Erfffhdhouder, Capiteyn - Generaal en Admiraal der voorfz. Landen. Lager ftondt. Ter Ordonnantie van denfelven. (Was geteekent,) J? de Back. Op de buyten zyde Rondt Abolitie voor Dirk Brewier, in gevolge de Refolutie van den Hoove van Hollandt, in dato den -.5. February 1750. Zyn deefe Brieven van Abolitie aan Dirck Brewier verleent, ter Griffie van den voornoemde Hoove geregiftreert. Gedaan in den Hage den 25. February 1750. Onder ftondt. In kenniffe van my. (Is geteekent,) R. y. Blehwyk, iySo. Hebbende deefe Brieven van Abolitie uythangen het Groote Zeegel van Hollandt in roode WalTche gedrukt, aan een Francyne (harte, onder door. de Plicque doorgeftooken. Pro Deo; Jan Zyne Doorhgtige Hoogheyd den Heere Prince van Orange en Nasfau, Erjffiadheuder der Fereenigde Needeilanden, enz. enz. enz. G eeft met alle onderdanigheyt te kennen LirK Brewier, geweefe Soldaat in het RegiP £ ment.  36 VERZAMELING van STUKKEN ment van wylen den Lieutenant - Generaal Smitfaart. Dat ter occafïe van de onluften en verwarringen, in den jaare 1748. binnen de Stadt Leyden ontftaan en voorgevallen, den Suppliant het ongeluk is overgekomen dat hy geapprehendeere zynde, by Vonniffe van denGeregte der gemelde Stad in dato 11 April 1749. gecondemneert is geworden, om met het Swaard over 't Hooffc, voorts met een confineraent van 8 jaaren, en eyndelyk met een banniffement voor altoos uyt den Lande van Holland en Weftfriesland, geftraft te werden; dat den Suppliant ten voorfz. dage het eerfte gedeelte van zyn voorfz. Von* niffe hebbende ondergaan , vervolgens binnen gemelde Stad is geconfineerd geworden. Ende gemerkt haar Ed. Gr. Mog. de Heeren Staaten van Holland en Weftfriesland, by derfelver Placaat van den 1 Oct-ober 1749, uyt een Vaderlyke geneegenheyd en voorforge, met rype deliberatie, na voorgaande advys, en op ernftige recommandatie van Uwe Doorlugtige Hoog heit hebben geordonneert, dat alles het gunt ter faake van murmuratien, en het houden van vergaderingen, was gepaffeert en voorgevallen, van wat natuur en qualiteyt, en by wie het ook foude weefen begaan, zoude zyn en blyven vergeeten , mitsgaders geaboleert en te niette gedaan, en dat den Suppliant met eerfoiedigheyd vertrouwt , met en beneevens verfcheyde Ingefetenen der bovengemelde Stad (die foo wel als den Suppliant in de voorfz. beweegingen zyn ingewikkeld geweeft) meede onder het voorichreve Placaat van Amneftie te zyn begreepen. • /,0 Q  tot de MILIT. JURISD. &c. 37 Zoo keert hy Suppliant fig tot Uwe Dooklugtige Huogheyt alleroctmoedigft verfoekende dat Uwe Dooklugtige Hoogheyt goetgQnftiglyk gelieve te verklaaren, dat hy Suppliant meede in het generaal Placaat van Amneftie is begreepen , en mitsdien 't geene by hem Suppliant ten tyde en geleegentheyd voorfz. eenigfints misdaan of verbeurt foude moogen, fyn, metten gevolge van dien gratieufelyk te aboleeren en te niette te doen, en ten dien eynde aan den Suppliant te verleenen Brieven van Abolitie, met rappel van ban, in eptiraa forma. Dit doende, &c. (Is getekent, ) G. van der Ven, Ir. Z Y N E HOOGHEID. Zy deefe geftelc in handen van den Hooft-Officier der'ifrid Leyden, om zyne Hoogheid daar op te dienen vani defi'dfs Bcric it en Ad vis; daar benevens o verluidende "de informatitri en psoceduren in deze zaake ingewonnen en gehouden. Aclum in 's Gravenhage, den 5*. jjr)i (Onder front,) Ter Ordonnantie van zyne Hoogheid. J. D. Back. C 3 VII  38 VERZAMELING van STUKKEN V I I. Kxtrael uit het Sclfeepen Regijler der Stad Zirikzee. Den ii. Maart 1750. J_5 geleefën een Miffive van Zyn Hoogheid aen Heere Princc van Orange en NafTau, geaddrefTeeert aan den commandecrcnde Officier van het Guarnifoen alhier , en door denfelven aan den Heer Regecrende Burgermeeiier ter hand gefield , waar op fyade gedelibereert is dezelve aangenomen voor Notificatie, en goedgevonden en gereiolveerd dis hier woordelyk te infereeren. Fiat Infertio. Edele Gestrenge, Vrome 0nse Lieve Getrouwe; Hoe zeer het na onfe aanfïeliing tot Capitain Generael van de Militie van den Staat feeker is, dat alle Militairen foo in Civile als Crimineele faken, moeten te regt ftaan voor den Militairen Rfgter, hebben wy nochtans geoordeel't, dat daar van moeten worden uitgefondert alle contraventien en fraudes, die omtrent de gemeene middelen zoude mogen werden ge* pleegt, en al het geene, verders daar toe eenigfints betrekkelyk is, om dat de Regts-oeffening over de gemeene middelen aan een fpeciaJen Rechter is gedemandeert, en aan wie wy tferhajven goedvinden, dat de Judicature over alle  tot de MILlT. JURISD. &c 5<ï Militaire perfoonen , in dat ftuk, met de fedufie van den Militairen Regter, zal worden overgelaten. Wy hebben nodig geoordeeld Uwe hier van te verwittigen op dat Uwe zig in voorkomende gevallen daar na zoude gedragen , met verderen Lalt , om van defe onze intentie kennis te geeven aan den Magiftraat van de plaats waar inne Uwe Guarnifoen is houdende; Waar mede, Edele Gestr. Vu ome onse Lieve Getrouwe; Uwe Goedwillige Vriend, ( was get.) Prince d'Orange & Nassau. (onderftond) Ter ordonnantie van zyn Hoogheid, Tn 'g Hage den f> Maart 1750. (was get.) J. de Backj C 4 VI Ui  4© VERZAMELING van STUKKEN VIII. Kot. van H. H. Mog, 8. May 1750, Fo l. 311. ]\Ji[]ive van deMagifh-aet van Sas van Genei 5. ftiiay 1750. aen haer Hoog Mog. wegens het apprehenderen van een Landman door iiec Guarniioen aidaer, en waer tegens , informatien door den Auditeur Militair wierden ingenomen , en ouk weigerig waren om den Gevangen Over te geven, meenende fulks te ïtryden tegens haere Privilegiën, en tegens de Refolutien van haer Hoog Mog. in dato 15. Febr. 1677. en 10. Jan. 1693. -• ö. en 2$. Nov. 1726, mitsgaders tegens die van den Raed van Staeten in dato 2;;. December 1718. I X. *Vcf. van H. H. Mog. 29. Mey 1750* JE\-apport, en Commandeur scherpf.lykk» lalt zigin het'toekomende te wagten j van Iï.2 n1 g Borger of Vreemdeling te doen fetten in de Provooft, macr die, op de heelc daei betrap* bende j eri apprehendeerende, aen de Mugiflraet over te geven. X.  tot de MILIT. JURISD. &c. 4Ï X. Het Appel Reglement, het geen wylen den heer Erfjladhouder Glnrieufer Gedagtenis, op den 28. Augujlus 1750. heeft doen uitgaan. \Vy Willem Carel Hendrik Fri- so, uy der Gratie Gods Prince van Orange en Kaffan , Erfftadhouder , Kapitein Generaal en Admiraal der Vereenigde .Nederlanden, &c. &c. &c. Doen te weeten , dat aan ons door de Hoogen Krygsraad der Vereenigde Nederlanden vertoond zynde dat tot nu toe alle Crimijoeele VonnifTen by fubalterne Krygsraden Gewezen aan ons ter approbatie waren gezonden, en dat bedenkinge was ontftaan, of door onfe' approbatie aan die geene , die zig met Zodanig een vonnis bezwaard vond , benomen was hec regt van Provocatie aan den voornoemden Hoogen Krygsraad; wy goedgevonden hebben by dezen voor het toekomende te verklaren, dat alle vonniffén, waar by alleen op de confeflie is regt gedaan , aanftonds aan ons ter approbatie zullen werden gezonden , zonder dat de'gecondernneerdens in eenigerlye manieren daar van zullen kunnen appelleercn. Dat voorts ten aanzien van zulke vonnifTen , waar by gedeeltelyk op de Confefiie, en gedeeltelyk op-getuigen" of andere bewyzen zal wezen regt gedaan, de condemnatie by zodanige vonnifTen gedecernetrd iramediaat na het refumeeren en arrefteeren dezelve door twee CommifTariffeji van den Kryrsraad" geadfïfteert met den Auditeur Militair", °of met die geene die dergelyke functie waarneemt, aan B 5 den  42 VERZAMELING van STUKKEN den gecondemneerden zal werden gecommtmïceert, en aan denzelven toegeflaan den tyd van drie dagen, om te overleggen of hy zal willen appelleeren dan niet, ten welken einde ook aan den Gecondemneerden , ingevallen hy buiten acces heeft gezeten, zal werden gegeven vry acces aan die geene, welke hy zal vermeenen nodig te hebben, om daar over met dezelve tc fpreeken. Dat de Gecondemneerde, zig bepaalt hebbende, zal verzoeken dezelve Comm.lTarisfen geadfifteert als boven, aan wie de Gecondemneerde zig duidelyk zal expliceereu , of hy wil appelleeren dan niet. Dat de Gecondemneerde zig binnen de voorfchreven tyd van drie dagen geè'xpliceert hebbende aan het gewyfde te zullen acquiëfceren, ofwel den zeiven tyd hebbende laten verlopen , zonder zig gecxpliceert te hebben, het originele vonnis aanftpnds aan ons ter approbatie zal worden gezonden, zullende voornoemde CommiffarifTen gehouden zyn, om by het communiceeren der condemnatie den Gecondemneerde hier van duidelyk tot zyne narigtinge te informeren. Dat de Gecondemneerde declarerende, dat hy van intentie is te appelleeren, gemelde CommifTa riffen geadfifteert als boven daar van aanftonds rapport zullen doen aan den vollen Krygsraad, wanneer het vonnis niet aan ons ter approbatie gezonden, maar in den vollen Krygsraad in prefentie van den Gecondemneerden zal werden gepronuncieerd, en de Gecondemneerde de interjectie van het Appel aan den voornoemden Hoogen Krygsraad der Vereenigde Nederlanden met behoorlyke modeftie zal moeten doen, het welk terfiood zal werden aangetekent. Dat aait-  tot de MIMT. JURISD. &c. 4| aanstonds na het pronnntiëren van het vonnis, een Copie Autheniicq daar van den Gecondemneerden ten zynen koften zal worden gegeeven, en wydêrs de Gecondemneerde voor CommiffariiT.n van den Krygsraad en den Auditeur Militair, of die dergelyke functie waarneemt, zai paffeeren een Procuratie op zodanige Procureur voor den Hogen Krygsraad der Vereenigde Nederlanden poltulerende als hy tot het vervolgen van zyn Appel zal willen employeeren, aan wien den Gecondemneerden gehouden zal zyn de voorfchreven Procuratie met de Copie Amhenticq van het vonnis en de nodige inftructie ten fpoedigfte over te zenden, gelyk mede de Krygsraad immediaat na de interjectie van liet Appel Copie Authenticq van het vonnis nevens de Origineele ftukken van het Proces zal zenden aan den Hoge Krygsraad der Vereenigde Nederlanden; dat de Gecondemneerde binnen de tyd van dertig dagen het Mandement van Appel aan den Auditeur Militair, of aan den geenen die dergelyke functie waarneemt , zal moeten doen exploicteeren, welke geëxploiteerde Mandement den Auditeur Militair^of die dergelyken functie waarneemt, by miffive zal zenden aan den Hogen Krygsraad, en daar by vérzoeken; dat de Fiscaal van de Generaliteit mag werden gequalificeert, om voor hem in die zake het regt van de Hoge Overigheid waar te neemen; dog den voorfchreven tyd geè'xpireert zynde, zonder dat inmiddels het Mandement van Appel aan den Auditeur Militair, of aan den gene, die dergelyke functie waarneemt, Zal wezen geëxploicïeert, zal den Gecondemjseerde vervallen van het regt van Provocatie e»  M VERZAMELING van STUKKEN en het origenele vonnis aan ons ter approbatie gezonden worden , ten waare nogtans de Gecondemneerde zig ter behoorJyken lyd aan den aan den Hogen Krygsraad der Vereenigde Nederlanden den Requefte hadde geaudreiïeert, en by denzelven Hogen Krygsraad op het verzoek daar by gedaan om redenen niet aamtonds wierde gedif'poneerd, als wanneer daar van aan den Auditeur Militair , of aan den geene die dergelyke functie waarneemt, kennis zal moeten gegeeven worden. En zal deeze gezonden werden aan den Hogen Krygsraad der Vereenigde Nederlanden, den Fiscaal van de Generaliteit ; mitsgaders aan de Auditeurs Militair, en aan die geene , die dergelyke functie waarnemen, om hun daar na te reguleeren. Gegeven in 'sllage onder onfe Handtekening en Furftelyk Zegel den 28. Augufly 1750. Was geiekent, PRINCE d'ORANGE en NASSAU. Onderftond (L. S.) Ter Ordonnantie van Zyne Hoogheid. En gecon- . trafigneert. J. de BacK ' XL  tot d.e MILIT. JURTSD. &c. 4$ X I. Edele, Ërentfefte, Wyze, Voorfienlge, D'ifcrete , Lieve Byfondere. "W^"y hebben wel ontfangen UE. Miflive van den i5eu- defer , en ter voldoeninge van hec verzoeck ; daar by gedaan, de nodige ordres doen afgaan aan den Commandant der Stad Zutphen, ten einde door hem de behoorlyke forge werde gedragen, dat de Soldaten van het Guarnifoen geenerleye Ambagte meer komen te exerceeren ; van welke onfe voorfienige wy UE. by defen wel hebben willen kenniiTe geven , ten einde dezelve doorUE. aan de refpedtive Gildens binnen UE. Stad zoude kunnen werden gecommuniceert; Waarmede, Edele Ërentfefte, Wyze r Voorfienige, Lieve , Byfondere ; wy UE. bevelen in Gods heilige protectie; (Onderjlond) UE. goedwilige Vriend; En was getekend, PR INC E d'ORAW GE et NA SS AU, VV.k jtedtteert In 's Hage dtn sö. May 175Q. Lager Jlond. Ter Ordonnantie van zyne Ihogheid; En was gefubfigneeit. J. de Back. Omler aan ie kant Jlond. Aan Burgermeefteren, Schepenen en Raad der Stad Zutphen. 't Opfchrift was. Edele Ërentfefte, Wyze, Voorfienige, Difcrete Lieve Byzondere Burgermeefteren, Schepenen en Raad der Stad Zutphen. XIL'  0 VERZAMELING van STUKKEN X I r. Extraft uit de Refolutien vanTVeth en Raad9 der Stad Middeluurgli in 'Leelandt. Den 3cn Septemb. 1750. Na het Gebed. J)e Vergadering by Billetre, en overnagtfe wc te, gedagvaert zyncle , heeft de Heer Regelende Burgermeefler aan dezelve gecommuniceert, hoe in den nagt tufTchen den eerften en tweeden dezer, twee Schepen met gereguleerde Militie naer her. Schip 't Hoff Duno ( alwaer het gemeen daar mede geretourneert, weigerig was te voldoen aen de ordres van de Heeren Bewindhebberen van de Ooftinde Compagnie om te loffen) waren gevaren, dat die Militie de Schepelingen had gefurpreneert, en van dien Bodem poffeffie genomen, dat eenige Matroofen, die wel 't meefte gemuyt hadden , van daer gevoert en op een ander Compagnies Vaartuyg gebragt, in de Boeyen waren geztt; dat hoe zeer deze zaak zig in de beginne hadde vertoond te fmaken na eene zeer violente ufurpatie van 't Territoir dezer Stad, dezelve egter eenigermaten van natuur was verandert, dewyl den Heer van Borffelen in zyn qualiteit als Bewindhebber aan hem Heere Burgemeefter hadde gecommuniceert, dat ze van het alleruiterste gevolg zynde, zeer geheim had moete werden behandelt; dog dat de Gevangene ter dispofitie van den Geregte dezer Stad waren en r dat  5-ot ss MILIT. JURISD. &c. 4? fo.  5© VERZAMELING van STUKKEN felve had bchooren te inftituceren voor den Militairen Regter; Wy approbeeren vervolgens het geene door UE. omtrent de voorf. zaaken is verrigt, en gelaften UE. om van deefe onze weimeyning met discretie de vereyfchte kennis te geeven daar en foo 't behoord. Waar mede Edele Geflrenge VroomeOnze lieve Getrouwe wy UE. bevelen in Gods heylige protectie. UEd. Goedwillige Vriend, (was get.) W. PRINCE dORANGE et NASSAU. Ter Ordonn. van fyn Hogh. (was gecontraf.) J. de Back. Th 'S'Hifte den 9. Janiwry «75i« xv.  tot de MILIT. JURISD. &c 5t X V. Mijfive van Zyn Doorl. Hoogh. Willem IV, Pr. yu Ofange en NqffaiL- 2. Apr., 1751. Ed. Geftrenge Vroome, onze lieve getrouwe! H oezeer het, na onze aenftellinge &c. (0) X V E MJJlve van Zyn Doorl. Hoogheid Willem IV. Pr. van Orange en Najjaii. * : •26. Juny 1751. Edele Gefhrenge, Vrome önfe Lieve Gétrouwe 1 H oe zeer het na onfe aanflelling tot Capitein Generaal over de Militie van den Staat zeker is, dat alle Militairen zoo in Civile als Crimineele zaken , moeten te regt ftaan voor de Militairen Regter, hebben wy nogtans geoordeelt dat daar van moeten worden uitgezondert alle contraventien en fraudes , die in het ftuk van de Jagt door Militairen zouden mogen werden (0) Deze Brief over de contraventien en fraudes cw;« trer.t de gemeene middelen is van denzelvden inhoud als welken ik reeds gcplaetït hebbe N. VH., bl. 38. cn ij', D z  52 VERZAMELING van STUKKEN den gepleegd, en al het geene verders daar toê betrekkelyk is, om dat de RegtsocfFening over de zaken de Jagt concerneerende, aan een fpecialen Regter-is gedemandeert, en aan wien wy derhalven goedvinden, dat de Judicature over alle Militaire Perfoonen, in dat ftuk met feclufie van den Militairen Regter zal werden overgelaten , waar van wy nodig geoordeelt hebben UEd. te verwittigen op dat CJE. zig in voorkomende gevallen daar naar zoude gedragen. Waar mede, Edele Geftrenge, Vrome, onfe lieve Getrouwe wy UE. bevele in Gods heilige protectie. UE. Goedwillige Vriend (get-) PRINCE d'ORANGE et NASSAU. Ter ordonnantie van zyn Hoogheid (gecontrafign.) J. de Back. la 's Gravenhage den «6. Jmiy 1751- X V I ï.  tot de MILIT. JURISD. &c. S3 XVII. NEDERLANDSCHEJAARBOEKEN 's Gravenhage. January 1752. 1~~Fier zyn 2 Publicatien van den Hooge ivrygsraad met goedkeuringe harer; Koninglyke Hoogheid gedaan. In de eerfte word verklaart : dat op geene Obligatien of andere Schuldbekenteniften van Militaire Perfoonen , fchoon daar by van de uitvlugt van onaengetelde penningen renuntierende, zal worden recht gedaen , ten zy de Debiteurs zelfs erkennen den inhoud derzelver Inflrumenten reëel in contant geld te hebben genoten; en dat dezelve Debiteurs, zulks ontkennende , daer omtrent, op hunnen Eed , volkomen zullen worden geloofd ; en, avancerende dat onder den inhoud der Obligatien eenige geleeverde Goederen begreepen zyn, zy zullen kunnen volftaan met de voorfz. Goedteren, of de nog overgeblevene te reftitueren, tegen den zelfden prys, waer voor fe hun zyn aangerekend; waeromtrent zy insgelyks op_hunnen Eed zullen worden geloofd, en in opzigte van die goederen, welke reeds verkocht mogten zyn, zullen zy niet meer behoeven te betalen dan zy zullen verklaren daer voor genoten te hebben. Zullende ook op geen Extracten uit fchuldregifters of fchuldbekentejniffe voor gedaene leveranrien gegeeven ,. recht gedaen worden, ten zy in dezelven- de prys van ieder geleverd ftuk byzonder worde opgegeeven , en de Debiteurs erkennen alle dezelve ftukken wezenlyk ontvangen te hebben, in welD 3 ke  $4 VERZAMELING van STUKKEN ke gevallen zy wederom, op hunnen eed zullen, worden geloofd,en insgelijks kunnen volftaan mee dereedsverkochteGoederen te betaalen tegensden prys waer voor zy dezelve verkocht hebben , enz. - In de Tweede word gezegd: Dat voortaen 'op'geene Praetenüen , ten lafle van Officieren weegens verteeringen, van welke nature dezelóok zouden mogen zyn, buiten alimentatie zal worden recht gedaen, en dat de fchulden fprui • tende uit Huisveftinge en Alimentatie in quartieren of Logementen, indien dezelve een maend Gagie exeederen , in opzigte van Officieren, die en pied zyn, (of drie Maenden Penfioen, in opzichte van gepenfioneerde Officieren,) door middelen van rechten, nooit zullen worden betaeld uit de traktementen en penfioenen ; maer. zy, die meerder crediet hebben gegeeven, hunne betaling niet anders bekomen zullen dan uit goederen of revenuen welke de Officieren buiten hun traktement of penfioen zouden mogen hebben. Dat wanneer Leverenden exeederen het montant van een maend gagie, of van drie maenden penfioen, geene condemnatien zullen worden verleend , om dezelve leverantien in eene fomme prompt te voldoen, flaende het aen ieder Leverantier vry, om in opzichte van zodanige grootere Leverantie, convenabele termynen uit de traktementen of penfioenen te bedingen , ten ware nogthans de Crediteurs konden aentoonen, dat de Officier aen wien zy de Leverantie hébben gedaen, buiten zyn traktement of penfioen genoegfame goederen of revenuen heeft, om daer uit te betaalen, welke bepaling echter, ten opzigte van minderjarige Officieren geen plaats zal hebben, enz. v - • XVI IE  tot pe MIUT. JURISD. &c. 55 XVIII. Bedaiïie van 't Hoff Provintiaal van Friet» landt, overgegeven aan de Edele Mogende Heeren Staeten dier Provintie. Den 26. April 1752. EDELE MOGENDE HEEREN. et was in den beginne van den jaare 1749. wanneer door 's Lands Secretaris de Heere Sminia aan 't Hoff wicrde overgebragt eene Refolutie op den 28. Dec. 1748. by U Ed. Mog. genomen., waar by geftatueert wierde, dat voortaan alle delicten, het Zy gemeene of andere, door Militairen geperpetreert, fullen ftaan ter cognitie van den Militairen Reghter , en dat alle Militaire perfonen uit dien hoofde aan de Militaire Juftitie fullen worden overgegeven, met vernietinge van 't regt van prajventie, ende fulks op geen ander fundament, als om daar door, zo als de Voorreden van de Refolutie mek, alle confulie voor te komen. Het is ligtelyk te begrypen, Ed. Mog, Heeren, hoe onverwagt deze Refolutie aan de leden van den Raadt is voorgekomen, en hoeveel impreffie die op haare gemoederen heeft moeten maaken , terwyl fy fig, fonder in 'e geheel daar over te zyn gehoort, voor altoos fagen gepriveert van een voornaame tak van de Criminele Juftitie, door haar na inhout harer Inftructie en Commiflien, federt de erectie van de RepubJyk tot hier toe fonder de minfte D 4 in-  dg VERZAMELING van STUKKEN interruptie geè'xerceert, ja van een regt 't welk^, aan haar was gelyk beveiligt, zo ook wel expres gedemandeeft door' zo veele notable Refolutien niet alleen van de rsfpectjve gevolmagtigde Staaten in der tyd , als reprajfentanten van den Souverain, maar ook door de Stemgeregtigde Iragefetenen ten platten Lande, en Magiftraten en Vroetsüeden in de Steeden, als de wefeijtlyke Soüverainen zelf. Het gezegde niet kunnende worden geepntefteert, zo moeite daar uit natuurlyker Wyze volgen, dat het Hoff, wilde fig 't zelve niet bloot ftellen aan de welgegronde verwy tingen, zo van de goede Ingefetenen, als van haar ei* gen gewilTe'»; over deze voor haare Judicaturq zo prasjudichbele Refolutie haar beklagh by U Ed. Mog. quame te doen , en in een Deductie te vervatten haare reedenen en motiven daar tegen, welke indien oit , feekerlyk in dezen, van veel gewigte konden worden geproduceert, ? Naulyks was ook de Refolutie gelefen, o'ï daar toe was concluüe gevallen, en ten dien ëinde Commiffarien genomineert geworden. Et dog 't Hoff hebbende de eere dat Syn Doorl. Hoogheit den Heere Erffladthouder defer Provintie , Glor. Ged. in leven was bet eminente en Doorlugtigfte Hooft, van haare Vergader ringe; en gevolgelyk by defe faak meede dï> re£t geïntereffeert, oordeelde in 't refpecl aan Hoogü; dezelve verfchuldigt te zullen manqueeren, indien niet vooraf van deze haare intentie kenniffe gaf, gelyk dan ook by Miffive van den ir. Maart 1749. is gefchiet. Wy hebben niet nagelaren by die occafie en In die Mjfüve op 't ffcerkfte aan te dringen. d> \ü ■■ vree-  ?ot de MILIT. JURTSD. &c 57, reedenen, waar op het gefu flaneerdevan 'tlïoffi ireunde , en teffens Syne Door]. Hoogheit op sc ferieufte te verzoeken, door Syne Hoge /\u4 thoriteit by U Ed. Mog. te willen intercederen , ten einde op de gevoegeiykfte wyze de meergemelde Refolutie weder wierde ingetrokken. Syn Hoogheit Gl. Ged. heeft wel de goetheit gehat ons met een refcriptie in dato den 13. May van 't zelve jaar te' honoreren, en daar by te kennen te geven, dat voor en aleer fig over onfe confideratien quame te expliceren , het niet ondienftig zoude zyn , dat 'er Commiifarien aan Hoogffc dezelve wierden afgezonden, met wien over die materie zoude , kunnen fpreeken. Wy zyn niet gebleven in gebreeke orn aan dat gerequireerde verfoek te voldoen , maai? hebben aanftonts twee Commiffarien génomineert, dewelke , nadat zy op st allergratieufte gerecipieert waren, de eere gehat hebben over dat zo delicaat en gewigtig Poincl met Hoogft gedagte wylen Syne Doorl. Hoogheit te cöafereeren. Dan wy hebben uit het rapport onfer Commilfarien met leedtwefen vernomen, dat Syne Hoogheyt de meermalen gementioneerde Réfolutie quamc te aggreè'ren, en dat wel op die grondt dat Hoogt defelve niet alleen was 't eerfte lidt van de refpective Collegien , maar ook teffens het eminente Hooft van de Militie, en Capitain Generaal van de Unie, dat hier'uit proflueerde , en dat het altoos van een conftant gebruik was geweeft, dat in die Pro vintien, waar van de Heeren Stadhouderen te gelyk waren Capitain Generaal' van de Unie, de D 5 Mi-  53 VERZAMELING van STUKKEN Militaire perfonen ontrent allerleie foorten vanv delicten hadden geftaan ter Judicature van den Militairen Regter. Dat nu de Provintie van Friesland nooit heefc gehadt een Stadthouder, die te gelyk bekleedt was geweeft met het Caracter van Capitain Generaal van de Unie, als alleen nu ter tyt, terwyl Syn Hoogheit tot die hoge waardigheit aangeftelt: dat derhalven billyk en redelyk was , dat nu ook in defe Provintie wierde geobferveert 't felfde regt, 't geene voormaals in andere Provintien hadde gevigeert ( *): Onfe Commiffarien voegden 'er by dat eghter Syne Doorl. HoogLeyt Gfc Ged. hadde gedeclareert, op zyn uiteuste klgt niet. te rollet^ blyven ftaan, en genegen was aan 't Hjffsenigh genoegen te geven, maar dat verwagt hadde dat onfe Commiifarien uit name van 't Floif nadere propofitien fouden hebben gedaan, en dat defelve fouden zyn geinftrueert geweeft, om over die faak te kunnen handelen, met betuiginge van zig in geene onderhandeünge te fullen inlaten, voor en aleer fu.'ks was gefchiet. Wy bekennen , Edele Mog. Heeren, dat wy ten voorfchreven einde geen laft of eenige inftructie aan onfe Commiffarien hadden gegeven, alzo niemant onfer uit de miföve van Hoogft gedagte Syne Hoogheyt hadde begrepen des felfs intentie daar heene te hellen , ja moeten zelf (a) Maekte het dan geen onderfcheid of de Staeten van Friesland, die nooit zulken Stadhouder gehad hadden, dir praetens recht hadden opgedragen of niet? Vooral daer zulk eene Jurisdidie onder de Regalia behoort: een Regale', 't welk de Hooge Bondgenoten, die e.-n Stad. kouder hsdden, die tevens Capitein Generael was va-n deUnie, nimmer aen DenzeLytm hadden opgedragen.  ïqt de MILIT. JUftlSD. &c ■ s* zelf belyden dat na die ontvangen rapport en herleefinge der miffive fulks daar uit niet hebben kunnen afleiden. Naderbandt, wanneer Syne Doorl. Hoogheit de Provintie-met des felfs praeféntie heeft geheven te vereeren, hebben onfe CommifTariflen wederom de eere gehadt met hoogft defelve nogmaals te mogen confereren, en na des felfs vertrek van hier en ontvangen rapport, hebben wy op den 20 December 1749 een nadere miffive gefchreven ; en daar in gedaan enige voorflagen op. welke wy meenden dat op interceffie van Syn Hoogheit Gl. Ged. in de een en andermaal gedaghte Refolutie van U Ed: Mog: eene merkwaardige veranderinge en modificatie konde worden gemaakt. Edog voor en al eer wy eenig antwoort ontvingen op defe onfe miffive, wierde van 'tKrygsGeregte van 't Hoff verfogt overgave van een Gevangene , met name Sylfe Geerts , op het gedemolieerde Blokhuis gedetineert en gefufpecteert, dat zig , zo niet aan huisbraak, ten minften aan diefftal foude hebben fchuldig gemaakt, en welke, zo gezegt wierde, zig voor omtrent feven jaren aan defertie fchuldig hadde gemaakt, niet om wegens die gepleegde misdaat (want dan foude mogelyk het Hoff geen fwarigheyt hebben gemaakt om hem over te geven ) maar om ingevolge de Refolutie van den jare .1748 gevonnift te worden. Voor af kan het Hoff niet nalaten te remarkeeren, dat defe perfoon alhier in de Provintie fuik een lengte van jaren onder het oog van al de werelt geruftelyk en opentlyk hadde verkeert. Dat  60 VERZAMELING van STUKKE» Dat fyn naam reeds uyt de rolle was uitge» daan, en een ander in fyn plaatfe geftelt: Dat dit delitlum commune door hem foude zyn begaan jaren voor dat de Refolutie van U Ed. Mog. het ligt heeft gefien. Dat juift dit verfoek wierde gedaan op, die tijt, wanneer de criminele proceduiren volfchreven, en de gevangene zo Ronde gevonniffc te worden. Het Hoff heeft niet nagelaten van dit geval by miffive van den 6 Feb. 1751 wederom aan Wylen Syne Doorl. Hooglieyt Gl. Ged. kenniffe te geven, en teffens te melden de reedenen, waar omme het feive voor als nog moede difficulteren de verfogte overgave te doen, verfoekende te gelyk met veel eerbiedt anrwoort te mogen erlangen op hare vorige miffive, en op de voren gemelde poinéten ter modificatie van U Ed. Mog. refolutie voorgeftelt, urgerende daar by de gratieufe verklaring van Syne Doorl. Hoogheit, dat genegen was aan 't Hoff genoegen te geven. Wy hebben na fulks op,den 15 July laaftleden , en alzo op de dag van de Pronuntiatie van de grote vacantie de eere gehadt een refcriptie te ontvangen , dog hebben daar uit tot ons ïeedtwefen gefien dat Syne DoorL Hoogheit geen genoegen nam in de poinöen ter modificatie door ons voorgeflejt, nemaar, dat zig volflrekt houdende aan de Refolutie ; het Hcff recommandeerde de. perfoon van Sytfe Geerts aan den Militairen regter over te geven. Dusvvonden wy ons in een Abfolurie noodtfakelykheit om onfe redenen van beklag in eene De-  tót dé MILIT. JURISD. &c. ét Deductie te vervatten , en die ter deliberatie van U Ed. Mog, over te brengen. En fouden fulks reeds voor eenige tyt hebben gedaan-, waaren wy niet op die ftonde, doen ailes daar toe in gereetheid was gebragt, gefurpreneert geworden door de fatale tydinge van het zo gevoelig en fmertelyk afjlerven van Wylen Syne OöorJ. Hoogheit GJ. Ged. Een tydinge, die, gelyk "in onfe gemoederen een zeer gevoelige aandoeninge verwekken, zo ook ons wederhouden moeite in die omftandigheden met onfe reedenen van befwaar onder het oge van U Ed. Mog. te verfchynen, ende derlelveroplettentheit daar ontrentte verfoeken: Terwyl 'er egter eindelyk eens een afkomtt van defe zo gewigtige zaak moet zyn, zo neemen wy thans de vryheit defe Remonftrantie aan U Ed. Mog. in te leveren, met een ernltig dog eerbiedig verzoek , dat U Ed. Mog. de reedenen daar inne vervat, volgens hare ho»rc wysheit met aandagt gelieven te pondereren. ) Onder betuiginge dat wy in defen niets beogen , als aan de eene kant het welzyn der goede Ingefetenen, en de confervatie van de valtgeftelde gronden onfer Regeringe , en aan de andere kant het maintien van een Regtsgebiedt het welke tot aan deze tyt toe noit aan ons is betwüt geworden. Oin dan tot de faak ten principalen over te gaan; het is by al de werelt een bekende laak dat 't Hoff zo voor, als by, en na de erectie van de Republyk tot hier toe altoos de Criminele Juftitie fonder oppofiue van iemant aan Militaire dffepii^en by preventie heeft ge- exer-  62 VERZAMELING van STUKKEN Sxerceert, zo dickwils zig defelve' aan gemene lieten hadden fchuldig gemaakt, ende fulks conform 'sHofFs inftru6r.ie en commiflten tot hu toe aan de Leeden van den Raadt verleent, als waar by de exercitie van de criminele en civile Juftitie aan haar is gedemandeert, ontrent alle-en een iegelyk, zonder exemtie van iemant. Een waarheit niet alleen ineonteftabel, maar. welke Ook als een fundamentele Grontwet vaii onfe Regeringe moet worden geconfidereert. Vergun ons Ed. Mog. Heeren dat wy dit een weinig nader aandringen, en, voor behoudens de eerbiedt en veneratie, die wy hebben voor de aanfienelyke vergaderinge van U Ed» Mog. uit de jaarlykfe procuratien aan de Heeren Völfflaghten ten Landsdage wordende gegeven t, en waar uit defelve al haar magt moeten ontleenen, en uit de zo bekende Refolutie van den 20 November 1663 \ welke niet alleen als een fundamentele wet moet worden aangemerkt-, maar ook als zodanig aan de leden van 't,Hoff by hare aanftellinge ter beè'diginge 'Wort voorgehouden, aantonen : Immers het kan niet onbekerit Zyn, dat in de jaarlykfe procuratien , wordende gegeven door die geéne , die daar toe regt hebben, werdt gevonden defe Notabele periode. Dat-onfe Volmagten niet fullen vermogende fundamentele wetten des Landts te renverfe'ren nogh te verbreken, nogh de Refolutie nopens de collatie der officien , by de Ed. Mog. Heeren van 't Landt gearrefteert , den 16. May 16*62. nog mèede die van den ao. Novem'her 1663. beroerende dé ordre over de Judicature, zo wel van 't Collegie der Heeren Gedeputeer- di  tót de MILÏT. JUHfcSÖ. &c. 63. 4s Staten, ah meede van den Have - Provintiaaï éls Neder ■ regters. Defe Procuratien relatyff wordende gemaakc tot de Refolutie van den 20. November 1663. zo vindt men in defelvé defe nadrukkelyke gezeghdens. Ant. 2. Dat onfe Gedeputeerden niet fullen hebben te beletten de Coers van de Civile en. Criminele Jiifiitie , 't Hoff privatiye aanbevolen. En Art. 3. Dat onfe Raden Provintiaaï alleen en wel neerftelyk fullen waarnemen en bedienen de Criminele en Civile Juftitie in conformite van 's-Landts Ordonnantie en 'slloffs Inflrucïie. Woorden zo klaar en evident, dat daar op geen bedenkelykheit kan vallen , of enige folide redenen daar tegens ingebragt. Zo het nu waar is, gelyk het inconteftabel feker is , dat de natuir van alle Procuratien mede brengt , dat daar buiten niet mag worden gegaan , veel min iets gedaan dat daar in uitdrukkelyk verboden wort, gelyk in dit geVal. Zo behoeft men nu maar alleen te vraagen, of die geene , welk fuik een procuratie hebben gepaffeert , daar toe bevoegt zyn ofte niet ; zo ja , gelyk wy niet denken dat ie» mant fal ontkennen, zo willen wy het gaarne overlaten aan 't oordeel van U Ed; Mog., of de Refolutie , die thans het voorw erp js van onfe klagte, met die van den 20. 'November 16Ö3. en de jaarlykfe Procuratien beftaanbaar is of daar meede kan overeen gebragc worden,. Ves-  U VERZAMELING van STUKKEN Veftigen wy nu vérder onfe öogen op ft Reglement van Syne Doorlugtige Hoogheit GL Ged. de dato den ii. December 1748- en over de rclle vah dén Hove, gepubliceert den 28. dito , zo fal de faak nog klaarder in 't volle daglight gefcelt worden. Althans daar gebruikt Hoogft defelve defe aanmerkenswaardige uitdrukkinge, Ort. 30, hy 't Hoff van Juftitie fal de volle zo Criminele als Civile Juftitie, als van ouds gehat hebben, worden gecxerceert. Wat kan 'er mefc meer nadruk gezegt , of welke woorden uitgedaght worden, waar door het gefuftineerde van 't Hoff kragtiger foude kunnen worden gelegitimeerr. Men behoeft hier niet te argümehteerèn, en het eene uit het andere af te leiden, de woorden zyn zo klaar dat een ieder die kan bevatten, en 't Hoff begeert niet anders als de Criminele en Civile Juftitie te adminiftreren op die voet, als van ouds heeft gedaan: dat is te ■ leggen dat de pracventie plaats fal hebben ontrent- militaire perfonen in gemene delicten , zo als van ouds is gefchiet. Merf voege hier by dat hoog gedagte Syne "Hoogheit iri het geëmaneerde Reglement al wederom de Refolutie van den 20. November ï66$. heeft bekragtigt , en alzo 't reght , 'c welke het Hoff nu pratendeert , buiten alle hfefitatie geftelt. Ja gewilt dat dit zelfde reglement, zo als de woorden aan 't Hooft luiden, zal dienen tot een fundamentele en onverbreekelyke wet, waar ha alle zaken van policie en juftitie voortaan bullen worden beleit en behandelt.  tot de MILIT. JURISD. &c. G> En waar op vervolgens als zodanigh alle de Leden van U Ëd. Mog. niet alleen , maar ook het Hoff en corps op de alderfolemneelfte wyfe den eedt hebben afgelegt, ende wel op dien eigenften dag, op welke defe voor 's HofFs judicature zo prsejudiciabele Refolutie genomen is; een zaak waar aan wy niet zonder de uiterfte aandoeninge kunnen gedenken. Wy voegen 'er by, dat dit reglement door ons, voor zo veel de adminiftratie van de Juftitie aanbelangt, op 't plegtigfte befworen, ons niet geeft een willekeurige onderhoudinge van 't gementioneerde 30. Articul , maar dat wy yerpligt zyn en dadelyk de Juftitie zo moeten adminiftreren als van ouds is gefchict , willen wy ons niet fchuldig maken aan 't verwaarlofen van dien eedt, waar voor wy ons in alle manieren zorgvuldig wenfehen te wagten. Defe gronden dus gelegt zynde, kunnen wy ons nu difpenferen alhier nog verder by te voegen, dat een Refolutie van zo veel gewighte, en die enkel en alleen concerneert de behandelinge van de Juftitie , is genomen buiten alle kenniffe van 't Hoff, en zonder dat daar over hare confideratien zyn gevraagt, en te melden dat fulks ftrydig is met de Staats Refolutie van den 28. February 1661. Dog kunnen eghter niet met ftilfwygen pasferen, dat tot een gront of reden van 'c nemen defer zo veelmaal gemelde Refolutie gelegt wordende het voorkomen van alle confulie, het Hoff met alle reden bedugt is , dat even hier door een groter confufie fal en natuirlyker wyfe moet ontftaan, terwyl de ingefetenen op verre na die verfekeringe niet fullen hebben, ten op- V. DfiEt, £ 2Ïg-  66 VERZAMELING van STUKKEN zigte van haar gerufte inwoninge , als voorheen. Want om niet alles, 't geene op die materie kan gefegt worden by te biengen , hoe ftaat het niet te denken, dat veele baldadigheden en delicten ongeftraft fullen blyven, wanneer die gefchieden ten platten lande, en op plaatfen daar geen Guarnifoen gevonden wort, en de Militaire Regter verre van de hant is, waar van 'c Hoff in ftaat zoude zyn aan UEd. Mog. te fuppediteren een eclatant geval, voor weinige dagen gebeurt in de Grietenye van Weft-Stellingwerf, waar van 't Gereghte wel behoorlyke informatien genomen , en die aan 't Hoff overgefonden heeft, dog vonde zig *t Hoff tot haar fmertelyk leetwefen buiten ftaat, ten nutte van de goede en ly'dende ingefetenen zodanig te difponeren, als 't felve volgens geprafleerden eede anderfins verpligt was geweeft te doen. Als men boven dien eens nagaat de toeftant en regerings form van onfe Provintie, zal geen menfch van een onpartydigh oordeel anders kunnen denken , als dat 't cefferen van 't reght van praeventie voor het lieve vaderlandt en de goede ingefetenen van dien nadelig moet zyn. Immers dat de Neder-reghters niet met die accurateffe als 't wel behoort fullen vigileren in 't ontdekken van delicten door de Militairen gepleegt , is zeer ligt te bevroeden, gemerkt tusfchen defe en de Militairen Reghter geen de minfte fubordinatie plaats heeft, hebbende felf U Ed. Mog. by Refolutien van de Jaren 1697. én 1712. aan de Academie van Franeker de rang ■poot het Krygs-gereglue toegekent, hoe veel te  tot de M1LIT. JUR1,SD. &c. 6j te meer derhalven aan de refpe&ive MagiItraaten. Ja hoe foude by mogelykheit her reght van pra; ventje occafie tot couiufie kunnen geven, daar 'er niet zekerder is , als dat even daar door de refpective reghtérs tot het bctragten van haar pligt worden aangemoedigd. Eindèiyk kan men niet zonder aanmerkinge pafferen , dat 'c gemeen in den Jare 1673. té zien uit het Reglement en Ordonnantie reformaroir van den zelve Jare, als ook nu nog onlangs in de bekende troebels van den Jare 1740". volgens 't 3. Art. van de Notificatie van den 5. Juny, mee veel empreffement heeft gewilt, dat 't Hoff van Frieslandt behoude een vrye oefeninge van de Juftitie, zonder eenige belemmeringe, na de inftruclie pan den Hove gegeven: tot een inconteftabel bewys dat men het HofF altoos heeft aangemerkt a!s het fteunfel van de veilige en gerufte zamenlevinge der goede ingefetenen. Zynde het dies te meer te remarqueren, dat men daar nog om gedagt heeft in den Jare 1748. wanneer de ménfehen eerder door furiën als door redelyke begrippen fcheenen beftiert te worden. Wy bekennen wel dat wylen Syne Doorl, Hoogheid Gl. Ged. in de gehoudene conferentien aan onfe Commif&rien heeft geobjicieert een argument, wel niet direct ingerigt om onfe reedenen te refuteren , maar 't welke by confcquentie daar toe fcheen getrokken te worden, zodanig als wy daar af hier voren reeds mentie hebben gemaakt. Wy betuigen alla eerbied en veneratie te h#bE z bea  «8 VERZAMELING van STUKKEN ben voor de hoogwyfe fentimenten van wylea Syne Doorl. Hoogheit, en begeren daar ontrent aan niemant te cederen. Dog moeten egter betuigen, dat wy befwaar]yk fouden kunnen komen tot / die gedagteu , dat het een gegrondt argument foude zyn, hec is voormaals in andere Provintien, alwaar Syne Hoogheit illuftre praedecefféurs Stadhouders zyn geweeft , en teffens bekleedet met het Hoge Caracler van Capitain Generaal van de Unie, zo gebruikelyk geweeft , gevolgelyk bet moet nu in Frieslandt ook zo zyn. Immers het is te bekent dan dat het hier behoeft bewefen te worden, dat een ieder der refpectwe Provintien heeft fyne affonderlinge regerings form, en dat de refpedïive Souverainen hebben de magt en faculteit _ om , gelyk ontrent andere faaken, zo ook ontrent de adminiftratie van de Juftitie zodanige reglementen te maaken als menen met het intereft hunner ingefetenen over een te komen , gelyk fulks door die van Vrieslandt is gefchiet omtrent de praeventie van geroeene delicten, geperpetreert door militaire perfonen, met relatie tot 's Hofs Jurisdictie , zo als getoont is. Om nu niet te melden dat ook in Hollandt in vorige tyden het Hoff van Juftitie het regt van proevende heeft foeken te defenderen , "en dat 'er wel exempelen kunnen warden aangetoont, dat Militaire perfonen, zelfs in die tyden , door den Civilen Reghter zyn geftraft. En wat aanbelangt het Hoge caracler van Capitain Generaal van de Unie, wy erkennen die te zyn een feer illuftre digniteit, hebben daas?  tot de MILÏT. JÜRISD. &c. év daar voor zo veel eerbiedt als iemant ter werelt, en merken die geene die met die verhevene waardigheit bekleedt is uit dien hoofde aan als het eerile en eminente hooft van de militie. Dog hoe hoog aanfienlyk ook die waardigheit is, her koomt ons eghter voor dat de qualiteit van Stadhouder en Capitein Generaal van ten Provintie, binnen in die zelfde Provintie prevaleert boven die van Capitain Generaal van de Unie, een faak die wy niet denken dat by iemant fal worden gecontelteert, en by gevolg geen bewys van noden heeft. Heeft nu Syne Doorl. Hoogheit Gl. Ged., uit kragte van de qualiteit , als Stadhouder en Capitain Generaal van defe Provintie noit gevordert, dat het reght van praventiVmeerma kn gemelt foude cesfL-rer?, zo kunnen wy voor ons niet wel vallen in dat gevoelen, dat oe combinatie van die twee hoge qualitekcu dat fbuJe vorderen. En dat wel tegens de zo veele en fignifkante Refolutien, zo als hier voren is getooin. Boven het gefegde dient nog wel geremarcj'ieert te worden dat in defe onfe Provintie wert gevonden een Militaire reghtbank, hoedaqige lig in geen andere Provintie bevint. Een Regtbank niet gefubordineert aan den Hogen Krygsraad nog aan eenige Militaire regter. Ook niet, zo veel wy kunnen zien, ann de Capitain Generaal van de Unie in die qualiteir. Maar aan de Hoge Regeringe alhier, en aan de Heeren Stadhouders als Stadhouders van defe Provintie, voor zo verre de Ed. Mos. if j. E 3 '. ren  jö VERZAMELING van STUKKEN ren Staten dat recht aati haar hebben opgedragen; Dit alles foude kunnen worden aangetoont en in 't klaare dagligt gefrelt, indien het onfe intentie was na te gaan en open te leggen, hoedanig het zig heeft toegedragen in tyden wanneer aan 't Hooft van de Militie een Capirain Generaal Van de Unie, en teffens een particuliere Stadhouder van defe Provintie gevonden wierde. Ook in die • tyden wanneer die Heeren Stadhouders waren in de minorenniteit. Maar wy denken dat die zaken zo bekent zyn dat dezelve geen verdere adfr.ruct.ie verdienen. Ten befluite moeten wy hier byvoegen; dat fchóofi de zo veelmaal gemelde Refolutie van UEd/Mog. zïgh alleen bepaalt tót Militaire perfonen, en dat defelve behoorde te zyn van een fïrickte interpretatie,vermits daar door van den eenen reghter wort afgenomen een reght , het het welke hy vm te voren hadde, en tot een ander overgebragr , het Kryghs-gcreghte fulks nu fclfs exiendeert tót Vrouwen, Kinderen en Domeftiken, fchoon niet geënroüeert. Het zy ons geperrnitteert, Ld Mog. Heeren, te vragen , waar fal dit eyndeJyk heen ? Wy verfoeken derhalven met veel eerbiedt, dat het U Ed. Mog. behagen mag , defe zaakv en de zo gewigtige reedenen by ons hervoort gebragt in een ernftige overweginge te nemen, ende na fulks de zo veelmaal gemelde Refolutie van den 28. December 1748. wederom in te «rekken en te verklaren , dat by 't Hoff van Jufti-  tot de MILIT4 JURISD. &c, 71 Juftitie ingevolge de Refolutie van den 20. November 1663. en van 't Reglement van Wylen Syne Doprl. Hoogheit Gl. Ged., beide door alle de leeden van 't fclve Hof op 't allerpleghtigffe, de volle zo criminele als civile Juftitie, zo als van oudts gehadt hebben , zal worden geëxerceerc, gevoiglyk het reght van praeventie ontrent Militaire delinquanten in gemene delicten weder he'rftelt. Wy hebben gemeent dit verfoek aan U Ed. Mog. te moeten doen, wilden wy ons niet bloot ftelien voor rjéghtmatigè venvytingen zo van ons zeiven, als van het genteen en onfe pofterïteit. En hoe ook defe zo gewightige zaak by U Ed. Mog. mag werden begrepen en afgedaan; Wy fullen althans by ons zdven hebben die geruftheid t dat aan onfe pligt hebben voldaan. Eindigende beveelen wy U Eet Mog. in Godes heilige en gunftryke bëfcnérming'e , en blyven ; EDELE MOGENDE HEEREN, U Ed. Mog. Diènftwiltige de Raden 's II o f f s van Vrieslandt. In kenniffe van my (was geteekent) H. W. V. Plettenberg. E 4 XVIII.  p VERZAMELING van STUKKEN XVIII. Extracl uit de Notulen van Ridderfchap en Steden, de Staten van OveryJJ'el , Zwol den 17. July 1752. Oatfangen een Miffive van Hare Koninglyke Hoogheid, gefchreven in den Hage den 15. May dezes Jaers, continerende dat Anna Margareta Klint , laaft Weduwe van wylen Jacob de Waeter, in qualkeit ais Moeder en wettige Voogdeffe van haren minderjarigen Zoon Jan Hendrik vander Wyck, Vendrig in het tweede Bataillon van Oranje Friesland , aan Hooggemelte Kon. Hoogheid had geprefcnteerd een Requefte, en daer by te kennen gegeven, dat haar Suppliantes voornoemde minderjarige Zoon, by Teftamentaire difpofitie van deiTelfs Oom, Dirk vander Wyck, in leven Burgemeefter der Stad Zwol, in dato den 17. Meert 1751. geinftitueerd was tot delTelfs enigen en univerfeJen erfgenaam, dog dat Nicolaes vander Wyck, Maria en Anna Elifabeth vander Wyck , als roede J. S. Rauwerts, Fredicant in den Hage, als in Huwelyk hebbende C. H. Cramer, te famen voor vyfde parten Erfgenamen ab iiitejlato, van wylen voornoemden Burgemeelter vander Wyck , hadden kunnen goedvinden haar Suppliante in haare voorfchreven [qualiteit voor Schepenen der Stad Zwol te citeren , op een fundament, dat het voorfchr. Teflament zoude wezen nul kragteloos en invalide, door dien het zelve niet voor Schepenen der Stad Zwol, maar voor het Schoute gerigte aldaar., Z'Ai zyn geconfirmeerd ende uitgegaew, en flat gemelde Supplianie aan de eene kant van  t©t de MILIT. JURISD. &c. 73 yan begrip ware , dat vermids haar voorn. Zoon is militair perfoon, zy in hare voorfchr- qualiteit nergens te recht zoude kunnen flaan , als voor den Hogen Krygsraad der Vereenigde Nederlanden; dog wel voornamelyk aan de andere kant dat de Magiftraat van Zwol in deze zaak geen Rechters zouden kunnen zyn, door dien zy by dezelve zyn geïntereiTeerd , en oordeelen zouden over de validiteit van een Teftament, 't welk zy fuftineren, dat voor haar hadde behoren geconfirmeerd en juitgegaante zyn , niet tegenftaande de immemoriale poffeffie van het Schouten-gerigte en ontallyke exempelen, zelfs van Magi-, ftraats perfonen ter contrarie , en zulks dat voor haar Suppliante, in haere qualiteit, aldaer eene nadelige condemnatie te wagten zoude zyn, als waarom wel zien wilde , dat die zaek door neutrale perfonen wierde beoordeeld, en daar toe aan haar zyde was voorgeflagen , om de zaak by forma van Compromis te ftellen aan onpartydige Regtsgeleerden wederzyds te verkiezen of wel voor den Hogen Raad van Holland of voor enig ander Hof' van Juftitie , dog daar inne niet hadde kunnen reülferen , ais waarom zy Suppliante van Hoggem. Haare Koninglyke, Hoogheid had verzogt , dat haren Zoon by het Priyiiegïam Fori Militaris mogte ' worden gemaiutineerd, ten minden daar over door Regtsgeleerden of een neutraal Hof van Juftitie gedecideerd , ende de Procedures tot Zwol gehouden buiten vervolg. Welke Requefte Hare Koninglyke Hoogheid hadde doen ftellen in handen van de Magirtraati van Zwol , om Haare Koninglyke Hoogheid te dienen van derzelver confiderauen , doch dat de E j voor-  74 VERZAMELING van STUKKEN voorfchr- Magiftraat had goedgevonden , fo als by hunne Miiïive van den 8- April laaftleden aan Haare Koninglyke Hoogheid hadden te kennen gegeven , de voorfchr- Rcquefte te ftelien in handen van de bek Legde Erfgenarrïen voorfchreven, om te ft rek ken tot derzei ver narigtinge, en om hun buigt daarop am haar te laten toekomen, welk ingekomen berjgj: de voor-' nocmde Magiftraat by haare voorfchreven Miffive aan Hare Koninglyke Hoogheid eenvoudig had toegezonden, en hun daartoe gerefereerd, welk le.rigt natuurlyker wys met anders hmdc uitvallen als voor de competentie van Schepenen van Zwol. ■ Dat Hare Koninglyke Hoogheid overwegende, dat Haar Ed Mog. de Regten en Prerogativen van Regthanken in dcrzclver Provintie bcjt hmdig en in Jlaat zynde, om te oordelen of, en in hoe verre in dit fpeciaal geval ex bono & aequo zoude kunnen verftaan dat deze zaak aan de cogm-, tic van een neutraal Rechter zoude behoren te war* tien gedemandcerd, hadde g o e d g e v o n d e n in plaats van de decisie. in dit different op zig te nemen, Haar Ed. Mog. te verzoeken van daar in zodanig te decideren , als Haar Ed Mog. narechtende biïlykheid Zullen oordeelen te behoren ; ten weiken einde Hare Koninglyke Hoogheid aan Ridd. en Steden toezond affchriften van de voorfchreve II equefte: mitsgaders van het berigt en de liylagen daar toe. Waar op gedelibereerd zynde hebben de Heeren Gedeputeerden der Stad Zwol de voorfch1-Miflive en Bylagen overgenomen , en aangeno* men haare conlideratien daaromtrent op aanftaande Maandag aan Ridd. en Steden voor te dra-  tot de MI'JT. JÜRISD. &c. 75- dragon ende over zulks voor als nog geene' refolutie gevallen. Den 21. Juny. De Hoeren Gedeputeerden der Stad Zwol hebben rer vergadering voorgebragt en laten lezen de refolutie van de Heeren Hare principalen van den iode:i- dezer, fo als dezelven dezen is geinfereerd, Fiat infertio. Extratl uit het Boek der Refolutien der Stad. Zwol. Maandag den ro. Juny 1752. Coff. Kamr- Gelderman en Greven. ■ Heeren Gecommitteerden ten I.anddage ici v^rgaderinge hebbende gecommuniceerd endé laten lezen een Miffive van Haare Koninglyke Hoogheid gefeh reven in 's Hage den 15. Mey 1750. en geaddreüeert aan de Ridderfchap en Steden , houdende hoe dat Anna Margaretha Kimt, laeft Weduwe van Wylen Jacob de Water, in qualiteit als Moeder en wettige Vbogdeffe van haren minderjarige Zoon Jan Hendrik vander Wyck , Vaendrig in het twede Bataillon van Oranje Friesland, aan Haare Koninglyke Hoogheid hadde geprefenteerd een Requeffce, daar by te kennen gevende hoe dat &c. Waarop gedelibereerd zynde hebben Schepenen ende Raden goedgevonden mids dezen te ver-  f6* VERZAMELING van STUKKEN verklaren dat, hoewel de Judicature over voorfclrpoincty als zynde een reëel Erfhuis quteftie, waarin met een gewonen reëelen ingang regtens van Erfhuis inleidinge tet alle goederen van de nalatenfchap van wylen Heer Burgermeefler vander Wyck zyne betrekking hebbende , geprocedeerd •wierd, notoire en buiten alle regtmatige contradiclie alken ftaat aan Haar Wel Edele Hoogagtbare , zonder dat iemand ter wereld met eenige fchyn van redenen zoude kunnen pretenderen, daaromtrent eenige inzagen aen hem te competeren, en dat diensvolgens Haar Wel Edele Hoogagtbare niet zouden behoeven te dulden,dat liet zelve geconteftcerd veel min dat daar over door een ander Fierfchare tf Rigter gejugeerd wierde, fo hebben Schepenen en Raden dan nog uit confideratie en ter betoog van hare hoogagtinge voor de inclinatie en hoog verhevene gedagten van Haare Koninglyke Hoogheid voor dit maal en geval van dit hun anderfins inconteflabel regt, in zo verre wel willen luxeren, ende verklaren gelyk doen by dezen, dat mogen Jyden en toeltaan, dat de decifie van deze zaak werde gefubmitteerd aan onpartydige Regtsgeleerden , of een neutraal Hof van Juftitie na het goedvinden van de aanleggeren , als aan welke zulks door de verweerderfe aangeboden is, in diervoegen, dat de aanleggeren het eerfte kiezende, partyen ten wederzyde een onpartydig Regtsgeleerde in deeze Provintie tot Compromiifarifiën' zullen nomineren , met magtgevinge aan de zeiven om in cas van difcrepantie een derde mede in deze Provintie te mogen afhameren ; doch de aanleggeren'tot het laatfte inclinerende, dat partyen fig als-  t©t de MILIT. JURISD. &c. 77 alsdan over de Electie van een neutraal Hofvan Juftitie zullen moeten eens maken , en in cas van difcrepantie over die Eleftie door de Heeren van de Magiftraat der Stad Zwol, daar over te worden ontfchciden; dat vervolgens de Procedure na dat voor haar na cofiume locaal ende den aard van Erfhuis inleidinge fchrifcelyk zal wezen voldongen, en ten overftaan van partyen gefloten , door haar Wel Edele Hoogagtbaren aan een van beiden volgens de gevalle Electie zal worden verzonden, die daar inne dan op de naam van Sehepenen en Raden zodanig zullen decideren, fo en als in materie van Erfhuis inleidinge alhier gebruikelyk is, en die na het zelve met de ftukken van het Proces wederom gefloten aan Haar Wel Edele Hoog Agtbare te rug zenden om ten overftaan van partyen geopend te worden, en zyn executie te erlangen zo en als in conformitè van het Stadregt van Zwol en Landregten dezer Provintie behoort , onder folemnele protefiatie nogtans, dat hier uit geen de minfte confequentie voor het toekomende fal mogen worden getrokken, nog enige de minjle illatie gemaakt tot prcejuditie van hun anderjints ontwyfelbaar of ontegenfprekelyk regt, of te tot prcejuditie en nadeel van de Judicature van de andere Land of Stadgerigten dezer Provintie otïr diekge- lyke zaken tüsschen allerley P e rzonen co m peterend e. En zal Extract van deze Refolutie worden gefield in handen van welgemelde Heeren Gecommitteerden ten Landdage , om die ter Vergaderinge van Ridd. en Steden te doen openen, ea in de Notulen van Haar Ed. Mog. infere- ren,  «>S VERZAMELING van STUKKEN ren , om ten allen tyden te kunnen dienen z® tn als behoort. ( Onder ftond ) Fro vero Extraclu. (Getekent) J. H. Tobias, Secret, Waarop gedeliberetr 1 zynde, is goedgevonden en verltaan , dat , over zulks door gemelte Refolutie genoegzaam is voldaan aan de intentie van Hare Koninglyke Hoogheid , daar van aan Haie Koninglyke Hoogheid zal worden kennis gegeven by refcriptie op deszelvs Miffive van den 15. Mey dezes Jaar?. Op de Recjuefte van ue Weduwe van de Water contihereride dat haar Zoon Jan Hendrik van der Wyck, Vendrig onder het Regiment Oranje Friesland, nog minderjarig zynde door wylen deffelfsOorn Burgermeefter Dirk van der Wyck, zy gefield tot eenige üniverfele Erfgenaam, van welk Teftament conttft zynde ontftaan de Commandanten van het Guarnifoen te Zwolle, gemelde haar Zoon, hadden laten verbieden zig daar over niet voor de Heeren van Zwol in te laten , het gene dan ook de oorzaak was, dat hy zig daar over had moeten addrefferen aan den Hogen Krygsraad in 's Hage , dog zy Remonftrante nu van ter zyden ware ontwaar geworden dat Hare Koninglyke Hoogheid dit poinéf. hadde gelieven té defereren aan Haar Ed. Mog. Dieshal ven verzoekende, dat wanneer Haar Ed. !Mog. in dezen geen Rigters gelieven te zyn, die  tot de MILIT. JüRISD. &c Si die zaak gelieven te demanderen aan fodanig gerigte als het Haaf Ed, Mog. zoude mogen behagen, al was het aan de Stad Zwol zelve, als maar in zo verre van de ordinaris ordre wierde afgeweken dat de Proee luire in gefchrift Werde vervat en dan aan een Hof van Juftitie ofte anders op koften van ongelyk ter belezinge Verzonden. Ridderfehap en Steden hebben op de Propofkie in dezen Requefte gemeld, goedgevonden te. declareren dat nooit zullen gedogen , dat eenige , het zy hoge of lage Krygsraad, ofte iemand anders , wie het ook zoude mogen wezen, zig in deze Provintie aanm'atrge ofte arrogere enige Jurisdictie in civile Zaken , behorende tot de ordinaire Juftitie, jlrydig met de regten eri privilegiën aan de Staten dezer Provintie ofte enigt Leden van dién onwcderfprekelyk competerende. Kunnende voor het ovefige remonftrante Ex-1 tra<5t ligten Van het geen over de Procedure in de Requefte gemeld op heden is gerefoh< veerd. («2) la) Ingwolje van dceze nadmVkelyke declaratie fieb'ben de Staten van Ü^eryirel met expreiTe aon'ialinge van> dezeb'e in don Jare 1760. item in ij(y(. verllaen dat regens de Luitenant Bannenberg en Sous Luitenant Mahu; alsook nog in 1758. tegens den Vaendrig Spahn, niet tegenftaende hunne oppou'üe en berospinge op den Ho» gen Krygsraed, met pandinge , ingevolge Landrente , beiiourde te worden, geprocedeerd, gelyk ook gefchisd k< V. Deir.; F  S* VERZAMELING van STUKKEN X I X. Nadere Dcduftie overgebragt door CommiJJkrien van het Hoff. Den 5 December 1752. EDELE MOGENDE HEEREN!' TT J.let is nu een geruime tyt geleeden, dat 't inoff lig amptshalven verpligt heeft gevonden, in een Deductie te vervatten, en ter deliberatie van UEd. Mog. over te brengen, de reedenen en gronden, waarop 't feive hadde veribgt, dat het UEd. Mog. behagen mogte buiten effecle te Hellen feekere Refolutie, genomen den 28. December 1748 , waar by het reght vaa preventie ontrent gemeene delicten, geperpetreert door militaire perfonen , ten enemaal wierde vernietigt, en de cognitie daar over aan den militairen reghtergedemandeert, njet tegenftaande yt Hoff altoos , zo voor als na de erectie van de Republyk ontrent fulke delinquanten onbelemmert reght heeft gefprooken, welk regbt ook aan'tfelveby't reglement van wylen Syne Doorlugtigfte Hoogheid Gl. Ged. de dato den 28. December 1748- op 'c alderkragtigfte is beveiligt, en tot welkers onderhoudinge alle de leden van 't Hoff fig by geftaafden eede hebben verbonden. Wanneer wy, Edele Mogende Heeren, by herdenkinge met attentie nagaan die aldaar van ons voortgebraghte redenen en middelen , gegrun(teï op de fundamentele conftitutie onfer rege-  tot be MILIT. JURISD. &c. 83 geringe, komen ons defelve zo convincant en overtuigende voor, dat wy in opreghtigheit geloven, dat niemant daar tegens enige objectie van gewighte maaken , veel weiniger defelve enigfins enerveren kan, hoedanig ook defe faak van een ieder zo binnen als buiten de Provintie wort geconfidereert, het welke aan ons een byfondere vergenoeginge geeft. Wy fouden derhalven met veele vrymoedigheit een nadere Refolutie ontrent dit gewightigh Ruk, waar aan de veiligheit en de gerufte famenlevinge der goede Ingefetenen vooreen groot gedeelte afhanght, hebben afgewaght. Edog wegens de kortheit des tyts en de menighvuldige gewightige deliberatien van UEd. Mog. daar ontrent nogh toe niets naders gerefolveert zynde geworden, zo heeft een feer eclattant geval, voor weinige weeken gebeurt, ons guioodtdrongen het voormaals gedane Verfoek te herhalen, en op nieuw daar op ten kraghtigften aan te dringen, als wordende wy wederom geturbecrd en belet de Juftitie zodanigh te adminiftreren, als van oudts isgefchiet, en zo als wy daar toe volgens onfe plignt en geprafteerde eden verbonden zyn. Het Gereghte van Wonferadeel ons door het pverfenden van behoorlyke informatien hebbende beright gedaan, dat 'er onder den dorpe Eerwoude was gevonden een doodt lighaarn vaneen mansperfoon , waarfchynelyk vermoort, hebben wv ten alderfpoedigften derwaarts gefonden ter examinatie van het dode lighaam twee Doctores Medicina? en twee Chyrurgyns; uit welkers rapport eh geattendeerde verKlaringe gebkek, dac F % dit  U VERZAMELING van STUKKEN dit menfch op een jammerlyke en execrable wieTe was vermoort geworden. Wy hebben het geinentioneerde Gereghteverfogt en amptshalven geordonneert, alle mogelyke devoiren ter ontdekkinge van dit faicl: aan te wenden. En teffens den Procureur Generaal geinjungëert, niets te verfuimen wat dienen konde, ©m na de daders van defe gruweldaadt onderfoek te doen , en defelve , zo mogelyk, magtig te worden. ünfen yver en de pryswaardige attentie van den felven Procureur Generaal zyn ook , zo wy denken, geenfins vrugteloos geweeft. Althans wy hebben het genoegen, dat twee perfoonen , zig feer waarfchynelyk aan dit ferfoeyclyk ftuk fchuldig hebbende gemaakt, in goede-, verfekcringe op het gedemolieerde Blokhuis sarden gedetineerr. Nudyks was ook de laaft gepafleerde vacande gelopen, of onfe eerfte en voorr,aa:»tfly befighcit was, met defe zo gewigtige zaak een aanvang te maken: En waarlyk geen Want onfe gemoederen waren ten uiterften aangedaan w^nnpgr wy dagten, dat het bloede ongewroken leggende op ons Vaderlandt , en wel .dat bioedt dat op fuik een godtlofe en verraderlyke wiefe was vergoten, om wrake foude roepen na boven , en Godrs toorne regtvaardig tegens ons foude doen rooken, zp wy niet met de uiterfte naarftigheit, na een gerioegfarne overtuigïnge, door het oefenen van een geproportioneerde ftraffe, defelve fogten te ftillen. Maar  tot de MILIT. JURISD. &c 85 Maar ziet, Ed. Mog. Heeren, in defe onfe pogingeu ter voldoeninge van onfen eedt en pligt aangewent, en te gelyk ter bevorderinge van 't heil der Ingefenen , worden wy wederom belemmert doof den Militairen Regter, eïfchende van ons overgave van eene der geconfineerde perfoonen, feggende defelve in Militairen dienft te zyn. Dat wy nu aan dit gerequireerde vcrfoclc niet konden voldoen, zal niemant, die overweegt waar toe wy by eede verbonden zyn , en dat U Ed. Mog. haare nadere deliberatien over defe zo gëwigtige ftoffe nogh niet ten einde hebben gebraght , lightelyk kunnen tegenfpreken. Souden wy geheel ftille fitten en geen nader aanfoek doen in een zaak van dat uiterfte belangh , terwyl het vergoten bloedt ongewroken bleef , ook dat was van trou -ve lieg liters, niet te vergen. Wy hebben derhalven , na een ryp overJegh, goedt gevonden in een gehoudens conferentie met de Heeren Gedeputeerde Staten defer Provintie te verfoeken unfehryvinge van een extraordinaris Landsdagh , ten einde ons alzo occafie mogte gegeven worden , om defe zaak op nieuw voor te dragen en nader aan te dringen. En vermits Hooggedaghte Heeren Gedeputeerde Staeten aan dat verfoek gerede! yk hebben voldaan, zo vleien wy ons met die hope , dat ook UEd. Mog. aan ons de Juftitie wel fullen willen doen van te geloven, dat de liefde voor de gereghtigheit, gepaart met degenegentF 3 heit  82 VERZAMELING van STUKKEN En dat zich dies te meer vervrymoedigd vinden, om dit verzoek met nadruk aen te dringen vermits de Militaire Perzonen, mindere gevallen, als daer zyn het contravenieren van 's Lands Lyften , en van het Reglement op de Jagt, fubject zyn aan de Judicature van't Coliegie der Heeren Gedep Staten en van het Jachtgenchte refpectivelyk, als de ordinaire en refpecrive Rechters , zoo dat 'er geene redenen ter weereld kunnen worden uitgedacht, waerom die zelfde Militaire perfonen in zwaerder gevallen, als datr zyn het perpetreren van criminele, ja capitale delicten, zouden worden gLé'ximecrd van de Judicature van dien Rechter, aen wien nu de Judicature privative zoude worden overgegeven. En mede ontfangen en gedelibereerd zynde op eene Miffive van haer Koninglyke Hoogheid Mevrouwe de PrincelTe Gouvernante, gefchreven in 's Hage den 2. dezer, behelfencle, dat wanneer in het begin van den Jare 1751. door het Hof Provintiael in apprehenfie was genomen zeker gedeferteert Soldaet Sytfe Geerts genaemt, en dat de voorn. Sytfe Geerts door het Krygs-gerechte op fundament varr Hun EjcMog. Refolutie van den 28. December 1748. als tot derzelver Judicature behorende , gereclameert zynde, die van den Hove Provintiael hadden kunnen goedvinden , in den overgave van den zeiven te difficulteeren ; wylen harer Koning]. Hoogheits Gemael Glor. ged. by miffive van den 12. July 1751. , in zeer ernftige termen aen het Hof hun wederhorig gedrag aen de Refolutie en beveelen van nun Ed. Mog. had voorgehouden en hetzelve gerecommandeerd ,  tot de MILIT. JURISD. &c. 05 deerd , om den voorn. Sytfe Geerts zonder Verder uitftel aan het Krygs-gerecbte over te leeveren. Dat daer aen niet gedefereert zynde, nu wederom op ordre van het Hof op het Blokhuis in hegrenis is gehragt, zeekere Hendrik Platiiian , befehuldigd wordende van ' medeplichtig te zyn aen een moord, onlangs omtrend Workum begaen , en van wegens het Krygs-gerechte aen het Hof verfogt zynde uitleveringe van den zeiven, als'zynde Soldaet in het Regiment van den Luitenant Gen. Evertfen , onder de Comp. van den Kolon. Pafturel, en dienvofgende uit kragte van de gemelde Refolutie van den 28. December 1748. alleen fubjeft aan de Judicature van den Militairen Regter daer op geen overgifte of eenig antwoord is gevolgd. Dat haer Koninglyke Hoogheid niet langer heeft kunnen fuperfederen van hun Ed. Mog. op het allerernftigfte te verzoeken, om de Raden van den Hove Provintiael te gelaften om de voorn. Sytfe Geerts, en Hendrik Platman , zonder eenig verder toeftel aen het Krygs-gerecht over te leveren zullende hare Koninglyke Hoogh. van hare kant niet nalaren om, gelyk verplicht is, de meergem. hun Ed. Mog. Refolutie van den 28. December 1748. te maintineeren. Is goedgevonden en verftaen , dat geperfiftecrt zal worden by de Refolutie ven den 28. December 1748. en de Heeren Raeden in den Hpye Provintiael zullen worden geordonneerd en gelalt, zo als geordonneert en gelaft worden mits deezen, om de twee quaeftieufe Jby dea Hove gedetineerde en by het Kryghs-gerechte gereclameerde Militaire gevangene Perfoonen, « •■ mee  9+ VERZAMELING van STUKKEN met naamen Sytfe Geerts, en Hendrik Plat man, ingevolge van voorfz. Refolutie van den 28. December 1748. zonder eenig verder uitftel aen het Kryghs gerechte als Militaire Regter over te geeven. Ten welken einde Extract, van deze aen welgedagte Heeren Raden in den Hove zal worden overgeleverd. En worden de Heeren hun Ed. Mog. Gecommitteerden in het minder getal voorts verzogt, geauthorifeerd en gecommitteert,om na te fpeuren de inconvenienten, welken uit de Executie van dezelve Refolutie der Criminele Juftitie in het vervo'g zoude kunnen voorkomen, dezelve te examineren , in gefchrift te vervatten, en daer van ter vergaderinge rapport te doen, ten einde het zelve rapport te gelyk met de twee Deductien van den Hove den 26. April en 5. December laatftleden hun Ed" Mog. geprsefenteert, by ,Milfive wederom gezonden worde' aen haer Koninkl. Hoogh. Mevrouwe Princeffe Gouvernante met verzoek dat haer Koninkl. Hoogh. een Heer uit ieder der vier quartieren van den Staet gelieven te benoemen, om met Hoogft dezelve over deeze materie in conferentie te treeden, op dat vafte en bekwame middelen mogen worden beraemd, dat de delicten en misdaden, door Militaire Perfonen wordende geperpetreert , andere ten exempel kunnen en mogen worden geftraft. Aldus gerefolveerd op 't Landfchaps Huis den 8. December 1752. Accordeert met voorfz. Boek. (Onderftond) In kenniffe vanmy; ( Was get.) J. van Sminia. XXL  tot de MILIT. JURISD. &c $f XXI. NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN. JuJy 1753- Xs ter Vergaderinge geèxbibeerd , en gelezen en geëxamineerd het fchriftelyke Rapport der Heeren dylva, Rengers, Bouricius enBunnania, hebbende ter voldoeninge van hun Ed. Mog. Refolutie van den 24. January laaftleden, weegens deeze Provintie eene Commiiïïe by haere Koningklyke Hoogheid, Mevrouwe de PrinceJle Gouvernante afgelegt over het poincl van de flraf-oeffening over delicten , door Militaire Perfoonen wordende gepleegt, en houdende voorfz. Rapport hoofdzakelyk , dat , na alvorens audiëntie van hare Koninkl. Hoogh. te hebben gehad over het onderwerp der Commisfie met den Heer Raed en Secretaris de Back, als gelaftigden van hoogged. haere Koninglyke Hoogheit, in conferentie waeren geweeft , en de coniideratien van hare Koningkl. Hoogh. over het beter ter executie ftellen van de Staets Refolutie van den 28. December 1748. en het wegnemen der beletzelen, waer door zulks verhindert was geworden , gevraegd , en daer en tegens gecommuniceert hadden, 't geen van hun Ed. Mog. ten voorfz. einden in laft hadden voor te dragen; dat, in een nadere conferentie aen hun Ed. Mog. was vertoond een opftel van het geene , waer in men was over een gekomen , het welk door hun Ed. conform aen hec gebefoigneerde was geoordeelt te zyn en naderhand in een conferentie door haer Koningkl. Hoogh.  P6 VERZAMELING van STUKKEN Hoogh. zelve aen hun Ed. overgeleverd , ten einde het zelve hy Rapport aen hun Ed. Mog, zoude worden geexhibeert , met verzoek , dat het in een Staets Refolutie mogfe worden geconverteerd gelyk hun Ed. het gemelde opllel by het doen van'Rapport ook dadelyk hebben pvergegeeven. Waer op gedelibereerd zynde, zyn welgemelde Heeren hun Ed.'Mog. Gfrcommitfeerden 'voor hunne genomeneue moeite en gedane Rapport bedankt , zoo als bedankt worden , mksdefen. En is verders goedgevonden en verftaan, dat aen den Militaire Rechter by continuatie zal worden vrygelaten de faculteit , om Militaire delinquanten ,' de geheele Provintie door te doen apprehenderen; en dat die onvermindert, en voor het overige tot beter executie van de Refolutie van den 2ft. December 1748. en tot naukeuriger ontdekkinge, pröfequeringe en ftraf-oeffeninge' de delicten , ten deezen van applicatie zal worden gemaekt de 'Refolutie van den 17. Augultus 174.6. omtrend de Zwitfers genomen (aj; en dat mitsdien dóór het Hof; ! ..-»>ó J, ncv ti: L- 1 -»1 '■ ttwd 3an i.-vo ( a '■ Dceze Refolutie luid dus : " De Heeren Raedcn „- in het Hof Provintiael hebben aen hunne Ed. Mog. „ by een gefenrifte , door Heeren derzelver Gecommic„ teerder, aen de 'J'afe! van het Minder getal ingeleverd, „ voorgefteld, dat uit hef Reglement van den Jare 1706. „ benevens de Capitulatie van den Jare 17 '.4. in liet Trac„ taet van de Unie, door de gefainentlyke Bondgenoten „ : eapprobeerd , hadden gezien dat het Corps Zwitz-'rfche j, Militie in dienft van (Jen Staet; en vervolgens ook de „ 'I roepen van die Natie, rhansu'hieringuarnfroen houden„ de , ':unne eigenu Juftitie hebben ,- dat daerom dewyl an„ derfimsaen het Hot'en deNedergerecinenin deeze Pro,. vintie in alle gemeenc en niet Militaire deliften toe-  tot de MILIT. JURTSD. 9? soo wel als door de Nederrechters op het doen apprehendeeren van alle delinquanten , zonder onderfcheid, 't zy het Burgerlyke 't zy het MiJitaire Perfoonen zyn, en het neemes van informatien dien aengaende egael en naer behoren zal worden geregaleerd: des dat de Misdadigers , op ordre van het Hof geapprehendeert of doorj de Neder-rechters aan het Hof overgezonden , bevonden wordende Militaire Perzonen te zyn, te gelyk met de genomenc informatien, en zoo de delinquanten mogten geaufugeerd zyn , niet te min de informatien aen den Militairen Regter op requifitie en fchoon hier. „ kornt, om by preventie de delinquanten 'te laeten aj$„ prehendeeren en maffen , verzogten, dat hunne Ed„ 5, Mog. by Refolutie zich gelieven te verklaren , in hoe, „ verre derzelver welmeiningezoude zyn, dat zulke geap„ prehendeerde Zwitzers aen den Commandant van ge.„ dagte Battaljon op dslTeifs requifitie diSneu ovcrgele^ „ yerd te worden, eri ingevalle zulke Delinquanten bg „ een Gerechte mogten wezen gevat, dat dan het zelve „ daer van, gelyk ^n alle andere gevallen, aen het Haf „ behoorlyke kenniffe zal moeten geven, ten einde daer „ omtrent by het Hof ordre mag worden gefteld riaexbeho„ ren, waer op gedelibereert zynde is goedgevonden , en. verftaen, dat in dezen van de gebiuikelyke wyze om' „ Criminele Delinquanten te apprehertderen, daeromtrent „ informatien te neemen en dezelve met de genomené „ informatien over te zenden , niet zal worden afgegaen^ ,, maer dat de misdadigers op ordre van het Ho.fg'eap. „ prehendeert of door de Neder Rechtereri «en dezelve „ overgezonden, aeh de Zwitzerfe of aen den coraman» „ deerenden Officier van't Corps, op derzrlver requifitie^ „ te gelyk met de genomen informatien zullen worden „ overgeleverd , om door denzelven gevonnift te wordend „ En zal extraér. van dezen door 's Lands Secretaris aen, „ het Hof worden overhandigt. Aldus gedaan gcrefol» veerd op het Laridfchaps Huis 17 Aug. 1740. eviz. V. Da ei. G  98 VERZAMELING van STUKKEN! niet gerequireerd by denunciatie tot afhaling zullen worden overgegeeven , en tegens denzelven by den Militairen Rechter verder geprocedeert en gevonnift te worden , zoo als zal worden bevonden te behoren. En dat wyders , ter bevorderinge van het voorfz. falutaire oogmerk en van de Juftitie in het generaal , by een Publicatie zal werden geftatueerd en geordonneerd , dat alle Burgerlyke öf buiten Militairen dienft: zynde Perfoonen, voor den Militairen Rechter zoo wel in het Civiele als Criminele geciteerd wordende, om getuigenilTe der waerheid te geeven, -voor den Militairen Rechter ten dien einde zullen hebben te compareeren, en daer toe onwillig zynde, door den Regter waer onder zy beho* rer , remediis pratoriis zullen geconflringeerd worden, Terwyl gelyke voorzieninge door haer Koningkl. Hoogh. zal worden gedaan omtrent de Militaire Perfoonen ; wanneer dezelven. voor den Civielen Rechter tot het geeven van getuigeniffe der waarheid, zoo in 't Civüe als in 't Criminele, zullen gedagvaerd worden. En zal Extract van deeze door 's Lands Secretaris aen het Hof Provintiael overhandigt, en gelyke' extract gezonden worden aen de Grietluiden, en Magiflraten» Aldus gerefolveerd, enz. XXW  t»t be MILIT. JtJRISD, &c. p> XXII. Eztraft uit het Reces des Quartkrs van Viluwen, Mercurii den 24* April 1754. j^^jidries Schimmelpenninck van dei Oyc , en an jtre , haar Ed. Mog. ordinaris Gedeputeer* de-s, hebben ter Vergaderinge voorgedragen, dat in de Maand December laaffiredefi Ftangois Louis Lichtenham, gereformeert Lieu tenant ten dien* fte deezer Landen , Anthony Noyel, Coopmaa te Breda', als ceffie van actie hebbende van Frarifois de Villè, gepenfioneerd Lieutenant van het Regiment Zwitzers van den Collone] Budê, en Henry du Catt , by Requefte aan haar Gedeputeerden hadden te kennen gegeven, dat zy van de Gepen fion eerde Capitein Louis Marquis, op dit Quartier gerepartieert te vorderen hebbende een importante fomme, fich daar over aan den Hoogen Krygsraad der Vereenigde Nederlanden hadden geaddrefféert en vervolgens acte, b'ekoómen , waar by was verftaan , dat twee derde parten van het penftoen aan voorn. Capitein Marquis competerende ten behoeven van de Supplianten zoude worden ingehouden en ultgekeert, met verzoek dat gemelte acte van abfolute cortinge, of wel de bygevöegde Copie authenticq van dien alhier daar, en zoo zulks behoorde rrjogt worden geregiftreert , gelyk Haaar Ed. Mog. van dit een, en ander uit die Requeft en annexe Rukken zoude kpnnen blyken. Dat zy Gedeputeerdens bevinden, dit te weeG % zejj  ï«o VERZAMELING van STUKKEN zen een nieuwigheid, waar van zy in haare Regifters geen voorbeelden vonden, vermeent hadden , het zelve ter kenniffe en deliberatie vart Haar Ed. Mog. te moeten brengen, met verzoek van dereelver ordre hoe zich dien aangaande mitsgaders omtrent het verleenen van Arreften op Militaire Traéïementen en Penfioenen , "waar over daegelyks Requeften quamen te onttangen zoude hebben te gedraagen. Waar op gedelibereert zynde hebben Haar Edele Mogende goedgevonden , welgemelde Gedeputeerdens te authoriferen, om niet alleen de gehbelleerde corting Op het Penfioen van de Capitein Marquïs , by den Hoogen Krygsraad verleend te doen rcgifireren ten effecte dat de Supplianten naa dat alvoorens anterieure crediteuren alhier bekent en geregifixeert, fullen weefen voldaan , meede op haar ordre bctaalinge zullen konn.'u bekoomen. m Maar dat ook in *r, vervolgh alle andere kortingen, welke op Tra&ementen of Penfioenen van Officieren , ftaande op de Repartitie van dit quartier door de voornoemde hooge Krygsraad alsnogh moghten worden verleend, alhier ter Kamere (daar toe behoorlyk verzoek gedaan zynde) te laaten annoteren voor foo verre de voorfchreve Tra élementen of Penfioenen op het quartier gerepartieert, betaald worden uic de quota van 't quartier in de Staaten van Oorlogh Soodanigh dat de voorfchreve kortingen effect zullen gewinnen van die tyd of dat het verfoek van annotitie alhier ter Kamere zal wefen gedaan, en dat wanneer door Haar Ed. Mog Gedeputeerden eenige affectatie of kortingen (welke zy by continuatie op den ouden voet f00  ÏOT DE MILIT. JURISD, &C>. IOE lbo als tot nogh' toe gebruykelyk is geweeft, bevoegt zullen zyn te verleenen) op die zelfde Traétementen of Penfioenen % het zy voor of' naa die annotatie mogten weezen geaccordeert, als dan die geene fonder dat ten deezen refpeéle cenigh onderfcheid zal plaats hebben , praeferentie zullen genieten, welke reipeélivelyk het eerfte geanuoteert of geaccordeert mogten weezen. Edogh belangende de Ordonaantien van Traclementen of Penfioenen , welke door dit quartier by een byzondere gratie uit een fpeciaal fonds worden betaalt , verftaan haar Edele Mogende daaromtrent de verzoeken van affeclatien of kortingen alleen aan de ordinaris Gedeputeerden zullen moeten worden gedaan om by dezelve daar over privaüve gedifponeert te worden foa. en als bevinden zullen te behoren. Pro vero Extraclu, X X I I f. Extract uit het Reces des Landdaags injunio 1754. extraordinarie binnen de Stad van Arnhem gehouden ; Jovis den 13. Junius 1754. Ontfangen en geleefen twee Miflives van de llaaden defes Furftendoms en Graaffchaps in dato den 28. Maart en 31. May beyde laaftleden, de eerfte houdende dat eene Tryneken Hagent voor den Hove citatie verfogt hebbende G 3 te- Btirtfftnde de Jurisdictie in Matrimonialibusten aanfie?i van Mi'ita*ren in Gel-dalani.  102 VERZAMELING van STUKKEN tegens Hendrick de Roos, Ruyter onder de Compagnie van den Collonel Lyndcn, tot Reflèn ten fine van fyn pofterieur Huwelyks engagement; met Gcertruid Sadelhof, af te fien; die met haar Suppliante ingegaane trouwbelofte naa Land en Kerken-ordre m facie Ecclefice te folemniferen ; mitsgaders tegens defelve Geertruid Sadel/wf, om dit alles te gedoogen en daar aan geen verhindermge toe te brengen, welgemelte Hof fig verpligt had gehouden "die provifie van Juftitie te verleenen regens beyda die Perfoonen , met beyvoeginge van brieven aan den Predikant van Rhede, om by provifie met de Huwelyx Proclamatien van defelve Perfoonen Ril te (laan. Dat het Hof in het eerfte hier omtrent wei een en ander Miftive van voorn. Collonel van Lynden, hadden ontfangen tot informatie dat van die citatie kenniffe aan Haare Koninglyke Hoogheid hadde gegeven, dog geen antwoord bekomen, en dat mitsdien op den dag regtens niemand der Gedaagdens gecompareerd wefende ook het eerfte default by'de Impetrante was erholden en de tweede en derde citatie na ftyle van den Hove geaccordeert. Maar dat vervolgens by welgemelten Hove een nadere brief van voorfchreve Collonel was ontfangen tot bylage hebbende een Miffive van Hare Koninglyke Hoogheid de Vrouwe Gouvernante, volgens welke, gelyk de voorfchreve Collonel luftineerde, dat 's Hoves [urisdiftie in defe Matrimoniele zaak niet gefundeert foude wefen. Dat het Hof geconfidereert hebbende , dac fuht het recht van partbyen in de eerfte plaats was  tot be MILIT. JURISD. &c. 103 was concernerende , daarom copie van die brief met fyn bylaagen gefield hadde in handen van de Impetrante van citatie, om daar op te berigten ; houdende inmiddels nogtans den voortgangvan die Procedure in ftaat. Dat dit berigt van de Impetrante, bewerende om reedenen in het breed daarby gededuceert de competentie van 's Hoves Jurisdictie, zoo tegens de een als ander der Gedaagdens, ingekomen wefende , meer gemelde Hof wel het felve aan den voorn. Collonel hadde gecommuniceerd met by voeging, dat foo daar mede geen genoege konde neemen aan denfelven wierd overgelaten , om fig op dit fubject aan defe Landfchap te addreireren; terwyl inmiddels de Procedure als nog by provifie in ftaat foude laten. En behelfende de tweede Müfive mede een Notificatie van 't geen zedert die tyd ten aanzien van voorfchreve faak verder was gepasfeert, dat dewyl den gemelde Hendrick de Roos, van fig had konnen verkrygen de voorn. Tryne~ ken Hagen, voor den Krygsraad te Campen te citeren , om over het poinct Matrimonieel aldaar te erkennen, het Hof niet alleen in de infinuatie van de praetenfe citatie had fwarigheid gemaakt , maar ook de voorn. Tryneken Hagen, vermits voornemens was fig voor een tyd uit de Provintie te abfenteren in haar Protectie had genoomen en verders nae verhoor van de confideratien van de Momboir en fubfi, Momboir vermeent hadde tot maintien van 's Lands Hoogheid en de voorregten en privilegiën de Ingefetenen defer Provintie competerende een nader Refolutie te neemen , waar by «jen Richter van Arnhem en in Veluwenzoorn G 4 had-  |# VERZAMELING, van STUKKEN. hadde gelaR de goederen en effecten van voorfchreve Hendrick de Roos, en Geertrui* Sadeh by provifie m toefiag te neemen, met byvoegmg dat het Hof niet foude manqueren wanneer nog iets yerder op 't gunt voorfchreve mogt volgen, of dat op dienfeJfden voet voortgaande , nog eenige nadere refolutie genoodfaakt wierde te nemen , 't felve aan Haar Ed. Mog' nae behoren mede te deelen. ' Gevende het welgem. Hof by djergelegentheid ook kenmffe van fodanige fententie als by den Krygsraad te Deventer , was geweefen ten aanfien van feker, Vrouwsperfoön tot Ttrwoolde ' in den quartiere van Fehwe woonagtig wiens Man in den Jare 1745. uit OJiende foude welen gedeferteers, en waar by den band des Huwelyks foude wefen gediflblveert. Edoch dewyl het voorfchreve Vrouwsperfoon uit dien hoofde verfogt had, dat in ondertrouw, om haar tweede Huwelyk te konnen voltrekken mogt worden opgenomen den Predikant in Ter' joolde , en vervolgens mede den Landdroft van Velum, daar in difficulteit had gevonden, en waar by tot nog toe die faak was verbleven Waarop gedelibereert zynde , hebben Haar Ed. Mog. approberende al het geen by welgemelte Raaden in defen is gedaan en verrigt defelve wyders geauthorifeert óm ten opfigte van het gunt voorfchreve en alle verdere diergelyke gevallen op den felfden voet verder voort te vaaren, eri alfoo de Hoogheid van defe P/ovintie en de rechten en geregtigheden der Ingefetenen Tan dien allefints te maintineren na behooren. pro yero ExtraStu. ( was get.) &. £ optea Noorth, SecreL XXIII.  X*r dï MILIT. JURISD. ende de getuigeniffe der waarheid van den voorn. Lt. Hiak, wel heeft getragt op een Civiele wyfe den felven Lt. Haak te disponeren fig te declareren of om op voorgaande Citatie condfchap der waarheid te fullen geven voor het Wel-Edeie Landgerigte van Keding^n, dan of liever verkoos fulks voor het naefte Militaire Gerichte te doen; Dan dac den voorn. Lt. Haak daar op geen voldoende antwoort heeft gelieven te geven, als confteert ex annexis; En (a)Dit is het eerfte Staetsftak, in't welk de HoogeKrygsRaad erkend word. Een Requeffc van een Integrerend Sid van Overyffe!, in welke Provincie egter die Recht? fcasjk nimmer STAEïssEwrzE aengefteld of erkend wa%  %cS VERZAMELING un STUKKEN En dewyl den Suppliant Ratione Offieii even. evenwel ten dienfte van de Juftitie omtrent hehier bovengemelde geval de getuigenilTe der waarheid van den voorn. Lt. Haak ten hoogften. nodig heeft : Soo keert den Suppliant fig tot dezen Hoogen Krygsraade, eerbiediglyk verfoekende, dat UW. Hoog-Ed. Geftr. den voornoemden Lt. Haak gelieven te gelaften en te ordonneren op de eerfte Citatie van wegen den Suppliant Ratione Offieii aan hem te doen, te compareren voor den Wel-Edelen Landgerigte van Kedingen voornoemt, en aldaar ten dienfte van de Juftitie de gerequireerde getuigeniffe der waarheid te geven, en mitsdien onder eede te refponderen op alfulke vraagpoinclen als den felven ten dien einde fal worden voorgehouden ongeprajudicicert nogthans de Militaire judicature' ture, ' 't Welk doende, enz. (Was get.) R. Nederburg. {In margine Jlond,) De HoogeKrygs-Raad der Vereenigde Nederlanden gefien hebbende de nevenftaande Requefte, heeft goedgevonden den gepenfioneerden Lieutenaat Haak te ordonneren op de eerfte Citatie van. wegens den Suppliant Ratione Offieii aan hem te doen, te compareren voor den Wel - Edelen Landgerigte vau Kedingen , en aldaar ten dienfte van de Juftitie de gerc-  ïqt de MILIT. JURISD. &c 109 gerequireerde getuigen iiTe der waarheid te geren over de fake in de Requefte gemeld, en mitsdien onder eedete refponderen bp alfulke vraagpoincten als hem ten dien einde fullen worden voorgehouden , fonder nogtans kier door eenige at"teinte te geven aan de Militaire Jurisdictie. Gedaan in 's Gravenhage den 21. January 1755. ( Was get.) R. van Kingfchot. Ter Ordonnantie van den Hogen Krygs - Raad. (Was getekent) L. L. van Reenen. A. Memorie voor den Onder-Rigter van Kedingen. Om fig uit dé haam van fijn Hoog Wel-Geboren Geftrenge den Heer Land-Droft van het Twenthe te vervoegen op den Huife Stoevelaar by de Lieutenant Haak, en fijn Wel-Edele te vragen, dat terwyl welgem. fijn Hoog WeiGeboren Gefirenge pligtshalven,hem Heer Lieutenant Haak moet doen citeren om condfehap der waarheid te geven, of fyn Wei-Edele op de citatie van het Wei-Edele Landgerigte van Kedingen daar voor gelieve te compareeren en Condfehap der waarheid te geven , dan of fyn Wel-  ito VERZAMELING va* STUKKEN Wei-Edele liever verkiert fulx voor het naefte Militaire Gerigte te doen, met verhoek van fig daar over by ondertekeninge op het dubbelt defes te declareren. Aélum den io January (Was get.) Ter Ordonnantie, J. W. Cramcr > Laiidlchr. Lager flond. Relateert de Scholte Tieter Keymole, het dubbeld deezes aan de Heer Lieu* tenant Haak te hebben overgegeven, en fyn Wei-Edele het zelve hadde geleien, en weder aan hem Scholte hadde overgegeven , met te feggen, die wat op hem te pretenderen hadde, hem bij of voor 't Regiment kon de aanfpreken. Acturn den 10 january ijfg- In fidem. (Was getekent,) Joan Ja'ink, Verw. Rigter,' XXV,  tot de MILIT. JURISD. &c. n, XXVI. Notulen in zaake van Wylen, den Grav» van Schlhpenbach. (3? Saturdag den £8 Juny 1755. des middags omtrent een uur tut Boxtel, door den Pnefident Veneka, tyding bekomen van het geval op Haamvyk. Immediaat daarop (isdeDrofl) te Paard derwaads gereeden en half drie uuren aldaar gearriveerd. Als doen aldaer bevonden eenige gewaapende manfehap van 't Guarnifben van 's Bofch onder d'ordres van een Corporaal. Naar aangemeld te zyn is by (den Droft) aaft de Poort, die met een Granadiex befet was, gekomen den Luitenant Kruger, die feyde dac 'er niemand op het Huis mogte komen. Maakende denSchildwagt op dat feggen mouvement om zyn Ed. den ingang te beletten. Door fyn Ed. gelegt fynde , dat den Droft of Offi cier van de Plaats was en dat aldaar in name van den Souverain moefte ageren. Voerde genoemde Luitenant zyn Ed. te gemoed ik ken u niet. Vervolgens nader door zyn Ed. gefegt zyn« de, datopgem. qualiteic aldaer moeft fyn, erj dat men zyn Ed. niet moeft beletten, en teffens doorgaende. Was gekomen door de Keuken in de Kamer alwaar gem. Luitenant Kruger logeerde; en Aldaar gevonden den Secretaris Vos, dat naer «enige korte tyd met den gem. Luitenant en  tti VERZAMELING van STUKKEN Secretaris over het een en ander gefproken hebbende. Aldaar mede zyn gekomen Adriaen'jochems van Geitel en Aridries van den Dungen beyde Scheepenen van Michiels geitel, (a) Als Wanneer door den Droft van gem. Luitenant is gevergt den fleutel van 't vertrek \ waar in het ligbaam zig bevond ; mitsgaders aenwyfinge van het feive vertrek. Waer op door denzelven geantwoord wierd den Sleutel niet te hebben, of te weeten , met byvoeging dat zulx aen den Lyfknegt aldaer prasfent zynde moeft vragen, (b) Soo als gefchiede; dög feyde den fleutel niet te hebben. Vervolgens feide (de Droft) kootri wyjl my dan het vertrek dan zal men zien of men het kan open maken, Dat fulx fchoorvoetende en zeer langzaam en na dat den Knegt het Huis eens doorgelopen hadde, gefchiede: dat aen de Kamer fynde de Slaapkamer van gem. Grave, met Scheepenen, Secretaris en Vorfter gekomen zynde, den fleutel in het flotfi van de deur itak. ( d) De. ftf) Dat bp requiïïtie van den Droflard fig vèrvoégd ieibe op de Caftele. Den Schildwagt t- rug gehouden. Doen heeft een van de Knegts geroepen dat maar nader foude late komen onder het droog gel, k gedaen heeft. ( b) Doen heeft den Drost haer geroepen. Dat den fleutel niet geaeeve werdende. Den Droft heef: gevraegd aenweizing van 't vertrek\ leggende dan fullen wy zien het open te krygen, ( c) Eindelyk aen 'c verwek gekomen en de fleutel op de deur.  tot ds JV1ILIT. JURISD. &e. ng . Dezelve geopend zynde is bevonden het Lig. chaam van de gemelde Grave met het hoofd naar de deur toe, dood ter aarfie leggende. Leggende op zyn regter zyde bloods hoofd* en aanhebbende een Borftrok, een Chamberlou of Polonaife zonder koufen ofte muilen aen. En een Piflool een weinig van het Lighaem op de grond met de Loop naar het Lighaam* 't welk door (den Droft) is opgenomen, en in 't zelve geblafen zynde bevonden dat het een ongeladen Piftool was , fynde de pan niet geheel open gefiagen en den haen jegens de para ruftende, 't welk gevifiteerd fynde, is het zelve door zyn Ed. op dezelfde plaats en wyze we» derom op de greod nedergelegt, Hebbende als doen aen den Vorfter geofdonneert het Lighaam het welk met een Bedlaken overdekt was, te ontdekken. 't Welk gedaan fynde is (a) bevonden dat 't felve Lighaam door een Schoot op de Borffc was gequeft en het Jinden ter plaatfe voorR geheel lwart foo door den fchoot als van bloed te zyn. Dat al verders om feeker te zyn of het zelve lighaam was dat van den Graav, door zyn Ed, is geordonneert., het Telve omteleggen, en te zien of het zelve maer een arm hadde 'c welk al zoo bevonden, en wederom toegedekt zynde, is het zeive door den Vorfter geregtelyk in naame van H. H. M. uit ordre van zyn Ed. geno* men in arreft, de kamer-deur toegefloten, en dezelve met een ftreepje papier gecachetteert i«) Dat aan haar is voorgekomen, v. dem.. a  iï4 VERZAMELING van STUKKEN en verzegeld met de cachetten van de Secretaris en zyn Ed. Soo als zulx ook is gefchiet aan de deur van de eelzael, waer in de voormelde kamer-deur uit kwam. Item een deur van een kamer waar in eenige pourtraiien hongen en eenige meubelen waeren uitkomende in het voorhuis. Item twee deuren van booven - kamers met een trap uitkomende by de voordeur, Item een dubbelde deur aen dezelve trap. Item nog een deur van een bovenkamer , uitkomende op de meyde-kamer, waer toe men met een ander trap na boven ging. Dat allen 't zelve verrigt en nog eenige arrangementen tot een nadere verzeegelinge foo van tin als ander keukengoed gearrefteert zynde , men te gelyk wederom is gegaan naer het hier voorgemelde vertrek van den Luitenant Kruger. Alwaar door zyn Ed. aen den fleutel van het het vertrek waer op bet doode Lighaem zig bevond een ftukje papier, ten einde derzeive uit d' andere te kennen gedaen zynde, die neffens alle de verdere fleutels, mitsgaders een filvere fleutel ketting of baek , welke door den Luitenant Kruger , aen zyn Ed. ter hand gefield wierden , aen een touw te faam gebonden en aen de einde en op het zelve pipier vafl gecachetteert. Op welke tyd fynde als doen circa vier uuren geboodfchapt fynde , dat den Auditeur en twee Officieren aen zyn voordeur waeren, is zyn Ed. aenflonds opgefprougen, naer de deur gegaen en gezien dac den Auditeur Militair van 'c Guar- ni-  ?ot bb MlUT. JÜRISD. &c. ïïs Bifoen van '5 Bofch neffens O) een Officier van t Regiment Cavaüerie van Orange, en eeil Officier van 't Regiment van Acronius > reeds op de binnen plaets waeren genadert. Dat den Auditeur immediaet wanneer zyn Ëd. zag, vroeg in wat qualiteit zyn Ed. fig aldaer bevond x en daer op geantwoord zynde, in què. liteit als Dröffard der grónd heerlyklieid van AÉchiels Ge/2e/,ging dezelve voort met te zegden, dat niet aen zyn Ed. maer aen hem de Jurisdictie aldaer was competere'nde , 't welk door zyn Ed. teegen gefprooken en hec contrarie gefüflineert is. Gem. Auditeur , Officieren, Scheepenen en Secretaris , neffens den Luitenant -Kruger , jrj meergemelde Kamer te rug gekomen zynde, heeft den zei ven Auditeur al verder gezegt, dal hy in zyne qualiteit neffens dezelve Èeeten Offitieren door den Heere Commandeur vün 's bofch Waeren derwaerds gezonden , omme aldaer van we. gens het Krygs regt, aen wien de Jurisdictie over het doede Lighaam en goederen was competeerende Jurisdictie te oeffenen en het doode Lighcem te fchouwen, en te beletten dat niemands ten dien einde tot het Huis van den Graef foude werden toégelaten; waer op door zyn Ed. geantwoord is^ dat zyn Ed. hem in qualiteit niet kondè erkennen en kennis gaf, dat reeds het doode Lighaam door zyn Ed. behoorlyk was gedaen arïefleeren, én de kamers verzegelen , gelyk méde de fleutels als torn tot een bos gebonden; met byvoeginge, dat vermits het geene voormeld reeds verrigt w&s en fyn* ordres waren dat 'er ten dien eynde niemand üp het Kafieel of Huis mogte komen, dezelve ces- fee*- (i) Heftens twee Officieren met Cbefps», Jfi i  ïi6 VERZAMELING van STUKKEN feerde , als zynde die ordres ah dan van wegens het Gouvernement alleenlyk , maar gegeeven in cas die van den Krygsraad hadden geprievenieert. Naer eenige ter materie doende redekavelingen en wederzydzydfe proteflatien , onder anderen ook is door zyn Ed. aen gem. Auditeur op een vriendelyke wyze gevraagt te mogen weeten; uit krachte van welke Refolutie de Juris' diclie in dit of diergelyke geval aen den Krygsrade was competerende ; want dat dusdanigen wet aen zyn Ed. in 't geheel onbekend was, wicrd door hem alleenlyk geantwoord, dat zal wel getoond worden , of ietwes diergelyk , dat die op zyn tyd wel zoude getoond worden, deze of diergelyne. woorden heeft gemelde Auditeur gevergd boven genoemde bos met fleuteis te moeten hebben , dog zulx door zyn Ed. geweygerd en aen den Secretaris aen wien meergemelde bos met fleuteis door zyn Ed. ter bewaringe was ter hand gefield ,gelaft zynde, die niet overteegeven, heeft denzelven Auditeur en Officieren kunnen goedvinden te refol veren om die met gtweld uit handen van den Secretaris weg te neemen , foo als fulx door den Auditeur met force verrigt is, geeft hier aenflonds, als wanneer door zyn Ed. jeegens dat gepleegt geweld op het kragtigfle is gepro te fleer d. Het voorf. ge welt gepleegt zynde, heeft den Auditeur al wyders van zig kunnen verkrygen, den Droft aen te zeggen , dat zyn Ed. aldaer nietwes meer te doen hadde , en zyn Ed. met Scheepenen en Secretaris zich van daer moeft begeeven, dog 't felve door zyn Ed. geweigerten gefa) En by van daer zoude retireren uit de kamer*  tot be MILIT. JÜRISD. &c. 117 grzest zynde , (a) dat nog zyn Ed. nog Schapeeneu 'ƒ Secretaris van daer niei zoude gaen ten zy men [b) llun met geweld daar uit bragten. Over die verzeckcringe eeuige haditatie vallende fprak den Auditeur en voorfz. twee Officieren in ii.il et- met den anderen en fcheenen gerelblveert te zyn , foo als toen ook gezegc wierd, om, al voorens voort te gaan met het gedreigde geweld, kennis te geeven aen den Heere Commandeur en fyne nadere ordr.es te vraagen (c) , en door den Auditeur aen den Droft gevraegc omme zich met Scheepenen buiten het, vertrek te wüktn begeeven om wat vryheid te hebbes, waar in door zyn Ed. in den beginnen niet wferd geconfenteerc , ma;ir na ierhand aan hen 't felve geoffereert, mits zy op ham woord fou.le aenneemen en belooven den toegang tot Yp,prfz vertrek als zyn Ed. het goed vond niet te fullen beletten. 't Selve al mede peen ingang vindende nam den . Auditeur de pen in de hand om aen den Heere Commandeur te fchryven en eenige korte tyd fyn' gedagte hebbende laten gaan , feide denfelven, foqder alvoprens nader het goedvinden van de twee Officieren gevraagt te hebben , kam , kom , 't zal bejl zyn. dat men hen maar met gewelt 'er uit deed gaen. Hier op aen gemelde Auditeur gefegd heb? bende , dat het niet zyn werk maar dat van de twee CommiJJariffèn was , heeft zyn Ed. aen dfot> '»-.cffiai(i nsddari v silio dif» l***», . .'. z«ve ( 0) Ik ben hier Droft en in naeme van U. R. M« aengeftelt. (b) Ten zy met groot gewelt. (c) Wy zullen aen den Commandeur fchryven éü\k^i hier zoo gevonden tQ hebben. H3  liI VERZAMELING van STUKKEN felve gezegt, Kyn Heeren weeft voorzigtig (a)t dmht dat ik zoo wel ah gy hier hen in naam van H. H, Mog., en {iet toe wat UE. doet. Dat des piet tegenftaende, als meede niet tegen (taende alle Proseftatien , dezelve twee Officieren aen den Corporael hebben gelafi Hun mee gewelt van de huyfinge af te fetten, - CorP°rael te.n tüen einde mét vier mat* m de Kamer gekomen en door den Droft aen denzelve gevraegc zynde, of hy van den Heero. Commandeur, eenige verdere ordre bekomen hadde, dan om het goed te bewaren en in facie of hy. tan, wegens, fyn Excel., gelaft was, om dusdanig gewelt aen Drojfard en. Scheepenen van Michieh Ceftel te plegen, foude defelve daar op geantwoord hebben, (b) foo niet den Officier van Acronms (c) aen hem gefegt had, wat behneftgy daar van reekenfekap te geeven , met dat gevolg, dat gemelde Corporael van de infanterie* den Droft gezegt heeft , dat zyn Ed.fich met Scheepenen van daer moeft begeeven , of dat by toeygeringe geweld zoude gebruiken. Waar op door den Droft geantwoord wierd (d), dat- fulx niet voornemens was, en hy fyn ordres moeft weeten, als wanneer gem. Corporael is toegelchoten en zyn Ed. met een arm getrokken, en neffens Scheepenen en Secretaris tusfchen, de Bajonetten gefield, en met geweld buifa.) Weeft voorfrgtTg. (b) Den Corporaal zeyde ordre te hebben niemand op ljet Cafteei te laten. ** (c ) Ken van de Officiers zyde daer op wat hoefde daer van reede te geeven. Cd) Stggende dat men uit ^oaue §aen, tea tv met se< welt foude uitgebragt worden. " ■  tot be MI LIT. JURISD. &c. ny buiten het Huis tot op de groote Voorplaets uitgebragt heeft, vindende fig ter dier tyd. Waer op zyn Ed. fig foo fpoedig als mogelyk, naer de Stad begeeven hebbe, en omtrent de .klokke half feeven fig vervoegt by den Heer Generael, aan wien het geval verhaalt hebbende , verzogt te mogen weeten of dat de ordres van fyn Excel, waren en of fyn Excell. die handei•wyze approbeerde of niet , gaf zyn Excell. my eyndelyk tot antwoord, gy kunt daar over klagen. (Nota) den Luitenant Kruger heeft by een briefje den Vorfter. en Diender des 's morgens geregf,uiïeert. Vrydag den 4'- July 1755. P -*■ raefenten B. Veneka, Praefident en Adriaan Jochems van Geflel Scheepen , mitsgaders H. 1\ ros, Secretaris. Des voormiddags omtrent elf uuren gekoomen op den Kafteele van Haanwyk, door den Vorfter aan de Voorpoort doen aenkloppen die aenftonds geopend wierd door den Hovenier,. Hendrik vander Donk. Met voorn. Scheepenen en Secretaris alsmede den Vorfter en Geregts-dienaer, het Huisingegaen fonder door iemand verhindert of belet te. worden, ofte als daar eenige Militaire* te hebben gevonden , gekoomen fynde in hec Voorhuis bevonden , dat de deur van het Eeczael open en ontzegeld was, fynde de verzegeH + lin-  VERZAMELING van STUKKEN linge gebieeken uit een gedeelte van de cachet-' ten daer cp hevonden. De deur vau de Slaapkamer uit komende ia het voorfz, eetzaal bevonden gecachetteert te, Zyn met twee onbekende cachetten, en is uit de menigte lak en Hukken van cachetten daar nog op fittende voorgekomen, dat dezelve deurte meermalen moet ontzegelt en op nieuws verzegelt zyn geweeft. De deur van een kamer, waar in eenige Pourtraiten hongen , en eenige meubelen waaren s. uitkomende in het voorhuis, welke verzegeld" was geweeft ontzegeld,, en cwgefloterj bevonden. Item de dubbelde deur aan de trap uitkomende by de voordeur bevonden gecachetteert te zyn met twff onbekende cachetten , hebbende mitsdien geen toegang konnen hebben aen die zyde naer boven ; vervolgens langs een ander trap naer boven geklommen op een meide ijaapi kamer , dewelke dpor ons verzegeld is geweeft, blykende nog uit de cachetten, ontzegelt, dog gefloten en zonder lleutei bevonden. Hendrina van E£eha geboorig van Efch, als Dienftmaagd gewoond hebbende by den GeneraeL over het geval mondeling gehoort fynde fcheen daar van niet te vveeten., des noud.s is, dezelve nader te vinden by haar Sufter de Wed, Arrebeek, neffens de G.oude Leeuw binden, *s Buich, XX VIL  tot de MILIT. JURISD. &d7 121 XXVII. Extract uit- de Refolutie van H. H, Mog 30. Juny 1755. (fiat ïnfertio ) HOOG MOGENDE HEEREN. Tl ■Jrrffïeii ondcrgeteekende Droffard der Grond heerlykheid van Michids Geitel en Gemonde, quarüere van Oufterwyk Meyeiye van 'sBofch, op gifteren fynde geweeft den 28 deefer des middags omtrent de klokke een uur kennilfe bekomen hebbende , dac binnen gemelde Grondb-erlykheid fig zelfs zoude te kort gedaen en doodgefchoten hebben den Grave van Schlippenbacb , Luitenant Gencrael ten dienfte dezer Lande op den voorfz. Kafteclc , zedert eenige Jaaren gevvoont hebbende, heeft d.en zei ven iramediaat en zoo dra mogelyk fig eed en ampthalven verpligt gevonden, neffens Scheepenen cn Secretaris derwaarts te vervoegen, en omtrent de klokke half drie uuren geadfifteert als voorfch , door den Vorfter het doode Lighaam van gem. Grave van. Slippenbach op zyn flaapkamer ter aerde op een zyde leggende, daer neffens een ongekde Piftool en een fchoot *a Borfl hebbende behoorlyk te doen arrefteeren, vervolgens heeft den ondergetekende in gem. fyne qualiteit ter yoorkominge dat geene van des overH 5 lede- .. Wfiivevnti \C. A. Per:'Jler, Dros. Jaerd der 'Grondheerlykheid vau A/ichiels Ge. jlel, en Ge. monde aen 11. II. Mog. Te St. MichielsGetti;}29 Juny .I75S..  122 VERZAMELING van STUKKEN ledenes goederen mogte worden vervreemt ofte verbragt, de refpective Kamers van den voorfz. Kafteele door den Secretaris ten overftaan van Scheepenen van gem. Grondheerlykheid wettig doen verzegelen , mitsgaders alle de fleutels welke aan hem ondergeteekende door feeker Luitenant Kruger, zeedert eenige tyd by den overledenen gewoond hebbende, aen den anderen cachetteren en aan den Secretaris voorfz. ter bewaringe overgegeeven. Met intentie verders onme al meede ampt en pligtshalve de behoorlyke informatien omtrent het voorfz ongelukkig geval intenemen , foo van den voorn. Luitenant Kruger, feekere Huishoudfter van den overleedene als van de Do«eftiquen fig op het felve Kafteel bevindende. Dan waer in den ondergeteekende geadfifteert als voor is verhindert geworden , door den Auditeur Militair van het Guarnifoen van 's Hertogenbofch Willem de Raaff, geadfifteert met twee Officieren van het voorfz. Guarnifoen. Welke verhinderinge immediaat na dat het voorfz. arreft en de verfegelinge door den ondergeteekende geadfifteert als voor was verrigt, frg in voegen naervolgende heeft toegedragen. Namentlyk, dat omtrent de klokke vier uuren des naarmiddags den voorn. Auditeur Militair met gem. twee Officieren, op den voorfz. Kafteele gekomen fynde in de Kamer , alwaar den ondergeteekende geadfifteert als voor fig bevond, dezelve naar voorgaende fuftenue, datden ondergeteekende als voor geadfifteert, aldaar nietwes te doen hadde , en daer teegens door den ondergeteekende geprotefteert fyn lallen, fig van den voorfz. Kafteele te retireeren. Dat den ondergeteekende fig verbeeldende fulx amptshalve niet te konnen ofte mogen doen» eyndelyk gem. Officieren aen een Corporael mee eenige by fig hebbende gewaapende manfehap hebben geordonneert, den ondergeteekende neffens Scheepenen , Secretaris en den Vorfter, met gewelt naer buiten den voorfz. Kafteele te brengen, foo als dan ook den ondergeteekende, Scheepenen, Secretaris en Vorder voorfz. door voorn.. Corporael en onderhebbende manfehap tuffchen de 8a]onnetteti op de Snaphanen, naer buiten den voorfchreeve Kafteele fyn gebragt. Ende waer den ondergeteekende daer op met Scheepenen, Secretaris en Vorfter, fig van de voorfz. plaats hebben moeten retereren, fonder eenig acces tot den meergem. Kafteele te konnen hebben, als fynde den toegang door gem. Officieren voor een ieder verboden, en aifor» verhindert op het faiét te informeeren of de aldaer aenweefende Perfoonen te hooren en te onderfoeken of den voorn. Grave fig. zelfs de 4»od geoccafioneert haddea dan of die door an- de-  124 VERZAMELING tan STUKKEN deren hem was aengedaen, mitsgaders in die geval of zulx gepleegt fouoe zyn dpm iemand van fyn Huisgezin of een ander. En dat den ondergeteekende neffens Scheepenen en Secretaris, {onder ootmoedige correctie van Uw Hoog Mog.) daar door vermeent op een eclatante wyle in deffelfs functie en ampt te weien geturbeert enue gelloort, te meer na dien opgemelde Grave nog tot het Guarnifoen van 's Boieh, nog eenig. ander, voor foo veel den o.udergeteekenue benent is, heeft behoort (a). i53 sb-do. . Itcovn^b ujy :"' , Sq& (0) Hier oriitrent is de volgende Refolutie rèmarqüïibet, £xtr>itt t/yt de Refolutien van de Ed. Mog. Heeren Raden van State der Vereenigde Nederlanden. Dingsdag den n. Septb. 1742. X s gehoort het rapport van den Heer Tbefaurier Generaei de ja Baiïecour , en den Secretaris van der H oop , hebbende mgevolge van Haar Ed. Mog. Refolutie van den 7 deèzej geëxamineerd de Miffive van den Grave van Schüppenbach, commandeerende het Guarnifoen ie Niinwcgen, gefchrceven aldaar den 5. deezer, ook zoo verre daar by ^enniife geeft van een uianflag door den Vendrig TJiomefone van het Guarnifoen van Bommel, aen den Luitenant van der Steeg, van het Guarnifoen van Nimwegen begaen te Nimwegen' en welke zaak hy inden Krygsraad heeft willen brengen, dog waaromtrent hy heeft gecedeert aan de Magiftraat. die futtineerde dac de Judicature aen haer toe kwam. Waer op gedelibereert fynde, is goedgevonden en verfhaii , te refcribecren aen den voorn. Grave van Schlippenbach . dat hy wel- gedaan heeft te cedeeren aan de voorfz. Magiftraat, tejwyl de Judicature over de voorn. Vendrig niet zynde van het Guarnifoea van Nimwegen, aan dezelve comp.teert. Johan Bodel, vt. Accordeert met het Regifter. CoUoneJvanSchl-ippenbach. A. van jet Mfy  TOT DE MILIT. JURISD. &C 135 ' Soo heeft den ondergeteekende niet kunnen afweefen van het gunt voorfchreven aen Uw Hoog Mog. eerbiedig kennis te geeven, met ootmoedig verzoek, ten eynde Uw Hoog Mog. foo fpoedig doenelyk , om, in geval de ontzegeling, door den ondergeteekende in zyn qualiteit gedaen en fpeciael van het vertrek, waer in het Lighaem van gem. Grave zig bevind, door voorfchreeve Auditeur en Officieren niet mogte werden bewerkftelligt, het geen dog egter om het jegenwoordige fayzoen ten eerfte behoorde te gefchieden , den ondergeteekende gelieven aen te lehreyven hoe zig in deezen te gedragen. In afwagtinge van Uwer Hoog Mog. gerefpeéleerde beveelen heb ik d' Eer my onderdanigfte te noemen, HOOG MOGENDE HEEREN. Uwer Hoog Mogende gehoorfaamfte Dienaar. Michiels Geftel. Waerop gedelibereert zynde , is goedgevonden en verftaen, dat Copien van de voorfchreve Miffive geftelt zal werden in handen van de Heeren van Eek tot Nergena, en andere Haer Hoog Mog. Gedeputeerdens tot de faaken van de Meyerye van 's Herto» genbofch , om met en nevens eenige Heeren Gecommitteerden uit den Raad van Staaten, by haer Ed. felfs te nomineren, te vifiteren, examineren, en van alles alhier ter Vergaderinge rapport te doen. XXVII^  m VERZAMELING vaw STUKKEN XXIX. Ëxtracl uit êe Re/dutte van li. U. Af*/. i July 1755. Is gehoort het Rapport van de Heeren van Heeckeren Ut den Brantzènbetg en anderen * haer Hoog Mogende Gedeputeerden tot de faaken van de Meyerye van 's Hertogen Bosch heb' bende, ingevolge, en tot voldoeninge van derzelver Refolutie commiiToriael van gifteren, met en nevens eenige Heeren Gecommitteerden uit den Raad van Staaten , geëxamineert een Miffive van C. A. Verfler, Drofiaerd der Grond* Heerlykheid van Michiels Geitel en Gemonde} quartiere van Ooftervvyk, Meyerye van 's Heftogenbofch, gefchreven te Michiels Geitel den negen en - twintiglten Juny daar te voren, houdende, dat op den agt- en-twintigften Juny des middags ontrent de klokke een uur kennis bekomen hadde, dat binnen gemelde grondheerlykheid op den Cafteele van Haanwyk, lig felvs foude te kort gedaan en doodgefchoten hebben, den Grave van Schlippenbach, Lieutenant Ge* neraal ten dieften dezer Landen, op den voorfchreeve Cafleele federt eenige jaeren gewoond hebbende, dat gemelde Droifaard Verlter, immediaat, en fo dra mogelyk, figh eed en amptshalven verpligt gevonden had, nevens Schee* penen en Secretaris derwaards te vervoegen, en omtrent de klokke halv drie uuren, geadfifteert als voren, door den Vorfter het Doode ligchaem van gemelde Graave van Schlippenbach op fyn flaapkarner ter aarde op een zyde leggen  TOT BE MILIT. JÜRISD. &C. tappende , daar nevens een ongeJade Piftoo!, en een fehoot in de borft hebbende, behooriyk te doen arrefteeren , vervolgens in fyne qualiteit, tot voorkominge , dat geene van des Overledens goederen mogten worden vervreemd of verborgen , de refpective kamers van den voorfchreve Cafteele door den Secretaris ten overftaan van Scheepenen van gemelde Grond Heerlykheid, wettigh doen verzegelen, mitsgaders alle de fleutels , welke aan voornoemden Droflaard door feekere Lieutenant Kruger, feedert eenigen tyd by den Overledenen gewoond hebbende, aan den anderen cachetteren, en aan den Secretaris voorfchreven ter bewaaring overgegeven, met intentie verders, omme al meede ampt en pligtshalve de behoorlyke informatien, omtrent het voorfchreve ongelukkig geval intenemen, foo van den voornoemde Lieutenant Kruger, feekere Huyshoudfter van den Overledene, als van de Domefticquen, figh. op hetzelve Cafteel bevindende; dan waar in de voornoemde Dros^faard , geadfifteerd als voren , was verhinderd geworden, door den Auditeur Militair vau het Guarnifoen van 's Hertogen Bosch Willem de Raeff, geadfifteerd met twee Officieren van het gemelde Guarnifoen , en welke verhinderinge (immediaat na dat het voorfchreve arreft en verzegeünge door den voornoemden Droifard, geadfifteerd als voren was verrigt) figh had toegedragen, als breeder in de voorfchreve Misfive gemeld , verfoekende gemelde Droifard Verfter, foo fpoedig doenlylt, om in geval de ontfegehng door hem in fyne qualiteit gedaan, en fpeciael van het vertrek, waer in het Ligchaam van gemelde Grave figh bevind, door voor-  z2g VERZAMELING van STUKKEN voorfchreven Auditeur en Officieren niet mooge werden werkltellig gemaekt, ('t geen dog echter om het tegenwoordige faifoen ten eerftcn behoorde te gefchieden ) iiaer Hoog Mogende ordres, hoe figh als dan te lullen gedragen. Waar op gedelibereert zynde > is goedgevonden en vertlaan, dat beyde den Droifard der Heerlykheid St. Michiels Geitel en Gemonde en den Auditeur Militair van het Guarnifoen van 's Hertogen Bofch fullen worden aengefchreven en gelaft, foo als gelast wordt mits dezen ^ om het lyck van gemelden Grave van Schlippenbach, ilico te laten volgen aan de geenen van de naafte Vrienden of Huisgenoten, die het lig zal willen aentrekken, om ter aarde te doen heitellen , het welk Haer Hoog Mogende goedvinden, dat in alle ftilte te Sc- Michiels Geitel, fal gefchieden. Dat in het by fonder de Drosfard fal hebben toetezien. dat fulks in diervoegen werde geè'ffectueert, en des noods daar voor forge fal hebben te dragen, met verbod aan den Auditeur Militair daer in eenige verhinderinge toetebrengen. Dat voorts Copie van voorfchreve Miffive van den Droifard Michiels Geitel en Gemonde, gezonden fal worden aan den Auditeur Militair van het Guarnifoen van 's Bofch , om binnen agt dagen na receptie dezes Haer Hoog Mogende daar op te dienen van een getailleert beright. Dat insgelyks den Commandeur of commandeerende Officier van 's Hertogenbofch fal werden aengefchreven , om meede binnen den tyd vaü acht dagen na receptie dezes, Haar Hoog Mogen-:  tot Bi MILIT. JÜRISÖ. cScê: th| gnde te berigteh.,. öj> wat fundament hy twee Officieren, met gewapende manfchappen tot adfiftentie van den Auditeur Militair, heeft gec-omV mandeert, en hoedaenige ordre hy aan dezelve heeft gegeven, werdende inmiddels foo ivel den Uroffard als Auditeur voornoemt gélaft, om al« teYiaten in fiatu tQt nader Refolutie vanKaar Hoog Mogende; des nogthans, dat het by provifie aan ieder van haar; fonder prajjudi|ie van wederzyds Reght en fonder den ander hinderlyk te zyn, fal weezen gepermitteerd, informatien noopens het fait, tot voorfland vara de Juftitie te nemen. X X X.) Extract uit de Refol van Haer Hotg. Mo'g. Untvangen een Miffive van den Luit. Geni rael van Dongen, Commandeur der Stad 's Hertogenbosch, gefchreven aldaer den fesden dezer lopende maand, houdende and woord op Haar Hoog Mogende Refolutie. van den. eerften Hoog Mogende te berichten , op wat funda- S2y ITa?*™-™ met ^^pende man, fchappen tot adfiflentie van den Auditeur Militair hadt gecommandeert nd het Kafteel van Haanwyck alwaar den Lieutenant Generael. Grave van Schlippenbach fubit was komen te Scfcï h0£danige °rdreS h*  U« VERZAMELING VAtt STUKKEN Waar op gedelibereerd, zynde is goedgévonden en verdaan , dac Copie van de voorfchreve Miffive en Bylage geilek zal werden in handen van de Heeren van Heeckeren, tot den Brantzenbcurg, en andere Haar Hoog Mog. Gedeputeerden tot de faaken van de Meyerye van 's f fch, om met en nevens eenige Heeren Gecommitteerden, uit den Raad van Staaten , by Haar Ed. zelts te nomineren , te vifiteren, exa' ruineren, en van alles alhier ter vergadering rapport te doen. Ontfangen twe Miffiveri van C. A. Verder, Drolfaard der Grondheeriykheid van Michiels Geftel en Gemonde, gefchreven in s Herto'o-enbofch den vierden'en vyfden dezer, houdende antwoord op Haar Hoog Mog. Refolutie van den i. dezer. HOOG MOGENDE HEEREN. Waanneer op voor gilleren, fynde geweeft den 2. dezer Maand July des 's middags omtrent de klokke half twee uuren , Uwer Hoog Mog. • Miffive met bygevoegde Refolutie van den ic* daar bevorens door den Podillon ten H»Tle van -den ondergeteekende Abraham Verder , Droifard rier Grondheeriykheid van Michiels Geile! en - Gemonde , wierde geaddreffeerd , vond ik my 00 die tyd, als waememende het Rent-amt van den Raad en Renttneefter Tengnagel, tówWn 's Bofch , op Reife naer Breda , tot het nHifleeren van de Verpagtinge van *s Lands Ts aden aldaer , dog hadde by myn vertrek dal e I «ma -Vge-  tot be MILIT. JURfSD. &c. 13JE. gelaten , ingeval voor myn Retour , met U Hoog Mogende ordres op den Miffive van den 29. der gepaneerde maand Juny , werde vereerd , dat het nodige door den Praefident der? zelve Heerlykheid , als by myn abtentie heC officie waernemende, foude werden verrigt. Soo gelieven U Hoog Mogende geinformeert te fyn, dat den voorn. Praefident by myne abfentie heeft geauthorifeert den 's Lands Deurwaarder Pieter Vifiers, omme uit name en ter inftantie van hem in gem. fyne qualiteit fig te vervoegen op den Kafteele van Haanwyk, en aldaar geregtelyk uit den arrefte te ontfiaen, kit doode Lighaam van den Luitenant Generael 9 Grave van Schlippenbach , op den 38 derzeive maend Juny op den voorn. Kafteele, door my in arreft genomen. En voorts ter naerkomin* ge van U Hoog Mogende gereflecteerde ordres in voorfz. Refolutie vervat, te deciareeren , dac hy in boven gem. qualiteit bereit was, en mitsdien was aenbiedende om het Lyk van meergem. Grave van Schlippenbach, 'üico te laten volgen_ aen den geene van de naefte Vrienden of Huisgenoten, die zig foude willen aantrekken , om in alle ftilte binnen gem. Heerlykheid van Michiels Geftel ter aarde te doen befteK len, met requifitie verders, wie van de naefte Vrienden of Huisgenoten het gunt voorfz. foude willen bezorgen, en wanneer ren einde als dan Haer Hoog Mogende verdere beveeJen te ef» feétueeren. Dat vervolgens den voorfz. 's Lands Deurwaarder , ten felven dage des 's namiddags omtrent de klokke Ses uuren fig vervoegt heeft np 1 s den  ifci VERZAMELING vaïï STUKKEN" den meer gêm. Kafteele van Haanwyk, en gé* vraegt hebbende naar de naafte vrienden van opgem. Grave Schlippenbach, tot antwoord bekc* men heeft, geene vrienden van den felve aidaer te zyn, dat daar Op den voorn. Deurwaarder het gunt voorz. heeft geinfinueert aan de aanwefende huysgenooten, en verders gevraagt, wie van haar het L~jk van gerfi. Grave j fig wilde aantrekken, om ter aarde te doen beftellen, aen denzelven geantwoord is, het voorn. Lyk haer niet te raken , dat fy daar van ook niet wisten rtog ook waar het felve was, als mede niet of her felve als nog op den-voorn. Kafteele was, dan niet, dat wyders den voorn Deurwaarder aen meergem. huisgenoten gevraagt heeft, waer de Wagc cf Manfehap aldaer bevoorens geweeft zynde, en door hem ter dier tyd niet bevonden werdende gebl'eeven , en wanneer van daer vertrokken was, aan hem door voorn. Huisgenoten is geantwoord daar van al meede niet te weeten. Dat hier na meergem. Prasfident by gerugte geïnfornieeft fynde dat het Lyk van den Grave van Schlippenbach uit de voorn. Heerlykheid was vervoerd naer den Stad 's Bofch, en aldaer begraven j in de groote Kerk , denzelven daer óp nader heeft laten inquireeren by den Cofter van gefeyde Kerk en bevonden dat het Lyk des 's nagts tuffchen den eerften en tweeden deezer aldaar was bygezet , fonder dat den Auaiteur Militair of den Krygsraad van het Guarnifoen van 's Hertosenbofch heeft konnen goedvinden aftewagten U Hoog Mog. ordres op de voorfz. Miffive van den ondergeteekende, niet tegenfUende dat inmiddels den Cofter der Kerke van Mi-  tot de MILIT. JURISD. &c. 153 Michiels Geitel , op den 30. der gepaneerde maand Juny door den voorn. Auditeur Militair by fig hebbende twee Officieren, gerequireert geweeft zynde tot het gereed maken van eenGraft in de voorfz. Kerke ter begravinge van meergem. Lyk , den voorn. Cofter, uit laft van den ondergefchreeve aen den Auditeur Militair heeft gedeclajeert dat den ondergeteekende fig, geaddrefièert hebbende over het geval aen U Hoog Mog. geen confent tot die begravinge konde geeven voor en aleer dat U Hoog Mog. aen den ondergefchreve foude hebben «elieven aen te fchryven hoe zich daer inne te ged'agen, te min , alzoo den ondergetekende het voorfz. Lighaam hadden gearrefteert en voor ajs npg daar uit niet was ontflagen. Dat den ondergetekende van boven gemelde U Hoog Mog, refolutie per expreffb tot Breda kenniflë ontfangen, hebbende immediaat naar bekomen verlof van de Heeren Haar Edel Mogenr de Gecommitteerdens. naar het eyndigen van. de Verpachtinge van daer. vertrokken, en op gifteren avond alhier eerft gearriveerd fynde, de hier voorgem informatien aenftonds heefc ingenomen , fonder dat den ondergeteekende of in zyn abfentie den voorn. Prefident heeft konnen forge dragen, dat het Lyk van gem. Grave van Schlippenbach te Sl- Michiels Geftel, als by U Hoog Mog. voorfz. refolutie vermeit, heeft kunnen .ter aarde befteld worden , fullende wyders den ondergetekende, ingevolge meergem. U Hoog Mog. refolutie by prpvilie op heeden aanvang neemen, fodanige informatien intewin» nen.als nopens het fait tot voprftant van de Juftitie fullen kunnen worden ingenomen, 1 $ Ver-  i34 VERZAMELING van STUKKEN, Vertrouwende hier meede tot dus verre'eren Uwer Hoog Mogende gerefpecleer ie ordres te hebben voldaen en gehouden te fullen worden voor diligent, heb ik d' Eer my gehoorfaemftj te noemen. r4 Bofcfi 4 Ju!y l I/S5-. HOOG MOGENDE HEEREN. Jfjf-adde op gilleren d! Eer van U Hoog Mog. by Miffive te informeeren , dat ik dien dag by provifie foude aanvang neemen, fodanige infow matie in te nemen, als nopens het fait tot voorftant van de Juftitie foude kunnen werden ingenomen. 11 Ten dien einde heb ik my naer het afgaen van boven gemelde Miffive aenftonds naer Mi-1 cbiels Geftel, en vervolgens met twee Scheepenen en den Secretaris naar den Kafteele van Haanwyk begeeven, alwaar my gene de minfte oppofitie is ontmoet , alzóo de Militaire Wagt, foo als reeds by myn vorige isgemelt, van daar was opgebrooken , fonder dat ik tot hier toe heb kunnen ontdekken de tyd wanneer. 1 Soo dra ik in voegen voorfz. op den zelve Kafteele was gekomen bevond ik, dat de Deur van hst Eetzael, welke neffens de nanrvolgende Deuren door my op den 27 Juny jongftleeden behoorlyk waaren gedaan verzeegelen, was ontzegelt en ongefloten , dat de Deur van de slaapkamer waar in zig het Lyk heeft bevonden en uitkomende in voorfz. Eetzael, was ver- < ze«i  tot de MÏLIT. JURISD. &c. 135 zegelt met twee cachetten ons onbekent zynde uit de menigte Lak en verbroken Cachetten welke zoo op als ter zyde die deur wierden bevonden , gebleken, dac dezelve te meermaelen buiten myne verzegelingen is ontzegelt en wederom verzegelt geweeft. Dat de Deur van de Kamer waer in eenige Pourtraiten hongen en verfcheide Meubilen waeren , uitkomende in het Voorhuis, was ontzegelt , en ongefloten. Dat een dubbelde deur aen de trap uitkomende by den Voordeur was verzegeld , met twee onbekende Cachetten, waer door my den toegang, om te zien of mvne verzegelinge van twee Kamer-deuren aldaar nog fubfi fleerde, belet was. En laeflelyk dat den deur van een Boven-kamer uitkomende op een Meyden flaap-kamer, waer na toe men met een onder trap gaat, was ontzegelt dog gefloten en fonder fleutel, fynde dus niet alleen de twee deuren , langs welke men acces tot het Lyk konde hebben opgebroken, maar boven dien alle de verdere hier bovengenoemde buiten mindere noodzakelykheid «Bfeè-. geit. Vervolgens heb ik my aldaar befig gehouden met het hooren van eenige der Huisgenoten, dog uit derzelver gegeeve verklaringen tot hier toe niet anders konnen opmaaken ala dat het fait door hem Graave felfs geperpetreert is. Het voorfz Huis of Kafteel en daar in zynde Meubilen foo als voormelt , fonder eenige geregtelyke bewaringe , meerendeels onverzegelt zynde, ben ik in een begrip gevallen , dat den Auditeur Militair van het Guarnifoen van I 4 *s Her-  «3<5 VERZAMELING vin STUKKEN Hertogen bofch de zaken conform Uwer Hoog Mog. Refolutie van den i. dezer in fiatu qum latende,'en by my voor de bewaringe derzei ve' mede geen forge gedragen werdende, de Juftitie (en dezen, ft zy door de Erfgenamen in CaS den Boedel fal worden geadieert of door de Crediteuren in contrairé geval van verzuim niet vry te fpreeken foude zyn , en heb dierhaiven,' onder het goed vinden en in hoope van Uwer Hoog Mog. approbatie vermeent ten deeze notnine offieii niet tè mogen ftil fitten, maar'voor bewaringe van den verlaten boedel, alle' het verdere nogtans in Jlatu quo latende, en zonder praejuditie van wedérzyds recht, te moeten zorgen , en hebbende ten dien einde naer voorgaende authorifatie van Scheepenen van Michiels Geftel ,• den Vorfter en Dienaer van de juftitie' der gemelde Grond-heerlykheid naar meergemelde Kafteele van Haanwyic gezonden; met ordre omme aldaer te verblyven tot dat aiv ders by U Hoog Mogende mogt werden ver* ftaan. - '• ■ 1 In afwagtinge van Uwer Hoog Mog. hoogft ge? refpeóteerde beveele , heb ik d' Eer my osderdanigfte te noemen. fHofch s Julywss- Waar op gedelibereerd zynde, is goed gevondeu en verft'aan , dat aan gemelden Droifard' Verfter,' fal werden gerefcribeert , dat Haar Hoog Mog. haar laten welgevallen, dat hy nji voorgaande authorifatie van Schepenen van' Mïr chiete  tot de MILIT. JURISD. «Xe, x%* chiels Geflel, den Vorfter der gemelde Grondheeriykheid na den Kafteele van Haanwyk heefc gezonden, om aldaar te verbly ven tot Haar Hoog. Mogende nadere ordres. Extrat} uit. de Refolutien van Haer. Hoog Mog, 9 July 1755. ^)ntfangen een. Miffive van den Auteur Militair van het Guarnifoen van ^sHertogenbofch, W. J. Raef , gefchreven in 's Hertogenbofch ^ den agtfte dezer loopende maand, luidende: ingevolge en tot voldoening van Haar Hoog Mogende Refolutie van den eerften daar te voren, deszelrs beright op eene. Miffive van den Drosfard der Heerlykheid van S£-Michiels Geftel, Meyerye van 's Hertogenbofch , figh daar by beklagende over het geen. hem R. O.' Secretaris, en meer by fig hebbende Pefoonen van die Plaats was ontmoet op het Kafteel van Haanwyck, onder die Jurisdictie gehoorende, alwaar den Grave van Schlippenbach, Lieutenant Generaal , ten dienfte dezer Landen ; feer fub'it was komen te overlyden. Waarop gedelibereerd zynde , is goedgevonden en verftaan , dat Copie van' de voorfchreve Miffiven gefield zal worden in handen van Heeckeren tot den Brantzenborgh, en andere Haar Hoog Mog. Gedeputeerden tot de faake.van de Meyerye van 's Bofch , om met en neevens I 5 ee- xxx r  i3£ VERZAMELING van STUKKEN eenige Heeren Gecommitteerden, uit den Raad" van Staaten, by haar Ed. felvs te nomineren 3 te vifiteren , examineren , en van alles alhier ter Vergadering rapport te doen, ! X X X I I. ExtracT: uit de Refolutien van Haer Hoog Mog. > 10. July 1755. () ntvangen een Miffive van A. Verfler, Djfos* laafd der Grond Heerlykheid van St. MichielsGeltel, gefchreven in 's Hertogenbofch, den negenden dezer loopende maend, houdende — (fiat infertio.) HOOG MOGENDE HEEREN» O p den 29 der gepaffeerde maand Juny heb ik d'eer gehad U Hoog Mogende by Miffive kenniffe te geeven van het fait op den 28. daer te'voren gebeurt aen Wylen den Luy tenant Generael Grave van Schlippenbach en hoe dat ik my Eed en Amptshalven verpligt hebbende gevonden neffens Scheepenen en Secretaris op den Caftele van Haanwyck tot St. Michiels Geftel te vervoegen, nadat, door my het doode Lighaam was gedaen in arreft neemen; en derefpeótive camers, als meede de fleutels aen den anderen gecachetteert , verders in myne intentie omme al mede Ampt en pligtfhalven debehoorlyke informatien omtrent het voorfchreeve ongelukkig geval in te nee-  t©t de MILIT- JURISD. êic. neemen door den Auditeur Militair van het Guarnifoen van 's Bofch geaffifleert me-1 twee Officieren ben verhindert geworden , fo en in dier' wilgen als breeder by dezelve Miffive, waer tce ik de vryheid neeme my kortheids halve te refereeren. Gelyk ik meede op den 4 deezer maand July d'eer gehad hebbe, U Hoog Mogende te infu> meeren van 't geene ter fchuldige obediëntie" van UHoog Mog. Refolutie van den 1. daer bevorens verrigt is, met verzoek gehouden te mogen worden voor diligent. En eindelyk heb ik op den 5 daar aan volgende d' eer gehad U Hoog Mog. al wyders te bcrigten van myne verdere verrigtingen, welke vertrouwe dat Uwe Hoog Mogende approbatie fullen hebben gevonden. Vervolgens heb ik my indispenfabel verpligt geagt, zoo tot verificatie van het gepaffeerde , als juftificatie van myn gehoudene gedrag aan U Hoog Mog. te moeten fuppediteeren. Eerftelyk een declaratoir van twee Scheepenen en Secretaris der Grondheeriykheid van Sc. Michiels Geftel alhier gevoegd fub. N°. 1. Ten tweede een Relaas van den Vorfter Coruefis Soetens, fub. N°. 2. Ten derde een Infinuatie, en daer aen geannexeerde Relaes van den 's Lands Deurwaerder Pieter Viffers fub N°. 3 en 4. Ten vierden een Extract uit het Doodregifter der Parochie van Sr. Jan binnen de Stad van 's Bosch fub N°. 5. En laaftelyk een Declaratoir van twee Scheepenen en Secretaris der voorfchreeve Grondheeriykheid fub JS°. 6.  149 VERZAMELING van STUKKEN Tot allen dewelke, ik de vryheid neeme my eerbiedigft te gedraagen. Ik verbeelde my dan Hoog Mogende Heeren pnder gehoorfaemfté correctie, dat UHoog Mogende, foo uit myne voorgaende informatien , afs de hiernevens gevoegde bewyfen ten klaarften faï voorkóomen, dat over het gebeurde geval den Krygsraed van 't Guarnifoen van 's Hertogenbofch, geen kennis heeft konnen neemen , en dar. allés 'c gunt by my aanitonds, naer bekoome weete, is werkftelliggemaakt, notoirlyk myn ampt en p ligt heeft gevordert, om 't gezag van U Hoog Mogende en de Jurisdictie van den Heer niet te verkorten en my teffens te exponeeren aan onaangename verantwoordingen , foo als daar van gevallen in vorige tyden , foo my voorgekomen is , en onderregt ben , fouden hebben geëxteert, als onder anderen in de Heerlykheid Berlkwn, quartiere van Maasland meede Meyerye van *s Bofch, in den Jare 1729. voorgevallen, in het breede vervat in de Refolutien van Haar Edeiè. Mogende myn Heeren van den Raade van Staaten van den 19. e_q 26. Septemberdesfelvige Jaars 1729. gelyk bok nog wel gem. Haar Edele Mogepde by Refolutie van den 11. Auguily 1744. genomen op het fcbrifrelyk ad vis van den Fiscael van de Generaliteit Wybo, fchynen begreepen te hébben, dat de cognitie van alle commune delicten ten platten Lande, Jchoon door Militairen begaen, behoord aen den Regter van de plaets alv/aer dezelve gebeuren. Waer by nog komt, gelyk ik al mede geïnformeerd bén , dat de Commiflie van den Auditeur Militair van 's.Hertogenbofch , fig niet; yejder. extendeert, als over het Guarnifoen van dien.  frot öe MILIT. jÜRlSÖ, &c. t4i 'tfeen, confecutlvelyk ook dat denzelven binnen de Grondheeriykheid van Sl- Michiels Geftel, niet heeft kunnen füngeei-en in Prsejudicie |van de Jurisdictie van den ondergeteekende Officier en Scheepenen derzelver Grondheeriykheid , min nog dat voornoemde Auditeur Militair van hec Guarnifoen van *s Hertogenbofch ertde by zig hebbende Officieren bevoegdheid hebben gehad deh ondergeteekende neffens Scheepenen en Secretaris op zodanige violente wyze in haere funétie te turbeeren en van den Huyze ofte Kafteele vanHaanwyk af te zetten; mitsgaders den gedaene arrefte en verzegelingen te violereri. Terwyl ik deeze fal befluiten in die asquitable verwagtingedat U Hoog Mogende by derzelver finale Refolutie fodanigevoorfieninge fulleri gelieven te doen, als Hoogft dezelve tot maintien van de Jurisdictie der Grondheeriykheid Sc- Michiels Geftel, en fatisfictie van de ondergeteekende Scheepenen en Secretaris, fullen oordeelen en vinden te bebooren, heb ik cf Eer mr gehoorfaamft te noemen. *S Bof h o July J7S5- Waerop gedelibereerd zynde is goedgevonden en verftaen , dat Copie van de voorfchreve Miffive en Bylagen fal gefield worden in handen yhn de Heeren van Heeckeren tot d:n Brantzthborg, en andere Haar Hoog Mog. Gedeputeerd n tot de faeken de Meyerye van 's Hertogenbofch , om met en nevens eenige Heeren Gecommitteerden uit den Raed van Staete, by haer Kd. felfi  i4» VERZAMELING van STUKKEN fel vs te nomineren , tevifiteren, te examineren £ en van alles alhier ter Vergaderinge rapport te, «ioen, XXXIII. Extrtcl uit de Refolutien yan H, Ti. Mog* 22. July 1755. Ontfangen een Miffive van den Drofiaard et? Schepenen der. Grondheeriykheid Sc- Michiels Geftel., gefchreven aldaar den 19. dézer lopende maand houdende. • ( Fiat irijirtio.) HOOG MOG. HEEREN! Den Capiteyn Ingenieur Onno Tatninga, Baron du Tour,als fpeciale laft en Procuratie hebbende van zyne Moeder Eygenarefie van den Rafteele of Huife van Haanwyk, onder deeze Grondheeriykheid Sc- Michiels Geftel, laaft bewoond by wylen den Grave van Schlippenbach, heeft zich by Requefte aen ons geaddreffeert, en daer by.om- redenen gealiegueert , verzogt da: wy hem in zyne qualiteit fouden gelieven te authorif eren om het regt van praeclufic, 't geen hem ingevolge den 10. Art. tit 14. van de Coftr.men en Ufantien der Stad 'sBofch, op de haeffeiyke en Krfhaeflyke goederen, mitsgaders verdere Meubil.n en Iluisraed van wylen den voorn. Grave van Schlippenbach, gecompe- teefé'  *bT de MTLïT. JURISD. è&f 143 teert hebbende daadwerkelyk te mogen werk* ïtellig maken ; mitsgaders, dac wy ten dien eynde iemand fouden gelieven te authorifeeren, omme de voorfz. haaffelyke en Ërfhaeifelyke; mitsgaders verdere Meubilen eh Huisraed op) den meergemelde Huife of Kafteele van Haanwyk bevonden wordende , en aen wylen den voorn. Graeve van Schlippenbach toebehorende, 'ed opus jus habcntium te verkopen , omme daer uit zoodeboode, en huishuur als andere fchulden te voldoen, en betaelen, zoo als U Hoog Mog. dit fullen gelieven te zien uit de voorfz. Re* tjuefte waer van wy de vryheid neemen hier neevens copi'eaüthentiecq te voegen, en ons daer toe gehoorfaemft te gedragen. Wy hebben al wederom Hoog Mog. Heeren de voorfz. Requefte tot nog toe gehouden buiten difpoficie, alzoo den Droifard deezer Heerlykheid aen ons heeft gecommuniceerd U Hoog Mog. Refolutie van den 1. deezer maand July, waer by V Hoog Mog. aen hem Droflaert aenfchryven, d it alles op den voorfz. Huize of Kafteele yan Haanwyk moec werden gelaten in ftatu quo toe nadere refolutie van U Hoog Mog. En want toe hier toe egeene nadere ofte finale difpofitie van U Hoog Mog. is ingekomen, nog zig iemand als" Erfgenaem heeft gedeclareerd voor zoo veel ons bekent is, en het dus van de uiterfte noodfaekeiykheid is, dat ten fpoedigfte iemand word geauthorifeert, om de goederen van wylen meergemelde Graeve van Schlippenbach te verkopen en tot gelden te maken, onder den laft van behoorlyke reekening bewys en Reliqua dan waaromtrent wy niet hebben willen nog gevoeg-  *44 VERZAMELING van STUKKEN vbeglyk kunnen difporteeren. fonder. alvooremii met U Hoog Mog. altoos hoögft geërde ordres te zyn vereert. , . Neemen my de Vryheid U Hoog Mog. op het onderdanigfte te verzoeken dat het Hoogft. derzëlve goede geliefte zy , ons ten fpoedigfte met derzelver 'ordres te voorzien , hoe wy deeze aengaende o,ns zullen gedraegen, terwyl wy immiddels na U Hoog Mog. een langdurige en voorfpoedige Regeering te hebben toegewend met de uitërfte Hoogagting en onderdanigheid noemen. HOOG MOGENDE HEEREN; U Hoog Mogende , onderdamgfte en getrouwde Dienaren , den Dros* fard en Scheepenen , dêr Grondheeriykheid S* Michiels Geftel. Ter Ordonn. van Defelve. gt. Michiels Geftel l«ien 19 juty I755- VERGADERINGE. Saturdag den 19. July 1755. J s geleezen de Requefte van Onno Tamminga Baron du TourCsipitainlngeneur , ten dienfte dezer Lande , als laft en Procuratie hebbende van fyne Vrouwe Moeder EygenarefTe van den Huize ofte Kafteele van Haanwyk , waer by van Heeren, Officier en Scheepenen dezer Grondheeriykheid ve£-  tot be MILIT. JURISD. &c> tiS verzoekt authorifatie tot het prascluderen. dei goederen van wylen den Grave van Schlippenbach, welke zig pp den Huize ofte Kafteele van Haanwyk bevinden. Waer op gedelibereert fynde is goedgevoHden het gedane verzoek te houden in advies top dat by haer Hoog Mog. de Heeren Staaten Generael, op den Miffive hier boven gemeld fal zyn gedifpotieerd. . Waar, op gedelibereerd zynde , is goedgevonden en verftaan , dat Copie van voorfchreve Miffive geftejd zal worden, in handen van de Heeren Heeckeren tot Brantzenborgh, en andere Haar Hoog Mpg. Gedeputeerden, tot de faakerj van de Meyerye van's Hertogenbofch, om met en nevens Heeren Gedeputeerden, uit den Raad. van State, by Haar Ed. zelvs te nomineren , te yifiteren , examineren,. de befoignes daar op ten fpoedigften voort te zetten, en van alles alhier ter Vergaderinge rapport te dóen. XXXIV. Rapport.der Heeren Gedeputeerden tot de faaken van de Meyerye van'sHertogenbofch, &c. D e Heeren van Heeckeren tot den Brantzenborg; en andere Haar Hoog Moogende Gedeputeerden tot de faaken van de Meyerye van 's Herto* genbofcli, hebbende .ingevolge;en ter voldoe-ninge. van beyde haar Hoog Mogende Refolutien van den fe.venden , vervolgens- meede die van den negende en tienden dezer lopende maand, met en nevens eenige Heeren Geconv? V. Deel. K mk?  j'46' VERZAMELING van STUKKEN mitteerden uit den Raad van Staaten, geè'xa* mineert de Miffive van den Lieutenant Generaal van Dongen , Commandeur, der Stad 's Her* togenbofch , gefehreven aldaar den zesden bevorens, als mede een Miffive van den Auditeur Militair van het Guarnifoen der gemelde Stad; W. J. Raaff, mede gefehreven ter Stede als vooren den agden daar aan volgende, en laadelyk de drie Miffiven van Abraham Ver fier, Drosfaard der Heerlykheid Sl- Michiels Geftel en Gemonde, den vierden , vyfden en negenden der meerge* melde maand July , binnen de voorfchreve Stad gefehreven, gelyk mede de Bylaagen daar nevens gevoegt, alle dienende rer informatie en gedetailleerd berigt van 't gunt voorgevallen en verrigt was na het fubit overlyden van den Grave van Schlippenbach, Lieutenant Generaal, ten diende dezer Landen, op het Slot Haanwyck, gelegen in de Heerlykheid S'- Michiels Gedel, quartier van Ooderwyk , Meyerye van 's Hertogenbofch, en fpeciaal welke Commando's en ordre by dit voorval waren afgegeven, alles in gevolge van Haar Hoog Mogende Refolutie van den i. July laadleden ; hebben ter Vergadering gerapporteert, dat zy Heeren Gedeputeerden en Gecommitteerden uit den Raad, in aghting genomen hadden, dat het Kadeel van Haanwyk gelegen was in de Heerlykheid vanSu' Michiels Gedel,quartier van Ooderwyk,Meyerye van 's Hertogenbofch , en dat aldaar wylen den Graaf van Schlippenbach, tot geen Guarnifoen behoorende, fyne vade wooninge federt eenige tyd herwaards gehouden heeft. • Ten anderen, dat de Commiffie van den Auditeur Militair in 's Hertogenbofch figh bor- aeers  tot rjE MILÏT. JURISD. &e, 147 neert tot het Guarnifoen van de Stad 's Hertogenbofch, en de daar by gelegene Forten eri dus mede de berighting van de Juftitie ; voorts dac als een vafte regel gerecipieert en geufeerc is, dat Militairen, welke hier te Lande gehuisd en gehoofd zyn óf haar fixum domkiUum hebben , ook te regt ftaan over Civile iaeken voor den domicüairen Reghter. Én dat fy Heeren Gedeputeerden en Gecom* mitteerden uit den Raad van Staten , derhalven van Advife zouden zyn , dat verklaard behoorde te worden, dat den Droft en het Gerecht van Sfc Michiels Geftel en Gemonde, irs dezen geregtigd zyn, öm den Boedel en Goederen van wylen den Graave van Schlippenbach in hunne beheeringe te neemen , en tot liquidi' teit te brengen, volgens het voorfchrift der wetten en coftuymen locaal , en dat den Auditeur Militair van het Guarnifoen van 's Hertogenbofch, en daar by gelegen Forten, en alle anderen des noods , behoorden te worden gelaft fio-fi in den voorgemelden Boedel en adminiftrade van dien niec te ingereren, maar de toefi-mt en beheeringh der fel ven den Droft en Gereghte voorts over te laten. Waarop gedelibereert zynde is goedgevonden en verdaan , dat Copie van het voorgefchreve gerapporteerde gefield zal worden in handen van gemelde Heeren van Heeckeren tot den Brantzenborg, en anderen Haar Hoog Mogende tot de Militaire faaken, om met en nevens eenige Heeren Gecommitteerden uit den» Raad van Staaten , by Hiar Ed. felvs te nomineren , te vifiteren, examineren en van alles al* hier ter Vergadering rapport te doen.  S48 VERZAMELING tan STUKKBtf XXXV. Extract uit de Refolutie vah H. II. Mog. itf. Aug. 1755. Ontfangen een Miffive van Drojfaard en Schepenen der Grondheeriykheid van Michiels Geftel en Gemonde, gefehreven te Michiels Geftel, dea ïói dezer loopende maand, houdende . (Fiat infertio.) HOOG MOOGENDE HEEREN. den 19. der laetft gepaffeerde maend July, hebben wy de vryheid genomen ons by Miffive aèn U Hoog Mogende te addrefieeren , daer neffens te voegen Copie authentiecq van de Requefte door den Capitein Ingenieur Onne Tamminga, Baron de Tour , als fpeciale laft en Proc'üratie hebbende van fyne Moeder , Eygenarefle van den Kafteele of Huize van Haanwyk , onder deze Grondheeriykheid St Michiels Geftel en Gem'on'de, aen ons gepraefenteert ten einde Wy hem in zyne qualiteit foude gelieven te au> thorifecren het recht van prceclufie op de haeffelyke en erfhaeflyke goederen; mitsgaders verdere Meubilen en Huisraed , aen wylen den Graeve van Schlippenbach gecompeteert hebbende, daadwerkelyk te mogen werkfteliig ma- keri  tot de MILIT. JURI5D. dec. 14a, k£fi, en verders daer mede te handelen als breeder by opgem. Miffive ter nedergeftelc, met onderdanig!!: verzoek, dat het boogft derzeiver goede geliefte fyn mogte ons ten fpoedigften met derzeiver ordres te voorzien, hoe wy on% dien aengaende, zouden hebben te gedraegen. Ende alzoo denzelven Capitein Ingenieur Baron du Tour , fig op heeden by nadere Requefte; waer van wy weederom de vryheid neemen ten deezen Copie te voegen aen ons badde geaddrefiêert, hebben wy niet kunnen afzyn U Hoog Mog. daer van kennis te geeven , met gehoorfaemft gereïceert verzoek , dat U Hoog Mogende ons als nu met hoogft derzeiver gerefpeóteerde beveelen gelieven te honoreeren. Wy neemen te gelyk by deezen de vryheid U Hoog Mogende te communiceeren, dat wy dagelyks dan door deeze dan door anderen Crediteuren van den Boedel werden bemoeyelyk en om afdoeninge aengefprooken , even als of wy proprio motu de difpofitie daar van wederhielden , fig zeer beklagende dat het meerdergedeelte van dien Boedel, foo door de Domeitiquen als anderen, welke fig op de meergemelde Kafteele of Huize van Haanwyk bevinden , als door het onderhout der vier Paarden, van den overleeden; mitsgaders door de koften der bewaeringe van de goederen in prsejuduie van hen ftaat geabforbeert te worden. In afwagtinge van U Hoog Mogende difpofitie, hebben wy onder toewenfinge van Uwer Hoog Mogende langdurige en voorfpoedige Regeeringe, d' Eer ons met d' uiterfte hoogK. 3 agtingc  15» VERZAMELING van STUKKEN agtinge en fchuldige onderdanigheid te noe* Cien. HOOGMOGENDE HEEREN! U Hoog Mogende onderdanigfte en getrouwde Dienaren s ° Den. Droftard en Scheepenen der Grondhetrlykheid via SV, Michiels Geitel en Gemonde. ftf. Gefle! den tf> Auguftus 175 s. Wa a r o p gedelibereert zynde , is goedgevonden en verdaan , dat Copie van de voorfchreve Miffive en Bylage gefield zal werden in handen van de Heeren van Eek tot Ncrgena, en andere haar Hoog Mogende Gedeputeerden tot de faaken van de Meyerye van 's Hertogenbofch, om met en nevens eenige Heeren Gecommitteerden uit den Raad van Staaten . by Haar E. felvs te nomineren, te vifiteren, examineren , en van alles alhier ter Vergadering rapport re doen. XXXVL  tot de MILIT. JURISD. dcc. ifl XXXVI. Extract uit de Refol. van H. H. Meg, 4. Sept. 1755. Is gehoort het Rapport van de Heeren van Heeckeren tot den Brantzenburg, en andere Haar Hoog Mog. Gedeputeerden tot de zaeken van de Meyerye van 's Herttogenbofch, hebbende, ingevolge en tot voldoeninge van Haar Hoog Mog. Refolutie commiiïbriae! van den vyfcien» den der voorlede maand, met en nevens eenige Heeren Gecommitteerden uit den Raad van Staten nader geëxamineerd het gerapporteerde door de gemelde Heeren van Heeckeren tot den Brandzenborgh en andern Haar Hoog Mog. Gedeputeerden, nevens eenige Heeren Gecom* mitteerden uit den Raad van Staten , ten zeiven dage ter vergaderinge gedaen , op de Misfive van den Lieutenant Generael van Dongen , Commandeur der Stad 's Hertogenbofch gefehreven aldaer den zefden Julii laeitleden, als mede op een Miffive van den Auditeur Militair van het Guarnifoen der gemelde Stad W. I. Raaff, mede gefehreven ter fteede als vooren den agtften daer aenvolgende, en laeltelyk op de drie Mifliven van Abraham Verder, Dros-, faerd der Heerlykheid St. Michiels Geftel en Gemonde, den derden, vyfde, en negenden der meergemelde maend July, binnen de voorfchreve Stad gefehreven , gelyk mede de Bylagen daer nevens gevoegd, alle dienende tot informatie en gedetailleert berigt van het gunt voorgevallen en verricht was na het fubir, overlyden K 4 va&  X5£ VERZAMELING van STUKKEN van den Grave van Schlippenbach, Lieutenant Generael ten dienfte dezer landen, op het Slot" Haaqwyk gelegen in de Heerlykheid St. Michiels Geftel, Quartier van Oofterwyck, Meyerye van 's Hertogen Bofch, en fpeciaal welke commando 's en ordres by dit voorval waren afgegeven , alles en gevolge en ter voldoeninge van. Haar Hoog Mog. Refolutie van den eerften July laetsleden, en breder in de Notulen van $en vyftienden der voorlede Maand vermeld. • Waar op gedelibereerd zynde is goedgevonden en verftaen, dat fonder te admitteren of te treeden in de gronden by het voorfchréeve gerapporteerde gelegt, en fonder eenigfints tebepaalen de Militaire Jurisdictie in dit fingulier geval , om redenen Haer Hoog Mog. daer toe morerende, den Drost en het Gerecht van St. Michiels Geftel en Gemonde fal worden aengefehreeven, dèn Bpedel en goederen van wylen den Grave van Schlippenbach, in hunne ben.ee. ringe te brengen , volgens 't voorfchrift der wetten en Coitumen locael. • En dat daer van kennis fal worden gegeeven aen den Auditeur Militair van het Guarnifoen van 't Hertogen Bofch, en daer by gelegen Forten, met laft om de toezigc en beheeringh van de voorgemelden Boedel aan den Droft en Gerechte voornoemt over te laten. XXXVII. Extract uit de Refol. van H. II. Mog. 15. Sept. i755. CD. ntfangen een Miffive van den Krygs-Raei des Guainifoens in V Hertogenbofch gefcUreven in '«Her-;  tot be MILIT. JURISD. &c. 15& 's Hertogen Bofch den veertienden dezer loopende maend, houdende, dat Haar Hoog Mog, over de klagten van den Droifard der Heerlykheid St. Michiels Geftel, noopens het voorgevallene op den Huize Haanwyk, onder gemelde Heerlykheid gelegen, aiwaer de Lieutenant Generael van Schlippenbach zeer fubit was kómen te overlyden, gedifponeerd hebbende, alleen hadden goedgevonden en verftaen, dat in dat fingulier geval den Droft en Gerecht van St Michels Geftel en Gemonde foude worden, aangefchreven, den Boedel en goederen van wylen den gemelden Grave van Schlippenbach in hunne beheeringe te neemen en tot liquiditeit'te bren gen, enden Auditeur Militair van het Guarni foen ende daar by gelegen Forten gelaft, om den toefigt en beheering van den felve Boedel aen den Droft en die van den Gerechte overtelaten. Dat den Auditeur Militair die Refolutie gecommuniceerd hebbendé aen den Lieutenant Generaal en Commandeur der gemelde Stad 's Hertogen Bofch van Dongen, men in die verwagtinge was geweeft, dat, nvyl Haer Hoog Mog. by voorfchreve Refolutie aangaei;de het conflict van jurisdictie, en het geen verder op dat Cafteel tuifchen den Droffard Secretaris en Schepenen en Gecommitteerde CommiiTarilfen en den Auditeur was voorgevallen, nietwes was gerefolveert of gedecideert, dat den Droifaard de Sleutels die CommifTariflen en Auditeur onder figh hadden gefiagen, inder minnen of wel'gerèchtelyk foude hebben gerequireert, om de toefigt en beheeringe van opgemelden Boedel, en goederen te neemen, dogh dat in plaatfe van K 5 ! dien,  Ï54 VERZAMELING van STUKKEN dien, het den Droffaard en die van den Gerechte voornoemd hadden kunnen geiuften, van aan den Auditeur Militair des gemelde Guarnifoens te doen dirigeren eene Infinuatie by Copie Authenticq nevens de voorfchreve Miffive gevoegd N°. i. waar by gemelden Droffaard en''die van den Gerechte in allezins indifcrete en paffieufe termen, kwamen te reqnireren faaken, waar van in Haar Hoog Mog. Refolutie niet een woord wierde gefprooken, en waer toe hy niet gelalt. was, en waer aen den Auditeur Militair niet konde voldoen. Dat, hoe feer den gemelden Krygs • Raed op allerlty wyze bedagt was geweeft, en hunne deliberatie hadde laten gaen , op hoedaenige wyze men gevoegelyk, en fonder quctfing van de Militaire Jurisdictie, en hun vtrantvvoordelyk te maeken, die faek fouden behandelen, met anders op de voorfchreve Infinuatie hadden kunnen refolveren, dan aen den Droffaard voornoemt, binnen de gemelde Stad woonachtig, als het hoofd der Regeering, door den geweldige Provoolt des gemelden Guarnifoens, alsExploicteur of Deurwaerder van gemelden Krygs-Raad, te doen aanpraefenteren de voornoemde fleutels, met het daer bygevoegddeclaratoir, dat de voornoemde Krygs-Raed en Auditeur bereid waren te obedieren aen het dispofitiv van Haar Hoog Mog. Refolutie, en dien volgens te vreede zyn, dat voorfchreve Droffaard en Regeeringe, in gevolge de gemelde Refolutie, • in het werk kwaemen te ftellen 't welk by dezelve noodig en behoorlyk foude gevonden worden, om het effect van het dispofitif van gemelde Refolutie te bekomen, conlterende by de bylage fub Ne. 2. <3og  tot de MILIT. JURfSD. &c. edog waer aen den voornoemde Droffaard niet hadde gelieven te dtfl-reren, nogh de fleutels accepteren, maer op nieuws voor de tweedemael gedaen diregeren de infinuatie nevens de voorfchreve Miffive gevoegt fub J\1Q. 3. zynde defelve Infinuatie in den eerften opflag wel wat paifibelder, dogh ai mede bepaelt en gereftringeert met en onder foodaenige milfen en referves waer van al mede Haar Hoog Mog. Refolutie niets het allerminft ordonneerde, en met welke behandeling zy vermeenden allezints te worden bemoeilykt gedeclineert en op koften gebragt. Dat ïy na voorfchreve infinuatie al verder ten overvloede aan den Droffaard voor de twede maele door hunnen Exploicteur hadden laten praafenteren, om over te geeven de voornoemde fleutels, met offerte dat den Provooft aan den Droft een reiaes zoude geven, van het geene hy daags te voren aen den gemelden Drosiaard by het praafenteren van die fleutels, uic naem der gemelde Krygs-Raed en Auditeur mondeling hadde gedeclareert, dan dat dezelve andermael hadde gelieven te weygeren te accepteren, op pretext van eene Ondergetekende A6le, conform aen het Chicaneus gerequireerde by de voornoemde twede infinuatie, te willen hebben, confterende by de Bylagen nevens de voorfchreve Miffive gevoegt N°. 4. verfoekende dac Haar Hoog Mog. confidererende hec voorfchrevene en het allefins captieus verfchil en koftmaekende gedrag van den Droffard en dia van den Gerechte aen hem gelieven telaten toekomen fodaenige nadere ordres, als Haer Hoo» Mogende fullen vinden te behooren. En houdende de voorfchreve Miffive verders, dal  15»' VERZAMELING van STUKKEN dat aen Haer Hoog Mogende uit voorige be» richten bekend was, det den gemelden KrygsRaed het ligchaem van den gemelden Grave van Schlippenbach aldaer in alle ftilte hadden doen begraven, wyl den DroiTaard hadde geweigert hetzelve te Geftel te konnen doen, en dat fy van ter zyde geïnformeerd waren, dat den Droffaard en die van den Gerechte fouden fuftineren, dat de betaling van dien foude moeten gedaen en geadjudiceert worden op de rer partitie van de geprovenieerde penningen, als van de te verkopene paerden, equipagie en anr dere voer fo veel die ftrekken, de koften van de begraeveniffe te voldoen., als meede, dat den Droffaard en die van den Gerechte insgelyks mogen worden gelaft, om aen Lieutenant Kruger, de penningen by hem tot onderhoud van de paerden, Domeftiquen en 't geen verder in dieomftandighedenop'tCafteel moefte geimpen* deert worden, en by hem uitgefchoten is, als mede notoir gepraefereert te voldoen en te betalen. Waerop gedelibereert zynde is goedgevonden en verftaen, dat copie van de voorfchreve Misfjve en bylagen gefield zal werden in handen van de Heeren Heeckeren tot den Brantzcnborg en andere Haer Hoog Mogende Gedeputeerden tot de Militaire faeken, om met en nevens eenige Heeren Gecommitteerden uit den Raed van Staeten, by Haer E. zelve te nomineren, te vifiteren, te examineren, daer op intenemen de confideratien en het Hoog wys Advis van Haere Koninglyke Hoogheid, en van alles alhier ter Vergadering rapport te doen. XXXVIII,  tot de MILIT. JURISD. Sc föj XXXVIII. Extraft uit de Refol van Haer Hoog Mog» 16. Sept. 1755. O ntvangen een Miffive (van A. Verfltr Drosfaard der Grondheeriykheid van St. Michiels Geftel, gefehreven in 's Bosch den vyftiende dezer loopende maend, houdende: » (fiat infertio.) HOOG MOGENDE HEEREN! () p den 9. dezer had ik als Drolfaert neftèns het gerecht der Grondheeriykheid van St. Michiels Geftel en Gemonde, d'eer per poft te ontvangen , Uwer Hoog Mogende Refolutien van den 4 daar bevoorens, waar by U Hoog Mogende aen den ondergeteekende en het geregc voorfz. hebben gelieven aan te fchryven den Boedel en Goederen van Wylen den Grave van Schlippenbach in hunne beheeringe te neemen en tot liquiditeit te brengen, volgens het voorfchrift der wetten en conftumen locaal, mitsgaders aen den Auditeur Militair van hec Guarnifoen van 's Bofch en daar by geleegen Forten te gelaften, om de toezigt en de beheering van de voorgemelde Boedel aan den Droft en gerechte voorn, overtelaten, waar na ik in 't feekere onderrecht zynde, dat gelyk Uwer Hoog Mogende Refolutie op dien lelvigen dag by gemelde Auditeur was ontvangen; was ik in die billyke verwagtinge, dat denzelven Auditeur  *8 VERZAMELING van STUKKEN teur Militair aanftonds aan my en de geregte voornoemd, foude hebben doen aenpraefenteeren en vervolgens overgelaten de toezigt ende beheeringe van dien Boedel, om dus "in ftaat geftelt te worden aen het dispofititf van U Hoog Mogende Refolutie te kunnen voldoen, dog daar Omtrent nietwes gebeurende, ben ik en die vande Geregte voornoemt genoodzaakt 'geworden , op den 12. jongftleeden aen denzelve Auditeur Militair te doen expioióteeren de infinuatie ten defen gevoegt fub. N°. i. waar op denzelven alleen heeft geantwoord, 't iswsl, als confieert uit het Relaas fub. N°. 2. Egter met dat gevolg dat'op dien felvigen dag:, des laarmiddags omtrent de klokke Ses Uuren ten mynen woonhuize binnen deeze Stad , is gekomen Nicol aes van Velfen, geweldige Provoofi: deezes Guarnifoens, by zig hebbende een zakje met fleutels, en feggende , die uit naem ende van Wegens den Crygsraed en den Auditeur Mililitair van het Guarnifoen alhier , aen my als het Hoofd van de Regeeringe van de Heerlykheid van St. Michiels Gefiel aen te prasfenteeren, waer op ik by examinatie van die fleutel* bevond dezelve niet meer gecachetteert te zyn, en voorts door my aangemelde exploicteur gevraagd fynde, naar zyne authorifatie tot deeze verrigtinge, leyde denfelven die niet te hebben , maar vertoonde my een Cartebel of fimpel papier, waer van den inhoude is geinfereert irt de nadere infinuatie hier onder fub N°. 3. gevoegd, en waer toe ik de vryheid neme my onderdanigft te refereeren. Ondertuffen vond ik my befwaert dezelve fleutels op dusdanige loffe voet, en dat zonder voor*  tot de MILIT. JURISD. &c. %s9 kennis van den Gerechte over te neemen, oordeelende dus raadfaam ten antwoord te geeven , dat ik daer van kennijje foude geeven aen denzeiven Geregten, zoo als zulx op den 13. daer aen volgende door my is gefchiec, als wanneer wy om in alle opfigte toegeevende te zyn, en den gemakkelyken weg te foeken, refolveerden, om by nadere infinuatie de praïfentatie hier neffens fub N°. 3, gemeld, te accepteeren, onder den mits, dat de hier voor gewaagde Concept Acte doof den exploicteur behoorlyk geteykent met de fleutels meergemelt, aen my als Drosfard wierden overgegeeven, egter onder expresfe proteftatie en referve als breeder by dezelve Infinuatie; waer op meergem. Auditeur om Cathagoris antwoord fynde gevraagt , aan den Deurwaarder heeft gefegt fuls voor het jegens mordige niet te konnen doen, vermits daer van kennilfe zoude geeven aen den Crygsraad, al* blykt uit het relaes N°. 4. Niet tegenftaande dusdanige in allen deelen billyke acceptatie, heeft egter den meergenoemde Auditeur Militair,, foo 't fchynt, niet van fig kunnen verkrygen daar aan te voldoen , gemerkt, op den voorfz. 13. September des naermiddags omtrent de klokke vier Duren wederom ten mynen huyfe is gekomen, den bovengenoemde geweldige Provooft, aen my wederom offererende het ielve fakje met fleutels, dien ik feyde gereed te zyn te accepteeren, mits door hem een geteykende Acte, conform het gerequireerde by onfe laatfte Infinuatie, aan my daar neffens wierd overgegeeven, waar op gemelde exploièteur aen my wilde ter hand ftellen, een relaas door hem ondertekent, inhoudende het geene  tfd VERZAMELING van STUKKEN geene des daags bevóorens tulTchen ons beyde was voorgevallen. Ik deed aen die exploicteuf begrypen dat dat relaas niet aan my, maar aan den geene die hem geëmployeert had, moeit worden overgegeeven, én dac aan my een geteykende Acte , conform die geene, welke hy daags ce voren gëfchreeven opeenfimpel papier had vercoond mochc worden ter hand gefield, 't welk tot een gevolg had, dat denzelve exploicteur, die ten die tyden al mede onvoorfien was van eenige Authorifatie en mogelyk ondagc was, of wel kwalyk verr fcaan hadde de mondelinge ordres desweegens aan hem afgegeeven, goedvond , my aariftonds een aóte conform de meer hier voorgenoemde, en in de infinuatie fub N°. 3. geinfereerde, te fchryven , te ohderteekenen en neffens meergemelde fleutels in name van den Crygsraad en Audiceur voorfz. overcegeeven : dog omcrent een quartier uurs daar na , komt denfelven exr ploióceur wederom ce rug, feggende hec een abuys te zyn, alzoo deh Auditeur Militair aeri hem in die luffchen tyd, had gezegt dat hem die ordres niet waeren gegeeven, en dat hy fodanige Acte niet had moeren overgeeven, my óp het vriendelykft verzoekende die acte aen hem te willen reftitueeren, foo als ik, om denzelven exploicteur voor fig in geen nadeelige omftandigheeden te brengen, immediaet deede aen hem te gelyk weder overgevende de meergenoemde fleutels, egter in die verwagtinge , dat den Auditeur Militair kort daer na op andere Middelen foude fyn bedagt geweest j om my en de gerechte meergemelt het effect: Uwer Hoog Mog. refpéetive te doen geworden, dog zonder eenig; ge*  tot de MILIT. JÜRISD: &c. rör gevolg,' dewyl ik tot hier toë dien aangaende nietwes verders hebbe verhoomen. . . Uit het hier voor verhaelde, fullen U HoogMogende ten klaarften lien, op welke gevoeg]yke en vriendelyke wyze Droffaart en Geregte van Sc. Michiels Gefte] hebben getragc te komen tót hun oogmerk eer executie van Uwer Hóóg Mogende gerefpeéceerde beveelen , en' hoe wederregtens fy toe dus verre door den Auditeur Militair Willem Raaff daar inne fyn verhindert geworden.' : Uit de Infinuatie hier' voor fub N°. i'. fullen U Hoog Mogende gelieven te zien, dac den Dfoflard en Gerechte van S'. Michiels geftel den meergemelde Auditeur Militair hebben doen denuntieeren, dat fy op Saturdag den t^johgftleden des 's morgens de kloeke tien uuren precies , fig foude laten vinden' óp den Gafteele van Haanwyk, ten einde hem Auditeur Militair aldaar aftswagten, om aen het gerequL reerd by gemelde Infinuatie re komen voldoen,' by welke occafie ikr my neffens Schepenen en den Secretaris op den Cafteele van Haanwyk,' tyde en' uure voorfz. hebbende bevonden , en daer verbleeven zynde tot omtrent de kloeke half twaelff des fmorgens, fonder' dat den Auditeur Militair fig aldaar heeft gefifteert,-hebben' wy vernomen dac féker gepenfioneert Luitenant genaamt Kruger , welke eenige tyd by wylen den Grave van Schlippenbach by zyn Lee-' Ven geweeft en naar zyn overlyden tot hier toe,* foo hy voorgeeft, op ordre van den' Commandant dezer Stad, en verzoek'van den Auditeur Militair, aldaar verbleeven is, van daer ftond te vertrekken, waar op wy den zei ven hebben ■ .V. Deel. L ]g  iö2 VERZAMELING van STUKKEN •laten verzoeken by ons, in het vertrek alwaar wy waeren te willen komen, die aldaer gecompureerc en aen denzelven voorgelefen zynde U Hoog Mogende meergemelde Refolutien van den 4 deezer, foo hebben wy van hem gerequirecrt, aan ons overtegeeven zodanige goederen , Meubilen, Chartres , papieren en documenten , als tot den Boedel fpecreerende en onder zyn bewaringe waren geweeft, onder expurgatie van Eeden des noods als na regten en Coftutnen locaal gebruikelyk is en vereyft werd, en in fpecie fodanig filverwerk als hy op den 28 Juny jongftleeden ( zynde den dag van het geval) aan my , Scheepenen, en Secretaris had vertoont , en in zyn Koffer in bewaringe gehouden , naar eenige woordewiffëlingen hier over, was het antwoord van gemelde Luitenant Krugc-r, dat hy geen andere goederen, als dat Zilver onder zig hadde, vervolgens door my op de overleeveringe van dien geinfteert werdende , heeft denzelven kunnen goedvinden te antwoorden fulx niet te fullen doen , voor en al eer , de vcrfchotten door hem voor de huyshoudinge gedaan door ons wierden voldaen en betaald; Ik heb wel getragt denzelven te doen begrypen fulx ons werk voor als nog niet te zyn , met te zeggen, dat wanneer den Boedel volgens het voorfchrift der Wetten en Coflumen Locaal, tot liquiditeit foude zyn gebragt en daar van reekcningc gedaan foude worden, by de repartitie der penningen, door' hem of die geenen , welke hem , tot htt doen van de verfchotten hadden gcauthorifeert dezelve moeften werden gevraagt , en daaromtrent by ons niet anders voor het jegenswoordige konde werden  tot de MILIT. JURISD. &c. 10*3 gedaan, hem Luitenant Kruger teffens waarfchouwende voorzigtig te handelen, alzco hy op dac Zilver geen meerder regt als andere Crediteuren des Boedels hadde, de extraditie van het meergemelde Zilver andermaal gevraagt zynde , moeft het hooge woord 'er uit, dat hy Kruger het zelve niet konde overgeeven, vermits om penningen te hebben toe het doen van de voorfchreve verfchotten, die hem door den Auditeur volgens fyn voorgeeven geweigerd ofte niet genoegfiam gegeevenfyn, genootzaakt was geweeft het fdve hl ver te verzetten, en daar opgeld op te neemen, met byvoeginge, hetzelve wel te willen bezorgen, als hem by een briefje door ons belooft wierd, dat hy zyn geld in agt dagen zoude hebben , fig verzeekert houdende, foo als voorgaf, dan wel Crediet te zullen vinden om voorfehreeve Zilver te lolfen; dan alzoo wy oordeelden daar toe geenfints bevoegt te zyn, hebben wy daar in niet konnen confenteeren en omme hierinne en in het geval van den Auditeur Militair hier voor ter neder gefield geen verdere of andere moeyelykheden te ontmoeten geoordeelt, nietwes te mogen doen fonder Uwer Hoog Mogende ordres op het een en ander ce hebben gevraagt. Weshalven, neeme ik meede in name van de Geregte van 8'. Michiels geftel de vryheid my deswegens aen U Hoog Mogende te addrefieeren, met ootmoedigfte bede, dat het U Hoog Mogende behage mag, ons ten fpoedigfte, om dus met de ontfegelinge van den Boedel, het affehaffen van Domeftiquen over de betaeiing van de Kerk - gereghh 1 teo,  tV* VERZAMELING van STUKKEN ten, breeder in de voorfchreve Requefte vermeld , fullen ontflaen, de Droffaerd en Regenten van St. Michiels Geftel gelieven te gelaften ; de gemelde Rechten aen de Kerke in 's Hertogenbofch, ter fomme van een'honderd agt en veertig guldens en twaelf Huivers verfchuldigd, wegens de begraevinge van het ligchaem van wylen den Graeve van Schlippenbach , op de te doene rekening van fyne goederen in preferentie te admitteren, mits de Supplianten by het doen van voorfchreve rekening aen de Re»enten van St. Michiels Geftel overgegeven een gedetailleerde rekening van de gemelde Kerken Rechten, geadftrueert met de Refolutien van de Magiftraet van 's Hertogenbofch , uit hoofde van welke dezelve gevorderd worden. Waer op gedelibereert zynde is goedgevonden en verftaen, dat Copie van de voorfchreve Requefte geftelr zal worden in handen van de Heeren van Heeckeren '. tot den Brantzenborgh, en andere Haer Hoog Mogende Gedeputeerde tot de Militaire faeken , om met en nevens eenige Heeren Gecommitteerden uit den Raed van Staeten, door Haer Ed. felvs te nomineren , te vifiteren, examint ren , daer op in te nemen de confideratien en het Hoog wys advis van Hae. re Koninglyke Hoogheid, en van alles alhisr ter Vergadering Rapport te doen. X L.  tot de MILIT. JURISD. &c. i6> X L. Extraft uit de Refolutien van Haer Hoog Mog. den 26 Sept. 1755. Is gehoort het Rapport van de Heeren van Heeckeren tot den Brantzcnborg , en andere Haer Hoog Mog. Gedeputeerden tot de Militaire faeken , hebbende in gevolge en ter voldoening van Haer Hoog Mog. Refolutie van de vyftienden laetftleden , met en nevens eenige Heeren Gecommitteerden uit den Raed van Staeten, geëxamineert eene Miffive van den Krygsraad des Guarnifoens van 's Hertogenbofch, houdende, na melding van de dispofitie ver var in Haer Hoog Mogende Refolutie van den vierden September bevorens genomen, wegens de beheering en het tot liquiditeit brengen van den boedel van wylen den Generael Grave van Schlippenbach, een recit van het gunt tuffchen den Droft en Gerechte van St. Michiels Geftel ter eenre, en den Krygsraad en Auditeur \an het Guarnifoen van 's Hertogenbofch ter andere fyde, over de wyze van het extradeeren der fleutels van den geweze woonhuife van wylen de voornoemden Grave van Schlippenbach, en van de daer in zynde kaften en kiften , &c. was gepaffeert, alles breeder by de voorfchreve Miffive en Refolutie gedetaiileert , met verfoeit , dat Haer Hoog Mogende aen den gemelden Krygsraad dien aengaende geliefden te laten toekomen, fodaenig nader ordres, als Haer Hoog Mogende fouden vinden te behooren. Houdende de voorfchreve Miffive wyders L 4 ver-  iU8 VERZAMELING van STUKKEN verzoek , om redenen aldaer breeder gemeld, dat tot wegneemingh van al weder daer over té ryfen verfchilleh, aen die van de voorfchreve Gerechte mogte werden gelaft, van uit de eerfte geprovenieerde penningen , als van de te verkopene paerden, Equipagie en andere, voor foo veel dié ftrekken fouden , de koften Van de begraeveniffe te voldoen. Én laetftelyk, dat den Drolfaerd en die van den Gerechte voorfchreve insgelyks mogen werden gelaft, om aen den Luitenant Kruger, de penninge by hem tot onderhoud van de Paer: den, Domeftiquen, en het geen yerder in die ómftandigheid op 't Kifteel mogte wezen geimpendeert, en het gunt by hem uitgefchoten was, als mede notoir gepra-ferecrt, te voldoen en te betaejen. Hebbende welgemelde Heeren Gedeputeerden en Gecommitteerde voorts mede ingevolge en ten voldoening van Haer. Hoog Mogende Refolutie van den feftienden dezer lopende maend, geëxamineert een Miffive van A. Verfter, Drolfaerd der Grondheeriykheid van St. Michiels Geftel, gefehreven in 's Hertogenbofch den vyftiendep daer te voren, houdende na gelyke melding van dezelve Haer Hoog Mogende Refolutie van den vierden derzeiver maend, fyn verbaal van het omftaene verfchil wegens de wyze van het extraderen der bovengemelde fleutels, tep anderen een relaas van het gepasfeerde op'de Kafteele Haanwyk, tuffehen voornoemden Droft, nevens Schepenen en Secretaris der gemelde Heerlykheid, en feeker gepenfioneerd Lieutenant Kruger, noopens het overgeven van fodanige goederen, meubelen, Sil- ver-  tot de MILIT. JÜRISD. &c. io> .verwerk, Chartres, papieren en Documenten, als tot den gemelden boedel fpeóïerende, en onder de bewaring van den voornoemden Kruger waren geweeft, breeder by de voorfchreve Misfive gemeld, met verfock, dat Haer Hoog Mogende aen den Droffaard en den Gerechte voorfchreve ten ipoediglten haere ordre fouden geheven te laten toekomen, hoe defelve figh in dit geval {en dus met de ontfegeling van den Boedel, het affehaffen van Domeftiquen en verkoopipge der goederen te kunnen voort procederen ) fullen hebben te gedragen. Wyders nog geëxamineerd hebbende de Requefte van Nikolaas Jofeph Kruger, gepenfioneerde Lieutenant van het ge-incorporeerde Regiment van den Colonel Baron van Ditforth, in de bovengemelde Refolutie Commiflorigel van den feftienden defer begrepen, houdende in het breede de redenen, waerom hy onder figh hadde genomen eenig filverwerk , nagelaten door wylen den Generaal Grave van Schlippenbach, als meede waerom hy'het felve niet hadde kunnen overleveren op requifitie van gemelden Droflaard er. Gerechte, met verfoek , om re^ denen in de voorfchreve Requefte geallegeert, dat Haar Hoog Mog. den Droffaard en Regenten voornoemt, gelieven te gelafte'n , om , by het overnemen van voorfchreve filverwerk aen den Suppliant te reftitueren de deugdelyke verfchotten en debourfementen , welke hy verpligt geweeft was 'ter faeke voorfchreve te doen, onder aftrek van feekere fomme van vyf en veertig guldens door den Auditeur Militair voornoemt op rekening aen hem Suppliant betaalt, mits dat L 5 deq  j'7o VERZAMELING van STUKKEN den Suppliant gehouden fal fyn het gemelde filverwerk daer benevens overtegeven. Er laeftelyk nog geëxamineerd hebbende de Requefte van Kerkmeefters der Kerken en Capelien der Stad 's Hertogenbofch; verfoekende óm aldaer geallegeerde rédenen, tot voorkominge van de differenren met den Krygs • raed binnen gemelde Stad over de betalinge van de Kerk-Rechten, wegens de begravinge van het lyk van wylen den Grave, van Schlippenbach, ter fomme van honderd agt en veertig guldens twaelf Huivers, dat Haer Hoog Mog. de Drosfaerd en Regenten van St. Michiels GeHel gelieven te gelaften, defelve rechten op de te doene reekening te admitteren in preferentie, mits dat fy Supplianten aen het voorfchreve Gerecht fouden overgeven eene gedetailleerde Rekening van de gemelde Kerken - Rechten, geadflrueert met de Refolutien van de Magiftraet van 's Hertogenbofch , uit hoofde van welke dezelve gevorderd worden. Wa erop gedelibereert, endaeropin fynde genomen de confideratien en het Hoog wys advis van Haere Koninglyke Hoogheid, en voorts ïn achting genomon zynde , dat Haer Hoog Mogende-, om redenen haer daer toe moverende , by Refolutie van den vierden September laetftleden , hebben gedisponeert over de beheering en het brengen tot liquiditeit van den boedel en goederen van wylen den Graeve van Schlippenbach , en dus van intentie geweeft zyn, dat, daer latende het gepaflèerde, op het gevoeglykfte en buiten verder verfchil daer aen fou-  tot de MILIT. JURISD. &c. 17* foüden worden voldaen, derhalven daer by als nogh perfifteren, is eer zaeke van het ontftaene different over de wyze van het extraderen der fleutels, boven breeder gemeld i goedgevonden en verftaen, dat den Krygs - Raed van het Guarnifoen van 's Hertogenbofch , door den Auditeur Militair aldaer alle de fleutels van de geweefe woonhuize van wylen den Grave van Schlippenbach, en van de kaften en kiften, &c. aldaer ftaende, en onder haer geflagen geweeft, fal doen verlegden, dezelve nevens eene Miffive (kortelyk houdende, dat ter obediëntie aen Haer Hoog Mogende voorfchreve Refolutie daer nevens overfenden alle de voorfchreve onder haer geflage fleutels, en dat wy* ders nietwes den voorfchreve Boedel fpeclerende onder haere beheeringe is) door de geweldigen Provooft , als haer gemeene Exploiótier doen overbrengen aen den Droffaard van St. Michiels Geftel, welke gehouden fal fyn daer jegens behoorlyk Recepis van de ontvangene verzegelde fleutels en Miffive aen den Exploiétier te overhandigen. En fal ten dien einde Extract, dezer gefonden worden aen bovengemelden Krygs- Raed, omme te dienen tot dérfeJvèr naricht, en fig daerna te reguleren. Soo als ook gelyk Extract: en ten gelyken fine gefonden fal worden aan den Droffaard en (rerechte \'an St. Michiels Geftel, en dezelve daer nevens aengefchreven ; eerfteiyk , dat Haer Hoog Mogende Refolutie van den eerften July jongftleden, nopëns de beforging van het ter aerde beftellen van het lyck van den Grave van Schlippenbach, niet hebbende kunnen werden ag-  ïfz VERZAMELING van STUKKEN ipgtervolgt, ter faeke dezelve Refolutie te laep aen den Auditeur Militair was ter hand gekomen, nadat bereids aen de hoofdfaekelyke intentie van Haer Hoog Mogende, door her lyck ïn alle ftifte by te zetten, was voldaen, Haer Hoog Mogende vermeenen, dat de onkoften ter dier faeke gevallen fonder eenige bedenkelykheid als doodfchulden fullen moeten worden geconfidereert. En werden dienyolgende de Kerkmeellers der Kerken en Capelien binnen 's Hertogenbofch gelalt , aen het voorfchreve rechte eene gedetailleerde Reekening, geadRrueert als voren , integeven, ten einde daerop invoegen, voorfchreve de noodige reflectie gepiaekt werde. , Dat vervolgens nog aen het voorfchreve Gerechte gefehreven fal werden, dat, overmits het gereze conflict van Jurisdictie, en de dispofitie van Haer Hoog Mogende voorfchreve Refolutie van den eerften july, ladende, das alles zouden moeten worden gelaten in fiatu quo, tot nadere Refolutie van Haer Hoog Mor gende, geen rechtelyke voorfieningh heeft kunnen werden gedaen , en het echter van eene abfolute noodzakelykheid geweeft is, dat voor de, jiouriture der Bedienden en Voeder der Beeften als anders heeft moeten werden geforgt; en dat daei toe door de Afiyvige fchynt gedespicieert en bevorens meede door den meergemelden Krygs-Raed verfogt den Lieutenant Kruger, Haer Hoog Mogende begrypen , dat in het tegenwoordige geval de verfchotten, ten dien einde, en wegens andere inevitabele beforginge , door denfelven Kruger gedaen en geverir lieert, des noods by eede, als fpecterende tot de  tot de MILIT. JÜRISD. &c. 17$ ic confervatie en eerfte noodige beheering des Boedels,- na de voldoening der doodfchulden uit" de eerft in komende penningen behoorden te werden gereftitueert, mits nogtans , dat hy Kruger alvorens behoorlyke Specificatie daer van inleverende , en onder de beheering van den Gerechte voorfchreve inmediatelyk fal hebben te Hellen, op en aen te geven, al het gunt hy tot den gemelden Boedel behorende onder fyne directie heeft gehad , nog heeft, of weet te fpecteren , of by het fhbit overlyden gelpecteerd te hebben , waer toe, als mede tot hec behoorlyck opgeven der gedaene verfchotten, aen den Gerechte aldaer, denfelven- des noods gelaft wordt by dezen. Laetftelyk , dat den meergemelden Droft en Gerechte figh foó veel moogelyck fullen befpoedigen, en den boven meergemelden boedel ge redderen- en tot liquiditeit te brengen. X L I. JÊxtracl uit' de Refolutien van Haer Hoog Megi den 30 Sept. 1755. Is ter Vergadering gelezen de Requefte vao Margaretha Elifabeth Kerfteman, Weduwe Fran§ois Lievens ; houdende, dat fy Suppliante den tyd van vyf jaeren gediend hadde in qualiteit als huishoudfter van wylen den Generael Grave van Schlippenbach; verzoekende de Suppliante ,. om redenen in de voorfchreve Re- ques--  Ï74- VERZAMELING van STUKKEN quefte geallegeerr, éat Haer Hoog Mogende aen Haer gelieven te permitteren , dat fy ten overftaen van Droffaard der Heerlykheid van St. Michiels Geftel, of die Haer Hoog Mogende daer toe fullen gelieven te benoemen , haere kleederen, papieren, goederen en effecten haer toebehorende, van den Kafteele Haanwyk fal mogen afbrengen om daar van te kunnen jjuiiTeren ; en dat gemelde Droifard of Secretaris van gemelde Heerlykheid mogen worden gemagtigd ; om de Suppliante op haare laetfte te goedhebbende jaer huurloon als Huyshoudfter, bedragende volgens fchriftelyk accord eene fomme van drie honderd.en twintig guldens, provifioneel te mogen avanceren, een fomme van een hondert en vyftig guldens. Waarop gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verftaen, de Suppliante mits dezen te renvoyeren aen de Ordinaire Juftitie vanSt. Michiels Geftel voornoemt. X L I I. . Extraft uit het Regijïer der Refolutien van de Hoog Mogende Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Needcrlanden. Mercuriiden 2e Maart 1757. O ntfangen een Miffive van Schepenen der Hoofftad 's Hertogenbofch , gefchreeven aldaar den 27e der voorleede maand houdende, dat Jan Coehoorn, Gepenfioneert Vendrigh ten dien»  tot de MILIT. JURiSD. &c. i7s dienfte deefer Landen , befchuldigt wordende met een iVhnflagh den i5e daar te vooren onder de Crimineele jurisdictie der gemelde Stad te Vechel , in het 'Quartier van Peelland, begaan in den perfoon van Nicoiaas van Housdeffelvs i-fuysvrouw Cacharina Gualthery, foftj! neerende dat haaren Man de Ordinaire'Jurisdictie van Hoog-Schout en Scheepenen der gemelde Stad 's Bofch niet onderheevig foude weefen , maar deefe faak fpecteerende tot de cognitie en judicatuure van den Militaire Regtir, aan hun by forrne van Antidotaal in^eleevert had de Requefte neevens de voorf. Miffive gevoegt. En dat, na dat den Hoogfchouc fyne informatien tot lafte van. gemelden Jan Coehoorn had ingewonnen, den felven aan nun teegens vcorf. Jan Coehoorn verfogt had eene provifie van juftitie, dat zy alvoorens defelve te verleenen op voorfz. Requefte antidotaal hadden gerequireert het berigt van gemelde Hoogfchout het geen vervolgens was ingekoomen, welke Requefte antidotaal en Berigt onder Copie authenticq neevens de voorf. JVIiffifivé gevoegt was. Dat zy vermooge'ns verfcheyde haar Ho. Mog. Ref» , gelyk ook van den Raad van Staacen hunne judicatuure hadden geoiffend over gemeene delicten door Militairen buyten haar Guarnifoenen begaan off wei ook binnen 's Hertogenbofch voornoemt foo defelve niet van het Guarnifoen waaren. ' Dat zy in het onzeekere waaren, off fy de voorf. Jurisdictie althans op den eygenften voet by continuatie moeften exerceeren, off wel hun daar van abftineeren; verfoekende derhal- vea  if6 VERZAMELING vak STUKKEN ven met haar Ho. Mo.- Ordres te worden gehonoreert , hoe fy hun ten ópfigte van het ge* val in Quaeltie, en andere opkoomende Van gelyke natuur fullen gedraagen; Waar' op gedelibereert fyridé, Ts' goedgevoni' den en verflaan, dat Scheepenen der' Stad 's Hertogenbofch fullen worden aangefchreeven, fichV met de Judicature over her voorf. geval niet te berhoeyen, maaf dezelve over te laaten aari den Militairen Reghter. Dat voorts Copie Van de vóórf. Miffive erf Bylaagen gefield fal worden in handen van dé Heeren van Heeckeren tot dert 13rantzenborg3en andere haar Hb. Mog. Gedeputeerden tot de ihaken van de Meyerye van 's Hertogenböfcli om met en" neevens eenige Heeren Gecommitteerden uyt den Raad van Staate by haar Ed; zelfs te riomineeren , te vifiteeren, examiheëren en van alles alhier ter Vergaderinge rapport? te doen. Accordeert met 't vöoff. Régifterr xlhï;  tot de MILIT. JURISD. &c. X L I I I. k .. Extract uit de Refolutien der Ed. Mog. Hee* ren Gedep. Staeten van Stad Groningen en Ommelanden. 8. Sept. 1759. .. HOOG EDELE GESTRENGE HEEREN» D avid Conftantyn Baron du Thour Major onder de Cavallerie ter repartitie defer Provintie heeft ons by Requefte voorgedragen hoe op den 27. July laaftleeden by H. H. E. Geftr., benj was geordoneerd inwendig de tyd van fes weekeh en gevolge inhoud ,van een zeeker Verbaal voor Heeren H. H. E. Geftr. Gecomitteerden ingegaan twee derdé parten Var] zyn éraèemenc aan zyn Crediteuren te voldoen, of dat by manquement van dien zonder inftel by den Provooft zoude worden gefteld, verzoekende over zulks ten einde de Soiliciteur van Trojen, onder wien genoemde Penningen alhier ten dienfte der Creditoren waren beruftende, rnogte werden gelaft defelven ten voorzeiden einde dadelyk te extraderen, edog wyl den zelfde Soiliciteur thans afweezig buiten defe Provintie onverhoord .bief hebben willen condemneeren,. en ook boven dien die penningen alhier met areft zyn bezwaard, èn daar over hier moet worden gedecideerd Zdo heeft ópgemelde Major fuftinerende zich foo. Veel mogelyk te hebben geacq'uiteert erf reeds voor lang van meergenoemde Penningen miiLnde, \vyl ondertuifchen het termyn hem gepraeÜgeerd voor zekér zoude praeterJabeeren ons inM te?-  178 VERZAMELING van STUKKEN terceffie by H. H. E.Geflx. verzogt dat inmiddels Van de proftitutie eener detentie wierde geliLeTeerd, wy niet hebben willen weigeren hier van H. H. E. Geftr. kennis te geeven, in eene zeekere verwagtinge, dat H. H. E. Geftr. terwyl defe zake voor ons litifpendent is, wel het regard zullen neeftien van voorzeide ordinaitoir niet ter Exeeutie te ftellen eer en bevoorens by ons over de merite defer affaire zal weeze gedelibereerd en in dezen gedecideerd waar van wy H. Hoog Ed. Geftr. als dan communicatie zullen doen: waar meede eindigende verblyven naar H. Hoog Ed. Geftr. in Godes heilige befcherminge bevolen te hebben. Hoog Edele Geftrenge Heeren! Hoog Edele Geftrenges Goede Vrienden, De Gedeputeerde Staete van Stad Groningen en Ommelanden. Ter Ordonn. van de felven. P. fVildervanck. Secret. Groningen den , '%. September 1759. (Opfchrift.) Hoog Edele Geftrenge Heeren Praefident en 'Raden van den Hoogen Krygs - Raad der Vereenigde Nederlanden, in 's Gravenhage XL IV»  tot de MIL1T. JÜRISD. &c. 179 X L I V. IxtraFt uit de Refolutien der Ed. Mog, Ueeriti Gedep. Staeten van Stad Groningen en Ommelanden. 28. November 175 . HOOG EDELE GESTRENGE HEEREN5 Wanneer wy by onze Miffive van 8' September laaftleeden, dienende tot voorfchrey vinge van David Conftantyn Baron du Thour Major onder de Cavellerye ter repartitie van defe Provintie, ten einde van de proftitutie eener detentie by H. H. E. Geftr. ten gevolge zeker verbaal voor Heeren H. Hoog Ed. Geftr. Gecomitteerden ingegaan, by aldien inwendig zes weeken, daar aan niet voldeed, mogte werden ge'ibereerd, lt Hoog Ed. Geftr hebben gecommuniceerd, dat de gearrefteerde penningen van gezeide majors traclement onder den folliciteur van Trojen beruftende alhier by ons met arresten waren bezwaard, en over zulks die zake voor ons litifpendent waar, en dat wy over de merite dkr affaires zouden delibereeren, en daar in decideren van welke uitflag wy H. H. E. Geftr. kennis zouden laten toe komen, zo is het dan , dat wy die zake met alle attentie hebbende geëxamineerd , ende belangens van de arreftantie inganoomen na rype deliberatie, ten gevolgen hetgerefumeerdeen gearrefteerde, op heden hebben goed gevonden de affaire tuffchen den Major du Thour en den Soleciteur van Trojen aan «Je ordinarife cours van de Juftitie over te laten, Ma erj  iSo VERZAMELING van STUKEEN en den Soiliciteur teffens gelaft de ingehouden* penningen zoo onder hem fyn beruflende, ter onfer Provinciale Secretarie op te brengen ten einde daar over ad ufum jus habentium vervolgens door ons als betaals Heeren in prseferentie en concurentie kan werden verklaard en gedecideert, zoo als wy in Juftitie en in conformite de wetten in deeze Provintie vigeerende zullen oordeelth te behooren, kunnende die geene die elders op het tractement van meergezeiden Ma* jor die thans arreft hebbenden bellieren zich by ons addreffeeren, en hunne belangen voorbrengen, als wanneer, fpoedige Juftitie zullen erlan* gen. Waar mede &c. Hoog Edele Geftrenge Heeren! Uwer Hoog Ed. Geftrenges Goede Vrienden. De Gedeputeerde Staten van Stad en Landen. (Was geparaph. J. de Falke, vt. ( Lager ftond.) (g«.) Ter Ordonnantie van defelven. P. fVilderyanch Secretp Groningen den tg. November. 1750,. (opfchrift) Hoog Edele Geftrenge Heeren Praefident en Raaden van de Hoogen Krygsraad der Vereenigde Nederlanden. in '5 Gravenhage XLVj  t©>t si MILIT. J;URISD. &c. m XL V. Extract uit de Refolutien. der Ed. Mog. Heeren Gedep. Staeien van Stad Groningen en Ommelanden. 22. December 1759. HOOG EDELE GESTRENGE HEEREN! Uit H. H. E. Geftr. Miffive, afgezonde den 27. laaftleeden, hebben wy mee veel bevreemding gezien hec weinig regard by H. H. E. Geftr. genomen, om op ortse voorfchreyvinge voor David Conftantyn Baron du Thour in dato 8. September 1759, de voorgenomene procedures tegens de zeiven aldaar te ftateren , heen ten tyd by ons over de merite van de affaire tuflehen den Major du Thour, en defzels Soiliciteur voor ons litifpendent, zoude fyn gedelibereerd, en daar in gedecideert, als hebbende H. H. E. Geftr. het zelve als een verzoek van ons, alleen uit een gewone condefcendance voor Colleges, geren voieerd aan de Creditoren van gemelde Major, die dan, om een proef te neemen of her; den Major ernft was zyn folliciteur hier te dwingen, hadden geconfenteerd tot den 1. January aanstaande met de vervolging tegens deszei fs perfoon te fullen fuperfederen, zynde zuhes ook by H. H. E. Geftr. geapprobeert, en het zelve termyn aan hem geprasfigeerd, om in tufiche.i aan het zo genaamde verbaal.te voldoen. Een finguliere condecendance zeeker voor de «ireditoren, waar, by wy aan derzeiver, gratie dc M 3 pen-  tU VERZAMELING van STUKKEN pendent worden gemaakt die wy niet hebben verzogt nog zullen verzoeken. Wy twyffelen egter niet of II. H. E. Geftr. zullen van gedagten verandert zyn federt het bekomen van onze Miffive in dato 28. November laatltleeden, waar by wy te kennen hebben gegeeven dat wy die zake met alle attentie hebbende gexamineerd, en na rype deliberatie, ten gevolge het gerefumeerde j en gearrefteerde, hadden goed gevonden de affaire tuffchen den Major du Thour en de Sollfeiteü'r van Trojen aan de ordinaere cours van Juftitie over te laten, en den Solieiteur teffens gelaft de ingehoudene penningen ter onfer Secretarie op te brengen, ten einde daar over vervolgens by ons ad ufum jushabentium, in preferentie en concurentie te worden verklaart en gedecideert, zo als wy in Juftitieen in conforrnite de wetten defer Provintie zouden oordeeten te behooren, bv welke Refolutie wy niet alleen blyven perfifteeren, maar verklaaren niet te zullen gedogen, dat over die ofte dieigelyken penningen van officieren ter onzer reparritie ftaande door iemand dan ons de betaals Heerert en Competente Regters in Concurfu Creditorum werde gedifponeerd, zulleude derhalven in 'c begin van het aanltaand' Jaar de befchrey ving over die Penningen by ons worden uitgebiagt, konnende als d^n een ider zyne pt.ttenlie ter Provinciale Secretarie laaten aan teekenen , en in Cbnvecatione Creditorum zyn regt ftj't hoofde van het verbaal accuord of anders jnvigikren en adftuieren als na regten, waar op wyd, felve fpoedig en zoo goed Recht, als ergens konnen obtineren, zullen doen erlangen: Waar mede  tot de MILIT. JURISD. &c. 183 mede vaft vertrouwen, dat H. H. E. Geftr. over deze zaak als aan onfe Judicature alleen gehoorig geen verdere inftantien zullen tolereren veel weinjger eenige executorialen tenteren tegens den Perfoon van de Major dn Thour, als een Officier ftaande ter Repartitie defer Provincie, en niet vermogende tegens onze genoome Refolutie in het recht alhier een borger en ingefeten is, gelyk hem is opgelegt, tot het geeifchte te konnen dwingen, daar wy boven dien verftaan, dat dezelve niet alleen aan het verbaal accoord heeft voldaan, maar zelfs meer heeft geprefenteerd als waar toe door de vigeerende flatutaire wetten kan worden geconftringeert. Waar meede eindigende, na H. Hoog Edele Geftr. in Godes Heilige protectie te hebben aan bevoolen verblyven. Hoog Edele Geftrenge Heeren! Uwer Hoog Ed. Geflrengens Goede Vriender. De Gedeputeerde Staaten van Scad Groningen en Ommelanden. ( Was geparaph.) W. Albvr . •■ ren,  •tot de MILITi. JÜRISD. &c xts- ren , tegens Militairen , voor den Militairen Richter behoren. Het egter niet minder waar is, dat die generale ordre, welke uit de Roomfche wetten ontleent ook zyn reflrictien heeft. geen applicatie altoos heeft op faken, die of van haren aard volgens de Wetten van den Lande gepriviljgeerd, of aan een en byfpnderen Rigter gefubjecteerd zyn, gelyk al het regt van Judicature, 't welk iemand buiten den territorialen Rigtir fouw mogen hebben , moet gehouden worden voor een Privilegie ofte uit eenigen anderen hoofde toegedaan buiten extenfie, ultra id, quod conceffum efl. Dat daaronder notoir behoren, alle faken in defe Provincie, die na haren aard Pandbaar zyn, wyl die Pandbaarheid haar privilegieerd tot real& actiën of uftiones pignoralitia welke niet op de perfoon , maar op 't goed van de perfoon 't fy mobil, 't fy immobil aangelegd worden, fodanig dat gelykerwys in defe Provincie in het Generaal alle perfonele actiën van fcbade, fchuld en lofteniffe tegens de Riddermatige Heeren behoren, tot de fpcciaie Richter van de Heeren Edelen, te weeten de Hooge Uanke met exemtie nogtans van de Pandbare fchulden , dus men ook vermeind alleen alle perfonele actiën , die, by Citatie en niet by Pandinge of Inleidinge tegens Militairen geëntameerd moeten worden, tpt het forum militare als het fpeciale Gerigte der Militairen te behoren. Waar van dan het notoire gevolg is , dat dewyl de onderhevige Actie volgens de wetten van, den Lande eene Pandbare Actie, dus een reè'êle actie  T8Ó VERZAMELING van STUKKEN a&ie of aclio pignoratitia, ad rem mobi/em, en by infufficience rem immobilem te perfequeren is, over fulx defelve niet Coram Judke militari ' maar coram ordinario heeft moeten begonnen worden. Dat dit te meer waar is, om dat anderfims aan de Ingefetenen tegens Militairen ontnomen foude worden, het privilegie ofte regt van affeaatie op de goederen en 't pignm 'pator um het geen elk door pandinge hier te Lande verkrygt, terwyl 'er geen reden te geven is waarom, nog ook eenige wet te vinden is, waar in gemeld is, dat men om een en defelve foorte van fchuJd, de goederen van een Militair, boven dat genoeg gepriviligeerd, of van fyn Vrouw minder met pandingen foude mogen vaft en geaffecteerd maken, als van een ander particulier. r Eindelyk, dat gelyk de Generaliteit van hoogftgem. orde niet heeft: belet om daar van te èximeren 's Lands middelen, Jagtfaken, en dergelyke, dus ook die Generaliteit niet verbied, orn de Pandbare fchulden , die felfs 's Lands Edelen en Leden van den Staat en Souverainiteit niet toelaten ad proprium forum competens, de Hooge Banke te provoceren, voor het Ordinaris Gerote te brengen, maar in tegendeel by de Provinciale Statuten verfcheiden ingangen van Rechte omtrent de maniere van Procederen zynde vaftgefteld, de partyen litiganten fig daar na moeten reguleren, en niet indiftinSte ofte promifcue mogen, nemaar, pro objeBo rj? qualhats caujarum fub pcena informalitatis nullitatis moeten in agt genomen worden. Gc-  tot de MILIT. JURISD. &c. 187 Gelyk ook uit de Exempelen van de Vaandrig van der Wyck, en de Vaandrig Spahn aan Ridd. en Steden bekend, welke eerfte in een Erfhuis inleidinge, en de twede in een Pandbare fchuld belfond, klaar gebfykfc, de intentie van den Heere Erfftadhbudër en Mevrouwe de Gouvernante Glor. Ged. noit geweeft te zyn, omfulke en diergelyke geprivilegieerde faken , ad forum miütare, hoe generaal de Expreftien ook leggen mogen, tot nadeele van de Ingefetenen defer Provincie, te avoceeren, maar veel eer te verhoeden , dat niet veele de voorregten den Volke van Oorloge gegeven misbruikende, hare fchuldeifchers fouden tragten te bedriegen en te verkorten, als wel wetende dat het ieder een niet gelegen is haar voor "den Krygsraad te gaan roepen , gelyk aldus raifonneert "Middel, ad Vrom. Tr. de for comp. L. 1. C. 4. g. 9. N9. 14. omtrent welk laatfte geval zig nog dele remarquabele verandering opdoet, dat terwyl aldaar de Pandbare fchuld door de Vendrig Spahn gemaakt was , terwyl hy reeds Officier was, in tegendeel defe fchuld van de Wed. Kip, beftaande in voorgem. boete, gecontraheerd is, toen fy nog de Vrouw van de Lieut. Dannenberg niet en was, als zynde lang voor haar trouwen in de kraam gekomen, en derhal ven toen althans nog niet ad fpeciale forum van haren tegenwoordigen man , waar mede zy eerft naderhand getrouwd is, provoceren konde. Om al het welke de Heer Land Droft voornt. fig verpligt gevonden heeft dit te brengen ter kennilfe van UEdefe Mogende, met verzoek, dat hoog ft defelve hier omtrent gelieven Declaratoir te verleenen, of namentlyke fodane ex- cep-  iU VERZAMELING van STUKKEN ceptie van renvoy niet behoord te worden van de hand gewefen , en de pandinge op de Meubels van de breukvellige voor 't Stad Gerigte van OotmarlTum , alwaar defelve foo voor 't geval, als nog haar huishouding, vafte woonplaats en goederen waar op geprocedeerd is, is hebbende, zyn voortgang te gewinnen. Waar op gedelibereerd zynde, hebben Ridderfchap en Heden verftaan, in defen wel te zyn geprocedeerd, en dat de Exceptie van Renvoy behoord te werden gewefen van de hand, en de gedane Pandinge haren voortgang te gewinnen. X L V I I. Extract uit de Refolutie.van Ridderfihap Steden de Staeten van OveryJJil. Den 29. July 1761. D e Heeren de Drofte van Haxbergen en L. G. Roufe, Burgemeefter der Stad Zwolle, in7 gevolge Refolutie van heden, geëxamineerd hebbende de Requefte van Jacobus Vernhout, Mr. Kleermaker binnen Zwolle, gepraefenteerd aan de Heere Drofte van Zalland , en conti, nerende, dat hy tegen den gepentioneerder fous Lieutenant N. Mabu, wonende op den huize Alerdink voor het Schouten Gerigte van DalfT fen met Pandinge hééft geprocedeerd tot bekominge van een fomma van f 27-8-14 welke hem Rem. van diefelven voor fnyderloon en gedaane verfchotcompeteerde, dat Remt, aaneigening aan de Meubilaire goederen van den ^oorn. Lieiiienant verfogt en verkregen hebben-  tot de MILIT. JURISD. &c. 18$ Bende , die goederen door den Onderfcholtus van Dalffen heeft willen doen Inventarifere», dog dat defelve daar in belet is geworden, door defelve Sous Lieutenant . . . Mahu , welke reeds pandkeeringe hadde gedaan, feggende, dat fyne goederen door geen Pölitieque Rigter geinventarifeerd wilde hebben. Verfoekende den Rem. dat Welgem. Heere Drofte van Salland, hem tot executie van fyn verkregen gewin de nodige adfiftentie en fterke hand wilde verlenen; bevonden hadde, dat de door den gepenfioneerden Sous Lieutenant Mahu gedane pandkeeringe, en de geproponeerde exceptie als of hy alleen voor den Militairen Regter was aanfprekelyk, en door defelve de faak in quoeftie alleen behoorde beoordeeld te worderi, direct flrydig te zyn tegen het geen Ridderfchap en Steden goedgevonden hadden refolveren op een diergelyk geval, waarin den Lieutenant Dannenberg fig hadde foeken te dekken , met defelve Exceptie, en door den.Heer Drofte van Twente aan Ridderfchap en Steden op den ï6. April 17G0. voorgedragen; Dat fulks ook dircét inliep tegen de difpofitie van Ridderfchap en Steden van.den 21. Juny des jaars 1752. als waar by Haar Ed. Mog. goedgevonden hebben te declareren i dat nooit fullen gedogen, dat eenige het fy hoge of lage Krygsraden, of iemand anders, wie het ook foude mogen wefen, fig in defe Provincie aanmat ige ofte arrogeere eenige Jurisdictie in Civile faken behoorende tot de ordinaire Juflitiè, flrydig met de Rechten en Privilegiën van dl Staaten defef Provincie ofte eenige Leeden van dien  ïpo VERZAMELING van STUKKEN * dien onwederfprekelyk competerende, overfulx van advife fouden wefen , dac de Heere Drofte van Salland foude behoren te werden gerecommandeerd, fodanige voorfieninge te doen, ten einde de ferieufe intentie van Ridderfchap en Steden in allen defen niet worde tegen gegaan, maar allefms daar aan exadtelyk de hand gehouden worde, en het Schouten Gerigte van Dalffen de fterke hand verleend, om de afgegevene decreten na behoren ter executie te kunnen leggen. ( was getekend:) A. V. Raasfeit, L. G Roufe. Waerop gedelibereert zynde, is goedgevonden het felve Rapport mits defen te agreëeren. X L V I I I. Requefte van Mr- Johannes Schapman , Advocaat voor de rcfpeiïive hoven van Juftitie in Holland , omme voorftenige met betrekking tot faaken , relatief tot Perfoonen en Boedels van Officieren Militair in dienfte, en ter repartitie van haar Ed. Groot Mog. weefende. Aan de Edele Groot Mog. Heeren Staaten van Holland en Weftvriesland. .Cjreeft onderdanig te kennen Mr- Johannes "Schopman, Advocaat voor de refpective Hoven Van Juftitie in Holland, Dat  tot be MILIT. JURISD. &c. 191 Dat hem Suppliant niet bemijï is, dat U Edele Groot Mog. (aan wien het (onder reverentie) foo wel als aan ieder van de andere geünieerde Provinciën , ieder affonderlijk competeert het vermoogen, om dien aangaande te ftatueeren) ooit by eenige Wet hebben ontnoomen aan de de ordinaris dagelijkfche Regters over alle Ingezeecenen deefer Provincie, en by provocatie van der fel ver gewysdens, of wel in gepriviligeerde faaken, aan den Hove en Hoogen Raade in Holland, de kennisneeming van civile faaken, foo met betrekking tot behoorlijke en volgens Placaat van den 10 Mey 1620 geregiftreerde en gerealifeerde beladingen en hypothequeeringe, als perfoneele Aëüen , betrekking hebbende op de Boedels van Officieren Militair in dienfte en ter repartitie van U Ed. Groot Mog._zynde,woonende binnen deefe Provincie, waar in fy, of felfs tot Onderdanen zyn gebooren en altoos, voor dat fy als Militairs den Lande hebben gedient, hebben gewoont, of waar in fy , fchoon elders gebooren, hunne Woon • plaats hebben genoomen , fonder daar meede, van tyd tot tyd , te volgen hunne refpective aangeweefe befettingen , henlieden , het fy binnen of buiten deefe Provincie gelaft te, houden. Dat de Suppliant ook niet heeft bevonden, dat U Edele Groot Mog. in reguarde van de uip de voornoemde reè'ele en perfoneele Aftien profiueerende gevolgen, ietwes in tegenftelling van het civile regt, by een Wet hebben ingevoert en we] namentiijk , dat by voorval van infolventie van Boedels der voornoemde Militaire Offi-  ïoü VERZAMELING van STUKKEN Officieren , (des vereifcht wordende) door dé Crediteuren onderling, of wel door de ordina> ris dagelijkfche Regter daar toe competent, by verdrag en töeilemming van het grootRe gedeelte der Crediteuren , niet foude mooge werden geilek een Curator, of dat , in cas op de gemelde infolvent gevalle Boedels , door de Debiteuren felfs geen ordre Was gefteit, om defelve te redden , de ordinarïs dagelijkfche Regter niet bevoegt foude zyn daar toe iemant te commiiteeren tot, Curator, in gevalle de Crediteuren y kennis bekoomen hebbende, van de gevalle infolventie , foude verfuimen of onderling een Curator aan te Hellen of wel een Perfoon , -volgens de toeflemming van het meerderdeel van hun , (in cas fylieden met elkander diesweegens niet foude konnen overeenkoomen) van den ordinarii dagelijkfche Regter te verfoeken. , . , . * . Soo als nogtans (onder correctie) aangaande al het voorgemelde een gepubliceerde Wet van U Ed. Groot Mog. foude behooren gevon« den te worden, waar, na de Ingezeetenen deefer Landen fig alsdan/oude konnen reguleeren ; dat den Suppliant dan na gedaan onderfoek van faaken, geen Wet relatief toe het voorgemelde gevende hebbende , ter contrarie is onderregt, dat U Edele Groot Mog. ajtoos het gevoelen hebben flaande gehouden , dat Officieren MMtaer onderheevig zyn de jurisdictiën van de Staaten der refpeclive Provinciën, en Julks der .felver aldaar gejlelt zynde ordinaris en dagelykfche Regters, in faaken niet puur Militmr zynde, dat de Suppliant daar in te meer 'ié  . tot üe MIL1T. JURISD.. &C. IQj is»bcvcftigt geworden, als by heeft geconfidereerfc .. * .• v \ •.. ■ ■ . .Voor eerft, dat wanneer U Edele G.root Mog. op den io Juny 1677 ten tyde van het Stadi houderfchap van fijn Hoogheid Prins Willem1 dé Derde, glorieufer memorie, hebben genoomen een Refolutie met opfigte tot Boedels dewelke infolvent geworden of anderfints by Commiffie, of onder het oppertoefigt van Commiffariffea '• van defolate Boedels geadminiftreert worden; dieswegens van Militaire Officieren niet is vermeit.,. ' : ■ 'i ï *. ; , 1 . Ten tweeden , dat als men daar by dan ftif ftaat het .(onder ''reverentie) feeker is, dat haar Edele Grooc Mog. by het neemen van dié Refolutie hebben getoont, dat 'er buiten Scheepenen of CommiffurilTen van defolate Boedels, £' waar onder de Provinciale Raad mag worden ,genoomen ten refpecte van alle Edelen en Suppooften in den. Hage) geen andere Regters in deefe .Landen waaren, dewelke eenige Commiffie of oppertoefigt konden geeven tot acsnipiftratie van infolvent geworden , en onder beneficie van Inventaris aanvaarde Boedels, en fulks vooral niet een Krygsraad van ;een Militair Guarnifoen oi van een by fonder Régiment, met betrekking tot Boedels van Officieren in het Guarnifoen, .waar jn fy, in befetting leggen, het fy , dat fy aldaar' effectief te gelijk hunne vafte' Woonplaats hebben of wel elders binnen deefe Provincie , die met hunne Familie effecKvelijk houden , en wel in foo verre dat een prsetenfe Curateele geftelc by den Militairen Regter , fig foude extendeeren , niet alleen over de tilbaare V. D je e im N Goe-  ï94 VERZAMELING van STUKKEN Goederen in het Guarnifoen van den Officier -t maar ook tot vatte Goederen daar buiten ^ onder diverfe Jurisdictiën van byfondere Regters geleegen. Ten derden dat U Edele Groot Mog. by dé voornoemde Refolutie feer nadrukkelijk hebben gewilt > dat ALLE quelïienen gefcnillen vallende , in- en over Boedels ( fonder te diltingueren tuffchen Boedels van Officieren Militair of van andere meede Ingezeetenen en Onderdanen deefer Landen ) die infolvent geworden, of onder beneficie van Inventaris geadieerc en aanvaart Zyn , of anderfints by Commiffie of onder het oppertoefigt van Scheepenen of Commilfariflen van defolate Boedel kamers (waar onder dan meede de Provinciale Raad mag worden génoomen met betrekking tot alle Edelen en Sup* pooften in den Hage ) geadminiftreert worden $ geventileert en afgehandelt moeten worden voor den Regter van de Plaats daar de voornoemde Boedels infolvent onder beneficie van Inventaris aanvaart of onder Commiffie, als voren geadminütreerc zyn, en dac ook de reekeningen van de Adminiftrateurs van de voornoemde Boedels daar ter Plaarfe worden gedaan. Ten vierden , dat wanneer het foude konnerl worden geoordeelt gepermicteerc ce zyn , dat de Krygsraad van een Guarnifoen of van een byfónder Regiment foude zyn bevoegt, om abfoluuc en in alle gevallen in een infolvent geworden Boedel van een Officier te Hellen Curateuren, daar uic foude proiiueeren deefe notabele gevolgen. Foor eetft, dat een Krygsraad reëel en mee 'er' daad  tot de MTLIT. JURISD. &e. 195 daad foude moogen flooten uit de adminiftratie van foo een Boedel,, ( foo als na regten nogtans niet behoort, en waar in men nog onlangs, foo men vertrouwt, is geconfirmeert door een Sententie van den Hoogen Raade in Holland van dato 24 Mey 1760. geweefen ten voordeele van een Executeur van een Teftament, gemaakt door iemand , wiens Boedel na fijn dood, uit kragte van de Refolutie van U Edele Groot Mogin dato 7 Maart lóBo. aanvaart zynde, als in% folvent naderhandt was gerepudieert) als in cas ïübject , een Fdtföeridefijft man door een Debiteur in fijn Boedel geftelt, om defelve te admiv niftreeren en .te redden , mitsgaders diar toe fungeerende,. fonder dat iemand der Crediteuren fig daar teegens verfec , maar het felve feer welgevallig gedoogen , in confideratie van het vertrouwen , het welke fy in die Man (tellen, foo uit hoofde van de kennis, dewelke hy heeft yan den ifaat des Boedels van den infolvente, als om andere reedenen , dewelke hun daar toe foude tnoogen beweegen. Ten tweeden , dat de gemelde Kxygsraaden, tegens de fin en wil der Crediteuren of wel buiten hun kennis en verhoor foude konnen aanHellen tot een.Curator, het fy een Officier Militair of Auditeur van het Regiment , dewelke dan ook vervolgens voor den ordinaris dagelijkfche Regter deefer Lande ter faake van fijn adminiftratie nooit foude werden geconvenieert, en met dewelke ofmoogelijk nooit by provocatie, of wel meede in dat cas voor een Militair Regter foude moeten werden geprocedeert , daar nogtans, wanneer iemant van de Onderdanen van U Edele Groot Mog. geen MiN 2' li-  ïq6 VERZAMELING vak STUKKEN litair zynde, foude worden gelaaten of als Curator gegeeven de adm.iniftratie van de infoivente Boedel, defelve de Jurisdictie van de ordinaris dagelijkfche Regter deefer Lande , foude zyn onderheevig foo in de eerfte füftantie als by provocatie. Ten derden, om by verplaatfing der Regimenten na andere naby of verafgeleegene Guarnilocnen, of die te Velde moeiende trekken y waar van felfs geen Gtiardes van U Edele Groot Mcg. by eenige Wet zyn geëxcufeert} de tilbaare Goederen en Gelde van infoivente Boedels van tyd tot tyd, na elders niet alleen foude werden verplaaft, en verbragt , nemaar ook de Goederen en Effecten geleegen in deefe. Provincie , van gebooren Onderdaanan van U Edele Groot Mog. , of welke fchoon alfoo niet gebooren nogtans in deefe of geene Stad of Plaats van deefe Provincie hun Woonplaats en die van hunne Familie hebben geftelt , fchoon zy hun Regiment volgen moeten , weegens infolventie verkogt wordende , de Penningen na buiten fouden moeten gefonden en aldaar gefogt worden , tot groot befwaar van de Onderdanen van U Edele G root Mog. en andere ongeleegentheeden , dewelke daar uit foude konnen fpruiien. Ten vierden , om dat het feeker is, dat wan«eer by de Krygsraaden der Steeden of particuliere Regimenten foude worden geftelt Curaceu-" ren over infoivente Boedels, voor defelve Krygsraaden ook foude moeden werden gedaan reekening van de faaken in en over defelve B »edels gevallen en het flot van dien voor foo verre noodig zyn foude, gebragt onder de gemel.  tot de MILIT. JURISD. Sic. 197 de refpe&ive Krygsraaden, met dat gevolg, dac in cas van verfchi) tuffchen de refpective Credif.euren van den infolventen Boedel , voor defelve Krygsraad dan ook foude behooren gehoiide te worden het generaale judicium prceferentice & concurrentie?,, waar door dan foude worden geè'rfectueert, dat de Onderdanen van U Edele Groot Mog., dewelke immers van ouds., en. laatft by Karei de vyfde , als Grave van, Holland op den 26 Augufty 15.31, fesr flerk zyn, gepriviligeert van niet te moogen betrokken worden in de eerfte inftantie , dan voor ordinaris en dagelijkfehe Regcers binnen deefe Landen , met interdictie aan alle Regteren en Onderzaaten, (en fulks foo wel Poluujue als Miiitaire, Regters en Onderzaaten) contrarie van,dien te doen, of eenige faaken te ontfangen, ten.waare in gepriviligeerde faaken, in het felve cas4 felfs yerpligt foude woiden^den andere in de eerfte inftantie te betrekken niet alleen voor eet» Regter Militair, maar felfs wanneer een,Regiment , hebbende een particuliere Krygsraad in Guarnifoen foude werden gefonden van de eene. Stad na de andere, foo niet binnen, maar felfs' buiten deefe Provincie geleegen, of wel te Velde dienende : en vervolgens foude de Onderdanen van U Edele Groot Mogende dan in cas van befvvaar, by het geweefe Vonniffe in cas van prteferentie en concurrentie, konnen zyn ontfet of geheel van eene te dqene provocatie , of foo defelve Regimenten particuliere Krygsraade hebbende, al'"foude erkennen, dat hunne Vonniflen fouden zyn provocabel, foude" dé gemelde Onderdannen verpligt worden .hunj?e Provocatie te dirigeeren aan Militaire RegN 3 ters  io3 VERZAMELING, van STUKKEN ters, en dus foude de Onderdaanen van U Edele Groot Mog. fig vinden ontbloot van hun regt van Provocatie aan den Hove en Hocgen Raade deefer Provincie, aan alle Ingezeetenen van U Edele Groot Mog. jegens eikanderen onV derling tot in cas van" Revifie incluis competeerende , en dat buiten teegcnfpraak meede met betrekking tot quajftien in of over infoivente Boedels, waar in aan de Hove Provinciaal alleen niet is toegekent ter eerder inftantie kerihiflë tè neemen. En nademaal den Suppliant is Crediteur van een Officier in het Regiment Guardes te voet' van U Edele Groot Mog. en van fijn Huisvrouw , dewelke fchoon • alhier in den Hage Guarnifoen houdende, woonde in dé Stad Briel, ten tyde wannéér 'fy 'in den'jaare 1753. met den Suppliant hebben gecontrafteert , en dat uit hoofde van een geregiftreert en gereaiifeert Verband , mitsgaders fpeciaal hypotheecq op Goederen-, geleegen'in het Eiland Voorn, en dat de Suppliant is te vooren gekoomen , dat by den Krygsraad van het voornoemde Regiment foude zyn geftelt een Curator , ter faake van de infolveritie van den Hoedel van des Supplïahts Debiteuren, als meede dat den Suppliant eh verdere Crediteuren in den voornoemde Boedel, mitsgaders alle ' Onderdanen van U Edele Groot Mog. in gelijke gevalle zynde, of te ee. Ktger tyd fullende koomen , ten hoogfte .daar aan geleegen''legt, te weeten, waar na'fy in dit' en gelijk foortige gevallen, fig hebben te ge-' graagen, ten einde voor te koomen niet alleen Cbnfliérien van Jurisdictiën over de voornoemde reeds gedecerneerde Curateele en de uitvoe- rin-  tot be MTLIT. JURISD. &c. ior> ringe van dien , nemaar 'ook andere verfchillen in cas of alle, of fommige van de Crediteuren begrypende , dat defelve Curateele fvpra Juris,dicTioncm is verleent, en mitsdien was in raliJe, foude fuftineeren, dat alle de gevolgen daar uit proflueerende , als van verkoopiug van vafte Goederen, &c. foude zyn te confidereeren, te weefen nul van onwaarde, als meede-orn te vermyden dat ook veele , anderfints Gegadigdens om de gemelde Goederen te koopen , ontrent de validiteit van de gemelde verleende Curatee]e geen bedenking föude konnen maaken om de gemelde Goederen by koop aan te- ftaan , uit vreefe van moeyeüjkheeden, dewelke hun foude konnen wedervaaren , in gevalle de validiteit van de gemelde Curateele, door den Krygsraad van het^Regiment Guardes te voet, buiten verhoor van de Crediteuren verleent te eeniger tyd foude worden gequereileert, en wyders om ibrge te draagen , dat ook de Schout en Schee* penen onder welkers Jurisdictiën de vafte Goederen tot den gemelden Boedel behoorende ge-leegen zyn geen fwaarigheid foude konnen maaken, om uit hoofde van de voornoemde Curateele het tranfport en vervreemding van dien, voor hun te laaten doen , en dat overfulks in deefe is gemelleert , niet alleen het intrefl van. de gemeene Crediteuren in den voornoemden Boedel, ten einde ieder onbefchroomt de Goederen van den voorfz. Boedel by koop kan aanflaan , nemaar ook dat weide voorgekoomcn fwaare Proceduuren, importante koffen, fchaaden , hinder en moeyeniffen , anderfints voor den Suppliant en andere Crediteuren in de geN 4 melde  &oo VERZAMELING van STUKKEN rnelde en andere gelijkfoortige Boedels vari'Miïicaire Officieren, te vreefen. ; Soo keert den Suppliant fig tot U Edele Groot Mog. ootmoediglijk verfoekende, dat U Edela Groot Mog. nopens de faake , dewelke de SupP'iant in het beginne deefer Requefte heefe ter neder geftelt , - dqt aan hem niet bewuji iyn , en die hy ook niet-bevonden heeft, uit der feiver regte weetenfcbap , fouveraine Magt en authorheit foodanige voorfieninge by Placaat of Publicatie, of op een ander beft voegende wyfei tot voorkoominge van confliflie en andere van de voornoemdë prssjudiciabele gevolgen, gelieven te doen, foo als U Edele Groot Mog. ten nutte van alle Onderdaanen deefer Lande ^ conform derfelver Privilegiën fullen goedvinden te béhooren. • ,• Onder ftond, 't Welk doende, &c. ■ Was geteekent, \ * Joh. Schapman, '• 17Ó1. » In margme fond gcappoflilleert. Staaten van Holland en Weft vriesland vindïn goed, dat de Requefte gefteld fal worden in handen van de Praefident. en Raaden van den Hove, om defelve te examineeren en haar EdeJe Groot Mog. daar op te dienen van derfelver confideratien en advis.' . .. Actum den 12 February 1-761. Onder ftond ' . x Ter Ordonnantie van de Sraaten. W-s geteekent , .. Jris n 4. Miedca. XLV1IL  TOT DE MILIT. JURÏSD. &C} 2c 1 X L V I I I. Q_ U JE R I T U R? Of Haar Ed. Groot Mog. dc Heeren Staten van Holland en Weftyrt'eiland vei behooren voorfiening te doen met betrek-' king tot zaken relatief tot lJt en Boedels van Officieren Militah t '« dienfte en'ter Reparatie van H ir Ed. Groot Mog. wezénde'? Waer toe op den 12 February 1761. by Re\ quefte aan welgemelde Haarlij. Groot Mog. verzoek is gedaan. Pro affirmativa; zo beroept men zig (falvo meliori:) A O? DE LEERE VAN DEN HEER PRESIDENT van RYNKKRSHOEK, In TraSt. de Quceft. Jur. Priv. Lib, l. cap. 14. pag. m. 159. 4 Anders bekend , onder de benaeming of titul van Verhandelingen over Burgerlyke licgtszaken r. boek 14. hoofdflak. Zynde de refolutie van den Raade van Staten, van dato 9 Febr. \-]o~\. ald inr vermeld, te vinden in het Militair Woordenboek van J. Dibbetz ad verhum. KRYGSRAAD (Hogen) pag. 358. En geen wonder, want alle regtsbedwang berufl: in den boezem van den Souverain, en zulks in opzigte van de Provintie van Holland & Welt- Vriesland , ia den boezem van H^er Ed. Groot Mog. de §mm van defelve Provintie. N 5 voe.  20i VERZAMELING van STUKKEN En niemand is bevoegt, om regtsbedwang, en de gevolgen van dien in te voeren , te oeffenen , of te doen oeffenen, Dan die geene, aan wie dezelve door., den SOUVERAIN is gegeeven ; en dan nog niet anders , als bepaeldelyk omtrent zoodanige zaeken , als omtrent welke den SOUVERA1N het regtsbedwang, aen iemand heeft vergunt; Of anderzints zoude men behooren te admitteeren een imperium in imperio; Dog waar tegens al van ouds voorzien is in de Provintie van Hollant; door KYZER-. CAREL, op den 20. Jugujli 1531 Siet het Groot Placaaiboek 2. deel pag 703. Wanneer hy heeft geltatueert het navolgende. „ Onfe Stadhouder van Holland „ f en zulks nu die van Haar Ed. Grooc„ Mog.) in der tyd weezende, zal lalf, „ en authoriteyt hebben te bewaeren, „ ende doen bewaeren de voorfchreve „ Landen , de Steeden, Slooten, Fron„ tieren, ende plekken op de Frontie„ ren , ende binnen de voorfchreve Lan„ den liggende , te vifiteeren , te onder„ zoeken , ende doen onderzoeken, of „ 't geene, dat zy tot bewaernilfe van „ hen zeiven behoeven ; hebben, ofte riet, en daarinne in tyds te doen voorr „ zien, na dat de tyd en de noot eyffchen „ zal: en generalyk al te doen, dat tot „ bewaernilfe ende befchcTmenilfe van de „ zeiven Landen, Steden, Slooten ende „ Plekken behoort. En het is notabel, dat daarop aanflonds volgu  TOT DE MIÜT. JÜRIS.D. &c. 203 volgt. „ Item , zal onfe voorfchreeve ö Stadhouder, met onfe Praïfident ende „ Raden aldaer geordonneert, Regt ende „ Juftitie adminiftreeren allen den geenen, „ die ze verzoeken ende behoeven zullen &g. En zulks dan ook voor en tegens die geene, de welke gebruykt worden tot het bewaeren van den Lande, Steden, Slopten Sc Én dus zeekerlyk dan ook tegens Krygsluyden, met betrekking tot der ze]ver civile zaeken, mits in dien reguarde werde geobferveert, om s'Hofs Jurisdictie competent te maeken, 'tgunt, in opzigte van andere onderdanen deezer Landen, word vereyfeht. En vervolgens nootwendigh, by gebreeke van het gemelde vereyfte; den ordinaris dagelykfen Regter in de Steeden en ten platten Lande, dewelke van alles, uitgenomen van het geene hem uitdrukkelyfc is ontnomen; kennis nemen mag, zoo als by zamenvoeging van het 8- & 220. Art.van'sHofsinJlruciievan 20. Aug. 1531. taftbaar is; Zeer notabel is ook het <5S\ Art. van de Crim, Ordonnantie in dato 5. July 1570. Siet 't Groot Placaetboek 2. deel pag. 1007. Daar word gemelt. 'l. Dat belangende het Oorlogsvolk tot verfcheide Jlonden is geflatueert. Ergo, moet 'er voor de Krygsraden, uit die ftatuten dan nu getoont worden, dat dezelve inhouden, namentlyk dat ordinaris Regters van de Steeden en Plaetzen deezer Provintie, en het Hof, voor fo verre  iq* VERZAMELING van STUKKEN verre het felve in de eerfte Inftantie, volgens de Privilegiën van den Lande," is Competent; zyn uirgeflooten gewerden , om ten opzigte van het Oorlogsvolk, aengaende haere civile, Schulden , regc" te doen, en wat daer uit, in cas van Infolventie zoude proflueeren. 2. Dat KONING PHILIPS dan heeft gewilt , dat van alle zaeken van Krygshandel, of't geene des ( men verfta te regt) dat in 't Leeger gefchiet, ('t zy dan dat het Oorlogsvoik maekc contracten, of andere civile zaeken zig maekt onderheevig;) Die Overfte Colonels of Provoojlen; die kennis daer van zullen hebben, Maar zulke kennis is aen henlieden niet gegeeven, wanneer het Oorlogsvelk niet in 't Leger is, maer in Guarnifoenen of befettingen hen aengewefen. En 't is mede notabel, dat ten opzigte van Krygsluyden in het Guarnizoen, by 't gemelde Art. is gewilt, dat de Collonel en Provoojlen kenniffe zouden neemen van 't geene, die Krygsluyden aldaer misdoen zouden, in Zaeken en Jffairen, zoo capitael dis niet capitael, En by gevolge is 't on weederfpreekelyk ; dat de cognitie, betrekking hebbende op civile zaeken van Krygsluyden door Konink Philips (fchoon de verdrukker van 'sLands en der Onderfaten Vryheyt, Privilegiën en oude herkomen geweeft fynde, fo als daer om dan ook ih de wtrelt is gekomen , het Placaat van den 28. July ijHL ziet Placaetboek r, deel pag. 55.) is gelaten aen de ordinarjs rcgters in de S;eeden en PJaetfên. Zo»  tct de MïLIT. JURISD. &c. 2of Zoo als dan ook, korte tyd na dato, het zelve nader is beveiligt by de Unie en het verbond tusschen de staten en Steden van Holland 3n Zeeland, gedateerd.den 2 5. apr.lt i $ 76.ce vinden en het ür.Pl. B. 2 deel pag. 2124. want nadat daarby de voorfc. Bondgenoten voor foo veel in hen lieden was, Prins Willem den Eerste als hooft en hoogfle Overigheid verkoren en gefield hadden tot de Regering der voorn. Landen en Steden van Holland en Zeeland, in de forme en Mankere daarby vermeltfV), foo vintmen by het daar opvolgende twede Art. van dien, dat aan Welgem. Prins istoegekent „ op alle Kr ygs„ saken, te water en te Lande te dispone„ ren na fyn goeddunken, met vermogen om „ inde voorfc. Krygsfake te Stellen en te ge„ bruiken als fulke .Uverfle, Capiteynen &c. » als hy Prince foude goedvinden, Ontho „ de defelve en alle andere Commiffen. tot Ij. £ leydingh der Krygsfaken, en het gene daar £ aan kleeft enigtfints nodig Zynde met fulke „ goede en Generale Krysordeninge ende dis„ cipJine, als tot foulagement der Ingefetenen „ en ter minll cjuetfe van de Lande foude mo« gen gefchieden5': En dat in het.volgende 6. Art. is vermeit, „ dat zyne Princelyke » Excellentie foude doen nakomen, alle zyne „ bevelen, Ordonnantiën, .Wetten , Difciplinen en Articuien des Krygshandels, met „ flraffinge van de overtreders van dien, en „ dat daar toe die flaten en fleden, met hare » fchutteryen en gemeenten, des geboden (*) Zie hier over I. J>. vmltricht bi. XI. "  2oö VERZAMELING van STUKKEN „ zynde, de hand houde foude" : met byvoeging in het 8. Art. „ dat fyn Princelyke Ex„ cellentie van wegen den Koning als Grave „ van Holland en Zeiand regt en Juftitie fou„ de doen adminiftreren by den Rade Provt „ van den Hove van Holland óver NB. alle „ plaat/en en Ingefetenen": ( waar in en onder, dan ook Scherpelyk waren foo wel Krygsluiden als luyden van een ander ftaat of Conditie:) „ van Holland Zeeland en Vriesland, onder „ de felve Hove Reforterende, in alle faken „ tot kenniffe van defelve Hove ftaande (a). Én wel in dier voegen foo als het p. Art. van het boven gem. ftuk inhout, „ dat NB. in „ alle voorvallende gefchlllen en Judiciele Ja„ ktri': (NB. fonder dat er onderfcheid is gemaakt tuften de fulke, dewelke de Krygsluiden onderling off wel defelve tegens andere cff anderen tegens hen lieden foude aangaan:) „ het Hoff met de Rade Prov1. voorn, met „ hare lidmaten gerespeéteert, gekent en „ haarluider Mandamenten en bevelen geobe„ dieert foude worden , foo binnen de Quar„ tieren van Holland als de Noderquurtiererr „ en Zeiand, NB. fulks als van oude herkomen. „ was gedaan, fonder dat eenige fteeden off „ plaatfen': (waardoor men fekerlyk behoorc te ftaan foo wel de fteeden off plaatfen felve, voor foo verre defelve uit hoofde van hunne verbinteniffe foude wefe aanfpiekelyk, als de Refpeclive ingefetenen van dien, 't zy burgers of wel krygsluiden, die door andere m Regten foude kunnen aangefproken worden) „ hen daar tegens foude mogen Rellen, nog » ook (a) Zie I. D. voorbericht bi. XII.  tot de MILIT. JURISD. &c. 20? ■„ ook die provifien en bevelen van de felve „ Hove mogen contra venieren, nog hen de „ Jurisdictie des Hofs mogen ontrekken, ofte „ eenige nieuwigheid inbrenge daar inne; het gem. 9. Art. wil dat die bondgenoten by alle middelen elks in den haren foude vooriien; en het verdient fyne nadere reflectie, dat het bovengem. indiervoegen is gereftringeert, behoudelyk nogtans, Voor Eerst dat gene provifie van denfelven Raad foude worden verleent, nog ook enige procedures geadmitteert jegens de Ordonnantie en Refoliï\ïe van de Staten. Ten twede nog ook enige kennilfe genomen aangaande de Jnkomfte der gemene Middelen van de Unie gedeftineert tot onderhoud van der Oorloge; maai" defelve fake laten ter difpofitie van de gedeputeerden van de Staten binnen elke Quartiere geltelt. En eyndelyk ten derden; mits dat defelve Raad vorder hem foude hebben te voegen na befchreve Regten , asquiteit, Mitsgaders alle deugdelyke privilegiën en Coftumen , en vervolgents met opfigt tot het 220. Artic. van derfelver hier voorgem. inftruótie fjrg gedragen „ dat NB. CeenvandeOnder„ sa ten der Landen van Holland Zeeland, ,; en Vriesland den anderen foude moge be„ trekken in de eerfte inftantie, dan voor „ fyn Ordinaris en dagelykfe Regter binnen „ defelve Landen, foo als uiidrukkelyk by i, den voorn. Keifer Carel is geordonneerc „ met een fodanige bygevoegde Interdictie * t, aan alle fyne Regteren en Ünderfaten d.«ar „ tegens, als in het gem. Art. is te lefeu » NB.  *oS VERZAMELING van STUKKEN NB. ten ware in geprividgieerde faken" s waar uit men vervolgens te regt moet afnemen eensdeels, dat als by het voorn. Art. is geordonneert ge/ze van de onderfaten te betrekken dan &c. dat fulks .foo wel fyn uitwerking moet hebben op .onderfaten, dewelke krygsluiden fyn,, als op andere onderfaten die van tien burgerftaat fyn,. ten ware dat .iemand met de krygsltiiden faaken uitftaandé hebbende , inderfei ver voorvallende Gefchillen en Ju* eiciele faken,. fig foude kunnen Verbeelden * dat- by. het voorn. 220. Artic. is gefien opeen snder Ordinaris en Dagelykfe Regter binnen defe Landen, dan op de refpecfive Schepen Banken binne de. fteden en te platte Landen , of dat de Krygsluiden aldaar geroepen fynde,, inftaat. foude wefen, dat hun Voorvallende gelchjllen en Jtidiciele faken foude,fyn gepriviligeert, om niet hy .de gem. Ordinaris en dagelykfe Regters beregt te worden,. maar by de een off ander krygsraat, wervvaats fy foude vermenen het gcfchil en Judiciele faak tegens hun gemaakt en ondernomen, gerenvoyecrt te moeten worden, maar veel eer het tegendeel, als men infiet het 14. Art. van het gem. Notabele ftuk, Jn s.'Lands faken, want daar by is vvelgem. Prins Willem de Eerfte gt.fielt onder die verpligting, „ dat hy handhoe,} den en befchermen foude alle Regten, Pri' „ vilegien, Geregtigheden , . Vrydommen en„ Loffelyke .Coftume der Landen van de ftee„ den van Holland en Zeeland, in het ge,? meen ,en van elk een in 't bifonder, en wel,. ,j met voorftand, handhouding en protectie, „ van de praeminentie, en atictoriteid vaii alle  'tot de MILIT. JURISD. &c sttyr 5, Ie wettelyke officieren", ( waar door fekeriyk Bailluwen, Drosten en Schouten zyn te verdaan) „ Magiftratert en Gverighekj, mee „ defe aller notabelfle byvoeging , fonder dac „ de Gouverneurs, Capiteinen off anderen toe „ vorderinge van Krygffaken in eenige Quarks, deren geftelt hen foude vervorderen off onM derwinden , eenige kenniffe te nemen van „ Politique off'jtudiciele faken binnen off buiten „ der fteden vallende maar daar mede", (erj dus met alle politique off Jtidiciele faken, waar dan het zy burger, boer off krygsmaw betrekkelyk off voor den Regter aanfprekelyic foude fyn) ., fouden laaten beworden den Orfi„ ciers, Magiftratc n en Wethouderen aldaar A „ mitsgaders den Rade Provintiaaï NB. fulks » van oude tyde altyds gebruikt en gereferveerti „ is geweeft. Of aen den Hove Provintiael; competent: in zaeken, aldaer gepriviligeert te brengen. En dit heeft Zyn Hoogheyd naderhanc Konink van Groot Brittannien, glor. Gedagteniffe, feer klaergetooUt fvn begrip te fyn, in die feer notable miffive, dewelke Hy heeft gefehreven den 19. Mey 1675. aen den Hove van Holland, wanneer Hydaer by zig in defer voegen heeft uitgelaten; onder anderen „ Dat foude konnen worden vaffcgeftelt, dat in civi„ le zaeken, alle Politique of Burgerlyke „ Perfonen iets te eyffchen hebbende van „ Militaire Perfonen haere adlie foude q. „ Mogen inftitueren voor den Ordinai„ ren Civilen Regter, en dat de Militaim ren haer aldaer fbude MqetsN verant"' V> Deel. ié 9 WOor*  2io VERZAMELING van STUKKEN „ woorden; dat Twe Militaire over Ci* „ vile faeken, elk van den anderen te „ eylTchen hebbende, fulks meede foude „ Moeten doen voor den Ordinaris „ Civile Regter, maer fo wanneer Mili„ tairen eenige quasftie foude mogen heb„ ben, over haer Soldy of Gage, dat , het felve foude behoren te worden ge„ termineert voor de geenen, die van „ ouds daer toe fyn gequalificeert ge„ weeft, fo als dat met foo veel woor„ den te lezen is in de Nieuwe Hollantze „ Confukatien, uitgegeven door Mr. Gerard „ de Haes , in 't Jaer 1741. pag. m. 170. OBJECTIE. Wel de Krygsraeden van Militairen hebben van tyd tot tyd geoordeelt over civile fchulden van der zeiver Officieren, zonder onderfcheid. En hebben in cas van Infolventie Curateuren geftelt en het Judicium praïferentiae & coneurrentise geëxerceert. R. i. Men moet niet zien quid fit, fed quid fieri debeat ; 3. Ieder heeft het vermogen , om zyn Schuldenaer te roepen, daar hy meent hem convenabel te zyn, al was het voor de allerverkeerfte Regtbank , en lukt het hem, dat zyn partye daar in toefchiet , dan kan die regter oordeelen tusfchen die partyen. 3. Ieder heeft de vryheid in cas van Infolventie te gedogen, dat de incompetentfte Regter een boedel zjg aenmatigt. Dat die Regter daar in een Gurator ftelt. Dat voor zoo een Regter het Judicum  tót bé MILlt. JURISD. ècé. iff pracferentiag & concurrentiae gehouden) word; Maef dat raekt anderen niet, in gelyk4 foortige gevallen zynde. Immers men weet geen geval, dat zulks is gedaen, met voorkennifte en algemeene goetkeüring van Haer Ed. Groot Mog. of dat Haer Ed. Groot Mog. daar over, door iemand klagtig zynde gevallen , die klagten hebben van de handgewreèzeri, flehalven j datj zoo teegens alle waer» fchynelykheid en agterdenken ietwes dieri aangaende zoude kunnen opgelevert worden, men wel geruit is , 't Zelve zoude zyn van geene de minfte applicatie, om teegens de hier boven* gefielde vraege te ontkennen, dac Haer Ed. Groot Mog. de voorziening daer by gemelt, niet zouden behooren te doen, ten refpecle der crediteureri Van Krygsluyden; Item van Gegadingsdens , omvafteGoedeien te Koopen uit den Boedel waer in deKrygsraatvan het Regiment Guardes Infanterie, in dit Jaar 1761. eeri Curator heeft geftelt. Mitsgaders met betrekking tot de Ge» regten, waer onder de vafte Goederen der Krygsluyden, gelegen zyn, Want kan in der tyd tegens die geene, dewelke AÉïien op die Goedered ovei" 30. en meer Jaren zouden willeti toaekeh, de curateele door een Krygs-  siz VERZAMELING van STUKKEN xaad verleend, door den pofTefTenr, niet voor den Politiquen Regter gejuflificeert worden, geenzints extra territorium £ffupra Jurisdictionem verleend te zyn (zoo als hy daar in mogelyk niet zoude reüfieeren) is de man zyn goed quyt, met zyn geld, daar voor uytgefchooten , want waer; op wat wyze; en van wie, zal hy het zelve zoeken te verhaelen ? Behalven dat geen Geregc ( onder reverentie) over een Tranfporc van Goederen behoort te flaen, wan ■ neer het felve na de wetten niet volkomen in alle goede trouwe is overreet, dat die geene, die het Tranfporc zal doen , daar toe heeft een cjualificatie, van den Regter daar toe competent. 4. Als men ziet, wat aengaande 't Oorlogsvolk en de Krygsluyden met betrekking tot hunne ctvile zaeken, is geftatueert, is't taftbaer (Jalvo m'eliori) dac het zig heeft bepaelt tot de Guamifoenen. En wel tot Guamifoenen buyten de de Provintie van Holland en andere Provintien, of tot dendienft te Velde. Want het is den Raed van Staten', dewelke in die gevallen heeft geordonneert, zoo 'er ietwes te ftatueeren viel. 5. Speciael in reguarde van Infolventie. Is het notabel, dat den Raed van Staeten (pofito dat der zeiver Refolutie dan ook gelden moet ten refpeéte van Guarnifoenen binnen deeze Provincie, waer van  ! tot na MILIT. JURISD. &c. 215 van men egter geen voorbeeld heeft gevonden) het Officie van den Auditeur uitdrukkelyk in cas van Infolvcntis heeft verftaan en bepaeld, tot de nagslaxene Goederen in het Guarnifoen, of tg Velde. Kn zulks tot het Judicium preferenties c? concurrentie op dezelve Goederen ais can te houden. Vid. het Militair Woordenboek van J, Dibbitz , adverbum AvDiTE.VH.spag. 46. En vervolgens is het zeker, dat als elders dan word gefprooksn , dat Krygsraeden kenniiïe hebben genoomén van Infoivente Boedels van Militairen, dat het is te verftaen van derzeiver patnmoniecle Equipagic & Bagagie in 't Guarnifoen , of wel geduurende de Campagne te Velde gebruykt, Laatende vervolgens het toezigt over zyn parrimonieele Goederen, buyten het Guarnifoen, aen den Regter van de eigentlyke Woonplaets van den Officier, zoo hy 'er een heeft gehad, binnen deeze Provincie van Holland, Of wel over de vafte Goederen van den Infolventen Officier, die geen Woon» plaets heeft gehad binnen deeze Provintie , aen den Regter van de plaets, daer de Goederen geleegen zyn. Zeer notabel is derhalven , dan ook, de Refolutie van den Rade van Staeten van dato 5. January 172$. dewelke uitdrukkelyk inhout, dat den Auditeur te Sluys Q 3 m  214 VERZAMELING van STUKKEN in Vlaanderen zoude doen inventariseren, en vervolgensin het Judiciumpreferentie en concurrentie, na regten en pratycque , brengen de penningen ge'provenieert van de pirrimonieele Goederen van den Overleden Capitein La Grange. En dat NB. btpaeldelyk onder de Jurisdictie va-n den Krygsraad te Sluys ge^ hoorende, en mitsdien niet van zulke Goederen , dewelke tot andere Jurisdictiën betrekking hadden; en voor al of in Vlaender<_n of in aqdere Provintien waren gelegen. B. Op 't CÏVILE REGT. Want of fchoon alle Militairen bun willeq beroepen op de L. 6. Cod. de Jurisdicl. omn Judic. Zoo is daar tegen te remarqueeren; 1. Dat de gemelde Wet is een Statut van de Kyzers HONOR. & THEO D„ Dog dat het te gelyk een waarheid is^ dat in de Provintie van Holland, geen, perzoon eenig regtsbedwang mag oeffenen, dan die zulks van den Souverain heeft verkreegen , fchoon men in het Roomfche Regt zoude vinden, dat gelykfoortige perzoonen Regtsbedwang geocffent hadden, 2. Dat die Wet in het Roomfche regt, zelfs zyn uitzonderingen heeft gevonden. In L. 7. Cod. de Jurisd. omn Judic. Luidende in deezer voegen : u Per iniquum <% tenierariurn effe per-  tot de MILIT. JURISD. &c. zrg „ fpicimus, eos qui profefliones aliquas „ feu negotiationes exercere nofcuntur, ju„ dicum, ad quos e'arum profeffionum feu M ncgotiationum curapertmet, Jurisdiclio„ nem & prEeceptionem declinare conari. „ Quapropter jubemus, hujusmodi homi„ nibus nee cujuslibet militiae feu cingu» „ li, vel dignitaris praarogativam^ in hac „ parte fuppetere : fed eos, qui ftatu„ tis in quacunque Militia connumerati „ funr, fine aliqm fori preejeriptio- „ ne; his judicibus tam in publicis, quam „ in privatis caufis obedire compelli, ad „ quorum foliicitudinem profeflionis feu „ negotiatiQnis, quam prater Militiam (ut „ diclum eft) exercent, gubernatio vi„ detur refpicere: Atqui als een Krygsman dan zo een handel dryft, dat hy zyn vafte goederen belaft fo met Verbanden, als met Hypothequen, mag hy voor den ordinaris Regter betrokken worden door zyn Crediteuren. En 't is mitsdien in zyn vermogen niet, 1. Om door zyn Boedel Infolvent te verklaren of te doen verklaeren, zyn Crediteuren daar van te ontzetten, 2. Daar door te weegh te brengen, dat de, door den Krygsraat gefielde Curator, fonder eenige voorgaende Regrspleeging daer over te houden , met die geene, dewelke daer in is geinteresfeert, ja felfs, fonder aan die te ver» toonen, menfwyge, uit te levere een Copie Authenticq van de Aéle van Cu- O 4 ïa?  i.|6 VERZAMELING van STUKKEN ratele, Den bodem komt in te flaen aen een Contract, en opgevolgc Verbant, door den nu geworde infoivente Offi-r caer, ter fyner tyt gemaakt met een fyner Crediteuren, onder anderen , nopens de Adminiftratie der Vrugten van de Goederen, En het; welke tot geruft en fekerheyt van den Crediteur , is geregiftreert en gerealifeert, onder betaaling van den 40. Penning en 10. Verhooging aan den Lande, van het daar nevens uitgefchoote Capitael, onder een fpeciaale Hypothequeeringh op de vafte Goederen van den nu Infolvent geworde, waer op de bevorens gemaakte bedingen of verband voor het doen der Ilypothequeeringe van de Goederen felfs, v/aren geregiftreert en gerealifeert , yoor Schout en Geregte van de Plekken, daer defelve gelegen zyn; en wel met dat gevolg, dat den voornoemde by den Krygsraat geftelde Curateur, buite kennis erj toeftemming van ; veel min, dat den voornoemde Crediteur dopr eenig Regter daer toe is Gecondemneert fulks te geheugen en te gedogen, dadelyk komt te weren en te beletten, op pra?:ext van de voornoemde tufte gekoome Infoiventie en daarop gevolgde Curatele; dat de vrugten van de voornoemde vafte Goederen worde ontfangen fodanig en in dier. voegen, als by de Aéïens daar van fynde s breder is vermeit, dopr die gee-  ¥ot de MILIT. JURISD. &c. 217 ne, dewelke volgens fpeciaal en opge* volgt geregiftreert en gerealifeert beding en daer uit vloejent Reëel verbant, met onderling genoegen en tot wederfydfe geruftheyt , deti ontfangft van defelve vrugteri is gegeven , en die dan ook te gelyk by de gemelde geregiftrcerde en gerealifeerde Aétens, yolgens den Inhoude van dien, aangenomen heef. den Crediteur fucceflivelyk fyn Intereffen te betalen en van 'c Capitael aflofïing te doen; dpg die vervolgens als nu is bloot geftelt, om dieswegens door den Crediteur voor den ordinaris dagelykfe en geen Militaire Regters aangefproken te werden , of men foude moeten en konnen vaft maken , dat, wanneer een Krygsman is principaal, of te gelyk met anderen; even principaal, in een faak is gemelleert,dat Itorgen, Medeftanders, evengejyke Principalen &c. fchoon geen Krygslieden fynde , of daar voor by imant der onderdanen van Haar Ed. Groot Mog. gehouden fynde, fullende werden aangefproken in Regten , te gelyk met den Krygsman , mede voor een Militaire Regter foude moeten betrokken worden, en felfs, ingevalle, als 't maer nodig foude fyn, dat de mede principalen , Borgen of Medeftanders &c. direél alleen in Regten foude werden geroepen. Als dat Ingank foude konne vinden , fo yraegt men met alle befcheidenheyd O 5 waf  ai8" VERZAMELING van STUKKEN wat _ voor gevolgen fullen daer uit das al niet nootwendig moeten fpruiten? Immers; (daarfommige in defe dagen veel ophebben met een Continentia of Connexitas caufre , aan wien dikmaalen, de eyge natuur van de continentia of Connexitas , na vereyften van Regten daer toe noodig, onbelcent is, fchoon die daer van veel in de raont hebben) fekerlyk dit; dat de Krygsraeden van tyt tot tyt, na mate dat de Krygsluiden en felfs hunneWeduwen (g) of Kinderen (als lullende willen volgen het Forum van hunne Mans en Vaders ) door Huwelyken of op een andere wyze in hooge of large Famiüen geraken , of daer meede handelen, fullen moeten fyn Regters over onderdanen van Haer Ed. Groot Mog. met te rugftelling by provocatie van den Hove en Hooge Rade in Holland: welke Hoven, zekerlyk niet onbedagt, in der tyt fucceffivelyk fyn opgeregt; waer toe men verfoekt, dat worde nagelezen *t gunt Prins WILLEM de I., feer hoogloflyker memorie, heeft ondertekent den laatllen Mey 1582. (fulks kort, na dat de Criminele Ordonnantie op den 5. July 1570. en het Placaat van den 26. July ifSi. waren in de werelt gekoomen. En na dat Haar Ed. Groot Mog. wynig tyd te voren op den 1. April 1580. by advys van weige- . (a) Zie hier omtrent de Miffive van Willem IV. ül '£ 'IV. Deel van dit Magazyn bl. 286. 287.  tot de MILIT. JURISD, &c. 219 gemelde Prince van Orange, en van den Hove, hadde gemaakt de Ordonnantie op de Juftitie, in het Groot Plac. cactboek 2 deel pag. 695. met betrecking rot IMANT. (en zulks fo wel een Krygsman, als een ander perfoon zynde ) die men met regt aanfpreken wil) wanneer hyop den gemelde laatfte Mey gewik , dat in den Lande van Holland, Zeeland en Vriesland, VOOR EEN 1 GELYK; (en fulks fo wel voor Borgers ais Krygsluiden) foude werde geadminiftreert Regt en Juftitie , en mirsdien volgens fyn ondergetekende Ordre, (na dat hy daar op had gehad het Advysvan de Staten van Holland, fo als te vinden is in het 2. deel van het Groot Placaatboek pag. 789. ) NB. ZO WEL BY DEN HOGEN RAADE ALS BY DEN RAADE PROVINCIAAL. Het welk dan hier boven mede kan werden geappliceert, wanneer daer is gemelt van de Voorfiening, dewelke Kyfer Carel, naderhand Konink Philips en wyders, fo als even is aangemerkt, na den Jaare 1581. Prins Willem den Eerfte , als'doenmaals reprsefenterende en aan hem gedefereert fynde de Hoge Overigheyd en de Regering van Holland (a), fucceffivelyktot onderhouding der Politique Ordre en Staat dcfer Landen , (dewelke immers de Krygsluiden, fo Sic 't Voorbericht van hetl. D. van dit Mag. bl. XII,  £20 VERZAMELING van STUKKEN fo wel betreft als de gemene Ingefete* nen) nebbe gedaan, en waar van Konink Willem in fyne voornoemde Misfive van den 19. Mey 1675, geenlints is afgeweeken: waerom het dan ook niet buyten verwjgting fal fyn , fo Haer Ed. Groot Mog fig herinnerende op hoedanige Ordonnantie en Inftruétie den Hogen Raad fungeert, mede goedvinden derfelver cqnfideratieq en advys te requireren, ten eynde dat den Hogen Raad, even fo min als het Hof niet onverhoort eenig nadeel werd toegebragt , in de Rcgtsoeffening aan de gemelde Hogen Raade by derfelver Inftruclie gegeven , ingevalle defelve foude vermenen : hunne Jurisdictie , (na maete fy volgens derfelver Inftructie anderfints is competent) mede betrekkelyk te fyn tot Perfonen en Riedels van Krygsluyden , en vervolgens in ftaat geftelt werde, dieswegens aan Haer Ed. Groot Mog., met betrekking tot welgemelde Hogen Raad, mede te deelen derfelver CONSIDERATIE nopens de verfogte voorfiening, en het ADVYS hoedanig en op wat wyfe defelve voorfiening, door Haer .Ed. Groot Mog. foude behooren ge» daan te worden; 3. 't Is ook in 't vermogen niet van den Krygsman, om op pra?text van Infolventie en gedecerncerde Curateele, zyn Crediteuren, dewelke verbant hebben pp vafte goederen, te bedwingen^ pm  tot de MILIT. JURISD. &c. 22* voor een Militairen Krygsraed, hun regc te moeten vervolgen. De reden is. I. Om dat by Placaet, niet van den Tiende Mey 1620. (fo als by erreur is gefchreve in het Requeft aan Haer Ed. Groot Mog. gepraefenteert den 12. Feb. 1761. ) maar van den 10. Mey 1529. te vinden in het Groot Placaatboek 1. deel pag. 373. aan den Regter van de plekke , daer het vafte goed geleegen is, gedemandeert is het toeverzigt over den handel van 't Belaften, Vervreemden en Hypothequeren, dat defelve in ordre worden gedaan, tot voorkoming van circumventie en bedrog, breeder by de promille van het voornoemde Placaet geëxtendeert. Waer by men nog andere Wetten defer Lande zoude konnen voegen, dog het zy genoeg het 16- Articul van ie Ordonnantie op den 40. penning van dato 9. Mey 1744. En vervolgens, fo men het regt wel verftaat, heeft de gemelde regiftratie ende realifatie uitgelevert, dat den voornoemde Debiteur daar door fodaenig in den vollen eygendom fyner verbonde vafte goederen ende vrugten van dien zig heeft gequeft , dat hy daer meede niet verder heeft vermogen te doen fyn geliefte, en alfoo in de plaats van bevorens te hebben gehadt een volle, alleen heeft behouden een ge- brekke-  i22 VERZAMELING van STUKKEN brekkelyke eygendom , waer van het guntaandeevengemelde eygendom ontbrak, om een volle Eygendom uittemaken, door de gemelde Regiftratie en Realifatie is geraakt by den Crediteur, ten wiens behoeve het felve is gedaen, die over fulks dan nu mede aan het verbonde goet heeft bekomen een gebrekkelyke dog wederroepelyke eygendom; wanneer fyn agterwefen in het geheel fal fyn voldaen en wel van die natuur * dat de qualen, dewelke den Debiteur door zig invoegen boven gemelt, in fyn volle Eygendom te quetfen, heefc veroorfaakt, fyn vitia pojjeffïonum contrkcla en wel, ea, quce perdurant, fo dat de fchult van verpligting daer uitgebooren ten behoeven van de Crediteur, behoort te werken en daer toe blyft aankleven Siicceffbrem Aucloris fui, volgens de L. n. Cod de acq. vel ret. poff. al was het felfs quod illa vitd contraëta fuerant a majoribus, en derhalven dan nu veel te meer behooren van kragt te fyn , vermits die door de man felfs fyn in de werelt gebragt, ten wiens opfigte den Crediteur fyn'verkregen Reëel Regt tragt te befchermen, fo als dat felfs een eenvotidigh Huurdervermag te doen, wanneer zyri Verhuurder word Infolvent, gelyk blykrj uyt de L. 8. §. i. 2. 3. ff de Reb. auc. jud. poff. En 't is notabel, dat het regt wil, dat een Crediteuri zynde  tot se MILIT. JURISD. &c. 22$ de geraakt tot fecuriteit van zyn agterwefen in het genot van de vrugten der goederen van een RefracfaireDebiteur, door Authoriteid van den Regter, en fulks fo veelte meer van een debiteur, die het genot van de gemelde vrugten eygenwillig en buyten bedwangh heeft overgegeven ; door reftitutie van fyn agterwefen moet worden uitgeloft door den Debiteur zelfs, of Cafu quo door den Curateur in zyn Boedel geftelt, Volgens de L. o. in g. 3. ff. de reb. Aué. Judic. poff. & GOTHOFR. ad. d. L. no. 32. & BRUNN: ad. L. no, 3. fj? *■ II. Om dat het na regten zelfs zeeker is, dat men een acTio in rem mag vervolgen ter plaetzt daer het Goed geleegen is, zoodanig dat iemand, die anderzints zoude gaudeeren van een privilegium fori, in dien gevalle geen exceptie van Incompetentie en Renvoy aen zyn gepriviligeerden Regter proponeeren mag. Vid. Profeffor Voet, ad Tit. ff. dt Judic. No. 76. Waer by men nog fal voegen (tot nader blyke , dat de bovengemelde C. L. 6. Cod. de Jurisd. omn. Judic. in 't Roomfche regt is onderhevig aan uitfonderingen ) de L. un Cod. in quib. caus. Milit. for. prtefc. uti non poffunt. Dit behelfende „ Omnes cmnino —— & quascunque alia  5*42 VERZAMELING Van STUKKEN „ alia prastendatur Militia vel dignftaSjj j, fuhmoderatoribus provinciarum pro fun„ ftionibuspublicis refpondere^HMZ/tf ori h prcefcriptione valitura ,fancimus: „ IMMÜ 6? IN AU IS PRIVATIS ACTIONIBUS occupatos, yolumuS „ refpondere NB. qui per provincias fo„ ciantur. En zulks voorfekef , als zy dan hier of daer in een van de Provimien defer Vereenigde Nederlanden ,dte iedek op hun selVe Souvekain syn, dat dePjrjvintiender Romeinen niet waaren ; even als andere particuliere onderdaenen van den Landen , voor de Regters van de plaetzen daer toe competent , hunne vafte goederen verbinden en hypothequeeren, want dat te doen, is immers bezig te fyn privatis actionibtts, en wel de fodanige , waer door de Krygsluyden fóciantur en dus.op 't naauwfl verbonden worden, gelyk als het woord Sociari dan ook voor een allernaauwic verband in Regten genomen Word, uit wat hoofde het zelve dan ook werd gemaakt. Waer in men temeer word beveiligt, dat in de gemelde Wet volgt deeze exten fie, „ Eadem forma fetvanda in his etiam, qui mercandi vel Militandi NB. SACRA BENEFICIA MERUERINT. En fulks fonder onderfcheiding tuffen die genen , dewelke in genere per provincias  tot de MILIT. JURISD. &c. 225 cm fociantur, en tuffen die genen, qui in ifpecie mercmtur & ad id beneficia meruerint en vervolgens uit hoofde van een byfondere gratie aan hun gegeven door die geene , deweike daer toe ij bevoegt ; de vryheit hebben met andere perfonen, eenige daat of handel hier boven gemelt k te plegen. Behalven dat het volgens die Wet zeeker is, dat Militairen op hun Militairen Regter niet kunnen reclameeren , jï cujuslibet condkionis funt conduclnres; fo ais beveiligt word in L. 31. «5. Cod, loc. cond. wel waerdig om gelezen te worden» Gelyk fy hun dan ook niet mogen op= houden, of hun fweet re kofle leggen, agrorum cultui & cufiodice ammadium vel viercimoniorum qiuejlui volgens de feer notabele L. 15. lod> di re Milit. En vervolgens proflueert dan daer meede uit, dat als Militairen zig melleerea in privatis adkionibus , dat de ordinaris regter na de ^politie van het geene JURIi CODICIS, isgeflatueerc, bo~ ven den Militairen Regter behoort te praevaleeren. Of hebben de Militaire Regters dan heden ten dage , fo als men met eerbied, vraagt, nog meer regtsoeffeninge bekomen , als aen dezelve , ten tyden van de Roomfche Regters is gegeven, wanneer de Eer en Luyfter der Militie 09 't hoogfle geilek was ? neen. Zyzyrj niet meer of konnen ï\g niet hoger beV' E>eee„ P Xf^  sstf VERZAMELING van STUKKEN roemen, voor'fo verre fy fyn 'sLands eyge Troupen , in dienft en ter repartitie van Haer Ed. Gr. Mog. dan te wezen geen fodanigen dewelke voor Befoldinge overgenomen zynde, zyn gebleven Vreemdelingen en behandelt foude behoren te worden als Onderdanen van een andere Souverain ; zonder uit hoofde van geboorte, alhier gefixeerde woon • plaats, of goederen, tot dit Land betrecking te hebben , maer evengelyke Onderdanen met andere Onderdanen van Haer Ed. Gr. Mog. en deelagtig aan dat geene , waer aan de Onderdanen van Haer Ed. Gr. Mog. in 't algemeen deelgenoten fyn , waar van de Krygs!uyrden , in fommige gelegentheden niet uytgeflooten zouden willen zyn, op fundament dat zy Krygsluyden waren. Om dat 't volgens het Roomfche Regc zeeker is ( zoo dan het Roomfche Regc zoude moeten gelden, ten dien effecle, dat de Krygslieden zouden moeten worden geconvenieert voor hun Krygsraed, en niet voor den Ordinaris en dagelykfen Regter, en dat zelfs de gemelde uitzonderingen by het Roomfche Regt ingövoert , geen reflectie zoude verdienen. ) Dat geen Regter bevoegt is een Curateele te verkenen, verder of anders DAN OVER DE GOEDEREN IN ZYN JURISDICTIE GELEEGEN. • Dit word op deeze wyze bewezen. i, De miffio creditorum in polfeüionera bo-  TOT DE MILIT. JURISD. 22? bonnrum gefchiet nnjcr anderen fi dtbitor alfit, nee ah allo defendatur. L. 7. §, i.ff. q; een, qui eadem facere poteft, quee fase* vet principalis, fi adejfet. Vid. inter al. Gotiwf. ad d. L. 2. fi. 3.1 m. 2t. s En by gevolge, als een Infoivente dart heeft geftelt een Mandataris, die bequaam is, om fyn adminiftratie tot redding van den Boedel te konnen en ook wil vervolgen; de goederen volgens fyn Procuratie verkopen, de Crediteuren, waer over geen verfebil is (volgens de L. t. §. LMt.jf.de Cur. bon. dando. niet gederogeert volgens het beloop van de leere van den Profefibr Voet ad d. Tit. N°. 5.) wil voldoen , en en het overfchot waer over geen verfchil is (des noots) wil brengen in confignatie, om P 2 z\g  **t VERZAMELING van STUKKEN zig van alle verdere verantwoording vry te- Hellen ; weder fpreekt (onder correctie) de Reden , dat 'er een Curator in een Infoivente Boedel word geftelt. Want de Crediteuren behouden of verkrygen geen aas, regt of voordeèl meer , of den Boedel door een Curator , of door de gemagtigde van een Infoivente worde gebragc tot liquiditeyt en van fchulden gefuivert ; maar fyn veel eer aan merkelyk nadeel bloot geftelt, als men confidereert dat 'er een vreemt man tot Curator wordt geftelt; daer den Mandataris van alles, en van de wyfe van behandeling 'der faaken ten meeften voordeden ,beft.kennifleheeft; Dit won geconfirmeert, In de Keuren van zommige Steeden dezer Provintie , als onder anderen in die van Gouda van dato 18. Juny 1633. Capittel van fugitiven alwaar ftaat in Articul 13. „ Indien daer niemand „ komt die de goederen verantwoor„ den wil, zal een Curator geftelt wor„ den als vooren. Hoewel in andere Keuren het zelve dus is bepaelr. Dat als een Debiteur Infolvent word,en hy aen zyn Crediteuren niet kan doen zoodanig contentement , dat dezelve Crediteuren den Debiteur van zyn Boedel langer willen meefter laeten, dat als dan de voornoemde Crediteurs of anderen , niet en zullen vermogen de Boedels van zoodanige Infoivente Perfoo- nea  tot de MILIT. JURTSP. &c. 22? nen (als voorfchreve is) namentlyk die geen zoodanig contentement , als boven isgemelt, aen zyn Crediteuren doen kan; aen te flaan ën te adminiftreeren, 't zy uit laagte van Procuratie of eenig contract &c. VU. Keuren van Leyden 204. Articul 14. en anderen, dewelke mogelyk zouden zyn te vinden. Ergo is het zeker, dat daar geen fpeciale Keuren fyn, buiten of tegen het regt, dat het gemeene regt volkome effect moet fortcereu, En vervolgens is het feker, i. Dat het na regten niet is verboden, dat men op Procuratie van een Debiteur, deflelfs Boedel mag aenflaen , om die te redden, En dac 'er indien gevalle geen Curateele te pas komt, als men de goederen maer verantwoorden wil, en alzoo aartoonen , wat men daar mede ten nutte van den Debiteur en zyn Crediteuren heeft gedaan, Want andcrzints was 't onnodig geweeft by het gemelde 14. Articul te Hellen, A. Een exprejje interdictie en verbod. B. Een verklaring van onwettigheid. C. Een Arbitrale correctie &c. &. Dat het aenflaen van een Infoivente Boedel nogtans volgens' de voornoemde Keuren in allen gevalle op procuratie van den Debiteur mag gedaen worden, als den Debiteur zodanig contantemeuc weec P 8 te  £3o VERZAMELING van STUKKEN te geven, dat de Crediteurs den Debi teur wel meelter willen laten van zyn Boedel. By voorbeelt met iemant, te nemen ten genoegen van de Crediteuren , en andere voldoende conditiën, die oontentement geven konnen. Weke explicatie en verflant te meer be» hoort aengenomen te worden, om dat voor al by onfe Voorouderen, die vraeg heeft gegolden ; a Qjtod enim jus habet Magirtratus in „ ahena calamitate, ut de re tam luótuo„ fa compendium ftcletur? genomen eg „ L. 1. Cod. de naufr. Zoo als nogtans te beklagen is; Dat 'er dikmaJen by fommigen word toegelegt, ï. Om de Luyden OM VER en van hun Stoel te werpen , en den Boedel Infolvent te doen worden. Om dan gejegentheyt te vinden, om Cu, rator in dien Boedel te worden, en voer hun ztlven en voor anderen ; die daer van kunnen en mogen profiteeren, als de noot zulks vercylf.; een goet compendium, ex re illa luótuofa, te bejaegen, D aar zoo dezelve Boedel door iemand als gernagiigde tot liquiditeyt gebragn en geret wierd, veele luyden of geheel behouden; en op den Stoel zoude zyn blyven zitten; En andere nadelige gevolgen , fchoon een notoire gevalle Infolventie, zoudep zyn vermyt, £r hef op zig ?Je|ve feker is, de noot  TOT DE MILIT. JURISD. &c. 231 aen de man komende ; dat ieder Crediteur niet volkomen het zyne zoude bekomen ; dat als dan , zoo wel, als dat 'er een "Curator was geftelt, door den geene, die als Procuratie hebbende van den Infoivente , of van het meerder deel der Crediteuren , den Boedel heeft gered en die betaelt heeft, 't gunt, buyten tegenfpraek by preferentie behoort betaelt te worden, zoude konnen worden gedaan rekening, en in cas van verfchi! over het flot van dien, by preferentie gedifputeert voor den Competente Regter , 't zy dat de penningen bleeven; daer zy waren, of zoo de Crediteuren hun dieswegens niet zouden kunnen verftaan,, dac defelve tot hun befwaer, van daer op te valle koften, onder den Regter waeren gebragc, in confignatie. II. Dat de miflio bonojum tot zyn gevolg heeft het Hellen van Curateuren; Voet ad. Tit.ff. de cur. ben. dando N° r. „ Creditoribus inpoftetfionem mijfis, cu„ ratorem bonts conftitui , confultum „ omnino, imo neceifarum eft&c. Maar met welk een gevolg? Namentlyk met dit: Dat die Curateele zig alleen bepaalt tot de Goederen gelegen onder de Jurisdictie van dien Regter , die (des noodig zynde) de Curator ftelt , en niet geè'xtendeert word tot Goederen daar buyten, Voet ad Tit.ff. qulb. ex cauf. poff eai- tur ATJ. 3. P 4 » Fe*  *$2 VERZAMELING van STUKKEN „ Petenda haec mifllo ab eo Magiffcrata j» in cujus ce/ntorio (ira fust debitüris „ bona , nee ultra mïttentis territorium „ fe/e vis miiïionis exendit, nee con„ cedendi , niii prarnifla cauise cogni„ tione; Voet ad Tit. ff. de Curat. bon. dando, N\ z. OBJECTIE, Profeffor Voet, leert ad Tit ff. at Curat. Ion. dando A70. 2. Dat den Regter van de geobereerde Debiteur een Curator Lui fteüen ten upzigte van de roerende Goederen, en van de vafte Goederen in het territoir van zyn Souverain geleegen ; Maer niet tot Goederen geleegen onder een territoir , reforterende ondereen andere Souveraimteyt. Ergo fal men (verkeert) befluyten, gaet de Curateele op eene plaats geftdi ook overzie vafte Goederen, buiten het territoir^n de voorgemelde plaats, ia die te famen alle met elkander onder een Souverainreforterende zyn. K. I. Waer of Voet en andere D. ü. zulks uit foude leeren , is niet te vinden; ter contrarie leert immers het Roomfche Regt; daer erkenden immers alle de Regters, dezelve Heer als Souveyain , en nogtans mogt ieder niet verder difponeeren.als bt treffende de Goederen in zyn territoir gdeegen. Want volgens de l. uit ff. de Jurist. is ?t klaer. Jjiwd cjtnr terricorium jus dicejiti im-  tot de MILIT. JURISD. &c. 253 pune non pareatur, quod confirmatur. Tn L. 27. ff. de Tit & Cur. dat. Da r een Pupil hebbende Goederen leg. gen te Romen en daer buyten; dePraetor en de Pree fes , fchoon beide onder eene Souverainiteyt , ieder nogtans in hun refpecle met betrekking toe hun territoir , voorfiening doen. Adil L.iz. 5. 1. ff de reb. aut. Jud. W „ Is qui poffidere, jubetur , eo loco „ juffus v'idctur cujus (feil. loei non prae„ iGdii) eura ad Jubentcm pertinet. Het welk mogelyk foude konne getoont worden, dac in andere der Geünieerde Provintien , als nog alfo wordt gepracfifeert: fo dat in die Provintien, fo veel Judicia praeferentiae en concurrentite worden gehouden als 'er in onderfcheyden territoiren van die Refpective Provintien, Goederen fyn gelegen. En het is notabel, dat hoe ?eerA. Mafihceus in Traic. de auSt iib. j. cap. 7. jV°. 10. nadrukkelyk onderfcheid maakt tuffen het flellen van Curateuren, dat hy egter te gelyk leert, dat als in die gevallen een Curator is geftelt by den Domiciliairen Regter , dac die Curator over de vafte Goederen in alio Territorio gelegen, geen directie zich kan aanmatigen , als op letteren requifitoir aen den Regter van de plaet$e daar het goed gelegen is, met byP 5 voe-  23* VERZAMELING van STUKKEN voeging, dat als den Regter van die Plaets of Territoir daar het goed gelegen is niet wil defereeren of ftil zitten , hy zelfs een Curator Hellen kan; namentlyk : Po/itis ponendis. Maer het zy zoo het wil, waer llaet ergens in regten ? dat aan de porelbs Magifteria, fynde dan den Judex Miiitaris of Krygsraden is gegeeven het vermogen, om in de Goederen van een Militair een Curator aen te Hellen , En zoo Ja, dat die Curator zyn adminiftratie zoude kunnen extendeeren over alle dc Goederen , van zoo een Infoivente , onder diverfe Territoiren van Een en den zelfde Souverain geleegen ; Nergens, want dan had zoo een Krygsraeds Curateele meer Extenfie en ver. mogen, als ten opzigte der Boedels van Politique Infolvent geworden zynde , aen de Curator in dezelve Goederen is toegekent; En uit dat meer Vermogen foude dan felfs profiueeren veele befwaren , voor al van Gerea'Hfeerde , mitsgaders Gehypothequeerde Crediteuren", of op diverfe plaatfe in een en defelfde Provintie, of afzonderlyk in de Refpective Provintien, en geveftigt op Goederen aldaer gelegen, als men in agting neemt, dat een Krygsraat geen regt doet uit de naam van de Staten der ttefpeclive Provintien, waer in Jy in-Befitting leggen, Maer  tot de MILIT. JURTSD. ccc. 235 Maer uit naam ende van wegen Haer Hoog Mogende, En vervolgens foude daer uit dan nootwendig moeten prorluè'eren; Dat ais een Krygsraat ftelt een Curator , dat die onder zig foude moeten flaen, beheeren en verkoopen, fo defelve gevonde fouden worden; 1. De Bagagie en Equipagiè van den Officier in het Guarnifoen , met zyn \*erdre Meubilen aldaer en ook elders, 2. De Vafte Goederen gelegen in het Territoir van de Stad of Plaats binne defe Provintie, daar men of gewoon is Guarnifoen te leggen , of om andere byfondere reden fulks doet, 3. De Vafte Goederen gelegen buiten het Territoir van de Stad of Plaats daar het Guarnifoen word gehouden, fchoon onder defelve Souverain of Provintie, met de plaats van 't Guarnifoen Reforteerende, 4. De Vafte Goederen in andere van de Geünieerde Provintien, gelegen , 5. De Vafte Goederen , dewelke buite de Provintie van 't Guarnifoen, in het Liesfort van Haer Hoog Mog. geleegen fyn ; Waerlyk :('t zy mer eerbied gezegt) al te verregaande gevolgen, flrydende met het regt van de Refpective Provintien, fo ten opzigte van Haer Hoog Mog. als van de Refpective Provintien met betrekking tot elkander onderling, want fonder eens niet te melden van Haer Hoog Mog. en van de niagt die Haer  236 VERZAMELING van STUKKEN Haer Hoog Mog. uk haaren Naem, En dus door hunne Regters in de Refpective Geünieerde Provintien foude konnen doen exerceren of niet, is dit immers feker, dac al was in Holland een Curateele gedecerneert by de voornaamfte Stadt, in een Boedel van imauc, Valt Goet hebbende in Gelderlant: Dat den Hollandze Curator foude fyn "buiten vermogen, om deGelderfe Goederen onder zig te liaan, te Btheeren en te Verkopen , en de Geldericbe Reè'ele Crediteuren te bedwingen om haar geit in Hollant te halen. En is dat waar, men toone eens uit een Wet, dat een Regter uyt naam van Haar Hoog Mog. Regt "doen de, ter plaacfe, daar hy felfs is in het Territoir van Haer Hoog Mog., en decernerende een Curateele , defelve fyne Curateele foude konnen extenderen over Goederen , gelegen in het Territoir der Refpective Geünieerde Provintien; dog men vertrouwt, dat daar toe niemant in ftaat fal fyn , een zulken Wet aan te wyfen , En dat dit vertrouwen niet ongegronc is, fomet betrekking tot de Relpective Provintien onderling, als met betrekking van Haer Hoog Mog. tot idef van de Provintien op zig felve» blykt hier uit, dat alleen tuffen de Staten van Holland en Weftvriesland ter Eenre, en de Staten van de Provintie van Utrecht ter andere Zyde, is gemaakt  tot de MILIT. JURISD. &c. *%T een fpeciale Conventie, te Utrecht gepubliceert den 18. April 16, $>. en fulks 12. Jaar, na dat de Refolutie op derr 10 july i&tf. te vinden in het 3. deel van 't 'Groot Placaatboek pag. 672. hier na te melden , is genomen, So als men vint by Profelfor Voet ad Tit. ff. qui pot in p~gn. No. 12. II. Voet en andere D. Ü. requireeren 'm alle gevalle een Regter over een Territoir , en dus een regter die in zeekere plaets perpetueel Regter is. Waer is nu ooit iemand geweeft? Die een Krygsraad voor een Territoriale Regter "heeft gehouden; Was een Krygsraad dat, zoo zoude die Krygsraad dan, zoo ras dezelve in een Scad of Plaacz der Geünieerde Provintien in Guarnifoen komt, aldaar , met zyn komft, den Territorialen Regter ontnemen een gedeelte van zyn Regtsgebied, En zoude dus een Krygsraat ten opzigte van zyn onder hebbende Militie aan de Territoriale Regter dadelyk ontneemen de cognitie van alle Reële Zaeken, 'twelk, onder verbetering, ongerymt is. En geen wonder, want zoo men een Krygsraad van de Militie anders confidereert, dan een doortrekkend of Eygentlyk temporeel geplaeft Collegie, word een Krygsraad van meer vermogen, als den Rade van Staeten, en andere Hoge GeneraliteitsCollegien, Dis exerceeren zoramige ook deze of 8°°i  *3S -VERZAMELING van STUKKEN geene Regtsdwang , over hunne, toe ce gemelde Collegien , behorende officianten. Maer hebben die ColJegieu ooit ge* fudineert; a> Dat die geene, dewelke onder hun reforteeren ; in civile zaeken voor hun moeten te regt ftaen alhier in den Hage: Geenzints, 't is altoos eenftemmig geweeft, dat zy uit hoofde van ci' vile Schulden zyn aanfpreekeiyk voor den Territorialen Regter alhier in den Hage, op dc voet van de Provifionee]e Ordre van Haer ïid. Groot Mog. \aïi dato 27. Septemb. 1Ö14. te vinden in het 2. deel van 't Groot Placaatboek pag. 1378. Wanneer zy als Inwoonders van den Hage zyn te confidereerea, En het is Notabel. 3. Dat de gemelde ProvifioneeJe Ordre is * gemaakt, ten tydfc van het Stadhouderfchap van Prins Maurits van Orange. 2. Dat in defelve Ordre, by het 9. en 10. Articul , alleen is gemelt , van EDELEN en SUPPOOSTEN ; en van • ' Perfonen exercerende gemeene Hantwerken en Neringen; fonder dat 'er? ietwes is gemelt van Krygsluyden, doenmaals en te voren fekerlyk, fo wel als ?nu, in den Hage Guarnifoen houdende. Waar uit men vertrouwt te mogen be* fluiten , dat vermits dan, by het gemelde p. Articul is geftelt, dat die van de.  tot de MILIT. JURISD. &c. 23>- de Rade Provinciaal, foude blyven BEHOUDEN de private Jurisdictie, over alle EDELEN en SUPPOOSTEN, in den Hage; dat ten minfte klaer is, dat, vermits onder de Edelen, fekerlyk doenmaals, fo wel als nu , veele Krygsluyden waren; Die van den Rade Provinciaal over de gemelde Edelen, Krygsluyden fynde, in 't Jaar 1614. nebbe gehadt: en dat Haer Ed. Groot Mog. bebbe gewilt, dat fy foude blyven behouden de privative Jurisdictie, ten ware imant kohde aanwyfen uiteen Placaat defer Landen, voor den 27. Sept. 1614. gemaakt, dat de Edelen, dewelke in der tyt Krygsluyden fyn geworden , daar door de privative Jurisdictie, van den Rade Provinciael waren ontrokken geworden ; en geiyk men ter goeder trouwe niet gelooft, dat 'er een dusdaanige Wet is, fo vertrouwCöteri te mogen befinyten by verder gevolg, dat gelyk het ( onder Reverentie) foude fyn ongevoegfaam, dat Edelen Krygsluiden fynde, foude fyn onder de privative jurisdictie, van den Rade Provinciaal, en dat de mede Krygsluyden , dog Onedekn fynde, maar anderfints met betrekking tot derfelver rang en dienft aan Elkander even gelyk, daer van foude fyn uytgefloten, Dat de natuurlyke reden de faak daer heenen brengt, dat de Krygsluyden geen Edeler, onder de algemeene benaming rai  20 VERZAMELING van STUKKEN van Suppoojïen, in 't gemelde g. AnU cul fyn begrepen, of-.men foude daar heen geraken, dat Luyden, fynde anderfints van 't felfde Caracter en gelyk in Rang, alleen uit hoofde van geboorte onderfcheyden, tuffchen Edelen en Onedelen ( gelyk men die niet alleen onder de Krygsluyden, maer ook elders in CoJlegien heeft) foude behooren te hebben onderfcheyden Regters, en wel de Edelen, een Regter, in feekere opzigte van meer rang en aanfien; en de Onedelen , een Regter , in fekere refpecteniet in alles gelyk met den Eeriten; het tegendeel van dien, en 'wel namentiyk, dat de voornoemde Edelen en Onedelen, behooren te fyn onder de Privative Jurisdictie , van een en defelfde Regter, fchynt ook tot een grondflag te hebben gehadt, wanneer op den 13. Mey 1733. Haar Ed. Groot Mog. hebben genomen derfelver Refolutie, relatief tot de Conventie tofichen het Hof en de Magiftraat van 's Gravenhage gemaakt; het welk dan ook te natuerlykcr is, (fo men vertrouwt) om voor te ftaan , als dat Edele Krygsluyden fynde, foude fyn onder de privative Jurisdictie van 't Hof, ende Onedelen, met de Edelen, gelykfoortige Krygsluyden fynde, onder de privative Jurisdictie van den Krygsraat der refpective Regimenten, in 's Gravenhage Guarnifoen houdende,. Ê. Heeft,  tót be MILÏTi JURISD. &d a^f 0. Heeft de Raad, van Staaten, of andere Generalkeyts Collegien , ooit gefuftineerc, dat fy .moeften Itellen Curateu» ren in Boedels van Infoivente onder hun horende, en wel ten dien effecte , dat die curateele zig zoude extendeer.en tot Goederen buyten den Hage, elders gelegen in de Provincie van Holland* i\iooit heeft men zulke gedagten gehoort; OBJECTIE, de Refolutie van den ro. July 1677. dopr haar Ed. Gr. Mog. genomen. R. I, Die raakt geen Militaire Krygsraaden, om zig daar na te gedragen in het Hellen van hunneCurateele, cafu quo, wanneer zy daar toe competent foude zyn, en by gevolge fo het waer foude mogen fyn , dat de Krygsraaden in het Jaar 1677. volgens de Wetten , in de Provintie van Holland zynde, Curateuren hebben mogen aan te ftellen: fo foude men moeten weeten , wat die Wetten inhielden , om uit defelve te kunnen af nemen , of de krygsraaden, op die tyden meer regt hadden, omme hunne Curateele te doen werken; dan de Regters in de Steeden en Plaatfe defer Provintie, en vervolgens i dat ten opzigte van de Krygsraaden, een fodanig declaratoir niet nodig was geweeft te doen4 als Haer Ed. Groot Mog. by de gemelde Refolutie hebben gedaan : Edog hebben óq Krygsraden. fodamge Wetten  i42 VERZAMELING van STUKKEN niet voor handen (gelyk men die tot nog toe niet heeft gevonden , en die feer apparent nooit te vinden zullen fyn, als men in aanmerking neemt de Misfive van fyn Hoogheyt op den 19. Mey 1675. en fulks iets meer dan twee Jaren voor dato 10. July 1577. aan 'c Hof van Hollant gefehreven, in hec begin defes vermeit;) fo is het dan een fekere waerheyt, dat als eens onderHeld word, dat de Krygsraeden in het Jaer 1677. by Haer Ed. Groot Mog. foude fyn erkent geworden, in het vermogen , om Curateuren in Infoivente Boedels aen te Hellen, dat het dan te gelyk waarheyt moet zyn, dat die Militaire Curatelen , zig niet verder hebben konnen extenderen, dan op den voet en in conformite van het Civile regt, en fulks bepaaldelyk alleen tot die Goederen van den Info] venten Krygsman, dewelke waren , daar de Krygsraaden in befetting of te Velde fungeerde , en niet, dewelke waren in het Territoir of Jurisdictie van andere Regters , ter plaetfe daar de Krygsluiden in Befetting waren, of te Velde Honden , en verder in Territoiren daar buiten gelegen, en is dat waer, fal hec van 't departement fyn van den Krygsraad , pofttis ponendis, aan te wyfen, dat fy in later tyt vermogen hebbent bekomen, om hunne Curatelen te doert werken over Vafte Goederen van In- u fülr  tot de MILIT. JURiSD. &ci H$ folvente 0$cieren , geleegen niet alleen terplaetfe daar de Krygsraderi fyn» Oridér de Jurisdictie of het Territoir van de Ordinaris dagelykfe Regter 4 maer felfs daer buiten, alomme binnen defe en andere Provintien. g. Zoo dje Refolutie Militaire Krygsfa* den zoude raken, is het uit die Reft> Knie klaef, dat geen Krygsraaden j maer de Poiitiquen Regters Curateuren, over Boedels van Militairen moeten Rellen, 3. Als by die Refolutie word gerechmeerr.' daé het declaratoir daar by gedaan zoude weezen conform de difpojitie van dt befchrèévc R.egten> ls zulks (onder Reverentie) niet te verdaan in die zin, dat Haer Ed. GrooE Mog • foude hebben vermeent, dat dé civile befchréve Regten foude mede brengen, dat een Curateele door een Regter van de woon plaats van den Infoivente getrek j alomme foude werken over Vafte en andere Goederen, on« der het Territoir van andere Regters gelegen, neen; dan foude men (on* der Reverentie) Haer Ed. Groot Mog; toefchryvën een gevoelen tegens het civile regt ftrydende en vervolgens moet men die Refolutie, (in onderftelling, dat daar by geöogt word op de L. 10. Cod. de bon. autl. Jud. pcjji tiitdrukkelyk alleenlyk betrekking heb* bende, ad quaeftionem ortam fuper pecu* niis debicis, NB. pfoquibus tiypothectf 9. % W  *44 VERZAMELING van STUKKEN non fint Conftitutce,) verdaan, namentlyk dat alle perfoneele Crediteuren, dewelke geen onderpand hebben, hun generale Judicium prseferentiae en concurrentie moeten houden voor den Regter van den Debiteur, die de Immilïie in de Goederen gegeeven heeft. En vermits het Hor dan zig aentrok de Judicature over zoodanige zaaken, in plaetfe van die te laeten aen de Judex Domicilii, in defe Provintie geftelt, zoo vint men, dat op den voet van de voornoemde Wet, de zaeken by de voornoemde Refolutie van Haer Ed: Groot Mog. ook zyn geëxtendeert buiten de gemelde Wet, tot Crediteuren zelfs Hypotheecq en andere reëele Verbanden hebbende op vafte goederen, fonder onderfcheyt, waar die fyn gelegen , en welkers Panden waeren gelegen buyten het Territoir van den Domicilairen Regter, dog binnen deeze Provintie; in dat geval, wanneer daar over verfcbil zoude ontftaan, en door het meerder deel der Crediteuren, na maare van de fchult, niet is voorzien, fo als zy , buyten alle Regters (onder Correctie) vermogen te doen, ziet Prof. VOET, ad Tit.ff. de Cur. Ion. dando. No. 2. 6f S Tli UV. IN STNT. Jur. Civ. ad Lib. 42, ff. Tit. 7. 5. ff. 68. en 69. Want Haer Ed: Groot Mog: hebben verklaert; dat „ alle Quaeftien en Ge-r m fchillen , vallende in en over Boedels v die  tot de MILIT. JURISD. &c. 245» „ riie Infolvent geworden of an- „ derzints by commiffie of onder het „ opper toezigt van Scheepenen of „ Commiffariften van defolate Boedels „ geadminiftreert worden, geventileert „ en afgchandelc moeten worden, voor „ de Regter van de plaatzen, daar de „ voornoemde Boedels infolvent —„ ofte onder commiffie als vooren ge„ adminiftreert zyn, en dat de Reeke„ ningen van de Adminiftrateurs van „ de voornoemde Boedels, daer ter „ plaetze moeten worden gedaan. En die Refolutie is dan fekerlyk, twaalf Jaren na dato de grontflag geweeft van cle conventie tuftchen Holland en Utrecht, den 18 April 1689. gepubiiceert, wanneer daar by in agting ge-» nomen fynde, dat de Staten nu door de gemelde Refolutie in Hollant hadden geeffeeïueert, dat de Curatele in een© Stad of Plaats geftelt fynde, alomme foude werken, het felve ook hebben aangedrongen te behoren tuftchen de Provintien van Holland en Utrecht onderling; als aan elkander van outs feer fterk verbonden, en genoegfaam in elkander op veele plaatfe geconfiniè'ert fynde; Zeer notabel is op dit poincr de leere van den Profeftbr Voet ad Tit ff. qui foï. in pign. N. 12. alwaer hy fegt; „ Quoin loco "concurfus autpraelationis. » Judicium ventilarjdum fit,, ambiguum Q 3 * fatjs  h-6 VERZAMELING van STUKKEN M fatis eft. Rigorem Juris fi Ij>eét.ernus, in loco quiik'm ÜOMIClLli, „ (NB; r:m Pnefidii) debkoris obaerati, non nili de pretjo redaélo ex w rebus mobihbus omnibus ubicumque. „ conftitutis, nee non imrnobihbüs „ in ipfo D OM I Cl Lil (NB: non „ Prcsfidii) loco fitis, Judicium inter jp creduores. agirandum r'uerit; de im» „ mobtlium vero reliquarum pretio „ in locis JipguUss, in qjiibus ivimabi5, Ha quaque obcerMt. fitajiat, fic uc „ tot 'fine futura de praeladone Judiy cia, quon locis diverss alii atque alii „ judici fubjectis immobilia repertafue» „ rint* ■ En het is notabel dat Voet, daar op laat volgen, « Piane ut apud eundem fupremum uni„ us Territorii Judicem, vel etiam apd n (jrdinarhim Judicem D O MI C i L11, „ (NB: non Przjldii) debkoris-ohos. „ tati de prpelacione inter creditores di„ fputetur ratione pretij, quod ex ïmj| mobiliym fub diverfi,s inferioribus Ju„ dicibtis, eidem principi fupremo pa„ rentibus fitorum vendkióne redacrum ,, eft. A7.5» modo conRitui fummo Jurs 1 p ar est. Eu bygevolge zoo lang 'er. dan nier be* greepen is by Haer Ed: Groot Mog. l. Dat Krygsraden Mkitaij; na regten heb" ben; of wel das hun door Haer Ed s Groot Mog. behoort gegeeyen te werden ,  tot de MILIT. JURISD. &c. 24? den, de magt om binnen defe Provintie Curateuren in infoivente Boedels aen te ftellen. 2. Dat die fnfolventie vallende in een Guarnifoen binnen dele Provintie, de Curatele zig extendeert, met de daar uit voombeyende gevolgen, totover; en verder alomme buyten de ring van dc Guarnifoen plaets, over alle Goederen, in defe Provintie gelegen, zonder onderfcheid; Zoo behoort het civiele Roomfche Regt, volkomen te werken, ten refpec%'a van het geene, waer over dj curateele in het Guarnifoen verleent, alleen behoort te gaen. En dat is dan de Bagagie en de Equipagie, en ander Inboedel van den üih> der, aldaar fynde, Er. het verdient wy Iers fyn opmerking, dat den Profeflbr roet, het daarby niet latende, ver,der zegt by 't vervolg van gemelde plaets; „ Sed ita conftitui fuadet tequitas, (of „ dit waaragtig is ten opzigte van „ Krygsraden, met betrekking tot On„ derdanen van Haer Ed. Groot Mog. „ te gelyk met behout van derfelver „ Privilegiën en s'Lands Regten, fal „ fyn ter overweging van welgemelde M Haere Ed. Groot Mog:) ne conti„ nentia caufse dividatur, pro ut etiam „ ab HollanditfOrdinibus cmjlitutum ejl, „ non apud Curiam Provindalem, fed Q 4 » apud  5H« VERZAMELING van STUKKEN f, apud judicem ordinarium bei, in quo „ curator' bönis obterati datus f uit, Ju„ dicium praelationis ad finem drodu„ cendum efle. By gevolge 't is (onder reverentie) 'J aftbaar, Dat Hier Ed. Groot Mog. noopens de geproponeerde in de het hooft defeti gefielde vraege, yoorzieninge behooren te doen,, hoedanig nu! laet men gaerne over aen derzeiver regte Weetenlehaps Souveraine Magt en Autoriteyt, Aangezien uit dje Bronnen wel zal worden gezovgt voor, de geruftfaeid, het behoud en interefi van dé goede Onderdanen van Haer Ed. Groot Mog. Met de bewaring van de Privilegiën, gégeeven aen de algemeene Ingeféetenen van d*;n Landen, tb Burgers als Krygsliedcn zynde. En zulks meede, zoo wei ten refpefte van de Officieren der Militie te Land; als van derzeiver Zee Ofhcierea, eigent?, lyk, zelfs niet zynde direct in dienft van haar Ed. Groot Mog. cf ftaende op derzeiver repartitie, Van wélke laeft men tot nog toe egter. niet heeft vernomen, dat zy ter zaeke van hunne gem^ekte Contraéten, Verbanden, Hypóthecatien &c. ooit hebben geiuftineert. Niet convenibel te 2yn voor. de Ordinaris c^gelykfé Regter, in dg Steeden of Plaets van dse&e Pravimie. dwaer ''•'• " " " z4  tot n* MILIT. JURISD. &c. 249 zy tot zoo lange zy geé'mplojeert worden , ten dienfte van Haer Hoog Mog, zig opaouden, of dat in cas van Info!veniie , in hun Boedel, Curatcuren zyn geftelt, door een ander Regter, dan de;i Ordinaris dagelykfe Regter in de Stad , daar een Zee Officier zig ophoud , Of dat wanneer Officieren ter. Zee zyn geëinp'.oyeerd geworden in dienft van het Land, fy Lieden ooit hebben voorgegeeven, dat zy in Regten zouden moeten worden aangefprooken, of voor hun Seheep,s Krygsraad, of voor een Krygsraad van de. Vloot; Zoo als zy dan ook te regt zouden mogen doen, in cas Officieren van de Militie te Land, voor geen Ordinaris dagelykfe Regter foude moeten worden aangefprooken, en hun Boedel Infolvent vallende, door een Militaire Regter daar in een Curateur, zoude moeten geftelt worden. Wordende op de voorzieninge in het voorfchreve QUiElUTUR gemek, met alle eerbied te meer geinfteert, i. Om dat de Onderdaanen van Haer Ed. Groot Mog. verpligt zyn ZO ROKTE DRAEGEN, a. Dat zy hunne Debiteuren binnen deeze Provintie niet aanfpreeken moeten voor Regters, welkers Vonniffe of mogelyk worden gefyflineert niet provocabel te jcyn, of zoo dezelve zulks ai zouden jj:yn onderheevkig, 5 Pat  2jo VERZAMELING van SrTUKKE Dac zy als dan zouden moeten provaceeren , en hun provocatie dirigeèren ; onder hec oog van deSouverainiteye van U Ed. Groot Mog. aen een Superior*? Regter, geen regt doende uit naam van II Ed. Groot Mog of van de Hoge OvLrigheid en Graejlykheid van Holland, Zetlanden Vriesland, lioedanige Regters nogtans de eigentiyke Regters zyn van alle Onderdaem n van U Ed. Groot Mog. zoo in de eer* Re inftantie , als by provocatie aen den Hove en Hogen Raden in Holland, waarom dan ook zeekerlyk tot geruftheid van dezelve Onderdanen in alle gewysdens, zoo van de Refpective Hoven van Juftitie, als van de inferieure Ordinaris dage]ykfe Regters, onder de Souveraine Magt van Haar Ed, Groot Mog- fungerende, altoos t'usfehen invloeid uit wiens naem ; en van wiens wegen, in de zaeke regt gedaea word. I, Dat voor al, wanneer de Onderdanen van U Ed. Groot Mog. onderling vetfchil krygen , als onvermydelyk is , wanneer 'er een Judicium en zulks een caufae cognitio, dïlctiffio ac definitia coram Judice, in materie van preferentie en concurrentie moet gehouden, worden , zy lieden niet verpligt worden , 't Zelve te voeren, zoo ter eerfte inftantie, als in cas van provocatie binnen de palen en onder het oog van U Ed.  •tot de MfLIT. JURISD. &c. %$% Ed. Groot Mog.; als 's Lands Souverainen, voor een Regter geen regt doende uit name en van wegen hier boven gemeld, Of wel by verandering van Guamifoenen, van de eene Piaets na den ander; of by employ van s'Lands Militie tc Velde, niet alleen buyten deeze Provincie , in andere Provintien, of in *t Reffort van de Generaliteyt, maer zelfs in verre Landen en Geweften, of wel ter Zee, alwaar (dat God verhoede) in vorige dagen, de Militie van dep Sfaet is gezonden en gebruykt, f. Dat voorgekomen worde, dat Goederen van iemand weezende een gebooren of anderfints vaft Onderdaen van U E. Groot Mog. in een van de Sceeden of Plaetzen van Holland; en zulks zoo een, die aldaer heeft geflelt Lam/2, %erumque ac fortumrüm Jummmn, unds non fit difcejjurus ; fi nihil avoctt, woroende inioivent, onder den dekmantel, dat zoo een te gelyk, is Officier Militair, 't zy in den Hage, of elders in Guarnifoen leggende, niet van uit de Steeden en Plaetzen worde gehaalc en gebragt in andere Steeden, onder de Magt van een Militaire Krygsraat en de adminiftrstie van de door den felve Xrysi'sraat geftelde Curator, al waer de voornoemde Regimenten, 't zy binnen pf buyten deze Provintie in Guarnifoen jeggen, of te Velde of wel te Water  252 VERZAMELING van STUKKEN gebruykt worden, welke by de Ridder, fchap en Sceeden, de Vergadering van. U Ed. Groot Mog. compoferende, alleen ten opzigte van derzeiver gemeene Onderdanen, by Refolutie van 10. July 1677. Lafgeflaen ten opzigte van Onderdanen, dewelke in een Stad woonende en Infolvent wordende, elders Goederen hebben leggende; En geen wonder, om dat dog by het vervolg van de zaaken, dezelve worden gebragr, dam zy in allen gevalle dog weesen moeten, dat dan is van de Ordinaris dagelykfe Regter, by provocatie aan den Hove of Hoogen Raden in Holland, waar door dan te gelyk worden behouden de Privilegiën aen alle Ingefeetenen of wel Burgers, als Krygsluyden competeerende, om door hunne gefielde 's Land Regters geoordeelt te worden. 2. Om dat door dezelve voorzieninge te doen voortaan zullen worden VOORGEKOMEN. A Conflicten van Jurisdictiën over gedecerneerde Curateele 't zy door den Krygsraad van Regimenten, Guarnifoen houdende in den Haage, mitsgaders Elders in de Steeden, of wat Plaatfe liet zyn mag; en de. uitvoering van dien; 23. Andere Verfchillen, 1. In cas of alle of fornmige van de Crediteuren begrypende, dat detelve Curateele  t©t de MILIT. JURISD. &c. 253 tecle fupra Jurisdiftionem is verleend, mitsdien is Invalide; II.In cas of alle of lommige Crediteuren, of andere Luyden, blyvende fti! zitten, en 't werk eens aenziende, als in zig zelve nul en onbeftaenbaer: naderhand zouden opkomen willen (zoo als hun niet zoude zyn belet, of hun regt in dat geval hun zoude zyn benomen) om te fullineeren , dat alle de gevolgen uic de voornoemde Curateele proflueerende, als van verkoping van Vafte en andere Goederen &c. zoude zyn Nul en van Onwaerde. 3. Om dat door de voornoemde vowzieninge zal worden VERMEID (in C2s Haer Ed. Groot Mog. zullen declareeren, dat de Curateelen van deKrygsraeden Refpective Militairen beftaen konnen, en wel ten opzigte van Vafte Goederen, direct onder de abfolute Souverainiteyt van UEd, Groot Mog. dog buiten de Ring, en in een ander Territoir dan van 't Guarnifoen, dat ook veele anderzints gegadingdens, om, vooral, de Vafte Goederen van den nfol ven ten Boedel te koopen, omtrent de validiteyt van de gemelde by den Krygsraad verleende Curateele, geen bedenking zullen konnen maaken, om de gemelde Goederen by koop aen te flaen, uit vreeze van moeielykheeden, dewelke hen zouden konnen weedei'vaereu , ingevalle de validiteyt van dc  m VERZAMÉLING van STUKKEN de gemelde Curateele door de Krygs* raed verleent, t'eeniger ryd zoude worden gequerelleerd voor den Ordinaris dagelukje Regter jegens den p\>ffefTeur, dewelke de voornoemde Goederen by koop zoude hebben aengeflagen * en vervolgens by provocatie aen den Hove en Hoogen Raaden in Holland. 4. Om dat door de gemelde voorlïenmg te doen , Zë worden ZORG GEDRAGEN dat ook de Schout en Schepenen, onder welkers Jurisdictie de Vafte Goederen tot de gemelde Boedel gehoörende, geen fwarigheid zullen kunnen inaeken,om het tranfport en vervreemding voor hen te laten doen, uit hoofde van de Curateelen door den Militaire Krygsraad verleend , zoo Haer P^d. Groot Mog. zoude kunnen en mogen vermeenen dezelve Curateele te kunnen beftaen, en wel met die extenfie, dat de gemelde Curateele zoude gaen over alle Vafte Goederen, onder welk Territoir dezelve ook zoude moogen geleegen zyn, binnen deeze Provintie. OBJECTIE, Dat Gaet alles aen; Maer wat zullen de gevolgen zyn voor de Krygsluiden ? Zal men die handelen volgens het 19. Articul van de InJlruStie van 't Hofi en het 28. Articul van der Staten Ordinantie van den t. April. 1580. en houden in gevankenilfe op authoriteyt van den civilen Regter, dat loopt immers alles aen, tegens de L. 6. C. de Jurisd. omn. Judid li. C  tot df. MILIT. JURISD. &c, I37 R. I. Die Wet is hier booven al aengehaelt, en in zyn fterkfte kragt Verhandelt. Maar ftaat men 'er by liil, dan vraagt men ? of 'er is bepaalt in die Wet, dat de quseftien tulTchen Krygsluyden als Gedaagde , en een gemeen Perfoon, aenlegger zynde, met opzigte van hunne Borgelyke Quseftien , abfolut voor den Krygsraad moeten behandelt worden , och neen! maar dat ftaat 'er, ï. Dat aen de Krygsraaden word gegunc het vermogen , om de Quseftien tusfchen de gemelde Luyden te mogen hooren, en voorts als een gevolg van hec hooren ; te moogen uytwyzen, Want dit zyn de woorden. „ Magifterise poteftari inter Militares „ viros VEL PRIVATUM ACTO4 R KM & REUM MJLITAREM „ etiam civiliutn Qutefl'wnum audiendi, „ CONCED1MUS faculteiten, en als men wel vermeent gereflecteert te het> ben, zoo febynt eer't by de vol^endeL. 15. Cod. de Jurid. omn. Judic. £? L. un. Cod. in quib. cauf. mil. de L. 15. Cod. de Re mitit. te blyken, dat de meede Regtspleeging, dewelke nevens de Ordinaris Regter aen den Militaire Regter in caufa civili is gefchonken en verleent, naderhand, dog egter niet volftrekt, is toegekent; maar bepaalddyk raet infondering van zaa- ken4  Z56- VERZAMELING vAn STUKKEN en , waar van fommigen hier boven , ter zyner plaacfe, breder zyn aangehaalt. Dac de reeden, waarom de Keyzers hec voorfcbreeve vermogen gegeven hebben aan de Militaire Regters, geen andere oorfpronk heeft dan; een GEWOONTE van litiganten, die hunne Militaire Crediteuren voor den Militairen Regter geroepen hadden; wanc . men leeft in de gemelde Wet, agter de voornoemde gegeeven conceffie , i, Prafcrthn cum id ipfutn de MORE j, litigantium ejje videtur Hoe ver nu deze Provintie de zaaken in cas fubjecl:, ex more litigantium zyn afte leyden, zal men gaerne van des kundige hooren En daar by verneemen, of de Staat der zaeken deezer Provintie vereylc; op 'c Gemelde fubjecl een evengelyke Wet, als de D. L. 6. te maeken. II. Als men de gemelde L. 6. leeft. dan zyn Krygsluyden daar by niet uitgefondert, om wanneer zy hun Crediteuren niet. konnen voldoen of contenteeren, vry geftelt te w.orden van hec geene in L. i. Cód.qidbon.; eed. pöffl en by de hier boven aengehaeld Articulen, uyt onfe Lands Wetten, is vermeit. Neen: zulks moet ten hunnen opzigte ook werken, want offchoon de Krygsluyden jure pandeclarum. volgens de L. <7.  tot »b MILIT. JURISÖ. &c. »s? 6.pr. L.iS. ff". De re jud. hebben gehad het beneficium competentiae, Ib heeft men nogtans niet gevonden, dat hec felve voor hun, jure Codicis in wezen; is gebieeven, maar veel eer dat fy daer by onderhevig fyn geftelt, aan de generaele extenlie van de d. L. r. immers, veele Regtsgeleerden, fyn van gevoelen , dat het benifidum competentiae van Krygsluyden, noyt verder of anders heeft gewerkt, als ten opzigte varj Schulden , gedurende en ter contemplatie van hun dienft gemaakt, en by gevolge blyft het feker na de evenredigheyt van 't regt, dat als Krygsluyden zig dan hebben gemelleert privatit kSionibus, dat fy aan d. L. x. onderhevig fyn, mits dat het werk worde gedirigeerd door den Militairen Regter, die zyne Krygsluyden in Perfoon moec opleveren, Want dit zyn de Woorddi; „ Cottftat Militarem reum , nifi a fuo „ Jidice nee ixhibtri pojjè, nee fi i9 >y culpafuerit, coërceri. En om daar in beeter te konnen geftagen, blykt uic de famenhang van die> Wet, dat EX MORE LITIGANTIUM, de Regters der Krygsluyden •ok regt hebben beginnen te doen, in* ter privatum aSorem& reum Militarem. Om dat mogelyk toen al de ondervinding zal hebben geleert, dat of fchoon de Regters wel onderling verpligc wae* V. D*iju R teo#  m VERZAMELING van STUKKEN ren, om elkanders gewysdens by requïIitoir,op Attaché te executeeren, zulks zoo geredelyk niet zal hebben gevolgt, zoo als het behoorde ; en by gevolge zoo befluit men dan op zyn fehoonlte, op dit poinót , voor de 'Krygsluyden , dat als een van hun , in der tyt zyn Schuldeyfcher niet heeft kunnen betaelen , of zig bedienen van het flebile & miferabile beneficium ceffionis; wanneer hy zig privatis aftionibus hadt opgehouden of daer in gehandelt, Dat als den Militairen Debiteur door den Competenten Ordinaris Regter is uytgewonnen geworden , zoo ver, dat hy felfs geen Goederen fufiifant meer hadt, dat men als dan tegens zyn perfoon niet anders heeft vermogen te procedeereu , dan by tuffchen komfte, van foogenaamde Letteren Requifitoir van den Ordinaris dagelykfe Regter, aen den Militairen Regter, en vervolgens, dat den Militairen Debiteur is gelogeert (om na onfe tyt te fpreken) by den Provoofl in 't Guarnifoen of te Velde, en aldaar zoo lang gehouden, totdat hy zynSchuld-eyficher zal hebben voldaen of gecontenteert gehadt, Zoodanig egter , dat te gelyk in agte is genoomen, dat daar door den Dienft van het Land niet wierd verfuymt- het welk waerlyk is een poinct van confideratie, en heden ten dage nog in het pog gehouden wordt, Wans  tot de MTLIT. JURISD. fangen , waar ;by Remt*- is aangefchreeven om ingevolgen ordre van zyne Hoogheid den Heere Hertog , Veldmarfchalk ; om voortaan de Soldy ordonnantie van de Capitain Ihlfebos, niet alleen de Leenir'ge, maar ook hec Tractement van de Capitain over te maken aan die geene fo de Compagnie administreert &c. Welke ordres Remf1, ondoenlyk is, om te obternpereren dewyl een gedeelte van het aequivaJent en de halffcheid, wegens Arreften van de Hoogen Krygsraad , en van UEd. Mog. ver* leend , moet inhouden; weshalven Remonf{- verzoekt ten einde UEd. Mug. hem H. Heeren Gecommitteerden gelieven te verleenen, om over dezen te worden verftaan , op dat naar ingenomen Rapport by UEd. Mog. zodanigen difpofitie mogen werden gemaakt , als UËd. Mog. zullen bevinden te behoren en waar na Remf zich zal hebben te gedragen. (onder ftond.) Dn van Troyen. R 4 (Was  ï*4 VERZAMELING van STUKKEN ( Was geapoftill.) N a gehoord rapport der Heeren gecomm^ hebben de Heeren Gedeputeerden de Soiliciteur G. van Trojen Junior gelaft om de Leening der Soldaten als meede het Tradtemenc der Officieren van de Compagnie aan de Adminiftrerende Officier over ce maaken Edog het Capi* tains traftement in te houden om daar uit het jequivalent aan de Stads en Ommelanden Comptoiren te betaalen, als meede het gearrefteerde traftement, heen ter tyd daar over in prasferentie zal zyn verklaard , kunnende het onarrestabele aan de Capitain tot deftelfs noodwendig onderhoud extraderen, en zal hier van door de folliciteur van Trojen aan de Collonel de Raad leennis worden gegeeven. AcL Gron. in Coll. den ir. Junii i7<5r. (was getek.) W. Alberda, v«% Coll. Cpncord, L r. PUBLICATIE. JLI ie van den Geregte der Stad Leyden in Érvarmge gekomen zynde, dat zeedert eenige tyd herwaards, v£ele onordentelykheeden, en tnoetwilligheeden , waar door de ruft binnen deze Stad worc geftoort, gepleegt zyn gewor^ den, doorvRtEMOE Soldaten, welke met verlof van hare Refpective Officieren, zig binnen dee* (e Stad komen op te houden, Zoo is 't dac di© Van den Geregte voornoemt, tot confervatie van 4? zoo, nodige ruft j, eji oxdre binnen deefe Stad, Goed»,  tot de MILIT. JURISD. Sec. 365 Goedgevonden hebben, en verdaan, dac alle die geenen , welke mee verlofpaffen van hare Refpective Officieren, zig binnen defe Stad koomen op te houden, binnen te tyd van agt dagen na de Publicatie defes, hunne verlofpaffen in Perfoon zullen moeten overleeveren aan de jongite fubftituyt Schout defer fiede met opgaave, waar dezelve Logeeren, en vernieuwing van die opgave te doen, zoo dikwils defelve van Quartier of Logement kooroen te vennderen, op pajne dat die geenen, die zig voor den gemelde tyd van Agt dagen, by den voornoemde fubfiituyt Schout defer fteden, met hare verlofpasfen niet koomen te vervoegen om de voornoemde opgaave te doen, terflonduyc defe flad zullen moeten vertrekken, ofte anderfints uyt dezelve werden gefet, en by aldien defelve wederom in de Stadt mogte komen, fullen defelve na bevind van Zaken, arbitralyk werden Gecorrigeerc, Hebbende wyders die van den Geregte voorn, nog goedgevonden en Geordonneerc, dac voortaan alle de verlofgangers, welke zig binnen defs flad bevinden des Avonds na de Klokke van tien Uuren, zig buytens huys niet zullen mogen te begeeven, maar in tegendeel zig in haar Quartier of Logement moeten ophouden, op psene dat die geenen, die na dat de Klokke van tien Uuren zal gefhgen hebben, zig op de ftraten of in drinkwinkels mogte komen te begeeven of gevonden worden, voor de eerjlemaal voor de tyd yan agt dagen te water en te brood gez,et; en voor de twedemaal, deeje flad zullen werden ontzegt. Werdende aan a'le Tappers of di ï geenen die #enige gelagen fetten,by deefen gemterdiceetc, pninie na 't gemelde uur eenige verlofgangers in R S te  $66 VERZAMELING tan STUKKEN hare Huizen re houden, op psne dat voor ieder van defelve fullen moeten betaalen drie gulden, ten behoeven van den Schoiit defer Steden, qualificeerende behalven de Subftituyt Schouten en delfelfs Dienaers, ook defer (lede Binnewagtcrs , om alle zodanige verlofgangers welke defelve by 't doen van hare Rondes na 't gemelde uur op ftraat mogten komen te rencontreeren, ter ftond in Akkest t e n e e m e n , ten eynde als overtreeders van de beveelen van Haar Ed Gr. Agtb. geftr aft te werden, ende zullen wyders die geenen wiens verlof verlfreeken is of zig van hier naar elders willen begeeven ten Huyfe van gemelde SubftiiuytSchout defer lieden, haare ver lofpaffen wederom bekomen en gereflitueert worden. Aldus gedaan en Gearrefteert, by die van den Geregte der Stad Leyden, op den 19 January 1704. ende ten overftaan van dezelve op den 21. daar aan volgende van de Pijye van het Raadhuys afgeleezen. (onderftond by my) (was get.) Tsbrand yan Dam. Lil. Miffive van Prajident em Raaden 's Hoovs van Utrecht. 20. Sept. 17 64. DOORLUCHTIGE HOOGGEBÓÖREN FURST £n HEERE! jLt 00 aangenaam het ons by alle geleegentfretfi den zyn zoude , aan Uwe FurfteJyke Doorluchtige  tot de MILIT. JURISD. &c. .'tigheids begeerte, met alle volvaardigheid tfc defereeren, en daar door ons zelfs het genoegen te verfchaffen , van re kunnen opvolgen die gevoelens van waare hoogachting en eerbied, welke de Illuftre waardigheeden, door Uwe Furftelyke Doorluchtigheid bekleed, of geduurende de minderjarigheid van den Heer Erfftadhouder en Capitein Generaal bewaard wordende, niec minder als hoogltdeffelfs alom bekende hoogloffelyke perfoneele hoedanighecden, ons inboezemen , zoo zeer zyn wy met innig leedweezen aan gedaan, Uwe Furftelyke Doorluchtigheid by .deezen te moeten betuygen, dat met opzicht der overleevering van den gedetineerde Sergeant Casper Spoor aan den Militairen Regter, vermeld by Uwe Furftelyke Doorluchtigheids Misfive van den 16. Septb. iaaftleeden, zulks de magt van de aan ons gedemandeerde Jurisdictie te boven gsat: gelyk wy niet twyffelen of Uwe Furftelyke Doorluchtigheid zult gaerne hier in met ons van het zelve gevoelen zyn, wanneer Uwe Furftelyke Doorluchtigheid gelieve, na hoogftdeszelfs geroemde wysheid en sequiteit, in confideratie te neemen ; dat wy de eer hebben door haar Ed. Mog. de Heeren Staaten dezer Provinciën aangefteld te zyn tot Raaden ia haar Ed. Mog. Hof van Juftitie met de macht, om in hoogftderzelver naam en plaatfe, Rechc en Juftitie te adminiftreeren; fpecialyk ook in alle zaken ten platten Landen deezer Provincie, zo in het Civile als Crimineele ter onfer Judicature gebragt wordende, zonder eenige de minfte uitzondering van perzoonen, en bepaaldelyk geenlints van Militairen, wy ingevolge dezen feft onzer Inftruélie, Eed en Amptshalven verbon,  1(58 VERZAMELING tan STUKKEN bonden zyn, zo dra eenig delict, ten platten Lande voorvalt daar op te laaten informeeren, mitsgaders de fchuldigen te doen ftraffen. _ Wel is waar, doorluchtige Furft, dat met op. zicht tot Militaire perfoonen, geduurende de Glorieryke Regeering van voorige Heeren Princen Stadhouders, en wel byzonderlyk ten tyde van Prins Willem de 3. Hoogloffel. gedachtenisfe, conform zeekere Miffive van Hoogftgem. Zyne Doorl. Hoogheid, in dato den 3. Juny 1675. door haar Ed. Mog, de Heeren Staaten dezer Provincie eenige verandering is gemaakt by zeeker provifioneel Reglement, ons toegezonden, ten einde ons daar na in de beleidingen der Rechtspleging té kunnen reguleeren , welk provifioneel Reglement inhield, dat met opzicht van delicten, die men noemt gemeene delicten, begaan omtrent Burgerlyke Perfoonen ofte goederen, daar omtrent praeventie, zo voor de Burgerlyke als Militairen Rechter behoorde plaats te hebben. In vooronderftelling nu, deeze haar Ed. Mog. Refolutie by de gelukkige Reintro.duétie der Stadhouderlyke Regeering onder wy-len Prins Willem de 4. GJ. gedacht, wederom heeft ftand gegreepen, leed het ook geen de minfte twyffel, of Casper Spoor bovengem. konde met recht door den Procureur Generaal dezes Hoofs voor ons Collegie by preventie te recht geftelt worden, wegens een gemeen delict, gepleegt omtrent Burgerlyke Perfoonen, wanneer dezelve na iterative correctien van wegen den "Militairen Rechter, over zoort gelyken delicten ondergaan, en na zig nog aan vry meerder fchuldig gemaakt te hebben,, zich niet ontzag wederom in den Jaare 17Ó1. op een hoogftraf- bvc  tot de MILIT. JURISD. &c. t6» bare wyze, eenige goede Ingezeetenen deezer Provincie, onder onze Jurisdictie in hun neder eigen huis geweldadiglyk te mishandelen by hoedanige te recht ftellinge van Militaire Perfoonen wy nochtans nooit uit het oog verliezen, den dienft van den Landen zoo veel mogelylc te bevorderen, cn daarom altoos naauwkeurig agt geeven of derzeiver delict, fchoon onder de claffis van gemeene en geenfints van Militaire Delicten behoorende, nochtans zyn van dien aart, dat de Juftitie zoude kunnen voldaan worden, wanneer de delinquant met eene Militaire fttaffe gecorrigeert, en dus voor den dienft van den Lande bewaard wierd, en by aldien het geval eenigfints daar toe gedisponeerd gevonden word, maken wy nooit ds minfte zwaarigheid, zodanigen delinquant aan den Militairen Rechter onder behoorlyke Acte van non prsejuditie over te geeven; gelyk zulks meede omtrent den thans gedetineerde Cafter Spoor aanftonds na bet examineeren der informatien bereids op het verzoek van den Heer Commandant gefchied zoude zyn, indien wy niet uit de natuure en veelvoudigheid der deliften tot zynen laften hadden moeten befluiten, dat de voorengem' reeden in deezen geen plaats had, door dien dezelve ook by den Militairen Rechter geenzins met zodanige Militaire Straffe na merites konde gecorrigeerd worden, dat te gelyk voor den dienft van den Lande bewaard wierd. In welke gevallen Uwe Furftelyke Doorluchtigheid dan hgtelyk uit het bevoorens kortelyle gededuceerde zal opmaken, dat wy volgers onfe Inftructie naamens den Souverain gehoudea zyn zelfs Recht te oeffenen. Es  37o VERZAMELING van STUKKEN En of we] in den Jaare 1748. by occafie tatj eenig gemeen deliét door een Militair gepleegt, alzulks zo naauwkeuriglyk niet mogte zyn waar-t genoomen, zo zal Uwe Furftelyke Doorluchtigheid ten deezen refpeéte gelieve gein formeert te zyn , dat wy uit twee confecutive Milïivens, door haar Ed. Mog. de Heeren Staaten deezer Provincie, by die geleegentheid aan ons gefchreeven, zedert hebben moeten beduiten , dat alzulks met haar Ed. Mog. intentie geenlints was overeenkomende: gelyk haar Ed. Mog. nog duidelyker by occafie dat in den Jaare I75y>. zekere exceptie van incompetentie, door den CapitainScheerkengeproponeerd, by ons op bovengem. gronden was gerejefteert, weluitdrukkelyk goedgevonden hebben, al het geene door ons ten dien opzichte verrigt was, volkomen te approbeeren. Zie daar Doorluchtige Furft de reeden, welke wy vertrouwen dat ons gedrag in deezen door Uwe Furftel. Doorluchtigheid ten hoogften zuilen doen billyken; en voldoende zyn, om Uwe Furftelyke Doorluchtigheid ten vollen te overreeden, dat alle veranderingen in deeze door 's Lands wetten geè'tablicecide conjtitutie der Jurisdictie , geenzints van ons ais uitvoerders, nemaar van den Souverain, als Maker der Wetten zouden moeten emaneeren. In welke aquitable verwagting. Doorluchtige Hooggeboren Vorft en Heer, wy deezen eindigende, Uwe Furftelyke Doorluchtigheid beveelen in de protectie van God Almachtig, dien wy bidden denzelve te behouden in lang zalige f urflelyken welftand. J Géfcnreeven te Utrecht den 2q. September  tot de MILIT. JURISD. &c. 271 17C4.. Uwer Furftelyke Doorluchtigheids zeer tüenftwillige goede Vrienden. ( onder ltond ) die Prajfideerende en Raaden 's Hoofs van Utrecht, (lager ftond) ter ordonnantie van de feive. (en geteekcnd) H. H. van den Heuvel. LIIL Extracl uit de Nutukn der Stad Zierikzee. Den 8. Oftobor 17Ö4. Is geleefen een Mifiive van den Heer van Sonsbeek van den 23. Septb. 1764. houdende dat hy fig verpligt vond, om uyt kragte van dcffelfs Commiifie als Fifcaal Militair van de provincie van Zeeland, weegens de Generafiteyt te moeten informeeren na zekere moord, door een Soldaat geperpetreert aan den perfoon van eene Jan B'ülkenbaas, op den 8. der voorige maand, en waar omtrent dit Collegie in qualiteyt als Prasfident en 's Graven mannen van Zeeland beooflen fchelde, by advertentie in de Couranten alle mogelyke perquifirie hadden laaten doen, en dat wel in die fuppofitie dat hetgeperdetreerde delict volgens de intentie van den overleedene Heer Erfftadhouder (g. g.) behoorden tot den Militaire Regtbank , met ootmoedig verfoek, dat die Collegie uyt overweeging van het geavanceerde, de gem. ontgonne procedures zoude gelieven te furcheren, en aan Zyn Ed. de bewyfen van het ongeval benevens de inge*wonne informatien doen ter hand Rellen, en dus  »7* verzameling van stukken dus die zaak aan 't officie Fifcaal Militair geren* Voyeert: En ingevalle dit Collegie vermeynde redenen te hebben, om by de ontgonne procedures te perfifleeren, als dan daar van mogte wefen geinformeert, ten einde, hoe de zaak ook mogte werden begreepen, daar van aan Zyn Doorl. Hoogheid den Heere Hertog ken-» nis te geeven. Waar op .zynde gedelibereert is goedgevonden, en verflaan pro ut in litteris. l i v. Extract uit de Notulen der Stad Zierikzee. Den 9. Nov. 17 f54. Isgeleefen eene Miffive van den Heer Fifcaal van bonsbeek, gefchreeven te Vliffingen den 6. deezer maand andermaal relatif als zyne voorige van den 23. Septemb. 1764. en in antwoord op die van dit Collegie van den 8. Oclober laatflleeden tot de begaane moord van eenen Jan Reyne aan Jan Bu.'kenbaas, met verfoek dat deefe Geregte om reedenen in vocrf. Miflive gemeld zoude gelieven te permitteeren, dat uyt de Secretarye alhier ten kofte van Zyne Edele Copie authentycq van de ingenome informatien der bewufle zaak aan den Auditeur Militair Mariïius Ball mogte werden ter hand gefield. Waar op zynde rerefolveert, is de voorf. Miffive aangenoomen voor notificatie en verders goedgevonden en verfban, pro ut in litteris aan dc JJeeren Staten defer Provincie. lv;  tot de MILIT. JURraD. &c. 273 L V. ExtraS uit de Notulen der Stad Zierikzee. Den 22. Nov. 1704. Is geleefen een Miffive van den Heer Penfïo naris van den Broeck gefehreven ce Middelburg den ip. deefer maand, houdende: Dac dien morgen de brief aan de Heeren Staaten deefer Provincie weegens dit Collegie Makende de bewufle pourfuices van den Heer Fifcaal Militair in de zaak van "c delict:, geperpetreèrt aan den perfoon van Jan Bulk*-nbaas, den Heer Raadpenfionaris had overhandigt; dat nog dien felven dag in eene converfaue met den lieer Fifcaal van Sonsbeek noopens de voorf. zaak, had gemeend te konnen remanqtieeren dac al het geene dien aangaande was gepaffeerc, niej foo feer door den Heer Hertog was geëntameerc om defelve mecvigueure tegens die Collegie te poufleeren, nemaar, om geduurende de min* derjaafigheid van den Heere Erffbadhouder dee* fer Provincie voor delfelfs belangen ce vigileeren: dac vermics dierhalven over dac fubjecT; waarfchynelyk geene verdere mouvementen zouden werden gemaakt, of Durgermeeflen en Schepenen niet zouden konnen goed vinden, om met het ingeeven van gem. Haar Ed. Agtb. Miffive nog eenige tyd te fuperfedeeren, ten einde by aldien daar omtrent van weegens het officie Fiscaal geene verdere pourfuit.s werden gedaan, volkoomen te blyven in deffl-lfs geheel, te meer, vermits uyt de discourfen van den Heer Raadpenfionaris wel had konnen bemerken, zyn ,~ % É)ebx, S Edele  17+ VERZAMELING van STUKKEN Edele ook zeer geè'.-nbarraffeert fig bevond, om in deeze epoque van tyd die quefte te termineeren: en om welke reeden dan ook gemelde Heer onder Haar Edele Agtbare welnemen, had verklaard , met het voorbrengen der gemelde Miffive te zullen fuperfedeeren foo lange, ter tyd hy Heer Penfionaris met nadere ordres van weegens defelve diens aangaande zoude weefen gemunieert: Waar op zynde gedelibereert, is de gem. Miffive aangenoomen voor notificatie, en verders goedgevonden en verftaan, dat aan den Heer Penfionaris van den Broeck zal werden gexsfcribeert, pro ut in litteris. L V I. Extraft uit de Refolutien der Heeren Staten van Zeeland. Den 6. December 1764.. Is gelezen eene Miffive van Burgemeefteren Schepenen der Stad Ziericzee, gefehreven aldaar den 9. der vorige maand, by dewelke aan Hun Ed. Mog. kennis geeven: dat Mr- Johan Willem van Sonsbeeck, in qualiteit als Fifcaal Militair dezer Provintie wegens de Generaliteit, hen Burgem. en Schepenen, by eene Miffive in dato 23. Sept. dezes Jaars uit naem en óp fpeciaal aanfehryyen van zyne Hoogheid, den Heere Hertog van Brunswyck Wolffenbuttcl, hadde verzogt, te willen doen furcheeren de begonne procedures tegens zekeren Jan Reyne, Soldaat inde Compagnie van den Capitein Erkels, in het m  töT be MILIT. jüRÏSD. &c."" 27$ *. Batt. van 'r Regiment van den Lt. Generaal Hertog van Holftein in Guarnizoen te Zutphen, die geduurende den iaaftleden Zomer* als verlofganger in de Eilande van Schouwen, hebbende gewerkt, en die aldaar op eene moorddadige wyze met een mes had doodgeftokerj eenen Jan Buikenbaas gewoond hebbende onder de Heerlykheid van Dreyfchor in denzelven Ei» lande $ en waar omtrent zy Burgem. en Schepenen , alle mogelyke informatie ingewonnen, en alle middelen tot apprehenfie hadden in het werk gefield, dan die tot nog toe zyn geweest zonder erTvét; mitsgaders aan hem Fifcaal ter hand te Rellen alle de bewyzen van het voorz. fait ende ingewonne ipformatieh, en dus de Judicature van de voorn, zaak in het geheel te laten varen en over te laten aan het opgeim Officie Fifcaal, alles op grond van zyne Commiffie tot de vcorz. qualiteit, en in fuppofitie dat het bovengem. delict^ volgens de intentie van zyne Hoogheid, den Overledenen Heer Erfftadhouder Gl. Ged. zoude behoren tot de Militaire Rechtbank, dat zy Burgemeefteren en Schepenen , om redenen en opgronden breder by dezelven Miffive gedetailleerd , den H Oclober laaftl. aan denzelven Fiscaal hadden gerefcribeerd, dat niet vermeenden bevoegd te zyn zig te konnen inlaten, omme deswegens aan hem Offieii Ratione, eenige informatien te laten toekomen, veel min te glifleeren ent af te gaan van een Regt van Judicatuure, aa« Hen by den Souverain van den Lande gedemandeerd, en waar van de coafervatie met dft eede hadden belooft, met verzoek, dat hy Fiscaal deswegens geene verdere pourfuites zoude gelieven te doen, maar deze zaak by Burgera* $ 4 «4  *r6 VERZAMELING van STUKKEN* en Schepenen laten decideeren, zoo als in goede Juftitie zouden oordeelen te behooren: dat de voorz. refcriptie tot gevolg hadde gehad, dat de voorz. Fifcaal, by eene nadere Miffive van den 6. Nov. jongftl. wedetom op f pedaal aan/chryven van hooggem. Heere Hertog, hen Burgem. en Schepenen hadde verzogt, Copien authenticq van de voorz. informatien aan den Auditeur Militair te Ziericzee voorn, ter hand te ftellen. Dat zy Burgem. en Schepenen, andermaal aan denzelven voorn. Fifcaal, zoudan Tiebben gerefcribeerd, dat by derzelve opgem. refolutiemoeften perfifteeren , dan dat, uit overweging der delicateffe van de zaak, raadzaaraer hadden geoordeelt, deze zaak te moeten brengen ter kenmlTe van H. E. M. vermits aan den eenen kant het regt, H. E. M. als Souverain van deze Provintie competeerende, en hetgeen zy Burgem. en Schepenen, uit hoogftderzelver naam exerceeren, en verpiigt zyn te maintineeren, niet willen eenigzints verkorten, nog ook aan den anderen kant aan het Regt van Zyne Hoogheid , den Heere Erfftadhouder, de minfte praejuditie of attainte toebrengen, verzoeken zy Burgemeefteren en Schepenen diensvolgens zoo ootmoedig, met H. E. Mog. refolutie dien aangaande temogen worden gehonoreerr, omme zig dien conform te reguleeren en tegedragen. Waar op gedelibereerd zynde is goedgevonden en verftaan, de voorz. Miffive te renvoyeeren aan een CommiiToriaal befogne op rapport aan deze Tafel (a). L VII fa) Hier van is geen rapport gedaan, aoo veel n* gebleken is. ™  tot de MILIT. JURrSD. ct'c. 277 L V I I. Extraft uit de Notulen der Stad Zierikzee. Den 11. December 17(54. Is geleefen een Miffive van den Heer Penfionaris van den Broek gefchreeven te Middelburg den 2. Decemb. 1764 houdende, dat ingevolge den teneur van haar Edele Agtbaare Miffive van den 22. laatftleeden, den Heer Fiscaal te Vlisfingen had weefen fpreeken , over de bewufia materie der by zyn Edele gemaakte pourfuites jn de zaak van 't geperpetreert delict aan J. Buikenbaas: dat in die converfacie wel had konnen merken zyn Edele van begryp te zyn, dat vermits haar Edele Agtbaare niet fcheenen te inclineeren om te voldoen aan zyn requifitie , ten einde te moogen erlangen Copien van de Infur* matien by haar Edele Agtb. ingewonnen, dezelve veylig konden afwagten , of den Heer Hertog , of wel den Hoogen Krygsraad zig d rkecteltk met deefe zaak zoude bempeyen, dan niet te meer dewyl geen actus tot dus verre was gepafieert, die haar Edele Agtbaare in den voortgang der procedures in deefen Genige beJemmeringe hadden toegebragt; en wat aanging de Informatien, welke door den Auditeur Militair wierden ingewonnen , defelve geen de minde verband hadden met die van hun Edele Agtb., dat mitsdien fig noopens het pourfuiveeren of ftateeren deefer zaak dire&elyk niet konde expliceeren , als alleen afhangende van het ^eleshaagen van den Heer Hertog aan wiens S 3 ordre*  V7$ VERZAMELING van STUKKEN ordres verpligt was te obedieeren , vermeynende in alle gevalle foude kunnen tardereen rnet hun Edele Mogende hier meede te bemoeyen, tof dat men zoude gefien hebben, of welgemelde Zyne Hoogheid eenige directe aanfchryving aan haar Edele ^chtbaare desweegen zoude gelieven te doen. Dat hy Heer van den Broek gem. Heer Fiscaal daar op had gerepliceerd , dat fonder foodanig een declaratoir; het buiten zyn vermoogen was het voorbrengen der gem. Miffive langer te konnen doen ui.tftellen: den Heer Raadpenftonaris mitsdien verfogt hebbende , alzoo, de Vergaderinge apparent de volgende week ftond te fcheiden, als nu de gem. Miffive aan da Leeden ter leclure te willen voortbrengen, dat den Heer Raadpenfionaris daar op zyne verWondering had te kennen gegeven, dat na zoo, veel tyd verloop men nog niet teegen de be-r wufte Perfoon per contumaciam had geprocer deert , en dat daar door de zaak Utispendcnt gemaakt, of wel volkomen afgedaan, als wanneer men fig felf gemakkelyk uyt deeze gevrees-r de moeyelykheeden zoude koqnen redden, geJyk ook dit zyn Edele niet konde z'en^ dat, al wierden gelyke procedures door den Auditeur Militair ter plaatfe van zyn Guarnifoen meede gehouden , zulks de minfte infractie aan het xe^i van haar Edele Agtbaare zoude toebrengen , dan dat egter zyn Edele had aangenoomen de voorf. Miffive aan de Leeden te zullen voortbrengen. Dat hy Heer van den Broek gemeend had* $taar Edele Agtb. noopens, het circumftantieela dief  tot de MILIT. JUÏIISD. &c. «70 dier Converfatien wat breeder te moeten informeeren, ten einde defelve te beeter in ftaac zouden zyn te konnen oordeelen hoe men di» zaak aldaar begreep : Van oordeel zynde dat gem. Milïïve CommüToriaal zoude werden gemaakt. Waar op zynde gedelibereert is de gem. Mr«" five aangenoomen voor notificatie, en de Heer van den Broek voor des felfs genoomene moeite bedankt; mitsgaders verders goedgevonden en ver! taan, dat den Heer Rentmeefter beooflen Schelde \ in qualiteit als Bailliuw van üreyfchor, Zonnemair, en Noordgomve, zal werden verfogt, teegen den bewujten Jon Reyne ten fpoedigjïen Cr imineelyk te procedceren zoo als hy ingoede Juftitie zal dunken te behooren («). (a) Deze Jan Reyne i»'gebannen (dewjrl was voortvljgtig) voor zyn leven , op pc&ne van met de koorde gcflrafc te worden. Zie Mag. IV. D. BI. 246. S 4 LX4  k8« VERZAMELING van STUKKEN L V I I I. Extract uit het Crimineeh Klacht-boek van M'- Johan van der Merck, AL. Z. Heer Mr- Johan van der Mank , M. Z. iiuofd-officier der Stad Leyden , R. O. Eyffcher van 's Heeren weege, in cas vaa delict, beklaagt in de openbare Criminee/e Vierfchaarvoor de Edele Achtb. Kecren Schepenen van deze Stad , Frans Kofier, oud omtrent vier cn twintig Jaren , geboortig en laatfl gewoond hebbende bmnen deeze Stad; Soldaat in het Regiment van den Generaal Majoor , Grave van Reciteren ; en zig geneert hebbende met het opkopen van pondegoed, en het te koopdragen van zwave!tlol{ken , thans zyn Heer Eyffcher Gevangen, hem aanzeggende , dat hy Gevangen , in plaatfe &c. zich overgegeeven heeft tot rooven en fteelen. Want dat hy Gevangen niet alleen te meermalen langs de weegen buiten deze Stad , Houtwerk van oude Hekken, het geen hy zag dat los was, heeft afgebroken, en tot branding mede genomen , maar in 't vervolg verder gaande, twee of dnemaalen vaa zyn Gevangens Huisvrouws Grootvader , oud Yzer , Lood en Soudeerfel , 't welk de zelve gewoon was optekoopen, heeft geftoolen. Dat hy Gevangen volgens zyne eigene bekentenis, omtrend vyf Jaren geleeden, heeft geadfifteerd in het berooven en ontzetten van zeeker vreemdeling, met welken hy Gevangen des morgens vroeg uit de Nagtfchuic van Haarlem binnen deze Stad was gekomen ca zoo, yerrë &c. S ? Dar  tot de MILTT. JU1USD. &c. 2.8* Dat hy Gevangen in het begin van het Jaar 176+. des avond de klokke omtrent neegen uuren , en wel na myn befte weeten een week agc of negen , voor dat hy het natemelden Lood geftoolen heeft uiteen Schuit, geleegen hebbende in de Oude Veft, binnen deze Stad , en in welke Schuit &c heeft geftoolen een Bed, een Deken, en een linde Fok,welke goederen, öic. Dac hy Gevangen, vervolgens in het Voorjaar van den gepaflecrde Jare 1764. des avonds van eene aardappele Schuit binnen deeze Stad geleegen &e. heeft geftoolen het Lood, zynde het eevtnwigt van de Maft &c, Dat hy Gevangen nu omtrent een en een half Jaar gcleeden uit zeekere Winkel binnen deeze Stad geftoolen en aan zyn Huis gebragC heeft een Soetemelkfe Kaas , w.ike Kaas hem Gevangen, door een Vrouwsperfoon weder afgeftooleu is, met welk Vrouwsperfoon hy Gevangen uit een leedig Huis binnen deeze Srad geftoolen heeft eenig Hout &c. en dat hy Gevangen ook uit het zelve Huis geftoolen heefc een quanticeit Lood ter waarde van twee en vyf» tig ftuivers. Dat hy Gevangen al meede met zeeker ander Vrouwperfoon , waarmeede hy geboeleert en waarby hy een Kindt geprocreèert heeft, heefc geftoolen fes Servietten , by of omcrenc het Huis ten Deil te bleeken geleegen hebbende, en dac hy Gevangen van quaad toe erger voortvarende , thans na zyn Gevangens gedagte omtrend een Jaar geleeden in hec Huis van zyn Huisvrouws Grootvader &c. met een Hakmes de hengfels van een Kelderdeur welke gefloten yas | heeft losgebroken t en dat hy Gevangen Uit  282 VERZAMELING van STUKKEN uit die Kelder , in welke hy zeivs voor zyne Vrouws Grootvader geborgen had eenig gemerkt zilver en geld, hec zelve zilver en ge4d heeft geftoolen. Alles blykende by zyn Gevangens eyge Con» feflie buiten pyn van yzer of banden gedaan. ■ En alzoo in 't geene voorfz. is, &c. Zoo concludeert de Heer Eyffcher R» O, eyfch doende, in den name als boven, dac dc Gevangen- ter voorfchreeven zaaken, by definitief Vonnifie van de Ed. Achtb. H. H. Schepenen van deze Stad zal worden gecondemneerd , geleid en gebragt te worden op het publiek Schavot voor xsGravenftein alhier, en aldaar door den Scherpregter aan een Galge tusfchen heemei en aarde gehangen en met de koorde gewurgt te worden , dac er de dood na volge. Wyders dat na verloop van twee uuren, het doode lighaam zol werden afgenoomen , gevoert na het Galge veld, en aldaar , als de begraafeniffe onwaardig, weder aan een Galge werden gehangen, ten fpyze voor de Vogelen des Heemels en een affchrik van anderen , en eindeiyk dat de Gevangen zal worden gecondemneerd in de koften en mifen van Juftitie ofte tot anderen &c. Scheepenen der Stad Leyden , gehoord hebbende den Criminelen Eyfch en Conclulle by den Heer Mr- Johan van Mank, JK Z. Hoofdofficier der Stad Leyden , gedaan en genomen pp ende ton laften van Frans Kojlsr , jegens- wooït  tot de MÏLTT. JURISD. &c. sSj v-cprdig zyn Heer Eiflcbers Gevangen , en daar teegens gehoort zyn Gevangens eige confelïie, by hem buiten pvn en banden van yfer gedaan, voorts op alles gelet, dat in deezen te confidereeren itond ofte heeft mogen moveeren, doende regt, in de name ende van wegens hun Ed. Groot Mogende de Heeren Staaten van Holland en Wefhvriesland , hebben hem Gevangen gecondemneert , gelyk hy gecondemneert werd by deezen, omme geleid ende gèbragt te werden op het publicq Schavot voor 's Gravenftein alhier, alwaar men gewoon is quaaddoenders te ftrafF-'n , en dat hy" Gevangen aldaar eerft met een ftrop om den Hais, es met een touw boven aan de Galge vaftgemaakt, zal werden geftelt onder de Galge , gedurende den tyd dat de Juftitie aan andere delinquanten word geadminiftreert, en dat hy Gevangen vervolgens na die tyd van daar zal worden losgemaakt , ende aen een Paal gebonden zynde , door den Scherpregter wel ftrengelyk met roeden gegeeflelt en met hec gloeije.ide zwaart kruysgewys gebrandteekent. Confineeren hem Gevange den tyd van dertig eerftkomende en agtereenvolgende Jaaren in het Tugchuis dezer Steede, omme geduurende denzelven tyd met zyn handen arbeid aldaar te koft te gewinnen. Ende na exfpiratie van bet zelve confinement, bannen hem Gevange voorts ten eeuwigen dage uit de Landen van Holland , Zeeland, Vriesland en Utrecht, zoo wyd en zyd de palen van dien zyn ftrekkende , zonder immermeer daar weeder binnen te mogen komen op zodanige ftraffe, als dan bevonden zal worden te beho- *ea>'  a8+ VERZAMELING tan STUKKEN. ren; ccockmneren hem Gevangen wyders in de koften &c. Ontzeggen den Heer EyiTcher &c. Gepronuncieerd den r. November 1765. L I X. Extract uit het Crimineek Klacht ■ heel yan Mr- Jan Hubrecht. D e Heer Mr- Jan Hubrecht , Hoofd-officier der Stad Leyden R. O. EyiTcher van 's Heere weegen in cas van delict, beklaagt in den openbaare Crimineele Vierfchaar voor de Edele Achtbaare Heeren Scheepenen van dezelve Stad , Jan Arencljen , anders genaamd Jan de Bofch, of ook wei Jan van Ley en , oud omtrent fes en twintig Jaaren , geboortig en laaft gewoont hebbende binnen deefe Stadt , zig geneerende als. Warmofiers knegt, en zynde Soldaat in het Regiment van de Generaal Graaf van Rechteren, ofte hoe hy anders by naam of toenaam benoemt zoude moogen zyn, thans zyn Heer EylTchers Gevange, hem aanzeggende , dat hy Gevange, fchoon gezond &c. zig nogtans heeft overgegeeven tot het berooven en befteelen van zyn Evennaaften. Want dat nu omtrent vyf Jaaren geleeden in de maand February aan zyn Gevanges woonplaats binnen deefe ftad door Frans Kofter , thans geconfineerd in het Tucht-huis of Werkhuis van deefe Stadt , gebragt is des morgens tuften drie en vier uuren zeeker vreemd eji hem Gevange onbekent Jongeling, zynde een  tot de MILIT. JURISD. &c. èf; een Engelsman, zeggende Frans Kofter daarmede te komen uic de Nagtfchait van Flaarlem, op deefe Stadt, en dat dezelve Frans Kofter, dien Engelsman aldaar heeft gedrongen te geeven vier Huivers om daar voor Koffy te drinken &c. Dat vervolgens hy Gevange en Frans Kofter met dien vreemdeling in het Wynhuis zyn gegaan, zonder dat 'er Koffy gedronken was, orn volgens het zeggen van Frans Kofter aan de Maare poort een glas fterken drank te drinken ; en dat hy Gevange, op het geene Frans Kofter hem zeide, met zig genomen heeft zyn Regiments Sabel: — dat hy Gevange en Frans Kofter met dien vreemdeling langs ftraat gaande, overleg gemaakt hebben om denzelven van zyn Reisfak te berooven, en dat zy met denzelven gekoomen zynde in de Vrouwe Camp binnen deefe Stad , hy Gevange aan dien vreemdeling ontnomen heeft de gem. Reisfak; mitsgaders dac hy &c. Dat hy Gevangen daarenboven , nu meede omtrent vyf jaaren geleeden , met nog vier andere perfoonen ten Huize van den alhier thans geconfineerden Nicolaas Koolhaas affpraak gemaakt heeft omme de Hoenders van zeeker perfoon binnen deefe ftadt te rteelen , en dat fy daarop met den anderen na het Huis van die perfoon gegaan zynde, een van hun met hec breeken van de fteenen van den uitloop van dac Hoenderhok en door het zelve aldus te verwyden, het Hok heeft geopent, en dat al zoo daar uit geftoolen zyn vyf Hennen en een Haan , en dat hy Gevange inmiddels, of terwyl dit geighiedde op de wagt geftaan heeft om te waar- fchou-  *85 VERZAMELING van STUKKEN fehouwen zoo 'er iemand aanquam. En wydert dat de gem. geftoolen vyf Henhen en een Haan in een zak geflooken en aan het Huis van den voorfz. Koolbaas gebragt zyn , alwaar hy Gevangen daar voor genooten heeft zyn aandeel in twee Schellingen waar voor Geneever gedronken is. Dat hy Gevangen in dac ftrafbaar beffoan continueerende nu ruim vier Jaaren geleeden , met vyf andere perfoonen op een avond gegaan is uit het Huis van den voorn. Koolhaas , om het vifchblok van zeeker perfoon buiten deefe flad* waar toe defelve Koolhaas een Hamer en eert Nypcang heeft meede gegeeven, te befteelen. Dac de andere Luiden zig buiten de Stad: begeeven hebbende &c. hy Gevangene opgcwagt heefc aan de Rhynsburgfche Poorc, wanneer zy mee vifch of wel feflien Snoeken binnen gekomen, en daar meede gegaan zynde aan het Huis van meergem. Koolhaas, hy Gevange daar van een Snoek voor zigh heeft genooten. Dac al meede ruim vier Jaaren geleeden, hy Gevangen ceegenwoordig geweefl is , wanneer door eenige Perfoonen &c. geforceerc of geweldadig gebroken is , aan de ageer-deur van Zeekere Perfoon in de Vrouwe Kamp, binnen deefe Stad &c. Dat hy Gevange nu omtrend vier Jaaren geleeden des avonds ten agt uuren in een Kroeg of Drinkwinkel, binnen deefe Stadt &c. geftoolen heeft een groote Flefch , welke &c. Dat hy Gevange ook met nog drie Perfoonen, zoo hy zegt &c. eenige ff ukken Spek , welke in een Winkel binnen deefe Stade op een fchoo-  tot de MILIT. JURISD. &c. zêf tel gefneeden Honden , geftoolen heefc, of wel dac hec zelve Spek door een van die by hem zynde Perfoonen genoomen is &c. En eindelyk, dac nu omcrend drie Jaaren geleeden des nagcs omcrend twaalf uuren hy Gevangen mee nog een ander Perfoon op verlei» dinge.&c. van voor de ftads Timmerwerf geftoolen heefc twee fmalle eyke Planken, &c. Alles blykende by des Gevangens eige confeffie, buiten pyn van yfer of banden gedaan. En alzoo het geene voorfchreven is, &c. Zoo concludeert Je Heer Eilf. R. O. Eifcfi doende in de name als boven, dat de Gevange ter zaake voorfz. by definitief Vonnis van de Edele Agtb. Heeren Scheepenen van deefeStadt, zal werden gecondemneert, geleid en gebragt te worden op het publycq Schavot vooi 's Graveftein alhier, en aldaar door den Scherpregter aan een Galge tuftchen Hemel en Aarde gehangen en met de Koorde gewurgt te worden, dat 'er de dood na volge. Wyders , dat na verloop van twee uuren het doode lighaam zal worden afgenoomen, en gevoert na het Galgevelt, en aldaar als de begraaffenifle onwaardig weeder aan de Galge werden gehangen , ten fpyze voor de Vogelen des Heemels, en eindelyk dat de Gevange, zal worden gecondemneert in de koften en mife^ van Juftitie, ofte tot anderen, &c. Scheepenen der Stad Leyden , gehoort den Crimineelen Eifch en Conclulie by den Heer en Mr- Jan Hubrecht, Hoofd-officier der Stad Ley-  488 VERZAMELING van STUKKEN den, gedaan en genoomen , op ende ten Jatten van Jan Jrtnfen, anders genaamd Jan de Bcfch, ook wel Jan van Lcyen , jeegenwoordig zyn EyfTchers Gevange, en daar teegens geiioort zyn Gevangens eige confeffie by hem buiten pyn en banden van yfer gedaan, voorts op alles gelet, dat in deezen te contidereeren,ltond ofte heeft mogen moveeren, doende regt in den mme ende van weegens hun Edele Groot Moogenden de Heeren Sraaten van Hollandt ende Weftfrieslandt, hebben hem Gevange gecondemneert, gelyk hy gecondemneerd werd by deezen, omme geieid ende gei ragt te werden op het publycq Schavot voor 's Gravenltein alhier, alwaar men gewoon is de quaaddoenders te ftraffen , ende aldaar aan een Paal gebonden zynde met een Strop om den HjIs door den Scherpregter met roeden wel Itrengelyk gegeesfeit en met het gloeijend Zwaard kruisgewys gebrandteekent te werden. Contineren hem Gevange den tyd van. twaalf eerftkomende en agtereenvolgende Jaaren in het Tugthuis dezer Steede, omme gedurende denzelven tyd , met zyner handen arbeid, aldaar de kolf te gewinnen. Ende na exfpiratie van 't zelve confinement bannen hem Gevange verders ten eeuwigen dage uit den Lande van Holland, Zeeland, Wellfriesland en Utrecht zoo wyd en zyd de Rale van dien zyn flrekkende, zonder ooyt daar weeder binnen te moogen komen op zodanige ffraffe, als dan bevonden zal werden te behooren. Condemneeren hem Gevangen wyders in de kollen , &c. Ontzeggen den Heer Eiffchers &c. Gepronuntieert den ar. Maart 1766. p L X*  ?oi de MILIT. JURISD. &c ||| L X. (*) Memorie over de Jurisdictie der Militairen in 't algemeen. En van den Hoog en Kk.yg;iuad in httbyfonder* Jurisdictie proflueert alleenlyk uit den boezem van den Souverain -t door midde] vaneen uuiverfeele, of fpeciale coneetïie. De eerfte werd genaamt ordinaire, de andere gedelegeerde Jurisdictie. Uit hoofde van de eerfte ; is de Ordinaire Regeer bevöegt tot alle jurisdictie over perfoonen sn zaken op zyn Territoir voorvallende , welke de Souverain niet aan zig gereferveerc of aan een ander Regter gedefereert heefc. Uit hoofde van de tweede, is een gedelegeerde Regter tot niets anders bevoegt , dan toe het geen hem fpeciaal is gedemandeerd, 't zy privative, 't zy concurenter met d'ordinaire Ju* ftitie te exerceeren. In de Provincie van Holland is de exercitie van de ordinaris Juftitie van den Souverain toevertrouwt aan de Hooven van Juftitie in de hoogerres» forten, mitsgaders over derfelver Suppooften, en andere gepriviligeerde perfoonen en zaken; Inde laager Telforten aan d'ordinaire en dagelykfe Regters in de Steden, en ten platten Landen, ieder over derfelver refpective cerricoiren , conform de Privilegiën , door de Graaven of Staaten van tydc (*) Deefe Memorie vermoedt men, dat uit den ba?-' Zém van 'c Hof van Holland js voorcgekooxien, i^i defl Jïare 1766. of daaromtrent, . . - < IJK**. T  S88 VERZAMELING van STUKKEN tydt tot tydt aan de Ingezetenen, van de Steden , Landen, en Dorpen verleent. Hier uit volgt van zelf deefe Confequentie. Dat de geene welke van deefe ordinaris Juftitie zoude willen fuftineeren geeximeert te zyn, of bevoegt om in Holland mede over perfoonen of * zaken enige Jurisdictie te exerceeren , zoude moeten doceeren, daar toe door de Staaten van den Landen expreff. lyk te zyn gepriviJegeerd , of gedelegeert, en dat zybyfaute van dit te kunnen probeeren, verpligt zyn de ordinaris Juftitie van de plaats, daar de Jurisdictie zoude moeten gepleegt worden , daarmede onverhinderd te laaten begaan, en dit is buiten tegenlpraak mede applicabel op de Militairen, dewyl die Qualiteit op zig zelfs eensdeels niemand eximeert, van de fuperiöriteit van den Souverain van 't Landt, waarin hy zich bevindt, en dus hem zonder conceffie van den Souverain, niet uitzonderd van de generale magt der ordinaris Juftitie, welke over alle perfoonen of zaken verheert, en anderdeels nog veel minder fufficient is, om regt of magt te geven tot het oeffenen van Jurisdictie op een anders Territoir. En derhalve, zo de Militaire Regter hier te Lande, enig regc heeft om Jurisdictie te exerceren over perfonen, of zaken, kan zulks alleen zyn by wyze van delegatie, en moet hy mitsdien ftrióce blyven binnen de paaien van die delegatie en zich met niets dat daar buiten is bemoei jen. En deefe zelve gronden byzonder met betrekking tot de Militairen, zyn zo wel door de Staten van Holland & Zeeland als door Prins Willem I. de  tot be MILIT. JURISD. &c. 2g de grondlegger der Nederlandfe Vryheid geconfidereen, als behoorende tot de grondwetten van de Linde: dit is klaar te zien uit de Unie cn 5c verbondt tuftchen de Staten en Steden van gemelde Landen van 25. Apr. 1576"* en byzondcr uit [t 14. Art. waarin vervat zyn de Conditiën volgens welke aan bovengen^ Vorft ged fereert is dc autorityd en magt als Souverain , en Opperhoofdt over defelve Landen en, Steden gedurende den Oorlog (a). ( Fiat inferno. Art. 14.) Kan 'er in fterkcr Termen geforgt worden tegeji »lle ondernemingen van Militairen, welke onder fchyn of pretext van vordering van Krygszaken, waartoe alleen hun officie zich extendeert, zouden willen tragten Aclen van Magiftratuur of Jurisdictie te plegen? Immers confteert hier evidentlyk uit ; eensdeels , dat alle authorityd , welke de Militairen ter plaatfen waar zy zich zouden bevinden, zouden moogenexerceeren , daar by uitdrukkelyk bepaalt word, tot Krygszaken; en aan de andere zyde, dat alle zaken welke vallen in de termen van Pitlitie^ of Juftitie en niet zyn Krygszaken , moeten; werden geconfedereerd, niet alleen als privative behorende tot de ordinaris Magiftrature en Juftitie ; maar ook als by expreffe prohibitie geftelct Luiten de magt en beheering der Militairen. Vraagt men nu wat zyn Krygszaken ? Heq antwoord is; zodanige zaken weke den Krygs* handel of de Militie qua taHs concerneeren, zaken p) zie \r*orbiricht voor het eerfte deel var. ditMajj.iBloiit, '1' 2  apo VERZAMELING van STUKKEN ken waaromtrent by de Krygswetten ordres en ftraffen zyn gcftatueerd: welke Krygshandel, en Krygswecren aangaande, de natuur der zaken medebrengt , dat de Militairen in defelve als hun metier concerneerende, volkomen ervaren en kundig behooren te zyn , en dus beter in Raat om tot derfelver maintien, en obfervantie te vigileeren, dan de ordinaris Juftitie, wiens authoriteid, en Jurisdictie ingerigt is, tot maintien van goede ordre, Policie en Juftitie, gefondeerd op gantfch andere wetten, welker kunde eene gantfcb andere profeffie requireert, dan de Militie, namelyk op die, welke alleen een iegelyk in de hoedanigheid van ingefeetenen, en onderdaanen verpligten, en tot beveiliging en nut van de gemeene zamenleving, tot verfekering van leven, goed, en eer"van allen, en van een ieder wie hy zy , in 't byfonder tot rigtfnoeren der daden, en handelingen, en tot beflisregels der verfchillen tuffchen den man en zyn naaften, zonder onderfcheidt moeten dienen. . Weshalven de gezonde reede zelve toond, dat door vordering van Krygszaken , in dit 14 Art. nie-s anders moet verftaan werden dan de beftiering der zaken, en befliffing der gefchillen, den Kryghandel raakende en welke uit de Krygswetten gedecideerd moeten werden. En deefe interpretatie werd ten klaarften geconfirmeerd door de verderen inhoudt van deefe grondwet zelve: wint na dat by de 5 eerfte Artic. aan den Prins was gedefereerd de difpofitie na zyn goeddunken , over de Krygszaken te Water en te Lande, zo volgt daarop Art. 6. , Zyn Excellentie zal deen mkoomen alle zynt  tot be MILIT. JURISD. &c sor Itveelen, Ordonnantiën, Wetten, Difciplinen, Ariictden des Kryshandels, met firaffingen van de Overtreders van dien, daar toe de Staten en Steden, met haare Schuiteryen en Gemeenten, des geboden zynde, de hand houden zuilen. Uit dit Art. is manifeft, dat fchoon door de refpective Staten , aan hooggem. Prince gegeven wordt de magt om (zonder bepaling door wien, en dus de fon Chef, zonder gebonden te zyn aan de ordinaris Juftitie,) te doen ftraffen , die macht echter uitdrukkelyk geborneert werdc tot de Overtreders van Hoogs deszelfs beveelen &c. des Krygshandels Het geen klaar denoteerdt eene expreife delegatie om Jurisdictie te doen oeffenen docii te gelyk dezeiveri allerduidetykft bepaaldt binnen den omtrek van den Krygshandél en Krygswetten , waaruit dus volgens,, alle gronden van goede redeneerkunde volgt, dat de Jurisdictie niet mag werden geè'xtendeert dien handel en wetten niet concemeerende. En defe betekenis van 't 6 Art. word nog duidélyker als men daarmede vergelyk:, en regen overfteld de 8 en 9de- Are. volgens welke zyrt Excellentie de ordinaris Juftitie mede wel moeft doen adminiftreeren, dog de ie- niet onbepaald door wien , nnar door den Raaae Provinciaal van wegen den Koning alt Graaf: 2«- Niet over de overtreders van zeekere byfondere wetten; maar over alle Plaatfen en Ingefeetenen: 3e- Niet over fommige foorten van zaaken ; maar over alle zaken tot kenniffe van denfelven Hoove /taande, dat is zo als Art. 9. gezegt werdt, in alle 'wfohillen en Judkieele zaken , uitgezonderdt jeT 3 geta  «<)2 VERZAMELING van STUKKEN gens Ordonnantiën en Refolutien van de Staten en zaken de gemunt middelen cnncemecrevde' door welke Generaals uitdrukkingen niets uit. gefloten werdt dan de gefpecifieeerde txceptien, waar door integendeel de regel in non exceptis geconfirmeerd werdt 'c geen precies duadreert met de algemeenheid, welke aan de ordinaris Juftitie eigen is. Uit kragte van deefe Art. is dus wel de voorfchr. Prins bevoegt geweeft om in zaken van Militie, en daar 'c aan zou koomen op de handhaving der Krygs wetten en DiTciplire profriet automate, en zelfs buiten d'ordinaire Juftitie Geregts-oeffening te doen pleegen, maar in alle andere zaken en Judicieele qusefticrj, zdnder onderfcheid van Perfoonen of Plaatfen moeft hy de ordin. Juftitie uit naam en van wegens de Hooge Overigheid alleen werkzaam doen zyn en plyven. J Uit deze befchouwing van die Unie, waar bY de eerfte grondfiag der Republiek is gelegt, blykt dus volkomen dat de Vaderen des Vaderlands op de allerfolemneelfte wyfe , namentlyk by de pacla conventa van de overdragt der Regering, als een fundamenteele wet hebben ter neder geftelt, niet alleen dat de Militaire furisdief ie bepaald moeft blyven by de vordering van Krygszaken, in de executie van Militaire wetten ; maar ook dat conform 's Lands privilegiën de cognitie over zaken , waar toe de Krvgswetten geen betrekking hebben, voor den Militairen Regter, volgens by voorbeeld inden InfolventenBoedel van den Capitain van de Hollandfe Gardes te voets  tot de MILIT. JURISa &c. 3,09 Gallas (a), waarin door de Krygsraadt van voorfchreve Regiment in i7Ór. een Curator is aangefteld, dog met dit vervolg, dat een der Crediteuren zig daar over beklaagt hebbende by Haar Edele Groot Mog. en door defelve daarop het berigt van de Hove gevraagt zynde, gemelde Krygsraad wel verre van die gedecimeerde Curateele {taande te houden, ea decilie van Haar Edele Groot Mog. aftewagten , geprEefereerc heeft by Miffive (b)van 2. Maart. 17Ó1. aan den Hove kenniflè te geven, dat vermits zig in voorfchreve Boedel zedert eenigen tyd zodanige zaken en omftandigheden kwamen op te doen, welke ook by confequentie notoire influentie hadden op de Perfoon van voorfchreve Gallas, zy gerefolveert hadden zig by vervolg dekn den gemelden Perfoon en Boedel niet meer aan te trekken. Zonder dat men hier op zoude kunnen zeggen dat de calfatie van gemelde Gallas uk den dienft de oorfaak zoude zyn, waarom de Krygsraad zig zyn Perfoon niet meer foude aantrekken , want zodanig een verandering van qualiteid geen atteinte kan toebrengen aan een anterieure wettige difpofitie van den Competenten Regter, zo als hier uit klaar is, dat Perfonen in Militaire dienft zig begevende over al net geene voor dien tyd hebben gedaan, voor den Reg- (a) Zie boven Requeft van Mr. J. Schotman, No. xlvii. B. 90. en 'c Qusritus tot hetzelfde geval betrekkelyk No. XLvni. BI. 201. (6) Zoortgelyke Miffive was ook gezonden aan den Heei Schot mam, ib. BI. 262. V 4  jig VERZAMELING van STUKKEN Regter die te voren over hun in 't generaal competent was, moeten te regt Haan. Om defe redenen heeft het Hof nagelaten, om aan Haar Edele Groot Mog. op defe materie te berigten. 1 Het is van den Capitain van de CentSuisfes la Serra, welke eerft is gekomen onder beheering van den Krygsraad der cent Suilfes, en naderhand onder die van den Hooge Krygsraad, *t welk het Hof wel in den beginnen heeft geïgnoreert, dog naderhand om bovengemelde redenen aangefien. 1 Of 'er meer exempelen van diergelyke natuur zyn geweeft is niet bekent, maar al was zulks zo, dit is zeker dat het een formeele nieuwigheid is, waar van voor het geval van Gallas geen exempelen exteeren , blykende ter contrarie uit de Memoriaalen, dat door alle tyden heen en zelli nog by 't keven van de laatfte Pfinceffe Douariere eh Gouvernante, het Hof over de toezigt behorende Boedels van Militairen in den Hage gevallen voorziening heeft' gedaan, zo als zulks' ook uit'divérfe'exempelen , ten tyde van Koning Willem, zo voor als na zyn gemelde Misfïve zoude "kunnen werden getoond , en nog laatfl heeft plaats gehad in den Infolventen Boedel van den Luitenant Generaal Houft van Oijcn, over welkers Boedel op den 20. May 17*5» door 't Hof Curateuren zyn aangefteld. En dat zodanige nieuwigheden abfolut wederregtxfyk zynj blykt ten 'klaarflen. ie- Om dat eensdeels het doen van zodanige voorzieningen zonder diftinótie aan vyien de Boedels hebben behoort, zo wel völgeus' dè be*1 fchre-  tot de MILIT. JURISD. &c. 3rr fchreven regten als volgens de wetten van dit Landt behoort tot den judex territorii , gelyk. zulks ook ten overvloede is afteneemen, uit de bekende Refolutie van Haar Edele Groot Mog. van 10. July 1677. en om dat anderdeels de Militaire Regter nimmer van den Souverain eenig JüS territorii , of eene speciale concessie , welke eene exceptie van 't gemelde regc zoude involveeren , heeft verkreegen. 2e- Om dat defelve ftryd tegen den aard der zake3 't geen evident is, als men confidereert, dat inheide de gevallen 't zy van infol ventie, 't zy van ontruiming door de dood, zodanige voorfiening niet gefchied ten behoef van den Militair, die de Goederen ontruimt heeft, maar in 't ie> geval ten behoeve van de Crediteuren en in 't laatfte van den Erfgenaam , zo dat indien al een toegegeven werdt , des geenzints, dac de qualiteit van een Militair deftelfs Goederen affecteerde, en pro omnla fubject maakte aan de Militaire Jurisdictie, die grond ten deefe nog van geen de minfte applicatie zoude zyn. Behalven dat 3. •ook ten deefe vooral cefteert de rede en grondflag van het Privilegie der Militaire Jurisdictie , welke is miles facile a militia difiratatur, of gelyk de /. 6. C. de Jurisd omn. Jud. de favorajbeljte bekende wet voor de Militaire Jurisdictie zegt, quia conjlat Militarem reum niji a fuo Judice nee exhiberi pojje , net; fi in culpa fuerit coerceri. Welke reeden alleen plaats hebbende omtrent de Perfoonen van Militie, notoir van geene applicatie is in zaken, die ten eenernaal buiten de Perfoon kunnen en moeten verhandelt werden , gelyk zyn zodanige voorzie» V 5 nia»  3i2 VERZAMELING van STUKKEN ningen , over infoivente geabandonneerde , en. met de dood ontruimde Boedels. Waar by komt 4e- dat daar uit zoude refulteeren gevolgen, die direct, tegens de gemeene Privilegiën der Ingezetenen van den Lande zouden inloopen. Namentlyk dat in Infoivente Boedels het Judicium van praferentie en concurrentie, fchoon, tuffen Crediteuren geen Militaire zynde, zoude werden afgetrokken van de ordina'ire Juftitie, en dus Burgerlyke Perfoonen genoodzaakt, met elkander te difputeeren voor den Militairen Regters en dat en door den dood ontruimde Boedels, de gefteldeSequefters of Curateuren zoude fuftineeren, dat die geene die zig als Erfgenaam zoude willen op doen, en den Boedel reclameeren, of met eikanderen difputeeren over 't regt tot de fucceffie , zulks mede zoude moeten doen voor de Militaire Regter, waar in dus behalven het wederregtelyke, ook foude refideeren deefe prajudiciable abfurditeyd , dat Perfoonen geen Militaire zynde , zouden moeten gedoogen dat in hun Vaderlandt tuffchen hun over gefchillen, het meum £f tuum concerrjeerende, welke ten. uiterften intricaet zyn , en welker decilie hier te Lande requireert een allernaukeuriglte kundigheid van een oneindig getal verfchillende wetten , regten, algemeeneen plaacfelykegewoontens, geoordeeld zouden werden doorMENscHEN, meerendeels vreemdelingen,welker profelfie,fchoon honorabel, geenfints medebrengt zodanig eene gerequireerde byfondere kundigheid, en zulks alles niet tegenstaande deSouverainJot nut der Ingefefsnert, zorge hemt gedragen , niet alleen, dat, ton  t©t de MILIT. JURISD. &c. 313 tot het decideeren van alle zaken in de refpective 7 trritoiren, Inboorlingen worden aangefteld, welke van dat alles kundigheid behooren te hebben , maar ook dat indien iemand zig door de deeiile van die Regters benadeeld mogt oordeelen, aan den zodaanigen de weg, om redres te verkrygen, zoude openilaan door middel van Provocatie aan hooger Regters welke de Souverain uit alle de Regtskundigen van 't Land heeft uitgekipt; en bequaam geoordeelt om. in alle zaken zyner Onderdanen regt te lpreken. En het is deefe laatfte reflexie, welke op zig zelve genomen genoeg is, om onpartydige te doen gevoelen, dat alle Militaire Jurisdictie in Civile zaken, als notoir inloopende tegen; de gronden, welke in eene welgeflelde Regcringsforvie behoren plaats te hebben, moet gerekendwerwen inter odiosa , en dus interpretatione niet geè'xtendeert, veel min daar defelve niet expres is geconcedeert, by confequentie of illatie geïntroduceert mag werden. Eindelyk valt nog ten 5e« te remarqueren, dat ook uit zodanige voorlieningen der Militaire met 'er tyd yeele voor degeïntrelfeerdens haetelyke en praejudiciable inconvenienten zouden fpruiten omtrent de bewaring, der penningen, tot zodanige Boedels behoorende, byzonder in Holland, alwaar weinige vafteGuarnifoensplaatfen zyn ; want de Regimenten hebben hun eigen Krygsraad gelyk de Gardes, of niet: in 't eerjle geval zoude £t Kas met de geconfingeerde penningen , of met de Boedels effecten, en het Judicieel daar over te houden , het Regiment vol$e:o, al was 't zelfs in 'c Veldt > en in 't ae- geval  314 VERZAMELING van STUKKEN val zoude geen minder inconvenient plaats hebben , als het gantfche Guarnifoen uittrekt, en 'er dus geene GuarnifoensKrygsraadt in die plaats meer overblyfc. Wanneer daar en boven door de verwifleling van Guamifoenen geoccafionneert zoude kunnen werden, dat de penningen een gantfch ander Regiment zouden volgen, en de geïntereffeerden in de onzekerheid gebragt werden , waar hunne penningen te vinden, en waar voor en by wien hunne actiën tepoufteeren ; welke inconvenienten nog grooter zouden zyn, indien de Militairen eens mo&ten goed vinden hunne Jurisdictie mede te extendeeren over-, en voorzieningen, te doen over Weduwen en Kin? deren van overledene Militairen , welke dan zeker mede de Krygsraden der Regimenten , of Guamifoenen, als hunne dagelykfe Regters, en Magiftraten zynde, zoude moeten volgen ,'ten ware men alle die Militaire Weduwen en Weefen zoude willen rangeeren onder de directie van den Hoogen Krygsraad; welke, fchoon nooit hier, te Lande regt van Territoir verkregen hellende dan in vito J uit e over alle Steden en flaatfeö daar geen Guarnifoen is, deifelfs Suppooftea zouden moeten hebben , om Boedels van Militaire te beheeren, en voogdyen te adminiftreeren : niet tegengaande de algemeene oef royen aan de Wees , en defolate hoedel kamers vergunt. Waar uit daar en boven nog zoude volgen deze verwarring ; dat 'er zoude gebooren werden een imperium in imperio^een gantfche ordre van Menfchen ; ja van Familien, welke om datzy zekere relatie hebben, buitenalle bedwang van de Juftitie, van den Souverain zoude zyn, en.de? pen:  tot be MILIT. JURISD. &c. 3*5 pendeeren van eene Jurisdictie, welk nog uit DLSSEFS BOESEM is VOORhGEVLOElD , nog in DES- selfs naam werdt GE6XEKCEKRT; hoedanig een gefepareerde ordre van Militairen in den Burgerftaat by de latere Romeinen, volgens Huber de Jure Jlrt. 42. Sech 2. 4. 5. 9. 30. ykitm ac peftis } non Jus fuit Reipublkee. L X I. Memorie van Informatie , op het Stuk van de Civile en Militaire Jurisdictie. I ndien de heedendaagfche Regtsgeieerden , die gemeenlyk foo vee] werk maken van de Roomfche Wetten , fig de moeite gaven derfelver geeft te doorgronden, en met eene wefentlyke Kennis van de Romeinfche Hiftorie en Oudheden , de regte waarde , en kragt van ieder Wet met opfigc tot de omftandigheid, waar in ze gemaakt is, na te gaan, telkens wanneer zy zig verbeelden van defelve gebruik te kunnen maken in hunne Difputen en Decifien, zouden zy feer dikmaals bevinden dac zulks onmogelyk is; het zy, om dat de zeeden en manieren van doen en denken, in onze tyden, feer verfchillen met die der Eeuwen, in dewelke die Wetten zyn gegeeven; het zy dezelve om verfcheide redenen duifter zyn, ofte wel tegenftrydig, als gemaakt zynde docr Perfoonen van verfchillende gevoelens. Men zal daar van een voorbeeld vinden in de Roomfche Wetten, welke relatief zyn tot de Civile en Crimineele Jurisdiótie van ue Militie;  $16* VERZAMELING van STUKKEN litie , moetende in 'c examen van deze quajftiej twee tyden gediftingueert worden, namentlyk die van de Roomfche Republicq, en die van de Monarchie. In de Tyden van de Republicq. 13 eginnende met 't examen van het geen gei beurt is ten tyde van de Republicq, ftaat te hoteeren, dat de Hoofden van de Magiftraat te gelyk waaren de Hoofden der Militie. De Confules, welke de magt hadden over de Publique en civile zaaken, hadden ook een byns» Souverain gezag over alles dat den Kryg betrof, gelyk als het verzamelen der Legers, het commanderen over dezelve, en het ftraffen van alle die geene, welke eenig crimen , van welkert aart het was, begaan hadden (a). Wanneer de Republicq in verfcheide Oorlogen te gelyk ingewikkelt was, en dat defelve door twee Confules niet alleen konde beheerd wercten , zoo moeften de Prcetores de andere Legers geleiden : zynde hier onnodig te remarqueeren , dat de Prcetores de Civile Juftitie te Romen adminiftreerden ( b ). De geene welke Confules en Prcetores te Romen geweeft waren, wierden het Jaar daar aan volgende in de Provinciën gezonden als Procon* fules en Propratores. Beide hadden het Gouvernement der Provinciën, en het Commando over de (a) Polybius Lib. 6. c. 3. (6) Livius Lib. 23. c. 32. ne pratoribus quidem, qui ad Jus disendum creati erant, racatio a üelli adminiftratione da» ed,  tot »e MILIT. JURISD. &c. 31* de Troupes, die zy onder zig hadden, om de Provincie te befchermen, en den Oorlog te voeren teegens de nabuurige Vyanden, als de noot het verè'ifchte (a). Somryts verkoos men een Dictator, die dan alleen de functien der Confules en Prxtores waarnam. Want daar ftaat hier aan te merken, dat foo ras een Diclator verkoren was, alle andere Bedieningen , foo wel Civile ö> Militaire hun kragt verlooren , en buiten effect waren geftelt (*). De Proconfules en de Propratores hadden geene aufloriteit, voor dat zy in de Provincie gekomen waren, die hun te beurt gevallen was. Hun gezag hield op , en zy keerden weder toe de Gaffe der Particulieren,zoo ras zy te Romen waren te rug gekomen, alwaar de permanente bedieningen, in het Militair geen plaats hadden: waar uit noodzakelyk volgde, dat zoo zy de Troupes met zig bragten , welke zy in de geconquefteerde Provincie gecommandeerd hadden, (zoo als de gewoonte was , wanneer 'er geen gevaar van Oorlog meer was te vreezen) deze Troupes niet meer onder haar Commando en Difcipline bleeven, zo ras zy in Romen gekomen waren. Maar het Commando ging dan over tot de Confules, indien zy in de Stad waren, en anders tot den Prcelor (c). Het (ê) Livius Lib. 32' c. 57. Sigonius de Antiqno jurë Rora. Lib. 2. Onuphr. Panuvin in Comment. Lib. t. (6) Dion. Haliearnaü". Hift. Lib. 1. Livius Lib. 2. c. 18. l. 1. §. 18. D. de Orig. Jur. (e) L. t. D., & L. ule. D. de Offic. Proconf. Cicero Aft. 1. in Verrem. & Afconius ibid.  ji8 VERZAMELING van STOKKEN Het is natuurlyk, dat de Confules, de Pr#* tenfules , de Prcetores, en de Proprcetores, niec alleen kennis namen van de Crimineele , maar ook van de Civile Zaaken , die by het Militair voorvielen. Casfar, Livius,Suetonius,en Gellius geven veele Exempelen aan de hand van Sententiën geweefen door de Commandanten in Civile Zaaken. Wanneer een zaak van eenige aangeleegeif^eid voorviel, 't zy dezelve Civiel , 't zy Crimineel was; de Chef van de Armee nam in de Advifen fyner Generaals en der andere Hoofd-officieren (a). Als een Crimen van groote aangelegentheid begaan was$ 't geen verdiende exemplair geflrafc te worden, zoo onthielden de Generaals zig dikwyls van fulks te doen, en bragten de Schuldigen met zig na Romen, of zy zonden dezelve derwaarts, om ze te doen ftraffen door den Senaat; voornamentlyk, indiende misdaad begaan was in Italie^n: want de Senaat nam do'orgaans kennis van Verraad , Zamenzweering , het geven van Vergift, en Moord, en in een woord van alle Misdaden die in Italiën gepleegt wierden, en welke een publique Straf verdienden Cb). Alle die de Romeinfche Hiflorie geleezen hebben j weeten den wreeden handel van het Legioen , 'c geen te hulp geroepen zynde door dié Van Rhegium , zig zelfs meefter maakte van dié Stad, en de Ingezeetenen aldaar Vermoordde; zynde de Conful Genucius, in bet Jaar van Romen («) Casfar de Bello GitlL Lib. i. Livius Lib. 41. tfeflius Lib. 7. c. 1. Juvcnalis Satyra 16. (*) Polybius Lib. 6. c j.  t*ot de MILIT. JQRISD. &c. grp men 481. belaft geweeft met de Cdmmisfle o:n deeze Rebellen te gaan attacqueeren. Waar op zy belegert geworden zynde , genoodzaakt wierden zig op difcretie over te geven : als Wanneer gemelde Conful de Deferteurs die zig in Rheginm bevonden, aanftonts liet ftraffen: maar de Milites Legicnarii, waar van 300. in zyne handen vielen, voerde hy met zig na Romen, om 'er te regt te doen ftellen voor den Senaat; foo als verhaalt word door Livius, zynde foo daar, als elders , meer diergelyke Exempelen te vinden. En met relatie tot Misdaaden van geen groote aangeleegentheid , welke de Dood-ftraf niet verdienden , dezelve wierden afgedaan by de Tribuni Militares , moeijende de Confules zig daar meede niet. En gelyk foortgelyks Misdaden dagelyks voorvielen , en dat 'er altoos gedetacheerde Corpfen van de groote Armee waren , by welke Armee de Conful of de Prsetor bleef, zoude de Militaire Difcipline niet in ordre behandelt geweeft zyn, foo de Hoofden der Armée alle foorten van Misdaden felfs hadden moeten ftraffen (a ). Te Romen en in I taliën waaren doorgaans geen Legers; voornamentlyk als 'er geen vrees voor Oorlog was. Salluftius verhaald, toen Catilina zyn Rebellie fmeede, dat 'er geen Leger in Iraliën was (b). Wanneer men dezelve om een onvoorfien en fchielyk opkomend gevaar nodig had, foo nam de (») Polybius Lib. 5. i b) Salluft. Bell Catil. in Ifalia nullus exercitus: Cn« fompejus in extremis terris Bellum gerebac. .V, Deeju X  520 VERZAMELING van STUKKEN de Senaat het bekende befluït, viderent Cqjf.ne quid Refpublica detrimenti caperet, en men ligtte de Militie in aller haafl. Egter onderhield men te Romen reeds van den beginne af aan een zeeker getal Manfehap , welke tot Guarnifoen dienden, waar van 't getal niet bepaald was; Servius Tullius had ten dien einde beltemd alle de Veterani uit de Roomfche Legers; foo als getuigen DionyfiusHslicarnalfenfis en TitusLivius, fpreekende van de Cenfus welke die Koning inftelde. Maar dewyl het getal van Inwoonderen, by vervolg van tyd, vermeerderde, foo was die menigte van Veteram tot een laft in de Stad: en om die reeden verkoos men een zeeker getal Cohort es uit defelve. Suetonius verhaalt, dat Keifer Auguftus niet wilde dat 'er meer dan drie Cohort es in de Stad lagen , ex Militaribus copiis legiones rj? auxilia Provinciarum dijlribuit — Certum numerum, partitn in urbis, partim in fui cujlo» diam alle git ; neque tarnen unquatn pluris quam tres Cohort es in urbe effe pajjus efi , easque fine cajïris, Sueton. in Augult. cap. 49. De geallieerde Steeden, de Colonien,de Municipia , en de Provinciën in Italiën , leverden Soldacen aan de Stad van Romen, en zo ras het Volk geworven was, wierd het felve gefield onder het Commando der Confules, Proconfules, Prcetores of Proprcetores, en 't wierd afgedankt wanneer men het felve niet meer nodig had. De Italianen konden zelfs op hare eigen kosten geen Troupes onderhouden, en zoo zy geattaqueert wierden , konden' zy geene Militie ligten om zig te verweeren , zonder permisfie bekomen te nebben van den Senaat. Livius Lib.<$. c. 19. En dan gingen de Confules of Prcetores her Com:  töt se MILIT. JÜRtSD. &c, 3g£ Commando van defelve op zig nemen, en bragteh ook Romeinfche Manfehap meede. Derhal ven was 'er in ganefch Icaliê'n nooit een Armee, dan onder de ordres van de Confules of Prrstofes, of zodanige die door de Steden van ltaliën trok, om te gaan na , of te retourneeren uit een Provincie na Romen met haren Proconful, of Propratór, dewelke het Gezag over de Troupes behielden, tot aan de Poorten der Stad (a). Daar uit volgt, dat trien in de Tyden Van de Republicq, te Romen, niet kende die diftinctie^ dewelke de Beftiering van een Staat verdeelt in twee Lichaamen , welke d' een van den andere jalours zyn, en waar van d'een de Beftiering heeft over de Civile, en d'andere over de Militaire zaaken ; maar dat de geene, aan welke het Volk van Romen had opgedragen de voorhaamfte zorg van het civile Gouvernement, ook waaren belaft met de Oorlog-zaaken, en de zorg over de Militie. In de Tyden Van de Keizers. N, dat Casfar en zyne Opvolgers, de Vryheid vertrceden hebbende , het Gemeenebeft hadden; overweldigt, zoo bleef de Geeft der Wetten en der Oude gewoontens nog wel eenigen tyd, met opligt tot de Militie, in zwang. Maar langzamerhand wierlen 'er, in de Burgerlyke en Militaire Bedieningen, zoo veelë nieuwigheeden gemaakt, dat de eerfte Geeft verluoren ging, en dac fi) Cic. in Sext. Idem, Órat. in Verrem A&, i. tft &fconiiu aldaar. X a  3»a VERZAMELING van STUKKEN dat naderhand verfchillende Interpretatien daar uit voorkwamen, dewelke occafie gaven tot jaloufie en tweedragt , tusfchen de Civile en Militaire Gverheeden. ■ Suetonius verhaalt, dat Keizer Augufius eenige nieuwigheeden en veranderingen onder de Troupes bragt (a). Ondertusfchen bleeven de Proconfuks, onder zyne Regeering, en die van fyne Opvolgers, nog in het Bewind der Provinciën en aan het .Hoofd der Troupes. Dit is klaar uit de menigvuldige voorbeelden, die men vind in Tacitus, Suetonius en Dion. Casfiüs. Maar de Magt des Keizers , by vervolg van tyden, veel vermindert, en de Oproeren ook menigvuldiger geworden zynde, zoo vond men nodig, om 't Gezag der Gouverneurs , welke in dè Provinciën gezonden wierden . te verminderen. Men veranderde de namen van defe Bedieningen, en ontnam haar het Bevel over de Troupes, en veranderde ook de namen van byna alle Bedieningen der geene, aan wien het Commandement de r Militie wierd opgedragen. Toen begonnen de Difputen over de Civile en Crimineele Jurisdictie , willende de Steedeiyke Magiftr aen aan de Hoofden der Militie niet laaten dan het Beftier van den Oorlog, en de Sorg over de Militaire Difcipline: deefe'laatfie, daar teegen , als Hoofden der Troupes, fig aanmatigende de Jurisdictie over de civile Procesfen, en de Misdaden der Soldaten, of fchoon het zodanige Misdaden waaren, welke veel eer den Staat dan het Militair betroffen , gelyk, by Suetonius in Auguft. cap. a$.  T6T DE MILIT. JURISD. &c. 323 by voorbeeld, Moord , Diefftal, Overfpel, &c. Deeze Difputen over de Jurisdictie werden nog vermeerdert door eene andere reden , hier in beftaande, dat de eerfte Roomfche Keizers de nieuwe waardigheid van Prcefeftus Prcetorio hadden opgerecht (a) : En gelyk deeze Charge was mgeftelt, in plaatfe van den Generaal van de Cavallerie , Magijier Equitum genaamt, welke de Ditlatores verkofen een tyde van de Republicq , zoo gaven de Keizers ook aan deeze Prcefecli de grootfle Autoriteit, na de haare, over de Militie. Naderhand begonnen de Keizers zig op die Prcef£ti Prcetorio te OntTalten van Admimftratie der Civile en Crimineele juftitie, den Burgerfland betreffende , en lieten dezelve beruflen op deeze Prcefecli Prcetorio. Maar gelyk deeze Zaaken dagelyks vermenigvuldigden, en van grooter aanbelang waaren als die geene welke onder de Militie voorvielen, zoo verfuimden de Prafecli Prcetorio langzamerhand byna geheel de zorg der Militie, en helden over tot de Civile en Politique Zaaken. Van eenen anderen kant tragteden de voornaamfle Officieren gebruik te maken van deeze nalatigheid , en trokken na zig de Civile en Crimineele Jurisdictie (fl) L. 1. de Off. Prcefeiï. Prettr. Ad vicem Magiftri equitum Prafeüos Prcetorio antiquitus inftkutos effe a quibusdam fcriptoribus traditum eft. Nam cum apud veceres, Di&atoribus ad tempus fumma poteftas crederetur, & Magiftros equitum fibi eügerent, qui adfociati par. ticipalis curs fecundam poft eos poteftatem gererent: Regimenus Reipublica; ad Imperatores perpetuos tranflatis, ad iimilitudinem Magiftrorum equitum , Prcefeüi Prcetorio a Pnncipibus elefti funt, data eft plenior Ucentia ad difcH plina; public» emendationem. X 3  SH VERZAMELING; van STUKKEN dictie over de Troupes: het geen by vervolg pnèenigheeden verwekte rusfchen de Prafacti en de Generaals der Troupes , voornamentlyk toen het getal der gemelde Prcvfetti vermeerdert wierd; in diervoegen , dat niet alleen te Romen , maar ook in de Provinciën , zeer fwaare moeijely! h-eden ontfrxnjen , om dat zy zig in het hooglte Resfort rijer alleen de Kennis en L)ecifie der Civile en Politique , maar ook der Militaire Zaken , van haare Provinciën aanmatigden. De Officiers der Troupes hadden dan op die tyd eontinueele moeijelykheeden, zoo met deeze Ptttfecli PrcBtorio, (a)., als met de Gouverneurs en Bevelhebbers der Provinciën (b). Waar uit men klaarlyk ziet, dat Keizer Antaïiinus zwarigheid maakte om een Jurisdictie-: quaeflie te decideeren, Hy wilde de Hoofden der Militie niet teegen hebben , nog ook nadeel toebrengen aan den Gouverneur van de Provincie. Hy meende zig uit deeze moeijelijkheid te redden , door den Broeder van den Schuldige te raden , dat hy zig zoude iübmitteeren aan den Gouverneur , maar , op conditie , dat hy zoude geöordecit worden volgens de Militaire petten. Men ziet dit uit verfcheide Wetten welke op dit refpeét voorkomen, in het Codex van Theodofius en van juftinianus, welke Wetten byna jdtoos contradictoir zyn; en egter trekken de hee- Voorbeelden van deeze Difputen vind men in de petten des keizers: zie de L. 8. Cod. Theodof. de I^e<< £enor. & Gothofred. ad L. 11. eod. tit. " Li; i; i. Cod. jui>in. a4 L. Cornei. de. £ic2ïc  tot de MILIT. JURTSD. dc. 325" heedendaagfche Rechtsgeleerden daar uit Decifien, die zy voor feeker Debiteeren, als of de Souice, waar uitzy putten, zuiver was. En dit komt zeer dikwyls over aan de zodaanige welke geene andere denkbeelden willen formeeren, als die gevefligt zyn op de Roomfche Wetten, zynde zy verplicht hunne Oogen te fluiten voor veele Wetten daar meede zy geëmbarasfeerd zoude werden, en in de noodzaakelykheid gebracht om in 't onzekere te blyven , of wel andere Principes te adopteeren. Men zd nu doen zien, met relatie tot de quaettie over de Civile en Militaire Jurisdictie der Troupes, dat men geen recht licht trekken kan uit de Romeinfche Wetten. De Keizers Decideerden de Quseftien, die op dit refpeét voorvielen , volgens de geneegentheid die zy toedroe ■ gen de geene die haare tpevlugt tot hun naamen, of na de waardigheid der Bediening, welke de-Civiele Rechter of de Militaire Officier bekleede, tnsfchen welke de twift ontftaan was, en ook wel volgens den meerderen of minderen dienft die zy van hunne Troupes verwachten. Ook moet men nog remarqueeren , dat de Misdaden welke de Soldaten te Velde bedree•ven , na alle waarfchynlykheid geflraft wierden op heeter daat, door Generaals, om dat 'er geen eene Wet gevonden werd, waar uit men belluiten kan , dat deeze Macht aan de Hoofden der Armee betwifl is door de Civile Magiftraten. De Keizers zonderden hier van alleenlyk uit zeekere Delicten, welke zy aanzagen als van de grootfle gevolgen te zyn, ten reguarde van welke jzy wilden, dat de Generaals bevoorcns aan X 4 hun  326* VERZAMELING van STUKKEN hun Informatien moeiten gevsn en Decifie af* wagten («). Van de Civile Jurisdictie. M -t opficht tot de Civile Jurisdictie, ordonneerde Keizer Conjlans, , dat de Gouverneur? der Provinciën dezelve moeiten exerceeren (a), en dit is, haderhand, door Keizer Jrcadius ge? confirmeert, zoo als men zien kan uit de L. g. Cod. Thcodof. de Jurisdiciione. Ammianus- Marcellinus zegt, Db. 21. dat, te zyner Tyd, de Generaal van de Cavallerie niet wierd belet ia de exercitie van zyne Charge door den Gouverneur van de Provincie, en dat deeze , van zyne kant , niet permitteerde dat de Generaal Zie; bemoeide met de Civile zaaken der M litio. Uit welke twee geciteerde Wetten , men klaarlyk kan begrypen, dat de vorige Keizers dit aldus reets hadden geördonneert Maar de Keizers Honorius en TUodofius ftatueerden ia tegendeel , dat de Kermisneeming en Decifie van Civile zaaken der Soldaten , toequam aan hunne Opperhoofden (b). Jujtinianus confirmeerde de Wet van Honorius, en wilde, dat de Opperhoofden het Recht zouden om fa) L. 5. Cod Tfceod. de exhib. & tranfmitt. Reis. 1.. i. Cod. Tl-eod. quibus & quorum iifus. L. ij. §. 2. D. de P