|# d £ %|
I HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE I
| NIEUWS- |
I VERTELDE R, 1
ife Den 7 January l786- N°- i-
Geachte Land- en Stadgenooten! T^aar wy weder het geluk hebben mogen genieten om liet begin van een ander *^ Jaar te bekeven,: konden wy niet afzyn ons kortelyk den loop van het geëindigde voortejlellen. Wie leeft 'er in ons lieve Vaderland , die zich van een z« veel onheilbedreigtnd begin, waarmede het afgeloopen Jaar zyn aanvang nam * een zo allerheuchlykst einde had durven voorstellen ? In de plaats van een allesverwoestenden Oorlog, ons bedreigd door gereedjlaande Benden van een der magtigfte Monarchen van Europa, zien wy thans de lieflyke Vrede haaren luifter in het goede Land onzer inwooninge verjpreiden! Wie anders, dan de God van Nederland, vsrfchafte ons dit heil. Ach! dat het Hem behaagen mogte alle Achitofels raadjlagen, die ter belaaging van den bloei van ons Gemeenebest in 't werk worden gefield, tot zotheid te maaken ; dat de zaalige Rust enEendragt de plaatfin van Dwang en Tweedragt mogten vervullen. De Geest van Gods raad en der kennisje verlichte de oogen en harten van onze welmeenende Landsen Stads-Regeer der en, op dat wy eerlang allen msgen juichen over de'vruchten van hunnen onvermoeiden arbeid, ziende die bekroond met het weezenlykst en duurzaamst heil voor onze Republiek.
Wy recommandeer en ons weder in de gunst onzer Leezeren, en zullen trachten ons die 'waardig te maaken. Blyve hiermede uwe Dienaaresje,
De Erve de Wed. J. van EGMONT,
Laatstleden Maandag avond, omtrent iouuren, omftond alhier Brand, op de Kamer van een Huii, Itaande aan hei einde van de Lindeitraat, by 't Caihuiicrs Kerkhof, die zo fpoedig toenam, dat binnen weinig ty..'s het gebeele Huis in volle «lamme raakte, wdke, nietttgentaande een groot gedeelte der Stads Brand* fpaites zeerfpoedig byééii gebragt waren, niet konde gebluscht worden; zyodehei Huis byua geseel van binnen verbrand, en alleen de Voorgevel en Zytnuuren ftaande tebleeven. Niettegenstaande de felle Voist, waardoor de werking met de Bra^dfpuiten merfëelyk gehinde.-t werd, ïya ecater de belendende Hmen voorden voortgang der vlammea bemoei, en, u;tgeze>adert eenige ichaden , bewaard geb'eeven. Men zegt, dat den aanvang ia Brand begonnen is op de Kamer, bewoond d$>or eene Vrsmw, die door dit oagevsl loude zyn omgekomen.



C * . :■ - "
Hei geial der Dooden van de voorgaande week is ifo. En dat van het afgeloopea Jaar 7108; dus 3193 minder dan in 't Jaar 1784, tleduurende het Jaar 1787, iyn hier van de Puye van 't Stadhuis geproclameerd ;u5"4 Pgaren, en 685- Paaren op het Stadhuis getrouwd; en in de Gerefor meeree Kerksn deeïcr Stad zyn 1733 Faaren geproclameerd. In dezelve zyn gedoopt 1911 Jorgois e» 1817 Meisjes, waaronder begreepen xyn 32 Tweelingen, 1 Drieling en 6 Blaarden. In de Lotterfche Gemeente zyn getiouwd 178 Paaren. En gedoopt 942, jongens en 844Meisjes; waaronder 24 Tweelingen en 2 Bejaarden; ie (aaien 1786 Kinderen. Dus de Gedooptsn in allen 5-5-24 Kinderen.
Conlianümpolen den i2den November. Alzo de Turken de twaalfde Eenw hunner Tydrekenïng ten einde gebragt hebben, herinneren xy zich de overlevering, dat alsdan hunnen Gouden Eeuw een'begin zal neemen; en dat omtrent dien tyjf drie groole Mannen , met naamtn Iman, of MolIaMaofour, Charris en Aiy, moeien opftasn, om den Mahometaanfchen Godsdienst te zuiveren, en tegen de Or°-«loovigen ie beibherffien. Het is ongetwyfeld om die ovcrléyering te vervullen t dat een gewaande Propheet, genaamd Molla Manfoiar, by de Avafas, eene TMatle die naby het CancanTche Gebergte woont, verfcheenen is. Hy heeft byna So,ooo Man byéén verzameld, welke hy op zyne wyze in den Krygsdienst onderwyst, en die hy het gebruik van Tabak, Koffy en alle CoBfumtiën van enkel overdaad verboden heeft. Men verzekert, dat deeze Molla Msnfour reeds de busten aangevallen, en de eerftemaal 30CO, vervolgens 1000 Man van dezelve gedood heeft. De tweede Propheet, genaamd Charris, moet zich onder de Usbekfche Tattaaren, in Bachora, vertoond hebben; en men maakt Haat, dat de derde Propheet Aly mogelyk te Conftantfnopolen zal vetfehynen, en aldaar eeqe omwenteling te weeg brengen. Ondertuifchen gebruiken de Groot-Vizier, de Aga der Janitfaaren en de Capitan-Pacha alle mogelyke voorzorgen in hunne refrf&ive Departementen.. 'Er is een beüuit genomen, om de Ottomannifche Zeemagt, die Hechts in 36 Oorlogfchepen beÜaat, tct 70 Schepen te brengen, ien einde twee Vlooien, de eene in de Zwarte-Zee, de andere in de Witte-Zee m den Arch'psl te hebben. Wat de- Land-Troupen betreft, dezelve worden in Europa gehouden, oan in tyd van rond gebruikt te worden. DeTroupen, welke de Legsrphatfin van Sophia en Isnsaïiow betrokken hadden, zyn in de nabuurige Steden verdeeld, Om 'er den Winter doortebrengen.
Koppenhagen dan ioden December. ïo den jaarc 1778 werd alhier een Deen* fche Wesi-lndifche Compagnie opgericht, Riet een Ü&rooi voor 25- Jaaren, waarby tevens aan dezelve wierd afgedaan een gedeelte der Belastingen op ie Koffy, die: in Denemarken en onderboorige Landen wordt ingevoerd, tegen bèmling van io,eoo Ryksdaalders aan de Koninglyke Kasfe. De HoofaTon», die daartoe aangelegd wierd, beflond uit 5-0,000 Ryksdaalders, verdeeld in yco Aétien, ieder van ïoo Ryksdaalders, en aan niemand, buiten 's Konings Onderdaanen, wierd toegelaaten daarin deel te neemen. Deeze Compagnie maakte in den beginne grooten opgang, zo dat de Aöien tot 900 Ryksdaalders fteegen; doch nadcraaad zyn dezelve tot 200 Ryksdaalders gedaald, en de toeöand der Compagnie zodanig veranderd, dat dezelve met geenf voordeel langer k@nde gaande gehouden worden; weshalven ie Koning, op voorftel der Direöeuren en een groat gedeelte der. Ge'rötresfecrdecs, beSooten heeft die Compagnie te dfs-
o9>



C 3 )
felveeren en dezelve voor zyB e:gc» «keurig te ue.Br.tv, ten wellen einde Zyrer Majedeit heeft doen aanbieden, cm al!e de Aöim tegen 260 Rykscaak'eis uver te ueemen, en caartegen over te gctvtn eer.e übl'gassc van 4 peT Gen J&arlyk■ fche Rente, zullende ingaan met tten eeiften jfnaary 1786, tp welke aanbieding de Deelgenooten zich bipr»en een zekeren bepaalden tyd moeten ceclsrtwen.
Cluhburg den i4den December. Ik heb u;t een vti afgelegen Koningryk een Brief van den 2Óften November ontvangen, die een Vel groot, en met eene oneindige menigte getallen, by wyze van afdeeling, aangeduid was, waarin ik op het nadruklykde verzocht werd, Hit deeze getallen vyf te bepaalen, die na ge~ daaite berekening niet verkeerd of tadeelig moeden uitvallen; of, zo ik dit niet konde doen, dan mogt ik de Sjmpathie mede te hulp neimen. Het zou geenszins tot myn nadeel zyn, alzo de winst onder ons gedeeld zoude worden.
Den bekommerden Vtaager antwoerde ik hiermede voor de eerde en laatftömaal, dat ik my in Zaaken, die de Rekenkunde betrifftn, weinig geoefend, eu de getallen der Manicheërs a'toos ten uiisrden gehaat heb; doch in de Sympathie eenig en alleen de«ze kennis bezitte, dat ik, honger en dorst hebbende, eet en drink, als ik iets bekomen kan.
Om echter de Vraag van de voorbepaaling der vyf gelukkige getallen niet geheel onbeantwoord 'te laaten, zal ik den Vraager in 't kort melden, welke vyf getallen ik altoos, zonder veranderiag, verkoozen en gebtuikt heb, die my in myne Theatraale Loopbaan nimmer gemist lubben: zy zyn deeze: No. 1. Freest' God. Ho. 2. Eert den Koning. No. 3. fVeest vljtig en getrouw in uv> Beroep. No. 4 Vertrouw alken op God. No. s Bidtvlytig; met het bygevoegde Motto: Godzaligheid is een groot gewin met vergenoeging».
Ik kan u, Mynheer, de oprechte verzekering doen, dat ik, even als gy, begeerig ben iets te weeten ; doch ik heb geenszins ce onvolkomenheid, maar den mond der waarheid gevraagd en gebeden, om my het beste Gewin en Lot te geeven. Zo dra ik Hechts de voorgemelde vyf Nommers my in 't geheugen breng», zo heb ik Amben, Temen, Quaternen-, en zelfs alles in overvloed, zo veel ifc* maar hebben wil.
De Brief heeft my 19 Schellingen Lubs Postgeld gekost; doch ik-hoope, dat dezelve my rykelyk lntresfen zullen opbrengen; want indien Hechts 19 het befluit reemen, myne in voorflag gebragte vyf Nommers voortaan te gebruiken, en zy daardoor hunne gezondheid bekomen, zo begeere ik tot dankbaarheid flechts één Schelling Lubs van ieder, doch Franco; wanneer ik deeze flechts bekome, iscan het Postgeld niet wei bedeed ? Eindelyk vetxoeke de Buitenlanders, die van my eenen ColleSeur tot buitenlandfche Loteiyen wenfehen opgegeeven te hebben, dat zy my daarmede verfchoofien, alzo ik noch tyd noch lust daartoe heb, roch jn daat ben de Koningïyke Ordonnantiën te overtreeden. P. E. LUDERS.
Londen den ióien Dec<mbsr. Twee bekende Edellieden, zich voor Egt of t;en dagen in een Gezelfchap bevindende, alwaar eene Vraag afgehandeldzru worden, wsren deswegens van veiichiïtende gevoelens; één van hun, zyn gevoelen met een weinig te veel drift keweerende, logendrafte den anderen van ter zydtn op eene ingewikkelde wyze; deeze, over die wyze-van redeneering verbitterds ging op (kanden voet heen., en zendt zynen Tegendreever den volg<nikn de.;i rnergens-een, Uitdaagbrief door den Goionel 6 .eifchende., sÈatifeenaw m.
. A % - *«»



(4)
«srgifenu verïocht, ©f anders eene ©nmiddelyke voldoening gegeeven zou wordt u : De Logeaftraffer antwoordde den Zender van den Uitdaagbrief, dat hy het Jaütfte voorftel in bedenking nar», en hem op den dag een Antwoord zou lenden.
Dit Antwoord werd indedaai gedaan, en ten naafien by in deeze bewoordingen gezonden. „ Ik ben een Huisvader, Mynheer, ik heb negen Kinderen, eene Vrouw, esne Moeder, cn Zusters; myn Huis heeft geen anderen Voorftanderen Steun dan my; vermits gy niet in hetzelfde geval zyt, door dat gy ten naaften by •6000 P. St. Inkomften en veel Geld in de Bank hebt, ben ik bereid u te tooren, dat ik over het Point van Eere even zo kitteloorig ben als gy, en dus geef ik aayne toeflemming om met u te vechten, mits dat gy , in het geval aVs ik mogt omkom n, u verbinden zult om een Jaargeld van 200 P. St. aan myne Vrouw, en «en van j<S P. St. aan elk van myne Kinderen toe te leggen. Ik heb de eere te 2yn, enz."
De Perfoon, wien deeze Brief gezonden werd, antwoordde kort en bondig, dat hy wel zag, dat hy die hem gefchreeven had een Bloodaart was, en dat hy aorgen zou het Publick daarvan te onderrichten:" Waarop deeze laatfte onder aan denzelfden Brief repliceerde: „ Indien gy de vermetelheid hebt kwaad van my te fpraeken, zal ik u zo lang afrosfen, tot dat ik u het geen gy gezegd zult hebben zal doen lochenen."
In deezen toeftand is de Zaak eenige dagen gebleeverf, t«t dat voorleden Zondsg deeze twee Heeren elkander by ongeluk, in het Park te Paard rydende, te gemoet kwamen, ieder van een Vriend en Bedienden vergezeld; de Edelman vam den Uitdaagbrief riep overluid, zo dra hy den logenftraffenden Edelman zag: „ Daar komt de Bloodaart asn!" Deezen dit hooreade, zwenkte aanlionds, ca -reed, fchoon hy geen Lans had, naar zya Tegenparty, die hy rnet een fterken Vuistflag op het midden der Maag, uit den Zadel ligtte, en ter Aarde wierp. Vervolgens zelf op eene behendige wyze in het Strydperk fpringende, zag men op het oogenblik die twee Ruiters in Kampvechters veranderd, die elkander met het oog en de vuist te keer gingen, en naar de Mode van het Lmd, elkander met alle vinnigheid ftooten toebragten; zonder dat het hunne Vrienden mogelyk was hen zulks te beletten: Omftreeks twintig Vleeschhouwers-Krechten zich, by den *?rften aanval, rondom de Vechters vergaderd hebbende, flooten aanlionds om deielven een kring, esa drongen 'er op aan, dat men de beide Edellieden, zo lang hun zou behsagcn, in huBne bczighede» liet voortgaan. De tegenwoordige Maat van dit Gefchilis, eene fchriftelyke aanklagte (Indiéhnent,) door éét» der Vechters gedaan, om dat hy geflagen is; en eene tweede aanklacte, door dea anderen gedaan, om dat hy eenen Uitdaagbrief ontvangen beeft. De nog aafiftaande uitkoanst zal zyn, dat het de twistende Partyen eenige honderden Guinj:szal kosten, dat hunne Advocaaten en Procureurs, ieder aan hunne xyde , èene menigte Scheldnaamea aan huHse Partyen zullen geeven, om hun Salaris wel te verdienen, en ;dat het Hof, na zici met het geval verlustigd te hebben, een kwalykberaaden S chatting van den Uitdaagbrief en de Vuistflagen zal eifcfoen, ea de Vechters rug te^en rug (tellen. Dit is het nadruklykfte midiel om hun te beletten, dat zy het <sevecht niet weder op nieuw beginnen.
C«dmkt by de Bive de W:d. J. Va» EGBCONT: op de SXeguliew Bieêfttaat, k Amftetdam.



|# D E ^|
I HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE f
li NIEUWS- 1
| VERTELDE R. ]
!^ Den 14 January 1786. N". i. #||
Het getal der Doodcn van de voorgaande week is au. Van elders verneemt men de volgende Byzonderheden. Brieven uit Noord..Amerika meiden, dat in 't begin van Oöober laatstleden, een Oetachemeat Indiaanen een klein Gehucht te Kectucky aanviel; deeze Farbsaren ovcrv elen verfcheidene Huizen , welker Bewooners zy onmenfchslyk vermoorden , uitgenomen een eesig, welks Bewooners den tyd hadden om zich te verfcuaufen; en dewyl zy twee Snaphaanen hadden, verdédigden zy zich met grooten moed; de Vtouw laadde het eene Geweer, terwyl de Man met het andere aanlei en vuur gaf, en cat zo juist, dat hy met elke feheut eenen Vyand ter aarsie lei. Maar toen zyn Kruid en Lood verfchooten was, kwamen de WilIden aan de deur, welke zy met hu;me Tomahawks open floegen; toenwapenIden de Man en de Vrouw zich elk met een Byl, fielden zich aas beide de pos* ten der deur, en verfloegen voor hunne voeten de ftoutften der Indiaanen, raaf maate dat zy aankwamen. Eindelyk poogden de Wilden het Huis in brand te :fteeken; maar zy werden daarin belet door een Detachement van 't Fort, door Ideu Maj'>r Butler gecommandetrt, die hen noodzaakte af te trekken, na dat zy ■verfeheiden van hunne beste Krygers verlooren, en op de plaats gelasten hadden.
Met het in Engeland ingeloopen Schip les Qastres Freres, Kapt. S. Nafcke, heeft men een Brief van Batavia van den iódeii M-y 1785-, hoofdzaaklyk meldende , dat in hel laatst van de maand Maart van daar venrokken was het Schip Cïftries, naar Eu* opa. 's Lands Vloot onder Commando van den We!-Ed. Gelïr. Heer va ■ Braam, was den zden Mey van Batavia onder zeil gedaan, om over Ceylon naar het Vaderland te repatrieeren ; doch de Fregatten Munnikendam en dï Ahtm, zouden eerst naar Malacca vertrekkea , om de aldaar ontftaane Troubles ts berapen; voorts was in plaats van wylen den Ed. Heer Mr. I man Willem Falck, tot Gouverneur van Ceylon sangeileld, den Ed. Heer Wiilem Jacob van dï Graaff, Directeur van Suratta; wyders waren, volgens denzclven Brief, op Batavia behouden aangekomen de Comp. Schepen De Schelde, Kapt. P. Harms, van de K.imer Zeeland; Conftantia, Kapt. A. van Katersveld, van de Kamer D;!ft; Caftor, wylen Kapt, J. Heycob, van de Kamer Zeeland; De Hoop, Kapt J. Kraay, van de Kamer Amfterdam; alsmede de bevragte Schepen. *n Linden, Kapt. D. Carlberg; De Eensgezindheid, Kapt. P. Jantfen, Dori*
A 3 recl-H,



(*)
recht, Kapt. A. vaa dêr Giefen, en De Mentor, Kapt , alle van Amder-
dam; het gemelde Schip Dordrecht, was gereed om naar Ceylon te vertrekken.
Ferrara den 3often November. De Cardiuaal, Aarts'oisfchop deeier Stad,, heeft den zoden deeier, zes Jooden gedoopt, waaronder cén van 20 Jaaren; de vyf anderen zyn een geheel thrsgezin van Va^er, Moeder en drie Dochters, waarvan de oud de was 9, de tweede 6, en de derde 1 Jaar. Deeze plegtigheid is met veel pracht gefchied onder den toevloed van eene groote menigte Volks.
Marfeillt den 2oden December. Alle geffrekken deezer Stad loopen thans over het dapper en heldhaftig gedrag van Mevrouw du Frenoy. Deeze Dame ping t'fcheep'met haare Man, eenige dagen geleden, op een Tartaan, om nair Genua te vaann. Naauwlyks hadden zy de Haven uit het gezigt verlooren, of 2y ontdekten een Barbaryfchen Kaper, op hen aanzeilende; en het onmogelyk vindende om het te ontkomen met de vlucht, zo maakten zy zich gereed tot het Gevecht, en hem wel te ontvangen. Te vergeefsch poogde de-Heer du Frenoy zyne Vrouw te overreeden om naar beneden in 't Schip te gaan ; zy weigerde het voldrekt, en eene Sabel gegreepen hebbende, plaatlte zy zich aan zyne zyde, en verklaarde, dat zy beflooten had, haar Noodlot daar aftewachten. De Heer du Frenoy alle redenen te vergeefsch vindende, was genoodzaakt het toetedaan. De Algerynen naderden ondertusfchen, en na eene Laag losgebrand te hebben, klampten zy de Tartaan aan boord, en deeden een groot deel van hun Volkdaaro» overgaan. Ons Volk ontving hen dapperlyk, maar niemand kan het moedig gedrag van Mevrouw du Frenoy n2ar waarde befchryven. Zy floeg onder hen me: den Sabel als een Man, en moedigde met haare (tem hit Volk aan, alseenKrygsbevelhebber. De Heer du Frenoy, met een Piftool-Kogel in zyne Dei gefchooten, viel aan haare zyde ; zyne Vrouw (lond over hem , en velde met eenen dag van den Sabel eene» jongen Turk, die op haar aankwam om haar aan te vallen. De Zeeroovers waren eindelyk verpligt aan hun boord terug te wyken, wanneer zy de Klampen los maakten en afhielden. Nk begon *er een fcherp Gevecht met het grof GefC-.ut. Mevrouw du Frenoy, na dat ze-beneden in 't Schip den Chirurgyn geholpen had haaren Man te verbind;n, kwam weder op het Dek, waar zy voortging met het Volk amtemoeiigen, tot dat de Kaper, voldaan van zyne ontvangst, aftrok. Wy hadden 14 Man aan dooden, en 30 gekwetften. Het v rlies der Zeeroovers moet groot geweest zyn, zy lieten 'er 80 op ons Dek. De Tartaan zeer ontramponecrd zynde, keerde in deeze Haven terug. De Magi» ftraat van dat Gevecht onderricht zynde, maakte eene opwachting by Mevrouw du Frenoy, en roodigde haar in huni.en naam tot den Schouwburg, waar Z7 ontvangen werd met de luidruchtigfte toejnich'ng, en gekroond met een Lauwerkr?ns, dien de Marqu'fin van St. Chrifteau haar op het hoofd zettede.
Van Montpellier verneemt men, dat in den nacht van den i8den deezer in den Schouwburg aldaar Brand ontdaan was, waardoor dezelve, als ook-dc nevensGaande Concert-Zaai, en Loge van de Vry-Metzekars, tot op den grond toe waren afgebrand. Deeze Schouwburg was eene der fchoonden in dit geheele Ryk, en had nog miar 30 Jaaren gedaan, zynde voor de eerdemaal 'er in gefpeeld op den eerden January 1756.
Brunn den 2oden December. In onze Courant van heden wordt, onder 't Artikel Groatien dea ïoden December, de volgende Gebeurtenis als waar gemeld.
la1



C 7)
In »t vsorledsa T&ar gingen twee jonge Botn'Srs, met riaame Sara en Anetiie, • in het Gebergte Kozara op de Jagt. Zy verdeelden zich, en waren camwlyks een half uur gegaan , of Arfenie hoorde eene icheut, en kort daarop een jammer» Ivk «fchreeaw van een Mensch. Hy ylde ter hulpe, «rat/eene fchnkkelyke nr«ote Slang had zyren Kameraad Sava reeds tot aan den Gordel m zyne Kaaken;, ho-wel hv om zich te redden eeren Boekenboom met beide-afmen had aangegceepen- maar toea hem de krachten begaven, werdt hy van het Bier welhaast geheel'veiflonden. Schrikken en angst verhaalden de vlucht van Arfenie om aan de zvnen de droevige Gebeurtenis te verbaalen, die ook aan den Turkfchen GrondVer den Spahi, gemeld werd, die aanftonds yo Man zyner Onderdaanen verzamelde om iag op dat fchrikkelyk Dier te maaken. Hy zelf ging met eenige goede Vrienden mede. Arfenie was de Aanvoerder, en bragtdengantfehenTtaui aan de plaats des ongeluk». Men vond Sava'i Snaphaan, en zag, dat hy hem losgebrand had, maar van de Slang zelve konde men, onaangezien allenazo^en n'et het minde ontdekken. Nu viel het vermoeden van den moord op Arfenie. Kortom, de Spahi en zyne V.ienden vie!en allen op kern aan, en daken hem zonder op zyne derke betuigingen en Eedzweeren acht te geeven met veeleSabe houwen op den grond. Vyf dagen daarna, vond een Herder, die in het Gebergte Boklen hoVddëf en reeds dikwüs zo veel duks van zyne Kudde geilst had de Slang "er van de plaats, waar dit voorval gebeurd was, cood in een Dal liggen, By nadere feefchouwing vond men, dat het Dier met eenen Kogel agteir den Kop „7'ni was • een bewys, dat Sava het wel met gemist, maar niet gehee aan t fevTgetS had.' De Spahi ging nu van andere Lieden verzeld, zelf heen om haar te zien en vond ze 16 Lakte, of by na 4 Vademen, lang.
™wZ n ï"liften December. Deezer dagen begaf Zyne Msjefteit zich een. op de groote Houtmarkt gamtch alleen, in tenen Mantel inSerold. Een Houthouwer vraagde hem, of hy geen Hout wilde kooaen ? ja, antwoordde de Mo!S koom maar met my, en toon my alle de foorien. Dit gefch-edde; en ™dyk^ kwamen ook L'n het Keizerlyke Hout Wat is da, voor Hg?
2 de Monarch. Kmerlyk Hout, antwoordde de Houthouwer. Wa kóu de vaam? 8 Gl. 10 Kr. Dat is cok wat duur. Ja het is nu zo, de Kczer Et overal Huishoudingen, zei de Houthouwer; ondertusfehen zie ik, dat.de Heer niet zal koopen, en ik veriuim maar myne Middags verdiende. - Ja ik kooie antwoordde dè Keizer, gaa, en haal my den Houtverzilverer. - Toen de ze 'kwam ^ maakte hy eene diepe buiging, en ^H0u,hc«wer begreep nu me wlen hy omgegaan wai-, deed eene voetval, en bad om vergen*. Samaar op was het antwoord, en zie daar hebt gy wat voor uwe Mwdagmaajtyd. Hy ontving drie Ducaaten en nu zegt men, dat de Houtvemlve-ers afgefchaft zyn, w hèt Hoüt in 't toekomendedoo^etOpper-HoutvesteramptzalbMorgd worden.
ZTne Ma edeit de Keizer, heeft aan de Euangelisch Luthefche Gemeente te Trfede vergund, eene eigene' Kerk met Toren en Klokken te koopen; waarop zv awftonl» de geweeiene R«fary-Kerk aldaar voor 7800 Gu'ders gtkogt heblln waadn zy in de Maand Me/ hunnen Godsdienst denken te houden. Ook za?zy tS nu de Schooien en andere Geedelyke Gebouwen verfchaffen.
frankfort den 29ften December. Toen den zoden deezer te Tweebruggen 5 Jt^rt^ l\M*i*mo* Manger, benden» dne Corpetaals en eéa



(8 )
Baichmeèfter, door het uitbreéken van den kunftig gemaakten Vefuvius, die al te fehielyk en in ééns in brand raakte, ongelukkig omkwamen, riep de Hertog met weenende oogen: Deeze is de ongelukkigfte dag van myn leven. Alle Feesten die nog volgen zouden, werden geftaakt, en de Hertog fcbreef aan de Weduwe des Majors dm volgenden B ief:
Byzocder geëerde Vrouw Opper-Wachtmeefterin. Zo droevig de oorzaak deezes Briefs is, zo zeer wersch ik, dat het iets tot uwe geraitllelling moge toebrengeu konnen. Ik voel uw verlies tot in het binnenfte van myn harte, en zoude nog ontroostelyker zyn, wanneer ik aan dit buiten woon ongeluk de minfie fchuld kende hebben. Die geenen, welke alle toebereidden mede bygewoond hebben, en de ongelukkige vertoonmg naderhand roede aangezien, zullen u bejt kunnen zeggen, dat van mynen kant niets verzu md is wat Menfchelyke voorzienigheid e'sfchen en verwachten kan. In het toekomende' in te zien, en het Noodlot te gebieden, fiaat alleen by God, in wiens ondoor^rondelyke oogmerken en befchikkisgen wy alleen troost kunnen vinden Myn hart is zo vol van deeze droevige Geb:urtenis, dat ik alle overige pleetiuheden aanlïoads verboden heb. ö b
Zi: de verzekering van eene verzorging voor uw leven lang, die ik hier bv leg*e, aan, a's een klem bewys, hos veel my uwe gerustftelliug van deeze zyde ter ha-te gaat. Mogte het Gode b;haagen , dat het van my afhinge, u volkomen' en van alle zyden gerust te Hellen.' Maak, voor't overige, ftaat op myn vuurigst verlangen, u in alle voorvallende gelegenheden van nut te zyn, en u bewyxeni te geeven van de uitmuntende hoogfehatting, waarmede ik altoos zyn zal enz Berlyn den 3tften December. Vsn Advent 17§4 tot dito 1785-zya alhier «booten 4951 Kinderen (onder welken 471 Onechten), en 4561 Menfchen «flor ven. Onder de Overledenen zyn gerekend 251 dood gebooren Kinderen Om te kunnen weeten, of fommige Vroedvrouwen ook fchuld hebben, dat 'er zu'k eene menigte Kinderen dood zyn gebooren, is 'er bevel gegeeven, dat telkens moet b-kend gemaakt worden, welke Vroedvrouw by dierzelyke geboorten feruskt is. - In alie de -Koninglyke Pruislifche Staaten en Landen zyn vin Advent 1784 tot dito 1785-, getrouwd 43 439 Paaren, gebooren 110,722 Kinderèn, en geftorven if7,6c6 Menfchen, dus y3,I26 meer gebooren ah Keftorven. De M litairen zyn onder geene van deeze rekeningen be^reepen
In het voorleden jaar zyn te L-euwarden in de Nederdutfche Gereformeerde kerken gedoopt 303 Kindeien, zynde 41 meer dan in 17*4; en Kerkelyk ceDn> Ciameert 180 Paaren. 3 ocrtl'
Gednorende denzelven-jaare zyn bisnenHaarlem ter Waereld gekomen 707 Kinderen, waaronder rS psar Tweelinger; zynde 71 minder dan in 't j33r 1784 tft Reftorven 6y8 Petfoonen zynde iS6 minder dan in het laatstgenoemde Vi ~ ïn de Nederduufche en andere Kerken zyn getrouwd 180 Paaren
In het voorledene Jaar 985, zyn te Brielle overleden 113 Perfoonen, waaronder een die Verdronken „ en 3 Vreemdelingen. Gebooren 129 Kinderen a , 72 Zoons en 5-7 Doeners. En getrouwd 31 Paaren. ' Gedimrende dm afteloppen jaare 1785-, zyn te Rotterdam overleden 18(6
VtSSTtSiZSr9** - ™ D°am;" 6'"*°



|# d e
g HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE |
| NIEUWS- §
| VERTELDER. I.
1% Den 21 JanuaiT I?26' N°3> m
Gepasfeerden Maandag, 's avond» ten y uuren, vielen twee kleine Jongens, zynde twee Broeis, in de Lauwriergragt, door het Ys; die men, fchoon i alle moeite in 't werk werd gefteld, niet konde helpen, en waatfchynlyk hadden moeten verdrisiken. In deeze naare omftandigheid fpringt een Mansperfoon, met i gevaar vaa zyn leven, in 't Water, en heeft deeze ongelukkige Kinderen, beide
I levendig, gered. .
Het getal der Dooden van de voorgaande week ï» 234.
Van elders verneemt men de volgende Byzonderheden. JVeenen den 3©ften December. Van Hermanftadt, in Zevenbergen, fchryft men dat het aldaar, midden in den Winter, zulk zagt en aangenaam Weêr is, als men in het Voorjaar zoude kunnen verlangen.
Van Fiame wordt juist het tegendeel gemeld. De geftrengheid van den Winter deed den Koophandel bykans (til (taan, en de Schepen, die in de Ha vea verwacht wierden, als ook die op de Reede lagen, waren blootgefteld aan groote gevaaren.
Men heeft naar Lemberg dringendeen herhaalde orders-gezonden omdenvooittrane der befmetlyke Ziektens, die zo te Mohilow als in Moldavië uitgebroken zvn te (tuiten. Het gemeenc Volk in de Bukowir.a is byna tot even groote elende eebrazt" als dat in Zevenbergen, door de fchaarsheid van het Turksch Koorn, waarvan hetzelve meest beftaat, zynde de Oogst van dat Graan dit jaar zeer flegt uitgevallen. Deete zelfde Plaag heeft ook een deel van Groatie bezocht, en vooral ie Diftr;asn van Lyka en Ottochan, maar men heeft hun langs de Rivier Kulpa 30 000 mudden Tarwe tot onderftand gezonden.
Dewyl'mm opgemerkt heeft, dat federt het Patent van Tolerantie het getal der Tooden in de Etflanden bovenmaate zeer toegenomen is, waarvan een groot deel aich enkel met Bedelaary ophoudt, en in de raeefte Rooveryen en Dieveryen ten platten Lande'ee 00 de Wegen doorgaans betrokken is, heeft Zyne Majefte't geordonneerd dat allé bedelende Jooden zonder genade uit alle deeze Provinciën zullen uit^ejaa.'d worden, en dat in het vervolg geen J«od zal toegelaaten worden te' trouwen en zich neder te zettea, zo hy niet vooraf toont m ftaat te zyn zich es zyne Familie op eene eerlyke wyze te kunnen onderhouden.
B Vas



( 10 )
Va» de Neder-Elve den 6den january. Heden heeft de Kouiïe in deeze LsnÜftreek alle tot nog toe bekende graaden van de hardfte Winter» die men kent merklyk overtroffen. Verfcheidcn Menfchen en Dieren zyn op het Veld en zelfs in dé Steden do«r dezelve omgekomen. Indien deeze Koude zich verder in het Noorden na rato heeft doen gevoelen, heeft men droevige tydingen te verwachten.
Parys den 6Jen January. Voorlede» Maandag bezag zyne Majefteit de Zaal der Porceleinen van Seve, wanneer Mr. Peyre, een der Hofbedienden, een Man van boven de 60 Jaaren', van een Beroerte getroffen, aan de voeten des Koning» ter neder viel. Zyne Majefteit gaf by die gelegenheïd||de trtffendftebiyken van zyn ■ gevoeligen aart, en liet overal naar de Hof-Dodoren en Chirurgyns zoeken. Maar dewyl 't het unr ttn 't middagmaal was, kon man niet eenen vinden. Eindelyk kwam 'er een, maar te laat, zynde de Patiënt reeds overleden.
Van Lyon wordt gemeld, dat aldaar in den nacht tusfchen den 30 en giften laatstleden een zeer importante Biefftal heeft plaats gehad bydeHeeren Bankiers Finguerlin en Scheren Deeze Bankiers hadden met den Thefaurier-Generaal der Staaten van Languedoc fchikking gemaakt, Om hem de Fondfen van zyn ontvangst naar Parys overtemaaken, en haddeu ten dien einde een groote fomme Geld», welke door een Detachement Dragonders geëscorteerd wierd, ontvangen. De Heer Finguerlin was met zyne Huisvrouw te Parys. 's Ochtends ten 6 uuren, wanneer de iPoortier van het Huis kwam, ftonden de Deuren open. 'Er zyn ©ver de 400,000 Livres aan Geld geftolen, en drie Lotery-Brief jes. Men kan tot noe toe niet ontdekken , wie deezen Diefftal hebben bedreeven.
Berlyn den 7den January. Den 4den deezer, 's morgensten 7 uuren overleed alhier, de geleerde Jood Mofes Mendelszoon, in den ouderdom van <7 Jaaren. Elk Leezer van goeden fmaak, erkent in hem een doordenkend Schryver wiens wyze van voordellen veel toegebragt heeft,'om de Wysbege'erte in Duitschland aangenaam te maaken , en wiens Schriften by de hate Nakomelingfchap noe gewaardeerd zullen worden. Ongetwyfeld zal deeze of geene zyner Vrienden waaronder de voornaamfte Geleerden van deeze Stad behooren , zyne zonderlinge bekwaamheden en verdienften een GedenkzHi'1 oprichten, 's Namiddags op het uur zyner begraafnis, volgens de Joodfche Wet, waren alle de Winkels'va» die zyner Natie gefloten; welke plegtigheid anders nooit plaats heeft, dan by de begraving van een Opper-Rabyn; doch de hooge achting, die hem zyn Volk toedroeg, maakte dit eerbewys merkwaardig, om dat zy daarmede wilden afdrukken , den Overledenen als kunnen voornaamen Leermeefter te erkennen
De Schryver van zeker Prulfchr ft tegen den Koning van Pruisfen wierd enlangs gevat en te Berlyn in Gevangenis gebragt. Men twyfelde niet, of de Schuldige zon naar vtrdienften geftraft worden; dan Koning Fredrik, fteeds gelvk aan die grootheid van Ziel, welke hem zo zeer kenmerkt, en altydafkeeriezvn.de van Satyriken Schryftrant, belaste de Magiftraat deezea onbedachtzaamen Libelithryver op vrye voeten te ftellen, en hem een bos nieuwe Pennen prefent te eeeyen ; want, zeide hy al glimplagchende, delaatfte, waarvan hy zich bediend heeft a al flegt genoeg. »
Hierhy kan men ook nog iets andsri voegen, niet minder gefchikt, om
aatu



C ir)
aantetooneti, dat de Geest van deezen Monarch de zwakheid van zysen eüder* dom nog niet gevoeld.' Hy amufeerde zich mtt zyn eigen Graffchrift te vtrvsardfigen, en het llchynt ons toe, dat hetzelve noch korter noch zaakelyker korde weezen. De Vorst wi! geen ander Monument na zyren dood hebben dan eene eenvouwdige Marmeren Graf-Tombe, met de eerfte Letters van zyn Naam inéén gevloc'iten, en deeie vier La ynfcne Woorden : Hic Cineres, Nomen Ubi^uez dat is: Hier is 4e Asch, doch de Naam overal.
De Koning blyft zich deezen Winter bettendig te Potsdam honden, en betreedt een gedeelte van dei tyd, die de Staaiszaaken hem overlaaten, aan de Letteröefeningea, waarvan hy altoos een BtnranEar en Voorftarder geweest is, en in welk Vak hy zelve niet weinig heeft uitgemunt. Een zyner grootfte vermaaken is de omgang met geleerde en kundige Lieden, en het verblyf te Potsdam is thans eene foort van Academie. Niettegenftaande zynen ouderdom en vcormaals geledene •ngemakken, bevindt de Vorst zich vry welvaarende.
Hamburg den loden January. Uit Polen heeft men tyding, dat de Onlusten onder de Gemeente, welke de Augsburgfche Confesfie toegedaan is, thans zo» hoog gereezen zyn, dat zy niet alleen de gantfche Euangelifche Kerk, maar zelfs ook de Roomsch-Catholyke ergeren. De Adel van die Gemeente, aan welker hoofd de Generaal Golz zich ^bevindt, en welke meestal uit Militaire Officieren», beftaat, maatigt zich het recht aan, om den Gedeputeerden uf de Burgerftand ftent en zitting op de Syrode te weigeren, aan de gantfche Euangelifche Gemeente een willekeurig Kerkelyk Wetboek optedringen, en in 't geheel de gantfche Oeco° nomie der Kerk alleen te bellieren. Zy gronden zich op het Traétaat met Rusland, hetwelk zy zeggen, dat alleen ten hunnen behoeve gefloten is. De Burgers, Zich niet aan dit heerschzuchtig Plan willende onderwerpen, hebben zich met hunne klagtenfaan den Koning en den altoosduurtisden R*ad gewend; en van den 2Q(len November tot 13 den December zyn in het Paleis van den VorstSulkowski, tusfchen wederzydfche Gedeputeerden, ten overftaan van eene Koninglyke Commisfie, CenfereEtiën gehouden; waarin trien zeer duidelyk gemerkt heeft, dat deAdel deezen twist niet door een billyk vergelyk, ma?r door meerderheid vsn magty wilde eindigen. Zy verlangden, dat de klaagende Gemeente met eenige mondelyke uitleggingen van hunr-e zyde moesten te vrede zyn, en toen detzeeenefchriftelyke beantwoording eischten op hunne tegenwerpingen tegens het Wetboek, wierden de Conferentiën zonder verdere omftandigheid van den kant des Adelsafgebroken. Men verlangde nu in Warfchau zeer naar het rapport der Coromisiie.
Londen den ioden January. Een geloofwaardig Man verzekert ons, dat Baby Hamütoi sbawn, in 't Graaffchap Armach, in Ierland, een Man woont, die voorleden Maart 12.8 Jaaren oud geweest is; zyn naam is Daniël Gullen. Hy heeft gediend onder Koning Jacobus, teCharmont, Grange, Glaslough, Boyne en Aughrim. Hy diende in de Belegering van Gibraltar, in 't Jaar 1704, toen d;e Sterkte werd ingenomen door Sir GeorgeRook: Omtrent 7 Jaaren geleden fpitte hy t?og twee Akkers Land met zyn eigen Spade. Het is merkwaardig, das hy op zulken ouderdom alle zyne Zinnen nog ber.oudt, uitgezondert het Gehoor, waarvan hy gehte! beroofd if. Een oud Man van 94 J aaien , die bs in Armagti
Ba. woont-,



X » )
«woont, kert hem van zyne jeugd af, en brengt zich te binnen, dat hy een Maxi van middel-ouderdom was, toen hy hem het eerst zag.
B'halven den ouden Man Cullen, is 'er te Hamütonsbawn een oude Vryfter, van *i 18 Jaaren, genaamd Hannah Merchant, welke nog in 't volkomen bezit van alle Zinnen is, en binnen de laatfte zes Jaaren een geheel ftel nieuwe Tanden eekreegen heeft: Zy kan van het eene einde der Parochie naar het andere gaan. Haar Vader, William Merchant, is voor ruim zo Jaaren geftorven aan dezelfde Plaats, toen hy meer dan izo Jaaten oud was; hy was een oud Soldaat in 't Leger van Koning William. _ .
Voorleden Vrydag, is het uitgaande Gost-Indsch Compagnie-Schip de Halfewell Kapitein Richard Pierce, beüemd naar Madras en Bengale, op de R' tfen van St. Purbeek, naby het Eiland Portland verongelukt. Van de geheele Equipagie zyn omtrmt fo Perfoonen gered en de andere alle ongelukkig omgekomen: Onder deeze laatften zyn twee Dochters en twee Nichten van den Kapitein, benevens nog drie andere jonge Juffers. De oudfte Dochter van den Kapitein was 17 en de jonglte 14 Jaaren en gingen naar Indien om aldaar in Huwelyk te treeden met Heeren van groote middelen. De Heer Pierce was de oudfte Kapitein in dienst van de Oost-Indifche Compagnie, had een Vrouw met 7 Kinderen en ■was voorneemens, als hy zyne twee Dochters in de Indien gebragt had, met ■vaaren uit te fcheiden en het overige van zyne dagen in ftilte te flyten. Kort voor dat het Schip in ftukken floeg, riep de Heer Pierce, zyn Luitenant by hem in de Cajuit, daar zyne twee Dochters, zyne twee Nichten en do andere drie jonge Juffers hem aan het ïyf hingen en om hulp fmeekten ; dan van den gemelden Luitenant hoorende hoe de Zaaken ftonden en dat 'er geen heop van uitkomst was, nam hy zyne Dochters in zyn armen, zeggende: „ Dan zullen wy, myne lieve Kinderen! te iaamen vergaan :" Gelyk dan ook weinig minuten daarna het Schip verbryzeld en zy door de Zee ingezwolgen wierden.
's Gravenbags den ióden January. Hoe zeer de milddaadigheid vrywillig ïy, en kleine Giften aan Noodlydenden gedaan, dcor dezulken van wien men, Ampisof Vermogens-halve, eene grootere maate van medelyden zou mogen verwachten, niet aan het oordeel van Medemenfchen, maar wel ten eenigen tyde aan dat van een hoogere Vierfchaar onderworpen zyir, zo belet dit echter niet, dat zulk eere bekrompenheid natuurlyk opmerking baard; vooral, wanneer men vermoeden kan, dat dezelve uit een nog laager principe, dan enkele gierigheid, voortlpruit. Het is dus niet te verwonderen, dat de armhartige Giften van één of twee Zesthalven, by de Collt&e voor de Roumschgezinde Armen , juist door zeker foart van Lieden gedaan, eenig opzien gebaard heeft. Gelukkig heeft het ruimer hart van anderen deeze bekrompenheid vergoed, en de Inzameling is vry aanzienlek geweest, waarvoor de Roomfche Priester Mol, gisieren, alsmede voor de jongstgeflotene Traéhaten, eene openlyke en zeer uitmuntende Dankreden gedaan heeft, in tegenwoordigheid van veele Toehoorders.
Gedrukt by de Erve de Weduwe J ACOB U S van EGMONT: op de Reguliers Brecftraat, te Amfterdam.



jg# D E *>|
1 HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE I
I NIEUWS- 1
l VERTELDE R. 1
ffe Den 28 January 1?S6- N°' 4> &l
H~~ et getal oer Dooden van de voorgaande week is 163. Van elders, verneemt men de volgende Byzonderheden. Iu een der buitenlandfche Nieuwspapieren vindt men deeze twee Anecdotes. Een Soldaats-Weduwe verzocht een zekeren Vorst, die kortlings aan de Regeering kwam, om eenige verhooging van haar Penfioen ; vermits zy vaa 1 Ryksdaalder maandelyks, met haare 6 Kinderen, niet beftaan konde. De Vorst hierop het Boekje van haar vraagende, waarin haar Penfioen maandelyks wierd afgefchreeven, tékende terftond daarin zyne order, om haar in 't vervolg 1 Daalers te gesven. In het heengaan ontmoette die Vrouw een Generaal, die haar vroeg, wat zy by den Vorst gedaan had. Deeie , de zaak van haar verftaan hebbendel ging insgelyks naar den Vorst, en trachtte denzelven oïader 't oog te brengen, iat 'er meer arme Soldaaten-Weduwen in zyn Land waren, en dat, zo dra zyn'goedheid ruchtbaar wierd, iederéén om opflag zou aanhouden. Dit voorffel echter had geene andere uitwerking by den weidenkenden Landheer, dan dat zyne Edelmoedigheid des te meer jegens de Weduwe gaande wierd. Nog in het gezigt van het Slot zynde, fchoof hy terftond een der Glasraamen op, en riep uit dezelve haar te rug; hernam, by haate wederkomst, het Boekje, en fprak: He*r Generaal.' zet gy, agter de 2 nog een o; en breng gy (zich tot de Wel] duwe ketrende) my morgen uwe twee oudfle Jongens, ik zal voor derzelver „ opvoeding zorg draaien!"
Dezelfie Vetst, onlangs eene wandeling doende, ontmoette een bejaarden Boer, die hem, voor een ordinair Officier aanziende, zyn beklag deed, dat zyne beide'Zoonen in den Ktygsdienst waren, en hy te vergeefsch alle moeite gedaan hal om bun ontflag te krygen, zonder we k hy nochthans niet in ftaat was zynea. swaaren Landbouw naar behooren waar te neemen. Weinig dagen daarna kwam de jongfte Zoon met zyn ontflag t'üuis, zonder dat hem echter de rede dasrvan gezegd was. Deeze nochthans op het verhaal van den Vader vermoedende, dat hy den Vorst konde gefprooke.i hebben, gingen zy te famen naar de Hofplaats en de Parade. De oude Man, den vermeenden Officier terftond in 't oog k-ye-ade. vernam van zynen Zoon, dat deeze de Vorst zelve was: waarop zy zich 5" B 3 bei-



( M)
beide aan deszelfs voeten nederwierpen. „ Gaat heen, Vader! zeide de brasve
Vorst; en 20 dra de Revue voorby is, zult gy uw oudfte Zoon ook hebben!"
Conftatitinopolen den 4den December. De ongerustheid over de ziekte van den Prins Selim, Erenaam van den üttomannifchen Treoo, is nog niet geweeken; hoe zeer de Doctoren verzekeren, dat alle tékens tot rog toe goed zyn. De Groote Heer heeft bepaalde orders gegeeven, dat alle Winkels in de Stad gefloten moeten zyn, en dat 'er alle dagen openbaare Gebeden moeten gedaan worden, voor de herftelling van dien Prins. De Sultane, deszelfs Moeder, heeft reedj voor meer dan 5-0,000 Piasters aan Aalmoesfen in deeze Hoofdftad doen uitdeelen, op dat de arme Lieden de Hemel voor het behoud van haaren Zoon mogten bidden, en zyne twee Zusters volgen hierin het voorbeeld van haare Moeder. De jongde Zoon van den tegenwoordigen Sultan is ook door de Kinderziekte aangetast; maar dewyl deeze nog zeer jong, en de prefumptive Opvolger niet is, geeft zyne ziekte dezelfde ongerustheid niet, als die van zynen Neef.
tVesntn den 7ien January. Onder verfcheidene andere Recruten uit het Ryk kwam deezer dagen hier ook een Man van eene ongemeene grootte aan. Hy houdt é voet en 9 daim, en weegt 290 pond. Hy is wel geproportioneerd en buitengewoon fterk. De Veldmaarfchalk Lascy, onder wiens Regiment hy komt, geeft hem daaglyks, boven de gewoone Soldy, nog 12 Kreutfers.
Wegens de laatfle berichten over den voortgang der befchaafiheid in de Provinciën , was de Keizer ongemeen wel te vrede, en beval die Triviaalfchoolleeraars, welke het best gelukt was den Kinderen Maatightid, Menfchenliefde, Patrietsgezindheid en willige Gehoorzaamheid in te boezemen, dooropenlykeloffpraakverder aan te moedigen, en zulks door de openb3are Nieuwspapieren bekend te maakea, met vermeldiag hunner Naamen. Is de Nationaale Opvoeding hieïedelfte voorwerp der zorg vaneen Monarch, dan mag men zegden, dat Jofeph hierin een groot Regent 's;.want nog niemand deed zo veel als hy. Ondertusfchen wordt hetgewigtigfte pun£t, naamlyk de opvoeding des Adels, nog verzuimd. Deeze Stand is in eene Monarchie de aanmerklykfte; daarin ligt eigenlyk het Nationaal Caraéter. Nochthans is by hua de opvoeding nog gantich willekeurig. Huisleeraars geeven aan de Adelyke Jeugd eene uitbeelding zo als zy hua of den Ouderen behaagt, zonder opzigt op het nut van den Staat. De Planten, welken de Staat uit die handen ontvangt, verwelken terftond . zo ras zy in de open Lucht komen. Ieder voornaam Huis heeft zyn eigen OpvoediHgiplan, welk nog dikwiis aan de flegtfte Menfchen toevertrouwd is. De Opkweekelingen , Burgers van éénenStaat, zyn derhalve verfcheidenlyk gebeeld. Hiervan daan is het contrast in de denkwyze dier Standen, welk even zo fchadelyk is, als wanneer in eene Stad Maaten en Gewigten niet gelyk waren. Deeze gefteldheid van den voornaatnften Tak der Nationaale Opvoeding laat dus eene gelykvormigheid van het Nationaal Cata&er nog zo ras Biet verwachten, ten minfte niet eêr, dan dat de Hun opvoeding of geheel afgefchaft, of alleen aan zulke Mannen toevertrouwd wordt, welke onder het opzigt van den S.aat tot d;t werk gevormd zyn.
Paryi den 13den January. Na eenige dagen vry ftrenge Koude, vermits cJe Thermometer van Reaumur zelfs 10 graaden onder het Vriespunt ftond, en de
Sei-



C if )
Seine digt lag, is 'er eene fchielyke Dooi ontdaan, die eenige fchade op de Kmtt ve oormkt heeft. Het zyn echter n et zo zeer de losgedane Ysfchotfen der RirSl3« (lukkenen brokken losscheurde Aardklomprn geweest, de «n éé Vm'uigen'verbryield hebben, en, 't g.en nog het onge ukki^de s er Z«gMlfc eenige Menfchen door verongelukt, die béng waren om by Pon'rouge K v el van d=e Vaartuigen te redden, alsmooglyk was. EcnezofchielykeLuchtswanderin* -an 20 graaden, te weeten van 10 onder, tot 10 graaden bovennet V^rie"punt,%oTgen, Reaumw, in minder dan 36 uurea, heeft hier eene menigte Vinirïrffknnrtfen zeere Keelen enz. verooizaakt.
EenS van ïiJaaren, fpeelde geduurende de laatlle grootdeKoude (den 4 of <den deezer) by de Gragt van den Tuin van Verfailles; twee van zyne Speel«akker s die ion Jer waren dan hy , kreegen lust om op het Ys te loopen ; hy waarfchouwde hun, da xy een ongeluk zouden krygen, en deed al wat hy kon, om hen drafvaftStehoudel,; maar die ftoute Jongens gingen op de Gragt gW^»* dat eindelvk het Ys onder hunne voeten brak, zy 'er door vielen, en zekerlyE fouden omgekomen zyn, indira hunne Kameraad hun niet te hulp gekomen was, hJ trekt z« Rok uit, en heeft de kloekmoedigheid en het geluk deezeOnbedacbtzLmen ui? dTblykbaar gevaar door zyne behendigheid te redden, en hen by hunne Ouders ïè brengen, om hen te verfchoonen wegen, d't harde toeval dat hun was oVerSekomeïen zulks zo veel te meer, om dat het begon te dooijen, en de Ltïït SSïwwïïdenwii. Deeze trek van kloekmoedigheid wetdoveral verbrei! hv kwa^Tot de ooren der Prfofcn; en de Koningin wilde dien edelmoedipfn VerlosfTr Tien dien men moeite had te vinden; men heeft hem geliefkoosd, 8k wilde hem kranen en die kleine H.ld heeft in onze Doorluchtige Souveteinen
te verbelden wanneer hy tot meerder jaaren zal gekomen zyn.
VJTn d,n1 3den Tanuary. Volgens een Biief van G.braltar had de Gcuver. v^mJll^^ A^t verkr"Sen vaR Engeifche Gevangenen die ,» de maan February des voorleden Jaars in een Schip, van Lisbon naar Mallaga de ™»na reoruaiy Kooplieden toebehoorende, genomen waren door
den AderNovember laatstleden, waren zy in Slaverny geweest en geduurende de J ,erfte ma ïn van hunne gevangenis tot harden arbeid genoodzaakt geworZT- dan na den Yd bekend zynde "geworden, dat zy Engelfche Onderdaane* In ,n 5ch lis Pasfagiers aan boord van het Portugeefche Schip begeeven hebiTïïe wie-d hun wek verligt, en zy op voorfpraak van den lieer Dy er, een KmanIe M-tei « op die van den Gouverneur van Gibraltar, uit «der van dra^DTontflien en in een Engelfche Oorlogfloep, als een Pre&,t aan den Geïr«l Fllfot ïelvk de Dey zich uitdrukte, herwaards gezonden. Men had groote neraal fclliot, 8^ ' rYgeeving van hunne Goederen te verkrygen, die zy
w'eezen it lc teTehooren : Dan dit verzoek was hun voldrekt afjagen1 met weezen run 10 genomen waren in een gewapend Scmp, toebehoo-



<3
( i5 )
Oorlog wat, het gunst genoeg wss, en een Compliment aan de Engelfche Kroon, dat hunne Perfoonen OEtflagen waren.
Zy verhaalen , dat 'er tegenwoordig niet minder dan nco Christenen , zo Portageefche, Spinjsards, als Italïaanen, aldaar in Slaverny zyn en met de uiterfte geftrengheid behandeld worden. Geduurende hunne gevangenis hadden zy ifo Perfoonen, die verfcheiden dagen in een Hol gevangen hadden gezeten, aan eene befmettelyke ziekte zien fterven, doch die ziekte wai in September beginnen te verminderen. De Al^eryren hadden 14 Oorlogfchepen, waaronder 1 van 46 Stukken, in hunne Haven liggen, en waren gelhdig bézig hunne Stad te Land en ter Zee te verfterken.
Het Weer, dat wy.alhier federt eenige dagen gehad hebben, is zo zeldzaam geweest als iemand ooit in dit gedeelte van Europa beleeft heeft: Donder en Blixem te hooren en te zien op een tyd, dat het fterk vriest en fneeuwd, is zekerlyk een zeldzaam verfchynfcl in ons Eiland, niettemin hebben wy zulks gelyktydig ondervonden: Het Fregat de Thebe, het welk Lord Keppel naar Italië overgebragt heeft, is op deszelfs terugkomst, in hetCanaal, door den zelfden Storm beloopen, welke zo noodlottig voor het Oost-Indifche Schip de Hafewell geweest is; verfcheiden Perfoonen wierd*n op het Dek door den Blixem ter neder gtflagen; de Masten gefpleeten en de Touwen aan (tukken gereeten, zo dat men genoodzaakt fyas het een en ander over boord te werpen, om het Schip te behouden.
Van Birmingham meldt men, dat aldaar ©verleden is zekere Mary Noble, in den ouderdom van 60 Jaaren, van welke zy yo Jaaren en 2 Maanden Bed!é;erig geweest was; geduurende dien tyd had zy geen Vleesch gegeeten en niet dan Thee en Water gedronken, doch in het laatfte Jaar haares levens fcheem zy vaster Spyze rioodig te hebben en at een weinig Vleesch, ook rookte zy zeer veel Tabak, en fcheide daarmede niet eerder u:t, dan toen zy te zwak was geworden om de Pyp san te fteeken.
dmfterdam den ziften January. De Engelfche Brieven van den 13 en i7den deezer, maaken gewag van een allerhevigften Storm, die den ioden ditoopdeKust gewoed heeft: Kapitein M. Pietess, van Demerary herwaards komende, daaromtrent zynde, wierd genoodzaakt een Haven te zoeken, en kwam gelukkig den Iiden in West-Couwen binnen, heef e&ni^e fchade aan het Schip : Omtrent die Plaats is, volgens een Brief van den i6den deezer, een Franfche en een Engelfche Brik totaal vergaan; ook had mea te Wight tydirg, dat 17 Schepen tusfchen Portland en Goudftaart veronge'ukt waren; den izden deezer is in Dartmouth 'Masteloos binnengebragt het uitgaande Oost-Indifche Compa^niefchip Voorberg, Kapitein Th. Post, van de Kamer Enkhuizea naar Batavia moetende. Sy het over boord raaken der Masten waren ƒo Man van de Equipagie omgekomen, en zo men zegt, nog wel 40 zwaar gekwetst.
By de Drukfter deezes is te bekomen extra mooi ScheHr- of KaspaBier van
.•44 en 26 duivers het Riem.
Gedrukt by de Erve de Weduwe JACOBUS van EGMONTop da Reguliers Breéftraat, te Amfterdam.



S#? DE % j
I HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE I
I NIEUWS- 1
I VERTELDE R. i
jg^ Den 4 February 1786. N°. 5.
Het getal der Dooden van de voorgaande week is 174. Van elders verneemt men de volgende Byzónderheden. Met een Brief van Salée, heeft men bericht, dat de Keizer van Marokko on» I langs de Kisten met Scheepsgereedfchap, welke hem van wegen deeze Republiek ten gefchenk gezonden zy», voor zich heeft laaten openen, en nadezclvennaauwIkeurig bezigtigd te hebben, zyn genoegen daarover betuigd heeft, zeggende: „ Ik imoet bekennen, dat myne Vrienden de Hollanders, wanneer zy iets geeven, het 1 van gantlicher harten doen."
Uittrekl'el uit een Brief van Madrid den 3den January. Therefia-Louïfa-Pairenuo, werd van de zwarte Staar overvallen, die haar eene volkomene blindheid 'veroorzaakte, op den 3iften January 1787; men bereidde haar door Aderlaatingen 1 en zagte afdry vende Middelen tot den 2iften February daaraan volgende; toen gaf men haar het aftrekfel van Moederkruid (Arnica;) zy nam het tweemaal daags in, 1 en na 18 uuren begon zy eenige zwakke aandoeningen van 't Licht te krygen, en ] kort daarna kon zy de Voorwerpen in 't groot onderfcheiden; eindelyk had zy op 1 den 7den Maart haar gezigt volkomen weder gekreegen. Deeze is de derde geneezing, waarvan de Journaalen deezer Stad gewag maaken: Zy geeven ook de wyze op van het trekfel der Arnica te maaken en toe te dienen.
Klagenfurt den 9den January. Den 24ften der voorleden maand ftorf ia de Parochie van St. Magaretha een Boer e3 zyne Vrouw, op een en denzelfden dag. . Het verwoiiderlykfte daarby is, dat beide Echtgenooten ook op een en denzelfdea 1 dag, en zelfs op hetzelfde uur, gebooren waren; juist zo , als of zy met elkander : afgefprooken waren het licht der Waereld te aanlcaouwen, en na dat zy ^3 Jaaren met elkander geleefd hadden, weder te gelyk de oogen voor de Waereld teil uiten, 1 en zy zullen waarfcbynlyk ook in de andere Waereld eeuwig by eikanderen zyn.
fVeenen den nden January. Onlangs werd een gemeen Seldaat van het Regi] ment Garl Toscana, hier in Garnifoen zynde, tot tienmaalig Straatloopen veri oordeeld, om dat hy zyn Arbeidsloon, by 't bouwen van het Hospitaal, mogelyk
■ wat onbefcheiden, gevraagd had. Terwyl de Man zyn ftraf ontving, ging zyne Vrouw tot den Keizer, en ftelde hem de Zaak fmeekende voor. De Keizer be-
■ val, de gantfche Zaak nog eens door een onpartydig verhoor te onderzoeken, en i hem de Aden voor te leggen. Dit nieuw verhoor vond de öraf ts fcherp, én
G ver-



c m
veroordeelde den Auditeur in ia Ducaaten boete, die hy aan den Soldaat betaalen imoest; doch de Keizer deed daarop de voUende uitfpraatt: ,, De Auditeur moest van aynen dienst ontflagen worden; de Major, die den Krygsraad als Prtfident jbygewoond had, moest aan den Soldatt i 2 Ducaaten bewaren, en agt dagen by .den Prevoost, maar alle de andere Opper-0meieren, die het verhoor bygewoond ihadden, 24 uuren gefloten in Arrest zitten."
Zyne Keizerlyke Majefteit begrypt zeer wysfelyk, dat al te ftrenge en onrechtvaardige ui.öefening van de Krygstucht, even zo tchadelyk en fchandelyk is, als &et verwaarloozen derzelve; en dat die geenen, welke gcfteld zyn om naar recht en biliykheid ftraf te oefenen aan anderen, wanneer zy onbillyk en onrechtvaardig bandelen, zeiven ten ftrengfte verdienen geftraft te worden, tot affchrik van zulke ongerechtigheden voor anderen.
Parys den J7den January. Men ziet hier een Brief van Havre de Grace, van den Sften deezer maand, van deezen merkwaardigen inhond:
De Sch'pbreaken, de Orerftroomingen, de aanfteckendeZiektens, de ongelukken van Brand, alle deeze Geesfels geeven dikwils gelegenheid tot daaden van moed en weldaadigheid, welken het Menschdom vertroosten en zyne fchadeeenigzins vergoeden. Deeze twee Deugden zyn veréénigd in het gedrag, welk hei Regiment van Picardie en het eerfte Bataiilon van Poitou, in deeze Stad in Garnizoen , gehouden hebben in de omftandigheden, die men hier zal verhaalen.
In den nacht tusfchen den 4 en yden deezer maand ontftond 'er Brand op den hoek der Straaten d'Enfer en de la Gafe, 10 fchreedon van 's Konings Dok, aan de eene zyde, en op denzelfden afftand van zyne Magazynen der Pagten, aan den anderen kant. De vlam openbaarde zich 's nachts ten 1 nar met het grootfte geweld. De Wind Zuid-West zynde, dreef de vlam naar de Schepen. De Goederen, de Bezittingen der Inwooners, werden met eene geheele vernieling bedreigd. In minder dan 10 minuten bezettede de Troup alle zyne Posten. Vierhonderd Arbeiders waren in ftaat om hulpe toe te brengen. De Amptenaaren der Stad,, de Hoofden van 't Gerecht, de Heer«n de Villeneuve en Miftral, Luitenant de» Konings en Commisfaris der Zeemagt, waakten mede en begaven zich overal.
Men kwam zo verre , dat men de gemeenfehap affneed; óo Soldaaten der twee Regimenten, met Bylen gewapend, klommen op de Daken, die in vlam waren, met dezelfde bedaardheid, a!s zy zich zouden getoond hebben in een en aanval op eene belegerde Stad. Anderen in 't midden der Puinen, hangende aan Houten, aan Ladders, aan Touwen, reddeden de Meube's der Ongelukkiger). De Heeren Gyries en Varage, Kapitein en Luitenant der Haven, met een greote menigte Zeelieden, deelden in alle die ge va aren , en zyn beide gekwetst geworden.
Des morgens, voor 7 uuren, was men meefter van den Brand. De fehade is gebleeven by é-Huixen.
De Amptenaaren der Stad hadden befloeten 600 Livres tot een Gefchenk te jpeven aan elk Bataiilon, om onder de Seldaaten verdeeld ie worden, die het 3ieest hadden uitgemunt; het kwam 'ér maar op aan'om ze 'er uit te vinden, om ze te kennen. Hen te zoeken, was te vergeefsch. Zy bleeven allen ftom. Niemand van hun wilde betaald zyn, om dat hy zyn pligt gedaan bad; niemand van hun wilde fchynen meer gedasn te hebben, dan zyn Kameraad. De Bevelhebbers 7W«i«9 ïich vetiegeoo Het veegde niet het bewys der gevoeligheid van openbaare
eis.



C )
erkentenis af te wyzen; ity deeden deeze aanmerking by bonte vergaderde Troep
opmerken Welaan! lait ons het aanneemen, zeide een oud Grenadier, en.
dat het zy om de fchade te htrftetleTi van die Ongel uk kig*n, welken wy gere3 hebben. Een uitroep van Ftve le Roi! de Kom'ng leeve! verhefte zich van allfc kanten, met die vervoering, welke aan de Fianfche Troupen eigen is.
Altom den toden January. Ten bewyze van de buitengewoon ftrenge Vorst, die in de eerfte dagen deezes Jaars in deeze Gewesten geheerscht heeft, dient het volgende ingekomene geloofwaardig Bericht uit Hoyer, v4n dea 9den deezer,hekend te worden:
Den 6den deezer, 's morgens ten half 11 uuren, is de Oost-lndifche Kapitein, Jens Peter Clementz, met zyne Vrouw, twee Zbonen en Zwager, ineeWe • Koe'ts en twee By wagens met geleiden peevende goede Vrinden, van hier amyleU en daarboven, Over het Meer» op het Y-s rechtuit op Silt, te Marfam, gereeden. Sedett 1709 was het Westermeer niet töegevrsoren geweest."
Londen den Z4ften January. Betreklyk het verongelukken vanhetOost-IndiicÜ Comp. Schip de Halswell, heeft men hier nog een nader bericht gekrecgen, door een Brief van een Predikant uit het Westen van Engeland, aan zynen Vriendin Londen, van deezen inhoud : %
Vrydag ontbeeten wy by den Heer M...wanneer men ons inrichtte, dat et een groot Schip geftrand was: Wy fteegen oogeubliklyk te Paard, ten einde de ongelukkige Schepelingen te hulp te komen en hen voor de or,s bekende roofzucht* der Strandbewooneren te dekken ; doch de hevigheid der Wind, Regen, Sneeuw en Mist waren oorzaak, dat men niets eerder van hen vernam, dan toen wy ns* drie uuren heen en weder langs Strand gereeden te hebben, drie Matroozen om- • moeten, die den dood tusfchen de Ro.fen ontfnapt waren t, en zich in een elendl* • gen ftaa't te Worth bevonden: Wy bezorgde hen in een goed Huis, gaven hett Bedden en het verdere benoodigde, en toen door een Gids naar de plaats der Sch-p. breuk begeleid zynde, zagen myne oogen het akeligfte Toneel dat men zich kart voorn-ellen ; verbeeldt u de Baaren der Zee , zo hoog als Bergen, met een yslyk ge* weid tegen de Rotfen te zien aanftutven ; het Schip, dat 's nachts ten 2 uuren ge»ftrand was, verbryzeld, en den Oceaan met deszelfs ftukken bedekt; aan de eene zyde zag men het Tuig en Touwwerk dryven, aan den anderen kant ontdekte men in de fpleefen der Rotfes niet dan ftukken Hout, Masten, Kisten en Lyken s Van de zro Zielen, welke zich aan boord bevonden, zyn 'er flechts 70, tneesï > Matroozen geborgen, de overigen, waaronder de Kapitein metzynetweeDochters, drie andere jonge Jufvrouwen en nog 10 Vrouwen, zyn alle verdronkens 1 De tweede Schryver iï, zonder eenig ha'p, tegen eene fteile Rots opgeklauterd,, ook zyn 'er fommkew op Planken, Hout en Vaatwerk van het Wrak gered.
De vierde Schryver volgde den tweeden met jx> Mannen zo verre hy kon, eaï wierden door de Leden, welke in de Steengroeven we/ken, met Touwenigerfö j-, doch ao anderen waren ongelukkiger, dewyl zy alle te gelyk door eene Slaezeevan de hoogte weier in 't Water geltort wierden; ook ontdekte men nog 20 bche» pelingen, die zich in een groot Hol> omtrent 30 voeten uit het Water, verborg esm hadden. , , , .,
Wy kwamen gelukkig ter rechter tyd op die plaats aan, om te beletten, dat de Steenwerkers, nat en vermoeid, zich asn de op Strand gedreevcnBran&wya ver-



( ao )
greepen, en wy kreegen hen, door briefte en'gaven, weder aan het werk; tynde de wyze, op welke die zo Ongelakkigen gered zyn, vry opmerklyk, want de afftand van den Top der Rots tot het Hol was 60 voeten, waarvan 'er 10 eene fchninfche helling maakten en de overige fo zeer fteil waren; twee der ftou moedigftea plaatften zkta op den kant van de fchuinfte, twee andere zaten een weinig meer agterwaards en wierden nog door twee volgende onderfteund, alle echter waren zy aan een zwaar Touw gebonden , dat boven aan een Yzer vast gemaakt was; dus geplaatst zynde, lieten de voorften een Touw met een ftrik zakken, welke door den harden Wind in een fleuf, die wel 8 voeten diep was, gedreesrea wierd, zo dra dit Touw door een der Schipbreukelingen gegreepen was, deed hy het om zyn middel vast en liet zich van onder de Rots uitvallen, en dus opgehaald wordende redde men 18 Menfchen, zynde de twee overige geftorven; allen die boven kwamen waren buiten kennis, doch door de Rataffia en de Koek, die wy by ons hadden, wierden zy fchielyk herfteld en naar een Landhaeve gevoerd, alwaar zy veele verkwikking kreegen. Wy hebben voor hen eene Collecte gedaan, en heden zyn zy over Pool naar Londen vertrokken, behalven vier van hun, die te ziek waren om de reis te doen en hier zeer wel opgepast worden.
Schipper Christiaan Hendriks, voerende het Schip de Jonge Noordhoorn, komende van Gottenburg en naar Stttiyn gedestiaeerd, meldt oader dato 17 January uit Colberg, dat zy dea zSften December 1785- de Zond gepasfeerd zyn, zonder als nog Ys te verneemen, maar in de Oost-Zee kemende, vernamen zy al hoe langer hoe meerder dik Ys; den 3den January kreegen zy een vliegenden Storm uit 't Noord-Noord-Oonen met Sneeuw, waren na gisfing q a 4 mylen vandeSwinemundfe Ree; 't Zeewater, dat op het Dek kwam, was ten eerften Ys, 't geen tot zulk een dikte aanvroor, dat het byaa met de boorden gelyk was; des nachts om 2 uuren begon het een vliegende Storm te waaijen, met een hemelhooge Zee, zo dat hun Ankertouw over de i3oegfpriet heen raakte; den yden deezer ligten zy hun Anker en dreeven op Gods genade met het Ys; des avonds wat koelte komende, zetten hunne Zeilen weder by, en refolveerden om naar Colberg te gaan, maar des nachts kreegen zy weder een vliegenden Orcaan uithetZaid-ZuidOosten, waardoor de dikke Ysfchotfen met zo een geweld tegen hun Schip aankwamen, dat zy een groot gat in de Boeg kreegen; den 8ften deezer het Weêr eenigzins bedaarende, gingen zy buiten het Sch;p op't Ys om het gat van buiten toe te maaken; by die gelegenheid zagen zy ook dat het Schip aan Bakboordzy de mede zwaar befchadigd was, zo dat zy elkander met bedroefde oogen aanzagen, denkende piet anders als daar hun Schip en leven te zullen moeten verliezen; dochdeH i2den raakten zy uit het Ys, en kwamen] in Colberg binnen, en moeten aldaar losfèn om te repareeren.
Met de Brieven vaa Londen vaa dea 27?Tea pasüto wordt gemeld, dat te Padflow, aan 't inkomen vaa het lerfche Cariaal, a's een Wrak aangedreeven is, het O. I. Comp. Schip de Ganges. gevoerd by J. Schuts, van Zeeland naar China beftemd. Hetzelve was zonder Masten, Boegfpriet en Reer, en van al bet Volk verlaaten. Men meld daarby, dat de Equipagie, voor dat zy het Schip verlieten, de Contanten, welke een aanmerkelyke Som bedroegen, heeft medegenomen. Men hoopte, als 't goed Wéér bleef, het Schip en de Laading te behouoen.
Geaiukc by deEnrc dc Wed, J. vak EGMONT: op de Regulier* Bieêftiaat, w AinUeid»m.



, D E
HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE |
I NIEUWS- I
[ VERTELDE R. 1
Het getal der Dooden van de voorgaande week is 142.
Van elders verneemt men de volgende By zonderheden. Bengaaien den 2o(len July 178 ƒ. In de voorleden maand hebben de Hollanders te Chintfuratte hunnen Vlag geheefen, en de Vrede is afgekondigd tusfchen Engeland en Holland; doch wat van Nagapatnam zal worden, is ons oabewusu Sommigen zeggen, dat de Hollandfche Compagnie hetzelve aan de Engelïchen heeft afgedaan: Anderen fpreeken weêr anders; dan, het eerde komt wel het waarfchynlykst voor. Doch, het zy afgedaan, het zy afgenomen, dit althans is zeker: De Hollanders hebben hier op de Kust gedaan. Dit kunnen zy wvten aan hunne eigene kaarigheid en kwalyk beduur. Hunne Plaatfen hier in de Indien worden nooit in order gehouden: Hunne Forten kunnen het affchieten van hunne eigene Stukken niet verdraagen, zo oud en vervallen zyn zy. De Soldaaten, die zy hier hebben, zyn niet vierdepart genoegzaam, om hunne Forten te bezetten, en deeze Soldaaten bedaan in Zwarten, Portugeefen en Europifche Invaliden, Hunne Officieren zyn veelal onbekwaame Ezels, die alleen maar opfchraipenbedacht zyn. Wat goeds kan men ook verwachten van een Majoor, die is aangekomen als Bootsmans- of Commandeurs-Jongen; van een Kapitein, die eenSnyIdcr van zyn Ambagt was ? Wat weet zulk Volk toch van Oorlog? En daarom ? wanneer de Gouverneur van Vl'sfingen hun aanfpoorde, om een uitval op de Engelfchen te doen, weigerde de een het, om dat hy het Pootje had; en de ander zeide: Hy konde het niet doen, om dat hy Vrouw en Kinderen.had. Waar{yk, fraaije verfcnooningen voor Officieren! Indien men alle Schelmdukken wilde verhaalen , en hoe j'mtnerlyk de Hollandfche Compagnie door veelen haarer zogenaamde Dienaaren bedroogen wordt, zoude biet een Boek in Folio bedraagen.
Uittrekfel uit. een Brief van RicbmonS, in Virginie, van den i8den November 1785-. Men heeft hier drie Alger>nen opgebragt, die verdacht gehouden worden van Spionnen te zyn. De rekenfehap, die zy van zichzelven geeven, is zeer ftegendrydig; zy zyn in een Engelsch Schip te Norfolk aangekomen, en de Gou■vernear heeft hen ondervraagd; men weet nog niet wat men met hun doen zal.
C 3 In



("■>
In de Gazeits St. Jago, van den 8ften December 178^, wordt het vol*
gen de gemeld:
Men heeft den 4den December, des morgens tusfchen 4 en 5- uuren, in de Stad Kingfton een fterke Aardbceving gevoeld; dezelve heeft zeer lang geduurd , maar is zo geweldig niet geweest, dat ze eenige fchade veroorzaakt heeft.
Madrid den 7den Januaty. De Wildtn, welke aan onze Bezittingen in Amerika grenzen, hebben ons altoos den Oorlog aangedaan; maar zy zyn nooit zo ontza^lyk geweest, als zy federt eenigen tyd geworden zyn. De laatlte Brieven van Mexico, fpreeken niet dan van flagtingen en rooveryen, door de Noordfche Volken van dat Gebied gepleegd. De Natiën, die Apachy, Gilegni, Chiricagues, Mezcaleri, Lipanes, Seris en Taraumury genoemd wordera, hebben zich allen te famen verbonden, cm de SpaarTche Bezitting in vuur en bloed te zetten. Men telt een grcot getal Huisgezinnen, waarvan deeze woedende Wilden, na alle de Slaaven vermoord te hebben , al het Vee gedood en medegenomen hebben hetwelk hun eenigfte middel van beftaan was: Ook is het Vleesch, dat weleêrzo' overvloecig was in die Landftreeken, zeer ze'ldzaam geworden. De Taraumary voo; al , met de Apachy vereenigd, veeren de ongehoordfte wreedheden u't. De si3gt, die men hun tot hiertoe tegengefteld heeft, heeft nergens anders toegediend dan hen nog nse«r te. verbitteren. Het geen ons het meeste bedroefd, is, dat wy te gemoet zien, dat het einde van alle deeze rampen nog zeer ver af is. Deeze geduurge Oorlog, welke onze krachten langzaamerhand verteerd, is de fchrikkeiykfte, die men ons kan aandoen. Na de verdrietigfte Marfchen gedaan te hebben, om aan eenige afgelegene Streeken te komen, inde hoope van den Vyand daar te vetrasfen, ontmoeten onze Troepen daar gemeenlyk niemand, en bevinden zich meestentyd ontbloot van Levensmiddelen, hebbende niet dan bittere Wortelen en wilde Vruchten tot hun voedfel; alle deeze tegenfpoeden doen ons de verderflykfte gevolgen in die Landen vreezen, indien wy niet fpoedig middel vinden om zulks te verhelpen, en wel zulke middelen, die krachtiger zyn, dan die men tot hiertoe gebru'kt heeft.
Weenen den 2Óften January. Men toont h'er aan de .Nieuwsgierigen twee Citroenen van eene ongemeene grootte; zy zyn van Conftantinopolen gezonden; de eene heeft de grootte van een Müoen, en weegt 3 pond en n oneen.
Drie Vrouwen, welken zich op de Brug van den Donau bevonden, toen de Yifchotfen drie van dcrzelver Boogen wechvoerden, hebben het ongeluk gehad daarby omtekomen.
In een Brief van Brunn wordt gemeld, dat, den ióden deezer, 's morgens ten 8 uuren, in den Schouwburg dier Siad brand ontftaau zynde, dit prachtig en genoegzaam geheel nieuw Gebouw, tot den grond toe in de asfche gelegd is; zonder dat men tot nog toe de oorzaak van deezen brand heeft kunnen ontdekken, AUe de nabuurige Huizen zyn gered geworden.
Zeker Heer, onlangs in eene groote Stad willende overnachten, maakte men sldaar groote toebereidfels tot een prachtig Avondmaa1. Dien Heer, met zyn klein Gevolg in de Stad komende, verklaarde, tot groot leedweezen van het Opperhoofd der Stad, dat hy uiet gewooa was, des avonds iets te eeten, en datiyn
klein



C *3 )
klein Gezelfchap alleen een weinig Soupe gebruikte. Hy verzochulleen, dat men zvn Slaapplaats wilde aanwyzen. Hierover raakte men zodanig aan t twisten, dat hv neig des avondsom 10 uuren liet infpannen, en, voortreisde. _ De Heeren van den Raad wierden hieiö«er zo bedeesd, dat zy bykans buiten iiebzelven ge^ raakten, en eerst in eene buiteigcwoone Verg.dering des anderendaais, overleggen konden, wat men nu «iet al dat Eeten en Dunken doen zoude? Na veele uuren echter daarover geraadpleegd te hebben, befloot men eindelyk dat zy by eikanderen zouden blyven, en in rust en vrede al dat geene veiteereo t |eenmea zich voor dien Gast had aangefchaft. Ingevolge van dit hooglonVlvke Raadsbefluit waren zy drie dagen agter den andeien, op de onverwachtse wyze, sa
grMenGmeent te weeten, zeggen fommige Papieren, die voor is echtheid van, deeze tyding echter niet durven inftaan, dat de Keizer befloten heeft, de orde van Teuiorïicus in zyne Suuteu te vernietigen. Waarlykfobere Tyden voor de
0pSwS27ften January. De Heer de Lormoy, heeft eene gew'gtige Waar* n4vrg aan de Heeren Defcïmet en Verii.er, DoöoreD in de Medicynen, ge* zonden . welke men niet te veel algemeen kan maaken; zy is deeze:
De Melk die van Koeien vooitkomt, welke met Raapen gevoed worden, is zo goed in 'den Winter, als die van de maand Mey, en zo volmaant a s die van Londen. Men ordonneert d.kwils Soup van Raapen aan Personen, die een kwaade Borst hebben; de Raapen, ^^^^1^^^^^ Koeiien gediend hebben, moeten dezelfde uitwerkingen hebben a's de Kimden der maand Mey dat is te zeggen, aan derzelver Melk de volmaaktheid te geeven, welke u^t het'goede Voedfel voortkomt, en men kan beflaiten dat daaruit een groot 7oo deel otftÏÏToor de geeiien, die genoodzaakt zyn de Melk te gebruiken; het m°et niet minder merkwaardig zyn voor de Kinderen, die men met Ko.i|en. Me k voedt, die, wanneer men hen Raapen ge.ft niet fmaakt na het Voeder Kïl zuiver, ryk en gefchikt is om te verfterken. De Hser de Lormoy To g' 'er by dat Engeland zyn goed gevolg in de opvoed'ng der groote Beesten In der Woldrasgende Beesten , alleen verfchuld.gd is aan-de Raapen. De bchaa* Sn werpen daar gemeenlyk twee Lammeren ter eener dragt; zy gevoelen «ooit Seis de ftrengheid des Winters, wam eer men ze met dat VoeJfel overvloedig ondeihoudt, welk hun een zuiver en zoet Bloed geer.
In den nacht tusfchen den 30 en 3tften December des voorleden Jaats )i 'er te Lyon uit het Comptoir en Majazyn der Heeren Fingueriin en Scherer eene verbaawEÏ f mme Geld. geftolen, beilaande in omtrent 184 Zakken WgJWg» Livres a'smede yyi? Gouden Louïfen en yoop n euwe Spaanfche Piasters. Alk aan ewei de moeite en de beloften van. toco Louïfen voor een Aanbrenger, « vetfeeftcgewe st zynde, is den Heer Fingueriin naar Pfys vertrokken en al- a moodyk onde.-zoek naar de Dieven en de geftolen Goederen doende, omving hTtUl Brieven uit de gemelde Stad, waarvan de eene iy B.1letten vart TZlry\ T4co Livres en de anie:e 3 Briefjes van 6oco Livres inheld wette temSfiftolen waren. Deeze Brieven, door hetumei de Pupfche Post-ontvan.



e 24)
«• gen, dewyl zy met het merk der Stad getekend zyn, waren door de Gaauwdie= ven zelve gdchreeven en van een zonderlingen inhoud; aan het hoofd leest men° „ Daad van eerlykheid en voorzigtigheidZy fchryven verder, aan de Heeren Finguerlin en Scherer, dat zy eenige Papieren terug zenden, die voor hun van geen nut zyn, maar dat zy gebruik zullen maaken van de fchoonfte Diefftal die ooit gepleegd is, om voortaan als eerlyke Lieden te leeven; rahunverflaggedaan te hebben van de manier, op welke zy in deeze Espeditie zyn te werk gegaan die zear merkwaardig ii uit hoof e van de voorzorgen, die zy genomen hebben om niet ontdekt te worden; waarfchouwen zy de twee Bankiers, om geen Geld meer in onnood'ge onderzoeken te verfpillen, dewyl zy alles te vooren berekend voorzien en overdacht hebben en dat zelf de belofte van impuniteit met nog veel grooter fomme Gelds, als ieder voor zyn aandeel genooten heeft, niet zal te wees brengen , dat zy elkander onderling verraaden.
Lmdtn de.i 3 den February. Een Schooriteenveeger in den Schoorfteen van eene Eetzaal geKlommen zynde, vergiste zich , in 't nederdaalen, in de Pyp en kwam neier in die vsn een Slaapkamer van de tweede Verdieping; ea verfcheen daar juist op 't oogenblik, dat eene oude Dame uit haar Bed opftond. O» het .gezigt van dien zwarten Man verfchrikt, vlugtte die Dame, hoewel kugchende van verkoudheid, als een Meisje van iy Jaar uit de Kamer. De Schoorfteenveeger msgelyks verfchrikt, en geloovende niets beter te kunnen doen, dan wech te fluipen, volgde de Dame, die op dat tweede gezigt nog te meer verfchrikt werd Een groote Landmeid, die haar diende, kwam toen juist de Trappen op met eene' Kom met Melk , en ftortte haar dezelve uit verbaasdheid over 't lyf. In een oögénbük lagen de Meefteresfe, de Dienstmaagd en de Stoorfteenveeger op den grond, de een over den ander, in tegenwoordigheid van de Perfoonen die in 't Huis waren, welke op vt gerucht van dien val tot de plaats der vertooning waren toegeloopen. °
Amfterdam dea y fen February. Over Frankryk heeft men een Brief van Cabo de Goede Hoop, van den 27Öen November des voorleden Jaars, volgens welke aldaar aangekomen waren de uitgaande Schepen , 't Rotterdams Welvaaren Kapitein Wietlrl, van de Kamer Rotterdam, en Rhyn-Oort, Kapitein L. Sm;t van deeze Kam r; alsmede het Retourfchip Eyk en Linden, wylen Kapitein D;rk
■Carlberg, van Batavia; waartegen van Cabo vertokken was het Schip Jan en Gornelis, Kapitein Gaas Duif. naar Batavia. Aangaande het geval van de Milita;ren op Ceyion, waarvan bereids u:t Frankryk gemeld is, wordt in dezelve Brief van Cabo in deezer voegen gefchreeven : „ Ook heeft men met particuliere Brieven tydmg, dat het Legioen van Luxemburg op Ceylon van gedachten was geweest tot het muiten overtefiaan, doch zulks in tyds ontdekt zynde, had men
;de B.-lbam;!s g?arresteerd en eenige van die naar Batavia opgezonden."
Met evengemelde Retourfchip Eyk en Linden, had men bericht, dat op Batavia
.gearriveerd was het Schip Eyk en V/oud, Kapitein Claas Ent, van hier.
Gekakt by dc Erve de Weduwe JACOBUS van EGMONT: op de Reguliers Breêilraat, te Amfterdam.



|# D E %|
EHOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE i p ' NIEUWS- §
I VERTELDER. i
Het getal der Doodcn van de voorgaande wectt is 136. Van elders verneemt men de volgende Byzon derheden. 1 Lisbon den qoften December. Tot nog toe hebben de fchikkingen tot veiligheid der Straaten deezer Stad, tegen de Moordenaars en Dieven, weinig uitwerting gehad; dewyl men byna nog dagelyks vermoorde Menfchen op dezclven iindt. In den nacht vaa gisteren is eene Bende van 20 Spitsboeven by een Porjugeefchen Koopman iagebrookea, en heeft over de 40,000 Grufados geftolen. Twee van die Bende zyn heden gevat. De Secretaris van den Hol'andfchen Gênant alhier, werd voor eenige dagen van 6 Dieven aangevallen ; twee zetten hem iVIesfen op de borst, met bedreiging, hem zo aanftonds dood te fteeken, zo hy !t minfte geluid gaf; terwyl de anderen hem van alles beroofden, wat hy by zich iiad, het welk op 200 Guldens kan gefchat worden.
I Weenen den 28ftea January. In een Brief uit Bohème wordt het volgende merkwaardig voorval gemeld, waaruit blykt, hoe zeer men de Wetten derToleantie naar recht en billykheid handhaaft.
\ Te H. op de Schwartzenbergfche Heerlykheid, in den Koningratzer-Kreits, pouwde eene kleine Lutherfche Gemeente voor zich een Bedehuis. Op eenen ('vond, dat veele Pr^teftanten en Catholieken in de Herberg byéén waren, kwam l ok de Gatholieke Geeftelyke uit H. met eenen anderen Geeftelyken , zynea Kriend, daar heen. De laatfte begon een Relig-'e-twist, en zeide onder anderen: ;ia> ja, gy bouwt wel een Bedehuis; maar gy hebt, helaas! geene gewyde Priesters , die Zonden vergeeven of het Avondmaal uitdeden kunnen. De ProteftanIgp zwaegeu ftil; en hy ging voort, onder het afneemen van zyne Muts, met te |£ggen : Ziet, ik ben een rechte gewyde Priefter, en dat zal ik u ifchriftelyk bejyzen. Toen een Proteftant hem by het woord wilde vatten, floeg de Geefteike hem in 't aangezigt. Men berichtte dit voorval aan het Kre'tz-Ampt, in Kojringr'atz. Twee dagen daarna moest de Geeftelyke vaor het gantfche talryke liuaptsgericht afbidding doen, en alles, wat hy tegen de Proteftanten gezegd af, herroepen. Wegens het flaan wilde men hem afzetten ; doch uitmedelyden ■ irerd hy, voor deeze reiie, van deeze welverdiende ftrafte vrygelaaten.
D Van



C 26)
Van Thuroz, in Nader-Hongaryen , wordt gemeld, dat in 't begin deezer maand 7 Perfoonen, 2 Mannen en y Vrouwen , op het Veld doodg*«rooren gevonden zyn. De 2 eerden hadden nog maar 100 fchreden te doen om t'hui» te komen; zy zyn in e»ne Gragt of Sloot gevallen, die vol met Sneeuw was, en aldaar geftorven. De y Vrouwen zyn byna op dezelfde wy ze omgekome;). Het fchynt, dat man het leven van die Ongelukk'gen zoude hebben kunnen redden, jndien men de middelen, in zodanig geval Koolig, had weeten te gebruiken; want set is Natuurkundig zeker, dat men hetzelve in zodanig geval niet aanltonds verliest, en dat het a,leen daarop aankomt, dat men de verdoofde Levensgeeden langzaamerhand weder opwekt.
Daarentegen fchryft mea ait Hermandad, in Zevenbergen, van den i2den January, dat in dat gantfche Gewest noch Vorst noch Sneeuw geweest was; en te gelyk zulk eene droogte, dat het gezaaide Graan zou fterven, indien 'er niet 'fpoedig Sneeuw of Regen viel; zo dat men voor fchaarsheid en gebrek begon te vreezen.
Op eenen Berg by Szilitze, in 't Comitaat van Tarne, inHongarye, vindtmen eene Grotte, welke eene byzonderheid behelsd, die zeer merkwaardig is in de Natuurlyke Hiftorie. De binnenlucht deezer Grotte is zeer warm, geduurende de grootde koude in den Winter; en in tegendeel vriezend koud in de warmde dagen van den Zomer. In den Zomer bevriest het Water daarin zeer derk, en dan zyn 'er in die Grotte zo eene menigte brokken Ys, dat men 'er honderden Karren of Wagens mede zou kunnen belaaden. Het Ys wordt dikker, naar maate de Zon heeter fchynt, en zo haast als de bnitenwarmte vermindert; fmdt het Ys daar weder tot Water, om van nieuws te bevriezen by de eerde hernieuwing» vsn de hitte der Zonne.
Volgens een particulieren Brief uit Cberfbn, neemt de Bevolking aldaar hee langer to mser toe. Het omliggende platte Land is een van defchoonde en vruchtbaarde, dat men zien kan, en om dewaardy daarvan te kunnen bedemmen, behoeft men maar te weeten, dat alle de Producten, wegess het gemaklyk vertier naar Conftantinopel en de Middelandfche Zee, met het gereede Geld genoegzaam
felyk geacat worden. De. Keizerlyk-Koninglyke Conful aldaar, de Heer van Loferowitz, krstg onlangs van den Rusfifchen Gouverneur dier Provincie eenei dreek Lands van tien mylen in dea omtrek, welke men , wegens de deugdzaam- ■ heid des grouds, voor een Hertogdom zou kunnen houden, by aldien het niet aan Arbeiders ontbrak. Dsar zaten zich wel veele Poolfche Famdiëö ter neêr; doch wyl zy van aart traag zyn, zal het'er niet eêr bloeiende worden, voor dat zich meer Duitlchers derwaards begegven. Tot bevordering der Commercie is 'er' een Post tusfchen Lemberg en Cherfon aangekgt, welke eens in de week rydt.
De Keizer, bedoeïen bebbsnde om het Recht van Eerstgeboorte te vernietigen heeft aan zyne Staaten gelast om de noodige maatregelen te beraamen, ten einde in bet vervolg de Erfgoederan aan alle de Kinderen in gelyke Portiën te verdeden.
Parys den eerden February. ' De tyding van de ©ntdekking der Heeren Mont- ■ golfier, raakende hei bedier der Luchtbollen, wordt bevestigd. Men voegt 'er nelfs'by, dat zy van de Regcering, tot het ver vaardigen van hunnen Luchtbol en
het;



C 27)
fret geen daartoe behoort, eece lom van 60,000 Livres gevraagd hebbra, ea dat die huo toegedaan is. Zy zullen van Annocay vertrekken, verzeld van verfcheidene Perfoonen, en zullen daarenboven eene Lading van 40,000 pond gewigts by zich hebben. Het gevoelen van den Heer de Saufure, van Geneve, en van den Heer Meufnier, van'de Academie der Weetenfchappen , tweegeïecrde Natuurkundigen van den grootden roer», is gantfchelyk voordeelig voor de Heeren Montgoifier. De Heeren Luchtreizigers onderwerpen zich om te zullen aankomen op de plaats, die de Koning hun zal willen aanwyzen.
De beroemde en onderneemeHde Poolfche Graaf Beniowiky is, met rykelyk 40 Perfoonen van zyne byhebbende Manfchap, op Madagascar door de Inboorlingen aldaar om 't leven gebragt. Gemelde Graaf had eenige Kooplieden te Londen overgehaald, om op 't Eiland Ma a^ascar een Etab'lisfement opterichten, en was, in gevolge hiervan, weinige maaaden geleeden, op een door de Kooplieden gewapend Schip, op dat Eiland aangekomen. Hy Had aanftonds Barakken doen opflaan, in dewelke Hy met zyn Volk overvallen en omgebragt is; hebbende al» leenlyk twee Man, die aan boord van 't Vaartuig waren, hun leven behouden»
Parys dea loden February. Het is bekend dat de vermaarde Natuurkundige, de Heer Dumbey, reeds onder de Adminiftratie van den Heer Turgot, door de Regeering naar Peru- gezoBden wierd, om aldaar al het merkwaardige voor de Natuurkunde op te fpooren en mede te brengen. Deeze ervaaren Man is thans alhier terug gekomen en heeft zyne medex.ebrsgte Kostbaarheden, eêr zy in 's Konings Gabinet gebrast wierden, in zyn Huis ten toon gefield, alwaar dezelve door de Liefhebbers der' Natuurlyke Hiftorie bezigtigd kunnen worden. Zyne verzameling van Kruiden beftaat uit 2 a 3000 Planten, waarvan meer dan twte derde gedeelte tot nu toe geheel onbekend was. Zyne Ertzen van kostbaare Metaalerr zyn buitengemeen ryk , en zyne Infeclen op het allerbest geconferveerd. Hy heefteen groen Zand, dat Koperdeelen bevat en hetwelk , in het Vuur geworpen zyn de eene zeer fraai geverfde vlamme voortbrengt, die redelyk lang duurt. Mis» fshien kan dit tot hiertoe onbekende Zand met nut in de Konden, ten' minde vooreerst in de Vuurwerken, gebruikt worden. Zyne opgezette Vogels heeft Hy, naar de regelen der Konst, op eenen zo fraaijen als feuaffig-eö Boom gezet. Hunne verfcheidene a&:ën, fchoone verwen en foort van leven dat zy fchynen te hebben, vertoónen een aangenaam Schildery. Het verwonderlykfte is, dat een Indiaan deezen kondigen Boom gemaakt en de Vogels toebereid heeft. Meo ziet wyders by hem zeer fraaije Cristallifatiën, edele Gefteentens, Platina, (eene foort van kostbaar Metaal) Geraamtens die men in de Aarde heeft gevonden, en die in Zilver gemineralifeerd zyn, de echte Bast van China en andere fraaije dakken.- _
Eêr dat Heer Dumbey in Chili en Peru kwam, meenden de Spanjaards nietanders dan Goud- en Zslver-Mynen in deeze Landen te beziiten, krygende hunne; Yzeren Indrumenten met groote onkosten uit Europa, dan de Heer Dumbey hteft uit d-eze Provinciën ftukken van fraai Yzer-Ertz medegebragt. Zy dachten dar zy aldaar geene Boomen hadden, die bekwaam waren tot Masten voor hunne Schepen doch hy heeft in de Gebergtens van Ghili eene foort van Pynboomen gevonden, dis over de ifo voeten-lang en zeer recht zyn; waarmede oek, op zyn voorftel «te Onder-Koning van Peru reeds een Schip heeft laaten bema&Sen. Voor t
D 2... ove*



C 18 )
overige heeft deeze Natuur-Onderzoeker ook nog verfcheidene ftukken van de cieraaden der geweezene Koningen van Tem medegeferagt; alsmede Hembden, die dc Maagden droegen, welke aan den Tempel der Zonne gewyd waren; wyder* Wapenen der Wilden aldaar, als Boogen, Pylen &c. In 't byzonder waardeert men de door hem medebragte Zaaden van kostbaarc Planten, die hier in den Koninglyken Tuin ftaaa geplant te worden.
Londen den ioden February. In een Brief van Dublin wordt gemeld, dat in de Provincie van Gonnaught zich zeker Edelman, O'Conner genaamd, bevind , welke voorgeeft van de Ierfche Koningen afteftammen, en uit dien hoefde zich eene Koninglyke Magt aanmaatigt, hebbende bereids, aan het hoofd van eenig Voet- ea Paardenvolk, op eene plechtige wyze bezit genoomen van verfcheiden Landen, welkers Eigenaars hy 'er eerst doet afgaan en dan dezelve 'et wederom als zyne Vafallcn opftelt.
Middelburg den toden February. Gisteren zyn, zo bydeOost-IndifcheCompagnie, als by Particulieren aiïiier, nadere tydingen ingekomen , aangaande het Schip de Ganges, Kapitein Schutz: namelyk, dat het Schip in zo ver in goeden ftaat was, dat men meende hetzelve in de eerfte Haven de beste te zullen brengen, om te repareeren, waartoe te Padftow geen gelegenheid gevonden wierd: Voorts waren reeds omtrent i y© Man van de Equipagie wederom gekomen, en men wachtte de nog overige mede terug: Het vermiste Geld dacht men mede, na genoeg, te zulle» kunnen recoHvreeren. De Onder-Equipagierneefter der Oost-Indifche Compagnie, ter Kamer alhier, zal, met een Scheepstimmerman en Bootsman, heden naar Padftow vertrekken.
Van Flisfingen wordt bericht, dat men aldaar door den laatften harden Storm, de uitwerking van het geweld des Waters ondervonden heeft ; zynde een groot gedeelte van het groote Hoofd der Haven ingeftort ea wechgeaonken. Men Ahryft zulks toe aan de fchuuring van de Zee, die, in de Zeenwfche Stroomen driageade, den Grond voor gemelde Haven zodanig heeft u'tgewerkt, dat aldaar een verfchrikkelyke diepte gevonden wordt, dievervolgens'deGrondflagcn, waarop het Hoofd gevestigd was, heeft ondermynd. Indien men geen voorzieningen gebruikt, of ten minften voor de uitwerkfelen op zyue hoede is, vre#sd men voor nog erger Onheilen, het zy zo wel hier, als op andere Zee-Plaatfen.
Volgens de laatfte Breven van Lis/abon, hadt men aldaar tusfchen den 16 en ï7den January zo een yslyken Storm gehad, dat meer dan de helft der Schepen, op de Rivier liggende, befchadigd zyn geworden; veele hadden de Masten moeten kappen, maar waren desniettegenftaande op het Land gefmeeten; des morgens vondt men z® Schepen aan elkander vastgeraakt, zonder dat men dezelve, door den zwaaren Wind en Stroom van elkander kon krygen; meer dan één Portugeesch Oorlogfchip heeft by deeze gelegenheid veel geleden, en onder anderen het Schip de St. Antonio, *t welk op zyn vertrek ftoüd. Tot dus verre weet man het getal der Lieden niet, welke by deeze gelegenheid zyn omgekomen; doeh hetzelve zal 'Zeer aaumerklyk weezen.
Gsdrnkt by de Erve de Weduwe J ACOB USIah ËGMONTT" op de Reguliors Breéftraat, te Amfterdam.



jg# D E %8
8 HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE i
I NIEUWS-
I VERTELDE R. ï
m €1
b,*,. Den 25 February 1786. N9. 8. v,vff
Het getal aer Dooden van de voorgaande weeü is 118. Van elders verneemt men de volgende Byzonderheden. Smirna den 3iften December. Het Deenfche Sch:p de Forftïgheden, gevoerd door Kapitein van Saun, is den 24ften deezer uit deeze Haven naar Rotterdam gevaaren, met een Patent, welk bekommeringen aanduidt voor de Pest, welke men dagelyks vtrneemt in Barbaryen plaats te hebben, en ons hi.r van daar overgebragt te zyn; iets, dat een droevig uitzigt geeft voor den aanmaanden Zomer, indien deeze Winter dién gee»fel niet gantfcnelyk vernutigd.
Weenen den 4ien February. Om zo veel mooglyk de Overftroomingen voOr te komen, welke federt eenige Jaaren zulke aanmerklyke fchaders veroorzaakt hebben , zal men in de maand Maart aanftaande een begin maaken met het aanleggen van twee zwaare Dyken langs feet Canaal van Weenen tot aan Nusdorff, ter wederzyden van den Oever dier arm van den Donau , waartoe de Keizer 360,000 Fiorynen beftemd heeft.
Vaa den Moefel den 6den February. In deeze Landftreek is in't voorleden Jaar een voorbeeld ontdekt van die Barbaarfche Klooster-Wreedheid, welke men veel eêr voor eene Hiftorie uit de 12de of 13de Eeuw zoude aanzien, dan voor eene Gebeurtenis van de 18 ie Eeuw, indien ze niet door ontwyfelbaare bewyzen geftaafd was; zie hier dezelve:
In het Klooster ... hoorde een Raai, die om onderzoek te doen daar was, zetr klaaglyk om hulp roepen; en wel nog ni:t lang geleden, iu 't laatst van het Jaar 1785". Het was eene Vrousrelyke Stemme, die uit een afgelegen donker Hol kwam; en de medelydende Raad dwong de Abtdisfs en Leke-Zusters hem te zeggen, waar deeze Stem van daan kwam; want deezen wisten iets van de Onfchuldige. Zaster K... was in haar 17de Jaar in het Klooster gedwongen geworden. Zy had toen eenen Vriend, met wien zy liever, en de liefderyke Wet van God: wast en vermenigvuldigt, leeven en opvolgen wilde, en deeze Vriend vond middel in 't Klooster by haar te komen, waar zy haare hartstogt te meer involgde, hos meer haar geweld werd aangedaan. Tot Ibaffe der ge?rokene gelofte van Kuischreid, werd Zuster K.yi wel niet tusfchen vier Muuren gezet, niaar evenwel in een zeer elendig Hol opgefloten, waar zy noch den Hemel zag,
D 3 noch



( 3=>)
noch een vriendelyk Menfchen gezigt bekwam. In dit Hol had zy reeds 3.3 Jaaren gefmsgt, toen de Raad haar klasg^fchrei vetnam. Twiutg Jaaren lang was hsar leven met Waer tn B?ood vetfrischt, en fidtrt dien tyd kreeg zy g>tingen afval van de Tafel des Kloosters tot haar voed fel. Eene Abtdisfeen 5 LekeZustcs waren geduutende den tyd gellorven , en haare plaatfen door anderenbezet geworden, die zich even zo mis als haare Voorgangders des ongelukkigen Slsgrcffers van deeze K'oosterlyKe Wreedheid ontfeimden. De Leke-Zusters moesten zelfs zweeren, dit zy van het Barbaarfche Proces niets verraaden zenden. Thass is zy vry , maar met een half vetfmagt Ligchaam. Onze Menschlievende Lmdsheer heeft om deeze Gebeurtenis geordonneerd, dat in 't toekomende alle Kloostcr-Proceifen, zy mogen zyn van welke natuur zy willen, aan hetOfficiaal zuilen bekend gemaakt worden; doch men weet nog niet, hoe deonmenïchelyke Abtdisfe zal geftraft worden. Ondertusfchen dienen zodanige ontdekkingen heel zeer, om de atfehaffing der Kloosters, door den Keizer en andere Vorden ondernomen , ten hoogde te rechtvaardigen, en hartelyk te wenfehen, dat alle de overigen verder mogen vernietigd, en de arme Scheppelen, die daarin als gevangen gehouden en mengmaal onmenfchelyk geplaagd worden , in hunre. Vryheid herdeld en aan de Maatlchapijy wedergegeeven worden.
Parys den toien February. 'Het is wel waar, dat de Heer Mortgolfier eere Memorie aan het Ministerie gezonden heeft, betreffende de mogelykheid van de Luchtbollen te btftieten. Hy vraagt eenigen onderdand van de Regeering, om zyne Proeven in *i groot te doen; maar zulke groote fomme niet, als men heeft voorgegeeven. Mogelyk heeft men zyn voordel verward met dat van den Heer Vallet. Deeze vaagt 6o,qco Livres om eenen Luchtbol te maaken, die 24 Perfoonen zal voeren, welken hy zal brengen op een bepaalden dag, en gegeeven uur, op zodanige pla3ts van 't Park van Verfailles, als nun hem zalaangeweezen hebben; en indien hy zyn oogmerk niet bereikt^ zul'ea de 60 000 Livres, tot de kosten bedeel, tot zynen last weezen.
Van de Neder-E/ve den ioden February. Zyne Majedeit,de Koning van Zweeden, heeft door een Edict, in 't laatst van het voorleden jaar bekend gemaakt, in het Hertogdom Pommeren niet alleen het gebruik der Pynbank afgefchafr, maar ttfK-ns dok een ander wezenlyk gebrek in de Grimineele Proceduure opgeheven, welk allee» die wreede gewoonte van Pyn'gen zo niet noodzsaklyk, ten: nvnfte zeer nuitig maakte, om eindelyk zodanige Misdadigers, welken men niét overtuigen kon, byald en zy hunne misdaad hardnekkig bleeven weigeren, dan; na veele en lastige omwegen te kunnen doffen; te weeten, Zyr.e Msjedeit heeft te gtlykertyd bevolen, dat de Conftffie van den Delinquent tot zyne veroordeeling niet meer veretscht zal worden, indien men door bewyzen, in Rechten bedaagde . bewyzen kan, dat hy fchuldig is.
Brusfel den i3den February. Den 7den deezer, 's morgens omtrent 1 o uuren , hoorite men hier drie, vry zwaare, Donderdagen. De Blixem doeg in eeni Boeren.Hu;s, daande in een klein Dorp tusfchen deeze Stad en Leuven, het welk vf-rb-ande. Dit geval is in deezen tyd van 't Jaar zeer butengewoon.
Middelburg den iyden February. Men verneemt, dat by de Oost-lndifchei Compagnie ter Kamer alhier, tyding is ingekomen, dat deizelver van hier tent
vooir



c ao
• voorleden jaar uit?evaaren Oost-Indisch■ Cotnpagmeifch'p Ou4-Haarlem, Kapitein Back^r na veel fukkeling, in een zeer flegien ftaat, te St. Cruis, op een der' iCanarifche Eilanden, was aangekomen, hebbende 6 a 7 voet water in zyn Ho!; ihet voornoemde Schip zou, zo men zegt, niet in ftaat zyn om de reis Maar i Oost-Indien te vervolgen. .
rustingen den iyden February. Men heeft hier met veel verwondering m veri fcheiden Couranten geleezen, dat een gedeelte van het groote Havenhoofd deezer Stad zou zyn wechgezonken, wegens toeneemende diepte. Dit is geheel bezyden de waarheid. Den 3den deezer heeft men by laag water ontdekt, dat een gedeelte der Slikbank, welke zich tusfchen het Ooster- en Wester-Hoofd der Oude Haven deezer Stad u'tftrekte en aldaar was aangewasfen, wechgezonken was, zonder dat de Hoofden eenigzins befchadigt waren;. federt dien tyd heeft men by ; herhaalde peilingen bevonden, dat de diepte niet is toegenomen; zynde dus de Oude Haven deezer Stad door dit toeval in haare voorige gedaante herlteld en meer accesfibel voor Schepen geworden.
's Gravetibage den i9den February. De Schutters van het Blaauwe Vaandel, eeleid wordende door den Heere Capitein Jacobus van der Hoek, onder het Rot van den Heere Luitenant Cornelis Roodbeen r liaan op hunne beurt deezen Jaare alhier de Me^-Boomen te planten, en doen ten dien einde reeds het noo:lige vervaardigen , zullende de Zinnebeelden en Byfpreuken zyn als volgt: _ Voor Hunne Ed. Groot-Mog. de Heeren Staaten van Holland en Westfries.and. De Hollandfche Maagd, gezéten in haare Tuin, opeen prachtige Zetel, onder een grooten Olyfboom, aan haare rechterzyde ftaat de Vryheid, houdenci in de rechterhand de Speer met dea Hoed, en leunende.met de linkerhand op hetruceelluk des Zeiels, aan haare linkerzyde ftaat de Godsdiesst, leunende met de rechterhand op het ruggeftuk des Zetels, en met de linkerhand op een Altaar dat naau haar ftaat; voor den ingang des Tuins ftaat een Leeuw, houdenae een Zwaard in zyn rechter voorpoot, ™A*«e^ÖÏBOR.
Dat is: D-eze zal ik befcbermen. Voor Hunne Hoog-Mogenden de Heeren Staaten-Generaal der Vetééoigde
Nederlanden. , ..... . , ,
Een prachtige Zaal, beftraald door het oog der Voorzienigheid, en ui dezelveeen Tafel, waaraan eenige aaoztenlyke Mannen gezéten zyn;-voor dezelve ftaatde God Mercurius mtt zyn gewoonen Slangen-Staf, oTiflingerd nut een Oly^ tak, twee opene Rollen voor hun op de Tafel nederliggende, op we kers eene ftaat het woord Pax (de Vrede) en op de andere het woord Foeaus (Verbond); m:thet-Byfchrif«:uTRuMQuE pAVORE DEL
Dat is: Beide door Geds Gunst.
Voor Zyne Dood. Hoogheid den Heere Willem de Vyfde, PrinfevanOrange en Nasfau, Erfftadhouder, &c. &c. &c. ... _ , .
Een helderfchvnende Zon, het binnenfte van een prachtig Gebouw door destelfs Straalen verlichtende, waarin eeaig? aanzxnlyke Mannen vergaderd" zyn, met deezt Woorden :. ^"



f3* )
UT PRAESIT ET PROSIT.
Dat is: Tot luifter en tot nut. Voor Haare Koninglyke Hoogheid Mevrouwe de Piinfesfe van Orange en -Nasfau, &c. &c. &c.
Een Pilaar, en op denzelven het Wapen van Pruisfen, rustende op een Kasfen , met het Byfchrift:
VIRTUS 1?SA SUI PRETIUM. Dat is: De Deugd behond zicbzelve. Voor Zyne Doorl. Hoogheid, den Eerften Erfprins, &c. &c. &c. Een moedig Jongeling, opwaards ziende na drie doorééngevlochte Kranfea, zynde de eene een Lauwrier-, de tweede een Eike- en de derde een Palmkrans, vastgehouden door een uit een" Wolk komende Hand, met deeze Woorden: HISCE ORNARI GONABOR. Dat is: Met deszt zal ik trachten vereerd te werden. Voor Haare Doorl. Hoogh. de Erfprinfesfe van Orange en Nasfau, &c &c. <5cc. Aurera, of de blyde Morgenftond, en in 't verfchiet eenige flaauw fchitterende Stetren, met het Byfchrift:
CETERA LUMINA CEDUNT. Dat is: Alle overige Lichten wyken voer baar. Voor Zyne Doorl. Hoogheid, den Tweeden Erfprins, &c. &c. Sec. De Zon, reeds eenige graaden boven de Oosterkim gereezen, en helder fchynende, met deeie Woorden :
QUANTUS MERIDIE? Dat is: Hoedanig zal deszelfi Middag zyn? Voor Haare Doorluchtige Hoogneid Mevrouwe de Piinfesfe van Nasfau» Weilbarg, &c. &c. &c.
Een Zaal, in wiens midden een Tafel ftaat, en op dezelve een Glazen Schaal, waarin eenige Edele Gefteentens liggen, en in het midden derzelven een groote helder fchitterende Diamant, met het Byfchrift:
CUNCTIS SPLENDIDIOR. Dat is: Glansryker dan alle. /Voor de Wel-Ed. Achtb. Magiftraat van 's Gravenhage. Een Wolk, waaruit een Arm fteekt, houdende in de hand een Waterpas, met deeze Woorden:
AD AMUSSIM. Dat is: Na een vast Ricbtfmer. Voor den Wel-Ed. Geftrengen Heer Colonel Mr. G. F. van Slingelandt, Burgemeefter, &c &c. &c.
Een Kudde Schaapen, by een heldere Nacht in een grazige Weide liggende, terwyl de Herder dezelve bewaakt, met het Byfchrift: QUIES SIC CERTA. Dat is: Dus is de rust veilig.
Gedrukt by de Erve de Weduwe JACOBUS van EGMON T: op dc Reguliers Brec'ftraat, te Arafterdam.



g-M%9BM}UiiWWëtlê.^èii\i\t IIII IJl, [I IIII'T""'1""'PJ[ [# DE ^1
j HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE |
l NIEUWS- }
I VERTELDER. |
} Den 4 Maart 1786. N°. 9. ^Jj
rTet getal oer Doöden van de voorgaande week is iyi.
H Van elders verneemt men de volgende By zonderheden.
HL/rW den liften January. Men bewondert hier heel zeer den volgenden
refl dankbaarh d aan Go?d, den Heer van leven en dood, voor '. behoud
«ï «wee Teliefde K nderen. Ónder de groo.e menigte van Kinderen, door de
x JZnnJm aaLJtast heeft men ook geteld de twee Kinderen van den Grave
Kapokken jan^au, neen van&Iodig CCD dcr rykfte Heeren deezer
l3ïïi™i™%*^^^ ***** ^ ^lke' Ja«lykfche Inkomen wel f Mdlioenen Realen beloopen. De twee Kinderen deezer L eden het Ine Tan ?8 maanden, en het andere nog aan de borst, lang met de^dood gewo eld hebben !e, waren eindelyk verlost van hunne gevaarlyke Ziekte De Moei w!So'ver xo verheugd en vertroost, te xien dat aare uetfte Panden dlc iv in de Waereld had, aan haar waren wedergegeeven, dat zy , alhoe tv e. xy geen IVnXreïdoitc gedaan had, nochthans deeze Weldaad der Goddelyke Voort&ZÏÏS dctr eene pfegtige Weldaad aan haare Medemenfchen wildeverkennen:
rL* tlt teeenwiiEi als de Kindsren woot>en; daarna deed zy de waarde daarvanw km-T *égt Jooo ftukken van agten bedraagen te hebben aan haaren SócnTKieTieï zenden, niet om 'er eenige Misfen voor te ieezen, ef 'er KerkSSSl voor te koopen, gelyk men in de ;T,dej Onweetendhetd gewoon . m„, om het aan de Armen der Parochie uit te deelen. ftS d! 3den February. Hier worden zeer groote en ongemeen kost*aa« 1"oeTef eSfel»gemaakt tót de reize van het Hof naar Cherfon, alwaar Haare ï"i T de Ke zaiT zch tot Souveieine der ni.uwaangewonnen Landen wil ?ÏÏe f'k ooBen D Patriarch, en zes Aartsbisfchoppen behalve een aantal m,nE^G«SyS.f zullen by cie Plegtigheid ^oord.K .,n, welke oj^t in her midden der unSaai.de rund July zal volbragt worden. Het Hrf ajeerst naa- Motkau gaan in de maand Mey, aldaar eene maand or vyf wtekenn.t.usten \"dan naarcLfon opbreekèo. Z<s Regimenten Cavalier* en 1 L.fanterv hebben order om der waards te marcheren, ten einde by de doo luch Like PÏÏtinSd tegenwoordig te tyn, zo wel om de rust en veiligheid u: b.waa! ïï, ah orn den luifter ea de pracht der grooniog te vermeerderen. Ook wor-



(34)
den 'er Gefchenken van-teer groote waarde gereed genaakt, om by die gelegen-
heil uitgedeeld te worden aan verfcheidene hoogaanzienlyke Perfoonen, welken men tegen dien tyd aldaar verwacht; ook twyfelt men geenszins, of 'er zal een groote toevloed van Vreemdelingen uit alle Gewesten van Europa zyn. De kosten , daartoe beftemd, worden op 7 Millioenen Roebelt gerekend, degrootüen, welke ooit in tyd van Vrede in dit Ryk tot eenige Plegtigheid gedaan zyn.
Weenen den tyden February. De Keizer gaf in de voorige week twee nieuwe Proeven, dat Hoogstdezelve Recht uitcrfent zonder aanzien vsn Perfoonen. De Saronesfe Sorobinsky, een jonge Weduwe, eene Dame van groot aanzien en Familie, overtuigd zynde, dat zy den Abt Rotter meteen Piltoolfchoot om 't leven gebragt had, wierd veroordeeld, om met een gloeijend Yzer op de beide Wangen gebrandmerkt te worden, geduurende 3 Jaaren de Straaten fchoon te maaken, en haaren overigen Leeftyd in Gevangenis teblyven. — De Commandant-Generaal van Carlftad, en voornamentlyk de Auditeur van het Regiment, een Proces van een arm Schipper van Ragufa, twee Jaaren lang hebbende opgehouden, beeft de Keizer die beide Heeren veroordeeld in alle de kosten en fchaden , welke de Schipper door dat ophouden mogt geleden hebben.
Parys den 17 den February. Toen de nieuwe Voortbrengfelen der Fabriek van Séve, te Verfailles ten toon gefield werden, waren verfcheiden nukken Porcelein wechgeraakt; eene Dame onder anderen, had 'er een in haaren zak geftooken, tetwyl de Commis zyn hoofd omdraaide. Deeze had vermoeden op haar, en aeide, haar eene kleine Daalder aanbiedende: ,, Vergeef my, Madame! Ik heb „ my vergist, het Schoteltje, dat ik u verkocht heb, is maar van 21 Livres. Ik „ most u dit ftuk op een Louis terug geeven." De Dame verfteld over de fynheid en tegenwoordigheid van geest des Koopmans, maakte grooten haast om hem te voldoen.
Onlangs gemeld hebbende, dat de beruchte Pool BerJowski, met eenige van zyne Medemakkers in de Indien was omgebragt, kunnen wy thans van dat geval en de byzondeiheden , zyn Perfoon betreffende, het volgend bericht mededeelen:
„ Beniowski fpeelde, in de eerfte Poolfche Onlusten, een grooten Rol, en een der voornaamfte Leden van de Barfche Confederatie zynde, trok hy den aandacht van' het Rusfifche Hof zodanig naar zich, dat hy, gevangen genomen zynde, door hetzelve naar Siberiën in Ballingfchap gezonden wierd. Dan de koude Lachtftreek van dat Gewest verdoofde zyn y vervuur en werkzaamheid geecszins, hy vormde hst ontwerp om te vluchten, deelde het aan twee of drie zyner Lotgenootsn mede, volvoerde het met zo zwaarigheid als moed en kwam eindelyk te Kamfchatka aan; daar maakten zy zich meefter van een Vaartuig met hetwelk 5*y, ma het uitftaan van allerlei gevaaren, te Japan aanlanden; en hier hadden zy het geluk van op een Hollandsch Schip dienst te krygen, met het welke zy verfcheiden reizen heen en weêr naar China, de Philipynfche Eilanden en andere In. difche Havens, deedden; doch toen zyne Makkers verlaatende, ging hy over op «en Schip dat naar Europa vertrok. Te Londen gearriveert zynde, trachtte hy de vruchten te plokken van zyne verkrecgen kundigheden der Indien en bood den Bewindhebbsren vsn de Compagnie aan een Etablisfement ep het Eiland Madagascar te (lichten; doch zulks niet aangenomen wordende, ging hy naar Frankryk , alwaar zich ta ditr tyd de Keizer bevond; dan hoe zeer die Vorst ook genegen
was,



C sr >
vu. om eene Bezitting in de Indien te hebben, konde Beniowiki hem zyn Plan
ES aangenaam maaken! veel gelukkiger Haagde hy by net Departement der Marine want hier kteeg hy een Militairen Rang, Geld en een welbemand Schtp, met hetwelk hy vertrok om zica te Madagascar neder te zetten; maar mettegenftamde men zich veel goed. van die Onderneeming voorftelde, verdween raice verwachte en min moeit het opgeeven, hoewel Bemowski nog al moed behield om eenmaal zyn oogmerk te bereiken; hy vertrok ten dien einde naar Holland en hier Vruchteloos eene gelegenheid zoekende, ftak hy naar Amerika over, en diende het. Congres tot dat de Vrede gefloten wierd; wanneer hy naar Engeland ging en daar zvn Plan weder levend maakende, vond hy eene particuliere Compagnie, welke htm een Schip, met 60 Mannen en eenige Kanonnen bezorgden Met_ d.e EqutouneTelukkig te Madagaicar gearriveerd zynde, formeerde hy 'er op het Strand J2 fiSft val? verfchansfhte Leerplaat, en liet aan de luboothngen , ? te iEneelfche Kroon , Vredes-Voorflagen doen; mooglyk zoude hynugeflaagd hebÏS? ware by nie door een Neger herkend, welken hy op zyn eerfte re;s reden ÏTn'misnoegen gegeeven had en die zich ,u wreekte me, hem aan zyne Landsteden S een gev5a?lyken Vyand af te fchilderen, het geen zo veel ingang by hen i vond dat zy in zekeren nacht ten ge.alle van omtrent iyoo op he, Camp aanv.e< len en alle de Europeaanen vermoorden, behalven één Officier en drie Mannen, ' welke met een Vaartuig om Levensmiddelen uitgezonden zynde, '. morgen, by iTe SuarTd komende, de Neger, in het bezit der Verfchanfingen zagen en daarop terftond in de ruimte het droevig Lot huaner Medegezellen ontweeken. ï Herzin deeze Lieden, welk! den dood van dien «ontmoedigen, onderneemenden en werkzaamen Man bekend hebben gemaakt, hebbende hy zyne Rampen SoundTels te danken aan de Patty , die hy in het begin der Onlusten van *yn:Va-
" Overledenen van het geoasfcerde Jaar in deaanzienlykite Steden van Europa, luidende aldus: Parys. In den laaie 178* zyn hier gebooren 198*8 Kinderen getrouwd y 134 Paaren, overleden 20,365- Menfchen. - Londen. Van ^December 1784 tot 13 December "78ƒ zyn in deeze Stad gedoopt 17,919 Kinderen en begraaven 18,919 pTfoonen onder dewelke 6.i77 Kinderen beneden de 2 Jaaren. - Weenen. L de«e Stad en de Voorlieden zyn overleden 11,603 Pefoncn, van dewelke-
t 6<\ Kinderen, 413 Kinderen waren dood gebooren, en 2 488 Paaren zyn 'er letrolwd - Berlyn , en de Suaten van den Koning van Prmifcn. In dt Stad zTn overleden 4961 Perfoonen, onder welke 2,367 Kinderen waren. 'Er zin getrouwd 86y pLen. In alle de Staaten en Landen van den Koning zyn \l ',glaamgep«feerde Jaar getrouwd 43,939-Puren, JïltT ren geftorven 1 y7 606 Perfoonen, dus y3 »^ Hieer gebooren dan overleden. — Conoenhïïen. Hier zyn geweest ioy3 Huwciyken, 3 f9i Kinderen zyn 'er geSen en 3 762 Perfoonen overleden. - Amfterdam. H er zyn overleden Ï S MeafchL. By de Gereformeerden zyn gedoopt 3 73» , f" by de Ltheraanen 1786 Kinderen. - Rotterdam. ^8.6 Perfoonen zyn hvij ov^eden 191Kinderen gedoopt, en 623 P*^" getrouwd. - Dantz-g. In deeze Stad zyn'gedoopt *,& Kinderen, 4*9 P»™- getrouwd, en 1.633 Peifconcu
tL a



( 36 )
overleden. Sedert het Jaar 1701 tot 1785- zyn hier gedoopt 15-9,089 Kinderen, en overleden 185,788 Perfoonen. Men moet hierby aanmerken, dat in 't Jaar 1709 aan de Pest overleden zyn 24,5-33 Menfchen. — Gotha. Hier zyn gebooren 306 Kinderen, getrouwd 89 Paar«n, en overleden 323 Menfchen. — Te Francfort op de Meyn zyn geweest 183 Huwlyken, gebooren 824 Kinderen, en overleden 1,202 Menfchen. — Te NÏanheim zyn geftorven 833 Perfoonen, gedoopt 634 Kilideren, en getrouwd 197 Paaren. <— Te Hanau zyn gebooren 381 Kinderen, overleden 331 Perfoonen, en getrouwd 96 Paaren. — Hamburg ea dre'.elfs Voorlieden. Hier zyn getrouwd 951 Paaren, gebooren 3,003 Kuderen ouder deweiken 312 On wettigen, en gettorven 3.127 Perfoonen. —• Straatsburg. Hier werden gebooren i,f%2 Kindenn, getrouwd 398 Paaren, en zyn overleden i,5"84 Menfchen. — iuui^ard. 145- Paaren zyn hier getrouwd, 630 Kindeier. ges ooren , het getal der overleden was 697. •— Munchen. H:er zyn gedoopt 1 120 Kinderen, de overledenen wa^en 1,310, en de Huwlyken 282. — Te Casiei zy 1 gedoopt 7f4 Kinderen, geltorven f70 Perfoonen, ea getrouwd i8y Paaren. Én te Canhagena zyn gebooreh 1,634 Kinderen, orericdeu 1.771 volwasfen Meloenen, en iy8 Kinderen. Van de 4 2yo Zieken, welke in 't Hosp taal gebragt zyn, zyn nitt meer dan 61 y overleden.
Luik den 2iften February. Heden midoag hebben de Scheepens, na het Ieezen van het Piocrs van den geweezen Priester van Pierlot, welke te Verviers die fchrikkelyke Moorden gfpleegd heeft, waarvan de Menfchelykheidyst, zyn Vonnis uitgefprooktn, dat naar de zwaarheid der Misdaaden geëvenredigd is, en behelsd: „ Dat hy van de Gevangen s op eene Horde zal gefleept worden naar het Veld van St Gil es, en dat hy onder weg agtmaal met gloeijende Tangen zal gereepen worden: Te wecten, tweemaal by het uit aan uit de Gevangenis, tweemaai op de MarKt, tweemaal op de Brug vaa AWoi, en tweemaal op de Plaats der Straffe; dat hy vervolgt ns op een Rad of Kruis zal gelegd worden , en zyne Armen en Ueeneu ftukken g fhgen, en dat zyn Li^chaam dus gebroken levendig vier uuren lang op het Rad zal blyven liggen , waarna hy zal gewurgd worden, dat Vr de dood ra volgt."
Leidfendam den 28ften February. Heden ochtend zyn alhier door een zwaaren Brau 4, y Huiien, 4 Schuwen en I Hooiberg in den asfche gelegd, en eeiiig Vee verbrand. Uit hoofde van den fterken Wind en het bevroozen Water, vreesde men met ie en voor rog zwaarder vernieling; doch de ongemeene viyt en yver, waarmede men alle mogelyke hulpe toebragt, heeft dit Onheil gelukkig verhoed. .Inzonderheid hebb h de Leden van net Exercitie-Genootfch^p zich by deeze geleg;nheid uitmuntend gek weeten. Ondeïtu;fchtn is het Lot der gcenen, die door deezen Rsinpfpoed alles veflooren hebben, allerbeklaaglykst.
Amflerdam den<2ien Msart. Gisteren is alhier, ten behoeve van de Neder duitferse U>ac mie, gecollecleen defomma vai ƒ 23199 y - :, zyndedu? ƒ2142 -10-: .meerder dan in hst voorgaan e Jaar.
In de Neier- en Hoogda tfcbe Kerken van's Giavenhage<fi gecollecteerde .;fvH>ma van ƒ j'on - 6 - 8, f'
Te Utrecht ƒ 5"P43 :1: zynde ƒ 98-16- meer dan in 't vóorlelen»; Jaar.
?G«4nkt by 4t Mtrrii WBé, J. tam ïGMOHT; op de Regalia:» Bseêfegt, u AmÊCisU»,



j»# DE ^ J
| HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE |
I NIEUWS- |
[VERTELDE R. 8
Bi/ Den ir Maart 1786. N9. 10. ^3
Het getal der Dooden van de voorgaande week is 149. Van elders verneemt men de volgende Byzonderhedea. Extracl van een Brief uit Pb'üadelphia. Een Luitenant onder ons Garnifoen had onlangs Baptist noodig. Hy ging by een Franfche Koopvrouw in deeze Stad » en vrotg om het fynfte van die foort, 't welk zy had. De Koopvrouw liet hem Gaas zien, 't welk hem zo wel geviel, dat hy het aanftonds zeer duur kogt, en aan zyne Meefteresfe, die eene gebooren Engelfche Dame was, bragt. Deeze, beter etvaaren in die foort van Goederen, vroeg terftond, van wienhyhetgekogt had. De Luitenant maakte 'er geen- geheim van. Op het oogenblik gaat zy by den Magiftraat, brengt aldaar het Goed en befchuldigt de Franfcae KoopvrouwMen neemt informatiën. Men doet den Winkel der Koopvrouw onderzoeken, en vind 'er een geheele Kas met verboden Goederen. De Koopvrouw wordt veroordeeld in de boete; maar de Luitenant vrygefprooken, om dat hy on weelende misdaan had. De Magiftraat doet de helft der boete, volgens de Ordonnantie, by de Aanbrengfter brengen, welke zy ook aanneemt; maar terftond daarna brengt zy het Geld aan den Magiftraat weêrom, zeggende, 'er geen recht toe te hebben. De Magiftraat vraagt haar, waarom zy dan de Koopvrouw befchuldigt had? Zy antwoord: „ Enkel uit wraake."
Weenen den i7den February. De opheffing der Kloosters in het Hertogdom Stiermark heeft werklyk reeds een begin genonwn, en wel met het vermaarde en ryke Benediétyner Stift van St. Lambrecht, waarmede ook de bekende Plaats Marienzel verbonden is. Hierop zullen in 't kort nog vier andere Suften volgen. Daarna komt de beurt aan verfcheidene andere mindere Kloosters, voornaamlyk de Gapucysers; waarvan in het gemelde Hertogdom een groot aartal is.
Men zegt, dat het Ontwerp, om den Keizerlyken Hof burg t;eheei nieuwen op het heerlykst te herbouwen, welk reeds voor drie Jaaren gemaakt is, in den aanftaanden Zomer zal ter uitvoer gebragt worden. '
Onlangs gebeurde 'er een droevig ongeluk te Borawa, een Dorp van «orallicie: 6 Boeren Jongens fpeeldeh te famen in een Koornfchuur, wanneer een woedende Wolf. onverwachts, op hen aanfchoot. De (Urkfte van hen, 17 Jaaren oud,
E 3 duif-



(38)
c-wrde het D:er tegenftand bieden, ftak het zyn arm in de keel hiel I h*t fa, a
Ece Jéfvrobw van 10en een half j,„ „U(| A otIsS,. SSfii 'a ï""'4
oil het Holllei, fcbe aangekomen om ila ,e ,™e„ "™° l Jj '6^""ï'°°A • aauraajen a.nes LandSeers reist h»naar Patv.om tjl ..'„7 w"S'.-t64 pond. Op ff!» *i H«en February. D^r^n^^^^
daartegen gaat het vast, dat midlerwyl alle Onderhandelaren l^LTl ' doc,h Engelfche Oost-Indifche Compagnie geheelVSrZn*vf In ? a °n" e" de ty herwaards gezonden had, zich totyn verirek eerÏÏ Ministery de door hem gedaane voorllagen vemo^rpen J °n*
Een buitengewoon Courier, van Madrid naar Londen afgezonden iW, .ikde tycing gebragt, dat het oude Oorlogfchip St. Pedro C ,?' * alh'?r van Lima, des nachts tusfchen den 2 en 3den deezero^ de^ ^n p' komfnde firand is: De Eqaipagie had zich gered f maar men wS r, M,/?/°r,Ug-al gC* '« van de Laadir./geborgen was ^Di, ^b™p^f ^ifó™* beftaat fn 9 a iq Millioenen Piasters en nog 3 Millioenen in Kï r, r J uitmaakende yo Mülioenen Tournois.) Du S^hSJ^SS? (te fame.n April 17-84 naar Europa onder ïeii gegaan «nd^
Kaap Hom, door een Storm beloopen en KeJooaiaaknir °P.de£>°g* van Chiiyte tug te keeren, federt is het.nog eenMeRio^u^S^ZE*™' V™ r.og eindelyk op.de Kust van Portugal febleeven. °üpen ennu
Middelburg den Z7ften February. Te Wre zvn vnnrlM.n t, c L. en zyn Kneent, in het overdekt Hol van een Hoogaans Schuit J 1?? Sch'P?Ir aan beglommen Kooien hadden gewarmd, ^^^^ZS*^ damp van de voornoemde Kooien gefmoord. Sc™"aen, aynde door den
Leeuwaarden den 28.ten Februarv. Gisteren avnn/t ,^ , op meer dan eene plaats.gevierd! de hmSte C^ Tt 2?Je« deezer is alhier Alliantie rret Frankryk ; deg gTntlVhe ZaaUan £ « KlZ * «a met Latruns geheel vllicht, W^^J^^^fc
zei-.



C 39 )
i:lve geplaatst was, met het Wapen der Republiek ter rechter en dat vsn Frankryk r linker zyde, met dit Byfchrift of Z'nfpreuk: Feiltg door dit Ferèsttd. I. Eene menigte Perfoonen van de eerfte, tweede en derde rang waren aldaar terawoordig; de omftandigheien van dit Féte, kan men voor ais nog niet melden m de kortheid de» tyds; alleen verdebiteert men voorecht, dat hetzelve hedcti Sorgen noj. niet in zyn geheel gtëindigt is.
K Atnflerdam den eérftèa Maart. Schipper J. P. Zweed, van Archangel heriiaards geiestineerd, te Bergen binnengeloopen, meldt, dat hy aldaar doorzwaare /"ind voor twee Ankers tegen de Klippen gedreeven is, waardoor het Roer gedoken, de looze Kiel van malkanderen gefcïeurd, en het Schip zo lek geworden las, dat hy in weinig tyd 6 voet Water in had; het Schip ftond zo fcheef, datin de eene zyde 8 voet en aan de andere zyde 4 voet Water ftond, zo dat hy :eesde dat het zoude omflaan.
Aan den hoek van Holland zyn geftrand twee Tjalk-Schepen, gevoerd by -hipper jan Jacqb Drok en Hendrik Veling, beide met Hout van Hamburg naar imfterdam gedestilleerd; het Volk was gered, en de Laading hoopte men te rgen.
ÜHet Schip de Mercnrius, Schipper J. H. H. Kruckenberg, van Petersburg Kti Bourdeaux, is by Duinkerken verongelukt; eenige Pakken van de Laa-Ipg zyn gezond geborgen, en de rest hoopte men ook te redden, maar het Schip.» Il naar gedachten weed zyn.
'Omtrent het Kasteel van St. Sebastiaan is verongelukt het Deenfche Schip de lefde, Schipper A. P. Asmus, van Siciliën met Graanen naar Maltagedestinterd. ;.Van Maasfluis wordt van den zden deezer gemeld: Gisteren avond arriveerde jl. Zee aan den Brielfchen Heuvel, Schipper H. F.Druken, uitTesfef, laatst van? lïlfsziel, zynde door het Ys en harden Wind uit het Tesfelfche Gat in Zee geKeven, benevens nog 24andere Scheepjes, waarvan hy aan boord heeft Schip* I E. A. Hafewinkel, welke-zyn Schip Dingsdag buiten Tesfel heeftverloortn;. ik is nog hier in de Mats binnen, na gedachten een van dezelve, nog onbekend, f legt by het Baken ten Anker.
lExtract u;t een Brief van Koppenhagen , in dato 18 February 1786 Het VonaB van 't Koninglyke Deenfche Gericht, in de Zaak van de Wed. Arend van. fcuri & Comp., Nomine van de Amfterdsmfche Asfuradeurs en de Berlynfche Üfurantie-Compagnie, tegens Schipper Soreu Hoy, gepubVceert den lóden Feitiary 1786, luidt als volgt: „ Soren Hoy wordt veroordeeld in Yzeren Banden ia* 1 driejaarige Gevangenis aan deeze Vestingbouw, en hem 't recht en eisch ont-n;d wegens 24000 Gl. Asfurantie in Amfterdam getékend, en 12960 Ryksd. tellyn getékend, op het Schip de Frederica Maria; en verders de Wed. van lurs & Comp., wegens aanklaaging van gemelde Soren Hoy, vrygefproofcea;. Èders meergemelde Soren Hey in alle de onkosten verweezen." füpfe», in Overysfel, den eerften Maart. Deezen nacht om half i-uuronrilond itec een verfenrikkelyken Brand, hy nam zyn aanvang in een Schuur vol onge^ijscht Koorn, met Stroo gedekt, en wierd met een zeer feilen Wind (Moord-
Iist ten Oosten) voortgedieeven, zo dat binnen den tyd van een half uur■ 3c? ^ Hat-.



van den Wind, dwars ^V^l^^S^S^n en ander'en van der dat 'er iets aan te ^™'£^&J*^m Brandfpuit overgekobuiten, by tonder die van het n»wtg ttnwr, ™ ^ door Godf
men, daar ook de twee Stadsfpuiten 8«ï~« wwe , School, benevens goedheid gelukt, dat de fchooneKerk, de «^«» «J e„ on'tvlaHldcn,
verfcheide Huiien, ter zyde ftaande, die J« J|* jmmerszoverdieonwierden uitgebluscht, daar het anders^^Jt!^wat men D?«ne onverwachte der den Wind was, te doen xou xyn geweest,en wat me 7 De dende
wending van den Wind te gered dan het
en «rnoede hierdoor veroorxa kt s aU
Leven, en dat naauwiyks. 't£n by hetvreeslyk gedruis der vlam-
fmelten, en de jammerkreeten d e men »<™«n» oy □ j s deelden.
men, waren onverdraaglyk xeift voor bun de "J^^alp van onze MeDe pligt van barmharnghe d ^ aanl' n ÏUik een ongeval, doet
bewaare elk voor xulke allesvernielende= wmpen. Nederduitfche Ke^enthoe^e van^de g^dUTO^!^.
fBTrtïa recone»?^ en Bededag, is in de publ^J|S» ^p^faf^^^tat jor I7l^ x Stuivers; dus ttSGuJden, duivers e^^^^ Bededagavond, op den
>s Gravenbagt den fden Maart. Men Tf^arit, dat op kom g » Delffchen Weg, tusfchen het Tolhek en de: Coupel aan de naat.. 7 Jiaadpenlionaris Steyn, een M-Ml^^g^^» Knde ten mmft* Sloot , onder fufpicie van vermoord ofi^™^*^ y^Ga^n Van de eene r'edelyk groote Wond boven tcj rechter Oog n^Xf^faooaUm Broek afgefneeden: Hy fcheen een reizend Petfooni, althans^ny n nen in zynen aak, was ordentlyk gek eed "^^J^^iJ^Um volgens by xich hebbende Alteftew:, laat ten^0gj°*^°°ïdoos bJ lich : Indl ie Leiden: Hy had ooK nog eene Tabaks- en' £»T«™ °VU d D Jn t n gehefc hy om 't leven gebragt is, zoude ^^^^J^ïftdten/ voomeemen om ^«^^^i^ta Brand in een Vrouwen,
Antwerpen den 6 in Maart. l"c Water dc eerfte poogingen te
Gasthuis, die, daar de koude en het bevroortmw eindelyk, dooi
g^eel vrrbrand, en de andere door den rook verflikt. I
: r.dmkt bv de Er"™ de Weduwe! ACOBÜS vam EGMONI: Gedrukt by de tree o^.^ w Amfterdtm.



F DE
HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE
NIEUWS-
VERTELDER.
Den 18 Maart 1786. N°. 11.
fa. ^
Het getal der Dooden van de voorgaande week is 179. Van elders verneemt men de volgende Byzonderheden. I Straatsburg den eerften February. By het Parlement van Metz is onlangs by jAppél een Vonnis geflagen, hetwelk buiten twyfel onder de zeldzaame Rechtsgedingen mag geteld worden, dewyl het Onderwerp van dat Proces niets ander» liwas dan een Sysje. Dit Vogeltje behoorde aan den Heer Boulanger, oud Chirurgyn-Major en Opperhoofd van het Militair Hospitaal te Metz, doch hetzelve jongelukkig uit de Kooi ontfnapt en in handen geraakt zynde van den Baron d'Huart, oud Kapitein van de Infantery en Ridder der Orde van St. Louis, eischte de eerstI-gemelde het van den Baron te rug; dan deeze het weigerende weder te geeven, ideed hy hem voor het Gerecht dier Stad Proces aan, hetwelk, door bykomende lomftandigheden en daarby voorgevallen Injuriën, van zulk een omflagwierd, dat r*er aan den kant van den Eisfcher 18 en aan de zyde van den Geda3g ien 11 Getuigen moesten gehoord worden, en de Heer Boulanger eene Memorie over deeze Zaak in het licht gaf, welke niet minder dan oy Bladzyden druk in OSavo beflosg. Eindelyk wierd 'er Vonnis gegeeven, by welk den Baron d'Huart gecondemneert werd om het Sysje aan den Heer Boulanger te rug te geeven, of hem te betaalen 72 Livres, zynde de prys op welke de Heer Boulanger zyn geliefde iVogelije gewaardeerd had: dan de Gedaagden, met dit Vonnis niette vreden, lapselleerde aan het Parlement, hetwelk, na het gehoorde Pleidooi, verklaarde, ïdat den Baron d'Huart by het Vonnis vsn het Gerecht van Metz niet bezwaard [was, en verwees hem daarenboven in eene boete van 12 Livres, gelyk ook in de ïkosten van het Appél, waarmede dat gewigtig Proces een einde genomen heeft.
Petersburg den 17den February. Eergisteren, tegen den avond, is Haare Koininglyke Hoogheid, Mevrouw de Groot-Vorftin, Maria Federowna, voorfpoeidig bevallen van eene Prinfes, welke Maria Paulowna genaamd is. Dit gelukkig 'evenement wierd het Publiek, door het losfen van de Batteryen van beide VestinIgen bekend gemaakt. Des anderendaags morgens, ontvingen de buitenlandfche ^Ministers, door den Heer Ceremoniemeefter, uit naam van Haare Keizerlyke JMajefteit 'kundfchap. Tegen den middag was 'er Cour en Gala, by welke genegenheid de vreemde Gezanten, na het eindigen van den Godsdienst en het zinIgen van het Te Deunt, de eer hadden Haare Majefteit en den Heer Groot-Vorst V F g«".



( 4* )
geluk te wenfchen. Haare Keixerlyke Hoogheid en de jonggebooren Prinfes bevinden zich, naar tydsomftandigheid, in een gewenschten ftaat. Wanneer de Doopplechtigheid aal plaats hebben is nog onzeker; fchoon zulks niet voor aanmaanden Zondag verwacht wordt. Inmiddels is 'er door de Politie aanzegging gedaan aan de vreemde Ministers, om zes agtereenvolgende dagen te Illumineeren; met verzoek om zulks meer dan gewoonlyk te doen.
Londen den ziften February. De Heer Barthe, heeft in eene Redevoering, welke drie uuren duurde, hoofdzaaklyk alle de voornaamfte Gebeurtenïsfen van Indiën federt 10 Jaaren opgehaald. Hy befchuldigde de Heer Hastings formeel van ongeregeldheden, ongerechtigheden, ja fchreeuwende ongerecoftgheden, geduurende zyn bellier gepleegd. Hy eindigde met voer te Hellen, om een groot getal van ftukken aan de Kamer over te geeven, door welken hy bewyzen zou, tegen den Befchuldigden, zodanige grove Misdaaden, die eene voorbeeldige Strafte eischten. De Heer Fox en eenige anderen onderfteunden dit voorftel. De Heer Pitt bekende, dat het gedrag van de Heer Hastings in verfcheiden opzigten berispelyk geweest was; maar hy voegde daarby, dat de laatfte Jaaren van zyn beftier hem dankbaarheid van de Compagnie en van de Natie verdiend hadden. Eindelyk verklaarde de Heer Barthe, dat hy voorneemens was het Proces tegen de Heer Hastings in 't Hoogerhuis te onderneemen.
De Gemeentens hebben eene Refolutie genomen, (trekkende ter aanmoediging der Nationaale Visfchery, ten kosten van die der Buitenlanders, welken daarvan het metste voordeel trekken. Sedert langen tyd waren de Hollanders in het bezit, om een groot gedeelte van den Tarbot, die in Engeland en Schotlandgeconfumeerd wordt, te verkoopen. Hoe zeer nu deeze benyden Nabuuren reeds federt meer dan eene Eeuw de voornaamfte winften der onderfcheidene Visfcheryen, welken zy voormaals byna alleen pleegden te oefenen, verlooren hebben, heeft men door voornoemde Refolutie aan deezen Tak hunner ny verheid een nieuwen flag wiilen toebrengen. Zy behelst, dat al de Tarbot, die ingevoerd wordt met vreemde Schepen, evenredig derzelver grootte, een zwaaren Impost zalmocten betaalen. En ten einde de Engelfche Visfchers bovendien aantemoedigen, om zkh op deezen Tak met yver toeteleggen, zyn hen aanzienlyke Ptaemiën toegeweezen, voor den tyd van diie agtereen volgende Jaaren.
Dresden den nften Febiuary. In den voorleden nacht, tusfchen 12 en i uuren, geraakte het Vorstelyke Lubomirkifche Paleis, welk thans den Gravelyken Erfgenaamen van Flemming toebehoord, boven onder het Dak zodanig in den brand, dat de gantfche bovenfte omtrek in eens in vlammen ftond, en reeds de tweede Verdieping was aangetast, eêr nog de noodige fchikkingen tot redding konde gemaakt worden. Dit Paleis is het grootfte in de Siad, ligt naby de Kruiskerk, tegen over de Superïntendentuur, heeft een grooten. Tuin en aanzienlyken omtrek, en was zo fterk, dat het in de Bombardeering van den zevenjaarigen Oorlog alle Bomb°n wederftond. Het was van den Franfchen Heer Gezant, de Vrouw Hofmaarfchalkin van Schönberg., en nog eenige andere Heeren bewoond, van welker Goederen wel veel gered, maar ook veel verlooren gegaan is. Door de gemaakte goede fchikkingen kon de gloed niet verder zich uitbreiden; maar het vuur brand thans nog binnen de groote vierkante Muuren; onaangezien dat nog tlles, zo wel van de Burgery als van het Garnifoen, met blusfehen bézig is.
Waar-



C 43 )
3Vaarfchvnlyk is dit ongeluk deor een brandende Haardmuor veroorzaakt geworden Zelfs loopt thans het gerucht, dat één van de Muuren ingeftort en één Perron daarby dood gebleeven is, en vedejsmderenbefchadigd zyn.
Zaam/Iag den 24"en February. In den nacht tusfchen den 21 en zzften deeeer even voor 12 uuren, werd het Huis van den Heer Aarnout Houg, 's Lands Panter alhier op eene geweldige wy ze aangetast, de Glazen met Stokken en Steenen ineeflagën, de Blinden afgerukt en ter neer geworpen; met één woord, het Huis naar het fcheen, met een woesten inval bedreigd.. De ontiteltenis van den Eicenaar, nevens zyne Vrouw, door dit geweld zeer ongenaam uit hunne geruste Oaap gewekt, is ligt te befeffen: Dan, het zy de Aanvallers verrascht werden, net zy dezelven met het gepleegde Feit hunnen euvelmoed gekoeld rekenden, althans, zo als de Man, een weinig van den eerften fchnk bedaard het Bedde uit naar boven gevlogen, een der Vengfters openftiet, zag hy hen hals over kop de Wuet neemen. Wat oek de beweegredenen en oogmerken deezer Luiden moge eeweest zyn het is te wenfchen, dat zy ontdekt, geapprehendeerd, en zulk eene fchreeuwende fchending der publieke orde rigoureufelyk geftraft moge worden.
Weenen den xcften February. De Keizer doet thans by den vermaarden Juwelier Mack, een paar briliante Gespen vervaardigen, die 62200 Florynen zullen kosten.
De Neder-Oostenrykfche Lands-Regeering heeft onlangs aan de Pohcy-Dire&ié alhier het fcherpfte bevel laaten afgaan, dat, vermits niettegenftaande het herhaald verbod echter nog zo veel Lediggangers zich genadig met bédelen ophouden van den eerflen Maart af aan, alle de Bedelaars zullen opgeftoten, en een ieder die op het bédelen betiapt wordt, zonder eenig onderfcheid, m hechtenis zal genomen Lorden. Van alle de op zodanige wyze gevanglyk opgebragte zuLen de Levensonhandigheden naauwkeurig onderzocht, en die werklyk behoeftig bevonden worden zullen tot zodanigen arbeid, die voor.hunne Lichaamskrachten en overige omftandigheden gefchikt is, aangehouden, en hun alle mooglyke gelegenheid geLeven worden, om van tyd tot tyd hun Levensonderhoud te verdienen. Om dit zo algemeen Ontwerp uittevoeren en duurzaam te maaken, heeft Zyne Kei» Ivke Majefteit bevolen, dat uit de Kas van het Armen-Inftituut maandelyks 4000 Guldens aan de Regeering zullen uitgeteld worden, welke vooreer st totonderhoudinir der ingezondene Bedelaars kunnen befteed warden, tot dat zy in dc veifcheipiene Handwerken onderricht worden, en dan in ftaat zyn, om verder hun eigen fcBrood te verdienen. , , , ., . .
De Koude heeft zich in deeze Diftriaen nu voor de tweedema* met veel hevigheid doen gevoelen. Na dat de fterke Koude, die wy hier van den óden tot den boden January gehad hebben , gantfchelyk was opgehouden , heerschte hier tot den hïften February beftendig.een zo zacht Wéér, dat de Thermometer van Reaumur in al dien tvd imar eenmaal onder het Vriespunt ftond. Maar den ziften begon de Koude met een Noorden-Wind op nieuw. Den 23ften ftond hy op 11 graaden onder het Vriespunt; doch heden weder op 4 en een hal verraad Deeze fchielyke verandering *an Koude werd veroorzaakt dooreenen Zuid-Zuid-Oostsn fWind, welke deezen morgen inviel; „.„... ' j . j
Berhn den 4den Maart. Met Brieven uit Silez.en verneemt men, dat dei zoftenWaioin 't Gebergte van Opper-Silé.iên eene fterke Aardbeevinggevoeld was. Doch die Brieven melden niet, of 'et eenige fchade door veroorzaakt
F z •nff*



( 44 )
Parys dén zden Maart. Het is der moeite waardig de ingeleverde Memorie van den Graaf de Cagliostro, betreklyk in de Zaak van den Cardinaal de Rohan, te leezen. Dexelve is te groot, om geheel geplaatst te worden. Zie hier een Fxtracl: derzelve. De Memorie, getékend door den Advocaat Tilorier, begint aldus: — Ik ben onderdrukt, befchuldigd, gelasterd. Heb ik zulk een Lot verdient ? In myn Geweeten vind ik vrede, welken de Menfchen my weigeren. Ik heb veel gereisd; ik ben in geheel Europa, in een groot gedeelte van Africa en Afiën, bekend. Myne Kundigheden, myn Tyd, myne Bezittingen heb ik altoos aangewend en befteed tot hulpe van Ongelukkigen. Ik heb in de Medicynen geftudeerd; maar ik heb om eigen voordeel de edelfte der Kunsten nooit ontëert. Eene onwederftaanbaare neiging trok my tot den Ongelukkigen, en ik wierd een Geneesheer. Ryk genoeg, om zo veel wel te doen, als ik my voorgefteld had, heb ik myne onafhankelykheid weeten te behouden, door altoos te geeven, en nooit te neemen: Zelfs heb ik de weldaaden van Sourereinen geweigerd. Ryken hadden myne Middelen en raad om niet. De Armen kreegen de Middelen, en Geld daarenboven, enz. Verders zegt de gemelde Graaf Cagliostro in zyne Memorie dat hy niet weet de Plaats zyner Geboorte, noch zyne Ouderen kent. Zyne Rykdommen deeden hem gelooven, dat hy uit een zeer groote en aanzienlyke Familie moest zyn. Zyne eerfte Kindsheid had hy doorgebragt te Medina, alwaar hy opgevoed was onder den naam van Acharat, welken naam hy in zyne reizen van Africa en Aiïën altoos had gevoerd. Hy was gelogeerd geweest in het Paleis van den Muphti Salahaym. Hy konde zich duidelyk herinneren, dat een Gouverneur , met naame Athlotas, eene blanke en twee zwarte Bedienden, dag en nacht by hem geweest waren. Zyn Gouverneur had hem altoos gezegt, dat hy, 3 maanden oud zynde, zyne Onders verlooren had, welke van Adel en Christenen geweest waren. Uit eenige woorden had hy beflooten, te Maltha gebooren te zyn, maar zulks konde hy niet bewyzen. Zyn Gouverneur had hem in alle Weetenfchappen onderweezen. De Muphti was hem dik wils komen zien, en bad zyn Gouverneur met achting behandeld. Hy leerde de Oosterfche Taaien. Twaalf Jaaren oud ging hy reizen, vergezeld van zyn Gouverneur en Bedienden. Zy kwamen te Mecca, en logeerden by den Cherif. Hy wierd door zyn Geuverneur aan den Souverein geprefenteeid, en allervriendelykst ontvaBgen. Drie Jaaren bleeven zy te Mecca. Intusfchen deed hy zyn best, om zyne Oudeten uittevorfchen, maar alle zyne poogingen wierden te leur gefteld. Hy wierd over deeze nieuwsgierigheid door zyn Gouverneur berispt; en zyne Bedier.dens waren doof voor zyne vraagen. De eene Neger-Bedienden zeide hem, dat hy ongelukkig zoude zyn, wanneer hy Mecca verliet, en dat hy zich voornaamentlyk voor de Stad Trebifonde moest wachten. Echter verliet hy Mecca, reisde door Egypte jn vervolgens in 3 Jaaren tyds door de voornaamfte Ryken van Africa en Aüëv.
{Het vervolg in onzen eerstkomenden.)
By de Drukfter deezes is thans weder te bekomen, de galante en comicque Levensloop van den Baron van APPELSOP. a 4 ftuivers.
Gedrukt by de Erve de Weduwe JACOBUS van EGMONT: op ds Reguliers Breêftraat, te Amfterdam.



f DE '
HOLLANDSCHEWEEKLYKSCHE
NIEUWS-
VERTELDER.
t Den 25 Maart 1786. N°. 12.
'is >
f Tolgens mondeling bericht i$ gepasfeerden Woensdag, den 22ften deezer, lV te Bodegraven het Lyk van een welmeenend en rechtgeaart Burger, met ie uiterfte Militaire Honneurs, ter Aarde gebragt; zynde verzeld door de Heeren Officieren, benevens de Leden van het Corps en de Tamboers; hangende het Zydgeweer van den Overledenen op 't Kleed van de Kist. De Train aan de Kerk genaderd zynde, wierden 'er eenige Salvo's gedaan, en na dat het Lyk was bytezet, keerde men in de beste order weder te rug. Het getal der Aanfcaouwers, »y deeze plegtigheid tegenwoordig, was ongemeen groot.
NB. De Brieven, welke met geen echte Naamen ondertekend zyn, worden door ons niet in acht genomen.
Het getal der Dooden van de voorgaande week is 177.
Van elders verneemt men de volgende Byzonderhedén.
Demerary den iyden Oétober I78y. ®e voornaamfte Planters, zo in Eslcauebo, als hier, zyn van voorseemen, Vermogen in te leveren aan Hun HoogMog., met de eerfte hier na vertrekkende Schepen, wegens den traagen aanvoer van Slaaven, zonder vooruitzigt van betere Tyden; en wegens de daaruitfpraitende gruwelyke hooge Pryzen van dezelven; want het gaat hier godloos toe; de Mannen worden tot by en over de 800 Gulden, de Vrouwen by en over de 700 verkogt, op openbaare Verkoopingen; en uit de hand zyn 'er 14 verkogt voor 670 Gulden ieder; doch 's anderendaags maakte de Kapitein captie , orn dat het een Gatoeo-Planter was, en wilde de helft in Koffie betaald hebben, offchoon de betaaling in [Catoen bedongen was. Agttïen of 20 ftuks Mannen en Vrouwen door eikanderen, zyn verkogt voor 670 Gulden ieder, betaalbaar in Wisfsls; zynde voor de Plar'tagie la Retraite van de Heeren H. H. van den Heuvelen Comp., te Utrecat; ,z« dat de Vertoogen der Planters wel gegrond zullen zyn; alzo men van geene andere Sliaven-Schepen meldt, dan dat van Aalst, waarvan 'er een rog op de 'Kust in llegten ftaat was; twee in Suriname gearriveerd en aldaar afgekeurd, en tvyf alhier, waarvan 'er nog drie afgekeurd zyn; doch deeze vyf hebben, volgens ihunne opgaave, niet meer dan by of over de 900 ftuks Slaaven aangebragt, groot ien klein; en de laatften zyn nog duurder dan de eerften verkogt, omdat men swist, dat 'er geen hoope was van andere Slaaven-Schepen.
F 3 Het



(4*) . w
Het is teker, lo 'er geen meer aanvoer komt, dat de Planters en Seldfchieters f geruïneerd zullen vrorden; en dat de gantfche Colonie tal uitteeren. Oordeel *» on dei tusfchen, wat men 'er te Suriname van denkt, uit het volgende;
Exiraét uit een echten Brief van een voornaam Heer aldaar, aan een zy- tlt' ner Vrienden alhier, gedateerd den i©den September 1785-. » Loef heeft hier eenige weinige Slaaven verkogt voor joo Gulden. Ik heb hem ' geen Geld geboden, om dat hy zeide, niet minder dan voor yoo Gulden door P" ma'kanderen, Mannen en Vrouwen, te zullen verkoopap. üdemans heeft 291 Vat Slaaven hier aangebragt en verkogt, door malkanderen, groot en klein, hebben if opgebragt , dif Gulden en cog iets meer. Ik zelf heb voor 11 jonge Mansper- W foonen y<GO Gulden in goede Wisfels betaald; doch by u geeft men fchrikkelyk I». veel Geld voor de Slaaven : Onlangs is 'er weder een van Muidee aangekomen, «« die ook naar de Beneden-Coloniën zal vertrekken, zo ik hoore. Allen zyn ver- w lekkerd op de hooge pryzen te Demerary; ik kan daar geen rekening op vinden, kt" dat de Planters veel profiteeren kunnen, als zy de Slaaven voor 600 Gulden en »•> meer moeten koopen; en zulks zal het Creaiet van Demerary zeer moeten deen p vermin leren door den tyd. (c!t Nog durven de Kapiteir.s zeggen, dat ze hunne Reders zullen afraaden weer Ui*1 uittemsten; voorgeevende, dat 'er geen voordeel op zit, door de duurte der Slaa- I» ven op de Kust enz. Doch zo de Reders geen voordeel vinden by alle die hooge 0 Pryzen, dan is men hier fraai op het veetfpoor om eens een der grootfte Bronnen « > van die met behoorlyke bewyzen uittevinden, en het.zoude te wenfchen zyn, dat W men die dan eens aan het Publiek mededeelde, hoe zeer dit den Kapiteinen en W Officieren van de Slaafhaalders voorzeker, en rriogelyk nog al eenige andere Ge- dea ïnteresfeerden in den Slaavenhandel, gantsch niet aan zoude liaan.
Venetië den eerften Maart. Met Brieven van het Eiland Corfu van den yien ie February heeft men de droevige tyding ontvangen , dat men in de laatfte dagen der it maand January verfcheidene zeer hevige Aardbeevingen op dat Eiland gevoeld had. * Op bet platte Land had men zeer veel daarvan geleeden, en een greot gedeilte der m Stad was verwoest, Henderd en twintig Perfoonen waren onder de Puinboopen Ko» der Huizen en Gebouwen jammerlyk om 't leven geraakt; en het getal der Ge- Ooi kwetften was nog veel grooter. De Gouverneur van dat Eiland had zich met zyne « Familie en Domeftieken ter naauwerpood aan boord van een Schip gered. Het t b Hotel, 'twelk hy bewoond had, was wcchgezonken. Naar men daar vernomen 1 1 had, was die Aardbeeving ook op het Eiland Santa Maura en het Eiland Argot i 1« gevoeld, alwaar irsgelyks veel fchade gefchied was; docb men had nog geen om- ■ 1 ie fhndig bericht van het eigenlyk verlies, dat daar.geleeden is.
Leobfcbutz den zden Maart. Voorleden Maandag, 's morgens kwart'er over rit» 3 nuren , hebben wy hier eene hevige Aardbeeving gehad. Dezelve heeft zich ino i itti Ésyee op elkander volgende hevige Schokken doen gevoelen. De meeste Men-- 1 fchen, welke nog in de» flaap waren, wierden daardoor opgewekt. Glazeaeni: ï Theegoed wierden zo gefchud, dat zy geklank maakten. Op de Stads-Toreni Ut heeft de Klok geluid, in de Vogelkooijen hebben de Vogeltjes gevlodderd, en dee ftt Hoenders zyn,van den Stok gevallen. De Schokken zyn van tweederlei aart ge-- p weest. E*rst hebben de Menfchen te Bed befpeurd, dat zy met hunne Bedden inn te ae hoogte geheven wierden, en naderhand zyn zy seer hevig en weêr geflingerdJ, ca



,p het Land heeft me. een dof geluid als dat ggj J^jS* J*S! Lord. Veeien verzekeren ook ^« Stv»^, datmenaldaar
^iStó^SS^ ^och men beeft tot nog toe mets van
"S^Sn Maart. Den i^J^^^£%^ Colk geopend, in de Wey den ^^^BfZ%l 6 voeten middel/audeun; het wss m t eerst^P*" ""c7cA„de opborrelen; eenige uuren yni, op welker grond mea Water do°rde .Aaroe *isg p e fch£u,
Lna is dezelve veel groot» geerden, de A«de mg^ Koik ^ ^ ,n, en ten einde van, een gfJ^W W«er, in 't begin, het moeten;.de diepte werd tot ao, -. b d kt was< in derl nacht, weiwelk den derden dag met eetv^«F^^X in de Putten van Grange-Seche « op deeze inzakking i0)****"™**™^ boven derzelver gewoone op, : janmerkelyk hooger; een.gen ««« " J ^Vmnftrydige uitwerking, veroervlakte. Die van ^^^^^^„"wif^t Zó-bel. Dezelfde zaak fcbeidene hadden gebrek aan Wate , enJ» »»™^" Molea hield op met maai, ondervonden aan de Bro^J^f^ twee Fonteinen, welker Watetn. Daar zyn eene wyl ^'^^l^y op haaren weg ontmoeten, lren vermeerderd zynde ^or andere Bron. en A^ iden; ffiaar d
i Me Weyden van ^t'-3^*^^"^"^ zal zy lich Onderaardfche ; ,!B;ek is federt langen tyd verlooren en ja«Ichyniyk j voortf,ebragt door
. :g^^y^«s^^«k doo'de-
: 8lelf'eoorzaaken tullen ^chzakken. lMtItleden omtr«it y uuren des
, Frankfort den i4den Maart. ^ gt« ^ Noorden.Wind , te
; .morgens. ^Vïïdteeïg weTkenaare rating had van het Westen naar het , ilKomngsgiatzesne Aardb«ving, wei Koiteieiz en Olmutz; de-
' ».o^k ^^«ïïielSd. dat de Soldaaten van >c Gamifoen hunne Barakken in > Hembd verlaaten hebben
Deeze Aardbeeving is ook gevoeldI te Br»un ™ ddJ heeft omtrent een kwar-
, ; zeer veel geleeden. ramiddae, omtrent half f uuren, beeft
, Amlierdam den 19 ten Maart. «eden ramiooag, van yerfcheidene.
J de Heer H. A. van Laun, ^ £KUUMoK«olfe



( 48 )
Vervolg der Memorie van den Graaf de Cagliostro. In het Jaar 1766 kwam hy op het Eiland Rhodus met zyn Gouverneur en drie Bedienden, die hem altoos vergezeld hadden. Van caar kwam hy, op een Framch Schip, te Maltha, alwaar hy, tege»s het gebruik aan, niet langer dan twee dagen •Quarantaine hield. Hy logeerde, met zyn Gouverneur, in 't Paleis van den Grootmeefter Pinto. De Ridder Aquino vergezelde hem nu overal, op verzoek van den Grootmeefter. Na nam hy den naam ain van Graaf Cagliostro, en kleedde zich in Europeaanfche Kleederen. Niet weinig was hy verwonderd, zyn Gouverneur Athlotas in een Geestelyk Gewaad gekleed te zien, en veifierd met het Kruis van Maltha. Athlotas ftierf kort daarna. Cagliostro verzocht nu aan den Grootmeefter verlof, om weder te mogen reizen, '1 welk hem met moeite wierd toegedaan. D« Ridder Aquino verzelde hem. Hy reisde naar Siciliën, eenige Eilanden van de Arch;pel, Napels, en eindelyk Rome. Hier wierd hy door den Cardinaal Orfini aan de meeste Cardinaalcn en Romeinfche Prinfen geprefenteerd. In het Jaar 1770, zynde 11 Jaaren oad, leerde hy kennen eene jonge Jufvrouw, genaamd Serapbina Feliciani, die nog zeer jong was, met dewelke hy naderhand trouwde, en die thans »ok in de Baftille gevangen zit. Cagliostro telt de Perfoonen, die hy in Spanje, Portugal, Holland, Coarland, DuitschJand, Engeland, Petersburg en Polen, gekend heeft, en van dewelken nog veele lee ven. Hy heeft gereisd onder verfcheiden naamen, waaneer hy niet bekend wilde zyn, als die van Graaf van Karat, van Fenix, Marquis d'Anna. Den loden September 1780 kwam hy te Straatsburg, en wierd overgehaald, om zyne kunde in de Medicynen ten dienfte van het Publiek aantewenden. By zyne aankomst in Frankrvk deed de Cardinaal de Rohan hem weeten, dat hy hem gaerne wilde leeren kennen; maar merkeode, dat zulks uit nieuwsgierigheid voortkwam, voldeed hy niet aan zyn verzoek. De Cardinaal ziek wordende, begaf hy z;ch terftond raar het Bisfchoppelyk Paleis. In 1781 confaleerde de Cardinaal bem over de ziekte van den Prins de Soubife, en hy vertrok mede naar Parys, doch hy wilde den Prins riet eerder bezoeken, dan toen by door de Doctoren opgegeeven was. Hy bleef 13 dagen te Parys, in welken tyd hy dagelyks, van 's morgens j- uuren tot middernacht toe, Zieken bezocht. Hy vertrok weder naar Straatsburg. Voor het goed, 't welk hy deed, wierd hy betaald met Schotfchriften, waarin men hem noemde Antichrist, wandelende Jood, de Man van 1400 Jiaren. Hy befloot daarom te vertrekken ; maar eenige Recommandatie-Brieven (van dtn Graaf de Vergennes, den Zegelbewasrder, en den Maapfchalk de Segur) deeden hem van voomeemen veranderen. Door deeze Brieven kreeg hy eenige ruste, die echter niet lang duurde, en hy befloot op nieuw, Straatsburg te verlaaten. Nu kreeg hy een Br'ef van den Ridder Aquino, die gevaarlyk ziek was. Terftond begaf hy zich naar Napels, maar vond zynen Vriend reeds ftervende. Hy befloot ra om naar Engeland te ve;trekken; doch kwam den 8tien November 1783 teBourdeaux, alwaar hy, op grooten aandrang, weder begon te practifeeren; maar dezelfde onaangenaamheden als te Straatsburg vielen hem ook hier te beurte. Naeenverblyf van 11 maanden te Bourdeaux vertrok hy naar Lyons, alwaar hy 3 maandeo .bleef, wanneer hy z;ch naar Parys begaf, en aldaar kwam op den 3often Januuy 1785.
Gediukt by de Etve.de Wed. J. van EGMONT: op de Reguliers Bieêftiaat, teAmfteidam,



•3
D E
HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE
NIEUWS-
VERTELDER.
Den i April 1785. N°. 13.
rjet getal der Dooden van de voorgaande week is 170.
t"j. Van elders verneemt men de volgende Byzonderheden.
Cbateaudun den if Jen February. Vader Victor, een Geestlyke, ziek gewerfen zynde, zag de Heer Deftrée, zyn Geneesheer, in hem wel eene zwaare tiekte maar die hem toefcheen niet doodelyk te moeten zyn. Hy keert den anieren 'dag weder, om hem te zien. Men kondigt hem aae, dat Vader Victor iood is. En hy was inderdaad, volgens gebruik, reeds ten toon gelegd in 't £oor, met het Aangezigt bloot: De Geneesheer kon niet gelooven, dat hy dood was; hy begeeft zich naar de Kerk en beproeft verfcheiden middelen om het berjnfe'l des levens in hem weder op te wekken, dat hy niet kon gelooven uitgei'.uscht te zyn ; maar vruchteloos. Eensklaps valt hem eindelyk in , dat de gewaande Do*»de zeer gevoelig geweest was voor de indrukken van de Muziek, en hy bedenkt om tot dat middel toevlugt te neemen. Hy verzoekt en verkrygt de Mu•„iek van een Regiment Dragonders, in deeze Stad in Garnifoen zynde. DeDoode iomt op 't geluid der Pauken en Trompetten, tot zichzelven ; welhaast openbaard Êich e'ene heilzaame fcheiding, met een overvloedig Zweet, welk deeze foort van jpltanding verzekert.
Lisbot den 18 den February. Deezer dagen is alhier aangekomen de Heer Fiarc^is Qaeza:a, Luitenant van het onlangs verongelukt ryk Spaansch Oorlog"chip St. Pedro Aleantara; welke juist de wacht had op het oogeublik, dat dit 5cnip ftootte: Volgens zyn ber.cht, moet deeze Schipbreuk veroorzaakt zyn door eene misgislï. g van 7f mylen, hebbende zy, door het donkere en ftormacMige Weir, geen hoogte kunnen neemen federt dat dit Schip vaa de Vlaamfche Eilanden vertrokken was. Op denzelfden dag, toen dit Schip des avonds verongelukte, aaiden zy dei namiddags ten 4 uuren voor de Boeg Land gezien, hetwelk zy voor de Barlin^ues-Eilanden aanzagen, doch dat Kaap Mondego was, welke veel •Noordelyker ligt, en in dat vertrouwen htd de BevelneDDer, met klein zeil, Zuide'.yk doen (luuren, ten einde, by het aanbreeken van den dag, Kaap St. Vincent te kunnen verkennen; dan in plaats van dat oogmerk te bereiken, vielen zy des mchts ten 11 uuren, met donker Weêr en een holle Zee, op de Rotftn tus-
G fehss



( fo)
fchen Batlingues en Penicke, en wel met zo veel geweld, dat de Kiel, met het lp
gantfche onderfte gedeelte van 't Schip , van het bovenfte afraakte. \m
De Barli' geus zyn zeer gevaarlyke Kl ppen en meermaalen de oorzaak geweest, 'lp
dat 'er Schepen op deeze Kuiten vergaan zyn;. weshaiven men ook, in voorige li»'
tyden, twee Vuuibaaksu op dezelve geplaatst had, aan welke de Koopvandyfche- iP"
pen nog Vuurgeld betaalen moeten, doch die thans flaauwJyk onderhouden wor- |PC
den; waarom ds Spaanfche Ambasfadeur fterke aanzoeken gedaau heeft, om tot MV®
welzyn van de algemeene Zeevaart, die vervallen Baakens wederom in ftand te |fIS'
brengen. ii
Men veronderftelt, dat, door het geweld van de ftoot, 'er verfcheiden Kiiten Ik?
met Geld zyn aan ftukken geaakt, dewyl de Zee dagelyks Kisten, Zakken en Pf'
Piasters opwerpt, dan tot nog toe heeft men maar 2yooo Piasters geborger. li-
Verfcheiden Pasfagiers en Particulieren, die zich aan boord bevonden, wareH p
Staatsgevangenen en Medepligtigen aan den bekenden Opftand, die omtrent twee Np
Jaaren geleden in Peiu heeft plaats gehad; dan deeze Lieden zyn alle verdronken. \W;
Neder-Elve den 7den Maart. Volgens berichten, waarop men ftaat kan maa- 1^'
ken, uit Hongaryen, is de e'ende, door gebrek aan Koorn en Brood, in ver- ;,hh
fcheidene Comitaaten aldaar tot zulk eene hoogte gefteegen, dat alle noodi^e en |« :
reeds gemaakte fchikkingen, om dit algemeen gebrek te vervullen, tot hiertoe nog p
van weinig merkelyk gevolg geweest zyn. Men heeft derhalven het opkoopen van p»
Koorn in d:e bedrukte Landftreeken, aan de Huizen en Famiüën maar tot even- Ft'
redige gedeeltens toegeftam, en niemand mag dea anderen voorkomen. Al het P1'1
B.-andewyn-branden is den Jooden en Christenen verboden, en dagelyks ziet men i"'-
geheele Huisgezinnen uit gebrek, van de leidende Comitaaten naar gelukkiger Ge- P"i
weiten verhuizen. Moeders met halfbedekten boezem, met Zuigelingen in de I™
armen, Kinderen van verfchillende ouderdom aan haar hangende, gaan voor den I9*
Wagen uit, welke met aen weinig Hooi en allerhande flegteHuislyke Gereedfchap- Ps
pen bekaden, van jonge Osfen en Koeijen getrokken wordt, die de Vaders, door F!!
zorgen en kommer nedergedrukt, nu onachtzaam, dan uit-vertwjfeling, wreede» ^
lyk voortdry ven. ie :
Weenen den nden Maart. De Aardbeeving, die men den 27fren February in D'
Moravie en Bohemen gevoelde, heeft z;ch tot in Siléziën en Hongaryen ut- W geftrekt. Men feeeft in deeze Stad een Huis gefticht om denlediggaanden Arbeids-^ te'
man te helpen, zynde het Opfchrift: Alhier kan een ieder, die geen Werk beeft, &
zich aangeeven. ren
Parys den nden Maart. Van tyd tot tyd leveren ons deGefchiedenisfen voor- te
beelden op, waaraan het Menschdom niet dan met afgryzen kan denken, en die B«
men, van vooren befchouwd, onmooglyk zou achten, door Menfchen tekunnen D
gepleegd worden ; van zodanigen aart is de Moord, onlangs gepleegd in een deezer zich
Voordeden. Een Kruidenier van Dyon, welkers Zaaken verloopen waren, had ««
zich met zyn Zuster, ten naastenby van zyne ouderdom, omtrent 30 Jaaren, be- «ti
geeven .in de Voorftad St. Antoine; zy leefden daar foberlyk op eene vierde Ver- Jttt
dieping, van een Lyfrent, welke hy had geborgen, by het Schipbreuk lyden vsn to
ayn Fortuin. Daar bleef een Zuster van hem te Dyon, welke te Parys gekomen h\
zyn- -



C si)
mA* «waar wierd, dat haar Broeder eenige ftrafbaare voorneemens op haar «fddegTn bad haar oudfte Zuster van haar nooit allee», «e latten. De Zuster 15 onderwifchen ook een waakend oog; ondtrtu.fchen werd de jo.gfte Zuster t »n^TttWé, en de Saturdag wierd vastgerteM dat de jonge Lieden ? ^ llnA foreeken. Tegens den mi Mag waren beide Zusteis gereed, inIfchen dat de oud'ar' Manfel uit d, Kamerding haaien en dat zy haar jongde ' nS met haar Broeder alleen had gelaaten in een ander Vertrek, hoorden zy ïaWapT eeg oo gelchreeuw. Zy loopt op het geluid aanftono, toe en v.nd J«ifJefeekt op den grond dood liggen, dryvende in haar bloed; zy Z^ttoX i*?* de liuuren fchieten toe. De Broeder met benelfde'S wtm e hy zyn* Zuster het Sternum en de Long had doorboor* geeft IhVelTe^ to« 10 (leeken. De Wacht fpringt toe, en op het oogenb.ik, dat fen dén Zordenaar meende te vatten, fpringt hy in het Vengfter, fchretnwt, t de- Menfchen zich op Straat moesten bergen ; en daarop fpringt hy naar bmten ,
I vTEïS vlo? «nig?ntydSirèdelmoeMge daad vermeld van e,nen JongeWy hebben «D«en JJ de G t vBan Verfaille, over het Ys liepen en
|gin 7e en met g va van zyn Len daaruit gehaald, en zulks aan den Koring. c K^nH'«worden Thans he<ft men een nader bericht van de edelmoedige
vas bekend 1 MeEschlievendheié beloond is. Deeze kloekmoedige
Ster erTsecretaris van Staat, in 'f Departement van 's Konings Huis, het geval n al e zvne omftandi.heden vernomen hebbende, gaf daarvan kennis.aan den Ko, '5ni 2 Zvne Majefteit gelastte, dat men een Gouden Medaille zoude (laan ter nng, en ^-yne roaje & .Ghretien (zo is den naam van deeze KlT^ J^^ÏÏ£? hem magtigende om dezelve altoos aan zyne
©ngeling) IPK n, . een ujimu0iend Gedenkteken zyn, het welk aan,
ÏÏK^Saa?^ btneï'Sengen, door welke hy dien Gedenkpen-
n 4 vïrdiend heef,; en zal te gelyk voor hem een geduunge hennnenng zyn, os* . ■ nooit iets te doen, dat dit eerwaardig begin van zyn leven verloochend.
De Kille waaraan een Gouden Ketting is, vertoont aan de eene zyde het «eeldtenis van L*dewyk XVI, en aan de andere zyde een Fransch opfchnft,
%7koÏ^^^ Gedenkpenning Jofeph Chre.ien, geboo^
,ren te Verfailles "ad i7 j*aren, die zich k'oeitmoedig onder het Ys geworpen heeft, en dr£ Kinderen daaruit gehaald, op het punt van omgekomen, den z7ften -
^D^ÏGeSkpenning,^ ons toe eveneen, de kloekmoedige Deugd die!,75ch dezeWe waaVdig gemaakt heeft, en bet wyze Gezag, welke de Deugd doe intch dezetve w» & * » Chrisiiaan is met deezen zynen
lïKJ d» g?A deezer J£aJd aan ' Hof verfcheenen , daar hy door Zyne Mt, S m t de uVffte goedheid ontvangen is; en de Konngin heeft hem daarenfovl een femme Geld, gefchonken, waardoor hy in ftaat gefield » het Meesterji fchap,in het Schoeümaskm-Gild te koopen.



( si )
'Trier den léden Maart. Op den weg van deeze Stad naar Metz, is eene Herberg , die volftrekt alleen ftaat. Een Fransch Officier, verzeld van xynen Knecht beide te Paard , deezen weg komende, befloot aan deeze Herberg af te flappen en daar den nacht door te brengen. Men bragt de Paarden in de Stal, en bereidde eeten voor de Reizigers. De Knecht hoort kort hierna een geraas in de Stal en lo»pt 'er na toe: het waren de twee Paarden, die dampten en met hunne Pooten den grond opgraafden; daarover verwonderd, gaat hy nader by; maar verifchrikte toen hy een Menfchenhand uit den grond zag deeken; hy graaft daar rondom ea bevind dat het een dood L'gchaam was, 't welk men daar had begraven. Hy gaat weder by zyn Meeeter, en verhaald wat hy gezien had. Eene jonge Dienstmeid koomt op dat oogenblik de Tafel dekken : de Officier vraagt, wat of dat Lyk beduid, dat in de Paardendal begraven was ? De Meid, ontzet zynde, wilde hierop niet antwoorden; maar waarfchouwt de Reizigers, dat zy niets moesten gebruiken van het eeten, welk men hun zoude voorzetten, indien zy hun leven wilde behouden. Men brengt het eeten op; de Hospes fpoert den Officier aan om te eeten; maar deeze weigert, en raakt nergens aan. Een oogenblik daarna komen vier groote Kaerels in de Kamer, welke vraagen, waarom de Mesfieurs niet eeten? en een van hun wilde hen daartoe dwingen, met een Mes in de hand. De Officier en zyn Knecht hadden zich reed» voorbereid, door hunne Piftoolen te laaden; zy geeven vuur op die schurken, twee van hen vallen op den grond en de anderen neemen de vlugt. Ten 2 uuren, na middernacht, komen vier andere Schurken, die de Deur wilden openbreeken, maar de Officier en zyn Knecht wachten hen kloekmoedig af, en doodde nog een van die Schelmen. Des anderendaags morgens waren zy alleen : zynde al het Volk van 't Huis verdweenen. De Officier begaf zich weder op weg, en te Metz gekomen zynde, gaf hy het aan het Gerecht te kennen; dat terdond Dienaars heeft afgezonden, om die Bende Moordenaars en Roovers op te zoeken.
Amflerdam den 2 3 den Maart. Brieven van de Kaap de fioede Hoop van den Bfteu December I78y melden, dat den 23ften dier maand van daar vertrekken zou de Schepen de Eensgezindheid, Kapitein P. Jantzen; Dordrecht, Kapitein A. van der Giefcn; Eyk en Linden, wylen Kapitein Carlberg; la Bonne Refolution Kapitein Lindberg, of Norin; de drie eerde op hier en 't vierde voor Rotterdam ' alsmede 't Schip Factor, Kapitein Milfaart, voor de Kamer Zeeland komende.
Van Toulon wordt gemeld, dat aldaar, na zeer hevige Stormen en verfchrik1-yke hooge Zeeën te hebben u'tgedaan, in een goeden daat is gearriveerd 's Lands Fregat de Arend, Kapitein Masfchop, aan boord hebbende Kapitein Bloys van Treslong, om bet Commando over te neemen van 's Lands Schip van Oorlog Brakel, in plaats van den Kapitein Del vos, die, uit hoofde van indispofitie, daarvan ontflagen is, en de reis herwaards over Land daat aanteneemen; alsmede nog de Zoon van den Heer Vice-Admiraal Reynst, om als Luitenant te dienen op 's Lands Schip Overysfel, Kapitein Boet. Dit Fregat was den zyften December laatstleden uit de Goede Reede gezeild.
Gedrukt by de Eive de W«d. J. va* EGMONT: op de Reguiiets Breêftraat, leAmfierda^""



D E
HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE
NIEUWS-
VERTELDER.
Den 8 April 1786. N3. 14.
Tet getal der Dooden van de voorgaande wees is 137. J. Van elders verneemt men de volgende Byzouderheden. Iln een Brief uit 's Hertogenboscb wordt het volgende gemeld. De gewaande
.ïdder Baronnet Diederik Huygens, zich thans Ichryvende (jtron'heer van belcm, tierd voor eenige weeken geïnformeerd, dat Mevrouw Waifenaar, gebooren mygens, Vrouwe van Selem en St. Annaland, in 's Hage ab intestato overlem was, zonder nadere Bloedverwanten dan Neeven en Nichten natelaaten; en ühoon hy zich daar niet onder konde tellen, vervoegde hy zich, uit hoofde van m gelykluidende naam, mede aan het Sterfhuis, en pretendeerde mede Deelge» loot te zyn. Doch de rechte Erfgenaamen beduiden hem zeer klaar, dat hy daar Kt te pas kwam; door middel van recht, dan niets kunnende krygen, verzocht V aan de vermogende Erfgenaamen, dat ze hem (wyl hy het benoodigd had) de reerlykheid Se'.em mogten afftaan; om welk abfurd verzoek wierd gelagchen, li aan hem geordonneerd, fchiel;k te vertrekken. Op pretext van zyn ryke Erfinis negotieerde hy in 's Hage 40 Dacaaten, en vertrok met een ftille trom ylings aar Antwerpen en Btusfel, om de Heerlykheid Selem te zoeken, die hy meende, ; Braband gelegen te zyn. Na veele informatiën wierd hy daar gewaar, dat !:lem bv Diest op het Luykfche Gebied lag. Aanftonds reed de Ridder naar
luyk, daar hy geïnformeerd wierd, dat het Leen van de Heerlykheid Selem te uiringen moeit verheft worden, daar hy zich direct naar toe begaf, en liet, op
etext dat hy de naaste üifgenaam van Mevrouw waslenaar, gebooren Huygens, as, de Heerlykheid Selem op zyn naam verheffen. Gemuniëerd met een per.mente bezegelde Leenbriff, kwam hy met een groote wind en figuur te Selem, 1 wierd als Heer daar eeïnftalleert, veranderde aanftonds de Re^eering, maakte
jiojecten, om daar op een Berg een Kafteel te bouwen, ftelde den Heer Cou-
enberg als Kentmeelter en öeceretaris op nieuw aan, net nem zyn reKening jen, en incasfeerde van den Rentmeefter en anderen, een groote honderdLouïs Or, waarmede hy fchielyk naar Helmond vertrok, daar hy aan eenige gemeene aaaken een Ton Diester Bier ten besten gaf, om hem als Grondheer van Selem ; filiciteeren. De Erfgenaamen in 's Hage, van al het gepasfeerJe onderricht, hreeven aan den Rentmeefter, dat zy met dien Huygens niets te doen hadden,
G 3 ei



( *4 )
«n v.» Mn haar rekenfchap zou hebben te doen. Die Man, door zyn goed veren hy aan haar reKoic^r H wel aan om rcftïtatie van penningen, doch rren>ïï?u^nCyeen^ alxo de ongeduldigtte Crediteuren daar eenigerrnaate die hy n:et te rug kan krygen, ^ B geenzins, of de Crimineele Officier Z>s iSS xa d e^Skt handen kryg'en. hf de Ridder die zich zo menig, werf uU foonjèiyke gevallen gered heeft, zich nu weder zal kunnen redden, zal
dC «,4d,1'f',!l u„ Maart Deezer dagen is alhier een allerfnoodfte daad begaan. zffifj5 MS Z^on van den" Marquis van Civita had beflooten zich in den Echt te begeeven met eene Dame van rang, doch laager van geboorte dan hv zeiv was De Heer Marquis, geen ander Opvolger dan deezen eemgen Zoon ïlhllnA? oóoede hem uittetrouwen aan eene Dame, van eenen rang meer gelyk ï«den iyneï, en Z dus niets onbeproefd, om dit Huwelyk te beletten De Zoon vreezendé dat hy eindelyk gedwongen zou worden van zyne eerfte verblndtenis aftezien, nam het wreed befluit, om zich te ontdoen van hem die zo Tvn TeeeDoartT wat. Hy kwam overéén met een zyner Huisbedienden, . on het oogenbl k dat de Marquis met een zyner Vrienden dupeerde, om in zekere FlesJe°g?™Tftrooijen, waaruit deeze doorgaans na den Maal.yd een glas dronk. De Vader liet zich dan ook, volgens gewoonte zyn Flacon-Wyn brengen, en irnefde dezelve ■ doch ze van een zonderlingen fmaak vindende, flikte hy ze niet Snor Zvn Vriend proefde insgelyks, doch was minder omzigtig. En naauwlvks had deeze eenige teugen doorgezwolgen, of hy gevoelde de fcev.gfte pynen n zvne Ingewanden. 'Er wierd aanftonds om den Doöor gezonden; terwyl Ir tusfchen de Vader order gaf, om niemand, wie't ook weezen mogt uit zyn P«iri« te lakten eaan, en voorts het Gerechtshof van deezen aanflag deed kennis, «even De Zoon, voorziende dat hy rasch ontdekt zou worden floot de Deur van zvn Kamer digt , en nam met zyne Medepligtigen de vlugt, door middel van «en Touw, langs welke zy zich uit het Vengfter lieten afzakken. De Vriend van den Marquis is in een gev'aarlyken toeftand. .
Weenen den ziften Maart. De Keizer bezocht onlangs voor de eerfte reis de Lombard deezer Stad. By zyne intreede zeide hy: Mynheeren hoe veel zult cv op myne Hoedleenen?" Twee Gulden, was het antwoord. „ Hoe " werkt ey nu tot dat ik myn Geld ontvangen nebbe?" Daarop deed de Monarch £ch naauwkeurige rekenfchap geeven van de wyze op welke men te werk gaat;.j hv was 'er over voldaan, en prees de Commifen. Vervolgens deed Zyne Maje- .] iïeit zch de Panden toonen. Wanneer dezelve kwam in de Bewaarplaats der: kostelykfte Goederen, welke beftaat uit 8 groote Kamers, vol met Goud koste! vb- edele Gefteentens, Horologies, en andere fraajs Goederen, zo deed dieeroote hoop van Schatten hem verwondert ftaan, maar zyne verbaasdheid werd, los erooter, wanneer hy zich een Doos deed openen, waarop zyn oog gevallenwas' Hy zag daarin een Gulden Vlies. „ Hoe Mynheeren, (riep de Monarch u.t)j zvn hier ook Gouden Vliefen V Meer dan een , werd hem geantwoord. Een klaar bewys, dat de Ridders van die Order fomtyds ook om Geld verlegen zyn 1 to dan hunne Vliefen beleenen. . ,, ...
Be-Prins Carel Jofeph van Ligne, Generaal-Veldmaaifchalk, m dienst van
Haare*



Staten van *f la*d <e doen aa" ^neVrien-
Aüodiaal Goed, waarvan .kb ot «> « io heeft de Prins
den en aan myne braav: Officirs, « w gy dg Landftretk ain te
| Potemkin, myn üoumneu tin de^rim, ^ ^ Mngenaam
le^u rSn^kond^vergceven, wanneer ik in dat Schier-
Eüand aank wam." b-ruchte Dicfftal aan de Hieren Fragoerlin,
, p^den M^n Maart b^Éht^ &
! Lyon, heeft ««,no8jJ°;eXvdieven te Montargs ontdekt, en de vlugt agen geleden wierden 'er wee Gaa^wdie,e ^ ^ wanh dts
.Lende, gierden xyni«v ean Ey.m g« ^ kwetsï te hebben,
rerweerd, en een der Sttikn* «s gedood_en^e d5 tc Ditfftai waren
g hun eerfte Vethooi bleek het, J^^g*^ welke reeds verfcheiden maal in aangevoerd zyn geweest ^^^"XTft en nu zeer veel moeite zal heb,„ Piemont, «e Geneve «" Lyon »eftota. ^^^fafc^>8ri)tat*,r L om uit de handen der J uftm£b yven u t ^ ^ ^
dat gemelde Antomeivoor^Y" P™ue de Brieven en de daarin geweven Be-s onder zyne Medehelpers v^«" • *^ den , n, alleenlyk gefchreeven fchryving, welke aan ;delheeren £ «.£« g ^ ^ d heb
om hen het fpoor byftcr/'^T^^door het wechneemen van de Boog van een bende, zyn zy door een gahetweUt door a,|es d ftol n te heb-
Deur gemaakt wierd, by den Ben «er g ^ ^ köade omdek w
E.' Men TeeïTeSs1 tio'KïL', die door deeze Gevangenen verborgen
iwaren, terug gekrétgeih Hollandsen Oost-Indisch Compagnie-Schip, .
Londen den 24ften Maart, ten n . Darihmouth te gaan an-
,gfnaamd Voorburg was K»oodzajkt op ^e Ke ^ mi
keren, wegen, het harde Wcê.. Het vo verfcheide .eene ziekte, die .men vreesde belg^e'T; 1 / d? hicr gebragt was, zo dacht , troozen reeds geftbrven ^„J^^LSmS te doen, in de Zitting van de Heer Pi5t het «? V~ti«TtOgenomen wier Je, met betrekking tot dat
den 2iften deezer, op nat tt een ^ J> van Darthmomh verfpreid, was i. Schip. De ongerustheid '° « Na™^ ^ S£ad onmogelyk was, hun verlig\Q gW dat het ^^^Sdtelil komen; ondertusfehen werden 'er ting toetebrengen , ooor r.en J*eslonden om de Zaak te onderzoeken , welke bekwaam.■ Gc-eshef r. aan ^^"^ was, waarvan die Matroozen verklaard hebben, dat het ge.ne Damey ^ bQord kun.
waren aangetast; wm.dah« JjJ onmog y ^ ^ ^ g r,en worden. LD%™tkVn nïr de Wetten van Quarantaine, en dat er een Bil Soeg van z>ch te welke daarin bens*md
^ro^K^ te vetkieten tot het opflaan van bekwaameH-^



< S'6 )
tïn, om 'er het Scheepsvolk in te ontvangen. De Bill werd driemaal geleeien' en denzelfden dag gepasfeerd.
Frankfort den z8ften Maart. De Menschlievende Magiftraat van Straatsburg liet, op het voorbeeld van den Doorluchtten Markgraaf van Baden, de Predikatie van Lavater, over Pf. XLVI. vs. 2 - 4. op zyne kosten drukken, en ten deele voor niet u tdeelen; om het ligtgeloovige Volk de onnoodige vreeze voor de Prophetie van Ziethen wegens den naderenden Ondergaag, waarmede het zich kwelde te beneemsn. Ook verlcheen in dat Gewest een klein Gefchrift, onder deezen Tytel: „ Over de Nietigheid (Nichtigheit) der Ziethenfche Prophetie enz." Dit werd in Straatsburg op alle hoeken aangeplakt. Dewyl nu de N. en de R. niet weinig gelykheid met elkander hebben; zo lazen eenigep, die geene zonderlinge b:azen in 't kezen zyn: de Richtigheid, in plaats van Nichtigheit der Prophetie. En daaraan hadden zy reeds genoeg, zonder het Gefchrift ze.lfs in te zien, hetwelk die Prophetie^n den Propheet beide, belachlyk maakt met allen die hem gelooven. Tot ongeluk viel op dien zelfden dag, die voor de voorzegde Aardbeeving bepaald was, een oud Huis, dat niet genoeg geftut was, by het graaven in; de val maakte dat het Water in de Gragt opliep; de naby ftaande Huizen dreunden van den val, en zie daar de voorzeide Aardbeeving gereed. Doch de goede Stad Straatsburg ftaat nog met haaren Munfter op haare plaatfe, en Vader Rhyn vloeit nog rustig binnen zyne Oevers voort.
Als iets zeldzaams kan men berichten, dat het Ku;persgild van Traarbach, den I4ien deezer, op den toegevrooren Mcezelftroom een Vat gekuipt heeft, om hetzelve tot aandenken van den kouden Maart deezes Jaars te bewaaren. Dit is dus nog e;n dag laater geweest, dan in de maand Maart 1748, toen zulks op den i3den Maart gefchied is.
Van Middelburg heeft men, dat voor Rammek«s is gearriveerd het Oost-Indisch Compagnie-Schip de Mentor, Kaptein J. J. Milfaert. Dit Sch:p heeft een zeer voorfpoedige reis gedaan, zynde half Octobrr laatstleden van Batavia, en den 4den January van de Kaap de Goede Hoop, onder zeil gegaan. Met hetzelve verneemt men, dat ons Esquader in de Oost-Indien, onder Commando van den Heer van Braam, nog in goeden ftaat was; hoewel de Equ:pagiën zeer veel door liektens hadden geleden, en veile Manfchappen overleden waren. 'Er was nog geene apparentie dat hetzelve herwsards liond te retournseren, vermits men genoodzaakt was geweest met alle Lands Schepen eene nieuwe Expeditie i,aar Riow en Malacca te deen, alwaar den Vyand Salangor had herromen.
Het alömbekende Middel 't welk onverbeterlyk is om alle foorten van Noteboorne, Maghoniehoute, Verlakte en Gebruineerde Cabinetten , Bureaux, Laêtafels, Stoelen, Schilderyen en ander Gladgoed in den grond fchoon en glanzig te maaken, en de Wormen in 't geheel te verdry ven, gelyk men daaglyks by ondervinding heeft, wordt federt eenige Jaaren met goed fucces verkogt by de Erve de Weduwe J. van EGMON t. Het Porje is 6 Stuivers.
NB. Het is ook ongemeen goed voor Spaanfcbe, Alicantfche en andere foor-ten van Matten.
G:d;ukt by de Erve de Wed. 'J. van'EGMONT: op de Reguliers Breêftiaat, teArafterda.t.



D E
HOL LANDS CHE WEEKLYKSCHE
NIEUWS-
VERTELDER.
Den 15 April 1786. N°. 15.
"Iet getal der Dooden van de voorgaande week is iyi. I Van elders verneemt men de volgende By zonderheden.
.Pb'dadelpbU den 2iften January. Den t7den deezer, toen onze waardige [ouverneur Benjamin Franklin in 't 8ifte Jaar zyns ouderdoms tradt, hebben de jrukkers van deeze Stad den Geboortedag van dien grooten Man, den Leerling, »n Vriend en den Voorftander der Drukkunst, willen vieren. Met dit oogmerk »bben zy hem op eenen plegtigen Maaltyd verzocht, niet als Prefident van den itvoerenden Raad der Republiek van Penfylvanicn, maar (NB.) als gemeen
^By die gelegenheid zyn de volgende Gezondheden gedronken.
i Op den eerwaardigen Doctor Franklin, Drukker, Wysgeer en Staatsman. \ ï. Op den Uitvinder der Drukkunst, die Kunst by uitneemendhcid, dat zyne nagedachtenis in alle Eeuwen gezegend worde.
3. Op alle de Drukkers, welke op de oppervlakte van den Aardkloot ver» fpreid zyn. -
4. Op alle die geenen, welke van de Drukkunst een nuttig gebruik gemaakt
hebben. • . , ,,
! Om zich van deeze plegtigheid een juist denkbeeld te vormen, moeten wyonzs Leezers, dien zulks onbekend mogt zyn, onder 't oog brengen , dat Dr. Franklin h zyne jongheid een Drukkers-Knecht is geweest, en niet als door zyne uitmuntende Talenten tot den verheven Stand is opgeklommen, waarin hy thans van elk geëerbiedigd wordt.
, Lisbon den 7den Maart. Wy hebben deeze weck wederom een zwaaren Storm tehad waardoor verfcheide Schepen zyn verongelukt, onder anderen is een Bark, fvaarin n Perfoonen waren, omgellagen, die alle het leven daarby verlooren
|'üe Duikers te Peniche, thans ten getalle van ïy, hebben van den tyd der ftilte lebru'k gemaakt, en reeds 164 Kisten met Zilver en éc'n met Goud opgeviscit, h'5 me de nog eenige Staaven Zilver, eenig Koper en andere kleinigheden, té famen
H i op



.. „ ( *8 >
op een muioen Piasters waardig gerekend. De Spaanfche Kapitein Maeno dfa zich te Pemche bevind, om de direétie van dit werk te hebben fchrvft SU^f der onverwachte verhindering alles zal kunnen behouden worden
Ma^"fr> in mstrPruisfen, den zpften Maart. De Ys'gang deezes Jaar, m de VVeichfcl is voor ons en net aangreozerd Diftn'ft Kt, b ucc"4 Jaar*
gevsarlyk. Laatstleden Zondag nimidfi^ eJ1 de Stadi-Grenzen by Rathswefde doorgesrokeren 'h / Dammen in of de geheele Niedlrung (Nedering ^^^n^^i^ ners derzeive waren in het grootfte gevaar. Het Water wie* zo fterk aan dtt frt tot tegen de Poorten der Stad drong en in eenige Huizen in de Voorftad inlieo Den volgenden morgen zag men eerst het tuu ige der Verwne.t.w„ 1P* alle zyden het klaaglyk gefchrei der in levensgevaar z?JL7^0^^^ Zich gedeeltelik geretireerd hadden op de Daken der met infiorKedivd w r dende Huizen, ten deele op de Boomen en tékens gaven door witte Vla™,nT, om hunne nood te kennen te geeven. Men zond hun zo vefnï« Va^en*c-» lyk was, Vaartuigen toe om hun te redden ^k&^t^l^"^' naakt en bloot bergen en het leven fauveeren' kond!^^t^)!^ zenden der Vaartuigen duurd nog, doch wegens de ontzTglyke m-nfete der Y * fehotftn en wegens de groote verlropping van het Ys, kanmebyv-de Hu Jen niet komen en-dus voor als nog niet weeten, hoe veele Menfcin en l ^
leven verlooren hebben noch. hoe veele. Huizen mede wSgef™Td zvn Men fpreekt van verfciieidene doorbraken en de nood en dende in f w ? y tT™ pen is zo groot als algemeen. De oudfte Lieden ÏÏÏÏ ter niet te herinneren, zo min als zulk eene elende Tni l gWs' richt noch téken; dat'het Water valt, welk ïïvan daa komt 'd 17"" verftoppingen van Ys verder neoerwaards en by.de o .ITm 1 ' grp°0,C met willen losbreeken, en voor zo veel men verneem!:ïT, vf!n ,aHer-,PnBt ontzaglyke hoogte op elkander gefchoven. verrieem£ ,s he' aldaar totleene
Zon" f g*ntni^ ™ het Ys in de
Elfeneur raar Lmuskroon had \lZtn\?dln ïra14*0!» deezer maand is-op de Belt eene Zaak gebeurd welke de n„ n ?'■ * IOden federt het Jaar i7c9 niet gefchied is. De■Overfte Mntl fte L,Ie^n zeggen, Koets met tvee Paaien en een .Holfteinfcb Twa,en v MTen"yk hceftxyne Funen over het Ys na,r Gorfoer laater!Itenget. ÏÏ^Viïfc?* w« het Ys door den beftendigen Stroom al zo dun gewode. cat 'e/éi pt°H en de Wagen doorvielen, maar echter nog gered zvn aard
Parys den 3den April. Van Beauyai, meldt men' dat aldaar ztker* Actrice, op den Sdnuwburg, zullende fpeelen 'er /eni tl k J°°rnaame Menfchen in dezelve waren, en onder i^^erfSe'dw g"^^^816 van welken 'er een, geduurende het fceeten™ r
oogen zettende, wie.d zulks ^^fSSS S^X^Ü
■ ge-



C S9 )
«fchreeaw merklyk heviger wierd; eindelyk fprongen-eenige dier Heeren nt de Logiën in de Bak met de bloote Degen in de naad, fteekende al wat hun voortkwem, geiyk ook door de anderen , die in de tweede Logiën of het Ampiitheater saten èn terftond beneden kwamen, niemand, ontzien wierd; zo dat binnen e'cn iminut tyds de Balie van het Orchest op den grond en de Muzikanten met voeten getrapt wierden, zynde niets dan de tusfehenkomst der Staf-Officieren bekwaam geweest, om de Gardes tot bedaaren te brengen ; onder al die bcweeging geraakte d<* Decotafen in den brand, maar dezelven wierden fchielyk gebiuscht; echter is «en welgeióten Burger, zynde een Kruidenier, doodgeftoken en 14 of i-r Perfoonen gekwetst: Alle de Gerechtshoven zyn vergaderd geweest om middelen (te beraamen, die den Burger in het vervolg tegen zulke aanvallen kunnen be-:
Amflerdam den fden April. Deezen dag heeft wederom een bewy-s opgeleverd; boe veel welwillendheid, gepaard met werkzaam beleid , ten voordcele eeaer goeder (Zaak en tot-befchaaming van onwillige nalaatigheid, vermag. Op de OostIndifche Compagnie-Werf-deezer Stad, zyn onder het loflvk beftuur van den fundigen en vol-yverigen Scheeps-Bouwmeefter van Haarst, 's morgens tusfch'ti
0 en half 10 uuren, en dus in minJer dan een half uur, drie nieuw- (binnen een ihalf laar) gebouwde Schepen van* Stapel te Water geloopen. en vdór 's namid' ■da -s half 4 uuren alle de Masten ingezet. De orde welke by deeze gebeurtenir •p'aa's heefi gehad, kon niet anders dan eene gelukkige uitkomst voortbrengen, en, ïden'braaven Beftierder allen lof doen verwerven.
De toevloed van Aanfchouweren by deeze gelegenheid was buten,>emeen ; ee:> deder verwonderde zich van wegens de activiteit en vigilantie, wair.ioor alles, inideezen korten tyd, wierd verricht. De Kindereu uit het Kweekfehool voor den
Zeedienst waren mede aldaar tegenwoordig, om van hetzelve ooggetuigen te zyn y ren dus tetoonen, dat men geene gelegenheid, hoe genaamd, voorby laat gaars, \wat tot nut en onderwyzing zoude kunnen (Irekken. Hoe.loflyk is n:et dit fpoor! lalwaar de Jongeling, van zyne K'ndfche Jaaren af, in dea Scheepsdienst wordt ■ongevoed en ondcrweezen! Weike bekwaams en doorkundige Schepelingen wor■ den u:t dit nieuw opgericht en fterk toeneemend School niet verwacht, om den. ï Ze .uw van den Staat (den Koophandel en Zeedienst) meer en meer aan te kwee* \ ken en voort te zetten. ~ -
Hedea namiddag om half 5- uuren, liet de Heer H. van Laun, Onderwyzer in ,de Wjjkunde en Proef-onlervindelyke Natuurkunde, en Lector van een Natuur-» 'kundig Collenam, een Luchtbol opgain, op de wyze van Montgolfler,.buiten, ' de Utrech'fche Poort, naast de Steene Brug, in de Herberg Amftel-Hoven, die ie»
haar kleinfte Dameter n, en in haar grootfte 1 s voeten was, en van 34oRynland" fche Cubxq-voeten inhoud; hy wss gevuld in den tyd van 4mnimen, enb'eef iS '< minuten in het gezigt van verfcheide Aanfchouwers, die-met goede Kykers hein>
1 hebben nagezien, en volgens oaderzoek en berekening van gemelde Heer van Laun * die hv met deeze en verfcheiden andere Luchtbollen gedaan heett, zo bedraagt heï
• verschil van het gevvigt der Binnen-Lucht, die vermindert wordt met hetgewigt 1 der Buiten-Lucht die hem doet opheffen, twee vyfden. Deeze.Luchtbel is neder»
H 2- ffls*



( 6o )
• gekomen twee en half uur van deeze Stad, onder Amftelveen, op een fiuk Land doch it ten eerften in een Sloot gewaaid. '
Delft den 7den April. Eergisteren namiddag is alhier nedergekomen een groote Lucntöol, welke men verzekerde te Leyden te zyn opgelaaten. In een Net onder aan denzei ven bevond zich een Luchtreiziger, die deeze togt behouden volbraet heeft, zynde met de beroemde Heer Blanchard, maar eene groote, levende ciper.ene — Kat. ' "
Voor eenige dagen liep hier het gerucht, dat een vervaarlyke Wolf rondsom deeze Srad rond zwierf. Eindelyk werd het Beest, den aden deezer in 't na buung Delfgaauw gefchoten, wanneer het bleek, dat die zogenaamde Wolf nie^ anders was dan een groote Hond.
Amfterdam den 8ften April. In een Brief van de Kaap de Goede Hood van den 12den February deezes Jaars, wordt gemeld, dat den 7den dito aldaar «■amveerd was het Provifie-Scmp Trompenburg, van Batavia, en waarmede over dromt, om naar het Vaderland te retourneeren, het voorzittend Lid van de Achb. Raad van Juftitie, te Batavia, de Ed. Heer Mr. G. Maas, en deszelfs Huisvrouw; alsmede Mevrouw Wed. den Wel-Ed. Heer Fiscaal Mr JanCorn Luyken; twee dagen daarna kwamen mede aan gemelde Kaap twee Franfch*" Schepen, op Batavia belaaden en her waards beftemd; agt dagen voor dezelve wa« mede van Batavia gezeild het Compagnie-Scheepje de Hoop, Kapitein Visfer en den 2o(ten November zouden van daar volgen 's Lands Fregatten Alarm KW •etn A. Sprenler en Monnikendam Kapitein L. Kuyper, mede herwaa'rdf komende: Voorts heeft men nog van Batavia naricht, dat aldaar aangekomen zvn als den öden July het Schip Voorfchooten, Kapitem J. Otto, en in '«i,.?. ™» die maand het Schip Barbenftein, Kapitein D Corn. Plokker, en welk eerfte Zn poften July en de lsatfte den 10 Augustus de reis naar China hadden voom«»« beide van deeze Kam*r. """geict,
Tusfchen gepasfeerden Donderdag en Vrydag nacht is aan den Oostkant van Wn, merveer aan het Noordeeer Brand ontdaan in de Oly-Molen de Mol behoorenT aan de Heeren Betlem en Mol, welke met de annexe Knechts-Woonine z«r r„ biet tot den groed toe afbrandde; ten gelukke was het ftil Wéér, daar ind en rfè Wind Noorden geweest was, nog wel zeven Molens daaromtrent in 'het'uuer^ gevaar geweest waren. u'ienrc Lm den toden April. Heden morgen heeft Haare Hoogheid, Mevrouwe ^ Pnnfesfe Louifa, in de Hof-Capel alhier, ten byweezen van Zyr'eXoS ;£ en Haare Koninglyke Hoogheid, en ten aanhooren en byzondere ftichtini/evfn het geheele Hof, en van eere aanzienlyke menigte van allerlei Stand, uit verW; den Plaatlen deezer Provincie, in handen van den Wel-EerwaardwcD Heer H.£ Prediker Guicherit, openbaaie en plegtige Belydenis gedaan van den Hervorm ien Godsdienst, en is, met zonder algemeene aandoening der geheele Ver«d«,w. -io^Lidjnaa^der publieke Kerke aangenomen. b vergadering^
Gsdrukt by de Erve de Weduwe J ACC^bIj^ITÈ^Ac^t^ op de Reguliers Bre£ftraat, te Amfterdam. '



W DE %\
% HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE !
I NIEUWS- i
l VERTELDER. !
li 4
Bl,. Den 22 April 1786. Ns. 16. a'
||'% JfF,
Het j>etal der Dooden van de voorgaande week is 130. Van elders verneemt men de volgende Byzonderheden. Vo'genj fommïge Dnitfche Brieven had de Keizer den Heer Linguet in den Alelftand verheven en met het Inboorlingfciap in de Nederlanden befchonken: . Andere Brieven voegen 'er by, dat Zyne Keizerlyke Majefteit gemelden Heer teivens, met een Jaarwedde van 6000 Guldens, tot zyn Hftorifehryver benoemd heeft, en dat hy, in die hoedanigheid, een begin van zyn arbeid za! maaken met de Leveosbefchryvingen van wylen den Keizer Franciscus en Zyne Gemaalinne ! Maria Therefia, de Vadsr en Moeder van den tegenwoordig regeerenden Keizer.
Van Manbeim wordt gemeld , dat men aldaar onlangs het S»p uit de Maag der I Dieren, met een gewenschten uitflap, in eer,e verouderde Kanker, die eene Buri ger-Vrouw aan de Borst had, gebruikt heeft; na een niet lang gebruik van dit Sap, hetwelK men u:t de Maag van een Os genomen had, verdweenen niet alleen d« onlydelyke pysien, maar ook de onverdraaglyke ftank vaa de wonde; zo dat dit Middel eene merklyke beterfchap in zulk eene droevige Bezoeking heeft te weeg i gebrogt. In de Boekwinkels 3ldaar wierd een Bericht verkogt hoedanig dit Maagliap moet gebruikt worden.
SeireSlyk de Overftroomingen^ in West-Pruiifèn , heeft men in een Brief van iManënwerder, in dato den 31 Maart, het volgende bericht: ,, Sedert myn laatIften is het Water in onze Niederung aan het vallen, doch echter nog zo hoog, idat 'er met vol'e zeilen tot aan ónze Voorftad kan gevaaren worden : De Gomimunicatie naar Möwe is geheel geftremd en tot heden kan 'er geen Post doorkoimen : Da verwoestingen zyn verfchriklyk en de elende algemeen.
Florence den 4den Maart. Den laatften dag van het Carneval, hadden verfcheiJe I Perfoonen van het Land zich naar Golle begeeven, om aldasr ce Inzegening van het H. Bondzegel als naar gewoonte by te woonen. Na oat de plegtigheid verricht was, wilde eene zekere Antoine Bianchi, zyne Kinderen eenig vermaakaanidoen, en liet Muzikanten komer. Zo dra begonnen deezen niet te fpeelen, of (ieder kwam pp zyra Vertr-k; de menigte werd zo groot, ea de Zoldering zo ;belaiden, dat die geheel inviel, ter laagte van 1 ƒ 'voeten. Het gefchreeuw van
H 3 de



( 6x )
de verminkte Petfoonen die onder de Puinhoopen waren, of van de verflikt wordende door het gewikt van de Ligchaamen die boven op leiden, alsmede vsn die gee.ien, die aan Vcngfters. Deuren of Balken waren bly ven hangen, gaf een verfchriklyke vettooniug. Tot vermeerdering van 't ongeluk, ontdond 'er Brand , . in de hulp wierd traaglyk aangebiagt, om dat men by die Perfoonen niet kon koÉieri, dan voor en aleer men een opening gemaakt had, door een Muur van het naastftaande Huis; men haalde de Ongelukkigen daaru't met behulp van Laddeis, Touwen enz., de een was zonder kennis, de meeste verminkt, eenige half verbrand, doch maar 6 Dooden, waaronder de twee Dochters van Bianchi; meer' dan fo hebben hunnen Arm of Been gebroken, en veel grootergetal zyn gekwetst.
Rome den 8 den Maart. Op de herfcaalde klagten, welke aan den H. Vader gedaan zyn, over de onbetaamelyke en onbefchaamde Opfchik der Dames, waarmede zy zelf de onbefchaamdheid hebben in de Kerk te durven komen, alwaar men eêr zich behoorden te vertoonen met enkelvoudige, dan met uitgezochte Opfchik, het geen zo verre gaat, dat thans de Kerken tot Modens-Winkels zyn geworden; zo heeft Zyne Heiligheid bevolen, om voortaan niet meer met Hoe» den te verfchynen, en dat alle de geenen, die met hooge Mutfen en Tooifels in de Kerk mogten komen, daaruit zullen gezet worden.
Men heeft ut de Gefchutgietery van den Heer J. Valadier, de Groote Klok,, welke gedessineerd is voor het Vaticaan, gehaald; men is thans bézig om dezelve te po'eisten. Men berekend dat hy voor den dag van St. Pieter zal geplaatst kunnen worden. Hy weegt 28000 ponden, heeft de hoogte van 14palmen, deszelfs rhiddellyn is it, en de omtrek 36 palmen. De twaalf Apostelen vind men ora*dezelve in reliëf, met de Wapens van den tegenswoordigen Paus; van dea. Cardinaal York, Aartspriester;.en boven op die van den Prelaat Bufalini, Aalmoes-., fenïer vsn deeze Kerk.
Pi/a den 2öften Maart. Deezer dagen gebeurde alhier een geval, dat veel bewee^ing en eenalgemeen medelyden veroorzaakte. Door een zwaaren Stom waste Livornoeen Schip, naar een anderen Haven beflemd, binnen geraakt. Onder meer andere Perfoonen waren op dit Vaartuig twee Ridders van Maltha. Zy waren . aan Land geflapt om z;ch wat te vermaaken, en terwyl het Schip in de Haven was, wilde zy herwaards gaan; zy wandelden langs de Boorden van Arno; door een Rukwipd werd de Hoed van een der Ridders opgenomen; hy-wil. dezelve ïialoopende, krygen ; maar zyn Been glydt uit en hy valt in't Water. Zyn Makeer, geraakt door deeze val, wil hem aanmoedigen; hy haalt zyn Neusdoek uit zyn zak, en reikte die zyn Makker toe, maar ongelukkig was de Doek niet fterk genoeg, *n brak af, en de ongelukkige Ridder werd metdeStroom wechgevoerd, die zie* fierk was. Men fchoot overal toe, om te helpen , maar men kon geen anderen hulp aanbrengen, dan aan den geenen, die eerst aan Walgebleeven, maar daarna om zyn Vriend ie helpen in het Water gefprongen was.- De eerfte is verdronken, en men heeft hem nog niet kunnen vinden. Waarfchynlyk is de reden hiervan, dat deeze Ongelukkige twee Gouden Zakhorologiën, en een Beurs waarin eenige Louïfen, by zich heeft. Vit,Neder-Saxen den zzfteo Maait. Welhaast zullen het alle Fabrieken in
Z-y-



C oY) , ,. .
, «u .„ ratnen eevoelen, dat dergelyken in de Krim opgericnt *yc$ 7 ^ i^ÏT^n ó^a Ttx^Adlt Stoffen Jar Turkye konde in 10 Jaaren wel en de Handel m deeze ^omct* Kunftenaars en Handwerkers wor-
geheel ophouden Alle «W^k » ^Inden Arbeider, in Zyde en Wolle het fe SSÏÏ? Wieder di lustheeft daarheen te trekken , wordt op kosten beste.beftaan. pn daarheen gebrast. Een groot Tranlport van Kunfte-
. van de Ruififche Ke zerin d«»J^ J.0 Sm binnen 4 of 6 weeken de reize van naars maakt zich te Lj ™ ' Van Mittau gaat alle. over Land tot in
idaar ter Zee tot M t:w aan te n« zo Jaarsa hebben zich laaien
: de Krim. 0^^^^S^.Zy ^1l^ allen in Goud en Zilver «e flikaanneemen om ^^« «^ yLand terug wn keeren, wordt vry terug
kCf- ? aU tat op rekening der Keizerin. Orde en zuinigheid heerseht geleverd. Alles gaa' J«en* Gdd v0or Vermaaken zouden mtgeeven, zo overal. Op dat de^Kdserl k, kosten jonden, en i worden des Zon- en/e"^£L .A Meerendeels trouwen de Meisjes aan Kunzelts de Mux.kanten daarby bet»ald. M « ^ men,
ESSSS^n Vorst van Potemkin voort, die, een
Zwitzer van geboorte 1». Breven uit DaTaaaiié'n behehen , da* .
Livorno den a4ften Maart.. D. laaute ^r.ev , lïoö-
Mahmoud, Pf dat h? ^«««fl
pen verzameld hebbende «zelve u. ^ p Tom ££E5 Rebe1
gevallen was by den Grooten rieer, me ne , getrouw
verklaard had; ^^At^L Te loop en maar aanftonds konden tert-
keeren ,Dme7"Kl",""bd" fti«t(ie getrouwheid zwoeren , en betuigden, dat Zf daaten, dat zy hem J^" de van huB Woed voorhemteftorten. „ Wel
bereid waren om den laatftendrup.pel v chtheid wü ik daC gy my d,
nu, hernam de Pacha, tot een y* v „ Aanftonds gingen 300
Hoofde.- van vier Inwooners van A^^^^J; Dan de Inwooners van Turken 'er op los, en ^^^^^tTniktn, na een bloedig Ge^P'geLSt weSen terug"ZEtf* in hunne poogfcg te hebben
4d,n APf f^j^ raakt: üan vermits »«*d;c ^
de Stroom, van boven af k1?mend"' nn ,„ Water peMt; zynde aan Hos--
Werder doorgebroken , ^ ^^^^^^l^ttlkl. Et*» len, Vee en Landeryen «"/XYs'efveel drift losgeraakt; hebbende men al„ren is eindelyk het *««>^R^
hier onder hetzelveverfcne*ta' ^en; / mede op «telyfce pleatfcn de
dood Vee, zier» voorby dty. Doven, 7 ^ ^ ^ rf
Dyken doorgebroken, en ^ J^Vede Menfchen daarby verdronken zyn. De ÏÏ"pU::1yXtneBoIw,k5 o? die plaat,S^-, ^



( °4 )
Wyxel in twee armen verdeeld, waarvan de een den naam van Wyxel houdt en naar Dantzig loopt, en de andere , onder den naam van Negat, naar Marienburgen Elbing afftroomt, heeft zeer veel geleden; deeze wechgeftroomd zynde, zoude de Siïd E bing zelfs, overftroomd zyn geworden.
Parys den oien April. Zekere Catherine Estinés, woorachtig te Caseaux, befcnuldigd zynde van haar Vader door Vergif omgebragt te hebben, werd veroordeeld om levend verbrand te worden; deen htt Parlement van Thouloufe, de Zaak nader onderzoekende, heeft haar onfchuldig verklaard; waarop haare Aanklaagers en Rechters de vlugt genomen hebben. Mogt deeze bevryding eener Onfchuldige van den dood eenigermaate de vlek uitwisfehen, die de Rechterlyke Moord van den ongelukkigen Calas op Thouloufe gebragt heeft.
Voerleien Dingsdag heeft alhier zekere Giraudet, wanhoipig over 't verlies van een Proces, en het leven moede, een Piftool. met twee Kogels gelaaden, in zyn keel sfgefchoten, met dit allenonderiingst gevolg, dat de Wond niet alleen niet doodelyk geweest is, maar dat hy eergisteren het gebruik van dej-fpraak heeft, wedergekreegen, en binnen weinige dagen herfteld zal zyn.
Londen den Hden April. Een Jongman van goede Hasze in deeze Stad, verloor voor eenige dagen eene groote fomme Geld met Pharaon te fpeelen , en dit: verlies trof hem zodanig dat hy een voorneemen nam, om een einde van zyn leven te maaken. Vol met die gedachten, welke hy meende zeer Heroïsch te weezen,, voorzag hy zich met twee Piftoolen, en begaf zich naar den Club, alwaar hy zyni Geld verlooren had ; en om een voorwendfel van een vrye Kamer te hebben, liet; hy een Fles Wyn, Pennen, Papier en Inkt komen. _ Zyn eerfte werk was om i een Brief te fchryven aan een zyner vertrouwdfte Vrienden, aan wen hy kenniss gaf van de rampzalige ftaat waarin hy zich bevond, dat 't hem onmogelyk was; zyn ongeluk langer te verdraagen en dat hy reeds verlost zou zyn van alle tydelyke: rampen, op den ontvang van deezen Brief. Hy eindigde met zyn Vriend te ver-zoeken, eenige Comnvsfiën voor hem waarteneemen, tot een lastïle blyk van de: aan hem betoonde vriendfehap; deeze Brief afgezonden hebbende, leide hy de Pi-, fioolen op de Tafel. Op dit oogenblik kwelde hem de dorst dermasten, dat hy,, zonder cat hy 'er om dacht, uit de voor hem üaande Fles, een Glas Wyn in-> fchonk. Het vermaak of de fmaak deed hem nog een tweede neemen, en gelyk; hy geen landen tyd over had, om te fterven, dronk hy fchielyk nog een derde: Glas. Eindelyk nog v'er en vyfmaalen dezelve dofis herhaald hebbende , wierd hjj vrolyker, en zyne denkbeelden namen een gutiftiger keer, zo dat hy 7yn verme-tel voorneemen tot een anderen tyd uitftelde, en met drinken aat-hitld tot opj het oogenblik, dat zyn Vriend met een groote verbaasdheid in de Kamer trad ;; maar hoe groot was zyne verwondering, in plaats van hem baadende in zyn bloedi te vinden, vond hy hem vroiyk zitten drinken aan de Tafel! Aanftonds liet hy? het Moordgeweer wechneemen, en hielp hem nog een Fles leegen, waarna hy/ jhem r.aar Kuis geleidde, overtuigd dat zyn Tydftip nog niet gekomen was.
.Gedrukt by de Erve de Weduwe JACOBUS van EGMON'tT" op de Reguliers Breêftraat, te Amfterdam.



f DE
HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE
NIEUWS-
VERTELDER.
Den 19 April 1786. N°. 17.
Voorgatnden Saturdag morgen is alhier op den hoek van de Haarlemmer-Dyk en Heeren-Markt, een allerdroevigst ongeluk gebeurd; hierin beftaande: Een Metzelaar en Opperman aldaar gezonden zynde om een Kuil, of, zo fommigen willen, de Regerrwatersbak fchoon te maaken, ging de Opperman daarin; doch de Metzelaar, kort hierna geen antwoerd krygende, befloot, met een Touw om den Middel, zich ook daarin te laaten zakken, om zyn Matt te helpen; maar men ontdekte, dat deeze ook bezweek, en toen men hem wilde ophaalen, brak het Touw. Dit vermeerderde de ontfteltenis en verwarring; doch men befloot een Jongen daarin neder te laaten, met een nieuw fterk Touw en een brandende Kaars in de hand, die onder het nederlaaten uitging; dus haalde men den Jongen fchielyk weder op. Vervolgens, den grond opengebrooken zynde, waagde het een Matroos om daarin te zakken , welke dan ook de beide Lyken daaruit gehaald heeft. Men heeft aan deeze ongelukkig verflikte Menfchen de bekende Middelen met allen iever in 't werk gefteld , doch hun niet in 't leven kunnen brengen.
Laatstleden Woensdag heeft men te Mydrecht en daaromftreeks een allerysfelykst Onsveêr gehad van Donder, Blxem, Hagel en Slagregen, het welk eene algemeene ontfteltenis, maar, voor zo verre men weet, echter geene fchade ver-, oorzaakt heeft. Het getal der Doodcn van de voorgaande week is 140.
Van elders verneemt men de volgende Byzonderheden. Volgens Brieven van Trieste, hadden de Aardbeevingen, welke te Weenen, Praag en Grantz gevoeld waren, zich ook tot die Stad uitgeftrekt en wel zo ge, weldig , dat 'er verfcheiden Huizen van Kooplieden byna geheel door zyn omver geworpen: Het Huis van den Kapite n dier Haven was geheel verzonken, en dit verlies alleen wierd op 230,000 Florynen begroot.
Met particuliere Brieven van Londen wordt gemeld, dat 'er aan Madame Fitzherbert, onderftelde Gemalin van den Prins van Wales, eene Jaarrente van : 8odo Ponden Sterlings toegeweezen is. Het is 'er zo verre vandaan, dat het : zeker zou zyn, dat men in het Hoogerhuis iets ten voordeele van die Dame zou 1 voordellen; dat 'er integendeel, naar men zegt, een Acte zal worden ontwor-
I pen,



(é&)
p*n, om^ de-Af Rammelingen van-dat Huwelyk van alle-rechten en aanfpraaken ip de Kroon , iogevalle het gemelde Huwelyk openlyk mogt erkend worden uitte fluiten. Vervolgens verzekert men, dat een der Pairs eene boodfchap van wegers den Koning zal doen, ten einde het Parlement te verzoeken om tot eene Alliantie van den Prins van Wales met eene Briefes van een Proteftantich en Souverein Huis van Europa mede te werken. Redenen van Staat hebben, zegt men een Huwelyk tusfchen dien Prins en eene Prinfes van Frarktyk belet.' '
In een der laatfte Ergdfche B;ieven leest men, dat een kundig en ervaaren Kapitein, in dienst der Oost-Indifche Compagnie, voor eenige tyd, zynePajfagie s. en Volk bewaard heeft voor de Zee-Scorout, door by zynen Voorraad te doen' eene menigte onrype KruisbéaiËn, bev/aard in Flesfen , digt geflooten voorde lucht, welke bevonden werden, eene beter uitwerking te hebben, zelfs maar in ! kleine gedeeltensmet diergelyk Voedfel gebruikt, dan alle andere Zuuren en Antifcorbutiën.
Uittrekfel uit een Brief van Chateauntuf^ Eymoutiers, van den joften Maart, ©nze Landftreek wordt verwoest dojr de menigvuldige invallen van eene groote meni|te raazende Honden; en dat nog erger is, die ziekte heeft ook de Wolven aangetast., Daar verloopen maar weinig dagen, of 'er gebeurt eenig geval van dien aart, hoe zeer men alle mogeiyke voorzorgen gebruikt, om 'er zich voor te hoeden.
Ik kan my.het vermaak niet weigeren van u een trek van Heldenmoed mede te deelen van eene jonge Vrouw van 20 Jaaren, welke voor eenige dagen worftelde tegen een van die fchrikkelyke Dieren, en roemruchtig triumfeerde. Zy bewaarde de Schaapen in de Weide van den Heer van Chateauneuf. Eensklaps verfchvnt 'er een raazende Welf in 't midden der Kudde, byt en verfcheurd rondom de Schsapen, die hy kan betrappen. De Herderin heeft de ftoutheid van 'er hem een te betwisten ; maar de Prooi niet .kunnende los krygen, vat zy het Dier fterk by de keel, werpt het op den grond en houdt hem onder zich een half kwarfer uur.lang, tot dat haar Broeder, op haar geroep toegeloopen, haar te hulp komt. gewapend met een Staf, waarmede hy den Wolf afmaakt.
Napels den zöften Maart. Het geluk komt dikwils onverwachts. Ziehier zta nieuw bewys daarvan: Een Page, dienende in het Huis des Hertogs van Civitefa, in deeze Stad, had.eenen Oom, die voor veele Jaaren naar Flonda inAmerika, was gegaan, en van, wien hy nooit ty ding ontvangen had. Deeze Oom ij ..daar geftorven; en dewyl.dezelve geene Erfgenaamen kende, en maar een verward denkbeeld had van.eenen Neef, wiens ftaat of woonplaats hy niet wist zomaakte hy een Testament, waardoor hy aanbeval, naauwkeurig onderzoek te doen naar, dien Neef, dien hy vermoedde in het.Koningryk van Napels te zvn • daarby voegende, dat,, indien men hem vond, hy hem zyn vollen Erfgenaam maakte; ma»r, indien men hem niet vond, liet hy de helft van zyn,Goed na aan 3yne Catholyke Majefteit en de andere helft tot het oprichten van een Gasthuis voor de A^men. De Koning van Spanje i deeze Erfmaaking vernomen hebbende ordonneerde, dat men alle nooiige onderzoekingen zoude doen in Spanje en in ^ .Keningïykv van, Napels., Men deed Bekenimaakingen aanplakken aan alle



C él) ... voeken van de (haaren en epenbaare plaatfen, behelzende, dat, ,, indien iemand to aenaaaid, de Zoon van zodanig een, gevonden wierd in 't Koningryk van Napels, zxh kon aanmelden ter Secretary van Zyne Eiellentie dea Marquis van laraccioli." De Page leest deeze Dekendmaakiug, en begeeft zich naar de becreiarv zinder te weeten waarover het was. Hy werd aangenaam verrast door de héne van zich eensklaps Erfgenaam te zien van zynen Oom, aan wien hy niet /acht en in het bezit gefield van een M llioen en 300,000 harde Piasters, die de Erfenis ei maakten. Vol van vreugde vertrekt hy aanftonds naar Spanje* om in 1 diet bezit van dat Spaarpotje g-fteld te worden.
Pans den I4len April. Een der Geestlyken van het Kloost:r vanSt. B;rnard, theeft aan dat der Eerwaardige Vaders van Sion, dea volgenden merkwaardigen
'^ifïdé'eet Uw Eerwaardens te berichten, dat wy den olen Maart alle in 1 wroot ueeaar geweest zyn van vermoord te worden door eene bende van 24 Rooiers welke: uit de Valey van Aost den Berg opgekomen zynde, voorgaven < verboden Koopmanfchappen te gaan haaien, om in het Picaiontfche ,n te brengen 5 • de Berg vry flegt zynde, ontvingen wy hen met alle blyken van oprechte Mensenilievenheid , dan 's avonds ten 7 uuren bleek het wat zy in den zin hadden; want, zich gewapend hebbende, vielen zy op eenige Kloosterlingen ender iel ver Knecrts aan, die in een Kamer opgefloten gehouden wierden, terwyl zy een der Vaders iaangegreepen hebbende, hem, onder bedreiging van al wat weerftand bood te zulle» vermoorden, dwongen om den Scha kamer te openen; deeze, tenu.terften ontfteld, beval zich in de genade Gods en de befchermmg van den H. Bernard, en zeide- Ik bid ul'eden niemand van dit Klooster kwaad te doen, ik zal u naar den Schatkamer brengen, nrnr gy lult 'er weinig vinden, dewyl onze Inzame. ■lingen nog niet aangekomen zyn; vervolgens gingen zr ten getalle van 1 ƒ met hem mede, om den fchat te haaien, doch de Vader opende al beevendede Kamer,
daa<- de Honden, die wy voor den dienst van het Klooster en tot opfpeunng der .verdwaalde Reizigers nooiig hebben, in voorraad bewaard worden ging er in * ■en wierd door de Dieven onbevreesd gevolgd, maar zo dra zy 'er allen m waren rriep hv de Honden tot zyn hulp, die toTchietende, ieder een Man aanvielen en •zich vervolgens fchielyk wechmaakende, fchrceuwde: hy ens toe, dat wy goeden Goed moesten houden , dewyl alles wel zoude femkken; toea ftelden wy ons te ;
weer en verdreeven de overigen, die fpoedig de vlugt pamen waarvan er echter ' »T anderendaags door ons 7 « St. Remi ontdekt en in de Gevangen» van Aost ; ■ eebraet zto; f anderen heeft men niet kunnen opfpeuren, die mooglyk in üen ,
Berg omgekomen zyn, doch de Honden hebben de overige li dood Ratten. De byzonderheden van dat Klooster zyn zo opmerklyk , dat het niet ondienft g...
zvn zal 'er eenigen alhier plaats te geeven.
Hetzelve is gebouwd op het verfchriklyk hoog Gebergte, hetwelk men moet-s
overtrekken, als men uit WaUiferiand naar Italiën wil reizen; men heeft drie da- -
°en noodig eer men den Top van het Gebergte kan beklimmen j boven op den- I • £ivMi ftaat het meereeme'de Klooster, hetwelk door den H. Bernard de Menihcn,
SËT het kleefde, geftichtis':-Men rekent dat dit Klooster 8400 voete^



' 68 )
boven de oppervlakte van de Middellandfche Zee gelegen en dus het hoogde Gebouw in Europa is; de dienst van hetzelve wordt waargenomen door 12 Geestelyken, Vrienden van het Menfchelyk Gedacht, en die, van der jeugd af gewoon aan moeijelyken en dagelykfchen arbeid, de Reizigers te hulp komen; onöphoudelyk doch inzonderheid by onduimig VVeêr daan zy op de hoogten der Rotfen te kyken, of 'er ook iemand in nood is, wanneer zy, geholpen door groote Honden, die de onder de afgerolde Sneeuwbonken bedolven Menfchen opfpeuren, de Ongelukkigen alle byöand bieden, hen opgraven en niet zelden verpligt zyn die halfver (likte Lieden op den rug naar het Klooster te draagen, alwaar zy dan op allerhande wyzen gekoeitert en verkwikt worden. Zo dra 'er nieuwe Sneeuw gevallen is graven zy, met gevaar van hun leven, den Weg weder op.,
• welke zeker van alle de doortogten over de Alpifche Gebergten het meest betreeden wordt; want men rekent dat 'er jaarlyks 7 a 8oco Menfchen deezen Berg
. overtrekken, en dikwils gebeurd het, dat 'er 600 te gelyk in het Klooster byéén zyn; in den Jaare 1782 waren 'er op zekeren avond ƒ61 Reizigers by eikanderen ,
s tot welkers geryf men 4 Osfen, 20 Schaapen en 2 Zakken Koorn noodig had. Men
: begrypt echter wel, dat de inkomden van dat Gedicht niet toereikende zyn voor zulke groote uitgaven, en het is daarom, dat de Geestlyken eens in het Jaar in
. Zwitzerland, te Geneye en elders hunne Inzamelingen gaan doen, zynde dit de eenigde Collecle, welke te Geneve wordt toegedaan.
'Frankfort den iöden April. In Brieven van Napels van den 28ften Maart wordt genaeld , dat 'er den oden dier maand in Sicilië wederom eene zwaare Aardbeeving was voorgevallen, waardoor byna het geheele uitgedrekte DidiicT: van Patti ten eenemaal verwoest, benevens een groot gedeelte van Melazzo, en alle de nieuwe firebouwen van Mesfina omgekeerd waren.
Van de Neder-Elve den 18den April. Particuliere Brieven uit Berlyn melden, dat de ongerustheid, welke men federt eenige weeken voor den daat des Konings van Pruisfen gehad heeft, zeer vergroot is geweest, 't Is waar, Zyne Majedeit heeft eenige Flaauwtens gehad, welken men als de uitwerking van verminderde Levenskrachten door den ouderdom kan aanmerken; maar den nden deezer bevond Zyne Majedeit zich wederom zo wel, dat hy dikwils zonder Stok of eenig Steunfel door zyne Kamer ging. Ook merkte men het als een bewys van beterfchap aan, dat 'er veele Cabinetsgefchriften te Berlyn waren aangekomen, met des Konings .Onderfchrift, zo vaardig en fchoon, als het voor 20 Jaaren geweest was.
Rotterdam den 25den April. Het meergemelde prachtig Festyn, ter vering der heuchelyke Alliantie met Frankryk, is gisteren alhier in de beste orde afgelooptn, zonder eenig ander ongeluk , dan dat het Orchest onverhoedsch infto.-tte, en de Muzikanten met hunne Iodrumenten een zeer onaangenaame buiteling deeden
"h welk echter meer gemor van den eenen en gelach van den anderen kant, dan
, eenig weezenlyk nadeel verwekt heeft.
Gedrukt by dc Erve de Weduwe JACOBÜS van EG MO NT: op de Reguliers Breédraat, te Amderdam.



* DE
HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE
NIEUWS-
VERTELDER.
, Den 6 Mey 1786. N°. 18.
Het getal der Dooden Tan de voorgaande week is 140. Van elders verneemt men de volgende Byzonderheden. Lisbon den 28ften Maart. Wy zyn fedett cenigen tyd gekweld geweest met zulke overvloedige Regens, dat de Cardinaal-Patriarch deezer Stad openbaare Gebeden geordonneerd heeft in alle de Kerken, om opheffing dier roede vand en Hemel te fmeeken.
Men heeft laatst op de Kust van Peniche ftukken van Schepen en Goederen gevonden, die blyken zyn van verfcheidene Schipbreuken. Het is ongelukkiglyk bevestigd, dat het Portugeefche Schip, Nostra Senora del Garmen y St. Jofëph, vergaan is in het terug komen van Phernambucq. Van hetzelve zyn maar zeven Perfoonen ontkomen; en die zyn nog in zulk een flegten ftaat, dat men maar hoope heeft van eenen te zullen behouden. Onder de Goederen, welke op de Kust gevonden zyn, heeft men 'er ook herkend, die van Engelsch maakfel zyn, het welk doet vermoeden, dat 'er eenig Schip van die Natie vergaan is.
Semlin den 2&ften Maart. Voor veertien dagen ftorf hier een braaf Burger van de Augsburgfche Geloofsbelydenis; en toen men aan de Gonfiftorie kwam vraagen, op wat wyze hy moest begraven worden, was het antwoord: Dat men op dezelfde wyze moest te werk gaan tot de begraafenis, als voor een Gatholieken, uitgezonderd eenige Ceremonies en de Collecte, in dat geval gebruiklyk. Dus ging de Lykftatie onder het gelui der Klokken van beide de Kerken uit, en het Lyk, verteld van onzen waardigen Pastoor, en eene groote menigte Volks, zo wel Catholieken als Proteftanten, werd bygezet aan dezelfde plaats, waar de Catholieken, zyne Medeburgers, rusten. Dus blykt hieruit, dat de verdraagzaamheid, die Deugd, zo noodzaaklyk voor het Menschdom, zeer groote voortgangen maakt in deeze Stad.
Van de Weichfsl, by Tbsrn, den eerften April. 'Vermits, na den eerften Ysgang, in den verloopen Winter, het fpoedig weder begon te vriezen en het nog niet geheel wechgedreeven oude Ys, met het daarbykomend nieuwe, onder elkander vermengd, onzen Vaderlindfchen Stroom op veele plaatfen diep in den grond toegelegd had; zo had men zekerlyk in het aannaderend Voorjaar de droevigfte gebcurtenisfen te vreezen. Dan, niemand dacht, dat zy zo treurig zouden zyn
I 3 «1*



( Jo)
*Ti %j werkiyk volgden. Den suften pasfato geraakte het Yi onder en by Thorn in beweeging, kruidde by extra hooggewasfen Water over de Brug aldaar, die anders zeer hoog is, en vernielde dezelve geheel en al. Op den eigen dag wierden de laage Tornfche Dorpen geheel overftroomd, en de Ovetftrooming was zo fterk als zy bevoerens, hieromftreeks, in geene 100 Jaaren had geweest. In 't byzonder heeft bet Dorp Gurske, dat eene myl van Thorn aflegt, veel geleden. Regt tegen hetzelve hadden zich van den een tot den anderen Oever devreeslykfte Ysbergen tot eene verfchriklyke hoogte op elkander geftapeld, die den sfloop van bet aan ftroomend Water geheel en al ftremden.' Het konde dus niet anders zyn ef de Stroom moest met een onöphoudelyk geweld ellen hoog over den Dam heen loopen en, door het mede indringend Ys en de veele zwaare Boomen, op verfcheidene plaatfen Doorbraken veroorzaaken. Vermits nu de Ysverftöpping langer als 48 uuren bleef ftaan, zo ftroomde al het afkomend Ys in het Dorp, dat daardoor zodanig onder Water wierd gezet, dat het Water de bygelegen Bergen begon te overftygen en op laage plaatfen van tl tot 1 ƒ ellen hoog ftond.
De hierdoor te weeg gebragte verwoesting overtreft alle uitdrukking en kan ze'f door Ooggetuigen voor als nog niet volkomen overzien worden. De Dam, die in 't voorleden Jaar, niettegenftaande het Water van beide zyden daarmede gelyk tond, door ds ongeloolyke moeite en zorge der arbeidende Landlieden, behouden bleef en in den daarop gevolgden Zomer en Herfst nog verhoogd en in den volmaakften üand gebragt wierd, is nu byna in zyne geheele lengte ten deelehier en daar weebgerukt, ten deele verwoest. Van de meeste Betuiningen of AfheiniKgen, die de grootfte Eigenaars (want ieder heeft zyn Land byzoader afgeheind) by de roco Guldens kosten, is geen Paal ftaande gebleeven. Zeer veel van de fraaifte Tuinen zyn geheel geruïneerd, de Allee's van Wilgenboomen omver gefpoeld en ontworteld; Wagens, Sleden, Akker-Gereedfchappen, al het Bouwen Brandhout van de Werven wechgefleept. Het Water wechvallende, is het Ys op de Landerycu tot f ellen hoog blyven liggen, zo dat het Winter-Koorn daaronder noodwendig moet verflikken en alle Wegen nog eenige weeken belemmerd en onbruikbaar zullen blyven.
Ten geluk zyn de meeste Huizen ver genoeg van de Weichfel verwyderd en daardoor niet medegefleept; echter zullen 'er veele zeer befchadigt zyn, doordien ly door opééngaftapclde Ysbergen zo omlegerd zyn, dat de naaste Buuren niet by elkander kunnen komen. By fommige kwam het Water byna tot aan de Zolder, waarop de gevluchte Oudets met hunne Kinderen en Vee het uiteinde van hun Noodlot verwachteden.
Een Huis, dat aan den Dam lag, wierd in weinige minuten zodanig door den Stroom overdekt, dat de Menfchen daatu'tnaauwlyks hun leven konden redden, .flechts z Pasrden eh eenig klein Vee medevotrden en daartegen f Paarden, 11 Rundbeesten en 9 Varkens om 't leven kwamen. Eene oude Vrouw, die by de mislukte redding van haar Vee al te lang bézig was, heeft haar Graf in het Water gevonden. Allcenlyk de Kerk, het Piedikants- en Schoolmeefters- met nog ten ander Hu:s, zyn door hunne hooge ligging geheel van het Water bevryd gebleeven. De ongelukkige Bewooners van Gurske zyn des te meer te beklaagen, jxrmm xy 9, agtereenyolgende Jaaren maarmiddelmaatige Oogiten gehad en door
OR=-



C 7i )
onbekende oorzaaken veel tegenfpoedi daarby hebben, alt doorgaan», nie«egen> ftaande de goede hoop, meer Stroo als Koorn inzamelen en nog in het voorleden Jaar hun meeste Zaai- en Brood-Koorn hebben moeten koopen; zo dat zy thans by uitftek medelyden en onderftand verdienen. • .
De andere laag liggende Thornfche Dorpen en Diftri&en, als Panfau, Bofendorf en Gernova, zyn geweldig overftroomd en hebbed aan hunne Tuinen en Koorn groot verlies- geleden, waaromtrent nog geene volledige Tyding is ïn-
^Weetièti den nden April. De laatfte berichten uit Conftantinopel melden, dat de beruchte Scheich Manfour duidelyk toont, de rust van Aliën te xullen ftooren en dat die nieuwe Propheet enkel, onder fchyn van Godsdienst, zyne eizene rnagt zoekt, welke hy op de Puinhoopen van ons Ryk trachtoptebouwen. Het xy dat deeze vreeze der Navolgers van Mahometh gegrond is, dan niet, zeker is het dat Scheich Manfour niets minder is dan een Barbaar, of een domme Geeitdrw'er. Zyne Phyfionomie tekent, zo'men verzekert, een gevoelig hart, en zvn gedrag geeft van hetzelve blyken. Altoos bezorgt voor de ongelukken van zyns eelyken, laat hy nooit eene gelegenheid voorbygaan, om hun te onderdennen. Hy heeft langen tyd onder de Christenen geleefd, vee!I gereisdl verfhal verfcheide Taaien, en was laatftelyk, eer hy zich in een Propheet herfchiep, een Herder By zyne, reeds gemelde, verbeteringen in den Godsdienst enz., kan men nog de volgende voegen: Eene onbepaalde Tolerantie gebiedende, wilhy, dat zvne Navolgers alle Menfchen aaomerken als hunne Broeders , en dat ec nooit over de Verfchil-poïnaen der Godsdienften worde gedisputeerd. Alle de verfchillende uitleggingen van den Alcoran xyn Kettersch ;^en de Autheurs daarvan Verftoorders der algemeene Rust, Begunftigers der Onkunde, en Onderdrukkers van het Menfchelyk Geflacht. De Baard zal een Eereeken zyn voor Mannen, die Kinderen hebben. Anderen zullen geen Baard mogen dragen. Die op zvn twintigfte Jaar niet getrouwd is, word veroordeeld in een Jaarlykfche Boete van iso Piasters, tot zo lang hy eene Vrouw neemt. En zullen die Boeten befteed worden ter onderfteuning van zwakke Lieden. Men zal maar ééce Huisvrouw mogen hebben. Het gebruik en de Koophandel der Slavinnen^xalafgefcaaft tvn Echter mogen 'er By wy ven genomen worden , maar alleen door hun, dia: wettiglyk getrouwd zyn; en derzulken Kinderen xullen voor wettig worden gehouden. Den Mannen word ten fterkften geboden hunne Vrouwen als hunneGezellinnen, en niet als Slavinnen, te behandelen. Hy za een nieuw Wetboek nhgeeven, ' welk door zynen Raad, die men zegt dat ...t kund.ge Lieden be» ftaat wordt famengefteld, en genoemd zal worden het Wetboek van Manfour..
De Keizer zal hier, zégt men, de Kroon laaten maaken, welke de Keizerin van Rusland draagen zal op den dag haarer Krooning als Koningin van Taurién jr d?t inderdaad Keizerlyk, gefchenk zal verfierd zyn met Paerlen en Diamanten uit onze Schatkamer en van eene onfchatbaare waarde.
Te laromirz, in Opper-Siléziën, beviel den zden deezer Maand eene Vroaw van vier KiSdeUn, kort daarna van een vyfde, en ftorf op het oogenblik, dat zy
"èSSSSi^^S^i, datdePrinaSelimha, getal zyner Aan-



( 7i )
hangers dagelyks daar ziei toeneemen; men voegt 'er by, dat deete vermoedelyke Erfgenaam des Ttoons zich, zelfs in 't openbaar, vry trots aanftelt, tegen den Saltan, zynen Oom, om het vuur, dat federt zo lange onder de asfche fmeult eindelyk te doen uitberften.
Een voorheen geweezen Carthuizer Monnik, welke, federt de affchaffing van die Order, een Parochie-Kerk in één der Voorlieden als Waereldlyk Priefter bediende, is gevat en opgebragt, zynde befchuldigd en overtuigd van een allerfctiandelykfte famenleedng met eene Moeder en haare Dochter, waarvan deeerfte by hem eenmaal, en de Dochter tweemaal zwanger zoude geweest zyn.
Beun den 23ften April. Gisteren avond, ten half 9 uaren, gevoelde men hier op nieuw eene Aardbeeving, dieniet weinig fchrik verwekte. Ten 10 uuren was de grond nog in beweeging, en circa 11 uuren gevoelden wy eene tweede fchudding, waardoor echter geene fcbade veroorzaakt is.
Parys den-aoften April. Voor het Gerechtshof van Gbatelet word thans een teer zonderlinge Zaak bep'e't, die veel Toehoorders tot zich trekt, zie hier de korte inhoud : Een ryk Hetr in Lyon, had een jong Meisje verleid, met dat ge. volg, dat zy zich zwanger bevond; hy ftelde haar voor, om haar uittetrouwen en zich een Perfoon voor haar Man te verkiezen. Haar cog viel op een Jongman, die genoegen nam met het Huwelyks-Contract, en a'leen beloofde op den dag van 't Huweiyk aan haar de verfchuldigde eerbied te bewyzen. De jonge Vrouw beviel één, ander, en voor den derdemaal in 't Kraambedde, en by de Geboorte van ieder Kind, maakte de ryke Heer by zyn Testament een Legaat aan den Jonggeboorne. De Donateur Iterft, de Vader of Man word ziek en door de ziekte, welke doodeiyk was, ontdekt men, dat de zogenaamde Man tot de Vrouwelyke Sexe behoorde; de Erfgenaamen van den ryken Heer fuftineeren de nulliteit van de^Legaaten gedaan aan Kinderen in een Huweiyk'ver wekt dat niet kan beftaan. '
's Hage den eerften Mey. Heden zyn de Meyboomen naar gewoonte geplant doch zonder Muziek; op 't Stadhouderlyk Hof werdt het gewoone Óntbyt aan de Schutters gegeeven; by 't planten der Meyboomen voor de Staaten van Holland en Hunne Hoog-Mog. hoorden men braaf Hoezee roepen; doch de Heer van der Meer, Drosfaard van Gecommitteerde Raaden, zeide tot den Luitenant Roodbeen, die de Schutters commandeerde, dat dit nu niet meer te pas kwam; aanftonds formeerde de Luitenant een Kring, maakte die order bekend
. en het gefchretuw h'eld op. '
Gisteren werd in den Koekamp aangezegd, zo men zegt, door den Collonel der Schuttery, aan de Officieren en Onder-Officieren, van't gemelde Rot dat de Meyboomen zou planten, dat zy hunne gewoone Dragwis, of Veldtee'kens van de Degens moesten doen, het welk ook ten eerften gefchiedde. Doch heden wordt verzekert, dat die order niet van Gecommitteerde Raaden geweest is maar door den Gollonel zei ven, op voorftel van den Luitenant Roodbeen • wat'
hiervan het gevolg zyn zal, moet de Tyd leeren.
Gedrukt by <li Erve de Weduwe JACOBUS van EGMONT* pp de Reguliers Breêftraat, te Amfterdam..



r DE
HOL LANDS CHE WEEKLYKSCHE
NIEUWS-
VERTELDER.
Den 13 Mey 1786. N°. 10.
r Tn een ©nzer voorigen, No. 17, maakten wy kortelyk melding van het onge!, JL luk, een Metfe'aar en Opperman op deH Haarlemmer-Dyk in een Regenbak te beurt gevallen; thans kunnen wy ook niet voorby onzen Leezeren de edelmoe( digheid der Burger-Sociëteit alhier, onder 't oog te brengen. Aan dienmemchlievenden Perfoon, welke de gemelde Ongelukkigen uit den Kuil gehaald heeft, is des avonds van den 3den deezer, op de groote Societeits-Kamer, vereerd een fraaijen Zilveren Tabaksdoos en Pyp-uithtalder, mitsgaders een ftel Schoen- en Kuit-Gespens.
Op het Dekfel van de Doos was zeer konftig door een der Mede-Leden gegraveerd hst Zegel der Sociëteit, en op het onderfte gedeelte was deeze Infcriptie gefield:
AAN BOOTSMAN HANS MICHIEL LISSAU*
Geboortig van Dantzig, werd deeze Doos, door de Burger-Sociëteit te Amfterdam, opgericht den eerften February 1786, vereerd, Tot een verdienfteiyke blyk van erkentenüfe en aaudenken voor zynea voorbeeldigen menschlievenden ie ver, zorge en bereidwilligheid, met merkelyk gevaar ; van zyn eigen leven betoond, ter redding van twee Perfoonen, zynde een Met: felaar en Opperman, in een Regenbak, den talen April 1786, alhier ongelukkig . omgekomen; mitsgaders ter aaamoediging van anderen, om zyn edelmoedig ge• drag ni te volgen.
Amfterdam den 3den May 1786. Uit naam van Comuiisfarisfen,
J. G. HES P E, Secretaris. Hetwelk door de hartelykfte dankbetuigingen van den Bootsman, welke zyn go;d en deugdzaam Cara&er ten duidelyklten te kennen gaven, wierd beantwoord. Ook verneemt men, dat de gemelde Sociëteit tot belooning van het verdienftet lyk gedrag vai. den Ruiter Fredrik Rietvelt, by de Muttzuchiige Beweegingen van den i7den Maait jongsi eden, in 's Hage, op eene zo vol ieverige wyze ge1 houden, mitsgaders ter aanmoediging van 's Lands bezoldigde Knechten, om zyn voetfpoor, tot betrachting van hunnen Eed enPligt, na te volgen, reeds mede heeft beftoten, eren als ook by het lofelyk Genootfchgp van Wapenhandel f#£
K ZVtó



( 74 )
Nut:dér Scbüttery alhier, gerefolveerd is, een aanzienlyk Gefchenk aan denzei ven tc geeven, hetwelk vervaardigd wordt, en binnen korten tyd aan dien braaven RiLter zal ter.hand gefield.worden.
Het ge«l der Doodcn vsn de-voorgaande week i$ 113.-
Van elders verneemt men de volgende Byzouderheden.
Petersburg den ndeaApriL. Deezer dagen i» 'er een Ukafe uitgekomen, omtrent het maaken van een nieuwen Weg naar Moscouw. De Ke'zetin het-ft eene fom van 4 Millioenen Roebels daartoe afVgeeven, waarvat jiariyks vkrmaal honderd duizend, tot het maaken van den Weg en van de Steenen B.ut;gea zullen gecmploieerd worden; zuiks de Weg in 10 Jaaren zal gereed zyn : Terwyl intusfchen de Intresten van het Gapitaal, 't geen te^en 6, per Cent in de Adelyke Bank zal. gelegt worden, een genoegzaam Fouds tot onderhoud van den Wegzuilen opleveren.
Brief uit het ■ Mtgdttiburgfcbè\ en de Streek tusfchen Kktbénetv en Tatigermunde, den zrften April. Sedert 8 dagen is in dit Gewest een foort van verg ff'g.Ongedierte, Kanker genaamd, bevonden. Zy zyn niet grooter dan een kleine Mug, of jonge Vlieg. Ik kan 'er geen opdryven en medezenden, want elk fchuwt om ze aan te raaken. ■ Voornaamlyk vallen zy het Rundvee en de Paarden aan, en byionderlyk aan den Mail en onder den Buik. Voor 't Rundvee, dat gewoon is, zeerdoende plaatfen aan 't Lyf te likken, is de fteek gemeenlyk. aanftonds, of binnen 24 uuren, doodelyk. Het zwelt verbaazend op, en wanneer het vergift ingelekt is, zo zwelt de Keel toe. Men heeft tegengiften, gelyk'de- Scorpioen-Olie, die op het Land bekend is, gebrukt, het Vee varfche Melk, ingegooten, omilagen van verfche Leemaarde gemaakt; maar by de meesten zonder eenige uitwerking. In den omtrek van omtrent 3 vierkante Mylen, ïyn federt 8 dagen over de 100 ftuks, voornaamlyk Osfen, daarvan geftorven : Paarden zo veel niet, maar toch ook genoeg. Van die, welke zich op het -open Veld be*on Jen, is byna geen een verferrcond gebleeven van de fteeken. Ey de Varkens, Schaapen en Honden, heeft men geene befchadiging waargenomen. Eenige barvoetsgaande Menfchen zyn geftooken, en by veelen zyndeBeenen, ja ook het-Orderlyf fterk gezwollen; maar zy hebben zich ra eenige dagen zonden Geneesmiddelen herfteld. Dit ODgelukirig voorval zet veele Landlieden in dr uitesfte-behotft'gheid en verlegenheid. Van den Voorjaar-regen , ongezondèn-Wind en door het van de natheid bederven Hooi, is het Vee den geheelen-Winkr door veel geftorvea-, en na komt dat fchadeljk Infeér. Het.Wintervoeder is verteerd, de Veld-Arbeid kan riet uitgelleld worden; en nochthans betrouwen de minfte Huislieden, het Vee uit'de Stallen te brengen. Na de natte jaaren van 177e, 1771 en 1772, bevond men by gelyke Voorjaars-Weders, na.mr'yk by aanhoudende drooge Oosten-Winden in Mey 1773 dat zelfde Ongedierte in deeze Streekén; doch richtte op verre- na niet zo veelefchade aan, ais ifl! dit Jaar.
Weenen den zóften April. De Commercie der Stad Triefte j die doer den wankelenden ftaat van verfcheiden Handelhuizen aanmetkelyke flagen toegebragt was, begin! haar.Credit wederom te krygen. Het Huis Dimpfel heeft reeds een Expres-, fs.naar. Par.ys- en- Hamburg gezonden met contant Geld, sen einde de Wisfels, duoï iet7,e.bskis Suden op dat Huis getrokkente voldoen. Het Huis van Jean'



C 75)
Adam -Wanner-honoreert insgelyks alle deszelfs engagementen: de Haven-Kapitein Jean Pierre Mayer, die geviugt was, is van a le Judicieele vervolgingen beVf'yd geworden, federt hy bekend heeft, dat 'er van zyne zyde geen bedrog geplee t was , en hem nog iets overig bleef, om zyne fchuldeo te voldoen.
Frankfitt aan den O der den i8fteh April. Gisteren w'erd alhier de Sterfdag var> den H-rtog Leopold van Brunswyk, door de gantfche Stad en het GarmfoenSchool p'egtig gevierd. Daags te vooren had men de plaats, waar men het Standbeeld zou op.ichten, zynde juist die, waar gemelde Vorst door den Vloed verzworen was, afeeperkt. Het Standbeeld wordt door den Koi.mglyke Beeldh »uwtr den deer Mayer, naar eene Tekening van den Heer Rode, vervaardigd. Hér ve-beeld cane Group, van drie Zinnebeelden, als: De Menschl-evenheid, Standvastigheid en Nederigheid, die eene Lykbus van zwart Marmer op hunne <ehou<ers houden. Op het Voetftuk ftaat het Borstbeeld des Hertogs van wit Marmer en aan weêiskanten een Tafel van zwart Marmer, met een vergulde 1-fcrip'ie Naast het Voctftuk ftaan, aan dtie-kanten, die groote Beelden, voor eerst een Vrouw met een Muur-Kroon, verbeeldende de Stad Frankfort, die een Eiken Krans om het Beeld des Hertogs vlecht; een treurende Rivc-God den Oder aanduidende, en een-Genie met Krygswapenen. De-hoogte van hei Monu* toent is van 22 en de breedte van 16 Rynlandfche voeten. - , •
Amfterdam den óden Mey. Den 3den deezer arriveerde in i etfel s Lands • Scheoen Jupiter, Schout-by-Nacht van Kinsbergen; Noord-Holland 3-Kapitein T>' I van Rvjieveld ; de Tyeer, Kapitein Grave vaoByland, enMedea, Kapitein ViiHant uit'de Middellandfche Zee, laatst uit Engeland ; en den 4den debevragte * Oost-Indifche Schepen les Quatres Freres, ftptMm Sj Nnfcke , (laatst uit Enge- • lard,) voor onze Kamer; en de .Eensgezindheid , Kapitein P. Jacfeo,-voor de-Kam'er Hoorn, beide van Batavia. c <r ,
Paris den ziften April. Voorleden; Saturdag racht, is de Baaly de buffrer?, in d- Kamer van een der voornaamfte Hotels van-Veifailles; van zyn Horologte toet Brillatften bezet, en-twee Beurfen, waarin 40 Lotrf.n waren beroofd geworden; het is zeker, dat de Dief geen licht by zich gehad heeft* dewyl hy hét kosoaar Kruis der Ridder-Orde van Makhi, mede met Brillanten bezet, heef* laaten legen, fchoon het voor-de Schoor fteen raast het Hotoloaie lag.
Van Douai heeft men, itt de Heer Blanchard aldaar den 18 April laatstleden ïvn xevenrende Luchtreis heeft ondernomen, en met zyn Luchibol in het. Derf > Etoile, in Picardie, omtrent 31 -mylen van Douai, is ternedergeRome-n-, hebbende; die weg in een en een half uur afgelegd.
Berlyn den-ioften April. Sedert de Konirg zyn verblyf te Sans-Soad he ft gnomen fchynf Zyne Majefteit dagelyks in krachten toets neemen, zo dat» er SJ dS oSat of Hoogitdeielve. doet-een tour.je te Paard: Zyne Majeft.it 4 he-ft voorleden Vry da* zelfs de Eiercit'en der Gardes gecommandeerd en z*lwaaifchynlyk in het begin van Mey herwaards komen, om, volgens J^«* «wooje de Revue fe doen over de Regimenten van ons Gaaiinfoen en da» foe hoorende. Den 2iften Mey zullen in onze Nabuurfchap de giocte Mar oeu- ïres beginnen, waartoe den 14de* de Regimenten word en ver w acht en,s* • de Gezondheid van onzen Monarch blyft aanhouden, zullen denklyk de vreem«e Officieren -hun. verlangen vervuld zien, met den oudften en een der grootfte Kryg-



( J6 )
helden van Europa in Perfoou Marceuvres te zien commandeeren, welke grootendeels aan Hoogst lenzel ven hunne uitvinding verfcouldigd zyn.
Groningen den zdcn Mey. Heeren Commisfarisfen det Burger-Soeieteit ten Huize van den Kastelein C. Smeda, door snedelyden aangedaan over het lot van den ongelukkigen Geert Beerends, wiens Huis en genoegzaam alle zyne Goederen op den i4Üen April laatstleden door den Bh'xem zyn verteerd geworden, hebben befiooten, 4 dagen ter weeke te vaceeren, om de Liefdegiften hunner edelmoedige Medeleden, ter vergoeding van dien rampfpoed, in eene beflotene Kist te ontvangen. — Weldaadigheid en medelyden blyft nog altoos de Hoofddeugd der Nrderlanderen. a.
Heemfe, in Overysfe!, den aden Mey. Den ruften April jongstleden floeg hier, tegen den Avond, de Blixem in onzen fraaijen Kerk-Tarerï; hetwelk eerst ontdekt wierd na 7 uuren, naar gisfing wel een uur ea d;en Slag, waardoor men dit ongeval vermoed veroorzaakt te zyn, toen men den Rook en de Vlam boven aan de Spits zag voortkomen : waarop de Kiok getrokken, en iemand naar de aan ons grenzende Stad Hardenberg gezonden wierd, om een Brandfpuit te verzoeken, die echter reeds aarkwam, edr ors verzoek aldaar hetft kunnen komen, met dat gewenscht gevolg, dat de Brand, zonder groote fchade te veroarzaaken , om 9 uuren ten vollen gebluscht was. Wy hebben derhalven aan de vigi!lantie van die altyd volvaardige en Vaderlandslievende Nabuuren , naast God, te danken , dat niet alleen onze Kerk-Toren, maar ook onze wegens haare Oudheid vermaarde Kerk, en waa fchynlyk meer nabygelegene Huizen, niet ia de asfche zyn gelegt. Van welke volvaardigheid het nabuurig Gramsbergen, hoewel ten m in (ten een uur van daar gelegen, by eenediergelyke otnftandigheid, fchoon met róinder gelukkig gevolg, den 4 November 1777, ook ondervinding heeft gehad. Op eenige plaatfen hier in Uverysfel is, op dien zelfden dag. het Koorn verhageld. Weinige uuren van hier is een Meisje door den Blirem aan de eene zyde van haar Ligchaam gebrand, en twee dagen daarna geftorven. Op dezelfde plaats •wierd een SchaapeEhok ia brand gedoken. De Eigenaar, die zich juist met zyn 'Wagen en Paarden daarin bevond, bleef onbefenadigd, maar de Paarden wierden .gedood; als óokniet verre van daar eenige Varkens.
V Gravenbage den óden Mey. Men vrrceemt, dat ter Vergadering van Hunne Hoog-Mog. een Brief ingeSomen is, gefcnreevei rien nden Maart laatstleden, door Taleb Omar Job, inhoudende, dat de Keizer van Marocco hem bevolen had, Hanne Hoog-Mog. te doen weeien, dat Zyne Majefteit de Reede van Larrache vergunde voor de Kooplieden deezer Landen, welke dasrvan gebruik zouden willen maaken, en dat met uitflu'ting van andere Natiën, en ten particuliere dieüfte van hunne Commercie; dat insgelyks alle de Schspen, welke ut .deeze Landen zou Jen komen , met byzondere diftinélie van wegen gemelden Keizer zouden behandeld worden ; dat meergemelde Kooplieden, die zich naar Larrache begeeren, aldaar zouden mogen oprichten Huizen van Commercie, en van gemelde Reede mogen vervoeren, alles wat zy wilden van Graanen, Catoeyen, en andere Zaaken, die zy zouden noodig hebben ; en dat gemelde Zyne Majefteit insgelyks aan Hunne Hoog-Molenden gaf eer.e van de beste Huizen in Tanger, om te bewoonen door Hoogstderzelver Cocful, aldaar refideerende.
.GiiHilct br de Eive de Wed. J. yah EGMONT: op de Regulier» Bieêftraat, te Aiu2eadam.



DE 1 HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE
NIEUWS-
VERTELDER.
Den 20 Mey 1786. N9. 20. ,
Het getal der Dooden yan de voorgaande week i$ 147. Van elders verneemt men de volgende Byzonderheden. Maltha den zóften Maart. Den 1 iden deezer kwam alhier aan het Hollandsen Oorlogfchip Overysfel, onder het commando van den Kapitein }. Boot, benevens de Brigantyn de Windhond. Daags daaraan had de gemelde Kapitein1. benevens de Luitenant Bloys van Treslong en eenge zyner Officieren yerzeld door den Hollandfchen Conful, gehoor by den Groot-Meester , welke die Heeren op de beleefdfte en vriendelykde wyze ontving, betuigende deszelfs genoegen over de Prefenten, die de gemelde Kapitein, uit naam van Hunne HoogMor., Zyne Eminentie aanbood, zendende, ten blyke daarvan, asn boord van gemelde Schepen allerhande Vervejrfehingen, zo voor de Officieren als het Volk, en nog voor de laaifte een prefent van 20 Gouden Louïfen. -O
Eergisteren had bovengemelde.Kapitein en verdere Heeren hun Affcheids-Gehoor by Zyne Eminentie, die hen, even als by de eerde Audiëntie, in zyn Pontificaal gewaad ontving. By deeze gelegenheid bedankte de Heer Boot den Groot-Meester voor de veelvuldige be'eefdheJen , geduurende hun verblyf aldaar "eenooten, gelyk ook voor de Prefenten en de gift aan het Volk, met byvoegina, dat hy wenschte, dat de Iilullre Regeering van Zyne Eminentie voorfpoedie weezen, en hy lange Jaaren in Go is gunst regeeren mogt, en dat Hunne Hoog-Moienden altoos met de vriendfehap van Zyne Eminentie en de geheele aanzien'yke Ridder-Orde mogt vereerd blyven ; welk Compliment door den Groot-Meester met de allervriendelykde uitdrukkingen en de toewenlching eener behou ien reize, beantwoord wierd.
Des namiddags bragt de Intendant van het Paleis aan den Heer Boot een Gouden Snuifdoos,'met het Pourtrait van Zyne Eminentie omzet met Brillanten, benevens een Ponjaard met een Agaat Gevest e» Gouden Scheie, met Robynen en faweelen ingelegt, en voor den Luitenant Bioys van Treslong «en Gouden Snuifdoos, op welk de Haven van het Eilaad Mahha gefchilderd is, met de daar in leggende Schepen Overysfel en de Windhond, benevens het Wapen van den
GS"<^dsnrizden April. De Zaak wegens de Dief dal in den Koninglyken Thefaurie, wordt meer ea meer van etndiger gevolgen. De Thefauner-Generaal
K 3 J°*



- . ( 78 )
]».ao Henriques de Souza, d'e van zyn Bediening is sfgtzet, is in zyn Huls gemeneerd, om dat beweezen is, dat hy niet onkundig is geweest omtrent het gedrag van zvn Zoon, oie zich daaraan fcnuldig gemaakt heeft.
Sed<r; eenige dagen heeft men een aanvang gemaakt met de openbaare Verkoö- . ping der Goeieren van de Fiels, die in gevangenis zitten, alsmede van de Engelfche Koopman Perachon, die, niettegatiftaande alle moeite, welke zich de M5xisier van het Plof van Engeland gegeeven heeft, om iets ten zynen veordeele te bewerken, geene ftrenge lïraf zal kunnen ontgaan. Het is waar, dat hy zich gtjnftificeerd heeft omtrent alle vaifche befchuldigingen tegens hem, maar kan net bedekken, dat hy Handel gedreeven heeft ia ruwe Diamanten voor omtrent izcco Franfche Livres. Volgens alle waarfchynlykheid zal hy niet a'leen geheel geruïreerd, masr nog daarenboven voor al zyn- leven uit dit Ryk gebannen worden. By het verkoopen der Meubilen en Goederen van dien Koopman is 'er een edelmoedige daad ge fchied, welke zeldzaam is: Een zekere Heer Pary, geasfofïeerde met het voornaamfte Engelfche Huis van Commercie, bekend onder den naam van Pury, Mel'che en Vi.«mes, heeft alles ingekogt, betaald, en atnftonds ten Gefc*nk geionden aan de Huisvrouw van den ongelukkigen Koopman Parachon.
Zwabeu den 2.7ften April. Voor eenige dagen is in dit Land een zo byzonder als droevig geval gebeurd. Twee Vreemdelingen kwamen aan den Oever van het JMeir van Conftantz. vergezeld van eene zeer welgekleedde Jufvrouw; zy vraagden eenen Visfcher hen aan een anderen kant te brengen. Deeze weigerde zulks .met te zeggen, dat hy zulks niet konde doen als met verlof van den Magiftraat, alzo hy anders eene zwaars boete zou moeten belaalen. Waarop de Vreemdelingen hem vraagden hoe veel die boete dan bedroeg ? Honderd Ryksdaalders was het antwoord. Óp ftaande voet wordt den Visfcher deeze Som, en dsarbenevens 'het bedongen Geld voor de: overvaart, ter hand gefteld. De Visfcher voldaan zynde ftaat'de handen aan 't werk, om hun naar den overzydfchtn Oever tebrengen; doch toen zy in 'i midden van het Meir waren, haalden de beide Vreemdelingen ieder een Piftool uit den zak, en geboden hem ter uitvoer te brengen.èet geen zy hem zoufen zeggen, alzo. zy hem anders door den kop zouden fchieten. Toen zeiden zyshem, dat hy de Jufvrouw moest neemen, en in het Meir weipen: De Visfcher, voor zyn leven vrtezende., gehoorzaamde al beevende. Aan den anderen Oever gekomen zynde, gingen de Vreemdelingen aanftonds in eene , Pc::.t-Chais zitten, die met 4 Paarden befpannen was, en op hun wachtte, waarna zy met den gtoo'.ften <poed wtchreden. Men heeft nog niet kunnen ontdekken wie zy waren, noch de. beweeg-oorzaak tot dit Tieurtooaeel.
Liverno den 28'ften April. Hier loopt een gerucht, dat 'er tyding is van de vei overing der Stad Sfax, op de- Kust van het Koningrjk Tunis, door den Generaal Emo. Zy wordt verfchillende verhaald. Het waarfchynlykst bericht korat hierop u't: De Generaal Emo begaf zich met zyne Vloot naar de Kust van Tunis, onvte onderzoeken, welke Plaats hy best zou aantasten, om aldaar een veilige Ree te hebben. Men befloot, eene kans op de Stad Sfax te waagen, als best daartoe aan Zeegelegea, op een afftand van eenige mylen van drie kleire Eilanden, welke tot eene goede Legplaats voor het Eskader konden dienen. Men begon caarop dso aanval vsn den Zeekant met groote dapperheid, terwyl die van binnen t UCjb ook kloekmoedig „verweer dea. Doch, tot ongeluk voor het Garrifoen fpicn» * (en,



C 79 )
run onder de Aétie vier Yzeren ftukken Kanon, waardoor we^ess di menfgtc der Lieden, dis daarby waren, veelen omkwamen. Du Generaal de goede uit werkü'g van zyn Gefchut zxnde, en zyn voordeel doende met de verflagenheid vanher Garmfoen wegens het gnnelde oi geluk, deed iyoo man Siavo iers landen om de Stai te beltonnen, gelyk inderdaai gefchiedde, hebbende zy het geluk, de Plaat» met den Degen in de vu st te veroveren. Het Garnifoen nam de vlucht, en wierd gedeelteiyk in de pan gehakt Men verwacht met ongeduld de aat-komst van een Vaartuig van di; .Kust , om het zekere daaromtrent te ven eemen. '
Weenen den zoften April. De Ghristelyke Veriraagzaamneid is eene zo bemin» neljke, en onde: tusfchen in veele Oorden nog zo zeldzaams Deugd, dat alle blyken daarvan eene openlyke gemeenmaaking verdienen. Zie hier dan eene nieuwe proeve deezer edele hoedaniKheid. Kortiings overleed, in het GraaffchapZipi, in Opper-Honga yen, eene Vrouw van een aanzienlyk Gedacht, welke haar Grafplaats op een Roomser Kerknof befproken had. De O/erledene moest dus aldaar ter Aarde befteld worden, doch door Perfoonen van haare Godsdiénftige Be'ydenis: De geheele .Familu wachte met ongeduld, en tuifchen hoop en vrees daar voor op de toellemrning van den Heer Cnarles Bertonni, Cat'noliek Priester, onlangs aldaar geïnftallecrd. De vetftandige Geestelyke gaf niet alleen, tot groot genoegen der geheele Fanvlie, den Liuherfchen Predikant Cirbesfi, verlof, om het Lyk met alle gebruk'yke pkgtgheden, naar de Grafplaats të brengen, maar verielde het zelfs in eigen Perfoon, met zyn Capellaan, encen'geRoomschgeiinde Studenten, mtt derzelver Profeiforen : Terwyl de Schoolmeesters van de be'dje Godsdtenften, met derzelver Dscipekn, het Lyk vooruit trekkende, te famen een Luibersch Liel zongen.
■ Befhn den 6kn Mey.. De Heer Scbults, Me.efid der Konirgbke PiUififche Aradeïnie der We»tenfchappsg, deelde, gepasfeerden Donderdag,, aan gedachse Academie, deszelfs WaarceemifrgMi mede, daags te vooren geoomén, omtrent he: pisfetren van Mtrcurus ©ver-dé Zonnefchyf Schoon r.u wel deeze Wa*fneemn^en, by gebrek aan teeie doorgaande heldere Lucht, reet geene genoegzaams rasuwkeurighei 1 haddea kannen genomen worden, en net voos 6 uuren 10 minuten wsare tyd, dus omtrent ru'm één en een half uur na Znmt-op^ang, eerst een aanvang Vadden kntir.en nttm^n, brek Vr nochthans uit, da» de ingang*, volgens berekening, reeds om 3 uuren 6- miFrutéïi moest gtfehied zyn. Om 9 naren 13 minuten was de Planeet aan dén WVstelyken rsnl der Zoi/ne geraderd., 2 minuten daarna vertoonde zich desiélfs middenpunt op dien rand. Opkomende Wolken bekttcden het gezigt van den uitgang, die echter voor 9 uuren 18 minuten plaats gehad hebben, overmits op dien tyd geen fpoor van Mercurius meer Ie vinden was. . ' - ,' jralf» 1~ :
Ogende den fden Mey. Wegers het sgte blyven van het vermistte Scheepjde Pieter en Jan, Sc ripper Pieter K uy'ner, Bfuftman van Ofttnde i;p V iisii.jgen, vice veria, veitrokken van Oitende naat Vlisiii gen, den liften -April laatstleden, km men h;t volgende melden: |
£en Hoeker, komende vai St. Ubes, met Zout naar Du'nkerken , gevoerd hv i\apii«:n Couvreur, op den zzfteir April de Hojfden gtpasfeerd zynde, de Wind Oost, begeerde een Loots en ontdekkende het voornoemde Vaartuig, dacht dat het de Loois-Gorvcue w&s,>zu:.ï de Boot uit en zond se r-aar htCVaar-
tttg



( 80 )
tuig, het Welk na hun liet toe hield; maar door de ftilte, ca verloop van twee uuren, bereikten zy dit Scheepje, van waar tegen de Boot geroepen wierd: Wat wil je hebben? Het Volk rait de Boot riep, dat 2y een Loots van Duinkerken noodig hadden; waarop in het Enge-lsch geantwoord w.erd, dat zy geen Lootten waren; men vroeg dan uit de Boot: Waar kom je van daan? Het antwoord was van Amfterdam. Waar wil je naar toe? Zuid waard. Eindelyk zeiden de Menfchtn uit de Boot: Wy zullen overkomen om wat te drinken en te rusten; daarop wierd 'er geantwoord : Wy hebben niets; en lieten een klein nieuw Vaatje zien, zeggende : Dit is al het Water dat wy hebben. Zy waren met hun vieren op het Dek en dreigden met een Snaphaan op de Boot te fchieten, inden zy niet afhielden; dit gaf aan die Menfchen zu!k een agterdocht, dat zy het Scheepje naauwkeu'ig hebben bekeeken, en volgen» hun rapport, zo is het zonder twyfel het vermistte Schip.
Zeker is dit Vaartuig niet beoosten Oftende geweest, want geen een B'anken■burger, noch Schuit van Heyst, heeft het gezien, het geen anders altydgebeurd; bovendien, de Oftendifche Loots-Corvette, die altyd met de Lootfeu op Zee is, beeft hem zien West uitftevenen, als hy maar een kwartier Lu ten was; maar dacht dat hy naar Havre de Grace toe moest, zo als over twee Maanden, en heeft daar geen verder acht op geflagen. Het geene ook al aan dit ongeluk helpt gelooven, is htt rapport van een Man, op wien men kan ftaat maaken, dewelke, dien nacht op de Kaai te Oftende zynde, het Volk van het vermatte Vaartuig heeft zien fcr.eep gtan met zes Pasfagiers, te weeten twee die geen Zeelieden waren en 'er ondentelyk uitzagen, en vier Engelfchen, die niet veel goeds beloofden , en nu blykt het dat het vier Schelmen van een Complot zyn.
Dus is Sch pper Kruydner, met zyn Knecht en twee onfchuldige Pasfagiers denkelyk om 't leven gebragt, door vier Booswichten, die voorheen van Duinkerken hebben ter Kaap gevaaren, en met Schip en Lading voort zyn; het is te wenfehen, dat zy door een Engelfche of Franfche Kruisfer onderzocht zullen worden , die hun door gebrek aan goede Papieren zal aanhouden, en dus beletten dat zy Uch vermeerderen, zich wapenen en op Zeeroof uitgaan.
Middelburg den xoden Mey. Gisteren namiddag hadden wy hier een zwaar
.-Onweêr. by die gelegenheid viel een Blixemftraal op de Sys-Mo'en, ftaande op Stads Wal alhier, en heeft, zo veel by des Kundgen heeft kunnen worden nagegaan, den kortften weg naar een Afleider gezocht; doch, by gebreke van de öikwils helaas! vruchteloos aangepreezene Ekéh'que Afleiders, wel voor 20C0Guldens fchade gedaan. Is het uitt te bewonderen en te betelaagen, dat een blind of hardnekkig vootö >r 'eel op veele plaatfen zich blyft aankanten tegen bet gebruik maal.en eener Uitvuding, wier Eut en voordeel door Tneorie en Praöyk ontegenzeggelyk bevestigd zyn.
Uit Engeland wordt gemeld, dat op de Kust van Africa een groot HoHandjch
-Schip met 600 Slaaven, door dezelve afgeloopen was, en door Kapitein Charles hernemen, waarna het door de Negers in brand geftooken en in de Lucht gedrongen is, waarfchyn'yk met al het Volk. Men weet niet, of dit het Sch p is van
,C. Vervence, waarvan men reeds tyding had, dan of het no^ cea ander zou zyn.
~~Gclrukt by de Erve de Weduwe JACOBUS van EGMONtT* op de Reguliers Breêftraat, te Amfterdam.



D E
HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE
NIEUWS-
VERTELDER.
Den 27 Mey 178(5. N°. 21.
Het getal der Dooden van de voorgaande week is 110.
Van elders verneemt men de volgende Byzonderheden.
Petersburg den liften April. Eindelyk verfchynt eene Ukafe van Haare Msjefte't de Kezerin, door welke de nieuwe Weg van hier naar Moscau bevoiea wordt. Men zal in dit Jaar'daar aan beginnen te arbeiden : De Regeering zal alle Jaaren 400,000 Roebels daartoe geeven, het geen in 10 Jaaren 4 Miliioenen uitmaakt. Men denkt niet, dat deeze groote en kostbaaran Weg tot een laager prys, noch in korter tyd dan 10 Jaaren , gemaakt kan worden.
Dantzig den 4den Mey. By de Lutherfche Gemtente in Poolen, en voor» namentlyk te Warfchauw , heerfchen thans hevige gefchiilen. In 't algemeen zyn die van den Proteftamfchsn Bu-gerftand aldaar zeer gebelgd"ever hunnen Adel, welke laatstgemelden hun het recht, om in Kerke'yke Z-aaken te Hemmen, wil betwisten. De Kerk iyd hier doorniet weinig,'voornainenttyk te Warfchauw, zyn de niet in ftaat haare Scnulden te betzalen , veel minder aan de oprichting van Schooien en Hospitalen te denken.
In den nacht, tusfchen den 24 en zfften April, ontftond een havigen Brand te Warfc'iauw ia het Pociepuwfe Pales, 't geen door jooden bewoond word. Het Hotel van ReuiTvatre insgelyks vuur, en het Aetergebouw daarvan, in hetwelk de Loge der Vry-Metzdaaren.was aarigelegt, is geheel in de atfche gelegt; de PaardenfUMen van het Posthui zyn niet dan met veel moeite gered gewc-den. • Praag den 6 'en Mey. Tot bevordering der verdraagzaamheid in den Godsdienst van onzen grooten»Mon .rch en tot bevolking, verfraajing en vergrooting der S ad Bronn, zal daar een Joodenflad aangelegd worden, welke yoo Huizen zal bevatiem De Brunner Franciskaanen zullen afgelchaft worden, en het ganfc* fede Gen >uw ingeruimd, om daarin ds Soldaaten Kinderen van het Laulonfche Regimeót, welk in en om Brunn in Garnfoen ligt, te ontvangen; waar zy alles, wat tot den Militairen ftaid noolig is, zullen leeren
Weenen den óden Mey. Men verzekert, dat by de Krooning der Rusfifcoe Keizerin niet alleen de lCesz?r, nmr ook daCzars Heraclius en David , Vorltenvan. •Georg'ën en Gircasfiën, zolieh tegenwoordig zyn. Dus zal te Cnerfipn de grootlic famenvloei vaa Menfchen zyn, die oo:t in de Staaten des Rusiifcnen Ry*ks gè*
L zien



(8a)
zien is. De Keizerin zat zich op de reize bedienen van een Triomfwagen, en het gantfche Rattgevolg met de Militie, die het zal verzeilen, zal talryker zyn, dan een der grootlte Car&vaanen, die naar Mecca ter Bedevaart reizen. Men forcekt ook van ongemeen infchende Inftrumenten, welke by de plegt'gheid der Krooning zullen gebruikt wórden ; en 'er zu.kn aanzientyké fommen aan Gedenkpenningen, op die Plegtigheid zinfpeelende, ukgedrooid worden.
Vrieifenveen den QJen Mey. Gisteren namiddag ten 3 uuren ontftor.d alhier een Zwaaren Brand , waardoor 7 Huizen in de asfche gelegd , en 2 , waarvan nog de beste Meubilen enz. hebben kunnen, gered worden, zwaar befchadi^d zyn. Daar de toeftand der Ongelukkigen, die door deezen ramp van alles ontbloot zyn, allerbeklaaglykst is, vleid men zich met de hoope, dat 'er nog medclydende Vaderlanders zullen gevonden worden, die door hunne Liefdegaven deeze Noodlydeaden in hunne bejammerenswaardige omftandigheden zullen enderfteunen.
Weenen den loden Mey. De opheffingen van verfcheidene K!ooste;s. in het Koningryk Hongarye gaat nog onafgebroken voort. Vermits men by deeze gelegenheid een onderzoek gedaan heeft, hoeveel de Aalmoesfen bedraagen , welken de Franciskaaner Orde, die in Hongarye zeer talryk is, jaarlyks timmelt; zo bevond men, dat zy meer dan eeno-M'iliioén uitmaakten. Derhalve wordea de al te overtollige Geestlyken van de>;ze Orde, om ze allengs te verminderen, boven anderen by de-nieuwe Parochiën, wélke in dat Koningryk in groote menigte worden opgerecht, tot Prieders en Kapellaanen aangedeld en gebiu'kt.
Men zegt, dat zekere Dönati, die eebige jaaren geleeden , met omtrent 200,000 Guldens, ut or.ze Stads-Bahk ontvreemd, naar Amerika gevlugt is, onlangs herwaards gefchrée.'en heeft, dat hy door dat ontvreemde Geld, door middel van den Koophandel, zo groots Schatten verwonnen had, dat hy niet alleen in ftaat, maar ook genegen en bereidwillig was, om niet alleen al dat ontwen Je Geld, maar ook a-He de Intresttri, welke 'er geduurende dien tyd op vervallen waren, en voorts alle dé ffhaade, daardoor veroorzaakt, wederom te befaa'en en te vergóeden f mei verdoek , dat het hem vergund mogt worden, om ongehinderd en orgefttaft in de Keiïerlyk-Konirglyke Landen terug te rno»en komen. Doch men twyfclt zeer, of dit hem wél zal toegedaan worden. °
Het koude Wéér, welk'den elften deuer begonnen is, heeft bykans ma geftaa'igen Noordenwind tot eergisteren toe, alhoewel met eenige vermindering, geduurd. Ondcrtusfcntn heeft d:e koude geeèe fchaade aan de Boomvruchten toegfbrait, en fchynt integendeel de voorbode van een vruchtbaar Jaar te zyn.
Parys den i2den Mey. In eén or.zer Nieuwspapieren van den 3 len deezer, vindt n en het volgende bericht:
Doctor Faye, eerfte Geneesheer der Admiraliteit vzn Zweeden, aan het ootrdeel der Academie der Weetenfchappen van Stokholm onderworpen hebbende daakn van een foorle van Steenpapier (Carton Lxiophyte) welk hy uitgevonden heeft, zo herft de Academie, na zsch door Proeven daarvan verzekerd te hebben dat deeze Uitvinding tot verfcheidene gebruiken kan nuttig zyn, san den Uitvin' der een gefchenk gedaan van 200 Daalders, en. Zyre Zweedfche Majefteit heeft hem een uitfluitend Voorrecht toegeftaan tot het oprichten van eene Fabriek vaa dat Papier. De Proeven in tegenwoordigheid van Commiifarisfen der Academie gtdaaa, werden dus opgegeeven ;
1. Eene.



C 83 )
1 Eene Hotte van Hout gemaakt, en zo we! van binnen als van buiten met d-'t Steenpapier bekleed, waarvan de gewoone dikte omtrent van twee lynenis, is Revutd met Brandtoffen, welke men in brand geftoken beeft; maar de &ewelÖkhsjd van ret vaur heeft hu niet befchadigd.
"Dit Papier welke de vogiu,heid lang behoudt, verbrand tot kooien zonder te ontvlammen,'wanneer men het aan een fterk en langduurig vuur bloot ft<lt.
2 Gebrukt zynde om een Huis mede te bedekken, heeft het de ongemakken, beurtelings van de Zon, de Sneeuw en de fterkfte Vorst wederftaan, zonder eenige van'zyne hoedanigheden te verliezen; het is zelfs beter geworden, dewyl het har Jer geworden is. j u a
o Een Schip, daarmede zo van binnen als van banen bekleed zynde, heeft verfche;dene reizen gedaan, waaMu het zwsar Wéér heeft uitgeftaan: Het is met opzet blooueftelJ geweest aan de fnelfte beweegingen van het Water eener Sluze, en onaangez:en andere gevaarlyke Proeven, is hd geheel onbefchad'gd gebleeven.
Dt Paper, vatbaar om alle k'euren te ontvangen , kan ook dieren tot verfiering van Vertrekken, en tot veifchsidene andere nuttigjS en aangenaame Werken.
Le\den den zoden Mev. In deeze week is alhier een zonderling, doch ttffïns treurig geval gebeurd. Twee of drie jonge Meisjes, niet ouder dan omtrent de 16 of 17 laren, op eene Knaap van gclyke jaaren yerüiugerd zynde, gu.gen naar eene zogenaamde Waarzegfter, om van-deeze te verneemen, wie de jongman tot haar deel zou hebben ; de zogenaamde W.gcbekaiUer ging dan ook voortaan \ * werk om baare Raadvraagfter te verlichten, en zude, dat de geene die het meert op hem verfTtigerd wes, hem nimmer zoude tobben; waardoor. d?eze met weinig verfligen was;" dan toen deeze Voorzegg?ng giê.ndigt was kwam de creotfte ■ zwaariaheid nog aan, want het geer, (namelyk. Gek.) daar de Duivel jaag ft-er waar om geiend, of'liever dit eene Schepftl. wa>.hoop;g gemaft had, mankeerde by de Raadvraag (Iers, daar de zogenaamde Waariegker volitrekt betaald wilde zyn. Da geene, welke het Noodlottig. Vonns ontvangen had, refoLveerde hierop om Haar Zlverêri Beuje' te verkoopen, 'it welke Penningen zy d t Goddeloos Wyf betaalde van haar Gezelfc ap affcheid nam, en zich vervolgens buiten de Poort begaf alwaar zy zich, mogelyk uit wanhoop, verdronken heeft, tot gro te droefhe'd van haare Oudfts; na dat men eei.ige dagen niet ge weeten had wat men vaa hjtar afzyn moest denken, is zy dau gevonden Het Godloos Vrouweer foon-, di« denkelyk de bewegende Oorzaak vay het. droevi* e-nde vao dit ODgelukkig Sch-pfel is is- reeds in harden van de Juftite, zo dat men riet- twyfek of- zy aai ten atfchr'k'van anderen, van dat foort, eerlang loon naar Werk omvangen.
By de menigvuldige bewyzen, die vmi de oprechtheid der gevoelens van Lodewyk XVI reedi bekend zyn, zul e» wy 'ér een voegen dat nhuw is, en geenszins den mfnsten lof verdiént. Deeze jonge en weldoende Monarcii, zonder iwyfei verf m-vdeor'e dat de fchitterende Taf- reelen , welke men hem van het gelufe der Vol* km" van hun gemak . en in 't aUemeen van den rykdem van ^yn- Gebied, onjer de (Ven bragt n:et te eeneroaal overeeckomftig de waarheid waren, en daarvan ra^e- onderricht willende zyn, nelas?re, zo men zegt, buiten weeten van zyn* Ministers en Hovelingen, die hem omringen, een Lutenant-benwaul die eer! ze-* eerlyk Man is, en waarin hy alle vertrouwen (lelde, zyn Konipgtyk rond te • reizen, caatin op de aorgSuldiglte ??yzc duAtgeowootdtgeo ftaat der Volken te;
L 1 onitt



■(84 )
©nderzoeken, vooral dien der a*me Inwooners van het platte Land, enz., en hem daarvan een vsaauwekeurig bericht te doen. Deeze Qfficier, den ióden der vóörige maand te Ve;faiiles gekomen, heeft zyn bericht aan den Souvetein op devolgenje , wyze gedaan:
Sire! Ik heb niets vetzuimd, om my getrouwdyk van uwe Mijefteits bevelen te kwyïen. Ik heb onder de Armen gereisd; en zo iets den Ichrik kan ve r.zaehten, d;e de uiterfte Armoede, welke ik in alle hunne Wooningen heb aargetroffen, my heeft ingeboezemd, zo moet ik denken, dat Uwe Majefteit my die ïeize niet bevolen heeft, als om aan de poedhed van zyn hart de gelegenheid tot weldoen te verfchafFen, en den ongelaoflyken druk, waarin zich een zo groot gedeelte ewer Onderdaanen bevindt, verligting toe te brengen. Ja, Sire! de mcesun zyn tot de uiterfte behoeftigheid vervaikn; by aanhoudendheid, en in alle cc deelen van uw Koningryk, vergaan uwe Onderdaanen vati Armoede; myn hart krimpt nog alleen op ce herdenking van het akelig Schouwfpel, 't welk die 'armoedigheid my byna o/eral heeft doen zien. In veele Dorpen, welke ik heb doorgereisd, is myne gevoeligheid hevig btwogen geworden , vsn aldaar verfcheide Hutten te vinden, weike van de noodigfte Meubelen ontbloot waren, en meest? .tyds zonder e-en ander Bid, dan eenige halmen flsgt Stroo; in andere heb ik naakte Kinderen gex>en^ die, onder één vermengd, met hunne Ouders ter ruste lagen, naauwlyks met oude' Vïodden gedekt, en allen half dood van honger. Maar het gïen my het meest heeft doen beeven, is dat ik vernomen heb, dat de meesten tot die armoede niet gekomen waren, als om dat zy gedwongen waren geworden, alles wat zy hadden te verkooper., om de Belastingen, die zy hunnen Souvercin .verfchuldigd zyn, te betaalen
De Koning werdt aver dit bericht zodanig bewoogen , dat hy hem, die hem zo wel onderricht hadt,.op zyn Konkglyk Woord op ftaande voet vrrzekerde, dat hy de krachtdadi-ffte maatregelen zou neemen, dat zvre behoeftigfte Onderdaanen nog binnen kort het ve.mogen hadden, een goed ftuk Vleesch, ten min-ften driemaal 's weeks, in hunnen Pot t: kunnen fteeken.
Hamburg den ióien Mey. Den i3den de-zer is u't Groenland op de Elve gekomen Commandeur H. Wilckens, met 120 Qaa-teelen Robbec-Spek, beüchadigcf; hy rapporteert, dat de Schepen die in February van hier'uitgeloopen zyn, den yden Maart op laage Graaden aan het Ys gekomen en langs hetzelve opgezeild waren; tot den 2often dito hadden zy mooi Wcêr, zo dat geen Reef in hét Zeil Haken, dauna wat nseerder Wind ; dpn zien Ap-il deeden zy de eerfte Val, tn den 6den dito hadden het Flensgat vol, den 7de» dito bfgon het te Srormeri, het geen d« anderendaigs zo toenam, dat zy de groote Mast Dpoeaten kappon en ook drie Sloepen verlorren, ook wierd hun Schip lek, dat zy op iJZec zo goel doenlyk berHelde en nasr Hu:s fterende; voorde Storm waren 4 Schepsn van Hamburg, 1 van Glcfcftad, en 1 Noo.dsch by hen gevreesr, «ie denkelyk ook we! het Flensgat zullen vol geflagen hfbben. Naden Storm hadden Zy maar eeu Sor'p van verre ge tien, kon dea het niet herkennen , dpch dachten jdat het ook befchadigd was.
; *" Gekakt by de Erve de'Wednw* JaCÖ B U S~vah E"g~MÖ nt7~ op de Reguliers Breêltraat, te Amfterdam.



W DE ^
HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE
NIEUWS-
V ER PEL DER.
Den 3 Juny 1786. N9. 22. ! ^
1^-
*q ■ ■ —
Het getal der Dooden van de voorgaande week is 133.
Van elders verneemt men de volgende Byzouderheden. Tamer den nden April. De Hollandfche-Kotter de Wesp, Kap ten Palm, kwom den zotten der voorleden maand , alhier in de Baai ten anker, zynde daags te voo-n met het repatr'crend Esqaader vandwSchonl-by-Nacit van Kinsbergen, van Mallaga gezeild: Dan terwy! de gemalde Kapitein Palm zich den 3den deezer art twee zyner Officieren, alhier aan het Huis van den HoLanafcnen Gonlul van'Niewerkerke bevond, wierd de West-Noord-Wesien Win] zo tterk, dat hy dien avond niet aan boord konde komen ; en de Wind zich van tyd tót tyd nog meer verheffende, was dezelve, den 4den deezer, zo hevig cn de Zee zo hoog , dat geen Slo;p het durfde waagen naar boord de vaaren: eindeiyk des avonds de Wind meer naar het Noord-Westen, dat vlak in de Baai is, loopende, wierd Se commanderende Officier aan Kiord van de Kotter genoodzaakt zyne twee Ankers te laatea flippen en naar M-allaga te «aften , van waar wy hem eerlang aifcncr terug verwachten. . . , „ ,
Cwfrantinopolen den roden April. De Rejeeuog bumcïit zich ledert eenige dagen tterk met den Zèedienit: Men arbeid aan de uittósting vaü ia Ga>»oten-, welke, tot eene nog geheime Expeditie, deezen Zomer naar den Archipel zullen gezonden worden. De laaifte Betichten van AleSandr'a bevestigen, dat niet alleen de rust in Egypten herfteld is, maar dat Murat-Bey ook zelfs aanmed alle de gele lene fcnadens te versoeden. ... . j
Heden. mor>ren heeft rrfsn hier op hooge order een Particulier, die zich onder de befc-erming van Zweden bevond, bei.eveus alle zyne Bedienden j gevangen gemimen, in Criminee'e Hechtenis gebragt, en aUe zyne Goederen verzegeld. Deeze zeer .yke Particulier was federt eenige jaaren een Bediende van de Munt, die al het Goud en Zilver j waarvan Speciën geflagen moesten worden, moest ontvangen Men befchuldigt hem, dat hy y a 6 Mill'.oenen Piasters heeft agtergehouden, waarvan hy de onvoorzigtigheid gehad heeft een gedeelte te befteeden, enk zici tegen de verkiezing van een Vorst van Waliacnyen, en dus tegen den wil van den Sonveteiu, aan te kanten* Men wil hem rekenfeha? doen geeven ven
h 3 «



( S6<;
de onnoemeiyke.RykdomtEen, welke hy in zo kotten tyd heeft kunnen vetï3. melen, en,roeien men hem reeds o? de Pynbmk gebragt heeft, is het te v tezen datzyne Zaaken eeren kwaaden keer lallen nceme'i
menen den lo len Mey. I), Grirkfche BisfcnOp van Belgrado deed o*ta%ea een S!oot graven roncsojn den Kerkhof iyn« Natie, reu einde het V<e daardoor aftekeeren. Terftond wierd hy in beebtenis gezet, en met eerder viygelaaten , dan na dat fcy 6co Piasters had betaald. Naanwlfks was hv raar zyn Huis teru^ gekeerd of de Jamifaaren komen, jn willen nog 5co Piasters hebben, om onder elkande-en te verdeden. Toen hy zulks wegjr*. wierd hr weder op nieiuir naar de Getogen» gebragtv wer waards alle zyne ondetböDrige Geesteyken hem moesten vergeze.len. 'Er wierd bericht van deeze Zaak.naar Gonftaniinopölen gezonden, om door dert Grooten Heer beflvscht te worden
Parys den zzjjen Mey. Het is zeker, dat de Groote Erederik, byna vier dagen m eene Slaapzieste geweest 1S, welke zeer groote ongerustheid gaf. Toen deeze Vorst weder als tot het leven geroepen was, door een plaatfelyk middel dat men aangelegd had,-dcor-een Saziich Geneesheer, welke de-Kroonprins had doen, haaien met zyn elgen Gefpan van Paarden, om te meer fposd te maaken en toen hy weder tot zich-zèlven gekomen was, vraagde hy rekenschap van het Keu er gebeurd was, en ordonneerde, dat men niets moest ontveinzen. Men w« ^s.yerphgt hem te bekennen, in welk gevaar hy geweest was, en de ongerustheden, de hetzelve veroorzaakt had: Men verhaalde hem inzonderheid die van den Kroonpr ns , die zyn Kamer niet verhaten had, geljk ook de andere Pri.fen van het Koninglyk, Hais. De Vorst fcheen zeer -.getroffen over de blyken van de ge? voeligheid. van zyren Neef en van alle zyne Onderdaanen, gróót en klein % beefde^ hrrn te verlezen. Hy deed toen alle de- Prinfen van den Bloede versaderen , Denevens de Grooten van 't Hof, de Ministers, en de-Opper-Generaals hy.eisch.e van hun eenen Led, dat zy zouden vervullen, het geen hy ordonneeren. zoude; hy verbond den Kroonprins insgelyks door eenen Eed, en vetk'aarde toen dat, het toeval, welk hem overgekomen was, aankondigde dat zyn einde naderde, en dat hetzelve wel eens konde wederkomen; en dat hy èa-om onder het .Godsdienstig verband van den Eed ordonneerde, dat op het ierfte téken van eco. diergelyk. toeval de Kroonprins aanftonds'voor Koning van Pru^fen zoride uitgeroepen wo:der-; dat men hem zoude hebben te gehoorzamen als den we"?ig?n Souverein Hy voegde daarby, tot zynen Neef fpreekende, dat deLykftatie die hy begeerdev dat. men hem mede zoude verëcren, ingeval van fterven, móest' zyn zich aanftonds m postuur te ftellen om door geer* Mogendheid te kunren aangetast, worden; en dat, ingeva'.le hy een tweede toeval overleefde het voor hem re,*aengenaamned zyn zoude, getuige te zyn van het begin zyner Regeert tn.bem. als een Vriend en als een Raadsman te dienen Regeering
Men verhaalt v*n den Koning van Frarkryk dit volgende: Onlangs gine Zvre Majefteit de» morgens ten 6 uuren voorby het Huis vaneen Chimrf™ te Verfjes waarvoor het zo morflg was, dat de Vorst zyne voeten niet w»t te ze . ten. Hy klopt aan de deur van den Esculaap: De Meid doet open de Vont
TI BÊdT"g^LZZ UHU1'S tC ?reekeD' no* • Mynheer s nog
„.Bt^d. :, Gaa hem wakker mokert, en ïeg bem,_.dat,ik hem wil fpreeken.»



{ Bj ) . \
DèCh'ru-gyti antwoord, darde Heer, die hem wil cpWachten, zyn naam moet zeggen, üe Souvmin weigert zich bekend te maaken, maar i'rm's gekomen zynde op zyn Kasteel, doet'hy den Chirurgyn ontmeden. Deeze loopt om zich voor Zyne Mtj&'eit te vertoeven; Zyne Maj-tteit hem gezegd hebbende, dat het voor zyn deur zo rr.oing was, voegt 'er by : „ ïlrben het, de u deeze morgen wilde fpreeken, om u de zindelykheid aan te bevelen:" De Ghimrgyn keerde befchaamd terag, en maakte zyne ontmoeting bekend aan zyne Buuren ; met dat gevolg dat de inwooners van Verfailles de Straaten thans zeer zindelyk houden, en dat me» de Dienstmeiden hoo t zeggen, de een tegen de andere, gelyk men kan leizen in 't Jaar 2440: „ Laat ons wel veegen, want als de Koning hier eens vonrby kwam!" ,„..'., ... „
Amfterdam den 2y1:en Mey. Met het 's Lands Scmp Monnikendam, Kapt. Kuyp-r, den 22ften deezer van Batavia in Ttxel binnengekomen, heeft men de volgende Lyst der Retour fchepen voor het Najaar 1785/ en voor het Jaar 1786 aangelegd, om'naar hunne refpeöive Havens te vertrekken, als: dired van Batav;a voor de Ptxftdiale Kamer Amfterdam, het Oost-Indisch Compagnie-Schip de Hoop, Kapt. Harmen Garel Visfer; het Pruisfisch Fregat les Quatres Freres Kapt. S. Nuscke; het Hollandsch Particulier Schip de Jonge Jacob, Kapt. Peter Asmus; dito Schïo Willem en Jan, Kapt. T. de Zweed. Voor de Ksmer Zeeland, het Hollandsch Particulier Sch-'p de Mentor, Kapt. J. Miifaartj dito Schip Oudenaarden, Kapt. H. Klaasfen. Voor de Kamer De'ft, hetFrarüch Schip Elizabeth Sop'Me, Kapt. Masfaut. Voor de Kamer Roterdam, het Hollandsch Parfculier Schip de Vryheid , Kapt. Jan Slaak ; het Zweedsch Schip la Bonne Refolmion, Kapt. A. Lundgreen ; het Fransch Schip Nephtune, Kapi. L 'de Martignac. Voer de Kamer HOorn, het Hollandsch Particulier Schip de-Eensgezindheid, Kapt. P. Jansfen; dito Schip Dordrecht, Kapt. A van des" Giéf-- dito ScVp Eyk en Linden, Kapt. D.'Garlberg, en dito Schip Johanra lacoba Kapt. J. H. van der Linden. Voor de Kamer Enkhuizen, dito Schip de Jonge Trekvogel, Kapt. B J. UrTVn. Voorts over Benga'en, de Oost-Indifche Gompajnie-Schepen Hinloope.i, Kapt. C. Loryn, en Conftantia Kapt. A van Katersveld. Over Gevlon , de Oost-Indifche- Compagnie-SchepenHuisduynen, Lapt. L Cornelis,' en Stavenisfe, Kapt. C. van Vbanderen; en: over China de Oost-Indifche Compa^nie-Sclepen Voorfchoten .Kapt; G. Cornelis • De Pollux, Kapt. L. Gapperhof ; Barbenftéin , Kapt. D. Plocker , en de Africaan, Kapt. P. Molderman. Zynde van gemïlde Retourvloot de Scheeën les Ouatres Freres, de Mentor, de Vryheid, de Eensgezindheid, Dordrecht, F.vk en Linden er. Elifabeth Sophia, reeds ter plaatfe hunner beftemmmg, en het S-h'D la Bonne R folution, in een liegten ftaat aan de Scilly Eilanden gtkomen. Rnveneem-lde 's Lands ScVp Monnikendam, was den 24ften November van Lavif gezeild, met het 's Lands Schip Ala-m, Kapt. Sprengen; ter zeiver tyd, «Teen a twee dagen te vooren, waren van daar vertrokken de Schepen de Jonge s Kapt. P. Asmus, Johanna Jacoba, Kapt. J. H. van der Linden, en oSena«rden Kapt. H. C'aasfen ; hebbende gemelde Kapt. Asmus den ƒ'en Dwcmbcr in Straat Sunda gepraaid het Sch:P H Willem en Jan, Kapt. T. deZweed,



( 88 )
die den i4den November vertrokken was. Meergemelde Schip de Jonge Jacob was den öden February aan de Kaap gekomen, en lag by hzt vmrek van het Oorlogfchip ook gereed om te zeilen; ook. wa-en aar. d Kaap gearriveert de Oost-Indifcie Compagnie-Retouffchtpin de Hoop, Kapt. Visfer, vsn Batavia en Huisduynen, Kapt. L. Cornelis, van Ceylon, welke den 2^sn Feoruary met het Schip Monnikendam van de Kaap vertrokken4 doch omtrent de Vlaamfche Eilanden van dezelve afgerukt zyn. Wyders waren ook aan meergemelde Kaap gearriveerd de Obst-Ihdifche Compagnie-Scnepen Beverwyk, Kapt. van Baggen ; Zoutman-, Kapt. Mulder, en de Ne6oiie, Kapt. Arends, alle van deeze Kamer.
Het is ongegrond, dat de D ortogt der Dardanellen, by ConftantinopoJen. Cf ar de Zwarte Zee, alleen aa de Ru-fifche Schepen zonde gtö u-loof J, en a«n andere Handeldryvende Nat.êi! ai ie erboden ;yi ; want niet alleen Frankryk en Engeland, maar ook onz*- ubliek Beeft h t-.é*fde recht, uit kracht van" uitdtnkkelyke Tractaaten ,• dat nn ■ aa- Rotland .osgcitaan i*. De groote reden waa- om wy tot hiertoe ttrt^ gee e :hêpen csar de Zwarte Zee gezonden heaben' ïs derhalven niet, dat wy geen t« recht Jas.toe, ais Rusland, zouden he'-ben' maar dat onze Kooplieden tot htc è we nig nu vsn eene Va-rt naar de Zwarté Zee voor zic'i konde berekenen, i iet is wel Waar., dat de weg door de Dardanellen voor deezen zyne zwaWghedéri had; marr deeie zwaarigheden voor ons, waren rechtltreeks tegen onze Fractaat.m me., de Porteaan, en, dat wel voornamelyk is aantemerken, zy beUoiden ook in niets an 'ers, dm in willeken* rige misbruiken, ten aanzien van de beiriering des Koophandels te Conftantinopolen. Wy meenen te weeten, dat onze tegenwoordige Ambasfaieur aan het Turk* fche Hof, ook last ontvangen heeft, om 01 s recht tran Koophandel, volgens de oude Tractaaten in gedachten te brengen, qta een even vryen Doortogt door de Dardanellen en langs Conftantinopolen op de Zwarte Zee te hebben, als de Rusfen, welker recht nog nimw is. Doch of wy dan Schepen der waards zenden zullen, is eene andere vraag, en eene Zaak, die alleen daarvan afhangt, of onze Kooplieden hunne rekening daarby kunnen vinden of niet. De uitbreiding van den Handel,"langs de Rusfifche Kusters aan de ZwaneZee, is ook niet a'leett geene onverschillige Zaak vooror>s-, maar integendeel is de vergrootte" d*-s Han dels aan zulke Plaatfen, wasr voor deeien we.nig of geht£l geen Handel was voor alle Handeldryvende Volken voordeelig. Want door den Ha::del worden Zulke Plaatfen Volkryk, en bekomen dus meer Behoeften, die zy weder van an* dere Plaatfen moeten haaien en zo vervullen. Op deeze wyze wordt dan de almeene Masfa des Handels vermeerderd, en dit is voor allé handelende Nat;ën voordeelig, door de betrekking, die alle Takken van Koophandel op eikanderen hebben. Voor 't overige is het zeker , dat het Collegie onzer Heeren Directeuren ?an den Ltvantfchen Handel a'toos een waakend oog houdt op alles, wat deezen Handel maar eettig voordeel kan toebrengen.
Gedrukt by de Erve de Weduwe JAC OBUS van ËGMONT~ op de Reguliers Brsêftraat, te Amdrerdarn.



D E
HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE
NIEUWS-
VERTELDER.
Den 10 Jany i/35. N°. 23.
I" Jet getal ütr JJuoden van de voorgaande week ij 144. ' . X Van elders verneemt men de volgende Byzonderhedcn. Niems-Terk den ióien Maast. De algemeene Vergadering van' V'rginiën heeft onlangs, ter herftelüng v*n de vryheid van Godsdienst eene Ade gepasferrd, behelzende: ,, Dat niemand genoodzaakt zal mogen worden, eénfgen Godsdienst van wat foort ook, te belyden, of in eenige Vergadering, Tempel of Kerk, hoé genaamd, te verfchyntnn; dat niemand zal mogen gedwongen, ontrust, of aan den Lyve of Goederen genSaft, of aan eenige vervolging bloot gefield worden ter oorzaske van zyn Geloof en Godsdienftige gevoelen»; maar integendeel, dat alle Menfchen vryheid zullen hebben dezelve te belyden en voor te (taan en dat deeze gevoelens, op geenerhande wyze, hunne Burgerlyke Rechten, Voorrechten en Hoedanigheden zullen mógen verminderen, vermeerderen, ofalterecren
menen den roden Mey. De onlangs verhaalde Gefcïiedenis van de'onge» meene Vruchtbaarheid eener Vrouwe, die 6 Kinderenter Waereld bragt, wierd in 't algemeen , uit hoofde van dcszelfs fchynbaare onmo^elvkheid, in twyfel getrokken. Ondertusfchen blykt het, dat dit geval maar al te waar is; hebbende de Magiftraat van Janowitz in de Courant van Brunn doen infereerén, dat de Moeder s Kinderen gelukkig ter Waereld bragt, doch by de komst van het zesde overleed. De 3 laatften kwamen eenige uuren na de 3 eerften, weiken het leven behielden. Twee derzelver waren Jongens en 4 Meisjes, en allen waren zy volkomen welgcfchspen.
Regensburg den i3den Mey. Reeds in het voorleden Jaar hadden meer dan 200 Predikanten der Gereformeerde Kerk in den Neder-Palts aan het Evangelisch Corps a'hier zich geadresfeerd, en voorgefteld, dat men deöb ie Religie-Bezwaaenisfeu niet alleen niet afdeed, maar in tegeadeel de onderdrukkingen nog vermeerderde, '£r was een ontwerp van klagten aan hetzelve Corps bygelegd, met verzoek, dat het dezelven by zyne Majefteit, den Keizer, wilde onderfteunen.
Ondertusfchen wilde men het Keurvorstlyk Hof van Munchen verfchoonen m hield du* in de Conferentie de geheele Zaak te rug. De Keurvorstlyk Saxifche Gezanten fpraken deswege maar mer de Keurvorstlyke Ministers, om de Zaak, ware het mooglyk, te bemiddelen, en verkreege» goede beloften en leftens de' verzekering, dat men zich door de Keurvorstlyke Gezanten alhier nader zou ver-
M ' klaa.



f 90)
Blaaren. Maar tot aller verwondering en verbaazing betoond het Hof van Mun. { chen enkel zyn misnoegen en bevreemding over de vrypostigheid der Gerefor- I meerde Predikanten in het Land, verklaard hen voor ftraf waardige Mnitemaakers en onrustige Koppen, ea hunne klagten voor ongegrond. De Palts-Beierfche Gezant te Regens-burg begeerde hunne Naamen te wceten, maar zy werden hem met ontdekt.
f Zodanig eene Taal gaf gelegenheid, dat de Zaak den zóften April laatstleden I in eene Evangelifche Conferentie voorgefteld wierd. ïn die Conferentie werdea het borengemalde Gefchrift, de Specits fa&i, het ontwerp v&n eenen Klaagbrief aaa zyne Majefteit den Keizer voorgeleezen, en men liet de Sp;c?es faöi drukken, om ze ter Dictatuur te kunnen brengen. Alle de Gezanten verzochten van hunne Committentea fchriftelyke beveelen, hoe zich in deeze Zaak te gedraagen
Den óden Mey liet het Kem-Saxifche Evangelifche Direaorium de Memorie door de gezameatlyke Gereformeerde Predikanten van den Neder-Palts ingezonden, en vier vellen groot, benevens het gefchiedverhaal der geheele Zaak welk even zo uitgebreid was, ter Di&aluur brengen. Deeze ftukken fchileierden de krenking, welke aan de Icrichting der Gereformeerde Kerk aldaar den gantscb. lyken ondergang dreigde, waaneer mén niet fpoedige middelen tot haare redding aanwendde, naar het léven af. Tot hiertoe zyn alle de poogingen en vo»rfpraaken van het Evangelisch-Corps, van den Koning van Pruisfen , en zelfs de fchikkingen des Keizers vruchtloos geweest. Vermits men ru de Onderdrukkingen hoe langer hoe meer ophoopt, en den Gereformeerden den weg tot den 1 roon van hunnen Landsheer toefiuit; zo wenden zy zich aan nat Opperk&ofd van het Duiifche Ryk; verwachten van htm de Wederherfie'Üng in dieRech'en Welke hun volgens de Westfaa'fche en Badenfche Vredeverdragen toekomen ' maar die hun reeds federt een zeer geraimen tyd-aliengs ontnomen zyn; en bidden teffens het Evangelisch-Corps, om hunne rechtvaardige Ztak by fcyne Ke:zerHke Majefteit met kracht en aanruk te onderfteunen.
Perys den 19 Jen Mey. Onlangs Schreef de Koning aan dtn Aarnbisfchop van Parys den volgenden Brief:
„ Myn Neef! De dankbetuigingen, die ik Gode fchuldig ben voor de gelukkige Zwangerheid van de Komngmue, myne zeer geiiefte Echtgenoote, en de regel, welke ik aangenp,men heb, om alle gebeartfnisfen, daar ik of myn R^k belang by hebben,_aan de Goddelyke Voorzienigheid te onderwerpen, verpligten my U deezen Brief te fchryveti om V te doen weeten, dat het my'zeer aangenaam zal zyn, indien gy eene'Collecte of byzonder Gebed, voor het behoud van de Pe.-foon Koninginne en het Kind, waarvan zy Zwanger is, wilt o'dsn-neeren. In welke verwachting ik God bidde, dat hy TJ , myn Neef in zyp.e' heilige en waarde befcherming neeme. (was ger.) LOUIS
Ingevolge van gemelden Brief heeft de Aartsbisfchop het onderftaande Mandement afgevaardigd:
„ Antoine Eieonor Leon le Cierq de Ju>gné, door de Goddelyke Btrmhar-' tigheid en de genade van den-H. Apoitolifchen Stoel, Aartsbisfchop van Parys Hertog van Saint Cioud, Pair van Frankryk &c, aan de Geestlykheid en aan" alte de Ge.oov^en van ons Bisdom heil en zegen in onzen Heere jefus Christus
}1 Vwmciuedc Z^jjeninien, onze zeer geliefde Brokers! komen over dén>
Ko-



K-nnJnc? en tvne Doorluchtige Gèmaalinne. Onze Monarch, ons de Zwangerheid! Koïffaine^kMd Wend., eUcht door onzen dienst de Gebeden van zvn Volk vooï de gelukkige verlosfing zyner Doorluchtige Echtgenoote: Zodaïta onie ïeer geliefde Broeders, is het oud en vroom gebiu k onzer Koningen, nooit ^de™f hen een, gebeurtenis van belang, of zy willen die met hunne Kerken, ?eelen en de fchatting hunner wenfchen vraagen; zekerlyk een trefftnd gedeSktóen van de Godsdienst onzer Souvereinen en het teder verband, dat
de Vorst met zyn Volk vereend. , , . j .
Gvlieden, onze zeer geliefde Broedets, moet u bevlytigen om aan de meenina Zvner Majefteit te voldoen; gy zult uwe Gebeden ten Hemel opzenden vonr de behoudenis eener Koninginne, uwe liefde dubbel waard, zo uit hoofde vTha r mede^en met de Ongelukkigen, als van de goedheid en grootmoedig. Lid van haar hart; en welke rechten heeft zy niet op uwe erkentenis als Moeder van twee PrirfS welkers Geboorte de geheele Natie verblyd heeft: ook moet Jtvoor he Kind dat zy wel haast het leven geeven zal, gelyk ook voor SI ffioSMÏÏtatlingi, welke God aan Frankryk gegeeven heeft, op dat h-rHem behaage hunne Kindsheid te befchermen in het midden der gevaren en t ektens die de wieg der Priufen, zo wel ais die hunner ger.ngfte Onderdaanen 1™^%"! 4 meer om hunne Zielen tot hunne groote doeleinde» te
bekWVomons' moet gy de vuurigfte fmeekingen ten Hemel zenden voor hunnen Doorluchten Vader, welke ook de uwe is door zyne Menschhevennep en de LÏfde"vóógr zyn Volk; en Hem, die de harten der Vorften beft.erden het Lot der LninRryken beflischt, bidden-om altoos in het Nagedacht van den Heiligen Lodewvk te bewaaren zulke gronden en gevoelens van Godsdienst, rechtvaardigheid , rjedh d'er rchtmoedilhey, als waarmede uw Monarch bezield « en welke gücuuciu _ vVelvaart en Voorfpoed van eene Natie.
20 "wrbevetn'derïalvefa^ alle de Kerken fn dit Bisdom, dat zy daaglykr hv'allede zingende en ftil'e Misfcn, zo lang tot dat de Koningin verlost is, zulïen doen eene Colie&e, Secreta en Post-Communie in het Misfaa voorgefehreven enr beleid pro Muliare Gravida, en volgens den Regel daarby te voegen Maria AntoDia-Jofepha-Joanna, Regina Nostra; tcrwyl wy de Geloovigen van o^s Bi'sdom vXanen ten zeiven einde vuurige Gebeden te doen, gepaard met Aalmoesfen en allerlei andere Goede Werken."
Sir den aoften Mey. Alhier wordt eene zonderlinge Gebeurtenis verhaald, ™,1ke vsfelvk en een dier ongelukkige Natuurkansfen is, die door hunne oorzaaS en gevolgen allervreemdst zyn. "zeker Pxardfche Bonw,Boer, nvzyn Veld LTrkende ftuurde zyn Zoontje om eenige Duiven, aan het einde van zyn Land 7«lnHe wich te iSten : Het Kind gehoorzaamt, maar blyft wech, waarop de vïïïh'em êaat zoeken"; flaapende onder een Boom vindt. Om hem wakker te ïatflït T Se! elven mit zyn Stok op 't hoofd; en het Kind, aar, de, tap^n 't hoofd eetrofFen, fterft. Den Vader ziet hem den gees geeven, loopt naar lil vïouw verteld naar zyn ongeluk, en zegt dathy zich in zyn Put gaatwer2? De Boer" een K J zuigende,' legt het op Tafel, om haa,: Man. eger.te honden - loont hem na, haalt hem, in en grypt hem zo als hy gereed was zich nefa ïe Xen!t*ar hy floept haar mede zo dat zy beide valle» an te gelyk fterven.



( ?1 )
Het neergelegde KM geen Moeder terug ziende komen raakt in Stu'pen, glydaf valt op de V loer en Dckoopt zulke ef*|*lyjr ook met de dood • du, in eèn korten ftond dit geheel Husgeiin aan een ongelukkig einde komt
Goud» den ziften Mey. Den eerften deezer is alhier Johanna Batenburg Huisvrouw van Hendrik Verfchut, verlost van drie weleefcna-nen n»rh,«?'
den Wei-Eerwaarden Heer L. Kuyper, het Sacrament des H Doops hebben ontvangen; gemelden D, Kuyper heef, zeer gepaste Zegen wenfchen Xerd met vuunge Gebeden tot uod, zo over de Doopeli.gen ais over de oigTÏK rptoken: De Kraamvrouw is volkomen herfteld, en heeft eistéren X**r itl t g onder het gehoor van den Wel-Eerw. Heer J. de RoovSn• b wS gTS genheid zyn Wel-Eerw den Hemel hartelyk' dank^ t 'bJUKKm bewenen, vee! aandoening by de Gemeente verwekte. De Kmderen zvn Bist alleen allem leven, maar ook zeer voorfpoedig 801 z™
Utrecht den 3iften Mey Het derde vyftigjaarige Feest van Utrechts Hooee 6cnoo!e isi hier heden met veel plegtigheid gevierd. Des morgens ten 9 uuren ver• dC veSTr Prof5foor5n>"t Senaat-Kamer, en de Heeren Stedenteninde Academie Eene Commune uit de Vroedfthap, verzeld met eenige Ruit-nSiS van '1 Stadhuis naar de Academie, om de Heeren Profetfooren erf Smdenten S? haaien, en naar 't Stadhuis te geleiden. De Trein begon vaa de Academie ~ marcheerde agter St. Pieter, langs he, Oude Kerkhof naarTs.adt?, ™0We reden en gefloten door eenige Ruiten. De Studenten waren alle met een' Medaflte op de borst aan een Strik hangende, vercierd, (die Medaille is voortra £ ZA' «'ad fay deeze gelegenhad geflagen en aan ieder der Studentin prefentTe! daan,) en verder met Strikken aan de Degen, en Coca-den op de Hoeden differente kleuren, om1 de Faculteiten te kunnen onderfcheiden. NaeenJe VeVver fchirtg gebruikt te hebben, ging de gantfche Regee.ing, eenige Sn E zynde, en gevolgd door de Piofesfooren en Studenten, naar de DoK een overheerlyk Vocaal en Inftrumentaal Muziek gehoord wierd, en dooien'Heer Profesfor Raauw eene Redevoering, Cp de Plegtigheid toepaslyk, wierd u£,fproken die men verlangt ,n Druk te zien. Na het eindigen van d e P e«,S zyn eenige Gecomm.tteerden uit de Vroedfcbap, met deHeeten GedepmSda; en de Profesfooren, m zo Koetfen gereden naar het Fundatie-Huis, daar eenVe?. felyk Diné ten kosten der Stad was in gereedheid gebragt NadèmiHAw J- * een deftige Cavalcade gehouden door een" menigte ItS&^to&^i rood en omhangen met witte Bandelieren. Beezen avond zullen de Studenten onder elkander een fuperbe Maaltyd geeven in 't Logement la Place Royale welk Loment by dte gelegenheid zeer fraai geïllumineerd zal zyn, en morgen zullen vier Studenten more majorum werden gepromoveerd.
De toevloed van Menfchen, en vooral van Vreemdelingen, was heden ïe-, groot. Het genoegen van groot en klein kon men op de aangez eten « ieder fcheen ,e wenfehen dat deeze fchoone BisfchoPppelyS^ ffi&ttJ&f Zo"^^chtigheidPmogt befcheenen^S ' Gcdr*kt by de Erve de Wed. J. va* EGmontTp~ie KemU» Br^tTte^eid^T



^ DE
HOLLANDSCHEWEEKLYKSCHE
NIEUWS-
VERTELDER.
Den 17 Juny 1786. N°. 24.
^^etaTder Dooden van de voorgaande week ,t
H 8 v*n elders verneemt men de volgende Byzonderhedeu. _ J. X Jf.!lW5Q"„ M, It FenH.e? u t Zuid-Carolina van geboorte, muw-Jork den i8taMaan. te.iMg, «t Wa(ef m ^ hoeV€Cl-
heeft een vVerktn-g «W*^^0^ eJn minut tot de hoogte van 26 tot
heid, van jo.ooo ^°°f°°%fe°,™± k ooi/Pompen > die een Indigo-V« 20O voeten .cg.8ani« zal opb is eenvoudig, en zy worden ge¬
in een onnut kunne.rvu.len g"^*^ ui n ,en , die eene verbeende maklyk !**^^Sch%ï^mM&^^\ om dus voottekomen, menigte van Water ut^ ^„ geheele Plank verliezen ; en Pom-
^KSesSlS^ blmlcnen enz., zelfs wanneer de Wmd ihrk waait , , r. P^ttackrr; een Zweed van
Ui, r » ^Vw,^a-4L'« ».r»»» » >«<*-
S, to lTh^Ap* «JgA, en «sssa^Ö
•I* Zï» $*££iS £ S de Muï » v» he, Semil fe» ,oon geFtajers, na d« hel 4m4g« '"51°™^ d„ „, dcn Koninslyken Schat be-
S» e?^ VVglT, K>, i, ^ .«aaod « Z,»e M.,=..d, ,„ ge-
d« 1- SJSBrS "o«p.*»i»« va„ h,, Geloof
Si» den 24«en M T- "f„„ "<„ ' htt ZeodSintfchw * China, pot; heef, de ,ll«.fm«rlei,klle benei.ter,, »»wege h« g <P ,
'S&SSUtZ S KSTw bSS.' ingef-OO»,, Se» ,0



( 94 )
beroemd Muziekftuk van den vermaarden Handel opgevoerd, dat bekend f* on der den naam van den MESSIAS; alles was by uitftfk wel ^fcta ï algemeen genoegen ; het getal der Muziekanten , Zangers en Zangeresfen was zeer talryk, en ieder muntte uit in zyne foort; de Heer Hiller, Kapelmeefter van den Hertog van Courland had de Opperdiredie; de KoninglylJ]£pRefter Jofeph Benda dingende de Vtooien, en de Heer Fasch, die h:t Glavie? fpeeide had ter onderfteantng de Heeren Duport en Kalla ter zvden; deez- Hoofd Di refteuren waren zodanig geplaatst, dat zy niet alleen elkander ïagm" maar "Ónl"
5S Tnf f ,t* traPS£ewv" in *» "oogte ging, gezi/n kondenwor-
den, en hierdoor wierd alles zeer naauwkeur g uwevoerd. HetOrrh«} k^^j «uiten de Diredeuren, uit 78 Vioolen, r9 lhJ, ^B^^oS^SSi* 10 Basfons, iz Hautfeois, ia Dwarsfluiten , 8 Waldhoorns, 6 Tro™«£* 4 Bazuinen, z paar Pauken of Keteltrommen, en veroverde ioo Zance s e» Zangeresfen, dus in meer dan 400 zo Stemmen als Inftrumenten, alie ddrir er yaaren en kundige Virtuofen gcfpedd eB behandeld wordende. Ifchalven de £ zamentlyke Leden uit de Koninglyke Kapel en die van den Prins vm p JMu had men 'er door een gelukkig toeval, de gerenomeerde Heeren FrentzeJ enSi Stamits. .De Aria's en Recitativen wierden beurtelings gezongen door de He^n Concalini, Tofoni, Grafi, Coli, Bellafpica, Madame■ Gapfam, KV? en den Heer Franz, en wy hadden door Madame Caprara terTcn de «eiegenheid den Hesr Ebelmg op de Hambo s te hooren, doordien zy eene conceXS Aria van Trajetta opleidde die ,n haare foort-en op haar tyd fraai SeTf? maar nu m den Toon der Handelfche Muziek niet p«»e. Het Choor HaSiah wierd, wegens zyne voortreflyke werking, op hoog bevel wederhaald. De Chonren wierdea door de Choraluten van de Schooien alhier gezongen rn dP H„« Lehmann, Muziek-Diredeur, heeft zich doer het goed bffl«?en dfe"» derzei ven veel roems verworven. -t«0-creti Hoorn den zSften Mey. Daar onder de menigvuldige oorzaaken van het alom heerfchend verval m ons weleêr zo bloeijend Vaderland, (waaidoor de klaa*em van Neerland* Burgeren bykans, zich oveial doet hooren; voorname^ te noemen is de zo zeer m 't oogloopende en in zwanggaaade onbetamëlyka Ventjager,, door Vreemdelingen, met allerhande WaarenmKoopmanfcnTppeD aan de Huizen der Opgezetenen ten platten Lande, ten fchade en nadi e van .« Landi Neenngdoende Ingezetenen, op weikers beftaaö daardoor een «roore inbreuk wordt gedaan; d,t trof eenige Winkeldoendtn ie onze Stad, en Led hun beproeven, of 'er tcgej» dit Burgerwelvaart verwoestend kwaad, geen Genees m.ddel te vinden was, zy boden aan hunne Nagebuuren , de Inwooi?deren dw s"
H %A Ta' Qü^t,£r' tet. ,ékenin* aa^ «n eerbiedig Reqam o-i
Hnn Ed. Mog. de Heeren Gecommitteerde Raaden van de Staatèn Van Holland en We*-Fnesl.nd ui West-Friesland en den Noorder-Quartiere, J« vSzóS om daarin een fpoed.g redres te maaken, hetwelk door een aanzienl¥k aamal Bur! ge» en Inwoonders^ getékend zynde, by Hun Ed. Mog. is opu.enome! meiïê Vaderlyke deelneecung in het Lut hunner Medeburgeren welke ttiTrerh, j Regent kenmerkt en oneindig verheft, boven ioEHSi^S voor de Klaafeaem eener kwytende Bargery, een Mwl^l^S&^l*^ dat hunner Medeboeren, aller wege bevorderen 8 * ^'«"lang > boven
Hst



C 91 )
Het heeft Hun Ei. Mog. goedguoftiglyk behaagd, door renovatie van voorige I Placaaten van waarfchouwingealle Ventjagcy Waaren en Koopraanfchap| pen, ten platten Lande»van dit Qaartier ten ftrengfien te verbieden. ] Door welk Burgerlievend en pyswaardig gebod, wy hoopen, eerlang den I Winkelier in voorgen luifter hertUld te zen, en te mogen ondervinden, dat de | welvaart der Burge:en niet langer door Vreïmien geheel en al dea bodem wordt
| mÊankfort dan eerften Juny. Het ii merkwaardig, dat de Vrouw van der Recke, i eebooreue Graavin van Medem in M.t au het eerst onier de Grooten het gewaagd heeft de Memorie voor den Graave van Gaglioftro opentlyk tegen te fbre-ken En dit heeft zy gedaan in het Nafchrift tot haar fchoon Gedicit aan den"H:er J. M PHsfler, in het Vyfde Stuk van het Berlynfche Maandfchnft (de Maand Mey 17^6) op deeze wyze: ■ - „ .. n
Weni e Miai Jei tia myns Broedes dood kwam de Graaf van Gaglioltro, die'Wis zo berucht is geworden, r.aar M'ttau. Hy wist op veele P«foonen invloed te kryaen; en hy Scheen my toe, in myne toenmaalige Ziels-gelteldheil, een*Godsman te zyn, door welken ik my boven deeze Eindigheidspaalen zoude verheffen Hy begunftigde dit myn Geloove. Daardoor leerde ik zyne oogmerken en hem zeiven nader kernen; en op deeze wyze werd hy het Werktuig, waardoor de Voorzienigheid my dieper in de Ontwerpen en Bednegeryen der hedendasgfche Myftiken en Propheeten liet inzien ; zo dat ik nu uit eigene ervaarenheid daarvoor kan waarfchouwea. Ik zwyg hier; en zou over de Verbore-nheid der Boosheid nog langer gezweegen hebben, indien ik met een Artikel in dè Ramburcer Courant geleezen had, waaruit ik zie, dat Caghoftro zich in zyne Verdc^kus-Memorie, op zyn verblyf alhier en op ons getuigenis beroepen had. Ik vreesde nu, dat ik door langer ftilzwyifen, my het verwyt zou op den hals baaien Byreloove en Bedriegery bevorderd te hebben. Want, indien niemand der Be'droogene zyne ftem verhefte, zoude Gaglioftro, waarfchynlyk , wedw op de b*an der Waereld verfchynen , en verder voortvaaren met Bygelooye en Ue'drieeerv voort te planten. Of hy aan de Hiftocie van het kostelyk Halsfieraad fchuldig is of niet, laat ik daar. Maar ik kan mat de volkomenfte overtuiging verz-keren, dat zyn verblyf alhier, gelyk ook zyn verblyf in War fchau, reeds te kennén geeven wat een fchrandere Bedrieger hy is; ten Bedrieger, die verre uitzi-nd- Ontwerpm heeft, om welke door te zetten, hy Waereld- «nMenfchenkenn's genoeg bezit, ea dezelve op de onwaardigfte wyze nrsbruikt.
Paris den % 'en Tu»y. Toen voorleden Woensdag het Vonnis door het Parlement uitgefproken was, wierd d? Cardinaal, beneis Caglioftro, weder naar ria'Baftille gebrast, uit welke zyne Eminentie des anderendaags avonds naar zyn Hotel eed -8D« Vrydaga morgeit begaf zich de, Baron de Breteuil naar den Cardinaalin bragt hem een order des Konings, by welke hem gelast wierd zyne Demïsiie'als Groot-Aalmoezenier te vraagen en het blaauwe Lr,t der Orde van den HeiLrn Geest, dat aan die waardigheid verknocht is, over tegeeven ; hierop antwoordde de Cardinaal, dat hv zulks in een B ief welke reeds gefchreeyen wa, «n Zvne Majefteit zoude hebben aangeboden en de nu, zo wel als het Lm: en hit Orderteken ces Heil ren Geettes, dat hy van zyn Kleed afnam , aan den Mirtto wtariigi*, welke hem toen een Lettre de Chachet gaf, die hem gelastte



( 96 )
om zich btanen drie dagen naar de Abtdye van laCaaife Dieu, in Anrergne, tebegeeven en aldaar met weinig Menfchen om te gaan; werwaards hy dan ook zekerlyk deezen morgen vertrokken tal zyn, dewyl hy verklaard heeft, dat indien hy geen uitftel konde verkrygen, om een ongemak aan het been, dat niet wel behandeld ii geweest, te laaten geneeaen, hy, al moest hem het been op het oogenblik van zyn vertrek afgezet worden, nochthans aan de orders van den Koning Zoude gehoorzaamen.
Caglioftro heeft mede bevel ontvangen om Parys binnen agt dagen en het Koningryk binnen drie weeken te verlaaten.
Voor Madame de la Motte is 'er uitftel gekomen en men verzekert, dat zy flechts in een Verbeterhuis te Guimgamp, in Neder-Bretagne, Montbareil genaamd, zal opgefloten blyven.
Van Clelf, in dato 7 juny, meldt men: Zyne Doorluchtige Hoogh. dea Heere Prinfe van Oranje en Naufau, F.rf-Stadhouder der Veréénigde Nederlanden, gaf laatstleden Vrydag aan Mevrouwe de Dotaariere Baronnesfe van Spaan , gebooren Nasfau, kennis, dat Hy den volgenden dag van het Kafteel te Dieren meiMevrouwe de Prinfesfe zyne Gemalinne en Kinderen een touttje herwaards zoude doen, om aan de beide jonge Prinfen en jonge Prir.fesfe, deezen vermakelyken Oord telaaten iien, en by die gelegenheid by Haar Ed. een bezoek zoude afleggen. Zo haast als deeze tyding bekend maakten, wierd de Magiftraat en de Burgery van deeze Plaats, dien zelfden avond, alle toebereidfelen welke de kortheid des tyds toeliet, om de Nicht des Konings, onze Monarch, en desielfs Familie op de vereischte wyze te ontvangen. Des Saturdags morgens vroegtydig ging een Compagnie joftge Heeren te Paard Hunne Doorluchtige en Konicglyke Hoogheden aan de overvaart van den Rhyn opwachtten, en escorteerden dezelve tot in de Stad, alwaar verfcheide Burger-Compagniën, onder de Wapenen ftonden. In het Park • afgetreeden zynde, waar een Dtjeuné gereed gemankt was, werden Hunne Hoogheden ontvangen en verwelkoint door de Baronnesfe van Spaan, de Prefidenten van beide Collegiëa, van Juftitie en Finantiëu, alsmede van andere Perfoonen van aanzien. Omtrent ten 3 uuren kwamen Hunne Hoogheden in de Stad, en na het Klooster der Capuciners bezocht te hebben, begaven zy zich naar de Kerk, welkers Klokken geluid wierden, by derzelver aankomst. Hunne Hoogheden wierden vddr het groote Portaal verwellekomt, door de Deeken aan het Hoofd van het geheele Capittel, alle in Statie-Kltederen, en aldus geleid tot in het Choor, alwaar het Te Drum gezongen wierd. By het uitgaan van de Kerk, befchouwde Hunne Hooïheden het Praalgraf van den Prins Msuritz, en begaven zich vervolgens ten Huize van de Baronnese van Spaan, alwaar zy vddr het Middagmaalde Felicitatiëa van de Gedtputeerden uit de Regcering ontvingen; des avot ds ter 8 uuren keerden Hunne Hoogheden naar Dieten terug, wordende wederom geëscorteerd door eenige C >mp'gn ë:r Bu ers, alle onder de Wapenen, verzeld van de vuurigfte wenfc'.en van aüe de Ingezetenen, voor den welvaart Haarer Koriinglyke en Doorluchtige Hoogheden, zo na vermaagdfehapt aan den Koning tan Prvisfen. Hufine Hoogieden hebben niet na^elaaten alhier blyken hunrer Geneieufite't a^ter te laate 1, zo aan de Burgers, die onder de Wapenen waren, ais aan den \rmen ^erz~r S a'.
, Gairutt bï dï Etve ae Wed. ]. van EGMONT: op de Regulier» Bieêftiaat, teAm^erdam.



D E
HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE
NIEUWS-
VERÏELDER.
Den 24 Juny 1786. N°. 25.
et «etal der DoodcnTan de roorgaar.de week ii 140.
' Van elders verneemt men de volgende fiyzonderhederi. Cofiftantinopoien den i8den Mey. De Hollandfche Annaifaleur, de Heer van Deden van de Gelder, had den 13den der voorleden maand zyne eerfte Audiëntie bv den nieuwen Groot-Vizier. Zyne Exellentie, na het afleggen der Compfrnenten, verzekering gegeeven hebbende van Hunner Hoog-Mogenden weimanende gevoelens, en by deeze gdegenneid ten ft er kit en aandringende op de nakorn'ng der Keiierlyke Capitulatiën, ontving daarop van den Groat-Vmer hst volgend^twoord^^^ ^ ^ Gelukwenfchingen, die den Heer Ambasfa 'eur aan mv'doef Hy kan verzekerd weezen, dat ik van myn kant niets zal verzuimen van het ëeen (trekken kan tot handhaving en bevordering van de oude beftendige vriien Jfchap die federt zulk een lange reeks van Jaaren tusfchen de verheven Porie en Hunne Hooz-Mog., zyne Meesters, heeft plaats gehad, en dat de Kooplieden en Onderdaanen Van den Staat, die zich in de Landen van dit Keizerryk nebben ter reder gezet, die proteöie zullen genieten, welke hun, door de Kcizerlyke Capitulatcn, van rechtswege toekomt. y-
Dit is de wil van den zeer Doorluchtigen, zeer Magtigen en zeer Gedachten Keizer, myn genadigen Weldoender, Heeren Meester, aan wien ik alle gehoorzaamheid vetfchuldigd ben. . ,
Londen den 6den Juiy. Gisteren, zynde de Verjaardag des Konings, op wel. ken Zyne Majefteit in deszelfs 49de Jaar getreeden is, wierd die Verjaanng met Krooter pracht dan immer te vooren ten Hove gevierd.
Het Huis der Gemeentens raadpleegde voorleden Vry dag in Gomraitté over de eerfte hoofdbefchuldiging tegen den Heer Hastings ingebragt, betrekking hebfeende tot zvn gehouden gedrag omtrent de Rohilles, eene lndiaanfche Natie, die gerekend wierd Soooo ftrydbaare Mannen te hebben kunnen opleveren, doch tegen welke de Heer'Hastings den Nadab Suja Dou'a opgezet en hem geraadert had die c-eheele Natie te verdelgen, hetwelk ook, in weerwil van alle de vertoogen der OrrWeren die deeze ongehoorde wreedheid hadden moeten bywoonen, was ter u-tvoer gebragt; weshalven een der Leden van het Huis beweerde, dat zulk



( 98 )
misdadig gedrag, door welk de Menfchelykheid belédigd en de Natie een affchuwen 10 de Indien geworden was, noodzaaklyk moeit geftraft worden, voorftelde om den Heer Warren Hastingi deswegens in een formeel Proces te betrekken Dan na dat hierover den geheelen nacht gedebatteerd was, wierd 'er eindelyk met 119 «gen 67 Stemmen geoordeeld: „ Dat het gedrag van den Heer Hastines met betrekkmg tot den Oorlog tegen de Rohiües, geen grond opleverde om hem voor het lloogerhuis Proces te doen :" En het was niet voor Saiurda» mortren ten half 8 uuren, dat het Huis fcheidde, met befluit om de verdere raadpleeeine des Maandags te hervatten. v ° 8 *
Men ziet alhier eeHe Lyst van het Fortuin, dat eenige Heeren, u?t Bengalen Madras en Bombay onlangs hier aangekomen, hebben medegebragt als- de Heer Rumbold 35-0,000 Ponden Ster'ings; Sykes 300,000; Barwell 300000- Du Dié Ifoooo; VVinch 200,000; Monckiön zeo.oo©; Straccy xeoóco- Vereist xoo.ooo PJastings 300,000; Middleton 15-0,000; Spencer 200'000' Ca-nac Hüniby 3oo,ooo; bibbald 15-0,000; Hunter lyo.ooo; Holmes 150000 Watherlrone ifoooo; Law 100,000; Kallander 15-0000; Morley 100 cooHowes 100000; Ramfay ifo.coo; Huil ïfo.coo; Paxion ioo,cco- DraD« 15-0,000; Francis ioo,o®o; Stackhoafe 15-0,000; Riley 103,000; Scott i'oo 000 Wraxall 100000 en Bond 100 000 Ponden; behalven cie gemelde Sommen* welke meereudecls eerder verkleind dan vergroot worden, zyn 'er noe rn-m <n Perloonea met Capitaalen van tusfchen de 30 000 en 10© 000 Ponden t'huis ee vaaren; ook is op die Lytt vergeeten de Ridder Hughes en deszelfs SecretarV die men wil dat ieder één Millioen Guldens hebben overgegaurd ; zynde 'er daar' enboven nog veele voornaame Lieden, die telkens Geld aan hunne Gemagtieden uit IndiEn overzenden. > ««&i<hucu
De Koning heeft van een Indiaansen Vorst zes Vogels prefent gekreegen welke de grootte hebben van een Gans, en een Kuif van zeer witte Veeree1 oo'de knl draagen terwyl het geheele Lyf een blaauwe kleur heeft, zeer gelyk aan d-e vaa den hals der Paauwen; kostende deeze uitmuntende Vogels in Indien 600 i rees het paar.
Voorleden Dingsdag is de Graaf van Northumberland in zyn 74^ Taar Mfr. leden, aan zyn oudfte Zoon nalsatende een Jaatlyks Inkomen van 60 coo Ponden Sterling!1, en.aan zyn tweeden Zoon, den Lord Algernon Percy, eene Rente van 10,000 Ponden s jaars. '
Amfterdam den ^den Juny. Met de Duitfche Brieven heeft men tvdïne A*t de Heer Lavater, Predikant te Zurich, voor het beroep van Bieemen b&anfct heeft. En dit is de tweedemaal, dat hy te Breemen beroepen is en dieb~S aan de liefde tot tyne Zorichfche Gemeente opgeofferd heeft;' hoewel zyi-e Be. diening in Zurich hem drieroasl minder opbrengt, dan die in Breemen doen zoude
Van Koppenhagen wordt gemeld , dat het aldaar aangekomen Deenfche Oost! Indttch Scaip de Pnnfes Louifa Aansta, belaaden is met f81360 pond Salpeter • 51937 pond Peper ; ^824 pond Caliatours Hout; ,300 Bundên Bindrolf «gen en «Iogt?rwrden ?Waaten em'' hCtWdk aüeS ^ 2deD Au^>tus
In een Eogelsch Nieuwspapier vindt men een Brief van St. Marie, op een der
Sor«



«ïnrlinefe Eilanden, in dato i? Mey laatstleden, van den volgenden inbond : Een Hollandsch Oost-Indisch Compagnie-Schip, behoorer.de tot de groote Vloot van Batavia, en het laatst van de Kaap de Goede Hoop gewild is byna vergaan geweest omtrent dit Eiland; dit Schip was door dikke Mist tastenen de Rotfen bewesten dit Eiland geraakt, doch is door de bekwaamheid onzer Lootten met wti-
%fect denhÏ8denajunyK Voorleden Vrydag is het Lyk van wylen den algemeen betreurden Vaderlander, den Burgemeester Berger a hier ter Aarde befteld
eene (larie, welke doet zien wat hoogachting de Nederlander aan Vryheid-en Volkslievende Regenten toedraagt, gaande voorat jo Schutters, door 2 Officie*
«leid en met Geweer en Wapenen; 4 Deurwaarders met hunne Wapenrokken met 2 wart Floers bedekt; de Aanfpreeker met 2 Huilders: Hierop de Tvk Koets naast welke 16 Officieren in Uniform als Draagers, met4 KapiteintLkuunants'als Süpdraagers, en 3 Sergeanten met hunne Hellebaarden aan weêrs. illnten alle welke Officieren, 20 als ook die verder de Statie volgden, een flr.k van zwart Flours om den rechterarm droegen. . _ 'L .
Od de Lvk-Koets volgden 33 Koetfen, met Heeren van de Familie, van de drie L-cien van Staat en verdere Genoodigden, terwyl langs elke Koets 2 gewar!mA. krhnttets tineen, voorts volgden 2 Ordonnantie-Sergeanten, 4 KapitemsLieuJenants mitsgaders de overige Officieren der 8 Burger-Compagu.ën , derxelw£ Adiudanten Sergeanten en Gorporaals, maakende die Heeren omtrent 100 Paar uit, en wèrdende de Trein door een Detachement van 50 Schutters, geleid
^'^SX^en !4den Juny. Hunne Hoog-Mogenden onlangs het Re^uest van I Roos cum Tuis, hetwelk zy, in hoedanigheid van Gecommitteerden der klagende Burcety aan Kaap de Goede Hoop aan Hoogstdezelven hebben ingeleverd eefteld hebbende in handen van Gecommitteerde Bewiodhebberen van de refoeeïive Kameren van de Generaale Nederlandfche Geoaioyeerce Oost-Indifche Compagnie ter Vergadering van XVII, ten einde daarop ten fpoedigften te berichten »o hebben gemelde Bewindhebbers , weinig tyd» daarna, dat Bericht aan Hunne'Hoot-Mogenden doen toekomen en aan hetzelve gehecht het Rapport, hetwelk de Raad-Ordinair Breton, (die by zyne terugkomst uit de Indië, in den Taare 1784 aan de Kaap, als.Commisfaris van de Hooge Regeering, tot het onderzoek van de Zaaken aldaar, zich eenïgen tyd opgehouden heeft) aan gemelde Vergadering van XVII heeft overgegeeven, zynde van deezen inhotu: Eitraft uit het Rapport door den Raad-Ordinair Breton, aan de Vercadering van Zeventienen gedaan , wegens zyne Commisfie aan de Kaap de Goede Hoop, ter gemelde Vergadering overgegeeven op Donderdag den 11 den Novenme'- 1784. Na dat de Ceremoniën en Verwelkomst-Complimentea afgeloopen waren ; «mHnceerde de Ondergeteekende aan de Vergadering zyne Commune; na het ffien derzel« verzocht hy den Heer titulair Raad-Ex.raordmair Mr. Joach.m SnPlettenberg, Gouverneur en DiieSeur, benevens derefpea.ve Raaden aan de Kaap de Goéde Hoop, om hem, in de maneange van Zaaken te willen adfi-



( 100 )
Heeren met derzelver Confideratien en Advyzen, om gezamènderhaad de Belangens van de Maatfchappy, geduurende zyn kort verblyf, te helpen bevorderen en tot gelukkige eindens te brengen, en waartoe zo wet de Heer Gouverneur van Plettenberg ali de Raad verzekering deeden, gelyk dan ook de Ondergeteekende, tot hun aller louange, aan U Wei-Edele Hoog-Achtbaaren moet betuigen, dat wat de Huislyke Zaaken en Befchikkingen betreffen, dezelve (voor zo verre by myn verblyf heb kunnen nagaan) wel gedirigeert worden; te wenfehen was het maar, dat Burger en Landman zich wat beter harmonieerde met de Belangens van de Maatfchappy, diezy, zo het my door de rouleerende discourfen heeft toegefcheenen, uit het oog verlooren hebben, waardoor zorgelyke omftandigheden, zo voor de Compagnie als Colonie, zouden kunnen ontftaan _ De Ondergeteekende had zich vastlyk voorgefteid , op de Berichten di'e men te üatavia van de Kaap de Goede Hoop heeft, dat daadelyk op zyne komst aldaar de misnoegde Burgery, met haare Klagten en Bezwaarnisfen, over een kommerlyken en bedrukten toefland, zoude zyn voorden dag gekomen, doch is zulks het zy direct of indirect, niet gefchied, als eenige dagen voor myn vertrek van de' Kaap, als wanneer eenige klagten zyn gedaan, door eenige Burgers van Steilenbosch, die nopens het vervoeren van opgefpoelde Goederen, van het geftrande Deensch Schip Necobar, zich hadden fchuldig gemaakt en by vonnis des Raads van Juftitie, ieder m een boete van honderd Ryksdaalders, ten behoeve van den Officier, zyn gecondemneerd; dan dewyl dit Vonnis op een extraordinair Proces , waarby de Gedaagdens hunne misdaad ten vollen hebben beleden en daarvan dus niet heeft kunnen worden geprovoceerd en in de daad zo zagt is, 'als het maar immers heeft kunnen zyn , heeft de Ondergeteekende hun ongerymd verzoek om in een ordinair Proces te mogen worden ontvangen, van de hand geweezen' Ondertusfchen kan de Ondergeteekende U Wei-Edele Hoog-Achtbaaren verzekeren , dat hy aan de Kaap niets dan fiorifantie en welvaart konde befpeuren onder de In- en Opgezétenen, wien hetzelfde alom in de Kleederen Rytuiden' en wat de grootsheid van het leven kan verbeelden en dus in weelde en dartelheid' gewaar wierd; en dit zal ongetwyfeld de oorzaak zyn geweest, dat zy zich zullen hebben gefchatmd over hun gedoente van Uw Wei-Edele Hoog-Achtb een Zigtbaarlyke ruïne van de Colonie voor te draagen , daar dezelve zich federt hsare oprichting nimmer in gezé^ender ftaat heeft bevonden, hoewel ik te gelyk niet ontkennen wil, dat, door den joneften Oorlog en door de aankomst van zo veel £bbename VrceHldelingen» de KaaPfche Burgers byzondere Progresfen gemaakt
Zo dra myne drukfte béiigheden het permitteerde, en dat ik van de fatieante reize gereconvalifeert was, heb ik een tour naar de Buiten-Diftriélen gedaan en eenige dagen in de Diftriöen van Stellenbosch, Drakeftein en Hottentots Hol' laad, in welke Oorden veel Wyn geperst en ook aanzienlyke Koorn-Plaatfen worden gevonden, doorgebragt, ten einde aldaar alles in Perfoon opteneemen.
(Het Vervolg in onzen eerstkotnen den.)
fiefe&t tor «c Btvc de Wed. J. tan EGMONT: op de Regulier» Bieêftraar, te Amfterdam.



fr de ^
HOLLAND SCHE WEEK LYK SC HE
NIEUWS-
VERTELDER.
i Den i July 1785. Ne. 26.
Het getal eer Uooden Yan de voorgaande wees n ijó. Van elders verneemt men de volgesde Byzonderheden. i Lisbon den xfften Mey. Onze vrees is, helaas! door de Hitkomst bevestigd. IDeeZcn nacht is de Koning, Don Pedro, na hernaarde aanvallen van Beroerte , in i.den ouderdom van 68 Jaaren en ruim 10 Maanden, tot algemeene droefheid, en «wel inzonderneid van Haare Majelleit, de Koningin, alhier overleden.
Petersburg den 3often_Mey. Onlangs viel hier een indedaad zeer ontzettend fgeval voor, welk een nieuw droevig bewys opleverde, hoe verre onbeteugelde s driften den Mensch buiten zich vervoeren kunnen. Een der eerfte Kameniers van liHaue Kor.inglyke Hoogheid, Mevrouwe de Groot-Vorflinne, na dat zy pas te ivooren Hoogstdezelye had helpen aankleeden, was wanhoopig genoeg eene aanumerklyks hoeveelheid vsn geftootea ruwe Vitriool intezweigen, en begaf zich onimiddelyk hierop naar haar Vertrek, in de bovenfte Verdieping van 't Paleis; zettende zich daar op den Euitendrerapel van een der Vengfters, in de gedachten j:dat zy, door de werking van 't Vergif bedelmd raakende, van boven neder op [Straat zou Horten, en verpletteren; en dat, langs dien weg, haar dood aaneen. ! toevallig ongeluk zou worden toegefchreeven. Dan, tegen haar verwachting, : binnen waards vallende, deed het gedruis van deezen val weldra ieder van alle kaniten, uit de naaste Vertrekken, derwaards loopen; Haare Koninglyke Hoogheid nam zelve, het geval verneemende, de moeite, om naar het Vertrek der Lydetresfe te gaan, waar zy dezelve in den deerlykften toeftand vond. Te vergeefsch h wierden alle mogelyke Hulpmiddelen, welke de Menschlieveude Groot-Vorftinne 'haar medelydend met eigen handen toediende, tot haare redding aangewend. Na peenigen tyd met de hevigfte krimpingen en ftuiptrekkingen geworfteld te hebben, roverlecd zy : Hebbende by het bedaaren van de eerfte toevallen, en nadat zy. Lvan de eerfte bedwelming bekomen was, op de dringende verzoeken enïnftantiën tder Groot-Vorftinne, den waaren toedragt der Zaak ontdekt; enbeleeden, datzy hot deezen wanhoopigen tUp gekomen was, uit eene verregaande en buitenfpoorige (Minne drift voor een Mansperfoon, als Gouverneur van jonge Heeren in zeker IHuis fangeerende, met wien zy in kennis geraakt was; doch die, reeds Vrouw ten Kinderen hebbende , haar over zulks niet konde Trouwen.
N 3 Kop.



( 102 )
Koppenhagen den 3den Jany. De Trouwplegtigheid van den Erfprins van Holftein-Augustenburg, met de Prinfesfe Louïfa Augusta, gefchicddc, Saturdag avond den 27(len pasfato, in de Schilderyen-Zaal, op het Slot Christiaanburg, in tegenwoordigheid van de geheele Koninglyke Familie, de Staats- en Buitenlandfche Minister», en eea groot aantal 20 Heeren als Dames van den eerften Rang. — Dien zelfden avond, was 'er in de Ridder-Zaal Soupé aan 's Konings Bonteryen Tafel van 100 Couverts; ook waren 'er nog verfcheiden andere Tafels. Na het Soupé wierd het jonge Paar, door den Koning en verdere Koninglyke Familie, gevolgd door de meeste Lieden van Rang, naar deszelfs Apartementengeleid', alwaar het door de Koninginne Moeder ontvangen wierd. De Stad was dien nacht geïllumineerd. Den volgenden Maandag en Dingsdag wierden met allerhande Festiviteiten doorgebragt.
Weenen den i4den J-uny. Gisteren wierd het Vonnis van den Graaf Podstaski en zyner Medepligtigen, wegens vervalfching der Banknooten, bekend gemaakt. De Graaf is van zyn Adeldom ontzet, en onbekwaam verklaard, om eenige Erfnis te kunnen aanvaarden; vervolgens is hy veroordeeld, om openlykdeStra:ten te veegen, en 10 Jaaren lang Schepen tegen den Donau optetrekken. Zyn Medepligtige, als de Hoofd-Autheur van die misdaad, moet drie dagen aan de Kaak ftaan, krygt den derden dag 5-0 Stokflagen, moet daarna ook de Straaten veegen, en vervolgens 20 Jaaren linfe Schepm tegen den Donau optrekken. Den Aanklaager zyn de beloofde 10,000 Guldens by de Hof kamer aangeweezen; doch hy krygt maar de Intresten daarvan, maar hy kan byzynen dood daarover testeerer.
Londen den ïólen Juny. Voorleden Dingsdag kwam de Zaak van den Heer Hastings, Oud-Gouverneur van Bengalen, op het tapyt, en de Heer Fox betoog e, ten aanzien der derde befchuldiging ten laste van dien Heer, in eene redevoering van by de drie uuren, met ongemeene kracht dat dezelve, met fchending van alle banden van eer, en verzaaking van uitdruklyk aangegaane verdrasger, groote Sommen had afgeperst van Cheyt-Smg, Vorst van het Landfchap Benaret , en uit eenen haat tegen dien Vorst, op eene brooddronken wyze had getracht denzelven uit zyn Land te jaagen, brengende daardoor een vlek op den Engelfchen naam.
Het mankeerde de Heer Hastings aan geen Verdedigers, maar de Zaakenwaren zo klaar, dat zelfs de Heer Pitt, offchoon hem vry pleitende van alle ander wanbedryf, zeide, dat ten deezen aanzien zulk eene verbreeking van trouw, zulk eene wreede onderdrukking, zodanig eene zwaare afpetsfing, en over 't geheel, zulk een wreed, onrechtvaardig en onderdrukkend gedrag had plaats gehad, dat het voor hem, als een Man van eer en braafheid, of die eenige achting voor goede trouw en geweeten had, onmogelyk was langer te wederftaan; dat hy derhalven , zyn geweeten volledig had voldaan: „ Dat Warren Hastings zich had fchuldig gemaakt aan zulke ysfelykheden en wanbedryven, die een misdaad uitmaakte welke voldoende was om de rechtvaardigheid der Kamer opteroepen om den Heer Hastings in hechtenis te ftellen, als fchuldig aan groote m'sdaaden en wanbedryven tt'gens den Raja van Benares; hetwelk met 118 Stemmen tegen 79 befloten wierd."
Parys den i8den Juny. Jaques Ruilier is in de gepasfeerde week overleden in den ouderdom van 113 Jaaren en 3 Maanden, aan de gevolgen van een val. By
de



n a* Heelen van het L'gchaam nog gezond en vlerk ge-
^den^^
nog verfcheiden Jaaren had kunnen 1 «««n- k . b geëindigd; doch 'er is in Berlyn den zoilen l^XtotoOD gebragt, en de prys daarvan een derde dit Jaar in lang na zo '«^ ; ^, de* groote fterfte, die 'er in den hooger geweest, dan naar heeft! Men rekent, dat 'er w den
: TTSÏÏ^^^S^^ ftuks van die nuttige Dieren in alle de Koninglyke Landen gellorven iyn. de Roomfche Kerk,
Rttterdam den zóften J°n*. f"1"™ I! aangelegd van Brand! Brand! het onïer den Dienst, «^^^^Sfi^eCrttakt.. Twee der Schur-
S; wSke! S W» . ^n *evat cn m
hechtenis gebragt. R door den Raad-Ordinair Breton,
Vervolg van het Extra« *VJ£ Zeventienen gedaan.
san de Vergadering v«i. «- misfch-en de Landlieden met
En hoe zeer de ^^^^Tü^U^^ van een eenige ge-
eenige klagten w^V^^S^uttoto niet vreemd voorkomen
fchied, en dit zal U Wel-tdele tvDog Plaatfen, d.e ik expres
als ik'de eer heb te "S^"' f^^l'Lndlev
heb bezocht, wel verre }^efl^Sondtü, lot zo verre, dat, behalven de van Welvaart en V°orfpoed heb ondero , ^ modieufe MeQ.
^«SÏ^Ï^S purffcd, en door proper ge.
kleedde Slaaven wierden bediend. Landman zyn Prodac-
Zynde deeze Weelde, hwjffl^ ^^2%^, die nu federt eenige Jaaren ten /zonder onderfche!d, aan de vreemde rsa , de Ka hebfa
agter den anderen in co"»clerable rnemgte met^cry00ren^ooit heeft gehoord, aLgedaan, tot al xolke pryzer^ ai s w* van m- ld, aaiibieng van
afzetten en verkoopen, ™ J""nt.Cf Q^fchappen tot den Landbouw noodig alle Vaderlandfche M-^^^j^ig hebben bekomen ; alle deeze zynde, behoeften* tot zeer cmele pryz ^.^ worden
Overzeefche Goederen, en zo ooJMm; fl Kn die dezelve dan wederom blagt, worden meestal door de Inwoow*n «8^^ Handel thansgenoegaan dé van buiten J^^^^dniin wordt gedreeven , zonder dat zaam alleen tusfchen den B«ge™«e" «articipeeren, en dus ongeacht kan Compagnies-Dienaaren djj ^mw^/ctabJ^, oprechtelyk verzekeren de Ondergeteekende U We}-£^
dat tusfchen deïelve geen Animoü eit ^ $ ^ de hoop? éie de Dictiaain volkomen rust en vrede dat oe te icny Hoog-Achtbaaren ook
\ zyn misleid geworden. In»



( 104 )
Intusfc'nen is de OndergeteeVende niet terr o»M~ut
die de KaapfcheRegeer^/by condïoS?hce^otï TjïT^ Tarw en andere Produden , die de Comaaznie zo L J^r ' ^andewyneo, vernement, al, «er verzending naar Ind^!^^^^^^ Gola' komen, waarby ik echter U Wei-Edele Hooï aI o. ' *lda,r tekunnen beren kan, dat daartoe geen moeite of miiiekn z% ^d" ^"^^ V""ke-
Ongeacht:dit^alles heeft de Ondergeteekende niet"naeeïaateii R« • de Kaap op het ferieufte onder het oog te brengen de erE^'i ^friDg 83n men zich op Batavia aan Tarw kwam te bevinden *.„l a • legen],eid ' waarin lykheid, om daarin door alle moZelyke middelen te vo« J iriD?™de Booi™&einde op den zden Maart een beAnirJentCen om 2T™' hebbende ten dien tenen by Publicatie van Biljetten te ge aS°ewte&J^*™™*4* Ing"é" mogten hebben, ten fpoedigften naar deKaapote b i *Y n? te tentie van de hooge Indifcn1 Regeering dTrSs van hï rg ' C^oform de in" ƒ 100-0-0, voor de vragt van 10 MnZl ^ï'^33" van ƒ 80-o-o tot verhoop dat'aan he, óogn? r"« volden hebb „ a?hn ° te, ' hetweIk
dat, 20 'er al iets voor Batavia zal kMnTwïdïu^SK. ï! fï' aal zyn, nadien alle berichten noopens den'Oo*st■ a *Ulk$ vrv£e™ig dat het voorfchreven Graan niet zo we' i. «fl-S^ «°Pa««g daarop uitkomen/ te Velde ftaande had verwacht! g gd' ^ men ran he,2elve op hel
Ik heb echter om de voorfchreven rennm^o ~on.,.„ , . .
het noodige Graan voor BaiariaTl£Tiiï?q! lffl' bekoming van Landreisje de Opgezétenen onder het nn !!JVorderen op myn voorfchreven Colonie Ie benefieten L?Km^ï&y« °» de KaaPfc^ de Kaap wierd geë scht: doch dat doordi!«7™IVa ■ r u°lome bv Pref«entie van Jaaren niet was'voldaan ^^^Z^h^^T^^^ noodzaaklykheid had gevonden het VoorSrSv r«j?C v £egeerlng in de ratte, tot zelfs uit Japan, te laaten komen1 en r' BcDga,en cn uit So«-
de Kaapfche Colonie^o'ude zyn? ingml de hc^l fS,ge/*!T°^enhet dns voor zoude moeten continueeren g gC Indkanfcl« Regeering daarin
Onder ftond, AccorJeerd ^ ^ 0rf ^ ^
Gjtaekend TWre ''V.6 w^S O eTS.'*
boome^o^
vinding heeft; wwd federt eS I ! verdrvven'^yk men daaglyks by onder? Wj/w. J y r^^O^.J^p^/^^ deyErve Je
te/van Matten.00" °ngCm™ g°ed VOOr S^ Alicantfche en andere foorC3ed^T^ryel^^
op de Rcguher, Breéftraat, te Amfterdam NT'



|!|# DB %|
\% HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE 4
|| NIEUWS- ]
1 VERTELDER. i
li ~ Den 8 July ,786. N'. J
Woensdag zyn ©p net Y, zo men zegt, zes Menfchen üour den Werken Wind van een Schuit afgeflagen en verdronken. Het getal der Dooden van de voorgaande week is 142. Weenen den 17den Juny. De Keizer heeft toegeftaan, dat onvermogende civiele , Amptenaaren, welke van een braaf gedrag zynt, nog by hun leven Penfioenen iverzoeken mogen voor hunne, by hunnen dood, nagelaatene Weduwen en Kin1 deren. Met welke zegenwenfchen voor zynen Monarch zal nu menig braaf Man i in de uure des doods zyn Hu sgezin verlaaten, wanneer hy de hand reeds geopend li ziet, die hetzelve haar onderhoud toereikt! en met welken vlyt zal hy zyn nog li overig leven den Dienst toeweiden van den Verzorger zyner Familie.
Tbiel den ziften Juny. In 't gepasfeerde Jaar, wierd van hier gemeld, hoe een 1 onzer aanzianlykfte Burgers, de Heer van Leeuwen, uit overtuiging aangaande il het fchadelyke der begravenisfen in Kerk en Stad , by gelegenheid van 'toverlyden I van deszelfs ouiften Zoon, een voorbeeld, van buiten in de open Lucht, by de ji Kerk te Avezathen, te begraven, gegeeven had. Men kan 'er thans nog byvoeI gen, dat, hoe zeer fommige onzer Stadgenooten zulk eene afwyking van de oude (l gewoonte destyds berispten, zyn Ed. echter toen zyn jongfte Kind hem ook door den do»d ontrukt wierd, hetzelve insgelyks aldaar liet begraven, en ten téken, |i dat zulks niet vernederend is, buiten in de Kerkmuur, boven het Graf, 't geen thans met Steenen Paaien en Yzers afgeperkt is, een Gedeklékcn ter ca volging I heeft doen oprichten, waarop men deeze Infcriptie leeft, Op htt Graf van ARN. CORN. van LEEUWEN, Stud. in de Racht. op Utr. Hooge Schoole.
Overl. te Thiel iy Mey, en j GHRIST. SAM. ANT. van LEEUWEN, Overl. aldaar z Juny i78j\ Hier rust myn oudfte en jongfte Kind. Ai, Leezer! Ia dit voorbeeld gade.
Zyt levend een waar Menfchenvrïnd, En doe. ook na uw dood, geen fchade.
J. D. tan LEEUWEN. O BruU



( io6 )
' Brusfel den 2r3ften Juny. De Heer Blanchard is gisteren ochtend h'er wederom met een Luchtbol opgegaan, en, na een groot halfuur in de Lucht te hebben omg*zworven, buiten de Leuvenfche Poort, een uur van de Stad, mérgedsald; zynde zyn Luchtbol nog met een genoegzaame quattiteit irflamabele Lucht opgevuld , om weder om hoog te kunnen ryzen. Hy gebruikte dus eenige Menfchen, die by zyne nederdaaling tegenwoordig waren, om de T mwen van den Luchtbol vasttehouden, op dat dezelve niet hooger, dan circa zo voeten, van de Aarde konde opreizen; op deeze wyze is hy, ia zyn Schuitje gezeten, zonder den grond te raaken, en door die geenen, welke de Touwen vasthielden, getrokken wordende, om 4 uuren in de Stad gekomea, en door verfcheiden Straaten als in triumf gepasfeerd , naar de plaats, alwaar hy was opgegaan. l l
Parys den i6ilen Juny. De Koning, aan zyne Onderdaanen eeriefpoedigehulp willande beiorgen, tegen de toevallen uit de beeten van dolle Honden en andere Dieren ontftaande, heeft den Heer Andry , Doctor en Profesfor en Oud-Direéteur ▼an de Koninglyke Maatfchappy der Geneeskunde, aangelteld om alle de Armen deeaer Stad en derzelver Voorlieden, in die gevallen, voor niet te bedienen, en tevens om , gelyklyk zonder daarvoor betaaling te neemen, te antwoorden op alle de Confaltaticn, die hem deswegens uit alle de gedeeltens van het Ryk gedaan zul'en worden.
Zyne Majefteit is den aoften deezer op reis gegaan ; na eerst te Rambouillet gejaagd en 's nachts geflaapen te hebben, is hy vervolgens naar Cherburg vertrokken en aldaar Donderdag avond ten 9 uuren aangekomen : De Koning, niet voor middernacht naar Bed gegaan zynde, ftond echter ten 4 uuren ©p, en de Mis gehoord hebbende, was Zyne Majefteit reeds ten half $ uuren aan den Oever, van weiken men hem in een Sloep naar het Eiland Pellée voerde, om eene Colom te zien zinken, het geen met een zeer goed gevolg gefchiedde; 'van hier begaf zich zyne Majefteit aan boord van de Vloot, die federt eenige dagen op de Reede *an Cherburg gelegen had en welkers gezigt den Koning zeker zeer gefrappeerd heeft, als hebbende nog nimmer iets diergelyks gezien; dewyl 'er omtrent 50 Schepen vaa Oorlog, zo groote als kleine, by den anderen waren, en daaronder eenige Eagelfche Kotters, welke de nieuwsgierigheid derwaards gelokt had. Onze Monarch was, by het afgaan van den Courier, welke daaglyks her waards komt, nog aan boord, doch zoude tegen den middag terug keeren, om in de Abtdye, alwaar hy gelogeert is, te fpyzigen.
Zyne Majefteit is geduurende de reis zeer gezond en vrolyk geweest en heeft onder anderen de volgende ontmoeting gehad: Te Houdan van Paarden verwisfelende, en iets in het Rytnig verfchikt moetende worden, flapte hy uit de Koets, wanneer de Vrouw van den Chirurgyn dier Plaats zich aan zyne voeten wierp en uitriep : ,, Nu zal ik gerust fterven ! Ik heb mynen Koning gezien !" Zyne Majefteit haar met vriendelykheid op doende ftaan, was zy zo vervoerd van blydfchap, dat zy den Koning omhelsde, d;e dit welmeenend liefdeblyk met veel aandoening ontving en haar op zyn beurt insgelyks omairmde, het geen een algemeen gtjivch onder het Volk verwekte: Vervolgens vroeg Zyne Majefteit aan haar, of zy ook iets van hem begeerde: „ Neen, myn Koning ! gaf zy ten antwoord, ik heb niets noodig, ik heb u gezien en verlang niets meer; maar ik heb eane Buurvrouw, die Moeder van 12 Kinderen en eene braave Huishoudfter is, die van ieder een



t 107 I
;« '» — Ik beeryp u wel, zeide de Koning, laat lymf geacht wordt, ^"^'cn opVwe rJcommandatie zal ik iet, vóórhaar doen.' eene Memorie P^fenle";n' cai vMttMm Woensdag, hebben wy in deeze Stad
Londen den z7ften J** eene Executie gezien, welke by veeie vu > oude Wet alle
Wetten van dit Land ^^^J^^ overtuigd zyn, verbrand Vroowiperfoonen, die van Mg ^ ^ yahch GM.mmtm be-
Boetend* worden,,ta onder deexe KwMddo-neiS opgehangen waren, een hoerende, wierd er, na dat e: c overmigd van valsch Geld gemunt te
Vrouwsperfoon ^m\^m^^e atHnJ, en, na dat zy geworgd was hebben, op de Strafplaats van 30 Jaaren, welge-
geworden , tot asfche ^e verbraBd w d . helwelk men federt
naakt en zeer bevallig ; « de"J^dTexe Stad gezien heeft, was de toevloed ,0 Jaaren van zulk eene S^^^Sï de gantfche menigte Aanfchouwer, Tan Volk «ngelooflyk; ^hn£ £^ ^ICnien. dat die oude Wet, volgens weinigen geweest ^'f^ Verraad fchuldig is, gehangen en gevierendeeld welken een Man, die aan riyug haar un yuure was
een Vrouw gehangen en verb and wordt ^ B kft ,
gedoemd geworden. De rejen, 01 verfchil dwier Suaf
Êyne verklaaring over ■ W en ^J «Jg efl Mn toon ftcllen der
geeft, is. om dat de ««««"ï" ^ *daaron, «ö-jrdeeld heeft ze te moeten ver-. Vr0uWelyke Leden jerb.edende men d aro» geo^ ^ ^ ^
bralden: Ondertusfchen heett de ««f™ Parlement een Bill ingebragt en
rklv°eP d«%T?"2^ ^.Sïil geleezenfeeft, om dat verbranden
Vie;b SÏÏS « der Of fiSS «Pi-end Vyand voor a e Slu^^ ^
aanhaalmg ge laan. De Kapitewv £ ^ overleden en haar ,n ïyn Fa-
men, voorgeevende da: ayne Vrouw p Rouwkoetfen cn ^ Lylckoets, om m'lie-Graf willende by«"^r^",e\renKen. Hy zelf volgde in zwaaren rouw, het Lyk uit
TetxemdowdeNabel^ ^ gewoonte, by de
en de Lykdienften Y'S!?,.^ Tankkrd, in weerwil van alle deeze vertopBegraving gehouden: dJ "5V 0pg.vat, dat deexe Kist wel eens, in plaat» «ïngen, .eemg ^^i^^konde in hebben, plaatfte twee Mannen van een Lyk, Contrabande uoea ke dan of)k des Blldder.
van zyn Volk, om h« oog» het M « J« . Graf xagen haaien, doch nachts den Kap-tein met ^f^W*™**^feester van dezelve maakten, wanzo als zy 'er mede heen W.U« r den x,ch me^ ^ ^ ^ ^ neer m-n bevond, da die Knt • ™ P u gemelde Goederen geconfisqueert,
Sen en Neteldoek gevuld was. Niet al W b betrokken worden, uithoofde maar men wil ook', dat deKap tem in Keent ^ ^ bfi_
van het gepleegde miib.J* ^ ^jg™" di gi bet dat'de droefheid, welke
eteKSge en weimenende droefheid vereerd 1, H0„



C 108 )
Het nabuarig letland geeft ons wederom een voorbeeld op, tot welke uiterften de Mensch gaan kan, wanneer hy xich boren het bereik der Wetten oordeelt weezen. Mr. Fitigerald, een Man van het aantienlykst vwinoge Mn Land en «eer na vermaagdfchapt aan de allervoornaamfte Perfoonen in beide Ryken had
V^T-an0CDllkm h8at °?geV3t Wgeni Zyn Buurman Mr- Macdonneuren reeSs verfcheidenmaalen op zyn leven toegelegd. Vindende dat dit ongeftraftdoorR1nf het hy hem eindelyk, onder voorwendfel van een onwettig verkreegen 'Ede'
iï?'£ÏJrta OP' gUn' " "n 'm lyn Huis beSfSTvïï waar hy hem des anderendaags het vervoeren. Om zeker te zyn van de dood van den Man, welke hy gezwooren had, had hy met zyn Volk afgefprokeeeE"va£ alarm te laaten maaken als of de Gevangenen zon ontzet worden, wanneeï men hem maar terftond zou afmaaken. Hy wierd maar al te ftipt gehoomamt 2 om eentge fchyn te bewaaren, offerden de Moordenaars nóg een, SïoïcfaS Volk, als by toeval, hieraan op. Deeze Moord maakte echter zo veel"aerS dat het gantfche Land op de been kwam, en Mr. Fitzgerald en zvne AXn? ' .« hechtenis genomen en hy Vrydag'den 9d.n 25?i Vood! £™5ïïd wierd welk Vonms den volgenden dag aan hem voltrokken is. H j Sl f? dte gelegenhe.d al de wanhoopige couragie en vermetelheid, daar hy zich zynTantfche leven door gevreesd mede gemaakt had. Hy wierp zich-zelve van de Ladder maar door den fchielyken val brak de Strop; hy ftond op zonder eemVe hu p en riep aan den Schout om een fterker Touw, 't welk eenice oozenMIkLl a ' een einde van zyn leven maakte. ' g °°Senbllkken daarna
Amfterdam den aden July. Het 's Lands Schip van Oorlog Utrecht, Kapitein J. P. van Braam, den 28 /uny in Texel binnengekomen, is in de maandJa„„a v iZZlV va.nrCevI°n vertrokken, wanneer aldaar nóg lagen de Compagnie7 Schepen Staremsfe en Sparendyk, welke dit Jaar nog ftaan te repatrieereï, nl Brieven van de Kaap de Goede Hoop, met gemelde Oorlogfchip meTegebraJt zyn van den 18 April, volgens welke aldaar aangekomen waren de Retouifchepen als: den 21 Maart Barbenftein, Kapit. D. C. Plocker; den 23 dito Voo fchS* Kapit. CornCornelis beide van China; den 3 April Conftantia,Kapï^A?van A/,aterSVfld,;nden 7JU? Hinl°Pen' KaPil- C Lorin, beide van Bengalen den Jo
Jf„aaï TréVOg,Cl VKa?it^- J-cUffen' TOOr de Ka*« Enkhu'izen en
«en z April Eik en Woud, Kapit. Claus Ent, van deeze Kamer, beide van ha-
iavia' en ul$aande Oost-Indifche Compagnie-Schepen, den 24 Maart het
Duifje Kapit. G°. J. van den Kerkhof, van deeze Kameï; den 4 Aptil de St nd-
vastigheid, Kapit. W. Sterk, van de Kamer Rotterdam, beide naar Batavï en
den 12 duo de Gouverneur-Generaal de Kletk, Kapitein ƒ. Arends "andeKaC
Zeeland, over Batavia naar China gedestineerd; leggende nog ter Kaapfche E
de Schepen de Vier Gezusters, Kapit. Jacobfen, naar Batavia; de Meermin .rt
het Huis te_Spyk , welke laatfte afgelegd was. ««ermio, en
By de Drukfter deezes word thans uitgegeeven, Dominicus en Sera™,*/. zynde een M.nnehandeling van een Fransch Officier «n eene Corficaanfche üirne ' doormengd met tedere en te gelyk aangenaame Gefprekken tusfchen deeze tweê Geheven. De prys is een Zesthalf. " twce
GU»* bi 4* £„, de W^T^h EGA^ÏTop de *.es«li«, B«cft««. t.AinftczdamT



■ D E
HOLLANDSCHEWEEKLYKSCHE
NIEUWS-
VERTELDER.
Den 15 July 1785. N9. 28.
Hei setal J« Uooden van de vü>orgaanae wees u 120. Van elders verneemt men de volgende Byzonderheden. thiUdelpbïa den SuVn Mey. Deezer dagen hrbben wy hier eene bevestiging i deezer waarheid gesien, dat groote Staats ver wisfelingen ook gemeenlyk groote ibewyien van Heldendeugden voortbrengen. De gebeurtenis, welke de on'afIhan^lykheid der Engelfeie Coloiiëo, in Amerika, te weeg heeft gebragt, heeft ' 'er geen treffen Jer voorbeeld van gegeeven dan in den Perfoon van den Generaal Washington. Decie waarlyk bnitengewoone Man, die, gelyk men weet, voor • alle Beloonirgea, 20 in Geld als Eerbetuigingen, welken men hem mogt willen bïwyitn, bedankt, en, xo ras hy xag, dat xyn Vaderland xyne hulpe niet meer noodig had , zich van het Commando , welk men hem toevertrouwd had, ontfligen heeft met afttaud te doen van alle Waardigheden, Eer-Ampten, of het «en maar eenige fcüyn van magt met zch bragt, heeft op nieuw een blyk van xyne onbaatxuehtigheid gegeeven. De algemeene Vergadering van den Staat van Virginie had hem in de Maatfchappyën, de opgericht worden om de James- en de Potowrrack-Rivieren bevaarbaar te maaken, $0 Actiën tot een Prefent aangeboden. Doch thans heeft hy aan den Gouverneur van deexen Staat eenen Brief geaddresfeerd, welke dien grooten Man overwaardig is. Hy verzoekt hem, den Staat te willen verxekeren van de oprechte en diepe dankêrkenten's welke dit doorllaand blyk van desxelfs goedheid en edelmoedigheid htm inboe'iemd; en teffens van xyne hartlyke gevoeligheid over alle debewyien van desxelfs goedkeuring en toegeregeuheid; gelyk ook van xyne xucht, om by alle geI legenheden eene eerbiedige onderwerping aan xynen wil te betoonen. Doch hy betuigt insgelyks, dat hy xich echter verpligt vond, om den Staat voor deexe Kunst, hoe vleijende en treffende ook op xichxelve, te moeten bedanken, fchoon ' hy daarby verxekert, dat zulks hem veel moeite had gekost, om luiks te moeten 1 betuigen. En om deeze zyne verpligting te bülyken, wil hy niet eeni eene vergelyking maaken tusfchen xyne poogingen voor 's Lands dienst en de menigvuldige 1 honorabele blyken van goedkeuring, waarmede die, xyne poogingen, reeds bei loond zyn; maar hy moet alleenlyk in bedenking geeven, en zich daarop beroeI O 3 PïB



( "O )
pen, dat hy by de aanvaarding van het Opper-Commando, hem geduurende den Oorlog tot verkrygwg hunner Vryheid gevoerd, opgedragen, een vast btflu't Henomen had, om zyne handen voor ale belooning in Geld te «uiten Daar had hy zich federt dien tyd voor altyd aan gehouden, en fchoon hy thans ook al eens in verzoeking mogt geraaken, zou hy echter niet gelooven, dat het hem viv ftond, om van dat onherroeplyk befluit arftand te doen.
Weenen den z4ften Juny. De Groothertog van Toskanen heeft onlangs aan de Bisfchoppen m zyne Staaten een Plan gezonden, welk in allen opziete zeer merkwaardig is. Heizelve is door hem ontworpen, en behelst alle die mandelingen, welke Zyne Komrglyke Hoogheid in het ftuk der Kerkelyke Discipline van tyd tot tyd in zyne Staaten meent te laaten maaken. Het is zeer uitvoerig. Onder anderen wil Zyne Hoogheid bovenal, dat 'er ten minöe alle twee laaten, met den aannaaien Zomer te beginnen, Synoden van Bhfchoppenen Prie». ters zullen gehouden worden om de noodige maatregels te neemen tot hervorming van alle foorten van misbruiken. De openbaare Gebedenboeken enz zullen verbeterd worden. Men zal die Legenden, op weker echtheid men geen ftaat kan maaken, wectr doen, en het lenen van den geheeien Bybel in del. tyd van een Jaar volbrengen. Het gemelde Synode zal ook onderzoehen, of het niet dicnftiz de Sacramenten in de Moedertaal te bedienen. Ook zal hetbeflisfehen, welke Dispenfaten wettiglyk door de Bisfctioppen kunnen gefchieden, enz
Uit Itahën meldt men, dat by een nieuwe Aardbeeving de Burg'van St Pie .UrA.ec"K-looi,er' en een'Se aDd£re groo5c Gebouwen in de Valley vanDemora" in Sicilien zyn om verre geftort De ongelukkige Inwoonden liepen overalrond, en leefden vaa het medelyden hunner Nabuuren, die ook, in de uiterfte angst, voor een zelfde Lot beducht waren. mierde Praag den ziften Juny. De Gilden, deezer Stad hebben aan alle de Huizen doen bekend maaken, dat 'er plegtige Gebeden zullen gehouden worden, teneinde den Hemel om-Regen te fmeeken, daar de droogte, die reeds langen tyd hieraangehouden heeft, de hoop op een goeden Oogst ons geheel en al doet verliezen
Het Gild der Jooden heeft aan alle de arme Christen Familiën onderftand u:tgedeeld, ten einde dezelven aantemoedigen, om in hunne Gebeden om Regen te volharden. Men verwondere zied niet, dat de Jooden de Armen der Christenen bededen; onder de Jooden 10 deeze Stad zyn geene Armen. De Jooden zyn tS niet meer d,e verachte overbly ffels van een Volk, he, voorwerp van den haï ï n alle Natiën. Hef fchynt, dat het Toleranfie-Ediét van den Keizer hun den naam van Menfchen, dien zy m eenige opzigten verlooren hadden, heeft wederom IZ geeven. Het is waar, de Jooden alhier hebben weinig meer van hunne oudeBygeloov.ghe.d j z,- leevenm de Maatfchappy even gelyk de Christenen; men merkt geen onderfcheid tusfchen hun en ons, als dat zy den Saturda* en wv den Zondag vieren. a ueu
Parys den 27ften Juny De Heer Tctu, heeft den i8den deezer eene Luchtte, ie gedaan waarvan hy het volgende bericht heeft bekend gemaakt: Ik vertrok van den grond van Luxemburg in tegenwoordigheid van den Grave van Nelknburg en eene ontelbaate menigte Volks. van^enen-
By



C "t )
By myn vertrek ftond de Barometer op 27 duimen 10 lynen, de "Thermometer op 23 graaden boven o, de Vocmmeter op 6f graauen; de Zon vertoonde zich niet dan by tusfchenpoozen door de diske Wolken.
Meer ligtheid geKreegen hebbende, om dat de warmte myn Net, dat door den Regen welke 's morgens gevallen was, vocht g was geworden, had opgedroogd , 20 daalde ik neder, door Csehulp van myue Riemen, in de Vlakte van Montmorency ten y uuren 26 minuten, om daar Ballast in te neemen. De nieuwsgierigheid deed veelen toeloopen van alle kanten; en men omringde my. De Eigenaar van het Veld verleid van de Heeren der Plaats, wilden my de fchade doen betaalen welke'de Nieuwsgierigen door het loopen op zyn Veld gedaan hadden. Ik gebruikte fmeekiogen en bedreigingen, en ontkwam eindelyk met verlies van brandbaar* Lucht, om dat men het Klepje van my Luchtool had open gemaakt, door aan de Koorden te trekken. Ik kwam vry voor het breeken myner Riemen, mvn Mantel en myn Hamer, die my ontnomen waren.
Ten 6 uuren 4? minuten, liet ik my neder in den omtrek der Abtdy van Royaumont en hieldt my een zekeren tyd even boven de Aarde, volgende de Rivier d'Oifes-' ii minuten daarna wierp ik Ballast uit en rees op tot 374 halve roeden; de Thermometer was op iy graaden, de Vochtmeter op45-graaden. Ten8uuren zette ik voet op de Aar Je tusfchen Ecouen en Wariville , om my tc ontdoen van den overlast myner Riemen, en my van Ballast te voorzien. Ik werd daar bemerkt door lagers die tot my kwamen toeloopen, en my onderrichtteden van de Plaats, waar ik was' Van die Plaats vertrekkende, bevond ik my op de hoogte van678 halve roeden in Eledrifche Wolken, boven welke ik my verhefte; de Thermometer was toen op y graaden onder het Vriespunt; de boorden van myn Schuitje waren met Heifel bedekt, en ik'was verpligt de Sneeuw en Hagelfteenen wechte werpen, die my te zwaar maakten.
Den nacht gekomen 2ynde, liet ik my een weinig neder, en bevond my m '£ midden van Donderwolken, waaruit alle oogenblikken Blixemftraalen mitfehoten, verzeld van een geweldigen Donder. Ik vond my aangetrokken en weder wech ceftooten door Wolken, die met meer of minder Elcöriciteit belaaden waren. Mvne Vlag die de Wapens van Frankryk in Goud voerde, flikkerde van licht. Naar de hoógte, waarin ik my bragt. herkende ik de ftellige of ontkennende Elektriciteit met hulp van een Yzeren Punt, op myn Schuitje geplaatst. Uit die Punt eine èen fchoof van vuur, wanneer de Eleetuciteit fteHig was; wanneer ik mv een weinig hooger in de Wolk verhefte, vertoonde de Punt van Yzer maar een lichtende Punt om dat de Elektriciteit ontkenner de was.
Ik bleef meer dan 3 uuren in de Donderwolk, zonder eenig ander toeval tc Woeven dan het verlies van een gedeelte der vergulding van myn Vaandel,, welk doorboord werd door de kracht der natuurlyke Elektriciteit. Men ziet daar iTt, dat de Donder my veel minder kwaad gedaan heeft, dan de Boeren van
M DeTifte^op het Onweér gevolgd zynde, bleef ik lang in denzelfden ftand.
Ik maakte gebru k van ae uuie uui ic «ku, ^5 "n""'m)
K.«;nHmH«. dat mv Ballast ontbiak, daalde ik nedet kwartier voor 4 uuren de»
> • mm.»



■
C in )
«ergens in 't Dorp Campremi, Waar ik van den Parochie-Priester zeer vrïendelyk ontvangen wierd, enz.
Parys den zden July. De Heer Breton, Correspondent der Koninglyke Maatfchappy van den Landbouw, neeft in eene der laatfte Zittingen van die Maatfchappy Waarneemingen medegedeeld over de teeling van eene verfcheidenhcid van Rogge, u;t Du:tschland gekomen, welke, eerst gtö\>gstals Voeragie, daarna eenen rykelyken Oogst van Graan uiileevert.
De H er Breton, heeft ze gezaaid den z8ften Juny i78y, in de Tu;nen van den Heer Marechal de Noailles, te St. Germai >, in Laye, in eenen miidelmaatigen grond; deeze Rogge tot de hoogte van 1 ƒ tot 2f duimen gekomei zyt de, is afgemaaid den eerften September; en wederom den i8ften Octooer. Deeze twee inzaamelingen leverde toen een overvloedig en uitneemend Voeder uit, hetwelk de Paarden en Koeij -n greetig aten. De Planten, geduurende den Winter verfterkt, bragten Stengen of Halmen voort van 6 tot 7 voeten hoog, en welvoorziene Airen. Verfcheiden Korrels hebben tot 170 Aüen gegeeven. De gewoone Ro^e in den Herfst en op denzei ven Grond gezaaid, bloeide iy of zo dagen laater, en gaf op verre na zulk een fcnoonen Oogst niet Men heeft nochthans reden om te gelooven, dat onze Rogge, op dezelfde wyze behandeld, even goed zoude flaagen; hetzelfde zou plaats hebben met de Garit en ander Graan, hetwelk men met voordeel maat, eêr dat de Plant Airen heeft; maar als men het laat zaaid, dan heeft de Plant de kracht niet om zich te verfterken, en verliest aan 't Graan, dat men aan het Voeder wint. Het is dan op dien tyd byna, dat mrn zaaijen moet, om een of twee inzaamelingen van Voeder te bekomen, zonder Je Plant te benadeelen; en in dat geval is het twylfe achtig, of, alle andere dingen gelyk ftaande, de beste Weide wel zeer veel Voeder zal opbrengen.
Verfcheiden Landbou wers hebben zich gehaast om deeze wyze ook te beproeven; by den uitflag zal blyken of men alle Landbouwers niet kan aanmoedigen om deeze wyze aan te neemen als een middel om het Voeder te vergoeden , vooral in Jaaren, wanneer de Lente zeer droog geweest is.
De Cadinaal de Rohan heeft aan zynen Advocaat Mr. Target 3000 Louïfen ♦en gefchenke gezonden, en aan zyne beide raadgeevende Advocaaten, Mrs. de Bonnieres en Trouchet, ieder 1000 Louïieu De Cardinaal heeft jaarlyks voor zich behouden zoo,000 Livres, zo voor het bouwen van zyn Paleis te Saverne, als voor Penfioenen en de onkosten van zyn Huishouden, zullende zyn overig inkomen befteed worden ter betaaling zyner fchulden. Zyn geheel jaarlyks inkomen bedraagt omtrent 900,000 Livres.
By de Drukfter deezes is te bekomen AMELIA: of het ongelukkig Huwelyk ; waare gefciiedenis. Waarin, onder een voorbeeldige Deugd en Standvastigheid, aangetoond wordt, hoe een Dochter misleid kan worden door verkeerde denkbeelden van haare Ouders. Uit het Fransch vertaald. De prys is y ftuivers.
Gedrukt by de Erve de Weduwe JACOBUS van EGMONT: op da Reguliers Breéftraat, te Amfterdam.



DB ' HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE
NIEUWS-
VERTELDER.
Den 11 July 1786. N°. 29.
Het &etal acr Doodcn van de voorgaande week is 138. Van elders verneemt men de volgende Byzouderheden. Parys den 10Jen Juny. Den I3den der voorleden maand, des avonds gen 8 uuren, na dat het dien dag zeer heet en de Lucht,ongemeen drukkende geweest was, kwam 'er uit het Westen een Onweér op, hetwek boven de Stad van Agen en deszelfs omtrek uitberstte. Een vervaarlyken Stortregen , een woedenden Winden een verfchriklyke Hagel, van we'kedemiddelmaatigfteSieenenzogroot waren als een gewoon Hoender-Ei, verwoestte het Veld, verancerde geheel en al desielfs gedaante op verfcheiden plaa'fen, fneeden binnen den tyd van één uur alle hoop af op den arbeid van een gantsch Jaar, en vernielden, op het oogenblik dat men dezelve ftoni in te zame'-en, den fchoonften Oogit, die de Landman by Menfchen geheugen verwacht had. Dit Onweêr, fteeds voortgedreevea door den Westen Wind, ftrekte deizelfs verwoestiugen nog veel verder u t. 60 Parochiën van het Agenois zyn geheel en al geruïneerd, verfcheiden Huisgezinnen van Landlieden van alles beroofd zynde, terwyl alle de Vruchten van het Land vernield waren, zyn genoodzaakt geworden hun daaglyks beltaan te gaan zoeken bu ten een Landftree<t, in welke de elende zich tot allerlei rangen van Menfchen heeft uitgeftrekt. Hoe deerlyk dit Land moet geteisterd zyn, kan men uit het volgend aandoenlyk geval opmaaken; de Knecht van een Landman, in den omtrek van Agen, door de gevolgen van dat yslyk OnwcSr, genoodzaakt zynde geworden elders zyn b:ftaan te gaan zoeken, dagvaardezyn Meester voor de Magiftraat om van hem de betaaling te vorderen voor elf dagen arbeids, hetwelk omtrent eea Kroon beliep; dan de Landman, buiten ftaat zynde te betaalen , bood hem voor den Rechter tot voldoening aan al het Gewas van Koorn, Wyn en Haver, dat'er 1 nog op zyn Land te vinden was, maar de Knecht weigerde dit aanbod, als on1 voldoende zynde, aan te neemen, daar ondertufchen die Landman gewoon was Jaarlyks 1200 Livres van zyn Gewas te maaken. Sedert dit eerfte Onheil is de i Dampkring zodanig ontfteld, dat 'er geen dag te Agen of in deszelfs omtrek voor1 by gaat, zonder Stormen, welke meesten tyd dooreen Hagelbui gevolgd worden, i die telkens nieuwe rampen veroorzaakt, of de voorige verzwaard. De Blixem is in verfcheiden Huizen gellagen, anderen zyn omver geworden en de ftukken 'et
P van



( "4 )
van wyd en "tyd verfpreid. Eindelyk twee Menfchen, die, aan de Poort vaè Agen. door het eerfte Onweêr overvallen wierden, zyn zodanig door den Hagel getroffen, dat zy buiten alle hoop van opkomst liggen; en een ander, door het Water wechgefleept, is verdronken, zonder dal men hem eenige hulp heeft kunnen toebrengen.
Weenen den zSften Juny. Wegens de Kerkhervormingen door den GrootHertog van Toscaanen, verneemt men thans nog het volgende:
Alle oefeningen van Godvrucht moeten voor den Avond geëindigd Zyn. De Vrouwlyke Sexe moet alleen met een betaamelyk Tooifel in de Kerk komen en Van de Mannen afgezonderd. Gp elk bepaald uur zal men maar eene M sfe mogen doen. Alle Afb:eldfels der Heiligen zullen van het groot Autaar afgenomen en niet anders dan een Kruis op hetzelve gefteld worden. Ook behooren de B sfchoppen u;t de Kerken te laaten wechneemen alle Schilderyen, verdachte Reliquien, Standbeelden enz., welke aanleiding kunren geeven tot een verkeerd be« greepen eerbied. Het zou zeer goed zyn dat het Volk zuiverder denkbeelden had over het oogmerk van den Dienst voor de Afgeftorvenen , en van de uitwerking van dé voorbidding der Heiligen, waarom onderzocht moest worden of het niet god zoude zyn alle Maanden eene plegtige Misfe van Requiem in elke Parochie en Klooster-Kerk,, voor alle Overledenen in 't algemeen, te doen, en daarentegen de Jaarlykfche Ljkdienften, Uitvaarten &c. afiefchaften, echter met vryheid aan een iegelyk om zo veele ftille Misfen te laaten doen als hem goeddunkt.
Middelburg den 61:n July. Heden is alhier door de vermaarde Liefhebber van PaardryJen, de Heer Penfionaris B. Cattau, eene voor ons nog nooit geziene daad in die Kunst vertoond. Gemelde Heer heeft ons het genoegen gegeeven, om zonder Voorryder met agt Paarden, gefpannen voor een open Wagentje en loste Lysten, de geheele Stad door ts ryden, zonder de allermoeilykfte draajen te ontzien; hebbende zyn Wel-Ed., ten aanzen van het Vorttelyk Huis, 01 ze Abtdye viermaal rond gereeden; nicttegenftaande eene menigte van Koetfen, die, ter gelegenheii van eene Asfemblc, aldaar in en uit moesten ryden.
Men moet zyn Wel-Ed. de eer geeven, dat, fchoon onder de agt Paarden 'er flechts v'er van zyn Wel-Ed. zyn geweest, (zynde de overige vier noo;t door zyn Wel-Ed. gereeden,) echter alles in de j riste ordre is gefchied, ja zo ongedwongen, a's of men maar een koppel za< ryden.
Mo.elyk werd deeze Liefhebber aangeprikkeld om in het kort nog eene daad in die Kunst te verrichten , welke m«i nimmer in de Nederlanden gezien zal hebben.
Parys den iodfn July. Gist ren avond ten half § uuren is Haare Majefteit de Konng'me gelukkig verlost van eene Prinfesfe, welken de Koning den r.aam van Madamr SOP Hl A gegeeven heeft. Haare Majefteit en de Prinfesfe zyn raar tydsptt fLndlghïden zeer welvaarende.
By gelegenheid van de reis des Koning! naar Cherbou-g, heeft men de volgende toevalligheid opgemerkt.
Geor?e de 111. kwam in 1760 op den Troon van Groot-Bri:tanje, en het was in het 13de Jaar van deszelfs Regeering, en wel op den 23ft«n Juny 1773 , dat die Prins zich naar Portsmouth begaf tot het doen van de Revue over zyne Zefmagt sa toen voor het eerst aan boord zyner Oorlogfchepen kwam. Lodcwyk jeX Vl'
heeft.



C uf)
heeft ï'ch i* laaren 'dmra en in het 13de Jaar zyner Regeering begeéven flair SbSrg! Vtodenielfden 23 Jun, voor het eerst aan bootd van een zyner Oor-
i0itTudl7^cn m Deezer dagen i, 'er ten Hove eene Gebeurtenis voorLonden den iijc'ij jeeniien tvd had te eeaioet gezien. De Prins van^^^mZ^^^^A én 1& meteen fchuld van *W ' plnln S «rlina bezwaard ziende, befl jot dea ftait zyner Zaaken,voor ïïfo.oeo Ponden Ste >,n£^ te verzoeken hem de middelen aan
'den Kontrg oper tg^"^™^,^. dan de Koning zond den Lord (,e wyzen om ^«^"«^ ' antwoord, behelzende,.
üdat Zl™™**™^™* of hem in de gewoone kosten zyner Hu-shouding te
'^moettfomen Waarop de Ss het bffluit heef, genomen zyne Hofhouding i, gemoet te komen, wa f f Ueven ,ot dat Schulden
i;optebreeken en zo lang al,^ ^ DOO Ponden Sterlings welke zyn Jaar!! »*"?l(d VV u HelooüTn o oio voorzyn eigen onderhoud en 40,000 tot afüykfche Iak^\^P^;nI°S,r Hoey vernederend zulk een (tap van den ^£a^ wtz'en mag, zo heeft Zyne Koninglyke Hoogheid
. nrtgenaam v*"uc . .. , ' de e wi en opofferen, als het exempel
lieVer zyne waardigheid en ^g™^^ hedea onbPetaald lyI1 geöleeven. ï V™ WtTy^^AT2?^ gisteren naar de Wattren van Brighten , veSS tetwyl'inSlls'^yne RyW», Paarden en Meubilentenvoor! d1^^ Berchtesgaden, Hallein
i n^uftt blyven onsVog aanhoudend een droevig Tafreel geeven van de ver! en ^^'."^ro'ft^min, van den 24 tot 2Ó!len Juiy veroorzaakt: By
M* Si vernield, zo dat men binnen twee of drie maanden geene afievenng van .
daTeteBTcïSabden zyn 9 Menfchen omgekomen, verfcheiden andere gekwetst «, veefe Munten omgevallen; ook heeft men van de naby gelegen Bergen, Hui„ Luï n allerhande Husraad door den Stroom zien medevoeren ; voorts KU Schuuren en ™« B verbrylcld en even a's te1 Laaft.n
^SS^iSS^ « aan aQderen fch.detoegebr.gt, zynde Altorf en
AHach genoegzaam geheel ver woest j^fche gewoonie, de
H^rfe» den iaden July. "ed^ Teken-Academie deezer
iT^Xï Gr. Achtb Heeren Burgemees.
een Voorleezmg «^5?^ der gantfche Vergaf Lid Hororair^an dezelre A"^^ ,WJ »f * Jn d* Etr(k Qlaife een Prys
SfrpG^,, de Vierde Glasfe^



< tri )
Pryi van Naarftigheid «an Barend Verpoorten; en uit de Tekenleden naar hei Plyirer, is een Prys van Naarftigheid aan Jan de Vries gefchonken. In de Doorzigtkunde in de Eerfte Claife aan Willem van den Berg; in de Tweede Clasfe aan Gerrit Vervoeren ; en in de Bouwkunde in de Eerfte Glasfe aan Jan Segers; in de Tweede Clasfe aan VVestel Memdenuk, en in de Derde Clasfe aan Laureni Burger, alle Pryien van Naarftigheid.
Amfterdam den riden July. Heden is door de Heeren regeerende en OadFaratsum der Hoogduitfche Joodfche Natie tot Voorzanger aangefteld de Heer Mofes Philip van Glogaw, en tot zyne Adftftenten de zeer beroemdo en by de Nare zeer beminde Perfoonen de Heeren Jonas Davids en Samfon Sumfinii Nooit zag men heuchlyker dag onder de Joodfche Natie, dan deeze.; terwyl over de tieette van een Voorzanger en voornamentlyk over die van Jonas Davids en öamlon bumfini, groote en hevige verfchillen ontdaan zyn, die zelfs door de ïBterpofitie van de Ed. Gr. Achtb. Heeren Burgemeesteren deezer Stad zyn gefchikt geworden. Thans ziet men door de aanftellinge van bovengemelde drie Perfoonen de rust en vrede onder de Natie herfteld, terwyl voort ra hunne aanftelliree dezelve geleid wierden naar het Huis van den Doctor van Embden, door welkers bemoeijmge en die van de Solliciteurs Asfer en van Praag, alle perfoneele twist en vyandfehap, die 'er onder de Ledemaaten plsats hadden, zyn geasfoupieerd• ia zelfs zo verre dat waar men wist dat eenige Perfoonen met elkander in onmin le'efden, wierden dezelve ten huize van Do^or van Embden gehaald en gereconciheerd. Deeze heuchelyke dag eindigde met verfcheiden Vreugdebedryven onder den gemeenen Man, zodanig, dat de Ryken hunne milddaadigheden aan de Armen betoond hebben, terwyl de Straaten weergalmden van lof en dankbetuigingen voor Heeren Burgemeesteren deezer Stad, en voor regeerende en Oud-Parnasiim der Gemeente.
De laatfte Brieven van Koppenhagen melden, dat men aldaar naricht fiad dat het Deensch Oost-Indisch Compagnie-Schip de Kroon-Prins, dat van China verwacht wierd, by het Princen-Eiland aan den grond, en tot de Kaak van 't Schip vol Water geraakt was; zynde nog onzeker of het zal moeten ontlaaden, om te repareeren , in welk geval hetzelve dit Jaar niet zou kunnen retourneeren : Voorts heeft men tyding, dat aan de Kaap de Goede Hoop gearriveerd is het Oeensch Oost-indisch Gompagnie-Schip Lucie Emerentie, Kapt. S. Janfen van Tranquebar naar Koppenhagen moetende : Wyders waren te Koppenhagen vöorn aangekomen de Kapts. Deyben, Kornbek en Greenwich, van Bengalen en Tran.quebar, met Oost-Indifche Goederen, voor particuliere rekening, eB een Schip uit de West-Inden met Suiker, Rum en Tabak; doch deeze laatfte brengt eeen aangenaame berichten van de Culture der Producten aldaar.
De laatfte Engelfche Brieven melden de aankomst van vier hunrerGroenlandsVaarders m de refpe&ive Havenen met 33 Visfchen , brengen een Lyst mede van 38 Schepen hunner Natie, die 111 Vitfchen gevangen hebben. Ook was gearriveerd een Sciip van de Zuidzee-V isfehcry, alwaar, volgens zyn medeeeT«an hadden*° En^elfch€ Vi,fcherl van February tot April 160 Tonnen
««diaktby dt Eivt.de Wed, j, va» EGMOKT: op dc R^ulier» BieeftrwtTtTamfteidiun,



DE
HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE
NIEUWS-
VERTELDER.
Den 29 July 1786. N\ 30.
In de voorgaande wees is aimer, in ac jooaco-nouuuiucu, tok j«««u leden, in den ouderdom van 106 Jaaren Het getal der Dooden tan de voorgaande week it 119.
Van elders verneemt men de volgend* Byzonderheden. Van WUwngton, in Noord&arolina, wordt gemeld, dat aldaar op den zyftea April een ysfelyken B'and is ontitaan, welk* omirent dc helft dier Stad in Kooien gelegd heeft. Het was onmogelyk, den voortgang der vlammen te fluiten, wyl de Negers weigerden eenige hulp te verleenen, en in plaatfe van dien, alles wat hun voorkwam, roofden en plunderden. Defchade is onnoemlyk, ea declende
onbefchryflyk. ...... .,•
Tripoli den zollen April. Met trainende oogen melde ik u den deermswaardigen toeflani, waarin wy ons bevinden. Eene ysfelyke Ziekte fpaart niemand. Alle de Zoonen van omen Bey zyn, niettegeaftaande de genome ptrcautien, binnen weinige dagen overleden. Daarenboven worden wy door den Honger verteerd ; want wegens de Droogte heeft hier niets kunnen groefjen, en onze meeste Bouwlieden zyn geftorven. De hoope op de beiaaide Landen en een goeden Ftuit-Oogst is ook verdweenen^ wa't den 13 den deezer viePer een buitengewoon warme Regen , die door een zwaare droogte en hittegevolgd wierd, waardoor alle d« Planten en Vruchten verbrandden. Dien zelfden avond deed een zwaaren Wind een Venetiaanich ScVp vergaan, met het grootfte gedeelte der Eqrf pagie.
Algiers den igien Juny. Voor eenige dagen kwam alhier aan een Deensch Koopvaardyfchip van Goppenhagen, geladen met de Jaarlykfche Prefenten voor deeze Regeering , beftaande in Kruit, Kogels, Planken, Toawwerk, Zeildoeken?., zynde van dezelven reeds 780 Vaten Kruit gelost: deeze Gefchenken zullen waarfchynlyk den Dey beter voldoen als die van Venetiên^ want de Conful dier Republiek bragt in de voorleden Maand het gewoonlyk Prefent van gyoo Venetiaanfche Sequinen aan den Dey, en deed vervolgens nog aan zyne Excellentie prefent een Goud Repetitie-Horologieen Ketting, ryk met Diamantentezet, een Ring met eenfuberbe Brillant, een Gondlakenfche Gaffetant, Lakens, Linnens en andere 'Prefenten. Dan kort na dat de Conful van den Dey gegam was, wierden hem alle deeze Prefenten, beha!ven echter het Geld, wederom terug gezonden, metbyvoegin/, dat dit geene Pte&nten voor den Dey waren, *n hem* wee maats10 f é dea



C n8 )
den tyd vergund w'erden om anderen in plaats te bezorgen , dié beter waren • Dit
voorbeeld van den Dey docr de Hovelingen gevolgd zynde, it de Conful'daardoor in geene geringe verlegenheid geraakt, gemerkt hy in dien tyd geene nadere orders van zyne Regeering bt komen kan.
Coppenbagen den 8(ten Jnly. De laatfte tydingen uit Ysland zyn zeer droevia Het is aldaar flegt en ongeftadig Weêr geweest, waaruit twee Onheilen, die zich den meesten tyd vergezellen,, en welke zo dikwils die Gonfryen verwoesten voortgekomen zyn; namentlyk, Gebrek en aanfteekendeZie'ktens. Om de ongelukkige Bewoonders, zo veel mogeiyk, te hulp te kernen, zyn van hier der* waards gezonden drie Scnepen met Levensmiddelen.
. Berlyn den 13den July. De gezondheid en krachten van den Koning neemen dagelyks tos, welk gc'uk men voornamentlyk te danken heeft aan de bekwaamheden van den vermaarden Geneesheer Zimmerman, dien Zyne Mai'fteit expresfelyk van Hanover ortboden heeft, cm hem te confulteeren. Dié Heer is eergisteren , overlaaden met Gefchenken, weder vertrokken , en heeft verzekert dat wanneer de Kbning zyne vermoeijende bezigheden gelieft teftaaken-, enetne'zagte rust te neemen, flechts nu en dan door eene gemaatigde bewee*ing afgewisfeld zyne Onderdaanen de blyde hoop mogen hebben, van.hunnen Monarch nog ver' fcheidene Jaaren te behouden. En men verzekert, dat h t ingevolge van deezen raad is. dat de Koning van zyne voort-enom-n reize naar SiléVcn heeft afgezien
Hamburg, den I3den Juiy. Den iaden de<zer is de vermaarde Luchtreiziger de Heer Blanchard, alhier aangekomen, metoogm-rk, om by de eerfte gunftige gelegenheid ahier zyne twimigfte Proefneeming eener Lucntreize te doen '
Axel den 17den Jüy. Heden Ba iden wy alhier een Vaderlandfchen en pleetiiren Feestdag. Het was heden 200 Jaaren geleden, dat deeze Stad uit de knellende Ketens van Geweetens-Dwang en Slaverny verlcst, en, onder de orders van Maunts van Oranje en den braaven Sidney, door den dapperen Piron by verrasfching ingenomen, en onder het Gebied van deezen Vry en Staat gebragt is Zo wel voor 100, als voor yo Jaaren hadden onze braave en Vryheidlievende Voorouders de herinneiing daarvan plegtig gevierd. En onze welmeenende Burgervaders hadden nu ook btflooien, dien Dag der Vryheid met.alle ftaatelykheid te vieren. Ook had gisteren, den ióien deezer, onzeu oudften Leeraar, den WelEerw. en zeer Gel. Heer Johannes Wilhelmus Hoog, de Gemeente ernffgopgewekt om dien dag met dankbaaiheid en billyke vreugd te vieren, met eene5Leerrede oyer Eph. V. : 8, Gelyk dan ook deeien dag met de heuglykfte p'egtteheid gevierd is. De vreugd nam teeds des morgens ten haf 8 uuren eenen aan van ff met eene ftaatelykheid, die zeer veel invloed maakte. De Heer Burgemeester Paulus, geadfifteerd met den Heer Griffier Schovel, en gevolgd door alle de Leden vsn den Burger-Krygsraad deezer S.ad, en geleid dooreen Detachement gewapende Burgers,, geleide de Vlag van Staat, en boven dezelve den Hoed van Vryheid onder-Tromme'ilag, raar het midden der Markt, alwaar dezelve plegtig geplant' werd, en naaiwlyks zag men den Hoed der Vryheid in top, en de Vlag lacht*■ n/twaa-jen of het aanzienlyk Gezelfchap, hun Zydgeweer ontbloot hebbende füueerde dn kenbaartéken onzer dierbaar e Viyheid, onder een diicmaal herhaalden Jöchtoon : De Vryheid leeve! Waarop de Heer Burgemeester Paulus eene Vaderlaocfthe. Aanfpraak deed, ea de.Heer Ribben, Luitenant van het Witte Bur.
ger-



C
«r-Vtandd, een toepatfelyk Vers reciteerde, al hetwelk door een Ju'druchti^ Hoezée van alle de Omftanders beantwoord wierd. Ten 8 uuren gefchiedde 'er «en Salvo uit alle de ftukken Kanon, die op de Wallen lignen, en tot 9. uuren iluidden alle de Klokken birnen de Siad, welk gelui ten half 10 hervat werd. Ten 10 uuren begaf zich de Magiftraat, de Kerkenraad en de Burger-Krygiraad, elb en Corps naar de Kerk, welke door eenongeloofly k aantal Menfchenwaaronder rverfcheHene aanzienlyke Vreemdelingen., opgepropt was. Zo dra de Regeering ibinnen kwam, begon 'er een fistlyk Concert, 20 op het Orgel, als verfcheiden andere Snaar- en Blaas-Inftrumenten, na't welk onzen jongften Leeraar, denWcl' Eerw en zeer Gel. Heer Jan Scharp, eene weluitgewerkte en Vryheid ademende
■ L-errêde uitfprak, waarvan Micha V, het eerfte gedeelte van het eerfte Vers, de. erondflag uitmaakte, en in dewelke de moeilyke Gefchiedenisfen deezer oude en in vroeger tyden zo beroemde Stad, met alle naauwkeurigheid door zyn Eerwaarden ihehandeld zyn; met by voeging van ernftige en Vaderlandlievende Aanfpraaken,. nVermaaningen en Gebeden;. welke Leerreden, met byvoeging van eene zeer
eroote menigte Bylaagen, uit veele onuitgegeevene Stukken tot de Vaderlandfche 'en Kerkelyke H ftorie behoorende, zo rasch mogelyk, het licht zal lïen, en welke Godsdiens' ö fening wederom door een keurig Muiiek beflooten werd. Ook befloot zyn Eerwaarden deszelfs Redevoering m;t eenen volvuurigen Feestzang, door hem zelf opgefteld, gelyk ook de Zangftukken door het Corcert voor en ra den Godsdienst gezongen, ter eere van Axels Vryheid, wat de woorden beUeft door zyn Éerwaarden vervaardigd waren, en door de Wel-Ed. Geftr„ 1 Heeren Barchon, Servatius. en van de Wetering Junior, alle Ome eren van het 1 tweede Battaillon van den Generaal-Major van Dopff, alhier in Garnifoen, zyn
■ uitgevoerd, en de Muz:ek door den lsatstgemeldcn Heer gefteldwas. Vervolgens |:gaf de Achtb. Regeering op het Stadhuis een Vaderlandsch Diné, waartoe meer
dan <o Perfoonen genoodigd waren, op welke de heuglyke Conditiën: De Vry' heid onder het lieflyk beftuur van 's Lands Vaderen; de heilryke Vrede, en de
trelakkige gevolgen der Alliantie met Frankryk, onder het losfen van het Kanon ilen een vrolyk Hoezée gedronken werden, en een Feestzang werd voorgeleezen irwelke reeds htt licht ziet) door den Heer Steurbroek, Schoonzoon van onzen" •' Scheepen Dr. Julius Hendrik Wieben. Vervolgens fchoot een Detachement Burl pers drie Salvo's voor het Stadhuis. In den namiddag was 'er wederom een openi haar Concert in de Kerk, daar zich de kundige Heer Hendriks, Organist te Goes, I od het Orgel hooren liet. Des avonds gaf de Magiftraat wederom Soupé en Bal,
■ benevens een Vuurwerk. Het Stadhuis was, benevens de Tooren en eene menigte } rWerhuizen geïllumineerd; het branden der Pektonnen en het affteeken ranfraaije J Vuurwerken door de Burgery, duurde tot in den morgenftond. Ook had onze; l braave Commandant Ricard, zo door het verkenen van Eerewachten aan de Kerk \Z aan het Stadhui», als door verfcheidene andere Arrangementen, derrluifter van «deezen Vaderlandfchen Gedenkdag vermeerderd; en het verdient tot lof, zo derJtaeezen vaucru. /2„,„;<v,«i nmnlH te worden, dat deeze heue vke„'
3 Bureerv als ons oraai cu nu u«u»u™ , o "—.■- .. ' -
IfJmJt alcemeene vreugde, zonder eenige de mmfte war orde of ongeregeldheid
l Beetndied is Go* eeeve! dat wy ons als echte 1 eigen onzer braave vaderengeit geeinniga is. v*"" » u„.,..,;„j «.^.n. »nt h«t laatfte >J«ceflacht. «w
dtaagen, en ome .vouncuwu v"w"b» ~ ~ -D >™
**1



< mo )
<«rfaïtyd leeven, (gelyk bet Naam-Vuur, dat Dl. Schirp voor zyn Huil had laaten ver vaardigen, inhield,)
root GODSDIENST VRYHEID en EENDRAGT. Parys den iyden July. Men heeft hier tyding gekreegen, dat het Hol van het -Spaanich Schip de St. Pedro de Alcanura, hetwelk op de Kuit van Portugal ge■flrand ti, weder vlot ii geworden, op het oogenblik dat men meende 'er alles uit,gehuld te hebben wat mooglyk was, en gereed ftond om het voor altyd te verlaaten en aan de Zee overtegeeven. Dt gelukkig voorval had men te danken aan de «kundige direjtie vsn den Zee-Kapitein Don Fraacisco Xavier Munoz, die door behulp vanxi Vaartuigen, welke hy onder xyne orders had, met wasfend Water [het Schip geligt en op den Oever, op een afftand van 11 Toifes van de Muuren van Peniche, gebragt heeft: Eigenlyk kan men zeggen, dat hy maar een gedeelte van het Schip heeft boven Water gebragt, dewyl beUelve noch Boeg- noch Agterfchip had, echter was het nog een ligchaam van 111 voeten lang en 37 breed. Daagt te vooren hadden de Duiken uit hetzelve nog opgehaald 103381 Piasters, en op Strand gebragt zynde, vond men op verfcheiden plaatfen nog 34437 Piasters, welke beide Sommen, gevoegd by het geen 'er federt den yden Juny uit geborgen it, te famen uitmaakt yzióóo Piaster!: Dus bedraagt den Schat, welke unen uit dit Schip gered heeft, behalven de Koopmanfchappen en andere Goede,en .van waarde, eene fomme van 6,645,100 Piasters in Gouden Zilver.
Den nden deezer wierd hier een vafche Munter, met zyne Vrouw., geëxecuteerd. De wyze, waarop zy ontdekt wierden, is fingulier. De Vader gaf een valfchen Gulden aaneen zyner Kinderen, zynde y Jaaren oud, om denzei ven :by een Wynkooper te wisfelen. Myne kle:ne Vriendje, zeide de Wynkooper, die Gulden deugt niet. Het Kind antwoordde: „ Dat is onmogelyk , want ,myn Vader heeft hem zelf gemaakt." Dit zeggen gaf agterdocht, en men ontdekte 'er rasch de waarheid van. .Lsnden den ziften July. Met het bouwen van twee Zee-Hospitaalen, waarvan reeds in het voorleden Jaar het Plan ontworpen is, ftaat eerlang een begin .gemaakt te worden: Een zal 'er te Deal en het ander te Sheernesf worden aangelegd: Béide zyn dezelven beiemd om in tyd van Oorlog de Zieken en Gek wet•Hen der Koninglyke Vlooten in tefibemen, en daardoor te ontgaan de ongelegen■heden-4 welke geduurende den laatften Oorlog met Holland hebben plaats gehad, vooral na het Gevecht op de Doggersbank, tusfchen de Vlooten van de' Admiraals Parker en Zoutman, uit welk Gevecht zulk een groot aantal Gekwetften wierd aangebragt. dat men genoodzaakt was dezelven in Burgerhuizen te bergen, hetwelk voor de Gekwetften zeer ongemaklyk en voor de Regeering buitengemeen Éostbaar is geweest.
By de Drukfter deczes is thans weder te bekomen.: Den wegwyzei MINNAARS en MINNAARESSEN, of onderrichting vvoer alle de geenen die Minnen. De prys is 6 Huivers,
Gedenkt by de Erve de Weduwe IACOBUS van EGMONT: op de Reguliers Brelftraat, te Amfierdam,



D E
HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE
NIEUWS-
VERTELDEN
Den 5 Augustus 1786. N°. 31.
Het getal vlet Dooden van de voorgaande weeK is ij-o. Van elders verneemt men de volgende Byzonderheden. Maliha den iyden Juny. De Groot-Meester beeft onlangs een paar ryke en kostelyke Brasfeleiten van Robynfteen aan Mevrouwe Dufrenoi gezonden, uit aanmerking van het dapper, heldhaftig en waarlyk buitengewoon gedrag, 't welk die Dame eenigea tyd te vooren gehouden had, toen een Algeiyr.fche Kaater het Sch;p aantastte, waarop zy als Pasfagier was. Dit Schip, dat zich naar Gerua begaf, door de Kfaptr aangevallen zynde, had reeds met de eerfte Laag het ongeluk, van zodan;g miihandeld te worden, dat het gevaar liep van te zieker. De Equ'pagie van den Kaaper van die verwarring gebtuik maakende, kwam htt met den Sabel in de vuist aan boord klampen. Men begon reeds zich over te geeven, toen Mevrouw Dufrenoi, eenen gekwetften Matroos den Sabel uit de hand grypende, met eenen verwonderlyken moed, zich al fteekende en houwende van denzelven bediende. De Equipagde, door een zó onverwacht vo^e ld opgewakkerd en aangemoedigd, deed op haar beurt wonderen van dapperheid , doodde een groot getal A'gerynen, en dwong hun, na een hardnekkig Gevecht, in hun Vaartuig te rug tc keeren, en met volle Zeilen de vtopht te neemen. Toen Mevrouw Dufrenoi aan Land flapte, werd zy door den IWarquis de St. Ghrifteaux ontvangen, die haar begroette, haar met zyne eigene handen met Lauwrieren bektepnde, en vervolgens haar Pourtrait aan de Koningin van Frankryk zondt.
Petersburg den 7ien July. Offchoon men met zekerheid weet, dat 'er een genoegzaams voo-raad van Meel om te verkoopen herwaards bereids op weg is; zo heeft eciter HaSfe Majefteit, uit voorzorg voor haare getrouwe Onderdaanen, aan het Petersburgfche Tol'ampt gelieven te bevélen, om den uitvoer van Rogge en Roggemeel tot nader order te ftaaken; welk bevel zich echter tot geene andere foort van Graanen zal uitftrekken.
Londen den zyften July. Gisteren is de Stoetery van den Prins van Wales in openbaare veiling verkogt. Ds Paarden hebben in 't algemeen goede Pryzen gegolden, uitsenomen, _'s Prinfen geliefdfte Paard Rockingham, dat men r u erkent de beste Wedlooper in de Waereld te zyn; hetzelve heeft maar 800 Guinies ge-
Q • gol-



(t»)
golden, Am het ttu Hoogheid zelf 2000 Ponden Sterling» g?kost heeft. De Kooper, Mr. Batlock, een voornaam Brouwer, zeide na de koop, dat het Paard hem niet zonde ontgaan zyn, al had het den dubbelden Pry 1 moeten gelden. De geheele Stoetsry heeft 4073 Guinies, of ruim 45000 Hollandfche Guldens, opgebragt.
Amfterdam den ïoften July. Heden middag, even na 2 uuren, is in weinig minuten van de Compagnies-Werf van Stapel geloopen, het binr.en dc tyd van vier maanden nieuwgebouwd Schip, de Leviatan ; naauwlyks was hetzelve te Water, of men zag de Timmerlieden op de Vlotten, waarop de Masten gtreed lagen, bézig om dezelve in het Schip te zetten, dat ook in weinig tyds gefchiede. De goede order en vaardigheid, waarmede alles verricht wierd, droeg de goedkeu^ ring en bewondering van een groot aantal Aanfchouwers wech. Men erïnnete Zich, dat dit nu het zevende Schip is, alle onder directie van den TimmermansBaas Dirk van Haarst gebouwd en te Water gebragt, binnen den tyd van dertien maanden.
De Heeren Bewindhebbers van de Oost-Indifche Compagnie, ter Kamer alhier hebben in diemt gefield en tcffcns begeeven de volgende Schepen, als: de Admiraal de Suffren, aan Kapitein Godfried Mulder; Necrlands Vryheid, aan Kapiten Ary Kikkert; Huisduinen, aan Kapitein Ary Simonfe Koek, en Gouda, aan ^Kapitein C'aas Voet; voorts zyn ook in dienst gefield de Kapiteins Herman Carel Visfer en Willem van Groningen, doch derzei ver Schepen zyn nog net benoemd.
Brieven van Bonn, van den 24Ïten deezer, melden dat men aluaar dien dag, 1© minuten na 12 uuren, eene Aardbeevit g gevoeld had, welke z feconden had aangehouden. Eene Aardbeeving, die zo iierk moet geweest zyn, dat dezelve niet langer had moeten duuren, of de gantfche Stad had gevaar geloopen.
De Berichten u't Buitschland, wegens de Ovcrftroomingen op veele Plaatfen, 'Zyn allerdroevigst, voornamentlyk die uit de D.linden van de Rivieien den Donau, de Inn, Ew.s, Uier, Ifa en Salza. De Voorflad Au, teMunchen, heti't Hot aan de eerfte Verdieping der Huizen onder Water geftaan, en in de Nabuurfchap van die Stad is eens menigte Hout, Hooi, Kolen en Huiten mede wechgeYpoeld. Te Pafiu is in 285- Jaaren zulk eene groote Overftrooming en Verwoesting niet geweest; de Inn heeft geheele Huizen, Molens en Bruggen medegefleept. In het Diftrict van den Donau za^ men zeven, grootendeels uit Hout gebouwde Halzen, in htiBhe Orerblyfzeis, op het Water dryven. Van Linz JÉétdt mm, dat het Water in zyne Oevers teiu< gekeerd is en dc fchade nu eerst recht zigt- en kenbaar wordt. Toen het gevaar het grootfte was, diftingueerde Zich de Soldaat Hory, van het Regiment van Tillier, by uitftek; hy ging tot aan 'zyn hals in 't Water, en redde 9 Menfchen uitwasrfchynlyk Doodsgevaar, waaronder een Kraamvrouw was mtt>.air jonggeboren Kind; hielp daarenboven de Inwooners uit drie andere Huizen redden, en weigerde alle bcloonirig voor deeze zyne edelmoedige Menschiievendheid; zyne Officieren overlaadde hem met lof «n achting, verfcheide hunner noodigden hem by z;ch te gast, en zynen Kapitein heeft zyn Tractement verhoogd ; en deeze gunfttn heeft hy niet gevoeglyk kennen weigeren.
Van



■
1113)
■ Vit. Charlestown wordt gemeld: „ Den ifden Jnny wierd onze Siadteer óntmid doore!» verfchrikkelyken Brand, waardoor veele: aanzwol)ke Huizen fc a ï.cZ aelesd zvn, en het grootfte gedeelte der Stad met den ondergang *edfeigd wïrdgC GeluWi 1 k i, de'viam b? twee Huizen ma Pannen bedekt, feftuV dTfchade wordt begroot op tagtig duizend Ponden -Sterling.. De Hollandfche Kooplieden hebben echter hierby weinig geleeden. :
>fGrawXe den giften July. De Directeuren, van de Colonie Suriname tiehSen in dam 1 ƒ July, aan Hunne Hoog-Mog. by Misfive te kennen gegeeven: Dat deweehopen Negers, die aan de Colonie van Suriname eenige: Jaa! ,„L menigvuldige en gevoelige rampen hadden toegebragt, federt
"B-66 lat dï S van Defenfie rondom het meestbewoonde gedeelte
Z*Ü^io^™%™Suo»p*nn geftaak, hadden, hebbende de Eider Colome v^ioom » , , de Planters> ïich alreeds met de verlosfing vande ?Zv rblyd', waleer een hoop van die Wechgeloopenen , op den ïTdebaober des voorieden Jaars, de Plantagie 's Hagenbosch, gelegen in Bovetcouiaga even buiten de Linie van Defenfle, afgeloopen, den blanken Dn nS^tSèi vermoord, de Woonhuizen in Brand gettoken en f Slaaven wechgevoerd hadden. esn Detachcment van hun Corps vryge-
rna?kte NegenvervoTgtzynde, wel agterhaald waren geworden, doch na eene «er ietVfEmutfeling de vlucht genomen hadden, alleenlyk agterlaatende een Neee die döoT een bekomen Wonde niet had kunnen volgen en dus in handen ^voornoemde Detachement gevallen was. Dat zy uit de bekendtems van dien NeJr meïïaame Pichot, de verdere omftandigheden van die gebeurtenis waren omwaar ïewo den, waaruit was gebleeken, dat de Negers die het fait gepleegd ■hadST feweest waren ten getale van yo Geweeren, met 4 Lastdraagers zynde een"«deel»van de Bende van zekere fionnie, in de gefchiedenis van de Colonie, ?nor , vnè Suooperyeu, maar al te zeer bekend ; die dcor geduurige vervolgingen deGewape de Ma.ïchappen hunner Colonie, in de laatfte Jaaren genoodzaakt was geworden zich met zyne Bende aan de overkant of rechterzyde van de Ri™ de Marowyne neder te setten, en wel op Fransch Territoir, alwaar hy met voorkennis van het Franfche Hof, Kostgronden aangelegd had, Dorpen had
n'e1 van Geweeren , Kruit en Lood voorzien wierd zo door de Aucaanfche Bosch Ne'eTs m" wien men in Vrede leefde, en die het Territoir van gemelde SSden.kant van de Rivier Para-Macabewoonen, als door dc1 Indiaanen, Colon.e raar den aam rtchterïyde der Marowyne bewoonden, welke
die het f™™'™™ enne niettegenftaande de bevélen van het Franfche
h-t Kruiten het Geweer, by den gevangenen Pichot gevonden, zynde heteerue zet goed F atïch Kruit,' weinig of niet% de Colonie bekend, en het ïaatfte eenTan de Geweeren, welke men Fufils de mumuon ou de Bousamet noemt, dfa in het geheel in de gemelde Colonie met gevonden wierden.



( »4 )
Dat die omftandigheden aan hunnen Gouverneur-Generaal zo lorelvk voorrekomen waren dat hy by de eerfte gelegenheid deswegens aan den Colonel FitzMaunce, na het affterven van den Baron de Besfner, Gouverneur ad interim v,a Cayenne, gefchreeve» had, met verzoek van den voornoemden Handel van Geweeren, Kruit en Lood, met de Indiaanen nog nader te verbieden, en daartegen met gepaste middelen te voortitn; doch dat het antwoord o» die klachten we^ voldoende was geweest. • Dat gemelde Direaeuren gaarne vermyd hadden Hun Hoog-Mogenden met die voordracht lastig te vallen, en reeds ten dien einde getracht, door middel van AeHoHT d« L!0DC°«/t. Gomrnisfaris van Zyne Allerchristelykfte Maïit te Amfterdam, hunne klachten in handen van het Franfche Minifterie te doen ko men; doch dat het antwoord van den Heers Maarfchalk de Caftries waaruit tsmelyk klaar b'eek, dat die Heer alleen maar acht geflagen had op het eeZfeJL by het antwoord van den Colonel Fitz-Maurice, hun verpligtte hevoorïem^ aan de aandacht van Hun Hoog-Mogenden te be'veelenenK^u^^g^ m een Zaak, wegens de gevolgen van zo veel aanbelang voor hunaeColonie inftantelyk te verzoeken; verzoekende derhalven, dat Hun Hoog-Mogenden dienaangaande de noodde voorziening gelieven te doen. 6
Hunne Hoog-Mo-enden hierop gedelibereerd hebbende, hebben goedgevonden en verftaan: dat Copy van de voorfchreven Misfive en Byla*en eezonden v2 worden aan de Heeren Leftevenon van Berkenrode en Bran/fen, Hunner HotïïMogenden Ord.aa.re en Extraordinaire Ambasfadeurs refpeQive aan het Hof van Frankryk, en dezelve daarnevens aangefchreeven, daar en z'o zy het noodie oordeelen de noodige reprefentatien omtrent deeze gebeurtenis te doen ■ met ver* rekdat hetzelve hoe eerder zo beter, den Gouverneur te Cayenne gelieven te doen gelasten, eensdeels te verdubbelen de waakzaamheid, omtrent de r.akom nff de? Reglementen , d.e, tegen het verkoopen van Geweeren, Kt uit en Lood iaS alle Indiaanen, reed» voorheen te Cayenne zyn gemaakt, andersdeels om de wechïe loopen Neger, die op het Franfche Grondgebied en onder befcherming van Zyne" Allerchnstelykfte Majefteit huisvesten, met nadruk te doen aanzeggen en in te prenten, dat zy deeze befcherming en een gerust verblyf onder het Gebied van Hoogsfgedachte Zyne Majefteit niet langer zullen genieten, van het oogerba «f aan dat zy zullen onderneemen de Ingezétenen van de Colonie Suriname, dieoD de befcherming van Zyne Majefteit, als Bondgenoot van Hunne Hoog-Mo.e? tïbrengen " ' ,D nUUDe B"i,tin&en te orervallan, of eenig nadeel toé
By de Drukfter deezcs. word thans uitgegeeven, Dgminicus ciTseTaT^T. Zynde een Minnehandeling van een Fransch Officier en eene Corficaanfche nórr,.! doormengd met tedere en te gelyk aangenaame Gefprekken tusfchen deeze twee Geheven. De prys is een Zesthalf. lWce
Gedrukt by de Erve de Weduwe JACOBUS vaT^qIÏ^nF"" op de Reguliers Breêftraat, te Amfterdam. *



1 DE *
HOLLANDSCHE WEEKL.YJCSCHE
NIEUWS-
VERTELDER.
Den 12 Augustus 1786. Ne. 32.
Irlït getsl der Dooden Tan de voorgaande wetsk ii 113.
Van elders verneemt men de volgende Byzonderhedeo.
Venetim den 19 'en July. Een van onze Koopvaardyfchepen, op de Kust van Spanje drie Algierfche Galjooten erheen Chebek on;moetende, en dieZeeroovets hetzelve wiüenie vifiteiren, weigerde zulks, dewyl onze Republiek met Algiers in Vrede is; doch de üarba-yers dro 'gen 'er op aan ; maar on» Vaartuig niet verre zvnde van eene kleine Haven by Byjonne, in Gulicie, week daarin, om zich van dé moeijelykheid dier Rooveis te onttrekken. Toen gingen zy in de Sleep van de Criebek, en voeten de Haven in. al fchreeuwe.nde aan onze L:edea om zich ov-r ieY«ven; maar deezen vuur geevende met z Kanonnen, die zy aan eene zyde van het Schip hadden, fchooten de Slo»p met de Algerynca in den gro:.d. De~K«p;tein van het Schip zond aanftonds om hulp te vraagen by den Venciiaanfc'ieti Conful, de te Bajonne t*ü :eerd, aangezien de Barbaryers xich in \ gezigt vai die"Haven bleeven onthouden, (leunende op hunne overmagt; dewyl ons Schip niet meer dan 4 Kanonnen en iz Man had. Men hoopt dat deeze Zia*i geene verdere onaangenaam* gevolgen zat heboen ; hoewel de Algerynen federt eeniE?n tyd niet ter goede trouwe omtrent oe Republiek gejodeld hebben ; bewyzen daarvan zyn, dat zy Kanonneer-Sloepen tot hulpe van den Bey van Tunis geUiaakt hebb:n. _ . , .
Parys den 3o1en July. De Kon;ng is, op zyne reize naar Cnerbourg*, in t eerst zo verwonderd als getroffen geweest over de vervoeringen des Volks by zynen doortogt. Hy wist buiten twyfel niet, dat de Fratjfchen , in 't hart doordrongen wegens hunnen Meester, om hem te btöordeek», de rechte en weidaadige oogmerken van Lodewyk den XVI. kenden. In de Provinciën houdt men den" Perfoon des Monarchs en de Regeering niet voor één eh dezelfde Zaak.
Waarom, zeide Zyne Majefteit onder weg, ontvang ik hier betuigingen van " liefde , waaraan ik «iet gewoon ben ? Ik zie het, hernam de Vorst^, het
" moet zyn, dat men te Verfailles een zeer kwaad gerucht van my verfpreidt."
Gd 't einde van zyne reize befpeurde de Koning minder drift onder het Volk om
1 Q 3 her»



( )
hem zyne genegetihe'd te batuiget». „ lk bemerk het wel, uMc Hy, dat ik ra-
„ der by Verfailles kom; maar ik zal 'er meer uitgaan, en ik zal verder gaan „ dan Fontainebleau." Toen de Koning aan boord van de Patriot voor Cüerbourg was, keerde de Wind fctóelyk om, en de Commandant deed het Schip wenden. „ Waar heen aal de Wind ons voeren? vraagde Zyne Majefteit. —„ Naar Engeland, Sire! — 6 ! Ik zal gaerne daar heen gaan, hervaite Zyne „ Majefteit, de Engelfchen zouden my niet kwalyk ontvangen; en in dat Laad „ bedriegt men de Koningen niet."
Eenige begunftigde Hovelingen vertoonde den Koning de oumeetelyke troote kosten , welke eene algemeene reize door het Koningryk zou veroorzaaken: lk „ zal 'er minder kosten maaken dan hitr, antwoordde dc Mosarch; want ik „ zal maai met drie Perfoonen reizen. De Vorst voegde daaiby : het geen ik ,, gezien heb, heeft my zonderling onderricht; ik zal u de dingen niet zeggen „ die ik vernoomen heb; maar ik zal 'er myn voordeel in 't geheim mede doen " De Vleijers verbeelden zich en vreeztn, dat de Vorst, als hy de Natie beter kent ze meer zal achten, en meer zal lief hebben; en dat hy in 't vervolg zal zoeken den last der Imposten te verminderen, waarvan de Grooten het opbrengen verflinden. 5
Londtn den 4den Auguitus. Eergisteren is het leven van den Koning onze Souverein, in groot gevaar geweest; waarvan het volgeade een au.henticq verhaal is: ^
Een Vrouwsperfoon had zich tegen dan tyd, op welken de Koning te St James gewacht wierd, geplaatst aan de Deur, door welke Zyne Majefteit gewooniyk ingaat: zy ftond daar langen tyd in gefprek met twee andere Vrouwspersonen die haar echter niet kenden. Toen de Koets aankwam, verzocht zy, dat men haar wilde plaats maakeo om een Request aan den Koning te prefenteeren en dit haar door de aldaar tegenwoordig zynde Perfoonen ingewilligd zynde/naderde zy de Koets en bood den Koning, op het oogenblik dat Zyne Majefteit 'er uit trad, een Papier aan, het welk op de gewoone manier van een R qu«st toegevouwen was, en het geen Zyce Majefteit met zeer veel vriendelykheid van haar aannam; dan op dat zelfde oogenblik Üak zy naar den Ko&jng met een Mes dat zy onder het gemelde Papier verborgen had gehouden; doch' Zyne Majefteit die fteek gelukkig om wy kende, trschte zy hem een tweede fteek toe te brengen wanneer een der Domefticquen haar by den arm griep, terwyl een ander haar het Mes ontwro. g.
De Koning toonde niet de minfte ontfteltenis, maar zeide tegen zyne Hedenden: , Ik heb geen kt fel otifangen; dot het Vrouwsperfoon geen kwaad - het arme Scbepfel fchynt niet by haar verftand te weezen." Zyne Majefteit vervolgens in zyn Vertrek gekomen zynde, opende het Papier en vondt 'er riet anders in gefchreeven, a:s deeze woorden: ,, Aart des Konings alle; uit munten dfte Majefteit." Het welk volgens de gewoone manier altoos boven aan de Requenen gefteld wordt. ^ "
Schoon de Koning, toen het geval gebeurde, zeer prefent was, fcheen Zyne Mujt. echter, na dit hy in zya Vertrek gekomen was, zeer aangedaan te treesrn,
zeg-



C "7 )
seggende: dat hy niet wist talk eene behandeling van eenige zyner Onderdaanen
'WHrt vïonwIS'foon was ondertutfchen in verzekering geronnen en in de Antichambre van de Koninginne gebragt, daar zy door eenige Grooten over haar •egaane misdaad aaugefproken wierü ; doeh waar op zy geen het minfte antwoord
^ón-««W^ï1^lS,H« Pitt, den Lord Carnnarthen, den Lord A*n firaaf van Salisbury en den Procureur-Generaal ondervraagd: zy 6 k ndè foen, da hlar naam was Margaret Nicholfon; du zy was de Dochter tan George Nicholfon, in Dutham, dat zy een Broeder had, die een Herberg Sd in Milfordlane; dat zy op haar twaalfde Jaar in Londen gekomen, wa. en ! , Dienstmeid in verfcheide Huizea, die zy alle opnoemcen, gediend had. , GeZd zynde, waar zy, federt haar laatfte Dienst, gewoond hac? gaf zy
duSdelvka blyken van Krankzinnigheid, antweotdende: „ Dat zy buiten d enst ias Xeest, federt deeze Zaak van de Kroon was bekend geworden." En ge-
Tooien zynde om eenige vetklaaring van deeze duistere woorden te geeven, 'S zv- Nie-s te willen hebben als baar recht en eigendom; dat de Kroon ïï recht" was; dat zy groote Goederen had, enz.; dat zy tien dagen geleden een
R quest inle'everd, maar geen recht gekreegen had." Men zocht hierop oneer
fe Severde Rtquesten, en men vondt 'er indedaad het haare onder ; dan het ma. zo buitenfpoorïg zotlyk, dat men 'er geen acht op geflagen, maar het ter ne-
' dev«Srdwvraagd zynde, waar zy nu woonde? antwoord zy, by Mr. Fisk, •een Winkelier in Wigmoteftrett: terftond wierden eenige Peifoonen afgezonden 'omMr. Fisk te haaien, en haar goed te doorzoeken, onder welk men dtie Briefen vondt, welken zy, over haar voorgewend recht tot de Kroon, aan Lord ' Mar.field Lord Loughborough en den Generaal Bianhtm gefchreeven had.
Mr Fisk vervolgens over haar ondervraagd woiütnde, berichtte dst zy fe, dert drie laaien by hem gewoond had, dat by geene telkenen van KrankzirnigIheid aan haar had befpeurd, maar wel dat zy fomtyds zeer wonderlyk van hu-
" wJdê'8 wierd 'er nog een Petfoon gehoord, by wien zy voor zeven Jaaren gewoond had, welke ve<klaarde, dat zy altyd taarftig in haar werk geweest was, maar dat hy nooit eenige blyken van Krankzinnigheid aan haar befpeurd had
Hierop wierd Doöor Monro geroepen en gevraagd, of hy konde ontdekken, dat zv Krankzinnig was? waarop hy antwoordde: dat men dsaiop niet oogtnbliklyk konde antwoorden, maar dat hy zulk eenMensch ten m.rften 3 a4dagen onS zyn opligt moest hebben, om 'er over te kunnen oordeeen. Door den Doctor■ osdeVviaigd zynde, fcheen het dat zy door Zenuwtrekkingen aangedaan wierd en trachtte fe weenen, zeggende, dat de traanen haar verligt.ng zouden
geMenn' nam toen in overweeging om baar te zenden naar ééne der Spinhuizen, om aldaar 3 a 4 dagen acht op haar te geeven, dan hiertegen inkomende dat zy een S aatsgcvangïne was, e**» alle aanllag op dea Perfooa des Komsgs >s vol-



( n8 )
gens de Wetten Hoog Verraad) werd 'er beflooren om haar te (lellen onder de bewaanng en ten Huize van ckn Staaten-Bode Cotes, alwaar zy zich r.u werklyk bevind. Gisteren morgen is zy weder verboord, en toen is het ro% veel du delyker gebïeeken, dit" zy niet wel by 't hoofd was. Zy it een Mensch van 36 Jaaren, kort van Perfoon en zwartachtig van kieur, zodat zy eêr eene Vreemdeling als eene Engelfche gelykt. Zy is gebooren te Stokton, in Yorkshire, van zeer arme Ouders, zynde haar Vader Barbier van het Dorp. Men heeft in haar Zakken niet meer dan een 6 Stuivers Stuk en verfcheiden Koperen Penningen gevonden; ook heeft zy geen anJere Kleêren in de Waereld als die zy aan beeft. Het Mes, waarmede zy getracht heeft den Koning «e fleeken , is een oud DefertMesje, met een Yvoir Handvat; doch zy fchynt het tot haar oogmeik gefleepen te hebben. 6 r
Terwyl men be"iig was met haar te examineeren, reed de Koning naar Windfor, om de Koninginne een verhaal van het gebeurde te doen, dewyl het aan Haare Majefteit met veel verzwaaring verteld was. Sedert is 'er order gegeeven dat niemand meer eenig Request aan den Koning of Koninginne in Perfoon mag'prefenteeren, of tusfchen de Gardei door pasfeeren.
Het gerucht van dit voorval, verwekte een hevige beweeging in deeze Stad en, gelyk het gemeenlyk gaat, het wierd met duizenderlei byvoegfels, htt onderwerp van een algemïen gefprek , verhaald; groot was eehter de blydfchap toen men z*k?r ver jam, dat de Kuvng geen letfel had ontvangen. Indien dit Vrouwmensch (zegt een onier Nieutrsfchry vers) haar rechter- in plaats van haar linkerhand gebruikt had, zou dit geval een groote ramp hebben toegebragt aan dit Lsnd aan eene beminnelyke Familie, aan de Waereld en aan het Menschdom, ja wie weet waaraan niet al mier.
's Hage den yden Augustur. Gisteren zyn veele Goederen naar het Loo gezonden , onder anderen het Goud en Zilver Servies en veel Porcelein van Z. D. H. al het welke zal moeten dienen om den Aartshertog Ferdinand van Oostenryk' Gouverneur-Generaal van Lombardyen, die met zyne Gemaalin aldaar verwacht wordt, luisterryk te ontvangen, ter bywooning van het Jubel-Feest, welk ter gedachtenis der (lichting van dat Lusthuis aanftaanden Maandag aldaar ftaat gevierd te worden: Dieie Vorstelyke Perfonagien worden in die zelfde week hier verwacht, en zullen na een verblyf van eenige dagen, ook voor vier of vyf dagen Baar Amfterdam gaan, om het merkwaardigfte aldaar te bezigtigen.
By de Drukfter deeies wordt in Commisne verkogt, de oprechte en onverbeterlyke Koorts-Pleisters, die door hunne nutte uitwerkingen tegenwoordig zeer beroemd zyn, zo wel voor Bejaarden als Kinderen. De Prys is 8 Stuivers.
Alsmede de oprechte Zeeuwfche Ambeijen-Balfem, welke in korten tyd zo wel de in- als uitwendige Ambeijen geneest, en terftond de zwaarfte Pyn ftilt. Het Potje is 10 Stuivers.
Gedrukt by de Erve de Weduwe JACOBUS van EGMONT' op de Reguliers Breêftraat, te Amüerdam.



D S
HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE
NIEUWS-
VERTELDER.
Den 19 Augustus 1786. N°. 33. ,
Het getal act Dooden van de voorgaande week is 141. Van elders verneemt men de volgende Byzonderheden. P'eseii'én den ióften July. Uit Napels wordt gemeld, dat tusfchen vier Mal* theefche Galeyen en zes Algerynfche Chebekken een bloedig Gevecht is voorgevallen, waa'van eindelyk de uitkomst ten voordeele der eerften geweest is, welke twee Algerynfche Vaartu'geo in den grond geboord, en de vier anderen genomen hebben. Men voegt 'er by, dat deeze overwinning den Maltheefers duur is komen te (taan; 34 Ridders, en 200 zo Matroozen als Soldaaten , hebbendaaiby het leven verlooren; ook zyn 12, Ridders en iro Man van de Equipagie gekwetst. Men verwacht met ongeduld de Confirmatie en Byzonderheden van deeze tyding.
G'éttingen den 27ften Ju'.y. De drie Prinfen, Zoonen van den Koning vaa E.;geland, zyn tha-s hier, om op onze Academie hunne Studiën ftf te doen. Ia hua Gevolg is een Gouverneur, drie Onder-Gouverneurs, eenige Edellieden, en een groot getal Dornefticqaen, alle Hanoveraanen.
Berlyn den zytlen July. Het Dorp Mahlsdorf, twee mylen van deeze Stad, is op den 22ften dsezer, 's avonds ten 10 uuren, door een Stormwind, welkers gelyke men nooit beleefd heeft, geheel en al, op twee oude Wooningen na, omverre geworpen. Behalven die beide Wooningen, die een weinig van den anderen afftonden, is 'er hoegenaamd nieis ftaande gebleeven. Vervolgens vertoonde zich een foort van Hoos, die, na de Tuinen en Landeryen vernield te hebben, haare ftrekking nam naar het nabuurig Bosch, en eene menigte der grootfta Boomen omverre wierp.
Berlyn den eerften Augustus. Alzo de Koning van de reize naar Siiéiicn gint: fchelyk heeft afgezien, heeft Zyne Majefteit den Heer Hoym, dirigeere»d Minis1 ter van dat gedeelte zyner St3aten, ontboden, welke den yden deezer te Potsdam i moet zyn, ten einde Hoogstdezelven verflag te doen van den ftaat van Siiéiiën, i en] over verfcheiden Voorwerpen zyne Inftructicn te ontvangen. Nooit was'er eea ityd, waarin onze Monarch zich met de verbetering zyner Staaten vlytiger bétig Ihield, dan Hoogstdezelve thans doet, zo door de fchadens, welke zyne Onder1 daanen geleden hebben, te vergoeden, als door hunne arbeidzaamheid aan te tnoe1 digen. Dagelyks worden door den Koning aanzienlyke Sommen tot die onderifcheidene oogmerken beftemd, voornamelyk om de Diftrl&ea, alytaar de üver-
R fttoa-



( »3© )
flfoomingea groote verwoestingen aangeregt hebben, byftand te bieden. Ook heeft de Koning thans het Ontwerp voor oogen, om te Embden eene Compagnie voor den Walvischvangst opterichten, waarin alle Onderdaanen door Aden deel sullen kunnen noemen.
Rastelhun den aden Aügustus. Daar men in eenen aarmerkelyken omtrek rondom dit Gewest, federt eenigen tyd van de zogenaamdeKspeller GezondheidsBron zo veele wonderlyke dingen verhaalt; zo zal het aan 't Algemeen niet onaangenaam zyn, eenige nadere, met de waarheid overeenkomende Betichten van dit bekende Natuur-verfchynfel te bekomen.
Niet verre van de Kapel, een uur van Kirchberg, eene plaats in 't Markgraaflyk Badenfche geleegen, een Snaphaanfchoot van den weg, die naar Traarbacb loopt, lingjöm, ftaat een Eiten Stam, welke omtrent y voet in de Aarde nederwaards uitgehold is. De grond daar rondom is moeraslïg, de bodem is los, en met vet Gras bewasfen; geen wonder derhalven, dat in de diepte van dien Eiken Stam, Water verzameld wordt, hetwelk door de ontbandene Aarddeelijes eene witte kleur en zwakken fmaak aanneemt. Dat eerwaardig overblyffel eene» Oud-Duitfchen Eikenbooms is zelfs zeer oud, en het daarin opwellende Water fcdert het begin deezer Eeuw in byzonderen roep geweest.
Ondertusfchen heeft deielve wegens wat te laug agtergebleevenehulpevan voor- \ gegeevene Wonderwerken zynen roep byna geheel verlooren, wanneer eensklaps en omtrent vo.*r twee Maanden de beezige Faam z'ch haares ouden Vriends weder aannam, en duizenderlei nieuwe Wonderen van hem veifprtidde. Tfians ziet men wederom geheele Caravasnen van Blinden, Lammen, en a3n allerlei andere foorten van zigtbaare en onzigtbaare Menfchelyke Gebreken kwynendePerfronen, u t 10 en meer uuren afgeleegene Plaatfen, met vrolyke gezigten naar die Bron trekken, in de zoete hoop van het einde hunner Kwaaien daar te vinden.
De Godsdienst vermengt zich mede daarin, en alle, die zich by de g»m;lde Bron bevinden , Hemmen daarin met eikanderen overéén, dat men aan de Won- I derkragt derzelve vast moet gelooven, wanneer men zich eene geieegende wer- I king wil belooven. Tot zekerder bekoming van deeze zo noodzaaklyke vereischte heeft men een oud Kru's, dat naby deeze Bron gevonden is, opgerecht met Beelden en Gebeden roncöm befchonken, en fteeds met Zingenden en Bid- I «lenden omlegerd is. Alhoewel nu aeedj veele honderden met drinken en fmeeren zich vtn dat Water bediend hebben, en 't ts vermoeden ia, dat ten minften eenigen daarvan het vereischte geloove zuilen gehad hebben, 20 heeft men toch nog met vaa een eenige geloofwasrdige gelukkige geneezing gehoord: desniettegenftaande houdt de Wonderroep buiten ** Lands nog altoos aan, daar ondertusfchen de Inwooners zeiven hierom lagchen, en aan de Herbergiers overlasten hunne I Gasten allerlei Hiftorietjfs op den mouw te fpelden.
Wtenen den 3den Augustus. Den zyften der voorleden Maand had m-n hier I «en geweldig Onwéer. De Blixem viel op een Hos, maar ftak het niet in I brand, daaraan was geene fchade, dan eenige fteenen wechgenomen; eenKoetfier die op dat oogenblik daar voorby kwam, werd op Straat nedergeworpen gelvk I *ok zyne Paarden, maar hy ftond kort daarna weder op met zyne Paarden ea v-t/volgde zynen weg.
Tom de Keizer öoor ie Generaliteit van CarMadt reisde op den aóften Juny, I
sam 1



C 13» )
aam Zyne Majefteit den weg ever de Groene Kapelia (*) naar Zengg, w«r dezelve de Haven, en den nieuwen weg naar Fiume, aangelegd tot gemeenfcnsp, befchouwde, en betuigde zyn genoegen over het verbeterde Voerweeïen, en den nieuwaangelègden weg van Carlftadt naar Zengg welke de Jofrpbmer Straifc f de lofenhs Weg) genoemd wordt. In de Stad Peterwardm, ce geliefde Vesline van Zyne Majefteit, welke hy zyn Gibraltar noemt, bleef hy maar eet-endae en zal waarfchyniyk de Veatingwerken onderzoeken, m hoe verre de geordonneerde Vetfterking der Vestingen met Kafematten kunnen uitgevoerd worden.
Br Agram in Croatie, was de Vrouw van een Soldaat des Regimects van fïranitz in de' Kraam bevallen van twee Zoonen; de Vader deezer Tweelingen verzocht den Keizer, om 'er Peter over te zyn, en Zyne Majefteit nam het gunftiiï aan Toen nu de Parochie-Priester van de Plaats den Monarch vraagde welke naam hy aan de Kinderen geeven zoude antwoordde de Keizer : ,, Ut
weet niets beter, dan dat de Eerstgeboorene Jofeph I., en de ander Jofeph II. " genaamd worde." De twee Kinderen werden inderdaad by den Doop zo genaamd- de Vader ontving yo Ducaaten, en een Jaargeld van 100, met be ofte van Zyne Majefteit dat hy voor die twee Zoontjes zoude zorgen, zo haast alszy het yde Jaar zullen bereikt hebben. .■ • V.
Parys den ?den Augustus. Uit Bretagne fchryft men, dat de Kinderpokjes, die te Coué geheerscht hebben, veele Kinderen hebben wechgefleept;. hebbende een Boer die 'er negen had , die alle in twaalf dagen verlooren ; echter waren de oude Leden, waaronder van 80 en 8y Jaaren, die deeze Ziekte gehad hadden, 'er gelukkig doorgekomen; doch het opmerkelykfte is, dat een Vrouw van 103 Jaaren, genaamd Marchand, die Ziekte met de gevaarlykfte verfchynfels gehad hebbende 'er tegenwoordig volmaakt van herfteld is.
Van MorfeMe fchryft men, ki dato den zoften July. De Brieven u^t de Levant van den z8iten der voorleden maand melden, dat te Bonne door de Pest daa^ykt 100 Menfchen ftierven ; te Algiers was men 'er nog bevryd van, maar zo in de Stad als het omliggende Land van Tunis, waren reeds zoo 40,000 Menfchen aan die Ziekte geftorven ; men had aan den Bey 8o,oco Sleutels van Huizen gebraet, waarvan de Huisgezinnen geftorven waren. .„ . .
Londen den Slten Augustus. Voorhden Vrydag tegen den middag, kwam de Koning van Windfor op het Paleis van St. James, alwaar Zyne M*jelieit het genoegen had te zien, dat aan de Poort van het Paleis eene ontelbaare menigte Volk* en in de Vertrekken alle de Heeren van Rang, d;e zich in de Stad of op nabygete^en Landhuizen bevonden, verzameld waren om hem te zien en over de omko-
ming
/*ï r,«nie K.Dtlla is een zeer hooï Gebergte, waar veele Menfchen en Beesten voor deezen iiïjk?vaadf ^ooge fte"en 5ie he^elveomnngen, in den afgrond ftomeden; Zyne Ma,egSn daarover enen ^gggÜtóï V^MfeÜSSTZ t£ «"is ^1 kde f«hoonSrv« gehêef Europa', men vindt da* op den afftand v„.elke 1 r»lL van wit Marmer, waarop Zonnewyzers ftaan, en op den affiand van elke ïmytl 'J9. nnTennl VrnL van Marmer , insgelyks van Zonnewyzers voorzien die de i a ^ ZJvrTn ■ en dèeze Pviamiden zyn omringd met Lindeboomen , waar.ndei de *° • die ^et verkiezen in de He b«E te ga»n, in dl fchaduw kunnen ziuen : Op twee «y-
iZViyfZiten oop "e. Le.de.fie Wafer om te drinken voo, de Menfchen en ct de anders is een Kom om het Vee ie laaica drinken. L«B» deeaea weS *ja de H«b«£»8 na»! 4e Pm*» fthe wv*e. aap£el«sd, %



( i3* )
mine van het gevaar, waarin Zyne Mastiek 2ich bevonden heeft, te felttteeren Het gedrag van den Prins van Walles, ter deexer gelegenheid gehouden , heeft de' algemeene goedkeuring en toejuiching van de Natie wechgedraagen. Zyne Koninglyke Hoogheid wandelde te Brighthelmftone, wanneer hy door een Courier de tydmg kreeg van den aanflag op '* Konings leven, en op hetzelfde oogenblik sjonder te eeten, of eenige ververfching te gebruiken, flapte hy iH een Rytuig en reed naar Windfor, daar hy reeds des avonds ten 8 uuren aankwam, hebbende een weg van omtrent 5-0 mylen in 3 uuren en 10 minuten afgelegt: De drift, welke de Prins toonde om den Koning zyn Vader te zien, heeft op Zyne Majïfteit al de uitwerking gehad, die men 'er natuurlykerwyze van moest verwachten en de ontmoeting van dien Koninglyken Vader en Zoon was ten uiterfte teder en aandoenlyk.
Toen de Koning te Windfor uit zyn Rytuig (lapte, zag men dat Zyne Majelteit een Couteau de Ctiasfe in dc hand had: Men wil, dat dit gefchiedde op't fterk aanhouden van de Koninginne, welke uit hoofde van het gebeurde geval ze er ongerust voor haaren Gemaal is, doch gelukkig voor de Koïsinglyke Familie en voor de Natie, heeft die ongerustheid geen grond, dewyl de liefde van Zyner Majetteits Onderdaanen watrborg genoeg voor zyn Perfoon is.
Wat Magaret Nicholfon belangt, men is thans van haare' Krankzinnigheid volkomen verzekert: Doflor Monro en zyn Zoon , die b«ide Geneesheeren van het Huis der Krankziamgen zyn, hebben in het rapport, hetwelk zy Vrydag in den Raad ingeleverd hebben, verklaard ten vollen overreed te weezen, dat zy niet wel by 't: hoofd is, dus zal zy waarfchyniyk voor haar leven opgefloten worden. Ondertusfchen heeft men nog een groot aantal Perfoonen, die eenige kennis aan haar hadden, geëxamineerd en een Commisfaris naar Stokton gezonden, om in haare Geboorteplaats en by haare Vrienden eenig onderzoek te doen; morgen zal den Raad voor de laatftemaal nog eenige Petfoonen hooren en alsdan een einde van deszelfs onderzoek maaken.
Elz&mur den gften Augustus. Op de Swyneboede is geftrand het Sch:p van Johan Tonnifer, van Wyburg na Havre de Grace, met Hout; het Schip is vol Water en zit op de Steenen. Het Schip van Pieter Richelfen, met Vlas van Riga, naar Livorno, is op de Zweedfche Kust, door zwaar prangen, lek geworden, is naar Kopperïïrsgen gezeild om terepareeren, en heefteen Anker verlooren : Op Bornholm één myl van Ronne haeft vastgezeten, doch voor tyo Ryksdaalders bergloon weder afgebragt, het Schip van Johan Godfried Joost, van Londen naar Dantzig, doch zal zyn reis kunnen vervorderen: Schipper Lars Thorfen van Glimftad naar Fredrikswerk , met Yzer, heeft een Anker verlooren , en om zich voor het (handden op de Zweedfche Kusttemyden, de Groote-Matt gekapt • By Helfingbnrg is geftrand het Engelsch Schip de Dolphyn, Schipper John Robinfon, van Petersburg naar Londen, had 10 voet Water in, wierd leeggepompt en gelost, dus hoopte men het 'er af te brengen.
's Gravtnbage den 1 aden Augustus. Het gerucht van het overlyden van den Koning van Pru'sfen, in eenige Nieuwspapieren gemeld, is bezyden de waaiheid.
Gedrukt by de Erve de Weduwe JACOBUS van EGMONtT - op de Reguliers Breé'ftr&at, te Amfterdam.



? DE i
HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE
NIEUWS-
VER TELDE R.
Den 26 Augustus 1786. Ns. 34. *
roorgaanden Zondag is in de Roomlche Kerk de Mer, in de öpmnuisueeg V alhier in den ouderdom van y6 Jaaren, overleden den Eerwaarden Pater THEODORUS LAM SER PUS SPOOR, hebbende geduurende dea ' tyd van 18 Jaaren, en wel de y laatfte als Vader, zyne Roomsch-Catholieke Kudde als een getrouwen Herder gcwyd.
Het getal der Dooden van de voorgaande week is 113.
Van elders verneemt men de volgende Byzonderheden.
Dantzh den 4den Augustus. Den ïoften laatstleden is her gevat een Heer, die ze t 'een Fraaschman te zyn, en zich d'Autun noemt. Hy heeft met eenen zich noemenden Fraisfenet la Roque, valfcheWisfelbrieven gemaakt. Een Huis te Riga is daardoor voor 900 Ducaaten opgeligt. Zy hebben het Eodosfement van de Huuen vsn Commsrcie zo volmaakt nagemaakt, dat het niet mogelyk was, het bedrog te ontdekken. Men verzekert, dat het getal deezer geasfocieerdc Schelmen .groot is, en dat 'er reeds verfcheiden vaifche Papieren in circulatie zyn.
Weenen den yden Augustus. Te Groslobming, in Opper-Stiermarken, is een Gfyiaaw van 70 Jaaren, gevat, die fuccesfivelyk zyne 7 Vrouwen met Vergitt heeft omgebragf. Toin hy, weinige dagen na hét fterven zyner laatfte Vrouw, weder wilde Trouwen, kreeg men agierdocht.
Parys den 10 Jen Augustus. De Oo^st van het Koorn in den omtrek en op eenen zeer grooten afftand van de Stad is zo groot en overvloedig, dat de Landhuurders en Eigenaars der Velden geene Maaijers genoeg kunnen vinden, of ten minfte doet derzelver zeldzaamheid hen eenen buitenfpoorigen loon eifchen, waarom min verpligt is, hulpe van Soldaaten te vraagen.
Parys dea t3den Augustus. Een geleerd Man in deeze Stad, die ïtf naauwe kennis met -den Koning van Pruisfen is, heeft onlangs eenen Brief van de eigene hand des Konings ontvangen , welke op deeze wyze begint:
Vertrouw niet op het geene men zegt van myne Herftelling, noch op de voorgegeeveae wandeling te Paard, die ik zoude gedaan hebben, noch op alle die beuzelingen , welke de openbaare Nieuwspapieren omtrent myn Perfoon verfbreiden. Ik gevoel, dat myne krachten verminderen, en ik wacht de ontbtnv 0 R 3 èag



( r34> )
£.*a«£ aas* S'"6tb,",k «V£5=£s»
Van Marfeille verneemt men, dat de Alr/ervnfMi. 7,. d n ,.
Barcelona beftemd, genomen hebberT Het 1 ???"R?C" ""^^P' naw
rtreltr^^ brJ^™^
dieWlnkkigen moedernaakton^IX^^ ZïiïZT U*"*""1 den Kap tdn Monteverdi een Hembd fchnnk- medfydende Hand aan
te kunnen bedekken. Deexe Kr»* e is her'n?? u T^"? daarmed«
worden, dat de Christen-Natiën eens eindVlÏÏ 5i' ft >u a 3"ro« «een ,v<* dier Barbaaren paal en perk ftelden" ? "* onbefch^dheid
men \fSewS^p dlTv'nt" S^fd 'l «° * ™°>'
5S&HT* ■"!dlgra' h"we,k !S£tt52ÏL3
den 13'en Augustus. Heden avond, omtrent 10uuren *vn«ikder d.e der Joodfche Natie, groote Vreugdeb.dryr n geXg' tot den Morgenfiond met onuitfnreekelyke VreJde erÏEn^lZu a °mt'm de Leden van de Kerk, *o wel Mannen als V' ofwen enf^S^t™ a,!e Kneciten met Vocaale en Inffrumentaale Melodiën geduurdhebben 7™ ™ ^ake dat de vacante Voonangersplaau aldaar, door dJlZ.
ksa-.



C I3f )
kcnraaJ en met eenpaarige toeftemming van de gantfche Gemeente is vervuld worden , met den wydberotmden Heer Abraham Mofes Devy , Senit» Laar, na dat zyn Ed. daags te vooren, zynde Saturdag den i2den deezer, tot verwondering en goedkeuring van de gantfche Gemeente en alle de prefente Aanhoorders, die aldaar zeer frequent waren, zyne Proef en Examen gedaan heeft, Zynde dien Heer een Amfterdammer van geboorte, uiteen aanzienlyke Familie, en buiten zyn goed gedrag, en byzondere fchoone hoedanigheden, een der beite Zangers die in Holland bekend zyn, en fchoon de Gemeente alhier niet zo frequent is, als die te Amfterdam , zo zullen zy naar haar vermogens dezelve in laatst gebeurd gelyk geval, (doch niet met de doldriftigheid van tiet Gemeen) hierin niet geweeken heboen. Hebbende by die gelegenheid den zeer Geleerden, Eerwaarden en Vroomen Grysaatt Rabbie David Jacob Soefan, Leeraar alhier, by die plegtige Vergadering op de Co> fiftorie-Kamer de gantfche Gemeente met eenroepasfelyke en zielroerende Aanfpraak vermaand , om de groote Gaaven van die Man niet tot ydelheid te misbruiken, en daarby onder anderen toepasfelyk gemaakt, de Text uit Exod. XXXII : 17, 18 en 19. Waarna zyn Eerwaarden ook afzonderlyk een Aanfpraak tot dat zelve einde gedaan heeft aan voornoemde Voorzanger , om die Gaaven dien hy van den Heere ontvangen heeft in de Synagoge alhier ter Eere Gods te gebruiken, zo als eertyds de Leviten, waarvan hy een1 Afftammeling is, in den Tempel met Lofzangen gedaan hebben, en niet die te gebruiken om enkel de Aanhoorders daarmede tot zyn Oordeel te vermaaken, &e. we:ke geëindigd zynde, door de gantfche aldaar prefent weezende Gemeente beantwoord wierd met Amen.
Laren, in 't Gooyland, den ióden Augustus. Gisteren is alhier eene Wolkbreuk gevallen, welke gemoegzaam eene algemeene ontfteltenis veroorzaakt heeft; want binnen één uur tyds was 'er in de meeste Huizen meer dan 3 voeten Water; Een Voerman, van Eusfem komende, en onder weg door deeze Wolkbreuk overvallen wordende, wierd door het Water zodanig omcingeld , dat zyn Paard in korten tyd tot aan de Buik in hetzelve ftond; doch echter verneemt men tot heden v*n geene Ongelukken.
Zak-Bommel den 18den Augustus. Deeze week is het nieuwe Orgel in de I Groote Kerk alhier , vervaardigd door A. Wolfterts, Orgelmaaker teRoiterdam, door de Heren J. H. Bruyrainkhuyfen, Organist te Rotterdam, en P. Beyen, 1 Organist te Nvmegen, geëxamineert, hetzelve beftaat uit 35-Stemmen, en>"sdoor ;die Heeren volkomen goedgekeurd, ja zelf als een Meester ftuk, waarin kunde en ;goede orde als 't ware om den Prys dingen, gepreezen.
Heden hadden wy het genoegen hetzelve door voornoemde Heeren Examina* : teuren, mitsgaders de Bommelfche Organist de Heer D. Woerlee, te hooren beifpeelen, by welke gel genheid voornoemde Heeren, en wel byzonder den Heee, IRruvnt^k^uvfen, de treffendfje blyken van kunde en fmaak aan dèn dag leiden.
Amfterdam den 2ift-n Augustus. Hunne Koninglyke'Hoogheden, die Aarts*" ■herto» Ferdinand en zyne Gemaalin. zyn, voorleden Vrydag, te Uitgeest ineen SBoejer ge^ain, daarrmde langs de Zaun naar Wormerveer gevaaren, en uit^eftapt taan het Huis van den Heer Glaas* Aalfmeer, en zyn voorts van daar te voet gegaan*
mum?



( 136 )
naar de Papier-Molen van de Heeren Blaauw en Briel, alwaar Hoogstdezelven, alsmsde de Marqufiune de Cafaani, elk een paar bladen Papier gefcfiept hebben, die tot een eeuwige gedacntenii aldaar zullen bewaard wor-den ; de hooje Reizigers hebben circa twee uuren in deielve Papier-Molen «n Toebebooren m;t genoegen eepasfeerd. Te Zaandam zyn de hooge Reizi4ers uitgeftap.tte-i Huize van den Heer Claas Taan, die nevens de Heeren Claas Aalfmeer en Pieter Pcyi hunne Hoogheden met hunne Boeijers tc Uitgeest hadden afgehaald, zynde wyderi van het Huis van gemelden Claas T aan naar cle VVooning van Czaar Peter gegaan, en hetzelve met veel naauwkeerigheid bezigtigd hebbende, zyn Hoogstdezel ve meteen kléin Jagtnaar deeze Stad vertrokken, en des avonds hier aangekomen. Saturdag voormiddag hebben Hunne Hoogheden de Bibliotheek van den Heer Crevenna vervolgens het Stadhuis en de Admitaliteits-Werf bezien. Zy hebben hun intrek itrj het Wapen van Amfterdam genomen.
Commandeur G. Visfer, den i8den deezer met i Vis 5-0 Quartdeelen uit Straat Davids in Texel binnengekomen, is de laatfte die men van daar verwacht, zynde j nu met 7 Hollandfche Schepen van daar aangebragt 39 Visfchen, waarvan gekomen is 1699 Vaten Spek.
In de Lloyds Lyst van den iyden deezer wordt gemeld, dat in de maand April laatstleden by de Kaap de Goede Hoop gebleeven zoude zyn het Deensch Scrr'p Lucia Emerencia, Kapitein Janfen, van Bengalen komende; dan dewyl men volgens berichten van gemelde Kaap, van den zoften April, reeds weet, "dat een Retourfchip van een vreemde Natie by het Robben-Eiland ongemak zoude gehad hebben, doch federt ter Kaapfche Re?de gekomen was, (hoewel men de naam niet weet) doet zulks de eerstgemelde Tyding eenigzins in twyfel trekken.
Flaarditigen den ziften Augustus. Door een onzer Haring-Schepen, gevoerd door Stuurman Hendrik Bonboom, zyn den 9'ien deezer in de Noord-Zee geyischt vier.Engelfchen, in een Sloep van een Schip afgeflageh, en Zee waards ingedreeven, hebbende 4 Etmaal op Zee gezworven, en zodanig vtr'kleumd van JCoude, en verflaauvvd door Honger, dat zy welhaast zouden beiweeken zyn. Zonder in aanmerking te neemen, dat deeze Lieden tot eene Natte behoorden ' welke de onze zo onmenfchelyk behandeld heeft, nam voorn. Stuurman twee' en twee andere Stuurlieden ieder één deezer Ongelukkigen aan Boord, en bejegende hen met die vriendelykheid, dienstvaardigheid en hulpbetooning welke onze braave Landgenouten, zelfs jegens Vyanden, kenmerkt, tot dat zy oen Engelsen Schip ontmoeteden, waarop deeze van den Dood geredde, en nu geheel heaftelde Menfchen, met de hartelykfte dankbetuigingen aan hunne edelmoedige Weldoeners, overgingen.
By de Drukfter deezes zyn te bekomen de oprechte Engelfche Maag-en WormPoeders van Salomon New, dewelke meer dan 80 Jaaren met goed fucceszyn verfcogt. Het Pakje is 7 Stuivers.
Gedrukt by de Erve de Weduwe JACOBUS van EGMONT: op de Reguliers Breêöraat, te Amfterdam,



t DE.
HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHB
NIEUWS-
VERTELDE R.
I Den % September 1786. N°. 35.
JLiet getal der Doeden van de voorgaande week ij in.
Eenige Byzonderheden, beireklyk de z:elue en het'overlyden van F REDE RIK den Ilden, Koning van Pruisfen. Toen de Koning begon te gevoelen, dat zyn einde naderde, ontbood hy, omtrent een Maand geleeden, eenige Perlbonen by zich, in welken hy het meeltc vertrouwen ftelde en wier ommegang hem altoos behaagd had : hy onderhield ziek tntt hen verfcheiden uuren van een dag op eene aangenaame wyze, fchoon hy door de Waterzucht zodanig gekweld wierd, dat hy zich in zyn Armftoel, die hem tevens tot een Bed diende, naauwlyks beweegen konde. Het was ondertusfchen voor hun, die zich geftadig by den Koning bevonden, zeer fmertlyfe zulk een groot Man zo veel te zien lyden, dan nimmer hoorden zy van hem ée. nige klagten, ontevredenheid of ongerustheid over zynen toeftand Hy fpysde geduurende dien tyd, altoos alleen,tdoch wilde dat de 8 Perfoonen, die hem tot (.iczeltehap dienden, des middags erfades avendi een prachfgen Tafel zouden hebben. Hy hield geftadig zyne oude gewoonte, om zich des morgens ten < uuren aan het werk te begeeven, op welken tyd zyne CabinetSeeretarisren moeiten binnen komen, aan welken hy dan de Antwoorden opgaf op de Brieven en Depêches, die hy den voorigen avond geleezen had. Des morgens ten t uuren gaf hv gehoor aan den Commandant van de Stad, en aan zyn Aide de Camp die hy de noodige orders gaf omtrent het Militaire: vervolgens fprak hy een tyd lang met deeze en geene Generaals, en eindelyk liet hy den Heer van Hertzberg binnen komen, met w;en hy doorgaans tot aan den tyd van 't Middagmaal bézig was Ten z uuren teekende hy de Brieven en Depêches, welke hy des morgens gedicteerd had, waarna hy omtrent een uur liep en zich vervolgens tot des avonds ten S uuren met zyn Gezelfchap bézig hield, zo met het doen leezen in het een of ander Boek, of van de ontvangene Brieven en Depêches.
Zyne Majefteit hield die gewoone Levenswys tot den ijden Augustus op welken dag hy zich beter gevoelde, uit hoofde van de ontlasting, welke hy'gekreegen had, deor eenige gaten, die 'er van zelf in zyne Beenen gekomen waren^ doch dit verzwakte hem dermaaten, dat hy daardoor in eene flaaperigheiS verviel, het geen hem echter niet verhinderde om des morgens van den iyden
S r'' mg



( 138 )
aog eenige depêches te dicteeren , die duidelyke blyken gavea van de geïmidheid van zynen Geest: dan den ióden viel hy in eene foort van ongevoeligheid, uit welke hy echter wederom bykwam, toonende volkomen by zyn kennis te wee4en, en fchoon men duidelyk bemerkte, dat hy groote fmerte leed, ontviel hem echter geene enkele klagte. Des avonds wierd hy op nieuws door Flaauwtens •vervallen en wierd fpraakloos-, doch gaf echter door teekenen te kennen het geen hy begeerde: eindelyk begon hy 's avonds ten 10 uuren te zieltogen en deniyden des morgens ten 3 uuren, fcheidde zyne groote Ziel van het afgematte Ligchaam, en hy frierf een zachten D»od, zonder eenige Convulfiën.
Na '1 Konings Dood is het volgende emtrent zyn Lyk en Begraafnis gebeurd. Wylen Zyne Majefteit, had by zyn Leven meer dan eens belast om niet gebalfèrad te willen lyn; dit is dus niet gefchied, maar het ontzielde Ligchaam het Water afgetapt en met de beste f»orten van Spiritus gewasfehen. Vermits de warmte, moest men de Begraafnis verhaasten en veel uiterlyk Ceremonieel overflaan. Het Ligchaam wierd vervolgens gekleed met een blaauwe Fluweelen Officiers Monteeringsrok van de eeifle Garde, ligt geel Kamizooi en zwarte Broek, benevens Haudfchoenen en Stevels, en den iyden deezer, des avonds, te Sans» Souei op het Koninglyk Veldbed gelegd, dat een zwart Fluweelen Dceken nad, en de Koninglyke Livreibedienden hielden de Wacht daarby. Inmiddels wierd Bet Gezigt door een bekwaam Konftenaar in Gips afgevormd, en ieder een had de vryheid het Lyk te zien. De Monarch was, niettegenft*ande zyne langduurige Ziekte, in het geheel niet veranderd, behalven dat de rechierwang zeer ingevallen was Na 8 uurea. des avonds, wierd het Lyk, in prtfeutie van eenige Hoofd-Officiers, in eoae Eikenhouten Kist ge'egd, die van binnen met wit Adas en van buiten met zwart bekleed was: het Hoofd lag op dtie Atlasfen Kusfent, en het Lyk werd door iz Onder-Officiers van de eerde Garde gezet op een Lykwagen, met 8 Paarden befpannen, en onder geleide der voorgemelde üfficers naar het Slot in de Stad gebragt, aldaar door 4 Colone's ontvangen, in de Audientie-Kamcr gebragt, en onder een Verhemelte in Paraae nedergezet.
Het Vorftelyk overfchot van wylen Zyne Majefteit, is vervolgen te Potsdam in de Garnifoens-Kerk bygezet, en geplaatst nsast het Lyk van Koning Freirik Wilhelm den Iften. Binnen weinig weeken zal rene prachtige Lykftatie gehouden worden. Den 27ften deezer zal de Lyk-Predicatie gefchieden, ovet ds woorden 2 Samuel 7, vers 8 tot 16»
Reeds den nden November des Jaars 1763, heeft de Koning Zyn Uiterfte Wil gemaakt, welke na Hoogstdcsielfs Dood geopend zynde, i$ bevonden te behelzen.:
iy De Koningin Weduwe behoudt, het geen Zy jaarlyks geniet, en bovendien nog ieder Jaar 10 000 Ryksdaalders.
2. Prins^He rik krygt 2GO,oco Ryksdaalders Capitaal, benevens yo Fusten Hongaa-fche Wyn, en de bene Chriltalle Lufter», op het Slot te Possaum.
3. Prins Ferdinand etft yoooo Ryksdaalders, *s Konings be4te Kceis, en een "Span Paarden.
4. De Priafes Amalia, jaarlyks io,ceo. Ryksdaalders a$ een Zilver TafelSfr.vies.
%. De Gemaalin van Prins Heniik, jaarlyks 6000 Ryksdaalders,
<*. De



C 139 5
6 De Gemaalin van Prins Ferdssand, in eens 10,000 Ryksdaalders en eeeer Snuifdoos van groote waarde.
7. De Hertogin Weduwe van Brunswyk, yo,ooo Ryksdaalders en een Zilver
^t^De^geereade Hertogin van Brunswyk, eene kostbaare Ring en twee Paarden met Zadel en Tuig. h. ■., .
q £>e Hertog Ferdinand van Brunswyk, 10,000 Ryksd. en een Snuifdoos.
10 De Hertogin van Wartemberg, de Moeder, 20,000 Ryksdaalders.
11 De Liandgraavin Weduwe van Hesfen-Kaslel, 10,000 Ryksdaalders.
12'. Ieder Soldaat en Onder-Officier van de Gardes te Voet en te Paard, x
^^lederbffsler van de beide Gardes, elk eere Gouden Medaille, waarop de voornaamfte Daad uit den zevenjaarigen Oorlog geftempeld moei worden
De volgende AnecJote, eeuigen tyd voor het ovetlyden van den Fru slilchen Monarch verhaald, is mede aanmetkens waar dip. Een bejaarde Weduwe bal m de Nabuurfchap van den Konirglyken Tuin, Sans-Souci haaren Tuin, en een Huhie daarin. Aldaar woonde zy ftil en eenzaam, en arbeidde met haare Handen in dea Tuin, van welken zy haar nooddruftig beftaan had. Nu wilde de Koning eene Ananas-Broe jery aangelegd hebben en de 1 mn van de Weduwe werd hem, als daartoe zeer gefc.ikt tffidft, aanbevolen. De Hovenier de. Konines vraagde de Weduwe, wat zy daarvoor wilde hebben? Hy kost my, ielde de Vrouw, 400 Ryksdaalders, doch den lieven ouden Heer wil ik gaerne de Plaats voor 300 Ryksdaa'ders vetkoopen. Toen de Koninglyke Geheimfchryver den Kopinl de Zaak voorfte'de , en aan Zyne Majefteit. den toeBaad vul deeze arme We uwe bekend maakt», antwoordde die Mensch.levende Monarch: Zv zal iooo Ryksdaalders hebben, en haare dagen in Rust eindigen. De Weduwe konde deeze onverhoopte Weldaad des Monarchs bezwaarlik gelooven, T.aanen van Vreugde blonken in haare Oo^en. Zy zag naar den Hemel en badt. GoYle^e myne nog overise dagen den Koning toe, en laate elk derzelven een dap van veuide «oor hem zyn.
Paryt den 17 den Augustus. Men zal binnen kort een gereed en onfeilbaar Middel onderzoeken, om zout Water zoet te maaken. De eerfte proeven zyn trv wel gedaagd, nademaal het Zeewater, na door eene Compofitie in drie verfcheiden Z-kken beflooten, doorgegaan te zyn, bevonden is deze'fde fi»rigej,ke liBtheid te hebben , als het Rivierwater. Indien nieuwe proeven de goedluid deezer Uitvinding bevestigen, dan zal men met weinige kosten, zorder Vuur, zonder Werkteen van ingewikkelde famenftelling, eene1 genoegzaame hoeveelheid van. Wfflt Water kunnen zoet maaken, voor dagelyks gebruik van een zeer
talEeVetuE°Uitvinding, hoewel van minder nuttigheid, maar die toch onder de foort van fraaije dingen moet gereekend worden, is die van eenen Bernardyner Monnik, welke door den Uitvinder aan den Cor.tcolle.r-Generaal overge«ev-n is Het is een Bal van Tin, dien de Monnik te onderzoeken en te behandelen geeft. Men gevoelt niet dan eene ligte warmte; met een draai van de hand weet de Discipel van St. Bernardus denzelven zo heet te maaken dat men tan niet kan uuukm xondw sicb te branden. Deeze Bal behoudt de h.ue.



( 14® )
*m hem heeft mededeelti **r tógi De Monnik verzekert, dat het hèm
inir^.:an Tt °rtjes kT aiie 4 uuren»om du* ^ ö»ava,,igc wS
to den Bal te onderhonden we ke dienen kan om zekere tieke Deelenge vlrwa
2 *° 53n °ök RytU,gC" °nd" de voeten 8ePlaatst worden, voor l"-* den dte de Koude vreezen. » ■uie
Deezer dagen heeft men aan hot Publiek beloofd het Drakken en Uitgeeveri ™K5fe.lftóint Aantekeningen betreklyk den Man met h,tTzerenSer welk Gefchrift men gevonden heeft te Turin, in de Bibliotheek van een voornaam Heer die aldaar onlangs overleeden is en hetzelve van een zyner Voorvader, lt erft had. Het is bekend, dat 'er onder de Regeering van Lodewyk den Xivfen
& S!2S"fS? ST, t het-EDand St' M*^™> en naderhWïnde&ftl£ div 'w " dSl n,uen1,mmer geweeten heeft, wie die Man, welke altyd een Yzer Masker voor had, geweest is. Sommigen hebben beweerdI dit hy was geweest de Graaf de Vermandois, natuurlykeTZoon van Lodewvk den XlVden, dien hy verwekt had by Madame de Ia Valiere, en wdke m« Zi veorgegeeven dat in het Beleg van Courtrai zoude geduveld zyn' Tderen
Wenf in^fr^ V001 *Z He"0g ^ die> 20 h«d voo%t
wend m de Belegering van Gandia het leven zoude gelaaten hebben ■ eel ZfL heeft traande gehouden, dat hy was geweest de Hertog van 2111
July i6§y te Londen onthoofd is, maar, dat 'er een ander Perfoon welke die! nü^r^^' Cn inS6d^S Uith00fde van Rebellie teven moïttoïS ' ïoerd geewor5engebragt ™' " hy " f ftiItC naar
•*DejHeer Óf VoItairc g"ft dienaangaande het volgende VerhaalMaanden na den dooi van den Kardinaal Mazarin, gebeurde 'er e n geval iS welk geen voorbeeld heeft, en het i, niet minder vreemd, dat alle de^H ftö-t Jchryvers onkundig omtrent hetzelve zyn. Men zond, met het llVerootïT herin, in het Kafleel van het Eiland St. Marguerite, in de Zee van PrrverL een onbekende Gevangenen, van een meer dan%emeène lengtf zSe onf eri hebbende deal erfchoonfte en allerédelfte houding. Deeze Gevangenen Ze ' ™
,nnTS V. ^"l"' b6t Wdk aa" de kin ^aalen veer« ^ . ™ dafhykondeelS TJil h" Ma\kcr vanu2yn Aangezigtaftedoen. . Men had ordeï om hem te dooden, indien hy zich bekend maakte. Hy bleef op dat Eiland tot ! vertrouwd Officier, genaamd Saint Mars, honrtnLyX^S d" Jaare 1690 tot Gouverneur van de Eaftille wierd aangefteld wanneer'hi denzelven uit het Eiland St. Marguerite naar de BaftilleEl*™^7 blyvende altyd gemaskerd. De Marqu's de Louvois kwam htm Je F
IJ JjMvervelg hierna.)
BONTE-MU TS , met tien fraaije Plaaten. k 10 Stuivers.
<3sdrt*t ^ ^Erve77we7nwe ÏACOBUS van EGMONT-~ op de Reguliers Brecfuaat, te Amfterdtm. *



f DE '
HOLLANDSCHEWEEKLYKSCHE
NIEUWS-
VERTELDER.
Den 9 September 1786. N3. 36.
Voorgaanden Zondag avond ontftond op de Haarlemmer-Weg, voorby het tweede Tolhek, een allerhevigften Brand in een Baerdery, welke door het Stormachtig Weêr zodan'g de overhand heeft genomen, dat, hoewel alle mogelyke middelen ter blutfching aangewend zyn geworden, het Boeren-Huisen Schuur tot den grond toe afgebrand zyn. Men zegt dat dit Onheil door het broe'jen van 't Hooi zoade zyn veroorzaakt.
Het getal der Dooden van de voorgaande week is 137.
Van elders verneemt men de volgende Byzonderheden. St. Jfgo de la Fega den 2Qften Juny. Een Particulier, federt kort van Savannah, in Geurgien, bier aangekomen, heeft ons de tyding gebragt, dat die Stad, ten tyde van zyn vertrek, een Tooneel des Oorlogs voorftelde, gelyk aan den hevigften tyd des laatften Oorlogs. Een Expresfe was aldaar met de fchrikverwekkende tyding aangekomen, dat de Indiaanen, welke digt aan de Grenzen van dien Staat woonen , de Wapenen opgevat, en reeds een aanzienlyk getal Amerikaanfche Onderdaanen om 't leven gebragt hadden. Ingevolge was men bevreesd, dat een algemeene Oorlog met de Wilden weldra het gevolg van deeze eerfte Vyandlykheden zou zyn. Deeze vreeze was des te grooter, vermits verfcheide anders Familiëa geene dubbelzinnige blyken van vyandfehap jegens hunne onafhangtlyke Nabuuren getoond hebben, en naar hun zeggen van de befcherming des Grooten Konings (den Koning van Engeland) verzekerd zyn.
Smirna den 12den Jnly. Men begint h\e>c eenige toevallen van Pést te bespeuren ; dagelyks .wordt de vreeze voor dien vernielenden Geesfel by ongeluk meer en meer gegrond. Geheele zwermen van witte Meeuwen met zwarte Koppen, welke geduurende verfcheide dagen onzen Horizon verduisterd hebben, hebben ons, zo het fchynt, voor eenen langen tyd bevryd van de Sprinkhaanen, welke onze Vruchten en Oogften verflonden hebben; deeze Vogelen hebben ons den grootften dienst gedaan door ons van die fchadelyke Infecten te bevryden. De Voorzienigheid fchynt dezelve in 't byzonder tot onze verlosfinggezonden te hebben; want federt dat men geen eene Sprinkhaan meer ziet, hebben de Meeuwen ©ns federt agt dagen verhaten. Tien Jaaren agterééa hadden de Sprinkhaanen ons zodan'g omringd, dat daaruit eene Hongersnood is ontdaan; want de prys van alle
S 3 de



( 14* )
ie hoogstnoodzaaklyke Koopmarjs Goederen is meer dan het dubbeld van den ge-woonen prys. Wy hoopen eens wederom den overvloed te zien herleeven en de Levensmiddelen weder tot hunne waarde te zien komen , zo dat alle de Inwooners zich het Levensonderhoud tot een prys, overeenkomftig hunne opzigte» lyke vermogens, zullen kunnen verfcbaften.
Napels den ióden Augustus. Den 31 (ten laatstleden, 's avonds, ontftond alhier een hevigen Brand, in den Berg van Barmhartigheid. Het allereerst floeg de vlam uit de Zaal derBoekery en Papieren, en op hetzelfde tydftip uit de Bewaarplaats van de Panden; doch niettegenftaanie de aangewende poogingen van hun, aars welke het Bluschgereedfchap toevertrouwd was, en den iever van de Troepen welke van alle kanten toefchooten, was het haast niet mogelyk, de vlammen tè overmeesteren, door de menigte van ligtbrandande Papieren, het menigvuldig Houtwerk en andere Zaaken, in de Pakhuizen der Panden; ten laatfte gelukte het evenwel om 't woedend vuur onder te brengen, en de overige Vertrekken van het Gebouw te beveiligen, waardoor verfcheide Kostbaarheden, de Geldkas en de Boeken van de Bank, die aldaar bewaard wierden, gered zyn : Ook droegen de Troupen zorg, dat het vuur niet overfloeg tot het Klooster di St. Severino °en verder daaraanpaalende Wooningen, en zulks wierd te weeg gebragt, door'het emver haaien van de Muur, weke het Huis van zekere Ridder, met het Klooster gemeen had. In weerwil nochthans van de ongelooflyke aangewende poogingen heeft de Brand echter drie dagen, van binnen , in de Vertrekken geduurt. Tweè Soldaaten zyn, by dit toeval, deerlyk gewond, door zich al te onverfaagd ia 't gevaar te hebben begeeven. De Koning, aan het Hoofd van een groot aantal zyner Troupe», gaf zelfs het bevel, ten einde het Volk te beter aan te moedigen, en de Goederen der Behoeftigen te beveiligen, voor de zulken, welken gewoon zyn by foortgelyke Rampen, hun voordeel te zoeken. Ook heeft de Koning aan elk' Soldaat, dagelyks, twee Carlini, boven hun gewoonen Soldy doen betaakn, en tevens Itrenge last gegeeven, om den oorfprong van dit Ongeluk natefpooren; zo veel weet men, dat de Brand bagonnen is, op het bovenfte van den Berg, alwaar verfcheiden Huizen bewoond wórden door de Huisgezinnen van deszelfs Atnptsbedienden. De fchade wordt begroot op meer dan een half Millioen Ducsaten • doch het verlies aan Papieren , denkt men, zal nog wel de grootfte fchade opleveren en gelegenheid tot zeer veel twist geeven. Sedert zyn verfcheiden Perfoonen 'gevat, die verdacht gehouden worden, van 'er de hand in gehad te hebben; insgelyks zitten 'er eenige in hechtenis, die befchuldigd worden van Dief ft al.
Parys den 2yften Augustus. Zyne Koninglyke Majefteit heeft eene der vaceerende plaatfen onder de Buitenlandfche L;den by de Koninglyke Sociëteit der Geneeskunde alhier opgedragen aan den Hoog-Geleerden Heer Eduard Sandifort Mooglee-aar in de Genees-, Heel- en Ontleedkunde, te Leiden, tot hiertoe Correspondent van gemelde Sociëteit, en Lid van de meeste Academiën der Weeienfehappen.
Berlyn den 27ften Augustus. Den i&den deed Zyne Majefteit, onze nieuwe Monarch, by het uitgeeven van het Woord, eene Aaufpraak aan de vergaderde 'Generaals, waarin hy zich, onder anderen, dus u'tdrukte: „ Ik dank Ul. Myne Hcer.cn,. voor de trouwe, eere en yver, met welke gy sllenmyne Voorvaderen
ge-



( 143 )
gediend hebt; even zo tter dank ik TJ1. dat gy zo gewillig my aanftonds den Eed? van getrouwheid geaaan hebt, en my dat vertrouwen, en deeze liefde weder fchenkt, waardoor de Wapenen van Prutsfen altoos groot waren. Onze Volken zyn altoos een fehrik hunner Vyanden geweest, en deezeu roem moeten wy zoeken te behouden. Ik zal altoos op ftrenge Krygstucht aandringen; zy is voor onze Militairen noodig. Gy zult my alteos voor hem, die zyne pligt vervuld, dankbaar, zeer erkentelyk vinden, maar — zeer ongaerne zal ik ftrafien."
Zvne Majefteit, de Koning, onderfcneid tot hiertoe alle dagen zyner Regeering met weldaaden : Hy heeft weder aan eenige oude braave Officieren Penfioenen toegelegd, en eenen armen Schipper, wiens Vaartuig in den Oder verongelukt was, 30O Thalers gefchosken, om een nieuw te laaten maaken.
Zyne Majefteit de Koning woonde hedan den Godsdienst by in de Mariekerk, onder het gehoor van Do. Zollner. In het Nagebed gebeden zynde voor eene Vrouwe van 103 Jaaren , liet Zyne Majefteit haar terftond na de Predicatic 103 Dalers ter hand Hellen: Ook liet Zyne Majefteit nog dienzelven dag 1000 Fredrichs d'Or aan de Armen der refptétive Kerken alhier uitdeden.
Heden over agt dagen zal de plegtige Lykftatie van wylen den Koning te Potsdam gehouden worden, werwaarids zich dan alle hooge Staats- en Militaire Bedienden moeten begeeven, en daartoe reeds order ontvaogen hebben. Terftond daarna zal de Koning naar Pruisfen gaan, en na de terugkomst is de Huldiging hier in Berlyn, waartoe reeds toeftel gemaakt wordt.
Londen den 2Qften Augustus. De Bisfchop van Chester, als de eenige nog ia leven zynde Executeur van het Testament van den overleden Aartsbisfchop Secker, gemagtigd tot de betaaling der Legaaten, welke die Kerkvoogd by het voorgemelde Testament heeft vermaakt en die te famen iioca» Ponden Sterlings bedraagen, te weeten: 1000 P. St. aan de Maatfchappy tot voortplanting van hel Euangelium. 1000 P. St. tot de aanftelling van een of meer Bisfchoppen in de Bezittingen des Konings in Amerika, yoo P. St. aan de Maatfchappy ter bevordering vanCbristelyke Weetenfehappen. .700 P. St. tot ondetfteuning voor de Weduwen en Kinderen van arme Geestlyken. yoo P. St. aan de Proteftanifche Schooien in Ierland, yoo P. St. aan de Schooien van Bromley , in het Graaffchap Kent. iyoo P. St. aan de Hospitaalen van Croydon, Gantorbury en Horbledown. iyoo P. St.aan drie Hospitaalen in Londen. 400 P. St. aan het Hospitaal der Parochie van Lambeith in Cantorbury. 900 P. St. aan de Hospitaalen voor de Kinderziekte en dat der I ëniing. yoo P. St. aan het Hospitaal der Ongeneeslyken en 2000 P. St. tot het repareeren en herbouwen der Paftoryen in de Dorpen van het .Bisdom van Cantorbury.
Vervolg en (lot der zeldzaams Aanteekeningen betreklyk den Man met bet Tzeren Masker.
Deeze onbekende Gevangene in de Baftille gebragt zynde, wierd aldaar zo wel gelogeerd, als in dat Kafteel kan plaats hebben , men weigerde hem niets van het geen hy vroeg. Zyn grootfte liefhebbery was in buitengemeen fyn Linnen en Kanten. Hy fpeelde op de Guitar. Men behandelde hem met de grootfte achting en de Gouverneur ging zeldzaam by hem zitten. Een oud Geneesheer van de Baftille, die deeien zeldzaamen Man dikwils in zyne Zitktens had behandeld,
heeft



( *44 )
'heeft gezegd, dat hy nooit zy» Aangezigt gezien heeft, fchoon hy dikwils zyn Tong en het overige van zyn Ligchaam had bekeeken. Hy was, volgens het Zeggen van dien Doctor, zeer wel gemaakt; zyn vel was wat bruin; hadeenaangenaame fpraa's, beklaagde zich nimmer over zyn Loten liet nooit bl'yken wie hy konde zyn. ten vermaird Ciiirurgyn en Schoonzoon van den voorgemelden Doctor, is getuige van het geen ik van hem verhaal en den Heer de Bemaville, die Saint Mars opvolgde, heeft het dikwils bevestigd. Deeze onbekende ftierf in 1704 en wierd des naciits begraven in de Parochie van St. Paul. Het geen de verwondering verdubbeld, is, dat toen men hem naar het Eiland St. Marguerite zond, 'er geen Perfoon van aanzien in geheel Europa gemist wierd. De Heer de Chamillard was de laatfte Minister, die dit vreemde Geheim wist; de tweede Marfchalk de la Feuillade, zyn Schoonzoon, heeft my verhaald, dat hy zyn ftervende Schoonvader op de Kniën heeft gebeden, om hem te zeggen wie d:'e onbekende was, die men nooit anders gekend had als onder den naam' van den Man met bet Tzeren Masker; doch dat Chamillard hem ten antwoord had gegeeven, dat ,het een geheim van Staat was, en hy zich by Eede had verbonden van het nooit te openbaaren."
Dan volgens het nu ontdekte Manufcript, zoude dien gemaskerden Man geweest zyn Girolame Ma?ni, Eerfte Minister van den Hertog van Mantua, welke tegen Lodewyk den XlVden, het Verbond van AugsbHrg had bewerkt, waarom de Louvois, ten einde daardoor zyn Meefter te behaagen, met behulp van 's Konings Ambasfadeur te Turin, hem op de Jagt had doen opligten, enhemdatYzeren Masker laaten maaken, ten einde hy nooit ontdekt en dienvolgens ook niet gereclameerd zoude worden. Men zegt, dat de voorgemelde Aanteeken'ngert leer veele en omftandige berichten behelzen, betreklyk het verblyf van deezen Gevangenen in het Eiland en van zyne langduurige Gevangenis in de Baftille: het fchynt zelf, dat de Schryver dier Aanteekeningen in de uitvoeu'ng van deeze Politiceue Kunstgreep, gelyk men het noemt, eenig deel heeft gehad. Indien men vraagt of Lodewyk den XlVden, het niet beneden zyne Grootheid zoude
feacht hebben , zich op zulk een wys te wreeken , op de Minister van een kleine 'rins? kan men ten antwoord geeven, dat hy dien ongelukkigen Courantier door welke hy (of liever Madame de Maintenon) zich beleedigd achtte, nog een veel wreeder Lot heeft doen ondergaan.
Het alömbekende Middel 't welk onverbeterlyk is om alle foorten van Noteboome , Maghoniehoute, Verlakte en Gebruineerde Cabinetten, Bureaux Laétafels, Stoelen, Schilderyen en ander Gladgoed in den grond fchoon en glanzig te maaken, en de Worm in 't geheel te verdry ven, gelyk men daaglyks by ondervinding heeft, wordt federt eenige Jaaren met goed fucces verkogt by de Erve de Weduwe J. van EGMONT. Het Potje is 6 Stuivers.
NB. Het is ook ongemeen goed voor Spaanfche, Alicantfche en andere foorten van Matten.
Gedrukt by de Erre de Weduwe JACOBUS van EGMONT: op de Reguliers Brecftraat, te Amfterdam.



D E
HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE
NIEUW S-
VERTELDER.
Den 16 September 1786. N8. 37-
"den ^rhoudendetTStorrn, welken men geduurende verfcheide Dagen
agier-écn gehad heeft, zyn zeer veele Ongelukken h^eromftrecks veroorzaakt Verfcheiden Boomèn zyn met Wortel en al uit den Grond gerukt; de Roe'en van eente Molens geflagen, en dergelyke andere rampen , te t^mlbg om ze al'e te befchryven. Ook vreest men beklagenswaardige Tydingen van ce Zeel'eden te zullen verneemen. . Het getal der Dooden van de voorgaande week is 105. "et 8 Van elders verneemt men de volgende Byzonderheden. ' Shmium in Slaventen, den ziften Augustus. Een Koopman met naame nfmSTbmies een Óostenryksch Onderdaan, bevondt zich federt eenigen Sdle B-WaS alwaar Commercie-Zaaken hem geroepen hadden Den softcn £v zytde de'dag op welken de Beyram eindigde, Nameen bende Turken J y'J^w ?n vvn Huis- na hém op alle wyzen over zyne Duitfche Kleedng, tt" ToraÏ over zynen Hoed, befchimpt te hebben, mishandelden ty hem op eene IJ\Z wyx. De Ongelukkige zocht wel te ontkomen, doch de Barbaar» Se tom ïp hem uit hunne Piftoolen, zo dat hy dood ter Aarde viel De g L v,n d> Cannibalen hiermede nog niet verzadigt zynde, gmgen zy op het lA SX^X kfpïn hertelve met hunne Sabels in duizend ftukken. Na dit be£ 5og« de Turken den Bediende des Koopmans gevangen neemen 5n tv ften hn aan een Paal De Ongelukkige leefde in dien afgryifdyken toeSnKStweeYuren en ftierf eindelyA de vhinigfte fmerten. Alle de kennisSn van Dhnies moe ten zich verborgen hóuden, om niet het zelfde Lot te ondertraï Een ieder treurt over het droevig effide van die twee Slagtoffer, der tTde van de rouwlooze Mufelmannen "etr.vervloekt Belgrado • woönerl Deeze openbaas e en haatelyke fchending van het recht der Vo ken zal, Tnfchvit de ernftigfte gevolgen hebben ; "want men heeft reeds uit particuliererSn VaaSeX vernomen, dat de Oostenrykfche Commandant van die S d met een rechtmaatige verontwaardiging aangedaan, den Pad» van Be aSdó door eenen Trompetter heeft laaten aanzeggen , dat zo hy hem de MomKaarT van den Ongelukkigen Dimies niet binnen 8 dagen keverde, hy alsdan alle draken' welke van Belgrado naar Semlin zouden trekken, zonder eenige an, dere formaliteit, zou laaten deodfchieten. ^



( T4<5 )
Weentn den liften Augustus. De laatfte Brieven van Conrtantisopokn welke de gewoone Courier, die den i4den is aangekomen, heeft medegebragt' fpreeken van eene dreigende Memorie, welke de Heer van Bulgakow, Ambasfkdeur van het Rusfifehe Hof, omtrent het midden der Maand July aan den ReisEffendi heeft overgegeeven. Het Hof van Petersburg klaagt daarin nadruklyk over de geduurige Strooperyen der Tartaaren van den Cuban, en over de heimelyke onderfteuning, welke de nabuurige Pacha's hun verkenen. Hetzelve dreigt de Pofte met eene openbaare Vredebreuk, zo zy niet ten fpoedigften de gemelde Pacha's eenen Brief van beftraffing toezendt, en tevens belooft, die oproerige Tartaaren in bedwang te zullen houden. De Divan heeft op die Memorie een zeer hoogmoedig antwoord gedaan, een antwoord dat nochthans in eene zeer goede redeneerftyl was vervat. Hetzelve behelst in fubftantie : „ Dat die Tartaaren een Onafhangelyk Volk zyn, waaraan de verhevene Porte geen uitdiuklyk bevél konde noch wilde geeven; dat Rusland, zo hetzelve zich zodanig in 't naauw bevond, en met dat Volk in Oorlog kwam, zu'ks aan zich-zelven moest wyten; dat eindelyk de Porte, moede zynde van geduurig zich zo hard gedrongen te zien, uitdruklyk en eens vooral den gemelden Minister verk'aarde, dat indien zyne Souveraine met dat antwoord niet te vreden was, het alsdan haar vry ftondt om haare bedreigingen ter uitvoer te brengen; dat in zodanig geval de Ottomannifche Legers geen bloote Aanfchouwers zouden zyn."
Rotterdam den oden September. Door 's Lands Esquader, gecommandeerd wordende door den Kapitein Melvill, thans ter Reede van Brest liggende, is op den 23 ften Augustus in goeden ftaat gepraaid, op de hoogte vanLezard, het OostIndisch Compagnie-Schip Berkshoven, Kapt. Keyzer, naar Batavia gedestineerd en dies tyds met eene goede gelegenheid zyn cours vervolgende. Het gemelae *s Lands Esquader, hetwelk geduurende deezen Zomer in de Noordzee als een Evolutions-Esquader gefungeerd heeft, ftaat de Reede van Brest eerstdaags te ver» laaten, en in de aanftaande Maand naar het Vaderland te retourr.eeren; betraande ..hetzelve uit de navolgende Schepen, die allen in goeden ftaat zyn :
Derdrecht , . 60 St. gevoerd by Kapt. Melvill, Commandant.
't Hof Souburg - 36 - - - , van Son.
De Meermin - - 36 - - - , Aberfon.
De Amazoon - - 36 - . . — Smaafen.
Jafon - . - - 36 ' - . . — de Virieu.
Het Zeepaard - 26 - . - van Woenfel.
De Dolphyn - . 26 - . - Om.
De Post - - - 16 - - - — Cambier.
De vliegende Visch 16' - . . Holtzhey.
De Maasnimph - 16 - - - — Rynbeuder. '
De Leeuw - - 16 - - . Luit. Hoofd.
De Meermin - 16 - . Cuperus.
De Zeehond - - 16 - - - van der S wam.
De Postillon - - 4 ... — Hakker.
Alkmaar den gdeu September. G'steren is van hier naar Woerden in alle goede©rdet? vertrokken een Compagnie Vrywilligers, fterk 96 Man. By deeze gelegenheid heeft een oaer Burgers het volgende Vaersje in het Licht gebragt.
Aan-



C 147 )
Aandoening by den Gewapenden Uittocht myner twee Broederen, Neevcn,. Boezemvrienden, en Mede-Burgeren; ter verdédiging van Neêrlands Burger-Vryheid, den Sften van September 1786, uit Alkmaar. Rechtvaardig, Eeuwig Alvermogen! Twee Broeders zyn ten ftryd getoogen,
Naast Bloedverwanten, die ik acht,—Naast eedle Vrienden, en Bekenden, Om 't fchroomvol onheil afiewenden,
Dat Neêrland als van verre wacht. Ik — in deez' dagen, in die Honden, Op 't allernaauwst en ftrengst verbonden
Aan 't veege Kiaambed van myn Vrouw, En door de fterkfte pligt gedfeeven, Moet deeze Schaar my zien begeeven,
Als waar ik aan haar deugd ontrouw. Gy, Godheid! die den loop der dingen , En t veege Lot der Stervelingen >WJn« Mn
Beftiert naar Uw Alwys ■beleid** wwi» wj Herftel de Moeder, die my keteftT?opd;1^A sf Het Vaderland..'.. Gy zyt voorweetend'i
Is daadlyk dan myn arm gewyd. 'ïaiiqBÏt.
Bewaak, ö Godlyk Alvermogen^"^^,,^
Dat Helden-Tal! Stier Gy hun poogen, Op dat der Braaven wensch geiy!
Ruk dolle Heerschiucht van haar Zetel!
Verplet dien Trotfchen, zo vermeetel! Maak "ons, maak Neêrland, dankbaar b'y.
JAN van PANDERS, 'j Gravenbage den toden September. Voorleden Vrydag zyn de Heeren Staaten van Hollaud en West-Friesland niet alleen van des morgens ten 11 tot des namiddags ten 4 uuren vergaderd geweest, maar Hunne Ed. Groot-Mog. zyn ook nog dienzelfien avond andermaal byeen geweest: Ook zyn Hoogstdezelven dien dag en Corps ter Vergadering van de Heeren Staaten-Gencraal verfcheenen, hetwelk men zegt, dat in honderd Jaaren niet gebeurd is. Gisteren is aan onsGuarn'foen, uit naam van den Souverein, aangezegd : „ Dat de Lyf-Guardes van Hun Ed. Groot-Mog., zo te Voet als te Paard, mitsgaders alle zodanige verdere Militie, als tegenwoordig in deeze Hunner Ed. Groot-Mog. Relidentieplaats Gaarnifoen houden, of nader aldaar zouden mogen gebragt worden, onder niemand** bïvel ftaan dan van Hun Ed. Groot-Mog. en Hoogstderzelver Gecommitteerde Raaden, en ook, geduurende derzei ver verblyf alhier, aan niemand an den als aan Hunne Ed. Groot-Mog. en Hoogstderzelver Gecommitteerde Raaden gehoorzaamheid fchuldig zyn of pareeren mogen, direéilyk of indireetlyk: mitsgaders, dat ook dienaangaande het geeven van het Wachtwoord en alle andere tekenen van Gezag over de voorfchreeven Militie privative verblyft aan Gecommitteerde Raaden voornoemd, zonder dat hetzelve refpeft aan iemand anders zal mogen wor-
T k de»



( M* )
'den overgegeeven, ofte aan iemand, vaB wat Carakter, Funöie of Digniteit !n <k Politie ofte in de Militie hy ook zoude mogen weezen, eenige Acte van Gommandement of Gezag ooit of ooit zal mogen worden toegelaaien."
Eindelyk verneemt men nog, dat Hun Ed. Groot-Mog., voorleden Donderdag, raadplee^ende over de Adresfen van een groot aantal gewapende Schutteryen en Genootfchappen van Wapenhandel, verklaard hebben: „ Op hetfterkstgetroffen te zyn door den Vaderlandfchen y ver in de voorfchreeven gedaane Adresfen doordraaiende, en overtuigd, dat in de liefde van ten vry Volk en inde Wspenen," die hetzelve tot befcherming der Vryheid en van zyn wettigen Souverein gereed is aantegsrden, billyk het grootfte vertrouwen, tot confervatie der algemeene veiligheid en afweering van alk geweld, kan worden gefteld," en dienvolgens by Refolu'.'e van dien zelfden dag hebben goedgevonden en verftaan : „ Hun hoogfte genoegen aan den dag te leggen over de gedaane aanbiedingen en verzekeringen, als zo veele blyken van verknochtheid aan de dierbaarfte algemeene Belangen met gevoelige erkentenis te accepteeren; declareerende- wyders alk de gewapende Schutteryen en gelegalifeerde of thans fijMfteerende Genootfchappen van Wapenoefening binnen deeze Provincie, die met vooTchreeven fentimenten zyn bezield, nvtsgaders in het byzonder alk de Leden uit dezelven, die, in geval van nood, 't geen God genadig verhoede, tot afweering van Geweld, hetzy aan den Lande, het zy aan de Regeering of Leden van dien, aangedaan wordende, zich zouden willen laaten emploieeren, tè neemen in hunne befcherming en protectie."
Leyden den I4den Septenibir. Te vergeefs is het dat de verachtelyke Voorstanders der gevloekte Hierschzucht het verlies, by Hattem geleden, tot het fneuvelen van een enkelen Tamboer bepaalen ; te vergeefs trachten zy hunne gevloekte Wraak.oefening over de Hattemfche Voorftanders haarer Burgerrechten doorv mooije couleuren te verminderen. Alle Berichten van dien Oord bevestigen het tegendeel; van Zwol wordt in dato n September gemeld, dat die Schandvlekken van het Menschdom het getal hunner Dooden en Gekwetften zo geheim zoeken te houden, als mogelyk is; doch dat.men met zekerheid wist dat zy tot één uur in den nacht zyn téiig geweest om hunne Dooden wech te brengen, en wegens hanne Roofzucht verhaald een tweede echt bericht, uit eigenhandige Familie-Brieven opgemaakt, dat geheel geplunderd zyn, het Huis van Mevrouw de Wed. Burgemeester Daende's, het Huis e.i Logement den Blaauwen Engel, het Hu;s van den Bikker jurriaan van Meekeren, met óoo a 700 Guldens, de twee Huizen der Predikanten, de Huizen van de Heeren Engelenberg, Hendrik Breunis, Vinkenbrink, Jan^van Asfen , Peter Sohulting, Engelbertus van Barneveld, Lubertus van Laar, het Burger-Societeits-Huis, de Stads Lombart, en het Huis van den gepenii ineerden Lieutenant Jan Barneveld.
De Armenkist is opengebrooken, meer dan 8co Guldens en twee Obh'gatien daaruit gehaald, het Kistje ftukken getrapt of geftagen; in het Choor van de Kerk ügt alles verftrooid door eikanderen; de meïste Bybels in de Kerk zyn vernield, verfcheurd of geftolen; uit de groote Bybel op den Predikftoel is genoegzaam he.t geheele Oude Testament uitgefcheurd, en zo zyn ook de meeste Meubilen van de Gevlu^ten behandeld. Wie zal zulk eene handelwyze van een verregaande beestachtige baldaadigheid vryfpreeken ?
f $«4r.okt bï dc 'Eive de Wed. J. tam LGMONT; op de Reguliers Breêflwat, te Amgeidsra,



~
f DE
HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE
NIEUWS-
VERTELDE R.
Den 23 September 1786. N°. 38. i
Het geul der Dooden van de voorgaande week is 109. Van elders verneemt men de volgende Byzonderheden.
Misfive van een Vaderlandsch Christen uit Zwel/e, aan zynen Vriend te Amfterdam. Dat de Negotie kwynt, door 's Lands omftandigheden, is te beklsagen; maar hoe kan dit anders! De binnenlandfche Vyanden hebben ons in den Enge,fthen Oorlog zo doen zuchten, dat men yst daaraan te denken. Hun principium is: Wy moeten legeeren; de Kooplieden moeten worden klein gemaakt; het is Voor ons beter over Slaaven te regeeren, als dat welgeflelde Kooplieden ons bedillen." Dit fcheen hun in dien tyd te gelukken; maar GOD heeft hunne < oe>e'ndeus openbaar gemaakt, zy zyn verdwaald, en mogelyk wordt hierdoor Nederlands Vryheid, ea dus ook den Koophandel, op de vaste gronden eer Unie van Utrecht, hetfteld; dan behoeven wy voor geen dergelyken Ooilog
mï"Gaatrv«lenbraave Christenen, gelyk veele braave Burgeren , die te traag zyn in 't onderzoeken van 's Lands Gefchiedenisfen, en echter ieverig zyn in tbeo.ordeelen der Zaaken. Onkunde doet nrstasten. Hoe zeer ik het Gebed van e.k die GOD vreest, als hy wel Bid, waardeere, begeeren echter veelen door Onkunde, dikwerf Zaaken, die, als GOD ze hun gaf, tot eigen of s Lands Verderf zouden zyn. Men gedenke der Gebeden van 1747 en 1748 en aan den laatften Oorlog van Pruisfen met den Keizer, die men door Onkunde een Religie-Oorlog noemde, en dit is genoeg. Ee*n recht Gebed omtrent Publicque Zaaken moet een verftandig Gebed zyn, en wat weeten veelen toch van t Pontique Rad, daar 's Lands Zaaken op draaijen, anders dan door de Daaden die men siet gebeuren? Kan een waar Christen daartoe komen, om Heilige Orders aan Soldaaten, ter vergieting van Burgerbloed, en om alles wat hun tegenftand boodt te vermoorden, goedkeuren? (Dat dit waarlyk aan de Militie bevolen is, bewyzen de Houwitfers en de drie Bomben in Hattem geworpen.) Als iemand, hv zv wie hy zy, zulks goed noemt, ik zeg vrymoedig; dat ik hem voor geen waaren Christen, voor geen Mensch, die den Naam van een Nederlander waardig is, houde; wat hy ook voorgeeven moge, hy gelykt beter een wreeden Turk,



( ifo )
en de alouie Gefchiedeniffen der Vaderlandlievende braave Romeinen mosten hem met fchaamte bedekken.
Lief is het my intusfchen dat veele en wel de meeste anders denken. Wat de Religie aangaat, dat D-nntje is reeds zo afgezongen, dat het verveelt daar meer op aanteimrken. Wat toch is 'er te verwachten van een Hof, daar men het Gebed zelfs befpot! Van waar de Weelde, van waar de Losbandigheid, ja het Dejimus en het Naturalismus, dat onder de Grooten zo veel veld gewonnen heeft ? Het voorftaan van den Gereformeerden Godsdienst is een iedel nraatjvan den Prins en van zynen Aanhaig, om zuiver Gereformeerde Regenten uit tfolitiqus Oogmerken te dwarsboomen. De Provincie van Friesland &c &c Hoe kan men toch zo dwaas zyn ? Men zie onze Verklaaringe in onze Patriot' tifche Verbindtenis. Zyn het de Heeren Uuitfchers, daar het Hof van vervuld was en die nog vermeerderd zouden zyn, hadden de Patriotten het niet gedaan; zyn het die Heeren, du den Hervormden Godsdienst zullen befchermeo > >
Dat'er waarlyk veele Soldaaten gefheuveld zyn, is zeker; doch het juiste getal weet ik niet; maar eene Compagnie heeft by de Monflering", daarna, Hechts agt Man bedragen. De Soldaaten zyn tweemaal ylings geretireerd; doet men dat zonder verlies? Z.ker is het dat geen der gewapende Burgeren gedood zyn. Ik heb zelfs het Gevecht der twint g Burgeren gezien, het was een yslyk kortftondg ™F van weérskanten. Men rekeadc hun reeds voor verlooren, en echter GUD gaf ze ons weder! Doch wat doet het ter zaake, ons groote doel was maar om te bewyzen dat wy in ftaat waren om zulke Bloeddorftige Beve'len te kunnen wederftaan. Zy hebben de eerfte Kanorfcüoot op Hattem gedaan en dit is genoeg. De yslyke Plundering in Hattem is te waarachtig om zich met bewyzen daarvan verder op te houden. En om dat het Plan, doldriftig genomen, zo veel tegenftand vindt, heeft het Hof, dat men reeds den anderen dag verwachtte, om gebruik van de Stroppen te maaken, zulks tot heden niet durven uitvoeren, en de vrees zal hun -weerhouden. Het Bloed zoude ook op hunnen Kop nederkomen. Doch men fcheld het hun geheel niet kwyt.
De Liefdegiften van Amftels braave Burgeren, die in Vryheid zynde hunne verdrukte Broederen gedenken, verblyd my in myn Ziel. Dit is nog een der goede dingen m den Lande, en het echt Caracrer van een waar Nederlander UEd. gelooft niet hoe verlegen wy hier zitten om Geld, om alle de Schutterven van buiten te betaalen, en veele Onkosten die men heeft moeten maaken welke
• I?UIzend Guldens beloopen, die uit de Liefdegiften der Welmeenenden
uit de Natioaaile Kas moiten komen, hoe zeer wy door dadelyk verfchieten ons zelfs gewaagd hebben; trouwens 't kon niet anders: Vryheid en Leven wat weegt daartegen ? Spoort toch alle uwe Vrienden aan om in die Zameling's-Kist met ruime Handen te werpen, het zal niet te vergeefsch zyn.
De verzekering van den Koning van Pruisfen is echt; dus kan men van die *ant voikomen gerust zyn. Frankryk ievert met magt, en ook airede met vrucht. Jinsre-land mag met Geld wat doen, maar zyne Schulden! vooral nu hy den t.egten uitflag ziet. Onze Provincie heeft zich by Holland gevoegd. Van verscheiden Genootfchappen verwacht men hier nog Volk, om door een éc'nftemnw flan met Holland te kunnen werken, zo 't noodig is. Laat de Moed ftandvas-



C ifi )
tig zyn, en eenige weinige Wecken niet verdrieten, gewis wy overwinnen, de [vryheid zal gevestigd zyn, en dus kan men met vtugt aan de Zeevaart en Comimercie werken , die het Hof toch altyd dwarsboomt.
Lyst van de Militie, welke naar HOLLAND moet marcheeren. Naar WOERDEN. 4 Compagniën Carabiniers uit 's Herto^enbosch. i Compagnie Ariilleristen uit de Willemftad.
Naar 't GOOYLAND. Het Regiment Cavallerie van Hesfen Philipsthal uit Breda.
Naar 't Land van VIANEN en GORINCHEM. Het Regiment van Sturler, Zwitsers. Het Regiment Maniniers van Salm. Het Reg;ment van Saxen-Goiha. Het Regiment Dragonders van Bylsnd. Een Compagnie Artilleristen uit Bergen-op-Zoom.
Naar RA AM S DONK. " Het Regiment Dragonders van Hesfen-Kasfel, uit Maaftticht. Naar GORINCHEM. Het eerfte Regiment van Waldeck, uit Maaftricht.
Naar SCHOONHOVEN. • Een Compagnie Artilleristen, uit Sluis.
Naar GEERTRUIDENBERG. Het "Regiment van Hardenbroek. Het Regiuiïnt van Suljard, uit Slu's.
Naar den BR IEL. Het Regiment van Byland, uit Venlo. Berlyn den 4den September. De tyding van den Dood onzes Konings heeft ;in Beijeren de grooifte droefheid veroorzaakt. Onze Monarch heeft eenheerlyk voorneemen geuit. „ Ik wil, zeide hy onlangs, dat de Christelyke Godsdienst „, in ftand gehouden worde; want zy is een Steunpilaar van den Staat. Wy „, zyn Christenen, en hebben reden God te danken dat wy het zyn. Ik ben „, Tolerant, en zal niemand wege.is gevoelens vervolgen; doch op Christelyke („ Kanfels en Lïerftoelen moeten ook Christelyke Leeraars zyn. Ik wil niet ■„ dat myne Onderdaanen zich aan Bygeloovijheii <ta Dweepery overgeeven , „, doch even zo min wil ik dulden, dat de Vry-Geeftery en het Socianismus in„ fluipen "
Volgens fommige Brieven, zou de overleden Koning van Pruisfen een Schatkist van 400 Miliioriien hebban nairelaaten: ook wil men, dat alle de Legaaten, werken die Monarch heeft uitgemaakt, uit zyne byzondcre befpaaringen , en geenzins uit de Schatkist van den Staat, moeten betaald worden ; ondertusfchen word, in de Breven van Berlyn, de Lyst der Lc.aa^en, welke door de buitenjiandfche Courante ) is publiek gemaakt, voor volftrekt onecht en verdicht verklaard. Betreklyk de Regeering van dén nieuwen Koning fchryft men: „ De Koning «heeft terftond na het aanvaarden der Regeering, de Loteryen doen verbieden, {de Soldy der Troupen verhoogd en deu Heer Rousfellot, een Franschman, die
fe-



( iyz )
federt 16 Jaaren, om eene ligte Mifdaad, gevangen zat, doen ontflasn; ook heeft Zyne Majefteit aan een Kanonnier, die de Krygsftrsf moest ondergaan, gratie verleend. Deeie waardige Opvolger van den grooten Frederik maakt 2ich gereed, om eerlang een Reis te doen door alle de Steden en Provinciën van zyn Koningryk, om dea Staat van den Koophandel en Landbouw te onderzoeken, gelyk ook de wyze op welke de Juftitie in dezelve geadm/niftreerd wordt; zullende het. a»n ieder vryftaan zyne bezwaaren aan den Monarch by Request voortedraagen. Na Zyne terugkomst zal hy alle de ontvangen Requesten doen onderzoeken, en dus zyne Staaten veeleêr als een Vader des Huisgezins dan als een Koning, regeeren."
Parys den 8ften September. Gisteren heeft het Parlement het Edict geregistreerd tot eene Geldligting van 30 Millioenen op de Domeinen van deeze Stad.
Met een extraordinaire Courier, heeft men van Cad'x tyding gekreegen, dat aldaar twee Registerfchepsn behouden gearriveerd zyn ; het een komende' van Callao de Lima, en het ander van Buenos Ayrez, medebrengende, behalven de kostbaare Lsadingen Koopmanfchappen , 3 Millioenen Piasters : wyders verwachtte men daar, geduurende den loop van deeze maand, nog een Schip uit de West-In:iën met eene zeer ryke Lading. In 't geheel bedroeg het Geld, hetwelk, in verfcheidin Schepen, geduurende dit Jaar, uit de nieuwe Waere'.d te Cadix was aangebrsgt, 14 Millioenen Piasters.
Utrecht den ióden Stptember. Onze Vroedfchap heeft eergisteren eene Publicatie gearresteerd, hoofdzaaklyk behelzende:
1. Dat, by onverhoopt Alarm, zo wegens den aanmarsch van Trouprs tegen de Stad als anderzins, indien zulks by den avond of des nachts gebeuren mogt, ieder Burger zal gehouden zyn binnen zyne Huizinge voor de Glas-Raamen, een beheorlyk brandend licht te plaatfen, op dat de Stad op de fpoedigfte wyze genoegzaam verlicht worde : 1. Een ieder moet, ten dien einde, voortaan een Lantaarn, met een Kaars in dezelve, in gereedheid houden : 3. Ook moet ieder voorzien zyn van twee Water-Emmers, altyd ten gebruik gereed : 4. By ontdaan Alarm moet het Vuur in alle Huizen worden ingereekend, en zodanig bezorgt, dat alle gevaar van Brand worde wechgenomen: y. Geen Ingezétenen zullen z ch kunnen onttrekken aan welken Dienst ook men, in tyden als boven, van hem zeade mogen vorderen; ook zal men geene Dienstboden, des gerequ reerd wordende, mogen weigeren: 6. Alle Arbeiders in Stads Dienst zullen zich alsdan by of ontrent het Hu s van den Stads Fabriek moeten vervoegen, om, na tyds gelegenheid, gebruikt te kunnen worden. 7. Ten zeiven einde zuilen alle de Brandfpuit-Meesters en verdere Bedienden van de Brand-Spuiten zich moeten vervoegen op de plaatfen daar de refpective Brand-Spu'ten bewaard worden: blyvende voor 't overige ten 8 ile alle Burgers gehouden zich ie gedraagen volgens het geen by de Ordonnantie op de Schuttery, by tyden van Alarm, bepaald is &c.; alles op pee ie dat te^en de onwilligen en nalaati^en in deezen zodanig zal worden geprocedeerd als Hun Ed . Gr. Achtb. ten beste van Stad en Burgery zullen oordee'en ts behooren.
«ulrukt by de Erve de Wed. J. »*w EGMONT: op dc R-tgulien Bieêftiast, i«Amfleidarn.



D E
HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE
NIEUWS-
VERTELDER.
Den 30 September 1786. N°. 39-
Het eetal der Dooden tan de voorgaande wees i* 130. * Van cider» verneemt men de volgende Byzonderheden Van Conftantincpekn wordt, in dato den zyften Augustus, gemeld: DatCap. t.nHasfanSa het Leg*r der Bey's, in Egypten, by Rofette, geflagen heeft, en tSns Meeste! van Cairo is. Deeze tyding is zeer important voor het Gouver.. m.„ fnr«*t niet alleen van zeer groote Schatten, welke uit cie Land-
verzekert dat zulks de Inkomften van i r ™. Hrr iaarlvks met ie of 16 Millioenen Piasters zal vergrooten. d P?rTden fyleSptX. doorleden Satuidag bevond zich de Koningn ao opwsI vk dat Haa« Majefteit Zo: dag moest Aderge'aaten worden ; dan deeze ongefte hed' heeft geen verder gevolg genad, en was veroorzaakt door een fc rik Se Haare M^efteit had bevangen, toen zy Vrydags te voeren, te St. Cloud wandelende een» Vrouw, door het Paard van een Postillon, omver zag ryden, «1 fchoon die Vrouw 'er'gelukkig geen le.fel door ontving, was de Kóningin 'er echter dermaate van ontftdd, dat zy 'er 4 * f dagen tiek van geweest ,s.
Den oden Augustus zyn. door een Arrest van het Parlement van Provence, *»keren9p«cal EÏcme, de Zoon, Koopman te Marfeille en Reeder van het Corve fchip fa Fortune b nevens den Sch'pper op hetzelve, Jean Francois Peyres gevonni d om te doen Amende Honorable en Gebrandmerkt te worden met de Letl « r aT- ïvnde vervolgens, de eerfte voor y en de andere voor 20 jaaren tot dTclfveïweezt, ut hoefde dat g«egde Escure overtuigd was geworden, dat t de LaadTnTder Goederen had vervalscht, zo in de waarde als hoeveelheid, gehk ook dat hy Connoisfementenhad gemaakt en den Schipper doen «eekenen voor ILter auantiteït als hy waarlyk gelaaden had; voorts had gedaan valfche Asfu^^éSs^jSh,i willen'overhaalen om die Corvette, op haare reis van
MDei!SiXdSvtndaen S^S Francois Peyres beftond hierin, dat hy was De Misdaad van oen *" JV £ f h,bbcnde Connoisfementen geteekend
IT^^è wSrdl^fhTgeSe» had, gelyk ook om dat hy de voorjla^n, v n KSip te doen vejaan, .had P™** Mm, zya tweedea Schipper eo Luitenant had trachten over te haaien. ^



( if4 )
Ser/yn den iöden September. Mm twyfelt hier niet of Gelderland heeft verklaard, dat, zo de Staaten van Holland niet den geliefden Stadhouder, Overwinnaar van Elburg en Hattem, alle deszelfs Militaire Vermogens wedergeeven, (dat is, de magt, om aan hem verbonden Slaaven, tot Officieren aan te ftellen, die, op zyne wenk, de Burgers vermoorden en plunderen,) zy alsdan op zichzelven Aardappelen zullen planten, en Troupen van ons Hof in dienst neemen. Men twyfelt hier aan die goedwillige Refolutie der Gelderfche Staaten niet, maar de Verftandigen twyfelen hier of onze Rechtvaardige Monarch het begin zyner Redering zal teekenen met den onderftand van fcheuring der Unie zyner Bondgenooten, voor wier aanhoudende vriendfchap Zyne Majefteit zich zo nadruklyk verklaard heeft.
Londen den ioJen September. Voorleden Donderdag, had men hier een zeer byzonder geval: Twee Commifen van den Tol, na dat zy een Baal Wol geyifiteerd hadden, welke uit het Schip de Sandwich, komende van Livorno, ontlaaden was, klaagden over onpaslykheid, welke verield ging met braaking, hetgeen men terftond toefchreef aan eens gevaarlyke uitwademing, welke u't de Baal gekomen was. Dit gerucht, zien fchielyk verfpreidende, kwam we! haast ter ooren van de Commisfarisfen, welke oogenbliklyk bevel gaven, dat de Commifen tot nader order op de plaats moesten blyven op welke zy zich bevonden, terwyl'er inmiddels oen Expresfe wierd afgevaardigd aan de Lords van de Thefaurie, om hun kennis t« geeven, dat de Pest zich geopenbaard had aan boord van het Schip de Sandwich en dat twee Commifen, terwyl zy bézig waren met een gedeelte van de Laading 'm zyner Majefteits Magazynen , te vifiteeren, daarmede waren befmet geworden' Dit bericht ging verzeld met een verzoek, dat het Schip op nieuw onder Quarantaine mogt gefield worden, en dienvolgens werd > order gegeeven, dat dit Schip en Volk ten tweedemaal moest Quarantaine houden, en de Commifen de Meisjes en eenige andere Perfoonen, die zich aan boord hadden begeeven omderaelver Vrienden te bezoeken, wierden genoodzaakt 'er op te blyven en met het Schip naar de Motherbank gezonden, alwaar het door twee Barken met gewapend Volk bewaakt wierd: Dan by nader onderzoek is het gebleeken wat'er van de Zaak was: Die Wolbaai was gebragt in het Magazyn, waaiin doorgaans de bedorven en aangehaalde Wynen geplaatst worden, en de Commifen hadden voor de visitatie van de Wolbaai, een aldaar liggend Vat Bourdcaufche Wyngevifiteerd en 'er zo ryklyk van geproefd, dat het hun die onpaslykheid en braaking veroorzaakte, welke men voor verfchynfels van de Pest aanzag: Althans na dat zy eenige uuren geflaapen hadden, bevonden zy zich van hunne misfelykheid enbraakinjr herfteld. Ondertusfchen hadden de Commisfarisfen, op den ontvangst van die vetfchrikiyke tyding, geordonneerd dat alle de Balen, die ontladen waren terftond moesten in den-brand geftoken worden, ten einde zich de Pest niet verder zoude verfpreiden, waardeor eene fchade van meer dan 2000 Ponden Sterlfnes aan de Eigenaars van dezelven is toegebragt.
Utrecht den igden September. Lyst van het Gefchuten Ammunitie-Goederen welke op den 4den September 1786, op order van den Commandant Quad uit het Magazyn van Arnhem, naar het Loo zyn vervoerd: 1 Hauwitfer met'Aftuig Voorwagen, Capel en Stelhout, 2 Wisfers met Krabbers, 1 Lepels, a
Aan-



C isf)
Aanzetters met DamhoHten, 4 Handfpaaken, zi geprepareerde Hauwitfer-GreDaatei, 29 ledige dito, ir geprepareerde fiuifen tot dito, 10 Druiven, 50 1-igte Kogels in y Tonnen, ro Steen rnan dcns, 6 Yzeren Hand-Mortiers, a 16 Pond Yzer, 60 ligte Kogels tot dezelve in 3 Tonnen, 6 Wisfers met Aanzetters, 8 Pulver-maaien, als: 1 van één Pond, 1 van een balf Pond, en 6 van een vierde Pond, 1 Pulver-maat van Meelpulver, 1 Beursion, waarin de Pulvermaaten , 't Meelpulver, de Buifen en Wisfers met Aanzetters van.de Yzeren Hand-Mortiers, 7 Hairen Kleedm, 400 Pond Buspulver, waaronder 200Pond fyn voor de Morüers, 433 Douzyn fcherpe Juff. Patroonen, a ia in het Pakje, zynde f196 Patroonen, in 3 Tonnen, 1 van 138 Douzyn, 1 vsn iyj en 1 van 140 Douzyn, 8 Lontftokken voorzien, 1 Bos Lonten, 2 Lantaernen.
NB. Deeze Goederen zyn op 8 Karren gelaaden, belpannen ieder met 2 Paarden , en 4 Paarden voor den Hauwitfer.
Uit het Magazyn te Zutphen, 4 Zesponders, 4 Twaalfponders, 1 Mortier, en een groote quantiteit Ammunitie.
Campen den i9den September. Wyl de Vyanden van ons Vaderland en de Vernielers onzer Vryheid , alles wat mogelyk is aanwenden om onze billykfte klachten als valfche aaniygingen te doen voorkomen, hebben wy noodig geoordeel, de navolgende allerëchtfte omftandigheden aan het weldenkend Publicq mede te dee'en.
By het inrukken der Militie te Elburg veele Huizen der notabelfte Burgeren gefloten zynde, wierden verfcheidea derzeiven opengebroken en door een troup Soldaaten ingenomen, die zich al aanftonds van 't voorhanden zynde meester maakten, gefloten Gabinetten open gemaakt; Linnen daaruit geftolen; Kleeéeren, zelfs Mantel en Bef, onder anderen , van den Predikant van Diermen, ter btfpotting van God en zynen Diemt, aangedaan en geroofd; Kelders opengebroken , de daarin zynde Wyn , Jopenbier en andere Drank leeg gedronken ; Vleesch, Spek enz., zelfs dat in den grond bedolven W3S, opgegraaven en verflonden; Hooi en Haver voor de Paarden, zonder kennisgeeving aan den Eigenaar, vervoerd; Meiden en andere Ongelukkigen van hunne Dekens beroofd; en verregaande Baldaadigheden gepleegd hebben.
Geftolen Kleederen en Zilver zyn 'er in menigte openlyk te koop uitgeveild en voor niets beduidenden prys verkogt. Porcelein enz. is 'er in ftukken geflagen. Aardvruchten en Boomgewas zyn in 't openbaar wechgehaald. De Goederen en Eigendommen, die men voorneemeas was te verbrengen naar hier en elders, Zyn aangehouden; fom-nigen daarvan zyn onder 't bezorgen der Eigenaars wechgeraakt. Kortom, de fchade is onbegrootbaar.
De verregaande en fchreeuwende brutaliteiten beftonden in niet minder dan bedreigingen van Moori en Roof. De Stads-Vroedvrouw, op aanraading van B. Rauwenhof, Ds. van Diermen en anderen, van hier naar Elburg , ter vervulling haarer vereischte aanweezeuheid, vertrokken, wierd daarvan nietverfchoond; de ysfelykfte dreigementen van haar in 't Water te fmyten enz., verzeld van liaan op Deur en Vengfters, onder de gruweiykfte vervloekingen, dezelve aangedaan, zyn voorbeeldeloos en Godtergend geweest, geene klachten, aan den nog prefenten, zo bekenden en fchranderen Burgemeester Julien, wierd gehoord, maar
V 2 de



( if6 ) ^
ie arme Weduwe wierd door hem befpot; men wees de Ongelukkigen naar den Officier; zonder beter gevolg, dan dat ds redenen en ftof tot kkugen wierden vermeerdert.
Men floeg van woorden wel rns over tot dadelyk Geweld, voorhanden zynde Bericiten van een gevaarlyken toeleg op het leven van een der Burgers, een welgem'kten Sabelflag ia zyn eigen Huis ontfprongen, zo dat dezelve het Deurkoiyn (nog zigtbaar) trof, kunnen tot Haaltjes dienen.
Zie daar dan uwe Werken, ó gevloekte Heertchzucht! die rog den naam van een Menschlievend God in «wen fnooden mond dutft neemen. Gy verdrukt «wen Evenmensen, die nergens in van u onderfcheiden is, dan in de noedlottit-e overmagt, door het taai Geduld van het Opperweezen tot op dit oogenblik u nog in handen gelaaten; doch wie weet hoe lange!
Haarlem den 22ften September. Gisteren zyn 22 jonge Lieden, uit de refpecstive Godshuizen deezer Stad, welke zich vry willig hadden aangeboden om by de Artillery te Utrecht geëmploieerd te worden, op kosten van de Commisiïe van Directie alhier, m Uniform uitgerust, naar Utrecht vertrokken.
De Penningen, welke voor de van hier uitgetrokken Manfchsp in de Busftn zyn ingezameld, hebben te famen bedraagen de fomma van ruim ƒ7800-:-:, behalven nog byna / 100-:-: weeklykfche Cootrlbutien. En u t hoofde van de importantie deezer Somms heefr de Commisfie van Directie heden morgen gerefolveerd, het geheele endeihoud deezer Manfchap by provifie voor hunne tekening te zullen neemen.
Rotterdam den 23ften September. Heden op den middag arriveerde alhier van Utrecht een Detachement onzer Schuttery, dat op ;den 7den deezer onder den Heer Major de Monchy derwaards was uitgetoogen. Hetzelve trad aan de Heulbrug uit de Schuiten , wierd aldaar door den Stads-Majoor" van den Bylaard, te Paard zittende, gerecipieerd en naar de Stad geleid, tot voor den Doelen, waar eene Commüfie der Weth , beflaande uit de Heeren Colonel en Secretaris van den Krygiraad, hetzelve ontving, en den Heer Hoofd-Officier Gevers eenegepasie Aanfpraak van verwelkoming deed. Om de onzekerheid van het preiiefe uur hadden Hun Ed. Groot-Achtbaare hun Middagmaal in den Doelen befleld, en daarby geïnviteerd den voornoemden Colonel en Secretaris, twee Geconftfueerdens van de Requ:stranten en den Profesfor le Sage ten Broek, waarby toen ook genoodigd wierden de zeven Opper-Officieren van het terug gekomen Detache- ■ ment. De wachthebbende Compagme had, op ordre van de Weth, de Hoofd- • Wacht betrokken en een Detachement naar den Doelen gezonden om den Ingang ; aftezetten, doch 't welk, buiten hunne fchuld, te laat kwam. De van Utrchtt geretourneerde Officiers en Schutters waren allen verfierd met Palmtakken op i hunne Hoeden, door een ftrik van rood en wit Lint vastgemaakt, welke hen 1 door de dankbaare Utrechtfche Burg ers gefchonken waren. Zy roemden tent hoogden het gul en hartelyk onthaal, aldaar genooten; gelyk men van Utrechtt fchryft, dar in die Stad derzelver loflyk gedrag ten hoogden gepreezen wordt.
Gedrukt by de Erve de Weduwe JACOBUS van EGMONT: op de Reguliers Bteéfkaat, te Amfterdam.



f DE
HOLLANDSCHEWEEKLYKSCHE
NIEUWS-
VERTELDER.
Den 7 Oaober 1786. N9. 40. .a
Hei eetal der Dooden i-an de »oorg&iade wee» «'iyo. Van elders verneem; men de volgende Byzonderheden. Cottenlaetn den liden Sep.eir.b r. De algemeen Vergadering der GtiDtreiwTinL Oost-Zeefche en Gu.Wfche Handel-Compagnie den 28lkn laatsteen gèJou den zy. de, is daarin eenpaarig goedgekeurd bet Plan dcor de Direc emèn van 's Korhus we.e voorgedraagen, volgens welk ieder Aéhe-Houder, Z »icWnnfn .g*wea«n declauere.de en nPgaa,e doende van het getal en S Nomm rs van zyne Aöien, z ch zal kunnen oatdotn van de elft detze ven, tt^Ty Ryksdaalders iedere Adie en dus drie vierde van den inleg, gedeeltelyk rn^d en gedeeltelyk in Obligaties, die door den Koning geguarandeerd worden in deezer voegen, dit een Houder van ié Ad en waarvan hy 'er a.tremittee d, daarvoor ontvangt diie ag.rte in Geld en de o/er.ëe vyf agtfte in SSen, elke Obligatie 7* Ryksdaalders tegen 4 per Cento, welke fuccetfivelyk fa d,n tyd van 18 airen, genalifeerd en door een Jaarlykfche Loting Stro tn zullen wo.den. Het Generaal Fonds tot deeze realifai.e „ bepaald op IS 000 Ryksdaalders in contant Geld en op 400,000 Ryksdaalders m Obliga iL?gSteerd den nden Juny deezes Jaars, van welken tyd de Inttesfen zul-
Septemb.. De Regeering is than, bezig methet Prdéö ter u-Ser te brengen om eene nieuwe Volkplanting aan «e kggen in Nieuw-Holland aelLen in h Zuid-Zee, en de Commisfarisfen van de Ma.ine hebben, en dien drde, by opmlvke bekendmaaking, lyoö Vaten geeischt om de Levensmiddelen èn het geen 'er tot dm Landbouw nood.g is, derwaards over te voe en Dit SjiSm zal aangelegd worden in de Baa de Botany aan de Westkast van dat Eiland, alwsar de Capitein Cook zyn Volk ververschte toen by in 't Jaar r770 aldaar aanlandde, en dewyl hy deeerfle was cie da gedeelte van het Eland omgevaaren had, roemde hy hetzelve Nieuw-Zuid-Walles, en de tiêe Kaap-n , aan den mond der Rivier, Banks en Solander. Men zal derwaards 680 Misdaadigers en 70 Vrouwen laaten overbrengen, zullende er lyo op ieder SchipTonder\ Wacht van x Corporalen » Soldaaten van de Marine,^-



( *f* )
ftheept worden. Ds Soldaaten van de Marine en de Misdaadigers die zy zullen moeten b:waaren, zullen van de noodige Levensmiddelen voor twee Jaaren en van de ve.eschte Zaaien tot den Lantibouw, gelyk ook van het geen tot de Jagt en Visvangst behoort, vooriien worden. Men zal hen zo lan/in muiten fcerg-n, tot dat het Fort in gereedheid zal weezen. Dit Eiland is genoegzaam op dezelfde breedte gelegen als de Kaap de Goede Hoop: en men heeft 8 maanden »oodig om van hier de reis daar heen te doen.
Met authent que Brieven, onderdaags uit de West-Indiën ontvangen heeft «en tyding gek reegen, dat een groot aantal vreemde Planten, welke al'sa uit de Specery-Eilanden m Oost-Ind ën zyn aa 'gebragt, te Jamaika, Barba los en .n het Eiland Nevis, met zeer veel fucces gedeeld zyn ; deeze Planten was men Verfchuldigd aan den ^ord Rodney, die zich, geduurende den Oorlog, meester gemaakt hebbende van een Fransch Schip, hetwelk van Isle de Hourbon raar Martimque beftemd was, en e<n< groote quan it*it dier P'aote aan Boord had dezelven n^ar JamiiKa zond, met order om die aan de zorg vm een bekwaam ru.mer <e b trouwen, hetwelk dan ook zo wrl «e.ukt s, dat zy reeïs in andere Eilanden verfpreid zyn en «hans voor cie Co 01 ipn een groote w nst beU.oven
Pvrys den z4lt n September. De Wy.- .(,« St s in ónze Provii eien n m 'net begomun: het fchooue Weêr, hetwek me., federt he b gin van deete maand gehad he f!, geeft veel ho -p, dat ue Wyn van veel betei quih.eit zal weezen a's die van het voorgaan ie Jaar.
Dewyl de Landlie jen 'door da< en nacht fti de open ucht te weezen en aan Je veranderlyk e d van het We«r blootgefteld te iyn, ve al oor Z cktens wor <en aangetast, welke men zoute ku n-n voo.komei i, indien zy v.n eene Kleedink1 jooczien waren, die warnet en minder doordringbatr voor den Regen was dan du tege woord g by Hen in gehro k is; zo hebben eeng* Vlenschtievende Perfoonen het Dmwe p emaakt om da. gebrek e re bne en; en IcControIleur-Getieraal zu k een « fiyk o >gn erk willen ie ondei Iteuner-, en gtlyktydig d* Manufaéfuners v;n dit Ryk aanzetten cm hierpmtce. t Proeven te n-. m :n to heeft die Minister een prys van 1200 Livres gefield, ter belooning van hem dir e-n Stof zal uitvinden, welke duurzaamer . warmer, goedkooper <n m n 'er voo oen Regen doordringbaar is da) die Sof, welke gewoonlyk door de Lan^lieoen tot hunne Meeding gebuikt ViO dt.
'i Hage den ^vften September. Van Coppenhatren is de tyding ingekom-n dat Haare Koninglyke Hoogheid Sophia Fredenca, Gemalin van ^ VoSs hal! vHostTs Frederilt> den deezer, zeer voorippsdig van een Piins
GouJa ien ly fcn September. Gisteren is alhier door Regenten en Regertesfen van het Proven«rs-Hu.s, gevierd de houderdfte Verjaardag van Arna Schuurman Weduwe van Jan van Leeuwen, federt het Jaar i77s Proven!ere*fe in 't voornoemde Huis ; zy was met haar Dochter en aangehuwde Zoon Jan Wilkines on 4e Middagmaaltyd ter Regerteo-Kamer prcfent, en vertoonde in a'le opzieten sene onbegrypelytte levendigheid eti vlugheid van Geest; heden is zy mede orefent geweest aan de ordinaire Pro yeniers-Tafel, alwaar zy met veel vergenoegen zich'
heeft



C If9 )
heeft vervrolykt, ea hebben ook de verdere Proveners onder de Maaltyd en het
gebruik van een glas Wyn, door Heeren Regent-n extra onthaald, zich zeer met dit fingulier Evenement in vreugde uitgelaaten. Zy is volmaakt gezond en zonder ander ongemak dan nu en dan Jigtpynen, die echter haar tiet beletten meteen Krukje orer de Piaati van het Proveniers-Hu:s te wandelen.
Leydert den eerden October. De milddaadigheid onzer weldenkende Ingezetenen is over het algemeen, niet tegei traande de menigvuldige gelegenheden, hua daartoe deezer dagea aangeboden, naar de omftandigheden van deeze Stad, en ia verg«lyk:ng van andere Steden, allen roem, en navolging waardig, en men vind onder de milde Geevers zelfs Lie.en, cie zich te vooren nergens mede pleegden i t« bemorijtn. Sch >on de Colköe voor de mis andelde Inwooners van Hattem en E'burg op vo >rleden Saturdag gefloten is, zal men echter dezelve nog ten dag dre a vkr open houden, voor znlKen, die tot nog geene gelegenheid hadden om daartoe iets te geeven, of zich bezwaard vonden niets toegebragt te hebben tot verzagting van het Ongeluk, het geen hun zo wel als hunne Medeburgeren had kunnen treffen, indien de H eren Staaten van ons Gewest met dezelfde Heenchzucht b-zet waren geweest als die van Gelderland. De Heeren Fia fcrc Predikanten hebbrn voor eei.i^e dagen «n Corps zich vervoegd op de Kamer der Directie van o s Genootfchap, om te cjntribueeren voor die Helden, welke van hier ter hulp hunner Landgenooua tyn uitgetrokken. Gelyke milddaadigheid is door een waardig Lee aar der Nedtrduitfche Gemeente, voor zo veel men weet, betoond. £ . Roomfche Priesters kwteten zxh ook edelmoedi^lyk van hunnen pii^t»
Amfterdam den eerftei October. Van Boulogre h<eft men Je onaangtnaame tv i. e . iat d n 26ften September aldaar op Strand geraakt s het Schip Anna Maria, gevoerd by Kapitein P. M stert, van Suriname herwiards brftsmd; hetzelve ftond by laa* Water droog en was nog digt, cus hoopte men het Schip en Laadio< nog te beiouden.
In den Som van voorleden Week is by Egmond op ftrand geraakt het Schip van H. Hendriks, van Bergen naar Dordrecht beftemd; men dacat dit hetzelve nog digt was en dus hoopte men de Laading te bergen. Ook is den zóften September op Vlieland geftrand het Schip Covcordia, Schipper M Prins, met Deekn van Memel naar Duinkesken bettemd; hei Volk is behouden en men hoopte by goed Weêr de Laading ook te bergen. Den 27(101 dito is by Oosterfchelling. gelhand bet Schip van A. Fisbeek, van Stettyn h rwaards komende.
Van Elfenmr wordt van den 23ften Septemper gemeld: Dat in Arendsdahl zeer ootrampo. errd bi nengeloopen is het Sch p van M Gerdes, van Petersburg, met S'ukgoe eren, naar Brugge beftemd; dezelve had fchade en lek in het C&aaal bekomen. Voorts was in Ooster rifoer binnengeloope 1 J. Moderow, van Stettyn n>ar Hamburg moetende; dezelve was met een Orcaan los geraakt en op een Klip zwaar lek geworden.
Schipper H. Wachter, van Hamburg naar Dantzig op de Elve terug gekomen, heeft twee Ankers verlooren en is by Glakftad gefttand; men hoopte dat nn Schip nog gered zou kunnen worden. Op de Rivier van L-mmenk is geftrand net; Schip van j. H. Schaar, van Breemen derwaards beftemd. InDouvres, vol=>
geus.



I
( iCo )
ceti» een Brief van den zyftm September, is blnnengeloopen, om te repareeren, het Schip Prins Hendrik, van Rouaan naar Elbing gedestineerd.
Naaawkeutige Lyst van alle de Hanen, die m Hauem door de roofzucht der baldaadige Soldaaten geplunderd zyn.
De Huizen van Teunis de Haan ; Salomon Marcus, een Jood; Lubbert Wysfenb^re- IzaakSimon; Anthoni Barneveld; J. L. Muller; Hendrik van Wyhe; Tan van Wyhe- G. W. Van Barneveld, wiens Wynkelder geheel en al wechis; de Weduwe Hesfeling; D. van der Horst; de Weauwe D. Blosmert. voornamelyk in één Kamer; J. van Wageningen; Tcun s Wynen; E. van Barneveld, Ontvanger van de Verponding; G. van Dooinum; de Weduwe Burgcnuester Daendels; Barend Schuurman ; Gerrit Visfcher; Evert van Gakn; And, ies Wild; Asfiën van Oene; Berend Wildeman; Hendrik van Brummen, Stads-Roedendraager en Ontvanger van de yofte Penning; Tryntje van der Scheer; Hendrik vanLanee- Jan Sandtink, Schoolmeester, meestal in één Kamer; Side Schutte; Frans Nisfiok; Jan Breunis; Jan Schaap; J. G. Vinkenbrink; Lulcf N h-ua; Gerrit Menfink; L. van de Weetering; Klaas Lodewyks; Jan Hoogers; Jan Wildeman; Hendrik Aarts; Evert Huisman; Lena Groenewoud; Lubbe t van Doortiurs; Lubbertus van Laar, Hopman; Anthoni Lodewyks; Peter Hogers; de Weïuwe Jan de Haan; Gerrit Alberts; Berend Tytfen; Lammert Ro fi">k; lan va» Asfdt; Jacobus Winkelaar; JannaRofeboorn, meesia: in ééiïKHci.er; lurriën'van M-teien; Tobias Partes; Jan Kaspers; (oi. Barneveld , LuirenaM; Berend Barneveld; Arend Veltkamp; Lubbert Wynen; van den Predikant Echteren met het Arm-Kasje, waarin zich bevonden 840 Gulden, twee Oblieat;ên ten lasten der Provincie Holland en Westfnesland, verfcheide ScheepenKenn'sfen of Kustingen, Quitantiën, enz.; doch men me:nt te weeten, dat de Intresfen o'p de twee'Lands-Obligatiën even te vooren ontvangen, zynde in andere handen, en dus beveiligd zou en zvn; Berend Engelenberg; Ryk vanKeers;
Tuffcr Tulleken; Dries vaniviarie; jauviemi», j«'u,ua^, u^,^™,., T>irk KePer- Hendrik van der Horst; de Weduwe J. Partes; Teums van Waceninaen-'J. van Raam; W. Voorho.st; G. van der Veen; den Predikant Appelius Jan Jaspers, Roedendraager; G. J. de Haan; Larnbert Beumer; Jan Scheers1 Hendrik van Piekeren ; Jochem Jochems, in de Stadï-Lombert, en dus ook de Lombert zelve gefpoliëc-d ; Hendrik van de Wal ; Gejrit Jochems; E; van der Linde- Peter Lerrouw. Voorts hebben die dolle Werktuigen der Dwingelandy, de Kerk ze ve niet verfchoon 1 en de meeste Bybels verfcheurd.
By de Druklter deezes wordi in Comm^fie verkomt, de oprechte en onverbeterlyke Koorts-Pleisters, die door hunne nutte uitwerkingen tegenwoordig zeer beroem! zyn, zo wel voor Beiaarden als Kinderen. De Prys is 8 Stuivers.
Alsmede de oprechte Zeeuwfche Ambeijen-Balfem, welke in korten tyd zo wel de in- als uï'wendige Ambejen geneest, en terftond de zwaarfte Pyn ftilt.
Het Potje is 10 Stuivers
tSedrtut by de « • r -e.u-.-e jACOBUS van EGMONT: e$ de Reguliers Breêftraat, te Amfterdam.



F DE
HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE
NIEUW S-
VERTELDER.
Den 14 Oélober 1786. N°. 41.-
Het geul der Dooden van de voorgaande weelt is 166. Van elders verneemt men de volgende Byionderheden.
Algiers den 28flen Augustus. Den ziften der voorleden Maand arriveerden ia deeze Baai twee Hollandfche Oorlogfchepen, de Batavier en de Admiraal Brakel, onder het Commando van den Kapitein Spenglerzynde tot in het gezigt van deeze Stad verzeld geweest van den Kapitein Boot, commandeerende het Hollandsen Esquader in de Middelandfche Zee: By deeze gelegenheid werd de Vlag van Hunne Hoag-Mogenden met 21 fchoten gefalueerd, hetwelk door dien Corrmsndaut met een ge'.yk getal fchoten, beantwoord wierd. Den volgenden dag kwam d; Heer Spencer aan Land, verzeld door den Kap'tein Bloys van Treslongen de Officieren der beide Sciiepen, wordende by het aan Land treeden met 5 fchoten van de Kasteelen gefalueera: Gemelde Heeren hadden vervolgens, met den Hol-
! lanTcben Conftal Fraisfïnet, audiettieby den Dey, die hen zeer viiendelyk ontving. Den 6den decz?r w:erd, op order van den Dey, de Haven gefloten, om alle d* Kapers in gereedheid te brengen tot het u'tgaan op een Kruistogt; dan alvooren» deed de Vikel-Hadgi van de Marine, op order van den Dey, denDeenfchen Conful by zich komen, en beduidde hem, dat de Regeering onderricht was, dat
1 alle de Noordfche Natiën, die met deeze Regeering in Oorlog zyn, onder Deenfche Vlag en Pas Navigeeren, en dat nog onlangs een Hamburgsr zyn Vla^ had op^eheist; doch toen hy zag, dat hy een Algeryn voor had, de Hamburger Vlag had geftreeken en eene Deenfche vertoond met het Paspoort, dat wel in orde was,
1 en dat hy Conful dierhalven voor de laatftemaat wierd gewaarfchouwd , dat alle
! Schepen die te Hamburg, Dantzig, Labek en by andere Natiën t'huis hoorien, doch met Deenfche Pasten voeren, door de Kruisfirs opgebragt en voor goeden
! Prys verklaard zouden worden, het geen voor een Vredebreuk met die Natie doet
Den i4den zyn alle de groote Schepen op een Kruistogt uitgegaan, ten getalle Van 9, als een van 34, een van 30, een van 28, een van 26, twee van 24, een van 22 en twee van 11 ftukken Kanon.
Sedert het u'tloopen dier Schepen, gaat de fpraak, dat de Dey aan de Kapiteins pofitive orders heeft gegeeven, om alle Schepen, onder Deenfcie Vlag vaarende, hier te brengen, en dan te onderzoeken of dezelven indedaad tot die Natie be.ioo-
W ten,



(1*1)
te», bet geen voor een liegt gevolg doet vreeten: Ook zou het ligtlyk tot een Vredebreuk met de Venetiaanen kunnen komen, dewyl decie Regeering geen goed oog op die Natie fchynt te hebben.
De Gezondheid van deeze Stad is thans goed, alleen heeft men , door de Communicatie tusfchen Bonne en ConftaBtine, hier en daar nog eenig vermoeden van Pest; doch dewyl die Ziekte, volgens de jongfte tyding, in de laatstgemelde Plaats geheel verminderd is, hoopt men , dat de Befmetting eerlang zal wechgaanVan Boulogne heeft men, in dato den i8ften September, dat men bézig is met het bergen der Laading van het aldaar geftrandde Schip de Anna Maria, gevoerd door Kapitein Mosterd, komende van Suriname: Het Schip zit op het Zand en voor ao veel men van de KofiE en het Catoen gelost heeft, ziet het 'er vry wel nit, alleenlyk zyn 'er eenige Baaien gefcheurd en daardoor de Koffi in het Schip geftort: Of het Schip 'er zal kunnen afgebragt en gerepareerd worden, kan men «iet dan voor het lédig is weeten , hebbende hetzelve door de hooge Zee en liegt Weêr federt drie dagen veel geleden. De Laading zal in de Magazynen der Admiraliteit worden opgefiagen.
Berlyn den aden October. Heden, den dag tot de Keurmarkfche Huldiging van onzen Koning beftemd, was het Koninglyk Slot, de Dom-Kerk, en het oude Dom-Plein mst een genoegzaam getal Manfchappen bezet, 'a Morgens ten 9 uuren wierd 'er in de Dom-Kerk, wersvaards zich de Koning, met zyn gantfche Hofftoet, begeevea had, door den Opper-Conitftotie-Raad en Hofprediker Sack, eene toepasfelyke Leerrede ultgefproken over Ezra 10 v». 4 en 5. Na het eindigen van den Godsdienst, begaf zich zyne Majefteit, verzeld van zyn gevolg, wederom naar het Slot, waarop de Keurmarkfche Adel zich onmiddelyk, naar rang der Kreitfen, en elk door zynen Maarfchalk geleid, gelyk mede de Domprooften van Havelberg en Brandenburg, naar de Gehoorzaal begaven, die tot de Huid ging beftemd was. In deeze Zaal, die allerprachtigst met Decoratien verlierd was, plaatfte zich de Adel in diervoegen voor de Baiuftrade, die den Troen omringde, en met hunne Aangezigten na denzelven gericht, dat de Ingangen, welken in de Baiuftrade Haar den Troon waren, vry bleevea.
Zo ras zyne Majefteit bevel gaf, dat de Huldtg-ings-Plegtigheid beginnen mogt, begaf zich de Procesiie naar den Troon, in behoorlyken rang. In de Zaal, tot de Huldiging gefetvkt, plastften zich de Koninglyke en PrinfelykeHofftoet ter linkerzyde der Baiuftrade, die den Troon omringde, terwyl de Generaals en geheime Staats-Ministers binnen de Baiuftrade aan weèrszyden van de trappen des Troons, en het Koninglyk Gevolg, nevens de Prinfelyke Adjudanten , ter rechterzyde van de gemaakte Affcheiding der Baiuftrade z;ch ftelden.
Zo dra zich de Koning op den Troon geplaatst, ea de Koninglyke Prinfen zich ter rechter en linkerzyde van Hoogstdenzelven gefteld hadden, trad de geheime Staats-Minister, Vryheer van dar Reek, als Leen-Beftuurder, op een der trappen des Troorjs, en deed eene Aanfpraak aan de verzamelde Stenden van Prelaaten , Graaven, Heeren en Ridderfchappen, welke Aanfpraak, uitnaam der genoemde Stenden, door zyne Doorluchtigheid, den Heer Hertog Frederik van Brunswyk, als Domproost van Brandenburg, beantwoord wierd. Hierop deed de Lean-Beftnur der door den Geheimraad van Sellentin, die hiertoe benoemd w»»j het Formulier der Huldiging yeorleezen, ea de laatfte woorden des Eeds' voet-



/voorteggen, die dan ook door den gezamentlyken Adel, onder het opfteekcn Vatf /voorzegge», " . d rechterhand, nagefproken wierden.
éc ^^^i^^de Gr^a!i Htmberg • Kr'ng,yke gf eiffi„e
H erop trao xy der Trappen van dtn Troon, en las aan
-Staats- en f abine'™'dl"'^ning zelve getekende Acte van verzekering voor, ,all, de Stenden, een^door "ng ^J^n cn Ingezetenen beloofde, de-
IWaarby ^^X^^St^ en Vryheden te zullen bewaaren en handdelven by h"nn'^'SSigheid en goedertierenheid te zullen regeeren. Terhaven, en hen met 'J«wa£a«, v h6eer van der Reck, a!l Leen-Beftuurder, ,wyl dit alles gefchiedd, rep de y dQor ^ Ridder_
tot driemaalen u, ..U*g tojj de ^ pidn yan -tSlötgepla?tfte
fchsp even zo dikwils l™*£ » f .ƒ en de M öakken Kanon, die in
iPaukers en Ttornpewrs oegonn p , gelost wierden : Waarna zyne ' ^ï^feXf*;.n£«togd: de doo, Zyne Majefteit gemaakte Staats-
u « „!n ««n dtn Troon der verzamelde Stenden voorlas. '%e^E^ begaf zihrKoning, voorgegaan door den Generaal-Lntenant en Vervolgens iaegar x s de R ; lyke en verdere Pnnfen, en
I Gouverneur varMoHendo f > v£ Mia}st u^\st Ba,kon, 't geen voor |gevolgt door de Generaals ?orD, wal opgericht, en op welk de Leen-Direaeur ' dC Tan 5e Ma % aat^de' SpuSen de B^rgery der Refidentie en wederom aan de Magdt aat a Steden, een Aanfpraak deed, die door den
Stad ^4 Uït ^ ^ StedCnCQ
tieneiui o.iyg, » „„Hrnkkelvkftewvze wierd beantwoord. >
de Burgery, op d«*ade7KS Geheimraad van Sellentin den Eed vangeH.erop wierd door den . de la.lfte w00rden van deazelvea
^Jir S^an^fc^^ï^S Magiftraat, de Gedeputeerden en
iSSft™»» benoemd> in Appelbloefemkleurde Zyde, een d a E%t>l^nrSt dei -voorwe Eeuw, gekleed, en op een witten Hengst, met oude Duitfche Dragt der£,|ad onh'aDgen, gezeten was (ftaande op
\ /ir^ifJr^XV^//^.' 't Geen door de gezamentlykeBurgery, ont^^Tvi^^T^m^ en het iofn van >t Gefchut, driemaalen
hCNaaldditWa!leds' wierden de Penningen, op deeze Plegtigheid geflagen uitgedeeld: = Fn toen de Koning zich ter Tafel begeeven had , fpysden insgelyks-de P«foonen, i fie tot heverrichtender Huldiging benoemd waren, gelyk mede den Adel welke
I pWtiaheid hadden bygewoond" benevens de Magiftraat deezer Stad , en de Ge; d putee de^ der Keurmarkfche Hoofd- en mindere Steden, mede aan verfcheide ; TÏfelen die hun door den Hofmaarfchalk aaageweezen wierden.
D« aVond was de gantfche Stad zeer fraai geïllumineerd. De Koning yke
Academie van Konsten en* Werktuigkundige Weetenfchappen, had^ een fraaijen ! ï i rre erpaste Zinnebeelden, doen vervaardigen, d.e met verfcheiden 1 LZ^ns ve l\S was; gelyk mede het Landfchapshuis van onder tot boven ,n ! ^^S^^fvLhi^lm^d^ 't Welk alles door den Komng \ des avonds bezigtigd wierd. ^ ^



C 164 )
Mat'tm den 4"ien Octobïr. Men verwondert zich hier, boe het mogelyk is, daar zo veele Vreemdelingen van tyd tot tyd hier zyn geweest, om de verfoeijelyke P.undering te aanfchouwen, dat zulks nog gedeeltelyk in twyfcl getrokken wordt. Een aantal van zestien Verklaaringen, voor de Regeering van Zwol, onder prefcntatie van Eede, door den Boekverkooper Hoogóp, te Zwol uitgegeeven en alom te bekomen, zal altyd echter, als een Paal boven Water zyn. De vervloekte Party vergenoegd zich niet met de vernieling en verwoesting der Elendigen; neen, de verdrukte Burgers moeten nooit herfteld worden. Zy, die iets gematigder vraagen, waarom zyn de Burgers gevlugt? even, als of dit vlugten, aan de Militie recht gaf, om Deuren en Venglters open te breeken, Gelden en Goederen te rooven, te fteelen, en voorts alles te verpletteren, dat hunne hebzuchtige handen niet^mede konden neemen. Anderen voegen 'er by , deSoldaatea hebben niemand belêfdlgt, van allen d'e'er gebleevén zyn; Ja, dit wilden zy wel; doch het tegendeel is te bewyzen. Een oude Vrouw, uit de Herberg de Vryheid, is deerlyk mishandelt, in het vlugten uit haar Huis gegreepen, tegen den grond gefmeeten, de Zilveren Beugel en Tas van haar Lyfgeiukt, en zy zelfs is naauwlyks leevendig de handen der Geweldenaars ontkomen. De oude Heer de Wolf is door de Militairen by het inruarcheeren der Stad deerlyk geflagen, en een'ge uuren daarna voor de tweedemaal. Zy hebben den Ouderling Evert Koning gedwongen , als ook Juffrouw Meyer, de Dochter van den Overfte Meyer, met de Bajonet op de borst, om Oranje boven te roepen, en meer baldadigheden, te veel om te melden. Steelen en Rooven gaat nog zyn gang, en wordt riet gefluit. Of het Hof van Arnhem dat morden hitr komt, daar beter voor zal waaken, als de Juftitie der Stad Hattem, zal de Tyd leeren. Een Diefftal, welke nu eerst is bekend geworden , dcch by de algemeene Plundering gefchied is,' gepleegt op het Siadhuis en geheim gehouden, is, dat de Soldaaten de Zilve.en Zegels van Burgemeeiteren gettoolen hebben.
Utrecht den 4len Oétober. De ongemeene Regen, die 'er federt eenige dagen gevallen is, zal den Landman op veele Plaatfen noodzaaken de Beesten uit de Weiden te haaien , waardoor groote fchade zal worden veroorzaakt, vooral, om dat *er weinig Hooi is gewonnen in den gepasfeerden Zomer, en dsarom gehoopt was de Beesten lang in de Weide te zullen kunnen houden. Dan, hoe nadeelig dit is, en aan fomm'gen-, die niet verder zien, als een Straf van den Hemel voorkomt, vind men 'er, die dieper indenken, en die het befchouwen als een Zégen om dat daardoor mogelyk geweldaadige aanflagen op deeze Stad zullen gedu t worden , zonder Bioedvergieten, en de Boozen van alle kwaade voon eemens, door de hand van Militie uittevoeren, zullen worden te tug gehouden, om niet als Sanhsrb vernield te worden.
slmflerdam den 7den Oclober. Aan de Kaaprde Goede Hoop zyn gearriveerd de Oost-Indifche Compasnes-Retourfchepen de Africaan, Kapitein P. Modderman, van China, en het Slot ter Hoge, van Ceylon; alsmede de uitgaande Schepen. Nephtunes, Kapitein C. Byndorp, en Holland, Kapitein L. Janfen, beide mar Batavia.
<g!fdrakt by de Erve de vVuduwe jACOBUS van EGMONT: op de Re^uSer* Breêltraat, te Aiaiterdam.



F DE
HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE
NIEUWS-
VERTELDER.
Den 21 O&ober 1786. N9. 42.
Het getal der,Dooden van de voorgaand* wceK is if3Van elders verneemt men de volgende Byaouderheden. Rotterdam d:n 4den Oétober. In Brieven uit Vere, in dato 30 September, " wordt gemeld, dat tusfchen den 26 en 27ften dito een Schip voor die Wal was :< verongelukt, en dat door eenige Vüfchers wareo opgefischt « aldaar aangcbragt ; 20 heele en 2 halve Tonnen Traan en 7 Vaten Teer, alle zonder Merk Ook iwas 's nachts tusfchen den 3often September en eerften OcT->ber, op de Bank de 11 Onnut, een Schip vastgeraakt, naar Zirikzee gedestineert, waatvan mea de naam
' 'oe^nachts tusfchen den 27 en 28ften laatstleden, zyn op het Strand, tusfchen !]Neuwpoort en Oftende, iy Lyktn door de Zee aangelpoeld te weeten: 14 ' Vrouwen en één Man: ly waren alle gekleed, deen de Man had maar een enkel Hembd aan toen zy gevonden wierden. Men denkt, dat deeze Menfchen iizvn van een Engelsch Scnip, hetwelk nsar Gibraltar belhmd was en fcnipt>iea* «aeleeden heeft' aan welkers Boord zich 120 Perfoonen bevonden, waatvsn 'er |tfet meer dan twee zouden ontkomen zyn; doch cmn weet dit nog met geen
1 Paryf 'dtn rien October. Voorleden week'is de Ordonnantie des Koning», bv welken het draagen van Zydgeweer, Gocardes en Epaulletteo aan de jagen, (IHeydukken, Negers en alle andere Lvrey-Becienden verboden is, op nieuws afïieekondigd en ingevolge daarvan zyn de waakzaame Dienaars der Pol.tie telkens ;:aan de D.'uren der Schouwburgen, alwaar zy alle de Dienstboden, die deeze 11 Ordonnantie overtreeJen, aanhonden. ,,_._.„„. ,
Sedert eenige dagen heeft men alhier, by den Goudfmit Boulher, kunnen zien leen zeer fraai Defert-Servies, hetwelk aldaar, op koS1en van de Staaten-Genciaal "der Veréénigde Nederlanden, voor den Graave de Vergennes is gemaakt. 1 Van Brest meldt men, dat het Schip de 1'Expenment aldaar was terug gekoimen hebbende op deszelfs reis 180 Mannen en y Officieren aan eene befmetteIvkè'Zekte verlooren; welke Ziekte, ao fommigen meenen ontftaan is door het omgraaven der Aarde, op de Kust van Afrika, toen zy aldaar bézig waren torn een Fort aan te leggen , tot welkers voltooy-Dg terftond twee Fregatten sder waards znilen worde» gezonden, en van daar naar de Eilanden zeilen.
W 3 Lft



( t66 )
Heer Jooberthon, die den Koning en de Kinderen van Frankryk de Kin> derpekje» heeft Ingeënt, is door,de Regeering naar de Provinciën gezonden, om aldaar zyne manier van Inenten, welke min kostbaar, gemiklyker engenoegiaam onfeilbaar is, in te voeren: men heeft d!t des re noodiger geoordeeld federt dat de Koning bevel gegeeven heeft, dat alle jonge Lieden, die tot Pages beftemd ayn of om in de Militaire Kweekfehoolen opgevoed te worden, en onder zyne Tro'upen te dienen, alvoorens daarin toegelaatea te worden, zich eerst moeten laaten Inenten.
Uit het Mekelenburgfcbe den 7 den Oétober. Volgens de Waarneemingen, welke een Honorair Lid van verfcheide Genootfchappen over den Landbouw gedaan heeft, wordt de loop van het Weêr, geduurende den aanftaanden Winter, van den eerften Oétober 1786 tot het einde van Maart 1787, op de volgende wyze opgegeeven.
Van den eerften Oétober tot den yden November heeft men in 't begin een veranderlyk Weêr te verwachten, doch naderhand zal goed Weêr de oveihand behouden; op bet einde van Oétober zal reeds eenigzins Sneeuw vallen, en het Weêr koud zyn.
Van den óden November tot den 11 den December zal het Weêr goed worden, zo dat het gezaaide Koorn behoorlyk Woriel kan fchieten, '1 geen tot eenen gezégenden Oogst veel zal bybrengen. Daar benevens zal het ieeds 's nachts ieginnen te vriezen. .
Van den izden December tot den i8djn January. De ingevallen Vorst zal in January zeer ftreng zyn ; ook zal het in den aanftaanden Winter zo fterk vrie*» aen , als federt veele Jaaren niet gebeurd is. Sneeuw zal in dien tyd weinig vallen.
Van den i9den January tot den zyften February zal het nog aanhouden fterk te vriezen; echter zal op het laaist van Januaiy de zwaare Koude een eince neemen, en Jagt-Sneeuw en Dooi Wéér met elkander afwisfelen.
Van den 26ften February tet het einde van Maart zal Sneeuw,- Vont en goed Weêr met elkander afwisfelen; dus zal de Landman wél doen, dat hy in deezen Herfst zyne Koornlanden goed laat fpitten, de Watervooren wél eB diep laat uitgraaven en fchoon maaken, ten einde op de gezaaide Akkers geen Water blyft ftaan. Hy, die dit verzuim 1, heeft het zich-zelven te dar.ken, dat hy een misgewas te verwachten heeft; vermits in het laaist van Febtuary, en op Jiet einde van Maart, een voor den Landbouw nadeelig Weêr zekerlyk te wachSen is.
Zwol den I3den Oétober. Men verneemt, dat 'er geene Milita!ren in den geweldigen aanval tegen Hattem g'cfneuveld zyn, dan die van 't Regiment op naam van den Erfprins, en deeze ruim 200 bedraagen, die in Kuilen van 't bygalegen Xiand begraven zyn; en fchoon 'er veele Inwooners buiten Hiïttem zyn, die zouden kunnen getuigen, het tranfport der Dooden gezien te hebben ; zo hebben deeaen, onder z waare bedreiging der Militairen, geheimhouding moeien belooven, en indien men iemand kan ontdekken welke deeze belofte niet nakomt, zo zoude hy ayn leven niet zeker zyn; dus bedekt men lafhartigheden door *t bedreigen van laagheden. Daar zyn verfcheide Hattemers, die zo hier, als te Campen, Huir aen, die leedig waren, gehuurd hebben; dus daar de beide Steden Hattem en Hlberg als door geweld vernield zyn, wordt Zwol, Campen, Deventer, enz.,
door



C i<7 )'
, , it -n menfcHeltke hulp en byftand, Volkryker, en brengt et» door 'W™ed,S^VL^ onder anderen alhier, dat, om in dc
wederkeerig voordeel aan Meveni ^ z fey ^ ^
'Plundering te Hattem zeker te zyni, ft om de
„rekken der Miline aan■ de' gjJ^^JJ1 waardoor dan^ok zulke Huizen ,«uizea met een ftuk Kryt te fchryven r > }| gaatl) ïedanig,
1de woede niet ontgaan z1a*>™^™*lta xyn, dat ze voor een Gouden Ryidat de Soldaaten van zo n*™*^™"^"^ mecr betaalen. De bekende Ider ƒ 14 : «4 « ZwsTJd ^ Regent inden Eed genomen! Zie hier i.Dinkgreven, Gaarde du Gorps «jee HBeerschiUcht niet geftBit WOrdt. r
mat Neêrlands Volk te wachten{nR ^oo^tdootuaScVi^ i.Laatstleden Saturdag had ?en alh«eemgwew h j,, t»fcheep en by het
per, van Meppeit ^^^^^^ dat ze diende/om met het ontlaaden van dezelve had hy te vei*aan ^ dwaas ook dit veorgeeven was, ,B.oed der Patriotten vol te tappen, enz. Hoe yan^ d
.vonden 'er eenigen zich door geraakt Waperf.Gorp,, welk een
.pak flagen teonvangen; dan door d*™X5de raakte hy t'fcheep en van de
iferl'rifnieTd^
" dD^S,^S£ dtSto' Koster in de Joodfche Synagoge te
Afkondiging ^ ,8^/^ geworden uit
Hoor toe, gy ^G^^^g^S, en verde're Regenten
\ te roepen in »«™ ^^^S , ^ademaal ona ter kennisfeis gekomen en ■, onzer Gemeente: God bewaarenun in da ^ ome
wy met onze ooren gehoord ^^'"EJhefcbea va'n de agtergelaatene i Inwoonders, eenigen van de onzen *oaoen g« s
I Goederen der gevlugte Burgers tjrig »^«» nfaar als een
, welk niet moet -*W™'twaden, ^ «n f ^en de onte waaronder wy J Roof; waarover tusfchen onze Me^B°^ n wu ontftaan weeaen, en hierdoor - vredig leeven en zitten, ee« |rfot ™ls(nf°^!D(hcI geen d« Heere verhoede* I den naam des Vchoon wy niet gelooven wil-
^ mag) altoos met foortgdyhJilUMa p opRchouden hebben ; zo is het, dat I den, dat z'ch eenige van de onz.n nieren.* fs hebben, dat niemand,
| wy hiermede een ieder van de onzen V™™™™ £ ^ Vr0uwen, of Kin1 h/zy wie hy zy, zo wel ^^■^^"Jte'K^^eWe Goederen, EfTeaen, ! deren, of Knechten, groot ^^^^^lo^, verkoopen of verruiZilver, Goud, Juweel en o^muaad £ dg Qoi
len, ten zy hy zulks bekend "J™ 1 waarvoor zy die zouden ge-
bewaare hun! Om die dan voor den zeilden p ys w J kogt hebben, over «e jee ven op d« d«^m^%tile winst mede ?e doen.. En \ ten komen; en op geene andere Jworden, des niettegenftaande, indien iemand ™«^*%t"^%ÏXTc hebben, zonder dezelve als gé-
Si^«
KvïS^A1^ KnhKatml (JofuaVII. vs.z4enz2



C 168 )
en tal geëxcommuniceerd weeian uit onze Gemeente; buiten en behalven dat wy zulk écnen of meer zullen aangeeven aan de Heeren van de Magiftraat' en men zal hierin niemand ontzien; waarna een ieder zich zal weeten te regulee'ren En al het Volk zal het hooren en vreezen, ea op die geenen, die deeie onze' Vermaaning zal gehoorzaam zyn, zal komen de Zégen van al het goede, Amen.
■ TRIO MF-ZANQ aan UTRECHTS BURGERY. Op den izden Oétober 1786. wyze : Hoe zoet is 't daar de Vriendjcbap woont. 1 riomf! de blydfchap fpoort my aan, [Schrik niet voor 't fnoode Moordert-Rot
6 Utrechts Birgery ! J », Bataaffcbe V.lk herleeft' 1
Om U een dankbren toon te Haan, [Dat Vloek,Geweld enHeerschzacht knor
Ten fpyt der Dwinglandy ; Tot zelfden doodfnik geeft»
Uw taai geduld, uw fiere moed, ; Uw Broeders liaan U eeuwie bv ' °^vPnk'myn.harV,t'Heldepftoet! Zy juichen daaglyks „ Dood of Vry
Triomf! Triomf! Triomf! Triomf! Triomf! Triomf!
Gy hebt uw Wettig Recht herfteld; En wordt uw Stad eens aangerand Gy toonde uw Burgertrouw ! Door 't Troete'kind (*) van Staat'
Rechtvaardigheid fchrikt geen Geweld, Gy hebt een God van Nederland ' Maar fchraagt het Groot Gebouw; Die Snoodaarts rasch verilaat •'
(In t aanzien van een Moorden-Rot, Die God, die U geduunV toont
Da' met ow,-??cht'M'Wetten fpetj) Dat hy uw werk met Zégen loont; Triomf! Triomf! Triomf! Triomf! Triomf! Triomf!
Geluk, roemwaarde Burgery ! Vaarwel, Bataaffche Heldenftoct.
Met t Burgemeesterfthap ! Die thans in Utrecht woont'
Gy zyt, in uw Verkiezing, vry; Gy ziet de lieve Vryheidi-Hoed ■
Hoe groot is deezen ftsp! Met Lauwren wéér bekroon!.
Em ftap, die uwen Lof verbreidt; Dit is, na uwe Slaavemy
Gegrond op Recht en Billykheid, De derde Vreugd, 6 Burèerv •
Triomf! Triomf! Triomf! Triomf! Triomf! Triomf!
Streef voort, Bataaven ! 't Is uw pligt, Ik fchrik noch Land-, noch Waterftaf
Dit weet gy; welk een vreragd! Ik zing uw eeuw'gea Lof' '
Gy zult na 't jongfte levenslicht, En, als de Dood my fleept naar 't Graf
Nog fpreeken door uw Deugd! Hangt dan myn Lier by 't Stof"
De Naneef zal uw Daad en zien, En fchryft: Hy deedt zyn pligt: nig„ meer'
En Vryheid eeuwig hulde b:ên, Dat 's al wat ik van U betreer' '
Triomf! Triomf! Triomf! Triomf! Triomf! Triomf'
Edam M Oétober 1786. J. H A Z E U, Cora, Zoon.
(*) Willem de Vyfde.
Gedrukt by de Erve de Weduwe JACÖ^^ITi^^GU^^ op de Regulier» Braéftraat, tc Amfterdam. '



O E
HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE
NIEUWS-
VERTELDER.
Den 28 O&ober 1786. N°. 43.
In den nacht, tusfchen gepasfeerden Zondag en Maandag, ontftond in de Bovenkerker-Polder, by Amftelveen, een hevigen"Brand ia eea Koorn-Molen, waardoor dezelve tot den grond toe is afgebrand Het getal der Dooden van de voorgaande week is 143.
Van elders verneemt men het volgende. Extract uit een Brief van Kaap de Goede Hoop, in dato den 25flea Juny f In dit Gouvernement is thans alles in rust en vrede, doch wy bevinden ons in eene akelige omftandigheid omtrent het Brood-Koorn: wy hebben daaraan gebrek, en van de Ryst is ook zeer weinig in voorraad; dan wy hoopen , met Gods hulp, ons hier we! uit te zullen redden.
Thans leggen hier ter Reede de uitkomende 's Lands Oorlogfchepen' de Befchermer, Kaptein Frykenius, en de Ceres, Kaptein vanHaim, gedestineerc voor Ceylon en Batavia. Deeze beide Schepen zyn met' het Schip Holland, alle onder de orders van den CommandeurSilvester, te gelyk op den 9 en loden Mei laatstleden dit Land op den Westiyken Oever genaderd; dan het was descyds zeer dik; en mistig Weêr, waardoor den Heer Silvester het droevig ongeluk is overgekomen, om zyn Schip, dat te na by de Wal en in de branding op de Rotfen geraakt was, te verliezen. Zyn Wel-Ed., alle zyne Officieren en genoegzaam de geheele Equipagie is gered, doch het Schip is wech, maar van de Goederen zeer veel geborgen. De beide andere Schepen zyn ia goeden ftaat ed op den 1 iden Mey in de Baai Fals ten anker gekomen.
Op den i7den daar aan volgende, zvn insgelyks gelukkig hier aangeland de beide retourneerende 's Lands Óorlogfchepen Goes, gecommandeert door den Kaptein Scavorinus , en de Juno, onder den Kaptefn de Wit. De Graaf van Rechteren is, met het Schip onder deszelfs Commando, op Isle de France moeten agterblyven, om de fchade te repareeren , welke aan zyn onderhebbenden Bodem gekomen was. Alle die Heeren en hunne Equipagien zyn in goeden ftaat van Gezondheid.
Madrid den itSden September. De tydingen uit Andalufien en het Ca■aal zyn allerdroevigst: Befmetlyke Ziekcens maaken aldaar fchriklyke Verwoestingen; Verfcheide voornaams Plaatfen en Dorpen, welke te



(»7<o ,
vooren zeer bevolkt waren, zyn ten eenemaal van Inwooners ontbloot; en het geen on-zc ichrik nog meer vergroot, is, dat de Ziekte zich tot in andere Provinciën verfpreidc. Wy hebben hier eene buicengewoone warmte, en by gevolg eene groote droogte. — Men ftelt hier buiten allen twyfel, dat de Krygsraad van Cadix beflooten heeft het Vonnis des doods over den Commandant Egufa, Kaptein van het gezonken Schip de St. Pedro d'Alcancara, te vellen. Men weet, dat aan Boord van dac Schip veel Zilver en contrabande Goederen waren, welke de Kaptein ter zyner verantwoording had aangenomen, en waarvan zelfs het grootfte gedeelte hem toebehoorde: Het geen oorzaak was, dat hy, tegen den raad van alle de Officieren, hardnekkig weigerde de hoogte van Cadix te neemen, uk vreeze van zich aan geen iTreng onderzoek te kufjuen onttrekken. Deeze hardnekkigheid, op het Perfoneel Belang gegrond, ftrydig met dat van de gantfche Nacie, was oorzaak van hec ongeluk, dat in de Atlantifchè Zee, niet ver van Peniche, gebeurd is. Een ongeluk, waarvan de gevolgen, dank zy de activiteit en kundigheid van den Brigadier Munhoz, by geluk niet zo nadeeligzyn geweest, als men reden bad te vreezen. De Koophandel verliest daarby niet meer dan 10 ten honderd, niettegenftaande de zwaare kosten, welke men heeft moeten doen. Ook hebben de Kooplieden, mee zodanige uitfteekende diensten zeer in hunnen fchik zynde, den Heer Brigadier verzocht, een Gefchenk van 25 duizend Piasters van hun te willen aanneemen.
ExtracT; uit een Brief van Gibraltar, ia dato den 2iften September. Schipper Prederik Schoeman van de Hollandfche Sloep de Vrede, die voorleden week van Amfterdam alhier binnengekomen is, verhaald, dat hy, den 8ften deezer, op de hoogte van Kaap Spartel, in gezelfchap van eenige Franfche en Spaanfche Koopvaarders den geheelen dag gezeild hebbende, zich tegen den avond zo digt by een Genuëfche Tartaan bevond, dat hy dezelve praaide en vernam dat ze van Nizza naar Amerika gedestineert en met Stoffen en Lianens geladen was, beftaande de Equifagie in 13 Mannen. Voorts meldt Schipper Schoeman, dat hy eensklaps, des nachts omtrent 1 uur, de Genuëfche Tartaan in vollen Vlam gewen had, zodanig, dat hy verpügt was afcehouden, om geen letfel van deszelfs Vuur te ontvangen. De Schipper van de Tartaan is met de -az Mannen van zyn Equipagie te Arzilla, tusfchen Larache en Tanger, met een Sloep aan de Wal gekomen, verklaarende, dat zy voor Algerynen gevlucht waren, die hun Schip, na het beroofd te hebben, in hrand hadden geftokeo; dan dewyl het niet waarfchyniyk is, dat de Al-
ferynen een Schip zouden verbranden, dat niemand hun betwistte, en chipper Schoeman verklaard, dat hy geen Turken gezien heeft, onderfteltmen, dat 'er bedrog, omtrent de Aslurantie, plaats heeft gehad.
.Berfyn den Siten Occober. Men verhaalt den volgenden trek van zacht, moedigheid des Konings van Pruisfen, Frederik II., onlangs overleden. Een Pruisfisch Luitenant-Colonel, die op het einde van den Oorlog van 1756 afgedankt was, hield niet op den Koning tc verzoeken, om weder gaptaatst te mogen warden j, hy wstd daarin sralmif, dac Zyne Majefteit
ver-



i ™J dat-men hem tot Hoogstdenzelven liet naderen. Men ziet eeaj ^hrpfchr?fc™e"enTe Koning verfchynen. Hoe toegeevend de Groote. ISdeimSÏ ia in dat opzigt, zo werd hy door de (loucheid van den Ichrvver daarvan zo toornig, dat hy jo Fredeuks d'Or beloofde aan den f die denzelven zoude aanbrengen; de Lunenant-Colonellaat zich
tl de Koning aandienen, als een gewigug bericht aan hem te doen heb-. ?y h " Sirpi zeide hv, SY hebt 50 Fredeiiks d'Or beloofd aan den b /eenen, ïedS Schreef van zodanig Schimpfchrift zou bekend maa, V ken ïk ben die Schryver, ik breng myn hoofd voor uwe voeten • 1 maar houdt uw Koninglyk Woord, en terwyl gy den Schuldigen zmt " S, z zend aan myne arme Vrouw en myne ongelukkige Kinde'* ren de' belooning, aan den Aanbrenger beloofd." De Koning kende, ïl'en Sc'hrvvc - van he°t Schotfchrift reeds, maar hy was verbaasd over het ■^ftV Ï rtoe den, anders fchatbaar, Officier door de behoeftigheid C«brag worden. Niettemin, hy kende hem fchuldig , Begeef u Onn5, naarSoandau, en verwacht onder de bocijen van die Vesting de ■St^rki ^ desï iyken'toorns van uwen. Souverein.» „ Ik gehoorzaam, lU' 'si", maar de 50 Frederiks d'Or." „ Binnen twee uuren zal uw Vrouw ftJelve ontvangen. Neem deezen Brief, en geef denzelven aan dea Smandm ïfn Spandau, die denzelven niet moet openen dan na den :h°t™n » De Luitenant-Colonel komt op het verfchr.klyk Kasteel, dat hem aaneiweezen was tot de plaats van zyn verblyf, en verklaard, zich u?r OevWene By het Desiert opent de Commandant den Brief, dezeWe behelsde deez/woorden: „ Ik geef het Commandement van Spandan aa? den Brenger deezes Briefs en van deeze order. . Hy zal zyne ,| Vrouw en Kinderen met de 50 Frederiks d'Or welhaast zien aankomen. De ï^enwoordige Commandant van Spandau zal naar B.... gaan in de'iSlfdeToedttigfeid. Ik vergun hem deeze bevordering tot vergelding.
« ,^ diensten" (Was getékend,) Fredenk.
',V Manheim den ï4den Oétober. Uit het Keurvorstlyk Cabinet der Na■ rJr^de is het volgende Bericht bekend gemaakt, zynde van dec Sen deezè : Na dac*wy van den aöften der afgeloopen maand September aanhoudende fterke en koude Winden, uit het Zuiden en Westen, fïet donkere Wolken en afwisfelende Regen, gehad hadden, verhief Sch den soften, 's namiddags omtrent 1 uuren , een xo hevigen Storm, ^it het West-Zuid-Westen, dergelyke hier te Lande, by Menfchen geheugel, zo aanhoudend niet geweest is ; deszelfs kracht fcheero1, tot • omtrent 's avonds ten 7 uuren, geduurig aan te wasfen, en eerst om 9 Zen f werd het Weêr bedaard. &De Luchtmeeter begon reed* 'a mor«as vrJeg, om t uuren, te zakken, doch zeer langzaam, en dit duurde ii & Vochtends ten 7 uuren, wanneer de daaling ongemeen fnelging, en «*l in den tvdLvan j uuren, een vierde duim, maar byzonder was dit, Sfchen 11 enduren op den middag. Toen de Storm aanhief, ftond de Kwik ftil, en raakte niet, voor 6 uuren 's avonds, wederom in beiee-Sg, wanneer ze begon te ryzen, en dat met zo veel drift, dat de1 Ï3ve tfr middernacht vier Linien hooger ftond. By de fnelfte daaling ] X 2



C 172 )
van den Luchtmeeter, begon het te regenen, 't welk tot in den namiddag aanhield. Het gevallen Water bedroeg vier en één vierde Franfche Lyn. De Lucht was, 's morgens en reeds 's avonds te vooren, zeer met Wa- i terdampen bezet. De Rezifche Vogcmeeter was tot op Hgraaden gezakt. De Lucht Eleécriciteit was den geheelen dag zeer fterk, en de voormiddagregen was met deeze ftof geheel vervuld. Geduurende den Storm, 's namiddags, dreeven verfcheiden daarmede beladen Wolken driftig voorby, en in het Noord-Westen ontdekte men een geruimen tyd een verfchriklyk Weêr. Deeze famenvloeijing van Eleccrique Stoffen, warmte en dampen, kon buiten andere oorzaaken, de Lucht, zeer gemaklyk, zo ongemeen buiten haar evenwigt brengen. Over het geheel, heeft deeze Storm groote fchade, zo aan de Gebouwen in de Stad, als aan de Vrucht- en andere Boomen en Wyngaafden daar buiten, veroorzaakt. Den volgenden dag, by het ryzen des Luchcmeeters, van 's morgens ten 10 uuren, tot 's avonds Iaat, viel 'er zeer veel Onweêrs-regen, die 's morgens overvloedig, maar 's middags weinig of niet Eleétriek was.
Amfterdam den 22ften Oétober,, De Brieven van Elfeneur, van den i4den deezer, melden, dat benoorden Waarsberg is gevonden een Brikfchip met Deelen, zonder Volk; uit een aan Boord gevonden Brief zou hetzelve gevoerd zyn geweest by Schipper Herman Dankers van Bremen; ' men denkt dat het op de Jutfche Kust aan den grond geweest en 't Volk aldaar van Boord gegaan is, medeneemende zo veel Gereedfchap enProvifie als zy konden. Dit Schip was van Petersburg naar Rochefort beftemd.
Den 23ften September was op de hoogte van Benocarlo, 1 en 1 halve' Myl van de Wal dryvende, een Schip zonder Masten en Volk; zynde toen Visfchers ter nadere ontdekking derwaards gezonden, die berichten, dat het vol Water en zo zy meenden met Brandewyn belaaden is,"" agter op ftaat Heilgeland 1784.
In Deventer is alles tegen de Vyanden van 't Vaderland zeer wel bezorgd, zie hier een Lyst van Burger-Schutters, welke te Deventer Garnizoen houden: Van Enfchede 162 Man , en van de Boerenftand 130; van Oldenzaal 136; van Oortmarfen 112; van Amelo 172, en van de Boerenftand 90; van Hengelo 90; van Borne 80; van Dclden 90; van Goor 172 ; van Rysfen 100; van Haaxbergen 80; van Vriesfeveen 75. Totaal 1489 Mannen.
Uit Zutphen wordt bericht, dat zo dra de Burgers van Elburg en Hattem in ongelegenheid raakte, 'er in Zutphen binnen de drie uuren tyds eene Somma van ƒ 1500 ten hunnen behoeve was gecollecteerd, en nu reeds 3000 01. byéén was gebragt, waaruit men ieder Man ƒ 3 : 10, en die Vrouwen hadden ƒ 5 : .10 per week had toegelegd. — Wie is oorzaak dat Neêrlands Burgeritaat zo gefolterd wordt? Men vraage het den Stadhouder en zyne laage Gelderfche Af hangelingen ! Zuphen, fchryftmen, is opgepropt van Militie , en 't Loo van Soldaaten , die den armen Landman vry wat beginnen te verveelen; terwyl alle braave Zutphenaars, zowel als andere Gelderfche Vaderlanders, verlangen om hun leed op de Dwingelanden te wreekea.
"Cedmkt by de fiiv'c üc Wed. j. van tGMONT; op de kegulieis Bieêftiaat, to Afnftcidam.



r D S
HOLLANDSCHK WEEKLYKSCHE
NIEUWS-
VERTELDER.
Den 4 November 1786. N9. 44.
-3
T Tet geul der Dooden tan de voorgaanae wees 11 »J>
H Van elden verneem men de volgende Byzonderheden.
X Uit Berlyn wordt het volgende gemeld: Onder de '«lvoldige Kostbaarheden in de verfchillende A parlementen van den Overleedenen Koning FREDERlk t>ph GROOTEN, gevonden, was ook eene confiderabele Verzameling van Snuifdoozen. Derzelver menigte bedraagt circa zoo ftuks. Elk der kostbaarfte van die Doozen is meer dan 20.000 Ryksdaalders waardig, en elk der geripgften, waarvan alleenlyk 6 ftuks, bedraagt in waarde met minder dan 10.000 Ryksdaalders. De^e aanzienlyke Verzameling wilde de Groote Frederik nog kort voor zyn overlyden vermeerderen. De Juwelier Baudtsfon het den i4den Ausuitns, en by gevolg drie dagen vdör Hoogstdeszelf. dood, den Monarch e-ne ze-r kostelyke Doos zien. Hoogstdezelve toonde veel genoegen over den goeden fmaak , welke daarin, ten opzigte van de inzetting der Bnilanten, rUnchte en beftelde daar benevens nog twee andtre.Doozen, welke niet m;nde- kostbaar moeiten zyn; waartoe de Monarch, in tegenwoordigheid van den Heer Baudisfon, zelf eigenhandig met een Potlood de tekeningen maakte, en wel met zo veel fmaak en naauwkeurigheid, dat de kunftigfte Tekenmeester dezelve niet lkt zou hebben kunnen verbeteren. • ^
Boven deezen Schat, die tot Prefenten bepaald is, heeft men in s Konings particuliere Kaïfen nog gevonden 2yo,ooo Ryksdaalders, behalven de veelvuldige Eanco-Brieven, welke zo veel in getal zyn, dat ze omtrent een geheel Boek Papier zouden bedraagen. De Kroonfchat wordt ten naasten by op 300 Millioenen Ryksdaalders begroot, en beftaat meerendeels in Staaven Goud en Zilver.
7o dra had de grootfte Held van Europa de oogen niet geflooten , of de ■naorlnchtiee Opvolger van den Troon liet alle de Woonvertrekken van Zyne 'mrerledenei Majefteit? zo te Potsdam als te Sans-Souci, verzegelen, en naderhand door den Heer Wóllner, geheim Financie-Raad ea Canomcus, benevens 'den Heer B-ver, geheimen Raad van de Rekenkamer, wederom ontzegelen, en van het daarin gevondene den Inventaris vervaardigen, waarby de bovengemelde Schatten gefpecificeerd zyn. g ^



( t74 )
Tanger den nden September. De Keizer van Marokko heeft, den igften der voorleden maand, aan den Bacha van deeze Stad de volgende Misfivegezonden , met order om den Inhoud van dezelve aan de Confuls mede te deelen:'
„ Ik beveel myn Diensar, Alcayd Meh. Ben Abdelmech, alle de Confuls, die te Tanger refideeren, byeen te roepen en hun te zeggen, dat myne Zeelieden alle Jaaren eenige van myne Schepen verliezen; dat die Nare, welke my het meest estimeert, my Stuur.ieden en Matroozen zuüen geeven, om myt e Schepen te bevaaren; op ieder Schip zal ik 'er tien noodig hebben; zy moeten de Navigatie van de groote en kleine Zee (den Oceaan en de Middelandfcne Zee) verftaan , en zy zullen het Gebied voeren over myne Schepen , en myne Zeelieden mllen onder hen dienen. Alle zulke Stuurlieden en Matroozen, d;e op myne Schepen zullen dienen, zullen anlerhalfmaal ontvangen de Soldy, diety 'nhun eigen Land genieten. Gy zult my berchten wie van de Confuls my hierin wil dienst doen, en «y zult hun vooral waarfchouwen, dat myne Schepen naar de Oost- en de West-Indiên zullen moeten vaaren. Bezorgt my een fpoedig Antwoord."
Alle de Confuls hebben cp dien Br'ef aan den Keizer geantwoord, dat zy Hoogstdeszelfs Verzoek onder het oc g van hunne Souvereinen zouden brengen, en zo fpoedig mooglyk derzelver intentien daaromtrent mededeelen: Men is ondertusfchen van gedacten, dat de Keizer by geene der Christen Mogenhcden zyn oogmerk zal beieiktn, fchoon die Monarch in het vertrouwen fchynt te (laan, dat dc Europeefcre Mogenhcden zcS haasten zullen om hem dc gecischte Zeelieden te zenden; hebbende aan den Engelfchen Conful gezegd, dat men zyn Vlag in h t aanftaanje Jaar in Ammca zou !e zien.
Lisfabon den zöllen September. Het Hollandfche Oorlogfchip, de Admiraal Piet-Hein, onder Commando van den Heer Kapitein Raders, is den 23ften naar Belhem afgezakt, en vervolgens gisteren morgen in Zee gezeild. Opgemeide Kapitein had voor zyn vert ek het afgekeurde Fregat zyner Natie, de Argo, doen onttakelen, e;n gedeefc daarvan in zyn Schip irgenomen, en het overige, nevens de romp, publiek doen veilen; hebbende hetzelve omtrent 5000 Cruzados opgebragt: we.ke geringe prys alleen toetefchryven is aan de menigte Schepen, die alhier ve. koAt worden; zynde de Portugetfche Hanielvaart, d e op de Breffl en de Kust van Africa uitgezonderd, federt den laatfttn Vrede tusfchen Holland en Engeland , om zo te fpreeken , ten eei emaa) te n et geloopen, en daarentegen de Nederlandfche Vsart, dit Jaar voornaamlyk, u\rk toegenomen.
Weenen den 14 en O&ober. Heden mijdag ten 2 uuren is de Keizer van ïyne reize hier teug eekomen.
Van een Oorlog tusfchen Rusland en de Porte wordt thans meer dan ooit gefprokfn. Het is bekend, dat de Kapitein Pacha met zyne Vloot in Egypten aangeland zynde, de rebelleerende Paoi'as totaliter geflageu heeft, en meer dan 70 Hoofden van de Aanzienlyktten uit Egypten naar Conftantinopel heeft gezonden. Deeze Overwinning heeft den ouden Turkfchen 'moed weder opgewekt, en de I) van is thans geheel onhandelbaar. Naauwlyks word 'er geantwoord op de Nota's., die door den Minister van Rusland dagelyks werden overgegeeven. De
Bai-



C I7f )
Ba:'e van Venetiën werd geheel en al met onverfchfiiighe'd behandeld; zelfs had' de Reis-Erfsndi, toen den Baile van Venetiën fatisfaöie wegens de Plunderingen
livan den Pacha van Scutari verzocht fpottende geantwoord : „ Dat hy niet twyfelde of de Geallieerden van Venetiën zouden genoeg in Haat zyn, de Republiek
pfatisfa'étie te bezorgen, en dat zy zich daarom «an die Geallieerden moest addresfeeren " Intusfchen is het zeker; dat door de Ambasfadeurs van ons Hof ea Frankryk al.es aangewend worJt, om de uitbarfting van eenen Oorlog voorte-
"k°P«ryj den i9den Oétober. De Koning van Pruisfen heeft alle de Franfchen,
;d;e tot den Tabaks-Psgt of andere Pagten gebruikt wierden, afgedankt, en verklaard zyne eigen Onderdaanen daartoe te zullen gebruiken. — Eenige Juwe-
iliers hadden zich van hier naar Beilyn begeeven, meteen groot aantal Diamanten en Edeigefteeniens, zo ras de dood van Frederik den Grooten bekend wierd, in ve wachVng", dat de nieuwe Koning een aanzitnlyk gedeelte zoude koepen. Zy hebjtn zich bedroogen. Zy zyn hier te rug gekomen, zonder voor een Penning
[verkogt te hebben,-hebbende de nieuwe Koning hun doen weeten, dat hy geen andere E ,e gefteentens koppen zoude, dan die in zyn e:gen Ryk waren bewerkt.
I De Carabinier, die, in de Bataille van Lafeldt, den Engelfchsn Generaal Liaonier gevangen nam, en zyn Beurs en een Diamant van groote waarde wei-
r eer de aan te neemen, om hem te omflaan, dient thans in de Marécbausfée van ■Nangis doch onlangs de lust krygende om zyne oude Makkers te bezoeken, kwtm hy van Brunoi herwaards, en wierd door Monfieur, 's Konings Broeder, niet alleen met zeer veel achting en goedheid bejegend, maar ook door dien Prins paan den Koning geprefenteerd, die hem, op het verhaal hetwelk hy van zyne Hel }dendaad «an Zyne Maj Reit deed, al het Goud dat hy in zyn zak had, in 3% iLeuffen beftaande, tot een Gefchenk > af.
Eene Gebeurtenis, dienende om de zagtheid der Regeering en de gronden van
II verdraagzaamheid door dezelve aangenomen, te doen b'yken, is de aanftaande ' overkomst van honderd Huisgezinnen van Kwakers, uit Amerika naar Frankryk, idie zegt men, om de vervolgingen der onbefchaafde Presbyteriaanen van Mas<Ifichnfer's te ontdaan, zich in de armen van Frankryk begeeven hebben. Men i plaatst hen te Duinkerken op het zogenaamd Gentille-Eiland : Het zyn alle Vis$fcne*s, en bovenal in de Walvisvaagst ervaaren; alle Ondcrfteuningen, die zy «ivoor hunre eerfte vestiging kumen verlangen, zulen hen vergund worden , fchoon izy reeds van middelen zyn voorzien door de in voo<raad gezonden Traan. De | eerfte gunst die men hen zal accordeeren is een vrye Godsdienstoefening. Indien ieeoe dergelyke Gebeurtenis thans plaats heeft en om de beweegeorzaaken, welke Amen aan deeze Landverbafing toekend, zal men niet anders dan zich kunnen verIwonderen aat geheele Volk*partyen de Republieken, de toevlachtcn der Vryheid, | verhaten, om e-n Wykplaats tegen vervolging te vinden in eene Monarchie, nog «onlangs gevteesd, wegens haare onverdraagzaamheid: En men zal niet kunnen '3 na]aat-n de vooitganyen te erkennen van dereden, doorderaadgeevingen derWys:| be;<e<rte geholpen, of van zich gelukkig te achten te mogen leeven onder zulk eenI techtaartig Bewind', dat zo wel haare waare Belangens kent. '



C ï7'6 )'
fattkH den zqften Oétober. Men heeft hier naricht ontvangen dat de joa^e Vom van Ba»wil, Schoonzoon van den Vorst van Taxis, zeer fub.et overleden s en dat byna ten zeiven tyde zyn Gemaalin, die kort te voeren wederom
! uil, ««»n^na wai eelukkie tan een Prins is verlost geworden. m VooT eenL? dagT»V, fe Bibench de Ondertrouw, tusfchen zyne Doorluchtig, heid den Se Prinfe van Hesfen-Casfel, ende PrinfesfeCarolina, oudlteDocbter vade^re?ee"nden Vorst van Nasfau-TJfingen, voltrokken
JmHerdam den ifften October. Sedert eenige Jaaren heeft men hier 's Win, t*rt dikwilseroot cebiek gehad aan Water, waarover verfcheide klachten, zelfs van de Water Leveranciers gedaan zyn; Hierom hebben Hun Ed. Groot-Achtb. rnedgevondea, den Ysbreeker met deizelfs Toebehooren voor rekening der Stad ^Smml en "1 nu in 't vervolg van Stadswege de Vaatt tot en door Weesp 's Winters worden opengehouden. • V K Voorflag van een onzer Amfterdamfche Vaderlanders.
Het is bekend, dat men binnen deeze Volkryke Stad , gelyk elders , onder Burger* van allerlei rang, de Winter-Avonden in de zogenaamde Collegien, Sociëteiten of ook in byzondere Gezelfchappen, met eenig Spel gewoonlyk doorbrengt: ' Het is bekend/dat men, byzonder in deeze tydsomftandigheden, in den vóóravond en bevoorens tot het Spel over te gsan, doorgaans eenig gefprek voert over den tegenwoordige loop der publieke Zaaken. In 't kort, over het belang van Vryheid en Vaderlani, dit kan uitgebreid worden, nog eer. s
Het is beken i dat men niet zelden te midden van de ernftige gefprekken over zulke belangrykè Onderwerpen, éénsflaags het discours afbreekt, en dus als V ware met het Vaderland in het hart, of a'thans op de lippen zich tot het Spel begeeft Ondertusfchen, myne waardfte Land- en Stadgenooten, daar het Spel, aelfa'van de beste zyde befchouwt zynde, uit zyn eigen aart een nietsbeduidend I vermaak oplevert, wat durkt Ulieden is het dan niet te bejammeren, dat VaderUndirs ook het Spel niet dienstbaar maaken aan de belangens van het Vaderland ! 1 aan cëbevLeringTan het Nationaale Fonds! dat zulke heerlyke Zaaken bedoelt ? S hier op welk eene wyze, dit als ongevoelig gefchieden kan: Laat ieder Lid i van zodanig Gollegie, Sociëteit of byzonder Gezelfchap, eiken avond dat hy r verkiest te fpeelen, in een daartoe geapproprieerde Busfe flechts twee Stuivers four-■ neeren- Zulk een nietsbeduidend Fournisfement gelegt op een Onderwerp dat de: Zinnen ftreelt gedestineerd tot niets minder als daar is de bloei en welvaart van 1 de geheele Natie, dat zelve nietsbeduidend Fournisfement zal met nalaaten, zoj ♦er flechts qooo Vaderlanders dagelyks bnnen deeze Stad als boven gezegd, zichi met eenie Spel amufeeren, (en wie twyfelt aan dit getal?) om binnen den tyd derr eerstkomende zes Winter-Maanden, meer dan yo,ooo Guldens op te brengen,, en wel zonder dat 'er iemand der Geevers daarover eenig ander gevoel draagt, dana al fpeelende en met vermaak zyn Vaderland te hebben dienst gedaan.
_ . ■ , . i|
Gedrukt by de Erve de Weduwe JACOBUS van EGMONT: op de Reguliers Breénraat, te Amfterdam.



D E
HOL LANDS CHE WEEKLYKSCHE
NIEUWS-
VERTELDER.
Den ii November 1786. N°. 45.
HU getal oer lyuuucu »o« uv tuui5«uui, "■» Van eldeti verneemt men de volgende Byzonderheden. Catlhagena den zólten September. Het volgende Voorval bewyst langs hot me=r het nadeelige van Lyken in de Kerken te fce,raven. Den 23lten, *s avondt omtr;nt y uuren, begroef mtn hier twee Lyken, in een Graf der Kerk van onzt Genid'ge Lieve Vrouw. Ongc'unk g raakte een der Touwen, waarmede de Kist wierd neérgelaaten, beklemd, één der Doodgravers fprong naar beneden, om het Touv los te krygen, doch viel, door den (tank bevangen, terneder, zonder eenig bewys van 'leven. Zyn Medehulper, fprong hem na, doch wierd mede bevangen; een derde Doodgraver fpiong vlug naar beneden, flaande eens* flags een Touw om het Ligc aam des tweeden nedergedaalaen, die, naar bovea gefleept, en in de Luot op Straat gebragt, terftond bekwam. Terwyl haastte men zich om ook deeerlte optehaa'en, maar te laat; alzo hy, in het Gasthuis ge, bragt, bevonden wierd werkelyk dood te zyn. Het is onbegrypelyk dat het Mehschdom, door ondervinding geleerd, even hardnekkig verfhafdblyfincemp dwaaie en fchadrlyke gewoonte.
Parys den lóften Oétober. Niets is zekerder, dan het pryswaardig voor* neemen der Regeering, om aan de Proteftanten van dit Koningryk, die omtrent, vier Millioenen in getal zyn, eenen Burgerlyken ftaat te geeven. Men zal z d» te Fontaineb'esu zeer emft g dairomtrent bézig houden. By voorraad ziet men reeds beginfelen van deete Verdraagzaamheid , in het toe'aaten van Geleer. en der Proteftantfche Religie tot Waardigheden , waarvan zy tot hieitoe waren u't^eflooten ; zie hier een voorbeeld:
De Koninglyke Academie der Weetenfchappen heeft altoos tot het getal der buitenlandfche Geleerden Perfoonen van allerlei Religiën tot Leden toegelaaten ; maar men heeft geen voorbeeld gezien , dat Onderdaanen drs Konings , van. eenen anderen Godsdienst, dan die des Vorften, Leden daarvan geweest zyn.
Deeze Academie maakt, gelyk alle andere van het Koningryk. een deel uit van het Departement,van Parys, waarmede de Heer Baron van Breteuil belast is. Deeze Minister, buiten twyfel overtuigd, dat de Weeteofchappea, die gefchikt zyn om op te klaaren, de eerften in Fwjjkryk moeten zvd, om aan de;



C 178 y
Verdienfien, van we'ken Godsdienst het zv. de vrve rrWi^iW?™ is v •
en Zyne Maj bert de verkiezing, op rapport van deezen Minister bevesSd ' Wat Naam zal men nu billyk aan LODEWYK df Yv V g v LODEWYK XIV. droeg den Naam Groot Ondm^frL k g Tl' gantsch Europa, zo lang als hy leefde hy vervoltrd1 enT.rL^ ^eatehj daanen. L O D E W YK de XVI VerLo t 7 vne O J Tg lyne °nder" *AruS ♦ L O D E W YK d e XVI. heeft geen Oorlof ce^oerdeD da^ om' den
geeven? De Catholieken zullen hem den Rechtvaardlen 2V , T°
r^s Saadigen nocmen; en de ^^^s^s^
eerden en ook, beha.ven een goed aanta'l At^m™^^^ Stad rukten was het oamogelyk, die Manfchappen by dewE E ^ in deeze Stad te billetteeren. Dit veroorzaakte Hst ^■ l-n ij* • §"étene,n Lutherfcheen R»*.^^
propt wier den, en deeze onhandigheden hadden ten gevolee da d^n I „,h rPf " en Remonftranten wierd toegeftaa]., hunnen éS^X^^^^ vernchten. Nut lang daarna vetftond men , dat fommige onnoozeIe Menfchi z.eh daaraan to, B« begrypende, dat, dewyl die Kerken als ing nomen wTren , men aan die ftiïle Ingezétenen gelegenheid moest bezorgen om htmnwGodséitmt te blyven oefenen ; dan deeze hebben zich door de reden laaten overtSen en de noodzaaklykheid begreepen; maar zo is het niet eeW™ v g! '
der Vryheid d/welke hel Gemeen doo? .^In^^d^^ op hunne hand zoeken te krygen. Deeze reeds lang getracht hebbende den T £7 geloovigen diets te maaken dat men niet minder zScht,dan d^ publieke God * dienst te ondermynen, hebben niet nagelaaten, van dit geval gebruiktlïï en het gebeurde ,1, een bewys tot flaaving van'hunne ve?zó neSgJ^Ï^ ▼en. Hoe zeer men zich aan die zotheid niet behoort *. <w-£ T Vu.P g iet echter dienstig geacht het weldenkend dochl^ JJ ay hunne vrees ter zyde kunnen zetten, vermits na 't ontruimen van een gedeeS van ket Proveniershuis en het verder b lletteeren der Snld^Jn k„ r gearelte Lutherfche en Remonltrantfche Kerken weder MiSgd^aTi t die Kerken weder een aanvang heeft genomen ' «ediken in
Leeuwarden den 4den November. Voorleden Saturdag gebeerde onder het fcorp Rirismageest 's morgens even na y uuren, een allerdroevig,, Onge'uk ©e Landfnik, welke Saturdag, 's morgens, van zogenaamde SmlïshuiX «fe Dockumer Ee, herwaards vaart, en doorgaan, relvk ook n., Z. r,i °i £ fa^iers aan boord had, was nog niet zeer 4 van S^ü^^S^
door



( 179 )
door een over wachtfchen ruk van *t Paard, van vooren Water, 't geen zo fchrelyk toenam, dat men met geen mogelykheid fpoedig genoeg de Wat konde bereiken. Eenige Pasfagiers en Schippers, zich buiten op het Schip bevindende, reddeien zich met levensgevaar; dan de Snik hierdoor na één kant overhellende, keerde fpoedig het onderfte boven. Drie a vier Pasfag;ers waren vaardig genoeg, zich op den bodem van 't Schip te begeeven, waarvan één moedig en fterk genoeg was, om een zyner Reisgenooten, die gevaar liep van te zinken, mede boven by zich op den boiem te trekken, van waar zy kort daarna door een Scheepje afgehaald wierden. Zeven Mansperfoonen echter, die zich onder het Agterluik begeeven had Jen, doch by de kanteling van het Schip voor den dag kwamen, Zyn verdronken, en niet voor 10 uuren des morgens opgevischt; wordende vyf door hunne Weduwen, waarvan 'er één hoog zwanger was, en famencentalryk Kroost van ij a 16 Kinderen hebbende, ten jamme.lykften betreurd.
Bergen op den Zoom den yden Nov«piber. Eergisteren gebeurde in 't Dorp Rozendaal net volgende ongelak : Een Jongeling van omtrent 18 jaaren, terjagt geveest zyn 3e, gaat in een Herberg om te drinken: hy houdt zyn gelaaden Geweer by den voet; ftoeit met een ander, waardoor het Geweer losbrand en hy de volle laag krygt; deerlyk gekwetst, gaf hy bnuen weinig minuten den Geest, en laat zyne Ouders in eene onvertroostlyke droefheid.
Middelburg den yden November. De Verzaameling en Inteekening voor de gevluchte Burgeryen van Elburg en Hattem en het Nationaale Fonds alhier, ftaat eerstdaags gerechtelyk geattaqueerd te worden. De Zaak is aldus. Den 28ften der voorleden maand kon de Burgemeester W. A. van Citters goedvinden , aan den Raad voortedraagen : Om , daar de Liefdegiften voor de by de Diaconie Gealimenteerden, op den duar ni;t toereikende bevonden werden, en de Stad derhalven genoodzaakt was, eene goede Som aan gemelde Diaconie afteftaan , de hand te leggen op de Verzamelde Penningen voor Hattem en Elburg, en van het Vaderlandfche Fonds , ten minften het inzaamelen en inteekeneu daarvan Gerechtelyk te doen ftaaken.
Deeze uit waare Armen-Liefde en Zeeuwfche Vaderlandzucht voortkomende Propofitie werd, op verzoek van gemelde van Citters, aan Heeres regeerende en Oud-Burgemeesters gedemandeerd ten fiae van bericht.
De Heeren W. A. van Citters, Gerard van Citters en de Bruin, advifeerden conform het Voorftel. De Vaderlanders, Burgemeesteren LeSage, Huisman, en van Visvliet, verzetteden zich cordaat daartegen. De Pisfiient-Burg»meester de Bruin decideerde by het Lot, en dus werd op gisteren, het Vaderlandfche Voorftel van den Armlies'eeden W. A. van Citters, by eene geringe meerderheid van ééne Stem, in de Weth en Raad doorgedrongen.
Ingevolge dit gerefolveerde werd den Heer Bailluw R. O. gelast met de zonderlinge Commisüe, om de ingezamelde Penningen, test dienfte van de waare Belangen van Vaderland en Vryheid gefchikt, in Beflag te neemen.' — Verwonderlyk was helechter, dat de Prsefident-Burgemeester de B'uin, die als Bailluw ageert, vriendelyk verzocht, om van deeze Commbfie geëxcufeerd te zyn. — Naderhand evenwel hield deeze verwondering grootelyks op, toen men vernam, dat de Penningen, aldus in beflag genomen, airede in volkomen veiligheid waren!
Y 2 De



( i8o )
ï>e Heer van Citters zou best doen, om in dit geval te proponeeren om, ter agtcrhaaling deezer Penningen, geheel Zeeland in beflag te neemen.
Zwol den yden November. Het nader Request, door de gevluchte Burgerye van Hattem en Elburg, aan Hollands waardigen Souverein geprefenteerd is iir Campen getékend door 2 Burgemeesters, 1 Secretaris, 7 Gemeenslieden, 2'Predikanten, en 124 Burgers van Elburg, alsmede hier te Zwol, door 1 Burgemeester, 12 Gemeenslieden, en 88 Burgers van Hattem. Hetzelve behelit eene allernadrukkelykfle Voordragt van omstandigheden , waarop niet flechts Nederland maar zelfs geheel Europa, het oog gevestigd houdt. Zy betuigen: dat zy de Zaaken geenszins die zwaarte by zetten, die dezelve verdienden! Zy leveren flechts de newyzen in vaa het geen zy ten lasten hunner tirannucne Tegenpauy bybrengen. . Dit alles, zeggen zy, gefchied te zyn, en hen overgekomen te weezen door bezoldigde Krygsknechten van den Staat; Krygsknechten, die zo ryklyk in hunne barmhartigheid en milddaadigheid gedeeld hebben, die door hen als Broedtrs zya behandeld geworden, en die nu als Roovers op hunne Bezittingen zyn aangevallen en de grooitte gruwelen gepleegd hebben! Gïuwelen, die men op allerlei wyzen zotkt te bewimpelen en te verdonkeren! Zekerlyk om dat de gruwelykfteii der Stervelingen 'er zich over fchaamen moeten, en om dat ze hen in 't aanzi6tfpringen, die hunne geweetens met een brard-yzer hebben toegefchroeid.
Deeze Slagt-offVrs der Prinfelyke wraak en vervolgzucht, na dat zy Hun Ed. Gr. Mog. hebben onder 't oog gebragt, dat zy van hunne Bezit.ingen gefcheiden van de middelen tot hun Bettaan verfteeken, het geweld over hunne wettige Eigendommen z en heerfchen, en de baldaadige, de plondetzieke Soldaat hunnen zuur gewonnen Winter-voorraad ten besten moeten laatei ! Dsar de Regenten (liever de heerschzuctiti^e Slaaven,) de Roofzucht openlyk in de hand werken, en den billykklaagendea met veiöntwaardiging en verachting van de hand zenden.
In deeze fchroomlyke en veruitzitnde omftandigheden wenden zy ardermaal zich tot Hollands Souveren, als tot getrouwe en beproefde Bondgei ooten, volvaardig en volyverig om het eemeen b-lang, en dus ook het belang der afz'onderlyke Leden, te handhaaven. Zy verzotken, ja fmeeken met al den aandrang, de het gewigt deezer Zaak vordert: Dat (.dus zeggen zy,) het U Ed. Gr. Mog. behsagen moge, om in deezen ptesfanten nooJ, zodanige efficafieufe middelen daar te ftellen, als naar derzei ver hooge wysheid en bekende Vaderlandsliefde gefchitst zullen bevonden worden, om ons daadlyk de toegezegde Protectie en het effect der Unie, welke U Ed. Gr. Mo#. zo edelmoedig verklaard hebben, tot een laatften adem toe, dus ook ten onzen opzigte, te zullen maintinceren werklyk te doen genieten, enz.
Zullen wy nood'g hebben, rechtfchapen Vaderlanders! u aan re roaanen, om dit eerbiedig verzoek onzer vervolgde, onzer beroofde Broeders en Bondgenooten, met alle magi te helpen onlerfteunen! Zullen wy niet benevens hen, onze eerbiedige, doch ernltige ftem veih^ffen tot dien Souverein, die het niet by bleote betuigingen van Vaderlandlidde laat berusten, maar in zeer veele opzitten den wensch der Weidenkenden reeds is voorgekomen? En kunnen wy ons niet met den wenschlykiien uitflap vleijen? — Zekerlyk ja !.
Gedrukt bj de Erve de Wed. j. vam EGMOMT: og deReguliei* Bretftï7«, te Amfteidaw.~



: DE •
HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE
NIEUWS-
VERTELDER.
Den 18 November 1786. N\ 46.
.-9
Het aetal der Dooden van de voorgaande weeK is iSo. Van elders verneemt men de volgende Byzonderheden. Volcem Brieven vsn Dantzig, van den 24ften laatstleden, was de Prys van de Rogge aldaar zeer gereezen, 20 dat 'er van ƒ 321 tot 33S per Last was betaald geworden: Een Prys, die 'er in geen 14 Jaaren had pkats gehad.
Uit Luik wordt, in dato den yden deezer, gemeld: Het gewas van de Hop teer liegt uitgevallen zynde, hebben de Brouwers een Request geprefenteerd, om den uitvoer van dezelve uit deeze Landen te doen ïerbieden; dan hierop geene Refolutie gekomen zynde, zo is 'er federt zulk eene aanmerklyke qusntitejt vervoerd dat de Prys veel hooger als ooit te vooren gereezen is, wordende de 100 Pond, voor welke men gewoon was 18 a 20 Guldens te geeven, reeds voor 60 Guldens verkogt. r ,. , .
Van wegen de Heeren Bailliuw, Scheepen?n en Mannen van Scheland, is voorleden week alhier eene Publicatie gedaan, tegen het inbreeken en belteelen van Huizen, Tuinen, Mo'ens, Lootfen enz., by welke Hun Ed. Achtbaaren belooven een Premie van yoo Guldens aan die geene, welke de D^ven en Inbreekers zal ontdekken, zodanig dat zy in handen van de Juftitie zullen geraaken en van het fait overtuigd worden. Wyders een Premie van zyo Guldens aan allen en een iegelyk, die iemand zal kunnen aarwyzen, welke overtuigd kan worden, met voordacht en medeweeten zodanige Dieven enlnbreekers gehuisvest, of voor het onderzoek der Juftitie verborgen, of wel de geftolen Goederen gekogt, ver* r«ild of bewaard te hebben; wordende 1 tevens niet alleen vrydom van Straffi beloofd aan hun, die medepligtig zynde aan de Dieveryen en Inbreekingen, eenige hunner Complices zullen ontdekken of bekend maaken, maar hun tevens, boven de vrydom van Straffe, nog toegezegd de hier vooren gemelde Premien van yco en 1/0 Guldens, welke in die gevallen ten behoeve van de Aanbrengers zyn geflatueerd. Verder worden daarby alk Eigenaars en Huurders van Hnnen, Tuinen en Erven, in welke geftolen of gebroken is gewaarfchouwd daarvan terftond kennis te geeven aan den Heer Bailliuw van Schieland, en gelyklyk een ieder te kennen gegeeven, dat niet alleen ten ftrengften zal worden geprocedeert tegen de



C i8i )
Bleven en Inbreekers, miaf ook tegen de Uitdraaeéri welk? ««, ™u u ,
de verdachte Goederen aantehouden, en daarvan kennii ip rLm 7 8m Bailliuw van Schieland; xnllende die'Uitd?aagers, ftïïval2 5?P«fS^!f p8" foonen welke fnfpeöe Goederen te koop hadden geprefenteerd i „ prehendeert, en overtuigd dieGoederen gelrolen te b^^S^Z^^ Premie van 300 Guldens. Voorts wordt een fegelyk gepermitteerd £ r? Inbreekers op de daad ,e apprehendeeren en in hVden^KTStfc^S;" Zullende ingeval van derzei ver weérftand niets verbeurd ïyn/offchoSi en Inbrecker mogt gedood of gekwetst worden Eindelvk i a! u . ulef het verbod, datgene Huisluiden hnn\Tl^a^l^P^^^ zullen mogen laaten vernachten, maar dezelve, op een boete va ro^K"" hunne Hnizen of Stallen bergen. H Van s° fjuldens, m
Van Rome werdt, in dato den 2rftcn Oétober eemeld- TV Aa,^h—• hebben op nieuws de Stad Aquila verwoest. vZ&™%%J%^m*£ aldaar eene Schuddmg du den geheelen dag duurde , en des nachtsIn'desflamr dags gevolgd wierd door twee verfchriklyke Aardbèevingen die an> HpW ■» en Kerken geweldig befchadigden : onder anderen ^Kefkte^ welkers Muuren geheel gefcheurd en de Zarken £ r£ M'nd«broeders, gebeft» zyn, dat men genoodzaakt wierd ?e^^^KtS^')™"? hoofde van de ondraaglyke ftank, die 'er uit de Graven voor,kwam flU"en'
„K"""1^11»1^11 °?°ber' °Dlat«s onderhield Zyne Majeftdt zich met een byzonder Perfoon, die wegens verrichting zvner Zaaien , 1
was, en gereed om weder te vertrekken? De 5E fe ze ^Zf0?60 aeemen, geeft u buiten twyfel veel omflag, ZïM?Z™MaYefteit ^ &?°ndei* een beuzeling, zei de Perfoon, dien de leizer deSS dee^wiïïS toe tefpreeken, zeer geestig; ik ga nog een v.y langer herinner?• S JtT a.ch uwe getrouwe Onderdaanen", dat*Uwe LMt^S^Sit^SS1 en hun geduung nieuwe reden van bekommering geeft. W XI 't' doen zal? hervatte de Keizer? Zyn wy allen hier benwfcn nf * 8y' f ^ Is het niet bülyk dat ik ,11e de yp,Ig2 ^m^S^L?^^ met anders, dan het geen ik moet doen. p vervuiler IK doe
Zie hies nog een pryswaardigen trek van des KeWers rxr^^..^ -i voor het gekk zyner Onderdaanen; in een nieuw JSorTnwïï * f *°rg de volgende Byzonderheid: ««gekomen Werk, vindt men
De Heer Óbsien, Ietsch Edelman, zich in i^S-» •» nr l . , , werd zyn Naam en 'zyn Vaderland ter ooren d « Kefz rs «SS .A'™^' den Keizer gevraagd: Zyne Majefteit deed hem .Sï^8^^^' verfcheidene Onderwerpen. Den anderen dag, terwvl de hI«^ ns In k7was met zyne Waarneemingen van den voorteendL oïrïfrh W"§ hy zeer verbaasd, te z en, dat dc Keizer in zvn! t fch7«n, werd
vraagen , op wat-wyze men, in 'zyn Vaïïffl d^Zd^STeÏde' ï wat xebru k men daarvan maakte. De Heer Ojrien ver»nrh. 7» V • ,' , «T*



( i83 )
Gekhn'ft te ftellen. Weinig tyd daarna nam de Keiier het befmit, om fcyrvg GnJerdaanen van Hongaryen voor een groot getal van Jaaren van zekere Lasten te ontheffen, op voorwaarde, dat zy de Aardappelen zouden teelen, en dat zy ze tot een gedeelte van hun voedfe) zouden maaken, zo voor zich , als voor hun Vee.
Noch het genoegen, welk de Keizer over de gelukkige aankomst van hunne Koninglyke Hoogheden, den Aartshertog Ferdinand en deszelfs Gemalin, gevoelt noch de rhumatieke Onpaslykheid , waarmede Zyne Majefteit deezer dagen bezocht is geweest, beletten Hoogstdenzelven niet, om fomtyds verfcheiden uuren achter elkander in zyn Cabinet bézig te zyn. Behalven de gewigtige Buiteniandfche Zaaken, die thans daarin verhandeld worden, heeft Zyne Majefteit ook nog veele Zaaken in 't oog, welke Binnenslands in orde zullen gebragt worden. Zyn groote oogmerk is, zyne Inkoomften zuiver te hebben, enten dien einde de Schulden van den Staat aftedoen ; zyne Kerklyke en DomeinGoederen te verkoopen; de Manufaétuuren en Fabrieken in zyne Landen meer en meer te doen bloeien, en daardoor hunne Commercie te bevorderen. Ziende, dat by gebrek van ryke Vreemdelingen, welken hy door de Tolerantie en de Secuarifatien had hoopen te trekken, zyne eigen Onderdaanen alle die Goederen of niet willen, of niet kunnen koopen, zal hy de publieke Kasfen openen, om het Geld te doen circuleerem
Van Watfcbau verneemt men, dat 'er Rusfifche Troupen op marsch waren naar klein Tartaryen, ter verfterking van het aldaar zynde Cordon, dat een verlies ondergaan had van omtrent 900 Mannen, die door de Cubanfche Tartaaren gedood of gevangen zouden zyn. Deeze ontembaare Natie bemoeit zich weinig of niet met dit Cordon, waarop het geduurig aanvalt; men zegt zelf, dat 'er een verééniging der Tartaaren op handenis, om de Rusfen uit de Crim te verjaagen.
Leuven den eerften November. Onder de veelvuldige veranderingen, welke op bevel van Zyne Keizerlyke Majefteit in de Adminiftratie der Oostenrykfche Nederlanden gemaakt worden, zal ook onze Univerfiteit eene groote Reforme ondergaan. Vermits het Onderwys in dezelve nog veelal op den ouden Scholastieken voet gefchiedde! welke leerwyze op zo veele andere Hooge-Schoolen tót groot nut en luifter der Weetenfchappen opgeheeven is, is men ook hier voorneemens , dezelve zo interichten, dat zy voortaan nuttige Onderwerpen voor de Kerk en den Burgerftaat uitleevere. Het Ed'ct, waardoor Zyne Majefteit de oprichting van het voorhreu reeds gemelde Generaal-Seminarium alhier, en een daaraan ondergefchikt te Luxemburg, voor de Studenten in de Theologie verordent, is hier onlangs gepubliceerd. De Heeren Abt du Four en Baron van Feltz zyn hier aangekomen, om hetzelve in orde te brengen. Met alle magt wordt 'er aan de voltooijjng van het Seminarium gewerkt, arbeidende 'er byna 700 Werklieden aan, en men meent, dat het reeds den iyden deezer zal geopend worden. Uit het getal der Stoelen en Tafels, die 'er gereed gemaakt worden , rekent men, dat 'er vooreerst ten minfte 600 Leerlingen zullen inkomen. Men ziet hier ook reeds eene Lyst van agt nieuwaangeftelde Profesforen in alle dedeelen der Theologie. Doch deeze Ptofesforea moeten voor af nog eerst twee Jaaren



( i84 )
ïéB als Novicii hier vertoeven, eêr zy voor vist aangebeld worden, en geduurende dien tyd zal deDjreéteur hunne Lesfen komen bywoonen, en op hun gedrag het oog houden; zullenue het voorts van zyn goed Getuigenis afhangen, of zy hunne plaats lullen behouden, dan niet.
Amfterdam den 8ften November. In Brieven van Breemen wordt gemeld, dat by Dikhufen in Brand geraakt was een Kaan of Ligter met Tabak, Vlas en Stuk-Goederen, uit het Schip van A. Eggers, van Petersburg gekomen; het Vaartuig was is den grond geboord. Ook melden dezelve Brieven , dat het Schip van J. Albers, van Archangel gekomen, aan den grond gezeild en zwaare fchade bekomen heeft.
Op de Noord-Zee is gezonken het Schip van P. J. Munte, van Bergen naar Brugge beftemd, met Stokvis; het Volk heeft twee dagen in de Boot op Zee gezworven, is vervolgens door een Hollandfche Vis-Hoeker geborgen en inde Kloof, in Noorwegen, aan Land gebragt.
Het Schip de Vigilantie, Schipper Gornelis, van Hamburg op Bourdaux, welke by Goudftaart door een Hollandsch Schip is overzeild, is, na verlies van Boegfpriet en zwaare fchade aan het Schip bekomen te hebben, te Plymouth binnengeloopen.
Het Schip van Schrieber, de Brittannia, van Breemen naar Londen, zit by' Winterton en Jarmouth op Strand; men vreest dat hetzelve zal wech zyn.
Nymegen den 8ften November. Zyne Hoogheid Willem de Vyfde, benevens deszelfs Koninglyke Gemaalin en de jonge Prinfes, zyn gisteren avond ten half 8 uuren van 't Loo, en de jonge Prinfen gisteren voormiddag van Cleve, hier gearriveerd. Heden morgen is Zyne Hoogheid op de Parade geweest; en heden namiddag ziet Zyne Hoogheid de vier Compagnien Guardes Zwitzers intrekken. De Gedeputeerden van Stads en Quartiers wegen, zyn gisteren voormiddag van hier naar Zutphen vertrokken, om den Landdag van deezen dag by te woonen.
'f Hage den 8ften November. Men verzekert, dat de Regeering van Heusden aan de Staaten verzocht hebb-n, om voortaan altoos het Corps van den Rhyngfave van Salm, in Garnifoen te mogen hebben; het geen men zegt dat toegelïaan is: Iutuifchen verzekert men ftetds, dat dit Corps met eenige Compagnien verfterkt zal worden.
By de Drukfter deezes is te bekomen de Almanak van LOUW en KRELIS» voor het Jaar 1787; waarin, buiten het geen tot een volkomen Almanak behoort, te vinden is: Het Tooneel der Dwaazen , of de Rarekiek der Gebreken; de Levensbyzonderheden en Bedryven van Stephan Zanovich, zich valfchelyk genoemd hebbende, Prins van Albanië; het vierde Vervolg van 't hedendaagfche Leven der Lakeijen; en laatftelyk eenige Patriotfche Gezangen, toepaslyk op <fen tegenwoordigen Tyd. De prys is 4 Stuivers.
Gedrukt by de Erve de Weduwe JACOBUS van EGMONT: op de Regulier 1 Btcéftraat, te Amfterdam.



¥ D s "
HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE
NIEUWS-
Y ER TELDE R.
Den 25 November 1786. N°. 47.
Hgetal oer uoo^ea. Tan ac veorgaaimc weejt is iy4. Van elders verneemt men de volgende Byzonderheden. (Veenen den 4den November. Daar thans, in weêr wil der waaifcbynlykheid van eenen op handen zynden Oorlog met de Turken, de reize der Keizerin van I Rusland naar Cf.erfon, om zich aldaar als Koningin van Taurida te laaten kroonen, ( vplltrekt bepaald is, is het niet minder zeker, dat de Keizer zich insgelyks derI' waards zal begeeven. De Graaf van Cobenzel, Ambasfadeur van ons Hof aan j:dat van Petersburg, benevens de Franfche en Engelfche Ambasfodeurs, zullen de I Keizerin op die reize vergezellen; ook he.-ft onze Monarch reeds verklaard , dat ■hy 12 der feboocfle Manfciappen uit de Hongaryfche Noble-Garde , met hunne I Gala-Uniformen, zal medenetmen.
Hoe rader men komt, hoe minder men weet wat men over den toeHand der f Ziaken in 't Oosten moet denken. Zullen de Turken al of niet uit E uropa ver; dreeven worden? Zulien zy nog lang ia Vrede blyven ? Zo 'er tusfchen de Porte ien Rusland eene Vredebreuk voorvalt, zullen dan Oostenryk en de Republiek f Venetiën'er deel aan neemen ? Deeze zyn Vraa^en, welke de Tyd alleen kan oplosfen. Wat 'er ook van zy, de laittie Berichten van Conftai t'nopolen zyn niets 1 minder dan Vredelievend. Het fchynt dat de Porte, hoe het ook moge gaan, op \ haare hoede is, en dat zy, zich op haare eigene krachten verlastende, het gevolg [der bedreigingen van het Hof van Petersburg gerustelyk afwacht, als vastelyk [ befloten hebbende , om liever het Lot van eenen Oo log te waagen, das te buigen. [De Gezant van Venetiën volhardt (iö het doen van Vertoogen over het haatelyk t gedrag van den Pscha van Scuiari, en voor de Plunderingen, door iien Pachaophet fVeneetsch Territoir gepleegd, fchadevergoeding te e fchen. Doch wen eer ze'fs fdén Divan voorneemens mogt zyn de Republiek in dat (tuk te vol 'oen, zouhy het [niet ter uitvo:r kunnen brengen, naardien Mahmud Pacha, wel verre van zich «aan de Porte onderworpen te hebben, zo als men in 't eerst verfpreid beeft, hoe langs hoe meer de onafhanglykheid beweert. Zelfs neeft hy het Zegel op zyiie JMuitery gezet, door de Burgt van Sechein, ra alvoorens net Slot, waarin Kurt [Pacha flechts een gering Garnizoen gelaaten had, gefleent te hebben, in brand te Ifteeken. Met deezen vermeetelen flap Biet vergenoegd, is hy tot in de Domeinen
Z vaa



'C 186 )
TtSÏÏ den Grooten Heer voorteerukt, alwaar hy het platte Land verwoest en meer dan 30 Dorpen verbrand heeft. Vervolgens is hy met eenen onnoernlyken Buitin zyne Refidentie te rug gekeerd, zonder dat de Ottomannifche Troupen, welke tegen hem gezonden waren, eenige poogingen gedaan hebben om zyne vermeetelheid te beteugelen.
Saltfungen, aan de Werra, den gden November. De helft van onze Stad en te gelyk haare aanzienlykfte en beste Wooningen zyn niet meer. Op Zondag den yden deezer,.'s namiddags ten 3 uuren, ontftond aan de Markt, door een gebraaden Gans, een zwaaren Brand, en deszelfs woede was zo hevig, dat door den fterken Noorden-Wind dc Vlammen in twee Vuurftroomen verdeeld werden, en zo fnel over de Straaten zich verbreidden, dat hrt in een quartier uurs reeds op alle plaatfen brandde, en de meeste Ongelukkigen niets anders dan hun leven konden redden. De Brand heeft tot 's Maandags morgens ten 8 uuren gewoed, en in 17 uuren het Hertoglyk Slot, den Boomgaard en alle de daar aangelegene Gebouwen, het nieuw gebouwd Heerlyk Goed, twee Adelyke Huizen, enz., de Kerk, benevens den Klokken-Toren, het Raadhuis met zynen Toren, de drie Wooningen d;r Geestelyken, de School- en alle andere aanzienlyke Hu:zen, ten getalle van iyo, in de asfche gtflegt. Dï woede der Vlammen was zo hevig, dat dezelve door éen der Stads-Poorten heen drong, en ook aldaar het beste gedeelte der Voorftad tot een Puinhoop maakte.
Londen den ioden November. In een onzer Nieuwspapieren vindt men de volgende Auecdote: De Hertog van Norfolk had, tosn hy ftorf j eenen Huisbedienden, die hem lang te vooren reeds gediend had, eerhy tot dien Ty tel kwam: Toen men het Testament des Hertogs opende, vond men daarin een Legaat voor den oaden Dienaar, op deeze wyze uitgedrukt: 100 Ponden Sterlings, en 20 Ponden Sterling» in 't Jaar, voor zyn leven. De Huisbediende, doordrongen van erkentenis, ftortte traanen van tederheid, hoorende, dat zyn Meester en Weldoener hem zo beda:ht hadt; maar hy werd aanftonds ongerust, toen hy den tegenwoordigen Hertog hoorde zeggen, dat 'er zekerlyk eene fout in 'tTeslamtnt moest zyn. Hy begon reeds te beeven voor zyn toekomend beftaan ; doch zyne vreeze verdween welhaast; want de Edele Hertog verklaarde , dat zyn Vader zekerlyk een Legaat beeft willen nalaaten van 20 Ponden Sterling» aan zynen getrouwen Dienaar voor zyne rouw j en een Jaargeld van 100 Ponden Sterlings voor zyn leven. Dus werd deeze misflag verbeterd, en de dienst en verkleefd leid van dien ouien Knecht vergolden. Dj Hertog voegde daar nog by een Vertrek in 't Kasteel Arundel, alwaar hy zyne dagen in gemak en rust zal kunnen li y ten.
Hattem den 13den November. Tusfchen den 9 en loden deezer, 's nachts om half 11 uuren, wierden aUver de glazen ingefhgen van het Huis van den Hopman \an Barneveld, en fchoon het gerucht liep, dat zulks door den Secretaris Brouwer en Klaas Bceve gefchied was, is daar geen verder onderzoek naar gedaan. Deeze Regeering!oosheid in een Stad die van Muitzucht belchuldigd i wierd, en waarom met Militair geweld de Regeering in de geweezen Guarde! du Gnrps qnfi* herfteld is, heeft ten gevolge gehad, dat gister avond by verfcheide : Barvers de glaien zya ingeilagen, als by Kapitein van Vlierden, daar NB. eeni
Schild- ■



( 187 )
, , i a* Amr (Uat- bv Mevrouw ScheffeïS, by dt Gverfïe
! S?Mwat Jfvifa en I »an M*«rU welk. talie teeds' de impotumlle 'Meyers, by H. Vistet^en J. » vmeke,,, dat de Rentmeester
fch.de heeft by de ^f'..S°'^™rweese»de, ïch by Eurg.m.eüe, Brouwer !^v^d%T,; G?—T/JÏ, .ev8e«. ie, beKSee^F, heeft
'^fwfeete^eB^
ge" f t»^™iSh™eeiwen , op de Bots! gtitooten, oi.jeda.gd, eoj., eeo der eetlte °™nJ,™°r™„w„ ' E„ fchoon deeie Heet 1B1 yetltok, leyenr r'rf'dtif JemS " f' B.l"eenï.rde. welke .alks voot he. Getech, de,
: ^„^^£^0^.00 ge't'noëé;, heeft, V «MUe wegens de
' WH«*m?ita d.l wy hebben, op ye,.nde,i»g in ome tegemwoordigefi,„.,ie , He, Ultz.gt aai "1 ' e ... d ]arK vcrgeeft gehoopt en Ultge-
fchyn, «e, ™*°°a« noodloeétdnbbeld, en eene menigte Aatdïp-
; "f' ^"'if H« mn^nb y .ra Sen is he, era allerbekl.aglyklt» tyd i pelen alh.e, in den gtond lyn o.j. ^x , Atmbeiorgets vet-
i lZ^'l7iZr^, t dKeê'efwin..t alhie, hlyvende, ^e, tnindet de j ?°Dn™dVK k d.n Gt^ lx* b,de„e gelegenheid de
uuren verzamelde z ch de n_dkheid vsn gjmelde Heer Staats-Minister,



mmm
( 188 )
den wierd door den Wei-Eerwaarden Heer Esfenbrugge, oudfte Predicant te Tec-klenburg, over de Woorden van i Petr. V. vs. 7. Freest God eert den Ko ning. Eenige Liederen, op dit evenement pasfmde, wie.den 20 voor als na dl Fredicatte, onder accompagnement van veele Muziek-Iaftrumenten afiezoneen Uit de Kerk begaf %ich de huldigende men gte, beftaande uit den ref'e&iven Adel der beide Graaffchappen, de Profesforen, Predicant» en Ptecepn»-en als ook de Magiftraaten, en Burgery deezer Steden en Gedeputeerden uit de anderen fanevens de Amptenaaren en Gecommitteerden van de Op^eze'cen'n ten Dl'atten Lande, gedeeltelyk naar het Stadhuis, gcdedtelyk-raar de Markt voor hetze've Zy wierd ftraks door den Heer Staats-Minister en de Leden der Revenu2 en Ka' mer, welke laatften reeds by het aanvaard» der Regeering van Zyne Maielreit den Eed van trouw hadden afgelegt naar het S adbuis gevolgt. Hier beklom deHeer Staats-Mmister den Trom, alaaar tot dat einde vervaardigd beid e-netreffende en bondige rede, waarin Zyn Hoog-Welgebooren allen, 'uit naam en cd bevel van Zyne Koninglyke Majefteit, van Hoogstdeszelfs wil en onw.ikbaar voorneemen verzekerde, van elks Vryheden, Rechten, Eigendommenen Immuniteiten, m allen opzigte te zullen befchermen en handnaven ; hen allen vermaande tot onbezweeken trouw en liefde voor hunnen Koning en Vader des Vaderlands en aantoonende, dat het waar Patriottismus daarin beöond, d. t Koning en Onder' daanen. door waare liefde aan elkander verknocht, met veréénde pooeincen het algemeen welzyn behartigden en bevorderden. Herop wierd den Eed van hulde en trouw door het Corps der Ridderfchap gezwoor», en de gezamentlyk* Heere" Profof„ren, Predicanten en Preceptoren dceden den handdag, waarna elk der refped.ve Corpfen eene gepaste Dancings-Rede.door xyne Gecommitteerden deed. Hierop vervoegde Zyne Excellentie zich buiten het Stadhuis op den Troon, vlak voor hetzelve, op de Markt, opgericht, van waar Hooastdexel e de overige daar vergaderde menigte harangueerde, en allen den Eed van trouw en hulde liet zweeren; waarna de Heer Burgemeester Beckhu:s, Zyn Hooe-Welm booren met eene zeer gepaste rede, uit naam der Bargeryën, antwoordde en een vrolyk Vivat, onder het gefchal van Pauken en Trompette •,, driemaalen wierd uitgeroepen. Alle de nfpeQive Collegien wierden hierop aan de Koninelvke T*fel by zyne Excellente ter Middagmaaityd onthaald, en eene op deeze Gebrartenf« geflagene Medaille aan elk hunner uitgedeeld, de Burgeryen op Wvn en B'er r/é iraéteert, en de Studeetende Jeugd zeer gratieufelyk behandeld, 's Avonds was de Stad geïllumineerd, en eik een was vrolyk en vergenoegd, in d'e aeernniï hoop, dat de Rege^rins: van Frcdrik Wilhelm zal voorfpoed;g en roemrvk Z Zyne Excellentie, de Heer Staats-Minister van der Reek, die door zv^eïtSl kende vriendelykheid en. beminnelyke hoedanighede aller harten heeft iiwnomen is deezen morgen naar Aurich, in Oostfriesland, ter Hu'diginu vertrokken- S bende eenige der Heeren Smdent» Zyn Hoog-Weigebooren" tot op £ difta'fe van twee uuren van hier, te Paard verzeld. ^ uuiamie
Gedrukt by de Erve de Weduwe JACOBUS van EGMOMt.~ op de Reguliers Br el ft raat, te Amfterdam. *



> DE
HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE
NIEUWS-
VERTELDER.
Den i December 1786. N°. 48.
Het getal der Dooden van de voorgaande week ii 184, Van elders verneemt men de volgende Byzonderheden. Tanger den zoften Oétober. De Jood Cordozo, die, in de maand Junylaaist- leden, wanneer de Engelfche Conful Durf zich alhier bevond, door den Keizer tot Engelfche Tolk benoemd was, is den 24ft.cn der voorleden maaisd elendig aan zyn einde gekomen. De Keizer verfcheen dien morgen in de openbaare Ge» hoorplaats, in welke een menUte Volks vergaderd was. De Secretaris Chiappe geroepen zynde, overhandigde hem de Keizer twee Brieven, welke hy uit zyn Zak haalde, en beval hem die te leezen, hy dit gedaan hebbende, vroeg Zyne Majefteit de te;ug, en wat hy 'er van dacht: De Heer Chiappe antwoordende, dat hy het niet durfde zeggen : Hervatte de Keizer: „ Gy hebt groot gelyk, laat Cordozo geroepen worden." Die Ongelukkige daarop binnen komenee, liet de Keizer zonder hem een woord tce te fpreeken/door eenige van de Lyjfwachten een Strop om zyn Hals werpen, hem zoo Stokflagen geeven, vervolgens 10 Kogels in zyn L'gclmm fch'eten en hetzelve daarna in ftukken fnyden, welke ftukken gedeelte yk voor de Honden geworpen en gededtelyk aan de Jongens gelaaten wierden, om zich met het verbranden van dezelven te vermaaktn. Deeze Cordozo was te vooren in de Secretarye van den Lord Sidney geëmploieerd geweest , om de Arabifche Gorrespondectie te houden , had zich voorleden Jasr onder een aangenomen Christen Naam aan fiauduieufe Aifurantien te Cadix fchuldig gemaakt, van waar hy, eenigen tyd daarna, als etn Jood ontdekt zy:ide, uit de Inqu'iife her waards gevlugt was. Zyne volmaakte kennis, die hy van de Moorfche Taal had, bragt hem ten Hove, doch de onvoorzigtigheid van zyn B.otder heeft hem het leven gekost: Deeze, uit hoofde van eenig gefchil met een der Miniuers, in de Gevangenis gezet zynde, vondt men by hem de twee voorgemelde Brieven, die de Keizer voor de Executie alleenlyk pro forma aan den Secretaris Chiappe ter leezing had gegeeven. Cordozo had, in een dier B'ieven, onder anderen, deeze Woorden in het Spaansch gefchreeven: Todos los Moros fon picaros: ei el Emperador no tiennepalabra. Dat is: Alle,Mooien zyn Schurken, en de Keizer is geen Man vata zyn woord.
Z 3 Jt**



C IQÓ )
Rome den ïjtten Oétober. Sedert 8 dagen ii de moord van een Hond, alhier «p den iöden deeier gepleegd, het onderwerp, waarover In alk openbaareen byzondere Gezelfchappsn gefprooken wordt. In de A'sfemblées, Concerten, m de Byéénkomften der Gezanten, in de Kerken, onder de M's, in de Vertrekken van den Paus, tot in de kleintïe Kroegen, wordt van die Zaak gefprooken, waarvan het volgende een kort bericht is: Een Prelaat van den eeriten rang bad federt een geruimen tyd zyne neiging en byzondere liefde voor eenen grooten Hond, van een wilden aart, die echter in de gantfche Stad verfoeid wend, vermits hy de Straat aan het Paleis van zynen Heer onveilig maakte en de Voorbygangers aanviel. Hst groot aanzien, waarin zyn Heer ftaat, veroorzaakte, dat de Gouverneur en het Gerecht van Rome, by deezen overlast, voor de klachten des Volks de oog en fl ooien en da ooren verftopten. Eindelyk werd op den 26ften deezer een Jager, die voorby het Paleis ging, van den wilden Hond met zodanige woede aangevallen, dat hy, zyn leven in gevaar ziende, van zyne Wapenen gebruik maakte, en zynen Vyand dood ter Aarde deed vallen.
Naauwlyks was de Hond van kant gemaakt, of het gerucht daarvan verbreidde zich door alle de Straaten van deeze Hoofdftad. Ieder ftelde zich in de bres, om den Overwinnaar des Honds voor de eerfte woede van den Prelaat te beveiligen, cn, hoewel hy zich op zyne onfchuld en het recht zyner Zelfsverdédiging beriep, ' raadde men hem echter, dat hy in 't St. Jacobs Hospitaal, onder de befcherming van Spanje ftaande, en waarover de Spaanfche Rota-Auditor, de Heer van Acedo, bet beftier en opzigt heeft, de vlucht moest neemen.
De Heer van Acedo, die wegens zyne Menfchenliefde en Gerechtigheid in algemeene achting ftaat, voorzag zich aanftonds, na het eerfte bericht van de aankomst des Vluchtelings in het Hospitaal, van de naauwkeurigfte berichten wegensalle de omftandigheden, welke by het dooden van den Hond plaats gehad hadden, en na dat hy overtuigd was, dat de Jager niets anders gedaan had, als dat hy zich bediend had van het recht, dat aan alle Menfchen verleend is, r.aamlyk, geweld met geweld af te keeren; zo befloot hy de onfchuld van deezen Man te verdédigen en de grootfte zwaarigheden den fpits te bicden. Weshalven hy aan den Opzigter van het Hospitaal bevel gsf om den Onfchuldigen niet alleen in te neemen, maar hem ook op geene requ'fit'e, al ware het ook de aanzienlykfte, uit te keveren. Om alle zwaarigheden, welke tegen zyn befluit konden ingebragt worden, voor te komen , gaf hy den Spaanfchen Gezant alhier bericht van de gantfche Zaak, hem verzoekende zich in 't geneel ia dezelve niet in te laaten.
Alle deeze maatregelen van den Heer van Acedo waren niet te vergeefs. Naauwlyks waren dezelve genomen, of e;n Afgezant des Gouverneurs van Rom: verfcheen in het St. Jacobi Hosptaal, en eischte uit naam der Regeering de uitleeverftg van den Moordenaar des Honds; welke echter volftrekt geweigerd werdt. Sedert zya tusfchen den Heer van Acedo en den Gouverneur verfcheiden fcherpe Brieven over die Zaak gewisfeld; doch de Heer van Acedo blyft onverzettelyk in zyne men.chlievende ftandvastigheid, en de ongelukkige Jager geniet nog tot heden zyne befcherming ia het Hospitaal. Elk is begcerig te verneemen, of de mtgtige Prelaat geen gehoor zal geeven aan de ftem der billykheid, en zyne vervol-



v l9l f
„ ,„„ n^nldizen ua*ken Men bemerkt hierby xelfs in Roned volgingen tegen den Oflfc<ud\«n l* e VOürrecnten der Geestelyken van geen dat het in etn tyd, waarm de bu.-n poo ng G(Mtel ken
lingenctn r^^g^en-Ïeff,^ de Wetten niet ten voordeele van voorrechten te wiuen , ' n dat men wanneer men na deexe handel-
Grondftellin'g vim vi repellere (geweld met
Wyïeln te Ur SwiKerkliaren, men 'er xou moeten by voegen: „ Burten geweld te ke ren) wua wQrdt ajng j ,,
„ het geval als men van^oen raKap;tejn Lohennorn , die m de laatstverAV^«^« d?jf'"t^dld om het oudverlooren Groenland op te xoeken, loopen Meimaand ^^^^ ^ September weder was terug gekomen en, zonder da*™^^g.nd «eo k leïn Brïgemtynrcta'p gelaaten, 't geen hem op de had op de hoogte van Y.land een K Q0Uvernement alhier tyding ontvangen, dat togt verzeld had\ Twtetti* 20genaarnd oudverlooren Groenland zoude ontde Manfchap ^^B^W^^Noord-Westwaards de Yslandfche Kust, dandat dekt hebben, o»"^^^ x Mylen van het vaste Land, genoodzaakt was ge-
S^^ï?^ trachten'te repareeren, om het vol-
gendI Jaar de Expedu.',e ^™ten*Het Esquakr van den Ridder Emo, aan wien dan uden .N°vemb«. " 4 einde Q aticn tegen die van de Senaat yo,ooo ^^f™™^^ van den i8ften September tot din Tunis .e kunnen g'™™^^^ op die Stad het Kanon gelost en 6ien Oftobj Sufe gebomrd«g^3f deeze Plaats bykans geheel ver-
niet minder dan J0 0 ";™,^ Inwooneren reeds verlaaten. woest, en door het ^erec£el'lV , van den 4den tot den yde" deexer.aldaar
Liefhebbers nog ^^"^„S.TVwee Boekdeelen over de Sterrekunde Univerfiteit van Cambndge onoeraaag infchryving heeft in 't licht gegeeven, ^^"i^Lyst Van een groot WalIntékenaa. had aangeboden, en waarop ^^^^ om di? Werk in hunne Boe-
ren had ^«"•.^'^by dVSgave van dit Boek heeft men bevonden, keryen te kunnen P^fen, dan oy o ^ ^ ^ wafen>
dat 'er van alle die to^^J^^TJft Ó^khaten, naby Cork, in Ierland, Amfterdam den zóften November. _ d ' v^orenaldaar wagen*
wordt', in dato den ^{^^i^c^p^&^ Meerenberg Kajekkagie b nnengei^pen ^O^d£khdMDPi Batavia gedestineerd; xota



« ( iqz )
fchieien: Kapitein A. Kikkert, voerende het nntn jvi. „
Neêrland, Welfaren, van ^ K^^f^}'}^^ Compagnie-Schip
Odober met hem de Hoofden gepasfeerd 5oA dSr??-dV Was den 'Pdeï
van de goede gelegenheid willendeVrofiLeren wl hv lnCh'P harder 2eilendc «
Het Schip le Marechal deCtflfes S;n i p^o00'"'1^»'^ gene Goederen uit het Schip van Kapitein ^MouJf%Tk ™W'm de gebor" gelaaden zyn legt, volgens een Brief van den i6deri &vllel "^0* 0ver" de eerfte goeie gelegenheid herwaards te vertrekken JNovemb£r, gereed, ommet
Van P.llau meldt men, van den 7jen deezer dat h», a was beginnen te vriezen: Een Schip uit KontaL'be"en''J88^'e Voo«n aldaar Stroom lagen, zyn met veel moeite En kosten behoudS „ C°rding> dfe CP Stroom, die zyn Ankertouwen om het Yaan itktth'a?°k Ia* een Bording °P ek geworden en op Zee gedreeven,het' y£??l^J^^0^. «Anï lek geworden, en het Schip van H. Aal, heriaard. tl } "°g 18 een Bording komen, moet lostenen repareeren: men hoont dlt t r ^J^' 15 w«d«binnengehet Schip van G. Comelis, is, aa dïtet ^
met een Laading Graanen gezo'nken, doch een SeeTeéeS? Hmn gebragt was ger Barkentyn, zo men zegt, Johan Diefci £,? eeltef bofSen; een Koningsber' Zeegat ten Anker, en heeft? zo' mer.K'" ?et™££j?J ZouV '«8«b het
In Hammerziel is met fchade binnengeloopAfbert nLV' Verlo°ïen- ' naar Koningsbergen moetende; moet losfen e/epaVeefen * ?a° HambörS
De Brieven van Elfeneur van den 17den dee7er mZ j lek binnengeloopen is, het Schip van J B Je Roer ' v te Man Jahl met zwaar Embden gedestineerd; de Laading, in Hennio en Rnal'l £on'n8ïberSen naar befchadigd. *' nccn'P en Kogge beftaande, wa- 2Waa.
By Marftrand is verongelukt het Sch'n van p c-„j Strahlfund; het Volk is geborgen,nïarScTp en fe^',,™ Bordeaux »«
Te Duinkerken is, wegens Tegenwind èn " ,?admS zullen wech zyn. binnengeloopen A. A'. Visfer Sn ar OftêndeT/"^"/11 Tou™.
In Falmouth zyn binnen gekomen de qrl~ ?de^edeH,nMrdVirginiën en Atniftad , KV^£ ^I^&KW»G™, uit Spaansch Schip, en het laatfte door een Amerlcaan rq^- rfte " door «" hebben zwaare fchaden bekomen. Ame"«ansch Schip aangezeild, en beide
By de Drukfter deezes is te bekomen de Almanak „„ t nnm ~
voor het Jaar 1787; waarin, buiten het geen m een vnl£ "Y,™ KRELIS, te vinden is: Het Tooneel der Dwaazen8, of de R s Jh kdTr ^T* behoort vensbyzonderheden en Bedryven van Sephan 7nrfj- \ der preken; de Le! noemd hebbende, Prins van Albani; he ïïrda v«J'i ' > va'rchd^ ReLeven der Lakeijen; en hatftelyk een g F^ riotfl e riln" ' hedcndaWe de^tegenwoordigen Pyd. D- prys js 4 Stuiver" G(™nZ™, toepaslyk op
Gedrukt by de Erve de Weduwe lACORril ~^ -



f DB
HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE
NIEUWS-
VERTELDER.
Den 9 December 1785. N°. 49.
Het £ct*i der JUooden van ae voorgaande weea is 173. Van elders verneemt men de volgende Byzonderheden. Van Tbiel verneemt men, dat in het nabuurig Avezaten, alwaar de Predikant van Leeuwen, gepasfeerden Jaare, twee zyner Kinderen, onder de open Lucht liet begraaven, eene verftandige Dame, zynde Mejuffrouw A. M. van Kesteren, kort voor haar dood insgelyks begeerd had om, niet in de Kerk, maar in 's Veld onder den blooten Hemel begraaven te worden: aan welke wyze, voorzigtige en allezins lofwaardige begeerte, by haar overlyden, dan ook voldaan is geworden.
Uittrekfel uit een Brief van 's Cravenbage, in dato z2 November. De Patriotten, zegt men, zoeken het gevaar en de vreeze, door de kibbeling der Oojtenrykfche Rezeering over den dooriogt van 't Zwin ingeboezemd, te verminderen; de Stadhoudersgezinden, daarentegen, trachten het te verg rooten, en zouden wel willen, dat de Zaak zeer ernftig wierd, indiehoope, dat die Citbeurten s voordeelig zoude zyn voor de Belangen van den Prins. De waarheid is, dat 'de allerftiptfte ordets gezonden zyn aan de Cornmisfarbfen te Brusfel, om de echte bewyzen, waarop het recht der Hollanders gegrond is, in dat opzigt, op eene vriendelyke wyze onder het oog te brengen; terwyl de Republiek aan'den anderen kant de tusfchenkomst van Frankryk nroept, onder welks opzigt het laatfte Traétaat geflooten is; welks geest, of zin, zo wel als de letter, nadat van Munfter geene twyfeling overlaattn omtrent het Recht der Zaak van Hunne Hoog-Mogenden.
Men verzekert, dat op den zestienden Geboortedag van 'de Prinff sfeLcuïfa van Oranje en Nasfau wel 100 Pruisfifche Officieren te Nymegen zyn geweest om aan 't Stadhouderlyke Hof de Complimenten van FeÜcitatiën te maaken; en men voegt 'er by, dat de twee jonge Prinfen hunne byzondeie Hoföaat op 't tapyt is om gereguleerd te worden.
Men verneemt, dat de Keurvorst van Trier voorleden week zyn oude Kasteel Erbenfteyn, aan den anderen kant van den Rhyn, verlaaten heeft, en zyn nieuwgebouwde aan dtn Stads-Kant met veel folemniteit aangevaard heeft.
Aa Ha-



C 194 )
Heden i* voor 't eerst de Wacht der Lyf-Gnardes te Paard van Hunne Edel Groot-Mogenden opgetrokken met hunne kostbaare nieuwe Standaaren • zynde witte Satyncn grond, alsmede over de Pauken nieuwe Kleeden, blaauwe Satv nen grond , en dê Trompetters met masiïve fraaie Zilveren Trompetten met Vlaggen, mede blaauwe Satynen grond; zo wel Paukenkleed, als Standaart en Trompetten-Vlaggen zyn overheerlyk, met Goud zeer ryk geborduurd en met Kwasten behangen, hebbende de Cornet een fraaije Bandelier aan aUea'met de Wapeas van Hanne Edel Groot-Mogenden vercierd.
Men verneemt van goederhand, dat de tyding, als of'er Keizerlyke Troupen naar het Zwin in aantogt waren, en reeds een Hollandsch Schip hadden aangehouden , van allen grond van waarheid ontbloot is; en dat 'er van dien kantgeene vyandlykheid te vreeztn is. 5
Londen den 28(ten November. Men heeft alhier door Brieven van Bourdeaus tyding gekreegen, dat 'er in de maaad September een verfchriklyke Storm geweest is in de Franfche West-Indifche Eilanden, en dat dezelve ook in alle de Britfche Eilanden gevoeld is; deeze droevige tyding is heden bevesfgd door de Paketboot de Lord Hyde, welke, uit de Eilanden onder den Wind te Falmouth is aangekomen , tyding medebrengende, dat 'er te Barbados een geweHge Storm gewaaid heeft, waardoor zo ter Zee als te Land groote fchadens veroorzaakt waren; zynde 'er by dat toeval io Schepen gebleeven en de verwoestingen in dat Eiland onbefchryflyk. 6 Copy van een Brief uit Sluis in Vlaanderen, aan een Heer in Holland in dato den eerften December. '
Uit liefde tot myne Mede-Landgenooten kan ik niet afzyn, om u deezen te zenden, ten einde gy in ftaat zoudt zyn , om met grond, diebeaneftigende tvdine ais of wy, weder met den Keizer in Oorlog zouden geraaken, te kunnen tegen' fpjeeken. Zie hier de waare toedragt van Zaaken.
By het Traétaat van Munfter en Fontainebleau moest het Swin gefloote» blyven, waartoe door den Souverein een Schip van 20 ftukken, genaamd de Zee hond, is gedeapiciëerd, 't welk ook in de maand September aldaar arriveerde• wordende hetzelve gecommandeerd door een Luitenant van de Maas genaamd van der Swam. De Zeildag bepaald zynde, en het Schip op 't punt van te vertrekken ftaande, zo dat 'er aireede een Poon van de Admiraliteit van Zeeland met vier Mannen gearriveerd was, ter aflosiïng, kwam 'erop het onverwachtst tyding; „ Dat het Hazegras verfterkt werd! Dat de Uitlegger wech moest' Dat „ reeds vyf honderd Keizerlyken ap marsen waren, en dat zy wel dertia Stukken „ Kanon met zich voerden.'" Van deeze fchrikbaarende tyding werd daadlvk per Expresfe, bericht gezonden aan de Admiraliteit van Zeeland die fchoon geen grond hebbende, om iets kwaads te vermoeden, echter voorzigtigh'eidshalve order ftelde, dat het groote Schip moest blyven leggen. Geevende inmiddels daarvan kennis aan Huane Hoog-Mogenden.
Dit viel voor op den zoften November. En federt is het gebleeken, dat al dit febnkverwekkende (of mogelyk met flinkfche oogmerken uitgeftrooide ) alleen hierin beftond: dat reeds voor eenige maanden, en dus lang voor de U.tlègger 'er
kg»



C i9f )
-.-...v, zynde, om 10 kleine Stukken Kanon, en f Velditolefog, fchikking gemwM *1™ > d- f , werkelyk gefchied is; dat deeze ;jes op het ^««KVig Artilleristen en Infanteristen, de eerfte :kleine Armade gead*M flechts door een Cadet gecommandeerd; en |*t" "nu SSi» ek?Man Infantery meer is, dan 'er den geheelen Zomer ge-
iweest zyn. K^n;denis is het zogenaamd arresteeren van een Hollandsch
, Van even weinig be-utdeniisn B Het Geyal h cenvoudig
• Schip, waarvan ten oKChUzo vee p g ^ ^ Zaaigraan, 't welk
Óaï LiPP ns diTin de nieuwbedyLè Hoofdplaat, zynde Generaliters
i, zekere Heer ^PPf"».^ Ha«eras, Landen bezt,) van de eene plaats naar de , Territoir, alsmede m het Hazegras ^ pa voorxien iyndc
andere deed t,anfP^f ^ten bTy'yen leggen , tot dat het de Licenten voldaan had, r heeft hetzelve zo lang moe en blven^ gg , m ^
s waarna heueWe onverhinderd zyne i. g Nabuurfchap, alwaar men van alles Ik kan u verzekeren d« inen m J de allarmeerende geruchten, we-
onderrecht was, met weimg g™J d Terfpreil. Wel verre dat 'er eenige re;1 gens znlke «nvoadtge Zaaken »» Hodjnd wp ^ de
! dfn- T ^^^CoïeipOTdemE tusfchen de wederzydfche Magiftraaten keften.
ytiendnabuurlyke G""'^^ ,„ ecnige grond tot vreeze, wy zouden 'er i dig onafgebroken joortge^. vv 8 5 ^ ^ di b de v00.
,i hier de ft'^ X^S daartoe duïdelyk befpeurd hebben, i Iige Onlusten , de eerfte.aa"le^nDgZee.C3pitein, Baron van de Capellen, om van Thans bevind zich alhier een * en' ik twyfel niet, of al het boven.
I alles naauwkeunge^^^„^^gi ^nda. ftaande zal door het: ,aport van.dien Heer binnengeloopen 's Lands
Amfterdam den aden LXcemgJfl de de Goede
: Oorlogfchip Goes wdJ^S^to rmi, ^ 0Hderfcheidcne
, herwaards ^^X^SaIZ^ laatstleden, waarmede men hetvolgende i datums, l°öPend^dMe1 '* Land» Fregat Scipio, Lieu-
, verneemt; den lóften Ma v* as onder ze g g mtrokken dc Oo,t-Indifche
: tenant E. Lucas,^J^^i^. p. Modderman, van China; het Slot
i Gompagnie-Schepen de ^cajen,'onKa/ctourneerende. den „ den dito kwam van
i ter Hooge, Kapit. jan Schepen de Meermin en het
; Expeditien S»P8d^KJJ\.s^ert^^ Oo,t-IndifcheFCompagnie.SchiPHol.
, Meeuwtje den 'Yrktavia voor de Kamer Hoorn; den 29 dito zyn
i land, Kapit. L. Janfin, ™™»™> }^*ie Befchermer, Kapit. J. Fryke-
: „aar Ceilon ^rtrokken s Lands UdJIO, cn p ^ ^ ^ ^ ^
1 n!u^ ? dC SSS'uSter'zeilgmg 's Lan^ Schip Juno, Kapit. M. de Wit, 1 dC %ï.^ifw^dïïxdvï datum aan gemelde Kaap gekomen het be- van Ceilon, voorts was-op Sumach, van Batavia, van waar het



( ro* )
Oudenaarden, Kapitein H. Klaasfen, kort na gemelde <5rhm i„r u j *
de reize naar het Vaderland zouden aanneemen. ichlP Jofeph de Tweede,
In den nacht van den i7den November zyn'op de Kust van c, n/i . de volgende Sch,pen de juffrouw M«iÏM&d^l£^^Vto** de Geertruida Mina, Kap't. J. Th. Hetkes beide ».n m. Pp n ?erlof> er» de Laading wierd geborgen en men hoomede tZT r Bourd««*; van Schip de vier GezSsters? Schipper A J?Leyd v^Jrol"T1 van Hamburg naar Rochel moetende, Lföw™Z™!j*™ Smakfchip,
Kapit. Barend Nannings, voerende 'he, Schfp de VViüem ?an v9ïT^ \ laatst van Mallaga den zSften November in TexeuéarrÏÏird' TomiVech,a» op den zgften Oétober zy mylen Oost en Oo«7ten Nonr^n ' raPorte«d> da« hy heeft de uitgaande Oost-Indifche ComS^S^^nTS^M»"^ voerd door de Kapitein, P. Helen en C. de Wit?- KdSS Gan,on' Be' tineerd naar Batavia, zeilende met een Oosten-Wind 8 CD gedcs"
Welvaart, Schipper H. Vrieze van Nuiten«,n 5 h,p' 8enaamd de
Gronden gezond; zynde den J/den te^^" °P 06
De Brieven van Elfeneur melden, dat den i7den Nnv,^ï Cc' ftrand is het Schip van Ghr. S.roho d, van L\ Vaa" St«tl»^bj-Steres' zyn Roer verlooren en wordt gelost; timede £ SSp , fnT^ hMt Marftrand naar Memel geJestineerd; het Schip is zwaar beL,^BaCkmaa' vaa
By Falstz is den zotten dite geftrand het ScSp ^A L^^' naar Gottenburg gedetineerd, en by Yftad he, SchTp var^ fSnf n"" L^°n naar Stettyn moetende, beide deeze Schepen zyn vol Water Hanfen' van hier
Den zyften November is van Rammekes vertrokk™ L-Vo . t
Ta» C' - S^&SRÖf&SB
f tsa ^va?& -
den volgenden Brief uit Deins van den zoften Novïmbe • gSinft' me,dt men „ floegen xyo Soldaaten, zo men zegf Franfche™ dié 'aa? rïn mor8en,vroeg, „ gaande Oost-Indifche Compagnie-Schip Ba benftedn zich bevindt ™\het uit" „ ten, maakten zich meester™ de Booten, enZi derdenhetIrï,*™ hetmai" „ Kisten Zilver. Verfcheiden van hun zyn'er San,j l Sf h'P Van e#n,8e J waarin 7o of So Mannen waren, is genten en^h« Volk ondï PT B°0t> „ van het yyfte Regiment, in het Kafteel van Sondown,Caftïe*
kogt. Het Pakje is 7 Stuiver! 8° Jaa"n met «oed f««c« zyn vcr-
op de Regulier, Breeilraat, ,e Amfterdin GM°NT:



D E
HOLLANDSCHE WEEKLYK SC HE
NIEUW S-
VERTELDER.
Den 16 December 1786. N°. 50.
fV^de %fim* Stormwiaden ^^^;^^^r^;^fte^ IJ lyk in den nacht van Woen, ag o? ïandere fc,.aceïs nen onver gewaaid, Venster» uit ce iv^y 5, Pn Mtrlchenge?,v,-.<
Hn 8ta,v," 2E?£&£ Stt^l .
van ei-erj vcii-.c» T*<Uo#ed van de Frontaren worden
AfemalV* den ayften Oflo ; voo;t mc£ heï p^r,
langs hoe men xorgeiyk. ."jjwj^,*^ ^ hebben reeds verfcheicen van vya «eiyfchaden met e%^jSk weehg«VÖ*rd. De fca* vaa
Vium en heeft een Legertje van ijco^ s„al M befchermen ;
drie Jaar-n, welke, gevoegd by de reeds *«^ThJl^*S*d^InVtlWa van ,040 zullen •^"ft; ^Tch^eVSJ^Oost.
der Inaaanen ,e ^^«^..g^S de Kust van Gordel; St S££ £ Se K^nW en £ g ™, naar Canlon in China; Vo.t *
te Croodftad hart «ngew.nd, om eenige Schep n oor h t Y. n«rV-ee e pen, zyn vruchteloos geWeeft. hierdoor zulen '8 f"gew n F



mrag der Scheepvaart heeft men alhier eehrefc ,fn . , \r Noodwendigheden, welker geringe Koopmanfchappea ca
woone dnurte zullen veroorzaken: BvzondSvV eene b*ïter&-
uniiea van Suiker, Thee, Coffy, Specerij ^dc?« v-lTw" * dat, reeds iet een drie dubbele hoogte in prVt/eil^J8 ?7 Waaren, die, baiten na<re Thee-Boei thans 4 en een hal re Roebel h J nnn?"'p3''"; k°Jteode de otdiBrandhout worden £•£ meer en meer SuVr hCtp°ndi Ro^e» Haver, Hooien
Volgens nadere berichten van Cherfon was de u hevig geweest, dm men in 't ee,s!: veïftTid h.i ?a,daar or tftsa™ Bran i min fleents twee Huizen in de asfche gelegd weezen n V !° " "ift meer dan de tyding wegens het vergaan van een S/rh n I rb"chlen cor heeren op de Kust van den Krim Qsfisch 0ürIogfcnip, van 64 Stukken,
Weenen den zóien November. Het aerneh»,1 , tapyt zou zyn tusfehen den Infant van Spanje Don a huwl'k °' het
van Zyne Cnatho.yke. Majefteit, met di pTfa m ■ A",ome' Jon^»> Zoon zyne Sicjliisnfche Majefteit; alsmede dat dé k * * djchtêr van
ge Millioenen Piasters, het Eft^ni'g0 fi4 /^V'0 FTkryk' geen men vermoed, dat tot een Etabliifernent rï£ k~jï ^ "ftettaad ; het dienen, die in dat getal Koning van dit Eüand Z ,bovenk«eKden Infant zoude
Brieven van Aqu-'la houien in dat vfn J te WordeD-
op zyn minst ,3? Aardfchu d ïJVZf !" ,0"dtn l8j- Oflober aldaar Den 17 en 18 den dier maand fcheen dVlJh, ' °P ééucn d*g ?9-
hoorde een Onderaardse* Gedruis zeer■ «Wk iJ/vetfï" te"eeïcn> en■« der. weg rollen. Cy >< vertreb der'Pos £^
U t Gaas, in Styrien, onder het Recht.^hlTrde dll,G.cdruis nog «e'kem. voorval gemeld, wWuit blykt, tot wïkïï^ Wordt '
de Menfchen ook nog in 'deeze mS' ver cht^v e ' f.'Ppen htt B™e'°of hier hetzelve: Een oud Weduwnaar, een wïnnnïZl ' ver/oeren. Zie een bejaarde Dochter, by welke het BySotf £Te H T A"«>acht, had
dat zy in de vaste verbedding was; r3tK£ te Jnlf ?C W°rtels hïrfg^hooten , af door het Vuur, niet van haare landetl rêtaÏÏw^S-'''"^ n*y VO°r" gaf zy derzei ver voorneemen aan haaren Va £ £,7 a- r'°e beflui"»de, als zyn Dochter, hetzelve niet flechts °oeJkt"de Zr f "en B^e'<™S haar zyn hulp toeieide. De da* van AUe-heU^ • , 2e U!tvoe™S daarvan de Uitvoeriag van dk .llery.lykïf o£«D^"Zl ^ T ^ ^ ^ Oven reeds met een menigte Hout aevuIdLhh-nï '« .aV0rds te vooren> op het «yjftip, dat een iedir zich in de KeHt bev'nJ6' N "'tV* het ™ur gloeijmd geworden, of zy bedekt.- haar hoof i m ,' N?a"wlyk$ was de Oven met behulp van haar Vader, in rniïen.1 ■ \™ Lak?n' en wierp ziek, Man floot h erop onmiddelyV de ^^V^T^ °Ven' ^ rp; zich vervolgens uit hat Huis begeevende in LT' 60 "',9 'er een Kruf« Gnde welbe^haaglyk Werk verricht had2u hl ve,7*™' dat hy een hem ontmoette, dat zyn Dochter in dan nJ?J J } ,te]" aan aMen » de deeze liepen ylin.s na des Mans Hu " Z^u D ™? ^ V°°,r haare ZondeD i te redden; dan de Ongelukkige was reed, ver eerd ü/m°g.e,yk' no^ gerat, en JS naar Gleichenberg geb;ag«, «m^ord?. wordem^ Wierd hiercp



C 199 >
Amfterdam da f'en December. Comtnisfiuiafen van het Vaderlandfche Fond» tertSoedMng van's Lan-s Zeedienst, opgericht m den Jaare 178,, zullen op SaaX dm iaden December d<*zes Jaars, des morgens om 11 omen pieces,
'ï Atheream lüuftre. het gewoons opectlyk vaflag doen van hun gehouden beftiur overhet gemelde Fonds; en in 'c byzonder over het Kweckfchool voor de Zee mrt verzoekende derhal ven dat alle de geenen die tot dn Fonds contnbuZ ZIjIns desie'.fs tezenwoordigen ftaat en fucces nadere onderrichting vereeren, of wegens desie.is «§e * f , vinde un einde aldaar aan
iT^l^^^S^ m« betrekkin* t0< d«" S"Chtinge mL
W°ïtirZT8ftranDecember. Men heeft alhier het volgend meer byzonder V^a^Jw™^Ot1tv« aan boord van het Hollandsch Oost-Indisch
C°mvTorïeden Dngsdag avond kwam het Schip Barbeftein, Kapitein van Vlaanderen va VI."delburg na.r Ooit-lndiën beftemd, in Daimi ter, anker, hebbende Ïn ïoold aco Recrui voor het Guarnifoen van Kaap de Goede Hoop.
Dra volgeden morden, tusfcher, 4 en y uuren , floepen de Recruten aan het muUen en na den Kapitein gedwongen te hebben ui zyn bed op te ftaanenhunte " 'w ar het Geld was.floten zy hem op met de andere Officieren en plaatften ScJld" achten voor hun Vertrek. Vervolgens braken zy de Kisten met Dol'ar. open « ftaken 'er 'ieder zo veel van by zich als zy bergen konden, entoen £ Boot Tzet ende, verlieten zy het Schip , ten getalle van 80 a 90. Dan degewaoenae Brikthe Scout, Kap tein Le Herne, daar digt by liggende en uit de Seinen dï 'e ui het Oost-Indisch Schip gedaan wierden, merkende dat 'er Onraad aaï boord was, deed era fchoot op de Boot, die reed, een eind wegs aft evaaren en waarin zich 70 van de Oproermaakers bevonden, om dezelve te doen byTa a e n T het sSp gekomen zynde, wierden zy doorzocht en hun 11000 Dollar" die zy by zich hadden, afgenomen, waarna zy aan Land gezonden zvnde ontvangra wierden door een gedeejte van het yylte Regiment Voetvolk hetwelk ten dien einde opgekomen was: Zy w erden door hetzelve terftond ,n hechtenis genomen en in het Sandown Kafteel gebragt. daar zy thans nog zitten; bv nader onderzoek vond men toen nog by hen 400 Dollars.
A ïrooïns de groote Boot het Schip verlasten had, vtas midlerwyl de Kapitein en verdere Officeren op het Dek gekomen, waardoor een Gevecht ontftond, waar n men onderfteld dat 4 a f van de Oproermaakers over boord geraakten en «rd onk^; want deeze ongelukkige Schepfels halden hunne Zakken zo vol Geld da, zy door de zwaa te terftond te grond gingen, al h.ns men heeft'er geen één wederom boven Water gezien. Negen Mannen van dt Volk (zynde 5« die welke he. eerst me, de twee kleine Booten gevlugt: waren) wierden te Donvrei gevat en daa- in de Gevangenis gebragt: Men vond by hen 400, Dollars. VÏvdag avond wierd 'er nog een te Ramsgate gevat en raar Deal gebragt, by w en men iM Dollars vond. Men gist, dat'er alleen 3 Mannen ontfnapt zy n, weire"erftond ic> dra zy aan Land kwamen, zich naar Caaterbnty en van daar nog dien zelfden avond naar Londen begeeven hebben. nn(?erft,u Omtrent 6yoo Dollars worden 'er gemist, van welke men echter ondeitted, dat een groot deel door de fshrik en verwarring m Zee gevallen zyn.



( lOO )
De bovengemelde Recruten waren van dat Volk, hetwelk mén gewoonlyk Z'eujes noemt, en welke eetst veronfeld zynde, vervolgens aan de Oost-Indifche Comp. verkogt worden, een gewoonte, die veelal in Holland p'aats heeft: Dan zonder aanzien tot welke Natie deeze ongelukkige S;a,tóffers behooren, worden zy ftrikt opgelloten gehouden, tot dat de Schepen ia gereedheid zuilen weezen, om hen onder eene behoorlyke wacht als M sdaadigers aan boord te rjeemen. Het fetal van Volk was op dit Schip veel grooter dan naar gewoonte, en van hoofde uit het flegte Weêr genooliaakt zynde in Duins in te loopen, hadden zy die gelegenheid waargenomen om hunne Vryheid weder te krygeH.
De 3 Recruten, die het ontfnapt waren, kwamen Woensdag avond teCsnterbury, op welken tyd men daarvan den Opftanci nog niets wist. Twee van hun wierden federt gevat, hebbende elk by zich een Zik met Geld, waarmede zy zeer flordig te werk gingen, koopende dairvoor allerhande Goed, en vertrokken nog dien zelfden avond mrt de Mylkoets: De derde kwam des Woensdags namiddags te Paard te Canterbury , en nam terftond een plaats op de Nachtdom: üy had by Zich een Zak mu yo Dollars, dasr hy zeer onachtzaam mede handelde, laatende die in de Herberg op Tafel liggen, terwyl hy in een ander Vertrek ging. Hy fprak Fransch en fcheen een Inboorling van dat Ryk te weezen."
Groningen den alen December. Van or ze Schuttery, die federt eeivgen tyd in de Exercitiën neeft uitgemunt, en welk Rrgitn nt beftait uit agtien Vjtndé!*^ had voorleeden Maandag de Compagnie, of het tyde Vaertie!, het geniegen van zich vereerd te zien met twee frasij< Koperen Trommen, twee Bekkens, en een Triangel, die «an gemelde Compagnie g.-fchonken wierden door dc Wel» Geboonne Vaderlandlievende Jongvrouwe Heuderika Ebbens. De Plechtigheid der afhaa'ing deezer Preferten gefchiede (in den Opmarsch naar de Hoofdwacht) door de geheele gewsp nde Compagnie, wannter die, in haaren Marsch, tot voor de D'tar van de Edelmoedige Donatrice gemarcheerd waren , maakten Front en prefenteerden 't Geweer, als wanneer de Officeren , zo Hopman, Luitenant a's Vaendrig binnen traden, om het Prefent te ontvangen; naar net afleggen van wederzydfche gepaste Aaufpraaken en Dankzeggingen, namen zy hun affcheid en deeden andermaal het Geweer prefenteeren en marcheerden ahtoen, met flaandc Trom en vliegend Vaendel om hunnen Wachtpost te betrekken. • Des anderendaags by het Afmarcheeren ram men de route wederom rot aan het Huii van de Vryheidminrende Joffer, en betuigden aldaar hunre dankbaarheid met drie Eerefchooteu; zo dat alles tot genoegfn der Bursers en Aapfchouwers een einde nam, verzeld m.t Wenfchingen, dat'er voor de verdere Compaqn ën mede zodanige Donatrices mogten hrrvoortkomen.
. By de Drukfter deezes is te beVomen de Almanak van LOUW tts KRELfS, voor bet Jaar 1787; waarin, buiten het geen tot een volkomen Almanak behoort, te vind;n is: Het Tooneel der Dwaazen , of de Rarekiek der Gebreken; de Leversbyzonderheden en Bedryven van Stephan Zanovich, zic^ valfchelyk genoemd hebbende. Prins van Albanië; het vierde Vervolg van 't hedendaagfche Leven der Lake'jen; en laatfte'yk eenige Patriotfche Gezangen, toepaslyk op den te^enwoeriigen Tyd. D* prys is 4 Stuivers.
Subakt 5>j «U Rit* tic Ssi, j. vak o; de tUfiulicii Bieïftiaat, t« AmÜtxAim,



i* w w — ^
HOLLANDSCHE WEEKLYKSCHE
NIEUWS-
VERTELDER.
Den 23 December 1786. N°. 5*-
:M~i k S#«?5 ^ Staat
Den 4^" tebfaary,,1(.I1 tP %cr volgers otngeflagen . het pa;tlCU 'cr, "l5
u K Rv\vne Catholyk? Majefte.t is era Am aangenomen tot Offi-
jieid. By »y.ne j xtra welgemaaKt. ny f? Zeldzaam
n'et grooter dan twee voeten, en b Komng Stamfiaus. ^e
fhk/«^
bendè de langte van hy nog hoogerd* tv tot een V^yrn n •
beid , en om zyne on8em*"ni;5X Familie 46 A.obes of 11 yo pond üew g



'i . '( zei )
Antichambre om lyne kleinheid, en de andere wordt m v„,™„„ ,
een Ampt toe, om zyne langie. Mn Vtyman> en ^ygt nog
5«-/y» den 12den D;cembsr. NoDen! a„ A^k den 3den deezer, des avonds een Sier na f uuïnJ?t We!ke Z;»<%, Silene befpeurd is verneemt men, met"e K van T "erv£ele Pla3lfin ™n van den 5!en deezer, nog de vol«ndom fndTh^Op^-Silefie gevoeld; het Weêr wat Lr ftil 2 ZEr°\Z-V 'f daar al«emeen was Noord-Oost; de fcSei ^J^^^f T ^ l t™"* dezelve rièhiing als in die van den S Feh-™™ ? e° ha3dtn du*
ker; 'er was net een Huis, n31? hl Oont7^ *eer-'Ved lter" welk niet m;« of min geleiden heeft Vee'e'sSTo ft °f *Ves,en *e,ce*en. In de omli^ende Dorpen was de A rdb*Ing'nl°X^o!i
f7°,ff0nien Cn in dien ^ heitt ™ de Sc.U/en^e'teld 7 ' §
Zutphen den i3dea December. Op Sint Nicolaa.A1 .g, 7 u* c Troep Soldaaten van het Re^im-nt van VVel^n r ■ d !a*tstle'en h*ft een heden gepleegd. Na dat meuTe^acht hïT «^'«verregaande baldaadig-
doen rLpen? zocht Koge ^ Jjjg -
genaamd, te irriteeren, h:m ond^r anderen vrnS.' ,IjUri5er Menrs Wat moeite deeze Man ook deed, oï deel Z ^f 7 *? Patn0t Was? vruchteloos: eindelyk bragt hy, don ™ bvkomeSTn S °n,w>'ke^LaiI^ was het zo ver, dat hy de vlagt 1 7i e 1 R ° ? • J" Schout en Scheepenen, asfurantie had, hem met on! looUe Sabel te vo"5"' d7m * ^ d= naar de Hoofdwacht om adilftentie dan d/oL;' De.Man van 1 Huis zond Een ander Burger, met twee £inde«n Jn 1 We,*erde d*'<= verleenen.
komende, wierd op n z«ln L tt Td' V0Orby h" ^melde Hui, Zydgeweer op eeneV^eerloS'aatieï n doi^Sir ?? " huH Sabel een fteek boven in den Buik toeSaa: ïoSL A B°osw'chtea m« *jn Ligchaam kwam. Dc Omftandet rutte^eeïen m1« ? ?8rmnet uit het hand welke by den Preiident-BurgemeSr m" w^ gZagtt D^ Da'f nam hierop de vlucht; terwvl een ander <in\A„ct „-r S ^. ° UeDaader Meurs mede agtervolgd hadden "H a"es fenoïI«J?b°^\di^eme,de van vind zich by het afgaan der Post redelvf £ Z l r n" De Gekwetöe be-
Londen den 14 den Del2n fQ ïörnw^T ï"* r°g 2' h°°P Van herfte!naame Catharim4 Inch, Tn den oidc^Z ^rTt^ ^ WedüWê' ffiet Echtgenoot twee Jaaren te vooïein «iïkenoofaJ.mTï OV"leden' ^
ae^Syï £ Perfooden Dood geftraft worden, thans bCzi* is 1,1? • d,t KoninRrjk met gens welk alle de Doodfchuldigen naa7de Ko , ^TS^f. V3neeD PJ*° > volden orn aldaar als Slaaven te arbeiden, den Dood gerekend wordt; dat die s«nerwelk^
ea nu na het ontvangen van. ^L'ta^^ïKa



C «3 5
sre'eeetiheid geraaken, om dezelfde Misdaaden op nieuws te pleegen, voor 7 Jaar-n naar de Botany-Baai zullen worden getranfporteerd, met byvoeging, dat zy rvan da-w terug gekomen zynde en andermaal zich aan Dievery fchuldig maakende, -voor hun leven lang in Slaverny zullen gezonden worden.
In een Br'ef van Nieuw-York , in dato den ziften September, wordt het volgende eern-id* Een Reiziger, die van de Oostkant gekomen is, verhaalt, dat de S-eden Providence en Nieuwpoort in Rhode-Eiiand thans eene allertreurigfte ^vertoonine uitleeveren: dat de helft'van de. Winkels geflooten zyn en 'er byna ■Eeen Zaaken gedaan worden; dat,de Straatni,vervuld zyn met Politieken doch die z;ch onder eikanderen niet vcrftaan kunnen; dat de Regeering door beide de Ramen onbarmhartig bejegend word; dat de eene dezelve uitfcïield over de mvoerintt van het Papiere-Geld en de ftraffende Wetten, terwyl de andere die Wetten veracht door .ze niet te gehoorzalen ; dat 'er door alle die wanordens ireeJs zeer veel geleeden is en nog ge'.eeden word; dat overal de Burgerlyke Vergaderingen in de Provinciën van dag tot dag vermeerderen, en dat het niet te voorzien is wat uit 11 ag drt alles hebben zal. .
Rotterdam den 18 Jen December. Volgens een Brief uit Duns, had de Kapitein Smaazen, commandeerende het 's Lands Fregat de Amazone, de gevangen Muitelingen van het Oost-Indifche Compagnie-Schip Barbetteyn opgecischt, doch den Hoogea Raad des Konings geweigerd dezelven overteleveren , dan 'tevens daarby doen weeten , dat de Muitelingen naar de Wetten van örootBrittaire zouden te recht gefteld worden, ingeval men wilde bezorgen, dat er trhoorlvke Getuigen van het Oost-Indies Schip wierden opgegeeven, om de genleeede Misdaaden in het Gerechtshof te bewyzen ; en van Middelburg heeft men dat de Heer Bronckhorst, Onder-Koopman op het bovengemelde Schip, aldaar aangekomen was, èii bevestigd had, dat niemand van de Officieren en Equipagie was omgekomen, als alleen twee of drie van de Muitelingen zelve; dat alle de Schuldigen, zo in het Kasteel van Douvres als aan boord, in hechtenis zaten, en het grootfte gedeelte van het Geld, waarvan zy zich meester gemaakt hadden, hun ontnomen en-behouden was.
Bv het Ed Mog. Collegie, ter Admiraliteit op de Maaze, zyn m dienst gefteld het Sch p Delft van 50 Siukken, en begeeven aan den Kapitein Jan Schreuder Ha-ingman- hst Fregat Castor, van 40 Stukken, aan den Kapitein Theodorus Francois van de Capelle; het Fregat Oranje-Zaal, van a4 Stukken , aan den Kapitein Johannes Rynbendcr; en wyders het commando orer het Wachtfchipbchiedam, gedefereert aan den Luitenant Ignstius Janfen. ■
Erraét uiteen Brief van Kapitein Adriaan Leendertfen, voerende het bchip de Vnet! fchap, van Demerary naar Middelburg gedéstineerd, gefchreeven uit Kork den 2often Notrember 178Ó.
r Ik kan niet nalaaten om Uw Ed. het ongelukkig verlies van myn Schip en Laadin'g te melden, met zwaare Storm tegen de Ierfche Kust, op den lóften deezer, des nuchts ten 1 uuren; hebben van den ioden Odober tot den tydvandenzóften deezer al veel uitgedaan, met verfcheiden Schepeu nevens my. Ik benevens 10 Matroozen, zyn 'er alle afgekomen en fmertelyk. gered, saakt en bloot; maar



( »04 )
myn Opper-Stuurman, één Matroos, één Pasfagier en Onder-Stuurman alle ver-
1 Van Leuven wordt gemeld, dat aldaar op Vrydag den 8ften deezer een geweidie Oproer onder de Studenten in de Theologie ontdaan was, uit hoofde van hun opgevat misnoegen te^en de nieuwe inrichtingen , welke aldaar, op bevel van Zyne Keizerlyke Majefteit, omtrent hunne Husvesting, Spys en Drank gemaakt zyn, gelyk ook over den nieuwen uit Duitechland aangekomen DireÖeur van hunne Studiën den Heer Stoger, willende zy van hunne voorige Profesforen niet fcheiden. In bun Gollegie aan het Muiten geflaagen zynde, hebben zy daar alles in ftukken gefmeeten en verbryzeld, zo dat de Prcfident en Profesforen genoodzaakt waren zich te verbergen , om aan hunne woede niet blooteefteld te weeien; en van Btusfel verneemt men, dat toen de tyding van dien Opftand aldaar des nachts tusfchen Vrydag en Saturdag ontvangen was, 'er terftond een Detachement Dragonders derwaards gezonden is, hetwelk des avonds nog door een Battaillon lr.famery gevolgd wierd: Dan federt aldaar Tyding ingekoiren zynde, dat de Studenten in de Rechten en in de Philofophie, ceivk ook een groot getal nrsnoegde Burgers en Werklieden, zich by de Muitelingen gevosgd en de Zaaken een ereftige keer genomen hadden , heeft het eantfche Regiment Dragonders van Arberg, in ïzyo Mannen beftaande, en het tweede Battaillon Voetvolk van Murray, order bekomen, om ten eerften naar Leuven te marcheeren. .
Amfterdam den icden December. By Waterford is verongelukt U. Alberts, van Bourdeaux naar Hamburg moetende, het Volk is ter naauwernood gered.
By de Haven van Bridlington is geionken het Schip The Providence, Kapitein George Hutton, van hier naar Huil beftemd. By Plymouth is verongelukt het Schip Metta Cathfina, des Kapiteins naam werd niet gemeld, van Petersburg naar Genua gedestineert, het Volk is behouden. By Dartmouth is geftrand het Sdvp lohannes Franciscus, Kapitein Jaceb Haak, van Rotterdam naar Gibraltar moe» tende h-t Volk en een gedeelte der Laading is geborgen. By het Eiland v?ig« is geftrand het Hollandsch Oorlogs-Fregat Juno, Kapitein J. de Wtte, van Ceilon en laatst van de Kaap de Goede Hoop herwaards komende; de Eq^pag-'e ! is op 6 Marroozen na, behouden. By Plymouth is op Strand geraakt het: Schip Ctistiaan Hendriks, Kaptein Smith, van Rotterdam naar Barcelona moetende ■ men vreesde dat hetzelve wech is, doch het Volk is behouden. In London— derry'is zwaar befchadigd binnengeloop^ het Schip Honduras Pacquct. Kapitein 1 T Kerry van Philadelphia herwaards komende; en in Ramsgate, met fchade,, het Schip Venus. Kapitein H. Janfe, van Oftende naar Kadix; en Kapitein Legeert het Sch;p Thetis, van Virginiën raar Dunkerken moetende.
By Aalburg is veton, elukt het Schip van Mich. Bartels, van Leverpool naarr Stettyn • één myl van Kro^nftad zit in het Ys het Schip v*n C. Spiekerman, vahi Lubek r'air Petersburg, hetzelve moet ingeheischt worden.
de Weduwe jACOBUS vah EGMONT: ©p de Reguliers Breêftraat, te Amftcdam.



r de ''
HOLLANDSCHEWEEKLYKSCHE
NIEUWS-
VERTELDER.
Den 30 December 1786. N9. 52. y
Het getal 'M Dooden van de voorgaance wcett n ïjy. Van elders verneemt men de volgende Byzouderbeoen. Van de Kaap de Goede Hoop heeft men het volgende bericht bekomen: „ Het Schip la Röfene, in de maand April van Bourdeaux vertrokken, bevond faca d-n izden Augusius 's middernacnts op de hoogte van de Tafelbaai; dit Schip, tot den Inlandfcren Indifchen Handel beftemd zynde, had het eene groote quanItieii Piasters aan boord, doch de Kap ten, ^eene Matroozen naar zyn zni ribbende kunnen krygen, was genoodzaakt geweest om twee ltaliasr.cn I elasco genaam i, aanienetmen. Deeie beide Broeder) waren zeer onrustige Schepfels, en een nunuer door den Kapitein om Wan.edrag in de Boe jen geiet zynde , had dit hen dermaaten ve.buterd, dat zy b« Hooien zxh op hem te zullen wrtehen. De twee haïisanen, den Kok en Timmerman in hun belang gtktergen hebtende, wsp^ndrn zy z ch i-cer met een Byl en vielen onverwacht op den Bootsman aan, wdke destyds de wacht had, hem in één flag dcodende, vervolgers naar de Kajuit gaande , in welken de Kapitein en zyn Luitenant in vasten flaap lagen, floepen zy den eerften het hoofd af, doch den snder, Hechts gekwetst zynde, ftond op ei- joeg zyne Aanvallers op de vlucht, maar op het Dek gekomen zynde, kreeg hy eèn ft.-ek in de borst en wierd in Zee geworpen: nu fchoot 'er tm anders over als zekeren Bois, een Stmmran, dan deeze verbad hen op de Kiië.i, en men fchonk hem het leven, mits hy den Jongen, die zich in het luim v-rborgen had, vermoorde; dit aangenomen hebbende, riep nen aen Ongelukkigen met eene vleijende ftem, en op btlofte van een glas Brandewyn te zul'en hebben, kwam hy naar boven, wanneer Bois hem een Mes in het hart ftoote Eenige uuren na" deeze Moord, ontdekte men dat Bois zich had meester gemaakt van des Kapiteins Kist, en de anderen hieiover misnoegd geworden zynde, kwamen zy op den Stuurman aanvallen, hem de Piftoolen op de borst zettende, doch liever verkiezende in Zee geworpen te worden, voldeed men terftond aan zyn verzoek; maar toen meu ontdekte dat hy een goed Zwemmer was ea zy digt by de Wal waren, voeren de Telascoos in de Sleep naar hem toe, gaven hem verfcheiden Stokllagen op het hoofd, en meende dat hy zoik, dan flechts eeduikt hebbende, zagen zy htm weder boven teen zy aai) toord icki rren
Bb **•



, ( io6 )
%aren, doch hy fcheen leer afgemat te zyn en verdtonk ook kort daim?. Vervolgens pakten zy de Kist met Piasters en eenige andere kostbaare GoeJeren in de Sloep, boorden een gat in het Schip en voeten naar de Wal; het Schip echter niet zinkende, {handde weinig tyds daa-na, hetwelk aan den Fraufchen Commisfaris, de Heer de Mouchy, wierd bericht, d;e terftond derwaards g'ng , ea op hetzelve komende, bemerkte hy uit het bloed wat 'er gebeurd moest'zyn,' en liet terftoni langs de Kust alarm flsai, met dat gevolg, dat de tVIisdaaJi^en alle wierden gevonden en n ar de Kaap in Gevangenis gib a4t zyn."
Extract uit een Br'ef van den Heer Franaois de Neufchateau, Procureur-Generaal enz., in dato Cjap Francois den tyien September. Den 3den deezer vertrok ik van hier op het fchoone Fregat le Marechal de Mouchy, gecommindeerd door den Heer de Grammont. Alles, wat ik bezat, had ik op dit Schip. A*t of negen andere Paifagk-rs, onder welke één Spanjaard, die 300,000 Livres ryk was, hadden myn voorbeeld gevolgd. HeLas, Mynheer! in'den nacht van Maandag op Dingsdag den yden deezer, tenna 11 uuren, is dit voortreftelyk Schip, aan den Oostkant van het Eiland Mogan, vergaan. Ik kan deysfelykhe* den der Schipbreuk niet verhaalen, zynde die ten onzen aanzien nog vermeerderd door de waarlyk onbegrypelyke rooveryeu en waLö.dens van het grootfte gedeelte der Equipagie. Erfin, God heeft ons gezonden een braaven Engelfcnen Schipper van de Bermudifc.e Eilanden, Alexancer Logangena-md, welke edelmoedige en kundige Zeeman ons den i^den deezer weder naar 'c Ei aad St. Domingo gebragt heeft, na wy op 't Eiland Mogan alles haddei geleden, wat hor; ger, die veryen, een troep Volks zonder eenige u'tzigt op behoud en zonder Bevelhebber iemand kunnen doen lyden. Het gaat boven alle geloof, 't geen ik zelf heb e tgeft aan. Het is veel, zult gy zeggen, het leven behouden te hebben, en in een bewoond Land wedergekeerd te zyn. Ja, dit is zo; maar wie zal my myre Effecten, myne Pap;eren, myne Gefch'iften weérom geeven, alle de vrucht van myn leven is verlooren, of in den boezem des Oceaans, of door de diefachtige handen van onze barbaatfche Reisgezellen. Ik had voor den Min ster drie Portefeuilles, waarin mvne aanme.kingeo, myne ondervinding, mvne uitzigten wegens de Co'onie. Ik had voor het Publiek nieuwe Werken. Ik had voor myne Vrouw, Familie, Vade.land, hulpeen byftand , die myn Geluk uitmaakten." Alles is verdweenen. Ik heb niets overgehou e>T, neen niets, d*n myne iiandvastigve'd en den noodigen moed, om het Gebouw, 't welk een Wind komt omver te werpen, indien 't vereischt wordt, weder te beginnen, enz. enz.
Weenen den nften November. Te Zemberg heeft een Bakker, u:t loutere Geldzucht, een Joodfchen Wisfelaar doen ontbieden, onder voorgeeven dat hy een aantal Zilvermunt, gemakshalve, in Goud wilde verwisfe'en. Goud kan een Mensci gemakkelyker draagen, zegt Chrispyn, dan Zilver. Maar toen de Israëliet verfcheen, floeg de Bakker hem dood, verllak het Ligchaam, en ram al het Goud , zonder 'er Zilver voor tc geeven; maar hy had de lompheid om dien Moord te doen in by weezen van zyn K;nd v;n 6 Jaaren, dis aan de Buuren vertelde dat Papa van Ootneu Nathan zo veel Geld geërfd had. Dit was waarachtig, maar die Erffe.iis mishiagda de Juftitie derwyze, dat zy den Erfgenaam by den kop vatu, en nu fpreekt van heoa te rabtaken. Hoe onvriendelyk !
Nam-



n j j.n TVrember Onze Stal heeft gisteren avond eene omftM- . Namflau den 4fcn December. y ItlWOonderi met fchrik bevangen heeft, dighe.d o ,d«rvonuen w kc ^ toen eenc vry fterke Aardbeeving de
Het was 's avonds S "u«n J° U1. hct'Zuide]yk gedeelte der Stad, zodanig Peboawen alhi.r voorvan den Raad-Toren 6 a 7 mjal ideadt fchudden, da d%^efh^ne Maatwerk van zyne plaat, getakt werdt, aanfloeg, en n zeker V«treK n f e Z1ch bewoogen,
!de niet geflooten K fa da heen en weêr flingerden, ea
de Stoelen met de geenen, we_ f bewoogen werdt, dat de
ren Vogelkooi van draad in „ ftondt) naar beneden viel. Ook
.Jaar* *yade Vogel van het lJok,«, I 'eeDe hevi flingerende be»
Speurde men ver van ^ Sud^n je a ., db ^ fterk Onder-
. weeging, en veele ™n on" JJ*°°_ Waarfchyniyk moet in eene ver afgeleaardsCn ^.^J^t^ Aardbeeving Ugevallen zyn,.en heuste gerfcK'Ifop deeze fchrikve^wekkende Gebeurtenis geene droeviger Bench-
ten volgen. December. B;treklyk het verongelukken van het's Lands
I Rotterdam den ij den uecemser. , d een Bncf Van den
j Fregat, de Judo ' f SS gecommandeerd heeft , gefchreeven
I den, zynde van den volgenden inhoud . . verwittigen, dat na dat ik
„' il heb, het XftSen ^ j den ayllen September jongiteden uit h om half
i ber de Sorlings gezien «° K^^J*Wo™ Som zag, zynde de Wind aan t elf op het onverwaenst den «° * v»" w0 " nJer ;k m'v Jenoodzaakt vond,
1 h£t f ^iet^kTuon^ waarop de Wind
niet boven dier Hoek fcun;™ag en hield het met zwaar prangen over dien
to-aacn 10: eenen v^e^a™„$ waarna ik wederom genoodzaakt was , den Borg tot twee naren des °^h" ' '"rIJ ten tw&eejenreize tehalfen, te
I Ho-.k van de Westnsald niet kaonende tte«tun , 1 en na nog een
mter daar de Wind u.tfchoot na het ^ W. met door de *,
half uur over dun Boeg ge^n te heoben, was g ^ ^
I Zee en wederaanneemen en Wind' JSJ"d ,° Ljnds Fte(,at op twaalf VaaU het be^^
dem voor twee Ankers ten Anker te Kim , w& het n;et
rea ; *» wederom myn Zeden by ,10 vee g y ^ Eiland Wight
weennam dat byna een Myl _»an£ey, ttoeK va ; ^ ftra ^
binnen <en V?™ dod» ander vooruitzigt hebbende ais aai " «raakten tegen het vaste Strand,
ftooteden gelukkig «ver^„"Vj^^Tda'g ee g Chaloupen van de Wal te waarop alle moeite aanwendde met d n aag J, mooglyk; op gisteren
krygen óm °?V&Tntó hetVroótfte'gedeelte
echter na da het S/h? ,üu\kne\g'1rt0h°„jp van de Wal als met eigen aan boord ge-
JÜfv^™-^.^---'^'-^"^



( 2C8 )
der Equ'pagte , in vyf Mannen btftaande, zo verie men weet, zich nog san Bojrd bevinden. *s Lands Fregat bevind zich thans zo gebroken en van acteren verbryzeld, dat de Branding om de Dekken heen loopt.
Ik heb van d; Ingezetenen alle acfiltentie bekomen welke ik zoude, Jtffi-ften erlangen, heb de Equ:pagie rondom by de Boeren alhier geplaatst. 'lÉrWal niet veel mooglykheid zyn om eenige Goederen van 's Lands Fregat te bergt n of zoude als het goed Weêr was, Vaartuigen van Por.smouth moeten komen'om zulks uitteligten, en na myne gedachten zoude het best zyn gemelde Wrak te verkoopen , en de Equipagie hier niet langer opuhoudsn , maar zo fpoedig mooglyk een Vaartuig aftehuuren om dezelve na het Vaderland te tranfporteeien • verzoeke inrusfchen Uw Excellentie de noodige order gelieve te «ellen om my adfi'tentie te verleenen. Ik zende hiernevens een Misfive aan Zyne Doorluchtige Hoogheid en de Admiraliteit, ter kennisgeeving van's Lancs Fregats ongeluk , ea zal daarop afwachUn hoe met hetzelve en de Equipagie te handelen. Waarmede &c.
In het Do p Moatfin, een quartier van het Wrak , op het Eiland Wight, den ij"den December 1786.
(geteekend) C. M. de WITH,
Gecommandeerd hebbende 's Lands Fregat Juno.
Amfterdam den lóften December. Door een Pasfagier in deeze Stad uit Mogador gearriveerd, wordt het geval geconfirmeerd van den ongelukkigen ]cod Cardofo, in de Rotterdamfche Courant van den 28ften November vermeld berichtende dezelve: „ Dat de twee Brieven, weike de Keizer aan den Secretaris Chiappe overhandigd heeft, nu bïvonien zyn valsch te weezen, en de Aanbrenger op order van den Keizer in hechtenis gebragt, en gecondemneerd is om nog zwaarder ftraf te moeten ondergaan als Cardofo op zyn vaifche befchuldigin» ondergaan heeft, welke ftraf reeds ter uitvoer is gebragt. De Broeder van den ongelukkigen Cardofo, welke ter dier tyd in hechtenis zat, is ontfla=>en en voor den Keizer ten Hove verfcheenen; zynde den Secretaris gelast, om'aan denzelven tot een Gefchenk uit de Schatkamer te geeven 4000 Barbaryfche Goude'a Dukaaten , alsmede, om ter Rtiidentieplaars van dien ongelukkigen Cardofo de|nood;ge orders te (lellen om de nagelaa en Goederen, uitftaard^: Schulden &c* aan de bevoorens gedetineerde Broeder te overhandigen."
By de Drnkfter deezes is thans weder te bekomen het Vrouwen-Almanakje van DIEWERTJE en GRIETJE, waarin alles te vinden is wat tot een Almanak behoort, en wyders het agtfte Vervolg van htt Buurpraatje tusfchen vier Buurwyfjes; vervolgens eenige Vaderlandfche Gezangen, aUc op fraaje wyzen Verder Iets aan de Vertegenwoordigers van 't Volk vaR Nederland; de Ezel eri zynen Meester, een Fabel; en eindelyk een Korte Schets der Veréér'igdeNederlanden. D; prys ii 4 ftuivers.
Gedrukt by de Erve de Weduwe JACOBUS van EGMX3hTr7~" 00 de Reguliers Bieéftraat, tc Amfterdam.



K Rj^Ll S en LOUW.
'iff' N». i. 3 January 178(5.
Krclis. oeden Avond, Louwiris! Ik wensen je met den Aanvang Cjr van hec Jaar Zegen, Gezondheid en Voorfpoed! Leef mee uw Di^werrje en verder Huisgezin en Familie in weezenlyk Ziels-
T# TLZ:^p^or'uwen Wensch, Vrind Krelis! Smaak insgïvk's een Loï dat u tydelyk eo eeuwig gelukkig doe zyn. Gy vaart,
h°tJt Kb het nog gezond, Vrind Louweris! Gy mede, hoop ik? Louw. Nogfrisch, besce Vrind!
Krclis Dat is my lief. - Gy zult my nu wel vraagen, welke Tydmeen de Nieuwspapieren ons opleveren? — Zy zyn , aangaande de inlendiee getteldheid van ons Vaderland, nog niet zeer ftreelend voor de w'arè Gemeenebestgezinden. — Evenwel doet het Licht der goede Sk , ali^ngskens zynen Luifter aan den Honzond der Veréén.gde Gewesten van het Vrygevochten Nederland verfpreidende, de Nevelen van een dreigend Verderf, meer en meer verdwynen. - Bydebefchouwina; van den toeftand onzes Vaderlands, zal het niet kwalyk voegen ons w wenden tot Neèriands Inwooneren. Ik doe het derhalve op deeze wyze
Waarde Land- en Stadgenooten! WelraeenendeGemeenebestgezinden!
Wanneer wy ons vertegenwoordigen het allerakeligst uitzigt, dat by den aanvang van het laatstverloopea Jaar zich aan ons gezigt voorftelde, d b het tegenwoordig Tydgewricht vergelyken, welk een onderfche d worden wy dan niet terftond gewaar in de gefteldhe d der Zaaien en Omffandigheden, betreffende ons dierbaar Vaderland! - Immers toen de Tyd het Jaar van 1785 opende, fcheen hy met hetzelve ook het Goïdyn der fchr.kkelykfle Krygstooneelen open te rukken, en als in t verfchict te toonen de gruwelen, die de allesvernielende Oorlog veroorzaakt en met zich fleept? Tooneelen, op welken Moord, Roof. Verwoesting, Ontucht en de alleraffchuwelykftc Ondeugden gereed fcheencn te'ftaan om haare Helfche Rollen te volfpeelcn, en zulks op de Grenzen van onzen Vaderlandfchen Grond, ja op dien Grond-zelven, d*ar men met reden een .verwoeden Aanval vreesde van veele gewagende enmagtige Krygsbenden van eenen Monarch, die oneindig verre ?n vermogen en getal van Oorlogslieden onzen zwakken Staat overtreft. Alles beefde wat in de Overmaafchc Oorden woont , alles wat zich bevindt op de Grensfcheidïngcn van Holland en Braband, Maaftncht, BreAi z-lfs het ftérke 's Hertogenbosch, vreesde voor omringden aangetast te worden door een byna onwederftaanbaaren Vyand. Zeeland zelve •fidderde Dan God, de God des Vredes, toonde, toen het uiterfte gevaar op 't punt fcheen yan ons Land te zullen treffen, een God van Nederland te zyn. Hy aebood den Vrede en wedcrhield den Kryg. Hy bewoog tot bemiddeling het hart des Allerchnstelykften Konmgs, die zyne goede geneigdheid reeds te vooren voor de Republiek, door



(t)
edelmoedige en ongevergde weldaaden* ter haarer befehermiag tegen» de trouwiooze en roofzuchtige BrUfche Natie, haare verraaderlyke Vyaadinae, getoond had. Die God, zegge ik, bewerkte door de krachtdaadige bemiddeling van den weldoendea Lodewyk den Vrede tusfchen dea &euar en de Staaten onzer veréènigda Gewesten, zo fpoedig en o,n een zo, yó'prdeeligen voet, als men naauwlyks had durven hoopen. Die Gód bewerkte ten zelfden tyde ook hot heil van ons Vaderland door,
f, aeweflsclw Verbond van, wederzydfohe» byftaiid mee Frankryk. — eldaaden,"^ Rechtzinnige Mede-Patriotteni die de Harten van alle elmeenenden roeren , hen oproepen ea aajafpooren tot oprechte erkentenisfe en dankbaarheid, ó Dat wy allen daarvan ongeveinsde en volkomen blyken mogten toonen, in de vefheeriyfcirtg der goede Voorzi enigheid* dje ons kropnt met de uremuncendR-e eji onverdiende Z'eegeaïn^'èn , daar- wy de zwaarfte en welverdiende $Mwft» t& g«moetr zag«n 1 Gv zieMkd^, $ v/clmeenende Va der-I ander*!' uitwendig- gewd: Vaa dien kant i«"u^i vreeze met het laatstverloopen Jaar verdweenen: Va» «en kant'hpeft de verdervende H ind gemis* haare voorgenomen-wand»:* denter wtvoeringe te brengen: Want gelooft vry,*dae z^ heci&idiefudka, gevjeesdenOorlog heeft ge-tracht te berokkenen, evenals, ze het? u> den rnet Engelapd zo nadeelig gevoelden gedaan heeft, om lifeerschzuchc en Éi wenhaat'den teugel te vieren en du onwaardeorfeaare-Vryheid den gewelddaadigen Dwang ten prooi ce geeven, on* allen in eeuwige Slavemye wachtende* te dompelen. Dit is haar mislukt; te- vargoefëch- heeft, ze rjaare'Dry.fveeren daartoe aangevoerd: Zy Kyn geborftonen krachrelooa smmaakt. Jofeph du 1'Ide heeft 'er de onrechtvaardige te werMellinsy van gezien / maar is re grootmoedig en reclKvoardig , dan dtrt- hy'erzicti van' bediend zou hebben. Hy heeft derhalve «ndftiyk zelföphoffpoedig fluiten van het Vredeverdrag aangedrongen.
livenwel is het met den toeft/and binnen 's Lands zo golüfetög nog metr sedteld. l}fï inwendige Kwaaien, door- het-■ geheele Geitel ™ Staaf en Volk verfor.eid.» verkankerd hebbende die-,deden , wier-vrye-werking goftremd is-,4öpr een willekeurig cn aangematigd* gezag, wolks-uitoefbning de onbetwjatbaare Rechten, Voorrechten en Vryheden van een ÖDW. ]Mn"lyk'Volk krachteloos maakt on derzelver eindelyke vernieling-trachtte weVe te brengen, zyn nog in verre na niet geneezerr. DeTweedragtf, die dc Dwangzueht ttn dienst ftaat, weert daartoe de-nood)ge ongepaste «uiprniddeien. — Hier verhindert zulks een Samenfpanning van Ariftoorasten ' daar woelt, 'er een Stadhouder en zyn Aanhang-tegen. Dè-oorftè werw^DJ met iist, en begunftigen in 't geheim de tweeden; de tweede*werken tóorcaaus-. geweldiger , en beide mikken zy echter, naar hetzelfde doel, dat.is Heerschzuchr en Burgerdwang* Ondertusfchen zyn zeyversachtig tegen elkander. Gaf God dat de-Eérften het.openlyk toonden; dan zou de waare Ratriottifche Party zegepraalen; dan zou bet verdei flyk kwaad zphzelve. verderven, en de eene Völksverdrukkendfc-Clbaal zou de andere vernielen. ' .
\Veldenkende Landden Stadgenooten! braave Gemeenebesrgez'ndet*! tyfehiet nog krachts genoeg over. om uwe poogingen-daartegen .te <W**



ptter, ***** ^ «ft ^MtS^ fmV^0^
ken heef:, die «C22jSS&*S53 éénsgezind gemoed de gebréteMe«W« ^^"ike'uw'oBvervreemdbaar Recht en uw aange&oo-
ken en misbi utken, wlUc uw door geheel dc zeven verpoaden
5 eH°Ingezécenen van Utrecht.
Gcweste* vxn S ü J Stad des g ^ ^ ^ d
Scelc uwe Volk, dat zonder oproerig te zyn al-
al» cc foamen. al* «t» V ,'m '„ • Iwi» de God der Eendragt zal u da-a*. kea zvu M4etet doet- gelden * gew.,uo v yfcW
zynea zegen met ^ Bü ;i^ zal ü te rug MM
Rechte en Vry heden , die » » eigendom o inheemfehe tó
jS SSSSÖSffS SSSïaSiK - u b, alle meheemreho
teis^g^i^v^ci toss
ft*» vair-ona Vaderland,^boven alle mtg beholldenis van Uwe uinvenZeker «am geluk onwaardeerbaju köw aanbl vend, j^W
dige: Vryheid.;, gy heb* eert vjaao v verkiezing« des StadC
uwe Burgervaderen,jm> ™«^^"g^fcEJ. w niet tot Regentenen Houders, ^2f^KiïJdl^;o3 Perfoonen db Verkiezing tot opdringen; ^^t^^^^^&O wyze éen Hoofd-Officier Leden der Rechtbank doen,> ,L» ,°f J ^ >t a^cmeen met eene voorverkiuannu Uwe. ^^|^S^F^S gebreken zyn , die verbét* heeldag* zachtheid J«22ji1 Jan mede niet gedraagen aan dë óm vemschten* «Ji^gSjg^» en die hertelling tö helpen bevordeUitbraak van;heHUdde Volks-Wtutn, vah andere Steden. Uwe
ren is uw pltgi zoowel als het d e »JJJ*^ verfchuUligden Eerbied-, en SbV^^^R<ö^°^Ö2*k£ïïSe^W bellier de Vryhe-icP, dankt dim Hemel dat ^^^^»S»t:*Ifat hoognoodig die gy. geniet, te danken,h^— ^^ec]oor op gronden van Recht hertel ^«tt^^^JSe^ii «F ^t de willekeurige en (leunende Wetten,, volftrek ^Mrffe', niet beroove van heerschzuchtige Dwang u, notfh uwe tevcïis nog.roetgenbè-
die Vryheden en Rechten , welke zy en «Mg»g ^ fy^&a
W* haare•■Volmaafctfle Ze^eningrn. Hadden wymaargfon-
Louw, ^^^^^z^rm gereeden zyn, fa* dfci van hoop dat ook httJ?»JJJf rt^llrjkig en toe genoegen van
bet genot des- Vredes v*n buiten ,v?n >J * , vervullen moge , Sfc getrouwe Liefhebbers van-het J^^^^^Vtó^l&fl
onder het HWiWgRftSSïS^^^^ Vryheid en het Recht zuchten Verdeeldheid, by het |^o£ ™* ÜJ Dat men op eene Grtm.^i* deS Voto. ^ÏSSSS' hoopen;. zo lang de' tto Htrftelling deswege te vergeet.tn za, y vergrooten. Men weet Stadhouder meer en meer zyn gelag te b*ve<, $ Ametsföört
we'kc moedwilligheden het Krygsvojk, onder zyu #



( 4 )
ert Arnhem gepleegd.hebbe». Dan dit ftrafwaardig gedrag fchynt dea Capitein-Generaal weinig aandoening tc geeven.
Kreiis. Ik lees deswege in de Neacri. Courant by Schuurman van voorgaanden Saturdag het volgende.
Arnhem den 28ften December. Sedert het laatfte medegedeelde Bericht van den 2o!ten deezer, is de rust weder een weinig herfteld »ewor. , den , — na dien Maandag avond, die ons altyd heugen zal, — hebben zich de Dragonders, op order van eenige weinige hunner braave O Si eieren, buiten alles gehouden; — en die van Doug'las beginnen langzaam te betereu: (zo het beterfchap kan genoemd worden!) om ook in eene reis alles na te laaten, du zoude hunne eer en goeden naam mogelyk krenken! — Nu, dit zy dan zo het wil, 'er zyn noch by de een, noch bv de andere , publieke en welverdiende ilraftèn uicgtöefend ; men zegt dat *er in.'t geheim twee geftrafc zyn; doch, wat zal inca daarvan zegdenmen kan ons dit ligt vertellen; — moeten openbaare Oproermaakers in 't geheim geftrafr worden? — of moet zich zulks de Politieke Rechter aantrekken? — Wy begrypen het ftuk nier; — ondertusfchen flaan die van Donglas nog alle avonden, vergezeld van een fterke Patrouille, cpenlyk Wübehnw, waarby men nog aanhoudend eenige Bruteurs vaa Soldaaten met hunne Zydgeweeren onder den arm ziet loopen,— dan hier Soort zich geen Mensch aan. — Wy leeren hier geduld te hebben. — Voor het overige heeft men des avonds op Sraat de uiterSe omzigtigheid noodig;— ook gaat 'er byna geen Mensch ongewapend, pm eenen aanva! zo veel mogelyk af te kunnen keeren;— want wy zyn gedrongen ons zeiven des noods te verdédigen, daar klaagen vruchteloos is. — God zy ondertusfchen gedankt, dat alles zo bedaard blvft! Hunne looze Mynen zyn verkeerd en tot hun eigen verderf gefprongen. — Blyfc dan verder bedaard, braave Stadgenooten ! laat al vvoe„ len wat wil, en zoekt uw hulp by braave Staaten, die MeeSers over „ dit ondraaglyk Volk zyn; — Zy zullen, volgens hunne verpligting, ,, U zekerlyk redden! Verweerd U nimmer dan in den uiterSen nood ' ~. „ En de God van Nederland zal uwe rechtvaardige Zaak volkomen ia 't „ daglicht Sellen , toe befchaaming der Geweldenenaars! "
Ook vind i!c in dezelfde Courant nog dit Artikel.
Nymegen den 23 December, 's Weeklyks gaat 'er van hier een Detachement Militie by verwisfeling naar 't Loo— de laatSe terug gekomene Zwiczers kwamen in de Stad met orgineele Oranje-Takken , verSert met Oranje-Linten op de Hoeden, die door den Hovenier aldaar worden uitgcdeelt.
Indien nu dit alles zo koelmoedig niet alleen , maar zelfs niet zonder bewustheid door het Hoofd der uitvoerende Magt wordt befchouwd en toegelaaten, wat zal 'er dan eindelyk van de Burgerlyke Vryheid overblyven, zo zy zich-zelve niet redt. — Nu, Vrind! De Tyd zal al verder leeren wat uitkoomst deeze en andere Zaaken hebben zullen. Vaarwel, en leef gelukkig. Slaap gerust.
Louw, _ lk wensch je 't zelfde, Krelis! Wel t'huis en de groetenis aan Grietje. °
•tankt by .tEm dt Wti. J. tx« EGMONT; «p dc Refiuli*» Szci&iZ^toaUtim.''



LOUW en KRELIS.
—" N°7~^ 10 January 1786.
*Kr°eulgeVotomenj Louweris! Gy hebt het, naar ik my verbeelde, mede nog frisch 5 j Nieuws voorredisfchen ?
^^J&fvSdflSk geefu doorgaan, gevalt, behaagcmy
"xrelis Dat geloof ik niet; want ik ken myn eigen fmaak, dien voor De grollen der Mote ïuUra verfoeijen. Men zou een groote
ïer minfte Lieden: het ,s met altyd wa r da de bes*taaa y of ^
ikmuntende bekwaamheden ^'*i*!fe^^^l^tfiiiK*
Volksitem drukt zich niet uit ^"Q*yS doet. maar door braave Lcdea Itufde^
Jetfs'tot dat van het onkundigte ^deehe , da ^ooürbeeld : De op-. heeft, en tevens een onbekwaame Stem voert, «y % Wanftcm, die Eerzuchtige Oranje-Schreeuwers v er n thans zuu ^ zekerlyk de waare Stem des Volks niet -is, maar vec«a , velS|



veis, die een armhartige, doch genoeg fcwaadaartige Schryver ran een Brief uit Utrecht, ondertékend S., in de Haagfehe Courant van den d deezer heefc doen flaasfeu, aan de Patriotten in *t algemeen, en aan het weldenkend Volk van Utrecht in 't byzonder, fchynt toe te eigenen Maar die Courancier plaatst alle Antipacriotfchc prullen, en de Scadhou! dersgezinden bedanken hem 'er voor. Gy kunt 'er uit het volgende Verzoek- en Lofdichtje, in 't zo evengenoemde Dagblad geplaatst, zelf over oordeelen. -— Ik zal 't u eens voorleezen. MYN HEER GOSSE! Dit nevensgaande Dichtftukje, ingericht tot Lof van U Edele en het Amfterdamfche Genootfchap, onder de Zj'nfpreuk: Alle verandering, i7 geen verbetering; verzoeken wy, in Uw Nieuwspapier te plaatfen. — UiL naam. en vaai weegen een aantal weldenkends Ingeztetensn.
H b dankó Echte VRYHE1DS ZOON»|Engy verbondanBROEDREN SCHAAR
'k Hoor flaa/r U naam verheffen, In de AMSTEL STAD gegeten-
Gy tracht ten fpyt van fmaid en hoos, S.taê pal voor VRYHEID en ALTAAR'
's L-tnds rustig doêl te treffen. Betoon , Uw' plicht te weterj :
Uw Nieuwspapcr is 'ezens waard, .Treed dikwerf" dapper ip de Bres,
Ver beven L.sterfchriften, Om Bie.t ve-sèende krachten,
C,y. feerd den BELG getrouw, bedaard Naar Uwer brave OÜDREN les*
tiet valEch van/t waare fchiften. ' 's Linds Welvaard te betrachten,
Ge toond hoe Neerlands Bundelband, Deez' gulle Zang zy Uw gewyd,
De, (leun der Staatspylaar.en! — Ten blyk van ons genoegen, '
Stee-Is met der VADREN' Hart en,Hand, ,Wel haast zul vuige-list en nyt,
Tot ons behoud wil psarcn ; j Geen Adder Gft meer fpoegen;
Yaar voort 6 GOSSE • — vaar dus voert, Ncen;: — Door Uw* ftfeonemeed verplet,
W y volgen, de Eeod-nchts. toecen, t Zien we eens het uur herleven, En zullen door Ui aasgcfpoordiD,t waarheid op den Throon ge^et,
^tjet dai>k U vjyt beloonen. ' Ons Juiebgensilof zal gaven. —
Jf M. S,,
Louw- Wel foei, dat fchaamt zich-zelven. — Dutr-ft dat Genood fchap van onrechtzinnigen zich en hunnen Aanhangw.ei?nemendennoem&Q ? Een Oproerllooker en zyn iaage Laster-Courant vereeren met winderiger* Lof, die door den Drukker zelve gretig wordt ingezwolgen eo wede? njitgeblaïr.erj! — Hoe fraai past hem die krans van Stroo! — De Dichter had 'er wel eenige verlepte Goudsbloemen doorfchakeeren kunnen, dan rVad. ze nog wat fchynlel van de Oranjekleur vertoont. Maar wy zouden hem r(aaden djt?. niet te doen aan deszelfs Aanhangelingen in Amfterdam, #8* *BeI?» oveTj'tigeheel.genomen, van die Qproerkleur een walg heeft, fchoon dm zogenaamde Wilmemendan aich van hunne verenigde krach&on nog al eenige Uitwerking belo.oven, die hun echter wel dégelyfcmis» fen zalj, dcwy.1. men hier tegen allen, by welken de Óproerzucht wel gebeend is, te naauwkeurjg waakt, om henbunne verderflykevoorjieernens t*r uitvoermge te-laaten brengen.
Krelis. Zo ia % Vrind! En zulksjblyip hpogooodig tezyjn. — Maaj? e#«r: dUt^wiWft'fi (togen, cfcj; ^.dSmwlmewméiihBwder,
Wie-



C 1 )
W/ie dankt U, 80SSE! als VRYHEIDS ia Gy. 4tt DEMONS BMDREN W ZOÜ,N? SCHAAR!
Wien hoort ge uw naam verheffen? — 1 Waal ge eok moofct zyn gezeten ; Een trouwloos Rot, den Staat ten hoon, Die VRYHEiD haai! — ecu VLOEfyAL-
Om 'c Oproerdoel te treffen 'i.AAR (weeieri
Door uw Papier, verfoeijens waard'. Voor DV.'AN'-O bouwt! — Zoudt gf
Gcproot met Lasrerfchriften , Van pfigt ? - Neen! — gy vergroot de Brei,
Vol valschheid, die de BELG-, bedaard, : En geeft de MuuZucht krachten!
Van waarheid weet te fchiften. Gy fchandvlekt der VOOROUDREN les,
En durft 's Lands val betrachten !
Diende ook de Oranje BUNDELBAND
Ten fleur» der Staatspylaaren, Den Afgrond zy uw Werk gewyd :
Dien ge uwen Knechren gaaft ia hand, Die fchepp* daarin genoegen,
Om zich daardoor te paaren Terwyl Bedrog en Lisr en Nyd
Met woest gefmiis-— toen *t riep: „ Gaat U Slangeflym doen fpoegen!
¥00rti 1_ Dan, door de Trouw en 't Recht verplet,
ïuicht' — Wydt den Prins uw toonen, Zal nooit uw Stoet herleeven, ,Door*tS;rwNiklaas Feestasngcfpoord! — ' Maar EENDRAGT, op den Troon gezet, Hy zil uw vreugd beloonen?" 1 Aan VRYHEID bloeikracht geeven.
Louw. Dat is gepast, Krelis! Maai hebt gy de Haagfche Courant van gisteren geleezen.
Krelis. Ja; en in dat Oproerkweekend Dagpapier heb ik weder een Brief gevonden van een voornaamen Gosiïaanfcnen Correspondent, die zich James Schott noemt, en zyne Brieven uit ^m^rntomplaatsteekent.. — In deezen Brief maakt hy een luidrugtigen ophef van eene groote en (zo hv ze noemt) goede uitwerking van de Haagfche Courant van den <5;deeaer, niet alleen op ons Genootfchap (zegt hy) door de vitrei Jende(liever vleiende) vaerzcn van J. M. S., dien hy een braaf Vaderlander noemt; maar ook heeft deszelfs inhoud (gelyk hy voortgaat) eene fterkcimpfesfie gemaakt op voornaame Koopliedenalhier, en zulks we!, om datde authentique bewyzen,in die Courant geplaatst, ingang vinden. Waarop hy terftond een voornaam Koopman, een Koffihuis Morgenklant, geiy* hy, klaagende op eene pathetique, of beweeglyke wyze, invoert, over deverleiding. — Men zou-'er byna, onder 't ieezeu, over hailen, en us geen wonder dat zulke aandoenlyke klagten eerst de nawen en handen vaa dezulken, en door die middelen vervolgens de Steerien zeltsaan 't beweegen weeten te brengen, in zo verre dat ze op getrouwe Vaderlandfche Burgeren gevoelig nederftorten , gelyk te Rotteraam en eideisgebeurd is. Maar onder deeze pathetique klagten door weKen den bchotfen Brieffchryver geftichtwerdt,. mengtzyn Koopman ook vloeken , icllelden en lasteren, oogfchynlyk genoeg op den Souverein-zelf, ichoonny er als een tu&ichenwerpfel by voegt, dat de Koopman de quafi Patnotiohe Courantiexs meende. Dan hem was immers demeenmg van dien Koopman uiet bekend, die in zyn. geheele klaaglyke redeneering ïuet zegt wie a-y zyn, welken hy fchynt te vreezen dat de Bylaagen tot de Memni-ic van Z. H. weder- in verdenking- zouden zoeken te brengen. — ö Verfoeilyke Lasteraar! durft gy en. uw Genootfchap nog^op uwlieder wel* mcenendheid roemen? Zyn 'er grooter Leugenaars en Verleiders, dan gy EngelschgcziD.de Schalt althans ay.t.,^-gehe«lAi»üeKta»-te VUSttatf L'^f



(■«->
bede Brief is een Samsnweeffel van onwaarheden, en treeken van verleiding, waarmede gy uwen verdichten Koopman anderen doet bifchuld'gen. Doch dat is de Natie, waarvan gy afdamt, wel gewoon, en daarom is het niet de Engelfche maar Hollandfche Cabaal zogenaamde Patriouïfehe Courantiers, enz., van wier Lasteringen en Leugens gyirtet -uwe Medegenooten een Dagregister houdt; niet waar? — Gy kunt het Kunstje van uwe Lasteringen aartig plooijen, maar zo fyu niet, of overal ontdekt zich de Wolf, fchoon hy in een Schaapsvagt is. gedooken. — Zy, welken gy openlyklastert, zyn gem klyk in ftaat, om u dat Kleed van Sehyuheiligheid te ontrukken, en iti uwe eigen gedaante ten toon te (tellen. — Indien zy echter zwygen, hebt gy zu-iks alleen te danken aan de verachting en verontwaardiging van uwe laage gevoelens, die in uw verbasterd gemoed en verbyfterde zinnen huisvesten. Ik denk echter dat Eigenbaat en ïinngebooren haat tegen de welvaart van ons Vaderland de Engelfche Dryfveeren van uwe oproerzoekende Belangen zyn.— Wiltgymy anders beduiden, ikmag hetlyden. Maar evenwel verzoek ik, dat gy, of een van uw gezelfchap, my zulk een Compliment niet komt maaken aan myn Schryftafeltje, waarmede gy een ander in zynXomptoortje dreigt, al ware het ook dat ik Droomde; want gelooft my ter goeder trouwe, dat ik zodanig een Ontwaaker, niet ongevoelig wegens zyn beftaan, zou doen te rug keeren, onder een nederige buiging van twee of drie verdiepingen, en zulks waart gy, ofwievanuw gezelfchap het ook zyn mogt, waardig. — Ondertusfchen verraadt gy met deeze bedreiging «wen oproerigen aart, en geeft een ieder recht om van uwe voorgewende welmeenendheid geheel anders te oordeelen, dan gy voorgeeft dat gefchiedr. Ik wensen u betere gedachten, Sir Sebott! en fchei hiermede van uwen Brief, fchoon dip aan my niet houdt: Maar waarvan ik echter, uit liefde 'en yver voor de goede Zaak, •wel iets heb willen zeggen, gelyk ook van het Dichtftukje, dat gy zo vloeijend Boemt; doch even weinig als het gene ik 'er tegen gekeerd heb, in fty!, kunst en taal aan Lieden van fmaak in de Dichtkunde, voldoet.
Louw. Al genoeg over dien Lasterbrief gepraat. — Laat ons over de gewaande felydfchsp van Lieden , die zich in 't kwaade verheugen, niet verder fpreeken. Verhaal my wat beters.
Krelis. Was 'er maar ftöf toe! En behalven dat; hen die anderen fchenden, mag; men wel eens te keer gaan; te meer daar ik niet twyfel of op dat fraaije Dagregister, dat de Schottiaanfche Bende den Heer Xlosfe beloofd heeft te doen toekomen, zullen onze Naamen almede te vinden zyn. Ik wensch het by vervolgen in de Haagfchei Courant temogen zien, dan zouden we 'er, in betrekking tot ons, aannétiuagen op: kunnen maaken.
Louw. De aanmerkingeri die wy op den Biief van dien Heer zouden kunnen manken, als ware het ook al niet waar, dat de Soldaaten te Arnhem ongeregeldheden Vfi.pleegd hadden, maaken de Nieuwspapieren voor ons.. Dus fpree<i nc l Vr van, 0 \* der het Artikel van den Haag, in de Courant van Schuurman No. 3. ,, Eenige Dra*, .ganders en een Corporaal, die aan de jongfte buitenfpoorigheden er> oproerige L-ewcc gingen te Arnhem deel zouden gehad hebben, zyn hier aangekomen n ifge taikr, De Corporaal zoude afgedankt zyn, om reden, dat hyniet alsgeimuen Dnf n (et wilde 'blyven dienen. —- Men kan hieruit nagaan, wat 'er van die i'c:,n r'v C ten zy, waardoor men het Publiek gaarne zou willen diets maaken, \\i of lei nitu gepasfeerd was, en de vernaaien daarvan vergroot waren, daar men intutic leil van allo; kanten zulks hoort verzekeren," — Verder zouden wy een geJieclen rees* van ge» ■beurtenisfen kunnen bybrengen, om dien welmeenenden Aanhang r*n 't Bederf drrt
waare Eendragt en Vryheid tegen te gaan. Van tyd tot tyd zullen wy gelegen-
Jieid hebben om in fpriekecde blyken, die geduurig voorkomen, dit te befchouwen.— Voor het tegenwöördige genoeg. —. Vaarwel, Krelis! Slaap gerust. -
Krelis. Ik bedank je, Vrind Louweris! Ik wensch je 't zelfde! Wel t'huis, enn •groet Diewettje.
Gcdiufct b? it Eire êt Wed, J, tak EGMONTt 0? it Reguliers Iieïftraat, te Amftudam,



K R E L I_JL^N L O U W.
N9. 3. 17 January 1786.
Krelis. goeden Avond,' Vrind Louweris! Is 't met de gezondheid nog in een Louw JWely? Vrind Krelis! Hebt gy het 'er ook nog wel meê?
Louw. Het is '*™te\*ng>" ót dat dé Tyd de Zaaken ontwindt, ei, openbaar ^V^^IvTechte^"heim^ va kwaade Zaaken, die op hel febe gronden van maakt Er zyn «™'er.^ door byzondere Aanhangen ontworpen zyn,
Heerschzucht ^^^^^u ze het licht niet kunnen verdraagen, fchoon en verborgen worden gehouden, u* worden, geen geheimen meer zouden
2e eindelyk, door geweld k?"n™dewl^ verdervende Hand den
den worden. „ . N t d Vryheid in den Mond; een
genwoordigers «"^c^ van een onbeftaanbaar
dersgeztnden van eene Stadloude lyke Kej g e alleen het beweegrad van
dtng) in een Geroeenebest,daar oe tw 1 d ,fs naam toebetrouwJe .
zyner uit deszelfs midden aangeftelde en der *e»e«mb „eeeeven maKt, 's Volks Vertegenwoórd^ ^A^S sSbSuder dl Regeering
.wettige en beecdigde"verö|^? der Ampten die hem door zyne Souvere.ne opgedraagen; maar wel " neemen volgens Pügt en Eed, welke hy, naar
Meefters zyn «nbevole^^^^^^"J^fS" zfcheetngzhfs buiten of tegen
Iff^ houder!,* ^^^"^S^L is. Maar deeze zyn het, die Wilhelmus Louw. Men vra ^ ' p dk oproc-rig Deuntje doorgaans opzn«tt: Een blaazen, gelyk de S^^fjl^sz^ geivk ftwt, daar die Vogel altoos zyn eigen Deunt e, dat met den Koe Uoeksznng,. geiyK » neereer op dat ze dezelve
naam roept, en oedertuSlchen zyBieren'n^d^^
uitbroeijen. Even zo «hetrtet Jw van oe O e Mond in hun Hart
! SngezvDHa£lTn'delS «
! «WK". ^ Onderinyners der waaranden van het O—r Zu k
waar zy fehuilen:-HDj»^^^^^ -oJffi^kdentoV. Die , rant van den 16 deezer al weaer ^D"n."~i partvfchiD en brengt daartoe by een : Schryver bedoelt het verbod der ^^^?^^^,^£ai-. fchoon men
Placaatvan 't aar 1445. yan den Hertog1'''Pf ^" ^Dwi ebiandy 0ver de Neder» , dien Bourgonjer veeleer als den Eerften Grond egger te ^w,n|e;an^cht , cnba v:in j Janden etfufurpateur der Rechten hunner tnge G a ,n zyne^.C ^



C io )
Geweeren, die aïstoen door daartoe onbevoegde Luiden misbruikt wierden, als van' onderfeheidingstékenen van Partyzucht. Iemand die in 't geheel geen Vreemdeling in de Gefchiedenisfen van het Vaderland is, is dit ten overvloede bekend, en dus is dat Placaat geheel onnoodig hier overteneemen, op 't i'poor van den Haagfchen Courantier, wiens Correspondent, evenwel zelf uit Partyzucht, deeze oude Zaak fchynt op te
h^ien Hoor, Vrind Louweris! dus luidt die Brief:
M ¥ N HEER! Min zo ongeveinst als onveranderlyk atachement aan de Stadhouderlyke Regeerin^in 't algemeen, aan't Doorlugtig Huis van Oranje in't byzonder, by de Schreeuwers der Neopatriottifche party vaak voor eigenbaat uhgekreeten, is voor de geheele Natie bekent, zo dat myn handteekening aan den voet dee~ zes U Wel Ed.. verzeekeren zal, dat gy aan myn verzoek kunt voldoen, en bet nevensgaand Placaat van Philips den Goeden in dato den 28 Jlpril 1445 gegeeven,, plaatfen; terwyl mits deezen U Wel Ed. vryheid geeve, aan wie zich des Wettelyk mogt laaten aangeleegen zyn, deezen gel eekenden Brief te vertoonen. — .
Uit dit Placaat blykt alzmts, de wys van bejcbouwmg dier dagen, omtrent de wapendragt en behandeling thans by veelen in ons Vaderland uit een gansch ander oogpunt befchouwt: maar laat ik klaarder fpreeken, 'er blykt uit dit Placaat, dat, ivanneer in die dagen het Volk even partyzugtig was als bet te°-enswiordig is, de Souverein even eens als heden alle onderfcbeids tekenen verboden beeft, 'er dus thans niets nieuws gefcbied; maar tejfens kan bet dienen om de Leden van nieuwe Volks Vergadering, te doen begrypen, dat een Souverein die bet oude verbod wederom vernieuwt op bet Jluk van onderfcbeids tekenen, injlaat is niet alleen, maar ook Burgerlievend genoeg, om hetzelve in zyn geheel te vernieuwen en pun&uelyk te doen geboorzaamen. — Waar door alle hunne Plans in duigen vallen, en zy. de lXions_ onzer dagen worden zullen, hebbende een Wolk omhelst in plaats van een Godin. . f.
In boope dat haajlig alle onlusten in ons Vaderland mogen eindigen, hebb ik de Eere te zyn. N. N.
Uit myn Studeerkamer den 10 January 1781$. Krelis. Wel Louweris! durft die zogenaamde oude Patriot in de Haagfche Courant rog met nieuwe onwaarheden voor den dag komen, met van een Stadhouderlyke Regeering te fpreeken, daar die ftudeerende JMan wel beter weet! — Maar dat hy volgens zyne onderftelling, als zy 'er ware, 'er onveranderlyk aan gehecht zou zyn, gelyk hy aan 't Huis van Oranje in 't byzonder is, dat wil ik zeer gaarne gelooven, juist als ik ook geloof dat die Lieden gelyk hebben, welken hy noemt Schreeuwers der Neopitriottifehe Party, (dat zal der Nteuwe Patriotten beteekeren) als zy zyne Partyzucht aan zyn Eigenbiat vastmaaken. Maar waarop ziet des Schryvers vergelyking van het verbod van Filips ten zynen tyde met dat van 's Lands Souverein ten"deezen tyde? Om dat het Volk even Partyzuohtig was dan nu. Dit heeft veel fehvns van gélykheid. Maar die Leden van nieuwe Volksvergaderingen, hebben die ook eeniü begrip noodig om te weeten dat de Souverein in ftaat en Burgerlievend genoeg is om een oud verbod te hernieuwen ? — Een groote Les voor die ten onrechte cenosmde Nieuwe Volksvergaderingen! Indien de Leerftellingen van dien Voorpieker altoos zo onnozel zyn, zal hy 'er by zyne Hooreren althans weinig verwondering en nog minder aandoening, ten zy het ware tot gemelyk worden, door veroorzaaken. Maar hier fchort het hem niet. De Souverein moest het draagen van Onnje linten en andere Vodden van die kleur niet verboden hebben. — Dan dit is gefcbied, en waarom? On dat zy, die ze droegen, zich als Muiters en Oproermaakers door deeze Leuze kennen deeden. — Zulks ging zyn Party te na, en als een WedMid en Bsgunftiger derzelve, deert het hem dat hy dit Oproertéken niet meet blinken ziet, terwyl vergaderde Burgers, als Schutters of Wapen-Genootfchapsleden,
roei



( II )
a j » «0n«in<; uitmunt om Oproer te wekken, maar als een eigeni Vetdmet een teken ^^«^^"eft, openivk verfchynen. D.t Téken wil hy derbal. téken , dat geen Party te kennen ge* , v j . ^ b ng vaB
ven ook verboden hebben, en daartoe is e al]een de
het PJacaat van Fil.ps, De Souverein heeft de Oranje-Cccardes
Roode Bonnetten, maar ook t ^ ^ te . ^
verboden; maar zou hy hand-^n ^'Voide, niet Neo- maar Antipatriot fchynt, zelfde verbod ^"^^^nóL geweest zyn, niet te hebben kunnen begrypen, boe fterk hy ook aaiyJ.^^eên\rott\sea zyn, en deswege geen ve.bod van den d.t de ^\9^"^S^nulat al lieten zy na het meer tedraagen, zouden Souverem op d.t Tekennootg£ n daardoor geen haairbreed verhindering
echter hunne waare Pa»>ot Jhe Un: p ^ ^ d ^ cn
toegebragt worden, wej v: e van egn Godjn een Wolk zou.
zy de Ixions onzer dage ^^dengorden, yerdichtfel is juist toepaslyk op u en denomhelzen. — ., «een, en Baatzucntige P<1rty, die zekerlyk .
„ uwe Medeftanders van de*™ g ^ Wolkjn de gedaante van Junof
„ toont dat ze niet.alleen aisn* , voorkomt, omhelsd maar zelfs be-
" z'wangerddehSbèn,dzo de Wolk van den Ixion der Ouden,
^jSBÊS-Ihi * de in^w-den der Moeder, die hen heeft ■ voortgebragt en nog voedt, ^^/^^„.w^. Tékens beftrvdt, doelt hy ook
Krelis. Behalve* dat deeze Brief %^^Jn f^Sméer eene i vee! » op de verandering der r^n* Luister des Souvereins fchynt ann
aangemaatigde mag en voorJ^^ïï «n de Onlusten te zien, endityr.cbt te duiden. De .Mat wen"1": Mensch: Maar uit een geheel.aude-
zekerlyk ieder waar,^denand-en ku te zouden hunne begeerte moe-
ren grond van gevoelen. Derb^Xevm derzelven zouden het hoofd in den ten worden lof eftaf' C"^.^^^ oproerigen Aanhang, tot een
fchoot moeten legge an een v,,U keur^v^z/NeJerlandper diebrbaar ka„ zyn: D..n altoosduurend verder van a"« W»J « n VJ Hoofden der Qranje-Cabaal zouden het zouden de V»'^™™» bereiken, door zich met Ampten en Bedieningen te zien oogmerk van hun E E«»>aat JeJjgv£ e zouden worden uitgedeeld door het overlaaden, die hun op eene onyvciu^ j . , eefch edde. Maar
Voorwerp S^ffÖli,?,; heftteer en meer te neen, 1h«» ^'yjï^iSdige ftuWekking liggen, waardoor hun Party Saïdenttln'adem UnffiU - te% 4 ^ eenig Nieuws or.der
•'iSw!'8 ™ eisteren'onder h£t Hacgfehe Arlikei
van den IJ January, het volgende : vemoUksn ,»met een Brief van Hun "
Eergieren, zegt men , « «n Siaa.en Bode ™« « behelzende een verzoek om provifioneel Ed. Gr. Mog. aan Zyne Doorl. "°°6he'd, zo m , em.Sllisfo , open zynde door het over-
nog niet «disponeren over de p.»*«s «° C^ "is™A waat dat me„ voorgeeft dat de zending lyden Tan den Lu.ten^Gener^ Ren ers M ^ ^ Dj)me . „
van die Bode ook eenige be"f*£n8 z°u n£D eerstd^oS „aar"! Loo doen zou, maar op die geKoninglyke ^gtad ,.de^^ ^ ]fd Zyne Hoogheid
zegdens is cvea mm "»*t W.ma«wna a ?P t Hooesidezeive het Commando over C-
:net Zyne Familie naar.Dni.schlann zou ™- aanziet als een middeltje om de m fe-
Gamifoen in 'i Hage "'«^f.^^^^
tabele voordragten van zekeren Pctiodis., tot wier», u v j . pf n de u j die
Courant ten vootfehyn ^"'11' ^^^ van de Stadhouderlyke ?a-
men niet nalaat allerwegen te doen over '\-';ey es 'n de gantfche Republiek uitmaakte; daar het milie geleedtn wordende, even of deeze SreJe alleen oe gan i aiin dMj,e
tamerf vry wat gevoeliger .VP" 'P^^j^itTknnren'oördee^n e8z,n, e'ens ve,rlaatsr wieide



•(•-'*)
rttïe meenea best onderricht te zyn, zeggen, dat by Hun Ed. Gr. Mag. rog niets is afgedaan
ïioch wegens de Confenten, noch wegens het Commando over het Garniloen, noch over de nadere Reductie van Troupen; dus men in het midden laat het gezegde, dat 'et op de Memorie van den X.uon de Thu'.emeyer iets geheims zou beilooten zyn.
Krelis. AI zulke venelfeltjes en uitttrooifels, als onder de waarheid der Zaaken gemengd wor"oen, komen uit geen anderen Koker voort, dan uit dien der Oranje Lievelingen, om het Gemeen 4e meer aan te hiifen tot misnoegen tegen de Volksnutie handelwyze van 's Lands Wettige Overke.deu. De vooifiag, zo men zegt, door Dordrecht gedaan, ter afdanking van het Corps CentSuis(es , dat enkel ftrekt, om den PeifoOn van den Prins van Oranje als een paradeerende Lyfvacht te dienen en te omringen, zou zekerlyk op reden ftcunen, daar het den Lande van.geen ïiut altoos is, veel geld van onderhouden kost, en alleen ten laste van Holland komt. — Evenwel zullen de Opluisteraars van het Siadhouderlyk vermogen, hoe nuttig deeze uiiwinst voox den Xandeook moge zyn , al weer veel regen deezen Voorflag , zo dezelve gelchied is ,in te brengen hebben
Louw. Sommige Couranten melden van dit Voorftel nier; mén zal liet aan de bevestiging of nnwaarmaakingivan den Tyd moeien overlaaten. Dan dat de benoeming van een anderen Capireln <jer Cent-Suisfes den Sraaten deezer Provincie toebehoort, ftel ik zeket te zyn, en deeze zullen den •Stadhouder hebben erinnert om in het begeeven van dien Post niet buiten den Souvctein en willekeurig te weik te gaan. — Verder vjnd ik ook nog dit uit den Haag gemeld: '
„ Men verzekeit, dat Hun Ed. Aiog. Heeren Gecommitteeide Raaden van Holland zouden verboden hebben de Oranje Couleur, die jaarlyks aan 't Jagt van dezelve door den Kapitein wierd gebruikt, voortaan agier ie laaten."
Krelis. Wel zie daar! Hoe kunnen zich dan nog de Oranjefchteeuwers over het verbod hunner Xeuzeiidragt verltooren.
Louw. ■ In den Haag Ichynen zy evenwel nog toegelaaten te worden, in eenen afzonderlyken Wapenhandel, tot tteun huneer Party, uit weike hun Corps dagelyks toeloop krygt en in L«den -vermeeiderd wordt, gelyk men hoort. Althans de by Schuurman uitgegeeren Courant van heden jieefi deswege het volgende. • ««.»*",
's Hage den i$ January. Na dat de beruchte Hesf en Bauer, Directeuren van het Orar je-Corpvoor dc Magiftraat geweest zyn, hoort men , tot aller Braavrn verwondering by derzelver Paiiv voorgeeven, dat zy Eiat op derzelver vootftellingen zouden hebben bekomen, mits zy zichbedek-
telyk gedroegen _ Wat hiervan zy, zal men daar laaien. Dan gisteren zou 'er een Bode uit
lurgemeefters-Kamer 111 de Manegie geweest zyn, om te zien hoe alles toegaat i Hoe hetzv
er is zeker groote vreugde onder het Complot geweest; want de Direfteuten van de Oranje-Caba ri <£C Delft zj n er geweest, met nog wel zo Leden van hun foort, om de Exercitie by té wooneji JAlen heeft een glaasje van trouw en yereen.gmg gedronken; de Opperfte Hesf heeft eene Aanfpraak .gedaan , en vervolgens eene Nom.natie overgeleverd, waaruit met eenparigheid van Stemmen zvn veikooren tot Kap.tem J. Keys; tot Luitenant S. Temmink; tot Vajndrie 1 S Bauer; en noeyier Luitenants, als Clement, Volk Meyer en Beglenger; en tot Major de beruchte Raveftein; is dit niet fraai;loon! Bergmeren heeft gemelde Raveftein overal rond geloopen om Diploma's té brengen ; zy zyn in blanco gedrukt en luiden aldus: r ™
„ Ij Ondergeteekende ttrfie Dir'Sleur van het Exercitie-CJenoetfchup in 's Hage, onder ,, de Zin/pretij: & ,, Een Burgerhart, dat Eendragt mini, ,, Is Staats, •Stadhouders en Stads gez.ind. -„ erkennen -als Lid vsn het voornoemde CenootJ'ehap, den'Perfeen van Noach Wv„ lant. Uclum 's Hage den geteekend door J. D. Hesf,
■ ,r . , _ , , ', en laager ftond J, S. Bauer.
Er zyn gisteren veele Toekykers geweest; onder anderen ook de Kapitein spiegelmaaker van ;£iesr,_mede beruchte Tekenaar van het oproerig Dank- of Straat-Adies voor den Adm:raal-Genc-
■ Mal, in het Jaar 1782; alsmede zeker-Leydsch niet min berucht Gereformeerd Predika it enz By eene volgende gelegenheid, zo dra her open Water is, aoude men diezo'rustige Overlchie'naa's'
■verwachten, want derzelver Oppeihoofd zou hier ook al geweest zyn: — Ook zou 'er reeds cotiespondennc met de Bnelenaars aangelegd zyn. Nog'ieis; de gemelde Major Raveftein heef. de Viiendcn reeds gecommuniceerd „dat een voornaam Heer'een'Koperen Trom zoude prelent geeven
■ met het Wapen van den Prins van Oranje 'er Op. — Op morgen zoü 'er een Tamboer aaVeno. men worden , en. wH, zo men Tneent, zekeren Jan Sonnius, die by de Hoüandlche Gardes zvn
aflcheid gek.eegen heeft op eene niet al te favorable wyze. ~- Men twyfelt niet of het nieuw ontwerp van dit Volk zal zich'wel rasch nader ontdekken.
Krelis. Wel r.u, dit -fchynt die Party nog al wat kracht by te zetten; dan zy zal, geloof me,
■ Louwens ! zich-zclr wel haast dood fpartelen. Ik hoop ten minfte dat wy eerlang den Uivaart ; van dit Corps zien mogen. Vaarwel, Vrind ! Ik wensch je wel te rusten
-Louw. insgelyks, ^Krclis! Wtl t'huis, en de groetenis aan Grietje.
Gtdrukt by itZnt it Wtd, j. vak EGMONT; «p dï Regulieri Biecftiatt, tt Amfterdam,



LOUW en KRELIS.
' * ~~ n°. 4- 24 January 1786. T ow oeden Avond, Krelis! Ik ben gezond. Vaart gy ook wel ?
KrelTs' Gilet is my lief u wel tc zien, en ik kan u verzeuren, dat
ht?uïa\j37a^;^ ^ '« -tsbyzonders,
VrVnH 1 over 't welk wy een weinig zouden kunnen praaten ?
Kreis Nog n mvan belangvoor het Nut van 't Algemeen, De vnn elk walglyke Haagfche Laster- en Leugen-Courant is 't alleen, die VOu c ipnoee is, en blyfc, zich van ftoffe te voorzien , die, ge-
otnbefchaamd genoeg is, en Diy , affteekc, het fchand-
JneVk™^^ tegen de heiligfte Pligten van
en vooral van den braaven Vaderlandhevenden Mensch 7vnr^eraneèn beSyk, maar zelfs verraaderlyke Cabaal, merkt zich ^lvksch, om u" te° munten in de allerverderflykfte trekken van flinkfche voorwendfels. Maar zy, die niet ligcgeloovig zyn, en dus meligt lcne v00™*""^ ■ n .erJ terftond door heen, en kennen den Wolf in böüroogen wo den , ^nen er ten on ^
&SPe' Cou?ande^rr^egStweêr een leugenachtige, Schendbrief
in zyn Courant No. 9. Dus luidt dezelve. MYN HEER GOSSE! Wv hebben met plaizier de Amfterdamfche Courant van heden gelee« yPn nit het Declaratoir der Stad Arnhem zal immers de Waereld
^oe'ten zien, wat Lasteraars de beide Nederlandfche, Vaderlandfche,
T Sche en Delfiche Courantiers zyn. Wat een bouha tegen het Re- .
Leydicnt en jjeir icu e , Douglas! Eu waar komt het
g'11?, oalen attóc! Leugen. Of zoude men de Regeering van Arnhem ZZ lenfenkcn" Zy zyn 'er in ftaat toe; maar haare Verdichtfela zyn Safe n Arnft ïiam W Badinage geworden. — Zie hier hoe het met Sle vv? in alle de Koffihuizen en Sociëteiten toegaat: Jongen ! geeft de Couranten. Wat voor, Myn Heer? - Den Haag en Amfterdam; de Sr Ivn Eerdieven , en geen leezenswaardig; leest ze na, Myn Heeren ! SSÏiïSSSJk het&Arcicul van »s Hage, alle vyf eensluidende Hec '2 waai antwoor'd men 'er op - Moresco is de Leugen-Correspondent fit den HaaT^an alle die lasterlyke Courantiers Indien men die Couïïnten par bncol inziet, is hec om te lagchen en anders niet. - Apropos de Delffche Courantier verzoekt aan James Schor, en dat wel namens te Kering der Stad Utrecht, dac zyn Ed. zoude opgeeven, wie haar Horoïogiën fn hec Tumult van den ip December zyn kwyc geraakt; dac zvn Ed? dan by deezen weece , dac zo dra men de Regeering van Utrecht Smsc én ongedwongen op haar Zecel zal gevestigd en mee meer blooclefteld zien, aan de cirannicque Willekeurigheid van een party Aanftoogrs men met vreugde die genoegen aan de Magiftraat van Utrecht geeven zaT; maar nieten die*Courantier, die zich durfc meen, aan memand rekenfehap van zyn doen of iaaceu te behoeven te geeven-. Het ijfont aangenaam te vèrneemen, dat reeds te Utrecht een groot
B 3 *»c"



C 14 >
getal Burgers zich beginnen te beklaagen over hetgepasfeerde te Utrecht» Ondaatje en Liebeher bnlleeren lang zo veel niet meer. Men ziet wat het is, zich te laaten verleiden en met den hoop mede te doen- wv zvn grondig onderricht, dat meer dan vier honderd Burgers zich fchaamen over haar gedaanen flap, en eerstdaags een fupplicq aan de Staaten van Ucrecht zullen prefenteeren; ten einde gratie voor rigueur der Werren te obtineeren. °
_ Vryubryven befle"di2 voortgaan met alle aandacht de Couranten en Prulfchriften na te leezen, en vermits wy ook Nederlanders zvn zul len wy de vryheid neemen van ü Ed. die te doen toekomen, met verzoek van infertie van' alle de Leugenen die wy 'er in ontdekken Het zal ons wat tyd kosten, echter dit ftrekt ons tot een amufemcnt Vató 4 a i -d „ JAMES SCHOT. -
. Amfterdam Permanent Secret. van het Genootfchap •
den 14 January 1785. Alle Verandering is geen Verbetering '
Louw. c Is aller hardnekkigst zondigen , misdaad op misdaad pleeeen eet te toonen zichzelven als aan den Vyand en zyne Vafallen te hebben overgegeeven, om onnoozelen te misleiden, door derzelver aandrift ■ lo eene van dien Aanhang, gelyk de zogenaamde James Schoft-, fielt zich als eerfte Demon, aan het hoofd van die Bende, en treedt vóór- — Een -m dere flaauwer Geest, die zich onder de Letters J. M. S. verbergt, en zich als een Engel des Lichts vermomt, volgt hem^- nog anderen die uit donkere Nachtfpelonken, met verberging van hunnen ei°-cn of èen aan genoomen naam de Waarheid toegrynzen, wier licht zy niet verdwazen* kunnen, komen van verre in eene misvormde gedaante agter aan kruinen^ •en alle fpuwen zy hun venyn op de glansryke Waarheid, op het heilie Rechten op detalles veraangenamende Vryheid uit! Een vergif dat doo? den fchandelykften Lasteraar Gósfe uit den drabbigen Acheron zorgvuldig wordt opgefchuimd om Waarheid, Trouw en Deugd te befmettenf Zvnf Papieren vind men dag aan dag 'er meê bemorscht: En ik hoop dat men in Amfterdam, daar men immers zulke Genootfchappen als van welk eener de ach zo noemende James Schott het Hoofd is, niet gedoogen zal kunnen , dewyl dit zelfde Genootfchap een allerverderflykfte Cabaal voor de Rust des Volks kon zyn. 't Ware derhalven te wenfehen dat men des!
Vriend Gosfe eens op deed geeven, wie die James Schott was, wie zyne Medegenooten, en waar ze in Amfterdam te vinden waren
Krelis. Mooglyk huist dat Gebroedfel hier in zynen famenhane nier My dunkt zelfs te hebben kunnen merken dat hun5 hoofd nietverTan Utrecht is geweest, toen hy Brieven uit Amfterdam fchreef Mair nm aien Leugenaar te ftraffén heb ik nog niets bedaarder en ce gelyk■ Seml mender gevonden , dan het volgende uit de Vaderlandfche Couran* No ïo. Dus wordt hy door dien geachten Courantier geleu-enftraft
„ Schoon er onlangs (volgens het Declaratoir der Regeering van Arnhem zelve aldaar) ongeregeldheden (onrustige beweegingen) aan de zyde S Militairen enz. hebben plaats gehad, wfarby eenigeVagonders zÏÏh g" melleerd hebben, Lieden, die in Leiden en den Haag zich zo gedraagea
heb-



C 15")
hebben, dat zy aldaar niet weder terug komen; en offchoon by de Rei geering van Arnhem daarover wel klachten, maar geen noemenswaardige zouden zyn aangebragt, hebben wy echter van die onrustige beweegiagen
in onze Courant niets gemeld. Hec Schandblad voor Nederland,
de Haagfche Courant No. g. van dit Jaar, meldt echter; „ dat uit het ,, gemelde Declaratoir de Waereld moet zien , wat Lasteraars onder andej, ren wy zyn!" Om dus de Regeering van Arnhem tegen ons te doen voorkomen met eene valfche befchuldiging, daar 'er geen woord in het Declaratoir tegen ons voorkomt. — Dan dewyl het Haagfche Schandblad reeds voor lang by al wie eerlyk en wel denkt,, verfoeid wordt, geen welmeenend Mensch zich voorziet; in alle Vaderlandfche Sociëteiten, Koffihuizen, Herbergen, Huisgezinnen enz., ja byna nergens meer geleezen wordt, hec debiet daardoor gering, nog meer, door de daarin voorkomende lastertaal en fnoode leugen, eindelyk alhier geheel moec ophouden, ce meer daar de Makelaars, Kooplieden enz. zich fchaamen in gemelde Schandblad Bekendmaakingca te plaatfen, zo als dit alles openbaarbekend, en by al wie wel denkt erkend wordt; zo zal de Courantier deezer Vaderlandfche Courant zich thans niet verder tegen den Drukker van het gemelde Schandblad uitlaaten. De Rustminnende verveelt Twistifchrifcen ce leezen; de Vaderlandfche Courant is niet tot Twistichriften , maar tot belang van het Vaderland, den Koophandel, Zeevaart, en 't plaatfen van binnen- en buitenlandfche Gebeurtenisfen ingericht, en om : fnoode oogmerken te verydelen ; en aan dac oogmerk zal men trachten te , voldoen, zonder zich aan 'c blaffen van Hofhonden te fiooren.
Louw.. 'c Is deftig gezegd. Maar mee dit alles kreunc zich het OranjeIVolk 'er niec aan; en wac zou men van hun ook anders verwachten. — iHeC lyde dan dachecBerispers vinde, al is'c zeker Schryver, die Vriend — die uitgekeerde Nouvellisc niec, die door hun geroemd worde mee een jzodanigen ophef, als zac hy mede in den Raafd der Demonifche Broederen in onze Vaderllad. Mogelyk heefe hec hemwelgeflreeld, dac hy zich door James Schott zo heefc hooren verheffen, op hec Declaratoirder ArnIhemfche Regeering! Dan wat lchaadc die? als het maar geeft! Het TreIfoor van hua Hoofd ftaat voor die foorc van Luiden, al moesten dieSnaaken 'er door een Agterdeur inkomen, akoos open of op den klink. En < vraagen zy wat ik zeg ? — Dat zeg ik, en 'c is waar. Laac men 'er reden • fvan vraagen, dan zullen bewyzen anewoorden. — Hoe moec dien Aanfhang zyn gal niec wel braaken., en byna van fpyt berften , op hec leezen [van 'e volgende Artikel uie Wyk by .Duurftede, van den iM January. Men vinde hec in de Nederl. Courant van deezen dag, by Schuurman uitgegeeven. Dus luidt het.
i Heden hebnen wy het genoegen, dat onze waardige Mede-Burger en Vryheids- /riend.'de Heer Hendrik Schilge, tot Raad in de Vroedfchap is verkooren. Dt; oude Vader Bruin, Georgz., van wiens Vaderland- en Burgerliefde wy zo veele uitmuntende »lyken hebben ontvangen, voelende met zyne klimmende jaaren en verzwiktegeireleU leid a! het gewigt van den post van Regent, beducht van der Burgery te zullen ben: . i leelen, indien hy.genooddrongen werd van het Raadhuis te blyven, verkoos liever, 'synen Raadplaats neder te. leggen, dan-werkeloos en nutteloos dezelve tc behouden, ,



( 16 )
^en, — om — «nu hy geen daadelyk nut aan Stad of Burgery meer toebrengen kende beide te verpligten door dit Eer-Ambt af te (laan. Die waardige Man fmaake nu liet' genoegen van wel gedaan te'hebben! Trouwens hy zal als Burger, meer eerbieds, achting en liefde van zyne Mede-Burgers ontvangen, dan veele Regenten ten -toppunt hunner glorie.
Gevallig was de Vroedfchip extrvördinair befchreeven, — op verzoek van eenige Heeren der minderheid. Het Gerecht was vergaderd. De Trom werd geroerd. De Burgery vergaderde in de Kerk. De Vroedfchaps-Vergadering werd geopend. De Gecommitteerdens der Burgery waren in hunnen Komer op het Raadhuis. — Verzochten in de Vroedfchap binnen te Haan,— en verzochten, dat de Raadsplaats van den Oud Burgemeelter Bruin, welken zy geïnformeerd waren, dat deeze had neergelegd, gittens Vergadering vervuld mogt worden. Dat dit het verlangen was der vergaderde Burgery, — het verlangen van het Collegie van Gecommitteerden , en fiat de Burgery vertrouwde, dat dit ook het verlangen zoude weezen der Ed. Achtb. Vroedfchap. De Vroedfchap accordeerde dit eerbiedig en pligtnmtig verzoek volgaarne; dus werdt de harmonie tusfchen de Regenten, de Gecommitteerdens en de Burgery door dit nieuw blyk van Patriotisme, des mogelyk, nog meer bevestigd. De Nominatie werdt door de Burgers vervaardigd. Da Heeren H. Schilge en R. Beerenburg op dezelve geplaatst, — de eerfte tot een onbefchryvelyk genoegen der Burgery tot Vroèdfcbip gekoozen, — en volgens Artikel VUL No. 24. van 't Stads Regeerings-Reglement, na het afloopen der Vergadering, van de Puie van het Stadhuis der Burgery bekend gemaakt. Dj Heer H. Schilge, heeft den Eed als Vroedfchap reeds afgelegd, en zil de eerstkomende Vergjdermg fesfie neemen. — De verheugde Burgery ziet dit ogenblik met verlangen te gemoet — heeft beurtelings de Naamen van Bruin, Georgz. en Schilge in den mond — wenscht de braave Leden der Vroedfchup— wenscht zich-zelven geluk met deeze acquifuie, en vleid zich, niet zonder hoope, dat eerlang alle haare Vertegenwoordigers de handen in-één zullen (laan ter verdediging van Stads en Burgerrechten, regens elk en een iegelyk, wanneer een WCyksch Regent, en een Republikeinse!] Patriot woorden zullen worden van céne beiékenis; — wanneer die van Wyk met hunne Uirechtfehe Bondgenooten aan het Volk van Nederland het grootsch voorbeeld zullen hebben gegeeven, wat vrye Burgers vermogen, wat vrye Burgers waardig zyn I —
Krelis. Bravo!
Zo zégepraalen Burgerrechten! Zo mag men Eerlaurieren vlechten Qm Eendragts kruin, die Vryheid fchraagt: ?yt— byt uw t.mden (lomp, ó Nyd! op een Gemeente,
Die voor zich-zelve zorge draagt, En haare Steêkroon fiert met luiïterrj k Gefteonte, Dat blinkt in Burger en Regent. Zo worde in alle Steên , 's Volks deugdlyk Recht erkent. Zo kroone, ó Vader BRUIN! de Vryheid uw Gebeente, Wanneer gy daalt in 't eerlyk Graf, En zegg': Dit was de Man, die my myn Recht hergaf. .Louw. Braave daaden vereeuwigen zich-zelven, Vrind! En goede Wyn heeft juist t geen krans noodig. lk had nog-veel te zeggen, zo de Tyd het toeliet. Maar deeze: geioogt niet dat i-k langer.fpreeke en misbruik van zyne gunst maake. —■ Vaarwel,, en fli.ip gerust.
Krelis. Ik bedank u, en wensen u 't zelfde, Vrind! Wel t'huis en de groeteniss aan Diewertje.
■Gedrukt by de Erve de Wed. j. van egmont: op de Regulieii Biesftiaat, te Amfterdaia.



KRELIS en LOUW.
N°. 5. 31 January 17 86.
. Krelis g~* oeden Avond, Vrind Louweris! Is *t met de gezondheid nog in order f Louw Lï"Zeer wel, Vrind Krelis! Hebt gy 't mede DOgfmch? Krelis. Natr wensen,Man! En dus kunnen we als gezonde Lieden met elkander
fp Louw' Daartoe is (lof senoeg voor handen. Men nceme rdleen de Öitfchmfag van den "op den^ Lrften Nlaart aanftaanden Dank- Vast- en Bededag. Gy zult ze zeLrlvk reeds geleezen hebben. Dan naardien allen, d.e onze S.rnenfpraaken leezen juist geene Courantleezers zyn, dunkt het my noodig den Bededags-Bnef over te neemen, zonder eenige verkorting. Dus luidt dezelve: G
Uufchrwins, van den algemeemn DANK- VAal- en büuluai/.
UHjtoryv ^ HoHand en Wes..Fnesland.
EEBZ A AM E. vrooms, DISiREETE, LIEVE, getrouwe! - IodieH de Goddelyke Voorzienigheid, geduurende het beftaan van deeze Republiek, ook getoondI heeft, dat Zy over derzelver behoudenis en weezenlyke belangen waakzaam w e„ Wy , tot Haaren nooitvolpreezen lof. openlyk erkennen, dat Zy
On^n de nu laatstafgêloopen jaaren, en byzonder in dat, het welk pas is gee.nd.gd. daarvan wederom de vernieuwde, de allerfpreekendfte bewyzen heeft gegeeven.
^0^1^^ en het misbruik der verleende zegen ngen, waaraar.de Inwoonders var^NederlandI zich hadden fchuldig gemaakt, waren als tot aan den H,me! opge. kfommen - de dartelheid eener verkwistende levenswyze kende naauwlyks meer eenige malen, - het verderf der zeden en zatheid van overvloed liep uit in eene zw. ISzlwm theid, welke zich, noch over de rechtvaardigheid des Opperden Rech^?*J™*£tez0TV*g onzer tydelyke belangen, noch over de bewaaring onz-r Fdele Voorrechten en Vryheden, fcheen te bekommeren. ; _
De Lm der geenen, die dit deerlyk verval z.gen en betreurden, wierd met ge, feoord- noch Onze herhaalde waarfchouwing en vermaanmg tot eene hoegnood.ge beS in acht genomen. Hierom behaagde het den Hoogen God , ons uit deezezerSosheid op ewekken, door eene aancénfchakeling van tegenfpoeden, welke elkanoe zo diSt en geweldig zyn opgevolgd, dat de kloekmoed.grten erkennen moeiten, da* LaPd en Volk, Vryheid en Onafhangelykheid, jt, dat alles in-gevaar was.
Diwelêêr zo welvarende Gemeenebest was nog niet herrteld van de rampen, a rVr,r\n r vpmor/iaKtI ■ die \vv tegen Engeland hebben moeten voeren ; da m-
Sopc e mKuiken^en dï zelver gevo^en bleevcn onze zwakheid nog vermeerdefl toen het Door uchtig Huis van Oosïenryk eisfehen en vorderingen tegen deezen Sua't w voorfchynbragt, die niet minder voorfpelden, dan eenen nieuwen Oorlog,
"fl a\^^£?Siïiï% z^geSldhebben, indien Hydeeza N !ü» ain z u 1K e en ongelukkig Lot had overgeladen , zo heeft hy z,ch nochthans van ïrieüw óver dezelve willen ontfermen, en onzen Vrede bevestigen. Zyn gun ft. g Albeft er waardoor Hy zelfs het hart der Koningen regeert bezorgde aan dit QenaeeoM Eede veelvermogende bemidzeling van het Franfche Hot, hetwelk, met eene edei^ LIwon Ier voorbeeld, de V redes-Onderhandelingen zo ernftig en dadelyk heeft
^ voorgekomen, en de vriendfehap, met zllTSml M.jefteit geheel herlteld is, behoudens de volkomene OnafhangelyU £S van" deeeen Staat, en de -Soevereiniteit van deszelfs Grondgebied.



C ir)
Ook is het Ons door den Goddelykcn Zégen gelukt, met Zyne M,ierv;r vn ning van Frankryk, eene verdédigende Alliantie te fluiten, ter verz4enn'-der Pv>r feïliën van deeze Republiek,, zo binnen als buiten Europa, het Wefk aan "den !.ii!ï r van deezen Staat, en aan deszelfs veiligheid en orafhangeiykhsid eene vaj-hfid bv«ï waarvan men alles goeds verwachten mag; terwyl bovendien de poo'ineen 'die tot wede-oprichting van het vervailene in het tieve Vaderland worden aai '-werd oJw den Goddelykcn Zeven r.iet wein g hoop verfch-flen op eene, voor 's"l nds lyken welvaart, cuitige en «ewenschte verbeiering en herüellmg van Zaaken
Om deeze gewigiige redenen hebben de Heeren Staaten-Generaa] der VM&rüfeta Nederlanden, mar Onze bewilliging, goedgevonden, eenen Aleemeenen PA NJlf VAST- en 8edsdag. uittdchryven, over alle de GaflSfiSKSiTcfe asfocieerde Lmdfebappen, Steden en Leden van dien, tegen Woensdag diewee^ zal den cerftefl Maart aanbande, ten einde alle de Inwoonders des Lirds"zich Ten dien dage met een Hart, en eene Ziel voor den Hoogtn God verootmoeriinr Honr eene oprechte en boetvaardige Belydeois, een iegelyk van zyne zouden en oveméedin gen. gepord met vuunge Gebeden, om derzelver genadige vergeevin" in (Wn H«» en Zaligmaaker Jefus Christus: Alsmede, om met Harten, glocijende vanoprechted^l baarheid, zyne Vaderlyke goedheid over Ons, openiyk te E£n ïïgE?S ken, dat Hy Ons al het gewigt zyner rechtvaardige gramlcbap niet heelt doen gevóel Jen, maar Ons m dj» dreigende en reeds drukkende gevaarte gered, en onze Vrede Onafhangelykheid, Vryheid en Voorrechten zo gunftig als onverdiend bewaard en be vestigd heeft, met bygevoegde fmeek.ng, dat Hy daarin, niettcgenftaande Wy zulks onwaardig zyn, genadiglyk Wil volharden, en zynen dierbaaren Zéeen eeeven ™ll den betitelden Vrede en de geflotene Alliantie, op dat dezelve mog» b<4mdi£ ™T en (hekken tot vermeerdering der eer, achtbaarheid en bloei van het Vaderland ri« zelfs Colonën en commercieale Belangen. ' oc*"
Dan, dewyl het alleen 's Lands roepende zonden zyn, welke de Hoogde Recht vaardigheid genoodzaakt hebben, ons de roede der kaftydmg van zo n.bv te vprton Ken, en Wy niet kunnen verwachten, dat Gods langmoedigheid over Ons ten laaXn niet zal eindigen, indien Wy voortgaan dezelve te tergen; zo zal het ook elk! «f, pligting weczen, met een welberaaden voorneemen van. alle zonden vdelhei 1 lo handigheid en redeloosheid af teftaan, en zich met vernieuwden yver te bevIvMwn tot den dienst van God, en len besten van het dierbaar Vaderland/op dat al7o nn,w den Goddelykcn zegen en door de getrouwe en yverige poogingen alle de Iwyi,. Ben, een icgelyk naar zyne onhandigheid, alle geledene fchade moeë verzold Commercie, Kbricquen, lYficqutn, Maaifehappyen ewffisfeberyee totvoorigei wel vaart herfteld, de conftitutioneele Vryheid gehandhaafd, dt Voorrechten bevestigd alle misbrmken geweerd en de daaruit voorspruitende onheilen gelukkie teeeDs-eJ^T en verder voorgekomen worden. ° &WJtA6'1''ii
Ook behoord men God te bidden om Zynen zégen over het gantfche Lmd dat l« Landboaw voorfpoedig zy, de Veepest ophoude, Watervloeden en Overftroóminpen geweerd worden, en dat Zyne goedgunftigbeid alle werk b-kroone "«j^gen En daar de voorfpoed van Land en Voik zo zeer afhangt van de zorge en coedAreflie van s Lands Hooge en Souvereine Vergaderingen, is bet de pligt »an X ingezetenen, den God van Nederland openiyk en aanhoudend te fmeeken dar R» dezelven wil bellieren en regeeren door Zynen Geest, op dat zy door haare wvthf.fi voorzisaigheid, moed, (land vastigheid en Godvruchtigheid, zo vooifpoedig mo'en zia in de bevordering van het algemeen belang, dat haare Achtbaarheid, zcT binnen Si* buiten s Linds, daardoor meer en meer bevestigd worden, zonder dat dezefve immer



( JQO
tner eenige vernedering, of Hoogstderzelver wettig gezag eenige inbreuk, behoeven-r
^Des^eivks betttam-t her een ieder, den Perfoon en het Huis van Zyne Poorlacbtige Hoogheid, den Heere Prinfs v.m Orange 63 N:i;,i'.u, Ertibiibouder der VVééuigde Gewesten» aan de Goddelyke goedgunfcigheid ea de medewerking van Zynen Gti-St aan te bevélen, op dat Zyne Hoogheid, meteen verMcht doorzigt in het geen tot cj^ waare be'langen van het Vaderland vereischt wordt, en met een yverig hart voor des- •• zelfs Voorrechten en Vryhaden aangedaan, al den invloed zyner gewig;lge BsHeoirgen ceb'Uiken moge, om het algemeene welzyn te helpen bevordeien, alle misbruiken ie herfrelien, rust en veiligheid, zo te Water als te Lsnd, naar varmogen te handh raven, en in deeze zo hoognoodzaaklyke werkzaamheid zyn roem, geluk en perfoneel genoegen te zieken en te vinden.
Dat ook Haare Koningl)ke Hoogheid met de beste van jehovshs zegeningen moge iwcunftied worden, en dat onder Haare goede poogingen in de opvoeding Haarer VorfVlyke Kinderen, tot heil voor Lmd en Kerk, dezelven voor fpoedig mogen opgroeien en toeneemen in alle deugJelyke, verftandige en loflèlyke hoedanigheden, welke Hun'bekwaam kunnen maaken, om i'eeniger tyd, als waare Liefhebbers van Hun Vaderland, mede Uitwerkers te worden van het Nationaal* welzyn.
'Voorts bevélen Wy de Protedaia'che Kerk, zo in dit, als in andere Landen, aan de voorbidding van derzelver Leeraaren; dat God den Geeit der genade en der bekeering overal en°byzonder over Nederland wil Uitftorten, op dat een ieder zich tot God bjekêere en dat Wairheid, Godvrucht, Liefdeen Broederlyke Eensgezindheid, met ajle^ndeie Christelyke Deugden, al*mede de bevordering van alle nuttige Konflen ea Weetenfchappêny onder Ons dagelyks meer en meer groeijen en bloeijwi mogen.
Alles tot grootmaaking van des Heeren rtdierheiligften Hum, de voortplanting ea aanwas der waare Christelyke Gereformeerde Religie, cónfervatie van Ur.ze duurgekogte Vryheid en Onzer aller Zielen Zaligheid.
Wy begeeren derhalven, dat UL. deezen D«nk- Vast- en Bededag tet'en Woens. dag, die weezen zal den eerften Miart sanftaaode, tydelyk zal doen pubiiceertn ier plaatfe, daar men gewoon is zodanige Publicatie te doen; en daar benevens flriöe* Ivk» te 'verbieden, ook met 'er daad coen ophouden allerlei Bindwerk en Neerihger>. mitsgaders het Tappen, Kaatfcn, BjllUm en diergelyke Exercitiën, opdat dit goed en heilzaam voorneemen door geene onbehoorlykheden geturbeett moge worden. —i Waarop'Ons verlaatetade, beveelen Wy UL. in debefenerminge Gods.— Gefchreevcn in den Hage den 26 January 1786. .
Ter Ordonnantie van de Staaten.
Krelis. De ftoflë van deezen Brief is waarlyk doorgaans recht gepist en eigenaartrg naar de omftandigheden, in weiken ons dierbaar Vaderland en deszelfs Inwoorers zieri federt een geruimen tyd bevonden hebben en nog bevinden, om niettegepftaaDde da vermenigvuldiging hunner ongerechtigheden, te blyven erkennen de zegeningen, die men zo blykbaar genoten heeft en nog geniet, ter verzaehtinge zo wel der ondervonden als bedreigde en op 't punt gedaan hebbende uit te be*den ftr. frén, zo rechtvaardig verdiend, als genadig in haaren loop gefluit of afgewend, zonder dezelve te gevoelen, door een en dezelfde H-nd, door die der Goddel)ke Almrgt, wier Voo.-z'enigheid no'j waakt voor Neêrlands Heil, en wier-Goedertierenheid een ieder rog roept tct dankbaare Erkentenisfe van zo veele onverdiende WeldaaJen. — De door Eï>gelïn»t ons zo onrechtvaardig aangedaane verraaderlyke Oorlog was een draf! — De meesen meer ver Saaa wende, ja byna geheel wcrkelooze ukvoeiingen le^er. deezen ónze»
Ca Vy-



f 20 )
Vyani v?s mede eer ftraf, en we! de zwaarfte , die het eindelyk Verderf van geheel het Gemeetiebesr en Volk lcheen re willen naar zich fleepen : Maat de altoos rechtvaardige God deed de Bewerk eis dei On- '
ferechtigheid Ichaamrood worden, hen weerhoudende door een krachtigs t Werktuig in zyre Hand , ten esten van dit Land en Volk. Ditwaseen zegen ! — Dit Werktuig is de Allerchr. Koning de weldaa'dige Lcidevyk de XVI. en zyne braave Staats-Ministers. — Ach hadden alle Mogendheden dezulken tot Ee/orderaats haarer Belangen! — De Vrede met Engeland was, door bewerking van Fiankjyk, vonr j<rs zekerlyk een einde van nog zwaarder dreigende rampen, indien ons Gcmeenebest in, een v.rn t>nze zyde zo werkeloos gevoelden Oorlog had moeren voortgaan, en wy alleen gelaatcn geworden te_eii een gedumig op ons triomfeerenden Vyand, die reeds bewust fcheen te zyn, dat hy geen {reiken wedeiftand te vreezen had. — Maar weik een ftraf bedreigde dit L«ni en Volk niet teifioud na den Vrede met Engeland! De Eifchen des Keizers wierden hoe langer zo zwaarder Zou men ze alle hebben kunnen inwilligen, zonder voiftrekc de onzekere kans van eenen bloedigen Oorlog te bepioeven, cn zulks renen een der magtigfte Monarchen tan Europa.' Immers neen! — Dan de goede Voorzienigheid redde ons op het alleronverwachtst uit deeze bekommeringen, zelfs met behoud van het Recht des Staats. — Hiettoe «ebruikte zy hetzelfde veelvermogend Werktuig , ons -Vaderland en Volk ten zegen. Wy kreegen Vrede niet den Keizer, en op het fluiten van dit Vredeverbond volgde onmiddelyk dat van vriendfehaplyke Veréér.igmg met Frankryk, ter wederzydfche verdediging van beider Volk en Bezittingen zp in als buiren Europa: Een Verbond zo heilzaam voor het Vaderland, dat, indien het Hechts *es jaaren vroeger ware aangegaan, het troawlooze Engeland niet het minfte voordeel op ons zou hebben kunnen behaalen. — Men erkenne dan deezen zegen, en roenhoope, dewvl 'ex j;iond toe is, eerlang ook een Verbond van Koophandel met hetzelfde Edelmoedig Frankryk
£eftoo en te zien en de voordeden 'er van te genieten als weleer. -Dit zal voor de welvaart
en bloei van wederzydiche Naiiën voorzeker ook een zegen zyn.
Louw. Naar alle vooruitzigten , die voor het 's Lands Welzyn bedoelend oog zich opdoen in een gunsüyk licht, (chyn: dit ontwyfelbaar te zyn. — Ook verfchajfen tra, te vendien, dc poe gingen, (gelyk in deer.e weêrgalooze Uitfchryving de uitdrukking ' is ) die w webuöj. R-ieHTING van 't VïKVULf»! in 't lieve Vaderland -worden aangewend, onder den Codlyl,n Zegen, niet -weinig hoof op eene voor 'j Lands -wccz.enlyke welvaart, wettige en gewsnschte
niuïTumt (» BFisiHiiiHS ms 2iAKis. Mogien wy deezen Zegen genieten'
Dan nou men den Wrevel, tevens met Heerschzucht gedempt, de Vryheid en Eerrtlragt, met dè' "Welvaart en Viede famengevoegd , den Luifter en de Or,üf hanglykheid van dit Gemeenebest herftcld en zegepraalerd zien: Dan ju:chren de Geitouwen in den Lande, befchouwendede Souvereir.e Magt des Volks in deszelfs-Hooge Vertegenwoordigden met den diepften eeibied en het weezentykst genoegen, dat een iedet waar Gemeenebesigeziude aan zyne wettige Overheden veilchuldigd is en in het ongeveinsd gemoed gevoelen kan.
Krelis. Het vrye Staatsgezag verdient ook d:e verheerlyking, die uit den boezem'd?s Volks avii vermogen ontleent, en dus zich geene eigene vermeerdeling vermoge tebedoelen , even weinig als eenige de minde inbreuk• op haare Achtbaarheid , gelyk zulks -ook de-Bededags-Üiffchryvii;e te kennen geeft j al-mede dat de-Heer Stadhnuder-zelf daartoe met een verlicht oordeel door dèn Geest van den goedgunftifen God, moge medewerken tot bevordering van 'r algemeen-Belang des Vaderlands. Gefchiedt dit mede, dan zal het alles een Zegen loor Ntèrlands Volk zyn, en Ztn Hoogh. zal dan, het waare van de Vaderlandlche Zaak befeffendc, den roem genieren , vandeLirller der tfchtziniiige 1'airiotten -te zyn. Zo veiheuge zich Haare Kon. Hoogh. met de geheele Vo,flelyke Familie hierin, en icdeie Stadhouderlyke Spruit leere d-nken, dat liet Voifielyke in een viy Ge.neenebest, het Eiirsjcilyke wel glans mag byzetren j maar nooit in liefde voor het welzyn des Vaderlands hezwyken moet.
Louw. Deswege moeten wy bidden, en niet alleen op den daartoe bepaalden plegtigen Da"-" maar geduurig, wanneet de gelegenheid ons het toelavt, met nalaatin ge-van zo veele tot den Hemel fchieeuwendc f ond-.-n , als o« en ons Vadeiland.de zwaaifte ftrnffen waardig maaken , fchoon wy daa -
entegen noR de alleronverJiendfle zegeningen genieten De zorgelcoze Weelde en daaruit fpruiiendê
verw'iutloozing van o,is eigen Ligchaams- en Zielsgeluk, met dat van onzen Naasten en van ons Vx~ deiland, van onze. Burger'yke Vryheid zelve, is alleen en volkomen het Nationaal gebrek van Neérlands Volk. — Mogt dit eer. algemeen Herftcl bekomen , door ons tot waare boete cn bekeering te wenden; voorzeker alles zoude oök in 'r Burgerlykecn Staalkundige geen voiflaagen Grondlierftei onibceien" Krclis. Zo is het waarlyk, Vrind! God beweege een ieders hatt daartoe door zyne Genade eii jCeest, opdat een le.let zich den naaai van een goed Christen en braaf Burger waardig maake."—^ Vaarwel, Louwciis'. Slaap genrsr. Louw. Ik zeg je dank, Krclis! Insgelyks. Wel t'htris, en groet Grietje.
~£jedrukt by de Eive de Wed. J. vas EGMONT: op de Regulier» Bieêfliaat, te Amfterdam.



LOUW en KRELIS.
N*. 6. 7 February 1786.
Louw. "tTrind Krelis! Ik wensch je een goeden Avond! Hoe hebt
V gy 't met den welftand? Krelis. Vrind Louweris! dat wensch ik je mede. Ik ben gezond:
Louw. Volkomen naar myn genoegen. Ik zal de Vryheid neemen om my van een weinig van uw Tabak te bedienen, en uit een uwer Pypen te rooken. Onderwyl kunt gy my, onder de gezellige bézigheidvaa het zelfde te doen, wel het geen gy merkwaardig vindt uit de Nieuws:papieren vernaaien.
Krelis. Nu ja, Louweris! Dft was wel goed tot Tydkorting; menzou i'er thans ftofs genoeg toe kuanen vinden. Maar dat is juist niet altoos
;zo. Ik heb my eens voorgenomen, om voor eerst geen gebrek 'er
aan te hebben: — Men neeme het gelyk het naar myne eenvouwdige begrippen is, en verfchoone myne onbekwaamheden, zo wel als het gebrekkige dat men 'er in ontmoet; het welk, voor een groot gedeelte, aan 't gebrek van daartoe noodige Boeken is toe te fchryven. Men laate hier dan den vasten regel gelden, die de Franfchen doorgaans tot eene Eerfte Spreuk gebruiken : Onfait au"on peut, £ƒ non quon veut. Men doet wat men kan, en niet wat men wil. Ten einde de ftoffe onzer Samen -
fpraakeo geene, zo ik denk, ydele vervulling te geeven, heb ik gedacht op eea Onderwerp, dat niet onnut zou zyn om 's weeklyks onzen Leezeren by vervolg te onderhouden mee het geen, naar myn begrip, daarover gezegd zou kunnen worden, en tot verlichting van 't Gemeen meer en meer zou kunnen ftrekken. — Wat men 'er van zal oordeelen, weet ik niet. Indien het niet geheel onnut geacht wordt, zal ik 'erechternog eenig genoegen in vinden, denkende dat het eerr bewys is mede om dea Lauwer te hebben geftreeden, voor den genen, die 'erflechts één blaadje van krygt. Het hart is niettemin tot de goede Zaak volkomen geneigd, en de mond fpreekt als het hart denkt: Dus Patriottisch en Vry. — Zie hier dan, Louweris! waarin het onderwerp, dat ik my heb voorgenomen, naar myn zwak vermogen, beknoptelyk te verhandelen, befta.au zal. Ik heb het den naam gegeeven van
Korte Aanmerkingen over de VRYHEID, met betrekking^ op ons gem.eebest; en by wien het OPPERGEZAG in hetzelve huisvest.
In het algemeen is 'er niemand, of hy wordt natuurlyk Vry gebooren ; de eene Mensch hangt van den anderen in dien ftaat geheel niet af, en dit een ieder door Natuur gefchonken voorrecht.is hem zo eigen, dat het nooit hem kan ontnomen worden dan door Overheerfchingen Dwang, of door een vrywillige Onderwerping aan één Opperhoofd, of meerderen van welken anderen zich laaten beheerfchen. Het eerfte, aaamlyk
C 3 door



door Dwang, is menfgvuldigraaalen gefchiedt, als wanneer een Genoot, t fchap van Menfchen te zwak was, om een fterker te weder/taan, op f deeze wyze zyn wel de meeite Volken hunne Vryheid kwyt geraakt en j onder 't Juk der Dwinglandy gebragt. Op deeze wyze heeft het Een- jj hoofdige Gezag zyn beftaan gekreegen door eenen te laaten gebieden over p eene Maatfchappy van Medemenfchen, die hem verkoozen uithoofde V van zyne meerdere 'bekwaamheden , om hen te befchermen, om hunne on- i derlinge verfchillen te beflechten, de misdaaden der wreevelen t* ftraf- i fen, hunne Vyanden met hen te keer te gaan, of wel anderen hunner sJ NaWuuren geweldig te overvallen, en die hierin het meefteuitmunteden , 11 maatigden zich allengskens de magt aan , om over alle de Overwonnelin- i gen niet alleen, .maar ook over hunne Broederen, Medeburgeren en k Landgenooten te heerfchen meteen willekeurige gezagöefening, die by i! het Volk allengskens in gewoonte raakte, vooral in die vroegftt tyden, , toen het gros van 't Menschdom zo dom en bygeloovig was, dat het boven anderen hoogst uitmuntende Mannen in Dapperheid, in Vernuft, in ] Uitvindingen, die boven het gemeen begrip gingen, niet alleen als Ko- Si ningen eerbiedigde, aan welker naar hun goeddunken gemaakte Wetten het : zich onderwierp; maar zelfs hen na hunnen dood als Goden eerde. Im. rners ftelt men vast, dat de Asfyrifche Monarchy, als de Eerfte, dush^ar begin kreeg, en met dezelve ook de Afgodery. — Wat het tweede be- ■ i treft, van vry willig zyne Vryheid wech tefchenken, heeft zeker nimmer eenig Volk gedaan. 'Er zyn altoos eenige oorzaaken geweest, die • i1 hen bewoogen hebben, om onder billyke voorbedingen zich van anderen 1' te doen bellieren naar zekere Wetten die het noodig achtte ter ftaaving ; van het gemeene Welzyn ; en zulks kan men geen vrywillig wechfehen- ' i kern zyner Vryheid noemen, maar wel een toevertrouwenderzelveaan anderen om haar tot Welzyn hunner Medeburgeren te handhaaven, naar e wetten en regels, over welken het Volk en zyne aangeftelde Beftierders; waren over-één gekomen; en welken die Beftierders gehouden-waren ,, doorgaans onder Eede, ftiptelyk optevolgen, op verbeurte van hun Over-- §< heids-Ampt; dewyl het hoogfte recht daartoe behoorde aaahetVolk, als i f i 't welk hun had aangefteld, en by het welk dus het blykbaarst kenmerk van 1 Oppermagt, huisvesten bleef, zo onvervreemdbaar als door de Natuur: het ieder Lid van het geheele Ligchaam was ingefchapen, en dusmet eeni i algemeen vermogen om het weder te rug te eifchen, wanneer het zag; I dat het misbruikt wierd; of dat het door zynen voorigen afftand zich be- ■ l nadeeld vond. Het geen de Voorzaat ook hierin/ gedaan mogt hebben behoefde de Nakomeling niet toe te (temmen, dewyl geen Ouderen ooitt f in ftaat zyn over het Natuurlyk Recht hunner Kinderen te befchikken.
'Er moet echter eene Regeering zyn, om een Volk, ja om eenecrr-. . fcele Gemeente eener Stad, of wel zelfs een Vlek of Dorp, in 't afge-. | trokkene, te bellieren, zal men zeggen. — Ik beken het; dit is voorr 't gemeen belang noodzaaklyk geworden, om dat 'er Wetten noodig wa— :rcQ ter beteugeling, vaa misdaaden, die zekerlyk door eenigen daartoe;
ver-



I
verkoorencn door en uit het Volk, om elks veiligheid van Leven en Bezittingen te verzekeren, behooren gehandhaafd te worden. Want waar geene0 Wetten zyn, zyn geene Overtreedingen, en dewyl deezen 'er zyn , zyn 'er die noodig. Maar dus is het by het eerfte Menschdom niet geweest, en men zou nog Volken kunnen aantoonen, die buiten deeze Wetten in den vryen (laat der Natuur leeven, gelyk de Bewooners van het Noordelykst gedeelte van Amerika, fchoon men hen Wilden noemt, nog in dien vryen toeiland zich bevinden. En volgde iedere Christelyke Natie de Vryheid die haare Groote Meefter, wiens Ryk van deeze Waereld niet was, aan een ieder heeft voorgefteld, dan waren 'er geene Waereldlyke Beftierders noodig, en ieder byzonder Mensch zou de Beftierder van zich-zelven zyn, ten minfte wathetBurgerlyke betreft. — Maar hier zoude ik buiten myn oogmerk gaan. — 'Er zyn Wetten, 'er zyn Beftierders derzelven noodig. — 't Is genoeg. — Die Wetten zyn naar den aart der Natiën ook zeer onderfcheiden. Zy die der Slaavernye gewoon zyn, erkennen dezelve voor een Wet, die zy blindelings gehoorzaamen, hoe zeer het gevoel van de natuurlyke Vryheid in hunne Harten niet kan worden uitgeroeid. Hoe hebben de Romeinen niet over het verlies hunner Vryheid geklaagd? Een hunner Dichters, Lucanus, zegt; De Vryheid week tot over Thanaïs en Rhyn , By 't Duitsch en Scytisch Volk, die haar Bezitters zyn. En de wakkerfte Batnaffche Veldheer, wier Heldendaaden voor de' Vryheid ons mede een Romein, de beste Hiftorifchryver van alle deRomeinlcheu, heeft leeren kennen, zegt: ,, Laat Syrië, Afie, en het Oosten gewoon zyn onder Koningen te bukkeB." Dit was de Taal van den onverfchrokken Civilis, die zyne Bataaffche■ Medebroederen teu Voorganger en geenszins ten Opperheer verftrekte.
(By vervolg meer.') Louw. Ik zeg je dank, Krelis! voor de moeite die gy wel op u hebC willen neemen in 't behandelen van een Onderwerp, zo nuttig als men in den tegenwoordigen toeftand van onze Vaderlandfche Zaaken zou kunnen verkiezen. Ik wensch dat 'er den Leezeren onzer S-amenfpraakeH genoegen in zullen vinden, en gy het wel moogt uitvoeren. —■ Eenieder heeft 'er belang by, zyne Vryheidsgronden te leeren kennen, om zyne Rechten en Voorrechten met vrucht te handhaaven en te her* ftellen, waartoe en Regent en Burger door alle de Zeven Verbonden Gewesten van het vrygevochten Nederland wel hooglyk verpligt zyn;.
Krelis.- Zois't, Vrind! Maar de invloed der Heerschzuchtige Vleiers van den Eerften Staatsdienaar, wiens Heerchzucht zy door de hunne niet oohouden te koesteren, ea het Ariftokratismus, dat anderen voeden om van niemand dan van hun eigen goeddunken aftehangen, zyn de tweel grootfte hinderpaalen, die het Recht des Volks en deszelfs Vryheid in », den weg ftaan. Zo lang zy beide niet worden wechgenomen door eene Grondwettige Herftelling, zie ik geen einde aan de elenden van dit reeds!!■ federt lan« door die twee heerfchende Cabaalen verdrukt Volk en Ge-
mee-



(241
meenebest. - Evenwel groeit, de hoop by alle Welraeenenden daartoe dagelyks, en de blyken der bevordering derzelve blinken meer en Leer uit ia de Ontwerpen door de braave Souvereinen, in den Naam des Volks van deeze Provincie, ten onderzoeke by der hand genomen. - Onder anderen zie ik ook onder de Haagfche Berichten , dat Heeren Gecommitteerde Raaden een Memorie vanRetroafta hebben uitgebragt, weeën de nog onbetaalde extraordinaire Verpondingen der Goederen f behoord hebbende tot de Nalaatenfchap van Willem den HL, en federt bezeten door Hoogstdcszelfs Nakoraelirfcen, zynde, gelyk men weet, de tegenwoordige Stadhouder» uit dien hoofde in dat bezit, en dus, gelyk een ieder bil Ik en wettig oordeelt, gehouden het beloop dier fchulden aan het Land te betaalen - Immers ui t de ftukken, in deeze Memorie gevoegd en aangewee. zen, blykt dat het Huis van Nasfau, zonder of met de Stadhouderivke Bedle mng, daarvan nooit uitgefloten is geweest, even zo weinig als Regent en Koopman, Burger of Boer, die van hunne vaste Goederen immers verpligt zyn de honderd je Penningen te betaalen. Welke redenen zyn 'er dan voor het Huis van Nasfau, of het Stadhouderlyke thans-, om het Land Jvne inkomften te onthouden ? Geen Stadhouderlyke Bediening bragt dit o^it meê, en dus is dit zekerlyk niet aan de hooge Charges van \VilIem den Vden gehecht. Hier valt geen verontfchuldiging, dewyl immers nooit een Stadhouder recht heeft om te kunnen «eggen ƒ veel tuin £ bewyzen dat hy een onaf hanglyk Heer is van het eigendom des Lands, en daarom met yerphgt zoude zyn de algemeene Lasten van zyne in 't Land geleeen Goederen te betaalen. Dit niet doende, gaat het vast dat de leg fan Executie en het aanflaan dier Goederen voor de Staaten rechtvaardig open blyft en by gebrek van dezelve door volkomen betaaling 'er van'te ontheffen, behoort, ja moet gevolgd worden.
Louw. Het zou my verwonderen, als zulks niet gefchiedde: want, elk zou zich anders met het voorbeeld van den Staatsdienaar kunnen ont fchuldigen, en het onredelyk achten, dat men de Deur van zyn Huis yoor eerst maar wechhaalde om dat hy een weinig te lang met hei bètaaien der Verponding gewacht had; in dit opzigt dan verdient dc Prins
SeinftéaffuetieVen ^^f^iT^ *]s 4e geringfte Bezitter van het kleinlte Hutje. — De Tyd zal leeren hoe het met deeze Zaak zal afloopen Vaarwe , Vrind Krelis ! Ik wensch je een aangenaame NacLrust?
Kiehs. Ik bedank je; Vrind Louweris! Ik weosch je 't zelfde Wel thuis, en de groetenis aan Diewertje.
,« rR pt p LOUW en KRELIS, en DIEWERTJE
EN GRIETJE, voor het tegenwoordige Jaar i786, zyn by de Druk. fier deezes nog te bekomen voor den gewoonen prys van 4 ftuivers
Gedrukt by de Erve de Weduwe JACOBUS van EGMONT^ op de Reguliers Breêflraat, te Amfterdam.



KRELIS en LOUW
N*. 7. 14 February 1786.
Krelis. X Triend Louweris, ik wensch je een goeden avond! Hoe is V 't met de gezondheid ?
Louw. Zeer wel, Krelis ! Hebt gy 't 'er ook zo meê, Vriend ?
Krelis. Ja, Louweris! Ik ben volkomen gezond. —■ Eer ik u naar eenig Nieuws vraag, zal ik, volgens belofte, vooraf laaten gaan het Eerjte Vervolg van myne
Korte Aanmerkingen over de VRYHEID, met betrekking op ons gemeenebest; en by wien het OPPERGEZAG in hetzelve huisvest.
Wat dan de Burgerlyke Vryheid betreft, zy heeft wel haare byzondere bepaalingen, uit hoofde van Wetten en Regelen, die haar onder^ Tcheiden van Losbandigheid, Zedenloosheid en Regeeringloosheid; maar deeze Wetten, deeze Regelen zyn zelfs het Kenmerk van haare eigen vermogens. Zy beftaan of zy vervallen, naar maate van het belang dat de Maatfchappy 'er by kan hebben, en waarlyk heeft; altoos i vry zynde om de gebreken 'er van te verbeteren. De van God verkoo:ren Wetgeever van Israëls Volk, was naauwlyks aan deszelfs hoofd gefield, en de Woestyne ingetrokken, of zyn Schoonvader jethro zag een gebrek in het Eenhoofdig Bellier van Mozes. Deeze Zaak dacht hem niet goed. ,, Gy (zeide hy) zo wel als het geheele Volk zult verVal-
len; ik raade u om te zien naar kloeke, godvreezende, waarachti-
ge, de gierigheidhaatende Mannen, en dezelven te Hellen tot Over-
Hen over duizenden, over honderden, over vyftigen en over tienen." Dit geviel Mozes en het Volk te gelyk. Dus werden zulke Overften door Mozes verkooren en aangefteld uit het midden des Volks. Daar j Jethro zelf nu geen Israëliet was, zynde een Prieller in Midian; dus niet behoorende tot het Volk van God, dat ei gen lyk onder het beftaan eener Godsregeeringe gebragt moest worden, volgde het geheele Volk itaet Moze« aan 't hoofd zyne goede Raadgeevingen; en had de Godsre;geering zelve die niet goedgekeurd, zou zy, deswegen, zekerlyk haaren afkeer, of misnoegen hebben doen blyken. Dus fteide het Hooge Weezen zelf deeze foort van Volksregeering, met Mozes aan 't hoofd, 'vast, als eene die het behaagde, en dus niet tegen deszelfs wil was, offchoon ook een Heidenfche Priefter Mozes, den Knecht des Heeren, daartoe geraaden had. Men moge ook hieromtrent uitvlugten zoeken zo men wil, als in de Murmureeringen van 't Volk, deszelfs.verhardheid tegen de hooge Bevelen van Mozes, het was echter een blyk da't God deeze Zaak van Burgerlyke Vryheid zich liet welgevallen. — Gaat men verder tot ep de Tyden van Jofua en der Richferen onder het zelfde Volk, dan ziet men dat hetzelve de Vryheid altoos behouden heeft om Burgerlyke Beftierderen naar hun genoegen te kiezen, gelyk.blykt in ,de verdeeling der overwonnen Landen. Ik zal hier iets, naar myn.
D be-



C 25)
begrip niet geheel ydel, bybrengen uit Jöfua Cap. XVIII. daar het Volk, by het oprichten van de Tente der Samenkoomfte te Silo, door hem wordt aangemaand niet met te zeggen : Gy moet dit doen, volgens het gene ik wil; maar gelyk het uit het geheele beloop zyner Redeneeringe is op te maaken, als hadde hy gezegd: Het is u nut, het is u noodig, dat gylie..den te faamen overeenkomt; gy hebt het vermogen alleen 'er toe ï By het geheele folk berust dat. Over het Land, dat Gy u onderworpen hebt, ó Volk, hier a'gemeen vergaderd! ó Isr&éls Afftammelingen! behoort gy zelf te befchikken; ik kan 'er niets anders in doen, danu met mynen goeden raad deswege te dienen; kiest voor u drie mannen uit eiken Stam, zo zal ik Jien in uwen naam heenen zenden, dat zy het Land in zeven gedeelte deelen, en (zo toonde Jofua dat het een zuivere Volks-zaak was, ) dan zal ik het Lot 'er over werpen, (niet dan zal ik elk naar myne eigen keuze voor een lederen Stam de verdeeling maaken,') en zo het Lot valt zal ieder het zyne genieten. Ziedaar! het Volk in 't algemeen zyne Vryheid gelaaten! Zie daar die Vryheid door Jofua erkent, en zie daar op de allerbillykfte wyze door het Lot het vermogen van iederen byzonderen Stam beflischt.en de Eendragt onder allen, zonder Heerschzucht, door het Volk alleen bevestigd.
Gaat men nog verder in de gew-yde Gefchiedenisfen van het Israëlitisch Gemeenebest, dan zal men by het aanftellen van derzelver Richteren en by het uitvoeren van hunne en des Volks daaden, dezelfde Vryheid zo wel als het Oppergezag des Volks hoe langer zo meerder ontdekken, in het fchikken hunner Zaaken die het Burgerlyke betreffen, en door het natuurlyke zelfs gefteld van het weezen aller weezens aan een enkel Volk, *t welk het ontegenfpreeklyk eigen was, als dat van God alleen verkoo* r*en, zich te bepaalen aan de volftrekte Majefteit der Godsregeeringe.
• (By vervolg meer.)
Louw. Vrind Krelis-! Gy hebt my tot dus verre weder voldaan met iets by te brengen, dat ik niet zou hebben kunnen raaden, u aanleiding zoude te hebben gegeeven om uwe Aanmerkingen zo verre op te haaien. Voer ze echter maar uit, op eene wyze, die niet onaangenaam voorkoomt en echter de waarheid van uwegrondftellingen beVestige.— Maar feebt gy nu geen hedendaags Nieuws?
Krelis.. Alles wat men tot heden nog gezien en vernomen heeft-, is geen zo groot Nieuws geweest als men verder zien en verneemen zal. 'Er moet volftrekt binnen weinig tyds een einde van veelenogonbeflischte Zaaken gemaakt worden, en Holland zal dan wel toonen dat het Holland is; niet in één enkel geval, maar in veelen, zonder nochthans de Unie eenigzins te kwetfen of te benadeelen, maar met handhaaving van het ontegenfpreekbaar Recht der Souvereine Volksvertegenwoordigers deezer Provincie, ondanks het fomtyds al te ver getrokken gezag der Afhangelingen van andere Provinciën, in welken veele Regenten nog: toonen van zulke begrippen te zyn , die met het waar belang der Republikeinfche Vryheid niet overéénkomen , in zo verre als de gewigtigfte Zaaken althans , ten beste des Volks , door de Staaten van Holland begreepen worden,. Men heeft dit zelf* ia de ver*
haas-



C 27 )
naaste aanftelling van den Heer Witte TuIIing tot Advocaat-Fiscaal van Braband gezien, en men merkt genoeg uit de Advyzen van ommiee Provinciën, reeds ingekomen, wegens het te geeven antwoord aan den Pruisfifchen Gezant op deszelfs voorheen «geleverde Mem.ne, be, treffende het ontneemen van het zogenaamd Recht van Commando over het Garnifoen vaa den Haag aan den Capitein-Generaal, naar welke zyde ■ nog veele Regenten van andere Provinciën overhellen. - Ik lees onder : de Haagfche Berichten dat de Raadpleegingen van Hun Ed Gr. Mog., , den i Tden deezer weder hervat zullen worden en de Vergadering 14 da, rten zal duaren; in welke men denkt dat Zaaken van belang zullen verhandeld worden.- Voor als nog kon de Zaak van 't bewuste Memorie ' over het Commando nog in geene Deliberatie komen , zynde Amfterdam 1 deswege nog niet gereed'; evenwel, denkt men, zal zulks over 8 of 1© ! dagen eefchieden. . ■ , j
Louw Ik heb ook uit berichten van den Haag gezien, dat de gemoederen daar merkelyk aan 't gisten fcheenen te raaken. Sommige Heet. , hoofden beginnen thans hunne Vengfterglazen met Oranje-Appelen en Takken te verfïeren, op dat men toch van buiten zien zou, welke party zy toegedaan zyn. Krelis. Dit zou echter ftryden met het volgende uit _ . .
Zwolle den 8 February. Men zegt, dat Zyne Doorl. Hoogheid, de : Heer Prins Erfftadhouder, eindelyk zoude begreepen hebben, dat liet i draagen van Oranje Cocardes en Linten geen luifter aarj Zyne Hoogheid . en deszelfs Huis byzet; maar dat hetzelve oorzaak geeft toe tumultueme I beweegingen, en tot wantrouwen tusichen Zyne Hoogheid en de braarfte Regenten; en dat Zyne Hoogheid daarom gerefol vecrd zoude hebben , ; zvn ongenoegen daarover te toonen, en aan de Hoven van Juftitie en andere Rechters zoude verzoeken, hetzelve op het ernftigst te verbie* j den, en daar het reeds verboden is, ingevolge de Placaaten te ftratteni ten einde eenmaal de rust herfteld, en de partyschappen onder de Burgeryen van fommige Plaatfen ophouden. Wat hiervan zy, zal de lyd leeren; dit is ondertusfchen zeker, dat dit het eenigfte- middel ïs. o.n j aan de Natie , en aan gantsch Europa, te toonen , dat voorgemelde Zaa, ken aan Zyne Hoogheid zo aangenaam niet zyn, als zyne Schynvnenden
21 Louw^DÏeze Verklaaring moest de Heer Stadhouder reeds voorlang gedaan hebben; dan ik twyfel ftèrk aan de echtheid van; du bericht, en Sèloof eer dat het Zyne Hoogheid aangenaam is, dac reken by zyne» Vereerderen nog niet geheel afgelegd te zien
van den Stadhouder, die zelfs geen Vriend van de Burgerlyke Rust, zo min als van derzelver Rechten toont te zyn , heeft de Burgtiy vankroningen ook eindelyk opgewekt, om zich tegen zyne vg*«>^gg ten onrechte aangemaatigd gezag te verzetten. Zie hm het gene ei
dendp' February. De op den 8 January laatstleden ingekoozene agt nieuwe Raadsheeren, zo met de agt oude, den zitteLdtn Ra i voor het aanftaande Jaar ftaau uit te maaken, aan Zyne Doorl. Hooghe l
D 2 ^c



(Ift )
tet approbatie-toegezonden rynde, kwam eergisteren. *s avonds mw„ , van Moogstgemcldc Prins Erfftadhouder hiet aan 'behelzende d L !" ' ,<"Wn ' «n M:«fi* van den Raad, by Zyne Hoogh. geapptobeerd voor den laate L den *angaande" tang
Raad vergaderd zynde, 's avonds ten 7 uuren/herdaan dèVvf^ V*™9 Bur^eefteten voorgeleezen, « welkers Lefture, de oudfle d 'Ken heeren bedV.fkSrT 8e"°e'D-dC Misf"C verklaarde, aangezien Zyne Dooil. Hoogheid Wtt ^oniBM,c,ii£i Ja
fubUrrueetd, men zich geLodzaakt vond?,'het CoUetfe*^ 8hiervan kenntsfe te geeven j verzoekende, om abuilen voor « komen c« ""^en «Wetfrt van Zyne H. en Vergadering van het Col egie »an TalZ„ ™ r. ' °P1C y3n de Mislive Colleg e dan -ook Wond? ten 9 tmren vergaderde~, \ ' m°,e" Gemeente, welke hebbendedat Z. II. verandering in de Keu gemaak had enI ft' ' Burgery vernomen ? uuren vergaderde, Committeerden ee^ge^ereriair»? « C °i' e=ie d« Gezwoorens ten handigden aan Hun Ed. Achtb., van ,«r l.nS?«keWkeB ,,^™,H H66r/aa,m"n een ADRES be" de VadWandsgezrndhcid, en zucht voor waare v W ^ t n tVn T kU^U dan twee uuten, eetiige honderden van de notabelen „ dat ,n den korten tyd van minder ■li om ftryd gc.ekendhadden^uider'de aldus voornaamfte Burgeren , gemelde Memorie
EMt Htmnl Kilmaaknde fygU^ Tinnen en Gew,un GlmteHte dcr
SSv^Tnïï^S'i ■r™ dv?b<ii>u Bd.Achtb.doct
!>oorl Hoogheid heet? guédgevondenTd*k«, ^ t&^th* Ver»°™" ■ dat Z^ xang der H Heeren BurfemeeVeren en*Raad vöor d Jaa'„Herde ^
«onder vooWemendl wJZJZSZffïïSÏZ t^^JS-0^^ ê6daa" en onbevlekt as naar de grond en eeest van nn, r°n-, , ' gcda:ln dierhalven, zo zuive; derhalvon, welke wy by «" vöfleu gSSK*e£W^A*^' 661,6 keu<
. Al^SiiiSl tb K^gtf^ ^ f^°^!d * ■* van iHII. na willekeur of tonder redengeevingkanofS «frh H 'P^enbtengen , dat zulks by z. fa dan onze Burgetlykc of Sraafk^ Heeren l\vat
het Opperweeën, met alle GodsdienltW Eerbied o„PLr 1 „ ^1 •* u"V Wat ^n a!Ie die «W tingen 1. deezen voorgaar, en verzeil n Wy fid^ welke uwe verrieh-
om de rand der Keurhoed, uit welke c uwci de zwarte kV,, i d«zer denkbeelden:;Is niet
ven; £, W r„,A ira/J £ ^W^i^^^te?^^ h^ben, gefcbreeetgen Wetten , dat uwen vryen keur van dc vroe"L X „* £2. s iiet nier ült hoofde van die
■en Waarborgen onzer Vryheid; erl"Xn"v"dalfaU'zien orlen en f rTl/r "-m^'6 Heeren ! een rechtgeaard Burg-r deezer vrve S.aH'k,n l„ „- ? • 1° z.yn f Neen. Ed. Achtb.
geheiligde, z» duur mkt^^tV^t^l^^^fr^^ 0nVe/ciillliS «3», omtrent zy„ heid ru-emen, Ons aan U £d Aclub Z Z V,t I echten, en daarom is het dat wy de vrvJangens vooral zyn °nZ6 ftrar.ce mer derzelver gronden overweegen en in zulke ge» gtige gevaiienc5'b-.de«e «""^emon-
^ de
^fd^«,V^^^ der K,ok.
«1 den Haag als Staat-GeneraalJ D. G. Vegers, O. T. iL JtX 'f "^"s,2lch n°g bevindende Krehs. De,ze handelwyze van den Stadhouder leve, djf c«\C'J,'\^C "'K'v"" d'tripaan de gehe.hgüe Wetten gelegen ligt, en hy dus a 'es tan b]>k °F. dat hem wei/lW
Xdoor Lieden van zynen Aafrhalg d«^^g-«^^^^?^« J»«» op te orTeren°, zaaien met de zynen le vervuilen , om dus de Weifen' Vryhed-n én v ? ,e d"n8en • «ndeRarf. «echts te krenken, maat het geheel 'er van re LI! / J 7," * oonechten des Volks "iet ken zou mogen heerlchen, en fi^ en^"ds e° er nge°nP t, 'et «eh^v",^ ^ £0edd«»-
ftel en beftrer afhanglyk te-masker, ne Tvd %l\ ' ' i geheele Volk, van zyn be-
Vaarwel, Vrind Louweris, en (laap geruïï. 7 661611 "** de"e Zaïk ^ uitwerken. —
_Lo^w._l,^ensch je >t zcifde, J,ftnd Krelis ! Wel fhuis, en de groetenis aan Grien•«•iori» h deExvcde wed. J. rAN EGMONT s oP dê Eeêulieit te6ftiat,K A^.rdarxT"



LOUW en KRELIS.
N°. 8. 21 February 1786.
is >t noe in een goeden ftand. Is 't met de uwe mede wel ? .
Louw Tot nog toe zonder hindering, en 't .s my hef, datjk u msgeIvks we'l vinde. — Ik zal de vryheid neemen, van een Pyp te ftopS Gv zult intusfchen voortgaan met my kortelyk te melden uwe Kinnen, nevens de Vryheid, en het Oppergezag. .Zult gy uw woord SeTorn 'er my de onderfcheiding verder van te toonen uit de gewyde Gefchiedenisfen, by 't Volk van Israël? .
Krelis Kortelyk, en zo veel als ik vermag. Gy moet in allermyne «nSerdheid verfchoonen. Zie hier dan het Tweede Vervolg myner ■ °DïStmfien over de VRYHEID, nietbetre^ngop ons gemeenebest; en by men het OFlLKbü^aü injietzelve huisvest.
De Godsregeering ftaafde de Burgerlyke Vryheid altoos, in allen«oprMe nochthans aan haare Wetten, tot den Godsdienst behoorende benaald? en die zelfs ook invloed hadden op het Burgerlyke, gelyk de Wet Ter v ymaaking van Dienstknechten en Dienstmaagden, m het zevende of vrviaar, waarin men zelfs noch zaaijen, noch ploegen, noch pooien, noch planten mogt, en den Landgrond zelfs moestlaaten rusten - Jofua wilde ook, on !t laatfte van zyn leven, dat het Volk onder Eede zyne Vrvhefd en zyn Gelik afhanglyk van God verklaarde, als het eenigfte van God verkooren Volk. Hy was, als Opvolger van Mozes, ook door de hoogfte Majefteit aangefteld; na zynen dood leefden er ook nog OudJen des Volks, onder welken Caleb wel de Eerfte fchynt geweest te • en of het Volk het verkiezen dier Oudften een ieder in zynen Stam onderhouden hebbe, daar van kan men niets grondigs beflisfchen. Laat dit zo zyn geweest, dan was altoos (want men kan juist op het getal van zeventig geene bepaaling maaken; de geringfte Stam moeder alleen meer gehad hebben;) de elfde Man uit het Volk een Over te; dus na genoeg trekkende tot een volflagen bewys van het Gezaghebbende Volksbeftier in het Burgerlyke, onder eene Godsregeeringe in het Kerkelyke. Dus kon het niet anders, of de Volksftem in 't Burgerlyke moest gelden , zo fine dezelve de bevélen der Godsregeeringe niet wederfprak. Deeze a lerhoogfte Regeering had invloed op de Burgerlyke, en wilde geene Mu'terv van opgeworpen Hoofden gedoogen. De ftraffe van Corah, Dat'han en Abiram, met hunne Aanhangelingen , zal er ons van over-
fuigen • Indien my iemand vraagde, waaruit de Volksftem dan te
voSren by de Hebreen beftond, zal ik hen naar Egypten terug wyzen, om de uitfpraak derzelye tegen eenen Pharao te hooren: Even als ik
D 3 ÜOea



r
C 30 )
doen zoude, wanneer men my vraagde , waarin onze Volksftem toch voorheen beftaan had, hen wyzen zoude naar de Spaanfche Gouverneurs, om ze tegen een Filips den 1 weeden op te merken. My koomt het derhalve voor, dat de Burgerlyke Regeenng by 't oude Israël genoegzaam geheel Democratisch was, tot op den tyd, dat het volftrekfeenen Koning begeerde. Eene onverfchponlyke overtreeding tegen de Godsregeering zelve, en daarom allerongelukkigst voor aller Stammen Burgerlyke Vryheid1 — Een uitflap;, van het Israëlitisch Volk, die by geen Volk ter Waereld ooit zo eensklaps dwaas gefchied is, en- die derhalve ook de zwaarfte Arafgevolgen ondergaan heeft. — Om kort te gaan: Men leeze van Jofua s dood af, het geheele Boek der Richteren, en de eerfte agt Hoofd, ftukken van het eerfte Boek Samuels door, men zal de Burgerlyke Regeenng er volmaakt vry in vinden. Het zou een al te uitgebreide taak zyn, om dien op te neemen, en oneindig te zwaar voor myne vermogens , om zulks ftukswyze te betoogen. God zelf ftelde geen algemeene Hoofden meer over het geheele Volk van Israël, na Jofua. Hy liet het vrv een ieder in zynen Stam. Men ziet het zo dra men het Boek der Richteren begint in te zien. Het Eerfte Hoofdftuk 'er van, zal ons de Stam van Juda zonder benoeming van een Hoofd vertoonen, ook dien van Simeon. üe eene Stam kwam overéén met den anderen om elkander byftand te bieden. — Dat er Mannen onder waren, die het tot Overften verftrekten, is zeker; dit blykt aan Caleb, aan Othniël, en zo veel anderen alsonder het Volk uitmunteden en door het Volk verkoren werden tot Voorgangers en Richters, maar niet tot Heerfchers. De Geweldenaar Abimelech, een Aterling en Basterdzoon van Gideon, by een Sichemitisch Bywyf geteeld, wierp zich wel na zyns Vaders dood op om te heerfchen , gefterkt door de Sichemiten, maar het mislukte hem, en die Broedermoorder ftierf eenen fchandelyken dood, door de hand eener Vrouwe. I Opperheerfchappy, die de dappere Gideon, na het te onderbrengen der Midianiten, had afgeftagen, toen het Volk ze hem aanbood, zeggende: ,, Heersch over ons, zo gy, als uw zoon en uwes zoons zoonf" waarop hy het toevoegde: „ lk zal over u niet heerfchen, ook zal myn zoon over uniet heerfchen : de HEERE zal over u heerfchen " — Die
Opperheerfchappy begeerde Abimelech tot zyn verderf. ■ Dan het
verdwaasde Israël, wilde evenwel eindelyk eenen Koning hebben, fchvnende der Vryheid warsch te zyn , tegen alle waarfchouwmge van Samuël aan. God gaf het ook eenen Koning in zynen toorn. Het was federt gedaan met hunne Burgerlyke Vryheid. Het was wel haist gedaan met der Stammen Eendragt, die zich verdeelden, toen tien Stammen weêr* een byzonder Koningryk oprichtten, toen Israël over de drukkende lassen van het Juk des derden zyner Koningen klaagde, by 't aanvaarden der Regeering van den vierden, die in plaats van zyne Onderdaanen te Aooren, hen openiyk met bedreigingen van nog. veel zwaarderen afwees, «i , , , (By vervals: meer.)
Louw. Gy hebt dusverre my weder voldaan, fchoon ik, en ik twy. taniet, ot gy-zelf mjde, zult wel overtuigd zyn van een ieder niet voldaan



( 3X )
daan te hebben; want ook is zulks volffrekt onmogelyk. Hebt gy my nu verder iets te zeggen over de tegenwoordige Zaaken, ons Gemeenebest betreffende?
Krelis. Genoeg en oneindig meer, dan voor onze Samenfpraak gefchikt is. — Ik vind voor eerst weêr op nieuw het waare recht der Burgerlyke Vryheid in acht genomen door de Burgers van Groningen, tegen eene tweedie willekeurige handelwyze van den Eerften Staatsdienaar.
Louw. Het eerfte betrof het afkeuren van twee verkoren Raadsheeren, en het aanbevelen van twee anderen in hun plaats geftelde, volgens zyn Vorftelyk begrip, in dat ftuk willekeurig.
Krelis. Insgelyks ook weder in dit.
Louw. Al weder eene nieuwe willekeurige handelwyze van den vyfden Willem? — Waarin beftaat zy?
Krelis. Ik zal het u voorleezen, gelyk het in eenige Nieuwspapieren van heden te vinden is.
Groningen den 16 February. De op den 15 January laatstleden ingekoozene 12 Gezwoorens, die met de 12 ouden het Collegie van Taalmannen en Gezwoorens voor deezen Jaare ftaan uit te maaken,- aan den Prins Erfftadhouder ter approbatie gezonden zynde, kwam gisteren avond alhier een Expresfe van het Loo aan, met de Lyst van den aangaanden rang der Gezwooren Gemeente, zo als dezelve door Zyne Doorl. Hoogh. gearresteerd was. Deeze Lyst heden morgen half 10 uuren in den Raad*alwaar 5 Keurheeren verzocht waren, geopend en voorgeleezen zynde, ontdekte men met verbaazing, dat Zyne Hoogh. al wederom had kunnen goedvinden, daaromtrent eenige verandering te maaken. De oudfte Keurheer, Cöpie der Misfivc gevraagd hebbende, verzocht terftond Vergadering van Taalmannen en-Gezwooren Gemeentecs, welk Collegie dan ook ten it uuren byeen kwam. Deeze nieuwe inbreuk, doorden Prins op onze Rechten gemaakt, intusichen onder de goede Burgery bekend geraakt zynde, werd een nadruklyk Adres daartegen vervaardigd , 't geen door meer dan 500 der aanzienlykfte Burgers getékend, en door drie Gecommitteerden uit de Burgery aan voorn. Collegie werd ingeleverd, met verzoek van hetzelve in den Breeden Raad te appuieeren ; zynde dit Addres van den navolgenden inhoud:
Amuie Edele Achtbaare Heeren Taalmannen en Gezwooren *. t 9. Gemeente der Stad Groningen.
, Het is met het uiterfte leedwéezen, dat de ondergetékende Burgersen'Ingezetenen deezer Stad zyn ontwaar geworden, dat Zyne Doorl. Hoo^n- heeft goedgevonden de keur van 12 Gezwoorens, welfce voor ui: Jaar in den Eed moeten treeden, voor een gedeelte kwalyk te keuren,, cn een ander in deszelfs plaats te ftellen. Daar nu deeze inkiezing der' Gawvvoorens door de Keurheeren uit U Ed. Aehtb. even zo wel conform,' de Keurwetten en Ordonnantiën ,. zonder eenige voorï'nneemende Re» eommandatiën , Ligues of Cabaalen, als die der Raadsheeren is gefchied en dus even zuiver en onbevlekt, als na den Geest der Wet en de gron-



(n )
den on:et Conftitutie, kan e« moet gedaan worden, verricht is, moettn de Ondergetekenden V Ed. Achtb. op het plegtigst betuigen, dat dezelve hun byzonder aangenaam is , en hun oprechte' goedkeuring volkomen wechdraagt, en even daarom is het, dar de Ondergetékenden omtrent dee£e tweede flap van Zyne Doorl. Hoogh. niets weimger onverfchülig kunnen noch moeren iva, noch deeze andere inbreuk, op hunne edelfte Rechten, op de Vryheid van hunne aan God gewyde Keuten, fti'zwygend kunnen aanzien , maar op even dezelve onwedeilpreekelyke gronden , met alie eerbiedige beleheidenheid , pligtmaatig moeten tegenipretken , en van U Ed. Achtb. als hunne byzondere Vertegenwoordigers ren dien eindé'wederom vry moedig moeten vorderen, dat in dit geval, mede zodanige maarregelen wolden genomen: Dat de Vryheid dier Keur nimmer gander redcutvin' VJerde veranderd, en in dit tc^nsvj'.ordige geval de belediging dergefiibflitueerde Gezjtvoirenl tneii by provifie werde opgefchort." V Welk. doende, z.ult gy -wel dom.
J)it Adres was van dat gunftig gevolg, dat den Breeden Raad byéén geroepen zynde, in die Vergadering, nog deezen zeiven avond, opschorting der Ecdflaaving van den gefubfiitueerden Heer hy erovifu gearrefieerd, cn dus aan het verzoek der goede Burgerye is voldaan geworden. .
De drie nieuwe gekozene en geapptobeerde Edele Achtbaate Heeten zyn: \udolph ^Arnoldi, J-t/leph Trip en Copim Mening van Bolhuyl.
Louw. ,, Braave Buigers'. Houdt uwe Rechten en Voottechten vast. Dat niemand ze u ooit ,, o.ittoove; en vindt gy dat het gefch ed is, eischt ze uit klacht van uw Vty Gezag grootmoedig " te tug. Deeze pryswaaiiige yver voegt u — voegt alle Fattiotten van Stad tot Stad, door
geh.el Nedeiland,' waai men ook den willekeurigen Dwang ooit eenigen inbreuk op dei Buigeren Rechten mogt hebben zien maaken: Deeze piyswaardige yver gedooge geen verflaauwing, " en blvve, onderft.und door Flfgt en Rede, zo iang werkzaam tot dat de Rust en Eendiagt ?' denzelven te gelyk met den zegepraal dei Viyheid btktoone."
" Krelis. Dit zy ie wenfchen: Dan gelukt het in de eene Stad al eens, in de meefte andere Steden wordt 'er al re weinig werk van gemaakt, In de Gelderichen wel het minst. Dan daar wordt denBuigei dooi een groot deel Edelen, afhanglyk van het uitvoerend Gezag, .dat de Krygsbenden des Lands 'ei toe misbiutkt, allerelendigst geplaagd en gedrukt; gelyk ook door een ander gedeelte Aiiftokratifche Regenten. Arnhem levert 'er ons het bejammetlykfteTieuitooneel van.
Paai vindt men Burgermootders ondet de Soldaaten; Opioerniaakers onder Krygslieden, die van den Burgei afhangen, en de Buigetlyke Rust niet mogen ftooien, maai gehouden zyn te bevorderen, wanneet ze 'er toe getoepen wotden. -—
Louw. Men zal evenwel, denk ;k, wel dra de Iterkc Hand des Souvereins gebruiken, om de Verdervende ten deezen opzigte, in haare onwaardige weikingen te fnuiken. Hoe zal men anders kunnen zeggen in een vty Land te woonen. Men ontneeme den Capitein-Geneiaal het gezag t»ver de Parenten, en dan is het aanftonds over. De Souveieine Magt, die hem zulks heeft toegedaan, om 'et goed gebruik van gemaakt te zien, beeft, ziende het misbtuik, het onwedetfpreeklyk recht, om haai uitgeleend rand weder te tug te neemen, even als zy gedaan heeft met het Cr.mmando over het Gainifoen van den Haag.
Kielis. Dit laatfte, wegens de tustchenkomst van Zyn Pruisfifche Majefteit, fchynt nog geene tifgedaane Zaak te zyn, en die wegens de Patenten, belangt alie de Provinciën. Evenwel waren 'er andere fchikkingen en bepaalingen hoognoodig in te maaken, dewyl de misbruiken in deeze Zaak hoe langet zo meet de oveihand neemen.
Louw. Maar vordeit men niet tot een befluit wegens de Zaak van het Commando.5
Kielis'. Men verneemt, (dus lees ik) dat aangaande het Staatsrappoit, raakende het Commando ovet het Gatnifoen in 's Hage , nog niets geconcludeerd is ; hetwelk voornaamlyk daaraan toe te fchryven zou zyn, om dat zekere groote Stad met haat Advys daaromtrent nog niet geieed is.
Louw. Die groote Stad meent men Amfterdam te zyn, en alle weldenkcnden dc^e^Srads Buigeren en Ingezetenen, die toch verre de meesten zyn, verwonderen 'er zich over.
.Kielis. Dit is zo. — Dan in 't algemeen wordt hier vertrouwende gehoopt, dat men eerlans de Denkwvze dei overige Magiftiaais-Eeifoonen, ia d-en gantfehen Raad, ten genoegen des Volks, in één Befluit zal vinden. Maar, Louweiis ! Hebt gy geen Nieuws.'
Louw. lk zou nog wel het een of ander uit de Dagpapieren kunnen opgeeven; dan wy moeten voor onze Vrouwtjes ook wat ovetlaaren. Ook roept my de Tyd tot-den hertred naai myn Woojjing en Huisgezin. «—— Goeden Nacht, Kielis! Vaarwel! Tot weerziens.
Krelis. Vaar insgelyks wel, Vrind! Wel t'huis, de groetenis aan Dieweitje, cn flaap gerust.
-Gedrukt by de Erve de Weduwe JACOBUS van EGMONT: op Üe Regufiers Breêfliaat j te Arafterdam.



KR E L I S en L O UW.
N*. 9- 27 February 1786. Kielis. Tk wensch je een goeden Avond, Vrind Lonweris! Ik vinde
1 u, hoop ik, nog wel? ,..,0 Louw. Volkomen, Krelis! Hoe hebt gy het met de gezondheid * Krelis. Al naar genoegen, Louweris! Ik koorn een etmaal vroeger als naar gewoonte tot uwent. . „ ,
Louw. Dat had ik wel verwacht, ter oorzaake van het invallen des Plegtigen Dags , op welken het Volk van 't geheel vereenigd Nederland, als éénen Man te faamen is geroepen geworden en behoort te komen , om den Almagtigen te danken voor reeds zo veele onverdiend genoten Weidaaden, en te fmeeken om nog verdere Zégeningen tot heil van Land en Volk, met waare Erkentenisfe en ongeveinsde Boetvaardigheid, ter af biddinge zyner vreeslyke OordeeleU over ons, en ter verdere Herftet* linge van onze met der Voorvaderen bloed zo duurgekogte Vryheid, als ook om den gewenschten Zégen op de Vaderlandlievende poogingen eer hooge Vertegenwoordigeren des Volks, en deszelfs Ooaf hanglykheid; met inkeering een ieder in zich-zelve, om voortaan, by het Algemeen en Perfoonlyk tydelyk welzyn, ook ons eeuwig geluk te bevorderen, met een oprecht berouw over en afftand van zo veele Hemeltergende zonden , als de Begeerlykheid der Oogen , de Begeerlykheid des Vleesch, de iIGrootsheid deezes Levens , daar toch het Aardfche met alle deszelfs jheerlykheid voorby gaat, onze overtreedingen vermenigvuldigd hebben. slDat een ieder dan de Waarheid liefhebbe in zyn binnenlte, haar betrachtende in liefde tot God en zynen Evenmensen; dat hy ze koope en niet jverkoope; dat hy, om zo vee! nader aan de Godlyke natuur te komen , al ihet Verderf dat in de Waereld is door de begeerlykheid, ontvliede, voegende, 'ft met alle naarftigheid, by zyn Geloove Deugd, by de Deugd Kennisfe, by de uKennisfe Maatigheid,- by de Maatigheid Lydzaamheid, by de Lydzaamheii s Godzaligheid, by de Godzaligheid Broederlyke Liefde, en by de Broederlyke ÜLiefde, Liefde [jegens alle.} Dit is de Regel, die de Apostel Petrus zysnen Geloovigen uit de Jooden voorfchryft, II. Brief, Cap. I : 4—7» IInderdaad de beste Regel, welken een ieder die zich een Christen noemt, ffnoodzaaklyk te betrachten heeft, en al zynen handel en wandel, om.tyfdelyk gelukkig en eeuwig zalig te mogen leeven. Myns oordeels fluit dit Shet waare oogmerk in, dat ter opwekkinge van het Volk van Nederland ftdoor 's Lands Vaderen bedoeld wordt, by de Godsdienftige verrichtin* |gen van hec door hun voorgefchrevene, op den thans voorhanden zynde f plegtigen Dank- Vast- en Bededag. — Hou my deeze korte uitweidinge ten beste, Vrind Krelis ! — Doe my het gene gy hebt voorgenomen ce I verhandelen , gelieft het u, verder hooren.
Krelis. Welaan, Vrind Louweris! Ik blyf myn woord houden, ea Ibreng aldus voor den dag het Derde Vervolg myner
Korte Aanmerkingen over de VRYHEID, met betrekking op ons gemeenebest; en by wien het OPPERGEZAG in hetzelve huisvest. Toen de Israëliten nu geene Overheden meer konden {tellen, die de
E Vry.



C 34 ) . 3 Vryheden en Voorrechten des Volks handhaafden en befchermden.,, waren zy 'er allerongelukkigst aan. Zy waren, verpligt om de eifchen hunner Koningen, die allerprachtigst en overdaadigst leefden, op te volgen, daar deezen zich verrykten.'met hec zweet en bloed hunner Onderdaanen , die hunne grillighedan moesten gedoogen : Hunne fomtyds moedwillige Oorlogen helpen uitvoeren ; ja zelfs hunne Afgoderyen mede pleegen, of .dikwils om .den waaren. Godsdienst vervolgd .worden; hunne Vaderlyke Erfgoederen met verlies.van hun leven zich geweld» da'adig zien on'tneemen, en in alles, tot hun tydelyk en eeuwig verderf toe, den Koning gehoorzaamen ; 'en wie weet niet dat gelyk de Koning is, alzo ook de Onderdaanen zyn ? Wierden de Koningryken van Juda, nog minder van Israël, al eens door deugdzaame Koningen geregeerd, de meeften nochthans waren Godloozen, Afgodendienaars, Zotten of" Dwingelanden , en dus moest geheel het Joodfche Volk wel eindelyk zynen val voltooid zien, by 't Volk van 't flaaffche Juk onder de Magtigften hunner Vyanden.
• 'Er is geen Volk geweest, dat door het misfen zyner Vryheid niet den grond van zynen ondergang heeft zien gelegd, indien het zich verder geduurzaam heeft laaten beheerfchen , door Eenen , die het hoogfte gezag in handen had. Zo is zelfs het waerelddwingend Rome onder zyne Keizeren allengskens ten val geraakt, na dat het zich geduurende deszelfs Gemeenebestregeering by alle Volkeren des Aardbodems ontzaglyk had weeten te maaken..
(By vervolg meer.) Louw. Gy zoudt uwe Aanmerkingen op deeze wyze zeer lang kunnen uitftrekken , Krelis! Denk alleen dat zy over de oorfpronglyke Vryheid. en de Oppermagt des Volks by vertegenwoordiging van deszelfs Overheden , behooren de rechte ftreek te gaan.
■ Krelis. Dit is ook enkel myn oogmerk, en gy zult het niet anders vinden. Vergun my tyd, Louweris! Ik zal 'er, zo veel myne geringe Kundigheden my toelaacen , myne beste vermogens, hoe zwak ook., toe infpannen. —- Wy beleeven thans eenen tyd, myn Vriend! dat een ieder, die zyn Vaderland en Vryheid, naast zynen Christeiyken Pligt lief heeft, alTes toe moet brengen wat hem maar eenigzins mogelyk is, om te toonen dat hy een waar.Mensch moge genoemd worden, t'R in dit begrip volhard,, tot eigen nut niet alleen ; maar als Lid daar* enboven van de Algemeene vrye Maatfchappye, die zondereen ieders waar belang niet beftaan kan. — En wat is de zaak ? — wat is de grondvest van het algemeen Belang anders, dan dat-'er een ieder op gronden van de algemeene, geene afgetrokkene, Vryheid, zyn Burgerlyk en Godsdienftig Beftaan op vestige. — Ongelukkige Rooms'ch- ongelukkige Doopsgezinden! — Ongelukkige Remonftranten, Lutherfchen en allen, die onderfcheiden van den heerfchenden Godsdienst zyn, — indien gy anders dacht dan een willekeurige Cabaale u wei zou willen dwingen ca denken. — Houdt uw Ligchaam, uw Gemoed, uwe Bezittingen toch vry van die fnoode. aanflagen toe overheerfching, die men van tyd tot tyd by Slaafachtige Vleiers, hoe langer zo meer gewaar wordt. Dient God elk op zyne wyse." — Maar zoudt gy dit kunaen doen, indien gy uwe,
Bur-



ainge noemden, fJ°S«n'yt 3„°1 dat deHeenehmohtbeoogt,
en Ligchaam. - «ye* ^"aciu zy ' f , _ L c ons daD algegenoegen en' Welvaa aan alten en ^^Hoofdwet. vaD eeos.ieders meen weldenken. Laat ü. vryat u Godsnaam niet on-
Beftaan in en y hcden , door
ÏTSSffi E"e%e gehoorzaamheid en onderwerping
Neen! vee meer Die er van M d bu en Medevaderlan-
1°en,- Tr- tr Verderf ""het Hof van 't Hoofd uwer uitvoerende Magt SiltdaiheEeIeïSfZ - Suatsdi= moest reeds oe,
men weet b°/"dn^ een oprecht Bataaf me,r
niet meer, of men wei byna een^ v Verderf in ons midden,
mag genoemd worden. ~ Wech^met zu Kce bevindt^ Dat de Staatsdienaar vry w h" J^r ™ eJ cdiLii tegen het Achr.hardnekkig genoeg b.yve , te er-
baar Volk, deszelfs M^.1^ als Voerders van
kennen. Zy,. die men eeroied uldl| " ' ° *Ik weeC wel dat 'er Ande Volksftem, zullen 'er zich niet. aan «ooren- ,iK ^ z k (iie zuiver ftokraaten genoeg zyn , die ^nswys den Specie ^aay Stadhouder Republikeins is , me(het gezag van den f|^rhaaters vaD Stad trachten te deelen : MooglyK zyn er fu & 0nze Geboorte
Handelwyze van den V^ks-Souve^i^ ^n WY p o udejorrg'le ta^ Couranf van dee^n.



tiflotdinaii, «rgaperd r.p gew?est, onder tipderen vastgefteld en bwfsldt .;■ Dat ftaande d? „ gaderin^derineerer St^ v^llajpfen W#r1gand, d«Riiira r & aal d £
„ dan aan de Leden van Hon Ed. 'Groot-Mog. Vergadering de Honneurs mogen b wTz e n en da? „ gedumende-ide week, wanneer Hoogstdezelve vergaderen' ; altoos eene Compagnie C^vaVervm» „ den Standaart de Wacht moeup betrekken, en'-de ttoaneuö *ls -bl&zuT^n^noert b wyLT ,, mitsgaders dat de zogenaamde Sudhouderlvke-PooA, doot welke niemand, van w„ carter l'A IVf* ^n.St^roe^er, vermat t* ryden , ',(<** dax.-.B#l&, d^.dowAgt' daa.vk, /„ JÉ Voörfic Eettw, door een voornaam Ambasladeur van ecr! der-ceifte Moordlied™ van F„™n, u eene pieg.je Notificatie vetz.cht^wierd gewerd ,)<„ ^r^|=Wnle^iitcEn%;^ „ «tUftiègft de a^deté iWtenaot drtoegaalgen »aWhe.lHn«ti.bc5*»irft,beten-^èndïfmn » Voorts verneemt men nog, dat de aatraordrnaks Verging ,,an Heeren GaorimittaerdiTaaden,, voor welke omboden en gecompareerd ..zvn de Luin-npnt-Geneia .1 <;an,'n, 't. r T Major Klaren 'de tMMS^^
gehad op;de pleg-ttge oyergaaf-der nieuwe Vaandelen aan-de iHóllanalcfte Garde, 'hettV™zege, aar morgen ( Maandag; „ hetgewoone Parad=,ul,r,iWt te gelcnkdea» «Bende de voSn Vaandel,-uit de Vcrpdermg van Hun td. Mog..dooi een ComWndVahteJ.aaldenbaarde rl?adt PJ^wbragt worden, en'met ceu-A-anfpvaak doofhet MlWnfcffilS rrng- worden cv ergegeever. . . . - . SB , «,*, 5
.J^* i»"«ed"w;nde de Ver^lcrrg van hooggemélde Heere». Staaten van Holland en Westfries, lahd-'geatrestee.d en ter Affiche -aan de Ed. Mog. heeren Gecommitteerde JEU-r e,, af»„ fnH fe« ***** >»M«* ** Hun £ Gr. Mpi tégen ' bi^or^menrc^gen, pnet den «anlrleeve van dien, weike'-fcorgen ftaat verzot'dere"o-den '
.Nog wotdt gezegt, dat de. Schuttety alhier, met d»bbe!e Wacht zal beginnen te walken en IB<slchien,og weeheden of mórgen; zo dat de Souverein ieverig bezig is „ie, mlatreedèn te «e
S^^xt^tffi R,m< *£$f mc" ?° mer wede M^^MEE
len ftooren. M>* tóeent ootó -dewaojdmaire .Vergadeting. vaa
den, gisteren gehouden , mede geween .heelt om nadere en ft.ikter ordres aanTeT Garnifoen ?ê 5Ja^fe SS^f voortgen'dag^oor Hun Ed. Mog. zyn afgegeven .^gjjj?
«IfM!1-^ d? Hee,C" GedomJmitteera'e Rï3den van de Staaren van Holland en West" i|fi!v h' °rdür"ieeien ,onl °P Vr^Hg den 24 deezer., 's namiddags ten half 6, en voorts on y „We dageh en uuren,, Wanneer he, Kxe.citie-Genootlchap, alhier opgericht, zal Exerceeren ,°?
,,$Sat(f ( alwaar hetzelve zal gdchieden, te zenden een'ouder-oleier, met 6 «»„Clllï\4?
'-en 7 rt"' d°™ een Sdy.k. ISWW «oen aflos£en, ten eir.de dit Piqué?, alda«' " *ii^JSTrrfelfe" tyd de5r tl!eic,uemoge verblyven, en aan hetzelve te doen ordomre^ ■» ilIe fefcewowngea. disorders of alle.minlle begiafelen van 5n«MrKfOf^,P
«aataan Ichu.dige te aapreheadeerea i en-na de fteffd\achr0P1^6f^Ys^ " ÉrfWl !,*'nlpJlMK"<le cfleaneeren, van de gedaane apprehealjS aaiAoads 'aPd* \' ktnnis te,^en vcn' •«> °P d« afhaaling de aoodige orders te wVrJeT/fteid- . » 5? MKil!fclulPFn' tot het voo.iz. Piquet zullen wotden ge^mployeerd, zul én^ehke"
„ ftoHceur genieten als aan de Tatroutile thans betrtald wotdt " ' , ™*Wï
r SöSB wPrdt.'« fte'k Selprooken, dat binnen we-nig dagen,het tweede Bataiilon van de 2iwit- i ferftflie Garde mt Breda alh.er te rug zal komen; en wordt ook gezegt dat a n te?," v,H,7 ven^r^( Fiscaal :Lu,ken , eer, byzorfdeten Drost'en wel m^^&^^^^h ■ toervoe;1d ;ai.e volgens Refolutre va» Haar Ed. Mog. * Dienders, of, zoaudere meenenvTv veel J>y npodig oordeelen, zal Wmnen.aanneemen. meeaea, «neel
Vdorts' i rfjiarleden Donoer'dag, door Heeren Gecommitteerde' Raaden , den Haa*frh?n e-nn lantlW-Cbrfe, (tdor een Deurwaarder, voot «na Collegie oatboode» aan welïfrf * » niet ,S kunnen koome», uit hoofde eener A«a,ue vfn ^aT^p^TlSTO oxde| -kreeg , om van dien Coutamier af te eisfehen,- de originêele Misjive van e- ^ Hefr Z v, , n aan eéfi'Heef t'e Utrecht,'den „ February ,7gS, en geplaatst in „, Couranr v»a .nn ^t Woensdag ,elke dka ook dc4r htTO is overgegee/en; dU ^«^^^^^^2! ' Gedeputeerden va„ L?yd<!n over den voorn.-Couram.e, zouden hebben gekliagd ' en heV'een in ' ander aan een fe-rteus onde.zoek van Heeten Gecommitteerde Raaden zoude.aanbt'olen zy " "
Lpnw Met een oprécht Vaderlartdsch gemoed betuig ik u af^aljks my lief te zvn,• zo^al d« ****** hojpop eene «r«.,W/?« NPf^ d« verdeiftyke Zaaken , naa^kvernouw ,'n étI> it
f'JlP mtèQBÏ Wtë» W« dejiocd. Zaak- Vaa^W , Vrind- Louweris | SUap gerust •
«edrakt by de Erve dc v.'cd. J, r^^SJ, | de P.eg^u Breeftx.at, tel^aC ,
1 MK eist ü«*l»ïii *v >^%>'3 |«€>#4g CjU.J)!*4 i? v *Jü <"W?oi t«
n g I



LOUW en KRELIS.
N°. 10. 7 Maart 178$.
Louw. Tk wensen je eea goeden Avond, Vrind Krelis! Hoe hebt jl gy 't met de Gezondheid?
Krelis. Behalvon dat ik wat verkond ben, al redelyk, Vrind Louweris ! Hebt gy 't *er ook nog wel raeê ?
Louw. Ik kan hec niet beter 'er me& wenfehen. Maar Man, wat is het koud en bar, naar maate het Lente-Getyde ons reede zo naby is gekomen.
Krelis. Het is, denk ik, ooheuglyk, dat men, ïo verre in't Jaar gevorderd zynde, een zo hard doorftaande Vorst zo veele dagen agteréén gtv had heeft. Mogelyk dient dezelve nochthans tot voordeel van het Menschdom, betreklyk deszelfs Gezondhouding. De God der Natuur, vertrouw ik, fchikt dus den loop en ftand van 't Weêr ten nutt« van zy■e -Schepfelen. — Laat ik nu verder voortgaan in den taak, dien ik op my heb genomen ; en zie dan thans het Vierde Vervolg myner
Korte Aanmerkiigen over de VRYHEID, met betrekking op bos «emeenebest; en by men bet OPPERGEZAG in hetzelve huisvest.
Het is in de geheele uitgeftrektheid der Zaak, die ik eenvouwdig voor heb naar myn begrip aan te toonen, niet gelegen de Gefchiedenisleii der Volken te doorloopen , om des grondregel, dien ik my gefteld heb, te doen geftand blyven. Alleenlyk moet ik naar de ftaadvastige VryheUÈ der Batavieren , tot welken ook een gedeelte der Friefchen behoort, toyne Aanmerkingen richten. Men weet uit de Schriften van Tacita», dat zy een wy Volk van oude herkorafte, en onvermengd met andere Volken, geweest zyn. Ik "weet evenwel niet of ik dien Romeinfchen Hiftorifchryver op zyn woord moet gelooven, waaneer hy het Land der Batavieren door eenen hoop van Katten of Hesfen doet bevolken; ik zon veeleèr gelooven, dat de Twist, die de Hesfen in hun Land onder elkander hadden, hetzwakfte deel gelegenheid gegeeven hebbe, om toevlugt te zoeken niet in een onbewoond Land, dat zo digt aan den Deitfchen bodera grensde en zelfs door den Rhyn aan den naasten kant van alle de Duitfche Landftrekkingen befpoeld werd; maar dat ze wel eigenlyk met de Volken in dien tyd daar reeds, en wie weet hoe lang te vooren ge. vestigd zynde, zich vereenigd hebben. Men wil de naam van Batavieren wel afleiden vaa zekeren Bato, die met de Katten of Hesfen de geheele Landftreek tusfchen den Rhyn en Noordzee bevolkt zoude hebben, dan dit is zeer onzeker. 'Er zyn meer dan een uit de Bateaven gewees^, welke die naam gevoerd hebben, gelyk men volgens onlochenbaare be. wyzen, ook eecen Cecilius Bato vindt, als Krygs-Overften deezes Volks^ die, onder de Regeering des Keizers Lucius Septimius Severus, en deszelfs benoemden Opvolger Marcus Aurelius Antsninus, zich aan het hoofd bevond van de vyftiende Bende der vrywillige Soldaaten in dienst der Romeinen; maar evenwel vrywillig, dewyl zyn beftelling over het herbouwen van 't vervallen Wapenhuis dier Bende, het geen men wil dat hy Katwyk aan Zee geftaan heeft, genoeg beflischt, dat deeze Bato co»
E 3



(3?)
«heel andere is geweest, dan die men veor het Hoofd van de Eerfte
Bevolkers deézet Landen neemt. Gevonden Gedenktékenen zouden hier de bewvzen van-kunnen zyn-; en het is niet onrnogelyk meerdere by te brensrèn om te kunnen toonen, dat, fchoon de waare Batavieren, welker Naamsbetteekenis men.in de Betuwe denkt te vinden, dat onmooglyk alleen genoeg is voor een zo talryk. Volk a^ tegen de Romeinen zyne Vrvheid kon befcherméü, reeds een zeer oud en vry , ja geen gering Volk mot geweest zyn: En dus zullen wy de» ]uiften omtrek hunher Landen, in Vrydommen afgedeeld, zo eng niet kunnen bepaalen. Vervolgens zullen wy het oog op hunne Samenieeving en Vryheidminnenden aart kortelyk met hunne Lotgevallen behooren aan te merken.
(By vervolg meer.) Louw. Wel nu, Krelis! Dat is goed; ga in 't vervolg maar voort. Welke ftofFe hebt gy, betreklyk den tegenwoordigen Tyd en Zaaken?
Kretis Eene reeds federt eenigen tyd algemeene, aangaande ons Ge«eenebest en deeze is van een zo uitgebreidheid, dat het onsonmoge\vk is dezelve in onze Korte Samenfpraaken te beperken. Alles met weinig woorden gezegd: - De Pligt van den besten en kundigften Vaderlander wordt belet zich volkomen uit te oefenen door den mvloed tier ^erktuisen des verderfs, die nimmer ftil zyn, om ware het mogelyk dc Mpprsrhzucht en Onrechtvaardigheid over de Vryheid en het Recht, loor dezelve geheel te onderdrukken, te doen zegepraalen. Wat hier van den uitflag nog zal zyn, weet God. . •
Louw Zo is 't, Vrind Krelis! Maar niet te min zien we blyKcn van HèrftélliBg in voornaame gronden, op welken de go«de Zaak reeds meer S meer gehandhaafd wordt by de hooge Vertegenwoordigers van de Onaf hanglykheid des Volks. . .
Krelis Ik ftem dit toe, ten opzigte der Provincie van Hollanden Westfriésland; maar ten opzigte der meefte overige Provinciën, fchynt 'W: Hetrftel met zo veel cordaatheid niet ter hand te worden genomen. Immers heeft de Eerfte Staatsdienaar neg oalangs weder nieuwe inbreuken op de Rechten van Onafhanglyke Burgers gepleegd, nit enkel wilrakeuri^e Dwangzucht. Immers heeft hy de Burgery vaa Leeuwaarden het recht van vrve verkiezing hnnner Regenten ontnomen , om het zichTPlve 'tegen alle billykheid, toe te eigenen; daar hem de duidelyke I-tïr van de Wet, zyn Eed, zyn Pligt, de Reden-zelve zulks volftrekt "tefhiedt" ó Willem! ó Mensch! ó verheven Mensch boven an¬
dere Menfchen in onze Republiek! Maar ook niet meer dan Measch ,
die alles aah" het Volk van Nederland verfchuldigd zyt, aan hen, wel-
ken U verheven hebben, en die gy onderdrukt, als een Heersch' S' ruchtig Mensch over uwe Medemenfchen, — als een dwingend Bur2 Ier over owe Medeburgeren? - Weet gy niet dat gy niet meer dan
een Mensch, en flechts onder uwe Medevaderlanders een uitmuntend " Vaderlander alleen door den zegen van uw Geboortclot zyt?— Weet
gy^?w2.ï.?ïy de Hoogfte Voorftander van Volk, waare Vryt hèiden Welvaart moéten ?r Geen willekeurige Onderdrukker der3* 2fclveQ?~ Maar zyt gy dit? - Verklaar u Vorst van uwe Vomej.



- dommen;.maaE 1^ <TC^^
- 1\ë'^AUerfdeS ^ van Staacf Aanzienlykft, Onnebest! Aüereaene ju i - Volks1-- Zoudt gy U-zelven wel kun- /
, derdaan ^Jl^%f^nTr^ryyenl Is 't niet groot zulk een „ nen »nder%en,^ff ^n vrve Republiek te zyn?- Maar rog meer, „ voornaam Bugein^etn vrye «i P, d,ï_ eens by d c
„ gy *Y\Opp«.LeÊe Nasfau! of het Volk van Nederland TJ niet tot de „ alles, Willem vaftB ^Sgting n0opt om U te doen gehoorzaa.nen » &°°feXntdes Vo ks, niet flechts in 't algemeen ; maar van Pro„ aan de W«Ere" J^evin Stad tot Stad, die uit het Volk, alle door „ vincie tot f]°^lc'l^TS3.weike in deszelfs Naam uwe Meefters „ hunneu Vertegenwoord^ _ ^ Ariftókraaten . me£-
zyn, behoor« bLftl^^wnde Mah! - Neen; het zy 'er verre van „ door uwe Vleiers, numu Jd Vaderland- Recht- en Burgerhe-
» af' 7 Overheen als Leden Tan de Volksmaatfchappv. - 'Er zyn " ^ond^r die6 anders denken en U misleiden - verbyiteren - ja van
uwen P'^gt^^DÓorluchtige Prins! dat uwe Bedieningen in dd ErI""ei?TVelne?ran<^ van een Heerfchappyvoerend vermogen gee: h Republiek U geen en ran a haareDF0pzigte te gebruiken! £
„ ven, om het als Vorst: or r d £ den mond des Volks
i', verkleuren moge, dat gy J| fa denzelven U benyden , in hunne
„ naar dien roer»i, do°r m<iere , ^ rechtvaardig*,
„ verkeerde Raadgeeyingeii ^ VHenden verre vap
W en gy zult g;oot zyn^ , diets m!|ak dat H ch?ucht e*
» f° dï weg is om U door uwe Medeburgeren te doen beminnen^, „ Dwang de weg is om verüCht Volk aangenaam te maaken -
;» fn bVvolk al^ tegnaaryverig van zyne Vryheid , dan dat het die im„ by een Volk,, al tft £, _ r Je Gewe,deI?aaTycrj van ee,n
» nier YTn? nfc^^ die men afzwoer, is die Vryheid niét
" dneSniïen^DwTnAaï eenen Prins van Oranje onderworpen geweest! f„ aan semseji Ujvanj dan toch in geenen dèele; maar doe 'er meer toe, „ Verminder Gy' haaMlan toen fc ^ ggg y ^ ^
*' df T- nLn het zal uwen Luitler vermeerderen; ja, de Nakomeling M S1?"6',,1^'de Vaderlandfche Gedenkfchriften by uwen Doorluchti" tttden gKen tytel van HERSTELLER «kk BUfe" ^üdt vtcF VRYHEID gevoegd vinden !!! — ^ =. * „ G E R L J ^at nog ine er ? - Praat vry zo lang als 't u belieft op dat . Louw. En hwr de Prins van Oranje zal 'er, denk ik, zich niet aan gjre«Artike!, Mynhewde ™ns v d ' deeze onze Samenfpraak las: (fchoon
weeTogf hy S" el ooit één vaa ons gqleezen beeft, dat-my ik juist nier. weet or nyc Want om dcn fnla£k
D0C7ï HoogheTdtegvaflfn ^mïesten-wy aloVgrypelykmeer bekwasmvan Zyne Hoo^eid te va^ Vorst;zo'vüei vercBft en oordeelkunde toe-



C 40 )
meq. - En wasriyk de ftuft eyoer Misfi vei draagt doorgaans blykea van eonen fchraode. ren geest.— Wat ourdeelt gy van deeze. d.eaan de Heeren Staateo van Friesland ho,^, EDELE MOGEN üE HEERENi mesland nou<»t.
By zander & goede Vrienden!
„ Wy hebben voor eenigen tyd ontvangen eene Misfive van den Heer C. L v*n Beyma, Volmagt ten Landsd*ge wegens de Grietenye fVestdangermdeel, ged««Td den .4 December jongstleden. Deszeik inhoud, en de Publiciteitl die daaraan ee. geeven », door de infert.e daarvan m de Nieuwspapieren, heeft ons doen befluiten om die M.thve niet onder ens te houden, maar om dezelve, by geJegenbeid van den Ord.nar,. Landsdag aan U Ed Mog. over te zegden. Wy' hebben des té mee" S oordeeld de voorfc. M.slive aan U 6d. Mog. te moeten communiceert*, 5.ÏTcS! ffdereeren den ftaat. waarin U Ed. Mog. deiiberaiiên, teeopzigtederStedelvkeReële inenten in het algemeen, en dat van Leeuwarden in het byzonder. zich bevinden • e„* dat de inhoud dier Mislive eene dir.fte relatie met deeze raadpleeging is hebbende'
o00^' °Ve,ng* ke[ligenr*I' d" het befte"*g «ot een onzer gTootffe genoLns verftrekkeo ad van met ü Ed. Mog. te kunnen medewerken em 's Land. S tune oegekrenkt te helpen bewaaren, en on alle de waare belangens der roede Ineezitenen, welke ons zo naaaw ter harte gaan, overeenkomftig 's Lands Wetten m Privilegiën , te handhaaven. en zo vee| doenlyk te bevorderen? Waarmede Edel- Mogende Heeren! By zonder e goede Vrienden ' Op'tLm Ü Ed. Mogendea Dieastw. Dienaar.
de* 12 Febr. 1786 Cger.) VV. Pr. van ORANIK
zSÜ S£ '„'SB?»»* *~ Milfi" "ta *• <* *
»f dM#renwe de Zaak was geweest; maar het Antwoord van de Frfc
fcUe Staaten op deezen Brief» van veel meer klem. Die Overheden des Volks van Friesland hadden den te rug gezonden B.ief van den Heer van Beym . zo wel als het geheele Volk geleezen, en dus zenden ey den Staatsdienaar dien Brief weder te ruf 0*1 Hem over te laaten dien te beantwoorden zo Hy't gotóvind?. of nïers Jor .ich 'er mee te doen, als vermeenen zd te behooren. Voorts vraagen die StaatenTa^i dering wegens Zyne Hoogh. denkwyze omtrent het recht del"Sni ^'t maaken vt •Regeerings-Reglementen, ea dat van verkiezing der Magiftraats-Perfoonen in de Steden, byzonder van het laatfte; begeerende dat de Staatsdienaar zich.binnenVeeniet Agen tyd. deswege verk laare. op dat Hen Ed. Mog. alsdan zodanig mogen hTndè en en Mleinn. al. «ten algemenen nutte dienftig zuilen oordeelen. - By eenen anderen Br.ef van de Burgery van Leen waarden. Ia. Hoogstdenzelven gefchrwven"be geer. d.e Burgery. by het Privilegie van Vrye Magittraattverklczing^
Louw. Zo » het. Vrind Krelis! Intusfcben zal eien morgen opnetLoo wel briJteean. by het vieren van des Vyfden tVillems 38llen Verj4d>gP Een nfeïw Vefqbynfcl voor d.e Streek Lands in 't Gelde.fche. Onderden hoopt ïeS dat de Voorzorgen, door bet Souverein Gezag in den Haag genomen , van een kiwArdaVdinS Uitwerking zullen zyn, tot nehwdinge* vau de rus,"in die Verbly? en VerS«PlaSB
-* - het «as
L°UWeriS' lk WWMch je ZeIfde' WeI « •*wkt by it Errc da w*i. J. va, SCiWNÏTTp dc Regalia» Brelftrw. «, Aaa««ü7



KRELIS en LOUW.
Ne. ii.' I4 Maart 178,5. .... ,.
Krelis. Tk ben zo als gy my ziet, Louwerrs! Dat is te zeggen géL zond; en ik gevoel; dat myn bloed "zelfs nog in eene gezonde Vaderlandfche Werking is. ~* Myn blbèd —. ja,"Louweris l Myn bloed! — Wiëns'brd,éfd,K-*v'ta|g ik. ü,; zou nok niet ontroeren, daar.hy zyne 'hoope -z\bt "te ledfe-gefteld ? -r- ó' Trouw !, ó Èer ! ó RHgtl ó Godsdienst! ó Zeden! Hóe wordt gy niet gefchoaden in deeze dagen !
Louw. Gy fchynt driftig te zyn , Vriend! Hoe-koomt dat?
Krelis. Vraagt gy nog ? — Vindt men onder de genen, die men anders wel geëerbiedigd heeft, als groote Mannen in ons Vaderland-, de laag ft e Zielen niet? -7- In alle Monarchaale, zo wel als Rèpublikeinfche Rëi geerihgen zyn ze geweest.. Het is'een algemeen gebrek vari' onze 'uitneemendfte Burgers., dat'ze als Ariftokraatcn hebben beginnen te denken , federt zy hun Hof, om zö te fpreeken, by dat van een!Prins van 'Oranje hebben kunnen maaken! — Alierlaagfte Zielen! — Kruipers.u\t Belang en Heerschzucht voor dat Tusfchen-Voorwerp, wjen de Ariftokraaten zelven zoeken te Verraadeh, om de Heerfchende Party te zyn; Dit hoogmoedig ilag van Volks- en Landbedervers,, wi,e.ea wvaaf.ze ook zyn, poogen alles voor zich-zelven te doen, en den ftiüen Burgerkrygt de voet op.den nek. *—■ Een billyk Man te heeten. Dat\is niet--
met-al ; maar het te zyn is veel. Hier zou ik met Jere?n. de Dekker kunnen zeggen: ! Zo fchaarschkeid de ivaardy der dingen ryzen doet, ■ Dan is ee» eêrlyk Man era onwaardeerlyk Goed. "g
Maar ik zoude u, door een al te groote zucht voor de,eer ,'>j.naA*e]v geeten hebben re melden, dat'ik u thané met geen Vervolg myner Korte Aanmerkingen kan dienen. — Ook valt 'er in dé gemeehe famenfpree-. kingen, waar men moge komen, in onze groote Stad zeer veel ftof voor-, om over één enkel Man en zyne zeidzaame denkwyze tc fpreeken, wien men eene zeer byzondere Denkwyze toefchryft. —- Men had het trouwens Wel verwacht. • ,
Louw. Wel zeker,. Vrind! — Maar is 't mv niet geoorloofd-aiidertf tc.•denken als gy?. Indien ik grooter Louw als gy Kr'm kóh'C%ördenVd*v' ftaat .het my immers-vry, anders dan gy te denken. u£ \T$pep gyï'iSzfS' en-tegen^onderd-duizeadmaal en meer-r „ Gy denkt niet,goed!— 'Qf: ,, moet.als een Patriot en volgens de waare Conftitutie'denken,'' —-'' Wech met. uw gevoelen! — 'Wat heeft uw Patriouismu, — .uw..Conftitutie toch te zeggen? — Niets! waarlyk niets! Gebruik?redenen 'v?r, Staat ert regeT üw gedrag 'er haar- —7 . Wilt gy anders fpreeken; mea» zal Uwé tong vooreerst jricarcereèren; en houdt'gy baar.":met binnen de. jyalisfaderf-yan uwe1 tanden, men zal 'er ook een fierken dwarsboom Vooi* rfefc'Hten: Spfeêlt'.en denkt dis wy, zal uwe Wet zyn,' en wee u! zogy dié'mogt over.tweeden! — . , < ' ■
Krelis.' Tk bègryp u zeer wel, .Vrind ! — Maar myn dierbaar Vader land! -—.Waar .wil,het pp# met-u heen! — Willekeurige Ariftokraar/éa onder de Burgerlyke Stemvoerders te vinden, is echter niet ïïïeuf". "Mnl'"
- ■ F ■ "*.'»•, beefr
t» «i .*r<H>i vaiüf&M 1» f* : «'««Kal M m it»» t* •



heeft ze 'er in vroegere tyden al meer gehad. — Ondertusfchen is het %o eigen aan den Mensch om grooter te worden in ftaat en rang, als het eigen is aan eenen Krekel, die op den heeten middag om Daauw lchreeuwt. Want ware het zo niet, war porde dan Cefar aan om uitteroepen:
Goón! ware ik Cefar niet, 'k zou Cato willen zyn. Met dit alles is het geen deugd ten nadeele van zyne Medeburgers groot te willen worden, al waren ons alle de gaaven der Natuure en van het geluk daartoe ten hoogften dienftig. — Maar om op het Hefluit te komen, dat 'er by Amfterdam genomen is , wegens de Zaak van het Commando des Prinfen van Oranje over het Garnifoen van den Haag; — zeg myhoe eiaenlyk de Vroedfchap deezer Stad dienaangaande befioten heeft..
Louw. Volgens de Vaderlandfche Courant van gisteren, zegt men, dat de Vroedfchap van Amfterdam met meerderheid van Stemmen beflooten heeft, zich niet te confirmeeren met het Rapport in't groot Befoigne van Hun Ed. Gr. Mog. Vergadering uitgebragt, over het Commando van 't Garnifoen van 's Hage; maar het aan Zyn Hoogheid, zomen wil,: óp te draagen, onder die bepaaling, dat Hy het te rug zoude hebben als Hun Ed. Gr. Mog. niet hier tegenwoordig vergaderd zyn;. middelerwyl moet men afwachten wat Hun Ed. Gr. Mog. over deeze gewigtige Zaak zullen befluiten. Gisteren is door den Ridder Harris, Extraordinaris Envoyé des Konings van Engeland, een van zyne Huis-Officieren naar Londen met een Pinkje van Scheveningen gezonden, zo men zegt met die tyding. De Marquis de Verac, Ambasfadeur des Konings van Frankryk, heeft in deeze week twee Couriers van zyn Hof ontvangen; daar is federt een Heer van zyn Hotel naar Amfterdam gegaan, en zyn Excellentie is dikwils met Leden van Regeering, voornaamlyk met den Heer Raadpenllonaris,, in conferentie; men zegt dat alle deeze drukte over het Commando is, offchoon daar niet voor infta,. dat het zo is: dan die vernaaien van 't befluit van Amfterdam maaken federt gisteren groote fentatie in deeze Plaats, en'men kan ligt de oogmerken zien van de volgende geruchten: men heeft het dom Gemeen wys gemaakt, dat zeker Heer Zyn Hoogh. het Commando van 't Haagfche Garnifoen te iu2 bezorgd heeft, zonder te denken, dat Hün Ed. Gr. Mog. daarop nog nierbeflooten hebben; dat gemelde Heer voor Zyne Hoogh. verder in de bres zoude fpringen voor deszelfs Rechten, die men voorgeeft dat Zyn Hoogh. kwyt is. Ja, hoe durft men 't Volk het in 't hoofd praatén, zyn Ed. ook voor den Ex.Veldm'aarfchalk zoude zorg draagen. De verheuging was hier zeer groot; men riep onder dak op veele plaatfen Oranje boven, en fprak van Illumiseeren , als Zyn Hoogh. die men dan 'er by voegt, den i j hier te rug, en het gantfche Hof den 21 geretourneerd zoude zyn. Intusfchen gaan Gecommitteerde Raaden voort met een oog in 't zeil te houden , dat diergelyke uitftrooifels. hier geen vuur vatten. Donderdag is een Vrouw van Scheveningen, die den 8 Maart haar Huis geïllumineerd heeft, voor Spiegels, en die Vaandels opgehangen heeft, ook binnen 's huis, het geen beide een gantfche beweeging in 't Dorp gemaakt heeft, voor onze Magiftraat gedagvaard en qp het Stadhuis'.gezonden, en gisteren is haar Zoon op de Ge-
van-t



vnnrt frphraEt. De Scheepens en Schout van Scheveningen heb* vangen-Poort gebragt. i^ > ileerd . de Schout had aanftonds de
Keéngekdomegnlemgte vToA vari binnen geïllumineerd Huis geweerd ,
' VrcS?^ï"SeBïï?«: watten i oordeelen zal van fommige Liej ™ *vn dan wie zv zyn. De beste Vaderlanders zullen altoos de Eer'helbT, vïn dè goede'zaak te hebben voorgeftaan, en te blyven bSartlgen? Go de zy dank, dat 'er nog Getrouwen in den Lande Sevondln worden, die fpreeken durven daar het voegt. Ten blyke hier g!n ftrptr He voleênde Brief uit de Hift. Courant. Luister, Louweris. van I^kc de volgenüefl HOLLAN DSCH E HEEREN am
ÜKI" 6 eenen Heer te Utrecht.
WFL-EDELE GESTRENGE HEER! Het zal U vreemd voorkomen, deezen Brief in eene Courant te feeren Maar de nood vordert, dat Wy nog eens cordaat en onbewimpeld aan U fchryven, als aan iemand, die zeer veel invloed heeft; en dat hit Jaatfché Volk van Nederland weete, welke poogingen welmeenende Vadlrfanders aanwenden, om verfchriklyke uiterften in uwe Stad voor Z komen - Alle mondelyke en fchriftlyke poogingen fchynen tot hierrre vruchtloos aangewend te zyn. Zo het waar is, dat gy de Burgery door Mili ir geweld wik dwingen? Mogt dan het Ontfermend OppertPP7eh eindelyk nog oens deeze onze laatfte pooging zegenen ! — In der^ ontzachlvken Dag des Oordeels zal deezen Brief tegen U getuigen: den °^za^yKC , | jj benaauwen , zo hy vruchtloos mogt zyn ! —- Op uwn Sterfbed zal hy.L>™ £ den hachlyken 20 Maart. Hét
SheeE VolktnÖSd'kan dus nog vooraf Lc gewigt van het g L n «nnr hrr laatfte nog te zeggen hebben, beoordeelen. BtOm^mre\t^ aftelden, willen Wy U eens alles toe*
.1 Meld GV had eens volkomen recht in uwe meening, nameFt dat Gv U n et dan Staatsgewyze van het Reglement, mzovene K nweStad betreft, zoudt molen ontflaan. Gefteld, dit ware eens juist ïn Telvk G? het meent; dan vraagen Wy U hier voor het oog van geWl Nederhnd, of gy juist daarom bevoegd kunt zyn,. om.thans door aeweld van KrvgsvolYeene moedige Burgery, d.e volgens uwe meen ng
3' te overbluffen en te dwingen? — Beantwoord deeze vraag aa TT* e -en Geweeten? - En wat kan, wat zal voorzeker het gevolg van In a^fd zvn? — Mynheer! herinner U toch, en herinnert ^wfiiï&cnTdn het Volk van Nederland (niet dat onverfcnillig, üilziuend, of'verkeerd denkend, of vadsig, of flaafacht.g gering gedeelte!) maar dat het moedige Vryheidminnende Volk van Nederland, tt Volk in welk 's Lands inwendige kracht en uw roem geleegen 1 , fhans verlichts. — Neen: 't is niet meer,, zo als in de voorgaande r il of voor eenige karen; geheel Europa is niet meer zo! — Ln ll "zal zulk0eenCvnè?ficit Volk leggen'. Wat zullen de ontwaakte ]Jur.
VoepenSbarbaarfche Adftokraaten met uw-aanrukkend Krvgsvoik, wat



C 44 )
„ zultgy gewonnen hebben, zo gy ook al eens triomfeerde?— Wflttrv „ de afgryslyke eer hebben van onder de Schutteryen door geheel Neder „ land a.len moed uic te dooven, en dat zy de Wapenen uit de hand wer„ pen, en de uuren vervloeken die zy zo onvermoeid aangewend hebben „ om vooral ook tot afweering van buitenlandsch geweld en tot vermeer„ dering van de geduchtheid van onzen Scaat delelve te leeren JXnï „ ken! - Onwaardige Regeerders, is dit uw doel ? Wel£^ „ middel om grootere Armóën te onderhouden? — Zo niet denfr Sïï „ wat het zyn zoude, zo de gewapende Burgeryen door Soldaaten over„ nieesterd en gedwongen wierden ? - Denkt al verder, welk eene v". „ fchriklyke Zaak het m eene Republiek zy, zo de Burgery voor den Militair moet zwichten? Zegt! zoudt gy dan ooit of ooft meSftaaï zyn om de eer van oen Burger en van uwe Burgerlyke Regenterzeven .„ boven die van den Militair te handhaaven ? Of is uw oolmerknm al, „ Dwingelanden met uw Krygs volk over vrye Nederlander.°r5 hSrfrhln I „ Denkt dan, dat uwe RepuSlikeinfche Rejeertag „ en tot een afgryzen zal worden! Een Militair Gouvernement kan min „ in de Monarchyen dulden; dit leert de ondervinding i in e™ne „, Republiek ,s du ten eenemaal onverdraaglyk, om dat vrye BurgeS „ niet van veele kleine Héeren gedwongen willen zyn " ^"rgeryen Ja, Mynheer, indien de Burgers en Ingezétenen uwer Stad en Provincie met verlicht genoeg waren, zou het inroepen van Militair -eweld thans het rechte middel zyn, om uwe Republikeinfchei SouverSfnTteft eensklaps te vernietigen, en de Oppermagt aan den Pi-in c ZnT te dragen. - Doch het Volk is daartoe feel ?e verlicht Fn?3n van den Capitein Generaal Regimenten requireert, ind en hy d e zoSdf
weid eenfvoorrfuit de || wisten 5 vlugtt?^Z^cf^^l Nederland zullen zy veilig zyn? - De verontwaardiging, £ haf? van duizenden zal hun overal vervolgen. _ Hun naam zal of erf 1to'een vloek -en afgryzen zyn, zo lang 'er vrye Burgeren ademen zullen - ,, Daart i een van d.e Utrechtfche Burgerbeulen!" zo zal het Vo k on de StrSE™ SflÉk* ?em ffl« de? vinger nawyzen,- uw antwoord, van Bevoel heid om het verzoek der Burgeren te weigeren, zal u dan niets baaten Bet Volk zal utoefchreeuwen: „ Waart gy dan ook daartobevoegd i egen eene bedaardwerkende Burgery Soldaaten aan te voeren -SS gy nooit of ,n eeuwigheid een voldoend antwoord kunnen geevln P
In waarheid, Mynheer, het zvn twee /ppr vw^hiii»nIë7 7 • t onbevoegd te rek/nen een druk^Regfeme" 'te"n"a^nïyner Smd aftefchaffen,— of zich daartoe bevoeed te rekeren ™ t>,Jy >• in een ander begrip is door KrygavoIkTdwing». -Deeze twflzaakeï verfch.llen Hemelsbreedte, gelyk ik Din mynen volgenden^zal aantoonen
Louw. Dat is waare Vaderlandfche taal, Vrind ' aantoonen.
Krelis. Voorzeker; de Hemel geeve dat zy klemme on het hart van hem aan wien zy gengt is - Vaarwel, VrindLuweÏÏ, enflaaoSust
Louw m bedank je, Krelis! Ik wensch je 't zelfde Wel PhuL en de groetenis aan Grietje. luc' vvei c nuis €n
'Geduikt bJ * ■



LOUW en KRELIS.
N°. 12. 21 Maart 178Ö. Louw. Tk wensch je een goeden Avond, Vrind Krelis! Is 't met het
1 Ligchaamsgeftel nog in goeden Welftand 1 Krelis. Ik heb het 'er nog gezond meê, Vrind Louweris! Zyt gy mede nog welvaarende ? „ .
Louw Ik bevind my volkomen wel; maar myn Gemoed, Krelis! i> zeer ongerust wegens het Lot van Utrecht. Hebt gy ook eenig bericht hoe de Zaaken aldaar gisteren zyn afgeloopen ?
Krelis. Neen, Vrind! Ik weet 'er nog mets van. Ik hoop ten beste voor de Burgeren. De Zaak^al zich fpoedig openbaaren. — Laat ik u mededeelen het Vyf de Vervolg myner
Korte Aanmerkingen over de V RY HEID, met betrekking;jp *w gemeenebest; en by wien het OPPERGEZAG in iietzelve huisvest. Voor de Tyden van Julius Csefar vindt men van de eerfte Bewooners deezer Gewesten niet gemeld, en Tacitus is de eenigfte Schryver die'er eenigzms breedvoerig vanfpreekt; en by wien, ten opzigte der Duitfche Volken, de Batavieren den lof hebben van de dapperftenen Vryheidlieyendften tezyn geweest, en nooit door eenig ander Volk dienstbaar gemaakt hebben kunnen worden. Zy zyn wel Bondgenooten van de Romeinen geworden, maar hebben altoos hunne Vryheid weeten te behouden en te befchermen ; zoonde^ zich-zelven, wegens hunne gemeene Zaaken, als tegen hunne Vyanden vaa buiten. Zeer kort bevat deeze Hiftorifchryver in zyne Zeden der Duitfche» hunne Regeeringswyze, zeggende, dat over gemeene en geringe dingen by de voornaamfte Heeren alleen wordt beraadflaagd; maar dat over gemgtige Zaaken de Gemeente te famen raadpleegt; evenwel zo dat alle die Zaaken , iA welken het Volk ftem heeft, mede by de voornaamfte Heeren worden verhandeld. Iadedaad geene andere Regeerinswyze, dan thans met recht door geheel het weldenkend Volk van Nederland begeerd wordt van Stad tot Stad herfteld te zien. Men moet echter hier voor de Gemeente niet neemen al het Volk, hoofd voorhoofd, of het Gemeen; maardeachtbaarfte, aanzienlykfte en bekwaamde Mannen, door het Volk daartoe gerechtigd. Waaruit dan klaar geneeg te bevatten is, dat het Oppermagtig beitier altoos in den boezem des Volks is blyven berasten, en van ouds het kenmerk van deszelfs Burgerlyke en Staatkundige Vryheid zy geweest. Dat ook dit zelfde vry vermogen by alle de Duitfchen ten hoogtten plagt gehandhaafd te worden blykt mede uit Tacitus Jaarb. II. naar 'temde, daar hv zet, dat Arminius zich in den haat by zyne Landslieden had gebragt, ent dat hy naar de Koninglyke heerfchappy ftond, waarentegen zy hunne Vryheid. poosden te behouden. ■
'Er is ook geen bewys in de Gefchiedfchnften, voor zo verreik weet, te vinden, dat de Volken deezer Nederlandfche Gewesten, zo Batavieren als Friefen, zo Sikambren, als Uzipeten en Saliers, of Gelderlcheri, Zutphenaaren, Overysfelfchen, en anderen daaromtrent, als de labanters, Tenkters, en verder naar Groningen, onder andere oude benaamingen woonende Volken, gelyk ook het Mattiafcheof Zeeuwiche VoDc,
ï* 3



C 4« )
ook met de Caninefaaten, of Kennemers-, die altoos met de oude Bata vieren het naast fchynen vereenigd te zyn geweest, ooit hunne Vrvhetd hebben afgeftaau aan Koningen, Vorften, of Graaven, om zich doorïï te laaten overheerfchen, fchoon dezulken, gelyk een ieder w^r lfn de yk getracht hebben zulks ce doen; maar' in h'unne^trotfchel, t rannifcbe Onderneemingen krachtdaadig zyn gefluit en zelfs gedwóngen ge worden , onzen Voorvaderen de hun ontnomene Rechte! en VrvheS weder in handen te ftellen; met verklaaring onder Bede om ze d e n melingen eeuwig te laaten behouden, £By veWolg mefA
Louw Zo koomt gy allengskens nader met uwe^m^kingen?Vrind Krelis! Nu wenschte >k wel van u te hooren, wat de Nieuws panieren van de tegenwoordige Zaaken melden. nieuwspapieren
Krelis. Veel, Vrind;LouwerisJ Gy zult denklyfc vernomen hebhen dat de onrustige en muitachtige Oranje-Party in den Haag weder aan 't woelen is geweest, en zelfs fcheen voorgehad te hebben to7m?orddaa dige uitvoeringen te komen, met flechts tegen een of ande? gSing But eer of I»gezéten ; maar zelfs wel tegen aanzienlyke Staatsleden!-gDan t Gode zy dank! die vloekwaardige toeleg is mislukt. Ik zal eruhetg-Je ik er hetbeknopfte van vindt, voorleezen. Dus fpreekt het Bericht in de Haarl. Cour. van heden. -ucuwu in
i '^flden 19 ;Mfrt'r^D^ I!èereu Staaten van Holland en Westfries, land hebben voorleden Donderdag beflooten, om aan Zyne Doorl Hoog. beid. als Kapitein-Generaal aantefchryven, van geene Troupen terVena? tit.e van deeze Provincie ftaande, naar de Provincie vanÜïrech tedoS marcheeren Deeze Refolutie is nog dien zei ven dag per Expresfe naar Zyne Door). Hoogheid overgezonden. ^ H J-Aprcsie naar
Dien dag hadden de nieuwe Militaire Honneurs voor de eerftemaal plaats, en was de zogenaamde Stadhouderlyke Poort voor de eerfteS geopend 'Er was veel Volks vergaderd, waarby de befaamde Heften Bauer , bekend als twee der voornaamfte Hoofden van het Oranje-Corns zrch als Aanvoerders bevonden Doch, vermits 'er dien daggeenetó. fep door de gemelde Poort pasfeerden, bleef het toen ftil gMen had de misleide menigte wys gemaakt, dat het openzetten van die Poot gefchied was, om den Stadhouder daarmede een hoon aan te doen: en wanneer men zag, dat toevallig dien dag geen gebruik van dezelve gemaakt was £ gon men het Volkoptermjen, datmendicuitvreesniethadT^^
Den volgenden dag, zynde Vrydag, was de toeloop veel grooTer S ten half 2 uuren geraakte de. Koets, waarin de Heeren Gedeputeer'dS der Stad Dordrecht, te weeten, de Heer Burgemeester O^GevaeS en de Heer Penfionans C. de Gyzelaar, gezeten waren, en welkedé St ad houders-Poort door moesten, om langs-den naasten weg van het Stads-" Logement naar de Vergadering te komen, ter naaawernood 'er nog door onder het geduung plaats maaken door den Drosfaard en zyne D°We' alsmede'door eenigeRuiters, by deBrugder StadhouderS.pL^ÏÏpLatsr,
Staande de Vergadering van Hun Ed. Gr. Mog. hadden ftoo&ïSS' ver Gecommitteerde Raaden, die wegens de famengevloeide^meniete-Si mogelyk ook wegens andere bekendeWandigbedV^ vergaderd ^Meeven, aan den commandeerenden Officier terzViSbê
Gar,



C47 )
Gardes-dri&fte ordres doen geeven, om alles aan te wenden totvootkoming van ongeregeldheden, en (des noods) geweld met geweld'te keeren. De menigte bleef echter byéén, de Vergadering der Heeren Staaten fcheidde, en de twee Dordrechtfche Gedeputeerden, zo even gemeld, traden weder in de Koets, en bevoolen, om langs denzelfden weg , te weeten door de Stadhouders-Poort, naar hun Logement te ryden. Dan, naauwlyks was de Koets eenige ftappen voorwaards gereeden, en gekomen tot aan de overdekte Gaandery, die naar de Stadhouders Poort ftrekt, of eene byeengefchoolde en op elkander gedrongen menigte belette, onder een afgryslyk gefehreeuw en getier, den verderen doortogt aan dien Koets, terwyl zeker Paruikmaaker Morand het waagde, om de Paarden by den toom te vatten en dezelven voorts trachtte om te rukken, terwyl de beide Heeren, even bedaard en kloekmoedig in dit hachlyk oogenblik, als altyd, den Koetzier bevoolen om 'er door te Haan, Dit was echter niet gemaklyk te doen, zo lang de gemelde Onverlaat meester van den toom bleef , die eindelyk, na zeer veel aangewende moeite, door den Drosfaard van het Hof en zyne Dienaars gevat wierd, De commandeerende Officier der Zwitferfche Gardes, aan het hoofd der Wacht-Parade, fcheen dit werk dilzwygend aan te zien, gelyk ook de digt by de Stadhouders-Poort geplaatfte Ruiters pal flaan bleeven, waardoor de gevatte Booswicht, geholpen door de opgeruide menigte, byna. aan de handen der Juftitie weder ontweldigd was, indien niet eindelyk, op aandrang van den evengem. Heer, de omftaande Ruiters het Graauw hadden uit elkander gejaagd, waardoor de gemelde Koets ruimte kreeg om zynen weg tc vervolgen, en de Bediendens der Juftitie gelegendheid erlangden, om den Gedetineerden onder een Escorte naar de Hoofdwacht te brengen,, van waar hy eerlang* onder geleide van een zeer fterk Detachement Militie, naar de Voorpoort overgebragt wierd, terwyl de thamgerotte menigte toen langzaamerhand afzakte, en de overige Leden! van Hun Ed. Gr. Mog. Vergadering, waarvan echter deeze of geene almede min of meer is- gevaar waren van bedreigingen, of mishandeling,, een ruimer doortogt verfchaft wierd.
Vervolgens werd 'er inmediaat een Decreet van A'pprehenfie verleend,, tegen de twee beruchte Aanvoerders Bauer en Hefs; doch deeze hebban de vlugt gekoozen, zynde de eerfte deezer Supplianten reeds heden publiek ingedaagd. By deeze gelegenheid heeft de Heer Advokaa-t van iNispen zeer veel eer verworven, die zich toevallig op het Binnenhof en digt by de Koets bevindende, terftond met den Degen in de hand toevloog, en zich voor het eene Portier ftelde, dreigende den geenen, die van dien kant naderen durfde, te zullen ter neêrftooten.
Gisteren Saturdag, is door de Gedeputeerden der Stad Dordrecht», hec gebeurde van den voorigen dag ter Vergadering van Hun Ed. GrootMog. gerelateerd, en de drie volgende Voordellen gedaan:
i? De Heeren Gecommitteerde Raaden te qualificeeren , om de Plano,» zonder form van Proces, den Gedetineerden recht te doen wedervaaren, ■
2. Hangende de Dcliberatien van Hun Ed. Gr. Mog. over het CcmmanI do over 't Garnifoen alhier, dit Commando aan Gecomm. Raaien te laaten.
3. Om onderzoiek te doen naar dc onverfchilli^heid en. Iuütlivteit,
dooi?



(48)
door d~e MïliSe betoond, op het oogenblik:, dat de Koets, waarin de. Dordfche Gedeputeerden, de Heeren Gevaerts en de Gyzelaar gezeten waren, door den Oproerigea hoop tegengehouden en omcingeld wierd.
Deeze Propofitiën wierden allen gearresteerd, en de Vergadering vervolgens afgefcheiden tot aanftaanden Woensdag, om alsdan hunne ordiBaris Vergadering te beginnen.
Men verftaat nog, dat Hun Ed. Groot-Mog. aan de Roomschgezinden vrydom van alle Contributiën, Wclkomften, enz. geaccordeerd hebben.; het ftuk der Recognitiën alleen uitgezonderd , dewyl zulks nog in Deliberatie is gebleeven, om daarover een nader Plan te maaken.
Omtrent de Zaak van het Commando is, ftaande deeze Vergadering, nog niets gerefolveerd. De Memorie, door de minderheid der Vroedfchap der Scad Amfterdam ter Vergadering van Hun Ed. Groot-Mog. overgegeven, is benevens de daarby gevoegde Misiïve, door de Rid.-derfchap en verfcheidene Steden voor Notificatie aangenomen ; doch Dordrecht, Haarlem, Leyden, Gouda en nog meer andere Steden hebben daarvan Copy verzocht, om in den haaren breeder te communiceeren. Zelfs heeft Amfterdam de Memorie overgenomen, en dus volgt bet, dat deeze geheele Zaak wederom op nieuw een poinr2t van Deliberatie in den Ed. Achtb. Raad van die Stad moet worden.
Louw. Dus is dan die Vloekmyn weêr te rug geiprongea op derzelver Aanleggeren! » Dik ■ be«ft het Oranje-Gepeupel al weêr gemist in haare Helfche Bedoelingen ; dus ligt het gruwzaam Plan, by 't Oranje-Corps gefmeed, geheel in duigen} — dus is hier de Verdervende Hand op de kraeludaadigfte wyze gefluit; ' dus heeft verraaderlyke Onskeoping de wreede vrucht van
haare hoop verlooren; ja, dus is de Hand der Godlyke Rechtvaardigheid nog klaarblyklyk
werkzaam in 't breeken van den Arm des Boozenï — En zou het Groote Voorwerp, ter wiens belangen dit gruwzaam kwaad weêr is gefchied , hier niets van weeien ! — Hoe is het mogdyk ! — lk hoop al. hans niet dar men reden moge hebben, om, onder aanroeping des Almagrigen, met den gtwyden Dichter dit van hem te zeggen , gelyk het inden r oori? er nieuw fte Rympfalmen dus voorkomt, v».*.. Zyn haniielwys baart aliyd fmart op fmart; Terwyl zyn oog naar ftraf noch oordeel zietj En daar hy ftout uw hoog gerichte tart, Blaast hy met fmaad op al wie wtêiftand biedt, En zegt in zyn gemoed: ik wankel niet, ,,, Terwyl ik, van geflaclne tot gedachte, „ Op myneu weg, geen tegcnfpeeden wa^hre." Krelis. Ik weet niet, of ik met u wegens den Eerften Staatsdienaar dezelfde "hoop moge voe* ,.den. Indien men op nieuw de ïriefche Stedelingen, vooral de Burgeren van Leeuwaarden oveï dit ftuk te reden Üelde, en het oordeel aan hen 'er van overliet, zy zouden, meen ik, nog reeds voorhanden zynde doffe genoeg vinden, om 'er eene bcllisfchende betrekking op dit voor-i «werp van te nuaken.— Maar verder:— Welke uitwerking belooft gy u wegens het Cotnmandc van het Haagfche Garnifoen i— Hebt gy de Relolutie, by de gerings meerderheid van den Raad -onzer Stede genomen, geleezen ?
Louw. Ja; maar ze komt. me al te ondoorgrondelyk voor myn begrip voor. — Ik moet zeg-; ■gen, dat 'er duiftere Zaaken in onze verlichte Eeuw aan den Staatshemel voorvallen, die myi Legrip doen Eclmieeren, om dat het die Zaaken zelve misfchien als Iclipfen befchouwt.
Kielis. Dus fta ik 'er insgelyks meê: Maar dat deeze Refolutie zelve fchynt geëclipfeerd tl zyn, zoude ik duiven vertrouwen; dewyl ze immers veidwyuen moest, op het van nieuws osei* neemen van de geheele gefteldheid der Za*k ; waarvan men «-en ander verfchyofel, onder goeda Aspeflen veiwachr, uit krachte van eene Üerke Memorie, die denklyk wel fpoedig gemeen ge. maakt zal worden. — Ondertusfchen blyft de Zaak van het Commando nog op den voet, ou welken men moge hoopen dat het altoosduurend, ten luifter der Souvereine Magt, gehoudet worde. — Gy weet van de Utiechtfche Zaaken nog niets»
Louw. Neen, Krelis! Gy weet dat de tyd noch my, noch u, het tot dus verre heeft toegela-ai ten. — Vaarwel, Vrind'. Ik wensch dat de geede Voonieuigbeid , rot heil van 't lieve Vadert land en deszelfs braave luwoonderen, alles van tyd tot tyd ten beste moge fchikken, ge.yk mei
ziet dat daor haare Gunsr reeds is gefchied. Slaap wel, en leef gezond.
Krelis. Ik bedank u, Vrind Louweris! Insgelyks: Wel t'huis; en de groetcnis aan Diewerrje.t.
" Gedrukt bj de Eive de Wed. J. vasj EGMONT: op de Regulieii Bxeêftiaat, te Amftcid&ra.



KRELIS en LOUW.
N3. 13. 28 Maart 1786.
Krelis. oeden Avond, Vrind Louweris! Zyt gy nog in behoorly. Vjr ken Wel Hand? , , , . .,
Louw. Behalven de Verkoudheid , die me wat lastig valt, ben ik gezond genoeg, om re hooren wat gy my zult te zeggen hebben. Maar hebt gv hecTnet de Gezondheid nog naar genoegen? _
Krelis. Volkomen, Vrind! En 't is my lief, dat gy m ftaat zyt my te kunnen en genegen my te willen hooren. — Ik zal vooreerst u dan voorfchetfen het zesde Vervolg van myne
Korte Aanmerkingen over de VRYHEID, met betrekking op ons gemeenebest; en by wien het OPPERGEZAG in hetzelve huisvest.
Het is wel waar dat Tacitus van Koningen en Vorften der Batavieren fpreekt, maar dus is eigenlyk hun Amptsnaam by het Volk nooit verftaan als een daadlyke cigenfchap van recht, tot uitoefening van het hoogst vermogen. Een Koning was by hen een waardig en dapper Man, die boven alle anderen uitftak in Zaaken voor het Volk te konnen uitvoeren, en daarom Koming genaamd ; gelyk het woord Vorst niet anders dan Voorde of Voorganger des Volks beteekent; en even ook zo de tytel van Hertog; gegeeven werd aan een Veld-Overften, die het Volk ten Heirtogi geleidde, en tegen den Vyand aanvoerde. Wat eigenlyk de tytel van Graaf oudtyds beteekende, is my niet bekend. De Romeinen noemden de Edelften uit het Volk Comités, gelyk dit woord thans by de Latynen voor Graaden gebruikt wordt, maar eigenlyk Medegezellen beteekent, welke meest in Honderd Mannen uit het Volk fchynen beftaan te hebben, die den Veldheer vry willig volgden en omringden in den Stryd, ook meesc altoos by en roEdsom zyn Perfoon waren, doch niet meteen flaafachtige onderwerping of dienstbaarheid; want zy eischten dikwils den Vorst iets af, waarin zy genegenheid hadden, het zy deeze of gene Wapenen, ofwel een Paard, en Wat des meer is; 't welk hun ook nooit geweigerd werd. Uit deeze Welboren Mannen, of, zo men ze thans noemt, Edelen, fchynen fommigen tot Graaven verheven te zyn, in laater tyd, toen de Franken, om. trent het midden der vyfde Eeuw, meest uit Thuringen, een zeer uitgeltrekt Gewest van Duicschland, dat, volgens Hornius, allede Landlchappen van de Elve tot aan den Rhyn bevatte, kwamen afzakken in eene ontelbaare menigte, en naderhand zelfs Gallie overheerschten, alwaar zy zich ternederzetteden, de Romeinen'er uit verdreeven, en het naar hunnen naam tramcryk noemden, gelyk ook in Duitschland hun naam in Frankenland en Frankfort kennelyk is gebleeven. — Deeze Franken, toen de Roomfchemagt, voor meer andere woeste Volken, als Gothen, Hunnen, Vandalen cn Alaanen, byna overal moest zwigten, doorliepen ook geheel Nederlana; en hadden al vroeg hunne Koningen; waarvan men Faramond, als dea Eerften genoemd vindt; de tweede Klodius, en de derde Merovéns; welke drie men wel voornaamlyk wil dat zich in deeze Landen eenigen tyd medé zouden opgehouden en eenige Steden en Sterkten gebouwd hebben .Zo
G . óa-



C 50 )
onderdek men dat Dordrecht de Hofplaats van Fardmond zy geweest, en dat in de Rivier de Merwe, gelyk ook in de Overblyffels van het zwaar Gebouw, nog genoemd het Huis te Merwe, de naam van Merovéus zoude zyn overgebleeven. De Nakomelingen deezer Koningen hebben vervol-
fens, na dat ze in Frankryk hun Verblyf gekozen hadden, over deeze .anden, om dezelven te berechten, fomrnigen hunner Gunftelingen aangedeld, onder den naam van Graaven, die men ook wel Ruwaards, Drosfaards en Baljuwen noemde. (By vervolg' meer.)
Louw. Dus zult gy allengs tot meer bekende Lotgevallen der Nederlanden, en vooral die van ons Holland, komen. — Laat ons nu eens het voornaamde der tegenwoordige Vaderlandfche Zaaken een oogenblik betrachten. — Aan het voorgevallene in den Haag, by het mislukt moorddaadig Oproer van den 17 deezer, is zeer waarfchyniyk meer verraaderlyks gehecht, als men zich verbeeld had. Schoon Hesfen Bauer, als Hoofden en Aanvoerders van het Moord-Complot gevlugt zyn, is evenwel Reist, die Capitein van 't Oranje-Corps was, in verzekering, en men gist dat 'er nog wel meer Medepligtigen aan de Samenzweering in hechteniAulIen geraaken. Men weet dat de Paruikenmaaker Mouraud het leven is gegund. Mogelyk kan uit hem nog wel meer getrokken worden, dat ter ontdekking van 't verraad zou kunnen dienen. Evenwel heeft by 't alleen aan het hartelyk medelyden, de edelmoedige voorfpraak en fterke inftantiën van de nooit hoog genoeg te fchatten Heeren Gevaerts en de Gyzelaar te danken, dat de Souverein hem, denzo fchuldigen Mouraud, even voor hy de verdiende Doodflraffe zoude ondergaan, daarvan genadiglyk ontheven, en de Sententie in die van een eeuwigduurend Confiaement veranderd heeft; welk genadebewys, met bygevoegde fcherpe vermaaning ter fchuldigc pligtbetrachtiug, den Volke-terftond daarna werd medegedeeld, door het openiyk afleezen van eene Publicatie.
Krelis. Zo kent men de Edelmoedigheid van Braaven in byzondere wraakzucht aan eene zyde te dellen, zelfs omtrent dezulken, die voorgenomen hadden hen de SlaguOffcrs eener opzetlykc Moordwoede te maaken. — Den Souverein echter verder te beledigen, en geen verdienftelyker ftraf te ondergaan, daartoe is den onberiaJcn hoop de pa* afgefficeden, en zal zich, agtervolgehs de Publicatie der Staaten, ontwyfelbaar we'J wachten geene oproerige Bedryven meer te onderneemen. — Het ware te wenfehen,' dat men de twee gevlugte Schurken in banden had, daar wat was, zou dan ook meer komen, gelyk ik in de Nederl. Cour. van Schuurman heden leeze, dat zulks, doch up' zyn Mofsch, door Hesf gezegd zou zyn, wanneer hy by 't Exjrceeren van 't OranjeCorps geduurig buitengewoon groote giften op den Trom wierp; en dit kon hy doen uit giften van anderen, in wier belangen hy, door omkoopinge, gebragt was: Want men'verzekert, dat een Heer Donateur en eene Dame Donatrice van dat Corps, de eerfte 3.00 en de tweede ico Ducaaten voor hetzelve gefchonken hadden. — Oade'rtusfchep vind ik in de aangehaalde Courant, dat de Hoofdfchuidige H?f zyn reekening tè vooren reeds op nog grootcren buitgemaakt had, indien de moorddaadige aanftag mogt mislukken, gelyk zulks, Gode zy dank, gefchied -s: Maar nog eens berhaalc ik het tc wenfehen ware,'dat men ook dat
doem-



t
( 5i )
doemwaardig Hoofd der. Schuldigen had kunnen magug worden, ja, dat het nog mogte gefchieden. Dat die Schurk alles vooraf had overlegd, blvkt, om dat hy te vooren zyn Winkel aan zyn Stiefzoon had overgedaan, op dat 'er, na zyn vlugt, geen aanfpraak op zou vallen. Mennzegt, dat hy aan een Koopman in Galantenën 38C0 gis. fchuldig is, en de Krygskas van het Oranje-Corps, die hy medegenomen heeft, buiten het gene hy nog voor dezelve ontvangen en met in rekening heeft gebrast, beftaan heeft in eene fomme van 11742 gis. Misfchien is hy 'er meê naar zyn Land, en kan 'er den grand Sieur van fpeelen. Dan evenwel vertrouw ik, indien men zyn verblyf ontdekte, 'er wel een tetug-eisch van den Souverein op zyn Perfoon zou volgen , als op een openbaaren Verraader, die zich had toegelegd om door gewelddaadigheid deszelfs Oppermagt te fchenden ,, de Conftitutie des Lands te krenken, en de Burgerlyke Vryheid en Rust te ftooren.
Louw. Indien men flechts die Boozewichten beide Hesfen Bauer wist optefpooren ; maar ik zou vreezen, dac zulks door krachtigwcrkeude Inftrumenten van de Verdervende Hand zal worden voorgekomen. Ondertusfchen is de Schilder Reist voor Heeren Gecommitteerde Raaden 's middernachts tusfchen den 25 en 26 deezer gehoord: Zynde deeze Heeren tot half één dien nacht vergaderd geweest. Ook is ter Vergadering van Hun Ed. Gr. Mog., met eenpaarigheid van Stemmen , genomen eene zeer gewigtige Refolutie, behelzende in fubftantie: „ Dat in achting genomen zynde, dat , uic de bekomene Inforraatiën, omtrent het zogenaamd Exercitie-Ge\ nootfchap, waartoe de gevangene Francois Mouraud behoord heeft', \ genoegzaam blykt, dat by hetzelve, onder den fchyn van zich in den Wapenhandel te oefenen, byêénkoomften gehouden en overleggingen gemaakt worden, die tot fchending der openbaare Rust, en tegenkanting tegens Hun Ed. Groot Mog. wettig Gezag uitloopen, en dat der" halven, vooral na de dagelykfchc ondervinding, die hiervan reedsbe*' fpêurd is, zodanig Genootfchap met geen mogelykheid langer kan wor',' den geduld; is goedgevonden en verftaan, Heeren Gecommitteerde ** Raaden wel expresfelyk te qualificeeren , en te gelasten, om zonder eenig verzuim, aanftonds de noodige middelen in 't werk te ftellen , '' tot frnaale en meest efficacieufe vernietiging van het vöorfz. Genoot', fchap, en weering van deszelfs geheele of gedeeftelyke famenkoomften , onder wat pretext hetzelve zoude mogen weezen, mitsgaders, ook uit hoofde van de reeds ontdekte verdeiffelyke raadjQ.igen, welke uit , hetzelve Corps voortgevloeid zyn, zich naauwkcurig te informesren \\ op de Leden, die daartoe mogten hebben behoord, en op derzelver ' ófédrag een waakend oog te houden ; alles onverminderd zodanige Pro", cedurës als ten aanzien van zirlkèn uit het gemelde Corps, welke daadc\\ lyk mogten blyken zich ftraffCh'nldig gemaakt te hebben, zouden moztn bevonden worden, tot bevordering der algemeene Rust, alhier noodig te zyn."
Ingevolge deeze Refolutie is door Gecommitteerde Raaden aan de Magiftraat van 's Hage aanfehryving gedaan, Om, zo veel in haar is, te voldoen aan den inhoud derzelve, en van derzelver bevindinge en verrichtingen een fnocdigften rapport te doen, om voorts de Trom, Pype-
G 2 - bes-



C 52 ).
bosfen, en 't geen verder -privatïvelyfc aan gemelde Genootfchap behooren mogt, onder hunne bewaaring te neemen.
Krelis. Zie daar dan het geheele Oranje-Genootfchap voor dusverre vernietigd. — Dat'er nooit een diergelyk weder opgerigt worde, verhoede God! — Maar wat is 'er verder van de Ucreclufche Zaak te wachten ? — Zou alles aan der Burgeren wensch verder beantwoorden ?
Louw. Wie weet bet, Vrind! Het Volk en de weldenkende Regenten aldaar hebben reeds veel gewonnen. Dc Tyd zal fpoedig leeren , .welk een gedrag de Staaten en anderen, die of niet willen, of buigingen inde geheele Zaak trachten te maaken, houden zullen. Standvastigheid en moed, aan beleid en bedaardheid gehecht, zullen de Volkszaak moeten doen zegepraalen. ■— Ik heb ondertusfchen van eenen, fchoon my onbekenden, Vaderlandfchen Vriend te Amfterdam het volgende Dichtftukje ontvangen, met verzoek, om het in ons Blaadje te plaatfen, waartoe ik my geoordeeld hebbe, uit zucht voor waare Patriotten en de Patriootifche Zaak, verpligt te zyn. Hier is het, Vrind!
aan UTRECHT. Standvastigheid met Moed gepaard, In fpyt van Heerschzucht, VRYHEID baart»
Triumph! Triumph! myn VADERSTAD,
Myn Kreb! myn Wieg! myn Bakermat! Gy deedt de VRYHEID Triumpheerenj En liet Ü nooit door Dwang regeeren:
Gy hebt door Moed, Beleid, en Magt,
De Heerschzucht niet alleen veracht;
Maar ook, tot Heil van Volk en Staat,
Verplet den fnoode Arijlocraat! Gy hielpt die Braaven uwer Heeren, Die nimmer dwingen, maar regeeren.
Gantsch NEERLAND heeft thans juicbens-ftof, ' Gantsch NEERLAND zingt tot UTRECHTS Lof,
Gantsch NEERLAND galmt, als UTRECHT deê,
Met luider Stem: Triumph'. Roezeel Amfteldam
1786. F. U LTR A JECTINUS.
Krelis. -Braaf!—* ó Dacht elkwel, Vrind! hoe luisterryk zon het licht van Vryheid en Eendragt Neêrlandsch Volk weder beftraalen ! Hoefchichtig zou het Verderf van 's Lands Welvaart naar zyne helfche holen vlieden , en hoe bedaard , hoe biy zou het vreêzaam, evenwel moedig Bataaffch'eVolk de vruchten van zyn geluk, in dit goede Land, als onder zynen Wynftok en Vygenboom , gerust en vergenoegd mogen fmaaken ! —• De groote Alzégenaar geeve hiertoe meer en meer zynen zegen !— Vaarwel, Louweris! Ik wensch je wel te rusten.
Louw. Ik bedank je, Krelis! Ik wensch je 't zelfde. Wel t'huis, en de groetenis aan Grietje.
w*««ikt by de Eive de Wed. J. vah EGMO.NT: op de B-egalieis Bieêftiaat. te Aitifleidam,



LOUW en KRELIS.
N\ 14. 4 -April i785.
Louw. Tk wensch je een goeden Avond, Vrind Krol is! Hoe hebt gy J. 't met de Gezondheid ? }
Krelis. Al redelyk, Vrind Louweris! Hebt gy het 'er ook zo meê dan zyn wy beide gezond.
Louw. Dat is zo. Het zal u derhalven niet verveelen, hoop ik, my eerst een weinig van uwe verdere Korte Aanmerkingen mede tedeelen eêr wy over de tegenwoordige Zaaken iets fpreeken. '
Krelis. Ik kan u zulks niet weigeren. Zie hier dan het zevende Vervelg der
Korte Aanmerkingen over de VRYHEID, met betrekkin* op ons gemeenebest; én by wien het OPPERGEZAG in hetzelve huisvest. Men vindt, voor zo verre ik weet, geen anderen Graaf over Holland en friesland te vooren aangefteld, die dien naam droeg, AmDiederikde Enfle die een Vreemdeling was , een Zoon van Sigibert, Hertog van Aquitanie, en derwaards gezonden ter berechtinge, niet ter beheerfchinge van dit Land. omtrent het Jaar 863, nadat de Noormannen, onder anderen, ook deeze Gewesten met ontzaglyk groote zwermen overloopen hadden, en yslvke vernielingen hadden aangerigt. Na dien tyd vindc men ons Landgewest ook eerst Holland genoemd, naar een Eiland in Noorwegen, AztnogOllavd of Oland heet; insgelyks is Zeeland dus mede geheeten naar een ander van dien naam in 't Noorden, welke benaamingen aan deeze twee Provinciën door de Noordfche Volkeren, die hier en alomme, waar zy kwamen, allerwreedst huishielden, zeiven fchynen gegeeven te zyn
Het was Karei de Kaluwe, Koning der Franken , welktTin alle zynè onderhoorige Landfchappen Graven aanftelde; evenwel niet, gelyk ik zo even zeide, om deeze Gewesten gebiedenderwyze te regeeren Het Volk behield in zo verre zelfs zyne Vryheid, dat het de over 'hen gefielde Graaven, indien ze by hen niet aangenaam waren, weder te rW konde zenden, gelyk vervolgens gebleeken is dat het deed, als mei Robert de Vries, Godevaart nut den Bult, Diederikden Vyf den, Lodewyk v*ri Loon, Willem den Eerften &c. Evenwel na dac deeze Landen reeds een Keizerlyk Leen zynde geworden, door deeze Vreemdelingen berecht werden, mistte onze Voorouderen de Vryheid, dat ze niet meer door hunne eigen Vergaderingen van Welboren Mannen Graaven konden verkiezen en bemagtigen met het opzigt over de Rechtsbeftellingen ; want hierin alleen beftond voorheen al het gezag der zogenaamde Graaven.
De Schryver van het Begin, Voortgang en Einde der Vrye en der gewaande Erjgraaftyk Bediening geefc ons uit Marcolf de vertaaling van een ftuk uit hut Formulier van der owde Graaven-Lastbrief, luidende aldus:
Derhalven wy N. kennisfe hebbende van uwe bekwaamheid en tróuwe s, tot ons, u daarom over dat Landfchap N. welk uw Voorzaat N bediend ,a heeft, het Recht van Graaf, Hertog, ofte Patricius (zoveel ais Raads-
G 3 „ va-



C 54 )
„ vader) te zyn , opdraagen, in zulker wylze, dat gy U omtrent ons en
, onze Regeering trouwelyk zult hebben te gedraagen, ten einde de aldaar woonende Volkeren, 't zy Franken, Romeinen, Bourgonjers, en s, ook alle anderen , genegen zyn daar te blyven : En dat gy hen beboor,, lyk, volgens hunne Wetten ofte gebruiken berechtet; alsmede de We,\ duwen en Weezen befchermt, en daar-en-tegen de Moordenaars, Roo' vers en Schelmen ftrengelyk vervolgt. Opdat die onnoozele Volke\\ ren, onder uw bellier leevende, in heuglyke ruste blyven. En alles wat uit krachte van dit uw Ampt aan den Heere vervalt, zult gy zelfs ,, in onze Schatkist ofte Fiscus te brengen , ofte aan te geeven hebben."
Dit bewyst dat de door de Keizeren, of Koningen aangeftelde Graaven, niet anders dan Opperrechters waren. Maar al terftond met Diederik den Eerften, maatigden zy zich meer gezag aan, dan hen toekwam, en Wisten het Graaffchap Erflyk in hunne Geilachten te houden, doorHuwelyken hunne Huizen en Geflachten aan die der magtigfte Monarchen koppelende, waardoor zy eindelyk zeiven tot Keizers en Koningen verheven wierden.
• Myn voorneemen noch beftek gedoogt de byzondere Gefchiedenisfen aller Graaven en met hunne Lotgevallen die van ons Vaderland aantemerlcen • hiertoe behoort men de voornaamfte Schryvers, wier kostbaare Werken ik niet bezitte, naar te zien.
(By vervolg meer.)
Louw. Al wel voor deeze keer. Zeg me nu wat Tydingen 'er, aangaande de tegenwoordige Zaaken, ons Vaderland betreffende, in de Kieuwspapieren voorkomen.
Krelis. Volgens de Haagfche Tydingen is, na dat de Kapitein van het ©proer-Corps, dat is van het geweezene Oranje-Genootfchap, eenige maaien verhoord is, en nog op de Casfelenye zit, laatstleden Vrydag de" Knecht van dat Corps door Dienders van den Fiscaal Luiken, fterk aeboeid op de Gevangen-Poort gebragt, op het Binnenhof opgeligt zynde, na dat die Knaap, die zeer brutaal is, zo men zegt, by Heeren Gecommitteerde Raaden was opgeëischt geworden- Waaruit men opmaakt, dat 'er wegens het bewuste Oproer nieuwe ontdekkingen zyn gedaan; doch welke, daarvan is tot nog toe niets uitgelekt. — Althans dus lees ik Tn de Haari. Courant van deezen dag;
Van den gevangen Reirs in de Castelenye, en den Knecht of Poortier van het Oranje-Corps op de Poort, verneemt men niets. Vrydag heeft de Magiftraat doen verbieden aan de alhier zynde Boekverkoopers, van geene gedrukte ïïaamlysten van het gemelde Oranje-Corps uittegeeven. Intusfchen heeft het geval, door die Lieden ondernomen, op den 17 Maart op het Binnenhof, ten gevolge, dat alle Burgers, die eenigzins voor weldenkend willen doorgaan, alle Sehutterlyke dienften weigeren met hun te doen, uit hoofde dat uit de laatfte Publicatie van onzen Magiftraat op order van den Souverein blykt, dat op alle de Lieden, welke onder dit Corps zyn geweest, een Waakend oog moet worden gehouden-zo dac 'er denklyk een of ander middel zal moeten bedacht worien3' om de Weldenkenden te vredea te fteïlen, Intusfchen verzeker-t
ïnen



(55) a , •
men dat bisteren avond de Krygsraad der Schutterye vergaderd zoude zya eeweesc f dat denklyk hierover zyn zal. 6 Touw De rechtzinnige Schutters hebben wel dégelyk gelyk van met rulke Medeleden niet te willen verkeeren ;. want al waren zy mets het Sé bewust v*n eenigen toeleg, door hunne omgekogte Hoofden tegen hegezag des Souvereins, en de Rustverftoonngder Plaatfe hunner awoofw en Burgerlyk Verblyf, zo eischte nochthans het Welzyn des Vofks, hetwelk de ojperfte Wet by eenen ieder, hoe hoog or laag vaa ftaat hy weezen moge, niet te deelen in de begrippen en hancelmgen van dezulken, als zy wel hebben geweeten tegen dn e Wet regtftreeks wnteloopen , ten zy ze hebben mogen begrypen, dat de Kapitein-Gene■»l w/r etht tot hooger gezag had, dan zyne Meeftersen Bertalsheeret en dat Hy aïeen h°et Sas die het Welzyndes Volks bevorderde. Maar welke verkeerde denkbeelden voeden zy dus dan met, daar de Daadrn he? tegendeel bewyzen! >- Vraagen zy welke Daaden i De onge£nn-7iamh*id van den Eerften Staatsdienaar-zelven aan die Wet; de föSwbSSöïï der Burgeren in verfcheide Steden; door het voortrekken var zyne Vrienden7 ter verdrukking der vrye uitoefeningen van derzelver Voorrechten , het fchenden der aloude Privilegiën m 't verkiezen Jérfiagiftraateoi het begiftigen met Ampten aan Vreemdelingen , of aan onbevoegde Perfoonen :--Dit alles tegen het waar beftaan dergrondregelen San die groote Wet, waarop de geheele uitftrekking der V ryheid , zo in c Bur-erlyïe, als Staatkundige berust, en moet blyven berusten , zullen er Se" s ooit Rechten of VoSrrechten voor rechtzinnige Burgers en RegenSn nhats hebben. — Ik koorn niet verder als onze inwendige Zaaken Ketreft Want wilde ik flechts aanhaalen de Bewyzen van het verkeerd «dra-van Willem den Vyfden in het bellier der Uitvoerende Magt, hem fanberrouwd, dan had ik wel werk den gcheelen nacht over, tot morgen ochtendïoe, om zulks naar den uitflag der Zaaken aan te toonen. Zyne ïcle van Confidentie (Ó welk een laagheid van Zyne Hoogheid! ) zou
Ata van v^u v Maar dit zy zo. — Evenwel, nehalven
ook deeze untoppen^ van den Staatsdienaar, behoorde ieder der Haag. ?,h/sr^ hy een der Leden van het Oranje-Corps wiera, be-
^f4nen te heSbef, da? hy, om zo te fpreeken God en den Mammon Km gelyk kon dienen; want kennen alle Schutters m den Haag de Sten van Holland voor 's Lands Souverein, en hebben zy m acht geromen dat deeze door deszelfs aangeftelden Dienaar meer dan eens, HeT behoo lyk gehoorzaamd is, dan moesten zy, vooral na het voorgeniet DeilJl'Y/N *Q her ,,0, zichin geen Genootfchap begeeven heb* ï™M-et ï » ekSe'n wef kondln befeffen, dat Jnke! opgericht & l^u -gen «StS^SS geSfn



C 5<S )
draagen hebben? - En is het dan zelfs niet pryslyk, dat geen rechrrinmVp Schutter met: zulke fchenddaadige Lieden We/wil w^™fi£™g der als Medefchutteren erkennen? vtr Krelis. Ik fta in uw gevoelen, Vrind! En ieder Schutter, geweeztn L.d van dat Schand-Corps, verdiende voor altoos op de Haagfcte Sch?t ters Lyst u.tgefchrabt te worden; gelyk te wenfehen is da? de Burger krygsraad befluiten moge te doen, hen op de betaaling van eene IwrVvfc fche Contributie, by hunne ontfehuttering fteilende, fenoe-zaam ï ten boete van hut> misdryf te doen gelden ; want immfrs SeTet Tammer zyn, dat d;e kwalykdenkenden 'er zo gemaklyk afkwamen als het even gemaklyk zoude zyn beterdenkenden 6Voor hen ,ride phïïs te fte len. — Ondertusfchen zal de Tyd leeren wat 'er van deeze Zaak -Al wm-lïn Maar ik; heb iets in dezelfde Haarl. Courant geleezen'1ac my zeer bv-* ponder is voorgekomen, mede onder den Haag, maar betreffende Amfterdam;als zoude het een Hap der meerderheid van de Vroedfchao zvn d.e, zo het waar is dat men 'er van aanroert, myns oordeels veeleVechtzinnige Amfterdammers met alleen, maar alle braave Patriotten Verhel zen moer. vciuaa-
Louw. Gy meent misfehien deeze tyding.
Men zegt, dat de meerderheid der Rezeerinsr v-n im/i<,„i,„ , ■ Gedeputeerden der andere Steden een ciSg B^f hfef fcoveï geeven , in welken zy de beweeggronden en redenen bybrengt , welken zy gehad heeft, dat het Commando aan den Prins ErffiXuder onder zekere bepaaling moest te rug gegeeven worden: en waarin zy hen teffens verzoekt, om zich insgelyks over dat onderwerp te willen veïk aa ren , ten einde die affaire eindelyk ecas af te doen ver.viaa-
Krelis. Ja, Vrind! komt u die mede niet byzon'der voor? - Maarzon het wel waar kunnen zyn ? Ik geloof het niet ? - Zou dan een : gerinee -meerderheid van eene Stad, op hunnen naam alleen BrtTn aa/anTefe Steden mogen rond zenden, zonder eene formeele RefoLre van het gantfche Ligchaam der Vroedfchap? Dit zou iets overmagtUs aanduiden waardoor, naar myne gedachten, de luifter des Raads nift wt-S verlie' zen zoude, en de Burgery tevens maar zou moeten gedoogen, wat fom
:«fla?0o£de ^lot^lS^ -' M.Ï wel t'huisen flaap gerust. ö vaar^l, groet de Vrouw;
geSe ö J% w^ién? * Ge*°ndheid - een aan-
vaJ'de'vr?irytftLr O UW "lïtl 'fkF^^'^^T)^ -ervaardigTL^
in geene Liedboeken gevonden worden A l^ n' r° al* dez,elve™g én nituwftewyzen^ D^prysh?47uiver's. P ' fr3aiftej keunSlie
' Ceimkt b, de ElTe fcw* J. ™ ,fGMONT; ^l^»^-^^, t^p^-



KRELIS en LÖU
N°. 15. it ApHl Ï786.
Krelis. *eB8ch J"e eea goe(ien AvoQd, Louweris ! Vtót gy wei*
1 ik ben gezond» 1 t Dat is het waare van myn tegenwoordige* toeftand, dank zy
4en HMiel! Het genot van Gezondheid is een allergrootfte Zegen. Maar
WKrelisUWIkbzTegdagiTgfeen Krant, kyk 'er zelf in, als gy % goed
jvrens. x ee :n zvn om 'er wat van te zeggen.
V1Louw. Ja, zo if'!: MTrVengt gy voorüf geen Vervolg van uwé
K°lfrplf/nnDaarnheb ik voótdeeze reize tny niet toe gezet, en zulks uitnefteld tot onze aanftaande Byéénkomst. Laaten wy nu maar een wein.g over de tegenwoordige Zaaken fpreeken.
Louw Wel nu die Krant, die gy hebt aangeweezen geeft er ons
Stof toe. ™^^&™^R£^^te Heeren f> TogaeZ fMn A$e», PJ- van derdes en % H. Vingerhoed hebr. B00.S*en>J - h ƒ im ais voor nog vyf welmeenende Leden van ÏÏiïort&iTéïa^P. Geenrs, % P Boogaert, J. f. Elzevier, % Reemater hl S. van Hoeg/lraten, gepasfeerde Woensdag, by M.sfive leadSeerd aan Hun Ed. Groot-Mog. de Staaten deezer Provincie, verzoek om eene extraordinaire voorzieninge van den Souverein Sïens de aaka?nde verandering der Magiftraat, op den 19.April eerstkomende Daar die braave en door eerlyke Regenten mets beoogen dan hé?welzyn der gantfche Burgery, en verre af zyn, van hunne eigen IroBthSr ten kisten van eer en deugd, te zoeken; twyfelt men alhier flr of de Souverein zal zodanige Refolutie neemen, dat eerlyke Reuiet, or de.i3;nep'"J en p[j„t getrouw zullen kunnen zyn, en dat laage in d?onm?B5yk£i^gffteTd zullen worden , om verder fchadelyke ande yke'mfatr'egelen'te neemen , waardoor zy het algemeen wel1™ hunne Perfoneele wraak of ambitie opofferen. yKreïa Daar he° in eene Stad dermaaten gefteld is dat Regenten en Reten en elkander niet verftaan, om eigenlyk wettige fchikkingen in het Reilerfngsw?ezen hun betreffende, te volgen, is het zekerlyk beter den Sofverèif als de Volksmagt vertegenwoordigende, ten Bellisfchc: en Befchikke te gebruiken, dan aan een derde en laager Perfooh, gelyk de ' Eerfte Staatsdfenaar is, daartoe een onwettig vermogen te laaten 5 fchoon het andets beter ware, dat iedere Stad haare eigen Regeeringsbeftelling, volgens haare Voorrechten en Vryheden zelve handhaafde. — Welke Berichten heeft men verder uit den Haag. Louw. Deeze, Vrind Krelis! Luifter.
X den 8 April. Hun Ed. Groot-Mog. de Heeren Van Holland, die hedfn en gisteren vergaderd waren, hebben zich vervolgens gead-
^T^S^n^^l'op een Request van % Genootfchap van Wa^littvoTtVaürlmè^ gisceten gepresteerd, eene voor dat



( 58 )
loffelyk Genootfchap zeer honorabele Refolutie genomen . in fubftantie behelzende, dat Hun Ed. Groot-Mog. zeer laudeeren de poogingen en het gedrag van 't genoemde Genootfchap, tot hiertoe gehouden, hun verzoek Rellen in handen van Gecommitteerde Raaden, om daarop,, ce dienen van bericht, en interdiceeren, hangende de Deliberatiën over hetzelve, het oprechten van eenig ander Genootfchap hoegenaamt enz.
Voorts is ter Hoogstgemelde Vergadering ingekomen eene Misfive van den Hoogen Raade van Holland en Zeeland, waarby dat Gerechtshof zich beklaagt over Hun Ed. Groot-Mog. laatfte Publicatie, waarby Gecommitteerde Raaden geauthorifeert worden, om tegens de Rastverftoor, ders alhier te vonnisten, vermeenende de Hooge Raad daardoor in deszelfs Rechten verkort ce zyn.
Den Raad,van Braband, onlangs aan Hun Hoog-Mog. moeten berichten op de Misfive der Regeerderen van 's Bosch, waarby dezelve hunne Privilegiën reclameeren, bragt de Meerderheid een voorde Brabanders ëisfavorabel bericht uit, terwyl de Minderheid, beftaande uit den Heer Prefident van Laer en de Raadsheeren Hartman, van Eek,en Parvé, zich verpligt rekenden, hun gevoelen over die gewigtige Zaak insgelyks by wyze van bericht ter kennisfe van Hun Hoog-Mog. te moeten brengen. Dan ter deezer Vergadering dit Bericht inkomende, en gedelibereerd zynde, of men hetzelve zoude openen, advifeerden twee Provinciën daarvoor, twee andere Provinciën verklaarden zich ongelast; terwyl de drie overige Provinciën konden goedvinden te concludeeren, dit Bericht ongeopend terug te zenden.
Men verneemt, dat,, dit door de Hollandfche Gedeputeerden ter Vergadering van Hun Ed. Groot-Mog. gerapporteerd zynde, daarop gerefolveert is, den Heer Raadpenfionaris tegelasten, dit Bericht der Minderheid te requiteeren, en immediaat voor alle de Leden der Vergade ring te doen drukken; zo dat deeze Zaak gewisfelyk van gevolg zyn za!
Men verhaalt 'er by, 't geen echter ongelooflyk,voorkomt, dat men getracht zoude hebben het daar heen te dirigeeren, dat die braave Minderheid,, om.hunne demarche in deezen ten voordeele der Brabanders gedaan, van hunne Posten ontzet wierden.
i Zeker Heer-meldt uit Cleef, dat hy de beruchte Hesfen Bauer aldaar ontmoet heeft, logeerende by Vlugt, in de Zwaan, en dat zy, den ? deezer, van daar verder waren voortvertrokken naar Keulen.
Krelis. Zo ziet men, dat 'er ook braave Lieden in den Haa» zvn en meerder in getal nog dan Schurken, die met hun Oranje-Corps on eene oproerige niet alleen, maar zelfs moorddaadige wyze getracht hadden hunnen Afgod in de plaats der Souvereine Lands.vaderen te verheffen en een Moordtooneel te vernieuwen, gelyk aan dat, op welke de braave de Witten , immers mede ten gevalle van een Stadhouderlyke Dwingeland, de onfchuldige Slagtöffers van een opgeruid Gemeen waren. — Dat ver der ook de Zaak van Htellandsch Braband door den Souverein deezer Pro" vmcie ter harte wordt getrokken, daarvan hoopt men mede een »oedë uitkoomst te zien. De Rechtvaardige God zeegene de Handhaaving dei Rechten van deeze rechthevende Landsvaderen. — Weet ge ookno» iets. meer byzonders > de aigemeene Zaak betreffende ?,
Louw.



( S9 J
Louw. Dit nog; Luifter , Krelis.
Leeuwaarden den _ 8- April. De beruchte Predikant Johannes Bultliuys-, te Snede, heeft eindelyk zyne Scraffe ontvangen voor het fchandelvk misbruik-, dat hy van zyn Eerwaardig Ampt gemaakt heeft; zynde oa JJingsdag oen 4 deezer, ten aanhooren eener menigte Perfoonen tee-en hem gepronuntieerd de navolgende 6 Sententie voor den Procureur-Generaal deezer Landfchappe R. O. Klager, tegen Johannes Bulthuys, Beklaagde. ' Gezien by den Hove van Friesland de Proceduuren, voor dezelven Hove hangende, tusfchen de Procureur-Generaal deezer LandfchaoDe
• °J Pf^i6" eenre» op en tegen Dr. Reinier Carel Blom, geoccu! peerd hebbende voor Johannes Bulthuys, Predikant te Sneek, Beklaagde ter andere zyde. ' "buc
Het voorfz. Hof, op alles rypelyk gelet en geconfidereerd hebbende het geene men in deeze behoorde te confidereeren, in den Naame en van wegens de Heerlykheid der Landfchappe van Friesland: Conaemneert den Beklaagde ~- ter zaake, dat hy op den Predikftoel, zo in zvne Re devoermgen als in zyne Gebeden, wanneer hy de mond der Gemeente" tot God behoort te zyn, zich heeft uitgelaaten in bewoordingen! ge fchikt om daardoor aan de Gemeente bekend te maaken zyne bvzondeïê begrippen omtrent Staatkundige Onderwerpen; ten dien einde Sui kende verfcheidene paslagiën uit Gods Woord, zo als onder andereïn de maand Oftober 1784, biddende voor Zyne Hoogh. den Heere PriVcl Erfftadhouaer, zich heeft uitgedrukt in diervoege : ,, De Schuwen heb! „ ben hem veel bitterheid aangedaan, ende hem befchooten, ende hem „ gehaat;" en den 31 Oftober 1784 , by eene gelyken geleinhefd™ „ De Schutters hebben hem befchooten met Pylen/in vifrigfèraakU V V^ny"n.en wreed Adderen vergif gedoopt. " En dac niettel'enftaandP de Magiftraat der Stad Sneek o| den 3 December !784," an dï! Be klaagde door een Misfive zeer ter rechte haar ongenoegen hadde te kennen gegeeven over eenige woorden , welke de Beklaagd! gewoon was op den Pred.kftoe ,n zyne Redevoeringen en Gebeden te laaten inviel jen , welke niet alleen onaangenaam waren aan de Toehoorderen mai" ook nergens toe tonnen dienen , als om de Tweedracht in haare Stad et (de Gemeente, voort te planten, mee last om voortaan alle vinnige u? .drukkingen en beoordeelingen over publieke Zaaken op den Predfkftoel :agter te laaten; echter de Beklaagde op den eersc daaraan vcEigenden .Zondag zynde den 5 December 17-84, in plaats van daaraan te fehoori^aamen, zich nog veel driftiger heeft uitgelaaten, necmende zynf Vooï.
i;a^^lSeSe!h,el ? * <7 eQ ™» * *• l-WK, ,
, „ Ik heb te veel eerbied voor dat Woord van den levenden God te P' "»C50rartR,yr^uId^ c,e maaken aan uw Bloed, te veel ontfermin- • ; cmi:rr.,h.re Zielen, dan dac ik niec vrymoedig en onfö-*
> W °« VVüurJ' dat God my in den mond gelegt heeft, tot u
" zoiider donfCrVenv(UlleACn V3R G°,ds WeSeD ernltig waarfchouwenl.
d'"©Maffe Menfchen vrees daarvan afgefchrikt te worden,, of f
> my i cvle, ichuldig te maaken, op dac giet anders uw bloed
11 2 v--



( 60 )
v»n mvne hand mogte geëischt worden!" Vervolgens dsarby voegende •i^oX Jefaia St?v«. » Roept uit de keele, en houdniet in, ver-
St uwe ftemme ais een baxuine en verkondigt myn Volk haare over" treeding, en den Huize Jacobs haare zonden! En voorts: ,, Zo han" Helden ook de Heilige Gods Mannen, de Propheeten, de Apostelen, " onder het Nieuwe Testament; hoe vrymoedig en getrouw waren zy '* niet in de beftraffing, zonder aanzien van Perfoonen; zie zulks in Ste" Xnus Handel. 7. Die voorbeelden wensch ik van verre na te krui" Sen- God wensch ik, zal hier toe alle noodige Wysheid en Genade " ?chenk1n, en met zyn Vrymoedigen Geest my Onderfteunen! Verders op dien zei ven 5 December, gelyk mededen pen 23 January 1785, bfdLnPde voor Zyne Hoogh. den Heere Prince Stadhouder; ,, Sterk hem,
o Heere! onder alle dien hoon en fmaad van een gedeelte eener on" H^nk-foaare of ontaarde Natie! "
" Waardoor de Beklaagde zig heeft fchuldig gemaakt aan onbetamelyke -«Itdrukkinnen en toepasfingen , met verachting van de bevelen zyner lïrSe Overheid, en gelegenheid heeft gegeeven om Tweedracht en Onrust in dStad en demeente van Sneek aan te voeden, verfcheidene S Texten daartoe misbruikende. - Om aan het Comptoir der Domainen, ten profeite van de Heerlykheid deezer Landfchappe K te betaaf ' Vomma van 500 Goudguldens en-zulks binnen veertien dagen eerstkomeS by gebreke dies° Fiat Authorifatie op den Deurwaarder, omme dVzelve met middelen van Executie in te vorderen, en ConderoSSrt deïïelve mede in de kosten van Procesfe tot 's Hofs lauxatie. Ordonneert wyders den Beklaagde, om zich in het vervolg van dierge1 Fvresfen te onthouden, by pesne van zwaardere Straffe. En zal tS dS einde Copi van deeze aan den Magiftraat der Stad Sneek worden toegezonden ,om daarop een waakend oog te houden, en te doen houden.
Aldus gedaan en uitgefprooken in de Cancellerye binnen LeeuwaatdenXA April 1786. Ter Ordonnantie van den Hove,
(was getekend) S. j? Afiü.k..
Deere Sententie ter kennisfe van Bulthuys gekomen zynde heeft hy kunnen Goedvinden, om aan den Kerkenraad te Sneek te communiceeren, Sa? hy van oogmerk was zyn dienst neder te leggen; en zyne demislie Tnu vraaeen, en dat hy hen by deezen verliet-; doende hierby (het geen veel fïhvnv an fpotterïye heeft,) drie buigingen, gelyk men gewoon is , ?en Hove te doen, onder het uitfpreeken van deeze woorden: „ Wy
zullen allen voor één Rechter verfchynen!" " Krel ? Een fraaie Leeraar op den Stoel der Waarheid! — Goed , zeer goed d.t men him loon naar werken weet te geeven. Zo kan by zyne verdoften best leeren1, kennen^ waartoe hem zyne drie Hoofdfche buigingen te meer doen uitmunten: Da : £ »rv hi« meê zyn affcheid neemen; wanneer hy de hem opgelegde boete betaald! 11 y_ Dit voorbeeld is zeer goed ter aandoeninge van andere in ons Vaderland S hun gehoorzaamheid aan bunnen wetüge Souverein te leeren. — lk had gelegen-. Md om veel hier van te kunnen zeggen, uit voorbeelden van yroegeren tyd; dam d!ar h« mvn tVd en ons beftek thans niet toelaat, zal het mooglyk nog wel op eenn ÏÏer tyd te pas komen. Vaarwel, Vrind Louweris! Slaap gerust
Louw. Insgelyks VrindJrCreli^MVelj'huis, en de groetems aan Grietje.
~^ukTbjT«iive d« Wed. J. v^TÊGMONT: op dc Regulier» Bieêftiaat, tc Araftert&ru.



LOUW Erf KRELIS
N'. 16. i8 April 1786. Louw ^y ie me op myn beurt tot uwent, Vrind Krelis! Is 't nog wel
Zj met de Gezondheid? ... ■ »
Krelis. Al frisch, Vrind Louweris! Hebt gy het er dus ook mee,
>£ Touw7 "üaïïeïïms beide dan tot genoegen ftrekke, dat wy gezond
ipiven ' Wat Nieuws is 'er? — Ik vraag naar een Vervolg uwer
Korre Aanmerkingen thans niet; want zeer wel weet ik, dac men geenOlifent in een 6or§e£ Doosje kan iluicen. — Deezen dan by andere gele-
ëeKreUsD' Gy hebt juist myn voorneemen begrcepen, als wel weetende, dat 'er overvloedige ftoffe voor handen is, om 'er zelfs maar weinig van
te kunnen zeggen. a r *
Louw Het is jammer, dat we voor onze Samenfpraak een al te bekrompen veld hebben, om 'er naar genoegen m te kunnen uitweiden. Het zoude ons vooral tegenwoordig aan geene gelegenheid daartoe onthreeken De zo byzondere Misfive van de Heeren Gedeputeerden ter Staatsvergadering van Ütrecht, aan Hun Ed. Gr. Mog.de Heeren Staaten van Holland en Westfriesland, zoude 'er voor eerst eenen uicgeftrekten beemd van ftoffe toe verfchaffen. Dan wy kunnen 'er niet anders van zeeeen naar 'c my voorkoomt, dan dat de inbeelding der Utrechtfche Staatsleden op een zwakken grond van welzand gebouwd is, die zelfsden lio-ten waan, waarvan hunne Misfive aanéén hangt, niet draagen kan. Hoe onnoozel is hunne Belgzucht niet, over den ftap des Souvereins onzer Provincie, wegens het aanfehryven aan den Gapitem-Generaal van geene Trouoen eer becaaling van Holland en Westfriesland (taande, naar eenige Stad of s'teden der Provincie van Utrecht te doen trekken!— Deezen ftao zouden die Heeren wel willen doen voorkomen als ftrydig met de Unie even of de Staaten van Holland (ik kan geen ander denkbeeld vaa dier Heeren onderftelling vormen; volftrekt gehouden waren, zonder eenig tegenzeggen , te gedoogen, dat de Staaten van eene of andere Provincie, om den vryen Burger in de hunne te drukken, door geweld deszelfs Vryheid aldus te verkrachten, en zyne oni herftel van zyne wettige Rechten rechtvaardig roepende Stem te fmooren, de Krygsbenden, •van welken de beterdenkende Bondgenoot de Betaalsheer is, te misbruiken Hoe laaa is die niec gedacht van zulke trotfche Regenten, die voleen's Eed en Piigt (dit zegt hun de Unie) alle Schutteryen , Broederfchapnen en Collcgiën , die in eenige Steden of Vlekken van deeze Unie zyn, zullen moeten onderhouden, dat is, handhaaven by hunne rechten. Maar geenszins vind ikin dit Verbond van Verééniging, dat de afzónderlyke Staaten der eene Provincie, ten opzigte Van het tegengeftelde, volgens het boerin der Staaten eener andere Provincie, of zelfs de Meerderheid eenisér willekeurige Regenten derzelve, byftand in' eene kwaade Zaak tegen het Volk, dat is genoegzaam tegen de algemecne Stem der Provinciej nf al ware het zelfs maar tegeu het Volk van eene enk«e Stadin t byu H -3 z<?n-



C6V.)
zonder, verpligt zyn te doen; ten zy het Vo^k van zulk een Stad of Provincie met eenen Vyand van buiten,. of DwTn'geland van binnen l euM^ dc rust vcrdoorende tegen het oogmerk der goede Re-enterT'er £n Dit had zekerlyk plaats ten tyde van eenen Leicester "eS om lè toen heerfchende verkeerde Volksbegrippen, welke door veele oproerige Pre 'Sn.?» aangezet, wech te neemen, ftrekte die korte VenoJL yan het Oude Recht van Holland, door de Staaten van deeze Pro vin cit in 1587 uitgegeeven; waaruit men allerbest kan zien, dat de waare oï permagn van ieder der vrye Gewesten in den Boezem des Volks berusi, en derzelver bed.en.ng, door zyne Vertegenwoordigers, uit denzelven voortvloeit. -- Hec zyn dus, myns bedunkens, ellendig^ bewysredeneï en zeer verkeerd toegepast door de Opftellers dier Utrechtfche Staats, Misfiye aan onzen Souverein. — Wat ieder Provincie voor de Gene
Sn'nn IV^ " te d°fn ' ^ immers 0ok niet betrekiyk gemaakt worden op eenen ongegronden eisch van de eene Provineiaale KrvgSraatt voor eene andere Provincie te doen dienen tegen het Volk in verlthiUmftfomm.gen zyner byzondere Regenten, aan welker laatftezydc de Rustverftooringe hunner eigen Provincie openbaar is. - Welk een fchandvlekbïvfc in eeuwigheid met kleevcn op den naam en gedachtenis van eenen Wil en» den llden, dien trotichen jongen Stadhouder, om dat hy 's Lands TroS pen, mee goedvinden van even zulke laagdenkende Heeren, als thans een gedeelte van die drie Staatsleden van Utrecht uitmaakte??^ afzond. — Schoon het tegengeftelde. gedrag door den teVenwoordiin capue.n-Generaa! fchynt gehouden te zyn, tot dusverre, op debegeefte van Hun Ed. Gr. Mog., ij het onwederfpreeklyk dat het dkUtrechdbhe Misfiye-Sc.hryvers foytj dewyl zulks alleen de grond van hun dwïnSStig Samenftel uitmaakt. — Voor het overige is hunne fcherpe Pubhca, IK! tegen de Wykenaars van geen beter allooi. P runnen..
Krel.s. Geenszins, maar wel v..n het alferflegtflk — Door deeze toonen die Hoe ren volftrckte DwmgeJande»,. tot tirann.fcering toe, ove^r^^
heoben , wilden ay hunne weitje Rechten htndb^ven. — Gelukkiü dat ee^drw tig en beiluuende met elkander zyn, om fay burme begripperi teKenH ^Sa zy toen m,ar met ve.fl.auwen, niet rjederfi^iig iy^l Znlm volgende L-edie feïï XKMnw aanmoediging bybmigen, dat zy-aehlan eens luss en luc^ifopïuïen
aan de . W Y K E R BURGEREN.
_ w ïze: Mabometb.
T r.
waarde Wyker Burgery! Wier Heldenhart De Dwangzucht tart; Wier Spreuk is: Dood of Vry! V n niemand die uw Rechten haat,. S.aa.sdiei>i;ir of Ariflokrai.r.'t.» U ü vingen of misleiden har, t ó Bato's Nagefh. .. cht! S'.ttfk uwMüuit roet krstóf.
Gy vind! in Holland» braaf Gewest, Met hirt en hand Nog onderftarid, En voorzorg tot uw best. Zo wordt j.' in uwea moed gefiyfj, Met Krygsbehoefien mild geryfd, Terwyl g' 0p uwe hoede biyft, Ter. weering van 't gewe,. .ld. Zo it ieg?n u zicJi (lelt.
Wier.'



. . ( °~3 )
. , 3- , Zo zegepraal' uw goede Zaak;
Wt&fftaa, is t noou, zyn ft*jl en vuur! Zo houu' g' uw Rechten in dén haakHoor rooit naar List; Z0 blyv' de Vryheid uw verin uk
Vertoê dat ï.wtit J En houu' te vaster fta nd '
Ooit heervcn' in u«n muur": / in 't gantfche Vaderland
Louw. Goed, bravo! Een Vaderlandsch Liedjj k.in ook al geed doen — Mar men hoort tegenwoordig,niets wegens de Z.uk van het-door den Capitein Generaal begeerde, dociv door den Souverein niet ingewilligd Oppermagtig Commando over het Haagfche Girnifoen. — Deeze Zaak fchynt als te ffwpén.
Krelis. Ze is echter van een al te grout gewigt om niet befliscbt te worde» door de Sotivereme Migt zelve, die. immers alleen het recht heeft om in de Praats daar t Weezenlyk tegenwoordig is, orders aan het Garnif.Jén uittedeelen, zonder aan 't Hooft der Uitvoerende Magt 'er als om te vraagen, ofte VérzoekeiF, 0f het hem zou mosen welgevallen dat G,rmfoen te doen beantwoorden aan de oogmerken hunner Bezoldtóers en Gebiedende Meefters, d.e met het Souverein Gozag besleed zyn, om zich zo wel door den Gapiteiu-Generasl, als door den genngften Soldaat, te mogen ie kunnen ja te moeten doen gehoorzaametv — Niet dat men den Capitein-G^eraal ontzeir'iren wil Cdit is ooit geenszins de meemng van den Souverein) in eenige Za*k van Ex-rcitien of Manoeuvres over d:t Garnifoen te dwatsboomen, of hem de orders deswege ont leggen, het welk de meeöe Lisden onder 't Gemeen dus, en derh ,lve verke°rd bearVD-rT
Louw. Om dit beter begrip ...an een ieder in ie boezemen, ftrekken de Ca»ltdera ■ ttën van Elf leden onzer a.v>stekdamsc:ie vroedsch.vp; „ zynde dezelven ook „.met eene nevensgaande Misfive en Bylage door Hunne E f. Groot-Mogenden aan „ genomen voor Notificatie; en hebben de Heeren Gedeputeerden der StaeI Amllerd-'m „ daarvan Cop:e verzocht, om daarop te verftaan de intentie van de Heeren Hum'e „,Prmc-paalen, en zal da;.rvan Copie worden gegeeven aan da Heeren Gedeputeerden „ der Stad Dordrecht, en de volgende Leden, die dit tot hunne informatie hebben „ verzocht.' — Op deeze- Conlt.ieraië.i gerefolveerd zynde ter Vwgaderina der Heeren Staaten van Holland en Westfriesland , berust de Zwak dan waarlvk in zvn rreheel • weshalve men wel verwonderd moet zyn, d.t eene wankelende doch gerirW Meer7 darheid, die,- uil aanmerking van reeds gedaan P.se-advis, door den mond des Raids" en met bevestiging van Meerderheid der- Raaden Commisfarisfen, in deeze 7aak niet zo veel, myns oordeels, kan ie wege brengen, d.t, volgens derzelver R-pPorr een volkomen Staaisbelluit 9aq het denkbeeld der Meerderheid van Stemmen kan wórden vastgemaakt. — Een ieder behoorde deeze Corüjeraiiëo te leezen- zy doen den braa ven Opfteller,- als Volks-Vriend en Luifter zyner Amlterdamfche Msdébureeren ' he" vens deszelfs hooggeachte Medcft-mderen. geene geringe eer aan. Daar «-«echter AeeA Cot.iiJeratiën niet ftukswyza in onze weeklykfche S*menfp«»ak kunnen overneeme^ heb ik het eelver vaa onzen pligt gelicht de naainen van-die Elf braave Heeren-te dc-'i ' kennen in hunne Voo-affpraak aan den Souverein deezer Prov,rcie. Zie ze'hier ■■
EDELE CR OOT-MO G END E HEEREN,
Het Advis van de Vroedfchap der Stad Amfterdam , ■ wegens het Command» ever het Garnifoen in s Hage, zal waarfchyniyk eerstdaags ter tafel van ïJsvs Gr. Mog. worden ingebragt. In 'dit Advis , worden de gronden ,'b\de Memori'b ' van Zyne Doorl Hoogh. over deize Materie ternedergefteld, na onze gedachten nïel .genoegzaam gedeftrueeit. Wy vertrouwen, dat het aan de Leden van U Ed I Gr. Mog. Vergadering niet enverfchilVg- zyn, kan-, in een Zaak van zodanil '■ groot gewigt, gelegenneid te hel ben, te examineer en de stranden, op welke w% vermeend hebben, een xerfchillend gevoelen te moeten aannemen; en het is uZ ■dim hoofde,, dat wy-ae vryheid neemen aan U Ed. Gr. Mcg. te doen toekomia fcüen Memorie vdn Confideralièn, wmrep de meerdoriisid van Cax&isfarWe» ■



C 64 )
vm de Vretdjchap aïhier, hun Rapport hebben gevestigt, waarmede wy ons in
het generaal geconformeert hebben.
Wy onderwerpen dezelve aan de overweeging van de Leden van U Ld. Mog. Vergadering, in de Deliberatiën over deeze importante Materie, en Jmeeken ' daarover des Hemels dierbaarfte 'Zegeningen.
0?is met verfchuldigde en gepaste eerbied ondertekenende
EDELE GROOT-MOG ENDE HEEREN,
Onderftond, U Ed. Groot-Mog. oa-
Amtterdam derdanige Drenaaren.
.9 Maart 1786. „ Was getékent,
D. Hooft, Gtz. G. de Graaf. W. Bowl
B. E. Abbema. Lodewyk Htv-j. J. B. Steker.
Cornelis van Lennip. Corn. van der Hoop, Gysbz. j. B. van Weede. B Hooft. R- L. Bouwens.
Krelis Welke van ouds geëeibieJigde N.iamen, weldenkende Burgers van deeze Waereldftad! verfebynen hier voor uwe oogen: Gy hebt de allen Dwang overfty•" cende Sden oer getrouwe HOOFDEN, der ftandvastige BIKKEREN, ' " onder anderen uwen Eerbied waardig, hier weder tot Voorwerpen uwer rechtmaa" tife vergenoeging. Onderfteunt, veièi&cht het de Zaak, deeze en alle uwe waardiite Stemvoerdercn, met uwe Algemeene Stem, en gedoogt niet, dat men van " Amfterdam zou kunnen zeggen, dat het ooit zo flaauw zy geweest van zich tehebben fchuldiu gemaakt aan het in handen ftellen eener onrechtmaattge Oppermagt " aan eenen Staatsdienaar, om zeden waaren Volks-Gemagtigden Souverein te ont" trekken Zorg dit door dien Souverein uwe Oppermogendheid, uwe M jefteir, " uw Recht, als vrye Burgeren u toebehoorende, gehandhaafd blyve. Gy zult immers 7 niet wenfehen Slaaven te worden van oen Bezoldcling, dien gy betaalen moet voor " zyne Ampten, en nog van zulk eenen Onverdienftelyken Onderdaanen te willen genoemd zyn! — Zoudt gy a's Slaaven voor zodanig een Sterveliag willen kruipen ? — " Neen" laat dit aan fommigen over, die eer in hanne laagheid ftellen, om, largs een verkeerden weg nochthans, eermaal *ohoog te ftygen, dat ze hunne verdien" ften in uwe vernedering mogten vinden; want
„ Niet trotfeher, noch meer opgeblaazen, „ Dan kleine Knechts van kleine Baazen, „ Wanneer men hunner noodig heeft." Dan, dit niet buiten aanmerking blyvende, zal ik (luiten met overneemirg van het flot der gemelde Confideratiën, dat de Dispofitie over bet Garnifoen fan den Hacix en dus dat Commando, waarvan, len deezen afteenlyk queitié kan zyn, mmely'k, wanneer de Souverein hetzelve, ter Exercitie van zyne Politieke Beve. len van nooden heeft. Hun Ed, Gr. Mog. privaüvelyk competeert: En, m loco prefent zynde, g«en Gouverneur, of Reprefentant behoeven, om Hoogstderzelver Ordres aan den voorfz. Commandant te doen geworden. — Blyvende, voor het overige, alle Militaire Bevelen, de Muishouding, Discipline, en Exercitiën van de Militie concerneerende, by den Gpitein-Generaal en verdere Hoofd-Officieren, ieder in derzelver refp. Departementen,'over alle de Troupen, op de repartitie van deeze Provincie (taande; en dus zo wel over die in den Haag, alseldewin Garnifoen leggende; — in hun geheel en onverkort.
Louw Vrind Krelis! Ik hnd wel lust om wat meer en langer met u over .deeze en andere Zaaken te fpreeken; maar het is al weder de tyd om den ouden '.weg, dat is naar huis, te gaan. Derhalven, Vaarwel, en 'flaap gerust.
Krelis. Ik bedank je, Vrind! en wensch je 't zelfde. — Wel fouts» en de
groetenis aan de Vrouw.
~C«iinkt*7 dt ïtvt de 'Wed, I, va* EGMONT : op dc B-eauliii* Bieêfliaat, te Amftuöan,



KRELIS en LOUW.
N°. 17. 25 April ij86.
Krelis. 1\/fag ik het genoegen hebben van u wel te zien, Vrind 1vx Louweris?
Louw. Gy hebt het: En zal iferhet wegens u insgelyks genieten ?
Krelis. Het behaage u zo.-—' Maar verder geen Pligtpleegingen, dieniets afdoen. — Wat zegt gy van de Memorie,—kort — zaaklyk—maar alles inhoudende wat juist noodig is — van den Heer Marquis de Verac, Ambasfadeur van Zyne Allerchristelykfte Majefteit?
Louw. Ik lees niet alle Nieuwspapieren:—■ Zeg my dan eens. Vrind! Wat behelst die Memorie, of dat Gedenkfchrift (om Hollandsch'te fpreel ken) dan wel?— Gy zult het zekerlyk geleezen hebben.
Krelis. Ja, ik heb het in de Nieuwspapieren geleezen. En hoor, hier is het.
„ De Ondergeteekende Ambasfadeur heeft bevel, aan UwHoog-Mor>-. de öadrukkelykfte betuigingen te doen van de toegenegenheid en vrienrXfchap, welke de Koning, zyn Meefter, Hun toedraagt; en Hun op nieuw te verzekeren van de onveranderlyke verknochtheid van zyne Majefteit aan het in ftand zynde Verbond, tusfchen dezelve en de VeréénigdeProvinciën. — Het is door een gevolg van deeze gevoelens, dat de Koning wenscht, dat men ftaage in 't verbeteren der misbruiken die inwendige onéénigheden in de Republiek kunnen veroorzaakt hebben, en dat de rust derzelve gevestigd kan worden op grondbeginfelen, die ia wezendheid der waare Conftitutie hunnen oorfprong hebben. — De Koning deeze wenfehen Uw Hoog-Mog. toebetrouwende, tracht geenszins zich in te mengen in dc beftiering der inwendige Zaaken van de Republiek. Verre van dat voorneemen te hebben , zoude Zyne Majefteit in tegendeel, wanneer zulks noodig was, den grootften vlytaanwenden, om te beletten, dat Uw Hoog-Mog. daaromtrent zo min van binnen als buiten wierden ontrust, Zyne Majefteit heeft door den ftap, welken dezelve doet, geen ander doeleinde, als ten aanzien van Uw Hoog-Mog. te voldoen aan de pligten van een Vriend en Bondgenoot, en Hun daardoor een nieuw blyk te geeven van het oprechte deel, 't welk dezelve neemt in het geluk en den voorfpoed der Veréénigde Provinciën.
(was get.) De Marquis de VERAC.
Louw. Deeze Memorie zegt al zeer veel, Vrind! — Wy behooren
de Leezeren onzer Samen fpraaicen den zin 'er van te doen begrypen.
De bewyzen fpreeken, dat de Koning van Frankryk onze beste— eerfte —
natumiyke B O N D GEN O O T is. Met ons Gemeenebest heeft die
weldoende — die edeldenkende Monarch een Alliantie, een Verbond vau •wederzydfche Hulp en Vriendfchap aangegaan, welks in ftandhouding van de Republiek even zo deugdelyk, even zo getrouwelyk, even zo fterk moet betracht worden van haare zyde, als van die Zyner Allerchristelykfte Majefteit..— Derhalven let eens, Vrind! op de grondoorzaak, die geftrekt heeft tot het doen van deezen flap d^" Franfcheu Ambasfadeurs, uit naam van den Koning zynen Meester. — Deeze Me-
I w mo-



. C 65 )
morie zal misfchien met enverfchilligheid geleezen worden door het Gemeen, dat de weezenlyke kracht 'er niet van begrypt. — Staa my toe, Vrind! dat ik 'er u myn begrip van zegge, 't welk ik wensch dat het geheele Volk overEeeme, indien 't hetzelve eigenaartig genoeg acht om er zyn geloof aan te hechten. — De Koning van Frankryk, (om 'er rond voor uit te komen, volgens myn begrip) zegt: „ Ik heb, Veréénigde , Staaten! als Souverein van myn Ryk, een Vriendfchaplyk Verbond ,, aangegaan, geflooten en bekrachtigd, in naam van het Almagtig Opper„ weezen, met U, als Handhaavers vaa het Souvereine Rechtdes Volks, van uw Gemeenebest. — Dit heb ik, in dit aigerueen opzigt — in ,, deeze algemeene uitftrekking gedaan; erkennende U voorde Gernagtig., den aller Provinciën, die te lamen overéén gekomen zyn, om metray dit Verbond te fluiten. — Natuurlyker wyze moet 'er dan uit voortvloeien de verzekerdheid voormy, datikweete, met wie ik die Verbond heb geflooten. — De gevoelens, welke ik voede, ftrekken ten welzyn van het vry Verenigd Nederland — van de zeven Provinciën — van het Ge' meenebest', waarin gy de Eer hebt, Hoog-Mog. Heeren, hetuitvoerend ' Vermogen, uit hooge Magtgeeving van iedere byzondere Provincie, ' in naam des geheelen Volks te hebben. — Maar indien ik dan een ' Verbond met de Republiek heb geflooten, moet de Republiek, ofwel \ het Volk, dat de Republiek uitmaakt, een Souvereine Republiek— \ een Souverein Volk zyn. — Hierin evenwel vind ik gebreken, mis\ flagen. — Veelen willen uwen grootllen Staatsdienaar doen voorkomen, als met de Souvereiniteit of Oppermagt bekleed. — By deeze *, Lieden heerfchen die misflagen. — Met wie anders dan met het vry Gemeenebest heb ik een Verbond gemaakt?— Doet dan die gebreken \ wech van uit uw midden!— Weest, Hoog-Mog. Heeren! Handhaa'' vers van het waare Grondgeftel der Republiek! — Laat geen door u l, aangefteld en bezoldigd Amptenaar zich in uwe Iplaats dringen. ■—■ 3, Niet met den Deezen; — neen! met de republiek— met het vry Gel, meenebest der zeven veréénigde Gewesten heb ik een. vriendfchaplyk Hulpverbond geflooten. —■ Dit moet de Republiek beantwoordens, M uit hoofde van haar Hoogstvermogen, dat ik alleen in haar en niemand '., anders.wensch te erkennen. — Verbeetert dan , Hoog-Mog. Heeren , het tusfehenkomend gebrek! Behoudt den natuurlyken grondflag van H het Gebouw uwer Regeeringsformen Lodewyk de Zestiende, den Bloei en Voorfpoed van uw Gemeenebest beminnende, zal blyven aanhouj den met dooiflaande blyken te geeven, dat Hy zyne Pligtenals Vriend 3J en Bondgenoot van hetzelve, getrouweiyk zal geüand doen en vol„ brengen."
Krelis.. Zoudt gy denken , Vrind! dat dit de waare meening van onzen grooten en edelmoedigen Bondgenoot den Allerchristelykften Koning zy?
Louw. Zy is het, deezerwyze, zekerlyk: Althans naar myne eenvouwdige bevattinge. — _ Laaten we hieruit opmaaken, wat en hoe men moet denken. — Het Liedje van ons en van onze Vrouwtjes, in beide de laatfte Samenfpraaken gevoegd, zyn niet onaangenaam aan de Leeze3ca enLcezeresfeQ-'er vaa geweest, — Zie 'er dau ook al weder een.
OP



C 67 )
op het
VERBOND van ALLIANTIE
tusschen zyn allerchristelykste majesteit
LODEWYK den XVI.
en hunne hóóg-mogenden de HEEREN
STAATEN-GENERAAL
der
VERÉÉNIGDE NEDERLANDEN.
Geflooten te Fontainebleau den 10 November 1785. twee dagen na het fluiten van den Vrede tusfchen den Keizer JOSEPH den II. en evengemelde Staaten. wyze: Laat ons faam' als Vrienden leeyen.
Li. 4. ïaten nu de Biitscbgezinden, Dat 's Lands Braaven dit erkennen.
Pesten van oes Vaderland, Blykt aan hunne Dankbaarheid,
Zich door fpyt gefolterd vinden; Die zich op fneeuwwitte pennen,
Dat ferittanje knarfetmd ; Door gantsch Neêrland vlug verfpreidt.
Nu de Hooge Bondgenooten Blygevoelig om dien Zégen,
Met den Keizer Vrede flooten, Voert men plegtig t'allerwegen-
Nu 's Lands fiere Vryheids-Maagd, Frankryks Vriendfchap met 's Lands
Vryheids-Maagd Maagd, met 's Lands Maagd,
Roemop Frankryks Vriendfch ip draagt. Door een Hulpverbor.d gefchraagd. 1. J.. 5-
Om geen Brit ten prooi te ftrekken. Dit geeft Neêrland nieuwe krachten,
Hield der Franfchen Magt ons vry, Sterkt zyn luifter en beftaan;
Wilde ons edelmoedig dekken Doet de Zeevaart bloei verwachten;
Voor 't geweld dier Roofharpy, " Wakkert nyvre Xoopvlyt aan.
Die ons poogde te vernielen; Dit weerhoudt het fchandlyk poogen >
Maar haar fnoode plonderfielen Van die haaren val beöogen;
Zwichtten toen 's Lands Vryhcids- Dit bemoedigt Vryheids-Maagd,
Maagd, Vryheids-Maagd Vryheids-Maagd, Wierd door Frankryks Hulp gefchrargd. Tegen elk die haar belaaet, 3- 6. Lodewyk bond , door den Vrede , Laat ons dan , met blyde klanken, -
Even 't Keizerlyke Zwaard, ' Al 's Lands Haateren ten fpyt,
Als het Staatfche in zyne Schede. Voor dit heil den Hemel danken.
Kende ons zyn bemiddling waard, Dit Verbond verduur' den Tyd!
Deed ons, zonder bloedvergieten, Dat bet zich in ruimer perken,
't Recht der Schelde «ry genieten, Door een Koopverbond zie fterken,
Reddende's Lands Vryheids-Maagd, Wenscht al't Volk; en Vryheids-Maagd,
Vryheids-Maagd, Vryheids-Maagd,
Door zyn Raad en Geld gefchraagd. Krygt dus al wat haar behaagt.
Krelis. Wel!—' Maar, Louweris! onze Vrouwtjes hebben de laatfte reize gezegd, dat wy nog wat zouden fpreeken wegens het door denCa-
Ëitein-Generaal begeerde Oppergezag over het Garnifoen van den Haag. —■ >it zouden we immers ook wel gaarne willen doen,
I 2 Louwo



C 68 )
Louw. Wel waarom met? - Maar zouden we 'er niet reeds genoeg van hebben gezegd? Wie weet met dat een Veldheer ondergefteld is aan de bevelen van den. Souverein, dien hy dient! — Derhalve kan een Oppermagtig Gebied in aart en wyze niet toelaaten (of het is geen Onpermagtig Gebied meer) dat eeif door die zelfde Oppermagt aangefteld Perfoon zyne Phgten verwaarlooze en meer begeere dan zyns Ampts alleen betreklyk is; en dan zal dt- Inftru&ie voorden Capitein-Generaal by de aanvaardiging van dit Ampt door Willem den lilden, gelden moeten en gelden blyven. — De verandering by verloop van tyd 'erin gemaakt is een openbaare breuk van t bezwooren Formulier op deeze Inftru&ie aan 's Pnnfen zyde geweest. - Ik zeg nog eens dat de Inftruftie vaa dien tyd, (het Stadhouderlyke of Erfftadhouderlyk zonder aanmerking; blyvende) door alle Capitems-Generaals, die ooit in dienst der Republiek mogten zyn , ook in den tegenwoordigen zyn kracht als een Souverein bevel behoudt, lk zal het Vde Artikel'er van overneemen. — Hier is het
De Capitein-Generaal zal zich binnen het Terricoir van de Hemmende Provintien, of eenige van dezelve, geen Authoriteit of Gezag ter waereld aanmatigen buiten exprefleen vrywillige overgiftof delatie van de Heeren Staaten van dezelve Provintie, maar daarmede private laten geworden de Hooggemelde Heeren Staaten, en haar particuliere Capiteins-Generaal of andere Geauthorifeerden, daartoe uit hoofde van den Souverein van 't Ter ritoir gequalificeert, en dienvolgende ook geenfints op, of onder pretext van Commiflie, of Authorifatie van haar Hoog Mog: of onder eenige andere Titul, fchyn, of couleur, iets mogen ondernemen, te doen, of in 'twerk te ftellen in het Territoir van d'eene of d'andere, of ook van eenige der Stemmende Provintien, Leden of Steden van dien, noch ook tcgens eenige Regeerders, Bedienden of Ingezetenen van dezelve, hoe, of waar 't zelve zoude mogen wezen, direclelykof indire&elvkin eeni^ermaniere
Zie daar dan, Vrind! genoegzaam de geheele Zaak voldongen. -
Zo dit niet waar is, moeten onze Staaten alstoen geen Souverein zyn geweest ; maar zy het wel degelyk geweest zynde , zyn ze het juist even zo tegenwoordig. — Men zou een allerdomst Schepfel moeten zyn , indien men zulks met allerduidelykst begrypen kon.— Hiermede dan afgedaan; en een ieder zal moeten bekennen, dat de magt van bevelgeeving op het •Grondgebied van den Souverein, daar altoos tegenwoordig zynde, aan den-Souverein zeiven, en geenszins aan deszelfs hoogften Krygsdicnaar en Bezoldeling behoort. — Dus is 't volftrekt waar, dat het Haagfche Garnifoen geene rechtftreekfche bevélen, dan van de Heeren Staaten van Holland en Westfriesland, of derzelver Gecommitteerde Raaden, kan of mag ontvangen, en uitvoeren.
.Krelis. Al wel beduid. Vrind Louweris!— Vaarwel, en flaapgerust
Louw. lic wensch je 'tzelfde, Vrind Krelis! Wel t'huis en groet dé Vrouw. _
De gel'erdr Schryver van het ons toegezonden Op/fel en daar nevensgaande Weekblad, t„ cvtrnecnint ■van het daarin gedaan Voorjlel en Antwoord op hetzelve, gelieve ons ten beste te houden dat -ay vvt Wegen, ons bekrompen W'k,<» 'yfchenkernst van algemeencr omftandigheden, in de onrno.eiykluid le'vonden hebben van aan z.yn VYel-hd. verzoette kinnen voldoen.
.Gedrukt bv is Erve dt Wei." J. tam EGMONT; op de IU£hÏÏcii Bieïftiaw, tc ArafterdamT



LOUW en KRELIS.
N°. 18. a Mey 1786.
Louw. /"hoeden Avond, Vrind Krelis! Ifc vind u in goeden Wel-
VJT ftand, hoop ik? Krelis. Volkomen, Vrind Louweris! Hebt gy 't mede nog wel met de Gezondheid? Louw. Vry wel, Man! Wat Nieuws is 'er?
Krelis. ó Zeer veel, in Amfterdam. Weet gy niet dat het van daag Mey-Avonddag, of Verhuisdag is. Het is reeds Avond, en nog is 'er geen einde aan al het verhuizen, en betrekken van nieuwe Wooningen. Dat is immers Nieuws. Weinige Buurten zyn 'er, of zy krygen nieuwe Bewooners. Ik kryg ook al nieuwe Gebuuren. Maar dat Verhuisgeraas, fchoon voor die het doen moeten neodzaaklyk, komt my meer lastig dan vermaaklyk voor. — Maar, a propos, verhuist Mynheer de Prins van Orange ook van daag van 't Loo naar den Haag om 'er zyn oud Verblyf weêr te betrekken; of gy 't misfchien wist?— Want, zomen verneemt, wordt de tegenwoordigheid aldaar van dien Eerften Staatsdienaar van dag tot dag noodzaaklyker.
Louw. Gy verhaalt me waarlyk al heel fraai Nieuws van den Verhuistyd, even of ik en elk dat niet wist; het kleinfte Kind op de A B bank is 'er niet onkundig van; Maar of de Prins van Oranje verhuist dan niet, daarvan is my niets bewust. — Doch indien het waar is, dat men in een Brief uit Frankfort van den 22 April fchryft, zouden 'er eerlang wel eenigen Bedienden van Zyne Hoogheid in Nasfau-Siegen van wooning moeten veranderen, en Mynheer de Stadhouder zou zelfs den eigendom van veele Goederen aan dit Prinsdom gehecht, door den Ryks-Hofraad ontzegd'zyn. — Althans ik begryp het uit de tyding 'er van. Luister, Vrind Krelis!
Frankfort den 22 April. Van Weenen wordt bericht, dat de RyksHofraad aan den Prins van Nasfau-Siegen de Goederen heeft toegeweezen, welke hy, als rechtmaatige Erfgenaam der Linie van hetNasfaufche Huis Siegen, opgeëischt heeft. Het is bekend, dat de Vorften van Nasfau hem nooit als een rechtmaatigen Prins erkend, en Nasfau-Dietzdeeze Goederen hem altoos betwist hebben, onder voorwendfel van het ongelyk Huwelyk; nochthans moet de Stadhouder hemnooit als geheel vreemd in de Familie aangemerkt hebben; dewyl hy hem, zo men zegt, eea MiHioem Guldens aangeboden heeft, indien hy zich in de Maltheefche Ridder-Orde wilde laaten opneemen. Thans zal men hem vry wat meer 'moeten geeven, dewyl de Goederen, welker eigendom de Prins beweezen heeft, zeer aanmerklyk zyn, en de Interesten alleen maaken reeds een groote fomme uit. Ook zou Zyne Majefteit de Keizer, zo men zegt, hem voor deeze Goederen een Lyfrente van 900,000 Guldens 's Jaais aangeboden hebben.
Krelis. Wel zo! wel zo! Dat zou de Inkoomften van onzen Vyfden
I 3 Wil.



( 70)
Willem al vry wat verminderen. — Maar Iaat ons over iets anders fpreeten. Deeze Zaak gaat ons Gemeenebest niet aan; zynde het der Natie onverfchillig of de Prins van Oranje in 't bezit van Nasfau-Siegen blyft,. dan of de Prins, die 't zich toeeigent, 'erin gefield worde. Heeft de laatfle het recht 'er toe, dan is 't niet meer dan billyk dat hy het erlange. — Over eene andere Zaak. —• In de Schuurmanfche Courant van voorgaanden Donderdag heb ik iets gevonden, dat my eene kleine verwondering gaf, die nochthans zeer fpoedig verdween; wanneer ik by' rny-zelven de Zaak flechts oppervlakkig befchouwde; en in deeze befchouwing kwam my eene ruwe fchets van Nayver te vooren: Dan ook deeza was 't alleen. De Tekenkundigen maaken wel karakters, elk op zyne wyze, om ze in hunne fchets te onthouden; by voorbeeld, een Glasraam ef een houten venfler, in 't ontwerpen van een Landhuis; ja wel is 't noodig dat ze zelf de geringfte reet in eenen Muur beflippen, om in het voorwerp niet te dwaalen: Zy moeten, eêr dat ze tot netwerk, ter volvoering voorgenomen overgaan, alles in acht neemen, dat niet den minften misfland geeft: Zy moeten geen laaggekromden Water-wilg in èehe ry van hooge Ardennen of Abeelen plaatfen. Zy moeten den Dodonifchen Eik niet tusfchen fcheutigeElzen zetten, en Febus Lauwer niet mengen onder Ypen^Böomen, die de nyvre Bye fchuwt; Zy moeten, daar overvloed van Waterftroomen zyn (waarby wel eens Volken vergeleeken worden door de Godfpraak in de Heilige Gefchiedenisfen j een Landgehucht, omringd van Zeën, Meeren, Wateringen, Polders, enz., niet op een Zandgrond plaatfen. — Dit zou waarachtig eene Tekening zyn, die ligtgeioovige, onnoozele — die onkundige Menfehen zou voorkomen als wel gedaan; maar waarby niet den minflen Kunstregel in acht ware genomen, voor iemand die wat verder zag als zyn Neus lang is. — Deeze myne Denkbeelden vielen ter neêr op-andere Ontwerpen. — Men heeft ook Staatkundige Tékenaars en Schilders-; en gy Wilt dan wel gelooven , Vrind! dat men eerst de grondregelen der Kunst moet verftaan, eêr men bekwaam worde, om de moeilyke baan,, waarin itien getreeden is, te voleinden. Ik heb nooit om één enkele vreemde Taal te leeren, ter School gegaan. Het kon zo niet: Ik moest flechts Letterzetter worden : Dan echter heb ik wel ééns geleezen , dat de kennis van vreemde Taaien veel verffrekt om verder te komen, en om dus eindelyk in het Glorichoor der Weetenfchappen gemeenzaam met de Grootfte Geesten te verkeeren, ja zich al hooger en hooger te verheffen , tot dat Minerva- zelve zodanig eenen Geleerden YVeraar waardig keure haaren tweeden Eerewagen te doen beftygen ; daarop te praaien, en;
Loopers voor hemheenen te zenden,, om het Volktoe te roepen : Knielt!
Maar welk een mengelmoes disch ik hier niet weêr onzen Leezeren voor *!
Aan den eenen kant zou ik wel Tékenlesfen, o ok in 't Staatkundige willeb voordellen, zo het fchynt: — Aan den anderen kant weêr «eene andere dan Geleerde Lieden aan de zyde van Pallas plaatfen, waarby men op den voorgrond aan haare flinkerzyde evenwel ook eenen Uil ziet; en daarom niet? Die Nachtvogel ziet in 't. donker j, eene eigenfchapdieook
wordt:



< 7' )
&ordt toegefchreeven aan een fchrander Man: (maar hy moer de weg van Taalkunde noodig hebben, om geleetd te zyn; zo dat men geen Schuil behoeve om aan de overzy tc komen, tn geen Gondelvoerders, gelyk te Venetiën, noodig nebbe, om 'er ten ooitje vooi te befteeden alj
men van de eene gragt naar de andcie vaart, om een boodfehap te moeten doen!) Nu,
dit zegt «tets! Ik geloof met dit alles dat 'ei geen Peifeuslèn of Eelleiophons z\n, die met gevleugelie Paarden alles zullen te boven komen. —— Veeleer zou ik my verbeelden kunnen dat net Kroost van Dedalus, in zynen Zoonlkarus, nog niet geheel is uitgeftorven j maar 'er nog wel eenigen gevonden worden, dre op Wasfeu vleugelen hooger willen ftygen dan hunne krachten het toelaaten, tot dat de alleskoesteiende Zoaneiiraalen , door hunne hitte de Kunstvleiken van Hoogmoed, welken zy zich veivaaidigd hadden , doen fmehen, waardoor die elendige Scheplels alsdan van boven neder in Zee ftorten, en elcndig omkoomen, terwyl de vootzigtige Vader De-dalus langs den middenweg zyn oogmerk bereikt, en ter plaatfe zyner begeerte zyne moeilykeieize bedankt met het genot zyner behoudenisfe en bevestiging zyner rust
Krelis. Hou toch op, Louweris! — Wat mengt gy niet allerlei foort van onbedachtzaame ongepastheden onderéén. •— Gy zoudt me uit een Krant iets voorleezen, en gy brengt me eeu Chaos van byna onveiftaanbaare Zaaken vooi den dag. Zeg me dan wat 'er van is, dat gy ia die Krant geleezen hebt?
Louw. We! nu, wees zo vtrftoord niet, Krelis! Ik kwam zo wat aan 't praaten, meer als aan 't denken. Gy hebt gelyk. Hoor dan uit die Krant dit
antwoord aan eenen Heer in den Haag, over de \ottcrdamfcht Zaaken, zo ten aanr.ien der ondernomene verbetering der Schuttery als der Rcgeering. Wel Ed. Geftr. Heer!
Het geen V Wel-Ed. Gefit, fchtyft, kan men hier naauwlyks gelooven. — Zou onze Stad nu twee dagen agtereen in de Vergadering van Holland tegen het V-erbeteiingswetk der Stad Rotterdam geftemd hebben! ■—- Waarlyk, dit is ten eenemaal onbegtyplyk. Zo dit waar is zou Amfterdam een beklaaglyke figuur beginnen te maaken. niet alleen voor het oog van geheel Nederland, maar oooi dat van geheel Europa. — En wat zou dan onze grootmoedige Bondgenoot^ Zyne Maiefteit de Koning van Frankryk nu eindelyk van Amfterdam, of liever van deezen ea-geenen Amfteidamfchen Regent , denken moeten? Want de zo talryke verlichte Burgery is van een geheel ander begrip en wenscht geheel anders, en zy heeft ook aan haar hoofd eene zeer Achtbaare Minderheid, onder welke, gelyk U Wel-Ed. Geftr. bewust is, vetfeheidene Heere» zyn van de beroemdite, oudfte, vetdienftelykfte en meestbeminde Fsmilie-Naamen. — Gave toth God,_ dat deeze waarlyk Achtbaare en algemeen toegejuichte Mindetheid fpoedig nog door een en ander Heer uit de tcgenwooidige Meerdeiheid talryker en dus de Meerderheid wierden ! Want anders voorzien wy hier gantsch geen genoegen onder onze braave verlichte Burgery te gemoet. Alles begint zich immers nu zo Ichoon ui ons Land te fchikken. De jongfte zo nadruklyke verzekering van den gtootmoedigen Etaiifchen Monaich zal eenen verbaazenden invloed hebben door geheel Europa. — Zyne Majefteit wenscht immeis uiidruklyk (deeze woorden zyn allermerkwaardigst} dat men in ons Land moge llagen in het vetbetcren der Misbruiken. En zou dan ons Amfterdam zich nu tegen het verbeteren van Misbruiken, dat is tegen eene waare Grondwettfge Herftelling van ons Vaderland , veiklaaten ! — Dit is ten eenemaal onbegry-plyk.
Doch zo dit evenwel nu een en andermaal , uit hoofde van zekeren invloed, waar geweest mo"t zyn, is het te hoopen , dat het afdwaalend Scheepje wel dia wederom op den legten ftreek zal
geraaken. Wy voeden hier nog.de beste hoop van eenige Heeren. der bekende Meerderheid}
re meer, na dat nu onze heoge Bondgenoot zelf zich zo nadiuklyk voor onze lalandfche veibetelingen veiklaard heeft.
En dan volgt hierop dit.
^4 profos! de Commando-Zaak. — Deeze begint weder hier wakker ej. levendig teworden. 'Er zyn immeis ook federt de zo wonderlyk genom-en Refolutie der Meerderheid wederom Zaaken in ons Land gebeurd, die handtastelyk aantoonen , hoe gevaailyk het zou zyn, indien de Militie geene onmiddelyke gehoorzaamheid altoos aan 's Lands Souvereine Heeten Staaten verfchuldigd •
was. Men der.ke toch eens op den optoerigen aanval in den Haag, den 17-Maait, en op
het Mootd'ooneel van Arnhem. _ Men voege by deeze akeligheden de overheerlyke verklaarin». van den Franfchen Monarch. Eilieve! wat zou.die Monarch, wat zouden alle de Koningen van Europa van den Souverein van Holland denken! Indien Hoogstdezelve ook niet zo, gelyk alle buitenlandfchc Souveteinen, altyd volftrekt en in alle opzigte Meester was van-zyne Troupen ! — Ik hoop in ftaat te zyn U Wel-Ed. Geftt. binnen weinige dagen iets gewigtigs desaangaand* te meiden.
Kielis. De Zaak van Rotterdam, wegens de Ele&ie, meene ik geleezen te hebben, is echtei rhans beflischt. Korrelyk lees ik 'er dit van, in de Haarl. Courant van deezen dag, uirden Haag. van den 30 April. „ Gisteren is by Hun Ed. Gi. Mog.. eene Nominatie van Burgemeesteren en "
Sche>. -



( 7* )
Scheepenen der Stad Ratterdam geformeerd , om daaruit door ayae Dootl. Hoogheid voot i«aftaande Maandag eene ele&ie gedaan te worden."
Dit zo zynde, kan ook de meerderheid det Amfterdamfche Regenten mets tegen de Wet doen, al heeft de Regèeting van Amfterdam wel «os een Befluit gevormd (en dit was in dien tyd noodzaaklyk) dat de Burgerye deezer Stad niet ten Staate iets zouden mogen te doen. —. Evenwel it het Voorrecht der Amfterdamfche Burgery daardoor niet uit zynen vorm geraakt. Hebben de Staaten weieêt, de Burgerye en Gildens van Amfterdam eikent, als een ftemmend Volk tot Staatsbeïluiten zelfs fchoon de geheele Regeering, en niet flechts, althans niet openiyk, eene geringe minderheid tegen eene kleine meerderheid van Regenten zo als de Zaak zich tegenwoordig voordoet als moest die minderheid en het geheele Volk van Amfterdam daarmede te vrede zyn} hebben de Staaten, zeg ik, in eenen vroegeren tyd, zo wel aan de Burgery van deeze Stad afzonderlyk even als aan den Magiftraat hunne begeerte by gefchrifte te kennen gegeeven, om'er een algeméén befluit op te neemen} waarom zou dan de Burgery van Amfterdam, in deezen tyd, ftom moeten zyn en in een Zaak, die haare zo wel als 's Lands Souvereiniteit raakt, niet fpreeken tnogen > i_' Meer dan eenmaal is zulk eene aanfehryving aan de Amfterdamfche Burgery in 't byzonder gefchied. — lk zal u flechts iets uit de Aanmerkingen op zeker Redeneerend Verloog van een Republikeinfchen Schryver dit voorleezen:
, Kort voot den dood van Prins Willem den I. (zegt hy) hadden de Staaten van Holland be-
'fïooten dit zo onlangs vrygevochte Gemeenebest wederom onder het juk te btengen, endeSou" vereiniièit ' of het Graaffchap van Holland aan den Stadhouder op te draagen. Ditvoorneemen , " zo fchadel'yk voor de Vryheid en 't gemeene welweezen , wierd alleen door ^imjierdam en Gouda
" seftuit. Men vindt in het Bjvoegfet van ^iuthentique Stuiken lot de Hiftorie van P. Bor,
*' fol SS 57. dat die van ^Amfterdam in Juny 1584 beflöoten , haare toeftemming tot deeze Zaak " niet te' ge-ven ; voor aleêr het haar zoude blyken dat die van Zeeland z.» verre zouden zyn ge" vorderd al^y die van Holland; cn ( jarvan blykende, dat z.y echter tot de tekening van de Capt" tulatit of 't Verdrag ni?ï zouden votnvaaren, zondfr de SCHUTTERYEN en voornaamste " BURGERS daarop te hooren. Daardoor genoegzaam te kennen geevende, dat een Overheid wel " aangefteld is om de Voorrechten en Vryheden van haare Onderzaaten (liever Medeburgeien) te " handhaven; maar dat zyniet bevoegd is, hen, zonder hunne toeftemming, aandcHeerfchappy " van een ander te ondetwerpen." — Zie daar, Vrind! hier toont de geheele Magiftraat inhoe verre hy al of niet mag handelen; hier toont hy geene groote Staatstaak zonder toeftemming van 'den Burger te kunnên of le mogen beflisfehen. — Zou dan over de Zaak van het Opper-Commando in den Haag boven den daat vetblyf houdenden Souverein , tegen een wettig Staatsiapport, eene meerderheid van Amfterdamfche Raadsleden, tegen het Vaderlandsch gevoelen der minderheid,van den Raad, en ondanks den wensch det braave Burgery deezer Stad, ten raeesten gezag van den' bezoldigden Capitein-Generaal een befluit wegens Amfterdam kunnen genomen woiden, dat het eiechljfk gelegde Amfterdam, dat is de Raad cn 't Volk deezer Stad, noodzaaken zou om zulk een omveui-r Voorwerp in die hoedanigheid te erkennen. Dat dit eene meerderheid van Raaden xich onderwinde" het zal echter aan het Volk ftaan, om deszelfs meening deswege te zeggen* ■en derhalve is 't noodzaaklyk dat elk Vry- en Weldenkend Mensch in Amfterdam zyne beste poocineen aanwende, ter ftuiting van deeze volftrekte Magtoefening , meet nadcelig dan die van een Giaaf of Gtaaflyken Stadhouder in voorige tyden aan Vryheid, Recht en Vaderland geweest is. — Welgegronde Adresfen aan den geheelen Burger!) ken Magiftraar moeten de billyke Stelregels van het waare ïder Conftkutie in dit geval doen gelden.; daar het Volk wel verpligt is eene wettige ,maar geen onwettige nitvoerin-ge in 't Krygsweezen , dat zich boven het Souverein Gezag te heffen poogt, gedoogen moet. -— lk heb hiervan dus weder iets gezegd. De Tyd en het Papier wil al weder niet meex
^iouw Hét is myn tyd ook om naar huis te kuieren. Vaarwel, Vrind Krelis! Slaap gerust. Krelis. Insgelyks. Louweris ! Wel t'huis en de groetenis aan .de Vrouw.
Bv de Druklter deezes i4 gedrukt en te bekomen: De tweede Druk van de vrolyke LOUW 'KRELIS: zingende een vyftigtal nieuwvervaardio-dc Zangftukjes, op allerlei Onderwerpen , zo als dezelve nog in geene Liedboeken gevonden worden. Alle op de fraaifte, keungfle ien nieuwfte wyzen. De prys is 4 ftuivers.
"Gedrukt by de Erve de^VVeduwe JACOBUS van EGMONT: op de Reguliers Breêftraat, te Amfterdam.



KRELIS en LOUW.
N\ 19. 9 Mey 1786.
Krelis. oeden avond, Vrind Louweris! Vind ik u nog frisch ? Louw. VjrGy doet het, Vrind! Zyt gy het mede? Krelis. Nog zeer wel, Louw-Broêr!
Louw. Wy zyn dan beide, tot ieders byzonderen wederzydschgenoegen , nog gezond. Trouwens het Weêr fchynt thans ook door eenen gezonderen invloed op den Mensch, dan federt eenén tyd van zes weeken, dat het geene dan weinige dagen, zuivere Luchten gaf, met eene aangenaamer verkwikking en vervrolyking te werken. Het dreef my gisteren namïddig, by een ledig uurtje, ter Stede uit, om een buitenluchtjeinden omtrek van ons Amfterdam te fcheppen. — Myn Diewcrtje verzelde my. — Indedaad wy beide verwonderden ons over de Goedheid van den Grooten Vormer, Meesteren Beftierder der Natuur. — ó Algoede Voorzienigheid! dacht ik, wat ftrekken uwe Godlyke zorgen zich niet oneindig verre en onbegrypelyk uit over den Mensch, uw Schepfel, wel, om zo te fpreeken, in zyn dierlyk geflel niet meer dan een geringe Aardworm; maar nochthans op Aarde het alleen meteenredelykenonfterflyke Ziel begaafd Schepfel! — Hy ziet, hy kent, hy weet, hy oordeelt vaa uwe werken; doch zyn eindig verftand, zyn bepaald vernuft, ftaat'er verwonderd voor, gelyk ik gaarne bekenne dat het met my zo was, toen ik de Velden zo wel begroeid met gras, doormengd met bloemen, befchouwde, — toen ik in de Tuinen aan eene menigte Ooftboomen veel meer zwaare trosfen van fchoonen en geurigen bloesfem, dan bladeren zag. — Hierby nam ik in aanmerking den toeftand van den Landgrond dien wy bewoonen. (Ik wil hierby evenwel dit voegen, dat ik in onze Buitenftreeken de Wateringen en Slooten byna waterloos zag; en dit gebrek fchynt zelfs in de Stads-Buiten-Gragt en alle Gragten binnen de Stad te heerfchen: Waaraan het toetefchryven is weet ik niet.} Nu vielen myne befchouwingen op alle die doorfnydingen van ons laag gelegen Landgewest, dat niet anders zyn zoude, dan een moerasfigen en geheel onvasten grond, indien 'er die doorfnydingen, waarin het van zyn overtollig opper-water zich ontlast, niet waren, en waarby de Kunstwerktuigen der Watermolens en Sluizen den greotften dienst verrichten. — Niet te min merkte ik tevens aan het voordeel dat de Bewooners 'er van trekken, en door niets anders dan door hunne nyvere werkzaamheid en fpaarzaamen aart, hoewel in den laaiften vooral het verval by verre de grootfte menigte al'lerbeklaaglyksc is. — Onze Koeijen geeven overvloed van Melk, en dus Boter en Kaas, meer dan genoeg voor dc Inwoonercn. Zo is 'tooi'in Fries'and en de Gron:nger Ommelanden. De verzending van deeze voortbrengfelen brengt zeker geen geringe voordeden aan. — De Moes velden rondsom onze Stad, meest door Polders en Wateringen doorfneëden of omringd, leveren zelfs het Volkryk Amfterdam de aangenaamfte Zomerfpyzen. Drooggemaalen Binnen-Meiren , pronken met Lusthoven en Moesvelden , hoe nut, hoe voordeelig zyn de laatften voor 't algemeen? De watervolle Meiren, de Polders, de Wateringen verfchaffen fmaaklyken Visch in menigte foorten, gelyk ookdegrootereStroomen, en boven alles .de ons Holland befpoelende Noord-Zee. Onze Provincie, in 'c byzonder
K ge-



C 74 )
genomen, Brengt echter flechts eene kleene geringheid van hout ter brand-ftoffe voort: Evenwel rykelyk Turf, uir. onze Veengronden gebaggerd, waardoor het grondwater al meer en meer naar boven weid, enons'Land, nieuwe Binnenwateren geeft, wcllcc men echter, zulks niette laat in't werk Hellende, droog kan maaien, met dyken omringen, en tea vruchtbaaren grond kan maaken. — Dit alles doet nochthans weinig ter onderhoudinge van misfchien meer dan anderhalve millioea Menfchen in Holland en Westfriesland alleen. — Het meest noodige moeten we voor ons* beftaan van andere , zo Gebuur- als verre afgelegene, Volkeren hebben.— In deeze overdenkingen nog zynde, toen ik t'huis kwam , zag ik het Eer(le Deel der grondwettige herstelling van NEDERLANDS STAATS"WEEZEN in, my door een Patriocsch Heer eerst eenige uuren te vooren vereerd, en vond 'er juist iets zeer gepast in ter verfterking myner gedachten , met welken myn brein nog zwanger ging. Ik las op de pagina's ■ 32, 33 het volgende: „ Verheffen we ons boven de oppervlakten onzer ,, Provinciën, en vraagen wy: Wie heeft deeze kanaalen gegraaven? Wie heeft deeze laage vlakten * en alle deeze meiren droog gemaakt? Wie heeft 'er alle die menigte Steden gebouwd, uitgelegd en verrykt? 9, Wie beveiligt deeze laage Landen tegen het ftormend geweld der veel hooger opgejaagde Zeevloeden, en der veel hooger opgezwollene Ri,, vieren? Of wie doet, na verwoestendeOverftroomingen, dezelvewederom te voorfchyn komen? Wie heeft van deeze engbepaalde, veenachtige, moerasfige Landsdouwen, een Zomerparadys, een altyd wen,, fchelyke woonflede van een geheel Volk, de bewaarplaats van deryk,, dommen der Natiën, en de voorraadfchuur van devoortbrengfelender ,, geheele Waereld:gemaakt?.... En alle deeze ontzettende Wonderen „ heeft het Volk van Nederland verricht, in weêrwil van alle die wanorde, van alle die flegtheden, van alle die verwarringen, aan welken ,, deszelfs Staatsbeftier tot hiertoe zo ellendig onderheevig was! Maar ,, wat zouden wy dan niet uitgevoerd hebben, welk een vermogend en geducht Volk zouden wy :niet geworden zyn, indien men onze vereischte Rèvpublicainfche.Regeeringsvorm naar behooren geordend, ge,, zuiverd, bévcitigd en. volmaakt had? Wat zal, wat moet 'er van ons worden, zo derzelver bederf,en verval eens geheel plaats greep? Krelis. God verhoede' zulks. Was de Eendragt maar algemeener. Gaf de Ariftokratifche Party maar geen kracht aan de Stadhouderlyke; waren zy, welken eerst de Vaderlandfche Zaak fcheenen aan te kleeven, te begunfligen, maar geene flaauwe Laödiceërs, of waren ze geen hui-' chelende Veinsaarts, en veelen derzelve geene Baat- en Heerschzuchtige Oranje-Ariflokraaten geworden, die het onrechtmaatig en willekeurig gezag van den Eerflen Staatsdienaar, alleen uit eigen bedoeling van vermogen en Famüiezueht, doch om Hern * dien zy geveinsdelyk eeren, door hunne laage vleieryen op te houden met de onnutte zorg voorde grootheid van hen,, welke hy als zyne Lievelingen aanmerkt, en af te trekken van het waare voorwerp**der Verbeterings-Zaak, die het beste gedeelte des Volks op geene andere dan wettige gronden van Nederlandseigènaartige Staatsgefteldheid begeert; en kwamen 'er geen verkeerdeRaadslieden en dwangzuchtige Ariftokraaten tusfchen, misfchien zou 'ef nog hoop op toetreeding ter Herftellinge van dezydedes Stadhouders
zyn,



C 75 )
zyn.— Hoe ©nnoozel, ondertusfchen, zou echt» het begrip van Willen» den Vyfden niet zyn moeten , indien hy geloofde de Opperbeerfchappy boven de Souvereine Volksvertegenwoordigers te mogen voeren; de Militie als onafhanglyk Vorst en niet als bezoldigd Veldheer te moeten gebieden ; Magiftraats-Perfoonen in der Steden-Regeeringen, of Leden van Staat in te dringen, daar Hy zelf niet meer dan als een enkel bevoegd Perfoon in één Lid van Staat befchreevcn is. Men heeft hem wel eene advifeerende, maar geen beflisfchende ftem ooit toegekend; men heeft hem wel Nomiaatiën gezonden, om uit dezelve in fommige Steden Burgemeesteren en Schepenen beide, in fommige flechts Schepenen te verkiezen , of liever de daar boven aangeflclde goed te keuren. Dit is reeds lang eene ingewilligde gunst, en geen wet voorden Staatsdienaar; het is flechts een overblyffel van de magt der Graaven aan hunne Siadhouders; maar waarom zou een Stadhouder zonder een Graaf, dien hy, na derzelver afzweering niet kan vertegenwoordigen by een door den Graaf zeiven en door alle Mogendheden erkend Vry Volk en Gemeenebest, ook niet omtrent dit gebrek verantwoordelyk ten minften zyn, wanneer hy deeze inwilliging misbruikt en dezelve als een wet aanmerkt, die hem magt geeft om in dit opzigt willekeurig te handelen ? Gaat hy onwettig de begeerte des Volks voorby, het Volk kan en mag, ja moet, volgens deszelfs aangebooren Recht, wettig Hem zyne keuze ontzeggen, zelf hunne Regenten kiezende» Dit weet de Prins van Oranje wel;— dit weeten de Ariftokraaten evenzo goed, en wel volkomen. Maar hun Zelfbelang, hun Heerschzucht bederft alles; fchoon zy zeiven,, volgens de Rechten van het Volk, uit dea Burgerfland op den Stoel der Eere verheven zyn, maaken zyreedsfedert meer dan een Eeuw een misbruik van dat Recht. Toen 'er verbasteringen verbystering begon plaats te grypen, en men van een byzonder Hof voor Stadhouders begon te werken , is al langzaamerhand het Recht des Volks verkracht geworden, door fommigen , die vergaten Burgers:te zyn. —- Welk braaf Burger kan thans aanfpraak hebben op het Ampt van Regent, orrt-onjportydig zyne Medeburgeren in hunne Rechten , Voorrechten en Vryhedcn te handhaven, gelyk voorheen? Al heeft hy al het noodige dat 'er toe vereischt wordt, oud- en braaf heid van Geflacht,'Deugd', Verftand, Geleerdheid, Rykdom, Staat- en Regeerkunde: Heeft hy.geen. betrekking . op Fainiliën onder de Regenten; geen witten voet van Recommandatie by Mynheer den Stadhouder, 't is al vergeefsch, al wildehet weldenkend Volk hem ook op de handen draagen. Hier fchieten my vier regels te binnen uit den Lof der Vrede van W. van Haren, doen uit een acderoogpunt e dan de Patriot bedoelt, befchouwt; evenwel toepaslyk ophet Ariftokraa-> tendom. Dit is zyne uitdrukking :
Hebt: gy geen bloedverwant in 't Hooge Staatsbewind, .
Blyf in den laagen rang, waarin ge u nog bevindt;
En laat een Jongeling, waanwys en onbedreeven,
U boven 't hoofd geplaatst, U zyn bevelen geeven! ' Het is dan voornaamlyk langs deezen onttgelmaatigen weg.vin ra->aardigsn ■' Ho >; moed, trotfche Regeer- en febraapaieke Baatzucht, die altoos de We.-lde, de Pracht, de Overdaad, ji de Ontucht tot haare Gezellinnen hebben, wa.raan wy het Verderf van onze Rechten, Voorrechten, Vryheden, Koophandel, Visfcherjen, Handwerken, kortom van onze eertyds zo bloeijeade Welvaart, ja 't ve-lhs van het
Gezag voor ons Gemeenebest by andere Mogendheden, hebben toeiefch y/an.
K a Wordt ■



Wordt dit alles niet door een Grondwettige Herltelling verbeterd, en keeren wy niet weder tot befef van ons waar en weezenlyk nuf. ó Volle van Nederland! dan is onae Val naby. „ Zorgt toch voor uwe Nakomelingen; maar zorgt eerst voor u-zelven., op dat het aisdan ongelukkig Nakroost u niet te wyten hebbe, dat gy deszelfs geluk r-o in 't Zedeiyke als Burgerlyke hebt-verwaarloosd. Onze Velden, onze Boomen kunnen u op het honderdfte deel na, geen onderhoud genoeg verfchaffen, zo gy verruimt de Herftelling van uw Staatsweezen, van uw Zee-en Landbeftier, van dat uwer Bezittingen in andere Waerelddeelen: — zo gy verzuimt uwe naarftigheid, uwe zucht tot geoorloofd voordeel door Koopvertier, door'Kunstbetrachtingen, door AmbachtsbeëïfeniBg, door eerlyke Neering en Handteering in 't werk te ftellen, te rzelyk met de bevorderingen ter verbetering van uwe Zedeiyke, zo wel alsBurgerlyke Pligten.— Ach! myne waarde Landgcnooten! Bevordert uw e-igen heil;— doet gy dit niet, het Lot van uw gezégend V. derland:—uw eigen Lot — dat van uw dierbaar Kroost kan niet dan eene allerrampzdigfte omkeering na zich fleepen!"
Louw. Zo is het zekerlyk, Vrind! De aandrang'er van geeft, zo'er geene verbetering vau omftaiidigheden ter grondherftellinge van alle deeze gebreken plaats grype, reeds daartoe het alleraakligst vooruitzigt, na dat wy eerst onzen allerdierbaarften Schat , de Vryheid naamlvk, zullen kwyt zyn: „ Want deeze heeft zo wel op het crediet „ als op het vernuft der Natiën een rnagiigen invloed."' Zo lees ik pag. 192 en vervolgens, in het aangehaalde 'Boek; gaande de 'Schryver dus voott, met betrekking op het gebrek in 't 'Érfibdhouderfchap.
■ „ De Sfidhouderlyke invloed op de a3nftellingen [van Regenten] doet niet alleen deeze ryke bron van de verhevenfte en heilzaamfte gevoelens opdroogen; maar zy '„ bederft daarenboven dezeden, 't welk den ondergang der Republieken na zich fleept. „ Hoe naauwere verknochtheid de Regenten met het Hof des Prinfen van Oranje heb„ ben, en hoe menigvuldiger de gelegenheden zyn, om zich naar die bron van aanzien ,, en geluk te begeeven; hoe meer zy ook in die [bedorvene] denkwyze, zeden en „ manieren, welke de onaffcheidbaare Gezellinnen der Hoven zyn, deel neemen.; „ en hoe meer zy by gevolg van de oude Nederlandfcbe eenvouvidigheidafwyken, „ om zich in de weelde en den overdaad te dompelen. Daarvan daan die verbaazende ongelykheid van Perfoonen, welke de pest der Republieken is; eti uit dieongelyk,, heid de haat en nyd tusfchen de zogenaamde Raadsheerlyke (regeerende ) Familiën en die vau enkele Burgers. Daar van daan kout het ook, dit zo veele F.„ miüëi'i, eerwaardig en aanzienlyk door haare dienden of door haare oudheid , tot de ,, droevige keuze worden gebragt, om of zich-zelven in den grond te helpen, ten „ einde met pracht en flaaifie ten Hove te verfchynen, op eene fchandelyke wyze voor een' Stadhouder, tot kruipens toe, te bukken, ten einde z^ch zeiven [door „ oBtvangcne Ampten] (taande te houden. Daar van daan eindelyk, 't geen maar al te dikwils gebeurt, dat de andere Burgers, bet voorbeeld der Grooten nabootfende, zich, ieder naar zyn vermogen, aan den pn.chtigen luifter en de kestbrare weelde ,, der Hoven overgeeven; en da>r van daan , om niet meer op te haaien, detrspswyze. „.ondergang der oude nationaale zuinigheid,— eene zuinigheid, die de eenige grondll g van eenen uitgebreidan en gelukkigen Koophandel, en daardoor V2n het aan weezen van eenen Staat is, welke, geene groote en ryke gronbeziuingen [in zich-zelven] hebbende, meerendeels van de vruchten zyner naatftfgheid en v!yt beftaar." Zie dsar, Vrmd Krelis ! in hoe verre ik myne- befc:wu-winge gefterkt heb gevonden in dit eerfte Boekdeel.
Krelis. 't Is alles, op goede gronden, waar, en eischt de aangepreezene verbetering- — Voor ditmaal genoeg. Het zal te p-ts komen , om Eaderhand nog over verdere Ziaken toepaslingen te maaken. Ik bedank u voor uw aangenaam en vriendeiyk onderhoud. — Vaarwel, Louweris! Leef gezond, en fliap gerust.
Louw.. Ik zeg u dank!— Insgelyks, Vrind Krelis! Wel t'huis, ende groetenis £an Grietje.
..Qcfituktbj dc Eivc de Wed, I, t*k EGMONT j op de fcejïüle» Biesftiaat, te Amfterdsru.



L Q U W- e n _K R E LI S.
n°. 20. 16 Mey 1786
Louw. Tk wensch je een goeden Avond, KrelisI Hoe hebt gy het, 1 Vrind?
Krelis. Al frisch, Vrind Lonweris! Is 't met ü ook nog wel? Louw. Redelyk, Man! Hbbt gy wat Nieuws?
Krelis. Nieuws ? — Ja; gy zult het wel weeten; naamlyk meen ik wegens de nieuwe Plegtigheid, die voorgaaaden Saturdag heeft plaats gehad by het Amfterdamsch Genootfchap van Wapenhandel tot nut der schuttery. Zyt gy 'er geeu ooggetuige van geweest, Louweris?
Louw. Neen; en het fpyt me weldegelyk, dat zulks my niet heeft mogen gebeuren; trouwens ik heb, door te veel famenloopende bézigheden, ook geene gelegenheid gehad, om te vooren de bepaaling vaa tyd 'er toe te hebben kunnen weeten: Het fpyt my, ik zoude anders niet in gebreke zyn gebleeven, die Plegtigheid te hebben gaan zien.
Krelis. Ik ben juist in 't zelfde geval geweest. De Nederland/die Cou* rant van Schuurman van deezen dag doet 'er ons echter de volgende aanmelding van, met een bericht van Zaaken Omftandigheden. ik heb dit nuttig Nieuwspapier mede gebragt, met oogmerk om het u voor te leezen. Luister, Vrind Louweris!
Amfterdam den 15 Mey. Gepasfeerden Saturdag heeft men hier eene Plagtigheid verricht, die niet alleen de verdienllelyke aandacht van alle de Leden, die daarby tegenwoordig waren, op de genoegelykfte wyze heeft tot zich getrokken, maar ook de hoogfte goedkeuring van een aansienlyk aantal Aanfchouwers, die zich daaromftreeksbevonden, en deeze Plegtigheid van verre aanzagen, heeft wechgedraagen.
Aan het Genootfchap van Wapenhandel Tot nut der schuttery, binnen deeze Stad, zyn namelyk by gelegenheid, dat hetzelve op hun eigen Exercitie-Veld de Manoeuvres zoude verrichten, en de Compagnien in parade gefield waren, de volgende aanzienlyke Schenkagiëa gedaan , als:
Voor eerst zes fraaije Bylen, die door den waardigen Geever en deszelfs geachte Echtgenoote, aan de Timmerlieden, die ten dien einde voor het Front van het Bataiilon -opgemarcheert waren, met eene gepaste Aanfpraak zyn overhandigd.
Voorts is aan hetzelve voor den Tamboer-Major, mede voor het Bataiilon , door de zo achtingswaardige Echtgenoote van eenen door zyne betoonde braave en cordaate denkwyze beroemden Vaderlander, eene prachtige Equipagie vereerd, beftaande in eenen kostbaareu Rok, met de daarby behoorende Leibanden en Bandelier, die zeer luifterryk warea, benevens een Rotting met een fraaijen Zilveren Knop, waarop het Wapen des Genootfchaps zeer konflig gegraveerd is, zo als ook op het Schild, op den Bandelier gehecht, hetzelfde gevonden wordt, met dit treffend Byfchrift: AUSPICE DEO, («nder Gods Voorzienigheid') welke Equipagie de Tamboer-Major insgelyks voor het Front van het Bataiilon overnam, terwyl een aanminnig Zoontje van evenge«melde waardige Echtgenoote, met eene vrymoedigheid die ieder trof, onder het uiten van een
K 3 twee-*



r?8)
tweeregelig Vaersje, aan den Tamboer-Major den Hoed met roodë, witte en zwarte. Pluimen, naar de kleuren van ons Stads Wapen, zo als ailede everige Verfierfelen ook ingericht waren , toereikte.
Deeze Tamboer-Major daarop zich aan de twee Commandanten des Genoocfchaps geprefenteerd hebbende, en naar deszelfs Post getrokken zynde, verfcheenen twee,verdienfteiyke Leden, als een uit deCommisfie van Directie en een uit die der Decilie, ieder met een opgerold en met een Zak omtoogen Vaandel voor het Bataiilon, vergezelden voorafgegaan door de twee Heeren Adjudanten en den Secretaris der Direttie • en de Zakken daarvan afgetoogen zynde, traden voor het Bataiilon vieraanzienlyke jonge Juffers, die a-!lsn zeer ftaatig in het wit "ekleed waren" aan welke, in twee paaren zich op een rei voegende, door gemelde Heeren zeer deftig het Vaandel wierd ter hand geftelt, waarop deeze vryheidlievende Maagden met eene edele fierheid, die elks oog en hart tot de eerbiedigfte ftilte bewoog, en tot den voorbeeldigfïen aandacht opwekte, in twee reijen ieder met een Vaandel zich vervoegden tot de twee Commandanten, en aan ieder derzelver meteen korte en fierlyke Aanfpraak en met de grootfte bevalligheid, een Vaandel overgaven, wordende d'"e Aanfpraak niet alleen op dc treffelykfte en heuschte wyze beantwoord, maar ook door dezelve aan de.Heeren Vaandrigs ter handen gefield met eene nadrukkelyke Vermaaning, die deeze niet minder ernsthaffen beaamden, waarna zy, onder-het flaan van de Trom en het gehoor van een fraai Veld-Muziek, zich naar hunne Posten begaven, terwyl de vier gemelde Dames weder-naar hunne plaatfen geleid wierden; en gefchiedde deeze plegtige verrichtingen, waarnamen reeds zo lang gereikhalsd had, en welke men op deezen blyden dag mogt zien volvoeren, onder het preienteeren van het Geweer. Vervolgens defileerde het Corps voorby dan waardigen Donateur en Donatrices en wierden dezelve door de Officieren gefajueerd, en wierd eindelyk na het verrichten van eenige Manoeuvres een kring gefloten, waarin de geëerde Begiftigers verfcheenen, en een waardig werkend Medelid des Genootfchaps, de Vryheid- en Vaderlandlievende Dichter J. Voorman voortrad , en eene Dankbetuiging in naam des Genootfchaps aan deeze en andere verdienfteiyke Begunif>ers in zoetvloeiende Dichtmaat deed, welke elks goedkeuring wechdroeg en door elk der werkende Leden door een flag aan het Geweer te ceeven, in navolging der oude Bataaven, volkomen toegeftemd wierd, waarmede deeze Plegtigheid beflooten wierd, en is-wyders deeze heuchelyke Gebeurtenis door een vnendelyke Maaltyd in de Doelen, op de GarnaalcaMarkt, gevierd. r
r P?a de,VaandeIs» drje z^r uitvoerig gefchilderd zyn door den Konstfehilder Ifaac van t Hof, werkend Medelid des Genootfchaps, worden deeze toepaslyke Hoofddesfemen gevonden: . . r
r, n *. 0p de eeDe zvde van hec eei'^e Vaandel.
Een fterkgefpierde Arm, uit een Donderwolk ten voorfchvn komende
rent:T0LKsTTeERnKTÊ?nd, Waaromler ftaat> vergulde Lette-' So op de wederzyde zit dè Vryheid op den Troon , met de Speer en ¥eed by ïtfUw den Leeuw voor. dezelve; .terwyl der Stedeft-Maagd
met



C 7P )
met de Wapens der Zeven Provinciën haar nadert. — waaronder in een rand ftaat de Spreuk van het Genootfchap: tot nut der schutter?
Op de eene zyde van het tweede Vaandel • ' '
Staat een Burger, met zyn arm onder hec hoofd, opeen Zuil liuneide en zyn Wapentuigen Hoed, die voor' hem op den grond li ï2< n aanziend^;, waarop de Vryheid, die aan zynp rechterzyde ftaac, 'htm wvst> ltaande in den rand : waak, vertrouw. 1 ,
En aan de andere zyde een Bacavier, tusfchen een brandend vuur en een kuil ftaaD.de, de Wapenen des Gewelds onder zyne voeten vertree. dende, cn daarentegen in zyne rechterhand houdende een Krans van Eikenloof, en in zyne linkerhand een van Gras; terwyl onder in den rand itaat: voeg. ■
Eene breeder en naauwkeuriger befchryving, zo vsn dit medegedeelde, als ander cierlyk bywerk der Vaandels, zal, nevens de Aftekening derzelve, naar men verneemt, binnen korten tyd mogelyk uitgegeeven worden, als wanneer aan het weldenkend Publiek voorzeker deeze korte en flaauwe fchets omftandiger zal blyken. — Ondertusfchen heeft een der werkende Medeleden op den inhoud der Vaandels deeze Byfohriftcn eeraaaJct, als: Voor het eerstgemelde Vaandel.
De Hand, die 't Al beltuurt, toont in dit Vaan 's Volks kracht, Terwyl der Steden-Maagd, gefterkt door deeze magt, De Vryheid fchraagen wil aan Amftels Kielryk Y, Door de eedle Broederfchap Tot Nut der Schuttety.
En voor het tweede. Waak en Vertrouw is hier de raad, die Vryheid geeft Aan hem, die zich voor haar manmoedig wil betoonen • Zy zegt: „ Gryp aan 't Geweer 1 Ik zal uw moed beloonen, „ £.0 volg aen Held, die niets voor my te dierbaar heeft "
laadfSn DS.tiuim!UWig Hier ^ G^ ™ Vader.
Gelukkig Amfterdam! zo ge uw geluk bevat.: Hier ziet gy wakkre Vifyheids-Zoonen Voor uwe Muuren zich in 't ruime Veld ver-toonen.
Tot heil van u, ó Waereldftad! tot nut der.schuttery, die zy door hun verlichting Aanvuuren tot haare Eedverpligting. — Hoe! Schutterbroederen?-Fronst gy hier 't voorhoofd om?Laat zelfs Naaryver u verkloeken, Om langs dit fpoor uw nut te zoeken. Treed toe, ten fpyt van al 't Ariftokratendom! Begeeft u onder deeze Benden, Breekt dus het Landgedrocht.de Lenden, Eer 't uwe flaauwheid merkt, u fchencf met wreeden mui! Laat uwen Arm in 't VaoMelteeken, Door blinkende Kendragts-Waapnen fpreeken; Zy zyn 't die 't Vrye Bloed ontfchuimen van het vu l Krelis. Dit behaagt my, Vrind! — Konden wy met onze WenIchen maar vervulling aan de goede Zaak geeven: Dan was 'er weWg;
art, > -



C 8» )
anders toe in 't werk te (tellen; maar hiermede zullen wy noch iemand vorderen. 'Er moet gewerkt worden met heldhaften moed, en met bedaarde hersfenen en pennen, of alles z-d eerlang in de war geraaken.
Louw. De Hemel geeve dat de wardraad ontwonde worde largs de Spillen van Minerva, de Godin der Wysheid, (in welker houding het Beeld der Vryheid, het Palladium des Staais zich vertoont; die Vryheid, die uitmunt door hjaren ronden Hoed, ®nöpgetoomd, dat is goed rond, goed Vaderlandsih,) en tot vreugde van alle Braaven, in fpyt der Parken, tot aan den ondergang der Aarde, ongehinderd aSoope.
Krelis. Maar verkeerde aanwendingen, Loaweris ! hoe fchoon het oogmerk ook deswege zich voorftelt, deugen hiertoe niet. Ik voorzie eene eeuwigduurende verwarring in ons Staatsweezen, zo lang 'er geere Wetten zyn, die eenen geregelden gang aan 't vrye Werktuig geeven, dat gevestigd op het grondgeftel, door elk zyn behoorl.yk werk doende Raderen in een geduurige recht ftreeifche beweeging gehouden wordt. —■ Dit moeten vastgeftelde IV'Aten alleen doen; geene byzondere Conventien onder byzondere Staatsleden alleen. — Dit zou, om zo te fpreeken, een verderflyken Aanhang kunnen voor den dag brengen, die, onder den naam van het Patriottifche te begunftigen, het Ariftokratifche ten Troon verhief. — „ Neen! wilt gy Conventien maaken, Regenten! Doet het geenszins buiten kennis, ook vooial met toeftemming en deelneeming in dezelve van de geheele Burger-Maatfclsappy van Stad tot Stad: Dan deelt het Volk 'er in; dan kunnen dergelyke Conventien goed zyn: — Anders niet. Al hadt gy ook het beste oogmerk by uw Leven (de Familiezucht fchynt 'er echter in ts heerfchen) wat zou de Burger van uw Nakroost te wachten hebben» Zyt gy 'er wel ver antwoordelyk voor? Immers neen!" — 6 God! wanneer zulke byzondere Overéénkomingen tusfchee Regenten en Regenten, buiten mede-ftemming, — ja, buiten medein neemtng der braaffte Burgeren, en daarenboven buiten regelen en rékeofchapgeevinff hunner Handelingen, door de Burgery vastgefteld en rechtmaatig bedongen: — watK neer zulke Conventten (tand greepen, zouden 'er anders geene Wetten zyn, dan zul ken, aan welkers zich een Conventueele Factie verbinden zou, om alles naar derzelver Beflutten te knikken. — Is >er otsit een Onderwerp uitgedacht om de Arifto
kratie alleen te doen zegepralen, dit is het zeker. Nog eens Conventien vsn
Regenten met de Burgery zyn goed. — Denken de Regenten wel, dat zy dan de . Burgery oproepen; dat zy hunne Medeburgeren hun Belang onder 't oog brengendat zy het hun doen kennen; dat zy ten hunnen eigen en der Burgeren beste • ten ' beste dus van Stad en Vaderland raadpleegt*, en eenmaal, volgens eenen Algeme'encn Regel befiuiten, wat, tegen alle wedetftreevingen aan, tot Heil van Staat en Steden behoort. — Zulk eene Conventie is sliernatst, allernoodigst, en moei volflrekt die van het Volk zyn, — algemeen, — niet byzonder. Immers beftaat het Volk niet! door de Regenten; neen, .de Regenten beftaan door het Volk. De Majefteit der : Onafhangelykheid kan nimmer door van en uit het Volk beftaande Reepten ver
rnm'derd of ontluisterd worden zonder misdryf. Wie zou dit dan „jet vinden in i
byzondere Conventien tusfchen Regenten en Regenten? - „ Heeren Conventieeren.. den! befluit toch niets, of roep 'er uwe Medeburgeren toe op, en fluit mwdeeaer toeftemming, en niet met unfluiting van die, welken alle de verëisxhten bezitten om i ook ten eenigen tyde volgens de Wet, den Stoel der Eere tebcklceden, eene' Re- ■ pubhketnsch-Burgerlyke conventie: Dan zult gy wel doen "
Louw. Zo is 't, Vrind Krelis! Maar nu al weêr genoeg gepraat. — Vaarwel 211 (hap gerust. oor '<"'"vt>1
Dteweïje Ik WCnSCh " 'C Z2lfde' VHnd Louweris! Wel t'huis, en de groetenis aan ' «.«uki Sï «« ,„, «e wu. J. iGHOKT: op dt i,cgai;eil Bxecürat:, * A^^rT



K R B L I S e n L O ü $r.
NV 21. 23 Mey 1786. " ~ '
Krelis. goeden Avond, Vriad Loüweris! Gy zyt, zo 'k hoon1 VjT welvaarende? " Louw. Volkomen gezond, Vrind Krelis! Hoe hebt gv het met den Ligcha ïmiyken toeftand? J
Krelis. AI frisch, Man! Dus hier volkomen van genoeg. Gv zult my, denk ik, nu wel eenige Aanmerkingen op de reize van 't Loo naar Zeeland , van onzen Eerften Staatsdienaar kunnen mededeelen : Mea wacht dien meer dan al te hoog door Volksverbyftering verheven Sterveling, met zyn Vorstelyk Huisgezin, binnen weinige dagen in Middelburg, zo men vast gelooft; fchoon fommige meenen, dat Haare Konin»ïyke Hoogheid zich met de Vorstelyke Kinderen te Breda zullen blyven ophouden, om niet hen allen aan de ongezonde Zeeüwfche Lucht bloot te ftellen. — Maar, weet gy 'er niets van : Ik heb dan wel geleezen dat de Prins van Oranje naar Zeeland gaac, volgens dit bericht.
Middelburg den 15 Mey. De voorbcreidfelen, ter ontvangst van den Heere Stadhouder, zyn ongemeen en zeer kostbaar. -Veelen murmureeren daarover, dat het Geld, na hunne gedachten, zo nutteloos verkwist wordt; maar anderen zien het met eenig plaifier aan, om dat zy daaruit befluitcn, dat de Financiën alhier zo liegt niet ftaan, als men in andere Provinciën wel verfpreid heeft. Ondertusfchen beginnen veele Burgers te gelooven, dat het noodzaaklyk is, dat 'er voorzorgen genomen worden, om de Walcherfche Boeren in toom te houden; maar anderen verbeelden zich, dat de tegenwoordigheid van Zyn Hoogheid alleen genoeg is, om alles in ftilte te houden, indien het hem behaagt. — Kortom* veele meenen, dat het volkomen van Zyn Hoogheid afhangt, oproer of ftilte te hebben; en indien dit waar is, dan zal alles in 't ftïlle afloopen Zyn Hoogheid k*ntzya intrest te wel, en zal in dat ftuk aan booze Raadslieden , zo die 'er mogten zyn, geen gehoor geeven.
Louw. Het gevaar om de Zeeüwfche Koorts zich' op den hals te haaien, zal echter het Heldhaftig voorneemen van Willem den Vyfden niet affchrikken, om naar dat hem zo tedertoegedaan Gewest te vertrekken 'Er zyn meer Scadhoudërs geweest, die 'er gezond Uit te rug keerden" maar juist met het grootfte genoegen niet. — Maak dit op uit het volgende Artikel. Zo lees ik in de Zuidh. Courant van gisteren uit den Haag 's Graven/iagè den 19 Mey. Hoe bedenkelyk de reis van Zyne Doorl." Hoogh. naar Zeeland hier ook aan veelen voorkomt, en welke nadeelige' gevolgen 'er misfchien uit den blinden yVer der Walcherfche Landlieden te wachten zyn; zo maakt het denkbeeld, dat men Zyne Hoogheid tot Graaf of Herrog van Zeeland zou willen bevorderen, hier noggeen grooten ingang. Men begrypr, dat deeze ftapjte veel gewaagd zoude zyn, •en de Staatzuchtige oogmerken van den een en anderen te zeer aan den dag leggen. Verkeerde denkbeelden omtrent het Poütique Weezen vaa ons Vaderland, — onkunde in deszelfs weezenlyk belang, — te ver geuok-kene dankbaarheid jegens den Mede-GrondleggeronzerRe^ublick,—•
L ge-



'" ( 8a ).. . V geheime hnop van fommigen op verminder mg der Belastingen , (die befporïelyke harsdenfehim van 't Jaar 48!)— en het kwaade zaad doörde hand des Verdervers hieronder geftrooid, zyn mees'terkyds oorzaakge*eest,
Oat men -het Stadhouderschap boven- zyn peil beeft "willen verheffen. ■
Onkunde en'onverftandige yver zyn dus de blinde Werktuigen der Heerschzucht geweest 5 doch zo dra deze! ve openlyk haare.oogmerken ten toon fpreidt, zo dat zy voor een ieder kenbaar zyn, .yleidt men zich nog, dat de Inwooners van eene Provincie, welke in den Jaare 1675 zich zo fterk en mannelyk tegen de onbetaamelyke verheffing van den Stadhouder verzette, dat fommige Leden zelfs van gedachten -waren, dat. het zeer te disputeeren zoude zyn, of het met de Unie wel zoude kunnen beftaan, dat aldaar de ééne Provincie zoude zitcen, en geregeerd worden dooreen Souverein, cn de andere, Staatsgewyze, dewyl zulks groote disputen, jaloufle, en verdeeldheid van gemoederen zoude verwekken, dewyl de naam en, apprehenfie van een Souverein , federt het afzweeren van den Koning van Spanje, en het;ftabileeren van de loffelyke Regeering deezer Landen, zeer odieus was, 'in,'ééne Eeuw niet zo verbasterd zullen zyn, dat zy.ap de Puinhoopen van den Tempel der Vryheid den Troon der Heerschzucht zullen willgn vesten, immers volftrekt niet, ten zy Staatkundige List het waare doeleinde wist te bedekken. — Men fprèekt hier yeel meer van, een idéé*, 't welk by fommige Regeeringsleden dier Provincie plaats zefcde hebben, om namelyk. aan Han Hoog-Mog. eene uicgeftrekter magt te geeven, en men zegt, dat een voornaam Staatsman .aldaar, die toegang ;ot veele byzondere Hukken heeft,..en dus diep dooraigt behoort .te hebben, niet aliëpn van dit denkbeeld is. — 'Er zyn hier reeds Lieden, die fuscineeren , dat .wanneer dusdanig Plan gelukte, en Zyne Hoogheid, dan by. toeval, de Meerderheid der Provinciën eens in zynedenkbeelden vvLu te brengen, Hqogstdezelve dan zonder weidfeheu tytel van. Graaf of Hertog, met minder gevaar, indedaad ruim zo veel rnagt zoude hebben. — Van welk eene byzondere uitwerking zoude Uot kunnen zyn, indien zulk een voornaam Staatsman zyne gedachten hier» over reeds op het Papier geworpen had, en dat dezelve een&terbekwaamer tyd by het arrivement van Zyne Hoogheid het licht zagen. . Krclis.. W.el ik.zou ook gelooven , dat Willem de Vyf de de^Zaak wel dieper zal inzien a's de Walcherfche Boeren en hunne Aanrfookers om .den Stadhouder niet van de andere Provinciën te verw-yderen , en'hem alleen voor zich te houden. — De Unie is het eerfte,woord immers dat de Zeeuwen in den mond hebben,,en zouden ze.dan de Eerften zyn om dezelve eene Breuke toe te brengen, met de andere Provinciën te noodzaaken het Stadhoudorfcuap volftrekt niet langer te kunnen doen ftaande ;houden, ieder in de haare? Hoe laag.zouden doch die Lieden dan niet .moeten denken, die zich, zo fommigen willen,. op, een onbehoorlyk .gezag van-eenen ten onrechte en tegen de Grondwetten en Regeerings.vorm van de Republiek rechtftreeks aanloopende aanftelling van eenen door hen nieuwen optewerpen Graaf, zo ftrydig. met het vrye Staatsgezag, dat de Majefteit des Volks vertegenwoordigt, en geene Graaflvkc ."Stem...in. deJJcie zvu willen, ook niet vermogen of kunnen, dulden, ten •• 4 - j r&



• , - C 83 )
zy. dan.de geheele-Nane (en dat kan nooit waar zyn) zodanige Slaaffche
oogmerken trad', als-dat flegtfte gedeelte van het Zeeüwfche Gewest.
Maar mëu heeft wel meer dan eens den verkeerden yver van de Gröot,- (ren.in Zeeland voor den Eerften Staatsdienaar gezien; fchoon deezen
- even wie!.,, na vee! wqelcns, hun doelwit even weinig als hun Afgod konden -bereiken;.fchoon ze alle dé Boeren, daar het in dien tyd by verre na niet eens.te pas 'fcwame, Spanje op Oranje deeden rymen; en den Ma-
chia'vellVstifchen Willem den Derden als Patroon der Meekrap-eerden.
Het zal even zo veel on mogelyk zyn in deezen Tyd om een Toonbeeld van Oranje-Aardappelen in Zeeland te pooten, als het die domme Nakomelingen van de Noormannen gelukt is hunne Krappen een Oranjekleur te kunnen geeven. Dit fchrceuwe tot in Oost-Iodië toe: en dan eerst zou het vyfde Departement een Wondertecken zien; naamlyk een verandering van kleur in de Zelfsverdédiging der Zeeuwen; (wel te verdaan die van het Graaflyk Oranje\) — Maar neen ! zouden- de Amfterdamfche' Verwers dan niec van zulk een kleur een affchnk hebben; en zou het Gemeen wel Oranje'Zeeuwfc.be Aardappelen, in■ Graaflyken grond gegroeid, lusten?— Wtch 'er meê! zou de geheele Natie zeggen : Dan liever blanke Friefche , of welgekookte Gelderfche-. — Geen Mee. krap — geen Aardappelen — ja zelfs geen Oesters of Mosfelen uit Zeeland meer. — Die zou de taal der Amfterdammers zyn,. wanneer de..* Zeeuwen zo d s gek waren , dat zy een Volksvafal tot Graaf maakten, en hy zo dwaas ware, die.Waardigheid, hun ten gevalle (want men, kan niet denken, dat hy het zich-zelve ter.verheffinge zou traciiten te • doen , om zich met alle- zyne aan Zeeland en Holland- paaiende Lèengoe» deren ten prooi te ftellea) aanname.. —7- Maar....
Louw. En maar.... Wat zal 'er. voor den dag komen ? Krelis. Juist het zelfde dat de Bergen , volgens Horatius Dichtkunst.,, heoben vooregebragr, . , ' Louw. Dat is dan dat zy .
In arbeid gaande, met een fchrikkelyk gedruis, Niets bragten in-het licht dan flechts.'een kleine muis;. Wat dunkt u , . Vrind Krelis! mogen de- Heeren Zeeuwen dan niet " wel t'hais blyven met zulk een wensch onthaal aan üen'Stadhouderlykea.< V-yfden Willem, die hen nooit verpligt heefc, te geeven.
- Krelis. Dat zegt nog alles niets. De Koninglyke Stadhouderlyke ? W'ülem de. Derde had wel andere Knaapen, die voor hem werkten, aan 't roer; en evenwel kon hy 't nog niet naar zyn zin krygen; daar hy coca » boos genoeg om.was ,"en zekeren Kerkelyken- Aanhang , die vóór hernwa* evenwel op 't laatst, toen het in 't Scaacelyke en Burgerlyke niet gelul:- ' ken wiide, op zyne zyde kreeg, ora ten miufte ook te toonen dar. hy zq » zuiver.*P^èliaam in Hólland,, als naderhand Êpiscopaalsch in Ènsr.-land was, en de Wel-Eerwaarde Heeren IV. Momma en 'joh. var. dey hayenr . om dat ze Coccejttmen waren, den Preêkftoel en Middelburg niet a!iet ö \.' muar de-geheele, Piovincie van Zeeland, in'weerwil van zyne Soevereine Meesters, de Staaten dk-r Provincie, ea de Magwtraat».Per» foor.cn. van Steden , met v r i s van derzelver Amptea, bitzdde*
^ %' waar»-.-



CU )
t»'*Mrarf>y öokecmge Burger-Hopmannen en Kerkenraaden werden fedïrjtë Zie hier dien Willem den Derden Paus van de Zeeüwfche Kerk Ma?r' om met W. Goeree, in zyne Kerk- en Waereldlvke Veranderingen "te fpreeken, vonden veele der Boeren-Kerkkraaijers'zich met den Stadlioü-derlyken invloed zeiven in hunne hoop bed'roogen, wordende de meeste
, van deeze- Kerkelyke'Roervinken op hunne Dorpen gelaaten - zo dat zv niet zonder berouw, zeiden: Het Clasfis van Walcheren heeft met ons ge' daanr gelyk men met, de 'Beezemm doet; als men 'er de vuilnis mede heeft van
. den vloer geveegd, laat .men ze in den-Pishoek flaan. — Ondertusfchen had de Stadhouder op het Zeeüwfche Kerk-Tooncei de Hoofdrol op de wyze van een volflagen Dwingeland gefpeeld.
.Louw. My dunkt ook geleezen te hebben , dat de Prins van Oranje -het met zozeer op deeze-braave Predikanten had gelaaden, dan-wel het oog op het Souverein gezag in 't Staatsweezen had; dewyl hy rond uit beleed in der Staaten Vergadering, zich het gefchil der .Godgeleerden rjiet te willen aantrekken, poeh 'er kennis van te neemen,om 'er over te oordeelen,-qunfi, fchoon hy 'er toe verzocht was geworden - En dat hv ook zelf anders gevoelde , als de Vyandelyke Party van «vander WayenA Mmm, h onwederfpreeklyk; wan: immers den laatften beloofde hv terftond na deszelfs Afzetting, en wel by handtastinc, by de eerfte gelegenheid een plaats als Profesfor op eeóe Academie, en doende hem daar-
. enboven eene fomme van 500 guldens voor vergeeffcrie Reiskosten tellen: want Momma was te Middelburg eerst onlangs beroepen
Krelis. Zo is 't; en dezelfde Schryver, uit wien g'y dit mede hebtzegt. dat het al de Waereld kennelyk bleek, dat 'er een boef je van Staatkunde agterichool, -waarvan den Verftandigen alstoen nutter van te denkeu, dan luide van te roepen ftond. Na 't vertrek des Stadhouders
uit Zeeland/vervolgt hy) zag men binnen Middelburg nog een goed aantal van s Pnnfen Lyfwacht, dat zyn Zwitfcrs met blaauwe mantels en doorgefneden.flodderbroeken, zodanig met koppels en tritfen, veele dagen lang, by dc ftraaten zwieren, als of ze door hunne barfche knevelbaarden en-breede Houwdegens-, de misnoegde Burgerfchap dregden onder den zweep te houden; ongemoeid hen elk met leepe oogen aankeek en met den naam van Twte-honderdfte Penningen doopte; alhoewel de roep ging, dat ze elk wel 500 gulden 't ftuk van toetakelen kostten. — .'Nooit vielen den Pnnfe van Oranje meer Liefhebbers af, dan toen Ook
Tcheenen dc meeste afgezette-Regenten berouw te hebben over het plan ten van eenen Boom , die hen , voor hunne genomen moeite, met dusdanig zuure-Appelen'bedankte. -Tot dusverre Goeree. -Ik zou uiteenen of anderen Vaderlandfchen Schryver wel iets meer van de trotfeheen oppermanzoekende handelwyze van dien zelfden Stadhouder kunnen bvbrenirm dan voor het tegenwoordige genoeg. Wat het gedrag van onzen Vyfdea Willem in Zeeland zal opleveren , moet de Tyd wel fpoedig leeren Vaarwel, Louweris! cn flaap gerust.
Louw. Ik zeg je dank, Vrind Krelis, en wensch u 't zelfde. Wel v hu^s ,_en_ de_ g r o et ejHs_aanj G r i e t j e.
•'-«•takt h!.ê* li» d« Wed. h ta» ËGMoKTÏÏ^-d* «.éjiüicM ^ttï&T^Ti^&^Z



LOUW e n K R E L I S.
N°. 22. 30 Mey 1786.
Louw. iT-l oeden Avond, Vrind Krelis! Hoe is 't met den Welftand? Krelis. \jrAl redelyk, Vrind Louweris ! Louw. Dat is my lief! Ik ben ook gezond.
Krelis. Dat verheugt my. Waren dan alle Zaaken in ons Vaderland even zo gezond als wy; zo was 'er in 't minst geen kwaad by.
Louw. Wel gezegd. Maar Vaderlandfche Zaaken behoorden eeuwig gezond te blyven. Een Westfalinger Grasridder, die alleen de fcherpte van zyn Seis kent, om dat zyn Ligchaam door dat Werktuig, met kracht zyner handen beftierd, zich met Spek en Roggenbrood- tot fpyze, en met Karnemelk toe drank, weet gezond te houden, geniet echter niet dan eene domme , fchoon fterke gezondheid; evenwel ook om zyn Geldbuidelken te vullen, en hoe meer hy 'er in krygt, hoe meer hy wordt gezédevormd. — Ik zal my niet inlaaten met wysgeerige Redeneeriagen, en of een Mensch in zynen Ligchaamlyken toeftand niet volgens de Wetten der Natuur, zonder op iets meer te denken, behoort heen te leeven, juist als het domme Vee! gelyk fommige Wysgeeren wel zouden willen fiaande houden het beste en gelukkigfle Leven op Aarde te zyn. Behalven de kennis van zyne natuurlyke Pligten, die een ieder zyn ingefchapen, zyn 'er ook Burgerlyke Pligten, en daarenboven Godsdienftige. De domfte Menfchen zyn het eerst tot Slaaven der Overheerfchinrr geworden. Maar een wys Man, hoe zwak ook, doet meer dan een fterk Man, die dom is. Indien het inwendige van.ons Gemeenebest gezond was, zou het zekerlyk ftand hebben kunnen houden, en altoos houden, indien de Wetten der Wysheid het geftél ten besteu voor altoos konden ■doen werken. Maar hoe verre is een gezonde Staatsgefteldheid niet onderfcheiden van een gezond Ligchaamsgeftél, de eerfte behoorde Eeuwigduurend te zyn, en die is niec onmooglyk; maar het andere kan met geene mogelykheid langer dan eenige Jaaren plaats vinden. — Gelukkig ware het voor het lieve Vaderland, dat in hetzelve geene andere Lieden woonden, dan die, in een gezond Lichaam, eene gezonde Ziel bezaten.
Krelis. 6 Vrind! Gezonde Zielen zyn onfehatbaare Geesten; indezelve huist en blyft woonen de Liefde tot God, toe het Vaderland en tot den Evenmensch; maar het zyn wel dégelyk ongezonde Zielen, welke door den Geest van Tegenftreeving tegen alle deeze heilige Pligten gedreeven en beheerscht worden. Met zulke Zielen is het eveneens gcfteld als met die van Nadab en Abihu, die met vreemd en ongeheiligd vuur te offeren trachten : — Eveneens ookals metdie van Korah, Dathan en Abiram, met die van de hunnen , welken hen aankleefden. Die ongezonde Zielen beheerfchen ook alle de Leden van het Oranje-Ligchaam van top tot teen. Zy toonen ook haaren invloed, maar deezeis zo diep nog niet geworteld by de Ariftokratifche Party, die zich naar het door die van Oranje gewenschte Monarchaale draait, maar 'er nooit mede te recht zal komen, om dat ze eikanderen en haare Aanhangeren bederven; want het is onmogelyk dat ■ze zich onderling op den duur kunnen blyven verftaan; hunne grondftellih-
L 3 gea



• ; j . ; . ;, C 86J ,. . f gen en begrippen zyn volftrekt niet overéén te brengen. Dc Pafriotfche Party is alleen gezond, en traclic gcduurig zich den invloed der gezonde Zaak-ten nutte te maaken. — Hoe deerlyk zyn ze 'er aan, dié geene gezonde Patriotten zyn ? — Hoe allerülendigst, die zulke ongezonde Zielen als eenen Coster en anderen in den Haag, ter verbyftering. van hua VerHand, bezitten, en van de Cibaale van dien Vreemdeling Hesfen zynen Medev'ugteling Bauer zyn. Deeze zyn Oranje-Zielen; — maar vloekwaardig tevens, om dat haare daaden ftrafwaardig zyn , als ingerigttegea r!le Goddelyke en Menfchelyke Pligten. —_ Eenige ftaahjes van hunne wanbedryven zullen, genoeg zyn om 'er een ieder, die .wél denkt, van te kunnen overtuigen. — Gyzult wel in de Nieuwspapieren gezien hebben, welke mishandelingen eenige Patriotfche Lieden ia den Haag door het Oranje-Uitfchot ondergaan hebben?
Louw. Ja, Vrind ! ik heb in de Nederl. Conrant van Schuurman van den 26 deezer geleezen, dat, 's. Donderdags te vooren, eenen onzer Stadge,nooten, eem werkend Lid van het Genootfchap van Wapenhandel alhier, die uit hoofde zyner Koopbelangen in den Haag was , en verzeld met eenige Leden van het Haagfche Vaderlandfche Genootfchap, eene zeer onaangenaame ontmoeting heeft ondergaan in de Herberg de drie Haasjes, en zulks wel door aanftooking en opzetting van dien allerilegtften Coster., die zyne Mede-Oranjelingen zo verre wist te brengen, dat hy onder allerlei fcheldwoorden van Weegluis, Keeshond, (welke onnoozele taal!) door de Waard van dien Oranje-Kroeg ter deure werd uicgeftooten, en onder weg op geene zeer vriendelyke wyze ook door den Drost van 't Plof bejégend is geworden," waaruit men byna zou kunnen opmaaken, dat de laatstgenoemde Heer die Oranjeklanten al vry fpoedig ten dienst heeft willen zyn. — Maar de Aanlegger van dit geval, hoe ook by Advertentie in de Haagfche Courant van den 19 deezer gerechtvaardigd, is al te wel beftempeld met het merk van een ondeugenden Oproe~ftigter, dan dac zyne ontfchuldigende Leugentaal, in die Bekendmaaking vcr'fpréid, by Weidenkenden geloof zou vinden; vooral niet in den Plaag..
Krelis. Zo is-het, Louweris! En zo 'er ooiteen onbefchaamde en logen-achtige Advertentiein eenig Nieuwspapier is geplaatst, zo is liet die, welke men ontmoet in de- Haagfche,Courant van den 19 deezer; trouwens dat der Kwaade Z3ak door verfoeilyke Leugen- én Oproertaal zich Herkend Schandblad, draagt geduurig het merk van het Demons-Weeffe) der Verderflyke 'Haad, die in 't duister woedt. Men vindt iu dat Lasterpapier van den genoemden dag der waarheid ten klaarden cegengefprooken in naam van een ' alierkwaadaarcigst Schepfel, die de Oranje- Gahaal in den Haag nog oplevert. Het is die A. C. Coster, die in de Herberg de drie Haasjes, thans bekend onder den naam van Oranje-Kroeg, een Koopman van Amfterdam derwyze heeft beledigd, als 'er de opgaave, naar waarheid, van ge'dari is in eenige Patriotfche Nieuwspapieren; en waartoe geen geB©eg?.aam getal Getuigen ontbreeken, en welke Getuigen tegen het gemelde in de leugenachtige Advertentie der gemelde Haagfche Courant rechtllreeks aan , bereid zyn, te verklaaren , das hy, Coster, nog lang na zyn kotast ia die Herberg, 'er gebleevea is,..nadat hy als Aacleider en j
Op-



C 87 )
Ppftdóker tof het fchandelyJ: en oproerig gedrag zyner Mede-Cabalisten, zich haJ voorgedaan. — Maar zou men ook wel iets beters verwacht ten kunnen van een door en door geraffineerd Booswicht, als deeze' Kwa-idaarc is? — Van een God vergectend Mensch, die de Pligt en Trouw" van Kinderliefde even weinig als die van waare zucht tot het Vaderland geheel uit zyn ondeugend — ja onnatuurlyk hart verbannen heeft! Hoe is zyn vuórïg gedrag tegen zyne eigen Moeder, wier Buik hem heeft' gebaard, — w-ier Borsten hem gezoogd hebben, niet geweest? De dankb*are Ojevaar torscht zyne afgeleefde Ouderen op de ichouderefi, cnonderfteunt hen met zyne vlerken: — „ Maar op dat wy u-zelven aanfpreeken , 6 ondankbaarfte aller Menfchen! Gy , hoe dikwils hebt gy uwe Moeder'zelve niet geflaagen, geflooten — nog meer, ógruwel! gedreigd te vermoorden, haar agtervolgende met het ontbloote mes in uwe woeste vuist! — Hebt gy dit niet gedaan; fpreek ! Waarom anders heeft men u in hechtenis genomen gehad?— Aan welke Lieden hebt ge, op voer* fpraak van uwe Bloedverwanten, de vergeeving van uwe verfoeilyke wandaaden , op belofte van beterfchap , te danken , dan aan Hun Ed. Mog. de Heeren Gecommitteerde Raaden zelven, Dy welken gy uwe Abofitie, nog, naauwlyks twee Maanden geleden, hebt moeten afnaaien, na dat gy voorvlugtig waart, om uw dikwils getoond 'oproerig gedrag tegen uwe wettige Overheid, tegen het welzyn van uw Vaderland en tegen dé Rust van uwe Geboorteplaats? — Zyt gy het niet, 6 geheel tot kwaaddoen overgegeeven Mensch! die hl de Schutters Dofelee, ten byzyn van Officieren en' Schutteren, u op 't'midden van eene Tafel fharide durfde vermanen , en onder andere ■ fchandelykfte en verloei]\mswau.rdigfté Conditiën, meer dan eens, uwen zogenaamden Oranje-Wyh mflorpte ! by den wensch der Verdoemenis van alk 'PatriottUftofin fiun^ZJelJ — Difc '•Deugniet zyt gy ! Ja gy, een der al Ier vuil fie -Schandvlekken eer Natie I — Gy wik u echter noch rechtvaardigen door middel van het iasterlyk Ha.igfche. Dagpapier! — Zouden braave Lieden dan met hunne-Eeden fpeelen, gelyk gy ? Neen! 'c Is 'er verre van daan. Tot zulke eerlooze 'Piigtyerloocheningcn zyn geene waare'Patriotten in-ftaat. Geen Courrm1 tier dan een Medebroeder van het Üranje-Gefpuis , gelyk Goife, zal zich 'ook der kwaade Zaak, zo \fèl weet ende* als hem de uwe-bewust is, de . hand leenen , om de Bédryvers 'ér van teomfcimlcogén. Maar vrees .eerlang uw welverdiende ftraf ,x daar dè Magiftraat-van 's. Hage de Zaak .in handen heeft, en recht docr.de, u een affchrik van reder.cn Oproeri ma-aker en Rustverftoorder ten exempel zal-fteli-ers, en waaraan uw Vrienii l Gosp zich wol dégelyk mede zal mogen fpiegelen..— Lang borgen is ; geen kwyt fchelden." • ]
Louw. Zyn 'cr zulke allcronwaardigfte* Schepfels onder die Oranje. Cabaal ? Wel foei! My-was reeds.federt eenigen tyd gezegd , dac die Cc'stèr 1 een verbylterd Mensch was, die zeer fterk de Patriotfche Party tegen was' ; maar dit kon mén-nog enkel aan een domdriftige Fatliezucht, een onberedeneerde vooringenomenheid toefchryven. — Wie zoude ooit Luimen vermoeden dat hy zodanig een Werktuig van zyn geheel bedorven ■ Geest ware!
Koelie* Hy-is het. no»h thans:. Dit weet de geheele Haag; en hergroeft-
fte



p
(II)
; fte gerleekc der Oranje-Klanten beftaat meet of min uit losbandig Schuim van Volk De Or KrtigcUvgca voerïl munten hierin boven anderen uit. Dus hebben deeze laage en' laffe Zi'e"lei" «eipig tyds na het eerfte geval, drie of vier Leden van 't Haagfche Genootlchap almede wedeï «lleihande beledigingen aangedaan, die zy konden uitdenken , om dezelven te veihuteten ■ Joch de-zen zweegen, en gingen bedaard hunnen weg naar huis. Dan veel erger kwam een ander Perfoon 'er omtrent dien zeilden tyd af. Deeze, een Vreemdeling in den Haa» zynde werd d eenigen van dit Oproerzoeaend Gelpuis onrmoet en mishandeld , op de gpenbaaie Srra'at zo d°°C indien de kans ter omkoominge hem hier gediend had., hy waaifchynfyk vermoord zóu zvn te!
worden. Nog vervolgens meer. Dus lees ik in Je VadetUndlche Courant van aea 20 deel
zer, onder het Haagfche Artikel. y c
Gispten avond zyn op de ö«»t twee Leden van 't Exerciiie-Genootfchap , die daarwoonen on aanhaling van Leden van t geutezen Oranje-Corps , zeer (reik beledigt en in dem.ialin* r-enomende geheele Buutt was in rep en roer, doch die heweegmg wierd zeer fchiehk geflirt dooi hulu va', B.enders van Gecommitteerde Raaden, die't Volk uit elkander hielden; vervolgens kwam'er hulp
. van de Hoofdwacht, zo Cava)le:ie_ als Infanterie^ en de lust die zonder gemelde hulp d.tAehk verder geitoord zou zyn geworden, is thans weder bewaaid. ' War dunkt 'et u van, Vrind ?
Louw. Dat het alleiftrafwaardigst is, ea dat men die Opraeimaakers behoorde te vatten e-n , fpoedig loon naar werken te geeven. »«.«; cii
Kreiis. Het behoorde wel zos dan men fchynt van de zyde des Hofs deswege niet zeer we,!.-, zaam te zyn. — Maar nog al meer van oproerige bedryven. Luister! dit vind ik ia de HaaTl . Cour. van deezen dag. nxdu.
ürtvevtmge d«n »« Mey. De Graaf Wedel van larlsberg, Envoye des Konings van Dene. marke heeft gisteren avond eene fplendide Sotipe gegeeven aan een groot aantal Liedet van ,an7 ter gelegenheid van het Huwelyk der Deer.khe Kroon-Prinfcs met den trfptins van Ho'ftein Sunderburg-Auguscenburg, op den n deezer bepaald. Deeze Vreugdevieiine vereischte rn m." verneemt, de vigilantie der juftitie, om voor de openbaaie rust te zorgeu , die in deeze tvden h-e" ligt geftoort kan worden; verhits hef Hoiel zyrfer Excellentie van boven tot onder ceïlium „ecrrl was. De Dienders van Gecommitteetde Raaden, en de Drost van den Hove met zyn Diende? .cn de Onderschout van 's Hage met de zynen, hebben daarin wel, naar men verneemt, h'thtinnè op die plaats gecontnbueert, nochthans heeft dit niet kunnen beletten, dat 'er in de Glare- v, een Lid van 't Genootlchap in dezelfde Stiaat met daartoe (zo 't fchvnt; expres gemaakte Zwer . mers is gelchoren, en waardoor eenige glazen zyn gebreoken. ' iïe'"
■ Gaat het 'er niet over heen, Louweris! — £n evenwel is den btaaven Schutteren die mer d, .Xeden van t vernietigd 0;an,e-Co,Fs niet begeeien te waaken, hunne weigering deswege door den Magilt a-.it ontzegd. Dan deezen hebben, gelyk ik in de Hift. Cour. van heden lees den zr dee zer hunne klagten, in den Ichoot van Hun Ed. Gr. Mog. nedergelegd. Ik zal u hei geen'«,L<1, nog eens vooileezen. Dus ftaat er: B 'u'ër-»
,, Dat Hun Ed. Achib. voor het Advis van den Krygsraad, aan welke het Rcqnest ten finevan s bericht was ter hard gefie d, alle deference hetoonen zouden, en meer als voor het verzoek ?, . zo min buiten de tekening der Requestranten afgeloopen . als dat de Krygsraad gunftie Peoordeeid . heeft voor de zo zwarrgetekende Leden van het Moord-Corps van Momand s trouwt? Lele . dien Krygsraad heipcuüe uitmaaken , waren of diieft of van ter zvden JDctlsenootèn van Ai, ^3' . joerig Ligchaam. ° u" "p-
„ Het moet niettemin elks vetwondering naar zich trekken, dat her oordeel van zo een wm-JI, Collegie heeft moeien worden ingenomen He. had nog door den heugel gekonnen , als men ne .- el" genomen van dat Corps ,n dien Krygsraad had gerecufee, d, en derzelver plaatléri door bete, h, voegde Leden uit de lelpeöive OrT.cieien der Schuttery waren gelu-ppleerd. Dit onder het ™ ,\T lende van Hun Ed. Groot-Mog , en Hoogstdezelvcn bewus.heid kijgende van de m shan 'e', "> aan veelen det Requestranten doot de Leden van dat gebrandmerkt Corps gepleezd z'n vrll ais na die gruwel) ke bediyven van den 17 Maait, en van de Oranje Vrolvkheden «,.11,.' 1 geleden op de Wacht, hy zeker Ro.h, hebben plaats gehad, zo wel ah. van de gêwe adiS .7 weke van tyd lot tyd gebeuren, mogen de Requestranten met allen grond verwachten dar hnnJ onverhoorde en geregeerde bezwaaren ten vollen zullen worden gerepareerd en da Iv .. « dig zuilen geoordeeld worden, om met zulke Onwaardige.! de Schutierlyke Wapenenlt Voeren . daaruit tëwacluen.'' ^ 'Chl00lI'd>'ke Sevo1^». »nd"zins maar al'te waaifclnnïjk'
Louw. Wie kan eenige Liefde voor het welzyn van zyn Vaderland gevoelen en zich niet er-'e ren. aan de flaauwherd , of het verkeerd begrip van Collegiën, die Verfoei!)ke Rusive ftooraer onder braave .-Burgeren gedoogen? - Dan, Gode zy dank, dat de Verregen.wooXë' v,„ . Volksgezag, als wett.ge Overheden, dit welzyn met al hun vermogen 11 aan de houden Tyd zal eerlang dea zegen, dien de Almagtige op hunne Raadsbefluiten doe rusten do«77eh.eï -Jüederland verfpreiden. Vaarwel, Krelis , en llaap gerust 'usicn , aoor ythul
.a,nDieweuje."g '* di"k' WCntCh '* ze'fde' Wd ^ en de groeten!,
Crtnbi br-««-bn i« W«4. J. ta» ËGMOKT; 09 it RtgaJiei, Ereêftraat, «XnöUraTmT
S



KRELIS en LOUW.
N". 23, 6 Juny 1786.
Krelis. /"hoeden Avond, Louweris! Hoe is 't met de Gezondheid, vj- Vrind?
Louw. Al frisch, Krelis! Hebt gy 't 'er ook nog wel meê? Krelis. Als een eerfte Baas in dat opzigt.
Louw. Dus beide dan gezond: Laaten we nu ook gezond fpreeken ;— en ....
Krelis. Gy bedenkt u waarover wy fpreeken zullen. Ik zal 't u in gedachten brengen. — Voor eerst maar over de Zaak van Wyk by Duur(lede. — Zou het niet goed zyn, dat men dezelve als Patriottisch befchouwde, aan den kant der Wykenaaren zei ven, en als Antipatriottisch aan den kant der Oranje-Ariftokraatfche Party!— Welk een Tyd bekeven wy!— Als 'er eens eene volflagen Anarchie, of Regeeringloosheid, in de Provincie Utrecht, zo ook in Gelderland, piaats greep, wien zoude het te wyten zyn? Wie zouden'er de gevolgen het geftrengfte van gevoelen,-dan de Ariftokraatfche Regenten zei ven, die thans niets anders fchynen te zoeken , dan door het Werktuig van den Grooten Bezoldeling, de Wetten, Rechten, Vryheden en Voorrechten van het Volksgezag ten onderfteboven te keeren, door den zogenoemden fterken Arm (waarom geen Verdervende Hand) te bézigen, om ieder Burgervan Stad tot Stad Slaaf te willen maaken?— Het kleene en fterke, evenwel dappermoedigen zo welmeenend als ftandvastig Wyk zal Tulks nooit gedoogen: Daar alleen vindt de Heerschzucht, het zy men ze uit Monarchaale, het zy men ze uit Ariftokratique, of liever beide in één gewrongen Oogmerken wil afleiden, den volftrekst wettigen tegenftand. — . Men weet het geval met den Pander van 't Hof Provinciaal. De gevolgen die deeze Zaak zullen hebben, zal de Tyd ons moeten aankondigen. — Zie hier intusfchen wat men van wegens de Staats- en Ste,de-Leden daaromtrent noodig heeft geacht te doen. Dus lees ik in de Hift. Courant van deezen dag:
Utrecht den 4 Juny. Gisteren waren de Heeren Staaten deezer Provincie extraordinair vergaderd. Heeren Gedeputeerden deeden in dezelve Vergadering, by monde van derzelver Prefidenc, Lynden van Lunenburg, rapport wegens derzelver verrichtte, ingevolge authorifatie in April jongstleden op hun verleend, tot maintien der Rechten van de Hoogheid en Souvereiniteit van Hun Ed. Mog. tegen het gedrag van Heeren Regeerders en Burgers van Wyk by Duurftede — dan dat zy in dat alles niets het minlte hadden kunnen vorderen of reusfeeren ; dat de Zaaken zelfs tot die extremiteit waren gekomen, dat men een Bediende van het Hof Provinciaal, fpeciaal door hun geauchorifeerd, had gearresteerd en in hechtenis genomen, waardoor het bleek,-dat alle andere middelen vrucht», loos zynde, 'er geen ander overfchoot, dan, om, tot handhaaving der goede Politie en Juftitie, den Militairen Arm te gebruiken, waarom zy zulks thans proponeerden — met circulaire aanfehryving nochthans aan de Bondgenooten — dat de Militie geenszins zoude worden gebruikt, om de bülyke verzoeken der Burgery en afdoening der Bezw&artniterte."; (ew'rt min a's re Amersfoort !-J! -} 'enigain* te-ftpernmen-of te ind'-n.nn.run-V*4>#



C Po )
Heeren Gecommitteerden wegens de Stad proponeerden daartegen, op fpeciaale authorifatie der extraordinaire Vroedfchaps-Vergadering van daags te vooren, om de Zaak te furcheeren, en intnsfchen den Pander en zyne Papieren te trachten uit zyne hechtenis ontflagen te krygen. —■ Dan het Voorftel der Stad werd door beide de voorftemmende Leden verworpen, en wyders door dezelve gerefolveerd, tot het doen eener Publicatie tot het neemen van reprefailles aan de Burgers van Wyk, ingevalle men den Pander Valburg eenige verdere molestis in zyn Perfoon of Goederen mogte aandoen — wordende dezelve in onmiddeïyke Protectie van Hun Ed. Mog. genomen. — De Stad gelast zynde alles overteneemen, werd het een en ander buiten conclufie, in advys gehouden, tot aanftaanden Saturdag. — Zo dat deeze week zal moeten beflislchen, of het fein tot dea aaaval van een Overheids en Burgerkryg zal worden opgeheist, dan niet. — Men zegt, dat de jonge Heer Pesters, Zoon van den Ex-Lieutenant-Stadhouder, zich in het Lid der Geëligeerden ten fterkften tegen 't gebruik van Militairen in Burgerzaaken zouden hebben uitgelaaten, fchoon een andere P., die eerst de Burgerwapening had helpen favorifeeren, in dat Lid de propofitie tot eene Militaire Executie had gedaan. —■ Ter zeiver Vergadering is mede eene Misfive van Heeren Regeerders van Wyk ingekomen — welke door de Stad is overgenomen.
Louw. 't Is onbegryplyk, dat de indrukfelen van Dwangzucht oordeelkundige verftanden, gelyk ik onderftel, en zelfs geftand durf doen, dat onder veele Nederlandfche Staatsleden, Edelen en Stedelyke Regenten dezulken zyn, ook zelfs onder byzondere Rechters, ter hand'haaving van het Algemeen Belang hunne Ampten bekleedende, echter veelen gevonden worden, die in hunnen Eed, ten welzyn des Volks gedaan , niet berustende, zich laaten overheerfchen door hoogmoedige gedachten van een verbyfterd hart. -— Kinderen kunnen ongelukkig Weezen worden door 't natuurlyk verlies hunner Ouderen; maar in het Leven van *t Gemeenebest befchöuwd, kan Vryheid en Recht, de eeuwigduurende Voortbrengfelen van onzen Algemeenen Stamboom, het allerhoogst Geëerbiedigd Vaderland, nooit bezwyken : Deeze Voortbrengfelen zyn de groote Takken of Twygen, waarvan het geheele Volk zyn Nut, zyn Welzyn, zyn Pligt (de Godsdienst elk in den zynen, zelfs niet uitgezonderd) zyn weezenlyk Beftaan moet hebben. — Onnatuurlyke Monfters zyn net derhalve, die deezen Scamboom trachten te knotten, om 'er eene fchraale Oranje-Plant, die geen vry verblyf onder zyne fchaduwe, gelyk die aloude Boom, kan geeven, voor in de plaats denken te ftellen, terwyl ze een ieder aanfpuwen als Draaken, die den Hesperifchen Hof met Gouden Appelen bewaakten, fchoon die gedrochtelyke Wacht niet beletten kon dat een onverfchrokken, wakkeren en fterken Herkules geen Verwinnaar 'er vaa wierd. — Dit tusfchen beide uit de oude Fabelkunde. — Deeze is toch niet geheel en al te verwerpen. — Wie zou ook zyn belang niet zoeken?... , Maar wacht wat, Vrind Krelis! 'Er is (genoegzaam toon ik het u aan) oaderfcheid tusfchen List en Geweld voor Zelfbelang, dan tusfchen Oprechtheid ea Moed voor Algemeen Belang. De Laatften kuanen al 't gedrochtelyke vaa de Eerfte •verwinnen. — Veel» ja! zeer veel zou ik hiervan zeggen kunnen»
Ga-



C 91 )
Onze Samenfpraakv die haare beperking heeft, gedoogt het, onzes ondanks , niet. Wy fpreeken voor eenen iederen Mensch 4ie onze Samenfpraaken begeert te leezen. Zy fchynen de Goede Gemeente onzer Geboorteftad niet geheel ongevallig te zyn. Wy weeten ook niet beter of zy ftrekken haar min of meer tot aanleidinge ter betrachting vaa haar weezenlyk Heil. — Het Volk van Amfterdam, dat haare Achtbaarheid zelve befchouwt, is geen klein — geen gering gedeelte; nee*! geenszins: Hier is ook een Burger-Sociëteit — hier is daartoe ook nog een Genootfchap tot Nut der Schuttery. De Braafften onder onze Amfterdamfche Regenten erkennen , zonder formaliteiten of plegtige betuigingen , dat de beftaanbaarheid derzelven natuurlyk recht, grondwettig Zyn. —. Dit is genoeg: En, Krelis, ik ben 'er bly om! Want dit blyft in de daad nog een groot en luifterryk merkteeken van de waare Vryheid der Burgeren en Inwooneren van Amfterdam. — Hier word ik ondertusfchen vrolyk; evenwel niet uitfpoorig. — Zing iets met my; het komt waarlyk (dan dit vertrouw ik dat gy weet) in de Goede Zaak te pas. Krelis. Wat dan, Vrind Louweris!
Louw. Het volgende: Maar het is een Liedje, dat ik gevonden heb oo het Tuinpad buiten de Raampoort: Ik nam het op, en zag het in. My dacht het Vaderlaadsch genoeg te zyn om het in onze Samenfpraak te plaatfen. Luister dan maar.
IETS
op de
TEGENWOORDIGE OMSTANDIGHEDEN
VAN ONS
VADERLAND.
wyze: Fillis vol aanminnigheden. Of: Zingen wy tot Zoutmans glori.
6 vrye Batavieren! Moet het Eems-Genootfchap treuren»
Warkt voor uw geheiligd Recht; Om 't verkrachten van zyn Recht,
La-it U d'Eendragt bly bellieren: Zich de Waapnen zien ontfcheuren,.
Z'is het die U Leuren vlecht. Houdt z'in uwe Hand gehecht.
Steunt, getrouwe Burgerfchaaren! Overal zyn geen Regenten,
Op "t onwrikbaar Volksgezjg, Als men vindt in Ametsfoort,
Dat Gy kunt en moet bewaaren, Wien de Heerscrrlust maakt tot Prenten»
Daar geen Dwingland tegen mag. Schetfen van 't verilchtlykst foort.
a. 4-
Laat toch nimmer u verdrukken Weest niet als onnooz'le Lammers,
Door 't Arilïokraatsch Geweld, Waar g'oök woont, ó Burgery!
Nooit de Wapens U ontrukken, En vooral, 6 Amfterdammers !
U rir>or PI'et ter hand gefield. Houdt U van de Dwangzucht vry,
Gy, Genootfchaps braave Benden! Wüt (leeds meêr uw Nut betrachten.
Staaft uw Wapenoefening, Slaat de handen braaf inéén,
Wat men tegen U moog' wenden, En vergroot V Genootfchaps krachten,
Toont ftesds uw Geweer en Kling! Maakt zyn doelwit U gemeen.
M z 5- Ja»



C 9* )
5-
Ja, wanneer Regenten dwaalen,
Schoon in meerdertal verhoogd, Dan die eten by 't wit bepaalen, Dat het achtbaar Volk beoogt, Stelt hen dan, het zyn uw Zaaken, . Uw Belang eerbiedig voor: Vrylyk moogt gy hen ganaaken; Recht en Reden baanen 't fpoor. 6.
Moet men 't dwingen niet verfoeijen
Van 't Ariftokraatendom, Dat de Vryheid uit wtl roeijefi,
Recht en Waarheid houdt voor dom? Spreekt niet ieder met verachting
Van het Gelders Scaatsbeftier, Dat door wreedo Stemverkrachting
't Juk legt op den Batavier? 7-
Wie moet verder zich niet ergren
Aan het Utrechts Staatsbewind, " Meest beflaand' uit trotfche Vergren,
Daar het Volk geen Recht by vindt; Daar men uit der Lamiliên handen
D'eerst betrouwde Wapens rukt; Ja zich-zelven legt aan banden,
Voor Oranje kruipt en bukt.
8.
„ Eer zy Hollands Staatsvermogen;
„ Dat's Volks Heil ter harte neemt; i, En zou Amfterdam gedoogen,
„ Dat dit Heil haar wierd ontvreemd? „ Neen, nooit moet men hier berusten
„ In een misbruik van 't Geaag, „ Dat's Lands Veldheer, naar zyn lusten, m Wettig nooit genieten mag. 9-
„ Eer zy 't minderdeel der Raaden
„ Van die Stad, (zo fprcekt elk een,) ,, Met 's Volks waar belang belaaden,
„ Met den Stem van 't Algemeen." Mogt der Burgren wensch beklyven,
Viel een meerdertal hen by, 't Staatsgezag zou boven dryven,
In zyn Zelfsbefcherming vry.
10.
Steun, 6 Volk! fteun uw vermogen
Dat g' aan Braaven hebt betrouwd: Wilt geen wreeden Dwang gedoogen,
Weert zyn Doel, waar gy't befchouwt. Kén Verdrukking uit haar werken;
Toont Capellen* 't u niet aan? — Wil ook geen Misleiding fterken
Of het is met u gedaan.
* Naamlyk de Ed. Vaderland- en Volkslievende Heer Kjiert Jasper van der Capellen tet de Marset,, in zyn Ed. Hoog-Welgeb. Vaderlandsch Pretest, jongstleden op den Gelderlchen Landdag te Zutphen ingeleverd, om in den Kwartiers-Recesfe aangeteekend, en volledig gevoegd te worden, gelyk'gefchied is. Men zie dit uit een onbevreesd en ongeveinsd Patriottisch Gemoed gefprooten Verweer-Siuk van de Baraaffche Vryheid, in eenige onlangs uitgegeeven Vaderlandfche Dagpapieren ; vooral in de Leidfche Courant van 14 Mey laatstleden.
Krelis. Alle Staatsheeren denken juist eo Vaderlands niet, als die braave Ridder. Ware dit zo, men zou den Troon der Vryheid niet als nu zien wankelen. Dm dat zy met denzelven vallen zal, zal echter nooit gefchieden.
■ Louw. God verhoede zulks. Zonder Bloedftorting zou dit ook niet gefchieden kunnen. Dan wenfchelyk is het, dat het zo verre niet mag komen. — Moet het echter zo;— dat dan de Wykenaars , welken geenen onderftand zullen ontbeeren hunnen Spreuk, Dood of Vry, trouwhartig geftand doen. Men heeft de Vryheid' niet zonder hei bloed onzer Voorvaderen ten Troon zien ftygen, ftroomen bloeds zyn '.er om vergooten: Kan het dan thans niet anders om 'er haar op gevesügd te houden; welaan! dat men afwachte wie van onze Tydgenooien, 'er een hand vol van begeerr! Laat des ieder loheemfchen kleinen Dwingeland zich onder de Vannen van een< ri Grooteren vervoegen. Het Nakroost der Overwinnaaren van den Spaanfchen Filippus leeft nog ten mioiïe om zich tegen den Dwang van een Volksverdrukkenden Sioet te verzetten, zonde de magt van een Mosarch te vreezen.
Krelis. Dit hoop ik verhoede God, die zekerlyk de Hooge Handhanver van Recht en Billykheid, en d<? B-fcbermer en Verlosfer der Onderdrukien is, zyn en blyven Cal. Vaarwel, Vrind Louweris ! Sfasp gerust.
Louw. IfeSge'ljk>', Vrind Krelis! Wel t'huis «n de groetenis aan Grietje.
7 c*4 mi r bv ir Fr»r it Wt4. T. »*« EGMONT wie R rg'ilieri Brpèfiraa-, « ««««rf^T



LOUW en KRELIS.
N". 24. 13 Juny 1786.
Loöw. goedenavond, Krelis! Zyt gy gerond? Ik ben het mede.,
Krelis. vJT/.eer we!. Hec kan dan niet Setef., of wy moeten deswege vergenoegd zyn met deeze Gunst van God, die wy elkanderfteeds by aanhoudenheid, wenfehen te genieten. — Wat zegt gy van de Tyding wegens Wyk?
Louw. Wat zou ik 'er van zeggen ? —. De Ariftokraatfche Boven(lemmers blyven den Staatslier naar hunnen fmaak nog draaijen, om dé Gunst van Mynheer den Stadhouder ai verder en verder tot zich te dekken; en die Kunst fchynen ze zo goed te verdaan als de beste Savovaardfche Muzikant, die met opgetrokken Schouders en een zich daar tusfeherr nederig bewoogen.Hoofd,-met den Hord in de Hand, op het uitreiken van eenen Arm ziet, waarvan hy eene fterke anderfteuning verwacht. —• Dan juist dat Patriottisch gehoorkwetfend gekras, te meer daar het met by voeging van lomp Tambouryns gebrom geaccompagneerd is, wordt by waare Kenners van vrye Volksklanken voor niets anders gehouden, dan voor een geluid als dat van Marfias, alhoewel 'er Midasfen genoeg zyn, die, uit waufmaak, verkeerd, dom en onberaaden oordeelen; ent het zou geen wonder zyn , dat men hen almede als die Frygiaanfche Vorst, tot ftraf van huune Zelfsbelangen, met een paar Ezels-Oorcn zag pronken, in fpyt van al de kromme fprongen der Faunen en Sater», die men op den klank dier valfche tooaen tracht te doen dansfen. -
Krelis. Waar wil toch deeze'verwarde Redeneering weêr heen, Vrind?
Louw. Is zy verward? Dat weetik niet. — Dan oordeel 'er redelyk over.
Krelis. 't Is wel, ik zal het by overweeging eens doen. — Maar gy fpraakt van Wyk. —■ Welaan! Met één opflag van 't oog zien wy welke de eigenlyke omftandigheden zyn, in welken die aloude Bataaffche Stad, hoe klein van omtrek, evenwel allergrootst van moed, zich bevindt. — Het eerfte en wel het grootfte "onrecht, deeze Stad aangedaan, en dat fteeds voor den Almagtigen Opperrichter van HemeTen Aarde blyft fchreeuwen, is de uitfluiting uit de Provinciaale Vergadering der Staaten van Utrecht geweest, en zulks alleen om dat de Burgeren deezer Stad zich niet wilden buigen onder het Slaaffche Juk, 'twelk "de Ariftokraatfche Prinsgezinden hen op den hals wilden drukken, of liever reeds federt lange gedrukt hadden , maar nog meer persfende poogden te verzwaaren, door den aandrang van Militie in te neemen. ,, Men begon, (zegt de uitmuntende Schryver van het toen in zwang zynde zo zeer belangryk Weekblad, de „Courier van Europa, I. D. No. 24. 't welk jammer is niet fteeds vervolgd te zyn geworden !) — Men begon, door hier en daar eenige gefchrifcen in ftilte aan te plakken, de burgery dier ftad als uit den fbap op te wekken, en haar op eene bedaarde wyze aan te moedigen om op het voetfpoor der Provinciaale Hoofdftad cn.der Stad Mor.tf'oort*
M 3 ■ "Ka£



( *4 )
haare ïchottety 'wederom te herfiellen. Du fcheen eenigen indruk op de gemoedererï te maaken, dog te gelyk te mistwagen aan eenige leaen van Rageering, die gewoon het juk te draagen, mooglyk fchrikten om hunne vryheid en onaf hanglykheid uit de handen eener gewapende burgery te rug te ontvangen. Deze befiooien, ftitsitegenltaacde de afweezigheid van den PrefiJent-Burgemesster N. Osfenberg en der Oud-Burgemeesteren D. Bruin en W. de Buis, eene buitengewoone Vergadering te beleggen, in welke men befluiten wilde om het tekenen van eenig request of requesten der lurgers om zig in de wapenen te msogen oeffenen, te verbieden. Dan zittende ca Vergadering kwam de Prtriident-Burgemeester te rug in zyne Stad, en deze zig terftond naar de Raidzial begeven hebbende, verhinderde aldaar door zyn protest ten voordeele der Burgery, dat het gemelde befluit wierd vastgefteld. De Raad oordeelde nogthans noodig een afkondiging tedoen , (gelyk op den 6 Sopt. 1783 isgefchied,) waar by ernftig verboden wierd, bet aanplakken, ftrooijen of verfpreiden van eenige fchriften , ft rekkende om burgeren en ingezetenen aan te zetten, tot het doen van eenigerbande daaden, waar door de rust en goede orde eenigzins zouden konnen worden ge/ioerd, op poene van naar exigentie van zaaken aan den lyve geftr aft te zullen worden; met verdere belofte van eene premie van ƒ150, aan die geen, die den daader van dergelyke feiten aan de Juftitie, zou koomen te ontdekken. - Daa, Hun Ed. Achtb. vonden terüelver tyd goed om eene Deputatie,
beftaande uit de Heeren A. de jfoncheere, Ebrand Bruin, en den Secretaris van Schaik aan den Stadhouder af te zenden, met verzoek aan denzelven dat hem lebaagen msgte, eehige Militaire Troupen binnen hunne Stad in bezetting te leggen, welke deputatie daar op ook naar 's Bage is venrokken. — Naderhand heeft men gezien dat de Staaten van Utrecht op den 8 October daaraan volgende eenen Brief van denzelven Raad ontfangen hebben, houdende een verzoek, om geen ■ attaché te verleenen op eenig patent van Troupen, omby hen guarnizten te
houden, (f) ! ...
De gemelde deputatie uit 's Hage te rug gekomen zynde, wilde het geval dat de Schepen E. van Bor'n, de Jaarlykfcbs Kerklyke Synode als Ouderling moest byvvoonen ; doch deze den Heer Prtüdent-Burgermeester Osfenberg verzogt hebbende, genoemde Commisfh; voor hem te willen waarneemen; wierd de Magiftraat, zo ras deze Heer afwezig was, belegd, om het Rapport der te rug gekomene Gedeputeerden aan te hooren. Hier van wierd oogerjbfklyk kennis aan den Heer Osfenberg gegeeven; alsmede aan de afwezige Heeren Dirk Bruin Georgesz.en I-Vynand de Bois; welke Leden dffih overeenkoomftig allen nog by tyds aankwasmen, om gemelde Rapport te hooren doen. Dit gefchietï zynde, protefteerden de Heeren Bruin en de Bois ten «erkfien tegen de genomene 'Refolutie cn ged^ane Deputatie, als ten eeremaal buiten hunne kennisfe en voorweden vastgefteld zynde. Het Protest van den Oud-Burgemeester Bruin, is te, bondig en te voldoende om het zelve nier .woordelyk te laaten volpen : Ik protesteer regens al het verrichte door de. Magiftraat in dezen, waar " van nu Rapport gedaan wordt! W'aar in heeft de Burger misdaan? tegen zyne Overheid'? Ik weet het niet! Wy hebben den naam van Burgervaderen • zullen wy dan ook als de zodanige niet handelen ? Ik verzoek dat myn
Adviet in dezer voege mag aangetekend worden " .
Zo fprak die Edele Grysaart, thans met roem in 't zalig Ryk der Rust het genot zyner ftandvasiige Deugden fmaakende.
(•) Zie Hiftor. Cour. van 1783. No. T2.3. Kort hierop verzocht Wyk de Wapenoefening door haare Eurgeryv Kaar maate der kleenheid deezer Stad, kwam 'er terftond een getal van 153 zo Burgers als Ingezétenen te voorfchyh. Hierop moest befloten
x wor-



worden Wat was de Conclufie ? - Het volgend Appointement der
% Ar\*n JhM Adres der Burgery was: „ Dat m het verzoek der Vroedfchap °P Ji"niiSd wierd • en inmiddels gecommitteerd de OudRequestranten te^*™****^^ §m mec den manhaften Burgemees™fJ™£Z&* ™ deezen te maaken. De Kennisgee-
ÏS?aade Bu?° y, b/openfaare Publicatie, behaagde de braave B* ving aan de «ur^ery, y y ^ ftond rf aaDj was
Td^oThet fpoor^yS5 VoorSe'ren/alles voor het dierbaarfte Pand, hetfwaaïe Staïïs PZdium, dat, waar 't ook mogt worden aangevallen , net waare o<«h* hoozllen praad vereischt, te verdédigen. — üe-
befchermmg to m den hooglte gr Aibeheerfchende Godheid-zelve
1U-k,£.Teven ï?fm f,' ó in Gods hand Werktuiglyke Wykenaaren! om u «gegeeven ü-imt, o m v — d da£ uw onder,
de Verdervende Hand te: keer eJaan/ , |eds h^bt voorbereid,
Sang worde — Ènke e ^ ó WyU hebtgy
voorgekomen worde ^fs7rouw°nog heden dezulken, die de Eer-
ookm uwe mu ^n geziem wst{?evlugt tot den Staatsdienaar te ften geweest zyn om hunn ^nverd7e^r0 legerfh€den zyt geraakt, gelyk neemen, waardoor gy in aUe «e« ^ geheele Bondgenoot-
alle Steden , d ernaar eenigzin^ ^ ^ mifl *>Ze]fs in onze Vader&ttm^ ltód^ vindt' men almede eene Meerderheid, die
tege" t^É:^^tl^t'M,n flingert haar, nu dus nS anders - Wer wikt naar zyn belang ce Zaaken; Kan waare Burgermin 's Volks Welzyns-wit met raaken; Wat ze-t dan 't ydel doel van een Cornpagus? ^^ Jndefk wel wenfehen, dut het befef van waare Vaderlandfche Trouwhauithèfd by bedaarde Zelf bcoordeeling in acht genoomen wierTrouwhart neia y zouden ziende op het trotsch belang van Eenen
de- ~ 2 'lÜi/n niet hooger in rang dan zy zei vee , \ an hunne dwaaling hunner Mede-léden , niet ^oger m g y , P« die Stad thaD> ve£
te rug keeren. -^l^^^^^s^e^ik^^» zyn pligt van i°Cül!Xt uit waare eSilM#W1 Vaderland. - OnVAmfterfc^SSfïwS^ bepaald eene Inteekening, hoe vee maandamfche Bu.gcr aot i y verkiezen te doen, zullen ze-
£ met hunnÉ Na men kSnen uitmunten! - 't Is wel. - Maar een v lït zo we" ah; zyn Baas in dezelfde Sociëteit zynde, evenzo veel uit Knecht , zo wei ais zynd d misfchien de na-y ver van dien
Spremo Jlvk^zo verre gan Tdarhy zyn Knecht, dien hy in dit geval Baas nf Jrootw zas:, ongelukkig maakte, uit eene foort van
me^-ZlC Rine de8 meer edefmoedige daad van den Knecht boven zyn ïïbïHU fchoon fn dk opzigt geheel onverfchillig, aanleiding zou kunMe6S Iv'i — Deswege vraag ik my zeiven: „ Zal men, om den ^en fPl T?;^ te kelr te gaan, Middelen, aan Dwang onderhevig, „reeden Dwang te Keer te g , Waereld brengen, dat eene onvrye
gebT Winl bevft*- wfc het Soen wil, kan het doen. JPy* te onder£ïïlSXoodzaaklyk™ de eerlyke handelwyze met de daartoe gecon-



C 96 )
•tribueerde, of nog te contrihueeren Penningen tPn n* i n , wakkere ftandhoudfnde Stad, zal geloeS^fe fa;^^8^ ieder Lid, of andere Burgers en lnmw£l^êiS&?^^ wkanneer verfchuldigden pligt, dien hun hare hem kenbaar Safh vr-ïin"Meri offere. Het oogenblik van een befluit, öTop de^ifefivSafviS verbetering te berusten, is het juifte tydmerk van de Stómde^e Zaal met Een reden-wikkend oordeel is van eene reer grooré^n^d"aaklvl heid ; — zo ooit, althans m het tegenwoordig Tvd«pw-i>£ -J. lïH omflandigheden, in welke ons dierbaar Vaderland deszelfs onderfteuning houdende, zich bevfndt - 'T °f3\.Vpktot door Hulpmiddelen hit verlegen Wyk moei redden : - Sus zo ï'e'cne maandelykfche verpligting by intekening aanraaden, om al de loïdeÖ yoor Wyk goed te maaken : ~ Neen! Een ieder, die eeni"ede Liefde, voor onderdrukte Stedelingen in zyD vry Vaderland rh^nf Inwendige Vyanden belaagd, in zyn Un ónZlarWQ^niSS wege naar zyn genoegen, en offere meer uit een Vrv 7ie SS ' dan hy anderzins zou tékenen boven zyne Medeeden, Sr ver^ gen hadden, dan Hy. - Het zou dan allerbest ftroóken m^!fi dighcid der Burgerlyke Pligten, dat men e^%e^^i%f^Tte: pnderfteumnge van Wyk by Dnurftede, aanma n evenH i
in het begrip van 't Bellier der Burger-Sociëteit vanÏÏK zullen zich gehouden mogen achten aan de vozende AcS • '
Q^nA>"rgeCeekcn^e^LEDE^ der BURGER-SOC STEITte AM; STERDAM, opgericht den eerften February r786 verbind ons inlf volge het voorftel omtrent het uitgefchreeven" PROGRAM\S en PLa% tot pligtelyke en noodznakelyke onderfteuning van d Vnnil r Burgery te WYK BY DUURSTEDE, in deLe\d^chePn,,-,nr edJge 7 deezer algemeen gemaakt, door (SkSisti^ó^S'S^i Van deH fcheide Mede-Leden, in derzelver buitengew^ deezer gedaan , geduurende dit i^d^^ui^^t^ handen vanden Commislaris DAVID van der SAAN, Loiwvkz welk" nevens den Secretaris ten deezen gecommirteerd is tr Vnih.n' buëeren tot Onderfteuning van die Van WYK BY DUUR stp np° *" veel als ieder agter zyne Naamteekëning heeft «itgew^ftï? 5S?J Z° form het zelve voorftel aan deeze Lyst beneïen?Smelde &vHrih iS0°r rant geannexeerd, Amfterdam5 der7 jïnï^Sj000-
Louw. Zy, die 'er zich toe verpügteh willen , hnnen hïrV, a vinden doen Dan my cfcnkr,.^^t^^SSSiSS^ «£$ als e Rotterdam, eene Vrye Busle, om in dezelve zonder béPïïine veel , door een ieder te kunnen gelegd worden, zo veel zyn Vade afdsrh Hart van hem vordert, van tyd tot tvd rer nr\^Pra^;y duer'andsch nood bevindende MedevaderlandersJ- Voor 'c ovtSfJl^'"^ 'm lend Lot van Wyk aan het Herftel van. den Tyd overliftcïtï 1* a wel te vaaren , Vrind Krelis! Slaap gerust overlaatcnde, wensch ik
Krelis. Insgelyks, Louweris!_VVel t'huis', Vrind! Groet Diewertje
S?* hl dï Elïe " W<d"]' ViM *^^*^>^^



KRELIS en LOUW.
ns. 25. 10 Juny 1786. Krelis. |T^oedeii Avond, Vrind Louweris! Is 't met den WelÜand
VJT nog naar behooren ? Louw. Ik ben gezond, Vrind Krelis! Zyt gy 't mede, het zal my
genoegen geeven.
Krelis. Al frisch, Louweris! U wel te zien is my even aangenaam. Maar wat hebt gy my te verhaalen ? — Is 'er eenig Nieuws van belang ? — ls 't al waar, dat de Prins van Oranje, onze Eerfte Staatsdienaar, met Hoogstdeszelfs Doorluchtig Huisgezin , naar Zeeland is vertrokken?
Louw. Ja, Vrind! dat groote Voorwerp van de téderftegenegenheid der laate Nakomelingfchap der oude Mattiaaten, die reikhalzend naar zyne komst uitzagen, is voorgaanden Donderdag, 's morgens vroegtydig, met zyne Vorstlyke Gemaalinne en Kinderen van liet Loo vertrokken, den weg necmende over 't Grondgebied van 's Hertogenbosch, zynde aan de Halterfche Barrier, een kwartier uurs van die Stad gelegen, des anderendaags morgens zeer vroeg aangekomen en doorgereisd, om verder over Breda cn Bergen-op-Zoom dc Reis naar Zeeland voor* te zetten, alwaar men gist dat Hoogstdezelven den 19 deezer, na twee dagen vertoevens te Bergen-op-Zoom, zouden aankomen; en dan zyn ze 'er reeds federt gisteren. — Wat nu geduurende het verblyf van Mynheer den Stadhouder en zyn Huisgezin in die Provincie zal verhandeld worden, zal de Tyd moeten leeren. — Intusfchen vallen elders nog al eenige Oproerigheden voor, en wel tracht het Oranje-Gepeupel, vooral in den Haag, zich der gehoorzaamheid aan den wettigen Souverein te ontwringen , door openbaare Opftanden, ten gevalle van deszelfs zo zeer geliefden Willem den Vyfden, te maaken. Men kent den toeleg van dit Vqlks-uitvaagfel op de Geest; maar men weet ook, dat dezelve veriedeld is. Eveneens is het met een vernieuwde famenrotting afgeloopen. De Heeren Gecommitteerde Raaden betoonen zich tegen alle dergelyke fchadelyke Beweegingen waakzaam te zyn: Zynde kort na het eerfte oproeri* Bedryf de Heer Generaal Sandozby HunEd. Mog. gerequireerdge weest en heeft orders van Hun Ed. Mog. ontvangen, om by de Exercitie van het Genootfchap alle attroupementen tegen te gaan, 't welk ten gevolge had, dat, toen hec Genootfchap Vrydag avond van deszelfs Exercitiën terug kwam, en 'er zeer veel Volk byéén was vergaderd, deHeerSandoz aanftonds een fterk Commando Cavallerye en Infanterye zond, waardoor alles ftil is afgeloopen, hebbende het Canaille alleenlyk zich bediend van eenise infulteerende expresfiën.
Kreüs. Zo lang de Stadhouder zelf niet begrypt, dat het hem ter oneere ftrekt van door het laagfte Gefpuis als met een Krans van Stroo gekroond te worden, en zich verbeelden blyft, dat zy, die hem verkeerd raaden op dit flegcfte foort van Menfchen te fteunen, als of hy vry kon voortgaan met zyn zogenaamde Rechten te vorderen, terwyl zy hem dringen de Rechten des Braaven Volks al meer en meer te verkrachten, en hem ftappen doen begaan, welke hem misdaadig aan ver-
N zuim



CP8 )
2uim zyner door hem heilig en dierbezwooren Amptspligten raaaken, --< zo lang zal het hem aaa 't waar genoegen feilen van zich by 't achtbaar Volk te hebben bemind en geacht gemaakt; ja, te meer zal hy de Gemoeden van alle weldenkende Gemeenebestgezinden van zich verwyderd xien. — Dat Willem de Vyfde zich toch niet verbeelde, dat het geftreel zyner laffe Afhangelingen, die hem juist als in een kring van verbyftering houden , hem boven de Onderwerping, die hy verpligc is aan de Verte-
fenwoordigers van 't wettig Volksgezag, zal kunnen verheffen tot die oogte, welke zy hem wel van verre toonen, maar die zy hem nooit zullen kunnen doen bereiken, dewyl hunne poogingen daartoe geheel ydel zullen worden bevonden, en zy zo niet met hunnen Afgod te gelyk, wanneer zy denken den top van 't hoogst vermogen bereikt te hebben' eensklaps "naar beneden worden gedreeven door eene onzigtbaare magt, die het eigen is het Volksrecht en de Vryheid te befchermen, ja al het leed htm aangedaan onwederftandelyk te wreeken.
Louw. Maar hoe laag, hoe laf is het niet voor de Vleiers van Oranje, dat ze zich uitlaaten als Geboefte en het allervuilfte Schuim. Oordeel 'er van, Vrind Krelis! uit het volgend
Extract uit een Brief van Rotterdam den 16 Juny. „ Ja gisteren was ,, de dag, zo men zeide, dat de Dykgraaf van Schieland, Baron Collot 3i d'Efcury, aan 't Orange-Corps, in 't nabuurig Overfchie, permisiie „ had gegeeven om te mogen Exerceeren en Vuuren; de Heer Schout „ Plaat met 5 Dienders was aldaar, wanneer op de laage Brug kwam aan„ ryden een Fourgon, waarin zat een Perfoon uit 's Hage met een Oran„ je-Lint op den Hoed en Borst, (en zo door fommigen gezegd wordt, met een Oranje-Kwast aan zyn Horologie,) houdende hetzelve in de „ hand om hoog met een gefchreeuw Oranjehoven, de gewoone Oproer„ Kreet; waarop de Heer Plaat de Fourgon aanhield, dien Suppliant 'er „ afhaalde en in de Herberg bragt, waardoor een groote menigte voor „ de Herberg kwam, begeerende dat die Perfoon 'er uit zoude komen • „ de Heer Plaat buiten gaande, antwoordde, hem niet te zullen over! „ geeven; dan heeft vervolgens deeze Perfoon, onder cautie van twee aldaar woonachtig zynde Perfoonen, losgelaaten. Zie daar het "een „ my daarvan verhaald is geworden; echter heeft de Heer Plaat zich „ zeer kloekmoedig gedraagen."
Krelis. Die Heer Oproermaaker, indien hy al een Aanzienlyk Perfoon mogt zyn, gelyk men niet onvoeglyk zou mogen oordeelen, om dat men voor hem twee andere Borgen, dat is dubbeld, in zyn plaats heeft bekomen ; — die Man, 't zy aanzienlyk om zyn Amptof Geboorte, is dan juist ook een te aanzienlykeren dubbelde Deugniet, waardig zo veel te aanzienlyker ftraf over zyne oproerigheden te ontvangen, als hy verdiend had eer te genieten, indien hy anderen had afgehouden van dé misdaad, die hy zelf heeft bedrceven, of liefst waartoe hy door zyn verfoeilyk voorbeeld hen heeft aangefpoord en voorgegaan is. — Zal zulk fpotteü roet of liever moedwillig vertrappen van 's Lands Piacaaten, geftaafd door Souvereine Oppermagt, ftrafloos gepleegd worden? Louw. Het behoorde geenszins te gefchieden; maar gy weet wel,
Vrind!



C 90 )
Vrind! hoe de messte Overfehienaars en hunne Beftierders denken. —— Evenwel denken de braave Heeren van de Wet en van den Krygsraad, met het grooifle en beste gedeelte der Burgeren van de Stad Gouda, geheel anders. Gy zult het verneemen uit het volgende A«ikel, in da Hifi. Courant van deezen dag, dat ik u zal voorleezen. Luister, Krelis.
Gouda den 18 Juny. Zo ooit twee Collegiën, aan welke de confervatie van de rust en veiligheid der Ingezetenen onmiddelyk is aanbevolen, eene gepaste lof verdienen , kan men dezelve met het volkomenfle recht toekennen zo aan het Collegie van de Magiftraat als Krygsraad deezer Stad. En Wel over eene Gebeurtenis, die men niet twyfelt, of alle weldenkende Ingezétenen zullen zich verblyden, dat de uiiflag zo volkomen heeft beantwoord aan hunne allezins billyke verwachting.
Voorleden Maandag den 13 Juny, by gelegenheid eener Harddraavery, die eve» buiten de Stad ftond gehouden te worden, begaf zich des namiddags een baldaadig Gezelfchap van Pluggen, die evenwel zich nog voorgeeven Voorftanders van het Doorluchtig Huis van Oranje te zyn, naar buiten, om ooggetuigen van dit vermaakelyk Tydverdryf te weezen.
Onder dit Gezelfchap bevonden zich Cornelis van de Vyver en Cornelis de Muyt, twee Burgers, die zints langen tyd door hunne onrustige en fchandelyke conduites de verachting van byna de geheele Burgery geweest zyn: Terwyl Leenden Boer, Schryver in dienst vaa het Land, zich met fcheen te fchaamen, om het lllufter Corps van Zee-Officieren in zo verre te onteeren, dat hy zich onder deeze Party mengde, en de baldaadigheden trachtte te vermeerderen.
Naauwlyks was dit Gezelfchap buiten gekomen, of men fcheen liet 'er op gezet te hebben, om alle weldenkende Burgers in 't aangezigt te hoonen, en te verguizen, hos zeer de discourfen by zulke gelegenheden meestal vallen op het hardryden der Paarden, of op de welgemaaktheid derzelve, opperden deeze flegte Snaaken dadelyk een andere fnaar; de Post van den Naderrhyn, de Politieke Kruier, diverfe Couranten wierden by hun over den hekel gehaald, het Exerceeren wierd fmaadelyk befpot, en die geenen welke zich geëngageerd hadden het moedig Wyk in Perfoon, met Goed en Bloed te adMeeren, wierden op eene belagchelyke wyze ten toon gefield.
Het fcheen dat dien dsg alles voor hunne euvelmoed moest bukken; en hadden fom* mige weldenkende Vaderlanders, die tegen wil en «jank zich in hun gezelfchap moesten bevinden, niet begreepen , dat het beter was, zulk fchuim van Volk te laaten lasteren, als zich met hun in te laaten, zou men daar reeds beproefd hebben, om een vermaakelyk Blyfpel in een akelig Treurtoonsel te veranderen; doch deeze zich volftrekt niet met hun inlaatende, waren zy wel genoodzaakt, eindeiyk hunne fchandelyke discourfen te eindigen.
Den avond in tusfchen vallende en het voorneemen hebbende, om dien nacht zich eens recht vrolyk te maaken, ftelde men alle poogingen in 't werk, om de Vrouwen, die mede van 't Gezelfclnp waren geweest, met eenztgt lyntje naar huis te depeebeereü.
Dit gelukte, en men bleef toen zwelgen tot het oogenblik, dat de Poort gefloten wierd, die by hun aankomst door den Poortier werkelyk geflooten was; het vloeken, fchelden, raa2en, dat de Poort te vroeg was gefloten, nam nu een aanvang; evenwel ziende, dat het onmogelyk was binnen te komen: verzochten zy, dat de Wacht geinald zoude worden met de Sleutels, het geen gefchiedende, weigerde men volftrekt het Poortgeld te betaalen, en toen een der wachthebbende Schutters, alzo de Ronde flechts uit vier Man beftond, zich tegen den ingang van de Poort posteerde, had Cornelis Muyt de ftoutheid, om deezen Schutter feitelykaanteranden, vervolgens het haair uit zyn hoofd ne rukken, zyn Geweer te ontweldigen , den Bandelier op te fcheuren, en een kwetfuur aan zyn hand toetebrengen. Deeze toedragt van zaaken veroorziakte dadelyk een gantfchen toevloed van Menfchen, en was juist deeze gelegen, heid, welke dit oproerig Volk capteerde, om zonder Poortgeld te betaalen da Poort
N 3 door



door te dringen. Nu had men de grootfte triumph behaald, een ieder pochte op zyne marjnelyke daaden, en men meende dat nu een iegelyk voor hunne euvelmoed ssuu moeten zwigten; dan, de volgende morgen wierd door de wachthebbende Officier dadelyk van dit voorval rapport gedaan aan den Heer en Mr. j. Biauw, als Capitein Vc.n de Compagnie, welke de wacht gehad had, en deeze Heer daarvan kennis geeverde aan oen Heer Colonel, wierd met overleg van den laatfien , als moetende om wettige redenen uit de Stad zyn, door den Heer Blauw, als amerad Cipitein terftond extraordinaire Krygsraad belegd, waarin van deeze Gebeurtenis op de volledigfte wyze kennis wierd gegeeven.
Hun Ed. Manhaften de luifter en het aanzien van de Schuttery zeer ter harte neemende, decerneerden daadlykeene Commisfie, om dit geheele werk te onderzoeken, en by de Getuigen informafien onder prefentatie van Eede intewinnen, gelyk deeze Commisli-' daartoe terftond vaceerde, en wierd door Jezelveden volgenden morgen zeer vroegtydig rapport gedaan; en uit de ingewonnen informatiën al te klaar blykende, dat het rapport door den Heer Blauw ter Vergadering gedaan met de waarheid overéén kwam, wierden beide deeze Perfoonen terftond voor het Collegie gedagvaard; en tp de Poinéten van befchulding gehoord zynde, en weinig tot hun verfchooning kunnence inbrengen, onder het geeven van eene zeer nadrukkelyke reprimende, ge<:ondemnee;d in eene Geldboete ten behoeve van de Wacht, en zulks conform de Ordonnanu'e cp de Schuttery geëmaneerd. — Echter is de grootfte Muitemaaker onU'napt; zo men zegt, gewaatfchouwd zynde door den Zoon eens Burgermeesters. De tweede aal de Boete moeten betaalen, en Excus verzoeken aan de gehoonde Schuttets en aan den Krygsraad.
Louw. Zo wakker behoorde men overal te zyn tegen de Oproerigen. My is nog een geval verhaald, maar juist van zo veel belang niet; evenwel waardig gemeld te worden, om het woeste en laaghartig gedrag van het Oranje-Gefpuis daarmede te kenmerken. Het heeft zich deezerwyze toegedraagen. Na dat voorgaanden Donderdag morgen de Stadhouderlyke Familie van het Loo vertrokken was, bleef 'er nog veel gefnor van Hofbedienden, dat hem niet gevolgd was, maar baldaadig genoeg, zelfs om geheel onp.irtydige Lieden aanteranden, gelyk gebeurde met eenen Heerenknecht, een Zwarte Cocarde aan den Hoed hebbende. Deeze komende van hooger op af, willende naar Amfterdam, trad van de Postwagen van Deventer op Hardei wyk rydende, en geen denkbeeld, als een Vreemdeling zynde, kunnende maaken van om den Hoedftrik te zullen worden gefmaad; gelyk evenwel gefchiedde; daar hy, terwyl den Paarden Water en Haver gegeeven werd, door Orange-Rekels we-rd aangevallen, de Cocirde hem van den Hoed gerukt, aan ftukken geplukt, en hy gedwongen om Oranje-boven ! Viva de Prins ! enz. te roepen, onder het drinken, daar men hem toe noodzaakte; waarna hy tot Harderwyk zyn reis, met verlies zyner Cocarde, voortzette. Hier ging hy 's avonds t'Schetp naar Amfterdam, in het Vaartuig dat de beurt had. — Hy verhaalde zyne ontmoeting op het Loo aan zyne Mede-P„sfagiers, onder welken zich een brutaal Vrouwmemch bevond, dat in dierst als een Schoonmaakfter op 't Loo geweest was, en over Amfterdam weêr naar den Haag trok. Deeze Furie braakie op zyne vertelling haar krachtelooze Gal, al vloekende op de Patriotten uit, zeggende onder anderen, dat de lieve Prins van Orarje in haar hart begraven lag. —. Welk een franje uitdrukking!! — Dan men befpotte haar c p deeze uitdrukking niet weinig, en het Schepfel ontftelde zich dermaate uitnyd, dat de Schipper bly was van haar ontlast te worden, toen ze al beevende aan den Styger het Vaartuig uitflapte. Had de Reis nog langer geduurd, waar ze misfchien met de in haar hart begraaven Prins, uit liefde tot hem, en uit wraakzucht tegen de Patriotten, buiten boord gefpiongen.
Krelis. 6 Welke verbyfterde Schepfeis vindt men doorgaans onder die A.-.nhange"lingen van hunnen Tcêrgeiiefden niet. — Maar nu al weêr eenoeg. Wy wenfehen hen van harte beterfetap. U zeg ik vaarwel, tot weêrziens, Louweris! Slaap gerust. Louw. Insgelyks, Vrind Krelis! Wel t'huis en de Groeienis aan Grietje.
""ÏBoliuktbï ds Etv« it WW, J. tam EQiMOKT; op de JUgülicis Bieëftta»t, tc AiEöttdgn»,



LOUf en KRELIS.
Ns. 26. 27 Juny 1786.
Louw. Tk wensch je een goeden Avond, Krelis! Is 't nog wel met de Gezondjl heid, Vrind?
Krelis. Vry wel, Vrind Louweris! Hoe hebt gy het 'er meê?
Louw. Insgelyks wel. — Maar wat is 'er van de Zaaken, die het wel of kwalyk vaaren van het Gemeenebest betreffen?— Zullen de Handhaavers en Onderfteuners— of zullen de Belaagers en Ondermyners van het Heil des Volks z-égepraalen?
Krelis. Gy doet my in 't byzonder een vraag, Vrind Louweris! dia allerbest inden mond van 't Volk zelf, van alle Burgeryeo, wel veréénigd, in iedere Stad van ons Vaderland, aan hunne Vertegenwoordigers, zoude voegen, met den Eisch , den wettigen en rechtvaardigen Eisch 'erby, dat de Volkszaak voldoening moet erlangen. — Het Volk— het brasf—het achtbaar— het weldenkend— maar, zo het fchynt, nog al te vrefsacbtig Volk, uit welks Boezem nochthars de Bron der Bataaffcha Majefteit, als in denzalven zyn eeuwigen oorfprongk hebbende, voortvloeit, en door welk VoJkdedierbaare Vryheid allaen ten Troon is opgeheven, ten koste van ftroomen bioeds, uitgeftort door deszelfs roemruchtige Voorvaderen, na eenen tachtiejiarigen Oorlog, tegen de magtigfte der Monarchen niet alleen van Europa; maar die zelfs het grootfte gedeelte van twee der afgelegendfte Waereldgewesten aan hunnen alom ontzachlyken Scepter hadden gekluisterd, ea over welke de Bataaffche Oppermagt zich niettemin volftrekt door den invloed der waare Burgerlyke Vryheid en 't vermogen van haare Rechthandhaaving, mede zich in geen gcringen kring heeft uitgebreid. — Door welke Helden is dit alles uitgevoerd? „ Dit zal ik eens aan u vraagen, ó Volk van Nederland! Vooral „ aan U, myne Gewesrgenooten, en inzondeiheid aan U, myne Medeburgeren der „ Stad myner Geboorte!— H-bt gy dit alles aan een of meer Prinfen van Oranje te „ danken?— Redeneert en oordeelt!— Wie uwer leeft 'er, die dit meteen bewys„ baar en op waarheid gegrond j A kan bevestigen ? De Ge.fchiedenisfen van ons ,, Vaderland leeren ons dat zulk een Ja, niet anders dan een ydele klank zou „ zyn! Een Echo, die geen Weezen heeft." — Men houde hier dan op met z'ch in duizend bogten ta wringen, om met de Leugen, die altoos gaarne zich opfchikt om dat laage Vleiery bemind is aan Hoven, daar flechts een Vorst, al heeft hy nog zo weinig magts, en alleenlyk maar den naam, in den kring vaa Loftuitingen omzwerft;— otn dat de Leugen, zeg ik, fraai geblanket, fraai verfierd, en fteeds in deD fmaak der Mode, wordt binnen gelaaten, tot in het geheimfte Raadsvertrek by verbyfterde Staatsdienaars, die geen Waarheid willen kennen, dewyl zy z;ch naakt vertoont, en die het Bedrog, dat zich in febyn van Oprechtheid laat zien, greetig van hunne gunst verzekeren, terwyl Schynheiligheid, wanneer zy 't oog van't Volk tracht te trekken, in 't kleed van Godsvrucht zich op de nederigfte wyze voorftelt, om aandoening aan de ligt misleide Gemeente inteboazemen; gelyk de Stadhouderlyke Godsdienftigheid zich deezer wyze altoos heaft voorgedaan, al zoude zy zich ook zo verre laaten vervoeren, dat zy hunnen Godsdienstyver met moordery, kluistering, uitbanning, en verbsnrtverklaaring van Goederen en Bezittingen der braaffte Voorftanders van het Vaderland bevestigde: Waarvan ten overvloede zich de blyken in een tirannifcfeen Mauritz opdeeden, die zich-zelf eene Vergadering van onrechtvaardige Rechters daartoe wist aantefch;.fFen ! Een gruwelbedryf van'den eenen kant zo fchreeuwend als ooit in 't hart van den wreedften Dwingeland kon gevormd worden, en aan den anderen kant zo laf, door toeftemming en medewerking van eene Rechtbank, zo onwettig als men 'er ooit eene onder de Vleiers van Nero te Rome gefpannen heeft gezien. — Alleenlyk wenschte ik dau wel, waarin , om welke daadan, om welke voordeden het Gemeenebest toegebragt, men de Stadhouderlyke magt moet vergrooten. Wil men de Stad-
N 3 hou-



( 102 )
houders tot Dwingelanden, of willekeurige Vorften maaken, meer dan zy het reeds tot deezen tyd toe geweest zyn? „ Hebben fommige Prinfen van Orarje zich voor U, myne Landgenooten en Medeburgers! in de bresfe gefield, zy hebben het gedaan, om U alleenlyk naderhand te overheerfchen, om U het vertrouwen imeboezemen dat ze de Befchermers uwer Vryheid en Rechten tegen de Dwingkndy en Onrechtvaardigheid waren, maar ssy behielden het oogmerk om U allengskens te boeijen in de kluisters van een vermogen, dat gy niet hadt vergeeten uwen allertierannigften Graaf Filips den Tweeden manmoedig en krachtdaadig te ontzeggen; en zult gy het Juk uwer Staatsdienaaren in wisfelirg op uwen zo lang vrygesnaakten nek herneemen! Een Juk, dat zelfs de Prinfen van Oranje hebben helpen verbreeken! D,.t zy bezwooren hadden te doen, als Hoofden van eene magt die gy hun door uwe Vertegenwoordigers in handen gaaft, zo lang gy hun 'er voor hebt kunnen betaalen. — Maar wanneer U dit middel ontbrak, ontbrak U ook hun onderfteuning. Was het de Prins van Oranje, die den Briel en vervolgens veele andere Steden innam, en hierdoor den s-rond uwer Vryheid leide? Of waren het uwe in ballingfchap ter Zee zwervende Edele en Burgerlyke Voorvaderen?" — De wanhoop, die een Willem den Eerften, hoe braaf ook in ftandhouding tegen den Spaanfchen Dwang, — de wanhoop, welke dien Ihndvastigen Prins overrompelde, was in hem geen Heldenftuk! — Hy had zich zo verre van 't Spaansch Gezag verwyderd, dat by niet weêr terug kon; hy zag niet anders te gemoete dan eene geheele vernieling van zyne Ontwerpen , om aan 't hoofd der Staatfche Benden zyne oogmerken te bereiken, en dus was zyn raad aan een ieder alles der vlamme opteofferen dat men niet mede konde neemen, en een ander Oord optezoeken, waar men vry en veilig leeven kon. — Dit niet toegeftemd wordende, week hy naar Duitschland, en liet zo lang de verdrukkingen in de Nederlanden hunne loop neemen, tot dat hy eenigen kant zag z;ch weder aan 't Hoofd der Verdrukten te kunnen ftellen. Wy willen van 's Prinfen ongenoegen over het inneemen van den Briel niet gewaagen, en zeggen alleen, dat hem deeze grondlegging der Vryheid niet fmaakte, om dat ze juist gefchied was buiten zyne bevelen, buiten eenige kennis van Staaten en Steden, en dus volkomen vry, onder het hoog Beftier van God alleen. — Dat hy naar de Graaflyke Hoogheid getracht heeft, weet elk; ji dat hy gaarne gezien had dat Nederland alleen in hem van Heer voor den reeds afgezwosren Graaf zou hebben verwisfeld: (NB. Schoon hy zelf reeds mede geyverd bad tot die Afzweering:) En de wyze op welke Willem de Eerfte zich onder 's h:nds met den Hertog van Anjou verftond — daarvan laaten wy de fchrandere Hiftorikundigen oordeelen. Een wreede Moorders hand ontnam dien Prins het leven, zo als hy zich op 't punt sag van Graaf van Holland en Zeeland te worden. Zeeland draalde alstoen nog met deszelfs befluit; maar hadden Amfterdam en Gouda liet ontwerp niet buiten haar toeftemming gelaaten, en z:ch gedragen aan 't geen Zeeland deswege befluiten zoude, reeds waar Willem de Eerfte Graaf van Holland'geweest, naar welk een booge waardigheid hy yverig genoeg haakte, alhoewel hy zich voor den Eerften Voorftander der Vryheid
verklaarde. Welk een onderfcheid tusfchen dieti Prins van Oranje, doorgaans
voorkomende als Grondlegger der Nederlandfche Vryheid, en eenen onbelangzuchtigen, alle heerschzucht verfoeijendenen geen den minften hoogen rang begeerenden Burger heid WASHINGTON, die door zyn ahoos onberispelyk gedrag da Grondvesten der Amerikaanfche Vryheid op vaster gronden, onderfleund door Wetten, gefteld heeft,
dan ooit een Willem de Eerfte in den zin gehad heeft om het te doen. Vsn
Mauritz, tweede Zoon van den Eerften Willem, heb ik reeds iets gezegd. — Hy
■was een dapper Veldheer, maar vóórts heerschzuchtig en wreed. Freéerik
Hendrik, zyn jonger Broeder en uit een ander .Huwelyk was beter; fchoon hy geheime Bevoordeelaars had, die zorg droe?en_om voor hem, op dat ze 'er mede door Jbevoordeeld mogten worden, een deel afzonderlyke Dorsemen te bedingen, by dea
West-



C 103 )
Westphaalfchen Vrede. — Maar welk een Woestaart was Willem de Ilde de Zoon van deezen Prins niet ? — Hadden de Kinderpokjes niet vroegtydig een eind aan zyn woelig Leven gemaakt, zyne irotfche voorneemens zouden hem waarfchyniyk als den grootften Ufurpateur der vrye Volksrechten hebben doen kenmerken. Hy was het, die Amfterdam met Staaten Krygsvolk dacht te doen overrompelen, en zulks al flil by nacht, fchoon de Albehoedende Hand het belette. Vondel ziDgt 'er onder anderen in zyne Inwydinge van het Amfterdamfche Stadhuis dus van: De jNydigbeit zocht eerst de poorten Jlil te ontgrendelen, En daegde, uit eenen mist, voor jladt op, met baer vendelen. Door Amfterdam betaelt, en van den hanekraey i Ontdekt, eer 't nachtgedrogt belandde aen vaal en kaey, Dat van verbaestheit zwichtte, in ftê van aan te vallen. 1 Na den dood van deezen jongen Geweldenaar, die een zwangere Weêuw naliet, ' welke Moeder wierd van Willem den Derden, was dit vrye Land zonder Stadhouder 1 en in den besten bloeiftaat, tot zo lang het door Engeland en Frankryk, gelyk ook ; door de Benden van de Bisfchoppen van Munfter, Straatsburg en den Keurvorst van Keulen, werd aangevallen; wanneer het Gemeen, in 1672, ten koste van't leven ■ der braave Gebroeders de Wit, den Prins van Oranje Stadhouder maakte, even als > het Willem den Vierden in 't Jaar 1747 deed; en het is aan de heerschzuchtige haa: delwyze van dien Derden Willem, dis door der Staaten Geld en Volk op den Engelfchen Troon geholpen werd, te wytes, dat drie Provinciën, Gelderland, Utrecht ' en Overysfel, zich door die drukkende Regeerings-Reglementen, welke men thans 1 met recht en reden wil afgefchaft hebben, haare Vryheid grootendeels verkracht za'• gen. Na zyn dood, die in 't Jaar 1702 voorviel, leefde men hier weder in volkomen J Vryheid, fchoon ook dezelve al langzaamerhand in 't Burgerlyke door Ariftokraaten » werd gedwarsboomd, daar deezen niemand aan het roer der regeeringe duldden, dan 1 die van hunne Familien waren, en van geen Volksbelangen, die met de hunnen niet a overéénkwamen, hooren wilden. Dit bragt veel toe tot de verheffing van Willemden Vierden tot Stadhouder, vooral Wanneer Frankryk, deezen Staat lang genoeg vooraf 3 deszelfs te verre gaanden onderftand aan Engeland en Üostenryk, meer dan eens te hebben onder 't oog gebragt, door zyne Benden in i747deRepubliekzelvedeedaantas) ten op haare Grenzen. — Maar wie weet niet, dat de Stadhouder alstoen even weinig 1 tegen Frankryk deed, als de Staaten konden doen. — Geld moest 'er maar wee1 zent— Geld; en dat moest de Burger fchalfen, na dat op 's Prinfen voorflag en aan5 drang de Pagten, ten gevalle van een woest Gepeupel, waren afgefchaft; doch hoe i- weinig voordeel dit aan 't fmalle Gemeen zelf heeft toegebragt, zou het nog getuigen. ]■ Evenwel het geene men den Staaten nooit zou hebben willen toeftaan, willigde men is den Stadhouder in. — De zogenaamde vrye Gift bragt Schatten aan, en deezen hadji den het vermogen om Frankryk de Wapenen te doen nederleggen, fchoon deeze Mo-
i . gendheid reeds, gelyk alle de toen oorlogende Mogendheden, afgeoorloogd was. — i! Wat de overige fchikkingen van deezen Staatkundigen Stadhouder wegens het Staats-
ii wéèzen betreft, zy zyn nimmer gunftig voor de vrye Rechten des Volks, zo min als
i voor deszelfs Regenten, geweest. De Regeerings-Reglementen zyn eerder door hem B verzwaard dan verligt; hy had de bekwaamheid om zich eenen grooten aanhang te [, vefwerven; doch mistte in zyne keuae van de waardigllen tot Ampten te verheffen, : gelyk doorgaans bleek ia 't voortrekken van Uitlanders boven Ingeboorenen; en waary van men nog een voorbeeld heeft in den verloopen Veldmaarfchalk Hertog van Brunswyk,
ii Cden 20 deezer maand uit Aken naar het Saxifche vertrokken, om te Eifeoach zyn overi:• gen tyd door te brengen.) — Dit gebrek is in zyn Zoon W iUem den Vyf den nog veel ei grooter; want deeze kent zyne Haaters uit zyne weezeelyke Nutbetrachters niet. Hy a is iigrgeioóvig voor die hem vleien, en doof voor die hem de waarheid zeggen. Zyne f Vleiers maaken hem hoe langer hoe trotfeher en ftyfz-innig tegen de blykeaarlte Rechten



ee» en Vootrachten zynet Medebuigereii, welke zyne verfmaiding niet ontgaan kunnen; zyn VerAand is middelmaatig; maat zyn Geest is net vatbaar voor een oordeelkundige onderscheiding in de belangen van het Vaderland, zo dat hy dikwils de vallche voor de waate neemt. Zie daar een ruwen omtrek der kenfehets van de geaartheid onzes tegenwoordigen Eerften Staats! dienaars, dien zo veelen als hunnen Afgod, tot in het Gadslasterlyke toe, onverdienden lof toezwaaijen, tot hoon en fnsaad van zyne bevelvoerende Meesters, de Hooge Vertegenwoordigers van de Souvereiniteit des Volks. —— Kan iemand, die zyn Vryheid en Vaderland lief heeft, wel dwaas genoeg zyn, am nog de Heerschzucht der Stadhouderen goed te keuren! De tegenwoordige voedx daarenboven nog de Ariftokratie, en de meeste Aiiltokiaaten zelvea Ipeelen huane rol onder het mom van zyne Vrienden te zyn, en hem als den gewapeaden, den fterken Arm, 't welk des Veldheers hoogmoed ftreeit, of ten minsten als dea Bertierdcr van dien zogenaamden Arm aantemerken.
Louw. Daarom is het trachten van dit flach van Ariftokiaaten alleen om de Gewapende Genootfchappen aan een kant te hebben, dan kon die fterke Arm hun van den groorften dienst zyn, om Burgeren en Landlieden te onderdrukken, terwyl zy hunne veifoeilyke Zelfbelangen, hua Heerschzucht, Knevelaryen, Afperfingen, en wat des meer de maat der Ondeugden van het Ariftokratismus k«n ophoopen, ongefhaft mogten pleegen. 'Er zyn nog andere Anftokraaten ; maar weinig in getal, en waarlyk veel oprechter. Deezen willen voiftrekr niet draaijen naar den kaut des Stadhouders: Zy trachten wel willekeurig, maar niet onder het mom van Stadhoudersgezin-" den te regeeren: Zy zyn het, die meer naar den Volkskant oveihellen, en ook op verre nu zo gevaarlyk Miet zyn om de goede Zaak te bederve». — Hun getal is ook zo groot niet; en zelfs it 't niet onnut voor de Patriotten dat ze 'er zyn: Hun tegenftand immers regen de Stadhouderlyke overheerfching, blyft dezelfde met dien van het weldenkend Volk, gelyk zy ook even zeer de dubbelhartige Oranje-Ariftokraaten hunnen haat eveneens als de Patriotten toedraagen; doch met een ander oogmerk.
Krelis. Ik wil u gelooven, en Item het met u toe. Men zou de eer van te mogen gebieden hier wel een weinig kunnen infehikken; maar zy groeit al fteeds hooger en hooger wanneer zy eens wortel fchiet, en draagt eindelyk eveu zo veiderflyke vruchten van Willekeurigheid als dt Stadhouderlyke Dwang, die andere Schynvrienden van den Eerften Staatsdienaar voorftaan meteen valsch voorgeeven, waaronder zy hun eigen oogmerk verbergen. Wat zegt gy van dien Amflerdamfch«n Heer, van wien deeze fraaije fchets in de Hift. Cour. van deezen dag wordt voorgeiteld door een Beemfter Landman in een Brief aan zynen Amfterdamfchen Vriend. De Landbewooner, onder anderen van dien Heer fpreekeude, zegt: Hy zou, al wat dierbaar, al wat heilig is, opofferen aan zyne Heerschzucht. My is onlangs verhaald , dat hy thans alle krachten infpant, om eerst de vrye Drukpers te beteugelen, dan alle de byzondere Exercitie-Genootfchappen te niet te doen, en dan eindelyk aan de gezamenlyke Burgeryen de Wapenen te ontneemen ; op dat wy allen dus in een zoeten flaap gewiegd, in welken wy voorheen maar al te lang gelluimerd hebben, niet zouden ontwaar worden, op wat wyze hy onze Vryheid ondermyr.t, hoe dat hy ons wederom onder eene Militaire beheering zoekt te brengen , en ons dus aan flaaffcher banden wil leggen als immer te vooren. En al merkten wy het eindelyk, ons dooi het ontneemen der Wapenen, teffens de mogelykheid te beneemen, om ons daartegen te verzetten. — lk lees wel eens in Couranten van het Commando in den Haag; maar, Vrind lief! geloof niet dat het daarom te doen is. Een Heer die onlangs van daar is gekomen , heeft my verhaald, wat daaronder fchuilt', en waaiom of daari toe zo veel water is, en nog wordt tuil gemaakt. Men heeft getracht de Hoven van Perersburg, Londen eu Berlyn daarmede te moeijea, en dezelve in 't 1 pel te haaien; niet om dat Soldaatje Ipeelen in den Haag, maar om als het eens erkend was, (en dat zoekt die zelve Amfterdammer ook al te bewerken,) dat de Staaien zelfs in 's Hage geen ordres aan de Militie konden geeven dan door den Stadhouder, hetzelve alsdan in alle Steden van Holland op dezelve wyze ter uitvoer te brengen. En was het, dat de Hemel zodanig ongelukkig Lot over ons befchooren had, dau was het waarlyk met onze dierbaare Vryheid voor altoos gedaan; dan mogt gv uwe fraaije Huizen en prachtige Gebouwen , d* vrucht van uwen noesten Vlyt en Koophandel, weder aan Visfcfiers inruimen, en wy zouden wel ras onze ryke Beemden en vruchtbaare Akkers weder ten prooi moeten geeven aan de Kikvorfchen, die dezelven weleer bevolkten.
Doch laat ons, voor het te laat is, ontwaaken; laaten wy en alle braave Beminnaars van ons Vaderland de handen in een flaan, om onder affmeeking van Gods Zegen zulks te verhoeden !
Louw. Wel zou men in Amfterdam een Heer van eene zodanige geaartheid vinden ?— Dat God dau zyne Laad- en Volksbedervende voorneemeus verydele, en zyne Achitofels raadflagen vernietige tot in eeuwigheid. —— God behoede het Vaderland en de Vryheid ! — Vaarwel Vrind Kreh's.' Slaap gerust. _ '
Krelis. Ik wensch u 't zelfde, Vrind! Wel t'huis. Groet Diewertje.
" Gedrukt by de Eivc de Wed. J. van EGMONT: od «e Reguliers Bjeêftiaat, teAmfterdamr



KRELIS en LOUW.
N*. 27. 4 July 1786.
Krelis. T"\e oude groete, Vrind Louweris! Hoe hebt gy 't met de .LI Gezondheid?
Louw. Al wel, Krelis! Hebt gy het 'er dus oolc meê, Vrind?.
Kreüs. Naar genoegen, Louweris! — Maar wat is 'er van de Zaaken des Vaderlands, of die welke op het Vaderland eenige betrekking hebben?
Louw. Gy zult denkelyk van het Eindelyk Befluit, door de Burgery der Stad Utrecht genomen , door de Nieuwspapieren onderricht zyn geworden.
Krelis. Ja; na:c myn begrip moet 'er nu een einde aan de Zaak komen, en om dezelve af te doen, konden de Utrechtfche Burgers, na de laatfte onwettige handelwyze van de Meerderheid des Magiftraats en Raads niet langer vertoeven, om daartegen haar reeds bezwooren Recht te doen gelden. De 16 Heeren Gecommitteerden der agt Burger-Compagnien hebben derhalven, met goedkeuring der geheele Burgery, eea Manifest vastgefteld, houdende aan de Ed. Gr. Achtb. Heeren Burgemeesteren en Vroedfchap. In hetzelve drukken zy onder anderen zich dus uit: Waarom de Burgery, alvoorens daartoe overtegaan, te rade is geworden,
by deezen aan U Ed. Groot-Achtb. voortedraagen een peremptoir en tyd, en ,, wel van vier weeken, in te gaan met dato deezes , binnen welken de Burgery. ,, begeert en infleert, dat, uit hoofde van hun voorzeide Recht, de beëediging „ van voornoemde Gecommitteerdens dadelyk gefchiede; en in geval U Ed. ,, Groot-Achtb., door de dispofitie van de Meerderheid, onverhoopt tot het uit,, einde van de voorzeide vier weeken weigerig mogten blyven, aan het billyk en ,, rechtmaatig verlangen van de Burgery te voldoen, declareert de Burgery, „ dat zy zich niet langer zal ophouden, noch laaten te vreden ftellen met woor,, den zonder effeSt, maar dat zy, na verloop van dien tyd, zich met de daai „ zal verzetten tegens die weigering, en andere willekeurige handelwyzen van
de Meerderheid van den Raad, en zich ipfo faclo in het bezit zullen ftellen
van het gearresteerde, en 't door hen beëedigde Reglement van Regeering,
hetwelk voor hen niet alleen volftrekt cnontbeerlyk is geworden, maar hetwelk
aan de Burgery niet dan met het hoogfte onrecht langer kan onthouden wor-
den; en zulks alles zodanig, datzy, welke de Burgery vanhet effect van het „ Reglement zullen willen frustreeren, zo door de voorzeide bee'ediging tegen. „ tegaan, of te willen dilayeeren, of tot het een of ander, ten effeSte van het „ geïntroduceerde Reglement niet te komen; ten opzigte van die Raaden, welke „ mogten tegenwerken, het daarvoor zal worden gehouden, dat de Zaak van ,, den 20 Maart buiten haar geheel gebragt is; en dat mitsdien alle zodanige „ Regenten, na verloop van de voorzeide vier weeken, zullen verftaan worden, „ van de Regeering en hunne Posten vervallen te zyn, ten effecte, dat zy ,, daarvan gerenoveerd , en andere in hunne plaatfen zullen verkooren en aan. „ gejleld worden, ten zy de Burgery, door eenig geweld van de Meerderheid
van den Raad, en van wie het ook zyn mag, genoodzaakt wierd, dien tyd v ,, van vier weeken te vervroegen.
,, Ten welken einde de Burgery al verder verklaart, dat zy van dit haar uiteinde.
lyk befluit, gegrondophet ge'dragvande Meerderheidvan deezen Raad, zichin
O „de



C 106 )
„ ie verpligting gejïeld vind, om daarvan aan de Hooge Bendgênooten prttala„ hele kennisje te zullen geeven, in dat zekere uitzigt, en die verwachting , dat „ dezelve, ja ook geheel Nederland, het verrichte van onze Burgery niet alleen „ zullen goedkeuren, maar ingevolge van de Unie, ons onze onvervreemdbaare „ Rechten en Privilegiën helpen handhouden en maintineeren, ook met die man „ waartoe zy hen by Eeden, volgens de Unie, verbonden hebben.
„ Daar de Burgery, uit hoofde van haar Recht, ook geen oogenblik vermeend „ te mogen aarzelen, van deeze haare intentie en vast befloten voorneemen ken„ nisfe te zullen geeven aan Nederlands weldoenden Bondgenoot, den Koning
van FRANKRYK, welke men zich vertrouwd, te mogen verzekeren, dat
de aanhoudende onderdrukkingen van onze Burgeren met geen onverfchillige „ oogen zal kunnen aanzien, te min, daar als gezegd, aan de zyde van den „ kant der Regeering, de overeenkomst, op den 20 Maart aangegaan, tot „ continuatie van alle de Leden van den Raad tot den 12 OBober'aanfiaande , 3, door het opgevolgde gedrag van de Meerheid van den Raad, ook van nu af „ aan, voor nul en van geencr waarde kan en ook behoord gehouden te wor-
den, ze als zulks ten hunnen aanzien by de Burgery verklaard en gehouden ,, wordt, by deezen."
Indien nu de Meerderheid van Magiftraat en Raad Myft ftaan op derzeiver laatfte weigering, om der Burgerye genoegen te geeven, en aan het eerst vastgeftelde ter wechneeming haarer Bezwaaren te voldoen, zullen de Burgers ongetvvyfeld, na 't verloop der vier weeken van Beraad, aan die Regenten zich-zelven zekerlyk recht verichaffen. — Men hoopt echter, dat de rechtmaatige Eifchen der Burgeren weleêr en fpoedig voldoening door zachter middelen zullen erlangen. De te doene ftap der Burgery, hoe noodzaaklyk en billyk ook in zich-zelve, zou nochthans zonder voorbeeld in de Gefchiedenisfen van ons Vaderland zyn.
Louw. 'Er was echter tot nog toe voor de Utrechtfche Burgeren geen anderen weg open dan deeze, om in *t bezit van haar eerstgeftaafde en eindelyk weêr geheel ontzegde Rechten te geraaken. — Is deeze ftap zonder voorbeeld in de Nederlandfche Jaarboeken; in dezelven vindt men insgelyks geen voorbeeld van eene zodanige Burgermisleidende, belangzuchtige en (zou het wel te veel gezegd zyn) met hunnen Eed fpeelende Regenten, wier aanftelling zelfs uit de Burgeren moet zyn. — Ik zou echter van begrip zyn, dat men voor alsnog, in deeze Zaak die enkel Huishoudelyk is, en buiten geweldigen aanval gebleeven de be hulpzaame Hand eener Baitenlandfche Mogendheid daartoe niet had be" hooren te verzoeken. — De Tyd zal ondertusfchen wel dra doen zien welk eene uitkoomst deeze Zaak zal hebben.
Krelis. Genoeg als der Burgeren Recht maar handhaavine vindt, on dat het zégepraale. — Het Manifestgewy ze Adres ftond gisteren ingeleverd te worden. — Maar wat zeggen de jongfte Berichten uit den Haa^T Vrnd ?
Louw Ik vind er m dat het 'er alles thans zeer ftil is, en men gecre de m.nfte Oranjetékens, of leuzen van die Oproerkleur meer ziet Dik blykt ten klaarlien, dat de Souverein werkzaam is, na oplettend genoeg te zyn, m hoeverre de handhoudingfaan derzelver voorige Publicatie teeen het leuzen draagen by het Hof en den Magifiraac.ia acht is genomen; en
dus



C io7 )
dus ten volle van derzelver werkeloosheid daartegen overtuigd geworden zynde, hebben Hun Ed. Gr. Mog. eene Aanfchryving aan dat Hof en den Magiftraat laaten doen door Heeren Gecommitteerde Raaden, en wel in de ernftigfte termen, met betuiging van Hoogstderzelver ongenoegen, over de fhpheid, met welke door hun de hand aan de Executie van^de voorgemelde Hun Ed. Groot-Mog. Publicatie van 23 February deezes laars tot hiertoe is gehouden, met nader last aan het Hof en den Ha°-e voornoemd, om de ordres, in de voorfz. Publicatie vervat, ten allerernfti°-ften te obferveeren en doen obferveeren; en dat voorts, 'tot wechnee» ming van exceptien en uitvluchten, die eenige huiverigheid in de Executie van de voorfz. Publicatie zouden mogen overlaaten, aan voorfz. Hove en den Hage, tot richtige obfervantie zal worden aangefchreeven ! dat tot de door Hun Ed. Groot-Mog. verbodene Leuzen van Partyfchap, overéénkomftig Hun Ed. Groot-Mog. gedeclareerde wil en intentie, wel degelyk mede behooren alle Oranje gecouleurde Doeken, Dasfen, Halsen Borst-Cieraaden, Horologie- en Rottingbandjes, Kwasten, en al het geen verder als een Téken van Partyfchap gedraagen wordt, Medailles, Borstbeelden en Munten fpecialyk daaronder begreepen; mitsgaders, dac niemand der geenen, welke zich door het verkoopen, openiyk ten toon ftellen, of draagen van eenige der voorfz. of andere Leuzen aan overtreeding van Hun Ed. Groot-Mog. meergem. Publicatie zouden mogea fchuldig maaken, zich met de limitatie of exceptie by voorfz. Publicatie, in de bewoordingen: ,, Voor zo verre dezelve tot hiertoe niet naar behooren zyn gewetcigd, en alleen zouden dienen voor Tékenen of Leuzea van Partyfchap of Oproer:" Als tot een gantsch ander einde, en meteen gantsch ander oogmerk in dezelve Publicatie geïnfereerd, zal kunnen of vermogen te behelpen; met last aan gemelde Hove en den Hage, om zich in de Executie van de voorfz. Publicatie ftiptelyk en pracifelyk daarna te reguleeren. En zal Extract, van deeze Refolutie worden gezonden aaa den Procureur-Generaal, micsgaders aan den Advocaat-Fiscaal van Hua Ed. Groot-Mog. by het Collegie van Heeren Gecommitteerde Raaden, en aan den Bailliuw van 's Gravenhage, om te ftrekken tot derzelver naricht.
Zullende wyders nog aan den Procureur-Generaal van den Hove, en dea Bailliuw van 's Gravenhage refpeftivelyk worden aangefchreeven en gelast, om Hun Ed. Groot-Mog. ten fpoedigften, en wel uiterlyk binnen den tyd van veertien dagen , op eene voldoende wyze re informeeren van de redenen hunner nalaatighcid in de vereischte pur.étuëele obfervantie der voorfz. Publicatie vau Hun Ed. Groot-Mog. van den 23Februarylaatstleden, ten einde alsdan daarop na bevind van Zaaken te worden gerefolveerd; met verdere last aan dezelve Procureur-Generaal en Bailliuw, om aan de voorzeide Publicatie en Hun Ed Groot-Mog. voorfz. Refolutie met alle naauwkeurigheid te voldoen.
Krelis. Dit Bi-fluit is ten hoogften pryslyk. Heeft het Gerechts-Hof en de Haagfche Magiftraat aan der Staaten bevel in dit opzigt voldaan?
Louw. Gewis. Dus lees ik deswege.
Ingevolge deeze Refolutie de aanfchryving gedaan zynde, zo heeft het Hof, Bailliuw en Schepenen van 's Gravenhage eene Waaifchouwing ge-
O 2 daan.



( io8 )
daan, waarin met dezelfde woorden, als in bovenftaande Refolutie, uitgelegd wordt, wat eigenlyk al door Oranje-Leuzen moet worden verftaan Een ieder is verheugd over deeze Waarfchouwing, dewyl de voorzi°-ti«heid dezelve fchynt gedicteerd te hebben, alzo hierdoor voorgekomen °wordt, dat onweeten.de en onnoozele Lieden by toeval geene Leuzen draagen, zonder 'er van bewust te zyn; en het Gemeen zoude al zeer verhard en ondankbaar moeten weezen, om nu nog tegen deeze Waarfchouwing aantegaan, daar hetzelve klaar zien kan, dat zo het Hof, als de Magiftraat van '« Hage, by aanhoudenheid alles in 't werk ftellen, om hunne Onderhoorigen op de zachtfte wyze zo veel mogelyk van de misdaad, en dus ook van derzelver gevolgen, te bevrydea.
Krelis. Dus zal men geene hardnekkige Ongehoorzaamen meer vinden, denk ik, die nog ftout genoeg zouden durven zyn, om zich tegen dit algemeen en ernftig verbod te verzetten. , , . • • . .
Louw. Evenwel ja, nog enkelden. Althans laatstleden Woensdag is een dusdanige Oranje-Knaap van uit het Agterom in hechtenis genomen; gelyk ook 's anderendaags een brutaale Turfdraagers Noodhulp met een Oranje-Das; en men fpreekt nog van meer, die wel om dezelfde of dergelyke moedwillige Overtreeding gepakt en geftraft zouden kunnen worden, Krelis. Maar zeg my nu eens hoe het, naar uwe gedachten, zal afloopenmet des Stadhouders Beraadflagingen tusfchen hemen die van Zeeland?
Louw. Ik kan 'er niet van oordeelen. Sommigen denken, dat die Vorst 'er is om eene aan die Provincie opgefchooten fomme te rug te vorderen en te ontvangen. Anderen denken weêr dat hy 'er is om de hand te leenen aan eene afzonderlyke Verbindtenis tusfchen de Zeeuwen en Engelfchen. Ik geloof dat het beide losfe gisfingen zyn; althans wat het laatfte voorgeeven betreft, dewyl die Zaak buiten de Wet der Unie zou loopen, en tegen het Syftema der andere Provinciën regelregt ftrydig zyn. -~ Intusfchen gaat de fpraak, dat laatstleden Vrydag van wegens Hun Ed. Gr. Mog. Zyn Hoogheid aanfehryvinge is gedaan, om op de gewoone Vergadering der Staaten van Holland en Westfriesland, die in 't laatst deezer 1 maand invalt, te verfchynen.
Louw Wel, Vrind! My dunkt ook dat het waarlyk tyd wordt, om onder het oog van zyne Hollandfche, zo we! als algemeene Bondgenootlchappelyke Meesters te verfchynen. _ Den Hol- • landfchen Ingezetenen zoude het eindelyk moeten verveelen een gedeelte van hunne zo moeilyk op i te brengen lasten, ten kosten van een de Provinciën doorreizenden Staatsdienaar, binten nood- • zaaklykheid te zien aanwenden. — De Staaten van Holland zyn geenszins verpligt hem geduu-■ riae Berichten toe te zenden van het geen zy beraadiïagen en befluiten. — Dat dan Mynheer de : Stadhouder in den Haag kome, en hoore en zie wat 'er gefchiede, en neenie daar de bevelen zyner ;
Souvereinen in acht, or' dat hy anders lyde, dat zy buiten hem dezelve ter uitvoennge brengen
lk denk dat dc fomme, uit hoofde van en geduurende zyn afzyn, vruchteloos uit s Lands Kas, , ten zynen gevalle, befteed, al vry hoog zal loopen. Dit Geld, door 't zweet en bloed des Volks i te faam gebragt, kon tot vry wat nuttiger Zaaken aangelegd zyn, dan om ten opzigte van de: Pleizier-Reisjes diens Eerften Bezoldigden Staats-Amptenaars verfpild te worden.— Immers zou ik. niet vermoeden, dat Willem de Vyfde door zyn afzyn den Souverein zou trachten te dwingen om i hem het Opper-Commando zelfs over hunne oppermagtige Bevélen toe te ftaan. Dan was hy volftrekt t Militair Souverein, en dat verhoede God. — Maar hoe zal het met de Vryheid der Drukpers gaan 2;
Louw. Die zal, die moet, die kan niet gedempt worden.
Krelis Dat gevoelen heb ik 'er ook van. Nu, Vrind ! Vaarwel, en fiaap gerust.
Louw. Ik zeg ie dank, Krelis! Intgelyks. Wel t'liHis. Groet Grietje.
""fiftimkt by dc EiyTde Wed^i \jm EGMONT: op de Regulier* Bieêftiaat, te Amfteidam,



LOUW en KRELIS.
N°. 28. 11 July 1786.
Louw. Tk wensch je, als naar gewoonte, een goeden Avond, Vrind Krelisï
JL Hoe is 't met den Welftand ? Krelis. Al nog redelyk, en naar myn genoegen, Vrind! Hoe hebt gy 't 'er meê? Louw. Zeer wel, Man! lk zal de vryheid neemen van een gezellige Pyp Tabak ' met u te rooken.
Krelis. We! goed; ook naar gewoonte, Louweris! B-engt ge tets byzonders meê> Louw. Ik weet van geene Byzonderheden; neen, Krelis! Onze S^metifpraaken leveren ze niet op. Ook hebben wy die Correspondentie niet, welke de Nakomeling van een Gasconfchen Bedelaar, Monfr. Gosfe, de Haagfche Oranje-Brood-Courantier t ze heeft, gelyk zyn Ltster- en Leugenblad van Woensdag den 5 Juny zo byzonder toont; volgens welk Prulpapier alle zyne Byzonderheden, beftempelu met de zeer byzondere Zinfpreük, Totum qtuintum est, nihil est, zeer verkeerd voorftelt: Want volgens dezelve maakt hy terftond met zyn Eerfte Iets Byzonders i den Eerften Staatsdienaar zei ven tot een Weezen in de Lucht, en dus gaat hy met
I alle zyne Byzonderheden voort, (lellende alle Menfchen van welk een Beroep zy :' ook mogen zyn, tot den Varkendryver toe, onder zulke Weezens, als hy ook met de % Zaaken doet, behalven de kwaade; die hebben by hem een tastbaar Weezen; want >• by zal niet ontkennen dat hy beftaat; maar dan is hy en zyn zy allen, die van zynen
? Aanhang zyn, Land- en Volksbedervers, die tegen alle herftel zich verzetten. Wan--
it neer dan, gelyk öy zyne Byzonderheden fluit, totum quantum nil nifi ftultiiia
ii est, is hy wel zeker een groote Stultus in rerum natura, en de Schryver zyner .5 Byzonderheden zal dm nog partiailariter een Stultus in Spiritu Vinizyn , gelyfc
deeze wel eens bekend heeft, dat hy volgens de Boerhaviaanfche Stelling, Brandewyn gebruikt, om dat die geestige L:queur de L'eden van een zittend leeven verfterkr,
% fchoon hy geen andere Brandewyn zegt te gebruiken ddn die in het Prinsdom vaa
3 Oranje zyn Origine heeft.
f' Krelis. |a, Vrind! Ik heb over dien Gaimatias van Byzonder beden moeten Jag>'■• chen, fchoon 'er anderen zich aan ergerden. Maar begrypt gy niet, dat Gosfe eer» 'l- Byzonder Man ten Stofverzorger voor zyn Courant muet hebben , die een reeks van SI Lasteringen en Leugens by elkander weet teflmsfen, om den Drukker .van dat Haagfche Sclundprul zyn gebrek aan Advertentiën te vergoeden; want immers niemand fit die wéldenkt, zendt hem 'er meer ter plaatfinge toe, of het moest uit noodzaaklykbeid zyn, om dat zyn fchendig Dat;papier juist den naam van Courant draagt; maaran!! derzins door veelheid van walgelyke Oranje-Vleieryen of Galbraakingen op de Patri-
* otten en de goede Zaak, die zy voorftann, verfoeilyk is.— Om dit gebrek van Adveri; tisfementen evenwel te vervullen, dunkt het Mr. Goifegoed , zogenaamde Na Couranw ten in de Waereld te ftooten; Na-Couranten, welke van niemand, dan van een klein getal
Anti-Patriotten, en Weetnieten met achting geleezen worden.— Noch de Vaderlandhaa1' tende Gosfe, noch zyn Vriend dronke Jan de Likker, (Le&or wil ik zeggen") alias et Jan Knor, die, vrank envry, zo alshy gereed ftond ten kanfel te treeden om zyn Gedicht 1* op het Jubüé van 's Lands Univerfiteit de Leidfche Booge Schoole uit te brommen, een m pint klaare Jenever uit een Bloemenglas van het grootfte foort, zonder eenige de 'A\ niinfte verpoozing, inflorpte; doch die zich nu, gelyk hy zelf zegt, by den OranjeBrandewyn houdt: — Die twee Snaaken kunnen, de een met zyn Lasterpén en de ander met zyn knarfende Drukpers, niets ter bederving van de goede Zaak doen, hoe zeer zy beide toonen de laagfte Slaaven van een Loontrekkend Staats-Amptenaar te zyn. — 6 Vrank en Vry, of ware het niet natuurlyker met de Letteren V. en V.
* die gy om deezen uwen zinfpeelenden op u zeiven toegepasten Naam gebruikt, Verraaderlyk en Verderfiyk te fpellen? Geloof Vry en Vrank dat Kreiis hiervan geen Paradtxe maakt. Maar waar blyven toch uw brullende Leeuwtjes — waar
0 3 li n



( HO 5
tiw Zonne-wagentje, daar gy ze voor zoud; fpannen, om Y\z<twzWimp}e door de Haagfche dreeven te voeren? De geheele Oranje-Familie komt 'er nier. — Waarlyk, Monfr. Jean Grondeur, gy zoudt veel beter doen, wanneer gy eene breeder uitlegging van de Delfltoffen maakte, waarin gy zo natuurlyk ervaaren zyt, dat gy 't niet by de oppervlakte laat, maar dieper en dieper doordringt tot andere ftoffen. Hier weet liw echte Vrouw ook wel oppervlakkig van te getuigen; maar uwe overfpeelige Wyven hebben 'er toch de dieplte contrainte van gehad. Vraag het flechts uw Hesje, die arme Sloof, die thans byna wanhoopig is over de Stultiti van haar verzoopen •fan ■ daar gy altyd knort, en htar niet meer kunt geryven, gelyk zy 't wel gaarne j^d_ —- Vraagt men aan haar: Kan hy nog wat? Dan is haar antwoord: Ja wel, in 't breeken is hy een gantfche Baas; daar draagt myn Porceleinkas getuigen van. Ook leert hy nog meer fchelden en vloeken als hy ooit gekend heeft. De Gelderfche Ridder Capellen tot den Marsch is tegenwoordig wel het eerfte Voorwerp, waarop hy zyne raazende onftuimigheid beproeft met vloeken, die zo byzonder zyn, als men nog nooit dergelyke gehoord heeft. Voor 't overige heb ik niet met al meer in 't afgetrokkene aan hem; want hy is eeuwig dronken, en flaapt wel drie kwart van den tyd. 't Is dikwils maar een enkele drift, dia hem tot fcheldend en lasterend fchryven' vervoert, en daarna is hy niets meer als een Machine." Zo dit nu waar is, kan men ook niets anders dan byzondere Opftellen voor het Haagfche Schendblad van hem verwachten. ,. _
Louw. Wel nu, fluit dit alles geene fraaije Byzonderheden in zich. Laaten we 'er ons meê vermaaken, gelyk men wel met de Schriften op den Naam van Doctor Ludeman, of met de Vertellingen van Moeder de Gans, of die Honderd-en-een-NachtArabifcben doet. — Maar iets ernftigers. Is het Stuk der Kennisgeeving van Utrechts Burgery aan zyn Alier-Christelykfte Majefteit al in handen van het Volk, om 'er over te kunnen oordeelen? „..,, . ,. . ,
■ Krelis. Wel neen, Louweris! Dat kan nog niet zo fchielyk. Men heeft m de Couranten gezien dat de achtingswaardige Commislie ter overbrenginge en ter handHellinge van dat Stuk aan den Franfchen Ambasfadeur in den Haag, haaren last deswege verricht heeft. Voor en aleêr nu de Koning zelf dit Stuk in handen, nagezien en beraadpleegd heeft, en eêr het dan met de Beoordeeling 'er van weder te rug is, verloopt zekerlyk de tyd , die daartoe noodig is. — Het fpyt my ondertusfchen dat men uw gezegde in onze laatstvoorgaande Samenfpraak, waarmede gy deezen ft ,p Van de Burgeren der Hoofdftad van 't Sticht nar-r uw begrip wat te voorbaarig hebt gekeurd, ten ergften duidt, daar ik zekerlyk weet, dat uw gevoelen, even als het myne, aan alle poogingen ten beste van 't lieve Vaderland gehecht blyft; en daarom antwoordde ik 'er u toen ook op : Genoeg , als der Burgeren Recht maar handhaving vinde, op dat het zégepraale. — God geeve dan dat deeze ftap daartoe de gewenschte uitwerking moge hebben. Ik weet dat gy reeds dewege uwe kortzig. tigheid wel zult willen erkennen, en 'er ten vollen van overtuigd wenscht te worden.
Louw. 6 Ji, Vrind! zeer gaarne. — Wat is dit voor een Papier, dat gy daar open voor u hebt liggen ?
Krelis. Een uitmuntend welingerichte Voorftellende Aanmoediging, aan alle weldenkende Vaderlanders om ook op dezelfde wyze aan het verzoek der ftandvastige Vryfieidlievenrie Gelderfche Steden Elburg en Hatiem, even als aan het moedig Bilaaffcne Wyk by DuurJtede, zo veel mogelyk, te voldoen. — Ik zal 't u voorleeZen. Luister, Vrind Louweris!
PROGRAMMA.
Heeft het kloekmoedig , doch onderdrukt Wych.^ by Dttm&eic op de loffelykfte drangredenen, die met zo veel mannentaal in het uitgefchieeven Ftogramma der aanzienlyke Vergadering tan Gewapende Burger-Corplen in Holland (zie Leydfche Courant van den 7 Juny deezes JaarsJ op «Je oveituigendtte wyze aan het beste gedeelie dei Natie zyn open gelegd, de pligtmaariiie aandacht van een goed gedeehe waardige Nederlanders mogen tot z ch nekken, tot onderlleuning Juam g«iecriie Zaak;—. Eene ondeiltuiuing, die, dank zy det Voorzienigheid'. doet zien, dat
dit



>| i't Gemeenebest, hoe hetzelve ook gefolterd wordt, rog een aantal rechtanrte Vaderlanders aat»
I siie Oorden in 7ich bevat, die een daaelyk gevoel hunner Bondgenootlchappelykeverpl'giingheb•1 ben, en op de gronden der Unie, even als hunne Voorvaderen zich, door eenealgemeenevereéniJ ging der Heerschzucht en Dwinglandy van eenen Philips wettig onttrokken hebben, thans ook zo j| tolvaardig zyn harten en handen teveiéénigen en in één te flaan, om e/kander trouwhartig niet lü alleen ia lief en leed alle hulp en byftand toe te brengen j maar zelfs goed en bloed op ie offeren tot ■J behoud der Burgerlyke Vryheid, en het doen eerbiedigen der veréénigde Stemmen van een Vry bi Volk, tegen de dag aan dag toeneernende listige en heeischzuchtige poogingen van de Dwinge.'auI den,— de Verdrukkers,— de gezworen Vyanden van den Burgerftaat, welke, in weerwil dat 1 hun onrecht en gewelddaadigheden zo klaar als de Zon op den helderen middag aangetoond, en hun met zo veel bezadigdheid, als ernftigen nadruk by herhaaling voorgehouden zyn, ja na zelfs in Gelderland die vrye, welveréénigde en redelyke Volksftem op de ongehoordfte wyze gefmoord te hebben, als nog ltoutelyk den kop durven blyven opfteeken, en de borften dier tedere moeder, welke hen gevoed heeft, zo wreedaartig helpen van één fcheuren, als of zy niet alleen boverï ' de Wetten zyn, om ongeftoord geweldig te mogen handelen, maar zelve met de wreekende ftraffe ' van een geducht en rechrvaardig Opperweezen, hetwelk immers den moord der Burgerlyke Vryheid i niet onveifchillig kan gedoogen, als het ware, openiyk den fpot dry ven, en in hunne harten
zeggen: Daar is geen God.' Eene onderfteuning — eene verééniging derhalven, welke, naai
mate dezelve algemeener en gereeder ftand grypt en wordt uitgeoefend , te feller het hart der Burgeihaateren zal grieven, en eindelyk hen den moed zal moeten doen ontzinken om hun Landverdervend en verfoeilyk Plan van Overheerfching en gewelddaadige Onderdrukking verder door te dry ven , hoe menigwerf en hoe onbefchaamd zy hetzelve ook, deels verblind, deels opzettelyk als met een toegefchroeid geweeten en eene gehoorweigering aan de ftemine der Waarheid en Ge3 ïechtigheid in het pleegen van een opéénftapeling vau lchreeuwende ongerechtigheden hebben door!| gezet:— zodanige onderfteuning en veréénigihg wordt nu onwederlpreeklyk veieischt byzonder i »e doen blyken aan die Burgeryen en Steden van het door inwendige Belaagers zo openiyk mishandeld Gemeenebest, welke in foortgelyke, zo niet veel erger omftandigheden, als het onderdrukt Wyck zich thans bevinden, daar zy aan het beftuur der Regeering moeten befchouwen eene Meerderheid, die rechtftreeks haare welmeenende poogingen tegengaat, en met haare Beftryders als in het naauwst Verbond fchynt te ftaan , waardoor zodanige Burgers en weinige voor de vuist en oprechtelyk inftemmende Regenten , geheel en al op zich zeiven gelaaten worden en van alle krachtdaadige medewerking tegen de Overheerfching ten eenemaale verftooken zyn.
Het is dienvolgende om dezelfde dringende redenen, by het aangehaalde Programma ten behoeve van die van WjcI^to bondig betoogd, en ten deezen met een woord nader aangedrongen, dat de braave en kloekmoedige Burgers der Gelderlche Steden Hattem en Elburg mede op een byzonderen pligtfchuldigen onderftand hunner Landgenooten een gerechte aanfpraak kunnen maaken; •—• Beide hebben immers aanhoudende met den grootften iever, bedaardheid en onverlchrokkenheid getoond, dat zy de veelvermogende Heerschzucht het hoofd durven bieden, en niet zullen nalaa:, ten de heldhaftige voerftappen hunner Voorvaderen en-Tydgenooten te drukken, ja veel liever ji gelyk de eenftemmige taal dier waardige Burgers is „ hunne Huizen boven hunne hoofden zullen afbranden, en een ander Vaderland opzoeken, of op de Wallen fnenvelen , dan roelaaien dat b„ der Overheerfching toegegeeven, of hec Geweld ongewrooken op hen zegepruale, door gedwee L, van alle redres at te zien,—— hunne verklaaring van alle aanmarscb van Militie voor een daad „ van Geweld te zullen houden; naar Eed en Pligt niet geftand te doen en toe te ftaan, dat L, het uitvaagfel van het Menschdom hen als Regenten worde opgedrongen." Dan om dit alles i op die voorbeeldige, moedvolle eu eene ftaudvasiige wyze ter uitvoer te brengen, dienen die onze onderdrukte, doch heldhaftige Medebuigers , by ryds in genoegzaarnen ftaat van tegenweer te zyn , ! en hieraan ontbreekt zo veel, dat die Braaven niet ie lpoedig met de noodige middelen daaitoe \ kunnen voorzien worden, en even als die van Wyck, een aanzienlyken ondeifland in Geld als anl derszins behocvrti.
. Welaan dan, braave Medeburgers en Landgenooten! Gy, die met zo veel eikentelyke bereidwilligheid uwe broederlyke milde hand ter onderfteuning van de Wykenaaren hebt geopend en het duwe wel willen toebtengen , laaten ook deeze verdienfteiyke , onze aller medewerking en hulpe billyk ftveréislchende, Geldeilchc Bondgenooten , die bereidwilligheid even zo zeer behoevende, ook in ijigelyke maate ondervinden. —. Laat dus het befef onzer verpligting zich tot een enkele Plaats Jniet alleen uiiftrekken, maat laaten wy betoonen, dat wy aan allen wenfehen nuitig te zyn, en 'Izo veel mogelyk, b.yftand willen bieden. —. Deeze opvolging onzer verpligting vorderen volftreki telyk ook onze gemeene belangen, volgens de gronden der Unie, by ons cn elk Burger zo plegtig jbezwooren ! En wat behoeft 'er meerder gezegd te worden 0111 eene pligtbetrachting optewekkan by «Vaderlanders, die meer dan eens en nog onlangs getoond hebben, dat der onderdrukie Zaak de fhaare is , en zy ten allen tyde daaitae niets te dierbaar rekenen om niet voor een vrywillig Offer |voor de gemeene Zaak des Vaderlands, waar die ook beftreeden wordt, te doen vexftrekken. — «.Schatten , waatdfte Medeburgeren en Landgenooten ! Schatten te bezitten, zegt immeis , hoe veel |men zulks ook waane, indedaad weinig j maar die te bezirten en wel ie gebruiken — dit is edei-
|»a»ig — dit is waarlyk ryk te zyn en betoonen de regte waaide van dien te kennen ! _ En kart raea



(Ili)
»ïii zulks wel ooit grootmoediger en tevens pügtmaatiger aan den dag leggen, dan het te doen tea dienfte van het Vaderland en de Vr,yheid , ter handhaving van de Republikeinfche Conflitutie van du Gemeenebest, en ter verzekering van elks wettige bezittingen en eigendom, mitsgaders die det gantfche Maatfchappy!
Uit overtuiging van die edele denkwyze van braave Vaderlanders hebben het Genootfchap van Wapenhandel, onder de Zinfpreuk tot Nut der Schuttery , en de Burger- Sociëteit binnen deeze Stad , Termeend zich nier te mogen onttrekken om de wakkere en verdienfteiyke Burgeiyen van Hattem en Elburg op derzelver zo mondelinge als fchriftelyke allernadrukkelykfte Vertoogen , by herhaaling gedaan, ook in het voorftaan haaret gerechte Zaak en het beweiken van haaie Redresfen alle mogelyke hulpe en adfiftentie te doen geworden; en is het in de ftieclende verwachting van het goed gevolg eener zo pligtelyke or.derneeming, dar dc Commislre van Directie van het gemelde Genootfchap en Commislarisien der Burgcr-Societeit, na dat daarvan insgelyks opening aan de waardige Leden eener Vaderlandfche Sociëteit binnen deeze Stad was gegeeven en derzelver medewerking verzocht, waatvan men zich billyk alles goeds belooft, — hebben beiloten refpeftivel)k uit hun midden Gecommitteerdens te benoemen om geduurende den tyd van agt dagen , te beginnen op eerstkomenden Maandag den to [ulyi78«, dagelyks, zo in de Burger-Sociëteit, in de Warinoesftraat, over de Vischfteeg, als in de Herberg de Karsfeboom, in de KaUerftraat, binnen deeze Stad, op den middag van iz tot 2 uuren te vaceeren tot het ontvangen van zodanig aandeel, als elk braaf Burger en Ingezeten, ter kwyting zyner Vaderlandfche pligt, daarin zal gelieven te neemen, ten welken einde 'er voor de geenen, die zulks verkiezen mogten, een Lyst van Infchryving op beide plaatfen zal voorleggen, waarop ieder, het zy voor eene Maandelykfche Conrributie geduurende dit loopende Jaar, het zy in eens voor zo veel of weinig, als hy zal begeeren , ten behoeve van die van Hattem en Elburg zal kunnen intekenen, op gelyke wyze, als voor die ▼an Wyck, is gefchied en zal 'er ook tevens een gelloten Bos by de hand zyn voor die welmeenende Geevers, welke verkiezen mogten voor hunne Giften niet bekend te willen ftaan. Alles on¬
der behoorlyke verantwoording aar» de gezamenlyke Contribuanten, zo rasch zulks eenigzins zal kunnen gefchieden.
En werden wyders alle Vaderlandfche Schutteryen , Vry-Corpfen, Wapen-Genootlchappen en Burger-Sociëteiten by deezen met al dien vriendelyken nadruk , die het gewigt deezer Zaakevordert, openiyk méde verzocht om elk in den haaren op gelyke wyze te willen werkzaam zyn, ten einde deeze Infchryving, zo broederlyk en volieverig, als zy zich in gelyke gevallen te meetmaalen betoond hebben, te beginnen en te begunftigen , tetwyl God van Nederland deeze vere'e'nigde poogingen mer den besten uitflag gelieve te bekroonen , en de goede Zaak des Vaderlands en der Vryheid op derzelver geweldige Tegenftreevers, doe zegenpraalen en tot in het laatfte Nagcflacht, zich der verkreegen Vryheid waardig gedragende, onïfgebroken bevestige!
(was getekend.) ^Amfterdam den 7 July 1785.
De Commisfie van Direftie des . .
voorn Genoorlchaps. Commisfarisfen van de Burger-Sociëteit.
T. V ER W E R. J. F ET1G.
i. G. VIS SC HER. J. C. HESPE.
Th van LEEUWEN. M. G. BUNEMAN.
C. SWART. F. BEELDSNYDER, GZ,
C. VEECKENS. D. v. r>. S A A N , l k z.
Br. vanKEYZERSWAART. J. STEELING, Junior.
A. SONDERVAN. In kennisfe van my 1» kennisfe van my
JACOBUSKOK. ]. C. HESPE.
Secretaris. Secretaris.
Louw. De Algoedheid bekroone toch met haaren dierbaaren Zégen al zulke braave poogingen; en ieder maake zich met blykbaare daaden den naam van een welmeenend Vaderlander, van een waar Gemeenebestgezinden, van een oprecht Vryheidminnaar
waardig. Ik moet u nog iets zeggen. Het blyft by de Sleden niet enkel, dat:
men het Gordyn der Vryheids-Tooneelen ziet opgefebooven. De wakkere 1
Dorpelingen openen het mede; en hierin gaan de Patrioifche Bodengravers alle ande- • ren voor. Ik zal misfchien gelegetmeid hebben derzelver lofwaardige Verrichtingen 1 deswege, in onze Samenfpraaken, len gepasten tyde aan te voeren. Thans bevind I
ik dat my de Tyd daattoe ontbreekt. Vaarwel, Vrind Krelis! Slaap gerust.,
Blyf met my bidden voor 't dierbaarst heil van Stad en Vaderland.
Krelis. Dat is ieders pligt. Vaar insgelyks wel, Vrind Louweris! Ik wensch ui een aangenaamen Nachtrust: Wel t'huis. Groet Diewenje.
Gedrukt by de Erve de Wed. J. van EGMONT: op de Reguliers Brsêftraat, te Amfterdam,



KRELIS en LOUW.
N*. 29. 18 July 1786.
Krelis. Tk wensch je een goeden Avond, Vrind Louweris! ïs 't nog jl wel met de Gezondheid ?
Louw. Al redelyk, Vrind Krelis'! Hebt gy het'er ook nog wel meê3
Krelis. Geljk ik het wenfehen mag. — Wat zult gy my van de tegenwoordige TyJs Omftandigheden zeggen? Zy loopen nog al niet ten voordeele van de Patriotfche Zaak voorwaards.
Louw. Ik weet'er u niet veel van te zeggen. Het gedrag der Utrschtfche Staatsheeren, vooral dat van het eerfte Lid, onderden naam vaa Geöligeerden bekend, en welk Lid men weet te beftaan uit Capittelhee» ren van het eerfte foort, is zeer byzonder.
Krelis. Ik heb gisteren in de Utrechtfche Courant een Extract uit de Refolutien van Herren Geëligeerde Raaden, uitmaakende den Eerften Staat van den Lande van Utrecht, geleezen, gelyk het genomen is uit de Refolutie van Maandag den 3 Juiy 1786, waarin die Heeren fpreeken van eene tegenwoordige Confiitutie van Regeering, van welke zy n«et hebben willen dat afgegaan worde, en dan heeft die Conftitutie by hen dea grond in het dwingend en den Volke opgedrongen onwettig en geheel inconilitutioneel Regeerings-Reglement van 1674, waardoor, gelyk men weet, de vrye Stem des Volks en der Steden tvlagiftraaten en Vroedfchappen onderworpen ii» geworden aan de willekeurige fchikkingen van een Stadhouder in der tyd: Zo dat op dit groote punt alle de voorgebragte Volksbezwaaren by die Heeren voor nul en van geener waarde geScht worden ; gelyk zy niet onduidelyk te kennen geeven , ook hunne goedkeuring aan alle de andere punten van der In- en Opgezétenen bezwaaren, zo wegens de vrye Jagt als anderen, te ontzeggen. — Dus fchynt het als of die gefecularifeerde en evenwel met het Geestelyk gezag bekleede Staatsmannen, kleene Nimrods onder den Grootften poogen te zyrv Wanneer zy aaa het teken van het Kruis dachten, dat hun Wapen uitmaakt, en echter hen de nederigheid leert, zouden zy geen geweldige Jagers voor het aangezicht des Heeren zyn. — Maar al genoeg hiervan tot dusverre. Men kon de zeldzaatne handelwyze vanhetTweedeStaatslid der Provincie Utrecht almede wd eenige befchouwinge waardig keuren, en daarnevens aanmerken de wentelingen der begrippen van de Meerderheid des Magiftraats en der Vroedfchaps-Leden vandeStxhtfche Hoofdftad zelve. Dan de alles ontdekkende Tyd nadert reeds om eerlang het GorJyn te openen van een Tooneel, op welke men de Tiranny van Volksdwang, of den Meester zal zien fpeelen, of de onderdrukte Burgerlyke Vryheid in fégepraal by 't verdryven van haar zwart bewolkten Luifter zien blinken, door de Hand der Rechtvaardigheid gekroond en door den Arm der Almagt der Dwangzucht en des Gewelds ontrukt worden. — Intusfchen fchynt W\k nog, volgens haare verklaaring, den Dwang te blyven braveeren. Z'e hier eene Misfive van de Lfden des Rurger-Krygsraads dier Stad aan de Gecommitteerdens uit de Burgery van Utrecht, ten Antwoord op dt-rrelver Mis^ve en Manifest.
f? WEL-



C 114 )
WIJL-EDELE HEEREN!
Uwe Misfive van den 5 July jongstleden, met bygevoegd Manifest aan de Ed. Gr. Aehtb. Vroedfchap uwer Stad geprefenteerd, hebben wy niet voor gisteren ontvangen.
Wy hebben het een en ander in onze Vergadering van heden geleezen, èn in deliberatie gebragt,. en kunnen niet anders dan ten hoogften approbe'eren en laudeeren, de demarches door Uw Ed. in deeze gedaan , gelyk wy ook over dezelve den besten uitflag ten nutte van het gemeene welzyn van harte wenfehen.
Dat indien (het geen de Hemel verhoede) de gevolgen niet mogten beantwoorden, aan het gewenschte doel? zullen wy,. ingevalle onze Stad in zulk onverhoopt geval, en op dat eige tydftip, niet met Uw Ed. aan een zelfde nootlottig gevaar mogte geëxponeerd worden , niet afzyn het onze toetebrengen , om met alle onze magt, aan Uw Ed-dadelyk te prsesteeren, het geene wy, ingevolge van onze verpligtinge, gehouden zyn Uw Ed: op> derzelver requifitie, tot handhaving en verzekering dep Rechten en Voorrechten van een vry Volk toetebrengen, terwyl wy aan een gelyke prseftatie van UwEd., wanneer wy derzelver adllïlentie mogten noodig nebben cn requireeren, geen oogenblik twyfelen, maar ons daarvan volkomen verzekerd houden. ' Waarmede wy, Uw Ed. bevelende fbde gunftige prote&ie desAlmag.rigen, blyven,
■ WEL- E DEL E H E E RE N!
Uwer Wei-Edelheden» goede Vrienden,
Wyk by Duurfiede, De Leden van dén Burger-Krygsraad1
den ij July 1786. der Stad Wyk bj Duurjlede..
Ter Ordonnantie van dezelve, L. V. SC HA IK..
Louw. Vrind Krelis! Het verheugt my deeze verzekering der moedigeWykenaaren te hooren. Het is te wenfehen dat hunne daaden hunne woorden mogen bewaarheden. Zy hebben thans onderftand , voor eerst? in geld, om 'er fpoedig genoeg te kunnen by zyn met te werkflellinge van Verdédigingsmiddelen voor hunne Stad, ter afweeringe van alle geweldige onderneemingen van den kant hunner Verdrukkeren tegen dezelve en düs tegen een ieder hunner Medeburgeren en Inwooneren : Evenwel sou het van de meeste vrucht zyn , dat 'er uit alle de welmeenende Onderftandbezorgeren eene Cbmmisltè benoemd wierde, om wegens die Stad het noodig en welaanleggen dier Onderftanden ter verfterkinge en verweeringe, Rraehtdaadig aantedringen en te bevorderen, waar en zqv het behoort,, onder het opzigt van een of meer goede Vestingbouw- ea 3&yestuigkundigen * met onverffaauwde aanmoediging der Regeering ett der Bürgéren, en het yverig ter hand flaan van het meest noodige,. door gebruik van arbeid en arbeiders, die mén altoos wel kan bekomen, zo men hua loon fchaft 'T waartoe die Stad reeds aanvanglyk genoeg in ftaat is gefield, en zekerlyk verder zal gehouden worden r indien zeziehbeyvert een goed gebruik te maken van den onderftand haar'teu dien einde ten trouw* nartigdeti verleend. Hiervan wacht menderhalvèdedoorflaandftieblyken»
Krelis- Zouden de Wykensars hiertoe dusdanige aanfpoorinff noodig hebben? " touw*



( ïX5 )
Louw. Men heeft my verzekert, dat Ja dezelve tot hunnent vaa veel nut zoude zyn.
Krelis. Al wat tot nut der goede Zaak verftrekken kan, behoort ook te worden in achtgenomen, en met zorgvuldige vlyt gehandhaafd: Schandelyke Verzuimen (onze Republiek heeft "er de ondervinding in den laatst zo flaauwgevoerden Oorlog met de Engelfche Vrienden van gehad) doen Land en Volk nog. zuchten onder de gevolgen van haaren verderflyken invloed. Wil men het verderf in alle Zaaken dan weeren, moetmen wakker zyn, en op zyne hoede met zich in ftaat te ftellen ter verdédiging, het Z7 tegen En- het zy tegen üitheemfche Vyanden. Orat £? Laborat. Dat men bidde, maar ook werke.
Louw. Zo is- het, Vrind ï Den aflobp deezer omftandigheden al weder ten beste verwachtende, zullen wy verder óver iets anders fpreeken Hebt gy voorgaanden Saturdag ook gelegenheid gehad de Manoeuvres van" Ons braaf Amfterdamsch Wapenoefenings-Genootfchap onder de waareZinfpreuk Tot Nut der Schuttery r op hun eigen vry Veld, te zien verrichten 3?
Krelis. Neen, Vrind! Myne bezigheden gedoogden het niet.
Louw. Ik was deswege in het zelfde geval. Dan ik heb verftaan, dat dit wakker Genootfchap, waarby niets dan zucht tot welzyn van Stad ea Vaderland, en waarlyk het Schutterltic Nüt plaat» heeft, zich vereerd heeft gevonden met een aanzienlyk Gezelfchap van Doorluchtige Ministers van den hoogften rang, van wegens onze getrouwen en natuurlyken Bondgenoot zyne Aller-Christelykfte Maiefteit Lodewyk den XVIden.
Krelis. Bet ftreelt my waarlyk;. en het moet een reder weldenkend Mensch ftreelen met een teder gevoelige aandoening voor het heil van de goede Zaak, te zien en te ondervinden van hoe veel belang de Wapenoefening, de nuttige en zelfs pligtlchuldige Wapen-oefening, gegrond op het recht en gezag der Unie, op het Bevel der Staaten en dfebegeertevan alle oprechte Vaderlanders, haare vorderingen maakt; vorderingea echter, die uit een geheel byzonder oogpunt, zelfs door eene Meerderheid dei; Amfterdamfche Regenten, befchouwd worden ; waarvan hetnieê mogelyk is de reden te kunnen opgeeven, cn enkele gisfingen zouden daartegen niet voldoende zyn» zo-men ze af mogt maaken..
Louw. Die Meerderheid moet echter de Wetten niet wei ingezien hebben, welke vastftellen, dat ook een ieder zich mag en moet wapenen • de bewyzen 'er van fteunen op het agtfte Artikel der Unie zelve.. De Wapengenootfchappen , en vooral dac in onze Geboorteftad openbaar plaats heeft, behalven zo veele anderen die 'er zyn, en het zelfde oogmerk hebben om* aan die Wet te voldoen, wil men afgefchaft hebben. Doch dit zal hoop ik, nimmer gefchieden. Dat men eene terugko* minge van verkeerde dwaalpaden nog fpoedig mogt gewaar worden ia Voorgangers van hec Volk, en geene naar 't Verderf volgde! Dit zoude toejuiching van alle waare Gemeenebestgezinden, en aller Vadedanditevenden Triomfzangen waardig zyn..
Krelis.. Wel deugdelyk en bedaard. — Maar alle tegenfportéRtïeen deswege kunnen evenwel niet beletten, dat zelföde ingeboorea Liefde vooe fret dierbaar Vaderland , 't welk tea allen feyde welgeoefende Vei*.
F» • 4$.



( m« )
jiÉdigers eischt, een aanzienlyk geial onzer Amfterdamfche jonge Knaapjes-t;,o. «efening ook by de eerfte ontluiking van de bloem hunner jeugd bezielt, lk heb, my drt erinnerende, met eene innige aandoening vAn Vaderlands Vieugdgevoel, nevens myn Grietje, aulks befchouwd in het lieve Genootfchap' onder de Zinfpreuk van Bato'i Króost, loen ik my vwwonderdc over deezer braave Amfterdamfche Kinderen uitvoering in hunne Exercitiën, wanneer, laatstleden Zondag na den Namiddag-Kerktyd , op een Veld agier de Herberg Nabt Buiten, recht tegen over de Leidtche Poort, aan dit waardig 'Corps van veel beloovcnde Vryheids-
Spruiten een fraai Vaandel, Koperen Trom en Jjpe-Busch werd overhandigd. Een fii.pt
verhaal van de ïlegtigheid daarby in acht genomen, en dé töepaslyke Verzen daarop gereciteerd, kan ik niet naar orde melden: Ik zal atleenlyk zeggen, du deeze Zaak eene weezeulyke Aanmoediging verdient aan alle Amfterdamfche Jongetjes (men' neeme my deeze uitdrukking niet kwalykj om van meet -af aan, naar het voorbeeld van de deezen, de Burgerlyke Wapenen te leeren handelen, 't welk eene nuttigheid heeft, die alle Spelen dei jeugdige Tjdlpillingen in de laagte laat.
Louw. Hebt gy eok kunnen te wecten komen wat dit Bato't Kj«'>t in't Nieuwverkrccgen Vaandel voert! , , , j'-. i, . ! ,
Krelis. lk meen ja, Vrind! en zal u zo kort als mogelyk de befchryving 'er van doen Zre 2e hier. De Stof van 't Vaandel is wittt Zyde, of' fyne Satyn, zo 't my voorkwam. De Beelden die hetzelve veifieren, en de eigenaartigheid van 't beteekenende uitdrukken , zyn Baar vereisch zo fraai ea toepaslyk, dat dit Kunstwerk de» wakkeren Schilder geen geringen «er aan doet. Aan de vooizyde ziet men op deeze Bataaffche Banier afgebeeld .CUndi*> Civilit, Veldheer der Batavieren, met één oog, hebbende voorheen in een gevecht tegen de Romeinen het andere verlooren j in de rechterhand heefr hy een Olyftak, als het Zinnebeeld des V'edes, in de linkerhand een Speet ot liever ïfriem, dat der Batavieren voornaamfte Wapentuig was, met welke hy alle de Vyanden, welke hem de Vryheid poogden te betwisten, ter neêr velt. De Vryheid fteekt roor hem het offer aan uit Erkentenis voor de aan haat betoonde dienften. Nevens hem ftaan i eenige Jongelingen in eene buigende houding. In 't verfchiet ziet men een Bosch met eenige ! Tenten, naar de wyze, als welke de Batavieren dezelven zich ten verblyf vcikooren. Boven ver- > toont zi'ch een heldere Lucht, waaruit, met fchitterende ftraalen ybertkoomen deeze Letteren als eea i Codfpraak: Voo* U 2al ik altoos Waak em. — Aan de andere zyde ziet men het Wapen i der Stad , getorscht door de Dichtkunde, de Faam en een Kindie of Genius. De Dichtkunde heeft een hedendaagsch Geweer of Snaphaan in de ha»d, becekcnende hiermede dat de Diclukonst den i Wapenhandel 'ter meeste vetheerlyking ftrekt. De Genius, of het Kindje, wyzeudc op hei Wapen , tan Amfterdam, heeft derzelver Teekenii g in de hand. Een ander Kindje, zich voordoende op i een vollen vvolk, wyst <ioor de tekens van den Hoed en Staf van Merkuur den Koophandel den Stad aan Wat dunkt 'er u van, Vrind Louweris ?
Louw. De vinding koomt my allerfraaist voor. Was het werk 'et van, uwes oordeels, ook t wel u tgevoerd? , ... - , ,
Kielis Kenners van de Tdken- en Schilderkunst roemen he^ en lammer zoude het zyn, zoj de verdienfteiyke Bekwaamheden van den Schilder, die ook de Vaandels van het Genootfchap Ter yV«r der SclmtUry, van 't welk hy een werkend Lid, en nog geen zj Jaaren o»d is, met zynet edele Kunst en Vinding doet pronken , geene Mecenssfen in zjne Kunst vónd , welken zynen \\x-x\ en yver aanwakkerden door grootmoedige Gunstbewyzen. — Ik heb my ondertusfchen niet kun-, «ea onthouden de volgende Dichtregelen aan hei leugdig Genootfchap van Bttt'e Kr»»« toe tewydea., Rechtfchapen Betö'i Kroest! denk, als ge uw Vaan ziet zwiereH f Op 't Bloed, waaruir gy fproot, op Held Civilit Deugd j De moed van Bieritrbait beziele U in uw Jeugd : Zo leert ge op Dwinglandy groothartig zegevieren. De Vryheid plant voor U reeds eeuwige Eerlaurieren, De Hemel (voelt gy niet d*t rulks uw hart verheugt ï) Belooft uiteet veor V te tuaaken. Welk een veugd Baart die Belofte U «iet!. Zyu Hand wil U bellieren I Geen uwer worde ooit een Briqanticiu gelyk, En val geen Vjand toe, op dat hy voordeel ftryk' 1>it valfche Glorisrticht, tot droefheid zyner Maagen. Word onder 't handelen der -Bargerwapens groot j Zo vreest U Dwinglandy, cn gy zelfs niet den Doodj Terwyl V Amfterdam haar heil, haar roem ziei fchraagen. louw Bit zy to, Vrind! ik bedank u voot het geen gy my hebr medegedeeld. «T-lifc Ik' u insgelyks voor uw vnendelyk onderhoud. Vaarwel, en flaap gerust,.Louweri». touw. Ik wensch u 't zelMe, Krelis ! Wel t'huis , en de groaenisjan Grietje.
"~«rt-lnfttkJ ét Ktn it W«U J. T*« BGiïriKT; OP it E.«t«littl BrelftrMt, t* A*!\*t4#+.



LOUW en KRELIS.
N°. 30. 25 July 1786.
Louvi'. oeden arond, Vrind Krelis! Hoe is 't met de Gezondheid ?
Kielis. vZF Ik heb het'er ai redeiyk meê, Vrind Louweris' Hoe gy ?
Louw. Niet minder dan wel. Maar over welke Stcffe ftaat óns thans te fpreeken?
Krelis. Is dit een vraag, Louwerii! die eenig anuer antwoord verdient, dan het gevoel vsn 'c Patriottisch hart; en zyt gy dit riet gewaar geworden by liet leezendef Ha.rlemfche Courant van laatstvoorleden Saturdag, of dat van de Vaderlandfche van gisteren ? Zyn u die korte Hoofdzaaklyke Voortellingen, der ZAAK van het COMMANDO niet onder 't oog gevallen ?
Louw. De Tyd heeft my ontbroken, om ze een van beide te leezen. Evenwel heb ik in de Leidfche Courant van gisteren iets 'er van gezien , dat mynieuwsgierig heeft gemaakt den Samenhang van alle de verderflyke Gevolgen, gelyk zo wel te rechte genoemd worden te mogen weeten; te meer, daar ik eemge tegenfreüingen , doch niet onderfcheidenlyk en pur.öjeelyk, rrnar verward, in de Haagfche Courant van gisteren tegen dezelven gevonden heb; welke tegenftellingen my voorkomen alsgeheelontbioot van grondige wederleggin!<en.
Krelis. Zo is het, Vrind! En dat de Schryver dier Tègep(tellingen, als een Voorl>nak var, kwaade Zaaken, geheel zyn Sielfel met de Zaak in verfchil zelve gelyk fielt, en dezelve Hechts als by verhaaüng voordraagt, blykt a-lzins uit deszelfs beweeringen, die niets bell sfehen: Dewyl 'er geeh fle minfte' Tegenwerping, op waare gronden Vin recht, en dus niet van geloofbaarheid dóór hem wor.it aangetoond ter overtuiging van gelykhebbing des Voorwerps vari/t Gefehil, daar hy enkel het Onderwerp 'er van voordraagt, en met eenige touren en draaijingen, tusfchen ingevoegd, wat zand in de'oogen van het Volk tracht te ftrooijen; den weike buitenftreeks looi pers, en even als droog zand aan elkander hangen. Het komt my ten muntte zo voor, na met een onpirtydig oog, en de korte Boofdzaailyke Voorjlellingen, en de Tegenjlellïngen .van wederzyde te hebben ingezien. Ligtefyk zullen onze Leezers begrypen, dat deeze Voortellingen zyn ingerigt, om overtuigend te bewyzen, dat bet ten beste der Vaderlandfche Zaafc-terftrekt, dat den Staatsdienaar het Oppergezig over de Benden van den Staat in zo verre ontzegd blyve, dat Hy door dat middel athanglyk van den Souverein gehouden worde, en deeze de Meester blyve, om hem bevelen te geeven. Zie hier dan de gronden waarop deeze Voorjlellingen berusten, en de Voorjlellingen zelve om tot verderf te keer te gaan , 'er'nevens.
De vraag is It ptelyk deeze: of in ons Land naar den algemeenen Regel (regulierlyk gelyk onze Amfterdamfche Meerderheid zich uitdrukt) de Souverain zyne Troupen, zyn eigen Garnizoen, zyn eigene Lyfgarde tot bewaaring of hertelling der Burgerlyke Rust, en tot uitvoering zyner Burgelyke Beveeleu, niet zoude mogen gebruiken, of laaten gebruiken, zonder tusfehenkomst van het Commando des Prinfen, in welke hoedanigheden men hem ook befchouwen wilde. Dit ontkent de Amfterdamfche Meerderheid , en (lelt , dat regulierlyk alle Orders zonder uitzondering door den Prins aan de Militie moeten uitgegeeven worden ; maar dat nogthans , als eene uitzondering van d'en algemeenen Regel , de Souverain , in gevallen van nood , recht zoude hebben , het Commando van den Prins voor by te gaan , en of zelf, of ook door andere Officieren ordres te geeven.
Drie Stukken zullen wy hier overtuigend bewyzen:
I. Dat deeze bygevoegde Uitzondering volftrekt onvoldoende is,
II. Dat het bedoelde Commando den Prinfe niet kan toebetooren-,
P 3 III. Dat



C n8 )
III. Dat het Commando (in den boven bepaalden zin) hem onmoseryk kan opge- 1 draagen worden , zonder de gantfche Republiek aan veele verdervelyke Gevolgen bloot »e ftellen.
I. De bygevoegde Uitzondering is volftrekt onvoldoende. Want,
l) Wie zal beflisfen, wanneer, en in welke Gevallen, de Souverain het Comman- Ij do des Prinfen zal voorby gaan ? Immers de Staaten zelve; maar dan zal eerst daar 1 over moeten beraadflaagd en een befluit genomen worden. En dat zoude even het zelfde zyn, als dat men, wanneer in eenige Stad by het uitbreeken van Brand, eerst wilde beraadflaagen, door wien de orders tot het blusfchen (aan de Beftierders der Brandfpuiten) moeten gegeeven worden.
i) Deeze Uitzondering blyft altoos haatelyk voor den Prins zeiven. Want in voor- 1 komende Gevallen te beraadflaagen en te befluiten, of men den Prins vertrouwen zal of niet, is en blyft in zynen aart en natuur haatelyk. — Daarenboven zil de Prins met zyne Vrienden in de Vergadering (die hy daar altoos hebben zal, en die meer op eigenbelang dikwyls dan op dat van het algemeen zien) altoos werken , om een befluit tot zyn voordeel te doen uitvallen. Ondertusfchen kan de Vlam zich in de I Stad, wie weet hoeverre, uitbreiden, en de Oproermaakers kunnen hun oogmerk reeds bereikt hebben, eer men beraadflaagd en beflooten heeft , door wien de Orders zullen gegeeven worden, om het te ftuiten. Gebeurtenisfen, die nog in verscb ge. heugen zyn, bewyzen de gegrondheid deezer Aanmerking.
3) Die Uitzondering is ip haare uitvoering altoos aan verderfelyke beöordeelingen en onwilligheid der Militairen zelfs onderworpen; en dit is j wederom ten uiterfte gevaarlyk.
Meer redenen zyn niet noodig; deeze drie zyn zo handtastelyk, dat elk weldenkend Mensch verbaasd moet ftaan, hoe 't mogelyk geweest is, dat Heeren, die anders zo I kundig zyn, zulk eene Uitzondering, als een genoegzaam hulpmiddel vootftelden, om de Souvrainiteit in veiligheid te ftellen, en Gevaaren voor te komen.
II, Het bedoelde (en boven bepaalde) Commando kan den Prinfe niet toebehooren.
1) Om dat geene Souvraine Vergadering, het zy in welke Provintie het wil, ooit I bevoegd geweest is, of worden kan, om zulk een Recht aan eSn Hoofd der uitvoe-- II rende Magt te geeven, waardoor niet alleen de Rechten der Souvrainiteit en de eigen li Voorrechten der Wetgeevende Magt, maar ook de Achtbaarheid en zelfs de Veilig- II heid der Staats-Vergadering aan alierly Gevaar zoude kunnen blootgefteld worden. I] En indien dit, met betrekking tot het bedoelde Commando, ooit gefchied was, zo I zoude zulk een Staatsbefluit wederrechtelyk en ipfo jure nul en van geene waarde | moeten verklaard worden. Maar,
2) Daar is geen zodanig quo ad formant behoorlyk genomen Staatsbefliiit. Dit heeft de braave Minderheid breedvoerig en zeer omftandig beweezen. Wy herhaalen het,. de Prins kan het bedoelde Commando door geene wettige Refolutie bekomen hebben • j want de Heeren Staaten kunnen zulk een Befluit niet neemen, zonder de Landsgrondwetten, de Natuur der Republika'infche Souvrainen en hunne onvermydelyke Pligten te benadeelen ; ook zyn 'er zulke, quoad materiam, onwettige, Befluiten nooit in behoorlyke form genomen, en wanneer zy genomen waren, zo zouden zy ipfo jure nul en van geene kragt zyn. Welke rechtmaatige ooifprong, of w^elke rechtmaatige grond is 'er dan in de gantfche Natuur voor den Eisch des Prinfen, of voor het gevoelen der Amfterdamfche Meerderheid mogelyk?
UI. Al kon nu ook het bedoelde Commando aan den Prins in deezen of geenen zin ïechtmaatig opgedraagen worden (waarvan wy nogthans de onmogelykheid zo aanftonds beweezen;) zo zou dit toch voor het tegenwoordige onmogelyk zyn, wegens de verderfelyke en gevaarljke Gevolgen, welke een zulke, als rechtmaatig onder-
■



(«» )
derffelde, opdraagt zo wel bu'teri als binnen 's Lands noodzaakelyk zonde hebben, en altooï meer krygen. Men zie liter vyf van deeze verderfelyke Gevolgen.
EERSTE VERDERFLYK GEVOLG. Het Gezag van H. Ed. Gr. Mog. dan SouVrain van Holland zoude daardoor by de buitenlandlche Mogendheden verdonkerd worden, ten deele om dat als dan dat geen, welk door eene byzondere CommisSe uit H, Ed. Gr. Mog. geadvifeerd en gedaan is, weder afgefchaft en vernietigd worden; en wat zou men van een Souvrain denken, die in de gewigtigfte dingen zo onzeker te werk ging.»— ten deele, om dat andere Mogendheden het daar voor zouden houden, dat zekere u.imuntende en wel de gewigtigfte deelen der Souvrainiteirs Rechten, ten aanzien der Militie aan Zyne Doorluchrige Hoogheid toekwamen; en eindelyk, om dat men uttdruklyk bekennen zoude, dar de Souvrain van Holland geen vermogen meer had, om ex pltnitudinc Juprem* Protefiatis, (uir de volheid van zyn opperde MagO 'n dingen, die de Welvaart des Lands cn Volks, en de handhaaiingvar.zyn eigen Gezag en zyne Veiligheid betreffen , fchikkingen en befteilingen te maaken. —— Wy kunnen niet begrypen , hoe een eenig Lid van Staat zo verkeerd kan denken , dat het deeze verderflyke gevolgen buiten 's Lands niet noodzaaklyk verwagt ?
TWEEDE VERDERF LYK GEVOLG. Dit betreft de Militie. Want, men maake zo veele bepaalingen en voorbehoudingen als men wil; zo is het toch onbetwistbaar, dat onze gantfche Armee, in 't algemeen genomen, dus redeneeren zal; „ Het is wel waar, dar de Staaten onze Betaaisheeren zyn; maar zy kunnen toch niets doen zonder den Prins. Zy kunnen wel befluiten neemen, om dit of dat door ons te laaten uitvoeren; doch de uitvoering zelve hangt van den Prins af. Die moet ons bevel geeven. Die is by ons de groote Mau, op hem komt alles aan, enz." Deeze begrippen zal men onmogelyk aan de Militairen over 't algemeen kunnen ontneemen , wanneer reen het bedoelde Comm-ando aan den Prins zal toewyzen.
DERDE VEHDHUFLÏ K GEVOLG. Dit raakr het groorfte deel der Natie. Se vraag des Volks: ,, Zal de Prins het Commando weder bekomen?" En bekomt hy het weder, zo zal het Volk zeggen: ,, Nu zien wy duidelyk, dat de Staaten het Commando hebben afgeftaan. Derhalve is de Prins nu in zo ver Meester over de Troupen. De Staaten kunnen wel over hen bcraadllagen en befluiten; maar de uitvoering hangt van den Prins af, enz." Dus wordt de Prins derhalven wederom, in de oogen des Volks, de groore Man, van wien by flot van Rekening, ia de oogen des Volks, alles afhangt. Is 'er ergens een Regent, zynen naam en rang waardig, die hieromtrent onverfchillig kan zyn ?
VIERDE VERDERFLYK GEVOLG. De verblinde en onrustige Antirepublikeinfche Party, die ihans uit onmagt geduurig ftiller begint te worden, zal dan weder op het nieuw daardoor aangemoedigd en verfterkt worden, dat men de Patriotfche Natie voor het hoofd (loot. Door 't gantfche Land zal dan het gefchreeuw opgaan , dat de Patriotten nu evenwel het verlooren hebben ! En dan zullen de Patriotten zich van nieuws tegen eene op het nieuw woelende, dreigende en oproerige Party moeten verzerren, en zo zal dan weder allerlei onrust en verdriet in 't Land ontftaan. En wie kan de fchrikkelyke gevolgen vooruit bepaalen, die daaruit zeer natuurlykkunnen voortvloeijen ?
VYFDE VERDERFLYK GEVOLG. De Pattioitifche Leden der Landsvergaderingen in den Haag zouden ongetwyfeld aan levensgevaar bloor gefield zyn. En deeze reden is zo gewigtig, zo dringende, dar indien (dat de Hemel verhoede Ij door een of twee ftemmen het gevoelen der Anti-Republikeinfche Party de overhand had, de overige Patriotfche Steden dan het hoogfte Recht zouden hebben, om hunne Gedeputeerden niet meer naar den Haag te zenden; om dar die Plaats dan geene veilige Refidentie voor Patriottil'che Regenten langer zoude zyn. Doch wie fchrikt niet voor zulk eene openbaa-re (cheuring onder de Leden der Souvraine Vergadering van Holland zelve: En men bedenke hier by , dat het braaffte, moedigfte en talrykfehe deel der Hollandfche Burgeryen en derlngezetenen ten platten Lande, van het gevoelen der Patriottifche ftemmen zyn, en goed en bloed voor zulke braave Regenten, als het noodig is, zullen opofferen.
Dus vindt men dit ftuk van welke ik dc Preambule heb afgelaaten, dewylmen het Omwerp kent, in de Vaderlandfafte Courant van den 24 July. Wat oordeelt gy 'er van, Vrind Louweris?
Louw. Dar het op ftevige beenen ftaat; en voor her tegengeftelde in de Haagfche Courant van gisteren wel degelyk onömftootelyk is. Want deeze inziende , heb ik my zeiven, gelyk veelen met my, het zeer belachlyk gevonden , dat zich zo veel nuitelooze Artikelen als berisp-punten onder één vermengen , daar de geheele zaak enkel op het groote verfehilpunt uitloopt, of een aangefielde Stadhouder afhangelyk is van zyne aanftellende Meesters, dan niet; en zo ja-, gelyk het is: Dan zal de vraag zyn, of de aangeftelde Perfoon, hoe onbekrompen ook gemagtigd tot de uitvoering der Zaaken , welke hem aanbevolen zyn om altoos in acht te neemen , zich uit dien hoofde tegen den Souverain vermag te ftellen, wanneer hy geen fmaak vindt in de hem vervolgens te gee-vene Souveraine bevelen op te volgen. Dit moet hy zelfs als Veldheer doen ; en waar blyft dan zyn-recht van zulks te mogen weigeren 5 — De Souveiain van deese ïroviuiie heeft goedge-
wn-r



vonden de Capnein Generaal het Commando over het Garnifoen in den H-iag niettelaa'eit behou" den, om oppcrmagtige beveelen te geeven boven de wettige Oppermagt, die daar als de bron der uitdefemng deezer voltt rekte magt zyn plaats heeft, en welke zich over de geheele Provintie in naam des VoUs, ja zolfs over den Bezoldigden Loontrekker, hoe hoog in Ampttn verheven vcrfpreid en zich als de Gewettigde Magt gevestigd ziet. — Hoe zou het dan firooken met 'de wettige Souverainueit een Bevel te zien vernietigen door haat aan het Hoofd hunner Militaire B»dieuden gegeeven ! zou dat afhanglyk Krygshoofd wel ooit gewettigd kunnen zyn om van zyne Meesters teeilchen, dat zy hunne Siaatsbeflu'ten naar zyne Soldatesque belangen voegden , en Hy als Hoofd over de Militie , echter onder opzigt en bevel van den Sou/erain , ook Hoofd' over den Burg-r zou willen zyn, door alleen boven deSraaten, zyne onafhanglyke Gebieders, bevalen aan het geheele Krygsweezen te geeven, en dus zelf een Militair Gebied over het Civile te voeren Dit zou juist (gelukte zulks dien grooten Bezoldcling en Eeiften Staatsdienaar) het nvddel zyn om z'ch. boven Volk, Staaten en Steden te verheffen, om een volftrekt willekeurige Rol te kunnen fpeelen en over Regenten als Burgeren en lugezetenen te heerfchen. — Maar ten beste genomen gelyk onkundige laage Lieden zulks met geweldige muitzucht alleen en eigenbelang zoekende Groeten, te plooij?n trachten; wat ware 'er dan van onze zo duurgekogte Vryheid > Welke excentien of uitzonderingen zou men, fchoon ook de Meerderheid der Amfterdamfche Regeering 'et eenige van opgeeft, kunnen doen ft and grypen» zy zouden, gingen zy door alleen ook ftrekken ter verwydermg van het Oppergezag der Republicainfche Mogendheid ; want de Staaten aan de eene en de Stadhouder aan de andere zyde zouden ieder hun byzonder gezag doen o-elden De Burger zou het vrye Staatsbewind eerbiedigen, en de Soldaat zou zyn Capitein G'neraal eeh'oo'zaamen ! Laaten wy ieder Weidenkenden onzer Leezeren zeiven doen getuigen of zy fmaak in zulk eene Verderflyke Zaak zouden kunnen vinden, en laaten zy hun oordeel hier over rondborft g uit fpreeken. — Geheel onze Provinciaale Rust en Eendragt hangt'er van af - £n ik durf alle Burgeren en Ingezeetenen van Amfterdam ten minften deeze grooie zwaari»heid 'wel voor het oog brengen. —- Maar waarom heefr men den Prins van Owr.je het Commando over het Haarr
fche Garnifoen ontnomen! Dit zal de vraag van oppervlakkig denkewde Lieden zyn - Z
Om dar 'er misbruiken uit zyn voortgefprooten , die voor de geheele Republiek en derzelver Grondgefteldheid verderflyke gevolgen met zich fleepen. Men zoeke ze in de toelaatin» van de eerfte Oproerigheid in tegenwoordigheid van den toen nog als Bevelgeevenden Commandant van der Staaten Lyfwachten in den Haag zelve. Men zoeke ze in zyne ongehoorzaamheid aan verdere Opvolging zyner Souveraine Meesrers , terwyl een ieder, die goede oogen in 't hoofd heefr naderhand van tyd tot tyd wel gezien heeft , door welke Lieden hy zyne reeds te vooren ontwo-' pen Gezagsbedoelingen heeft nachten te bereiken. Al de Haagfche Oproeren geeven 'er blv" ken genoeg van. Maar om den Haagfchen Oproer-Courantier te beduiden, dat hy en zvn voor" fpraak ongelyk heeft, fpyt het my, dat wy geen plaats 'er toe in onze SamenIpraak kunnen vinden. Alleenlyk zal ,k d.e Heeren vraagen , of zy de Waardigheid van een Erhouvtrna.r gelyk het die Heeren gelieft den Siadhouder dus te noemen , wél kennen , en 'er wel van weeten te oordeelen. Wil Gouverneur by hen \egeerder zeggen , dan moeten zy in het ftuk der vrye Staatsregeenng groote Domöoren of kwaadaartige Vrylieidhaatets zyn Het fchvnt dat wy uit hunne redeneering het laatfte mogen vastftellen. Want geenszins verliest men de waardigheden van den Stadhouder of Gouverr-.eur als een hem aanbe'rouwdeu post door zvne Meesters uit het oog, even weinig als groote Heeren den post van Gouverneur aan een loontrek kend Opvoeder van hunne Zoonen uit het oog verliezen; en het kan deswege zelfs den GrootPen Man der Amfterdamfehe Meerderheid, niet aan doorflaande blyken mangelen, wanneer hv zich flechts Je Pligt van den Gouverneur zvns Zoons by den zynen als Vader vergelykt Immers zou hy zyn Vadeilyk Gezag doen gelden, wanneer een zodanige Gouverneur 'het reoJ liere van zyn bevel niet m acht nam, ten opzigte eener Zaak, waarin hy in eenige inreaular i t aan de zyde des Gouverneurs, zynen aangeftelden Loontrekkende Dienaar, gewaar wierd ' ö Dat deeze doorfciuandere Staatsheer hieruit eene gevolgtrekking op den Loontrekkende Die naar van den Staat maakte! 't Is onbegiypclyk voor waare Gemeenebesrge*fcden dar 'er In Amfterdam denkbeelden plaats kunnen hebben, die zo byzonder zyn als hetTeflui't der Mee derheid van den Magiftraat onjer Vaderftad aan den dag legt. Een befluit dat een iedet oor" deelt geenszins aanneemlyk te zyn, door beide Partyen. Maar, Krelis' het zal best zvn dat wy op het toekomende zien, en voor het tegenwoordige zwygen: Na meer gezien re hebber! in 't vervolg, kunnen we ook alsdan meer fpreeken. Onderrusfchrn wenfehen wy zulks altnn*
voor het heil des Vaderlands te doen. Vaarwel, Vrind Krelis ! Slaap gerust
Ktelis, lk zeg u dank , Louweris ! Ik wensch u hetzelfde, Vrind ! wel t'huit', en de groerenlü aan Diewertje. 6
««drukt bi de Eive de Wed. J. yam EGMONT: ©p de Regulier* Bteêftiaat, teAmfteidamT"



KRELIS en LOUW.
N9. 31. i Augustus 1786.
Krelis. /hoeden Avond, Vrind Louweris! Hoe is 't met de GezondVJT heid?
Louw. AI redeiyk, Vrind Krelis! Hoe hebt gy het'er meê ?
Krelis. Naar genoegen, Man! Maar myn groote Teen aan myn rechtervoet doet me nog een weinigje zeer, door een ftruikeling over eca grooten Steen, die my in 't afgaan van een Brug byna een ongelukkigen val te wege had gebragt. Dan gelukkig bleef ik onder het heen en weêr waggelen nog ftaande, 't welk ik toefchryf aan 't vasthouden van een klein nicuwlings gemaakt byvoegfel aan één der Leuningen, terrechterzydc; want had ik naar den anderen kant gegreepen, dan had eec oud brok van de linker-leuning, dat reeds door de dreuning van zeiven afbrak., my wel ih het water kunnen doen florten, en elendig doen verdrinken. .
Louw. Ja! — Wie weet het?— Het is ook bedroefd dat men geen beter zorg voor fommige Bruggen draagt! Een ongeluk legt in een kicia hoekje, is by fommigen een Spreekwoord. —■ Maar waaromtrent ligt die Brug? .
Krelis. Vlak voor ons Amfterdam, over de uitwatering van de Watering of Wetering, tusfchen twee Paden vol Zaagmolens in.
Louw. Ai!— Ja, ik weet het al! Dat is" ook een flegte Bi ua;; 'er hebben wel meer Luiden eenig ongemak van gehad. Het eene Pad is ouk gemaklyker te begaan dan het andere. —■ Maar waarom zaagt gy niet voor u? — Gy moest voorzigtiger geweest zyn.
Krelis. Ach ik had myn hoofd te vol met gedachten over de Zaaken.' van ons Gemeenebest. Ik was tusfchen vrees en haop, hoe het wel mogt afioopen in den Haag, met de Raadpleegingen over het Staats-Rapport van den 5 November des laatstverloopen faars , cn wegens het Befluit toen nog daarop te neemen. Ik was, om u de waarheid te zeggen , wat zwaarmoedig, en men weet dat de zwaarmoedigheid altoos de Voorwerpen, die men met een vergenoegd en bly Gemoed niet in den weg vindt, ona dat men 'er, zo het fchynt, alsdan geen hinder van heeft, of luchtig over heen (lapt, vergroot. — Maar, Louweris! hec was juist Donderdag en de Lucht ftond ook niet al te helder. Ik vreesde voor Onweér.
Louw. ö Krelis! Wat fpytrny uw ongeluk! — Maar kreegt gy 'er geen verligting van , toen gy vernaamt, dat uwe zwaarmoedigheid ydel was geweest?
Krelis. Zy was geenszins ydel, toen ze my beving. Maar ja! gy kunt ligt begrypen, dat de tyding die ik hoorde, dat de Stemmen voor 'c Staats-Rapport de zége met zich hadden mogen draagen, myn ongemak verminderde: Ik dacht 'er niet eens meer aan, en wech was de pyn, die de gebreklyke Brug door haar vervallen toeftand my veroorzaakt had. — Het °-ering gevoel van 't overfchot derzei ve, baart my nu geen zorg meer.
Louw. Ik ben bly van uwent wege, Vrind ! en wensch u geluk met de herftelling; even als met het gewenscht befluit der braave doch alier-



C i« )
geringfte Meerderheid vóór de goede Zaak-. Zo dra ik vernam dat zv flechts met éene Stem was doorgegaan, dacht ik aan het zeggen van Vondel , in zynen Opdragt van Hippolytus, aan den getrouwen Hollander. Een kyjaes, en niet meer,, dat becet u 't lieve leven.
En zekerlyk ware het een moordfteefc in het hart onzer Bur»erlvke Vryheid geweest, indien de Eerfte Staatsdienaar zyn wensch had verkreegen door den zonderlingen voorfïand der Meerderheid van tegen het begrip van veelen hunner Mede-Regenten ftemmende Steden teen de andere Steden, die maar met een enkele Stem de Schaal der Waarheid, der Vryheid en het Recht naar de zyde van 't waare Volks-belang hebben c?^^33?' ^ da,n wel 0Pgemerkt dat Hoorn, op welke
Stad de Meerderheid der Steden als met dezelve te vooren voorgegeeven hebbende éénsgezind te zyn, by de Raadpleeging over de Zaak zich naar den kant der Minderheid gewend heeft. Iets dat men niet verwacht had, en waarover de Hoornfche Mede-Committenten en Burgery voor het grootfte gedeelte zich ergeren ; gelyk ook zo veele Raaden ui t de Vroedichap van Amfterdam, en het grootfte en beste gedeelte der Burgeren van deeze Waereldftad in het zelfde geval zyn, wegens het aanvoeren van een Ontwerp, dat echter deszelfs Ontwerper en zyne Medeftanders niet gelukt is door tc dringen j waarvoor den grooten Albeftierdermet een dankbaar gemoed en juichende keele ook in de Hem gewyde Tempelen , billyk door de Gemeente den hoogden Jof behoorde toegejuicht te worden; daar de wankelende Vryheid door zynen Alvermogenden Arm alleen i? V1 • nnar haaren val zo zichtbaar is aan 't ftaan gehouden op den Lonftitutioneelen Grondilag der Regeeringsvorm, gevestigd in het bloedig tiras onzer dappere Voorvaderen, de Verwinnaaren van de DwinEclandy en Overheerfching.. fe
Krelis. Zo was het dan de Pligt der Volks-Vertegenwoordigers om die Vryheid te befchermen, en dezelve door niemand, wie hy ook ware ons weder te laaten ontrooven, of dezelve op te offeren aan het belang of van zich-zelven, of van eenen anderen; dus ook niet aan dat van eenen Dienaar des Volks en deszelfs Vry Vermogen, dat hem door de VolksVertegenwoordigers flechts ter uitvoeringe is toebetrouwd , maar nimmer natuurlykerwyze, vooral niet Amptshalve , in eigendom toekomt, gelvkde tegenwoordige Eerfte Dienaar van het Volk en deszelfs Vertegenwoordigers, geheel verkeerd begreepen had, met ftaande te houden dat hem het Opperbevel over de eigen Benden der Staaten toekwam ; daar immers aan Heeren Gecommitteerde Raaden ook wel uitdruklyk hetuitdeelender Souvereine bevélen nevens hunne Hooge Committenten toegekend en bepaald is, als blykt by het volgende
B?rT,R j C^Jlit let ReSister der Refolutien van dt Heeren Staaten van Holland en Wett-hneüard,.. in HunEd. Gr. Mog. Vergadering genomen oh Vrydag en Saturdag den4. en 5 Maart 1672. F m Op het gemoveerde, van eenige Leden is ca voorgaande rype Deliben tte,. by eenpaarige Refolutie van de Ridderfchap , Edelen en Steden , tot onderlinge gerustheid gedecreteerd en vastgefteld, gelyk gedecreteerd en vastgefteld. wordt.musdeesen, dat- de Compagnie Lyf-Gujirdes van
Hun



( 123 )
Him- Ed. Gr. Mog. en vier ordinaris Compagnien Paarden, alhier Garnifoen houdende, mitsgaders ook alle zodanige verdere Militie a s in tvd van extraordmaris voorvallende nood in de Refidentie-Plaats van Hun Ed Gr. Mog. gebragt zoude mogen worden, onder niemands bevel als van Hun Ed. Gr. Mog. en van de Heeren derzelver Gecommitteerde Raaden flaan zal; ook geduurende haar verblyf aldaar aan niemand anders ah aïï Hun Ed. Gr Mog. en de meergemelde Heeren Gecommitteerd Raad™ gehoorzaamheid za fchuldig zyn, ofte pareeren mogen, diredtelvk ofte «-direöelyk, m eenige maniere; dat ook dienaangaande het geevé" va? Wachtwoord en alle andere tékenen van gezag over de voorfz MinL privative zullen verblyven, aan de Heeren Öeco%mhicT\e &ia1^ der dat hetzelve Refpefl aan iemand anders zal mogen worden ge4even ofte aan iemand, wie, ofte van wat Caraöer, Fun&ie of Dienir*fr in 5 Politie ofte in de Militie hy ook zoude mogen weezenfeSifeS^van Commandement ofte gezag daarover ooit ofte ooit toegelaatfn worden en dat daarvan een Articul in de Inltrudtie van de Heeren Gecommitteerde Raaden ingelyfd zal worden. Accordeert met voorfz. Reeiïer
Op het onbetwistbaar Grondgezag van deeze Refolutie berust het Staats Rapport van den j No v. 1785, waarop dan ook, door de Meï derheid, beide en Refolutie en Rapport, voorgaanden Donderdag den 27 July 1786 bevestigd zyn door eene nieuwe Refolutie, waarvan men ziet het volgende uai*du men
Ew7+R/-C7T fK^rW01,^ van Heeren Staaten van Holland en &ÏT^§y%t ^ ^ V^ing genomenttoZ
By refumptie gedelibereerd zynde op't Rapport, den 5 November laatst leden ter- Vergadering uitgebragt, door de Heeren van deSrfchanenverdere Hun Ed. Gr. Mog Gecommitteerden tot 't Groot*BeflXne tot voldoening aan Hun Ed. Gr. Móg. Refolutie Commisforiaa van den 5£ September te vooren, zo veel *t Commando over 't GuarnifJnliV? Hage, en Hun Ed Grr Mog. Refolutie van der. 4 e. jft SÈ treft; alsmede op de Misfive van Zyn Hoogheid, sefchreevVr nn l T ™ den 4 December !785, en den 7 b/Copiein dé Ut^ll^^^t eene daarby gevoegde Memorie van Confideratien, en daartoVfpeaeVrend" Bylaagen van A. tot M., omtrent het voorfz. Staatsrapport over't C^m mando van 't Gusrnifoen van den Haag, — is-goedgevonden m lJrn?™ op de gronden by het voorfz. Rapport gelegd, de HêS™ Ge^ Raaden by deezen te gelasten zich voortaan nopens 't Garnifoen nden Haag ïruptelyk te gedragen naar den inhoud van Hun Ed. Gr. Mog RefoluSvan den 4 en 5 Maart 1Ö72, met Relatie tot alle de Poïnten daarin vervat. - En zal Extraa deezer Refolutie aan de ÜeeT^G^imlS^Sl Raaden worden gezonden, om haar daar naar precifelyk te gedragen, en ■ral gelyk Extrad by Misfive worden gezonden aan Zyn Hoogheid, tot deszelfs informatie _ Accordeert met de voorfz. Refolutie.
Om deeze Refolutie dus te hernieuwen heeft men gezien dat hetnoj? maar zeer hachlyk heeft geftaan met de Stemmen: Tien 'er voor en Negen er tegen; als naamlyk voor dezelve: Dordrecht, Haarlem , Leyden t Gouda,.
Q 2 8*



■Gerrnshm, Schiedam, Scktvrnbivtn, Jllltmaar, Monnikendam , l>tirmerindc! Tégen dezelve V de \idder<~chap, Delft, Amfterdam , \olterdam, Briclle , Ho rn, Enck.huiz.en, Edam en Medcmblik,
Louw. Mv verwondert waarlyk her zonderlinge der denkwyze aan den eenen kant, en detoevallin» aan die denkwyze om juis-, (ik weet niet door welkeen geest al veelen gedreevcn worden a'an d"en zelfden kant. Dan niet te min verheug ik my aan den anderen kant nog Mannen te vinden, die zich niet laaten flingeren , of door Familie- zucht, of door Hoogmoed, of door Zelf belaag tegen de Goede Zaak. Dan, geloof my, Kreiis ! De iuxurieuste en de trotschre Regent en hebben zich veelal by een zogenaamd Hof gevoegd, om liet ten koste van 't Heil des Volks door huiiaePerfoonen luifter by ie zetten, en in dien luifter te deelen, om zich in hooge Ampten te dringen, toevloed tot hunne Weelde en Volksveracl.iing tc vinden; hunne byzondere Familien te bevourdceien, en in de verheffing van een Siaat/sdien iar dit alles te verkrygen , en evenwel (God betere 'i '.) laffe Kruipers e» laage Ofpasfers, ia flaaffche Bedienden te zj n van eenen Prins , die in een ander opzigt hen in naam des Volks, als zyne Meesters moet erkennen, van welken zyne Ampcsbedieningeu volftrekt afhangen , en van welken hy, volgens Eed en Pligt, moet afwachten wat zy hem bcveelen willen. ——• Immeis is het niet uit onkunde, dat fommige verkeerdderskendeEdelen en Regenten derwyze handelen. Dus houde ik mi by mynen aangenomen ftelregel, dat hunne tiotschheid, hunne eerzucht, hunne uitzigteh op het volhouden aan en door een zogenaamd Hof, iet famenloopinge met het verderf der Luxe, of Weelde, om 'er zich tot nadeel van het Volk ia ie kunnen baaden , ten doel hebben alle 'sLijids waare belangen van Vryheid in 't Buigerlyke, Koophandel en Yver tot den Welvaart van 't Vaderland, en dus van 't Algemeen te bedempen , te dompelen en ie fmooren in den Giuwel Poe! eens eindelyken verderfs; ja, om alles wat her achtbaare Volk van Neetland ten hoogden lief en waardig is, na-imlyk deszelfs drerbaare Vryheid, te vernielen. —— Zy mogen zo lchrander en "(taalkundig zyn als men van hun zou kuiinen verwachten ; evenwel denken zy op deeze wyze, (kan men het zach:er zeggen,) nogvetkeerd. Dan, dank zy Gode, voor zyne reeds daar zynde Hulp'oetooningen aan de Getrouwen in den Lande *. Billyk nug men vertrouwen, dar zyne Aimagt, gepaard mei zyne Goedertierenheid, ook nog meet en meer het heilrykst Lot zal doen rusten op de Rechts-Zaak der Verdmkten. God, de God van Nederland, weierflaat doch den Hoo^moedigen, en den Nederigen geeft hy Genade. Het zoude eene groote dwaasheid zyn, te vraagen wie zulke Hoogmoedigen in ons Vry Nederland waren! De zucht tot heeilchen in den Eerften Staatsdienaar en zynen Aanhang, leverr een ieder genoegzaame bewyzen 'er van op, en zal ze denklyk nog wel verder doen ft/bitteren; juist echtet, gelyk ik hoop, als een Zeevhm by een heeten Zomeilchen Avondftond , weike niemand befchadigt. '—■ Maar weer gy ook iets naders wegens de Uirechifche Zaaken, Vrind Krelis'. Krelis. Niets met zeketheid. Weet gy'er iets van »
Louw. Dit alleenlyk lees ik 'er van in de Hiftoiifche Courant van deezen dag , in dir Artikel. .
Utrecht den 30 July. Hoe zeer de bepaalde tyd ter Executie van het Manifest der Burgery op morgen expireert., zo is nog alles, betreffende de wyze van uitvoeting, een diep geheim. '£i heerscht by de Burgery eene algemeene te vredenheid over dc geheimhouding, met welke de Coramislïe tet bevordering der beëediging van 't Collegie van Gecommirteerden te werk gaar. Eerst tegen heden avond zyn de Officieren van deezer Stads Schuttery cum indiclione caufx geconvoceerd door evengemelde CÖmmisfïc, om aan dezelve opening te geeven van het Plan van Executiej in gevalle, zo als men verwacht, (hoe zeer men ook nog her tegendeel hoopt,) de Vroedlclia.p op morgen br de refumptie halfterrig weiger g blyft in 'c beëedigeo van 't meergemelde Collegie van Gecommitteerden. — Zo veel weet men reeds, dat in dien gevaile de Burgery geneialiter regen Dingsdag avond ftaat opgeroepen te worden, om het Plan van Executie en daartoe noodigc Arrangementen te bepaalen.
Wat fommige zwakke Gemoederan ook mogen ima-gineeren van de geweldige Tooneelen , welke
men hier ftaat te openen zo is liet zeker, dat onze Burgery over de gantfche Zaak voornee-
mens is zodanig beredeneerd en bedaard re werk te gaan, dat zelfs die Raaden, welke wegens hunne weigering aan de billyke begeerte der Burgery zullen moeten geremoveerd worden , zich even gerust en ftil v^n eene veilige inwooning onder ons zullen kunnen verzekerd zyn, als anderen hunner ftille Medeburgers, mits zy zich door geene ongeoorloofde pasfen tegen dezelve verder oppofecren, in welken gevalle dezelven, even als andere Verftoorders der publieke Rust, alleen vooi de ordinaire Juftitie verantwoordelyk gefteld zullen worden.
- Krelis. Men zal evenwel, hoo-p ik, den Tiiomf der Goede Zaak al weêr volkomen zien.
Louw. Het is ie wenfehen. Een dag of twee geduld nog, en dan zal men 'er best over kunnen oordeelen.
Krelis. Laaten onze Wyfjes "er dan over praaten. Ik zal nu maar zoet en zacht naar huis kuieren. Vaarwel, Louweris! Slaap gerust, Vrind. Louw. Ik zeg je dank, Krelis! Ik wensch je 't zelfde; wel t'huis, en de groetenis aanGrietje.
'-Gedrukt T.y dc Erve de Weduwe J AC OBUS van EGMONT:-" op de Reguliers BreOIiraat, te Amfterdam.



LOU? en KRELIS
Nl*. 32. 8 Augustus 1786.
Louw. goeden Avond, Vriend KrelisI Is 't met de Gezondheid VJT in een goeden ftand?
Krelis. Ik heb het 'er redelyk wel meê, Louweris! Hoe is 't met die van u? *
Louw. Al mede wel, Vrind Krelis! Ik zal my zetten, om een Pva met u te rooken. Gyzult my ondertusfchen wel het een of ander betrekking op onze Staatsomftandigheden hebbende, weeten te berichten. Hoe" Itaat het met de goede Zaak te Utrecht?
■ Krelis. Zy heeft getriomfeerd; dat weet ge, Louweris,! En het is zeker dat haare zegepraal gelukkige gevolgen zal hebben. De waardige Burgervriend de Heer Eyck is terftond aangefteld tot Gouverneur der Stad, en de Heer Gordon tot Commandant; zynde hem deswege tot Adlïftenten. bygevoegd de Heeren Keer en d'Averhoult, om in geval van geweld tegen de Stad, de zaak der verdediging te helpen handhaven. Den zelfden Avond van den 2 Augustus, den dag der Zegepraal van Utrechts Burgerlyke Vryheid, zyn ook de Sleutels der Poorten op. het Stadhuis en niet te rug gebragt by den Heer Loten, die ze, als Oud-Burgemeester en geweezen Gouverneur, niet meer betrouwd werden. — Na herin den Eed neemen der Gecommitteerden werd aan de Wachtvryen en Uickoo pers van alle dc Compagnien gevraagd, of zy de Burger-Schutters in het doen van Wachten, zynde dagelyks by de 100 Man in de Wapens, niet wilden verligten, het welk algemeen gunftig werd aangenomen
De Compagnien 't Fortuin en de Hand voetboog hebben hunne Vaandels niet by de Capiteins Burman en van Dam, maar by de Capiteins-Lieutenants Dockkum en Gordon t'huis gebragt.
Wat nu voor 't overige de Verkiezing en Aanftelling van Nieuwe Raaden in de Vroedfchap betreft, daar van heb ik niets naders kunnen ver neemen. Men heeft my echcer verzekerd , dat 'er gisteren een beeiii mede zou worden gemaakt, en vervolgens alle weeken twee Heeren daar toe verkooren zouden worden, om dus de Raadsplaatfen op den 12 Oc" •ober, den dag der gewoone JaarJykfche Verandering van de Reseerin* te Utrecht, vervuld te hebben. Ondertusfchen lees ik in de Onrechte Nederlandfche Courant van deezen dag, het volgende.
Utrecht den 6 Augustus. Men is thans bézig met de pneparatien die 'er noodig zyn , om op morgen en volgende dagen de vacante^Raads-Plaatfen met waardige Mannen op eene legaale en reguliere wyze, zo als onze Burgery tot hiertoe altoos betoond heeft, te vervullen. — De Cora pagnien zyn ten dien einde reeds famen geroepen, om de noodigeKiezer» te maaken, en 'er is geen twyfel aan of wy zullen ons voor het einde deezer week met een genoegzaam aantal braave Volks-Vertegenwoordigers in ftaat gefteldzien, Volks-Vertegenwoordigers, die de afgezette voorzeker het genoegen zullen doen fmaaken, vau eens zeive te onder-
Q 3 via-



r 126)
vinden, hoe zoet het is door eerlyke Regenten beftuurd te worden ! —Hier heerscht alle goede order, zo in Politie, als in Juftitie, — alles wordt onverhinderd verricht — de aangebleeven Raaden zullen morgen vergaderen, en de twee Burgemeesteren zyn insgelyks daartoe geconvoceerd, als altoos mede in den Raad Zitting hebbende. — Men zal dus geene de minfte Regeeringloosheid kunnen voorwenden, hoe zeer men het 'er mogelyk op toegelegd hadde, alzo Heeren Burgemeesteren gepasfeerden Vrydag hebben kunnen goedvinden, order te geeven by provifie geene Vroedfchaps-Vergadering te beleggen, fchoon men tot dit laatfte mogelyk is gekomen, toen men zag en vernam, dat de Burgery, op wier Requifltie nu de aangebleevene Raaden, zo men zegt, geconvoceerd zyn , reeds order had gefteld, dat de Deurwaarders geene Billietten van Convocatie aan de afgezette Regenten zouden hebben rond te brengen.
Louw. God geeve dat de Geest van Eendragt, die tot dus verre de braave Burgery van Utrecht bezield heeft, verder haar by blyve en even bedaard en oordeelkundig doe handelen in haare keuze van goede Regenten, als zy gehandeld heeft in 't ontzeggen van onwilligen, die hunne afzetting alleen aan hunne onrechtmaatige gedraagingen te wyten hebben.— Maar wat Nieuws is'er uit den Haag, Krelis?
Krelis. Uit deeze Vergaderplaats der Souvereine Volks Vertegenwoordigende Staaten is veel Nieuws te verwachten. Ieder Welmeenende hoopt dat het ten beste der goede Zaak zich moge opdoen. Maar het kan alles nog zo fchielyk niet. Sommige Provinciën fchynen zich gereed te houden tot de wederleggende Staatkunde ten voordeele van den Stadhouder en misfchien om meer dan genoeg toegeevendheid voor ''t belang van andere Mogendheden te toonen. Dan de Staaten der Provincie van Holland en Westfriesland toonen daar-en-tegen meer en meer werkzaam voor de goede Zaak te zyn. —• In een Brief uit 's Gravenhage van den 7 deezer lees ik dit Bericht.
Men verneemt, dat in het Secreet Befoigne van Hunne Hoog-Mogenden twee ConceptAntwoorden zyn geproduceerd , als een voor Zyne Pruisfifche en een voor Zyne Britfche Majefteit, op derzelver laatst ingeleverde Memoriëo; van welke Concepten ter Vergadering van HunEd. Gr. Mog Rapport gedaan zynde, is gerefoïveerd dezelven Commisforiaal te maaken , en de Gedeputeerden ter Generaliteit te gelasten, om te infteercn, dat, hangende de Deliberatien van Hun Ed. Gr. Mog. die Zaak niet geconcludeerd worde; en zo, des niec tegenliaande de overige Provinciën mogten goedvinden , daarmede voort te gaan, zy Heeren Gedeputeerden hebben op te ftaan, en de Vergadering te verlaaten.
Louw. Die taal heeft klem , Krelis ! Misfchien is 't ook maar een voorwendfel of al te vergezochte zaak van den Pruisfifc-hen Gezant, wiens Memorie men zegt in se houden, een eisch van voldoeningen wegens het fchenden van 't Pruisfifche Grondgebied door drie Hollandfche Officiers, in den Perfoon van een Officier van het Guarnifoen van Wezel. —> Het is echter doorgaans de gewoonte van de Staaten onzer Provincie, om niets zonder naauwkeurige overweegingen en met ryp beraad te be.Juiten, om ten nutte van bet Volksbelang de Zaaken, die genoegzaam niet aan een «verhaaste beflisfching bepaald zyn, vooraf we! te wikken en te weegen, — Wat ksiichj .msn nog meer van daar ?
Kre-



( 127 )
Krelis. Dat men 'er eerstdaags de Gedeputeerden der Admiraliteits-Collegien vasr de Maas, het Noorder-Kwartier, Zeeland en Fiiesland verwacht, ten einde het aan die Collegien door H. H. Mog. gedemandeerd Judiciëel onderzoek der Zaak van Brest aan te vangen , waarby de Heer Pieter Paulus, Fiscaal ter Admiraliteit v«n de Maazè, H. H. Mog. recht zal waarneemen.
Louw. Mogt men dan nu zonder aanzien des Perfoons in deeze Zaak handelen gelyk men vertrouwt, dat ook gedaan zal worden, welk een genoegen zal dan dé
Natie niet fmaaken, door Braaven uit Trouwloozen te onderkennen. Is'er ook
nog iets verders der aanmerkinge waardig uit den Haag?
Krelis. Delft, feforyft men, heeft een Voorftel gedaan, dat geene Leden der Regeering de Admiraliteits-Ampten zullen mogen bekleeden. Over deeze Zaak is reeds den 4 deezer ter Vergadering van Holland Befoigne geweest. — Maar iets ftrydigs met de Algemeene Belangen van "t Vaderland, gelyk de besten onzer Landgenooten denken, ligt in het Voorftel door Amfterdam, of liever Meerderheid der Amfterdamfche Regen-ten gedaan, ter affch.ffinge der Wapen-Genootfchappen, waarby men thans verneemt, dat de Meerderheid der Vroedfchap van Rotterdam zich gevoegd heeft. Het is ondertusfchen niet te voorzien, dat die Zaak zyne geldigheid zal bekomen naar den fmaak dier beide Meerderheden. Men hoopt dat zy wel het Lot van de zo fterk ten llegiften getrokken, maar evenwel (.Gode zy dank!') ten beste bellischte Commando-Zaak, zal moeten ondergaan; en wie kan twyfelen of het Ontwerp ter beteugeling der vrye Drukpers zal almede wel in duigen raaken, ter befehaaming van die groote Smeeders, welker dwangzucht nooit in ftaat zal zyn haar oogmerk te kunnen bereiken, ten zy ze door dit fraaije middel zeiven het Bit in den mond krygen; en dan moeten zy zich evenftil houden als het geringde S-chryvertje. • Maar dit daar gelaaten, den Tyd de uitwerking 'er van bevoolen blyvende. De Groote Lieden krygen het niet altoos
naar hunnen zin; deeze mag in fommige Zaaken van hun Geld afhangen, door hunne aanzienlyke Ampten onderfteund, maar waarlyk minst door hun Vernuft. Hoe veelen zyn 'er onder die Troetelkinderen der wulpfche Fortuin, die men met den Aap van Cats gelyk mag ftellen, dat is, dat zy natuurlyke Weetnieten zyn, en dikwils onder een met Goud gegalonneerden of Fluweelen Rok een Ziel verbergen, die naauwlyks zo veel waardy bezit als Irus in zynen tyd van Griekfche Geldmunt voorzien was. — Niettemin reekenen zy hun gezag naar hunne Rykdommen. In de Utrechtfche Gebeurtenis is dit almede gebleeken. Hoor wat dit Mammons-Kroost niet al uitfloot. Het volgende bericht zal het u zeggen.
Utrecht den 3 Augustus. Schoon het gewigtig werk, 't geen alhier op den 2 Augustus verricht is, de goedkeuring van de gaRtfche Natie behoort wech te draagen, en fchoon niemand zil kunnen ontkennen, dat alles met de uiterfte bedaardheid is in 't werk gefield, en geen Mensch, die niet zinneloos is, zo onbefchaamd kan zyn, om te lochenen, dat, het geen verricht is, waarlyk zeer lolemneel, en volgens de ftemme des Volks gefchied is; vind men echter nog eenige Aterlingen, die, gelyk Momus alles berispende, ook nog iets hebben in te brengen, waarmede zy het luisterryke van dien dag zoeken te ver*3ooven.
Zy zeggen, dat, fchoon 'er eene generaale oproepinge van 't Volk in de beste order gedaan is, 'er echter veele gegoede Lieden niet zyn opgekomen onder de Wachtvryen en Uitkoopers, en dat onder dezelve in tegendeel, (gelyk ook onder de Schuttery) veele Schootsvels-Mannetjesgeweest zyn. — Ik beken, dat het een en ander waar is; maar, wat het eerfte aangaat, het is niet te verwonderen, dat eenige gegoede perfoonen zyn agter gebleeven, als geparenteerd, en dus door Familie-Belang verbonden aan de Heeren, die de Voorftemmende Letten van Staat uitmaaken,. en ook aan de gelicentiëerde Raaden, die dus, fchoon zy 't werk approbeerden, niet wel onder
de



de opgeroepen Burgeren konden opkomen, zonder zich met hunne Vrienden te brouüleeren, waartoe zy apparent geen moeds genoeg hebben gehad, of waarvan zy door Eigenbelang zyn te rug gehouden. En wac het tweede betreft, het is zeker, dat onder de opgekomen Wachtvryen en Uitkoopers zo wel als onder de Schutters, veele Menfchen zyn, die, om op eene eerlyke en voor de Maatfctuppye allernuitigfte wyze door de Waereld te komen, hunnen tyd niet kunnen verflyten, met des morgens eenige uuren door te brengen met dejeuneeren, en onder Pruikemaakers handen te zitten , en verder in 't Koffy huis te gaan, grove Diamanten te flypen, en in Sociëteiten te fpeelen, den dag te verliezen; maar die door hunner handen werk de kost moeten winnen, en hunne Vrouwen en dierbaar Kroost onderhouden, waartoe veelal een Schootsvel noodig is; waarom zy dan door die onnutte Meubels, Straalfteenflypers, en Dobbelaars met den naam van Schootsvels-Mannetjes beftempeld worden, — een naam, die hen verheft verre boven veele Ledigloopers, en (zogenaamde fatzoenlyke) Zwendelaars, en Uitzuigers van Burgerlieden, als van Kleerenmaakers en anderen, die men, (zonder te denken, dat daardoor de Majefteit wel niet koud, maar echter arm zoude kunnen worden) Jaaren lang agter aan laat loopen zonder t« voldoen, 't geen zy verfchoten en met hun zweet verdiend hebben.
Ik erkenne, gelyk ik reeds gezegd heb, dat "er veele zulke Schootsvels-Mannetjes Onder de Utrechtfche Burgery-, gelyk ook in alle andere Steden, gevonden worden; maar zyn die Lieden ook geen Burgers? Betaalen zy na hunne omftandigheden ook geen Schoten Lot, zo wel als de rykfte Edelman? Hebben zy op de Burger-Rechten en Privilegiën minder aanfpraak, dan anderen, die meerder gegoed zyn? Of geeft het Geld daartoe recht ? Ik heb wel gehoord, dathetGeld verftand geeft, maar nooit dat het recht geeft op Privilegiën en Burger-Vryheden, y- daarop heeft een Burgerman, die met zyne handen de kost wint, evenveel aanfpraak, als een, zichzelven boven den Burger verheffende, grooten Heer; ja ik durf verder gaan, en ftaande houden, dit veelen van die Schootsvels-Mannetjes op de Privilegiën meer aanfpraak hebben, dan fommige (zich onder de aanzienlyke tellende) Champignons Heeren; want zouden 'er geene Heeren gevonden worden, die, wanneer men honderd Jaaren te rug rekende, het displaizier zouden hebban, dat men dan opeen VoorouderlykeSchaarenllieplooper, of van den weg opgeraspten Liverydraagende Bediende zoude uitkomen ? En zyn 'er in tegendeel geen Schooisvels-Mannetjes (vooral in deeze Stad,) wier Voorvaderen voor twee honderd Jaaren reeds onder de beste Burgers gerekend wierden, maar die door Disfortuin, en onderdrukking van haatelyke Cabaalen, het hoofd nooit hebben kunnen opbeuren? Hebben dezulken niet meerder recht op de Privilegiën, dan een p'irty nieuwbakken Schreeuwers, wier naamen vooreen halve Eeuw byna niet bekend waren? Ik ken 'er onder anderen een, die zich op de laatfte Kermis onder de NoodWakers bevonden heeft, en wiens Voorvaderen, reeds voor derdehalf honderd Jaaren, onder de braave Burgers wierden geteld,— en ik kan van my niet verkrygen, dat ik zoude gelooven, dat zo een Burger minder recht op de Privilegiën en Burger-Voorrechten zoude hebben, dan ik; want fchoon ik hem thans in aanzien en middelen overtreffe, moet ik zulks niet aan myne perfoneele verdienden, maar a->n Gols Zegen toefchryven, en het is zeker, dat hy my, om de oudheid van zyn Burgerfchap; overtreffe in het recht op de Privilegiën, en het is mogelyk, dat diergeiyke Perfoonen my en anderen verre overtreffen in Deup-d.
Louw. De braave Schryver va® deezen Brief toont dat hy wel denkt. Ge-
noe -, Krelis! Vaarwel, en flaap gerust.
Krelis. Ik zeg je dank, Louweris! Ik wensch je 't zelfde. Welt'huis, endegroetenis aan Diewertje.
Gedrukt by de Erve de Wed. J, van EGMONT; op de Reguliers Breêftiaat, tc Amfterdam



KRELIS en LOUW.
N°. 33. 15 Augustus 1786.
Krelis. oeden Avond. Louweris! Ik hoop u gezond te vinden. vjt Ik kan u wegens my verzekeren dat ik het ben.
Louw. Wel dat is my lief, Krelis! Wy zyn dan beidegezoed. Maar, Vrind! Koom aan! Een Voldertje op de Zaak der Verbindtenis van de Vaderlandfche Heeren Edelen en Regenten, welke zich om lief noch leed bevreesd getoond hebben de waare Belangen van Volk en Vaderland te behartigen, en meer en meer zich geneigd toonen hunne uiteiltepoogingen aan te wenden, cm eenmaal eene Grondwettige Herftelling in het Staatsweezen en Burgerlyk Bellier, ter wedcropheffinge der wankelende Vryheid, ter wedertoehaaling der reeds door Heerschzucht b'yna ontknoopten Band der Eendragt, ter wederuitoefening van hec van ouds gefiaafd conltitutioneel Volks-Recht, en ter wederopluisterihg der door Leugen en Bedrog benevelde Waarheid. — Koom aan, zeg ik, hierop een Zegenwensch by een maaiigen teug. Steek ondertusfchen een Pyp aan , en rook eens. Ik zal u een zeer gewigtig Stuk voorleezen, beitaande in eene Acte van Verbinding van zo veele aanzieniyke Vaderlandfche Edelen en Regenten uit alle de Provinciën van ons Veréénigd Nederland als de ondertékeniag van derzelver Naamen in 't 'Origineel aanduidt. — Zie hier dit Stuk.
cofia.
ACTE van ondcrlinre VerbmtenisCe tusrchen Vaderlandlievende REGENTEN ter h.vadhavingc der REPUBLIKEINSCHE CONSTITUTIE.
Wy ondergetekende Regenten, en alzoo de Medeveriegenwoordigers des Volks in de onderfchci8ïne Provinciën deezer Republiek, rypelyk overwogen hebbende den jammerlyken toeftand en het diep verval des gantfehen Vaderlands, verklaaren tot onderlinge verzekering omtrent onze waare Oogmerken en goede intentie, met de Inrichtinge van deeze onze Vereeniging en Correspondentie geen ander oogmerk te hebben, dan om de Utgtmeene Belangen met meer eensgezinde poogingen te kj<nntr. voorflaan, cn verdedigen, tot verhaasting pan eene 2.3 hoognio'dige, en te recht by hel beste gedcelft
der Natie begeerde Grondwettige Hcrjldling Wy betuigen dierhalve by deeze op het plcgtigfte
eecn ander voorneemen te hebben, dan om met alle ons vermogen de waare Republikeinfche 1Ugeeringsfo'm in ons Gemeenebest, namelyk, eene Regeering by Reprefentatie des Volks, gegrond op den aart der Gonftitutie en Privilegiën van de byzondere Gewesren, Sreden en Leden van dien en bevestigd by de Unie van Utrecht; -- te handhaven, met een daaraan ondergefchikt Stadhouderfchap , erflyk in hef Huis van Orange, vo r z.o verre velks met de -waare Gronden van 's Lands en der lno.ez.eetcnrn Onaf hanghkheid, tn het welzyn van ons Vaderland, niet is Jlrydende ; Konder dat Wy immer zullen trachten mede re weiken tot, of gedoogen het invoeren van een .Ahleenheerfching, of onafhanglvke en tenen de Privilegiën ftrydende Ftmilie-T^egeering, mee verfmoorins van de billvke en eerbiedige Volksftemi even zomin als eene volftrehtc Demokratie, of VolksReleetingj —«— maar dat Wy de gemelde drie wyzen van Beltier als voor ons Land ten hoogften verderflyk met raad en daad en alle mogelyke gepaste middelen zullen trachten tegeri legaan en te weeren : gelyk Wy ook op het plegtigfte betuigen geene andeie bedoeling te hebben, dart den waaren •Chrisieivken Gereformeerden Godsdienst, zo als dezelven in de publieke Kerken deeler Landen geleerd' wordt,-- welke Wy benevens de Burgerlyke Vryheid houden vóór de «r;fchatbaare Vastigheden van Nederlands Staatsgebouw, -- insgelyks met allen yver, ernst tn nadruk re handhaven, zonder mede te werken of te gedoogen, dat de Gronden van dien Godsdienst OP etniRerhande wvze worden ondermynd, behoudens nogthans eene billykf Vryheid van Gvdsdiensitefenim voor andere Gezindheden; —— ea zo Wy ontwaar wielden, dat men eemgen toeleg fine*' * R. deo



C 130 )
èfcn motje-, om 's Lands Republikeinfche Conlluuiie of vastgeftelden Godsdienst te vetandere«j «[binden'\Vy ons by deeze den «en den «adelen daarvan terftond te zullen informeeren, en zo Teel in ons is de bronnen op te geeven, waaruit Wy zodanigen verdarfiykeu toeleg zyn ontwaar ge-
* En^verbinden Wy ons by deeze vtywillig en wel beraaden, daar Wy de gerechte zaak onzer Medeburijeren en lngezeetenen fteeds als de onze behartigen, niet te zuilen dulden, of ren minften OP alle mogelyke wyze te zullen keeren, d.:t tegm Burgtrs en lngezeetenen, die hunne eerbiedig inroepen en wettig verdédigen, geweld gebruikt worde ; en in 't byzonder, dat Wy het gebruik, van Troupcs tegen dezelve door Stem en Invloed zullen tegengaan ; ah ook. dat Wy nimmer of nooit zodanige %egeeringen , die het 'er op toeleggen om hunne Heerschzugt geweldig [taande te houden, zullen
^Daarenboven beloven Wy eikanderen als Mannen van Eer, dat Wy van de zaak van elk Recent die om deszelfs bedaarde en conftitutioneele Vryheidlievende poogingen vervolgd of mishandeld wordt, eene algemeene zaak. zullen maaken en niet ftilzitten, voot dat in zulk een geval alles volkomen 'geboet, vergoed en hirfteld is. — En daar Wy allen kunnen ver7ckettn bezield te zvn m-t eene oprechte, zuivere en belanglooze liefde voor her Vaderland, en met het welmeenendlU verlangen om-'s Volks waare belangen bevorderlyk te kunnen zyn 5 20 verbinden Wy oui al verder om fteeds werkzaam te blyven in het aanwenden der meest ejjicacieuje pogingen tot eene voltedioe herffiellinl van %echten en Voorrechten overal, zo in de Veréénigde Gewesten, als in de Generaliteitslanden en waar dez'lve verder noodig zal bevinden worden, en wel in het byzonder ten opzichte dier Provinciën, welke door onwettige en inconftituiioneele ingevoerde l{egee/tiigs-1{cglemenien onder het juk, van overheerfching en afhanglyklu.d gebukt gaan. •—-
En wvl deeze Grondbcginfels, die Wy plegtig belyden de onze te zyn, zo naauw aan eikandeieu zvn verbonden , dat dezelve uitmaaken de waaie fundamenten en oogmtiken van alle Burgerlvke Regeering, het eenig bolwerk tegen alle overheeifching, en de eenige zekerheid van elk cordaat eerlyk en Burgerlievend Regenr; zo verbinden Wy ons eindelek hoofd voor hoofd, om elkandtren en een iegelyk, %egent, die zich verder met Oni veroenigt, in allen opzichte, des noods, met eacd en bloed, 1» verwagting van de Godlyke Hulp, en in een vast vertrouwen ,p de medewerking en by"ttand der lngezeetenen, te enderfteunen en btfchermen, indien iemand onzer uir hoofde van deeze plegtice Verbintenis, tot handhaving der Vryheid en Onafhanglykheid van deeze Kepubliek en der Ineezeeten'-n Rechten ingelicht, of uit hoofde van eenijr. bedryf, tot het welk zy door deezè "Verbintenis zouden verpligt zyn, in het meest of het minst gekrenkt of gemoeid mogten worden.
Betuigende Wy Ondergeteekenden by alles wat ons dieibaar is, dat Wy, met vcrzaakjng vau alle eigenbelang, met deeze onze Verbintenis alleen's Lanis Welzyn en Behoud beoogen. -
En zyn hiervan gemaakt zeven eensluidende Aflchriften, om in de byzondere Provinciën geteekend te worden, en veiklaaren Wy door qnze Ondertekeningen , op eene deezer Affchrifien, nehouden re willen worden als of Wy alle voorzegde Aa»ns deezer onderlinge Veibindtenis, ieifcr afzonderlyk mer her onderfchryven onzer Naamen bekragtigd hadden.
Krelis. Ik verheug my hartelyk op deeze uitdruklyke betuiging van zulke waardige, aanzienlyke en verdienfteiyke Vaderlandfche Mannen; en wie zal ze kunnen leezen, of hooren leezen, zonder overtuigd te moeten zyn van de welmeenendheid deezer braave Voorftanders van het Volks- zo wel als Staats-Recht, en tevens der Burgerlyke, onafgefcheiden van de Godsdienftige Vryheid, in zo verre de Heeri'chende Godsdienst in deszelfs vermogen, even weinig als de Burgerlyke in haare byzondere betrekkingen, haare eigendommen heeft, die juist in éénen grooten Kring van de waare Conftitutioneele Vnyheid, eigen aan eene Regeering, gevestigd op gronden van Billykheid en Recht, te famen loopen; en zulke gronden zyn het, welke onze Voor-Ouderen altoos beweerd hebben voor zich te behouden, als den eenigen enwaarengrondfteun van het waare cn algemeene Heil des Volks en deszelfs Vertegenwoordigers. — Dit zou ik onderfcheidelyk of punétueelyk wel kunnen hier by voegen; maar behalven dat myn geneigdheid daartoe Biet ftrekp, zou ik te laogdraadige, en zonder welfpreekendheid te veel
woor-



woorden gebruiken, die onnoodig waren en niets betékenden. Voorzo' verre ik deeze allerwaardigfte Verbindtenis begryp, itennt zy op grondflagen, die zo onöndermynbaar zyn, dac niemand, hy zy wie hy zy, zonder of een Dwaas, of een Vaderland- Vryheid en Rechtbaater te zyn, dezelve met eenige Wapenen van Pligt of Reden zal kunnen aan tas ten v— Want, het groots oogmerk in deeze Zaak bedoelt eene Grondwettigs Herstelling, en wel van de Republicainfche Regeeringsform. Deeze beftaat in eene Regeering by. Reprefentatie des Volks; dat is, uit zulke Vertegenwoordigers van alle Burgeren en Ingezétenen, van Stad tot Stad; ja ook zelfs der Opgezétenen ten platten Lande, en van Dorp tot Derp, waar zulks met het recht der Maatfchappye overéénkomt [en zekerlyk het komt 'er mede overéén:] Uit zulke Vertegenwoordigers, die het nut des Volks betpachcen, en welker poogingen alleenlyk ftrekken om de Volks-ftem, wanneer dezelve nutte en noodige Zaaken,. ten beste van het lieve Vaderland begeert, of minder algemeen voor het beftaan van byzondere Stedelyke Rechten zich doet hooren, te bekrachtigen, en wordt dezelve overfchreeuwd door anders denkenden, zich te betoonen waare Befchermers en Verdédigers te zyn van die Rechten, welke waarlyk met hec oorfpronglyk• Grondgeftél onzer vrye en rechtzinnige Re. geeringsform overéénkomen: En ja, waarlyk! moet het geheel Staatsgeftél van ons Gemeenebest op geene andere gronden rusten; of men zal van tyd tot tyd het verderf 'er van zodanig gevoelen, dac ons geheel Vaderland niec dan eene woeste Wildernis zal zyn, en waarin geen vrygebooren Ziel meer door de inademing van een ongedwongen lucht zich zal verblyden kunnen. Hier zou de Dwang van een Staatsdienaar — daar het vermogen van een Burgerdrukkenden Willekeurigen Regent heerfchen. — Maar neen! Laaten deeze Kwaaien toch geenen verderen invloed ap u hebben, ó Myne geliefde Laudgenooten! 'Er zyn nog Braaven in uw Midden, welke u doen zien dat ze uw Verderf willen verhinderen; en zy zullen het doen, indien gy flechts uw nut betrachten wilt, als waarvan immers alles, wat u lief en waardigis, afhangt. — Het waare Best van 't Vaderland wordt hier bedoelt.
Men wil den Stadhouder (die immers hoe edel, hoe verheven, niet meer dan een aanzienlyk, en wel ja, de aanzieulykfte Amptenaar in de Republiek is) in zyne Ampten niet bepaalen: Wel verre vandaar! Men tracht, en dit moet gefchieden, hem den overheerfchenden invloed op byna alle Regeeringszaaken onder 't oog te brengen, en hem het misbruik 'er van niet alleen aan te wyzen ; maar ook, naar uitfpraak van die Wetten, welke hem even zo wel als Regent en Burger verpligten teropvolginge derzelve, te bemoedigen, aan te maanen, en 'er toe te doen befluiten: Want hierin het Gedrag van Zyne Doorl. Hoogh. zynen regel behoort te vinden. •— Dus begeert men den Stadhouder niets het minfte in zyne Rechten te krenken; maar alleen het misbruik, dat 'er ingeflöpen is, te verbeteren. — Wat de Willekeurigheid van zo veele trotfche» ia fomtyds geheel onredelyke, opdat ik niet zegge volftrekt dwaaze Reit a gea-



O i'3* )
■senten 'betreft, hierin zal niemand kunnen misfen zeer groote gebreken te ontdekken , welke gebreken doorgaans door het laage oordeel van insedrongenen Heeren, die door en met hunne Fatnilien oncftaan; zo dat 'er nimmer een braaf Burger, hoe wel gezeten, hoe deugdzaam, vernuftig en bekwaam, in Raad, Rechtbank, of Stedelyk Beftier kan komen, gelyk de Rechten des Volks evenwel dit eisfchen. Rn wat eifchen deeze niet al meer dat wel herftel behoeft! _
Louw. Voorzeker zeer veel. Is 'er wel een Burger-Previlegie, een Voorrecht byna ongekrenkt gebleeven door eene eigendunklykc aanmaatisnng van eene meer dan te verregaande magt, zo by den Stadhouder en zvne Afhangelingen, als by trotfche en Burgerdrukkende Regenten, die verbaten dat zy de Vertegenwoordigers des Volks waren ? En hoe leeven fommigen derzulken met de Ampten en Bedieningen, welke ter hunner begeevinge ftaan, en waarop de Burger het voornaamfte Recht heeft dezelven te bekleeden en te bedienen, is hy 'er in ftaat toe. Maar welke Lieden worden 'er doorgaans mede bedeeld? Immers veelal Vreemdelingen, onbekwaame, onkundige Schepfels, wien het Burgerfchap te gelyk met het Ampt of de Bediening gegeeven wordt; en zelf nooit te vooren fchot of 'lot voor zich-zelven betaald hebben : Maar als LivereiBedienden hunne lekkere bekken en luie buiken met de fpys van hunner Heeren Tafels gewoon geweest zyn te vullen. —■ Dan, zal de Burger dit fteeds onverfchillig aanzien? Mogt dit gebrek mede niet wel uit den we¥ geruimd worden? Waarom bepaalt men niet, gelyk het recht is, dat niemand, zonder een zeker getal van Jaaren Burger en Inwooner eener Stad te zyn geweest, bevoegd zy eenig Ampt of Bsdiening aldaar waar te neemen? ,, ' , n
Krelis. Waarom eischt de Burgery in alle Steden dit almede niet? Het zou haar niet mogen noch kunnen onthouden worden. — Maar, Vrind Louweris!— Wacht wat; myn Glaasje nog eens; Tot wensch verftrekkende dat het waare, zo klaar en rechtzinnig Onderwerp der Patriotfche Heeren van de beste vrucht moge zyn; waaraan niet te twyfelen is, indien het Volk zyn nut verftaande, deeze Vaderlandfche oogmerken, trouwhartig en pligtfchuldig begunftigd. Hiermede, vaarwel, Vrind! en flaap gerust.
Louw. Ik bedankje, en wensch je 't zelfde, Krelis! Welt'huis, en de groetenis aan Grietje.
By de Druklter deezes is gedrukt en te bekomen : De tweede Druk van de vrolyke LOUW en KRELIS: zingende een vyftigtal nieuwvervaardigde Zangftukjes, op allerlei Onderwerpen , zo als dezelve nog in geene Liedboeken gevonden worden. Alle op de fraaifte, keurigfte ca nituwfte wyzen. De prys is 4 ftuivers.
_<}edrukt "bydë Erve deWeduwe JA C OB ÜS van EGMONT: op de Reguliers Breêftraat, te Amfterdam,
i



LOUW en KRELIS.
NB. 34. 22 Augustus 1786.
Louw. T \Tut Nieuws is 'er, Krelis? Ik ben gezond: Gy ook? Krelis. vv Ja wel, Louweris! Zo gezond als de Zaak der Patriotten is> Louw'. Bravo! Het woord Patriot zegt Vaderlander: gevolglyk zyn dezulken, die het Patriottismus vooritaan , in reritmnatura, of in den waare» aart VADERLANDERS. Het Licht, het waare Licht van de Vaderlandfche Zaak verfpreidt haaren glansryken luifter ook al meêr en meêr. — ]}e opgerigte Genootfchappen van Wapenhandel in ons Vaderland hebben 'er veel toe gedaan, en doen 'er daaglyks nog geduurig veel toe. Buiten deezen, zouden alle Aanfpraaken op het waare Herftel van het Grondwettige der Burgerlyke Vry heid;ja zelfs van die der Godsdicnftige niets zyn, _ Daarom moeten de Wapenoefeningen voortgang hebben? Daarom moeten zy Algemeen gemaakt worden tusfchen Burgeren en Burgeren, tusfchen Schutteryen en Genootfchappen. — Wat zou het toch baaten, zo men zich niet algemeen verbondt, om eene en dezelfde gebreken tegen te gaan; naamlvk de Dwangzuchtige oogmerken, het zy dezelve bedoeld worden doof eenen (zogenaamden) Stedehouder, het zy door eene •willekeurige f aamverbonden doch volftrekt onwettige Arijlokratifche FamilieRegeering. Schoon het wel dikwils een Vaderlaudsch Regent moet Imerten dat zyne Familie verbastert, en zulks misfchien door verleiding vaa doemwaardige Werktuigen, die hunne Ariftokratifche Grootheid trachten te "toonen , om dat ze door hunne laage draaijeryen (hun groot oogmerk hun mislukt zynde) zich by alle waare Patriotten hebben (tinkende gemaakt. — Immers, Krelis! zyn het dezulken, wien ook den vryen Wapenhandel in den weg is, en welken zy 'er gaarne wilde uit ruimen.
Krelis. Ik geloof het nevens u; maar zy vorderen 'er niets mede: Hoe zy draaijen, hoe zy woelen mogen, 't is alles verkeerd. 'Er is een Hooger boven de Hoogen , die de Verdervende Hand weèrhoudt, en alle verderflyke aanflazen doet mislukken. Ziet men het niet genoegzaam duidelyk en 'klaar in' alle Zaaken? — Daar die Verdervende Hand bézig is om hec Zaad van Tweedragc tusfchen het Genootfchap van Wapenhandel en de Burger-Schutteryen te itrooijen, daar groeit het goede beftaanbaare er tegen aan. — Neem maar enkel deswege m aanmerking den regel van Eendragt, die den weg tot het grootst vermogen geefc: Een regel immers die de grondfteun onzer Vryheid is, en naar welken in ons dierbaar Amfterdam het achtenswaardig Genootfchap, onder de Zmlpreuk: Tot Nut der Schuttery, alle zyne verrichtingen beftiert, gelyk al meer en rneer blvkt en kenbaar wordt, en ook wel aan ieder Lid der waardige Amfterdamfche Gemeente, hoe hoog of laag van ftaat hy zy, ter overweeginge, of dit niet waarlyk het best is, mag gegeeven worden. Braaven hebben dit reeds begreepen; en zie deswege het volgende Bericht, getrokken uit de Oprechte Nederlandfche Courant van laatstleden Saturdag. Ik zal het u voorleezen, Vrind Louweris! Dus luidt het.



. ( '34 )
Amjlerdam den 18 Augustus. Dat de éénsgezindheid en harmonie tus fchen de weldenkende Schuttery en het loffelyk Genootfchap van Wa penhandel, onder de Zinfpreuk TOT NUT DER SCHUTTERY das aan dag meer en meer op de genoegelykfte wyze toeneemt, gelvk' tus fchen Leden van eene en dezelfde Maatfchappy — Broeders van een Huisgezin, behoort, daarvan hebben onze Stadgenooten op gister we der een aangenaamen blyk mogen ondervinden, die elk Aanfchouwer ee" lyk zichtbaar op het gelaat was te befpeuren, zo veel vergenoeeine'eif" als zy mogelyk een grievenden fpyt zal verwekt en den haat, hoe leer zonder eenige gegronde reden, zal aangezet hebben, van Lieden die vervoerd door eigen glorie, anderen alles zoeken te betwisten dat hun trots met kan gedoogen , dat deeze trachten te fmaaken door eene Broe derlyke en Edelmoedige vereeniging , die volftrektelyk het algemeene" nut voor Amftels Schuttery bevordert, en wenfchelyk is, dat van tvd tot tyd cordaate Navolgers moge vinden, zonder dat men zich niet laneer laate wechfleepen of inneemen door de fchoonichynende redenen van zo danige ambitieufe Weezens, welke gaarne alles naar hunne pypen zou" den willen doen dansfen. — De Burger-Compagnie namelyk van den waardigen Vaderlander, den Wel-Ed. Geftr. Manhaften Heere en Mr fan Bernd Bicker, vergaderde gister namiddag ten 2 uuren voor het Him'™ den Wel-Ed. Manhaften Heere Des Rueiles, Vaandrig van dezelve en trok, onder gelelde van laatstgemelden, in parade met het Vaandel en een fraai Veld-Muziek en ilaande Trom, naar buiten de Leidfche Poort dee zer Stad, op het Exercitie-Veld van het opgemelde Genootfchap al" •waar gemelde Compagnie deszelfs Manoeuvres en Vuuringe, onder Com" mando van opgenoemden vveldenkenden Heer Vaandrig, met zeer veel oplettenheid en naauwkeurigheid verrichtte, zo dat dezelve de billvkp goedkeuring der aanzienlyke menigte Aanfchouwers wechdroeg • terwv! by deeze gelegenheid een Detachement van circa 30 Man van hèt meer gemelde Genootfchap, onder geleide van de Heeren Officieren Volteen en Makketros, in hunne gewoone Monteering , (except aHeen • fc° Kousfen in plaats van Slopkousfen) geadfifteerd heeft, en hebben dezei ve agter de Compagnie in het heen en terug trekken, naar buiten en hïrt" nende Stad opgeflooten, zynde hetzelve Detachement mede voor her Huis van den Heer Vaandrig insgelyks vergaderd, en alzo met de Com pagnie uit en in de Stad getrokken; - en hadden de Wachten aan dé poort ordre om de behoorlyke Honneurs te bewyzen, zo als nnt™ fchied is. } ' u dIS 00* ge-
Louw. Wel goed, wel goed, Vrind! Alle en een iegelvk VnVnrW van het waare Heil des Volks, dus Patriotten zynde, zuil™ mn f *i troepen! IS Triomf! de waare Zaak l ~ R Triomf !Ió Trümf' Cü Krelis. 't Is waar, Louweris! Men komt zo allengskens zonder eenr Brug,, tot verkeerde oogmerken, van den Maaker ingericht ter nl T waar men weezen moet, en dat wel aan den kant daar men t'huL l Zo zyn-immers wel eêr. de Batavieren ,, onze eerfte Voorouderen , gewapend*



pend, en te paard zittende, van over den Rhvn nm tr mogelyke afbreuk te doen', ookltn ^besT^el*™^}™?!1* men. - Maar dit daar gelaaten: Andere Tyden ~ andere Zaaten^n^" immers is zo zeker als iets. — Paf i tuf' rih Je pj,t;„ ^aafcen • Dit riep Mee.tetftrtynl,, toen hyla^
dicht van vyf t'half vel, gelvk men leezen kan in 'heï rn r T yn Ge' DON QUICHOT op de B^rflLOFT ^CAMAC Ha'^wïXnt die Baas ook niet op zyn neus te kyken , toen de ÉniZVïZli w*yr°nd 'er door gebelgd vond: Want deeze hoeSn hv l,.CT/w ZeIf Zlck dat Meester fochem alles, warSg^aakthld^nïJï'in 'r6rCep echter bragt, en dus eene, eerlyke DamïeYn 'floer noemd™-" offi^lï genoeg h.ervan. Lr zyn misfchien, (buiten de befpottin- van her £f mamque, waartoe dit Spel juist is ingericht) andere Meesleis in lül' foort, die gaarne, als het met hunne begrippen en KpC n i de Nederlandfche Fry^ voor eene Hoer zouden »p£n i gen Z*1'00^,. Dan die zuivere, die edele
jfac/rt, toont dat niemand haar van overfpel verdenken t-n ^ *1" zelf een Aterling zyn. Haare dierbaare ZooZ , by ditVolt? h Ja?0" teeld, zyn de Befchermers van beider Eer, en dusi de Vor tl'u gC_ de Vryheid en het Volks-Recht. — Zy, die anderï den^n B3rs Van ontwaardiging van het geheele Volk waardig ' YD de Ver"
Louw. Het is zo, Krclis! En door den Wapenhandel, het zv vin C. nootfchappen , het zy van der Steden Schutteryen , moet alleen groote oogmerk in acht gehouden worden, om éénftémmfcfj ? v)eC derlandfche Zaak te werken. Want £e»»Jv^r mankt M^ S v?or,de Vadel vindt het Salus Publica, hCi^^l^^v^b;n $ d!c ginnen dit te begrypen. Maar ik weet niet, of''U?deHandelfon.rn.gen onzer Amfterdamfche Schutters-Hoof^ dan bewonderen moer. '"ccr DeKiaagen».
Krelis. Om welke oorzaak, Vrind Louweris?
Louw. Hoor, Vrind! Ik heb kennis aan Vrienden die in w. w i No, 34 Schutters zyn, waarvan de Ed. ManhafteHeïr mtfen Èi^ pitein is. Maar onder d e Compagnie ?vn c u ^en Ahas Ca-
weldenkend Officier, braavepStten uitneemfn/'V '^l', CD een den Wapenhandel , 'die met Se Coe^eTe Wachfkoïe?' 38 mishaagt Mynheer den Capitein (hy fchynt de nierJuitfteekende' u£ï 'er van niet te mogen Iyden!) En men is reeds zo verre gekomen i»r daar deeze Luiden Eer n 't Vaderlandfche ftellen S \ ' dat» van hun Hopman om fchadelooa K m^?™,? mislukkende , zich aangevallen zien door flffihe OnderhSlin^ gebruikt by een genaturalifeerd Moffen-Officiertje■ , die^et den ^ begonnen heeft, eindelyk Metfelaar geworden s, en laatfte fyk^ïlÏÏf achtigen fprong over zyn Truweel, of Troffel heeft w 7yR 3t Zaak Vrind! deeze fraaije Man aetfcMynhMrTe?Sfe van den Luitenant zeggen (een Vaandrig heeft men inSffliiTSSert



t t3s )
_ Uttek met Benaa) ik weet niet boe mislyk het bettaat! Begryp de Zaak, leg Ik, en dan nrtt
.Tl Jaaren met gen,nj 1 , . officiertie, naar zyne laage denkwyze, een zogenaamd
gy my wel ^««"^^^'^eSS^itef opgefteld, om het alie de Schuttersban zyn Request aan den JtoJ n ta^e >mei ^c d dM de L;eden den M!ulhalten
Krelis. En '-^L^n'eenl^ladb^lan dit Corporaalfchap. _ Wat zegt gy van
^^n/'E'/zuHen nu, mogelyk, wel kleinigheden, door eenige wederfpraak van der OpperOfficiêren weU l oe flegt getoetd en gedraaid ook, voor den dag komen. Maar gelukkig nog, ?» rf^ Ondenekenaais van 't Request misleid zyn, en van z.ns geworden, by nadere onderr.chdat de Dn°«l^e""'S * ,foen Uitlchrabben van onder hetzelve. — En, ó Vrind Louweris! wat tuig, hunne Naamen .e doen urnen*ao aimhartig Request eens onder 't oog had!
Z°EÓuw" "teTïïdïï^- '« m"islch!eTn wel over huilen; wantlenklyk zal het in beweeglyke be.
W°KreUsgenMeyn zifmogdyk wel gelegenheid hebben, om het openbaar te maaken ; want zuike
* „ , „ ;t oeënen hoek gefchieden. Maai is den inhoud door de Ondewekenaaren
feed!» «"el'befie^enheiben zy Hechts uit achting voor Mynheer den Capiteiu de Pen
gebruikt ^^«"^VnV^'u/ Maar het is voor my onbegrypelyk, Vrind', gevoelens ,e Louw. op » 'f algemeene nut ftryden. Dan ik geloof dat de voornaame oorzaak is eene IS^Xj^^»^^ « wel tegen he?beftaan van het Amfterdamsch Genoot-
Pe,?snd ïfbVTnochthan.' hebbetTrnmige Hoplieden kunnen goedvinden Leden van Buirrnnot^ ^»d" h« dieïan het Amfterdamfche r.r Nm d<r Sth„,tn k
Kn-Genootlcluppen te w roe , fc te (lellen, om deszelfs groei en
«rillen zyn * ™ef£ïnS«e». o h toe ftaan naar het Ariftokratifche toe. Immers heeft men het V0°"Op inie» b êneen, dat het Stads Exercitieveld voor dit Amfterdamsch Genootfchap moest *V ,™ bTven ia omzetd is geworden. Waaruit zyn die verkeerde denkbeelden anders geV^^^l^'^^^^^n averrechts genlaatlle glorizucht voor zich-zelven. Denaarv^woe nK n'egen delbest! Zaait ftrekken ecLêr al.ooa.e. algemeene fchade,, Een enkele Wolk kan hef Lich^ der Zon verduisteren, en een weinig te veel zouts verbastert de beste fpyze,
Ao, ,p wa ifmaal lvk is. ö ! Ik hoop en vertrouw, dat deeze dwaahngen vervolgens zullen ï0,dst,!„e *nd? Dealenden zeiven begiypen, dat zy'een verkeerden weg zyn .«fgeflagen. Men ?eP-ft".«a; de onder vinding'« van beginnen te'zieu. De Compagnien van de Heeren Capitcinen )^nH.»mdtr,hAbti reeds laa.stleden Zondag, met weinig eeringelegd, door met meder » »fn léden des Genootfchaps in hunne Compagnien te hebben toegelaa'en by het verrijdeiTetTs ondertusfchen allerbest Lr men voor de Goede Zaak uitkome of ïndèrs oaitv kiéfe^ en niet op twee zyden hinkend blyve Wat het waare grondgeftel van Wm*. ve Genoo fcharbe tefti wat deszelfs regelen daarop gebouwd bevatten, zy zyn, van welk eene
a 1, J7ehefchouwt prysw:>ardig. Alles bekostigen de Leden 'er van zeiven i alles wat zy ZyZe?!'tot^'nmo-dt-ing van anderen; alles tot het groote oogmerk, het Heil van Volk en
Oproerigheden volftrekt «ftangt. Gisteren MMndag was ik op het Stads-
T.er'ckiè-Veld, daat de Ed. Manhaften Heer CapUein van tinzJUn met zyne fchoone Comiagnie
• «r t ,1 manoeuvreerde Het zien 'er van deed my waarlyk met een innig gevoel aan ; Het Ult v«d«lS ette ontgloeide 'er door in mynen Boezem, ö Welk een uitmuntend Bata,lZ var verf meadan tweehonderd bekwaame Burger-Krygsüeden, waaronder byna 7. GrenaY Illefin dTbesrc orde, deed zich op voor ieders verwonderde oogen. leder Liefhebber van dèn Wapenhandel d e lus had om 'er zich by te voegen had het gedaan. Veelen «n her Ge,A?n war-n 'er onder , en het ftrekt deezen braaven Cap.tem ter eere dus te hebben uirgeM^ken- eê"ieder deed ook alles wat in zyn vermogen was, en alles werd ook ten genoegen van ^1 «UerkundUften in den Wapenhandel uirgevoerd, ren by weezen van den allerbraafften Burger, de allerkundrgiten 1. r cn Heeren. Volgen nu alle Capiteinen Vadesrhut'ters^wCkenhet Glo ifpootvanden deezer dan zullen ze ook in den roem van alle' Braaven d e en In Seeze hoop b'austende, wensch ik u wel te vaaren. Slaap gerust. ËelU. Insgelyks, Vrind Louweris '■ Wel t'huis, groet Diewenie. . 1
"©edMkt byde EiVTdêlk-ed'. J. van EGMONT: oB de ReguÜers Breêftiaat, te Ainfterdam.



KRELIS e n LOüf
N°. 35. 29 Augustus 1786.
Krelis. ^ie ik u wel, Louweris! Het zal my aangenaam zyn, Vrind!
Louw. JLd'dn zy u dan aangenaam, en het zal my insgelyks aangenaam zyn u wel te mogen vinden.
Krelis. Hiermede zullen we ons dan beide voldaan achten. Maar wat weet gy van •den uitflag der Utrechtfche Zaaken? Is alles met de Beëediging der XV nieuwverkooren Raaden, als uitmaakende een genoegzaam getal om in den Eed te neemen, naar wensch afgeloopen op den 28 deezer, volgens het bezwooren Recht van het nieuw ingevoerde Collegie van Burger Gecommitteerden, beëedigd op den plegtigen dsg van den 2 deezer Maand?
Louw. Alles is met ds luifterryklte en ftaatigfte Plegtigheid gefchied. De dag van den 28 deezer is met den allergrootften roem voor Utrechts weldenkende en braave Burgery verfcheenen en afgeloopen. Deeze groote Gedenkdag, waardig 's Jaarlyks met Godsdienltig Eerbewys gevierd te worden, wenfehen alle weidenkenden dat zyne Vereeuwing vinden moge tot by het laatst Bataaffche Nagedacht. — ó Dat geen Wolken van Dwangzucht en Willekeur ooit zynen allesoverklimmenden luifter verdonkeren ! Deeze dag zal een waar Kenmerk van de Burgerlyke Vryheid in ons dierbaar Gemeenebest opleeveren, en op de Fasten van Utrechts Jaarboeken, en 'sLands Gedenkrollen, met onuitwischbaare praalletteren gekenteekeiid ftaan, ter eeuwiger Eere vaa hen, die thsns Vaderen mogen zyn van zulk Nakroost, dat, de waarde van deszelfs braave Voorouderen oefenende, derzelver roemryke Stappen geduurig blyve drukken.
Krelis. Het is dan wel hoognoodzaaklyk dat men het uoore; het weldenkend Volk heeft 'er het grootst belang by. Lees my eens het voornaamfte van het gebeurde op dien plegtigen dag voor, Vrind Louweris!
Louw. Zeer gaarne, Vrind Krelis! Ik zal het doen, gelyk ik het \n de Extraordinaire Utrecbtfche Courant van deezen dag geplaatst vind. Dus fchryft men deswege.
Gelyk men, tot deeze plegtige handeling, vooraf de vereischte fchikkingen en toebereidfels gemaakt had, ten einde alles 'm die geregelde ordre en grootfche deftigheid gefchieden mogte, als men oordeelde met den aart en het gewigt der Zaake over een te komen : kon de zeldzaamheid vsn het alhier verwacht wordend Schouwfpel, en het verfpreid gerucht daarvan, niet misfen eene verbaazende menigte Aanfchouwers, zo van binnen als buiten, naar zich te lokken; zo als dan ook een ongemeen groot aantal Vreemdelingen uit andere Plaatfen en Provinciën herwaards kwamen, om ooggetuigen te weezen van 't geen op heden alhier te gebeuren ftond. — Zie hier dan een kort verllag van het gebeurde.
Des morgens ten 8 uuren wierd aan de vier Hoofd-Poorten het Kanon ('t geen aldaar te vooren geplaatst was) gelost; Wanneer alle de toegangen der Stad gefloten wierden, en niemand binnen gelaaten als door het Klinket der vier groote .Poorten. Een halfuur daarna vergaderde de agt Burger-Compsgnien, met Geweer en Wapenen, op derzelver afzonderlyke Loopplaatfen, met de Wachtvryen en Uitkoopers, onder elk behoorende; doch de lastften 'ongewapend. Alle de Schutters waren netjes uitgedoscht, en droegen den Zilveren Gedenkpenning op het gebeurde van den 20 Maart jongstleden, welken zy deezer dagen ontvingen, aan een rood en wit Koord hangende, op de borst. Voor half 10 uuren trok elke Compagnie naar de Neude, in dezelfde order, en ieder verzeld van derzelver twee Gecommitteerden, zo als zulks op den 2 Augustus heeft plaats gehad; vergaderende dus alle Compagnien aldaar in een Ligchaam. Op het midden van dit Plein was een Tafel, van 40 voeten vierkant, met een groen Bekleedfel omhangen, opgeflagen, ftaande op eene verhevenheid, op welke men langs twee trappen opging.
g Voor



<. I3ö )
Voor 10 uureu begaven zich de nieuwverkoren Raaden naar bet Stadhuis, alwaar zy by derïelver aankomst, door eene Commisfie, in de groote Secretary-Kamer eeleid wierden. Thans formeerde de Burgery op de Neude, op een gegeeven Sein door een Kanonfchoot aan 't Stadhuis, een gelyken grooten ovaalen Kring, als od den ™ evengenoemden a Augustus; gelyk terftond hierop alle de nieuwe Raaden. naar rans zoals dezelven verkoren waren, zich van het Stadhuis begaven, en in daarvoor wach tende Koetfen plaatften, die, do»r een Detachement Schutters, alsmede van de Deur" waarders, Bodens en Letter-Dienaars, voorafgegaan, den weg namen over het Oudé" Kerkhof, door de Minnebroedersftraat, langs de Ganzen-Markt, en voorts door de Schoutenfteeg naar de Neude. De Heeren aldaar uit de Koetfen getreeden zynde Wierden door eene Commisfie, uit de agt oudfte Officieren van de Burgery beftaande* binnen den geflagen Kring en op de voor hun beftemde plaats geleid, wanneer alle de' Officieren om die plaats een kleineren Kring formeerden; binnen welken nu ook door de agt jongfte Officieren de zestien gequalificeerde Gecommitteerden geleid wierden Deezen, insgelyks op derzelver plaatfen gebragt zynde, gaven kennis aan de agt oudfié Officieren, dat zy, ter requifitie van de Burgery, geëxamineerd hebbende de Oualifi catie der verkoren Raaden, dezelven alle in orde bevonden hadden, zulks 'er nieis in den weg ware, om tot de beëediging dier Raaden over te gaan. Waarop door die Officieren aan de nieuwe Raaden wierd afgevraagd, of zy bereid waren om den Eed afteleggen volgens het daarvan vastgeftelde, en aan hun gecommuniceerde Concept' en zulks door hen met Ja beantwoord zynde, plaatften zich die agt oudfte Officieren by hen aan den Tafel, tegen over de nieuwe Raaden; gelyk toen mede de gequalifi ceerde Gecommitteerden deeden. Hierop wierd door de twee oudfte Capitein-Luite riants, nevens de twee oudfte Gecommitteerdens, den Eed afgenomen, volgens een vooraf voorgeleezen en hierna volgend Fof muiier:
„ Dat zweere ik, dat ik, naar myn beste vermogen, ten allen tyde en alleenlvk zal bandhaven de waare Christelyke Gereformeerde Religie, ende- de Leere gelvk dezelve in het Syuode Nationaal binnen Dordrecht, in den Jaare 7610 gehouden is bevestigd, en m diervoege alomme inde publieke Kerken deezer Landen wordt ge predikt en geleerd, van welke ik mede in alle oprechtheid profesiie ben doende zonder immermeer, voor zo veel in my is, te zullen gedoogen, dat by iemand daarri eenige indragt ofte verandering worde gemaakt:
Dat ik in alle gevallen het profyt en welvaaren van de Stad Utrecht, en van de Burgers en Inwooners van dien, mitsgaders de zekerheid en bewaarnisdervoorfchree ven Stad aangaande, trouwlyk zal raaden, en hetzelve bevorderen, naar mvn beste weeten en vermogen: 3
Dat ik zal m lintineeren der Burgeren — en alzo Stads Recht tot het nomineeren van Burgemeefteren en Raaden in de Vroedfchap, alsmede het maaken der nomina tie van den Raad tot het eligeeren van Schepenen, zonder te gedoogen, dat hetzelve recht in het geheel ofte in eenige deelen, in welker voege ofte maniere zulks ook zoude'mogen weezen, aan iemand anders worde toegeöaah.
Geiyk ik ook zal maintineeren Vroedfchaps-Refolutie van den 10 Maart 1783 bv dewelke het recht tot Stads Ampten en Bedieningen , aldaar vermeld, alleen aan Éur geren is toegekend; alsmede de Refolutie van den Raad van n Augustus 178a tot affchaffinge van alle recommandatien, en voorts alle andere zodanige Rechten en Pri vilegien, welke, fchoon alhier niet uitdruklyk gefpecificeerd, nochthans tot deezer Stads privative Souvereiniteit fpe&eerende zyn, en aan de Burgery toekomen . Dat ik de Zaaken, ter Vergaderinge van de Vroedfchap getraceerd, wanneer door Burgemeefteren de Secretesfe word aanbevolen, fccreet houden en niet reveleren zal iramers indien Stad en Burgery door zodanige opgelegde Secretesfe geen oogfchynlvk aadeel zouden kunnen lydea*. ° 1 1
Du



^ . C 139 )
Dat ik in het reduteeren der Nominatien tot het door bet Lot den, en in het Nomineeren van Schepenen, geen gunst of ffiö^ 1. Van Ras"
den, maar dat ik alleenlyk zal toezien en letten f dde PerfwD?„ ^ TO# bo^ ring en Commisfien, waartoe zy gekooren zullen worden nTeThUt de Regee" gaders, als gezegd is, communiceerende Lidmaaten vade waare■ ChSS'r ,,S" formeerde Kerk zyn. waare ^hnstelyke Gere-
Dat ik mede punQuèelyk zal obferveeren en helpen nakomen „;„, *,n Reglement op de Regeering deezer Provincie, he welk geTuur'ende ^TJ^ Bed.ening, Staatswyze, met concurrentie van het Volk mZ «IJ yd mynet ceerd, maar ook inzonderheid het Reglement no^L ^Ven ^ gein'roduStads Regeering, gearresteerd den 20 DeeembeV 178V er. 1 r.ul* Va" deezer beëedigd den 20 Maart j786, voorbehoudens alzulke verSdSen Zfr? ,plf^lig concurrentie van den Raad en Burgery te maaken, welke in tvd In «, ? orniet ™&* mogten werden ten nutte van Stad en Burgery te zullen ftrekken ' ge0Ordeeld
Dat ik eindelyk geene Registers, Boeken of Papieren, tot deèzer Stad* behoorende, zal l.gten, vervoeren ofte medeneemen, zónder vo5?Lnm?p^ V3* ^Burgemeefteren, of, by abfentie van dezelven, van dïoudftjff, ^gf
derES^adaüiLrfcnuÏÏJ FJ^LTIS* M ^ * de
Dat zal ik niet laaten om lief, noch om leed, om maaefchan nrw. „m fchap, noch om eenigerhande zaaken." maagichap, noch om zwager-
ZO WAARLYK HELPE MY GOD AI Maptip,
Dit verricht zynde, begaf zich een Commisfie van vier Officieren »„, L c i ■ ! van een Detachement Schutters, alsmede van de Deurwaarder™ Bod,n? r badhuis, verzeld aan de aangebleevene Raaden, zich aldaar bevindende, kl'nnhva*, "V""?1^'"' om geeven, mer verzoek, om zich naar de Neude te begeeven ten „H? de '00lfz- Beeediging te te neemen den Eed tegen de Corrupteelen. De voorzegde aanéeblee n° "l""? Raade" * dan hierop ook terftond naar de Neude, geadfifteerd mef den1 sëmt.ril S " begaven zich vau een DetachemeBt Schutters, alsmede van alle de Boden, t\\uZT/aIck'Ten voorafgegaan wordende by derzelver komst aan het einde van de SchowenfteeS A !? Lett«/; Dienaars: Officieren gerecipieerd , en binnen de Kringen geleid oS aêS, a *gt °Ud<lc BurS«-
zeten zynde, wierd Hun Ed. Geftrengen gecommuniceerd het BeëedïLn vf T"-' Plaatfen met herhaald verzoek, om deezen den Eed .egen S Cor u» fe ,1 f d<= nieuwe Raaden, ftraks, met het voorleezen van dien Eed, door den Secretar s /alck J^rl^A". g^k óok gen van deezen Eed , zo wel als van den eerften, hierboven »eme8ld fl ^ «"der hetaflegSchuttery met geprefenteerd Geweer, en de Vitkoope s enWachtten'm« deAChedf Buig«-
De aangebleeven Raaden zich hierop, in gelyker voegen als7» Ut onSedekt« hoofde, .het Stadhuis begeeven hebbende, vooPrgegaaËn Lor e?eï De„waLef^"";'"' naat Dienaar, en het voorig Detachement, wierd het Kanon aan deCn . °df Cn eeii L="«■ Waarna de nieuwe Raaden zich weder in derzelver Koetfen p|a«filen ,n w«*«»a«le gelost, overige Bodens, Deurwaarders en Letter-Dienaars, gelyk med*"thanV „„ JT'Ï8'**?1 d,°'de de geheele Burgery , Compagnieswyze, zich begaven door dSchoure.XIgd W0ldendc door Markt, door de Minnebroederftraat, over den St Jans Dam doe T 8' °rer de ^"zenlangs dewestzyde van de Nieuwe-Graft, door de RodenbSéerfba.i7 2"' agtei St" Pie,et :Oude-Grafr, door de Lynmarkt en Choorftraat, naai n tóf voor he't s»¥h d' Wts^de van de getreeden, en door de beftemde Commisfie in dè groot Secréta^ «wh ? 5* V" d« Koetfen Éebleeven Raaden verkundfehapt van de komst dier Heeren 1 g 3n4e' Wierden de a*<»-
Waarop deeze zich uit dc Raadkamer in de groote Zaal !,,»,„,„ „_ • . Raaden, op het Plein plaatften voor den grooten ingang van hfr <s«hi. " , ™eds de m'euwe voorbytrekkende Burgery, met Sponton en Vaandel^gefalueerd VelAhu,s: al"»« «T. d°ot de bet Orchest, welk op een daartoe expres vervaardigd ïllkoo „„^ ' on<kl^ M"«ek Vau het Raadhuis, geplaatst,, geëxecuteerd wierd. S ' V°0t de" evenS^lden Ingang va*
De Burgery voorby gedefileerd zynde, keerden de aangebleevene Tt,^^ • j
BJKrT



( "40 ) " . :
*n.»rT te gelyk met de nieuwe Raaden, in de mok Secretary; doende alstoen de aangegeven Raad verzoek^«^o^^ dan ^nal^K lï.ffiï «ï «to n^'lodr%RW »ak ^fchiedde. Waarnf die Oberen en GecLmi, teerden i üft dë Raadkamer , w eder naar de groote Secretary gtngen, en aldaar van elkanaer af-
fch»irdhetlS-»fie neemen van de nieuwe Raaden wierd het Kanon, ten derienmaale van Stads-WalVn Gelost-terwyl den geheelen tyd, van den Doms-Tooren een Vlag woei, zynde van doorfoëeden Rood 7n Wit, gelyk het Wapen der Stad, zo als ook uit het Balkon van het Stadhuis
6<De Burgfry^oórby gedefileerd zynde, trok elke Compagnie .langs den korten weg, weder jje Burgery .»» j & j fche dde: gelyk ook de Raaden, na derzelver gehou-
Sew S«fie^PP?e*^ k*> kee/den, als zy aan het Stadhuis geLmen
-Krêiis Het Vaderlandsch hart moet hier het innigs! gevoel van de ontfchatbaare waarde zyner Hechten e" Vryheden ontwaaren, en de onnafpeurbaare Wonderwegen der aanbrdlyke Algoedheid ,v„p dankbaarfte erkentenisfe wyden. Dit dierbaar Heil, zo blykbaat , wonderdaadig en goedertieren
5 " ,rfn,hf« R,r"e v al voor geheel het vrye Nederland , uitgewrocht, door het Alvermogend BeIZ dei Hoöeevïorzienigheid ,gverdient dan wel de volgende Aanmerkingen, die men in het IETS voo de Pri 3f/, J «S 2foKratiCche Moo.s U Utrec ht , in de Opruk» Nederlandse Courant No. ro} vZ heden ÏÏ<«, vindt , en by Schuurman op 't Hccki* wordt urtgegeeven. — (Zeer gaarne zouden wy* den^eezeren onzer Samenfpaaken dit IETS onder het oog brengen, maar ons bcftek ïuïks nie/gedoogende, zullen wy het befpaaren tot de Eerstaanftaande:Samenfpraa( van de Vrouwtfes Grieihn Diewertje: Intusfchen wy den Nieuwsgierigen Vader andfchcn Leezer tot genoemde Courant wyzen.) — Voor het overige kunnen wy in korte aanmerking neemen , Vrind Louweris ! , T.I o«t welke men nog een tweede iets zou kunnen voorftellen , tot grond hebbende het
vAohtwaawigiw, in Heeren GEDEPUTEERDEN der
ÏRLoüwCIE D^Heeren7'hebben al federt meer dan een jaar een zonderling Gedrag gehoudert: Wat meerder' zonderlings zou daa voor het tegenwoordige dat gedrag beftempelen , en hoe zou het.ge-
té Krelis011 Gelyk het wettig Gedrag der Utrechtfche Burgery met Gouden Letteren zal blyven «raaien, zou het onwettige der Provinciaale Gedeputeerden met eene zwarre Koole tn 's Lands Gedénkfehriften gekenmerkt worden, indien men geloof mag geeven aan het Bericht dat men er vaTvindt in ieHifl. Courant van heden, waarin men uit Vtrecht van denz7 deezer het volgende vindt, van v'nut Gedeputeerden hebben, zo men verneemt, kunnen goedvinden , de Staaien Vergade-
ring tegen aanftaanden Woensdag te befchryven te Amersfoort , metiegenftaande Burgemeesteren kelens Utrecht daartegen geftemd hebben. _ 't Is te hoopen, dat onze «completeerde Raad Tn tvds op nieuw daartegen Protest zal doen, en het gerefolveerde deezer r legaiile Belchryving voor nul en onwaarde zal declareeren. Wat de Refolutie deezer Amersfdbrtfche Staaten zal uit-
WeLouw' ZNut\Jvlnegèen"er waarde, Vrind! Die Heeren Gedeputeerden zullen zich, indien elk hunner 'maar em Nootedop vol Staatkundig vernuft in zyn hoofd heefr, van een zodanigen ftap wel wachten. Want waren ze extravagant of buitenfpoorig genoeg om dien tc onderneemen , zou al de vastigheid der natuurlyke Zaak huns Ampts in rook verdwynen. Indien die Heeren dan huri Nut befeffen, zullen zy best doen zich te voegen naar het belang des Volks, en niet naar hunne il^n trotfche doch vdele hersfenfehimmen. — Indien ik een Utrechtsch Burger ware, zou
6 "ie van lagchen kunnen onthouden, zo dra ik zulk een verbyfterd voortellend Begrip , fen anders kon het niet weezen) hoorde. Kindcrachrig zyn zulke bedreigingen tc doen , zo ze algedaan wierden , om het groo.e gewigt door het kleinere te doen vermmdeien. Wat het zwaaiftc is, moet immers het zwaarte weegen, Vrind Krelis .
K-elis Wel ia; dat is zo zeker als tweemaal vyftig honderd is , al komen 'er twee nulleties tol
votaaak'ing by. Maar het moet echter honderd blyven. Dan, om met als myn oude Hen'
nen noen, lang te taateren en geen Eijeren te leggen, zullen we hefst den Tyd afwachten e. zien hoe werkzaam die groote Meester, naar het bevel van den One.nd.gen en Alvermogende! Vormer van den Tyd zeiven, ons voor het oog zal brengen. — Vaarwel, Vrind Louweris ! Wj zullen denklyk, in onze aanftaande Samenfpraak alweer gewigtige StofFe genoeg hebben, om e «Ikanderen over te onderhouden. Slaap gerust, en leef gelukkig , Vnnd!
Louw. Ik zeg u dank, Vrind Krelis! lk wensch u 't zelfde. Wel t'huis, en de groetem
aan Grietje. : I
'fiedtukt bjde Erve de Wed. J. van EGMONT: op de Reguliers Breêftjaat, te Amfterdam,



LOUW en KRELIS.
N*. 36. 5 September 1786. Louw. rieden Avond, Vrind Krelis! fs't wel met uw Gezondheid? krelis. Volkomen naar genoegen, behalven de ergernisfen die men geduung ontmoet van laagdenkende, of eigenbelangzuchtige, of vereerd oordeelendei of zelfs wel volftrekt 's Lands en deezer Stads Heil haaiende Schepfels, weke laatfte meest Vreemdelingen zyn, en zo dom dac ze het goede, 't welk zy in ons dierbaar Vaderland genieten, niet erkennen willen, maar verachten, en, in flaaffchen Staat gebooren zvnde' altoos dien trek tot onderwerping aan gewelddryvende Grooten behouden' Hoe hebt gy het ondertusfchen met den welftand, Vrind? . Louw. In gelyken ftaat als met den uwen. — Waar'zal het- motPatriotfche Zaak eindelyk heen, Vrind Louweris? Zal L zégSmlen of voor eeuwig het Lot der Onderdrukking gevoelen ?- Men heeft thans de klaarde blyicen van den toeleg der Onderdrukkeren reeds voor oojren om het laatfte naar hunne trotfche Ariftokratifche denkbeelden uittewerkeu. De befluiten van die eeuwig aan hunne heerschzuchtige Zelfbelangen verknochte Dwingelanden, ten fteun derzelyen meerdan van het Hui. Van Oranje, dat zy (fchoon zelfs op eene verfoeilyk laage wyze vleien) hebben de overhand gekreegen, om onze Gelderfche Broederen hunne Burgerlyke Rechten en Vryheden te ontrukken met Krygsvolk, dac door die Burgeren zeiven betaald wordt: Om eenBinnenlandfchen Oorlogdoor geheel Nederland te ontfteeken, zich fchuldig maakende aan hetverbreeken van den Eendragtsband, dat geheiligde, dat dierbezwoorenj Verbond van Eenigheid tusfchen alle de zeven vry verklaarde Gewesten , die fommige doemwaardige Ariftokraaten in Gelderland , met het misbruiken van de uitvoerende magt des grootften Bezoldelings van de Republiek— van een verbyfterden Staatsdienaar tegen hunne eigen Burgeren, durven in het werk ftellen. — Dan God geeve, dat het hun niet gelukken moge!
Krelis. En wie zyn de voornaamfte Bewerkers van dieonuitwischbaar fchandelyke, fchadelyke en verderflyke Befluiten?
Louw. Men zegt, dat de Barons Tork van Roozendaal ea Spaan van Harïlejtem op den laatstgehouden Gelderfchen Landdag tegen de Burgers1 hebben doorgedrongen. ~ Voor het overige fchynt men te Hattem noch te Elburg niet bevreesd te zyn voor die dringende maatregelen: Altham dus lees ik 'er van.
7Aitphen den 2 September. De meerderheid van den Gelderfchen Landdag, die deeze week alhier vergaderd is, heefc, niectegenftaande de driagendfte Protesten van verfcheidene waardige Staatsleden, een befluit genomen, waarvan elk gevoelig hart moet yzen, en 's Lands Gefchiedenisfen geen voorbeeld opleveren, om naamlyk de braave Burgeryen vaa Elburg en Hattem, die niets dan Eed en Pligt betracht hebben, door Militair Geweld voor de overheerfching te doen bukken.
Ter uitvoering van dit onmenschlyk befluit, zyn terftond de noodige iprasparauen gemaakt, onder anderen door het wechzenden van Hollandifche Troupen, ea het opontbieden van anderera ia derzelver plaatfe, om
S 2 te.



(* H2 )
tegen Elburg en Hattem te marcheeren. Heden morgen ten half 6 was hier alles in beweeging. De Kanonniers trokken naar 's Lands Magazynen , (en wel, wyl de Commys ongefteld was, onder opzigt van den befaamden Zuideras, wiens naam niec zonder beeving en afgryzen genoemd kan worden, om aldaar de geordonneerde Ammunicie af te haaien; te weeten: vier Metaalen Stukken Kanon, zesponders, 800 Pond Buskruit, 400 Kogels, 100 Druiven, 50 Houwicfer-Granaaten; en veele andere noodwendigheden eener formeele Attacque; met één woord, ter jammerlyke vervulling der bekende bedreiging: Daar moet Burgerbloed vergooten worden.
Voorts wierden 'er 25 Paarden, en 7 Karren, ieder met 2 Paarden befpannen, geordonneerd zich in gereedheid te houden, die ook alhier ten feeftemden tyde verfcheenen; doch, toen de Voerluiden vernamen waartoe ay gebruikt zouden worden, befloten zy eenpaarig, der Bloedvergieting niet ten dienfte te ftaan, en mee Kar en Paard weder naar huis ce trekken-.
Dan, onmiddelyk hierop wierden de Voorluiden voor den Raad geroepen , en door den Prefideac Opgelder braaf doorgeftreeken en. gedreigd ; doch zy bleeven volftandig; hoewel, helaas 1 zonder vrucht, wyl zy met geweld zyn geprest geworden, en tegen dankden geëischten dienst moesten volvoeren.
Heden namiddag zyn de 4. Compagnien Cavallery van Tuyl van Serooskerken opgezéten, om naar Hattem te trekken,, en de Infanteryisopdcn eerften wenk marschvaardig.
Elk gevoelig hart kan onzen toeftand gemaklyk befeffen.. Van de eene zyde worden wy door verdriet en fpyt geknaagd, van de andere zyde doet gramfchap en verontwaardiging het bloed ons in de aderen kooken.
Krelis. Dit kan niet anders zyn. — Ondertusfchen is een ieder verlangende naar de uitkomst der Zaak. Ik heb zo even het volgende Papier bekomen. Laat ik het u voorleezen., Vrind Louweris! Dus luidt het:.
DAGVERHAAL uit ELBURG.
28 August, 's avonds om half 11 uur, komt hier een expre.-fe van Arnhem, over Bauem, met een Brief aan onzen P seiïJent Rauwenhojf, waarin vermeld word, „ dat gisteren middag om een uur, een Detachement van ruim 100 Man te voet op „ marsch zvn getrokken, zonder dat men weet waarheen." Terftond (lelde de Heer Prsefident order, alles was hierop de been tot de Vrouwen toe. Eenige Bnrgers die onder de Schuttery nog gehoorden, booden hun aan den Prefiient aan, om meeüe hand aan het werk te flaan, era onze Stad te dtfendeeren. En nadien de Burger Krygsraad de magt heeft ontfangen, om als de nood het vereischte, na tydsomfkndtgheden vry te handelen, zo is men met alle man aan het werk gegaan, om feberpe Patroonen en Cardoefen in srereedheid te ttiëken , zo dat 'er io.coo klaar zyn. Alle de liefhebbers der Jacht zullen met hunne Jaehtgeweeren meede vuuren, dog buiten de Schuttery. Onder opzigt van onzen Braven Prefident Rauwenboff, met zyne twee Zoonen en de andere Officieren, is op de Goorpoorte Wal, een Battery, met een Borstweering gemaakt, waarop de booze Griet [denklyk een zwaar ftuk Kanon van dien naam} en vier ftukjes Canon geplaatst zyn.
29 ^tug. Van daa« om zeeven uur heeft men aan de Mheen Poort ook een Battery, met vier ftukken Canc-n gemaakt. ■— Om 10 uur voor den middag komt 'er tyding dat 'er Volk in aamogt was, waarop de Trommels wierden geroerd en in eenquartier aur was alles paraat op de markt en marcheerde na r de Wal. In de Vergadering van Haad en Gemeente wierd gerefolveerd dat de Secretaris met i Roededraagers (Boo-
dens}



C 143 )
<ens) op het uiterfte van onze Jurisdictie, de Troepen zouden inwugten, en aafl tien CommMEdeerenden Officier de Refolutie vöfl den Raaden Gemeente zouden voorleezen dat men geweld met geweld zoude keeren. Ten 6 uaren van het rLCognolceeren weder t'huis komende, vond ik 70 Man van Ganpen op de Vismarkt ftaan. • 30 August. Ontiangen van buiten 3 ftuks, 3 ponders Ganon en H.mugratsaaten. Die van Zwol zullen Hattem adfiöeeren. Ik betuig UËd. het een plaiSer i», zo veel volk hier te zien en alles ia rust en vreede. — Daar zyn nog 20 Vry willige Burgeis van Campen gekomen, en twee Ingenieurs, die hebben goeugevunden, om meerdere Batteryen op te werpen, het geen terftond werkftellig is gemaakt, als een aan de Mbeeflpoort, een aan de Vispoort, en een aan de kleine Poort.
31 August. Burgemeefter Tulleken protefteert en houdt zich- buiten op zyn goed Julien is wel in de Stad, maar declareert niet buiten Tulleken te befluiten, Spaan is fa den Haag, en Otters naar M„ftricht, Oldenbarneveld houd zig uaar buiten is te Lochem, de Vos is daags te vooren, toen ue geruchten kwamen, uit ne Stad gereeden naar het Loo, en dan na Arnhem. Zo dat R AUWErvBOFF en Vels de Sp tie moeten afbyten; dog door onzen Wakkeren Vitkinga gefterkt, zuilen zy met de o Gemeens! ie Jen als onze Reprefentanten de Vryheiü en Regten Itandvastig zyn.
Zo even hoor ik een Brief leezen van Hattem, die zeiu: fVy zyn klaar laat ze
maar komen. Zo dra de Militie naderd, zal een Commisiie haar teegen'gaan op
het uiterfte onzes territoir, en den Commandant ordonneeren om halte te buuden en denzelven voorleezen dat hy met zyn Volk op ons territoir geen Jiap moet doen of dat het, by zulks doende, als geweld zal opgenomen worden, en hem na voor' leezingde fchrftelyke Refolutie over tegeeven: Met b> voeg'ng, dat in geval hy zig daar tegen verzet, men het ver goot en bloed van hem of die geenen die hem gezonden heeft, zal afeifeben — Ik verlang niets vuuriger als dat de atucque aangaai, en dat het hoe eer hoe liever gefebiedde, dan is het zeer gemakkelyk gedecideerd. Wy allen zwigten niet z-o Campers, als Elburgers., en zyt verzekerd, dat, zo het tot de daad komt het Nagelkgt het zal gedenken. Ik moet Weder Brieven fchryven aan de. Staaterj van Holland, naai- Zwol en Deventer, &c. De Boeren van Qldepbroek, Oosterwolde en ik weet al niet waar van daan, komen ter hulp in de Sud; he: is de pyne waard om te zien. 9 Stuk Kanon met het Buskruid is vanmorgen opgelligen. Wy heb-ben iS Sn.-kken.
1 September. Onzen braaven Gecommitteerde Mauritz Seis is gisteren N,.gt terj twee uuren van den Landdag te Zutphen geretourneerd, en heeft bekend gemaakt, dat de drie Quartieren, by meerheid van S.emmen gerefoiveerd hebben, om -Hattem en Eiburg met Militair geweld te dwingen. De Magiftraat en Gemeedt? daarop vergaderd, heeft terftond aan de Staaten van Gelderland gefehreeven, om ybfoluut geen „ Militie, boe genaamd, op of in onze Jurisdictie te zenden,, of dat Wy (op zyn „ Hoilands gezegd,) ons best zuilen doen', en geweld met geweld keeren."— 'Er Jtyu naar Deventer, Zwol, en naar de Staaten van Holland Brieven gezondtm, ter bekendmaaking onzer zaak en de Regtvsardigbeid van dien, &c. Onze Wallen zyn vercierd met 18 Stukken Kanon, alle de B.itteryen klaar:- 'aan de Wal en Borstweering word fterk gearbeid , zo dat deeze pla..ts nu een goede attacque km ui titaan. Wy zyn voor geen duizend, ja meer, bevreesd. Wy hebben onze Sluys digt, en dus loopt het water alle dag hooger op : zo dat wanneer de Vyand komt met Bommen en Cartouwen zy een goede Waterplas vinden ora hua
Gefchut te plaatfen. Myn Heeren van do Magiftraat, en Gemeenslicdenhebban
hunne dankbetuiging by Misfive aan de Staaten van Holland voor hunne gencegenbeui te kennen gegeeven. Wy hebben thans 200 Man van Campen, 60 van Harderwyk^ en 40 uit het Buurfcbap Heerden. Dagelyks komen nog anderen van Oldanbroek, Doomfpyk en Oosterwolde aan. Zo dat wy maar eeten mo2ten hebben, van Ammui-
nuiie hebben wy goede voorraad. 2 Uur Nad-smiddag. Zo op het moment
korren 'er van Deventer, oyer de 200 Vrywilligtrs met Ammukle hier binnen. O'is
5 ai 6



f 144 )
,5^5 uur komen rog 20 man van HarderwySr. Om 4 uur-krygen wy tyding vsn Arnhem, dat 2 Regimenten uit Arnhem en Zutphen zouden uitgetrokken zyn, en dat die deezen nagt te Appeldoorn, Vaafen en Eepen zouden blyven tot nader order. — De Staaten van Overysfel hebben per Expreivfö aan den Stadhotader en aan de Landfch .q te Zutphen gefehreeven, dat indien Gelderland die pas teegen Hattem en Elburg voort zette, üverysfel het als geweld op de Unie zoude befchouwen, en ingevolge van dien zouden hanrfeten.
Zondag den 3 September. Wy hebben alle wel geflapen met de Bombardiers
die by ons geïnquirtierd zyn. Onze Vriend N. is van nagt om 12 uur t'huis
gekomen: nu is men zeker onderricht dat 'er 800 Man Infantery te Appeldoornen op bet Loo geïnquartierd leggen, om op de eerfte order vnn den Stadhouder te kunnen voorttrekken. Men weet zeker dat een Heer van den Landdag by den
Prins is gekoomen, dat de Prins hem zoude gevraagd hebben „ of wy de Militie „ zouden nfwagten, dit :-!ie Heer daarop geantwoord heeft: Ja vast en zeeker." Waarop de Prins zeer ontftelde, zo dat hy 'er van beefde'.!'.
Wy zyn hier allen wel gemoed en zullen onze bezoldigen met een gerust gemoed en coursgie inwagten. Schreeuwd het niet tot God, dat men Burgers met Soldaaten die zy zelfs betaalen, vermoorden wil, alleen om dat deeze Burgers zig door geene dwinglanden willen laten onderdrukken.
God zegen UL. allen en zal onze hulpe zyn.
Louw. Wel, Vrind Krelis! Dat kan immers zo niet. •— Is dan Mynheer de Stadhouder niet wyzer ? Laat hy zich dus flingeren door meer dan reeds te dikwiis getékende kleine Dwingelanden, verkeerde Raadslieden, die hem-zelven eindelykhet Offer hunner verdaemelyke Dwangzueht en Zelfbslangen trachten te maaken? — Hoe openiyk zondigt hy in het tegenwoordig Geval niet tegen zyne Meesters de Staaten deezer Provincie, daar hy d? Krygsbenden, ter repartitie van.Holland ftaande, van Garnizoenen heeft doen veranderen, ap eigen Patenten, zonder Attaché op dezelven verzocht en verkreegen te hebben, en dus als openbaar met de beveelen van deaze zyne Souvereine Heeren den fpot dryft ? Vergeet hy, door dus te handelen, zynen Pligt, zynen Eed niet? — Immers blykt dit zo klaar als de Dag.
Krelis. Men moest alwillens zyne oogen fluiten, indien men dit niet zien kon, en evenwel, tegen alle natuurlyke overtuiging aan, vindt men Lieden ook hier in Amiterdam, die nog het weldenkend Volk trachten afteraaden geen deel in het fluiten der onheilen tegen het algemeen belang van 't dierbaar Vaderland te neemen; gelyk zulks de Amlterdamfcbe Courant van laatstleden Saturdag en zelfs ook die van deezen dag het merk 'er van draagt, hoe fyn gefponnen en misleidende taal in die gefungeerde Brieven, by wyze van Bedenkingen en Redeneeringen over het Patriottisme voor|<ome, — Maar men verwacht hier, ondanks de valfche aanmerkingen van deezen ea dergelyke Antipatriottifche Schryvers, om met den Schryver des Briefs in de Haarl. Cour. van deezen'dag onder 't Art. van Amfterdam te fpreeken; men verwacht fcter, Öat ten fpoedigften onze Vroedfchap extraordinair zal vergaderen, eneencordaat befluit neemen om ter Vergadering van Holland teftemmen ,, „ dat de ZO „ „ GROOTE O V ER M AGT van Holland in deezen EXTRAORDINAIRE» „,, DRINGENDEN NOOD zonder bedenken gebruikt moet worden om heit „ „ Zwaard der Gelderfche Staaten in de Schede te houden en eenen Inland- ■ „ ,, fchen Oorlog aldus oogenbliklyk voor te komen!'
Louw. Niets is noodzaaklyker. God geeve 'er zynen Zeegen toe. — Vaarwel,, Vrind Krelis ! Slaap gerust.
Krelis. Insgelyks, Vrind Louweris! Wel t'huis, en de groetenis aan Diewertje.
(NB. Zo aanftonds verwant men. dat dit Voorftel met eenpaarigkeid van Stemmen ij den geheelea: %aad, deezen middag is goedgekeurd en door een heftuit is vaslgcftel d.)
UtltvMt. 't! dt EiTt 4e Wed. I. tam EGMONT ; op de Reguliers Biciftwat, cc Amfteidara.



KRELIS en LOUW.
N°. 37. is September 1786.
Krelis. /"^oeden Avond, Vrind Louweris! Hebt gy't even met de Gezondheid vT ais ik, dan is het 'er nog mede in orde.
Louw. 6 Ja, Vrind Krelis! Gave God, dat alle Zaaken in ons Vaderland maar in orde waren. Dan dit is zo niet. Daar men hoopte eene Grondwettige Herftelling derzei ven te zien bevorderen door hen, die 'er meest toe verpligt waren, ziet men juist het tegendeel gebeuren, en zulks wel door de dwanjzucht van den Hoogften Staats- Amptenaar in de Republiek, die eindelyk zynen lang bedekt gehouden aart doet kennen, zichzelven ontmaskerende als een Dwingeland! Die «elfs het moordzuchtig Krygsvolk van zyne Meesters op zynen wenk en van zyne hand doet vliegen; diehet woeden doet op weêrlooze Steden, op derzelver Burgeren, welken niets dan hunnen Pligt in 't oog hielden, welken niets dan hun Recht begeerden, welken niets betrachteden dan het gebruik hunner wettige Voorrechten, die hun in eigendom toebehoorden, en door God en de Natuur aan ieder gefchonken zyn; doch indeezen tyd, door Willem den Vyf den en zyn verfoeilyken Aanhang hun allergewelddaadigst en wreed ontweldigd worden. — Dat hy geene uitvlugten zoeke om zich te veröntfchuldigen. Alle deeze Geweldenaaryen, waartoe de Meerdere doch onwaardige Gelde' fcha en Utrechtfche Staaten, zyne laage Gunstelingen en Vleiers, hem wel de hand hebben geleend, maar echter, zonder hem'er dienst mede te doen, niet magtig genoeg geweest zouden zyn, om buiten zyn bevel over het Krygsvolk, dat hy zo ongeoorloofd, ook zelfs in dienst der Souvereinen van andere Provinciën, misbruikt feeeft, om de StedeH Elburg en Hattem te overmeesteren en te doen uitplonderen ; ja alles wat de roof-en moordzieke Burger-Bealen in de Wapenen hadden gevonden, wreedaartig af te maaken, na dat op het bloed-bevel van hem, die tusfchen de muuren van zyn Luwpaleis het Lo$ zich genoeg befchanst denkt te zien, de muuren dier Steden waren plat gefchoten, de Huizen in dezelven tot puinhoopen, door zwaare kogels en bomben gemaakt geworden. Dit is hem en de hem ten dienst ftaande Krygslieden, hoe vrolyk zy
'er zich ook op gefpitst hadden, mislukt. —- De meeste Burgers en derzelver Huisgezinnen zyn, gelyk men weet, met hunne wakkere Hulpgenooten uit Hattem en Elburg, fommigen naar Campen, en Zwolle geweeken, fommigen naar Amfterdmm vertrokken.
De rampen, die deeze Steden, naamlyk Hattem en Elburg, thans drukken, kan men afmeeten uit den volgenden Brief van den Heer Advocaat Daendels van Hattem uit Zwol gefehreeven aan een Vriend te Amfterdam. Waarde Vriend!
„ Met onze gantfche Burgerye ben ik te Zwolle, te zwak om zulk een ysfelyk Bombardement als gedreigd wierd, af te wagten, zyn wy geretireerd, na alvoorens een menigte Soldaaten; Ruiters en Paarden te hebben doen fneuvelen en kwetfen, zo door ons Gefchut als door de Stukken op deo Zwolfchen bodem geplaatst. — Niemenë onzer is gebleeven nog gekwetst. — Het Relaas van 't gebeurde z»l ten eerfte» 't licht zien.
De gruwelen die door de Militie bedreeven zyn en nog dagelyks bedreeven en daar in door hunne Officieren voorgegaan worden, gaan alle geloof te boven. — De Haizen zyn geplunderd en 't geroofde met Wagens weggevoerd; de Koopmans Goederen, als Hooi, Koffy, Thee, Kaneel, Ryst, Oly, Zout, Zeep, Dekens, Chitfen enz. bedorven, op ftraat gefmeeten en geftoolen; de Wynkelder vaa Hopmin van
T Bar-



C 146 )
Barneveld, die Wyokelder is, trut zyn Kruideniers Winkel, gefpolieert; de Generaal Sprengler m'oedigd hierin zyne Soldaaten aan; de Officieren fteelen mede; de Cornet Heemskerk draagt den Hoed van myn Broeder; de Kleederen en 't Linnen van myn Moeder en My zyn Ungs de ftraaten gefleept en ftukken gefneeden; de Deuren en Vengfters, Glaazen, Kibinetten, Bureaux, Latafels, Kisten en Kasten, worden met Bylen en de Kolven der Geweeren open geflagen; de Hopman van Laar, Hopman van Barneveld, Dom. Appelins, Luit. Barneveld, en de meeste zo voornaame als mindere Burgers word niets gelaaten, maar afgeroofd of bedorven. —
De omleggende Ingezétenen worden met Sabelfhagen gedwongen voor hen te werken; de Obl'gatien leggen op Straat. — Dit is in 't kort de (ituatie van onze geheele Burgerye, de meeste ver weg van de Burgers hebben niets meer als zy gaan en ftaan zonder een duit Geld; doodelyk zyn wy verleegen , wy moeten die arme Menfchen helpen, zo als wy ook al doen, doca kunnen niet, by gebrek aan Geld. — God komi ons alle te hulpe, zo wy niet fpoedig en ten kragtigften onderfteund worden. — Dit vertrouwen wy van de braave Hollanders. — Gelieft deezen Brief'te laaten leezen en drukken, zelfs met myn Naam, want zy behelst niets als zuivere waarheid. — Wy verlangen niets vuuriger dan ons te wreeken. — In vliegenden haast noeme ik my met alle Veneratie, na de hartelyke groete aan alle Vaderlandfche Vrienden te hebben ▼erzogtenz." (was get.} H. W. DAENDELS.
„ Uit Elburg zyn gevlugt 21 Vrouwen met 32 Kinderen, en daar onder 4 Zuigelingen."
Krelis. 't Is gruwelyk en onverantwoordelyk voor dezulken, welke meer dan te ftout fteunen op het Gezag van den Veldheer, die zelfs een Bezoldigd Perfoon zynde, echter het heil van 't Vaderland vergeet, en zynen Heeren en Meesters den Souverein van Holland en Westfriesland tegenwerkt op eene Pligtvergeetende wyze. Ongelukkig Vaderland! welk een gedrag vaneenen Stadhouder, die de Burgerlyke Vryheid zo wel als de Staatkundige gehouden is, volgens zyn duurbezwooren Eed, tebefchermen, en te verdédigen; maar in plaats van zulks te doen , haar als een Geweldenaar aanvalt en geheelyk tracht te vernielen en uit te roeijen!
Louw. Is 't niet fchandelyk, dat een Staatsdienaar nog zulk een Aanhang heeft, als men zelfs in onze Geboorteftad vindt? Een Aanhang van aanzienlyke, een Amhang van minaanzienlyke; ja ook een Aanhang van Kerkelyke Perfoonen. De Eerften trachten door zyne geweldige oogmerken de hunne te bereiken : — De Tweede hangen van de Eerften, om hunne belangen, af, of draagen, uit domheid of vooroordeel, den Vaderlande en deszelfs Welzyn geen goed hart toe, als veelSl Vreemdelingen zynde, wier laagheid en ondankbaarheid het goe ie hen doen vergeeten, dat ze Hier genieten: — De Derde willen uit zucht vooreen Grondbegrip, als ware de Hervormde Godsdienst aan het Hoofdbeftier eens Prirjfen van Oranje gebonden , hun verkeerd vooroordeel niet laaten vaaren, hoe zeer het ook eene eeuwige Waarheid is, dat.die Godsdienst, der Dwin-rlandye ontworfteld, allen Dwang, als een misdaad tegen de Evangelifche — tegen de Christelyke Vryheid zelve, ten fterkfte af keurt. Evenwel ftellen deeze Godsdienftige Yveraars in den Eerften Staatsdienaar een Zégen, daar hy in tegendeel voor
het Vaderland nadeelig is. • Maar Iaat ik, fchoon hiervan nog zeer veel te
zeggen kan zyn, zwygen. De God van Nederland zal het Wanbedryf, dat hy pleegt, en waarfchyniyk verder denkt te pleegen , niet ongewrooken laaten.
Krelis. Geenzins: De Almagtige zal het zien en zoeken. — De gruwelen, in Gelderland op den Troon der Heerschzucht aan 's Prinfen zyde gefield, fchreeuwen reeds tot God om wraak. Welken 'er meer in het Utrechtsch Gewest op 's Dwingelands Bevel bedreeven zullen worden, indien de arm van het Alvermogen dezelven nietten krachwgften ftuit en vwhi»dert, zal de Tyd welhaast ons openbaaren. God fchenke
moed



( H7 )
moed en kracht aan het heldhaftig Befluit der Braaven in den Lande om den Tegenpartyder en deszelfs Afhangelingen het bloed, dat zy mogten willen doen flroomen
op hunnen fchedel te vergelden. Maar hoe is het met Utrecht thans gefield'
Vrind Louweris? '
Louw. Ik zal een Bericht uit die Stad van den 10 deezer deswege u voorleezen Das vind ik het in de Haarl. Cour. van heden.
De goede tydingen uit Holland vermeerderen onzen moed en fpooren ons aan om voor onze Vryheid alles te waagen, 'Er wordt met allen vlyt aan het verhoogen onzer Suds-Wallen en opwerpen van de noodige Borstweeringen gearbeid. Wy hebben hier twee Franfche Ingenieurs gekreegen, welke aan den Koning permisfie gevraagd hebbende om herwaards te vertrekken, tot antwoord ontvingen, dat zy niet alleen vryheid hadden, maar zelfs order om ons te helpen. Zy zyn reeds in den Eed genomen, en al aan hst Werk; fommige der gemaakte fchikkingen hebben zy afgekeurd welke nu zullen veranderd worden. Het aankomen van gewapende Manfchappen uit ailerleie Burgeryen en Exercitie Genootfchappen houdt nog geftadig san; deezen mori gen arriveerden ruim 50 Man uit Haarlem. De Vreemdelingen worden gebruikt tot het bezetten der wachten by dag, maar des nachts waaken onze Burgers. Vermits kundige Lieden van het gevoelen zyn geweest, dat Wyk by Duurftede iri geval van 1 e-me attacque het onmogelyk zou kunnen uithouden, is 'er gerefolveerd, dat men die Stad zoude verlaaten, en dat de gewapende Manfchap van daar herwaards zoude ko1 mén om ons te verflerken. 'Er zyn reeds Vrouwen en Kinderen met Schepen naar Ro:terdam. Zo dat de Militie, van welker aantogt nog evenwel geen de minde tyding is, die Stad, even als Elburg, ledig zal vinden. Men weet met zekerheid * dat op de Vergadering te Amersfoort, van voorleden Donderdag, wel degelyk over het zenden van Troupen niar Utrecht gevoteerd is; maar dat die Zaak tot geen conclufie is gebragt, door tegenkanting, zo men verzekert, van den jongen Pesters, den Heer van Renswoude, en den Heer van Schonauwen. Twee Heeren waren onmiddelyk na het fcheiden der Vergadering naar 't Loo gereeden, en dezelve was op reces tot gisteren gefcheiden. De Militie maakt het in Amersfoort onverdraaglyk; in den nacht tusfchen den 4 en 5 deezer, hebben 40 a 50 Soldaaten het Huis van den Heer Cohen opengeloopen en alles in ftukken gefligen. Onze Vroedfchap heeft aan alle Commandanten van Regimenten, ter Repartitie van deeze Provincie ftaande, aangefchreven zich in geene Burgergefchillen te laaten gebruiken, ofte wel, zonder toeflemming der Stad, binnen deeze Provincie, Stad of Vryheid van dien ie trekken, op pcene van voor zo veel de Stad aangaat, buiten SoIJy en betaaling gefield, en als Vyanden van deeze Stad en Burgery behandeld te worden. Ook heeft onze Vroedfchap een verbod gedaan van geene Graanen te verzenden.
Krelis. Kwam toch de Meerderheid der voorftemmende Leden van Utrecht maar tot betere gedachten, dan zou men een Bloedbad voorkomen, dat anderzinsalleryslykst ftaat te worden; en kreeg de Dwinglandy de overhand, ook in dat Gewest, welke nog akeliger gevolgen had men dan verder niet te vreezen! Gevolgen, waaraan men iBaauwlyks denken durft! — Wat heeft men voor 't overige uit den Haag vernomen?
Louw. Dat Hun Ed. Gr. Mog. laatstl. Vrydag wel ten getale van 50 Leden hy Hun Hoog-Mog. zyn geweest, zo men meent over-het reguleeren der Patenten.
Dan 'er zou by dit Collegie niets op befloten zyn; maar het Voorftel overgenomen.
Wat 'er in den Raad van Staate, die 's anderendaags vergaderd was, verhandeld is, weet men niet. Maar wel dat het Garnifoen van die Plaats aangezegd is gee«e sndere bevelen, dm die van Hun Ed. Gr. Mog. en Hoogstderzelver Gecommitteerden te gehoorzamen. Ook is by den Souverein onzer Provincie befloten het geheele .Corps van den Rhynguaf van Salm in HoIIandfchen Dienst alleen te neemen. Ook
T 2 vef.



r 148)
vefnêèiïit men dat'er balloten is een Cordon van Woerden tot Naarden te trekken; gelyk*deeze twee Steden eerstdaags zullen bezet zyn. Men wacht in 't begin der aanftaandè Week, het Regiment van van Pabst uit Breda in de laatstgemelde Stad. Men vertrouwt dus dat Holland voor eene inrukking van het dreigend Krygsvolk, dat door den Capitein-Generaal zo onwettig gebruikt wordt, volkomen zal gedekt
Zyn- De elendige Vlugtelingen uit Hattem en Elberg verdienen ondertusfchen
den'onderftand van een ieder, die weldenkt. Zie daartoe de aanmaanim» in het volgende PROGRAMMA, ten behoeve van de gevlugte Burgers en Inwooners
der twee noodlottige Steden HATTEM en ELBURG. De aandoening, die de droevige tyding van een begonnen Binnenlandfchen Oorlog, en het daar uit ontftaane Treurtouneel, in het rampzalig HATTEM aangericht, heeft te weeg gebragt, kan aan hun, die daar door in de diepfte elende gedompeld zyn, niets baaten , zo men niet te gelyker tyd werkzaam is, die ongelukkigen , zo veel in ons is, huipe toe te brengen.
Dat dan elk NEDERLANDER,, ieder AMSTERDAMMER , der Godheid dankende voor de ftille rust, die hy tot hier toe geniet, zich baaste, zyne braave Landgenooten, daar hy kan en mag, verligting in hun beklaagenswaardigen toeftand te verfch ffen.
Het is met dit inzicht, dat op verzoek van een aantal Weidenkenden goedgevonden is, eene verzameling van Penningen te doen, ten einde daaruit: 1) fpoedig in ftaat gefield te worden dadelyke hulp en uitreiking te verfchaffen aai de armfte nu gevlugte Inwoonders, die-zich te Zwol, Campen, Amfterdam en elders bevinden, a) Aan de Gekwetften alle mogelyke bulpe en verzagting toetebrengen. 3) Aan kun, die, door verlies van alle hunne Goederen, in armoede gedompeld zyn, onderfteuning te geeven.
Men heeft ten dien einde eene Kist doen plaatfen ten Huize van den Ettr Notaris
iA. LETTE, in het Burger-Weeshuis, daarin kan een ieder, die dit onbekend ver'iest te doen , naar welgevallen, en naar maate van zyne omftandigheden, geeven. Als mede is ten zelfden einde, een Bos geplaatst, in de BURGER SOCIËTEIT, te ^Amfterdam. Daarenboven heeft men ten Haize van den Wel Edelen Heer LODEWYK HOVY, op deKeizersgragt; den Wel Edelen Heer MATTHYS OOSTER, op de Heeregragt; den Wel Edelen Heer ANTHONY VAN RENSSELAAR Willemsz.,, op de Princegragt, en den Heer WILLEM VAN BARNEVELD, op de Princegragt,, die Z'ch wel met de Inzameling en naauwkeurige diftribueering deezer Penningen 1 hebben willen belasten, Lysten gereed liggen, waarop elk, zo veel hy goedvind,, kan inteekenen , en men verwacht van de weldaadigheid en den medelydenden aart der; braave NEDERLANDEREN, der weldenkende AMSTERDAM MEREN,, eene milde gifte.
Daar ieder vrygebooren Mensch thans meer gevoelt, dan hy fchryven, dan hy 1 fpreeken kan, zo zal men geene verdere redenen tot aanmoediging gebruiken : — zy,' zyn nu overtollig.
Indien 'er meerder Penningen ontvangen wierden , dan 'er tot «nderfteuning em herftelling van fchaade bevonden word, nodig te zyn, zullen de overige Penningen] aan het NATIONAALE FONDS uitgekeerd worden.
Krelis. Het is niet meer dan menfchelyk en billyk den Onderdrukten in den nood:
te onderfteunen. God redde het lieve Vaderland ! Vaarwel Louweris , ent
flaap gerust, Vrind !
Louw. Ik zeg u dank, Krelis ! Insgelyks. Wel t'huis en degroetenis aan Grietje;, ecdiaV.t fcv Ct int dc w«d. J, tak KGMOttT j op dt xXcgaScu BreB£iMt, tc Amfterdam,



LOUW en KRELIS.
N°. 38. 19 September 1786.
Louw. /hoeden Avond, Vrind Krelis! Is 'c nog wel met de GeV_T zondheid?
Krelis. Ik heb het 'er tot nog toe redelyk meê, Vrind Louweris! Zyt ge ook nog welvaarend?
Louw. Naar genoegen. — Hebt ge iets aanmerklyks in de Nieuwspapieren gevonden, dat gy my zoudt gelieven mede tedeelen, Vrind? 1
Krelis. Hier en daar zo wat, en evenwel voor eerst nog niets geheel beflisfchend.
Louw. Ik meen evenwel dat de Heeren Staaten van Holland en Westfriesland, de braave en wakkere Vertegenwoordigers der Souvereiniteit van deeze Provincie, bellooten hebben hunnen Ongehoorzaamen en VerbondbreekendeD, ja niet dan Geweld en Moord-ademenden Dienaar, in alle zyne Hooge Krygs-Ampten, zo van Capitein-Generaal als Befchikker over de Patenten, ten opzigte der Troupen op hunne betaaling ftaande, gelyk ook in de magt, om van Sergeant tot Colonel toe, geene Officieren over dezelven aan te ftellen, hebben opgefchort; en dus, als 't ware, hem ten deezen opzigte, buiten hunnen dienst gefteld. Zodathy, zonder dienst te doen, dan ook zonder Betaaling daar voor moet blyven.
Krelis. Dat fpreekt van zei ven : En gelyk ik geleezen heb, maakt dit zyne Schuld-Eifchers in Amfterdam reeds wakker. Althans zou hec. blyken uit deeze
Extracï-Misfiye van Amfterdam, gedagtekend 16 September.
Behalven het algemeen misnoegen, 't geen zo hier als overal in de Republiek over het gedrag van den Stadhouder plaats heeft, begint men onder onze Financiers en Renteniers bekommering te befpenren voor het nadeel, 't geen zy welligt konden lyden, uit de gevolgen, die, naar alle waarfchynlykheid, voor zyn Hoogh. uit dit zyn gedrag ftaan teprofluëeren. Het is bekend, dat de Natie hem eene aanzienlyke fomme Gelds, toe den maatigen Interest van 2 en een half per cent, heeft opgefchoten, waarvan een goed deel hier t'huis hoord. De Obligatien daarvoor aan de Geldfchieters uitgegeeven zyn, federt den Engelfchen Oorlog, verre beneden het kapitaal gedaald. Nu begrypt men, dat zo de Staaten van. Holland, gelyk het gefchapen ftaat, eens mogten refolveercn, om dea Kapitein Generaal, in zyne Militaire Charges, te fuspendecren, die Surcheance zich ook tot zyn Tractementen zoude uitftrekken, waardoor hy, volgens uitrekening van de Schryvers van den Post, in No. 479., een fomme van niet minder dan ruim 157,000 Guldens aan Jaarlyks inkomen zou nvsfen , 't geen zekerlyk een groote bres in zyn Kas zou fchieten. En indien Friesland, Overysfel en Groningen dat voorbeeld volgden, zou 'er een jaarlyks gemis van nog meer dan een halve Tonne Gouds bykomen. Ondertusfchen kan men nagaan, dat de uitgaven van den Prins, federt ettelyke Jaaren, niet verminderd, maar veel eêr merkelykgemonteerd zyn. Hy heeft zelve aaa de Overysfelfche Deputatie, om hem
T 3



( 150 )
van de geweldige Expeditie tegen Hattem en Elburg te detourneeres. verklaard, geen crediet meer te hebben, en wie weet in welke verdere Expeditien hy zich nog, zelfs ten koste van zyn beurs, kan laaten gebruiken. — E«n en ander baard vry wat fpeculatie: en men wordt ongerust voor Capitaal en Reate der opgefchoten Gelden. Behalven dit vraagt men elkander, of men wel, als rechtfchapen Vaderlanders, meteengoede Confidentie, zo groote fomme Gelds in handen kan laaten van iemand, die, op het fpoor by hem tegenwoordig ingerlagen voortgaande, ons met ons eigen Geld zou kunnen beoorlogen ? Kortom, men fpreekt druk van eens eene Vergadering van Geïnteresfeerdeas te beleggen, ten einde ge* zamentlyk het gefchoten Capitaal aan den Prins optezeggen, en, by weigering van aflosling, Hem in Rechten daarvoor aan te fpreeken, daarhy toch in deezen niet anders dan als een particulier Schuldenaar kan worden befchouwd ; in welken gevalle *er geen twyfel aan is, of het beflag op zyn nog loopend Tra&ement, en Executie van vaste Goederen, zou wel dra voïgen, en dus ieder nog by tyds aan zyn Geld komen.
Krelis. Dat een ieder hiervoor zorg draage is niet meer dan billyk, en zulks by tyds, eêr het te laat is; daar immers uit hoofde van woekerzucht dit Geld aan den Stadhouder niet is opgefchoten, maar met gewilligheid, uit goeder harte, gelyk de allerlaagfte Interest daarop gefield, zulks ten klaarden bewyst. — Indien het ondertusfchen den huichelenden Staats-Tiran kwame te gelukken , over zyne Meesters te heerfchen , wat zouden deeze zyne Schuld-Eifchers dan toch van alle hunne hem opgefchoten gelden te rug krygen? Indedaad niets, geen enkele penning. Dat zy dan vry befluiten hem hoe eer zo beter als hunnen Schuldenaar, na opeifching van het Capitaal in Rechten te vervolgen; ten zy hy het terftond aflosfe: Waartoe men op goede gronden meent, dat hy, voor het tegenwoordige althans, en 't is nog fterker te vreezen in 't vervolg, niet in ftaat zal zyn. De Vloekwensch van David (zo men meent op Achitophel van God ter vervullinge begeert) komt, onder andere wenfehen van dien aart, in den zelfden Pfalm, de C1X. naamlyk, hier ook op den Vaderland- Volks- en Vryheidhaatenden Staatsberoerder Willem den Vyf den, te pas.
Al wat hy heeft, hoe hy moog klaagen, Word' om zyn fchulden aangeflagm.
Louw. Hy verdient met al zynen Aanhang meêr: en alle de andere ftraf. fen, die men in deezen Pfalm toegewenscht vindt aan dien Boosdoender, op wien Israëls Koninglyken Dichter hier het oog heeft, kunnen billyk op den .Aartsgeweldenaar en dezynen, dieNeêrlands Volk opeen tiranniichewyze trachten te mishandelen , worden toegepast. Hy is geheel van al het Goede verbasterd, van alle Deugd vervreemd: By alle zyne dwangzuchtige, heerschbegeerige en wreede gevoelens, voedt hy niet te min de verfoeilyke Ondeugden van Dronkenfchap ea Onkuischheid in zyn Godlooze Ziel. — Van de laatfte leeze men dit bericht.
Amersfoort den 16 September. Onder de byzonderheden , welke in deeze dagen plaats hebben, bekomen wy alhier berigt van Appeldoorn, •at m de uabyheid van die plaats, een weinig in de Heide, een Kroegje
is,



C iji )
is, daar voorheen de grootfte armoede huisvestte. De Hospita, zynde een Weduwe, welke eene Dogter heeft, die 'er niet onbevallig uitziet, word nu en dan bezogt door eenen zekeren Willem, en zedert dien tyd tapt men aldaar Bourgonje. De Dogter komt deftig gekleed voor den dag, met Henry Quatre Gespen op de Schoenen, goude Bellen, enz., en is ongemeen opgedaan. Ten tyde, dat de onmenfchelyke geweldenaryen tegen Hattem aangevoerd wierden, waagde het deeze Willem, by dffe Dogter een fuoepreisje te doen; doch wierdt by toeval zodanig overvallen, dat hy zig genoodzaakt vond, in een zeer onbetamelyk postuur over den agterdeel te vlugten; dog hoedanig gedeguifeerd, Willem van Bourgonje wierd duidelyk onderkend. By dit berigt fchoot my te binnen, dat myn Vader my eens verhaald heeft, dat Lodewyk de XlVde, in het jaar 1672, te Zeist gecampeerd leggende, en zyne intrede te Utrecht zullende doen, in het uitgaan van 't Huis te Zeist , aan een deur van een der vertrekken, een kleine fcheur of ongemak aan zyn kleed bekwam, waardoor een van zyne Ministers lagchende voorfpelde, dat zyn Ryk alhier van korten duur zoude zyn, zo als de bevinding hetzelve ook heeft bevestigd, dewyl hy vervolgens met meer overhaasting ruimde, als hy gekomen was. Indien men nu met den Franfchen Minister der vorige Eeuw , eens voorfpellingen wilde maaken, zou men veilig kunnen befluiten, dat, daar Willem, in eene zyner laage handelingen zo befpottelyk de vlugt heeft moeten neemen, Hy ook wel dra hec loon voor zyne andere fchandelyke onderneeraingen zal bekomen.
Krelis. 6 Dat is niets Nieuws! Met recht heeft de Schryver van zeker Boekje den zelfden WILLEM reeds voor vier jaaren gevraagd, hoe zyne Zornervermaaken op 't Loo zyn? Of zy niet zot, kinderachtig, fomwylen nog erger zyn. Dan dit was nog niet veel gezegd, 's Mans I'enne heeft nog de eigenlyke daaden van dien willem niet willen aanftippen. — Wat de ftoffe van het Amersjoortfche Berichc aangaat; zy ftrekt enkel ter bevestiging der waarheid. Willem heeft men voor eenigen tyd reeds als een Verdwaalden van 't Loo in het donker met angstloopenzoeken; maar waar was hy ? Hy wilde èe Nachtegaaltjes hooren fluiten; en het téken van die Vogeltjes zegt men is het Uithangbord van dit Kroegje. Voor ruim 14 dagen is het bericht van 't laatfte geval reeds in particuliere Brieven , ook mondeling by ooggetuigen gemeld geworden.— Is deeze Man nu een paauwe Verhandeling aan zynen God, gelyk fommigen, die het kwaadegoed en het goede kwaad noemen, van hem liegen? Immers verre 'er van daan. Die willem is de gruwelykfte Misdaadige die de Vaderlandfche bodem ooit gedraagen heeft. Kan men eenen Verkrachter van Wet, Recht en Vryheid wel eenen anderen, eenen zachteren naam toevoegen? Kan men iemand, die men tot Billykheid raadt door alle goede redenen tot afkeer van Bloedftorting ftrekkende, wel anders noemen. De Gewelddryvende willem verfchoone zich niet, dat hy de gevolgen zyner tirannifche handelwyze niet heeft kunnen inzien; dat hy in overyling toe-
fegeeven heeft aan het Voorftel der Gelderfche Staatsmeerderheid? — )eeze ontfchuldiging kan niets tot rechtvaardiging zyner bevelen toebrengen.— De blyken zyn 'ertenklaarftenYantezienindeOnuaDeUBgen
het



Vet Gebrek dat de Heeren Gedeputeerden vin Overysfel op 't Le, hem totafra«dine.va. 't gebruik van allé gewelddaadige Middelen tegen den Buigei gedaan hebben. Immers hebben zy zelfs zvne verfmaading en verontwaardiging over deezen hunnen goeden raad moeten ondervinden
Louw Op eene allerërgerlykfte wyze. De Nieuwspapieren zeggen, dat deeze Overvsfelfche' Commisfie by WILLEM dkn BLOEDDORSTIGEN op eene onwaardige wyze ontvangen en behandeld is geworden , oflchooa zy beftond uit de Heeren Sleet en G. D. J.rdens var:t Deventer V* "y™1"^ <»»»'«» «•« '»n Campen, \eefe en \avefie,n, van Zw.lle, ber.evens dé
Secretaiuien van Sttehtelcn, ie Mist en ickl„ut. Zy begaven zig den 4 deezer naar her/.»» Dan alvoren» ter Audiëntie te gaan, ronden zy nogmaals eene Misfive aan de Gelderfche Maare-' toen te Zutphen vergaderd , van zulk een ernfligen en nadrukkelyken Inhoud , dat, zo hethartdier Dwingelanden niet geheel verftokt, en de Burger-Moord onvetzetielyk ware befloten geweest deeze Misfive hen tot inkeet had moeren brengen. Vervolgens lieten die braave Regenren z:e ter Audiëntie aand,enen, doch zy moesten drie quartier uur lang ftaan wagten, eer zy it gmaie moeten hebben, het aangezigte ran WILLEM dhn BLOEDDORSTIGEN te aanlchouwen De Heer Burgemeester Sleet deed toen eene allerbondigfte en beweegelykfte Aanfpraak, om hem van fvne wreede desfemen te rug te brengen} doch «el verre dat dezelve eenigen indruk maakte, toonde Willems gelaat beurtelings woede en vetveelmg, en zyn antwoord behelsde niers dan dtïft halSairightid en ruwheid. Burgemeester %*v,Jl,,n hem toen zyn pligt als Stadhouder onder het 00e brengende, gaf hy brmq ten antwoord: dat hy zyn pligt als Stadheuder zeer wel wist en dat met, hem die met beheefde te leeren. Burgemeesret Knuth hem verder Yoorftellende, dat het te vereierene Burgerbloed door de gantlche Natie aan hem zou geweeten worden, werd hieiöp zeer onhïufehe- . z£-„ "8-nd"- «»de»yk de Heeren onverrigter zaake hun aflcheid namen, verwaardigde
Willem zig niet eens, hoe overbodig anderzins in Complimenren, hoe gereed om den laar/firn zyner Aanhangers de fmeerige hand te drukken, om die aanzienljke Mannen met eene blode • buiging te vereeren, cn naanwlyks waren zy de Kamer uit, of de deur werd hen met geweld -m. ' ter den rug toegefmeeten, en by hunne» uitgang was 'er, van 's Voiften talryken ftoet van Lediiloopers, flegts een eenige by de hand, die rer uaauwerriood de moeite w.1de neemen om de detr ,
voor hen re openen. Met een woord, de geheele behandeling, deezer ftaatelvkè en mensch--
Jievende Deputatie aangedaan, was allerfchrceuwendst, en alleen genoegzaam om het karakter r van den trotlchen Dwrngeland voor ecuwig te braadmerken. «-«"Bitter \
Krelis. Het is zoi het is waar! Laat een ieder, die in dit dierbaar Land zyner Geboorte of f Inwoomnge, de Vryheid, zo Godsd.enftige als Burgerlyke, en al het goede/het nutte en het voordeelige, geniet, eens onpartyd.g het vonnis vellen over de verregaande Wandaad» ei. Geweldenaaryen, ze> vat. den Eerften Staats- er, Krygsd.enaar, als van dat veifoeilyk gedeelre der tot s Lands verde.f Saamgezwoorenen Bloedzuchtige Ariliokraaten, die 25nen doemwaar-'
digen aanhang uitmaalen. Immers zonder angitiglyk te zotken naar de uiilnraak va»,
Wet en Recht zou de heldere Rede zelf hu» Gemoed verhemen, her haare stem doen hooren e" haare Inlpraak zou zyn Men moet alle eüe Snooden te gelj k , van hoofde ten ftaarte, als Wanden
van Vaderlaad en Volk uitrot-tjen, zo, dat 'er geen overblyilel meer van zy 'r Is waar men
moet God de wraake laaien, en wel op eene or.nüddelyke wyze: Maar is dan de wettige Overheid Gods Dienaaresle met, d.ehet Zwaaid met te vergeefsch draagt, den Goeden ter befcherming cn den Kwaaden ter flrarfe? D„ zal niemand kunnen loochenen! tmme.s wanneer een ben i\ • Oaauwdieven, Moordenaars en Srruikroovers, op bevel van een Capiiein, dien ze als hun Opperhoofd erkennen, op geheele Dorj.en aan. alt, de Inwooners beroofr, u.rplondert, ia wel veelen'er r van tracht te vermoorden, zo ze onder Ma bereik kwamen, heefr dan de Overheid van een nabr gelegen Siad, al lag dezelve ook op een ander Grondgebied, het'recht niet cm dit wreed Gefpuii optcvange» en te (haffen Voorzeker ,aj om 'er zichzelve voor te bevryden , en zouden zPyn1 Gebuuren er hun niet hartelyk voor danken? Ten minnen ftaat het zo eene Overheid vrv het van hunnen Bodem te weeren Wanneer men dan de Onrechtvaardige Handelwyze van ir'illem l en zyn Schelmen-Complot op dezelfde wyze bèfchóuwt, gelyk men hen moet befchouwen , zal men . h.er niet verre behoeven te zoeken, of zy op gelyke wyze ftrafbaa. zyri dan nier, voor denabmnge Overheden niet alleen j maar zelfs voor die Weide rkenden, welke over het Land gefield zvn dat die groote Misdaadigtn zeiven , al waren ze ook 111 den hoogden rang gefield om hnnnpü nnf'' Slien, lerechtVfirT " ^^^l^T^^l
Louw. len zwaarden, Vrind Kielis! En allen die met he» het zelfde oogmerk bedoelen, in, we k eene Stad van ons Vaderland zy ook «e vinden ware; ja al ware het ook in deeze. Men behoorde hen net te verfchoonen: Maar hen ,n tegendeel, als zy Vleiers en Medeftanders van zulk een fchendig Complot zyn , alle -ermogens te beneemen , om het „iet verder tot aaamoedig." Ê of f van een zo g< hanen dienst te kunnen zyn, als tor verderf van Land.en Volk kan tiiekken ±-1 Ik «enschte dar een ledei dit begreep en fdrielyk zou het vergif, waarmede zy alies denken te:
brfmerten, huu-zelven ingedrongen worden, op dat zy 'er aan berfteden. Na, voor deezen
tyd genoeg; naderhand nog meer, Kjelis < Vaarwel, en flaap gcrutt "«zen
Xrélis. Ik wensch u 't zelfde, Louweris! Wel t'huis, Vrind' Groet Diewertje.
t.caruhi », «e Mrt 4c w«o. j. ,7, HiJtüNfi o» dc KcgaMcr* Brctfttaai, u«.nvtluéa», ~



KRELIS en LOUW.
N°. 39. 26 September 1786-
Krelis. jk wensch je een goeden Morgen, Vrind Louweris! Ls het
JL met den Welftand nog in of der? Louw. Ja, Vrind! Ik vaar wel. Hoe hebt gy hec'er raeê? Krelis. Alfrisch, Vrind! Weet gy ook iecs merkwaardigs ? Louw. Iets ongelooflyks. Krelis. Wat dari?
Louw. Hebt gy de Haarlemfche Courant van deezen morgen niet
geleezen ?
Krelis. Neen, nog niet: Wat zegt zy dan? Is 'erietsongelooflyksin?
Louw. Wel ja! maar uit een Hoogduitsch Nieuwspapier, waarin mes meent, dat ook een of ander Beweegrad van Fortuinzoekende Duitfchers, die zich als Vaderlanders of Patriotten, in fchyn nochthans, en welken men billyk mistrouwen moet, de hand hebben. Men zie twee Artikels uit Btrlyn» in die Courant geplaatsc, eens in, en merke.dan aan wac in beide gezegd worde. Hier zyn ze.
Berlyn den 19 September. De Koning komt reeds den 16 deezer van zyne Reize naar Pruisfen hier terug. De laatfte Nachtrust houdt zyne Majefteit in Stargard, en vandaar komt dezelve in één tour tot Berlyn. Dezelve zal dicht voorby Dantzig pasfeeren ; en die van Dantzig maaken ongemeen groote toebereidfelen, om den Koning, wanneer hy op hun Grondgebied komt, hurme on'derdaanigfte eerbied te betoonen. Zy vleien zich van den tegenwoordigen Koning al dat geene weder tc krygen , 't welk wylen Frederik de Tweede hun geweigerd heeft.
De Kabinetsminister van Hertzberg gaat op zyne terug reize uit Pruisfen terftond naar Stettyn en van daar naar Kuftrin, om aldaar in den naam des Konings de Erf hulde van Pommeren en de Nieuwe Mark ce ontvangen.
Gisteren is een Couner, van ons Hof naar Parys gezonden, van daar weder terug gekomen; een tweede is nog daar, en wordt ook eerstdaags verwacht.
Berlyn den 16 September. [Uit een Hoogduitsch Nieuwspapier.] Eergisteren is eene Stafette uit Holland van den Koninglyk-Pruisfifchen buitengewoonen Gezant, Graaf van Görtz, hier aangekomen, die terftond Zyne Majefteit , den Koning naar Pruisfen wierd nagezonden. Men zegt, dat zy de tyding van den Opftand der Steden Hattem en Elburg, den Marsch der Troupen enz. medebrengt.
Men heeft hier berichten, aan welker echtheid niet te twyffelen is, dat de Gelderfche Staaten aan de Heeren Staaten van Holland verklaard hebben, het bevel wegens de Sufpenlïe van den Stadhouder weder in te trekken, of dac zy zich anders gantschlyk vau hun zouden fcheiden , en
V Pruis-



( 154 )
Pruisliiche Troupen op hunne eigene befcherming in Soldy neemen. Het zou ook reeds zo verre gekomen zyn, dac men van de Gelderfche zyde Pruisfifche hulp begeerd had.
Krelis. Dan moet de Koning Zyne Pruisfifche Staaten doorreisd en ook den Dantziger Bodem, of ten minden het aangrenzende van dien, reeds bezocht en bezien hebben; zich in Pruisfen van Stad tot Stad hebben laaten huldigen, en dan in één tour den 26 weder in zyne Hof en Hoofdflad Berlyn te rug zyn! — Het is onbegryplyk! — Hoe weinig tyds zal de Koning dan wel moeten befteeden, om dit alles te verrichten? Als men de tweede Periode , betreffende den Kabinets-Minister von Hertzberg leest, moet men denken , dat hy met den Koning op reis is, en vervolgens Hoogstdeszeifs Perfoon in zyn Majefieits naam zal reprefenteeren in de
Hulde-ontvanging van Pommeren en de Nieuwe-Markt. — Verwarde
onwaarfchynlyke Tydingen, in zo verre! — Men kan het eene met
hec andere volftrekt niet overéénbrengen. Hoe komt de ftrooking
op onze Vaderlandfche Ongefteldheid hierop uit? Den Koning van Pruisfen is een afgevaardigde StafFetce van den nieuwen Pruisfifchen Gezant in den Haag nagezonden. — Dit fpreekt zich-zelven tegen, indien het eenen Opftand van Hattem en Elburg betreft. — Want behalven dac de onfchuldige Burgers en hunne braave Hulpgenooten uic andere Provinciën, liever voor 'c Geweld van den Dwingeland en zyne Ariftokraacifche Burger-Verdrukkers geweeken zyn, met het verlies van Goederen, Huis en Have, en dus geen Opftand aan Vrye Burgers, die voor hunne Vrye en Wettige Rechten ftonden, te wyten zy, maar wel aan hun die met geweld van Wapenen en gewapende Krygsliên, die zy «elven betaalen te ontrooven, even gelyk zy hunne Goederen en Bezittingen reeds op eene onvoorbeeldige wyze gedaan hebben. — Behalven dit Gruwelbedryf, zegge ik, is het onmogelyk, dat de handelwyze van den Koning van Pruisfen grond heeft kunnen geeven tot het famenftellen van die berichten, die men reeds in den Berlynfchen Brief van den 16 September vindt. Ik oordeel dan dat alles wat men in deeze twee "Serlynfche Tydingen vindt niec dan uitftrooifels zyn.
Louw. Ik heb 'er al iets over gedacht. Dan ik heb 'er nog geene aanmerkingen zo over kunnen meuken. — Een Vaderlandfche Vriend toonde my gisteren in de Chronyk der oude Graaven van Holland, Zeeland en Friesland het Afbeeldfel van Willem den Vyfden, die men den Krankzinnigen noemt, om dat hy toonde in zyne Graafiyke Bediening het fpoor van Kennis en Vernuft byftcr te zyn. — Men weet dac dit Boek onder den Titel van Korte Befchryving van Oude enNieuwe Regeering, door Scriverius is opgefteld. — Maar om op Graaf Willem den Vyf den te komen , en eene Vergelyking van hem op onzen tegenwoordige Stadhouderlyke Willem, den Vyf den te maaken , dacht het my in alles niet vreemd te zullen zyn, om den Laatften in 'c geval van den Eerften te befchouwen. —■ ik had aanftonds de Vertaaling der Latynfche Verfen onder des Graafs Beeldcenis in 'c oog. Zy zvn deeze:
Ik-



( 155 )
Ik, uit den hoogen Stam van Bei)eren gerezen,
Heb Henegouwe als Graaf, en Holland geregeerd; En had hierdoor (zo 'c fcheen) gelukkig mogen wcezen,
En hadde d'Heerschzucht my niet, al te dom, verheerd. Hier, hieruit is my eerst, al 't ongeluk gefprooten;
Hieruit is — maar ik zwyg: Ik weet myn misverftand.
Nakomers! nu de dood myne oogen heeft geflooten!
Ei! dompelt dit, met my, voor eeuwig, onder 't zand. Op het leezen van deeze Verfen , dacht ik eens kortelyk de flegte handelwyze en de uitwerking der Krankzinnigheid van dien Graaf Willem, den Vyfden van dien Naam te overloopen. Ik zag dat hy de Zoon was van Gravin Margriet en dus ook van Keizer Lodewyk, trotsch op zyn afkomst. (Zo is ook onze Stadhouderlyke Vyf de Willem.') De Graaf was gehuwd aan Johamavan Lancaster, een Engelfche Prinfes: (hier is eenig onderfcheid in, die men nochthans wel te recht kan brengen, en nog nader, om dat de Moeder van onzen Willem een Engelfche Prinfesfe was.) Men wil dat de Engelfchen Graaf Willem, voor zyne terug, reize naar Holland met zyne Gemaalinne, eenig vergiftigend Kruid hebben ingegeeven, 't welk hem de herfenen ontftelde, verbyfterde en krankzinnig maakte, zo dat hy in zyne dolheid den Ridder, Heer van Wateringen een Slag aan 't hoofd toebragt en hem dood deed nedervallen. (Of dit Geval geheel toepaslyk op onzen tegenwoordige Willem is, zou ik niet kunnen waarmaaken. Dat hy door het Engelsch Vergiftin zyne denkbeelden gekrenkt is, fielt wel een ieder vast; maar hy heefr nog nooit Ridders dood geflagen. Wel heeft hy het de Burgers van Hattem en Elburg trachten te laaten doen , door gehuurde Bezoldelingen van den Staat;— met verlies hunner Goederen, zyn zy 't echter nog ontkomen ; — (Hadhy den Heer Capellen tot de Marsch echter eens voor, God weet het! of hy niet alsdan het voorbeeld van Graaf Willem in den Heer van Wateringenbetreffende deezen Patriotfchen Ridderzounavolgen !)— Dat Graaf Willem het geheel Land in Oproer ftelde, en met inlandfche Heeren Twistmaakte is zeker. Men zie de Gefehiedenisfen van dien tyd. De Carmeliet '■Jan van Leiden zegt, dat de Graaf zyne Oorblaazers had,— de Kantteekening noemt hier Jan van Arkel, om hem tegen Utrecht optehitfen en den Bisfchop uit te eifchen : (Dit flrookt byna volkomen met de handelwyze van onzen Stadhouderlyken Staatsdienaar.) — Het eenige ontbreekt 'er dan nog aan, dat hy niet met den Graaflyken Willem gelyk fta in Straffe: Want deeze werd om zyne Krankzinnigheid te Quesn'oy in Henegouwe in een welbewaakt doch verlustigend Oord geplaatst, om 'er van izyne dolheid te bedaaren; en onze Stadhouderlyke Willem Iaat men op het Loo 'er nog in voortgaan. — Indien dit laatfte ook des laatftens Lot mogt zyn, ('t welk niet zeer te bewonderen zou weezen;) dan fton:den deeze Twee Naam- en Getalgenooten in Naam, fchoonnietin Ampt, met elkander genoegzaam als in Wanbedry ven, juist in Straffe gelyk. Onze Voorouders hadden evenwel dien Graaf maar 7 Jaaren tot hun Ti-
V 2 ran£



( U« )
«n , en God weet hoe lang zich onse«tegenwoordige Willem zich nos als Dwingeland zal on. ^ ,77 L-3t i «hl«uuh« volgende Dichtje, als by vergelyking van dat men Graaf Willem dea Vyfden in den mond heeft gelegd eenSivoorleezen, om te kunnen dienen, na het orerlydc" van onzen Sradhouderlyken Staatsdienaar, zynen Naamgenoot.
Ik, uit den hoogen Star» van Nasfau bly herreezen In Ampten , »eb gepoogd te heerfchen ! — Geregeerd ! —
Ik, mogt niet. — Naar myn ftaat kon ik geiukjig Tvcc7.cn, Had heerschzucht over Volden Staat my niet verhoerd?
'k_ Was dom en tretscb 1 — Myn val is hieruit voortgefprooten. Had lk,ter reeheer tyd myn fchendig misverftand —'
Myn Eedvcrzuim gekend, myn. hart voor Pligt entftecton,
Myn Stamrecm, dien 'k, verried, lei niet mei my in 't zand Dit derhalven, zou de Nakomeling mogen leezen onder het Pourtrait van onzen tegenwoordig hoewel in Krygs-Ampten te Lande reeds , om zyne Moord- zuchtige, tirannige en aller ongehoorzaam!^ handelwyzen , begrippen en wanbedryven door Hollandgcfuspendeerdtn Sraars-Dienaar Willem r
den. — Maar genoeg hiervan. Laat ons voor het oveiige denken wat het Volk, wat de Natie in Ju
hachlyk Tydgewricht te doen ftaat. De Verbreekers van den Band der Unie moet men fluiten a hem aan 'r. Hoofd hebbende. Wy moeten op onze hoede zyn. Een verbitrerde en verbyfterde Groo r Dwingeland, aan t hoofd eener faamgezwooren bende van fchenzieke Edelen is niet te vertm wen. Het is 'er reeds toe gekomen, dat men riet te waakzaam kan zyn voor onze Bezittingen Z
Goederen, voor onze Levens, voor onze Vryheden, Voorrechten en Welvaaren Hierrnth
hooren middelen, om alle die dierbaare Voordeden, die den Mensch het Leven in eene one floorde rust flytende, kunnen veraangenaaraen. Derhalven; om zich in ftaat te'ftellen vani geheel te behouden, moet de Natie, vooral in deeze groote Stad, en uit welket Welvaart de ó nngfte Iuwooner zyn Burgerlyk en Huislyk beftaan moet nekken 5 deihalvcn zeg ik morr ? ieder het zyn Pligt reekenen , om iets van het zyne, naar zyn vermogen, hoe «ering'ook tebrengen, om zich niet eensklaps van alle zyne dierbaarfte Rechten en Vryheden" Voordeel'ei ƒ" Noodwendrgheden des Levens verftooken en beroofd te zien. — Dat het Geld de Zenu alie Onderneemingen en Uitvoeringen moet zyn; dat het weinige 'er van doorgaans groVen goede Zaaken kan doen tot ftand komen, en met winst om 'er veel voordcelen door te geniet weet elk. Maar moet het dan ook met dienen om dit doel te bereiken ! Een verwoedde »2 maakt fcheunng, tracht als Dwingeland te heetfchcn , wenscht de Beurs van Amfterdam met c * zien bewosfchen, om dat hy arme Stedelingen fterker dan welvaarende zou kunnen vérdrotl«i en hun den voet op den nek zetten. Kan men dit niet keeren! _ Voorzeker- Zy die de w penen reeds hebben aangegegord, cn nog verder zullen aangorden om den verfoéilyke'n DwanrTrn affchuwelyke Overheerfching in hunnen reeds begonnen loop te fluiten, behoeven onderhoud • • moet een Kas met genoegzaam toereikende Gelden zyn, om hen te onderfteunen 4 'er moer pm™ "a worden voot Krygs- voor Mondbehoeftes, voor Huisgezinnen, voor Weduwen, voor Wee,™ voor meerdere ongemakken, tegenfpoeden en nooden, die men billyk mag aanmerken 1' onvermydelyke gevolgen van den beklaaglyken rampfpoed, ons onderdrukt Volk en v,/
land, door een Bezoldigd Kt/gshoofd en Staatsdienaar zeiven berokkend Om h
akelige gevolgen dan van ons en ons Gemeenebest aftewenden, zal het immërs noodig zvn 5*' wy, een ieder voor zich, zo weinig of veel 'et toe contribueercn als het in ons begrip tn har'r li geeven is, dat wy nog kunnen doen , al ware het voor iemand, die niet meer kon doen SeStalSl gulden in 't iaat, en dus ook by de Intekening in het Nationaal Fonds, reeds genoeg bekend eren zo veel. Uit deeze Bron kan de goede de Vaderlandfche Zaak het allerbest voortgangheh' ben tot herftelling van Wetten, Rechten, Vryheden, Rusten Eendragt, regen stilt verdëfvew-
handelwyzen , om dezelven te vermelen. „ Het is dan uw eerfte Burgerlvke P1,V, „
„ achtingswaardige Stadgenooten , hierroe ée'n moedig bereid re zyn. Indien g'v üe<,,« L V "C „ der Rede hoort, zal zy voorzeker uwen Pligt daat roe opwekken en uwe harten den feVel.v£n „ indruk er van gewaar doen worden, betracht door dit middel uw eigen heil, en EV zult in l. „ welgelukken der goede Zaak ook uw Geluk erlangen." S * gy zuit het
,e zéggen ?NietS " Wamduigci ' Vrind Louwciis 1 ~ Hebt 8? «• ook nog iets merkwaardigs louw. Voor ditmaal niet, Krelis!
Krelis. Dan zal ik de weg naar mynent opneemen, De avonden worden al wat "donker De Wegen zyn ook met de Kermis vol gewoel. Ik zal maar zachtjes naar huis wandeler e. dua, wensch ik u wel te vaaren. Slaap gerust, Vrind ! "«"aeren, ea
Louw. Ik bedankje, Krelis! Insgelyks Wei t'huis, en de groetenis aan Grietje.
" «edmkt ky de Kits d< Wed. J. -AB EGMONT: op dc Rc«aE«, B/eêftraet. BlBta^



LOUW en KRELIS.
N°. 40- 3 Ottober 1786.
Louw. oeden Avond * Vrind Krelis! Is 1 D0S wel met de Gez0Bd"
I T heid '
Krelis. Het is 'er nog wel meê, Vrind Louweris! Wat koomt gy my
VeLoauwn?Ik heb weinig ftoffe tot grond van myn verhaal. Evenwel kom? het mv zeer byzonder voor, dat de anders voorheen altoos VryheidHevende Frïefche Staaten zich in het tegenwoordig Tydgewricht, nu zy 1 ;!n.rrnVpRf den vrven Burger in hun Gewest de hand moesten bieden,
«ft«ffi weinis in- r"egrip;e ver,fc5illen met de
Ariflnkratifche Oranie-Participanten, die zich voordoen als Souveremen; Ai ,n dazv de Souvereiniteit des Volks trachten te verbeelden, Zlr volftrekt op zich zeiven handelen als de Oppermagt over het Volk e IT mnt den Eerften Staatsd enaar aan 't hoofd, die zelf het er
VreHs Met deezen heulen de meeste , en gelyk men wee , kwalykrfpnkendë Leden der Ridderfchappen en Edelen, wier trotschheid alleen «hecht is aïi de grootmaaking des Stadhouders om ten koste der Burgerfvke Belangen, hunne eigene Belangen te bejaagen en den buit, op VaderUnd en Vryheid te maaken, met hem te deden: En zo gy my gelooven wilt VrinVd Louweris! Ik verzeker u, dat wy een Engelschgezinden Stadhouder hebben , die reeds voor den Engelfchen Oorlog overlegd heeft Ï S , andere geheime Zendelingen van wegens deszelfs Neef Koning GW den Derdeiien zyn ten onzen bederve gevormd Ministerie, ?n£ RenSek in den grond te bederven; waartoe 't Ontwerp allereerst onze Repub ^ m ue g Veld.Maarfchalk Louis en Yorcke zeiven , met megdCeVw° ?tenvan den onïangs ten Scheol gevaaren Wolfenbuttelfchen SecreïS SiSta en den nog leevenden Vreemdeling Larrey, Geheimlchrytans *ei™tff e"J% y„fdm° en waarin toen verder eenige Edelen en Ridders IZ betrK t waïrïoe omkoopingen gedaan zyn , om zelfs de Admi-
y, f f/fnlWien en Raad van Staaten, Beftierders van Land-en Zee.
T£T l™T&*™ en dubben, op dat alles werkloos bleeve, cn de
•'» In Reoubliek, te gelyk met deszelfs Welvaart, wierde op-
G1Xrd aan den Cötftèn Vyand der Nederlandfche Natie, aan het
femaderlyk EngefX dat al.coen en zelfs nog heden onzen ondergang verraaderiyK 11, t, , yan onzen kan(. ZQ fl bedongell
l°refe blSfd V?iend van Vyjden Willem en zynen Gelderfchen, Veeulfchenl Utrechtfchen,. Friefchen Aanhang, enz. — Ik zeg omkooSnaS door de Engelfchen, en welke, waarfchyniyk, nog plaatsheb-
v 3
1



( 158 )
Staat».Regentes, als de besten uitgezonderd wordende - ff„ Jnn, u Nieuws- en Dagpapieren zouden dan tip nnrl^h, ■ £n zulke beste en de by elk Weldenkend Vryheid cn W h ? ■mgC AmMdamfche Hangfche7Leugen. en Laster-CoJanten ^yl —^^Z atSc^Me wens! twyfel 'er niet aan, of de Samenfteller, tlJT Y' Xnnd Lou" ren ftaan in een naauw verband inefSeden v/n dle jwee Dag-Papiegen het Welzyn des Vaderland.?.^
't Is waar men moet de Vryheid der Drukoer, in h„7i j fchet"e- —beteugelen: Maar waarom betoomt men dan deiel Jl l'f ?r31' niec terwyl deeze van die zelfde Vryheid een defeJProv,Dciën' ken ? Is dit geoorloofd ? — fier ^ nee^ /ëf h?y/^°nderinS maa" daar, met de flegften aan te houden n h if edtdleuitMIlde",1g het niet meer dan billyk d« de Staaten dee-r P° Verb eden' dan if verbod geeven, om die enkele t 2!P n ^ een vincien, daar dezelve verboden zv F nf« ,f?r f Pap,%en 'P^dereProzendinge toe te laaten. Zie daar een s'oVverein Rech^^f 5™^ „7* worden tegengefprooken. Dus zouden rfan ,, V d« door niemand kan
Haagfche ogfangdefe Nieuwspapieren S
ger andere Provinciën verzonden m wo 1? Sf ieStaateD ecni* fchikking der Drukpers in ons; vrye HolTanrf nnt sof dle Heeren overde onder welk eenen Naam deze ved«ookSomen W3C > ZCg!en, hadden> zy het dat ik de Groot-Mogende VerLénwonrdi. * ^verre Volks Souvereiniteit vooruit loope j^dif ee^Patrfo fnhf Ho1 a?ds VT** dig te zyn. Dus zou men ftaat kannen S
ons Gewest, en echter zou men wel de Saff'v^ f ï?fleid -hier in anderen kunnen bekomen; want in Hofinrhln u dellb1eratiën der punt der nooit volpreezen Drukïuna? Geene%a'"^^^^etmiddenvincën kunnen de vrye Eriefwisfelmg beletteS Tn^nVnT Mdere Pr°" noegCopyen krygen van den geheele! toedÏÏJc' deS d zou ™° gevincien, al dacht men ze ook ten allerdienrfJ„fiTZadlce" In andere Pro. heeft 'er hier g«legenheid toe om dJor ife Me» onze Bondgenootfcnaplyke Vrienden wederkéerfi tl ^ukPers ^ aan lang de Bnefwisfelinj? onderhouden wcïd^ zo blyven, of zo 'er meiueedige Schurken «nnr-- „n r °> ?ngekwetst willen doen ftremmen, dan zal men" nllhL If', d,cdeze1lve zouden «ellen om zulks tot ftraffe dier meTneedieen ? *rl ^f m üaat k"™en dachten ondertusfchen alle Regentèn m fr w5 re,rhlD-d^reI?- — ^ch! eigenbelang, niet voor hunne^g^
anaar volgens hunnen Eed voor 't Welzvn vin K en ^urgerdrukking;
Krelis. Het v^re te wenfehen : Gelyk ook 15JeTd ° k. * ^ Yader]and. keerddenkende Kerkelyken megi hebben. V o o ^^^^ «"Mige ver-
d.kkwanten, als ook een Scheveainger Boetbszuir-r S i1* en 3ndere Pre' Zand wilde bedekt hebben, als een Wonderwel wel met Oranje-
fa) den Haag verliepen van die kleur gaan koopen en de Sh,"",aa",eS die 'er woonen hunne Netten wel van Oranjekoord gouden wil lenf/rnS JCS van verfchen Haring
Smet.



door m.ddel van de Rede rerder kan'in treffing kernenzal m^ h,f„" «bT1" lk^n genoegen om hunne Naamen en de kwaade Zaak, voo?'wekJv S,™ R^lD ZelVe u te melden, Vrind! Waarenteeen ook vrrh^rZll zy durven uitkomen,
voelens dier braave Leeraa^ ^0rden de Naa™n en ge!
Het groote Grondpumde G loof onze Ke ke o»T ^" Vader a"d»een8n! mogend Opperweezen gevestigd, gedoog Smer's niet L Zn ™*^"*, ïï? A!ver" fchikking vast Helle; want dan zou men! even lil diV&S!!^^ V°0rbe' kunnen laaten woeden, zonder Voorbehoe^i^f „fK M"i,°"ietfnfche N"t'e, de Pest tegen te gebruiken; en* zo zou men eveneeS de UrZ enT^^ M'dde,e° 'er ergerCabaal, meteen Dwingelandén Tiran aa. 'r t n ^verpestende, ja nog God voorbefchikten Raad e?Hl3d!p.lfïï, ™ NeSSd, VdÏÏe^ï "Veen "S Du gelooft niet één rechtgeaart Leeraar der HefvSde kerke V'h^^' het tegendeel u leeren, moet gy houden fzo nïpt vnnr «nt ,7 f f"^ ^y dan» dle de Kwaade Zaak) voor PropbeeteS hl m ,Tfelfke Vooronders van minde voor afgeweeken Ve vt 1 h Po "'^ Jd",aIeD °m te Iieëe"> ten . der Waereld m^lief"ebbenIr, e Jerevan GrinZfv^i™^ M**"* Vleiers zyn, en Kusfentjes leggen onder deOkfeln rfit r Va,erIand» d,e Vorften-
heid, maarden de Waarheid-ze"^ & -ï« dcf wfar-
- .nen naam noemden, maat hét te vetbloemen deuA nift' ntn^ ' " Zy het k£aad n°S ^hunhunne Zoooen , veel Aegter als Heli dtTnoo^L^ Zy flegte Vad«s en de ftraffe d« Allerhoogften daarop nog zeid^TS"'/ «Êm,^IT" Van hunne z°"d* Dan neen! zy doen ook dit niet, zy ftellén hunne /?f,ff5„ ' w" *"d * «.«
■ Pnnfen, fchoon zy volftrekt moesten weeten^^£&™n A ;"?""«"« °P «enfehen, op , .d.e op ƒ>„•»ƒ« t,mr«™, , x,/„,cA ,„ ^ynenjm Ifle ? F rü?%JV FD de"dige Dwaas is,
hand zullen <.„>.„„, of breeken , sÓ dat v nime t ir 'LTvfc l^T y?'2""' *"» * een Afgezonderde van da Getrouwen in de, Lande ULlll l dCfe ^eerlar» die zich als 'fs een verblind mensch, veriuifleri rf..r ,„',S*f' ' anders aanmerken
.*/«</. Lri*//**. Ar Dekken doen veel — «rr i ^'ï*fr*"rf *. behooiende lot die
Zy denken dat de Godsdienst door Dwang mo« or7r,ftrn„^ / "1 °nS dieibaar Vaderland, juk eens Alleenheerfchers moeten draagen " en hu.^i" ^ het geheel Volk hec
mede , dat zy dan ook dezelfde Rol van Tto schhèkl in df * t^ 4"^ fl'eclen zich '«
' zonder tegenfpraak zonden kunnen en mw™ i u / , frk zouder' fP"len. '
hedroogen^vinflen, — Me„zou e op é ? A.riW Ulee/V ?lV°Uden " H$ ondertusfc^ 1 «n. .^^«f "°eid van onze Samenfpraak beleu n het or?. ,1 wed" r.'^" V""kn- Maar V» <■ weldenkende Hervormde Christenen , en allé die vkh ■,urt '\ h°°P en weu4ch dat alle
■ deugdzaame Burgers gedraagen, in aanmerking!. Chns enen en te gelyk goede en geheel VaderlanS een' red"! Tie" en ^ TftLTI schTTm 'n A1«eraee" gevaa/voor het
-wankelend Gebonw der dietbaarf Vrvh.lH .„in eiscnf> om a'Ien Dwang te weeren , en het lletkrach.dadigfte te hclft™tl^\^^ en Gerechtigheid 'zy™, ^
te behoeden of lieret, na" den alletmoed gftën tegenweer hLre, \Hra„°PvhM? BelM8"« doelen hoepen van haar verblyf grootmoedie te^fnenvün " a- i • VyaDden. onder de FuinJanger te befchermen ! — *, Laat aar Bedd ut h« f" ,h", mogd>'k mo8te bet Landgenooten , dat dit waare pJudiJt ,, "et hart gedrukt zyn, en duit nooit, 6 Braave
• yordeV' Werkt en Bidt , en h kftH " e" |j« Gemeenebest o„ X
dtukking e„ Geweid zégep«alea. «Wlyk ?yn dat Omeshtvaardigheid, Tiranny, Ver-
Xrc-



f »«•)
Kielis. ïo noot lk u, mvn Vri«d! 2o tv>.t*t ea *» Wie 't zy, of Ke.kelyk-, ut H; h tlkk ,
Zo dia zvn ovetleg de Vtjht I • («*»»«« ■ — . hv 2iuw' van in haai 'i Beeld d«« Godheid n«t «e ciVenren. • L? öntewnVo™ eklyk, dat men r/n niftCa halt kan veilgenen ! Wilt gy '« Want immeis i. het «Wg^'i ^ * dt WMJfctU - op Recht, op Eed,
.dwaalingen in vinden, zy zyn et a'""5: ™lt ,f fa ^Jch,, ly mCe,eU, of alle gevoel van
op Pligt V»%ër* vl™ " vSn ^didïeo." rit hunne hanen gebannen hebben die duiven
Deugd , van Rede, van Flig:,jan u ^ ^ ^ wu _ he{ kwa;ld d
zeggen en ftaande houd :n dooi b'y*D"™ bevrcsti„en. Maar immeis » >.r -vrucht voor don ^echtleugen wootde», en fchend.ge uitwerklelen ^«"'S^^ Wanneer de Zachtmoedigen alles in het vaardigen lmme.5 " 'r «" ühunne zachtmoedigheid het Geweld te verhinderen; zal God, onze werk hebben gefield , om dooi nunne *' , & vl hy dtn Zachtmoedig*» vreugde op vreugd. God, de God van S«d«Un£^ let den Bespotter uit zal lyn , d«
ral doe» hebhen-, maai T,r« ten ad, al« XXIX so.
.nfftadniikiU ■waaleen, zullen zyn ung» V" ^mtyds lpot gy zelf wel eens. iouw. Nu fP'"k\fr'nvI zo^T « gel eft te noemen, zal op geen andete gtond dan op het Xrelts. Myne fpottemy . ao 87 zogenaamde fpotiernyen, en nog meet door de
ernftige fteunen. Ik zou met veo beelden my g ^ w£, ^ d was om delgdyke
uitfpraak det Waathad-zelye kunnen geuan^^ , ^ ^ ^ d ge_
fpottetnyen te mogen g*"uKe"- f otten tó Ry meent dat ik fomtyds doe., Maar, Vrind'. Gy "°eg wael"bekernn- O.Tdeitusfchên, ee/gy vettiekt, zo fta het my v.y u nog eene viaag te doen. T°ls. El" welke bewoordingen het Gebed van den tegenwootdigen Stadhouderlyke» Engelfche»
Neef Ki'ng George wel moogt^f e^ d Hollande„ geen Formulier van toegezonden. •Louw. Weet ik het? Mett heeh. er de tip^ | van wel willen weeten. lk
Krelis. Dat u zo; maai J »'1 «■ a»« «■ | « vol ens de„ ATOnd- of aW
heb ae nooit gehooid, L«w?J*;,V£i'^ een geheel groot Vel, „ dat de Gtoote
T„t van W«..een G*«6^dt nog niet gtheel vergee.en heeft, dat de
Monarch, (de Koning vanr ^oot-B "unn^ WRje *beweeze&n htth in den laatfte.. Oor-
Stadhouder zulk een grooten diens: a«. bXtede ui te zeilen , tot dat Loid Howe tyd had log, toen hy de Hollandfc^ b die yan Brest ,e voegen. — En
Tt -°renedUalleen"IIoo«aak" waarom de Stadhouder tot een Slagtoffer moet gemaakt: worden 1" ui..,:-, Van de Engelfehen zelfs, in een openbaar Nieuwspapier [de Len- ■
Zie daar een ™^ï^l*^ $■°°-»*k is vaa hct mis!ukken ^ Expeditie naai Bres,. , Aon Even.ng-Pest) dat de■ S$houad slagtoffer van zyne Ongehoorzaamheid aan zy- ■
J-n is hy daarom een Slagtötteaan y vaderland en aan de Nat.e, d.e nem betaalt, ,
„en Souveie.n, van zyne Trouwelooshe.d a y ^ ^ , Qok fle r
en van zyne Venaadery aan J" » a^'S ^eft loeii<.bragt. Wat verdient zulk een Amptel\t fêi*n^l$«^W^«**^* stilet wofdt van de rechtvaardige Wraakdess Kemels en dei Natie ? . d Engel(chen «lven thans met wel gespende oogen eens zie,
Dat men uit deeze Bekentenis ast b , dielbaai blofd 0nzer Zoonent
Wie de ooizaak van hetjetderf o«e^ Jdad;™dmirai(1.Gene,aal vertaade Natie is geweest ! en Bloedverwanten, door een £ Maan°keBn.n > nu >er n;et meer op Zee te vech.en va t, dat die. Laat men nu de oogen opener, en eiKent • u el kea aaohang, thans als Capitein Gene-: gru*elyke Titan en Gew^»"'j| "« ^y*™'Zte heJft gedaan , om ten voordeele van Enge, raai even zo poogt te werk te gaan ai V d h> hee! -s Lands Welvaart en Viy,
land, en voor een gederi e woy»e »in Nederiand te worden, en ieder Burger Slaaf te maaken.. heid op te offeren , om Alleemieencit« j Rechtvaardigheid , dooi welke .edei braave Vai
Louw. Dat gedoogG»dh«d. noen ^ K|di$< lk gIoet u. Slaaf
derlandei zich gevoelt bezielt te zj n.
geKtelis.LTk leg°le'dank , Louwelis ! Ik wensch je alles goeds! Wel t'huis en de gioeteni, aan Diewerije. • ■ .—
"Gedrukt bv de Erve de Weduwe JACOBUS van EGMONT: ^earuKt oy ^ ^ Res;uliers Breêilraat, te Amfterdam.



LOUW en KRELIS.
N°. 41. 10 Oétober 1786.
Krelis. Tk wensch je een goeden Avond, Vrind Louweris! Is't nor JL welgefteld met de Gezondheid?
Louw. Al redelyk, Vrind Krelis! Hebt gy het 'er ook zo meê?
Krelis. Juist, Man! — Wat zegt gy van de tegenwoordige-Zaaken?
Louw. Wat zoude ik 'er anders van zeggen, dan dat de Volks-Majefteicfchendende Toeleg van Eénen Trouwloozen het lieve Vaderland in repen roer ftelt, om het waare Grondgeftel van de met der Voorvaderen Bloed gekogte Vryheid te vernielen om alleen te heerfchen, geheel het Volk van Nederland het yzeren juk der Slaverny op den hals te drukken, de Oppermagtige Vertegenwoordigers van dat Volk den tirannigen voet op den vryen nek te zecten, en, fchoon Knecht, over zyne Meesters als een trotfche Dwingeland en Geweldenaar te gebieden. — Men fchryve de rampen, die .de zeven verbonden Gewesten al federt agt jaaren zyn overgekomen, nergens anders aan toe dan aan de haatlyke Gedraagingen van Willem den Trouwloozen. Hy immers is het alleen, die onze Welvaart heeft trachten te vernielen, door zich te verftaan met zyne Engelfche en Brunswykfche Bloedverwanten, om onze onéénzydige Gewesten in eenen Oorlog te wikkelen, dien hy overlegd had met *s Lands Vyanden tot Verderf van ons geheel Gemeenebest te moeten ftrekken, op dat hy zyne hoogmoedige Ontwerpen ter uitvoeringe mogte brengen, met het Volk te willen doen gelooven, dat deszelfs braave Vertegenwoordigers een hoop Schelmen waren, welken zyn Engelfche Vriend Yorcke reeds ten Schavotte verwees, en op wiens helfchen Eisch de Godloozen Willem gereedelyk Amen zeide. — In plaats van zyne wegen te verbeteren, te bekennen en te erkennen dat hy gruwelyk tegen God, tegen zyne Heeren en Meesters, tegen het Volk en Vaderland gezondigd, heeft, ftapêlt hy nog geduurig gruwelen op gruwelen, en vermenigvuldigt de wreede gedachten zyns harte, om de Onnozelen te vernielen, de Verdrukten te berooven, het bloed-, het zweet en de traanen der Armen, der Weduwen en der Weezen als een fmaaklyken leschdrank voor zyn door helsch vuur ontftooken Hart door te zwelgen, en fteeds het onrecht in te drinken als water.
Krelis. Zo is het, Vrind! — Willem de Vyf de is een van die Godloozen by uitftek, die den Vloek verdienen van het geheele Volk. Maar, dewyl zyn en der zynen weg in de donkerheid is, weeten zy niet waarover zy ■[truikelen zullen, Spr. IV : 19. Op deeze wyze zyn alle de handelingen vab. den Stadhouder als Capitein-Generaal zo wel als Capit.Admiraal geweest • zy zyn gemerkt met een geheime verraaderlyke Verftandhouding met de Britten, onder aanduiding der Schepen die op de bevélen des Opper-Admiraals by enkelen, of op het meeste by twee te gelyk, zouden vertrekken" om ze één voor één den. Vyand, te vooren verftendigd vanhuane.beftem!
w . ' mings-



( 162 )
mingsplaatfen, en van hunne ftreekhoudingen, in de Moord- en Plonderzieke klaauwen te doen vallen; gelyk het ook wel zo gemeend was met de geheele Vloot ter geleide der Schepen naar de Oost-Zee, welke Vloot mca met drie Schepen, zo van de Maas als Zeeland, nog wel verfterktzoukun nen hebben, en dan ware de Zége op de Britfche Vloot onder Parker zeer zeker geweest. Nochthans miste hierin het Verraad zyn doel, tot zo verre, dat het onzen geheelen ondergang niet heteft kunnen bewerken Het gene er gebeurde had de Opper-Zeevoogd niet voorzien. God weet boe zeer hy in hoope van geene bevélen tot den aanval gegeeven heb. bende, naar tyding verlangd heeft, dat de Vyanden zo Oorlogs-Vloot als Koopvaardy-Schepen, gelyk een onnozelen prooi met zich zouden hebben genomen. Dan de braave Zoutman hield Hand : Kingsbereen moet een weinig acht geeven, of de Schepen wel in orde gefchaard waren terwyl hy door zyne Krygsoefening doende Manfchap van de eene plaats tot de andere zeilde, en dus aan het Gefehut der Vyanden zo met ftandhoudend bloot ftond. Evenwel de geheele Vloot was in een welgefchaarde ry; Zy vocht — zy vocht met Leeuwen-moed. Het oude Heldenbloed gloeide in de aderen van een ieder der Scheepsbevelhebberen en van het Scheepsvolk in 'c algemeen; — dit had Willem niet verwacht: Want toen de dappermoedige van Weideren voor hem verfcheen met tyding van den toedragt des Gevechts, was hy reeds in den voorbaat met hem (het Weezen van Willem ftond vrolyk!) te vraagen• 3, Wat brengt gy, Graaf! — Is de Vloot geflaagen ? — Ja, Vorst' (was het antwoord) de Engelfche!— „ Zy zal doch niet geftreeken heb' ben i — Zy nam de vlugt, en de onze bleef in ordre de Bataille. — Nu bravo! ik zal het vergelden." — Men zegt 'er dit van, en leefde dl heldhaftige, doch ongelukkige Graaf van Weideren nog, men twyfelt niet of hy zou 'er een ongeveinsd en oprecht getuigenis van geeven. Tuist even als Willem zich hier gedroeg metgenoegzaame blyken van den Vvand toegedaan te zyn, heeft hy zich ook in het geval van den weêrhouden togt van t naar Brest beftemd Vlagdeel Hollandfche Schepen gedraagen Hy hield de bevélen zyner Meesters in, en liet zich kwanswys zeglen, dat de Schepen noch Mond- noch Krygsbehoeftens, noch Zeil- noch Oorlogstuig genoeg hadden, en door deeze voorgewende gebreken, beo eene Onderneeming te loor, die al de Eer van Holland zou berfteld kun aen hebben, door Engeland te dwingen tot eenen Vrede, die het met fchande zoude hebben belaaden. — Wie anders dan dezelfde Trouw, looze Willem heefc de onbepaaldheid der Convooijen, zoftrydigmetzvne onwaardige oogmerken, tegengeftaan ? Zyn alle zyne Handelwyzen niet cnwettig, onrechtvaardig, meineedig en pligtverzaakend?— Menmoe<t volftrekt blind willen zyn, indien men zeide dat zulks niet blykbaar was ■ De fmertelyke gevolgen 'er van hebben ons klaar genoeg getoond, welke" de Ontwerpen zyn geweest, waarop de verfoeilyke begeerte en oogmer* ken van den Stadhouder doelden.. . >
Lom*»



C 163 )
Louw. Immers, Krelis! kan men dan genoegzaame gronden vinden voor den uoodzaakiyken tegenftand, dien ieder Regent, Burger en In gezéten verpligt is te doen, ter verhindering van die heifche aanflaeeni zo geheim door Willem en zyne Medeftanders genomen, om alles wat hunner Heerschzucht in den weg is, teflechten, te vernielen en uit te roeijen. — Met hoe veel recht hebben dan de Hollandfche Volksvertegenwoordigers niet beflooten de Stad Utrecht te befchermen tegen den (zo men meent) reeds bepaald geweest zynden Aanval door de Demonifche Raadsbefluiten op het Loo? — Gelukkig, dat onze Landsvaderen 'er weêr fpoedige maatregelen tegen genomen hebben, welke die van de Antipatriotfche Party, met den Ongetrouwen Staatsdienaar aan *t hoofd, hebben weeten te verydelen, en de wegen der duisternisfe ontdekt, zo dat de Godloozen voorzeker op dezelven zouden ftruikelen, ja in dezelve vallen, wanneer zy verder ondernamen hunnen helfchen wandel 'er op te rigten. Men heeft gezorgd dat de Wysheid dier Snooden te niet is gemaakt; dat zy hunne kwaade natuur paaien zien gefteld, dat hunne trotfche Ontwerpen in rookzulJen verdwynen; daar alle hunne overleggingen " uit hoogmoedige gedachten famengefteld, aardsch, ja duivclsch zyn* Men moet echter daartegen op zyn hoede zyn; want zy rusten niet voor dat zy kwaad gedaan hebben, flaande alle getrouwe waarfchouwingen in den wind, en fpreeken als uit de hoogte. Zulks is zo klaar als het licht der Zon op den helderen middag te zien in den Brief van Willem den Meineedigen aan zyne Souvereine Meesters, de Heeren Staaten van Holland en Westfriesland, de Hooge Vertegenwoordigers onzer vrye Provincie. (Deswege hebben onze Vrouwtjes iets gezegd in haare laatfte Byéenkomst, en men kan 'er nog nadere en uitgebreider Aanmerkingen op vinden in de Extraordinaire Oprechte Nederl. Cour. van Maandag den 9 deezer, die by Schuurman is uitgegeeven.) — Het fcheelt maar niet veel, of de taal van den Veldheerlyken Bezoldeling aan zyne Hollandfche
Betaalsheeren luidt dus: Wie heeft u My tot eenen Raadsman gefield?
„ ó Willem! hoe dwaas zyt gy! wat nut geeven u uwe trotfche Denkbeelden? Op welk eene magt vertrouwt Gy? Gy ziet en kent Uw eigen heil niet. Gy haat hen die U beftraffen in de poorten, en hebt een grouwet' aan hen, die oprechtelyk fpreeken. Gy fluit uwe oogen, om verkeerdheden te bedenken, en byt op uwe lippen om het kwaade te volbrengen. Maar in de daad Willem! gy dwaalt, en zyt reeds verdwaald. De Magt des Boozen heefc geheel uw Gemoed in bezit. Ach! mogt gy U nogfchielyk bekeeren van uwe booze wegen !
Krelis. Hy is een Mensch, en niet meer. Verre zy het dat hy een Gezalfd Perfoon als Oppermagtig Gebieder zy. Hy is ftrafwaardig, wat meer is: Hy heeft zyn Eer, zyn Eed, zyn Pligt verzaakt, en byniemand uit de oudheid zou men hem beter kunnen vergelyken, dan by den Bastaard van Jerubbaal of Gideon. Deeze vermoordde 69 zyner Broederen, overmeesterde Sichemj en joeg deszelfs Burgeren oyer den verraaderlyken
W 2 kling



( I<4 )
ïuiirB zyner gehuurde Moordenaaren, de Stad in brand fteekende. Eiburg en Hattem zouden tv»!- het zelfde Lot getroffen hebben, had Willem maar zyn zin gehad. Was Hattem ook een ffhebez, en Willem 'er in Perfoon, als een Abimelech geweest, hy zou 'er thans niet meer zyn. Louw Laat hy echter denken, dat de Wraak van God hem, fchoon op wollen zooien , natreedt
en op 'de hielen Tolgt. Ondertusfchen mag zich ieder oprecht Vaderlander verheugen in
het Patriottisch Befluit der Heeren Staaten van Holland t:n Westfriesland , aan de Staaten van Utrecht, om (dus verklaaren zich deeze braave Souvereine Volks-Veitegenwooidigets) der Stad van Utrecht tot haare meerdere verzekerdheid, voor zo veel des noods, te doen toezeggen: dat ingevalle een vyandelyke geweldige aanval , of wel een aanmatsch van Troupen, uit Gelderland, tegen dezelve mo^t wotden ondernomen, wy aanftonds met de Magt, die wy voor handen hebben, haar zouden befchetmen, en van allen violenten overlast, naar ons vermogen, beveiligen.
Van dit ons befluit, 't welk wy aiet verwachten, dat immer zal behoeven te worden gereïlifeerd , hebben wy gemeend eene cordaate opening aan U Ed. Mog. te moeten geeven: eensdeels om alle verkeerde impresfien, nopens deszelf waat motief, voor te komen : en anderdeels, omU Ed. Mog. te overtuigen van onze oprechte genegenheid tot eene gemcenfehappelyke behandeling van Zaaken, en tot eene dadelyke bevordering van die heilzaame intentie, welke V Ed. Mog. zo duidelyk aan ons hebben gemanifesteerd.
,, Wy vermeenen zelfs, daat wy, op grond van U Ed. Mog. gedaane verzekeringen, moeten vastftellen, dat een violente aanval op de Stad van Utrecht nimmer op begeerte, of met concuticntie vanU Ed. Mog. zal gefchieden , gerusrelyk te kunnen en te moeten vertrouwen, dat, indien evenwel eene Zaak van die natuur (gefupponeerd voor een oogenblik haaie moeilykheid) dadelyk plaats had, of ondernomen wierd, U Ed. Mog. alsdan niet alleen onze poogingen, tot afweenng van zulke ondeineemingen, niet zouden wraaken , maar zelfs met al hun vermogen ons daarin fecondeeren."
,, Wy vertrouwen, dat U Ed. Mog. deeze onze demarche zullen aanzien als een bewys van onze op't'echte zucht tot behoud det Unie, en van onze welmeenende genegenheid tot aanhoudende pra> ftatie vau Bondgenootfchappelyke Omcien, die van ons kunnen worden verwacht of gevorderd."
Krelis. Dit cordaat befluit behaagt alle Patriotten. Zeker Vaderlandsch Jongeling, anders zyn werk niet maakende van iets in de Dichtkunst te doen, dit eergisteren verftaan hebbende, aette deswege de Pen op 't Papier en fchreef de volgende regelen, welke hy my verzocht een plaatsje >n onze Samenfpraak in te ruimen:
Staat pal, ó Viyheids Palinuuren'. Gy, Zuilen van het Staatsgebouw! Befchermt ons recht, op dat het de Eeuwen moog' verduwen; Bewaart uwe onverwrikbre Trouw. Handhavers van der Burgren Wetten! Waakt tegen List en wteed Gewéld. Gedoog nooit dat Verraad en Dwang u paaien zetten, Geen Dienaar 't Volk in Ketens knelt. Dat'fnooden vry uw' yver doemen Ons fchelden voor een pesten-ftoet, Zy zeiven werken 't kwaad dat Pligt —» dat Trouw moet doemen. Voor Vryheid waagen wy ons bloed. 'Er is ook niemand, dien het Welzyn van het dierbaar Vaderland eenigzins ter harte gaat, of : hy roemt openiyk dit Staatsbefluit.
Louw. Nochthans meent men onder onze Amfterdamfche Regenten zeiven Lieden te zyn, die l het wel andets zouden begeeren. Zy zullen van de waarheid of onwaarheid deswege het best : kunnen verzeketd zyn. Iets byzonders is my voor eenige dagen verhaald, (en ik vertrouw het : waar te zyn:) naamlyk dat volgens het Opfchrift, aan de Amfterdamfche Burgemeesteren in de: voorgaande Week Brieven uit Frankryk zyn gekomen, welke men meende dat aan Myn Heer den i Voorzittende Burgemeester Joachim %enderp, ter hand behoorde gefield te worden; dan die: Heer zond ze naar 't Post-Comptoir met den Beftelder on-ingezien te rug. Wat men hiet r van denken moet weet ik niet. —■ lk zou ten minften oordeelen , dat ze hadden behooren te wotden aangenomen, in 't Collegie van Burgemeesteren gebragt, en ingezien. ■Welke redeeen dan hiertegen de verhindering hebben daurgefteld, weet ik niet; maar wel dat t ik 'er verfcheide aanmerkingen heb hooren over maaken.
Krelis. My is 'er ook iets vaa gezegd: De Tyd zal ondertusfchen alles leeren. —— Vaarwel,, Vrind Louweris! Wel t'huis: groet Diewertje, en flaap gerust.
~~£ffci«i*t bj d« Etve de Wed. J, vak EGMONT; og de Reguliers Breêftraat, te Amfterdam,



LOUW en KRELIS.
N°. 42. 17 Oólober 1786.
Louw. "|k wensch je een goeden Avond, Krelis! Hoe is 't gefteJd jl mee het leven ?
Kreli?. Al frisch, Vrind Louweris! Hoe hebt gy het 'er meê?
Louw. Redelyk wel, Man ! Gy tuit zekerlyk met my in het genoegen deelen, 't welk de Ucrechtfche Burgeren finaaken mogen, door het zo ongehinderd en plegtig doorgang gehad hebbend invoeren van het Nieuw Regeerings-Reglement op laatstleden Donderdag den 12 deezer.
Krelis. In dit genoegen neemen alle weldenkende Vaderlanders deel. Vrind Louweris! Weshalve het ook noodzaaklyk is, dat zy van de omHandigheden dier Plegtige Invoering verftendigd zyn : dienende daartoe het volgende y
Verflag van het gebeurde te Utrecht, op Donderdag den 12 October.
Het begin der plegtigheid van dezen dag wierd 's ochtends ten ü uuren door het luiden van alle de klokken aangekondigt, 't welk een uur duurde. Ten half o uuren vervoegden de Scemgeregtigdens in ydcre Compagnie zig op hunne vergaderplaatzen, en benoemden aldaar, in byzyn der Heeren Gequalificeerden van ydere Compagnie , vyf Kiezers, on; uit de geformeerde Nominatie van Vieren,-twee Perfoonen tot Burgemeesteren te verkiezen. Ten half 12 uuren wierden de Kiezers, zynde 40 in getal, door een Commisfie van Officieren en Gecommitteerden uic yder van derzelver Compagnie, gebragt naar 't Stadhuis, en wierden aldaar door de Heeren Raden Pronckert en Man et in Eed genomen ; waarna, by meerderheid van ftemmen, met befloten briefjes, twee Burgemeesteren wierden gekozen, namentlyk de Heeren A. H. Eyck en J. P, de Ridder, wordende van deze verkiezing door de Amanueni.es , de Heeren G. Bentinck en Adr. Hoevenaar, aan de vergaderde Vroedfchap kennisfe gegeven. — Intusfchen waren de Burger-Compagnien, Wagtvryen en Uitkopers, op hunne loopplaatzen gekomen ten half ie uuren, marcheerden een half uur daar na naai de Neude, cn plaatften zig aldaar op dezelfde wyze, als op den 2 en 28 Augustus gefchied is. De gequalificeerde Gecommitteerden, de Kiezers, en dti Amanuenfes, begaven zig toen ook naar de Neude, en voegden zig by hunne Compagnien; gelyk ook de Leden van den Raad en Corps, nevens den Secretaris Falck, te voet van 't Stadhuis derwaards gongen, voorafgegaan van de Deurwaarders, Bodens en Letterdienaars; wordende deze train geopende» gefloten door een Detachement uit de Burgery. De Raad wierd by hunne aankomst aan de Neude gerecipieerd, en tot de voor hen vervaardigde zitplaatzen geleid door de 8 oudfte Officieren; waarop, even als by de vorige gelegenheden, door de 8 jongfte Officieren binnengeleid wierden de gequalificeerde Gecommitteerdens, welke allen gezeten zynde, plaatften de 8 oudfte Officieren zig voor de tafel tegen over de 7 oude Raden ; voegende zig hierby de Heeren G. C. Brouwer en Mr. L. de With Hoevenaar, gequalificeerde Gecommitteerden, wanneer aan die 7 Heeren afgevraagd wierd: of zy bereid waren, den Eed afteleggen, conform kun Declaratoir van den 20 Maart laatstleden, en uit handen van de Burgerye de
W 3



( 166 )
Regeering te aanvaarden, conform en op bet gearresteerde Regeerings-Reglement van den 20 December 1785, en daartoe tbands den Eed afteleggen, overeenkomjïig bet formulier, zo als de overige Raden gedaan hadden ? Dit met JA beantwoord zynde, lus de Sicretaris Falck het Formulier van dien Eed voor, welke toen door yder der 7 gemelde Raden aan de Burgery afgelegd wierd, in handen der Heeren Gordon, van Goens, oudfte Kapitein Luitenants van de Compagnien de Handvoetboog en Orange ft am, en gemelde Heeren Brouwer en deWith Hoevenaar. Vervolgens wierd den Heeren Eyck en de Ridder door genoem¬
de 4 Heeren afgevraagd : of zy bereid waren, de waardigheid van Burgemeester, hun door de Burgerye opgedragen te aanvaardend En zulks met JA beantwoord zynde, las de Secretaris Falck hun den Eed voor, die dan ook door Hun Eds., in hinden van den Raad, wierd afgelegd.
Dit alles verricht zynde, las de Heer Secretaris Falck het Declaratoir op tot en introductie van het gearresteerde btëedigde Reglement, concerneerer.de de beftelling der Stads Regeering, gearresteerd den 20 December 1785, en affchaflng van dat van Anno 1674, luidende:
BURGEMEESTEREN en VROEDSCHAP der STAD UTRECHT, NEVENS be BURGERY, befhande uit alle de Burger-Schutters, Wagtvryen en Uitkoopers van de agt Burger-Compagnien, na voorgaande oproeping van alle en een ieder, niemand uitgezonderd; en alzo ie zsmen uitmaakende en reprefenteerende het.geheele Lighaam van de Burgeren en Inwooneren dezer Stad, op de Neude vergaderd, omme als nu ook aan de zyde van den Raad, en dus wederzyds, en alzo volkomen, in te' voeren het op den 20 December 1785 gearresteerde Reglement, nopens het beitel en beleid van de Regeering dezer Stad, door de Burgery plegtig beëedigd, den sö Maart 1786, en als nu door de zeven Oudfte Raden mede bezwooren, ingevolge van kunne Declaratoiren, van dato 20 Maart dezes Jaars, zo als de overige Raden hetzelve by de aanvaarding van hunne Raadplastzen, zedert den 28 Augustus, tot heden, fuccesfive hebben gedaan; vtrklaard de Burgery den Raad dezer Stad, van heden af, IN DE PERMANENCE, conform, en na inhoude van bet voorfz. Reglement, op te neemen; en als nu hetzelve Reglement, aan zyde van Raad en Burgery, en Burgery en Raad, en dus wederzyds, en volkomen te zyn geïntroduceerd en ingevoerd. Invoegen, dat Raad en Burgery , van beden af, voor zo veel Stads Magiftraatsbeftelling en de Poincten , liet Huishoudelyk Bedier derzelve betreffjnde, houden voor j AFGESCHAFT en VERNIETIGD het voor hun zo zeer fcbadelyke, sis inzonderheid' voor de-Regeering drukkende, Reglement van Anno 1^74; zo ;ds hetzelve Regiement', ten dien opzigte, en in zo verre, beden word AFGESCHAFT, GEMORTIFICEERD, GEANNULLEERD en VERNIETIGD, en dat, in de plaatze van hetzelve, van heden af, zal Hand hebben het als ?u wederzyds bezworen Reglement, gearresteerd den 20 December 1785; gereferveert de afdoening der twee nog openftaande poincten, met onderlinge Concurrentie te reguleeren, en ook voorbehoudens al zulke veranderingen als, buiten het Conjlitutioneele, met onderlinge Concurrentie van Raad en Burgery te maaken, in tyd en wylen geoordeelt mogten worden, ten nutte van Stad en Burgery te zullen ftrekken. — Declareerende de Burgery, harer zyds, dezen haren Permnnenten Rtad, op het voorfz. Reglement te neemen in haare byzondere Protetlie en Guarantie; zo aïs de Rsad haarer zyds de Burgery van gelyke verklaard te doen, onder wederzydfche beloften, van den anderen over en weder te zullen indetnneeren en bevryden, mitsgaders den anderen op de allereffica«ieufte wyze te zullen mttintineeren, flyven cn\ Jierken, tegen alleen een ieder, en inzonderheid tegens de Yoorftemmerjde Leden dezer Provincie, of ook wie het zouden mogen zyn , die ter zaake dezer introductie den Raad of Burgery hinder, moeijefiisfe, of ongelegenheid zouden willen aandoen, dat zy in hunne Perzonen, Goedejen, of by of politie in het e8<;& dsr waarneminge van ds Coinmisfien, van Stad-Re-
gee-



( 167 )
geeringe dependerende, of hoe dezelve hinder, moeijenisfe ofongelegendheid aan Raad en Burgery mogten worden aangedaan, met toezegging aan den anderen, om, ingevalle van geweld, heizelve ten onderlingen byftand en ten effecte dezer, met goed en bloed te zullen verzegelen En opdat van deze introduélie zo nu als voor de posteriteit zoude konnen blyken, is daarvan deze uitroep gedaan, en opentlyk afgekondtgd, door Raad en Burgery, op de Neude in Utrecht, den ia O&ober 1786.
Dit gefchied zynde, wierd het tweede fein gegeven, dienende ten blyke van do affchaffing van 't voornoemde Reglement van 1674, door het luiden van alle de klokken der Stad. Inmiddels begaf zig de Raad weder en Corps van de Neude naar 't Stadhuis, zo ter introductie van Schepenen, als ter begeving van Stads verdereCommisfien; gelyk ook de Heeren gequalificeerde Gecommitteerden vertrokken naar de plaats hunner byeenkomst, en de Wagtvryè'n eu Uitkopers zig van hunne Compagniè'n afzonderden, ten einde de Schutters zig tot den Wapenfchouw konden rangeeren, Vervolgens wierden by Burgemeesteren en Raaden tot Schepenen verkozen
de Heeren Barman, van Dam, d'Averhoult, Pronckert, Voorda, ^beleven, Egeling, van A/es, Strick van Linfchoten, Marret, Bucquooy en Normanü. Waarna de Heer Collonel van Senden, nevens de Heeren Raden Smisfaert en Burman, daartoe gecommitteerd, weder naar de Neude gegaan zynde, is die Commisfie door voorn. Heer Collonel voorby het front der Compagnien geleid, en door da Officieren met Spontons en Vaandels gefdueerd, en nam vervolgens de gewoone infpecïie van tdere Compagnie, waarna de Commisfie zig weder naar 't Stadhuis begaf. Daarna marcheerden' de Compagniën, en de in Utrecht ter befcherming
liggende Hollandfche Burger-Corpfen, van de Neude voorby het Stadhuis, waar de Raad vergaderd ftond, en in het dcfileeren door de voorbytrekkende Officieren met Sponton en Vaandel wierd gefalueerd , terwyl van het Balcon voor 't Stadhui» door een Corps Mulïcmten een overheerlyk Mufiek geëxecuteerd wierd. Voorby het Stathuis getrokken zynde, marcheerde ydere Compagnie naar haare loopplaats, en fcheidde aldaar uit den anderen, wordende by het aftrekken van de laatfte Compagnie, voorby het Stadhuis, het laatfte fein wegens het aflopen van het verrigte vaa dezen
dag gegeven, met het ten derdenmde luiden van alle de klokken. Gedurende
dezen dag waaide" 'er een roode en witte Vlag van den Doms Toren.
De plaats, waarop de voorfz. plegtigheid op de Neude is gefchied, befiond in een • verheven Vierkant, van veertig voeten, opgaande aan alle de zyden, met twee trappen, omvangen met agt Colommen, met een doorgaande Lyst aan den anderen gewerkt, uit welkers vier hoeken een ovaal opging, 't geen zich in het rüidden veréénigde in een Pedefhl, waarop een Faam geplaatst, en Teetsgewyze met Zeildoek overdekt was. De Vloer en Tafel waren belegd en bekleed met groene Baay, en voorts de Colommen en Lysten wit geveifd, en met groene Festonnen, opgebonden met roode en witte Linten, vercierd. Boven de middelde ingang, was het Wapen dezer Stad geplaatst, zeer cierlyk in het graauw gefchilderd, omvangen met Wapentuig en andere Tropheën; hebbende aan de overzyde, op een insgelyks in het graauw gefchilderd Schild, vercierd met een Eiken en Lauwerkrans, in gouden Letteren de woorden : Coneordia res parves crescunt: en op de vier hoeken vier Maaltjes, op welke, ten teken van de Vryheid, vier ronde Hoedjes geplaatst waren. Dit Stuk is 's avonds, zo met Piramiden, als anders, met omtrent duizend GlasLampen, zeer cierlyk geïllumineerd geweest; gelyk ook verfcheidene particuliere liluminatien, byzonderlyk in de Stads Kelder, zo wel als genöeglyke z^menkoBiften plaats hebben gehad.
Debegeeving der Commisfiën is, als volgt: Stads Financiers, de Heeren van Senden, van Haaften, de Joncbeere en Engelbert. Momboir-kamer, dé Heeren Smisfaert, van Haaften, Burman en van Dam. Inde Staaten-Finantie, de Heer Smisfaert. Drost vaa de Vaart, de Heer Fis/er, Extraordinarii Raad in dea
Hg.



( 168 )
Hove, de Heer van Hengst. Thefaurier, de Heer de Malrooy. Postmeesters, de Heeren Abeleven en Ruvèl. Stads Cameraar, de Heer van Goudoever. Biercomptoir, de Heeren Kuvèl ec Vos van Zylh Wyn-Comptoir, de Heeren Tvoyea van der Meulen. Coromisfaris der Erfhuizen, de Heer Egeling.
Louw. De God van Nederland, die een God van Recht en Vryheid is, bekroone deeze welherbragte Vastftellinge van de Rechten en Vryheden der Uïrechtfche Burgeren en Regenten met zynen besten Zegen! — Welke Tydingen zyn 'er meer der aanmerking waardig, Vrind Krelis?
Krelis. Gy weet dat de Burgers van Hattem, alleenlyk om dat ze geen LyftraWant van Willem den Vyfden tot Regent over hen wilden gedoogen, en hem het Regeerings-Kusfen voor den Soldaaten-Brits wilden zien verwisfelen, verjiagd, beroofd en uitgeplonderd zyn: Nu verneemt men, dat die laage Knaap, ontfiag uit den Krygsdienst bekomen hebbende, zyn Soldaaten-Pakje naar den Wil van zynen Begunftiger aan den Kapftok heeft gehangen , en den Staauubberd in de plaats 'er van heeft aangetrokken; zynde dit Schepfel, door Mynheer den Stadhouder, tot Schepen en Raad der Stad Hattem aangefteld en aldaar den 13 deezer in den Eed genomen. Hy heeft 'er reeds den tytel van Burgemeester by. Js dat niet fraai! — Willem heeft een Stad' doen inneemen en leêg pionderen door Krygsvolk van zyne Meesters, om een hunner Spitsbroederen ten Burgemeester te maaken, en eene menigte van hen te laaten dood fchieten. — Wanneer de Nakomeling deeze luifterryke daad van onzen Stadhouder leest, zal hy wel degelyk verbaasd flaan over het gedrag des Veldheers van het Staaten-Leger: Dan het is hem niet meer gegund dit Krygs-Ampt over de Hollandfche Troupen te bekleeden. Ondertusfchen meent men dat de afdanking van de Guardes waartoe de thans Wei-Edele Geftrenge Heer nieuwaangeftelde Hatterrïer Regent
Dinkgreve behoord heeft, in de aanftaande week beflooten zal worden.
Men gelooft echter niet, dat ze allen van Soldaaten in Burgemeesters 'zullen
getransformeerd worden. Ook fchryft men uit den Haag, dat men meent, dat
de Guardes Dragonders weder in Gunst by Holland zullen aangenomen worden mits beloovends zich beter te gedraagen, en de bevelen hunner Bet-als-Heeren' naar Eed en Pligt, te betrachten en optevolgen. Zy zullen, zegt men, Guarnilben gaan houdeu in 's Hertogenbosch, als zynde dit eene Stad, waar zy beter by hunnen Pligt kunnen gehouden worden, ter ootzaake, dat de Regeerirg en Burgery aldaar welmeenender wegens de Vaderlandfche Zaak denken, dan wel in Gelderland. — Voor het overige meent men ook te mogen onderfieilen dat de Pruisfifche Minister-, Graaf van Görtz, eerlang een keer naar Berlyn Zal doen, om zynen Meesterden waaren Staat der Zaaken, betreffende het Capitein-Generaalfchsp, open te leggen, waaruit de billyke 'handelwyze der Souvereine Volksvertegenwoordigers deezer Provincie waarfchyniyk de goedkeuring zyner Majefteit erlangen zal, Ook wil men weeten dat de Stad¬
houder aan zyne Hollandfche Meesters eene zeer nederige en beleefde Misfive zoude gefehreeven hebben, ter veifchooninge zyner Handelwyze in Gelderland, en met verzoek van wederherftelling in zyn Ampt, als Capitein-Generaal. Wat hiervan zy, zal de Tyd wel eerlang ontdekken. — Het getal der weldenkende Vaderlandfche' Regenten neemt ondertusfchen meer en meer toe; hebbende deeze Recht- en VryheidJievende Volksvrienden weder, met vermeerdering van een vyfde gedeelte, hunre Vergadering den 13 deezer te Utrecht gehouden, zynde over de honderd Leden Herken met zeer veel grond van hoop verwacht men dit Collegie eerlang zo luifterryk en fterk te zien, dat het de goede Zaak des Volks alomme in 't Vaderland tot het waare Grondherftel, het welk alleen derzelver doelwit is, zal kunnen brengen?
Louw. Het is te wenfehen, Vrind Krelis!— Vaarwel, en flaap gerust.
Krelis. Insgelyks, Louweris! Wel t'huis, en de groetenis aan Diewertje.
""oedmkt »y dt Em d* Wed. J. t±h EGMONT; op dc Regulier» Br«ciita*t, uAmfleidim,



KRELIS en LOUW.
N°. 43- 24 Oétober 1785.
Krelis. /hoeden Avond, Vrind Louweris! Hebt gy het wel mee de VJT Gezondheid?
Louw. Zo wat Verkoudheid plaagt my; anders ben ikredelyk. Engy?
Krelis. 't Is met my ook zo Wat fchraal op de borst; anders frisch.
Het tegenwoordig Jaargetyde wil dit doorgaans wel meê brengen.
Maar wat Nieuws is 'er?
Louw. De Drukpers, wier Vryheid nooit beteugeld moet worden heeft ons een fraaijen Brief aan Hunne Hoog-Mog. door den Stadhouderlyken Willem medegedeeld, in de Rotterdamfche Courant van den 21 déezer. ó Dezelve is zo mooi, zo mooi! dat *er de Schetfen van wel diende in Beeldfpra-ikige gedaanten vertoond te worden in eeneLmittrnt Magique, alias Tooverlantaarn. 'Er komt geen andere voorftelling van in dan dat Willem aan alle Pligten als Stadhouder en Capitein-GeBeraal voldaan heeft; evenwel voornaamlyk, (dit zegt hy niet onduidelyk) aan dat geen, hetwelk wy aan de Heeren Staaten van Gelderland en Utrecht verfchuldigd waren, en wy konden dus geenzins verwachten, dat daaFuit zulke onaangenaame en voor onze Eer en goeden Naam fletrisfante Refolutiën zouden kunnen profluëeren.
Krelis. Zo acht Oranje zich dan veel meer verpligt aan eene meerderheid van Gelderfche Staats-Regenten en nog geen twee derdeparten van de* Utrechtfche Staaten uitmaakende Leden, en daarom buiten volkomenheid en ongemagtigd van Stad en Steden, dan aan de Staaten van alle de overige Provinciën : Een duidelyke en klaarblykende waarheid van zyne zucht om de Steden Hattem e» Elburg te vernielen, Burgers te doen vermoorden die voor hunne Rechten fpreeken, hunne Huizen te doen plunderen ja geheel den band der Unie te verfcheuren, en zich te doen ontzien by de andere Provi ncien en Steden , waren zy flap gebleeven, als den grootften Geweldenaar, die immer Neêrland in deszelfs Staatkundige en Burgerlyke Vryheid is aangevallen. — Hy floore zich dan niet aan de vergelvking van Hem by Albal Zyne handelwyze heeft dezelve volkomen bewaarheid. —• Ga voort, Louweris!
Louw. Immers. Ik kan 't u alles niet zeggen, Vrind! Hoe verdwaald hoe laf in fommigen, hoe trotsch in andere opzigten , dit uitbroeifel van arglistige en bedrogvoedende Herfenen is, en echter hoe 'er de leugenachtige voorwendfels alomme in doordraaien. De geheele Misfive issiet dan een overtollig famenweeffel van Drogredenen , die des Opftellers hart en dat van zyn Patroon zelf verraaden. Men zou deeze geheele Misfive, die «o eene lengte bedraagt, dat Meester Jochems BruiloftsDicht op Kamacho en Quiteria 'er nog niet eens by in vergelyking komt te kort doen, als men haar niet aanmerkte een verdienftelyk werk te zyn * waarop dan ook, zo ik vertrouwen durf, wel het eigenlyk loon zal toegepast worden. — Maar de Refolutie van de Hollandfche Staaten , di« echter de Souvereinen onzer Provincie, ook over derzelver Troupen zyn,
x ea



C 170 )
en dezelven mogen verbieden de bevelen des asngefïelden Legerfioofds te volgen, en wier Officieren zy-zelven vermogen aan te ftellen , it al te vernederend voor Willem den Vyf den, zo hy meent: Zykon («egt hy) niet dan een «eer gevoelige aandoening op ons verwekken ; wy dachten het van onzen indispenfablen pligt te weezen, om ons daarover aan HooggemeldeHeeren Staaten te moeten addresfeeren, en ons bezwaar over zo eene onverdiende en fletrisfante Refolutie aan Hooggemelde Heeren Staaten voor te ftellen, in hoop, dat eene bedaarde ovcrweeging van ons rechtmaatig bezwaar, by Hun Ed.Mog. eenigen ingang zoude vinden, en Hoogstdezelven zoude doen te rug komen van die vooroordeelen, tegens onze Perfoon en directie opgevat, en gepermoveerd zouden zyn geworden, om in aanmerking van de facheufe gevolgen, die uit eene demarche van zo eene bedenklyken aart te duchten zyn, voorfz. Refolutie in te trekken.
Krelis. Een aangeftelde Knecht, die door wanöppasfing zyn Beroep verbeurd heeft, zal zynen Meester daarover beftraffen! — ö Willem! waar vervalt gy toe? Beken fchuld en bid om vergiffenis, aiet belofte van onderwerping aan de bevelen van uwe Gebieders, naar wier nadere voorfchriften gy u dan zult moeten gedraagen, als een meer gehoorzaame en getrouwe Dienaar.
Louw. Dit behoorde wel zo Ce zyn; maar 't wordt by Willem anders begreepen. Vervolgens begint hyftou ter te fpreeken, en laat zich dus hooren:
Wy reclameeren (hereifchen) die Rechten, die Prsëminentien, die ons competeeren [die wy door ons wangedrag verbeurd hebben, moest het zyn] en wy hoopen, dat het ons niet ten kwaaden zal opgenomen worden, indien,wy eene Refolutie, zo vernederend voor de trouwe van het Huis waaruit wy gefprooten zyn, en wiens voetftappen wy altoos getracht hebben na te volgen, [die van een Willem den Tweedenby mimemendheid] moeten blyven aanmerken, als of dezelve ten onzen opzigte nooit genomen, of ingeroepen ware. — (Dan is uw aanmerking trotsch en zot, Willem!)
Krelis. Niet alleen trotsch en zot; maar zelfs ftrafwaardig.
Louw. Ik weet ook niet, hoe dit overéén te brengen zy met diens Staatsdienaars klagten, in den fchoot van Hun Ed. Groot-Mogenden uitgeftort, over de verregaande verdenkingen en handelingen tegens zyn beduur en handelingen: — Hy zegt dat deeze klagten van geen 4en minften invloed zyn. Dit is zo duister voor my als de Nacht in een Bosch, waarin ik wel Uilen hoor krasfehen, maar geen enkele Menfchen Stem gewaar word. Wat invloed, Kreüs! zouden die klagten dan ook kunnen hebben? Het ftaan van de Republiek hangt geenszins af van die klagten, maar van het welbeftieren derzelve door de Souvereinen , en bet vallen derzelve zou volftrekt veroorzaakt worden door een vreemden invloed begunftigenden Stadhouder, Capitein-Generaal en Admiraal, indien hy in zynen verderen Land- en Volkverdervenden toeleg daarin niet gefluit wierd. — Hoor vervolgens deeze fraaije taal: Befchouwen wy fzegt hy, of laat het door een ander voor hem zeggen,) de refpedtive Relatien, waarin wy uit hoofde vaa onze waardigheden van Erfftadhou?-
der3



C 171 )
der, Erf-Gouvefaeur en Erf-Capicein-Generaal en Admiraal van alle de Provicien, alsmede van Erf-Capitein-Generaai en Admiraal van de Unie, gefteld zyn, en uit kragt van welke wy aan alle de Provinciën egalyk verbonden zyn; c'onfi-Jereeren wy, dat de erflyke delatien van alle deeze eminente Charges, door de gezamentlyke Provinciën op onzen Perfoon voornamelyk tot oogmerk moeten gehad hebben, om daardoor de banden van de Unie des te naauwer toe te haaien en vervolgens aan het Gebouw van den Staat meer eer, aanzien en vermogen , toe te brengen: [Zeg liever het Gebouw van den Staat te doen vervallen, deszelfs aanzien en vermogen te vernietigen. — Zoudt gy u nog inbeelden , dat de Staaten zyne Eer uit u ontleende? 't Is 'er verre van af, Prins! Gy ontleent uwe Éer, als gy wel oppast, van den Staat, anders kan deexe met u handelen als met een kwaaden Dienstbode, gelyk gy toont te zyn.] Zo kan het geenszins aan Uwe Hoog-Mog., zo min als aan de Heeren Staaten van de refpe&ive Provinciën, onvcrfchillig zyn, wanneer door deeze of geene Provinciën Tentamens worden gedaan en met 'cr daad Refolutien worden genomen, ftrydig tegens de wettige en met eenpaarige bewilliging van alle de Leden van het Bondgenootfchap vastgeftelde Conftitutie en Regeeringsform, en tegens de op ons erflyk gedevolveerde Rechten en Prarëmiuentien. En het is niet anders dan conftitutioneel conform den aart van het Bondgenootfchap, wanneer wy ons aan Uwe Hoog-Mog. en de Heeren Staaten der refpe&ive Provinciën adresfeeren, aan dezelve onze rechtmaatige! bezwaaren onder het oog brengen en derzelver veelvermogenden invloed en kragtige hulp verzoeken, ten einde wy in het genot van onze wettig verkreegen Volksrechten werden herfteld.
Krelis. Zou het conlHtutiooeel zyn, dat men een Ongetrouwe Dienstknecht liet begaan om alle onze Goederen te rooven en te bederven, dun Meester over onze Bezittingen te zien fpeelen, endan nog te zeggen: Wy hebben u het Recht 'er toe gegeeven, gy zyt'er gewettigd toe. Gouwen gang maar ! Een vreemde Conffitutie waarachtig, die de Oosterffhe Staatsgefchiedenisfen nog nooit hebben opgeleverd. Of ze by de Hottentptten van eenige waarde zou zyn , weet ik niet. Althans in ons Land beftaat ze niet; zo min als in geheel Europa. — Voor het overige zal ik niets uit dit verkeerd Stuk meer overneeroen, om het te wederleggen: Het wederlegt zich zelf genoeg, en 't geen betreft de twee Boekjes die in 't begin deezer Prinslyke Memorie worden aangehaald, gaat deeze Zaak ni«taan.
Louw. De ftoffe 'er van wordt evenwel door den Stadhouder aangevoerd als de thans gebruiklykg. Want ik heb gezien dat in deeze Misfive voornaamlyk gedoeld wordt op de gezegdens van den Schryver van dat aan '£ Volk van Nederland, welks gevoelens de zo doorzigcige Willem dok aan meest alle Schryvers der Nieuwspapieren niet alleen toekent, maar van verre zeifs fchynt toe te pasfen op die van Hollands Volks-Souvereinen, zyne gebiedende Meesters. Met die van den Gêvonden Brief is niemand voldaan geweess, voor zo verre ik weet: Möar dezelve heeft eens ieders afkeer verwekt. — Zulke vergezochte voerweadfels moeten echter zyne Misfive al mede ftof verfchafïen.
X 2. Kre.



f 172 )
'Krelis. Wie weet wat fcherpe Misfive of die Door!. Vorst niet nee me] fchryft om de geheele Haarlemfche Burgerye en alle de Inwooner! in t ongelyk te doen ftellen by Hunne Hoog-Mogend heden! want deeze zeggen (en wenfchelyk ware het dat de Amfterdamfchen het ook deeden ja alle Burgers en Inwooners der Steden in Holland) in hun Adres, door 023 Perfoonen geteekend, en den 20 deezer ter Vergadering der Staaten deezer Provincie ingediend, en waarop eene gunftige Refolutie cenomen is; — deeze Haarlemmers geeven te kennen (zegge ik) „ dat zv de „ laaghartige aantygingen van Willem den Vyfden, Prins van Oranje, in ,, syne Misfive aan de Scaaten van Holland, in dato 26 Sent. laatstleden ,, als of de zo billyke als noodzaaklyke maatregelen van Hun Ed. Gr Mog „ 'by derzelver Refolutie van 22 daar te vooren, tot opfchorting van
die van 8 Maart 1766, waarby aan Hem Capitein-Generaal de begee„ ving van alle Charges over de Militie van Holland was opgedraagen, „ flechts een gevolg waren der inboezemingen eener Hem, buiten reden, „ haatende Cabaale, en de Heeren Staaten zelve de laage Werktuigen „ diens ingebeelden Aanhangs; niet alleen als een hoon voor Hun Ed „ Gr. Mog. befchouwen, maar ook zich-zelven, als vrye Nederlandfche' „ Ingezéteuen , door die aantyging, ten hoogften belédigd achten
Betuigende wyders derzelver goedkeuring van, en innig genoegen „ over die genomen maatregelen: En onbewimpeld verklaarende, dat „ zy den gezegden Prins van Oranje, in weerwil van zyn verfoeilvk „ voorgeeven en mets beduidende uitvlugt, als of hy in den goddelooj, zen aanflag op de Steden Hattem en Elburg alleen de orders gevolgd 3, had van Lieden, die elk weet, dat Hy zelve de Wet voorfchryft, „ houden voor den Aanftooker en Bewerker van die gewelddadige aan„ fiagen der Gelderfche Staaten, en voor den Aanrander der Naüonaale „ Vryheid in 't gemeen, die door zyn onveraatwoordelyk en ftraf baar „ gedrag, alle vertrouwen by de Natie en haare Vertegenwoordigers
verbeurd heeft, enz."
Louw. Voorzeker deeze ronde Bataaffche taal zou, ware het mo°-elyk, hem wel zulke klagten doen ftorten , als het gehuil der HaubitzerGrenaaten en Bomben den Hattemfchen Burgeren na fchreeuwden tot op het Grondgebied van Overysfel toe. Maar Haarlem is geen Hattem,' dewyl Holland geen Gelderland is.
Krelis. Dat meen ik. Vrind! De Hollandfche Regenten zyn ook' geene Gelderfche Dwingelanden, met een Vargas, als de BIoedtapper; Zuideras, en een Willem den Vyfden, als de tirannige Alba, aan V hoofd. — De Hemel zal zyn rechtvaardige wraak op hunnen kop ter: neder ftorten, willen ze met buigen naar de bevélen zyner Gerechtigheid Dat hèt geheele Volk tegen deszelfs Verdrukkers «n Vervolgers opfta " en een einde maake aan alle de aanftaagen en Verrichtingen der Godloo" Een. — Vaarwel, en ftaap gerust, Vrind Louweris!
Louw. Insgelyks, Vrind Krelis 1 Wel t'huis en groet Grietje.
fieiiakt by dt Bivc dc Wed. J. tm BGMONT : op dc K*tttlicr» Btcêflatat, w AKÜcidsuaT"



LOUW en KRELIS,
"~ jtf». 44. 31 Oétober 1786.
Louw. oedcn Avond, Krelis! Hoe hebt gy 't met de Gezond"Lx heid, Vrind?
Krelis. Al redelyk, Louweris! Hoe is 't met u deswege? Gy fchynt al mede nog fris te zyn.
Louw. Dat ben ik ook, Vrind Krelis! —> Wat Nieuws is 'er?
Krelis. Tot nog toe niets van belang, dat ik weet.
Louw. Niet? Hebt gy dan die Keure niet geleezen welke by Myne Heeren van den Gerechte der Stad Amfterdam is gepubliceerd ?
Krelis. Ja wel; maar ik heb 'er ook verfcheidelyk over hooren fpreeken. Men zegt, dat ze haar oörfprong verfchuldigd is aan de gemoedelyke zorg des alles diep inzienden Magiftraats voor de Gezondheid der Goede Gemeente: En hierom is het, dat de Wethouderfchap een genootschap van waterhaalbers (niet van Wapenoefenende Lieden Tot Nut der Schuttery: Dat fpreekt vanzelf) voorneemens zyn te qualifkeeren,om... Maar. laat ik u de Keure zelve eens voorleezen. Dus luidt ze:
A c. 1. Dat Ue Leveranciers en Watertiaaltters verpügt zullen zyn, deeze Stad* bet geheele jaar door, behoorlyk van verscia, zoet en zuiver Water te voorzien, en de goede Gemeente voor redelyke pryzen daarmede te gerieven; kunnende zich elfe onder het Genooifchap van Waterhaalders begeeven, mits zicir vooraf ter Thefaurie Ordinaris meldende.
Art. 2. Na den eerften December aanftaande, zal niemand, buiten de Brouwers en Water Leveranciers, eenig verser! Water ten verkoop mogen invoeren, op de boete van f 25 voor de eerfte, en arbitraire Correóbe voor de tweede reize.
Art. 3. De gequalificeerde Waterhaalders zullen niet meerder of minder Van d« Slyters mogen neemen, dan twaalf en een halve Stuiver voor de 100 Emmers, ieder Emner gerekend op ia Mengelen Biermaat, en de Uitventers van de ingezé.enen niet nieer dan 2 Duiten voor de Emmer, het t'buisbrengloon apart; doch wam eer de Ysbreeker zal zyn uitgehaald, tot daags na dat de eerfta Weesper-Schuit van deeze Stad is venrokken, zullende Uitventers 18 Stuivers voor de 100 Emmers, en de P rticulieren 4 Duiten, als boven, voor de Emmer betaalen; volgens daarby geftelde Boetens» Zo voor de Waterhaalders, als Slyters.
Arr. 4. De groote Waterfchuiten zullen door 's Stads Scheepmeeter moeten worden gemeeten; ook zal aan ie?ier een Pylftok met Stads Wapen, en het Merk van 100 Emmers, gegeeven worden, om daarna da betaaling te doen, terwyl de Uitventer» zich moeten bedienen van behoorlyk geè'ikte Emmers, om het Water uit te mestenr en geen ander Water, dan dat zy uit de groote Schuiten gehaald hebben, mogen Verkoopen, op de boete van ƒ 6 : - telkens; fchoon nu de bekeuring aan de Dienaars der Juftitie, de Waterlnalders en Uitllyters zelve, onder elkander word aanbevolen , zyn nochthans de Ingezétenen vermaand en verzocht, te helpen zorgen, dat deeae Keur bebi>r>rlyk geobferveerd en nagekomen worde.
Louw. Is dat niet recht voor de goede Gemeente gezorgd? Immers Ja! Maar altoos vindt men onvergenoegde Menfchen onder de Gemeente. Ik heb al hooren zeggen van fommige Wyfjes, dat'er iecs uit de Publicatie ver&eeten is.
X 3 Kre-



V V J n C 174 )
Krelis. En wat dan ?
Louw. Zo deeze meenen, moesten de Uitventers of Slyters, die ee woonlyk drie Emmeren Waters reekenen op twee Vaatjes, of een Gane Waters, gelyk men het noemt, en 't Water daarin t'huis brengen, ook eener lei flag van Vaatjes , alle even juist Van maat en zo wel als de Emmers gevkt moeten hebben, of anders kunnen de geykte Emmers niets tot eenie nut ftrekken van die genen onder de Gemeente, welken zich het Water laa ten t'huis brengen ; want wie kan 'er altoos by blyvea ftaan, tot zo lans de Slyter of Slytfter van het Water de drie Emmeren, die men begeert thuis te hebben gebragt, met den gepreviligeerden Emmer gemeeten zyn. Dus moest men kunnen zien dat het gepreviligeerde Vaatjes waren waarmede men het Water ontving. J u
Krelis. Wel ik begryp, dat dit ook noodig was. Want hetzy iemand zelf gaat om een a twee, of meer Vaatjes Water te beftellen, hetzy men, gelyk in myne buurt, al doorgaans den Waterflyter afwacht, die dagelyks komt vraagen, of men Water noodig heeft? zo kan men immers niet weeten of men zyn maat heeft, dan niet, dewyl de Vaaties 'er geen bewys van draagen. Ondertusfchen verlangen de Water-Uitventers in de Volkrykfte Buurten reeds naar de geykte Water-Emmers, dewyl ze die zeggen kleiner te zullen zyn, dan die, met welke veelen hunner Kalanten geduung komen, en wel dezulken, die zo behoeftig zyn, dat ze veeityds geen twee Vaatjes, ncch zelfs één kunnen betaalen, om het te laaten t huis brengen. — Zo zyn de Maaien van Bier, en andere natte Waaren al voor eenige Jaaren m deeze Stad ook verkleind, zegt de Goede Gemeente: Waarlyk wel de Goede Gemeente.' Hoe gelukkilis ze even wel niet, dat ze ook het Water, volgens Biermaat zal kunnen koopen' Maar de ongeykte Vaatjes zyn haar in den weg; en daarenboven meenen die onnozele Menfchen dat het Water haar by eenen hard vriezenden .Winter niet minder zal kosten als anders in dergelyke omftandigheden, dewyl de Uitventers van Water dan even zo wel als by voorile harde Winters, zich van Water moeten voorzien met veel kosten, dewvl ze met kunnen vaaren naar de plaatfen waar de groote Waterfchuiten liggen • maar wel Sleepers in hunnen dienst behoorden te houden, en groot Vaat' werk te hebben om het geduurig van daar af te haaien, en het aan hunne Kalanten te bezorgen, of uit te meeten aan de genen die het tot hun nent komen haaien, wanneer het dikwils meer Ys als Water zal kunnen zyn Dan dit laatfte gebrek is onverhinderlyk. Maar de kosten van het kaaien en t huis brengen, zullen al niet minder zyn dan by andere oneelegenheden in voorgaande Winters door harde Vorsten veroorzaakt- En wie zal dan nog tydig genoeg van Water voorzien zyn? Elk zal'er on aandringen om het nodig Watereerst te hebben; de Regeering heeft blvl len, zullen ze zeggen , dat 'er altyd vers en zoet Water genoeg in deStar, moet zyn : Men verfchafFe het ons dan. — Ik zeg , £ melnen veelei dat men zou kunnen onderhevig zyn aan zwarigheden, die, niel minder dan voorheen, van gewjgt soaden kunnen weezen, en wel attrompe.
men.



C 175)
menten en combuftien onder het fmalle Gemeen veroorzaaken, waartoe het te vooren misfchien aan gelegenheden ontbrooken heeft. — Dan ik voor my geloof, dat die zo denken van een al te vreesïchtigen of zwaarraoedigen aart zyn. (Dat echter de Vaatjes zo wel als de Emmers de bepaalde maat behoorden te houden, en dus het van Stads wegen gekeurd merk of denzelfden Emmer-Yk te draagen, oordeel ik niet dan billyk te zyn.; — Met dit alles vertrouw ik, dat, in dit Jluk, ten beste van 't Gemeen door onzen Eerbiedwaardigen Magiftraat gezorgd is; want, dewyl de Leden 'er van de Besten en de Verftandigften, ook de Gegoedften uit het Volk naar de Wet beoordeeld moeten worden te zyn, kan het niet anders weeaen, of ook deeze Keure op het Waterhaalen en Verkoopen zal ten nutte der Goede Gemeente ftrekken. Zy zelve heeft maar in acht te neemen, dat ze van geene Brouwers alleen meêr afhanglyk is. Een ieder, wien het aan geen middelen en fmaak voor de Zaak ontbreekt, kan onder het Waterhaalders Genootfchap worden aangenomen, mits zich, denkiyk hoe eêr zo beter, ter Thefaurie deezer Stad vooraf aan te geeven, en wat des meer is. — Het gezag van den Burger en Inwooner krygt hier ook kracht door; want Uun wordt vermaand ea verzocht te helpen zorgen voor 't wel uitvoeren van deeze Keur. Is dat niet zuiver gehandeld, Louweris ?
Louw. Wel, in de daad, en volkomen wettig, ó, Man! het Gemeen is niet vierde part kundig genoeg om te bevroeden, welk eene braave Volkslievende — welk eene door- en door-gemoedelyke Regeering Amfterdam heeft! Lang ga het haar en allen over welken zy gefteld zyn, wel!
Krelis. Maar wy zyn nu op het apropos van onze Amfterdamfche Regeering. Alles watwy zeggen, meenen wy. 't Is dan billyk dat we ook de Eendragtlievende gevoelens der Regenten onzer Stad in hunne Propofuie ter Staatsvergadering, tot bylegging der Gefchillen tusfchen de Stad Utrecht en de daaruit, fchoon zonder oorzaak naar Amersfoort vertrokken verkeerde magtvoerende Staatsleden! Ja zeker, hieruit blykc de waare zucht voor de goede Zaak van het Nederlandfche Volk, dat is voor de Patriotten, — voor hen, die een recht Vaderlandsch hart in hunnen boezem draagen. Zou men ook wel één enkelen onder onze Amfterdamfche Regenten kunnen toonen, die dit niet deed?!!! — Men is in onze Vaderftad zelfs zo goedaartig dat men medelyden met Moordzuchtigen en Plonderaars toont; onder die mits nochthans dat men paaien zal ftellen aan den Onderneemer van zulke gruwelen, als men eerst ter deeg verftendigd is hoe de Zaak zit: En dat is recht Rechterlyk, want immers Rechtvaardigheid is blind voor Vooroordeel. Ondertusfchen zullen de Utrechtfche en Gelderfche Staaten, zogenaamd, fchoon een weinigje meer als by halffcheidinge, evenwel van 't primo foort, 'er zeer veel troost in hunne verlegenheid door vinden, — wanneer de Sternvan Amfterdam die zalige Eendragt kan te wege brengen, die het doelwit is waarop onze zachtzinnige Regeering oogt. Zy is wel met de Ariftocratie niet beholpen; maar de Ariftocraaten zyn Menichen en derhal.
vea



( «7* )
wen ook Lede» van de Groote Mmfcrappr, Louwtrü! Dm rben othter déBelv* uitmuntende Mannen telt, aou men dao oofc voor b«t welryn van die niet zorgen, en, al hebben ze eens eenige misfUgen, oezeive, uit innig Mcdedoogen met zyn's gelyken, met den Mantel der Broederlyke,Lctcie bedekken? Du is een volftrekteevenaartige overeenkomst tusfchen Menfchen en Menfchen, tuifcaen Regenten en Regenten dan ook, dia niet meer dan Menfchen zyn. In rang zyn Burgers minder, ere daarom hebben de Amfterdamfche en andere Vaderlandfche Burgeren Meêdoogen met de elenden der BurgeTS. van Hattem en Elburg gehad; men fta dan ook toe dat de Amfterdamfche Heeren bun medelyden toonen met de overyling van de genen welken deeze Burgeren in elende gedompeld hebben. Zyn ook fommige Staatsleden vanUtrechts Provincie zo dwaas geweest, dat ze uit Utrecht notens vtlens zyn wechgelöopen naar Amersfoort. — Och! dat men dan toch clen Utrechtichen Burger beweege ben weêr te doen keeren (zie daar het Volks- het Burgerrecht ondertusfchen erkend) en uit- en ingang, ja toegang en verblyf wel weder binnen de door hun met overheerfching bedreigde Stad te fchenken. Zou dit niet edelmoedig zyn, zo zuiks doorgang had? En welk eene Eer zou onze Stad 'er niet mede inleggen?
Louw. Zo hiermede der Burgeren Rechten en Voorrechten herfleld konden worden, ja! Maar dit is 'er geenszins in te voorzien. Amfterdam is altyd veel tetoegeevend geweest. Maar welk eene Staatkunde haar te rug houdt van toegeevender voor Kwaaddoeners te zyn, dan voor de Lyders door dezelven, weet ik met. Wat zal baar oordeel over Willem syn? Een medelydend Onderzoek? Hoor, dat kan zo zachtjes niet gefchieden, daar zyne wandaaden fchreeuwend zyn. Niets dan een-
Grondwettigs. Hertelling, onverminderd het Volksgezag en dat van deszelfs braave Handhaaveren, kan eenige Verbetering te wege brengen in de Vaderlandfche Z»afc, waarvoor een ieder, zo Regent als Burger, verpligt is op te komen, op eene rechtzinnige wyze, sn met eene ongeveinsde trouwhartigheid, die het waare kenmerk van zynen vrygebooren aart draagt; en wie hier ook mogt tegen zyn, wie hier ook tegen mogt aanwenden ftreeken, draaijen, tuimelzuchtige, eigenbelangzoeker.de of" tiaar meerdere Grootheid trachtende oogmerken, dit Groot Werk, dit van God zelf ten klaarfr»n in de Natuur en Reden gelegd Werk, dit voorden Godsdienst allerheilzaamst Werk, moet volvoerd worden, of Neêrland blyft geen Neêrland meer. Tegen dit geval zou gelden, dat d» Groote Lieden Leugen zyn: En immers men tenr dezulken : Ook fteunen zy 'er op, dat de Gemeene Lieden Tdelheid zyn: Tegen elkander dan in de Weegfchaale opgewoogen, zyn zy alle Tde/èe\4 Üai ik hu»' overneem, uit degewyde Bladeren, geldt alle Menfchen, 't zy hoo^ ot laag van rang, evenwel noemt de Steiler 'er van, zelf Koning zynde, den Grooten by ufiftVk Leugen, eo laat 'er dit af by de gemeene Lieden, die echter met de Grooten Tdelheid zyn. By het Hooge Weezen is evenwel niet alles als eerse Ydelheidgeacht, en het zou ook allerbeklaaglykst zyn, dat de Waarheid, de Vryheid en het Recht geene andere dan Leugenachtige en Ydele Lieden tot hunne Voorftanders hadden: Want dan zou men overal het Recht in Alsfem zien verkeeren. — Maar genoeg b ervan. Weet gy me ook nog het een of ander te vernaaien , dat eenige aanmerking verdient.
Krelis. Op een anderen tyd: Men verwacht in 't kort iets gewigfigs.
Louw. Vaardan'wel, Krelis! en fiaap gerust.
Krelis. Insgelyks, Vrind Louweris! Wel t'huis; groet Diewertjs.
€edrykt hy de Erve de Weduwe JACOBUS van EGMONT* op dtr Reguliers BreMraat, te Amfterdaia.



KRELIS en LOUW.
N°. 45. 8 November 1786.
Krelis. f^oeden Avond! Vrind Louweris! Hoe is *t met de GeVJT zondheid ?
Louw. Als naar gewoonte, Krelis! Hoe is het met de uwe, Vrind? Krelis. Als nog naar genoegen.
Louw. Dit te mogen verftaan , geeft my mede genoegen. Maar brengt gy goed Nieuws mede, Vrind Krelis?
Krelis. 'Er is van beide, goed en flegt; maar ik kan u niet anflers zeggen, dan het gene ik weet of geleezen hebbe, en tot het goede behoort dan zekerlyk dit
BERICHT aan het PUBLIEK.
Op heden den 6 November 1786, en eenige volgende dagen, zo voor» als namiddags, tot 's avonds ten 8 uuren incluis, ligt alhier ter tékening een Adres, aan Hun Ed. Groot-Mog. de Heeren Staaten van Holland ea Westfriesland, in de Burger-Sociëteit, in de Warmoesftraat, over dé Vischfteeg, en in de Nes, in het Huis van ouds genaamd de Stad Lion, in de Herberg de Karsfeboom, in de Kal verflraat, en in de Toren van Cordaan, op de hoogte van de Kadyk, inhoudende een Verzoek; dat het Hun Ed. Groot-Mog. behaage , de Ingezétenen der Steden Hattem en Elburg dadelyk te doen genieten de hulp en befcherming, welke door Hun Ed. Groot-Mog. aan dezelven is beloofd geworden, ea dat Hun Ed. Groot-Mog. ten dien einde ten fpoedigileu met de daad geliefden in het werk te ftellen of te doen ftellen, zodanige efficacieufe middelen, als Hun Ed. Groot-Mog. naar derzelver Hooge Wysheid zullen oordeelea best gefchikt te weezen, om de gevluchte en verdreevene Ingezetenen van de Steden Hattem en Elburg te doen genieten , de door Hun Ed. Groot-Mog. aan Hun toegezegde Protectie en het efFed: der Unie, en hen alzo wederom kost en fchadeloos te doen ftellen in de posfesfie hunner Wooningen en Bezittingen, en hen voorts te doen jouïsfeeren van die Rechten en Previlegien, welke hen op eene wettige wyze zyn competeerende. Amfterdam den z November 17805.
Louw. Dus zal men kunnen zien wie al of niet genoegen in de Vaderlandfche Zaak neemt. Een Zaak immers, welke ieder vrygeboorert en volftrekt Vryheidgetaietend Mensch zyne fterkfte beyvering terbehou-ding en ftaaving zyner Burgerlyke Voorrechten moet waardig fchatten, en geen oogenblik'in bedenking ftaan, om aan deeze goede Zaak zyne verkleefdheid te toonen. Niet alleen, dat men hierdoor zyne Goederen en Bezittingen; maar zelfs zyn Eer, meer dan het Leven waardig, kan verzekeren tegen de gruwelyke Plonderaars — dwingende Ariftocraaten , en voorOranje kruipende laage Zielen, die niets anders bedoelen dan U,
Y ^ ó Bar-



C 178 )
ó Burgeren! eveneens te mishandelen, als men die van Hattem en EI- I
burg mishandeld heeft! Dat dan de goede Gemeente van deeze Stad (een 1
ieder is 'er even gewettigd toe) het op de genoemde plaatfen voorleggend »
Adres onderfchryve, en zynen yver voor het behoud van de Rechten, i
Voorrechten en Voldoening wegens derzelver fchending, door zyne Va. f
derlandfche Medeburgeren rechtvaardig gevorderd wordende, toone, ?
en blyken geeve van een hart, niet alleen vervuld met zuivere Vaderland- ';
fche zucht voor het dierbaar Vaderland, maar ook met een innig-gevoe- \ lend en Liefdewerkend Mededogen voor zyne Natuurgenooten.
Krelis. Zo is 't, Vrind! Ik had al eerder een Amfterdamsch Adres E verwacht; en het is 'er ook al vroeger geweest. Men wilde het echter f Nationaal maaken ; maar de Haarlemmers kwamen de Amfterdammers het allereerst voor: En, om de waarheid te zeggen, zy hadden gelyk. Onze Stadgenooten konden niet uit den mond des geheelen Volks van onze Provincie, veel min dan uit dien van de geheele Nederlandfche Natie fpreeken: Zulks begrypt men, dat dan nu ook van Stad tot Stad in Hol- P land gefchieden moet. In de Vaderlandfche Courant van den 6 deezer, C heeft men een Dank-Adres aan Hun Ed. Gr. Mog., dat men niet ontken- fe nen kan, ten fraaiften opgefteld te zyn, doch al te vleiend is; dan ik ii oordeel, Vrind Louweris! dat het met eenige verandering, ten dee- H zen opzigte, en met byvoeginge van fterkeren aandrang, op de be- it geerte des Volks, aan een ieder zou hebben voldaan. Dan ik lees St dat dit Adres, zo als het lag, in handen is gefield van de Leden des Ed. ic Manhaften Krygs-Raad. Het is jammer dat men in Burgerlyke Samen- ft komften en Gezelfchappen, enkel opgericht om de goede Zaak éénflemmig m te helpen handhaven en door te zetten, dikwils elkander nietverftaat, en a der verwydering plaats inruimt. Hieruit worden, fchoon elk als Patriot i denkt, niet zelden verfchillende gevoelens , een ieder de zynen vasthou- de dende, gebooren, dat men de Burgerlyke Eensgezindheid, die de groo- -!y! te Dryfveer van het Volksvermogen is, eindelyk geheel buiten werking k vindt. Niets vuuriger ondertusfchen moet men behartigen, dan het ie weezenlyk Nut der Vaderlandfche Zaak. Deeze kan men niet te fterk t( aandringen, onder een gepast Redenbeleid, dat een ieder evenwel niet mi magtig is te toonen, fchoon fommigen het zich wel verbeelden, vooral Gi wanneer zy zeiven in eenige Commisfie zyn gefield, zonder de vereisch- to te bekwaamheden ter bekleeding derzelve te bezitten. Dan echter komt er. het alles op de beflisfching der Verftandigflen aan. Zy, welken het aangaat, mogen met myn gezegde eens lagchen , en onder elkander zeggen: zo Och de Man wil al meê wat praaten; hy weet evenwel van het geheim k der Mis niet. Dan dit koomt 'er ook niet op aan, Vrind Louweris! My, os als Krelis, zal men toch nooit (ea ik zou 'er ook voor bedanken, om dat mi ik 'er niet bekwaam toe ben) tot een petri ad Cathedram verheven zien. 03 Nog minder wil ik.... maar de Geneeskunde verfta ik niet: (dewyl ik n ftecitfs het Letterzetten en Drukken, dat is te zeggen, niet.van Gatoen, fci
der-



C ï79 )
maar zo wat van Boeken, geleerd en lang geoefend heb, ja, wel vyf-endertig Jaar, Vrind! fchoon ik nu reeds meer dan vier-en-vyftig Zonnekringen uit het gezigt heb verlooren:) Neen, zeg ik, anders zou ik nog hoop hebben, om, al ware ik ook een naakte Baitenlander, een geheel Corps van wakkere Lieden te kunnen onderrichten, dat ze hunnen Kop buiten my niet konden verliezen; want fnoeven en pogchen , den Vreemdelingen eigen, doet veel; gelyk men van de Kwakzalvers wel eens hoort ; en dan zou ik een heele Kas vol Asfa Fwtida tot myn Univerfeel Middel hebben, om alle Kwaaien, zo niet volftrekt te geneezen, ten minften eenige verligting 'er aan toe te brengen. — Maar genoeg hier van, in hoep op beter. Wat anders op den Beitel, Vrind! Louw. Ën wat dan i
Krelis. Dat ik u zal doen hooren uit dan volgenden Brief van 's Hage» in dato 6 November. Luister.
De alles afdoende Aantekening der 12 Hollandfche Steden tegen 't Protest van de Ridderfchap omtrent de Refolutien , ten aanzien van den Capitein-Generaal genomen, geeft alhier ongemeen veel genoegen, en ftopt geheel den mond van dezulken, die pleegen te vraagen : Wat heeft de Prins toch gedaan? — De Handelwys omtrent de 3 Overysfelfche Hoofdlieden, door de Staaten van Gelderland ea Zyn Hoogheid gehouden, verdiend inzonderheid verachting. — Opmerkelyk is het, dat de Staaten van Gelderland, tot hiertoe zorgvuldig gezwegen hebben van zekere Misfive , door de Gecommitteerdens der drie Overysfelfche Hoofdlieden aan hun copielyk overgezonden, gefchreven door Burgemeesteren en Raad, neffens de gezworen Gemeente der Stad Hattem, aan den Raad en Meente van Zwolle; waarby dezelve, „ na betuiging vaa hartgrondige dankzegging voor de reeds genomen maatregelen, ten einde allen Militair geweld tegens die Stad voor te komen, allervriendelykst verzoeken, dat de Stad Zwolle daarin gelieft voorttegaan, verzekerende dat het hun ten hoogften aangenaam zou zyn, dat door de Heeren Staaten van Overysfel Hoogstderzelver Mediatie wierd aangeboden, welke zy gaarne met dankbaarheid zouden aanneemen: verklaarendeniets meerder te wenfehen , dan dat de rust en eenigheid in de Provincie van Gelderland, op rede'.yke Voorwaardeu, wierd herfteld, waaraan zy altoos gaarne zouden defereeren, zo veel hun maar eenigzins mogelyk, en met hunne Rechten en Vryheden beftaanbaar zoude weezen."
Wat moet men van zulk een Souverein denken, die, niettegenftaande zodanige betuigingen van deszelfs Mede-Staats-Leden, echter, zonder daar acht op te flaan, voortgaat, dezelven door den Militairen Arm te onder te brengen. En hoe zal de Capitein-Generaal immer kunnen verantwoorden het gedrag, door de Militairen in Hattem gehouden, 'tgeen op hem renundeert, vermits hetzelve ongeftraft blyft, daar hy aan de voornoemde Gecommitteerden der drie Overysfelfche Hoofdlieden, onder anderen, verzekerd had, dat aan niemand ia Hattem of Elburg eenig
Y 2 ge-



C 180 )
«weid of nadeel in zyn Recht, Goed of Vryheden gefchieden zou. Zal het de Nakoraehngfchap geloven ?
Louw. Mon Têce est malade, mon bon Amie! Ik kan hierover niet oordeelen. Doch , zo de Nakornelingfchap het gelooft, zal zy het Ge loof der Mirakelen in rerum natura deelachtig moeten zyn —- Maar" laat ik u het volgende, uit de oude Bisfchoplyke Stad Utreckt, eens voorleezen. :
Utrecht den 3 November. Depretenfe Staaten van Utrecht hebben aan Hun Hoog-Mog. kennis gegeeven, dat zy geïnformeerd waren, dat door den Collonel van Pabst, op aanfchryving van den Generaal-Maior van Rysfel, aan eenige Regimenten te Naarden order was gegeeven, om op zeker fein op marsch te gaan, zonder eenig Grondgebied te ontzien, en dat zy fupponeerden, zulks met met voorkennis van de'Provincie Holland gefchied was, verzoekende daarom, dat gemelde Officieren daarover wierden gehoord, enz. Men mag billyk vraagen, zoude de Brief der Staaten van Holland, van den .. September, aan die precenfe Staaten niet wel beftcid zyn? Dit moet men denken, dewyl Hun Ed GrootMog. daarin klaar hebben gefehreeven, dat, in geval de Scad Utrecht wierd geattacqueerd, zy dezelve met hunne Magt zouden befchermen • of «oude zulks kunnen gefchieden, zonder op het Territoir der Provincie te komen? Is het niet klaar, dat het één vloeit uit het ander ? Men moet zich by gevolg over die Misfive aan Hun Hoog-Mog. verwonderen
Krelis. Die Heeren zogenaamde pretenfe Staaten ftooten al wonderlyke dingen in de Waereld. Zou het dan niet wel waar kunnen zyn, dat zy, door alle hunne confiderable Conferentiën, de gemelde Misfive der Heeren Staaten van Holland met de vereischte oplettendheid hadden vergeeten in te zien ?
Louw. Ja, wie weet het, Vrind 1— Met meerder zekerheid weet ik u te zeggen, dat den Aimanach van LOUWen KRELIS eerstdaags weder by de Drukfier deezes te bekomen zal zyn.
Krelis. Ik verlang al om dezelve te zien.
Louw. Deeze nieuwsgierigheid beheerscht u niet alleen, Vrind! Een ieder zal dezelve fpoedig voldaan zien.
Krelis. Nu, Vrind 1 voor deeze keer genoeg. Vaarwel, en flaap gerust. _Louw. Ingelyks, Krelis 1 Wel t'huis, en de groetenis aan Grieije.
By de Drukfier deezes is gedrukt en te bekomen: De tweede Druk van de yrolyke LOUW en KRELIS: zingende een wftigtal nieuwvervaardigde Zangfiukjes, op allerlei Onderwerpen, zo als dezelve nog in geene Liedboeken gevonden worden. Alle op de fraaifte, keurigfte an nieuwfte wyzen. De prys is 4 Huivers.
Gedrukt by de Erve de Weduwe JACOBUS van EGMONT* op de Reguliers Breêftraat, te Amfterdam.



LOUW en KRELIS,
N°. 46. 14 November 1786.
Louw. goeden Avond, Krelis! Hoe, Broederlyke Vriend1 Zit gv V_X met het hoofd op de hand reeds te dutten? Of zvn het zwaare gedachten, die u bekommering baaren ? Of is 't met de Gezond, heid, zo veranderlyk in den Mensch als het Weêr, niet wel gefield?--.
Dit laatfte immers zou myne hoop ten aandoenlykfte krenken 7™
my: Vind ik u gezond of niet? ' s
Krelis. Zyt gy daar, Vrind Louweris ! Ja, ik ben gezond.
Louw. Daar ben ik bly om. Zo moet ge ook toonen, dat ev vrolvk zyt, in fpyt van honderdduizend Drommels. ' . Krelis. Jamaar.... Wie heeft altyd vrolyke uuren ? 'Er komen ons ook wel eens treurige oogenblikken overvallen, die onzen Geest aan overdenkingen hechten, welke ons dikwils bekommeringen voor zwaarigheden . voor rampen, voor een eindelyk verderf der beste Zaaken in dit Leven voortbrengen, ja die tot onze Nakomelingen kunnen duuren, veroorzaaken.
Louw. Wat faalt er dan aan, dat gy zo treurig zyt, Vrind Krelis ?
Krelis. Vrind Louweris! Du gy my zwaarmoedig ziet, fnruit uit aandoeningen van eenen Droom, wiens indruk my nog niet verlaaten wil. Gisteren avond las ik in het onnavolgbaar Dichtftuk van Miltoa het Taradys verlooren eenige aanmerklyke redeneeringen, die mvne gedachten bézig hielden in de mogelykheid of onmogelykheid, het waarfchynlyke of onwaarfchynlyke der Hellingen van dien grooten Dichter. Op eene derzelve vielen myne gedachten fterk: Zy is te vinden in het Tweede Boek van dit verheven Werk, in het ontvlugten der Hel door Lucifer, om de nieuwgevormde Aarde, en daarin het Eerfte Paar Menfchen in het Paradys, ter verleidinge van het geheele Menfchelyk Geflacht in hen, op te zoeken, en God ten tweedenmaale, nu met bedrog, daar hem eerst zyn geweld mislukte, aan te vallen, en wel in de edelftèn van Gods Schepfelen, om welken de Almagtige deeze Aarde, gelyk alles, uit Niets door zyn Woord alleen, gevormd had. De plaats, die hy in zyne onderneeming uit den Afgrond, door het Ryk van Chaos gewaar werd, om in het licht door te breeken, was reeds bezet door de Zonde en Dood, zy waren reeds voortgekomen uit hem, en in hem vereeuwigd, maar op de Waereld nog niet bekend. Ik wist niet waar ik hier zynen Wegwyzer Chaos anders dan voor de yslykfte verwarring ook kan hy het Graf betekenen, neemen zoude. — Op het onderricht van deezen nochthans, naderde de Satan aan de Grenzen van het Kyk der Natuur. Zyn Wegwyzer hem alstoen vlugtig verlaatende, keerde naar zyne heerfchappy te rug. De Duivel, weleêr Gods Morgenfter, zweeg. ö ■
Maar raakt dus eindelyk, met moeite en veel gevaaren, Geduung voort en voort. — Wien ryzen niet de haren len berge, uit fchrik, dat hy dien weg, ééns langs gegaan, De Zonde en eeuwge Dood doet volgen zyne baan?
Y 3 Zy



( 182 )
Zy (God liet dit hen toe) ontwierpen eenen breeden Een effen övertogt, uit 't grondloos diep beneden, Welks kolk, aan 't zieden, niettemin dien wyden Brug, Zo hoogst gevaarlyk wel kon dulden op zyn rug. Deez' Britg begon van daar de Hel zich komt te ontdekken, Tot daar de Waereldkring zich fluit in 't famentrekken. Langs dit gevaarlyk pad gaan onverhinderd, heen En weêr de Geesten, tuk om gruwelen te fmeên, * En Stervelingen tot Misdryven aan te zoeken, Ja hen te maaken tot Voorwerpen van Gods vloeken. Doch niet dezulken, die Gods Heil-Genade alleen Door Hemelgeesten leidt, en nooit dien weg betreên. : Op dit en meer geleezen te hebben, werd het tyd cm te rust te gaan; maar naauwlyks was ik te bedde en aan 't fluimeren, of ik geraakte ook aan 't droomen. — Myne denkbeelden wierden verward; ik bevond my zeiven in een Chaos, waar my alles duister voorkwam. Ik had geleezen van Afgronden, van Poelen, van Zonde, van Dood en het maaken van een Brug, over welken, met breede verdeelingen , de twee laatfte GruwelGedrochten , metde Heliche Geesten heen en weêruitde Heinaar de Aarde gingen, en weêr te rug, met zich voerende onder een Hoflyken trant van Ipeelen,zingen, brasfen,drinken, dansfen, Iagchen, caresfes termjakenmet Dames; (want het waren alle geene Mannen; de Vrouwen hadden zelfs den voorrang, in eene houding van't galante!) geftrikt, gekwikt en opgetooid, veelen en wel de voorften waren meteen foort van Linten gefierd, welker Jcleur als hetHelsch vuur zelfs uitblonk. Op het voorgaan eener groote Compagnie booze Geesten, doch vermomd irffchyn van Engelen des Lichts, die een Blinden Geest, en evenwel een Hoofd der Boozen, tot hunnen Leidsman had, en wiens naam, by fommigen Mammon, by anderen Plutus genoemd werd, volgde een geheel Heir in geléderen gefchaard. Het ontbrak dit optrekkend Leger aan geene Muzikanten; men had 'er ook «enigen rang by in acht genomen. Hy, die het gebied 'erover voerde, bad een dikken Balg, en ging veel fpoediger vooruit, als zelfs de Voorsroupen der Helfche Geesten gedacht hadden; zy namen hem het eerfte dus onder hen, en ik meende hen te hooren fchreeuwen: Wasjan! uw Giids is wel bezorgd. Gy hebt nog anderen om u tot Mentors te ftrekken. Volg hun geleide en raad! Kootnt gy en uwe beste Troupen maar eerst den Brug over, dan zult gy genoeg hebben tot uwen verderen voortgang naar het Ryk, dat ge u belooft, en wy zullen u nooit ontvallen. Maar hou ftand, zo 't u gelieft! En gy, Demogorgon! zei die Voorbende, die den Brug reeds was overgegaan; nu wy den Heirtogts-Geleider van Wasjan reeds by ons hebben, zult onzen Afgezant zyn. Uw Naam, verichriklyk om te noemen, zal alles doen beeven ! — Vlieg! dat Wasjan met zyne benden de Brug niet overtrekt, vocfr dat gy hem door uwen Verrekyker de Eilanden aan de flinkerhand van den Brug gelegen, eerst èoe befchouwen , en zyne benden tot zo lang halte doe houden , tot hem zulks van- onzen Krygsraad bevoolen word. -*» Hy ooge vooral op het
groot-



C 183 )
grootfte dier Eilanden, en kenne zyn Vriend, daar onder dien breeden Linden-boom gezeeten. Hy fiaa ook naar eenen fchuinfchen kant ten Westen zyne oogen, waar hy eene woelinge zal zien van een Volkshaatend rot , dat hem het bedoelde voordeel belooft. Maar, wat het meeste kleeft, hy moet al wat hem vreemd, wat hem uitwendig aanftaat, hoog-achtenHy moet vooral niet vergeeten zyn Fles en Glas te handteeren, en hst Bourgonjonfche Vogt, eene gaave van den gehoornden Evan, moet hv met vergeeten rykelyk te gebruiken. Dan zal hy de hand aan den Tin liaan , en in Plonderziekte als een Hoofd der Satyrs, Faunen en Sylvaanen uitfchreeuwen Bacchus, Evoë! Dien dikken bollen God zal hy dan eeren < Daar alle de Menaden om hem dansfen: En — ziel— op het volvoeren van uwen last, dien gy, als oude Helfche Geest (dit werd den Heer Demogorgon zachtjes in t oor geluisterd; dan my dacht ik kon het hooren ï volvoeren moet, zult gy hem daartoe geleiden, dat hy twee Stedelvke Hinderpaalen uit den weg doet ruimen, door het Volk, dat hem volar De Inhouders derzelve zullen vlugten, evenwel niet tot hun, maar fot ons nadeel; zo wil het deLotbefchikking. Wasjan zelf zal wel ontkomenmaar een groot deel van zynen Aanhang zal hy verlooren zien. Hy zelf moet ook nog voor eene poos deezen Brug ontwyken, en zich, uit vreeze vo»r gevaar, in een fterke Stad bergen; maar hy moet van verre eerst doen, en laaten doen, wat hy kan. Zeg hem dit vooreerst, en wv zullen nader raadpleegen met onzen Helfchen Raad, om hem langs eenen anderen weg (den Brug moet hy toch over) tot zyn ingebeeld Ryk te brengen, en op het punt daarvan, dat hy dat meent te verkrygen, zalhv onze Onderdaan in 't Onderaardfche Ryk zyn. — Gykent uw Pligt • zorir voor t gezag der Helle en haare Geesten. • *
Louw. Is uw Droom haast uit, Krelis! Gy zoudt my zelf wel bvna 'er mede bang maaken. 3
■ Krelis. Ai wat! — Neen 'er is nog meer aan vast. Vertoef een wek nigje nog.
DroonTverhTaffp0ei' Z° 27 kUntj Daar het einde van uw Krelis. Ik moet my alles wel erinneren, Louweris! Luister dan verder. Demogorgon, wiens naam men in Verdervend Volksgedrocht zou kunnen vertaaien, flaagde in zynen raad; doch flechts in zo verre dat Wasjan , door helfche inblaazingen aangedreeven, de twee Stedelvke Hinderpaalen, door een gedeelte van hem verkeerdelyk gehoorzamende benden zyner Krygslieden deed aanvallen, en der Inwooneren Goederen deed plunderen en rooven, terwyl hy dit alles, zelf te rug gebleeven zynde, van verre met vermaak aanzag. Hy was toen meer niby om zelf gevaar te lyden, uit vrees voor den Wreeker van dit Wanbedrvf, en terwyl hy zich naar fterker plaats begaf, Hortte eensklaps de Bme'm, met verlies van veele Zielen , die de Helle, of ten minder!i het Graf! ten prooije vielen. — De bdoze Geesten lachten dat het fchaterde, en ik, verfchrikkende, fprong beevende op, ontwaakte en erkende dat ik ee! droomd had, fchoon ik evenwel blyf denken, dat alle Droomen niec ion-
def



( 184)
der agtervolgende, of voorheen bevonden waarheden zyn. Want zo wel als de Zonde en Dood reeds in de gedachten van Milton een Brug naar het verderf van Ziele en Ligchaam tot in de Hel kebben kunnen leggen, kon het wel niet onmogelyk zyn, dat 'er ook, dewyl 'er thans zo veel van een verkeerddenkenden en verkeerd werkenden Bruggemaaker in ons Vaderland, en voorSI in Amfterdam gefprooken wordt, dat ik onweetend myn Droom zal bewaarheid vinden in het Bederf van ons verlicht en echter niet genoeg op zyne hoede zynde Vaderland en onze Geboorteftad, in welke zulken almede fchuilen, die wel niet afkeerig zouden zyn, om den Brug des Verderfs van beide te leggen, of zo dezelve al ingeftort mogt zyn, langs anoere wegen en door andere middelen den ondergang des Volks te wege te brengen, door met de Hel zelfs mede te werken, om dien door booze Geesten bedorven tWasfan (by ons JVasfaW) ten Dwangtroon te voeren, en de Vryheid den Doodfteek toe te brengen, om nevens hem in de Kreits van Nederland te heerfchen als de Satan inde Kreits der Helle doet. Dan dat is juist eene eigen aanmerking op myn eigen Droom. — God verhoede dat men 'er nooit de betékenis van, in eene waare uitkomst, ontmoette.
Louw. Ik weet niet wat ik 'er van zeggen zal, Vrind Krelis! Maar uw wensch is de myne. Droom echter niet weêr.
Krelis. Ai zie! kan ik verhinderen dat ik droome, en mag ik myn Droom dan aan myne Vrienden niet vertellen?— Gy hebt toch ook wel een* gedroomd, en het gedroomde my verhaald.
Louw. Maar neem dit zo kwalyk niet; gy fchynt wat gemelyk. Vertel liever aan de Luiden die onze Blaadjes leezen, wat ze in onzen Almanak voor het aanftaande Jaar zullen kunnen vinden. Anders zal ik het doen.
Krelis. Wel doe het, dat is my onverfchillig.
Louw. Het zy dan zo. Die hem leezen willen, ria hem voor den gewoonen prys van 4 ftuivers gekogt te hebben, zullen 'er alles in ontmoeten wat tot een volkomen Almanak behoort: En daar by kunnen zy een Kronykje van het v«ornaamfte gebeurde geduurende een vol jaar 'er in vinden. Vervolgens zullen zy Berichten 'er in ontmoeten van dè Pryzen der Gezegelde Papieren, Af- en Aankomsr-Uuren en Dagèn der Beurt Schepen, Schuiten, Posten en reizende Bodens op de meeste Plaatfen in en buiten de Republiek gelegen. Willen ze weeten wanneer en waar het Kermis, Paarden-, Koe-, Schaspen-, Varken-, Kaas-, Leer-of andere Jaarmarkt is, zy zullen 'er tusfchen beiden een byzonderen Alphabetifchen Lyst van ontmoete». Voorts fchuift onze Almanach bet Tooneel der Dvnaazen open, by wyze van een Rarekiek der Gebreken; gevolgd door een Hiftorietje over de Gezelligheid. Verder wordt hen 'er in opgegeevtn Levensbyzonderheden en Bedryven van Stefano Zanovicb, zich valfchelyk genoemd hebbende Stephan Annibal, Prins van Albanië ; in de Gevangenis te Amfterdam zich zeiven om't leven hebbende gebragt; zynde volgens Vonnis zyn Lyk in de Put op 't Galgeveld, onder de Galg gefmeeten. — Daar op kunnen de Leezers zich met een vierde Vervolg van 't Hedendaagfcbe Leven der Lakeien vermaaken, en eindigen met een goed Negental Patriotsche Gezangen op te deunen, zo helder dat het klinkt. Dit alles behelst onze Almanak. Waarmede ik den Leezeren het welvaaren wensch', en U ook, Vrind Krelis! Tot weêrziens. Slaap gerust.
Krelis. Gy insgelyks, Louweris! Wel t'huis, en groet Diewertje.
Gedrukt byde Erve de Weduwe JA CO BÜS van EGMONT: op de Reguliers Breèftraat, te Amfterdam.



KRELIS en LOUW.
N°. 47. 21 November 1786.
Krelis. goeden Avond, Vrind Louweris! Is 't wel met de Ge. Vjr zondheid?
. Louw. Zo wat woelende en werkende in myne bézigheden heen, blyf ik nog al met myne Gezondheïds-Omltandigheden, door's Hemels Gunst, in eenen ftaat van welzyn. Hebt gy het, de Gezondheid-Zaak betreffende, ook nog wel 'er meê? Krelis. Ja, Vrind!
Louw. Dat beantwoordt aan myn wensch. Zet u, Krelis! Vertel my iets van de tegenwoordige Zaaken.
Krelis. Als 'er by de 26 Artikelen van de Unie nog meer gevoegd worden , zal ik u zeggen wat het ï^ile behelst. Want gisteren fprak ik iemand, die my beduiden wilde dat in het 27de Artikel van de Unie de 'Rechten van eenen Stadhouder in onze Republiek bepaald waren, en hem het zyne, zo als dit aan elk behoorde, gegeeven moest worden. t'Huis komende, zocht ik naar het 2711e Artikel in de Unie; dan ik kon het niet vinden. De aanleiding tot ons gefprek was eene zekere ASte van Verbintenis, om op de gronden der Unie te werken. De Unie ook is zekerlyk het groot Verbond tusfchen Provinciën en Provinciën. Maar een ieder, denk ik, zal gaarne met my willen erkennen, dat zy in eenen anderen tyd isopgefteld, en.onder geheel andere omftandigheden, dan wyinden tegenwoordigen zien en gevoelen. De 24 en 25de Artikels evenwél betreffen veelal het-vaste, het waare, en de bevestiging van alle do voorgaande. „Hierzyn ze:
Art. 24'. Ende tot meerder vasticheid, zullen de Heeren Stadhouderen van de voorfz. Provintien, die nu zyn, ofte (Stadhouders naamlyk) namaals komen zullen, mitsgaders alle de Magiftraten ende Hooft-Officiers van yeghelyck ProvinïieV-'-St'ad, ofte Leden van dien, defe Unie ofte- Confederatie, ende een yeder Artikel van dien in 't byfonder, by Eede moeten beloovennaer te Jullen gaen, ende onderhouden, doen nagaen en onderhouden.
25. Insgelyks zullen defelve by den Eede MOETEN belooven te onderhouden alle Schutteryen, Broederschappen ende Collegien die in eenige Steden ofte Vlekken van defe-Unie zyn.
Het 26 Artikel behelst alleenlyk een aandrang ter noodzaaklykheid van onderteekening. • •
Zie daar, Vrind Louweris! Het flot van dit groot Verbond. Is het genoegzaam dan moet het fpreeken; en als de Vriend van gisteren meent 'er een 2711e Artikel by te kunnen voegen, dan zal ik, zo het noodig is, de waarde 'er van erkennen. Zeker is het, dat inde Unie niet alles is bepaald, wat bepaald zou kunnen worden.
Louw. Zo is ,'t, Krelis! Zo is 't. Maar daar men zelfs in eene Afte van Verbintenis leest - het VOLK, de REGENTEN, dera STADHOUDER elk overéénkomflig de oorfpronglyke Conftitutie van elk der byzondere Gewesten,
Z » k~ H



( 185 )
te /erdédigen; (NB. Dat is zo wel den Stadhouder als Het Volk en de Regenten, zonder onderfcheid denklyk genomen zo als ze zyn:) zo kan ik het niet plooijen, waarom men geenen anderen, en (myns bedunkens) beteren weg inflaat. De Delvenaars hebben ons dien imniers reeds geweezen. Laat ons hunne Leiding volgen, Vrind!
Krelis. Dit moesten wy doen. — Hoe! —zullen wy nog langer Com■nlimenten voor Willem en zynen Ariftocratifchen Regentenftoet maaken! — Dat lydt het Vaderlandsch hart niet. Heeft Willem met deeze zyn trotfche Cabaale van Ariftocratifche Regenten zich tegen de Wet des Volks, tegen het Oppergezag, van hetzelve verheven, hoe laag verdienen dan en hy en zy door hun fehandelyk gedrag ook niet weder vernederd re
Louw'. In het Jaar 17.47 is de grond tot de Stadhouderlyke Heerschzucht reeds gelegd. De bepaaling tot de volgende tyden was reeds als- ' toen gemaakt; de Volksdwang had haaren Troon alstoen reeds in een Ontwerp van Volksverderving gefchetst; en de fchranderften kenden in dien tyd ook alreeds de Oranje-Ariftocraaten. — Men zag 'er onder amderen dit Puntdicht op.
Men fcheld' niet meer op hen die, uit onkundigheid,.
Of omgekogt door t goud, tot muiten zyn verleid:'
Deez' woeste Hoop, te dom om zelf iets uit te- vindeny
Kon zonder Pendrecht en Rousfet niets onderwinden.
Maar was het Werktuig van deez' Twee, die de oppermagt
Erlangden voor een Prins, die 't heilig Recht verkracht..
Wie heeft dus meerder kwaad, deeze', of het Volk, bedreeven?]
.j'- Hy, die zyn [iem hiertoe, in '£ heimlyk, had gegeeven1;.
Die, niets ontziende, fnuikt het Souverein Gezag
Der Staaten, opdat Hy als Dwingland beërfchen mag..
Toen waren 'er zulke flechten en nog anderen, gelyk 'er thans ook zyn.. Die Jean Rousfet de Misfy was, meen ik, Secretaris van Willem den IV,. dien hy zelf verried. Het was een Vreemdeling, gelykLarrey , de tegenwoordige Geheimfchry ver van den Vyfden Willem, almede een UitheemschSchepfel is. Maar behalven deeze, waren 'er meêr, gelyk de Loftrompetter der Vrede en veele anderen. Het Onkruid fterft niet,- al flaat het buiten zyn Gefl'acht. Al dat foort van Ariftocraaten zyn hun oorfprongk verfchuldigd aan de Heerschzucht der Stadhouderen; van welken 'er niet 4én enkele is geweest» of hy was bezield met het denkbeeld om eens opper-



C 187 )
«ermaatie te heerfchen, ten koste van Lyf en Goed zelfs hunner Souvereine Meesters, de Volksvertegenwoordigende staaten en hunnegetrouwe Ministers. Zal Willem de Vyfde dan anders handelen als zyne Voorzaaten? Geenszins, eene Oranje-Appel valt niet verre van zynen Boom. Maar od welk eene wyze behoort men den Stad houder het zyne te geeven ?
Krelis Straf voor Euveldaaden: Hierop moet het Volk zyne Eifchen bouwen; hierop moet het aanftaan met algemeene Stem. Men vraage Hattem, men vraage Elburg, men vraage over't geheel het achtbaar Volk, en vooral dat van Gelderland en Utrecht. Zullen zy met tot God en hunne Medebroederen , en Vaderlandfche Medeburgeren om wraak fchreeuwen over de tirannifchc, bloeddorstige, plonderzuchtige Ontwerpen, ter uitvoering reeds gebragt, en verder nog gefmeed wordende, om genoeg tedoen aan de Heerschzucht, Dwinglandy, Burgerlyke Rechten en Vryheid Vernieling van een verwoeden Willem den Vyfden en zyne Ariftocratifche Medewerkende Burger-Verdrukkers, den door hun verbeurden Tvtel en het achtbaar Eer-Ampt van Regenten onwaardig ? — Zouden zy, vraag ik niet begeercn, dat deezen elk het zyne toegebragt wierde door eene Straffe, onSffcheidelyk, volgens alle Godlyke en Menfchelyke Wetten, vaa de Misdaad der fchending van de Majefteit des Volks, en der vrve Republicainfche Conftitutie; en daarom waardig voor openbaare Vyanden van het Vaderland verklaard te worden?— De welmeenende Regenten befchermd en verdédigd, even als het Vaderland, de Vrvheid en zich-zelve. Alsdan zal elk het zyne hebben: De Kwaaden zullen hunne fehande en vernedering in hunne ftraf vinden, en de Goeden hun belooning ftellen in hunne Eer en Deugd, by den Zegepraal hunner Getrouwheid en Liefde voor Vaderland en Vryheid.
Louw. Niets is noodzaaklyker dan aan te dringen op eene algemeene Volksve'rdédiging, naar aanleiding van het cordaate en welmeenende Genootfchap van Delft, ter bevordering eener Grondwettige Herftelling van cebreken in het Staatsweezen en der langvertreden Rechten van een onaf hanglyk Volle: en om geftand te doen als woordhoudende Braaven aan het nadruklyk gezegde der Heeren Gecommitteerden van Fet Delftsch Genootfchap, by huune terugkomst van de Vergadering Ce Leyden, den 6 Sept. laatstleden aldaar gehouden. Zy drukten zich onder anderen toen aldus uit. . . . . _ '
De Staaten van deeze Provincie , aan wie wy niet dan met den diep'ften eerbied, met de gevoeligfte dankerkentenis, gedenken! aan wie " onze Zielen verkleefd zyn met eene volvaardige getrouwheid , die, 3' ware het mooglyk, duizend levens, op hunnen wenk, zou opofferen; *' deeze Vaderen des Lands bekroonen onze vuurigfte wenfehen, door " de edelfte en kloekmoedigfte befluiten! Zy zyn het tegenbeeld van " den dollen Stadhouder! Zy erkennen den vryen Burger. Zy drukken *' het zegel op zyne gehandhaafde Vryheid, en aanvanglyk herftelde " Rechten; Zy beraamen de kragtdaadigfte middelen ter afweering van " allen geweld; Zy zyn de Vrienden der Burgers, en wanneer de Stadij bouderlyke wrok ook deeze onze Provincie aanvalt, by aldien het ri Z, % » Staal



( IB8 )
SJ Staal der Oranjeverdeedigers, door eene onwaarfchynlyke ©vermast. „ onze harten doorbodfde, dan zou het bloed dier getrouwe Landsva! „ deren zig met het onze vermengen, om dat onze zaak de hunne is » eu de volmaaktfte eenpaarigheid befluiten heeft daargefteld, die ge„ heel Europa met eerbiedige verbazing zullen vervullen!"
„ Deoogenblikken, die ons lot beflisfen zullen, zyn op handen' het „ groote toneel, waarop alle de volgende eeuwen zullen Haaren, is ge3, opend! Medebroeders! gevoelt in deeze tydflippen , wat een Vrv „ Burger is .'gevoelt, dat gy Nederlanders zyt! Niemand uwer Voor„ ouders heeft het in die maate immer kunnen gevoelen! gevoelt het 3, en zend uwe gebeden op tot den almagtigea God! hy wenkt u uit der!
Hemel! uwe Zegepraal is in zyne rechte, de verdelging uwer moord„ zugtige Vyanden is in zyne linkerhand! Docli hy eischt uw vertrou3, wen, uwe werkzaamheid; hy vordert de uiterfte uwer poogino-en ' " PücJ?rfteunt daQ door Geld uwe bedreigde Medebroeders, of g*rypt „ de Wapens , en vliegt heenen , om den Dwingeland van Ucrechts a, Wallen te keeren , en hem in den afgrond neder te ftorten!"
Krelis. Wel, bravo ! Gebeurde dat, dan had hy hetzyne. — Totzulks behoort men dan ook algemeen werkzaam te zyn; op dat hem en de zynen het hunne worde toegedeeld. Op deeze wyze moet ook gewerkt worden in de Adresfen aan den Volksvertegenwoordigenden Souverein, die zelfde rondborftige Volksftem begeert te hooren , en met geene vleitaal tot dankbaarheid alleen gediend, of geëerbiedigd wordt, omdat men door Complimenten de Goede Zaak niet kan redden. 'Er moet fterker ge fprooken worden. Het Volk, het Achtbaar Volk, moet rondborftige Ei" fchen en tevens krachtdaadige Aanbiedingen doen, om zelfs werkzaam te 'zyn, in de Vyanden des Vaderlands, ondanks alle derzelver poogingen die dag aan dag ten verderve des Volks toeneemen, kloekmoedig tegen te gaan • en dit kan niet te fpoedig gefchieden, of onze Burgerlyke Vryheid! het Volksgezag by Hollands braave Vaderen, en alles wat een Vrygebooren Repubhcain dierbaar in dit Leven kan zyn, is voor hem en voordeNako melingfchap volftrekt verlooren. — Ach ! dat God toch eenmaal de Geest van 1 rouwe en Eendragt daartoe op ieders hart deed werken — Lou wens! in deeze hoopende verwachting, blyve ik uw medewerkende Vaderlandlche Vriend. Vaarwel, en flaap gerust.
Louw. Ik ben de uwe,. Ik wensch u 't welzyn; wel t'huis, en de groetenis aan Grietje. Slaap zagt en gemaklyk cot morgen ochtend toe.
By de Drukfter deezes is gedrukt en te bekomen: De tweede Druk •van de yrojyke LOUW en KRELIS: zingende een vyftigtal nieuwvervaardigde Zangftukjes, op allerlei Onderwerpen, zo als dezelve nog m geene Liedboeken gevonden worden. Alle op de fraaifte, keurigfte en nieuwfte wyzen. De prys is 4 ftuivers.
Gedrukt by de Erve de Weduwe JACOBUS van EGMONT' pp de Reguliers Breêftraat, te Amfterdam.



LOUW en KRELIS.
N°. 48. 28 November 1786.
Louw. /""hoeden Avond, Vrind Krelis! Het zal my lief zyn u wel VJT te zien.
Krelis. Het zal my genoegen geeven, indien ik u zo wel zie als ij? my zeiven bevind.
Louw. Wel nu, beste Vrind! Dan zyn wy beide gezond. -— Maar wat Nieuws is 'er?
Krelis. Nieuws is 'er zelden. 'Er is niets Nieuws onder de Zonne, zeide de Wyste der Vorsten in zynen tyd. En dat 'er voorheen was, is 'er ook heden, en zal 'er vervolgens zyn.
Louw. Wegens den ftand der Natuurlyke Zaaken en Gewrochten is dit wel waar: Ook wel in het toe- en afneemen van het vermogen der Ryken en Volken; het eene gaat en het andere komt. Dit hebben wy ten onzen tyde met Polen en zyne Verdeeleren, met Rusland en met de Krim in Tartarye zien gebeuren, en vooral metEngeland en Amerika. Ons Nederlands, ons Vry Staats-vermogen is zeer veel afgenomen, federt de flegte Bediening van het Stadhouderlyk Ampt, en verdere daaraan gehechte rangen onder dea tegenwoordigen Willem den Vyfden; blykbaar door den Engelfchen Oorlog; blykbaar door den toeleg.vanden Stadhouder, om, door de Raadgeevingea der Vreemden, die hem eeneonbillyke Heerschzucht hebben ingeboezemd, ter vertreeding der Burgerlyke Rechten en Vryheden, om zich boven de Vertegenwoordigden der Volks-Soüvereiniteit te verheffen ea eenen weg tot het Oppermagtig gebied te baanen, al ware het eiudclyfc met gewelddaadige middelen daartoe in 't werk te ftellen, gelyk gebleeken is aan Hattem en Elburg, en daartoe te doen werken Krygsbenden, die het Volk zelf betaalt, met misbruik ook van zulken, wier Betaalsheeren andere Souvereine Meesters van dien Trouwloozen Geweldenaar zyni. Dit is niet nieuw, zult gy zeggen, zynde het meergebeurd in vroegere Tyden en Eeuwen; ja van ouds. Zo weTd een Jerobeam Koning van Israël, en fcheurde Tien Stammen van de Twaalf tot zich af. Deeze was nog niet eens Veldheer, eer hy Koning werd. Maar men heeft het eenen Cefar zien gelukken, dat Hy zich van Veldheer tot Oppergebieder van het Gemeenebest en alle detzelfs Wingewesten, aan hetzelve cynsbaar, wist te verheffen. Een reeks van Republieken, zo in als buiten Earopa, zou men kunnen optellen, die door hunne Capiteins-Generaals met het Volk van den Staat zelve in Slavernye en ten onder zya gebragt. Dus zyn de poogingen van eenen Willem den Vyfden niet nieuw. Maar in den toedragt der Zaaken zyn altoos, naar Tyd en Omftandigheden , veranderingen , die men nieuw mag noemen , en 'er kunnen zulke gelukkige nieuwe maatregelen genomen worden , die de oude Heerschzucht Van anderszins veel vermogende Staats- en Krygsdienaaren, paal en perk ftellen. Zo zyn by voorbeeld, nieuw die roemenswaardige Maatregelen, door Hun Ed. ©reot-Mogi
Z 3 £e*



C io° )
genomen in het opfchorten van het Ampt van Capitein-Generaal we- ! gens deeze Provincie, betreffende den Perfoon des Stadhouders Willem den Vyfden, gelyk mede in het Verbod aan denzelfden verkeerdelyk handelenden Staf officier van den Staat, om de Troupen, ter Repartitie deezer Provincie (taande, niet te doen ageeren tegen Gelderland Utrecht, of eenige andere Provincie, en meer andere voorige bepaalingen tegen de misbruikte magt, aan den Stadhouder als Capitein-Generaal verleend, maar niet tot dat einde, als men ten allerklaarfte gezien heeft, en nog ontwaar wordt, dat deeze groote Amptenaar van Staat en Oorlog dezelve heeft aangelegd, en fteeds meer heeft trachten aan te leggen, ja ongetwyfeld nog verder in dit zyn infolent begrip blyft aanhouden om zyne onwettige, onbillyke, ja geheel onrechtvaardige Land- en Volksverdervende oogmerken te bereiken. Dit acht ik voor goede, fchoon nieuwe fchikkingen, tegen de oude en overgeërfde Heerschzucht van allen, die voorheen de Waereld en zelfs ons Vry Vaderland geleerd hebben door eene menigte van voorbeelden, dat er geduurig andere Maatregelen noodig zyn in andere Tyden; want immers andere Tyden, andere Zorgen. Men neemt zulks in onze dierbaare Geboorteftad immers thans vooral in Aanmerking, by het door den Krygsraad vervaardigd Dank-Adres aan HUN ED. GROOT-MOG. als Vertegenwoordigers des Volks. En dit dunkt my zo billyk, dat men voor geheel dom, kwaadwillig, of volftrekt onredelyk zou te houden zyn, indien men het niet Ondertékende, na het te hebben ingezien
Krelis. Ik geef u volkomen gelyk, Vrind Louweris! 'Er is geen Burge.r, geen In-wooner in Amfterdam, of zyn Pligt, als Mensch zelfs, moet 'er hem toe aanfpooren. Het ligt, zo ik lees, ter Tékening in de volgende Logementen en Herbergen :
Be BURGER SOCIËTEIT, het OUDE en NIEUWE ZYDS HFP REN LOGEMENTEN, ^KARSSEBOOM, de ZWAAN, de MUNT de KONING van POLEN, over de Koorn Beurs, de NIEUWE STAD9* HERBERG, aan 't Y, de TOREN van CORDAAN, op de Kachk dl KROON, op de Brouwersgragt, de FRANSCHE TUIN, indeElandh'aat de KEIZERLYKE KOLFBAAN, de WITTE MOLEN, op TcinSl' het JAAGSCHUITJE, op den hoek van het Haarlemmer Plyn, en de ZON' tp den Nieuwendyk. '
Louw. Plaatfen genoeg waar men tékenen kan. Ook zyn immers de Schutters en Contribuanten in de meeste Wyken deezer Stad daartoe ver zocht geworden, door de meeste Capiteinen der Burger-Wyken ia in fommigen, gelyk ik dit weet, zyn mede de Geaffeóteerden tot deBrandftuit verzocht geworden, door hunne Brandmeesteren in perfoon, om zich aan derzelver Huizen daartoe te komen begeeven. Althans dit is gefchied in Wyk 40, ten Capitein hebbende den Burgerlyke Vryheidlievenden Wel. Ed. Manhaften Heere Wusfenberg. En wenfchelyk ware het dat alle de Capiteinen der Wyken in deeze Stad, (nevens nog anderen evn Wel denkenden) zich deezer wyze gedroegen! Dan ach! 'Er zyn 'er nog" hoewel by minderheid, die anders denken, of die afweezend zya ge- •
weest,



f lor )
weest, toen het befluit in den Krygsraad genomen is. Het is nog te hoopen, dat op het punt des tyds hunne neigingen zich mogen ter Eensgezindheid en dus ten beste wenden. Het is niettemin te verwonderen , dat de eigenzinnigheid in fommigen deezer Burger-Hoofdlieden, die men weleêr voor Eerfte Voorilanders der Patriotfche Zaak hield, zo veel plaats kan hebben, dat zy 'er thans zo afkeerig van fchynen te zyn, en dat wel ten opzigte van een Adres, dat nog in deeze Tydsomftandigheden geen voorbeeld van meer billykheid en rechtmaatigheid, bekrachtigd met erkentelyken eerbied voor de nooit volpreezen Befluiten van de braave Volksvaderen en Souvereinen deezer Provincie, heeft.
Krelis. Deeze verwondering houdt op, myn Vriend! zo dra men de inzigten der Ariftocracie, leidende tot Eerzucht en Zelfbelang, ontdekt; het zy dat zy mogten beftaan in 'r ftuk van Handel, of Fabriek, of Familie-verknogtheid aan Magiftraats-Perfoonen, die voor het willekeurige zyn, en der Burgerlyke Vryheid weinig achting toedraagen: Men zal in de daad bevinden dat deeze de Bronnen zyn, uit welken de Afkeerigheid van het helpen bevestigen zo van deeze als andere goede Zaaken haaren oorfbrongk heeft.
Louw. Zy, die evenwel op deeze wyze denken, voldoen niet aan den Vaderlandfchen Pligt.
Krelis. Zy zullen 'er ook nooit meê volftaan kunnen, blyven ze dus denken. Hunne voorige achting by den Burger zullen ze verlooren hebben, en al bekwamen zy hooger rangen en aanzienlyker Ampten, ook deezen zullen hen, by het bekleeden derzei ven, geene Eer aanbrengen.— Beter, veel beter denkt dan de braave Amfterdamfche Burger en Inwooner, die opgeroepen zynde, om het thans by de Meerderheid des Krygsraads goedgekeurd Dank-Adres en het daar bygevoegd Verzoek aan Hun Ed. Gr. Mog. met zynen naam te ondertékenen, zich daartoe bereidwillig toont.
Louw. Dit erken ik volkomen. Maar een ieder behoorde het ook eerst te leezen, en den inhoud te verftaan, om door geene andere, en met dit onövereenkomftige of ftrydige Adresfen misleid te worden, gelyk men wil verzekeren, dat 'er zodanige zyn. Waarom ook, buiten de getékend hebbende, op het waare Dank-Adres, in de oprechte Nederlandfche Courant van heden een ieder aangemaand wordt, om zynen naam niet onvoorzigtig neêr te pennen op Lysten van andere Adresfen, welke men weigert te laaten leezen, en derhalve verzocht wordt, om zich in geene andere dan de bovengenoemde Huizen ter tékening van het echte Dank-Adres te vervoegen.
Krelis. Dat is zeer goed; maar elk heeft geen tyd genoeg, zegt men, om het naauwkeurig in te zien. Men meende dat het in de Nieuwspapieren behoorde publiek gemaakt te zyn : Dan hiertoe vindt men zich als nog niet gehouden; en dit zal mogelyk nader gefchieden. De redenen daarvoor zyn van te veel grond, om eerst alles in beweeging te brengen, en de Befluiten onzer Geëerbiedigde Souvereinen door vooruicloopinge
ia



f 102 )
iQ den weg te zyn. „ Genoeg is het, ó Waarde Medeburgers' dat Gv voor het tegenwoordige weet en ondertékent, welk eene dringende „ verphgting Gyheden hebt aan uwe Staats-Overheids-Lcden, welke „ U tot dusverre door trouwe Volkslievende en cordaace Befluiten voor „ een zelfde deerlyk Lot, als Gelderland en Utrecht gevoelt, naast God behoed hebben, en zonder twyfel verder voor uwe Vryheid en Rech" «° sofg^ig ^Uen blyven waaken, dezelven handhaavenende en herltellende, ter herbloeijinge van uwen kwynenden Welvaart ea }) ter vastftelliBge van die Vryheden en Volkswetten, welke op eene „ waare Republikainfche Conftitutie veilig mogen rusten ? — Wat wilt „ gy meer voor uw Heil, Rusten Vergenoegingbegeeren? — Aarfeitdan „ geen oogenblik, zo gy de dierbaare Voordeden van uwe Vryheid, „ Van uw Burgeriyk beftaan, van alles wat uw tydelyk Welzyn bevor„ deren kan, lief hebt! — Sammelt noch draalt; maar treedt rustig toe, „ d Medeburgers en Stadgenooten! met een getrouw, dankbaar, en „ tevens vertrouwend hart, ter Ondertékening van dit Adres s het „ zal Ulieden alle tot eere en roem verftrekken, die het fteedsduurend „ merk van uwe liefde voor het Welzyn van uwe Stad, Vaderland en „ Vryheid zullen draagen en overbrengen tot den iaatften eener vrye ,, Nakomelinglchap! Dit doende zal uwe Dankbaarheid voorzeker Go„ de zeiven een welaangenaam Offer zyn, 't welk Hy de besten zvner „ Zegeningen niet zal weigeren." 1
Louw. Het is zo, Vrind ! Ik vertrouw ook, dat voorül het Weldenkendfte en grootfte deel der Burgeren en Inwooneren, die niet geheel verbasterd zyn van het goede, of volftrekt onkundig, of voor het Heil, dat ze door middel van het ftandvastig, wys en cordaatStaatsbeftier onzer magtige Provincie genieten, ondankbaar zyn, zullen Tékenen, gelvk reeds eene aanzienlyke menigte gedaan heeft. — God geeve 'er ondertusfchen zynen zégen toe Hebt gy nog iets byzonders aan te
merken, Krelis? {
Krelis. Genoeg; maar Vrind! ik zal het liever tot eene nadere byeenkomst fpaaren. Men zal dan al weder meer weeten als tegenwoordig.
Louw. Dat is zeker; dag aan dag brengt verandering ter leeringe voort. Vaar dan wel, Vrind Krelis! en flaap gerust.
Krelis. Ik wensch u 't zelfde, Vrind Louweris! Wel t'huis, en de groetenis aan Diewertje.
By de Drukfter deezes is gedrukt en te bekomen: De tweede Druk van de yrolyke LOUW en KRELIS: zingende een vyftigtal nieuwyervaardigde Zangftukjes, op allerlei Onderwerpen, zo als dezelve nog ïn geene Liedboeken gevonden worden. Alle op de fraaifte, keürigfte en nieuwfte Wyzen. De prys is 4 ftuivers.
Gadruirt byde Erve de Weduwe JA CO BUS vTÏTËGMONT*" ©p de Reguliers Brecftraat, te Amfterdam.



KRELIS en LOU?.
N°. 49. 5 December 1786.
Krelis. /hoeden Avond, Vrind Louweris! Hoe is 't met den WelKjt ftand?
Louw. Zeer wel, Vrind Krelis! Hebt gy het 'er ook nog meê naar genoegen ?
Krelis. Al frisch, Vrind Louweris! Maar wat is 'er met de Sint Niklaas-Avond een gewoel langs de wegen! Evenwel geen Oranje-gewoel, als 'er wel eens op Sint Nicolaas-Dag in den Haag is geweest, waar de Schandblad-Drukker Gosfe zich thans wel wachten zal om zynen Zetteren en Drukkeren Oranje-Linten tot Oproer-Leuzen uit te deelen. Zyn Afgod huist niet meer in den Graavelyken Haage, fchoon zyne Adorateurs, als Nieuwe Maagen, in Nieuwmegen hem met hunne aanbidding kruipende komen vereeren, tusfchen de Muuren van een fterk Slot, binnen welke hy zich-zelven met zyn blank Geweeten en al heeft opgeflooten, terwyl hy door eenige Benden Soldaaten wel bewaakt wordt, die tevens zo over hem als over zyn Geweeten, dat reeds werkelyk, om zich ruimte te maaken , aan 't woelen is, getrouwelyk de wacht houden, op dat vooral dit woelend Geweeten zyneu eigen boezem niet ontflippe, en der Geestelyke Boosheden in de Lucht ten prooi valle : Waartegen dit Doorluchtig Staatsbeeld ook op zich-zelven zorgt, met Bourgonjonfche Huis-Middelen te gebruiken , die altoos de blankheid van zyn Geweeten in ftaat houden, door eene geduurige affpoeling, zo 'er al eens een vlekje op kleeven mogt.
Louw. Dit vlekje wordt echter van dag tot dag grooter, zo men verneemt, tegen alle applicatien der meest Adelyke Schuurders, Wasfchers, Plooijers en Strykers in Gelderland, er>-eenige andere Provinciën aan, die als zo veele Kwakzalvers zyn, om met een capitaale Dofts Burgeren Boeren- ja zelfs Soldaaten-Zweet en Bloed, het 'er trachten uit te wryven; dan 't is alles vruchteloos; want de Dwangzucht, Eigenbaaten Trouwloosheid maaken het hoe langer zo grooter; en men vreest fterk dat het Ariftocratisch koudvuur 'er in zal komen. De Vryheid der Drukpers, ftelt men vast, zou het nog wel hebben kunnen geneezen: Maar de Voorfchriften van deeze kundige Doctores worden zo by den Lyder als by zyne intime Vrinden van de hand geweezen met eene verachting, die tot een vooroordeel van ftrafwaardigheid overflaat, zo dat men al eens haare Recepten door Beulshanden een plegtig Offer der Vlamme heeft zien worden, ftrekkende ten Wierookgeur, die men den kwynenden Afgod toezwaaide:—- Dus tracht men liever hem te laaten voortkwynen, onder de folterendfte pyningen van zyn Geweeten, waaraan de Offeraar, als Hoogepriesterlyke Beul, zo men verhaald heeft, zelf ten Grave isgefneld. Dan beter doen de Staaten van Holland, met tegen de Oranje-Vlekken Souvereiue Middelen te bézigen. — Deswege vind ik de volgende Berichten uit den Haag van den 4 deezer.
Hei vooi den Souverein vernederend Emblema van het waarachtig fchandelyk Oranje boven op it Susfchea der Boden van Hun Ed. Groot-Mog., als ook het Oranje Wapenfchü<ije, niet zeer
A a ja*-



( IP4 ),
pasfende m het Wapen van Hua Ed. Gtoot-Mog., boven Hoogstderelvcr Publicatien-en Pla caaten, gepasleerde Vrydag ook een onderwerp der Deliberatien geweest zynde is dit Poinfl: bv eenige Steden overgenomen. Tevens zyn Heeren Gecommi-teerde Ragden verzocht te b-richteii omtrent het Orau|c Wapen-en Saüve-Guarde, op de Posr-Wjigent en Post-Chaifen pronkende om reden, dat tn de Relolutie van 28 September 1785 is bepaald, dat alles behoort te wotden 2e'
weerd, wat tet vermindering van, het Souvere;n gezag ftrekken kan. «ttakki«'«ilfatótó»f
by het trapsgewyze verbeteren der Oranje en andere Inbreuken. Men moet van deeze braave
Yveraars verwachten, dat zy geene mindeie Vooiftandeis en HeifteHets zuüen zyn van 's Voll-s Voorrechten , geene bergen v-ari zwaiigtfedtn daarin vinden zullen, waardoor Hunne Ptrfoontn geliefd en Hunne Naamen in eeuwige zegeningen zullen blyven. 1. .
Hoe weinig men in deeze Hofplaats, daar 'er zo vee-len door liet Oranjeflikkerlicht verblijd' verbyfterd en op den doolweg geholpen worden, dien'Patiioitifcben yver verwachten-zon die iri andere Plaatfen tharis zo onvermoeid werkzaam -is, word dezelve 'et echter in eene maatcVevon. -den, die den Oranje-Aanhang verbaast. By.de 400 der aanzienly-kfte Burgers en Ing-zeteoen " kebbenzich-br Re<5ueste.aan Hun Ed. Groot-Mog. vervoegd, om te verzoeken dat Wi'lem de Vvfde' wegens zyn fchandelylte Directie, in al deszelfs Waardigheden mogt worden zefurcheeidi en voorts, dat aan de Burgeryen van Hattem <n Elburg de beloofde Protectie gepresteerd weide
Krelis. Bravo! De groote Zaaken ter Herftelling van de waare Con ftitutie ter uitoefening der Burgerlyke Vryheid en ter bepaaling van het onwettig aangemaatigd gezag door den Stadhouder enzynegecoaguleerde Medeftanders van Oranje-gezinden en geheel bedurven en bedervende tAriftocraaten, zullen dus trapswyze ook wel eens ten onderzoek gefield-, en tot Heil des Volks, zo elfc wclmeenend hart vertrouwt, naar eisch -der Achtbaare Volksitem, befliscfrt worden. — Zo lees ik ook, mede in dezelfde Haagfche Berichten, dat by de Gedeputeerden der'Gewapende Vaderlandfche Gorpfen, een Adres by Hun Ed. Groot-Mog. is aangeboden, aangenomen en Commisforiaal gemaakt, om voorzienige te doen tegen de met 's Lands Souvereine bevélens ftrydende opgerigte en nog ftandhoudende Oranje-Corpfen, ten einde dezelve op eene Gewettigde wyze vernietigd mogen worden; waarby wel voornaamlyk die mBrielle en Overfchie in aanmerking worden genomen. — Mén twyfelt niet, of de hooge Vertegenwoordigers-der Souvereiniteit onzer Provincie zullen ook wel zodanigefdes weidenkenden Volks voldoende Befluiten neemen, als met deszelfs wettig gezag.overéónkomr. — Het opbren gen der Recognitie-Penningen door de Roomschgezinden zal, hoopt-men < almede door de vryheidlievende Staaten deezer Provincie worden afre . fehaft, hebbende zich reeds de Steden Dordrecht, Haarlem , LeidenAmfterdam, Gouda, Schoonhoven en Enchuizen met het Rapport daartoe geconformeerd. Dus zyn 'er reeds veele Ontwerpen onderhanden, waar• aan men billyk wenfehen mag.dat de Befluiten der Volksvertegenwoordi gers van alle de Steden, door geheel ons vry Gewest, hunne goedkeu" . rmge hechten mogen. — Maar wat zegt gy van dit volgende gewigtig 1 Stuk, waardig door onze Stadgenooten in 't algemeen in aanmerking te worden genomen, dewyl het hun weezenlyk belang betreft?
Louw. .Welk een Stuk.meent gy, Vrind? , Krelis. .Een weinigje geduld, Louweris! Ik zal het u voorleezen uit . de Hiflorifche Extraordinaire Courant van den 4 deezer. Dus luidt he*-
COPY van een Biicf uit AMSTERDAM, den 30 Novemb-r Het is zeker, dat wy, om eigenlyk te fpreeken, nier aan de Regenten, maar" aan de wettig Gbnttimtte, onzen Eed,-als getrouwe Bur-gets, hebben afgelegd j want, by aJdien he eerfte wa-fr was, dan zouden de Regenten Souvereine Heeren, en geene Volksvertegenwoordigers, of UitvoM ^4«s van dea .Algcmccncn Wil m, . De Regenten zelf beaweeien de Coxlütutie, die, in dit .'" ,'3 " »,-1«0 KW -tn >ï« .-10'.--.} 6a bhH , r» B3b08 ( r> ■ \ yaJ,



C i# )
Tal, dan het voorkomen verkrygt van eene Ihlhuct-te, door het Volk aan 2yne Zaakbehartigers Kr naaikoming voorgefttfd-. - *
Deeze Conftitutie is, of behoort met anders te zyn , dan eene vasrgeftelde Regeeiingsvorm by Pveprefentatie, zo in deeze Stad, als in de andere Steden van Holland. '
Wanneer gy deezen gronduag aanneemt, dan zal ik de vryheid gebrniken, u 1de navolgendeVraagen voorteftellen.
Hoe is, en hoe behoort de Rangfchikking onzer Regenten te zyn ?
Moet niet, als het eerfte en aclubaaifte Collegie., de Vroedfch-ap, de eeifte plaats op de Lysr bekleeden? En komt volgens de Conftitutie haar deeze Rang niet toe? -
Moeten niet alle de Leden van dat illufter Ligchaam, als vertegenwoordigende der gantfche Burgery, de kundigfte, de gegoedfte en onaf hanglykfte Burgers deezer Stad weezen ? Vordert dit de aart der Zaak, het algemeen Belang, de Reden, de Rechtvaardigheid, met een woord, vordett dit de Conftitutie niet ?■—*• Zyn nu alle de Vroedfchappen, hoofd voor hoofd, met die vercischten voorzien? Kan van niemand hunner gezegd worden, dat hy tot dien gewigtigen Post ongefchikt, dat hy onvermogend, dar hy een Afhangeling is van Heeren Burgemeesteien?
En by aldien men met ruimte mag antwoorden,' dat zy allen waarlyk kundig, gegoed en onaf* hanglyk zyn! Zyn ze dan-daarvoor by het Volk eikend i By het Volk, over wiens gewigtigfte Belangen zy befchikken ? En is hunr.e aanftelling Conftitutioneel ? Zyn ze door dat Volk , |of derzelver Gecomm'ttteciden benoemd, tot het waaineemen van Zaaken, waaiby het Volk alleen en geheel belang heeft, en van welker verwaatloozing deszelfs volftrekt Veideif afhangt?
Is deeze achtbaaie Vioedfchap, tot dc Conftitutioneele Inftelling gebragt, als het wettig veikoozen en waailyk veitegenwoordigend Collegie dei Buigery, dan niet als het weezenlyk lepiefentatief Wetgeevend of Keurmaakend Ligchaam uit den Boezem idei Burgery aantemerken; een Ligchaam dat verpligi is , liet beste der Burgery te oveiweegen, onder 't oog te houden, en door de uitvce* ring van heilzaamc Wetten daadelyk te bevorderen ?
En wie zyn met die uitvoering belast? Zyn het niet vooreerst de vier uit haaren naam aangeftelde, en haar gezag uitoefenende Perfoonen, Heeren Burgemeesteten ? Moeten deezen dus niet nood'' wendig, volgens den aart der Zaak, tn volgens de Conftitutie, niet het Eerfte, maai hec Tweede Lid van Regeering deezei Stad uitmaaken i Moeten deeze Buigemeesteien zich njet be/lyti»en-, om de Wetten en Keuren, dooi de Ed. Achtb. Vroedfchap, als het Eeifte lepiefenteeiend Lid°vau de Buigery, vastgefteld, getiouwelyk te doen uitvoeien, zo in hunne Waatdigheid, als dooi de aan hen ondergefchikie Golkgien en Amptenaaien, zondei eenig delay of veiandeiing daaiaan te .mogen toebrengen» met-en benevens in de tweede plaatfe het Rechtiiefenend Collegie van Heeien Scheepenen, met welken zy de Uitvoerende Magt uitmaaken?
En worde aan dit alles volkomenlyk voldaan? Heeft deeze wettige Conftitutie, zonder eenige " verandering of omkeeiing, zonder everheeilching van eens anders Rechten, werkelyk ongekhonden plaats? Berust het hoogfte reprefentative Gezag by de Vroedfchap-? En raag men vryelyk zeggen, dat Burgemeesteren, zich tot hunnen kring en ftand bepaalende, niet van tyd tot tyd zich van 't Tweede tot 't Eerfte'Lid veiheven, alle Magt aangemaatigd, de Wetgeevende en Uirvoe' rende Magt onder elkander veiwaid, en eindelyk, eene fooit.van Alleenhceifching hebben ingevoerd? En wanneet zulks plaats hadde, zoude dit dan niet tegeltegt inloopen tegen de Conftitutie.
Is de Krygsra;-.d vry ?. De Krygsraad, dietotfteun van den Raad, tot behoud en herftel der Previlegien en Voorrechten, en der Grondwettige Conftitutie dienen moest, heefr die het vermogen behouden, om aan deezen. geheiligtien Pligt te voldoen? Is die.Pligt by alle de Leden dierbaarer dan de gunst vau Burgemeesteren, of het vleijerjd uitzigt op eene Scheepen- of Vroedfchapsplaats-J Wat heeft men te denken van zodanige Regenten,, die openiyk durven beweeren : Vat de UNIE niet gemankt is tusfchen Hegenten en Burgers, maar tusfchen t\egentcn e» \egenten.' Die zeggen duiven: Dat het Volk ele daaden -jan den .Souverain, 't.x.y goed of kwaad , niet mag heoor deden ft
Zyn Recommandatien cn Aanftelüngen, tei vervulling van Vroedlchap- of Scheepensplaatfen door Burgemeesteren, niet even zo inconft'itutioneel en fchadeljk, als de stadhouderlyke Recommandatien, waarover het weldenkend gedeelte dei Natie zich met teden beklaagd, en op derzelver vernietiging heeft aangediongen. Wierden, dooruie Prinfelyke Reconamandatien, de Regenten Slaaven van den Stadhouder, wat zullen Vroedfchappen*, Scheepenen en Burgei-Capiteinen dan worden door Burgemeesierlyke Recommandatien ? Heeft men den Stadhouder te lecht gelaakt, dat hy, daat zyn Wandaaden ten Hemel fchieeuwden, het geducht Oppeiweezert tot getuige van zyae -onlchuld aanriep;—— in welk daglicht moet men het dan befchouwen, wanneet men in de Kerken dé Leeraars voor'eene Conftitutioneele Verkiezing van Regenten, het Opperweezen om Wyshejd en .Trouw doet bidden, als het reeds maanden te vooren bekuipt is, wie incon-ftitutioneel in die Waardigheid zal worden ingedrongen ?
Zie daai een aantal gewigtige Vraagen, wier beantwoording in de tegenwoordige dagen van Onderzoek en Grondwettige, Heaftelling.jnzondetheid van het uiterfte aanbelang is. En ,-wanneerhec blyken mogt; dat in deezen eene jammerlyke verbreeking der Conftitutie plaats hadde, behoorde dit gebrek gewisfelyk, hoe eerder zo beter, noodzaakljk veibeteid -te-worden. —-»• Dan, welk >i ... * . i - A-a-s - . . . uvid-



C ipö )
•middel zou daartoe het gefchiktlte zyn} Zoude dit niet best kunnen gefchieden (en zie daar mvn laatfte Vraag) door middel van bekwaame en cordaate Mannen, als Gecommitteerden der » Z uit haar midden verkoozen en aangefteld, die eerst by de Vroedfchap om Herftel moesten verzce ken en aandringen, en aldaar onverhoopt geen gehoor krygende, zich by weleeftelde Adresfen moesten vervoegen tot de Heeren Staaten deezer Provincie, als die reeds zo veele en zo duidelvke blyken aan den dag gelegd hebben van hunnen zncht en yver, om de wettige Conftitutie teeen'alle veibreekmg te handhaaven S Maar hoe nu best,zulk een Collegie van Gccommitterden tot ftand gebragt.»... Doch ik had beloofd, u ntet meer te zullen vraagen; en daar ik nos niet weete, hoe gy al het bovenftaande zult beantwoorden , wil ik liefst alvooiens nadere opheldering
van u inwachten. Wanneer gy my overtuigen kunt, dat hier alles zodanig is j gelyk het behooit
te zyn, dan komen «ketlyk alle deeze Viaagen niet te pas!
Louw. De Vraagen die de braave Schryver deezes Briefs doet, zou men door de van zelfs daaruit voortvloeijende bekrachtigingen gemaklyk kunnen beantwoorden; dewyl zy haar beftaan hebben uit den aart der Conftitutie, die waarlyk alleen de onveranderlyke Grondflag aller Regeeringsvormen , gelyk ook die van ons Republicainsch Staatsgebouw is, zo in het Stedelyke als Provinciaale, van elkander onaffcheidbaar; en dus is het met eene genoegzaam beflisfehende Beantwoording reeds door de Conftitutie zelve zeer eigenlyk en volgens dezelve onbetwistbaar voldoenend, dat zy grondwettig in ftaat is om alle de boven in aanmerking genomen Vraagen op te Iosfen. — Het is derhalven te wenfehen, dat een kundig Voorftander van Wet, Recht, Waarheid en Vryheid deeze Vaderlandfche Vraagen moge beantwoorden, het gene mv voorkomt niet zeer ongemaklyk te zyn. Ik zelf zou het wel durven onderneemen te doen, was het beftek onzer Samenfpraaken genoegzaam voldoende deswege. Het zy ons vergund van tyd tot tyd 'er iets van te zeggen. Zo lang 'er toch Ariftocratifche Regenten , ook in Amfterdam, zyn, zullen ze ook vrye Beoordeelaars over hunne verkeerde Denken Handelwyze onder hunne Medeburgeren ontmoeten; want het is nog zo verre in hunne magt niet, dat ze de uitdrukkingen der Gedachten van eenig Vaderlander, het zy door mond, het zy door penne, ooit aan hunne Willekeurigheid fnoeren kunnen, en het tegendeel, indien 'er geene Onrechtvaardigheid of Leugen plaats in heeft, ftrafwaardig kennen kunnen : Daarenboven wie zouvry zyn, zo hy zyne Stem niet vry had ? — Dat dan de Burger, ook, zeg ik, de Amsterdamsche Burger voor zyne Rechten fpreeke, en de Ariftocratie, die niet minder in deeze als andere Steden den trotfehen Kop opfteekt, conjlitutioneele paaien ftelle. Men ziet reeds welk vermogen de Burger-Krygs-Raad heeft, by de Tékening van het bewust Dank-Adres aan de Staaten deezer Provincie. Welk eene Vryheid zou dan de Burgery niet wettig genieten, indien deeze Krygsraad eens op zich-zelve vry ware, en op zich-zelf alleen uit onbeampte Burgeren , onvermengd van Ariftocratifche Afhangelingen, beftond, en daarenboven buiten Familie-betrekkingen op Regenten gehouden werd Het nut van Gecommitteerden uit het midden der Burgery zou zekerlvk daarby almede van veel gewigt zyn. 3
Krelis. Over het eenden ander zullen wy nog wel nader fpreeken. Vaarwel, Louweris! Slaap gerust, Vrind !
Louw. Ik wensch je 't zelfde, Vrind Krelis! Wel t'huis, en de Cïroetems aan Grietje. "
Gedrukt bi de Erve de Wed. J. va» EGMONT; eg de Reguliers Breêftraat, te ArnfteTdaiT



LOUW en KRELIS.
N°. 50. 12 December 1786.
Louw. f^oeden Avond, Vrind Krelis! Het zal myj-lief zyn zo gy VJT gezond zyt. Ik heb het nog frisch 'er meê.
Krelis. Wel goed, Man! Ik ook. De Hemel doe ons in deezen ftaat elkander nog lïng ontmoeten. Wat Nieuws is 'er?
Louw. Men ziet en verwacht Nieuws, en het gene men verwacht zal waarfchyniyk veel gewigtiger zyn dan men tot nog toe gehad heeft.
Krelis. Waarin beftaat het Nieuws dan dat men reeds heeft?
Louw. Dat weet gy immers zo wei als ik; waartoe het my dan te vraagen? Of leest gy geene Couranten, Krelis?
Krelis. Ja! en ook nog wel wat meer.
Louw. Wel nu. Dan hebt gy zekerlyk ook in de Nieuwspapieren gevonden dat het Dank-Adres onzer Stadgenooten, getékend door zestien-duizend twee-honderd en zeven-en-vyfcig Perfoonen , waaronder de imeesten notable Burgers, door den Heer Raad-Penfionaris met zeer veel genoegen is aangenomen, en den 7 deezer ter Tafel van Hun Ed. GrootMog. gebragt is geworden, welken het gelyk alle de Adresfen van dien aart met genoegen ontvangen hebben. De Heer Raad-Penfionaris zelf heeft betuigd geen geringe eer te ftellen in de bezending der aanzienlyke Burgery van Amfterdam, beftaande uit de vier Heeren, de Wel-Ed. Manhafte Heeren Capiteinen de Roth en Wifelius, en de Ed. Manhafte Heer Luitenant Lambers en Vaandrig Boufcholten; zynde deeze Heeren Gecommitteerden, na 't fcheiden der Vergadering, by den Graaf van Wasfenaar-Twikkel pragtig ter Maaltyd onthaald; hebbende zich ook deeze Heer, nevens Wasfenaar van Starrenburg niet geconformeerd met het gewoon Befluit van hunne Medeleden onder de Edelen, die men niet meer fchynt behoeven te raadpleegen over Zaaken, die het Welzyn des Lands betreffen, dan enkel uit aanmerking der,Eerfte Stem. Men weet dat 'er ook Burgerlyke Regenten zyn, dien het fpyt dat ze juist het Adelyk bloed niet in hunne aderen voelen ftraalen ; daar ze alles aanwenden om zich boven hunnen rang te willen verheffen. De Amfterdamfche Deputatie is by deeze Staatsvergadering deftig geweest. De Penlionarisfen van Berckel en Visfcher van deeze Stad gaven blyken vaa hun genoegen, wegens het genoemde Adres. — De zo zeer by Amftels Burgery en goede Gemeente gerenommeerde Heer Rendorp en zya Mede-Afgezondene Vriend de Heer Lampzins waren 'ernu tegenwoordig» Men kon echter, zegt men, op eenige aangezigten geen al te geruste weltevredenheid leezen. De Heeren Gecommitteerden uit de Burgery hebben het genoegen gehad, dat hen het Binnen-Jacnt by hun vertrek werd aangeboden, waarmede hun Ed. Manhafte ook herwaards zyn te rug gekomen.
Aa.3 Kre-



r
i
c 198)
Krelis. Het is zekerlyk een Eer voor de Krygsraads-Commisfia, dat haar io de Eerfte plaats het Jacht tot hun terugreize naar deeze Stad, is aangeboden geworden Men vertrouwt ook in het zekere, dat de Amfterdamfche Burgery veel vermag- en bet ware te wenfehen dat zy haare Stem eens met ernst voor de goede Zaak, in welke zy haar algemeen en voornaam belang heeft, deed gelden. Zy kan 'er niet te veel toe worden aangemoedigd; daar ze federt lang reeds voorbeelden genoeg voor oogen heeft die doorflaande blyken ter bewerking van haar verderf, en tot onherftelbaare fchade van de Ziel haars Koopvermogens en Welvaarts met zich draagen.
Louw Zois't: Wat weet een in weelde grootgemaakte Staatsdienaar, als Willem ie Kyfde, ook van Koophandel en Zeevaart. Die Vorst bemoeit zich, in dat opzigt alleenlyk met de Treuzelaartjes van Scheveningen, om als Hoofd participant dat (NB} een nieuwe Bediening voor hem geworden is, van de verfche Haringvangst te weezen Maar federt zyn, zo men hoopt, zalige Vader en Hy als deszelfs Opvolger, Opperl Bewindhebbers der Oost- en West-Ind. Comp. zyn geweest, zyn 'er de Heeren Engelfchen beter dan onze Natie by gevaaren. Nu wilden op 't laatst de Duitfchers die naar een Brok als hongerige Honden gaapen en te happen trachten, fchoon zé zich-zelven er mede bedriegen zullen — nu wilden dezulken , ook nog wel een veeg uit de pan hebben, even als men een Huisdier wel wat te likken geeft waarvoor het kwispelftaartende dankzegt op zyn manier, dat is wel met een uiterlylc blyk van erkentenis voor 't genot in 't oogenbliklyke, nnar verre van vervolgens den Oeever te eerbiedigen, ten zy deeze weder fteeds op nieuw gereed zy om het Dier lekkere Brokken toe te werpen. „ Wat zegt gy 'er van, begunfiigde Vreemdelin„ gen door Amfterdamfche Regenten ?, Zou het u niet wel eenige Ennnering kunnen „ geeven, om by u-zelven in te keeren en uw hart te vraagen: Ben ik der Bedle„ ntnge, my toegedeeld, wel waardig? Wat heb ik 'er voor gedaan? Kunst„ werk, Ambagtspltgten in acht genomen of geoefend ? Neen! Daartoe was ik „ nooit opgevoed: Ik heb de Osfen, de Zwynen van myns Vaders Amptman of „ flechts van zynen Hoefheer, gehoed, geweid, gedreeven : lk heb als Slaafde béste „ Voortbrengfelen van den Akker met nederige Eerbiedigheid in de Scbuuren zyser „ Genade helpen fleepen, om het loon 'er van in myn gewillig zweet te vinden „ Dan wanneer ik ook Hollandfche Stadhuis-Baazen gemaklyker kan bedienen, leef „ ik als een Heer boven het Burgerlyke. al heb ik myn diensib.iare dagen met een „ weinig oppasfens, fchoenfmeerings, vleiens, boodfohapsverrichtingjes, al ware het " <^0t cén,T<?ult MosterdhaaMngs toe, gelukkiger dan ooit in myn Vaderland doorge„ bragt. Wat geef ik 'er dan om, of ik my op een Kunst heb toegelegd, of ik een „ Ambacht kan oeferen. — Ik breek myn hoofd met die moeilyke Zaaken niet Ik " |?est„myn buik ondertusfchen met de beste Spyzen uit de Keuken van myn Goe„ den Hollandfchen Patroon, en eindelyk kryg ik een Brood win mugje toe • Maar if hoe gemaklyker en voardeeliger hoe liever!" Krelis. Nu, dat is natuurlyk!
Louw. Wel ja! Maar waren de Bedieningen dan niet beter voor den Burger ten minde dat hy, als moer bevoorrecht, behoorde begunftigd ie worden. — rnd;P_ hy wat krygt, dan is 't een Turfmand, of een Bierboom, ten zy hy middelen weet 1«k m"'1 r°0,fdf V\n F3™^-betrekking, of dat zyn Chloë misfchien door het verborgen Mmnefpel den Schoorteen kan doen rooken : Dan is het wat anders Maar Waar vindt de geringe Burger doorgaans heul of troost, befcherming of gunst, tén beste zyns Levens-onderhoud, by zyne aanzienIykfte Medeburgeren , die het geluk hebben van Maglftraa,s-Perfoonen te zyn ?- Immers is 'er by dezulken geen hart voor den ™«8 ~r f veele Vreemdelingeo.kent men daarentegen niet, die opgehoopt worden met onverdiende Gunften van deeze Heeren. - Een derzulkên maakt van een La ke"
wel
■



( 199 )
wel een Organist, fchoon hy op zyn Hanovriaanfchen Vaderlyken Toethoorn geen geluld weet te vormen. Dit baantje kan hem echter met de voordeden nog wel 600 Hollandfche ponden, tegen veertig grooten gereekend, opbrengen; behalven dat hy nog een foort van Direótie heeft, die met eene grootere fomme de voordeeltjes in zyn zak brengt, waaruit zyne vreemde Familie ook haaren welvaart getrokken hesft
en het nog doet. Een andere Buitenlander, die zyn Heer eenigen tyd gediend
heeft, krygt weêr een Schippers-plaatsje en geld toe. — En nog veele andere intrigante voorwendfels, die tot een bazis van de begunftiging der Vreemden worden genomen* ja, Vreemdelingen, die zelfs met het zweet en bloed der Burgeren en der Gemeente hunne lulje buiken mesten!— Ik word by 't overdenke-n van dit alles, ongeduldig Vrind Krelis! Der Burgerye ligt 'er te veel aan gelegen, dan dat zy, onder anderen haarer Rechten, die zo lang en willekeurig misbruikt zyn geworden, ook het misbruik van dit hun Recht van Bevoordeeling boven Vreemdelingen nog langer zouden gedoogen.
Krelis. Wel is dat waar. Maar waar toch komt het van daan, dat het Vreemie zo veel ingang heeft?
Louw. Dat zal ik u zeggen. De Mattadoors in Amptsgeevingen bewaaren altóós daardoor hunne grootheid, hunne Ariftokratifche vermogens; want indien zy Amp. ten en Bsdienirgen gaven aan kundige Lieden, die de Conftitutie en Regeeringsvorna van ons Vaderland kenden, al ware het flechts oppervlakkig, dan konden zy zichzelven in hunne heerschzuchtige Begrippen niet ftaande houden, en derhalven moeten alle hunne Afhangelingen Vreemde en domme Schepfels zyn , ten zy, dat ze juist in een of ander Ampt, waartoe een Vreemdeling volftrekt onbekwaam is, iemand ftellen, die volftrekt een kundig ingebooren moet zyn, doch dien zy altoos noch trachten naar hunne willekeurige gevoelens te doen werken. Het Ge¬
meen begrypt dit; en een zekere Vriend van my heeft me gefehreeven, dat de Burgers van een voornaame Stad in Holland wel op hun hoede behooren te zyn, dat zeker Heer by eene aanft .ande verandering der Regeering geen draaijingen of verkeerde wendingen gebruikt, om de Eerfte van het Driemanfchap te worden, en dat men dus daarvoor in tyds moest zorgen, en al zulke en dergelyke indringingen, ten nad.«Ie van braave Regenten en des geheelen Volks, voor onwettig moest houdenfchoon ze al eens gelukten; want men zegt, dat 'er fterk om gekuipt wordt Weest by dit alles wakker, Amfterdamfche en alle Vaderlandfche Burgers' het punt van Dwang, met dat van Willekeur overéénkomende, kon u anderzins wel zeer vinnig treffen. — Hebben we in Holland met geen Edelen noodig, die Slaaven van Vyfden Willem z>n, wy moeten ons evenwel voor bereisde Staatslieden wachten, die het Venetiaansch Anftokratisch van Stad tot Stad in onze Republiek
trachten over te brengen. Gelukkig echter dit dezulken juist geen Edelen zvn
Welk een Rol zouden ze op het Hollandsch Siaatstooneel alsdan niet fpeelên' Gelukkig ook dat Holland geen Gelderland is , in welke laatfte Provincie men fchynt Slaaven van Slaaven te moeten zyn, wil men niet in zyne Zaaken het groot fte nadeel ondervinden; dewyl de Volksftem niet meer by zulke Adelyke Klanten ia aanmerking komt. Een bewys hiervan heeft my een Gelderfchen Vriend gegeeven „ Ik fta 'er voor, Vrind Louweris! zei by: Dat verfcheiden en wel de meè'te Gelderfche Edelen van het zedelykfte foort van Menfchen niet zyn. Onlangs zag ik in Overysfel een Brief op den Toonoank van een Boekverkooper leggen, waarin ik den geheelen geest van den Adelyke Ridder DÜRTH TOT VELDE, vond ingefloten of uitgelaaten (ik weet zelf niet hoe ik het noemen zal:) Maar de Man fcheWt in dien Brief althans op den Mercurius uit de Elizeefche Velden, een Maandwerkje, dat te Amfterdam by Schuurman wordt uitgegeeven: Naar myn onthoud, had Zyn Ed Mo* geen fmaak 'er m, om dat hy al vervolgens, naar zyn zeggen, (wam hy wilde de
var»



C 200 )
vervolgen 'er van niet meer hebben) het beoordeelde te'zyn'een aller/teetst
Stuk, met leezenswaardtg, waar met het minjle zout in is, laf»hartZ en vadz,g opgejleld, en met anders als met Godönt/erende lasteringen e^ ^Z taaien opgepropt, waarvoor de Autheur, zo hy bier op Aarde zyne v?r dtende ftraffe mogt ontgaan de Eerjie plaats naast den Vad r der LeuZne tn de Helle zal verdienen: En, zept de Heer, findien ik het weUir,l„^ i verdaan hebbe) bet ware te wenfehen, dat byte gelyk ditftba„Alyklibelmf de naam, om daar te verbranden (hier vergat de L,* $ ^ Z"
theur geen Beul te Arnhem was. en veel minder nog in de Hel ï OhLt ,™ > l het uit de Pen van Z. E. M) de Nakomeling ^eL%^oorVa7r heden mogte aanneemen en gelooven. leugens voor Waar-
Krelis. Hieruit ziet men hoe ongaarne Lieden, die in het Register der Wisrh*;,! hunne Naamen niet vinden, zei ven voor de Stem der WaarhedhTnToïenCrtn Maar als men dien Edelman zyne Schyngodvruchtigheid Mn.TST^^' hoe zou hy dan wel (laan te kyken. De Jongens op de Straa en van Zur„h!n' weeten van zyne en op zyne Familie overgeërfde Deugden te praten ofTZ» gen; de taal die ze er toe gebruiken, luidt juist vrJburlesaue 'Er komt wJ van het Hoerachtige m, en zie dat deugt nier Dp 7n„n J"v , mt wat
ge Zilveren Pallasfes 'het edel blSd'meThetïfiï X ^h^eT rnengen; op zyn gedrag valt anders niet te zeggen, dan dat zvn Ka^m t half Adelyk Spruitje gezweet heeft. H,t is noch 'öTseni,ToeföeTZZr niet ter oneere, dat ze beide de Hattemfche en Elburger ViuiTtelineen 1„V? T bert hebben helpen zitten, en eerfte Voorftanders en A^moedS "an het?Z^?r,ï^ fche Üranje-Request zyn geweest. - W,t zegt ook een peSg v " den Boil I' fchuld, als men weêr gered wordt?— Nog minder zeat heeèr. Hr*;l™* m Adelyken Zoon aan zyn Auelyken Vader tl hóore'n doen van iT van hr J? ^ de Elizeefche Velden ten verblyf te gunnen; en nog minder hee"fï hit tebed,,^^"8 een Adelyk Heer zyne Dochter in een Verbeterhuis do™opfluite, om da T-u'£%
73Z yjasffzo handeI-als voo^me" rass?
Louw. Wacht tyd, Vrind ! Wie weet wat 'er nog gebeuren zal it „D
wacht nog iets zeldzaams: En het zou my verwondefen ak hefï«77Ta t T
Krelis. Insgelyks, Louweris! Wel t'huis en groet Diewenje.
By de Druklter deezes is ged^rT^rTtTbekomen: De'tweede TW van de vrolyke LOUW en KRELIS: zingende een vvftiSSl «£ Uk vervaardigde Zangftukjes, op allerlei Onderwerpen ,zolh"jg IvJWI w geene Xiedboeken gevonden wordea. Alle op dè fraaifte, keuri^f en meuwfte wyzen. De prys is 4 Huivers. «aaue, iceungfte
«Ctaki hl 4* ïrni, w* J. ta. ï^M0^7oir^.guiiea Bi.êïHtTlTX^Ü"



KRELIS en LOUW
N°. 51. 19 December 1786.
Krelis. /"« oeden Avond, Vrind Louweris! Hebt gy het nog wel met Vjr den ligchaamlyken toefland?
Louw. Zo wat by en by, Vrind Krelis.' Ik ben federt een dag of drie geplaagd geweest met Maagpyn , en ook niet zonder pyn in 't hoofd.
Krelis. We! Man! dat deert my: Ik hoop niet dat 'er eenige gevolgen .op mogen komen, die de Kwaal verzwaaren zouden.
Louw. Ik mede niet; ik heb dit gebrek trouwens wel meer ondervonden, en dan werd het doorgaans door buikzuiverende middelen verdreeven. Dit zal dan tegenwoordig ook myn Hulpmiddel moeten zyn, Gy fchynt het ondertusfchen nog al gezond te hebben.
Krelis. ö fa, Louweris! Gezond ben ik ook nog. Maar is 'er eenige aanmerkensw'aardige Stoffe voor handen? Wat hoort men van de Zaaken, welke ons Vaderland betreffen?
Louw. Dat de Oranje-Party, door de Ariftoknaten gefterkt, nog al ten wreveligfte en onrechtvaardigfle woelen blyft. Onder anderen vindt men in de Zuid-Hollandfche Courant van den 18 deezer daarvan weêr een uitfteekend Haaltje, in den volgenden Brief.
Hattem den 10 December. Als een (taaltje van de uitneemende Krygstucht, die onzen Commandant, de befaamde Colonel van Plettenberg, in deeze ongelukkige Stad doet houden, kan op nieuw het volgende dietien: -~ Gisteren morgen by het optrekken der Parade, werden de Burger-Hopman van Laar, met deszelfs Zoon, ftaande by elkander op de Markt, door een menigte van Officieren en Soldaaten omringd, die hun, onder de ysfelykfle vloeken, de Hoeden van hst Hoofd rukten, de zwarte Cocardes daar affchturden, en dezelve, met eene verbittering die alle befchryving te boven gaat, onder hunne voeten vertrapten, waarby nog fommige uitfchreeuwden: „ L-.at ons die verdoemde Patriotten maar in eens de Koppen klooven !"
De Tamboer-Majoor der Burgery, Pieter Roth genaamd, wierd ter zeiver tyd ook omringd van wel 50 Soldaaten, en met een woest geweld, van den eenen tót den anderen als een BjI voortgeftooten: Zy zouden den Man waarfchyniyk op deeze wyze vermoord hebben, ware hy niet eindelyk gelukkig hunne woede ontfnapt.
Wat mag de Heeren Stsaten van Friesland toch beweegen, dat zy één van hunne Regimenten tot Werktuigen van het allerfchrcomlykst Geweld doen dienen; ja tot Werktuigen van eene Tiranny en Verdrukking, welke die van de Tyden der Dwingelanden Philips de Tweede en des Hertogs van AIba te bovengaat? — Kan men zulke Soldaaten voor Militairen houden, die in dienst zyn van eene Vrye Republiek? Of moet men ze aanmerken als een bende Gaauwdieven en Moordenaaren, die, by al wat eerlyk denkt, Vogelvry verklaard moesten worden.
En wat is hun Commandant beter dan eenen Cartouche of Mandarin ! Immers gebeuren deeze Geweldenaryen opentlyk, by het optrekken der Wschtparade. De Commandant en zyne Officieren (behalven twee of drie, die onder deezen fchandelyken hoopbraave Mannen zyn) zien dit aan, en lagchen daarover: Gefchied dit in hun aanweezen, wa* moet dan op andere plaatfen niet gebeuren?
Zyn wy arme Burgers niet te beklaagen, die niet alleen uit hunne Huizen zyn verdreeven, onze Goederen geftolen en geplunderd, maar die nog daar beneven — het
a 0 zy



C 2G2 )
zy uoa geimagd! tot een Ipyt en fpeelbal van moedwillige Militairen moeten ken! - Zouden wy m du geval, met het grootfte recht geen bi Ivkeekch Kwi de hulp en byftand van 's Lands Vaderen, In van alle onze weS^ ten^te^emde eenmaal u,t deezen kommerlyken en gev.arlykenlo^tnd'gSldTe'
Eergisteren arriveerde hier, met de Postwanen van Amham —_ , . Burger-Vyand, de Prefident-Burgemeeste/wSbe'g. A By* het af reeTn v n^e Wagen werd hem door iemand gevraagd: Wat Nieuws te Arnhem7~ ïVul nen! Alle gebannen Was zyn antwoord; daardoor verftaTdede v7n nief« gevluchte Burgers , maar naauwlyks was zyn Wel-Ed. Geftr. op de St aat en daf men merkte, dat hy als naar gewoonte dronken was, of men verwelkomde ™l een zo hartelyke muilpeer, dat hy met zyn dronken gat in^XrS ™h een tyd lang bleef leggen. Of dit door een Burger ysS^t^S^'^Z met; genoeg hy w.erd om zyn ongeval van geen Sterveling beklaagd - - Wat Zat men van zulke ergerlyke en eerlooze Regenten denken' - Dan dee7P' k ,im»5 Vriend en Voorftander van Willem van Hattem - dfe zulke brutale É,D S aanzien van hunne onderdrukte Medeburgeren durven uiten, n den sSS™ hunne wreede AdvIZen als vooruit loopen! Denkelyk heeft hv dat Vonnk I^n h zer Stads Burgery van zynen Neef, den befaamd» Momber SdieSsSeT overgenomen. u' ^«-uruiierr,
Onze Burgemeester Tulleken, die ten tyde der algemeene Plunderine naar 7«mi was geweeken, ,s thans ook alhier, maar komt niet in de Vergaderinghoewel hem dezelve telkens door een Stads Bode wordt aangezegd. Zyn Wel-Edi rX! Burgemeester in eene Stad weezen, van ^l^i^^i^^^^ Geweld verdreeven is, tot dat dezelve in triumf, in haare Huizen e, R^Lf wedergekeerd zyn Zyn Wel-Ed. heeft ook' te ^SSSSJ^SS^ Eer en Waard.gl.eid dan dat hy zich gelyk zoude ftellen met een. gemeenïvfS„t van Willem den Vyfden, of denzei ven als Regenten Confrater wil «kennen Hv begeert even min zyne Eer te bevlekken, met eene van Dwingelanden^ aangebodene Amnestie, waar geene M.sdaaden bedreeven zyn, aanteneemen. Hy Te^mZföe^wt en ,s alleen bmnen deeze Stad gekomen, dewyl zyne Huisvrouw^oog zwager I maar heeft voorgenomen, ten eerften van hier te vertrekken ™ rirJ ™t g ' dat het Hof van Gelderland, welker Leden ^\7S^^^SS^' gers. tot gedelegeerde Rechters aangefteld heeft, weder herwaards keeft
Krelis. Zo blykt het aan de handelwyze der meeste Militairen in Hattem nog, dat hun toegelaaten wordt den Burger hoe langer zo mee? te plaagen en onderdrukken 't Is ten Hemelfchreeuwende, dat zulke baldaadigheden by de Betaalsheeren van deeze Bezoldelingen zeiven zo maar onverfchillig haaren loop gelaaten , of liever opzettelyk door de vingeren gezien worden. ^ * ue
a h°^a HJeT rlkao men aImede de onbilIyk-e denkwyze van de meerderheid der Fr.efche Staaten opmaaken, daar immers dit Volk, met deszelfs-fchelmfchen Aanvoerder Plettenberg, ter repartitie van Friesland Haat Maar wat zal men zeggen? Zo Heer, zo Knecht. De Vleien van Willem den Vyfden zyn te veel bedurven om 'er iets goeds voor 't Volk en Vaderland van te wachten; zynde het de heerfchende Eigenfchao der Burgerhaatende Anftokraaten om hunne Zelfbelangen liever doo? laage Kruipingen voor eenen Staatsdienaar, dan de Rechten, Voorreen-
ten



C 203 )
ten en algemeene Belangen des Nederlandfchen Volks te bevorderen,en voorteftaan. Men moet van zulke verkeerdhandelende Regenten echter de Braave Voorftanders der Burgerlyke Rechten en Vryheden uitzonderen: Gelyk men ook dit in acht moet neemen ten opzigte van Kerkelyke Perfoonen; waaronder ook Besten zo wel als Slegten gevonden worden. De volgende Brief, te vinden in de Hilt. Courant van heden den 19 deezer, ftrekt 'er op nieuw ten blyke van. Dus luidt dezelve.
Vlaardingen den 14 December, 't Is niet genoeg, dat de Oranje-Helden, die de Stoelen der Eere bekleeden, onze Gewapende Vaderlanders alle onaangenaamheden en moeiten berokkenen! Zy, die in de eerwaardige Plaatfen des Christelyken Heiligdoms gezeeten zyn: Zy, die der Gemeente tot voorbeelden van alle Euangelifche, Burgerlyke en Vaderlandfche Deugden moesten verftrekken, willen insgelyks hunnen Zwarten Wrok den Gewapenden Vaderlander doen gevoelen ! Zy grypen den ratelenden Kerkblikfem, willen'er den Pligtbetragtenden Burger mede te lyf, en door verketteren en verdoemen hunne Christelyke Liefde aan het verlicht Christendom betoogen !
De vroome Broeder Verfendaal, een Lid van onzen Eerwaarden Kerkenraad, gavoelde federt lang een vuur in zyn binnenfte ontfteeken, en kon thans niet langer van zyn fchreeuwend geweeten verkrygen, om den wensch zyner Ziele te fmooren!— Zonder te onderzoeken, welk een vuur zynen Boezem deed gloeien, en in hoe verre zyn geweeten, en de begeerte van zyn hart, de Voorfchriften van Gods Woord opvolgden en 'er mede ftrookten, vervoegde deeze onbedachte Yveraar zich in den Kerkenraad, ontlaste aldaar zyn vol hart, en deed het Voorftel: „ Om alle de ' „ Leden van het Vaderlandsch Genootfchap van Wapenhandel alhier van de Tafel „ des Heeren te weeren!"
Deeze heilige inval, of uitval, fmaakte inzonderheid aan den Eerwaarden Prediker Beveren van Esveld! Met verrukking opende hy den mond; want nu gold het dea wederftreevigen en onbuigzaamen Vaderlander, die den nek niet wilden buigen voor allen die geenen, „ die zich-zelve in hoogheid, met oproer en geweld, of door „ flaaffche kruipingen, over Nederlands vrye Burgers gefield hebben!" — „ Het „ voorftel van dien braaven Broeder, (zei de Wei-Eerwaarde Euangelie-Verkondiger,) ,, draagt alle bewyzen van billykheid en rechtmaatigheid. is gegrond op het Formu,, lier van het Nachtmaal, enz."; befteedende verder al zyne welfpreekenheid, om het Broederlyk Voorftel in den Eerwaarden Kerkenraad tot een befluit door te dryven.
De verftandige en Godvruchtige Lseraar Steenmeyer, echter begrypende, dat fommige Geestelyken door een overmaat van Gal fomtyds tot uiterllen kunnen overflaan, die de Barbaarsheid der voorige Eeuwen vernieuwen, verzettede zich met kracht van ü reden en Godvrucht tegen deezen galachtigen yver, en bragt het gelukkig zo verre, |i dat deszelfs gevreesde uitwerkfelen gefluit werden. — Indien deeze grimmige Yveraars onder die Heiligen behooren, die namaals hunne Medeftervelingen beoordeelen zullen, dan weeten de Gewapende Burger-Corpfen, met zekerheid, dat de Hemel de I plaats hunner toekomftige bsftemming niet is.
Krelis. Dit ftem ik gaarne met alle waare Patriotten toe. Hoe kan took iemand een Leer tegen de Wetten van zyn Vaderland Prediken, zonider die der Godlyke Wetten tegen te gaan. Zy hangen beide volftrekt (van elkander af, en de Vryheid van het Euangelie is zonder de Burgerlyke Vryheid een,Voorwerp van Onderdrukking, die der oude Vervolg-
Bb 2 , zucht',



C 204 )
zucht, aan geene Christenen, vooral aan geene Christen-Leeraaren voegende, ten doel zou ftaan, indien dezulken Dwingelanden en Geweldenaaren in de hand zouden werken, met hen te veroorloven alles te mogen uitvoeren, wat hun tegen de Burgerlyke Wetten in den zin fchiet. En ter begunftiging van die Geweldenaaryen trachten deeze Vlaardinger Granje-Preêkers de braafftc Burgers de Tafel des Heeren te ontzeggen! Men zou byna kunnen zeggen, dat zy veel gelykheid hebben met Judas j diè zynen Heer verried, en den Joodfchen Raad toeviel, om 't genot der Zilverlingen. Ook weet ik niet een enkele uitdrukking in 't Formulier des Nachtmaals te vinden, 't geen op een Vaderlandsch Genootlchap van Wapenhandel toepaslyk zou kunnen gemaakt worden.
Louw. Ik ook niet; maar veeleêr zou te bewyzen zyn uit het Formulier van der Leeraaren Amptspligten, dat dezulken als deezen hunnes Ampts onwaardig zyn. — Dat men den Dwingeland excommuniceere, en hem met zynen Stoet, die bewyzen getoond hebben van Moordzucht en Wreedheid, van de Tafel des Heeren houde, tot dat zy openbaare boete hunner misdaaden gedaan hebben.
Krelis. Dat zou juist het rechte en waare zyn, Louweris! Zo is de Keizer Theodofius weleêr genoodzaakt geworden te doen, om dat hy in zynen toorn tegen de Burgers van Antiochie te wreed gehandeld had. — Maa*is 'er geen Nieuws uit den Haag, Vrind?
Louw. Ik lees, dat op het Voorftel van Amfterdam, ingevolge het Rapport by Hun Ed. Gr. Mog. gedaan, eene Commisfie door Hooestdezelven gedecerneerd is,,om de noodige Inftructien voor den Stadhouder, Capitein-Generaal en Admiraal te vervaardigen.
Krelis. Zo, dan zou dit tot eene Grondwettige Herftelling mogelyk den tyd doen naderen. Maar wanneer die Inftru&ien Willem den Vyfden niet ondergefchikt doen zyn aan zyne Meesters, en tot teruggeeving van de Vrye en Onvervreemdbaare Rechten van Burgers en Regenten, zo zou 'er weinig uitgevoerd zyn, met de tot dusverre beraamde fchikkingen om het Volk in zyne Vryheid, Voorrechten en Privilegiën te handhaven.
Louw. Het zal dus alles, naar myne gedachten, op eene bemiddeling uitloopen, welke nochthans, wat het algemeene Nut belangt, op geene andere dan Conftitutioneele gronden kan en behoort bewerkt te worden; en daar zal de Burgerlyke Vryheid door moeten zégepraalen.
Krelis. Zo is 't, Vrind Louweris! De Tyd zal 't leeren. Vaarwel. Ik wensch u een fpoedige herftelling van uwe ongefteldheid.
Slaap gerust.
Louw. Ik zeg u dank, Krelis! Leef gezond. Wel t'huis, en de groetenis aan Grietje.
^ Gedrukt byde Erve de Weduwe TA CO BUS van EGMONT' op de Reguliers BreÊftraat, te Amfterdam.



LOUW en KRELIS,
N°. 52. 27 December 1785.
Louw. goeden Avond, Krelis! Is 't nog wel met de Gezondheid? Krelis. VjrHet Weêr is frisch, en ik ben het ook. Hoe hebt ev het'er meê? &jr Louw. Gezond, Vrind Krelis! Gezond. Maar fchoon het Weêr der Gezondheid niet nadeelig is, het is evenwel nadeelig voor de Beurs zo in het groot als klein genomen. De fterke Vorst heeft reeds in vier dagen tyds alle Vaart belet, en alle Stroomen en Gragten, om zo te fpreeken, als in ketens van ys geflooten. De Koophandel vertraagt hierdoor zekerlyk, en das ook ziet de Arbeider, die van denzelven Zyn beftaan moet hebben, zyne Winning mede gefluit; eene menigte Ambagtslieden ziet hunne dagelyks Beroepbézigheden niet minder door deeze knellende Winterkwaalen gehinderd, of geheel buiten mogelykheid gefteld, zo dat Armoede en Gebrek veelal hen en hunne huishoudingen, die dikwils talryk zyn , door een aantal Kinderen, welke alleenlyk hunne behoeften uit de winften des zuuren Arbeids- en Ambagtsoefeningen des Vaders, thans niet in ftaat iets te kunnen verdienen, trekken moeten. Hierby komt nog, dat men een buitengewoon vroege Koudeen Vorst, byna drie weeken agterééu gehad heeft, welke toen reeds de fmartelyklte gevoelens van gebrek aan werk, en dus aan middelen tot onderhoud, by zeer veele Huisgezinnen heeft veroorzaakt» Daarenboven zyn alle de eetbaare Waaren, alle de nooddruftigheden tot het leven en beftaan noodig, bovenmaate hoog in prys; ja deeze duurte wordt nog fteeds vermeerderd, door fchagcheren en woekeren van fommige enkele Menfchen, welke hunne voordeden uit een verfoeilyk Zelfbelang alleen in de nadeelen van het Algemeen behartigen. — God geeft wel vruchtbaare Jaaren, en nochthans betaalt men de Vruchten niet minder. De Graangewasfen llaagen wel, en echter blyven ze duur, ja men moet 'er thans eens zo veel voor betaalen dan voor eenige Jaaren; 't geen ftukswyze zelfs zeer ligt te bewyzen zoude zyn. Men neeme de Grutters-Waaren maar by elkander, en men zal het klaarblyklyk zien. Met die der Vettewaariers is hec even zo gelegen. De Oliën, de Kaarsfen, de Boter, de Zeep, bet Zout en alles is eens zo hoog of byna eens zo hoog in prys als 't plagt te weezen , tot het Spek toe, fchoon zulks geheel niet door fchaarschheid wordt veroorzaakt. — Het Kool- of Raapzaad is voorgaanden Zomer redelyk wel geflaagd: De Groenlandfche Visfchery is over 't algemeen zeer voordeelig uitgevallen, hoe komt het dan nog dat de Raap-Olie zo duur blyft, die daarenboven nog vervalscht worde, zo dat het fchamele Gemeen ze niet in ftaat vindt om ze tot eenig gebak te gebruiken en de meerdere kosten^ van Boter uit te winnen? Zelfs het Water, dat t'huis gebragt wordt, is tot op een derde verminderd, en evenwel moet men 'er denzelfden prys als voorheen voor betaalen : Want een gang Water, in geykte Vaatjes, houdt thans maar twee Emmeren, na dat de Water* keur bepaald is; maar eêr men die Keur in Amftecdam kende, had men
Bb 3 djie



( 206 )
drie Emmeren voor hetzelfde geld. Dit alles drukt de geringften onzer Stadgenooten wel het meest, behalve dat het nog befchimpt wordt daaren-boven, m plaatfe van derzelver nut te betrachten: Ja' dit doen dezulken, die in rang boven den Burger verheven zyn; zulken» die echter buiten hunnen rang, niet meer dan Burgers zyn , die zelfs door en in het midden der Burgeren hun voornaam beftaan hebben, Ampten bekleeden ten Eereftoel verheven zyn, alles om Burgerlyke Rechten en Vryheden voorteftaan, het Heil van 't Algemeen, volgens Eed en Pligt hunne eerfte zorgen waardig te kennen: — En echter dezulken zyn het, die geheel het Volk der grootfte Stad van ons Vaderland, de Burgerye cn goede Gemeente het woord CANAILLE toevoegen, als een ScVeldnaarn' Zo weinig wordt het Volk, ja, het achtbaar Volk, bydergelyke trotfche Lieden geteld: Lieden, die fomtyds groot geworden zyn door geene al te eerlyke handelingen, om dat Mevrouw Fortuin 'er haare gaaven overgeftrooid heeft. &
Krelis. Zo is 't, Vrind Louweris ! En deeze Sinjeurs beguniTigen doorgaans Moffen , dewyl zy of zeiven het zyn , of door die laage Creatuuren gediend worden. Want een Moffen-Koopman, die een MoffenKnecht houdt, zal dien Knaap eerder en meerder begunftigen, dan een Amfterdammer het zal doen, ten zy hy laagere dienften van een Vreemdeling ontvangt, die geen Amfterdamfche Knecht met zyn Zaak kan overeenbrengen: — En daarom worden de Vreemdelingen meer begunftigd door de Regenten als den Burger, die dit gebrek eensin aanmerking behoorde te neemen , en zyne Regenten de onbillykheid 'er van aantetoonen., —• Want dezelve gaat al te verre., 't Is tyd dat 'er de Burger tegen opkome en verbetering 'er van begeere, naar het recht, hem eigendomlyk toebehoorende.
Louw. 't Is wel noodzaaklyk dat dit misbruik geweerd wordt, en de herftelling 'er van een der Artikelen in het Forma der Grondwettige Herftelling uitmaake, ten opzigte van iedere Stad voor zich-zelve;. zo moge een ieder Burger en lugebooren 'er naar de Wet door bevoordeeld worden
Krelis. Ik vrees 'er echter voor. De Lakeien, — Stalbokken, Kameniers, Keuken- en Werkmeiden, die uit een vreemd Gewest hier zyn komen, overwaaijen fteeken 'er den fpot meê, en verachten den Burger zo wel als hunne Heeren en Heerinnen het doen. — Die vreemde Gediertens tateren als Papegaaijen, hoe kromtongig ook, daartegen, als iemand 'er van fpreekt. Zy doen zich zo veel verftaan, als of zy alleen op de Officien recht meenen te hebben. Zy dienen 'er voor,.zeggen zeDe eene Mynheer en de andere Mevrouw, die 'er ook hun Huurloon oaar fchikken, om, dat een Bediening naderhand de geringheid van dien wefir goed maakt. Wy dienen op een Officie, zeggen ze, en dan komt het ons ook toe;. — Zo durven dezulken zich iaateu hooren. Dus is het volftrekt. noodzaaklyk dat 'er een wettige regel tegen gemaakt worde, volgens welke niemand dan de Burger of Burgeres, of die tenminfte onder het betaalen van fchot es lot, eenige Jaaren het geweest zyn eenig Ampt of Bediening,, hoe genaamd, bekleeden of oefenen moge',
de-



( =o? 5
dewyl de Ampten en Bedieningen een Eigendom der Burgeren zyn , afs behoorende tot die Rechten die de Stad toekomen, en wellcer Volk in de Eerfte plaats uitmaakende, gelyk het blykbaar is, dat niemand zonder het Burgerfcriap eenige de minfte Bediening vermag te hebben , en dus moet het Ampt of de Bediening niet eerst den Vreemdeling ten Burger maaken, maar de Burger moet 'er zyn, en zekerlyk naar billykheid het gebooren, of een genoegzaamen tyd, door eene andere gelegenheid, zyn geweest, om tot de beoefening van hetzelve gewettigd te zyn. Daarenboven behooren 'er ook beproevingen van bekwaamheden, onaffcheidelyk van eenige Ampcen, gedaan en gegeeven te worden ; dat ook al niet gefchied: Want hoe menig byna in onze taal ftom Schepfel en dom gebooren , dom opgevoed, onder en met de Beesten , krygt een Ampt, daar hy even zo bekwaam toe is, als een Baviaan tot de Stuurmanskunst, en dikwils eerst nog een weinig gebreklyk leezen en fchryven moet leeren, eer hy zyn eigen Moffen-naam met de Pen op 'tPapier kan zetten, of dien van een ander weet te fpellen; en dan is het evenwel nog maar zeer prulachtig, elendig, doorgaans zot en belachlyk.
Louw. Dat is niet anders, en de Heeren, die zulke lompe Uitlanderen met de Ampten begunftigen, weeten dit mede wel: Maar zy doen 'het dikwils om een Kamenier aan den Man te helpen. En om dat Mevrouw wel bediend is geworden door een grof meubel van een Paardenkenner, of Stalbok, heeft die ligtelyk zo veel vermogen op Mynheer, dat deeze den Knaap almede een vet Amptje toeduwt; te meer als hy ' hem 'er nog een Keuken- of Werkmeid by kan opöfferen. Zo krygen I Lakeien, Kamerdienaars, Paruikekammers en Kappers, Ampten, Bediemingen en Vrouwen, en die Vrouwen weêr Mannen. — Laaten onze Leezers, die wy het aanpryzen, over deeze Zaak, de Mercurius der Eli' \zeefche Velden,. No. It, die by D. Schuurman te bekomen is, inzien: Zy zullen 'er waarheden in vinden, welke, fchoon op eenen vermaaklyken ■ trant voorgefteld, onwederlegbaar zyn. — Ik heb voor het overige in ide Vaderlandfche Courant van deezen Dag de volgende Bedenkingen over den Toeft and van dit Gemeenebest gevonden: Het zy ons vergund dezelve \ over te neemen. Dus fpreekt de Schryver 'er van.
Het is onbegryplyk, dat 'er nog eetvge Menfchen gevonden worden, die zo verIblind zyn, dat zy nog de fnoode P.jrty der Heerschzucht en't Geweld aankleeven; 'vooral, indien zy door geen byzonder belang, zo als die der Oppsrhoofden van de 'Heerschzucht daaraan verbonden zyn. Vraagt men zulke bslanglooze, die het algeimeen belang van hun Vaderland niet waardeeren, wat nut, wat voordeel heeft Willem tde V. ooit aan da Republiek gedaan? Zy kunnen 'er geene opnoemen. Vraagt men Ihen 'is de Aóte met den Hertog door Willem den V. in 't geheim aangegaan, niet iftrafwaardig; hoonende voor het Volk, en hun reprefenteerende Souverein? Zy moenen volmondig bekennen, dat dit een ftraf waardige daad zy; en te meer, daar Willem ide V tegen deeze daad zodanig protesteerden, als of men den Hertog openiyk geweli 'aandeed; daar deeze daad de C.sfitie zo wel van den eene als andere verdiend hadde: Vraagt men verder, wat vrucht hebben wy van hem als Admiraal genooten gehad, in iden Öorlo* met Engeland? Niets, weet men te antwoorden; in tegendeel, de besta i Oncerneemingen wierden gedwarsboomd; doorlast wierden onze Vyanden, zo niet ! bevoordeeld, geene fchaden toegebragt, terwyl 'er ondertusfchen rykelyk aan hemp
vooï>



f ao8 )
voor dat en andere Ampten, ^etaald wierd. H03 vee'e vnn^H^ bybrengen, die de na-weeën veroorzaakt hebbenTenf d«S ïf1*0®»» men k"™' Werkeloosheid de Hart-ader van onze Oosten West ntet [t Jn^VV fe doV ue derden gefneuveld; duizenden door den roof ter Z«-W^ e??'Zj'niDiet £oDRoept de Wraak niet tegen een eigenzoekende GroothekI» h 1?'" a™ "wanneer men het niet tegen verwachting tÓn^^ÊP^sM -"«^J* P]a". fpiHingen, 't fchreeuwen van Oranje bov?d,DieÏÏBttSf GProe'en. Geldver. Plan te volbrengen? Heeft Willem de V. zich"ïelSoffirreZ'a"gS dic° Weg het ren wel ooit aangemaand de Souvereinen hum» f66 Verzet? de Militai-
Souverein te eerbiedigen ? Zyn eenige•^^&di^n^Üiï?ral£ en niet hem, "'■
* ütairen dit af keuren? niet trots dlX?^j?wfl?^ braa^ M'perhoofd durven aanmerken, en ten zynen gevildhoTwï L ' hU> tSouve'«a Op. geweld, enz. pleegen! Heeft men dhfnS^^^^Z^0^' durven brengen, tot in den Haag, onder hetomnn^Ti " Ze,,s hei 20 verre aan wien de Rusten Welvaart van 's LandItófnen is1 '"Jnfgeter*>den Souverein, riet volgen, dat het Commando niet langerfn hS tJL wV100?* 1 moeitda*Mt konde blyven? Heeft dit alles by hem wd éeni^ nSnlTn 1,iem de V*in den Haag veelen van zyn gebied en den Weren? eTókte enke" gegeeverV om aan de betot weering van aüe oproerigheden, zogenaamdte? 'rZr W Werk? ,ot rust' en zich niet in tegendeel, als een ongehoord™ £ ee™ aa^g<i? Heeft hy ven, en wat heeft hy daar en dafrete uZL^ 3gen' Z,ch nuar '< L° b^ee-
• daan? Zyn daar niet gefmeed d ? gewei SSerfchë lil?™* der ReP"b"ek gevan een Vry Volk? En wié! heeft hVop'? Loo r, ? ''T' onderbrenging pleegd,, dan zyn Gunfteliugen , die van hem af h- "?neIderland fnz-^nderS gerïaduitmaakte, zonder gehoor te wi len vertonerTaan w^Z'^^f' een kaa,en meene en wezendlyke belangen van aiXem ™™ ?d*nier?a* die de alge. Heeft Willem de V. daar hy"zich zo beroemden Zr^Tn WÜlen bev°^«. langen te willen voorftaan en bevorderen, zfch niet Tr fhf f- BaT^echien en Be. zich nog niet om de onwettige ingevoerde^Ret;lémPn,t ■ 3 n'g verzet' enverzethy Gelderland, zo drukkende voor dl Burgers te,D,ütKchIt' Over-Ysfel en ftaande te houden ? Zou, indien dezelKeïmeeneïrJ rï«n T" Souverei™e''t. Rust te hernellen, hy niet reeds voor lans hfhh!„ boogde's Lands Welzyn en Grondwettige Herflelhng van Nederland ? DL^ezlIveran^^e^med5Werke^• ,0t de verzetten, volkomen zien, geen de minfte wneSïfi" etVdouor daarteg™ zich te van 't Volk voor te ftaan ; maar alleenzvn ei3«. te hebbe" om de Wangen en die van tyd tot tyd te vergroeten-Ösnb?™E ?n grootheid te bedoelen, van gedaante moet veranderen'!°° n èen W^T^ t S?****0 Confti'««e een volftrekte Slaaverny en een arm Wirgeweu worden ^ ,0e,Je"d Gemte^best,
Krelis Hierin is niets vergroot. Dan hoe dit^u .» j haald, Willem kreunt 'er zich niet an II1;i,s'n™, deeze waarheden ook hermedewerking ter herftelling der Grondwetter'1 overrrPft u k,ghfid.en ongezindheid tot «aam, wederfpannig, en L Rr^rZiTl^^Zi " bi}Ü °ng£hoor-
Louw. De Staaten onzer Provincie zullen w^i^ jj , . . de haare, te toonen, hoe verre de Sou veren" ntT^ Tf^' ten mInfte '» geiden, om eenen wederfpannigen en oiSj°n des Volks zichk™doen brengen. De Tyd Z £ bIyfcenEv5n"ee^
Slaap gerust. Tor weerziens in 't aanftaande laar Vaarwel, Vr.nd Krelis!
Krelis. Vaar insgelyks wel, Vrind Louweris'- Wel rt-.i. n bet re gladjby den weg. Rust gem?klvk er™, rv ■' ga wat v00rz'gtig, in aanftaan^arhet^rst tot uwent. g " Dlewt"ie- Verwachl me



DIEWERTJE en G R ï Ê T J Ë.
5 January 178S. N*. 1.
Diewertje. fléetfe» Morgen, Grietje! Ik koom V voor 't Eerst \jr van 't Jaar een Bezoek geeven, by een hartgrondigen weiseh vta een gelukkigen loop van dit Jaar te mogen beleeven, en vervolgens nog van veele Jaaren, tot dat gy den aHefglansrykften Dag der Zalige Eeuwigheid moo$t zien aanlichten; genietendeintusfchen, nevens uur Krelis en verdere Familie, alle geuoeglyke zegeningen.
Grietje. Ik zeg 0 dank voor uwen Wensch, Diewertje! Het zelfde Heillot zy insgelyks u toegedeeld. — Hoe hebt gy 'c, by de felle kou4e, met de gezondheid, Vrindjn?
Diewertje. Al frisch, Grietje! Hebt gy 't 'er ook nog wel meê ?
Grietje. Wel ja , Diewertjel Ik heb het met de gezondheid naar myn genoegen.
Diewertje. Dat is my lief. Ik breng, naardien wy toch weinig ftöf in de Nieuwspapieren ontmoeten, een Dichtje meê, dat eenvoawtg is, «laar naar myne weloieeninge te faamen gefteld.
Grietje. Wel laat my het eens hooren.
Diewertje. Ik geef het zo als het is. Luister dia, Gfietje!
NIEUW-ƒ AARS-WEN SCH
AAN
NEERLANDS VOLK
iw 'T ALCEM E EN.
D e Tyd,wint langs de Spil der eindlooze Eeuwigheid Zyn eigen'Keten op, by uuren, dagen, weeken, r
fin maanden, daar Natuur zyn perken onderfcheidt Saizoettsgewys, waardoor hy maalt het ronde téken Des Jaarkiings, io zyn fnelle vhigt* Die de Eeuwen fchakelt aaa elkander, Tot hy iri de Eeuwigheid verander', Waaruit heril de A!m3gt vormde, als grond der &hcppiig«vtuc!it^ Hy voerde ons wéér, (leeds even vlug ia 't re;aea, Een ander Jaar aan op zya pennea»



— M'M ~~
Wy zagen in hec Jaar,, dat laatst verldopeü is, • *• De vrees voor feilen Kryg door 't Vredelicht verdreeven;
De Algoedheid gaf ons ftof tot vreugd, voor droefenis, Afkeerende 't-gevaar, dat reeds den Scaas deed beeven. De magt des Keizers toog te rug. 't Onnoedig Krygsvolk van de Staaten Werd ook van zynen dienst verlaaten, En Veld en Stroom draagt thans noch Heir, noch Legerbrug. Men offer' Gode oprechte boezemklanken, Hi''l
Om Hem voor zulk een Heil te danken.
mm
Gy kwaarat niet onverzeld, ö zeegenende Vreè! Toen gy, van boven daalde op.Nederlandfche gronden;
Gy bragt uw Hartverraaak, de lieve Vriendfchap meê. Door vae de vrye Staat aan Frankryk werd verbonden. Dit fpeet den Brit, wiens yverzucht Hem vinnig deed het heil benydert Van Neêrlands Magt ter aller tyden; Zyn Aanhang hier te Land, verliest daardoor de vrucht, Daar Eigenbaat haar Trouwloosheid door voedde, En geesfek zich met eigen roede..
n m
m ö Gód van Nederland! Rechtvaardige Opperheer! „ Zenddaar ge ons dus.bekroont met onverdienden Zége-),
,, Zend^e&yke Eendragc ook by Vrede en Vriendfchap neêr, ,j k.n maak de Magtigftea des Lands daartoe genegen „ Herftel 't geleden ongeiyk „ Des Volks, dat, tegen Wet en Reden, ,,• Zyn Recht door Heerschzucht ziet vertreeden! ,, Verneder Dwinglandy, bevestig Vryheids Ryk! „ En blyft de Dwang daartagen zich verheffen, „ Wil hem dan met uk Wraaktuig treffen!



C 3 |
„ Hec was uw hand alleen, die Ntêiland Vryheid fchonk-, Om haar genot altoos uw Goedheid dank te weeteh; „ Dewyl in haar volmaakt uw Godlyk Heillicht blonk. „ Houd haar-gevestigd! geef voor Scepter ,,haar geen Keten, ,, Herllel die Schoone in haare kracht, ,, Beziel 's Lands Vaadren met haar Luifter, , ,, En ruk haar uit het aaklig duifter, 4 ',• .
• Waarin haar Vleiery en Dwangzueht heeft gebragt. ,, Zo voert ze uw Eer ter heerlykfte vertooning, „ En Gy-alleeB blyft Neêrlands Koning}"
d Landgenooten! zo gy nog flaauwmoedig blyft,. Daar U de Godheid lokt op blyde Vredetoonen,
Waardoor uw zucht tot Recht en Vryheid wordt geftyfd,> Om al de Kwaaien, welke uw Ingewand bewoonen, Te heelen onder 't Hoogst Beftuur, Dat U de middlen gaf in handen, Blyft dan ten prooi der Dwingelanden!—» Maar.neen! nooit zwichte in U het Voorrecht der Natuur! Vernielt.de Dwang, die Recht en Rust durft ftooTen, Eo toopt dat gy zyt Vrygebooren.
Geldt uwe Stem of Schrift op trotfche Heerschzucht-ni-t-, Is 't'dat zy zich verftout U door Geweld te deeren, . Gelyk haar oogmerk.is, dat gy ten klaarften ziet; Waar wacht gy na?— Gy zyt gewapend!— Uw G^w*"e;ei Beflisfchen dan alleen 't gefchil!; De Vryheid gaf u die te voeren,Om al die 't Vaderland beroeren Te breidlen in hun wcêi. Zo volgt gy 's Hoogden wLOntworltelt dua de klem der Slaaffche Boeijen; Kan anders, niet uwe Kendragt blotiijea.



C *)
f*«# m« eet hoop van laag en laf gebroed, Hei Uqdbeaeryend fchuim, uw eigen*Hei! vernielen.
Of, onder wy l gy mest der Hovelingen Stoet, Mee vreemde Vleiers, voor Oranjes Zetel knielen. En Slaaven zyner Slaaven zyn? Neen! elk woet eêr een Brutus weezen. Ora vry te zyn, den Dood niet vreezen, "il^ men C^s", «er h«n magt te magtiff febvnS Kon Cicero een Catilyn ontzeggen, S & r° >* Zyn taal koe geeo Antoon weêrleggeo.
Befef, d Neêrlands Volk! befef uw eigen mit« Voeg by uw Wetboek 't Staal; verdédig dus uw'Rechten-
Betoon uw Qppermagt, op dat ge uw Heil b^fchut, Zo kunt ge uw Vryhe.d weêr aan Eendragtsbanden heetten.
Zo gy zulks met verzuimf; dit Jaar, nccntenDat gy zyn loop reedt zaagt beginnen, * * i. • t ^oorne doen herwinnen.
Zo bloeie uw Magt in gunst van den Alzegenaart Zo tiet ge uw roem, uw welvaart bly herleeven Uw oud geluk u weêr gegeeven. * n"ieeveo'
Grietje. Wel nu, Diewertje ! Dat is aUempen »-? - u »» wierdt uw wensch naar 't uiterfte punt, dat ZtST™*^ H?3f
van ftelt, vervuld, dan zou het herftcde■ ÏLE 7°»,Ê Soed?»u"flag veele hachlyke zwaarigheden bn^riorpVn 53n nö'«
het door zachtere middelen kon bewerken" Y "S heC daC mea
Diewertje. Voorzeker ware dit becer. mnr H™,. ^„ u i Party daarmede gefpoc wordende, terwyl zv ,?ch LltileerSeh"Shtl"g5 on reeds onrechtvaardig geweld g^^^^SSf^ Ti geweld met geweld te keeren, en het is immer» ^ Lfu i?urs°P' datï dat men zyn Recht en Vryheid doe gelden, Se cJïffi t^^ ons de Natuur daartoe overlaat, als alle zachter middelen^ daartoe te ver gcefsch zyn aangewend. — De God det W^il* h^-nn U4dTLOF te ver* tusfchen bet Heil des VadeHands 00 de^hèm r^°nderfteune Vaarwel, «^iffftiS^ ^ ~
_ Grietje. Ik wenachj^ggj^ Groet Louwerta.



GRIETJE en DIEWERTJE.
12 January ij86. N°. 2.
Grietje, goeden Morgen, Vrouw Louwerisfen.' Hoe vind ik uw \JX hoofd en aanzigt zo bewonden ? Wat fchort 'er aan?
Diewertje. Ik heb een allerhevigfte Hoofd- en Kiesnyn federt een dag of twee gehad.- Zy zyn wel beide thans aan 't minderen; maar de Roos blyft my nog fterk by, en heerscht door al myn Leden; het hoofd is me duizelig, de wangen en het.tandvleesch gezwollen, en alle de tanden los, zo dat ik byna geene fpyze, die my ook alle fmaakloos voorkomt, kan kaauwen; de armen en beenen zyn my zo zwaar als lood: Zit ik ftil, ik raak van de eene korte iluimering in de andere, en de behoorlykeflaap ontbreekt my. — Maar hoe hebt gy het met de gezondheid, Grietje?
Grietje. Volkomen wel, tot nog toe. Het deert my, Vrindin! dat ik u in denzelfden gezonden ftaat niet mag ontmoeten. Gy zult dus weinig lust hebben om my het een of ander merkwaardige uit de Nieuwspapieren mede te deelen, of mogelyk wel niet gehad hebben om ze te leezen
Diewertje. Gy mist deswege niet, Grietje! — Maar gy zult 'erdenklyk wel het een of ander in gevonden hebben, dat gy my kunt verhaalen
Grietje. Niet veel, Diewertje! — Uit den Haag fchryft men, dat het Gerechtelyk onderzoek der Zaak van Brest eerstdaags een aanvang zal neemen. Dus blykt het dat men op dat ftuk nog wakker is, fchoon veelen van gedachten waren, dat de voortzetting derzelve zoude opgefchort zyn gebleeven.
Diewertje. De Zaak is van een al te groot gewigt ten nadeele van Land en Volk geweest, om ze zo maar te laaten doorflippen, zonder Pligtverzuim en Ongehoorzaamheid aan de beveelen der Souvereinen te ftraffen. 'Er moeten immers Perfoonen uitkoomen, die deeze Misdaaden begaan hebben.
Grietje. Dat is zeker. Want onmogelykheid tot de onderneeming kan 'er geen plaats by gehad hebben, dewyl de Souverein in dit geval geen onmogelyke Zaak bevélen zoude. Het was geen reis naar verafgelegen Gewesten, in een ander Waerelddeel, op welke men oneindig veel voorraad noodig had. De Schoutbynacht Kingsbergen en anderen zyn reeds zo lang in de Middelandfche Zee geweest, en op zo veele Kusten; hy is nog onlangs met zyn Fregat de Tyger en Capitein Vaillant met de Medea te Cagliary geweest; maar een Byland vondt goed, ondanks het bevel der Staaten om met zyn Eskader flechts naar Brest te zeilen, in Tesfel te blyven liggen. Is dat geen Pligtverzuim, geen Ongehoorzaamheid, die ftraf baar is. Dan de verdervende Hand bereikte in dit ftuk weder haar oogmerk, ter begunftiging der Engelfchen. . Diewertje. Zo is het, Grietje! En al ware het ook geweest dat het Eskader, naar Brest beftemd, niet van alles volftrekt voorzien was, de Tyd eischte fpoed, en dit kon tot geen verfchooning verftrekken om eigendunklyk het bevel der Staaten in den wind te flaan. Andere Vlootvoogden van de voorgaande Eeuw hebben zulks nooit durven beftaan ,
A 3 hoe



(6)
hoe zwak en ongeredderd hunne onderhebbende Schepen ook waren maar volgden de bevélen der Staaten, gelyk die hun gegeeven warenen werden er eenige weerfpannige,bloohartige, of trouwlooze en on'. gehoorzaame Scheepshoofden gevonden, die zich aan Plio-tverzuim den fchuldig gemaakt, zo werden zy naar gelang der misdaaden, ia zelfs" wel met den dood geftraft. 5 J iCii!>
Grietje, 't Is waar, Diewertje! De Schriften van die Tyden leveren er ons voorbeelden van op. Maar toen noemde men de Dingen bv hun nen naam; thans worden ze bewimpeld; men heeft 'er by verfoon van tvd andere kleuren en andere benaamingen aan gehecht. Men fpreekt en denkt thans zo rond niet meer als onze Voor-Ouders deeden — D Tyd zal moeten leeren welk eene uitkoomst deeze Zaak zal hebben — Verder vind ik m de Berichten uit den Haag, dat 'er thans gedelibereerd wordt over de Prefenten voor den Ke.zerlyken Ambasfadeur, Graave de Mercty, den Franfchen Finantie-Mimster, den Heer de Calonnp In den Franfchen Ambasfadeur, Marquis de Verac. l^n r^e^^lZ dat 'er by Hunne Hoog-Mog. eene Propofitie gedaan is, om aan den Koning van Frankryk twee compleet geëquipeerde Oorloefcheoen nre&nr te doen, waarvan het een lAllimce, [de Verbindtems\ en het ander la Re. cmnoisfance, [de Erkentenis} genaamd zou worden. - En waarlyk f voegt 'er de rechtzinnige Schryver der Nederl. Courant van Schuurman by?). verdienden immer de ui fteekeade handelwyze en voortreflyke dienften door een Monarch aan deeze Republiek beweezen, vereeuwigd te worden, het zyn die van den edelmoedigen Lodewyk den XVIdenl welke bv ttttneemendheid op de erkentenis der Republiek eene dubbele aanfpraak ?e,e£' £~ ,Zyne weklaad^n aaa ons Vaderland beweezen, zyn de heer■ykfte Paarlen aan zyne Kroon. - Kon men die tot eeuwigduurende en> levendige aandenking met het lu.sterrykst edel Geileen te, der ver-an*lykheid met onderworpen, daaraan hechten, het ware wenfchelyk • want waarlyk een eeuwig Gedenkteken zou elk braaf Nederlander gaarne tot fcbuldige dankbaarheid aan dien allerwaardigften Franfchen Monarch toegewyd zien; als welke thans onder de Mogendheden van Europa doo-zvne grootmoedige daaden met zo veel roem en luister uitmunt, en de Republiek de hand heeft gebooden, om uit den ftaat van vernedering, waarin eene verderflyke Cabaal haar zocht te doen wechzinken., wederom als van ouds onder de Mogendheden van Europa haar aanzien én waardigheid te doen refpecteeren.- o11"11 Diewertje. Onze Natie is nooit ondankbaar geweest. Die verfoeilyfce Ondeugd, zo ze al by veelenin 't byzonder mogt heerfchen, en wel meest by Trouwloozen; want de Trouwloosheid is een Zuster van de Ondankbaarheid, w, Godezy dank! noggeenealgemeeneEigenfchapgeworden ™GV]eï ^heerscht ook muist bylngeboorenen. Demeeften die dat Monfter koefteren zyn Vreemdelingen, die eerst vleien en huichelen en daarna de genoten gnnftcn met lasterlyke daaden beloonen — Had Si Prins van Oranje zo veelen van dezulken aan zyn Hof niet m n zou over zyne verkeerde cn verderflyke Raadslieden niet klaagen, en
fchoon



C 7 )
fchoon zyn Eerfte Beêedigde Raadsman als het Hoofd en de Aanvoerder der minde'ren zich genoodzaakt heeft gezien te verwyderen, zynen Aanhang blyft echter nog in hunne wanbedryven volharden, en deeze Staart l is gelyk aan dien van den Scorpioen, fteekende op een vinnige wyze het Heil van 'c Vaderland en der Vryheid naar 't hart, zelfs tot verachting van het Voorwerp, dat door die onwaardige Vleiers onophoudelyk omringd wordt.
Diewertje. Dit fchynt de Stadhouder niet te kunnen of te willen ' zien. — Het zo evengemelde Voorftel, dat zo men uitden Haagbericht, zoude gedaan zyn, erinnert my gehoord te hebben dat men te Amfterdam voorgenomen heeft, een prachtig Feest wegens de Verbindtenismet Frankryk te vieren.
Grietje. Zo fpreekt men, en zo lees ik ook. De Hift. Courant van heden heeft 'er dit Artikel van.
Amfterdam den 10 January. Alhier is eene Infchryving geopend tot het houden van een prachtig Feftyn, ter plegtige viering van het gefloten Alliantie-Tractaat met Frankryk. De Ambasfadeur vau dat Hof in 's Hage, Marquis de Verac, zoude verzocht zyn om hetzelve met zyne tegenwoordigheid te vereeren.
Dieweftje. Zou men deswege ook in den Haag geen Feest vieren?
Grietje. Dat weet ik niet, Diewertje! Mogelyk niet in 't openbaar, om de muitzieke Party geen aanleiding tot rustverltoorende en oproerige beweegingen te geeven. En die Party fchynt daar ftout genoeg op haaren Aanhang te zyn. Esn gedeelte der Teekenaars van het laatfte oproerig Adres, om den Stadhouder te verzoeken weêr in den Haag zyn verblyf te komen neemen, hebben reeds een oprichting van een OranjeCorps gemaakt en verrichten hunne weeklykfche Exercitiën in dc Dragonders-Stal. Dit fchynt de Magiftraat aldaarnog metgoede oogen asn te zien, waarover men billyk zich verwondert, daar men genoegzaam van de muitzucht dier Knaapen overtuigd is, welken men niettemin tot nog toe laat begaan met zich in den Wapenhandel te oefenen, als eene afzonderlyke Bende, die ten eenigen tyd zich fterk genoeg zoude kunnen achten, om hunne oproerfchraagende Wapenen tegen hunne weldenkende Medeburgeren te wenden, om ware het mogelyk de kwaade Zaak te doen zegepraaien over de goede. — Dan ik denk, dat 'ervan hooger hand wel eerlang tegen gewaakt, en de fchandelyke oogmerken van die Oranjevrinden wel verydeld zullen worden.
Diewertje. Ten minfte is het te hoopen, dat zy voor eene openlyke uitfpatting naauw beteugeld zullen worden. — Maar hoe zal het met de Zaak: van het Commando in den Haag afloopen? £n hoort men nog niet of Hun Hoog-Mog. den Koning van Pruisfen opzync Memorie en de Souverein deezer Provincie den Stadhouder op de zyne zullen beantwoorden?
Grietje. Men fpreekt 'er wel van dat het gefchieden zal, maar men is nog iu 't onzekere op welk eene wyze. Dit zal ook de Tyd eeriang at weder moeten openbaaren. — Maar wat anders, Diewertje!— De Engelfchen zyn in eene allergrootfte beflommering gebragt, door het
ver-



verbod vaa hunne Waaren in de Staaten des KeiVir* t j te Manchester kwam, verwekte de/elve aM^ ' ToendeezeTyding de voornaamfte Kooplieden en^Imi^l IfrlTT conft^™ef befloten aan het Ministerie kennis te geeven datiSïn?^ CerftoDd> ea deeze Zaak niet ten fterkften aantrok?te, einriinfjendeJ^See™gzich voorkomen, het met de Commercie v nï faCaaIen flaS te
zoude zyn. En in de daad, dfstaaL™ voor altoos gedaan
ben altyd de voornaamfte Marktec voor 3t MaSelm, °°^nryk ^b. geweest; invoegen door dat Keizerlvk verkorf ™?D van die Stad
geen ander befllan hebben, St^^JSS^ VV^j>eden, die nufaftuuren aan de hand geeft zirh Jr„ h dcrzdver arbeid '» de Magebragt zien. - Terwy?dus ors Mnisteïie 3K If^ BéJe,zak ™»en Commercie met Frankïylc" wcïi,6ei^ KoodI andït ? T ?raÖaa£ ™» anderen kant, in een van deszelfs weLcnlSe tLZ™ dK Ryk aan een flag toegebragt. - Men verzekert Srffi ^D doodlykea
pen, welke het Ministerie by de aanftannH?vi1 -eD dere^fte(lap. ment zal doen , weezen zal,Ti inbngeva ïïg Van,heC Parlevan Wolle op veel zwaarder ftraffen teverbieden ? J om. den uitvoer Schepen, met welke die uitgevoerd worden Sn ? t** met aI,een ^ maar ook de Capiteins derlelveneeneV^oV S uVerbeurd v<^laard, den. - Het Volk verwenscht daarenbl^n rf Gt,dboete opgelegd wor-! met de Republiek, als deoorzaakvan eene p?" ?a"stgev°«den Oorlog van derzelver Bondgenootfchapfeï de vo<frCmn/gR UUr£nde Afrcheuri'nl Verbindtenis van de^taaten-GeneSf^^F?^!m^^^i waar dat Engeland zich daardoor veel nadeel zie tr,, Zekerlyk is het zal zien toebrengen. Alle de Takken^^^^1^ g^bl'aguCen noSmeer nea, zelfs nog veel meer dan die vanon»Vadé r£nd f00PhafdfJ« kwy. wonder dat 'er in Engeland vppIp «n ia c ls derha ve geen
Uit Londen lees ik daarna het 'vol" n!ie ^ 'EaD*brcuken gefchiefi
I^vïSnfcS^ Zyn voorgeval.
48, in April 3rJ, in Mey 4a, in J^™ 'y fnF;'™?ry « , in Maart
zulkeeTvoTk hS ISJiffS™8" betf00wen Nederlanders Bankroet fpeelen. Hoe zal men >e L\ iaf}St k°? §eheel d« Natie wel
Grietje. Allerdeerlyksc, Diewen e ' Fn hlr ™* f,tten ? eindelyk eens gefchiedde. ^ ValrwelVrbidfn mog„eIyk datzu^
beterfchap en hoop u herfteld iitóe ÏLoilindln- Ik wensch je van harte Eet /maaklyk en groet Louwens 3aaftaande we^k tot mynent te S J^tje^e^je^v^di-,^
By de Drukfter deeT^^TlTi; : J^è^s^wet Krelis
Poeders van S^Nel ïewel^^
•kogt. Het Pakje is 7 Stuivers. Jaarcn met 8oed ftcces zyn ver-



DIEWERTJE en GRIETJE.
19 January 1786. N°. 3.
Diewertje. Tk wensch je, met het frisch Weêr, een frisfehen Morjl gen, Grietje! — Zie me thans weêr herfteld ; myn Winter-Roos heeft tot myn blydfchap uitgebloeid, en is verlepten afgevallen. Kortom, ik ben nu weêr gezond, en hoop het u niet minder te zien.
Grietje. Ik ben het, Vrindin ! Ik heb het als een Eendje in 't Kroos — in de Byt wil ik zeggen. -— Ik dacht 'er niet om, dat men weêr nieuw Ys in de Slooten heeft: Het Kroos zal ze ook zo fpoedig nog niet overdekken. — Maar koomt gy me nu wat Nieuws vertellen ?
Diewertje. Dat kon de wyste der Koningen al van ouds niet doen; wat hy ook preekte of niet, alles Was by hem ydelheid, en 'er was niets Nieuws onder de Zonne.
Grietje. Evenwel is het geen ydelheid dat Straf op Misdaaden volgt, en Zegen op Weldoen. Dit is wel niet nieuw en van alle tyden gebeurd, en derhalven heeft Salomo gelyk: Maar herhaalde Straffen op herhaalde Misdaaden van voorige tyden , zou men hernieuwde Misdaaden en hernieuwde Straffen kunnen noemen. — Het is zeker dat tegen het Souverein o-ebod van naar Brest te zeilen, zy, die het uitvoerend Bellier'er vaa hadden een Misdaad begaan hebben, die toen nieuw was, en nu is het onderzoek dier Zaak ook hernieuwd. Andere tyden, andere zorgen! — Is 't niet behoorlyk dan , dat blykens het onderzoek naar de Misdaad, op dezelve Straffen vallen ? — Een ieder die niet moedwillig voor Recht, Billykheid en Waarheid zyne oogen fluit, moet dit klaarblyklyk zien eh erkennen in dit zo fchandelyk en der geheele Natie onteerend, ja laat ik liever zeggen verraaderlyk geval, door Eigenbaat en Wangunst bewerkt, en door Heerschzucht beftierd. — Ik vinde deswege het volgende in de Vaderlandfche Caurant No. 8.
Amfterdam den 17 January. De Heeren Gecommitteerden van Haaften, van Zeebera;, van Berckel, de Perponcher, Andringa de Kempenaar, Rousfe en Siccama, met derzelver Secretaris vanBerchuys, in het onderzoek van de vruchtelooze Expeditie van 10 Schepen naar Brest, ten einde de fchuldiaen daarvan tegen de bevélen van den Souverein te ontdekken, hebben'écn zeer uitvoerig rapport gedaan, welke zo uitgebreid is geworden, om dat zy de Zaaken onpartydig en naar waarheid wilden voordragen , en het voor Hun in zo veele tegenftrydigheden, waarin men Hen had willen verwarren , om het geheele onderzoek infructü'éUS te maaken, ten uiterften moeilyk was geweest, zodanig, voor zo vee! het ingewikkelde der overwogené Zaaken toeliet, duidelyk bericht aan H. H. Mog. mede te deel*.
Wy kunnen'de leezing van dit Vaderlandsch rapport, waarvan een Extract in de Bylagen van de Post vaa den Neder-Rhyn voorkomt, niet •genoeg aanprvzen. ' .
Voor eerst, dat de Schepen , in 1783 naar Brest beftemd, in den ruimden zin niet zvn voorzien geweest van al hetnoodige, 't welk tot die reis, volgens H. II. Mog. Refolutie van 3 October noodig was.
Ten tweeden, dat het gebrek da u-in, zo wel aan de generaale dire&ie
B dgr



( io )
der Marine, als-^an de particuliere behandeling van het aa„ • ï> • Collegie te Amfterdam ,%t opzigt tot hefdoen vTaua^erofdefSche* pen, als ook aan de befchikkingen van den Commandant der Vl^, d.en van Tesfel, gelyk ook van fornmigeBeve^ pen moet worden toegefchreeven. ucwusteöcne-
Ten derden, dat zulk gebrek of die mindere voorziening der Schend geenszins van d.en aart geweest is, dat daarom de reis nfar Bre c vïï ondoenlyk behoefde verklaard te worden: — dat deele w i ■ £ halven alleen te houden is voor een pretext vendaaring der-
Tu y]6^/"' dat deJredenen van het niet uitvoeren der ftelbVe van H. H. Mog., (zonder te fpreeken van het motifderbneS van fommigen tot d.en togt) beftaan hebben in de ver°?o?S: denl beelden, welke men zo aan de reis zelve aU nan r?« „X^ ta , .denkvoordentagderSchepengehech
ling van het gebrekkige te werk te ftellen - — ™Xrfj ; l:uuu co vervul, grip, welk men zicfAan H. H. MogRefomdc aevo m5evV.f^eerd,bein de willekeurige onderftelling der meefte Onderen i'\ee.ft ;cw'yders tegen het Najaa* zouden opgelegd worden, en daan/ir v . ChePu-n traire inrichtingen; en eindelyk in de fingul ere wvze on ! fc& ar-b£ veroorloofd heeft, de orders van H H M 12 1 P uike men zlch
En laatftelyk ten vyfden , da?du alles teffa'rn^ gevoeligheidyder ^^^^^^^^^ wel als het algemeen verlangen, dat daaromtrent eene^^gena tfvoorzie Bing gedaan zoude worden, ten hoogften moet billvken g P v00rzie"
Deeze voorziening laaten Heeren Gecommitteerden" 5i,j.„ , gequabficeerd aan H. ff. Mog. zeiven ove^S echtïrteVh? fluite van dit Hun rapport, nog eemVe ainmU n„ eenter, ten bemige omftandigheden en gêbrekerdéf MarirS Zgu V°°r °mtrenC lom^ tot'de verhindering der Expediue „„^t ^e hebt^m^00^^'0^CQ
Het eerfte Poincl Hunner overweegt* d7rde ™edegewerkt. Staat geviflualieerd worden door, en vo°or bvSLÏ ,epe" VaH den refpeötive Kapiteinen. r byzondere rekening van de
Immers, zo als het Heeren Gecommitteerdens was voorat™™ a gen-de kapiteins doorgaans zorg, dat 'er geen meer VfSnU > aaï is, dan juist tot den laatften dag van den S ^'V" boord en dat wel omdat, wanneer
het overfchot aan den Kapitein niet wordt te vZa ?efteid wordeb» deeze bepaalde mneeming^on^ Sen^N^ wanneer er nieuwe Victualie tnmr a,<ta , tegen het Nijaar,
quantiteit te pr.fereerenisTen duTwa'^netrd^eneneno?0^ en,°°k * een geruimea tyd geemplóijeerd raoeïrafworden ev men der nieuwe Victualie dan wnrHr «n7 ' c n voor het aankoheele dieast der Schepen opgeofferd uit hooftnde dikwiIs degeraad , die voor handenis, ra niet ab nrU^fw t i Va° d,en geringen voo?-
Hierby komt nog, dat di ze ft nK, y^anlefuW zeer de Victualie alfóosluimerhno0Pe^eïzen ScP?^' h°e " van den voorraad niet gefchied naar het compleet ^Md^M^rukeBmB maar naar dat getal, welk zich aan boord ^^^^S^SSff^
ge-



(
geordonneerd wordt; wordende de Kapkeinen, by het verlies van hun Schip, alleen in zo verre goed gedaan, tot den laatften dag van den geordonneerden Vidtualietyd.
Uic welke inrichting zeer duidelyk is af te neemen , dat, vooral in Oorlogstyd, wanneer 'er'menige onverwachte Exptditiën kunnen opkomen, do nadeeligfte gevolgen voor den dienst van den Lande moeten voortvloeijen; eelyk dezelve dan ook ftrydig is met de fchikking van H. H. Mog., gearresteerd den 20 Otlober 17.03, by welke de Schepen altoos voor 7 'weeken van Eier, Water en Brandhout, en voor 3 maanden van Victualie moeten voorzien weezen , welke bepaaling zich natuurlyk uicftrekt over den gehetien tyd van den dienst der Schepen , en vooral in cas van Oorlog ;.en waren de Schepen, naar Brest bellcmd, volgens dit üitd; uklyk voorfchrift van fLH. M. voorzien geweest, danzoueeugenbegzaame voorraad geen voorwendfe! rot ongereedheid hebben kunnen verfchaffen.
Diewertje. Dit rapport doet immers genoeg den Leeuw uit zynen klaauw kennen. — Laat het weldenkend Volk 'er van oordcelen, en het zal, tot den Eenvouwdigften toe, zeggen : Op beweezen Misdaaden behoort een uit te voeren Straf: — Gerechtigheid, a!s Gods Dienaaresfe, is het zwaard niet te vergeefsch betrouwd: Dat Boosdoeners 00a naar werken genieten, vooral dezulken, die met opgeheven hand tegen het Volk en het Vaderland te gelyk misdaan hebben. — .ó Land- en Volksbedcrvende Cabaal ! Wie merkt uwe verfoeilyke voorneemens Biet? — Wie gruwt 'er niet van, en wie voelt het bloed niet in zyne aderen kooken, wegens uwe openbaarc fchendbedryven.
Grietje. Men zal niet lang meer behoeven te deinzen om die Cabaal, zo wel als eene nog verderflyker, één voet gronds te laaten; haar beider Val zal eerlang gefchieden. Zy zoeken te vergeefsch, de eene door krachteloozen Dwang, de andere door bedrieglyke List, troost aan hunne ontwerpen, die toch hoe langer zo minder hunne hoop voldoen , en al meêr en meer uit elkander vallen, totdat zy hun doel geheel byfter zullen zyn,. gelyk men van dag tot dag bewaarheid vindt. — Welk een bangmaakenden ophef voor de Patriotten het Oranje-Corps in den Haag ook fcheen tc zullen maaken, het ligt 'er genoegzaam al door eigen fparte"lingen onder. — Immers volgens berichten, die men 'er van in de HifiCourant vindt, is op dat Corps wel degelyk toe te pasfen de fpreuk van Horatius r
De Bergen baaren met een fchrikkel.yk gedruis ! Wac koomt 'er voor den da^? Niets dan een kleene muis. Het geen 'er in de aangehaalde Courant van deezen dag, onder hec Artikel van 's Giavenhage\an gemeld wordt, luidt dus:
De Leden van bet Corps in het Voorburgfiraatje hebben gisteren weider geëxerceerd; doch vry minder in Manfchap dan de laatfte reize, 1 Mogelyk zyn fommigen huiverig geworden uit hoofde van dc lasterllylce geruchten, welke tegen dit Curps verfpreid worden. Men heeft Ihen namelyk te laste gelegd, dat zy een naauwe verééniging zouden aan• gaan, of aangegaan hebben met foortgelyke Corpfen in andere Phatfen' Waarlyk eene allergruwelykfte befchuldiging! — Immers, zodanige VerIbhdtenis van Lieden, die het doelwit hunner Asfociatie niet bekend raaa-
B. 2. ken*



C 12 )
ken, «oude al hst voorkomen hebben van eene Samenzweering Fn mit een fnooden aanlig mag niec onderftelt worden van Lieden die zo lang zy hec tegendeel door hunne daaden niet toonen , on hun woord geloofd moeten worden, dat zy braave en welmeenende Burgers : zyn. Zy hebben verklaard zich alleen tot de Voorjaars-Exercitiën van onze Haagfche Schuttery bekwaam te willen maaken. Tot zulk een een voudig doelwit komen zekerlyk geene Asfociatiën met Corpfen van elders tc pas. Wilden zy die aangaan, zouden zy een uitgebreiderdoelwirmoe ten beoogen, maar ook alsdan openiyk voor dat doelwit moeten uitko 'men, op het voetfpoor der Patnottilche Genootfchappen, die hunne bedoelingen en daaden tevens voor het oog van den Souverein , de M, . ftraaten, en de geheele Natie openiyk hebben aan den dag gelegd volkomen overreed zynde, dat hun Burgerpligc zulks vordlrde, da-Vet een fpreekend blyk van de zuiverheid en het beste middel ter flaagin^ van hunne goede oogmerken was; aangezien Waarheid en De ugdnooufchrnn men zich m een helder licht te vertoonen, en het alleen Logen en Boos-' heid zyn , die den dag fchuwen en het duister zoeken
Diewertje. Nu die en andere grommende Nachtuilen en krasfende Raaven, geen wakker Gevogelte meer kunnen ontrusten of onder hunnklaauwen grypen, kunnen ze niet anders doen, dan uit hunne holen of in hunne vlagt vvac krachteloos geluid te flaan, op den toon van Wilhelmus van Nasfouwen, een Deuntje dat reeds zo walglyfc is geworden als een aftrekfel van den Radix Ipacacunha. - Dus heeft de vrees voor ■ dit geene weinig meer te beduiden. — Mogt het draaijende Ariftokratisch Beweegrad maar werkeloos gemaakt kunnen worden • dan was alles wel; maar daar aan is tot nog toe geen ftilhouden , fchoon het wel-'. denkend Volk 'er wel eenige Éaauwere drift in heeft te we«e eebr* r met hulp van fommigen zyner braave Vertegenwoordigers? die hunne byzondere be angen, Regeer- en Familiezuchc aan de belangei,e w vaart van t Algemeen opófferen. En deeden dit alie Regenten volder," .Recht en Pligt, dan zou men Vryheid en Eèndragc wede?zien heE ven , tot heil en welvaart van geheel het Vaderland c'
Grietje. Hier wil de Stad Utrecht, Wyk by Duurltede, D-vcn-er en andere Steden in de Provinciën Utrecht eri OVerysiel' heen en her i, te hoopen, dat de goede Zaak des Volks aldaar zal ze^aaien Ook fchynen er nog. al verbeteringen van gebreken en herftef van YomrS Recuteu der Burgeren in veele Hollandfche Steden ïcFacht te krveSii 5 Evenwel ,s er nog niec weinig moeite en werks aan vast om tot een" algemeen herftel te geraaken. — La 31
Diewertje.' Men blyve, van tyd tot tyd al winnende-, niet vruchteloos hoopen , en het ware ce wenfehen dat .de Burgeren van alie S eden zich dier moeite en dat werk getroostten, om eens te kunnen S H waar yk by hunne Rechten en Vryheden gëhandhatfd wttr&!5*£feE
Z^%Zt^nlln VC Té'K Bê^<* roepen thyS . yaatwcij^yrindiniI Groet Krëls» é"n eétrrfet fma-ik Grietje» Ikbedankje, Diewertje, en frenSch je 't zélfS! Groot I orweris
- t bj de Erve \Ud. J. viTtu.uO.NT, o, dc K„is Bjcc««« , ,e A^.^.~'



GRIETJE en DIE WE RIT JË.
26 January 1786. n°. 4.
, ' Grietje. TVja een goeden Morgen-Wensch, Vrindin.' Hebt gy'tnog
JL\ naar genoegen met den'Welftand? s Diewertje. Goeden Morgen, Grietje! Ja, ik heb het 'er nog frisch meê; gy ook? 0 Grietje. Als een eerfte Baazin in Gezondheid, e Diewertje.. We.' dat verheugt m^!— Zult ge meiets Nieuws doen hooren?
grietje. Nieuws weet ge wel dat 'er thans niet is, en daarom zal ik ], 'er u ook niet naar vraagen'. Gy weet dat ik u in dé voorgaande week een gedeelte van het Rapport der Heeren Gecommitteerden tot het nader ,„ onderzoek der Zaak van Brest heb voorgeleezen. Dit Rapport is zeker ,, . onpartydig, en geeft echter eene juifter opheldering van die zo aanftooteiyke Gebeurtenis, dan het geen oudere berichten 'er van voorftelden. Men ziet tegenwoordig 'er duidelyk genoeg uit, dat het mislukken der „ Zaak niet enkel aan eenig onvoorzien toeval, of flechts aan eenige achte„ -ioosheid, of onbedachtzaamheid, maar aan een voorbedacht, en voor)f overlegd opzet is toe te fchryven. — Vooral de vyfde Periode toont 1 zulks zo klaar als het daglicht. — Laat ik u dan het vervolg van dit Rapport mede voorleezen.
In de tweede plaats maaken Heeren Gecommitteerden aanmerking wegens de agterlykheid van fommige Provinciën, in het inbrengen haarer ;s Conf enten voor de Equipagie van het Jaar 1782, als waardoor de Equipagie tot zelfs in Oftober buiten conclufie is gebleeven.
't Was deeze agterlykheid, die, hoe zeer men niet kan ontkennen, dat s Lands Schepen, hangende H. H. Mog. deliberatiën, in goeden ftaat benooren gehouden te worden, echter in 't Jaar 1782 aanleiding had gegeeven, dat de orders tot Victualieering, niet, gelyk in het Voorjaar vaa 1781, voor 12 maanden, maar op onderfcheiden tyden flechts voorweimge maanden te gelyk waren gefchied, ja welke zelfs, zeer ongerymd, tot een voorwendfel had geftrekt, om de geheele ongereedheid derSchepen en de geheele Werkeloosheid te billyken, waarom het, teraffnyding ,. van alle zodanige uitvlugten, niet dan ten hoogften noodzaaklyk ware, of lpoediger Confenten in te brengen, of fteeds zulke voorzieningen te doen , die de werkzaamheid der Departementen in het ftuk der Marine gaande Jl'ejden: en dat nog zo veel te meer, om dat het by de verbooren der Officieren aan Heeren Gecommitteerden gebleeken waS, dat ook s de bezorging der Scheepsbehoeftens naar den geordonneerden Vidlualieeri fyd gereguleerd wierd, fpruitende dus uit zodanige inlichtingen eenebelemmenng voort, die eene compleete gereedheid der Schepen ten befewaaraen tyde dikwils onmooglyk maakte; tot voorkoming van welk alles > heeren Gecommitteerden, met by voeging vaa 't zo even gezegde, niets dienltiger oordeelden, dan om de Officieren den dienst hunner Schepen vroegtydig te communiceeren, en den Victualie tyd niet tot weinige, maar altoos tot volle 12 maanden te bepaalen.*
Eene derde medewerkende reden van verhindering in de reis naar Brest was aan Heeren Gecommitteerden voorgekomen het fubfifteerend gebrek
B 3 vaa



C 14 )
van Magasynen van Victualie en Ammunitie, alsmede vaneen jyen©e-. zaam getal Waterputten op Tesfel. gen©e&Zo Tang alles in dit opzigt van Amfterdam of nog verder moet worden aangebragt, moet zulks natuurlyk eene groote vertfaaging t™ e^ren. fïï wntnVOOrt,eDing def Sch/pen' en Saf dus aan huf, ienaarultv S ^h i^^0eken, eeD 5"? *hynbaar voorwendfelvan gebrek en ongereedheid; daar in tegendeel, indien zulke Magazynen en Wateroutfen op Tesfel waren, de gelegenheid daar was, di! voorziend™ Sem3
?; Se^rm'LTr^6^ g^k °°k ^t gebrek aan noMigïplSen op Tesfel om de Schepen te kielen, by de opgaave van de vuilheid der bewuste Schepen naar Brest, een voorwendfel vangewieti/eïïaar%heS tegen dezelve reis had opgeleverd. v^gewigtigezwaar.gncid Ten vierden meenen Heeren Gecommitteerden ook hunne aandacht te moeten vestigen op een algemeen gebrek by de Marine, heteeftek name lyk van Correspondentie tusfchen de vatcmeM&Di^^ZTn Commandementen m het beftuur der Marine, we*bok fofaefdefeöu CUfe Sfh*pea > D-aar. Brrest beftemd> niet weinig fceefc medegewerS ^rr,K-"m?erSna ^Jaar 1782 gezien> datd*?orders der AdmfralU tMi«Cï1?g^en t0t ReviftlJabeering, en dat we! voor Schepen van een zelfde Eskader , zeer ongelyk waren, zo ten aanzien van de ïoïrzieninï als van den tyd, hoe lang dezelve bepaald werd, waaruit dus noodzaak, lyk eene ongelykheid in den dienst, en eene, in tyd van nood allerge Taarlykfte verzwakking van het Eskader moet voortfpruiten: zo als ook op gelyke wyze een defeft van Correspondentie zigtbaar was tusfchen X Commandanten der Vloot en EskadersP, en zulke*ïdm".K its-Collegien waaronder zy zeiven niet perfoneel behooren, een defect, welkE zodanig Commandant in eene gelyke betrekking ftaat tot allé Te Admira
tfS&fe^ 31 Wederom Diet daQ eeD mW ï verwarïng In den dienst der Schepen moet veroorzaaken. 1U
Eene vyfde, en wel de voornaamfte reden van verhindering der Exne t^iï?™*-' beft5"d' V°lgens Heeren Gecommitteerden? het oe-" far,ph h° ^leren?, da£ zy» nameIy*> de uitvoering der ftdlige orders
den Sd&^eïï, Ï^TirT^^ by«?deroordeel, of^
7n hnrlo Jrle€a PldV ^ de «^ritei/van den Souverein
zo hoognoodige fubordinatie aan denzelven; maar ook tevens n dê .iir
voering van de jammerlykfte gevolgen zyn moet! Alzo dwi;
wyl het niet dan ten uiterften temerair kan genoemd woS 5 darOffici^" ren, volgens Eed en Pligt aan 's Lands dienst verbonden, en van de >S" i^e^dfren VaD Stlat raeestaI onbewust, op zodanige rampzSgegrfn ien 1 Sïge °rde" hünaer Ho°Sfte P"ncipaa!en zouTn mo" dfV% «» te geboomaiiien, en aan hun willekeurig oordeel den geffeeleTwet
* - '•' • 1 vaa*t



C 15 )
vwtrt van den Lande zouden mogen opofferen: Van welk een en ander de toeoasfine op hec geval van Brest zeer gemaklyk zalkunnengemaakt worden.
Bindelvk befluiten Heeren Gecommitteerden dit.hun Rapport met eene z*sde aanmerking over de wyze der geweone inrichting van de wecklykfche rapporten omtrent den ftaat der Schepen-, die zo aan de Admira toten'* als aan den Admiraal-Generaal, en aan den Commandant der Vloot moeten gefuppediteerd worden. . . . ,s
Het was namelyk by het beloop van dit gehouden onderzoek, (-gelyk •nder anderen de vergelyking der rapporten van September met die van «c Odtober 1782 genoegzaam kunnen bevestigen) gebleeken, dat dezelven oo dien voet, waarop zy thans gefchieden, zeer weinig betékenen,, als kunnende daaruit niet zeker worden opgemaakt, of de Schepen wel in ftaat- zyn tot dien dienst, welken men van dezelven,met recht zou mo-
^Diewötie?" Men moest niet willen zien, zo men 'er het bevorderen van eigen belang boven dat van 't algemeen uit den geheelen toearagt der Zaak niet btfchouwde, en nog een tweede misdryf, naamlyk moedwillige ongehoorzaamheid aan en kleinachting van de bevélen van den Souverein f zo men al geene nog andere Pligt- en Eedvergeetende gevoelens door het niet uitvoeren der Onderneeming wilde aanmerken in hun, die 'er toe gelast waren! — Wierden zulke grove Misdaaden verfchoond, hoe zou het Volk en zyne Overheden dan ooit, in geval van Oorlog, op 'de Trouw der Bevelhebberen, die tegen den Vyandmoetendienen, ltaat
^"Grietie*331^"-Werktuigen van de Verdervende Hand waren ten tyde deezer vloekwaardige gebeurtenis meer dan te fterk, om zich m hunnen loop te laaten bedwingen. Immers is het blykbaar uit d,<?. trotfche en als
-ware het op de hun gerustftellende verdraaide verdédiging van de kwaade
"Zaak, dat zy meenden ftrafloos te moeten blyven voor hunne ongetrouwheid. En mogelyk dat zy nog krachts genoeg hebben, om zich der verdiende ftraffe te ontwringen. Dan ieder, die het met het Vaderland wel meent, en in deszelfs heil het zyne.ftelt, wenscht met recht de fiena-
i aeelers 'er van, loon naar werken te zien toedeelea. — Maar, Diewprtie' leest av nog Haagfche Couranten ? , .. '<.
' Diewertje. ja, ik zie 'er nog wel eens in: Maar wat plaatst die yitieufe Drukker van dat Schandpapier toch dagelyks anders dan Leugens en Lasteringen, indien men het noodzaaklyke van de Vergaderingen der Souvereine Staaten uitzondert? Eu hieraan moet hy volftrekt gehoprzaamen, fchoon dikwils tegen zynen zin! — Het is met den Heer/Gw/e als met de Lompenkoopers te Amfterdam gefield; dat voor niemand goed.js en door elk als afgefleeten, onnut of vuil, wordt wechgeworpan, Koopt }>v in, en vooral de Oranjevodden, omdat'er nogwel eenig; voordeelIvoor hem op zit. Als Donateur van het Voddenkrabbers-Rot heeft hy ïq zynen dienst den zogenaamden James Schott; die altoos, als de voornaamfte Daisterbne, by nacht zyne prullen vergaêrt, en alle Vuilnishoopen om.wroet, om 'er iets uit te haaien dat van zyne gading, is, en het met de andere lenren van zyne niet zo doorfleepen, maar echter yverige Makkes faam te voegen , en den gevonden- Prullenboêl by elkander te.verkoppen , ten den daar naar haakeaaen Haagfchen Nouvelbst, diehetmzynic^rie



_ .... . , ( 16 )
wagbiliet weer ui Openbas-re Opvcitin"e W-» „„ ,, „
Hier.ce, eene genoeg,™ hjlÖ v an t,ïlePfenle de\mM?lin fnaai WtetreH-en len flegt B«.eid-JWr ,e vuile,,, da. door d, F «nfcnen voo-l" ?'"" te-k:wif- WgSeSer^
Gardes Dragonders en de Sofdaaten ™n 'r ReJmemV» »n ? *J*èwh«»&CTt hetd en oniydigheid overeen. Men weet echter in r«e„^lrf!,- UgJ"' kon,t mrt de zuivere «agrAj"hnS ««h *y*, m=. «hteBe;^ of her moet t« fÏÏÏiï* ,Vade'land" m« «we fchendige uititróoife]8 eSft ""««eer., gelyk ieder wel? fyhutsgrol ,s een tastelyke Leugen. Want de raeefté■ i f • Le,ugens dott- ' Uw KofCourant met eens inzien, en het g root «"eede™ te de, S"i er k°men > ""len de Haa4hê den Drukker van dat verfoeilyk SchoDjSferal M?ke'a«s onthoudt zich oogfchynlvk om gelyk dit geen bewys behoeft; daar de z/,k , f dve"en\™ van Vetkoopinge,, tof te zendend Triend Goffe Eerdieven ,y„? het ft«Tcn "Jï H„ïl« '' ?."Ik\8rf*<3t m°d,«gy cn uw houden, die, dit gaat vast, dan van eldersi »r« J! "aauwe Correspondentie met Zakkerolder. van Uttecht hebben behoord'. —'voofh oVe"ig" wVe^m» da, f' f d! V«n*»er"d«X«« dat een groot getal van die Burgers zich ovehl, „~ rï • ' ^ «'mede van U gelogen i, Ondaatje en Liebeherr met alle Jfc de'goed Zaal IXt'^V0 die *»d bekl«gen? «aga"d"ï pier met uwe Laste.btieven opgevuld , nieT° aardig th?, " het, <;er" fclvven' «n het LeuVenpstnochthans wel dat gy een Naamlyst an die viértlndtd bS?1, ' .°°f? 0p '£fla;,n- «en »en,cÊ?e
(de Naamsbetékenis iiUt zelfde l om !r , 5 v«n toe te geeven.Maar <i nfPc'edet toen g, de Berichten van A™hVm?d^
> r voif!ende A;tikd uit ««u'«ch«fch c^;;™" ^ "'"- «noemde, «co**™8*^
Arnhem den 14 Janusry. Aihier is m, p,,m- • en.2sftafl deezer terleezinee. Zie her hier der Glazen; beloovl.de daartoe r.o Ducaton" „Xbl^" T T^king van het ,0"; Sttaaten enz. op de boeie van 2f Gi.IHfn °r ' j verbiedcnde het kratfen met Geweeren ™ j
ï^rl/t ■> ^ de .r^^WB" -"byeen„pPary
Zynde du gevolgd op eene Refolutie der Gezwooren Grtr, £W "5 M,,1Iili'fn ^nopgehouden* met ,n,,mat,e om binnen drie dagen, de m%«ddh?d« 3S!l ^ M<->g>'ft™at overgegaan*
addresfeeren zoude, daar meende te behoor™ Bv lil 1 d?e" ftu"™> vermits zy andfrs zich Burgemeefter en een Lid der Gemeente1,1' gelegenheid zouden 'er echter tusfehpn 11 tteffende. Laatstleden Donderdag° «VnC C^JIfJ"OV" ge"gdens, he w Ihtmus be en G.ldemeefteren aau de andere^d , byXgewecs" "'I^h"0/"l" de eene' «»«8emM«« konen, men JS op reces van den anderer, gefcheiden ' " de ZlUk der noS Êed«inecrde Per^^lir»^^^^ ^waarheid voorby zien: en dit is Ie8r voelt, dewyl gy de uitblaazing 'ervai u /een6z"nyflL ' Lt?Zen™ uw=« Gee.t bezwanle d ee -« «1 u laaten blaazcn totggy ^'v^ gy^/u ïer^en'të ^^^1^
Vwe tot het nederigfte toe Vcrachteresfe,
~~ gied-tnk, Qnetiel Ik wensch ie 'r zelfde. Groet Kreüs.
Cennikt by de Erve it WegTïTv^i igmoktTZT; ~ -



DIEWERTJE en GRIETJE.
2 February 1786. n°. 5.
Diewertje. oeden Morgen , Grietje! Hebt gy 't nog wel met de VJT gezondheid?
Grietje. Alfrisch, Vrindin! Zyt gy mede welvaarende ?
Diewertje. ja, Grietje! redelyk wel. — Wat zult gy my vertellen?
'Grietje. Dat weet ik niet. Verhaal gy meiets Nieuws, zogynetweet.
Diewertje. Dat het van daag Vrouwendag is , of Maria Lichtmis.
Grietje. Is dat wat Nieuws? Wel dat is hec alle Jaaren op den 2 February vast. TT , , j _
Diewertje. Is dat geen Nieuws genoeg? Het is ook altyd op den her'ften January Nieuwjaarsdag, om dat het Jaar alsdan begint, en dan is het Taar zelf nieuw. ' „ ,
Grietje. Dat weet elk, en dus is alles wat gy daarvan zegt, geen Nieuws in 't allergeringfte gedeelte. Het fchynt gy my wat koonac foppen. Maar weet gy wel waarom men in Nederland het woord Lichtmis aan'deezen Dag toevoegt, die anderszins den Naam van Maria's Zuivering of Reiniging by de Roomfche Kerk draagt.
Diewertje. Wel ja, dat weet ik wel. Maar dat is ooic al oud. By het vieren van deezen Feestdag plagten, ten tyde dat de Roomfche Religie nog de heerfchende in Nederland was, de Autaaren in de Kerken niet alleen , onder het doen der Misfe, met meer Licht dan op andere Feesten te praaien; maar ook, en wel vooral in deeze Stad Amfterdam, gefchiedde alsdan een plegcige Procesfie of Omgang, by welke, een reder die dezelve bywoonde, een gewyde Was-Kaars of mindere Toorts m de hand droeg. En hier van daan noemde men deezen dag, gelyk nog heden, Maria Licht-Mis. — Weet ik het dan niet, Grietje ?
Grietje. Ja, Vrouw! En dan zult ge ook wel weeten hoe deeze geheele plegtigheid hier in Amfterdam toeging.
Diewertje. Ik heb het ten minfte geleezen by Wahch Siewertzoon, in zyne Roomfche Myfteriën , als zynde die Schryver daarvan meermaalen ooggetuigen geweest. Hy verhaalt, dat men een jonge Juffer verkoor, die Maria verbeeldde, zittende op een Ezel, als 'er een te bekomen was, anders op een klein Paardje, dat geleid werd door een Jongman, in een vreemd gewaad; deeze vertoonde Jofeph, en had aart den°fliakerarm een Korf met Timmermans Gereedfchap hangen, en aan den rechter een Mandje mee cwee Torcelduiven. De Priescers, Burgemeescers, de geheele Raad, de Schoolkinderen en een menigce van het -gem-ene Volk volgden. Deeze alle droegen de brandende Kaarsfen en Toorcfen, welke men , wanneer de Plegtigheid geëindigd was, bewaarde, om ze in fommige omftandigheden aan te fteekea, dewyl men ftelde, dac voor dit c-ewydc Licht de Boojze Geesten vlooden: Ook gaf men zulk een oacfteekea Kaars of Toorts den Zieltoogenden m de hand, geloo»
G ven-



tl ( 18 ) • ,
vende dat hun dit in 't ftuk der Zaligheid veel heils kon toebrengen Omtrent de Weêrverandenngen nam men in aanmerking, dat, wanneer op deezen Feestdag de Zon helder fcheen, zulks een teken van grooter .koude ware, die nog te volgen ftond, dan men dien Winter reeds te voeren gehad had Dan op welk een grond deeze aanmerking fttuu weet ik niet te gisten. 5 uul'
Grietje. Ja, zo deed , en zo gevoelde men in die bygeloovige Tvden; thans zyn de Roomschgezinden zo dom niet meer. Of fommigen echter nog ftaat op het Weêr van deezen dag maaken, (onder de Bbe. ren, geloof ik, heeft het nog plaats,) zou ik niet kunhen verzekeren. De mmfte Stedelingen zullen 'er wel geen gevolgen uit trekken of de Zon op Vrouwendag al of niet een helder fchyn fel geef . — Laaf ons wat anders fpreeken. Hebt gy de zo weluitgedachte, als fraaibewerkïe en op het Verbond van Vriendfchap met Frankryk toepaslyke Tafdlfuk!
Diewertje. Neen, Vrindin! Ik heb 'er geen gelegenheid toe kunnen bekomen, om ze met opmerking te kunnen befchouwen! De toelooo van eene ontzaglyke menigte Volks was al te groot. toeioop
Grietje Dit heeft my mede verhinderd. Niettemin heeft men reeds voorgaande Saturdag eene beknopte Verklaaring 'er van in de Nederland ehe Courant van Schuurman gehad, gelyk ook in de VaderlanHftho van laatstleden Maandag Echter le breedvoliz^nSeorn dezeI ve ^r te neernen, zal ik het doen wegens het inftellen van eenigef CondftTS by het drinken op deeze Maaltyd, door zyne Excellentie dfn Franfche? Ambasfadeur, den Heer Marquis de Verac zeiven, kurende dit eeï ieder overtuigen van de gunftige Denkwyze van dien Heer-wegen»de Patriotfche Zaak. Men vindt het in de Nederl. Courant, by Schuurman uitgegeeven, van 31 January, in een Eïcradb uit eenen Briefvan eenen" Heer uit Amfterdam aan eenen Heer in den Haag, luidend ■ a dus: *****
„°p,dlt 00«enblik kan ik my alle de Gezondheden niet heriW
ren, welke door eenen der Heeren Commisfarisfen ingefte d zvn en dié alle zeer toepasfelyk waren. - Zyne Excellentie zelve heef/eenige in
IloÊ I DE R R E PUBLIEK 0Srfï£' * 'ö GROl8 EN
i f 1 . &rUULlh.&;) — eene tweede was zeer merkwaardig
baatzuchtige Slaaven we£e%oghierB^
ten immers eene heimlyke ongerustheid en fchaamte ge voelerwanneer" zy denken, dat de Ambasfadeur van een Mona-rh Inif T„V w,ann,ter Republikeinfche Vryheid als een ConSie Ö
si«p^rio^ ^ié^ii&M^
Pa-*



w
Patriotten der Republiek!) — Wat dunkt U, Wel-Ed. Geb. Heer, is dit niet overheerlyk ?— Zo wordt geduurig bevestigd de algemeene waarheid dat onzè Franfche Alliantie een allergrootfte fteun is-voor ons geheel 'patriottismus. — Wat zullen nu zekere Seigneurs, zekere Raadslieden van den Prins denken? Zullen ay nu nog langer voortgaan hem te raaden dat hy zich tegen de algemeene doorbreekendcn Patriotfchen vloed moet blyven verzetten; dat hy op het Loo in de eenzaamheid moet
blwen zitten; dat hy Maar alle zulke Zaaken zyn jammerlyk voor
den ongelukkig misleiden Prins, en ergerlyk voor alle Braaven. —
Verder'kan ik U Wel-Ed. Geb. melden, dat de Ambasfadeur wonderIvk in 7vn fchik was. — By zyne intreede in den Feestzaal was hy zeer gefrappeerd..— Ernst en vergenoegen gloorden op zyn gelaat, zo alsop dat van alle de Gasten. — En wat zegt gy daarvan, dat hy geplaatst w^is tusfchen onzen Vaderlandfchen Ridder Capellen tot den Marsch en den Heer Leftevenon, beide Heeren van een zeer defcig en aanzienlyk voorkomen ? __ Nog heb ik vernomen dat Zyne Excellentie 's avonds ineenander aanzienlyk Gezelfchap gezegd heeft: „ Niet in ftaat te zyn met woorden dat gevoel uit te drukken, 't geen hy op die Maaltyd ondervondenhad" enz, Ik heb de eer te zyn, enz.. . "' , ... .-' . _
Diewertje. Immers dus ziet men, dat alle de Antipatriotten en Encelschwezinden , zo wel als de willekeurigdeukenden Ariftokraatcn , by de Franfche Natie zelve befchouwd worden als nadeelig voor de Welvaart der Republiek te y.yn. D< redenen hiervan behaeft men niiet'-' verre te zoeken, dewyl Frankrvk-zelf, geduurende den laatst zo werkeloos gevoerden Oorlog met Engeland, 'er ondervinding van gehad* heeft, waarvan, onder anderen, het niet uitzeilen van 't beftemd Esca- .. der naar Brest ten volflagen blyk kan ftrekken. — Wanneer is de Zaak' van 'c Gemeenebest zo oogenfchynlyk moedwillig verzuimd als in dac
Tydgewricht. Onder de Stadhouderlyke Bediening van Willem den
Vyfden, fchynt het wel, dat Neêrlandsch geluk een keer ten kwaaden heeft genomen; het verval in Koophandel en Zeevaart, het verval van den bloei der Coloniën van den Staat, zo in de Oost. en West-Indien , als op de Kust van Afrika en elders, is, ftaande dezelve, hand over hand toegenomen Indien deeze Maatfchappyen geen Opper-Dire&mr en Gouverneur hunner Hoofdbezittingen in den tegenwoordigen Stadhouderhadden, mogt men denken, dat'er zulk een- Hooge Dienaar noodig was orn derzelver Herftel te bevorderen ; maar dit blykt geheel anders; want zonder het Beftaan deezer'Bediening gingen de Zaaken veel beter daarnet hetzelve. Ongelukkig is het dat 'er juist zulk een Beftaan als een» vereis^hte tot het uitvoeren der Zaaken plaats moec hebben : Maar nog* ongelukkiger,- dat de. Zaaken onder die uicvoermge-zo geheel onachtzaam behandeld zyn, door mindere Dienaars van den Staat, en onder del ' uitvoerende Magt, welken uit vleizucht vceleêr de Belangen van hete Gemeenebest, dan hunne eigene ter zyde ftellen. Dezulken zyn het dve^ den Stadhouder fteeds verkeerd blyven raaden; terwyl hy zclthetge--
C 2 brekv



( 10 )
breJc- hpeft van hen te ligt het oor te ieenen. Deeze zvn het au, * Burgerlyke Vryheid ten uiterften nadeelig zyn , en aan huLe regéerzuSt
de Voorrechten , Privilegiën en E eendnn-t w,„ r"_"c.iCfeecrzucrit
Gemeenten opofferen, el indien fefWS m'r'eTSSr'v ïS ware geworden en nog wierd, zoude het Souverein GezaV de Prol r aate Staaten zelve we! dra een nietig ding geworden zyn , van 'welk ni,r," dan de Naam zoude overblyven. Dat onze HollandfcheStaiSE zaam zyn, om alle de gebreken te weeren, die aan,iit:Geït ,™ïk' Boezem des Volks zeiven ontleend, eenige de m rl 2\U'tde'1 toebrengen, is een pryswaardfge Pligxbjr*^ 's Lands braave Vaderen, d e den roem der PatriWt-JL / . ceine,r.,yar* verdienen, dewyl door hun rechtzL?ged rag,ié S r& W Volksmajefleit tegen alle verduistnin-bcveiïiecLh Bataaffche ruiming van de Misbruiken daartegen —T&t!tdrtg men vermoedt hec, niet zonder grond te zvn dar ooJc» e"
zou kunnen gedaan worden, om het Corps Ce/c Sn sfeJ eLM°°rftcl men zege, dac Jaarlyks ƒ 3oeoo - : - : z£&tt?U^té£*W ten continueeren, dan de. Lieden, die 'er no^ w,r - i' g , te !aain leven blyven, en dus dat Corp's te Ia*eu°it ïS ProvYlloT ï zege men, dac met de gefufpendeerde be^eevinn ZZ kS, V'fi°neeI , -van hetzelve rooo Ducaacen 'sjaars gefpaaTd 5? -1 ° VoSrS LeSÏ'n' dac er een Pian om de Troupen van den Scaac eens voora vaftS' mfoenen ce bezorgen, zonder die cxduurio-p v,„„j • voora' vaste Oarüngen te doen , ais voorheen! ^auunge veranderingen en verplaat.
Grietje. Dus melden de Berichten uit den Hnr, ~„ • _i bet nuttclooze en fchadelyke, dat nb maar of daar weder
van praal, den Stadhouder* was ^g^^y^^^iS^S Volks te zullen wyken; en van hoe veel beteriSdhPiH ?laJlg^des der Garnifoenen en voor de Militie en voor den B^jl tweede Zaak Steden daar Bezetting moet liggen, iseen^ waarheid^. "t-7^ in tomen zullen geftand doen. — Ieder weldeSd. ? lY bJClde vo,i berichten mpfé gevolgd worden door de'Sf^ Voorts zie ik mede uic den Haag , dac ook aldinr Zl iic^theid- — Maand (en dan is het reeds gisterSn gefchfed) door J„ eerfteD deezer den van hec Vaderlandfche GenootfcSap?^ aa°taI Le'
ten Al iantie-Traftaat met 't Hof van F^nkrykS kolZZ^^0' zal gehouden worden, in de Oude of St. for s DoeliZ ™l M™kY* noy-Veld. J 3 UoeIen, op het Tour-
Diewertje. De Haagfche Oranje-Klanten zal m™ j„-w , hebben gelasten. — Maar genoeg, vïindin > £rwnr5Vyk WeIï'hn,'s voor den Middagmaakyd te zSrgenf3 Vaarwel",'G^feZ^tTZrf °f * en groet Krelis. 5 yruvijv. üet mee lmaak,
_ Grietje. Jk zeg je dank, Diewertje! Goeden eeclust Pn ^ aus aan Louweris. eeemst, en de groete-



GRIETJE en DIEWERTJE.
9 February 1786. N°. 6.
Grietje. Tk wensch je een goeden Morgen, Vrindin Diewertje!
I Hebt gv't nog gezond? Diewertje Al redelyk wel, Vrindin Grietje! Hoe hebt gy het met
deGrTe?jedhAdl meê naar genoegen, Vrindin! Wat hebben de Nieuwspa-
plDiewerde.h?Genoeg; zy zyn alle vol, en als zy het waren op eene wvze als de Haagfch! Courant, zouden ze nog al voller kunnen zyn, Sr niemand zou de ftof bekooren, gelyk ook een ieder, die wel denkt, dat vuile Laster- en Leugenblad niet meer wil inzien , maar er vaa walgt; zynde het den naam van Nieuwspapier ook geenszins waardig, en kenmerkt zynen Uitgeeveren, ten minfte Monfr. Gosfe Senior, voor de Bazuin van 't fchenzuchtig gebroed der Antipatriotten. Dac verfoeiienswaardig Dagblad dan aan een zy! .
Griecie Ik zie gy hebc daar anderen. Hebben die mees merkwaardigs? — Wat zege de Vaderlandfche Couranc van gisteren, dat eenige betrekking op de omftandigheden van ons Gemeenebest kan hebben {
Diewertje. In een Brief uit Berlyn van den 24 January, lees ik hec
V°Hetni¥zeer zeker, dat onze Doorl. Souverein het Paleis, waar hy thans is, niet verhaten zal voor de Lente, en van daar houdt hy hec oog op alle de beweegingen des Keizers. Van daar zal hy mee Groot-Brittanje alles reguleeren, welk verder kan leiden tot de bevestiging der Conftitutie van het Duicfche Ryk, deszelfs Vryheden en de belangen der Protcftanten Deeze waakzaame Monarch heeft alleen met dat oogmerk die groote'kosten gedaan tot vermeerdering zyner Troupen , door het werven van verfcheide Regimenten Zwitfers, welken in de Streeken van. Kranenburg, Kreveld en andere Plaatfen van Kleefsland, op de Grenzen van Holland, zullen verdeeld worden. „ Als een fyn en gcileepcn Scaackundige, die zyn oogmerken bedekt houdt in alles, heeft hy aan zyn Oorloes-Departement, om redenen die gy ligtelyk raaden kunt, orders gegeeven om die Zwitfers ruim te betaalen, en hen in alles veel beter te behandelen , dan die gedaan worden, welke in Hollandfchen Dienst zyn.
Zou men hier nu uit mogen opmaaken, gelyk fommige Politieken van den Drieltal en het Lappentooneel het reeds zo aanmerken, dat erichielyk een Oorlog zal uitberiten tusfchen den Koning van Pruisfen en den Keizer en dat onze Republiek ook daarin betrokken zou worden, te Lande door de Pruisfen, en ter Zee door de Eügelfchen, om dat de StaatenGen^raal, zeggen die fchrandere Snaaken , een Verbond van Alliantie met ■Frankryk hebben aangegaan, en de Staaten van Holland den Prms van Oranje nadere bepaalingen in zyn gezag ftellen, daar wy weeten dat hy m bloedbetrekking van den Engelfchen Koning, zo wel als van den r-ruisüichei Monarch, een Nabeftaande is. En deeze zyn de redenen vau hunne ondef-
C 3 Rel-



C 22 )
Helling, die zy als redenen van Oorlog zo vast maaken als een muts
met vyttig keelebanden. — Ik kan het 'er niet uit befluiten De
Koning van Pruisfen mag met den Koning van Engeland, als Keurvorst van. Hanover, doen handelen wegens de Duitfche Asfociatie; maar wat betreft dit ons Verbond met Frankryk? Wil de gryze FrederikzyneSteden 111 Kleefsland tot aan de Nederlandfche Grenzen voorzien van Garnizoenen, feeflaande uit Zwitfers; (laat hy ze zo ruim betaalen en zo wel behandelen als hy goedvindt,) wat wil ook dat zeggen ? Het zou zekerlyk den Zwitier meer aanmoedigen om-onder de Pruisfifchen te dienen, en ditzou het al zyn. Maar kan men hier een reden van Oorlog in vinden ? — Om den Prins van Oranje in zyne voorgewende Rechten teherftelleni dat kan nooit waar zyn. Zotteklap! — Zulks zou veeleer ftrekken, om die Prins buiten alle zyne hooge Bedieningen te doen ftellen, en het zou inderdaad al een vreemd Contrast maaken een Capitein-Generaal overeen Armee te zien gebieden gelyk het zyn Ampt vereiicht, tegen eene andere, die ten zynen voordeele opkwame, dit kan immers niet gefchieden, of onze Opperveldheer moest in eenen anderen zin een tweede Coriola'nus worden, en dit zal volftrekt niet waar zyn: Zyne Heerschzucht kan zyne Vaderlandsliefde niet overwinnen !!! Waar van daan dan die ingebeelde Oorlog?— Belangende Engeland; hoe zeer hetzelve ook fpyt moge voe den over onze Alliantie met Frankryk, het zal zich wel wachten, en zelfs uit hoofde van dat Verbond, om zich Vyandelyk tegen de Repu bliek te gedraagen. Schoon 'er dan een Oorlog in Duitschland kwaraa uit te berften, zal dezelve evenwei tegen ons niet gerigtzyn. Wy hebben 'er dus, althans, hoe ook de redeneering van diediepziendeSchoenmaakers en Snyders 'er op uitloopt, geen deel in te neement
Grietje. Ik zou het met u ééns zyn, Diewertje! — Evenwel fchynen 'er onder de Engelfchen te zyn, die het wel zouden willen zien, dat hunne Natie met de onze in Oorlog geraakte, fleunende op de hulp van Rusland, gelyk zo voorgegeeven wordt door den Sdhryver van zeker Engelsen Nieuwspapier. Mon vindt 'er volgens- de Utrechtfche Courant van gisteren het volgende in.
„ De fluicing van ons Traftaae met Rusland, zal een fchoone Zaak voor dit Land weezen. De doortraptheid van hec Franfche Cabinet heeft de onnoozele Hollanders tot den allerlaagften ftaat .van af hangelyköeid van hec Bourbonfche Huis gebragc, en hen weeten over te haaien, om mee een deel hunner magc die Eiland ce helpen verdédigen. Hec is dos van de hoogfte noodzaak!ykheid voor ons, dat wy ons van eene magt voorzien, waardoor de yerbindtenis tegen ons in haar doel kan vervdeid wordeu. Ons Ministerie begrypt dit insgelyks ten klaarden. Deszelfs poogingen, om eene Alliantie mee haare RushTcbe Majefteic aan te zaan zullen tevens, binnen kort, ons al 't vereischte bezorgen, om de heil' ooze machinatiën onzer gedeclareerde Vyanden af.te keeren De Hol' anders mogen, in gevalle van Oorlog, 10 of 12 Schepen aan Frankryk leenen: de Rusfen zullen ligt over te haaien zyn, om, in tyd van nood, cas een dubbel getal by te zetten." * Diewertje, Ei wat, Grietje! De jaloufie en fpyt doet deezen Schryver.-



( n)
ver zo fpreeken. *t Is immers bekend, dat het Brkfche Ministerie het no„ niet naar zyn genoegen met het vernieuwen van het CommercieTravaat tusfchen de Rusfen en Engelfchen heeft kunnen krygen, ea zelfs vreest voor een minder voordeelig dan het gene reeds beftaan heeft , hoe kunnen dan die ydele trekken van den Engelfchen Nouvelüsc plaats vinden Hv heeft juist zonder grond gefehreeven, zo als hy wel wenschte dat hv met grond had kunnen fchryven. — Op vaster grond is 't, naar men verneemt, dat wy Nederlanders zouden kunnen ftaat maaken op de geneigdheden van nog andere Mogendheden, om nevens Frankryk met de Republiek Alliantien aan te gaan. Men verzekert zulks van Suanie en Zweden , en mea ziet hetzelve ook nog van andere aanzienlvke Mogendheden te gemoet. Indien 's Lands Vadteren oordeelen zulks van 's Volks belang te «yn, zal het ook zekerlyk gefchieden. Ten minfte mag men deswege reeds in aanmerking neemen, dat ons Verbond met Frankryk,. een vernieuwing aan 't herftel van den ouden, fchoon bv de meeste Duitfchers nog onlangs verachten luifter der Republiek, heeft voortgebragt, en zekerlyk verder zal voortbrengen, ten nutte van Neêrlands Koophandel en Zeevaart, die toch de Zenuw van 's Lands vermogen is; en cftar het blykt dat dezelve door de Verbonden met no* meer Mogendheden kan gelteevigd worden,- geert zulks geen vdelen grond tot vertrouwen, om het Gezag en de Welvaart van ons op nieuw fezégend Gemeenebest al fpoediger weder te zien herbloeien., dan mem zich, menfehelyker wyze, had kunnen voordellen, — Ook fchreeuwen de vreemde Opper- en Nederryniche, met andere Papieriv-kladders, zo niet meer van den flegten toelland der Republiek. Hec volgende lees ik in de aangehaalde Utrechtfche Courant.
Merkbaar is de indruk, dien dit Verbond (met Frankryk,) gepaard met den -etroifen Vrede met den Keizer, ten onzen vöordeele by de Vrcemdelingen, die tot op voor weinig tyds ons als om ftryd verguisden, gemaakt heeft Het fehimpend beur der vreemde Dagfchryveren weet zich reeds ten onzen opzigte te bedwingen, en durft zvch niet langer de zo lan- te^en ons gevoerde hoonende taal veroorloven. Zelfs de Kleeflch-e Goliath begint den aftogt te blaazen, en de Zaak van zyne laaghartige Huurders en Correspondenten op te gceyen. In eene annonce by zyne laatfte No. aan zekeren by hem genoemden Batavus, erkend hy voluit, d« de Partv, door hem zo lang en heftig beltreeden, het gewonnen heeft; en men ma* wel gelooven, dat hec eenen Manfon aan geene naauwe verstandhouding hier een Lande ontbreekt, om voor de eerftemaal bemin deeze verzekering geloove. te geeven. Hy toont genoeg hoe Imertelyk hém deeze erkencenis valle, om niet ten klaarfte te oelpeuren , dat de barheid alleen hem dezelve heeft afgeperst Wy meenen echter redenTe hebben , om vast te ftellen , dat de '1 nomf der by. hem verachte en beledigde Braaven, van langer duur zal weezen, dan zyn fpyt hem veroorlooft hun toe te wenfehen. , , i
Grietie. Mooglyk zal Monfr. Manfon , zo rykelyk, ef we in tgeheelntomcer voor zyne valfche Reflexiën en verdnaijiogcrfder Waarheid, of openbare Leugens betaald worden, en ditzozyn.de, zal dc Dryfveer



r i+)
**" *™«n heluuchtigen feest wel voor altoos gefpr.ngea zyn. — Ia het zelfde «va! zullen zxh de Haagfche Ccuranu-is met hunne Correspondenten mede we! haast bevinden • wam her
Beweegrad van hun JastïrijrJc fchryven loopt langs geene Gouden Spillen meêr En zo her
van fommigen hunner Cortes»ondenten al eens enkel uit Partyzucht gefchied dat ze de Or-nil Zaak vooiftaan, dan liegen dezulken doorgaans nog. Immers dat fraaije Declaratoir voot een gen tyd va» een gerr.g deel urtgelchoten Leydfche Burge.s, wegens het onberispelyk eedrae der in die Stad in Garnifoen gelegen hebbende Dragonders , in de Haaglche Courant eeclaats, ™ met zo veel ophef van uittarting tot een bewys van het tegendeel, vervalt van zelve door de tvoW vsn Leyden , geplaatst in de Vaderl. Cour. van den 6 deezer. Dus fchrj ft men 'er Van
Ltydm den 3 February. In 't laatst van de voorgaande Week wierd alhier een M'iitair ("die rende onder de Hollandfche Gardes; geaprcheudcerd. Men wist in *t eerst niet waarom- dnrh thans verneemt uren, dat deeze een Inbooiling deezer Stad is, en befclmldigd wordt in'r UtT. 17*4 «" avonds, toen het Genootfchap van Wapenhandel dien dag had gevuurd, euike fin ponders te hebben aangevoerd, die toen by een der Leden van dc Sociëteit met hunne Gewee ten de glazen met hom en al aan ftukken kapten, en vervolgens een ge Burgers van Levderdoro welke d.en dag by de afvuutmg prefent «areq geweest, by de Hoogewoerds Poort aanvielen en ee» daarvan wondden. — De Juftitie heeft ,n dien tyd al direft jagt op dien Knaap gemaak'
dan hy is het toen ontvlugt, en nam dienst onder de Hollandlche Garde. Men zal nu tie
of de. belchuldiging op hem recht ot onrecht is geweest; en den Schreeuwer, die in de Haaafche Courant (ingengt ter voottpraak der Muttzuchtigen, tot laster van weldenkende Vaderlander.) m7r zyn Declaratoir zo brilleert, z.il mogelyk eerlang hier door.de mond geflopt werden oo deuall ging, om iets ten lanen van de Heeren Dragonders by te brengen wcraen op aeuitdaa-
Heeft die Knaap dan zyne Confraters by de Hollandfche Gardes Dragonders niet gezocht»— Dlr xal hem toegekheenen hebben het middel geweest te zyn,,om, gelsk veelen zvner MaU<-V, bedreeven oproerigheden niet verantwoordelyk te zyn; et daar zulke verderflvl-e neêi °0r voor de optoe.begunöigde Haagfche Courant uitgebloeid worden , kan he,n"et miV?. "'T0"? Ouden zongen, piepen de Jongen. Zie hiervan ook een Haaltje uit den Levdfchen Er èf Z° dC
Laatstleden Zondag avond heeft een troep kwaade Jongens, onder vooreeeven va-7n • ceren, alhier eenige opfchuddrng verwekt, en gisteren zyn een heel deel van deeze k.ü.rf. v ' 'C pen boven geveest; men zegt dat zy met een fterk reprement voor ditmaal nog zyn vry ,êfn". men, mits dat hunne Ouders de kosten betaald hebben, dieop deeze zaak seloorTen ,Y„ Ë Wat zegt gy 'er van, Grietje; ° r " ^jn-
Grietje. Dat het ten hoogfte noodzaaklyk is, die Oranje-Oproeizucht te demDen rl™ a flrengfte middelen te gebruiken legen de Aanvoerders van de O.iweeteuden welke-Ir! ^ S?" beid door d.e Roervinken laaten misleiden. Maar wat zeggen üe Berichten 'uit den H„."'k, vèr" dere Nieuwpapieren : ""si ln ver-
Dieweitje Naar men terneemt (dus lees ik in de Haail. Cour. van deezen dae) is de Heer !!.,.„ Thulemeyer, Minister des Konings van Pruisfen by deezen Stapt, gisteren mef der Ra»d % f in conferentie geweest, waarin hy, volgens gerucht, zou begeerd hebben, dat hv bv de'Iftl! *T Vergadering der Staaten van Holland wilne infleeren, «cn einde Hun Ed. G^Óo^mL eene R,"r ' lutie mogten neemen betreklyk tot een antwoord op zyne laatfte bekende Memorie on' darl,« a Koning, zynen Meester, kennis daarvan zou kunnen geeven. memorie, op dat hy den
Grietje. De Irftantiën van tien Pruisfifchen Gezant kunnen aan de olihpn.aU» j 1 van den Hollandfche,,Souverein (myns bedunken geeneve.h "«s^
kan men niets zekers weeten wegens het lang of kort Loc-Verblyf van den He« <TJ3i ~Z 1 «f hy haast in den Haag te rug zal komen , of *er uit bivven 3 Stadhouder, en
Diewertje. Niemand weet wat Zyn Hoogh. van zins is. Men zegt ondertusfchen j.v a c vereine Magt deezen haaien Entten Staatsdienaar zal beveeier, onder het 00 "...' JC-l0a" ,e rug te komen, dewyl de Zaaken eerlang zyne tegenwoordigheid vórderen '- 0^' ^ dat de Officieren der Hollandfche Gardes 8rder zullen bekomen om in S „T °okwil.™ri, Rooden te draagen - Zo verhaalt men mede, dat 'er een Voorftel KC-S
nog met gewettigde Genootichappen ten platten Lande allen te wettieen «■? • ' ,■
«lies zy , zal de T\d moeten leeren. enigen. \vat er van dit
Grietje. Die zal, behalven deeze, wel meer Zaaken in 't licht brengen .velt,., 1 Juister zyn. — Vaarwel, Vrindin Diewertje! Eet fmaaklvk en g,oe,10"°'Welke thans n0S
Diewertje. Ik bedank je, Grietje! Insgelyks , Vrindin ! 'Groet Krclis.'
Gedrukt by de Erve de Weduwe JACOBÜS van EGMO^Ït^ op de Reguliers Breêftraat, te Amfterdam.



DIEWERTJE en GRIETJE,
, ~~ 16 February 1786. n°. 7.
Diewertie. oedea Morgen , Grietje « Hebt gy 't gezond f Grieve, (jr Volkomen, Diewertje! H0e hebt gy 't met den Wel-
ftDfewertje. Al meê nog naar genoegen. Maar is 'er iets van belang Ia
deGTiyede?bVodor£tIgenwoordig zeggen de Nieuwspapieren weinig. Tea «v men fér voor neemede gehlel byzondere en zelfsonwettige handel wy11 Hl den Heer Stadhouder, wegens eene verandering in de keur van agt verkozen afnteftellene Raadsheeren gemaakt, hebbende hy voor twee der vSioSnenwec anderen in de plaats gefield; maar zulks de Burgery gelaar wo?d?n de, deed binnen den tyd van minder dan twee uuren door eenige Gecommitteerden een Adres, daartoe vervaardigd, en door eenige hoederden der voornaamfte Burgeren ondertekend, overhandigen aan t Collegie der Ed. Achtb. Heeren Taalmannen en Gezwooren Gemeente, met begeerte van zulke maatregelen te neemen, dat de Vryheid der Leut • gmJr ,nnder redegeevinl worde veranderd, en in het tegenwoordig
fpgefchorf!; gelyk dan zulks ook den volgenden morgen, by een Bree-
d1)*w^ onze Mannen reeds gefprooken:
FchSrSn uwe korte herhaaling daarvan ons mede deswege nog wel iets f«?J Aanmerken' als naamlyk dit, dat het vrye Burgeren voegt hun recht tdoeden 'oïS hit aanftellen der zjken, die zy tot het beftiet hunber belangen bekwaam keuren, en geenen regel vsn verandering door de! eerften Staatsdienaar behooren tejvolgen; daar men hem wel, naar SSrufk de Lyst der Verkorenen doet zien, om dezelve goed te keuren 8 niï. nm willekeurig , <*elvk Zyn Hoogh. ih dit geval gehandeld wfr huiten rede eenigen af anderen aan ce ftellen: Offchoon den Sud oude al Jens he? Icht zy töegeftaan, om verkozen Perfoonen niet ïï te mo en kennen om ze als R-genten in bediening te zien, dan 16 £v temTnff verpligt aan te toonen0, wat hun die bediening, zyns be; dLkensTonwaS maakt, en fteunt zyn afkeuringniet op grond jan Sr Han heeft de Burgery volftrekt het recht wederkeeng orh zyne rede , dan neerae xm.fc y r/ettige en voldoende rede
goedkeunng kwaad te <g£W «£est{&der Burgeren. DM
van, daQn^e\c *ul^ Amot en Pligt handelen, metwu.
feVuri^ anderen te kiezen der Burgerye
nv«" re laaten w in dat geval zyn zaak alleen: dewyl hy anderszin' °VC Jnnlr <??t hv zo We het recht va verkiezing ah aanftelhnghad, er,
" f der Burgeren, van Groningen en derzelvei Vryi.uü,, wei..e geen ae Sinftt LSg, door wier, hetcokzy, tetm* te gedoogd. En^zo



C 26 )
het Volk vau oordeel is, ten einde deszelfs Wettea, Rechten en heden van zulke inbreuken te ontheffen, de oorzaak™ w ■ Jy*
weg te ruimen zo vermag het billyk, Hem of Hen, die zulks" on werd" en met een willekeurig gezag durft of durven ondeineempn onwettl.8 iets deswege te mogen befcrT.kken, onbekwaam en van l3KU&hAkkSl vervallen verklaaren. Een afhanglyke Staatsdienaar trZlL, 7 chlUl,1S Ampt en overtreedt zyn Piigt, ja krenkt zvn Eed In d?, t g CgeD fyn van dwingiandy toont' HeeWen ^^S^^i^&Si Rechten verklaard, toen zy de Rechten en Vryheden der B r°JPn« JDe drukten en willekeurig al/Dwingelanden bSonden ce heéfSf^n d|fr* betaamt, hec voegt dan ook den*vryen Burger,
thans van eenen Stadhouder tegen te gaan en te dempen S d a1-
Grietje.. Dat is en blyft, behalven een Scaatk-iinHiVn ™ir >T tuurlyke Waarheid. Ook' onderfteleni " Na ^'van dehouder, of Piaatsbekleeder een oppermag tigHoofd hnv^n - V hem in zynen naam en zynde van hem afhanf e°rLaXh^h' dat afweezenheid doet beltieren : Zo hadden he&orafn^ Beftierders naderhand hunne Keizers, derSverlSdhïudSÏï?^5?? legen Landfchappen,. die zy onder hun Gebied eebrwï h ri i 6 deeze Stadhouders hadden hunne Meefters te fSmf enfLAnnV maar dan geen Stadhouderfchap plaats hebben. Duf is het klaar Ir 'T? houder volkomen afhanglyk is van de Souvereine Ma« '.ï e1B-Stad_ ander Landfchap als daar de Souverein PeS e?n' Ieder Stadhouder der Romeinen heeft zyne beoaaffien nnt J?Jdlg,1S,' gehad in het behandelen der Roomfche ffirgemSer d JZl te mogen krenken. De Apostel Paulus. heffïichmeer danTewónSÏf Burgerrecht beroepen, en de Stadhouder Festus kon hem on e?^0/ dat niet veroordeelea, of van Céfareë naar lenifal™, S P g gezaS Stad door den Joodfchen. Raad "iCdeeW
op den Keizer beriep, tot wien hy dan ook eezonderïmnZï Y f ch gelyk gefchiedde. Het Stadhouderfchap daE de Craïn W°rd,en i
zer Lauden aan fommige Edelen in hunnen naam Iiete?bekladen0 ook nooit het recht om in der Steden of Burgeren Voorrecht ten verandering te maaken, dan met toeftemming vaden Gaaf ft l of Heer, ja zeifs hadden die dat-recht niet w!™ neitog men, maar geenszins krenken: Men Jad Edelen ?n l eden6 iV^™' heden, en dus ook Staaten, die dat recht hadden de rSP^8 P ROg Eed te houden, en behoefden ook geenszins ce ïreriVn Y huDn,en
nige Stadhouders als zy zouden willen zêSden Pen Vr V Zr 1 Z^da" tol aan te ftellen vermoet de Graaf ilet* % h^f" 7ree,?iIeI,nS daar gedeelte van de Souvereine en nlS2\oh^ voornaamfte daarvan bleef in. den boezem des Volk ihernY^n § • u de Edelen en de Steden, die dé Staaten des Lands ^ dat is by
Filips de Tweede alie die Wetten overtrad, en du?L ioTtomS ^ xeimte.t, op eene allergewelddaadigfte wvze zich »,n? ° fon7em Souvereine MaSt des V&ks.zich geld^t geluk te ST^ SetveSdl
te



C*7)
te houden,, ja zich dezelve geheel eigen te-maaken als van ouds, gelyk dan ook FHins de Vierde, onder Eede en by een heiligbezwooren Vredeverbond , voor eeuwig afftand van dezelve niet alleen , maar sok van alle kvne Rechten en Tytelen op deeze Landen deed. Met dit alles was het nok behoorlyk geweest, daten het Ampten de Naam van eenen Stadhouder niet meer beftaan konnende, ook niet meer in weezen ware geblee ven, dewyl het Hoofd, dat zy in vroeger tyd vertegenwoordigd hadden, het Volk en derzelver Vertegenwoordigers voor Vry en Onafhangelyk ver* klaardhad 't Is een gebrek dat men dien' naam van Stedehouder nog heeft eelaateh aan de Prinfen van Oranje; dewyl 'er geen weezen beftaat; n welks naam en uit krachte van welks regeering zy dien Post bekleeden kunnen- dewyl 's Lands Overheid altoos zelve tegenwoordig is.
Dieweni" Ook vind ik niet dat, noch in het Placaat der Staaten van t ?Rr noch in hec twaalfjaarig Beftand van 1609, de Prinfen van Oranje Sta" houders genoemd zyn. Alles wat de Staaten 'er in zeggen is uitnaam van 't Volk en deszelfs aan hun coevercrouwd gezag. De Staaten kom»n zelfs peduurig voor als de Befchermers der■ Volks-Zaak alleen, erf fnreeken ook uit dien hoofde als Meefters over de wederbezorging der Goederen van den Prinfe van Oranje, daar hy zelfs zwygt, veel min als Stadhouder voorkomt, vooral in het genoemde Beltand mee Spanje. Ook reUs in het Vredes-Traftaat van Munftcr van 1648, waarby Spanje de 7veréAni^de Gewesten voor eene vrye en onaf hanglyke Republiek verkiert loreeken de Staaten wel voor het recht der Bezittingen van den Prins van Oranje; maar de Naam of ïytel van Stadhouder is 'er geheelniet in te vinden. Das kan ik my niet erinneren wat uitwerking die Ty-; tel zonder een weezenlyk beftaan te hebben, vermag. Indien my iemand, her'tegendeel op goede gronden kan aantoonen, dan zal ik eerst het weeipnLvkT beftaan van een Stadhouderfchap in ons Gemeenebest erkennen,. 7n dan zal men daarby de Rechten van dat Stedehouderfchap.moeten uitleggen: Die Rechten, van welke zo veel gelchreeuw wordt gemaakt^ als van Stadhouderlyke Rechten!!!
Grietje. De Prins van Oranje noe-rat zich evenwel in de eerfte plaats. Stadhouder van de Unie.
D;ewertie Hy kan zich wel zo noemen, maar dit bewyst niet dat ae 7*ak in den aart bellaar. Hy vindt de Leden der Unie altoos cegenwoorA\„ in de byzondere Staaten der Provinciën zo wel als in de Algemeens Staaten; dus kan hy, daar het Ligchaam zelf is, met-dien rang geen" beftaan hebben, zelfs niet als de fchaüuwe 'er van; want deeze heeft-
°'°CïrfeMe ^ïk meen geleezen te hebben, dat Maurits, fchoon hy gaarne bet Oonerbewind gehad hadde, echter, door toedoen van Oldenbarneveld den Naam van Stadhouder verkreeg. Dit kon er ook toen nogal ao wat meê door, dewyl men met den, fchoon af gezwooren. Graaf nog in Tenen onzekeren Oorlog was, en geenszins wist hoede mtkomsc er vaa ynude weezen. Maar althans befiiscnte de Vryverklaaruig_ Tan dit Gemeenebest by dea Munfterfchcn Vrede de geheele vernietiging van hec



- (zt)
«rag der Graaven, en gevoIgTyk ook dat van hunne Stedehouders —. ', t* „, " a Predenk Hennk en zynen Zoön Willem den Tweeden dien Naam lie/LCT ******* me«
derfte Staatsluiden vonden goed, derelven na den Dood »»T v" m de„Te^n rnaat.gd gezag op dien Naam, vooi altooi enbeftaanbaar me, dc: Vrvheied« n ""kr'ï aange* Itlaaren. Men weet wat de braave de Witten hietin gedaan hebben• z7end2 i A Pïb,,ek 'e rCr' Naam en misbruften det Bediening onder denzelveng -L Dezelfde «bekenV • lc,,-,vm dien ben, naderhand, weêr onder Willem den Derden, vervolgende^ hekb* eo zyn niet af- maat toegenomen onder den tegenwoordig Willeb den vvfd« ^"««chr,
Diewertie. Dat blykt van alötnme. Maar het Volklkryet oosen ■ rna„,'.ttA „ ,, Voorouderen de Slaafschheid gehad hebben, om meer d.n «g veef ui, "erkeerdé °,k* ïrinfen van Oran e, onder den Naam van Stadhouder toe te «even L,fr 5 b;8"Ppen . de* dienaar zyn Reeht niet afgeftaan , maar kan het volgens zyne aa„S^ Staa,sdie de Burgerlyke ten grond ftrekt, volkomen ,e 4 eifchenT e» niet alleen ^""^^.r5^'11' maar zyn uit dien hoofde gewettigd om het te mogen, en zelfs vé phV ™ ° ' *u]k? doe^
Grietje Hierop is ook de denkwyze gevest van den ScCveT d«™, , h '* m?e,ten d°<*de gift. Courant van deezen dag vin d e. Luister .Diewertje' volgenden Bnefs, die ik in
Extra* uit een Brief van een Heer Vdend te den Ijden
Zo immer iets de aandacht van de gèheele Natie naar zich bebnnrf ,„t t , . . van het Commando over het Garnifoen in 's Hage. -T Éene Zaak vL ^ke"' het 15 de Zi,ak gelegenheid , dat 'er de luifter en het gezag van de Souvereiniteit dee/er Pmvf' ^""^ % die aanWeik denkbeeld zal men toch maaken van eenen Souve.eK Va5 *fh>i"S'- ~
Militie in zyn eigen Relidemie-Plaats Garnifoen houdende, zefve o dres e/eve'n eVi" 0m vene ordres , doorw,e. hy wil. te doen executeeren. Wanneet, hebbenfaE g'm s'8h' du recht, ten behoeve van den Heer Kapitein-Generaal, afftand gedaan > S M°8JM" van
immer hebben kunnen doen , zonder te gelyk zich van een weezenlyk déei hTTrer £ i betoovenj hebben ey niet in tegendeel dit recht zich by een e^ ,esf , 'e 5den Maart t67z voorbehouden ! En welke de pernicieufe gevolgen voor »Ue de fn !" V"n.dfn bende Steden deezer Provincie zouden zyn, zo maar iets het minftr ;,, aJ *at ftfra heb"
ceniger.ei wyze het Syfthema, by de Memorie va "den He.r kfpi^^ein-Getraal'^d?4'6 h' ^ cember ryïj, ten toon geipreid , geadopteerd w.etd, is middagklaar in w„ dc? 4den De"
den Neder-Rhyn betoogd/waar by teffens beweezeV is dl 'dóo, d t *"? ^
Rapport van den jden November ,y»j geene de allerminfte pra-judicr aan dVLeh,, ^ï1"
Heer Kapitem-Gcneraal zoude worden toegebragt. ik mvTl a,,u J Rechten vaa den
het beste en weldenkendfte gedeelte der Natiezal, zo ' r eent^ S.T ^ °0genbik' of worden eerbiedig haare ftem verheffen, en op een, betaamd£ *y« ^ haar ter harten gaat. - Dit vordert haar éigene veiligheid. 1 Di eisèht d?«™,- T' ^'a?0™ aan haate braave Vertegenwoordigers heefr. — Of zoude men van Hnl?!, / 1. u P gt'ng' d:ezX ■alleen in dit tydflip genoodzaal-t'zyn te zeggen, d^ omi^h^l^l^Xi rerfch.ll.g was, - daar de lofwaardige Burgeryen van andere ProvK^u fe^JEV"-mngen, haar zo manmoedig Voorgaan. •— Dit van Hnlland.rh v,„k„-j • , e van grs" re denken, zoude eene onverdiende beleediging vóórhaar zyn v'Jh<=<dmmnende Burgerfchaar Ook lees ik verder uit den Haag van den r« deezer, het volgende „ Den jongen Prins, Willem George Frederik, tweeden Zoon van'den p,:„, au j zyn twaalfde [aar bereikende, verwachteden fommigen, da?V by die eele 'ën. / PUder' heden Parade op het Plein zou zyn, met witte Slopkousfen. Dan het tegendeel h^ft „1 Sroo,IC >v«^tbtïnde Heeten Gecommitteerde Raaden gisteren den Generaal Sand^ r^ P'a="s gehad ; heb. nifoen, gelast, om niet dan naar gewante klein" Parade me zwarte' & U' °"S G"" Dus heeft by deezen Verjaardag niets byzonders plaat, . dan alleen Ha, it p m ordon"«ten. *T*i v* ^nde voor te komen, dat zulk een Voïftelyke Feê.td.T'do„ t v«dubbeld dien te vieren, niet in eenen Burgerlyken Treurdag herfchapej"worde"" zond«»«"8e wyze vaa
Diewertie. Een blyk, dat de Vertegenwoordigers van 's Lands Souveremi,-, „ van den^.tpite.n-Genetaa! he, Opperbevel over het Garnifoen van derf ffo£ A «II- ^ Vme
ven. Nu: Vaarwel Grietje! Eet met fmaak, en groet Krelis? ° " te ,US üce"
Gtietje. insgelyks, Diewertje! Groet Louweris.
Gedrukt by de Erve de Weduwe TACOBUS vanEGMGNT* op de Reguliers Breêftraat, te Anjfterdam. *



GRIETJE en DIEWERTJE.
; 1 ^71?ëbrTwr7^78ó. n°. 8.
firietie oedea Morgen, Diewertje! Zyt ge met het frisfche
Gnetje. f oe ^ ^ daQ zyQ wy belde frlsch9 _
Diewertje. Wel ja, Grietje! Ik ben het. Koomt gy my eenig Nieuws verhaalen ? droevi yoor OQZer Oost Ind.
Grietje. N'euw* 18 er me ^ aa « en ^ ^ hgt heeie
Comp. zo wel als voor ^Jf rn^,L vaaren deelt. Derhalven heeft eeu Volk, datin derze ver wel °f ^a^k I^gc Schip ^ Ganges, met eene ieder in ons yad^nddfKSgzbeSand uitgezeild, is thans geheel verryke toerusting: voor de K™f d b^ Padftow, op de Engelfche
tryZeld,pSin"Berd was, e^de Roofzucht ree'ds eenige Kisten met Geld Kust, geftingerd was, en c ingevoerd, vernam men echter,
'er ujt gefloop had, en Landwaaras g beste ^ kunnea
dat men ^ende hetzeIve n d^ ^ fPadftow daartoe geen gelegenheid brengen, om te reparee»en, «^ y ^ de £ wag ^
ru-'^komer 'datme? de overige ins/elyks verwachtte, en dat mea
het vermiTtte Geld dacht te zullen kunnen ontdekken.
%annth1aSns *&^^ï^&«, dat tusfchen den , e.
Brieven van Pa,d/fJJlaefx uur, met een hevige Storm uit het a deezer, 's Nachts tusf^he°« 1 'eQ de Rotfen gfheelverbryzeld
^°°rd!^StkoVt te voS?eS, door hSlp' van een Engelfche Chaloup, al het $&&P^iïfri tot beïging van hun leven, hetwelk zy ter
naauwernood h^^f^defcompagnie hebben federt laag een üegten Diewertje. De Maaken oer -^°™P | c verwaarloosd door haare
l00p gehad, zynde, ^ b™Veeltr verkeerd Bellier, verfoei-
ffSS onrechtvaardige en geheel buitenfpoorige, onachtlyke Schraapzucht, trouwiSoze handelwyze. Waarby gekomen
zaame, ongeooriooiucj voerden Oorlog met Rn-
iS W^n'o^eeligw geno^Vredye mft die plonderziele Natie; geland, en nogagfchade deor -t verongelukken van een groot
neVS,n^ mn^niesfchepen. Een ieder weet waartoe de Compagnie heeft getal CompagniMlcneptu. eeni„zins m ftaat te houden; en welke
moeten befluiten,. om luare d Souvereinen der Provinciën
de redenen zyn , da: zy_weer °P^W D* , k zy die dan ook nog zeker-
e^l^ItK 5?* * van>oDder den Haag van 21
FebrH-7RaDoort van Hun Ed. Groot-Mog. wegens de Zaaken der Oostt Y r?hV oSaïnie, en het Plan en de verbetering van derzelver Direche , weike den I jS'^r de Heeren Staaten Generaal geconcludeerd^.



benoemd zullen worden door Hud £ • ?*ïl ^ welke I
ten van Holland, die ook derÏÏ^ deScaa- I
den 's Jaars, zuilen betaalen. Deeze BewSdKh^r er w3n 5000 GuI* Departement in gemelde Kamer £ drebberen zu!/en een vvfde I
Óen het nepanemf™^ genoemd zal Tor' I
Boeken en Papieren, en in Seh^iutl^tr^i °ebbm t0t Me H' gekomen zyn alle Indifche Brieven, Papiere! ' zoras.zY °ver. | ciaal die, welke betrekkin* hebb-n1 nf R J? Boeken, en in 't fpe- I Indië, gefield worden, uk°welkeTzv onderDh?nande! der MaatïchappyPia \v c.pieeren het Verbaal , ger^enl^ moetec doencon- L
vende hun ook vry en eeFecomffi ^rbaal genaamd; bly- 11
tot het generaal Jn byloide "Sr'Sllffie Vu'ln Po%&ïï- j!
draagen. En uit hoofde van het ii L „l""6 refiect-iën voor te 1 vmcie van Holland en Westfrieslandfin Se ÏSaaS^nn" geeS de ?r°" ' ' behoud en voorfpoed heeft, door de Heeren $Pvnea derzelver
geerd wordende /om van tyd tot tyd een benoorl vff «n" ProviDcie be" ' van Zaaken te hebben, zullen in het byzonder & TT§ CD VerilaS 1 Toong nieuwe Departement, eehoudVn »ln I d.e Leden van hec i gemelde Heeren Staaten todf f einde"S aan dere<lU!f«iën, diehoogstreeren; alles echter onverminderdde^ouveïtS'w^r^P^y^^^msgelyks van hun zouden mogen begeeren " J- ke HüD H?°«-Mog. 1 ger, dat de overige Provinciën zich Pin^i, 1 v ™as zo veel te noodi- ] noodzaaklyke RefreafenTór' Hol^ nTvoo?" ^fT**'}' Z° '
beren der Oost-Indifche Compagnie ter S aI* ?yJ deLBewindheb- 1 five van den o deezer aan Hun rh i ^arner Amfterdam, byeeneMiszonder fpoedigen onderSd, me?Lt £*ÏM°8U gedeclareerd hadden^ lingen teF zullen moeten ftaaken Van dCL*Ze maand alIe °etaa- I
Grietje. Wel, God bewaare' ons' ~ w„ t onder de wyze fchikkingen van alle de VorrJ ° d?eze Zaak toch > vers der Souvereine Volkfmagt , ten be.rln geT°u°rdlSers ™ Handhade zo hoognoodigenaaie^ door ;
worde opgerigt! ö oenteilinge, van tyd tot tyd weder
is God te fmeeken, het
bekommerlykfte Tyden, die zo wUni •! 5 de tegenwoordige allerdierbaar Vaderlandss OmringU? ~ Hoe dtn ^ ' Waardoor °« ' reeds van haaren ouden luifter beroofd g?wordeE^fri' RePu^ek les toeneemende vernieling van de verdervSf u e^ld men de in alden! In Staats- in Finantil- in Verdédiïi^s tn ^ heeTft °ndervon. Krygs- in Burgerlyke Zaaken is die,ïf hl'fchvnfn' 1D Land™gt- in Hand het werktuig van 's Lands en '« \Ln? hync noS n>et gefnuikte heeft den Burgeren hïnne Rechten o S °nnd7§ang bonden. Zy fchonden, de Krygstucht r^r^^^^£jd
vaar-



( 31 )
vaardy op 't hart getrapt, de Welvaart ten Lande uitgebannen, ó Gruwel, werkende Hand! door wie wordt gy bewogen ! Gy fchynt een Straf van God voor Nederland te zyn! Maar gy hebt midlyke Aanvoerders; gyhebt ze in veele verkeerde Raadslieden, in veele baatzuchtige, weelderige, dertele Hovelingen en Vleiers. Gy hebt ze ook in anderen, die evenals de Hofparty en tot dezelfde doeleindens Tj doen werken. Kortom, de Verdervende Hand houdt bet Despotismus en de Ariftokratie eveneens aan elkander «ekoppeld, als de Vosfen van Simfon, dat is met de Staar, ten aanééngehecht, fchoon niet met de hoofden, die ieder wel een ander uitzigt hebben, doch beide dezelfde vernieling aanrichten.
Diewertje. Deeze Gelykenis en derzelver gevolgen is zeker niet oneigen. De Braaven, de Getrouwen in den Lande , de Welmeenende Regenten zuchten ^èr tevens met het beste gedeelte des Volks over, en derzelver betrachtingen, om het verderf te fluiten, zyn ook werkzaam en nuttig, gelyk ze noodig zyn : Dan de Kanker is door 't geheele Ligchaam zo fterk verfpreid , dat het haglyk zal zyn, zo men ze 'er eindelyk door de krachtigfte tegengiften uit zal kunnen dryven , daar alle zachte middelen tot herftel tot nog toe van geen geweuscht gevolg bevonden worden.
Grietje. Men wint 'er evenwel aanhoudend iets door.
Diewertje. 't Is waar, in fommige gedeeltens; maar in anderen vreet te meer en fterker de hardnekkige Kwaal weêr dieper in. Men behoeft flechts het doemwaardig gedrag der Soldaaten van Douglas te Arnhem te befchouwen, om 'er van overtuigd te zyn. Men vindt 'er immers Burgermoorders onder, die men ter naauwernood in hechtenis heeft willen neemen, en wie weet of de verdervende Hand hen nog der verdiende ftrafte niet zal weeten te ontrukken. — Men houdt echter in den Haag, door beleid des Souvereins deezer Provincie, naauwkeuriger toezigt, en toont 'er met meer nadruk de zorg voor de goede Zaak, federt de CapiteinGeneraal het Commando over het Garnifoen aldaar niet voert. Zo lees ik, met opzigt tot dezelve, het volgende, onder het bovenaangehaalde Artikel uit 's Gravenhage.
„ Men verneemt dat de Heer Mr. J. G. Luiken, Advocaat-Fiscaal van Hun Ed. Gr. Mog. de Heeren Gecommitteerde Raaden, voorleden week ampeler magt heeft gekreegen, om'in geval van Oproer of Combuftie te kunnen ageeren. Ook zegt men dat 'er nog meer andere precautiën ftaan genomen te worden, om de publieke rust op den aanftaanden 8ften Maart te bewaaren.
Men verneemt met misnoegen de ongeregeldheden, welke door de Militairen te Arnhem geftadig aangericht worden. Onmooglyk kon dit zo aanhoudend plaats hebben wanneer de Officieren goede Krygsdiscipline hielden. Alhier wordt dezelve beter in acht genomen. Heden heeft de Generaal Sandoz, Commandant van ons Garnifoen, een Soldaat van zyn Regiment agtmaal door de Spitsroeden laaten loopen, om dat hv deezen nacht dronken by het Nachtpiquet was gekomen."
3 Griet-



'm. -ï (30
Grietje. Maar hoe is hét toch in Arnhem zo byfter toegegaan? •Dat Volk van Douglas moet nog een flegter foort van SoldaSf dan de Dragonders zyn. Is 'er m 't kort ook nader bericht uit die Stad wegens hunne gewelddaadige moedwilligheden gekomen ? wegens
Diewertje. Het laatfte dat fk 'er van leeze if dit, uit de Nederl Cour. van Schuurman. -weaeri.
^«(« den 14 February. De Moorddadige aanranding aan een Tinvnerrnans k„„, , door eenige Soldaaten van 't Regiment van Douelas heef- »eKl, ri,7 ? Knegt gepleegt vo.ge gehad, dat deeze ongelukje Lyder £fffi ^ ZE^* Ta**
het is hoogst te verwonderen, dat hy nog 24 uuren na zvne bekómrn ^ 5 8 c Overleden ; ven» naar dien by de Schouwinge van'het lyk door h« G«cch ^ Xêken is dat t kh"ne" 4 onderfcueiden wonden roegebragt waten , meest allen in herhe f 1 ,„ ' *" hJm twaa,f
hersfenpan afgek.ooft had» een andere' woTd
B%föAfi#Stt •*««" waren, zynde
Maandag hebben vier differente Perfoonen, hunne eetuiorn Itfe ^c,..,,,. . j ■ . den van den Prudent Burgemeeftcr G. G. BentfnckafK gehad» zo wanneer men hem een Detachement van het ^
leei-cn, hy als dan den Yoornaamlten daader, zynde een Co d™,i » "".Je mede
Douglas zoude aaneen, en in hunne handen" ftill»!, edochTn* volgen" ïl^'T' "7 Praiiuienr Burgemeefter G. G. Bent nek geantwoord zvn- i. - vul.Sens zeggen, d»or de
„ dat wel laaten doen als het tyd is" OT^^^^M» ,yd• * «er gedaan is» zittende die Moordenaar, die zich nog beroemd heefove'zvn ^V2/'' daad, thans op het Stadhu is in de tzevar rjenis alwaar hv Z 1 1,,, 1 y SeP-'"Sde Wis* be»yze» geeft van een .ntwaakie Confcifnt ê en van ^e beJusrheid ?. ^ >
Opperweezen is, die van hem het onlchuldig veigooten blÓed opdseh, ^' " Aimacl,t,S
Mogt nu de Conkientie van alle zulke Reeentcn , welke zederr .p„;„„ , •
zyn het gepleegde geweld te onderzoeken, er. „aar behoore» te ft«ff™ ISëd^^ "J'8 F*""
Mogten zy allen zich nu te binnen biengen , hoe zy vóór een A«ma'hr?» r^11" ' , ben, de ofthi* en goede order heilig ,e kuif*' J^X&$S£i\^?J^y hA' kei de gelegenheid gebooren zyn, om uit en dooi deezen Boosdoener wiens Ziefrh/T,"" *T is, te verneemen, wie de voornaamfte Dryfveeren en Aanhitzeis van alle Vepleeadfcltt ! ^"^ «eest zyn - Dan zou mogelyk de ,eden ontdekt kunnen worden, wM.omaefce^HVÓfd n^*" Re" het Koffyhu.s voor eenige dagen, volgens geruchten zich kJ&fh2^i>&)$^f&iïF,U, „ eens een halve dag zoude willen laaien moorden!" En dan zou He, a»™ , 1 X y *el door wien Geld en Drank aan de Dragonders en Soldaiuen g^gee^
waar zulks hem tocger-onden, of dooi wien overhandig was die weder, van
Het Regiment van Zommerla.ten, hier in Garnifoen", houdt zich vreedis en ftil- va„ Ae n gonders kan men voor het tegenwoordige ook nog juist geene geweldenarven «-Ven t "7 zyn die zo rustig niet» want Zondag avond hebben onaeveer derti* S„m,t}- ,fS / Evenwel met hunne Fallasien pp „fc gwolg§ wordcildeb £»,' ^ DifT'^' uur door de Stad in dne Gelederen gemarcheerd, en voor het Hu.™ van co « f ' l te" maakt en Hoezee geroepen, hetwelk zy by eenige der ContraI l,bLm„ <*JW van Vyf-en -Vee.tigers bekend, mede gedaan hebben Requestranten, onder den r.aam
tóföittÖr* "Ede " ^ beV°rdeieU en hdP- «-i-i-eren.»
Grietje. De Hemel geeve , dat de wrevelmoed der muitzieke Onr»« tigen eens voor altoos gebreideld worde! - Mon elk het we?™? 't lieve Vaderland betrachten, zo was 'er een einde aan he woeden dS Verderfs! - Nu, Diewertje! Vaarwel, eet fmaaklyk, engroet W
^ Diewertje^ Ik wensch je insgelyks, Grietje ! Groet Krelis.
Gedrukt by de Erve de Weduwe ƒ A C^oTü^aT^gI^Ö^T."" op de Reguliers 13reêftraat, te Amfterdam. KJmoJS n



D I E fERT J.EjteN_Q R I E t]tt.
2 Maart 1786. N*. 9.
Diewertje, ««den Morgen , Grietje! Is 't nog wel «let 4c G6uiewor •» f - srnndheid, Vriendin?
Grietje. HeeV^eU Diewertje ! Is "t met u deswege mede nogmeene goede gefteldheid? er meê verlaogeQ , Grietje! Gr
PleWC Lflh\ Hsteren den Godsdienftigen Pligt, waartoe gantsch ™U ongetwyfc d 8'?^ f° aeg door ï fands Vaderen aangemaand » ?ewee^ betfacht hebben. Wat hebt gy den Leeraaren
Saarby wel het fterkst hooren aandringen ? fi
Grietje. Juist al d" gen«» = "eiKp,H * t de gevolgen daar uit Zedeiyke . en vooral p°dsd*^ en Burgerïyké
Pligten,a lts le^°^eaëde Ongodsdienrfigheid, of -de achteloosheid tegengeftelde fLdebedernen ae g * Godsdienst, zonder dat
Uiewertje. Z»'1"^ , verbastering van Zeden; deUeloote-
ons geheel Vaderland in de vernietigd te worden,
deugden zyn van^den Gj^-ïf^erdefflytot gebrek doorgedrongen. en tot den Kleinften toe is d^ ™v5ra'^"Xtvdelyke nuttigheden, zé Wat helpt het «ajh«n naar Her^W™*™^ ,Ueeï houdende men het nut van den Godsdien51 ^^si niet buiten kan, om dien by voor een plegtig gebruik , waar men JUi" n dh jd u behooren, die tc wonnen, indien men nog al onder *^ die .
men aankleeft. Maar .f^'^Vf hervormden Godsdienst alleen. It verfchynen. Ik fpreek hier van den "^voirnue anderen,
'C midden van dien wordt doorgaans de ^^"S^ biyken van die anders nog wel een g°ed joorneeiaenhj£<g^ hunneyr Mede. Pracht en Hoogmoedl in, deeK"d™|t?e*d rfdoen kleeden, vooral Ondet leden, we ke eerst-zich hebben gekleed ™ mettoQifels, die juist
de Sexe, in het «^erfte fierge^*d» en vo°err Kerke verfchynen, als of to fraai in orde moeten zyn, wanneer zy ter Redoute, Asfera.
zy moesten verfchynen op een Bal, Opera, ^d'e, * , bfée, Salet, °/™er^ fchynen gehad
die alle reeds federt langen tyd I^f™ ^7e„jchtfnfi,en van den Godste hebben, welken men wlft den p ,gt d* h kan hüt daa
dienst oogfclMlM"* tUrdaa'rdoorbevlekt, ja geheel niets tóch anders zyn, of die iligt: worui de overhami
waardig gemaakt Daar de liefde tot de Waere a ? ^
heeft, hoe kan daar de waarezucht tot uoa v^orra neDuen talfchrikt het ook anderen niet af ^waut dS hoogmoedig^ Mentent» Plaatsbevordering in de Kerken, (.waut att« s *» ^



ueszetfs beftaan is juisc gegrond ™ i y f , rs beh°°rt tebr-ft ^rr onzen Grooten en GoddelykS I °?mde heer,y^id van 't Géllaï & Men zle hec II. Hoofdftuï■ des itlT ^r en Ge!eider ter Zafi" hefIf die aanzien des Perfoons is wel 51 Va° JaCobus den Apostel MfS jyken Godsdiensc, cen op'ÏZaÏ? grootnK^rek in^enChJiï e
SfJ vee,3! medC g6brekeo gnte róveÏÏe' T^t "1° heD
te doen h? en' °m een Predikant niet dan ™ KGr.^ebo«wen kunnen
lEcea



. C 35 )
meen zyn, uitgezonderd die voor Perfoonen, welke eenige Uitmuntendheid wegens hunne Ampten verdienen; en deeze konden in dit opzig: ook nog wel anders ingerigt worden. ,, Maar is 't niet ydel, Leeraars] dat gy een ieder ter Kerke noodigt, zo lang niet ieder plaats 'er in kan hebben om u te hooren." — Dit misbruik dient ook herfield te wordün: Waar krukken4 ftoelen en banken flaan, die de Kerken vervullen, kunnen geen Menfchen plaats vinden. Al die omflag is in een Kerk onnoodig, zo men .aldaar het gehoor beperkt, om tydelyk voordeel, ter plaatfe waar men hec geloof door het gehoor zoekt in te plar£en. Ik geefu dan gelyk, Vrindin Grietje!— En alles wat ons verkondigd wordt uit den Mond der Godsgezanten moeten wy aanneemto als volftrekte waarheden. Dm hec aangehaalde misbruik mogt echter mede wel geweerd worden, en men behoorde dan alle Luiden, die om hetzelve niet te ontmoeten en daarom, ter mydinge van ergernisfe, uit de Kerk blyven, en hunnen Huis-Godsdienst pligtfehuidig waarneemen, niec te veroordeelen. — Wat baat hec u, zo gy geen geld hebt, om een goede plaats ter gehoor in de Kerk te bekomen? — Laat men alle ftoelen en banken (eenige plaatfen voor de Overheid uitgezonderd) wechneemen; Iaat ieder vry tot het gehoor komen , laaten zy die niec kunnen ftaan, ter oorzaake van eenig Ligchaarasgebrek, een plaats byzonder hebben, daar ze kunnen zitten : Maar laat 'er geen zaak voor het oog van een Leeraar zeiven plaats hebben, die aanleiding geeft om iets anders te zeggen dan hy gevoelc en moec gevoelen. Zal my iemand plaats patzeggén in een algemeen Huis, openbaar gefchikt toe den Godsdienst, ten zy^ik myne Beurs opene, om 'er eene te krygen, daar alles met, maer ftoelen cn banken dan met menfchen bezet is. Wat heb ik dari van" 't gehoor des besten Leeraars! — Wat doe ik dan in de Kerk?' Myn oogmerk was te hooren, om te gelooven ! Die is my mislukt: Ik kan op myn gemak niet gaan zitten , met een wr.rrr.e ftoof onder my want ik had geen geld om die plaats genoegzaam te kunnen betaalen. Das moest ik agter af blyven en kon niets hooren. — De on^ereldheid daarenboven van veel van dat foort van Menfchen , die ter Plaatsbewaaringe voor met geld gekogte ftoelen en banken zyn aangefteld, is byna niet beter dan in een Herberg, en zelfs nog erger. — Her(iellintr — Herftelling behoorde ook in deeze Zaak plaats te vinden. — 'Er zyn middelen genoeg voor handen om ze uit te werken. — Ik laat die aan Luiden over, wier aandrang daartoe meer gelden kan dan de on.
zc Een altoosduurer.de bron tot onderhouding der Kerkgebouwen
zou 'er de'minfte hinderpaal van kunnen zyn. — Men kon, daarenboven zelfs de Begraafplaatsen in Kerken en zelfs in de Steden wel affchaffen.' Men kon veel meer tot gehoor in de Kerken toedoen, en men zou dan'te meerdere Kerkgangers winnen. —- Laat een ieder ondertusfchen weldenken hec Woord vlytig onderzoeken , en geen flaauwe Laödiceër zyn - maar aangemoedigd door Deugd en zucht tot kennisfe, met de edele Öereërs zelfs zyne Kundigheden aanweuden , om te onderzoeken of de dingen alzo zyn. De waarheid daarvan bevindende doe een ieder haar geftand,— fel-we 'er by in 't Burgerlyke — en behqude haar in het.Godsdienstige, "J E 2 tot



C 3<* >
^S?^^w^*y»/5r*^^^TT^«Hr*r,«n voornaamlyk vaa zynEeuwi*beftaan.
Grietje. Het is zeker dat het een groot misbruik is iemand var» het gehoor te weeren uit hoofde zyner geringheid in middelen: En evenwel het is zo. Hieruit konden onze Leeraars wel flofre trekken, om het verderf der Zeden te berispen. — Maar, Diewertje, laaten wv geen Preekfters worden , en dit aan de Sexe onder de Quakerfche Sekte overlaaten. Dat een ieder het gevoel van den zuiveren invloed der Natuur in allen zynen handel en wandel, als Christen involge; - een iedernaarhet richtfnoer der Rede zyn Levenswyze nchte;- een iede^op den geopenbaarden Godsdienst het beflek van zyne beste vermogens bepaale • — als een waar Mensch zynde, de waare Wysheid zoeke, boven allq andere Aardfchc Schepfelen hem toebedeeld, en die betrachte; — de Voorzienigheid, de aanbidlyke Voorzienigheid zyner hoogfle Eerbcwvzinze, met de diepte vernedering fchuldig kenne, in alles wat hy zich voorneemt, doet en verder denkt te doen, met indrukken van navolginge des Overften Leidsmans ter Zaligheid, en in geloovige afwéchting vaa het heil des Geestes, die Godes is; als Perfoonlyk, evenwel Godlvkonzer aanbiddinge waardig, en zonder wiens invloed geen waare genade of vergecvmge van Zonden te bekomen is: Want in het Godlvk Weezen kah door de daartoe behoorende Perfooneéle beftaanbaarheid arderszihs geen kracht van uitvoering noch verandering van kwaad in goed plaats hebben. In waarheid, Diewertje! Dweepery, Bygeloovigheid en Eigenwilligheid in Godsdienst, zyn verre van de Banden des Geloofs vast te maaken. — Men behoore niet te verwerpen dat een ander aanneemt. Een Chri<celyk Leven in t algemeen is de Wet voor alle Christenen. Ziet men dwaalenden, en kan men hen niet terechtbrengen; men geevc hen geenszins der vervloekinge, maar ons medelyden en onzer voorbiddinge over, mdien het laatfte voor ons zeiven flechts van kracht moge lyn. — Ondertusfchen denk ik, dat wel ieder Christen in ons Vaderland, vaa welk eene Gezindheid hy ook zyn moge, eensgevoelend denkt över de Waarheden , welke een ieder in den Brief der Okfchryving van den reeds plegtig gehouden Bededag zyn voorgefteld, en verder aangedrongen doorl de waardige Gezanten van God, in alle Christelyke Gem?entens van onS; dierbaar Gemeenebest. — Dat elk dan in betrachtinge van de hem voorgefielde en op zyn Gemoed aangedrongen Pligten yvere naar zyne beste vermogens, in liefde tot Goden zynen Naasten, in liefde tot het waari geluk zyrs Vaderlands , en om zyne tydelyke en eeuwige belanden te zoeken en te vinden in recht te duen en de Waarheid lief te hebben boven alie^
Diewerrje In deeze bcflaat ook alles; want God is Waarheid. — Nu, Grietje! Vaarwel. Eet fmaakiyk, en groet uw Louweris<
Grietje. Ik dank u, Diewertje! Ik wensch u't zelfde. Groet uw Krelis..
„JWh .I?Pukft^r i™7*9 ïs te bekomen nette Aar.têkeningTVegensdtr S ïftuiver m maaDd Maart deS JaarS W De pryl;
"^«..m b3 dt £ive dt Wed, j. tam EGWONlT^pTe ReguUeu Br7iflr.tr, « AmSeidwT



GRIETJE enDIET ERTJE,
-—■— "9 MaarT7786. N°. io"
Grietje, goeden Morgen, Diewertje! Is t nog wel met den Le-
tv • H JSf GrietreTSag ik n mede nog wel zien t;
?ie^ Je'wel a V ouw !Ik heb bet 'er nog gezond meê De ge- ■ ft^Kouoï valt me wel wat -gemaklyk, maar dat heb ,k met alle Menfchen gemeen en met u denk r* * ™** ik ook een Mensch ben.
Diewertje. Dat vx>]g;t, war* 1K h , ? Zegimeeens wat'et
M'\todStóA W aangaandegons Vaderland. 'Vrïtfe Ik heb 'er geen bewustheid van om 'er over te kunnen fpreel ' ÏÏ A,„ w-etik 'er althans niet het minfte van te oordeelen. Gy Kt leveren u die geen ftof om ze
my mede te deelen . genoeg in, dat we in aanmerking zou-
Diewertje. jaGrietje! Er is genoeg in no ^ ^
En LÓoïévfSd heeft. Die zoude u alleeu ftoft geaoeS
^Stte* WelZwou1» K*eri.f«. Welke kracht zou hef eochaa. Grietje, wei uu u Oran e op het Loo dan in den
!T ,Vlsnaaf war! de Vorït ook fn een"nder gedeelte van de Waereld, Haag is , al ware ae vuih u , . Het Loo JS thans het
eVeSlvf Tt zVePHooghaezich v^koS heeft. Maar denkt gy dat VCrn Ink een XlaardÖit zingen kan als mea wil. 'Er is geen armoe?e\ ftof voor een D chtgeest, die ik niet durf zeggen te bezitten, ïg Hi? tot^Veriaa?verfen moet dienen. In een enkelen Zegeawensch dan die tot Veriaarv^rie° heden der Perfoonen, die men 'er meê



( *?8 )
Hoor, Diewertje! ik last den OMni*. 7«.
geest, die zich den Bnderl^"3^54^"? d* frwije» Dichtyorftelyke Kinderen, uit nwSderl™^, zcTiui!r^argCZangén ™ dat de Haagfche Courantdrukkery 'ervarï galmt L7T °a te ba^en, dra de Zetters van Gosfe de Copy vm^c wJr^kn%oalliaSst zo op het jongfte Oranje-Prinsje in Knden kTeegefSÏS Veiprdichtje wyze van Fro/yis Uurtjes, terwyl ze 'er meer fi^n °Pd=Hoden, op de een der zo zeer befaamde Dagblaadies «a? hn™ ?>en geheeIe *>'de van bevel meê vulden. Ik twyfef £ & ■■ °P■ Lnelf. fche Courant die 'er uitkomt, zal wel meléénof 'rr5,d?,E?rfte Haag" pronken, ter Eere van den TedergeliefdTn Vorst vnl' V.erJaard''chtea foort van Dichters voorgeeven ziÖh wel ?e zoudén -9n W,ea een zeker gen als een Nachtegaal, die op het «da dv£Z„Wn e° 20 dood zia' loos uit de hooge Boomtakken^ van ?c Haa/fcne Ch°VTfer aden>melt. — Kortöm, ik breek mvn harïfë!. « ; h op de AarQe tuiMyn Inktpot was 'er ook te vfelTvr^Toe Ver->aarzaagen. Symekrytje uit te krabbelen en het Papier 'emk ShZl* verveelend gy er lust toe gehad, laat my uw maakfel d^! • ldden-~ Hebt veel met rymen doen als ik. raaaKIel dan z^en; gy kmu immers zo-
Diewertje. Hebt ge nu genoeg over een Veriaat-o^;,.!,..
Grietje. t Wel ja , ik lal 't hier nlïïby llaïéf tfepraat*Griet^
Diewertje. Zo! Maar als gy 't meeste dat ^"'n,, bad gezegd, dan hadt gy 'ergLikeen^&dichYarveg^gi tebt> in feeren Een Zegenwensch 'er by gevoegd zn» ™u 1 m^,^nnenftof-
Grietje. Ai, ai, Diewertje! Lfn Sd ik al^en 330 hebbenmyn breinkas geflingerd. —i Maar hoe iLrr* S^ppMg Gedicht uit iets waarmede ik my niet heb kunnen ophouden g£-°U Z° £ teemeQ via den Oranje-Vorst I ophouden. Zing gy Gedichten op
Diewertje. Ik zal het doen, als ik reker bbo, j . }fc ~ Luister, en oordeel dan o?ik 'ewel Tf'k™ï*?et V°Jgende waar D*s lees ik in de Vaderl. Courant van gispen aan doeü zou—
AmjUrdam den 7 Maart. Hier wnrrïrS "7 u . verhaald, dat binU ^IxA^^Un ^t ï"?^ «^«Ha.g, van Zyne D. Hoogh. den Prins,S OraVe SnG^chrifc Zyne D Hoogh. zou namelyk over het verkeerd nrfchyn/omen 2alboosheid van alle die geenen zeer te o^yv^lvFv8'' ï VeeIeêr d£> of voorwendfel der Oranje-Vrienden bet^ gemeSe V t°ndfr den naa™ ©p eenige andere Plaatfen zoeken te verleiden k m den HaaS en
te hufen. En daar alle deeze beSlJoze , Wien ^ereinop altoos rot nadeel des Lands, en ot^
liefae der Natie voor Zyne D. Ho f S ? d*!',hoogachting en zegt men, Zyne D. Hoogh. eene eX^Ski^l^ B^'*"W« Afkeuring bekend maaken, waarin hJ zal tefc™ ê 'n forma van ee"e „ alk zulke Opfiookers des Volks, V L!„ jLk<W» geeven: „ j)flï J 3| £rve« d« Vaderlands, en vo,'ten^fïïr^hnT,'P Vilhn> Y00r » %^^^^||^7 tenmer&M*delyke en geheel verkarde.
Griet,



X 59 )
Grietie Dit is'een Bericht, dat ik in meer N-ieuwspapierea gevoaèen heb; maar men geeft het immers pok met voorecht op. Ik voor mv kan 'er niet den minften grond van bewys woor vinden in een of ander blyk door Zyne Hoogh. tot nog toe getoond; want zo rasch hy zich dus verklaart, moec hy ook deel neemen in alle de Belangen des Volks, die een Grondwettig Herftel vereifchen; maar 't is 'er immers verre af dat de Doorl. Staatsdienaar daartoe geneigd fchynt ce zyn. Veel gcreeder fchvnc hv te zyn om den Burgeren, die voor hunne Rechten fpreeSea tot zwvgen te noodzaaken door den zogenaamden fterken arm, dat is nm zeer gewillig Patenten te verleenen aan Militie, welke hy ftilzwy«ende toelaat alle° baldaadigheden tegen onfchuldigen te pleegen, geiv>~ te Arnhem. — Men neerae den geheelen toedragt der Zaaken van Utrecht in aanmerking; terftond zal men immers ten klaarften zien, dac Vr bv den Heer Stadhouder geen hec minfte zweemfel van herfteï-zucht wezens de Rechcen des Volks plaats vindt: Ware het zo, reeds lang had mm alles in-geheel de Unie volkomen eendragtig en in rust gezien. —Slaat men het eog mede op de eigenwillige fchikkingen, door Z. H. wegens de Verkiezing van Regenten in Leeuwaarden, nog onlangs gemaakt- Hoe zal men dan kunnen vermoeden , dat hy zich tegen de Voorftandera van zyne Handelwyze, de vleizuchtige Aankleevers van zyne Partv. die het onweetend Gemot opmaaken om de Bevelen van den Souverein ten zynentwille ongehoorzaam te zyn, dus fterk zoude verklaa«en? _ Z»ker!yk heeft men lang geweascht, aat van zynen kant die, sroöte Zaak betracht mogt worden; maar niets is zekerer dan dat tot, leden'toe dit wenfehen te vergeefsch is. Men is niet te mm verpligt,, £ onze Gebeden aan God, Zyne Hoegheid te gedenken; dat die hem, v-a zvne verkeerde wegen krachtdaadig moge te rug trekken met Koorden zvner Liefde, om hem te brengen langs den weg oer waare WyshVid toe Liefde voor het Volk en deszehs Rechten en Gerechtigheden; welken dien Vorst alsdan, op de Paden des Rechts wandelende, ook de T iefde en Wellust des Volks zullen doen zyn; met nartelyke blydfchap den God zvner verheuginge dankende voor de hartverandereade Genade, betoond aan het verdwaald, doch weder te recht gebragt Voorwerp van ieder Weldenkendens genoegen; waaneer de Getrouwen inden Lande uir den eigen mond van dien Vorst mogen verftaan, dat hy zyn hare en Genegenheden afgewend hebbe van de Verdrukkers der Oprechten, en met Ler naar de inboezemingen zyner verderflyke Raadslieden hoore Maar Vrindin ï even weinig als men ftaat kan maaken , op het bericht, dat «v zo even hebt bygebragt; even zo ongeloofly* komt het volgende my voor- De Zuid-Holl. Courant van den 8 deezer geeft het dus op
}Wotrdm den 7 Maart- Men zegt, dac hec Hof van Engeland by de Keizerin van Rusland aanzoek zoude gedaan hebben , ten einde die•Vorftin te perfuadeeren, om zich in deeze Republiek, met betrekking tot de tè"enswoordige omftandigheden, ten voordeele van Zyne Hoogh. te mKesfeerenj doch dat Haare Keizer!. Majefteit zoude geantwoord hebben.



C 40 )
ekh met de Domeftique Zaaken van een ander niet te willen bemoeiien Wat denkt gy hier nu van, zo dit eens waar mogt zvn? oemoa^' Diewertje. Dat zulks dan van het Hof vaa Londen èen uitflap zou 1 zyn, die de geheele .Zaak voor den Prins van Oranje peheeTbederven zoude, enlaan den anderen kant een blyk dat de RusfifcheKe^ zinnige gevoelens voor de Or.üf haaglykheid van ons Gemeenebest voedt Ik wil met verder in de gevolgen treeden, die zulk een geheel verovfterd gedrag van Engeland zoude kunnen te wege brengen. En acht d k Menuet'
V Crietie' A-dor, ff'f^ of üitft^^l van e%n of ander DwïKS | Grietje. Aaders is t zeker met. — Maar wat heeft men 00 den 20
verwYchS ^ bCfliSfing der B^y^ te uSech" te
Diewertje. Die Beflisfing is immers al tegen de Utrechtfche Burgerv r door de Magiftraat en Raad gemaakt. De BiïWerv 7*1 nw. hn» T y E
ter liandluavinf/ hjir« B „l6fo ' y. V i - ^ " 231 n,CCS kunnen doen
W. nananaa\mg haarer Renten. Ik zal hier uit de Hift. Cour. van dee-
ontwaardiging heerscht zelfs in den geefI: L eerfjkftïïn bïwffc ' gers , d.e zich door een al te goed vertrouwen op Je bïarfhdd Van vet ■ len Regenten lieten vervoeren. - Zo eene Burgery reden had vaS wan : trouwen - van zich te beklaagen - zo is het Utrecht ^Burgerv Welkê gronden, dus redeneert men onder dezelve, kan men hebben om zulk een willekeurige handelwyze te fouteneeren, anders dani de Müitaire ■ Magt? - En hierin worot men dagelyks meer bevestigd. Tot tóe hér! ■ haalde reizen heeft men by den Raad te vergeefs verzocht om verzeke < ring dat men de Refolutie van Augustus 1785, tot weeringvaSkie Uit deeze Provincie, zoude maintineeren. - fe vergeefs heefde R. r ger.Krvg.raad geïnfteerd op Authorifatie om in c J vSrf nood gewdd met" : geweld te keeren. Te vergeefs verzoekt de Officier der BSSrwachc om tegen de Ioopende geruchten van aanmarsch van Troupen^ zv?e WachS met vrywillige Burgers te verfterken - deBurgemeefterkanliet beflni " ten dit eigener authoriteit te permitteeren - temri hv ter zeiver tvd" eigener authoriteit den Commandant van 't Garnifoen oJdonnee Hè l trouilleeren - d.e zulks weigert buiten orde der Vroedfchap" al ft?v" dende met zyne Inftruftie en Eed. — Enfin de rnp,T«£ï JLl r y" alhier is zo, dat geene verzoeken, hoe ook genaamd vtn ZtA ff^g"y [ zyn. Alles wat «int, Augustus 1785 UfveïfSt^ ( gebleeven. - m Ad vys gehouden - gedeclineerd - eerSXrd tlsn
eet fmaaklyk, en groet Baas Louweris "oozen baaren. Vaarwel,
Diewertje. Ik bedankje, en wensch je 't zelfde Grief.V 1 r>„ tenis aan Krelis- 4 *3 '-'netje! De groe.



GRIET jJS^N DIE VERT JE.
Tölvïaarc 1786. N°. n.
Grietie oeden Morgen, Diewertje! Hebt gy 't met den welftand Grietje. ^ .n geft^Ulheid? Diewertie. Nog frisch, Grietje! En gy r
Grietje! Al mede zo. - Zeg me eens Vnndm;, Wat gy denkt we»Pns den toeftand der Steden Utrecht en Wyk? <
8 niewerde Dat de Burgeryen deezer Steden niet geheel zonder vree* eebruik, of liever misbruik te zien maaken van den zogenaamde? e arm, waarmede men weet dat zy door het vermogen dfte Lid ™ Staat \n die Provincie gedreigd zyn, en waarvan die bedreiging op AmersKott haare onwettig! uitwerking reeds.heeft gehad weet een ■fj ™ H,r deeze vrees niet zonder grond is, kan men zien uit het totchti*Adre. v"n d Ergeren en Ingezetenen der Stad Utrecht zelve, nu la ftelvïden 13 Maart aan Heeren Burgemeesteren en Vroedfchap Sï«Stad aangeboden. Het is voor onze Samenfpraak te breedvoerig. Ik zafu uit SfLeidfche Courant van gistere, alleenlyk doen hooren wat ïl tenen de onvoeglyke Refolutie, door den Magiftraat den 6 deezer maand semeengemalkt, aantoenen. — Zy herinneren den Magiftraat huïSenSfgenlBed, en hoe onbetaamlyk dezelve handelt, metelfweeK tewachfenTom eene Refolutie als niet vry willig genomen te verklaain mdie te annulleeren; zy toonen 'er in aan de onbevoegdheid van tien tf H?r Utrecffi"Vroedfchap om dusdanige voor de Burgery drukkende RefoVu ie te helpen formeeren; zy toonen 'er in dat de Burgery ook eenen Eed gedaan heeft, en die behelst „ dat zy aile geweld ook teSS de goefe Burgery en Ingezétenen van deeze Stad, of tegen de " vlechten en Privilegiën van dezelve met Goed en Bloed zullen " Keftfweerenzy toonen 'erin aan, dat zelfs het Staats-Rapport net rondtZ woorden het haatlyk Reglement van 1674 gedeclareerd heeft 3a ten eenemaïe contraherende en zelfs in veelen opzigte ftrydig zynde met de Privilegiën, Handvesten en Gerechtigheden van den Lande, en ^ verzoeken als nog de introduftie van het nieuw Reglement op den 7 M^rr• nrotesteerende tegen alle gevolgen, welke de daaraan hinde*
ónfchufdfg , en™ veelen den Magiftraat in de befcherming van dennaame des Heeren, die Hemel en Aarde gemaakt heeft.
/-!.:„.;«. Braaf' — Maar wat is'er op gevolgd?
DiLwertie Niéts; de Magiftraat blyft, hard en verhard, zyn eigen tSftemm ng wederVpreeken f althans de meerderheid van dien doet het, Jn weiK?t höet plegtig toegezegde en afgekondigde op den 20 December h&ow,*™i™^ SDer Burgeren Aanfpraak op het beloofde ea vïstaeftelde wordt door hardnekkige en verkeerddenkende Regenten haar zff- dat woord houden? Is dat Eed, Pl.gt en Eer^betrachten? - De Burgery, gelyk ik m de Utr. Cour. vind, echter blytt be-



( 42 )
daard; en hoe de Zaaken op den 20 deezer zullen afloonen 9*1 ie t„j leeren, - De Utrechtfche Burgemeesteren , lees ik, hebben wel een ran port mtgebragt over het fluiten der Poorten des nachts; maar het Te?" zoek van den Burger-Krygsraad , om, desnoods, geweld met geweld te kei' ren, verworpen. Ziet men h.eruit niet klaar genoeg wat door dien mL" g.ftraat beoogd wordt ; daar men wel een geweld van buiten régen de Burgery fchynt te zullen en te willen gedoogen ; maar die geweld te keeren den Burgeren ontzegt ? Zo dat de Magiftraat der |Stad Utrecht een voorneemen fchynt te hebben om der vrye Burgerve en haare rerhrv dige Zaak aan de gewelddaadige uitoefening van Tyrannifchen Dwanover te laaten en op te offeren. — Is 't mogelyk, ó Utrecht! dat gy Catihnaas, Lentulusfen, Cethcgcn en andere Vyanden des Vadert™^ binnen uwe Wallen zoudt zien heerfchen, en naar eenen ManlS aari 'ï hoofd van gewapende Benden zoudt zien wachten om u geweldie to doen overvallen! — Is 'er dan niet één Cicero in uwen Raad hu zo een vervloekten toeleg weet te ftuuen 9 Die h«r '1 t
eener Nachtbyéénkoomstf het ontkennen daarvan VrnvSt? n Q vraagen durft: „ Wat is 'er, Carilina! daar gy nu langer naar wach indien ook de nacht uwe vervloekte bjéénknomlh n nit t kan dm n ve ' borgen blyven ; en m geen een Burgers Hui, het befluit uwer Samen zweering wordt verzweegen ?" — Gelukkig evenwti dir nn7 a Utrecht! dat de Steden uwer Hollandfche Bondgenoot ü "«cKei te behoeden voor de yzelyke aanlJagen der Onderdrukkers uwer wAkeïe Burgeren, welker Rechten, Goederen, Vryheid en I,v,n landjche Tirannen zo Arirtokraaten , als A^ger" va'n een PrS die het Souverein Gezag alleen over een vrygebooren Volk poogt uit £ oefenen, met geweld, als Vyanden vm Volk en Vaderland, trachten op te offeren aan hunne verfoeilyke Dwang en Heerschzucht' Gel f,V kig nog, dat gy Braaven m onze Provincie vindt, die hunne Verteeenwoordigers onder het oog durven brengen, dac zy zich toch mogen o-t houden geen deel aan het gewe d re neemen, 't welk men U zou ku» én op der, hals dringen. — Houdt U des te moediger, ó Scigtfche Burgeren .' en, kan het met anders, eischt, ondanks het WaaVfluit v-m verkeerddenkende Aangeftelden over U , met de Waners indlb a voldoening van het gene do.r hen U beloofd, en, uwer R -chten rpr handhaavmge, wegens U befloten is. Toont, met dit befluit von-hua gezigt, wat het gelden moet tegen hen, en noodzaakt hen naar Rechten uwe Rechten - hun Woord - hun Phgt - hun Eed g.ftand te doen tv, ,H\ ¥xr Z°Ude "^gehee f verlnchening van alle Godlvke ea Menschlyke Wetten zyn, indien zulke gewelddaadige Middelen , die don? gewapende Huurlingen zouden m 'c werk mogen worden gefield plaats wieD:7 ruh ODbe«ryPelyk' hoe zulkszou kunnen plaatohebb6nPbyde Wethouderfchap eener Stad, d.e een zelfs door haar gewettigd Genoot! fchap van Wapenhandel ftaande moet houden, even gelyk dV-ewoone Schutterye, die alle éénsgezind ook eenerlei Wet en Récht vanVdftver dédinge voor zich hebben, om 'er zich naar te gedragen: Een Wet, zo
coit,



( 43 )
«^«Wffeerine, althans door die van Utrecht vnlke-
«oit, door eenige ^Hefff RLeering dan met haare Eeden fpeelen,
men bekrachtigd. Kan deeze Kegee _g ^ ^ ^ g d
wanneer zy het denkt goed e_vinnen Volkswet, die Zelfs-
regeering doen, of ny;zonetst tegen | bekwaam is, de Wa-
verdédiging gebiedt aan ieder, d^e in oe P 8ch G ld d
penen te voeren, om «° we öin ; ^ d Wapenmg
meie, is t im°"'mXteii Lande zelfs hebben de St.aaten getoond bovan de Bewoonersy^ P'aU > ^n d Hoofd der Militie te moeten gaan,
ven den ^OOÏ^^f^eri, dat Stede- en Dorpelingen boven gehuurde en daardoor zeiven beweezen , a derzelver geweldenaryen ver-
Bezoldehngen verheven zyn«J* »g Voorrechten en Wetten voor zetten mogen. — ,,*yH„ Steden. en net oprigten van gewapende Gealle Schutteryen in, a1^"^g^gffg en\?r!terkmg derzdver door nootfehappen, ter ver^grooting , y = n byzondere regels had-
zulke Genootfchappen,^ 0ok niet m
den, er.waartoe zy ^fyf^% m eene der Befchryvinge deezer A.nfterd-im. Wan' ^'dv7n c 0vcniers-Schutteren gefprooken, (die 'er grad van eene oprigting van ^ o. v neer .er niet meer dan twee
tdch te vooren „aamlyk die van der, Hand en
Schutteryen u't de Gil den plaats naye ,^ aart nict a ders dan.
Voetbooge; Jf*£-' l\ \et Welk de Tyd der oprigtïng van het G 1Genon.fcnappen. In 1521,d OoevenTers loynt te beftipde, of Genootfchap der ^^uctepe va ^ a ^
tS^^^^^* van de Coeveniers , Voethoge cn Handboge vergoodt Wapenen, en vaster kennisfe en vriend-
fcLta::^^£^ -b—Hove—
ga deren zouden, en Jdaarfebreten fchjeteni 53 a. Ook in twee of drie Jaaren eens *joe £ b „ het fcw
3. Zo iemand van ,de j oorfkj!^ntu of ^ d ^ g, heyt °SDe?nVvan rT?t gZ heeft,, die zal daarover met in rechten
eeftraft worden. rwveniers-Sehutters opgerigr wierden , zyn
g Ter zeiver tyd t°enJ/ Roeven ^ ^ordonneerdAlzo myn Heeonder anderen deeze ^f^^Lmtn, dat oe Schutters die ru zyn, ren van den Gerechte gaarne zien zond n, nat ^ of namaals Sjgjtet. worden zullen een^ , ^ ^ Leden van het last van de Schutteryen, d eioevcnieren; Kgtelyker de
toen nieuwlings zoude mogen draagen. Zo ordonn eren wy , en
»ten van de: Sch*^^J-^^0^ dcn feereente, dat van nu yoorï willekeuren dezelve myne """„V ,g die nu zyn , of namaals gekooren taaQ g^n Schutters van ^ , daar
Ïm^nfschuueïs inÏÏen geiden zyn te gelden, op H^craments-



. „ ... C 44 )
dag in de Vasten, noch in den Zomer, meer dan dea RVmïn» * m. ij- „ . «iken Ouman een dubbelde Stuiver voorin SSff Se éftt^JübbeId* S"»ver; fen draagt, boven zyn Hundfchoenen, een dubbMe sfuZr ZTv"^ K;WrSeen dubbelde Stuive'r, en elk van deAderen, 2 hembefpentJJ^t™ TS* Hindfcboenen, een Stuiver; en of de ÖwUadea Z TJFZ^iï b°Ve" h'i;,re kosten wou ien doen, die zullen « êL^mXA^ ***** ™er Ook, of ibmmigd Schutters van eenige Schutteryen tot enkele'tvfon i„w^u f
De Schutters wierden van Stadswege drie ponden wjiiiwM Loods en een Vyzsl beftdd (om ieder zyn SZRm^VZ' Cioevenier a!tyd gereed houden een halfpond Kru ten Led Sm ïï'^ en die bevonden wierd, als de Overluuen omg nien f da? vieIZ ?. bfoeften'
*ï&^tïS^^ ieder „
benaaming. wegens ieders byzondere Zinfpreuk, r^üT0^^^ ^anrieTU den van de Hoof.iz»ak der juist gevestigde Lhuuerfchan in fl gendeef ter onderfteuninge der gemeenl goed"z^SZth^lfrll^1 maar inte" selfde einde dienen, wsartoe aJll Schutteryen, of Gdden zo fl, Sn '0l het
zyn opgericht. Het is dan geen ydele Spreuk die he Z'^ótfZ rl ""rT W"' Wapenh.ndel voor zich verkoozen heeft. Zy is TOT NUT
Men ondervindt 'er zelfs de voordeden in't algemeen van olL,ÜTTf8V-~ Binnenlandfche Handwerken en Fabrieken. 'E■lenl bhlJtt rv V°°rftain üer eigenlyk gezegde Schuttery wel voegt, om nfets 0^1'^ Stïï'eTV.i , aan het Genootfchap toe te geeven: Een ieder is verDlwr /ïh. " VaderlantJ
wenden, om hierin uit te munten : Hw dit móet leen ver.vJp°°K,nëen "«>« haatlyke begrippen; - dit moeten geene erge™ fen^weJerzvScn vl'^00',0^6^116 Daar een en het zelfde oogmerk pal ftaat voor elk ,* w[S 5i^MskW- ~~~ om het te treffen. — Ik heb dit bvrebraet om h«»^ i en Zïer >'vereB houden is.de Ver.édiging va? Rechter^^{J^^ «fre* geharte te ttekken, en hierin geen onderfcheid tusfchen^cïutwr Wfren » ter Lid plaats behoort te hebben. — God geeve. dat het «ir l J WrJfen«enootfcb^psen Inwooneren hiertoe aan alle anderen van Neer ands Stedfn r^. ift" vt?"* Burgeren moge verftrekken, by de ui.koomfte der b e k
vastig herë-fchen hunrer Voorrechten, en oroïleZerïï ,Z lï^ " ' ftmdzeiven! - Onder.u.vfchcn nadert de dag der bcflTfiï iif » yl P Va" de" pmld is. - Geheel het Volk van IM^^^Q^^^^^ Gunst voor't Vaderland in 't algemeen . en voor Utrerh1.T 1! ? d igz>ne dag Zy. der heuglyke aandeskinge va dé■ Ltrteder flraJLlX^' Dn°k' Vaarwel, Vrindin! Eet fmaaklyk; en kVér mch T^itT^ZFvTT^^--begrippen De goe ie Za.k zal wel zege/raalen ViderIan^ grond,
amDuKdeïïfde.lkGroefS Gdelje! ÜW -nsch aan my is wederkeerig
«—kt by * Exve dc ™-T^Tï^^^



D I EWERT JE_l^gilgj2g'
-——^ 23 MaanTi786. Na~i2.
Diewertje. goeden Morgen, Vrindin Grietje! Het zal my genoe-
VjT gen geeven u wel te zien. Grietje. Ik zal insgelyks vergenoegd zyn u zo wel te zien als ik ben,
V D" ewenjeWeNue' dan zien we deswege ons beider genoegen voldaan. We kr?vdineen zyn 'er van Utrecht? Dit wenschte ik te weeten.
Griet e Het zal u genoeg zyn te verftaan , dat de Zaak der Burgerye heeft^ ïezégepraald, waarvoor'de Algoedheid even zo zeer moet geriinkt Ivn 6 als voor het doen mislukken van het oproerig Haagfche MoordbeflJit der opgeruide Muitelingen, tegen.de wettige Leden van ïf T andf Ónner-ezag. In beide deeze gebeurtemsfen is de hand der Almae volKn*zlgfbsar werkzaam geweest; en de laate Nakomeling ^fdezelv"Tnds Lands Gedenkrol leezende, met een verrukkende Verzal dezelve, inrs Vd , ; Eerbied zich den klaarften blyk der God-
dS Zaak van Utrecht betreft, ik zal u het daarvan gemelde, als het be* ïnmftfte uit de Haarl. Courant van deezen dag voorleezen. .
Utrecht dèn a i Maart. De geheele Schuttery onzer Stad gisteren morVtrecHt den 21J^f\ vólle Wapenen, benevens de Wachtvryeen
a ?9J Vp^rromnaenie door de Gecommitteerden voorgefteld , een wierd aan >fCompagn^ seprefenteerd worden, inhoudende
AdreSK'ft^fe dat de Ztlt fhTs efg^derd was, om volgens Refolutie van den ^ Stedelvke Regeerings-Reglement we-
Z telSdi-en en intevoeren. Ten half 1 o uuren bevond zich derzydscii te Deefab=£u rnmnai?niën aan 't Stadhuis en gaf fchnftelyk de Commisfie u ieder der gm^eijg den He'er de Ridde'r,
haaren last over, dan alie ae rvddu , b . h d gemoet
diffiienlC ^sTnmidd'efs"roorGecommrtLrdenYereedgemaakteenfweedegezien, was ™™*<g * <a°° declareerde, 't voorfchreeven nieuwe RegiettVleTol^ vaQ hwetyde beëedigd, ver-
ment te nouaen vour *te willen beéedigen, of by fchfiftelvkD^daratS dï Bnrgery te willen verzekeren,
tchnttelyK ueciarato" yullen beëedigen, mies hec Reglement
' ^Tltlhoudend?vo" gein" odueeeVen 'houdende de Burgery
aan de abfente Leden agt <aage i ..y Voorwaarde weigeren
* 3



C 46 )
den aan de Burgery gecommuniceerd, beftaande de Vergadering der Vroedfchap uit 31 Leden, waaronder dan ook die ééne, welke den 12 O&ober tegen recht en zin der Burgery was aangefteld, en welke dus door dezelve niet wierd mede gerekend. Veertien van dezelve werden door de Burgery gegouteerd, in zo verre echter, dat door de meeste Compagnien geëischt wierd, dat de Raaden , welke in het tweede Voorftel der Burgerygenoe-
fen namen, het Declaratoir door hunne handtékening en in prefentie des 'olks zouden beëedigen.
Waarop omtrent ten 5 uuren de Raad door een Commisfie aan de Gecommitteerden van de Compagniën deed verklaaren , dat alle de preien t zynde Leden bleevcn perfifteeren by hunne gegeeven Declaratie, met verzoek, om zulks'aan de Compagniën bekend te maaken; geevende een dien einde de Vroedfchap verlof, dat de 7 Compagniën zich naar de Neude zouden begeeven, om voorts die Communicatie aldaar te ontvangen, en hun antwoord aan den Raad daarop te geeven. De Compagniën, op de Neude vergaderd zynde, hebben dezelve geïnfteerd, dat ter introductie van het Regeerings-Reglement alle de Compagniën op hetzelve Reglement nog heden avond in den Eed genomen zouden worden, welk antwoord en requifitie door 2 Officieren uit ieder Compagnie aan den Raad is overgebragt en met een kort Adres fchriftelyk ingeleverd; houdende in, dat de Raaden, met welker Declaratoiren genoegen genomen was, dezelve ook heden avond met Eede zouden affirmeeren.
De Burgery had nu genoegzaam twaalf uuren lang, in het allerongunftigfte Weêr, onder een aanhoudende koude en natte Sneeuw, ia de open lucht doorgebragt, en 'er was groote reden om te vreezen, dat men eindelyk het lang wachten zou moede worden. Doch eindelyk om
9 uuren wierd door eene Commisfie uit de Vroedfchap aan de Burgery verklaard, het beëedigen der Declaratoiren aan de Heeren , welke dezelve gedaan hebben, over te laaten. Te gelyk wierd door de Vroedfchap eene Commisfie van drie Heeren, benevens een Secretaris, benoemd, om de Compagniën op het geapplaneerde Reglement in den Eed te neemen. Het welk aan de Compagniën gecommuniceerd zynde, hebben dezelve twee Officieren benoemd, om teu hunnen overftaan by de beëediging tegenwoordig te zyn, 't geen in de groote Raadkamer, 's avonds ten half
10 uuren, door 12 Raaden (de Heeren van den Bogaard, Eyck, van Senden , Daunis, de Ridder, Abbema, Smisfaart, Yvoy, van der Meulen, Barman, van Haaften en van Dam,) is verricht; zynde de HeerOud-Burgemeester, met wiens Declaratoir mede genoegen genomen was, niet aanweazig; en heeft de Heer de Leeuw eene zo fterke affirmatie gedaan, waarmede men geoordeeld heeft voor de Burgery genoegen te kunnen neemen. Na het afleggen van welken Eed heeft de Commisfie zich begeeven naar de Neude, en, ingevolge de dispofirie van de Vroedfchap, de aldaar vergaderde zeven Compagniën in den Eed op het geapplaneerde en gearresteerde Reglement genomen; zynde de Compagnie de Handvoetboog in de groote Zaal van het Scadhuis in dien Eed, als de eerfte ter band zynde, opgenomen.
Ten half 11 uuren wierden de Compagniën gedimitteerd, en een kwartier



( 47 )
het *> ftil op de Straaten als of 'er niets gepasfecrd was. tier dafna f« het zo 1 r og n den {of heH>en yan ee ge_
Onze Utrechtfche Burgers J^n 0snwankelbaare ftandvastieheid, op
duld, °Pv0°r?eneld ^ uuren lang, welke in de hevigfte koude,
deezen dag betoond. Een dag! ™a 10 « ]ucht jg doorgebragt.
onder een geduurzaame 'en bedaard deeze gebeurtenis is af-
Zie daar, Vrindin! hoe geldig ftandi Verhaal cdac waardig geloopen. Zo gy er een ^eüe1 e kan ik u6niets beters aanprvzen, fs geleezen te worden) van be een fa fay D $^
dan de Oprechte Nederlandichc 00 &t no 5 zal voegen. -
wordt wtgegeeven » en uu welke ^ &oorkomi van ^ e
Terfbewaann8j van de ^^%„eUt tcn fpyt der Ater ingen , die verrasfching door Militair ge wc , algerneene verwarring gevleid
m0gelyk zich op dee«n ^| ^omen ; zynde de Poorten door een had&den, de beste a« > 8^edeï Compagnie bezet geweest, en de Detachement Schutters yan leoert telkens heen en weder van en Gecommitteerdens van dte «f ^fer en eenige Manfchappen vergenaar het Stadhuis met een "njer unu die oed k&onden vinden naar huis zeld; terwyl de Ledende toegenegenheid derBurte gaan, ofJchoonh?£V^ wyze, zonder eenigeftoonng
f/nin^eShunnen we'g hebben kunne,^ velgen. yadet „ Verder moet. men melder■ , dg de *tr ,cütie\.huis hadde
jfc^r, die, ^'^^ rolftandigen teve'r en zucht voorde
kunnen blyven, echter on zyne «, dezelve te heipen be-
goede Zaak der Burger* aan den dag .te*|g j daarin door
vorderen, m den Raad veiiUie^n v zich ook met alles mede
verheffing der Koor" «et heef 1 y^ Ra^
ten genoegen df'fau/geygeloofd, als een eerlyk Man het Reglement de Leeuw,.gedeclareerd en beloog, ^ b ereD.»
van 1674 nimmer op eeniger ?nmnaamën van wegens Heeren Burgemee-
„ Wyders zyn de B^g^f^Pfj'ooeene plegtigc wyze bedankt voor
^S^^^^^^ Pw Jkz8aamiieid voor de rust
men nu zo S^Ï^Sl^^ 'gSftóS^^^g overgaan tot het daarftellen^e1 dotn ^eed^\V Commisfiën afweezige men&eden, en de intentiemede tot het vervullen yan Raaden op aanftaanden Maandagi,^,^^ te-en 12 Oftober, in gevolge die Ruadsplaatfen, die alsdan zu 1en 1blyken e en Vaceereu ,
hec medegedeelde Declaratoir van.de] Burgeiy, van .
der noodzaake zich ^eezig gehouden hebben fi
Diewertje. God geeve, dut nu ook j t over ö ykhcidvoltooid, bezwaaren op deeze bezwoeren gront en van_ Keen > ?
worde! - Is 'er ook nog, iet*' g,^^1^^1!^nog kortelyk de
gewSSe ^nï^|tffiP> «at aldaar Maandag zes Regen-



C 4B )
ten en de Burgery het gearresteerde Reglement, voor zo verre «Jmh. Regeermgsbeftel betreft, hebben bezwoofen, en aan de overigen tot dea volgenden dag uitftel gegund zynde, en dezelve alstoen zulk-nog Lde. chneerd hebbende, zyn zy bedankt; zullende men aanftaanden Dondfrdï*
^MfyRdagi t0t dG vervull,nS van deeze vacatuuren, volgens het vasfe ftelde Reglement, overgaan. ö &L
Diewertje. Zo is dan ook in die Stad eindelyk alles geregeld ter voldoeninge der Burgeren; en de zogenaamde fterke arm wederhouden Geworden , om eenige aanjagen 'er tegen te kunnen onderneemen. De eSede Voorzienigheid zy geloofd. - God is een God van Recht en Vryheid Hy, die der Stervelingen Driften * Kan ftuiten als zyn Wil in werking wordt gebragt, Door zyn alheerfchende Oppermagt, Toont zyn Rechtvaardigheid in 't Goed van 't Kwaad te fchiften,
JJe inoodfte Boosheid mist haar doel, at i . /A1Jbreekï ?e ook uic den Helfchen poel, Met al t Gedrochtlyk rot, dat gruwzaamheid omvademt.
God, Neêrlands God, die Vryheid ftaaft^ u i, GodA dïe den Mensch ^hiep onverflaafd,' . Acht elk zyn Onderdaan, die Recht en Vryheid ademt'
Dit valt er zo in uit Vaderlandfche yverzucht, Grietje'*— Maat weet gy verder uit den Haag niets byzonders ?
Grietje. De Staaten deezer Provincie, het Haagfche Garnifoen ter hunner befcherminge, en ter onderhoudinge der rust en goede orde ni« fterk genoeg bevindende, hebben, gelyk" ik lees, beftWn, om 1 et tweede Bataiilon van het Zwitferfche Regiment Gardes ten eerften van Breda naar 's Hage te doen terugkomen, ten einde het Garnifoen deezer w h' Tlk d°°r d£ vermenigvuldigde Patrouilles en SehildwacSen , die door de tegenwoordige tydsomftandigheden noodig worden geoordeeld zich zodanig afgemat bevindt, dat het niet langer daaraan X vol', doen, te onderfteunen. Ingevolge daarvan wordt dat Bataiilon zSnder uitftel hier terug verwacht, zynde de Patenten, naar men verzekert reeds daartoe naar Breda afgezonden. Ook is, op order van HeemS' committeerde Raaden, door de Magiftraat van 's^Hage Lt StSlot^e" legd pp de Manege, daar het zogenaamde Oranje-Cofpsexercee de vit mits er reeds gisteren aanzegging aan het overfchot van hetzelveTwasge daan , om heden naar gewoonte te exerceeren; het geen dus Wermede beiet is geworden. - Men verzekert, dat het Lot van den kruSker Morand morgen zal beflischt worden. (Dit zou danreedffrX moeten gefchied zyn.) Jt-cus öisceren
n^nJ°ng Rh,ksl V3n 19 ¥ren > heeft zich >n het oogenblik van den Opftand zo wel gekweeten, dat hy in de Vergadering van de Staaten ee-
SSS: Sen0egen Ho°Sstdezelvfn over zyn Diewertje Bravo ! De wensch van alle weldenkende Vaderlanders worde
verder vervuld.- Vaarwel, Vrindin! Eet fmaaklyk, eï"roet oenBaa, Grjetje. Insgelyks, Diewertje! _Groet Louweris. °roetden öaas-
««takt by 4tim «U W.d. J. yii tGHMTTiï^nïïöïri^



GRIETJE en DIEWERTJE.
— "7Jltor7"i78«. n°. i'3-
Grietje, r*«de° M°%°' Pi8"""6' "ebt " ■ m" ■ Hïg^'WeW; * ben 2»* S beste Vrouw ui. de buurt' JHoe ftaat gy 'er meê, Di|wertje . ^ en vcrhaa,
J> W gymetnt ^InS^Ü d* tegenwoordige Tyds-om* Gdri«ie?e Dat wilde ik gaarne van u hooren. - Wat melden ons de •Nieuwspapieren? h t Haagfche fchynt met zyne
DiewertV 1*1*%"™^ de fchrik onder en
Antipatriottifche ^°^^l^df o Inje-Corps plaats heeft, nadat de vernietiging van ^/^nQ^ zo gelukkig als behoedzaam
de vloekwaarde: tot! eg dien. het ™r ^„j^ in den eerften aanval
gefluit, en de m00'dY,elewSrden. — Trouwens de Heer Gosfe zelf I tuchteloos 'gemaakt is geworden gejmdzmkt heeft. Neem
geeft klaar genoeg « kenn^ 20 deezer maar in acht.
dit zyn Postfcriptim uit zyn Courant van o y Amfterdam, in dato p. S. De Brief van een weldenkend• ^6 en hebben de Eer den 25 Maart, is ons deezen morgenwel ge* o d'ienaangaande te bedanVaardigen Schryver voo^ XaSS2fttó, zyn Wel-Ed. te vernoeken; maar zyn defn'e"^ hoe bedaard dezelve ookgefchree-
i^^hToirfb^ dszewe in onze Courant tekua"
nen plaatfen. , ,. .. „OT--tivk zisfen , hoe weldenkend die Am' Grietje. Men ^ flSïr^ScwlS Brief gerchreeven >y..
fterdamfche ^^^tf'JSw^ Vaderlander, of uit die Mooglyk is hy uit de= Pen jan gj »8enaJ de HeerG«/e «eer voorvan JWIM Sw« geftoo\en. — ^veu hoorzaamt in het bevel aan zigtig dat hy den Magiftraat van den « ag ~ di BrieveD, dle, ge. hem gegeeven, van zich te en ' Pennen gekomen te zyn , in zyne lCy;\èlTekeplaStfenUi; T^t^ll^ Gemeen tegen hunnen wet-
G^X^"^ den Woensdag voor Hun *d\A«hhc?;ie Jelke decze.boodfchap aan zyn nS \l maar zyn Zoon getouden hee^«^ic fterke waarfchouPapa heeft terug gebragt, m^fiif^vli, 0ypögeeD geringe poene ftelt. Sni. die het ovemeeden van dit bevel, op gwu & &, *q meerLeDagVlyS worden 'er ook (voIgen. b-cnch«« »ltd«Jd^feg. Aeren Ge-
Mof^^^ ^cUie-Genootfchap «gg



C 50 )
Wórdt, dewyl het vut geene mogelykheid langer kan worden geduld dir her nergens toe opgericht en aangemoedigd was, dan om te ftrekken tót vér hindering van de Souveraine Magt, en moordzuchtige oproerigheden ten raadjlagm' S Pfeeken Va" ™ds ^^Sjïï
Voorts heeft de Magiftraat, zo men wil, ook in beflag genomen alle derzelver Boeken en Documenten, volgens welken nu zoude blyken, dat er al veel aanzienlyke honoraire Leden by dit Corps waren, waarvan de Kapitein nog zit en eergisteren nacht nog is verhoord: zo als men ook zegt dat gisteren nog eenige Lieden voor Gecommitteerde Raaden zvn geciteerd: wyders ia gisteren, van wege den geconfineerden Mouraud, geprefenteerd het volgende opmerkiyk Request. ^uUrdUu,. Aa"de, Edel-Mogende Heeren Gecommitteerde Raaden van de Friesland0 ren Staacea van Holland en West-
Geeft met alle ootmoedigheid te kennen Francois Mourand, Gevangene op de Voorpoorte alhier. ' 1111 Dat de Suppliant ter zaake van het door hem gepenetreerde i^nMsf tegens de Hoogheid en Sonvereiniteit van Hoog%tge.Llde Hun Ed Gr Mog., door Uw Ed. Mog., by Sententie, den 24&deeZer maand «èmo. nuncieerd, ter dood zynde verweezen, mitsgaders gecondemneerd iï de kosten en mifen van de Juftitie, ten zeiven dage, door Hun Ed. Gr Mog., en op de herhaalde inftantiën van de Heeren Gevaerts, Bur-e meester, en de Gyzelaar, Penfionaris der Stad Dordrecht, dien hv Suophant in het byzonder beleedigd had, aan hein Suppliant is geremitteerd de ftraffe des doods, en de opgeraelde Sententie van Uw Ed Mos ver anderd m een eeuwigduurend Confinement. ö'
Dat de Suppliant, die erkend heeft en blyft erkennen. dat hv rW zynen gepleegden misdaad de ftraffe des doods fchuldig Was, zich nook genoeg kan bedanken van de edelmoedige voorfpraak der voornoemde Heeren Gevaerts en de Gyzelaar, en van de grootmoedige baraSbeid van zynen geeerbiedigden Souverein, dan dat de Suppliant in fi veur van zyne beklagenswaardige Vrouw, welke zich in den u terften nood zo getrouw aan den Suppliant getoond heeft, en voor zyne onS lukkige Kinderen, ook van Uw Ed. Mog., welks rechtvaardSheidliv erkend, een gratie moet imploreeren, om namelyk aan hem remisfie der kosten, waarin hy gecondemneerd is, te verleenen; weshalven zo keert de Suppliant zich tot Dw Ed. Mog., allerootmoedigst verzoekende dat het Uw Ed. Mog. goedgUnftiglyk mogebehaagen,8aan den Supplfant te verleenen remisüe der kosten en mifen van Juftitie, waarin hy by boven! gemelde Sententie is gecondemneerd. 't Welk doende Dl°oven
F. MOURAND M H. van- SON, hLoiuksz! ,&lroc. Diewertje. Dus ziet men hoe dwaas de Mensch handelt, die zich lm ?veJseefl' ?c belangzOfht, of woeste partydigheid, om zich a°n Misdaaden, die het verderf des Vaderlands, der Vryheid en wettige Soü» yereimteit des Volks in zyne Vertegenwoordigers beftaan durftaanKran&n. Het Berouw dat deeze Mourand toont, de bekentenis zyner zwaare
fchuld >■



( 5i )
• anrlprs7ins welverdiende draf, moet ee*
fchuld, en de verhg^
ieder in ons Vaderland oveHUigen 0verheid zyn , verfchuldigd is,
Perfoonen, welke ^n v*n *£™ voor't Hei! des Volks zelf;
cn wel ten °PW.hJLn^^ die over hunne Meesters trach-
daar in tegendeel beno^dig^ Werktuigen van hun
ten te heerfchen, en 01 . , ™ at*> waardig zyn , dat men hen voor geweld daartoe ^rfX)tTom^k en Vadfrland van verderen dienst feuwig onbekwaam verklaar..om _tVo ^ ^ ^ befchouwen wat
te kuncen of WJSld, voor de geheiligde Oppermagt, voor gevaar 'er voor Volk er.Vadedana > voo g » ^ ^ Recht en Vryheid, er m gek tn zou y behoudeQ of nQg herkrygen
het Bevel over t■ Ga"J^tinNikLspretje van 1784, ter eere van mogt. — By het herlte öt. £ ik f j yan Q f draaide;
Mg°men ™£h?t Jaar 17ÖJ, den^ September, by de tweede oproerige newecg » deJScaaten het bevel over't Garbkek het nog klaarder , en finds lg^ Ra als hebbende
nifoen van's ^^f^^laan Pligtverzuim fchuldig gemaakt. Zyn Hoogh. zich by d.e "e^|e^°frt 1?86 heeft een allerovertuigendst De 17 dag van deer^^ Ooroer en Aanranding van den Souvereinblyk van een mo°rdd^
Zelveu opgeleverd, en^^^fcSkt lezoldeling des gebiedendenWillem . van ^{^'^^^ Vaderland en alles wat hem in hetSouverems. — V\ie Jtan aan n"8 > denken, om uaö den Leger.
zelve dierbaar is, ^^"^^M^ch inde Republiek helpt betaalen, Gebieder der Staaten,.d.en ieder Mensen F ^ ^ Verhly£_
zo wel als den 8^,°^ deeze, maar alle de overige
en Vergaderplaats de Leden ™et a weêr0m in handen te Hellen;
Provinciën, den Staaten s £a™sJ^™1veel zou zyn, als Hem een zwaard daar men du.delyk ziet dat J^ J™.;^,, Qpperaagt en de Vryheid,-
t^SSSS^iSSS^Stroc ofdeHart-
■ veelvermogend Oranje-Huis gevonden 00 g hunne yerhcffing
hanglvk van gemaakt; anderen^tiaehten 0^ g^atstgefiaaT te vinden ; dooï de allergrootfte ™^fan& ™^ de minder of wel einde-
nog anderen befeffen de geXa"e° ï"'/vorstelvk Geftacht gelegen is, lyk onbepaalder magtoefemng van een Vor VolÊaveFtegendat zich 'er altoos uit heerscen dit te doen woordigers te doen zwygen,"jnneer Jet ztlt p ^ ^ vastgeftelde
tów» Vryen V°lkS eD dCSZdfS WCt*
tige Overheden, niet gebonden wordt. fe dan de oorzaak toch,
Diewertje. De z^Xh^utnUtéèns zyn om den Capitein-Genedat de Stemmende ^eden het alk met eens y ^
ïï£,*mffii°i^^P«* -«derheid der Vroedfc is
J,tbbvu * (5, 2



C 53 )
deeze Stad, (de geringe «eerderheid van maar a Stemmen echtert zwa-irlirh.it heeft gevonden om zulks volftrekt te helpen beiluiten • 'E »1 h*nlluJ. I g Ta ze Zyn myns dnnkeas niets afdoende. Ik za] u deswezêui"<£7 ig« Courant van den 29 deezer iets voorleezen. ae«wege uit de Zmd-Hollandfcbe
extract Misfive van een Regent te Mn een Reg
, T7 ,r, ** 26 Maart. ö
Hoe zeer de Vroedfchap myner Stad zich daadelyk met het dnorwrnr.hr* Sr.,,, d port van 5 November 1785, noopens bet Commando over heb C S£ïl Hage, geconformeerd heeft, - hoe zeer de drogredenen, by de MeSvin den Heer Cp.tem-Generaal deezer Provincie tegens hetzelve Report aan Hun Ed Groot Mog. ingeleverd my en myne braave Mede-Leden in hun gevoelen over deeze inte.'
SSS Tiï^tVo*^ ge^enleSv ïeV *f*& Memorie, door de elfXedfchappen LflT^X^ i^op difpS doör^en" zeer geringe Meerderheid van zeventien tegens vvftien omfcln l I /, Hun Ed. Groot-Mog. op den 15 Maart hatsUedenffi^
Staatstukken ter hand gefteld. — Verzekerd, dat U Ecf êZv^Z^? ? I?erand,ere zelfs boezem omdraagt? doch te gelyk weetandef hoe m^^,^ Si den ftaat der q sestie zoekt te verdraaijen, _ hoe men zelfs dit punt, zo eSféel voor de Souvere.mte.t, als van wemig belang tracht te doen voorkomen, vindeik mv uit hoofde van onze Vriendfchap , onvermydelyk verniet nm H 7(i.. Z y * raaden cht U Ed., dewyl deszelfs 8,,/b»? Stemïg'nie^u "hiif t ^ïïlS lever toch dit meesterftuk met onpartydigheid en de vereisen'e at entie t« witJ™
mfchikke ykheid tot nadeel aan 'S Lands Souvereiniteit, dia wy SS nu ^ Vry Volk reprefemeeren geproponeerd mogten worden, de hand te eeneï Over weeg te gelyk 'er by de onhandigheden, ter deezer dagen voorgeval eBedenk ook teff.ns, dat, zo aan den Souverein van Holland benomen wordt de dfspVitie over bet Garnifoen van den Haag, tot executie van haare politique bevelen P°Sr. Souveremitm van Hun Ed. Groot-Mog. een enkele naam zonder daad,?' Weteer lyk en cordaat f taats-tid zal dan meer ter Staat». Vergadering durven mfthynen» Mei ée, woord, ik kan U Ed de akelige gevolgen, die voor de Leden van "e Staa» Ver
genoeg affchildLn. Om geen fcïynTe fibïï* "£ V^XïïiïbSÏ&JXiï ik yolftandiR volharde te willen overhalen, ga ik met opzet voorby alle dê S nat.èn, welke ter voldoening van onbepaalde Heerschzucht, Eigenbelangen w£ d,es meer zy, gebezigd zyn om de conclufie van het Staats^fpfor? » 2* Novem ber 1785 te verhinderen. Ik herinnerÜEd.alleen, dat volgens mvnhP^fnrib-,? niemand; Wy, als Regenten van een Vry Volk, nFevolï & niet bevoegd zyn eenige wmpla.Tance iW
naamen der elf Vroedfchappen van Amfterdam in eeawfldour'end 7ze£l£yJT ^ Gnetje Bit zullen die Achtbaare Naamen by een ieder braaf"SKb Burw, niet minder zyn. Het ware te wenfehen dat slla w.ih^Jj. ? wb w boorteftad datWfcbrlft onde^o^^£^1 ^ofEoS deeze dat m eene men we beraadflaging over deeze gewigtige Zaak bet bWder Vroedfchap door eens grootere meerderheid aan den besten kant njo^overflaan' en™ het algemeen verlangd van, durf ik zeggen, drie Werdedce endVta?^ deeze Waereldftad voldaan worde; dat God goeve. — Over U- eS 7 1 8 heb ik geen tyd te fpreeken. L Vaarwel Diewen i? 1 Pot mïtr„ 1 u*reciltIcif Zaaken _Diewer.jerJk\ve_nscb je ^^jSI^^^ ^ groet Louweris.
Aatakt by it Eivt dc wed. J. van BGMOHT, op de Kt^^i^tTT^iMT^



D 1 EW ERT TE en GRïETJE.
ft&ttÜgtStS * "-ver we
even wigtige waarde zyn. Len i er^ona volgendcn Brief.
ze in de Leydfche Courant van g1Steren , in s tot genoegen der
^ teDuurpdeden 3l ^"j^fj^^ tot Raad in de Vroedfchap geheele Burgery de Heer, f100^;1? V beste 0rdre; de Regenten alle het §eezer Stad. Voorts w hier allet^bende bezworen, hebben nieuw geïntroduceerd \eS^ags.Ke^emenL, om hetzelve met l0 wel als de geheele Burgery , volftrek^ h ■fioed en Bloëd te maintmeeren tegen aueue™c^> . ' fte^. _ Man-
SmiSr1, drtWi^X^K h^pleldgstherbonden, tien. Vrouwen en Kinderen hebben zien op f & & yer
Seeze Stad, met alle hunn*^^ zy veel
branden , dan éénen re gel van d at Reglement ^ ^ te edelmoedig denken, dan Jat zy niet onderwerpen, als in
Zich aan de Heerfchappy,-jat eeDe JP°« ;°uRechten en Voorrechten hun Vaderland voor de Ve"raPPf^3t »er dag en nacht wacht gehoulanger te blyven bukken, koorts ^orat g binnen deeze Sud f den , en wel toegezien, dat geen M.u<« „ Vreerndeling, welke
derzelver Jurisdiöie 0PHh "ophouden, en, indien hy niet bekend hier vertoeft, een makend oog f*™™? afgevraagd wordt. is, deszelfs naam en woonplaat' "^^^SeSlievende Vaderlanders, tiic Door de edemoedige,byftancvaVryeneia;no amgetaiKanonnen, de meeste Provinciën, «en ^y ons ?eenh^ren f v00rzien, - de conalle zwaare Stukken , ^^"^^Ti^gü» en Schroot, en fiderable menigte Cardoezen, ^^g^Lood voor het Handgeweer, de by uitftek groote toevoer van Kru t en l. ^ ^
heeft de Magiftraat reeds doe°^PfdUrnaakenT op dat wy door geen onMagazyn en Arfenaal te doCTgCTfedm^
gelukkig toeval te weg ons van di ' Wapenen zou^ d terwyi de
de Toegangen tot de Stad zyn, tot op twee n* 5roken: - De
Bruggen0, voor de ovengeJ^^^^^otde fkn^t gcSluizen, weet gy, zyn *feds.vr^^^ m bragt, en worden ^1°"\e^ 1^™ ftaat zyn, op de eerfte„Alarmkreet, °"fiJk°\d k-onder Water te zetten, het nood, de gehee e Pro7fe°;S ff befluit. ik
Steden in ons Vaderland is. 'Gnet-
U 3



deeze Stad Batavodurum. Naderhand nlamlvk ^ • DoeJnt
Keizeren en Koningen der Franken, vlnét ^ de/ Zy was eertyds, volgens 't getuigenisdeoude Sc^^JS?0***' en vermaarde Stad, die men echter niedenkt, dat ondeï d% R^r9°te m bloei is geweest; maar wel laater; wanneer men haar^oofefnT," Ichoplyke Stad houdt: en dat haar ftandsgele-enheid TeJIV r*.
thSJ?*** V3D LudrCUS PiuS> Zoon ™ tnlden Grooln,^n eeniïe Scheepvaart vermaard zy geweest, (zynde op den Rhyn en Lek ileXn^ zulks fchynt ook zyn Penning, door de Beeldnis van e^n oudeme s Schio met uitleggende Riemen, te kennen te geeven; gelyk medeherKr,ïl?
« oS?rPHdeR-Mfa>he g?PJaDt' VerA00nt datdee"^^Sg gemunt s?toen ze onder de Bisfchoplyke magt ftond s^uut is, toen
Diewertje. Zy moet echter al federt eenige Eeuwen niet pronte geweest dan zy thans is. Wat heeft haar dan zo zeeverklS° Y
Grietje Men denkt dat zulks gefchied zy door de verwoestL tW Noordfche Volkeren, die in de negende Eeuw niet alleen dwze Landen overftroomden, maar hunne ftrooperyen door eeheel Vla»^™ f . ryk, Engeland, Ierland, Spanjeen\e?derplee/de^ wat hen voorkwam; zo datVn zelfs in de opelbaare Gebeden bad
en Rechtlievende Wykenaaren, zult gy dit Dichtje niet ongepast vinden AAN DE VRYHEID. ó Vryheid! eêlst vermaak van 't Leven'
Beziel met uw geheiligd vuur, Om allen Dwang te wederftreeven,
Elk vrygebooren Tan natuur. Rechtvaardigheid blyve U verzeilen, 01 i. [ m<?est, §y teSen duizend ftellen Slechts honderd, aan hun Eed, hun Pligt, uw Wet setrouwZy zouden ftaan als koopren muufen, S^rouvr, Ja, t opgevloekt geweld verduuren, Waarmeê t verdoemlyk Kroost der Helle ooit woeden zou, i Neen, dierbre Vryheid! uw Bataaven
Doen hulde aan der Voorvaadren moed: ï \°stea van gekroonde Slaaven, 6 Dierbaar Pand! U met hun bloed! tt° z«? h.m Kroost u. niet befchutten ? — Uw Glontroon niet onderllutten ? — Niet zorgen dat uw vuist de Hoedgetopte Speer, Eer ze u de Heerschzucht durft ontrukken, n.n ; kJem yan vingren bleeve omdrukken ? — Dan voedde Bato*s Grond geen braave Mannen meêr.
Last



C SS)
Laat Nasfaus onrechtmaatig poogen
Ten Werktuig ftrekken van t Geweld, God zal uw val toch nooit gedoogen;
Hv blyft uw Wreeker en uw Held. Zv die het Burgerrecht vertreeden, Door trotfche Willekeurigheden, 7il hv verwvderen, verftrooijen als het Kat, U nevens 't Recht doen zegepraalen, Zyn Straf zal op uw Haatren daalen. T7W Rei, gewapend, toont reeds Dwinglandy haar Graf r^ilnie Ik vind dit Dichtje goed, en wensch uw yoorfpelling berhdd te zien - Laat ik u wegens Utrecht nu mede iets voorleezen ,
&te kennen gegeeven wordt; dat dezelve door 1 Rn'nxeïv onvoldoende, en niet overeenkomftig het verzochte op den de Burgery onTOm^. 5 en zy die Raaden dus houden, als hunne Pos-
£W,Poyfi^
ten ter ui>t' , n00dige voorziemnge te doen,
°*Tel^SJTergtóS lyn ook twee Misfives ingekomen van-de Heere? RaadeS P«fm en dJ^re, behelzende hunne, mede geheel on.
i lopn^P Declaratoiren ten fine voorfchreven. V0J?°r£hhPn roe aeï Officieren der Schuttery by Requeste derzelver . °°k<^^ ^de dezelve { Justm Visch, Ur.J.W.
C/^/, Mr N. ay Ravtftem-m TT. J. de F oogt; zynde dus met dn f;Jn Mr % PSvJcuylenburcb en ff C. ZveHengrehel, welke voorleden H ï h„nne uCmiTfie hebben bekomen, een tiental; Waardoor dan ook nu de SchutTTJ ehed is Sn Werd1 van den zuurdeeg van Maart .785. tot geen genng genoegen vZ hun, dieg meer het algemeen dan byzonder zelfbelang beoogen en fiandvasug
b,yf^DNoï!e?Sn den 20 Maart zyn echter gisteren mede gearresteerd , zo als deDe Notulen van o.e" . {, verleenen van Authorifitie en Commisfie, om ^Inr^T^^^^ in den EedtC -emen.gecoucheerd waren. Hebbende! ondanks alle poogingen tot verdraaiing en vervalfchmg derzelve, dewaar-
heiRvëhetgrerumecren der Notulen van de Staatsvergadering zyn hevige debatten entBy het reumecren Prfchrvden van den last des Burgemeesters, wegens het acce^r^Ts^^^^ het onderzoek der Zaak van Wyk; dan wierd tef1™ den voorna?gedaan. om zulks te remediëeren by het nittebrengen rapport, oar fens uTn ahoorens daarop te corcludeeren, by de Stad oveneneemen. hetzelve alsdan K^e^\^eTy fchynt zich dus, op deeze overgevallene flaauwGS* na fhJd vast te bïyven gedragen. om haar welherkreegen recht te onderfteumoedigen na Anftokraaten en Prinsgezinder,,
nen, opdat het hen ord nks aüe tegenipg ^ ?j
niet weder °nin°m*n , in de'vaderl. Courant van
D'T TeVien^dade nSwë P uisfifche Minister. Graa'f van Pcdewils, aan'i Kei. Ier yk Hof d0Zyne Kd" lW « ctrhaWe fommige,



( 56 )
■die zich aldaar voor Staatkundigen willen doen achten, verfpreiden durven ri.f Vvn» Pruisfifche Majefteit, den Keizer ten gevalle, volkomen bewilligen zoude in rf/cl, kiezing van den Aartshertog Franciscus, Groot-Prins van Toscane, mits Zvn* K>i zerlyke Majefteit de ftiptfte onzydigheid bewaarde, indien de hardnekkigheid 171' landen, volhardende in niet ie willen de Zaaken des Stadhouders in 't vriendelvkê te fchikken, den Koning noodzaakte om kragtiger middelen te gebruiken — wlhr gy dit geleezen ? riL0C Grietje. Ja, Diewertje! Maar gelooft gy van dit laatfte wel iets' — Ik nW Diewertje. Ik eyen weinig. Niettemin vinde ik uit den Haag het volgende gemeld De Marquis de la Coste, Schoonzoon van den Heer Ambasfadeur van FranTrvk* ,s deezer dagen met zeer goede tyding uit Frankryk alhier geretourneerd, weiké men verzekert h.enn te beftaan: „ D.t het Franfche Hof op nieuw federt her „ jongfte Oproer, aan Hunne Hoog-Mogenden bevestigd zou hebben, dat het geen „ bloot Aanfchouwer zoude blyven, in gevalle vreemde Mogendheden zich d dllvk „ met de domefticque Zaaken des Lands mogten bemoeijen: maar des noodsTb, „ publiek met alle magt, zo te Water als te Land, zoude befchermen»
Grietje. Zo dat men indien 'er al iets van dien kant ten deezen opzigte moet on dernomen worden, wy evenwel zouden weeten, op wiens byftand wy zouden kun" nen ftaat maaken Dan het koomt my niet waarfchyniyk voor dat 'er aan SeMoe" gegeeven zal worden door een Monarch, die beter denkt; en te meer daar de érvze Held en Wysgeer frederik tot zo verre de baan zyns roemruchtigen'Levens heeft afgeleefd dat hy met fterke fchreeden naar derzelver einde fnelt. - N*en< zoude dieSvoJl zyne lwtfte daaden alle de voor.gen, door hem zo heldhaftig uitgevoerd ,-bevlekken mer eene Onderneeming die te extravagant zou zyn, om zynen luifteryken N» h!l Nakomeling en vooral by Necrlandsch Volk in geringer 'enting ,e b7en?en, da„ hl ver dtent. ~- Maar wat zou 'er ook onze Willem de Vyfde, zyn Stadhoudêrlyke Neef" by winnen ? hy, die zeil aan 't Hoofd der Krygsbenden zyner gebiedende Meester ' uit naam des Volks, gefield is, zou immers alsdan een Vyand des Vaderhnrk moe* ten zyn, indien hy medeftond in den Aanval yan eene vreemde Moeendheid om dl't het juist zyn Oom, en als het ware de Befchermer zyner zogenaamde Rechten ware i _ Wat, vraag ik, zou er de Stadhouder meê winnen?— Eene eeuwige afzweerint/v-n zyn Perfoon en Huis, met alle de Ampten "er aan vastgemaakt- - dieTZ„ welke hy met dterbaaren Eede bezwooren had, getrouwelyk te bekleeden — Hel is immers meer waarfchyniyk dat, ten minde Holland, zich daartoe in ft,ar zoude he" ■vinden, dan te moeten zwigten; en zo dit al konde gebeuren, hoe veele voetenVou zulks-evenwel met in de aarde hebben. — Dan zulke verre uitzigten zVn nier eens noodig ter aanmerkinge. Ik zeg, het kan, het zal nooit gefchieden, dar Zvn Pruis llfche Majefteit z.ch op eene gewelddaadige wyze voor den Eerfien Mm-ster Z Republiek in de bresfe ftelle. - Maar hiervan genoeg. De verdere B.r chten ul den Haag zyn deeze. "s" uu
Het -verzoek van den gevangenen Frarcois Mourand, om remisfie der kosten en rnifen van Juftme, .s gunft,g geaccordeerd geworden. - Men heeft tydimr d.t de beruchte Bauer en Hefs de vlugt na^r het Kleeffche genomen hebben — ' De S-W taris van het vermengd OranjcCorps is eindelyk met veel moeiie uitgevonden zvndê zekere Bosfenaar, genaamd |acob Delruel; die reeds, naar men zegt, zeergewiztige Documenten aan den Magiftraat heeft geremitteerd scw,ë Diewertje De God der Wysheid en des Raads, önderfteune en fterke onze ee trouwe Landsvaderen m t beraadflagen vin alles wat tot heil en ivelvaart van deeze onze Provincie, derzelver byzondere Steden, en de geheele Republiek verftrekken
moge. Hiermede vaarwel, Vrindin! Eet fmaaklyk en groet Krelis
'Grietje. Ik zeg je dank, Diewertje! Ik wensch je 't zelfde. Leef gezond en vergenoegd. Groet-Krelis. fc
«cüirfkt by de Eive de Wed. J.™ XGMONT. oP de Reguliers Breêftiaat, tc A^ïc^nT



g r I E T J E_en PIEPERTJE.
IjApriT 1786. n°. 15.
Grietje. Tk ™V'h era «oede0 Motg<:n' V™di°1 Hoe hebt Sy Diefje.1 ïtó^l^,*-»^ Hebtgy,
"'^HeeHh! 'nEeUeToeïiba'.He in de Compagnie deBloedkuil, en de Heer J. ü. .van ^C1"c » , ' Voordrage uit de Burger-
Sr" ZyledV°b°vrt de °tóc^^ de refpeffive
föS OfficiSe? einde die Compagnie, mee het optrek-
Burger-umcieren ven ' b d Exercitiën, te adfifteeren,
^ £ die* Compagnie m« de nJódfgV Jfficieren zal voorzienzyn, waartot dat die Compagnie moe u & d Burger-Schutteren van dezelve toe zich binnen kort tot ^oe£en ^5 w alhier dat gewenscht
FWftain te bele ven! daet eens een efnde van alle die aanhoudende tydftip ftaan te beieeven^ n ^ ,£ Burger.Krygswee-
TSeante"enz veel gCo^o aah geen klem gewig. bv^et, als wy ^voS'eS'SvfSgïnÏvaS Metten enVorrechten, op eene
Ke bly ft 5u ïet ha?, van alle Welmcenenden nog krenken. Ik voor my Surve'er het gewensehte eindenog n.et van voorfpellen. ^



Diewertje. De Tyd baart Roozin ^ Grietje < ï Lrnetje. Zo is t; maar nimmer zonder Doornen r .
Haag geen Nieuws, Vrindin? toornen. —. rg >eT Ul£ den |
Diewertje Niet van veel belang voor de aleern*»™.. 7 . , zekert, gelyk ik lees, dat de Commisfie der £?«!Mcn VCfdam, nog voor 't einde deezer maand zalI tiWl,? SLaaten, te Rotter-, in Hunne Ed. Groot-Mog. VergaSj* vacdeFten minfte > dat floten zal worden. S^eiing van den 20 aanftaande daarop be-
Grietje. Zo dat men met eenigen grond h;«r,,;* dat de fchikking der goede Zaak inRo^ter^mInuZOn moSen vastftelien, blyft echter no| in hechtenis *en"k ff ^ KaatMosfe
ftraf zal uit geraaken. Immers de oproerig daaden'6^0"^Verdiende ven, lyden naar de Wet geen verfchSoninggvan at «ra?01 haaLbedreezoudt gy denken van de gemoedsgefteldheidï W ~T Maar wat Moord-Complot, Hesf en Bauer ? Deeze twee Inn^ ^°f,óen van het zegt men, te Cleef geweest zyn, maar 'er S hehhJdeSchui*enzouden, zo dat zy van daar naar Keulen waren vStrokkeS 'j^en yerblyven, voor de tweede reize ingedaagd, en de lnZB Pc eerfte ls reeds Hoe beangftigd moet hu*n Geweeten niet Zyn ilTjlVfV^ ~ zins vatbaar is voor het gevoel der 7w«rW;i ^ 7 " het flechts eenig- t> Moordbefluit en gruwelfkentolcg?o^ 1 hunnen Oranje-Aanhang tegen den wetten Souveretï8™ °?ft,and ,nec $ . Diewertje. Eene onöphoudelyke gei^dS rfnn? ° tG nchten! ' ring van knaagingen in 't gemoed, jaagde Pynen de^HeV ^ f°Jte" ' zy reeds met zich om. — Het kan niet anders zvn ï * '
einde zullen zy nog hebben?- God weet hnr LJ u TT, £n wdk een ieder derhalve befeffe, dat hy zondigt S.God™J!~ Dat een neer hy zyne.Pligten tegen hït Vade? Ian «ne wettïïJ^T^ ™treedt, en zich daardoor ftraffchuldiV maritïnV,, Overheid over- 1 als Waercldlyken Rechter. ,tnu,a,S maa" voor den Godlyken zo wel i
Grietje. Alle Ouderen behoorden daarom hunnP ri„vi Pligten van den Godsdienst, ook die betrcklvï ,„ v}e,eli' nevens de ! zeiver tederfte Jeugd af aan, in te boeTernen-Z Y*ieTlm«> Y™ der- . gronden van het waar beftaan der Vryheid eve'n £ l n,et aIleen ^ Burgerlyke, leeren kennen ; maar oof wel 'deugde vk 5on^atk'r di,ge aIs I leeven , om haar getrouwlyk te helpen befcheiW I°°r,dezeIve leeren Jongen in ons Vaderland vooral noodig heeft zidiln dl3w°e eeLn iedere 1 oefenen, zo wel ten platten Lande en opde lltZr,eaY^haudeï^ 1 Hiertoe zoude het zeer nuttig zvn, dat 'er Sh™fpen' alf ln de Steden. ] voor de jeugd alomme wierden onWrechr &ihoc?len ter. Wapenoefening ' derweezen kon worden, ten mlnft?z0'fans torIedere KaaaP on! , pagniën of Genootfchappen ^cctmmi^SS dliï f * r "aren b* ^meieren over hen, in goede order te Znen ^ Offibinnen den tyd van vyf-en-twintie Jaaren «n 0, Duszoumen, wapend en zyner Rechten kund gê tfXSoor npegZaa^ geheel ge! beftaan zien. Ter aanmoediging^, detfS Gemeenebest waardige en nuttige *™dUy^
oefe.



( 59 )
^fcrlni- kan, tnyns oordeels, niet genoeg a-rgeprcezen worden bet WETBOEK JE
Z ! ™ srnCTTERYEN /'» rfö VERÉÉNIGDE NEDERLANDEN , van Welks Eerften
ïv^k meer dm zevenduizend ftuks in Amfterdam voor niet zyn uitgedeeld geworden; ich na het verder herdrukken voorzien zynde met een fraai Jitelvgnet en Plaatje, ,f ,,„„Mn"nde Compignie op het Exercitie-Veld verbeeldt, gelyk ook vermeerT , „ f ^PewicdK & de Ouders. Ik durf van dit Boekje zeggen,
^rS\S^ZSSiS Knipje het behoorde te ontbeeren. Het bevat een geta! v n XXI Wetten, met de noodige ophelderingen en aandr.ngende bewyz.m van der? Vnnmhperivk Nut. het bewys dat talryke welgeoefende Schutteryen. zo wel za1 'rfJïSfffitf als n de grooteen kleine Steden, volftrekt noodzaaklyk zyn ter XCnfv\Z v n ons Vaderland, is zo wel doorwrogt en zo gep,,st aangedrongen, 7* het oTet alleen van de Kinderen en Jongelingen, maar mede van de Ouders behoort „ f„ hPtrTcht te worden; gelyk zulks ook niet minder verdienen de WaarborfTZ^Sr^dfcbe riyU en. RepuMi^nfcbe g"^*/^»g ë ï . v „wiandiche Schryver tot zeven in getal .telt. — De cerite en e genanrtifciie
" kunnen direEt of fltörtff hunne Aanftelling, Magt en Óezag oorfpronglyk e beb" £S van de Burgersen Ingezetenen zeiven.»- Derhalve behooren deaangeftelde Re" w= vprftlndile en deugdzaame Mannen te zyn, en dan zal, als een tweede Waarzyn: „ Dat overal in alle Steden of Plaatfen ftrenglyk geInVrrt word- dar die allerge wigtigfte Wet niet zo ligt agter de bank kan geraaktn. rffl wJSton? is dat de Raaden of Vroedfchappen der Steden, veel m ~ta?7vnde - voor hun leven lang verkooren worden: „ Juist daarom moeten alle ^ moeeSe middelen uitgedacht en geftadig aangewend worden tegen de zo natuurlyke " S ring van zulke va.tgeftelde Raaden of Vroedfch.ppen.» - Dit acht deSchry" wnln derde Waarborg. — De vierde ts deeze: „ Daar moet een groot Volksvei-ëisebte werkftellig gemaakt worden, het geen alle zulke goede Inrich.mgen van " vrucht doet zyn en blyven, en zonder welk geen één,deezer Waarborgen weezen. " Vk Voldoende zyn of blyven kan.» - Dit Volksver ëischte wordt ,o devyfde aller|,t.wi Jafte Waarborg dus aangedrongen : „ Maakt toch, dat het voornaamfte en groot^ftè gedeelte des Volks, op eenen geregelden vasten voet .kundig worde en blyve " aanfaande de Grondvesten van zyn algemeen Stads of Lands welzyn; en dat elk, " tPn aanzien van zyn levensgedrag, zo min als mogelyk is ondeugend kan woruen — Wat de zesde Waarborg betreft; ze is ongetwyfeld deeze: Dat onze Repvblikemfcbe vryheid gewapend zy: Want .
iVaar elk zyn kop durft waagen, wordt niemand overbeerd Maar met de toereemende Wapening des Volks moet te gelyk eene radikaale Vei MirnTen zedeiyke Verbeter mg toenemen; of anders (zegt de weldenkende c^r„vfrViöu dteze allernoodwendigfte en heilzaamfte Waathorg ten uuerften gevaarfyk kunnen"woJden voor 's Wr VRYHEID en Rcpublikeinfcbe SOÜVEREJkitRit —— Het volftrekt eenigfte radikaale Middel, beftaat dan tot een zevende WaarbcrK hierin: ,. dat het EXERCITIE-SPEL overal, zo wel op de Dorpen a/s ;« de Steden tot een vast Verëiscbte der Opvoeding onzer jonge Knaapen ge" Z ,kt worde" — Dan en dan alleen (dus is het beiluit) zullen wy vooi taan van y, ven zonder moeite, zonder nadeel, zonder last of verzuim, of belemmering of vonroo'rdael. overal door de geheele Republiek volmaakte Schutteryen hebben, en van ucfl chte tot gedachte behouden, - Deeze weinige aanftippmgen uit dat allernuttigst Boekl* heb ik geoordeeld ter aanpryzinge van hetzelve als een klem (taaltje weltemo- ün voorleggen aan een ieder, wien het belang zyns Vaderlands nevens de dierb-are Vryheid van ons Gemeenesbest ter harte gaat. Vooral om 'er de Mannelyke Jeugd op re wyzen, 70 ter beoefening van de daarin aangepreezen kunde en zeden , als tot die der W-penen. ' Diewertje. Dii Boekje is reeds lang bekend geweest, ao ik meun.



« , ( 60 )
Grietje. Dat is vyaar; maar dewyl de lust tot het nuttig Snel vm W M« r • »,et t*groot by de jongens kan zyn , en thans met de We E het bTste wf doet om z.ch door het Exerceeren te bejcwaamen en te verlu'£edachil \ °P~ pryzmgvan dit Boekje niet te onpdsfate zyn. — Maar mt\Nil, Sffi! m Vk de uit den Haag? Meldt'er my iets'van, zo}gy ze ^^ ^mhtbbaidnbeti^a
Diewertje. ten is 'er onder, wa.irover dp Rui-am-c A -* t gen zullen: Naamlyk dit, dat hé«Ei nt v,?ï^'?^ ^^r'he«zynde, order heeft gek reegen, om ten eerften naar's ,h', Arnbcm G*rfl'foen Paspoorten alhier b'y Hun^oog-Mog verleenan de? Schepen^ die' ff *** de
de^denÏÏs^er2^
hechtenis gezeten hebbende reeds losgelaaten ondanks d* ^en zynde de agt in vier Burgeren; en wat meer is, zie hier nóg êebevvvs od nS'^ geIU'ge™ "0 weid . ook door fommigen der Soldaaten van DougTa" geleZ " *** m°0rdge-
Sedert myn laatfte, heb ik de eer U Ed. te berichten riarnn,0\ • Stad thans haare Klaagftem op nieuw mo t SS' da rEr^.'rr,33^''80 Straatfchendery ongewroken en zelfs zonder hS ^onaï^t' *ddadlShe,d en Burger gaat meer klaagen) gelyk eene Hdagfche Vrö >khe^
G. ter Winkel, (zynde een ftille braave Jongeling om renr n f: Eenen
zich nooit met iets bemoeid heeft) ging op^oEg^d^^ den ^MTrt0"^ h",^ uuren, naar zyn Moeders Huis, en op het eeztm van mJl, ten half 9
het Burgermoordend Bataiilon van Douglaï^^^ ™ ftonds door omtrent n van d en hooD ai>rervoiirri fe '""penne, wordt hy aan-
gende: toen een deerlyke houw InX'K'^
door het aannaderen eeniger Burgers ontzet, echter is teZ „^7 Ch W!erd Wond nog doodelyk ziek ; zyn Moeder (een arme Weduuï^vr ^H- d"eze? aan die eenigen Troost en Kostwjnne?, op een jammer^ fZ ^
by onzen Prefident G. G. Bentink haar beklap- nin ■ g' g,n*' voorts
tekens haar Vader zeide: ,, Dit kTx!ÏÏ% A™™0& dochters
En of dit niet genoeg ware. od den klaarpn m.vu»™ u , .
ontmoeten, zelfs niet bf hel in' ?n ^^^f^p^^ ^ordenaars daar de Wacht heeft, zonder de verregaanfte inSem en te onTr^rnneer d'.t Volk een zwarte Coucarde aan den Hoed heeft welki K -f onderëaa". en zo iemand Knechts, zo wel als door Burgers fn S Gerenzo wel als de bekende Gardes Dragonders21^1? M w' 'V00,denaars • leven te verliezen; - reeds tot twee reizentoe hehhln n V°miekt ëevaarzyn nevens die Moordenaars getracht het Huis van een ftt J, DraSonders met en bezy zich opentlyk geuit hebben, om verre te haaien doch °ver.romPeIen • en zoals kiglyk geftuit;y-bGod weet 'wat Moordkre fdie men l ^ 'er eerlang niet gehoord zal worden. a^geivAs te gemoete ziet,
Diewertje. Het fchreit ten Hemel Maar *n ^« n„.r u
met dat Regiment geplaagd vinden Wat zd me
Griet e. 't Js te denken dat het in die S ad wel Anrt«r ï 6 be^,nnen ? worden. Ondertusfchen maakt men tAr hen?L z ole^Z^K^ gehouden drag van het Regiment van van Efferen, 't welk men beh°°r£k ge-
nair die Stad zal vertrekken. — H.êrmeê éenoel § v B,erge7n-°P-Zoom, rmaaklyk, en groet Louweris. "'ermee genoeg. — Vaarwel, Vrindin! Eet
_ Diewertje. Ik zeg je dank, Grietje, en wenich jejt_zelfde. Groet Krelis by dc Eivc de Wed. j. fc» ^oIÏÏT^mP^



pi^w^TJE en GRIETJE.
Onene Vry^VrU Diewenje I Hebt 6y 1 mede dcwega nog TÉnffitafel zetten, en gj
& verwacht. - - mt de Koning van Pruisfen tegenwoordig
Grietje. Welk Nieuws? Da de M^,^ n dat Zyn Majeweèr zonder ftok zyne Verben «a Sans.Souci (zonder zorg) zal befteit zich eerlang naar ^fjln Sonarch reeds als op zyn Sterfbed leeven; daar voorige tyd»ngendf1"™nwel, als uit Berlyn zelve van den hebFnrirïïStty geStóïr%?or, dan die van Weenen en Parys van vroegere dagteekeningen. onaangenaam te hooren ; laat de
Diewertje. Wel nu, dat is " ik |un het hem van harte! -
„Xe Frederik zo oud als Nestor word en i_g derdsch
filïrdie tyding of ^ »W«Je fmet ^ ^ ^ denklkj wel «een Buitenlandsch Nieuws yau 0f uit den Haag.
fvn. het zy van Wyk, van Utred°r yan onze Samenfpraak. BeZyGrietje. Meer dan te vee 1,, ter vum g ^ nietgenoegkuri
rrekïvk Wyk by Duurftede alleen zuuen y y ^ ^ lyk n fnreeken. Maar echter vind ij net nou e sleden van Utrecht te«heS onvoeglyke Refolutie, doo^, Heren btaa^ ^ ^
^ h^nef RaadeT,g^et aSellen van anderen. Luister naar de
Srlan gedaane Publicatie. TWcht, doen te weeten: DatWy,
daDe Staaten van den Lande van Utrecnt, vernomeQ hebben,dat,
7 He uiterfte verontwaardiging d™u6' November 1785»
rtelenftaande Wy by Onze Refolutte van ^ deeLefen vanden Magiftraat der Stad^Wyck by lmtc ^ fchaddyke Sn refpeftive hebben gecontinueerd, eenig on^ettige wyze, zes niPiwiaheden zoekende Menfchen, oP eene ze 5 fyy*e„i«f,
?S van den Raad derzelve Stad^ met^ nfa^tel k van de uitoefening fcjï, Ïm Mier/00, van Bern en de ^ p/rfoonen, met naamen
V^raa aan den fungeerenden Ma^»aJd°"es Raaden, en de aanftelhng



den ao Oftober aanfïaande zullen worden gemaintinP^ de Perfoonen , in hunne plaatfen in den RafdTeS l ' J-00"8 aan verboden eenige Acie van^Magiftrature t s Sercecre * geinterd,ceerd en hooglte indignat.e; echter voorgemelde feitelvk nWP P0e^ van 0nze nog toe niet weder in den Raad tyn geconvoceerd 'fftte Raaden to£ derzelver plaatfen als Raaden gefteldf Perfoonen h; Preten^lylc in voortgaan de Vergadering van den Ma£at hvrp bwen genoemd, den te fungeeren.&- Dat Wy hiertefér wiUeLP 1°°^' 60 a,s Raa! ring van Onze Hooge Magt en, Eerb edfein» vanOnT™' teï bewaa" goedgevonden hebben, gelyk Wy goedvfnden Pn T We,tc,ge bevelen, de bovengemelde zes 'rLL dir S W&VE^ÏÏ de™D > da' en blyven m het recht van hunne Araptenen BedieSen' a'S DOg z?n veel zy feitelyk daarvan zyn ontzet Wv » gen ' en voor z°
hebWherfteld en gemaintmeeïd;^ Teder wiIIe*
het geene binnen de voorfchreeve Stad WycTbvUtft' datWy^es, afzetten als aanftellen van Raaden, mitsgaders h3 jPuurftede> *° m het eenen nieuwen Eed, gefchied is, nS J eenfchadïlS-afneemen'van nieuwigheid, ftrydig tegen Ons Hoo- GezaTpn r« ykeenonwettiSe vastgeftelde form van Regeering deezer P™vfnde • rf^ï tegen de zulks is krachteloos, nietig en van onwaarde• d£Vn"" C aI„hetzeIve al en aankleeven van dien caVeerende™^
uitdrukkelyke last en order aan de vier bnwnwn„ j y deezen ' met gefielde.nieuwe Raaden, om Sch Ke del tvd °?n pr"enfelyk aM" Publicatie deezes, met de daad te ontdoen Van UurQ2VUrfn' na de waarin Wy verftaan, dat zy op eene gantsch^nwe jle"^ RaadP^atfen , en met expres bevel en last aan dezelven en aan alKn >Ze ZJn £eflcld> dat zy de bovengemelde zes oude Regenten ïïr« en ^V^000611» laaten waarneemen, en uitoefenen hunne Amptën^ eS R^if °°rd ZuHeü poene, dat die geenen, die zich tegen deeze Onz,?'SM iediemngen 5 op iets zullen doen ofte onderneemen, hetwelk metdL ^0 verze»ende, ten Wil ftrydig is, daarover als Vertok
fchuldig gemaakt hebbende aan eene v«SndZnZ IUUe> en zich Onze wettige Bevelen, en fchend?ng vanfwe K^heid m ook zelfs, naar exigentie van Zaaken, meïden don ƒ ™i " ftre"§fte^ — En op dat niemand hiervan eenigeienor^" WOrd?n ge" zaI deeze worden gepubliceerd en geaffigeerd da^™?inntIe,,Pr^endeere, Gedaan te Utrecht den 12 April i78# — fuZ Z° Zulks beh°ort. GODIN, vt. - (Onder/ond,]7TeT ordonSê?^^0 A" K Heeren de Staaten. -i (As getekend)\ %J, ™orn. Diewertje. Is dit een tfoffnir ^eaetano lJ ti. RAM.
Stad en derzelver Re«ert^ ^ S33! «g en eene
op de alleronwettigSe wyze u™hu„S1&gÖ waarover Wyk-zelve buiten Stem in Staat is fiehÓnderT^ hadden' Staaten, op een zo dwingende wyze, die Sfcfdfët&rk betwisten ^ ftelhng haarer e gen Reeenren m^f%f,l^;tiunet^ -eht eener vrye aannog aan het drukkend RefLment ™n,?Shlef»I™ ^''H'^' d'e zi^ en Regent en Burger met'de doodSe '\o ï tU en!~ Men dreigt aiet weder aanftelt, en de ^^niïSZÏ^!^
fchifc»



C «3 )
fchikkins btften's tyds gemaakt en'erniet mede gewacht i« tot den aoOflober aanbande F 'ii Stad dezelve mede een der Leden van Staat moet helpen uitmaaken, kan d.e, wanneer zv haaeigenS handhaaft , door andere Leden in haare otSfhanglykbeid door gewelddaad bedreSgen van een onvolledig getal Gedeputeerden geou ongen worden, fam van hZ wet fgRegeeringsbeftel aftézien, tot zo larg alabet de ander* Leden goedÏUerl én Z n« zich te verlangen om aan hun Voorfchrift te beantwoorden! ' Is looh beftaanbaar met de vvettige Verbindtenis, du tusfchen de Leden v.n een en 't zelfde CoUeZTplaats be™oort te hebben. En nooit zou dit Staatsgezag£ulki onderltaan S bm durven te doen het geen het thans gedaan heeft wegens Wyk; zo het zich Strwvan et hadrfaamgevoegd, door toedoen van eenige Utrechifche Stadsregetideren, èn dn*d"Snift ngWkheid^v n Stad en Steden gekrenkt, en deeze pnrechtmaatige R^o'utie tegen^ Wyk zou hebben moeten agterblyven. — Dan hteru.t kan nfc> optoaakewa^ Utrecht zal te wachten ftaan van zulke Artftokraaten, d.e mogelyk meer ?n eren aan Se zyde zullen trekken, welke zich thans nog voordoen nis waren zy Voik?Vrienden - Ach! dat de uitkomst myne vreeze niet bevestige!- „ öUtrechtfche BuSy- boe beda,rd gy ook geweest en nog gebleeven zyt, neem echter een " k,»m ,r\ Z van Wvk - — Dat uwe Stem ten minfte een weerklank van de " ™5e d- Grtaje diar onze Mannen de Wyker Burgeren hebben aar gefpoord
^m een Lchdg LiX, Iu,«/B op te deunen, laaten de U-rechtfchen d,t insgelyks doen. aan i>e BURGEREN der stad UTRELH1. wyze: Wat wordt ons al Vreugd gegeeven.
Gy hebt volgers pligt gehandeld, goor fjooden Prinfendrom
Met bedaardheid voortgewandeld Of t AnUokraatenaom,
TJSSl SS SSÖR
Npen zo 't zulks te doen ooit tracht, • 7%
ween, zo ™aDenrnaet Blyft voftandig, met betrouwen,
Toon dan vry uw Wapenmagt. ^ y ^ ^ bouwen.
Laat uw Vryheid nietbedisden, Waakt op 't drillen van haar Speer;
On^S^aZnyverwisnen . , ^J-^^^^^^^
Stad en S,«aeai ^g'^'^Mfidlgbi*- deswege ayn ta»
D.ewcttie. Ik ,'e/°le'y deeièr dï Hoofd-Officrel diet Stad, Graaf van Rechteren, •V LaatSr,tledcht ^et een 'ïander van weg n het Hof-Provinciaal van Utrecht naar Wyk begeven wch van Utresht met een raii.der van «=8^ d ,k dooI de Wykenaais met tóegeftaaa ,
dé Straat waren onbeweeglykeGetuigen eidoQI bewoogel/WOrden , als naai gewoon.».



( «4 )
Afkondigen des Eeifte had hetbywcezen van de anderszins daartoebehoorendeB.egen&en geenp!aat:| | gevenden. _ By de deeze werdt alles, volgens weitig gebruik, plegtig in acht genomen.
Diewertje. En wat is dan de Inhoud dier wettige Tegen-Publicatie, en, zo ik meen, ook tea i gen de Extraften uit de Relolutiën der Utrechtfche Staats-Gedeputeerden ?
Grierje. Hiettoe wys ik tl naar de Utrechi'lche buitengewoone Courant van hirden ; maar om'e:,ri niet veele woorden toe te gebruiken, zal ik u 'er van kunnen tnededeelen hetzaaklyke, naamlyk dat door deeze Afkondiging eene dringende infpraak op de Burgery der Stad is gedaan, diehaaiil Belang en waare Rechten kennende, door deeze te meer opgewakkcrd is geworden „ om de Stauk „ en haare wetitge Overheid volftandig, volgens Eed en Pligt, gehouw en getrouw te blyven br of, het tegendeel doende, naar bevinding van Zaaken, als ongetrouw aan haare bezwoorei.'U „ verpligting, geftraft te worden." — Op deeze Afkondiging rees een driemaal herhaald gejuidlcj des Volks ten Hemel, dien het dankte, nevens zyne waardige Regenten, wegens de beantwootj ding aan de bekrachtiging zyner Verzoeken en klemgecving aan deszelfs Stem. Wat 'er dan ookf? verder gebeure, (om met den Schryver des Wykfcheti Briefs, in de Hift. Cour. van heden , tefpreeji ken,) geheel Nederland zal getuige zyn, dat de bedaardheid en ftandvastigheid der Wykfchl Regenten en Burgeren, hun vertrouwen (tellende op hun goed recht en de hulp van den Alma"] tigen , zich nergens door zal laaten affchrikken.
Diewertje. De God der Vryheid en des Rechts, de Almngtige Beftierder van alles, toone oo» ' zyne vrymagtige Hulpe san die braave Vaderlandfche Stad, gelyk aan al het achtbaar Volk def ; Vryverklaarde Gewesten, in alle Steden door geheel ons Vaderland.
Grietje. Dit wensch ik met u; en dan zal ook zelfs ons dierbaar Amfterdam, de Stad onzeln; . Geboorte, onze Wieg eu Bakermat, niet dan weldenkende Burgeren en Inwooneren binnen haareIt; uitgebreiden Muurkring hebben. — Betreffende het middel om 'er altoos dezulken in te virnh ■ den , die de Braaffte Regenten den verlchuldigden Eerbied toedraagen , heeft men ook hier te letiefls i op het behoud der wcezendlyke Zaak die, n:et enkel deeze Stad, niet enkel deeze Provincie val:
Holland, fchoon in de eeifte plaats betreft; maar op het nut van de geheele Unie. OnzK .
.Mannen hebben de laatfte reize iets wegens het begeerde Oppeimagtig Commando door den CaDtk \ tein-Generaal over het Garnifoen van den Haag gezegd. Ik vind het niet ongepast. Men zotj . 'et echtet nog meer v*n kunnen zeggen. Deeze Groote Krygs-Amptenaar wordt immers in zyn|J ' Rechten niet betwist, wanneer de Souverein, naar de magt van God liem verleend, in het HoofdJl 1 Verblyf waar deszelfs Vergadering als den Troon gevestigd heeft, volftrekt van zich doet af ham , gen, in het geeven van bevelen, zonder tusfehenkomst van een aangelteld Pcifoon , die aan de; Souverein volgens zyne ontvangen Inftruftie, volgens zynen Eed, volgens zynen Pligt blyft om i derworpen ! — Dc Lyffchmbenden van eenen Souveiein moeten immets van de bevelen hunne Capitein niet afhangen, buiten bevel van den Oppcrmagiigen Gebieder, die den Pligt van geliooi zaamheid zo wei van zulk eenen Hoofdman zyner Lyflchutbendeu vordeit, als van den geringften So daat, die in zynen dienst is. — Of leeft men hier in een Land, waar dc Souvereiniteit of het Op, pergez.ig verdeeld is tusfehen de hoogfte Gebieders en een bezoldigd, Veldöverften ! Wiezal zodivaa « j zyn, dat 'hy dit zou kunnen gelooven: Laat de Prins van Oranje Opperveldheer zyn, 't is goec, Maar hy moet in 't algemeen het bevel der Siaatcn uitvoeren. Hoe beter dat hy det Staaten Uu iil den de Krygsöefeningen leert, hoe meerder Leie hy 'er van heeft. Maar het is wat anders ee, ' eigenlyke magi-oefeiimg boven de Staaten ovet de Tioupen, ja over de Lyffchuibenden der Sim, j ten te voeren, als het anders is, het, gelyk ik zeg evenwel ontleend, bevel, gelyk een Veldhet van .een Monarch, over een Léger alle benden te gelyk te gebieden. De Koning van Pruisfen; by Vooibeeld, is te. Berlyn, zyne Hof- en Hoofdftad , 'er valt een Oproer voor, hy hoort het I hy ziet het; zal hy dan niet terftond zyne bevelen geeven aan zyn eigen Krygsvolk, of zal h li verpligt zyn daarmede te toeven tot dat een of ander Generaal, dien hy als Veldönetfte gewoon i te gebruiken, gelieft te zeggen ,, dit of dat is 'er noodig tegen in 't werk te ftellen: Vrang nai i ,, de Orders van den Souverein niet, myne Soldaaten! zulke die ik u geef moet gy allee-nlyk vo j „ gen!" Zou de Gouverneur of Commandant van het Garnifoen van Berlvn wel zuike taal dui; ) i ven voeren, en niet geftraft wotden als hoogstlchuldig aan gekweilte Majefteit! Ik geloof dat Y zyn Kop meê zou gemoeid zyn. — De Zaak in vergelvking genomen, en toegepast op de Soi. i ! vereine Staaten en den Prins van Oranje als Capiiein Generaal is in den aan dezelfde. DcS'aait, I 'i . van Holland en Wesifriesland zyn even zo wel de Oppeimagiige Souverein in hunne Provincie aj ( de Koning van Pruisfen of eenig ander Vorst in zyn Ryk is, en wel vooral in eene tegen; j wooidigheid over zyne Lyfgarde en Bezetting van zyn Hofftad , Paleis en Peifoon het oppeiit;) 1 en natuurlyk Hoofdbevcl toekoomt. Dus niet aan een iweede Perfoon , die dit bevel ontvangc;i i moet, of zo de Souveiein het gelieft, den Veldheer zelf hierin voorby te gaan, ftaat zulks lfer.i ■ enregenzegiyk vty. — Om dit denkbeeld wakker te houden by onze Stad- en Landgenooten;; zal het goed zyn, dat wy onze Mannen aanmoedigen, om 'er in hunne eerstkomende Samenfpraa , i meer van te zeggen. ——— Deeze Stof veidient wei eenige vordering en aandrang.
Diewertje. Zo is 't, Grietje! Wy hebben nu al vry lang gepraat. —— Ik zal my moetee
leppen om dr Middagfpys klaar te krygen. Vaarwel en eet met lmaak. Grieij-e, Ik bedank je, Diewertje! Insgelyks, Groet Krelis.
ASfijniki, bï de Erve de Wed. J. va» EGMONT: op de Regulieia Iieêftiaat, te Amfterdam., 1



GRIETJE enDIE¥ERT][E.
27 April 1786. N°. 17.
«Grietje. Tk wensch je een goeden Morgen, Diewertje! Is 't nog weï
1 met de Gezondheid? Diewertie. Al frisch, Grietje! Hoe hebt gy het er mee? Grirtfe. Naar genoegen, Vrouw! Is 'er eenige ftof van belangvoor
° Dle^e?' Overvloedig, Vrindin! - De van ouds Bataaffche Stad Wyk by Duurftede alleen geeft ze in eene veel grootere "«rderheid, dan wV in ons kort bellek bézigen kunnen, by de doorflaandfte bewyzen tin haa en onverfchrokken moed, onverwr.kbaare ftandvastigheid voor haare wélherbragte Rechten en Voorrechten, en van haar billyk vertrouwen op den G^^^ der Rechtvaardigheid en der Vryheid, den God onzer Vaderen, den God vaa Nederland, haaren en onzer aller God. - De hYaave Regeering van die Stad wendt alles aan, wat haare Burgeren kan verfterkeS fn hef waar belang, dat zy allen hebben by het behouden en HKS-en hunner eigendomlyke en onvervreemdbaar Grondfteunfels van derzeSïer NÏmHriyïe eï Burgerlyke Vryheden. De Wyker Burgervaders ea Raad toonen vooral deswege een uitmuntend blyk in den voleenden Brief aan Zyne Hoogheid.
8 DOORLUCHTIGE VORST! . , .
Wv hebben ons in de onvermydelyke verpligting gevonden, om, den 01 deezer maand April, aan de Gedeputeerden van de Staaten deezer Provincie toe te zenden eene Misfive, waarvan wy de eer hebben, eene eSe Copie hiernevens te voegen; welke Misfive gediend heeft tot refcr ptie op die van dezelve Heeren Gedeputeerden, aan ons, den lödeezer ten geleide van eene daarby ingefloten Publicatie, doen toekomen. ' En alzo wy redenen hebben, vast te ftellen, dat de twee voorftemmende LedZ met weinige Regenten van de Stad Utrecht , niet zul. \fn aflaaten, om hunne onwettige bedreigingen en het onverzettelyk voorneemen, ter onzer overheerfching, tegens deeze Stad en derzelver Burgereren Inwooneren, zo veel mogelyk, ter daadelyke u.tvoennge fe brengen, en zy daartoe misfchien, 't zy op den naam van Staaten, of doo ^Gedeputeerden Staaten deezer Provincie, zullen onderftaan den fterken arm t? willen emploieeren , en tot dat einde op Uwe D. Hoogh. als Stadhouder deezer Provincie, te requireeren Patenten voor Militie naar deeze Stad te destineeren: hebben wy ons «rphgt gevonden, Uwe D. Hooeh. by deeze deswegens te prasvenieeren, in vertrouwen, dat Uwe D Hoogh. wel zult gelievende confidereeren, dat onze Stad een Stemhebbend Lid van Staat deezer Provincie, en alzo een ftemmende Stad en integrerend Lid van Staat zynde, Wy, volgens gronden, zo van de Unie, als van de Conftitutie deezer Provincie, op geene wyze konnen verpligt worden, om Militie binnen deeze Stad, of op het Territoir derze ve, te ontvangen, als met onze byzondere voorkennisfe en expresfe bewilliging.



( 60 )
Ea daar mitsdien de yoorftemmende Leden en weinige Regenten van de Stad Utrecht, welke de voorfz. Publicatie, op naam van dS Staaten vS den Lande van.Utrecht, geëxpedieerd hebben, noch gerechtigd nochbevoegd kunnen zyn, om van Uwe D. Hoogh., als Stadhouder deezer Provmcie, tegens- ons te obttneereu eenig Patent tot aanmarsch van Militie «aar onze>ad; het zy men oordeelde daartoe ook te willen emploieeren Militie, ter repartitie deezer Provincie ftaande, waarvan wy cn o Burgeren mede de Betaalsheeren zyn, ofwel Militie van onze Bondge! nooten; hebben wy Uwe D. Hoogh., by deeze, alleenlyk Beoordeelt te. provoceeren, dat Uwe D. Hoogh., als Stadhouder deezerpfovmciefaSn ons als een mede integrerend Lid van Staat, en Stemhebbende Stad deS zer Provincie, zult deen ervaaren dat recht, het welk ons en onze Burgeren m die quahteit toekomt, en mitsdien, dat Uwe D. Hoogh . als Stad" Kouder deezer Provicie geen Patenten voor Miütie, het zyS renartitiê deezer Provincie of van de Bondgenooten ftaande, naar deeze Stad zul? verleenen, buiten onze fpeciaale toeftemminge en expresf8 bewi Keine • daar wy in een onverhoopt contrarie geval aan Uwe D. Hoogh moe tin declareeren, dat wy alle aanmarsch en aannadering van Militie naar deeze Stad het betreeden door dezelve van het Territoir en. VÏy hefd va dien buiten onze voorkennis en expresfe bewilliging, zonder onderfchéid' waar die M.ütie; gerepartmeerdis, zullen houden voor een attentaat van IXn afkeer"^ "Y *** °°k d°0i' m°^ke geweldigëmYddeïcn
En nadien Uwe D. Hóogh., als Stadhouder deezer Provincie, niet min aan Ons als aan de andere Staats-Leden verbonden zyt, om ons tebewaa! ren by die Rechten, welke ons toekomen, en waartoe dan wel uitdTuT kelyk behoort het niet expedieeren. van Patenten en aanvoeren van Mi itie tegen ons, buiten onze fpeciaale voorkennis en byzondere bewilEverkeren Wy dan ook in dat zeker vertrouwen/dat Uwe D HooA' wel zult gelieven te prasvemeeren, dat Hoogstdezèlve door netverleraen van Patent of Patenten , als Stadhouder deezer Provincie, gle^orzaafc zal geeven, dat wy zulk eene handelwyze, ingevolge van8het BeS? dat aan ons, als een integrerend Lid en Stemhebbende Stad vanStaat' toekomt, zonden moeten reacontreeren met zodanige onaanSnaamheden en nadrukkelyke middelen, als men gewoon is, alleenlykinlevalTen var] openbaar geweld, tegen zyne Vyanden te appliceeren • <-n £a,h . tt D. Hoogh., als Stadhouder deezer Pro vmcfe? tegen ons zu ge ie vin voortekomen en vermyden , dat geene hetwelk tot-een üittebarften Bur ger-Oorlog notoir zoude l&nnen verftrekken. uicterjariten Uur-
Waarmede Wy, in dat vertrouwen, Uwe D. Hoogh. bevelen in d* Befcherming des Allerhoogften: en zyn, enz °eveien *B de
Wyk by Duurftede, 24 April 1786.
doeGn'ofJokeZrneemen?Pitein-Gener?al tegen d" Befluit ^ ™ kunnen
Diewertje, Indien hy de erinnering van hetzelve wel n^mf ira„ ^mets tegen aanwenden, - DanWS de Heeren^Gedeputeerd^
Staa»



„ *, P^vincie eens verder^o wederrechtelyk wilden handelen Staaten van te^™™^, zou Zyne Hooga., volgens voorige gevan 'er hem, *°fïHeF 5a5 de Hollandfche Staaten, geen zwaarigheidmaatuigenis op den B rief 'van o en den> Evenwel lees ik uit ,
ken orn Krygsvolk tt^gens wyK de ingekomen Misfive van Wyk, en Utrecht, dat laats f jfe^i|^t;™öSe«elve, eenftemmig, door alle de tien Seféïte Sle?!'z^Siï™^' geene geweldige middelen tegen die Stad te aPP1ice"e°- hthans ook geleezen te hebben, dat de Hoofd£rieC]e- WvT dood?i «35e Heffen den Sleutel van den Duiker by Officier van W^aS en ook door dien Heer is overgegeeven gewor9" St3rin\fvKTf vgan%enig kwaad vermoeden by die Heeren, of^an
in de daad .belag^er|swaardig. ondertusfchen heeft de Magiftraat •
^vkS dfz geweezlne 3 en by de bewuste Publicatie in die quavan Wyk aan de zes gcwc , Burgers en Inwooners deezer Stad, .. liteit gemain«neer»de PubSSrie van 27 February deezes Jaars, by renovatie laaten wfinueeren a q arre8 oaver.
wel ,e ?e,&pr JSdïn e bezwaar, als zy zouden mogen goedvinden, weminderd echter zodanig D"W<*M» re„ens de Burgery op eene wettige ■ gens het gebeurde van ftellwf —■ 'deinelde zes Heeren hebben, zo het |n competente wyze 'n'« "e11^- { nYet goedgevonden, om, ingevolge fchynt, ™<^Td7r Sèn, weder in dTn laad zitting te neejen. den prsetenfen last der »«»«en, wc Magiftraat beflooten,
Voor 't overige is, ook op en 24 deez« °y g^ g ^
by provifie, op el<fen if * f J dfez er, door de Predikanten deezer Stad, 5' ginnen met Dingsdag den 25 deezer üoo ae x j . , ■ ^ worden Satdegoedertie^ t yl
" B?daS£fte°£ ve e.ï m andigliden in ons Vaderland, niet de donkerfte en ver™pe"^^vn verftrekt te hebben tot weezenlykwelflechts van agteren geb^ken zyn yemreK by,0nder hebben *
-zyn van hetzelve in.h"£mf ^Menigvuldige zonden en overtreedin-4 medegewerkt , ^'./^^X^p^erSederiSg en ftaat van afhangiyk- * gen, deeze Stad uit desz elf' d^1Srn:egeering..Beftuur, te verheffen « leid, ten opzigte vat^^USt°eike,y hoe zeer dezelve wettig en allezinn tot die hoogheid en vrylieid, we^rkr en worden zonder de hulp ea * conftitutioneel is, echter n^tkar^verKre g ^ ^
bvftand van een Alm gt g God- J£»X.ekt, dat alle gevreesde on- deren eerbiedig en vuur g■ gl worüe*gfti afgeweerd, en alzo de oog- ■ heilen, door zyne Vaderly*e fu g £ Rechten en Voorrechten *
merken en ondem^g^S^J^ den Magiitraat en het Colleverydeld, en daartoe dgoede raad, ag billyke poogingen van



. , < 1jm c «8 )
ten einde een ieder, aan Eed en Pltet cerrouw »n c. j „
hec laate Nageflacht, by deszelfs iiJL^^^^^WT «>< fn
■ alzo de Rust, Vrede en Eénsgezindheid binnen deeze Stad en , S biyven' en
• alle deszelfs onwettige.Vervolgers, weldra mogen herfteld in beve«ïï»^1"6 En ten einde deeze flaatige Godsdienst-oefening S meerder krach? en op dat dezelve op geenerlei wyze zoude wordeni verwS i a ,d°en Zyn' de braave Burgers en Inwoonders deezer Stad «oftifvemaand\ tc if^- uW°rden nen van deeze heilzaame verrichtingen, en voor bevoolenL!' ,ev£*'gbywoode Poorten deezer Stad zullen gefloten blyven, enükS^d ^r^"^ deZe'Ve binnen of buiten dezelve te begeeven. - Verbiedend™!^ r " toege,aaten z,ch geerders deezer Stad aan allen en een iegelyk medJ/JZJ*T™eTTSenR^ richten van eenige Neering en H,ndteermg?op eet boel e van drfe'r,^' ^ T Contraventeurs üeezes te verbeuren. le GultJens, by de
Grietje. De Algoede God verleene den allervolften 7fo.n > D ^ Volk van Wyk; Hy onderfteune het in e" redde l e.'ui d^tf?/6. Bff? VM het
♦befchaaming «h verbetering dier Trotfchen, u^lïe dRechSr^en Vrvh I J"^? f? met willekeurigen voet vertreeden en als het flyk de ■ Sjn Jh,i7 ? deï V°,ks
dyk gevoelen, dat 'er een God is, die oP de Airde cbr ™ £ 5 nP ?at zye,ndeverderfiyke beraadflaagingen te blaazen dezelven kfn J~„' enrtdoo.r- flechts in hunne
of doen' verdwynen als ydelen rotk op het v he" n Z Z ZT° M f' wichten heeft men uit den Haag, Diewertje' " Wlnd- ~~ WeIfee be-
■iaSgSTSt ne^G^o^
tigd te krygen. - De Tyd zal leeren of he hun gelukken^^ - wenschten het wel anders. — Voor het overiL^s 'er n^r 1;.. ? W«lde"ken^n Alleenlyk fchryft men nog van daar dat de Ridder tfl J* l ■ e! b?zonder N'euws. 'Konfngs'van Groot-Brittanje, met zyn G erna Inder^ tngeW0On Afgezant des fen jagt naar Amfterdam vertrokkenen ^ het ft*
,gm van Mei fielt te zullen zyn, midlerwvl éenReSlw„Jef,rt'dat™nm'tbeSommige Lieden meenen hierin een bSnderen S ! S' ï"*^en denken dat hy ook wel Mannen zal onSeten wI L vn^dder te merken' door hunne verkeeringaan Buitenlandfche ui^^f^rmZ^ ondervinden, dat zy niet tot die ouderwetfche {tueeeT^LlJZ l u feCeven van te . tegendeel de befchaafdheden der groote WaeÏÏdhebben liÏÏ tf h°°ren' m,aar in" ' van rang onder alle Natiën weeten omtegaan en te nandel» D.T?' T Lieden een Ridderlyken Brit, gelyk Zyne Exellentie is. lande!en- Der^lven ookwelmet
Grietje. Wel dat zou ik gelooven.—GenoeB- hierin _ hj„ u ■nis! Welk eene geftrenge ftraf heeft de ^ 2« JI! k; ^Ma3rWeIkeennei*Von. • ondergaan. Die arme No. 43, moest tot JZ 'federrbyn te niet niisdaadigen geen geklag ^o^To^dö2? M^men ^T^^f^ asfehe den rok van eenen zyner Veroordeelers rvkelvk h.ft™g '• 1 door d<^Ifs >men lang heeft moeten borftelen om ze 'er af te ZvS ^„'7™ 20 da' , zeggen. Al was ze ook in zyn keel gevloogen : Met een eoede pi. t*V jU'-St niet
tdoor kunnen fpoelen. Ik praat niet merr JL?LgMde*'e*had hy ze 'er we]
\ wensch Je wel e vaaren. Eet fmSyk en groet Louwe s ^ ! Maa'
Diewertje. Ik bedank je, Grietje, en wensch je 't zelfde. Groet Krelis.
Gedrukt.by.de:Erve de Weduwe JACOBUS van E~GMOWt7 pp de Regulters Breéftraat, teAraflerdL. NTs



D I E WERTJE en GRIETJE.
4 Mey 1786. N°. 18.
Diewertje. oeden Morgen, Grietje! Ik vaar wel. Hebtgy'toekzo.
Grietje. VJTEen raar Compliment! — Maar ja, ik ben zo frisch ali een Amftelbaarsje in zyn eigen Stroomnat.
Diewertje. Dat is gezégend! — Vertel me dan nu maar wat goeds. ■ Grietje. Wat goeds?— Welnu! — Is'er wel veel goeds waarover .men wat zou weeten te vertellen? — Het ware wel te wenfehen, Diewertje! dat men van de goede Zaak veel kon zeggen; maar het kwaade geeft ons meer dan te veel ftoffe, en zodanige derhalve, om het te berispen, derwyze hec zulks waardig is. — Zo is ons voorgegaan, gelyk meermaals, de Schryver van het volgend Replica:
Aan de INLANDSCHE CORRESPONDENTEN van den Cleeffchen COURIER DU BAS-RHIN.
Zo gy Nederlanders zyt, dan zyt gy Ontaarden, om dat gy uw eigen Vaderland hoont en fchendt;— en zo gy u als Vreemdelingen in ons Land houdt, dan behoort gy tot dat veraehtlyk foort van Menfchen, hetgeen zynen Afgod maakt van eenen enkelen Aardwurm, om dat hy Prins heet, en het geèn alle Waarheid en Deugd en de Welvaart van geheele Landen aan de glorie van eenen enkelen Aardwurm opoffert.
Zegt toch eens, zo gy Nederlanders zyt, wat Helfche Geest blyft u toch vervoeren , om zonder ophouden in het Cleeffche Logenfchrift, die infaame Logen te laaten Drukken, dat men in ons Land het Stadhouderschap wil vernietigen?— Duizende maaien heeft men u immers openiyk verklaard en beweezen, dat 's Lands Vaderen en het Volk volftrekt niet anders bedoelen, dan eene waare verbetering van het Stadhouderfchap, -om hetzelve weezenlyk nuttiger en heilzaamer voor Land en Volk te maaken. —• Maar gylieden bewyst niets. — Gy doet niet dan onzmnig •te raaskallen en te janken : 6! Die arme Prins!— ó! Men wil hem en de zynen ongelukkig maaken!— 6! Men wil zyn Stadhouderfchap vernietigen! — Is het niet affchuwelyk, dat gy zulke Logens buitenslands uitftrooic? — Wat is toch uw doelwit daarmede?— Wenscht gy, dat door buitenlandsch géweid de Prins van Oranje, uw groote Afgod, het gantfche Verbeterings' werk in ons Land ftuite?— Gy weet immers, dat dit ten eenemaal ongerymd en onmogelyk is. — En gefteld, zulk eene gruwelyke Tiranny ware eens mogelyk; wat zoudt gy dan gewonnen hebben, wanneer gy honderdduizend gewapende Patriotten door geweld dwong om voor uwen -Afgod te knielen, en aldus het gantfche Vaderland hec onderfte boven keerde? — Maar dit is volftrekt onmogelyk; en wat is dan toch uw doel door zulke lascerlyke Logens tegen onze Patriotfche Lands Vaderen en tegen de geheele Nacie uit te braaken, en door geheel Europa te ftrooijen?—- Meent gy den Prins daardoor te behaagen?— Maar, denkt gy dan niec dat, zo' lang de Prins dien Cleeffchen Schender niet doet zwygen fhet geen hem flechts een enkel woord zou kosten) Hy zelf meer en 6 v ö I 3 meer



f 70 y
meer verdacht en gehaat zal worden, niet alleen in nn* r ™a
door geheel Europa, waar men geduuSe bete oXnch, ' ™aarove^ï
waaren toeftaad onzer Inlaadfche Zaaken onde"ichc wordt van den
ringen niets by u gereekend ? _ "i gSSj? of StóÜ&J?*; geene andere Voorrechten waren, dan die van 1 Ph ƒ f n,d Und niet een waarachtig Voorrecht van een *v Volk 1, 0 7 t he£ dan doar haar eigene Soldaaten gedwongen kunnen word»V^^pven gen een opgetooid Gepeupel, .Soldaaten ÏÏiSïïSfeÏKS^^! dan dan iouverem van dat Volk dmrtaP ■ V kcoru.*^ worden, dat geeve, — Zou ooit dac Recff he^ O^rs -
eenen opperden Officier van de AeZ^fr^fg™ ™*™ «n het aanzienlyk Volksrecht van zelf onmiddelyk het Com^n f °"vere!nen geeven, wettig hebben kunnen opdraagen aan h^nn^ r °,daartr te sich en het gantfche Volk af hanglvk rSaL n vint GeLüeraal > en aldus neraal?- Neemt men dan den feTeS°J11n Jnn? bezoWi?deQ Gewanneer men hem-iets ontzeg?, he? geen hem L3?*?geD *echt af' wettig heeft kunnen gegeeven worden eï hl? i °f 10 ee^'gbeid wigheid in ons Land vfefdg .kan bezkten ? - Do?h av ?> i^gens en Lasteringen! ev, Aardsver^™^» S?>,^lrr°0'jers van waardig, dat men u verder wedSïlegS " Vaderlands! zyt niet
Diewertje. Zo; zo moeten zulke Lewrenffch-nv—. den; - zo moest, op eiken Courier iz sSSEdS T*' aiet alleen, maar een eritigue Revrendsur nf 7eca Cw^ut
Monfieur manson zyn, die denifnSn™'r ^rS^r & & Zyn verfoeilyk Weekblad zon dan wel S^JSST^^5 " Lieden van oordeel, en die de■ConftitiS „Y« } 1d? i?ons kr^en fay een, dan die verloopen OrdenLast helJT °8S, Vad"Ja°d betfr ken* «icaanen hebbe «£g behoord g—' Gy ^d^ifeSf^f D°mi* praaten JS an den aart dex Vrouwen ontuuwi^hbaar O nl j 5"£ g^TD€ tyds ten goede. - Laat ons dan ipreeken en /ó ™Sï g yt h?tfoingen ; - zo lang wy haar door Re£tZ ?v!j£ö l V, de waarf^d *cgWie zal dan onle Denkingskrachf « L H?n hüJd€ iaoëen doeD ~ zich te uiten. — Elk i£g we«e wa^ S ^V^'ï™ Vwbi«d« 0kospe8s.: En is het, d^ de voTrn.^l T"" 5 d°0r middel der
Burgerlyke Vryheid moet b yvea.- WacToo herT °Mer aIS™eene diepe onkande verzinken, indien dit »Sh 1 TnD,etille«ie ring van deszelfs verftand en 00^ ^ °Phe,de-
bruikt wierde tot het oogmerk waartoe het js fn^ i W m Z gC' ' enkele Luiden met geld-raiddelen gezeeend v?$uIa ~ Moesten juist Boeken koopen ? - Neen : mel net^l A r I ??d e,n oordee] jn groote Gemeen flechts voor ^b^i^^^^ laaSeB ^ van het (wy tellen 'er ons zeivenonde.) — Maar ™ W°rd£ "«gotische: Laud, het Gemeen niet verlicht Lge ,Ï£ ?W°nJhU' ]" ee? vr* Gemeen in de. Jaaren 1747 en 1748 zö dom ch waarom ** het
i u 50 ±74» zo dom, Ja dol geweest, dat het met
al,.



ii u Ao c^m v»rhief. en niet dan Oranje fchreeuwde? Wat heeft alle geweld de Stem verwet, eivniet u j verlooren. Eenige Op-
hoort, en w.cn zy *""if ° nrflicde? Zo weofehe ik dat een ieder Stadhoude,-boven me «=»e^_ M 4„ we nu eens op do
^Ö-T^S^nSr zoudt gy denk.yk „eUo goed keuren. ^ihZSS^rS SS» * in de Haarl. Courant van
KbeS'of'de aTdaaf v?orgevaSne J^ykfche verandering der Re-
geering. Hfpr P Geverts, Hoofd-Offieier van gemelde
Men verneemt dat de Heer ^verw, (je yan HuD Ed.Gr..
Stad, die Heeren, welKe op ae: geror omen en dat wel volgens
Mog. de eerften ^dej , in ^ f^f^^^.oma^ zoude Rt leTen n?evTe zTne Doorl. Hoogheid zyne verkiezing uit deeze gefchieden, ïngevdut ^ „v*-r7ond Gelvk gebeurd is; want daar, Nominatie niet ^^^^^'^^X^, den 30 April, volgens de Privilegiën , ««e J.leaje op X de He€r Hoofd.
voor ia uuren des nachts ^^^^^ na middernacht voor den Officier nog daarenboven de 1oorten> ™c arriveerde eerst des an-
Bode, welke» brengen "Jf^^gSiS eene Eleöie door den derendaags morgens ten}uuren een £*P" denduidelyken inhoud van
ff PHvileglevan^l, o iet hee ft? Kïïgerefpeftee/d worden. De het Privilegie van i^öj * Saturdags morgens om 11 uuren,
ÏV,£JpBode kegeiCgTvan hier n°aar het Loo afgezonden, met den Staaten-Boue d« avonds om M uuren aldaar aangekomen, zo
^v^K °pden gefieldea
tyJ te R°««**mJ^ — 't Is waarlyk ook, om
ÏSdï. iytinen°ngaar SSEShfiH^ «° dien Vorst zo lang
niïit1rtSleDrb^aniing van de Wet was dair Wat doet de Stad, 5w ™ hêc Loo;- waarom niet in den Haag gebleeven? * 1 Grietj? Om redenen , Hem daartoe moveerende, zou hy zeggen. En
U DÏwSn%^^^ Menfchen ook beweegrede.
«.?t«Ï & dat met de onzen ftrydt. — Dit zeggen doet derhalven
nen tot iet., aat m« redenen mogen toch zeke-
niets af. —v M«r ie» «^era. j ^ ^ g,
Snhëefï, wegéns het fluiten van de Leidfche Poort, toen Saturdag den



C 72 )
15 Apn! het Genootfchap buiten dezelve, ah naar aem™.,* • • Wapenhandel had geoefend? uezeive' a,s naar gewoonte, zich in den
. Grietje. Wat is daarvan ?
Diewertje.. rik zal *tu kortelyk zeggen. Diefman h„ tL-. door Amfterdam uitgegooid, dat de Leidféhe Poort rSF a ^ aIt>!Te genoemden Exerceefdag voor't GenootfXp door h™&wriSk&n!^"i ters, aldaar de wachthebbende, was ooenzehoud™ ,? P Schut" de Schutters, zo hy zeide, daartoe^om«fo« ^ ■ l"1"?5 z?nde ren Commisfarisfen" van het Genootfchap t^Reden Sfteld 7d°pf ^"h" gelogen, en verzocht ootmoedig vergiffen!'d "aLgJ/„i'*Hy had venswyze niets te zeggen viel • - dihv „nX o ™°er*z)™ op zyne Leen dat al zyn msS^^^&^^W^^^^'^^
en nog een ander aanzienlvk Bf(.™f' f,p r"eriPreuJ» dat zyn Heer Gok fs my %%ëff&M^A ^L^^tli^^^' Post van den Neder-Rhyn by ieder van zvnfKf.r i™. 433- van de pen en geroepen; „ iSc tóVeffi
.,, Patriotten gaan - wn^ w».r/t«i. ü," 1 r, - . met aI'e de
en zulks tegeneen der alSg^^ , den tónTel del. Hervormde wSïïMSStetfe^fe^>' dle , zyne. Oprechtheid en ongeveinsde GodvrucS vïn èKmind DS,ez*n'om
Dienaar,, heeft hy, onder andere-vtfiSïv^ be™1,nden Éuangelie-
deszelfs gecrouweV yver voor d? Se landfche Zaak derf?ï TfBen'
«Éisi^tÉ KSS3H5
Tyd z;aj leeren 111 hoe verre men het recht en de eer van v r „- /c P cu der, Burgerpn zal, doen gelden. M t Genootfchap
Grietje. Zo doet dit ondankbaar Mensch di> de p3tt;„.. . verbrand te zien , zynen Weldoener zelvenh;? {f de Pdtr.10tten wenscht 'de kost en huisvesting ga™ een^ f™,/? tot}ed™ dagelyks
liegen, en met |g| Naurrt" gfST dTn 00"e'enT •* be' Jen ergften hunner Vyanden zouden doen daar z „ " deHr Pf "otten achting 'en eerbied voor hunne wettfge legeerder" hehhfn'5 Ved hunne getrouwheid aan dezelven vtrteeterTof l l , ben ' dan dat ze
Diewertje. Welke ?Mn^^fM^«^Se0^°^d^ voordeelige Bedieningen te plakken, daa °,v ni ^ » 0P^aapt, om ze in ' grond des>derlandsgte bet&eder>! ~6 Tyl^ éZediS S? VTyen
het vereerde, fop "er dit ook al door.—" ValrwS' TViïS. fmaaklyk, en groet .Krelis. vaarwel, Grietje! Eet
Grietje. Ik zég je dank-, . Vrindin ! Groet Louweris. . "
Gedrukt by de E^vT^V^we ƒ A C OBVS^TÈgmo^iT op de Reguliers Brefiftraat, te AmfterJajn. T:



GRIETJE en D I EWERTJ E.
Grietie Ts 't wel met de Gezondheid, Vrindin? Ik bevind my op • Diewertje1 ^ —galmede nog naar behooren. Grietje. Het is my hef, D^werfje _ • b
Diewertje. Van *™%%l£*™ï^de de glede Volkszaak? . "drietje ^y funt0'"^^ vanlordeelen! Vrindin!- Ik lees ,n
Ychynlyk ge™a^ , waardoor men in alle Steden de
ïchen de Ariflokraaten en ™gezuiü^, naar ^ ^ ^ Sudh Meerderheid zal zoekence Te^en, en ^ pkQ dandoorde
ders en der Anl okrat.e te ™nnen ao yg » s dzoudegeCekend wor~ Meerderheid (als men die kan «JS^ j Cen we,ken eöinMe de Prins den, by wyze ™*fê£fr&£l™KkeTc voornaame Hollandfche zich denkelyk. naai• geland Laiwa fin conferendgn hebben) zal
Prinsgezinde Heeren met een Jagt^ Patriotfche Regenten met
begeeyen. Hec is te ^open, « 8 inUa fl om
de weldenkende: en f^f^L^ Plans ce verydelen, en de'Ontwerzulke voor de RepubJ^k verdernyk ondcrviuden. Men twyfelt
P?rr dofamen ?.?o^ .«ftï«do Vergadering van deHollandfche Gewa.tóoT^nwe^concra middel^ ^ ^
Diewertje. nEve"weVeSenring van alle de Gewapende Corpfen decnen zin krygen. D^er^infnt> dat ook eene Commisfie uit de Ge,Zer Provincie, op welke men m , velfchyneH zal, verbeelde ik my wapende Corpfen ten j^"^p dat de Schutteryen in alle Steden van dit van verder nut te zulle, zyn^, op Souvercfne Volksvertegenwoor-
zo vry Gewest, door dej invi y zelyen onder 'toog krygen, ter dlgers, alles wat ^ ^raerve J » ldj reeds do0r Stadhouderlyken verbetering van gebreken*o ™" g J> Gemeenebest ingevoerd en -en A"ftokratifchen invloed n o ^r Ge.^ E
. aangevoed. — oüat toen era zo deerlvk geftelden toeftand onzer
leerde kennen ! Dan was het me: «n zo geny g geWeldige verwarde Staats^ngg^^r^nzfg^^ «J^ Gcme&ente aan



( 74)
oplegt, als de Yslanders in hun Gewest een Ojevaar en zyne eièenfclhm pen kennen. Een Stadhouder! — een Prins!— ó Welk- een n«i, nP' Verblind Gemeen van dien tyd! - Een Prinsl^- God bewnare cns vónr het uitvoeren eener Prinfelyke Magt! Ons vrye. Vaderland erkent dieniet en moet ze nooit erkennen. — Maar wat hebt gy zeiven, onweetende : Menigte'van de Jaaren 174.7 en 1748, toch gewonnen met de verheffing ' van eenen Prins tot Stadhouder?- Mee affchaffen der Pachter Zr een poos, om dat 'er eenigen uit u zouden worden opgehangen Yekkzy verdienderrV—_ Zaagt gy niet, 6 verbyfterd Gemeen! dac S met uwe woes-te oproerigheden bedroogen vondt?— Moest gy — Soest de welbegoede Burger en ieder ingezéten, naderhand niet tienmaal mee? betaalen*-doormiddel van üwen ingedrongen Stadhouderlvken Prir,"? Willem de ^erdezou 9* Jofsa fc een Gideon, ja een VVonderheld zvntl •P *.y° gKigt-^é^ Ö^vffll Stóreo, een Löwenthal,. mee hunne Le gers als Kaf voor dén 'Wind ^ verft uiven !•- Ondertud^en maakte lw verre vaa te Velde te zyn,. een-geheel ander .Ontwerptmet zvne CabineV werkers, om voor een aanzienlyk getal liberaale Millioenen , den Vredê van Frankryk-te koopen, dat, buiten den invloed van zvn Partv in hZ Staatsweezen,- reeds lang te vóoren nie&nopdig ware geweest- iW niet;gédoehd had' om / uit zucht tot Medeheerfching en Zelfbelang hnn^ eigen verhéffing en -voordeel'er iö te'vmdeii ö Dam Gemeeri^Th™5 is het de Tyd, dat gy wat béter tfndferaoefcnaar uw nutrnioet Toen Be. fthouw de tegenwoordige handelwyze van den Eerften Dienaar'uwer Vertegenwoordigers eens in Willem: den Vyfden l ó Wac heeft hv door het daadvaardige van zyne Ampten niet verheven; welke verdienften hebben hem niet uwe Erkentenis waardig gemaakt : Hy heeft kostbare pher-C&npefee&teo byT3rêda aangelegd gehad?w- Hyhï$i5t£nZl , de Vluoe gegeeven; — SJy is tweemaal m Tesfel geweest: — de laatfte
^fWQM^^ÊW1 Vsn^ verre küDhen Alles bleefin* lesfel en de Capitem-AdmH-aaï keerde naar den'Haag te r«2. Wat heeft hv daar gedaan?-- Gèen öphoadingvan de beftemde Schepen naar Brest bevoJen; neen daar fchortte watandéft aan ? - Maar na dé Vrede met Engeland-: vierde het GepeupéHtrz^mer Ifeïeeën byzonder Sint-Nicolaasfeest In den M^^^^J^mm^m alle weldenkende Lieden wanthierby hf ^Ml^SM^Sk^^ en1»mid ziehfede/t dien tid by andere }^^^f^m^m^t%^é^öF3 tot dat de Souverein genoodzaakt • Waè-'die^broéfTèuzc'te Verbreden. DenL ^
niet, dat zulks Mynnëef \ien Stadhouder verdriet aandeed • voorn"amlvic toen-'er andere mMdêlbn'^ 'E werk werden gefteld door den SoulK om het Haagfche, QfaifcGraadw, ondank* het draaien van den OpperGeneraal, door eigeh bevelen te llfliten. —' Maar welk een misdaad was dit niet, naarst begrip vaWdi^Gr^jRën Seroldeliögdes Souvemns, dien ieder Burgerin dö Republiek: tto'et hè-fpen betaalen'. Een misdaad, die ioF whoog door onzen verdien ftigen#7«ew genomen wordt, dat hy, durfd?



<15 r , lu.
Sv flech's, dezelve wel uitdruklyk als eenmisdryf van gekwetfte MajoKit zoude willen aanmerken, even of hy een Souverein ware boven de Souverein , die de Majefteit des Volks vertegenwoordigt. — gjne EfSenzTnnigheid heeft hem daarom naar 't Loo gedreeven , na Groningen eh bezochf te hebben, daar hy nieuwe Vrienden in laage Vleiers SSt heeft; wegen tot onaf hangl> khe.d. gezocht., tegen de-Unie, ■ Sn laaterc Reglementen heeft gewerkt, en... maar zwygeik liever• Wie moet das evenwel met dit alles, niet.willensblindzyn, die geene Ge*, breken in 't Stadhouderfchap vindt? - Hy is, in volftrekte.waarhe.d, ren Haat er van zyn Vaderland.en Vryheid, die deeze Gebreken voorS J— Een braaf Patriot begeert Je. vernietiging van 't Stadhouderfció in zo verre het 's Volks belang mag eifchen, n.et.:- Geenszins! Hv beleen enkel- de ondergeschiktheid vaagden Stadhouder aap zyne SeewH dc Souvereine Sta alen,., kier « hunne Provincie.. — -Maar • f in fnrnmise Steden het GeroecofcAoe deerlyk het hedroogen wordt, 5 doorS door zyne,la-age: Vleiers, diezich grootendee ,;
n ^rhvn Patriotten in listige Volksver-drukkende Ariftokraaten, of wilV<eurtrRe^ of -Bekleeden> van Ampten; meumor- -
S ren, h't zouiééitsflaaKS.-.en.oageobliklyk van zyne Dwaal.ng e fecht komen; en dan zou 4^ht0^&^m^mAhm^»' eifchen? en ook zekerlyk verkrygen.een algemeen Wetboek van (M| uTreells * welken alles vastftelden in het Staats- en Regeer.ngs-Weezen • vtn PrCncTe tot Provincie, elke Stad in dezelve ook m^t betrekking .
I aV daaraan gehechte LandSchappen , vooral de Provincie Holland en tóriïand aangaande; waarby het Eminent Gezag der Staaten,, al3 Wextta^oTdigtTS van de Volkstallen, en het orrJergefchikt-e van hunnen ïSewar! zo wel in Staats- als Krygs-Ampten, behoorde bepaald
tC rviétie Het is zo, Diewertje! En niets gewigtigers dan dit moest dc FJsch des' geheelen Volks zyn. Ging het flechts voor onze Provincie Kor de aderen zouden volftrekt moeten volgen, .wifden zy den. Band ^r Unie in zynen fatnenhang houden , ftf handhaven : Want alles^we jqAfzien zvnde , zou (dat God verhoede !) de-feheuringf4epelVe Hpli^d Kf rainst van allen benadeelen.. — Het V^mi^f^™ ^ K aan geeven;.meer Aan een ,U«^%^fepr,fe verbeterin^n laateren tyd, 4an .dit-^r^-géflo^enren verbeterin| ^ ^| Verbetering .dan niet. ter-bandgenomen?
Waarom niet alles op eene weKige-wyze mde?i &r<mitorMd. T0t rJZ Ik hoorde Stadhouder .za na,ar; Zeeland zet en, w welk
tl HaVeTzeg mei niet; en echter wil men hem eerst naar {fan docp StSken, omS verveeleiui fchoonnui*e.ii,y»ajte^Montwybe»,Wat /al men toch van alle deeze tydingen rzeggen?-,- ,)„...vvB niewenfe Zynrze waar, dan kan hy de voorgenomen HaagfcheCo^



de Derde zynen meer dan ScadS
gelden, met aan- en afzetten van ledikanten 1* , CrKerï1^ doea Gunftolingen, fchoon hy minde' ^eria^ wal dS h^t -T, V3n zyne gekooid Vogeltje. — Wanneer het? et dri,nk8ias van een • ie geloofwaardige Getnigi 5 bv aanmelden P3S "«ff k'°men' zul!eI1 t de Vyf de zal door zyn gezaa Jldwr pT,„h ; ~~ ,majar onze milem leezelh de Hiftorifcle 'Sfat deez e K Ï'^M?
burg van den 8 Mey. Onder 'c welk meïceeze^er ode vfod? M'ddeU
..enkele Mydfchap en nieuwsgierig»tfdblvft bern^n^ iUkk'g' ZO het by vonkjes reeds befpeurd te hebbe die i5 ! dan m?n vreesc dö 'fteeken, waarvoor deeze Provincie nó' £ freen v,ur kunn™ «neven. Voorleden Donderdag wierd op de GronrJ' m 3l Tk^ gebleebekend Heer, door eenige-fiaisHe^ttezSv^8^ *lbJer aan een ,, hy een Prinsman of een ffi?^^^^^ fdaan 5 " 0f betónnlg antwoord ontweek. De gevreesdie\nllg ky d°,°r een dub' beginfelen zyn door een Vaderlanlc?S^fXgd erlaJl^^ -Burgemeesteren onder 'toog gebraet m/^rJnl^ i8 aan Heeren .ninge; doch men merkt niet/dat^eeze "aaSuwl?? ^ kvoorzie;meh. — Hoe het zy, ééne-Zaak is zeSÏ 5»; V 8 18 10 acht Seno* ■ vihciei thans in de hand van Zvne Hoofh ft»?r ï- ruï Van deeze Pro" onbekend zal zyn, dat eenMensch S
het kwaad, *t geen-hy zelf^verricht Z'f l ? veraö»*oordelyk is voor ; kunnen voórzifn en voorkomen 1 maar °°k voor dat-'^ welk hy heeft
'«iS»7bSd Oranje^aap op ,yn
, WchienthaSs ook zo denken. u "wfe we.f da/Pe,TBoer™ zullen dier nuttige Vruchten by ft eerfte HerfsTfaizoen Ir'> aZI b? 3an-de kleur . kunnen merken. nerrsuaizoen in Amfterdam niet zullen
GrietjéJ 'Dat zou ik juist niet ^elnnvpn w„ Iaat, ik moet,naar huis. Vaarwelf en^^oede^J^Inc^n068' «etwordt . den Baas. ' cn £*oeden üetlust, Diewertje! groet
_ Diewertje^Ik-wensch je 't zelfde, Vrindin! Groet Krelis.
Gedrukt by d^Erve dlWedi^weTACOBÜS- va7Êg1v7?51v^~• op de Reguliers -Brecflraat, te AmfteriaS. NT1



DIEWERTJE en GRIETJE.
_____________ _ __ _—____ —
18 Mey 1786. N°. 201
Diewertje. /goeden Morgen, Grietje! Ik vaar wel. - ^yt gy ge-
Vjr zond? g Grietje. Al frisch, Diewertje?
Diewertje. ó Dat is goed; dat is wel; dat.verheugt me!
Grietje. Ai zie! Gy gebruikt al raare Pligtplèegingen. -— -Wel ik ben ook bly mee u gezond te zien. — Maar koomt ge my wat fraais voor den dag brengen ? , , , _
Diewertje. Dat ik u zeggen zal. istreeds voor den dag gebragt; en wen» fchelvk ware 't dat het geen téken van duisterheid droeg, gelyk het gemelde van dag tot dag ia de Haagfche Courant, die win wegensden Hove van Hollander meê in 'tlieht durft komen. Zal het Volk, voortij hecGer meen, *er wat over kunnen oordeelen ? Is het pligtmaatig, dat het Hot een oproerkweekende Courantier ten Solliciteur gebruikt,, om Aanzaek,doeningen in 'c licht te (tellen', die het merk van duisterheid draagen y — Hoe graag is echter Monlieur Gosfe., dat NaproeifelvaneenG^gwe-i^» hiertoe niet geweest, — Dat hy liever op.de prammen van eene Amme fdit is een goed oud Hollandsch woord) zyae Aanmerkingen maakte, zou vrv beter zvn. — De drift van dien Man gaat verre— zeer verre ten voordeele van het Hof, even of dit hec Souverein Gezag zou kunnen en mogen te boven ftreeven, om de Zaak van een Schender dec Maiefteit des Volks in de Perfoonen van derzelver beste Vertegenwoordigers ter veroordeeling te hereisfehen, — Francois Mwrwi is. weezenlyk Sie Schender. Het Haf van Juftitie, hoe genadig dit met Majefteusmoord vooringenomen Schepfel ook door den Volks-Souverein behandeld »v wil evenwel, met zich in honderd bogten te wringen, nog meer, daar het van de Souvereiniteit zelve af hangt, -tr Zoude men U> Patriotfche Hoofdfchouc van Rotterdam! wakkere, weldenkende.Heer Geevers!
■ t t0C getuige kunnen neemen van de bevooroordeelende wyze op welke dat Hof van Juftitie Oproerigen van uwe Stad,; heef c behandeld?" — Gevoelt het achtbaar Volk niet wat zyn eigenlyk «uc is?.-— Maar zal 7vne Souvereiniteit dan ook niet zegepraalen ? Hoe laag zou het tegendeel voor de Vertegenwoordigers van eefl Gemeenmbe&t, of liever van ae Provincie Holland en Westfriesland zelve zyn, zo men alle die vercrerochte tegenwerpingen liet doorflippen; gelyk men dat Hof meer daa te veel heefc zien werken , om eene Party te begunftigen , die meer voordeel van hetzelve geprofiteerd heeft, dan zy verdient. Maar t Hof-is genadig Een moordzuchtigen Mournnd zou misfchien als een al te groote Zelateur, en niet verder veroordeeld zyn geworden. ' •
Grietje Dit weet men echter niec, dan by gevolgtrekkingen uit Eischontzeggingen aan den Rotterdamfchen Patriotfchen Hoofd-Officier tegen$ <. K 3 Op-



C 73 )
Oproeriger). — Maar zou men Monfieur Gosfe , wiens Partyzucht zo alTïfi düidelykst in het verfpreiden zyner Mhsfives zo interieur als (interieur bly kt, niet kunnen noodzaaken om , willens onwillens , het Gemeen ook by Vervolg (hy zal 'er minder Papier toe noodig hebben) het bondig tegengeftelde^ in het Advis van Heeren Gecommitteerde Raaden deezer Provmcie te plaatien-V.—' Ik denk, Ja!— Ondertusfchen ware het te wenfehen,.'dat alle Magiftrams-Perfoonen van het Vlek den Haag w7 dachten; en die verbyfterde Courantier zou fchieiyk zyn Congé hebben.
Diewertje. En wat zegt gy dan van den Amfterdamfchen CourantSchryver, die doorgaans uittrekfels in zyn laf Dagblad van het Haagfche plaatst? • ö
Grietje. Beide zyn ze niet alleen overgooten met de Soupe van Rons Bief, maar 'er zelf van doortrokken: In hun hart huist het Anglücaansch Oranje. Wilt. gy nog meer weeten , gy moogt hun en de Gelderfche Zuigers aan-de Pypkan van den Grooten Staats-Pupil opheldering 'er van vraagen.
Diewertje. Dat zou althans by de Antipatriotfche Oranje-Ariftokraar
ten in 't Kwartier der woeste en verbyfterde Veluwe te vergeefsch zyn,
ó Domme Gemeente! -keer eindelyk tot uw nut! — Kunt gy. dan nog niet merken , dat gy bedroogen wordt, en reeds als Slaaven op prys pefteld, niet flechts om één, maar tweederlei flach van Heeren te dienen, als eeuwig voorgefchikt om onder dit dubbéld Juk te bezwyken? En God weet, of gy niet fchieiyk door eenen Derden genoodzaakt zoudt kunnen worden — Gy! — geheel Gelderland, om van eenen Hertog en zyne trotfche Gunftelmgen aftehangen! — Het zy zo niet ; al is uwe Provincie., 6 Gelderfche.Broeders! ook opgepropt van SoldytrekkendeHuurlingen ' Holland fluite zyn Ire foor. Kantoor, cn alles is over. Het groote middel om allen Dwars?;, ten minfre van dit ons-allergezégendst Gewest, ouder dc Zeven Veréénigde teweeren, befta-ac in twee Hoofdzaaken, naarmyn begrip (onder verbetering nochthans, die akoos onze wensch blyft.) En deeze, naaniiyk, .zouden dan zyn :
i.) Het Volk in a!!e Steden en Plaatfen, als-ook ten platten Land^,
welgewapend ,-.eft/geoefend ih het.behandeien der Wapenen. Dit is
geen herfenfcro'ra^roaar -de fteun vat; aj wat Vryheid en Recht betékent. — De Grond van-;Vet6éni.ging,.hec Vérbord der Unie, fielt-dit allerbondigst voor ter befcherming van het Gemeenebest by deszelfs oprichting Het agtfte Artikel »v-an hetzelve fpreekt dus;, en wel in aanmerking van het zevende, waarin van de Soldaaten, die Garnizoenen, op-éénftemmigheid van alle de Provinciën, dus ieder in dehaare, met toeftemmin°- des Volks op de Frontieren moesten beleggen, gefprooken wordt, en byzouderlvk onder Eede van Scaat en Steden gefield , op dat niemand eenigen over
last 'er van zoude mogen lyden. Het aangeftipte ag-tfte Artikel fielt
dus den vryen Burger verre boven den Soldaat; ja zelfs in zulkeen licht, dat men 'er uit befluiten kan (geene Garnizoenen, volgens Art. 7. dan in Fron tier-Steden te. moeten houden,.en dit nog.niec.dan, den tyd toepaslyi
• e; 4 ge.



C 19 )
, u„ ^nn^iakH'kheid, wemeer het de nood verehfehen zal, gefprooken,by , nood^^^^folla^:g^rvi& i», — lUe cerite C/aSS?s Sn S4en Gezaghebbend Bezoldigden over Bezorgde HoofdzaaK is dan fo<-<-u ^ , Meesters te gehoorzamen. —
■Huurlingen boven *f^%^^ dat wel de Staaten van Ho/Zaad, Verre van daar. — ,J# ¥f^Jt . jfc hurne prpnjaéren begeeven te hunne bepaalde Jurisdictie
treft, wel willen doen in acht nee.,, i' fe Maat als een
ftellen, waarvan zy te Omtrapten-. Artikel 8. „ Ende
.vastgeftelde Wet, z\'f ^ ^„^^ghen gheaffifteert welen van de Irf„ ten eynde men t dlJen Meu lal >uog £ f yan dcke Tan ^fc
„ woonders van den 1Landen , lu.i n g binnen den _. ^
" GheUn'eMa\ntr0n e Ta e ^n uefen, tEn langhften ghemonftert ende • , van een Maent nae udio 1 .,. „heere z in tusfchen ach-
» SJjIjfö^r™ "c?c GÏêutóide Landen bevonden fa. wc
" den te die°e£"Anike] vi,ldt reeds nlaats in alle de Provinciën. | Grietje.. Maar J't ArpKej yn.o ; den Gelderfchen LaftqV
Diewertje. S^S^^f&lg» meerheid der Staatsleden kurtdag daartegen befloOteb V^,^ ™ ' publiceeren, waarby verboden nen goedvinden eenOgMg|f lliDedce,uiienbe.handeldwor.
den, alk veideie Asiociatitii. . i teftens-alle byzondt-e-
Staat te prefenteeren,, hebbend, ; un ra fe ^ ^ fi
Verbmdtemsfer| «akende tfvSSfSêS en eerfte Hoofdregel van de .er dan deeze Wapenmg, ftf p v. s t t. RechtenVolkswet, kunnen doen Z ^kracht van dit Artiktl
tegen ^m^^fg^^ als Commandant van den Lyfzou men den Cipó ;ntn -hhan^ riet noodig. hebben. Hier fpreejt
wacht der y^ks-Souy,e|«n^^^^^ en dat is al!es. I]ierin deS0uveremzelve;de
s niet de minite lenauuwe v*'< •' - .^yen <je Staaten gewild dac
Om deeze beide verderflykneden te^^ J ^^ande als in de Steden.het volk zich zouf wapenen, ! voor welk echter
-t Is [mag ik u a^rpre|&n, J^^5^«^^ breek tot week,onzeLBlaadjes ter uwer ^f^^n alfeen waare Vrindin, ab ^ewertj^^w ScaVgen^?, uwer gelyk:] 6 Het-is uw belang, dat gy .gewapend zyt, Diewerf;e! gy ZOudt my de tweede Hoofdtaak cp-
Grietje. Maar,. Bl,g-géiUcb_n\ dan beftaan mogen ?
geeven; waarin, zal-die, naar ujc geu Hoa/da^ is een vol-
. Diewertje. Ik faV JL 6Hp wft eischc WAPENING, zo wel van



selvc. Maar'er is gean Regel zonder ExceDtie r>f hnitan .„•.» j • L.nd is de Vryheid aan de Wet verbonden <K in ee°
'bennen op d/ Burgerlyke niet a,ieen. „iir°ïï s öfS^lZ^lS^0 "^T
by voorbeeld, een fcoomschgezinde, een Re Jen ftrant ^ n gS ™f\' °'mu' therfche geen braaf Patriot* kurken zy" ? Mfcfchie zouenm£0?PsSez!n*Vf Lufterd.mfche Kwaakers nog wel een enkelen kinnen «mi5£ ~ n d8«,Am' n.ng zegt niets, indien zy dan het Recht niet ten do5 heeft Zv'b^7rn£e W-pe" zeiven in fraai te paradeeren en memeeuvreerm' l L>7y n aat n,et °P z,cflzeiTen niets. Het nut-gebruik der Wapeneni moe? de JJS" ! Dlt Zegt °P zicfltr.chtingen der Burgers, tegen allen ü ertegen" e W«,eSi^ 'r ?****■**■ v,n een bezoldigd Veldheer moet tegen zynen SouvS Z? 8 Gee" Co"™ando Souverein, die grond van gebieden ^Jo^ Namurlyken byftenng woelen en wroeten, niet zeggen: lk ai?dW£t', °^rftnd'?. m ver: Zou een vrygebooren Mensch, die zyn! tóSDf£nïm' «en Taal te kunnen hooren van een Mensch zvnen m\,ÏT lm zyn' om ^ met dus te fpreeken veronachtzaamt?Bis'uw RechSr^61"' d'e Eed en PU& Aanhang iets anders, als een, doch ar kwaJS^ ^a"^^0 fl-fftben .We.öntëerende Menfchen - - Spreek, 6 K k va»^Nederland ,aanSefte,d3n b°°P van ren: Hat geldt uw Recht, indien gy niet oouw , t \Last "We Stem hoo.
tweede Hoofd-Artikel danzal, wanneer d? bIE A™ ^nt. — Dit «i.gemerkte Regenten kreeg, rno^ten dienen Ir'/enhnS v!??0* ^"'S» reeds ren. van ieder Wapen-Genootfchapslid. ore in d* eSKmM ^ Sc,hutte" weer zyn Recht te-cisfeheo. - Maar elk is eeenS«w mi metr d,e hand aa» « Gefchsp. - 'Er is evenwel ook eene Verbld«STnSuS Sd Vol'ft^rf6"00'▼en. — Hiertoe .is in onze Vaderflad , in m o- ^t„ J ^stem kracht tegeeSocieteit opgericht. Die wel Utt^ffl?&' eene BurgerDit zal een iéder tot eere ftrekken Men «al nier i&t£& 6 er eeD Lid vanVolksverleider; hy heeft zy„ eigen en niet ? LaS« BeSpïÜDDen ?!ggen: H'iseen dachtenis van een braaf getrouw" Patrio 3 ni« ongezé ef zfn*°M " ~", °C nage' met als dat van eenen Ra.p, dien Aït-en-VeertiLr T£ é<end zyn • Men «al zyn Lyk-. van 't Gepeupel, by nafc behotfewech"f 'Zn^r Z6,fS'£ v'rfüe^
■Burger en inwooner van Amfterdam .zyn moge,^-03 X ^mB°^kdn zyn Recht te herëisfchen, het welk hem beirTnft tl ? i y'neven ^wettigd om men een Prins v,„ j^g tot S^lul^^^^ 'C* tyde
hem van zyne Rechten te berooVen, door oSS SchurtVn' h • Wfg "7's om hand, ten koste van het Volk,, door U^adX^S ' d,e, e,r aiie" "aderworden met Ampten en Bedieningen wSSin Nafc«A °m bek)0,,d ZV" ge-
den tegenwoord.gen S^^^^^^ff^J^^l do* uw Rechtdoor de Wapenen te vorderenmtr'n^ »8 °teZ,aKI8dan' ÓVolki achten. ó Wat zou men dit S noJkUn„™ UWen eerbied ^
.gelegenheid 'er ion hadden!- M,ar wy^zullen 't hier =■V'^"1™.. ">d>M wy ,yd en Ziens. Grietje! Eet fmaaklyk en vaarwi Gr0"t W"Gt by ^ Tüt *«ê,-
Grietje. Ik wensch jC alle, 't zelfde. Leef gezond . Vrindin.
Gedxokt by de Erve 'ie Weduwe TACGBUS van mTTIT^"^



GRIETJE en DIEWERTJE.
26 Mey 1786. rsr. tl.
G-ietie oeden Morgen, Diewertje! Is'c wel met de Gezondheid ?
Diewertje. Lr Zeer wel, Grietje! Hoe hebt gy hét 'er meê?
Grietje. Al meê nog frisch, Vrindin! Ik koom een dag laater tot uwent, uit hoofde van den Hemelvaartsdag, die tusfchen in gevallen is; want de Drukfter onzer Samenfpraaken, en ook wy , konden, uit hoofde der menigvuldige bézigheden, het niet anders fchikken. — Maar ik verhol zeer naar den uitflag van debeilisfchingdes Volks-Souvereins wegens de°Zaak van 't Commando over 't Garnizoen van den Haag. Indiende ^erinse meerderheid van twee Stemmen, waarmede ook de Amfterdam. tche Burgemeesteren zich fchynen gevoegd ce hebben, zouzégepraalen; dan zou het grootfte en beste gedeelte onzer Medeburgeren zich wel deerlyk in zynen wensch te leur zieh gefield: Men mist evenwel nog niet allé hoop op het gelukken eener fterkere bekrachtiging van-de Burgerftem voegende Minderheid in deeze gewigtige Zaak.
Diewertje. Deeze bekrachtiging behoort te meer met gepasten ïever door hec weldenkend Volk'betracht te worden, ter onderfteumnge der cordaate Regenten der minderheid, die men bovendien hoopt, dat nog vermeerdering zal vinden , * tot vermindering der Tegenparcy. Ondertusfchen lees ik in de Haagfche Courant van den 24 deezer, dac de Stadhouder een Brief gefehreeven heeft aan den Magiftraat van Amfterdam, in welke die Eerfte Staatsdienaar deszelfs Rechten op het Commando van het Garnizoen van 's Hage discuteert. — En dit znl dan zo veel betékenen, als of de Prins van Oranje in dien Brief een naauwkeung onderzoek deed, of zynë Stadhouderlyke Rechten.ten deezen opzigte al of niet wettig en beftaanbaar met zyn Ampt' zyn; zo dat men 'er uit zou kunnen opmaaken, dat onze Opperbezoldeling, zelf-aan. het beftaan 'er van twyfelt, en met recht. Die wel gedaan zynde, zal hy tot een befluit moeten komen van te berusten in.het gedrag, van.Heeren Gecommitteerden, niet buiten Souvereine goedkeuring gehouden, en fteeds te houden, daar vooral de Amfterdamfche meerderheid-den Stadhouder door haare Refolutie geen genoegen ooit zal konnen geeven , zo mira als het Volk, zullende dezelve in de uitvoering*, ging het door , volftrekt aanleidende zvn coc verwarring van 'c wettig Republikemsch Oppergézag der Volksvertegenwoordigers ; behalven dac herdaarbygeitelde'buiten eenige grondwettige regelen, voor de Burgerlyke Vryheid,, ais,eene gevaarlyke nieuwigheid zoude zyn aan te merken, waaruit wel eens eene gevaarlyke Bron van Twist zoude kunnen opborrelen. • ■ . - - , '.,
Grietje. Dit aaklig vooruitzigthebik, nevens uefi alle Weidenkenden , van deeze Zaak. Indien de Capitein-Generaal zich naar het gevoelen deimeerderheid van de Amfterdamfche Regenten, waaronder zekerlyk wei zyn, die hunne Stemmen al te fpoedig hebben gehecht aan het Begrip van een of meer Voorftelieren van een ftuk, dat, verre van der Burgery e by het eerfte inzien te behaagen , zynen Opfteller die goedkeuring met heeft voortgebragt, welke hv 'er zich van voorfpeld zou mogen hebben. — Rond uit zegt de Burgery, 'dat het gerefolveerde, op zulke ongemecne Artikelen gegrond, als haar daarvan onder 't oog zyn gekomen, nu t mets
L af"



anders overéén te brengen kunnen zyn, dan met eene vooringenomenheid en met eigen willekeurige ichikking aan den eenen, en met h—un ftiging van het Militair Gezag des Stadhouders aan den anderen kan-0 — Hieruit beredeneeren de minstkundigen zelfs, dat het hinken op twee zyden allerfchadelyksc is voor het Ligchaam van 't Algemeen; en daarom verwacht die zelve braave Burgery, dat, by nader inzien van het gewin welk aan deeze Zaak hangt, en raadpleegende met de by den Vofksve4?tegenwoordigenden Souverein der Provincie zich van hunne o verhaas ting om ingeleverde ftukken der Minderdeid, de Meerderheid te helnen" nitmaaken, zullen te rug keeren , en der welbedachte Minderheid, naar gemoedelyke zo wel als Ampcspligtige overweegingen, aldus tot heil van Vryheid en Vaderland, en tot fteuu der Burgerlyke Voorrechten deezer Stad zelve vermeerderen zullen; te meer daar het tot vernieuwde beraadfiaagingen zal moeten komen.', dewyl het befluit der Meerderheid zo men gelooft, zelfs op verre na niec aan het genoegen van Mynheer den Stadhouder voldoet. , • fTfr-l
Diewertje. Het is te wenfehen dat het gefchiede, zonder recours of toevlugt tot het Volk te neemen. — Wist anderszins de fmalle Ge meente, hoe zeer het al of niet .welvaaren Van hec geheele Vaderland van derzelver Burgerlyke, en dus ook haare Rechten en Vryheden dik-' wils van een ce fchieiyk genomen' en' niec wél doorgedacht Raadsbefluic afhangt, zy zouden zich ligtelyk ergeren, en tot nicerftens overflaan, welke niet dan ailernadeehgfte gevolgen zonden kunnen met zich fleepen. — Evenwel ftaat het vry aan hec aebcbaarfte Volksgedeel'te, in c welk eigenlyk hec Burgervermogen berusc, zyn Stem, doch mei eerbied, aan hunne Regenten te doen hooren, wanneer hetssiehovertuigd vindt van fommigen derzelver misvattingen op het punt van de waare Volksbelangen. - Immers in Amfterdam vooral, is dit, fchoon buiten gebruik geraakt Recht der Burgery, niet van zvn Weezen beroofd, noch heeft het ooit kunnen worden, al wiide ook dé geheele Wethouderf.-hap volftrekt Anftokracisch denken. Men zal >r, gelyk blykt, en vroeger gebleeken is, nog wel eenigen onder vinden, die den naam van VolksScemvoerderen verdienen. Het zou ai zeer zonderling zyn , dat de ee. heele Vroedfchap dan verkeerd zou denken; dit kau zo niet. Men heeft *£ed' m yoegere Tyden zulks beter ondervonden , in Burgerliévende Hoofden, in getrouwe Rickeren, en veele andere braave Regenten wel ker geërbiedigde Naameri en Nagedachtenisfen, ,als met Gouden Letteren * in s Lands Gelchiedbosken getékend, in geduurige zégening by den Na komeling zyn, en eeuwig blyven zullen;- gelvk ook de welgewortelde Afzetiels hunner verheerlykte Stammen immers nog heden toonen, dac zy er niet van ontaart zyn; waarom' het Nageflacht ook hunner NakomelingenNaamsn en Daaden, zo lang zy zich de Deugden hunner Voorouderen herinneren, geenszins denzelfden eerbied zal weigeren — V~r achting, verfoeijing, zal in tegendeel hec Lot der uitgemerkte Vleie-a van een aangeftelden Eerften Staatsminister en Bezoldelingdes Volks zviV .Met verontwaardiging zal men de Naamen van heerschzuchtige, trotfehen Burgerdrukkende Ariftokraaten op de Fasten der Staacsbeflnicen leezen* Jk hoop niet dac men 'er die van eenigen tegenwoordigen Amfterdamfchcn Regent op zal vinden > veeleêx en zeker zal dit wel de meerderheid d4



recht groothartige, geen Volksrechtftaavende, maar hsgQeldsrfehe Regenten, BPOTr^ht,^Tten eeuwigen dage hun Lot zyn; daar de vertóksnde Edelen fb£^en' /o' de Marscb, en weinigeandere braave
I heerlykfte n. ged.chte.4» vJn een. ^|*"^D f0em 2al blyven praaien. ftldders , by het Na ^S^feWeSe AriftoLtaten geleezen, mekkende.
Grietje, lk heb de, Pubhc.e Provincie, en ter aanmatiging van een
tot fmoorlng der vtye V° kï"en1 ' en 0pgezétenen. — Maar ook heb ik daarenm^WtïSyi^^'^^^^vlar^ stuk van den Vaderlandfchen Ridder tegen het indedaad doorlaana u, he*fche Landdags-Befluit insgelyks ingezien : Cafdl.cn tot de tegen he ^ ^ (e ^ ^§ meï
ianuner is het. dat wy he1 fn an *onze S.menfpraak veel te uitgebreid zyn. gemeen kunnen> maaken.dewy^ , ik eeD gedeelte van hetStuk van dc* Ed.
Diewen)* 3>«J« r "U'";ernen voor de Leezers onzer Blaadjes. CMen vindt het Capellen tot de Marsebjw ne™ eidfche Cour,nl Van den a4 deezer:) Onder andeaanmerklyk Stuk q *W J£ö"' fteunwl-de staatsheer zyne Mede-Staatsleden dus aan. , rfcn fpreekt de Bdele Volk"ef^ j"" BurKerS en Ingezécenen, die geen andere mis-
Dat U Ed. Mog. aan ^ daad bedreeven eebben, danIJb» ™ \^{ van eendragt, en tot eene verbetering naderen, tot bevordfJ, Conftitutie, intusfehen wel eene Amnestie .willen van ziafcen-is^°nnedn.?en Ed&nd voor onze braave logezétenen; daar geen,
^Sl', lySt ^^£%SSv^:M ookmo§en ëehooden worOnze Ingezetenen, hoe ^^%^be^ni) ^ wie ziet niet, dat met de fchoonden. zullen den toeleg w < , A tegen jgf ftaat uitgetogen; doch.e
fchynendfte bewoordingen, ha ™r * *oljeverj ,,,g(;zéienen, hoe zeer zy by vergeefsch verwachtenI U Ld.n^g-oofdbegeerte haaret ihftintfen geen beul of troost U Ed. Mog,. ten opfflgte vh" J^^fgefchrikt worden, omniet op eene begeer te verwagten hebnen, hierdoor zuilb ^ ^ zy te daarde en wel overlegde wyze *00"^ 'k uitwvzenJe de laatst ingekomene. vergeefsch. hoe onderdaan^ hoe lm.eken ^ > ^oeken> agter den bank geworpene ^«,e£' leyment VK11 Regeering van 1750 oP den duur Daar het dan *«zer « d 1 het ^en> geweëDiCht. dat U Ld. Mog. ingevolKIET zal beftaan: h«dde'kind^J" v00r(le1lingen . die door duizenden waarge myne en door andere Le-den « i„gezéteneu zyn onderfteund geworonder veelen der 110t.be ^„^^^^0 n uitgemaakt, door dien die ftrafwaardige den . en die daarom 00* ^°:^ZS^ii« tegenftreevers (waarvan net Hof Proen onbetaamelyk te werk ff e^^n^et hehben opgenoomc*. en dus verre weg vintiaal niet eens ge',e{Vv?J^pedeHfe onzer Inwoonoeren moeien gehouden worden het grootfte, ^«f'0^ te** ikU Ed. Mog. ftilzwygonde m d.e der ondve"^™;„ en wrzwkfehrfftei) h.,ddcn beflooten tot het "neevolge de aangeiogene voorftell'"^n en gEJ vtrrc hüt g2nGe,nde Regiement benoemen eener Commisffie om te ond^f^'di is; en om eers te gelyk met den meE de waare Cenftnuue deezer f rSe ^ >^ood'^ . te we, ken tot verbeetenng Heer Erf-Stadhouder, d.e Zg hertoeheUt 01JZe getrouwe ingezéteneu van onzen inwend.gen ftaat; alsdanJ^^^M^^Ïi^M9Óe^n\^ hebben gerust gefield, alsdan zou den ^f^^/ de, b£eh my met' noch eenige ven. by tyds zyn voorgekomen Du alles o e ^ gf b ce[) gemo,iveerde Leeden van Staat doen °™&™™a^ Vergadering ingevolge zyne toegezegde Mi.ftve. nader aan te maanen, om of' deeze v: y e, b noodzaaaanbiedingen, ie willen concurreren e^drttn ,'doc'h alles te vergeefsch , j/Stttt^^ a!s LeedenSan Staat, een.g antwoord van den Heer E.f-Stadhouder hebben mo^nnp°"'frenf^ Ed Mog. vergenoegen zich met enkel
Wy ?ern"kenHtRegll^?™*^*™^™' ^ b' ™ bCl5reeJ^TOtai^ «S^ Fundalentjan Regeeringl" ^



Ik heb my reeds een en andermaal hier over in dee7«- V»,™, i • k herhaale nogmaals, geene andere Grondwet teni van^Re/El6""8 !eèït>1!ceert ? el>, ingevolge den Eed, welke wy alle by het aanZrZn oÏ2r h irn'rdaD die
op de Rechten en Privilegiën met den aart van eevry enZrVïïJ,^?**1*'3'eenkomende gebouwd zyn : - Het Salus Populi is en Wvft hv m W Vülk over' dat de aan ons opgedrongene forme van beft,erh,er aan een toetsti ," h°°gfte Wet' zal door memand van U Ed. Mog. ftaande gehouden^ WordeL kUn,3endoorftaa^
En wat meer is , uit welk een oogpunt zal by een ieder .'■ Reglement befchouwd worden, daarnet t£VeÏÏ^a^J??*«*^Wbyna in geene pointen of deelen, welke men evenwel zweert en h ?nbeflaanbanrbïïid. leeven, is agtervolgd geworden. "enwet zweert en belooft te zullen jfe.
En het was op deeze Fundamenten, aangezen zo voel een en andermaal aan Uw Ed. Mog. 'verkfaarnebbehe.eW'' da!ik reed' rukt en bu.ten verbindende kracht te zyn. En dit declaS^ft -°°r '°SRe-
deezen; zonder my te laaten affchrikk-sn door alle die 0™ m °g,'en fterk(ien *J van hetzelve, welke ik met verachting aanzieen dwromTnS 'f" '0t mainlië" wat tegen my ook zou kunnen worden te werk «field? onver^ttelyk zal afwachten
Neen, Ed. Mog Heeren! deeze Publicatie zal eene ü> .
met het oogmerk van derzelver Dryvers, voor welker, *1g ebben recbiftrydig facheufe, dat van wegen een getergd Volk «w*£ k . W°°rdmg eve"wel aI h"
lk befchouwe dezelve.daarom als aantastend^Toni c™*f ^ 0verbl>'ftgen dezelve, als «rekkende om onze duu^k^,S5 deïnf?-?" W1 te" voorts tot verguizing van Rechten en Privilegiën ak een tu , Uder aftefteeken ; ten der Steden, waarvoor die Gezanten hie^
geftemd, refponfabel blyven; als ingericht toïTet Sg' ^ c°°r dezelve hebben Volk, dat echter, men "doe 'wat men' wS. » e o uïSet5'^?3" M vr? het om deszelfs dierbaarfte P,nden van Vryheid en ten LT" 2,1 Zy"' Zodra
ook wel zal toonen tot behoud van een in ander ntat »a?het Ri~?ï 'S? C" daarom verbasterd te zyn. vt van net B'°ed hunner Vaderen
En op dat ten eeuwigen dage za! kunnen blvten i, vastftellen van zulk een inftrumenZ.overSrfch nJ Zl™ ST™ niet tot h« my daar tegen ten fterkften hebbe verzet" e '?eP7o,efteV. h W'I,e" geeven • maar concipieerde Publicatie als vernietigende Rechten èn Pnuvl b^'ryPende dat deezePeMog.. by overftemming kan worden geftaVuee d; S.ïfc H" eenS by U Ed' zelve om alle de geallegueerde redenen houde voor nlb S VeIklaarlng dat * herwaarde, alle de onvermydelyk nadeel.** en pernicienffl ? * onwe»'g en van oren derzelver Inwooners, by"deezen bui ter myn^
ik my wel expresfelyk voorbehoeden, em "é"alIenTvdel, m 8'"8 ftel!ende; 20 WiI *an Rechten en Voorrechten te zullen doen als ik n= Jmfnt0t™™mn e" tot voortand vermeenen te behoore.; en in fpecie om va ditk °"lQardlëheden van Zaaken, z,l ken als ik tot myne volledige dcc nrge z 1 oordeeTenif, ffi gebruik ,e
toe ik in de eerfte pl .atA?, , v;eï 1^' rffiC1C,t"fte ,e zV»i *»r-
den Quartiers Recesfe worde gXSEfc* g refe'Ve e'fche. da< hetzelve in
een oogenbl.k in bedenken bly ven. om zich t nog t.g doorgedrongen Befluiten Ie vezenen » -Trmer,£^c d/l'kfcende en onwetgetergd, gefolterd, moet eindelyk moéde "worde en,ï8 'd deS Volks' te zyn, wanneer her tot uiterften £w™wor it' r iT w,en Zal bet te wyten een Tooneel eens Burgerlyken Oorlogs te worden i DeS l r" onfL V^r!and van gr"1- V^lgerS! - VaarweU^^tTSeVa?; en gg? D,ewer.je. Ik wensen je 't zelfde, Grietje! Groet Krelis.
Gejukt by de £rrc <lt Wed. T» A» v r 7~, — -



DIEWERTJE en GRJJETJE.
; i x JL1ny 1786. N\ 22.
Diewertje. Ik wensch je een goeden Morgen, Grietje! Hoe hebt gy 1 'tmet den Welitand? •
Grietje Frisch, Diewertje! Hoe hebt gy het met de Gezondheid !
Diewertie. Al nog naar myn genoegen, Vrindin!
firietie ó Dat is goed! Gezond en vergenoegd: - Het kan niet beter.
niewertie. Zo is 't; maar 'het fcheelt veel of men vergenoegd is1 met ««ftaat zvner Gezondheid, dan of men vergenoegd is met de gefteldheid tl Jr BuSyke Belangen. Een als Slaaf geketend Christen , eenen •rnrlfrhen Meester dienende, kan mee zyne Gezondheid wel vergenoegd zyn; maar ia hy het ook .wegens de onhandigheden van zyn onvry ea
^ri'etie8'1 Neen" Zo verre fpreek ikniet. Wy wooncn in een Vry Land : Wv zvn geen Slaafsch gemaakte Christenen door Turken ; ook zelfs niec een Monarchaal Beftier gebonden aan 011 vrye en onwillige Dvvaagwetten, die het Leven van een Volk ongenocglyk maaken.
niPwertie Wy woonen in een Vry Land, zegt gy. Dit behoorde wel re 7vn 'Maar de Christen Slaaven worden veelal zachter behandeld Snor hunne Turkiche Meesters, entte Onderdaanen van alleenheerfchende Vorften, dan in fommigen onzer vrygevochten en vry verklaarde Gewesyoriten, ^ vrygebooren Volk, de Burgers, de Inwooners der
Steden, de Dorpelingen , de In- en Qpgezétenen ten platten Lande, door een deel dwangzuchtige Edelen cn der Anftokratie dry vende Regenten , die door al hun woelen en wroeten zich voordoen als te willen toonen , Shoon zv 't niet zyn, Vrienden van den Stadhouder, om dac zy mogelyk hirvoen op de hem aanbevolen magt van uitvoering hunne willekeurige betrachtingen naar een onwetcig Gezag te bouwen, dat zy dus, als door den Sterkin Arm, gelyk die Burgerdrukkers durven fpreeken, poogea Sftteoeinen en in top te vyzeltn. Immers toont het grootfte gedeelte van ^SaSige Heerschzuchtigen in de Provincie van Gelderland, en ia die van Utrecht, ook in Zeeland, ja zelfs in Friesland (wie zou ooit zulks van dit zo vverig Volk voor hunne Vryheid kunnen vermoeden?) - Immers flzt°Jfh zee ik , het grootfte gedeelte van allen, die uit hoofde hun°e Geboorte! of hunneAanftelling , die doorliet achtbaar Volk behoorde ?e gefchieden zich als een vergiftigende Pest van het vrye Gemeenebescheft.er , om het Oppergezag, zo het fchynt, te willen deelen met den Ke ften Scaats-Dienaar en Krygs-Bezoldeling', met oazen Stadhouderlyin Willem den Vyfden: En waartoe anders ftrekken alle de woelingen Met thans, zo het fchynt., Prinsgezinde1 Ariftokraaten, en andere verVeerde Raadslieden van Mynheer den Stadhouder eelven, dan om het Volk■ fhafsch te maaken, gelyk men 'er de uitwerking in de genoemde Provinciën reeds duidelyk genoeg van bemerkt. Eerst heeft de AriftotïShè Party zich voorgedaan, als ware zy ten nutte des Volks, en teeen de Stadhouderlyke Party, zettende het Volk aan, om deszelfs be, iwaaren in den fchoot der Regenten te werpen: Zy waren het die henne
L 3 "*c*



i ou )
Medeburgeren tegen dc verdrukkingen v*n
gezag, door Stadhouderlyke misbruftraaakinKcn ™nTr™5i™*Ciaa»ati«d tea. Voorrechten, Vryheden en aloude VolK 1 l6\ondwe"'ge Reen- i len. Maar thans, nu het 'er op aankomt ,;'°°rdee.len «ouden herftelVolk 'er doorsnijd hebben, ef ZvfrderlllTr' dat de ™eesten het ft gros van trotfche Edelen, en hoogmoedïrmisleiden , daar i Burgerftand zeiven tocde posten, die zy bek feden8 T^' u,t en d«or dea Ontwerp om verre werpen , tegên Eed en PU« h ' 7!"heeVen' hun eigen Stadhouderlyken Patroon or éénTen 'delfde wi^rfn . del.CD »■ CD mecn"™en door fchoon fpreeken veel te belooven! mla*tfl'*?lseemhetV°X
Zo treft de Vogelaar, met tooveS gï „ te Verftrikken :
Misleide Vogeltjes in *t net door zyne fluit
Maa7,°rddi t £ ^U^lFïïè;^™* ■
En hy den juiften toon van zynen Meefter yftZ "g * Dus tracht de Ariftokraat met zyn BedrieJlvt fl • Gelyk de Vogelaar, het Volk in^t nl? S8^t?nmten» Dat uit Oranjedracn te faamen is geield- ' Dus hecht de looze List zich-aan het wreeH rGrietj*. Het is zo, Diewertje! Gy hebt eelvfr m ' ■ bly ken dagelyks al meer en meer van: Lift geloof ik ^e(n,z,et d« mige, anderszins nog al geene Volkshaatende Regentin • e' Wei fomvan ons Vaderland zyn, welken een toetje vaK Jl8"00^^edcn Wet in de hand is gegeeven , om het mede te heL'CfnV°lks,verft"kkend maaning van kunftige Vogelaars. — Evenwel lilf • toehaalen> °P aandenkende, Braave .Vaderlanders, Onrechte7\ 2 er °°k andere Welals Burgerlyke Regenten, dje zich S ntvaarSSv^^ *° Wel ken, 'er voor fpreeken, durven, en hunne: rrKr?!i lkLs-Zaakaantre,fftand doen. On'der deezen munt voorde ^ ?7edrag 8*
fche Ridder Capelkn tot dm .Monch uit fW C r^?D Vaderland. Publicola, volgt het fpoor van den vereenwieden NederlaDd^lie pellen tot den hll zynen te vroeg; het tvd^k r pv ksvoor,flander ca' verwant, als hem en zynen RoemJaardigXs\amllZ°mm}ten B,oedder zulke Doorluchtige Mannen zonde f, ™L 8,en zYad^- — Zonne Rechten te doen behouden ° diandere Ia™T\yk7\het VoIk ZY" of willekeurige Handvest- en Voorrecht ve -JnW »ende Hof^uipers, door de PlanS des Verderf, trachten uit
het dan daarentegen evenwel niet, dat 'er Gennnrfrh,,, gelukkig is handel zyn, en de gewoone Schutterven in w? hap?en van waptngens Pli/t en Eed, ja voIgenaaK
^gezéten altoos een groot vereischte blyft de °™MedeTtD,Bur&T cn waar vertrouwen ter Befcherminge van Recht erfv^t a?.z#ïde van een trachten de Anti-Demokraaten deezer rueftei n S«7/heid \/baDS echter -te rukken, om het Ariftokratismufte S Volks onverre
digd Militair Hoofden der Militie dienfrIS 1 gezaS van eeD bezoI-
Bar-



( 87 )
Burgerlyke vermogens, die niet dan door Burgerwapenen kunnen ftaandegehouden worden,wanneer dwangzuchtige Gewe denaars.de Ketenen doen fammelen, die zy gefmeed hebben om vrye Deden als Slaaven te boe.jen.
Diewertje. Dit is blykbaar genoeg: - D.t weeten de Gelderfche dit weeten de Utrechtfche Ariftokraaten ook zeer wel; en derhalven hebben de Eerften de Burgerftem trachten te fmooren, en de anderen ronduit het Landvolk der Wapenoefening verboden; ja, deeze laatften hebben reeds durven beftaan, een rondgaandenBrief aan de overige Provinciën te zenden o» hun voorbeeld dewege te vo gen; voor reden geevende dat zulks thans niet meer noodig is, daar wy Vrede met den Keizer hebben. Maar wie merkt niet dat hier een ilang in 't gras fchuilt? Zal men dus de ; opgeflooten Wapenen in de Tuighuizen laaten verroesten? - Ik weet
^Grietie. Mogelyk zyn ze tot andere oogmerken beftemd. — Maar zoSig men niet uitdruklyk tegen het &fte Artikel van 't Verbond der TTnie waarin met zo veele ronde woorden aldus geleezen wordt:
EnTe ten eynde men T'ALLEN TYDEN fal meghen gheaffifteert wefen van de Inwooners van den Landen, fullen de Ingheietenen van " Scke van defe Gheunieerde Provintien, Steden en platten Landen bin" nen den tijdt van een Maent nae date van defen , ten langhften ghemon-. ?' St eaij^hefchreven worden, te weten, die gheene die zijn tuffcheu " Stien cn feftich jaren, om die hoofden ende 't ghetal van die gheV wee en Stade, daar na ter eerfter t'famenkomfte van defe Bont-ghe' nootS vorder gheordonneert te worden als tot meefte befcherminghe i ende verfeeckertheid van defe Gheunieerde Landen bevonden fal wor-
*■ ldseheteddanniet verkeerdelyk geoppofeerd, dat de Staaten van Utrecht > • • l^fr»X de irevreesde Oorlog met den Keizer over ft, deeze GrondZ\ Poogen vruSSoos te maaken , ftaat'er in dit Artikel niet, dat men ™rf AT T FN TYDE, dat is van dien tyd af aan en verder altoos, door Sle de veréénigde Provinciën heen, zo wel in de Steden als ten platten ? Le He Ingezetenen gewapend zal houden; en zelfs is., naar myn oordeel dit Artife"oSmlyk^ngerigtmn dé Militie fteeds ten breidel te Ar Lt-en nn da' eeen Dwingeland of Tiran, -ten eenigen tyde het bevel over de ï^oldeïin^ der Republiek in handéj hebbende, met zyne Aanover ae ntzowt' JLewanende Stad- en Landbewooners naar zyn genoeS^lunnengeb£Ten over hen de Oppert Magt, als overiTaaffche OnderSen , zouden kunnen oefenen Het voonge7deArtikel, m ? welk van de Krygslieden, derzelver tuchthoudinge jegens de Burgers en TnwooSderi van de Steden en het platte Land gelprooken, en hunneu. Ked hun^onderfcheidenlyk herinnerd wordt, geeft my grond van dus te fenW te meer, daar het 3fte Artikel met het 7de door famenkoppelmg vïn ': woordS £«* volftrekt verbonden fchynt te zyn. Ende ten eynde enz. -. Altes komt op de gemeene verdédiging, in de voorafgaande Artikelen opeèeeeven , a" n; cn'niet alleen tegen Uitheemfche, maar ook wel dégelyk gegeeven, ai" , Q hiervan overtuigd te zyn , leeze men Ar-
S3%f£eim¥*bZ van Vcrééniging. Dus fpreekt het:. ^



. , (.88 )
Art. 3. „ Dat dis. voorfz. Provinciën «ock ehehou,?™ r.,11 , I „ mmiere m.lkanderan re affifteren ende helpen dZ™ / I™ WCft" m ëheliMe U mte Inheemfche Heeren, Furlten trfi Keen^ Lcnd. n %henSa!,e^7^e4^ „ Leden van dien, die hu» in 't ghenerael ofte St'cuiier °J'f ^' Sled™ ofte I
„ ofte onghelijk fouden willea aeuüoen, ofte üortoiha"fniee roriftn-, gheweldeo „ die aMentie by de -Gheneraliteyt Van defe U- * 2 ": B<-'houdelijck dat ( „ kenniffi ende na ghelegentheyt van der fake " t-i^dect-rneea fal worden met i
Wat zal men dan zeggen van het zonderling eedrao- rt.W r.,/ r, „ tegen Amersfoort Militie hebben gebruikt, ialTilV^/rbeemJib' "> die i
oefening hebben vernietigd; die in Arnhem oproerde Ffr»,«k?0'h:h,p v"n WaPen- I nog gebruiken, nog gedoogen;— die-teen alie w«-, g » en neök,e" Qedoogd, de Raadftemming aan een integreerend Lid odimm »„ * de uitl]üi»fe' uit ! Domheeren, die juist het Capittel-Kiewcciit oeS L f ee° onwelti^ Stem van ï ftier behoorde te raaken?- Wat zal men van zukéet „g TW$ het Burg«lyk befenmg toch zeggen?- Is dit alles volgen*f^SjS^S^^^^ bet loopt 'er op de alleronbshoorlyktte wyze teeeii !nn Uilie?— Immers neen:
Diewertje. De wakker ftandhoudeode Wykenaars he^„„« Provinciaal van Utrecht kan Boden zenoen: C zeer Wel- H« Hof
zeiver Boodfchappen voor wel of kwalyk nouden n!, 330 ^Un in hoe verfe zy der- . de Hifi. Courant van heden : Luister, Vrindin ' uei>w*ge lees ik het volgende in i
fTyk by Duurfted» oen 30 Mey. Gisteren is van ihr^t. Provinciaal, een Pander naar onze Stad afgezonden om ï^ H ' va" Wegen het Hof en de vier jongstaangeftelde Raaden te iLfiwieeftn «£ *2f^ r* ^or A- de Nys, leende Citatie in Perfoon. — Dan , gemeldè t>tder V lh» V°°r<Z- Hüve °P hen hebbende geëxplodeerd, en de drie overige Heeren It r't- WCe der Citatiën reeds -•zich daarop by Heeren Burgemeesteren ; dan werd bv U,lt|?"'s1v,ndlends. vervoegde • aangezegd, en vervolgens in Crimineele Hechtenis genoZn 1^ ,terft°nd Arrost tegenftaande te vooren gedaane Publicatie, Suds lEöfJ1 t hedbende hy' niet-
Grietje. Braave Wykewaren! ÜnverfchrokkenT n, lTernt0,r gevioleerd. vastig en gy zult over Inheemfche Geweldenaren"zilZZl' HüUdt,^ maar «»«- :
land nog Staatsheeren die als waare Volki-Renrefen^nTn Er 2ynmHoI-
Bootfchappen, die ook de Wapenen v^^t^oJn^0- "~ 'Er z*n Ge" der Goede Zaak van hunne verdrukte Bondgenootfc^ 7 Jer onde"^ninge nadert met rasfche fchredeh, dat men zien lal wie rte r y Me^burgeren. De Tyd • voor Wyheid en Vaderland zullen^^pfteTken ~ vreeSt e^hf' den Naam van God. Duurfteders! - Vrees dan ook niet.... ( Maar d/r behLrf " "W' daPPe'moedige Vaderland- en Volkslievende, Vryheid en Rech b a,h T° U niet te minneren) Marsch! Misfchien kunt Gy u^dirtaarw^e?KiiR'dder Aandien, indien ze eens tegen Ü mogten .enomen bwe^"ëen te^" moorddaadige ztenigneid, de God van Recht en VrTheic^ W^rheH de r* Z° dö H°»ge VoorLeugen: Maar neen! De opofferingenvati hét ïoï^^SJVI"'60 V°°r de doende genoeg geweest. letler waar Patrinr in H^n , nzer Vaderen zyn volVolksliefde nog "den Scepter L Vryheid^^ bekermen T^r33;''" de Va^l,nd- en de hoede der Godlyke Almapt verdedigen eveH l'J U' ,ó.e-de'e Ziel! onder
Diewertje. Voorzeker. God bshoéde^e'n fterti\PVu?°ü\?lsm G^\en,." Vrindin! Eet fmaaklyk, en groet S M fterke Recht en Vr>^>'d- — Vaarwel, Grietje. Ik wensch je't zelfde, Diewertje! Groet Louweris.
Gedrukt by de Erve de Weduwe JACOBUS van EGMOMT op de'Reguliers Breêftraat, te AmfterdaS. T'



GRIETJE en DIEWERTJE.
8 Juny 1786. N°. 13-
Grietje ocden Morgen, Vrindin Diewertje-! Hebt gy 't nog wel
Vjr met de Gezondheid? .
Diewertje. Al redelyk, Vrindin Grietje! Hoe hebt gy het er meê?
Grietie Insgelyks wel. Koorht gy me iets Nieuws verhaalen?
Diewertje Ik weet niet dat 'er iets Nieuws te verhaalen valt; tenzy men het Reisje van den Heer Stadhouder en Hoogstdeszelfs Familie voor Nieuws wilde aanmerken; vooral om dat dit Doorl. Huisgezin de Grenton van het Nederlands Gebied heeft overfchreeden, en de Hoofdftad vin 't Hertogdom Cleef, waarover de Koning van Pruisfen domineert, met zvn bezoek vereerd heeft, gelyk ikinde Vaderl. Courant van WoeasdVe den 7 deezer, onder 't Artikel van den Haag, gezien heb.
Crietie Het is om 't even, welk een Stad men bezoekt, wanneer men nnn dan uit vermaak reist. — De Zeeuwen, voor-al de Boeren van dat r>west zien reeds met een reikhalzend verlangen uit naar 's Prinfen kninst' 'en men zegt, dat dit Landvolk zich reeds uitlaat met in deszelfs half v'laamfche Boerentaal te roepen : IVai zeilen zain Oogeid ieren mit Hrraanie-Teikens hop hongze Topper-Oeden, en ten ongderjten uit vroilik zat». Wat de Prinss hal maar ierl — Dus is me gezegd van iemand, korts ukt Teeland gekomen. — Maar zouden die verbyfterde Oranje-zuchtige Roeren zich niet wel bedriegen konnen? Ik twyfel 'er aan, en fchooa men foreekt van prachtige Koetfen, uit den Haag gehaald om den Stadkouder in Zeeland te dienen, geloof ik echter nog niet, dat die Reis volkomen zeker is. Men wil reeds dat zy verfchoven is tot op den 15 deezer Maand, — en zou ze niet wel geheel agter mogen blyven? Indien »v voortgang mogt hebben, voorfpel ik 'er.voor.de rust in Zeeland niet veel goeds van. — Na de Zeeüwfche Reis, die een 14 daags verblyf in die Provincie (zegt men) ten oogmerk heef.t, zal de Stadhouder met den zvnen en deszelfs Volgftoet weder naar het Loo keerea, daar dea 7omer doorbrengen, en vervolgens het oud verblyf van den Haag weêr oüzoeken: NB. wanneer die Prins oordeelt dat zulks van zyn belang kan weezen — Evenwel moet 'er nog al vooraf wat gefchieden, waarin Z. H. als Caoitein-Generaal zekerlyk de hand zou moeten leenen, onderden * m (God beter 'tl) van Sterke Hand. Want immers Patenten te geeven waaraan de meerderheid der Utrechtfche Staaten greetig haare attachés vast zal maaken, indien haar verzoek om dezelven de bovenkreet draait kan 's Lands Opper-Veldheer niet al reizende, zou ik oordeelen, doen 'Aanftaanden Saturdag evenwel ftaat de Zaak wegens Wyk beflischt te worden — Wat hiervan komen zal, moet de Tyd, op 't punt van zulks te toonen, openbaaren. — De uitflag deezer Zaak dan zo lang
alf)^wertje. Zy zal zo fpoedig geen befluit erlangen: Vertrouw dit vast1» Vrindin! En zy moet ook wel een geheel anderen keer neemen, indiea
M de



( S>o )
de Ariftokraatifche Dwingelanden, met de Hepr«;rh»ii^ni-;„0 n> van dë Stadhouderlyke Pa?ty famenloopende JeenerÖ °°Smerken geheel 't verbonden Nederland doohunne \%g*dl h™to£ïeD d°? len geopend zien. Alle Weidenkenden ondertSsfchen S 2,"" ^L" over de onverfchilligheid van den Stadhouder voo he? WdzvïTe^v h der ands en derzelver Vryheid, vooral het Burgerlyke betSenÈ • a" veelen, die anderzins nog al yverig voor Oranje indebresfeftoS wyderen zich op het zien der aakeligheden, die het Verderf van'vrl' heid en Vaderland zouden met zich fieepen, indien zich de Sr Jh« 7Y' lyke Magt tot het Monarchaale zou willen uitbreken;hetïettSet ^ te vreezen ftaat, en daarom moet 'er manmoedig tegen gewaar zorgd worden. — De meefte Stadhouders hebbfn tfch fteeds in 't rfn» gehad, de Souvereiniteit, fchoon ten koste der algemeene Rechter?p£ Voorrechten, zo van Regenten als Burgeren, en duf de geheele Vrvhe^ en Luifter van het Vaderland, enkel door het Majeftueu?van *tVnff gezag beftaan moetende, zich door list of geweld ef»in I» m , " Alleenheerfchers te maaken over een Vrvge?och en 1 ë-Z lol^rekte Althans dat Willem de Derde, die Lt dï^ MooiTvh^i r 7°^ ~ de Wit, het Vaderland en de Vryheid na* .et hart J fc ft£ehb^derea hem mislukte) 'er wel fterk naar poogde , blvkt duidlvk I Ct het geen baar gemaakte Gefchrift™. puüSae' Diyxt dmdlyk genoeg uit open-
Toen ik onlangs zeker Werk Jas, in welke voorreden m», „ nige woorden , klaar gezegd wordt • nat nnH M-,,met zeer weï" der ramp is overgekomen f al™ den 'ïaarf i*,, RfePubllek P001' *waarmagtigePVyandenë, zonder' fchyn vaD St rillt^^niSl™ V™ den aangetast; maar ook van binnen in onl ' van belten wer-
dekte Vyanden van het Vaderland, dkderJeh,kk?»de,kWreede CD be~ ftelde Vryheid benydden, en de Regeerinl Jefa^ M \a"ge-
Belangen, en het gemeene Volk tegfn d^
om hen geweldig aanteranden en ?! vermocraen •'' nfehr ;t ^°°kten,J ven, myn God! welke overeenkomst SÏÏit^eSf $ b,y my zel" hitfen en voorfpreeken van OproerTgneder^ thaf,7weHg°pfto^eD' aandaar men tegen de Vaderlandfch^ Regenten en VaderlS.!?" --i tyTdeD " zétenen, met dezelfde oogmerken tewerk eaat p« i«rr getmde ^"S6" dig Gemeen gebruikt? „ Den voorgang der vlandelvÈ e," °fUD* die Schryver) wilde men niet gefluit hebben Jle he i WaPe"en Oegc toe ftrekkende, wierden niet in. 'werk «few ^ ^5"? en' daar" 't.hart van Holland gedrongen waren rgVef4lyken w/a^y^"^11 in
fen^W^^
den Vyand (Engeland) c&grt^^*^*^*^
ten



( 91 )
ten 'er nog eerst Oorlogfchepen getimmerd worden! - Dan Volk geten er uua Ammunitie gemaakt en bezorgd worden! — Daar
WOrV^Prr^ifie' - Daaf moest Water! - Dan Bier enz. komen, daar moest rtuv . ^ aljes voQr nanden waSj ra0est men nog
meD 03 w^rl kooóen' Ten minftendaar fcheen alles naar te wachten! —
£°SfTn™nk« aanzienlyke Reede (gaat de Schryver voort:) Ne-
Teife/KÏÏ ruim éérJaar Oorlog gehad, eer de Vyand nog had gevoeld, derland had ruim een^ja^^ ^bb{ ^ toeftellen gemaakt wier.
^at „niÏÏ de Koopman ondervinden, dat helaas! zyne Goederen wierden , moest „ r )yke wyze gjng men inden Jaare 16721e werk; den76 tl liet de eerst aangehaalde Schryver: „ Dat men door dit been daarvan zb R kon belasteren, dat die de oorzaak waren van
1 nd l! onSkken die het. Vaderland overkwamen. Hier holp (gaat hy alle ae °^vprantwoorMaa:. geen onderzoekingen na den waaren grond voort) B«YaenrX oXilln: Men ftrooide in alle byéénkomften, zo en. oorzaak va de braaye Regenten Verraaders van hec
vïfë nd wïïcnl da men den Prins van Oranje wilde ontzetten van zyn Vaderlana wartu. Waardigheden. — De verborgen en waare
fofSkenrvd n fnetezeVampengwierden gefineerd, dewfl die, in ge-
2 ï£^ Raadkameren gefmeed, aan weinigen bekend waren; - de SchryheimHie 't Volk aanletteden en misleiden, waren meest (zo als thans> 7%S rihuu de Pennen, alles tot laster der braave Regenten en tot laffe lE vfn den Prins Willem III, als de eenige Verlosfer van de Ir°° nS niUeetende." Vergelyken wy deeze oogmerken en handelinRepubliek uitmeete^de g y y ^ duidelyk ontwaar worden
Sk'b ffui? mfn^etolmaak'en: „ De tyd die alles ontdekt (zegt die « j S hP Schrvverfleert ons nu, dat die gantfche Oorlog, zo veel SSdddi^ons aandeede, was gefmeed om ons onder een eeuwige Slakngeiana u c de prins de Souvereiniteit te doen bekomen, onder
«Sïïftie van den Koning van Engeland, zyn Oom, die men eenige vaste protectie van ac & hebben overgegeeven." Vervolgens toont hy
?-laat,£ d?t «heel gedrag aan vooruitziende Verftanden lange verdacht fvnde endoor de feize landen Prins naar Engeland, en geduurige Bnef«ffineen en afzendingen van Vertrouwelingen aan Koning Karei II. wisielingen en d 6 .^ allerklaarst ontdekt is; en ten over-
bCVe $t hlv? van die oogmerken heeft men flechts te leezen de 9 ArKlenals vóórzagen van Vrede, die door den Prins aan Sylvius mede Artikelen aldoor ^ . h zesde Artikei de Souvereiniteit voor
lef f rins van branjlwierd volrgefteld. Zie hier de Artikelen : Art I Overal de Vlagftryking. . II Honderd-duizend Galden jaarlyks voor de vryheid van" t visfchcn.
fy] W^m^omtl^Gxd^s te betaalen by Termynen, zo als mem
°VV éDeZStakd°Sluts in Vlaanderen in bewaaring gefteld, ter verzekering; van gemelde Conditiën, Ma VI. ©e



VI De Souvereiniteit van de Zeven Pmvin,;^ Oranje. ^even Vincien voor den Prins van
VII. Op Voorwaarde, dat Z. M. den Vrerle j
VIII. Wanneer Z. M. met deeze v„n,„ .
men aan Frankryk onaa.neemelyke Co °S zal
Ambasfadeur. m Engeland Wf wa.ro,men zich ^LandeD andere wen, en die in myn belang zullen zvn h zal kunne" vertrou-
Op den rugge ftondt i Aanbiedingen van Vr*d„ oyiyius, yan wegen den Prins van Oranie
Tie*e aa° ingeland door
Deeze Aanbiedingen van Vrede zvn nillc^ gen opüel van den Prins van Oranje* enfn P„ ee?™uk den eigenhandi-
Karei II., die daarop gevolgd is. y UU den Enef van Koning
Zie daar, myn Vriend! Zo mv vonrl-nmf^ • de onbepaalde Heerschzucht des Prfn/ln JL2 n°Ve^UIgendfte Wyken van welke hy de Belangen van 't ganfchè°fïnJ n-2ranje» Wil,ei" Illf, la ï vereiniteit daarovegr te bekooSenVPrgetk ïv^^^* °- de Spinet de tegenwoordige, en oordeelt, /flblvve "ge Gebeurtenisfen
Diewertje. 't Is goed dat men zulke Zaaken r. zou er nog meer kunnen byvoegen Maar ,,ïr fffn ,,ten maa^t. Men kan en mag het Volk oordeelen u aar UIteen enkel (taaltje, gelvkdir
Stedehoudlren te denCtte.' Eveïwe^denk Ik^^ der «^ren woordige Stadhouder op dezelfde wVZezo,, Jiï V'6/ dat de «gentrachten te handelen, Hy heeft immZl Jr, \êe}rachc hebben, 0f noe van 't Vaderland en Volk te he n ™£hiU^u^0/e Zaak<* ten bestf Grietje. Aanbiedingen vL Pd e ntuïr^zvn ï^^"8 Zyne rec"ten.Ce Heeren Stadhouderen; maar, behalvec" da? L ^J meer S^hied door gereed 'er toe toont, kan hy ook geeRechte Inegenwoo^ige zich Biet
Diewertje. Men moet als ïeker oSe ;ïï^,ge,, Zaak «Yaheerfching in onzen Vyfden Willem almede in ^ U de- Zücht overuitwerking poogt te oefenen ; w^^^^g^^d^ ken in t oogftraalen van een ieder, die niet Im!^ J" ?°g Dieuwe bly.
Grietje. Dat is waar , Vrindin ' Ma.J ens bhnd isVaarwel! Ik wensch jeVmaakfyk eiteï ge°°eg V°°r deeze — D.ewertje. Ik bedank je, Grietje! inSgeIyt, Groe£ Kre]. .
Gedrukt by de Erve de Weduwe lArnRric ' '



DIEWERTJE b,n GRIETJE.
15 Juny 1786. N°. 24.
Diewertje. tvt3 een frisfcben Morgenwensch, Grietje! Bevindt ge L\ u nog in een gezonde Ligchaamsgefteidheid ?
Grietje. Gelyk ik 'er meö vergenoegd ben, Diewertje! Hebt gy't mede nog gezond ?
Diewertje. Al vry wel, Vrindin! Maar wat Nieuws is'er van Wyk? — Wat oordeelt gy, naar uw begrip, over deszelfs toeftand? — Hoe, denkt gy, zullen de Zaaken 'er mede afloopen? — Hebt gy 'er ook eenigdoor* zigt in?— Zeg hot my eens! De eene Mensch is fomtyds gelukkiger in zyne vooruitgezigten dan de andere. Zo vraag— zo verzoek iku, dat gy my uw begrip deswege gelieft mede te deelen.
Grietje. Zo vraage men alleszins, de een den anderen. —• Niettemin wordt dit alles beantwoord met een Ik weet het niet. 'Er zyn zeer veele omftandigheden in den loop der tegenwoordige Zaaken, ons Vaderland betreffende, die, zo ik vertrouw, het grootfte Scaatkundig Vernuft doen ftil ftaan op den weg, dien het zich had voorgefteld rechtftreeks te moeten en te kunnen bewandelen , om aan het einde van dien zynen zich voorgefteld hebbenden wensch, ten nutte vau Land en Volk, vervuld—" zyn Patriottisch oogmerk bereikt te vinden. — Dan ach! geduurige zwaarigheden vindt hy op denzelven, welke hem verhinderen dienmoeilyken weg te vervolgen !— Ja, hoe dikwils wordt hy niet ontmoet door Tegenftreevers; door zulken, die hem overdwarsfen, of wel, zyns ondanks, te rug houden, op dat hy de vrucht van zyn voorneemen moge misfen! Hoe veelen mangelt hec ook aan bedaarden moed, om dien moeilyken baan ten einde te fnellen , en die ten halven wege blyven ftil ftaan, om, als onwerkzaame Bcfcnouwers, flechts alles in 't vervolg te blyven aanzien! Hoe veelen verlaaten ook wel hunnen eerstbegonnen loop, als wanneer zy door vleiende Verleiding zich fchaamteloos en fchandelyk te rug begeeven, om het ingebeeld-gevaar te vermyd.en , dat die zelfde Verleiding, ondertusfchen hun en aller Braaven verderf zoekende, hun voorfchetst a's onvermydelyk!— ó Vryheid- Vaderland- en Recht-belaa-. gende Tegenftreeveren! — Uw zucht tot Heerfchen — uwe Zelf- en> Familie-belang voedende Bedoelingen zyn het, welke n het Salus Populi (het Heil des Volks) doen verwaarloozen en uit het verbyfterd gezigt verliezen! Dit donker Carafter maakt ge u eigen, gy allen, die uw aanzien doordat van den Eerften Staatsdienaar denkt te ftevigen, en vette Ampten voor u en uwe Af koomst tracht te verkrygen. — In eene nog zwarter fchetfe koomt gy voor, ö Ariftokraaten! trotsch door Hoogmoed, en echter laag van Ziel! Hoe is het mogelyk, dat het menschlyk hart derwyze ontaarden kan, dat het den Oorfprongk en Bron zyner verheffing zeiven vergeet, in zo verre van hoe langer hoe meerdere laagheden tegen zynen Pligt— afynen Eed— zyne Eer te begaan?— Of meent gy-
M 3 lie-



"eden, wie gy zyt, geene Regenten, geen Staatsdien-.,, ~ r, . Generaal en Admiraal uitgezonderd, dac het verzuim v/n^gSea CaPiteinbezwooren Pligten, waaraan hec Vaderland! het Volir r? F. oor.u dierstRecht u verbonden hebben, een Zaak van geen beland it en he£
uw Geweeten te kwetfen, maar flechts naaf uw g^edvirïw? Cgy' Z°nder om eigenwillig te handelen, moogt opofferen aan uwe ,V'oden aa» uwezuchc al zou 'tdenondergang van Vaderlanden
den! vlei u niec, dat gy du doen kunc, zonder misdaidiii! * Vfd^aaI. baar te zyn, al kan de Volkswec u haare kracht nier r™g'J ftraf' Wreekerzal niet nalaaten deswege volgen zvne ReS M .DLe G°dlyke u te handelen, indien gy volharden «0%?^ ^gen handelingen, welke gylieden van tyd tottyl te Jen ^ mcd wreede uwe Medeburgeren, uwe, zelfs irluwe waare Uwe Natuurgenooten , Mede-Volksleden blyft uitoefenen -- M^oS braave in ons Vaderland, vooral in de Provinciën GeldTL JenVr1"5^ Steden van klaarblyklyk volle getuigen. — Veele'Vadérl-^f .udechtj hier" den te gelyk raaks overvloedig kunnen viDdeV??^v^rVT rollen van wilden vullen. — Dan 't is hvm nn i , er Gedenknoodige voor den Nakomeling van te U^ieuS^ °n 'ef al,het Gewesten! waar de trotfche Dwinglandv met riV r» ~7 TV,nPe,uk/f,ge heid het Volk zyne aangebooren VryK, Tech e,^ Wlpe^eurig. Zonder van andere onderdrukte Stéde? in Gelderhntf\ rerkracfat*men flechts het oog op de Stad Amersfoort, in d »aJi rSTe?'enA fla vindt men den Dwang en de Onrechtvaardigheid\ rnial ? ücrefht: Daar tegen de Vryheid en Set Rechc der £S - Fewft ? °kp den zetel> Ariftokraatendom mee de Hofparty tegen de Stad vXbv haare waardige, wakkere en braave Regenten en n,,ï„J?y Uuur,ftede en indien de Coalicie-Party het naar haaren f!!ï £v?5^#et beft-Jan • zy zich geluk mogen wenfehen met het treffen vanhen I k " "Z3™231 oogmerk. — Wyk blyft ftandvastig en, onerfchmkl e? 7 ' a d°e,d houdt ftand als een Rots in -Zee, die al he ïeVJn , e D* Zy ilaat en ven op zich doet affluiten. — Zo o Lïïrm . St°Sm en Zeego1" geenszins aan den
lèhing van haar Lot hangt de wsafë Vrvh~id vm v V i ■ aan de bellis, wyl deeze 'er by ftaan $v^85eï^
allergrootst belang voor hec welzyn van 't geheele V^i ^ °°k Van 'c meen is, dat deeze getrouwe S^ad*onderftand « IJi fe»"'«f triot zo veel in zyn vermogen zy, wordt tóegevoègS oa Ser!fn" ^ en Overheerfching van haar vrye Muuren te weer™ " Pwang
billyk Geweld volgens bedreiging met den fikken llrr,7 * 'D- 'nCn ^ton" volk, 't welk zy zelve, gelyk alle Stedeen iedS in nn?Afmoet helpen betaalen, op den Troon der OnrechtvaVr^ tracht te heffen. Hec Volk heeft, ondanks■ £i&ÏÏS6^ ea T,r™V Stadhouderlyke Dwangzucht, echter ma "S rnn lokraufche -ondanks dreigden aanval ,e weeren. £3^5^^
en



CP5)
en Bureer-Societeiten gereeden reeds werkzaam. - ut, ^gemeene r erladeriw der Gewapende Corpfen in Holland te Leyden , heeft^een Programma desweee bepaald en gemeen doen maaken in de Leydfche Courant van de^ deSr Maand. Hierop hebben die van Dordrecht, Rotterdam, Delft en niet minder Amfterdam, zich reeds bevoegd geacht de hand te leenen ter vervulling van het grootsch Ontwerp ter behoedinge en verl?SÏÏti£vanWyk. Ik vind in de Haarlemfche Courant van heden wegens deeze Zaak, betreffende Amfterdam, dac is de Burgerenen Ingezetenen deezer Stad, hec volgende, A M M A_
rnmmWC riffen van oe Bureor-Societeit te Amfterdam, opgericht den eerften Februa7,!r *r«n bvzonder genoegen vernomen hebbende, dat de pligtmaatige pooZ11 van deZe?ve gS«3?.8o» £ kloekmoedige Burgery van Wyk byDuurftede, gingen van ae^. alleszins lofwaardig Programma en Plan van de aanzien-
ïT^uerSder ww^nde Burger-Corpfen in Holland, in de Leydfche Courant lyke ^d"^^Sw<ri^l met eene MaandelykCche Contributie te onderenen by tTL^ Sige Burgers en Ingezétenen deezer Stad offchoon nog Se Ledyen der Sociëteit zynde, met die gewenschte goedkeur.ng befchouwd wor^ »„™fc derjHver begeerte daarheenen «rekt om daann eenig deel te neemen, JeWk men van elk: br,af Amfterdamsch Burger ook in geenen deele anders verwachten kan aTs e meermaaien die edele denkwyze aan den dag gelegd hebbende; en tevens 5 ' Mk„iTJn I eden der Sociëteit afgedrongen zynde, om tot de volvoering van £t?5S£k ^oorneemenlelegenheid te vKffen hébben Commisfarisfen uit denf hoofd- vermeend verpligt te zyn. die goede D.spofit.e nunner braave Medeburrèren ten Sm van die van Wyk by Duurjiede, te moeten te hulp komen en ten nutte' maaken; en werd derhalven by deezen bekend gemaakt, dat op morgen ten nutte maase», d ,■ mjdd3gs van ia tot a uuren, mede in dezelve
SSeïïtinTwa^
tóK^erftrTat. voor hunne braave Medeburgeren en Ingezetenen, die geeae Leden de liaiveritrjai, deezen genegen zyn mede te werken, en zich te
van *-So«e«« jjg voorgeleden einde jegens hunne Wykfche Bondge-
kWy^ fn^elvkf eene LÏsVvan Mchryving zal voorleggen, Waarop elk voor ZO nooten. ^ks kTnnr^n ékenen. als hy maandelyks, te rekenen van primo Juny ÏÏÏefl f provifiöneel geduurende dit loopende |aar, in handen van daartoe by rnrnni f Lfe^K neerde Commisfie en ten fine breeder by het voordel, nevens £Tv« v A ,er nedergefteld, zal gelieven te contnbueeren ,
ïii dï» lufchryvipg een byzondere verantwoording, telkens na verloop van ? , ^r^A ^cSn^nó^ Contribuanten. Verder is door gemelde Commisfarisfen nevens'de hy«t v°n Infchryving mede in de Sociëteit en in de Herberg de KarsV Ï^Zf cefloten Bus gefteld, waarin elk braaf Borger, die niet mogte verkiezen ÊSrVv"^gzyne Contributie tot pligtmaatige en noodzank.lyke onderfteuning van déwZ Wyk by Duurjiede, kan fourneeren, waarvan mede behoorlyke verantwoordirg zu gefchieden. naam wj) Commisfjrisfen.
jfimflerdam den 9 Juny «7e» j G HESPE, Secretaris,
marante Uit dit voorftellend Bericht blykt dan ook nader, dat een ieder, wiens vSSevend Gemoed eenig gevoel van zyne Pligten heeft, zonder bepaaling vaa Sékenïg tot Maandelykfebe Contributie provifiöneel geduurende dit loopende Jaar, » v«ï ny goedvindt, in eene Bus kan fteeken, als vrye Giften. - Deeze Zaak ver



Se» «
wy d,en van het geheele V^ren'^Sa0^^*' ™ « verbfndSS'. «n voornaamde zorgen waardig, behLn t ■ rfc PaDd« on«r ecrfia
van den grootden tot den gerinVde? tn* i. J?rtekomen; i», Volk van NederS? betraeht en ftelt uw gelukda?fin S? J£ ' ' onioo^nbMr uw pS, f- «fi* maant 'er u toe aan™nnl-e^ve,brengen va" denzelven ! ~ De PnL Ke"C,5 wanh i, / ? zondef onderfche d van welt een» rw ,u ? Godsdienst-zelf
want het weezenlyk HetI des Volk* heftJ, », u e Gez,ndh'-'d gy mooet^n-
▼ereifohen, ook voor ,ke VaderlandfcneSt dn ^ITntandlehe^n zulks mogten E ? '"li3" :°Lfe°1ien ondervinding mteÏÏb ? *^" D°?d, bevi»^nde. g^ haare drukkende kwelling, zal verderflvke D«™ ' 0t-^en Selukk'fe'e uitkomst uit van bet zuchtend Vaderend in ÏÏSK, rffi ™s?en °nd'rg*ïg tm b?"dfc ri geene der »rye Nede;,andfc?e biilRt^ïi^^^'^ ÖK
-S'Soe^ en God geeve, dat het
ProvS^n U^ehïtlr tor^ bS ^ - «» in de
denk, ook niet gebragt *d kunnen worden k wi^'1'5 gebra^' e", «elyk ongerust, hebben aan de Staaten der andïê «?pJJ?kenaaren' met reden nochthans den met ïk yan n ^ «s Piovmc,en rondgaande Brieven geS
betaal.ng daande, indien Zyn Hooeh rno"l lZ" P Paenten voor Militie ter ha rer Utrechtfche Staaten tegen Wyk ï&Ekfe^ °P '< verLoak der
Gr" Mo"/?131"1 e"
Gr. Mog., zo men verneemt, onder de Per* i. „m f ,er Drukkery van Hun F<f deezer Provincie verzonden te worden ï Li elZ^'?™J deS^mhebbende Stefen* gens't welk men de Utrechtfche Courant van den ,1 ,°nderfo,heid getermineerd, we r.g voor onze Samenfpraak zynde. de" '4 deeiler k™ inzien; te breedvS
A jSÜ;1' V"'DdiD! ~ « * Zeeüwfche Reis va„ den Stadhouder
July weder vergaderen. Ondertusfchevernïmt tl^"^ eers>Entende M nd" van Staats-Braband opgepropt is met LygsvoTk W r " GJelder]aBd ™ de Grenzen' m wy genoodzaakt aan de openbaring vaTden tZ r, ? d°S VCrder Z:j1 gebeuren" Groote Bedierder aller Za.ken frhitw. ii V te ,a*ten verblyven . r»*
Gedrukt by de Erve de Wed^we^Tci^RrTe" ~7T77 ' —



GRIETJE en PIEPERTJE.
11 Juny 1786. N°. 25.
Grietje, /hoeden Morgen, Vrindin Diewertje! Is 't nog wel met Vjr den toeftand van 't Leven ?
Diewertje. Zeerwel, Vrindin Grietje! Hoe hebt gy't'er meê ?
Grietje. Al meê nog naar wensch, Diewertje!—"Wat hebt gy daar Nieuws te leezen ?
Diewertje. Nieuws is het juist niet, dan in zo verre de tegenwoordige omftandigheden, betreffende ons Vaderland, aangevoerd worden, by vergelykinge van voorige gebeurtenisfen , by en na de omwentelinge of affchudding van het Juk der Graaflyke Dwinglattdy, tot heden voorgevallen. —- De Schryver noemt het in de VoorafTpraak van zyn Eerfte Stukje, een Kort Begrip van de Nationaale Gefchiedenis. Eigenlyk draagt het den tytel van Mercuriüs der Elizeefche belden, om dat hy'er de Schimmen van Groote Mannen, zo die welke zich meer of min misdaadig tegen de Republikeinfche Zaak in hun leven gedraagen hebben, als die, welker Deugden voor 't welzyn van het Gemeenebest hebben uitgeblonken, door het behartigen der Nationaale Burgerlyke en Godsdfenftige Vryheid, met eikanderen in doet fpreeken. Het Patriottismus in zyn waar Daglicht te ftellen, in allen die het beminden, van den tyd van Wültm den I. tot Willem den V. toe, is het onderwerp. — ,, Onze Schilderyen (zegt hy) zullen derhalven beurtelings verfchriklyk. en tevens fraai zyn." Voorts belooft hy den Leezeren zyner Samenfpraaken vaa zynen kant de grootfte naauwkeurigheid en de bevestiging van zyn gezegden met authentique bewysftukken. — ,, Ons oogmerk (vervolgt de Schryver) is, om Altaaren voor de Burgerlyke Vryheid inde Zeven Veréénigde Nederlandfche Provinciën op te rigten, en overal die geene om verre te werpen, welke de Begeerlykheid en Eerzucht, het Eigenbelang en *de Vleiery, federt twee Eeuwen, opgerigt hebben; dan eens voor' het Despotismus, dan voor de Arijtokratie alleen, en dan wederom voor deeze beide Monfters, zeer dikwils naast elkander geplaatst in het Heiligdom der Onderdrukking." In het Eerfte Stukje vindt men twee Samenfpraaken tu>fchen Willem den Eerften, Graaf van Nasfau en Prins van Oranje, cn Willem, Graaf van Egmont; voorts nog een andere tusfchen Hugo d-e
Groot en eenen zyner onlangs overleden Naneeven P C d. G....,-
in het Tweede, voor de Maand Mey, ontmoet men vier Samenfpraaken tusfchen Mauritz, Zoon van Willem den I., met Joon van Oldenbamcyeld en den Baron van der Capellen tot den Poll. — Ik zou 'er u wel een brokje uit voorleezen, doch dit zou te veel belemmering aan onze Snmenfpraak geeven. — Intusfchen kan ik u verzekeren, dat ik deeze Maandelykfche Stukjes met fmaak heb doorleezen, daar'er een vrye Vaderlandfche Schryftrant in heerscht, die den wakkeren Schryver als rechtzinnig kenmerkt, gelyk in 's Mans andere Schriften niet minder de Keafchets van een Bataafsch hart en oordeelkundig Vernuft uitblinkt.
Grietje. Myn Krelis heeft 'er me iets van gezegd, dat met uwe beopr. deeling overéénkomt.
N Die»



Diewertje. Gy moet maaken dat gy ze krygt, en vervolgt met ze na te houden. Zy kunnen ons en onze Mannen voor beider Samenfpraaken dikwils van nut zyn. — Laaten we nu eens zien wat de Nieuwspapieren van de Aankomst van Willem van Oranje en zyn Huishouden in Zeeland zee gen. — Luister, Vrindin! Dus lees ik daarvan in de Hillorifche Ccm ranc van heden.
Middelburg den 18 Juny. Heien morgen is onze weleêr algemeengeliefde Srad houder, met zyne Koninglyke Gemaalinne, de Vorftelyke KinJeren, en aanzienlyk Ge volg, in een goeden welftand in deeze Stad gearriveerd, tot onuitfpreeklyke blvof'-h/'D van allen, die zyne komfte met een uitgeftrekt verlangen hebben tegemoet gezien
Reeds gisteren middag had zich een confiJèrabele menigte meest doldriftige en uit zinnige Menfchen, en nog meerder redeloozc Boeren langs den Havendyk naar Ramme" kens begeeven, meerendeels opgefebikt met Oranje-Linten en Cocardes, om den b'raa" ven Stadhouder te verwelkomen. Dan het behaagde God, mooi Wtêr, ftilte en in den Wind, op 's Prinfen Reis te verleenen, zo dat hy en zyne Lieve iogen elkar 'er toen niet van naby mogten zien, en alleen van heel verre van den Top van de Mast bleek, dat hy eerst 's morgens vroeg zoude kunnen arriveeren, zo ais hv d-n ook heden ochtend om half 7 uuren voer Ratnmekens aankwam, van waar hv door 21 fchoten is verwelkoomt, onder het aanhoudend gefchreeuw van Hoezee en Orante boven, het geen om de twee minuten wierd herhiald, en ook door dien vriendelvken Prins telkens met eene dankbetuiging, het afneemen van zyn hoed en nederige hui ging wierd beantwoord, 20 dat het gemeene Volkje en onnozele Boeren duideivk ae' noeg ontwaar wierden, dat zulks hein tot groot genoegen ftrekte, en zy daardoor-iet weinig geanimeerd werden, om hun gefchreeuw te verdubbelen. Want fchoon veele Weidenkenden zich nog al hadden gtrlttteerd, dat zo wel Zyne Hoogheid als het Oranje-Gcpeupel, om den Dag des Heeren wille, zich ftil en bedaard zoude ge dragen, en hun gefchreeuw tot een volgenden dag uitgefteld hebben, fcheen het ech" ter, dat de betaamelyke eerbied voor Gods Dag moest onderdoen voor de toom'ooze" Oranje-drift, die niet weinig vermeerderde, toen hun Lieveling zyne voeten aan L-nd zette, en elk zyne handen toeftak, waardoor zelfs de gemeenfte Sjouwer en Appel leef zich verpligt rekenden , om ook hunne vuile handen nem toe te fteeken en te ver" weikoomen. En wel verre, dat deeze foort van eerbieds-en liefdebetuigingen Z H* aanfteotelyk voorkwame, was zyne vriendelykhiid zo groot en zo inneemend dat bi niets heeft nagelaaten, om de menigte te doen zien, dat hy zo veel achting en lief 1e voor hen bezat, als nog nimmer eenig Vorst aan zyne Onderdaanen, veel min een Stadhouder aan zyne Medeburgeren, rudde beloond.
Na een uur vertoevens in zyn Huis. is hy met zyne Gemaslin en Kinderen naar de Kerk gegaan, om den ouden Vader 's Gravefande, .uie door 's Prinfen Repreferfmt den B-ron van Lynden, daartoe verzocht was, te hooren Prediken: doende geseedé Heer by die gelegenheid eene zeer gepaste Preek, die, wel verre van vleiend en (Tree lend voor Z. H. te zyn, hem ten fterkften de Vaderlandsliefde, liefde tot de Vrvbeid tot zyn Evennaasten, tot Deugd , Braafheid, en veele andere beminnelyke Hoedanig heden, vooral aan Vorften en Grooten pasfende, aanbevxl; en welke te wenfehen zyn, dat ook eens indruk op zyn gemoed zullen vinden. Met één woord elk recht ReSird Nederlander wenscht uit grond van zyn hart, dat Z. H. met daaden toonen mag, dat zyn geliefd Zeeland, dat eerst ftrekte om zyn Vader groot te maaken ook eerst mag ftrekken, om hem indrukken te doen krygen van zyne verpliatingen èo een waar berouw over zyne te kortkommgen. En alsdan zoude elk verblyd zvn over een? Reis, die arm veelen zorgen kommer baarde. 3
Met genoegen, en tot eere van onze Stad, kan men verder melden, dat men h'er niet eenca Burger, zeifs van de minfte loneenng, met Oranje veriierd ontmoet-; hebbende
dit



( 99 )
dit Ootoo-H alleen plaats onder de Kinderen, een gedeelte van »t flegtfte Volkje, dé >S Boe en en hunne Paarden; zo d,r. indien deeze Tékenen, gelyk veelen owSvï begeren, de echte kenmerken van 't Prinfen Vrienden zyn mogten, men f « dat Z. H. ook alleen by die Schepfels in achting en aanzien
fc°-U? S'WSeï vllfcne als vernederende Helling zyn zoude. Een enkeld M^ rh die reeds voor haren in 't Dolhuis heeft gezeten, is met eene Cocarde van tCr'l de Kerk verfcheenen; waarfchyniyk, om dat zyn zwak brem ae aandoe. &g der ilydfchap! en mogelyk oók de kracht der Orange- Genever, met heelt kunnen
W<£Sê' Het is. dan waar, dat de Zotten in Zeeland hunnen zin hebhen aekrêeacn. Maar het is dan ook te gelyk waar, dat de Grooten, die vprdriet aandoen, de Zotten en Overtreeders huuren; gelyk men T^i^tl"^^^^ den Israëïitifchen Koninglyken Wysgeer de u tókendi Spr. XXIV. ito- En wie zal hier de toepasfing met Ifrïlóvilden Vowïl, wanneer men een zo zot Artikel zelf als dat uit Selbmf in het vitieufe Haagfche Dagblad van gisteren leest, daar Middeiourg u Paarden als Menfchen ia ontmoet,
"vnde diïïiesten al mede op het ficrlykfie met Oranje-Strikken en Co^rdes %edor1l^uitgedorst\dnt is dat ze naar Drank verlangden, de c hrvvpr 7^1 J/we^ri meenen.) Heeft zich hier geene fraaije Vertooning SCnryMvnheer oenStaatsdienaar en zyne Familie opgedaan?- Vooral vo S VorftelSen Vader des Huisgezins zelf, toen hy zich boven op h^la' ^ uit verbaasdheid, om dat hy meende dat
5 tl amP Zl nd met een Aardbeeving ftrafte, die de 1 eèrgeliefde Prin?«lf ifzyn Jag™ by onderftelling, moec gevoeld hebben; want de Schrvve van Ten Middeiburgfche Brief, als Correspondent van den ver. hffin Haai-fchen Courantier, zegt, dat de Aarde dreunde. - Maar ÏJr-ht wat i - Laten wy hem wel verftaan;- deeze dreuning werd met Ï'LT-kt door eene opOuiting van Winden, die, aan het woelen zynde, iftmït"Schfen, het onferaardfche vuur aanbliezen, de fcherpe en vlugge ftntrin vaa de Ingewanden der Aarde aan 't woelen en raazen hielp: Ai neen' — Vetfe van daar! — 'Er ging een zeer groot «juich van TANGLEEVE ORANGE op, zoo dat de Aarde ervan dreunde. — Dm leest men in dat Antipathisch Dagblad! — Heeft er dan
-pT pine waarlvk blykende Aarddreuning n Zeeland plaats gehad. God wel eene waariyK myj d ^ de Bo£;ren eQ and
S e LievelfngenTan dfen toon'voor eeuwig heesch fchteeuwen. OnS,S ik wel ieder verzekeren, dat door deeze zogenaamde a SpnnL zelfs niet het krieligfte Aardappeltje zich m den grond be. iooiTh^t^^r zou ik het waarfchfnlyk achten dat die nuttige Vachten door den Oranje-Adem van de uitgedorfte Boeren een gee e VlïmTullen hebben gekreegen, en dus by Haagfche Wortelen het best, Kleur zunen neooe k s Dan deeze verbee!ding ,s van
als een Koes KoeS zunen y blanken overfchieten
3?°ef ïo! d verzendn naar Holla'nd noodig zyn. In Zeeland, gelyk ?,ls • a ?,„A,Middelburgs Artikel, dat gy me uit de Hifi. Courantvaa heden'hlbt voorgleeze^mag öpmaaken fllykt dat het braaffte Volksgedeelte in die Stad verre is geweest van Oranje te ademen. „ Hoe on-



téken van een Prinsdom, liac in een Oold v n &tt eeDS ^amtj
alleen de Tytel aan het Huis van den teleZnnï* yk eS,> en ^aatvatfl is, tot een bewys van uwe verkeerd^
maaken !T Wel hoe raar zov dTprSfü^LZ?0**™ Staatadienaaf vinden, als een ieder van zvn Volk IS I,ie,Monarch het dan niet we J onze Staatsdienaar geen enkel IWerk?Y tC gebleden h«fc, fchoon op den Hoed voorkwam!_ Zou if^'A^ met ee" OMnjè'cocartS worden , om dat zy, uit hoofde vl vraaScn> of zy dol waren -e- . Oranje, gelyk ZyneVuisfifehe MajeLifaftooJ ïft Prin ' ™«
die Leuze voor hem kwamen ? ~ V\{ wf^
of liever oproerxg Oranje-Téken, terEe^vn! °Ch d„at onmt' omo^ig Derden rang, naar de laaste Benoemen L u eneD Amptenaar van den kendGepeupelI aliainZeelanfdS ó KwalykdÏÏ
veel ? - Onnoozele Menfchen! leer beterT" K Ed?'man 1 ZeSc dit zo beter over de goede en kwaade kunnen 00^^^ ^"^ ke,men'CD ëY zult hefde zal de veroordeeling der Ondeugden v n fl T* ^at' UWe VaderlandBegunftiger, aan wier verheffing zy hun Ei Jnh2 gtB ReSenteu e" hunnen waare Belangen, die van 't Algemeen te verniel "S va"ma*ken , om uwe vinden Wilt gy Slaaven van AriftokS
Van ztilken, die een Staats-Vafal als hun £st^Hn ers1!aaven zvn ? fimpel in zynen rang moet eenomerI! doen VOf5^omen, daar hy
de Republiek ? - Schaamt fy ° niet ó eleJ* f" !,°?ge B«oldeIing van ó Onbezuisde Landlieden ?f£ Kent êv het V^ kwaiykdeD^nd Gemeen ! wel ?- Beredeneert zyn Ampt - Beredeneerd>T$ÏP °w« efc«gen heden fiets zo ais wy gezegd hebben, en dit ftaat onVerdlenften--Het eervereischt worden, waartoe weinig moeke heh„ bewvzen ' ind''en het mogt willen we ons liever niet verantwoorde ^ ~ A Voor het tweede geen grond kunnen vinden waarop de VerdSfc °m dat we in 'tgeheel lyken Willem den Vyfden berusten. - Maa^^ van het Gemeenebest uitgevoerd welte,zaak, ten voordeele
de Liefde der Natie?-. fg men ze noerne. T Voor—p van
lingen, zo hoog eu laag als ze ook mo"tenzvrTf, ^ Zyne Afhangebewyzen 'er van bybrensen:— dac ? y ' rPreel*en, endeugdelyke zyne algemeene Volksliefde.' t 't VoldoetT^ °P,het minfte U van Zaak, wanneer men van zvn overfchn ,! I ^ aan de v°Mrekte goede lyks een Stuiver geeft, (om ze van 'c « ^f' Iui->'e Bedelaars dage! een oogmerk om'er hen\an aftlïekkeT en rf3, tef°UdeD^ misfchien ™« Gefpu.s te blyven, ter vernielingevan allZ der^oote fteun van dat ringen, ten bloei der Bureerlyïf M^^^^
Ik zou 'er meer van eeezeïi • vZ J>/ nct}aPPv,behoorende. Ai wat' din piew=nie! Eet S&Ci ™?L^- ~ Vaarwel. Vn^J



DIEWERTJE en GRIETJE.
29 Juny 1786. N°. 26.
Diewertje. Tk wensch je een frisfchen Morgen, Grietje! Hebt gy
jl 't nog gezond? Grietje. Al redelyk, Diewertje! Zyt ge ook nog welvaarend? Diewertje. Naar genoegen, Vrouw? Hebben dè Nieuwspapieren iets byzonders ?
Grietje. Byzonders genoeg. Men vindt in fommigen uit Utrecht berichten van eene geheel byzondere handelwyze der Meerderheid van den Magiftraat en Raad der Stad Utrecht, eene handelwyze, die tegen alle Wetten van Staat en Steden en tegen de bezwooren Pligten van Regenten vlakftrydig aanloopt; hierin beftaande, dat de eerfte Burgemeester Loten, gelyk ook de Burgemeester Bronkhorst, aan der Burgeren verzdek, om den Raad extraordinair te beleggen, geweigerd hebben te voldoen; zeggende de eerfte, hy wilde gfen Vroedfchap beleggen om dat hy 'tniet kon doen, dewyl hy op de Schouw moest zyn; en de tweede zeide, hy wilde en zoude het niet doeri. Zie daar welk een trotfche Afzetting van een Burger-vertegenwoordiger aan vrygebooren Burgers, die hierop wel een Infinuïtie aan Burgemeesteren doen lieten, om het geweigerde ten hunnen koste te doen, en waarby zy zich in de gewoone Vergadering aan Htm Èd. Achtb. addresfeerden. Dan wat heeft dit geholpen ? Niets. Deconcluiïe viel na dit alles by de Meerderheid om geene extraordinaire befchry ving te doen, dan tegen den 6 July, daags na der Staaten Vergadering. — Dus blyft de Utrechtfche Burgery al weder tot zo lang als met het mes in den buik zitten, eêr zy weet wat haar Lot,zal zyn, een Lot, welk ik vrees, dat door der Staaten voorafga nde Vergadering ten haaren nadeele zal bepaald, en daags daaraan door de Ariftokratifche Meerderheid haarer Stads-Regenten derwyze beflischc zal worden, dat'geheel het Burger-vermogen misfchien wel door een befluit, tot vernietiging van Stemvoering door Gecommitteerden, den bodem zal inflaan. My dunkt reeds den toeleg daartoe te kunnen bemerken, in het by de Meerderheid doorgegaan voorftel van den Heer Pesters; naamlyk, dat Heeren Burgemeesteren niet zullen gehouden zyn (zelfs niet op verzoek der Burgery) den Raad te beleggen, dan na alvoorens geïnformeerd te zyn, omtrent
het point zelf, waarover de Vergadering zal moeten befoigneeren.
Wel is waar, dat hiertegen eenige Raaden hunne aanteekeningen hebben laaten doen; maar dit brengt echter de goede Zaak niet tot den ftand waarin het Burgergezag en Recht haar ftellen moest, indien zy beide naar het wettige van ons Republikeinsch Grondgeftel onzydig beoordeeld wierden; en zo men in dit Grondgeftel geen Volksfteun meer vinden kan, dan, ja dan is 't omgekomen met de zo duurgekogte Vryheid. — Het is derhalve te hoopen, dat de Utrechtfche Burgery ftandvastig by de handha." ing van haare Vryheid en Voorrechten zal blyven, naar het voorbeeld van het moedige Wyk, dat allerwaarfchynlykst door zyne ftandvastigheid in de goede Zaak, over alle de aanweadingen om de kwaade
N 3 door



C 10%)
door te dringen, zal zégepraalen; fchoon die Vaderlandfche Stad, op het Antipatriottisch gevoelen der twee voorftemmende Leden , doch tegen 't Rapport der Stad Utrecht, by befluit.van Heeren Gedeputeerden, niet ter Vergadering van Hun Ed. Mog. de Staaten der Provincie zal befchreeven worden. — Ondertusfchen fchynen de Staaten van Groningen en Ommelanden het Lot der Stad Wyk niet onverfchillig te befchou-wen, daar men verneemt dat Hun Ed. Mog. beflooten zouden hebben, aan de Staaten van Utrecht, als hunne Bondgenooten, het gebruik der Militaire Magt tegen die Stad af te raaden, en Zyne Hoogh. aanfchryving zouden hebben gedaan, om geene Patenten op Troupen, ter repartitie van die Provincie ftaande, uit te geeven.
Diewertje. Bravo!— Maar ik verlang zeer, hoedanige befluiten wegens de Burgerzaak te Utrecht op den 6 July, dat is aanftaanden Donderdag, zo van dc Staaten als Stads-Regeering, zullen worden uitgebragt.
Grietje. 'Er zal al weêr verder dilai of uitftel plaats by hebben, om het Volk van tyd tot tyd moedeloos te maaken, en ware het mogelyk te verdeelen, op dat de willekeurige Ariitokraaten mogen heerfchen. Op dit doelpunt loopen alle de betrachtingen der twee voorftemmende Leden, zo wel als van de Meerderheid der Utrechtfche Stads-Regenten uit.
Diewertje. Ik ftel dit rv t u zeker. De Tyd zal he't echter moeten leeren. Maar welke Berichten zyn 'er uit den Haag? Is het gewoel van 't Oranie-graauw daar nog aan den gang met baldaadigheden te bedryven ?
Grietje. Meer nog dan het plagt. De Haag fchynt thans byna een Tooneel van Wetteloosheid geworden te zyn. Het Gepeupel en veele Bastaard-Burgers doen 'er fchier wat zy willen, en dat alles zo zy zeggen voor Oranje. Dan ik denk dat, fchoon de Hollandfche Leeuw niet brult, hy echrvr loert, om zyn verblyf onder dit fchaadlyk Gebroed op eenmaal van hetzelve fchoon te maaken; en ongelukkig dan die genen, welke onder zyne geftrenge pooten raaken ! Ik denk zelfs , dat deeze loop der losbandige Oranjelingen meer toe zal brengen om het Haagfche Genoot- , fchap van Wapenhandel in ftand te doen bfyveu, dan om het te vernietigen ; en het komt my geenszins onwaarfchynlyk voor, dat men wel haast, met den proef op de fom, het noodzaaklyk beftaan van 't zelve, tegen allé mogelyke poogingen van Hof en Magiftraat, door daaden zou kunnen bevesciga zien. — Ondertusfchen is zonder uitwerking de Myn al weêr 1 gefprongen, die men zegt, dat door den Aanhang van Eenen, die veel invloed op zyne, doch weifelende, Party in Amfterdam heeft, gegraaven was, om een befluit te verkrygen op het Voorftel van alle de Wapengenootfehappen in Holland te vernietigen. — Men hoopt, en niet zonder grond, dat tot blydfchap van alle Welmeenende Vaderlanders, en het Gros der Amfterdamfche Burgeren en Ingezétenen, zo Meerderen als Minderen onder de Gemeente , die doorgaans weldenken, dat het met het Ontwerp der geringe Meerderheid van deezer Stads-Regentendom, betreffende de Commando-Zaak, even vruchteloos moge afloopen. — Verder houdt men zich verzekerd, dat het waare Patriottismus J eerlang de beste uitwerking van de Alliantie met Frankryk in de binnen- ■
land» <\



C I03 )
1 acup 7aaken . ten zynen krachtdaadigften fteun, zal ondervinden. AIlandfche Zaaken , ten zy derrtt.nen, dat de Franfche Ambasfadeur
thans men mee" v^ac, met verontwaardiging de verregaande
in den Haag, Marquis de h GepeUpeibefchouwt,
K^ntt Sn Souverein, met wiens bevélen het fchuim
des Volks openiyk den fPot d^ k wel haast een einde aan die TweeDiewertje. E moet ook vol of heel het
dragtvermee derende Op^ te worden. Maar
welzyn van . ,^"'^1^ Wens 't verblyf van den Stadhouder aldaar, wat Nieuws is er u t Zee and , g ^ yan heden#
Grietje. Luister, dus lees ij bericht yan de aan_
Middelburg der 25^ ^s^Soudïrlyke Familie, benevens de daarby
k?mSt enh,?heS^ wdken weinig goeds fcheenen te
plaats gehad .hebbende byzo fte vrees verwekce, dat deeze week
bul0°Wii tooneel van verwlrring en oproer zou hebben opgeleverd: een akelig ,00^1 van 5 door 0nze Overheid genomen,
Dan, God,f SkkinS, die Z. fl. eindelyk zelve fchynt begreepen te i\^^th£dh^g zYnct eigene eer en de publiekerust, temoeten hebben, ter nananaayi g y * rees verdwynen, en men kan met blydmaaken, doen van dag hefen toe f buiten, de dwaasheden by 's Prinfen fchap zeggen%da^en0fD00r1S is voorgevallen, zo dat men alle hoope aankomst, ° ^^52 |erdere onaangenaamheden zal afloopen heeft, ^^^^iyn'tr, behalven de Maaltyden, Soupés, Bals Ged!£^ en Felicitatie-Complimenten geweest,
^Z'U Z ftfte bevelen, door Z. H. gegeeven, om geene ter audiëntie dan de ftnktlte beveien, hadden, hebben tengevolge
te fTZ eiTzich daarmede fignalifeerde, uitgezonderd een Boegehad, dat niemana zïca u Qranje-Linten en Strikken uitgedost,
ren-Dommé[^'^^gan preêken om audiëntie te hebben, doch WC1 een kwartier^uur■ he«4rtrekkpen; waarDa hy het eenige dagen laater ongetroost heeft moeten geprobeerd, en alstoenhet
wederom eens zomkr Vx^mentid fpïegelde zich
gelU^ had,^Sld leide zyn Oranje af en is ook geadmitteerd; dan ver. fl da n°vn?deerefteSje-Klanten is de audiëntie geweigerd; denkefcheiden van de ergtte ^ JM ^ oproerige beweegingen en ge-
lyk dat L. n. reeu» geïnformeerd geweest, en zyne eigene eer
«lk ^ ^e f p te h0Ud/D- , T[T
te 1,ef g»l het lefchreeuw der Boeren, van Oran e boven, en foortgelyke wenS\1 eiclamaties, by voorige tumultueufe beweegingen hier te lande gewoone exclamaties, oy & achting, die zy Z. H. toedragen, voorgevalkr, zyn«"^«^ en n, die hun eigenbelang en groottlSTirLen en tghans vooral, om die Bannelingen, was het mogelyk, held *0.cnhthe°/T"dM krygen, waartoe zy meenden de veelvermogende weder m het Land te' ™YBf y rveD :\0 ais zy dan ook deeze week, intercesfie ^J^^'c® ^BoerenTzulks van hem hebben komén verzoe-



ernriig vermaand, zich van zodanige flappen ak*. iu,
nisfen, die hy meende zeer juist te zyn uiteefproten f- ^bru,k«>. om Von. doen. — Men begrypt zeer ligt, dat de SSfe 'S*111*0 he,pen te ni« was , en dat de hoop. die men zo veel Jaaren gekogeld Z d,t a"Woord niet klein van die oproerige Beweegingen, die'er zo ai !7~ ™ ' 60 d°°r tte Aanhitfers
aangezet, nu geheel en al in duigen ligt: he' eJ™ rJ7J y -voorgevallen, flerkwas Boeren hun Oranje-Linten al verloor^b4?eVellTj^ heeft * «2 open gegaan, dat zy op eene fchandelyke wv «iTS, BZe Week de C0Se" W oogmerken als Inftrumenten zyn gebruikt, oml^Td^t^"' üit de infaam«° dat zy meer en meer mogen leeren zien, 'hoe vefféfjelSUL,,evSereB- Godgeeve , den geenen, door w.en zy tot dusverreware» 2 £™ karaÖer en inzigt is van
Intusfehen wenscht elk Weldenkende allerl'rS t WWl , die Zyne Hoogheid thans, ter behoudenis van de inwend?^ C pr>'sfeI>'^ gevoelens, betoont, meer en meer by hem moge toeneemen en E fLrust deeze ^vincie, zelve insgelyks m de andere Provinciën te doe b vke?7 W,°rden' ten ein<*e de! £ JHamTJlyke uitwerkfe^n fan tumultueufe Volkfee^nï" "e? Vader'a^ voor by dezulken, van wien men dit onheil meest eS 8 uge,J te b«eiligen. Want' ontwyfelbaar betoonde afkeering van ZyTh^M?^"*** *al de ^kbaar en ftrengfte Plaeaaten der refpeöive Souvereinen. Hferva„ÏÏi™eer berken. d.n de aangenaame ondervinding. Eenigen der befaamde Roer £ ' Vy th ins b>" °™ de zonderheid in 's Hage hunnen verfoeijelyken Rofgefpeeld ^ dMJa H°!,and " komen zynde zekerlyk (gelyk men uit hun voonf ged™m ^ he,rwaar^ overgegoede oogmerken hebben eene vruchtelooze re^e fedaai£°pmaaken') '««geene ftil te houden Met één woord, indien Zyne Hoogheid L'fïfV3"1 S^oodZaak\■ zieb deezen voet blyft voortgaan, is het zeker, datf'ern? g aIJen P»gte op algemeene liefde en het vetrouwe» der Natie Va h^i g moS«rkheid is, om de weg heeft ingefl.gen. dtIe te herWinnen, by dajrtoe den besten
Diewertje. Wel nu, deeze handelwyze is nrvdvt ;„ a «.
7mtt°°ki'eSt ™et de^ezonde Staatkunde ovffi en fehilS^" S'aa«dfeH8ar; alle Zaaken doorzigtig, dan zal men nog eindelvk:™ , hy Z,ch d«wyze in' een gelukkige verbetering van alle misbruiken inhet f£L«"ir0ÜWen 'V0Ssn fte!ie" °P en deszelfs wettige Overheden. ataatsweezen, tot heil van 't Volk
Grieije. Ja zeker, Diewertje' Het wirt» de meeste Edelen met veele trotYchReZtehei nur n' B#gr<?ep ^ Ho°g"- «1 hun Leven voor de Republiek niet dierbafr "ch"en en ho "rVan maar: Hoe zou nien tems niet zeegenen; daar in tegendeel heUeven'va] ullfT T* 1,unne "^achdrukkende Regenten ten afgryzen van het Volk ftrefer I [ he* baatz^htige Burger, ten vloek Wordt. - Ik denk dat de ArahemfcheJwl S-hUD naam na hu™«i dood Wylen hunnen Ridderlyken en Droste vken V™,r gerS dlt WeI «oefleramen, wegers gen ze) door den Dood' nog m^^JSSSS^^' *2 <God datlk zï priester in 't Heiligdom van Harpocmes. g ' als °01t eeD Egvptifche OpPeï-
nL^Ï^Szen Srte^S ^^1^ '« «I Grietje! Eet met fmaak, en groet Krelis Hiermede afgedaan. Vaarwel,
-ge? J wSi,e^^
verdryft. Het Flesje is 12 Stuivers "Cnuwelyk Ongedierte terftond doodt en



GRIETJE en DIE HERTJE.
6 July 1786. N°. 27.
Grietje, /Soedan Morgen, Vrindin Diewertje! Gy zyt nog welvaaVJH" rende , hoop ik?
Diewertje. Ik ben gezond , Vrindin Grietje ! Gy ook?
Grietje. Naar wensch. Hebt ge ook iets Nieuws ?
Diewertje. Het wil nog niet veel zeggen. Dan 'er is zekerlyk wel iets aanmerklyks te wachcen; voorïl wegens Utrecht, uit welke Stad men, van den 4 deezer, het volgende Bericht in de Hiftoriiche Courant van deezen dag vindt.
Gisteren is het Manifest der Burgery, door eene Commisfie, voor het aangaan van den Raad, in handen van Heeren Burgemeesteren over^ebragt, door dewelke hetzelve dan ook in den Raad is gebragt, en door den Secretaris geleezen. >— Men verftaat, dat wel eene' zonderlinge verfeheidenheid van hartstochten en driften by de hcbjre in werking zyn geraakt, waarvan de eene in ftampvoetingen, de audere in verontlchuldigingen van zich-zelven enz. zich uitlieten — dan dat op het Manifest zelve nog niets gerefolveerd is; zynde alleen de Extra-Vroedfchapsbefchryving, welke op den 6 deezer bepaald was, tot de Deliberatie over de beëediging van 't Gecommitteerd Collegie van Maentemannen, als ca wederom uitgefteld tot den 25 July!! Hoe zeer dan ook nog veelen der domften, na zo veele tergende dilayen en declinatoiren, zich ignorant houden van den naam van BURGER ONDERDRUKKERS te hebben verdiend; zo oordeele nu elk ouzydige zelve, wat men te houden hebbe van alle zulke opzetlyke tergingen en verguizingen van eene gantfche Burgery; daar veeier gantfche Politie beftaat in finesjes, om de billykfte verroeken te contradiceeren. — Dan wat kan dit anders, dan de Burgery van Utrecht by dc geheele Waereld rechtvaardigen, indien zy, het trappen moede, zich van zulke onwaardigen ontdoet?— Kan men het eene goede adminiftratie der Politie heeten, wanneer telkens de eece dag omver floot, het geen op den voorigen was gerefolveerd? — Men verftaat van Amersfoort, dat aldaar in den Raad gisteren eene Refolutie is genomen, om geen Gecommitteerden ter Staatsvergadering van aanftaanden Woensdag te zenden, in gevalle men hen niet guarandeerde, van zonder gevaar voor hunne Perfoonen te kunnen compareeren — of dat de Vergadering naar elders verlegd wierde; en is de Secretaris Hendrikfe gecommitteerd, om deeze Refolutie terftond aan Gedeputeerden over te brengen. — Men ziet hieruit reeds by voorraad, dat de Confcientie van die Heeren di&eert, dat zy niet anders dan kwaad te doen in den zin hebben, en door welken kwaade» Geest, die zelfs het Kruis wederftaat, zy gedreeven worden!— Zy hebben zich zeker herinnerd, het gedeclareerde'van Geconftitueerden en Gecommitteerden den 10 Augustus des voorleden Jaars, waarby gezegd wordt: dat 4e Burgery deezer Stad die geene, welke mogt onder/taan, in wat qualiteü ook, conjent gedra.igen of
O va' ■



verzoek gedaan te hebben tot het inbrengen van Militie, te zullen houden voor Vyanden van deezen Burgerhaat, om tegen dezelve als zodanig, naar bevind van Zaaken, met verbeurdverklaring van Leven, of ontzetting van Ampten en Bedieningen als anders, te zullen procedeeren. Daar 't dus blykt, dat deeze Kei heeren, die niet te vermurven zyn, niet anders butecren, dan hun geadvifeerde in de voorige Vergadering als nu tot conclufie te brengen, zo is het dan ook met reden, dat zy bevreesd zyn in eene Scad te compareeren , waar zulk eene flrenge pcenaliteit op het openiyk geweld gefield is, zo dat zich ieder Burger verpligt heeft, om hetzelve met de daad te flrnff.'n. — En, vaarwel Republikainfche Vryheid! Indien niet by eiken CjESA R, by eiken Dwingeland, Geweldenaar of Vryheidverdrukker, een BRUTÜS opgroeit! — Doch wat fchade, dat Heeren Gecommitteerden van Amersfoort niet ter Staatsvergadering verfchynen V— dat zulke contrabande waar niet binnen Utrecht komt ? — De Heeren van de Ridderfchap — de Heer van Natewisch compareert immers evenwel'? En waarom zou men dan die van Amersfoort niet beter kunnen rnisfen " als die van Wyk?— Zo lang in Ucrecht niets onveilig is, dan de openlyke Volksverdrukkers en Verftoorders der algemeene Rust, zo lange zal zy verdienen de onderftand van alle haareJBondgenooten — maar wee de onfchuld ' indien den Ondermyners der Grondwettige Conftitutie cn Burger'yke' Vryheid openlyke protectie ën guarantie wierd toegezegd!
Heeren Burgemeesteren der Stad zyn ter Vergadering van bisteren ee last, by Heeren Gedeputeerden van heden, te Communiceeren; datmen als nog buiten ftaat was, om een volledig Rapport uittebrengen van de inquiiitoiren, gehouden op de Amertsioorts Riuderlyke Propofitieen het Haagfche Schandblad. — Wat is het toch goed, dat 'er zulk eenenaauwe correspondentie is tusfchen de refpeclive Staatsleden! Anders zou mogelyk de nieuwe Amersfoortfche Propofitie zo expeciit daarop niet in vto' raad kunnen zyn ! — De braave Raad J. P. de RIDDER heeft, zo men verftaat, gisteren openiyk in den Raad gedeclareerd, als Burger zich bv de party des Voiks te zullen voegen — en zich ook ingevolge van dien fchriftelyk, by Misfive aan Gecommitteerden uit de Officieren en Burgery gedeclareerd.
Iatusfchen is her Martifestaal Adres, wegens het befluit der Utrecht fc-he Burgery afgezonden-u'™ -de Hooge Bondgenooten, als welke volgens het Verbond van Vcréémgmg verpligt zyn, de Rechten en Privilegiën der Steden, des verzocht zynde, in eene oer Provinciën te helpen handhaven en verdédigen, zo wel tegen aliefortfen, geweiden of ongehken van In- en Uitheemfche Heeren, enz. Ook is het aan den Heer Ambasfadeur des Konings van Frankryk by deeze Republiek afgezonden om het aan Zyne Allerchnsteiykfle Majelleit, als Hooge Geallieerde en Deelneerner in de Welvaart en ln- zo wel als Uitwendige Rust, van ons Gemeenebest, mede te deelen. — Welk een uitflag deeze Zaak nu hebben zal, daarop js het verlangen van alle Nederlanders gevestigd en denklyk van geheel Europa, wanneer het 'er van verflendigd zal zyn — De Antipatriotten, vooral die tot de Aiiflokratifche Prinsgezinde Party
be-



C 107 )
behooren, belooven 'er voor zich den Zegepraal van; doch alle waare Patriotten verwachten met grond, door deeze Stap den triomf der Goede laak door geheel het Gemeenebest. — Immers daar het billyk VerIrTek eener Burgery als die van Utrecht by aanhoudenheid, federt het vastftellen van het beëedigd Hervormd Reglement, al meer en meer misleid en opgehouden niet alleen, maar laatftelyk door een Raadsbefiu.t, op den 20 W laatstleden by de Vroedfchap dier Stad genomen, volftrekt is ?Sezeed en voor "het hoofd geflooten, daar kan immers (wie zal dit anderrkunnen oordeelen?) geen uitftel op hoop van Rechtherftelhng plaats leer vinden; ten zy de leheele Burgery, ja zelfs de Regenten, welke voor hè? waare Recht van zich-zelven en der geheele Stadsregeennge l-Z zich lieten overheerfehen door hoe langer hoe onwettiger handelwvzen van trotfche Willekeurigen , die zich, wel verre van te toonen T7n het voorlchryven van hunnen Eed en Pligt te gehoorzamen, moedLilliP de zïaken ter Herftelling van de zo klaar en krachtig fpreekende Rechten enVoorrechten, waarvan de Burgerlyke Vryheid en nevens die de zekerheid en de bevestiging van het Stedelyk Regeermgs-weezen op de„t „ „ronden afhangen, verre van zich wechdoen, zich geheel trachS g^erwyderen van den Burger, en het oor te floppen voor de rechtvaardig eifchen van een Volk, dat door hen verguisd en als het ware An n^nnp- eener Vergadering van de meerderheid van deszelfs On!°° ÏL?en moes: te rne'blyven, en het zich laaten welgevallen, dat
? doe?" woon zyn. Goede Hemel! wat betékenis kan men dan langer Sn SS Naam van Vryen Burger hechten? Of is de naam zonder het
-rrSiT VolgaensgSe0uei8tl"egging der Ariftokratifche Ca'baale, zoude nverheerfchin° deeze Stelregel wil willen vestigen op haar Recht van te Snfen eebieden ; dan dit heeft geheel andere grondflagen, me niet dan £!? het Recht des Volks kunnen beftaan, als op welke het geneel Geu ,,J APr Rnr.rprlvke Vryheid moet blyven rusten.
bDTewert e. 'Suskom/het my ook v)or, Grietje! En niet. iszekerder ^noTt het Volk, in welk een Stad of Landfchap van1 ons Gemeenebest tr nok moo"' woonea, op gronden van zyn.Recht, die Regenten, welï^betzeTve aarT hunne Medeburgeren en Landgenooten onthouden, ter SrantwoordiDge mag noodzaaken, en ter verfchaffinge van hetzelve aanverantwoorde iig Natuur aan alle vrye Men-
verleend herfc d'auï en «gebruiken. Volftrekt zyn de Utrecht?lf RtÏÏers dan gewettigd om van die Regenten, welke hunne dierbefche Burgers aan ge e g ftelien, Df liever van geene kracht altoos zwooren ^[ehnte\^^0iS té doen geeven van dat onrechtmaatig SSS aS zo%£ly^de Meerderheid der Utrechtfche Regenten gedrag, aisi zo lm hf,, t vorderingen gehouden heeft. — De Tyd ztón^ Befluit, ten deezen opzigte
d°SietieBUrWiï STat intusfchen nog gebeuren zal, eêr de tyd van vie? weeken, door de Burgery bepaald, verftreeken u ? ^



( 108 )
D:ewertje. Ik denk niet dat de Magiftraat en Raad van Vuerht !nt„rr u tegenftellingen zullen doen werken; want immers dt'fterke^rm „V "S,fchen ""'^ kan in dit geval tot geen uitvoering van hooger bevelen aangevoerd wonln* mJg'*
Oneije. Althans is daarop in 't minst geen vermoeden li
Berichten uit andere Steden van ons Vaderland? at zeëgsn de
Diewertje. Uit die van Rotterdam blykt, dat de Rust in ,1 (teld is. en de welgezinde Burgery waakzaam en^^Vr^^fr^ heroproerzoekende beweegingen; zynde zekere Houtkooper, die een ex-rceerenripT. 8 ters-Compagnie met door meer dan eens de Gelederen dóorledrinVer< 11 n'" tegen den Hellebaard van den Capitein in te loopen, in taSffiJttaV moedw,,,,.g minee! gezet. 1 * neentenis geo,ogt en reeds cii-
Grietje. Wat had die Knajp toch daarmede voor ?
Diewertje. De Compagnie in verwarring te brengen, en voorts d«rhv £ i, i met fommige Oproer.gen, die zich tot zo lang ftil melden, ^t £^hSyH aan te richten. ' nct-r n,euwe ftJuiterren i
Grietje, 't Is onbegryplyk dat 'er nog zulke Roervinken frim«=» daar immers de openbVre Verboden van den Souvere8zo Sponden worden,,
Diewertje. Dagelyks evenwel ziet men de verackZZ faïJF™ hM Steden, in de verbyfterde harten van veele pl.«7heb^
van toonen. Zie dit bevestigd met de twee volgende B-iêven ift ,u v ", 'f zy, 'er ' Courant van den 5 deezer. dieven, uit de Vaderl.nufche
! Leyden den 2 July. Offchoon hier in de voorleden week een pPW «■ ■ om het fchreeuwen van Oranjehoven, als bet drasgen\mIe-Or^l, 'CUT' ZO dagen gevangen gezéten heeft, en vervolgens uitgebannen is, zo beeft «Jl » 'i ee"ge echter konnen goedvinden, om zich zodanig met•woordenuitïïaaten -1' ft>ke,waa» te d.stingueeren, dat hy ook op gisteren door de Gerechts CÏÏn « °ra'je
plastfe gebragt is, daar men hem zeer denkelyk we lootnar S f Pep,.eB R" <«
Leyden der, 3 july Heden morgen ^RyS^V^r^ï^^ °l'nJaaren uit Leyden en Rhynland gebannen te zyn, en is daaroD n Jph^T ' °!" 'wee met vier Dienaars van de Juftitie de Stad uitee'eid P ?adenilddaB om 2 uuren Stukken ter verweering tegen de Juftitie over zyn voorin eednv ïir, w"?6'"?1' dat de Advocaat waren opgemaakt, en hy, als Principaal der 7^1■ \21ndeI>k' «ker den boel nu geheel in duigen heeff gebragt. P Zaak' d00r z*n Jaat<^ pa»fcn
Grietje. Men mag het aanmerken als eene (Traf. die zulk? «^„m, • kunnen, en door hun kwalykgezind Gemoed des weg^ tot dieS?h n,et °nteaan gefpoord. — Hoe is het nu in den Hang? °eiwege tot die misdaaden worden aan-
Diewertje. Alles in rust, volgens bet fchryven van daar Hm „ .
dat den 3 deezer 's morgens van Rotterdam, waar he" federt dSf™ Ruiters' garnifoen gehouden heeft, vertrokken is, is reeds dien dag nog n den^a-?^784 gekomen. b 'ufa ln aen «aag te rug
Grietje. Het zd in Rotterdam ook wel ftil bivven ran it h„„„ 'er al nieuwe Haring? oiyven, zou ik hoopen. — Maar is
Diewer-je. Laatstleden Zondag is ze te Rotterdam rPPJu „.~„-i Ton te Maasfluis verkogt voor 750bguldens. Ook i y in 'i ^ 1,6
aan, 's avonds ten 8 uuren, het eerst aangebraet door u "erd:'m ^aags daar.
tyd van 3 en 3 qnart uuren den weg ^m^SiA^orli^L^Wy^ d,'e in ^Grietje. Dat is by 't vliegen afbewees TSerü &™ ^\ Gunst op de Vangst en Neering deezer eêlfte V1Sch - VaTrL7 v • ^ ? £emeIs fmaak, en groet Louweris. "ijrwei, vrmdin! Eet met
. Diewertje. Ik zeg je dank, Vrindin! Ik wensch je 't zelfde. Groet Krelis Gcdxukt bv de ^^^^^



DIEWERTJE ën GRIETJE.
13 July 1786. N°. 28.
Diewertje. Tk wensch je esen goeden Morgen, Vrindin Grietje! Hoe X hebt gy 't met den Wel Rand?
Grietje. Al frisch, Diewertje! En gy ? .
Diewertje. Zeerwel, Vrindin! Wat Nieuws weet gy?
Grietje^ 'Er is niets buitengewoons, voor zo verre ik weet. Ook is het immers onze gewoonte niet buitengewoone Samenfpraaken in de Waereld te brengen, Diewertje ! Wy zouden 'er ons zei ven ook befpottelyk door maaken ; dit kan plaats voor Couranten hebben , indien ze vaa eene of andere gewigtige Zaak een afzonderlyk Bericht gemeen maaken , waarby het Volk belang heeft; doch niet als de Haagfche Courantier Gosfe doet; want immers beftaan geheel zyn buitengewoone Blaadjes in niets anders dan befpottenswaardige redeneeringen, hoe zeer ze ook ingericht zyn om het waar beftaan der goede Zaak befpottelyk te maaIten. Indien de Man wist met hoe weinig trek zyn Leugenblad over 't algemeen geleezen wordt, daar men het naauwlyks meer als een Courant aanmerkt, hy zou voorzeeker zyn Correspondentie laaten vaaren.
Diewertje. Dat denk ik niet; want hy en zyne Correspondenten wor-. den 'er door de Oranje-Klanten, als derzelver Voorftanders, voor betaald. Wat kan 'er dan voordeeliger voor die Vosfenftaarten (Fochs-fchwansfeu z:ggen de Duitfchers) weezen, dan langs den grond te kwispelen, om het Gemeen, dat hen nafpoort, zand in de oogen te flingeren, op dat zy het verbyfteren , fchoon zulks hen echter nooit gelukken zal: Maar wel zie ■ ik eerlang de woelingen van Gosfe, en zynen Aanhang van Duisterlingen, aan het tuimelen in het helfche Hol, waaruit zy hunne aanblaazingen tot oproer en tweedragt bekomen, door zulke Demons, die, even als de afgevallen Engelen, hunne zogenaamde Lucifers, hunne Beëlfebubs, Belials, Molochs, Nisrochs, Aftaroths, Dagons en vooral Mammons, met al den overigen gedrochtelyken Stoet van dergelyke Afgoden , al kruipende en wringende, een Slaaffchen eerbied bewyzen, in plaats van de Alvermogende Vryheid op haaren luifterryken Troon den eedelen Wierook met een zuiver, bly en dankbaar hart toe tc zwaaijen , gelyk alle wélgezinde Vaderlanders dit te doen voor hunnen eerften Pligt achten' den Geest der Dienstbaarheid verfoeijende, en het Eeuwig Weezen zelve in hunne dierbaare Vryheid aanbiddende. — Maar laat ik u myn begrip eens zeggen, vooral wegens die. Extraordinaire, öf Buitengewoone, liever Extragavante, of Buitenfpoorige Haagfche Na-Courant, zo men ze noemt, van laatstleden Vrydag. —■ Hoor, Grietje! My dunkt'er van, dat de Engelschgezinde Gosfe datnieuwfte Gedenkfchriftje van den Engelfche Vriendfchap met zo veel haast gemeen heeft willen maaken, als het byzonder in zyn foort is; naamlyk die Memorie aan H. H.Mog., overgeleeverd door den Britfchen Gezant Ridder Harris, die door zyne fchrandere Staatkunde zynen Voorganger Yorcke misfchien nog van de
O 3 loep



C "O )
leep zal geeven. Dus zal het Monfr. Gosfe ons wel willen toeftaan dit fraai Memorietje, zo zoet van fmaak als de Malasfi, die de lama?cafche Engelfchen zo noodzaaklyk hebben om hunnen Rum ofKüdiieTtltoo ken, eens te her leezen , en naar myn begrip 'er Noot es over e maaken £«elve. hCVe Dlüg' met myQe ee^ouwdigè Aanmerkingen over
HOOG-MOGENDE HEEREN' Alle de poogingen, welke Zyne Brittanniiche MJefteit aangewend heefr h„ Tl™,
fctap' welke Zyne M^fteit Uwe Hoo^T .oe^fgT ™ de °prechle Vrlend"
;WB. Vredes-Tydjlip zal wel altoos met het merk eener omeluklwe ver hindering van eene rechtvaardige Verdédiging, door Wederhud7£ va^erZ7 derlyke Verzuimen, op meer dan ééne wyze val onzen kant doTvfrSadlZdt rZ'M?5 tT ™ Sj*leeke»> met ™h draagen; en de poogiZe^zSrit fche Majefi. federt dien tyd buiten aanneemim (lellen indik t Zfl t-
'lZf^t\a^
Zyne M.jefteit heeft geene gelegenheid laaten voorby gaan. om de ironfo Hsrm„„;0
tehaalen, hem eindelyk den adem geheellyk te benoemen, 'ó Welk eere mJZè toebrenging totEendragt en Welvaart! juist als die yan't Wat 'rZThetv i Zyne Majefteu heeft zich boven alles beyverd om de overbivff»^ tó, ,TJ,iSL
ongelukkige verfchülen fJden n^^&f^^^^^ dien Voorfpoed; (Welk een ml''er niet uit;) wy weeten dat het u^Z&Z de ondervinding van de Engelfche M^l^^^tT^^^Ü
De Koning, myn Meester, necfi zeer zor^vuldi^ vermvd om ,» ,w„ ». |?mge„ „vloed konde hebben op de inwendige en %S%BX£^ vaVSn
Mins?™ L Aanbieden van ™< Memorie ook geheel onvoeglyk, Sir
fmeeken voor fiJ weiz»»^
NB. 2)at Koningen bidden is een Godsdienflige Pligt, dien zyevennnmn* keurig tehooren op te volgen als de arne Uaialus. S«%11.XSSK
Ge.



(in )
Gebed Uw Kohingl. Meefter voor het Welzyn van onzen Staat gebruikt heeft, zegt gy niet, Heer Afgezant! o Welk een fraai Gebed moet het evenwel niet zyn, daar men zich-zelven 'er dagelyks mee vergenoegd. — Als de Vos de Pasfie «reékt, Boer! wacht uwe Ganzen.
Dan vermits, federt kort, twee zeer ncntingswaardige Mogendheden, als oprechte Vrienden en Nabuuren van Uwe Republiek, het behaagd heeft, aan Uwe Hoog-Mog hunne gevoelens te openbaaren, met betrekking tot derzelver tegenwoordige gefteldh^id • zoude Zyne Mojsfteit gelooven te kort gedaan te hebben aan die zelfde gevoelens ' waarmede zy ftand vastig bezield geweest is; alsmede aan het vertrouwen, welke Zvnê Miefteit fteeds verlangt Uwe Hoog-Mog. in te boezemen, wanneer hy langer vertoefde deeze oprechte wenfehen uit te boezemen, welke Zyne Mjefteit by aanhoudenheid zich vormt, zo voor de inwendige als uitwendige Rust van de Republiek, als! voor het behoud van derzelver tegenwoordige Conftitutie.
NB. Hier toont zich iets achtingswaardigs, iets oprechts, zo het gezegd wordt', in navolging van andere Mogendheden > en wel op een Vriend-Nabuurlyke ■wyze Maar dat hier dezelfde gevoelens en die zelfde ftandvastigheid als mede gezegd wordt, plaats by hebben, wordt fterk in twyfel getrokken by weldenkende Republicainen, als welken het niet duister valt te gisfen waarop die wenfehen voor het behoud van derzelver tegenwoordige Conftitutie doelen. — Deeze zal de willekeurige Stadhouderlyke zyn. Godt blesf the King, met zulk een Conftitutie. — De vrygebooren Nederlander erkent 'er geene dan die op de Vryheid en het Recht oorfpronglyk gevestigd is. Wat doet de Familiebetrekking ook niet! Hoe naauw moet ook de Band van Bloedverwantfchap het Hart van een Britfchen Troonbezitter met den Grooten Staatsbezoldeling der zeven Veréénigde Gewesten , niet knellen! Dit is natuurlyk.
De Koning oordeelt zyn pligt te zyn, tevens Uwe Hoog-Mog. te moeten verklsaren dat niets meerder ftrydig zou zyn tegen zyne oogmerken, dan om een voorbeeld te geeven even zo gevaarlyk voor de Rust, als voor de Onafhanglykheid der Veréénigde Gewesten, als die van eene vreemde bemoeijing met de inwendige Zaaken det Republiek- waarvan Zyne Majefteit wenscht, dat de vrye Beheering altoos ongekrenkt rrng bewa'rd worden in de handen van die geene, aan welke dezelve is toevertrouwd door de Conftitutie en gegrondvest op de gronden, welke gelegd zyn door de eenparige totftemming van de Nntie zelve.
NB. Al wat de Koning hier oordeelt vreemd te zyn, moet hy nog vreemder tn dee*e 'zyne Stelling vinden, die de gronden onzer vrye Conftitutie erkent, met de eenpaarige toeftemming der Natie, en echter zich-zelven tegenfpreekt; want wiens bemoeijing met de inwendige Zaaken der Republiek zoude ooit vreemder kunnen zyn dan die van George den lilden. . .
Zyne M.jefteii zd nooit een ander oogmerk bedoelen, dan om het alleronzydigst gedrag te houden: en wel zulk een, als men natuurlyk verwachten moet van een oprecht Vriend en goeden Nnbuur, welke zo wel door de belangens van den Proteftant fchen. Godsdienst, van Regeeringsform, Koophandel en plaatfelyke gefteldheid der beide Linden, als door den band van Verwantfchap met den Prins, aan welke Uwe HoogMcenden de Eminente Staats-Bedieningen hebben aanbetrouwd, een weezenlyk belang heeft. dat geen de minfte krenking worde toegebragt aan de Onafhanglykheid van deeze Republiek.
's Hage den 5 ><y 1786.
Cwas getékend> De Ridder HAR RIS.
Sim



( IÏ2 )
NB. Indien men van dit onzydig oogmerk Zyner Gr. Britt. Maiefï mim*, ding had gehad, aan zou men aan deeze betuiging geloof kunnenfL,iZ waar de Republiek nooit door hem of zyne Onder AaaVelllllZi V 1? m dan vallen geiden; doch dan zou het oioSig x^tle^m^t^ ¥*t fchen, zo veele aanbiedingen van VriendTchh NnhlirTniJ,ï d?ï.E"S'L Godsdienst, (die ik juist niet naauwkeurig ^ v™ (in welke vooral een groot verfchil is , Ëolhand^ op uitloopt, de VeJantfthaUakï^
Staats-Dienaar, in welk alles Zyne Britfche Mafeiï fZ bZZl i EïrJie-n dat deeze Republiek in haare OnlfhanJyk%TiS^n{t bltT ^ '* verzekering is zo dégelyk met de iaarlJd mwXKi&^ff^ der Kat en de Muizen gewaar wordt. — ê Brittanje! dat Amerika zichotlf hanglyk gemaakt heeft, is alleen senoe? nm TT h, 'Zf - UmJ' belLlengGy inde oïéhanglykk^
. Grietje. Ik kan uw begrip wel met het myne overéénbrenger' dan of het dat van een ieder zal zyn, weet ik niet-even weinig welk een oogmerk agt Hollandfche Oorlogfchwen odeVeïdï 11%^ neur geankerd zyn, gelyk ik in fommige8Nieuw°pSi^^ en waarover ik my verwonderde. - Zo veel Oo fog^ejent fe'Sd 5 dacht ik; en dat in een tyd a s de tegenwoordig i wX „,,ii f z,ond» doen ? Toen wy ze aldaa?in den OutfogTo^
Dit Verfchynfel komt my meer byzonder voor dan 311p L ™„ 7~ Byzonderheden uit de Haagfche Jouraat van de , L^Bt™** Wat dit Eskader ondertusfchen op die hoogte zal mm™ ,.?, ' ~~ weet ik niet, en niemand wien ik 'er ook ove? eewaaSI hlh U tvoere,n> van onderrichten kan. — Kunt gy het d™ï Ewe'njef' my er
Diewertje. Wel neen ik, Grietje! Weet ik het?-—"ai. andere aanmerkelyke ftof hebt, om 'er over te fDre4e7~d^ ^°Ve praaten. Ook is ae Zon reeds zo hoog gereeïen dat ik £ aa„ ™Tl dat ze haast den middag zal vormen, fn dan moe de Pott^it ?, " kaa Vaar derhalven wel, Vrindin! Eet met fmaak g 6 klaar zyQ-
Grietje. Dat wensch ik u mede, Diewertje.» Groet Louweris.
Het alömbekende Middel 't welk onverbeterlyk is om alle foorten van Noteboome, Maghoniehoute, Verlakte en Gebruineerde Gabinetten , HurLTu? I miir« ^ Sehilderyen en ander Gladgoed in den grond fchoon egistte maaken, en de Wormin 't geheel te verdry ven, Kelvk men daaulvk* hvlü vmduig heeft, wordt federt,eenige Jaaren nJt goèdVcce verkop Ï\; de Erve de Weduwe J vanEGMONT. Het Potje is 6 Stuivers. ? len van Matten."0* °ngemeen g0ed V°°r SPaa»rdle> Alicantfche en andete foor-
Gedrukt by de Erve de Weduwe JACOBUS van EGMÖTF" op de Reguliers Breêlïraat, te Amfterdam.



GRIETJE en DIEWERTJE.
20 July 1786. JNi°. 29.
Grietje. "\ Vrindin Diewertje! Gy ziet my hierop myn beurt: Vind
Y jkuin een ftaat van goede Gezondheid?
Diewertje. Het is'er wel meê, Vrindin Grietje! Naar't my toefchynt hebt gy het'insgelyks nog gezond. _ .
Grietje. Als een Vischje, maar niet in t Water. Wat Nieuws verwacht ik van u te hooren ?
Diewertje. Is dit een vraag? Gy zult waarfchyniyk meer verwachten als ik u meê kan deelen. Ik twyfel 'er niet eens aan. Maar dan zyt gy voorzeker in uwe verwachting bedroogen, en ftaat hierin gelyk met duizenden. Gave God dat alle Vryheidhaaters maar in hunne verwachting te leur "gefteld wierden. Dit gefchiedende, zou men de goede Zaak wel dra zien zégepraalen. Ongelukkig is het ondertusfchen dat Lieden, die iets b'dooven te helpen volvoeren, bekennende overtuigd te zyn van de rechtvaardigheid der Zaak, welke zy aangenomen hebben voor te itaan, Weifelaars worden, wanneer zy flechts denken dat het met hun Zelfsbelang beter ftrookt, eene flinkfche wending te maaken , ter overhelling naar deni Anti-Patriottïfcheu kant, het zy met zich te buigen tot het aanneemen van 't flaafsch gevoelen, dat een Stadhouder meer gezag toefchryft dan de wettige Conftitutie van het Vaderland gedoogt, of dat zy overfla-m tot de verleidende en valfche Ariftokraatfche Party. Ik weet echter tusfchen die twee Partyen geene uitzondering van oogmerken te maaken. Zv koesteren beide dezelfden, De Stadhouderlyke Party begeert de Heerschzucht van dien Hoogen Staatsdienaar te voldoen, uit Zelf belang , of"misleide vooringenomenheid, met hem het Eminent of Uitmuntend Hoofd'der Republiek te achten, daar een Republiek immers geen Hpofd duldt dewyl het van zeiven fpreekt dat in een Gemeenebest, waar een Volksvertegenwoordigend Beltier volftrekt plaats moet hebben, geen Eenhoofdige Magt, zonder die des Volks te vernietigen, mogelyk is. Maar de Ariftokraat, zeg ik, heeft door zyne willekeurige handelwyzen dezelfde bedoelingen, die de Prinsgezinde heeft. Zucht tot Overheerfching en Dwang huist in beider harten. Men ziet dit klaarblykelyk 2enoc"- in den loop der Zaaken. — Nu dc Ariltokraat niet langer kaos ziet om de Volksftem, die zich tegen allen Dwang verklaart, op haare zyde te kunnen winnen , hellen zy weder over naar de Stadhouderlvke Party, en keeren dus te rug, om zo te fpreeken, als de Hond toe zvn Uitbraakfel; en onder zulke ingebeelde trotfche Zielen, vindt men dus de Qaafschte Laagharügén, die juist zich-zelven in 'twar-net brengen, waaruu zy met eenen veel edeler luifter zich hadden kunnen houden. En deeze Tuimel-faftie is het die de grootfte Tweefpalt, doordwarsboomifig van de "oede Zaak, in ons dierbaar Vaderland verwekt, fchoon het niet te ontkennen is, dat uit de Bron van Engelschgezindheid en Oranjedrift deeze omwenteling is opgeborreld.
Grietje. Dat is zo. Maar hebt gy de Zuidhollandiche Courant van gisteren ook geleezen? ^ ^



C 114 )
Diewertje. Ja! Ik heb 'er tevens eenige Argumenten van de Meerderheid onzes Amfrerdamfchen M.agiftraats en Raads, met de grondige Weder leggingen tegen dezeiven in gevonden. Het is noodig dat wy ze voor de Leezeren onzer Samenfpraaken overneemen.
De Argumenten der Propofitie van de Amfterdamfche Meerderheid en derzelver Wederlegging. Argument,
I. Dat van al oude tyden af de Schutteryen in de Steden opgericht zyn om voorde Rust en Veiligheid alleen te waaken; en dat dus het admitteeren van Exercitie-Genootfchappen te kort doet aan het billyk vertrouwen, 't welk op de waakzaamheid en getrouwheid der Schutteryen, met volkomene gerustheid, kan gefteld worden.
WeDZRIiEGGING.
Meest alle de Leden der Exercitie-Genootfchappen behooren ook tot de ScbuttersCompagnien; — Zo dat het admitteeren van Exercitie-Genootfchappen volftrekt niet anders is, dan het daarftellen van iets, waardoor eene menigte Leden der Schutters, Compagnien uit vrywilüge fiefhebbery zich by uitftek bekwaam maaken en oefenen] om op de volmaaktfte wyze altyd aan de beilzaame oogmerken van de inftelling der Schutteryen te kunnen voldoen. — Oogmerken en middelen zyn dus by beide volmaakt dezelve. — Zo dat de geheele grondflag van dineerde Argument der Meerderheid louter verkeerd begrip en verkeerde gevolgtrekking is. — In bet voorbygaan kan men nog aanmerken, dat dit eerfte Argument ook wezenlyk eene belédigmg is voor alle die Stads-Regeeringen of Souvereine Staatsvergaderingen, die in de Provinciën Holland, Friesland, Utrecht, Overysfel en Groningen, de Exercitit-Genooifchappen Da rype overweeging, als zeer beilzaame inftellingen gelegalifeerd hebben.
li. Dat de genegenheid , om zich in den Wapenhandel te oefenen, onder de Schutteryen in het algemeen Ibdert een geruimen tyd zodanig is toegenomen, dat zy in vlyt en bekwaamheid voor geene Exercitie-Genootfchappen behoeven te wyken, en de laatfte dus onnoodig zyn.
De herftelling der Schutteryen en derzelver betere Wapenoefeningen zyn op dei meeste Plaatfen de beilzaame uitwerkfels van byzondere Exercitie-Lief hebberyen dat is, van kleinere of grootere Genootfchappen. En zou men dan nu de zo heilzaame Zo loflyke oorzaaken van dien zégen, en de uitfteekende verdietsften vsn duizendei allerbraaffte Vaderlanders wederom gaan vernietigen» Of zou dit niet ten uiterften on-i dankbaar en fmadelyk, en tegen alle gezonde Staatkunde zyn? — De ongerymdheidi fchreeuwt hier te zeer, dan dat tolt een enkel woord noouig zou zyn, om dittweedei Argument der Meerderheid te vergrui; fen.
III. Dat de Genootfchappen aanleiding geeven tot het verzuim van AfLires, en bet maaken van onnoodige kosten.
Zo dit Argument doorgaat, dan gaat de volgende redeneering ook door: — De Hee.i rer.-Socieieiten, de Heeren-Bals, de Heeren-Soupés, de Heeren-Buitenplaatfen enjl enz. enz. geeven ook aanleiding tot verzu:m , niet flechts van Huislyke, maar zelftf van Staats-Bezigheden, en tot onnoodige zeur fchade y'<e verkwistingen voor Ziel en'i
Ligchaam ; derhalven moeten alle deeze Zaaken ook * t .ietigd worden. De Schut-;
tertSïfeningen geeven ook almede aanleiding tot verzuil van Affaires en tot onnood!gei
verteeringen; derhalven moeten ook alle de Schutteryen vernietigd worden M; En 1
KB: de Leden der Exercitie-Genoo:fth ippen zyn over het algemeen zod,mi»e Vaderlans ders, die min of meer uit bunnen overvloed vry willig contribaëeren, en onkosten maa^ ken, daar het hiermede min of meer anders gelegen is met de Schutters-Compagniën.
iV. Dat de Exercitie-Genootfchappen op fommijte Plaatfen zeer nadeelig zyn aan d'el'i goede harmonie en rust onder de Burgers en Ingezétenen.
Op fommige Plaatfen, dus niet op alle. — En op die fommige Plaatfen zyn zekeren «-.Weide, of wel.daartoe.omgekogte Orar;je-Schreeuweis, de oorzaak van ajjeiulkei
or>«:



onrust, vermits zy de onfchuldige Vaderlanders, die zich in den Wapenhandel oefo-
^H&tBïït^ dat op alle wyzen moet worden ^ kw«k^?^nt!t^0Üd? en tegengegaan hetgeen tot doering der rusteemgzme
Z°De8 Sn ?ankdenMmderheid vermeenen, dat niets gevaarlyker zou zyn voor de onStgendè rusI dan de Vaderlandfche Exercitie-Genootfchappen te willen affch.ffen. S hoo ien zy voor\et opfteeken der Bloedvlag van Oproer door het geheele Vader. fa«ri V Rn »u?« daarom hebben de Heeren van de Minderheid tegen zulk eene allergevaïvkfte PropofiK geprotesteerd. - Nog is zeer merkwaardig, da:
tei ielewnheTÏ! n 'Advys van het Hof, tegen de kgalifeering van het Vaderlandr i gu!gf,flhi PpnnotfrhiD de beginfels van onlust en oproer wederom fterker aan Sewoeleëi1era?k^ zy Vermus nu de Amfterdamfche Propofitie bet zelfde oogmerk e^dezeK heeft, als het beruchte Advys van het Hof, zot.men dan
niet kunnen ef mogen vraagen , of de Propofitie der Meerderheid van Amfterdam geen gelegenheidzou kunnen geeven tot vermindering der rusten veiligheid, in c
byvnDaVde'EÏrat'e-Genootfchappen Siedelyke en Provinciaale Vergaderingen houden,' en dat zy zich met de hertelling der publieke Zaaken bemoeijen
Vrienden des Vaderlands kunnen tot heilzaame oogmerken zich vereémgen , Vaderlandfche Bveènkoomften houden, met elkuderen raadpleegen; is du kwaad - Zy kunnen yve«n, om alle braave cordaate Vaderlandfche Regenten tegen haatelyke: en onvaderiL che Meerderheden te onde.fteunen; is dit kwaad?- Zo derzelver Vaderlandfche yver met gebreken en buitenfpoor.gheden verzeld gaat,- welaan, deeze Enen immers verbeterd worden: - Wy zyn verre af van zulke gebreken of bunenfnooriPheden te billvken, en geen grooter dienst zou aan 's Lands goede Zaak kunnen SSSScTSL SS zulke buitenfpoorigheden ophielden; want dan zoudenLands inwendige Vyanden ras uitgepraat hebben; zy zouden dan geene ge tegenheid vinden Zi de'hdlzlmfteoogmerken van herftelling en verbetering te **nbgjnji^
Grietje Dat dan het achtingswaardig Volk van Amfterdam. »i welk in den aart def fgemeene Zaak zekeriyk maêr is dan die ^IP^^^^fl een eigenaar.ig oordeel veile, immers moet dan de Minderheid, die het wél
^ewVe«S bMeTwaTeootk naam van Burger of Ingezéten van Am.
fteuam n et' waardig, indien men het welzyn v.an Stad en Vaderland opofferde aan B ,ïïen v n byzonoerdenkenden wegens het weezenlyk heil des Vcdks en zyn ednar cekoe-e Vrvheid- terwyl men zich aan dezelve zoude hechten, en cus in Ila.p laaten wiegen door Leden, die zelfs niet meer dan Medeburgers, buiten hunne A^mpten zyn. om zich het Bureerlyk Geweer, de fteun der Vryheid, zo van liever leede uit de handenlaafen rukken • Neen, de Amfterdamfche Schutterfch ,p denkt ook beter; vaa tZm^éS^ te geeven aan haare oude en w.ire grondwetuge Spreuk; Vb >, Geweeten vry; Der Burgren bl.yheid,
Geen Dwinglandy; i Dat is de Zaak, lM.nr Recht en Vryheid, Waarvoor ik waak. Dit in acht gnomen zynde. kunnen geene Burgerwapenen van betere uitwerking i" n door Srfteuning van zulken. die'er zich vrywilhg m oefenen, en der Zl^ ScbZery m Nut verftrekken. Men vraage eens den Eenvoud^ften SchutKf2 hy voor zich eenig he, minfte nadeel in de vrye Wapenoefening van een Burgerlyk Genoo.fchap vindt! Km hy 'er de mmften J.p-van
het den Kundigften. zal hy niet moeten bekennen, dat ^^g^^™^?*™.
Genooifch'ps zelfs ren Leerfchool voor alle Schutteren veiftrekt. ■ Die anders
(prak, zou de Redelykheid zelve dwarsboomen.



begrip, doch 't welk een gloor.Tk k zou l! ! b"8' ™ een éénftcrn.nfg in dit Amfterdam; indiL net ^
nootfchappen van Wapenhandel door de geheele Pm&Sft^FPA™^'1*-*3* Gmocfi*.», »,„ Wapenhandel. M°J$£V £Ll%""S,taSl' den worden, en dat men daarom de Hstige gangen var ^ ^V^?"16 m<g beh°Ugr™», van den 7 jL, aan den 4 gS - Zo , ! aÏÏ.Ï»'8™' b>' h" P'°-
wenfehen, dan beftierI té worden dóo vaste bi,Ivte ïï,?™' T* hme]yk* te ten, en dezuike toch (en niet een hoop Se Se ffilfaS^Bwta.SrtWWOne',? Wet" pok haaien die Heeren hunnen Lastbrief > moete^ S^^ffi-' e" Van wa' r
s sssss m s ss BSüür» ™~
.zy met afwending v.vn het gevreesd TSidX^Z^, .^fff'-achten Liefde voor't Afeerneene V* ,it L bedreigd, door de Edelmoedige
hen wel zal Im^f^in^^&^i00^ -elmeenende Stadgenooten in aanmerking van die rampen, wï ke ^ t0e !ebreflge«.
dien men ze niet edelmoedig afk<Trr ""dere S ec1enT 'e vreezen hebben, in.
«t vervolg nog v4f w& £ér te^aaten 'vindeTT1 W>' zullen io
Diewertje. ó Ia. 'er zalXd w?.i 1 , , Ik wensch u goeden Eetlust.
***** ^ fartfiraat, te AmWW



■
i DIEWERTJE en GRIETJE.
27 July 1786. N°. 30. ~~~ Diewertje. *~\ oeden Morgen , Vrindin Grietje! Hebt gy nog genoe\JT gen in uwen Ligchaamlyk'en toeftand? . I. Grietje. Ik ben 'er meê te vreden, om dat ik hem wel vind. Hoe ij ftaat gy'er meS , Vrindin?
Diewertje. Al redeJyk. Wat is 'er van de Vaderlandfche Zaaken te i I zeggen ? Of liever wat wordt 'er al van gezegd ?
Grietje. Veel verkeerdelyks; maar daar-en-regen nog meer rechtzinnigs. Tot het verfpreiden van het eerfte fchynt zich de Haagfche Cou-
• ; rantier verbonden te hebben, zekerlyk.uit baatzucht; want men twyfelt
geenszins of hy wordt 'er voor betaald; en hy, hy alleen i,s het, die als met Kwakzalvers Berichten voor den dag komt, om de onnoozele Lieden { een ruime Dofis As/a Fmtida, (alias Duivelsdrek) als een Univerfecl Middel aan te bieden, om 'er alle Kwaaien door te geneezen, terwyl het de1 zelve vergroot. Een Galachtige Recept-Voorfchryver, zo men meent, heeft hem, als zyn Hansworst, dit Middel gerecommandeerd publiek ; te maaken; enkel om de best voorfchreven Middelen door bestige en rechtzinniger Doftoren, dan die Kwakzalver is, de wechneeming van het 1 hserfchend gebrek in 't Staats-Ligchaam aan te toonen. De geraaktheid ■ i deswege, die den Kwakza! venden Doftor en zynen Hansworst Mon fr. Gosfe : 1 beving, fpoorde hen beide aan, om deeze beste Middelen niet ten ge! bruike te gedoogen. Wat vindt men onder de Rechts-Doftoren geen elendige Kwakzalvers! en welk een armharrigen Courantier hebben de-
• zulken niet tot hunnen Hansworst. — Maar om eigentlyk tc fpreeken. 1 Men weet dat de Haagfche Courantflansfer den rechtgezinden Haarlem!
fchen Courantier aangevallen is, wegens het plaatfen van de Korte Hoofdzaaklyke Voortellingen der .Zaak van het Commando. Dan zie hier 1 door de volgende Wederlegging, de Tegenwerpingen tegen die Voorfïelün\ gen voldoende beantwoord.
WELMEENENDE WEDERLEGGING vak GEMAAKTE TEGENWERPINGEN op de beknopte Recapitulatie over de Commando-Zaak.
• I. Tegenwerping: Z. H. heeft in alle eigenlyke Militaire Zaaken het ! Commando; derhalven moet het Commando over het Haagfche Guarni-
foen onbepaald aan Z. H. gelaaten worden; want alle te geevene Orders aan den Capitein der Hoofdwacht behooren tot die eigenlyke Militaire Zaaken, over welke het Commando opgedraagen is aan Z. H.
Wederlegging. — Dit geheel Argument berust op liet'willekeurig denkbeeld, dat deszelfs Opfteller zich vormt van eigenlyke Militaire Zadken, en op de onderftelling, dat de te geevene Orders aan den Capitein 1 der Hoofdwacht tot Politieke of Burgerlyke oogmerken, tot het bewaa1 ren of beftellen der Burgerlyke Rust enz., ook almede tot die eigenlyke Militaire Zaaken zouden behooren. En deeze bloote aanduiding is voor alle nadenkende Leezers alleen genoeg tot vergruizing van zulk een Ar, gument. — De bewyzen, welke in de Stukken der Amfterdamfche j\^n-
I* 3 der-



. C riff)
derheid en in' deeze onze Recapitulatie zyn opgegeeven, zyn geenszins ontleend uit willekeurige bepaalingen van woorden, of eigendunkelyke vooronderfteilingen, maar uit ontwyfelbaare zaaken. — Wy durven ons ten deezen opzigte veilig verlaaten op het gezond natuurlyk oordeel van al wie by herleezing onzer Recapitulatie die bewyzen nog eens op het fcherpfte gelieven te toetfen. — Voorts is de Zaak waarlyk te a;root en te gewigtig om zich met woordentwist op te houden. — Verftaan de Heeren Advocaaten van Z- H. door eigenlyke Militaire Zaaken ook al mede het gebruik der Militie tot het handhaaven der Burgerlyke Rust; dan moeten zy nu nog eerst bewyzen, dat dan zulke Militaire Zaaken ooit wettig zo opgedragen zyn, of opgedragen hebben kunnen worden, als Z. H. en de Amfterdamfche Meerderheid zulks pretendeert. — Het tegendeel is in alle opzigten zo zeker als tweemaal twee vier is beweezen, en van die onwnkbaare bewyzen der Amfterdamfche Minderheid is nog geen tittel of jota wederlegt. — Wy verftaan door eigenlyke Militaire Zaaken de zodanige, als wy in het begin der Recapitulatie opnoemden , en in 't algemeen alle zulke Zaaken, die in tyd van Vrede tot het in orde houden der Armée ten dienfte van den Souverein, en in tyd van Oorlog
tot het Militaire aanvoeren der Armée tegen den Vyand behooren. ■
Wy geeven aan elk onbevooroordeeld Leezer de toetfing van dit begrip gerust over. — En tot flot vraagen wy alleen, of het dempen van oproer en het herftelleo der rust onder de Burgers en Ingezétenen eener Stad of Provincie ook al tot het in orde houden der Armée behoord?
II. De Tegenwerping , dat het bedoelde Commando aan den Prins zoude toekomen uit hoofde van het Erf-Gouverneurfchap, is louter illufiè, gelyk uitvoerig en ftiptelyk in de Staatsftukken der Amfterdamfche Minderheid aangetoond is.
III. Tegenwerping. — Dat dan een minder Officier een Superieur Commando over de Militie zoude oefenen boven Z. H., en dat dus alle Krygs-orde en Subordinatie in den dienst geconfundeerd en verbrooken zouden worden.
Oplosfing. — Dit gezegde is eene geheel verkeerde en zelf eene zeer haatelyke uitlegging van de gantfche Zaak; en het zy den Hemel geklaagd, dat men de Ziel van den Prins geftadig met zulke verdraaide, haatelyke Denkbeelden als belegerd houdt, waardoor de Commando-Zaak nu een allergevoeligst poinö: d'honneur by den Prins geworden is. — Mogt toch eens één eenig der vertrouwde Raadslieden aan Z. H. de volgende eenvoudige waarheden overtuigend voorftellen ! naamelyk : „ Dat heti „ Commando, het geen zulk een minder Officierdan opvolgt, een geheeli
ander Commando is, als het geen tot het eigenlyke Militaire Weezen: „, behoort; dat het volftrekt geen Commando is van eenen ondergefchik-• „ ten Officier, maar eigenlyk en in waarheid het Commando van deni „ Souverein zeiven ; dat dus die mindere Officier in die tydftippen geens- ■ „.zins in de funélien van den Capitein-Generaal treed, en aldus Superieur • ,„of gelyk aan den Capitein-Generaal zoude zyn; maar dat die Officien ,„dan enkel en alleen een gchoorzaame Ontfanger en Uitvoerer is van de: Si, enraiddelyke beveelen des Souvereins zei ven, en van Orders en Zaa--
• 1 „ken,,



C no ) .
die niet tot het eigenlyke Militaire Weezen, van hetwelk de Souverein evenwel L ken r die net tot net ewmy** H di h geiiefde te bevroeden,
„ ook Souverein w, hooren. - '£d?'\erdwynen en door Hem genoegen
55011 *VTo^Tzll «Mtoiïiïfoï* Kkflta. moedigfteen ulry kftlgedefl« genomen worden in zul* e«n%Ke'"'u; „, veruaderine van H. Ed. Gr. Mog. zal neemen. deii Volks^ vertrouwt 1 dat de^^«"^^^„ïï^de,, „ De" Capitein van
Maar e^ew' den Souverein zeiven, hy voert
„ de H°ofJwacht ontvangt d ^ Krviis-orde, alle Krygsiucht. alle Mili-
" WlJSïïléS verbrSéV' ! - En wLTeert'de onde^inding ? - Is dan „ ta.re Subordinatie &c. vf^Keo'b-o:dinaUü &c. verbrooken? Is het Haagfche Garnu in den Haag alle ^ygs-orde S"b^ zonder Subordinatie ?-
nifoen dan nu ten eenemaal zondel^\t^^K"le ,ling wil ftaande houden, •t Is onbegryplyk, hoemer, J^g^S^gTU» Sn C.pkein-Generaal over de
IV. Het gezegde, ^ de ^ en al wat verder uit
Militie reeds per fi desze fs ,zou vooronderftelling dat het
^^^^^^^^
Heer Advociatvan, Z, H teg n de^vyf Ve der y weife ^ ^ nieuwsgierjg Vermeld, nog zal gelieven in te Dre"^"' 11 Waarheid en Recht overéén-
Diewenje. Munelyte «"«cjtz.nn.ge taal, d,met W ^ wje weet
komt Wat weldenkend Mensctzal er zyn zeg ^ boe fcherpzinnig de Haagfche youIa""e' = t a,leen maar ook tegen deeze
neeren zal, ^^^^/^V^^Z^ te neemen/verwacht Wederleggingen Dan indien *y^.^^^ geloof ik niet dat zy voldoende
ik al een vreemd mengfel van v"*e;"Xheid ^lve zullen kunnen doorftaan.
zullen zyn, en den toets der. ° behalven het Haag-
Het verheugt my ondertusfchen in de open" 8 ^ Schiedam ea
fche, welks fnoode partydigheid1 men kent, te zien» ^nden zynde RaadpleegirGornichem reeds beflooten hebben^hQb^ ff „ R Staaten EIGEN
FYFWAdCH?/^ Zich 16 ^uden aan het.bekend
LYFWACH Itn oen "*aS> & R t des Lands bevonden nuttig, ja nooden reeds zo blykbaar voor het Heil en ae r,usi u«
zaaklyk uitgebragt Rapport van den |den Novembe ^ • ^ £ ,
Voorftel der ^^M^^* dïkwvïa der'rle Minderheid te zulfen
dam! Uw welvaart zou in weimge j a.en wech ^S™™ ^ die> b6ui.
(het gene de Hemel verhoede) dat d'^v^^Zl, in%en zó gewigtig ten hun Ampt, niet meer dan gy te zeggen japen » en y heid
Stuk, waar by het vrye,-™ frff aen^erdSer;ende Tweedragt dan^iet gevoerd, ftaan of vallen moet ^zo^ae < Bloedtooneelen oprichten! En ginds en herwaards door geheel het lieve Vader anoj> 10 k
welke Lieden zou men dit te, wy « ^5^1; a„e oorzaaken
weerhouden, maar met v.0"^^ verwarring te ftich-
daartoe niet vermyden? Is he de pligt met.van Kegenten gee 5 n_
ten, daar ze niet is. en dezelve tegen te gaan daar^^^^^.^ den van recht en billykheid; zulke naamlyk, waarop het Heil des voiKD-ruw ^



een Heil dat de Opperfte Wet vonr <w „I2° 1 n
ragden Burger; er7ditHeil zou Z&a^^**"'" *e] ^ voor den ge. gezag des Volks in zyne Vertegenwoo dfgeïs krfnklL™^' indienmen h* Oppfr door het ter vern elinge overteleevon ir, h i Jtrenkte' do°r het te wasgen. of Bezoldigd Krygshoofdt ondT%g ^0^ Je? sZf^ ^«ptS-ÏE, Volks, dat wanneer het verkiest een rnSL Souverems (taande, uit naam des recht en de magt heeft dien door zy elwn lerlfVreeSden Voor te to'^n het jnerken te Weeren, eêr dezelve Sn? vind -ü!" °nP ^ en welgegronde oog-
Gri:");6^ 0^6 Rï?dfl derVX'rdenT ^ G°d ZSlt ^
grietje. Dat wenscht en hoopt een ieder ,
ftrekt Vryheidkrenkende Zaak, de Twéed»Ct li™1' W?genS d^ze anderzins voj.
nen brengen. Zie hier geen «iloepaslyk Z^lft^ WOede met ter "itvoeringe kun-
OVER DE
T W E E D R AGT
EN DERZELVER
OORZAAKEN
ö 1 weedragt! Monfter! wreed en fel tW'f gaf U ftand
Voortbrengfd van de Hel i ' w- c vrj'e Land ?
Wat woelt gy , aangefpoord dóór Twist F-„ n • 5rS dan verraaders • De vrucht van fnood Bedrog en Ls ™ Een I!^" ^1! ?reemJe S«*t. Paar gy *» Lands heil verkwist 1 °ranje H of«ebroed,
Gy fnakt verwoed °madrt van Neêrlands Bloed.
Naar Burgerbloed, n0 t tt, ■ "*■
Styft Heerschzucht in haar poogen. c,f!J,e'zucht. ^ie d*n Dwang
By wie de Hem van 't Recht niet eel 't Fn =i S d'ent uic Zelf belang, S Die zy, wordt haar geen perk Kefteld 'Tl , Wat.va? de Deugd ontaart.
Zal fmooren door 't Geweld ' ^ e 0n "0ch vermogen fpaart.
2. ' Aclit..U koestring waard. '
Wie vloekte U op, ó Hei-Gedrocht- Ma,ar haast gy,
Dat fteeds vernieling zocht ' u; « • ^ raazerny.
Van t Volk dat Recht en Vryheid aêmt vn„ T de," Aff-'rond zinken. En zich der goede Zaak niet Samf H ÜW he,Sch GefP™ ve™Id, Maar handelt als 't betaamt ? ' ™? E,fndra«t weêr herfteld
Diewertje. Dat klinkt niet kw.lyk. Maar Vr>'neids-Held. ken zouden d e wel zonder dat TwcêdrïJ doo Z, T ™l de Utr«*'fche Zaahetd van den fjtrecbtfchen M^mi^tlSjJ? / r°Uch ^cdr^ Meerder fpeele, beflischt kunnen worden" aangevoed zynde, haare gevreesde B^oedroï
den om te dglibereeren en refolveereroTdetf^V^ Va" de Vwdfchap.o h"-' de Burgery, verftaat men. dat de verzoch'fe R £h ' layt£t ingediende Adreffen v „ Gecommitteerden met dertig Stemmerisg dedmeerf'"hebbe 'f' *» B^ -
Raaden voor het verzoek gi-SJvifeerd • en Z J^ A hebbende met meer dan zeven dagen zal gerefiimeerd worden. E' aan dl "f"AP-l10lnt^ent, dat heden ovei 7CC Diewertje. Dit belooft nie veel Ko ds lot W°rden U"W™™- 6 2il 'er de gevolgen van doen aen vCl , ■ ,U?'Vffl Utrecht. De Tyd _Gnetje. Insgelyks, Diewertje - G^Louweris ' Eet fmaaki^ *
^^^^^^



GRIETJE en DIEWERTJE.
3 Augustus 1786. N°. 31.
.
Grietje. Tk wensch myn Vrindin Diewertje een Goeden Morgen, en geluk met A den goeden Uitflag der Goede Zaak ! Zy heeft ook daar gezégepraald!
Diewertje. Bravo! Die tyding verkwikt als koud Water eene vermoeide Ziel. 1 God zy geloofd! Hebt gy bewyzen 'er van, Grietje?
Grietje. Ja, zie daar eene Utrechtfche Extraordinaire Courant van deezen dag, i in welke de volkomene omftandigheden vervat zyn. Laat ik ze u voorleezen. Luisiter, Vrindin!
Utrecht den 2 Augustus. Heden de plegtige dag ter introductie van het gequak-
I ficeerde Collegie van Gecommitteerden uit de Burgery, konden wy niet in gebreke blyven, het voorgevallene, daartoe betreklyk, zo dra mogelyk, ter kennisfe van het Vaderlandsch Publiek te brengen. Na dat, eergisteren nademiddag, aan de een-en-
1 dertig Gecommitteerdens uit de Burgery , door de Vroedfchap, was toegezonden een Extrad uit de Refolutie van den Raad, genomen op Dingsdag den 25 July 1786,
I hebben voornoemde Gecommitteerdens, in hunne qualiteit, die Refolutie ter kennisfe van hunne Committenten, zynde alle de Burger-Schutters, Uitkoopers en Wachtvryen, in iedere Compagnie, gisteren avond ten 6 uuren, gebragt: wanneer by dezelve Compagnien in overweeging wierd genomen „ hoe alle middelen ter voorfz. „ beëediging vruchteloos beproefd waren, en 'er dus voor de Burgery niets anders „ overig bleef, dan gebruik te maaken van het aan haar toebehoorende recht, met „ dat Collegie zelve in den Eed te neemen." Voor en aleêr echter daartoe te komen, achtte men meest geraaden, en wierd door een ieder Lid in de haaren befloten, om, tegens heden ochtend, elk by zyn Compagnie zich te vervoegen, des voornoens te» 9 uuren, met zyn Geweer en Wapenen, op de gewoone Vergader- of Loopplaatfen, een ieder met zyn geëligeerde Gecommitteerden; ten einde vervolgens, voor 10 uuren, van daar aftetrekken naar de Neude, met flaande Trommen en vliegende Vaandels, om aldaar, in één Ligchaam vergaderd, te treeden tot het in den Eed neemen van hec voorfz. gequalificeerde Collegie van Gecommitteerden: En dat, daartoe, nog dien eigen avond, in naam van de Burger-Schuttery, Uitkoopers en Wachtvryen, door een Officier, twee Onder-Officieren, en twee Burger-Schutters van iedere Compagnie, aan de Raaden, in elke Wyk van dezelve woonachtig, zoude worden gedaan een Inthimatie, van deezen woordelyken inhoud:
„ Van wegens de Burger-Schutters, Uitkoopers en Wachtvryen van de agtBurgerCompagmen deezer Stad, en alzo in deeze Principaalen, worden Burgemeesteren en Raaden in de Vroedfchap deezer Stad, nevens derzelver Secretarisfen, geinthimeert omme op den 2 Augustus 1786, des voornoens ten 10 uuren, te compareeren op de Neude, binnen deeze Stad, en aldaar, in tegenwoordigheid van de geheele Burgery en ter requifitie van dezelve, het Collegie van geëligeerde Gecommitteerden uit de Burgery, conform den inhoude daarvan by het beëedigde Reglement, voor zo veel Stads Regeering aangaat, voorgefchrceven, alles ten einde als by hetzelve Reglement , in den Eed te neemen. En dat by aanhoudende weigering en non comparitie van Burgemeesteren en Raaden voornoemt, de Burger-Schutters, Uitkoopers
1 en Wachtvryen, uit hoofde van het hun competeerende en overgelaaten recht, alsdan zullen overgaan tot het in den Eed neemen van voornoemde geëligeerde Gecommitteerden, en het inftalleeren van hetzelve Collegie. Met Iathimaüe informa."
Q Voor



( 122 )
Voor den Heer Raad (zynde alhier de naam van eiken Raad, waaraan delnthimath kield, ingevald.)
Welke voorfz. Inthimatie, gisteren avond, aan alle de Raaden, geene uitgezon dert, als ook aan de Secretarisfen van de Vroedfchap, door de daartoe gedecerneerd* Commisfiën zyn gedaan; terwyl op heden, de dag ter beëediging en Introdudie var het voorfz. Coliegie daar zynde, by het openen van de Poorten, zo wel alsdebyzon! dere uitgangen deezer Stad zyn bezet geworden, door een gelyk aantal Burger-Schut^ ters, als op den 20 Maart deezes Jaars heeft plaats gehad.
Waarop heden morgen ten 9 uuren alle de Burger-Schutters-Compagniën op derze). ver gewoone Loopplaatfen vergaderden, een ieder met zyn Geweer en Wapenen, alsmede met haare daartoe opgeroepene Wachtvryën en Uitkoopers, nevens de daartoe geinthimeerde Gecommitteerden. Na dat by iedere Compagnie, door het Vaandel. Divifie hetzelve afgehaald en op de Loopplaats gebragt was, trokken de refpeclive Compagniën, tegen de klokke 10 uuren, van derzelver Loopplaatfen naar de Neude en wel in deezer voegen; dat de Uitkoopers en Wachtvryen van elke Compagnie, met een klein Detachement, voor de Compagnie vooruit marcheerden, en de gtëlirèerds Gecommitteerdens in het midden gingen, by het Vaandel-Pelotton.
Op de Neude gekomen zynde, veréénigden zich de Compagniën, na de Uitkoopers en Wachtvryen op de rechtervleugel van iedere Compagnie geplaatst te hebben, in één Ligchaam, in diervoegen, dat zy een grooten ovaalen Kring formeerden; wélke Kring geformeerd zynde, wierd uit naam van allededaar vergaderde Burger-Schutters Uitkoopers en Wachtvryen, na voorgaande oproepinge van alle en een ieder, niemand uitgezonderd en hiertoe behoorende, en dienvolgens, uit naam van het geheele Ligchaam der Burgery deezer Stad, openbaar uitgeroepen: „ Heeren Burgemeesteren etï „ Raaden in de Vroedfchap deezer Stad! Omme zich te begeeven binnen de voorfz „ geflagen Kring, en aldaar, ter requifitie van de alzo plegtig vergaderde Burgery in „ den Eed te neemen het voorfz. geëligeerde Collegie van Gecommitteerden deezer „ Stad." Gemelde uitroepinge gedaan zynde, wierden binnen den voorfz. Kring geleid de aldaar gecompareerde Heeren, Eyck, van Senden, de Ridder, Smisfaert, en van Haeften : Welke Heeren binnen dien Kring getreeden zynde, wierd daarop geformeerd een kleindere Kring, beftaande uit alle Officieren van de refpeöive Compagniën: TerWyl de Sergeanten zich voor de Diviliën plaatften. Hierop door den Heer Eyck zo" voor zich, als voor de verdere met hem gecompareerde Heeren, opgeleezenen voorts overgeleverd zynde, een door hun vyven ondergetékend Declaratoir; wierden, door den jongften Officier van iedere Compagnie in den kleinderen Kring binnen geleid de zestien geëligeerde Gecommitteerden (zynde laatstleden Maandag, in de plaats vaa den Heer en Mr. J. L. Kien, voor de Compagnie de Bloedkuil tot deezen Post ver kooren de Hr. Adriaan van Schermbeek, Jaspersz.) welke geëligeerde Heeren door de oudfte en jongfte Capiteinen-Luitenants uit naam van de daar vergaderde Burgery wier den afgevraagd: „ Of zy, ter requifitie van de Burgery, als nu bereid waren hunnê „ Posten als geëligeerde Gecommitteerden te aanvaarden, en, over zulks aan de „ Burgery aldaar plegtig afteleggen den daartoe gearresteerden Eed ?" Dit doorben met' ja beantwoord zynde; wierd, daartoe, m naame van de geheele aldaar vergaderdei Burgery, plegtig voor God en de geheele Waereld geprotesteerd tegen alle de tor hiertoe onwillig gebleevene Raaden, wegens derzelver onwilligheid; onder betuiginge dat aan de Burgery geene andere weg opengelaaten was, dan, met gebruikmaakt Ta» het recht aan haar toekomende, te treeden ter beëediging en dadelyke Introductie* tan het meer voorn. Co'legi» van Gecommitteerden. Wyders wierd aan ieder van meer voorn. Gecommitteerdens afgevraagd; „ Ofzyy
„ das-



C 113 )
mm ook berftid waren, om in h nden van de Burgery afteleggen den hy het Regle" rnenrKe.,nl:eerden Eed, voor zo veel Str.ds Regeering bcmf. ?" bnculks deur hen ■' tc mPr I, beantwoord zvnde, hebben dezelve Gecommiueerdens, onder het pr^ yt ren vi het Geweer 4 ae' geheele Schuttery, den Eed a^de Burgery af p«iegd, in handen v-n de voornoemde oudfte en jongfte Opueinen-Luitenants deezer
ÖUVVr?öleers wierd, in tegenwoordigheid der geheele Burgery, een Verbaal van dit vPrr>huè door alie de prtlente Officieren en Onder-Officieren, ie weeten Sergeanten en Corpofaals, or.deriëkend, ten einde aan de inden Eed genomen Gecommuteer1, 0 gen eeuwigduurenden blyk der Introductie van dit Burger-Collegie te worden óve^egeeven. Waarna de kleindere Kring geopend zynde plaatften de Officieren ^ ZóZitèst voor zyne Compagnie, en lazen aan hunne Schutters, Wacntvryen In U ikoonets, voor de «an hun, op gistten, gedemandeerde te omwerpen lnfi^ „„-.d.enendé tot remotie van alle die Raaden, welkein deezen tegengewerkt hadden,
dVrze ver Raadplaatfen, omme, nog op heden, aan dezelve, door een gedecerneerde Comrr. fcfie uit iedere Compagnie, na behooren ter zyner kennisfe gebragt te worden ;
^PikVlrf nuaueallede Burget-Schutters , Uitkoopers en Wachtvryen, mgeftemd en Tn v fot en genigen daarover betuigd hebbende, werden de Heeren van de Comhünfi:°;rMedêre Compagnie, verzocht! dezelve nog heden ter uitvoer te brengen. ■ •g'iï af« oopen zynde. zyn de voorfc. Comp.gn.ën van de Neude afgemiTcaeerd , teven* «e. derzelver Wachtvryen, Uitkoopers en bceed.gde Gecommitmarcaecru, jedere Corr,pagme. gaande door de Schoutefteeg,
K&£l©W***« over het" öude'Kerkhof, agter St Pieter de ™ ,,J pi, tootss tot aan de Heereftraat , door die Straat, over den Kamp. door ÏS^rSSStS S? aan de Aalmoezeniers-Kamer; voor welke Kamer de beëedigde G^con m .teerden zich in één Ligchaam vergaderden, met den oudften Officier van tedere gSJSS wordende, na dat alle de Compagnon voorby gedefileerd waren, de Ge. ,n ! >Lvdens door de evengenoemde agt Officieren, in naame van de Burgery. in binnen ge!eid, en, met overgifte van het bovengemelde Sende Verhaal en bt-ëedigde Reglement van Regeer.ng deezer Stad, geinftalleerd; ■ ,I. t- „,.r„,.ii/pn< alsro cltirtig hunne eerfte Seifïe genomen.
heVoort £ SSff i <• Westzyde van* de Nieuwe Gragt, elk naar haare t „i„tt vetrokken en uit den anderen gelcheiden: waarmede deeze plegtige aöus, W'SSfc ^AdwötaSd, onder een onbefchryvelyken toevloed van AanfchouwS die ook van andere Steden en Plaatfen herwaards gevloeid waren, is af.
^Diewertje. Eene gezégende Zaak, Grietje! De grond is zeer goed ; dat 'er de vol• ,t Jan het Werk dan ook niet aan ontbreeke, en hiertoe verder God zynen X'en^verleene.- Maar ik merk dat hier maar ^/Raaden in de Zaak der Burgery „»m» h ?vn Ik meerde, dat 'er zeven nasrr overgeheld hadden. g ?rltie Zo is 't. Maar welke verhinderingen de twee zich eerst daarvoor verna«nf hebbende Mede-Raaden met de overige dertig hebben te rug gehouden , weet nipr Deeze twee Raaden zyn de Heeren Burman en van Dam. Mogelyk r'fr^ fMeerderhe d gedacht, door het omzetten van d.t Paar Medeleden , de Burgery * Lr vastbeS wettig Voorneemen te verhinderen, even als doordat van agt 1? , L ^hbende Officieren der Compagnie van de Zwarte Knechten, en even als door S van det Heer Kien ^ Gecommitteerde, (dan wiens plaats al fpoedig met alge. ™ eenoegen door den Heer ji. van Schermbeek Jaspersz. vervu d is geworden.) Maar óndanks alle die verkeerde uitzigten en woelingen, » evenwel degroeteZaak



C 124 )
der Beëediging van Gecommitteerden uitgevoerd, door het LWK,.», . ™ „
en al ware 'er ook niet één enkele Raadtperfoon' mfche^
en wettig zyn uitgevoerd geworden. ="Hieenea, zy zou niettemin wel
Diewertje. En nog heeft fteeds een Haagfche Courantier Hi>r,»„ rVolksgez.g. Wat zd die BlalTer nu wel voor dm di ZenZn^S^ T m" het kleine Majefleitjes onderdaan te fpreeken. Immers hy zal nu do r rl n0g Van Zot niet kunnen nabauwen, mei té zeggen dut de Volks M^ielteit%e^m[chry™*™ gelyk op den 20 Maart deezes Jaars. H.ar bloed is weH l "d gorden, warmte geweest; maar wie weet noe kil het nog voor weici^ln v1ere,scnte weêrfpannige Dienaars van de Majefteit des Volks thans fs ' g tC bloed der
Grietje. Laat hy 'er wat Recepten in zvn Sehanrihinri Politicque Meestert genoeg, die a^ KwakXerhejvoor h unnVnT' hy heeft bruiken, op dat hun aller Charletanerie nog eenigen ira^mn?/3"SWom gekeerddenkenden hoop van Oranje-Klanten en dÖ Aanhangelingen. Dan laat dien fchendigen Listeraar blaffen
of als een Premier Cbieh de CuifJStaé^i^^^f^ Dog, houderlyken Keukenhond benyde men de overgefchoten brokken ni/r u fte" ,Stad-
biddende om op. Maar genoeg hiervan. _ VVat durkr „ HLz,t er al
van het cordaat befluit der Utrechtfche Burgeren en 1»S „Vf;V?lewerlie! plaatfen der agtergebleevene Raaden reeds vacant ve Ed en h Z/rhebbefl slle de aan die Heeren kennis gegeeven, gelyk ook aan Heemry Jnllnuatle hiervan Hun Ed Achtb. (van he^en, d'af is" van nu Z S^kVb^',^ dnde noemde Heeren tot den Raad niet meerder te doen convoceeren nrfP^ de V00r£ealle gevolgen, by aldien iemand van de voorfz. Raaden z?ch ledennd/r,Protest
gadermg van den Raad te begeeeven Welke uifwerklnf tot de Ver-
te neemen Befluiten deswege lullen hebben, zal de ï lïhfn d,t.en verdere moeten leeren. Maar welke Berichten heeft men uit de H "f ^V*"
Diewertje. Men fpreekt van een Protest van Zvn FWh«,vf g' Vrind,n ? Staats-Refolutie wegens het Commando, aan de VmSdSf^ In'H^lï* gSnomen gezonden met een Staaten.Bode van het'Loo, alwaar ntede ï,^0'' M°S' den 2 deezer, weder zyn verblyf genomen heefr Dm^fhif Stadhouder, federt blyken. Zyn Protest, Is 'er zodanig een , *en kan TvenZy',Z31 Wel rasch
mGrietrnv;WMrtde ^ De Zaak is afgehandeW en voTdonÏÏ„met dM Wn
Grietje. Voorzeker, Diewertje! Zo men my Kezetrd heefr ,!„, ook de ontwikkeling van verfcheide andere gewigtige Zaaken'tf * m° eerstdaag* geduldig en wachte de openbaarmaaking 'ervan af DeTvrf 1» gemoet. Men zy Vrindin Diewertje! Eet met fmaak. Tot weêrziens Y alleS' Vaarwel,
z^»^^ Leef ge.
fels, Stoelen, Schilderycn en «der™ hS^SnÏÏrho^"» maaken en de Wormin ït geheel te rt^^T^^ff^ftt vinding heeft, wordt federt eenige Jaaren met enêdff 11.7 1 g lks hy onder~ Wg-^J- y a m E G M O N T. Het Po?jegfa6 Stu ver7 ^ by de £rve de J£ SSten^ V°°' S^he> Alican'tfche en andere foo,



DIEWERTJE en GRIETJE.
io Augustus 1786. N°. 32. Diewertje. Tk wensch je een goeden Morgen, Vrindin Grietje!
i Vind ik u in een goeden ftaat van Gezondheiu, net zal
mYGüIt}lYUVolkomen, Diewertje! 't Zal my niet min aangenaam zyn, wegens den uwen het zelfde te mogen hooren.
Diewertje. Het is 'er geregeld mee, naar myn genoegen. — Wat
' NlG!ietjeS. leeTniet alle daaglykfche Papieren. In geene week tyds heb ik een Utrechtfche Courant kunnen bekomen, waarin ik evenwel denk: dat het voornaamfte wegens de Zaak dier oude Bisfchoplyke Stad, die boven alle andere Steden in ons Vaderland zulke Rechten heeft, welke haar van niemand dan van haar zelve onaf hanglyk maaken , en welker Burseren dezelve wel weeten te doen gelden, gelyk het blykt, en vervollens meer zal blyken , hoe zeer de Haagfche Leugenaar in zyn Prulle-Cou" rant, door valfche Tydingen, met welke dit Schandblad doorgaans is ongevuld, het Gemeen zoekt te misleiden, cn daartoe ze fs Vodjes verkooot, onder den naam van Extraordinaire Couranten! Die laage Zie , en eroote Julfus, of liever verbyfterde Oranje-Zot, gehuurd om alle de Dwaasheden van zyne Faftie-Broèrs met een winderig gebulk: uit te loeiierr Die primo Hansworst van de geheele Cabaal der verfoeilyke Vleiers van den Eerften Staatsdienaar zal nog Wonderen doen zien en hooren; — wacht maar een weinig, tyds! Want hy correspondeert thans mee den erootften Toveraar, die 'er ooit in de Waereld was! Ja, by den deezen fan geen Simon, geen Elymas, geen Apolonius Thyaneus, geen Doctor Faust, in zwarte Kunst opweegen. Men behoeft niet te vraagen welk een zvner Correspondenten die Magister in de Negromanhe is? Men heel t niet anders te doen dan het oog te flaan op het flot yan alle die fraaije Tvdingen uic Zeeland, aan den Antipatriottifchen Kwakzalvers-Gek, MonfrV Gosfe; dit luidt dus, gelyk ik bet vinde in zyn Dag-Prul van den 9 deezer, onder 't Oranje-Artikel vau Vlisfingen den 22 July. Geet acht, Diewertje! Zo luide het:
Wv kunnen niet manqueeren , ten flot hier nog te melden een fingulier geval, dato 27 Juny jongstleden te Vlisfingen gefchied, by gelegenheid der blyde inkomst 'Zyner Doorl. Hoogheid en Vorftelyke Familie; het welk den Schryver der aangeuaame gebeurtenis van dien dag (aparentdes ignorant geweest zynde) niet heeft genoteert, te weeten: wanneer Haare Doorl Hoogheden van 's Lands Dok naar 't Stadhuis te rug keerden, vernam Hoogstgemelden Vorst, dat Mevrouw Weduwe wylen den Heer Tacob Clvver, in leven Secretaris deezer Stad, en Moeder der tegenswoordige Raadsheer en eerfte regeerend Burgemeester Clyver, ik zegge dat genoemde Eerwaardige Vrouwe, welke in Haarlem gezonde dagen heeft getbond een voorbeeldige en GodsdienftigeTempelgangfter te zyn, doch thans wegens ouderdom van ruim 81 Jaaren verzwakt, endooï ziekte , q 2 ïllee'S^>,



C 126 )
aieesttyds bedlegerig, een heerichende begeerte had, voor haar ver, fcheiden uit dit verganglyk leven, den beminnclyken Vorst op dienïedenk waardigen dag te mogen zien en fpreeken; hebbendeHoogstgemelde daar" toe terftond bewilligd, en nevens de Vorftelyke Spruiten S!! r dat aangenaam bezoek vereerd, wanneer ZynTDo^Sl H^T genoemde eerwaardige oude zwakke Dame, eene korte, doch bemoedi gende troostreden wisfelde, en, nevens Haare Koning yteHooXiH van haar een Chnstelyk Affcheid hebben genomen hoogheid, . Wat dunkt 'er u van? Is deeze Correspondent van rUn n„„n Fagotin geen Toveraar? P^aent van den Haagfchen
Diewertje. Als men bygeloovig genoeg was, zou men het kunnen onderftellen; want hy brengt Haarlem iri Vlisfingen, en du ? Mevrouw Clyver in Haarlem,^daar zy gezonder dagen een GodsdienftiL Tempé? gangfter was, en daar zy nu oud en ziekelvk bezochr i , 01„La em,peide Vorftelyke Familie J Vlisfingen. Deeze" geSenigSÏ op°als fmguher, en zy zou meer dan fingulier zyn,Indien hetfoTare Jhfhet wordt opgegeeven. — Men mogt Monfr. Gosfe wel op d Taanftaande Amfterdamfche Kermis verooriooven in een Tent op de Botermarkt zvne Kuniten te toonen, om de menigte Kykërs te doen zien dat hv fchoïn verre van Waarzegger te zyn , evenwel in het Toveren, dat isno mee? dan Goochelen, 't welk de meeste Hansworsten in een zekerend™ ad verftaan, al ver gevorderd is, en dus, in fpyt van aüe de Lfmfs Kunstenaars, Wonderen voor den dag kan brengen, die hy van zv^èn Zeeuwfchen Meester geleerd heeft, en een ieder verbaden zullen Y Maar genoeg hiervan; fchoon gy geen Utrechtfche Co£!nSTin e~en" geheele week hebt kunnen te leezen bekomen, ik heb.dandeezei mor gen evenwel in de Haarl. Courant, wegens de Utrech'fehP vlllll u volgende kort en beknopt bericht gevonde ,'t weldus luift' ^
Utrecht: den 8 Augustus. Gisteren zyn d'e èn4*-&£r\' Uitknn pers en Wachtvryen, Stemgerechtigden uit de 8 Burïer 00^0?^^ des voor- en namiddags op hunne gewoone Loop- en Vefgadeffi?e^v den anderen vergaderd, tot het nomineeren van 40 Kieners uit ed.re Compagnie vyf om, ingevolge van het beëedigde Reglement tè tree den ot het maaken van twee Nominatiën van Wen, Tn de'pk.fen" van den Heer Ph. Ram, en van den overleedenen Heer h„H rc„ ,P n ter Berger; zo als de Kiezers daartoe in de RwdSmefJ^Sb bende, na ordre van net Reglement, in de plaatfe van denïemgem^ Heer, hebben u.tgebragt eene Nominatie Van de vier vollendfPerfo0 nen;. als van de Heeren Mr. johannes Henricus Voord-, Tnfir • Rechten, Mr. Hendrik Jacob van Hengs Mr GerJrd An °rit,de icher en J. A. d'Averhoult; en in de plaats t? VJS'
nen , de Heeren J. A. d'Averhoult Mr llZw* t ov"3e^eMr Hermanus Oofterdyk er.MÏ$h^^
&*°a™d^ 1der °P ^re^ceerd w!?
de



( 127 )
a« Wel Ed Heer I. A. d'Averhoult. Op deeze wyze zal men voortgaan met bet nnmineeren en verkiezen van de benoodigde Regenten.
Heder^ zvn Heeren Gedeputeerden extraordinair vergaderd geweest, en hebben met de sïmrrïn vSdtwee voorftemmende Leden beflooten, de Vergadering van Staat, de Stemmen vani ae^wcc aftefchryven; doch waartegen door Heeren
ELee"S geprotesteerd, begrypende dat die Vergadering
wTn™g en wel alhier voortgang diende te hebben; waarvan de Burgemeester Loten Z- Gecon^tteerden «IJ^S KTakreo Loten en vanBronk. horTt" SendSSJr^S tSl,ke*-.rdlgbeid deezer Stad, geïnfinueerd, zich horst, bekleeoenae o y , Vergadering van Heeren Gedeputeerden, of
zorgvuldig » wac?0l^n°™Vdeéiige Befluiten voorde Burgery te concurreeren, en a f iS'wndf die to: kennis van de aangeblee ven Raaden, of van de Burgery dezelve genomen zynde, ate tot ook genaamde fecretesfe aan te neemen ;
16 bre"gH'.Hn, at de Burgery v" het contrarie der behandelingen van de Heeren me verklaar.ng dat d".^ry de , daarvan op hunne Perfoonen in diervoeGeinfinueerden kennisgy^'0^en%p gronden van recht te moeten doen tegen IZt eenledej/welL'zich als Vyanden'van deeze Stad en Burgerftaat gedraagen
^Vom'ts is heden, uit naam onzer Burgery, aan de Heeren, uitmaakende het Lid a u 1M, Sierden alsmede aan de Heeren Befchreevenen in het Lid der ËJeder Hee^n ,^>^ geïnfinueerd , om zich te onthouden van, het
len en R'dderfch.p »^'nvan's^taat> 0ver eenigerh.nde Poinden te delibereeUn'^Vüt^M^SSmne deezer' Stad, diredelyk of indireSelyk of ook ren, raaicenue ue Staats-Verzadering te admitteeren, of iets te doen tot
de geremoveerdeRaade . ter » ^« , ^ de comrarie hande_
Soutien van dezdven; ^^'^eVrén mogfen brengen, alzo zy zulks alsdan
lingen van '0«^mJele^r*nt(ï«n hebben. Nog is aan die geremoveerde Raaden, welkeCwee en de e Sud oSaTis of extraordinarls Gecommitteerden zyn geweest Snueerd omz?ch te onthouden van in eenige Vergaderingen van Staat, hoe ook lenaamd als reprefenteerende deeze Stad en Burgery te compareeren genaamu , aisrep■ c voornaamfte wegens de Zaak van Utrecht. — Be-
Zie daar dan iets, en wei nei vu & Misfive van
halven dit verrek^ ook d ter Ve g^^Vhelzende I» verhaal van het de Gedeputeerde St« » n ^re j ^ ^ nmQweetm van Leden
voorgeval ene binnen die °P üe h en daa meerder verricht is, met eene der v'oedfchap uIt hunne S wederom ïe herftellen zy? Deeze MLsfive is door de bygevoegde vra g, hoe d .ule s weae om d naJer teberichten.
Gedeputeerden der r fpcü veJrovnc S ^ Vroedfch „ Utrecht iaatst.
Men vertelt ook hie , J;1 d.eJ|n|omst hebben gehouden, om te beraadflaagen wat leden Vrydag nam'ddf0^aenSQTedoen, en dat verfcheiden derzelve van gevoein hun ^enwoo;d,Seom^ 'en Corps en in ceremonie naar het Stad-
len waren geweest, om zich des ™a|s J» wa Vroedfchaps-Vergadering
huis « begeeven en f ^J^^t u> vreeze des Volks, niet hadden willen ,e houden; doch .overge ^ een detai)leard Rapport van a! bet voor.
SeneEtetrmeeeerend:TnL de Gedeputeerde Staaten der Provmce ,n te leveren. b Deeze Tyding heeft men nit den Haag. bekomen men
Grietje In a les wat betr°^S^te ««te Staaten, nocïr Gegezien, dat noch G^P^f™™' Sendoen, volgens Reglement ter Herftelling der



C 12* )
zyne wettige Vertegenwoordigers aan 't Hoofd, voorzeker ook volwntw » • • , Reglement handelen, en deswege een welgefchikte Gron^SiSSSl^T0'" * geheele Provmcie regelmaatig op den besten voet vestige, totHeil d« vld°°rde Regenten tut deszelfs midden. — Dus zal waarfchyniyk [Jt echt dé Eerfte p"" ' zyn, die de waare Burgerlyke Vryheid van alle bJZ „h1 n f8 Provincie Dwangzucht ontheffing zal doen vinden. Del*>g'Dgen der Overheerfching en
Diewertje. De hoop daartoe doet zich ren minfto in «,~„ u ■ . .. Maar verder van de Haagfche BerichteT Zy mélden VlïnïFP ^ °PV^ twee Concept-Antwoorden, die het geheim Committé van u"d „mgs' ^etreffende Memorien van de Engelfche en Pruisfifche MinmeTs zouden hZ»HoofMoS- op de zo ter Vergadering ingebragt. Waaruit zou blykédTt2ettlfr^' 'ï d.e flechts Handhaavers der Bevelen hunner Provinciale IvW Staaten-Generaal denken te handelen, en wel zonder voori^'tS^
de Heeren Staaten van Holland en Westfriesland - Daarin 1°,,, E'L Gr' Mo& Preadvys van deeze onze Provinciaale Staaten eerst nlJr wg 'yke geVallen het Waarom dan ook Hun Ed. Gr. Mog., naar men "zekert ff0"™1 r", WOrdenzelve Concept-Antwoord commisforiaal te maaken e huJne S, " ^'veerd tet neraliteit te gelasten om te infteeren, dat, hangende de de?^rS- PUtCeïden ff GeMog. hierover, niets ter Generaliteit geêoSeerd word? Hü" Ed" Gr'
zo desniettegenftaande de andere Provinciën goedvinden met'd^ ?er,en *st' dat
gaan, de Gedeputeerden zouden hebben opte ftaan „Tv Mfrderheid voort te Vermits het te klaarblyklyk is, dat deeze ft p naar het Pi!n ^T^i6 vcrJaaterIgeformeerd te zyn, om den grooten inWoédvanHol, nd ing 1%' daV"en ze^ Staaten-Generaal te befnoeijen, en misfchien deezem^r p', vergader.ng der
ender de Meerderheid der overigen téi doén bukken S Provl™e, gelyk in 1Ö18,
Grietje. Gelukkig evenwel, dat thans peen tir1nn,'n„0 tyde zyne aanftelllnde Meesters aae^wangzuc£o^ZflJn^ d,ieB opofferen. Willem de Vyfde zal immers ookw»lW °ntwerP "« üfurpatie kan fpoor eens moorddaadigen Dwingelands tl\Set«JS„ VermyJe" ^ °0it in 'l deeze Provincie in h krenken vanhaarG J K"? O"1™6"5 Wi),e a!stoen Vaderen en Regenten, zo jammerlyk en vlieden heeflhaar" braaffte
Diewertje. Behalven dit, vertrouw ik. dat Hun Ph' r, mi j de waare Souvereinen uit hoofde der Volk belaLen rlun Mogend«n' die a* Commando-Zaak hebben zien zégepraaledooeeniZLT T,tUg Gezig in d«
wel dit zelfde Gezag tegen df oïï p£ i^cien r.n Hp!6""^ meerderhe*j> °ok gelden en ftaande houden. GefchiedJe^if zuI,ön doe"
flischten befloten, niets uitgevoerd, en in de volendT™, " „, < g " Ie"' reed,S be" en befloten kunnen worden, dan het gen"s juL m« iïh>»-n D,etS ben'scht
ten gefchiedde: Zo dat dan'de vryen onaf^a gTyke S é^en'Hlnlr lgemL'ene,StaaProvincie, ook van de andere, de eene meer de andére min1 "ge? vsn deeze waarde zou zyn, en het van alle ProvincieïlfhVeJZ r!' S"1 en' geener den Meesterrol over haare Afzendende Kie^
gronden der waare Conftitutie onzer Zeven Vryé Gewes?en -?n P m ' '51" a!le dit zal nooit gefchieden, welk een toele/hi^n ™i * ~~ ^«ditkan —
Algemeene StaLn Agterr'aad. of^^Si ^mColllLfTf1 °et zyne oogmerken bereiken. De Tyd1 zal • ons Te "eere™ - ' 2;°",^ H/>,Iand noeg gezegd. Het Middag-uur nadert; de PottTgie S'kïïïr I Stöltfffifc Huisgezin' wensehtgze = ^^0^^ .Gnetj^Jkz^jedank, DiewertjeMkj^nschje •» zeifJe. Groet Louweris «tok. by * Em d. W.d. ,, v„ EGMONT i op d. ^^^7^



GRIETJE en DIEWERTJE.
17 Augustus. 178-5. N°. 33.
Grietje, /hoeden Morgen, Vrindin Diewertje! Hoe is 't met dea
Kjf Welftand? Diewertje. Ik ben gezond, Grietje! Gyook?
Grietje. Ik bevind het deswege naar myn genoegen. — Wat zeggen ons de berichten? Hebt gy 'er geene van belang onder 't oog gekreegen, over welken wy een weinig zouden kunnen fpreeken?
Diewertje. 'Er is mee-r dan te veel voor ons om 'er over te fpreeken. De Utrechtfche Zaak levert genoegzaam dag aan dag ftofTe op in overvloed; en wel eene (lorre die den braaven Vaderlander niet dan aangenaam kan zyn. Maar dewyl deeze (toffe op een en dezelfde Zaak betrekkelyk is, zal men beter doen te wachten tot dat naar wensch die Zaak is afgeloopen, als wanneer men allerbest een beknopt verhaal van den toedragt en uitflag derzelve zal kunnen geeven. — Intusfchen gebruikt de Burgery aldaar alle noodige voorzorgen, om zich tegen eenen onverhoedfehen overval te dekken, en gereed te zyn, dezelve onverhoopt naderende, aftekeeren. Ten dien einde ftrekt de volgende Uitloovinge.
,, De Commisfie door de Burgery van Utrecht, ter Directie van het Defanfie-Weezen aangefteld, begrypt, hoe onwaarfchynlyk hetis, dat de goede Burgery immer gevaar loope, door Militaire Magt, vyandig te zullen worden aangetast, aangezien het weldenkende gedeelte van Nederland, zo Regenten als Burgeryen, nimmer zulk een inbreuk op de Rechten van een Vry Volk, hunne Bondgenooten en Medeburgers, zullen dulden; deeze zelve verwachting doet hen ook op hunne Correspondentie vertrouwen: doch met dit alles vindgemeldeCommisfie, teneinde aan de intentie hunner Principaalen te voldoen, zich verpligt, alle zo uitwendige 'als inwendige voorzorgen te gebruiken. Het is dus om die reden, dat zy eene fomma van Twintig Gouden Ducaaten, benevens vergoeding van Reiskosten, aan die geene belooven, welke hun de eerfte tyding zal brengen van den aanmarsch van Troupen naar de Steden Utrecht of Wyck te Duurftede; mits blyken, ten bewyze van de echtheid deezer tyding, produceerende."
Aftum Utrecht den O. D. GORDON.
14 Augustus 1786. J. A. D'AVERHOULT.
ABRAHAM KEER.
Grietje. Men kan in dergelyke gevallen nooit te waakzaam en te zeer op zyne hoede zyn. De Utrechtfche Burgers hebben een voorbeeld aan Amersfoort. Dan het zou echter de grootfte en onvoorbeeldelykfte Rechten Wetverkrachting zyn, ook verder eenige Militaire Magt tegen Utrecht of Wyk te gebruiken, dewyl de Uitvoerende Stem, die dezelve Magt
R ge-



C *30 )
gebood, vtmrekt voor eene Vyandelyke tegen het Vaderland^ou eehon. den moeten worden. ge/jou»
• ■R^k^f- /U!rS f<,hikt £cj? ™tHerfl£lling der goede Zaak: Of lieven in alles blykt de Hand van GOD ter deezer Herlfellinge. Uit de vp, keerde gevoelens zeiven .krygt de tegengeftelde Rechtvaardige Zaak": haare onverwrikbaare vermogens. De braave Amfterdamfche Minderheid heeft meer gedaan tot het krachtdaadig voortzetten van het Grondwft tig Herstellijs-Werk, dan de geheele Amfterdamfche Raaden Ma" giftraat zoude, gedaan hebben, met eenpaarige Stem , om het Onner"' magtig Commando van 't Haagfche Garnifoen den Capitein-Generaal t» onthouden. Want door deeze Tegengefteldheid heeft ook in dit oozieti niet alleen het blykbaar Souvereine Recht .van de Gemaoti^dcn des Volks in deszelfs Vertegenwoordigers zich ontdekt; maar ookheeft de' Volksvoorftaande Party een waarlyk fterken fteun aan de Minderheid de*i Amfterdamfchen Raads gevonden, ter verbetering van alle die gebreken welke by de AStevan Verbindtenh tusfchen niet minder dan 79 Vaderland" fche Heeren , zo Edelen en Ridders, als Regenten van Steden, zo duidelvk' en krachtig zyn uitgedrukt, en het middel 'er tegen zo een vouwdig voor gefteld, dat de onbeleezenfte Mensch, heeft hy zyn eigen heil in dat varii het Vaderland lief, geen ander dan een gunftig oordeel 'er over kan vel len; even weinig als de Staatkundigfte Man in ons geheel Gemeenebestuit gronden van eenig Rechtzalkunnen beweereu, dat de Grondftellingen ep welke deeze Verbindtenis rust, niet de zuivere en in haaren aart de''' waare zyn, die onaffcheidelyk moeten blyven van onze Republikeinfche • Conftitutie en Regeeringsvorm. Dat deeze Vaderland- en VolkslievpnH^. VERBONDELINGEN geen ander oogmerk dar het alleen waar en weezenlyk beftaan van onze Gemeenebest-Regeering en Kurgerlvke Vryheid ten doel hebben, is zeer gemaklyk te bewyzen. Ook is dit reeds i gedaan door den Weidenkenden Schryver van het
NADER BERICHT AANGAANDE DE ACTE VAN VERBINTENIS
Met volkomene kennis van Zaaken kan men het Publiek opiechtelyk verzekeren dat Je »a' achtige redenen, waatom dc Veiéénigde VADERLANDLIEVENDE REGENTEN donr ïtf,1 ACTE va» VERBINTENIS hunne gevoelens en intentie zich onderling yetklaaid verzekerd ê aan den dag gelegd hebben, geene andere zyn, dan zuiver cn optecht de 'volgende •'
ï, „ Om aldus veer kit oog van het geheele Vaderland en van alle de Eurcf^jche Mogendheden een , >, pl'&t'i' verzekering cn-wedirjprce^kdaar le/lellen, dat alles , wat door Binnenland fche en Buitenland „ fche Correspondentie mtgeftrccd is , cm de Byeenkcmften van ccr.le.ite Vaderlandfche \tgenicn ,n der „ zilver oprechte pcogmgenlat eene Grondwettige Verbetering der \epMiek_verdacht en haatelyk tl mdZ ' „ ke», leuter verkeerdheid oj cr.zvaarheid is
Menigvuldige'maaien is dit wel door byzondere Scluyvers in verfcheidene Taaien gefchied • m«ar stilke ptivaaie Gefciirifien , hoe braaf en bondig dezelve ook mogten zvn, fcheenen weinige ba ten. Da Vaderlandfche Regenten zelve bleeven nog geftadig by vceie Leden , hoewel zoifder den «infte» grond van reuenen, verdacht, en wietden door duizendvoudige listenen kuiflenaary Teeltyds op de fchandelykfte en hoonendfte «yzen ten toon gefteld s even als of hunne beginnen van Staatsrecht, van Kegeenngsörde, van Vrjheid, van Volks-Rechten en riivile^en ten ü teiite gevaarlyk waren, met alleen voor ons Land, maar zelfs ook voor dc Rust vanlindce Volken
voor dc veiligheid en den luifter van derzelver Souvereinen j _ even als of zy's Lands Grond wettige Conftitutie het ondetfte boven wilden keeren, en eene Cabaal geformeerd hadden (dit is jèavr> ~o meende maaien in Bniltttiandfebe Papieren ftellig vtr^c^erd) om tegen alle leducn reden op
een



f JJ»)
«n boosaar.ige, onmenfchelyte h« Huii van Oim}« «n _iyBe Erflyfce V»«digh«d«n w.
betten of uit Eieenbaat en Heerschzucht dezelve tot metsbcduidenue Titels te maaken ; en dat zV " dien einde Samenrottidgen maakten en Byeenkomften hielden. Wie kan zonder af-
aan alle zulke boosaaitige Land- en Volkönteerende unftrooifels denken, welke zelfs na n<t tot ve.bvftetine van het gezond vetftand en van de hclderstlichtende onfchuldige waatheid. nlelven aanhouden f — Bic Regenten moesten dus zeiven voor hunne eigene Zaak, en voor de l Vt-n hraaf he:d van veele duizenden hunner Medeburgeren in elke Provincie, rondboiftig uitko.n^n De nadtuklyke vetklaaiing van deezen en geenen Regent afzonderljK, welke herhaalde
maaicrTin verfcheide Staats- of Stads-Ve.gaderingen en openlvk getchied is, lcheen immers ook ?mHe weinie of niets te baaten. ALLE moesten zy deïhalve eenpaang en aldus op de plegtigfte
en dclatantfte wyze zulk eene Verklaaring doen. En wat zou wederom het gevoig geweest
° „dien zy zulks niet in deeze onlangs gehoudene ^.mfterdamjch, Ejj»nkon>u gedaan hadden r n^lvr was veel taltvkcr dan eenige der voorgaande, en ftond dus nog aan ftouttreverdenkingen £laneringen veel meer dan de voorgaande blootgefteld. — Elk onpa.iydig Leezer, hy zy wie f„ -J „„ideële dart, of de Regenten deezer Byeenkomst niet dubbeld veipligt waren, de waarV ' " , tn jnttntit van Kun en van alle die overige Medeiegemea , welke in elkePtovince r„;'p/„P heilzaame Landsverbeteiing medewerken, aan den dag te leggen, en niet alleen dezelve K°„„f/an den dag Te leggen, „ nfaar tevens door eene ACTE van VERBINTENIS plegtig-tc .«llHten e» zich tot onderlinge gerustheid te verbinden en te verzekeien , dat zy alleen tot
" IZle „uo-metken cn tot geene andere, hunne vetéénde poogingen aanwendden. • Aldus
fteldèn zulke Regenten zichzelven onderling gerust;— aldus , en aldus alleen konden zy voor het „„1 van andere Mogendheden met volmaakte zekerheid de ongegrondheid yan alle vetkee.de uitftraoifds op eene voor de Republiek waardige en verëerende wyze daatltellen; _ aldus konden veeleilei twyfelingen ondet de weldenkende Natie zelve ten ecnemaal wechneemeu, en dezelve mede'volkomen gerust ftellen en bemoedigen. ...
F ik Leezer hv zy wie hy zy , {munt wy -vertrouwen in deezen op de algemeene inwendige ri-
dehkheid der 'menfchelyk' Nat»ur\ -welke doorgaans he.mlyk. teeftemt, hu geen baatzuchtige monden er, V > d„.r verriiehaalde lante redeneeringen en woordenvtttcryen anders fpreeken of fchryven, en welkttonnen do.r J„lK,n) u beantwoorden, wy den Tyd viel te kostelyk.cn de groote Vader-
baatzuchtig dMrt0/vcli te waardig rekenen.) - Elk Leezer hy zy wie hy zy , potdeele, of
pnkele reden alleen de Zaak niet volkomen afdoe. Maar ziet hier ten overvloede nog
wn^e andere redenen, die niec alleen de waarheid en deugdelykheid der Zaak zelve, maar te^ * ... 0„parl1di(heiU en welmeenendheia by alle Menfchen van eenig redelyk gevoel vens onze voticwg* t j n-n... ... .«npmaal buiten tegenlpraak zullen Hellen. . •»
ïr .«zetweede reden betreft Zyne Hoogheid den Ptins van Oranje zeiven Wy fchryven
i>ü* k.r»Mrachti« gevoelen van alle de waardige Regenten det Vadetlandlche Byeenkomst ^Iven SI de afkerigheid en aanhoudende wederftreeving van den Prins tegen de Herftelling A ^elMikeinhhe -Rechten ui Voorrechten van ZYN EIGEN VADERLAND eene jammer lyk* enharf eter \epu i k ^ En ^ js de waale 00tzaak van die af keengheid ; — Ons is van op-
T^ïuTMannen , die zulks van naby kunnen weeten, verzekerd , dat onder de verttouwde Vrien7.°:' Zvne Hoo»heid Heeren zyn, welke ten onrecht verdacht zouden worden, dat zy den Tvlns van hec Vaderlandfche Herflellings-werk af houden ; want dat zy het tegendeel federt eenitvd meermaalen zouden ondernomen hebben, namelyk, om, daar toch, nu alles zo naakt fn'\lLr oDe"n«elecd en van het grootfte gedeelte der Natie gekend en eikend is , Zyne Hoogheid ,1 „verreeden "dat dezelve toch eindelyk eens toegeeflyket mogt worden, en tot het Herttellmgs-
° „edewerken En wat is dan de reden, dat zulke Heeren met alleen geenen ingang
oeh" d hebben, maat zelfs, gelyk ons ook al oprecht verzekerd is, met meet over zodanige Zaaken geraadpleegd worden? Is in zulk een geval die rede.) niet weezenlyk cn waarachtig deeze, le" A |, 0*s 0ok al trouwhartig verzekerd) om dat de Prins dooi andere Raadslieden alsbelegerd i! A.n «,n,Ht die hem aeduuiiz vóot cogen ftellen eensdeels het vermeend Prinslyk, Pointd he». S tde^d els' het fchrikb ..arend voorwendfel, dat de Vaderlandfche Regenten die op Herftelw'aandiin»en zyne Vyanden zouden zyn, en de Erflyke Waardigheden van zyn Huis in deeze ïT,nnhi;ek zóuden willen vernietigen, of tot nietsbeduidende naamen maaken, en Hat dit juist
Republiek z™*£ndtf Byltnksmfte„ van 1\egenten le Amfterdam zo* zyn. Is dan de Prins niet
allefrimme.lykst te beklaagen in deeze zyne meening en aangejaagde vrees ï ~ En is-het dan l i, ,en hóoaften ledebk en Christclyk Hem uit dien voor Hemzelven en het geheele Vaderland zo aèvaarlyken dtaaiSWk van dwaaling, wantrouwen en misleiding te willen uitreddeni~ Maat Van '11 eén fterkei en éclatanter bewys tegen zulke verkeerde Raadslieden bedacht worden ,, dan «ae ope«lTke en tÓudbotftise vetkla-a/ing van die Vaderlandfche Byeenkomst «lv«ï -9 NESEN-



•bh-ZEVENTIG Regenten ontwerpen eei clkhufl ;„ »♦ .„.it
v R1?d5liede" Of de plegtigfte wyze h=t eg "deel alLuOT' d''e vêïk«'d denkend*
Vaderlandfche Regentea, welke by meenigten door de «x^efe Ren ,tr^i ï.getui8en i cn alle de kenen, verbinden zich by dezelve openiyk om het Frfiè Ti, J ,,ePuMlek die ACTE ondertee-
er een «erker en oprechtet bewys in de geheele Naru.ir j US eens gezegd: — Kan
voor 's Lands Herftelling yveren/he. waJlTZltt " 1 et H,,,,^ *"«'«>'fche 8-fgenten, dil ren zulke Regenten dan nu niet weezenlykMi»gezame^n^ °'^'e <"^!~ En wate leggen, om toch eindelyk eens Zyne Hoogheid d?"^ °Pen'yk a*" <*en d g
e» afkeengheid uit te redden, en aldus de beminnelykë Ëeïd,.Jll ü draaik°'k van dwaalinf onder de Burgers en Ingezetenen te doen herleev™' * E<=«dr«gt m dc Staatsvergaderingen ên
pu goeden yver lchreet men zonder behoorlvke o.,h"'i>i,--jen men maakte daardoor veele Regenti*"7 Arftok™ te ,mMken téS« de Ariftokratie
weimeenendfte Patriotten zeven; en 't ;« k?l-»„j T b ^Ke Icheur"ig te ontliaan s.jl i vers .van het Vetbeterings-weT wie" aangen X'd enTar a«^fth«A «°"r de Vdè 1e£ i inzonderheid m de tornier d» Bas-Th,,,, ^desaanfaa,, ?, ? m de Bu'"nlandlche Pan èrtn
Binnenslands wierd het onmogelyk de verwarde cf- h fc1**? noS bl>'f< verfoeiden £2fL' ïatriotfehe Papieren meet en „iee/doorzaawierden^ e reftific66 begrip!,e"' ^WfcSE w.ant in de eene Patriottilche Courant wierd dan tegen' d e , , "-en * ?dfs w^rd dit ge °AZh'k zig.ige Schryver. wierden meer en meer vcrdaX gehaakt "'^«aaren. Bedaardse n '00r
« der Patriotten wilde gejehrceven hel,?,., \n ~T f*» 'f »><» "Hoen tot ver.
elwaaten, of eene befcheidene w.yze tr L' .. °m K'Vlen , r/.»- /
den fomtyd's op de' onbeLhXnfteTy?^^
maakt; en de Schryvets tegen de Ariftokrattó"ffiM^r'.TW* N:UÏe ^rdacht 4l zeiven, die hunne wyze van denken en »rik„ Vu al«u.s loinryds de a lerlasrigfte ArTtM, " Aldus voottgaande/kon hef^enee™ Crediet SS^'^ - doorlyte^K'* en de algemeene Leeslust meet en meer verflaauwd zvn gèwmH,0UrAmen me" en meer ken en Gevaaren , welke hier niet behoeven gezegd te worden * 7* A"C ZUlke cn ■»** zïfa ring aan alle de waardige Regenten der jongfte BveenkÓmst' — " 'ene,aI8«"ene bekom „ezaaklyker, dan eene u.tdruklyke Verklaaring der Vaderl.ndft h, 7^ 85 " 'ian wel ™ "oödmin of. meer tor een richtfnoer en toetsfteei 1 i. d ■ h,e,R(8En,cn zeiven, welke vnm?„ ï»/^", v.s VERBINTENIS L nu z"k een fjJnZT^L ko" Ö S
heid, befcheidenheid en bondigheid, welke de afLer^fl^ *en rac«'erltuk van die bedVarT van redelyk nadenken huisvest, zal kunne^^ inleen,"f^"Tui \° "°S h^^onlt
legenheid geeven, om de waarheid en deu'-delvkheid t a i1" naiu"'W< Verftand té . •ordeel nader te onderzoeken. «eueaelyklieid oer goede Herftellings-zaak zonder vooT
Grietje. Dit Bericht is indedaad een best mirlri-i u
tuigen van het nut en noodige deezer■ vLSl9" h« Vo'k te over. wel wat meer over fpreeken willen j maar tvd1^ , a P ZOU 'er n°g menfpraak laaten het niet toe. Vaarwel n ll, - fi^' loor onz^ Sa-
Diewertje. Insgelyks, Vrindin?G^
By de Drukfter deezes wordt inCom^fiT^i^^ 1 ■
fche Tandpoeder, zynde een ong^^MmeTomV-r0^1^ Haa«wit te maaken , en den mond van Scheurbui? i anden fchoon en
«^«SïSS^^^ Het Doosji fsl sVuiver?
Gedrukt by de Erve de WeduwtTTXcTrRTrë — —'
op de Reguliers ^^VS^5^GM0N^



DIEWERTJE en GRIETJE
24 Augustus 1786. n°. 34.
Diewertje. "rVTa een goeden Morgenwensch hoop ikü gezond te moJlN gen vinden, Vrindin Grietje! Hoe hebt gy 't met
den Welftand ?
Grietje. Daar vind ik het nog al redelyk meê, Diewertje! Hoe is 't met uwe Gezondheid? Diewertje. Al nog tot myn genoegen.
Grietje* Dat is goed. — Neem plaats; vertel my wat; gy zult zekerlyk eenige nieuwe Tyding meêbrengen, waarop men ftaat kan maaken, zonder misleid te worden, gelyk al dikwils gebeurt, wanneer ons de Zaaken verkeerd worden opgegeeven.
Diewertje. Dit gebeurt, ó ja! Maar, fchoon men reeds voor lange den dood des Konings van Pruisfen had opgegeeven, is, gelyk ik thans durf vertrouwen, de tyding van het overlyden diens Monarchs eene oatwyfelbaare waarheid.
Grietje, ó Ja! die grootfte Held en Wysgeer zyner Eeuw is overleden» Zie hier wat men deswege fchryft, en wel Uit den Haag zelf van den 25ften deezer.
Deezen morgen omtrent 5 uuren heeft de Heer Butemeister, buitengewoon Gezant van zyne Groot-Brittannifche Majefteit, als Keurvorst van Brunswyk-Luneburg, een Courier van Hanover ontvangen, die in minder dan twee en een halven dag de reis van daar herwaards volbragt heeft, medebrengende de zeer gewigtige, doch tevens allerdroevigfte tyding, dat zyne Majefteit EREDERIK de II., Koning van Pruisfen, voorleden Donderdag, den 17 deezer, des morgens overleden is. Deeze fmertlyke tyding is- vervolgens nog door verfcheidene Couriers aangebragt en bevestigd; fchoon men hier Brieven van den 16 deezer had ontvangen, welke nog door zyn Majefteits hand ondertékend waren. —■ Dus heeft dan zyn Leven en een roemryke Regeering van ruim 46 Jaarert geëindigd FREDERlK, welke den Eernaam van den EENIGEN. verdiend heeft; de Vader van zyn Volk; de Handhaaver der Gerechtigheid; de Held; de Roem zyner Eeuw; wiens Naam onfterflyk zal zyn. Hy was gebooren den 24 January 1712, en heeft dus zyn gloriryk Leven tot den ouderdom van 74 jaaren en omtrent 7 maanden gebragt.
Diewertje. Dit Sterfgeval kon wel in het Syfthema der andete Eüropeefche Vorsten eenige verandering maaken. _
Grietje. Ik, juist als gy van gedachten hieromtrent zynde, zie reeds de voorbereidfels 'er toe, indien myn oordeel my niet bedriegt, te gemoete. Maar, het niet geraaden vindende vooruit te fpreeken, zal ik myn denkbeeld blyven behouden, zo lange tot dat men vryheid heeft over de Zaakeu, welke men ziet gebeuren, te oordeeleü. — Onder-
R % - tuts»



( 134 )
tusfchen vraagt men reed» elkander, of dit overlyden ook eenigen invloed op de Zaaken van ons Vaderland zoude kunnen hebben, en of dezelven
nu misfchien geene andere gedaante daardoor zouden kunnen aanneemen ?
Wat oordeelt gy 'er van, Diewertje?
Diewertje. Ik weet 'er nog niets van te ooEdeelen: Maar ik geloof juist niet, dat onze inwendige Staatsgefteldheid 'er door gekrenkt zal worden, even weinig dan of de Groote Frederik nog leefde. Maar dac de omftandigheden aan het Berlynfche Hof zelve mogelyk eenige verandering konden ondergaan, zou my juist niet vreemd voorkomen; want ieder nieuwe Koning heeft het vermogen om nieuwe fchikkingen te maaken, vooral wanneer hy zo Monarchaal gebieden kan als een van niemand afhanglyk Souverein, gelyk ieder Beheerfcher van het Koningryk Pruisfen is. Intusfchen hoopt men, dat de fchikkingen van den nieuwen Koning gezégend mogen zyn voor de Rust en Welvaart van zyne Onderdaanen , van het Duitfche Ryk en van geheel Europa y in navolging van zynen onlternyken Oom en Voorganger.
Grietje. Voorwaar het is te wenfehen, en dat de Broeder van de Koninglyke Gemaalinne onzes Eeriten Staatsdienaar geen minder Vriend en Bondgenoot van de Republiek moge zyn, dan Haarer Koning!..Hoogh. en Zyner tegenwoordige Mjjefleits Koninglyke Oom was. —. Maarwelk een keer denkt gy toch wel zullen de inwendige Zaaken van onsVaderland neemen ?
Diewertje. 'Er is een algemeen vooruitzigt ten beste voor. Utrechts goede Zaak zet zich hoe langer zo hooger in zegepraal. Die Stad, gelyk ook rVjk, zal zich wel haast ontflagen zien van alle Jwangzucht de Provinciaale Zaak van dit Gewest zal mede wel ten beste gered wor-^ den, en het bedreig van met den Sterken Arm 'er tegen te werken, zal •wel zonder de bedoelde fchadelyke uitvoering blyven. — In de oudfte: Stad van Holland is reeds , gelyk te Utrecht, de Zon der Burgerlyke Vry-' heid doorgebroken,..en de achtbaare Volksltem heeft ook daar haaren; Rechtvaardigen Eisch doen gelden.
Grietje. Gewis, en dit behoorde verder overal in ons Gewest nietl alleen, maar in alle de veréénigde Gewesten, en daarmedegeasfocieerde: Landfchappen , in alle Steden en Leden van dien, te gefchiedt-n, zali ooit een Grondwettig Herftel plaatsvinden. Wat Dordrecht dan betreft" luister wat men van daar fchryft. Dus luidt het Artikel mede uit de Haarl. Courant van deezen dag.
Dordrecht den 21 Augustus. Van oude tyden af is in deeze Stad zeken Collegie van Kiezers, onder den naam van Mannen van Veertigen, op-, gericht, geweest, hetwelk de Nominatien van Schepenen en Raaden formeerde, en volgens den aart der Zaake voor altoos van den Oud-Raadc behoorde onderfcheiden te zyn;. doch van tyd tot tyd was hierop zulkii een inbreuk gefchied, dat de meeste Kiezers te gelyk Regeerders waren 4o.©r 't. welk het nut van.dit Collegie, gefchikt ter beteugeling der AH*
fioj



< x3* )
— . . „.v.p.1 wierd wechgenomen. Waarom dan ook de EuTgery Ü°\ ,nVrlrSkkelvkTt in deeze tot redres heeft aangedrongen, en vermits £P mtlde CollSe dit rechtmaatig verzoek der Burgery eergisteren het geme^aCn°iSezens. hebben Dekenen der Gilden en Gccommjthad van de ^ajd gelezen, eenpaarig befj0oten, de tegenwoor-
ceerden der Schu«ery gister ^ te verklaaren van haare Posten
dige Leden vani het^ege ifl derzeiv|r piaacfen te iunen kiezen. Men SS KSeSei Leden, doo'r een vrywilligen afftand, aan vi.rwciv.in. u Rurcerv zullen voldoen.
Diewenje .Een blyk ïan dat die Heeren Veertigen dezelven onwet. tigiyk beUè^Lh^wj ^ fommi HeereD var dit Collegie
Griet e. Vj^^Vswege leest men ook in de H.ft. Cou.ant van xelven begrcep^n , q reeds. heeft 0Vergegeeven ter
heden , dat de twei GHd Schucteiyen ; en men verwacht,
A?tovJ'r ge Le en "ede - op weinigen na L vrywillig zullen defidat de overige <-cu , namiddag in den haaren zal worden gedelifteeren; ^f^J^ÏÏ weigerachtig mogten blyven, aan de beme?r u „. «p de■ Bu%ery te voldoen, zullen by Infinuatie, even geEK'mS" de verdSre waarneeining hunner Posten geïnterdiceerd
"niewertie Ach! waarom denkt niet ieder wel, en volgens het waare t, l aL3v'nltr dat immers niet mag vertrapt of vernield worden , door Recht ie\V°^9i9£k^Z die zich verwyderen van de Wetten en zich rni^de°Weuen ife fen! a waren zy mee/dan het Achtbaar Volk, van boven de Wetten «|iie . Vertegenwoordiger zyn moet? Een enkel
berr?ertieheC VofrSkeEl D.? hebben de Leydfche Burgers almedebegreeG i m hedaa d en met een eerbiedig Voorfchrift opgekomen tegen
Tinnen ^
w ,8PnPPdat hïrfteTling vereischte, maar niet met hunne Stadgenooten
Weezen, da hcrueuniL Aardappelen , en wat des meer
door onbillyke Lasten t^ voordeele van Stads Kasfe. De
Vivdfcn^ derZdVe' lndCre !T,idhdelen
Leydlche uurgtrvi » dj d moeten en kunnen geheven
VoS fteroJer heeft de Magiftraat dan geraadpleegd, en ue hier wat men 'er van meldt. In de aangehaalde Hift. Courant vindt men het dus-
kortelyk. Aneustus. Men verneemt, dat gisteren by de Dehbe-



C 135)
fcunne Burgerlievende Regenten konden hoopen èn verwachten her ■„„■ gen van nieuwe Belastingen op den Burger in 't algemeen;?l ' ,egi doch 'er is omtrent een zo moeijrfpoi^
maar de Vergadering, welke tot ^u/renTn d7n^tóSSïiS* is gecontinueerd, en zyn de bovengemelde Advvfen aN nït h rgn rd' der EJ. Manhafte Krygsraad, commisforiaal gemaakt ookhetRe^
Diewertje. Ik zeg het no? eens • Wumm ,1' gehandeld? Is niet alles het bfstvóórïVaderland fcf rt^01'* wordt, of hebben de Steden van ons Vad£& onrechtzinnige, door eene onwettige BeftierinS^ d°°r Cene
En derhalve ware het ook te wenfehen dat de ïft!i heid van Regenten befloot zich met de MmdlrhS? r amfC-h! Mceurder" het Volk niet aangenaame denkwyze liet vaa?e5 dnoJn13111^^ haare de beste gronden tot deszelfs Heil, en dL de R^TLT'T^ vaa Stad, te gelyk met der Burgeren VrVheden RechteneEvEeadragc ln d« Welvaart! betrachtede. — Met deeze w en fch e\e^.Voorrec^n en het braave Amfterdamfche Volk zeefwete vrïïenzvn dV^VUldi ^ het beste gedeelte van het Volk, altoos te vreden J » datI?tezeggen, uiterftens febragt wordt, om deszelfs StefnVer^fet\n Stad enTV^ land te doen gelden. Nergens vindt men een bedaardeVn h va^'r" fterdam; zelfs de fmalle Gemeente heeft 'er dat merkJantnttV-/™' als wel in veele andere Steden en Plaatfen van onze Pm vin X « "u n"1 u wel hoe het opgeftookt wierd door den aanh^ in het Jaar 1781 en 1782, tegen haare Regenten • ni»rlT : , ' deeze opftooking is'geweeft, daar men^hmge^ verkeerd denkbeeld dat zy 'er van had opgevat. Thans heefr mAn f haar weder andere denkbeelden in te boezemen J£ ^h, ■ ^getracht zelfden kooker komen; en fommigen der Grooten dfe oen Ven" ^ dC"" van genoegen maakten, dat men dus handelde doenStbn v°D'Dfa tegengeftelde op. Zulke draaijende begrippen heerfchen1'er onrW naame Lieden, om dat ze hun Eigenbelane en hZ^iT n dTr-voorhebben kunnen bevorderen; en Sr men Es KGr00Jeldniet tige Herftelling plaats te doen vinden, ™ch?e"^^^ deeze Stad diets te maaken, dat de Braave Staatsheer?? riJn eme la ten te bewerken, Verwarring in Land en Stad e& van dien Brief in de Amfterdamfche Courant van deeVen dlï Ï J ^J* befc.hnld.ging niec is vry te fpreeken, hy moge dan zyTwIe^hv 'vï' het is te hoopen, dat de goede Gemeente den besten weg zaYkiJ;^ 3" zich aan de ongefteldhe d van Ariftokratifche hpi»rin«rj, • £ en> en Vaarwel, Grietje! Eet fmaaklyk begrippen met ftooren. -
Grietje. Insgelyks, Diewertje! De Tyd baart Ro0zen. Groet Louweris. Gedrukt by de Erve de Weduwe JAC OBUS van EGMOnT^ op de Reguliers Breêftraat, tc Amüerdam. T:



G R IETJE e n DIEVER T JE.
31 Augustus 1786. N°. 35
Grietje, goeden Morgen, Vrindin Diewertje! Hoe is het met dea VjT Welftand?
Diewertje. Al vry wel, Vrouw Krelisfe ! Hoe hebt gy het 'er meó? Grietje. Volkomen wel.
Diewertje. Dat is dan alles naar genoegen. — Wel nü! het is my lief, Vrindin ! Maar hebt ge ook eenige Stof tot praaten?
Grietje. Die hebben de Perfoonen onzer Sexe altoos genoeg, zo ze over eene of andere Zaak niet gémelyk zyn, en dan fpreeken zy wel niet veel; maar ze overleggen by zich-zelven wat ze zulien fpreeken, om met weinige woorden doorgaans meer dan te fterk haare begrippen uit te drukken, fchoon deeze fomtyds van de Oordeelkundigften niet zyn.
Diewertje. Dat leeren we van de Mannen, Grietje! Hunne Oordeelkunde is doorgaans verfchillend van de onze, fchoon de grond der Zaak dezelfde is en blyft. —■ Wanneer zy ons echter iets verzoeken, mogen wy het hun ook wel toeftaan.
Grietje. Nu ja: Zo heefc myn Krelis my, en uw Louweris u, denkik, verzocht om iu onze tegenwoordige Samenfpraak te ftellen het volgende IETS
voor
de PRINSELYKE ** ARISTOKRATISCHE MODES te UT HECHT.
In onze SthcJ en Provincie fchynt de jaarlykfche verandering der Modes hoe langer hoe meer toe te neemen,— In 1785 bedankte 10 Regenten, zonder reden, en no<J was het een Crimen Usfce Majejiatis, niettegenlhande de Volks-Party, zo wel als de Prinfe-Party, de fchopnilé kans verkeeken hadden, — in 1780 wierden 'er 30 Repenten bedankt, met reden, en noch de Prinfe- noch de Ariftokratifche-Party kunnen daaruit eenip voordeel b'ehaalèn. —■ Terwyl de Coalitie haare zwakheid ondervind, op het zelfde oogenblik dat zy meende volkomen meesters van het fpsl te zyn. Z» dat het Spreekwoord in deezen bewaarheid wordt: Daar twee vechten om één been, gaat de derde mede heen.
Nog verder, in 1785 wierd alles in deeze Stad bedreigt met Vervolging en Ruïne, — toen wierden Huizen, Stallingen &c. direct te huur en te koop geset,— de Clardifien wierden opgezeid,— de Rekeningen opgeëischt,— de aanzigien der Schynbe'éJigden wa"ren verfchriklyk,— men hoorde niet dan van Crimineele Citatiën en Parate Execu-
tjgn met één woord, alles fcheen toen verlooren,— en het Vo!k, verfhgen door
alle 'deeze ongewoone Verfchynf-len, fcheen door openbaare Refulutien en Aflens van. Pardon of Amnestie, eenige gerustftelling voor de veiligheid hunner Perfoonen en Goederen te verdienen. — Daaiemegen in 1786 hoort men niets, en vreest men niets,— t}p onwillige zyn geremoveerd, en blyven geremoveerd,— anderen worden door het Volk'plegtig aangëfteldi— Rechten en Privilegiën worden heifteld,— en niemand wordt daarom vervolgd of geruïneerd.
In 1785 wierd alles gepractifeerd om Stads inalienable (onvervreemdbare) Rechten en Vryheden te verkorten en te verkrachten, — en in 1786, ter contrarie, wordt alles teil fterkften gehandbaafr. — In 1785 fcheenende 19 bedankt hebbende Regenten met hunnen geheelen Aarh mg deeze Stad en Provincie te zullen verhaten, — en in 1786 gasn dezelve meestal naar Baitenplaaffen en Piaizier-Reisjes; en hierin ftaan ze gelyk met den Heer
3 Suid*'



p
i 13»)
Stadhouder, die, om dat hy over het Commando van 's Hage onvergenoegd is zich naar het Loo heeft begeeven. — In 1785 heeft de Burgery zich moeten behelpen met Klsagen en Piotesteeren, om dat haare gerechte Bezwaaren niet verhoord wierden — maar in 1786 hebben de geremoveerde Raaden alleen de baan open om ie protestee'ren en te doleeren, om dat haar zo lang misbruikt gezig gefnuikt is; en hierin kunnen zy ook met den Heer Stadhouder gelyk ftaan, om dat zy in plaats van te gehoorzamen gebieden willen. — In 1785 wierd de Burgery belet en betwist om Commisfien in de Raadzaal van haare Reprefjntanten afteleggen; — doch in 1786 vergaderen de Bur. ger-Kiezers en Gecommitteerdens in dezelfde Raadzaal, om andere Representanten aan te ftellen.
In 1785 was den Stadhouder ongenegen in eenige Conferentie te komen: en in
1786 mislukte niet alleen de geraarlyke toeleg rot de Hnagfcbe Conferentie en Concurrentie , maar ook zyn de drie Heeren Commisfarisfen , van wegen den Stadhouder onverrichter zaake van hier vertrokken; waat den 2 Augustus was voorby, en een weinig te laat, is veel te laat, '
In 17S5 vvierd 'er een Familie-Request geprefenteerd, en de Protectie van de voorftemmende Leden tegen de Burgery, in prejuditie van Stads Rechten, ingeroepen- — maar in 178Ö worden die zelfde Staats-Leden by een Infinuatie van het Volk gewaar, fchouwd, zich met onze Domefticque Ziaken niet te bemoeijen. — lo 1785 moeit de Burgery verzoeken, om geene Troupen tegen haar te doen aanrukken, — doch ia J78Ó wordt, door de Burgery, dit verzoek in een nadrukkelyke last veranderd, en fielt zichzelve in ftaat om zulke ongenoode Gasten af te weeren.
In 1785 fcheen men te lagchen met alles wat Bezwaaren of Redresfen heeten,— maar in 1786 ziet men Burger en Regent veréénigen om eene Grondwettige Herftelling te bevorderen.
In 1785 was het bezwaarlyk by de Regeering een vast Plan van Defenfie voor deeze Stad te krygen, — maar in 1786 zorgt de Burgery uit zichzelve daarvoor, cn bewaart dus die geenen, die de anderen niet wilde befchermen. . In 1785 zocht de
Raad, op eene politieke wyze, zich meester te maaken van de vier Exercitie-VeldStukjes van hec Genootfehsp, — en in 1716 moeten dezelfde Veld-Stukjes diénen om luifter by te zetten, by het beëedigen van de nieuwe Raaden. — In 1785 wasmen verlegen om in plaats van 19 bedankt hebbende Regenten, anderen daarvoor in de plasrts te krygen, en wierden daarom verzocht te continueeren,— maar in 17S6 Ziet men kans om 30 nieuwe Raadsplaaifen te vervullen.
In 1785 was men verlegen om de Burger-Officieren, die hun ontflag verzochten hun ontflag te geeven, — doch in 1786 worden de bedankte Raaden voor bedankt gel houden, om dat zy anderzins hunne L)emisf]e zouden krygen, en daarom liever van zelve Wechloopen, als wechgejaagd tc werden.
In 1785 waren de Prins- en Arillokraatsgezinden het ééns, om den Burger te vernederen,— maar in 178Ó verwenfeheu en verwyien zy eikanderen, om dat zy zichzelven vernederd hebben,
In 1785 fchreef de Gosfiaanfche Courant alleen voor de Prinfe-Party, en dus tegen de Arittocraaten, — nu in 178Ö voor de Ariftokraaten, en dus tegen den Stadhouder wyl zonder toedoen van de eerfte de laatfte ongeficord gelaaten was.-
'In 1785 fchreef Manfon voor de Pnnfe-P„rry, en tegen de Demoeraaten, — en ia 3786 voor de Demoeraaten, maar legen de Ariftokraaten; zo dat by büter Staatkunde bezit als Gosfe!
In 1786 zal Gosfe wel meermaalen uitroepen: Het kan ver keer en; maar als de Modes zo veranderen,, als die tot nog toe federt d.en Engelfchen Oorlog verandert zyn zal Gosfe eindelyk uitfehreeuwen: Iddieu myn Party ! bet kan niet verkeer tn. * Utrsebt den 24 Augustus 3786. Diewertje. Ik heb dit IE TS met veel vermaak, en geen mindere aandoening in tfe oprechte Nsderh Cour. van laatstleden Dingsdag geleezen. Met een zedekundig gezigt



, C '39 )
tin befchouwd. vindt men 'er het oogpunt van in de or.weêrftaar-baare Sehikkirg der Sooee^VoS ghèid wier onpeilbaare Goedheid zich biykbaar met haSre orbegrypFvk^Alm"^ om werkzaam te zyn ter bckrconrg der waare Rechten
TOÏÏ^l-TvïiSo^SSi en'Voorrechten Wen vinden, - Ik
BeD.°ewenS! » erinner my ten minden 'er geen. Maar. wie weet wat de Onrecht. weTkenTïWnparty of Partysn, tot onrechtvaardige Ontwei pen vereénd, m twerk we kentie i^enparty ui r j , Geweld te vernielen, door den
zullen ftellen , om Wet, Recbt en UMMgw ^ ^
zogenaamden Ste ken Arm J« ^rareent a | aanbiedende, te misbruiken door M'o'SSS K^ygsv^k^ K Lnnds ftaande Legermagt beboerende»- Immers iSKmd^ hunne Trotschheid en Heerschzucht hun mboezemt.
GriffieDn is waar : Maar nimmer zyn hunne wandaaden ongeftraft geb eeven f,hnn« £ zS zè veTi 4 in verheugden. Ja te meermaalen hebben zy z.ch-zelven 'er fchoon «WW*» er i n ve 6_ h.tJ„en0t fmaakten, dat ze door de uitvoering v/Tn vtlaïht h dL In unne'ondèrLemingen zeiven worden zy ook dikwils tP JuS De Almagtge Hand weêrhoudt het gelukken hunner wreedaamge
ot" efs: z/ftrekken tot der Bewerkcren fehande, vergmzinge vernedering, otwel Echeêlen ondergang, met verlies van Eer, Goed Ampt .en Leven. 6 h V Gebeurt zeer zelden dat een fnoode Dwingeland,
n«« fmaorende in zyn bloed en wonden, raakt van kant.
^ Geweldenaar tegen Burgers temogen zyn, £T^Ö£fe'JSr fpr«k der Vulks-Majefteit "We vj»rlgem,p.geer M.jfgg^gj & aST« S^a^Xiv^Ü ook genlemd wil EKTSnaUdÏÏven te onde neemen, dan zyn zy volftrekt Majeftenfchenders, en
, . h oogenblik genaakt,
- #aAft Heldenkroost zyn hards kluijlers flaakt.
ki w.llf.m' «*• tfffl stam' «HMMfT V verbyjlerd volk i, v ^ zfc* verfchaff door wapenen e« dolk!
2&ïti£2^l -Bet bloed, *?hdZi:ln°men' Zal. feboon Hy werd gefi'agt, nog op zyn fchedel koomen. Of is de zaak van 't Volk, 't belang der menschlykbetd
Van geen gewigt ïnfi oog der ^T^i"worden (dat God nochthans •7nn dee?e Voor?etri'int; niet wel bewaarneu Kunnen wun.cu ^w«» ~



f 140 )
<3at het 'er niet vresmd mar uitziet? Dan wie bet eeloVn *ri :„,>.•„„ . . „
niec verbrooken wordt, weet men nog niet. — Menii«ofhU«SZ,* °Z\Terp<
of tf^j of mogelyk op Wyk Ar^^^Z^
Arnbem den 28 Augustus. Heden monren ten ir> m,™ t.,^.. L r, • den Coionel Graaf van Weren oruer, o, eenCommando n o l. " S™"' te geeven, zonder dat men wist waar heen en om 12 ,mr.? P C°mpagnle 1 Parade gereed ftaan, en zyn uitgema ebeèrnaar Deur chem L ?T mm,al °P de ! vreesde dat het meeV op H.ttem^en ^.S^aWï^iS^^fr5* van Serooskerken uit Zutphen, beeft JSS^ D&,&m"rtrSke?UyI dit maakt het alles in beweegtng, - de braaffte Soldaaten vervloeken di-o ?™ ;S°"chIl«" Burgerbloed vergieten, zo min als braave Oflk™reD ïaafen ee bruiken — hiertoe zeggen zy niet te dienen — en zy hebben uelvk '?dt.en %e~
geen bevelen tot een Burgermoord te gehoorzaLfen, - O0 enbhti7t V i?"™ voor bet Regiment van Rand wyk alhier, - 's Mokkta reedden uJ Pa,tent reeds wech, — om 8 uuren morgen ochtend trekt 7^
naar Zutphen, - dit wordt gevolgd door het S^rO ^SZlZ Z\ « m de Provincie in de weer! — Ieder moet op zyn hoede zvr n ' 7"d
inenten moeten marcbeeren, voortkomende uit de orders d7e L br « "
van Holland, als getrouwe Burger-Vrienden, gegeeven hebbed ^),tMStaaIen moeten het Regiment van Pabst en de Zwitzers om ,rsch SannN*n}eSen alhier hebben ook hunne Paarden opgehaald - de overiw l! S ~~ f D™B0"ders ftaande, komen alle afi«H&^TES&t TnZJr?. n en'op a"Jere Prüvi«c>3 Utrecht en Wyk, _ d, Landd i^PrrSktirdl zyn - Lr^prïeten M-SriT^ zal verboden worden— veel ligt ook he- Dk-ntén .'— Alle: d eheS £ en .Scllr?ven grooten Coup te doen — en alle Ga' èüVk te dóen uitduwen ^ng g ^Jf? geweldigen fl :g alles ten onüerftcn"boven te keere^ l^God ~7Jr\ m ^^ Burger-Beulen die Bur.er en Sold.at Reweeienloo op d n Slmb^V^n',^ ** gen, weldra loon naar werk doen verfch ffen' aiagtbank zotken te bren-
kunnen opmaaken uit het verzoek di Gedeputeerde ^ def Utr^Se S L T -t met weet of dier, Naam wel meer verdienen) om meer Kyltot■ %£%ï'n * Jladters naamlyk, in Amersfoort te hebben, dewyl die wieren in di f f? ™"
Hofzaal be etterde m»t her Mm? Teb.i . ... ' wd(jneer eene H md de
de uitlegging was- G-v -vt^^J.ri f ' rVa" voor ^n fidderenden Vorst het beste van den u,ti),g der Nederlancfche Zaak afwachtende zal deT^"« r dtg iets groots vertoonen. In deeze verwachting 70* it , . „ 7, ^ ors fl,oe-
Vaarwei, Vrindin ! Eet met fmaak , Seït e ' * * 0r dCeZC r61Ze' al Weêr grjeT S °"k ^ * e" Wensch " het Afgezond, Grietje! en



-
DIEWERTJE en G R I E TJB.
7 September 1786. N°. 36.
Diewertje. f~~* oeden Morgen, Vrindin Grietje! Zyt gy gezond? Ik \jr ben het.
Grietje. Gezond, buiten de onthutzing, my veroorzaakt door de noodlottige Tyding der ontruiming van Elburg, en het over- en openlaaten dier Stad aan de Militie, met goedkeuring vaa den Capitein-Generaal, daarop met voorneemen van Vyandelyk Geweld tegen de Burgers te gebruiken, afgezonden.
Diewertje. Niet zonder aandoening heb ik die Tyding mede verftaan. Men had op zodanige berichten in 't minst geen ftaat gemaakt. Wat fchryft men 'er van in de Nieuwspapieren, Grietje?
Grietje. In de Haarlemmer Courant van heden vind ik 'er dit van:
Amjierdam den 6 September. Gisteren avond onttoog men een Expresfe met het volgende Bericht aangaande de Stad Elburg: — „ De Heeren van den Capelhn tot de Mar sch , Zuylen van Nievelt, Niswenbeim, en anderen, de geweldige en onverzettelyke Refolutie van den Landdag weetende, en welke eene fterke Artillerie naar Elburg gezonden was, zodanig, dat de Stad onmogelyk eenige uuren tegenjiand zoude kunnen bieden , hebben de Elburgers door Brieven op hst ernftigfte aangeraaden en gefmeekt naar Campen te retireeren. — Zy weigerden zulks volftrekt en wilden zich verdeedigen. — Drie Burgemeesteren van Deventer , Zwol ea Campen, zyn cito naar het Loo gereisd om nogmaals mondelyk pogingen cp den K phein-Generaal te doen, dat hy toch het geweldig plan niet wilde voortzetten , of ten trrnften eenig uitftel geeven. Deeze braave Heeren zyn op eene [mguliere wyze ontfangen', en hebben van den Prins op het alleronverschilligst alleen tot antwoord eekreegen: ,, dat by de orders der Staaten zou volgen ; dat de Troupen abfolut ,, 'er in moesten, DAT HY ANDERS DE S f EEDE'M ZOU LAA'1 EN PLAT
SCHIETEN." — Hierop is de braave Burgemeester van C->mpen cito naar Elburg gereden, en heeft het uiterfte gevaar voorgefteld. — In het eerfte was al zyn aanhouden vruchteloos. — Men wilde niet hooren van retireeren. -—i Eindelyk wierden de Artilleristen gevraagd, of zy eenigen kans zagen om het tegen de Artillerie der Militie te kunnen uithouden?.— Het antwoord was, volftrekt neen, om dat zy alleen 6 Ponders hadden, die door de 12 Ponders der Militie terjiond zoéfden kunnen aan bet zwygeu gebragt worden. — Enfin, dat men wel tegenftand kon beginnen, maar dat alles in weinige zturen volftrekt verlooren zoude zyn. — En toen wierd eindelyk des nagts len 4 deezer, nog de refolutie genomen om de Stad plotslyk te verlaaten en naar Campen te retireeren ; het geen ook dadelyk ter uitvoer gebragt is. In goede orde is alle de Manfchap met twee Veldftukken uitgetrokken, en is na eenen moeijelyken marsch des morgens gelukkig te Campen gearriveerd, alwaar e'k met opene armen ontfangen wierd. — Een gedeelte der Vrouwen en Kin-
1 deren zyn naar Amfterdam vertrokken, een ander gedeelte mede naar Campen. ■
Meest alle huizen zyn verlaaten, zeer weinige, misfchien geene twintig huisgezinnen zyn 'er gebleeven. Zo dat de Prins met zyn Volk nu over eene Stad zonder Inwooners zyne Militaire Oppermagt kan laaten den baas fpeelen. — ,. De f „ verontwaardiging over de onverzettelyke gewelddaadigheid van zulk eenen Ki,pi,, tein Generaal is onbefchrjflyk alhier: men weet immers, welk eenen Monarchaa„ len invloed hy als Stadhouder van Gelderland op de Meerderheid der Staatsleden ,, dier Provincie heeft: zo dat het zeggen: Ik moet de orders van de Staaten uit„ voeren , volftrekt niets beduidt. —- In deeze zaak hangt alles af van dik
S 3 „ wil



( 14*0
„ wil en wenk van den Prins. Dit weet de geheele waereld. — Nu zal men zien „ hoe HOLLAND zien dit alles zd laaien welgevallen. — Gisteren namiddag is' „ Gode zy dank , onze gewenschte Refolutie van onze Èxrraordinair Vergaderde „JVroedfclnp genomen, om zich met het gevoelen van Dordrecht en van and-re Ste » den hoofdzakelyk te confonneeren. — Du is zeker, dat, indien 'er nu p.eene „ fpoedtjge maatregelen genomen worden, om door OVERMaGT het eeweld „ daadig plan der Hof party te fluiten en te very delen, eene geheele ommen te „ hng van zaaken dwr middsl van de M Tttie , die den Prins van de hand „ vliegt, volgen zal. In her kon: de OVERMAGT van HOLLAND moet „ nu zonder uitftel gebruikt worden, of alles'zal verlooren zyn, en men zal Onze „ waardiglte Regenten zien gevangen neemen en ter dood veroordeeld) — Doch „ zou dan de geheele Natie niet overal in de Wapenen vliegen? Holland alleen kan „ nog alles redden, en de Republiek onder Gods zegen behouden!"
Diewertje. De omtiandigheden komen my zeer byzonder voor De gebeurtenis is nochthans waar. — Maar zullen de Staaten van Holland en andere Provinciën niet ten krachtdaadigfte en fpoecigfte werkzaam zyn, om de Gelderfche en Utrechtfche Meerderheid van Dwangzuchtige Burger-Tirannen, en tevens het geweldig misbruik van magt in den CapiteinGeneraal te fluiten, door het neemen van zulke maatregelen, welke in ftaat knnnen zyn om de Dwingelandy te breidelen, en eenen anderszins meer dan waarfchyniyk Binnenlandfchen Oorlog voor te komen ?
Grietje. Hieromtrent geeft ons de gemelde Courant de volgende Berichten: °
** Gravenhage den 5 September. De Heeren Staaten van Holland en Westfriesland zyn gisteren, op extraordinaire befchry ving , vergaderd geweest. Deeze Sesfi» is eene der gewigtigften voor 's Lands V.yheid geweest. 'Er is in dezelve, zo wel"als ook in het daar voorafgegaane Befoigne, Mannentaal en ook de oude Hollandfche Sentimenten voorgedraagen, en het Gevaar, waarin het Vaderland zich bevindt, met leevendige koleuren afgemaald. De Heer Raadpenfionaris bragt ter Tafel eene ConeeptJvlisiive aan de Staaten van Gelderland , hoofdzaaklyk behelzende: „ Dat Hun Ed „ Gr. Mog. den ftap der gemelde Staaten befchou wen als eene Onderneeming die men ,, met geene onverfchillige oogen zou kunnen aanzien, rechtftreeks aanloopende tceen „ de Grondregels eener wclbeftierde Regeering,, waarin men de eerbiedige Volksftem „ van een klaagend en onderdrukt Volk, niet door geweld van Wapenen behoort te „ imooren;.—• dat hetzelve een bloeJig Toenee! in 't midden van het Lsnd zou kun„ nen veroorzaaken, en den vryen grond doen, ftroomen van kostelyk Burgerbloed„ waaromme Hun Ed. Gr. Mog. op het Vriendnabuurlykst en met ailen ernst verzoe-' „ ken, om het. uiterfte in deezen te verhoeden,, en van het gebruik der Militie ?fe„ zien, en.met aflegging van alle perfoneele belangen en ingenomene denkbeelden „ tot dat einde alle noodige maatregelen daancftellen;— biedende Hun Ed- Gr Mug „ verder, tot vereffening derzelve gereezene gefchillen , hunne Mediatie aan enz " '
Aile de Leden spprobeerden deeze Misfive; de Ridderfehap alleen wildé dezelve' zodanig verminken , dat Hollands Hooge Vergadering voor de geheele Natie eeneaüerelendigfte rol zou gefpeeid hebben, indien zy dus ware verzonden geweest; en wat 1 moeite men ook, om hen van gevoelen te doen veranderen, of reden van hun gedrag te geeven, niets konde baaien;, zo dat de Conclufie buiten hen genomen wierd En 1' op de bekomen tyding, dat 'er ook Troupen geordonneerd zyn, om naar UTRECHT te marcheeren, is ook dezelve Brief met de noodige verandering aan de Staaten van , die Provincie gearresteerd en dien zeiven dag nog verzonden. Aan de andere Piovin-. ™« ^"^rculaire Misflves gezonden, om hen sis Bondgenooten te venmanen, hierin 1 met Holland eene lya. te trekken..
Ver-.



f 143 )
Vervoleens proponeerde DonVcht, om zyne Hoogheid kategor.sch Antwoord ; vr^ n Of bv geconcurreerd heeft tn Je geweldige Reflutun van Leiderinndf— Zo ia, >f hierop dubbelzinnig antwoord geevenue, hem te Jurebecre» ïn bet jtnp var Kapiiein-Generaal. Du zoude gerefolveerd zyn. vermits 'er WÜL Steden reeds voor waren, indien niet Amfterdam ten paar dagen unftel verlocht Ld Dus zal deeze ailerimportantfte propofitie Woensdag gedec.deerd worden Helen is zó men verzekert, by Hun Ed. Gr. Mog. met eere groote Meerderhe.d befiooten, èm aan de Troepen op de Repartitie van Holland ftaande, te ordonneeren v n uit h.are tegenwoordige Stapdplaatfcn niet te trekken zonder order van Hun Ed Gr Mogfook om alle Voerlieden, en Schippers tn deeze Ptovu ce ten ftriktfte
■ ,1 rfn nm wpne B is.' t«'e ann Troepen toebehooiende, ie vervoeren; en emSfSnHJn GecommS Raaden g'elast, van ziéb.te informeeren , of de Guardes Dr"gonders punctueel naar Hun Ed. Gr. Mog. Refoluue van den 2.j IaatstleeH,nWh h-bben nedraagen, waarby aan de Troupes, op deeze Repartuie ftaande, fs verbooden zch niet m de Burger-verfehillen te laaten gebruiken; zo-met, dat zy in hunne Soldjt volgens de Letter zullen blyven gefuspendeerd, en zeker ook Hun T i Or Motf ind'anatie incurreeren^ . , „
Zo éven verneebmt men, dat alle de Boden van avond op reis gaan, om de Or. ' „ hnn p , Gr Moe. aan de Regimenten over te brengen. deM"n verhaalt hier, dat'op den a^Augustus op het Loo de Verbindtenis of, zo he> hier renoemd wordt, de Corfpiratie bdlooten is, om tegen de Patriotfche Regenten en Burgers met Militaire magt te ageeren., en, zo men wil, den eenen vuor en
deDTeïenie ° God Veev^ dat deeze Befluiten van de braave Volksverreeenwoordigers deezlr Provincie door even dezelfde van andere Provinciën bekrachtigd, van vrucht mogen zyn, ter beteugeling der Dw.ngefandv dier Godlooze Geweldenaars en Tirannen, als de Meerderheid der Gelderfche en Utrechtfche Staaten, te gelyk met den tegen zynen Eed elt Pligt handelenden Eerften Staatsdienaar, alle waardig voor ten hoogfte ftraf baare Vyanden van het Vaderland verklaard te worden. ; Grietje. ïa, Diewertje! dat zyn ze waardig; en God geeve, dat het n»rech , het geweld, dat zy bedryven, op hunnen fchedel te rug.keere. Ond ^ tusfcheng ftreel ik my met de-vertrouwende Hoope, dat Neêrlands God die een God van Recht en Waarheid is, door zyne onweêrftaanhaarè Almagc, de goede Vaderlandfche Zaak, by welke een lederwaar Pa iotl die8, naast zynen Godsdienftigen, zynen Burger-Pligt en Eed in acnt neemt, met beider Rechten en Vryheden ftaan of vallen, leeven of fterven moet, zal doen zegepraalen.
Diewertje. Maar hoe is het met Utrecht gefteld?
Grietje. Een Brief uit die Stad van den 6, dat is gisteren, meldt het
V cftele^zvn een aantal van niet minder dan 4co Geweeren, van het Compagnieshuis alhier, me. Wagens , na^ ecrgistereB, van Lunteren komende,
Men verneemt in c zewie, c eldetiche zyde, het Tenitoir onzei Provincie ten naauwften by en omtrent \ stèren 7oo Man Troupen. Dus het hoog waar-
heeft opgenomen. In L mteren vetware | djen en Amersf het Terri.
fchynlyk is, dat wy b.nn.n we,mge " . * fc al(hans men ver«Uerd ftcl.
toir det Ptov.ncie, en wel mogelyk w „f^"/™ Amersfoort A(,%niS op Patenten veileend heb. lig, dat Gedeputeerden BeP«1«"« S*X Ca^llety , om naat de Stad aan te tukken. Intuslchen
l^riKerdmD« en m d g svier/nos «n grooter aantal vciwagt, cn voor morgen avond zul e»



( H4 )
*et reeds rooo Man gewapend binnen onze Mütiien zyn. Alle de Poorten dïezpr <t,A ui flooten, en n.emand. 't zy te Voet, of met Rytu:g, mag 'et binne, of ) S<!"
van deezer Stads Gouverneur. ' h £" ot bu't£n > z°nd« een F43
In een Brief uit Ovetysfe! van 4 deezer, meld men ons c\*t rl» r»-.».r
•Gelderland en den Prins! doot de+S,eden gezonden, vrugteloosS ■■.
det du fete Stad een Burgemeester naar VLoo gewéést is", dlfzSTS !'/"'0f WC" tug gekomen; en even ,0 weinig byn Zyn Hoogheid hebben kunnen Si,™ °< -t™u?* K\W Brieven, door hunne Expresfes afgezonden; blyvende zo wel de Staaten «1, S. u , VP°VZZ vetzettelyk by hun befluit volharden. staaten ais Zyn Hoogheid on-
Ook is te Imechteene Publicatie afgekondigd van deezen ■merkwaardig, t^w
Militie, nut 4/Z«» /WTfiiV weeten, maar%Mf, tege\' rV/r f n °°/ mcerdt'r«
*« Z>«r«« £«« »«« J*,«s als ook tydi,!gen van het by e«i brenten vf^-?, ^ de Piovintie Gelderland, uit welk alles niet weinig pilumtie o fftaat da?^?"/" An,llenr^ '4 deeze Stad , met Militie, mogt willen tet uitvoer brengen,e meer wvl H ^ eene",/anl!ii" °P tn paniculieie tydingen by velheide Lieden zyn ingekomen - HeV'^i, döj^le'f $ g^B'en genoodzaakt gevonden, van te moeten refolveeren, OP het com-jVTF&rri V ■ ,C Icd:nen iT« van de Ontfangers binnen deeze Stad, DE HlAND te DOEN LEGCf'^% ^- '"t
gens alle Ontfangers detzclve Comptoiren, of die dcelve adminift reere-, ff i T d,e? voI_ qualiteit als Burgers of Ingezetenen, WEL EXP^ESSELl Ite VFSBfFnFKh^*' " hi,"e ontfangen of nog te ontfangen Gelden, hoe genaamd, afiegeeven of*£«l« \ §"* zonder daar toe confent van de Vroedlchap tehebben verkre^n e'xcenr doen worden,
genten van Obliga.ien, Lyfrenten, LyfpenGoenen, ïl£taj»fi£„ van Prei kamen tn l-^'M Bediende» ten Platten Lande: als tafiéÜ uitgezonderd zulke Gelden l^t ' en JKe,kel)ke fuftentatie van kleine Bedienden, geopponeerde Gegagee"den en ArmeiT m°"en d'C"en IOt Ten einde nu dit met fucces te5 effeaueeren legt de %aad dctzir Stad w'-l /v,,1 j j , j. f de Gelden, pre-ueniHerer.de van de Con/Umtive Middelt e; Ot,tde, i, / 'P e I d' de Burgery betaald wordend.: alles ten einde te G'ld . door d^ Vuraefv'to f '" Xand opgebragt, niet tegen de Burgers zelve gebruikt kun, e worden eULn«w ïenn.ngen met be™,, zulke Gelden, ftlkè doot tefpeclive ComJ.o" eHf Colléa^ ^ ' ioutien der Stads Thetauiic, al* anders, aan de Stad moeten af^Teven hl??, ' '°'
voldoening van Stads aandeel in de relpeéiive Middelen en Ongeiderf OrdoLt d T^t '" mies Militair, Jn qualheit als Burger,V« feuningen, *m 1
zegde einden zullende ftrekken , tedemanueeren of te doe,, JfLven volt' a', If"!f1 '°0t' ' Collecteurs, Uitmaanders, Schouten en diergelyke tófo&i*^^
nen deeze S>ad of Vryheid ontfangen , gelastende, geuouwelvk aan We s ?5 Middelen hm-:,
tien dagen, wat zy ten Compiohe van de by hun orïfïn/en 1Gelden h.Ll °P,e«ceïen» «"eveer- , •einde de Ontfangers, na bekomen Conknt %ï Stad , nX" -A11" 'fn
xoodige beraalingen ,e blyven doen, «Is de rittH&l»b' in»dK&t,,'^ accordeeren; „r pa,,eJat zo wel d,Omf*«VrS in 't reneraal, als aluLder,P. r' 8 4 „" W,!,CB af Middelen, binnen de-Stad en Vnieid geheven woreUnefe, ontta nu,0».T'/''«» ■
edantge Burgers cn Ingezetenen, welke ,< teren haaren Biiruer-Eed en Plirt J I u\utey, a/s
deeze Stad tot derzelver behoud „ ern'i,g genten, ™,„„i„„ , enoelouden ,^^'''"'1'^ ' WEHJW der geenen, mlU Stad en Burrery zceien te TTVINEEXEv T, o7nFPn",,r^E' ' deer zig dadelyk_,cgcn de %eVerinK, mét het\ver,reeden deezer Publ^ie '*''™°E\DWK\fi<V,
Aldus gcarrefteerd by de Vtöedkhap dei Stad UTB.ECHT, od den 1 s>,„P„,L . bliceerd den 5 dito. ' P üen « icl"«">b« 1787, en gepu-
(Ondcrjtond) ƒ„ ^„„«y, ^ "
(was getekend) 1ZU~4K E^iLCK
Diewettie. De Tyd zal dus verder moeten openbaaten, wat hei Lot van 'r 1,V„, tr.j , . , ayn. Een ieder blyve flechts zynen Pligt getrouw, en bcgunftige ,och in eer 1 "t
van Oranje en die der Ariftokratifche Dwingelanden. Het bratn: .Ï5 V -fC T""7
voorï» Weldenken, en laa-e zich niet omzetten om tos voot die beide Lindbede««lr7p V-C 't werk te ftellen, en die geenen, welken zulks mog.en onderneemen "» Jn A?„de.P"r,ytn '»
zullen voorzeker hunnen eigen ondergang bewerken God redde'ons veHn.t, T 7 Z>"/
Vaderland ! Vaarwel, Vrindin ! Eet met fmaak. verdrukt en zuchtend
^Grietje. Ik wensch u 't ztlfde, Diewertje! Gioet Louweris. Gedrukt ^Encdï W«d. J% f am EGMONT: o„ atKtiMHm tiO&tua~«x^u^



GRIETJE en DIEWERTJE.
14 September 1786. N°. 37Grietje. oeden Morgen, Vrindin Diewertje! Vaart gy wel, het is VJT my lief; ik kan u wegens my verzekeren gezond te zyn. Diewertje Dat ftrekt my mede totgenoegen, Vrindin Grietje! Brengt ÉY my eenige nieuwe Tyding meê? Weet ge ook iets naders wegens de omftandigheden van Gelderland en Utrecht? .
Grietje. Neen, Diewertje! Ik heb 'er niets van vernomen, dan dat de Troupen, op bevel van den dwangzuchtigen Landberoerder Willem, tien Vyfden, in de ontruimde Steden Hattem en Elburg gerukt, zich tegen alle goede orde, aan eigen Krygsvolk pasfende, gedraagen. Vooral gedraagt zich dat in het eerstgemelde Steedjc allerflegtst; ja, Uitheemsch Krygsvolk, die door 't recht des Oorlogs en der Wapenen eenige Stad veroverd hadden, konden niet erger handelen. De Franfchen, toen zy Bergen op Zoom, na hevigen tegenftand, dien zy zelfs by hun intrekken in de Stad ontmoetteden, in *t Jaar 1747 den 16 Sept., ingenomen hadden, hebben 'er zo liegt huis niet gehouden als dit eigen Krygsvolk van den Staat met genoegen van 's Lands Capitein-Generaal, in Hattem doet, zich wreekende op de Goederen der hun geweld en overmagtontweekene Burgeren, die niets misdaan hadden, dan, zo dit een misdaad zy, hun recht bedaard te hebben aan den dag gelegd. — Maar hierin immers is niec de minde fchaduw van misdaadigheid te vinden. By voorbeeld: De Wetten gebieden de Amfterdamfche Burgery, en dit is waar, niemand tot de Regeering toe te laaten, ten zy hy deugdzaam, verftandig, bekwaam en begoed genoeg daartoe zy. Maar dewyl het den Stadhouder is gelaaten de Verkiezing van Leden tot de Rechtbank behoorende, uit een Nominatie door der Burgeren Stemvoerenden gemaakt, tc doen, is hy verpligt, uit die Benoemings-Lyst den genen te verkiezen, welken hy poedvindt. Maar die Nominatie is geheel niet naar zyn zin; Hy verwerpt, ze! en zegt: Ik wil liever de Rechtbank uwer Stad onvolledig laaten» dan ooit aan de benoemde Perfoonen myne Keuze hechten. Moet men daarmede te vreden zyn?— Hy houdt zyn woord. — Men hervat de Zaak, men vraagt om vervulling van de Leden tot de Rechtbank. Wel* aan ! zegt hy , ik zal dit doen. Maar in plaats van alle de genoemde vereischten, welke behooren tot het bedienen der Zaak, trekt hy, onder anderen, een Creatuur uit 's Lands Dienst, die uit zyne bezoldiging naauwlyks zyn beftaan kan trekken, maar hem alleen uit gunst verleend is door zyne Meesters om een plaats onder zyne Lyfwacht te hebben, en zendt dien om in de Rechtbank als Scheepen te gaan zitten. Zouden de Amfterdammers niet zeggen : Wy willen dat Schepfel niet tot Scheepen in onze Rechtbank! Zal deeze Mensch ons richten? En zouden zy hemnietzenden van waar hykwam? 'Erisgeen twyfelaan, of ditzouhunne taal zyn, en dit zouden zy doen. Wel nu ! dit is juist het geval waarom de Hattemer Burgers zo deerlyk mishandeld worden door eenen Stadhouder, die tegen alle Wetten en Regelen, en tegen zyn Eed en Pligt handelt» fchoon hem laage Vleiers, die zyne Meesters zyn, of ten minfte behoorden te zyn, met hem daarin medeftemmen, om den vryen Burger, van wien zy hun gezag ontleenen , flaafsch te maaken ; daar Hy zcif, de handelwyze van ee»cn Nero oefenende, eenen zyuei hern tceg-citaa--



r
c 140*)
2eDw5h °ien,aaJeD' gelyk een vrygemaakte Slaaften dien tyde, onder de Wethouderschap van Hattem geweldig te willen indringen, be onf zegging van d.en Dwang is alleen de oorzaak, die hunnf zogenaamde ongehoorzaamheid hun zo duur te ftaan doet komen. - Zvt SfhprT? Biet, 6 Willem! die hier als Staats-Barbaar bandek? -- Zy gfhet niet die op deeze wyze de geheiligde Rechten der Staatkundige In Bumer' lyke Vryheid door gevloekt geweld verkracht?- Zyt gv het nietje met uw diergezwooren Eeden fpot? — Zvt ?v her nier7,/ , E
fchept in 't woeden der Bezoldig? Beulen op BuSferen wier £1?^ eI met vermaak ziet pionderen en rooven , terwyl gfft^ n en de traanen van zo veele arme Huisgezinnen* $edu^n^ .
zucht"? aEend;8fte,D ih3t,gebragC Zvn door uw verwoede Kani Z T -J^^^gy het ook: UIec> °P wien God, de God van R rhr !
en Waarheid, de God der Vryheid die zalwreeken ?- ja te?gevoelipfte Voorzeker! De tyd daartoe ziet men eerlang te gemoete indien iv f,J hart verharden blyft. Wee dan LV Godloos S uïe d eis waarde daaden zullen alsdan U tot een verfoeifeï in Nederland mS ~' Gy zult uwe recht vaardige ftraffe ontmoeten, en uw Naa*er Gedachte*' msfe zal tot eenen Vloek zyn tot in het laatfte Nageflachl • ° fa ditzaï SÜ! ^fiK» 6y U Kfó <°< older^e^p^ta^S1 8
daaraan gedraag ik my mede, en het zelfde gevoelt myn han fa zo ik my niet bedrieg, zal een ieder in geheel Amfterdam, die Ötseén wei ' Djg gevoel heeft,en denkt, dat zyn welvaart aan den eener en zvn kwa Wkvaarcaan den anderen kant, aan 't ftaan of vallen var"zyne Bumerhke Vryhed af hangt, dezelfde taal met ons voeren. Dat men^n Amftïrdam zo wel befeffende wat het noodiglie voorde «neHp r^,Jii^ • '" f'
vraage,. tot in de Volkrykfte, fel §0 ï™* k
den .niet de allerflegtfte Lhepfels zoudlnz$, di inhu ne Hult 00 " Ï^/T^8> m ötWÖSBpM trachtten Vdringen, on, zTzv geSa- II tegenftand genoeg kunnende bieden, hun Armoedje, waarom zv zuur en Tl) bitter zwoegen en zweeten.,. zo dat zy naauwIyksJhet™a0"Jhg brood kun ï Ben bekomen , nog zouden 'moeten laaten rooven , plonderfn én fteelen - ï door eenen hoop baldaadige Soldaaten , die uit de penning £ demmfte beete broods, die ze in hunnen mond Seekenf hêlpm bewaïen ■ en wel om tegen Uitheemfche Vyanden zich te doen beftSen • Sr" tt geenzins.om tegen zichzelven te doen woeden, ordzv h^zouden'- ï XÏJrr beftee,eD' huDne ko«wS,ninge5 fluiten,en ï
Sting? - rïïij'? hAüa zWf C,fn b>d zich mesten al* j° een'dag'der & ölagting! — Gewislyk dan zal elk, die zyn eigen heil bemint, ons nier 11 t, ongelyk kunnen ftellen j daar men duidelylen Mid^daTzonnekïaar ,0L
ïèbVur" Enkden'alleen T ^^^g-in 'C GeScS Gew )K' geoeur.t. ünkel en aileen, door het meer dan teveel toe^eo-eeven ver
mogen yan een Staatsdienaar, die door de Volksftem a sSfadhonder
ais;-Capitein-Generaal, als Capitein-Admiraal, uwe Veêg«woord?BeK ' tC"
die uit uwen naam, ó Volk! alleen het Bewind voeren ! omLoon mnet F
dienen,!- Zoudt gy dan, ó nyvere Gemeente! toSan dTtu alles oï- lte
te^l vsn zulk een &Z0Jdi&d Opper-Soldaat, doojI fere SoliJteJ^" fc'
die- I"



C 147 )
die op des Dwingeland» wenk vliegen, ontroofd wicrde; of dat gyv knielende voor Burgerbeulen , evenwel u mishandeld zou zien ? -— Neen! — Veroordeelt dan met alle Weldenkende Patriotten (het is een Eernaam; noem vry u-zelven dus) het gedrag van den Inheemfchen Vyand uwes Vaderlands, en merkt ze allen, die het met hem houden; \'er is 'er, ja waarlyk! onder 't Meerdergetal uwer Regenten zeiven, die verkeerd denken, en mooglyk een Brug tot uw verderf zouden leggen, indien zy het naar hunnen zin kreegen:) merkt den deezen aan, zeg ik, als uw welz'ynhaatende en rustverftoorende Werktuigen ter bevordering van uwen geheelen ondergang!— Vindt gy u niet door dezulken als gedwongen, om in onnoozelheid u te onderwerpen aan flegte maatregelen, die door derzulker trotschheid genomen worden? Maatregelen, welke uwe onderdrukking bedoelen?— Denkt en redeneert nochthans bedaard; maar eischt door bekwaame Lieden uit uwe Medeburgeren alleenrekenfchap van Zaaken, Waarom men een Stedehouder een hooger Gezag boven en voliTrekt afhangende van uwe Souvereise Vertegenwoordigers, die zyne gebiedende Meesters zyn, poogt toe te laaten; en Waarom men zo veel zwaarigheden maakt, om hem in zyne Eed- en Pligtvergeetende Uitvoeringen te beteugelen?— Dit moet gy weeten, geliefd» Medeburgers! De weg van behoörlyke Vervoegingen aan den Raad, die de Burgeritem raoet hooren, is hiertoe veilig open. •— Dan gy zult'er, hoopen wy, ook wel nader toe worden opgeroepen. — Intusfchen is'er niets noodzaaklykers dan te zorgen voor onderfteuning van de goede Zaak» die over 't algemeen de hand moet worden gebeden ; en daar hetGeldde Ziel en Zenuw moet ftrekken, om dezelve een goeden uitflag te doen krygen, vertrouwen wy, dat een ieder liever bereid zal zyn, om naar zyn vermogen iets gerings deswege toetebrengen , eêr hy alles verlieze. Ten dien einde hebben fommigen der Braaven en Getrouwen in den Lande beftoten een NATIONAAL FONDS opterigten, waarvan gy het welmeenend doelwit kunt befchouwen , in deeze
PROGRAMMA.
Word by deezen bekend gemaakt, dat, tot de directie van het NATIONAALE FONDS, ter bevordering van de geirigtigfte belangen van het Folk van Nederland, binnen Amfterdam, -zyn verkoren de navolgende Heeren: 1 ^imi -J5330irrnsDUOx g
daniël HOOFT, van Vreeland. Mr. ERNESTUS EBELING. Mr. BaLTHASAR ELI AS AB3EMA. Mt. HENDRIK van CASTROP. LODEWYK HOVY. Mr. OTTO WILLEM JOHAN BERG.
Mr. |AN BERND BICKER. GERARD VERRYN.
Mr. CORNELIS van def. HOOP, Gysb. Mr. RUTGER JAN SCHIMMELPEN* -Mr. CAREL WOUTER V1SSCHER. NINCK. PIETER WILLEM van LANKEREN. } NICOLAAS van STAPHORST. iVOLKERT CHRISTOFFERS. JAN ANANIAS WILLINK, en
JACOBUS D'AMOUR. NICOLAAS van HEURN.
Van welke de drie laatstgemelde Heeren teffens zyn aangelYeld toe Thefauriers.. En zal by alle dezelve Heeren van Maandag den 11 September deezes Jaars af, dagelyks in het zelve fonds kunnen worden Ingetekend; zo als dezelven ook van dien tyd af daar toe dagelyks (excepe des Saturdags en Zondags) zullen vaceeren in de Hérberg de Karsfeboom? in de Kalverftraatj des Voormiddags van elf tot een uuren, en des Na° aniddags van vier tot zes'uuren; zullende by hen teffens worden uiige»'
X|; ge®""



C 148 )
«even Lyst.en ter Intekening in alle de Wyken en Quartieren deezci Stad, geauthentifeerd door de Tekening van den Heer Mr RTTTP^n JAN SCHIMMELPENNING, als Secretaris der Directie! VooïtS de VVelmeenende Burgerye verzekerd zyn, dac de Penningen en On komften van dit nationaale fonds, door de refpective Directeuren var' hec ze ve zuilen worden befteed tot alle eindens als de goede zaak devolks kunnen bevorderen , het zy door de zulken, die zig daar toe dooi onvermogen niet kunnen beyveren, te onderfteunen; het zv tot aanmoe diging van den onontbeerlyke burger-wapenhandel; het zv om die fchadens en ongevallen, welke zulke braave Leeden der Maatfchappy. die in de kragtdad.ge bevordering der voornaamfte en gewigtigfte belL gen des Ncderlandfchen Volks, zo in hunne Perfoonen, als Vrouwen en Kinderen, ongelukkig mogten worden vervolgd of benadeeld, mogten overkomen, zo veel mogelyk te repareeren en te vergoeden - het zv mr bevordering van alle zulke middelen, als nodig zullen werden geoordeeld tot weering vanille «oorten van overheersching en geweid: en da wyders mat alleSmogelyke oplettendheid door de onderfcheiden Direc teuren zal worden gezorgd , dat het zelve Fonds fteeds worde geërnployeerd tot het waare oogmerk van deszelfs oprigtin», en wel zoda mg, dat geene Avances of Uitgaven van Penningen fefchieden, dan met alle omzigtigheid, en niet anders, dan na dat behoorlyk zal zyn geblee ken, dat dezelven worden gevordert om der goede zaaks wille ten einde hier door worde voorgekomen het misbruik, dac anderzints zoude Kunnen plaats hebben.
; Vertrouwende men eindelyk, dat elk braaf Burger, dien het te doen is om bewaring van Vaderland en Vryheid, ook in deezen, naar mate van deszelfs vermogen, zal toonen te willen medewerken tot die heilrvke oogmerken, en wel te meer, daar het allezints blvkbaar is, dat het geweld den braaven Voorftanderen van's volks rechten en vryheid hoe langs zoo meer begnmt, dadelyk aan vale, en trage te onderdrukken en er dus eene allerkragtdadigfte en fpoedigfte tegenftand vereischt word.
i Amfterdam, den 8 September 1785.
NB. De Intekening der Somtm waar voor men zig Jaarlyfcs verbind is niet meerder, maar wel minder dan ƒ5zoo nogthans, dat ieder vryheid heeft oir voor eens een grooter gift in de tegenwoordige tydsomftandigheden 'er bv te'voegen, en op de Lyst verantwoording van den Ontfanger uittedrukken, onder zyne naamtekening of eenige Letters. ' v"u'-1 «-y1**
Grietje. Niets is beier in ftaat, om vry en veilig in ons-dierbaar Vaderland te J-e ven en te fterven. — Jk heb dit ontegenfpreeklyk Voorftel aan eenige gering Li£. den laaten leezen en zy moesten het goedkeuren, door overtuiging van het noodzaaklyke dat ze 'er in vonden. Een Man, onder anderen, die zyn Kost als Kneet met Schoenmaaken, dat juist geen zeer veel geevend Ambagtis, moet winnen, kwmrond uit voor het nut 'er van, en zeide: gaarne alle Weeken niaar een Zoop e min/ der te willen drinken en er de duiten voor te zullen befpaaren; Dan zou dit voor r
het Fonds evenwel's Jaarlyks nog 52 Stuivers opbrengen. Dat een ieder dan
so denke en doe: Zo zal men zelfc gevoelen dat me„ >er de dierbaarfte Vruchten' voor Vryheid en Vaderland van fnaaken moge. God begunftige de goede Z "k' Vaarwel, Diewertje! en eet met fmaak. & & * bui.uc .
Diewertje. Ik zeg u dank! - Insgelyks, Grietje! Groet Krelis.
SUït^t bi fa Btn 4c Wed, j, Ti EGMOHTj cf it RcgulicH Brecft^at, tc Amftefa», "



DIEWERTJE en GRIETJE.
—
21 September 1786. N°. 38.
Diewertje. /hoeden Morgen, Grietje! Vaart ge wel, Vrindin? — I vjr lk ook.
Grietie Geen Complimenten dan meêr! Koomt ge me wat vertellen< verhaalen', zeggen, of berichten? Hebt ge iets merkwaardigs te melden, Vrouw Louwerisfe? .
Diewertje Wel, Vrouw Krelisfe! Alles wat in ons tegenwoordig ontrust Vaderland gebeurt, is merkwaardig genoeg. Wy bezitten eene al te geringe bekwaamheid om alles flechts te kunnen aanftippen, wat er zich thans in openbaart. Het zvn Byzonderheden, welke onze Vrye Voorouderen nooit beleefd hebben. Een fnood Complot van Gelderfche Fdelen verbonden door Samenzweering tot Burgerbloedvergieting, 1 Roof en Plondering, om hunne Ariftokratie op de Heerschzucht van eea verwoeden, doch dwaazen Staatsdienaar te vestigen, en dus hem voor - Foofdtiran en Opperdwingeland op 't Burger-Krygstooneel te voeren; — Fen listipe Cabaal van Geestelyke Stemvoerende Eedverwanten, en anderen van een tweede Lid, zich Staaten van de Provincie Utrecht noemende, mede kaatfende met den grooten Speelbal van hunne Willekeurige Dwangzucht, om even eens geen bloed te fpaaren, als de zogenaamde Gelderfche Staatsleden, waarin zy, volgens den wensch van hunner eenen , den Monfterachtisen Bloedtapper Zuideras naam yk, reeds by het overweldigen van Hattem en Elburg (evenwel geen Burger- maar Soldaatenhloed gedroomd zynde) in zo verre het naar hunnen zin gekreegen hebuL* JL Ik zeg dan, een dwangzuchtig, meineedig Complot, dat willem vau Qranie aan Vhoofd heeft, en Gelderland en Utrecht tracht te overheerfchen door het openen van Burger-Krygstooneelen, op dat nok wel dra de andere Provinciën zouden volgen, ae Vryheid door hec ld aeheele Gemeenebest vernield worden, en de Staatsdienaar als Monarch, rerwvl zv zvn Ministerie zouden uitmaaken, Ce doen gebieden , metuitzigc - om voor geheel den Adel een Hoogerhuis ce formeeren, gelyk in Enge« lnnd- doch de Gemeenten moesten 'er vry wat minder dan daar te zeggen
* h-hhen Zouden dit geene Byzonderheden zyn, welke men in ons
:< voorheéu Vrye Vaderland nooit gedacht heeft te willen erkennen; gelyk
men die ook daarin nooic erkennen zal? ;' Grietie. Ik fchrik, Diewertje ! Op het gene ik van u hoor! — Irn-
* zai dit het Ontwerp des Staatsdienaars en zynen Aanhang met zyn! ' . n;ewertie Het mag onder eene andere .gedaante iamengefteld wee1' «W- de grood derzelve is , geloof my, juist dezalfde. Ik wil alleen myn
hp"?iD als een voorbeeldende gelykenis aangemerkt hebben, en dan vertrouw ik dat het in alles niet dwaalt. Men weet toch dat Willem de 4 Vr'e.i, m'er. den Engelfchen Minister op het Loo gelprooken heeft, na
* riar dezelve reeds aan onze Staaten de Bemiddeling van zyn Patroon " George den Derden, had gedaan ,^ mee verzekering dat zyn Konmg-
T 3 Ijke



C ISO )
1yke Meester, zelfs ffi zyn dagelyks Gebed , gedacht aan het welzvn der R™„ bliek, (op zyn Engelsch naamlyk) als daar heen Hrekkende om een volkomen Verftandhouding tusfchen den E.lUdhouder en de Staaten (NB tofweZn èn n,8»
de Republiek) te helpen bewerken: En is het niet waar d t de PrnfvaO^n?" ' als Ridder van den Kousfebwd ook hetzelfde téken voor zyn oudften 7onn 2r ï " kon bedingen, als de Engelfchen het zo verre konden to^'^j^ZtiZ Begunft.ger alies werd toegeftian wat hy van de Staaten begeerde. Hoe"fpS zou tien wy dan geene Afh .ngelingen van Engeland en van eenen wCJKS Stadhouder, van eenen nog meer tirannigen Prins van Oranie InE"g«'fchen. dweepachtigen, doch Genenenden* Graaf van UiZZ'w ~ I wXS
Byzonderheid!! 7 " vvclli eene ?
Grietje Evenwel noemen de Amersfoortfche Staatsled™ w»arnn,w j • :i
Ierfche Milords en fyne Poolfche Staroftiieiw 3^eh^e7Zyn de Staaten onzer i "
Prov,nc:e hunne Byzondere Goede Vrienden, en zo doet het*ui fchotvan den Gel ! '
derfchen Adel almede, Ook is/er geen twyfel aan of onze Staaten zouden het zyn ' "
indien ze ,n het verfoeilyk begrip dier Geweldenaars vielen; Waartoe de Hollandfche i E
Ridderfchsp en Edelen gewis van zesfen zouden klaar zyn; gelyk ook SS :;' Onedeleri onder de Regenten der Hollandfche Steden; zelfs van d?groo°L m^fS
ZJ hun Landbedervend oogmerk flechts bereiken: En daarom beroeperzich 'de Xe 1
naamde Utrechtfche Staaten in hunne viiieufe Mislive van o S-Dt i78rt tuJ, u,,Z it7 ;t'
Gr. Mog , op de goede Officien door de Heeren Regeerders van AmSérdam, zegfen ::
zy, aan hun geoffereerd. Dan, zo dat geen Leugen is, 20 kennen wy Amfterdammers f1
onze Regenten niet genoeg , om te kunnen vertrouwen en ftaat te maaken op bun die f f
bezwooren Pligt, d.e vooral niet ftrekt, om eenige Gewelddry vende Leden van eene E
andere Provincie in hunne dwangzuchtige, of anders bloeddorsftige bedoelingen tegen Z
hunne Medeleden en der Steden Burgeren te onderdennen; hoe fraai dfe OnStvTr- P
digen ook humie Misüve fluiten, met een wensch dat hunne (gelyk zy het dóór hun F
misbruikt Amptsgezag noemen) gefchonden Authoriteit het heilzaam efieö ni« :i
van Hun Ed. Gr. Mog. Mediatie (NB. naar hunnen finaal!: gefcïikt) rom ooiT* ■ F
aantewendene poogingen der Regeerders «Amsterdam gewaarworden -_ü f
Waarom by uitzondering deezen hier zo lchitierende voorgefteld ? Zvn de Reeeerer« Li
van Amfterdam dan ook algemeene Volksverdrukkers, gelyk de pretenfe Staat t»!,!
leden van Gelderland,- van Utrecht t Dat immers heeft ^^ÏMinfiS t!)C
van de Vroedfchap onzer Geboorteftad onlangs wel anders getoond ■ en nu het leva p tk
van meting by de Meerderheid in aanmerking komt, zal deeze'zch ook wd aan tfc
de Goede zyde begeeven. 61 fm;
Diewertje". Althans men heeft 'er grond van hoop toe. Immers leest m«i .»♦ lta
den Haag van den ,8 deezer, dat de Amfterdamfche Deputatie zTh, voorleden ^ek fa
wel gedraagen heeft; en voegt 'er dit by: „ De beruchte Lamfing (Lampfins fa
„ moet het weezen) heeft, nu hy de fchrandere Hoofden Clifford en Beelik5 F
„ is, minder m te brengen. Zelfs meent men, dat hy zich eerstdaags naar Zeeland I
ti zal begeeven, met voorneemen om m lange van daar niet weder te komen I*
Grietje. Hy ga in vrede : Al wilde hy ook zyn grootfte Vriend medeneemen, W
om hem aan het Wiel in de Lynbaan te zetten, en het hem te doen draaien , gelyk F
Wülem het geprobeerd heeft, uit achting voor den Admiraal de Ruiter die bv IF
eenen van deezen Lampjms Voorouderen als Baanders Jongen voor een ftuiveV F
's daags gewerkt heeft. — ó Had onze Lampfins diens Ruiters begrippen • [l('
Diewertje. Hadden een Byland en anderen onzer Water-Helden, Zoutman uit- P
«zondert», ze maar vroeger gehad , de Engelfche Doggen zouden wel met ingetrokken iïö
Itaurten, en hangende Ooren den Klaauwen van Neêrlands Zee-Leeuw angftiglyk in Ir
hunne Ir"



C 151 )
l hunne fchuilhoeken zyn ontvlugt. Ook zou geen Opper-Admiraal den togr m«r
Brest ten gevaije der Britten , door geheime Agterhouding gefluit nebben.
Maar dit eens dsar gelaaten. Wat oordeelt men van eene andere fraaije Misfive der Amersfoortfche Staaten aan Hun Hoog-Mog. de Staaten Generaal? - Grieije. Men houdt dezelve voor een uitwerkfel van ongefielde Herfenen, Die1 Wertje! Ik zal 'er u het volgende Bericht van voorleezen. Dus luidt het.
's Gravenhage den 16 September. Gisteren is ter Generaliteit eene Miifïve ingeI komen, door de Amersfoortfche Staaten aan Hunne Hoog.Mog. gefehreeven, waarin : zy aan Hunne Hoog-Mog. over de Provincie van Holland klaagen, en Hun Hoog-Mog.
verzoeken, om Holland emftjg aantemaanen, ten einde van haare genomene mefures . iftezien. — Hoe vermetel, en hoe befpottelyk tevens is wederom deeze demarche van eenige Particulieren, die voor een korten tyd den Dwingeland fpeelen, en zich t op de onrechtvasrdigfte wyze den tytel van Staaten aanmaatigen. — Zekerlyk moel ten aan deeze Lieden in het pasfeeren van den Amersfoortfchen Berg eenige Keijen in*t hoofd gefchooten zyn; 't is anders onbegryplyk, hou zy zich zo verre vergeeten kunnen. Ook twyfelt men bier, of deeze handelwyze meer verontwaardiging dan medelyden verdient. Zou de vrees,— de billyke vrees, van eindelyk eens de wel¬
verdiende draf voor hunne Wandaaden te zullen ontvangen, hen ook het verftand be. 1 neveld hebben? Zy zien, dat de Staaten eener nabuurige en magtige Provincie, zich 1 de rechtvaardige Ziak van Utrecht en Wyk aantrekken;— dat zy de Wapenen aan i, óe bnave Stichtenaaren toereiken, om zich tegen de bloeddorftige befluiten van eenige Geweldenaren te kunnen verzetten;— dat zy hunne Troupen doen fimenrukken, i. om niet alleen hunne eigene Provincie tegen een verraaderlyken inval te kunnen be: fchermen, maar ook misfchien, wanneer de nood het eisfehen mogt, aan onrecht! vaardig Verdrukten het effecl der Unie te kunnen pra;steeren; — zy zien, dat de In1 wooners dier nabuurige Provincie, byna als een eenig Man, deeze befluiten van hunnen Souverein toejuichen, en de geweldige maatregelen der Amersfoortfche Dwingelanden verfoe:j-n; — zy zien van alle kanten eene menigte welgewapende Manfchap1 pen toevloeijen, die welgemoed zyn, om ter liefde van 't Vaderland den dood on1 der de oogen te zien, en nevens hunne Utrechtfche Broederen, der Heerschzucht ] perk te zetten, of aan hunne zyde te fneeven ; — zoude het dan wel te verwonderen zyn, dat de vrees het verfiand dier Heeren eens bedwelm Je ? — Een eerlyk M.m, die. volkomen verzekerd is van de rechtvaardigheid zyner Zaake, en die zyne daaden dus voor God en zyn Geweeten kan verantwoorden, wordt nimmer door eene laffe vrees bevangen;— manmoedig fielt hy alle middelen in 't werk, die hem kunnen 1 doen triumpheeren; doch heeft hy het ongeluk, van zyne poogingen verydeld te zien, dan getroost hy zich, al moest hy 'er ook het leven by verliezen, met de bewustheid van wel gedaan te hebben, en het zyne te hebben toegebragt ter verdediging van Recht en Billykheid; — maar, een Onderdrukker der Burgeren, en VertreeJer hun; ner Rechten, — een llinkfche Draaijer, die heden afkeurt, waarmede hy nog onlangs iinftemde,— een Geweldenaar, die het Pleit met het Zwaard wil beflegten, en de 1 Onrechtvaardigheid door geweld doen boven dry ven; — zulk een moge, zo lang hy Meester denkt te zyn, in fchyn een vergenoegd gelaat aanneemen; — hy doe de ■ valfche lach der wreedheid voor een bewys van gerustheid doorgaan, — zo dra ontmoet hy geen tegenftand, — zo dra verkeert de kans niet, of het kloppend Gewee1 ten jaagt hem herwaards en derwaards, — de bleeke vrees zit hem op zyn trillende 1 lippen, en verbyfterd hem het oordeel;— telkens ziet hy, doch te laat, welke \ verkeerde maatregelen hy genomen heeft, en de verdoofde denkingskracht belet ! hem betere te verkiezen. Dus beurtelings het Slachtóffer van wanhoop, — nabeirouw en omringt, geeft hy eindelyk rajidelop-s den moed verlooren, en rekent zich
ge-



(IJl)
gelukkig, wanneer hy in eenen duisteren fchuilhoek zyne welverdiende ftraf ontvlugten kan — Met verwondde dus niemand, dat vetlcheide diet Ameisfoonfche Staaten, zo als men in 't 'zekere beticht is, geen rust noch duur hebben , — dat de een in het Bed van zyn Koetszier flaar>r anderen den nacht in hetzelve Huis niet durver, dooibrengen, daar zy over dag hun verblvf h'n.
den, — dat zy zich van alle zyden dooi den Militairen Aim zoeken te dekken - Dit alles «
een natuurlyk gevolg van een drukkend Geweeten. Doch laat intusfehen de braave Burgerr
van Utrecht op haare hoede zyn. Laat zy niet op het voorgeeven der pretenfe Staaten dat zy geen geweld gebruikeu zullen, vertrouwen} zulke Lieden zyn geen geloof waardie De MiliVe welkementotdekkingfchyntte gebruiken, zoude, als men de kans klaar zaï* , wel eens tot eene over'i
lompeling gebezigd kunnen worde». Het brengen dier Militie zelve op her Tenitoir der Pro".
vincie, tegen het Protest der Stad Utrecht als derde Lid van Staat, 't geen dus reeds een notoir attentaat op de Rechten dier Stad is , bewyst genoeg, wat zy onderneemen durven ; en wan moet men denken, als men zeker weet, dat zy nog drie Regimenten aan Wlliem den V hunne Medeftander, gevraagd hebben S— Laat derhalveu de Utrechifche Burgery op haare hoed-zvn Men kan vootzigtig ■ weezen, zonder vrees te gevoelen; en als men flegts zorge draagt van, niet onverhoeds verrast te wotden, is 'er voor 't overige geen gevaar te vreezen. Door de'wvzei voorzorg der andere Provinciën, is Wtllem de V. buiten Haat de drie gevraagde Regimenten ie leveren , en Utrecht kan (behalven dat zy nog op de hulp haater Nabuuren eecfonde hoont mag hebben) dus dubbel de magt weerftaan, ,die tegen haar aangevoerd kan worden en zal dus ongetwyfeld eerlang het genoegen hebben, van den triumph der Vryheid binnen haare Muu-i len te aanfehouwen.
Diewertje. Het Engels«h bloed zit in den Stadhouder, ten nadeele van het lieve Vaderla ri I Wil men fommige Lieden gelooven, dan zal hec een afgefprooken weik zyn met den Engelfch Gezant. Dan men praar 1'omtyds zo iets in 't on?ekere; fthoon men echter geen Koe bout U noemen, of zy moet een vlek hebben. Dat de verderflyke oogmerken tegen Vry ,eid en Vaderl H zich epenbaaren in eenen Sraarsdienaar, die Buitenlandfche Mogendheden wel »aarne z d zien, onder fciiyn van voor zyne Rechten opcekomen, over zyne vrye Meesters"heeifchen buiten tegenfpraak. Maar kan 'er wel een eerlyk Regent zyne flem (ik fclnik 1 ik gruw' i'kli yze! op de bedenking 'er van!) toe leenen ? En nimmer zal het kunnen gefchieden Onder tüsfchen is 'er niets noodiger dan aanmoediging door de Algemeene Volks Stem om van S>»r\ tot Stad, voorül in Amfterdam, waar men nog zulke llegten vindt, die zich met verdo lyke draaijeryen behelpen om zich-zelven verre boven de Ampten die zy reeds , fchoon^6" waardig bekleeden , om den Burger in flaap te wiegen , en hem zyne Vryheid, zyne Ree'?"*' ontroofd hebbende, verder nog het zwygen te gebieden, al eischte en peifte men hem den laaift ' droppel zweets, ja bioeds af, om zulke doemwaardige Creatuuren ten gevalle, zelfs laage Slaa"™ ren van den grooten Tiran zynde, ren dienfte te ftaan, ten verderve van Srad'en Vaderland alles wat 'et een ieder lief en waardig in is. — ,, ö Trouwhartige AMSTERDAMsr-'m?'
„ BURGERY thans is het tyd, volftrekt tyd, dat gy ontwaakt! Verzuimt ee-n oogen
„ blik, de Bewerkers van uwen Ondergang in hunne verfoeilyke ontwerpen te fluiten " Zv
„ U immers genoegzaam bekend. Koomt tegen hen bedaard , maar ook groothartig od ^c**
eischt rekenlchap van hunne Wanbegrippen; van hunne Misdryven. Gy , en Gy mede o so" ,', de Gemeente, die door des Dwinglands Aanhangeren befpot en uitgejouwd wordt • doe all ' „ tot uw Heil wat Rede en Pligt gebiedt, en Gy zult dan eerst den Roem erlangen dat de A^
fterdamfche Burgeren en Ingezetenen geen laffe toezieners van den Ondergang "hunner Siad"^! „ van hec Vaderland geweest zyn. Moge de goede Zaak, dooi een waar bezet" van ons aller ,', nut — van ons aller behoudems — van ons aller heil en welzyn eens den besten indrukk ,', ten gevoeligften op ieders gemoed maaken; men zou Gods besten Zégen 'er op zien volgen „ Tot dit voorneemen, dat uw Pligt uw Eed vereischt, geeve die God , de God der Vrvheirli
aanvanglyk zynen Zégen" ! — De tyd en ons beftek bepaalen ons om meer te zeggen ■ Vrm din ! Ook vind ik my overkropc van fpyt en droefheid. —— Vaarwel , cn Eet met 'fmaak ' Tot weerziens. ' ^TT
' Giietje. Getroost U, Diewertje r met de goede maatregelen, die men reeds tot redd'n»- HeZaak des Vaderlands in t werk fielt. Vaar insgelyks wel; Eet mede fmaaklyk, en gioet Lol. wet is. ° ^""-i"
1 By de Rrukfter deezes zyn te bekomen de oprechte Engelfche Maag- en Worra-i. Poeders van Salomon New, dewelke meer dan 80 Jaaren met goed fucces tyn ver-, kcigt. Het Pakje is 7 Stuivers.
j* <j4*iiukt by de Eive de Wed. j. van SGMONT: og de Reguliers Bjeêftraar, te Amftetdarju



GRIETJE en DIEWERTJE.
28 September 1785. N°. 39.
Grietje. s-\m je een goeden morgen te wenfehen, Diewertje J Vaart
V/ gy nog wel? Diewertje. Ik ben gezond; gy ook, Grietje?
Grietje. Naar genoegen , Vrindin! Wat wordt het al koel, in het begin van den Herfst. De Lucht is onftuimig en guur
Diewertje. 't Is zelfs ftormachtig Weêr. Ik beklaag de arme Zee. lieden in myn hart. &
Grietje. Deezen zyn ook beklagenswaardig. Maar hebben de Nieuwspapieren mets byzonders?
Diewertje. Ik heb ze nog niet ingezien. Dan ik denk 'er zal niets aanmerkelyks in zyn. — Daar is een wanne Stoof; drinkt terwyl een kop Koffy met my. — Ik moet u ondertusfchen zeggen dat het gedrag 1 der Fnefche Staaten in de tegenwoordige drukkende cSiftandiehedln van • ons geheel Gemeenebest, door toedoen van een Staatsdienaar, als Caniitein-Generaal en een hoop zyner bedrieglyke Aanhansrelicgen van trotfche Landjonkers, die zich Edelen noemen, als Ariitokraatln, zo dwinjgendals ooit een Venetiaanfchen Raad tegen het Volk zich zou kunnen ; ~ De Fnefche Heeren op eenige weinige na, geeven door hunne tegenwoordige denkwyze al mede te kennen, dat zy den naam van Volksvertegenwoordigers onwaardig zyn ; gelyk uit de verontwaardiging dei achtbaare Volksftem in hunne Provincie zo rechtvaardig als bedlard Ezlch hebbende laaten hooren, ten klaarden bewysbaar is en blykt uit derizelyer trotsch verwerpen van zo veele door het Volk aangeboden Ver'zoeklchr.ften, om met Holland en Overysfel eene Zaak te maaken wegens het gebruik der Troupen, op repartitie van Friesland ftaand" Het .korte, in dit Bericht vervat, kan van dier Heeren geheel onregelmaatüre befluiten tot getuigen ftrekken. "^gcmwdu^ £ £"waarden den 24 September. Met Jeedweezen moet ik U berichten :dat het in deeze Provincie voor de goede Zaak des Vaderlands zeer ongunftig uitziet. — De geweldigfte Ariftokratie neemt in Friesland hand «ver hand toe, en fchynt eerlang in veele opzigten de Gelderfche te zullen evenaaren. — Gisteren, den 23 deezer, is alhier by de Staaten geconcluaeerd, om de generaale Vergadering van Exercitie-Genootfchanpen in deeze Provincie, quafi als fchadelyk voor de rust en goede orde te verbieden, met bygevoegd verbod aan de Ingezétenen, om geen deel ce neemen aan de Onlusten in andere Provinciën, en aan de Offiderer1 en Magiltraaten, om eenige gewapende Ingezétenen uit Friesland te laaten trekken Wyders zou ook dien zeiven dag nog geconcludeerd worden ieene Waarfchouwing tegen de onwaarheden en lasteringen der vreemde Nieuwspapieren (waarmede wy oordeelen, dat geen ander dan de leugenachtige Haagfche Courant kan bedoeld worden) verbod van het drukken lier Tydingeoj al, ook van het drukken en disfemineeren van alle Ge-
v fchrif.-



C 154 )
fchriften, waarin de Regeering getaxeerd, NB. gepreezen (volmaakt Venetiaansch!) of gelaakt wordt. En eindelyk een verbod van het ter tekening leggen, in publieke en andere plaatfen, van Requesten, of daarmede rond te loopen, voorbehoudens echter, aan ieder Ingezeten zyne vryheid, om volgens een aloud en loffelyk gebruik des LaDds, zich, indien hy iets te verzoeken of voor te dragen heeft, op eene behoorlyke wyze te kunnen adresfeeren.
Nog is 'er een Propofitie gedaan, dat de Heeren Aylva en Beyma op hun Woord van Eer verklaaren zullen, wat men voor heeft met de fcherpe Patroonen aan het Vry-Corps gegeeven. — Waar wil dit heen? Zullen de Vryheidminnende Friefen zich aan zulke geweldige bevelen geduldig onderwerpen?"- Men meent echter te weeten, dat veele aanzienlyke Ingezétenen van Friesland zich gereed maaken, om, wanneer't geweld alhier de overhand neemt, zich naar Holland of Overysfel te begeeven, daar men nog heden een vrye Lucht mag inademen.
Grietje. Zie daar dan , het Volksvertrouwen op Regenten, welken meu eerder Vertegenwoordigers van een verbyfterden Dwingeland zou mogen noemen, dan getrouwe Stemvoerders der Natie.
Diewertje. Gy hebt wel degelyk gelyk, Vrindin! — Men kan het verder duidelyk ontwaar worden uit hunne Misfives, welken zy aan de Staaten van Gelderland, waarin zy zich, fchoon met bewonden kaaken, als of zy kiespyn hadden, dus voorftellen. Och! (willen ze zeggen :) men vergt ons zo veel ! Die Volksftem weêrhoudt ons nog ! Wy zyn echter ontroerd geworden over 't geen in uwe Provincie is voorgevallen: Wy zyn echter bereid U Ed. Mog. te dienen uit wederzydfche Bondgenootfchaplyke Pligten ; dit mogen U Ed. Mog. van een getrouw Bondgenoot verwachten. Bedaarde en Conftitutioneele Middelen (deeze zeggen de Gelderfche Geweldenaars ook te gebruiken) tot herftel en behoud van rust moeten 'er, volgens UEd. Mog. oordeel, toe aangewend, worden." (Tot beziging ondertusfchen van Conftitutioneele Middelen, en behoud van Rust, verwerpt men de daartoe ftrekkende Volksvoorftellingen! Is dit niet fraai!! '.) ■— Evenwel erinneren de Friefche Staaten den Gelderfchen, dat zy geheel niet onverfchillig zyn, wegens de geruchten , naamlyk van eene Plundering, door de Militie in Hattem gepleegd, Elburg noemen die Heeren niet. Evenwel begeeren zyi, dat zulke mishandelingen ten rigoureufte zullen geftraft worden , aDderen ten exempel, en wyders die geenen welke daardoor zouden zyn beleedigd , een alleszins voldoende herftelling van fchade bekomen. — Dat klinkt nog wat. •— Ook is in deeze Misfive ingevlogten een periode van de Friefche Militairen niet offenjïve of aanvallender wyze te doen ageeren ; dan mogelyk onderftelt dit wel verweerender wyze. En aulks was juist goed yoor Friesland zelf, maar niet voor Gelderland.
Grietje. Maar deeze draaijende en bewimpelende uitdrukkingen moe-' ten van zeiven in 't oog loopen. De Staaten van Holland draagen zorgs dat hunne eigen Militie ook hun eigen bodem ter defenfie zullen ftrekken. Laaten de Friefche dit ook doe», en denzelfden weg daartoe inflaan als de Staaten vaa Holland. Die*



Diewertje. Zo is het. Maar de zwaarigheden, Welken in den FnV fchen Brief aan de Staaten van Holland worden aangevoerd, zyn van gewigt: Dan de Friefche Heeren willen ze niet ftukswyze aantoonen. Het. komt 'er op uit, dat Hun Ed. Mog. geen kracht van overtuiging genoeg bezitten, om met de Staaten van Holland zich te conformeeren, en hen overtehaalen tot die redenen vanperfuafie, gelyk die Edel-Mog. Heeren zo noemen het voorftel van Hun Ed. Gr. Mog. om te handelen ten opzigte van hunne Militie als de Souvereinen van onze Provincie met derzelver Bezoldelingen doen!! — 6 Tyden! ó Zeden! — En ten blyke dat de Adelyke Trotschheid der Gelderfchen in de Groot-Mans, op zyn Engelsen. GreatMans en op zyn Friesch Griet-Mans tot de verbasteraars van hunnen eigen ouden roem is overgeflagen, weigeren zy, even als de Gelderfche en -Utrechtfche Volkshaaters , den Titel van Ed. Grotrt-Mog. den Staaten van Holland en Westfriesland toe te kennen. Welk een laagheid in een ingebeelde grootheid! In een andere Misfive aan de (zich zo noemende) Staaten van Utrecht, maaken de Friefche Grooten een fraai Compliment, by dat aaa Gelderland af, verzoekende dezelven geene Militaire middelen te willen bézigen ; maar zy bieden hen intusfehen hunne Bondgenootfchaplyke Offlcien aan. Zy doen dit aan de Pretenfe Staaten en niet aan de Stad Utrecht, die het Hoofdlid der Stedenis, en den Provinciaalen Staat moet helpen uitmaaken. Neen ! deeze verwaardigen die Friefche Heeren geene Misfiven. — Hier komt dus recht ter fneede het geene ik in de Hifi. Courant van deezen dag vind aangemerkt.
De Aiiftokrade, dus lees ik, fteekt alhier zonder de minfte vermomming het vreeslyk hoofd op! Daar de Burgerlievende en Vryheidveidédigende Staaten van Holland de gewapende BurgeiCorpfen onder hunne Vaderlyke Prore&ie neemen, maaken de Staaten van friesland in dit opzigt, een volmaakt contrast uit. Gisteren is ter Staatsvergadering van laatstgemelde geconcludeerd, om de generaale Vergaderingen der Exercitie-Genootfchappen, in deeze Provincie, te verbieden, gelyk ook den Ingezétenen ontzegd wotdt, om deel te neemen aan de Onlusten in andere Provinciën.
De misdaad, waarom dit verbod gefchied, is zeei zonderling! Men voert aan: Dat men Vergaderingen belegt, circulaire Brieven afzend; Prefident en Secretaris verkiest, correspondentie, zo binnen als buiten de Provincie, houdt; raadpleegt over Zaaken van het uiterjle getuigt, en de Hoogheid iel Lands comerneerende; en eene Conventie getekend heeft, -waar by men (6 gruwel '.) zich verbind cm de CONSTITVTJE TE H^tNDH^iVEN! —— Deeze Refolutie zou geen het minfle opzien baaren, by aldien ze in het Cabinet van Willem den Vyfden gefabriceerd was geworden ! Maai uit Friesland , weleer zo yverende vooi de Vryheid, komende, verbaast en beleedigt zy alle Weidenkenden.
Grietje, 't Is vernederend voor hen, die in 't beftiet zyn van eene Provincie, waar de Boeien,' de nuttige Veld- en Dorpbewooners, als viye Landlieden, zeiven hunne Stem in Staats-Zaakei» mogen doen gelden. Bezeften zy dit wel, zy zouden waarfchyniyk eene voor he« en hunner giootheid zelve nadeelige gisting in de Gemoederen des Friefcheu Volks nog in tyds kunnen voorkomen. Maar hoe denken de Staaten van Groningen?
Diewertje. Deezen ontzien wel het Volk; maar men kan hier nog niet byzonderen, (de Capitein-Generaal heeft 'ei ook zyne Begunfiigden.) Evenwel zou men kunnen in aanmerking neemen hun voorflag aan de Heeien Staaten van Holland en Westfriesland van vier Heeren , uit iedeie Piovincie te willen committeeren, ona, ten einde Da onderlinge overweeging diet middelen, welke ter asfopiatie der zweevende Gcfchillen, zo in è* Piovincie Geldeiland als Utiecht, zouden kunnen worden geadhibeeit, een gedeelte diei Heeien zich zouden begeeven naai ieder dei gemelde twee Provinciën, om hunne goede Officien aantewenden, dat dc exteeiende Gefchillen, hetzy door minnelyk accoord, of wel door gemelde Heeren, als Arbiters, worden afgedaan, en langs dier» weg de Rust en Eendragt herfteld. — Vervolgens is dit de taal van Hun Ed. Mogenden.
Wy hebben gemeent dit expediënt in het byzondei aan de ferieufte attentie van Uw Ed. Gr. Mog. vooi te diaagen en aa* te beveelen, met viiendnabuurlyk en inftantelyk verzoek, dar Uw Ed. Gr. Mog. dooi denelvei gewigtigsn invloed t«n aelven einde, hoe eeider zo beier, os het cfficacieufte



geheven mede te weiken, en over zulks van nu af aan te iiirrWM« «u. j • «eike tot marschvaardig ftellen van Troupen, op Hoof6rde'Zïver v™,^™*"**-?^"**™: betrekking kunnen hebben , gelyk wy dan ook/ro om ^ «nige anderszins, Uw Ed. Gr. Mog. verzoeken vau de gedaane aan^
af te zien en daarop geene Patenten te let^o^Ji^^ï^^é^^^ den C°'0nel KemPe wotden gebragt, om de attaché daarop, hoe ongaarn ook, te moetenf = onMn«e"*»«e fituatie te beletten , ten ware Uw Ed. Gr. Mo», zich verBli« ,c\> <\ll ? j WC!g«<:n , en den uitmarsch motiven aan ons te fuppediteeren, waardoo wy,tln h » SMd',,'|e Mdeie rede"e" e» melde aanfchryving van Uw Ed. Gr. Mog ir 7„S hl " a ? gepermoveert aan meerge-
inco.fequentie zaf kunnen worden getrokken" tedefc4ere^ " ^ ' zond» ^at hetzelve im|«
Voorts geeven wy by deezen aan Uw. Ed. Gr Mo» kpn„l* j.,. Generaal, hebben verzocht geene verdere Patenten J^fwHlen» fVPf Wy ZyneIi.°°gh-. ■« Capiteinmarcheeren naar de Provincie Gelderland of u"aclu m i„ff'I^ T eemge Tl0«P=n, om ,e of reeds ingekomen,Me gelasten naar hunnehoerige óf? der " 1^^' ^ ^ °P ma'"hzy"d=
Niettemin zagen die Heeren gaarne dat de Colonel Kci^l^^^"^0^^0^"^ Cavallery van den Luitenant-Generaal Stavenisfe-Pous re r,An- CO™ma"dec^ndetweeE«taillons uittrok op de bevélen van Hun Ed. Gr. Mog - e°! maar gM Garnifoen «SBende, niet
Grietje, ja maar. .. nu en nog geduuri" maar r-.Vl*— -j - .
haarer betaaling ftaande, voor zietzelve\?z1/en 'E,heefin'n Prov,nc'<= de Troupen , ter Hu.shoudelyke Gefchiilen geen ByééntrekkingVr Mil tie telen de 'e8e"w°°rd'ge Burgerlyke en Vyand van de Republiek plaats: Dan, ja dan zouden ndi^ % aIg=">«nen uitheemfche» met hunne eigen Troupen' de Provincie'wilden dëklen dezever W i? "f'13?'1 a"eenzidl gronde klagten by de andere Provinciën zyn - Maar de 7»7l?r u", S houden " eenige gevan elkander! - De Staaten van Holland zulkn hunneLet T Ve'fcWlen thans Hemelsbrcedte genoeg byzetten aan Dwang- Moord- en PondS 8 om^e ofh p'" ^ °p dat ze klacfc'« woeden, op Burgers, «lie hun Recht, als m°" Lu£ ^
Wat zou dan het Lot van deeze Provincie zelf zv n » n'" b,egeeren te laaten verkrachten ! __ ■Kt zyn de Vernieling, de geheele Omkeer é;3va'nTns VrvGemT I'' te. ui/en ! — Zou het hier de Heerschzucht haar gevloekte Rol niet fpfelln" en zoTide'n nfet ^e^1 v * S1™"-' Zou heid en Recht in het onrechtvaardig Zelfbelang van AJinJlu J i dt Voordee!en van VryKoophandel en Welvaart uit den Lande gebannen zvn l a" Verkeeren! — Zouden Jet halve Millioenen Inwooners, zo nyvere S?edelinre„ \VT •5°Udc" "iet rae« dan twee en een worden, ondet het torfclien van hetVzere» juk^ Sfr"aajL'sS331115, ^andbebouw<:rs d°°d "m ntgen Alleenheerfcher zich niet van zyne V ygehooren^Zoon^ Z™™* door een Tiran™
Stok van trotfche Vreemdelingen gefchikt te -Je,, wodef Tm ., ero°" Vl»««». »m ze onder den lyks voor eene beete broods, een doemwaard"gen GewddenM, r V. Bez°ld^ingen , naauweaan te vallen, Vadermoorders te zyn ! fomtyds de bu ken Hi, L die,ncn> ^gen Bloedverwanten , gezoogd hadden, van een te fcheuren ! ó Gruwel. — wie L„ r ^^'IT de borften d* hen mispryzen } Iedere Provincie houde dezelve in 't „» 1 u tOCh ^ Zelfverdéging daartegen Xrygsbenden te rug- dan kan de eene def ,„d«c genoegzaamondeX ^ Zaak ^"if n
tegen allen aanval van' eenige weinige krachteW? r£gi j?ndeifte«rien, helpen en befchermen «if de poogingen der Gefrouwen^in den I^ iide ze enen de Hov^'^^''^^ .Da" ^ Godbreekers vernielen, de Rechtzaak des Verdiukt Ji%ïh Hov?ardjKen wedeiftaan, de Eed-
len. _ Ik zou nog veele andere en, «S. '"l handlia^" en doen zegepraa-
maaken , Het de Tyl en ons beftek het toe Tr ,1 'm ë gr0"de Aanme'ki"gen hiertegen lunnen ftigften en gemoedelykften aan , zich ,, et te W e' "ide'd"'"/7 >1,e .«""» Leezeren ,en e „Belangzuchtigen. Dat zy toch'geene lapjes Pap er koopen w,.0" ^^"^Tcf lchreeuwers van Expresfe Brieven Jahgs 's Hew, Str^Tn 20 vede fch'eeuwflers en
duiten bewaaren, om ze in 't Nationaal Fond/,1 h?a f unve'"eiy- Maat dat ze liever hu„^ heid.. Ons Papier, dat ook «i« m«i Vaderland en Ty. -
Kennisgeeving van het nut der goede en zelfs den L" ^V*d«Iandfche Vereischten en oordeel van alle Verftandigen, *wel betere T^X^'td^h Zaak, naai bec
wenfehen dat onze braave Predikanten van den Stoel der W aS'a7 fc«*Mie» ware het tc middel, dat de Na* e; de Vryheid derzelve « «lyk fc^ ft,t'VV'T0^18'"? ,ot het b«'e ware, door het gevoel der noodzaaklykheid om La, d /v 7 houden , een ieder blykbaar den Godsdienst, met 's Lands Welzyn, daaraan verknocht lil "?aB1lyk, onaffcheidelyk van nameen det Gemeente indronge. _ Voo hei^vViiw «Vik' "yVer,?,t e" P'^tfchuldig in acht DKwertie en eet fmaaklyk met Louweris en uw HuY f eZin * ",et me" ze^en- ^«el,
D^ewert.e. Ik zeg je dank, Grietje! wenfehende u^"zelfde. - Groet Krelis ^drukt * « StT« de W,d, Jt r« EGMONT; op de ^ Sxc|^t> «.^«^



PIEPERTJE en GRIETJE.
5 Oétober 1786. N°. 40.
Diewertje. oeden Morgen, Grietje! Is het nog, naar het beste Vjr genoegen dat men kan hebben, gezond met uw Ligchaamlyke Gefteldheid?
Grietje. Ja, Vrindin! Ik heb het 'er nog wel meê, en beter zelfs naar het Gemoed als de onrustige Willem den Vyfden, fchoon hy nog niet fchynt overtuigd te zyn, dat zyne Handelwys en Gedraagingen hem fchuldig aan Tiranny, Plundering, Moord ea Volksverdrukking voor God en de Waereld maaken. Wie of den door Holland reeds afgeweezen Ex-Capitein-Generaal toch geleerd heeft, zyne elk in 't oog fchitterende fchenddaaden , nog goed te durven noemen?
Diewertje Een Mensch, of mogelyk wel een Engel in gedaante, maar een Duivel in 't hart, Grietje! Als men aanmerkt, dat het Loo een Pandemonium, of Vergaderplaats van kwaade Geesten is, kan men immers vryelyk vastftellen , dat 'er niets als kwaad beflooten heeft kunnen worden, en nog meer en meer beflooten ftaat te worden: De Duivel, die een Vader der Leugenen is, heeft geen beteren raad geweeten om het Helfche Ryk te vergrooten , dan Willem door zyne Afgezanten in te boezemen , dat Hy niet zondigde in zyne beveelen tot Overheerfching, Moord en Plundering te geeven. Het kwam 'er niet op aan wie 'er fneuvelden, of het Soldaaten dan wel Burgers waren, en op deezen raad werd ook terftond de togt en aanval op Elburg en Hattem ondernomen. De booze Geesten kreegen het derhalve naar hunnen zin en het Onderaardfche Ryk zag zich mee eene menigte Militaire Inwooneren in wéinige oogenblikken vermeerderd. Of derzelver vertrek eenigen indruk by hunne nog op Aarde zynde Medebroederen zal nalaaten, om geene Helfche Aanflagen meer ten dienst te ftaan, weet men niet; maar wel dat de ongereedheid daartoe en de afkeer daarvan dagelyks by de Werktuigen der booze Geesten zeer toeneemt. Ondanks de Demonifche Gelderfche Misfives aan de getrouwe Voorftanderen der dierbaare Hemel-telgen, Waarheid, Gerechtigheid en Vryheid, blyven de waare Groot-Mogende Vrienden van deeze Godlyke Panden, die Holland en Westfriesland eeuwig voor heilig houden, nog onömzettelyk tegen dien Helfchen Raad gekant, zich genoeg in ftaat en bekrachtigd achtende, om, al kwamen 'er ook een reeks van vernielzuchtige Volken en de Hel met alle haare Duivelen in 't fpel, zich den weg te kunnen openhouden om ten Zegepraal der Goede Zaak, den Luifter van een Vrygebooren, Trouwhartig en Deugdzaam Volk te voltooijen, en de Baniere op te fteeken in dea Naam van den God der Vryheid en des Rechts; in den Naam van die» grooten Alregeerder, die Neêrlands Koning en Beheerfcher alleen is.
Grietje. Deeze Waarheid lydt geen tegenfpraak; hoe zeer zich Willem van Nasfau denkt te verfchoonen by de Volksvertegenwoordigende Souvereinen onzer Provincie: Dit groot Beweegrad van de Werktuigen des Boozen, en ten — en voor — en door den Boozen, denkt even als die Werktuigen zeiven; want wanneer men de Misfives der Gelderfche af-
V 3 "ge-



C 15Ö )
gevallen kwaade Geesten met het gedrag van hunnen Deraonifchen Patroon vergelykt, fpreeken ze allen niec dan Leugentaal, naar hetingeeven van den Vader den Duivel, uit wien zy zyn, en die een Leugentar, een Menlchenmoorder is van den beginne ; waarom zy zyne begeerte ook doen. — Getuigen Hattem en Elburg. — Hoe fraai de Duivel des niet te min zich in een Engel des Lichts tracht te hervormen, afichuwelyk genoeg nochthans is zyne gedaante.
Diewertje. Wel zeker, Grietje! De Wolf mag zich met een Schaapsvel dekken, maar zyn Snuit verraadt hem toch: Men moet niet teligtge. loovig zyn; en dan is de goede Zaak zeker. Dit is de grootfte Steen des Aanitoots, waarover de Onnozelen ligtelyk ftruikelen kunnen, en altoos hebben geftruikeld, tot verderf van geheele Volken. — Wat zeg ik, tot verderf van het geheele Menschdom! — Men heeft deswege flechts de Ligtgeloovigheid van het Eerfte Paar Menfchen in acht te neemen, en op te merken, wie hun daardoor bedroog, fchoon ze 'er tegen gewaarfchouwd waren. — Vielen ze God niet af, en den Duivel toe?~ Maar wit gy eens een tweeden Lucifer in den Afgevallen Dienaar'van zynen Groot-Mogenden Meester (kleine Zaaken by groote vergeleeken zynde) befchouwen: Dan zult gy zien dat het gedrag van 's Lands Veldheer wegens deeze Provincie gelyk ftaat mee het gedrag van Lucifer in den Hemel, dat Hoofd der Engelen die hun beginfel niet bewaard hebben. Gy zult hem dan niet meer kunnen befchouwen als dien Lucifer; (welke naam eigenlyk in onze taal Licht-aanbrenger beteekent) maar als een zyn eigen glans verduisterenden Verheveling! — Deeze glans heeftdie Verhe■veling, boven de Zon willende blinken, zich-zelven onwaardig gemaakt. Om deezen voorigen Luifter wederom te erlangen , durft hy een geheele bende van vuurige Aardryk- en Landverpestende Vonken uic den Afgrond opvloeken, als Stalkaarsfen en Dwaallichten, die de onnozele Volgers derzelve in Slooten en Moerasfen leiden en doen verfmooren. — Maar laat ik mtfeheiden met Zinfpeelingen te maaken: De Lucifer aan onzen' Staatshemel is reeds zyn glans in het aanzienlykst en magtigst deel van dien kwyt, en naar verdiende. — ó Willem ie Vyf del hoe laag zyt gy gevallen, na dat gy u zeiven had getracht te verhoogen. Maar, geloof ■ de Braaven, de Getrouwen in den Lande, zo lang de Zon der Ed. GrootMog. Staatfche Vryheid hun beftraalt, hebben ze geen licht van zulke verbyfterde Sterren, als Gy en uwe Gelderfche, Zeeüwfche, Utrechtfehe en Friefche Dwaallichtjes noodig. — Laaten we nu eens de voornaamfte Punten uwer Misfive aan Hollandsch Souverein (onbewimpeld) in aanmer- king neemen. Zy fteunt enkel op eene te rug begeering van Ampten , die gy verbeurd hebt, door het zondigen tegen uw Eed, Eer en Pligt. Uwe trotschheitidoet u iets aanmaatigen, waartoe gy even zeer ongerechtigd zyt. De tyd volgde uwe daaden: Gy waart, tot opzeggen* toe, en niet langer Capitein-Generaal. Gy gaaft rede genoegomdicAmptuteontzeggen, als gezondigd hebbende tegen uwe Meesters, ter onderbrenginge van de geheiligde Conftitutie, en omkeeringder daarop gevestigde Regeeringsvorm, ja ter verfcheuringderzoduurbezwooren Uniete handelen , en teovertreeden alles wat gy voor den Alomtegenwoordigen Goden't Volk plegtig met Eede hebt beloofd te zullen ftaayen, tot heil van Kerk en Vaderland. —1
Nu



C «59 )
Nu deeze uwe aanftellende Meesters in Holland meer dan te lang geduld met u geoefend hebban, durft gy ben nog voor onrechtvaardig verklaaren. Gy durft ben bevealen, om hunne bevélen tegen U in te trekken. 6 Krachtelooze Trotschheid, die uw verbyflerd en verhard Gemoed bewoont!
Grietje. Ga voort, Diewertje! De blyken zyn by der hand, bekwaam om zulks te kunnen toonen.
Diewertje. Dat meen ik, en zal ze daarom, gelyk zeeën ieder, fchoon met verontwaardiging, befchouwen moet, doen voorkomen, gelyk men dezelve vindt voorgefteld in de Hift. Cour. van deezen dag. Dus lees ik deswege ineen bericht uit den Haag van4 0ét.
De Brief van Z. H., den Prins van Oranje, aan de Staaten deezer Provincie, wegens de Suspercfie van het Cipitein-Generaalfchnp, en de ontzegging van bet begeeven der Militaire Charges, behelst hoofdzaaklyk: Dat Z. H., met zeer veel leedweezen, die Refolutien van Hun Ed- Gr. Mog. gezien beeft. Z. H. beroept zich op de eenpaarigheid, waarmede, door alle Leden van Staat, hem het recht van ErfCapitein-Genemal is opgedragen geworden ; begrypende, dat hy van dat recht, {indien zulks zou mogen gefchieden,) niet dan met eenpaarigheid van Stemmen wederom kan verftoken worden.
„ Een fraaije Beweerings-Reden! Het Leedweezen van een Bezoldigd Perfoon die zich ,, door zyne Misdaaden, Schending van het Oppergezag zyner Meesters, verbreekirg „ van zynen Eed, volftrekte en blykbaare Verwaarloozing zyner Ampts-Pligten, „ fchuldig fceefr. gemaakt aan ongehoorzaamheid, ja als een wederhoorige en onge„ trouwe Zoon des Vaderlands, dat hy bezwooren heeft tot Heil des Volks te dienen,
en niet te helpen verraaden, tot ondergang der Vrylaeid en Welvaart, om door Ge„ weid en Tiranny Alleenheerfcher te worden, de beste Overheids-Perfoonwi en „ Burgeren te vermoorden, en de overigen tot eeuwige Slaaven ie maaken. Een fraaije „ Beweerings-Reden van deeze ftrafwaardige Wanbedryven! zeg ik. — En deeze „ Reden fteunt, naar 's Prinfen aandrang, op zyn Erfrecht! Waarachtig dat vindt plaats v tot Leedweezen voor Ouderen die genoodzaakt zyn, eenen Zoon, die door allerlei „ gruwelyke Handelingen zich toelegt om hen en alle hunne andere Kinderen Geweldig „ en Moordzuchtig te verderven. — Wat zegt het Godlyk — wat zegt het Wae„ reldlyk Recht hier op?— Immers dat zulk eenen onraarten Zoon alle middelen tot „ verdere Wanbedryven worde ontnomen , dat hy worde getuchtigd in banden, vooral „ onterfd, als een Bastaard , ji naar vereisch van Zaaken aan den hals geftraft. —■
Dit alles fUat den Vaderen des Vaderlands tegen hunnen ongehoorzaamen en ge,, welddaadigen Eed en Eer-vergeetenden Dienaar althans dan wel volkomen vry, endie „ ongetrouwe Knecht behoeft (hier fchynt hv echter zelf het niet te gelooven) geen,, zins te twyfelen of zulks zou mogen gefchieden, NB. Hy vond nog een uitweg hier „ op, zo hy twyfeiachtig meent, dewyl hy niet dan met eenpaarigheid van Stemmen „ denkt te kunnen verdoken worden van het Ampt, waarin hy reeds gefuspendeerd is,
door Holland naamlyk. Maar dit is zulk een onnozel voorwendfel dat'er niets kan tegen ,, worden aangewend, of het vervalt van zelf. Die kwaade Zoon, zoeven gefchetst, ,, kan ook wel een kwaad Neefje, twee drie onder zyne Bloedverwanten teilen; maar „ de voornaame beflisfching ftaat by de Ouderen , als Hoofdbeliierders van het Huisge,, zin." — Laat ik verder zien wat de gefuspendeerde Opper-Veldheer al meer zegt.
|a, ziedaar! Willem betuigt zyne gevoeligheid over het Motief, dat Hun Ed. Gr. Mog. tot deezen ftap gezegd wordt bewogen te hebben. Naamlyk, dat zyn invloed als Capitein-Generaal en verdere direSlie over de Militie, in deeze oogenblikken, onbeftaanhaar is met de zekerheid deezer Provincie.
„ Nooit kon een Prins v^n Oranje belachgelyker taal voor den dag brengen ! Hangt „ het Motief, dat zyne Gebiedende Heeren meenen te moeten volgen, ven het begrip. „ hunnes Bezoldigden Dienaars af. Welke ftappen deezen sok, overéénkomftig hun
Ampt en Pligt, begeeren te doen, dajr hebben zy geen Pligtfchennenden Opper„ Officier over het Krygsvolk, dat zy' gelyk ze hem ook doen , betaalen, lékeDfcbap
n van



( I6b)
•t van te geeven. Zou de Staats-Vaftl zich niet nog we! inbeelden, dat zyne Souve •i reine Heeren over niets mogten raadpleegen, of zy zouden hem te vooren kennii ,, 'er van moeten geeven! Neen waarlyk : Zy behoeven 'er in geen Beeldhouwers Winm kei om te gaan, om met den Vos van Efopus een fchoon Hoofd zonder hersfenen t« „ befchouwen, of ö Lepidum Caput uitteroepen.- En dus kunnen zy ook het Sus Mi „ nervam wel fpaaren , om niet genoodzaakt te zyn van iemand te beduiden dat hel „ Zwyn M'merva trachtte te leeren."
Verder verzoekt Zyne Hoogh. de mededeeling der redenen van mistrouwen, et zegt, volkomen in ftaat te zyn, om de ongegrondheid derzelver aan Huw Ed Gr. Mog. te k unnen bewyzen, en de infimulatien van eenige voor Z. H. en he, Vaderland kwalyk geïntentioneerde Perfoonen te wederleggen. Deeze Perfoo ren wordea echter door Z. H. met genoemd.
„ Dit verzoek is indedaad zeer byzonder, kent hy zyne VVetrige Overheden dac ii niet eerlyk genoeg, om naar hunnen Pligt te handelen? — Het gelykt 'er wel zc
„ wat naar. Maar immers heeft men Zyn Hoogh reeds vroeger overtuigd vat
n met den grootflen Schelm Louis van Brunswyk in Samenzweering tot verderf vat „ het Vaderland te zyn geweest; immers blykt het ook thans hoe fnood hy handel „ met zyne Complicen van Gelderfche Jonkers, en Utrechtfche Kruisheeren, of ziel „ uitgefonderd hebbende Staats-Leden. Dus befchuldigt Hem dit Artikel te meer.'"
Maar luister. Z H. is zeer gerust, dat 'er niets met grmd van waarheid kan worden bygebragt, waarom by bet vertrouwen der Staaten onwaardig zou zyn i betuigende voor God, voor Hun Ed. Gr. Mog., voor 't gantfche Volk van Net derland, enz. DAT HY EEN BLANK GEWEETEN HEEFT.
i, Kunnen deeze redenen voortvloeijen uit den mond van een Prins, die zich ovee „ zyn openbaar gedrag behoorde te fchaamen ! Hoe verhard in't kwaade is een MenscL li niet, die zich inbeeldt wel te doen wanneer hy degruwelykfte Wanbedryven pleegt i „ en hier zelf met God en Neêrlands Volk den fpot dryft, of liever beide moedwillig „ ter zyner rechtvaardige ftraffe fpoort. En waaruit toont gy uw blank Geweeten i „ 6 Vorst Willem? Gy zegt dat gy het hebt, maar bewyst het met geen enkeli. „ Waarheid. Zo dit uw zeggen dsn geen blykbaare Leugen is, mag men het ten minftil „ wel voor een Wonderfpreuk houden, roet alles in het wonderlyke te ftellen was » gy noS meer beftaat aan uwe Meesters te fchryven."
Zo vervolgt gy met hen diets te maeken, dat het uwe geaartheid zoude zyn de eet loven het leven te ftellen, en den blaam op in» Perfoon gelegd, niet onverfchit lig te zullen dulden.
„ Wel, Willem! dat kan immers met eere niet gefchieden. Laat u raaden , weeë „ bedaarderen fta af van verdere eerlooze bedry ven. Blyfleeven om beter te worden i „ en zonder Eer te fterven! Dit moet u niet onverfchiilig zyn."
Maar Z. E.referveert aan zich, om, ter zyner volkomenejuftiftcatie, zodanige; VERDERE MAATREGELEN te neemen, ah hy raadzaam zal oordeelem
„ Die Maatregelen en die Onfchuld zou hy roet eenen Ronfmant als het Lyff
paard des Ridders van de droevige Figuur aan Monfr. Gosfe in den Haag en aam „ Manfon te Cleef kunnen zenden, om ze in tweederlei taaien het Oranje-Canaillfili „ en de Anglomnnifche Vrienden van de Eer van Willem den Vyfden te doen inzwelgere „ als een tegengif tegen bezwaarlykheuen, die hun zo fterk op het angftig hart drukken.'1.'
Zie dus , Grietje! Hoe ik over die fraaije MisJive van Mynheer den Eerfie& Staatsdienaar denk. Ik fluit met het oordeel over dezelve door den Schryver van hete Bericht, deswege in genoemde Courant! N.amlyk, dat men over't algemeen kan zeg.g gen, dat deeze Brief naar gewoonte opgevuld is met WOORDEN, die een volmaakt Contrast maaken met de DAADEN van den Spreeker.
Hier mede zyt gegroet Vrindin ! Tot weerziens. Vaarwel, en eet met fmaak.
Grietje. Ik zeg je dank, Diewertje! Ik wensch je 't zelfde. Groet Louweris.
.««dtiikt bi dc Ei?» dc Wed, J, m EGMONT; pp dc Rtgulius 2 te citaat, te Amflerdara,



I
J GRIETJE en DIEWERTJE.
12 Oétober 1786. N°. 41.
Grietje, /goeden Morgen, Vrindin Diewertje! Vaart gy wel, dan zyt gy ze VJ gezond als ik. 1 | I Diewertje. Zo zyn wy beide dan geaond. Zet u, en vertel me, onder het ee.
rjj bruik van wat Koffi , wat iNieuws. & Grietje. Dac weet ik nog niet, DiewertjeI Evenwel verwacht men morgen eene tyding, wegens het volkomen beflisfchen der Regeeringsbeftelling en wettig invoeren van het nieuvvbezwooren Reglement, en voor altoos volftrekte Afïchaffing van hef oude, door den gewaanden Herwinner der drie overheerd geweest zynde Provinciën fVttlem den Derden, Utrecht in den Jaare 1674 opgedrongen en op eene onwettige en dwingende wyze alstoen vastgefleld, gelyk men dit met geen minder overgitte in 1747 aan Willem den Vierden hernomen heeft mede te doen, en onder W'Hem den Vyfden vervolgens het drukkende 'er van ten alierzwaarfte heeft bevonden; zo dat men wel genoodzaakt is geworden het Grondflellige onzer Vrye Voorouderen niet verder te doen vernietigen , maar het een vernieuwd beftaan ten
deezen opzigte te verfchaffen. De verwachting van alle Gemeenebestgezinden .
w er Trouw en Yver voor de Vaderlandfche Zaak hen den Eernaam van waare Patriotten waardig maaken, is gegrond op het billyk vertrouwen dat Gods Goedeunfttge Onderfteuninge, ja blykbaam Albeftierend Vermogen Utrechts Burgery en wettig )n gekooren Raad weder en wel ten luillerrykfte zal doen zegeprsalen over alle de aan ti| wendingen der Verdervende Hand, die hen zo lang verdrukt, geplaagd, misleid heeft, en eindelyk getracht, gelyk zy immers haare uiterfte poogingen daartoe nog
■3 fcnynt aantewenden, geheel te vernielen. Alle Getrouwen in den Lande aiën
tk dus blddende en hoopende uit op de vemillinge hunner wenfehen en de bekrooninge k hunner verwachtmge 6 Dat de Bron des Lichts den dag van heden voor Utrecht in jol zynen zegen moog' hebben doen aanlichten, en allen Burgeren dier Stad zich in desf zelfs alles in getrouwheid en ftandvastige eensgezindheid overtuigenden glans de triom phantfte verheerlyking fchenke, op dat zy den God der Vryheid erkennend daar,,, voor danken mogen !
:, Diewertje. Dat zal niet meer dan pligtfchuldig zyn j De toebereidfelen tot het wettig voorneemen om de Zaak onder Gods Zégen, wel uit te voeren, zvh althans reeds (S daar gefteld, als blykt uit de volgende Relolutie, welke de Vroedfchap dier Stad den le, 9 deezer heeft doen afkondigen
„ De VROEDSCHAP der Stad Utrecht in overweeging genomen hebbende, hoe j „ de Voorftemmende Staats-Leden deezer Provincie hebben kunnen goedvinden tegen „ Stads uitdrukkelyken wil, hunne Vergaderingen naar Amersfoort te verleggen „ aldaar te continuëaren, zich den naam van Hun Ed. Mog. de Heeren Staaten. „ deezer Provincie op een gantsch illegale en informeele wyze te arroeeeren „ en als zodanige, Publicatie^ te doen, tegens Stads gemanifesteerd Declaratoir „ Militie binnen deeze Provincie te brengen, Aanfchryvjngen en Brieven, zo aan by„ zondere Perfoonen, als aan de fungeerende Scheepensbank aftezenden ; en zelfs onI» !an8s door een Refolutie, op veraoek van den Stadhouder, het drukkend en „ mconfluuttoneel Regeerings-Reglement by provtoe te furebeeren, en de op den „ 12 Oétober 1785 aangeftelde Burgemeesteren en Raaden in de Vroedfchap, als „ ook de tegenwoordige Scheepenen te continuè'eren; — tot bet neemen van welke , „ Refolutie, zonder toeftemming van Raad en Burgery, niet alleen de Voorftemmende r„ Leden, maar zelfs de Staaten (als die zich met de Domefiike Regeerings-Beftelling
w „ dee-



( 162 )
deezer Stad niet vermogen te bemoeijen) onbevoegd zyn. En bovendien befchouwd *de Vroedfchap alle deeza maatregelen der Voorftemmende Leden van dien aart, dat " dezelve de gemoederen der goede Burgery en Ingezétenen meer en meer zullen ver" bitteren, en de voorneemens van Hun Ed. Gr. Achtb., om de rust en het vertrou" wen zo' veel mogelyk te herdeden, onuitvoerlyk maaken, hoe zeer Hun Ed. Gr. M Achtb. als nog gezind zyn, om met concurrentie van de goede Burgery (welkede " Raai opent lyk durft te verklaaren, voor hunne Principaalen omtrent de " Regeeringsform binnen deeze Vrye Stad te houden,} mede te werken tot wech" neeming van alle wettige Bezwaaren. — Om deeze en andere redenen, en voor" al daar de Vroedfchap nimmer eenige Staaten-Vergadering buiten haar Territoir, " en tegens haare uitdrukkelyke toeftemming elders gehouden, erkend of erkennen " zal heeft dezelve noodig geoordeeld, te refolveeren, alle Publicatiën, Aan*' fcbryvingen ofte Refolutiën, door de Voorftemmende Leden, op den naam der ""Heeren Staaten gedaan, en genomen, of nog te doen en te neemen, te houden " voor informeel en illegaal, en daaromme wel expresfelyk te interdiceeren, gelyk : " Hun Ed. Gr. Achtb. interdiceeren by deezen, aan alle Burgeren en Inwoonderen, , " zodanige' Publicatiën, jlanfchryvingen ofte Refolutiën, welke door de Voor-. " ftemmende Leden, op den naam der Staaten ofte derzelver Ordinaris Gedepu- ■ " teerden reeds zyn, of mogten worden gearresteerd, te gehoorzaamen, direct of f " indirect,' zonder fpeciaale toeftemming van de Vroedfchap, op pcene, dat, indien > " iemand der Burgeren des contrarie deede , dezelve de faéto van het Burgerrecht zal 1 " zyn vervallen, en voorts tegen denzelven en alle andere Inwoonderen na exigentie:
", van Zaaken zal worden geprocedeerd. En heeft de Vroedfchap noodig ge--
' oordeeld, alle Ontvangers, Schouten en anderen, by Publicatie van den 4, eni " Refolutie van den 2a September 1786 begreepen, tevermaanen, en te gelasten,, " ftiptelyk aan gemelde Publicatie en Refolutie te voldoen, op pcene als boven, eni ',\ onverminderd de pcene by gezegde Publicatie vermeld."
Grietje. Veele Lieden, en zelfs die ik voor braave Patriotten ken, vreezen echterr nog voor eenige omwendingen, die den voortgang der Zaak zouden kunnen vertraagen..
Diewertje. De vrees van deeze Lieden acht ik geheel ongegrond te zyn. Dea Zaak zal wel door- en voortgang hebben. Zie daar reeds een Utrechtfche Courant! vervroegd op van daag, in plaats van op morgen. In dezelve vindt men dit Artikel.!, Utrecht den 11 Oétober. Heden voormiddag zyn wederom de Schutters en Wacht-, vryen onder de refpséiive Burger-Compagnien deezer Stad vergaderd geweest, en dee Stemgerechtigden in dezelve, tegen morgen ochtend ten half 9 uuren, op nieuw ge-'convoceerd, tot het Nomineeren van Kiezers, ter Electie van Burgemeesteren uit det daartoe reeds geformeerde en vruchteloos aan dén Stadhouder gezonden Nominatie* De Electie van Scheepenen verftaat men, dat door den Raad gefchieden zal.
Verder lees ik ook nog, dat in deeze week te Utrecht de Vergadering der Vaderlandfche* Regenten ftaat gehouden te worden. En voorts fchryft men uit dezelfde Stad aldus t Onze Stads Wallen, thans in een genoegzaamen ftaat van Defenfie gebragt zynde,' heeft men, federt eenige dagen, ook buiten de Stad, Werken beginnen optewerpenji Eene Battery aan de Bildftraat, by de Maliebaan, is nagenoeg voltooid.
Grietje. Dus verwacht men dan een goeden uitlbg van de Zaak — ja zelfs werklk misfchien het Weêr 'er toe mede, dat mogelyk de orders aan heen en weêr trekken der onwaardige Benden, die flechts fommige pretenfe Staaten gehoorzaamen, op be-( vélen van Willem den Trouwloozen, tot eenen geforceerden Marsen onmooglyk zalmaakeri, om door vreesverwekkende middelen eetaige verwinning te wege te brem) gen, dat echter den Utrechtfchen Burgeren te minder van het regenachtig Weêr zala doen befluiten om af te zien van hun welgevestigd voorneemen ter handhaving^'
fautu



„unner Rechten. Zy ^bben oP den ^ %$£X zyn tegen -ogen den wreeveligen Soldaat
Wintervlaagen, Vorst- aneeuw c» fa Onderneemingen. om ze hem door den doen afzien van de hem *^vole"J"^ de vrye Burger wordt
Meester en Beftierder der Natuur onmogelyk e z e„ maaken , ^ ^ de_
in tegendeel door Je" ^ f r^beft.erder ,r ggjj^ ^ zeiven te kunnen doorltaan. *-Zaak van Utrecht onderricht te erlan-
wertje! VLmïff w?Mtï« van de Staats-Befluiten der
gen. Verder vraag ik u wat men l . Provincie? Gy weet dat
Braave Volksvertegenwoordiger,. als jouvennen om ^ deeze getrouwe L:mds-Vaderen noch^ tyd nocn P . Eede
der Unie te bevorderen d.e enkel ooge^ ' ge°p°^wa geen inbreuk noch door tigd zynde tegen »£»-z""ÏÏ™ die van zynen Aanhang, hoe
een Meineedtgen Staats- nochJ^gs ~ »Dat dernalve de gebreken daartegen m groot ook, kan of mag verbrooKen wo u m0KeDi rnaar moeten verbeterd woronze magtigfte Provincie teni mintten°^/"^ "^e^erbetering behoort te worden, en derzelver Bondgenooten delfden J« J ? eb ippe| en ongeoorloofden aangeweezen, willen zy niet door volftrekt onwettige peg pp J de daaden tegen dit gjetngJ^b^ die uit de Beurs van't
valle van een verbSjfndS betaald wordt, door het byéénbren-
Volk door zyne aanftel ende Hee ™ " J*1Lhc f zyne geheime beftieringe den
gen van Millioenen> die men had Iffk^gggmgM R ^ ^ £ Vyanden van het Vaderland niet in o ^ Geweldenaar een allervio-
nog uit de doorflaandfte blyken ais eeri ecu fe fa zelf neeft bezwoo-
lenlften Vyand van Vrye Burgen ^^^^^L*^ Aanhang ren te handhaven en befchermen, met zyn g ^ gn Egd ^
voordoet, als ware hy en zy niet auee verheven. Dank
zelfs boven die van God — ja der watuur zuvt. i. s heidlieveride Provincie! — zydan de Volksgetrouwe Souvereinen «n fteed en
Deeze onzer aller «rb.edwaardige ^me^ het Volks-Recht
van ftap tot flap, onwankelbaar voor{ ^^^op L^ ter verhinderinge te bewandelen en d"J^v1^^ zynen tot wysheid leidenden
zou mogen ftrekken. Hunne■ "f D bev ndt men aUe te zyn inge-
Geest bekroonen B»™ ^elyMjaaren ■ ^-e ^ des Volks, en Be-
rigt tot in ft'ndhouding derJ^^^^S^ daar Eendragt Magt fcherming van den Luifter de* B™°W»» a]le/Bu/geren, aiier Bewooneren van het moet maaken en 10< tót Alleenheerfching met ge-
Vry Gemeenebest, om de T.ranny van een "P™ > Vreemdelingen en verraaderlyke heel zyn Vleizuchten Liagen Steevani!™ye^r h|t gerammel van de Zelfsbelangzoekende Ede en , d.erf^inf^ten ^ doen luisteren, opdat Boeijens en Ketenen der allerla«gfte^ ^jhee ^ trachten
ze die verfoe.jingswaardigel^'^^^^J^ en zich-zelven te doen gebieSchurken zich om de handen mogten lakten wringen, ^ de Vo]ks_
den door een dwaazen doch hoogmoedig» uw nysr* i
ten uit den Haag ?
Diewertje. Dus fchryft men van daar. ^ V -H*



*f Rage den 10 OSober. Voor den »nvW ,ic, v , . foigne zyn over een MiWe vun Hu7el M? hIS^0* ■'M ^ «^«Be. jende, zo men verneemt, van report owr dLiff^m!!w*Rffl*». die. WILLEM den VYFDEN gemaakt hebben om ?ft 2 f'6 de G:lrdes du Corp van gens Refolutie van Hun «d™ Mog z*aIX vKSÏ denZöIve-U'edaan, V0T
hebben, ontiiagen te worden. Men 'verZeke d« rf^^r,? ?deeZeRePartitiegeda°n ta.ren, buiten weeten van Hun Ed. Gr MoT 'Ja J ted nos "oven andere Mij" w den jaare i765 aan den Prins gedaan to-n hv mt^M T ee" Eed. zo men verzekert, gezwooren zouden hebben in bE ï!'2 W'?d' Wa!>rby *7. gaan die tegens de grootheid van den Prins en zvn H.ic^' Zy al,en ,eg™aoudro by, dat zulks in prefentie van den HeZ .M zo"den zyn. Men voegt'er Troupen van den Staat, zoude zyn gedaan,VI" ÏJde7'i E?-V«»d™"rfchaif der den Eed zou aangefprooken hebben! i? tl S*? dU Co.rPs vooraf voor
Zich-zelven toont genoeg zyne zwarigheid voor ffiiST™^. De Eed op door het Bloed hunner Voorvaderen zo*duur kom ^T^fl' WeJkerS V^ Anecdote al eens niet waar was. wairvan an' offchoon de bygevóeeda
Post van den Neder-Rhyn wfprookeïï en ZTr ""L" dan een Jaar «eds in den befchuldiging met ftitaw/genSW toft biitwooT "* ^ ZUlk eene v°°«
Grietje. Men verwacht met grond van rcW, » 't kort tot een befluit sullen febragt ^ Zaaken i„
gene gy daar hebt liggen? Iets Nieuws of Oud^r Wat 'S dat voor Boekje, 'c
Diewertje. Het Nieuwe gefchetst naar 'r n,,,i0 nc ,• «iet gebeuren, vergeleeken by d ,« ke oVoo?v Zsake"' dl'e thans
welke men dacht nimmer tot\oorbedde tezouden hJZ™?**™ ^Cchie^i doch Nakomeling. — Maar de Albaas, de vVr^fe,, zienC^ntkunDeD bekken aan den tn een WUIem den Vyfden, in eenen Zuide as 'en ^ tyde herleeve"
van anderen, meest Gelderfche Edelen £^
Burgers te vermoorden, Steden uit ,e 'phTndëren eT^W u,itmaak<^e om Dwangjuk van den Trouwloozen Willem te doZbukkJ 1 ^derJ™* onder het lyk gy z,en kunt, is het Zevende Stulcie «mw ? . ~~ D,t BoeVs dan, K6.
de wreede Alba, een woedende Var sas er> f "i,In netze!ve verfchynen dersch Soldaat op het Tooneel der ScE DT™Z™L%Mtem g^fteuveld Geltegenwoordig Stedehouder en zynen SScrieenTi ^ *erheue«> binden vinden, atezy hunne Voorgangers wsron- .1,. ! ^ . nos ^ooder Navoleers re deronnoozel^Sl.Jgt-offersdgergw !ftde*»*SoïS klaaglyken toeftand der Öètderftrt* Burger?„*voorZl J^l^ Vlo^y den betoedragt der tegenwoordige Geweldenaryen vanür; ,12 Hattem en Elburg met den «aar waarheid voorftelt; wordende doorgaans LTec ^ Dit Werkje is in een behaagende en kïaafe fil\«Trlchte Stökken zulks aangetoond page». Vaderlander geleed *ï^X^^"^™t van tieren leerbeurtenisfen , die men volftrekt behoorde te JewS Sn^* hedrdaagfc"e Ge. Stukjes teder a 6Stuivers bekomen by Dirk Schun nL T~, Men kan deez»
leest dit eens, gelyk ey 'er de voori4n .inm T' 0p 1 Rock'n. Da-»r
ring der thans &*& Z^^^^^^- Gy zult 'er tot opheel
fc£g °™*- Nu.Mk hebU'-ydtnl;, Vaarwel, Vrindin - Eet - DieWertie^!L^^ Groet Krelis.'
—i * * In. 4. Wc*. J. w EGMONT; 0? ^SSSm3SSX^



PIEPERTJE en GRIETJE.
p" ~ ~ 19 O&ober 1786! N°. 42.
Diewertje. rVTa een goeden Morgen-Wensch, Grietje! Hoe is 't L\| met de Gezondheid.
Grietje. Nog redelyk, Vrindin ! Hebt gy het 'er ook nog wel meê?
Diewertje. Naar genoegen. Wat brengt gy voor Nieuws mede; dat is te zeggen, de tegenwoordige Tydsomftandigheden betreffendef
Grietje. Ik weet 'er anders niec van ce zeggen, dan dat alle die or»> ftandigheden aan het lieve Vaderland zeer nadeelig zyn, en zulks door toedoen van eenen verbasterden hoop van mee alle hunne trocschheid laage Slaaven van een verbylterden Scadhouder, die op de alleronrechtrnafigfte wys over hec Volk en deszelfs Vertegenwoordigers oppermagtig poo"en te heerfchen. Doch waartegen, wel is waar, de Scaaten onzer Provincie getrouwelyk waaken : Dan ook dit isnietgenoegomde Dwangzucht van Willem den Vyfden , en zynen willekeurigwerkenden Aanhang van Burgerdrukkende Arillokraaten te beteugelen. Zo lang het Volk vaa geheel Nederland niet volftrekt de handen in een flaat, om alle Dwicglandy en Dwinglanden uit deszelfs midden wech te doen, zal de Onderdrukkin* in de meeste Provinciën waarfchyniyk nog grooter worden, ja zich uitftrekken tot in deeze Provincie, en (dat God verhoede!) mogelvk eer men 'er op gist, den eindclyken val van 's Volks Vryheid voltooijen, een Volk, dat nog niet algemeen fchynt werkzaam te willen EVn, om dac dierbaar Pand, meer dan het Leven waardig, fpoedig-ea krachtdaadig ce befchermen en voor vernieling ce behoeden. — Eert kwalyk geplaatst Zelfbelang, onderfteund door laffe vrees, is volgens mvn begrip de hinderpaal van algemeener werkzaamheid. — Daar van daan, die flaaffche flaphartigheid, die ontrouw zelfs, welke onder het ' Nederhndfche Volk in 't algemeen, — onder U., ó myne Scadgenooten 1 in Amfterdam zelfs heerscht? — Zal ik het U zeggen ? —-Ja! voorzeker ik zal het doen. — Hoe fterk men U allen tracht in te boezemen , dat Gyliedeu in een Land woont, dat zonder de Burgerlyke Vryheid nie-s zou zyn , dan een verblyf van de allerkommerlykfte Behoeftigheid , die fteeds zou moeten uitzien op hec nooddruftige ter onderfteuning van het Leven, hecht gy niec ce min uw oordeel aan den invloed yan fteeds meefdere gaaven, door meerdere Geevers: Hoe laag is het niet! Waar «ouden die meerdere Geevers te vinden zyn, indien zy zeiven niets hadjen? _ Wy woonen in een Land, daar de Burgerlyke Vryheid de bron is, waaruit wy ons Burgerlyk beftaan moeten trekken. — Maar doet mén die? - Neen! verre 'er van af! — Op geen Hemelsbrcedte na, dewyl veelen hunne Burgerlyke Vryheid zei ven niet kennen, of met willen kennen. — „ Niet! (zult gy vraagen) kennen we die Vryheid niet9" — Neen, waarlyk Gylieden (Weldenkendea uitgezonderd,) kent ze niet. — Hoe fpreekt gy 'er van? — Wy zullen hier Zaaken, ©r> welke uwe begrippen iteunen , in aanmerking neemen.
Voor Eersc: (In dit betreft u, ó Vreemdelingen!) Gy zyt in ons Va. derlandniet gebooren. Uw Vader, als een Vorftennaaf, heeftugewonnea by eene Moeder, uit wies borften gy niet dau Melk der Slaaverüje hebt - i \V 3 ln"



, C itfo- )
Jngezoogen. De Natuur had u echter Vry ffefchanen»' — rv ««t j. derhalven een leven van onbekommerder omftandiBer^ - Wh 3ngde det Bataar/y* Vry te zyn! - Waar dit gevonden ? i„ rr7 begeereene andere Ned'erlandfche ProvinciefS^ (°f tuurlyker wyze zelfs, de beste u daartoe voorkwam 'Een Ef/»^" met loochenen kunt:) — Gy zyt 'er: Gv bevKK8 P' dat f.y u de Vrvheid ff1f j„n c , lr u rfy Dev,nd_t er de inboezeming d e u ue vryneict gar, om den Slaaffchen Dwang te ontvlugten. bewaarheid-
JHV/°^aarKalVWeem?aI twee vier is' Ma" uwe ErkSis ontb S • de dankbaarheid voor het genot der Vryheid, welke ™ fmT/w ' gylieden niet alleen ; maaf voedt en 5 ^
f e»ÏHWSl HCC -Land UWCr Geboorte is> fchoon gï??H?d ™°oedï
Lamd de Slaavernye uit ontvlooden zvt almm ri* AVfÏF 'aaitgoede
wanneer deszelfs Swingende Alleen*^
zelfs Inwooneren en dus ook u-zelven belaagt. Welk-eeri Vrvfll J^ weegt uwe Denkbeelden toch, dat zy zo geheel verkeïïd! wfe? i>
il*H ï l — T Men neerne Hechts in aanmerking, hoe "eclea ?»nflSï»r^n Jan Yrf ^delingen, uit den dienst van hunne eigen Vors* ten wechgejaagd, of als misdaadigen wechgeloopen , in den dfef« van diï Vry-Gemeenebest op- en aangenomen, ing&eboo?en braave Lièder^ boven het hoofd in Krygs- en Eer-Ampten geplaatst zyn en nog worden Zvï Z^ï%met °ndankba" ™or? PIa^eD *Y< wannee? Te Wiegen-. £frh^ ï™' Cn gaaven Burger in ons Vaderland niet, uit e^nefzó het fchynt, hun aangebooren Vleizucht om kunne Overtten te behaagen en te gelyk hunnen ingekankerden haat te toonen tegen den Vryen Neder'' lander che het ongeluk heeft in de klaauwen van zulke Vreemde Uonülrl' te vallen?- Van hier ook die Slaaffche Onderwerping 5er meest buiten ons Vaderland voortgebragte, Officieren en .Soldaaten, die on den Wenk van Willem vliegen ,, die het mperdbefmit ,van Hem én zynedoemwaardige Aanftoofccren gereedeJyk volgen, en , kunnen zy dat niet volS ïnrh Z rfandrCkBü?%S ve^en Steden Jedig pionderen en noch helt noch wettig ongefchonden laaten J! Men kent 'er de blyken van in Ha "ten en Elburg. - Ook deeze Ondeugd huist in andere Vreemdelingen? Diena " Ten.yra!?Hjeren, die hun dekken, kjeeden en voeden; hnnne^e ervblvfc onaffcheidelyk yah hunnen haat tegen dit Land, in wélk zy datalles «S. ten, zondereemge andere bekwaamheden te bezitten dan hunnHeefen en derzelverVronwen et. Kinderente bedienen , en na den mond tzien watdeezen hun gebieden willen :-Hoor.hen eens fpreeken over Vaderland en Vry heid! Verachten zy die beide niet? Ja, zy doen dit zelfs, na dat ze ten ^aH!ïnhfr kruiP^yen voor hunne Meesters,'als een Hond om een Brok, hebben opgzeeten en gekwispeld, een vét Brok hebben verkreegen, en dus een Amptje bekomen, 't welk alleen den Burgerfda? ze nu ook geworden zyn , den ingebooren Burger in de eerfte plaats moest toegevoegd zyn geworden:- Hoor hen, 4 ik, dan ook nog en dool
gaans



C 167 )
gaans altoos fpreeken tot nadeel van de Vaderlandfche Zaak, veiachtende de Natie; ja, hunne Medeburgers zeiven, met wier zweet en bloed zulke Schurken echter zich vet mesten, en hunne luie Buiken vullen. — Is het niet allerërgerlykst, Vrindin! Ik wil 'er echter wel eenige (evenwel weinige) Vreemdelingen van uitzonderen. — Maar is het der Burgeren eigen fchuld niet, dat ze hunne Rechten niet beter doen handhaven door hen, die alleen door hunnen mond moeten fpreeken, en hunne Stem, de Stem des Volks, doen hooren?— Ik geloof ja! En daarom is het, dat ik dit groot gebrek dier Burgeren al mede niet zal trachten te verfchoonen. — „ Gy dan, Burgeren! klaagt allen te vergeefsch, den eenen tegen den anderen, dat gy verongelykt— benadeeld wordt door Vreemdelingen , daar deeze laage Zielen met u fpotten ! — Waarom koomt gy niet éénftemmig voor uwe Rechten op ? Zult gy ze niet mogen eifchen ? Immers ja!
Maar in de tweede Zaak: Gy fielt u voor, dat ge uw Belang'er aan zoudt waagen , indien gy tegen deeze Vreemdelingen met de Wetten in uwe hand, met de duurbezwooren Handvesten, wierFasten gy met het bloed uwer Voorvaderen geverfd— wat zeg ik— bezégeld vindt!— Uwe voorheen geweezene Graaven en Graavinnen zeiven hebben ze over u bevestigd, fchoon dikwils uit noodzaaklykheid, wanneer ze op hunne Beden van u Geld en Vrye Krygslieden tegen uwe Vyanden noodig hadden. Men wist in de eerfte tyden nog geenzins van bezoldigde Hunrlingen, en men ontzeide alle Amptenaars, die Vreemdelingen waren. — De zogenaamde Graaven waren niet in ftaat om volftrekt te heerfchen — te gebieden wat zy wilden: — Neen zy moesten bidden. Hiervan daan de Graaflyke Beden, geen Geboden : Verre daarvan af. Toen zy door Aanhuwelyking met Dochters of Zoons, ja ook met onechte Spruiten van Uitheemfche Heerfchers over laffe Slaaffche Volken , meer gebieden dan bidden wilden, en dit van ouds vrygebooren Volk van Nederland poogden te overheerfchen, verzetteden onze Voorvaders (onbepaald van welk eene denkwyze omtrent den Godsdienst,) zich tegen de Dwinglandy dier Tirannen: Zy vochten, zy leéden veel, zy zagen zich twee derden van eene Eeuw, ja langer, alle da'gën hunne yzeren Jukfmeederen groothartig onder de oogen!— Zy verwonnen! —''Men vestigde dus den Troon der Vryheid op del'uinhoopen van dien der Dwinglandyen Tiranny* die niet zonder het tiras van 't bloed en de traanen onzer roemwaardige, onzer dappere Voorouderen, zynen Grpndilag zoude verkreegen hebben: — En nu, ó Tyden! ó Zeden! ontbreekt het aan uwen moed, ó Land- 6 Stadgenooten ! om zelfs in uwe Huishoudefyke Omftandigheden, allen vreemden invloed', U zo nadeelig, te weeren. 't Is waar, Gylieden hebt al in veele Zaaken U van1 Vreemdelingen af hanglyk gemaakt; en hier vindt uw Zelfsbelang weêr een voorwendfel, om van hen af hanglyk te blyven! — Verdwaalde Medeburgers! gy denkt verkeerd ! De Vreemdelingen vernielen — vernietigen uwe waare Belangen ! Gy ziet de algemeene Belangen van uw dierbaar Vaderland zelf, door dien invloed, in een Poel van fmaadelyk en fchadelyk Verderf gedompeld! — Was het de Cabaal der Engelschgezinden niet, die een verdoemlyken Vreemdeling in den hoognioedigen Krygs-jBezoldeling, als
Veld-



C i6« )
"Veldmaarfchalk der Staaten aan *t hoofd ind? Is het de onwaardige Geleidetiog van v dien bedrieglyken , dien verloopen GiJsniet, welke uwe Vrvheid, uwen Welvaart I uwen Koophandel in het onuitkoomlyk Verderf trachteden, ën de overgebleeven aan'- ' hang van dat Holsch Gebroed nog heden trachten te ftorten ? —, Gylieden zoudt aü I len als deeze Aterlingen, waarvan de Eerfte Staats-Dienaar, onderfchraagd doofj: Vaderlandhaatende Trotfchen, die Gy voor Afvalligen moet houden, dewyl zy hun ] Beginfel, dat zy der Majefteit des Volks verfchuldigd zyn, en dat is hunnen Eed ,t hunnen Pligt, niet bewaard hebben: — Gylieden zoudt, zeg ik, zekerlyk door Eed-, en Pligtverzuim U zeiven aan uwen geheelen ondergang fchuldig maaken, indien gyl niet fpoedig, éénsgezind en krachtdaudig opkoomt, om dien vloekwaardigen Vreem-ii den invloed krachteloos te maaken? — Welaan dan! myne Medeburgers' uwli eerfte werk zy, zorg te draagen, dat die fchadelyke invloed op Rechten en Voor-Jc rechten, geen plaats meêr hebbe, dat men alle onverdienfteiyke Buitenlanderen, die* in de Stad uwer Geboorte geen of reeds geen genoegzaamen tyd eigen beftaan gehad! hebbende Huishouding, onbekwaam verklaare tot het waarneemen van eenig Amptl
of Bediening, groot of gering zynde. Ik heb recht om 'er U allen toe aan tel
maanen; en, deeze goede Zaak haare herftelling bekomen hebbende, zult gy wel» ook in anderen , die mogelyk van meêr gewigt zullen zyn, eene billyke en wettige* verbetering zien."
Nu was, ten derde, myn voorneemen nog, om ook het fmafle Gemeen, gelylril men de genngften onder de Gemeente des Volks noemt, te beduiden, dat debedaard-J I heid by hen plaats behoort te hebben en te houden, gelyk zy tot nu toe, tot roemiB derzelve, gehad heeft: Maar tevens dit gedeelte der Gemeente, 't welk men, fchoonti gering in Geld- of Goed vermogen, evenwel voor het gros der arbeidzaamfte Menfchem I als oröntbeerlyk nutte Leden der Maatfchappy, in allerleie Amb gten. Handwerken, E j-t zelfs wel Kunsten hebbe te achten; en onder dezelven een groot aantal zo niet het I meerendeel BurgereH ontmoet, almede (verachtende het uitfchót des Gepeupels, 'ti welk, in Amfterdam, waarlyk zo talryk niet is, als veelen onzer Medeburgeren zich! verbeelden,) erinnerde te moeten fpreeken voor hunne Rechten, en vooral betref* fende het niet meer begunftigen van Vreemdelingen met Ampten en Bedieningen-, als! waarop van ouds de Burger de eerfte en wettigfte A mfpraak heeft. — Men bchoordet ten deezen opzigte volkomen zyn Recht te vorderen, en te handelen, gelyk in dei oudfte Stad onzer Provincie, Dordrecht, nog onlangs gehandeld is: — Zo zou mem al meer en meer het Burgerheil herfteld zien; de Volks-Voorrechren door braave Rev genten in acht genomen, en volkomen ftaat kunnen maaken op Burgeren en Inwoo.i neren, welke zich niets meer ter harte zouden trekken, dan het Beveiligen, zo der. Godsdienftige als Burgerlyke Vryheid, zonder onderfcheiding van Kerkpligten, ten zy échter in alles Leden der Voorrechthebbende Kerke, ook in evenveel bekwaamheden met die van eenen anderen Godsdienst der CnrUtenen gelyk ftaande, bevoorrecht zou^i den moeten worden. — Op dusdanige wyze zou men, in onze Geboortefbtd, ecn«: berftellinge van der Burgerlyke Vryheid vernietigende Misbruiken kunnen aanvangerf Waartoe alle onze Stsdgenooten, ter wederbekoming van hunne Rechten, de hanó getrouwelyk mogen leenen, onder gegronde hoop van Gods genadigen zegen op deeze hunne Pligtbetrachtingen te genieten.
Diewertje. Ik heb u laaten voortpraaten, Vrindin! Het geene gy gezegd hebt kan cok, zelfs door den lompften, of fnoodften Vreemdeling niet afgekeurd worden. denk als gy. Maar zo lang men geen billyke Middelen beraamd heeft, en de hond aam 't werk niet flaat, wat helpt d^n al ons praaien? Uw wensch is ook de myne. Voon 'deeze reize zullen wy het hierby laaten berusten. De omftandigheden der Zaakerei enzes Vaderlands bnaren ook geduurige omftandigheden, welke der Vaderhinderen zopi gen vereifchen. De zorg zelfs om myn Huisgezin de noodige Spys gereed te maakenp roept my tot raynent. Vaarwel, Grietje! en eet met fnaak.
Grietje. Ik zeg ja dank, Diewertje! Insgelyks. Groet Louweris.
««Arakt bj it lm it Wti. ] ta» EGttONT ; o; it KcjulituBjeiftiaat, K Am&tsitn.



GRIETJE en DIEWERTJE.
26 Oétober 1786. N°. 43. ' ~~
Grietje. oeden Morgen , Diewertje! Hoe hebt gy 't met de Zaak
VJT van Gezondheid? Diewertje. Die is wel by my gefteld, Vrindin! Is ze, betreffende U, : nog in behoorlyken ftand?
Grietje. Volkomen, Vrindin! Zo frisch als het Weêr thans is. Maar wat Nieuws is 'er thans?
Diewertje. Niets, dat ik weet, ten zy heteen extra fraai nieuwparade-
- kleed moge weezen, dat Willem de Vyfde kan aantrekken als hyzyne Haatelyke Intreede in Nymegen doet; want men denkc dat die zeer luifterryk zal zyn.
Grietje. Zal de Stadhouder het Loo begeeven, waar hy zo wel bewaakt wordt? Zoude hy zo zyn fterk Hoofdkwartier verlaaten, daar hy niet dan van Edelen, Hovelingen, cn Krygsiieden omringd worde, om onder Burgers zyn Hof te vestigen? Dat is wat ftout, dat is wat veel gewaagd, dunkt my. Wie weet welk een gevaar die Vorsc onderwege kan ontmoeten!
Diewertje. Wel, Grietje ! Acht gy dan dien korten Weg van 't Loo
- naar Nymegen zo gevaarlyk! De Prins gaat door geene Woestynen een lange reis doen.
Grietje. Dat is zo. Maar indien hy Hattem en Elburg moert doortrekken , zou hy evenwel die Plaatfen ledig van Burgers vinden : En evenwel moet de Teêrgeliefde Stadhouder eenige befchroomdheid hebben gevoed federt veele weeken, dat men al gemeld heeft dat men hem te Nymegen verwachtte, om dat Reisje aan te neemen.
Diewertje. Hec fchynt echter zeker te zullen zyn. 'Er is nog eergisteren uit den Haag veel Winter-Voorraad naar Nymegen gezonden; en men zegt, dat het tweede Bataiilon Zwitferfche Guardes, welk tegenwoordig omtrent het Loo is, den 4 November aanftaande naar Nymegen zal marcheeren, alwaar de Prins van Oranje met zyn Hof omtrent dea 8 dier maand verwacht wordt, om 'er Ce overwinteren.
Grietje. Geloofc gy dan hieruit niec, dac de Vorst oordeelt zyn eigen Perfoon, welke hy zelf zo dierbaar voor het lieve Vaderland meent te zyn, in acht te moeten neemen, en befcherming te verfchaffen ? — Wat zou het anders noodig zyn her genoemde Bataiilon Zwitfers hem'naarNymegen te doen geleiden ? Maar zo het by den Prins voorkwalykgeïntentioneerd Gemeen, dat zyn de Patriotfche Burgers, gehouden, eens de Poorten voorzyne Vorftelyke Neus flooten : Watdan'?— 't Is welniet te denken dac hec zal gefchieden; maar men moec niec al Ce ligc vertrouwend zyn ; hec zou kunnen gefchieden, gelyk meer Zaaken, welke men zelfs gedacht had niet te kunn.en gefchieden, en evenwel, tegen natuur en reden aan, gefchied zyn. Wie zou hec ooic voor mooglyk hebben kunnen houden , dac de Staatsdienende Stadhouder, en Capitein-Generaal en Admiraal, eenen afzonderlyken Eed zou hebben durven presteeren, aan een hemzelven ondergefchiktenOpper-Oficier vau de Soldaaten , als de verraader-



( Ho )
lyke wechgcloopen dikke Worstenlander is?— Wie had kunnen denken,, dac hy meer Engelsch- dan Vaderlandschgezind zou gedachc hebben? — Wie had kunnen vermoeden, dac hy zyne Meesters zoude trachten te ontëeren door fünkfche beweegings-middelen, in ichyn voor de Eere van Hem en zyn Huis, door een Graauw toe oproer, ja tot moord der braaf-
ne ïjauu- cu v dus.»- v aucicu gcucgcu i •— wie zou ooic in zyn begrip
neDDeu kuuucu vunucu, ucu ny, uüi net «.egenticnap ontzeggen van eenen der laagften, hem toegeftaane Lyfwachcers, Haccem zou trachten te vernielen, en Burgers ce vermoorden, fchoon dit hem niet gelukt is, maar wel hen heeft doen wyken en hunne ledige Huizen doen pionderen ? — Wie zou dit alles en nog meer hebben kunnen denken , en evenwel het is gefchied. Zulke daaden zyn waardig andeien ten voorbedde te ftrekken:— Zulke ongewoone daaden zullen, als zwart op wit affteekende, alcoos by den Nakomeling verwondering baaren ! — Zulke uicmunlende bedryven zullen indrukken op de volgende Geflachcen maaken, die zy met geene ongevoeligheid en zonder aandoening in 's Lands Gefchiedenisfen zullen leezen; en wie weet dan welke Zaaken van dien aart 'er meer gebeuren kunnen?— Welke grootere daaden Willem de Verfchrikhk* nog al verder zal pleegen, om zynen Naam zo te merktékenen, dac de Booze Geescen zei ven niec cnverfchillig zullen zyn, in dien uictegalmen, zal den Tyd moeten leeren.
Diewertje. Waar wil die heen, Grietje! Waar wil dit heen? — Uwe redeneering fchynt van 't Loo naar de Hel, in plaats van daar naar. Nymegen te loopen!
Grietje. Zyn 'er dan geene andere Booze Geesten als in de Hel? — Gy weet immers wel dat 'er Boosheden — ja, Geestelyke Boosheden in
«1p T.neht y.vn . zo ffv het crewvHe WnnrH oplnnfr „„„„._:_.
— - — J-, , p 11- J t,w.v,v.» >. , tt aai aau liv gUCU92.lL 3
twyfel; en ik durf zelfs vasc onderftellen, dac ze in onzen Dampkring
xwccvcu , cu nuuucu vciucmyA.cn inviueu norcen in veelen, meest Vreemdelingen, doch ook in veele Ingeboorenen, die onbekwaam zyn om het goede van 't kwaade te onderfcheiden, fchoon ze onder onze "Vaderlandfche Lucht, die hunne Ouderen reeds inademden, ontvangen en gebooren zyn. — Deeze Geestelyke Boosheden bederven en verpesten wel meest de Lucht, die enkel vatbaar is op een gedeelte van 't Volk, en op verfcheide Regenten: Men kan echter beproeven uit wien i die Boosheden zyn, en dus ook de Geescen kennen die dezelve voort-, brengen. — Daarom wordt ons ook vermaand de Geesten te beproeven i uit wien zy zyn: — Men meent zelfs opgemerkt te hebben , dat in ftof-.
fehrtre Zaaken rirn invloed dier fïpp«rpn nla-ire trin^. . -„ir u:
\ s : T , ,—ri j—- ^."«^° .mui.. £.cjis uu uet nier:
dat m ziekere ilmlcerdamlche Brouwery gebrouwen wordt. Want, zo)
men my gezegc neerc, veroorzaaKC nee oy de meesten die het drinken, , eene ysfelyke walging in de maag, ten zy men te vooren Hoornfche ■ Wortelen heeft gegeeten, dan is men 'er beveiligd voor,en het bekoomt: den Drinkeren wel. Ook is 'er een wiskundige Remedie tegen dit onge- ■ mak bekend, zo de Kwakzalvers zeggen; naamlyk deeze, dat wanneerraen een Oranje-Appel, half gefchild, na het dripken van dit Bier ge- • bruikt, dit een allergezondst middel is: Maar ongelukkig is het dat het: zich meer ea meer bevestigt, dat dit middel de.gewenschte uitwerking;
niet i



C )
niet heeft by lieden van Aanzien, en wat Werfwerker of ander AmbachtsI man kan altoos half gefchilde Oranje-Appelen by zich draagen ? Zy
zyn te kostbaar voor hen, om ze zo maar aanftonds op het drinken van I dat ongezond Bier naar hunne maag te zenden. Dus is dit Tegengif van ii nul en geener waarde — dus enkele Kwakzalvery! — lk zou eêr geloo>i ven dat dit Bier door onbehoorlyk Vaatwerk, vooral als het nieuw is, : een walging in de maag verwekt; en men zegt dat St. Mattheus Gild! beftierders 'er onderzoek naar hebben gedaan en het ook zodanig bevonI den hebben, waarop die Brouwer, evenwel met betaaling van de daartoe I ftaande boete, dan ook onderricht zou zyn geworden zich van zulk mis-
lykmaakend Vaatwerk in 't vervolg niet meer te bedienen. — Maar wat
zegt gy van dit Vischmarkts-Mirakel ? Het komt ook op Oranje uit. Diewertje. Een Vischmarkts-Mirakel?
Grietje. Welja! Een Vischmarkts-Mirakel, laatstleden Maandagopde Groote Vischmarkt vertoond. Sommigen hebben het 'er voorgehouden. Hebt gy wel ooit een Oranje-Bot gezien, en wel van het grootfte foortr?
Diewertje. Ai, wech.met zulke dwaasheden !
Grietje. Ja wel dwaasheden! — Welke dwaasheden neemen de harten der Schepfelen niet al in , die gefchapen zyn om redelyk te denken. Maar hoor iets van dit Mirakel; men vindt 'er de volgende Anecdote van in de oprechte Nederl. Courant van heden. Daar is ze.
Jmfterdam den 25 Oétober. Men verhaalt hier eene Anecdote die de vroome Oranje-Klanten niet weinig heeft gefticht, daar die by de verftandigfte Menfchen ontferming over de zwakheid der menfchelyke Natuur heeft te weeg gebragt. Een Bot, die een weinig van kleur naar het zogenaamde, (de welopgevoede Leezer vergeeve ons de uitdrukking,) Schytgeele helde, wierd te koop geveild aan de Vischmarkt. En zie daar onze Godzalige Oranje-Klanten op de Battery! zy zagen die-kleur voor Oranje aan, en befloten 'er ftichtelyk uit dat de Heere zyn welbehagen aan onzen lieven Stadhouder betoonde door een Oranje-Bet. Intuslchen hebben die Visfchen de zonderlinge eigenfchap van wel eens door fchrik die kleur aan te neemen. Welk eene eere doen die vroome Zielen den Prins niet aan ! De Oranjekleur is dikwils in die Dieren eene uitwerking van verfchrikking. De Heeren en de Dragonders op het Loo, weetén hoe Willem 'er heden uitziet! Voor ons, wy gunnen Zyn Hoogheids Geweeten een blanker kleur toe dan den huid van deeze Bot.
Maar zie hier wat deeze vroome Menfchen geweldig in den weg is: Men vind meer witte Botten, die hunne geele vlekken behouden; [het Franfche Wapen is een witte grond met goude Leliën] als nu hetBottenBiaizoen een téken van Hemelfche Oranjegezindheid eigen is, dan is imi mers de Hemel goed Fransch. Doch genoeg van deeze Botte-Hiftorie.
Diewertje. Ik dacht wel dat dit Mirakel weêr niets te beduiden zou I hebben. Ik zou, indien ik het der moeite waardig achtte, u het Kunstje i wel kunnen openbaaren, om de Bot allerlei kleuren te doen aanneemen. 1 Dan dit wil niet zeggen. Gy weet dat myn Kat meer Oranje- dan ander kleurd 3 Hair op zyn Huid heeft, zou datdan ook betrekking op den Prins hebben? De meeste Wolven en Vosfen hebben by ons te lande een kleur van Hair die op 't Oranje trekt: Heeft Willem daarom den aart van een Wolf?
X 2 Daa



C 172 )
Dan zou hy op weerlooze Schaapen aanvallen en verfcheuren ze. zo hv krtni u r fty den aart van een Vos? Dan zou hy fcherpzinnig listig moetefzvSïlÏKl~n !ffi Boeren Hoenderen en Ganzen optefcappen. L KunnenVmdawedegea rneder' zer Dieren worden toegefchreeven, daar men ze alsdan gemaklvk zonder vl,0^ , 1 te gebruiken, in hem zou kunnen ontdekken? Immers^beÊ ol liever, wat 'er ook gebeuren moge, onfchuldig te zvn -— m !-n a'lesonn°ze-!. Vrees voor zyn Perfoon13, of het fiuifen\r varKtS Tyn^Z'f g™ïi Zl zekeren dat ongegrond bevonden zal worden, indien het dien Vor r her" Jfi .verbom ?d,e Stad voor dat op 'c Loo te verwW £ %Z%g3^
Grietje. Genoeg; maar alles niet gelyk. Het heeft my altoos behaagt in de reu»* een braaf gedrag, by eene goede houding, en Vaderlandfche Denkoee der t! vinffi In deeze Stad weet gy dat een Wapengenootfchap van jongelingen beftaat darïh Zinfpreuk voeit, Bato's Kroost. Du aangenaam Corps reeds den ifilnivUr Vaandel, Koperen Trom en Pyperbusfen ten milden Gefchenken * tvan&SnS?" zag ik, nevens myn Krelis, laatstleden Saturdag, voor den aanvan* a ,r " woone Exercitiën in de Oude Waale Kerk, in ry gepTaa,st^zvnde ^ 1 8<W' Gefchenk van agt Grenadiers-Mutfen ontvanger7, welkzo ïeelt'lZt ? "'^^ hoofd geplaatst werden, waarna de ry in ordely de, de Heef H PJ STn" °P Commisfaris, thans fungeerende als Secretaris, omrined van de «n™ f *\°Ud(iee flierders en Honoraire Leden, ^f^^^^^^^S;
v,ÏQe gT* V3n e,en Bataafj die 'c roemryk Vain u fcho-jk, Vuurde ook een ander aan ter gift van Krygsgefchenken • Wilt, dankbaar, bato's kroost! dan aan uw' Pligt gedenken,
En draagt deez' Mutfen, meêr ten Wapentuur, als oronk Naar weDSch de. Geeven, dekt myn hand daarmede u^hóofden. Eert hem, en leder-een, dien ge uwe Trouw beloofden. n°°taeü'
Myn Dochter gaf het Vaün haar' Broeder in de hand. Dit was een overgaaf, 't Bataaffche Bloed ter eere,
IniaiT dle-, die 'l fchonLk' wiens naam ^oit roem ontbeere;
Thans plaats ik my, voor haar, fchoon des verzogt, in ftand Nu weêr dit nieuw Gefchenk uw wenfehen mag verfu lenIn hoop dat Vryheid eens met Lauwren u zal hullen.
*/Y?!5?et aaD 'C °0Smer!c dan van 't eerbied.waard Beftier- , Snnl ge{,np*orS voor 1 heü van uwen Wapenhandel; Bedoelt uw Pligt en richt op 't redenfpoor uw wandelElk uwer w.nn' den naam van deugdzaam Batavier - ' De zucht voor uwen roem, in myn Gemoed beflooten, Beziel de harten ook van myn Beftiergenooten uo°ten'
vSrJLeg' f^TSSBB^^^ M Diewertje. Insgelyks, Grietje^Groit Krelis lmm*k-
Gedrukt by de Erve dt Wed. T ».» srun»» :—- — — .
« wea, j, tah EGMONT; op « ï.cfiulic« Bitêftiaat, tcAmfteidaa,



DIEWERTJE in GRIETJE.
2 November 1786. N°. 44. ' ~
Diewertje. Tk wensch je een frisfchen Morgen, Grietje! Hebt ev J. t nog gezond? 67
Grietje. Al redelyk, Diewertje! Maar wat krimpig met de Koude. De Herist, in zyn midden zynde, fchynt ons al fcherpe vermaaninaea te geeven van den naderenden Winter, die men vreest fel eenoee te zullen zyn. 6 h
- Diewertje. Ja, Vrindin! Voorzeker: En welk e'ene verzwaaring der . Winter-Ongemakken zal de verfoeilyke handelwyze van één Officier éen Dienaar van Staat, die het 'er opzetlyk op toegelegd heeft, en on! twyfe baar het er nog op toe blyft leggen, wachtende flechts, óm door middel zyner Vrienden , welken hy nog in den Staats-Raad onder de Edelen en R.dderfchap heeft, gelyk ook nog in veele, ja zelfs aanzienlyke Steden van Holland onder de Regenten derzelven, zyn Rol op Burger B.oedtooneelen te volvoeren, gelyk hy als een Onwaardige Dienstknecht van deOppermagt.ge Volksvertegenwoordigers, zyne wettige Heeren en Meesters, reeds, hoe gemoedelyk te vooren ook verzocht en afgeraadea 1 door Braave Volks-Regenten , van geen Geweld, dac hem als Krygs-Amnte 1 naar niec voegde, te gebruiken, echter tegen de onfchuldige en hunne Rechten betrachtende Burgers, en derzelver vrye Steden en Goederen door daartoe misbruikt Krygsvolk van de Republiek, heeft doen woeden.- De■o,, hinden zynde Winter zou zich zekerlyk deeze, door den Prins van Orari« brokkende en bedoelde Vryheid- en Volks verderving, te drukkender i voordellen en gevoelen doen, indien de heerschzuchtige en tirannifrhe opmerken van dien Vaderland- en Volksbederver niec fpoedi--efluit er! Machteloos gemaakt wierden. 1 0 °CUUIC
Grietje. Eenige Afhangelingen van den Vyand der Vaderlandfche i.Vryheid, ja van het Vaderland zelf, die by de verheffin» van den Rin ienlandfchen Tiran hunne verheffing beoogd, om in zylien naam, als* kleine Dwingelanden, over een deel van hec geheel naar Willekeur te lefchikken, en hunne eigen belangen, door Wet- Vryheid- en Volk? «Voorrecht-verkrachtingen, door het zweet, hec bloed en de traan en der Burgeren en Inwooneren, ]a der Weduwen en Weezen, te bevorderen tanigen van d.e zou men mogen gelyk ftellen met de Afgodendienaars die Gedrochten aanbidden, als eenen Anubis, die by hit Choor der oude Dichteren den toenaamen gegeeven wordt van den n>„#lv % Half hondjehen God, den Halfmen%h%en Hond^lVeZnt ^vtl zo Afgodisch zyn ook fommigen onderde Christelyke Nederlanders noe dat ze, als de Egyptenaars voor Wanfchepfels kruipen, op den^voorgasvan hunne G.dlen zeiven. - Wil men nu weeten op wien deeze naameS toepas yk zyn , men vorme zich-zelven het begrip & van" Ik zal "er den Sleutel niet van kunnen geeven. 't Is alles vreemd; hetwoordS^S
3 fchynt



C i74 )
fchynt echter zo wat te zweemen naar Gtrmanibus, 't welk men zou kunnen t'huisbrengen , op iemand die in Dukschland, dat Germanie heet, gebooren was, of ten minften een grooten invloed op een ander iemand had gehad, die hy tot een Anubis had voorgefteid, en hem gelyk dien wilde geëerd en aangebeden hebben. En om welke rede? Om dat hy zo fchrander was als de God der Dieven, op zyn Engelseh naamlyk, niec als die men wel eens een Zinnebeeld van den Hollandfchen Koophandel ftelt; neen! verre van daar. H^c mercantile der nyvere Hollandfche Handelaars voegde alcoos becer voor hec roofzuchtige Merkuriale der Engelfchen» en hunne Doorluchcige, en Hoog-aanzienlyke Nederlandfche Vrienden, die met elkander onder 'c Hoedje van Merkuur fpeelden. Men weec wel dac de oude Afgodifche Egiptenaars gewoon waren, als zynde uit hec Geflachc van den gevloekten Cham voortgefprooten, de vroome Israëv liten te verdrukken en hun tot de wreedfte Slaverny doemden : Maar dat zy eindelyk over de Bezittingen van deszelfs Nakomelingen, in 'c Land Canaan als Heeren en Eigenaars gekomen zyn, mee verdel ging van zeer vee-: len van dien Canaanitifchen Hoop. Maar als men nu Nederland eens by Israël vergelykc, dan moet men ook in aanmerking neemen, dat 'eronder het Volk en derzelver Overften aldaar nog zeer veelen zyn, die de verfoeifelen van Egypte eeren en als Slaaven aanbidden, ten hoon van den God der Vryheid die hen uic den Diensthuize van het Egypte heeft uitgeleid, dili goede Land in eigendom heefc gegeeven , en als een door hem eigen verkreec gen Vry Volk gevestigd heeft. — Maar, fchoon men hier nog veele toet pasfingen als onderftellingen zou kunnen maaken, merk ik dac ik den draau onzer begonnen Redekaveling zou verliezen. Wy begonnen met dtl zwaarigheden van den op handen zynde Winter. Altoos brengt die bant Jaargecyde over 't algemeen wel meer zwaarigheden en kommervolle get breken met zich, dan andere Jaargetyden, vooral in ons Vaderland. Maal: nooit zullen dezelve den Burgeren en Ingezétenen der Steden en den Landt bewooneren zwaarer getroffen hebben dan zy het in den naderenden Wint ter zullen doen. En wie zal 'er de oorzaak anders van zyn , dan een onge< hoorzaame Dienaar aan de Souvereine Vertegenwoordigers vanU, ó Volll van Nederland! Is hy het niet, die Wee, Recht en Orde in hec Gd< meenebesc om verre heefc geftooten en geheel tracht te vergruizen; i hy het niet, die uwen Koophandel, uwe Ambagten , Neeringen en Handt teeringen door Binnenlandlche Opflanden tracht te floopen , om zich-zel ven tot een Oppermagtig Hoofd en u tot laage Slaaven te ftellen, waai toe hy middelen moec zoeken om Ulieden vooraf dood arm ce maakeni gelyk hy zulks reeds begonnen heefc te doen mee de Burgers en Inge; zétenen der meergenoemde Steden Hattem en Elburg. De tegenftan : daartegen behoorende, eischt aanmerkelyke Onkosten. De Burger de Boer deelt 'er in. De Soldaaten, de Ruiters en hunne Paarden, am ders in Garnizoen-Steden liggende , waarin hun al het noodige gerer geld bezorgd wordt, brengen nu vermindering en verhindering in hei vertier yan alle Veld- en Akkervruehten te wege ia die Oorden, uitwelki;
men



C 175 )
men "ewoon was dezelve door de bygelegendfteProvincie, voornaamlyk die van Holland, te zien vcrfpreiden. Thans kan dit niet anders gefchieden. Men heeft die voortbrengfels tot Levens-onderhoud daar zelf dus noodig; de fchaarschheid maakt die derhalven duur, terwyl veele enw meestal behoeftige Lieden uit die Provinciën, van waar zy naar de onze komen, om den ondraaglyk heerschzuchtigen Dwang te ontvlieden, van een enkel wreevelig bezoldigd Mensch, die nog boven dit alles, jaonder alle zyne Wanbedryven, uit der Burgeren beurs en van hun uitgeperst zweet en zuuren arbeid betaald moet worden ; die zelfs alles wat hy met zyn luien en trotfehen Aanhang van Vreemde Uitbroeifels verteert, geen enkele duit impost betaalt. ~ Immers dan kan men deswege ligtelyk opmaaken: (ik heb bv verre na nog niet alles bygebragt ter aanwyzinge van grooter verval der Zaaken van den Koophandel, waarvan het wel of kwaalyk vaaren der Burgeren en Inwooneren afhangt:) Immers, zeg ik, kan men dan zeer gemaklyk, en op eene voeglyke wyze, zo klaar als tweemaal twee vier is bercekenen, aan wien men voornaamlyk dit verval van Welvaarten oo'rzaaken der zo drukkende Tegerifpoëden, die het allernaarfie uitzigt on een knellende Armoede in den aanltaanden Winter voor ieders oogea fchetfen, te wycen hebbe. Is het niet aan den fnoodften en ondankbaarden, den onbedachtften, den dwangzüchtigften en hoogmoedigften aller Menfchen, aan Willem den Vyfden, die door het Volks vermogen als een Troetelkind van Staat is opgevoed, maar openbaar reeds federt lang getoond heeft, dat men een Skmg in den boezem heeft gekoesterd, die haaren Weldoener naar 't hart (leekt. Zyn de blyken 'er van niet openbaar genoeg? — Sta dan op als een éénig Man, ó Volk van Nederland! Verhef uwe Stem van Stad tot Stad; eisch rekening en verantwoording van dien onwaardigen Dwingeland, en doe hem ftraffen naar verdienflen' En Gy, myne Amlterdamfche. Medeburgers! Wat draalt gy? Toont dat gy uw Recht, uwe Voorrechten, uwe Vryheden bemint!— "Volgt Haarlem, Leyden, Dordrecht en andere Steden, wier Burgeren zich aan 's Lands Hooge Volks-Vertegenwoordigers vervoegen, om hen te bedanken en verder aantemoedigen tot verbreeking van het Dwangrak onder welken hun Dienaar het geheele Vaderland en Volk tracht te drukken. Staat aan, op het fpoedig daarftellen van het zo hoognoodig en wettig Grondherftel van al het vervallene, zo in der Regenten als Burcr-eren Rechten. Vreest geen enkele Vorstenvleiende Grooten, of trotfche en arglistige Ariftokraaten, al waren zy op den Stoel der Eer als Regenten zelve in uwe Stad aezeeten, vreest hen niet; zy zyn niet meer dan het Volk, hunne aanftelling, hun behoorlyk gezag hebben zy uit, en door U. Wanneer gylieden dan, gelyk ik hoop., eerlang tot deeze Zaak krachtdadig mogt worden opgewekt en aangemoedigd , ter onderfchry ving van een daartoe noodig Adres, toont dan uwe gewilligheid tot behoua en onderhouding van alles wat u als vrye Menfchen, endoor uwe Vryheid bevoorrechte Burgers kan doen leeven, en zulks ter uwer Eere, in den Zeeen en de Gunst van God, die als een Rechtvaardig God dezelve over



TT 1 1 f )
U alsdan niet terug zal hou len.% . 7r> ,wt- /- „ » »
ik over en by de fegenwoo^ge OmSdlghede^
ving terVaatfing. by S Wnfprafk" He fs ÏS^W/e bI? verwyk, verzeld van een Liedje/Ik acht het billyk Blaadje in te ruimen: waaruit de Leezers frunrmn L 1uP J -n dlt open Steedje ook denkt. j£UDnen ZIen> men m dat
Beverwyk den 25 Oftober i7g<s. Na dat het Woord hier VRYHF1D was geworden , hebben veelen zich vrvwillig aangegeeventot den w? penhandel en de wederoprichting der Schutterv wtföJL,? k ;tn Wa' in orde te zien. Met ditFberichtSging verzeïd d^voÜend? Whoopt--a
AAN MOEDIGING S-ZANG wtze: niet bedrukt, Maat Dries!
W at hooren we in de Wyk? w;e t-an mJ t
Is hier het Woord, Oranje? KrLf L l^gQY woonen
m Dat dit ons nimmer blyk'; S^t )LTS Zeve? Troonen ?
Neen, Wykers! weert het van je' ^«handen aan de kling!
Komt, grypen wy de Wapens aan, w y Ieefden taamlyk vry:
Voor de oude Friefche Vryheid: ,y. m°esten ryklyk geeven;
Komt, Helden! komtmetblyheid, w , dl- maar aan een zy '
Of 't is met ons gedaan. iwr y kondcD echter leeven.
Ziet wat 'er is gebeurd M?JU Ha^ef N V°}k bïT°°ft>
Hoe ons de Brit vlrheerde; BefcW fe"»
. Maar echter niet getreurd Al kmr hZ xi■ u UaeS
Schoon Jofeph ons verneêrde- p " Hem het Hoofd-
Wy weeten wel wat de oorzaak is: üeveelcn wy de wacht
Oranjes Dwinglandye! — DMc^0/"aa" HOLLANDSCH
Dat men zyn Juk niet lyë; o IA ATEN!
Of 't loopt hier anders mis. r ^«"agtigheid geeft magt;
Ziet eens dien Plonderaar MeïfH^t?' 1 an °,as ooit baaten-
Tn twee van Veluws Sn; S ^ 1 HerftelIi^s-
Ha^o'rS'we1^ BffiL ^ziïfgt' ^ ***** Door willem, onzen Voedfterling.J EenVryl StSaVenïcTQ Diewertje. Bravo! De vermeniffvuldi^ino- ,w \\r ,a , ,
Grietje. Insgelyks, Diewertje! Groet Louweris.
Gedrukt by de Erve de Weduwe^ACOBUS van EGMONT* oj? de Reguliers Breêftraat, te Amüerdam. M T'



• _ -
GRIETJE en DIEWERTJE.
9 November 1786. N°. 45. ~~~~
Grietje. TVTa dat ik u een goeden Morgen heb gewenscht, Diewertje! 1 L\ Kan ik u verzekeren, dat ik over gebrek aan Gezoadheid
t|: niet heb te klaagen. Hoe ftaat gy 'er mede?
Diewertje. Even als ik het zou kunnen wenfehen. Grietje. Dat verheugt me: Maar ik ben wat koud. •I Diewertje. Dat doet de gefteldheid, of liever ongefteldheid van het 1 f Weêr. — Koom aan: Ik heb de Coffi klaar: Die verwarmt nog wat, zo ik meen.
Grietje. Ja, zeker! — Dat is goed, Vrindin! — Schenk maar ia; < ("neem myne vrypostigheid nietkwalyk, Diewertje.')— Wel Weergaas! dat is een lekker Kopje Coffi! — De Boonen zyn zekerlyk geen WestIndifche. — Zyn het geen Levantfche, Vrindin? Diewertje. Zy zyn geene Voortbrengfels der Landen, die gy daar] ! noemt, Vrouw Krelisfe! — Neen, — het zyn — het zyn —och! ik kan het zo fchieiyk in myn begrip niet krygen — ja! nu valt het my in? — Het zyn Cheribonfche.
Grietje. Ik proefde wel dat het een best foort was; en dacht al, zé dit geen Coffi uit het Oosten is, dan heb ik rayn fmaak verlooren.
Diewertje. Over denSrnaak zou veel te zeggen vallen. Misfchien is het de fmaak van den Zender deezer Coffi-Boonen geweest, om zyne Meesters, de Heeren Bewindhebberen der Oost-Ind. Compagnie, eens eene beste Party toe te doen komen, groot genoeg om 'er Eer in te ftellen, niet zonder voordeel evenwel, denk ik. Ondertusfchen moet ik u zeggen , dat my die Coffi zo lekker niet eens fmaakt; want ze komt me wat , duf voor; fchoon meer Lieden met u zeggen, dat ze wél fmaakt. Maar ; om juist de werktuigen van den Smaak ééns te kunnen ftellen by alle Menfchen, dat is onmogelyk: Als ge eens al de Spiertjes die 'er toe dienen, uwes Onderzoeks mogt willen waardig achten, zou men in dehoof1 den der Menfchen een groot onderfcheid kunnen befchouwen. Men zou dan evenwel op de hersfenen niet moeten zien, maar opdeSmaakfpieren, en daaruit afleiden, of de Hoofden, die men befchouwde, een'goeden of kwaaden, een' fynen of middelraaatigen, of wel een' grooven; en, i nog fterker, bedorven' fmaak hadden. Men moest by de Werktuigen van den Smaak blyven, zeg ik, en zich in geenen deele bemoeijen met ■ een onderzoek der ftoffe van het Pynappel-kliertje in den Hersfentroon; want dan zou men by verfcheide Lieden rasch ontdekken, dat ze noodig hadden getrepaneerd te worden, om hun hersfen-geftel wat meer Vader1 landfche lucht toe te deelen. Maar dit zou een te gevaarlyke Haspelaary geeven: De Chirurgyns zouden al dikwils niet gedoogd worden om de hersfenen te ligten van een ieder die hen liet haaien, zonder te weeten
Y vaa



( i?3 )
van welk gevoelea in het Burgerlyke zy waren ; want daar men Haspelaart vindt die zelfs, onder het inzeepen, dat de Chirurgyn hen doet, denzelven vraagen of ze ook Patriotten zyn? en, op de verklaaring van Ja Mynheer! hen terftond heen zenden met de toegraauwing: Vertrek dan fpoedig! zulke Lieden heb ik niet noodig. Zie, Grietje! zo 'fpreeken Heeren die een drabbig Oranjevogt in hun Pynappel-kliertje beflooten hebben, en wel noodig hadden dat een kundig Geneesheer met zyn Trepaneer-Inftrument 'erby ware, om hunne verdwaalde hersfenen in beteren plooi te brengen, en te zuiveren. Maar daar dezulken zich van geen Patriotfche Chirurgyns willen laaten fcheeren, hoe zouden ze dan zich door dezelven willen trepaneeren laaten. Daar de Haspelaar, van wien ik fpreek, liever met een ingezeept tronie, dat door de Cheribonfchë Lucht reeds een kleHr, die op het Oranje trekt, bekomen heeft, verkoos te blyven zitten, dan vaneen VaderlandfchenChirurgyngefchooren te worden.
Grietje. Dan was die. Oranje-Man nog niet half gefchooren, maar flechts ingezeept. Zo voorzigtig was zekere Oranje-Ouderling voorheen niet: want deeze bleef met een half gefchooren Bakkes zitten; en die hem toen gezien hebben, riepen uit, met den Vos in de Fabel van Efopus6 Tjaatje Tjoli! „ 6 Welk een fchoon hoofd!" Of met eenen der Latynfche Fabeldichteren: ó Lepidum Caput! Deeze maakte 'er een Wolfskop van.
Diewertje. Men heeft van die Oranje Kousfenkooper veel gehoord, en nog betert de Man zich piet; maar de Oranje-Lucht fchynt een erflyke Kwaal in zyne Familie te zyn. Men heeft my verzekerd, dat hy ook verzwagerd is aan iemand, die zyn grootfte Vrienden onder de Prinslyke Ariftocratifche Kaas-Regenten te Edam heeft: waarom hy, even zo weini» als zy, den Burger ontziet te verdrukken, gelyk gebleeken is aan zyne be" handeling aan een cordaate Schutter, wiens Boedel, zelfs den metzuuren arbeid vervaardigde Winkelwaaren van dien Man heeft doen pionderen en wechfleepen, even als Willem de.Vyfde, die der Burgeren van Hactemen Elburg heeft laaten doen.
Grietje. Maar gy erinnert my met uwen ingezeepten Haspelaar iets', dat ik onlangs ie een der Couranten geleezen heb: Dan moet deeze Man een Buitenplaats omtrent Baarne hebben, een Regent van een aanzienlvke Stad in Holland zyn, en dan heeft hy, zo ik meen den Chirurgyn van het Dorp Baarne laaten by hem komen, terrazeering van zyn refpeftabel aangezigt. Maar heeft die Man een kleur die op het Oranje trekt, die door de Cheribonfche Lucht veroorzaakt is, en gy fchenkt my Cheribonfche CofK! Dat vind ik ook al vreemd.
Diewertje. Ja, die Man heeft met de Ingrediënten tot dien Oosterfehen Drank zyne meeste Schatten gewonnen ; want ziet hy had het volle befchik over dat Indisch Oord, en dus ook over alle de Produclen vau ietzelvej welke hy zyne Baazen in Holland duur genoeg heeft weeten
aas



C 179 )
aan te fmeeren. — Maar wat nog meer in deezes Mans aart te berispen valt, is dat hy zyne eigen Kinderen eenen vinnigen haat toedraagt, om dat ze Patriottisch denken.
Grietje. Hoe kan het mogelyk zyn! Zyn eigen Kinderen om hunne verkleefdheid aan de goede Vaderlandfche Zaak te haaten!
Diewertje. Evenwel is het zo, om dat hy zelf te veel Oranje-Zucht bezit, en dus volftrekt zyn eigen Vaderland, fchoon Regent zynde in hetzelve, geen goed hart toedraagt. — Immers zyn 'er zulke ontaarden van hetzelfde Caracler meer; Zynde deezen de oorzaaken der Verdrukkingen, Recht- en Wetvercreedingen van het Vrygebooren Volk van Nederland. Ook zyn 'er Lieden van laageren rang, onder welken men 'erïvindt, die in fommige opzigten Afhangelingen of Begunftigden van Willem zyn; maar anders ook geen reden weeten te geeven, waarom zy hem en zyne handelwyze zo fterk zyn toegedaan. — Zie hier 'er eenigen van, die bekend zyn, en verder gekend behooren te worden. — Voor eerst kan dit ftaaltje hiertoe gelden. Men heeft het in meer dan één Courant gevonden.
„ Amfterdam den 5den November. Gepasfeerden Donderdag gebeurde alhier in het Maarsfe Veerhuis, op de Cingel, een fingulier geval, dat wel verdient aan de weldenkende Natie bekend te zyn, namentlyk: 'Er bevond zich een Burger Gezelfchap in bovengemelde Herberg byeen, alwaar ook binnen kwam een Guarde du Corps, genaamdBuddink, Broeder van den Prevoost der Oost-Indifche Compagnie ter Kamer alhier, dewelke aan een van dat Gezelfchap vraagde: Wat Courant lees je daar? Waarop de Leez*er antwoordde, de Haarlemmer. De Guarde du Corps zeide: het geen dat 'er in ftaat zyn Blixemfche Leugens; maar de Haagfche Courant, die alleen fchryft waarheid. Hy vervolgde met te zeggen: Geef my een Oranje bittere Borrel; en met zwaare Vloeken zeide hy: Die van Oranje wat hebben wil, kan het met den Sabel of met de Vuist van my krygen. Hierop wierd door een uit het Gezelfchap gevraagd: Op welke repartitie dient gy? Op Holland, antwoordede Guarde du Corps. Wel nu, zeide de Leezer," dan lees ik hier uw Heeren en Meesters eigen woorden; zeggende verder tegens hem: Wy hebben achting voor den Staaten-Sabel; maar wy willen ons fatfoen niet gelyk ftellen met iemand die door ons zweet en bloed betaald wordt. Waarop hy genoodzaakt werd de Kamer te verlaaten, en wierd van zekeren zwarten Grutter, niet verre van het Rasphuis woonende, geconduifeert naar deszelfs Huis. • Vervolgens verdienen anderen , gezamentlyke Oranje-Vrienden in Amfterdam, almede gekend en gefchuwd te worden. Onder anderen een Schoenmaaker en Potten-Winkelier, zyn naam is .... zynde een Oostfries van Geboorte, onlangs de Eer en het Ampt bekomen hebbende van Windaanbrenger in het Orgel van een der Kerken alhier. Deeze Blaasbalgtrapper maakt zyn werk geweldig om een ieder op te dringen, dat Willem het Opperhoofd der Republiek is; en dewyl hy, uit hoofde van zyn Orgel
Y 2 tree.



C 180")
ereedersplaats, zich verbeeldt" onder Kerkelyke Perfoonen te behooren zo redeneert de Man op zyne wyze ook Kcrkelyk; zyn zeggen is doorgaans, dat dit Land met derzelver Inwooners geftraft wordt Muist i 1, L om dat wy den Gezalfden des Heeren verwerpen, eelyk dusdeallerftraf waardigfte Geweldenaar, de Bloedgierige en Dwangzuchtige Rebel en zyne Meesters ongehoorzaame bezoldigde Dienaar, Willem de Trouwlooze, door hem genoemd wordt. — Voorts heeft dit Slaafsch Creatuur (en men gelooft dat hy ze by zich draagt) een Lyst van alle Sehriftuurpiaatien, welke hy denkt hem te kunnen dienen, en die hy daarenboven nog verdraait, om het fchandelyk gedrag des Opper-Soldaats van den Staat, naar zyne wyze te rechtvaardigen.' ó Zotte Dwaalgeest! Gv roept Heilige Schryvers in om de Kwaade Zaak goed te maaken Daar gy vergeet te melden, dat God over Israëls Volk de Straffe onder hunne Alleenheerfchers beftemd had, zo dra het eenen Konintr bezeerde Immers weet gy wel, hoe fterk Samuël zulk een voor altoos verderflyken uitftap het Volk ontraadde, met voorftelling van alle de zwaarigheden, waardoor het zich gedrukt zoude vinden, zo rasch zy zich onder het beftier van een Alleenheerfchend Mensch begaven, en God
die-alleen de Koning, de Befchermer Israëls was, verachtten Gv
dan zyt met uwe Medeftanders voor de Kwaade Zaak, Leu»en-Proohee ten bevonden; en uwe Orakels, Pottenbaas! zullen even zo verfivtbaar zyn als uwe Cnspiniaanfche Pekdraaden! Maar hoe komen uwe leutrens by uwe Schnftuurplaatfen te pas? De Koning van Pruisfen en zyn Vriend de Keizer Joieph, zegt gy, zyn het reeds mee elkander ééns, om het Eminente Hoofd over onze Republiek in zyne Rechten te herftellen-: Dit zouden ondertusfchen al zeer zeldzaame Rechten moeten zvn die*' vooral in den Bybel niet zyn te vinden. Wilt gy, Heer Orgeltrapper'1 de Strafte over ons Land trachten aan te toonen en beoordeelen, zoek: die dan veeleêr m dat Voorwerp, in den Tiran, Staats-barbaar en meineedigen Dwingeland Willem den Fyfden. Deeze Vryheid-Recht-en Wetverkrachter is ons Land ten Vloek en Straffe toegezonden; maar zyne doem. waardige Wanbedryven hebben de Wraakftem des verdrukten Volks ein delyk verwekt. God hoort ze en zal ze voldoening geeven. Die God is i alleende Opperheerfcher, even als over Hemel en Aarde, ook over ons' door zyn alwys beftier vrygevochten Vaderland. Laage Sterveling-en' ' Eert uwen Opperheerfcher in God, den God der Vryheid alleen
Grietje. Ik kan het my nietbegrypen, hoe het mogelyk is, zui'ke Menfchen in ons Vaderland te vinden, als deeze genoemdeen nog een meniete ■ anderen zyn, die men eerder onder Gedrochten dan redelyke Schepfelen zou mogen rangfehikken. Maar voor deeze keer genoeg van die Pesten Vaarwel, Vrindin Diewertje.' Eet met Louweris fraaaklyk. Diewertje. Ik wensch je 't zelfde met Krelis. Vaarwel, Grietje.
Gedrukc by de Erve de Weduwe JACOBUS van EGMONTop de Reguliers Breêftraat, te Aiufterdani.



DIEWERTJE en G R I ET JÉ.
iö November 1786. N°. 46.
Diewertje. f^oeden Morgen, Vrouw KrelisfeJ Wat is het koud! Wat vriest vJ het 'er nog op aan, Grietje J Hoe zal de Goede Gemeente in Amfterdam nu Water krygen, daar ik hoor dat het Genootfchap van Waterhaalders in Amfterdam nog niet voltallig is.
Grietje. Het is ook nog geen December, Vrindin! Dus is de Ysbreeker niet aan den gang. >
Diewertje. Evenwel zyn 'er al zeet veele Lieden verlegen om Water. Hoe" kryr gen Zy het dan nu?
Grietje. Dat moeten zy aien, zo zy best kunnen. Maar zy zullen niet meer 2± niet flechts 4 duiten voor een Emmer vol moeten betaalen; neen, veele Waterflyter» neemen reeds twee ftuivers en meer voor de twee Vaatjes, ef een Gang; en dit is Dog maar een begin. Zy zeggen, en het is te gelooven, dat 'er geen versch Wnter genoeg in de Stad is. De menigte fchreeuwt reeds: Waarom wordt de Ysbreeker niet uitgehaald ? De Heeren van de Regeering hebben ons beloofd van Water te voorzien; wy mogen hen by hun woord houden. Houden ze hunne beloften niet, dan zullen wy 'er niets mede winnen.
Diewertje. Maar die Heeren konden ook niet voorzien , zo min als elk, dat het zo buitengewoon vroeg en fterk vriezen zou. ö Onze Volkslievende Magiftraat, alle wiens Leden, immers zeiven onze Medeburgers zyn, zal wel fpoedig zorgen dat een ieder, die om frisch, versch en zoet Water verlegen is, hetzelve word aangebragt en te bekomen zal zyn voor den laagen prys daarop gefteld. — Maar wat is 'er van de Vaderlandfche Zaaken in 't algemeen te melden, Grietje?— Behelzen de Berichten uit den Haag niets aanmerkelyks?
Grietje. De Zaaken worden thans geheim behandeld, Vrindin! En men vertrouwt, dat zulks noodig is ; denklyk om de kwaade Party geen grond te geeven om der goede Zaak verhindering toe te brengen. Voor het overige lees ik dat de Souverein des Volks tegenwoordig waakzaam is, om de Verdervende Hand, en alles wat met dezelve medewerkt, te ftuiten. Dus lees ik deswege uit den Haag van den 13 deezer.
De Heer Drosfaard van der Meer, is gisteren door Heeren Gecommitteerde Raaden naar Vlaardingeh gezonden, om onderzoek te doen na het Oproer, 'twelkaldaar eergisteren voorgevallen is. By de inhaaling van het Detachement van het Genootfchap van Vlaardingen, van Utrecht te rug komende, was 'er een groote troup gameen Volk en Visfchers, veelen vercierd met Oranje-Linten, te Amen gerot, e» vielen, onder een groot gefchreeuw ter eere van den Prins, het Detachement aan* zoekende, onder het marcheeren, telkens het agterfte Pelotton aftefnyden. Echter bereikte het Detachement haare Loopplaats, en trok van daar met geveld Geweer door het Canaille heen, waardoor 2 der Oproermaakers gekwetst wierden , 't geen ten gevolge had, dat de aandrang fterker wierd, zo dat men het befluit nam, om vuur te geeven. Vooraf echter wierd het Gemeen hiervan gewaarfchouwd , 't welk; ziende, dat het ernst was, dadelyk ruimte maakte, terwyl het Genootfchap naar de Sociëteit trok, en aldaar een gedeelte van den nacht by elkander bleef. De fjmenrotting voor het Societeits-Huis was by aanhoudenheid groot; doch men heeft geen aanval ondernomen. Een Detachement van de Genootfchappen te Schiedam en het Dorp de Ketel waren de Vlaardingers te hulp gekomen. De Heer vaa der Meer is
Y 3 ' he"-



( !la )
heden reeds bier te rug gekomen. Te Vlaardingen zyn eenige der Belbame's eerf» vaard; waarvan 'er drie gevlugt zyn. ueiname.s gedag-
DieWrlrtje", u^c een<5 .dwaaZe Drift kan n°S Plaafs vinden by Merfchen die in eer, onaf hanglyken Staat gebooren zyn , terwyl zy een DwingendenTwSnkden zeiven hunnen Eerbied wyden, met verheffing boven Zyne Meesters wie«zaïr tv" vloeken? 't Is onbegryplyk, Grietje! — Maar wat Nieuws i " mêe™ ^ ë *
Grietje. Nieuws of geen Nieuws : Ik zal U deezen rechtzinnigen Brief van eenen Rotterdammer aan zynen Amfterdamfcben Vriend eans voorleezen g Dus u dt deleiTe
Gy vraagt my wat ik denk van de Propofitie van uwe Regeering en vaandere, Hukken-, deezer dagen in de Couranten uitgekomen. Zeer gaarne zal k daarovemv ne gedachteu mededeelen. b^aiuc is. aaarover my.
„s UWe "^«eering, om door Commisfien eene vereffening of afdoe
mng der Gefchillen te maaken, zou my zeer wel b°haaeen ni;»n l„ 01 ,at?oer zuivere beginfels voortkomt, en zulke oprechte^doel neen heift a", ^r'^ de Hoogduitfche Courant tot uwent fchynt vast te fleff en^n, iVn L ,?rf ^ geflagen middelen niet ftrekt, om de Laten vim Ho landvand n goeJen weV^ welken zy zyn, af te leiden, en het werk fleepende te houden M^'r wanneer 'en een derge yke Slang in 't Gras fchuilt, daar ik beducht voor ben zoude ik'er anders over denken. Ik zie, om onbewimpeld te fpreeken nier «r*,Ln« n «.V a ,r,anderSi een verdachte hand komen; zy bJen Mtuï^k wanÜ '" en8°h f kwa dUT' moeden, waartoe reeds zoveel gronds gelegt is, zou niet wei" g beves i£TworJe," zo he waar is, het geene men hier flellig verzekert, dat voo ledene weesn Sa! Vergadering van Holland, by gelegenheid van den Br ef aa Fr£' ° f van wegens Amfterdam zou aangemerkt zyn: „ Dat de Unie nklefloWnTtuV' „ fchen Regenten en Burgers, maar tusfchen Regenten en Regentenrj:f gevoSlvk dnt'i „ men m deezen met de Burgers niet te doen heeft, en de Vo ksftem daadn nier e „ pas kwam.» Endatdebraavede Gyzelaar daarop zoude geantwoord hebben Dar „ hy lang gefufpefteerd had, dat dergelyke Sentimenten by de Amft«damfche ReS „' ring refideerden; maar dat hy nooit gedacht had, dat zy die oSykTn de VeL „ dering van Holland zou hebben durven declareeren; en dat men om eene auS' „ van d.e natuur te beflisfchen, zich zou moeten adrwfeeren by die g^ene" daar zv „ behoorden; te weeten by het Volk." y seene> daar zyy
ter handhaving van onze Vryheden en Rechten. In de daad het óngd «begryplyk, dat Amftels Burgery zo flaapende, zo werkeToö °s daafvin eene
» gewei aan zyne Affitirss verflaafd, of aan zyne Plaizieren overgegeeven zyn, dat t
men n



( i«3 )
men niet den mmften tyd voor het Algemeen Welzyn kan bedeeden ? Moei m»n ?o eene volftrekt tLaffche vafees en onderwerping hebben, dat men, uit beeuft] van een byzonder Eigenbelang, onverfchillige en Jedigzlttende Aanfchouwers blyft wanneer men de Bron van onze Vryheid en van al onzen Welvaart zo geheel ziet tÓeftopnen' 01 denkt uwe Burgery, dat, als de andere Provinciën en Steden, 'r zyuoordenStTd' houder , t zy door Ariftocratifche Dwingelanden overbeerd werden, het hun niet eek den aal, en hunne Commercie 'er niet door zal lyden? Hoe rasch zouden de Buiten landers met dien ommekeer hun voordeel doen? Waarom volgt men met bv U Z', prys waardig en recht Vaderlandsch voorbeeld van andere Steden? Zouden 'er nier zo wel by U als hier en elders, eenige bekwaams, welmcenende en cordaate Leden te vinden zyn ? — Meer zal ik voor het tegenwoordige op die Propofitie niet zeuren • mogelyk z 1 zich daartoe wel eene andere en gefchikter gelegenheid voordoen
Diewertje. Daar zich voornaame Leden der Regeering deezer Stad Am'tlerdam zo cordaat hebben gedraagen tegen den Engelfchen Invloed op den Stadhouder en zyne verkeerde Raadslieden, doch hoogstbeminde Vrienden, voornaamIvkdenHerrnodie, als een Vreemdeling, dit Land en Volk geen goed hart toedroeg: kan ik nift' be^vpen , hoe thans die zelfde Regeerings-Leden, by Meerderheid, voor welker Eerde Dryfveer de fchrarideren en Staatkundige Heer Rendorp algemeen gehouden wordt, in de tegenwoordige akelige omflandigheden, dooreen Stadhouder teeen zynen Pligt en Eed regtftrecks aan, berokkend met eene ten Hemel fchreeuwende Onrechtvaardigheid en Geweldenaary, als Hattem cn Elburg ondervonden hebben e.i wier Burgers daardoor in de aJlerbeklaaglykfte Elenden zyn gedompeld - —. »ic ook Amersfoort nog en federt meer dan ten [aar ondervindt, gelyk ook nu de Dorpen Zoest en Baarn mede, door geweldige inlegering van 't Krtgsvolk van den Staat, waarmede-opk de moedige, doch zich daarvoor behoed hebbende Provin cnale Hoofdftad Utrecht, gedreigd is geworden, en wel ten f elften. Hoe kan bet dus mat de eerfte Vaderlandfche denkwyze van zulke Amfterdamfche Regenten dan flrooken hunne cordaaiheid niet in de tegenwoordige Volksverdervende Omftandfehe den te doen gelde*.! Wat zal toch eene Commisfie tot Herftel van 't Algemeene" yolksvermogen afdoen ? Zullen de Rechten der Vrye Burgeren hierdoor hunne e gen. domlyke kracht weder bekomen? Of zal men niet veeleêr den Verkrachter en Ver meier met zvnen laagen (loet van Vleiers in de hand werken, om nog verdere trotfche Ontwerpen te fmeeden, en te doen uitvoeren, in plaats van dien Geweldenaar tal zyne Werktuigen naar de Wetten, te doen ftraffen?— Ik denk, dat het laatfte (geene gevolgen van d.t Verderf ombreeken zoude. ' iaatlte
Grietje. Hiervoor vreest men te Utrecht mede. Luister-
Utrecht den 11 November. Het fchynt hoe langer hoe meer bewaarheid te wor.den, dat de Meerderheid der Staats-Leden te Amersfoort, zich noemende Staaten van den Lande van Utrecht, federt de bewuste Propofitie van de Stad Amfterdam het hoofd beginnen op te fteeken, om met haare Coalitie-Aanhang, de Waare Pat ïon tffebe of Volks-Party te vernederen, en, even als in Gelderland , over de Steden en IBjrgeryen willekeurig te gebieden en te predomineeren; offchoon de gantfche Natie io-e zichi de Zaken van het Sticht en Gelderland, met recht en reden aangetrokken beeft, dit niet gedoogen kan, en dus ook niet gedoogen zal, dat de refpeftiveBond genooten (hoe zeer volgens de Unie verpligt, zich als Mediateurs aan te bieden of voor de Medianen te intercedeerenl zonder fpechale voorkennis en goedkeuring ■ van wederzydfche Partyen, eenige Voorfiigen en Medianen te entameeren . veel min opdringen, om dat dit volftrekt ftrydig zoude zvn met het heilzaam oogmerk van de Unie, waartoe dan ook de gantfche Natie bevoegd is, hoe eer zo beter, door •haare wettige Volksftem, by haare refpe&ve Staaten voor te ftellen. Dat hoe geBmmd ook, door geene Mediatiën, de gefchondene en vertrapte Rechten en Pretijen, van de onderdrukt en vervolgd wordende Gelderfche en Sfchtfche Steden en 1— Bur-



C 184 )
Burgeryen worden opgeofferd, of ten gevalle der Stichtfche en Gelderfche Geweidenaars, aan nadeelige uitfpraaken onderworpen, waardoor de Nationaale Vryheid ondermynd, en aan de Overheerfchers van deeze en andere Provinciën nieuw voed fel zou gegeeven worden, om eene Grondwettige Herftelling van onze Republicainfche Conftitutie voor altoos te verydelen. Dat in zodanige onverhoopte gevallen, de gintfche Natie verpligt zoude zyn openiyk party te kiezen, tegen zodanige Mediattëa, die alleen zouden dienen, om de Stichtfche en Gelderfche Dwingelanden te fpaaren, en het Vaderland aan nieuwe vervolgingen en beroeringen bloot te (lellen; terwyl dii zeker is, dat zo 'er ooit Nationaale Adresfen of Declaratoiren, ter behoud van de algemeene Burgerlyke Vryheid, en der Steden byzondere Voorrechten et) Previlegien te pas komen, het tegenwoordig tydftip het gefchikfte daartoe is, om voor te komen alle nadeelige en gevaarlyke Mediatiè'n buiten eene Grondwettige Herftelling van de drie overheerschte Provinciën, zonder het welk de verdere Grondwettige Herftelling van dit Gemeenebest verlooren, en het Vaderland aan verwisfelende Tooneclen van Heerschzucht en Geweld opgeofferd wordt; inzonderheid verwacht men alhier, van de zyde der Burgery van Amfterdam, dat de aanzienlyke vrye Volksftem aldaar, zich tydig zal laaten hooren voor de gerechte Zaak haarer Mede. Burgers en Bondgenooten , die natuurlykerwyze op eene Nationaale onderfteuning vertrouwen, om haaren val voortekomen, en daardoor alleenlyk den val onzer algemeen? Burgerlyke Vryheid tegen te gaan. Hiertoe twyfelt men ook geenszins, of in alie Provinciën en Steden van ons Vaderland zal men eerlang werkzaam zyn, om zich niet door fchoonfchynende beloftens langer te laaten misleiden, of door de fnoode CoalitieCabaal te laaten vervolgen en mishandelen, ó neen.' men wacht in Utrecht en yVykj bedaard en moedig af, alle foorten van Mediatiè' 1; gelyk men ook vertrouwt, dat dc; eerlyke en ftandvastige verdreevene Hattemers en Elburgers zullen doen. Men is hier bereid, List en Geweld moedig het hoofd te bieden, en voor geene Overheerfchers te bukken, zo lang men in ftaat is voet voor voet aan hun dien vryen grond te betwisten, die de Geweldenaars door hun gruwelyk gedrag verbeurd, en zich onwaardig; by een vry Volk gemaakt hebben. Het zal en kan voor de welmeenende Natie, ja voor het gantfche Volk van Nederland, niet onverfchillig zyn, omtrent alle Mediatiè'n; deeze hoofdzaaken in het oog te houden : Of wederzydfche Partyen daarin gekend en; erkend zyn? Of wederzydfche Partyen daarin toegeftemd hebben? Wie men met wederzydfche goedkeuring tot Mediateurs heeft aangenomen ? Met wien of met weikei Staatsleden de Mediatie^zal aangegaan worden? En onder welke zekerheid of guarantie, dat men niet van voorfchriften zal behoeven aftehangen? Wyl zonder die hoofdzaaken geen vry Volk zich immer in eenige Mediatien met haare gedeclareerde Vyanden; kan inlasten, om niet altoos de Dupe van Overheerfching te worden!!!
Diewertje. De Stem der Amfterdamfche Meerderheid zal dan, gelyk men hoopt, geen beflisfchenden doorklank vinden. — 6 Mogt de Stem der Minderheid gelden !
Grietje. Wie zou die kracht geeven?
Diewertje. Het Volk! Dit zouden wy kunnen toonen zulks te vermogen. Jammer is het, dat onze Samenfpraaken te kort vallen om onze Medebtirgeren hierin,, voor zo veel wy kunnen, voor te lichten.
Grietje. Dat wy 'er onze Mannen dan toe aanmoedigen en zelve ook wat doen, hoe gebreklyk het van beider kanten ook zyn moge.
Diewertje. Ik zal doen wat ik kan, Vrindin! Vaarwel; eet fnaaklyk, ene groat Louweris.
Grietje. Ik 2eg je dank, Diewertje. Goeden Eetlust en aanhoudende Gezondheid.!, Gediukr by de Jftve dc Wed. J, van EGMONT: op de Reguliers Breéltraat, ts Amfterdam.



GRIETJE en DIEWERTJE
23 November 1786. N°. 47.
Grietje. T"f ier ben ik op myn beurt, Vrindin! Goeden Morgen, Diewertje 1 x jL Vind ik u gezond. Ik ben het.
Diewertje. Gy zyt gelukkig: Het is my aangenaam. Maar met my is het wegens de Gezondheid niet al te breed. Roozig, Koortfig, pynlyk in de Leden: Ik weet niet al wat my meer hindert.
Grietje. Ik beklaag u, Vrindin ! Gy moest maar vrolyk zyn, dunkt my, dat zon het best weezen.
Diewertje. Ji, kan men vrolyk zyn, als ons wat deert? Gy zoudt wel kunnen zeggen, men moet zelfs op zyn Krankbed blydfchap toonen.
Grietje, ó Gy zyt ook nog niet krank, Diewertje! Maar hebt gy my dan niets te vertellen ?
Diewertje. Ik heb 'er weinig trek toe. Vertel gy me wat: Maar fchreeuw niet al te hard; dit zou my verveelen.
Grietje. Nu welaan, dan zal ik wat zacht fpreeken.' Gy leest toch nog de Kranten, zie ik, en zult 'er dan zekerlyk wel in gevonden hebben, dat üe troifchs onderneemingen der Gelderfche Staats-Mèerderheid van die Provincie, met hunnen Volksverdervenden Geweldenaar aan 't hoofd, opnieuw blyken van verbreeking der Wettige Magt en het Recht der Staaten van andere Provinciën heeft gegeeven, en openiyk tegeu de Nntie heeft gezondigd.
Diewertje. Dit herinner ik my niet. Waarmede dan ?
Gtietje. Wel met een Misdaadige Zee-Officier in hunne befcherming te neemen, nu hy juist op 't punt ftond om de uitfpraak van zyn Vonnis te ontvangen.
Diewertje. Gy meent dat dun- en gryshaairige Graafje van Byland, die, hoe Zeeen Scheepskundig ook, evenwel de Engelfche Havens boven de Hollandfche verkoos, en waar men hem niet na toe behoefde te fleepen, maar Fielding met zyn Convooi gewillig volgde, en daarna zyn gryzen kop, of kopje liever, verzwoer, eêr hy, op bevel der Staaten, naar eene Franfche Haven, naar Brest wilde zeilen; en waarom? om dat onze Engelschgezinde willem, als Neef van Koning George den Derden* hem zulks genoegzaam heimlyk in 't byzonder verboden had. — Maar zie hier, of hy ook bang voor zyn gryzen kop begint te worden. Het blyk 'er van is, dat hy aan de Staaten van Gelderland verzocht heeft, om, vermits hy niet voor zyn competenten Rechter, de Admiraliteit van Amfterdam, geconvenieerd zoude zyn, in derzelver protectie genomen te worden; dat dit Request is gefteld in handen van den Hove, ten fine van bericht, en inmiddels Byland geïnterdiceerd, om voor de Gedeputeerden der vier Admiraliteits-Collegiën, tot het Judicieel onderzoek van Brest, tecomparceren.
Grietje. Wel nu, zie daar! Wat zegt gy 'er van, Diewertje? De Hattemfche Verwinnaar zal met zyn Bende Edelen en andere dappere Krygs-Onderdaanigei: wel zorgen dat de kop van hunnen getrouwen Vriend, uit aanmerking zyner Heldendaaden ter Zee, op zynen romp blyft. Wat echter nu zyne gewettigde Rechters, buiten het Amfterdamfche Admiraliteits-Collegie, dat zelfs in de rechtsvorderingen betrokken is Sis Bjfchuldigde, hiertegen zullen doen, zal de Tyd moeten leeren. Niemand denkt ondertusfchen dat de uitflap van Byland en de onbevoegde befcherming der Gelderfche Statten, aan deesen ongehoorzaamen en blykbaar trouwloozen Zee-Officier verleend , een rechtvaardig te vellen Vonnis over hem en anderen zyner Medeftanders ©enige krenking zal toebrengen , fchoon hy de Rol al mogt fpeelen van eenen Ex-Veld-
Z maar-



C 186 )
rrrnrfchalk, en eenen hcnp andere de hand der Juftitie ontvJugte Schurken der OranjePaity. — . Hoe het zy; door hunne ontwyking mag willem zeif in zo verre gedekt worden, dat hy niet als de aanleidende Oorziak van 't gepleegd Verraad en de Trouwloosheid te^en zyn Eed,"net Volk en Vaderhnd, door hen openbaar worde gemaakt;; evénwel valt tegsn het indedaad welgegrond vermoeden der geheele Natie geen vtr-fchooning ten zynen opz;gte, als hebbende hy van tyd tot tyd voortgegaan in 't fmeel den en uitvoeren van verderflyke Ontwerpan, waarvan hy reeds eenige tegen Hattem: en Elburg, op eene ten Hemel fchreeuwen.ie gewelddaadige wyze, met zvne zulkss begeeren le (tem 'er toe te geeven, tegen alle ernftigeafmaaningen aan, in't werk heefti doen ftellen en uitvoeren; en God weet met welke Volks- en deszelfs Vryheidver-. Hielende oogmerken de Staatsdienaar en zyne Heerschzuchtige Cabaal in hunne verraaderlyke begrippen nog tegenwoordig zwanger gaan ?
Diewertje. Dat zy alle Volkshaaters zyn, die van eenen flinkfchen kant af aam werken, blykt aan eene nieuwe belaaging tegen den onverzetlyken Volksvriend! Capellen tot den Marscb, wien de Meerderheid der Geldeifche Staatsleden, als! Vyanden van de Goede Zaak, weder onlangs hebben durven aanranden met voorteftellen dien braaven, rondborftigen, eerlyken en deugdzaamen Vryheidlievenden Volksvertegenwoordiger, in een Rechtsgeding te trekken, dat door zyne en des weldenkenden Volks bitterde Vyanden zouworden aangelegd. Dan's Mans onbevlekt Ge-:, moed , tn 't welk de vrye Waarheid en Deugd haaren onverwrikbaaren Zetel gevestigd hebben, heeft de tandenknarfenden Nyd al wederftom, enzich-zelffcheutvry voor haare helfche pylen gemaakt. Want het gevolg, toen dit Voorftel ter Landfcbapstafeï gebragt was geworden, is geweest (gelyk ik in de achtingswaardige Nederl. Courant INo. 147. lees) dat de Godlooze Tegenparty niet alleen hun eerloos Voorftel zig vani de hand geweezen; maar zich genoodzaakt die geheel uit de Notulen te doen roiee-, ren; 't welk dan ook door den Secretaris, fchoon fchoorvoetende, en niet dan na nadruklyk daartoe door den braaven Nyvenheim tot Wiel gedrongen zynde, verricht wierd. — Dat een gerust Gemoed en vry Geweeten zyne Vyanden niet fchroomt, heeft de boven allen lof verhevene Capellen getoond; hebbende by zyne Tegenflree-e vers gefommeerd, hem door den Momber, dien hy voor zynen ergfte Vyand kent; te laaten aöioneeren.
Dit bericht men onder anderen uit Arnhem: En uit Wageningen fchryft men dat men uit dat zelfde Arnhem deeze mislyke geruchten had : naamlyk, dat Fredrik Sigiss mund, Grave van Byland, Kapitein by't Edelmogende Collegie ter Admiraliteit, ttt Amfterdam, par la Grace du Diable Adjudant van den Koning van Elburg, ont: langs gehuwd met een Nicht van den befaamden Admiraal Hartfing, en thans met da beminnelyk Voorwerp hier woonachtig; in navolging van zyn' Oom, den ouden Held van Brest, zich by Requeste zoude hebben geadresfeerd aan de Staaten van Gelderland,) met verzoek, om aan bet Hof van Gelderland te mogen appelleeren wegens 't ongee lukkig verlies van zyn Proces tegen den Heere Geelvink van Castricum, door Coma misfarisfen te Amfterdam geweezen.
Grietje. Ai, Diewertje! Schoon dat edel Zeemeermannetje, gelyk het waar iss zyn Proces tegen den Heere Geelvinck voor de Amfterdamfche Rechtbank verlooreci heeft; zou hy dan zo drommels dwaas zyn, dat hy vooreen onbevoegd en ten deei zen opzigte geheel vreemd Hof wegens deeze Zaak, in Amfterdam gebeurd, en nier,; indien hy ze hooger begeerde te trekken, voor dat v^n Holland appelleerde? Is dw echter waar, dan zou zyn aanflag allerbelachlykst zyn, of de invloed van zyns Oom.n misdaaden moest op zyn hart een overtuiging van de zyne gemaakt hebben, omopééte en dezelfde wyze protectie in Gelderland te zoeken, denkende misfchien deswege dtd
conr



( i«7 )
eondemnatie in de kosten van het by hem verlooren Proces te onlwyken, en dus vry van het betaalen derzelven te zyn. Miar dit zou ook al wat laag zyn, dewyl zyn Schoonvader hem daartoe rog wel wat zou kunnen byzetten.
Diewertje. Dat de woelingen der Landvcrdervers al meer en meer voortgang maaken is allerbekla glykst voor 't Heil des Volks! Zuilen 'er dan eeuwig nieuwe Bronnen uit de Hel voortfpruiten, die het Land in zyne Ingewanden verpesten? Thans tracht men weêr het Volk te beduiden, dat'er Bemiddeling vereischt wordt, om het Lot van Utrecht ie beflisfchen; twee Zeeüwfche Heeren zyn alreeds hiertoe beftemd, en deeze Zaak is nog niet algemeen beflooten, ja moet opdien voet riet beflooten worden, of Vryheid en Rechtvaardigheid mogen wel voor eeuwig deeze Gewesten ontvlieden. Deeze Mediatie, of Moderatie, zou rechtftreeks tegen hair beide uitvallen: Zy zouden zekerlyk in den Hemel plaats vinden; maar niet in ons door onrechtmatige Heerschzucht gedrukt en deerlyk gefolterd Vaderland. Het Volk behoorde door alle de Provinciën heen, al ware het ook in zulke Provinciën en Steden derzelve daar de Meerderheid van Stadhouderlyke of Ariftocratifche Geweldenaars en Dwingelanden de Vlag voert, éénmoedig daartegen optekomen. Het voornaamfte en beste gedeelte des Volks zou immers de aanzienlykfte en fterkfte Party uitmiaken. Gedekt, befchermd en aangemoedigd door zyne braave Regenten, zou het dus eene Grondwettige Herftelling kunnen geftand doen en bevestigen. Ja dan zou het een Rechtbank, eene Nationaale Vierfchsar kunren fpannen, voor welke ter rechtvaardige Vonnisfing gedaagd moesten werden alledieVerraaders en Tirannen van Vaderland enVryheid van den Stadhouder af, tot den laagften zyner Afhangelingen toe, met elk die zich aan Burgerrechtverkrachdrg bad Jen fchuldig gemaakt, om naar verdienfte geftraft te worden." Het is waar dn hier veele zwaarigheden tegen zouden inloopen; maar welke nochthans wel te boven zouden zyn te komen, door de algemeene Stemgeeving van alle de Schuiteryen en Genootfchappen, zo der Steden als ten platten L;nde, gevoegd by de overcénftemming der Burger-Sociëteiten door alle de Zeven Verbonden Gewesten met verkiezing van Stemhoudende Gecommitteerden uit alle elezelve Steden en Dift'ricten van geheel Nederland, welke in dit Ontwerp bewilligd hadden. — De punten van bszwaar tegen den Stadhouder zouden niet ongemaklyk en zonder omwegen te gebruiken, te vinden zyn. 1 De Dasden zouden hier vanzelven fpreeken. Men kon den tegen woordigen Stadhouder in gemoede van alle zyne Ampten ontzetten. Hv bekleedt 'er niet één dat hy niet rechtswege verbeurd heeft. In 't Staats- in 't Krygsweezen, zo ter Zee als te Land, in het onrechtmaatig behandelen van Burgeren en Regenten, door or.behoorlyke Aanftellingen, Recommandatien, geweldige opdrineingenh tegen Privilegiën en Voorrechten van Volk en O/erheden; tegen.de vrye rechten der Handel-M.atfchappyen, tegen de geordende Regelen van het Beftier der Hooge Schooien- kortom tegen alle deszelfs verkeerde Gedraagingen in alle de Hem opge-
ligde'Bedieningen. En wat zegt daarvan zyne beroeping op het Eiflyke? Niets.
Indedaad niets. Zy, die de Numeros 40 en 50 van het kundig opgefteld Weekblad de Batavier met oordeel geleezen hebben, zullen in dezelve de krachteloosheid van dat Erflyke volkomen aangetoond en de losfe gronden, waarop de Stadhouder en zyne P.rty voorgeeft dat het rust, geheel wechgeredeneerd vinden. Zie flechts hiervan een Haaltje uit No. 50.
I Welke 'z.jn de Voorwaarden van het ContraB, aangegaan tusfchen Wtllem den IV. , vaar hem ea cpvalgers in het toekomende, en den Staat, hy erflyke Inflelling der drie groot, Ampten? _
Die Voorwaarden moeren befchreven zyn in de Commisfie, gegeven aan Willem den IV. in de laren 17*7 en 1748. Deze Commisfie is juist dezelfde, als d:e men had gegeven aan Willem den 111 in dezelfde gelegenheid en aan de andeie Siadhouders, die, voor een tyd, de dne ArPDten' hebben bekleed. Ik beken, dat deze diie onde/lcheiden Commisficn niet omftandig genoeg befclnenen zyn, en dat men 'et niets andets in vindt, dan dezen algemeenen Reftel. De



( 188 )
■Stadhouder Kapitein en Admiraal-Generaal zal gehouden zvn altyd te arbeid™ i... voordeel van den Staat te bewerken* hy zal, door een zuivere 1 iet.h- vJT• va' ? }'ct E'OOtfle brandenden yver, om den roem en de welvaart van 4 zeWetrbe^rderen 'v e',doo'«» Natie. Dusdanig is omtrent de zin der To«l»i«£a J^^^^<^Wllfï^^i.%re,d^,l<,** en van Willem den V. Ik beken al.wydets, dat, ^l^S^tl^^^^^^^ weest van d>e groote Ampten erflyk te doen verklaren, in zvn Huk hZ ri ,fC Ukk'818geiper, ook de behendigheid heeft gehad, in zyn Commisfie /el en duidewL ?,l" d°,°r °Pr oe overgrpote en gevaarlyke Privilegiën, welken hy zich by dezelve dóór den d" ed^'? 3:14
tot nadeel van den Staat zeiven 5 ik beken, dat het onbeervoeHk is hL d» ï d d verleenen tigheicl heeft kunnen hebben van ook in geljks ni«,ömftand& M„ de e,fs/a« de "«voorzichpalen alle algemeene en byzondere verplichtingen va° ieSw^ouder Klo1fe-COffim^ " ^ Generaal, :en aanzen van den Staat; het is waar d" .*„™ iT 1 •', j v- ,e,n" en Adm'™alInftmftic. te geven aan Wülem ^V^^ ^^^J^^1^»^ omftandige ken zyne verplichtingen duidelyk zouden worden befchrevën doch dl, !c n!roo,erA1.t?Pten ' «elde IV. bekomen hebbende al wat hy wilde, beletteaTvdI ' dTd, s ,11 ' 'er gefchied; en Willem bepaalde taimftfa, gaf; de Staat Jas zwak en d g e"n moA s ge ,oee I t'ïï noodzaken Initruftien aan te nemen, hy heeft nooit een eeni°e leLd 5' Z'lk? dcn IVl ,e nog geen. Ik merk, in 't voo.bygatn aan, dat alle ramnen dfe dl i e" ^"Opvolger heeft >er en eeniglyk daaruit voortkomen? dat Wülemde V e„'"win md v 'L^X" ' Wl?^ gehad, ten aanzien hunner drie groote Ampten. lk za dit oo^en Z'aI, Inftr"a'e" hebben moet men zich bepalen tot de Commisfie, om te vinden en te ontdekken de ƒ!aats b™y«n, du. Stadhouder ten aanzien van den Staat; want die verplichtineen zvn i„? w v,e?lJchtln^n van d5n op welken de drie groote Ampten, ten b^^b^ffi™ ^MJ&£ !°0IWf,tdf:" • Ik heb wat hoger gezegd dat de Commisfie van den Stadhouder behel t' HV t Ve,kla¥dgroote Ampten heeft opgedragen ten einde hv zoude arbeid,.-, nm 5! » ' " m,en i,em de d"e Republiek ,e bewerken. Zie daar de uitdrukkelyke Voo4aïrdc ™ „ ^ ? d'nWelvaart dei «elke gevolgen vloeijen uit die algemeene verp fchtinR » Z e hie, d^.lT CSÜjk£ ' doch
yan 't afzonderlyk belang van zich zeiven en van sytf kuis! wan ^ deeze he,0*1 "^"J ^ het JjelSng van den Staat, in 't algemeen, met het belansder Vr^L T " bel*ngen ftryden met zonderlyk met het belang van het Volk. i Dat hy niet alleen " 'n \ byZÜ"d«> en by-
handeieri, « >t beftier der publieke zaak en byz^nderlyk niet ,«,„2" ™,M Zoedvlnde,i zal den Souverein. 3. Dat hy geen neiging of toeeeneeenhe d' 'cl7'' en dc bcvden van voor den Vyand van den Staat, en dat 1 y gdien Vvand nier 1 ^ ™>r ."«Staat, lal hebben 4- Dat hy vlytiglyk zal waken voor de goede ordeen rl v L ^ c hR',d zal beg"'>Aigen. Stadhouder, en dat hy in hoedanigheid^ Kapitein-Ge^ïiïïf ^»ïMl^h^aï«tóM ^ onderhouden in de Armee; en den Militairen zal nhnetem-n ee" "^"«keurige tucht zal doen land; dat hy eindelyk, in' hoedanigheid^ 't Vader-
voor de Zeemacht , en al wat hem mogelyk is, aanwenden ^
die haar doet ontzien; maar dat Hy, iïi zyne hoed-mi*!e,d „° 2 ■ ■ 'e houden op een voer, werk gaan met overleg van den Raad van Sta- ^ eiï 8in L/d' *"f!?»-GweM.l, altyd zal te met overleg der refpeftive Collegien ter' Admi" Veit de, R en C,d;U!'She,d va" Admiraal- Generaal, den Staat'zal maken om in delze.vèn ^ ngel ngenK. 'fno^"/ ^" Cab,*Ien in baarfte belangen van 't Bondgenootfchap aan hem of te 0V ren s n^°„d Zea0?S.™ ^ ^erop eigen gezag, en vooral niet in zaken van eenig ge*"hï 7 BiïijKï I "ï?" zal docn seten, dat Hy niet meer is dan de eerfte Minis.ei-van den StTit 5?, ? ' Hy nooit zal ve" Dienaar van denzelven is, en dat Hy, in de VerKaderin" der ■iAt l * 0nde"iaan en heeft van Raad te geven en Propofitie,, ,e doen , betreS alleen 't recht
m de. Vergaderingen der Staaten der byzondere ^V^l*^Aa ^V^^ en
Hy ztttrng heeft flechts een delibererende en concluderende ftem heef? ICoI1,eSie? . '» "eiken meer ge dt dan die van eenig ander Lid der Staaten, of va7d7byzondVre r n Zyn ftem
Zie daar, Grietje! de krachteloosheid v,n dit ErflvkP- „n 1 „ CoIleg'en. togen Weekblad, dat de Stadhouder zyne7iigten beSkNk JZ a^' dl a3"genagekomen. Hierom behoort hy dan ^Sv\£^ijS^T^ ntet heef*
Grietje. Bot is wel zo, en het Ware te wenfrh^ e'dlenftePrtraft ^ worden, fchiedde. Men zou deswege z er S kunne, Sen en l" h&l d" V°,ks Graaven kunnen bybrengen. Dan orze Wnfnr.,Tf * ^ " bew>'zcn geftrifte
Diertje. Ik zeg je d,nfet G^eJ ^^tSST&Tï groef kSjs ^' Geirukt k, £c Erve dc Wed. J. r« EG Al ONT j ot deRe^lierT^ê^^Ar^r^



DIEWERTJE en GRIETJE.
30 November 1786. N°. 48.
Diewertje. oeden Morgen, Grietje! Hoe is 't met de Gezond.
V_T heid, Vrindin ? Grietje. Al wel, Diewertje! Gy fchynt ook weêr frisch te zyn. Diewertje. Ja, Grietje! Dat ben ik ook. Myne onpasiykheid van de voorgaande Week is weêr verdweenen. Grietje. Ik ben 'er bly om.
Diewertje. Ik mede. Maar hebt gy ftof om 'er met elkander over te fpreeken. Wat hoort gy van de Tékening van het Dank-Adres aan de Staaten deezer Provincie, door onze Stadgenooten? Men meent dat 'er veelen niet getékend hebben, van welken men evenwel vermoed had dat zy volgens kunnen Pligt hec hadden behooren, of nog behoorea te doen.
Grietje. Dat is zo; evenwel vermeerdert het getal der Tékenaarea van dag tot dag. Veel Lieden, die 'er hec recht begrip nog niet van gehad hebben, beginnen thans eerst te begrypen, waarop en waarom zy tékenen. Zy, die niet getékend hebben, kunnen het ook nog doen, volgens deeze
BEKENDMAAKING.
,, Vermits in fommige Wyken hec Dank-Adres wat laat ter Tékenin? gelegd is, zo heefc de Cemmisfie der Heeren Burger-Officieren goedgevonden, de Tékening nog te laaten voortgaan tot Saturdag den geheelen avond, om aldus aan alle Burgers en Ingezétenen der Stad Amfterdam en derzelver Jurisdiclie gelegenheid te geeven, hunne erkentenis aan Hua Ed. Groot-Mog. voor Hoogstderzelver Vaderlandlievende Voorzorgen aan den dag te leggen."
Diewertje. Zo dat een ieder tyds genoeg gegeeven worde, om voor hec handhaven der Vaderlandfche Zaak erkentenis te toonen aan de hra» ve VOLKS -VERTEGEN WOORDIG*ERS voor hunne Befcherming tot dus verre, en tevens voor hec door Hoogscderzelver verklaard Voorneemen, toe verdere Befcherming deezer Provincie en der burgerlyke vryheid in 't algemeentegen allen haatelyken Dwang, die reeds ia de Provinciën van Gelderland en Utrecht blykbaar 'er op toegelegd heeft om den Meester te fpeelen. Ea welk eene erkentenis hebben onder anderen dan niet de Burgers en Inwooners van alle de Hollandfche Steden en vooral die van Amfterdam, aan Hunne Hoogst-eerbiedwaardigeLandsvaderen! — Door hen is hec, dat men geene Onderneemingen coc eea geweiddaadigen aanval op eene of andere Stad in onze Provincie heeft zien neemen door de Kwalykdenkende Party, die niets lievers begeerd heefc, en nog begeerc, dan de Souvereiniceic en Onafhanglykheid van dit zo zeer vermogend Gewest, en vooral van deeze grooce Koopftad onder de Knie te krygen, en daartoe reeds, mee de Engelfche Vyanden'
z 3 ons



( t9ó )
©ns geheel Vaderland niet alleen dien Volksverdervenden Oorlog berokkend, en ten voordeele der Trouwlooze Britten, zodanig tot 's Lands en i *s Volks nadeel verkeerd, verraaderlyk heeft gewerkt en weeten te zwen- ■ Ken, dat de. fmerten'er van by onze Nakomelingen zelfs, ('twelk Godver- , hoede)gevoeld zouden kunnen worden. Deeze verfoeilyke Handelwyze van i de verdervende Party heeft Amfterdam het gevoeligfte van allen getroffen. , Deeze Handelwyze, die de geheele Amfterdamfche Gemeente, van den meesten tot den minsten, zo fchadelyk is geweest, fcheen zelfs een i voorbereiding te maaken, om eenigen onzer weldenkende Regenten tot: Slagt-Offers der Trouwloosheid der openbaare Vyanden van buiten,, en onzer heimelyke Belaageren tot hunne eigen Grootheidwerkende en i woelende Vyanden van binnen te maaken; ja zelfs kwam het immers zo> verre, dat men door het verydelen van eene Onderneeming, om, nevensi Frankryk, tegen het ons zo vernederend Brittannie, een einde te maaken 1 van den Oorlog, ten roem en ter eere van ons van ouds voor getrouw eni onbezwykbaar bekend Gemeenebest, trouwlooslyk heeft zien handelen.. Hiervan kan ten doorflaanden blyke, de onverantwoordelyke Ongehoor-zaamheid aan Hunner Hoog-Mog. bevélen, de met opzet niet uitgevoer-. de Togt naar Brest, getuigen. —- Wie waren het echter, en wie zyni het nog, die zich tegen den voorigen rampfpoedigen en deezen verderf*, lyken invloed hebben aangekant?— Immers uwe Vaderlandlievende ver-, tegenwoordigers, ó Hollandfche— ö Amfterdamfche Medegenooten !! Medeburgers en Medebroeders! — Daar dan alle flinkfche Aanwendingen,, om ons zelfs daardoor met Frankryk in eenen Oorlog te wikkelen: (Gode^ zy dank, dat de verderflyke Party het doel daartoe door de weldenkenheid van Lodewyk den XVIden en zyne fchrandere Staat-Ministers, onzen Uit- en Inheemfchen Vyanden mislukt is O Daar dan deeze Aanwendingen te vergeefsch zyn geweest, heeft die zelfde verderflyke Hand,, zich deswege gefluit ziende, weder andere en nog fnooder middelen aan+ gewend, om in het inwendige van ons Vry Gemeenebest Oproer, Mui-i
tery en Tweedragt te veroorzaaken, te voeden en aan te kweeken.
Wie heeft dit in Holland belet—■ wie heeft dit vloekwaardig Verraad enr Geweld, dat zelfs waardige Regenten, tot Moordzucht|toe, in hunnei dierbaare Perfoonen belaagde, geftuit, ontkrachtigd en verdreeven,, ziende uit welken hoek, die Landbederflyke Onweêren geduurig opkwa-i men en poogden uittebersten, tot vernielende verwoestingen van Vryheicc en Vaderland, met alles wat een Vrygebooren en in Vryheidleevend MêuscH dierbaar is!— Wie anders dan de Volks-Vertegenwoordigende souvereii» ttwerProvincie, die voor uw aller welzyn waakt!—Alle deszelfs handelingen hebben bedoelt en zyn geflaagd ter bewerking van het Geluk, dat wynos; genieten mogen, van te kunnen zeggen en geftand te doen : Ziet hier, vryei Burgers, vrye Vrouwen en in Vryheid opgewiegd Kroost, dat niet, aljli Biet een Keten om den hals, is in den Wieg gelegd, om flaafsch den Loopbaan eens elendigen Levens in te treeden ea te voleinden, geduurem.
et»



C 191 )
de desielfs rampzalige flaaffche dagen. Daartegen hebben uwe braave Landsvaderen hunne tederfte zorgen, zo wel als hunne beste vermogens Weipannen, om u dus voor uw bederf ce behoeden, ende OpperfteWer, r e hec Heil des Volks is, getrouwelyk betracht en met ongeveinsdeu ernst uitgevoerd. — Welk een der Burgeren of Inwooneren yan deeze W-iereldftad, van wier Welvaart en Voorlpoed grootendeels die van geWl Nederland afhangen, zou dan niet in zyne Ziel hec aanmaanen van verfchuldizde Dankbaarheid ontwaar worden voor zulke trouwhartige, vveri«e en weldoende uitvoeringen voor een Volk, dac anderszins onvprmvdelvk, gelyk eene Kudde vreedzaame Schaapen , een prooi der wreedfte Wolven zoude zyn overgelaacen geworden!
niewertie Dac alle Menfchen, in deeze magtige Stad voora!, dit wHt befeften, men zou 'er zo veele niet ontmoeten , wier erken tenisfe no' verre af is, om der Waarheid geftand te doen. Regenten zelfs zyn Vrb die aan hunne verkeerde Groothartigheid de Ondankbaarheid vascmaaken. Capiteinen en andere Officieren der Burgery zyn er ook nog, Tan echter weinigen, welke deezen Pligt van Dankbaarheid met fchynen ter harte te trekken. De reden hiervan is my onbegrypiyk; want wat ► Ln rWTPn Pliet ook mogt worden aangewend, nooic zal de Verdé3 ^^11^'heoben, loch in hec Godsdienscige, noch in hecBurgr,rlvk,» noch in de vryheid van beide, noch in de Bevordering van den ÉS de* KoophaSdelsJ noch in de Rust en Eendragc van Stad en Vaderland noch in het Recht en Gerechtigheden, zo byzondere als algemeene, voor eh bv het Volk en de Gemeente, noch in de betrekkingen der huishoudelyke en algemeen Burgerlyke Samenleevinge, of die van den eenen Mensch op den Inderen. — Die dan zo mee zynde, moec by die Hee1 P Afkeer ceaen hec Algemeen Belang, dezuchc, de onmaatige zucht Innr FiLnbelanï cn Eigen Grootheid (.indien een Ondankbaar Mensch ^ÏGro^ volftrekchet Rad zyn, dac door deeze
twee Drvfveêren bewoogen worde. ■■■ x.-' '
Grietie. Zo is hec 'er, ftel ik vast, mede gelegen, Vrindin! - Maar ook vindt men onder mindere rangen van Burgeren geheele Buurten en Wvken, die zich (uit welk een vooroordeel weet ik ook al niet) onbevoegd achten om het bewuste Dank-Adres te tékenen. Zo heb ik verft"-m dat wel verre de meeste Bewooners van Kattenburg, Wittenburg en Oostenburg niet gezind zyn dit te doen. Maar vraagde men eens deeze soede Lieden , die toch veelal hun beftaan moeten trekken uit het Bernen dat zv pleegen ten nutte van het Land, van de Stad en de Oost-Ind. Compagnie, wafrby hee Land, hee geheel Vaderland een zeer groot belang helft, waarom zy de Vaderen des Lands dan voor het nut, dac deeze Braaven Land en Volk toebrengen, niet willen bedanken? Wat zouden zy dan toch antwoorden? Ik geloof dat gy hec zo min dan ik weet, Die-
W D&wertle. Mooglyk zouden zy zeggen : „ OnzeEquipagiemeester,-
On-



C 192 )
Onze Baas. var1 de Werf, - die en deeze Commandeur zouden het rhW gaarne zien. Dit weeten wy reeds. Zy tékenen zeiven nie: er,1 deed n
W,yinA ■•aUnWyALZ°UjeVer ligtel^k °"ze Broodwinning d"oórJ4liezen kannen. De tékening ftaat evenwel aan ieder even vry; en rret n et re ékenen, zou dan een zo groot gedeelte Burgers en In woon er a s on s Lands, Stads en Compagnies Werven hun beroep hebbenin die Vrv hed, door de Equipagemeesters, Baazen, &c., om dat die n hun werk' zeiven Loontrekkers zynde , wat te zeggen hebben hl,n , * u , ' worden, dan waren z/Haaften genoefaan die Heem^ verbond^ "f"0 immers altoos deeze Luiden voorgeeven voor't Hef; var^ V 5aar
de Vryheid alles veil te hebben." Of zouden zeook denke! dï2'te" & ta Ghodsdiensc «ondigden als zy het Dank-Adres ?éfce„den 9 DiLe loof .k echter niet. Want zy weeten wei dat het Opperweezen infe' Eerfte plaats hun beroep moet zégenen ; maar dat zy in^de tweede Dlaat? de Overheid des Lands, mddelyk,- deezen ^ ^„„1• l P s
vervalt 's Lands vermogen, zo Üff^e ^ft ^voorzeker mede. Zy zullen dan nog, zo men hoopt, algemeen toetre^n tékenen, dewyl alleen het Adres, dat zy ondertékenen hl vfelL ? * tems, zo voor'tGodlyk- als Staats verrook « S ve Vaderland en dedierbaare Vryheid.- Immens hetis eder^H^ oordeels. Reeds hebben ook, zo men mvverzekerd heefr ï gt' "r/"* dikanten der Hervormde Kerk in onze SiU hu"^ men onder hetzelve gefehreeven; en men weet dit w ln Naa' meer dan 3 , RoornsctT-Catholyke Priesters die den FW% U'VS Tan fimus Meylinck ten Voorganger hebben gehad alsnn^f^0™" Amplls" van welke' Geestelyke Clasfe men nog fergroo inK°SteL™ï"m' CQ ziet. Een Commisfie uit den Krygsraad, zegt m"rf hLr?? 6 gemoe,£ aan den Heere AmplUfi.nus haar genoegen b toond here? dneswe?e °°k braave Vaderlandminnaaren kunnen noemen w er' y~ver voordeTCï Zaak ten deezen opzigte heeft uitgeblonken- Han I» t- !> Z , de ,my toe, - Vaarwel? Grietje|UESmeï ffiakf Vrf„2>1 °Dtbreekt « GroeXuweris2^ ,P ^ Vriadta Di*™^ Ik -Ssch u 't zelfde.
boome, Maghoniehoute, Verlakte en Gebruineerde Cabinetten Bureau? 1,2! fels Stoelen, Schilderyen en ander Gladgoed in den grön5 fchoon ™&£ïï maaken, en ae Wormen in 't geheel te verdrwen aJ\v* , S KlanZ!K «
vinding 'heeft, wordt federt ee&eaareme\ZZ^c£ SZt^ lT^1' Weduwe j. van EGMON T. Het Po.je Is 6 Stoers ë * * ^ 08 Het «pp, ongemeen goed voor Spaanlche, Alicantfche en andere foor-
Gedrukt by de Erve de Weduwe JACÖllJsTI^Ê^MoW.-" op de Reguliers Breêftraat, te Amfterdam '



GRIETJE en DIEWERTJE.
7 December 1786. N°. 49.
Grietje, goeden Morgen, beste Vrindin Diewertje! Is H nog wel Vjr met uw Gezondheid?
Diewertje. Al frisch, Grietje! Hoe is het met de Uwe ?
Grietje. Nog al wel naar den Tyd. Ik wenschce, dat ik myn Wzsch al aan een kant had. - Ze wil niet fchieiyk genoeg droogen, naar mya zin. De grootfte Stukken vooral moeten lang blyven hangen, eêr ze handelbaar zyn om door rekken, ftryken en vouwen tot die volkomenheid o-ebraet te kunnen worden, dat men het welgeregeld in de Kas kan plaatfen. 0 Diewertje. Zo is 't, Vrouw Krelisfe! Maar, indien gy een goede Kennis had, die U toeliet uw Goed te mangelen, dat zou U ten gemak en voordeel ftrekken, om al dn ftryken te vermyden.
Grietje. Ik ken wel Lieden , die zodanig een Mangel-Inftrumentje bezitten;" maar fteeds hebben ze dan dit, dan dat Voorwendfel: Een ïuffrouw van nader betrekking moet dan hetzelve gebruiken; 't is haar reeds toegezegd: Of men heeft het zelf noodig. — Met alle die Verontfchuldfgings-Complimenten heb ik niet noodig. Dan ftryk ik liever zelve, al koste het ook my een Ton Turf meer, om weldoorbrande Kooien in myne Strykyzers te bézigen; en om een Mangelings-Verzoek vernedering te gedoogen, dat verzeg ik. Laat een ander het Moortje fchuuren en dank voor zyn arbeid zeggen, tot die laagheid zal ik my nooit vernederen. Maar, ter Reden; wat is 'er van de Staats-Zaakea voor Nieuws? Zal men die fchoone Zaaken ook fpoedig aan een kant krygen ?
Diewertje. Van tyd tot tyd. Men zal 'er ten miufte in Holland geen Geldersch Mangeltuig toe noodig hebben.
Grietje. Dat mees ik, al ftond Zyn Oranje en Nasfaufche Hoogheid, als Conquesteur du Pain épicé, met een flok uit de fles, en dat hec voornaamfte is, Monni, als Huurling toe, aan de Kruk 'er vaa te fchuiven.
Diewertje. Neen, Neen! Laat dien Loontrekker liever zyne Gelderfche Vrienden dat pleizier doen. In Holland is het met Hem Randen van de Tafel l Wat zeggen de Hattemers en Elburgers hiervan ? • Grietje. Dat Hy een allerflegtfte Baas-Mangelaar is, die al han Goed, met zyn Mede-Mangelaars tot in den grond bedorven heeft, op dac van fommigen zyner beste Klanten na. Maar ik heb wel eens gezien, dat een Uil, na het verflinden van kleine Vogels, zelf gevangen zynde, op een Kruk zat te kyken als Piet Snot. Bajazeth was een groot Man, maar Tamburlan was veel grooter. Deeze zette dien in een yzeren Kevi, tegen welker traliën de eerfte zynen kop uit wanhoop aan ftukken ftiet.
Diewertje. Mogelyk deed het ook een Uil, zo men hem niet op een Kruk, maar in een Kevi, Kouw of Kooi plaatfte, en zulks in zyne blindheid; want die haatelyke Nachtvogel kan by het lichc niet zien , wachtende fteeds tot dat hy het gepiep der Vledermuizen gewaar wordt, die in de Schemering hunne Nesten verlaaten, juist hec inftinót. van den Uil
Aa be-



C 194 )
bezittende , dat zy het licht niet kunnen verdraagen. — Mair HJ noeg van Uilen en Vledermuizen. De Oranje-Cabalisten met de daarfan Terbonden Anftocraaten mogen 'er, by ondervinding, de beste toepaS voor zich-zelven op maaken. — Laat ons voor het overige de Nieuw? Papieren eens inzien. — (Het Haagfche Schand-Libel aan eene zy'. de!) — Wat melden ze ons voornaamlyk? y
Grietje. Meer dan ons de Tyd en ons Bellek ons toelaaten in aanmerking te neemen, en daaraan moet men zich bepaalen. Men kan geen Olifant tn een Oortjes Doosje doen. °
Diewertje. Dat weet iic; maar men kan die vreemde Gediertens wel naar het ruim Mufeurn van den Stadhouder brengen: want die is toch voor het Vreemde en Vreemdelingen, niet voor Vaderlandfche Weldenkenden, die geen botte Beesten, maar redelyke en kundige Menfchen zyn.
Grietje. Wat van het Vreemde meer zy, geloof ik, dat men we! haast weder de overtuiging zal hebben in het volgende geval, 't welk ons dus wordt opgegeeven in de Haarlemmer Courant van heden
Men verneemt , dat het Oost-Indiesch Compagnie-Schip Barbenftein, Capitein C. van Vlaanderen, van de Kamer Zeeland naar China beftemd door een aantal Soldaaten , die op hetzelve Boord waren, afgeloonen sf ?eIuCContanten geroofd en daarmede de vlucht genomen hebben ■ doch de Muitelingen zouden gearresteerd zyn. Het Schip is in een FV gelfche Haven. Eenige Officieren hebben by dit ongeval hun leven ver! looren. NB. Deeze Soldaaten zyn buiten alle twyfel weêr Vreemdelfn gen, die (God weet het!) mooglyk door de Oranje-Party daartoe oDee. rokkend, of ten mmfte dezelve gunftig zyn; gelyk die Duitfche Bvot ders toch alle dit beftaan hebben. Indien de Engelfchen nu wel hierin wilden handelen, zouden ze overgeleverd moeten worden, om op Kvkduin op Raden gefteld en aan Galgen gehecht te worden, naast hunne byna verteerde Medebroeders, die even zo fchelmSchtig handelden als deeze Schurken, ó Vloekwaardige Vreemdelingen' «"««waen ais
Diewertje. Ik ftd vast, dat de meesten van dien'boêl weêruitheermrh wtfchot is. Zo kent men 'er veelen, die enkel met een diefïchti*hare hier te lande komen, om de goede Zaak allerleien hinder toe te brengen kan het maar tot hun voordeel ftrekken. Zyn ze niet fterk genoe- ora het geweldig te doen, dan doen zy het evenwel door flinkfehf ftreeken kruipingen , laage oppasfingen, toe het Hondenhok toe, en veele aanzien 3yke Stadhuis- en Beursbetreederen, die nog al voor hee Recht det vT derlands voorgeeven optekomen, Verbeelden ziek wel te doen , als zv die vreemd Gefpuis boven den gebooren Burger zelf begunftigen Ma-r r>v
7'y\Z0/feehrJngfnpnKnr£hegen de Duitfchersi de Rotterdammer Courant zegt, dat het alle Franfchen zyn.
Grietje. Dat zeggen kan waar Zyn; maar al zyn ze Franfchen: Dan zyn ze evenwel het uitfchot dier Natie, en de fchandvlekken derzelve ~ lk weet trouwens niet of de Zeeüwfche Bewindhebbers der O ï Comp wel zo veel achting voor de Franfchen hebben , om niec dan met Soldaaten van die Natie een geheel O. I. Comp. Schip, in het Soldatesque aangemerkt, se bemannen: Of hier moet een Slang m 't gras kruipen. Onder tusfchen
zyn



C 195 )
tyn 'et ook ondeugende Zeeuwen; mén hcsfi 'er Wyken genoeg van, fchoon een nieuwe Lap op e;n ou i Kleed afoos afièbeurt, en de Lap de Lap blyft. Zon men naar een gedeelte h.t geheel dan rékenen, het zy goed hst zy kwaad? Dat leert do Reden riet, Diewertje! Maar deeze Zaak is nog net overtuigend gebleeken. Men w^ebte den tyd af, en de beOisfching vin hei waare zal fpreeken moeten. — Vreemd zo» het zyn, dat deeze oproerige hoop juist uit enkel Franfchen beltond!— En is het zo, d n zeg ik als nog, dat de Zeeüwfche Bew ndhebberen (Heere! geef inzigt!) al zeer byzonder gehandeld hebren in geene and-re Soldaaten dan Fr nfeben op dit Schip te plaatfen, of ten minde dezulken van uit dé Franfchen, die door den Rorterdamfchen Courantier daarvoor gekenmerkt worden. — 't Kan ook wel zyn, dat de Engelscbgez nJe Zeeuwen mogelyk enkele Engelschgezinde Franfchen voor waare Franfchen ■hebben aangezien, of wel een mengfei van Fr.nfchen, Duitfchers en onta'.rde Gasten hunner Provincie. De Tyd is een groot Meester, en zal ons vervo'gens wel alfesleeren. — Dit dus by bet vreemde gelaaten. De ondervinding berust by het best gedeelte des Volks, dat al het vreemde fchadelyk is, wanneer het Eigen zich n tuurlyker ■wyze niet in (t\s,.t (telt om deszelfs invloed op dien prys te ftellen, dat her zyn Heil niet kan bederven, noch zyne weezenlyke Belangen deeren. Onder dit Toezigt kön het vreemde ook zelf, en wy met deszelfs invloed gelukkig zyn; doch men moet dit in 't algemeen, en der algemeene Zjak ten nutte, niet in 't afgetrokkene of byzondere neemen.
Diewertje. Gy meet niet buitersliasks, Vrindin! — lk weet niet welk een fraaije Correspondent, die waarfchyniyk een Nieuwe is, de Rotterdamfcbe Courantitsr ook in den Haag heeft aangeworven. Zie hier iets ftelngs van dien Nieuws-AQionist, sis een Parapluije d'Orange, gefabriceerd door een Voorfpraak van een By landje, opjat het voor eene No.ne Inundatie van zyne ouae hoofdhoogte zou vry blyven: w Schoon (zegt die Courantier, met een (lach van verzekering) in fommige Nieuws,, papieren gemeld is, dat het Judicieel onderzoek in de Zjak van Brest bereids zoude „ aangevangen zyn, verneemt mei echter met zekerheid, dat dit onderzoek nog niet is begonnen, en het waarfchyniyk nog eenigen tyd zal aarloapeu eêr de daartoe, ,, dior Hunne Hoog-Mogerden. benoemde Com nisfie een aanvang van deszelfs Zit,, tingen maaken zal: Ook verneemt men, dat op de kennisgeeving door de Staaft ten van Gelderland aan Hunne Hoog- Mogenden, dat zy den Graaf van ,, Byland hadden verboden voor de bovengemelde Commisfie ie compareeren, ,, door Hoogstdenzelven by te vooren genomen Refolutie is geperjijleerd en „ verklaard, DAT MEN DEEZE ZAAK DAARMEDE HOUD VOOR „ AFGEDAAN."
Gr e je. Deeze Zaak , daar het Volk zo vee! aan gelegen \in, voor AFGEDAAN te houden. Wel foei! febaamt ge u niet, Rotterdamfcbe Courantdrukker ! Zouden de Weldenkende Souvereine Volksvertegenwoordigers onzer Provincie biermede te vreden zyn, en dat op aandrang van Ariftocratifche niet alleen maar Despotique Vieiers vim den Opper-Admiraal, om het kwaad gedrag van eenen Ongehoorz tarnen VaderlandTegen ft reever niet te vergelden. — De Zaak, om dat de Gelderfche Heeren— wat Heeren! Kruipers voor hunnen Dienaar en zynen Amhane, waarroe zy mede behooren, zou afgedaan zyn ?— Gy liegt het door uw hds, Courantier! Dit kan—dit mag niet zyn. Uw fyne bekeering, Sinjeur! is u nooit nuttig, om dat ze onflandyastig is. — Geloof my, de befluiten der Hollandfche Staaten zullen door zulka en
■ dergelyke Voorwendfels te meerder kracht genieten : De vrye Tuinleeuw ligt op zyne luimen, om, naailes beloerd te hebben wat tot zyn nadeel kan ftrekken, een febielyken ,
Igrooten en gewisfen Sprong te doen, en onder zyne klaauwen syne Tegenltanderp re nypen, dat ze hunne Bravades wel vergeeten zullen. Geef maar tyd, Vrindin' De Goede Zaak heeft de Rechtvaardigheid aan haare zyde. Amfterdam begint ook wakker te worden: en wy zuilen in deeze Stad, hoop ik, Klthansonsnietdoodflaapen,
Aa a ayn-



. . X m)
zynde de Gemeente derzelve uit haare ïluimering reeds opgewekt, al ware het flechts door een minder befproeij'ng vsn Water, dan voorheen; juist om dat heXminder is, en evenwei (ïerker gevoel veroorzaakt; naardien het ongewoone altoos iets by zich heefc dat de zinnen aandoet, trekt, in beweeging brengt, en eindelyk het oordeel raadpleegt, dat de Reden gaat vraagen. — Wat dan het advis der Reden is, voldoet he: algemeene Voorftel, en men volgt haar Befluit. Evenwel, wat bemoeit zich Willekeur met Reden! — Die Reden is niet in ftaat om zich tegen haare Vyandinne te befchermen, die het Zelfbelang altoos aan haare zyde heeft, of dat Gedrocht als haar begunftigfte Slaaf, doet volgen.
Diewertje. Gy fpraakt van Water; is *t niet waar, Grietje?
Grietje. Ja, dank zy de Algoedheid, dat ze 't aan de Amfterdamfche Burgers en Ingezétenen, uit den Hemel verleend heeft: Maar of deeze Gemeente, of deeze Burgers ook daarnevens de Keurders op het verminderen van het te koopen Water zullen danken; dat weet ik nier. In denk het tegendeel 'er van : Want ieder fchreeuwt teeen het Oprechten van een Watergenoootfchapsbende, onderfteund, zo men wil zeggen, van een ongeoorloofden onderftand van de juftitie, die het gebruik van 't Water toch niet te pas komt, om dat 'er nooit zodanig een Wet by vrye Burgeren en Ingezétenen heeft plaats gehad, en de tegenwoordige Keur op de Toel meeting van het Water, ten gebrüike der Amfterdammeren, door geen Collegie des Magiftraats kan of mag bepaald worden, zonder eerst de Burgerye 'er over te hooren, en met dezelve, Hemmende de Riad , of Vroedfchap, eene zo Ariftocratifche Keur der goede Gemeente op te dringen; te meer, daar dezelve 'er zich zeer veel door benadeeld tcht, naardien zy onder een Taxatie is gefteld, die noch Land, noch Stad, maar alleen enkele Menfchen bevoordeelt, tot onbegrypelyke fchade van 't Ge* meen, dat altoos, en met recht, op zyn belang gefteld is, zo als het ook niet meêr dan wettig is, en uit den aart der waare Burgerlyke Vryheid voortvloeit.
Diewertje. 't Is ook zeldgaa-m, Magiftraats-Perfoonen zich met de Maat van *t Water in de Burgerlyke Huishouding te zien bemoeijen ! — Dit taxeeren heb ik pooit van een Alleenheerfchend Vorst geleezen, ten zy het in een verbod beftond van uitvoer eeniger Eet- of Drinkbaare Waaren, of andere Levensbehoefcens: Maar de Maat in 't verfche Water te verminderen, daartoe fchynt onze Amfterdamfche Wethouderfchap alleen de Wetgeevende magt te hebben. ■—■ Jammer, dat zede Wolken naar Keure niet dwingen kunnen, om zich al of niet ter Waterftorting te openen. Zo verre zou het hun echter kunnen gelukken, dar ze ons de inademing der vrye Lucht bepaalden, of ten mirfte hierop almede een Taxatie, en we! ee;;e
groote (lelden. Zyn wy in dit opzigt ook Slaaven van onze Medeburgeren ?
die, om dat ze aanzienlyker Ampten bekleeden, z'ch laaten voorftaan, temogen Keuren en Willekeuren naar bun genoegen, zonder Volk en Raad te hebben verwit, tigd van het geene Stads-Welzyn en 't nut der goede Gemeente bevorderen kan, gêl lyk men toch alles zo wil; maar dikwils tegen het genoegen der goede Gemeente aan: Want het is niet onmogelyk, dat onder dezelve ook Lieden van oordeel zynen dit durf ik wel verzekeren.
Grietje. Ik ook : Vaarwel, Diewertje! Ik heb geen tyd meer. Eet met fmaak, Vrindin!
Diewenje. Ik wensch u't zelfde, Grietje! Groet Krelis.
NU. Den j.eezeren onzer Samenfpraaken zy er inner d, dat de Schryver det- gewoone Blaadjes van LOUWEN KRELIS cn DIEWERT1E en GRIETJE niet dezelfde is, met dien van tsunis eiiiia 4p , en teuntje en plhuntje, wtlke blaadjes zo met een gehoorkwetfend gefchreeuw langs de firaaten wor'. den uitgevent. Maar dat de genen, die 'hem- voor een en denzelfden houden, in hun vermoeden dwaaleit. > Erkennende de Schryver deezes niets van dien aart voor het zyne , dan het g?ne , onder de genoemde' Tjteh, by de Erve de Wed. jacobvs van hgmont, op de \eguliers-Sreêjlraat gedrukt wordt. Waai'rzede Wy wenfehen onze Lecztren genoegen te zullen geeven.
Gedrukt 1jy dc Erve de Wed. J» ti» EGMONT: op dc Regulier» Breêfttair, teAmfterdata.



DIEWERTJE en GRIETJE.
14 December 1785. N°. 50.
Diewertje. oeden Morgen, Vrindin Grietje! My dunkt gy hebt VJT het nog in bézigheid met uwen Waschboêl. Maar evenwel ziet gy 'er frisch uit. Grietje. Ik ben het ook, als gy, hoop ik!
Diewertje. Dan is uw hoop gegrond. Ik ben ook nog in een ftaat vaa genoeglyke Gezondheid. — Maar wat is het'betreurenswaardig Weêr! Ik b' klaag den elendigen Zeeman! Het heefc reeds van het opkomen der afgaande Maan van gisteren avond af, tot heden toe niét anders gedaan dan ftormen en régenen, met Westen en Noordwesten Winden, akemaal vallen ie. het gene wel hoog Water op de Hollandfche Kusten, naardien kant ftt-i-kkende , kon veroorzaaken , en Dyken en Dammen fchadelyk zyn. God behoede ons Vaderland en deszelfs Heil. Maar is 'er geen Nieuws, Vrmdin?
Grietje. Voor zo verre als ik weet van geen belang, Diewertje! — Evenwel heeft men nog veel te wachten , en zo ik hoop ten beste van het VaJerland, en ter aanmoediging van hen, die'er goed en bloed veil voor hebben.
Diewertje. Mogt het Ook naar derzelver genoegen zyn: Want niets zou hun meerder grieven, dan Schurken over hunne vernedering te hooien juichen.
Grietje. Dit zal evenwel niet kunnen gebeuren voor dat de weldenkende Party haare goede Zaak, door eene andere , uit flaaffche Stadhoudersgezinden en valschhartigeAriftokraaten beftaande, moet laaten glyden; maar dit zou niet zeer gemaklyk toegaan. Wel is waar dat 'er door de Vocrftanders er Aanhangelingen van de kwaade Zaak, die het rottend Oranje Gezag en de willekeurige beheerfching van het verpe.stend Ariftokratisch Vergif fterker dan ooit by het Volk trachten door te dryven, om de Bataaffche Vryheid uit de Waereld te zenden. Maar het zal echter nooit kunnen gebeuren, dat Rraave Vaderen des Vaderlands de krachtdaaaigfte mid leien daartegen zouden verzuimen in 't werk te ftellen. Immers fchynt de Vaderlandfche Zaak, volgens Berichten uit den Haag, te meerder aanzien te krygen en verfterkc te worden , door hec formidabel DankAdres des Amtï.erdrim fchen Krygsraads, en der duizenden Burgers en Ingezétenen deezer Stad, welken het ter Eere ftrekc en alcoos ftrekken zal, he' met hunne naamen onderfchreven te hebben.
Diewertje. Zekerlyk ja, Grietje! — Maar ook dezulken , die'ermoedwillig tegen zyn geweest, en anderen door verkeerde inboezemingen 'er van hebben afgehouden, zuilen 'er by verdiend hebben dac ze de verontwaarding hunner weldenkende Medeburgeren zyn geworden, gelyk zy dezelve 'er\en eenigen tyde wel dégelyk van konden gevoelen. "Men zal van de voornaamften denklyk een Lyst houden, die toe een zware Regiscer
Aan hun-



( «>8 )
hunne haatelyke ondankbaarheden tegen het welzyn des Volks en Vaderlands ten allen tyde ten getuige zal kunnen ftrekken.
Grietje. Waartoe moog toch der Kwaade Zaak nog zo veel toegegeeven worden, dat ze zo veele Voorftanders vindt. Ik zou zeggen, volgens myn gevoelen , dat het byna onnatuurlyk is het duister te beminnen, daar men het licht ziet.
Diewertje. Het is 't inftinét van Uilen en Vledermuizen, om dat ze hun aas in 't donker zoeken; echter niet bevroedende dac ze, al ware het in hunne Nesten zelfs, by het klaarblinkend Licht kunnen overvallen en gegre*peu worden, om hen als een affchuwelyk Gedierte ten toon te ftellen: Zo zyn 'er al fommigen, welken zulks gebeurd is: Men zie des. wege de Nederl. Courant van gisteren, No. 149, die by Ver km wordt uitgegeeven; waarin men een Brief vindt onder 'c Artikel van Amfterdam aan den Courantier, waarin een Koorden-Leverancier aan de Amfterdamfche Juftitie, (jammer dat het een Amfterdamsch Burger is) een VreemdModifche Schoenmaaker, en nog een Kamerbehanger, die, een Waldekker van Geboorte zynde, byna geen enkel goed Hollandsch woord kan voor den dag brengen.' Maar die Vreemdeling heeftzyn gelukaan de Generaliceits-Lotery te danken, cn daarom wil hy voorde Staaten van onze Provincie alleen geen dankbaarheid toonen. — Maar wy konden ook zulke Schepfels van het Dank-Adres wel misfen. — Men kent nog wel anderen die het niet getékend hebben. — Dan laat ons de volgende Oranje- Klanten en Vaderlandhaaters eens in aanmerking neemen. De cwee volgende Berichten, welke wy ontvangen hebben, zullen een ieder overtuigen kunnen van de drift der Kwalykdenkenden, diezy voor hun geliefd Voorwerp als Vaderlandhaaters voeden.
Grietje. Ik verlang 'er al naar, fchoon ik zeer wel begryp dat ze niet aangenaam aan de Oranje-Klanten, en dus ook niet aan denieuwerwetfche Ariftokraaten zullen zyn. Wat is den inhoud van dieBerichten, Vrindin? Men mag de Menfchenkennis toch wel een weinigje in acht neemen , om het goede uit het flegte, en, om zo te fpreeken, hec Kaf uit het Koorn te ziften. Maar....
Diewertje. Wel luister dan: Eerst hooren en daarna oordeelen. —■ Een Vrind van een Rhyufchen Wynkooper berichtte myn Louweris dit volgende:
Loüw-eaas!
Alle Vaderlandfche Vrinden zyn ook waardig, dac ik hen myne vrindfchap bewys. Ik heb een anderen Vrind, die, fchoon arm en kaal van beurs, doch niec'van baard weleêr geweesc is; wanc de laatfte was groot genoeg om 'er een duiver ter aflcheering voor te misfen, toen hy jn Amfterdam een Barbier vond, die op dat vieze tronie zyne Handen en Mes Zur f...., ftomp arbeide; gelyk die geldelooze Rhyn-Verdreeveling echter begeerde, en uit meödogenheid, die men hier altoos te Teel met dezulke»-heeft, geholpen wierd, naar zyn genoegen in deeze
Zaak



41
( ifs> )
Zaak. Met een fober Omhangfel bekleed, kon hy echter zo gelukkigworden, dat hy Wynkoopers-Knecht wierd; en thans is hy een Bol, door minder werk van zyn Zaak voor zyn Meesters, dan wel laage 6 en bedrieglyke Complimenten gemaakt te hebben. Al wilde men na ">, de Vleet des Rhynfchen Wyns van hem koopen, hy is terftond klaar. I Maar Geld is zyn Ziel. Van het Vaderlandfche moet 'er niet inkoJ| men; want dat Schepfel zegt: Hy is Vader van zyne Dochters; (wie '{ weet alles) maar hy zelf kent geen Vaderen des Vaderlands. En waarom zou 3Jj hy dan een dank-adres tékenen aan Luiden, die door een zekere Party zo 4 genoemd worden. — Dit wenschte ik, Louweris! in een uwer Blaadjes te zien. Vaarwel.
J Uw Vaderlandfche Vriend,
fredr1k vryzoeker.
1. Dit Bericht heb ik myn Louweris afgetroggeld om 't u te doen zien en
;■ hooren , opdat het evenwel hoe fpoediger zo beter ter ieders kennisfe
i: kwame.
Grietje. Goed, Diewertje! Ik bedank 'er u voor. Maar ik heb je
e ook nog Staaltjes van hetzelfde foort voor te leggen. — Zie hier
It derhalve een Bericht van een Man, die voor de Waarheid 'er van durft
d inftaan. Dus luidt het:
Aan den Schryver der weeklykfche Volksblaadjes louw en krelis en diewertje en grietje. Geachte vriend! Ik lees doorgaans uwe Blaadjes met het uiterfte genoegen. — Uw Vaderlandfche gevoelens ftraalen 'er alzins in door. Om U eenige Stof ter
■' 'vullinge van dezelven te verfchaffen, zal ik U het volgende Geval fuppsditeeren. Ik was voor eenige dagen by zekeren Handelaar in gedrukte Papieren ten Avondmaaltyde verzocht. (Zyn woonplaats is niet ver vaq
; de mynen af. Op een gragt of halve ftraat na, zou men hem zrer ge-
4 maklyk kunnen vinden; maar de Man zelf, draagt een grooten Naam.)
. Hy ontving my, met een foort van Compliment, waarin het my reeds toefcheen , dat zyn verzoek my de blyken van zyne hartsgevoelens
" zou toonen. En het was zo: Evenwel dacht ik aan de Spreuk: Honi foit quimal y penfe. — Ik plaatfte my vervolgens aan des Gastheer» Tafel. — Wy fpraken eerstin 't vriendelyke en wel over de Vaderland-
, fche Zaak. — Myn gevoelen ftond den Man niet aan. — Hy kon ten laatften zyne driften tegen de mynen niet beteugelen; want voor het Pa-
■ triotisme (ik beken het) is myn boezem wat tedergevoelig, en zwelt, wanneer ik 'er iets ten nadeele van hoor: En wiens Vaderlandfche boe-
j. zem zou in dezelfde ontroering niet gebragt worden, wanneer hy deeze taal hoort: De Prins van Orange heeft niets gedaan, dat tegen zynen Eed of
• Pligt ftrydt: Zyne Befchuldigers zyn Leugenaars. — Hoe! zyne Souvereine Meesters de Staaten zyn het met al het weldenkend Volk dan ook, her-
j, nam ik. — Ja, (zeide hy) hoe fchoon zal men het zien! Wacht maar! ze
laag



( 200 )
laag ah ie Patriotfche Party dien Tedergeliefdenvan de onze ftellen moge; zyne Hoogheid zal moeten zegepraalen, en alk zyne, zogenaamde, Patriotfche Vyanden zullen by zyne verheffing vernederd worden. — Vaderlandfche Vriend! kon ik toen wel zwygen V— Ik heb alle die zo dachten geen goede plaats toegewensclit, en mynen Gastheer insgelyks. — Had ik myne drift met beteugeld, myne irrefpe&ible Gastheer had zekerlyk onder zyn eigen Tafel het gevoel zyner Antipatriottifche gevoelens gewaar grworden. — Zulke kwalykdenkende Menfchen ontmoet men al in fchyn van Vrienden , en hoe veele Onnozelen, die niet vast op de goede Zaak zyn, of van de Bevoordeelers der Kwaade denken af te hangen, worden door deeze en dergelyke Dwaallichten niet verleid! — In verwachting der plaatfinge
deezes, blyve ik .
Uw toegenegen Vriend en Dienaar hollandsche dirk.
Nog heb ik andere Berichten, die ik aan myn Krelis gezonden vind. Maar daarover zal ik hem mee uwen Louweris laaten fpreeken. Zy zouden te veele ftoffe voor hen zeiven hebben, zo wy, als hunne Vrouwtjes , hun niet by deezen 'er van ontlast hadden. Ik heb 'er althans een achter 1 het Nachtflot zittende Baardfchrabber fn een Tuinlaan, en een GranjeS/»7-draaijende Couranten-O nbrenger onder de Tigcheienin aangemerkt,^, en mogelyk komen 'er nog wel meer van dergelyke Meubelen by , om ze : te doen kennen. — Dan deeze laat ik der aanduiding van myn Krelis ; over, en uw Louweris zal dergelyke Snaaken niet vergeeten. — Het is; noodzaaklyk, dat ze zulke Kennisjes ook eens aan het Volk beken im ia-. ken. Het is een Pligt, dat men het fchoon der Deugd tegen het atlchu-welvke der Ondeugd af doe fteeken en uitmunten.
Diewertje. Voorzeker! Maar eêr ik ga, Vrindin! Zie hier nog tets, aan de aterlingen die 't Amfterdamfche DANK-ADRES niet hebben wil-len ondertéKenen.
Nietswaardig Bastaardkroostl betreedt ge in Leeuwendaal Den Vrygevochten Grond, en durft ge uw naamen'weigren
Te plaatfen onder 't Schrift, dat pronkt met dankb.e taal, Die 't hooge Staatsgezag ten toppunt wenscht te ftelgren.
Wel. kruip dan, Slaaf sch Gebroed! voor eene Dwingeland, Reik Heerschzucht, daar gy knielt, uw handen! Laat ze boei]en. Buig naar haar Juk uw nek! — Kan zulks uw heil doen groeijen.
Zo rukt gy geen Bataaf het zyne ooit uit de hand.
Hiermede genoeg, Grietje! Eet fmaaklyk en leef Gezond.
■ Grietje. Ik zeg u dank, en wensch u'c zelfde, Diewertje! Tot weêr*1.
ziens.'- _^
"Gedrukt by de Erve de Weduwe JACOBUS van EGMONT: pp de Reguliers Breêftraat, te Amfterdam,



GRIETJE en DIEVER TJE.
ai December 1786. N°. 51.
Grietje. Tk wenschje een frisfchen Morgen, Diewertje! Hebt gy
X 't nog gezond ? Diewertje. AI redelyk, Grietje! Zyt gy mede nog in een redelykea toeftand ?
Grietje. Naar myn genoegen, Vrindin!
Diewertje. Naar den mynen dan ook. Brengt gy eenige StofFe tot ons Gefprek mede?
Grietje. Welke StofFe, Diewertje? De Stoffe die'er thans is, valt fchraal genoeg; ik meen voor het Volk van Nederland: Want van de StaatsflofFe weet het niets, dan by gisfingen, en deeze zyn veeltyds misfingen. Anders had ik 'er wel een geheel Net vol van: Ja! een Net waarin myn Krelis wel eens Visch van de Markt, maar geen Oranje-Bot thuis brengt; want die lusten wy geen van beide, en de Oranje-Zalm, die van Jaar tot Jaar flegter, fchraalder en fchaarfcher wordt, fmaakt; ons ook niet meêr. Trouwens alles, wat naar die kleur trekt, fchynt ook een afkeer by welfmaakende Lieden ce verwekken, en 'erkomen ook hoe langer hoe fteekeliger en Hardegraaten in de Visfehen van die kleur.
Diewertje. Geen Visch van Oranjekleur deugt dan by u meer; en ze heeft daar-en-boven nog meer fteekelige en Hardegraaten. Ai! ai, Vrouw Krelisfe! Gy meent, geloof ik, met een anderen zwaai, de flechte Oranje-hoedanigheden van Willem den Vyfden en zynen Aanhang; en dat gy daarin geen fmaak hebt, wil ik gaarne gelooven. Ook, zo ik my niet misgis, zult gy met die Hardegraaten meenen de Ariftokraaten, die dezulken onder het Volk die een goeden fmaak hebben, niet in de keel, veel minder in de maag verdraagen; en al wringt men ze met moeite door de eerfte, zy zouden te dwars in de laatfte leggen. Is het ook zo. Grietje?
Grietje. Zie daar uwe gisfingen; enziehiermyn Net! Blyfthetnietledig, fchoon gy ze 'erinftoot!— Praatjes vullen geen gaatjes, Diewertje.
Diewertje. Dat is zeker. Dit kan een Koeijenkop beter doen.—■
Grietje. Hier flap ik van alle gisfingen af! Hou dan uw Net maar by u; dewyl ik toch begryp dat gy 'er my geen Koeijenkoppen in kunt toonen.
Diewertje. Dat hebt gy wel, Vrindin ! Maar zy kunnen evenwel Oranje-Voedfcl by brengen. —■ Luister maar, Grietje! Den volgendea Brief deswege heefc onze Blaadjes en Praatjes Schryver uit Hoorn ontvangen.
Vrind Schryver van Louw en Krelis, enz. Gy zult denklyk niet weeten wie ik ben; maar dat ik je Blaedjes lees, en doorgaans met graegte, moet je gelooven. Ik weun maer effentjes buiten Hoorn, en men zaeken (verflae je wel) zyn zo gelegen, dat ik daegüks binnen Steê keum. Ik vaer zo wat Wortelen, die toe ongzend groeijen, en daer past wel Koejenvleis by, al waer't ook maar van ien Kop van zul-k ien Biest, of zen Broêr; want (begryp je) dat is eveniens by ongs. Doch de Koeijen gaen voor, en daerom noemt men te Hoorn
Bb dea



C 202. )
den Kop van ien volwasfen Rundbiest, al waer hy van ien Os, nooit anders dan ien Koeijen-Kop; om dat ze toch allebei Hoorns draegen; (vat je 't?)— Maar, (letwel, Schryvermaet! of Krelis, of Louw, of zo als je hieten meugc!) Ik kwam veur eenige daegen mit myn Wortelen in de Stad, en aenftongds kwam 'er ien Klangtje by me, die vroeg of ik hem ien Bosch of vier verkopen wou? — Wel jae, waeromniet? (zai ik.) Ik gaf ze de Man ook goê koop, want hy zag 'er juist niet Sinjeurachtig uit, en (zie je) dan kyk ik nog al op gien halve Huiver. Daer zei je lekkere Wortelen eeten, Man! (zai ik.) Ik brak 'er het lof af, en gooide ze in zen Metfelaers Schortevel; terwyl hy me zaide, dat hy 'er ook hoopte van te fmullen als zen Vrouw ze klaer had, en wel mit Vlais 'er by van ien Koeijen-Kop, dien hy voor het tekenen van zyn Naem had . ekregen van ien Heer die nog zo wat van de Regiering was. — Hoehiet
die Heer? (vroeg ik:) — Zyn naem (zaide hy) ben ik kwyt.
Kwyt! Dat 's vreerad! Fop je me wat, Vrindje? (zai ik:) Hoe kan jy deur ien Man daer gy de Naem van kwyt zyt, zo verre gedrongen worden om den jouwen te taikenen. — Maer waer veur waer op ■—. waerom heb je dan etaikend? — Wel veur ien Koeijen-Kop heb ik je ummers ezegd dat ik etaikend heb, (zai de Metfelaer.) Waer op, dat ken je ligt begrypen; — op Pampier: dat 's ummers aigen aertig; wangt men fchryfc zen naem deurgaens op pampier. — Jae wel iens op Parkement, of op Franfyn, toch zelden op het laetfte: (zai-. de ik.) — Myn Wyf hiet geen Franfyn; je hebt et mis; (zai de' Onnozele Man:) Maer je vraeg, waerom ik heb etaikend, dat was,, (naer het zeggen van myn aenmoediger) om ien alderbeste Zaek, daer: hy en zen Familie met veel Hoornfche Burgers belang by hadden, omi ien Rakest of zulken ding deurtezetten tot ongderfleuning van de Burge-ry. — Taiken jy maer, Vrind! (zaide hy) je zult 'er niet allien dit: Jaer , maer alle volgende Jaeren ien Koeijen-Kop deur hebben, en daer-om taikende ik ook myn naem. Dit vetje was gaeuw meêenomen, dacbtt
ik, en misfchien zei ik 'er in myn Werk ook veurdiel deur krygen.
Ik vertelde de Zaek an myn Buurman, die ien braef Man is, en ongderr de Patriotten behoort, die altemael mooiExerceeren kennen. Maerdeeze: zai me, dat het Rakest, dat ik ondertaikend had, niec deugde; dat hete ien valsch Opfïel was , om Twiedragt in de Stad te veroorzaaken, en dat hete ien liegt Inltrument mogt bieten, om ien Bael vol Oranjeklanten te kry-. gen, en daer hec merk van Ari Stookgraeg of zo wac op te fchilderen.. Als dat nou waer is (zaide hy) dan wou ik wel om honderd Koeijen-Kop-pen dat ik niet had etaikend. — Wat 'er nou van worden zei, weet ik; niet. Kyk ik verftae de Zaeken van ongs Land zo niet» ik ben maer ieni eenvouwige Metfelaers Kecht. — Hierop gingde Man heen en ik wenschte; hem fmaeklyk eeten an de. Oranjekleurde Wortelen by zen Koeijen-Kops-. Prefent. Ondertusfchen, (kyk, Vrind Weekblaedjesmaeker!) ik ben ini lang nae niet veur Oranje of veur zen Anhang, die graeg dwingen wil;; wangt ik zie wel dat de flegce Zaek hec Langd bederft en hec Volk benae-. dielt. — Nou wou ik wel datje dit Veurvalletje, al waer 'c maer uic de: grap, in ien van die Samenfpraeken plaetften, die je opftelt; Zo. kennen i
foni.



C 203 )
fommige van de Leezers daer meê zich nog vermaeken. — Maer hoorf Nog ien ander gevalletje, dewyl ik toch an 't fchryven bin; ik zei der nog ien half velletje Pampier van ien duitan waegen. — Laetstkuierdeik Hoorn iens deur, en zag van verre veur ien Huis ien Man op de Straec hien en wiêr drentelen. Hy blonk van Oranjekleur. Toen ik hem naederde, bekeek ik hem ftilftaende an; wangt het was (begryp je) of hy juist gezien wou weezen; hy trad al hien en wlêr als ien Haen v die vuilnis tusfchen zen klaeuwen heit, veur zen Hok doet, terwyl hy toktok teugen zen Hennigjes roept. Hy fcheen ook in zen zeiven te mompelen; bekaikende zen aigen Japongfen Rok van ongderen te boven. Juist kwam 'er ien Heer an: Die tot hem zaide: Wel Man! Wel Man! Zo in jou Japon ai weêr! Je fchynt dat Gewaed te willen draegen om pronkende daer meê uittemunteu, daer die haetelyke kleur immers maer an (loot geeft. — Wat anftoot! Wat haetelyke kleur! (zaide die Oranjefnaek, driftig!) Ik heb nog veul meer Oranjebloed in myne aederen, als 'er van die kleur bloemen in myn Japon zyn. — De Heer van zen kennis glimlachte iens, trok zen fchouërs op; wenschte hem Vaarwel met Oranje, en ging heen; gelyk ik ook deed, terwyl ik in me zeiven docht: Zo Man! Men mogt jou wel in ien Oranje-Kakftoel met rinkels van Engelsch Blik zetten! In 't Amfterdamfche Laezereshuis mit jou! — Maer ik wou toch dien Knaep wel graeg naeder kennen; en daerom ging ik in de naeste Kroeg de beste, aiste daer ien glaesje Brandewyn, en vond'erien Mousje', die> me an boord kwam met Nagofie van Lotery-Brief jes (verftae je wel
Vrind?) Ik keek 'er op ien, en daer ftond de naem van die Man op.
Neen, Mousje! zai ik; want (begryp je?) ik dacht, misfchien is die Man den Splitfer van dat Lot! En (by myn Zooien) het was zo!— Nou, TJisman ! (zai het Mousje) Khoop dit Zestientje doch! Hik fthaje te zeggen hop de woord van myn heer, dat de Man, da! lees ze naem; (hy woont iber de gintfche brig;) de beste en heerlikfte Man is. Da kan je doch de Moos aaien , hals je wat trekt op de Lootje! — Hik zeg je y is de heerlyke Man. Hik eb em hal te Boston in Hamerika gekend; en zou hikje bedriegen? Begocniet; ga mit me na den Sieer toe. Hik zeg je toch: Y zal zeggen : Khoop maar van dien vroomen Isreliet. Je kent ze doch by my niet minder krygen hals by um?— Ai (vroeg ik an 't Mousje) ken jy die Man zo wel?— Ja genoeg: (was zen antwoord:) En hom je meer te zeggen : Y is in Boston zelfs gebooren; y kan de Engelfche thaal fpreeken, en, khyk, y is doch Birger van Oorn ook: En wat hik je nog meer khan zeker maaken : Zen Dochter eeft een Oornfche Man. _ Y zelf oud ook de Sitfe-Negotie an de And, en beginstigt ook nog al hons Volk 'er meê. — Nou wat ftha je dan nog te thalmen : Wil j.e hook Sits hof Soerattisch ebben van de braave Man; y eeft nog veel van de Hengelfche mooije. Y zei ze je goedkhoopgeeven. Wiljegeen Zestientje van me khoopen , khoop dan doch wat tot een Jakje veer je Vrouwje. Hik zei dan de Maaklaar weezen; en je khent et veer a klein prysje ebben. — Al genoeg Isreliet, zo vroom als jebent;Ikbedankje voor de negotie met die Oranje-Man, en ook voor je Makalaarfchap! (zai ik.) — Nou, (zai het Mousje, die zo ien half ftachtige Hoogduitlcheen
B b & Pór -



C 204 )
Portugiefche Jood leek) dan wensch ik ie Sjolem , hafeedaan H!p- «,„. - .
ik een oogenblik daarna; terwyl de Waerdin my,térwyHk mvn RZ*< ^ hy; m
verzekerde dat alles waer was wat den Pcrf&n bffl
volOranjebloemen gezien had, en de uitdrukkirge"&
an je heb overezaid. Ze zai ook , dat die Sinjeur be K» «Li' 16 k Z° even Nou zei je my plaizier doen, a's jy her ieni in ievan™B^Siïdo^'V6" Ti"* ver.je Maet! Want de Boeren tot onzent leezen ze nog a 1?tZ of hfn'6"' Schry"
leezen. Je moet denken het kan nog meer te fas kom.n' Z'gr,iea
hoor of verneem, daer ik op an kan, zei ik je nog wéfiens ien RH^L r> 'S 'k ^êr Wat Uiteen Warmoesfiers-Land by Hoorn, WeUens,en^fjeftuuren. Vaarwel, den 1 December 1786. pt ft rcctcd* *~
Ik heb geoordeeld Grietje, dat men deezen Brief den LeezefenLzS A Gr' ken wel onder 't oog mogt brengen. Onzen Pia ly £ voor bSr % PT' kan oordeelen over het begrip der Perfoonen die 'er in Vkenmerk, woSen C*l weet wy hebben ook nog anderen van dat foort op de Lyst wordeD- ~ Gy
Grterje. Elk zyn beurt is niet te veel. Maar daar La.r- k t
Aterlingen melden, hoe zeer zy ook van het Geïuk en tegdvft SSS? 7 ^ kende Zelfbelangen af hanglyk zyn, in 't fluk van »iAr\,H7 VJ°hunne Baatzoewy ook de Vaderlandfche Deugden , die teniklaarftenS "«"f 6' daar mogen zichopenbaaren, mede wel daa?-en-tWe^
ik onlangs langs de Eland.gr.gs of iTouwrier gragt ga8„d| r« r "ï «° met den Hever, (een zo al.kruikachtig Mannetje naadT/it Turf»u"t«. die aan den gang Makte over het Patriot.iLusTrede'nee en met zcvee?™™* ^ een Kenau Hasfelaar ten haaren tyde had kunneno"n Li l a Va'SO0,t omtrent op hierop uit Gy, die het Vaderland, waarin^ ^ Zoröf- ZT" u beweegt - uw beftaan moet hebben! Verfmaadt gy rijt al Ik om If 7 te willen worden van de Haarers van dit ons dierbaar f^ndTv^J^P Sl^! braave Regenten, om de Voeten te kusfchen van een tróuwfooien WilltT gy 00 Aanhang! Wat berokkenen zy ons anders dan ons Verderf ? Kan F E ! «™ *>nen niet anders 'er van getuigen? Ga heen. zei ze 1™„ IL* Elburg, kan Hattem en door overweldiging gevlugte Burger" I- Hiér ondfr vid'e ele.Dd'B verdreeve"e" en veele voorby gaande Lieden E 'er t nihE V* dl,ftiSr°rd' nam hen allen tot getuigen of zy de waarheid nfef ftS ^lyk zvTn de d^t kunnende ik en de meeste Omftanders met my haar met daf prvzen over ïf? ^ * m.ng geeven aan haare Vaderlandfche begrippen ; die voortgeb^ T' yver, te grootere bly ken van het gevoel haares HVtP il < g ^" S^otijenóen denkwyze*gaven. Onder dit alles k!n ik be" ten d« .» n.Vr* r^ev,elnsd1heid r»>«r« ik haar in 't byzonder kende, had ik 'er^gaarnfover den Z J Vee'zeide' , 'ndien onderhouden/ Dan ik wenschte met d t f Ie^ wel dat alle vZ d,t. ëeva' "^en land even zo vry, zo getrouw en ongeveinsddart én InlL ^rouweun ln °ns VaderTarfvulfter. Ik verheugde 'er my fn myn hart ovar n llete\hoor™ a'* deeze betuigen, Diewertje! b Y * 0Ven Dat kan * u met waarheid
Diewenje Bravo! Die wéldenken, mogen zich ook wél laaten hnnre„
gingen onder eikander, i, --^^ïiTÏÏ!^^^
mtStJt ^ ~ NU VaarWCl' Vr,'ndin! ^t weêrziens! Eet fmaaklyk 1^!^^ M ^ Groet hem ™ wege. Leef ge-
* ««««kt by dc I'vcle-wcd^Tic^^



PIEPERTJE en GRIETJE.
29 December 1785. N°. 52.
Diewertje. Tk wensch je een goeden Morgen, Vrindin! Ho^ is het
X met de Gezondheid? Grietje. Al frisch, Diewertje! Hoe hebt gy 'c 'er meê, Vrindin? Diewertje. Zeer wel, Vrouw Krelisle!
Grietje. Dac is my lief. Naar gewoonte een Kopje Kofli! Neem plaats, Diewertje! Maar doe my hooren wat 'er omgaat in ons Land?
Diewertje. Dat kan ik je niet alles doen hooren, om dac ik het niet Sr*6 'iT rDlC weeC lk nochthans zeker • dat 'er meêr omgaat dan de Moler Men heeft ook, zo men zegt, een geheime Party ontdekt, die zekerlyk een flag van den Molen wech heeft, doordien ze zoc genoeg fchvnt vaa niet te kunnen gelooven, dat zy flechts Muggen-HoedaEigheden bezitten: Dat is dat ze , even als die kleene Vleugelingen, met het vliegen in de Kaars krachteloos worden, hunne vlerken verzengen, hunnen angelkwvt raaken, neêrvallen en met een kleen vingertikje dood zyn.
Grietje. En wat is dat voor een Party, Diewertje ?
Diewertje Welk een Naam zy voert, weet ik niet! Misfchien dien van Oranje-Fluiters, of Rietvinken, die men wel hoort, maar niet ziet De Leden er van zyn in de weer om tusfchen de weldenkende Vaderlandl fche Heeren en de Vaderlandfche Party onéénsgezindheid te verwekken, met alle Regenten voor Ariftokraaten te doen doorgaan, die het Volk trachten te misleiden en verdrukken. Men meent dien toeleg van deeze lafte Caoaal alreeds in eenige Nieuwspapieren ontdekt te hebben; en wie twyfelt er aan of zy hebben fommige Schryvers derzelven reeds getracht te misleiden. Goed is het dat deeze fchandelyke Party haare oogmerken, door ze zelve openbaar te maaken, niet verbergen kan blykens deezen Brief van één of meer der Leden 'er van, aan den Schryver der Zuid-Holl. Courant; doch die op verre na niet dom gefrbegis, om uit 1 F1".1^ hcc lomP bedrog niet opgemerkt te hebben. Zie hier dat fraai Gefchnftje.
Aan den Schryver der Zuid-Hollandfche Courant. Myn Heer.' Uwe onparcydige Vaderlandsliefde is bekend, en wordt ! buiten tegenfpraak beweezen door de plaatfing der Misfive in uwe Couirant van Woensdag den 20 deezer, en aan den Schryver der Zuid-Hollandfche Courant geadresfeerd, in welke Misfive de liefde tot 's VolksIRech ten zo fterk doorftraalt, dac dezelve tracht te deduceeren, dat 'er ;geen eerlyk Regent in ons Land gevonden worde, ten minften geen, aan iwien men zyn aandeel in 's Lands beftuur veilig zou kunnen toebetrou;wen. De yver dier braave Zeloten, moet voorzeker grooc geweesc izyn; maar hec was te wenfehen, dac dezelve even verlichc ware. — Ia de edele drifc, welke hun bezielc, onderftellen zy, ja houden voor beweezen, ,, dat die ophelderingen, mee welke zy zo zeer, zelf coc wal,, gens coe, den draak fleeken, juist een oorzaak coc miscrouwen moecen „ geeven; — Dac de belangen van 'c placce Land, en de kleine Steden „ zullen verwaarloosd worden, weshalven die ingewikkeld worden aan-
Bb2 „ge-



( 205 )
„ gezet, om van het Herfrellingswerk af te zien, en de handen t'huis te ,, houden. — En dat eindelyk de uickomst der Grondwettige Herftelling ,, in de groote Steden geen ander gevolg zoude hebben, dan dezelve ,, haatelyke Ariftokratie, welke voorde Jaaren 1672 en 1748 onsStaats3, weezen verdorven hadt." — Zie daar een Schilderytje, door den Schryver dier Misfive voorgehangen, in 't welk vertrouwelyke en cordaate gezegdens van eerfte Voorftanders der Vryheid misbruikt, en belachlyk gemaakt worden, op dat de Natie het geluk zoude hebben, te denken, dat haar geen eerlyk of oprecht Repraïfentant is overgebleeven. — Eene troostelyke ftelling voorwaar! — Doch mogelyk zoude dat verlies vergoed zyn, indien de fteller, of ftellers dier Misfive, het roer eens in handen namen, om des te beter, voor pleifier, dan roergang te kunnen zien. —■ Indien die Heeren Latyn verftaan, zoude ik hua gaerne toevoegen :
Non tali auxilio, nee defenforibus istis,
Tempus eget; •—
Of in plat Nederduitsch : Mag ik U bidden, Heeren! jlutert het Schip niet op ftrand. — > En indedaad, Myn Heer! is zodanige wyze van fchryven het waare middel, om het algemeene welzyn te bevorderen?— Is dat onöphoudelyk, en dikwils veel te ver getrokkene mistrouwen, niet veel eêr een middel, om braave Regenten moedeloos te maaken, en hunne poogingen te verydelen?— Moet de Natie zelve eindelyk niet moedeloos worden, wanneer zy dan gindsch, dan herwaards geflingerd wordt, en zich eindelyk moet beginnen te verbeelden, dat zy nergens een plegtanker zal vinden, waarop zy met eenigen grond haare hoop kan vestigen? — En als de waare en echte Vaderlanders eindelyk door verdeeldheid en twist van den anderen verwyderd worden, is het dan niet met Ons, met de lieve Vryheid, en het dierbaar Vaderland gedaan? — God bewaare my, dac ik den vryen Burger het recht zoude willen betwisten, om zyne belangen aan zyne Reprajfentanten ernftig voor te draagen! Zulks zy verre van een braaf Nederlander! — In tegendeel, zo ik een Regent ef Minister ontmoette, ,, welke zich langs allerhande wegen en „ door eenige vaardigheid in fpreeken en fchryven, grooten invloed ia „ Hollands Raadzaal had weeten te verkrygen, en dien invloed op zwak„ ke Geesten misbruikte ten nadeele der gerechte Zaak, en terbevorde„ ring van zyn byzonder Ariftocratimus; indien hy fteeds alle heilzaame: „ en cordaatc befluiten van 's Lands Vaderen dwarsboomde en verydelde,i „ en quafi een Oranje-haater was, om min doorzichcigen te blindhokken,,
en door allerlei flinkfche meneës het herftel van Vryheid en Burger» „ rechten tegenhield, en de gevloekte dwarspaal tegen dit heilzaam oog-
merkwas;" — Indien ik, zeg ik, een zodanig Minister, 't zyikin ofi buiten Commisfie ware, aanfprak, zoude ik hem zeggen: — Hou U verzekerd, onwaardig Staatsman! dat gy de vloek en het af gryzen der weldenkende'. Natie zyt: dat zy haare Vryheid-en Burgerrechten wil herfield zien, of dié zelve herficllen zal, en dat zy t'eeniger tyd, enmooglyk eerlang, het verwaar., hozen dier geheiligde Panden van U te rug zal eisfehen, en°dat uw fchuldig? hocfi voor dezelve boeten zal. — Zodanige taal zoude ik kunnen en durveaa



C 207 )
voeren; doch nimmer zoude het in my opkomen om die getrouwe Volksvertegenwoordigers, welke de liefde en wellust aller Vryheidminnaars zyn, door wantrouwen te bedroeven, of van eene Adminiftratie af te fchrikken, welke zy fteeds tot heil van ons Gemeenebest gevoerd hebben.
Grietje. Hier zyn die Knaapen niet t'huis by den rechten Man dien zy zoeken. Zy moesten dit liever den omgekogten Volks-Schender, de Haagfche Gosfe, of zyn zwendelenden Confrater den Deugniet Tertolen, den Brielfchen Courantflanfcher, en deszelfs Medegezellen en Gezellinnen', die in Dieven, Schurken, Overfpeelders en Hoeren beftaan, en in Rotterdam, zo wel als in Amfterdam, en vooral in Westland, by den Hoog-Edelen Man, opgeofferd hebben.
Diewertje. Dit zou de verkeerde weg ter misleidinge van het Volk geweest zyn, zo dit Schurkengebroed dacht; en dus oordeelde het geen beteren weg tot bereiking hunner verfoeilyke oogmerken te kunnen vinden, dan Patriotfche Couranten daartoe te gebruiken. — Dan het is 'er mede over, die Floddermyn is al weêr hun zclven tegen den kop gefprongen. Laaten zich nu met ydele poogingen, die Gosfe, die Tertolen, met al hunnen uitgemerkte Schurken- en Hoeren-Gefchoor'er tegen aangaan zo zy willen: Laaten ze hunne nietswaardige Prulle-Blaaden, met biyken van fpyt over hun ontdekt verraad opmuieren, om zyne Hattemfche Majefteit, zo veel als mogelyk is in de hand te werken, zy zullen 'er weinig mede winnen.
Grietje. Zy zullen 'er zich eêr befpottelyk en verachtelyk door maaken. Doch daaraan kreunt zich dat Gefpuis niet.
Diewertje. Zo is 't. — Zouden wy de Naamen opgeeven van een groot gedeelte dier fchurfde Cabaal, die wy kennen, men zou 'er al een raare Lyst van zien... Maar dit liever aan anderen overgelaaten , dewyi d-e fchets der fchandelyke daaden van een ieder hunner het Papier niet waar» dig is om 'er mede beklad te worden.
Grietje. Het is zo. Maar welk een Artikel hebt gy omgehaald in dc. Nederl. Courant, die daar voor u ligt
Diewertje. Het volgende, Grietje!— Dus luidt het:
Voorburg den 26 December. Heden had men alhier een vreemd verfchynfel; te weeten , het Oranje-Corps, beftaande alle uitSupplianten van de flegtfte foort van Volk, verfcheen alhier publiek op hec open veld, en begonnen publiek eene Exercitie, die zy reeds eenigen tyd in het geheim verricht hadden. Dicmaal waren zy geadfifteerd door een groot getal Leden van het vernietigde Oranje-Corps van Mourand, waarvan de Tamboer en de Pyper ook by de Exercitie geadfifteerd hebben; ook waren veele vaa de Delffche Twyfelaars daarby tegenwoordig: Na het eindigen der Exercitie zyn zy gulhartig getra&eerd door een Joodfche Renegaat, de Haas genaamd. Onder eenige Conditiën wierd Willem de V. niet vergeeten , waarby het driewerf Hoezée ook zeer wel te pas kwam» Verders heefc zich die Oranjevee wederom, zo als hier en elders hunne gewoonte is, zeer oproerig gedraagen; hebbende verfcheide Lieden geattaqueerd, als onder anderen de Procureur de Pecker, Secretaris van Rhynland , gefteenigd , ea het Dorp uitgedresven; nog een Hec- vin
Wj4-



C 208 )
Wadd.nxveen insgelyks brutaal gehandeld; nog A. van den Bergr met veel geweld tegen het Lyf aangeloopen, en zo de Man het niet ontvlugt was. zeka eSn èe handeld zoude zyn; alles gefch.ede onder het geftadig uitbraakt van infolcEtSe'd' woorden tegen Patnorren, en het roepen van Oranje boven, e 'he oXair ïln" derftukje: Al tshetPrmsje nog zo klein, enz., laaiende memand ongemXeeïd die maar voor Patricisch verdacht was; de voornaame Belhamel was onder anderen de Zoon van P.eno, de Spekflager in den Haag, die reeds in be geval van den 4 September d.en oproengeü Rol gefpeeld heeft, waarvoor hy reeds gev/uS en ee bannen was, maar op belofte van beterfcbap weder genade gekreegen heeft Het t te wenfehen, dat de Juftitie in dit ftuk fpoedig zal vlgileeren; wyl de 4vóigeT om den toeloop uit den Haag on Delft, anders te duchten zouden zVn. Hier ie"M de
C. Silkakes, Officier, J. Smits, Zoon van den Bode, Ariede *anrtt Dnl-;l Rous, J.Backfteen, M. de Bruin, D. van Ettinge, Jan Remoux A 'scbaik geweien Lu) van het Corps van Mourand, Jan kpliZ^oT^dï& ren, Jan Hogendomp, J.Illeman, F. van Zanten, f.RoeTberg DirkHn gendomp, J. Ryjlenhurg, Uffic.er, B. van der Heycfe, Dirk A'nflok Sm Hal Moryn J. van Hees, A. Sollevelt, M. Koreman \n M van der Horst zynde twee Tuinmansknechts van den Ridder Sommalsdyk, T Vlees er % AfLt
Men heeft hierop vernomen, dat Heeren Gecommitteerde Raaden 'er ich fterkaan laaten gelegen leggen, en Hun EJ. Gr. Mog. die Zaak mede wel deugdelykn aanmerkmg neemen, om zulke oproerige Bedryven verder voor te koS: eB d! fchandolyke Verontwaard.gors van 't vrye Staatsgezag loon naar werken te doen gee! ven. Maar— ik zou het byna vergeeten hebben... Ik heb een Almanakir
^agtssstfigiZak-Zie daar heb js ,i —^ «issss
van 4 Stuivers by de Drukfter onzer Samenfpraaken bekomen. MenïaT'er aïle^n vinden wat tot een Almanacb behoort, en vervolgens het Vertrekktndex Putei A;'nkomt" in Amfterdam; insgelyks ook het Vaaren en A nkomen glVeerfCh"'ten- en Beurt^ePen. met de Dagen en Uuren wanneVr Ve™ vo gens kan men 'er in vinden, en met hetzelve zich vermaken , L"Se Ver. volg van 't Buurpraatje, of Samenfpraak tusfchen vier «ümwtfie" Sneths
%ZlJrRVm}Len MARTTJE- V°°rtS een,'Kö Vaderlandfche dzangen / Alsf^' waarheid en bet zelfbelang: De wraakzucht, haat en nyd in 't dèdrtl van WILLEM den VYFDEN, befchouwd: Het gf'uzoelykdocb mhlJktVoof neemen der Halfene oproeriger in 't werk gefteld den ij Maart TnU Oohe't teeïcenen van t amsterdamsche DANK-ADRES, enz. AÜes op fraaije wyzen Verder iets aan de VERTEGENWOORDIGERS van 't VOLK va^NEDER FFNFrn? S meester, een F.bel. Eindelyk,- korte schets der VER.
LENIGDE NEDERLANDEN, by elkander, zo in 't algemeen, als ieder m f byzonder, voorgefteld: Met aanwyzing van derzelver FORME van REGEE-
£1 'a y [wy[eIen.n'et. of men zal zich by hst leezen, en zingen tusfchen
t.d,e;„ 7 J^.r dit ^lmanakje zeer wel voldaan vinden ;'t welk S to; ireno?gen en de Drukfter tot voordeel aai ftrekken
Diewertje. Voorzeker — Nu, vaarwel, Vrindin J Ik wensch je goeden Eetlust.
Grietje. Insgelyks, Diewertje! Groet Louweris. *«iusr.
Gedrukt by de Erve de Weduwe JACOBUS van EGMONT~ op de Reguliers Breêftraat, te Amfterdam.